diff --git "a/cc100-quechua.txt" "b/cc100-quechua.txt" new file mode 100644--- /dev/null +++ "b/cc100-quechua.txt" @@ -0,0 +1,112851 @@ +llaqtakunan much'aykusunki; +illaykikunata llanq'arqan. +Llapan suyukuna sayarichun, + +quwiki Katiguriya:Fauna (Arhintina) + +Huwan VIII sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Huwan VIII sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Huwan VIII sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Paqarisqa Madrid, 11 ñiqin hatun puquy killapi 1925 watapi +Wañusqa Madrid, 7 ñiqin ayamarq'a killapi 2013 watapi +María Amparo Rivelles y Ladrón de Guevara sutiyuq warmiqa (* 11 ñiqin hatun puquy killapi 1925 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi - † 7 ñiqin ayamarq'a killapi 2013 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk Ispaña Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. + +Paqarisqa Brasil, Itabuna, 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1912 watapi +Wañusqa Brasil, Salvador (Bahia), 6 ñiqin chakra yapuy killapi 2001 watapi +Jorge Leal Amado de Faria sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1912 watapi paqarisqa Itabuna llaqtapi - 6 ñiqin chakra yapuy killapi 2001 watapi wañusqa Salvador (Bahia) llaqtapi) Brasil mama llaqtayuq qillqaqpas runam, purtuyis simipi qillqaqmi. +1.3 Wawakuna qillqapi +Wawakuna qillqapi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jorge Amado. + +Tiyay Hunin suyu, Shawsha pruwinsya, Tunanmarka distritu +Tunanmarka ( Tunanmarca) nisqaqa Piruwpi huk mawk'a llaqtam, Hunin suyupi, Shawsha pruwinsyapi, Tunanmarka distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tunanmarka. +Mawk'a llaqta (Hunin suyu) + +Bill Gates sutiyuq runaqa (28 ñiqin kantaray killapi 1955 paqarisqa Seattle llaqtapi - ), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq ruruchiqmi qarqan. +Windows nisqa llamk'aykuna llikap kamaqninmi, Microsoft nisqa ruruchinap kamaqninmi pusaqninpas. + +Natal, Chinchay Hatunmayu suyu. +Natal llaqtaqa Brasilpi (Chinchay Hatunmayu suyupi uma llaqta), Purtuyiskunap 1599 watapis tiksisqan. +Natal llaqtaqa 806 203-chá runayuq kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Natal (Chinchay Hatunmayu). +Chinchay Hatunmayu suyu + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Piluta hayt'aq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; kanilu rikuy. +Kanila sach'a (Cinnamomum verum syn. Cinnamomum zeylanicum) nisqaqa huk sach'am, 10-15 mitruman wiñaq, Sri Lanka wat'amanta hamuq. Qaranmanta kanila nisqa q'apachanatam ruranchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kanila sach'a. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kanila sach'a + +Sullu, chinchaysuyupi Shullu nisqaqa manaraq paqarisqa runacha icha uywacha, mamanpa kismanpi. + +Helmut Josef Michael Kohl sutiyuq runaqa (3 ñiqin ayriway killapi 1930 watapi paqarisqa Ludwigshafen am Rhein llaqtapi - 16 ñiqin inti raymi killapi 2017 watapi wañusqa Ludwigshafen am Rhein llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq pulitikum, Alimanyap Dimukrata Kristiyanu Unyunninpi (CDU) wankurisqa. +Helmut Schmidt Kunti Alimanya mama llaqtap kansillirnin + +1 ñiqin tarpuy killapi 1969 – 23 ñiqin chakra yapuy killapi 2011 +Muammar al-Gaddafi, arabya simipi معمر القذافـي Mu‘ammar al-Qaḏḏāfī sutiyuq runaqa (1 ñiqin tarpuy killapi 1942 watapi paqarisqa Sirte llaqtapi; 20 ñiqin kantaray killapi 2011 watapi wañusqa Sirte llaqtapi) Libya mama llaqtayuq awqaq pusaqmi, pulitiku runam. +1969 watamanta 2011 watakama Libya mama llaqtap umalliqninmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muammar al-Gaddafi. + +Thomas Gainsborough sutiyuq runaqa (14 ñiqin aymuray killapi 1727 watapi bautizado Sudbury llaqtapi - 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1788 watapi wañusqa London llaqtapi), huk Inlatirra mama llaqtayuq llimphiq runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Thomas Gainsborough. + +Runa Simi: Puyu llaqta + +Maqanakuypa chayninmi maqay utaq maqachikuy. (Atawallpa Inka, 1532 watallapi Inka kasqa, 1533 watapi ispañulkunap sipisqan.) +(Rimaypas takiypas "Rumi Llaqta" sutiyuq kusituypa rurasqan, radio ñisqapi uyarispa qillqasqay. +Rimayqa "pidgin", "quechua agramatical" ñisqa runasimipim.) +Hatariy, Atawallpa! - Qusqu-Qullawpaq qillqaypi +chawpi watasqa cadenas chinkasqa awqa. (bis) +(Huk hina rurasqa:) +("Rumi Llaqta" kusituypa kastilla simipi qillqasqan) +chinkasqa awqap watasqan khillaywaska chawpi. (bis) + +Republika Peru (República del Perú / Piruw Suyu (Piruw Llaqta)) + +Runa Simi: Niqir mayu + +Rikuy LLaqta. + +web: www.intirunakunaqwasin.ch + +07 Q'osqo llaqta + +pushak runakuna: + +Kay p'anqaqa 09:28, 29 ukt 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Hinaspañataqyá Phuyutarki. Madre soltera wawayoq kasqa, haqay Sacsayhuamanpi. Hinaspan warak'ata tarikusqa, cinturanman watarukusqa. Chaymantan onqoq rikhuripusqa. Hinaspa mana taytayoqta wachakapusqa. Chaymanta Phuyutarki kasqa, riki. Phuyupi puñusqa. Hinaspa phuyupi puñuspaqa, onqoq rikhuripuqtinqa, chayta curawan marq'achipusqa. Hinaspa curaman qopusqa. Hinaspa kaypiñataq curaqa purisqa, nispa. Hinaspa purishaspa saqrawan tupasqa, diablowan. Runakunatasyá, nispa nimun: "¿Dónde vas? Imata munankichis. Noqawan llank'asunchis", nispa nipusqa nata… Phuyutarkitaqa. Hinaspas willakusqa curamanqa. Khaynatan nin: "Perdonallay. Bueno nillay" nispa, yachachisqa. Hinaspataqsi borsalinchata qosqa. "Rinki", nispa. Hinaspa "Sonqoykipi kay kusi kusi kashan… Oh, ch'uspi nispapas ninki. Walkayarachinki", nispa nisqa. Hinaspa haqay puhuchaq, t'oqochanpi, haqay pukarapi, anchay uhupi, puhu puhucha, anchaychatas risqa, chaypi kashasqa. Hinaspa chaypi kashasqa. Walqayarachispusqa chaypi. Hinaspa chaypiqa mulaman tukurapusqa. Manan kacharipunkuchu. Mana ch'ustiyunallasyá karqan. Mana ch'ustinalla chay mulachaqa karqan. Hinaspa chay mulachataqa apampun. Ya está. Chayqa chaypi llank'apun. Chaypi minata llank'amun Choqekanchamanta, Kinsach'atamanta. Hinaspa mulata apamuspa chaywan fundapunku napi… Marcapatapi llaqtata. Phuyutarki, Mamani, anchaykunas chay tiempo runa kasqaku. Chaykunantinsi llank'anku, runantin Phuyutarki. Chaymanta payqa Limatas rin, Limaqpunkunta. Kutiqlla, mikhuririq. Chayqa hinas Limata rispaqa chaypi kan. Hinaspa kashaqtinqa ashka kutiñas chhayna kuti kuti rishan. Hinaspaqa payllas fundashan Olleacheata. Payllapunis fundashan Olleacheapipas, Pitumarcapipas, kay Marcapatapipas. Kinsantinpi payllapuni principal fundaq. Chaypiqa uywaqa […]. Chaypiqa uywachantaqa huq mamakuchaman saqeyukusqa. Hinaspa mana rikhurimuqtin, mamakuchaqa nisqa: "Kay uywaqa ch'akiymantamá kashan", nispa. Kacharirusqa chay bosalninta, riendanta. Frenunta orqorapusqa. Hinaspa, "piuuuu", nispa t'ohaspa pasakapusqa. Chaymanta payqa killa hunt'amantachuhina chayampusqa Marcapataman. Unaypi. Killamasmanta chayampusqa. Chay causa hina kapun. Qori tika huk raki hunt'araq quidampusqa haqay Choqekanchapi llank'asqan. Kinsachatapitaqmi llank'asqan qori, haqay Lirpuni mayu orqopi bateapi saqesqa. Hinaspa chaykuna hina kapun. Pay chayta ruwan mulan escapapuqtin. Chaymanta chay Qosqo llaqtata fundanku. Chayqa padreta estrenapunku. Chayqa mayordomokunapas lloqsipun, tawantin aylluman lloqsipunku. Chaypi mayordomokunapas ruwapunku, llipin runakuna. Chaymanta taytaqa Olleacheamanmi apapusqa. Chawpi misa horasta saqra hamusqa. Hinaspa "Chay mulapi sillakusqaykimantan kunan apapusayki", nispa. Chaymanta chaypin tukupun chay. Chaypi tukupun padre Marcapata […]. Chaymanta padre mayordomo niyku kay Collana Marcapatapi, Sahuancayapitaq Animas niyku, Puiqapitaq Concebida, Collasuyupitaq Purificada. Anchay tawallan ñawpaq karan, tawa comunidadkuna. Akna formapin chay karan. Chaypi tukupun. +Mulaqa karqanchá kanpas, riki. Chay mulatachá, riki, naqa… cocaman kacharparirqanku, riki. Chay Phuyutarkiq purinanqa mula karqan, riki. Hasta Limakuna chayanankukama. Huk mulapunisyá kasqa. Chaypiqa ratullasyá chayaq kay wayrahina, riki […]. +Chay mulachanwanqa… narqanchá, riki, purispaqa imatapas ratulla, riki, huñurqan, imatapas. Chay mulapikama maytapas purirqan, riki. Limatapas chayarqan. Tutamanta purispaqa kutirqamullanmantaq. Ña… chayarqampullanmantaq. Chhaynasyá kaq. Chaymantachá, riki, kamachirqanku, riki, nata… Kay Collana ayllu ima… chay, riki, munay… nasqa… khasan, riki, chapeyasqa kashan, riki, qoriwan, riki, altarmayornin. Anchaykunatachá kamachirqan, riki, huk kay Pachatusan. Uhumantachá qorita apanan. Sahuancay ichaqa Piñutamanta. Puiqataqchá [K'acheria] lomamanta nataqchá… Collasuyu ayllutaqsi Huahuallanimanta apamuq kasqa, riki. Hinaspa, "Mayqen kaqsi a ver Collana kanqa", nispa nin, riki. "Collana ayllu mayqenchá primeruta kayman chayarqachimunqa", ninku. Hinspa Pachatusanmanta kay Collana aylluqa phawayllata tiraspa primeruta chayarqusqa, riki. Chay kunan templo kashan. Chayman, hinaspataq nataq… Piñutamanta Sahuancay comuneroqa chayarqamullantaq, chay Collana aylluq patanman. Chaymantaqa Puiqaqa K'acheriamanta chayachimullantaq, chayachimullantaq. Naqa… Collasuyo aylluqa haqay Huahuallanimantaqa karuraqtaq, chayqa chayraq chayamun qhepa… último qhepata. Chay apaykusqa, riki. Hinaspa chaychá, riki, naqa… karqan chana ayllu. Kunanmá ocho comunidad nisqa kapun. Cuatro comunidades nisqallan, riki, antes. +Marcelino León Phari. Phuyutarkipas kunan qhepataña karan. Phuyutarkiqa kinsa wayqentinraq, Daniel, Miguel… Hoq kaq wayqenta mana yuyashanichu. Kinsa wayqe. Chayqa Daniel kaq karan sullk'a, Migueltaq kuraq, kuraq kaq. Chay kinsantin, wayqentin, fundarqanku kinsa iglesiata. Huk karqan tawa, hakay napi… Carabayapi kashan. Chay hoq fundasqanku qaylluyusqa techasqaña karan. Pero manan llapan ornamento uhun tukusqachu […]. +MLP. Chay casopiqa karan Phuyutarkiqa. Natayá… Hap'irqan huk mulata, hap'irqan. Pero chay mula karqan mana mulapunichu. Huk Satanaspa animalnin, chay karan. Arí. Hinaspañataq pay purirqan chay mulapi sillaykusqa. Kay uray Limaqpunkupi kashan huk na… señalnin, Limaman purinanpaq. Limapi huk ratulla… yaqachá, riki, media horapichus hinallapi rikhurinman karqan purispa. Entonces aknata purispayá chay mulapiyá chay iglesiakunata tukurqan. Chay sillapi purispa. Chaypitaq materialkunata maymantaraqchá apakamurqan, rumitapas chay iglesakuna perqananpaq, hallp'akunatapas. Ima clase rumikunataraqchá apakamurqanpas chaypaqkama. Chaymantataq aknapi purisharan, phurisharan. Hinaspa… kanpuni qhariqqa compromisunchis. Hinaspañataq, riki, Phuyutarki kaspaqa chhaynata mulachanta watayusqa anchhayna pampaman. Mana pastumanchu, akna q'ala pampaman. Hinaspa, chayta wataykuspañataq huk abuelachaqa, riki, "Imatataq kay wiraqochaqa chhaynata wataykun kay mulanta. Manachu fletentin listo. Mana flete orqunachu chay mulaqa karan". Entonces, kacharirqun, riki, abuelachaqa mulata khuyapayaspa mikhukunanpaq. Al momento kachariruqtin mula pasakapun. Phuyutarkita pasachipunchá, riki […]. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku rakiy (Kustarika). + +Uma llaqta Stuttgart +Baden-Württemberg nisqaqa huk suyum (Land/ Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Stuttgart llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'arara + +K'illimsayaku nisqaqa k'illimsayaqmanta, muksichaqmanta yakuchaqmantapas t'inkisqakunam, achka mikhuna imayaykuna. Kawsananchikpaq muchunchikmi. +Kaymi huk k'illimsayakukuna: +K'illimsayakukunaqa kay mikhuykunapim: +Wayu misk'i: wayukunapi +Silulusa nisqataq yurakunap kawsaykuqninkunap pirqanmi, tukuy yurakunapim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'illimsayaku. + +Katiguriya:Urqu (Lima suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Lima suyu) +"Urqu (Lima suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hatunkaray llikilliki icha Kuntrawasu (italya simimanta: contrabbasso) nisqaqa huk phiskuna tiwlli waqachinam. Hatunkaray llikillikitaqa chankakunap chawpinpi hap'ispa antutawan phiskuspa waqachinchik. + +Linu (Linum usitatissimum) nisqaqa q'aytuchasapa chillkiyuq, wirasapa muruyuq quram. +Linup chillkinpi q'aytuchamantaqa p'achapaq q'aytukunatapas ruranchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Linu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Linu + +Uwiha, Ukya, Uusha icha Wisha (Ovis aries, kastilla simimanta: oveja) nisqaqa runap uywasqan huk ñuñuq uywam. +Runakunaqa uwihap millmanmanta p'achapaq q'aytukunatam puchkan, aychantataq mikhunku, ñukñunta upyanku. + +Tiyay: Quchapampa suyu, T'arata pruwinsya, Arwiytu munisipyu +K'ichkiqucha nisqaqa (kastilla simipi: Laguna La Angostura) Buliwya suyupi, huk qucham, Quchapampa suyupi, T'arata pruwinsyapi, Arwiytu munisipyupi. +Saywitu: T'arata pruwinsya + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (CA Independiente) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (CA Independiente) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (CA Independiente). +"Piluta hayt'aq (CA Independiente)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin qhipa ñiqi Kastillanu simipi: + +Ankucha llika nisqaqa kurkupi willakunata pusaykunapaq ankuchakunap llikanmi. +Runap, tulluyuq uywakunappas ankucha llikapiqa kay kurku yawrikunam: +Musyana yawrikuna (ñawi, rinri, hukkunapas) + +Mayqin wikikunapi "Rikcha:P parthenon.svg" nisqata llamk'achinku - Wikipidiya +Mayqin wikikunapi "Rikcha:P parthenon.svg" nisqata llamk'achinku + +Malta sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Malta sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Malta sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Pillinku, Pillinku takarpu icha Turnillu nisqaqa ch'uru wasicha hina pillinku nisqayuq takarpum, khillaymanta icha huk q'illaymanta rurasqa, iskay rakikunata, k'ullukunata, p'alltakunata t'inkinapaq. Takarpu muyuchinawan icha muyuna llawi llawiwan muyuchispa pillinkuta k'ulluman sat'inchik icha chaymanta hurqunchik. + +Chachas qucha (kastilla simipi: Laguna de Chachas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Ariqipa suyupi, Aplaw pruwinsyapi, Chachas distritupi. + +rikch'ariymi llapapaq kamakun. + +Lliwmanta aswan t'inkimuqniyuq qillqakuna - Wikibooks +Kay willakunaqa hallch'asqam. Qhipaq musuqchasqaqa 13:55 20 phi 2018 karqan. 5000-lla taripasqam pakasqa hallch'api aypalla kachkan, manam aswanchu. +Qhapaq p'anqa‏‎ (3 t'inkikuna) +Yanapa:T'una qillqasqa‏‎ (2 t'inkikuna) + +Roger Moore Inlatirra mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Jacques Cartier sutiyuq runaqa (31-XII-1491 paqarisqa Saint-Malo llaqtapi, Ransiyapi, - 1-IX-1557 wañusqa) huk phransis wamp'uykachaqsi, suyu tariqpas karqan. + +www.gisqatar.org.qa + +Kay {{DSQ}} plantillataqa Dyuspa Simin Qillqa (Biblia) nisqapi rimasqakunatam rikuchinapaq llamk'achinchik. +Dyuspa Simin Qillqapaq llamkachisqa, inlish simimanta hamuq pisichaykunaqa kaymi: +Biblia uyaychasqapaq, t'ikrasqa rimaykunapaqpas pisichaykuna[pukyuta llamk'apuy] +Dyuspa Simin Qillqa uyaychasqapaq, t'ikrasqa rimaykunapaqpas llamk'achisqa pisichaykunaqa kaymi: +QULSBB = Chincha Buliwya qhichwa simipi (MR ) +mana qusqa pisichay > QUZPBS = Qosqo qheswa simipi (ÑR , MR ) +Kayqa qillqapi manam rikurinqachu. + +Paqarisqa 8 Qhapaq raymi killa1886 +Diego María de la Concepción Juan Nepomuceno Estanislao de la Rivera y Barrientos Acosta y Rodríguez sutipaq runaqa, (* 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1886 watapi paqarisqa Guanajuato llaqtapi - † 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1957 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi), Mishikupi kumunista wan llimphiqpas karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Diego Rivera. +Museo Dolores Olmedo (Mishiku llaqta) + +Wangari Muta Maathai (Mary Josephine Maathai), warmiqa sutiyuq, (* 1 ñiqin ayriway killapi 1940 watapi paqarisqa Nyeri (Kinya) llaqtapi - 25 ñiqin tarpuy killapi 2011 watapi wañusqa Nairobi llaqtapi ). Kenya warmi pulitiku. + +Ñit'isqa ñawra phiruru - Wikipidiya +Ñit'isqa ñawra phiruru (DVD). +Ñit'isqa ñawra phiruru, DVD (inlish simipi: digital versatile disc) nisqaqa achkiywan llamk'aq willa waqaychanam, sikllalla ñit'isqa phiruru (CD) nisqamanta aswan apanallam, ima willakunatapas, widyu nisqa kuyuq rikch'akunatapas, ruqyaykunatapas waqaychanapaq. +Kunan antañiqiqkunaqa ñit'isqa ñawra phiruru kuyuchinayuq, ñit'isqa ñawra phiruruta kañanapaqpas. + +Uma llaqta Uqrus +Uqrus distritu (kastilla simipi: Distrito de Ocros) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, Uqrus pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Uqrus llaqtam (840 runa, 2007 watapi). +Santa pruwinsya: Cáceres del Perú _ Chimputi _ Maqati _ Muru _ Musuq Chimputi _ Nipiña _ Quyshqu _ Samanco _ Santa +Waylas pruwinsya: Matu _ Pamparumas _ Qaras _ Qispillaqta / Pueblo Libre_ Santa Krus _ Santo Toribio _ Wallanka _ Wata _ Waylas _ Yuraqmarka + +Charanku nisqaqa huk Piruwpi icha Bulibiyapi paqarisqa rachina tiwlli waqachinam. +Charankukunataqa khirkinchup p'aspa qaranmantam ruranku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Charanku. + +Asya sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +K'usillu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mungul suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Turkminsuyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uman ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Asya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Mama llaqta (Asya) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Sir Christopher Frank Carandini Lee sutiyuq runaqa (27 ñiqin aymuray killapi 1922 watapi paqarisqa Belgravia, London llaqtapi - 7 ñiqin inti raymi killapi 2015 watapi wañusqa Chelsea, London llaqtapi), huk HQS Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap aranway pukllaqmi. + +Yaruwillka pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Chawinillu +Yaruwillka pruwinsya (aymara simipi: Yaruwillka jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Yarowilca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chawinillu llaqtam. +Mayukuna: Marañun mayu +Chawinillu, pruwinsyap uma llaqtan +La Corona del Inca, Ayapitiq, Chawinillu distritu, Yaruwillka pruwinsya + +1892 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Puñuy wayaqa nisqaqa p'achamanta rurasqa puñunam, hatun wayaqa hinam. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (AS Roma) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (AS Roma) +"Piluta hayt'aq (AS Roma)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Usamikhuq nisqakunaqa (ordo Mantodea) nisqakunaqa huk aycha mikhuq palamakunam. + +400 0 _ ‎‡a Aleksandra Kollontái‏ ‎‡c Rusiya mama llaqtayuq pulitiku‏ + +Kamachi 20.412 yupaymanta churan nin. Juk llika yanapaykunata riqsichin laq'a jallp'a kawsarichispa tarpuykunapaq, Kay llikaqa kawsaynin kanqa chunka iskayniyuq watata; jisq'un p'unchay jatun puquy killa iskay waranqa chunkayuq watamanta qallarispa. +Kamachi (Estado Nisqa) tukuy phatata qurinqa, achkha ruway qhawarichiykunaman laq'a jallp'a kawsarichinapaq manaqa takyachinallapaqpis kawsarisqanman jina. +Qhullichiykuna ima. +Jinamanta juch'uy puquchiykunaman yanapanqanku allin ruwayta qawarichispa mañasqankuman jina, jap'iqasqankuta ruwanankupaq. +Ari; ichaqa qillqasqa tiqrakunman, sapa wata (Ministerio de Agricultura) nisqa churanqa siq'i yapaykunata chani ruwaykuna yanapaymanta. +Tukuy nisqañakuna mañankuman jallp'a kawsarichinankupaq ruwaykunata; jinamanta juch'uy puquchikkunalla yanapayta urqunkuman jall'pa allin rinanpaq ruwaykunata. +Juch'uy puquchikkuna: Jisq'un chunka sapa pachakmanta qulqi yapaymanta , churasqa plan de manejo nisqamanta jap'inqanku. +Chawpi puquchikkuna: Kimsa chunka pusaqniyuq sapa pachakmanta kaqkuna wata kasqnmanta jap'inkuman. +Jatun puquchikkuna: Pikunachus achkha ranqhaqkuna 25.000 UF nisqaman jina; jap'inqanku iskay sapa pachakmanta sapa wata kasqanmanta jap'inkuman. +INDAP o el SAG nisqa chayniqta (nisqanman jina) wakichiy apaykachaymanta (plan de manejo) qillqasqa nuqanchakuywan Estado nisqa puquchikwan allin rinanpaq jallp'a kutirichikkuna. +Kawsaq, juridika runa kaykuna: +Sapa iskay wata chaninchaymanta yachayniyuqkunata akllasqa. +Ari niqkuna llika chaninchay llamk'aymanta. +Mana allin apaykachaqpaq kay yanapayta muchuchiy kanchu? +Qillqay / Nota: qillqasqa willay kaypi rikhurikqa, Kamachiykunaq puriyninmanta yachananchikpaq. Mana imaraykupis Ley nisqa jinachu, chiqan sut'inchay, nisqakuna, ni kamachiykunamanta yachaqpis junt'anchu. + +Katiguriya:Llaqta (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Piruw) +Piruwpi llaqtamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Piruw). +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 32 urin katiguriyakunam, 32-pura. +► Llaqta (Ariqipa suyu)‎ (7 K, 16 P) +► Llaqta (Ika suyu)‎ (5 K, 8 P) +► Llaqta (Lampalliqi suyu)‎ (3 K, 4 P) +► Llaqta (Lima suyu)‎ (9 K, 16 P) +► Llaqta (Luritu suyu)‎ (4 K, 9 P) +► Llaqta (Mayutata suyu)‎ (1 K, 5 P) +► Llaqta (Paruru pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Pasqu suyu)‎ (3 K, 4 P) +► Llaqta (Qispi kay suyu)‎ (12 K, 20 P) +► Llaqta (Tumpis suyu)‎ (2 K, 3 P) +► Llaqta (Ukayali suyu)‎ (2 K, 5 P) +► Llaqta (Wankawillka suyu)‎ (6 K, 13 P) +► Llaqta (Wanuku suyu)‎ (4 K, 17 P) +"Llaqta (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 200 p'anqakunam, 411-pura. +Sinru qillqa: Llaqtakuna (Piruw) +Anta llaqta +Aqumayu llaqta +Chanchamayu llaqta +Chunka Pichqayuq Waranqa llaqta +Chuqlluqucha llaqta +Chuqlluqucha llaqta (Santa Ana distritu) +Inka wamp'uwatana llaqta +Machu Pikchu llaqta +Manu llaqta, Piruw +Musuqllaqta (Aqumayu) +P'allqamayu llaqta +Pachakamaq llaqta +Paqucha llaqta (Antawaylla) +Pasaq llaqta +Katiguriyakuna: +Llaqta (Awya Yala) +Allpamanta yachaykuna (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:15, 15 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +BUENOS AIRES KITILLIPI APUK MASHITA CHASKIRKAKUNA. + +Runa Simi: Malawi qucha + +Runa Simi: Kaká (Ricardo Izecson dos Santos Leite); (*22-IV- 1982, Brasilia) sutiyuq runaqa huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. (→Kaká) + +Runa Simi: Tirol suyu + +Bill Clinton Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulititu. Umalliq (1993 - 2001). + +Katiguriya: América Latina + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Aranway pukllaq (Piruw). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Piruw). +"Aranway pukllaq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Q'usñi nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Quntay (CaSO4; kastilla simipi: yeso) nisqaqa huk qiqllam, Kalsyu salina puchq'uchasqam. +Allpa hina kusasqa quntaytaqa yakuwan chaqruspa p'akisqa tullukunata allichanapaq llamk'achinchik, quntay mayt'ukunata ruraspa. Ch'iquykunatam ruranapaq, wasichaypitaq pirqakunapi khallpasqakunatam allichanapaq llak'achinchink. Chay kusasqa quntayqa yakuwan k'apka quntaymi tukukun. + +Tiyay: Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Wasta distritu +Aynin mayu (kastilla simipi: Río Ainín) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk mayum Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Wasta distritupi. + +Opole (aliman simipi: Oppeln) nisqaqa Pulunya mama llaqtapi, Silisya suyupi, huk llaqtam. Opole llaqtapiqa 119.574 runakunam kawsachkanku (2014). +Miroslav Klose, aliman piluta hayt'aq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Opole. + +Uma llaqta Puerto de Malabrigo +Rázuri distritu (kastilla simipi: Distrito de Rázuri) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Asqupi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Puerto de Malabrigo llaqtam. + +Katiguriya:Quchapampa llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Quchapampa llaqtapi paqarisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quchapampa llaqtapi paqarisqa. +"Quchapampa llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Quchapampa_llaqtapi_paqarisqa&oldid=609377" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu siq'uyllu +Tikraynin siq'uyllu Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Uma kamayuq (Indya) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Indya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Indya). +"Uma kamayuq (Indya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin urqu atuq Kastillanu simipi: + +Céline Marie Claudette Dion sutiyuq warmiqa icha Céline Dion (30 ñiqin pawqar waray killapi 1968 watapi paqarisqa Charlemagne llaqtapi - ) huk Kanada mama llaqtayuq takiqmi, takichaq wan aranway pukllaq. +Ransiya simipi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Metallica huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuqmanta kusituymi, San Francisco llaqtamantapi. Paykunaqa metal taki takiq, sinchi chaninchasqa, riqsisqa kanku + +3 chaniyuq tikraykuna runa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Windowspaq simikuna (LIP) interfaz huñuqa wakin tikrasqata qukun Windowspa sapa kuti hapisqa kaqninkunata. LIP nisqata churaruspa, yanapakuqkunapi, rimana tawa kuchukunapi, akllanakunapi, Yanapaypi, tecnico allichay yanapaq LIP nisqa simipipas rikuriq qillqa qawachikunqa. The text that is not translated will be in the base language of Windows 8. Kay hina, español simi Windows 8 niraqta rantispa, chaymanta catalán simipi LIP nisqata churaspa, wakin qillqaqa español simipi qipanqa. Huk kaq simillapi achka LIP nisqatam churawaq. Windowspaq LIP nisqakunaqa llapan niraq Windowspim churakunman. + +Kay sumaq ancha kamayuq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka suqtayuq wataq qanchis killaq isqun p‘unchayninpi llaqtanchiqrayku qhawanankupaq Hamawt‘akuna hatun tantakuy, kongreso nisqapi tantasqa, tukuy sunqunkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamachiq qhinchiq awqakunamanta huk similla tukuy niqpi llaqtanchiqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut‘i sut‘ipi rikuchinku; chaywampis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt‘a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? Munankichiqchu tukuy llaqtakunapiraykuchus Ranti kankichiq España Reykunamanta t‘aqakuspa, paykunaq kikin atiyninpi, kamachiyninpi qhiparinankuta? Kayta uyariytawan, usqhay usqhayta hatarispa: munaykun nispa qaparinkuq; aswan kallpayuq kay sut‘i munayninku kananpaqri hukmanta hukmanta munayku nirqanku; tukuypa yachayninman chayananpaqri kay hinata qillqarqanku. +Ñuqayku kay Amerikaq suti suyumpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñuqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutimpi, llaqtaykuq kamachiynimpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sunquykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik‘iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t‘aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhichiparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisamimpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhipamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt‘anankupaqri, ñuqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchanampaqri imaraykuchus ruranchiq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qillqapi tukuy churakuchum. Kongreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, sekretarioykuq qillqanwan kallpachasqa. Kay hina huramentota tukuy llaqtanchiqpi tiyakuq runakuna. ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayniqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamachiqkunamantawan? ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqman, ari ninkichu llaqtanchiqman, atiyninrayku, kamachiyninrayku tukuy kallpakiywan sayariyta kawsayniykita, sumaq sutiykita, tukuy imaykita chinkarichinaykikamaypis? Ari, hinatan hurani. Hinata ruraqtiyki Pachakamaq yanapasuchun, manari pay muchuchisuchun llaqta mamanchiqri ñakasuchun. +F.N.Laprida – San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. + +ñuqa, qan, pay, ñuqayku, ñuqanchik, qankuna, paykuna +-yta atiy, -yta yachay + +Comunidad Campesina de Pampallaqta + +quwiki Hatun maqaq ch'uru + +Gotthold Ephraim Lessing Alimanya mama llaqtayuq qillqaq + +Huk ñiqin pachantin maqanakuy + +Mana alli nunakunaqa tsapäkïta manam puëdiyantsu (18-32) +^ O: "mana allikunata yuritseqkuna". + +Hunan pruwinsya - Wikipidiya +Hunan pruwinsya +Mama llaqta Chunwa Runallaqta Republika +Uma llaqta Changsha +Simikuna chun simi +Runa ñit'inakuy 316 runa / km² +Hunan pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Hunan, chun simipi: 湖南, phinyimpi: Húnán, machu: Honan, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Changsha llaqtam. +Urqukuna: . +14 prefectura-llaqtanmi kan. +Prefectura-llaqta Hunan pruwinsyapi (2011) +Nº. Llaqta Chun Hanyu phinyim Runakuna Hallka k'iti kanchar (km²) Uma llaqta Saywitu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hunan pruwinsya. +Hunan saywitu (inlish simipi) +Plantilla:Punku p'anqa Chunwa Runallaqta Republika +Pulitika rakiy (Chunwa Runallaqta Republika) +[[Katiguriya:Hunan pruwinsya_ ] +Pruwinsya (Chunwa Runallaqta Republika) + +Pikikuy [2] (Tringa flavipes) nisqaqa Awya Yalapi kawsaq pisqum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pikikuy + +Urmachkaq yaku sut'u. +Sut'u, kichwapi Shutu nisqaqa wapsipi, wayra pachapi kachkaq puriqlla kaqmi. +Paray urmachkaq hatun yaku sut'ukunam. Phuyutaq ch'iñi tiyachkaq yaku sut'uchakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sut'u. + +Quibikpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Quibik" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu jark'asqa +Tikraynin jark'asqa Kastillanu simipi: + +(P'utuqsi-manta pusampusqa) +Munisipyu P'utuqsi munisipyu +Putusi (aymara simipi: P'utuqsi, kastilla qillqaypi: Potosí, waraniyi simipi: Potosi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Putusip uma llaqtanmi. Putusi llaqtapiqa 132.966 runakunam (2001 watapi) kawsachkan. +Tomás Frías Ametller, Buliwya suyup umalliqnin (1872-1873, 1874-1876), paqarimurqa Putusi llaqtapi 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1804 watapi. +P'utuqsi llaqtapi k'ikllu ñan, qhipapitaq Qullqi Urqu nisqa +P'utuqsi munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (P'utuqsi suyu) +Llaqta (Tomás Frías pruwinsya) + +Katiguriya:Pulitiku (Chunwa Runallaqta Republika) - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitiku (Chunwa Runallaqta Republika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Chunwa Runallaqta Republika). +"Pulitiku (Chunwa Runallaqta Republika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin amiy Kastillanu simipi: + +Claude Joséphine Rose Cardinale icha Claudia Cardinale sutiyuq warmiqa (* 15 ñiqin ayriway killapi 1938 watapi paqarisqa La Goleta Tunisya llaqtapi - ), Italyapi) huk italyanu aranway pukllaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Claudia Cardinale. +Claudia Cardinale sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Killaqa mayu (Arhintina - Buliwya) - Wikipidiya +Killaqa mayu (saywa: Buliwya - Arhintina) +Killaqa mayu (kastilla simipi: Río La Quiaca / Villazón) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk mayum, P'utuqsi suyupi, Villazón llaqtaniq, Arhintina mama llaqtapipas, Jujuy wamanipi. + +Katiguriya:Pulitiku (Chiksuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Chiksuyu). +"Pulitiku (Chiksuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay mama llaqtakunapi: Chuwasya (Rusiyaman kapuq) +Chuwash simi (Чӑваш / Chăvash) nisqaqa Rusiyaman kapuq Chuwasya suyupi runakunap rimayninmi. Hunumanta aswan rimaqninmi kachkan. + +Quqta phaqcha +Tinku llaqta + +Sip'uti, Chiputi, Uchkiti, Uhiti, Siki t'uqu icha Siki hutk'u (anus) nisqaqa sikipi kaq uqutip hawaman pusaq t'uqunmi, akanapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sip'uti. + +Qhichwa simipi Yayayku, Yayayku Inlisyapi, Yerushalayim llaqtapi. +Arabiya simipi qillqasqa (أبانا) Abana llaqtapi +Yayayku icha Taytayku (grigu simipi: Πάτερ ημών [Páter ēmō'n], latin simipi Pater noster, kichwapi Ñukanchik Tayta icha Ñukanchik Yaya) nisqaqa kristiyanu iñiypi ancha chaninchasqam mañaymi. Yayayku mañaytaqa Mathiyu iwanhilistakama (Mathiyu 6:9-13 ) Jesusmi kamachirqan Urqupi Kamikuynin nisqapi. Lukas iwanhilista hinallataq Yayayku mañaymantam willakun (Lukas 11:2-4 ), Jesusqa manataq Urqupi Kamikuypichu mañakuptin. +1 Qhichwa simipi (urin runasimipi) +3 Grigu simipi qallariy qillqa (Matiyup qillqasqanpi, 6:9-13) +4 Latin simipi (Kathuliku Inlisyapi mañaykusqa, Vulgata nisqa t'ikrasqamanta) +Qhichwa simipi (urin runasimipi)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhichwa simipiqa kay hinam (Matiyukama): +Yayayku hanaq pachakunapi kaq, +ima hinam hanaq pachapi, hinallataq kay pachapipas. +P'unchawninkuna t'antaykuta kunan quwayku. +ima hinam ñuqaykupas ñuqaykuman huchallikuqkunata pampachayku hina. +Qampam qhapaq kaypas, atiypas, wiñaypaqmi much'asqa kanki. +kay patsachawpis, hanaq patsachawpis. +Grigu simipi qallariy qillqa (Matiyup qillqasqanpi, 6:9-13)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Latin simipi (Kathuliku Inlisyapi mañaykusqa, Vulgata nisqa t'ikrasqamanta)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mathiyup qillqasqan, suqta kaq uma raki, bible.is nisqapi: +Mathiyup qillqasqan, suqta kaq uma raki (Qosqo qheswa simipi) +Mathiyup qillqasqan, suqta kaq uma raki (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Mathiyup qillqasqan, suqta kaq uma raki (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Mathiyup qillqasqan, suqta kaq uma raki (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Mathiyup qillqasqan, suqta kaq uma raki, bibles.org nisqapi: +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:00, 3 dis 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"Kaykunapi" + +9. NUESTRO AMOR - Inka Llaqta +11. TARDE - Inka Llaqta + +Runa Simi: Yellowstone mamallaqta parki + +Runa Simi: 1 + +12Chaymanta, Pedruqa chayta rikarmi, runakunataqa kaynu niran: + +1 ñiqin kantaray killapi 1916 watapi – 3 ñiqin inti raymi killapi 1918 watapi +Ramón Maximiliano Valdés Arce sutiyuq runaqa, (* 13 ñiqin kantaray killapi 1867 watapi paqarisqa Penonomé llaqtapi - 3 ñiqin inti raymi killapi 1918 watapi wañusqa Panama llaqtapi). Panama mama llaqta qillqaq wan pulitiku qarqan. +1916 watamanta 1918 watakama ñawpaq kuti Panamapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ramón Maximiliano Valdés. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulunya. +"Pulunya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ruwana kamayuq, pulitiku +Rosen Asenov Plevneliev (Bulgarya simipi: Росен Асенов Плевнелиев) sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin aymuray killapi 1964 watapi paqarisqa Gotse Delchev llaqtapi - ) huk Bulgarya mama llaqtayuq Ruwana kamayuqmi wan pulitikupas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rosen Plevneliev. + +Kay p'anqaqa qullunapaqmi sananchasqa kachkan. +Qillqap rimachinanpi rimanakuy. Aswan ruraqkuna chay qullunapaq rimaptinqa, qullusqam kanqa. +Mana kay qillqata qullunata munaspaykiqa, rimachina p'anqapi qillqaspa willariy. Qanchisnintin p'unchawmi rimanakunam atin. Kay willachataqa amalla kikiykip rurasqayki qillqamanta ch'usaqchaychu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: User de-N. +"User de-N" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(Katiguriya:Piruw umalliq-manta pusampusqa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Piruw). +"Umalliq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Umalliq (Mama llaqta) + +Tunki (Rupicola peruviana) nisqaqa huk pisqum, Piruwpi rupa-rupa nisqap sach'a-sach'akunapi kawsaq, ruru mikhuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tunki + +Yuraq q'acha-q'acha, arhintinap runasiminpi Yuraq paaq (Aspidosperma quebracho-blanco) nisqaqa Urin Awya Yalapi wiñaq huk sach'am, ancha kapka k'ulluyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq q'acha-q'acha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraq q'acha-q'acha + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1998 (inlish simipi: 1998 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1999) nisqaqa 1998 watapi Ransiya mama llaqtapi XVI ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. +Tawa ñiqin: Urasuyu. + +Qullqiri (kastilla simipi: Colquiri) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Inkisiwi pruwinsyapi, Qullqiri munisipyup uma llaqtanmi. + +1 Regio Amazones Departamento de Amazonas Amarumayu suyu Amasunu jach'a suyu Chachapoias Chachapoyas Chachapuyas +5 Regio Aiacuchensis Departamento de Ayacucho Ayakuchu suyu Ayaquchu jach'a suyu Aiacuchum Ayacucho Wamanqa Ayaquchu +7 Regio Cuscensis Departamento del Cuzco Qusqu suyu Kusku jach'a suyu Cuscum Cuzco Qusqu Kusku +12 Libertas Regio Departamento de La Libertad Qispi kay suyu La Libertad jach'a suyu Turgalium Trujillo Truhillu Trujillo +15 Regio Laureti Departamento de Loreto Luritu suyu Luritu jach'a suyu Iquitum Iquitos Ikitus Iquitos +22 Regio Tacnensis Departamento de Tacna Taqna suyu Takna jach'a suyu Tacna Tacna Taqna Takna + +KUNAN HINA WATAPI + +Runa Simi: Tantachisqa + +Runa Simi: Chontales suyu + +Wikiliwrukuna:Kamachiq sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikibooks +Wikiliwrukuna:Kamachiq sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Wikiliwrukuna:Kamachiq sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Ruraq:AlimanRuna/Kamachiq ‎ (← t'inkikuna) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Wikiliwrukuna:Kamachiq" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Tiyakuynin Qusqu suyu, Anta pruwinsya, Mullipata distritu, Killapampa pruwinsya, Santa Teresa distritu +Tukarway (kastilla qillqaypi Tucarhuay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Anta pruwinsyapi, Mullipata distritupi, Killapampa pruwinsyapipas, Santa Teresa distritupi, Sallqantay rit'i urquñiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.928 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Santa Teresa llaqta, Aguas Calientes, Machu Pikchu, Willkamayu, Apurimaq mayu, Sallqantay rit'i urqu, Humantay, Tukarway rit'i urqu, Padreyoc rit'i urqu. + +Awina chakrapi wiñaq k'ipukuna. +Millay qura nispaqa runakuna mana munasqan yurakunatam, qurakunatam ninku. Chay millay qurakunaqa chakra yura chawpipim waqllispa wiñan. +Achka millay qurakuna miyusapa kaspa runatam icha uywankunatam unquchispa waqllin. +Kaymi huk millay qurakunam: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Millay qura. +Mana munasqa yura + +Chincha germanu rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Nurwiga +Nurwiga simi (Norsk) nisqaqa Nurwiga mama llaqtap rimayninmi, germanu rimaymi. Pichqa hunuchá rimaqninmi kachkan. +Manam huklla kamachisqa qillqaychu, ichataq iskaynintin qillqa simim: +nynorsk [ˈnyːˌnɔʂːk] ("musuq nurwiga simi"): Nurwigapi runakunap chincha germanu k'iti rimayninkunamanta tukuchisqa qillqa simi. + +B. Saavedra pruwinsya Wallqanqa +Charasani (kastilla simipi: Charazani) icha Villa Juan José Perez nisqaqa Buliwya mama llaqtap, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Bautista Saavedra pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Bautista Saavedra pruwinsya) + +Llut'ana sinta nisqaqa huklla icha iskaynintin kinrayninpi llut'anayuq sintam, qillqana p'anqakunata, imakunatapas maymanpas llut'achinapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llut'ana sinta. + +Wayta pata, Piruw +Wayta pata nisqaqa waytasapa, sach'aspa muyam. + +T'asta (Escallonia myrtilloides) nisqaqa huk sach'acham, chachakuma rikch'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'asta. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: T'asta + +Chilpancingo de los Bravo (nawa simipi: Chilli-pan-tzingo) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Guerrero suyu uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chilpancingo de los Bravo. + +Éric Sylvain Bilal Abidal sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin tarpuy killapi 1979 watapi paqarisqa Saint Genis-Laval llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Éric Abidal. + +Ancha sumaqmi sunqumantapuni harawikuyqa tukuy ima nanaykunatapas hampiykunmi. Chaymi ancha allin harawiyqa. + +400 0 _ ‎‡a Georges Pompidou‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq pulitiku. Uma kamayuq wan Umalliq‏ + +San Lucas 17:23 QUFNT - Chaymi wakin runakunaqa - Bible Search +23Chaymi wakin runakunaqa ninqallapa: ‘Kaypimi Dyusmanta Shamuq Runaqa' nir. Ukkuna-shuypaqa ninqallapa: ‘Wakpimi' nir. Piru qamkunaqa chaynu nishutinllapamapis, ama kriyinkillapachu. + +Tayta wamani + +Aymarana Qillqanakapa. Lima, mayo 2013 + +Machu Picchu Llaqta Inca + +DAY 1: Cusco - KM 82 - Llaqtapata - Huayllabamba + +Bruniy Mama llaqta, Wasi Thakmanta + +quwiki Kamay paqtachi atiy + +Runa Simi: Hercules (kuyuchisqa siq'isqa) + +9Chaymantaqa tukuy runakunata kay kumparasyunta parlaq qallariran: +23Jesusqa chay mana allinta yarpuyashanllapapaq kwintata qukarmi, niran: + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 17 Q' Nisqawan Parlaykuna + +quwiki Katiguriya:Takichaq (Chiksuyu) + +Qhapaq Ñan: Caranqui + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/p" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Kay taripanakama hukchasqakunaqa akllasqa mit'api manam kanchu. +Kay p'anqaqa ch'usaqmi. + +Runa Simi: Quchapampa distritu (Anqash) + +Runa Simi: Pirqakachun yura rikch'aq ayllu + +Gaborone, (Kastilla simipi: Gaborone) llaqtaqa Butswana mama llaqtap uma llaqtanmi. +Burbank, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Zhejiang, Chunwa Runallaqta Republika +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gaborone. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chinchay Ilanda. +"Chinchay Ilanda" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Aranway pukllaq (qhari) +2 Kuyu walltay suñaykuna +Ispecial suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kuyu walltay suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Oskar Suñay. + +Diego de Almagro sutiyuq runaqa (1475 watapi paqarisqa Almagro llaqtapi, Ispañapi; 8 ñiqin anta situwa killapi 1538 watapi wañusqa Qusqu llaqtapi) ispañul awqaq pusaqsi, atipaqsi karqan. +Francisco Pizarrowan 1533 watamanta 1535 watakama Tawantinsuyu nisqa Inkakunap qhapaq suyuntas atiparqan. 1536 watapi Chilitapas atipayta munaspa manas atirqanchu. 1538 watapis Pizarro wawqikunawansi hayu kaspa maqanakurqan. Awqankunaqa Qusqu llaqtapi Almagrota hap'ispas chaymanta wañuchirqansi. Qusqupi La Merced inlisyapi p'ampachasqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Diego de Almagro. + +Puka qura icha Puka qhura[1] (Rumex acetosella) nisqaqa huk quram, anchata mast'arispa miraykuq rumasa rikch'aqmi, chakrakunapi yurakunata ithichiq, Awya Yalapi musuq yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puka qura. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puka qura + +Simikuna kastilla simi, tsaphiki simi +Tsachila marka nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Santo Domingo de los Tsáchilas) huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santo Domingo Tsachila llaqtam. +Mayukuna: Toachi mayu + +Park Jung-yang(Korianu simipi: 박중양, hanja simipi: 朴重陽), (* 5 ñiqin pawqar waray killapi 1872 watapi paqarisqa Yangju, Uralan Hansuyu llaqtapi - † 23 ñiqin ayriway killapi 1959 watapi wañusqa Daegu llaqtapi). huk Uralan Hansuyupa pulitiku, Bureaucracy, Liberalism philosopher qarqan.[1] nickname was Haeak(해악, 海岳), Ilso(일소, 一笑). + +Kay mama llaqtakunapi: Indya (Karnataka) +Kannada simi (ಕನ್ನಡ) nisqaqa Karnataka suyup rimayninmi, Indyapi. Tawa chunka tawayuq hunuchá rimaqninmi kan. + +②　Yachachiq manan hamunqachu. + +Kamasqa 8 uru Llamp'u phaxsin 1964 mara, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Runa Simi: Narnia llaqtamanta wiñay willaykuykuna + +Iñichiq wasi + +Bernardo Bertolucci Italya mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq + +Beaupaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +Manam kay hina hukchasqakuna kanchu. +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Beau" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Horatio Greenough Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq ch'iquq + +Runa Simi: Maranhão suyu + +Kunan punchaypi, kay juñukuy uk`upi, llekwinchista tusurichisun, hichapis chaywan Hatun Tawantinsuyu llaqtanchista kausarichisunchis. Chay kausarichiyk`a makinchispi kaskan, chayrayku hallinta rimananchis hatun kausayninchispak. Kunan mistikunak`a ll`ok`e larumanta, paña larumanta rimariskankuña, imaynatas kay Perú sutichask`ata, paykuna gobernank`aku. Chayk`a mana nok`anchispaq sorpresañachu, yachanchisña imaynata suwakunku llaqtanchispak k`olk`enta, chayrayku ñak`ariy uk`ullapi kausasianchis. +Belaúnde Terry, Morales Bermúdez, Alan García, Fujimori y Toledo (1956-2011), k`alallan kanku gringukunaq MIT`ANIN, chayrayku paykunak`a hallín kausayniyuk kanku, nok`anchist`ak mana k`olkeyuqkchu kanchis, mana llank`aywan kausanchis, mana hallín k`awarisk`achu Kanchis, onk`osk`alla pornak`anchis, mana hallín k`elk`ayta yachanchischu. Paykunalla hallín yachay wasiman purinku, wak karu llaqtakunaman (EE. UU.), chaymanta kutimuspataq mistikunallapak llank`arinku, nok`anchismantataq mana llakirikunkucho, ñak`ay uk`ullapi tiyachiwanchis kunankama. CHAYK`A TUKUKUNAN. +Chayrayku, kay juñukuy uk`upi ama llullakunachu, sichus hallín kausayta p`uturichista munanchis chayk`a, hichapis hallpa mamanchis wakmanta p`ok`orinman nok`anchispak, kausayninchispaq. Manaña llullakunata munanchischu; nok`anchismanta manaña rimayta atinkuñachu, nisutaña llullankunawan ñak`arichiwanchis. Chayk`a tukukunan kuna, wak kausayta sichus munamchis k`alan llaqta masinchikunapaq. +Kay hatun t`inkuman hamuqkuna, rimayniyta llekwiykichisman churaykuychis, hichapis chaywan hatun puririyman chayasun, llaqtanchis makinmanta, wak pak`ariyman, wak k`anchariyman juñulla taripananchispak. Chayta ll`ank`ananchis. Tupak Amaru II, Pedro Willka Apaza, hatun wauk`eyninchiskuna nok`anchismanta mak`anakuqkuna, kamachikunku wak kausayta llank`ananchispak, sichus congresuman chayayta munanchis, llekwinchista rimayman aparina chaypak nok`anchis llank`ananchis musok politicata rimayta, manaña llok`e mistikunak rimayninta puririchisunchu congresomanta pacha. +Tarpuyninchis wakmanta k`allarin, chayrayku kay juñukuy uk`upi kasianchis, kask`allantaqmi wak runakuna, wak rimayniyuq, chaykunatak`a kuska ñanmay aparina. Hatun instrumintu político: FRENTE POLÍTICO PLURINACIONAL sutichask`ata puririchisun k`alan Perú-Tawantinsuyu llaqtanchispak, musok kausaypak p`uturinanpak, kay iskay warank`a uk niyuk watapi. +CHAYLLA NOK`AQ K`ELK`AYNIY K`ANKUNAPAQ +JULLAKA-HANAN KOLLASUYU-TAWANTINSUYU LLAQTAMANTA PACHA, ESK`ON PUNCHAY ENERO KILLAPI, ISKAY WARANK`A CHUNKA UK NIYUQ WATAPI. + +kay runa llaqtampi waqay niwaspa. + +Almabotpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Almabot" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Centro Cultural Peruano, Tanzgruppe "Kaymy Llaqtay", + +Piluta hayt'achkaq pukllaqkuna +Sinku hayt'ay icha hutpul (inlish simipi: Football), ankash qallupi, pukasha haytay; Kichwapi Chakiyasiy icha Chakirumpay nisqaqa huk sinkuwan chunkaymi, Tiksi muyuntinpi lliw pukllaykunamantaqa aswan chaninchasqam. +Iskay quchum, llapanqa chunka hukniyuq runayuq (huk punku amachaqniyuq), pukllana pampapi pukllanakunku. Llapa quchup huk punkunmi kan. Pilutataqa chakinwanmi hayt'aspa tinkuq masikunap punkunman chamqaspa taripayta munanku. Manapunim makiwanchu pukllananku. Isqun chunka minutumanta aswan taripaq quchuqa atipaqmi. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa + +Runa Simi: Laram Q'awani mamallaqta parki + +Para, Paray icha Tamyay nisqaqa phuyukunamanta urmaykuq yaku sut'ukunam, urmamuq yakukuna nisqa. +Wayra pacha chiriyachkaptin, yaku wapsi manañam wayrapi wapsi kayta atinchu. Chayraykum yakuyan, phuyu tukuspa. Aswan wapsi yakuyaptin, sut'ukunaqa miraykun. Aswan hatunyaspa, param tukukunku. +Para inti k'anchayninwan kuska kachkaptinqa, k'uychitam rikunchik. + +Mama llaqta: Piruw +Hallka k'iti kanchar 3.614 km² +Suni kay 85 km chincha-urin +Tinkurachina siwikuna +Waywash walla walla nisqaqa (kastilla qillqaypi Cordillera Huayhuash) (Waywash hirkakuna, niyan Ankash qalluchu) Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, Kunti Walla wallapi, huk walla wallam, Anqash suyupi, Lima suyupi, Wanuku suyupipas. +Waywash walla (Chiqllan distritumanta rikusqa, Bolognesi pruwinsya) +Amachasqa sallqa suyukuna: Waywash walla walla sapaqchasa rakisa +Quchakuna: Awkillu qucha - Hawaqucha - Huraw qucha - Kisilluqucha - Mituqucha - Qarwaqucha - Sarapuqucha - Siwlaqucha - Sultiruqucha - Wikunka qucha +Hanaq kay (~) +Ankukancha 5.560 m (Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu, Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu ?) +Awkillu 5.600 m Anqash suyu,, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu, Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +Hatun Siwla 6.344 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu +Hirishhanka 6.094 m Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Qirupallqa distritu +Huraw 5.674 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu +Ichik Hirishhanka 5.446 m Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Qirupallqa distritu +Kisillu 5.600 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu, Huraw rit'i urquñiq +Kuyuq / Urin Puskanturpa 5.550 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Puskanturpa rit'i urquñiq +Luraw 5.400+ m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu +Mitarahu 5.750 m (Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Qirupallqa distritu ?) +Ninashanka 5.607 m Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu, Lawriqucha pruwinsya, Qirupallqa distritu +Parya-Ukru / Mitupunta 5.550 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +Pishtaq (Carnicero) 5.960 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu +Pumarinri 5.465 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Puskanturpa rit'i urquñiq +Puskanturpa 5.442 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu; Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu, Puyuq rit'i urquñiq +Puyuy 5.442 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Puskanturpa rit'i urquñiq +Rahu Qulluta 5.427 m Anqash suyu,, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu, Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +Rasaq 6.040 m Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu; Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qupa distritu +Rascacielo 5.400 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +Runtuy 5.870 m Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu; Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Qirupallqa distritu; +Tsakra 5.774 m Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu, Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +Sarapu 6.127 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qupa distritu, Qaqatampu distritu; Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu +Suyruqucha 5.100 m Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu, Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qupa distritu +Waqshash 5.644 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +Wakrish 5.622 m Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu +Warak'a 5.537 m (Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu ?) +Waywashhanka (Nevado Huahuashjanja) - m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +Yantauri (Nevado Yantauri / Yantaruri) - m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +Yarupaja (Trapecio) 5.644 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu +Chupasapa achuqalla, Chinchaysuyupi: waywash (Mustela frenata) +Saywitu: Qaqatampu pruwinsya, Lima suyu +Saywitu: Lawriqucha pruwinsya, Wanuku suyu +Waywash Walla: Yurakuna, uywakuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Piruwpi Antikuna +Anqash suyu +Wanuku suyu +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 09:01, 12 may 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Allpa wira qhuyayuq mama llaqtakuna +Allpa wira, Rumi wira icha Pitrulyu (Kastilla simi: petróleo) huk allpa ukhunpi tiyaq, yana, rawraypaq, puriqlla (likidu) kaq k'illimsa yakuchaqkuna chaqrusqam, rumiyasqa rawrana nisqa. +Kaykunata ruranku[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Allpa wiramantaqa achka imakunatapas ruranchik, ahinataq: +Rawranakuna (antawa, antakuyu, antankakunapaq, wasikunapi quñichinapas) + +Usain St. Leo Bolt sutiyuq runaqa, icha Usayin Wulta (* 21 ñiqin chakra yapuy killapi 1986 watapi paqarisqa Sherwood Content llaqtapi - ), huk Shamayka mama llaptap kallpanay, huk karu kaq purinakunapim (100 m, 200 m, 4x100m). +Ulimpiku pukllaykuna 2008 Beijing, Ulimpiku pukllaykuna 2012 London wan Ulimpiku pukllaykuna 2016 Rio de Janeiro. +3 Quri wallqana - Apuwasinyuq pukllaykuna 2008 Beijing. +3 Quri wallqana- Apuwasinyuq pukllaykuna 2012 London. +3 Quri wallqana - Apuwasinyuq pukllaykuna 2016 Rio de Janeiro. +13 Quri wallqana Kallpanakuy Pachatin Kampiunatukuna (2007-2016). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Usain Bolt. + +San Luis wamani (kastilla simipi: Provincia de San Luis) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Luis llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Luis wamani. + +Baeza (kastilla simipi: Baeza) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Napu markapi, huk llaqtam, Quijos kitip uma llaqtanmi. + +Katiguriya:Buliwyapi runa llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Buliwyapi runa llaqta +"Buliwyapi runa llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Buliwyapi runa llaqtakuna + +Uma llaqta Posic +Posic distritu; (kastilla simipi: distrito de Posic) nisqaqa huk distritum Rioja pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1935 watapi wata; Oscar Benavides Umalliq. +Uma llaqtanqa Posic llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Posic distritu. + +Phusphuru nisqa qallawamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Huk rawrachkaq ninachaq. +Ninachaq nisqakunaqa (kastilla simipi: fósforos) ninachanapaq k'aspichakunam, umachanpi salina antimunyuyuq, kahachap kinrayninpitaq puka phusphuruyuq. + +Petru Groza sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin qhapaq raymi killapi 1884 watapi paqarisqa - 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1958 watapi wañusqa Bukuresti llaqtapi) huk Rumanya mama llaqtayuq willay kamayuquqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Petru Groza. + +Sophie Friederike Auguste von Anhalt-Zerbst, Katharina II sutiyuq warmiqa (Ekaterina Alekséyevna, rusiya simipi: Екатерина Великая) (2 ñiqin aymuray killapi 1729 watapi paqarisqa Stettin llaqtapi, Pomeranyapi, chaypacha Alimanyapi - 17 ñiqin tarpuy killapi 1796 watapi gregoryo kalindaryu nisqakama wañusqa Sankt Peterburg llaqtapi), Hatun Katharina nisqapas Rusyap huk hatun quyansi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Katharina II. + +Isqun p'unchawniyuq q'uyu. +Q'uyu (contusio, ecchymosis) nisqaqa takaypa paqarichisqan qarap ukhunpi yawarchaymi, yawar wañusqam, kikin qarataq mana k'iriptin. Chay yawarqa lluklluspa yana anqas hina q'uyu llimphita chaskinmi. + +Jurqara (Jorcada) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk nina urqum, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi Hatun Qitina kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.650 mitrum aswan hanaq. + +Tikraynin k'allku Kastillanu simipi: + +Sichura ch'in pacha nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Piwra suyupi, Sichura pruwinsyapi, huk ch'in pacham. + +Les Corts distritu; (kastilla simipi: distrito de Les Corts), nisqaqa huk distritum Barcelonapi, Katalunyapi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Les Corts distritu. + +2 chaniyuq tikraykuna ñawch'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Jöns Jacob von Berzelius sutiyuq runaqa (2 ñiqin aymuray killapi 1802 watapi paqarisqa Östergötland llaqtapi - 4 ñiqin ayriway killapi 1870 watapi wañusqa Stockholm llaqtapi) huk Suwidsuyu mama llaqtap Chaqllisinchi yachaq runam karqan. + +Intiqa kañanmi, uywakunata, kausayta. +Hatun yunka sachakuna hina, kuyuy, +yarqasqa machaqway, Intip churin. + +www.Akuna.net + +¡A! Fátima Sapay Qoya Mama; kunan, Perú suyuykupaq, llapatin Amérika Latina suyukunapaqpas, mancharikuy pachataq chayamushan chayqa, mana Diosniyoq komunismo hasut'ita qarqoy, chay suyukunamanta. +a) Diospa chunkantin kamachikusqan simikunaqa niwankun: "Diosman sonqo kanki tukuy ima hayk'atapas llallispa", "aman Diospa qhapaq sutinta qasinmanta hoqarinkichu", "domingo kunapipas fiesta kunapipas samakunki", nispa. Mana Diosniyoq komunismotaqmi, iñiyniykuta wañuchiytapuni munan; Dios mana kasukuyman, Dios k'amiyman iman, runakunata tanqaykun, Dios yupachanapaqpas, tukuy imapipas sasachaymanmi churallantaq; +b) Diospa chunkantin kamachikusqan simiqa ninmi: "taytaykita mamaykita yupaychanki", "aman llunpaq sonqo kayniykita qolluchinkichu", "amataq runa masiykiq warminta munapayankichu", nispa. Komunismotaqui ichaqa, tayta mamantinpa, wawakunantinpa munanakuyninta p'akiyta munan, wawankuq edukasionnintapas Estadoq makinman hap'ichispa. Komunismoqa manan munanchu runakunaq llunpaq sonqo, ch'uya sonqo kanankuta; aswanmi munan; kasarasqakuna, imallaña karqoqtinpas t'aqanakunankuta; warmi qharimanta mayqen kaqninkuq munayllanwanpas t'aqanakunankuta; +c) Diospa chunkantin kamachikusqan simiqa ninmi: "aman suwakunkichu", "amataq runa masiykiq ima hayk'antapas munapayankichu", nispa. Komunismotaqmi ichaqa: mana runaq‑qa ima hayk'anpas kananchu, nispa nin; hinayá, runakunaqa kaqninkuwan allinyanankuta, hark'akun; +d) Diospa kamachikusqan simiqa ninmi: "aman runata wañuchinkichu" nispa. Komunismotaqmi ichaqa, guerrapi runamasintin maqanakuta kamarin, teqsimuyuntin runaman yuyayninta ch'eqechinanpaq, hinataqmi llapa llaqtakunapi runakunata auqanakuyman, sipinakuyman ima tanqaykun; +Amapuni, komunismoqa haykumunanpaq llapa punkuta wesq'aspa, kamariy, suyuykupas, wakin Amérika Latinapi suyukunapas, ruwachunku, kallparichunku; qespinayku hatun p'unchay sispaykamunanpaq, imaynan Fatimapi, suyakuyniyku hunt'aq misk'i simikunawan niwarqankiku hina: + +Runa Simi: Iñiy + +Suyu: Distrito +Suyu: Provincia + +400 0 _ ‎‡a Mario Benedetti‏ ‎‡c Uruwayi mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Runakuna/ 20-Apr-2014 16:20 - + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Singapur). +"Pulitiku (Singapur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kashamarkilla (Cajamarquilla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Lima pruwinsyapi, Ate distritupi. + +Uma llaqta Columbia +South Carolina nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Columbia llaqtam. + +Aswan hatun llaqta Kigali +Rwanda (kastilla simipi: Ruanda) nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Kigali llaqtam. +Quchakuna: Kivu qucha +Mayukuna: Ruzizi mayu, Nyabarongo mayu + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'uyanchay +2 chaniyuq tikraykuna ch'uyanchay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: ch'uyanchay1ch'uyanchay2 + +Santa Elena (kastilla simipi: Santa Elena) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Santa Elena markap uma llaqtanmi. + +qaqa lluq'ay + +Uma llaqta Ullaraya +Ullaraya distritu (kastilla simipi: Distrito de Ollaraya) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Yunkuyu pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Ullaraya llaqtam (409 runa, 2007 watapi). +Kamachi 24019 distritu kamasqa watakama 7 ñiqin qhapaq raymi killapi 1984 watapi, Fernando Belaúnde Umalliq. + +2 chaniyuq tikraykuna lluq'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: lluq'ay1lluq'ay2 + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Kulumbya). +"Llaqta (Kulumbya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyakuynin Wankawillka suyu, Chuqlluqucha pruwinsya, Santa Ana distritu +Hanaq kay Chinchay Palumu: 5.308 m +Ñawpaq wichasqa: 1969 J. Ricker +Palumu (kastilla simipi: Palomo) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum Chunta wallapi, Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Santa Ana distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.308 mitrum aswan hanaq. + +Maywood nisqa llaqtaqa, Illinois suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Maywood llaqtapiqa 26.987 runakuna (2005) tiyachkan. + +Dr. August Oetker KG nisqaqa huk aliman ruruchinam. Uma tiyananqa Bielefeld llaqtapim, Alimanyapi. + +Antañiqiq - Kuyu walltay - Ñawikaruy - AnkichiyLlamk'apuy + +Runasimipi Qespisqa Software (http://www.runasimipi.org) + +Quechua sut'in kasqantaqa mana pakaytachus, chincachiytachus atikunchu + +Runa Simi: Urquwallqa pruwinsya + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:wa. +"Ruwaq:wa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Evo Morales sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Evo Morales sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Evo Morales Ayma (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Buliwyapi indihina yachay suntur ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Buliwyap umalliqnin ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Sataqchi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Sataqchi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Sataqchi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kañamu yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Celtis (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Kay mama llaqtakunapi: Lesotho, Uralan Afrika +Sesotho simi (seSotho) nisqaqa huk Bantu rimaymi, Uralan Afrikapi Lesothopipas tukri simim. Pichqa hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Tikraynin k'intu Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Papwa Ñukini. +"Papwa Ñukini" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Star Wars llaqta huk hina chay mama tiyaq rimaq achka Lucasfilm Ltd.. George Lucas. + +Llaztaruna /llaqta runa/ Quechua + +Runa Simi: Mit'a yachay + +Runa Simi: Santa Krus llaqta + +Kay p'anqaqa 22:05, 1 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Runa Simi: Huwanpa huk ñiqin qillqasqan + +qocha mana ch'akiq kaqtin kawsaywan. +Ama hayk'aqpas kawsayniykimanta llakipakuychu, + +[18] La referencia en runasimi es: "intiqa killaqa/ p'unchawqa tutaqa/ puquyqa, chirawqa /manan yanqachu/ kamachisqa/ purín/ unanchasqaman/ tupusqamanmi chayan." + +Ilu pruwinsya +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Ilu +Runa ñit'inakuy 45,7 runa / km² () +Hanaq kay - m +Kamasqa wata 26 ñiqin aymuray killapi 1970 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Ilu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Ilo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Muqiwa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Ilu llaqtam. +4 Pruwinsyapi paqarisqa + +Commons katt'ana uñnaqa Lampalliqi jach'a suyu. +Lampalliqi jach'a suyu Gobierno Regional + +Mama llaqta Brasil +Riqyun Amarumayu sach'a-sach'a suyu +Ukayali suyu, Wanuku suyu (Piruw); +Akri suyu (Brasil) +Ashaninka nisqakunaqa (ashaninka simipi; qhichwa simipi Kampa nisqapas) piruwanu Amarumayu sach'a-sach'a suyupi (Hunin, Pasqu, Wanuku, Ukayali suyukunapi: Apurimaq, Iniy, Tampu, Piriniy, Pichis mayukunap, hanaq Ukayali mayuppas suyunpi), brasilyanu Akri suyupas tiyaq runa llaqtam, ashaninka simita rimaq. +1.2 Piruwpi suyukuna +Piruwpi suyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ayakuchu suyu Wanta pruwinsya Siwya distritu +Hunin suyu Chanchamayu pruwinsya Pirini distritu +Hunin suyu Chanchamayu pruwinsya Pichanaki distritu +Hunin suyu Satipu pruwinsya Coviriali distritu +Hunin suyu Satipu pruwinsya Llaylla distritu +Hunin suyu Satipu pruwinsya Masamari distritu +Hunin suyu Satipu pruwinsya Pangoa distritu +Hunin suyu Satipu pruwinsya Yanamayu distritu +Hunin suyu Satipu pruwinsya Tampumayu distritu +Hunin suyu Satipu pruwinsya Satipu distritu +Pasqu suyu Uqshapampa pruwinsya Puerto Bermúdez distritu +Qusqu suyu Kumbinsyun pruwinsya Icharati distritu +Qusqu suyu Kumbinsyun pruwinsya Kimbiri distritu +Ukayali suyu Atalaya pruwinsya Raymondi distritu +Ukayali suyu Atalaya pruwinsya Tawanya distritu +Ukayali suyu Atalaya pruwinsya Yurwa distritu +Ukayali suyu Coronel Portillo pruwinsya Calleria distritu +Ukayali suyu Coronel Portillo pruwinsya Iparia distritu +Wanuku suyu Inka wamp'uwatana pruwinsya Inka wamp'uwatana distritu +Wanuku suyu Inka wamp'uwatana pruwinsya Tournavista distritu +Wanuku suyu Inka wamp'uwatana pruwinsya Yuyapichis distritu +Ashaninka ayllu llaqta risirwa +Brasilpi runa llaqta + +Wanu nisqaqa huk uywakunap, chakrata wanuchanapaq allin akanmi. + +2 chaniyuq tikraykuna llump'achay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Arnoldo Iguarán Zuñiga sutiiyuq runaqa (18 ñiqin qhulla puquy killapi 1957 watapi paqarisqa Riohacha llaqtapi-) huk Kulumbya mama llaqtap piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arnoldo Iguarán. +Barranquilla llaqtapi paqarisqa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ulimpiku pukllaykuna. +"Ulimpiku pukllaykuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rikch'a kapchiy. +"Rikch'a kapchiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Eduardo Alberto Duhalde sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin kantaray killapi 1941 watapi paqarisqa Lomas de Zamora llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikumi qarqan. + +Miraywa nisqa kawsaqqa wawankunata wachaspa miraykuyta atinmi. + +Daniel Salamanca Urey sutiyuqqa (8 ñiqin anta situwa killapi 1863 watapi paqarisqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi, 17 ñiqin anta situwa killapi 1935 watapi wañusqa Quchapampa llaqtapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (5 ñiqin pawqar waray killapi 1931 watamanta 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1934 watakama). + +Runa Simi: Susyalista Suwit Republikakunap Huñun + +Runa Simi: 35 + +Katiguriya:Nawa simi +Nawa simipi +Kay katiguriyapiqa kay qatiq huklla urin katiguriyam. +"Nawa simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 2 p'anqakunam, 2-pura. +Kay p'anqaqa 08:48, 3 hul 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Inti nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Inti (sut'ichana) rikuy. +Rikch'ay willakuna +Inti nisqaqa Tiksi muyuman lliwmanta aswan qaylla quyllurmi, inti llikap chawpinmi. P'unchawpi kayllaman achkin, manataq tutapi, tiksimuyup huklla larunta achkichaspan. Killapas intimantam achkiyninta chaskin. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Puriq quyllurkuna · Tuna puriq quyllurkuna · Luqa Kurkunkuna: Mitiwruwitukuna · Puriq quyllurchakuna (Wanku) · Sintawrukuna · TNO-kuna (Kuiper-pa Wankun/Ayphu P'allta Muyu) · Aquchinchaykuna (Oort-pa Phuyun) +Quyllur yachay imakuna, inti llika imakuna qillqa Quyllur Yachay Qillqapas rikuypas. +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:20, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Limburg (Urasuyu) pruwinsya + +Siqana pata-patayuq chuntu, Becán, Mishiku. +Siqana pata-pata nisqaqa runap lluq'ananpaq pata-patam, siqananpaqpas (wichananpaq) uraykunanpaq. + +Phapa nisqaqa ch'ulla ruk'anayuq, iskay ruk'anayuq nisqa yura mikhuq ñuñuq uywakunap ancha rahku sillunmi. +Kawalluqa ch'ulla phapayuqmi (ch'ulla ruk'anayuq) + +Wañusqa Ispaña, 11 ñiqin chakra yapuy killapi 1801 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Fabulakuna +Félix María Samaniego sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin kantaray killapi 1745 watapi paqarisqa Laguardia llaqtapi - 11 ñiqin chakra yapuy killapi 1801 watapi Laguardia wañusqa llaqta ñiqpi), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Félix María Samaniego. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ullu phislu +Tikraynin k'ullu phislu Kastillanu simipi: + +San Ruman pruwinsya - Wikipidiya +(San Román pruwinsya-manta pusampusqa) +Uma llaqta Hullaqa +San Román pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de San Román) nisqaqa Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Hullaqa llaqtam. +Quchakuna: Chakas qucha - Chakchura qucha - Lagunillas qucha - Saraqucha +Mayukuna: Lampa mayu +Inka Manqu Qhapaq antanka pampa, Hullaqa + +"Urqu (Punu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Giovanni Boccaccio sutiyuq runaqa (anta situwa killapi 1313 watapi paqarisqa Certaldo llaqtapi - 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1375 wañusqa Certaldo llaqtapi) huk italyanu, Toscanayuq qillqaqsi, yarawi qillqaqsi karqan. +1.1 Italya simi qillqasqankuna (harawi) +Italya simi qillqasqankuna (harawi)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Latin simi qillqasqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Tiyakuynin Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Muruqucha distritu +Phullpuy (kastilla qillqaypi Puypuy) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk rit'i urqum, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Muruqucha distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.250 mitrum aswan hanaq. + +Giancarlo Carmona Maldonado sutiyuq runaqa ( * 12 ñiqin kantaray killapi 1985 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq wan F. B. C. Melgar piluta hayt'aqmi. + +Urin Yunka pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Urin Yunka pruwinsya +Chulumani ( kastilla simipi: Chulumani) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Urin Yunka pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Yachakunapaq markäkïyoq nunakuna (3-40) + +Pirqa nisqaqa rumikunamanta icha q'irumanta rurasqam huk lawta huk lawmanta rak'inapaq. Wasiqa pirqantinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pirqa. + +Runa Simi: Mama aqha + +Runa Simi: Muni + +Wanuku suyu +Wanuku jach'a suyu +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Wanuku +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy -runa / km² +Hallka k'iti kanchar 34.166 km² +Kamasqa wata 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1859 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Tinku Mariya llaqtawan "Sumaq puñuq" (La Bella Durmiente), Tinku Mariya mamallaqta parkipi +Wanuku suyu nisqaqa (aymara simipi: Wanuku jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Huánuco) huk suyum Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Wanuku llaqtam. +llaqta pusay rakiy +Amachasqa sallqa suyukuna: Anqas Walla mamallaqta parki - Tinku Mariya mamallaqta parki - Sira ayllu llaqta risirwa - Waywash walla risirwa suyu +Mayukuna: Marañun - Pachitiya mayu - Urqumayu - Wallaqa mayu +Q'asakuna: Rawra (4.900 m) (Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi); Qunkush (4.660 m) (Bolognesi pruwinsyapi) + +Quechua: Yana hatun qucha + +Angelkuna atinkumanchu "salvayta" runakunata? Angelkunamanta willakuykunan askha runakunata creechin "angelkunaqa runakunata yanapan otaq mana" nispa. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñaqch'a + +Josuap qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Josué) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Josuap qillqasqan, bible.is nisqapi: +Josuap qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Josuap qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Josuap qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Josuap qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Montañita (kastilla simipi: Montañita) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Santa Elena markapi, Santa Elena kitipi, Manglaralto kitillipi. +Llaqta (Santa Elena kiti) + +Kaymantapacha: 29 ñiqin aymuray killapi 1991 watapi +Isayas Afewerki (Tigrinya simipi: ኢሳይያስ ኣፈወርቅ) sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin hatun puquy killapi 1946 watapi paqarisqa Asmara llaqtapi - ) huk Iritriya mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Isayas Afewerki. + +Sh, sh nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, qhichwa simipi chunka pichqayuq kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. +suyu - (shuyu nisqapaq) +aslla - (ashlla nisqapaq) +Qusqu runasimipi -chka- nisqa k'askaqta sha hinam (Qullasuyu qhichwa simipi sa) ninku, wakin sh nisqata mana nispa. Chayrayku Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Sunturmi (QSHKS) chay -chka- k'askaqta -sha- hinam qillqan, tukri (oficial nisqa) urin runasimipaq allin qillqaypitaq mana hayk'appas sh qillqaptinkupas. Ahinataq qillqanchikmi: +richkani - (Ayakuchupi richkani nisqa, Qusqupi rishani nisqa, Buliwyapi risani nisqa) - chaytaqa QSHKS rishani qillqanmi + +Katiguriya:Suyu (Chunwa Runallaqta Republika) - Wikipidiya +Katiguriya:Suyu (Chunwa Runallaqta Republika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Chunwa Runallaqta Republika). +"Suyu (Chunwa Runallaqta Republika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqaqa Mawk'a Grisyapi nisqa ancha sumaqsi kaq wasikuna, chaypacha Tiksimuyuntinpi lliwmanta aswan sumaqsi. +Kaykunatas chaypachas yachaqkuna Qanchisnintin Achillakuna nirqan: +Babilunpa warkhuq muyankuna 600 KÑW Babilun suyu Diodoros-kama pata-pata hina muyakuna, 22 mitru wichaq, rarqasapa. Qatapi mallkikuna. Huk kaq pachakwata KÑW-manta qhipaq Pacha kuyuy +Ephesos Artemis manqus wasi 550 KÑW Lidya suyu, Achaemenidu Pharsya, Mawk'a Grisya Grigu china dyus Artemis sutiyuqpaq wank'a, 120 puriq watapi rurasqa. Irostratos-pa thuñichisqan. 356 KÑW Arson + +"Watakuna 00-manta 09-kama" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +P'isqumayu (Piskho Mayu) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk juch'uy llaqtam, Wak'as munisipyupi, Jarani pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. + +Wañusqa 5 ñiqin qhulla puquy killapi 2014 watapi +Eusébio da Silva Ferreira sutiyuqq "Yana Pirla" sutiyuq runaqa, (*25 ñiqin qhulla puquy killapi 1942 watapi paqarisqa Maputu (Musambik) llaqtapi - † 5 ñiqin qhulla puquy killapi 2014 watapi Lisboa, Purtugal) Purtugal mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1966 Inlatirra Kimsa ñiqin 6 9 + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'anqasqa +Tikraynin ch'anqasqa Kastillanu simipi: + +Sima Pumaqucha (kastilla qillqaypi: Sima Pumacocha) nisqaqa Piruwpi huk mach'aymi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Laraw distritupi, . + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:ja-1. +"Ruwaq:ja-1" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ayrton Senna da Silva (* 21 ñiqin pawqar waray killapi 1960 watapi paqarisqa São Paulo llaqtapi - 1 ñiqin aymuray killapi 1994 watapi wañusqa Imola llaqtapi) Brasil awtu yallinakuy. +Personal suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Madiyan distritu (kastilla simipi: Distrito de Madean) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi. +Madiyan distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Madiyan-Wiñaq k'iti rimaytam. + +Primo Carnera sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin kantaray killapi 1906 watapi paqarisqa Sequals llaqtapi - 29 ñiqin inti raymi killapi 1967 watapi wañusqa Sequals llaqtapi), Italyapi mama llaqtaq kurku kallpanchaq runa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Primo Carnera. +Primo Carnera sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Tumipampa mayu, Tumipampa llaqtapi +Tumipampa mayu (kastilla simipi: Río Tomebamba) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk mayum, Asway markapi, Tumipampa kitipi, Tumipampa llaqtapi. + +Mohamed Mustafa ElBaradei (arabya simi: محمد مصطفى البرادعى‎‎) sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin inti raymi killapi 1942 watapi paqarisqa Qahira llaqtapi - ), huk Ihiptu mama llaqtayuq taripay amachaq, diplumatikuq wan pulitiku qarqan. + +2 chaniyuq tikraykuna p'anra kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +09 - Llaquiy Runa + +quwiki Katiguriya:Luqma yura rikch'aq ayllu + +Pichqa chunka kamayuq +Chunka kimsayuq +Chunka suqtayuq + +11Chaynu nitinllapaqa, chay alliyasha runaqa niran: +12Chaynu nitinqa, chay karguyjunkunaqa niranllapa: +13Chaynu nitinllapaqa, chay runaqa mana yaĉharanchu, mayqanmi allichasha nirmapis. Chaqa Jesusqami, kusala achka runakunapa rurinta rishana karan. 14Chaymantami Jesusqa chay runataqa, Dyusta adurananllapa wasipi tarir, niran: + +Runa Simi: Kaylluma pruwinsya + +Colima (nawa simipi: Colliman) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Colima suyu uma llaqtanmi. +Gonzalo de Sandoval kamasqa 20 ñiqin qhulla puquy killapi 1523 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Colima. + +Katiguriya:Llaqta (Toscana) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Toscana) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Toscana). +"Llaqta (Toscana)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Grenoble llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Ramón Valdés Castillo, Don Ramón, sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin tarpuy killapi 1923 watapi paqarisqa Mishiku llaqtai, 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1988 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi - ) huk Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ramón Valdés. + +Añanku k'aspi (Añanku kaspi)[1] (Duroia hirsuta) nisqaqa huk rikch'aq sach'am, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi supay chakrakunapi wiñaq.[2] Añanku k'aspiqa añankukunam kawsan, wakin yurakunata wañuchiq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Añanku k'aspi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Añanku k'aspi + +Wañusqa 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1989 watapi (85) +Salvador Dalí (Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí y Domènech) sutiyuq runaqa ( * 11 ñiqin aymuray killapi 1904 watapi paqarisqa Figueras llaqtapi, Ispañapi - 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1989 watapi wañusqa Figueras llaqtapi, Ispañapi) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq wan ch'iquqpas (iskultur) runam karqan. + +Yant'a kuru (Phasmatodea) nisqakunaqa huk k'aspiman icha raphiman rikch'akuq, yura mikhuq palamakunam. Qirisankunaqa wiñasqaña hinam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yant'a kuru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yant'a kuru + +3 chaniyuq tikraykuna chakra kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Rimanakuy:Wini suyu - Wikipidiya + +Q'uñi nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Q'uñi mit'a, qhaway ruphay mit'a + +ケチュア (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +4 Waj kutispitaj, Jehovaqa israelitasman nerqa payta manchachikunankuta, nisqasninta uyarinankuta, sutintataj jatunchanankuta (Deu. 4:29-31; 5:28, 29). Chaykunata kasukojtinkutaj, ashkha bendicionesta japʼinkuman karqa (Lev. 26:3-6; Deu. 28:1-4). +7 Chaywanpis, israelitasqa mana Jehovaj kamachisqanpi atienekorqankupunichu. Astawanqa ashkha kutispi mana Diosta kasorqankuchu. Creeyninku pisiyasqanrayku "waj yachachiykunawan wayrawan jina kayman jaqayman apaykachachikuspa" karqanku (Efe. 4:13, 14). Chayraykutaj Dios nerqa jina, kamachisqanta mana kasukusqankurayku ñakʼarerqanku (Lev. 26:23-25; Jer. 5:23-25). +15 Jesusqa runasmanta llakikusqanta rikucherqa. Chayrayku, tukuy laya onqosqasta jamperqa, wañusqastapis kausarichimorqa. Chaywanpis mana chayta ruwaytachu ñaupajman churarqa, manaqa Diosmanta willayta, yachachiyta ima. Chayta ruwasqan runaspajqa aswan allin karqa. ¿Imaraykutaj chayta ninchej? Imaraykuchus Jesús jamperqa, kausaricherqataj chay runasqa machuyapuspa wañuporqanku, willayninta japʼikojkunatajrí wiñay kausayta japʼenqanku (Juan 11:25, 26). + +Manan reqsiyta atiranikucho, allin mana allin runasimi kasqanta. Chaymi paykunaqa qelqayninkuta chayachimunko, FSA Quitopin karqaniku nispa. Huk kaqllantan tapuranico. +Akllasqa Intérpretes no profesionales nisqanku, huk ñeqen yachayniyoq peruanokuna FSM 2005 riqkuna, ichaqa mana runasimikuna; kinsa, tawa rimaykunata yachanku, hinaspa paykuna hina masinkunawan rimanku. Chaynata yachachkaspa alli allintaqa rurankucho mana wasi yachachinakunapaq kaptin. + +Runa Simi: Lunawana distritu + +Runa Simi: Willkawaman pruwinsya + +Manam ima willasqapas kay p'anqap manuyninkunamantachu. + +400 0 _ ‎‡a Harry Truman‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku. Umalliq‏ + +Chuqlluqucha jisk'a suyu - Wikipedia +Chuqlluqucha jisk'a suyu +Jach'a suyu Wankawillka +Chuqlluqucha jisk'a suyu nayriri marka: Chuqlluqucha. +Commons katt'ana uñnaqa Chuqlluqucha jisk'a suyu. + +quwiki Katiguriya:Mawk'a llaqta (Piruw) + +quwiki Krunikamanta iskay ñiqin qillqasqa + +Runa Simi: Mati icha Purunku (Lagenaria siceraria) nisqaqa huk chakra yuram, sapallu hinam. + +Qanchi pruwinsya - Wikipidiya +Raqch'ipi Qun Tiksi Wiraqucha yupaychana wasip +puchunkuna (Qanchi pruwinsya) +Uma llaqta Sikuwani +Kamasqa wata 14 ñiqin kantaray killapi 1833 watapi +Qanchi pruwinsya (aymara simipi: Qanchi jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Canchis) nisqaqa Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Sikuwani llaqtam. +10 Pruwinsyapi paqarisqa +Sallqa pachakuna: Puna +Mayukuna: Hirq'a mayu - Pitumarka - Sallqa - Willkamayu +Quchakuna:: Asnaqucha (San Pawlu distritupi) - K'añuquta (Marankani distritupi) - Q'umirqucha - Siwinaqucha - Sakaniqucha (Sikuwani distritupi) +Pruiwnsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Pruwinsapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. +Ñawpa pacha chay k'itipiqa Qanchi runakunap mama llaqtansi karqan. Chay Qanchi runakunaqa K'ana runakunawan Pachakutiq Inka Yupankiwanpas 1438 watapi Yawarpampa nisqapi Chanka runakunatas atirqan. +Maki kapchiy: Ch'iqakupi, Pitumarka, Qumpapata, Tinta llaqtakunapi +Raqchi: Qun Tiksi Wiraqucha qhapana (100 m x 26 m x 14 m) (San Pidru distritupi) +K'achawayna, K'achampa, Siklla, Ch'unchu (Chiqakupi distritupi) +Tinta llaqtapiqa 19 ñiqin pawqar waray killapi 1738 watapi Tupaq Amaru iskay ñiqin paqarisqa karqa. + +3 ñiqin Kristup ñawpan pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 300 kñ watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 201 kñ watapi puchukarqan. + +K'aminaqa distritu - Wikipidiya +K'aminaqa distritu +Uma llaqta K'aminaqa +K'aminaqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Caminaca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa K'aminaqa llaqtam. + +Michiq icha Chitakamaq nisqaqa uywakunata michiq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michiq. + +Katiguriya:Simi kapchiy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Simi kapchiy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi kapchiy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +Kapchiy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Simi kapchiy (Mama llaqta) + +Cuatro Cañadas munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Cuatro Cañadas) suqta ñiqin munisipyu Ñuflo de Chávez pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Cuatro Cañadas llaqtam. +Quchakuna: San Joaquín qucha - Taborrioca qucha +Cuatro Cañadas munisipyu: Yupaykuna saywitupas + +Bratislava llaqtaqa Isluwakya mama llaqtap uma llaqtanmi. Bratislava llaqtapiqa 425.155 runakunam kawsachkanku (2004). +Llaqta (Isluwakya) + +Paqarisqa Piruw, 7 Anta situwa killa - 1874, Lima +Wañusqa Piruw, 19 Anta situwa killa - 1942, Lima +Aswan riqsisqa qillqasqan: Simbólicas +José María Eguren Rodríguez sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin anta situwa killapi - 1874 paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi - * 19 ñiqin anta situwa killapi - 1942 wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaqmi, simi yachaqpas karqan. Simbólicas, La Canción de las Figuras nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. + +Tikraynin chayachinakuy Kastillanu simipi: + +Ñawinqucha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Ñawincocha) Piruw mama llaqtapi, huk qucham Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Aqupampilla distritupi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu janch'ay + +Mishawaka nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk llaqtam, Indiana suyupi. + +Chinchiru distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Chincheros) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chinchiru pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Chinchiru llaqtam. + +Bob Marley Shamayka mama llaqtayuq takiq wan takichaq + +Runa Simi: Pataqunya + +Runa Simi: Ankucha + +Runa Simi: Tupaq Inka Yupanki + +D) Pikillaqta. + +K'atataq sunquyta suñakuyki, +K'anchaq tumpa-chiri +Mana imayuq p'unchawkuna +hap'isqa phuruhina +huk suyukunaman, +mayupa ch'uyan waqaychanapaq. +Llaki hunt'a rikcharqani. +kay ruwasqayki runata. +Qamqa, huk wayllukunawan. +Ñuqataq, kaypi, qunqayniykiwan… +k'iriykunata hamp'istin. +huk tiqsi-pachakunaman? +manañam kawsayta munanchu. +Mana samiyniyuq, kusisqa, + +ALLIMA CHAKRERU KEPTIN TUKUY-LA-YA MIKUNA TIYAN. + +"Kawëninrëkurqa llapan kapunqantam nunaqa qonqa" (Job 2:4). + +Kay yachaj umuqa nin: Llapa atipajpa churinkuna, sispamuychij, yanapawaychij, kay uparuna map'anchanña, muchuchfychij, manan juchanqa qhipanmanchu jinallaqa. + +400 0 _ ‎‡a Teresa de la Parra‏ ‎‡c Winisuyla mama llaqtayuq qillqaq‏ + +- Qhapaq Ñan, Javier Lajo +Xuan P. Gonzalez - marzo 2009 – Tiwanaku, Qollasuyu, Tawantinsuyu, Awya Yala. + +www.forkunabuykuna.com + +Shawsha pruwinsya +Waripampa distritu (Hunin suyu) +Yawli distritu (Shawsha pruwinsya) + +Runa Simi: Kimsantin llaqta + +Llup'ina (Philosophiya) nisqamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llup'ina. +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 2 urin katiguriyakunam, 2-pura. +"Llup'ina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 57 p'anqakunam, 57-pura. +Katiguriya: + +Awya Yala Wawgeykuna, Tupturka, Argentina + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Iskusya). Iskusya +"Qillqaq (Iskusya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Añaki - Wikipidiya +Katiguriya:Añaki +"Añaki" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +P'utuqsi munisipyu - Wikipidiya +P'utuqsi munisipyu +Tomás Frías pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Tomás Frías pruwinsya +P'utuqsi (kastilla simipi: Potosí) nisqaqa huk munisipyu Tomás Frías pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa P'utuqsillaqtam. +Urqukuna: P'utuqsi urqu +P'utuqsi munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: P'utuqsi munisipyu. + +(Yana Quchilla-manta pusampusqa) +Tiyay Punu suyu, Melgar pruwinsya, Santa Rosa distritu (saywa: Punu / Qusqu) +Yana Khuchilla (kastilla qillqaypi Yana Cuchilla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk urqum, Raya wallapi, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, Santa Rosa distritupi, Chimpulla urquñiq saywapi: Punu suyu - Qusqu suyu. Pikchunqa mama quchamanta 5.472 mitrum aswan hanaq. + +Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaqqa, Wak'as munisipyupi, Quchapampa suyupi, Ismael Montesmantam sutichasqa. + +Qarwaqucha (kastilla qillqaypi: Lago Carhuacocha) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk qucham Waywash wallapi, Wanuku suyupi, Lawriqucha pruwinsyapi, Hisus distritupi, Qirupallqa distritupipas, Yerupaja rit'i urqu ñiqpi . + +K'umpu icha Sumriru nisqaqa sinchi p'achamanta, qaramanta icha uqsamanta rurasqa p'acha chukum. + +quwiki Q'utu k'usillu + +Runa Simi: Massachusetts suyu + +400 0 _ ‎‡a Domingo Sarmiento‏ ‎‡c qillqaq wan pulitiku‏ + +llaqtamasi.de + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Swasisuyu) + +Runa Simi: Unyun pruwinsya + +2 chaniyuq tikraykuna asiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uqururu ch'inkil,[2] Berros[3] icha Uqururu chaylla[2] (Nasturtium officinale) nisqaqa yakupi wiñaq quram, hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uqururu ch'inkil. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uqururu ch'inkil + +Lugo nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Lugo (sut'ichana) rikuy. +Lugo llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. Galisya llaqtapa. +Qinhuangdao, Chunwa Runallaqta Republika +Chunwa Hatun Pirqa, Chunwa Runallaqta Republika +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lugo. + +Inti k'anchaypi ch'akichkaq tikakuna (Titiqaqa wat'a, Buliwiya). +Tika wasikuna, Acoma llaqtapi, Musuq Mishiku, USA-pi +Tika wasi, Chikyan llaqtapi, Anqash suyupi +Tika icha Aruwi (kastilla simimanta: adobe) nisqaqa t'urumanta rurasqa machina hinam wasichanapaq. +T'urumantaqa machina hina p'itikunata tikanchik. Chaymantataqmi intip q'uñichisqan wayrapi ch'akinchik. Ch'akiptin, tikakunawan wasichaytam atinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tika. + +Uma llaqta Olmedo +Olmedo kiti (kastilla simipi: Cantón Olmedo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Olmedo llaqtam. +Iskay kitillinmi kan, huk llaqta kitillim, Olmedo, huk chakrapura kitillim, La Tingue. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Olmedo kiti + +Suqtawask'a nisqaqa ("machina" nisqapas) suqta wask'a hina chiruyuq, chunka iskayniyuq manyayuq, pusaq ñawch'inkunayuq pachankam. +Paqtan, suqta t'asra hina, kaqlla chiruyuq suqtawask'ataqa wayru (machina) ninchikmi. + +Yao Ming 姚明 sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin tarpuy killapi 1980 watapi paqarisqa Shanghai llaqtapi - ) huk Chunwa mama llaqta Isanka rump'uqmi. +2004 watapiqa Apuwasinyuq pukllaykunapi Sydney llaqtapi chunwayuq Isanka rump'uq qharikunawan. +2008 watapiqa Apuwasinyuq pukllaykunapi Pikkin llaqtapi chunwayuq Isanka rump'uq qharikunawan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yao Ming. + +Kay mama llaqtakunapi: Malta +Malta simi icha Malti simi (bil-Malti) nisqaqa Maltap rimayninmi. Kimsa waranqamanta aswan rimaqninmi kachkan. + +Kōbe (nihun simipi: 神戸市, Hepburn: Kōbe-shi?), Nihun hatun llaqta, Uma llaqtam Hyōgo llaqta kamachiy llaqtam, Kansai suyu hatun llaqta. 551,40 km2 + +Paqtalla ashkamanya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Paqtalla Kimsak'uchu: manyan tupuy = 3l; Huk k'uchu tupuy = 60º (suqta chunka patakuna) +Tawak'a ( qespichawpi, Ank.) (quadrãtus, latin simipi): manyan tupuy= 4 l; huk k'uchu tupuy = 90º. +n killun kaptin kanqa n(n-3)/2 killunishkapaqkuna. + +Aqu distritu (kastilla simipi: Distrito de Aco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi , Kunsipsyun pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Aqu llaqtam. + +1831 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam). +Ima tukusqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 1831. + +Quechua: Buliwya Mamallaqta +Aymara: Wuliwya Suyu + +Runa Simi: Chiqaluwa + +11 chunka huk niyuq 10+1+?+yuk + +Cornwall, Inlatirra, Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Runa Simi: 26 ñiqin hatun puquy killapi + +quwiki Tibetu birmanu rimaykuna + +кечуа Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +Runa Simi: 8 ñiqin pawqar waray killapi + +P'isaqawan Atujwan Miguel Ccoa Quispe, Pacaje (Ca. 2005) Ancha unay punchawpi pachapis waynaraq karaqan jina, juk atuq ancha sumaq takiyta uyarisqa, añañaw mana imapis kaypachapi ajinata takinchu, nispa. Chayqa q'entiq takiynin kasqa. Anchatapanuni chay takiyta munasqa, nuqa ajinata takiyta munani … Continue reading → + +Qanchis rumi pukarakunapi Huch'uy Wiraquchakunapaq. + +Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya +Kaypi p'anqapiqa Buliwyapi amachasqa sallqa suyukunata - mamallaqta parkikuna risirwakunapas - rikunki. +MAMALLAQTA PARKI INDIHINA SUYUPAS +Kachi quchakuna. +Rit'i urqukuna. + +Qillqay mayu, Waras, Wamashrahu rit'i urquwan +Qillqay mayu kastilla simipi: Río Quilcay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mayum, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi. Santa mayuman rin. + +Jacques Offenbach (20 ñiqin inti raymi killapi 1819 watapi paqarisqa Köln llaqtapi, Alimanyapi; 5 ñiqin kantaray killapi 1880 watapi wañusqa Paris llaqtapi, Ransiyapi) huk takichaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jacques Offenbach. + +Uma llaqta Asunta llaqta +Asunta munisipyu (kastilla simipi: Municipio La Asunta) nisqaqa pichqa ñiqin munisipyu Urin Yunka pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Asunta llaqtam (1.466 runa, 2001 watapi). + +Tikraynin wayk'uq Kastillanu simipi: + +29 Kristup ñawpan wataqa (29 kñ) Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fauna (Ikwadur). +"Fauna (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Umalliq (Gambya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qutapata mamallaqta parki + +Bulivya Mamallaqta (Quechua) + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Iran) + +"Kuyu walltay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kuyuchisqa siq'isqa + +400 0 _ ‎‡a Rosen Plevneliev‏ ‎‡c Bulgarya mama llaqtayuq Ruwana kamayuq wan pulitiku‏ + +auqasunk'a runakuna +q'illaymanta quyllurkuna +chay auqasunk'a runakuna +auqasunk'a runakunaqa, +chakinkupipas q'íllay quyllurníyuj. +layqa runa, sispa wauqechay, +chay auqasunk'akunata, +Auqasunk'a puka runakuna, +urqukuna, sach'akuna, +quyllurkunatapas k'irinman. + +LLAQTA TAKI (2) +PERÚ LLAQTA (1) +SUMAQ LLAQTA (1) + +MUSUQ T'AQWIRIQKUNA + +Runa Simi: Awya Yalapi Kastilla Kamachiy pachapiqa kasta (casta) nisqakunaman kapuq runakuna chikan rasa (raza) nisqayuq tayta mamamanta paqarimuq runakunas karqan. (→Kasta) + +quwiki Katiguriya:Paqarisqa 24 ñiqin pachakwatapi kñ + +Kay qatiq p'anqakunaqa manam Wikibookspi ima huk kaq p'anqawanpas t'inkisqachu, manam ch'aqtasqachu ima. + +Kaypi rimasqa: Mishiku +Suyukuna: Oaxaca +Rimaykunap ayllun: Otomanki rimaykuna +Mishtika simi (Tu'un Sávi / Dà'àn Dávi) nisqaqa Mishikupi, chawpi, uralan kunti Oaxacapi, kunti Puebla, anti Guerreropi huk rimaymi, Mishtika runakunap rimasqan, Otomanki rimaykunaman kapuq. + +Kamasqa wata 10 Chakra yapuy killa 1982 +Aragun qhapaq suyu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Kastilla Manchapas, kastilla simipi Castilla-La Mancha nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Toledo llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kastilla Manchapas. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arhintinapi rimay. +"Arhintinapi rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Francisco Bolognesi Cervantes, "Gran Mariscal del Perú", sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin ayamarq'a killapi 1816 watapi paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi - † 7 ñiqin inti raymi killapi 1880 watapi wañusqa Arica llaqtapi, Piruwpi), Piruw Awqaq suyupi, pulitikupas. +Wawakuna: Enrique wan Augusto (wañusqa 1881) + +Kantarawi icha Jant'arawi (aymara simi: jant'a[1], -ra,[2] -wi[3] aymara k'askaqkuna; kastilla simipi: Candarave) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Taqna suyupi, huk llaqtam, Kantarawi pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Indya). +"Umalliq (Indya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yana bukllu,[1] Yana bukya, Yana bukyu (icha Bukyu chaylla)[2] icha Tukushi (tupi simimanta) (Sotalia fluviatilis) nisqaqa Amarumayupi kawsaq wallinacham. Bukya nisqapas, puka bukyawan manam kaqllachu, chiqap delphinmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tukushi + +Phiñakuy nisqaqa runap icha uywap huk millay kawllayninmi (llakusinmi), chiqniypa, llallinakuypa icha ch'utichkaq hayu kaqpa paqarichisqan, huk llallinakuqkunata ithichinapaq. Runa icha uywa phiñakuptinqa, hayuta, awqata maqayta, ch'utiyta munanmi. + +Wuliwya Suyu - Bulibiya Mama llaqta + +Runa Simi: Chawpi suyu (Parawayi) + +Runa Simi: Qhaqya unquy + +Runa Simi: Hawaqlla muru unquy + +Comunidad Tawa Inti Suyu, Abya Yala + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (São Paulo FC) + +Wapsi kuyuchina. +Wapsi kuyuchina yaku wapsip ñit'iyninwan llamk'aq kuyuchinam. +Rawraq k'illimsawan huk paylapi yaku t'impuptin chaymanta hamuq yaku wapsi asiru tiñiqipi asiru tanqana p'alltata tanqan, huk kuti huk kinraymantam, huk kutitaq wakin kinraymantam, iskaynintin hutk'ukuna hukchaqlla kichasqa wichq'asqa kaptinmi. Chaywanmi tanqana p'allta huk asiru k'aspitam hukchaqlla hawaman urawan tanqapayanmi. Chay k'aspimanta kuyupayayqa muquyuq k'aspiwan muyuriq asiru t'urpimanmi astakun. +Ñawpaq antakurukunam wapsi kuyuchinawan kuyuchisqa karqan: wapsi antakuyuwan. +James Watt chay wapsi kuyuchinataqa kamarirqan, 1769 watapi rikurichispa. + +quwiki Santa Krus llaqta + +Jach'a suyu Quchapampa +Saywitu: Jarani Jisk'a suyu +Saywitu: Wak'as munisipyu +Quchapampa jach'a suyu markanaka + +Runa Simi: Hatun t'uqyay + +400 0 _ ‎‡a Omar Sharif‏ ‎‡c Ihiptu mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Tinkurachina siwikuna 0° 36′ 0″ N, +Tiyay: Pinta wat'aqa, Yawatisuyupi +Pinta wat'a (kastilla simipi: Isla Pinta, inlish simipi Pinta icha Abingdon) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk wat'am, Pasiphiku mama quchapi. + +Nijmegen, Gelderland suyup aswan hatun llaqtan +Uma llaqta Arnhem +Gelderland nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). Uma llaqtanqa Arnhem llaqtam. Aswan hatun llaqtanqa Nijmegen llaqtam. Gelderland pruwinsyapiqa kimsa riqyunmi: +3 Aswan hatun llaqtakuna munisipyukunapas (2017) +Aswan hatun llaqtakuna munisipyukunapas (2017)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gelderland pruwinsya. +Pruwinsya (Urasuyu) + +Pasqu urqu, Pasqu suyup uma llaqtan +Uma llaqta Yanawanka +Daniel Alcides Carrión pruwinsya nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Daniel Alcides Carrión) Pasqu suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Yanawanka llaqtam. + +29 ñiqin chakra yapuy killapi 1813 – 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1814 +Manuel de Bernardo Alvarez del Casal, (* 21 ñiqin aymuray killapi 1743 watapi paqarisqa Santa Fe) llaqtapi - † 10 ñiqin aymuray killapi 1816 watapi wañusqa Santa Fe, (Kulumbya) llaqtapi), Kulumbya mama llaqtaq taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manuel de Bernardo Alvarez. + +Tiyay: Chuqiyapu suyu, Lariqaqa pruwinsya +Illampu chullunku qucha (kastilla simipi: Laguna Glaciar) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Qhapaq Wallapi, huk chullunku qucham, Illampu-Janq'u Uma qutupi, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi. + +Adolfo Ballivián Coll sutiyuqqa (15 ñiqin ayamarq'a killapi 1831 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 14 ñiqin hatun puquy killapi 1874 watapi wañusqa Nucchu llaqtapi, Chuqichaka suyupi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (1873-1874). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Uruwayi). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Uruwayi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Talwis (kastilla simipi: Nevado Talves) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Waytapallana wallapi, Hunin suyupi, Wankayu pruwinsyapi, Paryawanka distritupi, Tampu distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ mitrum aswan hanaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musiku. +► Ruruchiqkuna (Mama llaqta)‎ (1 K) +"Musiku" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Mikhunapaqtaq, qullqichanapaqtaq kunanqa tiyan" Segundino Silva Flores, comunidad Marquilla, nin: "Kay wataqa tata Diospaq qhawariyninwanqa sumaqta tukuy imata puquchikuyku. Bolayta mana atina kasan chaqritakunaqa, churakusqa chhikan tukuy ima puqupuwanchik. Mikhunapaqtaq, vendekunapaqtaq kunan tiyan. Saraqa Cordeco, q'illu sara, waqay ch'uritu, yuraq… +"Diciembre paraqa chawpi paraña niq kanku, kay wata qhipata para qallarin" Juana Quintana, comunidad Chillavi, Regional Cocapata, nirqa: "Kay wata kusalla kachkan i, papa kusallata puquykusqa, mana pisichu ni imachu. Qayna watamanta nisqa tumpawan yapasqa, qayna wata pisilla karqa, chikchi… + +"Diospa Churenqa jamorqa chay Kuraj Supaypa ruwasqasninta phirinampaj." (1 Juan 3:8, Diosmanta Qhelqasqa.) +Diosqa mana llullakunchu. Bibliaqa, "mana jaykʼaj llullakoj Dios[...]" kasqanta nin (Hebreos 6:18). Cheqamantapuni nisunman, Jehová imatachus nisqanta juntʼananta (Isaías 55:10, 11). Pay nerqa: "Kunanmá kay pachata kamachejqa jawaman wijchʼusqa kanqa", nispa (Juan 12:31). + +Khuchikuna q'upa patapi tiyanku +Hamp'atu mana yawarniyuq kasqa +Juanacha p'akisqa mankata wikch'upusqa +K'ullu pukllana p'akirakapusqa +Warmikuna mikhuna wayk'uq kutiyku + +400 0 _ ‎‡a Frida Kahlo‏ ‎‡c Mishiku mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Wiñay kawsay p'anqa - Wiktionary +Wiñay kawsay p'anqa +Qhapaq p'anqa +llamk'apuy yuyarinaqa manam kanchu +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:History/Qhapaq_p%27anqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +19Chayta Jerusalén pwiblupi taqkuna yaĉharmi, chay pachataqa ‘Acéldama' shutichiranllapa. Rimayninllapapi-shuypaqa munan niyta ‘Yawar Pacha' nir. + +Ayni and the Qhapaq Ñan + +Miki Ukucha, inlish simipi Mickey Mouse, nisqaqa 1928 watapi rurasqa pilikula runa hinam, kuyuchisqa siq'isqa pilikulapim, siq'isqa rikchasapa willakuykunapipas, Walt Disneypa rurasqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miki Ukucha. +Siq'isqa rikchasapa willakuypi runa hina + +Urqu t'ika [1] (Cosmos peucedanifolius) nisqaqa Buliwyapi wiñaq hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cosmos. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Cosmos + +Taraqu wat'aqa (chawpi) Wiñaymarka quchapi +Uma llaqta Taraqu +Taraqu munisipyu (aymara simipi: Taraqu jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Municipio Taraco) nisqaqa qanchis ñiqin munisipyu Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, Taraqu yaqa wat'api. Uma llaqtanqa Taraqu llaqtam. +Taraqu munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Florencia de Mora distritu (kastilla simipi: Distrito de Florencia de Mora) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Truhillu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Florencia de Mora llaqtam. + +Quri wakamayu (Ara rubrogenys) nisqaqa huk wakamayum, q'umirpas phuruyuqmi, Buliwyallapim kawsaq. Chikichasqa rikch'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quri wakamayu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Quri wakamayu + +Katiguriya:Mama llaqta parki (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta parki (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta parki (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Mama llaqta parki (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'uqñi +2 chaniyuq tikraykuna ch'uqñi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: ch'uqñi1ch'uqñi2 + +Dong Hoi llaqtaqa Witnam mama llaqtap Quang Binh uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dong Hoi. + +Uma llaqta Ixiamas +Abel Iturralde pruwinsya (kastilla simipi: Abel Iturralde) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Ixiamas llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Madidi mamallaqta parki +Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam tiyanku. +Huk indihina runa llaqta 17,0 29,5 +Ixiamas munisipyupiqa Araona runakunam kawsanku. Paykunaqa Madidi mayu patanpi tiyanku. +Pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Abel Iturralde pruwinsya + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Kuba). + +Montreal (ransis simipi: Montréal, Mons realis) nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. Quebec pruwinsya aswan hatun llaqtanmi. +Paul Chomedey de Maisonneueve kamasqa 3 ñiqin inti raymi killapi 1833 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Montreal. +IMTL, Montreal wasikuna (ransis wan inlish simipi) + +Biatu Óscar Arnulfo Romero y Galdámez, Monseñor Romero sutiyuq qhariqa (*15 ñiqin chakra yapuy killapi 1917 watapi paqarisqa Barrios llaqtapi - † 24 ñiqin pawqar waray killapi 1980 wañusqa San Salvador llaqtapi) huk Salwadur mama llaqtap kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya San Salvadorpi karqan. + +Biblioteca Qillqakuna (4) + +—¿Imapaqtaq qesachaykan chay ch'aniyuq mishki mutkinataqa?9Chaytaqash' achka qellaypaq randikushpa, chay mana nimayuqkunata yanapananchiqta, nishpa. +—Mayqentachus noqa much'aykusaq, chaymi Jesusqa. Payta hap'ispayá, presochankichis, nispa. + +Charles Aznavour Ransiya mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq + +Magda Portal Piruw mama llaqtayuq qillqaq wan pulitiku + +Quechua: T'inkinakusqa llikakuna + +t'antarayku t'antakunarayku +t'antapaq t'antakunapaq +t'antayta t'antaykunata +t'antaynintin t'antaykunantin +t'antayninka t'antaykunanka +t'antaykipaq t'antaykikunapaq +t'antanrayku t'antankunarayku +t'antaykunka t'antaykukunanka +t'antanku t'antankukuna +t'antankumanta t'antankukunamanta +t'antankurayku t'antankukunarayku +t'antankupaq t'antankukunapaq +t'antankupura t'antankukunapura + +Plutun (puriq quyllur: 1930-2006) nisqaqa intimanta iskay karu kaq tuna puriq quyllurmi inti llikapi. +Tuna puriq quyllurkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Inti llikapiqa pichqa tuna planitakunam (intimanta karu kayninkukamam sinruchasqa): +Kay p'anqaqa 20:52, 18 phi 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +quwiki Katiguriya:Umalliq (Chiksuyu) + +Qhali kay icha Allillakay nisqaqa runap icha uywap allin kayninmi, kusi, mana unquq kayninmi, kurkunpi, nunanpi, ayllunpi, wakinpi ima. +Runap qhali kayninqa runa hayñim. Manam ima runapas huk runap, mama llaqtap mink'achisqanpa, mink'achiqpa hipachisqachu kachun. +Kurku kallpanchay: Runapqa kuyunanmi, kurkunwan allinkunatapas rurachun. Ama tiyaykullachunchu, ama ima chikichaq, maqlluqkunatapas rurachunchu. +Mikhuy: Qhallallay wayukunata, yuyukunata, aypaq chaqallukunata riwikunatapas mikhuchun. Ch'uya yakutam upyachun. Ama yarqachunchu, ichataq ama nisyutapas mikhuchunchu. Ama nisyu misk'ikunatachu, nisyu aychatachu, ama industriyal nisqa mikhunatachu mikhuchun. Ama pitachunchu, ama machachunchu, ama nisyu hampikunata mikhuchunchu. +Llump'ay kamay: Mayllakuchun, kirunkunata pichachun, chukchankunata ñaqch'achun. P'achankunata t'aqsachun, wasinta pichachun. +Ch'uya muyuriq pacha: Sallqa pacha ama waqllisqa kachunchu, wayra pacha yakupas ama miyuchasqa kachunchu. Runaqa ama ruqyaywan unquchisqa kachunchu. +Allin kawsay: Runamasikunawan, ayllukunawan allinta kawsanakuchun. Huk runakunataqa ama allquchachunchu, huk runakunataq paytapas ama allquchachunchu. Allin kawsanapaq wasinmi puñunanpas kachun. Allintapas, mana waqlliqtapas llamk'achun. Llamk'aq runapaqqa samay mit'an kachun. Wawataq mamayuq taytayuq kachun, ama sarupasqachu, ama maqaykusqachu, ama wakchachu. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:34, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Chinchay Maryana Wat'akuna + +Tiyay Qusqu suyu, Killapampa pruwinsya +Willkapampa walla icha Willkapampa wallanka (kastilla simipi: Cordillera Vilcabamba) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, huk wallam, Qusqu suyupi. Sallqantay urquqa llapan urqukunamanta aswan hanaqmi (6.264 m / 6.271 m). +Ampay 5.235 m Apurimaq suyu, Awankay pruwinsya, Tampurqu distritu +Chawpimayu 5.300 m Killapampa pruwinsya, Santa Teresa distritu, Willkapampa distritu +Chuqisapra 5.152 m Killapampa pruwinsya, Willkapampa distritu +Kampalla 5.400 m / 5.551 m Killapampa pruwinsya, Willkapampa distritu +Kiswar urqu 5.771 m Killapampa pruwinsya, Santa Teresa distritu +Lasunayuq 5.936 m / 5.960 m Killapampa pruwinsya, Santa Teresa distritu +P'allqay 5.400 m Urupampa pruwinsya, Machu Pikchu distritu +P'anta 5.605 m Killapampa pruwinsya, Willkapampa distritu +Quriwayrachina 5.400 m Killapampa pruwinsya, Santa Teresa distritu +Saksarayuq 5.918 m Killapampa pruwinsya, Santa Teresa distritu +Sallqantay 6.264 m / 6.271 m Anta pruwinsya, Limatampu distritu, Urupampa pruwinsya, Machu Pikchu distritu, Ullantaytampu distritu, Kumbinsyun pruwinsya, Santa Teresa distritu +Suray 5.928 m Anta pruwinsya, Mullipata distritu +Tukarway 5.928 m Anta pruwinsya, Mullipata distritu, Killapampa pruwinsya, Santa Teresa distritu +Ukhupampa 5.100 m / 5.126 m Anta pruwinsya, Limatampu distritu, Urupampa pruwinsya, Ullantaytampu distritu +Wamantay 5.450 m Killapampa pruwinsya, Santa Teresa distritu +Wayanay 5.400 m / 5.464 Urupampa pruwinsya, Ullantaytampu distritu +Saywitu: Anta pruwinsya +Saywitu: Kumbinsyun pruwinsya +Saywitu: Urupampa pruwinsya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Willkapampa walla. + +Q'itu-q'itu[1][2][3][4][5] (genus Gamochaeta) nisqa yurakunaqa Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllupi huk yura rikch'anam, qurakunam, achka hampi yurakunam, Urin Awya Yalapi wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'itu-q'itu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Q'itu-q'itu + +Gaston Febus Bearnpa hatun inka karqa. Foispa conden Bearnpa viscondewan karqa. Ñawraytakiq karqa, hatun mitayeruwan karqa. +Chakupa liwruta suqsa riqsiqa qillqarqa. + +Uma llaqta Pampas de Hospital +Pampas de Hospital distritu (kastilla simipi: Distrito de Pampas de Hospital) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tumpis suyupi , Tumpis pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pampas de Hospital llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu juch'uyyakuy +Tikraynin juch'uyyakuy Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Turkiya). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Turkiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Caen +Basse-Normandie nisqaqa huk riqyunmi Ransiya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Caen llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Basse-Normandie. + +Imayay yamkiy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Imayay yamkiy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Metabolismo (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Ch'allapata kantun (kastilla simipi: Cantón Challapata) nisqaqa huk kantunmi Buliwyapi, Uru-Uru suyupi, Ch'allapata pruwinsyapi, Ch'allapata munisipyupi. Uma llaqtanqa Ch'allapata llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cucurbita maxima. + +Runa Simi: Indu rimaykuna + +1 Cuzco, Llaqtapata +2 Llaqtapata, Llulluchapampa + +AAKpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) + +400 0 _ ‎‡a Nicanor Duarte‏ ‎‡c Parawayi mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq‏ + +" LLANK'AYWAN RURU TARISQAQA TUKUY ALLIN RUNAKUNAQ APUSONQONMI; +MACHUKUNA, WARMIKUNA, ERQEKUNA, SUCH'U RUNAKUNA, PASU WARMIKUNA IMA MANAN WIKCH'USQACHU NITAQ QONQASQACHU KARANKU. +CHAYRAYKU LLANK'AQSAPA RUNAKUNA KAKUYKU, + +Kimsantin atiy nisqaqa Atiy rakiy nisqapi rakisqa mamallaqtapi atiykunam: kamachi quq atiy (legislativa), kamay paqtachi atiy (iudicativa), ruraq atiy (executiva). +Chay atiy rakiymantaqa Montesquieu sutiyuq phransis yachay wayllukuqmi yuyaychakun Kamachikunap samanmanta (De l'esprit des lois) nisqa qillqasqanpi, mana huklla, tiranu hina runapchu kamachinanpaqmi chay atiy raykiyqa kachun, nispa. +Kunan pacha akllanakuspa kamachinakuy (dimukratiya) nisqa mamallaqtakunapiqa kimsantin atiykuna kay hinam: +Kamachi quq atiy: rimana huñunakuy (akllanakuykunapi tukuy llaqtayuq runakunap akllasqan) +Kamay paqtachi atiy: hatun yachaq tantari, taripay sunturkuna +Ruraq atiy: mamallaqtap kamachiynin (guwirnu), chapaqkunawan, tukuy mamallaqtap mink'asqankunawan +Katiguriya: +Mama llaqta +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:11, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Taypi K'uchu +Piñas markan jach'a qarqa qullu, isla pariti. + +quwiki Musuq Mishiku suyu + +quwiki Katiguriya:Huñusqa Nasyunkuna Sapsi Sikritaryu + +quwiki Sapallu yura rikch'aq ayllu + +Uma llaqta La Victoria +Witurya listritu (kastilla simipi: distrito de La Victoria) nisqaqa Ancha Limaqpa huk listritum, Piruw Sapan llaqtapi. +Puncha'w kamasqa 2 ñiqin hatun puquy killapi 1920 watapi, Augusto Leguía Umalliq. +Uma llaqtanqa La Victoria llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Witurya listritu. +La Victoria Munisipyu Uficial Qillqa web + +Kay mama llaqtakunapi: Sambya +Bemba simi (Chibemba) nisqaqa chawpi Aphrikapi bantu rimaymi, Sambyapi hatun llaqtakunapi lliwmanta astawan rimasqa. Tawa hunuchá rimaqnin kachkan. + +Uma llaqta Chipamaya (Villa Ascencion de Chipamaya) +Chipamaya kantun (kastilla simipi: Cantón Villa Ascención de Chipamaya) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Pukarani munisipyupi. Uma llaqtanqa Chipamaya llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musika (Rusiya). +"Musika (Rusiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tunkurawa marka. +"Tunkurawa marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Wayllamayu phaqcha + +Wapsi nisqaqa (kastilla simipi: gas) imayaypa t'inki kachkaynin, imapichus chay imayayqa p'ulinnintam rikch'aynintapas hukchan. Chay hinam kay pacha phatakunapi, wasi q'uñipi wayra pacham. Wapsiyasqa yakutaqa yaku wapsi ninchikmi. + +Katiguriya:Ruwaq:pl +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:pl. + +Inti watana, St. Rémy de Provence llaqtapi. +Kaymi huk pacha tupuq layakuna: + +Nobel Suñay Musikupi nisqaqa manam Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypurachu. 1969 watamantapachas kay suñaytaqa quykunku musikupi ancha allin aypasqakunapaq. + +Runa Simi: Qhulla puquy killa + +quwiki Buliwyapi Jesuita Misyunkuna + +Runa Simi: Suchuq waranqaysu + +/ qhapaq apu / yanakuna / + +Samiq p'anqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Unriya). +"Pulitiku (Unriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wañusqa 14 ñiqin tarpuy killapi 1989 watapi (71) +Rurasqankuna kumpusitur, musika, Aranway pukllaq +Dámaso Pérez Prado sutiyuq runaqa icha Mambo Qhapaq (* 11 ñiqin qhapaq raymi killapi 1916 watapi paqarisqa Matanzas llaqtapi - † 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1989 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Kuwa mama llaqtayuq aranway pukllaq wan takiqsi karqan, simi kastilla karqan, takichaqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dámaso Pérez Prado. + +Ka Maw antanka pampa (witnam simi: Sân bay Cà Mau) nisqaqa Witnampi, Ka Maw llaqta ñiqpi, huk antanka pampam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qullana Mariya. +"Qullana Mariya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Laura Pausini sutiyuq warmiqa (16 ñiqin aymuray killapi 1974 watapi paqarisqa Solarolo llaqtapi - ), huk Italya mama llaqtayuq pop takiqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Laura Pausini. + +Uchuy sach'a allqu, sarayaku kichwapi ichilla sacha allku[2] (Speothos venaticus) nisqaqa huk aycha uquq ñuñuq uywam, Uralan Awya Yalapi paray sach'a-sach'ankunapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uchuy sach'a allqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uchuy sach'a allqu + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'awchu + +Runa Simi: Maywiy kutinchiq + +Pichqa chunka kamayuq 50 familias + +Quechua: rikch'akuy + +Runa Simi: Rikch'aq suyu + +Runa Simi: Willka Chakana suyu + +Runa Simi: Qara hampikamayuq + +Runa Simi: Jalapa suyu + +DAY 2: WAYLLABAMBA - WARMI WAÑUSKA - PAQAYMAYU. + +Añaskitu N° 102 may chhika ruwaykunata wawakunamanta, wawakunapaq apamun, kay kutipi tiyan: tiempo qhawaymanta, Comisión del Tribunal Internacional de los Derechos de la Naturaleza, TIPNISman chayamusqanmanta, feria papa nativa Calatacata llaqtapi ruwakusqanmanta, maypichus tukuy laya papasta rikuchirqanku, tawa laqhipi yachay… + +Mama llaqta USA +Runa ñit'inakuy 20.7 runa / km² +Hanaq kay 335 m +Iowa nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Des Moines llaqtam. +Hukllachasqa Amirika Suyukunap suyun + +7000 = qanchis waranqa + +Yachay wasi instituto nisqamanta +Apurimaq llaqta (6) +Hawa llaqta (1) +Qusqu llaqta (8) +Yunka llaqtakuna (1) + +Quechua-linguo: huk + +Chaqallu nisqa chaqullup, huk chaqallu yurakunappas rurunmanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chaqullu, Hawas icha Habas (Vicia faba) nisqaqa huk chaqallu chakra yuram. Chaqallunpi achka prutinayuq murukunatam yanuspa mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chaqullu + +8 ñiqin ayamarq'a killapi 1933 – 17 ñiqin anta situwa killapi 1973 +Mohammed Sahir Shah (Pastu simi:pi محمد ظاهرشاه ) sutiyuq runaqa (*15 ñiqin kantaray killapi 1914 paqarisqa Kabul llaqtapi - 23 ñiqin anta situwa killapi 2007 wañusqa Kabul llaqtapi). Afgansuyu pulitiku wan Qhapaq. +1933 watamanta ñawpaq kuti Afgansuyupa Qhapaqnin karqan. +Qhapaq (Afgansuyu) + +Lliphi,[1] Llipya,[2][3] Llipyay,[4][5] Illapa[6][1][7][3][8][9] icha Chuqi illa,[1] wankapi Wakli[10] nisqaqa tuyur nisqapi phuyukunamanta pachaman urmaq anchata illaq, anchata qaqaqaqaq, ñawi ch'illmillawan achkiymi. +Illapaqa phuyupi allpawan hayu kaq pinchikilla q'ipisqamantam paqarin, hatunkaray pinchikilla pinchim kaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lliphi. + +Santu Dumingu (Santo Domingo) nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Santo Domingo llaqta, Duminikanap uma llaqtan; +Santo Domingo Tsachila, Ikwadurpi huk llaqta. + +Friedrich Walter sutiyuq runaqa, icha Fritz Walter, (* 31 ñiqin kantaray killapi 1920 watapi paqarisqa Kaiserslautern llaqtapi - 17 ñiqin inti raymi killapi 2002 watapi wañusqa Enkenbach-Alsenborn llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fritz Walter. + +2 chaniyuq tikraykuna chaquy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ch'uxña Quta (aymara simi ch'uxña q'umir,[3] quta qucha,[4] "q'umir qucha", kastilla qillqaypi Chocñacota) nisqaqa Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananiya distritupi, Hatun Palumani rit'i urqup kuntinpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.630 mitrum aswan hanaq. +Ch'uxña Quta (qucha) + +Kamasqa wata 23 ñiqin kantaray killapi 2002 watapi / 28 ñiqin inti raymi killapi 1996 watapi +Tiwintza kiti (kastilla simipi: Cantón Tiwintza) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Morona Santiago markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Santiago llaqtam. +Quchakuna: Pitiur qucha +Chakrapura k'itipi: 4.468 runa +Tiwintza kitipiqa Shuwar runakunam tiyanku. +Huk kitillinmi kan: Tiwintza kitilli, 23 ñiqin kantaray killapi 2002 watapi kamasqa karqan. + +Tikraynin qhasmiy Kastillanu simipi: + +Uchisa distritu (kastilla simipi: Distrito de Uchiza) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Tukachi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Uchisa llaqtam. +Uchisa distritupiqa Llakwash runakunam tiyanku.[1] + +Katiguriya:Kultura (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Kultura (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Chili). + +Yapakani mayu (kastilla simipi: Río Yapacaní) nisqaqa Buliwyapi, Santa Krus suyupi, Amboró mamallaqta parkipi, huk mayum. + +Nawta distritu (kastilla simipi: Distrito de Nauta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Luritu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Nawta llaqtam. + +Wincha nisqaqa chukchakunata watanapaq sillwim, sintam, suni p'acham. + +Willis Tower icha Sears Tower nisqaqa Chicago llaqtapi ancha hatun, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi lliwmanta aswan hatun wasikunam karqan. + +Kristup ñawpan (kñ, k. ñ.) nisqa watakunaqa manaraq Jesus (Kristu) paqarimuptin pacham. Ahinataq chunka kaq Kristup ñawpan watamanta (10 kñ) Kristup yuriyninkamaqa chunka watam. +"Huk kaq" nisqa watapiqa kristiyanu pachas qallarirqan. Chiqaptataqsi Kristup qallarisqan wataqa 7, 4 kñ watap chawpinpi karqan. + +Killki, Anqil icha Anhil nisqaqa (grigu simipi Άγγελος [ángelos] "kacha; kachasqa runa") itiryu nisqa kaysi, achka iñiykunapi, Dyusta yanapanansi, Dyuspa kachasqansi. Ahinataq kristiyanu iñiypi, hudyu iñiypi, islam iñiypipas. + += UHCW _ Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin _ En quechua +UHCW Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin + +Q'uma, kichwapi Kuma nisqaqa ima mana allin, wakip, huk runakunap mana saqillasqan rurasqapas, hucha nisqapas. Q'uma ruraq runaqa q'umalli nisqam. +Kaymi huk q'umakuna: +Runa k'iriy +Huk runata k'iriy icha wañuchiyqa atipakuy q'uma (violencia) nisqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'uma. + +Runa Simi: Wiraqucha michikuna + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Bilhika) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Bilhika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Bilhika). +"Piluta hayt'aq (Bilhika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin ñuqaypa Kastillanu simipi: + +Katiguriya:70 +Kay Katiguriyaqa 70 watamanta qillqayuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 70. +"70" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Andrés Bello sutiyuq runaqa ( 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1781 watapi paqarisqa Caracas llaqtapi - 15 ñiqin kantaray killapi 1865 watapi wañusqa Santiago de Chile llaqtapi) Winisuyla Mama llaqta Yachachiq, qillqaq wan yachay wayllukuqsi runa karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Andrés Bello. + +(Piura suyu-manta pusampusqa) +Piwra suyu (kastilla simipi: Departamento de Piura) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Piwra llaqtam. +Q'asakuna: Surotipe (3.100 m) Wankapampa pruwinsyapi - Peña Blanca (2.980 m) Ayawaka pruwinsyapi +huk thaqu sach'a-sach'a, Piwra suyupi, Piruw +Pusaq pruwinsyanmi kan, 64 distritunmi kan. + +Frankfurt am Main llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Main mayu patapi. Frankfurt llaqtapiqa 670.000 runakunam kawsachkanku (2008 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Frankfurt am Main. + +Isaiyap qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Isaías) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Isaiyap qillqasqan, bible.is nisqapi: +Isaiyap qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Isaiyap qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Isaiyap qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Isaiyap qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Katiguriya:Kusituy (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Kusituy (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kusituy (Mama llaqta). + +Algonkin rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. +Algonkin rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Chincha Awya Yalapi. +Algonkin rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Katiguriya:Mayu (Anqash suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Anqash suyu) +"Mayu (Anqash suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Plantilla:Urin Awya Yalapi mama llaqtam + +Kay qatiq willañiqikunaqa llamk'achisqa kaspapas manam kanchu. Hawa qullqapi kaq willañiqikunaqa kaspapas manachá rikuchisqa kanmanchu. Ima kay hina pantasqa kaqkunapas tachasqam kanqa. Ñataq, mana kaq willañiqita khakaq willañiqikunam Katiguriya:P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna nisqapi rikuna kachkan. +Rikcha:Other-langs2.png‏‎ (2 t'inkikuna) + +Runa Simi: Pariwanakuna mama llaqta risirwa + +(Qelqaqa runaq rimayninmi, yuyapa rurunmi, yachaypa rijch'ayninmi.) + +Quechua: k'ita uywap wasin + +¡A! Fátima Sapay Qoya Mama; kunan, Perú suyuykupaq, llapatin Amérika Latina suyukunapaqpas, mancharikuy pachataq chayamushan chayqa, mana Diosniyoq komunismo hasut'ita qarqoy, chay suyukunamanta. +Chaypaqyá, ¡Mamalláy!, kausashaqta hap'iy, mirachiytaq, Amérika Latinapi, llapallan tukuy rijch'aq runakuna cheqnisqanta millasqanta. +a) Diospa chunkantin kamachikusqan simikunaqa niwankun: "Diosman sonqo kanki tukuy ima hayk'atapas llallispa", "aman Diospa qhapaq sutinta qasinmanta hoqarinkichu", "domingo kunapipas fiesta kunapipas samakunki", nispa. Mana Diosniyoq komunismotaqmi, iñiyniykuta wañuchiytapuni munan; Dios mana kasukuyman, Dios k'amiyman iman, runakunata tanqaykun, Dios yupachanapaqpas, tukuy imapipas sasachaymanmi churallantaq; +b) Diospa chunkantin kamachikusqan simiqa ninmi: "taytaykita mamaykita yupaychanki", "aman llunpaq sonqo kayniykita qolluchinkichu", "amataq runa masiykiq warminta munapayankichu", nispa. Komunismotaqui ichaqa, tayta mamantinpa, wawakunantinpa munanakuyninta p'akiyta munan, wawankuq edukasionnintapas Estadoq makinman hap'ichispa. Komunismoqa manan munanchu runakunaq llunpaq sonqo, ch'uya sonqo kanankuta; aswanmi munan; kasarasqakuna, imallaña karqoqtinpas t'aqanakunankuta; warmi qharimanta mayqen kaqninkuq munayllanwanpas t'aqanakunankuta; +c) Diospa chunkantin kamachikusqan simiqa ninmi: "aman suwakunkichu", "amataq runa masiykiq ima hayk'antapas munapayankichu", nispa. Komunismotaqmi ichaqa: mana runaq‑qa ima hayk'anpas kananchu, nispa nin; hinayá, runakunaqa kaqninkuwan allinyanankuta, hark'akun; +d) Diospa kamachikusqan simiqa ninmi: "aman runata wañuchinkichu" nispa. Komunismotaqmi ichaqa, guerrapi runamasintin maqanakuta kamarin, teqsimuyuntin runaman yuyayninta ch'eqechinanpaq, hinataqmi llapa llaqtakunapi runakunata auqanakuyman, sipinakuyman ima tanqaykun; +Amapuni, komunismoqa haykumunanpaq llapa punkuta wesq'aspa, kamariy, suyuykupas, wakin Amérika Latinapi suyukunapas, ruwachunku, kallparichunku; qespinayku hatun p'unchay sispaykamunanpaq, imaynan Fatimapi, suyakuyniyku hunt'aq misk'i simikunawan niwarqankiku hina: + +400 0 _ ‎‡a Edgar Degas‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Salsa taki nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Salsa nisqaqa kachichasqa yakumanta, q'apachanamanta, kutasqa rurukunamanta, kutamanta, lawa hina rurasqa khaka mikhunam, huk mikhunaman yapanapaq, q'apachanapaq. +Ruqutuwan chilltumanta yanusqa salsaqa llaqwa nisqam. + +Tiyakuynin Anqash suyu, Rikuway pruwinsya, Qataq distritu +Walla Antikuna, Yuraq urqukuna +Punkus (Pongos) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqu qutum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Rikuway pruwinsyapi, Qataq distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.711 mitrum aswan hanaq (Urin Pongos). + +Katiguriya:Llaqta (Schleswig-Holstein) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Schleswig-Holstein) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Schleswig-Holstein). +"Llaqta (Schleswig-Holstein)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wayanay llaqta - Wikipidiya +Wayanay llaqta +Wayanay (kastilla simipi: Huayanay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk llaqtam, Wankawillka suyupi, Aqupampa pruwinsyapi, Anta distritupi, Wayanay rumi sach'a sach'añiq, Wayanay mayu patanpi. + +Wañusqa Qucha - Wikipidiya +Wañusqa Qucha (arabya simipi ‏البحر الميّت‎ Al-Bahr al-Mayyit‚ "wañusqa qucha" icha ‏بحر لوط‎ Bahr Lūt, "Lotpa quchan"; iwriyu simipi ים המלח Yam haMelakh, "kachi qucha") nisqaqa Kunti Asyapi huk kachi qucham, Israyil icha Palistina huk larupa, Urdun mamallaqta wakin larunpa chawpinpi kaq. +Wañusqa Quchamanqa chinchamanta Urdun mayum purimun, huklla mayum. Wañusqa Quchamantaqa manam ima mayupas purikunchu, yakuqa wapsiyaykullanmi. Urdun mayup apamusqan kachi quchapi kakuptinmi, Wañusqa Quchap yakun ancha yakuyuqmi tukukun. + +Northampton nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Piła nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Piła llaqtapiqa 74.471 runakunam kawsachkanku (2014). + +Kaypi rimasqa: Winisuyla, Brasil, Wayana +Rimaykunap ayllun: Kariwa rimaykuna +Pemon simi (Pemong) nisqaqa 10.000 Pemon runakunap rimayninmi, Winisuyla (15.000 rimaq), Brasil, Wayana mama llaqtakunapi rimasqa, Kariwa rimaykunaman kapuq. + +"Hatun yaya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +1 ñiqin tarpuy killapi + +▪ Runa Simi: Saskatchewan pruwinsya + +Tukuy sunquywan, wauqiykuna. Qankunapaq. + +Qallu nisqaqa siminchikpi mana tulluyuq tukuyniqman kuyuykachaq aycham. +Kastilla simipi: huk rimaq pisqupa sutin. +Qallu qallu = rima rima, huk pukaaslla waytapa sutin + +Lakawiti (Cucurbita moschata) nisqaqa huk wayuq yuram, huklla wata quram. Rurunkunatam mikhunchik. + +Ronald Reagan sutiyuq runaqa (6 ñiqin hatun puquy killapi 1911 watapi paqarisqa Tampico llaqtapi, Illinois suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi; 5 ñiqin inti raymi killapi 2004 watapi wañusqa Bel Air barriyupi, Los Angeles llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq aranway pukllaqmi, pulitiku runapas karqan. 1981 watamanta 1989 watakama Hukllachasqa Amirika Suyukunap 40 kaq umalliqninmi karqan, 1967 watamanta 1975 watakamataq California suyup 33 kaq kamachiqninmi. +Ripublikanu partidupi wankurisqan kaspa, 1976 watapi umallinapaq akllanakuykunapi llallisqa kaspa 1980 watapi 1988 watapipas akllanakuykunapim atiparqan. + +Chusun Runakapaq Runallaqta Republika - Wikipidiya +Chusun Runakapaq Runallaqta Republika +Llaqta qayanqillqa: 강성대국 +Aswan hatun llaqta Pyongyang +Chinchay Kuryu icha Chinchay Chusun nisqaqa Asyapi, chinchay Kuriyapi huk mama llaqtam. + +Tikraynin jawa llaqta yacha Kastillanu simipi: +(ch'utillu, wak llaqta yacha) + +"Chhikan kay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Piruwpi: Ukayali suyu, Purus pruwinsya Purus distritu; +Kashinawa, Cashinahua, Kaxinawá, Kaxynawa, Caxinawa icha Caxinawáicha nisqakunaqa, Junikuin nikuq, Brasilpi, Piruwpipas, Ukayali suyupi, Purus pruwinsyapi, Purus distritupi, tiyaq runa llaqtam, panu rimaykunaman kapuq kashinawa simita rimaq. +Brasilpiqa 775-chá Kashinawa runakuna kawsan. +Mayukuna:: Hanan Envira mayu purimuq mayukunapas: Jordao mayu, Humaita mayu, Yuruá mayu, Breu mayu. +Paykunaqa 15 ayllu llaqtapi tiyanku. +Mayukuna: Curanja mayu, Hanan Purus + +Douglas Hyde (gaelic simipi: Dubhghlas de hYde) sutiyuq runaqa, icha An Cribín Aoibhinn' (* 17 ñiqin qhulla puquy killapi 1860 watapi paqarisqa Castlerea llaqtapi - 12 ñiqin anta situwa killapi 1949 watapi wañusqa Dublin llaqtapi) huk Iraq mama llaqtap qillqaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Douglas Hyde. + +Uma llaqta Lille +Nord-Pas-de-Calais nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Lille llaqtam + +Chankay mayu (kastilla simipi: Río Chancay) nisqaqa huk mayum, Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi. + +Wanuku Suyu + +Inti Raymita ñami shamun. Ña tamyaka tukurin, chaymantaka tayta inti yaykun, allpaman, runakunaman, wiwakunaman, kiwakunaman, kununchinchikmi. Murukunataka hapinchik, chaywan murunataka, mikunata, upyakunata ruranchik. Shinapash wayratapash shamun. Tukuy runakuna kushillami kanchik. Ñukanchikpa raymita chayamunka. +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +Ministerio de Culturam willakamun kayta: 8 Direcciones Desconcentradas de Cultura, DDC nisqakunapi Ancashpi, Cuscopi, Madre de Diospi, Huancavelicapi, Icapi, Junínpi, Lambayequepi, hinallataq Punopi "Ventanillas Multilingües" nisqakunata na churarqunñan, chaynintakama kay regionkunapa llaqtasiminkunapi atencionta quchkanikuña. Kaynata ruwaspam Ministerionchik maskasqanta ayparisunchik, aswan allinta llapan runakunaman chayananchikpaq. + +Jach'a suyu Wanuku + +Cusco, Kusku Jach'a Suyu, Qusqu Suyu + +2 1 1 0 0 3.5 k Runakunapaq Kallpa + +Runa Simi: Indiku mama qucha + +tukuy llaqtapi runakuna ñakasqanta, + +17 ñiqin kantaray killapi + +POEMAS – HARAWIKUNA: "Mamay" + +400 0 _ ‎‡a Rembrandt‏ ‎‡c Urasuyu mama llaqtayuq llimphiyq‏ + +Quechua: llapa, tukuy (qu) +Runa Simi: all + +Runa Simi: Qurikancha + +Fiebre amarilla, riqsisqa vomito negro utaq plaga americana,[1] kaqhina huk unquy ñawch'i viral.[2] Sintomakuna kay ruphay, chulli unquy, mana yariqha, ñat'ikuna, musculo nanay wasapi chaymanta umapi kanku.[2] Sintomakuna phisqa punchaw allichanku.[2] Wakin runakuna huk punchaw allichayninmanta, ruphayta kutichin, wiksa nanay tiyan chaymanta k'iwicha waqlli qallarin chanta kay q'illu qara ruwan.[2] Sichus kayta rikusqan, achka yawar waqlliluna chaymanta rurun pantaykuna hatunyachisqanku.[2] + +Runa Simi: Huk ñiqin pachantin maqanakuy + +Watimala suyu - Wikipidiya +Watimala suyu +Watimala suyu (kastilla simipi: Departamento de Guatemala) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Watimala llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Watimala suyu. + +São Paulo Kapchiy Musiyu (Museu de Arte de São Paulo) nisqaqa São Paulo llaqtapi kaq musiyum, 1947 watapi wasichasqa, 1968 watamantataq musiyum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Museu de Arte de São Paulo. + +San Markus llaqtaqa tarikun Musna mayu patanpi. +Musna mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Mosna) Piruw mamallaqtap mayum, Anqash suyupi, Wari pruwinsyapi. Wari mayuman purin. + +Uma llaqta Kunming +Yunnan pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Yunnan, chun simipi: 云南, phinyimpi: Yúnnán, machu: Yünnan, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kunming llaqtam. +Prefectura-llaqta Yunnan pruwinsyapi (2011) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yunnan pruwinsya. +Sichuan saywitu (inlish simipi) + +Wach'i nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Wach'i (sut'ichana) rikuy. +Wach'i nisqaqa t'iwkawan chuqanapaq maqanakuypaq icha chakunapaq ayñim, wach'iqpa llamk'achisqan. + +Lech Wałęsa sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin tarpuy killapi 1943 watapi paqarisqa Popowo (Pulunya) llaqtapi - ). Pulunyapi Pinchikilla llamk'aq wan pulitiku. +1986 watamanta 1990 watakama ñawpaq kuti Pulunyapa Umalliqnin karqan. + +"Takiq (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +K'atma (kastilla simipi: grado) nisqaqa chhukap huk hukllanmi, huk p'allta muyup 360 (kimsa pachak suqta chunka) ñiqin p'atmanmi. + +Irana k'aspiwan irachkanku, Ransiyapi, Iwrupa chawpi pachapi. +Iray[1][2] (QSHKS qillqaypi eray),[3][4] Chhalluy[5] icha T'ustuy,[5] kichwapi Chamichiy[6] icha Haluchiy,[7] ankash rimaypi Harutsiy[8] (Saruchiy) icha Takatsiy (Takachiy) nisqapiqa qallchasqa, aymurasqa riwi yurakunata irana k'aspi (mayal) nisqawan takaspa murunkunatam chaskinchik icha ira nisqa patapi kawallukunata icha buwiskunata saruchispa chay riwita iranchik, murukunata chhallamanta rakinapaq. +Kunan pacha qallchana irana nisqa chakra kamay llamk'anawanpas qallchaspa iranku. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iray. +↑ Nonato Rufino Chuquimamani Valer / Ministerio de Educación del Perú: Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Qusqu-Qullaw Qhichwa Simipi. Lima, Piruw 2005. p. 46. Iray. Ch'akisqa trigo chuqllutapas siwara chuqllutapas kawalluwan saruchispapas k'upaspapas rurun ch'uyanchay. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:51, 15 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Titu Yupanki munisipyu + +Кечуаqu: iskay ñiqin + +1Wawqe-panallaykuna, musphana atiyniyoq Señorninchis Jesucristopi iñiyniyoq kaspaykichisqa, ama rikch'ayninta qhawaspachu runakunata allinpaq hap'iychis. 2Qankunaq huñukuyniykichisman huk runa qori sortijayoq, sumaq p'achayoq haykumunman, huk wakcha runapas haykumullanmantaq thanta p'achayoq chayqa, 3sumaq p'achayoqkaq runata allinpaq qhawarispaykichistaq niwaqchis: Qanqa kay allinkaq tiyanapi tiyaykuy, nispa, wakcha runatataq ichaqa niwaqchis: Qanqa chayllapi sayaykuy, nispa, otaq: Kay pampapi chakiy qayllapi tiyaykuy, nispa. 4Chayta ruwaspaykichisqa, ¿manachu qankuna kikiykichis runakunata akllashankichis? ¿Manachu millay yuyayniyoq juezkunaña kankichis? 5Munakusqay wawqe-panaykuna, kayta uyariychis: Diosqa kay pachapi wakchakunatan akllakurqan iñiypi qhapaq kanankupaq, munakuqninkunaman prometesqanman hina qhapaqsuyunpi kanankupaqwan. 6Qankunan ichaqa wakchakunata p'enqachirqankichis. ¿Manachu qhapaqkunaqa muchuchisunkichis? ¿Manachu paykuna kikinku juezkunamanpas aysasunkichis? 7¿Manachu paykunaqa Jesucristoq ancha chaniyoq sutinta ñakanku? Chay sutitan qankunaqa sut'ita rimarirqankichis. 8Diospa Simin Qelqan nin: "Runamasiykita munakunki qan kikiykita hina", nispa. Chay hinaqa, cheqaqtapunichus chay allinnin kamachikuy simita hunt'ankichis chayqa, allintan ruwankichis. 9Runata imaynachus kasqanta akllaspaykichismi ichaqa, huchallikunkichis, kamachikuy simiq huchachasqantaq kankichis, chay kamachikuyta p'akisqaykichis hawa. 10Pipas kamachikuy simita lliwta hunt'aspa huk chhikallanta pantarqon chayqa, llapallanmantan huchachasqa rikukun. 11Kikin Diosmi nirqan: "Aman wasanchankichu", nispa. Nillarqantaq: "Aman pitapas wañuchinkichu", nispa. Chay hinaqa, wasanchay huchata mana ruwawaqchu, ichaqa wañuchiwaqtaq karqan chayqa, kamachikuy simita p'akiqñan kanki. 12Qankunaqa rimaychispas ruwaychispas kacharichiwaqninchis kamachikuy simiq nisqanwan juzganapaq kaqkuna hinapuni. 13Mana khuyapayakuqpaqqa mana khuyapayakuyniyoq huchachaymi kanqa, khuyapayakuqkunan ichaqa taripay p'unchaypi atipaqkuna kanqaku. 14Wawqe-panallaykuna, pipas: Iñiyniyoqmi kani, ninman, manataq allinkaqkunata ruwanmanchu chayqa, ¿ima allintaq kanman? ¿Chay iñiyqa atinmanchu payta qespichiyta? 15Huk wawqepas otaq huk panapas mana p'achayoq, mana mikhunayoq sapa p'unchay kasaqtin, 16mayqennillaykichispas paykunata niwaqchis: Allillanña ripuychis, allinta p'istukuychis, saksaykuychis, nispa, ichaqa manataq kawsananpaq imakunachus pisisqanta paykunaman qowaqchischu chayqa, ¿ima allintaq kanman? 17Chay hinallataqmi iñiypas allin kaqkunata mana ruwaspaqa wañusqa kashan. 18Icha pipas ninqapaschá: Qanqa iñiyniyoqmi kanki, ñoqataq allinkunata ruwani, nispa. Chay hinaqa ninin: Rikuchiway iñiyniykita allinkaqta mana ruwaspalla, ñoqataq allinkaqta ruwaspa iñiyniyta rikuchisqayki, nispa. 19Qanqa iñinkin Diosqa ch'ullalla kasqanta, allinmi chayqa. Ichaqa supaykunapas creenkun, manchakuymantataq khatatatanku. 20Mana yuyayniyoq runa, ¿manachu yachanki mana ruwayniyoq iñiyqa wañusqa kasqanta? 21Ñawpa taytanchis Abrahampas iñiywan ruwasqanraykun Diospa chaninchasqan karqan, maypachachus altar patapi churin Isaacta sacrificiopi haywasharqan chaypacha. 22Qhawariy, Abrahampa iñiyninqa ruwasqankunawanmi rikuchikurqan, ruwasqankunawanmi iñiyninpas hunt'asqa-kayman ayparqan. 23Ahinapin Diospa Simin Qelqa hunt'akurqan. Chaymi nin: " Abrahammi Diospi iñirqan, chaymi Diosqa payta chanincharqan", nispa. Ahinapin Abrahamqa Diospa amigon nisqa kapurqan. 24Chay hinaqa, yachankichismi, runaqa ruwasqankunapiwan chaninchasqa kasqanta, manataq iñiyllawanchu. 25Chhaynallataqmi rabona warmi Rahabpas ruwasqankunawan chaninchasqa karqan. Paymi qhamiyaq kachasqakunata qorpacharqan, hinaspan wak ñanninta paykunata kachapurqan. 26Imaynan mana espirituyoq cuerpoqa wañusqa kashan, chay hinallataqmi allinkunata mana ruwaqtinchisqa iñiyninchispas wañusqa kashan. + +4Yuyayniy chinkawan; manchachikuywan kharkatitini. Ch'isiyaykunanta suyasqayqa manchachikunaman tukupun. + +Roger Federer sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1981 watapi paqarisqa Basel llaqtapi - ), Suwisa mama llaqtapas kurku kallpanchaq. +Churinkuna: Myla Rose wan Charlene Riva (*23 ñiqin anta situwa killapi 2009 watapi). +1 Pukllaykuna + +Simikuna kastilla simi, waraniyi simi hukkuna +Cuevo nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Santa Krus suyupi, Cordillera pruwinsyapi, Cuevo munisipyupi. +Cuevo munisipyu: yupaykuna, saywitu + +valej Hamunkichiq! kaypi munachkayku maypichus qankunalla atiwaqchhis qillkayta. + +Chris Pine sutiyuq runaqa (26 ñiqin chakra yapuy killapi 1980 paqarisqa) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chris Pine. + +José Dionisio de la Trinidad de Herrera y Díaz del Valle sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin kantaray killapi 1781 watapi paqarisqa Choluteca llaqtapi - 13 ñiqin inti raymi killapi 1850 watapi wañusqa San Salvador llaqtapi) huk Unduras mama llaqtayuq taripay amachaq, qillqaq wan pulitiku runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dionisio Herrera. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Rusiya). +"Pulitiku (Rusiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Warmikuna Yupay-Chasqapuni Kasunchik (3:49) + +San Mateo 26:59 QUFNT - Chay kurakunapa mantaqninkuna, - Bible Search + +Runa Simi: Warayu pruwinsya + +Runa Simi: Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2010 + +Musuq Dilhi (hindi simipi: नई दिल्ली, Naī Dillī) llaqtaqa Indya mama llaqtap uma llaqtanmi. + +2-Kuyu suyu + +"Cretamanta runakunaqa llullallañam kanku, purun animal hina hinaspa mikuysapa qellakunam", nispa. +15Chuya sonqokunapaqqa tukuy ima kaqkunapas chuyam, qacha sonqoyuq hinaspa mana iñiqkunapaqmi ichaqa mana imapas chuyaqa kanchu, paykunapaqqa yuyaymanayninkupas, concienciankupas qanrachasqam kachkan. 16Paykunam ninku: "Diostam reqsiniku" nispanku, ruwasqankuwanmi ichaqa Diosta neganku. Paykunaqa chiqnikuqmi, mana kasukuqmi hinaspa allin kaqkuna mana ruway munaqmi kachkanku. + +Runa Simi: Hatun Chimu pruwinsya + +Grand Canyon mamallaqta parki + +Paqarisqa 2 ñiqin pawqar waray killapi 1876, Roma, Italyapi +Wañusqa 9 ñiqin kantaray killapi 1958, Castel Gandolfo llaqtapi +Kardinal 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1929 - 28 ñiqin kantaray killapi 1958 +Rurasqanpa watakuna 2 ñiqin pawqar waray killapi 1939 (Habemus Papam) - 9 ñiqin kantaray killapi 1958 +Piyu XII, Beato Pío XII, Venerabilis Pius XII, Piyu huk chunka iskay ñiqin (latin simipi: ''Pius PP. XII, Italya simipi: Papa Pio XII) sutiyuq runaqa (*2 ñiqin pawqar waray killapi 1876 paqarisqa Roma llaqtapi - † 9 ñiqin kantaray killapi 1958 wañusqa Castel Gandolfo llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +Optatissima Pax, runa rikay mañakuy llaqtakuna qasi kananpaq (18 Qhapaq raymi killa 1947) +Auspicia Quaedam, anqas killa mañakuy llaqtakuna alli tinkunanapaq (1 ñiqin aymuray killapi 1948) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 07:22, 23 hun 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quechua: [1] inti lluq'i (qu) + +/ llawt'u / awaki / tukapu / kunka kuchuna / chanpi / quya / awkikuna / ñust'akuna / + +Runa Simi: Arabya siq'i llumpa + +Truman Streckfus Persons sutiyuq runaqa icha Truman Capote (* 30 ñiqin tarpuy killapi 1924 watapi New Orleans paqarisqa llaqtapi - 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1984 watapi Los Angeles wañusqa llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtamanta Willay kamayuq wan qillqaqmi karqan. +New Orleans (Louisiana) llaqtapi paqarisqa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'illikacha +Tikraynin k'illikacha Kastillanu simipi: + +Yasuni mama llaqta parki - Wikipidiya +Yasuni mama llaqta parki +Yasuni mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Yasuni) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk mama llaqta parkim, Orellana markapi, Awariku kitipi, Francisco de Orellana kitipi, Pastasa markapipas, Pastasa kitipi. +2.1 Yasuni mama llaqta parkilla wiñaq yurakuna +Yasuni mama llaqta parki Waorani runakunap kitinpas +Yasuni mama llaqta parkilla wiñaq yurakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kay mama llaqta parkilla wiñaq yurakuna kanmi: +Yasuni mamallaqtapi Waorani runakunam tiyanku. +www.ambiente.gob.ec 7 Yasuni mama llaqta parkimanta +UNESCO: Yasuni mamallaqta parki + +Aswan hatun llaqta Lisboa +Runa llaqtap sutin Portugués, -a +Purtugal icha Portugal Iwrupapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Lisboa llaqtam. +Lisboa Yachay Sunturnin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Purtugal. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Indya). +"Pulitiku (Indya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa ñit'inakuy - Wikipidiya +Runa ñit'inakuy (Mama llaqtakuna) 2006 +Runa ñit'inakuy (kastilla simipi: densidad de población) nisqaqa huk hallka k'iti k'ancharpi kawsaq runakunatam niyta munan. + +k'iti _ Qullasuyu Qhichwata kastilla simiman tikraynin - Oxford Dictionaries +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iti +4 chaniyuq tikraykuna k'iti kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'iti1k'iti2k'iti3k'iti4 + +Qillqana nisqaqa qillqanapaq llamk'anam. +Kaymi huk qillqanakuna: + +Zwoll llaqtaqa. Overijssel pruwinsyap uma llaqtanmi. +Mayukuna: IJssel mayu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zwolle. + +Laqha llaqtamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Laqha nisqaqa achkinnaq pacham, mana p'unchaw, ichataq tuta kachkaptin. + +Paqarisqa Kulumbya, 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1891 watapi +Wañusqa Kulumbya, 18 ñiqin tarpuy killapi 1975 watapi +Luis Concha Córdoba sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1891 watapi paqarisqa Bogotá llaqtapi - † 18 ñiqin tarpuy killapi 1975 watapi wañusqa Bogotá llaqtapi) huk Kulumbya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Bogotápi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luis Concha Córdoba. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq (Alimanya). +"Llimphiq (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Muhamadqa Quranmantam ñawinchaspa rimachkan Makkah llaqtapi. Al-Biruni qillqa, 15 ñiqin pachakwata. +Muhamad (arabya simipi: محمد), hunt'a sutin Abū l-Qāsim Muḥammad b. ʿAbd Allāh b. ʿAbd al-Muṭṭalib b. Hāšim b. ʿAbd Manāf al-Qurašī (‏ أبو القاسم محمد بن عبد الله بن عبد المطلب بن هاشم بن عبد مناف القرشي; — 26 ñiqin ayriway killapi 569 watapi icha 570 watapi paqarisqa Makkah llaqtapi, 8 ñiqin inti raymi killapi 632 watapi wañusqa Madina llaqtapi) sutiyuq runaqa (kastilla rimaqkunap Mahoma nisqan) - hunt'a sutinqa Abu l-Qasim Muhammad ibn ‘Abd Allāh al-Hashimi al-Qurashi - Islam nisqa iñiypa kamaqninsi karqan, chay iñiykama Dyuspa pruphitansi (nabi نبي). + +Paqarisqa: 1794 watapi +Wañusqa: 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1836 watapi +Javier López sutiyuq runaqa (* 1796 watapi paqarisqa Monteros llaqtapi - 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1836 watapi wañusqa San Miguel Tukuman llaqtapi), Arhintinu mama llaqtaq awqaq pusaq pulitikupas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Javier López. + +Kusma qara nisqakunamanta qillqakuna (Lichenes). +"Kusma qara" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kurdi simi (Kurdî, كوردی, К'ӧрди) nisqaqa huk iranu rimaymi, anti Turkiyapi, chincha Iraqpi, kunti Iranpi, chincha Siryapipas rimasqa. +Turkiyapi lliwmanta aswan rimaqninkunam, ichataq chaypi mama llaqta anchata sarupachkanmi. Rimaqninkunap yupayninqa manam riqsisqachu, chunka kimsayuq hunuchá, iskay chunka hunachá rimaqnin kachkan. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'uspi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yupi nisqaqa runap icha uywap chakinwan saruspa - icha ima apaykachanawanpas qallanwan purispa - allpapi, aqupi icha rit'ipi ñit'isqa hutk'uchakuna hina saqisqa puchunmi. +Yupikunata saqispa chay runataqa icha uywataq taripaytam atinchik. Mana tarisqa munaspaqa, yupinchikkunata pakasunchik. + +Dijon llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tunquri unquy. + +Apay p'uruña, Yaku wisina icha Baldi (balde) nisqaqa yaku apana wisinam. + +2 chaniyuq tikraykuna qallwa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna llint'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mikhurana. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mikhurana + +nispa, noqa apamorani. + +Runa Simi:Hatun mayu khuchi + +Runa Simi: Yakuma pruwinsya + +Runa Simi: Chihuahua suyu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flora (Iwrupa). +"Flora (Iwrupa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mungul rimaykuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, chawpi Asyapi, altay rimaykunaman kapuq, pusaq hunuchá rimaqniyuq. K'askachakuq rimaykunam. +Kaymi huk mungul rimaykuna: +Buryat simi 450.000 rimaqkuna: Rusiya, Mungulsuyu, Chunwa +Oyrat simi 350.000 rimaqkuna: Mungulsuyu, Chunwa +Sarta simi 250.000 rimaqkuna: Chunwa +Mongwor simi 150.000 rimaqkuna: Chunwa +Dagur simi 100.000 rimaqkuna: Chunwa +Ordos simi 100.000 rimaqkuna: Chunwa + +Paqarisqa 2 ñiqin kantaray killapi 1935 watapi +Mama llaqta Arhintina Italya +Wañusqa 17 ñiqin hatun puquy killapi 2005 watapi +Inriki Umar Siiwuri (Enrique Omar Sívori, Kasitlla simipi) (* 2 ñiqin kantaray killapi 1935 watapi paqarisqa San Nicolás de los Arroyos llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi - 17 ñiqin hatun puquy killapi 2005 watapi paqarisqa San Nicolás de los Arroyos llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi ) huk Arhintina Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +2.1 Mama llaqta Atinakuykuna +Mamallaqtapura Qiirukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mama llaqta Atinakuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kikin suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta hayt'ay (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umar Siiwuri ( Sívori). + +Moysespa tawa ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Moysespa tawa ñiqin qillqasqan, Yupaykuna (Qosqo simipi) Yupakuna ( Ankash qallupi); (kastilla simipi: Números) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Moysespa tawa ñiqin qillqasqan (Numeri), bible.is nisqapi: +Moysespa tawa ñiqin qillqasqan (Numeri) (Qosqo qheswa simipi) +Moysespa tawa ñiqin qillqasqan (Numeri) (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Moysespa tawa ñiqin qillqasqan (Numeri), bibles.org nisqapi: +Moysespa tawa ñiqin qillqasqan (Numeri) (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Santa Rusa llaqtapi +Santa Rusa (kastilla simipi: Santa Rosa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Hunin suyupi , Kunsipsyun pruwinsyapi, Santa Rusa distritup uma llaqtanmi . + +Sach'a khuchi nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Khuchi nisqaqa (Sus scropha, huk rikch'aqkunapas) huk uywasqa ñuñuq, iskay ruk'anayuq uywam. +Khuchi qhuchu ( piara, hato de cerdos)achka qutukasqa khuchikuna, uywayanku, manaqa qhispi saqinku. + +Uraykuy hanaq kaypa puchun: 2344 m +Purimuq mayukunap k'iti hawan: 185 000 km² km² +Rhein nisqaqa Iwrupapi huk 1230 km suni mayum. + +Katiguriya:Llaqta (Taqna suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Taqna suyu) +► Llaqta (Jorge Basadre pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Taqna pruwinsya)��� (1 P) +► Llaqta (Tarata pruwinsya (Piruw))‎ (1 P) +"Llaqta (Taqna suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Tarata (Taqna suyu) + +João Guimarães Rosa sutiyuq runaqa 27 ñiqin inti raymi killapi 1908 watapi paqarisqa Cordisburgo llaqtapi – 19 ñiqin ayamarq'a killapi 1967 watapi wañusqa Río de Janeiro llaqtapi), huk Brasil mama llaqtayuq hampikamayuq, qillqaq wan diplumatiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: João Guimarães Rosa. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iti +3 chaniyuq tikraykuna ch'iti kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Hara uran, taksha markakuna, puchapa shutin; Parushpanpa ( k'iti)wasiwasin, Anqash suyuchaw. +↑ Hankaruna: Anqash rimay qutu + +Wayuw (Wayu, Wayúu, Guajiro, Wahiro) nisqa runakunaqa Winisuylaman Kulumbyamanpas kapuq Wahira yaqa wat'api kawsaq indihina runa llaqtam, 400.000-chá runam, wayuw simi rimaq. + +Wik'uñakuna mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Wik'uñakuna mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional Las Vicuñas) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Arika Parinaqutapas suyupi. + +Kaqwata (kastilla qillqaypi: Cajuata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Inkisiwi pruwinsyapi, Kaqwata munisipyup uma llaqtanmi. + +quechua: Chawpi Awya Yalap Wat'ankuna + +Runa Simi: Iñuku ñiqi + +Revista: Inka Llaqta + +40Chaypiqami wakin warmisitakuna karukaqlamanta rikakuyaranllapa. Paykunaqami kaykuna karanllapa: María Magdalena, Salomé, chaynulla Josipa, wamrakaq Santiagupa maman María ima. + +(Runa simipi ñawiriy) + +Inti Llaqta + +Tikraynin p'aqa raphi Kastillanu simipi: +p'aqa raphi + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Isanka rump'u. +"Isanka rump'u" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Chili) - Wikipidiya +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Chili) + +Sach`akuna raphichakuspa, +Sach`akunawan q`omerchasqa, + +Runakuna apaq. + +Sapa día t'antaykuta kunan qowayku. +Diospaj gracianwan junt'asqa kanki. +cruzpitaj wañorqa, p'ampasqataj karqa, santo wañusqasmantaj rerqa. + +Quechua wamp'u + +Chuqik'iraw, Kumbinsyun pruwinsya, Qusqu suyu +Uma llaqta Q'illu Unu +Q'illu Unu distritu (kastilla simipi Distrito de Quellouno) nisqaqa huk Piruw mama llaqtapi distritum, Killapampa pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Q'illu Unu llaqtam. +Kamasqa 1 ñiqin kantaray killapi 1986 watapi, Alan García Umalliqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'illu Unu distritu. + +Uma llaqta Huchusuma llaqta +Huchusuma llaqtaqa (Desaguadero) Wiñaymarka qucha patanpi, saywapi Buliwya - Piruw +Huchusuma distritu (kastilla simipi: Distrito de Desaguadero) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Chukuwitu pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Huchusuma llaqtam. Distrituntaqa Huchusuma mayum purin. +4 Distritupi paqarisqa runakuna +Quchakuna: Wiñaymarka qucha (Titiqaqa qucha) +Huchusuma distritupiqa Aymara runakunam tiyanku. +Saywitu: Chukuwitu pruwinsya (Piruw) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'allampa. +"K'allampa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Wikipidiya:K'allampamanta qillqakunapaq + +T'arta phukpukunata rurachkaq maqt'acha. +Phukpu icha Phuqpu nisqaqa wapsiwan hunt'asqa rump'um, t'impuq puriqllapi, phusuqupi, maqchina chullusqap hawanpi, wayra pachapi chay maqchina chullusqap muyurisqan kaqpas. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wata (1 ñiqin pachakwata kñ). +"Wata (1 ñiqin pachakwata kñ)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Jayu Quta nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Jayu Quta (Chuqiyapu), Inkawi pruwinsya, Chuqiyapu suyu, Buliwya +Jayu Quta (Ladislao Cabrera), Salinas de Garci Mendoza munisipyu, Ladislao Cabrera pruwinsya, Uru Uru suyu, Buliwya +Jayu Quta (Litoral), Iskara munisipyu, Litoral pruwinsya, Uru Uru suyu, Buliwya +Jayu Quta (P'utuqsi), Chakuma kantun, Llika munisipyu, Daniel Campos pruwinsya, P'utuqsi suyu, Buliwya + +Uma llaqta Shijiazhuang +Hebei pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Hebei, chun simipi: 河北, phinyimpi: Héběi, machu: Hopei, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Shijiazhuang llaqtam. +1 huk chunkaniyuq prefectura-llaqtanmi kan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hebei pruwinsya. + +Hugo Gunckel Lüer sutiyuq runaqa (10 ñiqin chakra yapuy killapi 1901 watapi paqarisqa Valdivia llaqtapi, 17 ñiqin anta situwa killapi 1997 watapi wañusqa Santiago de Chile llaqtapi) huk chilinu kawsay yachaqmi karqan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hugo Gunckel + +Uma llaqta Yaku +Yaku munisipyu (kastilla simipi: Municipio Yaco) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu José Ramón Loayza pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi, Kimsa Krus wallapi. Uma llaqtanqa Yaku llaqtam (640 llaqtayuq, 2001 watapi).[1] +Mayukuna: Yaku mayu +Yaku munisipyu: yupaykuna, saywitu + +5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1972 watapi – 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1975 watapi +Edward Gough Whitlam' sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin anta situwa killapi 1916 watapi paqarisqa Melbourne llaqtapi - 21 ñiqin kantaray killapi 2014 watapi wañusqa Sydney llaqtapi). huk Awstralya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +1972 watamanta 1975 ñawpaq kuti Awstralyapa Uma kamayuqnin qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gough Whitlam. + +2 chaniyuq tikraykuna kawitu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Hans-Hubert "Berti" Vogts (* 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1946 watapi paqarisqa Büttgen llaqtapi - ), huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aq'mi wan pukllaykamachiq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Berti Vogts. + +Chiliqucha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Chilicocha) Piruw mama llaqtapi, huk qucham Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Aqupampilla distritupi. + +Piruw Suyu (Aim.) + +Musuq Segovia suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Musuq Segovia suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Musuq Segovia suyu +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Musuq Segovia suyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Chinandega suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Jinotega suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Manawa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Masaya suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Matagalpa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rivas suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Qillqaq (Duminikana) + +Runa Simi: K'allma + +José Bonifácio Brasil mama llaqtayuq yachaq, qillqaq wan pulitiku + +Punku p'anqa: Yachay tarpuy - Wikipidiya +Punku p'anqa: Yachay tarpuy +Katiguriya: Yachay tarpuy +Antañiqiq - Kuyu walltay - Ñawikaruy - Ankichiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kay p'anqaqa 22:24, 22 may 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +"$1" sutiyuq p'anqapaq metadatata manam hukchayta atinichu. + +400 0 _ ‎‡a Juan Mora‏ ‎‡c Kustarika mama llaqtayuq pulitiku. Umalliq‏ + +/ hampiyuq qullayuq runa watuq / Amataq, inka. / Wañuy, runa mikhuq. / + +Ruma llaqtaqa Italya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Ñawpa pachas Rumakikunap uma llaqtansi karqan. +Kunan pacha Rumap huk rakin Watikanu llaqtam, Pápap kamachisqan. +Cincinnati, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Uma llaqta (Iwrupa) + +Urqukisa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Urqukisa yura rikch'aq ayllu (Loasaceae) nisqaqa huk iskay phutuy raphiyuq yurakunap rikch'aq ayllunmi, lliwmanta aswan qurakunam, 200-chá 260-chá rikch'aq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqukisa yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Urqukisa yura rikch'aq ayllu + +Punku taripasqankuna 30 (Inlatirra quchu) +Alan Shearer sutiyuq runaqa, (* 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1970 watapipaqarisqa Newcastle upon Tyne llaqtapi - ) huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alan Shearer. + +Chikchipa (genus: Tagetes) nisqaqa huk yuram, killmu, q'illu, ch'antasqa tuktu waytayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chikchipa. + +"Umalliq (Simbabwi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +José Carlos Mariátegui La Chira sutiyuq runaqa (14 ñiqin inti raymi killapi 1894 paqarisqa Muqiwa llaqtapi, 16 ñiqin ayriway killapi 1930 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu kumunista willariy kamayuq, qillqaq, pulitiku, yachay wayllukuqpas karqan. +Piruwpa kikin susyalismupaqsi chharpuykurqan. APRA partidupi wankurisqa kachkaspa paskakuspa 1928 watapi Piruwanu Susyalista Partidutam (qhipaq pacha Piruwanu Kumunista Partidu) kamarqan,1929 watapitaq Piruw Llamk'aqkuna Sapsi Tantanakuytam (CTGP). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Carlos Mariátegui. + +Marañun mayu, Wamali pruwinsyapi +Uma llaqta Llata +Wamali pruwinsya (aymara simipi: Wamali jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Huamalíes) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Llata llaqtam. +Mayukuna: Marañun mayu - Tantamayu +Piruru, mawk'a llaqta + +Tora, hudyukunap willka qillqan, Sinaguga nisqa hudyu manqus wasipi +Ñawpa Rimanakuy, Ñawpaq Rimanakuy, Ñawpa Kunaakuy [1] icha Ñawpaq Tistamintu nisqaqa Dyuspa Simin Qillqa ñawpaq rakinmi, Jesus manaraq kawsaptin qillqasqa liwrunkunam, Hudyukunap iwriyu simipi qillqasqan. +Hudyu iñiypiqa chay willka qillqakunaqa Tanah [תנ״ך] nisqam. Liwrukunataqa kay hinatam rakinku: Tora [תורה] "yachay", Niwiyim [נביאים] "pruphitakuna", Khituwim [כתובים] "willka qillqakuna". Chay qillqakunaqa Hudyu iñiypi hinallataq kristiyanu iñiypi willkam. +1 Ñawpa Rimanakuypa liwrunkuna +Ñawpa Rimanakuypa liwrunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñawpa Rimanakuy. + +T'impuchkaq yaku, yaku wapsi phukpukuna, yakuyasqaña wapsipas. +Yaku wapsi nisqaqa wapsi kachkaq yakum. +Yaku wapsiqa tukukun yaku alli-allimanta wapsiyaptin - mana q'uñi kaptinpas - icha q'uñisqa kaspa t'impuptin yakup wapsichana iñunpi (100 °C). +Runakuna yaku wapsitaqa yaku wapsi kuyuchinapim, yaku wapsi anta kuyupipas llamk'achin. + +Waykira (kastilla qillqaypi: Nevado Huayquera) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Raya wallapi, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, P'allqa distritupi, Paratiya distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.171 mitrum aswan hanaq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'in +3 chaniyuq tikraykuna ch'in kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin p'itikuy Kastillanu simipi: + +Ñaña nisqaqa huk warmip mamanpa huk warmi wawan, taytanpa huk warmi churin. + +Ñawpaqnin kaq: +(ñawpaq kaq umalliq; qhipaq kaq hatun qhapaq: Wilhelm II) +Qhipaqnin kaq: +9 ñiqin ayamarq'a killapi 1918 watapi – 11 ñiqin hatun puquy killapi 1919 watapi +4 ñiqin hatun puquy killapi 1871 watapi +28 ñiqin hatun puquy killapi 1925 watapi +Friedrich Ebert sutiyuq runaqa (4 ñiqin hatun puquy killapi 1871 watapi paqarisqa Heidelberg llaqtapi; 28 ñiqin hatun puquy killapi 1925 watapi wañusqa Berlin llaqtapi) Alimanya mama llaqtayuq pulitikum karqan, Alimanyap Susyaldimukrata Partidunpi (SPD) wankurisqa. 1919 watamanta 1925 watapi wañusqankama Aliman Republikap ñawpaq kaq umalliqninmi karqan. +Alimanya huk ñiqin pachantin maqanakuy llallisqa karqaptin 9 ñiqin ayamarq'a killapi 1918 watapi musuq republikap kansillirnin tukurqan. Umallinapaq akllanakuykunapi atipaspa 4 ñiqin hatun puquy killapi 1819 watapi Alimanyap ñawpaq kaq umalliqninmi tukurqan, ñataq 28 ñiqin hatun puquy killapi 1925 watapi wañurqan umalliq kasparaq. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +(ñawpaq kaq umalliq; qhipaq kaq hatun qhapaq: Wilhelm II) Alimanya mama llaqtap umalliqnin +Max von Badren Alimanya mama llaqtap kansillirnin +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:12, 7 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quechua: wata junt'ay + +llaqtaraymi.blogspot.com + +Runa Simi: Qusqu qhichwa simi + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? +3 Jehovata munayninmanjina yupaychananchik tiyan. Achkha runas ninku: "Diosqa tukuy religionesta allinpaq qhawan", nispa. Bibliataq mana chayta yachachinchu. Chantá, mana "ñuqa cristiano kani" niyllachu, Jesús nirqa: "Mana tukuy pikunachus: Señor, Señor, nispa niwajkunachu janaj pacha reinoman yaykonqanku. Manachayqa, janaj pachapi kashaj Tataypa munayninta ruwajkunalla yaykonqanku", nispa. Arí, Dios allinpaq qhawawasunchik, nisqanta jatunpaq qhawaspa ruwaptinchikqa. Diospa munayninta mana ruwaqkunata, Jesusqa, "sajrata ruwajkuna", nispa suticharqa (Mateo 7:21-23). Llulla religionqa, falso qullqijina: mana imapaqpis valenchu. Maytataq llakichiwasunman. +4. Jesús nisqanmanjina, ¿imatataq chay iskay ñankuna niyta munan, maymantaq sapa juk pusawanchik? +4 Jehovaqa, tukuy runas wiñaypaq kawsanankuta munan. Chaywanpis wiñaypaq kawsayta munanchik chayqa, Pay nisqanmanjina kawsananchik tiyan, chantá payta yupaychananchik tiyan. Kunanqa achkha runas mana Diosta kasukunkuchu, chayrayku Jesús nirqa: "Kʼullku punkunejta yaykuychej, imaraykuchus anchomin punkoqa, jatuntaj chinkayman pusaj ñampis, chaynejta yaykojkunataj ashkhas kanku. Punkoqa kʼullkumin, kʼullkutaj kawsayman pusaj ñampis. Chayta tarejkunaqa pisi kanku", nispa (Mateo 7:13, 14). Rikunchikjina, chiqa religionqa kawsayman pusan, llulla religiontaq wañuyman. Diosqa, mana pipis wañunanta munanchu, astawanqa tukuy runas payman kutirikunankuta, payta riqsinankuta ima munan (2 Pedro 3:9). Arí, imaynatachus Diosta yupaychasqanchikqa, kawsayman, chayri wañuyman pusawasunman. +7 Jesucristo Diospa Palabranmanta yachachirqa kikinta ruwananchikpaq. Juk mañakuypi Tatanta jinata nirqa: "Nisqasniykeqa cheqapuni kanku", nispa (Juan 17:17). Jesusqa, Biblia chiqa kasqanta yacharqa, tukuy imatataq Biblia nisqanmanjina yachachirqa. Sapa kuti, ‘Diospa Palabranpi jinata nin', nispa yachachiq, chaymantataq maypichus qillqasqa kasqanta willaq (Mateo 4:4, 7, 10). Kikillantaq kunanpis Diosta kasukuqkuna mana paykunap yuyasqankutachu yachachinku, manaqa, Bibliata Diospa Palabrantajina qhawanku, nisqantataq yachachinku. +9 Diosta kasukuqkuna tukuy sunquwan munanakunku. Jesús nirqa: "Qankunachus munanakunkichej chayqa, tukuy runas yachanqanku yachachisqasniy kasqaykichejta", nispa (Juan 13:35). Ñawpa cristianos Jesús nisqanmanjina munanakurqanku. Kunanpis kikillantaq chiqa cristianosqa; wak layamanta runa kaspapis, astawan qullqiyuq kaspapis, wak llaqtamanta runa kaspapis, mana chiqninakunkuchu, juk familiajina kanku (Colosenses 3:14). Llulla religionespi kaqkunaqa mana jinata munanakunkuchu. Munanakunkuman chayqa, mana wak llaqtayuq runata, wak laya runata wañuchinkumanchu. Chiqamanta Diosta yupaychaqkunaqa ni pitapis wañuchinkuchu. Biblia jinata yachachin: "Kay jinapi yachakun Diospa wawasninchus, chayrí Kuraj Supaypatachus kasqankoqa. Mana cheqan kajta ruwajqa mana Diospa wawanchu, nitaj hermanontapis mana munakojqa. [...] Ujkuna ujkunawan munanakunanchej. Mana Caín jinachu kananchej; payqa Kuraj Supaymanta kaspa, wawqenta wañucherqa", nispa (1 Juan 3:10-12; 4:20, 21). +10 Chayrayku kay munanakuyqa runa masinchikta wañuchiymanta jarkʼawanchik, chaywanpis mana chayllachu. Chiqa cristianosqa, puraqmanta yanapanakunankupaq, sunquchanakunankupaq ima tiemponkuta, kapuyninkuta ima, qunku (Hebreos 10:24, 25). Ima llakiypis kaptin yanapanakunku, mana suwakunkuchu nitaq llullakunkuchu. Astawanpis, ‘sapa kuti tukuypaq allinta ruwanku' (Gálatas 6:10). +11 Chiqa cristianoqa Jesusta salvadornintajina qhawan. Biblia nin: "Salvacionqa Jesucristollapi tarikun. Kay pachapi mana waj suti runasman qosqa kanchu, salvasqa kananchejpaq", nispa (Hechos 4:12). Phichqa yachaqanapi rikunchikjina Jesús kawsayninta runata salvananpaq qurqa (Mateo 20:28). Jehovaqa, Jesusta Diospa Reinonpi Jallpʼata kamachinanpaq churarqa. Chayrayku Diosqa, Jesusta kasukunanchikta, qhipanta rinanchikta ima munan, wiñaypaq kawsayta atinanchikpaq. Chayrayku, Biblia nin: "Churipi creejqa wiñay kawsayniyoj; Churipi mana creejtajrí kawsaytaqa mana rikonqachu", nispa (Juan 3:36). +12 Diosta kasukuqkunaqa mana kay pachamantachu kanku. Jesús Pilatop ñawpaqinpi kachkaspa jinata nirqa: "Reinoyqa mana kay pachamantachu", nispa (Juan 18:36). Ima llaqtapipis tiyakuchunku, Cristop discipulosninqa paypa kamachisqanta kasukunku. Chayrayku mana politicapi piqtukunkuchu, manataq kay pachap maqanakuyninpi satʼikunkuchu, mana yanapankuchu, nitaq churanakunkuchu. Chaywanpis, wak runas politicaman yaykuyta munaptinku, akllachikuyta munaptinku, chayri votayta munaptinku, mana imatapis ninkuchu. Chantapis, leyes nisqata kasukunku. ¿Imaraykutaq? Imaraykuchus Bibliaqa jinata cristianosta kamachin: "Tukuy runas kamachejkunata kasuchunku", nispa (Romanos 13:1). Chaywanpis, kamachiqkuna imatapis Diospa contranta mañan chayqa, Diosta kasukuqkunaqa, apostolesjina ninku: "Diostapuni astawanqa kasunayku tiyan, runasta kasunaykumantaqa", nispa (Hechos 5:29; Marcos 12:17). +16 Apóstol Pablo llulla yupaychaywan mana chhapukunanchikta nirqa. Jinata qillqarqa: "Llojsiychej paykunaj chawpinkumanta, tʼaqakuychejtaj —nispa Jehová nin—. Ama llankhaychejchu chʼichipaj qhawasqa imasta, noqataj japʼikapusqaykichej", nispa (2 Corintios 6:17; Isaías 52:11). Chayrayku chiqa cristianosqa tukuy llulla religionesmanta karunchakunanku tiyan. +^ párr. 17 Kay librop yapanpi, 219, 220 paginaspi, imaraykuchus Jatun Babilonia tukuy llulla religioneswan ninakusqanta sutʼinchakuchkan. +Mayqinchus chiqa religión kasqanta yachasunman, yachachisqanta, ruwasqanta ima, rikuspa (Mateo 7:16, 17). + +Paqarisqa Inlatirra, 19 ñiqin chakra yapuy killapi 1689 watapi, Derbyshire +Wañusqa Inlatirra, 14 ñiqin anta situwa killapi 1761 watapi, London (71) +Samuel Richardson ( 19 ñiqin chakra yapuy killapi 1689 watapi paqarisqa Derbyshire llaqtapi, - 4 ñiqin anta situwa killapi 1761 watapi wañusqa London llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtayuq inlish simipi qillqaq runam karqan. + +Runa Simi: Rikch'ana + +Runa Simi: Kichis distritu + +Llanqanukhu quchakuna - Wikipidiya +(Llankanuku quchakuna-manta pusampusqa) +Tiyakuynin Yunkay distritu, Yunkay pruwinsya, Anqash suyu; Yuraq Walla, Antikuna +Hallka k'iti k'anchar Chinanqucha: 86,40 km² +Llankanuku quchakuna (Lagunas de Llanganuco), Chinanqucha Urqunquchawan, nisqakunaqa iskay qucham Waskaran mamallaqta sach'a sach'allaypi, Piruw mama llaqtapi, Yuraq Walla wallapi, Anqash suyupi, Yunkay wamanipi, Yunkay kitipi. Yunkay llaqtaqa nisqamanta 25 km karum. +Waskaran mamallaqta sach'a sach'allaymanaqa Waskaran mamallaqta wari kancha +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llanqanukhu quchakuna. +www.geonames.org / Llankanuku quchakuna: Satilliti rikcha +Qucha (Anqash suyu) + +Alberto Terry Arias-Schreiber, "Toto" sutiyuq runaqa (*16 ñiqin aymuray killapi 1929 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 7 ñiqin hatun puquy killapi 2006 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Northampton sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Northampton sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Northampton sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +(Mishiku-manta pusampusqa) +Mihiku Hukllachasqa Mama Llaqtakuna +• Tinkurachina siwikuna Mishiku llaqta +Aswan hatun llaqta Mishiku llaqta +Runa llaqtap sutin mexicano, mexicana, -a +Mihiku nisqaqa (nawatl simipi: Mēxihco; kastilla simipi: México) Chinchay Awya Yalapi mama llaqtam. +Uma llaqta: Mihiku (Ciudad de México, nawa simipi Mēxihco Tenōchtitlān) +Suyu Runakuna (2005) Tupu (km²) Uma llaqta +Tantasqa Mishiku Suyukuna (Estados Unidos Mexicanos) 103 088 000 1 959 248 Mishiku llaqta +32. Tantasqap suyun (Distrito Federal) 8 670 000 1 484 Mishiku llaqta +Raramuri simi (Tarawmara simi) - Chihuahua (75.000 rimaq) - 2000 llaqtapi (CDI) +Mishikupi kawsaq runakunaqa 60%-cha mistikuna, 20%-cha iwrupa panakayuqkuna, 7% icha 14% runa indihina nisqakuna. +01 Mishiku llaqta Tantasqap suyun, Mishiku suyu 19.23 hunu +Mishiku suyupi aswan hatun indihina qutukuna + +Nilu mayu icha Nil mayu nisqaqa Aphrikapi huk 6.650 km suni mayum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nilu mayu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Sinigal). +"Umalliq (Sinigal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hayaq nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iwrupa haya. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Iwrupa haya + +Uma usap ch'iyan, chukchapi llut'asqa. +Uma usa (Pediculus humanus capitis) nisqaqa runap umanpi chukchankunapi kawsaq, yawar chunqaq usam. Runata anchata mulistaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma usa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uma usa + +Chipurana distritu (kastilla simipi: Distrito de ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, San Martin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Navarro llaqtam. + +Qunuqucha, Punu suyu, Piruw +Suni suyu nisqaqa Javier Pulgar Vidal-pa nisqankama Piruwpi, Antikunapi sallqa suyum, mama quchamanta 3500 mitru hanaqmanta 4000 mitrukama. + +Katiguriya:Chakana tuktuyuq rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Chakana tuktuyuq rikch'aq ayllu +Chakana tuktuyuq rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Chakana tuktuyuq rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +400 0 _ ‎‡a Alhunsu Mariya Liguorimanta‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq kathuliku taytakura, qillqaq, taripay amachaq wan takichaq. Inlisya kathuliku Santu.‏ + +/ winpillay / tuqlla / aqllakuna / wach'uq / michuq / simi apaq / t'uqrikuq / + +Yaku runakuna. + +Yachakuk yacha-wasi. + +Quechua: qocha (Cusco Quechua), goca, qucha + +Saynas kasqa ñawpaq pachapi, iskay apukuna wawqintin: Sintiwan, Tiriqmanawan. + +Runa Simi: Ikwadur unancha + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq, +Apallaway llaqtanchikman, +Qusqu llaqtapim plasachachallanpim suyaykamullaway, +Machu Pikchupi Wayna Pikchupi purikunanchikpaq. +(Qusqu = Qosqo = Cuzco) + +Sinchiyasqa chukulati nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Kakawa upyana icha Chukulati nisqaqa q'uñi yakuwan chaqrusqa kutasqa kakawa k'aspip murunkunamanta rurasqa upyanam. +Ñawpa pacha Mishikakuna, Mayakunapas chay hayaq, uchuwan chaqrusqa chukulatita upyaqsi karqan. Kunan pachataq q'uñi lichiwan, asukarwan chaqruspa misk'ichankum. + +Runa Simi: Yarinaqucha listritu + +Sasa k'ikuy (Dysmenorrhoea, Dismenorrea) nisqaqa kurkupi nanaypa qatisqan k'ikuymi. + +Uma llaqta La Paz +Baja California Sur nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa La Paz llaqtam. +San José del Cabo, 69 788 runakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Baja California Sur suyu. + +Santarém distritu (kastilla simipi Distrito de Santarém), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Santarém llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santarém distritu. + +3 chaniyuq tikraykuna t'ukuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: t'ukuy1t'ukuy2t'ukuy3 + +1791 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam). + +Montería (kastilla simipi: Montería) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Córdoba suyu uma llaqtapmi. 3 141 km², +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Montería. + +Aswan hatun llaqta Bratislawa +Isluwakya nisqaqa (isluwakya simipi: Slovenská republika, ama Isluwinya suyuwan pantaychu) Iwrupapi huk mamallaqtam. Uma llaqtanqa Bratislava llaqtam. + +Rusaryu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Rosario rikuy. +Rusaryu nisqaqa (kastilla simimanta: rosario, latin simimanta: rosarium) huk kathuliku mañakuymi, rump'usapa wallqawan mañasqa, iskay chunkantin Jesu Kristup Qullana Mariyappas mistiryunkunamanta yuyaychanakunapaq, huk Yayaykuyuq, chunkantin Much'aykusqayki Mariyayuq, huk Gloria Patri nisqayuq. + +Wiesbaden llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Wiesbaden llaqtapiqa 274.640 runakunam kawsachkanku (2007 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiesbaden. + +Montgomery nisqa llaqtaqa, Alabama suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Montgomery llaqtapiqa 205.764 runakuna (2010) tiyachkan. + +Quechua: Tanganika qucha + +Pikunan runasimi rimanata hark'akunku paynkunata "defensoria del Pueblo" nisqaman k'umuchimuna. + +Wankawillka jisk'a suyu - Wikipedia +Wankawillka jisk'a suyu +Jach'a suyu Wankawillka +Wankawillka jisk'a suyu nayriri marka: Wankawillka. + +Runa Simi: Jorge Basadre pruwinsya + +Biblia yachachisqanmanta: Israelmanta ñawpa kaq rey - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Aswan qhipaman Saulqa manallataq kasukunchu. Samuel nirqa: ‘Chiqamanta aswan allin Jehovata kasunaqa, uywata wañuchisqa q'ulachinamanta nisqaqa. Mana Jehovata kasukusqaykirayku, payqa manaña Israelmanta reytajina jap'isunqachu', nispa. + +chaytaq chunka tawayuq larq'akuna +quyllurchaw p'unchaypi Santa Cruz llaqtapi +Qaqachaka, Bolivia. + +/ atitapya tapyawanmi / aquyraki / t'iyuyraki / huku, ch'usiq, paq paq, p'iqpi, chiquttu qayaykuwan, Thaparanku yaykuwan. Uru nina ayaqta aysaykuwan. Ichapas mayk'an wañustm. Atoqmi supayta aysan warmitam ichapas qharita, / Qharquwanchikmi, wañusunmi, tukusunmi, / waychaw / ch'iwaku / Aquyraki, mayuta chakata chimpani, inti killa wañun, / Kiruymi líuqsin. / Llamata ñak'ani. / Ruthusqam kaniqi. / Musquspa yaya p'achawan p'ampasqam kani, kallampatam rikuni, zapallotaw p'akini musquypi. / + +Uma llaqta Dresden +Sachsen nisqaqa huk suyum (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Dresden llaqtam. +Yachay sunturkuna: Dresden, Leipzig, Freiberg, Chemnitz llaqtakunapi + +Harry Potter (inlish simipi: Harry Potter) nisqaqa qanchisnintin kawsay rikch'a liwrum, Joanne K. Rowling-pa qillqasqan 1997 watamanta 2007 watakama. Harry Potter sutiyuq maqt'aqa huk layqas, Hogwarts nisqa pukarapi layqa yachay wasipis yachaqaq, qanchisnintin wata. Voldemort sutiyuq hatun mana allin hayunta atipanansi, Hermione sutiyuq sipaspa, Ron sutiyuq maqt'a masinpa yanapayninwan. + +Katiguriya:Simi kapchiy (Chunwa) - Wikipidiya +Katiguriya:Simi kapchiy (Chunwa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi kapchiy (Chunwa). + +Tiyay Buliwyapi: P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya, Qimis munisipyu, Kana kantun +Chilipi: Antofagasta suyu, El Loa pruwinsya +Paruma nisqaqa Antikunapi huk nina urqum, Buliwya suyupi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qimis munisipyupi, Kana kantunpi, Chili mama llaqtapipas, Antofagasta suyupi, El Loa pruwinsya, Ulqa nina urquñiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.420 mitrum aswan hanaq. + +Yukris (genus Turdus) nisqakunaqa huk takiq pisqukunam, ahinataq Antikunapi kawsaq chiwakum. Yana yukriskunaqa suksu nisqam. +Kaymi yukris rikch'aqkuna:[1] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yukris. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yukris + +Rikra (Articulatio humeri) nisqaqa qhasqup, kurkup hananpa kinrayninpi kaq, qharminpa rikra chaka tulluwan mak'a tulluwan muqunmi. Rikrapiqa marq'am qallarin. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hurwatsuyu. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ati kay + +Pansaliyu, Panzaleo icha Kutupaksi Kichwa (Kichwa del Cotopaxi) nisqakunaqa huk Ikwadur llaqtapi, Kutupaksi markapi, tiyaq Kichwa runa llaqtam, Kichwa simita rimaq, 850 llaqtapi kawsaq. [2] + +Achka sunqu unquy (Cardiopathia) nisqa, sunqup unquyninkunatam riqsinchik. + +Chaqllisinchipi Ruranakuy icha Riyaksiyun (reacción) nisqaqa qallariy imayaykunap ñawpaqta chaqrusqa kaspa chaymantataq musuq, lluqsiq imayaykuna tukukuyninmi. +Imayaykunap ruranakunanpaqqa ruranachiy michap kananmi. Ruranakurquspa musuq imayarquspa ruranakusqa michatam lluqsichin. +Iskaynintin ruranakuykunatam riqsinchik: +Ruranachiy micha ruranakusqa michamanta aswan kaptinqa, micha muchuq ruranakuy ninchimi. Chay rurasqamantaqa muyuriq pacha aswan chirim tukukun. +Ruranachiy micha ruranakusqa michamanta aswan pisi kaptintaq, micha quq ruranakuy ninchimi. Chay rurasqamantaqa muyuriq pacha aswan q'uñim tukukun. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:22, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Allin ch'ilanchasqa kallpata hap'isqa runa siminchisrayku kay llank'aykunata ruwayku. + +p'unchaypi, puquy mit'api. +Huywispin wañusah, kunan hina harawisqay p'unchaypi, +kay taki kamarisqaypi, kachiwanmi p'usqurachikuni +Kanmi wañu p'itiy kay pachapiqa, +yana willapakuhninkunachus. +Chay yawar sut'uypa wañu p'itiy sahtasqantah mayqin +Kanmi wañu p'itiy, lluy sullusah, kay pachapiqa ... Ima raykutahri. + +Qhipanpiqa rikuchkanki 41-kama tarisqakunatam, #1 huchhamanta #41 huchhakama. +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:TinkimuqsapaKatiguriya" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Chuqananpaqtaq, suqta thaski (6 pasos) karunchanan tiyan rayuelamanta, chaymanta yupakun tukuy sayachisqanta cajón patapi, khipanta pujllan ujninñataq, tukuchina kama. Pujllakun chunka iskayniyuq (12) kama, waq kunataq pujllallanku chunka suqta (16) kama. +Pichus t'uquman yaykuchin chayqa, chay chanijqhellqa (vale) tawa t'upsis (puntos). Tuquman iskaynin yaykun chayri chay sutichanku "tuti", chayqa atipaq sapallanmanta (automáticamente). Qallarikuntaq watiqmanta. +Chay last'ankatas (tejos) ninchis chayri, sayan reqhena patapi, chay chanijqhellqa (vale) iskay t'upsis (dos puntos), qichuntaq iskayta t' uqulamanta. Cajun ukhullapi chayqa, chay chanijqhellqa (vale) uj t'upsi (un punto). Tukuy chayta yupakun, pichus ñawpayparin chayqa, chay atipaq (ganador). +Pujllakun chunka iskayniyuq last'ankawan (tejos), yaykuntaq chay jusk'usman, sapa jusk'utaq chanijqellqa (vale) chunkamanta, waranqa kama. +Pichus iskaykutita yaykuchin jamp'atuq siminman, chay atipan, chay sutichasqa "tuti". Pujllaypiqa yupakun, sayay kunku, ninkutaq: ¿phisqa chunka waranqa kamachu, pachaq waranqa kamachu?. Pichus ñawpaq chayan chayqa, chay atipan. + +Tiyay Beni suyu, Yakuma pruwinsya +Rimaykunap ayllun kayuwawa simi +Kayuwawa, Cayuvava icha Cayubaba nisqaqa lliw kayuwawa simita rimaq runakunam, Urin Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Buliwyapi, Beni suyupi, Yakuma pruwinsyapi tiyaq. +Kayuwawa runakunaqa kayuwawa simitam rimanku. +Huk sutikuna (qhichwa simi - kayuwawa simi): + +Alexander Hugh Tobin sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1965 watapi paqarisqa Adelaide llaqtapi) huk Awstralya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alex Tobin. + +Thesalonikiyuqkunapaq huk ñiqin qillqa - Wikipidiya +Thesalonikiyuqkunapaq huk ñiqin qillqa (kastilla simipi: Primera Epístola a los Tesalonicenses) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan huk ñiqin ipistula Thesaloniki llaqtapi kristiyanukunapaq. +Thesalonikiyuqkunapaq huk ñiqin qillqa, bible.is nisqapi: +Thesalonikiyuqkunapaq huk ñiqin qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Thesalonikiyuqkunapaq huk ñiqin qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Thesalonikiyuqkunapaq huk ñiqin qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Thesalonikiyuqkunapaq huk ñiqin qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Thesalonikiyuqkunapaq huk ñiqin qillqa, bibles.org nisqapi: + +Hildegardo Francisco Guerra Martínez sutiyuq runaqa, icha Rogelio Guerra (* 8 ñiqin kantaray killapi 1936 watapi paqarisqa Aguascalientes llaqtapi - 28 ñiqin hatun puquy killapi 2018 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rogelio Guerra. + +Yapuy icha Yapyay nisqa mit'apiqa chakranchikkunapi allpata yapuna lamk'anawan - t'akllawan icha chaki t'akllawan - thamispa t'ikraykunchik chakra yuranchikkunap allin wiñanankupaq. +Ñawpaq kaq yapuyqa - sallqa pachamanta chakrata ruranapaq - chakmay nisqam. +Yapuymantaqa watapi pusaq kaq killa pachataqa Chakra yapuy killa ninchikmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yapuy. + +Ephesuyuqkunapaq qillqa - Wikipidiya +Ephesuyuqkunapaq qillqa (kastilla simipi: Epístola a los Efesios) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan ipistula Ephesos llaqtapi kristiyanukunapaq. +Ephesuyuqkunapaq qillqa, bible.is nisqapi: +Ephesuyuqkunapaq qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Ephesuyuqkunapaq qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Ephesuyuqkunapaq qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Ephesuyuqkunapaq qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Ephesuyuqkunapaq qillqa, bibles.org nisqapi: + +Wachachiq nisqaqa wawata wachakuchkaq warmikunata yanapaq warmim. + +Turku rimaykuna nisqaqa huk hatun rimaykunap ayllunmi, Asyapi uralan kunti Iwrupapipas, altay rimaykunaman kapuq. K'askachakuq rimaykunam. +Kaymi huk turku rimaykuna: +Usbik simi 24 hunu rimaqkuna: Usbiksuyu, chincha Afgansuyu, Tayiksuyu, kunti Chunwa +Uyq'ur simi 8 hunu rimaqkuna: Quriq'ar (Sinkiyan: kunti Chunwa) +Turkmin simi 6,8 hunu rimaqkuna: Turkminsuyu, chincha Iran +Kirkis simi 3,7 hunu rimaqkuna: Kirkisuyu +Chuwash simi 1,8 hunu rimaqkuna: Rusiya +Kashqay simi 1,5 hunu rimaqkuna: Iran (Fars, Chuzestan) + +Pedro Domingo Ruiz La Rosa sutiyuq runaqa, icha Pedrito Ruiz (* 6 ñiqin anta situwa killapi 1947 watapi paqarisqa Waral llaqtapi - ), huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Waral llaqtapi paqarisqa + +Katiguriya:Llaqta (Mayutata suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Mayutata suyu) +► Llaqta (Tampupata pruwinsya)‎ (1 P) +"Llaqta (Mayutata suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pisqu chhulli (kastilla simipi: Gripe aviar) nisqaqa huk unquymi. + +Kaypi rimasqa: chincha Alimanya, anti Urasuyu +Ura sahun simi icha Ura aliman simi (Plattdüütsch) nisqaqa chincha Alimanya runakunap germanu siminmi, mawk'a sahun simi ("Altsächsisch") nisqamanta tukusqa, Sahun nisqa germanu runallaqtap siminmanta. Mana hanaq aliman simi hinaqa, ichataq nirlandis simi, inlish simi hinam mawk'a germanu kunkawakinkunam kakun, mana hanaq aliman kunkalla t'ikray tukusqanrayku. +Ñawpa pacha, 14, 15 kaq pachakwatapi ura sahun simi Hansa nisqa qhatuqkunap huñunpa qhatuna siminmi karqan. 16 kaq pachakwatamanta manañam tukri simichu. Chayrayku kunan pacha chikichasqa simim. +Rusiyapi, Awya Yalapi ura sahun rimaq menonita mitmaqkunamanta Plawtich (Plautdietsch) nisqa simim tukurqan, kunan pacha Parawayipi, Buliwyapipas rimasqa. + +Uma llaqta Qullana +Qullana munisipyu (kastilla simipi: Municipio Collana) nisqaqa qanchis ñiqin munisipyu Jaruma pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qullana llaqtam. +Munisipyupiqa kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Qullana munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF; 355 kB) + +José María Cornelio del Corazón de Jesús Figueroa Alcorta sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin ayamarq'a killapi 1860 watapi paqarisqa Córdoba llaqtapi - † 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1909 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. +1886 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1890 p'unchawpi umalliqnamanta qarqurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Figueroa. +Córdoba (Arhintina) llaqtapi paqarisqa + +2 chaniyuq tikraykuna kallpasapa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +quwiki Antañiqiq ch'ipachina + +Runa Simi: Chuqur-chuqur + +Kanmi wañu p'itiy kay +yana willapakuhninkunachus. +Chay yawar sut'uypa wañu p'itiy +Kanmi wañu p'itiy, lluy sullusah, kay + +Wikimedia Foundation nisqaqa mana qhatuna khuyapayana tantanakuymi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi US IRS Code Section 501(c)(3) nisqawan takyachisqa. Chayrayku Hukllachasqa Amirika Suyukunapi kawsaq runakunaqa icha tantanakuykunaqa impuwistu hamuypallana kachkayninmanta allinchakunqachá. +Wikimedia Foundation nisqaqa mana qhatuna khuyapayana tantanakuymi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi US IRS Code Section 501(c)(3) nisqawan takyachisqa. Chayrayku Hukllachasqa Amirika Suyukunapi kawsaq runakunaqa icha tantanakuykunaqa impuwistu hamuypallana kachkayninmanta allinchakunqachá. Mana Hukllachasqa Amirika Suyukunapi tiyaq runakunap icha tantanakuykunap qaranankunaqa manachá impuwistu hamuypallanapaq akllanachu kanqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapichu wakinpichu. Hinaspaqa, qaraqkunaqa kikinpa mama llaqtanpim impuwistumanta kunayta mañakuchun. Ima mama llaqtapas Wikimedia hina mamallaqtapura tantanakuypa qaranapaq mañakuyninta mana saqillaptinqa icha khuyapayana qaraymanta impuwistuta manuchaykuptinqa, Wikimedia nisqaqa chaypi tiyaq runakunamanta icha tantanakuykunamanta qaranankunata manam mañakuyta munanchu. + +KILLAPI, PIRUW SUYUNCHIKPA RIMANAKUNAN WASIPI CHIQNINAKUY YAPA RIKURIMUSQANTA YUYARISPA, ISKAY SIMI KAWSAYPURA YACHANAPI HUÑUNAKUSQA AMAWTAKUNAWAN YACHAKUQKUNA, WAKIN AWYA YALA LLAQTAMASIYKUNAMAN KAYTA NIYKAMUYKICHIK: +1. 5 punchaw, chakra yapuy killapi, lliw Awya Yala warmikunapa hatun punchawnin karqa kay llaqtanchikpi. Manam qawanakunapi, wayra wasikunapi ni yachay wasikunapi , chay punchawta pipas yuyaykunchu. ¿Imansaqa? Qichwa, aymara, shipiwu, ashaninka, mapuchi, astika, maya warmikuna kaptinchiki. +2. 6 punchaw, chakra yapuy killapi, Pirúw suyunchikpa huñunakunan hatun wasipi yapamanta mamaku Martha Hildebrandt llaqta nanachikuq paninchikta (María Sumiri) kamipayta qallaykun. +4. Chaymi ñuqaykuqa kay Pirúw suyunchik ukunpi rimakusqan siminchikkuna kallpachakunanpaq, wiñananpaq, rimasqa kananpaq, riqsisqa kananpaq hatun kamachikuy qillqakunanta munaniku, chaytam mañakuniku. +6. Kay Pirúw suyunchikpa huñunakunan wasipiqa manam kastilla simillawanqa lliwchankuqa rimanakunmankuchu, runa simipi, aymara simipi yunka simikunapipas rimanakunankum, kay simikunapas kastilla simiwan sayaypurallam. +8. Kaykunata nispaykum paninchik, ñañanchik María Sumirita hinaspa Hilaria supata, hinallataq, kay Pirúw suyunchikpa hatun huñunakuna wasipi llamkaqkunatapas, huk siminchikkuna amachaq runakunatapas kay quñi llaqtamanta "qamkunawnami kachkaniku" nispa nimuykiku. +Kay rimayniykutam Wanta llaqtapi llamkaq, yachakuq warmi qarikuna qillqaykamuniku. +Kawsachun Awya Yala llaqtanchikkuna. + +Runa Simi: Chunwa Runallaqta Ripuwlika + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Yiwuti) + +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +Bulibiya Mama llaqta (qu) +Wuliwya Suyu (ay) + +Quítxua (qu): Runallaqta Republika China + +Qusqu qhichwa simi +Qhiswa simi (Qusqu qhichwa simi) +Kaypi rimasqa: Piruw (Qusqu suyu) +Qusqu qhichwa +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Qusqu suyu) +Qusqu qhichwa simi, QSHKS qillqaypi Qheswa simi nisqaqa Qusqu-Qullaw qhichwa simiman kapuq k'iti rimaymi, Qusqu suyupi rimasqa. +Chay Qusqu runasimimantaqa Fray Diego González Holguín sutiyuq taytakuram 17 ñiqin pachakwatap qallarisqanpi ñawpaq simi qullqatam qillqarqan. +Qusqu llaqtapi kaq Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Sunturmi chay Qusqu runasimimanta yachaykun. +Liwrukuna (Yachay p'anqa)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Husk'a (Astragalus) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Husqa icha Jusqa[1] (genus Dalea) nisqakunaqa huk yurakunam, chaqallu yura rikch'aq aylluman kapuq. 564 rikch'aqninmi. +Kaymi huk husk'a rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Husqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Husqa + +1 ñiqin hatun puquy killapi 1843 watapi – 8 ñiqin kantaray killapi 1851 watapi +Manuel Ceferino Oribe y Viana sutiyuq runaqa (*26 ñiqin chakra yapuy killapi 1792 p'unchawpi paqarisqa Montevideo llaqtapi - † 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1857 wañusqa Montevideo llaqtapi, Uruwayipi) huk uruwayipi amauta, pulitikupas runam karqan. + +Colón (Unduras) suyu - Wikipidiya +Colón (Unduras) suyu +Colón suyu saywitu (Unduras) +Colón suyu (kastilla simipi: Departamento de Colón), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Trujillom. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Colón (Unduras) suyu. + +Laja llaqtapi inlisya, Antikuna pruwinsya, Chuqiyapu suyu, +Uma llaqta Laja +Laja munisipyu (kastilla simipi: Municipio Laja) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Antikuna pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Laja llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Laja munisipyu. +Laja munisipyu: yupaykuna,, saywitu + +Tikraynin t'ayquy Kastillanu simipi: + +Kunti Walla (Ikwadur) (kastilla simipi: Cordillera Occidental (Ecuador)) nisqaqa ancha hatun urqukunam, Antikunapi, Ikwadurpi. Chimpurasu urquqa (6.267 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. + +• PIB, llapan runap Ñiqi: 145º + +Olympia nisqa llaqtaqa, Washington suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Olympia llaqtapiqa 46.478 runakuna (2010) tiyachkan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Kulumbya). +"Qillqaq (Kulumbya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +k'usillu chinkasqa. +ñak'aymanta tarisqa. +atuq q'imikusqa +manam kutimusqan. +k'usilluta mask'asqa. +qamtaq aswan misk'i! +k'usillu ayqisqa. +Pichqa p'unchawmanta +chay allasqa p'ukru. +K'usillu k'uchilla +(Méndez-pa pallasqan willakuykunamanta). + +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa - Wiktionary +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa +Runasimita Wiksimitaqi kanki nisqaqa manam allinta rimasqachu. Manam hap'inichu. -- AlimanRuna 12:56 15 may 2007 (UTC) +Kay p'anqaqa 22:38, 29 nuw 2007 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +6Chaymi, chay wayra yupay waqaqta uyaparllapaqa, tukuy runakuna qimikaranllapa chay wasimanqa. Chaynumi paykunapa rimananllapapi rimaqta uyaparanllapa, chay wasipi tantakashakunataqa. + +Tiyay Titiqaqa qucha; Chuqiyapu suyu, Antikuna pruwinsya, Ch'ililaya munisipyu, Suriki kantun +Suriki nisqaqa (aymara simi suri suri, iki puñuy,[1][2] "suri puñuy", kastilla qillqaypi: Suriqui) Titiqaqa quchapi, Buliwya mama llaqtapi, huk taram, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Ch'ililaya munisipyupi, Suriki kantunpi. +Tutura wamp'ukuna +Abora III, huk Suriki tarapi rurasqa tutura wamp'u +Ra II (Thor Heyerdahl), huk Suriki tarapi rurasqa Tutura wamp'u (kunan: Piramides de Güimar parki, Tenerife wat'a) +Ch'ililaya munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Kañar rikuy. +Uma llaqta Kañaris +Simikuna qhichwa simi: Inkawasi-Kañaris +Kañaris (kastilla simipi: Distrito de Cañaris) nisqaqa Phirriñaphi pruwinsyapi, Lampalliqi suyupi (Piruwpi) huk distritum. Uma llaqtanqa Kañaris llaqtam. +Chaypi kawsaq runakunaqa qhichwa simitam (Inkawasi-Kañaris k'iti rimayta) rimanku. + +Katiguriya:Piruw - Wikipidiya +Katiguriya:Piruw +► Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Piruw)‎ (10 P) +"Piruw" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Sunquchay sutikuna +Uchuwan simikuna +Warmiy llaqtacha +Waruchiri nisqapi ayllukuna +Waruchiri nisqapi uywakuna +Waylas suyu +Ñawpa Waruchiri apukuna awqaphurukunapas + +Mendoza llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Mendozapiqa 110.993 (2001) runakunam kawsachkanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mendoza. +Llaqta (Mendoza wamani) + +Saparmyrat Ataýewiç Nyýazow (rusiya simipi: Сапармура́т Атаевич Ния́зов) sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin hatun puquy killapi 1940 watapi paqarisqa Babarab llaqtapi - 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 2006 watapi wañusqa Ashkawat llaqtapi) huk Turkminsuyu mama llaqta allway kamayuq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Saparmyrat Nyýazow. +Allwya kamayuq (Turkminsuyu) + +Dudley nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kansillir (Alimanya). +"Kansillir (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Conrad Stafford Bain sutiyuq runaqa (February 4, 1923 – January 14, 2013) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Conrad Bain. + +Saransk nisqaqa (rusu simipi: Сара́нск) Rusya mama llaqtapi, Mordovia suyupi, huk llaqtam. Samara llaqtapiqa 314 789 runam kawsachkan (2017). + +Realismo clásico nisqan llimpiyniykuqa kan: tukuy rikchaq, retratokuna, estilo renacentista, iñiymanta sumaq ruway, pachakunamanta, hatun quchakunamanta, uchuychakuna, sumaq ruway yachachiymanta, uchuy llimpikuna, digital sumaq ruway. + +Runa Simi: 980 watakuna + +Runa Simi: Chaski qillqa + +Runa Simi: 26 ñiqin hatun puquy killapi + +Runa Simi: Nobel Suñay Pachaykamaypi + +quwiki Katiguriya:Distritu (Qusqu pruwinsya) + +Molière Ransiya mama llaqtayuq qillqaq wan aranway pukllaq + +Chawaytiri huch'uy llaqta P'isaqneqpi, Perupi kashan. Chaypi agostopi llama t'inkayta ruwan. Ima llama t'inkay. Imarayku Andino runapaq Pachamama agosto killapas ima ancha munasqa kanku. Amanda Smith chaymantataq rimaykuwanchis. + +Romanu Qhapaq +Paqarisqa Naissus, 27 Hatun puquy killa 272 +Wañusqa Nicomedia, 22 Aymuray killa 337 +Flavius Valerius Aurelius Constantinus (Constantinus I ñisqapas) (* 2 ñiqin hatun puquy killapi 272 watapi paqarisqa Naissus llaqtapi - 22 ñiqin aymuray killapi 337 watapi wañusqa Nicomedia llaqtapi), Romanu qhapaq llaqtakunap ñiqin qhapaqnin karqan. +306 watamanta 312 watakama qhapaq Augusto karqan. 312 watamanta 324 watakama hatun Augustokunap +324 watamanta 337 watakama Romanu qhapaq llaqtakunatas. +Tayta: Constancius I; Mama: Elena + +↑ Amori, G., Koprowski, J. & Roth, L. (2008). «Microsciurus flaviventer». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 6 January 2009 p'unchawpi rikusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Shilltipu + +Tarpuy awina icha Awina chaylla (Avena sativa) nisqaqa huk riwi yuram, Awya Yalapi musuq yuram, Iwrupamanta apamusqa. Yanusqa murunkunatam mikhunchik. Uywakunatam awinawan mikhuchinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tarpuy awina. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tarpuy awina + +Antiwayshi ( Áncash Oriental Kastilla simipi) huk allpasuyu Anqas suyupi. +Chinchay: Chuqiqara mayu. +Awqaq apulli Lusuriaqa wamani +Yanama k'iti ( Yunkay wamani) + +Frederick Sanger (* 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1918 watapi paqarisqa Gloucestershire llaqtapi - † 19 ñiqin ayamarq'a killapi 2013 watapi wañusqa Cambridge (Inlatirra) llaqtapi);Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq mama llaqtap huk Kawsay chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. +1958 wan 1980 Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Frederick Sanger. + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Apurimaq suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Apurimaq suyu) +"Mawk'a llaqta (Apurimaq suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hawaqlla muru unqusqa wamra. +Hawaqlla muru unquy (Varicella, kastilla simipi: varicela) nisqaqa añawkunap paqarichisqan, runap qaranta ch'utiq, ancha qatiqlla unquymi. Huk kuti unqusqa karqaspa, runa manañam unqurinchu. + +Asnaqucha (Qusqu) - Wikipidiya +Asnaqucha nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Asnaqucha (sut'ichana) rikuy. +Tiyay Qusqu suyu, Aqumayu pruwinsya, Musuqllaqta distritu +Asnaqucha (kastilla simipi: Laguna Asnacocha / Laguna de Mosoqllacta) nisqaqa Piruwpi mama llaqtapi huk qucham, Qusqu suyupi, Aqumayu pruwinsyapi, Musuqllaqta distritupi, Musuqllaqta ñiqpi. +Qucha (Aqumayu pruwinsya) + +Dortmund (latin simipi: Tremonia) llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Nordrhein-Westfalen suyupi. Dortmund llaqtapiqa 580 956 runakunam kawsachkanku (2011 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dortmund. + +Tiyay: Hukllachasqa Amirika Suyukuna: +Purimuq mayukunap k'iti hawan: 1,376,180 km² km² +Missouri mayu nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi huk 4.130 km suni mayum. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu chunka kimsayuq +Tikraynin chunka kimsayuq Kastillanu simipi: +chunka kimsayuq + +Pedro Almodóvar Caballero sutiyuqqa (* 24 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi paqarisqa Calzada de Calatrava llaqtapi - ) ) huk Ispaña mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pedro Almodóvar. + +quwiki Katiguriya:Wiñay kawsay (Mishiku) + +Кечуаqu: suqta ñiqin + +^ par. 12 Deuteronomiu 32:4, 5: "Pëqa qaqa cuentam, rurëninkunaqa chipyëpa allillam, näninkunaqa alli kaqllam. Mana jaqikoq Dios, pëchöqa manam ni ima mana alli rurëkuna kantsu, pëqa alli kaqta y limpiu kaqta ruraqmi. Pëkunaqa kikinkuna munarmi pasëpa mana allikunata rurayashqa; manam pëpa tsurinkunatsu kayan; kikinkunanam mana alli kayan. ¡Mana alliman tikrashqa kasta!". + +Runa Simi: Vallegrande pruwinsya + +Runa Simi: Achuqalla + +Kuryu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Kuryu (sut'ichana) rikuy. +Iskay ñiqin pachantin hatun maqanakuypa puchukayninpi suwit awqaqkuna chinchayninta tiyapaspa, USA awqaqkunataq uralanninta tiyaparqan. Chaymantapacha Hansuyu mama llaqta iskaynintam rakisqa kachkan: +Kuryu maqanakuypi (25 ñiqin inti raymi killapi 1950 p'unchawmanta 27 ñiqin anta situwa killapi 1953 p'unchawkama) Chinchay Hansuyu Uralanta atiyta munaspa mana atirqan. Ancha achka runakuna wañurqan. Manataq hukllachasqa Hansuyuchu tukurqan. + +Quechua: sacha, sachakuna j. + +Lenin Rusiya mama llaqtayuq kumunista pulitiku + +кечуа Piruw Mama Llaqta + +San Juan 3:19 QUFNT - Chay mana kriyiqkunaqami - Bible Search + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +¿Pampapi kaq librota rikunkichu? Chayqa Biblia. Pillawanpis sapa yachachiymanta Bibliap nisqanta ñawirichikuy. Bibliaqa, Jehovata kasukunanchikpaq yanapawanchik, jinamanta wiñay kawsayta jap'inanchikpaq. Chayrayku, sapa p'unchay Bibliata ñawiriyman yachayakapunanchik tiyan. +¿Giezimanta yuyarikunkichu? Paymanta 69 willaypi yachakurqanchik. Payqa wakpa qullqinta, p'achanta ima munapayarqa. Chayta jap'inanpaq llullakusqanrayku, Jehová payta unquchirqa. Jinallatataq ñuqanchiktapis jasut'iwasun, mana kamachisqanta kasukuptinchik. + +Daniel Campos pruwinsya +Daniel Campos jisk'a suyu +Challwawat'a, Uyuni kachi qucha, Daniel Campos pruwinsya +Mama llaqta Buliwya +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Llika +Suyu P'utuqsi suyu +Simikuna kastilla simi, aymara simi, qhichwa simi +Runa ñit'inakuy 0,4 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 12.106 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +P'utuqsi suyup pruwinsyankuna +Daniel Campos pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Daniel Campos jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Daniel Campos) Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Llika llaqtam. +Quchakuna: Uyuni kachi qucha +Suti Hanaq kay (~) Tiyakuynin +Hanan Tutuni - m Llika munisipyu, Chakuma kantun / Chili +Irpa - m Llika munisipyu, Chakuma kantun / Chili +Pinta Pintani 4.000 m Llika munisipyu, Chakuma kantun + +Runa Simi: Ch'uqichaq + +Runa Simi: Mama Llaqtap San Antunyu Apach Yachay Sunturnin + +Mateo García Pumaqhawa Chiwantitu, Mateo García Pumacahua Chihuantito sutiyuq runaqa (21 ñiqin tarpuy killapi 1740 watapi paqarisqa Chinchiru llaqtapi - † 17 ñiqin pawqar waray killapi 1815 watapi wañusqa Sikuwani llaqtapi), huk piruwanu ankallis karqan. +Sikumani llaqtapi kuraka kaspa, Piruw mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1814 watapi ankallikurqan. 11 ñiqin pawqar waray killapi 1815 watapi ispaña awqaqkuna Mateop ankallinkunata Umachiri k'itipi atirqan, 17 ñiqin pawqar waray killapi 1815 watapi Mateop umanta kuchuspa wañuchispa. + +Antisana kawsaykuska amachasqa allpa - Wikipidiya +Antisana kawsaykuska amachasqa allpa (kastilla simipi: Reserva Ecológica Antisana) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapim, Napu (Quijos kitipi Archidona kitipi) Pichincha markapipasmi.[1] +Mayukuna: Antisana mayu - Papallakta mayu - Tampu mayu +Qhampu k'usillu +www.ambiente.gov.ec/ Antisana kawsaykuska amachasqa allpamanta (kastilla simipi) + +Chillki nisqaqa yurakunap chiqanta wiñaq kurku yawrin. +Chillkimantaqa allpa hawanpi raphikunam tuktukunapas wiñanku, allpapitaq saphikunam. +Q'iru chillkimantaqa k'aspikunatam ruranchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chillki. + +Pisqu llaqta - Wikipidiya +Pisqu llaqta +(Pisqu (llaqta)-manta pusampusqa) +Pisqu llaqta St. Clement inlisyawan 2001 +Pisqu nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ika suyupi huk llaqtam, Pisqu pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Ika suyu) +Llaqta (Pisqu pruwinsya) + +Tikraynin raqrasqa Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Ilanda). +"Pulitiku (Ilanda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(Tayta Papa-manta pusampusqa) +Pápa, manaqa chakariq ( pontífice) icha paapa (latin simipi: Papa, Summus Pontifex Ecclesiae Catholicae Romanae) nisqaqa Kathuliku Inlisyap umanmi, San Pidrup qatiqnin nisqa. Pápaqa Watikanupi San Pidrup Inlisyanpim tiyanmi. Wañuyninkama Papam. Kardinal nisqa uwispukunam musuq Pápata akllan. Pápa nisqaqa Romap Hatun pusaq. Pápa nisqaqa Watikanu llaqtap riy. +Kay p'unchawmanta Kay p'unchawkama Pápa sutin Runa kay sutin Paqari llaqta + +Thoryu, Th (musuq latin simipi: Thorium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq. + +Mayuatu icha Mapachi (genus Procyon) nisqaqa tukuy mikhuq aycha uquq ñuñuq uywam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayuatu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mayuatu + +Wañusqa Quchapi kaq yakuqa 28 %-nin kachiyuqmi. +Kachi yaku nisqaqa kachiyuq yakum. Chay kachi yakuqa mama quchakunapi kaq mamaqucha yakum, huk kachi quchakunapipas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kachi yaku. + +LANXESS AG nisqaqa huk aliman chaqllisinchi ruruchinam. Uma tiyananqa Leverkusen llaqtapim, Alimanyapi. + +980 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Llaqta Wasi Un Oasis para ti !!! + +Bulibiya Mama llaqta (qu) +Wuliwya Suyu (ay) + +SAN JUAN 3:16 _ "Imaraykuchus tukuy kaypachapi kawsakuqkunatam Diosqa anchata munakurqan, chayraykum sapa ch'ulla wawanta tukuy payman iyaw niqkuna ama chinkanankupaq, manachayqa wiñay kawsayniyuq kanankupaq kachamurqan. + +Runa Simi: Iwari distritu + +quwiki Ancha llaqta Limaq + +quwiki Katiguriya:Qusqu llaqtapi paqarisqa + +llaqtallay, llaqta + +QHAPAQ ÑAN 2 + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/r" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Ayti (mama llaqta) + +Runa Simi: Iwrupa chuqa + +Runa Simi: Surku distritu (Lima pruwinsya) + +1Wiraqocháy Teófilo, ñawpaq qelqamusqaypin willamurqaykiña Jesuspa llapan ruwasqanmanta yachachisqanmantawan, qallariymantapacha 2hanaq pachaman hoqarisqa kasqan p'unchaykama. Manaraq hanaq pachaman hoqarisqa kashaspanmi akllakusqan apostolkunata Santo Espirituq atiyninwan kamachirqan. 3Jesusmi wañusqanmanta kawsarimpuspa tawa chunka p'unchay ukhupi apostolkunaman sut'ita rikhurirqan, hinaspan Diospa qhapaqsuyunmanta yachachirqan. Chay hinapin apostolkunaqa yacharqanku cheqaqtapuni Jesusqa kawsashasqanta. 4Paykunawan kashaspanmi, Jesusqa paykunata kamachirqan: –Amaraq Jerusalén llaqtamanta lloqsiychischu, aswanpas Yayaq prometesqanta nisqayman hina suyaychis. 5Juanqa unuwanmi bautizarqan, qankunan ichaqa kay pisi p'unchaykunallamanta Santo Espirituwan bautizasqa kankichis, nispa. 6Apostolkunan huñunakuspa Jesusta tapurqanku: –Señorniyku, ¿kay tiempopichu Israel suyuta wakmanta sayarichinki ñawpaq hina kananpaq? nispa. 7Hinan paykunata nirqan: –Manan qankunamanchu chay yachayqa tupasunkichis, aswanpas kikin Yayallan tiempokunatapas p'unchaykunatapas akllananpaqqa atiyniyoq. 8Qankunaman Santo Espíritu hamuqtinmi ichaqa atiyta chaskinkichis, hinaspan testigoykuna kankichis Jerusalén llaqtapi, lliw Judea provinciapi, Samaria provinciapi, kay pachaq k'uchunkunakamaraq, nispa. 9Chaykunata nisqanmantañataq Jesusqa paykuna qhawashaqtinku hanaq pachaman hoqarisqa karqan. Hinan huk phuyu payta pakaykurqan. 10Jesuspa hanaq pachaman ripushasqanta qhawashaqtinkutaq, yuraq p'achayoq iskay qharikuna paykunawanña kasharqanku. 11Chay qharikunan paykunata nirqan: –Galileamanta kaq qharikuna, ¿imanaqtinmi hanaq pachata qhawashankichis? Qankunamanta hanaq pachaman ripuq kikin Jesusmi hanaq pachaman ripusqanta rikusqaykichis hinallatataq kutimunqa, nispa. 12Hinaqtinmi apostolkunaqa Olivos nisqa orqomanta Jerusalén llaqtaman kutipurqanku, chay orqoqa Jerusalén llaqtamanta qayllallapin kashan, huk kilómetro hinalla. 13Llaqtaman haykuspataq qorpachakusqanku altos wasiman wicharqanku, chaypin kasharqanku: Pedro, Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Alfeoq churin Jacobo, Zelote nisqa t'aqamanta Simón, Jacoboq churin Judaspiwan. 14Llapan chaykunan huk sonqolla Diosmanta mañakunankupaq huñukuqku, paykunawanmi kasharqan warmikunapas, Jesuspa maman Mariapas, wawqenkunapas. 15Chay p'unchaykunapin pachak iskay chunkayoq hina iñiqkuna huñukurqanku. Hinan Pedroqa chawpinkupi sayaykuspa nirqan: 16–Wawqe-panaykuna, Santo Espirituqa ñawpaqtañan Davidpa siminwan Judasmanta rimarqan. Diospa Simin Qelqaqa hunt'akunanpunin karqan. Judasmi karqan Jesusta hap'iqkuna pusaq. 17Payqa ñoqanchiswan yupasqa kaspan kay ruwayninchispi ruwaysikuq karqan. 18Paymi mana chanin ruwasqanmanta qolqe pagasqankuwan chakrata rantirqan, umanpamanta urmaykuspataq phatarqan, hinan lliw ch'unchulninkunapas tallikurqan. 19Jerusalén llaqtapi llapa tiyaqkunataq chayta yachaspanku chay chakrata rimayninkupi suticharqanku: Aceldama, nispa. 20Aceldamaqa Yawar Chakra ninantan nin. Salmos Qelqapin qelqasqa kashan: "Wasinpas purunyapuchun, amataq chaypi tiyaqpas kachunchu", nisqa. Nillantaqmi: "Umalli kayninpipas wak runa llank'achun", nispa. 21Chay hinaqa, Señor Jesuswan kuska tukuy tiempo puriq-masinchis qharikunamanta hukninta akllasunchis. 22Paykunan Juanpa Jesusta bautizasqanmantapacha ñoqanchiswan karqanku Jesuspa hanaq pachaman hoqarisqa kasqan p'unchaykama. Chay hinaqa, paykunamantan hukninta akllananchis Jesuspa kawsarimpusqanmanta testigomasinchis kananpaq, nispa. 23Chaymi iskayta akllarqanku: Justo sutiyoq José Barsabasta, Matiastawan. 24Hinaspan mañakurqanku: –Señorniyku, qanllan tukuy runaq sonqonta reqsinki, qanpuni reqsichiwayku mayqentachus kay iskayninmanta akllakusqaykita, 25apostol-kaypi Judaspa rantinpi ruwanayoq kananpaq. Chay llank'anayoq kaymantaqa Judasmi lloqsipurqan, maypichus kananman ripunanpaq, nispa. 26Hinaspan sortearqanku, suertetaq Matiasman chayarqan, chaymi chunka hukniyoq apostolkunaman yupasqa kapurqan. + +San José Chikitus (kastilla simipi: San José de Chiquitos) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Chikitus pruwinsyap uma llaqtanmi. +Inlisya: 1990 watapis UNESCO Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San José Chikitus. +San José Chikitus munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Chikitus pruwinsya) + +en.wikisource.org-pi kaykunapi llamk'achinku +it.wikibooks.org-pi kaykunapi llamk'achinku +it.wikisource.org-pi kaykunapi llamk'achinku +it.wikiversity.org-pi kaykunapi llamk'achinku +sq.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Chiqaluwaqa p'allta muyup iruru muyun rakisqa raqtanwan. +Chiqaluwa (QSHKS qillqaypi: Cheqaluwa), Pi icha π nisqaqa huk huchham, ≈ 3,1416 ñiqpi. +P'allta muyup hallka k'iti k'ancharninqa chiqaluwa mirasqa illwanpa t'asranwan: A = π × r². +Euklidis sutiyuq runas ñawpaq karqan pichus yuyaykurqan raqtawan rakisqa iruru muyuwan sinchikama chaniyuq kayta. Kaymi huk sut'ichakunkuna: +Chiqaluwaqa sinchikama chaniyuq kaq p'allta muyup iruru muyun rakisqa raqtanwan. +Chiqaluwaqa sinchikama chaniyuq kaq p'allta muyup hallka k'iti k'ancharnin rakisqa illwanpa t'asrap hallka k'iti k'ancharninwan. + +Kay mama llaqtakunapi: Ilanda +Hayk'a runakunam ilanda simita rimachkanku +Ilanda simi (Gaeilge) nisqaqa Ilanda mama llaqtap rimayninmi, kilta rimaymi. Ilandapi aslla runakunataqmi ilanda simitaqa mama rimay hinata llamk'achin, aswantaq inlish simitam. Iskay hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Judaspa qillqasqan (kastilla simipi: Epístola de San Judas) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, San Judaspa grigu simipi qillqasqan ipistula kristiyanu masinkunapaq. +Judaspa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Judaspa qillqasqan (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Judaspa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Judaspa qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Kh, kh nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, uralan runasimillapi aymara simillapi qillqasqa sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Chincha Churuku kastilla simipi: Churuco Norte) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Asway markapi, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 3119 mitrum aswan hanaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: KKS Lech Poznań. + +José Manuel Pando Solares sutiyuqqa (27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1848 watapi paqarisqa Luriway llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwyapi, 17 ñiqin inti raymi killapi 1917 watapi wañusqa Kenko llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (25 ñiqin kantaray killapi 1899 watamanta 14 ñiqin chakra yapuy killapi 1904 watakama). + +Hatun Pampa (kastilla simipi: Pampa Grande / Pampagrande) nisqaqa huk llaqtam, Buliwyapi, Santa Krus suyui, Florida pruwinsyapi, Hatun Pampa munisipyup uma llaqtanmi. + +Ñiri icha Qitirna (mapudungun simimanta; Nothofagus antarctica) nisqaqa urin Arhintinapi, urin Chilipi Ninasuyupipas wiñaq sach'am, rikch'aq wallim, 10-manta 25-manta mitru sayaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ñiri + +Etiquetas: anta warmikuna, centro guaman poma de ayala, cusco, libros en quechua, qelqasqa, qillqakuna, qillqasqa, rufino yachachiq, runasimi qelqakuna +Napakuykichis lliw sumaq warmikuna, kay p'unchayninkichispi!!!! + +Runa Simi: Quntay + +quwiki K'upuraki distritu (Ariqipa) + +Jehovaqa "sonqosta allinta" qhawan (1 Cró. 29:17). Payqa "sonqonchejmanta kurajmin, tukuy imatataj yachan" (1 Juan 3:20). Paytaqa mana chʼaukiyasunmanchu. Imachus llakichishawasqanchejta, imaynachus kashasqanchejta, imatachus munashasqanchejta ima willakusun chayqa Jehová imachus sonqonchejpi kasqanta yachanapaj yanapawasun. Astawanpis, "llimphu sonqota qoway" nispa mañakusunman (Sal. 51:10). Chayrayku, sonqonchejta qhawarikunapajqa Diosmanta mañakunapuni. + +Allinta takyapakuspa wiñayqa allinmi, chaymi peru suyunchikpa munayniy. Chay aypanapaqmi kay chunka qanchisniyuq, abril killapi, iskaychunka waranqa chunkapusaqniyuq watapi, kamachi ruwaqkuna, qurqumura chay Ley marco sobre Cambio Climático sutinchasqata. + +COMUNIDAD:MAUKLLAQTA + +Mat'iykay ( Protestantismo) icha Mat'iykaq Iñiy( Fe Protestante) nisqaqa chunka suqtayuq kaq pachakwatapi Kathuliku Inlisyamanta rakisqa icha qhipaqnin pachapi paqarisqa kristiyanu inlisyakunam. +Martin Luther sutiyuq aliman munqhiqa Kathuliku Inlisyata allinchayta munarqan, manam inlisya runakunachu, ichaqa Dyusllam apunchik, manam qullqita qunawanchu qispichikusunchik - Iñiylla, Dyuspa Grasyanlla, Jesukristulla, Dyuspa Simin Qillqalla nispa. Tayta Papa, uralan Iwrupapi kaq qhapaqkunapas ama niptinsi Iwanhiliku Inlisya nisqa Katuliku Inlisyamantas rakikurqan. +Kunan pacha Abya Yalapi prutistanti inlisyakunam anchatam miraykun Dyuspa Simin Qillqata runapura mast'aspa. +Wawakunatapas bawtisaqkuna: +Wiñasqaña, chiqapta iñiq runakunallata bawtisaqkuna: +Anabaptistakuna (16 ñiqin pachakwatapi) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mat'iykay. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:39, 9 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +- Quyllur llaqtayuq wawamanta Lydia Cornejo Endara & César Itier + +Chachapoyas Tourism Week (Raymi Llaqta) + +K'uchu Wasi + +Runa Simi: Waral pruwinsya + +1Ñoqamanta yachaqakuychis, imaynan ñoqapas Cristomanta yachaqakuni hinata. 2Wawqe-panaykuna, anchatan agradecekuykichis tukuy imapi ñoqata yuyarikuwasqaykichismanta, tukuy yachachisqaykunatapas hap'ikusqaykichismantawan. 3Ichaqa kaykunatan yachanaykichista munani, Cristoqa llapa qhariq umanmi, qharitaq esposanpa uman, Diostaq Cristoq uman. 4Pi qharipas uman qatasqa mañakun otaq profetizan chayqa, Cristotan pisichan. 5Pi warmipas uman mana qatasqa mañakun otaq profetizan chayqa, qosantan pisichan, chukchan rutusqa warmipas kanman hina. 6Manataq warmi umanta qatakunchu chayqa, llapa chukchanta rutuchikuchun. Chukchan rutuchikuypas, q'ala k'isuchikuypas p'enqay paypaq kaqtintaq qatakuchun. 7Qhariqa manan qatakunanchu, Diospa rikch'aynin kasqanrayku, Diospa kusikunan kasqanraykupiwan. Warmin ichaqa qhariq kusikunan. 8Qhariqa manan warmimanta ruwasqachu karqan, aswanpas warmin qharimanta ruwasqa karqan. 9Manataqmi qhariqa warmipaq kamasqachu karqan, aswanpas warmin qharipaq kamasqa karqan. 10Chayraykun warmiqa umanta qatakunan angelkunaq allinpaq qhawasqan kananrayku. 11Chaywanpas Señorpa ñawpaqenpiqa manan qharimanta sapaqchu warmiqa, manallataq warmimanta sapaqchu qharipas. 12Imaynan warmiqa qharimanta ruwasqa, chay hinallataqmi qharipas warmimanta nacen, ichaqa tukuy imapas Diosmantan paqarimun. 13Qankuna kikiykichis reparaychis, ¿allinchu kanman warmi umanta mana qatakuspalla Diosmanta mañakuqtin? 14Kay pachapi kawsayninchispas ¿manachu yachachiwanchis, chukchanta qhari hatunta wiñachikuqtinqa p'enqay paypaq kasqanta? 15Warmipaqmi ichaqa ancha allinpuni chukchanta wiñachikuynin, chukchanqa umanta pakaykuq kasqanrayku. 16Pipas chaymanta churanakuyta munan chayqa, manan ñoqaykupas Diospa iglesiankunapas huk-hina costumbretaqa reqsiykuchu. 17Kayta qelqamuspayqa manan "allin ruwaymi" niykichismanchu. Qankunaqa huñukuyniykichispin mana allinta ruwashankichis allin ruwanaykichismantaqa. 18Ñawpaqtaqa uyarinin iglesia hina huñukuspas qankunapura t'aqanakushankichis. Arí, hinapunin kanman. 19Qankuna ukhupi sapaq-sapaq t'aqanakuykunaqa kananmi, chay hinapi cheqaq iñiqkuna sut'i reqsisqa kanankupaq. 20Huñukuspaykichisqa manan Señorpa Cenantañachu mikhunkichis, 21aswanpas mikhuspaqa sapankan pay kikinpa mikhunanta ñawpaqta mikhun, wakintaq yarqasqa qhepan, wakintaq macharqapunku. 22Qankunaqqa, ¿manachu wasiykichis kan mikhunaykichispaqpas ukyanaykichispaqpas? Icha, ¿Diospa iglesiantachu pisichankichis? Icha, ¿mana imayoqkunatachu p'enqachinkichis? ¿Ima nisqaykichistaq? ¿"Allin ruwaymi" nisqaykichischu? ¡Manapunin "allinmi" niykichismanchu! 23Kay yachachisqaytaqa kikin Señormantan chaskirqani: Señor Jesusqa hap'iykachisqa karqan chay tutan t'antata hap'irqan, 24Diosman graciasta qospataq phasmirqan, hinaspan nirqan: Kayqa cuerpoymi qankunarayku qosqa, kaytan ruwankichis mikhuspa ñoqata yuyariwanaykichispaq, nispa. 25Chay hinallataq cena mikhusqankumantaña vinoyoq vasota hap'ispa nirqan: Kay vinoyoq vasoqa yawarniywan cheqaqchasqa mosoq rimanakuymi, sapa kuti kayta ukyaspaqa ñoqata yuyariwanaykichispaqmi ruwankichis, nispa. 26Sapa kuti kay t'antata mikhuspaykichisqa, kay vinotapas ukyaspaykichisqa, Señorpa wañusqantan willankichis pay hamunankama. 27Chay hinaqa, pipas mana manchakuywan hawan-ukhunta chay t'antata mikhun, Señorpa vasonmantapas ukyan chayqa, Señorpa cuerponmanta yawarninmantawanmi huchachasqa kanqa. 28Chayrayku, sapanka allinta sonqonta t'aqwikuchun, hinaspa chay t'antata mikhuchun chay vinotapas ukyachun. 29Pipas Señorpa cuerpon kasqanta mana allinta reparaspa mikhunpas ukyanpas chayqa, pay kikin huchachasqa kananpaqmi mikhunpas ukyanpas. 30Chayraykun qankuna ukhupi askha onqosqakunapas, pisi kallpakunapas kashanku, wakintaq wañupunku. 31Ichaqa allintachus ñoqanchis kikinchista t'aqwikusunman chayqa, manan huchachasqachu kasunman. 32Juzgaspan Señorqa wanachiwanchis, ama mana iñiq runakunawan kuska huchachasqa kananchispaq. 33Chay hinaqa, wawqe-panaykuna, Cenata mikhunaykichispaq huñukuspaykichisqa suyaykunakuychis. 34Pipas yarqasqa kashaqqa wasinpi mikhumuchun, ama chay hina huñukusqaykichismanta Dios huchachanasuykichispaq. Wakin imapas kaqtaqa chayamuspañan kamachisqaykichis. + +Uma llaqta Daule +Daule kiti (kastilla simipi: Cantón Daule) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Daule llaqtam. +11 Kitipi paqarisqa runakuna +Mayukuna: Daule mayu +Kitipi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Daule kiti + +Grigurya Apasa Nina (Gregoria Apaza Nina) sutiyuq warmiqa (1751 watachá paqarisqa Ayu Ayu llaqtapi, 6 ñiqin tarpuy killapi 1782 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi) Hanan Piruwpi huk aymara ankallis karqan, Tupaq Katarip paninsi. +Ayu Ayu llaqtapi Alejandro Pañuni sutiyuq sakristan kaq qusanwan kawsaspa huklla churiyuqsi karqan. +Turinta maqayninkunapi yanapaspa, Andres Tupaq Amaruwanpas Chuqiyaputa ch'utirqaspa Ispañulkunap hap'isqan karqan. Ispañulkunas runa warkhunapi wañuchirqan, Bartolina Sisa sutiyuq Tupaq Katarip warmintawan. + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Asya) - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Asya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Asya). +► Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Indya)‎ (1 P) +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Asya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Cienfuegos pruwinsya +Cienfuegos pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Cienfuegos), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Cienfuegos llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cienfuegos pruwinsya. + +Qillqachkaq p'asñacha ñañanwan (Albert Ankerpa llimphisqan 1865 watapi). +Qillqay[1][2][3] (kichwapi Killkana)[4] nisqaqa sanampakunata icha huk sananchakunata p'anqaman icha ima p'allta kaqmanpas siq'inchaspa qillqata ruraymi, kikun icha huk runakuna chay qillqapi willakunata qhipaqta ñawirinanpaq. +Qillqayta ñawiriytapas yachay wasipim yachaqanchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqay. + +José_Pardo y Barreda sutiyuq runaqa, (* 19 ñiqin hatun puquy killapi 1864 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 3 ñiqin chakra yapuy killapi 1947 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. + +Paqarisqa 9 ñiqin hatun puquy killapi 1980 (38 watayuq) +Punku taripasqankuna 24 (Mama llaqta Grisya Piluta Silicciun) +Angelos Charisteas sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin hatun puquy killapi 1980 watapi paqarisqa Serres llaqtapi, Grisya mama llaqtapi - ) huk Grisya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Piluta hayt'aq (Ajax) + +Pila k'uyka[1] (Ascaris lumbricoides) nisqaqa huk runappas ch'unchulninkunapi kawsaq atam q'aytu kurum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pila k'uyka +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pila k'uyka. + +Perlayuq saphirniyuq ch'ipana, Sirya, 400-chá watamanta. +Achala nisqaqa runata, imakunatapas sumaqchanapaq rurasqakunam, q'illaymanta (quri, qullqi), umiñamanta, phurumanta, t'ikamanta. +Kaymi huk achalakuna: +t'ipana: p'achakunata t'ipanapaq; +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Achala. + +Tinirur nisqaqa sinchiyasqa kaqta mikhunapaq llamk'anam. + +Uma llaqta Chala +Chala distritu (kastilla simipi: Distrito de Chala) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Chala llaqtam. + +Kaypi rimasqa: Purtugal, Brasil, Angula, Musambik, Intichay Timur, Kawu Wirdi, Khiniya-Wisaw, Saw Tumiy Prinsipipas, aslla simi: Urasuyu Antillakuna, Goa (Barat), Makaw (Chunwa). +Kay mama llaqtakunapi: Purtugal, Brasil, Angula, Musambik, Intichay Timur, Kawu Wirdi, Khiniya-Wisaw, Saw Tumiy Prinsipipas +Purtuyis simi nisqaqa huk romanu simim, latin simimanta paqarisqa. Purtugal mama llaqtapi yurispa, purtuyis atipaqkunaqa lliw Tiksi muyuntinpi, Brasilpi, Afrikapipas mast'arqan, chaypi rimasqa simikunata anchuchispa. + +Chayawita simi (Tshaawi) nisqaqa Piruwpa Luritu, San Martin suyunkunapi kawsaq 11.000 Chayawita runakunap rimayninmi. + +José de la Torre Ugarte y Alarcón Manrique sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin pawqar waray killapi 1786 watapi paqarisqa Ika llaqtapi - † 1 ñiqin tarpuy killapi 1831 watapi wañusqa Truhillu llaqtapi), Piruw mama llaqtayuq takichaqmi karqan. +Somos libres, seámoslo siempre nisqaqa (kastilla simipi), nisqa Piruwpa llaqta takinmi. Takinantaqa José Bernardo Alcedom kamarirqan, kastilla simipi rimankunatataq José de la Torre Ugartem qillqamurqan. + +Aspindza ( km² - runakuna); +Borjomi ( km² - runakuna); +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Samtskhe-Javakheti suyu. + +3 chaniyuq tikraykuna k'alla kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"Mana manchhaykunas, mana llaquiykunas, entero chayta karunchay Cholita sin nombre! Bendicionniyquita qoayqu tukuy llank'aykunasniyqupaq kay 2013 watapaq..." + +12 k 0 0 Qhapaq p'anqa +3 2 3 30 30 3 k Chinchay Yawyu-Quchas waqaychasqa +2 4 29 29 2.1 k Musuq Ispaña Qhapaq ranti suyu +1 1 55 55 55 Mama Llaqtap San Agustín Yachay Sunturnin +4 1 2 55 55 891 Mama Llaqtap San Aqustin Yachay Sunturnin +95 0 0 Hukllachasqa Amirika Suyukuna +3 1 1 77 77 77 Katiguriya:Willay kamayuq (Brasil) + +Runa Simi: Chawpi p'unchaw + +"La Paz May tantachisqa kayman paqtaraq" + +quwiki Katiguriya:Mawk'a llaqta (Apurimaq suyu) + +Tiyay Anqash suyu, Waras pruwinsya, Independencia distritu +Llaqtakuna: Waras (23 km) +Pallqaqucha (kastilla simipi: Laguna Palcacocha) nisqaqa Piruw llaqtapi huk qucham, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Independencia distritupi, Waras llaqtamanta 23 km karum. +13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1941 p'unchawpa pachapaqariypis huk hatun chullunku Pallqaquchap ukhunman urmaptin quchap patankuna thuñirqan, yakunkunataq wayq'utas Hiraquchatapas llump'ispa achka allpata apakuspa lluqlla tukuspa, chunka pichqayuq minutumanta Waras llaqtata haywaspa thuñichispa suqta, qanchis waranqa runatas wañuchirqan. +Pallqaqucha, 2003 watapi. + +Mama llaqta Sinigal +Dakar, (Kastilla simipi: Dakar) llaqtaqa Sinigal mama llaqtap uma llaqtanmi. +Kamasqa wata: 17 Inti raymi killa 1887, Sinigal uma llaqta 1960 watamanta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dakar. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Libirya). +"Pulitiku (Libirya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Ituwata +Ituwata distritu (kastilla simipi: Distrito de Ituata) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Ituwata llaqtam. + +Tiyakuynin Qusqu suyu, Khallka pruwinsya, Khallka distritu +Kunturwachana icha Kuntur Wachana (kastilla qillqaypi Condorwachana, Cóndorwachana) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk urqum, Qusqu suyupi, Khallka pruwinsyapi, Khallka distritupi.[2] Pikchunqa mama quchamanta 5.073 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu, Khallka pruwinsya (Qusqu suyu) + +José Pablo Torcuato Batlle Ordóñez sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin aymuray killapi 1856 watapi paqarisqa Montevideo llaqtapi - 20 ñiqin kantaray killapi 1929 watapi paqarisqa Montevideo llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtapi Willay kamayuq wan pulitikupas runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Batlle y Ordóñez. +Willay kamayuqkuna (Uruwayi) +Montevideo llaqtapi paqarisqa runakuna + +Pullukuku[2] (Megascops choliba) nisqaqa Urin Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq ch'usiqam, palama mikhuq. +↑ BirdLife International (2009). «Megascops choliba». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 07 febrero 2011 p'unchawpi rikusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pullukuku + +Allin kachkaq rikch'aq +China wiñay wayna (Lycopodium clavatum) nisqaqa Tiksimuyuntinpi mana waqllichisqa sach'a-sach'akunapi kawsaq hampi yuram, khirkinchu chupam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: China wiñay wayna. +Khirkinchu chupa yura rikch'aq ayllu + +Wiyacha (kastilla simipi: Viacha) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Inkawi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. +Wiyacha munisipyupiqa qanchis kantunmi. +Wiyacha munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Rampana, Utrecht llaqtapi, Urasuyupi. +Ranpana icha Awtubus (autobus) nisqaqa achka runakunata apanapaq hatun antawam. + +K'iché sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +K'iché sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +K'iché sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +K'iché simi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'iche (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quiché (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'iché runa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Qhipaq ninachasqa: mana riqsisqa +Likankawur (kastilla simipi: Licancabur) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, Chili mama llaqtapipas huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.920 mitrum aswan hanaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Likankawur. + +José de San Martín, Qispichiq nisqa +José Francisco de San Martín y Matorras ( "Husi Pranshiku San Martin Maturras", qichwachuqa pashtan)(* 25 ñiqin hatun puquy killapi 1778 watapi paqarisqa Yapeyú llaqtapi, Arhintinapi - 17 ñiqin anta situwa killapi [[[1850]] watapi wañusqa Boulogne-sur-Mer llaqtapi, Ransiyapi), Arhintinu mama llaqtap awqaq pusaq pulitikupas. +Urin Awya Yalapi mamallaqtakunap Ispañamanta qispichiqnin Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuypi, kamarikuspa kunan kachkaq mama llaqtakunapaq awqarqan, Arhintinapaq, Chilipaq, Piruwpaqpas. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: José de San Martín. + +Katiguriya:Raqacha yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Raqacha yura rikch'aq ayllu +Raqacha yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Raqacha yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay: Buliwyapi: Quchapampa suyu, Santa Krus suyu +Mamuriy mayu (kastilla simipi: Río Mamoré) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, Santa Krus suyupipas, Brasil mama llaqtapipas huk 2.000 km suni mayum. + +Arezzo llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Uma llaqta Kimsantin +Kimsantin (kastilla simipi: Trinidad) nisqaqa uma llaqta munisipyu Qincha pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kimsantin llaqtam. + +Magdalena llaqta +Uma llaqta Magdalena +Magdalena distritu (kastilla simipi: Distrito de Magdalena) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka pruwinsyapi, Kashamarka suyupi. Uma llaqtanqa Magdalena llaqtam. +Wana Wana llaqta, Magdalena distritu + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu jallk'akuy +Tikraynin jallk'akuy Kastillanu simipi: + +Tikraynin waqtay Kastillanu simipi: + +Comunidad Tawa Inti Suyu, Abya Yala + +Runa Simi: Concepción pruwinsya + +Runa Simi: Salwadur + +*LUZMILA CARPIO . Wiñay llaqta + +Runa Simi: Siyu rimaykuna + +Simone Signoret Ransiya mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Runa Simi: Chunkantin Kamachiykuna + +Katiguriya:Kentucky suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Kentucky suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kentucky suyu. +"Kentucky suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Brasil). +"Kurku kallpanchaq (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rit'i suchuykachay nisqaqa (inlish simipi: Snowboard, Snowboarding) maru (tabla) nisqawan yallinakuy rit'ipi kurku kallpanchay rikch'aqmi. + +Rimaykunap ayllun: Thay kaday rimaykuna +Qillqa: Thay siq'i llumpa +Kay mama llaqtakunapi: Thaysuyu +Thay simi (ภาษาไทย, phasa thai) nisqaqa Thaysuyup rimayninmi. Iskay chunka hunuchá rimaqninmi kan. + +Paqarisqa Kustarika 17 ñiqin ayriway killapi 1919 watapi +Wañusqa Mishiku 5 ñiqin chakra yapuy killapi 2012 watapi (93) +María Isabel Anita Carmen de Jesús Vargas Lizano sutiyuq warmiqa icha Chavela Vargas (* 17 ñiqin ayriway killapi 1919 watapi paqarisqa San Joaquín llaqtapi - † 5 ñiqin chakra yapuy killapi 2012 watapi wañusqa Cuernavaca llaqtapi), Kustarika - Mishiku mama llaqtayuq takiqmi, taki qillqaqmi, kastilla simillapim qillqarqan. + +Juan Manuel Fangio (* 24 ñiqin inti raymi killapi 1911 watapi paqarisqa Balcarce llaqtapi - † 17 ñiqin anta situwa killapi 1995 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi), huk Arhintina mama llaqtayuq awtu yallinakuy. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Juan Manuel Fangio. + +Commons katt'ana uñnaqa Jisk'a suyu (Ukayali jach'a suyu). + +Machu Picchu Llaqta Inca + +Victoria Santa Cruz Piruw mama llaqtayuq Galicia wan takiq + +Runa Simi: Ch'ulla ruk'anayuq + +Runa Simi: Uchuy sach'a allqu + +Runa Simi: Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan + +Franz Liszt Unriya mama llaqtayuq takichaq wan piano waqachiq + +Runa Simi: Sajama mamallaqta warikancha + +Rit'i urqu, kichwapi Rasu urku, anqash rimaypi Rahu hirka (kastilla simipi: Nevado) nisqakunaqa rit'isapa, hanka nisqapi hatun chullunkuyuq urqukunam. + +Manati (genus Trichechus) nisqakunaqa mayukunapi, mama quchapipas kawsaq, ancha hatun ñuñuqkunam, yura mikhuqmi. +Amarumayupi kawsaq rich'aqninqa yaku wakra nisqam. +Huk runakuna manatikunataqa Yaku runa nispam ninkupas, runa kasqa iñispam. + +Uma llaqta Nanchang +Jiangxi pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Jiangxi, chun simipi: 江西, phinyimpi: Jiāngxī, machu: Kiangsi , nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Nanchang llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jiangxi pruwinsya. + +Puhili (kastilla simipi: Pujilí) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kutupaksi markapi, huk llaqtam, Puhili kitip uma llaqtanmi. + +"Khiniya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +3 chaniyuq tikraykuna p'akiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Nina urqu (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Nina urqu (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nina urqu (Chili). +"Nina urqu (Chili)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Alvaro José Arroyo González, "Joe Arroyo" sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin ayamarq'a killapi 1955 watapi paqarisqa Cartagena llaqtapi - 26 ñiqin anta situwa killapi 2011 watapi wañusqa Barranquilla llaqtapi), Kulumbya mama llaqtayuq takiqmi, kastilla simillapim qillqarqan. + +Kamasqa Achuqa phaxsi 26 1965, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Larga qucha icha Hatun qucha (kastilla simipi: Laguna Larga) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Beni suyupi, Marbán pruwinsyapi, San Andrés munisipyupi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yachay wayllukuqkuna (Urasuyu). +"Yachay wayllukuqkuna (Urasuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Patakamaya (Aymara simi, kastilla qillqaypi Patacamaya) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Jaruma pruwinsyapi, Patakamaya munisipyup uma llaqtanmi. + +Runa Simi: Texas suyu + +Runa Simi: Yarqay + +Allinmi rikch'akuwan kay qillqasqakuna, ichaqa ¿pipaq qillqasqataqri? Runa simi rimaqkunapas, aymara simi rimaqkunapas kikin siminkupi riki qillqananku. Runa siminchikkunataqa kawsachisunchik kikin simipi rimaspa, uyarispa, qillqaspa, ñawinchaspa. Chayqa llaqta masiykuna, runa siminchiktapuni ari apaykachasunchik. + +Itzalku runakuna (mawk'a rikch'a). +Kuskatan mama llaqta. +Pipil nisqa runakunaqa El Salvador mama llaqtapi kawsaq, nawat simita rimaq runakunam. +Pipilkunap ñawpa machunkunaqa Mishikumanta hamuq nawa runas karqan. Ñawpa pacha Kuskatan nisqa mama llaqtansi karqan, 1528 watapi Pedro de Alvaradop pusasqan ispañulkunap atipasqansi. +19 kaq pachakwatapi hatun asindadukuna pipilkunap chakrankunata suwarqansi, El Salvadorpa pusaqninkuna kamachiptinsi. +1932 watapi Pipilkuna hatariptin, hiniral Maximiliano Hernández Martínezpa awqaqninkuna 30.000 runakunatas sipirqanku. Itzalkupi pipil pusaq Feliciano Ama sutiyuqtas warkurqanku. Chay Matanza nisqarayku aslla Pipilkunas kakun. +Katiguriya: +Awya Yalapi runa llaqta +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:14, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Tupaq Amaru Inka jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Tupaq Amaru Inka jisk'a t'aqa suyu +Hallka k'iti kanchar 55,48 km² +Hanaq kay 84 m +Pacha suyu UTC-5 + +Llaqta MachuPicchu Pueblo + +7-Dec-2015 Anzaldo llaqta ukhupi qhichwa simip kawsaynin Ayaviri Correa, Jose Daniel + +Runa Simi: Q + +Llaqta MachuPicchu Pueblo + +que: Anqash suyu spa: Huaraz +aym: 7 jisk'a suyunaka: Awankay; Antawaylla; Antapampa; Ay maru (Challwanka); Chinchiru; Qutapampa (Tampupampa); Grau (Chuqipampilla) +aym: Ariqipa jach'a suyu +aym: 8 jisk'a suyunaka: Ariqipa; Kamana; Qarawili; Kastilla (Aplaw); Kaylluma (Chiway); Kuntisuyus (Chuqipampa); Islay (Mullintu); Unyun (Qutawasi) +que: 8 pruwinsyakuna: Ariqipa; Kamana; Qarawili; Kastilla (Aplaw); Kaylluma (Chiway); Kuntisuyus (Chuqipampa); Islay (Mullintu); Unyun (Qutawasi) +que: Ayakuchu suyu spa: Ayacucho +aym: 11 jisk'a suyunaka: Kankallu; Wamanqa (Ayaquchu); Wankasanku; Wanta; Lamar (San Miguel); Lukana (Pukyu); Pariwanaqucha (Qura Qura); Sarasara Pawqar (Pawsa); Sucre (Qirupampa); Victor Fajardo (Wankapi); Willkawaman +que: 11 pruwinsyakuna: Kankallu; Wamanqa (Ayakuchu); Wankasanku; Wanta; Lamar (San Miguel); Lukana (Pukyu); Pariwanaqucha (Qura Qura); Sarasara Pawqar (Pawsa); Qirupampa (Qirupampa); Victor Fajardo (Wankapi); Willkawaman +que: 1 pruwinsya: Qallaw hatun kamachiy wamani (Qallaw) +aym: Qusqu jach'a suyu +que: Qusqu suyu spa: Cusco +aym: Wankawillka jach'a suyu +aym: 7 jisk'a suyunaka: Aqupampa; Anqara (Lirqay); Chuqlluqucha; Churkampa; Wankawillka; Waytara; Tayaqaqa (Pampas) +que: 7 pruwinsyakuna: Aqupampa; Anqara (Lirqay); Chuqlluqucha; Churkampa; Wankawillka; Waytara; Tayaqaqa (Pampas) +aym: Wanuku jach'a suyu +aym: 11 jisk'a suyunaka: Ampu; Llamayu phaxsi paya (La Uniun); Waqaypampa; Wamali (Llata); Wanuku; Lawriqucha (Hisus); Leoncio Prado (Tinku Mariya); Marañun (Waqrachuku); Pachitiya (Panaw); Inka wamp'uwatana; Yaruwillka (Chawinillu) +que: 11 pruwinsyakuna: Ampuq; Mayukillap Iskaynin (Tantasqa); Waqaypampa; Wamali (Llata); Wanuku; Lawriqucha (Hisus); Leoncio Prado (Tinku Mariya); Marañun (Waqrachuku); Pachitiya (Panaw); Inka wamp'uwatana; Yaruwillka (Chawinillu) +aym: Ika jach'a suyu +que: 5 pruwinsyakuna: Chincha (Hanan Chincha); Ika; Naska; Palpa; Pisqu +que: 9 pruwinsyakuna: Chanchamayu (Khuyapayay); Chupaka; Kunsipsyun; Wankayuq; Shawsha; Sunin; Satipu; Tarma; Yawli (Uruya) +que: Qispi kay suyu spa _ aym: Trujillo +que: 3 pruwinsyakuna: Chiklayu; Phirriñaphi; Lampalliqi +que: Lima llaqta suyu spa _ aym _ que: Lima +aym: 9 jisk'a suyunaka: Barranca; Qaqatampu; Kanta; Kañiti (San Vicente Kañitipi); Waral; Waruchiri (Matukana); Wawra (Wachu); Uyun; Yawyu +que: 9 pruwinsyakuna: Barranca; Qaqatampu; Kanta; Kañiti (San Vicente Kañitipi); Waral; Waruchiri (Matukana); Wawra (Wachu); Uyun; Yawyu +que: Mayutata suyu spa _ aym _ que: Puerto Maldonado +que: 3 pruwinsyakuna: General Sánchez Cerro (Umati); Ilu; Mariscal Nieto (Muqiwa) +aym: 8 jisk'a suyunaka: Ayawaka; Wankapampa; Murrupun (Chulukanas); Payta; Piwra; Sichura; Sullana; Talara +que: 8 pruwinsyakuna: Ayawaka; Wankapampa; Murrupun (Chulukanas); Payta; Piwra; Sichura; Sullana; Talara +aym: Punu jach'a suyu +que: Punu suyu spa: Puno +que: 10 pruwinsyakuna: Sumaq qhaway; Qurisapa (San José de Sisa); Wallaqa (Sapusuwa); Lamas; Mariscal Cáceres (Huwanhuy); Muyupampa; Pikuta; Rioja; San Martin (Taraputu); Tukachi (Tukachi) +aym: Taqna jach'a suyu +que: Taqna suyu spa: Tacna +que: 4 pruwinsyakuna: Kantarawi; Jorge Basadre (Lukumpa); Taqna; Tarata + +AUGpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/AUG" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Antikuna pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Pukarani +Antikuna pruwinsya (kastilla simipi: Los Andes) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Pukarani llaqtam. +Mayukuna: Ch'iyar Juqhu mayu - Jach'a Jawira - Katari mayu - Pallina mayu - Wakira mayu +Quchakuna: Ch'iyar Quta - Juri Quta - Lawrawani qucha - Taypi Chaka Quta - Titiqaqa qucha +Batallas munisipyu (%) +Chirapaqa llaqtapi mach'ay siq'ikuna, Morenadachá tusuqkuna kan. [3] (Batallas kantun) + +Ranrapallqa, Rurichinchay, Pallqarasu, Pirlilla, Qupa rit'i urqukuna +Tiyay Anqash suyu, Qarwa pruwinsya, San Miyil Aqu distritu, Waras pruwinsya, Independencia distritu, Wari pruwinsya, Wari distritu +Rurichinchay icha Chinchiy (Chinchey) nisqaqa Piruwpi, Yuraq Wallapi, huk urqum, Anqash suyupi, Qarwa pruwinsyapi, San Miyil Aqu distritupi, Waras pruwinsyapi, Independencia distritupi, Wari pruwinsyapi, Wari distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.222 m / 6.309 mitrum aswan hanaq. + +Llaqta qayanqillqa: !ke e: ǀxarra ǁke (/Xam: «Ñawra kaypi huklla kay») +Aswan hatun llaqta Yuhanisburgu +Runa llaqtap sutin Sudafricano, -a +1 nisqaqa ruray atiy, Kabu llaqta nisqaqa kamachi quq atiy, Bloemfontein nisqaqa kama paqtachi atiy. +Urin Aphrika llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. + +Wichaykuna k'aspi - Wikipidiya +Wichaykuna k'aspi icha Siqana nisqaqa achka k'aspichakunayuq ch'ulla icha iskaynintin k'aspim, runap lluq'ananpaq, siqananpaqpas (wichananpaq) uraykunanpaq. + +La Rioja nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Logroño llaqtam. +La Rioja suyu + +2 chaniyuq tikraykuna chimpachiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Taborga qucha nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Santa Krus suyupi, Warayu pruwinsyapi, Uruwicha munisipyupi, Monseñor Salvatierra kantunpi. + +Tocantins suyu (purtuyis simipi: Estado do Tocantins) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Palmas llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tocantins suyu. + +Hostal LLaqta Mawk'a + +quwiki Katiguriya:Musika (Mama llaqta) + +/ waqa / Runa Kamaq / Runa Kamaq wañuchiwachun, kay allpa millp'uwachun / +/ ch'uñu / kinuwa / uqa / puqis qulla / mappa qulla / Awqa Pacha Runa / Awqa Runa / Hayk'a pachakama, qhapaq apu, señor qhaparimusaq? Mana uyariwankichu, qhapariptyipas, manataq hay niwankichu apu Dios. Ñawsachu kanki? Manachu qhawariwankiman? Yanapaway, apu, yaya Dios / + +Runa Simi: Awya Yala Bisunti + +Kay 1964 watapi superintendente de zona nisqata sutichawarqanku, waj suyuspi sucursalesta waturimunaypaj. Chay tiempopeqa warmisniyku mana noqaykuwanchu rej kanku. Kay 1977 watapitaj mana jinañachu karqa. Chay watapi warmiywan khuska, Grant hermanowan, warmin Edithwan ima Alemaniaman, Austriaman, Greciaman, Chipreman, Turquiaman, Israelman sucursalesta waturimunaykupaj rerqayku. Tukuyninpitaj 70 suyusta waturerqani. + +Huch'uy Qosqo trek 2D/1N + +Runa Simi: Qahira + +Quechua: rimana huñunakuy (qu) + +Ñuqachum ripuy (pasay) nirqayki / kay runap wasinkunapi (llaqtankunapi) / waqastin (llakistin) purinallaykipaq. Ñuqaña ripuy (pasay) niptiypas / ñachari sunqun tiyanña / nispacha kutimuwaq (vueltamuwaq) karqa. + +Anqash suyu - Wikipidiya +Anqash suyu +(Ankachs suyu-manta pusampusqa) +Anqash jach'a suyu +Llankanuku quchakuna, Anqash suyu +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Waras +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata 12 ñiqin hatun puquy killapi 1821 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Ankash suyu icha Anqhas suyu, (aymara simipi: Anqash jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Ancash) nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Waras llaqtam. +1 Riqsisqa suti +7 Llaqtakuna +10 Suyupi paqarisqa +Riqsisqa suti[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ankash. s. Piruwp suyun, Chawpin yachay tarpuypa k'irawnin, raki simi QI, riqsisqa aswan unayniyuq. [2]. Sutita churarqanku Sapan Piruwta Chili urmaskiptin, Yunkay maqanakuypi, 20.01.1839 +Kay suti samun Ankashmanta: unay puchukasa llaqta 1725 watapi, uranpi kan Ankash mayucha [3] +Amachasqa sallqa suyukuna: Waskaran mamallaqta warikancha +Quchakuna: Pallqaqucha - Qiruqucha (Rikuway pruwinsyapi) - Pilaqatu (Pallasqa pruwinsyapi) - Parun qucha (Waylas pruwinsyapi) - Llankanuku quchakuna (Yunkay pruwinsyapi) - Qunuqucha (Patiwillkamanta Warasman ñanpi) - Kulliqucha +Mayu llaqi icha Putaqa (Rumex peruanus) +Llaqta pusa Rakiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mawk'a Yunkay, ayamarka, Anqash suyupi +Antonio Raymondi pruwinsya 17.059 Llamillin +Asunsyun pruwinsya 9.054 Chakas +Bolognesi pruwinsya 30.725 Chikyan +Carlos Fermin Fitzcarrald pruwinsya 21.322 San Luis llaqta +Waras pruwinsya 147.463 Waras +Wari pruwinsya 62.598 Wari +Waylas pruwinsya 53.729 Qaras +Pallasqa pruwinsya 29.454 Qawana +Santa pruwinsya 396.434 Chimputi +Yunkay pruwinsya 54.963 Yunkay +Qhapaq qillqasqa: Anqash suyupi rimaykuna +Anqash suyupiqa aswanta kastilla simita qhichwa simitawan rimanku.[5] Suyupiqa anqash runasimitam rimanku. +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Pachan simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Asunsyun pruwinsyapi: +Buluñisi pruwinsyapi: +Wasta (Huasta) llaqtapi inlisya (Chikyan: 8 km) +Akya llaqtapi inlisya (Chikyan: 18 km) +Pachapaqui llaqtapi: Titankakuna (Puya Raimondii) +Usqur phaqcha (12 m) (Usqur llaqtamanta: 2 km) +Tampu (Tikllus llaqtapi) +Armakuna (Llaqllapi) +Qarwas pruwinsyapi: +Kasma pruwinsyapi: +Wari pruwinsyapi: +Waylas pruwinsyapi: +Tumshucaico (mawk'a llaqta) (Qaras: 1 km) +Pallasqa pruwinsyapi: +Pashash (Qawana: 1 km) (mawk'a llaqta) +Mawk'a llaqtakuna: La Galgada, Sacra, Chukana, Chunqurmarka, Suslayap, Sakuyquchay (Pallasqa distritupi) +Rikuway pruwinsyapi: +Santa pruwinsyapi: +Yunkay pruwinsyapi: +Llankanuku quchakuna: Chinanqucha (Chinancocha), Orconcocha (Waskaran mamallaqta parkipi) +Suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Sinru qillqa: Anqash suyupi urqukuna +www.proviasdes.gob.pe / Carlos Fermín Fitzcarrald pruwinsyamanta pdf, 9 MB (kastilla simi): Yurakuna, uywakuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Anqash suyu +Amachasqa sallqa suyukuna: Waskaran mamallaqta parki • Waywash walla amachasqa allpa +Anqash suyupi rimaykuna: Anqash rimay • kastilla • qhichwa +Mawk'a llaqtakuna: Chankillu • Kitarawaqachiqpa mach'aynin • Pañamarka • Sechín • Wantar Chawin • Willkawasi +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:26, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Barinas llaqta + +aywiki Such'i Quta (Apulupampa) +quwiki Such'i qucha (Apulupampa) + +Tiluchi[1] icha Tilanchu[2] (Furnarius rufus) nisqaqa huk laya takiq pisqum, rikch'aq t'uruchakim. T'urumanta aswan hatun q'isankunatam ruran. +Palamakunatam mikhun. +↑ Imaymanta Qhichwapi ñawikunanchikpaq puquykunamanta 1, p. 22, Tilanchu/Tiluchi ‘Hornero', ñiyta munan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tiluchi + +Sipya phaqcha (kastilla simipi: catarata de Sipia) nisqaqa huk 150 m hanaq phaqcham, Piruwpi, Ariqipa suyupi, Unyun pruwinsyapi, Waynaquta distritupi. + +"Ruwaq:lzh" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chuqu Munisipyu + +4 chaniyuq tikraykuna junt'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: junt'ay1junt'ay2junt'ay3junt'ay4 +(junt'achay, junt'aychay, kapaqchay) + +Huk p'allta rirpup rirpusqan achkiy illakuna. +Rirpu nisqaqa ima achkiyta sansaq, rirpuq p'alltam. Rirpupiqa paqariy rikch'amanta huk rikchay rikch'atam rikunchik, rirpu rikch'a nisqam, chawpipi kaq rirpu t'urpi nisqa siq'inta t'ikrasqam. +Sallqapiqa yakukunap hawan rirpu hinam, chayraykum quchakunapi huk imakunap rirpu rikch'ankunatam, rikch'anchikkunatapas rikunchik. +Q'illay p'alltawan llut'asqa q'ispillu p'alltamantam rirpukunata ruranchik. + +Uma llaqta Susapaya +Susapaya distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Susapaya) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi, Tarata pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Susapaya llaqtam. +Susapaya distritu kamasqa wata 26 ñiqin kantaray killapi 1954 watapi, Manuel Odría Umalliq. + +Matanzas pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Matanzas), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Matanzas llaqtam. +Munisipyukuna (Matanzas) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Matanzas pruwinsya. + +Hieronymus Bosch (Jheronimus van Aken) sutiyuq runaqa (1450 watapichá paqarisqa 's-Hertogenbosch llaqtapi, Urasuyu-pi, 1516 watapi wañusqa 's-Hertogenbosch llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtayuq llimphiq runas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hieronymus Bosch. + +Niels Henrik David Bohr sutiyuq runaqa (7 ñiqin kantaray killapi 1885 watapi paqarisqa København llaqtapi - 18 ñiqin ayamarq'a killapi 1962 watapi wañusqa København llaqtapi) huk Dansuyu mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. + +Allwiya, Hatallichakuy, Paqchi icha Tiknika nisqaqa (kastilla simimanta: técnica, grigu simi τέχνη "aypay", "kapchiy") runakunap allin llamk'anapaq ima rurasqakunapas, llamk'anakunam. + +Juan Carlos Wasmosy Parawayi mama llaqtayuq ruruchiq wan pulitiku. Umalliq + +Runa Simi: Pukyu qillqa + +Valik Shimikuna: Kichwa ayllusuyu, aylluntintinkuy, allpa mama, kikin yuy + +Kay ñoqawan hamuqtiyki, runa simita yachachisqayki. + +13,7) AYLLU SAYWACHAKUY + +400 0 _ ‎‡a Margaret Thatcher‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku‏ + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/t%27" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Ago 2004: 1 2 Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna +Pay 2004: 1 1 WikiRuraykamay:Mama llaqtakunamanta qillqakunata t'ikray +May 2006: 1 3 Aymara simi , 2 3 Wasi , 3 2 Arikipa , 4 2 Inka yachay tarpuy , 5 2 Killa , 6 2 Lima Hatun llaqta suyu , 7 1 Uva +Xun 2006: 1 3 Qullasuyu , 2 3 Kuntisuyu , 3 3 Antisuyu , 4 3 Chinchaysuyu , 5 3 Inka yachay tarpuy , 6 3 Qhichwa simi , 7 2 Awya yala , 8 2 Wasi quwi , 9 2 Qhichwa Simi , 10 2 Runa simi , 11 1 Titiqaqa qucha +Pay 2006: 1 3 Limaq , 2 2 Titiqaqa qucha , 3 2 Apuyaya Simin , 4 2 Hisuw , 5 2 Apuyaya , 6 2 Warani , 7 2 Piruwpa llaqta takin , 8 2 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 9 2 Yupay , 10 2 Wien , 11 2 Awstriya , 12 2 Intika , 13 2 Tawantinsuyu , 14 2 Qusqu +Avi 2006: 1 4 Piruwpa llaqta takin , 2 3 Chiqap Jesuspa Inlisyan , 3 3 Wiyulin , 4 3 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 5 3 Lunq'u , 6 3 Miray , 7 3 Qichuy , 8 3 Nawirá , 9 3 Saksaywaman , 10 3 Rimay , 11 3 Piruw , 12 2 Ikwayur , 13 2 Bilhika , 14 2 Ispana ukhu , 15 2 Kalindaryu , 16 2 Green Day , 17 2 Sinru qillqa: Kusituy (Piruw) , 18 2 Jarabe de Palo , 19 2 Michael Jackson , 20 2 Hullaqa , 21 2 Hatun p'unchaw , 22 2 Hatun k'anchay , 23 2 Akawara , 24 2 Wata hunt'ay , 25 2 Ch'uya Ispiritu +Xun 2007: 1 4 Nihun , 2 3 Maria Reiche , 3 3 Alcalá de Henares , 4 3 Tiksimuyup mama llaqtankuna , 5 3 Wikipidiya:Unanchakunap Plantillankuna , 6 3 Ikwayur , 7 3 Wuliwiya , 8 3 SI tupuy , 9 3 Shuyturahu , 10 3 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 11 3 Madrid , 12 3 Wamanqa , 13 3 Ransis simi , 14 3 Ispaña , 15 3 Iwrupa , 16 2 Titiqaqa qucha , 17 2 Chhuka , 18 2 Chunwa Runallaqta Ripuwlika , 19 2 Uru wat'akuna , 20 2 Sahtu qucha , 21 2 Wat'a , 22 2 Wikipidiya:Kafiy , 23 2 Wikipidiya:Café , 24 2 Iruru muyu , 25 2 Puytu +Xnt 2007: 1 4 Musambik , 2 4 Wuliwiya , 3 4 Kawpaq runa , 4 4 Iwrupa , 5 4 Piruw , 6 3 Banladish , 7 3 Patallaqta , 8 3 Arabya siq'i llumpa , 9 3 Khiniya-Wisaw , 10 3 Kinya , 11 3 Zagreb , 12 3 Luksimbur , 13 3 Islandya , 14 3 Turkiya , 15 3 Rumanya , 16 3 Asya , 17 3 Albanya , 18 3 Bilhika , 19 3 Iraq , 20 3 Iran , 21 3 Suwisa , 22 3 Niwari simi , 23 3 Hukllachasqa Qhapaq Suyu , 24 3 Chiklayu , 25 3 Lampalliqi suyu +Set 2007: 1 5 Unriya , 2 5 Hukllachasqa Qhapaq Suyu , 3 4 Grinada , 4 4 Asiru Qucha (Quchapampa) , 5 4 Litunya , 6 4 Hurwatsuyu , 7 4 Liechtenstein , 8 3 Martin de Porres , 9 3 Lajas kiti , 10 3 Mao Zedong , 11 3 Alberto Fujimori , 12 3 Víctor Raúl Haya de la Torre , 13 3 Riyunyun , 14 3 Sahara Arabya Dimukrata Republika , 15 3 Kalalit Suyu , 16 3 Kunti Sahara , 17 3 Iskusya , 18 3 Wachu distritu , 19 3 Puquqwata kantun , 20 3 Chusun Runakapaq Runallaqta Republika , 21 3 Tayhan Republika , 22 3 Bruniy , 23 3 Sawud Arabya , 24 3 Luksimbur , 25 3 Suwidsuyu +Abr 2008: 1 3 Lanki , 2 3 Bolívar pruwinsya (Buliwya) , 3 3 Narciso Campero pruwinsya , 4 2 Cantabria , 5 2 Galicia , 6 2 Qalana distritu , 7 2 Wanwara distritu , 8 2 Aququcha (Pasqu) , 9 2 Pichqaqucha (Qusqu) , 10 2 Pichqaqucha (Wanuku) , 11 2 Anqasqucha (Awankay) , 12 2 Tiqllu qucha , 13 2 Pikullu , 14 2 Urpuna , 15 2 Pukaqapa , 16 2 Chankarra , 17 2 T'uksi urqu , 18 2 Yanakusma , 19 2 Kampanas urqu (Piwra) , 20 2 Wanipaku , 21 2 Lunq'u urqu , 22 2 Kukauru , 23 2 Qhapaqa , 24 2 Yumya , 25 2 Jurqara +Ago 2008: 1 3 Qhichwa runa , 2 2 Llakwash , 3 2 Qaqilla , 4 2 Sarapuru , 5 2 Bombuskara mayu , 6 2 Chuschi distritu , 7 2 Wiñay Wayna , 8 2 Punku p'anqa: Yachachiy , 9 2 Ashaninka , 10 2 Pays de la Loire , 11 2 Punku p'anqa: Piruw , 12 2 Kichwa runa , 13 2 Aymara runa , 14 2 Pampas , 15 2 Mihiku llaqta , 16 2 Chanka runa , 17 1 Makidunya (suyu) +Avi 2008: 1 3 Uni runa , 2 3 Inkallajta , 3 3 Limaq , 4 2 Istiwis wat'a , 5 2 T'utura wamp'u , 6 2 Quijarro phaqchakuna , 7 2 Quijarro mayu , 8 2 Barbara Nikomidyamanta , 9 2 Inka llaqta , 10 2 Eusébio , 11 2 Chaka Marka kantun , 12 2 Chiripa , 13 2 Kuyawinu risirwa , 14 2 Titiqaqa qucha , 15 2 Santa Barbara , 16 2 Waychu llaqta , 17 2 Buliwyapi Jesuita Misyunkuna , 18 2 Iskanwaya , 19 2 Hatunqulla , 20 2 Awariku kiti , 21 2 Pilawit'u , 22 2 Qullpa Qucha , 23 2 Parqu Qucha (Buliwya) , 24 2 Inkallaqta , 25 2 Wak'as +Xin 2009: 1 2 Haji Mohamed Suharto , 2 2 Shallka , 3 2 Toro Muerto , 4 2 Hatun Qillqapampa , 5 2 Mik'ulla , 6 2 Ladislao Cabrera , 7 1 Qhichwa simi kapchiy +May 2010: 1 8 Atuqwan Allquwan , 2 7 Bambi , 3 6 Dumbo , 4 6 Qhapaq Liyun , 5 3 Qispichiqkuna (kuyuchisqa siq'isqa) , 6 3 Papa , 7 3 Grigu siq'i llumpa , 8 2 Nuñuwa , 9 2 Olusẹgun Ọbasanjọ , 10 2 Villarrica (Chili) , 11 2 Tamrayku , 12 2 Sikra mayu , 13 2 Upa mayu (Anqara) , 14 2 Katalan simi , 15 2 Walther Nernst , 16 2 Dong Hoi antanka pampa , 17 2 San Antonio Kachi , 18 2 Mayukuna suyu , 19 1 Luis Abanto Morales +Pay 2010: 1 2 Kutsra , 2 2 Mitu-mitu , 3 2 Ch'iya , 4 2 Atuq siwis , 5 2 Willa Uqhukuna sallqa kawsay takyana , 6 2 Machalilla mama llaqta parki , 7 2 Yana Chaka-Chemillén mamallaqta wari kancha , 8 2 Sajama mamallaqta warikancha , 9 2 Sigmund Freud , 10 2 Waka aycha , 11 2 Anqash suyu , 12 1 Llanganati mama llaqta parki +May 2011: 1 3 Uqsitaniya , 2 2 Fois suyu , 3 2 Kuska , 4 2 Chhulla , 5 2 Archidona kiti , 6 2 Qasa , 7 2 Madidi mamallaqta parki , 8 2 Icharati distritu , 9 2 Mayukuna marka , 10 2 Killapampa pruwinsya , 11 2 Amaku , 12 2 Anqas , 13 1 Chukchidur +Xun 2011: 1 4 Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) , 2 3 Ollanta Humala , 3 2 Alberto Gilardino , 4 2 Plastiku , 5 2 Cavia aperea , 6 2 Sach'a quwi , 7 2 Turu pisqu , 8 2 Sipuru , 9 2 Bearnpa Gaston tawañiqin , 10 2 Bearn , 11 2 Hercules (kuyuchisqa siq'isqa) , 12 2 Yanapiruru , 13 2 Kichkarusachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) , 14 2 Parispi Qullananchikpa Qhupuyuqnin (kuyuchisqa siq'isqa) , 15 2 Santa Rosa Limamanta kantun +Pay 2011: 1 2 Sama distritu , 2 2 Taqna distritu , 3 2 Ludmilla Radchenko , 4 2 Yupay yachay Qullqa Kastillanu - Ankash qichwa , 5 2 Alfredo Di Stéfano , 6 2 Puqullay distritu , 7 1 Yupay yachay Qullqa Castellano- Quechua Ancas. +Avi 2011: 1 3 Fransiscanu San Ruman Llachay Wasi , 2 2 Rincunada , 3 2 Hueypoxtla (munisipyu) , 4 2 Mathiyup qillqasqan , 5 2 Samiwa distritu , 6 2 Kapilla distritu , 7 2 Muqiwa distritu , 8 2 Moon siq'i llumpa , 9 1 Janq'uquta (Taqna) +Feb 2012: 1 3 Nøtterøy , 2 2 Rima Rima , 3 2 Yawar t'ayqu , 4 2 T'ikraq , 5 2 Putaqa (sut'ichana) , 6 2 Saqmanakuy , 7 2 Rómulo Sauñe Quicaña , 8 2 Qullqa hirka , 9 2 Chiqllarahu , 10 2 Chaqllaku , 11 2 Awharahu , 12 2 Pamparahu , 13 2 Yuraq Walla , 14 2 Chuma , 15 2 Chincha kastaña , 16 2 Salinas de Garci Mendoza munisipyu , 17 2 Machala , 18 2 Tulkan , 19 2 Wari llaqta , 20 1 Tauri-garay +Xun 2012: 1 2 Xi'an , 2 2 Tianjin , 3 2 Verónika Mendoza , 4 2 Marqus distritu , 5 2 Kiskachay distritu , 6 2 Yuksa , 7 2 Chunwa Runallaqta Ripuwlika , 8 2 Chakrarahu , 9 2 Kashapampa pruwinsya , 10 2 Pikkin , 11 2 Liyun Urqu , 12 2 Sinigal , 13 2 Lagartu , 14 2 Singapur , 15 2 Sri Lanka , 16 2 Qipa pinkuyllu , 17 2 Suwisa , 18 1 Archipiélago de Juan Fernández mama llaqta parki +Xin 2014: 1 2 Salitral k'iti (Sullana) , 2 2 José Emilio Pacheco , 3 2 Nelson Ned , 4 2 Krup , 5 2 Siki , 6 2 Ankash washa waqta , 7 2 T'utura (Quchapanpa) , 8 1 Wankapampa pruwinsya +Feb 2014: 1 4 Anaphilaksiya , 2 2 Lorenzo Bernardi , 3 2 Sochi , 4 2 Qhichwa simikuna Kastilla simipi , 5 2 Altu k'iti , 6 2 Krup , 7 1 Juan Almeida +Feb 2015: 1 3 Ayllu , 2 2 Sajama mamallaqta warikancha , 3 2 Kanatá , 4 2 Tintaya , 5 2 Willkamayu , 6 1 Magaly Solier Romero +Oc 2015: 1 2 Ayllu runakuna pachantin pukllaykuna , 2 2 George Lucas , 3 1 Sondor distritu +Ago 2016: 1 2 Tibet Awtunumu Suyu , 2 2 Naska , 3 2 Naska pruwinsya , 4 2 Piruw , 5 1 Armando Manzanero +Pay 2017: 1 3 Christian Ramos , 2 3 Robert Mugabe , 3 2 Carlos Cáceda , 4 2 Piruw mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchun , 5 2 Adán Balbín , 6 2 Alberto Rodríguez , 7 2 Yoshimar Yotún , 8 2 Pedro Gallese , 9 2 Ricardo Gareca , 10 2 Aldo Corzo , 11 1 Piruwpa Nasiyunal Istadyun +Xin 2018: 1 2 Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin , 2 2 Ramón Valdés , 3 2 J Balvin , 4 2 Fernando Belaúnde Terry , 5 2 Santu Tumas listritu (Kashamarka) , 6 2 Pumata distritu , 7 2 Chukuwitu pruwinsya , 8 1 Katharine Graham +Mar 2018: 1 3 Piruw , 2 2 Martín Vizcarra , 3 2 Yupa ruwana , 4 2 Pedro Pablo Kuczynski , 5 2 Piruwpa umalliqnin , 6 1 Eduardo Picher + +Runa Simi: Tamaulipas suyu + +ECLIPSE - Inti wañuy. +LODO - Mitu, ñiqi. + +Pacha K'Anchay + +Atlantiku mama qucha nisqaqa (kastilla simipi: Océano Atlántico, inlish simipi: Atlantic Ocean) Abya Yalap, Iwrupap, Afrikap chawpinpi mama qucham. + +Siwara (Hordeum vulgare) nisqaqa huk riwi yuram. Phutuchkaq, misk'i murunkunamanta sirwisatam ruranchik. Uywakunatam siwarawan mikhuchinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Siwara. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Siwara + +Katiguriya:Llaqta (Mayukuna marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Mayukuna marka) +"Llaqta (Mayukuna marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Bilhika). +"Pulitiku (Bilhika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Unquy muhu wañuchiq - Wikipidiya + +Agustín Cosme Damián de Iturbide y Arámburu sutiyuq runaqa, icha Agustín de Iturbide (* 27 ñiqin tarpuy killapi 1783 watapi paqarisqa Valladolid (Morelia) llaqtapi - † 19 ñiqin anta situwa killapi 1824 watapi wañusqa Padilla llaqtapi), huk Mishiku mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +1822 watamanta 1823 ñawpaq kuti Miihikupa Hatun Qhapaqnin qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Agustín de Iturbide. +Hatun Qhapaq (Mishiku) + +Chiwanku nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Chiwanku (sut'ichana) rikuy. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pasupakuy + +Runa saqru icha Karka, kichwapi Karkanka nisqaqa runap saqrunmi, tukuy tulluntinkunam. Maypis tullu llika +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Runa saqru. + +Brasil mama llaqtayuq takiq wan takichaq + +2 chaniyuq tikraykuna sanq'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Llikuha (Amazona ochrocephala) nisqaqa Urin Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq lurum, rikch'aq tuywismi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llikuha + +Tiyay Luritu suyu: Hanaq Amarumayu pruwinsya Lagunas distritu; +Chamikuru icha Chamicuro nisqakunaqa Piruwpi, Luritu suyupi, Hanaq Amarumayu pruwinsyapi, Lagunas distritupi, Wallaqa mayup patanpi, tiyaq runa llaqtam, arawaka simita rimaq. +Paykunaqa huk ayllu llaqtapi Wallaqa mayup patanpi tiyanku. +Luritu suyu Hanaq Amarumayu pruwinsya Lagunas distritu + +Paqarisqap/Wañusqap p'unchawnin 16 ñiqin hulyupi 1796 watapi 22 ñiqin phiwrirupi 1875 watapi + +Runa Simi: Huerquehue mama llaqta parki + +Runa Simi: Wachay kamachiy + +Puna khallwa (Haplochelidon andecola) nisqaqa Antikunapi, Punapi kawsaq khallwam. Arhintina, Chili, Buliwya, Piruw mamallaqtakunapim kawsan. +↑ BirdLife International (2008). «Haplochelidon andecola». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 2009-03-24 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puna khallwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puna khallwa + +Kaypi rimasqa: chincha Aphrika +Qillqa: Tifinagh siq'i llumpa +Berber nisqa rimaykunaqa chincha Aphrikapi huk rimaykunam, Aphruasyatiku rimaykunaman kapuq, kimsa chunka hunu rimaqninchá. +Kaymi lliwmanta aswan kaq berber rimaykuna: + +F, f nisqaqa latin siq'i llumpapi suqta kaq sanampam. Qhichwa simipiqa huk rimaykunamanta simikunallapim. + +Queen (inlish simi, "Quya") nisqaqa huk Rock kusituymi, Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq, 1970 watapi paqarisqa Smile kusituy puchukarqaptin. Waqachiqninkunaqa wañusqaña Freddie Mercury, Roger Taylor, Brian May, John Deacon. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kathuliku santu. +"Kathuliku santu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Llaqta qayanqillqa: La Tierra, La Gente, La Luz +Aswan hatun llaqta Castries +Santa Lusiya (Saint Lucia) nisqaqa Chawpi Awya Yalap wat'ankunapi huk wat'am, mama llaqtapas. + +Huwanpa kimsa ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Huwanpa kimsa ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Tercera Epístola de San Juan) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Iwanhilista Huwanpa grigu simipi qillqasqan kimsa ñiqin ipistula kristiyanu masinkunapaq. +Huwanpa kimsa ñiqin qillqasqan, bible.is nisqapi: +Huwanpa kimsa ñiqin qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Huwanpa kimsa ñiqin qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Huwanpa kimsa ñiqin qillqasqan (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Huwanpa kimsa ñiqin qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Huwanpa kimsa ñiqin qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurbanguly Berdymukhamedov. + +Kimsa lantrihas muru rikch'aqchakuna. +Lantrihas (Lens culinaris) nisqaqa huk chaqallu chakra yuram. Chaqallunpi achka prutinayuq murukunatam yanuspa mikhunchik. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun llaqi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun llaqi + +Ransis Galira, nirlandis Galiyunwan, wamp'uranip ñawpanpi, Abraham Willaerts-pa llimphisqan, 17 kaq pachakwatapi. +T'uyuy nisqaqa runap kikinpa kallpanwan, t'uyuna nisqa k'aspiwan wamp'uta kuyuchiyninmi. + +quwiki Katiguriya:Aranway pukllaq (Mama llaqta) + +* sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikibooks +* sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +* sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Runa Simi: Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu + +[qu:Katiguriya:Phallcha yura rikch'aq ayllu]] + +Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +quwiki Katiguriya:Isanka rump'u (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +5 Apostolkunaqa musyayarqanmi Jesuspa kawarimïnin jukläya kanqanta. Kawariyämoq nunakunaqa ëtsa y tullum kawariyämurqan, y yapëmi wanuyarqan. Peru Jesusqa kawarimurqan mana ushakaq y mana wanoq espïritu cuerpuyoqmi (leyi Hëchus 13:34 *). Pëdrum Jesuspaq nirqan "ëtsachö" wanunqanta y "espïrituchö" kawarimunqanta. Jina nirqanmi, Diospa derëcha kaq lädunchö këkanqanta y "angelkuna, autoridäkuna y llapan puëdeqkuna mandädunchö këkäyanqanta" (1 Pëd. 3:18-22, NM). Punta kawariyämunqanqa shumaq milagrum karqan, peru Jesuspa kaqqa mas jatun kaq milagrum karqan. + +Runa Simi: Agallpampa distritu + +Runa Simi: Qatuylla + +Mink'aku: Yachaqaxkunaqa mink'akunanchix tiyan, watunarikuspa, ruwayninchixta apaysinakuspa. Llaxta masikunawanpis, ayllu masinchixkunawanpis mink'arikunallatax, yapanayninkutaqa kutiykuchinallatax kasan. +Andespi marq'a llaxtakunamanta kanan kasan, Andes llaxtamasinchisqa mana t'akarasqachu, ujllachasqa karisanku, ch'ipasqa jina, tinkurikunkupuni. +Kinsa kaxkunapax kanman: Tukuy yachaqakuxkunapax; marq'a llaxta masichixkunapaxpis, yanapakuxkunapaxpis, ayllukunapaxpis, llaxtakunapi qutuchakukunapaxwanpis, yachachixkunapaxwan ima; Yachaqakuy apaykachixkunapaxwan, tukuy runapaxwan ima. +Internet wasi uyayniykuqa may ima simipi wakichikunqa: Castilla simipi, Qhishua simipipis, Ingles simipipis, ujninkuna simipis ima). +P'anqakunata internet wasi uyaykupi ñawirikunapax wakichiy. +Kay masikunawan llank'ay munaspaqa kaypi waturiwax. + +Katiguriya:Llaqta (Ispaña) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Ispaña) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Ispaña). +► Llaqta (Murcia suyu)‎ (3 P) +"Llaqta (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Ispaña) + +Joelpa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Joel) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Joelpa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Joelpa qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Joelpa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Joelpa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Joelpa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +T'aynam llaqta +T'aynam llaqta (Chunwa Republika) +T'aynam (chinu simipi: 臺南; Hanyu Pinyin: Táinán; Wade-Giles: T'ai-nan; Pe̍h-ōe-jī: Tâi-lâm, kastilla simipi: Tainan) hatun llaqtaqa Chunwa Republika mama llaqtap. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: T'aynam. + +Piluta hayt'aq, Pulitiku +Ahmed Ben Bella sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1918 watapi paqarisqa Maghnia llaqtapi - 11 ñiqin ayriway killapi 2012 watapi wañusqa Alhirys llaqtapi). Alhirya mama llaqtayuq Piluta hayt'aq, pulitiku wan Umalliq. + +Benjamin Nnamdi Azikiwe, Zik sutipaq runaqa (* 16 ñiqin ayamarq'a killapi 1904 watapi paqarisqa Zungeru llaqtapi - 11 ñiqin aymuray killapi 1996 watapi wañusqa Enugu llaqtapi). Niqirya pulitiku wan Umalliq. + +6 chaniyuq tikraykuna qhipa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +(qhipa ñiqi) + +Uma llaqta Kuchapampa +Kuchapampa kitilli (kastilla simipi: Parroquia Cochapamba) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Kutupaksi markapi, Sakisili kitipi. Uma llaqtanqa Kuchapampa llaqtam. + +Wayas marka nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Wayakil llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: El Salado fauna risirwa - Churuti kawsaykuska amachasqa allpa + +Runa Simi: Itapúa suyu + +Huk simanapiqa kaymi p'unchawkuna: + +Runa Simi: Kuyuq wankilli + +B. SAMAYKUNA, SACHA WIWAKUNA, RUNAKUNAPASH +E. RUKUKUNA RIMAY YACHAY + +(rusu simipi Tukuy suyukunap proletaryunkuna, huñunakuychik!) +Uma llaqta Moskwa +Tukri simi Rusu simi + 14 tukri simikuna +Kamachiy Susyalista mama llaqta +Hallka k'iti k'anchar +Wankurisqa: Nasyunkunap Huñun, Huñusqa Nasyunkuna, Warszawa paktu, COMECON +¹ Suwit Huñup tukri sutinkuna +Rusya mama llaqta huk ñiqin pachantin maqanakuypi llallisqa karqaptin Hatun Uktuwri Pachakutiy nisqapi 1917 watapi tukusqa Rusu Suwit Republika 1922 watapi Bolshewikkunap Yuraqkunata atiyninpi Susyalista Suwit Republikakunap Huñun tukukuptin Vladimir Lenin sutiyuq kumunista pusaq ñawpaq umalliqninmi tukurqan. Lenin wañurqaptin Yosif Stalin achka watakuna tiranu hina kamachirqan, iskay ñiqin pachantin maqanakuypi Adolf Hitlerpa Alimanyanta atipaspa ancha atiyniyuqmi tukurqan. +Suwit Huñuqa 1991 watakamam karqan, Mihail Gorbachov umalliqninpa tukupusqankama. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Susyalista Suwit Republikakunap Huñun. +Suwit Huñunpi runakunap wiñasqan 1963-manta 1993-kama (waranqa runakunapi). + +Pastasa distritu (kastilla simipi: Distrito de Pastaza) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Datem del Marañón pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Ullpayaku llaqtam. +4 Distritupi paqarisqa runakuna + +Huwan XV, Huwan XV chunka pichqa ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. XV, Italya simipi: Giovanni XV) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † ? ñiqin ayriway killapi 996 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +? ñiqin anta situwa killapi 985 watapimanta ? ñiqin ayriway killapi 996 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan XV. + +Katiguriya:20 ñiqin pachakwata - Wikipidiya +Katiguriya:20 ñiqin pachakwata +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 20 ñiqin pachakwata. +► Paqarisqa 20 ñiqin pachakwatapi‎ (96 K) +► Wañusqa 20 ñiqin pachakwatapi‎ (101 K) +"20 ñiqin pachakwata" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Linux (GNU/Linux) nisqaqa antañiqiqkunapaq llamk'aykuna llikam. Manam suñayanallachu. + +Killapampa pruwinsya - Wikipidiya +Chuqik'iraw, Killapampa pruwinsya +Uma llaqta Killapampa +Killapampa pruwinsya icha Kumbinsyun pruwinsya (aymara simipi: Killapampa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de La Convención) nisqaqa Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Killapampa llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Utishi mamallaqta parki - Machiqinqa ayllu llaqta risirwa - Megantoni mamallaqta willkachasqa +Mayukuna: Willkamayu - Willkapampa mayu +Quchakuna:: +Killapampa pruwinsyapiqa kay yurakunam wiñanku: [1] +Pruwinsyapiqa kay uywakunam kawsanku: [2], [3] +Q'utu k'usillu: +Allpa yaku kawsaqkuna suchuqkunapas : +Challwakuna: 22 laya +Pruwinsyapiqa Ashaninka, Machiqinqa, Piru runa, Qhichwa runakunam tiyanku. +Chuqik'iraw, mawk'a llaqta +Ispiritu Pampa (mawk'a llaqta, 12 ha) +↑ www.parkswatch.org / Machiqinqa ayllu llaqta risirwa (inlish simipi) + +Guo Jingjing 郭晶晶 sutiyuq warmiqa (* 15 ñiqin kantaray killapi 1981 watapi paqarisqa Baoding llaqtapi - ) huk Chunwa mama llaqta saltu wayt'ayuqmi. +2000 watapiqa Apuwasinyuq pukllaykunapi Sydney llaqtapi chunwayuq Wayt'ay saltu warmikunawan. +2004 watapiqa Apuwasinyuq pukllaykunapi Athina llaqtapi chunwayuq Wayt'ay saltu warmikunawan. +2008 watapiqa Apuwasinyuq pukllaykunapi Pikkin llaqtapi chunwayuq Wayt'ay saltu warmikunawan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guo Jingjing. + +Eugene Kal "Gene" Siskel sutiyuq runaqa (January 26, 1946 – February 20, 1999) huk qillqaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gene Siskel. + +Katiguriya:Walla (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Walla (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Walla (Mama llaqta). + +Chiri mit'a icha Chiripacha nisqaqa watapi aswan chiri mit'am. Chiri mit'apiqa suni tutam, pisillataq p'unchawmi, aslla achkiymi. Aswan chiri kaq suyukunapi chiri mit'api qasanmi, rit'inmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Chiri mit'a. + +Köln llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Köln llaqtapiqa 986.168 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Köln. + +Kuchipillan[2][3][4] (Myrmecophaga tridactyla) nisqaqa Awya Yalapi kawsaq sisi mikhuq ñuñuqmi. Lliw pillan (sisimikhuq: Myrmecophagidae) nisqakunamanta aswan hatunmi, 130 sintimitrukama sunim, chupanqa 65-manta 90-kama sintimitru sunim, 25-manta 60-kama kilugramu llasaqmi. +↑ Miranda, F. & Medri, I. M. (2010.0). «Myrmecophaga tridactyla». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 4 ñiqin ayamarq'a killapi 2010 watapi p'unchawpi rikusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kuchipillan + +Palama (Insecta) nisqakunamanta qillqakuna. +"Palama" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tarpuy nisqa mit'apiqa chakra yuranchikkunap murunkunata icha yurachakunatam chakrakunapi allpaman churanchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tarpuy. + +Berlin pirqa (aliman simipi: Berliner Mauer) nisqaqa Alimanya iskay mama llaqtaman kachkaptin Berlin llaqtatam iskay ch'iqtaman rakirqan. +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy tukukurqaptinsi, hatun tawantin atipaq mama llaqtakuna atipasqa Alimanyatas, Berlin llaqtatapas rakinakurqan. Kimsantin kunti atipaqkunaqa - Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Hukllachasqa Qhapaq Suyu, Ransiya - Berlinpa kuntinta hap'ispa kamachiqninkunas karqan. Anti Berlintaq Suwit Huñup hap'isqansi karqan, chaymantataq susyalista Anti Alimanya nisqapas Aliman Dimukratiku Republikap uma llaqtansi tukurqan. Berlinta tukuy muyuriq suyum Anti Alimanyaman kapurqan. +Anti Alimanyap kamachiqninkunam 13 kaq p'unchawpi awustu killapi 1961 watapi chay pirqata iskay Berlin rakipura saywanpi pirqachayta kamachirqan runakunata kuntiman riymanta hark'anapaq. 9 kaq p'unchawpi nuwimri killapi 1989 watapi anti Alimanyapi kamachiy urmarichkaptinmi pirqata musuqmanta kicharqan. Qhipaq killakunapi thuñichirqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:45, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Q'uñi uquchapi + +qu:Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +451 _ _ ‎‡a Chachapuyas pruwinsya‏ + +Runa Simi: Pachaykamay + +Katiguriya:Ñawpa Rimanakuy - Wikipidiya +Katiguriya:Ñawpa Rimanakuy +"Ñawpa Rimanakuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wach'ichkaq runa. Rikbaktsa, Brasil. +Wach'iq nisqaqa t'iwkawan wach'ikunata taripanawan - sallqa uywaman icha awqaman - lluqsichiq chakuqmi icha awqaqmi. + +Khayara [1] (Vriesea maxoniana) nisqaqa Buliwyapi wiñaq yuram. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Khayara + +Kamasqa 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1592 watapi. +Mishiku Victoria llaqta +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Luis Potosí. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (SL Benfica) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (SL Benfica) +"Piluta hayt'aq (SL Benfica)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kaypi rimasqa: Piruw (Amarumayu suyu) +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Amarumayu suyu) +Chachapuya runashimi nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Amarumayu suyupi (Piruwpi) rimasqa. Kastilla simip ancha chikichasqanmi k'iti rimay. +Luya pruwinsyapi kaq Kunila llaqta qhipaq Chachapuyas qhichwa rimaq llaqtam, wawakunapas qhichwataraqchá yachakun. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Iwrupa). +"Mayu (Iwrupa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay sintakunatam riqsinchik: +Chukchakunata watanapaq sinta, qhaway wincha; +Rikch'a waqaychana sinta (widyu sinta, kuyuq rikch'akunata waqaychanapaq); + +Manuel Arturo Odría Amoretti icha Manwil Arturu Uriya Amuritti ( Runa simipi) [1] sutiyuq runaqa (*26 ñiqin ayamarq'a killapi 1896 paqarisqa Tarma llaqtapi - †18 ñiqin hatun puquy killapi 1974 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. +29 ñiqin kantaray killapi 1948 p'unchawpis huk awqaq pusaqkunawan José Luis Bustamante y Rivero sutiyuq Piruwpa umalliqninta wamink'a maqaypi kamachinamanta qarqurqan. Allpa wira ruruchina, huk hatun ruruchinakunatam llaqtarirqan. +Llaqtahuñuypa kancha (1952) +Alli qillayta chaskiyaq llamk'akuq runakuna +Pukyu willanakunakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruw Umalliq +Katiguriyakuna: +Umalliq (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:13, 26 ini 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Bibliapita yachakunapaq: ia 6 kaq cap. 1-14 kaq pärrk. (30 min.) +Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq (2016 wata 4-10 de enëru) + +Ñawpa rimaykuna, Ecuador llaktapika utkatami chinkarikun, imashinami allpapachapak shuktak kuskakunapi chinkarishka shinallatakmi chinkarinka. Chay Chimborazo markapi, yalli kichwa shimipi rimak kashkamanta, 1994 watapi 92% patsakri mama shimipi rimak karka, 2004 wtapika 30% patsakri runakunallami kichwa shimita rimak karka. Taripaykunapi rikukpika yapami kan. + +quwiki Antikuna q'asa + +Runa Simi: Ika pruwinsya + +Mama llaqtap hawan 1285 km² + +(19) Runasimi – "Vocabulario / Simi Taqe / Simi Taqi / Simikuna / Shimikuna". + +▪ Runa Simi: 25 ñiqin hatun puquy killapi + +Kay Cochabamba ukhupiqa tukuy laya misk'i mikhuna tiyan, chunka suqtantin provinciasninpi mikhunaqa mana pisinchu, imitapis kanpuni wayk'urinapaq, wisata, sunquta qhallallarichinapaq. +Wathiya ruwayta yacharikunaJallp'a tarpuq runaqa papata allaytawan wathiyataqa ruwarinkupuni. Paykunaqa puquyta allarquytawan misk'i misk'ita mikhurikunku, wathiya ruwayqa may unaymantapuni. Kay ruwaywanqa kawsayninkuta kallpachanku, wawakunatapis sumaqta uywanku. +Mizque Taboada comunidadpi, sapa wata San Isidro raymi chunka phichqayuq (15 de mayo) p'unchayta ruwakun, tata Isikuq jallp'anta llank'arinku yuntasta mansuyachinankupaq, chaqras sumaq puqunanpaq. Tata Isiku musquchan nin runastaqa milagro jaywananpaq, urqu wakasta manaraq llank'ay yachasaptin, paywan amansaq kasqanku, yunta sumaq edukasqa kananpaq. + +Runa tukuy ninankuna: + +Hamachi[1] (genus Iris) nisqakunaqa huk rikch'ana ch'ulla phutuy raphiyuq yurakunam, 200-chá 280-chá rikch'aqniyuq. +Rikch'aqkuna +Kaymi huk rikch'aqninkuna: + +quwiki Urin Qaranqa pruwinsya + +Papa yura rikch'aq ayllu (Quechua) +quwiki Papa yura rikch'aq ayllu + +Lagunas kantun (kastilla simipi: Cantón Lagunas) nisqaqa Buliwya suyupi juk kantunmi, Uru Uru suyupi, Sajama pruwinsyapi, Karanka Kurawara munisipyupi. Uma llaqtanqa Lagunas llaqtam (305 runa, 2001 watapi). +3 Kantunpi paqarisqa runakuna +Ruphasqa Tampu (saywapi: Chili - Buliwya) +Kantunpi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Karanka Kurawara munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Wintu (Aymara simi,[1], kastilla qillqaypi Vinto) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Killaqullu pruwinsyapi, Wintu munisipyup uma llaqtanmi. + +Tiyakuynin Anqash suyu, Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu +Rinrihirka (kastilla qillqaypi: Rinrihirca / Rinrijirca) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Yuraq Hankapi, huk rit'i urqum, Waylas pruwinsyapi, Santa Krus distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.810 mitrum aswan hanaq. + +Paraná suyu (purtuyis simipi: Estado do Paraná) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Curitiba llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paraná suyu. + +Kay pacha paqarisqa 31 ñiqin anta situwa killapi 1936 watapi +Kaypi paqarisqa La Paz, Buliwya +Jorge Sanjinés sutiyuq runaqa (31 ñiqin anta situwa killapi 1936 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi) huk buliwyanu kuyu walltay pusaqmi. +Jorge Sanjinés sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +(Pasiphiku mama qucha-manta pusampusqa) + +2010 watakuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +2010 watakuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +2010 watakuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +İzmir llaqtaqa Turkya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Iowa nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Des Moines llaqtam. + +Qhapaq Raymi + +2 chaniyuq tikraykuna raqra kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +400 0 _ ‎‡a Gotthold Ephraim Lessing‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq qillqaq‏ + +7Chaymantami Juanqa, achka fariseo, saduceo runakuna, pay shutichinanpaq ĉhaqta rikarqa niran: + +quwiki Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ikwadur) + +Runa Simi: C + +Runa Simi: Puriq quyllurcha + +Chuqlluqucha jisk'a suyuxa, Wankawillka jach'a suyu + +4 p'unchaykuna + +2 chaniyuq tikraykuna k'anchilla kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'anchilla1k'anchilla2 + +Chincha wanu nisqa wat'akuna +Wanay wanu nisqaqa huk chalapi kawsaq, wanay nisqa pisqup wanun, lliwmanta aswan allinmi. Piruwpa chalanpi ancha achka wanay wanum karqan. Chaymantaqa aswan puchukasqañam. + +Kamarisqa 1 ñiqin ayriway killapi 1908 watapi +CA San Lorenzo de Almagro (Club Atlético San Lorenzo de Almagro) nisqaqa huk arhintinu piluta hayt'ay klubmi. Buenos Aires wamani. +Kamasqa 1 ñiqin ayriway killapi 1908 watapi, Bajo Flores, Buenos Aires wamani. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: CA San Lorenzo de Almagro. + +Uma llaqta Laraw +Laraw distritu (kastilla simipi: Distrito de Laraos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Laraw llaqtam. +Laraw distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Laraw k'iti rimaytam. Kunan pachataq aswanta kastilla simitam rimanku. + +Qasa nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Q'asa nisqaqa iskay urqupura kaq purinam, urqukunap iskaynintin kinraypi kaq qhichwakunata ñanwan t'inkiq, urqup pikchunmanta aswan hurin kaq, qhichwamantataq aswan hanaqmi. + +Tinkurachina siwikuna 1° 23′ 10″ N, +Wolf wat'a (kastilla simipi: Isla Wolf, inlish simipi Wolf Island icha Wenman) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk wat'am, Pasiphiku mama quchapi. + +Chincha kastaña (genus Castanea) nisqakunaqa Chinchay Awya Yalapi, Iwrupapi, Asyapipas wiñaq sach'akunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chincha kastaña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chincha kastaña + +Luqma, Lukma, Ruqma icha Rukma (Pouteria lucuma) nisqaqa huk wayuq yuram. Rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Luqma +Luqma yura rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ukranya) - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ukranya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ukranya). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ukranya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anta situwa killa. +"Anta situwa killa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin winkuy Kastillanu simipi: + +Muruni (ransis simipi: Moroni, arabya simi:موروني‎ Mūrūnī ) nisqaqa Kumurakuna mama llaqtap uma llaqtanmi, 30 km²-yuq. +Muruni llaqtapiqa 63 700 runakunam kawsachkanku (2008). + +Piruwanu Sach'a-sach'a Kururanapaq Runallaqtapura Tantanakuy - Wikipidiya +Piruwanu Sach'a-sach'a Kururanapaq Runallaqtapura Tantanakuy +Piruwanu Sach'a-sach'a Kururanapaq Runallaqtapura Tantanakuy, kastilla simipi Asociación Interétnica de Desarrollo de la Selva Peruana (AIDESEP) nisqaqa Piruwanu Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kaq ayllu runakunap tantanakuyninkunap hatun tantanakuyninmi. +Juan Velasco Alvaradop kamachinanqa 18 ñiqin inti raymi killapi 1974 watapi Ley de Comunidades Nativas (Nº 20653) nisqawan, 11 kaq uma rakinwan, Piruwpa Amarumayu sach'a-sach'a suyunpi kawsaq runa llaqtakunap allpankunata amacharqan hatun akuna ruruchinap mana hap'inanpaq. Chay pacha ayllu runakunap musuq tantanakuyninkunam paqarirqan. +1979, 1980 watakunapi Ashaninka runakunap CECONSEC-nin (Central de Comunidades Nativas de la Selva Central), Shipibo runakunap FECONAU-nin (Federación de Comunidades Nativas de Ucayali), Evaristo Nugkuag Ikananpa pusasqan Awahun runakunap CAH-nin (Consejo Aguaruna y Huambisa) 1980 watakunap qallarisqanpi AIDESEP sutiyuq hatun tantanakuytam kamarirqan. 27 ñiqin aymuray killapi 1985 watapi Piruw mama llaqta riqsirirqanmi. +1993 watapi kamarisqa musuq piruwanu hatun kamachiwan chay allpakuna manañam amachasqachu kachkan. +9 ñiqin ayriway killapi 2009 watapi AIDESEP tantanakuypi wankurisqa ayllu runakuna Bagua llaqta k'itipi sach'a-sach'a suyupi allpa wira ruruchinata hark'anapaq mañaspa sayakurqanku. Umalliq Alan García wardyankunawan chay sayariyta sarupaptin kimsa chunkamanta aswan runakunam wañurqanku, pachak pichqa chunkataq k'irisqam karqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:39, 10 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Cabañas suyu + +Runa Simi: K'aki + +Omara Portuondo Kuba mama llaqtayuq takiq + +mayu hark'a + +quechua: Hukllachasqa Qhapaq Suyu (Runa Simi) + +ch'aqllay, t'aqllay, k'akllanchay, qallanchay. tr. Abofetear. Dar de bofetadas. + +Llaqta (Quechuas) - 1% + +Bibliapita yachakunapaq (30 min.): ia cap. 14 § 14-22 y yarpachakunapaq tapukïkuna. + +Runa Simi: Zamora llaqta + +Anqash suyupi +Uma llaqta San Luis llaqta +Carlos Fermín Fitzcarrald pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Carlos Fermin Fitzcarrald jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Carlos Fermin Fitzcarrald) Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa San Luis llaqtam. +Kay pruwinsyaqa Carlos Fermín Fitzcarraldmantam sutichasqa. +Carlos Fermín Fitzcarrald pruwinsyapiqa kimsa distritum: + +Santiago Wari pruwinsya - Wikipidiya +Sebastián Pagador pruwinsya / Santiago Wari pruwinsya +Uma llaqta Santiago Wari +Uru-Uru suyup pruwinsyakuna +Santiago Wari pruwinsya icha Sebastián Pagador pruwinsya (aymara simipi: Sebastián Pagador jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Sebastián Pagador) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Uru-Uru suyupi, juk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Santiago Wari llaqtam. +Urqukuna: Asanaki - Ch'iyar Jaqhi Walla: Asanaki walla +Mayukuna: Jach'a Juqhu - Qullpa Jawira +Quchakuna: Puwpu qucha +Pruwinsyapiqa aswanta Aymara, Qhichwa runakunam tiyanku. +Santiago Wari pruwinsyapiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Santiago Wari munisipyu (= Sebastián Pagador pruwinsya): yupaykuna, saywitu +Pruwinsya (Uru Uru suyu) + +Tiyay Brasilpi: Amarumayu suyu (Brasil), Atalaia do Norte munisipyu. +Piruwpi: Luritu suyu Rikina pruwinsya, Yaquerana distritu +Mayuruna, Mayoruna icha Matis nisqakunaqa, Matsé nikuq, Brasilpi, Amarumayu suyupi, Atalaia do Norte munisipyupi, Piruwpipas, Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi, Yaquerana distritupi, tiyaq runa llaqtam, panu rimaykunaman mayuruna simita rimaq. +Paykunaqa 10 ayllu llaqtapi, kay mayu patakunapi tiyanku: +Kuruka mayu, Yawari mayu (Brasilpi, Atalaia do Norte munisipyu, Amarumayu suyu (Brasil). 696-chá runa) +Amarumayu suyu Atalaia do Norte munisipyu +Luritu suyu Rikina pruwinsya Yaquerana distritu + +Philimonpaq qillqa (kastilla simipi: Epístola a Filemón) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan ipistula Philimon sutiyuq masinpaq. +Philimonpaq qillqa, bible.is nisqapi: +Philimonpaq qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Philimonpaq qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Philimonpaq qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Philimonpaq qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Philimonpaq qillqa, bibles.org nisqapi: + +(Ruraq rimanakuy:虞海-manta pusampusqa) +Qallarinaykipaqqa kay p'anqakunatam qhawaykiman: +Rimachinapi qillqaspaykiqa, ama qunqaychu tawantin tilde nisqa ~~~~ sananchakunawan silq'uyta. +Napaykullayki masiy. China uywamanta qillqatam wandalucharqanki. Ama chayta ruraychu. Qhichwa simita mana rimaspaykiqa, kay Wikipidiyapiqa ama kayta ruraychu. Wakiyki ruraqkunata ama kamiychu. + +Mama llaqta Bahamas +Nassau (inlish simipi: Nassau) llaqtaqa Bahamas mama llaqtap uma llaqtanmi. Nassau llaqta 210 832 runakunam kawsachkanku (2006). +Albany, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Winston-Salem, Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Sanancha nisqaqa, Sanapa, Unancha, Unanchiy, Chimpu icha Tuyru nisqapas (kastilla simipi: señal, signo, grigu simipi: σύμβoλoν, chaymanta kastilla simipi símbolo, latin simipi: signum) ima rikch'acha hina siq'isqapas icha rimasqapas, ima hatun, saphisapa, sasalla sut'inchana, haqi, mana rikunalla icha mana uyarinalla kaqmanpas t'upsiq. +Qillqapi sanancha: sanampa (letra), sapaq sanancha (qillqa unancha .,;:?!); +Mamallaqtap sananchankuna: unancha (p'achamanta rurasqa sanancha), wallqanqa sanancha (ñawpa pacha wallqanqa nisqa amachana ayñipi llimphisqan rikch'a) + +Tiyay Buliwyapi: Beni suyu, Iténez pruwinsya, Baures munisipyu; Santa Krus suyu; +Kayman purin: Mamuriy mayu (Sorpresa llaqtapi) +Purimuq mayukunap k'iti hawan: 266.460 km² +Lluq'i purimuq mayukuna: Alegre mayu, Q'umir mayu, Parawa mayu, Yuraq mayu, Machupu mayu +Iténez mayu (kastilla simipi: Río Iténez (Buliwyapi), Rìo Guaporé (Brasilpi)) nisqaqa huk mayum, Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, Iténez pruwinsyapi, Baures munisipyupi Santa Krus suyupipas, Brasil mama llaqtapipas. + +1915 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam). + +K'iri icha Ch'uqri nisqaqa runap, uywap icha yurap kurkunpi huk waqllichisqam, qarapi, huk tiyakunapi. Runap k'irinqa yawarchanmi. Kikinmanta hampikunapaqqa yawar ch'akispa khutunmi. Hatun k'irikunataqa hampi kamayuqpa sirananmi. + +Huklla sach'a kurkumanta kanuwa, El Nido, Philipinakuna. +Kanuwa nisqaqa huklla sach'a kurkumanta, k'ullumanta icha yura qaramanta rurasqa t'uyuna wamp'um. + +Tikraynin raqhasqa Kastillanu simipi: + +Punchu (poncho) nisqaqa millmamanta awasqa kurkupaq sikllalla churana p'acham, huklla umapaq t'uquyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Punchu. + +Uma llaqta Ayu +Ayu distritu (kastilla simipi Distrito de Ayo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Ayu llaqtam. + +Qhatuyqa allinmi. Qhatiraqa manam saqrachu. Ichataq kaypi ama kachunchu. Ama Wikipidiyapi kachunchu. +Ñuqa Wikipidiyata kamarirqaspay, qhatirasapa qullqi kapupuy ruruchinamanmi tukurichiyta atirqayman, ichataq ima wakin kaqtapas kamarikurqani. Chaymantapacha watakunapi ñak'a-ñak'aytam llamk'ayku pay ñañupas k'ichkipas kananpaq. Ruranaykutaqa hunt'aykum, q'upatataq wakiykunamanmi saqiyku. +Llapa kayta ñawiriq runa pichqa dularta qaraptinmanqa, huk watapi huklla p'unchawmi qarawanapaq mañanayku tiyanman. Ichataq manam llapa runachu qarayta atinchu, manam llapa runachu qaranqa. Chayqa allinmi. Sapa wata chayllañam runakuna qarayta kamarikun. +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Truhillu pruwinsya + +qhapaqkuna.org + +Runa Simi: Apay p'uruña + +Runa Simi: Tapuna unancha + +Andrew Jackson Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku + +Runa Simi: K'utuna + +tukuy llaqtapi runakuna ñakasqanta, + +Hendrik Antoon Lorentz sutiyuq runaqa (18 ñiqin anta situwa killapi 1853 watapi paqarisqa Amhem llaqtapi - 4 ñiqin hatun puquy killapi 1928 watapi wañusqa Haarlem llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. +Churinkuna: Alma mater: Leyde Yachay Sunturnin + +Cardenal Caro (Kastilla simipi: Provincia Cardenal Caro) nisqaqa O'Higgins suyupi (Chilipi) huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Pichilemu llaqtam. + +Siracusa (Siracusa simipi: Saraùsa; mawk'a grigu simipi: Συρακούσες, Συρακούσαι Syrakúsai) llaqtaqa Sicilia wat'api, Italya mama llaqtapi, kan, Siracusa pruwinsyap uma llaqtanmi. 2005 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Llaqta (Sicilia) +Llaqta (Siracusa pruwinsya) + +Paqarisqa Urasuyu, 28 ñiqin kantaray killapi 1466 watapi, +Wañusqa Suwisa, 12 ñiqin anta situwa killapi 1536 watapi, +Rurasqankuna Dyusmanta yachachiq, Yachay wayllukuq, qillqaq +Desiderius Erasmus sutiyuq runaqa Desiderius Erasmus Roterodamus ( Desiderius Erasmus of Rotterdam ) (* 28 ñiqin kantaray killapi 1466 watapi paqarisqa Rotterdam llaqtapi - 12 ñiqin anta situwa killapi 1536 watapi wañusqa Basel llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtayuq kathuliku Dyusmanta yachachiqsi, qillqaqsi yachay wayllukuqpas karqan. +Rotterdam llaqtapi paqarisqa runakuna + +Zuid-Holland nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Zuid-Holland, kastilla simipi: Holanda Meridional. +Uma llaqtanqa Den Haag llaqtam. +Zuid-Holland pruwinsyapi munisipyukuna llaqtakunapas +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zuid-Holland pruwinsya. + +Awacha turrikuna, New York llaqtapi. +Rawrachkaq Awacha turrikuna, 11-IX-2001 p'unchawpi. +Awacha turrikuna (inlish simipi: Twin Towers) icha Pachantinpa Qhatuna Chawpin (World Trade Center) nisqaqa New York llaqtapi ancha hatun, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi lliwmanta aswan hatun wasikunam karqan. +11 ñiqin tarpuy killapi 2001 p'unchawpiqa terroristakuna New York llaqtapi pitu hatun wasintintam (World Trade Center, New York Twin Towers nisqata), Washington DC llaqtapi maqanakuy ministiryup (Pentagon nisqap) huk rakinta suwakusqa antankakunawan thuñichirqan, achka waranqa runakunatam wañuchispa. Chaymantam George Walker Bush terrorismu hayu maqanakuyta rimarirqan. + +Ukupasiun: Awqaq pusaq Arhintina Awqaq suyupi Hiniral; Piruw Awqaq suyupi Mariscal. +Mariano Pascual Necochea sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin tarpuy killapi 1792 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - 5 ñiqin ayriway killapi 1849 watapi wañusqa Miraflores, Lima llaqtapi), Arhintinu mama llaqtaq awqaq pusaq pulitikupas, Uralan Abya Yalapi mamallaqtakunap Ispañamanta qispichiqnin Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuypi, kamarikuspa kunan kachkaq mama llaqtakunapaq awqarqan, Arhintinapaq, Chilipaq, Piruwpaqpas. + +Victoria llaqta - Wikipidiya +Victoria llaqta +Victoria llaqta (kastilla simipi: Ciudad Victoria) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Tamaulipas suyu wan Victoria munisipyu uma llaqtanmi. +José Escandón y Helguera kamasqa 6 ñiqin kantaray killapi 1750 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Victoria. + +Ñukñu[1][2] icha Wilali,[1][2] kichwapi Ñuñu[3] nisqaqa warmip icha china uywap ñuñunkunamantam paqarin. Chaywanqa mamaqa wawanta ñuñun. + +Qallawa tawqa Kinray q'illaykuna +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 11, 5, d +Iñuku illwa (yupasqa) 165 pm +Uma qillqa: Qullqi q'illay qallawap isotopunkuna +Qullqi, Ag (latin simipi: Argentum) nisqaqa huk q'illaymi, allpapiqa llump'aymi icha t'inkisqa chuqin. +Qullqitaqa achala, suñayapas ruranapaq llamk'achinchik. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Qullqi q'illay. + +Glacier mamallaqta parki (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Glacier mamallaqta parki +Glacier mamallaqta parki nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi, Montana suyupi, huk mamallaqta parkim. + +Phisika[1] (grigu simipi Φυσική, chaymanta kastilla simipi física; grigu simipi φύσισ (phisis), "sallqa, pachamama") icha Pachasimi[muchusqa pukyu], kichwapi Pachaykamay[2] nisqaqa imayaymanta, michakunamanta yachaymi. + +Imarayku thuñisqa: Pacha kuyuy, Krusada awqaqkunap hap'isqan puchukuna + +Kay tukuy Abya Yalapi kawsay runakunami ukhu yuyaytaka charishkanchik, chay hatun ukhu yuyaykunami wañurishpa shamukushka. Chaykunamantami ñukanchikka yachakkuna, Yuyakkuna, Amawtakuna killkashpa shamushkakuna. + +llaqtan llaqtan José Maria Arguedas liyiyqasmanta[1] + +Runa Simi: Tuqti + +Uruya llaqta + +www.phisqa.com + +14 k 0 0 Qhapaq p'anqa +12 2 2 0 10 520 Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya +1 1 94 94 94 Katiguriya:Piluta hayt'aq (West Ham United FC) +1 1 54 54 143 Katiguriya:Piluta hayt'aq (Manchester United) +7 1 1 167 167 167 Katiguriya:Hampikamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +6 1 1 66 66 66 Katiguriya:Ruruchiqkuna (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +4 1 1 71 71 1.5 k Conguillío mama llaqta parki +4 1 1 68 68 1.5 k Villarrica mama llaqta parki +2 1 1 96 96 96 Katiguriya:Piluta hayt'aq (Newcastle United FC) +3 1 1 66 66 66 Katiguriya:Hatun yaya (Mama llaqta) + +Huk urpichatam uywakurqani (Takina qillqasqa - Melodía) +[Qallarina qillqapi, "Huk urpichatam uywakarkani" ñispa qillqarqan.] +Kay takimantaqa Daniel Alomía Robles-pa "Kuntur phawan" ñisqa takinanpa qallariynin hamunsi. Takinaqa Shawsha llaqtamantas. Chaywanpas, simikuna rimasqaqa Chanka (Ayakuchu) rimaypim. +Huk urpichatam uywakurqani - Runasimipi (Shawsha llaqtamantas, Chanka rimaypim) +(Ima hinataq Shawsha rimaypa qillqayninta t'uqyay?) +Kay takinawanqa kay qatiq harawipas takikun: Ñust'akunap takin. +Mana uywanaqa, raphran hunt'asqa phawarikapun, +Kay takikunaqa Shawsha Wanka rimaypipas. Paqtataq, qhawarikuy: Shawsha rimaypiqa, "q" siq'ipaq [h] ñispa rimanchik (kastilla simipi "j" hina). + +K'uichi P'unchay + +Inka Garcilaso de la Vega (Gómez Suárez de Figueroa), (* 12 ñiqin ayriway killapi 1539 watapi watapi Qusqu llaqtapi paqarisqa - 23 ñiqin ayriway killapi 1616 watapi Córdoba llaqtapi Ispañapi wañusqa, Inkakunap kawsayninmanta Ispañulkunap atisqanmantapas achkata qillqarqan. +Taytanqa Ispañamanta Garcilaso de la Vega karqan, Mamantaq Chimpu Uqllu, Wayna Qhapaq inkap kuchan. Taytan wañuptinsi, Garcilasoqa Ispañata mitmarqan. Qhichwa simi mama simin kaptinpas, "Comentarios Reales de los Incas" ñisqata kastilla simipi qillqarqan. +Inkakuna qapaq rimapaykuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inka Garcilaso de la Vega. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Witnam) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Witnam) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Witnam). +"Uma kamayuq (Witnam)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Stoke-on-Trent nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Stoke-on-Trent. + +Uma llaqta Bolzano +Urin Tirul icha Bolzano pruwinsya nisqa pruwinsyaqa (italya simipi: Alto Adige, provincia di Bolzano, aliman simipi: Südtirol, Provinz Bozen) nisqaqa Italyap lliwmanta aswan chincha pruwinsyanmi, Trentino Urin Tirul suyup chincha rakinmi. +Uma llaqtanqa Bolzano llaqtam. +Kunankamapas Urin Tirulpiqa achka aliman rimaqkunaraqmi, antinpitaq ladin simitapas rimanku. +Aswan hatun llaqtakuna: +Pruwinsya (Italya) +Pruwinsya (Trentino Urin Tirul) + +Mama llaqta Shamayka +Kingston (inlish simipi: Kingston) llaqtaqa Shamayka mama llaqtap uma llaqtanmi. Kingston llaqta 660 000 runakunam kawsachkanku (2005). +Kalamazoo, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Llaqta (Shamayka) + +2 chaniyuq tikraykuna mak'alli kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paqaypampa distritu +Paqaypampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Pacaipampa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Ayawaka pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Paqaypampa llaqtam. + +Paqarisqa USA, 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1835, +Wañusqa USA, 21 ñiqin aymuray killapi 1910, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Tom Sawyer +Samuel Langhorne Clemens sutiyuq runaqa, icha Mark Twain (* 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1835 watapi paqarisqa Florida llaqtapi - † 21 ñiqin ayriway killapi 1910 watapi wañusqa Redding llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Tom Sawyer nisqa kawsay rikch'anmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mark Twain. + +Pratibha Devisingh Patil (hindi simipi: प्रतिभा देवीसिंह पाटिल sutiyuq warmiqa (* 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1934 watapi paqarisqa Nadgaon (Indya) llaqtapi - ) huk Indya mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +2007 watamanta 2012 watakama ñawpaq kuti Indyapa Umalliqnin karqan. + +Potenza llaqtaqa Basilicata suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Runa Simi: Otomanki rimaykuna + +34. La Paz Kusisqa Warmi + +1Jesusmi, Dyusta adurananllapa wasipi, rikakuyaran kusa imayjun runakuna, ufrindanta kajunkunaman itatinllapa. + +K'AQLLATULLU + +—Chiqapta Dyuspa Wamran karqa, kay rumikunata willay tantakunapaq tikrakananpaq nir. + +quwiki Hatun llaqta + +Ruraqpa rakiqunantaqa manam kamariykuchu, pukyunta takyachiyta mana atispaykum. Qhawariy, ruraykachay cookie nisqata atichispa kay p'anqata musuqmanta chaqnamuspa. + +1.3 Kaqlla Simikuna + +Jorge A., QHARA QHARA SUYU + +Runa Simi: Sawaya pruwinsya + +Runa Simi: Quyllurchawwan qallarisqa wakllanwata + +Rurukuna (Panama mama llaqtapi sach'a-sach'amanta). +Ruru nisqaqa yurakunap tuktunmantam paqarin. Rurupiqa murukunam. Chay murumantaqa musuq yuram yurin. +Misk'i rurukunataqa wayu, puquqnin yurakunatataq wayuq, sach'akunatataq mallki ninchikmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruru. + +Jututu icha uchuy pariwana (Phoenicoparrus jamesi) nisqaqa huk Qullawpi, qucha patapi, kawsaq pariwanam, huk pisqum. +Jututukuna, Asnaq qucha (Chinchay Lipis), Buliwya + +Tepic nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Nayarit suyu wan Tepic munisipyu uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tepic. + +Josep Maria Carreras i Coll sutiyuq runaqa ( 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1946 watapi paqarisqa Barcelona llaqtapi), huk Ispaña mama mmaqrtayuq Opera takiqmi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Josep Carreras. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Kirkisuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Kirkisuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Kirkisuyu). +"Uma kamayuq (Kirkisuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu nisqa +Tikraynin nisqa Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Pulunya). + +Mama llaqta Ransiya Alhirya +Mamallaqtapura pukllasqankuna 108 [1] +Zinedine Yazid Zidane sutiyuq runaqa, icha Zizou (23 ñiqin inti raymi killapi 1972 watapi paqarisqa Marseille llaqtapi - ) huk Alhirya Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +↑ FIFA 10 ñiqin anta situwa killapi 2006 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zinedine Zidane. + +Katiguriya:Qillqaq (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Brasil). +"Qillqaq (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Kanada). +"Qucha (Kanada)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Logroño (kastilla simipi: Logroño) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Morona Santiago markapi, huk llaqtam, Logroño kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Logroño kiti + +Runa Simi: Philipinakuna + +Pacha K'Anchay + +Runa Simi: Palpa pruwinsya + +Alphospaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Alphos" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Semana Qhapaq Ñan 2016 + +Kuntisuyu icha Quntisuyu nisqaqa ( kastilla simipi Contisuyu qillqasqamanta t'ikrarasqa) - manañam allin t'uqyaytachu riqsinchik - Tawantinsuyup kuntinpi suyunsi karqan. +Uma llaqta: + +Ch'uya Ispiritu aliguriya, San Pidru Basilikapi, Roma llaqtapi. +'Ch'uya Ispiritu (Chuya Espiritu),[1] Ch'uya Ahayu (Ch'uwa Ajayu)[2] icha Santu Ispiritu (Santo Espiritu,[3] grigu simipi: Άγιον Πνεύμα [Ágion Pneúma], latin simipi: Spiritus Sanctus, kastilla simipi: Espíritu Santo) nisqaqa kristiyanu iñiypi iñiq runakunata pusaq Dyuspa ispiritunmi, Kimsantin Dyuspa huk rikch'aynin (υπόστασις [ypóstasis]) kaspa. Maypis Hutsannaq hayni ( Ankash qalluchaw). Ispiritu santu niyan kuurakuna. +Dyuspa Simin Qillqa Ch'uya Ispiritumanta kaykunatam willawanchik: +Pintikustis p'unchawpi Ch'uya Ispirituqa iñiq runakunaman hamuptin, wakin simikunata rimaspapas siminkunata hap'inakurqan (Rurasqakuna 2:4 ). +↑ Rurasqakuna 2:4 (Ayakuchu Chanka runasimipi) +↑ Rurasqakuna 2:4 (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +↑ Rurasqakuna 2:4 (Qosqo qheswa simipi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'uya Ispiritu. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:46, 22 ini 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qayna Miercoles p'unchaymanta pasaqta rrit'i rrit'ishan hinaspan chaqra llank'asqakunata p'anpaykapun papakunata, oqata, isañuta, sebadakunata ima, chaytaqmin pasaqta llakikushanku ayllu runakuna. + +Juneau (inlish simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam, Alaska suyup uma llaqtanmi. Juneau llaqtapiqa 30.988 runa (2008) tiyachkan. + +Katiguriya:Qucha (Hunin suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Hunin suyu) +"Qucha (Hunin suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kaypi rimasqa: Ransiya, Bilhika, Suysa, Luksimbur, Kanada, Ayti mama llaqta, Afrikapi kasqa ransis kulunyakuna (tukri simi), Wanuwatu, Yibuti +Ransis simi,[1] Fransis simi icha Ransiya simi nisqaqa huk romanu simim, latin simimanta paqarisqa. Fransiya mama llaqtapi yurispa, fransis atipaqkunaqa lliw Tiksi muyuntinpi, Kanadapi, Afrikapipas mast'arqan, chaypi rimasqa simikunata anchuchispa. +Kunanqa purtuyis simitaqa kay mama llaqtakunapim rimanku: +Afrika mama llaqtakunapi ufisyal rimay + +Irupana (kastilla simipi: Irupana) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Urin Yunka pruwinsya, huk llaqtam, Irupana munisipyup uma llaqtanmi. +Irupana munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF; 687 kB) +Llaqta (Urin Yunka pruwinsya) + +Anta distritu (kastilla simipi: distrito de Anta) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Anta pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Anta llaqtam. + +Chankaka nisqaqa achka chullusqa asukarniyuq, ancha misk'i puriqllam, misk'i wirumanta icha rimulachamanta asukar ruraptinku paqariq. + +Runa Simi: Wisconsin suyu + +Huallaga-Quechua (Wallaqa Runashimi) + +Runa Simi: Caaguazú suyu + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Pusapuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +kusikuy sunqu, manam manam, llanqachu kanqa + +Doris Loayza runasimi rimaq kan. Pay Llamellin llaqtapi paqariran. Llamellin llaqta Peruq orqokunanpi kashan. Runasimi rimaspa, pay ancha kusisqa kashan. Runasimi rimaspa, Dorisman costumbrekunata, naturalezata ima, yuyachin. 2007pi, Doris Nueva Yorkman hamuran. Kaypi, pay arte proyectokunata warmakunawan ruwashan. Doris artewan, willakunawan ima, yachachishan. Sapa wata, pay Llamellin llaqtaman kutimpunpuni. Haqaypi, pay runasimi rimaq warmakunaman arteta yachachin. Hamuq watakunapi, pay Llamellin llaqtapi mosoq arte wasita ruwayta munanman. Chay arte wasi runasimita hark'apanqa, chaninchanqa ima. 2012pi, pay estudios andinosmanta maestriata ruwanqa. + +Runa Simi: Siwilla + +Wuliwiya Mamallaqta (qhichwa simi) +Wuliwya Suyu (aymara simi) +Wuliwiya Achka aylluska Mama Llaqta +• Tinkurachina siwikuna Chuqichaka +Aswan hatun llaqta Santa Krus llaqta (2006) +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 87º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 102º +Wuliwiya icha Qullasuyu nisqaqa Urin Awya Yalapi mama llaqtam. Kastilla simipi: Bolivia. Uma llaqtakuna Chuqichaka Chuqiyapupas. +2 Llaqta pusay Rakiy +3.1 Runa llaqtakuna +3.1.1 Pachan runakuna +3.2 Rimaykuna +4 Astawan hatun llaqtakuna +5 Mama llaqta +9 Llaqta taki +Amachasqa sallqa suyukuna: Puliwyapi amachasqa sallqa suyukuna - mamallaqta parkikuna risirwakunapas +Llaqta pusay Rakiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwya suyupiqa isqun suyum, 112 pruwinsya, 339 munisipyu. +Runakuna/km² +Runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwya suyupiqa achka runa llaqtam, indihina ayllu llaqtam. +Tukuy Buliwya suyu runakunamanta 4.133.138 indihina kanku (ine. 2001), paykunaqa 36 qutupi llaqtachakunku. Suyupi tukuy 4.141.187 mana indihina kawsan. +Qhapaq qillqasqa: Buliwya suyupi runa llaqtakuna +Pachan runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uma runa llaqtakuna +Halla runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq qillqasqa: Buliwyapi rimaykuna +Buliwya suyupiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Tawantinsuyu iñiy +Astawan hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwya suyupi aswan hatun llaqtakuna [2] +Sinru qillqa: Llaqtakuna (Buliwya) +Mama llaqta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwyaqa 1825yuq watamantapacha chunka isqunniyuq hatun kamachi riqsin. +Iskay waranqa pichqayuq watapi qhapaq intiraymi killapi Evo Morales Susyalismuman Rikch'arimuy partidumanta Movimiento al Socialismo (MAS) nisqa, huk ñiqin umalliq indihina Buliwya suyumanta, Buliwya suyu runakunamanta 54 % akllanasqa karqan. Iskay waranqa suqtayuq watapi, qhulla puquy killa iskay chunka iskayniyuq p'unchawmantam Buliwyap umalliqnin kachkan. +Pachakuti Indihina Rikch'arimuy (Movimiento Indígena Pachakuti (MIP)) nisqaqa huk buliwyanu partiduman rikch'akuq indihina tantanakuymi, 2000 watapi Felipe Quispep kamarisqan. +Mama llaqta +Mayu / Qucha +1 = 95 km quchakuna +2 = 150 km Titiqaqa qucha. +Buliwya suyuqa ima munay rikukuyniyuq, imaymananiray kawsayniyuq, raymikunayuq, takikunayuq. Kay suyuqa hamuqkunapaq imaymana kawsaykunata kicharin. Kanqan: qaqa siqaykuna, mayupi wamp'upi tuytuykuna, puriykuna, pisqukuna, sallqa kawsay qhawaykunapas, q'uñi unu wayt'aykuna, ñawpa willakuykuna, wasichakuy, ñawpa wasichakuyninkuna qhawaykunapis. +Santa Krus suyupi tarikullantaq Noel Kempff Mercado mamallaqta parki. 2000 watapi UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. Suqta llaqtaqa Santa Krus suyupi tukuy runakunap qhapaq kaynin kan, Misiones jesuíticas de Bolivia nisqa. Chuqiyapu suyupitaq Titiqaqa qucha Titiqaqa wat'a wan Killawat'a wan, hinaspa Tiwanaku kan. P'utuqsi suyupitaq askha sumaq quchakuna kachi quchakunapas (Uyuni kachi qucha, Pukaqucha, Q'umirqucha, Yuraqqucha, Uru-Uru qucha), hatun urqukuna (Aqutanku, Likankawur, Lipis, Uturunku) hinaspapis ch'in pacha tarikullantaq. Chuqichaka llaqtapitaq ima munay ñawpa wasikuna kan. Quchapampa suyutaq unay pacha mawk'a Inkallaqta llaqtayuq, askha sumaq quchakunapas. +Buliwya suyupi tarikuq kaqkuna: +Apulupampa sallqa pacha suyu +Madidi mamallaqta parki +Sahama mamallaqta parki +Tariquía flora faunapas mama llaqta risirwa +Qupaqhawana, Titiqaqa qucha +Titiqaqa qucha +Yunka suyu, Buliwya +Rimana huñunakuypa wasin, Chuqiyapu llaqtapi +Siku takiqkuna, Buliwya +Uru Uru pukllay llaqtapi (2007 watapi) +Qillqaqkuna: +Waqachinakuna: Siku, Qina, Tarka, Pinkuyllu, Charanku +Qhuya, P'utuqsi +Buliwya suyup runa chuntun (waranqakunapi), <- qhari - warmi -> +Qhichwa rimaq Takana runakuna Tuychi mayu patapi +Yachay sunturkuna: +Buliwyapi indihina yachay sunturkuna +Llaqta taki[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwyap llaqta takin +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +kawsaywan culturawan quechua runaqta (kastilla simipi) +Desarrollo del Milenio Nisqamanta Ruwaykuna, Desarrollo Human o Nisqaman Khusqachasqa (Kastilla simipi, Qhichwa simipi, Aymara simipi, Guarani simipi) +Uma Llaqta · Chuqichaka +Allpa saywachi: Llaqtakuna · Pulitika rakiy · Urqukuna · Quchakuna · Mayukuna · Wat'akuna · Amachasqa sallqa suyukuna +Buliwyapi rimaykuna · Buliwyap umalliqnin · Buliwyap llaqta takin · Punku p'anqa: Buliwya +Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna +Mamallaqta risirwakuna: Eduardo Abaroa · Manuripi-Heath Amarumayu · Tarikiya +Ramsar k'itikuna: Kunsipsyun qucha · Pantanal · Pukaqucha · Puwpu qucha · San José · Titiqaqa qucha · Uru-Uru qucha +Buliwya suyupi runa llaqtakuna +Antikuna, Qullaw: Aymara runa · Chipaya runa · Qhichwa runa · Uru runa +Hukkuna indihina runa llaqtakuna: Qumlik +Mawk'a runa llaqtakuna: Inka +Urin Awya Yalapi mama llaqtam +Katiguriyakuna: +P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna +Mama llaqta (Awya Yala) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:48, 8 may 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Simikuna aymara simi, kastilla simi, qhichwa simi, hukkuna +Yuraqk'aspi munisipyu (kastilla simipi: Municipio Palos Blancos) nisqaqa tawa ñiqin munisipyu Urin Yunka pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Yuraqk'aspi (Palos Blancos) llaqtam (2.961 runa, 2001 watapi). +Mayukuna: Beni mayu - Boopi mayu - Quiquibey mayu - San Luis mayu +Munisipyupiqa aswanta Aymara, mana indihina, Qhichwa runakunam tiyanku. +Yuraqk'aspi munisipyu: yupaykuna saywitupas + +Paqarisqa USA, 19 Qhulla puquy killa-1809, +Wañusqa USA, 7 Kantaray killa-1849, +Aswan riqsisqa qillqasqan: El Cuervo +Edgar Allan Poe sutiyuqqa (* 19 ñiqin qhulla puquy killapi - 1809 Boston llaqtapi paqarisqa - † 7 ñiqin kantaray killapi - 1849 Baltimore llaqtapi wañusqa), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa El Cuervo nisqa kawsay rikch'anmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Edgar Allan Poe. + +lluq'i: Ranrapallqa, Chinchiy, Pallqarasu; paña: Qupa, Pumapama, Pirlilla, Qaqapampa, Tarush Wachanan rit'i urqukuna +Tiyay Anqash suyu, Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Markara distritu +Pumapampa (kastilla qillqaypi: Nevado Pomabamba) nisqaqa Piruwpi, Yuraq Wallapi, huk rit'i urqum, Asunsyun pruwinsyapi, Chakas distritupi, Qarwa pruwinsyapipas, Markara distritupi. Pikchunqa mama quchamanta +5.000 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Qarwa pruwinsya + +Wanuku (kastilla simipi: Huánuco) nisqaqa huk piruwanu hatun llaqtam, Wanuku suyup uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wanuku. +Llaqta (Wanuku suyu) +Llaqta (Wanuku pruwinsya) + +Inti Wak'a, Killa Wak'amanta rikusqa +Inti Wak'a (kastilla simipi: Huaca del Sol) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk chuntum, Qispi kay suyupi, Truhillu pruwinsyapi, Moche distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inti Wak'a. + +Uruwicha munisipyu - Wikipidiya +Uma llaqta Uruwicha +Simikuna kastilla simi, hukkuna +Uruwicha munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Urubichá) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Warayu pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Uruwicha llaqtam (3.224 llaqtayuq, 2001 watapi). +Quchakuna: Taborga qucha +Munisipyupiqa aswanta indihina runakunam tiyanku. +Huk indihina runa llaqta 88,3 +Munisipyupi Warayu runakunam kawsanchu. +Musuq Pacha qucha + +Uma llaqta Qulcha "K" (Villa Martín) +Qullaw pariwanakuna, Kañapa qucha, Qulcha "K" munisipyu, San Juan kantun +Qulcha "K" munisipyu icha Villa Martín munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Colcha "K" / Municipio de Villa Martín) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Chinchay Lipis pruwinsyapi, Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi. Uma llaqtanqa Qulcha "K" (icha Villa Martín) llaqtam. +Quchakuna: Chiwana kachi qucha - Hatun Wayllaqucha - K'ara qucha - Kañapa qucha - Ukhuqucha +Chunka kimsayuq kantunmi kan. +Qulcha "K" munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Wañusqa rimay - Wikipidiya +Wañusqa rimay nisqaqa manaña rimaqniyuq kaq rimaymi. Aswan chachá sut'ikamaqa, manaña mama rimaqniyuq kaq rimaymi. + +Rumiñawi (kastilla simipi: Rumiñahui) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kutupaksi mama llaqta parkipi, huk nina urqum, Pichincha markapi, Mejía kitipi, Machachi kitillipi. Pikchunqa mama quchamanta 4,721 mitrum aswan hanaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rumiñawi urqu. + +Tikraynin qurichasqa Kastillanu simipi: + +Paqay[2][3] icha Pakay[2][4] (Inga feuilleei) nisqaqa huk wayuq chaqallu mallkim. Misk'i rurunkunatam mikhunchik. +Paqayqa Inga nisqa yura rikch'anamanmi kapun. Chay rikch'anaman kapuq huk yurakunatapas pakay ninkum.[5] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqay. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Paqay + +lluq'imanta: Wallunarahu, Uqshapallqa (yana), Ranrapallqa, Rumi Rumi (chawpi), Waras llaqtamanta rikusqa +Rima Rima nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Independencia distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.254 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Loja marka +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Loja marka. +"Loja marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Simi qullqa, Simi taqi, Simiyuq p'anqa icha Simi pirwa, Wanka simipi Shimi pilwa (kastilla simipi: diccionario) nisqaqa simikunata (rimakunata) qhawanapaq liwrum. +Huklla rimaypi kaptin, rimakunata maskaspa qhawaspa chaylla rimaypi sut'ichakukunatam qhawanchik. +Qhichwa runakunapaq simi qullqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Grisya) + +Runa Simi: Chuqa pisqu + +Runa Simi: Chinchaysuyu + +kečuanski: mama llaqta (qu) + +Sara Montiel Ispaña mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq + +Runa Simi: Kay suyukunaqa Qhichwa runakunamantam. + +Runa Simi: Canelones suyu + +"Mana cäsukoq nunakunaqa Satanaspa makinchömi këkäyan" (1 Juan 5:19). + +Chaqllisinchi (kastilla simipi: química) nisqaqa imayaykunap ruranakuyninmantam yachay. +Riqsinchik qallawakunata - mana t'inkisqa imayaykuna -, qallawamanta t'inkisqakunatapas. +Qallawap ñiqi rakirinkuna +T'inkisqa - Yakuchaq - Qullpachaq - Wayay - Yaku - Chimlasay - Amunyaku - K'illimsa yakuchaqkuna +Q'illaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Q'illay chaqrusqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Q'illay muksikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mana q'illaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rumi t'inkisqakuna (anorganiku)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kukallpa - Yanuna kachi - Kachina - Q'illaykuna - Mana q'illaykuna +Kawsa t'inkisqakuna (organiku)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +P'uchqukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chaqru yachaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Nobel suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:11, 17 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Qhapaq Liyun + +Sach`akuna raphichakuspa, +Sach`akunawan q`omerchasqa, + +케추아어(qu): pusaq ñiqin + +Nikola Tesla (hatun mast'ariy transfurmaturpa ñawpanpi, New York llaqtapi. +Nikola Tesla sutiyuq runaqa (10 ñiqin anta situwa killapi 1856 watapi paqarisqa Smiljan llaqtapi, Hurwatsuyupi; 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1943 watapi wañusqa New York llaqtapi), Sirbya-Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq allwiya kamayuq, pinchikilla yachaqsi tariqpas karqan, pinchikilla ruruchina pusaqpas. + +Nehemiyap qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Nehemías) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Nehemiyap qillqasqan, bible.is nisqapi: +Nehemiyap qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Nehemiyap qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Nehemiyap qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Katiguriya:Yachay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yachay. +► Allpamanta yachaykuna‎ (31 K, 76 P) +"Yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Punku p'anqa: Yachachiy +Punku p'anqa: Yupay yachay +Riqsisqa kallpay + +Waywash walla Chikyan llaqtap qhawananmanta rikusqa (Runtuy, Hirishhanka, Yerupaja), Qaqatampu distritu +Qaqatampu distritu (kastilla simipi Distrito de Cajatambo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qaqatampu pruwinsyapi, Lima suyupi. Uma llaqtanqa Qaqatampu llaqtam. +Quchakuna: Huraw qucha - Wikunka qucha + +Seo Jae-pil, (Kuriya simipi: 서재필, hanja simipi: 徐載弼), (* 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1864 watapi paqarisqa Bosung - Uralan Jeonlla (Uralan Hansuyu) llaqtapi - † 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1951 watapi wañusqa Philadelphia, Pennsylvania llaqtapi), huk Uralan Hansuyupa pulitiku, Resistance activists, doctor. American name huk Philip Jaisohn, Philip Jason. + +Katiguriya:Uma llaqta (Asya) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma llaqta (Asya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma llaqta (Asya). +"Uma llaqta (Asya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Griguryu XVI, Griguryu huk chunka suqta ñiqin (latin simipi: Gregorius PP. XVI, Italya simipi: Gregorio XVI) sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1717 watapi paqarisqa Belluno llaqtapi - † 1 ñiqin inti raymi killapi 1846 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +2 ñiqin hatun puquy killapi 1831 watapi watamanta 1 ñiqin inti raymi killapi 1846 watapi watakama Tayta Papam. +2 ñiqin hatun puquy killapi 1831 watapi - 1 ñiqin inti raymi killapi 1846 watapi + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Ransiya). +"Mayu (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(Ruraq rimanakuy:Bastique-manta pusampusqa) +Kay p'anqaqa 18:04, 31 awu 2007 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Taytakuna, mamakuna[6]: +Taytakuna, mamakuna. + +www.ikuna.at + +Runa Simi: Suysuna + +k'ancha k'anchakuna +k'anchata k'anchakunata +k'anchaman k'anchakunaman +k'anchap k'anchakunap +k'anchapi k'anchakunapi +k'anchamanta k'anchakunamanta +k'anchawan k'anchakunawan +k'anchantin k'anchakunantin +k'anchannaq k'anchakunannaq +k'anchahina k'anchakunahina +k'ancharayku k'anchakunarayku +k'anchapaq k'anchakunapaq +k'anchapura k'anchakunapura +k'anchanka k'anchakunanka +k'anchalla k'anchakunalla +k'anchay k'anchaykuna +k'anchayta k'anchaykunata +k'anchayman k'anchaykunaman +k'anchaypa k'anchaykunap +k'anchaypi k'anchaykunapi +k'anchaykama k'anchaykunakama +k'anchaymanta k'anchaykunamanta +k'anchaywan k'anchaykunawan +k'anchaynintin k'anchaykunantin +k'anchayninnaq k'anchaykunannaq +k'anchayhina k'anchaykunahina +k'anchayrayku k'anchaykunarayku +k'anchaypaq k'anchaykunapaq +k'anchaypura k'anchaykunapura +k'anchayninka k'anchaykunanka +k'anchaylla k'anchaykunalla +k'anchayki k'anchaykikuna +k'anchaykiman k'anchaykikunaman +k'anchaykipa k'anchaykikunap +k'anchaykipi k'anchaykikunapi +k'anchaykikama k'anchaykikunakama +k'anchaykimanta k'anchaykikunamanta +k'anchaykiwan k'anchaykikunawan +k'anchaykintin k'anchaykikunantin +k'anchaykinnaq k'anchaykikunannaq +k'anchaykirayku k'anchaykikunarayku +k'anchaykipaq k'anchaykikunapaq +k'anchaykipura k'anchaykikunapura +k'anchanta k'anchankunata +k'anchanpi k'anchankunapi +k'anchankama k'anchankunakama +k'anchanintin k'anchankunantin +k'anchanninnaq k'anchankunannaq +k'anchanpaq k'anchankunapaq +k'anchaninka k'anchankunanka +k'anchanchikpa k'anchanchikkunap +k'anchanchikpaq k'anchanchikkunapaq +k'anchayku k'anchaykukuna +k'anchaykuta k'anchaykukunata +k'anchaykuman k'anchaykukunaman +k'anchaykupa k'anchaykukunap +k'anchaykupi k'anchaykukunapi +k'anchaykukama k'anchaykukunakama +k'anchaykumanta k'anchaykukunamanta +k'anchaykuwan k'anchaykukunawan +k'anchaykuntin k'anchaykukunantin +k'anchaykunnaq k'anchaykukunannaq +k'anchaykuhina k'anchaykukunahina +k'anchaykurayku k'anchaykukunarayku +k'anchaykupaq k'anchaykukunapaq +k'anchaykupura k'anchaykukunapura +k'anchaykunka k'anchaykukunanka +k'anchaykulla k'anchaykukunalla +k'anchaykichikpa k'anchaykichikkunap +k'anchaykichikninnaq k'anchaykichikkunannaq +k'anchaykichikrayku k'anchaykichikkunarayku +k'anchaykichikpaq k'anchaykichikkunapaq +k'anchanku k'anchankukuna +k'anchankupa k'anchankukunap +k'anchankupi k'anchankukunapi +k'anchankumanta k'anchankukunamanta +k'anchankupaq k'anchankukunapaq +k'anchankunka k'anchankukunanka + +15Piru chaynu nishurqa, manami mañashuyanichu, kay pachapi mana kriyiqkunamanta chiqanchanaykipaq nirchu. Ashwan mañashuni kuytanaykipaq tukuy mana allin kaqkunamanta. + +24"Chaynumi Samuelmanta-pacha, Dyuspa tukuy rimaqninkunaqa, Jesús shamunan tyimpullapaq rimaranllapa. + +Kay karu llaqtamanta qillqarimuni , qamkunaman, kay Wasi Yachaypaq, qillqa +Ñuqakukunaqa Runa Simi, rimaqmi kachkaniku, chaymi mañakuniku kay Yachay + +Runa Shimi, Wawakunapa Rimaykuna +Kuyllurkuna, Runa Shimi, Wawakunapa Rimaykuna +Killkatina, Runa Shimi, Wawakunapa Rimaykuna +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +peru, cusco, pikillacta, pikillaqta + +Runa Simi: Wankawillka suyu + +Runa Simi: Huyi runa + +Chincha pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Hanan Chincha +Chincha pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Chincha jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Chincha) Ika suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Hanan Chincha llaqtam. , +Chincha pruwinsyapiqa chunka hukniyuq distritum. +caja takiqkuna El Carmen distritupi, Chincha pruwinsya + +Raymi 14 ñiqin anta situwa killapi +San Camillo Lellismanta (San Camilo de Lellis) (25 ñiqin aymuray killapi 1550 watapi paqarisqa Buchianico llaqtapi - 14 ñiqin anta situwa killapi 1614 watapi wañusqa Roma) huk Italya mama llaqtap taytakura Kathuliku Inlisya santu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Camillo Lellismanta. + +Karuyayasqa (Criollo, kastillakipi) nispaqa Ispañamanta hamusqa runallakunap Awya Yalapi paqarimusqa churin, willkankunatam ninku. + +Amantani wat'a Qutus yaqa wat'amanta rikusqa +Amantani wat'aqa (Kastilla simipi: Isla Amantaní) Titiqaqa quchapi, Piruw suyupi, huk wat'am, Amantani distritupi, Punu pruwinsyaman kapuq, Punu suyupi. Chaypi runakunaqa qhichwa simitam rimanku. +Amantani wat'apiqa isqun llaqta: Pueblo, Santa Rusa, Lampayuni, Sankayuni, Uqusuyu, Incatiana, Qullqikachi, Villa Orinojón, Hanan Sankayuni. + +Ahus waska sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ahus waska sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ahus waska sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Waranway yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Kristup paqarisqanmanta pachakwatakunaqa kay hinatam yupanchik: Ñawpaq ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1 watapi qallarisqam, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 100 watapitaq puchukasqam. Kay hinatam qati-qatilla kunankama. +Chayrayku kunan pachakwataqa 21 ñiqin pachakwatam: 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapim qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2100 watapitaqmi puchukanqa. + +Wanqhana icha Palanka nisqaqa huk iñupi t'ikrana k'aspim, huk ñawch'ipi urinman ñit'ispa icha aysaspa wakin ñawch'ipi llasaq kaqtapas, wisnuta huqarinapaq. Wanqhanaqa sikllalla kuyuna nisqa llamk'anam. +Arkhimidis (Αρχιμήδης) wanqhana kamachinataqa kay hinam kamarqan: + +Katiguriya:Umalliq (Gana) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Gana). +"Umalliq (Gana)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pacha tupuy. +"Pacha tupuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Iskusya). +"Llaqta (Iskusya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 300 × 300 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 5 KB) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Rikcha:Wikibooks-logo.svg" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna qallariy qillqaypi hinam qillqasqa (textos en su ortografía original). Wachuchasqa (Tabla) ñisqapitaq "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapim qillqasqa (en la tabla: 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado). +Runasimipi Yayayku: Matiyu (Mateo) 6:9-13, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +K'iti rimay +Rómulo Sauñe, Chuya Qellqa 1987 Ayacucho, Perú Ayakuchu/Chanka 14 Huchallikusuqniykichik runakunata pampachaptiykichikqa qamkunatapas hanaq pachapi kaq Taytaykichikmi pampachasunkichik. 15 Runamasiykichikkunata mana pampachaptiykichikqa Taytaykichikpas manam pampachasunkichikchu mana allin rurasqaykichikkunamanta. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) 14 Runakunatachus kuntraykichikpi huchallikusqankuta pampachankichik chayqa, qankunatapas hanaq pachapi kaq Yayaykichikqa pampachallasunkichiktaqmi. 15 Ichaqa kuntraykichikpi runakunap huchallikusqankuta mana pampachankichikchu chayqa, manallataqmi Yayaykichikpas huchallikusqaykichikkunata pampachasunkichikchu [, nispa.] +Wycliffe Mosoq Testamento 2013 Este de Apurímac, Perú Apurimaq 14 Kuntraykichikpi mana allin ruwaq runakunata qankuna perdonankichik chayqa, hanaq pachapi Dyus Taytaykichikpas perdonasunkichikmi. 15 Sichus mana perdonankichikchu kuntraykichikpi mana allin ruwaq runakunata chayqa, hanaq pachapi Dyus Taytaykichikpas manan qankunataqa huchaykichikmanta perdonasunkichikchu [, nispa.] +Hilario Huanca, Hermann Wendling 2007 Puno, Perú Punu (Qullaw) 14 Imaraykuchus qankuna pampachankichik runakunap huchanta hinaqa, hanaq pachapi kaq Taytaykichik qankunatapis pampachallasunkichiktaq. 15 Ichaqa sichus mana runakunata pampachankichikchu hinaqa, Taytaykichikpas manan huchaykichikkunata pampachallanqataqchu. +Yayayku, Hanaqpachakunapi kaq, sutiki muchasqa kachun, +Hanaq pachapi Taytayku, sutiki yupaychasqa kachun, +munaychakusqayki hamuchun. Munasqaykiyá rurasqa kachun, kay pachapipas hanaq pachapi hina. +Sapa punchaw mikunaykutayá kunan qowayku. +Taytayku: Quechua de Ayacucho - Ayakuchu Runasimipi (Chuya Qellqa 2012) +Hanaq pachapi kaq Taytayku, sutiki hatunchasqa kachun, +munaychakuyniki hamuchun, munasqayki ruwasqa kachun kay pachapi, imaynam hanaq pachapi hina. +Yayayku: Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Janaqpachakunapi kaq Yayayku, sutiyki much'asqa kachun. +Sapa p'unchay t'antaykuta kunan qowayku. +[imanaqtin qampan qhapaqsuyupas, atiypas, qhapaqkaypas, wiñay wiñaypaq.] +Yayayku: Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Diospa Simin Qelqa 2004) +Chayrayku qankunaqa, kay hinata mañakuychis: +Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun. +Sapa p'unchay t'antaykuta qowayku. +Hanaq pachapi Dios Taytayku, sutiyki yupaychasqa kachun. +[Ichaqa qanpan, kay pachapi, hanaq pachapi gobiernasqaykipas, atiyniykipas, hinallataq sumaq k'anchariq kayniykipas wiña-wiñaypaq. +Contraykichispi mana allin ruwaq runakunata qankuna perdonankichis chayqa, hanaq pachapi Dios Taytaykichispas perdonasunkichismi. +Sichus mana perdonankichishchu contraykichispi mana allin ruwaq runakunata chayqa, hanaq pachapi Dios Taytaykichispas manan qankunataqa huchaykichismanta perdonasunkichishchu, nispa. +Taytayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun, +kamachiyniyki hamuchun, munayniyki ruwakuchun kay pachapi imayna hanaq pachapi hina. +Kunan qowayku noqaykupaq kaq t'antaykuta. +Sapa p'unchaypaq t'antaykuta kunan qowayku. +Qhapaq suyuyki nuqaykuman jamuchun, munayniykitaq kaypachapi, imaynatachus janaqpachapi junt'akun, ajinata junt'akuchun. +[Imaraykuchus Qhapaq suyupas, tukuy atiypas, jinataq sumaq k'anchaypi athunchasqa kaypas qampaqmi, tukuy wiñaypaq wiñaynintimpaq.] +Kawsanaykupaq mikhunaykuta quwayku kunan p'unchay. +[Qanqa wiñaypaq kamachinki. Tukuy atiyniyuq, may kuraqpaq, jatunchasqapis kanki.] +[Imaraykuchus Qampatamin reino, atiy, jatunchasqa kay ima, wiñaypa wiñayninkama.] +Taytanchiq Dyusitu syilupi kaq, qamllam ancha santu, mana nima uchayuqchu kangi. Chaymi ancha balin, yumbay runa, warmi qamtalla alabashunanllapa. +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna qallariy qillqaypi hinam qillqasqa (ortografía como en los textos originales). +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +qu-2 Kay runaqa chayna-chayna Runa Simi parlaqmi. + +Runa Simi: Wayt'ay + +Quechua: Hukllachasqa Qhapaq Suyu qu(qu) + +Quechua: pachak waranqa + +Kay Cochabamba ukhupiqa tukuy laya misk'i mikhuna tiyan, chunka suqtantin provinciasninpi mikhunaqa mana pisinchu, imitapis kanpuni wayk'urinapaq, wisata, sunquta qhallallarichinapaq. +Kunan kutipitaq waturikusun Cliza llaqtamanta, kaypi uk sumaq plato tradicional tiyan, sutintaq pichón, kay mikhunaqa palomaq irpanmanta wayk'usqa, sumaq misk'i kay pichonqa. May chhika watamantapacha Cliza runaqa achka urpista uywan, achayrayku payqunapta pichón plato tracionalninku. +- Remolacha suqta uma. +Pichón aychata achka yakupi kachiyuqta chayachina, chaymantaqa uk cebollata tawaman q'alluytawan wich'uykuna, sumaq misk'i chayananpaq. +Kaypiqa kankarikuchkan, q'uñi q'uñi mikhunapaq + +Killa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Killa (sut'ichana) rikuy. +Killa Satiliti nisqaqa mayqin muyupayaq imallapasmi muyuntin puriq quyllurmuyuntinta. + +10 ñiqin qhulla puquy killapi 1985 watapi – 25 ñiqin ayriway killapi 1990 watapi +José Daniel Ortega Saavedra sutiyuq runaqa (11 ñiqin ayamarq'a killapi 1945 watapi paqarisqa La Libertad llaqtapi, Nikarawapi) huk Nikarawa mama laqtayuq pulitiku runam, Nikarawap umalliqninmi kachkan, 10 ñiqin ayamarq'a killapi 2007 p'unchawmanta pacha. +1979 watapi nikarawa pachakutiy nisqapi Sandinista nisqa runakunawan Anastasio Somoza Debayle sutiyuq tiranu umalliqtam atirqan. +1985 watamanta 1990 watakamañam umalliq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Daniel Ortega. + +Urin rikch'aq ñiqi +Makiyuq, kichwapi Makiyuk[1] (Primates) nisqakunaqa huk ñuñuq uywa rikch'aq ñiqim. Makiyuq nisqakunaqa allin tawa maki hina chakiyuq kaspam allin lluq'aq uywakunam. Achka makiyuqkunam sach'akunap k'allmankunapim kawsan. Kay rikch'aq ñiqiman tukuy chiqap k'usillukunam kapun, ichataq runapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Makiyuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Makiyuq + +Hayk'a ñiqin p'unchaw - Wikipidiya +Hayk'a ñiqin p'unchaw killapi, watapi - phicha (fecha) - nisqataqa kay hinatam ninchik: +Killapi p'unchawkunata yupaspa hayk'a ñiqin p'unchawtam ninchik, chaymantam killap sutintam, chaymantataqmi hayk'a ñiqin watatam Kristup paqarisqanmanta. +iskay chunka tawayuq kaq p'unchaw suqta kaq killapi iskay waranqa pusaqniyuq watapi, icha +iskay chunka tawayuq kaq p'unchaw hunyu killapi iskay waranqa pusaqniyuq watapi, icha +iskay chunka tawayuq kaq p'unchaw inti raymi killapi iskay waranqa pusaqniyuq watapi. + +Aswan hatun llaqta Wien +Mama llaqtap qispi kaynin +Awstiriya (aliman simipi: Österreich; latin simipi: Austria) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Awstiriya mamallaqtapiqa 8.200.000 runakunam kawsachkanku. Uma llaqtanqa Wien llaqtam. +2% aslla simikuna (Hurwat simi, Isluwinu simi, Unriya simi, hukkunapas) +Llaqtakuna (Awstiriya) + +Mama qucha. +Yaku pacha nisqaqa tukuy Tiksi muyuntinpi yakukunam, mayukunapim, quchakunapi, wayra pachapi kaq yaku wapsipas, hatun muyuntinpi muyuriq. +Tiksi muyupiqa kay yakukunatam riqsinchik: +Quchakuna (Piruwpi: Titiqaqa qucha, Chinchayqucha hukkunapas) +Tiyaq rit'i: hatun chullunkukuna (Antartikapi, Kalalit Nunatpi, urqukunapi chullunkukuna) + +Tikraynin khipiy Kastillanu simipi: + +Michel François Platini (* 21 ñiqin inti raymi killapi 1955 watapi paqarisqa Jœuf llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. + +Keane nisqaqa huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq pianu rock nisqaqa kusituy. Kaymi wankurisqan waqachiqkuna: + +Tiyay: Ariqipa suyu, Aplaw pruwinsya, Chachas distritu +Chinchun (kastilla simipi: Cerro Chinchón) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk urqum Ariqipa suyupi, Aplaw pruwinsyapi, Chachas distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400+ mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Llaqta (Lukana pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Lukana pruwinsya) +"Llaqta (Lukana pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sinqa nisqaqa mutkinapaq umapi kurku yawrim. Runaqa uywakunapas ch'ullam sinqayuq. + +Taki kapchiy, Ñawray taki icha Musika nisqaqa (grigu simimanta Μουσική [Mūsikī'], Μούσα [Mūsa] "musa, kapchiypa grigu china dyusnin", kastilla simipi música) imam simiwan takisqapas, waqachinawan waqachisqapas. +5 Musika huk yachay kanchakunawan +Taki kapchiyqa qati-qatilla, uyaywakunam huk mit'api, ñiqichisqa icha mana ñiqichisqa. +Taki kapchiypiqa kay iskaynintinmi: uyaywakunawan ch'inkunam. Uyaywayqa tawantin kayniyuqmi: +Pachayay (durasyun nisqapas), +Taki kapchiypa pachakuna: +Taki kapchiy rikch'aqkuna: +Musika huk yachay kanchakunawan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +P'utuqsi kantun +P'utuqsi kantun nisqaqa (kastilla simipi: Cantón de Potosí) Buliwya suyupi huk kantunmi, P'utuqsi suyupi, Tomás Frías pruwinsyapi, P'utuqsi munisipyupi. Uma llaqtanqa P'utuqsi llaqtam.. +2 Kantunpi paqarisqa +Kantunpi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +P'utuqsi munisipyu: Yupaykuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: P'utuqsi kantun. + +Llamk'ay nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Néstor Kirchner Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq + +46Chaymi ancha maskashpa, kimsa diyamanda Dyuspa adurana wasimbi tarirqanllapa. Jisusqam Muysispa liyningunata yach'achikuqkunapa ch'awpimbi tiyashpa, paykunata uyaykarqan, tapuykarqan.47Kanan payta tapuptinllapaqam, ancha allita kuntistarqan. Chaymi yumbay chay uyaqkunaqa ispantashqata kidarqanllapa: ¡Rikay, tapuptinllapaqam, kay wambraqa ancha yach'ayniyuq kashpa, ancha allita kuntistan! nishpa. +48Kanan taytanwan mamanqam chay yach'ayniyuqkunapa ch'awpimbi tarishpaqa, ancha ispantarqanllapa. Chaymi mamanqa nirqan: +4"Tukuy imata ruranaypaq nimashaykita kay pachapi rurar tukchishayraykumi, runakuna qamtaqa kusata alabashunllapa. +4'Yumbay niwashqaykitam rurashqana kani, kay mundupi yumbay tiyaqkuna yach'ananllapa: Tayta Dyusmi ancha allin kamachikuq, nishpa. +15Chayraycu causayniyquichista sinchita cuidacuychis. Ama sonso jina causaychisñachu, manachayri yachaywan.16Tiempoyquichista ama usuchiychischu, mana allin p'unchaycuna caskanraycu. +—Hakuchi runakunapa mana kasqan lugarman, chaypi huk ratollapas hawka samarimunanchispaq, nispa. +31Chay diyakunapiqam ancha achka runa, warmi Jisusman tandakaqllapa. Chaymi payqa yach'akuqningunawan tandakaqkunata yanapashqanrayku, mana atiqllapachu ni mikuyta ni samayta. Chaymi Jisusqa yach'akuqningunata nirqan: + +Alejandro Ortiz Rescaniere-p uyarispa qillqasqan Wikus llaqtapi, 1965 watapi, Juan Coleto-p willasqan (75 watayuq). +Chay Wikus llaqtaqa 1594 watapi ispañulkunap atipasqanmanta pacha 1962 watakama asindas karqan. Wikus runakunaqa allpannaq, wakchapunis karqan, patrunpa sirwiqninkunas. 1962 watapi asindadunta ayqichirqansi. Adaneva ñisqamanta willasqa Wikus llaqtamantapas hamunsi, chay Juan Coleto-ppas willasqan. +Illaqpita Taytantsik Inti huk warmi upa kanaa. Tsay warmi quñutsikuq tardikunapa kwirpunta, Inti huk laruta aywariptin. Tsay ampita Inti apruwichanaa upata, tsaypita yurinaa Inkantsik kaqpa imayka lliwta nunanaw. Tsaypita Tayta Inti qunqarinaa upanta. Inkantsik nuqantsiknaw allpakunata uryapakur watakunata mitsipakur. Kaynawlla piru mas puydiq. Hatunyarish, Inkantsik alli yachaq. Puririnaa hinantinta. Ayllunaa atska nunata. Tsayshi Mandakuqnintsik chikinaa y nunankunata mandanaa tsarish, apatsinaa hatun Lima markaman. Ch'usaqmanta Taytanchik Inti huk upa warmiyuq kasqa. Chay warmi q'uñichikuq ch'isikunapi kwirpunta, Inti huk laruta ripuptin. Chay tutapi Inti apruwichasqa upata, chaymanta yurisqa Inkanchik ima hayk'a lliw runa hinapas. Chaymanta Tayta Inti qunqarisqa upanta. Inkanchik ñuqanchik hina allpakunata llamk'aq, uywakunata michikuq. Kay hinalla kasqa, ichaqa aswan atipaq. Hatunyarispa, Inkanchik allin yachaq. Puririsqa hinantinta. Ayllusqa achka runata. Chaysi Mandakuqninchik chiqnisqa, runankunata kamachisqa hap'iyta, apachisqa hatun Lima llaqtaman. + +Urin Hatunmayu suyu + +Runa Simi: Moysespa kimsa ñiqin qillqasqan + +Kichwa Rimaykuna +Kay Nizag ayllu llaktaka kinkin kawsayta, churayta, mikuyta, shimita, iñinata, mana sakishkachu +Ima llullakuna, kusa warmita makashpa , ayllukunapash llakichikukpika. +Chunka pusak mashikunami wiñachikkunaka kan. +IV. KIKIN RIMAYKUNA +Ñawpa pacha, mana yachanchikchu ima watakunachari karka, mana yachanichu shinachu karka, llullachu karka, ñukanchik yuyak taytakunami chay wiñay kawsay rimaytaka charishkakuna: Shuk chuzaluku runamanta. +Chuzalunku runaka urku runami kashka. Chayta yachashpaka: "pipash mana kankachu, Chuzalunkukunami kan. Chay runa kanka ashta chay runata ñuka ushushita wañuchishkamanta, ñuka, pay, wañuy, ñuka wañuy ashta, ñuka wañuchishami alli kasha". + +Mana willaykunatallachu maskana kani, ñukanchik kikin takikunatapashmi maskani. Takikunaka ñukanchik mama llaktamanta, shuk mama llaktamantapashmi kan. Ecuadormanta, Perúmanta, Boliviamanta, Méxicomanta, Noruegamanta, Estados Unidosmanta takikunatami tarini. Kay takikunaka ñawpamantapash, kunamantapashmi kan, kichwapi rock nishkakamanmi tiyan. Takikunaka wawakunapa, yuyakkuna, ruku-payakunapapashmi kan. Ashtawan mishkilla takikunatami akllani. + +Runa Simi: Pachakutiy + +Wilmington nisqa llaqtaqa, Delaware suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Wilmington llaqtapiqa 72.664 runakuna (2000) tiyachkan. + +Tikraynin chawpi Kastillanu simipi: + +Kañamu (Cannabis sativa) nisqaqa q'aytuchasapa chillkiyuq, wirasapa muruyuq quram, THC nisqa musphachinayuq muru. +Kañamup chillkinpi q'aytuchamantaqa waskakunatam, p'achapaq q'aytukunatapas ruranchik. +Musphachinanrayku huk mama llaqtakuna kañamu puquchiytaqa manam saqillankuchu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kañamu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kañamu +Q'aytuchayuq yura + +"Trentino Urin Tirul" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Accra nisqaqa Gana mama llaqtap uma llaqtanmi, 173 km²-niyuq. +Accra llaqtapiqa 2 291 352 runakunam kawsachkanku (2006). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Accra. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Salwadur). +"Umalliq (Salwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sutiq rantinkuna Simikaq siq'i Huñusqa En español +Huk k'ika simikuna +Rikch'ayrimana (kastilla simipi: adjetivo) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu jamut'asqa +Tikraynin jamut'asqa Kastillanu simipi: + +4 chaniyuq tikraykuna tanta kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +- Runakunapak kishpirimanta. + +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Taytaykuna, mamaykuna napaykamuykichik. Ñuqanchikqa... +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Taytaykuna, mamaykuna, llapantiykichikpas napaykusqam... + +—Chiqaptami kay runaqa Dyuspa Wamran kasha nir. + +Mateo 8:3 _ Chaymi Jesusqa makinwan llamiykuspa chay runata niran: —Arí, noqaqa munanin sanoyanaykita, nispa. Hinaqtinmi kasqan ratolla chay lepra onqoyniyoq runaqa, sanoyapuran. +3Chaymi Jesusqa makinwan llamiykuspa chay runata niran: —Arí, noqaqa munanin sanoyanaykita, nispa. Hinaqtinmi kasqan ratolla chay lepra onqoyniyoq runaqa, sanoyapuran. + +quwiki Q'imi llaqta + +400 0 _ ‎‡a Caetano Veloso‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq kitara waqachiq wan takiq‏ + +400 0 _ ‎‡a Dante Alighieri‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Willka Chakana suyu - Wikipidiya +Willka Chakana suyu +(Santa Krus suyu-manta pusampusqa) +Santa Krus suyu +Mama llaqta Buliwya +Uma llaqta Santa Krus +Runa ñit'inakuy 6,57 runa / km² +Hanaq kay m +Kamasqa wata 24 ñiqin tarpuy killapi 1938 watapi +Pacha suyu UTC-4 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Santa Krus suyupi pruwinsyakuna +Buliwya suyupi suyukuna +Santa Krus nisqaqa (aymara simipi: Santa Krus jach'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Santa Cruz) Buliwya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Santa Krus llaqtam. +5 Aswan hatun llaqtakuna +6 Suyupi paqarisqa +Amachasqa suyukuna: Amboró mamallaqta parki - Kaa Iya mamallaqta parki - Noel Kempff Mercado mamallaqta parki - Otuquis mamallaqta parki - San Matías amachasqa sallqa suyu +Chunka pichqayuq pruwinsyanmi kan: +Santa Krus suyupiqa aswanta mana indihina runakunam tiyanku. +Runa llaqta +Huk indihina runa llaqta 1,9 +Suyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Aswan hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Santa Krus suyupi aswan hatun llaqtakuna [3] +Suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Amachasqa sallqa suyukuna: Amboró mamallaqta parki • Kaa Iya mamallaqta parki • Noel Kempff Mercado mamallaqta parki • San José wat'akunap kachi quchakunapas chunta yura sach'a-sach'a • San Matías amachasqa sallqa suyu • Tukawaka qhichwa risirwa • Utukis mamallaqta parki +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:04, 12 ini 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Santiago Chuku pruwinsya + +Aswan hatun llaqta Baku +Runa llaqtap sutin azerbaiyano/a +Asarsuyu icha Asirwayan nisqaqa (Asar simi: Azərbaycan) Iwrupapi Asyapipas mama llaqtam. Uma llaqtan Bakum. +Asarsuyu (Llaqtakuna) + +Rumasa (genus Rumex) nisqakunaqa huk yura rikch'anam, 50-chá rikch'aqmi, achka qurakunam. +Antikunapi lliwmanta astawan riqsisqa rikch'aqninkunaqa kaymi: +Kaymi Rumasa rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rumasa. + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Piruw). +"Kurku kallpanchaq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna kamana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Saksaywaman nisqaqa (Saksaq Waman, Sasa Waman nisqapas) Inkakunap rurasqan pukaras karqan. Puchunkunaqa 2 km Qusqu llaqtamanta karum. +Manqu Qhapaq iskay ñiqinqa ispañulkunata Saksaywamanpis ch'utispa manas atirqanchu. +Saksaywamanpiqa Warachikuy‎ nisqa raymita phistanku. + +Friesland nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Friesland, frison simipi: Fryslân. +Uma llaqtanqa Leeuwarden llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Friesland pruwinsya. + +Saarland nisqaqa huk suyum (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Saarbrücken llaqtam. +Mayukuna: Mosel +Yachay sunturkuna: Saarbrücken llaqtapi + +Uma llaqta Awaq +Awaq distritu (kastilla simipi: Distrito de Ahuac ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chupaka pruwinsyapi, Hunin suyupi. Uma llaqtanqa Awaq llaqtam. + +Tikraynin paqarin mikhuy Kastillanu simipi: + +???, (1983) Unay Pachas N° 1 – Qheshwa Simipi Qullasuyu Aranwaykuna +???, (1984) Unay Pachas N° 2 – Qhishwa Simipi Qullasuyu Hawariykuna + +Runa Simi: Watimala suyu + +Watukaq kutirnin (4 min. o mënus): g17.6. Punta watukanqëkichönam 14 y 15 kaq päginankunapita yachatsirqunki. Kananqa kutirnin imanö yachatsikunapaq kaqta rikätsikuri y reunionnintsikman invitë. + +5.664 Pikchu Pikchu Peru +5.312 Quri Ch'uma Kimsa Cruz Bolivia + +Ayllunchispi ninku hina huk sinchi yuyayniyuq yachaqsi kaq, p'alta umayuq panti niray chakichayuq, uqi llimp'i puchuyuq p'achaykusqas kay hinas kusisqa wichaymanta urayman halaneqaq. Takiyniwansi yachaqqa willakuq imachus kay ayllu ukhupi kananta. Kay yachaqqa ahinatas taquiq: "liw, liw, liw", nispa. Huk runakunas chay willakuykunata uyarikqu wakintaq, manas riparaqkupaschu. Ayllupiqa iskay runakunas tiyaq: hukninsi awichu kaq huktaqsi, huk wayna. Chakrankutas ruraqku paykunaq rikusqanman hina. Papatas wak mikhuykunatawan tarpuqku. Aymuray chayamuqtintaq awichuqa allin papatas hap'iqan, waynataqsi yanqa hina hasp'ikuchkaq, pisi mana allin papallatas tarq. Hinaqa wayna llamk'aqqa awichuqa kutichin: "uyariway, ñuqaqa chakrata rurani kay ayllupi tiyaq yachaqta kasuspa. Liquichun chay yachaqpaq sutinqa. Maychus wichay chhiqankunapi q'isanta ruran chay ukhupitaq achkha q'achuta churan runtunkunataq yana q'umir, k'ancharichkaq hatuchaq yana chusukunayuq, hinaqa allin parawata kanqa niyta munan. Unu tahyana ukhu chhiqankunapi q'isanta ruran hinaqa ch'aki wata niyta munan. Q'isan ukhupi huch'uychaq rumichakunata churan hinaqa ranisu wata kanqa niyta munan. Q'isan ukhupi chihita churan hinaqa qasa wata kanqa. Hinaspapis runtun t'uqra uqi huch'uy chusukunayuq kanqa. Tukuy chaykunata allinta riparaspa qawana chuman hina chakranchistaqa llamk'ana. Chay kamachikuyta uyarispataq waynaqa sinchi kusisqa nin: "Kunanqa manaña wakchachu kasaq". Chay p'unchaymanta pacha pay tukuy runakunapiwan liqichuq takisqantaqa unanchanku llapan rurayninkuna ruranapaq sasachakuyninkuna hallch'anapaq. Chakra tarpunapaqqa imaynachus liqichu runtu churan chayta qhawanku. Ahinamanta, chay yachayniyuqtaqa ayllupi kasunku. +QHALI KAWSAY. SUMAQ RURAYKUNA PAQARICHIY. KAWSAYKUNATA LLAMK'ASPA MIRACHISUN. PAQARICHIY K'USKIY IMA YACHAYKUNATA +Sinchi Allin yachaykuna Jach'a Yatiqawinaka Saberes fundamentales + +Wañusqa 31 ñiqin kantaray killapi 2011 watapi (70 watayuq) +Ñawpaq pukllasqan 1958 (piluta hayt'aqmi) +Qhipaq pukllasqan 1974 (piluta hayt'aqmi) +Flórián Albert sutiyuq runaqa, (1 ñiqin hatun puquy killapi 1915 watapi paqarisqa Hercegszántó llaqtapi - 23 ñiqin hatun puquy killapi 2000 watapi wañusqa Stoke-on-Trent llaqtapi) huk Magyarsuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllay kamachiq. pukllay waraq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flórián Albert. +Piluta hayt'aq (Ferencvárosi TC) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Uruwayi). +"Wiñay kawsay (Uruwayi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(Runa simipi: Kachariy, Qispi kay, Kusikuy) +Aswan hatun llaqta Ho Chi Minh llaqta +Kamachiy Susyalista Mama llaqta +2 ñiqin tarpuy killapi 1945 watapi +Witnam, Wit Nam icha Vietnam nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. +2 ñiqin tarpuy killapi 1945 watapi chay Ransiya manaña tiyaptinsi Witnam. +58 pruwinsyakuna wan 5 munisipyukuna. +Llaqtakuna (Witnam) + +Wapsi kuyuchina. +Wapsi kuyuchina yaku wapsip ñit'iyninwan llamk'aq kuyuchinam. +Rawraq k'illimsawan huk paylapi yaku t'impuptin chaymanta hamuq yaku wapsi asiru tiñiqipi asiru tanqana p'alltata tanqan, huk kuti huk kinraymantam, huk kutitaq wakin kinraymantam, iskaynintin hutk'ukuna hukchaqlla kichasqa wichq'asqa kaptinmi. Chaywanmi tanqana p'allta huk asiru k'aspitam hukchaqlla hawaman urawan tanqapayanmi. Chay k'aspimanta kuyupayayqa muquyuq k'aspiwan muyuriq asiru t'urpimanmi astakun. +Ñawpaq antakurukunam wapsi kuyuchinawan kuyuchisqa karqan: wapsi antakuyuwan. + +Pruwinsya José María Linares pruwinsya +Puna munisipyu icha Talawira munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Puna / Villa Talavera) nisqaqa huk ñiqin munisipyu José María Linares pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Puna llaqtam. +/1: Quchas munisipyuqa 15 ñiqin chakra yapuy killapi 2006 watapis kamasqa karqan [2] [3] Chaypiqa kunan kay katunkunam: Turuchipa kantun, Lurasnu kantun, Esquiri kantun. Quchas munisipyup uma llaqtanqa Quchas (Ckochas) llaqtam. [4] + +Muyupampa pruwinsya - Wikipidiya +Muyupampa pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Moyobamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, San Martin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Muyupampa llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Hanan Mayu amachana sach'a-sach'a + +Katiguriya:Louisiana suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Louisiana suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Louisiana suyu. +"Louisiana suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +1. Huch'uy Qusqu +Llamayuq Q'asa +1. Llamayuq Q'asa + +Quechua: chunka kimsayuq + +Runa Simi: Plantilla:Buliwyap umalliqnin + +Bibliapita yachakunapaq: ia 9 kaq cap. 14-24 kaq pärrk. y 96 kaq päg. yarpachakunapaq tapukïkuna (30 min.) +Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq (2016 wata 22-28 de febrëru) + +400 0 _ ‎‡a Luciano Pavarotti‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq takiq‏ + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marka (Ikwadur). +"Marka (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Risaralda suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de Risaralda) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Pereira llaqtam. +Departamento p'unchaw kamasqa 1 ñiqin anta situwa killapi 1966 watapi. +Risaralda suyu: 14 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Risaralda suyu. +Uficial qillqa web Risaralda Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Carmen Martín Gaite (* 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1925 watapi paqarisqa Salamanca llaqtapi - 26 ñiqin anta situwa killapi 2000 watapi wañusqa Madrid llatapi) Ispaña mama llaqtayuq qillqaqmi qarqan. +Qillqatata (Ispaña) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carmen Martín. + +Tanka taruka, Chuñi, Chuñitaruka, Sani taruka icha Uchuy taruka[2] (Mazama chunyi) nisqaqa huk Buliwyapi Piruwpipas kawsaq tarukam, huk iskay ruk'anayuq ñuñuqmi, yura mikhuqmi. +↑ Rumiz, D.I. & Barrio, J. (2008). «Mazama chunyi». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 23 de marzo de 2011 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tanka taruka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tanka taruka + +Kukuna[1] (Solanum quitoense) nisqaqa huk wayuq hampi yuram, Urin Awya Yalapi wiñaq. Rurukunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kukuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'achakuy + +Chihuahua (Tarahumara simi Chihuahua) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Chihuahua suyu uma llaqtanmi. +Antonio de Deza y Ulloa kamasqa 12 ñiqin kantaray killapi 1709 watapi. + +Roberto Carlos Braga icha Roberto Carlos sutiyuq runaqa ( 19 ñiqin ayriway killapi 1941 watapi paqarisqa Cachoeiro de Itapemirim llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtap takiq wan musika takichaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roberto Carlos (takiq). + +(Jant'a Uta distritu-manta pusampusqa) +Uma llaqta Anta Uta (Antauta) +Anta Uta distritu (aymara simim, kastilla simipi Distrito de Antauta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, , Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Anta Uta (Antauta) llaqtam. +Urqukuna: Qinamari + +Francisco Sánchez Gómez sutiyuq runaqa, icha Paco de Lucía (* 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1947 watapi paqarisqa Algeciras llaqtapi - 25 ñiqin hatun puquy killapi 2014 watapi wañusqa Cancún llaqtapi), huk Ispaña mama llaqtayuq Flamenco kitara waqachiq ruraq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paco de Lucía. + +Urin Hatunmayu suyu + +Hat'alliykuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Hat'alliykuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Hat'alliykuy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sach'a kamay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tiyay: Kashamarka suyu, Lampalliqi suyu +Chankay mayu (kastilla simipi: Río Chancay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk 170 km suni mayum, Kashamarka suyupi, Chuta pruwinsyapi, Lampalliqi suyupipas. + +Hat'alliykuy nisqaqa imawanpas ruraymi, chayta allin kakunanpaq, musuq wiñayninmanta ama aswantachu qichuna tiyan. +Ahinataq sach'a kamay nisqapi musuq sach'akuna wiñayninmanta ama aswan sach'akunata muthunchikchu. Chayqa hat'alliykuq sach'a kamaymi. Ichataq ima ruraypipas, ima musikuypipas kay hinatam rurana tiyan, allinta kawsanapaq. Chay hina kaq kururaytaqa hat'alliykuq kururay ninchikmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hat'alliykuy. + +Atalaya pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Purus) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ukayali suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Atalaya llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Altu Purus mamallaqta parki - Sira ayllu llaqta risirwa +Mayukuna: Ukayali mayu - Tampu mayu + +Uma llaqta Albany +New York nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Albany llaqtam. + +Runa Simi: Chiapas suyu + +2. Qillqata llamk'apuy +Qhawariy "qillqay" nisqa ñit'inata, llapa qillqap hawa rakinpi. Wikipidiyapiqa, munaspalla lliw p'anqakunatam llamk'apuyta atinki, hallch'asqa ruraqpa sutiykiwan icha mana hallch'asqa. +Qillqay nisqapi ukucha antachawan ñit'iy qillqata allichanapaq. +Wikipidiyaqa insiklupidiyam, ruraqninkunap ayninakuspan rurasqan. Achka runakunam tarinakun Wikipidiyata allinchaykuspan. Llamk'apusqankunataqa wiñay kawsay p'anqapim, ñaqha hukchasqa p'anqapipas rikunki. Wandaluchasqa p'anqakunaqa utqaylla kutichisqam kanku. +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta—ima p'anqatapas llamk'apuriy: Sinchilla wapulla p'anqakunata allinchay. Chay hinatam kay Wikipidiyamantaqa lliwmanta allin willay pukyutam rurasunchik. +Allin yuyayta hap'inayaspaykiqa, ñawiriy +P'anqata allinchanaykipaqqa qillqay nisqa ñit'ina butunpi (p'anqap hawa rakinpi) ñit'iy. +P'anqata waqaychay nisqa ñit'ina butunpi (p'anqap ura rakinpi) ñit'iy qillqasqaykikunata waqaychanaykipaq. Ñawpaqta qhawanallaykipaqtaq "ñawpaqta qhawallay" butunta ñit'iy. + +Willka Yachay + +Taqna jach'a suyu +Runa Simi: Taqna suyu + +Day 01 / Cusco – Llaqtapata +Day 02 / Llaqtapata – Llulluchapampa + +www.isqa.org.pl + +Harawikuna / Jarawinaka. Quechua / Aymara + +Runa ñit'inakuy + +5 Tukuy wayq'os junt'asqa kanqa, pampachakonqataj tukuy orqos, tukuy moqos. Wist'u ñankuna cheqanchasqa kanqa, rumirara ñankunapis pampachasqa. +9 Hachaqa ñapis wakisqaña kashan sach'asta saphinmanta urmachinapaj. Chayrayku, tukuy sach'a mana allinta poqojqa urmachisqa kanqa, ninapitaj larwanqa, nispa nerqa Juanqa. +10 Chay runasqa taporqanku: Chantá imanasqaykutajri? nispa. +15 Chayta uyarispa, runasqa sonqonkupi tapukusharqanku: Manachu kay Juanqa Cristo? nispa. + +/ uma chuku / mashka paycha / yanas p'aqra / chanpi / tukapu / Tiksi Wira Qucha / Wira Qucha / quya / waqa / + +Runa Simi: Coahuila suyu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Usiyanya. + +Ispay puru icha Hisp'ay p'uru nisqaqa wasa rurukunamanta hamuq ispayta pallaspa waqaychanmi. Chayrayku huk kutillakunam ispananchik atin. Ispaptinchikqa, ispay puruqa ch'usaqyanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ispay puru. + +Waylas pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Qaras +Kamasqa wata 15 ñiqin anta situwa killapi 1857 watapi +Waylas pruwinsya (aymara simipi: Waylas jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Huaylas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qaras llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Waskaran mamallaqta parki +Mayukuna: Allpamayu - Santa mayu - Yuraqmayu +Champara 5.750 m Kurunku pruwinsya, Waylas pruwinsya +Garcilaso rahu 5.885 m Waylas pruwinsya, Qaras distritu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu +Kankawa 5.102 m Santa pruwinsya, Cáceres del Perú distritu, Waylas pruwinsya, Santo Toribio distritu +Putaqa 5.325 m Qaras distritu +Santa Krus 5.829 m Waylas pruwinsya + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'allkuchiy +Tikraynin k'allkuchiy Kastillanu simipi: + +Rurasqankuna Rock takiq, takichaq, kitara waqachiq +Carlos Augusto Santana Alves sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin anta situwa killapi 1947 watapi paqarisqa Autlán de Navarro llaqtapi - ) huk Mishiku mama llaqta Hard Rock takiqsi karqan, takichaq wan kitara waqachiqmi karqan. . +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carlos Santana. +Kitara waqachiqkuna (Mishiku) + +Ripuwlika (kastilla simimanta: República, latin simipi: res publica) nisqaqa mama llaqtayuq runakuna kamachiyniyuq mama llaqtam. Manam huklla sapan qhapaqchu kan. Ripuwlikap umalliq nisqa pusaq runantaqa mama llaqtayuq runakunam akllanku. +Huk ripuwlika nisqakuna: +Ispañaqa manam ripuwlika nisqachu, qhapaq suyum. + +Ñawpaq klubnin Inti Gas (piluta hayt'aq) +Anderson Santamaría Bardales sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin qhulla puquy killapi 1992 watapi paqarisqa Tinku Mariya llaqtapi - ), huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Tinku Mariya llaqtapi paqarisqa + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (CA Banfield) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (CA Banfield) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (CA Banfield). +"Piluta hayt'aq (CA Banfield)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2.1 Mayqin wikikunapi willañiqita llamk'achinku + +Kaypi rimasqa: Phinsuyu, huk mamallaqtakunapi aslla simi (Suwiri, Nurwiga, Rusiya, hukkunapas) +Kay mama llaqtakunapi: Phinsuyu + +Uma llaqta Muhiniti +Muhiniti kantun (kastilla simipi: Cantón Mojinete) nisqaqa Buliwyapi huk kantunmi , P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, Muhiniti munisipyupi. Uma llaqtanqa Muhiniti llaqtam (271 llaqtayuq, 2001 watapi). + +Ama Grinada nisqa mama llaqtawan pantaychu. +Granada llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Granada. + +Qullqa qhichwamanta icha Unquy quyllurkunamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Isluwinyapi huk riwi qullqa (pirwa). +Qullqa nisqaqa ima waqaychanapaq puystupas icha wasipas. Mikhunakunatam, wasichanakunatam, churana p'achakunatam, hukkunatapas waqaychanchik. + +Uma llaqta Aqu +San Miguel Aqu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de San Miguel de Acos) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waral pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Aqu llaqtam. + +Tirachina nisqaqa huk chakunapaq chuqana ayñim, pallqa (arawa) k'aspip iskaynintin puchupura watayuq, rumikunata chuqanapaq. + +Tikraynin suqta chunka Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Piruw suyup Rimana Wasin + +Runa Simi: Tukanu rimaykuna + +Runa Simi: Thaysuyu + +Watikanu llaqta in Quechua + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 400 × 360 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 9 KB) +Saqillayqa huñikusqam kay atiqllata iskaychaypaq, mast'ariypaq icha wakinchaypaq kay saqillaypa phatankunakama: GNU Free Documentation License, musuqchasqa 1.2 icha ima qhipaqnin kaq musuqchasqapas Free Software Foundation nisqap uyaychasqan; mana "mana wakinchana rakinakuna", "ñawpaq qata p'anqa" icha "qhipaq qata p'anqa" nisqa qillqayuq. Saqillaypa iskaychasqanqa GNU Free Documentation License nisqa rakipi ch'aqtasqam.http://www.gnu.org/copyleft/fdl.htmlGFDLGNU Free Documentation Licensetruetrue +Kay willañiqiqa Creative Commons nisqap kay hinallataq rakinakuy 3.0 mana apasqa saqillayninwanmi saqillasqa. + +"Ch'aki watachu, para watatu kanqa, qhawarichkayku" +1995 watamantapacha "Añaskitu" p'anqa ruwakun, periódico "Conosur Ñawpaqman" nisqapta uña wawan jina. "Añaskituqa" wawakuna ñawinanpaq, wawakunap ruwayninkuta, yachayninkuta, kawsayninkuta qhichwa qallupi qillqarimun, wawakunawan khuchka llank'anapaq, wawapura riqsinakunankupaq, "Añaskitu" niqta parlanarikunankupaq. Añaskituqa ñapis isakay chunka iskayniyuk watantaña junt'arpan. + +1756 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Kaypi rimasqa: Yuguslawya kasqa (Hurwatsuyu, Sirbya, Yanaurqu, Busna-Hirsiquwina) +Rimaykunap ayllun: Indu iwrupiyu rimaykuna +Uralan islaw rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: manañam tukri simichu, ñawpatataq Yuguslawya (1918-1992) +Chay Yuguslawya kasqa suyukunapiqa kay k'iti rimaykunam: Tapuna rimakama rakinachisqa: +1918 watamanta 1992 watakama Sirbu hurwat simi nisqaqa Yuguslawyap tukri simin nisqam karqa. Chay Yuguslawya puchukaptinmi, musuq mama llaqtakunapi manañam sirbu hurwat simimanta rimankuchu, llapa mama llaqta kikin rimayniyuq kayta munaspa. +Kunan pacha kay tukri simikunam kachkan, anchata rikch'anakuqmi rimaykuna, hap'iqanakunallam: +Sirbya simi (štokavski, ekavski, kirilitsa siq'i llumpawan qillqasqa)) + +Harrogate nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Sydney (kastilla simipi: Sídney) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi. 33°52′10″S 151°12′30″E +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sydney. + +Kamasqa Jallu qallta phaxsi 20 1993, Alberto Fujimori Umalliq. + +Runa kuchuy nisqaqa kuchuq hampikamayuq (siruhanu) nisqa hampikamayuqpa unquqta kuchuspa ukhu yawrinkunata llamk'apuspa qhalichaykuy kapchiyninmi. +Puñuchiq hampikamayuqtaq runa kuchuypi unquqta musphachinawan puñuchinmi. + +Katiguriya:Ruwaq:es +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:es. +"Ruwaq:es" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Ruraq:Simiyachaq + +Atal Behari Vajpayee (अटल बिहारी वाजपेयी) sutiyuq runaqa (* ̪25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1924 watapi paqarisqa Gwalior llaqtapi - ), huk Indya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atal Behari Vajpayee. + +John Malcolm Fraser ' sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin aymuray killapi 1930 watapi paqarisqa Toorak llaqtapi - 20 ñiqin pawqar waray killapi 2015 watapi paqarisqa Melbourne llaqtapi). huk Awstralya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Malcolm Fraser. + +Siq'uy, suq'ay + +Anka (Geranoaetus melanoleucus) nisqaqa huk hatun hap'iq pisqum, antikunapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Anka + +Tiyay: Hunin suyu, Wankayu pruwinsya, Hanan Chunku distritu +Wich'i Qucha (kastilla qillqaypi: Huichicocha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Hunin suyupi, Wankayu pruwinsyapi, Hanan Chunku distritupi. +Warmi Qucha (Wankawillka suyupi) + +► Kuyuchisqa siq'isqa pilikula‎ (1 K, 102 P) +"Pilikula" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Achi Tayta kimsa ñiqin piti +Llaqtayuq Kane + +"Pulitiku (Kalalit Nunat)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Shona simi (chiShona) nisqaqa huk Bantu rimaymi, Simbabwipi, Sambyapipas kawsaq Shona runakunap rimayninmi. Chunka hunuchá rimaqninmi kachkan. + +James Knox Polk sutiyuq runaqa (*2 ñiqin ayamarq'a killapi 1849 watapi Pineville llaqtapi Meckenburg – † 15 ñiqin inti raymi killapi 1849 watapi Nashville) Hukllachasqa Amirika Suyukunap taripay amachaq, apulliq wan ñawpa umalliqninsi karqan (1845 watamanta - 1849 watakama). + +Artiku mama qucha nisqaqa (kastilla simipi: Océano Ártico, inlish simipi: Arctic Ocean) Chinchay qhipata muyupayaq, Chinchay Abya Yalap, Iwrupap, Asyap, Kalalit Nunatpa chawpinpi mama qucham. + +Rikuy Llaqta ( @rikuyllaqta_trujillo ) + +Runa Simi: Awqakuq + +quwiki K'ayrani distritu + +20Chaymantami Sauluqa, Damasco pwiblupiqa Israel runakunapa tantakananllapa wasikunapi yaĉhachikuran, "Jesucristuqa, Tayta Dyuspa Wamranmi" nir. + +16Diosqa ancha-anchatam runakunata kuyarqa, chaymi sapallan Churinta qomurqa, pipas paypi iñiqqa mana wañunanpaq, aswanqa wiñay kawsayniyuq kananpaq. + +19.  PUKA WAMANI + +9—Kaypin huk warmachapa cebadamanta ruwasqa pishqa t'antan, hinallataq ishkay kankasqa challwachanpiwan kashan. Chayllaqa manamá aypanmanchu kay ashkallaña runakunaman rakinanchispaqqa, nispa. +13Chaymi Jesuspa discipulonkunaqa chay pishqa t'anta rakisqankumanta puchuqkunata, chunka ishkayniyoq canasta hunt'ataraq huñumuranku.14Hinaqtinmi chaypi runakunaqa, Jesuspa chay milagro ruwasqanta rikuspanku, khaynata niranku: +—Cheqaqtapunin kay runaqa Diosmanta willakuq profeta. Paymi kay pachaman hamunan karan, nispanku. +—Chiqaptami kay runaqa, Dyuspa rimaqnin kay pachaman shamunanpaq karan chay nir. +—Tukuy runakunata willaychi tiyarinankunapa. +6Chayshinaqam nirqan, Filipita mallipananrayku. Piru Jisusqam yach'arqanna: Noqam rini qaraq, nishpa.7Chayshina tapuptinmi, Filipiqa Jisusta nirqan: + +Yatana takiy phukulli icha Akurdiyun nisqaqa (kastilla simimanta: acordeón, italya simipi: fisarmonica) huk yatana llumpayuq phukuna waqachinam (yatana phukuna waqachina nisqa). Wayra q'illay raphichakunanta phukuptinmi, raphicha waqachina ninchik. Yatana takiy phukullitaqa yatana llumpapi ñit'inakunata (yatanakunata) ñit'ispa, waqachinap phukuna wayaqanta ñit'istin waqachinchik. + +Runa Simi: 105 kñ + +Runtuma yura rikch'aq ayllu +Runtuma yura rikch'aq ayllu (familia Cyperaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Rikch'aqkuna +Kaymi huk runtuma hina yurakuna: + +Kawsasqamanta rawrana +Kawsasqamanta rawrana nisqakunaqa wañusqa kawsaqkunamanta - lliwmanta astawan yurakunamanta - chaskisqa, kawsa imayay kaq rawranakunam, kutipayaq michayuq (mana rumiyasqa rawrana hina). +Kay rawraykunapi kaq kawsasqamanta micha nisqaqa hallch'asqa inti micham, yurakunap inti wayllaywan wiñaspa llamk'achisqanmi. +Kawsasqa imayaykunata kañaspa chay kawsasqamanta michatam ancha ñawpa pachamantaña chaskinchik: yanunapaq, wasi q'uñichinapaq. Musuq allwiyakunawantaq kawsasqamantaqa rawrana pinchikillachanakunapi pinchikillatam ruranku, ichataq antawakunapim llamk'achinku. +Kaymi huk kawsasqamanta michayuq rawranakuna: +Q'iru yamt'a, k'ullumanta puchunkuna +Runap icha uywap akasqan +Chakra yurakuna +Chakra yurakunatapas rawraptin, runakunapaq sallqa pachapaqpas sasachakuykunam hamun: Manaña mikhunapaqchu, ichataq rawranapaqmi puquchinku, ahinataq antawapaq ethanulpaq misk'i wirutam Brasilpi. Chaywan aswan runakunata yarqanman. Ancha hatun chakrakunatam llamk'achinku, sallqa pachata waqllispa, sach'a-sach'atataq qulluspa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawsasqamanta rawrana. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:40, 17 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Sir Anthony Joseph Mamo sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1909 watapi paqarisqa Birkirkara llaqtapi - 1 ñiqin aymuray killapi 2008 watapi wañusqa Mosta llaqtapi) huk Malta mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anthony Mamo. + +Kalikali waska,[1] Yana k'aspi icha Yanakaspi[2] (Celtis iguanaea) nisqaqa, Saramuyu[3] nisqapas huk sach'am, rikch'aq sataqchim, Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyui wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Celtis + +Horst Köhler sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1943 watapi paqarisqa Skierbieszów llaqtapi, Lublin k'itipi, Pulunyapi - Alimanya]] mama llaqtayuq musikuq wan pulitku qarqan, umalliqninmi kachkan. + +Mawk'a Moche llaqtawan Inti Wak'awan, Qispi kay suyu, Piruw +Muchik (Mochica, Moche) nisqaqa kunan chinchay Piruwpa chalanpi huk mama llaqtas karqan. +Muchik uma kuchuqmanta llimphisqa, Inti Wak'a nisqap pirqanpi, Piruw +Inti Wak'a nisqa + +Inlatirra sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Inlatirra sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Inlatirra sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Tumay aranwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +England (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Inglatierra (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Inglaterra (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Inlatirra suyup riqyunkuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tiyay Mayutata suyu, Tampupata pruwinsya, Las Piedras distritu +Valencia qucha nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Mayutata suyupi, Tampupata pruwinsyapi, Las Piedras distritupi, Mayutatamayu ñiqpi. +Qucha (Mayutata suyu) + +bidiw gayma kunsul (inlish simipi: video game console) nisqaqa bidiw pukllanallapaq antañiqiqmi, huk ruranapaq llamk'achiyta manam atinchikchu. + +Nicolás Suárez Wallqanqa +Pruwinsya Nicolás Suárez pruwinsya +Uma llaqta Porvenir +Porvenir munisipyu, Pando suyu +Porvenir munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Porvenir) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Nicolás Suárez pruwinsyapi, Pando suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Porvenir llaqtam (1.730 llaqtayuq 2001 watapi). +Saywitu: Nicolás Suárez pruwinsya +Munisipyu (Pando suyu) + +Mapudungun simiqa (icha Arawkanu simi) 440.000 mapuchi runakunap rimayninmi, Arhintina Chiliwan mama llaqtakunapi rimasqa. + +Uchuqu icha Ljuchi pili (Phalacrocorax brasilianus) nisqaqa Uralan Abya Yalapi, Umawa nisqapi kawsaq kusurim, challwa mikhuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uchuqu + +Miguel Iglesias Píno de Arce sutiyuq runaqa (*11 ñiqin inti raymi killapi-1830 paqarisqa Celendín (Kashamarka) llaqtapi - †7 ñiqin ayamarq'a killapi-1909 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. Piruwpi Umalliq (1983-1985). + +Francesco Petrarca sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin anta situwa killapi 1304 paqarisqa Arezzo llaqtapi - 19 ñiqin anta situwa killapi 1374 wañusqa Arquà Petrarca llaqtapi) huk italyanu, Toscanayuq qillqaqsi, yarawi qillqarqan. +Latin simi qillqasqankuna (harawi)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Runa Simi: Alaska suyu + +Runa Simi: Anqas Urqu distritu + +—¿Chaqa, Santu Ispiritunta mana riqsirqa, imanutaq shutikushaykillapaqa? nir. + +Sumaj willaykunaqa, ‘kusikuyniyoj Jehová Diosmanta' jamun. Paytaj familias kusisqa kausakunankuta munan (1 Timoteo 1:11, NM). Casarakuytaqa Pay rikhurichin. Ley nisqanman jina casarakoyqa, familiata jarkʼan, kusisqa kausanankupajtaj yanapan. Cristianosqa suyunkoj leyesninman jina, casarakunanku tiyan. Lucas 2:1, 4, 5 leey. +Jehová, qharita, warmita ima ruwarqa. ¿Imapaj? Casarakuspa yanapanakunankupaj (Génesis 2:18). Qosa familiamanta uma. Chayrayku familianman necesitasqanta qonan tiyan, Diosmantapis yachachinan tiyan. Warminta munakusqanraykutaj, allinninta maskʼanan tiyan. Casarasqasqa, munanakunanku, jatunpajtaj qhawakunanku tiyan. Juchasapas kasqankuraykutaj, kusisqa kausakunankupaj, perdonanakuyta yachananku tiyan. Efesios 4:31, 32; 5:22-25, 33; 1 Pedro 3:7 leey. + +Levítico 18:25 _ Chay suyu hallp'ataqmi qhellichasqa karqan, chaymi ñoqaqa mana chanin ruwasqankumanta muchuchirqani, chay suyu hallp'ataqmi tiyaqninkunata qarqomurqan. +25Chay suyu hallp'ataqmi qhellichasqa karqan, chaymi ñoqaqa mana chanin ruwasqankumanta muchuchirqani, chay suyu hallp'ataqmi tiyaqninkunata qarqomurqan. + +Pisya (Picea abies) nisqaqa huk Iwrupapi wiñaq llat'an muruyuq sach'am. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pisya + +Katiguriya:Uma kamayuq (Afgansuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Afgansuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Afgansuyu). +"Uma kamayuq (Afgansuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wanachay nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wanay. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wanay + +Katiguriya:Amachasqa sallqa suyukuna (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Amachasqa sallqa suyukuna (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amachasqa sallqa suyukuna (Mama llaqta). +► Arhintinapi amachasqa sallqa suyukuna‎ (1 P) +► Chilipi amachasqa sallqa suyukuna‎ (2 K, 24 P) +► Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna‎ (2 K, 21 P) +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Amachasqa_sallqa_suyukuna_(Mama_llaqta)&oldid=606094" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Amachasqa sallqa suyukuna + +Uma llaqta Baba +Baba kiti (kastilla simipi: Cantón Baba) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Mayukuna markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Baba llaqtam. +Mayukuna: Arenal mayu - Guare mayu +huk llaqta kitilli: Baba +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Baba kiti + +K'isura icha gramu nisqaqa (grigu simimanta: γράμμα [grámma] = ñawpa pacha Grisyapi llasay tupuy, 1,25 g ñiq, chaymanta kastilla simipi: gramo) wisnu tupum SI tupuypi. +Kilugramup waranqa t'aqanmi. Ñawpaqta kay hinam sut'inchasqa karqan: wayru sintimitrup yakunpa wisnun 3,98 °C q'uñi kaypi. +Paqta kay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +K'isura mirasqakuna t'aqasqakunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Kachu k'arachiq (Scyphozoa) nisqakunaqa kachu, chuku hina rikch'akuq, kachisapa yakupi mama quchakunapi wamp'uq k'arachiq uywakunam, midusakunam. Llulluraq kachkaspaqa pulipukunam, tiksipi wiñaq, manaraq kuyuqchu. + +Aswan hatun llaqta Antananarivo +Madagaskar llaqtaqa Afrikapi huk mama llaqtam. +Madagaskar llaqtapiqa 18.606.000 runakunam kawsachkanku. + +Liu Xiang 刘翔 sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin anta situwa killapi 1983 watapi paqarisqa Shanghai llaqtapi - ) huk Chunwa mama llaqta Kallpanakuyuqmi. +2004 watapiqa Apuwasinyuq pukllaykunapi Athina llaqtapi chunwayuq Kallpanakuy qharikunawan. +2008 watapiqa Apuwasinyuq pukllaykunapi Pikkin llaqtapi chunwayuq Kallpanakuy qharikunawan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liu Xiang. + +Uma llaqta Akari +Akari distritu (kastilla simipi: Distrito de Acarí) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Akari llaqtam. + +József Antall sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin ayriway killapi 1932 watapi paqarisqa Budapest llaqtapi - 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1993 watapi Budapest llaqtayuq huk Unriya mama llaqtayuq wiñay kawsaymi wan pulitiku kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: József Antall. +Budapest llaqtapi paqarisqa + +São Paulo suyu (purtuyis simipi: Estado do São Paulo) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa São Paulo llaqtam. +645 munisipyukuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: São Paulo suyu. +Suyukuna (Brasil) +Suyu (Brasil) + +Katiguriya:Anqash suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Anqash suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anqash suyu. +"Anqash suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Anqash suyu + +2 chaniyuq tikraykuna umayuq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: umayuq1umayuq2 + +1796 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Riwistakuna, Göttingen llaqtapi tindapi, Alimanyapi. +Riwista,[1] kichwapi Sachamu[2] (kastilla simipi: revista) nisqaqa liwru hina t'inkisqa qillqana p'anqakunayuq willay p'anqam, sapa simana icha killa kutiykuq, ch'ipachisqa qillqam. + +Roberto Challe Olarte, "Niño terrible" sutiyuq runaqa, (*24 ñiqin ayamarq'a killapi 1946, paqarisqa Lima llaqtapi, - ) sutiyuq runaqa huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan . +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roberto Challe. + +Tikraynin chayasqa Kastillanu simipi: + +dbr:Q'illu_Wallayuq + +Llaqta MachuPicchu Pueblo + +Meryl Streep Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Quechua: Ulimpiku pukllaykuna qu(qu) + +Quechua: ñit'iy + +Runa Simi: Abuná pruwinsya + +i-llaqta.com + +Runa Simi: Ch'usaq p'ulin + +Runa Simi: Mullipata distritu + +Pin chay mana allin runakuna? +Chay hatun runakuna niwanchis mana allinkuna kanki nispa. +Llapallan llaqtanchiskuna ñak'arin chay mana allin runakunawan. +Llaqta masiy wayqeykuna, ama iñiychy chay sinchi tukuqkunata. +paykunaqa wañuchiqninchiqkunan, ñak'ariqninchiqkunan. +Rikch'ariy wayqeykuna, ripunanchiq timpoñan chayamun. +Rikch'ariy llaqtallay, marq'anakunanchiqpaq. + +QOSQO Kullana Suyu Llaqta, Capac Raymi, Mosoq Wata 10.000 + +BELIEVER. n. Yupaychaq, Iñiq runa, Kutirikuq. +hawpinasqa, Chawpinasqaqi. + +Runa Simi: Bandurria llaqta + +Katiguriya:Uma kamayuq (Ukranya) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Ukranya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Ukranya). +"Uma kamayuq (Ukranya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Santay wat'a, Wayas mayu Wayakil llaqtapas +Pukyu: Chimpurasu nina urqu, Antikuna +Llaqtakuna: Wayakil, Durán +Wayas mayu (kastilla simipi: Río Guayas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk mayum. + +Meta suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de Meta) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Villavicencio llaqtam. +Meta suyu: 29 munisipyukuna: +Villavicencio _Uma llaqta +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Meta suyu. +Uficial qillqa web Meta Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Ukranya) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Ukranya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Ukranya). +"Piluta hayt'aq (Ukranya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tarija (kastilla simipi: Tarija icha San Bernardo de Tarija) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Tarija suyupi, Cercado nisqa Tarija pruwinsyapi, huk llaqtam, Tarija suyup uma llaqtanmi. +Tarija munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Tarija pruwinsya) + +Uma llaqta San Carlos +San Carlos munisipyu (kastilla simipi: Municipio de San Carlos) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Ichilu pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Carlos llaqtam. +Mayukuna: Yapakani mayu +Munisipyupiqa aswanta mana indihina Qhichwa runakunam tiyanku: +San Carlos munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Urin Awya Yalapi tusuykunaLlamk'apuy + +Tikraynin qhurusqa Kastillanu simipi: + +(añaychay, añay niy) + +Ukhuman sapachaq ch'añankuna (lluq'i: qhari, paña: warmi). +Ukhuman sapachaq ch'añan icha hurmun ch'añan nisqakunaqa hurmuna nisqa imayaykunata yawarman, kurkup hillinkunaman sapachaq ch'añankunam, kurkup ruranankunata kamachinapaq. + +Patan siq'i (Patan seq'e, latin simipi: linea tangens) nisqaqa p'allta muyuta llukchiq, huk iñupi kuska kaq siwk siq'im. + +Ü, ü nisqaqa huk aliman waki sanampam, hanllallipaq. +Kastilla simipitaq ü sanampataqa [u] icha [w] hinam rimanku, mana ch'usaqchu: vergüenza [bergw'ensa] - seguir [seg'ir]. + +Santiyayu llaqtaqa Chili mama llaqtap uma llaqtanmi. + +Ronald Raldes Balcazar (*20-IV-1981, Santa Krus, Buliwya) sutiyuq runaqa huk Buliwya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Uma kamayuq icha Ñawpaq umalliq yanapaq (kastilla simipi: Primer Ministro) nisqaqa mama llaqtap kamachinanpa pusaqninmi kawpaq runa. + +Tikraynin apaqa Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pawkar. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pawkar + +Qallariy willañiqi ‎(1024 × 768 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 187 KB; MIME laya: image/jpeg) + +Watikanu llaqta Quechua + +ch'akichisqa + +Runa Simi: T'ankar + +Waynilla (latin simipi: genus Vanilla) nisqaqa huk q'apachana wayuq yurakunam, hillurinam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waynilla + +Inriya iñiy (sanskrit simipi सनातन धर्म; Sanātana Dharma, "kakuq iñiy") nisqaqa huk iñiymi, lliw hatun iñiykunamanta aswan mawk'as, Indyapim mast'arisqa. +Hinduwismuqa Indyapi veda nisqa hawaykawsaypi XXI kaq kñ pachakwatapis icha ñawpaqñas paqarirqan. Acka hina iñispa achka dyus kaykunapim iñinku. Tiksimuyuntinpiqa huk llunamanta aswan Hindu nisqa iñiqkunam, yaqa tukuynintin Indyapim. +Kay hinam Rigveda nisqa willka qillqapi qillqasqa: +T'ikrasqa: "Chiqapqa hukllam, amawtakuna achkakunata riqsiptinpas." +Kaymi hindu iñiypa darshana nisqa suqtantin yachachiynin: + +Urin Qaranqa pruwinsya - Wikipidiya +Urin Qaranqa pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Sud Carangas) nisqaqa Buliwyapi, Uru-Uru suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Antamarka (Santiago de Andamarca) llaqtam. +Evo Morales, Buliwyap umalliqnin +Evo Morales, Buliwya suyup kunan umalliqnin paqarimurqa Urinuqa kantunpi, Isallawi llaqtapi, 26 ñiqin kantaray killapi 1959 watapi. +Saywitu: Urin Qaranqa pruwinsya + +2 chaniyuq tikraykuna sat'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Iskay ruk'anayuq +Iskay ruk'anayuq nisqa uywakunamanta qillqakuna. +"Iskay ruk'anayuq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay mama llaqtakunapi: Kiribati +Kiribati simi (Taetae ni Kiribati) nisqaqa Kiribatip rimayninmi. Pachak qanchis chunka waranqachá mama rimaqniyuq kachkan. + +San Huwan Salinas jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +San Huwan Salinas jisk'a t'aqa suyu + +Branco (Cláudio Ibraim Vaz Leal,) sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin ayriway killapi 1964 watapi paqarisqa Bagé llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Branco. + +Lago de Ángel, Icharati distritu, Pawqartampu wallap hayt'ananpi, Megantoni mamallaqta wak'a +Uma llaqta Icharati +Hallka k'iti kanchar 19 135,5 km² +Icharati distritu (kastilla simipi: Distrito de Echarate) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Utishi mamallaqta parkipi. Uma llaqtanqa Icharati llaqtam. +(Leopardus wierdii), huk Utishi mamallaqta parkipi kaswsaq uywam +Urqukuna: Pawqartampu walla +Icharati distritupiqa kay yurakunam wiñanku: [1] +Distritupiqa kay uywakunam kawsanku: [2], [3] +Icharati distrupiqa Ashaninka, Machiqinqa, Piru runakunam tiyanku. +Utishi mamallaqta parki +Distritupipi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Distritu (Killapampa pruwinsya) + +Pukañawi paña[2], Yana paña,[3] Yuraq paña[4] icha Paña[5] chaylla (Serrasalmus rhombeus) nisqaqa huk rikch'aq pañam, aycha mikhuq challwam, Uralan Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyup mayunkunapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pukañawi paña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pukañawi paña + +Katiguriya:Paris llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Paris llaqtapi paqarisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paris llaqtapi paqarisqa. +"Paris llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Waynilla (latin simipi: genus Vanilla) nisqaqa huk q'apachana wayuq yurakunam, hillurinam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waynilla + +T'ukuchiq, t'ukuna, llaksana + +Wanuchana icha Wanuchay nisqaqa yurakunap allin wiñananpaq, allpaman churana imayaykunam, yurap muchusqan kawsachikuy imayaykunam, ahinataq wanum, uchpam hukkunapas. Qullpatapas wanuchanapaqmi hurqurqanku. +Chay qallawakunaqa allpapi kachkaq yakupi chullusqa iyun hina kaptin, yura saphinkunawan allpamanta ch'unqaykunmi. + +Kinuwa,[1][2][3][4] Kinwa,[5][6][1] Kiwina[7] icha Kiwna[7] (Chenopodium quinoa) nisqaqa huk riwi yuram. Qañawa hinallam rikch'akun. Yanusqa murunkunatam mikhunchik. Rapranta mikunchik, llitska niyan, alli wirasapata kamtsawam qurkamunkiman. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kinwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'illi + +12.00 Caminata Espiritual por el Qhapaq Ñan Papallaqta-Wakayu Qocha (magdalena) + +iskay chunka pichqayuq kani. + +2016 watapi, Christine Mladic Janney Urubambaman riran. Haqaypi, pay Angel Callañaupawan Ernesto Zulligerwan ima huñunakuran. Kay iskay qharikuna anchata llank'ashanku wakin huch'uy llaqtakuna orqokunapi Chincheroneqpi Qosqopi. Fundacioniyoq Ernesto kan, sutin Fundación Porvenir Perú, ichaqa Angel asqha yanapashanpuni. Kay podcastpi, Christine Angel ima paypa llank'ananmanta rimashanku. +Gerardo Huaracha Huaracha museoyoq kan Yanque llaqtapi, Valle del Colcapi, Arequipa, Peru. Gerardoq taytan wasichakuran, ña huk pachaq iskay chunka watakunamantaña. Chay wasipi museo kaq ichaqa qayna Agosto killapi, 2016pi, hatun pachakuyuy chayta thunichiran. Kay podcastpi, grabasqa qayna Mayopi, Jony Hernan Prudencio, wayna Tuti llaqtamanta, tayta Gerardowan parlashan museonmanta. +Kay podcastpi, huk tayta paypa ususin ima runasimimanta rimashanku. Paykuna Perumanta kanku, ichaqa ña wakin watakunaña New Yorkpi tishanku. Tayta runasimita rimayta atin, ichaqa paypa ususin mana atinchu. Paykuna imaraykumanta rimashanku. + +22 ñiqin tarpuy killapi +22 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (22.09., 22-IX, 22ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 265 kaq (265ñ - wakllanwatapi 266ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 100 p'unchaw kanayuq. + +Jimmy Connors Hukllachasqa Amirika Suyukunapas kurku kallpanchaq. + +Llaqta MachuPicchu Pueblo + +Runa Simi: 7 ñiqin tarpuy killapi + +Llamk'achkaq ruraqkuna - Wikibooks +Llamk'achkaq ruraqkuna +Kay qatiqpiqa ruraqkunatam rikunki, qhipaq 30 p'unchawkunapi kay wikipi imatapas ruraq. +Kay p'anqapaq hallch'asqa musuqchasqatam rikuchkanki, 9 p'unchawkuna, 1 ura, 34 minutukuna -wan 55 sikundukuna pachakamam ñaqha kanman. +IP hark'aymanta qispisqakuna +Mys 721tx (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [2 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:KuchiRuraqkuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Manqu Qhapaq iskay ñiqin - Wikipidiya +Manqu Qhapaq iskay ñiqin, Waman Pumap siq'isqan +Manqu Qhapaq iskay ñiqin, Juan Bravo-p llimphisqan. +Manqu Qhapaq iskay ñiqin (Manqu Inka, Manku Inka ñisqapas) Inkakunap chunka pichqayuq ñiqin qhapaqninsi, Willkapampap ñawpaq ñiqintaq qhapaqnin karqan. +1533 watapi Ispañulkunaqa paytas inka qhapaq tukuchirqan. 1536 watapi Ispañulkunatas Qusqu llaqtamanta ayqichiyta munarqan. Mana atispas, Willkapampa llaqtatas ayqikurqan. Chaypi 1544 watakamas qhapaq karqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Tupaq Wallpa +Qhipaqnin inka qhapaq: Sayri Tupaq + +Edward Jan Habich, Eduardo de Habich sutiyuq runaqa ( 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1835 watapi paqarisqa Warszawa llaqtapi - 31 ñiqin kantaray killapi 1909 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Pulunya mama llaqtayuq Yupay yachachiq wan allwiya kamayuq runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Eduardo de Habich. + +Katiguriya:Urqu (Taqna suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Taqna suyu) +"Urqu (Taqna suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kañiti pruwinsya - Wikipidiya +Ukira mawk'a llaqta, Quwayllu, Kañiti pruwinsya +Uma llaqta San Vicente Kañitipi (San Vicente de Cañete) +Kastilla simipi llika tiyanan municanete.gob.pe +Kañiti pruwinsya nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Cañete) Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa San Vicente Kañiti (San Vicente de Cañete) llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Musuq Kamachina yaku ñan hark'a ñiqpi amachana sach'a-sach'a +Mayukuna: Kañiti mayu - Mala mayu - Umas mayu +Chunka suqtayuq distritunmi kan. + +Kamasqa wata 2 m +Washington DC (DC: District of Columbia, "Colonpa llaqtanpa distritun") llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap uma llaqtanmi, George Washington sutiyuq USA-pa ñawpaq umalliqninmantam sutinchasqa. + +Ancha llaqta Limaq - Wikipidiya +(Lima pruwinsya-manta pusampusqa) +Uma llaqta Lima +Ancha llaqta Limaq (aymara simipi: Lima jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Lima Metropolitana; Ñawpaq marka Limaq, Ankash qallupi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk wamaninmi. +Amachasqa sallqa suyukuna: Pantanos de Villa sallqa kawsay risirwa +Pantanos de Villa sallqa kawsay risirwapiqa kanmi 155 laya pisqukuna, 12 laya challwakuna, suchuqkuna, khankiqkunapas. +Lima pruwinsyapiqa aswanta kastilla simitam rimanku. +Garagay (mawk'a llaqta) +Mama Llaqtap Huchannaq Markus Hatun Yachay Sunturnin +↑ Sinru qillqa: Pisqukuna - Pantanos de Villa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'allay + +Eduardo Rodríguez Veltzé sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin pawqar waray killapi 1956 watapi paqarisqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi) huk buliwyanu pulitikum. Buliwya suyup umalliqninmi karqan (9 ñiqin inti raymi killapi 2005 watamanta 22 ñiqin qhulla puquy killapi 2006 watakama). +San Agustin yachay wasiman purisqa, Quchapampa llaqtapi San Simun hatun yachay wasiman (Universidad Mayor de San Simón) purisqa. + +Qara hampikamayuq nisqaqa (kastilla simipi: dermatólogo) qarap unquyninkunata hampiq hampikamayuqmi. + +Runa Simi: Chūbu suyu + +Runa Simi: Iwrafrasya + +Runa Simi: Anzoátegui suyu + +Runa Simi: Sarin distritu + +Runa Simi: Xi'an + +Kay pachaqa, mana qʼolachisqachu nitaj waj imaswan chinkachisqachu kanqa. Astawanpis Bibliaqa, kay pachapi runa wiñaypaj tiyakunanta yachachin. Salmo 37:29 nin: "Cheqan runasqa kay pachata herenciankupaj japʼenqanku, chaypitaj wiñaypaj kawsanqanku", nispa (Salmo 115:16; Isaías 45:18). +Diosqa, Jallpʼata ruwaytawan "sumajpuni kasqanta" nerqa, kikillantapunitaj qhawashan (Génesis 1:31). Chinkachiyta yuyananmantaqa, ‘phirejkunata tukuchinanta', kay pachata wiñaypaj jarkʼananta ima nin (Apocalipsis 11:18). +Ichá qan, 2 Pedro 3:7 kay pacha ninapi qʼolachisqa kananta nisqanpi yuyashanki. Chaypi nin: "Cielopis, kay pachapis ninapi qʼolachisqa kanankupaj waqaychasqa kanku", nispa. ¿Manachu kay rikuchin kay pacha qʼolasqa kananta? Wakin kutis Bibliaqa, pacha, cielo, nina rimayta ima, mana chaymanta parlananpajpunichu oqharin. Sutʼinchanapaj, Génesis 11:1 nin: "Tucuy caypacha uj sapan parlayniyoj carka", nispa (Quechua de Cuzce). Kaypi "caypacha" rimayta oqharin, runasmanta parlananpaj. +BIBLIA NIN: "Chay tukuy imasta rikuspaqa, yachaychej Diospa reinon qayllapiña kasqanta" (LUCAS 21:31). +Maqanakuykuna, yarqhaykuna, jallpʼa ikhakuykuna, wañuchej onqoykuna (Mateo 24:7; Lucas 21:11). +Millay ruwaykuna yapakusqan (Mateo 24:12). +Runa kay pachata phirishasqan (Apocalipsis 11:18). +Kay pachaj tukukuynin maykʼajchus kananpi yuyanamantaqa, jamunanpipuni yuyana tiyan. Habacuc 2:3 nisqantataj kasukuyku, chaypi nin: "Qheparejmanña rijchʼasunki chaypis suyarillay, juntʼakunan tiempoqa chayamonqapuni", nispa. + +Llaqtaman risaq. + +Kina-kina (genus Cinchona) nisqaqa huk yura rikch'anam, tawa chunkamanta aswan rikch'aqniyuq, sach'akunam, chunka mitrukama hawaman wiñaq. +Kina nisqa qarantaqa hampinapaqmi llamk'achinchik. + +Tiyakuynin Lima suyu, Yawyu pruwinsya +Yawyu walla (kastilla simipi: Cordillera de Yauyos) nisqaqa Piruw llaqtapi, Antikunapi, huk wallam, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi. Tiklla urquqa llapan urqukunamanta aswan hanaqmi (5.897 m hanaq). +Quchakuna: Ch'uspiqucha - Espejococha - Pawqarqucha - Suyruqucha - Tikllaqucha - Yawarqucha +Aqup'allqa 5.445 m Tanta distritu + +Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa - Wikipidiya +Tiyay Ariqipa suyu, Islay pruwinsya +Hallka k'iti k'anchar 690,6 ha +Kamasqa wata 24 ñiqin hatun puquy killapi 1984 watapi (D.S. Nº 015-84-AG) +Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa (kastilla simipi: Santuario Nacional de Lagunas de Mejía) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, Islay pruwinsyapi. +* Pisqukuna: +↑ Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa (kastilla simipi) + +Allpapi k'allpa llika: achka k'allampa q'aytukuna. +Champiñunpa k'allampa llikan, puquykunawan. +K'allampa llika (misilyu, micelio) nisqaqa k'allampap achka k'allampa q'aytunkunam, k'allampa kurkunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'allampa llika. + +Antañiqiqpa sinchi kaqnin. +Sinchi kaq icha Hardwer nisqaqa (inlish simipi: hardware) antañiqiqpi tukuy imayaymanta rurasqa kaqpas. + +Juan Pablo Montoya Roldán (* 20 ñiqin tarpuy killapi 1975 watapi paqarisqa Bogotá llaqtapi - ), huk Kulumbya mama llaqtap awtu yallinakuyuq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Juan Pablo Montoya. + +Lionel Robert Jospin sutiyuq runaqa, (* 12 ñiqin anta situwa killapi 1937 watapi paqarisqa Meudon, Hauts-de-Seine llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtapas pulitiku karqan. +1997 watamanta 2002 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Uma kamayuqnin karqan. + +2 chaniyuq tikraykuna q'aruy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Jenaro Herrera distritu (kastilla simipi: Distrito de Jenaro Herrera) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Jenaro Herrera llaqtam. + +Martin Heidegger sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin tarpuy killapi 1889 watapi paqarisqa Messkirch llaqtapi, Alimanyapi - 26 ñiqin aymuray killapi 1976 watapi wañusqa Friburg Brisgovia llaqtapi) huk aliman pulitiku runam, yachay wayllukuqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Martin Heidegger. + +Tikraynin qusqa Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Ampatu llaqta + +Chunwa Runallaqta Republikaman kapuq Tibet Awtunumu Suyu +Chunwa Runallaqta Republikap kamachisqan, Baratpa mañakusqan, Aksai Chin suyuman kapuq nisqan +Baratpa kamachisqan, Chunwa Runallaqta Republikap mañakusqan, Tibet Awtunumu Suyuman kapuq nisqan +Tibet, P'ut' (Tibet simipi: Bod) icha Phuig (Lhasa Tibet rimaypi: Poig) nisqaqa chawpi Asyapi huk mana qispi mama llaqtam, Chunwa mama llaqtaman kapuq. +1236 watakama Tibet qispi qhapaq llaqta karqaptin, Mungul-Chunwamanta awqaqkuna atirqan. Chaymanta Chunwa mama llaqtamanta wachuriq kaspapas kikin qhapaq suyu kakurqan (Ñilluwan qhapaq llaqta - T'a Ñilluwan?; han simipi: 大元 Dhah Qiuan, Wade–Gilespi: Ta Yüan, phinyimpi: Da Yuan +1951 Chunwa Runallaqta Republikamanta awqaqkuna atirqan. Chaymantapacham Chunwaman kapuchkan. Chunwa kamachiqkuna Tibet Awtunumu Suyutam kamarirqan. +P'ut' simi (runakunap rimaynin; tukri simi) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:50, 14 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: 0 watakuna + +Nyíregyháza nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Nyíregyháza llaqtapiqa 116.899 runakunam kawsachkanku (2004). + +quwiki Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa + +area in Quechua: Hallka k'iti k'anchar + +Yawar Inka (Llaqtaymanta) + +Biblia yachachisqanmanta: Jallp'api may jatuchaq runas - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Biblia nisqanmanjina, angelkuna Jallp'api k'achita warmista rikuytawan, paykunawan tiyakuyta munarqanku. Chayrayku, Jallp'aman jamuspa paykunawan casarakurqanku. Diosqa janaqpachapi tiyakunankupaq angelkunata ruwarqa. Chayrayku Bibliaqa, angelkuna casarakusqankuta millay saqra kasqanta niwanchik. +Chay angelkuna wawayuq karqanku, chay wawastaq jukjina karqanku. Ichapis wawallaraq kachkaspa, wakin wawajinalla karqanku. Chaymanta, wiñasqankumanjina jukjinayarqanku, may jatuchaq kallpayuq runasman tukurqanku. +Enoc wañupurqaña, chaywanpis Jallp'api juk k'acha runa kallarqataq, chay runaqa Noé sutikurqa. Pay Diospa munayninta ruwarqa. +¿Imatataq ‘qallariypi kasqankuta saqiq' angelkuna, mana ruwananchikpaq yachachiwanchik? (1 Cor. 3:5-9; 2 Ped. 2:4, 9, 10.) + +Nisqayki "Kanon6996" sutiyuq ruraqqa manam kanchu. Allin qillqasqaykita llanchiriy. + +Katiguriya:Ch'in pacha (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Ch'in pacha (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'in pacha (Mama llaqta). + +Tirika (waraniyi simimanta) icha Kunawaru (winisuylamanta suti; Leopardus tigrinus) nisqaqa chinchayman rikch'akuq tutapi chakuq aycha uquq ñuñuqmi, khankiqkunata pisqukunata mikhuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tirika + +Yatawaki icha Urkista (kastilla simipi: orquesta, italya simipi: orchestra, grigu simimanta ορχήστρα [orkhī'stra]) nisqaqa takiqkunap, waqachinata waqachiqkunappas huñunmi, klasiku musika huk hina musikatapas ruranapaq. +Klasiku nisqa yatawakiqa tawantin waqachina huñuyuqmi (wichq'achiqpi: italya simipi): + +Uma llaqta Qullqincha +Qullqincha munisipyu (kastilla simipi: Municipio Colquencha) nisqaqa suqta ñiqin munisipyu Jaruma pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qullqincha llaqtam. + +Qullqa mayu, Qullqa qhichwa, Kaylluma pruwinsya, Ariqipa suyu, Piruw. +Qullqa qhichwapi wasikuna +Qullqa qhichwa (kastilla simipi: Valle del Colca) nisqaqa piruwanu Qullqa mayup qhichwanmi, Antikunapi, Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Wampu distritupi Callalli distritupipas (15°35′50″S, 71°52′45″W). +Qullqa wayq'u. +Qullqa qhichwapi llaqtakuna Chiwaymanta Qhawanakuntikama: +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Valle del Colca. + +Katiguriya:895 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:895 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:895 sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:895" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Kaypi rimasqa: Arhintina, Buliwya +Rimaykunap ayllun: Mataku waykuru rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Buliwya +Wichi simi (Wichí Lhamtés) nisqaqa, mataku simi nisqapas 50.000-chá Wichi runakunap rimayninmi, Arhintina, Buliwya mama llaqtakunapi rimasqa, mataku waykuru rimaykunaman kapuq. +Kimsantin k'iti rimayninmi: + +Uma llaqta Haki +Haki distritu (kastilla simipi: Distrito de Jaqui) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Haki llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'akllancha +Tikraynin k'akllancha Kastillanu simipi: + +Tikraynin runa mikhuq Kastillanu simipi: + +Irriru icha Q'illay takaq nisqaqa q'illayta llamk'apuq runam, pruphisyunmi. +Irriruqa takanawan (martilluwan) ninapi q'uñichisqa q'illayta - khillay, asiru, huk q'illaypas - yunki patanpi takaykunmi. Chay hinaqa irramintakunatam ruran. + +Chankay nisqaqa (kastilla simipi: Chancay) Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Lima suyupi, Waral pruwinsyapi, Chankay distritup uma llaqtanmi. +Llaqta (Waral pruwinsya) + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Manchunka + +Tiyay Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Laraw distritu, Wantan distritu +T'uruyuq (kastilla qillqaypi:Nevado Toroyoc) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Laraw distritupi, Wantan distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +Ch'iyar Quta (aymara simi ch'iyara yana, quta qucha,[3] "yana qucha", kastilla qillqaypi Chiar Khota, Chiar Kkota, Chiar Quota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Qhapaq Wallapi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Pukarani munisipyupi, Wayna P'utuqsi kantunpi, Juri Quta ñiqpi, Kunturiri rit'i urqup urayninpi. + +yachaykuna hunt'ay + +"Noqa llank'arqani uj jatun qhoya ukhupi; chaypi qanchis watata llank'arqani. Llank'ay qallarisparaj, yuyarini uj kuti may chhika mancharikusqaymanta. Uj runawan karqayku, q'ala laqha karqa chay ukhupi, ñak'ayta k'anchanasniykuwan rikusarqayku. Ñataj yakusta "k'aj k'aj" chakisniykuwan sonachispa, ñataj uj ch'in ch'inllapi, jatun qhoyasninta purisarqayku. Chanta, jina purispataj, "qoooooo!" nispa sinchita sonachikusqa, qhon qhonjina. Lank'ay masiyman manchay manchisqaymanta wawajinalla k'askaykuchikuni, "qhartatatatatata" qharkatispa ari, "Ima kanman chay manchay!" nispa ari. Jawamantaj llojsimuspaña, "Carajo!" nerqani, "Manaña qhoya ukhupi trabajasajñachu! Kunitallan mitayta mañarikapusaj, llojsimusajtaj, carajo!" Casipuni qhoya llank'aymanta llojsipuni ari. Chay ñaupajtataj, manaraj mitayta mañakojteyqa, willawarqanku chay jatun sonakusqa uj carro waj tunnel pata ladopi pasasasqanta. Chayllamantamá noqaqa mancharikorqani! +Jinapí imillaqa p'unchay hora rejtin, chay k'ajay kajtenqa, rej kasqa t'ajsakojjina mayuman, jatun mayu, Kachi Mayu nisqa, chay pozanman rej kasqa. Anchay q'omeriyarisqa yaku achaypi gustakoj kasqa pay bañarikuyta sapa dia dos horasta "oración horasta" paykuna ninku. Cuando chaypi t'ajsakuytawankamaqa pay pisi ropitantaqa yakuman yaykusqa; manchachikuspa mana ukhuman yaykojchu kasqa. Pero imachus payta chay pasarqa chay diaqa nin, llusk'aykusqachus imachus aysaykunman karqa ima fuerzachus, aysaykunman karqa, yaykusqa yakuman. Ukhuman. Ujllatataj wawa chujchanmanta sentikusqa pipis aysaykunmanjinata chay yakuman chinkaykuchisqa ukhuman ukhuman libre aswan ukhu yakuman. Chaypitaj p'ultiyukusqa. Jinapi yuyaynin chinkachisqa. Mana astawan yuyarikunñachu. Chaykamalla. +Aysaqa ruasanpuni. Chay aysa imaynachus? Primera vez pay chayta uyarisqa. Jinapí, nin, dia viernes ch'isi entonsqa allín wakichikusqanku tukuy ima chay jampiswan aysata ruasqanku. Aysapitaj mana Primá chayachimusankuchu, nin. Mana yanapáy atisqachu ujnin runataqa ujnin jampiritaqa, imaraykuchus ancha ch'uchali fuerte fuerte espirituspaj. Aysiritaj nerqa: "Kay trabajo ancha sinchi, sinchi trabajo noqaykupaj. Mana uj ratitopajchu, ni uj p'unchaypajchu," nisqanku, "ni uj tutapajchu." Juliánqa manaña ni imá piensasqachu, solo munarqa warminta rikuyta ujtawan, chay tukuy imas nisqankuta "Chay malignoj poderninpi kasan" nisqanku, achaykamataj payqa desesperakusqa. Waqaspa tukukusqa. Entons paykuna consolasqanku. "Ama llakikuychu! Ama waqaychu! Kutichimpusqayku. Jamponqa warmiykeqa." nisanku. +Ajina karqa chay mesa armasqanku. Chay ch'isi maligno jamusqa, nin. Juliánqa sientesqa uyanta "laphala phala phala phala phala phala pha" ima p'isqopis ima thaparankupis purisanman o phawariykachasanman jinata, nin. Entons kay Juliánqa, chujchasnenqa libreta sustowanqas k'aspilla rikhurisqa chay rato chay tutanqa, nin, oracion tutaqa. Jinapí uyarisqa uj vozta, nin. "Mana noqata kay gustawanchu." nisqa. "Imataj kay?" Entonsqa uj pipis mikhunata despreciasqanmanjinata "Mana noqataj kayta mañarqanichu, pitaj kayta apawan? Kay chhika millay mana kay gustawanchu. Mana noqata kay gustawanchu. Kayta noqa munani aswan sumaj mikhunasta aswan sumaj ujyanasta." Achaykunasta mañasqa. Tioyqa primera vez uyarisqa sutista, chay jampismanta, chay mesa jampismanta. Incluso mañasqanku chay llama sullus, achaychá noqayku antes rikoj kayku, ari, naspeqa, ajina, ch'in llajtaspeqa, pampa jampista vendenku, tukuy imaymana millay chhika millay cosasta. Es que Tioy Julián primera vez uyarisarqa, nin, chaykunasta, entonces anotakunan kasqa listapi chaytaqa qhepanpajqa, qhepan aysakupajqa. "Kinsa aysapi rikhurichimpusqayki nata warmiykita." nisqanku. Otra vez kallpachakuspaqa imatachus nisqasninkuta dias horas pasasqan ma diasqa mana suyaspa suyaspa p'unchay sut'iyamunanta suyaspa ch'isiyananta chay dia chayamunanpaj. Otra vez. Chaypi entonsqa wak'aqa qhepanpeqa manchay kusisqa rikhurimusqa, nin. Wak'aqa nisqa: "Kunanqa kosata sonqowankichej. Kusisqa kani tukuy ima ruasqaykichejwan y sobre todo Julián Juliancito mana payqa tejrakapunchu. O sea kosa sonqo wawa que payqa warminta munan chayampunanta entonces noqa yanapasaj; kusisqa kani Juliánwan." nisqa. "Julián mana wasanchawanchu a pesar que Juliánqa según pay cuentan qhepanmanqa may chhika ratosta payqa nisqa: "Libre rendikapuni", nin "Mana astawan kay p'ajpakuswanqa sigeymanchu." nisqa. Sapa kuti piensamentonpeqa pero imananqataj? + +Runa Simi: Krunikamanta huk ñiqin qillqasqa + +Runa Simi: Qiwis distritu + +ukata jayp'u ch'usa waranqa manqhanakana thaqta? + +PERÚ MAMA SUYUP WILLKA TAKIYNIN. + +Runa Simi: Aral qucha + +quwiki Pillpintu tuktuyuq urin rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Qucha (Piruw) (qu kalba) + +Biblia yachachisqanmanta: Salomón yachayniyuq rey - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Salomón kutichin: ‘Jehová Diosniy, ñuqaqa waynallaraq kani, manaraq imaynatachus kamachiyta yachanichu. Chayrayku, llaqtaykita allinta kamachinaypaq, jatun yachayta quway', nispa. +Jehovaqa Salomón mañakusqanta allinpaq qhawan. Chayrayku nirqa: ‘Qam mana unay kawsayta, nitaq qhapaq kayta mañawankichu, manaqa jatun yachayta. Chayrayku mayqin runamantapis astawan jatun yachayta qusqayki. Astawanpis, mana mañakuwasqaykita ima qusqayki, qhapaqyayta, atiyta ima qusqayki', nispa. +Juk p'unchay iskay warmis maqanakuspa Salomonman jamunku. Jukninqa nin: ‘Kay warmiwan juk wasillapi tiyakuyku. Ñuqa juk wawitata nacechikurqani, paytaq iskay p'unchayninman juk wawitata nacechikullantaq. Paypa wawitanqa juk ch'isi wañupun. Puñunaykamataq, payqa wawitayta apakapusqa, wañusqitataq puñunayman churaykamusqa. Rikch'arispa, chay wañusqa wawitata rikuni, manataq wawitaychu kasqanta reparani', nispa. +‘¡Ama!, ama wawayta wañuchiychikchu. ¡Kay warmiman qupuychik!' nispa wawap maman qhaparirqa. Juknin warmitaq nirqa: ‘Khuchuychik, ni paypaq ni ñuqapaq kanqachu', nispa. +Salomontaq nirqa: ‘¡Ama wawata wañuchiychikchu! Ñawpa kaq warmiman qupuychik. Pay maman kasqanrayku', nispa. Salomón chayta ch'uyacharqa, mamaqa wawanta munakusqanrayku mana wañuchinankuta saqinmanchu, wak warmipis uywananta saqinman. Runaqa, Salomón ruwasqanta uyarispa, may yachayniyuq reyninku kasqanmata mayta kusikurqanku. +Salomón kamachichkaptin, Diosqa llaqtanman tukuy imata qurqa. Cebadata, trigota, uvasta, higosta ima, may achkhata puquchirqa. Runaqa allinta p'achallikuq, sumaq wasispitaq tiyakuq kanku. Tukuypaq tukuy ima karqa. +Salomonpa yachayninta uyarinapaq, runaqa tukuy imata ruwarqa, chay ¿imatataq Bibliamanta yachakunanchikpaq yachachiwanchik? (1 Rey. 4:29, 34; Juan 17:3; 2 Tim. 3:16.) + +Quechua : Iskay ñiqin pachantin maqanakuy (qu) + +Runa Simi: Asankaru pruwinsya + +Runa Simi: Aqtuy + +Winterthur llaqtaqa Suysa mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Zürich suyupi. +Winterthur llaqtapiqa 93.546 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Winterthur. + +• Tinkurachina siwikuna Muruni +Aswan hatun llaqta Muruni +Kumurakuna llaqtaqa Indiku mama quchapi huk wat'akunam, Aphrikaman kapuq mama llaqtapas. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Grisya. +"Grisya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Vung Tau llaqtaqa Witnam mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Ba Ria-Vung Tau suyup uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vung Tau. + +1688 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Intiqa kañanmi, uywuakunata, kausayta. +yarqasqa machaqway, Intip churin. +Hatun yunka sachakuna hina, kuyuy, + +38Chaynu Jesús nitinqa, paykunaqa niranllapa: + +Runa Simi: T'inkisqa + +▪ Runa Simi: 27 ñiqin anta situwa killapi + +$1 nisqa suti k'ititaqa llamk'apuyta manam saqillasunkichu. + +400 0 _ ‎‡a Charles de Gaulle‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku. Umalliq (1959-1969)‏ + +quwiki Katiguriya:Takiq (Arhintina) + +quwiki T'uru T'uru mamallaqta parki + +Uywamichiq punarunakuna. (Lima: Instituto de Es- + +451 _ _ ‎‡a San Rafael qucha mama llaqta parki‏ + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +NOEQA warmiyuq, 3 wawayuq, ima karqa. Wawasninqa Sem, Cam, Jafet ima, sutichakurqanku. Kimsantintaq casarakurqanku. Jinamanta Noep ayllun pusaq runayuq kasqanta nisunman. +Diosninchik Noeta mana jayk'aq riqsikusqanta ruwananta kamachirqa. Noeqa juk jatun arcata ruwanan karqa. Kay arcaqa juk jatun barcojina karqa, chhuqu cajaman rikch'akurqa. Dios nirqa, ‘kimsa alto patasniyuqta ruway, ukhunpitaq familiaykipaq, animalkunapaq, mikhunapaq ima, achkha cuartosniyuqta ruwallaytaq', nispa. + +Runa Simi: Piruw +Runa Simi: Piruwpa unanchan + +Katiguriya:Karu puriy - Wikipidiya +Katiguriya:Karu puriy +Karu puriy icha Turismo nisqamanta qillqakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karu puriy. +"Karu puriy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Diego Pablo Simeone González sutiyuq runaqa, icha "El Cholo" (* 28 ñiqin ayriway killapi 1970 paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +1.2.1 Piluta Hayt'aq Pachantin Kupa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Diego Simeone. +Piluta hayt'aq (Sevilla FC) + +Chukcha k'utu nisqakunaqa (ordo Odonata) tawantin phawanapaq raprakunayuq, aycha mikhuq palamakunam. Qirisankunaqa yakupi kawsan, hinallataq aycha mikhuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chukcha k'utu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chukcha k'utu. + +Katiguriya:Pulitiku (Philipinakuna) - Wikipidiya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Philipinakuna). Philipinakuna +"Pulitiku (Philipinakuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +José de Jesús Alfaro Siqueiros sutiyuq runaqa, icha David Alfaro Siqueiros (* 29 ñiqin qhapaq raymi killapi 1896 watapi paqarisqa Sahagún llaqtapi - 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1974 watapi wañusqa Santa de Rosalía de Camargo llaqtapi), Mishiku mama llaqtayuq kumunista wan llimphiqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Alfaro Siqueiros. + +Mama llaqta Winisuyla +Karakas llaqtaqa Winisuyla (kastilla simipi: Santiago de León de Caracas) mama llaqtap uma llaqtanmi. +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, San Francisco +Llaqta (Winisuyla) + +Katiguriya:Simana sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Simana sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:Simana sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:Simana" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Tiyay Beni suyu, Chuqiyapu suyu, Pando suyu +Purimuq mayukuna: Tuychi mayu, Mayutata, Mamoré mayu +Beni mayu nisqaqa Buliwyapi huk 1.600 km suni mayum. + +Uma llaqta Namkin +Jiangsu pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Jiangsu, chun simipi: 江苏, phinyimpi: Jiāngsū, machu: Kiangsu, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Namkin llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jiangsu pruwinsya. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taytakura (Arhintina). +"Taytakura (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chuquw rimaykuna - Wikipidiya +Chuquw rimaykuna +Chuquw rimaykuna (chocó) nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, Uralan Abya Yalapi (Kulumbyapi Panamapipas). + +Wallaqa rimay - Wikipidiya +Wallaqa rimay +Kaypi rimasqa: Piruw (Wanuku suyu) +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Wanuku suyu) +Wallaqa rimay nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Wanuku rimaykunaman kapuq, Wanuku suyupi (Piruwpi) rimasqa. + +Kay mama llaqtakunapi: Nipal +Nipali simi (नेपाली) nisqaqa huk Indu rimaymi, indu rimaykunaman kapuq. Nipal mama llaqtap tukri siminmi. + +quwiki Katiguriya:Wiñay kawsay (Awya Yala) + +Machu Picchu Llaqta Inca + +Llaqtakunapi, wawakuna, imay mana sonqonchanwan waqasianku. + +Wanusha kanqa, mana amayniyjunchu. + +Runa Simi: Herrera pruwinsya + +Chhalaku comunidadespaq kawsaynin ukhupi kachkan, runa masiqa pata chiri jallp'akunapi puquchisqanta, chhalarikun, vallepi, q'uñi jallp'api puquchisqankuwan, imapaq chhalakunku?, wasipi tukuy laya mikhuna kananpaq, chayta castellano simipi ninku seguridad alimentaria. Chhalakuqa tukuy niqpi ruwakun, aswantaqa chiri lugarespi, kay wataqa cosecha pisi, chayrayku chhalakupis pisiyarin. chhalakumanta runa masiwan parlarirqayku, ñawirina: + +p'akimanta p'akikunamanta +p'akintin p'akikunantin +p'akihina p'akikunahina +p'akipaq p'akikunapaq +p'akinka p'akikunanka +p'akiy p'akiykuna +p'akiymanta p'akiykunamanta +p'akiynintin p'akiykunantin +p'akiyninnaq p'akiykunannaq +p'akiypaq p'akiykunapaq +p'akiyninka p'akiykunanka +p'akiykimanta p'akiykikunamanta +p'akiykintin p'akiykikunantin +p'akiykinnaq p'akiykikunannaq +p'akiykihina p'akiykikunahina +p'akiykipaq p'akiykikunapaq +p'akiykinka p'akiykikunanka +p'akinpa p'akinkunap +p'akinpi p'akinkunapi +p'akinpaq p'akinkunapaq +p'akinchikhina p'akinchikkunahina +p'akinchikpaq p'akinchikkunapaq +p'akiykupa p'akiykukunap +p'akiykupi p'akiykukunapi +p'akiykuntin p'akiykukunantin +p'akiykunnaq p'akiykukunannaq +p'akiykupaq p'akiykukunapaq +p'akiykunka p'akiykukunanka +p'akinkuntin p'akinkukunantin +p'akinkunnaq p'akinkukunannaq +p'akinkupaq p'akinkukunapaq +p'akinkunka p'akinkukunanka + +Qhapaq p'anqa - Idiomas - Wikibooks +Qhapaq p'anqa - Idiomas +Qhapaq p'anqa-man kutimuy. + +400 0 _ ‎‡a Bob Marley‏ ‎‡c Shamayka mama llaqtayuq takiq wan takichaq‏ + +www.ikunaku.com + +Runa Simi: Akak'ichki + +Amit6paq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Amit6" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Kay Comité de Gestión de la Calidadmi, ishkay chunka hatun wayikupnapa (Gobiernopa, Empresariokuna purwakaypa, yachakuy wayikunapa, Técnicokuna purwakaypa) purwakashqa kaykan, kaymi premio nacional calidadta qukun. Kay alli rikashqa kaytam llapanpitapis shumaq uryakushqa kaptin quyan. Kaytam minachaw, puertochaw hina Limachaw Antamina arukunqanta alli alli rikaykur quyarqun. + +Usos del quechua en Layo, K'ana suyupi, Cusco + +400 0 _ ‎‡a Louis de Funès‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Kayampi kiti + +Emilio San Martín distritu (kastilla simipi: Distrito de Emilio San Martín) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tamanco llaqtam. + +Ayakuchu suyupi rimaykuna - Wikipidiya +2 Kankallu pruwinsya +3 Lamar pruwinsya +4 Lluqana pruwinsya +5 Pariwanaqucha pruwinsya +6 Sarasara Pawqar pruwinsya +7 Qirupampa pruwinsya +9 Wamanqa pruwinsya +10 Wankasanku pruwinsya +11 Wanta pruwinsya +12 Willkawaman pruwinsya +Ayakuchu suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kankallu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lamar pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pariwanaqucha pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Sarasara Pawqar pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qirupampa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wamanqa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wanta pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willkawaman pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Aswan hatun llaqta Tarabulus +Libya llaqtaqa Afrikapi huk mama llaqtam. +Libyapiqa 5.670.688 runakunam kawsachkanku. + +Wik'uña (Vicugna vicugna) nisqaqa huk ñuñuq, iskay ruk'anayuq sallqa uywam. Millmanmantaqa puchkaspa awaspa p'achatam ruranchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wik'uña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wik'uña + +Katiguriya:Flora (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Flora (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flora (Arhintina). +"Flora (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Lachaki +Lachaki distritu (kastilla simipi: distrito de Lachaqui) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kanta pruwinsyapi, Lima suyupi. Uma llaqtanqa Lachaki llaqtam. + +Uma llaqta Pachakamaq llaqta +Pachakamaq distritu (kastilla simipi: distrito de Pachacámac) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa San Salvador Pachakamaq llaqtam. + +Salzburg nisqaqa Awstiriyapi huk hatun llaqtam. + +Muyusiki [1] (Actitis macularius) nisqaqa Awya Yalapi kawsaq pisqum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Muyusiki + +2 chaniyuq tikraykuna ima kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"Wikipidiya:Kunan pacha" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Warmiy mayu (kastilla simipi: Río Huarmey) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk mayum Anqash suyupi, Warmiy pruwinsyapi, Warmiy distritupi. + +Pay nerqa: "Diospa mana rikukoj imasnenqa sutʼita rikuchikunku paypa ruwasqasninnejta, kay pacha ruwakusqanmantapacha. Chaykunaqa kanku: Wiñay atiynin, Dios kasqan ima. Chayrayku mana niyta atinkuchu mana yachasqankutaqa", nispa (Romanos 1:20). Pablo nin jina, tukuy ima Ruwajniyoj kasqanta rikuchiwanchej. Chay nisqanta astawan ukhuncharina. +Pabloqa, Diospa mana rikukoj imasnin, "kay pacha ruwakusqanmantapacha" rikukusqanta nin. Griego qallupeqa, "kay pacha" nispa, runasmanta parlan, manataj Jallpʼanchejmantachu. * Chayta nispataj Pabloqa, runa ruwasqa kasqanmantapacha Diospa kʼacha kaykunasninta ruwasqasninpi reparasqanta nisharqa. + +13 ñiqin pawqar waray killapi + +Apu Pariaqaqa- Lima 7d + +quwiki Quyllur llaqtayuq wawamanta + +Katiguriya:Makiyasiy (Chunwa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Makiyasiy (Chunwa). +Makiyasiy (Mama llaqta) + +Samuelpa iskay ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Samuelpa iskay ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Segundo Libro de Samuel) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Samuelpa iskay ñiqin qillqasqan, bible.is nisqapi: +Samuelpa iskay ñiqin qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Samuelpa iskay ñiqin qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Samuelpa iskay ñiqin qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Samuelpa iskay ñiqin qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Buliwyapi: P'utuqsi suyu, Urin Lipis pruwinsya, San Pawlu Lipis munisipyu, Hatun Qitina kantun +Silala (kastilla simipi: Cerro Silala / Cerro Silala Chico) nisqaqa Antikunapi, Buliwyap Kunti Wallanpi, Siluli ch'in pachapi, huk nina urqum Buliwya suyupi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi Hatun Qitina kantunpi, Chili mama llaqtapipas. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 4.750 m / 5.685 maswan hanaqmi. + +Kayman purin: Amarumayu (Manaus llaqta ñiqpi) +Yanamayu (kastilla simipi Río Negro; purtuyis simipi Rio Negro) nisqaqa Brasil mamallaqtapi, Kulumbya mamallaqtapi Winisuyla mamallaqtapipas huk mayum, Amarumayup hatun purimuq mayunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yanamayu. + +Umasi nisqaqa huk piruwanu qhichwa ayllu llaqtacham, Kanarya distritupi, Víctor Fajardo pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi, Piruw mama llaqtapi. +25 ñiqin ayamarq'a killapi 1983 watapi Akchiq Ñan maqaqkuna Raqaya ayllu llaqtachamanta tawa chunka wamrakunatas hap'irqan wawa awqaq tukuchinapaq. 27 ñiqin ayamarq'a killapi 1983 watapi piruwanu awqaqkunas Umasi llaqtachapi yachay wasipi puñuchkaqkunata ch'utirqan t'uqyayllawan, chaymantataqmi chunka pichqayuq wamrata pichqa wiñasqaña runatam illapaspa sipirqan. +Sipisqa runakunap saqrunkunatam 14 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawmanta 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 2009 watapi p'unchawkama allpamanta p'ampararqan. + +Katiguriya:Llaqta (Pariwanaqucha pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Pariwanaqucha pruwinsya) +"Llaqta (Pariwanaqucha pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Llaqta_(Pariwanaqucha_pruwinsya)&oldid=93240" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Chimaltenango suyu (kastilla simipi: Departamento de Chimaltenango) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Chimaltenango llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chimaltenango suyu. + +Karl-Heinz Rummenigge sutiyuq runaqa, icha "Kalle" (* 25 ñiqin tarpuy killapi 1955 paqarisqa Lippstadt llaqtapi - ), Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Alimanya simipi: + +Noel Kempff Mercado mamallaqta parki - Wikipidiya +K'uychi phaqcha, Pawsirna mayu, Noel Kempff Mercado mamallaqta parki +Tiyay José Miguel de Velasco pruwinsya, Iténez pruwinsya +Tukuy runakunap qhapaq kaynin 2000 watapi +Noel Kempff Mercado mamallaqta parki, Buliwya +Noel Kempff Mercado mama llaqta parki nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, José Miguel de Velasco pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, huk mama llaqta parkim. +Mayukuna: Iténez mayu - Pawsirna mayu + +Luzern llaqtaqa Suysa mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Luzern suyup uma llaqtanmi. +Luzern llaqtapiqa 81.284 runakunam kawsachkanku (2015). + +Rit'i sikllayñi + +- Plurinational State of Bolivia (Estado Plurinacional de Bolivia / Volívia / Buliwya Mamallaqta / Wuliwya Suyu) + +quwiki Katiguriya:Pulitiku (Chiksuyu) + +Runa ñit'inakuy +Runa ñit'inakuy (Mama llaqtakuna) 2006 +Runa ñit'inakuy (kastilla simipi: densidad de población) nisqaqa huk hallka k'iti k'ancharpi kawsaq runakunatam niyta munan. + +Runa Simi: Taqna pruwinsya + +Runa Simi: K'iraw + +Rikch'ayniypipas. +Ñuqapaq k'anchan. +Puka Q'umer yana Anqas! Q'illu Llaulli Ch'umpi Uqi Anqas yuraq + +Hepatitis A (aswan riqsisqa hepatitis infeccioso) kaqhina kan huk ancha sinchi infecciosa unquy kay q'iwicha kaqmanta kay hepatitis A virus huchanrayku(HAV).[1] Aswan casos kaqkunaqa hukchhika mana chay mana sintomas kaqniyuqchu kanku aswantataq kay wayna runakunapi.[2] Pachaqa kay infeccion kaqmanta sintomas kaqman, mayqinkunapichus rikhurin chay, kan iskaymanta suqta semana kaqmanhina.[3] Sichus tiyan chay kay pusaq semana kaqpi chay hamunkuman kaykunawan: ñat'iwan, q'ipnawan, q'ichalirawan, q'illu qara, q'ajawan, chanta wiksa nanaywan ima.[2] Kay 10-15% kaqhina runakunamanta sintinku huk qhipan qhipan sintomas kaqkunata suqta killa thaskisqanmantaña kay infeccion qallariyninmanta.[2] Ancha sinchi q'iwicha insuficiencia Ichapas mayniqpihina rikhurinman kay qallariywan aswantataq hatun machu runapi.[2] +Aswan riqsisqakunapiqa chimpachikun mikhuspapas upyaspapas mikhunata mana chay ch'ichi yakuta infectasqa akakunawan.[2] Mariscos kaqkuna mayqinkunachus mana allin chayachisqa karqanku chaykuna aswan riqsisqa ñan kanku.[4] Chantapas chinpachikunman huk infectasqa runaman k'askaspa.[2] Wawakuna infectasqa kachkanku kaqkupiqa mana ancha síntomas kaqkuna rikhurinchu ichaqa infectay atinku waqkunataqa.[2] Huk infección hap'ikuq qhipantaqa huk runamanqa manaña hap'inqachu watiqmanta tukuy puchuq kawsaynipiqa.[5] Diagnostico kaqqa yawar pruebas kaqkunata mañan imaraykuchus síntomas kaqkunaqa kikin kanku waq imaymana unquykuna kaqhina.[2] Kayqa kan huk kay phichqa riqsisqakunamanta hepatitis viruses: A, B, C, D, chanta Eima. +Kay hepatitis A t'uqsina kaqqa allin hark'akuypaq.[2][6] Wakin suyukunaqa allin willakunku sapa kuti kayta wawakunapaq chanta kay mayqinkunachus hasa hap'ichikunku chaykunapaq ima sichus manaraq ñawpaqta t'uqsichikurqanku kaqkunapaq. [2][7] Kay allinman rich'akun kawsaypaq.[2] Waq hark'akuy ñanqa yupan maki mayllakuy chanta allin chayasqa mikhuna ima.[2] Mana huk akllasqa hampikuynin tiyanchu, samaykunawan chanta hampikunawan ima kay ñat'i kaqpaq mana chay q'ichalira kaqpaq sumaq willasqa munakuyninmanhina.[2] Kay infecciones kaqkunaqa q'alitu chinkapuy yachanku mana q'iwicha unquywan thaskispa.[2] Hampikuyninqa kay ancha sinchi q'iwicha insuficiencia kaqmantaqa, sichus kan chay, kan q'iwicha transplantekaq.[2] +Tukuy pachapi huk 1.5 hunuhina kay casos sintomaticos kaqkuna sapa wata rikhurinku [2] huk chunkakuna hunukunamanta kay infecciones kaqkunayuq tukuypi.[8] Aswan rikhurin kay ayllukunapi tukuy pachamanta mayqinkunapichus pisi llimphuchayuq chanta mana achkha allin yakuyuq.[7] Kayllamk'asqa pacha kaqpi huk 90% kaqhina wawakunamanta infectasqa karqanku chunka watankupi chayraykutaq mana chimpachikuq kanku machu runapi kaqtinkuqa.[7] Kayqa aswan rikhurin kay mana allin llamk'asqa suyukunapi maypichus wawakuna mana rikuchikunkuchu wayna kaqtinku chanta mana tukuy imapaq t'uqsina tiyanchu.[7] Kay 2010 kaqpi, ancha sinchi hepatitis A kaqqa saqin 102,000 wañusqakunapi.[9] Hepatitis tukuy pacha wata hunt'aynin sapa wata ruwakun kay Julio 28 kaqta sumaq umallichinapaq kayhepatitis viralkaqmanta.[7] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:31, 7 ukt 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +06 Qosqo llaqta + +quwiki Qhapaq p'anqa +quwikiquote Qhapaq p'anqa +quwiktionary Qhapaq p'anqa + +Pawlu II, Pawlu II huk iskay ñiqin (latin simipi: Paulus PP. II, Italya simipi: Paolo II) Pietro Barbo sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin hatun puquy killapi 1417 watapi watapi paqarisqa Venezia llaqtapi - † 26 ñiqin anta situwa killapi 1471 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +30 ñiqin chakra yapuy killapi 1464 watapimanta 26 ñiqin anta situwa killapi 1471 watapikama Tayta Papam. +30 ñiqin chakra yapuy killapi 1464 watapi - 26 ñiqin anta situwa killapi 1471 watapi + +Yuyaychakuq, Auguste Rodin-pa muldiyasqan, Paris llaqtapi. +Yuyaychakuy nisqaqa runap yuyasqankunata, yachaqasqankunata, musyasqankunata ñutqunpi allinchayninmi, imakaykunata hap'iyninmi, musuq imakaykunata rurayninmi. + +Runa Simi: Mishiku unancha +Mihiku llaqta + +2 chaniyuq tikraykuna kallpayuq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: kallpayuq1kallpayuq2 + +Saqru sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Runap kurku yawrinkuna (kastilla simi - qhichwa simi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Saqro (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Esqueleto (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Umasi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Raqaya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rumiyasqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Uma llaqta Kachachi +Kachachi distritu (kastilla simipi: Distrito de Cachachi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Kashapampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kachachi llaqtam. +Musuq Llaqta + +Pillis usa icha Ukhu usa (Pediculus humanus humanus) nisqaqa runap p'achallinanpa ukhunpi kawsaspa yawarninta chunqaq usam. Runata anchata mulistaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pillis usa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pillis usa + +Denton True Young sutiyuq runaqa icha Cy Young (* 29 ñiqin pawqar waray killapi 1867 watapi paqarisqa Gilmore llaqtapi - 4 ñiqin ayamarq'a killapi 1955 watapi wañusqa Newcomerstown llaqtapi), huk USA kurku kallpanchaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cy Young. + +Wañusqa Inlatirra, 23 ñiqin ayriway killapi 1616, Stratford-upon-Avon (51) +Aswan riqsisqa qillqasqan: Hamlet + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'askay +2 chaniyuq tikraykuna k'askay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'askay1k'askay2 + +Churi nisqaqa huk qharip warminpa wawanmi. Warmi churikunataqa ususi ninchikmi. +Ikwadurpi kichwa rimaypitaq churi nisqaqa qharip icha warmip qhari wawan nisqatam niyta munan. + +Tikraynin qhanaymay Kastillanu simipi: + +4 chaniyuq tikraykuna pacha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +► Wañusqa 15 ñiqin pachakwatapi‎ (7 K) + +Runa Simi: Tupi waraniyi rimaykuna + +"Allillanchu kachkanki, Aldo. Sumaq ch'isi kachun qamkunapaq llaqtamasiykuna". + +Runa ñit'inakuy + +chunka suqtayuq 16 + +Runa Simi: Sahtu qucha + +Kay ruwaq mama simi Runa Simita karqan. +Kay ruwaqkuna Runa Simita rimankuman. + +Katiguriya:Llaqta (Unriya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Unriya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Unriya). +"Llaqta (Unriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +China kalistu icha Puka kalistu (Eucalyptus camaldulensis) nisqaqa huk Awstralyapi wiñaq laya kalistu sach'am. Urin Awya Yalaman apamusqam (Arhintina, Brasil, Buliwya, Parawayi, Uruwayi). +Layakuna kaqlla simikunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: China kalistu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: China kalistu + +Nina nisqaqa ima kawsaykunapaq ruphachkaqpas, rawrachkaqpas. Kañanapaqqa q'irutam ch'iqtaspa yamt'a nisqatam ruranchik. K'illimsapas rawranmi. Hinallataq huk puriqllakunatam kañanchik, ahinataq allpa wiram. +Sinchiyasqa kaqraq, achkiq q'uñi imayaykunaqa sansa nisqam, chaymanta paqariq rawrachkaq wapsikunataq rapa nisqam. Ninamantaqa q'usñipas paqarinmi. Mana rawrasqa imayaymantaqa uchpam tukukun. +Wayra pachapi imapas ruphachkaptin, muksichaq wapsiwan ruranakun. Yantapi kachkaq k'illimsayaq muksichaqwan chimlasayta ruranakun. Yantapi yakuchaqtaq muksichaqwan yaku wapsita tukukun. Mana muksichaq kaptinqa, manam rawrayta atinchu. + +Cieszyn nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. 28,69 km² +Cieszyn llaqtapiqa 35.824 runakunam kawsachkanku (2014). + +Midi-Pyrénées nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Toulouse llaqtam +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Midi-Pyrénées. + +Runa surq'an. +Surq'an nisqaqa qhasqunchikpi ukhu yawrim. Surq'anwan samanchikmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Surq'an. + +Valparaíso nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Valparaíso llaqtapiqa 278.000 runakunam kawsachkanku (2004). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Valparaíso. + +www.rrbkolkaqta.gov.in + +▪ Runa Simi: 18 ñiqin chakra yapuy killapi + +Shumaq patsachöqa, Dios munanqannö kawakunapaqmi mushoq mandakïkunata chaskishun. (Rikäri 19 y 20 kaq pärrafukunata). + +Bano nisqa sipasqa, 1996 watapi Irakmanta Noruegaman familianwan riporqa. Kay 2011 julio 22 pʼunchaypi, 18 watasniyojllaraj kashajtin, uj sajra runa, payta 76 jovenestawan wañuracherqa. Chay runaqa, ni uj chhikitanta sonqonta nanachikuspa, nerqaraj: "Perdonawankichej [...] mana aswan runasta wañuchisqaymanta", nispa. + +Thaqu yura urin rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Rikch'aq llaqta +Thaqu yura urin rikch'aq ayllu (subfamilia Mimosoideae) nisqaqa huk chaqallu yurakunap urin rikch'aq ayllunmi, rurunkunaqa chaqallum. 83 rikch'ananmi, 3275 rikch'aqninmi kan. +Tuktunkunaqa iskay - wakin-wakinllapi ch'ulla - yumanayuqmi, wach'illam, pichqantin raphimuyum, wakin-wakinllapi kimsantin, tawantin icha suqtantin. Sapsilla achka sisa raphinkunam, kimsamanta pachakkama. Sapsilla huklla ruru raphinmi, wakin-wakinlla iskay icha chunka suqtayuqkamam. Patapi chawpi wayta raphiqa hatunyasqam, iskaynintin urapi wayta raphiqa huñusqam, pila hinam, wamp'ucha nisqam. Chay wamp'uchapiqa sisa raphikunam, ruru aspiqchapas tiyanku. Kinraykunapi kaq iskay wayta raphiqa wamp'uchata p'intum. +Chunkantin sisa raphinmi, wakin wakinllapi isqun icha pichqantin, huñusqam ichaqa hukllachu manam. +Rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk thaqu hina yurakuna: +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Thaqu yura urin rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Thaqu yura urin rikch'aq ayllu +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:16, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Nahumpa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Nahum) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Nahumpa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Nahumpa qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Nahumpa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Nahumpa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Nahumpa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Uma llaqta Kukachakra +Kukachakra distritu icha Santa Krus Kukachakra distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Cocachacra / Santa Cruz de Cocachacra) Piruw mama llaqtapi distritum, Lima suyupi , Waruchiri pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kukachakra llaqtam. + +Uma llaqta La Guardia +La Guardia munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de La Guardia) kimsa ñiqin munisipyu Andrés Ibáñez pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa La Guardia llaqtam. +La Guadria munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Kay mama llaqtakunapi: Kamri +Hayk'a runakunam kamri simita rimachkanku +Kamri simi (Cymraeg) nisqaqa Kamri mama llaqtapi runakunap rimayninmi, kilta rimaymi. Suqta pachak waranqachá rimaqninmi kachkan. + +Papa rikch'ana - Wikipidiya +Papa rikch'ana +Papa rikch'ana (genus Solanum) nisqaqa hatunkaray yura rikch'anam, ancha rikch'aqsapa, papa yura rikch'aq ayllu (Solanaceae) nisqaman kapuq. 1500-manta aswan rikch'aqninmi kan, tukuy Tiksimuyuntinpim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Solanum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Solanum + +Tikraynin allqachiy Kastillanu simipi: + +William Henry Pratt icha Boris Karloff sutiyuq runaqa (23 ñiqin ayamarq'a killapi 1887 watapi paqarisqa London llaqtapi - 2 ñiqin hatun puquy killapi 1969 watapi wañusqa Sussex llaqtapi), huk HQS Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap aranway pukllaqmi. + +Curitiba nisqaqa Brasil mama llaqtapi, Paraná suyupi, huk hatun llaqtam. Curitiba llaqtapiqa 1.788.559 runakunam kawsachkanku (2006). + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +purikunanchikpaq. + +(Rimaypas takiypas ayllu llaqtakunamanta hamuq) +Mana mamayuq, mana taytayuq. (bis) +Qaqa sikipi ch'iñicha challwa +Chaymantataqmi ripunaymi ñin. (bis) +Chaytañataq runa rimasqa (bis) +Cursiva ñisqapi qillqasqakuna radio ñisqapi uyarispa yuyayniymanta qillqasqay ("Taller Kallpa" sutiyuq kusituymanta). Wakin runasimipi, kastillasimipipas qillqakuna RUNASIMI.de-pa t'ikrasqan. + +puquy mit'a: +purun llaqta: + +"Qamkunaqami chay kustumrikillapata ruranaykillaparaykula, Dyus mantakushantaqa mana kasunkillapachu. + +Runa Simi: Mit'a yachay + +Sunqu p'itiy + +Qhapaq p'anqa-man kutimuy. + +C) una llaqta. + +Runa Simi: Makabayop iskay ñiqin qillqasqan + +Isku rumi, sut'uq yakumanta tukusqa t'uquwan. +Isku rumi (CaCO3; kastilla simipi: caliza) nisqaqa huk ancha pasqa rumim, Kalsyu chimlasay puchq'uchasqam. +Iskumanta rurasqa k'aspikunata yachay wasikunapi yana qillqana pirqapi qillqanapaqmi llamk'achinchik. +Ancha k'apka, sinchi isku rumitaqa pachar (mármol) ninchik. Chay pachartaqa wasichanapaqmi pirqa rumita hina llamk'achinchik. +Iksu kusaspa kalsyu muksitam (CaO, kusasqa isku, cal viva nisqa) ruranchik. Chay kusasqa iskutaqa wasichaypim llamk'achinchik. Yakuwan chapuspa isku chapusqa ruraptinchik kalsyu yakumuksim (Ca(OH)2) tukukun. Chay kalsyu yakumuksiqa wayra pachapi kaq chimlasaywan ancha k'apka iskutam ruranakuspa kusasqa tikakunata ancha allinta llut'achispa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Chimlasay puchq'uchasqa +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:34, 24 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Lucio Gutiérrez sutiyuq runaqa (23 ñiqin pawqar waray killapi 1957 watapi paqarisqa Kitu llaqtapi) huk ikwaduryanu awqaq pusaqmi, pulitiku runapas, 2003 watamanta 2005 watakama Ikwadurpa umalliqnin (Mamallaktata Pushak nisqa) karqan. +2000 watapi CONAIEwan kuska awqallikurqan Jamil Mahuad sutiyuq umalliqta qarqunapaq. Jamil Mahuad urmaptinmi, awqaq suyup yanapayninwan Gustavo Noboam umalliq tukurqan. Awqaq pusaqkuna Gutierrezta samk'ay wasimanmi churarqan, chaypi suqta killam kawsarqan. Chaymantataq CONAIE tantanakuypa, Pachakutik partiduppas yanapayninwan 2003 watapi Gutierrez Mamallakta pushak akllasqam karqan. Pachakutikwan CONAIEwanpas Ikwadur mamallaqtatam kamachirqan, Nina Pacari, Luis Macas sutiyuq indihina pusaqkuna paypa ministrunkunam karqan. Suqta killa yallisqa kaptin, Gutierrez paykunata guwirnumanta qarqurqan. 2005 watapi Gutierrezqa karu llaqtaman lluqsirqan, chaymanta qatiq umalliqnin (vice-presidente nisqa) Alfredo Palacio sutiyuq pusaqmi musuq Mamallakta pushak tukurqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:46, 30 hun 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +he.wikivoyage.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Munisipyu K'ayruma munisipyu +K'ayruma (kastilla simipi: Cairoma) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, José Ramón Loayza pruwinsyapi, huk llaqtam, K'ayruma munisipyup uma llaqtanmi. + +Qhatuna nisqaqa ima rantinapaq rantichinapaq, qhatupaq rurasqapas, kañinata chaskinapaq. + +Katiguriya:Franz Tamayo pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Franz Tamayo pruwinsya +"Franz Tamayo pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay mama llaqtakunapi: Malasya, Bruniy, Singapur +Malaya simi nisqaqa uralan anti Asyapi rimasqa rimaymi, Malasyap, Bruniypa, Singapurpa tukri siminmi, pusaq hunuchá mama rimaqniyuq. +Malaya simimantaqa Indunisya simis paqarirqan, huk simikunamanta rimakunata chaskispa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dhooswan Sayami. + +Madre Tierra kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Madre Tierra) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Pastasa markapi. Mera kitipi. +Puyu llaqta: 8 km +Mayukuna: Pastasa mayu, Putuimi mayu, Puyu mayu. +Madre Tierra kitillipiqa aswanta Pastasa Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +Santa Rusa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Santa Rosa) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qullaw pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Mazo Cruz llaqtam. +Urqukuna: Jisk'a Larqanku - Larqanku; Walla: Barroso walla + +Pulinisya nisqaqa Usyanyapi ancha achka wat'akunam, Pulinis runa llaqtakunap mama llaqtankunam: +Pulinisyapiqa pulinisya rimaykunatam rimanku. + +Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Kamasqa wata 4 ñiqin hatun puquy killapi 1982 watapi (D.S. Nº 016-82-AG) +Saywitu: Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa (Piruwpi) +Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional Pacaya-Samiria) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Luritu suyupi, Luritu pruwinsyapi, Rikina pruwinsyapi, Ukayali pruwinsyapi, Hanaq Amarumayu pruwinsyapipas, Piruwpi aswan hatun mama llaqta risirwam. +www.enjoyperu.com / Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa +Pakaya-Samirya mama llaqta risirwapi kawsaq pisqukuna + +Iskay mama llaqtapura saywa rumi: Passo San Giacomo, Val Formazza (Italya) - Val Bedretto (Suwisa). +Saywa rumi nisqaqa iskay suyupura, iskay kapuqniyuqpa allpanpura saywata tiyachinapaq churasqa rumim. Saywaqa iskay saywa rumipura siwk siq'im. + +Taripay amachaq icha Abugadu (kastilla simipi: abogado) nisqaqa ch'atasqa runatam, mañaq runatapas amachaspa rimapun, taripay sunturpim, huk chiqarimay rimanakunapi, ruranakunapipas. + +Playas kiti (kastilla simipi: Cantón Playas / Cantón General Villamil) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Playas (General Villamil) llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Playas kiti + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu last'asuyu +Tikraynin last'asuyu Kastillanu simipi: + +Pernambuco suyu (purtuyis simipi: Estado do Pernambuco) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Recife llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pernambuco suyu. + +Ketšua (qu): Ayti (mama llaqta) + +"Akullirikuspa Jach'a Tantachawi qutuchakuyta qallaririsqayku" +"Sumaqta Jach'a Tantachawi qallarinanpaq wakichichkayku" + +Runa Simi: Montevideo suyu + +1913 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam). + +400 0 _ ‎‡a José Rizal‏ ‎‡c qillqaq, hampikamayuq wan ankalli‏ + +Uma llaqta Paclas +San Jerónimo distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de San Jerónimo) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi , Luya pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Paclas llaqtam. + +Pachak Hukniyuq Dalmata Allqu - Wikipidiya +Pachak Hukniyuq Dalmata Allqu (inlish simipi: One Hundred and One Dalmatians, kastilla simipi: 101 dálmatas) nisqaqa 1961 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Clyde Geronimi, Hamilton Luske, Wolfgang Reithermanmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Tlaxcala suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Tlaxcala), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Tlaxcala de Xicohténcatl llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tlaxcala suyu. + +Hatun k'usillu icha Runa k'usillu nisqakunaqa (ñawpa pacha familia Pongidae nisqa, kunantaq runakunawan familia Hominidae nisqawan ch'aqtasqa) huk runa hina hatun, chupannaq k'usillukunam, Afrikapi Asyapipas kawsaq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Hatun k'usillu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun k'usillu + +Uma llaqta Atipay llaqta (Villa Victoria) +Atipay kantun icha Villa Victoria kantun (kastilla simipi: Cantón Villa Victoria) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi, Quchapampa suyupi, Bolívar pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Atipay llaqtam (Villa Victoria). +Saywitu: Bolívar pruwinsya, Quchapampa + +Paqarisqa 9 ñiqin inti raymi killapi 1984 watapi (34 watayuq) +Wesley Benjamin Sneijder sutiyuq runaqa, (* 9 ñiqin inti raymi killapi 1984 watapi paqarisqa Utrecht llaqtapi - ) mama llaqtayuq Urasuyu piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wesley Sneijder. +Utrecht llaqtapi paqarisqa + +Ayata (kastilla simipi: Ayata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Muñecas pruwinsyapi, huk llaqtam, Ayata munisipyup uma llaqtanmi. +Saywitu: pruwinsya + +Yuraq murira (Morus alba) nisqaqa Asyapi wiñaq murira sach'am. +Llipipipiq q'aytu (seda) nisqata chaskinapaqqa, Iwrupapi, huk allpa pachakunapim tarpunku. Murira pillpintu nisqap murira kuru nisqa qirisan murirap raphinkunata mikhuspa kawsanku. Siminmanta hamuq q'aytunkunatam runakuna hurqunku llipipipiq q'aytupaq. + +Kuskan chaskinancha nisqaqa mana huklla runapchu, ichataq achka runakunap kuskan kaq, sapsi chaskinanchanmi. Chay kuskan chaskinanchawanqa sapsiwakipim musikunku. + +Chunta kuru,[1] Chunta kuru mama, Burashi mama icha Shikita kuru[2] (Rhynchophorus palmarum) nisqaqa huk yana sinqa suntum, Urin Awya Yalapi kawsaq. Qirisankunaqa chuntakunapim kawsan, yurap ukhunta mikhuspa. Chayrayku ancha sasachaq chakra yura waqlliqmi. +Antikuna mamallaqtakunapi chay suntup qirisantaqa mikhunkum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chunta kuru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chunta kuru + +Uma llaqta La Providencia +La Providencia kitilli (kastilla simipi: Parroquia La Providencia) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Wanu kitipi, Chimpurasu markapi. Uma llaqtanqa La Providencia llaqtam. + +Chiri wayran intita asipayan Apurimaqpa punanpi, mama qucha patamanta 3.800 metro hanaypi. Rutuspa eranaña trigon k'ancharishan Chuicuni (Ch'uykuni) ayllu umalliqpa chakranpi. Kay aylluqa kashan Perú suyuntin minakunamanta aswan qapaq minaq waqtallanpin. Kay minaqa Las Bambas sutiyuqmi, ancha karupi hawa suyu Chinamanta MMG Limited sutiyuqpa makinpi kaq. Chawpi p'unchaw intin k'ancharin chay runaq uyanta: mana asirikuspa, allillamanta, mana munaq hina purispa, allqunta upallachistin asuykamuwaspanku, chiri khutu makinta haywariwaqtinku. +Mana allinta qawanakuspa, pitapas manchakuq hinan Chuicuni ayllupi runakunaqa purin. Challwawachu distritoq ukhunpi kaq ayllukunaqa, Las Bambas minapa aysakachasqan hinan purinku. Kaymi llapanmanta aswan hatun llaqta. Kaypiqa minapaqmi tukuy imapas: radio wayra wasikuna, chaypi rimasqanku, restaurantekunapipas mikhun minapi llank'aqkunallan; hotelkunapi samaqpas minapaq llank'aq consultor, ingeniero, empleadokunan. Cantinapi trago ukyaqkuna, discoteca nisqapi tusuqkunapas minapi llank'qallataq, k'ala siki tusuq warmikunapas, paykunallapaqpunitaqmi. +Minaq qishqallanpin kashan Ch'uykuni (Chuicuni) aylluqa, Challwawachumanta 10 minuto puriyllapi. Chay llaqtaqa luz k'anchaqniyuq, ashkha tiendakunayuq, hatunkaray wasikunayuqmi, Ch'uykunipiqa manan imapas kanchu. Ukyanankupaq unu-yakupas huk pukyumanta tubopi apasqallan plaza chawpipi, manan ch'uyachu, hanpisqachu. +- Kay ukyanaykupaq unu-yakuqa, sapanka ayllu runaq 10-15 (chunka-chunka pisqayuq) soles churasqaykuq chaninmi. Kikiykuq rurakusqaykun, Manan Concejochu, Gobiernopaschu rurapuwanku. Ñuqaykun-Ninmi ayllu umalliqqa. +Ch'uykunipiqa, imapas pay kikinkuq ruwakusqallanmi. "Kaymanqa chayamuyku runaq chimpanan chakallantan, mana ima ingenieropapas "expediente técnico" nisqata ruwaspa yanapasqallan", ninmi tumpa phiñarisqa kay ayllu umalliqqa. "Chayraykun mana yachaykuchu hayk'a runan kay chakanta chimpayta atinman chayta", ninmi payqa. Kay p'unchawkunaqa manan chakamantachu ancha umanqa nanan, unu-yakumantan. Payqa ninmi: "Imanakusaqkun chay ch'ullalla pukyumanta lliw runaq ukyanayku unu-yaku ch'akiruqtin, minaq qanrachasqanpas unquchiwaqtinkuri?", nintaqmi. +"Hamunmi periodistakunaqa, ichaqa manan kaykunataqa willanqakuchu. Qankunapas manam ima ninkichischu", ninmi Rogers Ccoropunaqa (Qurupunaqa). +Apurimaqpi Challwawachuq, Qusqupi Espinarwan tupanankutan sutichanku "corredor minero sur" nispa, chaypi huñusqa kay hatunkaray minakunaq kasqanrayku: Las Bambas (karupi China suyumanta MMG Limited nisqapa), AntaPaqáy (europapi Suiza suyumanta Glencore empresa dueñuyuq), hinallataq Perú suyumanta Aruntani sutiyuq minapas. Tiqsi muyuntinpi aswan ashkha cobre, zinc, qullqipas hurquq minakunan kaypi kashan. 40% (sapa pachakmanta tawa chunka hina) cobretas hurqunku chay "corredor" nisqallamanta. +- Ñakakuykun kay ayllupi tiyasqaykumanta. ¿Imapin ñuqaykupaq allin minaq waqtachallanpi kasqayku?. Periodistakunaqa hamunmi, ichaqa manapunin hayk'aqpas willanqakuchu kaypi muchusqaykutaqa. Qankunapas hinan ch'inlla kankichis, ñawsa, mana ima uyariqtaq. +huicuni (Ch'uykuni) ayllupi runaqa hatarin kinsa kuti wallpa waqayllatan, rit'imanta aswan khutu chiripitaq. Hanaypi aswan hatun muqumanta qawarisqan rikukun, phaña makipi, ashkha hatunkaray Camionkuna, volquetekunapas, mana samarispa mineral apaqkuna; lluq'i makipitaqmi rikukun fierromanta llukukunaq millp'usqan hatun urqukuna. Chayqa rakishan minaq allpantan, ayllu allpakunamanta. Camionkunaq motorninpa qapariyninmi hawka puñukuq Apukunata rikch'arichin. Uraypiqa, warmikunan unu-yakuta astakushan aylluq pilanmanta, wawankunaman mikhuchinanpaq. Wakin qarikunataqmi, waka-ovejachanta qatirishan mikhumunanpaq. +Javier Huillka (Willka) Puman Chuicuni (Ch'uykuni) ayllupi vicepresidente. Kay hatun urqu pataman pusamuwasqankupiqa, luz k'anchay apaq fierromanta hatunkaray torrekunallan wayrataqa hark'ayta munan, qasqutaqmi sasata samaqyan. Kay torrekunan aylluq linderon kunanqa. "Ñawpaqqa, Fuerabamba ayllun vecinoyku karqan. Chaypachaqa, wakachayku, ovejachapas, kaymanta wakman chimpakuyta atiqllan karqan, mana pipapas hark'asqan. Allinllapin kawsakuq karqayku. Kunanqa manan hinañachu", ninmi tayta Javierqa. +2004 watapin, Alejandro Toledo licenciata qurqan, exploración nisqapi Las Bambas mina allinchu manachu chayta qawarinankupaq. 2014 watapi mina llank'ayta qallariqtinkuqa, Fuerabamba aylluta Challwawachuq qishqallanman astarurqanku, paykunapaq rurasqa tukuy imaymanayuq musuq llaqtaman. Ch'uykunitaqmi maymi kasqallanpi qipakurqan, mana k'anchayniyuq, mana ch'uya unu-yakuyuq, chaychika hatun mina llaqtawan kushka kananpaq. +Chaypachamantan, ayllu runaqa kawsan maquinakunaq qapariyninwan umankuta mamachisqan , allpata hak'uspa, dinamitaq t'uqyayninwan mancharisqa. Hinapin, chay ayllupi tiyaq yaqa waranqa runaqa rikurqan empresaq rurasqanta: minapi llank'aqkunaq ukyanan unuta huk hatun estanquepi ch'uyayachisqankuta, chaymantataqmi qawarqanku k'anchay apaq cablekuna wasinkuq hawanta chimpashaqtin, paykunaqa hina tutayaqllapi kawsasqankuta. +ANA sutichasqa oficinan, kunanmanta pisqa wata qipallaman quykurqan 38 (kinsa chunka pusaqniyuq) licenciata Cotabambaspi minaman: 14 (chunka tawayuqta) allpaq sunqunmanta unu-yakuta suq'uchinanpaq, 17 (chunka qanchisniyuqtataq) pukyumanta, wayq'umantapas unu-yakuta hurqunanpaq. +2014 watapin qallarirqanku Las Bambas mina llank'aytaqa. Kunanqa manaraqmi rikukunchu unu-yakupi imapas mana allinqa. Autoridad Local del Agua-ALA nisqa Estadoq oficinanpi ingenierokunaqa niwankun Ojo-Publicota: "Apurimaq mayuman riq mayuchakunapi, wayq'ukunapi, quchakunapipas, manan yachakunchu hayk'a unu, imayna kasqan. Hinallatan minaman licenciata quykurqan, hinallataqmi Estudio de Impacto Ambiental nisqatapas allinmi nirqayku", nispa. +Pimantapas aswan ñawpaqta unu-yaku rakinapaq, Gestión de Recursos Hídricos nisqa Estadoq oficinanpa rurasqan Estudio de Priorización de Cuencas sutiyuq qillqan akllarqanña, 2016 watapi, uraykunapi, chawpipi, hanaypi, aswan hanaypipas unu-yakuq chinkaypaq hinapuniña kaspan, runaq ukyananpaq, mina llank'anapaqpas manaña aypananta qawarichispan. Tayta Rogers Ccoropunaqa yachanmi, chay qillqapa nisqan hina Alto Apurimaq sutichasqaman unu-yaku apaq taksa mayukuna, wayq'ukuna, pukyukunapas ch'akiypaq hinapuniña kasqanta, chaypi ayllunpa kasqantapas. ¿Imanasqan chay estudio qillqa chaykunata nin? Kaykunata qawarispanmi: hayk'a unu-yakutan runa ukyan, minapas hap'in; hayk'ataqmi unu kashan mayukunapi, wayq'ukunapi, pukyukunapipas; chirawpi paraq mana chayayninta, qanrachasqankuta, unu qichunakuyta, hayk'an runa, wakcha kaypas imaynan, chaykunata qawarispan chay qillqataqa ruwarqanku. +Challwawachu llaqtaq, Chuicuni ayllupapas kanan Cotabambas provincia ukhullapin, Autoridad Nacional del Agua-ANA nisqa minaman quykurqan, kunanmanta pisqa qipa watakunallapi, 38 licenciata, unu hurqunanpaq: 14 allpaq sunqunmanta suq'una, 17 pukyukunamanta, wayq'ukunamantapas pusanapaq. +Autoridad Nacional del Agua-ANA nisqanpa unu yupaq hina inventario rurasqanpin qawarinchis kaykunata: 89% (pachakmanta yaqa 90 hina) unu-yakutan hap'ikun hatunkaray allpakunata qarpaspa hawa suyukunaman allpaq rurun vendeqkuna; 9% (sapa pachakmanta 9 hinalla) runaq ukyananpaq; 0,95 (sapa pachak litromanta, huk litromanpas mana aypaqlla) industria nisqa fabricakunapaq; 1% (sapa pachak litromanta huk litro hinataq) minakunapaq. Ichaqa, kaychika ashkha unumanta rimaspan mana yachanchischu ancha sasachakuypi kaq llaqtakunamanta. Chay llaqtakunaqa kashan, Qusqu-Apurimaq suyukunapi chay hatunkaray minakunaq muyuriyninpin. +Perú suyuntinpi distritokunamanta aswan qapaq kaqmi ukyananpaq mana ch'uya unu-yakuyuq, aka apaq unutapas kikin mayullamantaqmi yapaykunku. +Chuicuni ayllumanta, Challwawachumantapas 8 horas carropi rispa chayanan Abancay llaqta, Apurimaq suyuq capital nisqa uman. Chaypin, Autoridad Local del Agua-ALA nisqapi iskay llank'aqkuna willawanku imaynatan ruranku allinlla unu-yaku rakisqa kananpaq, chayta. Hukninmi Carlos Moreno Huayhua, huknintaqmi Reynaldo Pizarro Muñoz. Paykunan niwanku: manas videopi grabaytaqa atiwaqchischu, makiykichiswan qillqayllatas, nispa. +ALA nisqa oficinaqa qawarinanmi licencia qillqaq nisqan hinallata hayk'a unu-yakuta, maymanta hurqunankuta, mana astawan munasqankuta hurqunankupaq. Ichaqa, pay kikin tecnicokunaq nisqanman hinaqa, manas kunankama paykuna qawanchu chaytaqa. Hatun minakunapaq unu-yakutaqa, Limallapis hayk'a unu hurqunankuta kamachinku, hunt'ankuchu manachu qillqaq rimasqanta, chaytapas. +Abancay ALA oficinapi tecnicokunaqa niwankun: Apurimaqpiqa manas kanchu kunanpachaqa ima sasachakuypas unu-yaku qichunakuypiqa. Pipas allpakuna, chayllamantas ch'aqwanakuyqa. Ichaqa, ¿Imaynan kanqa qipa watakunapi, mana chanin ch'akiy, qasa, chiri, sinchi parapas chayamuqtinri?, nispa tapuykuqtiykuqa, chay kikin tecnicokunallataqmi niwanku: "Paraqa manan ñawpaq hina yachasqañachu chayamun; puquypin ch'akiy, chirawpitaqmi puquy, chayraykun mana yachakunchu q'aya watakunapi kanqachu unu-yaku hanaypi ayllukunapaq , Chuicuni hina pukyullamanta, wayq'ukunamantawan unu-yaku ukyaq, tarpuqkunapaq", nispa. +Chay pukyukunamanta, chaypi wayq'ukumantan yaqa llapan unu-yakutaqa kunan pacha hurqushanku minapaqmi. +Apurimaq suyupi Cotabambas, Antabambapas provinciakunapi, hinallataq Qusqu suyupi Chumbivilcas, Espinar, "corredor minero del sur" sutiwan riqsiasqa tawantin provinciakunallapin gobiernoqa quykapun 147 (pachak tawa chunka qanchisniyuq) licenciakunata, minakunapaq unu-yaku hurqunankupaq. Chaypi kamachisqan unu-yakuqa, 40% (pachakmanta tawa chunka hinan) lluqsinqa allpaq sunqunmanta suq'usqa. Chay unuqa chayllapiñan tukukapunqa, manaña maymanta ch'uymarikuy atina. Chaynatan nin allin yachaqkuna. +Chakra qarpanapaq, runaq ukyananpaqwan unu-yaku hurqunapaq licenciakunan wakinmanta aswan ashkha. Ichaqa, minapaq unu-yaku hurqusqankun aswan ashkha mayukunaq paqarinanpi, chayrayku leypa kamachisqanman hinaqa aswan allin qawapayana. Mana chayqa, qipa watakunapis mana chikallanpas ch'uya unuyuq rikukusun, manaña imapas ruray atinapi. Chaynatan yachaqkuna nin. +Ch'uya unu-yakuta minapaq hurqunankupaq licenciataqa Estado qurqan, mina muyuriq ayllukunapi runapaq, llaqta runaq ukyananpaqpas ch'uya unu-yakuta, llapanpaq aypaqta rurananku condicionpin. Manan kaytaqa hunt'ankuchu. Concejo municipalkunaq, gobierno regionalpapas chaypaq qullqi churanqankuta qawarispan tarimuyku concejo wasi ruwaypi, carretera allichaypipas aswan ashkha qullqi gastasqankuta, maychika runa mana ch'uya unu-yaku ukyanayuq, mana desagüe nisqayuq ima kasqankuta. +Rogers Ccoropunaqa ninmi: "Ñawpaqtaqa, llapaykun kusisqa chaskirqayku minataqa , paymi apamuwasun colegiota, pilapi ch'uya unuta, qanra apaq desagüe nisqata, luz k'anchaytapas ayllu runapaq, nispa. Kunanqa manam chaykunamanta imapas kanchu", nispa. Hinaqtinmi qawariyku, Chuicuni ayllupi t'uru wasikunaq hawanta chaychika acero cablekuna luz k'anchayta minaman apasqanta. +[Llapanmanta aswan qapaq llaqta…ichaqa…] +Challwawachuman chayaqtiyki hinallan khaynata nisunkiku: "Qawarillaypas chaychika "gringo carrokunata", mana asfaltasqa callekunapi, t'uru quchakunapi ch'allpuqyasqanta", nispa. Chaychika qullqiq chanin carrokunaqa purishan, ñapas-ñapasllaña, q'iwi-q'iwi k'ikllu callekunapin. Kay sayaq qatakunapi, sinchi t'urupipas puriq kallpasapa carrokunatan rantirurqan, immantapas ñawpaqtaraq, chakra tarpuqkunaqa, allpanta vendesqanmanta, La Bambas mina empresaq chakranmanta qullqita kutichipusqanwanpas. +Allinlla qawarisqaqa, Challwawachu distriton, qanchis waranqa runallayuq kashaspan, tukuy Perú suyuntinpi distritokunamanta aswan qullqisapa, aswan ashkha camionetakunayuq, ichaqa ukyananpaq mana ch'uya unu-yakuyuq, lliw runaq akan apaq unupas mayuman talliykusqa, desagüe nisqa mana kaqtin. Challwawachu distrito ukhupin kan 38 comunidad ayllukuna. Kay distritoq kunan wata presupuestonpin kashan 140 (pachak tawa chunka waranqa) millón qullqi, Limapi San Isidro, Miraflores qapaq llaqtakunamantapas aswan ashkha qullqiyuq. Challwawachu concejo municipalpa presupuesto qullqinmi yapakurqan 30 (kinsa chunka) kutita, 6 (suqta) watallapi. +Unu-yaku ukyanapaq allin kananta munaspaqa, 0,5mg/L clorotan churaykuna. Ichaqa, Challwawachu unupiqa chay pisqamanta 0,1 mg rakiyllapas kanchu. +Challwawachu Centro de Salud nisqa hampina wasipipas kantaqmi wikch'usqa camionetakuna. "Kay ñankunapi mana puriy atiq camionetakunatan apachimuwanku, chayraykun, iskay-kinsata muyurispalla sasa allichanaña. Mayninpiqa, yaqa wikch'unapaqña kaq camionetakunatan apachimuwanku", ninmi chaypi unquq hampiqkuna; ichaqa manan munankuchu sutinkuta kay qillqapi churanaykutaqa. +Ichaqa, manas Centro de Saludpi carrokunaq wikch'urayayninchu aswan llakikunapaqqa. Biólogo Hubert Firataq nisqanman hinaqa, anemia unquysi, mana ch'uya unu ukyayninkus imamantapas aswan uma nanachiq kashan, kikin Challwawachu llaqtapi, chunkanpi mina muyuriq ayllukunapipas. "Hinaña tubopi wasikunaman hamun chaypas, maynin chaynillanmi chay unuta clorowan hampinku, chayraykun unupi imaymana unquy mana wañunchu", ninmi chay biólogoqa. +Dirección Regional de Salud sutiyuq Estadoq oficinanpa nisqanman hinaqa, 2016, 2017 watakunapis desnutrición sutiyuq unquy yaparqukusqa 30% (sapa pachakmanta 30 hinata) Cotabambas provincia ukhupi. "Manan runallachu, medicokunapas desnutricionwan, anemiawanpas unquq kanmi, ichaqa kaykunawan aswan unquqqa wiksayuq warmikunan", ninmi tayta Firataqa. Ñawpaqtas kay biologoqa llank'arqan VRAEM nisqa Apurímaq, Ene, Mantaro mayukuna pata yunkapi Centro de Saludpi. Chayraykun payqa nin: "Challwawachupi unquykunan aswan ashkha, aswan sasa hanpinataq VRAEM nisqa yunkakunapi unquykunamantaqa", nispa. "Llank'apakuspa aswan qullqicha tariyqa, manan llapanpaq aswan allin kawsaychu", ninmi payqa. +"Desnutrición, anemia nisqapas unquykunaqa hap'in mana allin mikhusqa runatan. Wakin mina, petróleo, gaspapas kanan muyuriq llaqtakunapi hinan Challwawachupipas, huk chikan qullqichayuq runaqa fabricapi rurasqa mikhunataña mikhunku: fideota, galletasta, warmakunataq chizito nisqata, tukuy rikch'aq misk'ikunataña". Papa, habas, kinwa, tarwi, sara, yuyu, hat'aqu, quchayuyu, llulluch'a, achuqchataqa, hukkunapas chakranchispi wiñaqtaqa yaqañan qunqarapunchispas. "Chayryakun chay anemia, desnutrición unquykuna aswan askha runata hap'ishan", ninmi bioólogo Firataqa. +Challwawachupi, Tambobambapipas mana ambulancia kaqtinmi, mana llapan Sasa hampinatachu Qusqupi allin hospitalman apayta atinku. Kaqniyuqkunallan ashkha qullqiq chanin autopi apan unquqnintaqa. Mana kaqniyuqqa, chayllapin imaynapas kakun. Challwawachu Centro de Saludpi llank'aq huknin médicon nin: "Kunanpachan, huk warma, t'impuq unuwan makin ruphachikuq, kaypi mana hampiy atina, wakcha tayta-maman Qusquman pusayta mana atiqtin, kaypi wikch'urakuyashan", nispa. +Challwawachupiqa, manan sasachu hawamanta hamuspa iskay rikch'aq runa qawariyqa: hukninmi Ch'uykuni ayllu runa, mana luz kanchayniyuq, ukyanapaq mana ch'uya unu-yakuyuq, mana desagüe nisqa aka apaq unuyuq. Huknintaqmi Nueva Fuerabamba sutiyuq llaqta, ayllunkuq allpan ukhupi chaychika cobreta tariruqtinku, chayn imaymanayuq musuq llaqtaman astasqa runa. +Fuerabambaqa huk sumaq llaqtan, 500 (pisqa pachak) musuq wasikunayuq. Llapan wasikunan wakinwan kikillan: iskay altosniyuq, huk huertayuq, fierro rejaq muyurisqan. Llapan callenkunan cementowan llut'asqa pampayuq, electricidad nisqa k'anchaqniyuq, sapanka wasi ukhupi huk pilamanta imay horaspas munasqayki unu-yaku hurqunayuq, escuelanpas tukuy imaymanayuq, hunt'asqa centro de salud nisqa hampina wasiyuq. Yaqa llapanmi, ñawpaq ayllu runa, kunanqa imatapas vendekuspa negocioyuq. Ichaqa, huk watallapin chay llaqtaman astakuqkunaqa manaña ancha kusisqachu. "Manan yachakunichu", ninmi huk warmi, colegio punkupi miski vendeq. "Llapallaykun kuska kayku, k'ishkichanakuspa. Mayninpiqa llakisqan kayku", ninmi payqa. +Kay Pacha Mamaq allinnin qawariqkunaq nisqanman hinaqa, manas chay empresaqa rurasqachu Estudio de Impacto Ambiental nisqata. Chayraykus "Huayllani wayq'unta puriq unuqa runapa, uywakunapas ukyananpaq mana allinchu kanman, chakrapi kawsay wiñaqta, purunpi qurakunata, sachakunatawanpas sipirqunman", nispa nirqanku. +Tayta Ricardo Astuhuillcapa nisqanman hinaqa, manas chay planta-fábricallachu minera Anabi SAC sutiyuq empresaq mana allin rurasqanqa. 2016 watapi, Apurimaq suyupi kaykunaman chayamusqanmantapachas, chayllaraq mina llankayta qallarishaqtinku, ayllu runapura ch'iqminakuypi kasqaku, mayqin ayllukunan qullqita chaskinqa empresamanta mina llank'anankupa qishqallanpi kasqankurayku, mayqintaqsi mana imatapas chaskinqachu, chaymanta. Chaytan tayta Rogers Ccoropuna, Chuicuni ayllu umalliq suticharqan "ayllupura runata chiqninachiq unquymi chay minaqa", nispa. +Kay maqanakuykunaqa, runaq imaymana derechonkuna saruchasqankuraykun. Llapan comunidadmi wakin ayllukunawan linderonku mana allin yachasqa, manataq Registro Público nisqapi partidan qillqasqachu. Chaynapin, 2012 watamanta 2015 watakama, kay "corredor minero" nisqapi minakunaman estado quykurqan llank'anankupaq licencia de operación nisqata. +Chay 2012 watamanta 2015 watakaman, Ojo-Público nisqapa huk ñawpaq willakuyninpi nisqan hina, Ollanta Humala gobiernopi kashaspa, yacharqanña chay corredor minero del sur nisqapi imayna comunidad ayllukunaq kasqanta; ichaqa, chay willakuyta pakaspanmi, presidente Humalaqa upa tukurqan.Mayqin comunidad ayllukunaman mina empresa qullqita pagananqa 2016 watapiraqmi yachakurqan, ayllukunawan mana rimarispalla minakunata llank'ashaqtinkuña. +Apurimaq suyupi Cotabambas, Antabambapas iskaynin provinciakunapin kan 26 (iskay chunka suqtayuq) comunidadkuna, Ministerio de Culturapi Base de Datos de Pueblos Indígenas nisqa oficinaq listanpi. Hukninmi Patahuasi, 1928 watapi, wakinmanta aswan ñawpaqtaraq reconocesqa. Ichaqa, qayna watakaman manaraq yachakurqanchu mayniqpipuni linderonkuna kasqan, chayraykutaqmi mana registropi partidayuq. 500 padronasqa comuneronkunamanta, churinkunawan kuska, 305 (kinsa pachak pisqayuq) pobreza extrema nisqa sinchi wakcha kaypi ñak'arishanku. 99% (sapa pachakmanta isqun chunka isqunnyuq hinataqmi) runa simita rimanku. +Patahuasi ayllupi, Chuicuni ayllupipas, manan hayk'aqpas consulta previa nisqapi Estado tapurqanchu comunidadta mina empresata munankichischu icha manachu, nispa. Chuicuni ayllumanta tukuy ima willakuyqa Estadoq makinpiñan karqan Las Bambas mina llank'ayta qallariqtinqa. 2016 watapi mayqin ayllukunapi consulta previa nisqa comunidad tapukuy kanan listapiqa manan kanñachu Chuicuni aylluqa. Chay ayllu umalliq tayta Rogers Ccoropunaqa manan kaymanta imatapas yachanchu, ñawpaq consulta previa nisqa tapukuypaq kasqankumantapas. +¿Imaraykun ñawpaq chay listapi karqanku, kunantaq manaña? ¿Pikunan kay Perú suyupi indígena sutiwan riqsisqa? Perú suyuntinpi llapallan pueblos indígenas nisqakunan, 70% (sapa pachakmanta qanchis chunka hina) kashan sierra nisqa Anti suyupi. Ojo-Público nisqapa base de datos nisqa listata 2015 watapi informe riqsichisqanman hinaqa, Apurímaq suyupis karqan 436 (tawa pachak kinsa chunka pisqayuq) comunidad indígena quechua nisqa ayllukuna. Ichaqa, 2018 kunan wata gobiernoq listanpiqa, 279 (iskay pachak qanchis chunka isqunniyuq) ayllullatañas qawarinchis. +Kaytaqa kashanmi Chuicuni aylluq sutin Registros Públicos nisqapi qillqasqa, ichaqa manan yachakunchu maynintapunin purishan linderonkuna chayqa, georeferencia nisqa rurachiyta mana atisqankurayku. Kay comunidadqa 1986 watapin reconocesqa karqan, llapanpi 854 hectáreas allpayuq. Manaraq Las Bambas mina llank'anakupaq licenciata qushaspanmi, Estadoqa nirqan: "Manan consulta previa nisqa comunidad ayllukunapi tapukuy ruranapaq, minaq muyuriqninpi kaq ayllukunaq papelnin hunt'asqachu, manataqmi yachakunchu allin ch'uyataqa imaynas linderonku, chaykuna", nispa. +2014 watakaman, Las Bambas minaqa karqan Glencore Xtrata sutiyuq, Suiza suyumanta hatunkaray empresaq. Chay watapin rantirqapuran China Minmetals hatun empresaq wawan hina MMG Limited nisqa, China sutiyuq karu suyumanta hamuq. Chayllaraq mina llank'ayta qallarishaqtinqa, Chuicuni aylluqa, wakin ayllukunawan kuskan nirqayku: "Arí, hamullachun minaqa, chaypiqa llank'apakuytan atisun, nispa. Glencore Xtrata empresaqa imaymanatan munachiwarqanku. Kunanqa, chayta yuyarichiqtiykun niwanku: chaykunataqa ñawpaq dueñon nisurqankichis", nispa. +Manan hayk'aqpas karqanchu consulta previa nisqapi ayllu tapukuyqa Patahuasipi, Chuicunipipas, 2014 watamantapacha iskaynin ayllukuna Base de Datos preliminar nisqapi kashaqtinku. +Challwawachumanta pusaq horas carrowan purinapin kashan Alto Huancané ayllu, Espinar provinciapi, Qusqu suyupi, mama qucha patamanta 4000 (tawa waranqa) metro hanayninpi. Chaypin tayta Francisco Mermaq wasin. Chayman unu-yaku apaq mangueran llakita qarqaryan, chay ukhunpipas huk condenado kanman hina. Chay mangueraqa huk pozomanta bombeasqa unutan apanan, ichaqa manan sut'uypas kanchu. Kinsa chunka qanchisniyuq wataña mina llank'ayta qallarisqanku hawañan, chay muyuriq ayllukunapi tiyaq runaq yawarninpi tarinku ashkha metalkunata, chaywantaqmi chay runakuna unqun, wañunpas; ichaqa manan ukyanankupaq ch'uya unu-yaku kanchu. +Alto Huarca sutiyuq aylluqa, 1928 watapiraqmi comunidad indígena hina riqsisqaña karqan. Chaypi runaqa, 90% (sapa pachakmanta isqun chunka hinan) runa simita rimanku. Kunanpacha Base de Datos de Comunidades Indígenas nisqa qillqapipas chayna sutiwan riqsiqapunin kashan. +Mama Olimpiaq wasinman chayaruqtiykuqa, qipaykutan chayaramullantaq iskay vigilantekuna, seguridad nisqa camionetapi. Manan imatapas niwankuchu. Manataqmi pi kasqankutapas willakunkuchu. Ch'inllan qawarayawanku 50 metropi sayaspa. "Ama kasuyhcischu. Manchachikuqllan chaykunaqa. Huk p'unchawmi, ñuqaykutapas qarquwanku kaymanta", ninmi mama Olimpiaqa. +Alto Huarca ayllu wasikunapin churarqanku unu-yaku apaq pilakunata, ichaqa manapunin unu-yakuqa hayk'aqpas chayamunchu. "Pukyun ch'akirqapun", nillankun. +Kay Alto Huarcapi, wakin ayllu runaq, wakintaq minaq allpankunaq patan puriq q'iwi-q'iwi carreterankunata pusaqniykun Víctor Álvarez, kaypi ayllu runa. Paymi willawanku kayta: "Llank'anata, hukkunatapas imaymana munachiwasqankumantan, mina empresa yanapaykuwanku, aylluykuq linderonkuna allin riqsisqa kananpaq georeferencia nisqawan, chaywan expediente técnico ruranaykupaq. Hinallataqmi pagaysiwanku ayllu allpakunata parcelaspa sapanka comuneroman rakinaykupaq, chaynapi ñuqaykuña chay allpaq dueñon kanaykupaq, manaña comunidadñachu", nispa. +-¿Hayk'a compra-venta nisqa escriturata rurarqan notariayki kay 2018 watapi? +-Kunankama kay wataq puriyninpiqa, 30 (kinsa chunka) allpa rantiy-vendeymi karqan. Ñawpaqtan allpayuq runa minawan rimanakun, hayk'atan mañakun chay allpanmanta, imayna paganantawan. Lliw ch'uyaña kaqtinmi, minuta nisqa qillqata apamuwanku. Ñuqaqa, paykunaq rimasqanta escritura pública nisqaman tukuchinallaymi. Minaq pagasqan abogadon apachimuwan minuta sutiyuq qillqata, fax nisqapi, Registros Públicos nisqapi chaypi rimasqankuta qillqachinaypaq. +Proyecto AntaPaqay nisqa minaqa cobretan astawan hurqun, huk chikantataq qullqita, quritawan. Espinar provinciapi Glencore sutiyuq empresaqa 114 (pachak chunka tawayuq) minakuna llank'ananpaq licenciayuqmi, 97.374 (yaqa pachak waranqa) hectárea allpapi. Chay llapanmantan, AntaPaqay minaq allpanqa yaqa pusaq waranqa hectárea. Kay qipa watakunapin, kay minaq muyuriqninpi kaq ayllu runakuna qaparispa mañakunku, pisichalla unu-yaku ukyanankupaq kasqanmanta, hinallataq metal nisqakuna samayninpi haykuspa unquchiqkunamanta imallatapas ruraspa allichanankuta. +Papelpi qillqasqallaqa kanmi, mesa de diálogo nisqapi ayllukunawan allinllapi rimanakuspa, Minería, Salud, Desarrollo, Transportes, Ambiente ministeriokunawan qillqasqankuta Limapi gobierno hunt'achinanpaq. Comunerokunaqa nintami: "Huktawanmi lliwpa qunqasqallanpuni kayku", nispa. Espinarpiqa manan kanchu ukyanapaq ch'u'a unu-yaku, watantinpi llapanpaq aypaq. Kay Espinar provinciapi ayllukunaq imamantapas astawan runaq quejakuyninqa, chikachallanpas ukyanapaq unu-yaku mana ch'uya kasqanraykun, chaychika unutaq mineralta mayllinallankupaq kasqanraykun. +"Ashkhañan pukyukuna ch'akipushan", ninmi tayta Víctor Alvarezqa. Ichaqa, manan kanchu Estadoq partenmanta qawarispa, mayqan pukyukunan, hayk'a unu-yakuyuq pukyukunaq ch'akisqanta willawaqninchis. Tayta Francisco Mermaq wasinmanta qawarispaqa rikunchismi, maykama minaq llank'asqanta. Huk urqutan thunirqachisqaku, wathiyana k'urpa horno kikillanta. "Pisipaykuñan yanqapaq chaychika mañakusqaykupi. Paykuna hina kawsayllatan munani", ninmi tayta Franciscoqa, ch'uya unu-yakuta munapakuspa, wasinpa chimpallanpi minaq campamentonpi mana hayk'aqpas unu-yukuq ch'akisqanta yachaspa. + +Manañam taytayuqchu kani. +Kaypi ch'uya yaku kanchu? +Ancha ñawpa pacha huk runas karqan. + +Hinallataq, allin kawsayqa "pacha-kutiman" qaypaymi nispapas ninkum. +Allin: Kay simiqa sutirantim, llapa sutikunata allinman churaq. Kayhina, Allin runa, allin puñuy, allin rimay, allin +Allinpay: Kay simiqa rimanam, awqakuna huñunakuy, allin kawsay. +Kawsay: kay simiqa rimanam, kay pachapi tiyay. Hinallataq sutipas, tukuy ima mikunakuna. (Gedeón Palomino Rojas y Gerano Rodrigo Quintero Bendezú, 2005) +Kunan watakunapim yachaysapatukuq runakuna kay rimaytaqa unancharqunku. Allin kawsayqa kuna pachapi llapa runakunapa musqukuyninmi. Qipa pachakunapi qawkayayman chayanankupaq. Llapanku allinta tinkurispa uywanakunankupaqmi (Quispe, Allin Kawsay, 2017) + +400 0 _ ‎‡a Raúl Castro‏ ‎‡c awqaq pusaq wan pulitiku. Umalliq‏ + +quwiki Katiguriya:Urin Awya Yala + +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy - Wikipidiya +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy. +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy nisqaqa huk hatun, tukuy tiksi muyuntinpi, manataq Abya Yalapi awqasqa maqanakuymi karqan. Qallarirqan 1 ñiqin tarpuy killapi 1939 p'unchawpi aliman awqaqkuna Pulunyata ch'utiptin. +Adolf Hitler-pa kamachisqan Alimanyawan masi kaspa maqanakurqan Aksis nisqa mama llaqtakunam: Italya, Unriya, Isluwakya, Rumanya, Bulgarya, Hapun. Hitlerpa hayunkunaqa Alyadu nisqakunam karqan: Pulunya, Fransya, Hukllachasqa Qhapaq Suyu, Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Suwit Huñu, Chunwa, hukkunapas. Yaqa tukuy pacham Alimanyap, Hapunpapas hayun karqan. +Hitlerqa lliw Iwrupapi kawsaq hudyukunata wañuchiyta kamachiptin, Nazi nisqa yanapaqninkuna suqta hunu hap'isqa, ñit'ina samk'ay pampakunapi (Konzentrationslager nisqapi) samk'asqa runakunata sipiyta atirqanku. Chay hatun wañuchiytaqa Ulukawtuma ninkum. +Iwrupapi tukukurqan 8 ñiqin aymuray killapi 1945 p'unchawpi alyadukuna aliman awqaqkunata qulluchiptin. Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqana antankankuna 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1945 p'unchawpi iñuku huk'i t'uqyanawan Hiroshima llaqtata, 9-VIII p'unchawpitaq Nagasaki llaqtata qulluchiptinmi, Nihuntaq 15 ñiqin chakra yapuy killapi 1945 p'unchawpim suhitakurqan. +Iskay ñiqin pachantin maqanakuypiqa pichqa chunka hunumanta aswan runakunas wañurqan. +Iskay ñiqin pachantin maqanakuyqa kaytam qatichirqan: Alimanyam, tukuy Iwrupapas rakisqa tukurqan. Suwit Huñup awqaqkunap hap'isqan anti Iwrupapi suyukunapi kumunista partidukuna kamachiyta hap'irqan, kapitalistakunata qarquspa, susyalismu nisqa "runa llaqta dimukratiya" nisqata kamaspa. Kunti Iwrupapitaq mama llaqtakuna kapitalista puchurqan, parlamintu dimukratiyam. +Alimanyataq tukuy antinpa, tawa ñiqin rakinta Pulunyaman, Suwit Huñumanpas chinkachirqan. Chunka hunamanta aswan runakunam chay suyukunamanta puchu Alimanyaman ayqichisqa karqan. Chay puchu Alimanyataq tawantin atiq mama llaqtap ukupasyun suyunman rakisqa karqan: Kimsantin kuntinpi kaq ukupasyun suyumanta 1949 watapi kapitalista, parlamintu dimukratiya kaq Tantasqa Republika Alimanya nisqam tukurqan, Suwit Huñup hap'isqan suyumantataq susyalista Aliman Dimukratiku Republika nisqam. +Huk ñiqin pachantin maqanakuy +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:26, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Jane Fonda‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq Kuyu walltay aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Tawamanu pruwinsya + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Thansa. + +Tikraynin qaqa Kastillanu simipi: + +Sumaq Pampa risirwa suyu - Wikipidiya +Tiyay Hunin suyu, Tarma pruwinsya, Chanchamayu pruwinsya, Wasawasi distritu, Chanchamayu distritu +Sumaq Pampa risirwa suyu (kastilla simipi: Zona reservada Pampa Hermosa) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, Tarma pruwinsyapi, Chanchamayu pruwinsyapi, Wasawasi distritupi, Chanchamayu distritupipas. +Mayukuna: Ullqumayu, Casca mayu + +Xavier Abril de Vivero (Hapi April, maypis Runa Simipi qillqasqa) sutiyuq runaqa (4 ñiqin ayamarq'a killapi 1905 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1990 watapi wañusqa Montevideo llaqtapi, Uruwayipi) huk Piruw mama llaqtap qillqaqsi karqan, awangardistas ñawpaqkachayta qatiran. +Alma materː Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin. + +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) icha Quriq'ar (uyq'ur simipi: , ULY: Qurighar; Siyi-yuyik?; han simipi: 西域 Sei-yuic +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) nisqaqa Chunwa Runallaqta Republikap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Ürümqi llaqtam. + +0.07% K'illimsayaq ch'ullamuksi +Awqakuq icha Atich'aska (latin simipi: Mars, kastilla simipi: Marte) nisqaqa intimanta tawa karu kaq puriq quyllurmi inti llikapi. + +Alejo Julio Argentino Roca sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin anta situwa killapi 1843 watapi paqarisqa Tukuman llaqtapi - † 19 ñiqin kantaray killapi 1914 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq Awqaq pusaq wan pulitikupas runam karqan. + +Tintoretto Italya mama llaqtayuq llimphiq + +www.qaqapay.com + +Runa Simi: Yuraq murira + +Runa Simi: Q'aytucha + +tukuy laya hanllakukuna: + +Runa Simi: Wayrukuna + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:MassMessage" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +02 Ayllukuna + +Runa Simi : Yuraq mat'i makisapa + +Uma llaqta Chan Chan +Chimu nisqa runakunaqa kunan Piruwpa chinchay chalapi ñawpa pacha huk runa llaqtas karqan, hatun mama llaqtayuqsi. Rimayninqa muchik simis karqan. +1470 watapis Pachakutiq Inka Yupankip pusasqan Inka wamink'akunap atisqan karqan. + +Paqpa[1][2] (Agave americana) nisqaqa wira qiru hina raphiyuq, kurkunnaq, sinchi yuram, chuchawmi, Abya Yalapi ch'aki-ch'akipi wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqpa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Paqpa + +Katiguriya:Kawsay pacha yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Kawsay pacha yachay +"Kawsay pacha yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Takana waqachina nisqa waqachinata takaspa waqachinchik. +Kaymi huk takana waqchinakuna: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pakistan. +"Pakistan" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +San Liyun IX, Liyun IX huk isqun ñiqin (latin simipi: Leo PP. IX, Italya simipi: Leone IX) Bruno de Egisheim-Dadsburg sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin inti raymi killapi 1002 watapi paqarisqa Eguisheim llaqtapi - † 18 ñiqin ayriway killapi 1054 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +12 ñiqin hatun puquy killapi 1049 watapimanta 18 ñiqin ayriway killapi 1054 watapikama Tayta Papam. + +Montalvo kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Montalvo) Ikwadur mama llaqtapi, Mayukuna markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Montalvo llaqtam. +Montalvo llaqtaqa Juan Montalvomanta sutichasqa (qillqaq, 1832 - 1889). +huk llaqta kitilli: Montalvo +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Montalvo kiti +Kiti (Mayukuna marka) + +Tikraynin iñisqa Kastillanu simipi: + +Uchkus Inkañan, Yawli distritu, Uchkus Alto llaqtapi +Wankawillka pruwinsya, Wankawillka suyu +Tiyay Wankawillka suyu,Wankawillka pruwinsya, Yawli distritu +Uchkus Inkañan nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi,Yawli distritupi, Uchkus Alto llaqtapi. +Mawk'a llaqta (Wankawillka suyu) +Karu puriy (Wankawillka suyu) + +Luján Pallan (kastilla simipi: Virgen de Luján, Nuestra Señora de Luján ) nisqaqa Arhintina mama llaqtapi huk raymim, chakra yapuy killapi. Luján Pallanqa Arhintinap wan Uruwayi patronanmi nisqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luján Pallan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Burinkin). +"Qillqaq (Burinkin)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1961 watapiwatapi (56 watayuq) +Mama llaqta Alimanya USA +Thomas Anthony Dooley sutiyuq runaqa, (* 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1961 watapi paqarisqa Fullerton llaqtapi - ), huk USA mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Piluta Hayt'ay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Thomas Dooley. + +T'arta icha Hawun nisqaqa wira p'uchquchasqa alkali q'illaykunam -natriyupas kalyupas. T'artawanqa mayllakunchikmi. + +Pedro Infante Mishiku mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq + +Mary A KUNAN 28 + +K'a simi-simi, + +400 0 _ ‎‡a Bruce Lee‏ ‎‡c Hong Kong-USA mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +kanchaq quchaqmi panichay (Bis) + +"La Paz May tantachisqa kayman paqtaraq" + +quwiki Pedro Domingo Murillo pruwinsya + +Runa Simi: Wayruru sach'a + +2 ñiqin tarpuy killapi +2 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (02.09., 2-IX, 2ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 245 kaq (245ñ - wakllanwatapi 246ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 120 p'unchaw kanayuq. + +Bernardo O'Higgins mama llaqta parki - Wikipidiya +Bernardo O'Higgins mama llaqta parkipi +Bernardo O'Higgins mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Bernardo O'Higgins) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Región de Magallanes y de la Antártica Chilenapi. + +Huk ñiqin pachantin maqanakuy - Wikipidiya +Huk ñiqin pachantin maqanakuy nisqaqa huk hatun maqanakuymi karqan, 1914 watamanta 1918 watakama. +Chawpi atiykuna nisqa mama llaqtakuna - Alimanya, Awstiriya-Unriya, Turkiya, Bulgarya - maqanakurqan kay hayukunawan, Entente nisqa: Fransya, Hukllachasqa Qhapaq Suyu, Rusya, Italya, Rumanya, Hapun, Hukllachasqa Amirika Suyukuna (1917 watamanta). Entente nisqakunaqa 1918 watapim atirqan. +Huk ñiqin pachantin maqanakuypiqa achka hunu runas wañurqan. + +Humberto Horacio Ballesteros Hernández sutiyuq runaqa, (* 8 ñiqin aymuray killapi 1944 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Humberto Ballesteros. +Kawsay qillqa Humberto H. Ballesteros + +Alikuya[1] icha Qallutaka[2][1] (Fasciola hepatica) nisqakunaqa huk uywakunap – uwihap, kawrap, wakap – runappas kukupinninpi kawsaq atam pampa kurum, ch'unqa pampa kurum. Llullunkunataq ch'urukunap waqrankunapim kawsan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Alikuya + +Leopoldo Dante Tévez Coronel sutiyuq runaqa icha Leo Dan (* 22 ñiqin pawqar waray killapi 1942 watapi paqarisqa Villa Atamisqui (Santiago del Estero) llaqtapi - ), huk Arhintina mama llaqtayuq taqichaq, aranway pukllaq wan takiqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Leo Dan. + +"Kiti (Karchi marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Laja kantun (kastilla simipi: Cantón Laja) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk kantunmi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Laja munisipyupi. Uma llaqtanqa Laja llaqtam (707 runa, 2001 watapi). + +Girón (kastilla simipi: Girón) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Asway markapi, huk llaqtam, Girón kitip uma llaqtanmi. + +Sulis nisqaqa (kastilla simipi: Sol, "inti") Piruwpa kañinanmi. + +Ricaurte kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Ricaurte, Capitán Antonio Ricaurtemanta sutichasqa) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi, Tumipampa kitipi. + +Katiguriya:Latakunka kiti +"Latakunka kiti" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lima distritu; (kastilla simipi: distrito de Lima, Cercado de Lima) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Lima llaqtam. + +Lapan runapaq kanmi maych'u chaych'u karpis respetanakunan y ali runapaq rikasha kanan, wakin runakuna kanqannuy. +2. Manam pipis achka shuntakanqanman pushanmanchu mana munaqtaqa, chayman mana qotukayta munaptenqa. +2. Lapan runam iwal-la wakin runakuna jina, chaymi mandu kaymansi yaykuyta pwedin nasyunninpaq. +1. Lapan runa arunanmi maych'üsi, munanqanch'u aruyninta ashikunan mana aruyniynaq kananpita. + +Juan Carlos Onetti Uruwayi mama llaqtayuq qillqaq + +Edgar Degas Ransiya mama llaqtayuq llimphiq + +Inka llaqta + +Runa Simi: Pika-pika yura rikch'aq ayllu + +Bristol nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +- Teqsimuyuntinpi, tukuy hinantin mamakunapaq, +hanaq pachaman ripuq mamakunapaq, +Ñawinkunaqa manan ch'askachu, +p'unchaypichá... tukuyukunman +llakiq ñit'isqan.. sonqoyuq, +mana hayk'aq... simiypi q'aymayaspa, + +Paqarisqa Rusya, 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1821 watapi, +Wañusqa Rusya, 9 ñiqin hatun puquy killapi 1881 watapi, +Fedor Mijailovich Dostoievski (cirílicu rusiya Фёдор Михайлович Достоевский), Fiódor Mijáilovich Dostoyevski sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1821 watapi(greg) (30 ñiqin kantaray killapi 1821 watapi(jul)) paqarisqa Moskwa llaqtapi - † 9 ñiqin hatun puquy killapi 1881 watapi(greg) (28 ñiqin qhulla puquy killapi 1881 watapi(jul)) wañusqa Saint Petersburg llaqtapi), Rusiya mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fedor Dostoievski. +Moskwa llaqtapi paqarisqa + +Ch'ultikuy nisqaqa runap tukuy kurkunwan yakup ukhunman wayt'aspa riyninmi, mana ima rakintapas yakup hawanninta paqarichispa. +Ch'ultikuq runaqa yakup ukhunpi kaqkunata maskan - ima chinkasqakunatapas, ima mikhunalla uywachakunatapas -, imakunatapaq k'uskiykuspa qhawanapaq icha kurkunta kallpanchakuspa. + +Llawq'a[1] icha Allpa k'uyka[2] (Crassiclitellata icha Lumbricina) nisqakunaqa allpa ukhupi kawsaq pisilla suphuyuq sillwi kurukunam. Allpata siwaspa mikhuspa chaypi kawsaq añakikunatam ch'ulla kawsaykuqkunatapas mikhuspa allpata mast'aranmi. Chayrayku chakranchikkunapi puquq chakra yurakunapaq ancha allinmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llawq'a +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llawq'a. + +Tunari mamallaqta parki - Wikipidiya +Tunari mamallaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Tunari) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk mamallaqta parkim, Quchapampa suyupi, Jayupaya pruwinsyapi, Quchapampa pruwinsyapi, Killaqullu pruwinsyapi, Chapari pruwinsyapi, Tapaqari pruwinsyapipas. +Alalay qucha wan Quchapampa llaqtawan, Cristo de la Concordiamanta rikusqa +Mayukuna: Chapari mayu - Q'inqu Mayu +Quchakuna: Alalay qucha - Warawara Qucha +Tunari mamallaqtapiqa kanmi 30 laya ñuñuqkuna, 163 laya pisqukuna, iskay laya suchuqkuna, iskay laya allpa yaku kawsaqkunapas. +Buliwyapi mamallaqta parkikuna risirwakunapas +www.fundesnap.org / Tunari mamallaqta parkimanta (kastilla simi) +www.cesip.org / Tunari mamallaqta parkimanta (kastilla simipi) +Killaqullu pruwinsya + +Tayu (Steatornis caripensis) nisqaqa huk Uralan Awya Yalapi kawsaq pisqum. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'in pacha (Asya). +"Ch'in pacha (Asya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ñañu ch'unchul nisqaqa runap wiksanpi kaq mikhuna yawrinmi, ñañu kaq ch'unchulpa rakinmi. Kurku ñañu ch'unchulpiqa mikhusqa suyk'upinpa hillinwan, kukupinmanta hamuq hayaqiwan ukhunchakunmi.‎ +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ñañu ch'unchul. + +Lagunas distritu (kastilla simipi: Distrito de Lagunas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Alto Amazonas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Lagunas llaqtam. + +Padreqaqa (kastilla qillqaypi:Nevado Padrecaca) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Miraflores distritupi, Tanta distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.362 mitrum aswan hanaq. + +"Ayllu Wanka" + +Chinchay Maryana Wat'akuna + +Runa Simi: Qhichipra + +mama sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +mama sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +mama sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Huk hatun pacha kuyuykuna + +Runa Simi: Qispi kay + +Runa Simi: Punku p'anqa: Allpa saywachi + +Quechua: Unquy quyllurkuna + +Rojo; Chinchay Suyu + +Killachaw nisqaqa (kichwapi: awaki puncha, kastilla simipi: Lunes) ñawpaq ñiqin p'unchaw simanapi, killamantam sutinchasqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Killachaw. + +Kutawasi (kastilla simipi: Cotahuasi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Qutawasi qhichwapi, Ariqipa suyupi, huk llaqtam, Unyun pruwinsyap uma llaqtanmi. +Ariqipa suyupi llaqtakuna: Yupaykuna (World Gazetteer) +Llaqta (Unyun pruwinsya) + +Nursultan Äbişulı Nazarbayev sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin anta situwa killapi 1940 watapi paqarisqa Chemolgan llaqtapi - ) huk Qasaqsuyu mama llaqtapi pulitiku karqan. +Wiñay kawsay (Qasaqsuyu) + +Theophrastus Bombastus von Hohenheim sutiyuq runaqa, Paracelsus nisqapas (1493 watapi paqarisqa Egg bei Einsiedeln llaqtapi, Suwisapi; 24 ñiqin tarpuy killapi 1541 wañusqa Salzburg llaqtapi, Awstiriyapi) huk chaqllisinchi, hampi yachaqsi karqan. + +Tiyay Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu, Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu +Chakiriyuq (Chaquirioc) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum Willkanuta wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Qurani distritupi, Qusqu suyupipas, Qispiqanchi pruwinsyapi, Markapata distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.300 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Kallawaya pruwinsya + +Q'apñusqa, t'añusqa, ñat'usqa + +Papa lancha icha Papa ismuy (Phytophthora infestans) nisqaqa kaqlla sutiyuq papa yurap unquyninta paqarichiq qurwaram, runtu k'allampa (Oomycetes) nisqa kawsaqkunaman kapuq. +Chay papa lanchaqa 1845 watamanta 1849 watakamas Ilandapi hatun yarqaytas paqarichisqan. +Solanum bulbocastanum nisqa k'ita papa chay papa lanchawanqa manam unqunchu. +Qurwarap muruchankuna unqusqa papakunapi allpapim chiri mit'anta kawsan. Q'uñi, huq'u mi'apim ancha utqayllam wiñan. +Lanchawan unqusqa papa yurap raphinkuna. +Lanchawan unquq papakuna, k'ususapa, ukhunpi ismusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Papa lancha. + +Tikraynin t'inkichiy Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Qispi kay suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Qispi kay suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qispi kay suyu. +► Mayu (Qispi kay suyu)‎ (9 P) +"Qispi kay suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Qispi kay suyu + +Habana distritu (kastilla simipi: Distrito de Habana) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Muyupampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Habana llaqtam. + +Swindon nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Phoenix nisqa llaqtaqa, Arizona suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Phoenix llaqtapiqa 1.567.924 runakuna (2008) tiyachkan. + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Lima suyu) + +Runa Simi: Cauca suyu + +▪ Runa Simi: 28 ñiqin pawqar waray killapi + +24Piru Sauluqami yaĉharan, tukuy unaq, tukuy tutashi chay ĉhiqniqninkunaqa yarakuyan, chay pwiblumanta lluqshina punkupi, pay yarquqta wanuchinanllapapaq nir. + +(Jatun llaqta aliman) +Phisqañiqi P'unchay + +↑ Sallqarimaq: Uywanakuyta iskay simipi yachachinakuy. Quechua sunqu, 22. Mai 2014. + +Yana Qaqa (Chayanta) + +Uma llaqta Utku (Utco) +Kamasqa wata 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 954 watapi +Utku distritu (kastilla simipi: Distrito de Utco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Celendín pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Utku llaqtam (80 runa, 2007 watapi). + +Anku (kastilla simipi: tendón) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Ankucha kawsaykuq tantalli. +Hanan marq'api ankuchakuna. +Ankucha (latin simipi: Nervus) nisqakunaqa runap, uywappas kurkunpi willakunata pusaq ukhu yawrikunam. Tukuy kurkup ankuchantintaqa ankucha llika ninchikmi. + +Padilla, pruwinsyap uma llaqtan +Uma llaqta Padilla +Tumina pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Tomina) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqichaka suyupi. Uma llaqtanqa Padilla llaqtam. +Tumina pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Tumina munisipyu +Saywitu: Tumina pruwinsya + +(Yana Chaka-Chemillén mamallaqta parki-manta pusampusqa) + +Katiguriya:Qillqaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). HQS +"Qillqaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Qillqaq (Mama llaqta) +Kultura (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Simi kapchiy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +"Aymara haqaru rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna mink'ariy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna aysana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +(Sach'a kurku-manta pusampusqa) +Kurku icha K'ullu nisqaqa yurap uma chillkinmi, sayaqlla hawaman wiñaq. Sach'ap kurkunqa q'irumantam, rakhu, lliwmanta aswan hatunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yura kurku. + +K'iraw nisqaqa wawachata wayllunk'anapaq kawitucham, puñuchinapaq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: K'iraw. + +3 chaniyuq tikraykuna sallqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna arma kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +gokuakunanpa.com + +56Chay warmikunaqami kaykuna karanllapa: María Magdalena, Santiaguwan Josipa maman María, Zebedeupa warmin ima. + +Kay quchasapapa achka uma nanayninqa kanmanchusmi,machuyay uma muyuynin, otaq sakritukuspan imatapas qunqarpariq tukun, mana allin wisyu kanampaq. + +llamk'ay yuyaypi +llaqta: s. pueblo; país; +llaqta ayllu: s. capital de +Llaqta Ayllu: s.(top) El +llaqta kamayuq: s.(his) +llaqtanpi: s.expr. +llaqtap kamachiynin; +llaqtap kamaynin: +llaqtaq kaynin: s.(pol) +llaqta runa: s. gente +llaqtayuqkuna: s. +llaqtayuqkunata mits'aq: s. +llaqtayuq runa: s. hombre + +Wikiliwrukuna:Ruraqpa hayñin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikibooks +Wikiliwrukuna:Ruraqpa hayñin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Wikiliwrukuna:Ruraqpa hayñin sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Ruraq:AlimanRuna/Napaykuy ‎ (← t'inkikuna) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Wikiliwrukuna:Ruraqpa_hayñin" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Punku p'anqa:Kulumbya + +Runa Simi: Hawa wat'a + +Pacha, Llaqta, Wasichay: + +Mama llaqtakuna huk suyukunapas Iwrupapi +Allpa Pacha Urganisasyunkuna: EU +Iwrupa/Yuurup nisqaqa huk allpa pacham. Iwrupapiqa hatun kulunyalista mama llaqtakunam karqan, Abya Yalata atiqkunapas. Kunan pachaqa Yurupapi Chinchay Abya Yalapipas lliw tiksi muyuntimpi aswan qullqiyuq mama llaqtakunam. +3 Yurupapi uma llaqtakuna +Yurupapi uma llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Campeche suyu (ksatilla simipi: Estado Libre y Soberano de Campeche), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa San Francisco de Campeche llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Campeche suyu. + +2 chaniyuq tikraykuna mask'aq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Christian Andreas Doppler sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1803 watapi paqarisqa Salzburg llaqtapi; 11 ñiqin pawqar waray killapi 1853 watapi wañusqa Venezia llaqtapi) Awstiriya mama llaqtayuq Pachaykamay, yupay yachaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Christian Doppler. +Pachaykamayuq (Awstiriya) +Yachaq (Awstiriya) +Salzburg llaqtapi paqarisqa runakuna + +Katiguriya:Qusqu suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Qusqu suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qusqu suyu. +"Qusqu suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Distritukuna (Qusqu suyu) +Plantilla:Qusqu suyu + +14 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (14.03., 14-III, 14ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis chunka kimsayuq kaq (73ñ - wakllanwatapi 74ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 292 p'unchaw kanayuq. + +Paqarisqa Evanston, 25 ñiqin ayriway killapi 1940 watapi +Alfredo James Pacino sutiyuq runaqa icha Al Pacino (* 25 ñiqin ayriway killapi 1940 watapi paqarisqa East Harlem llaqtapi New York suyupi - ) huk USAkuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Oskar Suñay. + +2 chaniyuq tikraykuna qullqi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yawa simi (Basa Jawa) nisqaqa chawpi, antipas Yawa wat'api kawsaq runakunap rimayninmi. Ancha achkam rimaqnin, qanchis chunka pichqayuq hunuchá mama rimaqniyuq kachkan. + +Anastasio Somoza García sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin hatun puquy killapi 1896 watapi paqarisqa San Markus llaqtapi - 29 ñiqin tarpuy killapi 1956 watapi wañusqa Ankun llaqtapi ) huk Nikarawa mama llaqtap Awqaq pusaq, pulitiku runam, Nikarawap umalliqninmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anastasio Somoza. + +Robert Alexander Schumann sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin inti raymi killapi 1810 watapi paqarisqa Zwickau llaqtapi - † 29 ñiqin anta situwa killapi 1856 watapi wañusqa Bonn llaqtapi)), huk Alimanya rumantiku musika takichaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Robert Schumann. + +Machina k'arachiq (Cubozoa) nisqakunaqa machinaman rikch'akuq, kachisapa yakupi mama quchakunapi wamp'uq k'arachiq uywakunam, midusakunam, anchatam k'arachiq, challwakunatam mikhuq. + +Morazán suyu (kastilla simipi: Departamento de Morazán) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Francisco Gotera llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Morazán suyu. + +Uma llaqta Puerto Siles +Puerto Siles (kastilla simipi: Puerto Siles) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Mamuriy pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Puerto Siles llaqtam. + +Runa Simi: Punku p'anqa: Quyllur yachay + +quwiki Kurinthuyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Kuwait) + +Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa + +Ageop qillqasqan + +▪ Runa Simi: Qatuylla + +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +Thorbjørn Jagland ( * 5 ñiqin ayamarq'a killapi 1950 watapi paqarisqa Molde llaqtapi - ). Nurwiga mama llaqta pulitiku wan Uma kamayuq. +25 ñiqin kantaray killapi 1996 watamanta 17 ñiqin kantaray killapi 1997 watakama ñawpaq kuti Nurwigapa Uma kamayuqnin karqan. +10 ñiqin kantaray killapi 2005 watamanta 1 ñiqin kantaray killapi 2009 watakama ñawpaq kuti Nurwigapa Rimana huñunakuy Umalliqnin karqan. +3.2 Inlish simipi + +Ronald Reagan hutiyuq nunaqa (6_2_1911 yurishqa Tampico markachaw, Illinois suyuchaw, Hukllachashqa Amirika Suyukunachaw–5_6_2004 Los Ángeles Hukllachashqa Amerika Suyukuna) huk US-amirikanu pulitiku nunam. Ronald Reaganqa Hukllachashqa Amirika Suyukunapa 40 kaq umalliqninmi karqan. +Yupay yachay +Yachakuqkunapa Shimi Qullqa - Anqash Qichwa Shimichaw (pdf, 8,62 MB) +100 000 hawa qillqakunayuq Wikipidiyakuna: + +400 0 _ ‎‡a Pablo Milanés‏ ‎‡c Kuba mama llaqtayuq takiq wan rakichaq‏ + +Konstantinos Karamanlis,grisya simipi: Κωνσταντίνος Καραμανλής (*8 ñiqin pawqar waray killapi 1907 watapi paqarisqa Kupkoy (Πρώτη), (Makidunya) llaqtapi - 23 ñiqin ayriway killapi 1998 watapi wañusqa Athina llaqtapi), huk Grisya mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +1980 watamanta 1985 wan 1990 watamanta 1995 ñawpaq kuti Grisyapa Umalliqnin karqan. + +Mary Louise Streep icha Meryl Streep sutiyuq warmiqa (22 ñiqin inti raymi killapi 1949 watapi paqarisqa Summit llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaqmi qarqan. +1 Llamk'aykuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Meryl Streep. + +Kañiti mayu - Wikipidiya +Tiyay Kañiti pruwinsya, Yawyu pruwinsya, Lima suyu; +Kañiti mayu (kastilla simipi: Río Cañete) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mayum, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi Kañiti pruwinsyapipas. Pasiphiku mama quchaman rin. +Mayu (Lima suyu) + +2 chaniyuq tikraykuna jut'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Adriano Leite Ribeiro icha Adriano; (*17-II-1982, Rio de Janeiro) sutiyuq runaqa huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +2 chaniyuq tikraykuna pirqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: pirqa1pirqa2 + +Pays de la Loire nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Nantes llaqtam +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pays de la Loire. + +Pruwinsya Rafael Bustillo pruwinsya +Unsiya (kastilla simipi: Uncía) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Rafael Bustillo pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Unsiya llaqtam. +Kunanqa Chuquihuta kantun Rafael Bustillo pruwinsyap tawa ñiqin munisipyunmi. + +Ñawiriy wasi,[1] kichwapi Kamukuska[2] nisqaqa (grigu simipi βιβλιοθήκη, "liwru pallasqa", chaymanta kastilla simipi biblioteca) liwrusapa kaq hatun wasim, achka runakunap chay liwrukunata ñawirinankupaq, chay ñawiriy wasipi icha liwruta manukuspa kikinpa wasinpi. +Tukuy yachay sunturkunam, yachay wasikunapas ñawiriy wasiyuqmi. Ñawiriy wasikunapiqa runakunap hamut'asqanmi hallch'asqa. + +Akira Kurosawa sutiyuqqa ( * 23 ñiqin pawqar waray killapi 1910 watapi paqarisqa Ota llaqtapi, Nihun-pi, 6 ñiqin inti raymi killapi 1998 watapi wañusqa Setagaya llaqtapi, Nihun-pi) huk Nihun mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam karqan. + +Kusituy (kastilla simipi: banda musical) nisqaqa takiqkunap, waqachinata waqachiqkunappas huñunmi. + +Runa Simi: Lliqtiwan unqusqa runa, 24 watayuq. + +Runa Simi: Aykili + +/ qhapaq apu / awqa kamayuq / puriq wayna / machu lluqsiq, unquq, wañuq, sipas, ikma, thaski, wakcha, casarasqa / kuraka / tiyana / apu / Warí Wira Qucha Runa / Wari Runa / Purun Runa / Awqa Runa / wamanin apu / + +Runa Simi: Concepción (Parawayi) suyu + +Frederick Soddy (* 2 ñiqin tarpuy killapi 1877 watapi paqarisqa Eastbourne llaqtapi - † 22 ñiqin tarpuy killapi 1956 watapi wañusqa Brightone llaqtapi); Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. +1921 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). + +Wisnu (kastilla simipi: masa) nisqaqa imayaypa maychikapas kayninmi. Wisnuqa llasaqmi. +Wisnu tupukunaqa kaymi: +Waranqa k'isura, kilugramu icha kilu [kg] + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Pulunya). +"Pulitiku (Pulunya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay: Chinchay Seymour wat'aqa (Seymour Norte), Yawatisuyupi +Chinchay Seymour wat'a (kastilla simipi: Seymour Norte) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk taram, Pasiphiku mama quchapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chinchay Seymour wat'a. + +A Perfect Circle nisqaqa huk USA mama llaqtayuq Rock kusituymi, 2001 watapi paqarisqa El Paso llaqtapi. + +T'ika pilli[1] (Tussilago farfara) nisqaqa huk quram, hampi yuram, Urin Awya Yalaman Iwrupamantam apamusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'ika pilli. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: T'ika pilli + +Palermo llaqtaqa Sicilia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Do Muoi, witnam simipi: Đỗ Mười, chinu simipi: 杜梅 (*2 ñiqin hatun puquy killapi 1917 watapi paqarisqa Thanh Tri llaqtapi, Witnampi) huk Witnam mama llaqtap pulitikumi qarqan. + +Tiyay P'utuqsi suyu, saywapi: Suniqira kantun (Qulcha "K" munisipyu, Chinchay Lipis pruwinsya) - Hatun Qitina kantun (San Pawlu Lipis munisipyu, Urin Lipis pruwinsya). +Suniqira (Sonequera) nisqaqa Buliwyapi, Antikunapi, huk urqum, Lipis urqukunapi, saywapi: Suniqira kantun (Qulcha "K" munisipyu, Chinchay Lipis pruwinsya) - Hatun Qitina kantun (San Pawlu Lipis munisipyu, Urin Lipis pruwinsya). Pikchunqa mama quchamanta 5.899 mitrum aswan hanaq. + +Griguryu XIV, Griguryu XIV huk chunka tawa ñiqin (latin simipi: Gregorius PP. XIV, Italya simipi: Gregorio XIV) Niccolò Sfondrati sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin hatun puquy killapi 1535 watapi watapi paqarisqa Somma Lombardo llaqtapi - † 16 ñiqin kantaray killapi 1591 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1590 watapimanta 16 ñiqin kantaray killapi 1591 watapikama Tayta Papam. +8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1590 watapi - 16 ñiqin kantaray killapi 1591 watapi + +Marco Polo sutiyuq runaqa (15 ñiqin tarpuy killapi 1253 watapi paqarisqa Venezia llaqtapi - 8 ñiqin qhulla puquy killapi 1324 watapi wañusqa Venezia llaqtapi ) huk Italya mama llaqtayuq, Veneziayuq qhatuqsi, wamp'uykachaqsi, suyu tariqsi, saywitu qillqaqpas karqan. Ñawpaq Iwrupayuqpura Sida Ñan nisqanta Chunwa mama llaqtaman puriq runapuras qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marco Polo. + +Kankil, Sara hamk'a icha Sara kamcha nisqaqa k'allanapi icha mankapi q'uñichispa t'uqyachisqa, hamk'asqa sara murukunam. + +Waq'ayay nisqaqa runap icha uywap nunanpa unquyninmi. Waq'ayaqqa musphapayanmi. + +Urqu Jawira (aymara simi,[1] "urqu mayu", kastilla qillqaypi Orkojahuira, Orkojawira) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi.[2] + +Runa Simi: Wallpa + +Runa Simi: Arkansas suyu + +quwiki Katiguriya:Takichaq (Brasil) + +"Karol, achkha simitam yachayta munanki, amawta kanki. Inlis simi sumaqmá ichaqa ñuqa manam inlista allinta rimanichu. ¿Hayk'ap musuq post qillqanki? :)" + +400 0 _ ‎‡a Carmen Amaya Amaya‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq takiq, tusuq wan aranway pukllaq‏ + +"Imaynalla. Tukuy sunqu napaykuyki. Nuqaqa Bolivia llaqtayuq kani, Cochabambamanta. Nuqaq sutiy Javier. Munayman sutiyta listaykichiqman yapayta. Wasiyqa Bolivar callipi: suqta, phishqa, tawa. Telefenuytaq tawa: iskay, tawa, phishqa, uj, tawa, pusaq. Waqtaq kapuwan: tawa, iskay, iskay, pusaq, tawa, qanchis, tawa. +"Limamantam kani. Uchuycha kachkaptiymi taytamamaypas, awilaypas yachachimuwarqanku iskay simillakunawan rimayta Huanta llaqtapi. Chaymantam Ayakuchu runasimita rimani. Kunanqa, linguistam kani. San Marcos Universidapi yachachini linguistica andina nisqata." + +Lachay mama llaqta risirwa , Wawra pruwinsya / Waral pruwinsya +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Simikuna kastilla simi +Hallka k'iti kanchar 294,04 km² +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Pakaraw distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Pacaraos) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waral pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pakaraw (Pacaraos) llaqtam. Pakaraw runakunaqa 20 ñiqin pachakwatakama Pakaraw runasimitas rimarqanku, kunantaq kastilla simillatam. +3 Distritupi paqarisqa + +Runa Simi: Misiones suyu + +Leonid Kučma (ukranya simipi: Леонід Кучма) sutiyuq runaqa (9 ñiqin chakra yapuy killapi 1938 watapi paqarisqa Chaikine llaqtapi - ) huk Ukranya mama llaqta allwya kamayuq wan pulitiku qarqan. +Ñawpaq warmi: Ludmila Talalayeva +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Leonid Kučma. + +Yawachi kiti (kastilla simipi: Cantón Yaguachi / Cantón San Jacinto de Yaguachi) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Yawachi icha Musuq Yawachi llaqtam (kastilla simipi: San Jacinto de Yaguachi / Yaguachi Nuevo). +Mayukuna: Yawachi mayu + +Lota nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Lota llaqtapiqa 49.089 runakunam kawsachkanku (2002). + +Yuquypi aypay (Latin simipi: orgasmus, grigu simimanta: οργασμός) nisqaqa yuquypi lliwmanta aswan kusiymi, aswan q'uñikuymi. Chay kusikuyta yuqunakuywan icha wawsakuywanpas aypanmi. Qhari yuquypi aypaywanqa k'aspiyasqa ullunmanta yumanta hich'anmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuquypi aypay. + +Uma llaqta Llapu +Llapu distritu (kastilla simipi: Distrito de Llapo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqash suyupi, Pallasqa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Llapu llaqtam. + +Manaus llaqtaqa Brasilpi (Amazonas suyupi), Amarumayu sach'a-sach'a suyupi huk hatun llaqtam, Purtuyiskunap 1669 watapis tiksisqan. +Manaus llaqtaqa 1.800.000-chá runayuq kachkan. +K'awchu waq'ayay pachapis ancha hatun llaqtas tukurqan. + +Atipachaw icha Atichaw nisqaqa (kichwapi: wanra puncha, kastilla simipi: Martes) iskay ñiqin p'unchaw simanapi, atich'askamantam sutinchasqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khani-khani. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Salpichroa + +Huch'uy Q'asa +Wisk'achayuq + +Ch'iraw mit'a, Sisa pacha, T'ikay pacha icha Pawqarwara nisqaqa watapi chiri mit'ata qatiq mit'am. Ch'iraw mit'apiqa p'unchawkuna suniyanmi. Ñawpaq qasa kasqa allpamanta musuq yurakunam phutumun, musuq kawsaymi tukukun. +Tiksimuyup chincha larunpi ruphay mit'aqa marsu, awril, mayukilla killakunapim, uralan larunpitaq sitimri, uktuwri, nuwimri killakunapim. Kalindaryukamaqa pawqarwara p'unchaw tuta kuskan kaynin p'unchawmanta Inti raymi inti t'ikrakuykama mit'am. + +Runa Simi: Ninasuyu wamani + +-Imatataq ruwashanki kay q'achu panpapi sapallaykiri? +-Paykunapas ninkutaq kay yuyunchisqa rikurimun q'omer pollerayoq, sumaq! Kusi! Wakcha wawankuna mikhunanpaq nispa ninku. Q'ello pollerantintaqmi ripun waqayuspa " imaynallan kay wawaykunata saqeyusaq, chayqa saqesaqchá, choqlluman, papaman, habasman llipin q'omer mikhunakunaman" nispa ripun. +-Allintan parlayrunchis kunanqa. Ripusaqchá riki, kunan llank'aqkunata qhawamusaq, imaynachá kashan uywaykunapis. Tupananchis tamaña. + +Qhapaq Ñan 2 + +allin, munaychata tojachinku. llaqta violincha, llaqta arpascha + +quwiki Qallawap ñiqi rakirinkuna + +Kay sapaq p'anqapiqa ñaqha churkusqa willañiqikunatam rikunki. + +Runa Simi: Anchuqaya distritu + +Runa Simi: Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Tarija suyu + +Aswan hatun llaqta Praia +Q'umir Kawu llaqtaqa Aphrikap kuntinpi huk mama llaqtam, Atlantiku mama quchapi wat'akunam. +Q'umir Kawupiqa Purtuyis simitam rimanku. + +Yura wira nisqaqa yurakunap rurunkunapi, murunkunapi kaq wiram, sapsilla puriqlla kaq, mana saksasqa wiru p'uchquyuq kaspam. +Kay rurukunam, murukunam wirasapa: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yura wira. + +Hatun Chaku pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Hatun Chaku pruwinsya +Uma llaqta Karapari +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi, waraniyi simi +Karapari (kastilla simipi: Caraparí) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Hatun Chaku pruwinsyapi, Tarija suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Karapari llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Awarawi mamallaqta parki +Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam tiyanku. +Saywitu: Hatun Chaku pruwinsya + +Tiyakunynin Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu +Antachayri (Antachaire ) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Paryaqaqa wallapi, huk rit'i urqum, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Suytukancha distritupi. Pikchunqa mama quchamanta +5.600 mitrum aswan hanaq. +Sullkun rit'i urqu + +6 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (06.01., 06-I, 6ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta kaq (6ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 359 p'unchaw (wakllanwatapi 360 p'unchaw) kanayuq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Ransiya). +"Wiñay kawsay (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ruraychaqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ruraychaqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ruraychaqa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Industriya (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Industria (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tiyay: P'utuqsi suyu, Antonio Quijarro pruwinsya, Tumawi munisipyu, Tumawi kantun +Qhipaq ninachasqa: c. 1400 +Jatun Mundo Quri Warani (kastilla qillqaypi: Jatun Mundo Khori Huarani, huk suti Nuevo Mundo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, huk ariqmi, P'utuqsi suyupi, Antonio Quijarro pruwinsyapi, Tumawi munisipyupi, Tumawi kantunpi.[2] Pikchunqa mama quchamanta 5.438 mitrum aswan hanaq. + +Wasi, Tampu llaqta +Uma llaqta Tampu (El Tambo) +Tampu kiti (kastilla simipi: Cantón El Tambo) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kañar markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Tampu llaqtam. +Tampu kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. [1] +Kaynaku, Tampu llaqta +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Tampu kiti + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Llut'ay rikuy. +Llut'ariy suyup siq'inkuna, khillay allpawan rikuchisqa. +Llut'ariy icha Maqnitismu nisqaqa pachaykamaypi huk hap'inakuq kallpam. Maqnitu nisqaqa ima llut'ariq kaqpas, chinchay llut'ariy qhipa, uralan llut'ariy qhipa nisqakunayuqmi, llut'ariy suyuyuq. Pinchikillam llut'ariyta paqarichin. Kay hinam huk q'illaykunam - khillay, kubaltu, nikil - phirrumaqnitismu nisqawan mana tukuriq maqnitukunatam ruran. + +Uma llaqta Lanzhou +Gansu pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Gansu, chun simipi: 甘肃, phinyimpi: Gānsù, a: Kansu, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Lanzhou llaqtam. +14 iskayniyuq prefectura-llaqtanmi kan. +Gansu saywitu (inlish simipi) + +Bernard Herschel Schwartz sutiyuq runaqa, icha Tony Curtis (* 3 ñiqin inti raymi killapi 1925 paqarisqa New York llaqtapi - † 29 ñiqin tarpuy killapi 2010 wañusqa Las Vegas llaqtapi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Ridusiy icha Riduksyun (reducción) nisqaqa qallawap icha t'inkisqap iliktrunta huk imayaymanta chaskiyninmi. Huk imayaytaq chay iliktrunta quspa uksidakunmi. Ridusisqa qallawamantaqa aniyun nisqa niyatiwu chaqnasqa iyunmi tukukun, ridusisqa katiyun nisqa pusitiwu chantasqa iyunmantataq qallawam icha aswan pisi chantasqa iyunmi. Mana iyunkuna tukukuptinqa, kuwalinti t'inkisqam tukukun. + +06 Tukuy tukuy d.r. + +Runa Simi: Saramuyu + +Runa Simi: Yaruwillka pruwinsya + +Uran Suyu utaq llaqta, musuq llaqtayki akllay. +Simi tupanata akllay chaymanta musuq simi – tupaq llaqtawan chikllay. +Akllay Qatiq, chanta llaqtata, chanta Uyakuni. + +Kenneth willakun: "Chayaqtiykun wasi wisq'asqa kashasqa, carropas manan kasqachu. Ichaqa imaraykuchá kanpas, telefonopin esposanta wajayta piensarani", nispa. + +Uma llaqta Santa María del Mar +Santa María del Mar distritu; (kastilla simipi: distrito de Santa María del Mar) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Kamasqa 16 ñiqin qhulla puquy killapi 1962 watapi, Manuel Prado Umalliq. +Uma llaqtanqa Santa María del Mar llaqtam. + +Hutk'una nisqaqa imatapas hutk'unapaq, hutk'uta ruranapaq llamk'anam, irramintam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hutk'una. + +Chiway (kastilla simipi: Chivay) nisqaqa Qullqa qhichwapi huk llaqtam, Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Kaylluma pruwinsya) + +Rinda icha Rindas (Prunus avium) nisqaqa huk wayuq mallkim. Rurunkunatam (rindaskunata) mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Rinda + +Yawirka (inlish simipi, kastilla simipi: cable) nisqaqa ancha suni, sayt'u kaq pinchikilla pusaqmi. Ukhunqa antamanta icha huk allin pinchikilla pusaqmanta rurasqa tiwlli, hawantaq mana pinchikilla pusaqmantam. + +Tullu nisqaqa kurkunchikpi ch'ila (kapka) ukhu yawrim. Tukuy tulluntinqa saqru nisqam. +Tulluyuq uywakunataqa Vertebrata ninchik. + +Mat'i tullu, ñawpaqninmanta rikusqa. + +Astuqucha nisqaqa (kastilla qillqaypi Astococha) Piruw mama llaqtapi huk qucham, Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Aqupampilla distritupi. + +Salvador Dalí Ispaña mama llaqtayuq llimphiq + +qhispisqa, qhispisqa kay suyu, +wiñay kusiy k'anchaypi waqaychasun, + +Runa Simi: Mat'iykay + +Kay rimanakusqanchikmi ñawpaqman purichiwanchik,mana imapas allin kaqta, qipaman churananchikpaq, mana llamkayninchikkuna sasachakuyman yaykunankupaq. +Imakunataq mana allin: Sapankama qillqanakuy, Foro Babels hawa. +Babelspas, ñakariywanmi llamkarqa aswanta kallpachakuspa, aswan achka hawa suyukuna rimanakuyta atinankupaq. Uchuy huñunakuypipas, hatun huñunakuypipas, tupachinanchikmi sapaq simikunata kuskanchaykanakuspa llamkananchikpaq.Allintan qawananchiq tupanakuyninchikta, achka runa kaspapas, pisilla kaspapas. +Kay raykun Babelsqa pi munaqkunawan huñunakun, yanapakuyta munaspallan, tukuy ima hatun huñunakuykunapi. Hinallaqmi huk niraqlla kanku, Babels huk organizacionkunawan. +Babelsqa, musuq politico llamkaymi, manan kanchu umanchaqkuna, hinallataq manan huk niraqllachu imayna organizakusqan. + +hatun llaqtakuna + +"WIÑAY AYNI MARKA" + +Inti wallay icha Photosinthesis (Kastilla simipi: fotosíntesis, grigu simimanta: Φωτοσύνθεσις) nisqaqa yurakunap raphi q'umirwan intip achkiyninpi chimlasayta huk mana kawsaq imayaykunatapas yurap kawsa imayayninman t'ikraykuyninmi. +Yurakunap raphinkunapi kawsaykuqkunapiqa kawsaykuq inti wayllaq (khloroplastu) nisqakunam. Chay raphi q'umirniyuq (khlorophila nisqayuq) inti wayllaqkunawan inti wayllayta ruraspa yaku iñuwakunata ch'iqtanku, muksichaqta kachaykuspa. Chimlasayta wayra pachamanta hurquykuspa kikinpa imayayninta ruraykuspa hinatapas wiñaspa uwas misk'itam ruraykunku. Yurap kachaykusqan muksichaqtam ñuqanchik runakunataq kawsananchikpaq mat'ipayanchik. Mana yurakuna kaptin, manam wayra pachapi muksichaq kanmanchu. Chayraykum ancha-anchatam kawsaq pachapi yurakunatam, sach'a-sach'akunatam mat'ipayanchik. Tukuy uywakuna, runakunapas muksichaq wapsita hurquykuspa chimlasayta qarquykuspa samanku, hinallataqmi yurakunapas mana inti wayllachkaspan. Mana inti achkichkaptinqa, yura manam inti wayllayta atinchu. +Kay hinam inti wayllaypa ruranakuy paqtachanin: +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inti wayllay. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:24, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +4 "Hawkañam, seguroñam kachkanchik" nispa pikunaña niptinpas, chay pasakuptinmi sutillata musyakusun Jehová Diospa piñakuynin punchaw qallaykunanpaqña kasqanmanta. Chaymi Pablo nirqa: "Wawqe-panillaykuna, qamkunam ichaqa mana tutapichu kachkankichik, chaynaqa hamunan punchawqa manam suwa hinachu tarimusunkichik. Qamkunaqa kanchaymanta [. . .] kaqmi llapallaykichik kankichik", nispa (1 Tes. 5:4, 5). Yaqa llapallan runakunamantaqa, ñoqanchikqa musyakunchikmi Bibliapa willakuyninkuna kunan tiempopi pasakusqanta. Hinaptinqa, ¿imaynataq kanqa "Hawkañam, seguroñam kachkanchik" nispa Bibliapa willakusqanqa? Chayta yachanapaqqa suyananchikmi. Chaynaqa, "rikchaspayá cuidakusunchik" (1 Tes. 5:6; Sof. 3:8). +5 ¿Imataq chaymantaqa pasakunqa? Pablom nirqa: "Runakunam ninqaku: ‘Hawkañam, seguroñam kachkanchik' nispa, hinachkaptinmi qonqayllamanta puchukarunqaku", nispa. Chay ‘puchukaymi' qallaykunqa ‘chuchumikawan' sutichasqa ‘Hatun Babiloniapa' otaq llapallan pantay religionkunapa contranpi hatariptinku (Apoc. 17:5, 6, 15). Chay pasakusqan qepallanmanmi, "llumpa-llumpay ñakariy" punchawkuna qallaykunqa (Mat. 24:21; 2 Tes. 2:8). Yaqa llapallankupaqmi qonqayllamanta kanqa. ¿Imanasqa? Chaykamaqa pantay religionkunaqa kikillankupi hapipakuspankum ‘reina' hina ninqaku: "Manam waqasaqchu ñoqaqa", nispa. Ichaqa qonqayllamantam musyakurunqaku chinkachisqa kanankumanta. Arí, ‘huk punchawllapi' hinam chinkachisqa kanqaku (Apoc. 18:7, 8). +6 ¿Pitaq pantay religionkunapa contranpiqa hatarinqa? Bibliapa nisqanman hinaqa, "chunka waqrayoq" ‘manchakuypaq animalmi'. Chay animalqa tupanmi ONU nisqawan. ‘Chunka waqrankunañataqmi' tupan kunan tiempopi ‘manchakuypaq puka animalta' yanapaq atiyniyoq nacionkunawan (Apoc. 17:3, 5, 11, 12).* Pantay religionkunapa contranpi hatariptinkuqa chinkachinqakupunim. ONU nisqapi kaq nacionkunaqa chay chuchumikapa tukuy imankunatam qechunqaku, imayna kasqantapunim qawachinqaku hinaspapas qalaypaqtam "kañaykunqaku" (leey Apocalipsis 17:16). +8 Lliw pantay religionkuna chinkachisqa kaptinqa, runakunam piensanqaku Diospa serviqninkuna ‘hawkalla kawsakusqankuta' hinaspa ‘mana murallasqa llaqtapi' hina kasqankuta (Ezeq. 38:11, 14). ¿Imataq pasanqa mana pipapas harkasqan hina tarikuq Diosman sonqo kay runakunata? Bibliapa nisqanman hinaqa, Gogmi otaq Satanasmi ‘achkallaña runakunata' intunqa paykunapa contranpi hoqarikunankupaq (leey Ezequiel 38:2, 15, 16). ¿Manchapakunanchikchu chay pasakunanmanta? +15 Satanas chinkachisqa kananpaqqa, puntatam qawanqa kay Pachapi munaychakuynin imayna chinkachisqa kasqantaraq. Chaymantam chinkachisqa kanqa, apostol Juanmi willakun chay imayna kananmanta (leey Apocalipsis 20:1-3). ‘Uku pachapa llaventa' hapiq Jesucristom, Satanastawan demoniokunata hapiruspan ‘uku pachaman' wischuykuspan waranqa wata wichqarunqa (Luc. 8:30, 31; 1 Juan 3:8). Kaynatam culebrapa umanqa chamchasqa kayta qallaykunqa (Gen. 3:15).* +16 ¿Imataq Bibliapa nisqan ‘uku pachaqa'? Kaymanta apostol Juan rimaspanqa ábys-sos niq palabratam servichikurqa, chayqa "pakasqa hina uku-uku pozo" ninanmi. Tikrakunmantaqmi "mana tukuyniyoq uchku" nispa. Hinaptinqa, Jehová Dioswan Jesucristollam chay ‘uku pachamanqa' riyta atinmanku. Chaypim Satanasqa wañusqa hina ima ruraytapas mana atinqachu. ¡‘Yarqasqa leonpa' siminqa wichqasqamá kanqa! (1 Ped. 5:8.) + +GoWikipedia - P'anqa kañina +P'anqa kañina +Huk amirikanu dollar (p'anqa kañina). +P'anqa kañina icha P'anqa qullqi (P'anqaqullqi, kichwapi pankakullki),[1] nisqaqa papilmanta rurasqa kañinam, mana chawkachanalla p'anqakunam, iskaynintin larunpi rikch'achakunayuq, sananchakunayuq. +Q'illay kañina +Katiguriya: + +=> I, Nisqawan Parlaykuna +=> 7 K' Nisqawan Parlaykuna +=> 10 M Nisqawan Parlaykuna +=> 11 N, Ñ Nisqawan Parlaykuna +=> 14 P' Nisqawan Parlaykuna +=> 17 Q' Nisqawan Parlaykuna +=> 22 T' Nisqawan parlaykuna +=> 25 Y NIsqawan Parlaykuna +Qhucha / Qucha: Laguna o lago. +Quchaphuchiqin / leaje del mar. + +Runa Simi: Chipuru + +Katiguriya:Nobel Suñay Pachaykamaypi - Wikipidiya +Katiguriya:Nobel Suñay Pachaykamaypi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nobel Suñay Pachaykamaypi. +"Nobel Suñay Pachaykamaypi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Inter Milano) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Inter Milano) +"Piluta hayt'aq (Inter Milano)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Munisipyukuna 1 117 +Uma llaqta Quebec +Quebec (ransis simipi: Québec), Kanada mama llaqtap pruwinsya. Quebec pruwinsya 12 792 619 runakunam kawsachkanku (2010). Uma llaqta: Quebec +Kamasqa 1 ñiqin anta situwa killapi 1867 watapi +17 suyuxa munisipyukuna: +Montreal (aswan hatun llaqta) +Basílika Katidral kathulika, Quebec llaqta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quebec. + +1888 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +12 ñiqin kantaray killapi 1918 – 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi +Belisario Porras sutiyuq runaqa, (* 28 ñiqin ayamarq'a killapi 1856 watapi paqarisqa Las Tablas llaqtapi - 28 ñiqin chakra yapuy killapi 1942 watapi wañusqa Panama llaqtapi). Panama mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Belisario Porras. + +Paqarisqa 2 ñiqin pawqar waray killapi 1810 watapi, Carpineto Romano, Roma, Italyapi +Liyun XII icha Liyun kimsa chunka ñiqin (latin simipi: Leo PP. XIII, Italya simipi: Papa Leone XIII) sutiyuq runaqa (2 ñiqin pawqar waray killapi 1810 watapi paqarisqa Carpineto Romano nisqapi, Roma llaqtapi; 20 ñiqin anta situwa killapi 1903 watapi wañusqa Watikanu mama llaqtapi) huk Tayta Papas karqan. + +Lucca llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Llaqtakuna: Pukara +Qalasaya (Kalasaya) llaqtaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, Pukara distritupi. Pukara llaqtamantaqa 1 km karum. + +Uma llaqta Deustua +Qhawanillas distritu (kastilla simipi: Distrito de Cabanillas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, San Ruman pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Deustua llaqtam. +Kamachi 12963 distritu kamasqa watakama 28 ñiqin hatun puquy killapi 1958 watapi, Manuel Prado Umalliq +Saywitu: San Ruman pruwinsyap distritunkuna + +Suyukuna: Chawpi Anti, Chawpi Asya +Kay mama llaqtakunapi: Iran, Tayikistan, Afganistan +Pharsi simi nisqaqa Iran, Tayikistan, Afganistan mama llaqtakunapi rimasqa rimaymi, tukri simim, suqta chunka hunumanta aswan rimaqkunayuq. + +Shijiazhuang ( chun simipi: 贵阳, machu chun simipi: 貴陽, phinyimpi: Guìyáng, machu: Kweiyang), Chunwa llaqtap, Hebei pruwinsya uma llaqtanmi. + +Llapallan runakuna, piña mayña kaspapas maypipas allin rikusqa, allin chaskisqa kanankupaqmi, rimanakuyku; chaytaqa niyku, Perú suyupi runapura sinchi qawanakuy, pinqanakuy, sarunchakuy kasqanrayku. Kunankamaqa warmikunapas, wawakunapas, machu payakunapas, campupi tiyaq runakunapas, ima mana ruray atiqkunapas, wakchakunapas imam qunqasqa tarikunku, chayraykum paykunaqa Estado nisqamanta aswan yanapayta chaskinqaku. Chaywan llapallan runa kikinchasqa allin kawsaypi purinankupaqmi kamachikuykuna lluqsimunqa. +(a) Runakuna manaña sarunchasqa kananpaq, piña mayña kaspapas maypipas allin rikusqa, allin chaskisqa kanankupaqmi kamachikuykunata churanqa. +(h) Warmipas, qaripas huk runahinalla allin qawasqa, allin rikusqa kananpaq, kikin Estado nisqamanta huk institución lluqsimunqa, chaymantapacha kamachiykuna paqarichimunanpaq. +(k) Wawakunapas, wayna sipaskunapas, machu payakunapas, qarinkupa wischusqan warmikunapas, ima mana ruray atiqkunapas, wakchakunapas, qunqasqakunapas, paykuna lliw allin qawasqa kananpaq, yanapaykunata churachinqa. + +1Fariseokunan uyarisqaku: Juanpa yachachisqankunaqa pisiyashanmi, Jesusmi yachachisqakunata askhayachishan bautizashantaq, nisqata. 2(Kikin Jesusqa manan bautizarqanchu, aswanpas yachachisqankunallan). 3Fariseokunaq chay rimasqanta yachaspan Jesusqa Judeamanta lloqsispa Galileaman kutipurqan. 4Samaria provinciantapunin pasanan karqan. 5Hinaspan Samariapi Sicar nisqa llaqtaman chayarqan, Jacobpa José churinman chakrata qosqan qayllaman. 6Chaypin Jacobpa p'uytun nisqa karqan. Chawpi p'unchay hinaña kashaqtinmi Jesusqa purimusqanpi sayk'usqa kaspa p'uytu patapi tiyaykurqan. 7Chayllamanmi Samaria llaqtayoq warmi unu aysakuq hamurqan, paytan Jesusqa nirqan: –Unuta ukyarichiway, nispa. 8Yachachisqankunataqmi llaqtata rirqanku mikhunata rantimuq. 9Chaymi Samaria warmiqa payta nirqan: –¿Imaynataq qanri judío runa kashaspa ñoqamanta unuta mañakuwanki, Samaria warmi kashaqtiy? nispa. (Judío runakunaqa Samaria runakunaq ukyasqanpiqa manan ukyaqkuchu). 10Hinan Jesusqa payta nirqan: –Diospa qonasuykitachus yachawaq, "ukyarichiway" niqniykitapas reqsiwaqtaq chayqa, qanchari paymanta mañakuwaq, paytaq kawsay unuta qosunkiman, nispa. 11Chaymi warmiqa nirqan: –Wiraqocha, manamá imawan aysanaykipas kanchu, p'uytupas ukhutaq. ¿Maymantataq chay kawsay unutaqa qowankiman? 12¿Kurakchu kanki Jacob ñawpa taytaykumanta? Paymi kay p'uytuta saqewarqanku, kaymantan paypas wawankunapas uywankunapas ukyarqanku, nispa. 13Jesustaq payta nirqan: –Pipas kay unuta ukyaqqa wakmantan ch'akichikunqa. 14Ñoqa qosaq chay unuta ukyaqmi ichaqa manaña hayk'aqpas ch'akichikunqachu, aswanmi ñoqa qosaq chay unuqa phullpumuq unu pukyu hina paypi kanqa, wiñay kawsaytataq qonqa, nispa. 15Chaymi warmiqa nirqan: –Wiraqocha, chay unuta qoykuway, amaña ch'akichikunaypaq, nitaq kaykama unu aysakuq hamushanaypaqpas, nispa. 16Hinan Jesusqa nirqan: –Phaway, qosaykita waqyarqamuy, nispa. 17Warmitaq nirqan: –Manan qosayqa kanchu, nispa. Hinan Jesusqa nirqan: –Allintan ninki: Manan qosayqa kanchu, nispayki. 18Phisqa qhariyoqmi karqanki riki, kunan qanwan tiyaqqa manan qosaykichu, chaytaqa cheqaqtan ninki, nispa. 19Chaymi warmiqa nirqan: –Wiraqocha, profetamá qanqa kasqanki. 20Kay orqopin ñawpa taytaykuqa Diosta yupaycharqanku, qankunataq "Jerusalén llaqtapin yupaychananchisqa" ninkichis, nispa. 21Jesustaq payta nirqan: –Warmi, creeway, tiempon chayamushan, manan kay orqopichu, manallataq Jerusalén llaqtapipaschu Yayata adoranaykichis. 22Qankunaqa mana entiendesqaykichistan yupaychankichis, ñoqaykun ichaqa pitachus reqsisqaykuta yupaychayku. Judío runakunamantan qespichiqqa hamun. 23Ichaqa hamushaq tiempon chayarqamunña, chaymi, kunan cheqaq yupaychaqkunaqa Yayata yupaychanqaku Diospa Espiritunpa yanapasqan, Diospa kayninman hinapuni, Yayaqa chay hina yupaychaqkunatan munan payta yupaychanankupaq. 24Diosqa Espiritun, payta yupaychaqkunaqa espiritupi cheqaq-kaypiwanmi yupaychanankupuni, nispa. 25Warmitaq nirqan: –Yachanin Cristo nisqa Mesiaspa hamunanta, paymi hamuspa lliw imaymanata sut'inchawanqaku, nispa. 26Hinan Jesusqa nirqan: –Ñoqa rimapayaqniykin chay Mesiasqa kani, nispa. 27Chay raton yachachisqankunaqa hamurqanku, hinaspan warmiwan rimasqanmanta muspharqanku, ichaqa manan mayqenpas warmita nirqanchu: ¿Imatan munanki? nispa. Manallataq Jesustapas nirqanchu: –¿Imatan paywan rimashanki? nispapas. 28Hinaqtinmi warmiqa p'uyñunta saqerparispa llaqtata rirqan, hinaspan runakunaman willamurqan: 29–Hamuychis, lliw ruwasqaykunata niwaqniy runata rikumuychis. ¿Manachu payqa Cristo kanman? nispa. 30Chaymi llaqtamanta lloqsispa Jesuspa kasqanman rirqanku. 31Chaykamataq yachachisqankunaqa Jesusta rogarqanku: –Yachachikuq, mikhuykuy, nispanku. 32Jesustaq ichaqa yachachisqankunata nirqan: –Ñoqaq mikhunayqa qankunaq mana reqsisqaykichis mikhunan kashan, nispa. 33Chaymi yachachisqankunaqa ninakurqanku: –¿Pipaschá mikhunata payman apamurqan? nispanku. 34Jesustaq paykunata nirqan: –Mikhunayqa kachamuwaqniy Yayaq munayninta ruwaspa paypa ruwananta hunt'anaymi. 35Qankunan ninkichis: Tawa killaraqmi ichhuypaqqa kashan, nispa. Ñoqataq niykichis: Chakrakunata allinta qhawariychis, ichhunapaqmi poqosqaña kashan. 36Ichhuqqa Diosmantan pagota chaskin, hinaspan ruruta hina wiñay kawsaypaq huñun, ahinapin t'akaqpas ichhuqpas kuska kusikunqaku. 37Chay hinapin: Hukmi t'akan, huktaq ichhun, nisqa rimayqa cheqaqpuni. 38Mana llank'asqaykichismanmi ichhumunaykichispaq kacharqaykichis, hukkunan llank'arqanku, qankunataq llank'asqankuman haykurqankichis, nispa. 39Chay llaqtapi Samaria runakunan Jesuspi askha iñirqanku: Lliw ruwasqaykunatan niwan, nispa warmiq willakusqanrayku. 40Chaymi Samaria runakunaqa Jesusman hamuspa paykunawan qhepakunanpaq rogakurqanku. Hinan payqa chaypi iskay p'unchayta qhepakurqan. 41Jesuspa siminta uyarispataq aswan askha iñirqanku. 42Chaymi warmita nirqanku: –Manañan qanpa nisqallaykiwanchu Jesuspi iñiyku, kikiykun uyarimuyku, hinaspan yachayku payqa cheqaqpuni runakunata Qespichiq Cristo kasqanta, nispa. 43Iskay p'unchay qhepatataq chaymanta lloqsispa Jesusqa Galilea provinciaman rirqan. 44Kikin Jesusmi willakusqa, profetaqa llaqtanpi pisichasqa kasqanta. 45Galileaman chayaqtintaq chaypi kaqkunaqa Jesusta chaskirqanku, Jerusalén llaqtaman rispa fiestapi paypa imaymana ruwasqanta rikusqankurayku. 46Jesusqa wakmantan Galileapi kaq Caná llaqtaman rirqan, unumanta vinoman tukuchisqan llaqtaman. Chaykamataq Capernaúm llaqtapi reypa huknin oficialninpa churin onqosharqan. 47Chay oficialmi Judeamanta Galileaman Jesuspa chayasqanta yachaspa Jesusman rirqan, hinaspan rogakurqan Caná llaqtamanta Capernaumman uraykuspa wañunayashaq churinta qhaliyachimunanpaq. 48Chaymi Jesusqa payta nirqan: –Manachus musphana milagrokunatapas rikunkichis chayqa, manan ñoqapi iñiwaqchischu, nispa. 49Reypa oficialnintaq payta nirqan: –Ama hinachu kay, riykapuway wasiyta, manaraq churiy wañurqoshaqtin, nispa. 50Hinan Jesusqa nirqan: –Ripuy, churiykiqa kawsashanmi, nispa. Chaymi oficialqa Jesuspa nisqanta creerqan, hinaspan ripurqan. 51Wasinman kutipushaspataq kamachinkunawan tuparqan, hinan willarqanku: –Churiykiqa kawsashanmi, nispa. 52Hinan oficialqa paykunata tapurqan ima horastachus qhaliyasqanta. Paykunataq nirqanku: –Qayna p'unchay doce wasapayta hinan fiebre onqoyqa thanirqapurqan, nispa. 53Chaymi taytaqa repararqan chay horasta: Churiykiqa kawsashanmi, nispa, Jesuspa nisqanta, chaymi payqa llapa familiantin Jesuspi iñirqan. 54Chay iskaykaq milagrotan Jesusqa ruwarqan Judeamanta Galileaman kutispa. + +400 0 _ ‎‡a Raúl Porras Barrenechea‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq taripay amachaq, qillqaq, diplumatiku wan pulitiku.‏ + +Runa Simi: 2 ñiqin ayriway killapi + +Runa hayñi[1] icha Runa chayaqi[2] (Runap kaqnin, kastilla simipi: Derechos humanos) nisqaqa lliw runakunap kaqllan hayñinkunam. +Huñusqa Nasyunkunam runa hayñikunataqa Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy nisqapi 1948 watapi rimarirqan. +Piruwpiqa llaqta amachaq (defensoría del pueblo) nisqam runa hayñita chaninchaytam qhawaykun. Pipallapas runa hayñinkunata k'irisqa kaptinqa, chay llaqta amachaqtam uyarichikuyta atin. +1 Runa hayñikuna +1.2 Qispi kaypaq hayñikuna +Runa hayñikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhali kay hayñi +Qispi kaypaq hayñikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llamk'ay akllay hayñi +Qharip warmip kaqlla hayñiyuq kaynin +Llamk'aypaq hayñi +Llamk'aypaq allin hurkay +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikipukyu: Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy, Uralan runasimipi +Katiguriyakuna: +Mama llaqta +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:03, 26 awu 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +C) TAKIQKUNA: +KUNAN PUNCHAU, LLAQTANCHIQPIN, +KAY LLAQTAPI . + +Runa Simi: Kyūshū suyu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Parawayi). + +Uma llaqta Humay +Humay distritu (kastilla simipi: Distrito de Humay) nisqaqa huk distritum Pisqu pruwinsyapi, Ika suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Humay llaqtam. + +Chunta (Bactris gasipaes) nisqaqa Uralan Abya Yalapi wiñaq sach'am, chunta yuram, sinchi-sinchi q'iruyuq. Misk'i wayunkunatam mikhunchik. Q'irunwanqa wasichanchikmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chunta. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chunta + +Samuelpa huk ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Samuelpa huk ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Primer Libro de Samuel) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Samuelpa huk ñiqin qillqasqan, bible.is nisqapi: +Samuelpa huk ñiqin qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Samuelpa huk ñiqin qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Samuelpa huk ñiqin qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Samuelpa huk ñiqin qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:Cordillera_Huayhuash_02358.JPG" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +3 chaniyuq tikraykuna ch'aqwa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna murq'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Pedro Domingo Murillo pruwinsya +Wayna P'utuqsi nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk urqum, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 6.088 mitrum aswan hanaq. + +Gyula nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Gyula llaqtapiqa 32.700 runakunam kawsachkanku (2004). + +P'anqakunata wakichay - Wikibooks +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:PanqakunataWakinchay" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +quwiki Chinchay Hatunmayu suyu + +Runa Simi: Kalalit Suyu + +Quechua: wañuy (qu) + +Dun Gaspar Floresmi, Santa Rosah taytan, Virreypa "guardia de honor" nisqah wayllawisakunah wamink'an karan. Chaymi "Palacio Pizarroh" sispanpi tiyayta maskhaspa, qurpachakusqa Pedro de Valladolihpa wasinpi. Chaypiyá churiyasqa chunka huhniyuh wawankunata. +Chay wasi, Santa Rosa tiyasqanqa, yaqa kah kahllan kunankamapis kashan. Tiyasqan wasikunatan Inlisaman tukuchinku ichaqa muyatapis, huch'uy wasicha chaypi wisq'akusqan Taytachaman mañakunanpah, "ermita" nisqaqa kahllan kashan. +Chayllapitahmi kashan unu, yaku hurkunapah t'uqusqankupis. Chaytan "Pozo de Santa Rosa" nispa rihsinku. Chay t'uqutan waturikunku watantin, aswantaqa sapa 30 de agustupi. Chaypiyá qilqasqpa churayunku, Santa Rosaman tukuy ima mañakusqankuta. Santa Rosa munahkunapahqa chay t'uquyá chaskipis kanman hina kashan kunayninku Santaman apah. +Chaymantapis yuya yuyarinkupunin chay "ermita" nisqataqa. Chayqa huch'uy wasillan riki, chaypitahmi Rosa de Santa Mariyaqa Diyus mañakuypi rixurih tuta p'unchay, huhkunah huchan raykutahmi tukuy ñak'ariyman churakuh. +Chay santuwariyu nisqaqa sapa p'unchaymi aswan askha runayuh rixuripushan. Lluymi maskhanku Rusataqa ancha munaywan, tukuy ima Diyusmanta aypanakupah. Munay munay wamanka rumipin, inlisapiqa kashan Santa Rosah kawsaynin sumah siq'isqa. + +Aswan hatun llaqta Prishtina +Kusuwu icha Kosovo icha Kosova (albanya simipi: Kosovë, sirbya simipi: Косово, Kosovo) nisqaqa Iwrupapi huk suyum, Huñusqa Nasyunkunap Iwrupa Huñuppas amachasqa suyunmi. Uma llaqtanqa Prishtina llaqtam. +17 ñiqin hatun puquy killapi 2008 p'unchawpi Sirbya mama llaqtamanta kachariynintam rimarirqan. Huk mama llaqtakunam kachariyninta riqsichirqan, wakin mama llaqtakunataq manaraqmi riqsichichinchu. + +Wankayuq pruwinsya - Wikipidiya +Wankayuq pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Huancayo) nisqaqa Piruw mama llaqtap Sunin suyupi huk pruwinsyam. +Urqukuna: Waytapallana walla +Mayukuna: Kunas mayu +Saywitu: Hunin suyu +Pruwinsya (Hunin suyu) +Wankayu pruwinsya + +Wii nisqaqa huk widyu kunsulap qanchis ñiqin mirayninmi, Nintendo GameCube nisqap qatiqninmi, Nihun qallarikuy Nintendo sutiyuqpa rurasqanmi. + +Tullu challwa nisqakunaqa (classis Osteichthyes) tulluyuqña challwakunam, aswan challwa rikch'aqkunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tullu challwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tullu challwa + +Paqarisqa Ransiya, 24 ñiqin anta situwa killapi 1802 watapi, +Wañusqa Ransiya, 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1870 watapi, +Alexandre Dumas (kastilla simipi: Alejandro Dumas) sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin anta situwa killapi 1802 watapi paqarisqa Villers-Cotterêts llaqtapi - † 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1870 watapi wañusqa Puys llaqtapi), Ransiya mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +1.4 Wiñay kawsay Nuvelakuna +Hurrur Nuvelakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Qachu-qachu nisqaqa achka qachu yurakunawan qatasqa allpam, waylla hinam, lliw yurakunamanta aswantaq qachu yurakunam (Gramineae icha Poaceae nisqa). Inkill nisqakunapas qachu-qachum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qachu-qachu. + +Uma llaqta Tiyupunti +Tiyupunti (kastilla simipi: Teoponte) nisqaqa pusaq ñiqin munisipyu Lariqaqa pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tiyupunti llaqtam. +Munisipyupiqa aswanta Aymara runakunam, mana indihina runakunam, Qhichwa runakunapas tiyanku. +Tiyupunti munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Tiyupunti munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Hatun Chimu pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Hatun Chimu pruwinsya +Uma llaqta Sayapullu +Sayapullu distritu (kastilla simipi: Distrito de Sayapullo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Hatun Chimu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Sayapullu llaqtam. +Mayukuna: Chuqillank'i mayu (Río San Jorge / Chuquillanqui) - Sayapullu mayu + +2 chaniyuq tikraykuna jark'ana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin yanayuq Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bilisi. +"Bilisi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tawamanu pruwinsya - Wikipidiya +Tawamanu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Tahuamanu) nisqaqa Piruw mama llaqtap Mayutata suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Iñapari llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Hanan Purus mamallaqta parki +Tawamanu pruwinsyapiqa kimsa distritum. +Tawamanu pruwinsyapiqa Amarakaeri, Piru, Yaminawa runakunam tiyanku. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'isa +Tikraynin k'isa Kastillanu simipi: + +Kawra (Capra aegagrus hircus, kastilla simimanta: cabra) nisqaqa runap uywasqan huk ñuñuq uywam, iskaynintin icha tawantin waqrayuq. Lluta hachata mikhun. +Runakunaqa aychantataq mikhunku, ñukñunta upyanku. +Iskay ruk'anayuq + +Kunanqa kay p'anqa ch'usaqmi. Kaytam rurayta atinkiman: +Kay p'anqata llamk'apuy +Paka qullqa (cache) nisqata ch'usaqchay + +Runa Simi: Romanukunapaq qillqa + +Katiguriya:Mayu (Hunin suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Hunin suyu) +"Mayu (Hunin suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 12 p'anqakunam, 12-pura. +P'allqamayu (Tarma) + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaqmaymantam +Qusqu llaqtapim plazachallanpimsuyaykamullaway, + +www.kunaschk.de + +Antoine Lavoisier Ransiya mama llaqtayuq Chaqllisinchi Hamut'ay yachaq + +Mama llaqtap hawan 6 km² + +Phutina (kastilla aru: Ojo de agua termal), junt'u uma jalsuwja. Phutina chiqanxa umaxa wallaqt'asawa jalsuxa. + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 53.9 km (33.5 mi) north-east + +Suma sumaq warmi, ancha munasqa tika! + +Sapa waranqa watakunatan waranqalli nispa ninchis. Poqoyraymi (diciembre) killapi, 31 p'unchay tukurakapushaqtinmi, 2 waranqa watakuna hunt'arakapun. Sichus chawpi tutapi p'unchay qallarin, chayqa 2 waranqa watakunan hunt'arakapun. Chaymanta ñawpaq samayninchisqa, ñan kimsa ñeqen waranqallimanmi chayamunchis. Hina kaqtinqa, ñawpaq p'unchay, huch'uy poqoy killapiqa, ñan kimsa ñeqen waranqalliman tukurakapun. 3 ñeqen waranqallipin chay pachamanta noqanchis kashanchis. Nispan ninku, chinchaysuyu runakunaqa (occidentales, nórdicos). +Qhawarisunchis, imaynatan sapa wata paskarikun: wakin killakunaqa 30 p'unchayniyoqmi, wakintaq 31 p'unchayniyoq. Sapa 4 watapin hatun poqoy killaqa 29 p'unchayniyoq. Hoq watakunapitaq 28 p'unchaynillayoq. Sapa 4 watakuna chayamuqtinmi ‘año bisiesto' nispa ninku. Manayá ch'ulla yuyachina (razón, motivo) hina kanchu. Haqhay Gregorio XIII Papa nisqan, manan kusa yuyayniyoqchu kasqa, payraykutaq tukuy runakuna pantanchis, llusk'akunchis, wakin runakunataq noqanchista llusk'achiwanchis. + +kawsaykuna yaqa kaqlla tukuy Iberoamerica nacionkunapaq, chayrayku sutin "huk +imaymana kawsaykuna, ichaqa mana chayllachu. Chayna kaptinpas huk sapaq +chullachu, hukllam, ichaqa chay ukupi mana chulla kawsayniyuqchu. Chayrayku +wasichakuy hina, hatarinqa huk "kawsaypa suyun" kay Iberoamericapi. Huk +runakunap derechunkunata, kawsaypa derechunkunata, ñawpaq kaq kawsaykunata, +indigena runakunata, Africamanta sapisqa runakunata, mitmaqkunata, qillqaq +hawamanta yachaqkuna. Kay Iberoamerica nacionkunapi kaqkunata. +tukuy nacionkunaman munduntinman. Chay qillqapi nin: Kawsaykuna utaq cultura +runakunapura rimanakunapaq, ancha allinmi allin kawsanapaq tukuy llaqkunapura.Ñawpariq simi +1991 watapi) Guadalajara llaqtapi kay huñunakuy ruwakurqan. "Hatun huñunasqa +Expresiones Culturales" huñunakuy nisqapi, kamachiykunata UNESCO churasqan. 12, +13, 14 ima articulokunam aswan allinkuna. Kay kamachiykuna Paris llaqtapi +llank'aykuna qallarisqankumanta, Iberoamerica ukupi yanapanakuy kallpachananpaq. +puririsqanta, wiñarisqanta ima. Democracia ukupi mana pippa hark'asqan tukuy +kawsay paqarichiqkuna, kawsay riqsichiqkuna, kawsay chaskiqkuna aswan allinta +Kawsayninman hina kawsayqa ciudadano nisqa kaymi, kayta respetakun chayqa, huk +globalizacion nisqa qallarisqanpi ancha nisyu mana allin chaninchaykuna karqan.Hatun qapaq nacionkuna hinaspapas huchuy nacionkunapas kan, sapankankupas +paykunapaq interesniyuqkama kanku, llapankupas aswan hatun kayta munanku. +Runa kay pachapi kasqanmantapacha wak wak kawsaykuna kanmi. Manam +kanchik; hinallataq mana llaqtakunapas kikinchu kanku. Kay sapaq sapaq runa utaq +kawsananpaq. Tukuy llaqtap sapa kawsayninmi riqsichisqapuni, respetasqapuni, +kan. Llapa imapas kawsaypa kaqninkuna manam t'aqakuyta atinmanchu, +kamachiykuna kanan; hina kaptinqa sapanka kay t'aqa kawsaykuna kallpachakunqaku. +kan, ichaqa kay tukuy kawsaykuna llapanchikpaqmi kan. Iberoamericap qapaq +kan. Kay qapaq kawsay ukupi achka simikuna kan; Iberoamerica ukupi sapaq sapaq +wañuchinqakuchu. Sichus kay rimay simikuna kallpachasqa kanqa chayqa kay +Kayhina kananpaq kawsaymi anchata q'imin, anchata yanapan.Kawsaypa ruwayninkuna, kaqninkuna, servicio qusqankuna ukupim yachakuy atiy +derecho. Ichaqa mana kay kamasqanta hark'akunmanchu pi munaqpas riqsirinantaq. +Allin kananpaq kay rimaykunata chaninninpi hunt'akunan. +nisqata "ruway qallarinankupaq, kay +kawsay vidata taripanqaku, mana wakcha kay kanqachu, mana pipas qipachasqachu, +pisipaq hap'isqa kanqachu. +paqarichiqnin ima kaptin, wak wak t'aqa kawsaykunata riqsirichina, amachana ima; +costumbrinkunata ima. Kay rimaykuna, kay costumbrikuna wak wak t'aqa +kawsaykunap parten kanku, hinallataq kaykuna wak wak t'aqa kawsaykunata +autonomiawan ima. Kayhinaman tukuchiyta atikullanqataq sichus tukuy runakuna, +kawsaykunapura tinkunakusqan ch'ilayachillantaq kay iberoamericano kawsay suyuta. +churananku. Hinaspapas llamk'arinanku tukuy llaqtakuna rimay tupachinankupaq; +llaqtakuna mana sapaqpi t'aqasqachu kawsanku, aswanpas huk llaqta huk llaqtamanta +socialmanta, kawsayninmanta derechon kasqanmi ch'ulla nisqapas hinallan kan, +manan chayta t'aqayta atikunmanchu. Llapa kay nisqanchiktam principios de +ancha yupaychasqan kan, kay kawsaymanta derechokuna. Hinallataq tukuy +derechonkuna hunt'akunan. Runakuna kay kawsaypa derechonkunata utilizaptin, +kawsaymanta kusirikunku. Kay kawsakunapa derechokunam kallpa hina kan, runakuna +runakunata, llaqta ukupi tukuchin, kawsaynin hawamanta, pay kikinmanta ima ruway +kawsaykunapa suyunta ch'ilayachiyta atikun. +haqay económico nisqa, social nisqa, cultural nisqa k'apaqta hunt'apanakuchkanku +RUWAYKUNAPA IMAPAS SUT'I CHURASQA, KAWSAYPA KAQNINKUNAMANTA, +KAWSAYPA SERVICIO QUSQANMANTA IMA, IMAPAS SUT'I CHURASQA +hunt'achispa ima kawsaykunata, wak wak kawsaykunata, kawsaykunapa kaqninkuta +Chaymantapas, ancha allinmi ruwaykuna puririchiy, mana atiyniyuq runakunata +kallpacharinapaq. Kaykuna ciudadano kasqankuta hunt'asqata hap'inankupaq, +hawamanta hamuq runakuna, kay iberoamerica nisqapi llaqtachakuqkuna, llapa +kanku. Llapa kay kawsaykuna, tukuy tiqsi muyu runakunap ancha qapaq kaqninmi +Chaymi, kaykuna ruwarikunam kanan: +– Kamachiykunatam hurquna, hinaspataq kay kamachiykuna hunt'akunanpaq +llank'aykunata ruwana, kay kawsaykunata desarrolloman puririchinapaq, hinallataq +qawasqa kananpaq, tukuy yachayninpas, iñiyninpas, llank'ayninpas qipa +nisqakunata, tecnicakunata, imayna chay tecnicakunawan llank'akusqanta, kay +Hinallataq hark'akuna wak runakuna kay tukuy kawsaypa kaqninkunata +kanan. Imapas ruway atisqan derechonmi sapanka t'aqa kawsaykuna, +sapinkunta saqispa, huk hawamanta hamuq runakuna, kay iberoamerica nisqapi +– huk hawamanta hamuq runakuna, kay Iberoamerica nisqapi llaqtachakuqkunapa +runakunapaq. +kawsayniyuq kaq runakunapaq. Ichaqa kay tukuy abusokuna kasqanta tukunanchik, +Cuentokunata, leyendakunata, harawikunata, willakuykunata, watuchikunata q'ala +kaykunakunatam hina, libropi sumaq t'íka qillqasqakunatam literatura nispa ninchik, +kayhinakunata sumaq t'ika ruwasqakunatam arte nispa ninchik. Literatura, arte +astawan pay riqsikapunanpaq, astawan pay risichikunanpaq. Hinallataq kay +ruwasqan aswan achka runakunaman chayarinanpaq, hinallataq iberoamericano suyu +chimpachinakuy kananpaq, pi kasqankuta allin ch'iqirichiy kananpaq, kaykunatam +– llank'aykunata ruwana premiokuna utaq yanapaykuna kananpaq, hinallataq +rakinakunapaq ima. Hinaspapas ima paiskunapachá kan, hinaspapas chayllaraq +Kawsaykunapa, científica, educativa nisqa sumaq t'ika obrakunata q'imikunqa, +kutirinqaku.Pasaq llank'aykunata ruwakunqa, kamaqpa derechon amachasqa kananpaq. +chiqirinapaq q'imikuykunawan yanapakunqa. Hinaspapas chay musuq tecnologías +nisqakunata ancha allin valorniyuq hina kasqanta qawarina. +Tukuy kawsaypa kaqninkuna, patrimonio cultural nisqa, ancha hatun yachaykunam +kamasqa kachkan. Kay kaqninkunan amachasqapuni, respetasqapuni +Chay ñawpamantaraq hamuq kawsaykunapa, indigenakunapa rikch'aynin rimaynin +ima, Africamanta hamuqkunapa churinkupa churinkunapa rikch'aynin, rimaynin ima +riqsirina, igual valorniyuqta hina qawarina, imaymana llank'aykunata ruwana kay +Llapa runallan "ñuqapmi kay kawsakunap kaqninkuna" nispa sunquchakunanku. Hina +kaptinqa kay kawsaypa kaqninkuna wiñaypaq, wiñaypaq kallanqaku. Mana k'irisqachu +autoridadkunam hark'anqaku, chay exportacion ilegal nisqata. Hinaspapas pakallanpi +– runakuna imapas t'ikachasqata kamay atinankupaq, hinallataq kawsayta amachay, +chayman hinan, rimasqan siminman hina, yachayninkunaman hina, kawsaynin +simi, yachayninkuna, kawsaypa chaninchaqkuna kamachiykunawan, q'ala runap, wak +kawsaykunap rikusqa, riqsisqa kanan, hinallataq +Kawsaywan pachamamawan mana t'aqanakuq hina masintin t'inkinasqa kanku. Kay +Chayraykum, kaykunata ruwananchik kanqa: +yanapachikunan;- hinallataq runakuna, imapas llank'ayninkupi, imapas kamasqankupi, imapas +mañasqanta riqsirichinankupaq, ch'iqirichinankupaq, q'imirina q'ala kay ruwaykuna, +chayraykum kaykuna ruwana kanqa: +– imaymana llank'aykunata ruwarina comunidadkunapi, llaqtakunapi chay tecnologías +nisqata, radiota, periodicokunata, televisionta, tukuy chaykunata riqsinankupaq, +q'imirikunam kanqa. Chaykuna lluqsiptin sapaq sapaq kawsaykunapa rikch'ariynin +– radiokuna, periodicokuna, televisionkuna, tukuy chaykuna llaqtap, kawsaypaq +kamachinapaq kamasqa kasqankutam hunt'ananku, hinallataq +– chay runakunapa, comunidadkunapa radiokuna, periodicokuna, televisionkuna, tukuy +rimarichinanpaq, hinallataq aswan achka hukniraq t'aqa kawsaykuna, aswan achka +hinaqa, chay achka kawsaykuna kasqanchik qapaqyanqa. +kawsay ukupi, mundintinpi huk nacionkunapi, valorasqa kananta, riqsisqa, rikusqa +Kunan turismo nisqa, astawan kawsaykunata riqsiyta, rikuyta munan, ichaqa kunan +musuq llank'aykunata apamuwanchik, kaykunatam aswanpas aprovechana kanqa. +Chaypaq kaykunata ruwana kanqa: +rikch'ariyninta respetaspa. Maki qawasqa chay turismo nisqa ruwakunan, +kawsaykunap rikch'aynin, wiñaypaq hinalla kananta amachaspa; +– kawsaypa rikch'aynin, kawsaypa kaqninkuna llamiy atiy kaqkunamantapas, mana +IV. IBEROAMERICA KAWSAY SUYU +kan. Paqariyninpas, rikch'aynipas achkam kan. +Hukllanasqa, ch'ilayasqa iberoamericano suyu achka rikch'ayniyuqkama kawsaykuna +Iberoamerica nisqa aswan allin qawasqa, aswan allin rikusqa kanapaq. +Kay taripananchikpaq, imaymana llamk'aykunatam ruwakunqa kay chiqaqkuna +nisqanchik, kay yuyaykuna, ancha allin chaninkuna kay qillqapi nisqanchik huk hatun +tarikunku. Kay iskay paiskunamanta ñawpa tiempopi runakuna kay America +kananpaqpas- chayraykum kunan Iberoamerica nisqa huk region hina kapun. +Llamiy atiy kaqkuna (kawsaypa kaqninkunamanta): Material (referido a cultura). +kaq cuadrokuna, Machupikchu, Saqsaywaman llaqtakuna, +hinakunaqa hawa llaqta huk nacionman hurqusqa kanmanchu.Puririchiy: Hacer caminar, fomentar. + +Musuq p'anqakuna - Wiktionary + +451 _ _ ‎‡a Santa Krus llaqta‏ + +1-Salomonpa qellqasqan sumaq taki. +Takiqkunam ninku: +5Jerusalenpi warmikuna, +7Ancha kuyakusqalláy, willaykullaway: + +400 0 _ ‎‡a Molière‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq qillqaq wan aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Quyllur yachay + +www.misqa.com + +Runa Simi: Mamallaqtapura Qullqi Qullqa + +Wanakuni (Huanacuni) nisqaqa Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk urqum, Buliwyapi, Chuqiyapu suyupi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Pilichuku munisipyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.796 mitrum aswan hanaq. + +San Markus pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta Pawqamarka +Pruwinsya San Markus pruwinsya +Pawqamarka distritu icha Gregorio Pita distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Gregorio Pita / Paucamarca) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, San Markus pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pawqamarka llaqtam. +Saywitu: San Markus pruwinsyap distritunkuna + +Mankumarka (Mangomarca) nisqaqa Piruwpi huk mawk'a llaqtam, Lima pruwinsyapi, San Juan de Lurigancho distritupi. + +Tikraynin maqllakuy Kastillanu simipi: + +Sawud Arabya Qhapaq Suyu +Aswan hatun llaqta Riyad +- reunificación del Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Sawud Arabya icha Sawud Arabsuyu nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Riyad llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sawud Arabya. + +Aswan hatun llaqta Amman +wata mandato del Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Hurdanya icha Urdun nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. + +8 Kristup ñawpan wataqa (8 kñ) Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Uma llaqta Qulumi (Colomi) +Qulumi munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Colomi) iskay ñiqin munisipyu Chapari pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qulumi llaqtam (Colomi). +Quchakuna: Qurani qucha +Qulumi munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Qulumi munisipyu + +Güeppí risirwa suyu - Wikipidiya +Kamasqa wata 3 ñiqin ayriway killapi 1997 watapi (D.S. Nº 003-97-AG) +Güeppí risirwa suyu (kastilla simipi: Zona Reservada Güeppí) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Luritu suyupi, Maynas pruwinsyapi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñak'ariy +4 chaniyuq tikraykuna ñak'ariy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Taqna jach'a suyu +Taqna jach'a suyu nayriri marka: Taqna. + +1Pentecostés Fiesta p'unchay chayamuqtinmi llapallanku huk sonqolla huñunasqa kasharqanku. 2Hinan hanaq pachamanta qonqaylla huk suenay uyarikurqan, sinchi wayraq suenasqan hina, chay suenaymi tiyashasqanku wasiman hunt'aykurqan. 3Hinaqtinmi paykunaqa nina qallushaq hina rawraykunata rikurqanku, chaykunan umanku pataman tiyaykurqan. 4Chaymi llapallankuman Santo Espirituqa hunt'aykurqan, hinan wak rimaykunapi rimayta qallarirqanku, Santo Espirituq paykunata rimachisqanman hina. 5Jerusalén llaqtapin kasharqanku kay pachapi hinantin suyukunamanta Dios sonqo judío runakuna. 6Chay rimasqankuta uyarispanku askha huñurqakamurqanku, hinaspan sapankaq rimayninpi paykunaq rimasqanta uyarispanku muspharqanku. 7Chaymi manchaytapuni musphaspa ninakurqanku: –¿Manachu llapan kay rimaqkunaqa Galilea runakuna kanku? 8¿Imaynataq sapankanchispa rimayninchispipuni rimasqankuta uyarinchis? 9Kaypiqa kashanchis Partia suyumanta, Media suyumanta, Elam suyumanta, Mesopotamia suyumanta, Judea provinciamanta, Capadocia suyumanta, Ponto suyumanta, Asia suyumanta, 10Frigia suyumanta, Panfilia suyumanta, Egipto suyumanta, hinallataq Cirene lado Libia cheqaskunapi tiyaqkunapas, Roma llaqtapi tiyaq judío runakunapas, judío runaman t'ikrakuqkunapas, 11Creta islamanta kaqkunapas, Arabia suyumanta kaqkunapas. Chaywanpas Diospa musphana ruwasqankunatan rimayninchispipuni rimaqta uyarishanchis, nispa. 12Hinaspan llapanku manchaytapuni musphaspa ninakurqanku: –¿Imataq kanqarí? nispanku. 13Hukkunataq ichaqa asipayaspa nirqanku: –Vinowanmi machasqa kashanku, nispa. 14Hinaqtinmi Pedroqa chunka hukniyoq apostolkunawan kuska sayarispa kunkayoqta runakunata nirqan: –Judiomasiykuna, Jerusalén llaqtapi llapallaykichis tiyaqkuna, makilla uyariwaychis, kunanmi sut'inchasqaykichis. 15Qankunaqa machasqan nishankichismi, ichaqa manan kaykunaqa machasqachu kashanku, las nuevellaraqmi kashanpas. 16Aswanpas kayqa profeta Joelpa nisqanmi hunt'akushan. Paymi nirqan: 17"Diosmi nin: Qhepa p'unchaykunapin Espirituyta llapa runakunaman kachaykamusaq, hinan churiykichiskunapas ususiykichiskunapas sutiypi profetizanqaku, wayna churiykichiskunapas rikhuriykunatan rikunqaku, machu runaykichiskunapas mosqokuykunatan rikunqaku. 18Chay p'unchaykunapiqa Espirituytaqa kachaykamullasaqtaqmi qhari kamachiykunamanpas warmi kamachiykunamanpas, hinan sutiypi profetizanqaku. 19Hanaq pachapipas musphanakunatan rikhurichisaq, kay pachapipas milagrokunatan ruwasaq, runakunan wañuchinakunqaku, llaqtakunan ruphaykachisqa kanqaku, q'osñin phuyu hinaraq putuminqa. 20Señorpa manchana hatun p'unchayniy manaraq sut'i chayamushaqtinmi inti tutayanqa, killataq yawar pukaman tukunqa, 21chaymi pipas Señorpa sutinpi waqyakuqqa qespichisqa kanqa", nispa. 22Israel runakuna, kay simikunata uyariwaychis. Nazaret llaqtayoq Jesusmi hatun ruwaykunawan, musphanakunawan, milagrokunawan ima Diospa chaninpaq qhawarisqan qhariqa karqan, Diosmi qankuna ukhupi paywan chaykunata ruwarqan, imaynan yachankichis hinata. 23Chay Jesusmi Diospa ñawpaqmantaraq yachasqanman yuyaykusqanman hina hap'ichisqa karqan. Paytan qankunaqa presota hap'irqankichis, hinaspan waqllisqa runakunawan chakataspa wañuchirqankichis. 24Ichaqa Diosmi payta kawsarichimpurqan wañuymanta kacharichispa, paytaqa manapunin wañuyqa hap'irayayta atirqanchu. 25Davidmi Jesusmanta nirqan: "Señortaqa ñawpaqeypin rikushallaqpuni kani, paña ladoypin payqa kashan, manan imapas urmachiwanqachu. 26Chaymi ñoqaqa sonqoypi kusikuni, simiywanpas ancha kusisqan takini. Paypi suyakuspan cuerpoypas samakunqa. 27Diosníy, Wañuy-pachapiqa manan saqerpariwankichu, Ch'uya Kamachiykiq cuerpontaqa manan ismurichinkichu. 28Kawsay ñantan reqsichiwarqanki, ancha q'ochukuytan qayllaykipiqa qoykuwanki", nispa. 29Llaqtamasiykuna, ñawpa taytanchis Davidmantan sut'inta willaykichis, payqa wañupurqanmi, hinaspan p'ampasqa karqan, kunan p'unchaykamataqmi p'ampakusqan sepulturan kaypi kashan. 30Paymi profeta kaspa juramentowan Diospa prometesqanta yacharqan mirayninmanta runa-kayman hina Cristoqa hamunanta, hinaspa paypa rantinpi kamachikuy tiyanapi tiyaykunanta. 31Davidqa rikushanmanpas hinan Cristoq kawsarimpunanmanta ñawpaqtaña rimarqan sepulturapi mana saqesqachu kananta, manataq aychanpas ismunanta. 32Chay Jesustan Diosqa kawsarichimpurqan, chaymantan llapayku testigokuna kayku. 33Jesusqa Diospa paña ladonman hoqarisqan karqan, hinaspan Yayaq prometesqan Santo Espirituta chaskirqan, chaytan payqa ñoqaykuman kachaykamun, chaytataqmi qankunaqa rikushankichispas uyarishankichispas. 34Manan Davidchu hanaq pachamanqa hoqarisqa karqan, chaywanpas paymi nirqan: "Señormi Señorniyta nirqan: Paña ladoypi tiyaykuy, 35awqaykikunata chaki sarunaykiman churanaykama", nispa. 36Llapallan Israel miray runakuna, allintapuni yachaychis, qankunaq chakatasqaykichis Jesustan Diosqa churarqan Señor kananpaq, Cristo kananpaqwan, nispa. 37Chayta uyariqtinkun sonqonku "ch'allaq" nirqan, chaymi Pedrota wakin apostolkunatawan nirqanku: –Wawqeykuna, ¿imatan ruwasaqku? nispa. 38Hinan Pedroqa paykunata nirqan: –Huchaykichista saqepuspa Diosman kutirikuychis, hinaspa Jesucristoq sutinpi sapankaykichis bautizachikuychis, huchaykichis pampachasqa kananpaq, hinan Santo Espirituq atiy qokuyninta chaskinkichis. 39Chaytaqa Señor Diosmi prometerqan qankunapaq, churiykichispaq, llapa karupi kaqkunapaqpas, lliw waqyasqankunapaqpas, nispa. 40Ahinatan Pedroqa anchatapuni paykunata kunaykuspa kallpacharqan: –Kay waqllisqa miray runakunamanta t'aqakuychis, nispa. 41Chaymi simita sonqonkupi chaskikuqkunaqa bautizasqa karqanku, hinan chay p'unchaypi iñiqkunaman yapakurqan kinsa waranqa hina runakuna. 42Paykunaqa apostolkunaq yachachikuyninpin allinta sayaqku, huk sonqollan kawsaqku, t'antata phasmispan mikhuqku, Diosmantapas mañakuqku. 43Apostolkunan askha milagrokunata señalkunata ima ruwarqanku, chaymi llapa runakuna anchata muspharqanku. 44Llapallan iñiqkunaqa huk sonqollan karqanku, tukuy imankupas llapallankupaqmi karqan. 45Hallp'ankutapas kaqninkutapas vendespan llapallankuman rakirqanku, sapankaq necesitasqanman hina. 46Sapa p'unchaymi Dios yupaychana wasipi huk sonqolla huñukurqanku, hinallataq wasi-wasipipas t'antata phasmispa mikhurqanku, q'ochukuspa llamp'u sonqolla kuska mikhurqanku. 47Paykunaqa Diostan hatuncharqanku, tukuy runakunaq allinpaq qhawasqantaq karqanku. Señortaq iglesiaman sapa p'unchay yapasharqan qespichisqa kaqkunata. + +1Mayna kusisqam mana allin runakunapa umachakuyninta mana chaskiq runaqa, +tukuy ima ruwasqanpas allinmi lloqsin. +4Mana allin runakunam ichaqa, +5Chayna runakunaqa, + +E, e nisqaqa latin siq'i llumpapi pichqa kaq sanampam, hanllallipaq. Qhichwa simipitaq wamaq rimaykunamanta simikunallapim. QSHKS runakunataq qillqankum, "qhichwa simipi pichqantin hanllallim" nispa, chay e-taq u kunkapaq q-wan rimasqa huk rimay hinalla kaptinpas, ahinataq: +"erqe" - allinta qillqasqa: irqi +"pesqa" icha "pisqa" - allinta qillqasqa: pichqa + +Heredia llaqtaqa Kustarika mama llaqtap hatun llaqtanmi. Heredia pruwinsya uma llaqtanmi. Alajuela llaqta 42 600 runakunam kawsachkanku (2004). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Heredia. + +Kristiyanu Inlisyapi chay chawpi tutapi gallu misa nisqa misantam phistanku, uywa qaranapi siriq uchuy Jesuspa paqarisqanmanta yuyaykuq, chayta pukllaqpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhapaq Tuta. + +David Choquehuanca Céspedes sutiyuq runaqa (7-V-1961 paqarisqa Cota Cota Bajapi, Warina kantunpi, Umasuyu pruwinsya, Chuqiyapu suyu, Buliwya) huk buliwiyanu aymara pulitiku runam (hach'awanqu). + +Gela llaqtaqa Sicilia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Santa Lusiya (Santa Lucía) nisqaqa kaykunatam niyta munan: +huk santakuna: +Santa Lusiya wat'a: huk wat'a mamallaqta; +Santa Lusiya distritu (Lampa): huk distritu, Piruwpi, Lampa pruwinsyapi +Santa Lusiya distritu (Lukana): huk distritu, Piruwpi, Lukana pruwinsyapi +Santa Lusiya kantun: huk kantun, Buliwyapi, P'utuqsi suyupi +Santa Lusiya (Wayas): huk llaqta, Ikwadurpi, Wayas markapi + +Tikraynin mitmasqa Kastillanu simipi: + +• Tinkurachina siwikuna Ankara +Aswan hatun llaqta Istambul +Runa llaqtap sutin Turco, -ca +Turkiya icha Turkya (Turku simipi: Türkiye) nisqaqa Asyapi, Iwrupapipas huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Ankara llaqtam. +Llaqtakuna (Turkya) +' Llaqta Runakuna Pruwinsya/ Suyu + +Saputika simi (didxazá / tiits së) nisqaqa Mishikupi, chawpi, anti Oaxacapi huk rimaymi, Saputika runakunap rimasqan, Otomanki rimaykunaman kapuq. + +María Eva Duarte sutiyuq warmiqa, icha Eva Perón (* 7 ñiqin aymuray killapi 1919 watapi p'unchawpi paqarisqa Los Toldos llaqtapi, Arhintinapi - † 26 ñiqin anta situwa killapi 1952 watapi wañusqa Buynus Ayris llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq aranway pukllaq, pulitikupas warmim karqan. +Juan Domingo Perón sutiyuq umalliqpa warmin kaptinmi, Eva icha Evita Perón nirqanku. +Llamk'aqkunap hayñinkunapaq, warmikunap akllanakuna hayñinpaqpas rurarqan. Fundación Eva Perón nisqa qullqi qullqatam kamarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: María Eva Duarte. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 1280 × 640 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 2 KB) +Apuwasinyuq pukllaykuna 2004 +Ayllu runakuna pachantin pukllaykuna + +San Pedro de Totora pruwinsya (aymara simipi: San Pedro de Totora jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de San Pedro de Totora) nisqaqa Buliwyapi, Uru Uru suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa T'utura llaqtam. +Mayukuna: T'utura mayu +San Pedro de Totora pruwinsyapiqa (Tutura munisipyupi) aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] + +Overijssel nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Overijssel, Oaveriessel. +Uma llaqtanqa Zwolle llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Overijssel pruwinsya. + +Asnan qura (Senecio vulgaris) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Khana icha Kanachu (genus Sonchus) nisqakunaqa huk kichkasapa, lichi hillisapa yurakunam, rikch'aqsapa rikch'anam, ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu (Compositae) nisqaman kapuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khana. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Khana + +Harold Wilson sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Harold Wilson sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Yupay nisqaqa (yupa icha huchha nisqapas) imakunapapas hayka kayninta ninmi. +Qhichwa simipiqa kay hinataqmi yupanchik: + +Kaypi rimasqa: Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Hukllachasqa Qhapaq Suyu, huk 103 mama llaqtakunapi +Kay mama llaqtakunapi: Awstralya, Bilisi, Kanada, Hukllachasqa Amirika Suyukuna (rurasqamanta, "de facto"), Philipinakuna, Barat, Ilanda, Libirya, Musuq Silanda, Hukllachasqa Qhapaq Suyu (rurasqamanta, "de facto"), Uralan Afrika; Iwrupa Huñu +Inlish simi (English language) nisqaqa huk germanu simim, tukuy Tiksimuyuntinpi mast'arisqam. 456.000.000-chá rimaqninkuna kachkan. + +Uma llaqta Chilla +Chilla kiti (kastilla simipi: Cantón Chilla) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Chilla llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Chilla kiti + +Kawalluni (kastilla qillqaypi: Nevado Caballune) nisqaqa Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Piruwpi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananiya distritupi, Sina distritupipas, Qhunakunka, Rit'i Urmasqa rit'i urqukunañiq. Pikchunqa mama quchamanta +5.400 mitrum aswan hanaq. + +Dunaújváros nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Dunaújváros llaqtapiqa 53036 runakunam kawsachkanku (2001). + +4 chaniyuq tikraykuna qhaquy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +SALMOS 85:3 _ Tukuy sinch'i phiñakuyniykita ñit'iykukorqanki, k'ajaj phiñakuyniykitataj tiyaykuchikorqanki. +3Tukuy sinch'i phiñakuyniykita ñit'iykukorqanki, k'ajaj phiñakuyniykitataj tiyaykuchikorqanki. + +17Piru tukuy allin qirukunaqami shumaqta puqun. Nataq chay mana allin qirukuna-shuypaqami mana allintachu puqun. + +quwiki Katiguriya:9 ñiqin pachakwata + +quwiki Puka Mayu (Quchapampa) + +Runa Simi: Kanka + +Runa Simi: New Hampshire suyu + +Kilmuir, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Kilmaluaig, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Teanga, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Tokavaig, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Uig, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Bualintur, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Port nan Long, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Drynoch, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Carbost, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Acharn, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Bracadale, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Luskentyre, Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Qhapaq p'anqa - Idiomas - Wikipidiya +Qhapaq p'anqa - Idiomas +Qhapaq p'anqa-man kutimuy. + +Chili Suyu (Aymara) + +Rafael Caldera taripay amachaq, qillqaq wan pulitiku (Winisuyla). Umalliq + +Runa Simi: Urin Mato Grosso suyu + +Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Tayta pasea wan churi. + +Runa Simi: Llawq'a + +quwiki Daniel Alcides Carrión pruwinsya + +Mosqosqaykipunin kanki, ichaqa ñawikikuna ch'asqan noqaykupi kausan; +Warmiykiq waylluy p'istiywan, aswan reqsisqa hinaspa utiy, thak kausay kaqtin. + +400 0 _ ‎‡a Rodolfo Valentino‏ ‎‡c Italiya mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Piruw saywitukuna +Runa Simi: Jaqaru simita saywitu + +Katiguriya:Wiñay kawsay (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Wiñay kawsay (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Arhintina). +"Wiñay kawsay (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Pruwinsya (Chunwa Runallaqta Republika) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Chunwa Runallaqta Republika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pruwinsya (Chunwa Runallaqta Republika). +"Pruwinsya (Chunwa Runallaqta Republika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Castelo Branco distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Castelo Branco distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Luchino Visconti Italya mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq + +Wallpa, kichwapi Atallpa icha Atillpa nisqaqa huk uywasqa china pisqum. Urqu wallpataqa utulu ninchik. Kay uywakunata aychanrayku, runtunkunarayku, ... + +wawakuna, machukuna, qarikuna, +wawakuna, qarikuna, machukuna, + +Runa Simi: Qusqu + +Runa Simi: Ñawiriy wasi + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Chaymanta Esdras Diospa wasinta k'achanchanapaq Jerusalenman risqanmanta yachasunchik. Diospa wasin tukukusqanmanta, 47 watanman chay karqa. Chaymanta 13 watanman, Nehemías Jerusalenpa pirqanta tukuchanapaq yanapaq rirqa. Kay PHICHQA kaq tantaqa 152 watakunamanta yachachiwanchik. + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Universitario de Deportes) + +Runa Simi: Satipu pruwinsya + +Runa Simi: Guerrero suyu + +Paqarisqa Fontana Liri, 28 ñiqin tarpuy killapi 1924 watapi +Wañusqa Paris, 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1996 watapi (72) +Marcello Vincenzo Domenico Mastroianni sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin tarpuy killapi 1924 watapi paqarisqa Fontana Liri llaqtapi - † 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1996 watapi wañusqa París llaqtapi) huk Italya mama llaqtapas kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marcello Mastroianni. + +Awistrus (Struthio camelus) nisqaqa ancha hatun pisqum, manam phawayta atiqchu, chakillapam puriq. Rikch'aq ayllunpi huklla rikch'aqninmi. Llapan phuruyuq uywakunamanta aswan hatunmi. Afrikapi kawsan. Chakisapataq, chankasapataq, kunkasapataq. Hatun chakiwanmi utqhayllapuni p'itan (74-chá km/u). +Awistrusqa yurakunatam aswanta mikhun, hinallataq, palamakunatam. +Awistruskunaqa allpapi q'isachanku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Awistrus + +2 chaniyuq tikraykuna rimaq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qunqur sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Qunqur sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qunquri (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kunkuri (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Sirwila (Prunus domestica) nisqaqa huk wayuq mallkim. Rurunkunatam (sirwilakunata) mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sirwila + +Ruraychaqa icha Industriya (industria) nisqaqa imaykanamanta allwiyawan tawqa-tawqa ruruchisqa (producto) nisqa imakunatapas ruraymi, phawrika (ruraychaqawasi) nisqakunapi. + +Pinchikilla kurur nisqaqa kururasqa pinchikilla pusanamanta rurasqam, pinchikilla puriywan llut'ariy k'itita ruranapaq. +Khillay, huk llutarina q'illayman kururasqa kaptinqa, llut'ariy k'itiqa achka aswan sinchim. + +Uma llaqta Ayawi +Ayawi distritu (kastilla simipi: Distrito de Ayaví) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Waytara pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Ayawi llaqtam. + +Wiru nisqaqa (Siku nisqapas, aymara simimanta) pila hina ukhunpi t'uqu kaq yura kurkum, qachu kurku, huk ch'ulla phutuy raphiyuq yurakunap kurkunpas. +Wirukunamantaqa huk phukuna waqachinakunatam ruranku, ahinataq siku nisqatam. + +Dixie Virginia Carter sutiyuq runaqa (May 25, 1939 – April 10, 2010) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dixie Carter. + +Siq'iy icha Siq'inchay nisqaqa ima qillqanawanpas siq'ikunata ruraspa rikch'akunata ruraymi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Niqir. +"Niqir" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Biblia yachachisqanmanta: Jesús huertaman rin - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun + +Alberto Lleras Camargo Kulumbya mama llaqtayuq pulitiku + +"Wuliwya Suyu" + +junt'asqa plein. + +Runa Simi: Mawk'a Ihiptu + +Quechua: llapa, tukuy (qu) + +Wilaqala (kastilla simipi: Villa Rosario de Wilacala) nisqaqa Buliwya suyupi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Eliodoro Camacho pruwinsyapi, Muqu Muqu munisipyupi, Wilaqala kantunpa uma llaqtanmi. +Wilaqala llaqtap sutinqa aymara simim: wila = puka icha yawar, qala = rumi: "Pukarumi" icha "Yawarrumi". + +Karnawal, Maqari, Melgar pruwinsya +Uma llaqta Ñuñuwa +Nuñuwa distritu (kastilla simipi: Distrito de Nuñoa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Ñuñuwa llaqtam. +Nuñuwa (Nuñoa): uma llaqta; +Kaqsili (Cacsile, Caccili, Kajsili, Kaqsile): llaqtacha, chaypi Kaqsili llamas kan (Lama huanachus cacsilensis). Ambrosio Waman Taparataqsi Kaqsili maqanakupi Ispañulkunata awqapurqan. +Distritu (Melgar pruwinsya) + +Musiku, Atika icha Ikunumiya (grigu simipi: Οικονομικά, chaymanta kastilla simipi: economía) nisqaqa kañinamanta, qhatuymanta, qhatuna ruraymantapas yachaymi. + +Wañusqa Ispaña, 22 Ayriway killa-1616, +Miguel de Cervantes y Saavedra sutiyuqqa (* 29 ñiqin tarpuy killapi - 1547 Alcalá de Henares llaqtapi paqarisqa - † 22 ñiqin ayriway killapi -1616 Madrid llaqtapi wañusqa), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Don Quijote nisqa kawsay rikch'anmi karqan. + +Buliwya suyupi runa llaqtakuna - Wikipidiya +Simikuna Qhichwa simi, Aymara simi, kastilla simi, Waraniyi simi, hukkunapas +Kay Buliwya suyupiqa kanmi askha Indihina runa llaqtakuna. +1 Antikunapi kawsaq runa llaqtakuna +2 Hatun Chaqupi kawsaq runa llaqtakuna +3 Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq runa llaqtakuna +Antikunapi kawsaq runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hatun Chaqupi kawsaq runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +www.ethnologue.com / Buliwyapi rimaykuna + +Pedro Domingo Murillo (*1756 paqarisqa Suri llaqtapi - 29 ñiqin qhulla puquy killapi 1810 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi). Puliwya mama llaqtap wiñay kawsay wan pulitiku qarqan. + +Kalwaryu (kastilla simipi: Calvario) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk urqum. + +Uma llaqta Killawaya / Qhillawaya / Khillawaya / Qillawaya (Quiabaya) +Killawaya munisipyu, Qhillawaya munisipyu, Khillawaya munisipyu icha Qillawaya munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Quiabaya) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Lariqaqa pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Killawaya / Qhillawaya / Khillawaya / Qillawaya (Quiabaya) llaqtam (357 runa, 2001 watapi). +Kiyawaya munisipyupiqa aymara, kastilla, qhichwa, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [5] +Killawaya munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Hinitika icha Ginitika (latin simimanta: Genetica) nisqaqa kawsaqkunapa ima kayninkuna mirayninkunaman chimpakuymanta pawachasqa yachaymi, mama taytap wawankunaman, churinkunaman ima kayninkunata qarayninmanta chaskiyninmanta. +Kawsaqpa saqina willankunaqa kawsaykuqninpa huk'inpi waqaychasqam, saqi (gen) nisqakunapi, huk'i p'uchqu nisqapi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Sumalya). +"Umalliq (Sumalya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Yachay suntur (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Killa wañuy - Wikipidiya +Killa wañuy icha Musuq killa nisqa killa mit'apiqa manam killatachu rikunchik, k'anchaq rakin mana tiksi muyuman t'ikrasqa kachkaptin. Chay pachapiqa killa intip tiksi muyuwan chawpinpim kachkan. + +Akullina llipt'a nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chaqllisinchipiqa Llipt'a nisqakuna prutunkunata chaskiykuq imayaykunam. P'uchqu llipt'a ruranakuy nisqapi p'uchquqa llipt'aman prutuntam (yakuchaq pusitiwu q'ipisqa iñukuta) qun. Llipt'awanqa yaku iñuwa p'uchqu hinam ruranakun, yakumuksi q'ipisqa iñuwa (OH-) tukuspa. Chayrayku p'uchqu yakuwan chulluchisqaqa qanchismanta aswanmi pH chani nisqata ruran. + +Tiyay Lukri distritu, Qispiqanchi, Qusqu suyu +Rumiqullqa nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Lukri distritupi, huk mawk'a llaqtam, ñawpaq Inkakunap qullqansi karqan. Rumiqullqaqa Qusqu llaqtamanta 31 km karum uralan antinpi. Tawantinsuyu pachapiqa Inkakunap huk payi hap'inas Urupampa qhichwaman, Qusqu llaqtamanpas purinapaq karqan. + +Flavio Alfaro kiti (kastilla simipi: Cantón Flavio Alfaro) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Flavio Alfaro llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Flavio Alfaro kiti + +Mapiri nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Mapiri munisipyup uma llaqtanmi. + +Chasuta distritu (kastilla simipi: Distrito de Chazuta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, San Martin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chasuta llaqtam. +Kay distritupiqa Llakwash runakunam kawsanku.[1] + +"¡Diosqa hanaq pachapi yupaychasqa kachun! ¡Diospa khuyapayasqan runakunataq kay pachapi sumaqta kawsachun! nispa. As they say, + +Coronel Gregorio Albarracín Lanchipa jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Coronel Gregorio Albarracín Lanchipa jisk'a t'aqa suyu +Jach'a suyu Taqna +Hallka k'iti kanchar 187,74 km² +Hanaq kay 520 m +Pacha suyu UTC-5 + +Kancha Kancha Q'asa + +Quechua (Bolivia): Takiykuna Wawaspaj Takiykunawan + +Runa Simi: Pacha kuyuy + +Runa Simi: Khiniya + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - I, Nisqawan Parlaykuna + +Biblia yachachisqanmanta: Babiloniapi tawa maqt'itas - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Nabucodonosorqa wasinpi llamk'anankupaq, yachachiyta munan. Kimsa watamantataq, aswan sumaq yuyaniyuqkunallata akllanqa sinchi ch'ampaykunata allinchayta yanapanankupaq. Payqa maqt'akuna kallpayuq kanankuta munan. Chayrayku, reypa familianwan allin mikhunata mikhunankupaq kamachirqa. +Chayrayku, Danielqa Azpenaspa kamachinman nirqa: ‘Rikunaykipaq, chunka p'unchayta quwayku. Q'umirkunallata mikhuchiwayku, ukyanaykupaqtaq yakullata quwayku. Chaymanta reypa mikhunanta mikhuqkunawan kikinchawasqayku. Jinamanta pikunachus aswan allin kasqankuta qhawanki', nispa. +Kamachiqa ajina kachun nirqa. Chay 10 p'unchay tukukuptintaq, wak maqt'asmanta, Daniel kimsa masisninwanqa, aswan sumaq rikukunku. Chayrayku reyjina mikhunankumantaqa, q'umirkunata mikhunankuta saqirqanku. +Kay tawa waynakunamanta Bibliapi willakusqan, ¿imatataq runap yachayninmanta yachachiwanchik? (Dan. 1:20; Isa. 54:13; 1 Cor. 3:18-20.) + +Runa Simi: 9 ñiqin pachakwata + +Runa Simi: Chiqap Jesuspa Inlisyan + +quwiki Katiguriya:Umalliq (Mama llaqta) + +Maskoki (Mvskoke, inlish simipi Muscogee, Muskogee icha Creek) nisqa runakunaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi (Alabama, Oklahoma, Louisiana, Texas suyukunapi) kawsaq indihina runa llaqtam, maskoki simita rimaq, 50.000-manta aswan runam. Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtamansi kapurqan. + +Szczecin llaqtaqa (aliman simipi: Stettin) Pulskapi huk hatun llaqtam, Kunti Pumiranya suyup uma llaqtanmi, 407.180 tiyaq runakunayuq (2014). + +- Llaqta hatun k'iti +San Juan nisqaqa Burinkin (Puerto Rico) mama llaqtap uma llaqtanmi, Kariwi hatun quchap chalanpi. San Juan llaqtapi 434.374 runakunam kawsachkanku. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: San Juan. +Llaqta (Burinkin) + +Chakra kamay (allparay) nisqamanta qillqakuna. +"Chakra kamay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qullpa nisqaqa qullpa p'uchup kachinkunam, q'ullpachasqa iyun (NO3-) nisqayuq, ahinataq: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu p'arpasqa +Tikraynin p'arpasqa Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: House. + +Misk'itanta mama llaqta parki - Wikipidiya +Misk'itanta mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Pan de Azúcar) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Atakama suyupi. + +Tsinghua Yachay Sunturnin THU (chunwa simipi: 清華大學, Qīnghuá Dàxué; kastilla simipi: Universidad Tsinghua) nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika Yachay sunturmi, Pikkin llaqta. Qhapaq runa: Gu Binglin +Tsinghua Hatun Yachay Sunturnintaqa 1911 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tsinghua Yachay sunturnin. +Yachay suntur (Chunwa Runallaqta Republika) + +Felipe Estanislao Mac Gregor Rolino, S.J., sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin tarpuy killapi 1914 watapi paqarisqa Kallaw llaqtapi - † 2 ñiqin kantaray killapi 2004 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Amawta qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Felipe Mac Gregor. + +Guadalajara (nawa simi Ātemaxac) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Jalisco suyu uma llaqtanmi. +Cristóbal de Oñate, kamasqa 14 ñiqin hatun puquy killapi 1542 wata. + +Misti hawar[1] (Panthera pardus) nisqaqa huk sallqa aycha uquq ñuñuq uywam, Afrikapi Asyapipas kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Misti hawar. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Misti hawar + +Jisk'a suyu Pawqartampu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Islam. +"Islam" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqap/Wañusqap p'unchawnin 6 ñiqin awrilpi 1820 watapi 20 ñiqin marsupi 1910 watapi + +Genève (Genf) llaqtaqa Suysa mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Genève suyup uma llaqtanmi. +Genève llaqtapiqa 185 028 runakunam kawsachkanku (2005). + +Pastasa distritu (kastilla simipi: Distrito de Pastaza) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Datem del Marañón pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Ullpayaku llaqtam. + +Jach'a suyu Wanuku + +Mauk'a Llaqta + +Runa Simi: Lariqaqa pruwinsya + +Altu llaqta + +Patrick Swayze Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Wiñay Taki Ayllu - P'isaq + +/ Wira Qucha / supay / supaykuna / kunti wisa / walla wisa / waqa / usnu / qhapaq hucha / waqa qaray / apachita / + +Waranqawata (millennium) nisqaqa waranqantin watakunam. +Kristup paqarisqanmanta waranqawatakunaqa kay hinatam yupanchik: Ñawpaq ñiqin waranqawataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1 watapi qallarisqam, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1000 watapitaq puchukasqam. Kay hinatam qati-qatilla kunankama. +Chayrayku kunan waranqawataqa 3 ñiqin waranqawatam: 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapim qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 3000 watapitaqmi puchukanqa. + +Runa Simi: Sichura pruwinsya + +30 ñiqin marsupi 2007 watapi +Kamariqlla wakichi (k'itip suni kayninman hawmay) + +Kay qillqaqa Pawqar waray killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Pawqar waray killa icha Marsu (kastilla simipi: Marzo) nisqaqa watapi kimsa kaq killa pacham. + +Tiyay: Taqna suyu, Taqna pruwinsya +Purimuq mayukunap k'iti hawan: 3.425 km² +Kaplina mayu (kastilla simipi: Río Caplina) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk mayum Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi. +Mayu (Taqna suyu) + +Uma llaqta Recta +Recta distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Recta) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi , Bongará pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Recta llaqtam. +Mayukuna: Imasa mayu + +Mullu lakachu (genus Spondylus) nisqaqa mama quchakunapi kawsaq lakachukunam. +Inkakunaqa sillp'inkunata achalapaqsi llamk'achirqan. + +Piyu VIII, Piyu huk pusaq ñiqin (latin simipi: Pius PP. VIII, Italya simipi: Papa Pio VIII) sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin ayamarq'a killapi 1761 watapi paqarisqa Senigallia llaqtapi - † 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1830 watapiwañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +31 ñiqin pawqar waray killapi 1829 watapi watamanta 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1830 watapi watakama Tayta Papam. + +Ñit'inakuy, k'ichkinakuy, qullukuy + +4 chaniyuq tikraykuna saqra kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Llaqta (Pichincha marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Pichincha marka) +"Llaqta (Pichincha marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qullaw pruwinsya - Wikipidiya +Qullaw pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Qullaw jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de El Collao) Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Jilawi llaqtam. +Pruwinsyapiqa aswanta indihina simikunatam rimanku. + +Henri Camara sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin aymuray killapi 1977 watapi paqarisqa Dakar llaqtapi - ) huk Sinigal mama llaqtayuq piluta hayt'aq wan Sinigal quchu piluta hayt'ay. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Henri Camara. + +Reqsiy, pikunan kashanku sapanka llaqtakuna t'aqapi PRONIED'manta. +Llaqta t'aqa Kamachiq + +Piruw Suyu (Aym.) + +Ilut'aq, ruraq + +Runa Simi: Datem del Marañón pruwinsya + +Runa Simi: 28 ñiqin ayriway killapi + +400 0 _ ‎‡a Percival Patterson‏ ‎‡c pulitiku. Uma kamayuq‏ + +Mayta Qhapaq +Runa Simi: Mayta Qhapaq + +qulla suyu (inca empire) _ + +Quechua (Runa Simi) – Huklla Dyusmi kan, Muhamad-qa paypa willaq runanmi + +AMA WIJCH'UYCHU HUCH'UY RUWAYKUNATA, +KALLPAQ, TANQAQ, QHARATATAQ, KAMACHIQ RUWAYNIYKIWAN. +ÑAUCH'IKUNATA, CH'OQTAKUNATA, MILLAYKUNATA, MUCHUYNIYKIKUNATA +SUMAQ Q'ACHU CH'UÑU MIJUYPI. +ÑUQÑUYKIWAN HINASPAPAS CH'INKAYNIYKIPI, + +Aymaraca: phisqa (ay) + +aywiki Franz Tamayo jisk'a suyu +quwiki Franz Tamayo pruwinsya + +Haya nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Haya, huk yura rikch'ana, huklla rikch'aqniyuq: Haya obovata (familia Caryophyllaceae), huk qhura, Yaman suyupi wiñaq. +El Haya, Valdeolea munisupyupi, Kantawriya suyupi (Ispañapi). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Indunisya). +"Pulitiku (Indunisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Shinkitu[4][5] (Calliphoridae) nisqakunaqa huk q'umir icha anqas k'anchaq ch'uspikunam. Qirisankunaqa aychapim kawsan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shinkitu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Shinkitu + +Tiyay Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Chikla distritu, Qarampuma distritu +Wachwa (kastilla qillqaypi:Cerro Huachhua) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Chikla distritupi, Qarampuma distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.300 mitrum aswan hanaq. + +Chumpikuna, Mumbai llaqtapi. +Chumpi nisqaqa awasqa icha qaramanta rurasqa suni p'acham, chumpillikunapaq. + +Ingrid Bergman sutiyuq warmiqa (29 ñiqin chakra yapuy killapi 1925 paqarisqa Stockholm llaqtapi, 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1982 wañusqa London llaqtapi) huk kuyu walltaypi Suysyayuq aranway pukllaqmi karqan. Oskar Suñaytas chaskirqan. + +Chaka icha Puwinti nisqaqa rumimanta, q'irumanta icha q'iswamanta rurasqa ñanmi, mayuta, wayq'uta, qhichwata icha ima huktapas chimpanapaq. + +Qhaqya unquy icha Suq'a unquy (tuberculosis) nisqaqa qhaqya añaki (Mycobacterium tuberculosis) nisqa añakikunap paqarichisqan, surq'ankunata ch'utiq, chiki (maqlluq) unquymi. Achka runakunam chay unquywan wañun. + +Runa Simi: Lima suyu + +Awya Yala Wawgeykuna* + +Andimpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Andim" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +ANTAWAKUNA. Kay shina antawakuntami kurka. +TUKYACHINAKUNA. Mana tukuy chapakkunachu charirkakuna. + +Pacha Paqariy + +QHAPAQ ÑAN 2 + +Juan de Zumárraga O.F.M. sutiyuq runaqa (* 1468 paqarisqa Durango llaqtapi - † 3 ñiqin inti raymi killapi 1548 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtap kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Mishiku llaqtapi karqan. +Hatun yaya (Mishiku llaqta) + +Apulupampa sallqa pacha suyu - Wikipidiya +Such'i qucha Apulupampa Urqukunawan +Tiyay Chuqiyapu suyu, Bautista Saavedra pruwinsya, Franz Tamayo pruwinsya, Lariqaqa pruwinsya [1] +Apulupampa sallqa pacha suyu (kastilla simipi: Área Natural de Manejo Integrado Apolobamba) suyuqa amachasqam kachkan, Buliwya mamallaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Bautista Saavedra pruwinsyapi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Lariqaqa pruwinsyapipas. +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu: Mutisia +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu: Gnaphalium +Wik'uñakuna, Buliwya +Apulupampa sallqa pacha suyupiqa 18.500 runa, Qhichwa runakuna, Aymara runakunapas, 76 ayllu llaqtapi kawsan (3.500-chá ayllu). +↑ www.parkswatch.org / Apulupampa sallqa pacha suyu (kastilla simipi) + +Ishinka (kastilla simipi: Nevado Ishinca) nisqaqa Piruwpi huk urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Independencia distritupi, Tarika distritupipas, Ranrapallqa Pallqarasu urqukunapas ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.530 mitrum aswan hanaq. + +Uma llaqta Franz Tamayo llaqta +Franz Tamayo kantun (kastilla simipi: Franz Tamayo) nisqaqa Buliwya suyupi huk kantunmi, Chuqiyapu suyupi, Umasuyu pruwinsyapi, Jach'ak'achi munisipyupi. Uma llaqtanqa Franz Tamayo llaqtam. +Achakachi munisipyu: Yupaykuna +Jach'ak'achi munisiypu: yupaykuna, saywitu (2001 watamanta saywakunawan) + +Ampatu llaqta - Wikipidiya +Ampatu llaqta +Rimaykuna kichwa simi, kastilla simi +Ampatu llaqta nisqaqa (kastilla simipi: Ambato) Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Tunkurawa markap uma llaqtanmi. +Juan Montalvo, qillqaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ampatu llaqta. + +Raphiwaqracha suntu nisqakunaqa (familia Scarabaeidae) huk suntukunam, raphichasapa hina waqrachayuq. 30.000-chá rikch'aqninkuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raphiwaqracha suntu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Raphiwaqracha suntu + +Kay pachapiqa manam chiqap ch'usaq p'ulinta rurayta atinchikchu. +Ch'usaq p'ulin nisqaqa mana imayuq p'ulinmi, mana wayra pachayuq, manam imayuqchu. +Quyllurpura kaq ch'usaq pacha nisqa p'ulinqa (yaqa) ch'usaq p'ulinmi, yaqa mana iñukuyuq. + +Akan simi (akan) nisqaqa Kunti Aphrikapi huk rimaymi, Niqirya, Ikwaturyal Khiniya mama llaqtakunapi. Yaqa iskay chunka hunuchá rimaqniyuq kachkan. Ancha k'iti rimaysapam. +Kaymi huk k'iti rimayninkuna: +Twi - Ganapi: Akuapem, Asante (Ashanti). Lliwmanta aswan rimaqniyuq. + +1692 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'illu umiña. + +Pest suyu nisqaqa Unriya mama llaqtap huk suyum (megyék). Uma llaqtanqa Budapest llaqtam. +Uchuy llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Sinru qillqa: Ancha riqsisqa chilu waqachiq - Wikipidiya +Sinru qillqa: Ancha riqsisqa chilu waqachiq; + +Buffalo llaqtaqa New York suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi, huk hatun llaqtam. Buffalo llaqtapiqa 270.919 runakuna (2008) tiyachkan. + +Kachariy icha Indipindinsya nisqaqa pulitikapi warkukuq suyup qispikuyninmi, warkusqa kaymanta paskayninmi atiq, warkuchiq mamallaqtamanta. Chay hina paskasqa mamallaqtaqa kacharisqa mamallaqta nisqam. + +Tayta Inka — Chirapaq + +1646 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam). + +LLAQTA-TAKI + +Mama llaqtakuna huk suyukunapas Iwrupapi +Allpa Pacha Urganisasyunkuna: EU +Iwrupa/Yuurup nisqaqa huk allpa pacham. Iwrupapiqa hatun kulunyalista mama llaqtakunam karqan, Abya Yalata atiqkunapas. Kunan pachaqa Yurupapi Chinchay Abya Yalapipas lliw tiksi muyuntimpi aswan qullqiyuq mama llaqtakunam. +mama llaqtakuna +2 Mama llaqtakuna +3 Yurupapi uma llaqtakuna + +Antañiqiq ukucha nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Rikch'aq ayllu +Ukucha icha Huk'ucha (Buliwyapi: Juk'ucha), waywash rimaykunapi Ukush nisqakunaqa uchuylla khankiq uywakunam, kay rikch'aq ayllukunaman kapuq: + +400 0 _ ‎‡a Robert Schumann‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq takichaq‏ + +Awsanqati nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Awsanqati rit'i urqu (Pitumarka-Uqunqati): Piruwpi, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Uqunqati distritupi, Qanchi pruwinsyapipas, Pitumarka distritupi, huk urqu +Awsanqati (Sayapata): Piruwpi, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Markapata distritupi, huk urqu +Kayqa sut'ichana qillqam, achka sut'ikunayuq simita sut'ichanapaq. Huk qillqakunapi t'inkikunaqa ama kaywanchu watakuchun. + +Tiyay: P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya, Qulcha "K" munisipyu, Suniqira kantun +Hatun Wayllaqucha (kastilla simipi: Laguna Pastos Grandes) nisqaqa huk kachi qucham, Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qulcha "K" munisipyupi, Suniqira kantunpi. + +Katiguriya:Murcia suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Murcia suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Murcia suyu. +"Murcia suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +The Mamas & the Papas (inlish simi, q'umir p'unchaw) nisqaqa huk pop rock, folk rock kusituymi, New York llaqtayuq Hukllachasqa Amirika Suyukunapi). 1965 watapim rakinakurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: The Mamas & the Papas. +Kusituy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Paspanshu[1] (Lipaugus vociferans) nisqaqa huk takiq pisqum, uqi patpayuqmi, ancha sunita qayaqmi. Urin Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupim kawsan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Paspanshu + +Paqarisqa Arhintina, 24 ñiqin inti raymi killapi 1911 watapi, +Wañusqa Arhintina, 30 ñiqin ayriway killapi 2011 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: El túnel +Ernesto Sabato sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin inti raymi killapi 1911 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - 30 ñiqin ayriway killapi 2011 watapi wañusqa Santos Lugares llaqtapi), Arhintina mama llaqtamanta qillqaqmi yachaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ernesto Sabato. + +Quri Munisipyu + +Tikraynin anaq kay Kastillanu simipi: + +Mama llaqta Andurra +Andorra la Vella nisqaqa Andurra mama llaqtap huk uma llaqtanmi. Andorra la Vella llaqtapi 22.884 runakuna kawsachkanku (2005). + +Rudolf Christian Karl Diesel sutiyuq runaqa (18 ñiqin pawqar waray killapi 1858 watapi paqarisqa París llaqtapi – 30 ñiqin tarpuy killapi 1913 watapi wañusqa Manchapas Canal), alimanya mama llaqta allwiya kamayuq. + +5 chaniyuq tikraykuna kurku kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay: Uru Uru suyu, Ladislao Cabrera pruwinsya, Salinas de Garci Mendoza munisipyu, Villa Esperanza kantun +Jayu Quta, Jayuquta icha Jayu quta (Jayu Khota / Jayu Kkota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk nina urqu luq'u qucham, Uru Uru suyu, Ladislao Cabrera pruwinsya, Salinas de Garci Mendoza munisipyu, Villa Esperanza kantunpi, Uyuni kachi quchap chinchayninpi, Quwiphasa kachi quchap antinpi. +Kay quchap sutinqa aymara simim: jayu kachi,[2] quta qucha,[3], "kachi qucha". + +Berkelyu, Bk (musuq latin simipi: Berkelium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Stendhal Ransiya mama llaqtayuq qillqaq + +Runa Simi: Payta + +Runa Simi: Huriyu iñiy + +Pitaq chay runa? + +Rimarisun kay yachaywasimanta, chaypi thaykaq (director) Georges Rouma (Bélgica llajtamanta) karqa, chay wasimanta llujsinku sumaq yachachiq runas, tawa wata yachaqaspa. Paykunataq rinku yachachiq, sumaq purinanpaq yachaqaqkuna. + +Chanka Qichwapi yachakuqkunapa simi qullqa. + +Arí, ñuqa willakamusaq, imaynam taksaymanta, cuenta qukusqaymanta, imaynam karqani, llaqtaypi, imaynatam sufrirqani, ari chaytam. +Hinaspanqa ninku chay fichan. ¡Ah! kay runaqa ñuqanchikpa cuntranpiñam purichkan. Ñuqanchikpa cuntranpiñam purichkanku, chay soldadukunawan, nispan. Kayqa iskay uyam, doble cara nirakum chaypi. Arí, hinaspanmi chaynaptin, llapa runakuna manchakurqaku. Arí chay runakunatam mana payman apoyaqtaqa qaqakunaman, sachakunaman warkuruqku y wañurachiqku tuta. Maypiya interrampas. Mana chay runakunata yachanikuchu. Chayna, chayna kachkanku, kachkaptiykum arí ñuqa taksa warnallaraq kaptiy. Mana ancha ñuqata largawaqchu, larunkupi kanaymanta. Larunkupi kanayta munaqchu. Imanasqa, suchukuy, nispa. +Arí, Chay comunidad Qasanqay, arí chaykunam, qallarichinarikun levantamiyentuta. Arí paypa levantachimusqanmi, arí chaymantapacha, qallarichumusqanmi tukuy kay zona: Huascahura, Socos, hasta Chacco, hasta Huanta, hasta Quinua. Qallarirqa, sufrirqa papayku, arí paykuna puriptinmi contranpi rikurirqa kay terroristakuna. Hinaspanmi, puraminte amensarqaku, hinaspanmi kamirqaku: "Paccha chuto, Paccha suwa" nispa. Arí chuto runapa, usutayuq, sombreruyuq, quechua rimakuq, pala pico hapiq runam kay pastisal runnam chayariku. +Chay tiempumantam hasta kunankama, mana ni pasifikay ñuqayku allin imapas kaqniyuqchu kaniku. Arí, chay uchkukunapi kachkaptinmi parakuna yaykuruq mikuyniykuta, ismurachiq, o sea kay, totalmente ismurqakuna kaq, pachaykupas, a veces wakiqniyku, qawaykupi pachayuqkuna kaniku. Tuta punchaw, mikusqa mana mikusqa, sacha sikimpi, machaypi, parapi, punchawpi karqaniku, sufreq kaniku. Arí, papaykum lliw comunidadmanta, quñunakuspanku, chayta defendeqku, warakawan, cuchilluwan, choqewan. Arí, karqakum paykunapa, chay terroristakunapa allin armaqa, kanman karqa huy iskaylla, chaywanmi más acercaqnintaqa wañuchimuq, wañuchiq. Hinaptinmi, a veces, chay defendesqankupi, llaqtayku defendesqampi, ñuqaykurayku defendisqampi, wañuramuqku iskay kimsa, a veces, tawa pichqa, chay arma largawan baliyaramuq, karumanta mana larunkama acercaptin. +Hinaptinmi llapa runa qatarispanku ayqeykachqaku tukuy waqtakunaman, wichaykunaman. Hinaptinqa Paccha llaqtaqa sumaq rodiyasqaña kachkasqa, qawariykuni hinaptinqa ñuqapas, qawariptiyqa luzta, qawariptiyqa, kachkasqaña, kachkasqa, iskay kimsa huk wakman richkasqa, llapan runakuna. Hinaspaqa pusamuchkasqakuña. Hinaptin chaymantaqa, arí, qawarichkani, hinaptinqa, chayachimunkuña, runakunataqa, chay plazaman. +Arí chaypim huñunasqan lliw, laqampasqata, chaypi deqaruwaraku. Mam qawanaykutapas largarqachu. Manam uyan qawanaykutapas largakurqakuchu. Arí, chaynam karqa. +Kay llaqtaykumantam chayamuniku kay localman y qamkuna ninkichik, qayachimuwankichik, luegupas qayachimuwankiku, imaynapas respondinawaykiku kapptinchik qawaykuychik; ya educados, mana educados, qawaykuychikya mana imana na qawaykuychik, reqsiykuwaychikyá, papá, papalindu, madrecita, madremanta, padremanta naseqmi kanchik, chaymanta recuperakuqmi kanchik, wiñaq mamamanta, taytamanta, wichayman riqmi kanchik. +Hinaptin chaymanta nin: Lucha armadatañam ruwasun, nispan nin. Payta, sipin wakiqtam siku qapichkaqtam, wakiqtam taka qapichkaqta, pasaykun. Hinaspa maqan, niwaspam pasan kaynata pasan. (silencio), wataykun makiykunata. Hinaspa laqakuy nin. "Imamantam ñuqa laqakusaq, wawaytam ñuñuchkani" nini. "Pitam qawachkanki, maytam qawachkanki, yana uma masikita, muru allqo masiquita, estadopacha visitanta, pichinta chayqa qamurunqa anyakuqlla. Ñuqayku hinachuqaya kanqa" nispa, nispanmi niptiy. "Imanachkaykitaq ñuqaqa" nini. Hinaptinmi kaspiwan kaypi, paluwan, waqtaramuwan, manachu nispan kaytakama umayta, razunta, uma mana kani. Hinaspanmi, nin kaynata: "Kurriy willakamuychik, kurriy papaykichikman riychik, taytaykichikman riychik" nispa. Hinaptin nini papaykuta, papaykuta risaqku niptiy, niwan: "Waqaya papay, pitachá reqsiwaq, kapuchado", una vez uyan tapasqa, uyan nasqa. Hinaptin chaymantaqa maqawan, tukuyta rurawanku, wak warmachakunata, waqachkan, maqachkan, kaynachkan. + +tapuypi mana riqsisqa runa, tapusqa, qayakusqa runa chay runamanta willachun + +Chamonix llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Tikunata wat'a - Wikipidiya +Tikunata wat'a, Qutusmanta rikusqa, Titiqaqa qucha +Tiyay Titiqaqa qucha; Punu suyu, Punu pruwinsya, Kapachika distritu +Tikunata wat'aqa (kastilla simipi: Isla Tikonata) Titiqaqa quchapi, Piruwpi, huk wat'am, Punu suyupi, Punu pruwinsyapi, Kapachika distritupi, Kapachika yaqa wat'ap antinpi. + +Paqarisqa 6 ñiqin hatun puquy killapi 1980 +Carlos Augusto Lobatón Espejo; "Loba" sutipaq runaqa (* 06 ñiqin hatun puquy killapi 1980 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Tikraynin atuq Kastillanu simipi: + +5 chaniyuq tikraykuna kikin kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Apanqara unquy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Apanqara unquy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Cáncer (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Apanqara (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Apanqura unquy (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'umpuyasqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Uma llaqta Phara +Phara distritu (kastilla simipi Distrito de Phara) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Phara llaqtam. + +Suyu 1 – Chinchay Abya Yala (Chawpi Abya Yalap Wat'ankunapas)Llamk'apuy +Suyu 2 - AfrikaLlamk'apuy + +Turu pukllay nisqapiqa huk torero icha matador (wañuchiq) nisqa runam huk turuwan maqanakunmi, turup wañuyninkama. Kay hinam Ispañapi hatun pukllaykuna. +Antikunapitaq huk ayllu llaqtakunapi Yawar phista nisqapi kunturta turuwan maqanachinku. Chay yawar phistataq yaqa qunqasqañam. + +Kay mama llaqtakunapi: Kungu Runakamaq Republika +Luba simi icha Chiluba simi (Cilubà) nisqaqa chawpi Aphrikapi Kungu Runakamaq Republikapi huk bantu rimaymi. Suqta hunuchá rimaqnin kachkan. + +Hafniyu, Hf (musuq latin simipi: Hafnium) nisqaqa huk q'illaymi. + +3 chaniyuq tikraykuna rank'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Huwan XV + +41—¿Imatataq qampaq ruranayta munayanki? nir. + +Nuqanchik, qhipa wiñaykuna, rimanchik mañasqa simita. Pisimanta pisi chinkachipuchkanchik qhiswa simita, aymara simitapas. Chaymi kay qhillqasqapi yuyanchani imaynatachus ñuqanchik llapa wakmanta illarichinanchik kay siminchista, hinantinpi rimanapaq. Ahina, yachay wasipi, hampina wasipi, qullqi wasipipas llapa rimananchik siminchispi, hinantin llaqtakunapi. Kay simipi qhillqanachik willanakuykunata, yachaykunata, harawikunata, takiykunata, hatun yachaywasipipas yachachinanku qhiswapi/aymarapi. Allin yachayniyuq p'anqakunata tikrana inglismanta, francismanta qhiswamanpas aymaramampas. Hinataña ruwanku wakin suyukunapi, Españapi, Euskera (País Vasco), Catálán (Cataluña), Gallego (Galicia); Finlandiapi (Finispi), hina tukuy suyukunapi. Mana ch'ulla simillapichu rimanku. Achkha simi yachay yanapawanchik yuyaychayta. + +Runa Simi: Klisa pruwinsya + +Runa Simi: Granada suyu + +Alain Marie Pascal Prost (* 24 ñiqin hatun puquy killapi 1955 watapi paqarisqa Saint-Chamond llaqtapi - ) Ransiya awtu yallinakuy. + +Suti nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Suti, kichwapi Shuti: pitapas icha imatapas sutichasqa + +Paqarisqa 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1971 watapi (47 watayuq) +Mama llaqta Ilanda +Punku taripasqankuna 9 (quchu) +Roy Maurice Keane sutiyuq runaqa (10 ñiqin chakra yapuy killapi 1971 watapi paqarisqa Cork llaqtapi - ) huk Ilanda mama llaqtap piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roy Keane. +Cork llaqtapi paqarisqa +Piluta hayt'aq (Ilanda) + +1580 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nihunpi pacha kuyuy. +"Nihunpi pacha kuyuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Madrid. +► Madrid llaqtapi paqarisqa‎ (16 P) +"Madrid" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Kutu-kutu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Kutu-kutu yura rikch'aq ayllu +Kutu-kutu yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Pteridaceae). +"Kutu-kutu yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Santa Bárbara suyu saywitu (Unduras) +Santa Bárbara suyu (kastilla simipi: Departamento de Santa Bárbara), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santa Bárbara. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Bárbara (Unduras) suyu. +Santa Bárbara suyu + +Kankallu icha Qaqallu (kastilla simipi: Cangallo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, huk llaqtam, Kankallu pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Kankallu pruwinsya) + +Tikraynin yacha willay Kastillanu simipi: + +Runa Simi: O'Higgins suyu + +Pumaqucha (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Pumaqucha (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu +Aqupampa jisk'a suyuxa, Wankawillka jach'a suyu +Commons katt'ana uñnaqa Pumaqucha (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu. + +Runa Simi: Punku p'anqa: Rimay + +Orvon grover autry sutiyuq runaqa, icha gene autry, ( 29 ñiqin tarpuy killapi 1907 watapi paqarisqa tioga llaqtapi - † 2 ñiqin kantaray killapi 1998 watapi wañusqa los angeles llaqtapi suyupi) huk usa hukllachasqa amirika suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq wan takiqmi qarqan. + +Runa Simi: Qichuychakra + +Jacobo Árbenz Watimala mama llaqtayuq wan pulitiku. Umalliq (1951-1954) + +(Siq'i-manta pusampusqa) + +12 ñiqin ayriway killapi - Wikipidiya +12 ñiqin ayriway killapi +12 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (12.04., 12-IV, 12ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 102 kaq (102ñ - wakllanwatapi 103ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 263 p'unchaw kanayuq. +Ima tukusqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +12. Qhapaq raymi + +Granma pruwinsya + +Nonato Rufino Chuquimamani Valer sutiyuq runaqa huk Piruw mama llaqtayuq qhichwa simi yachachiqmi, qillqaqpas, Asankarumantam. +Kunanqa Pawqartampu llaqtapim yachachichkan. Piruwpi iskay simipi iskay kawsaypi yachay nisqapaq liwrukunatam rurachkan, Piruwpa Yachachiy Ministiryupaqpas llamk'achkapsa. Yachay wasipaq qhichwa simi qullqatam rurarqan. +Nonato Rufino Chuquimamani Valer (ed.): Unay pachas. Qhishwa simipi qullasuyu hawariykuna. Centro de Estudios Rurales Andinos Bartolomé de las Casas, Qusqu 1984. (Punu suyumanta – Qusqu-Qullaw). +Asankaru llaqtapi paqarisqa + +Tayta musuq chaqllisinchi +Wañusqa 8 ñiqin aymuray killapi 1794 watapi (50) +Antoine-Laurent de Lavoisier sutipaq, (*26 ñiqin chakra yapuy killapi 1743 paqarisqa Paris llaqtapi, Ransiyapi - †8 ñiqin aymuray killapi 1794 wañusqa Paris llaqtapi, Ransiyapi), huk wasichay kamayuqmi chaqllisinchi yachaqpas karqan. + +Mark Andrew Spitz sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin hatun puquy killapi 1950 watapi paqarisqa Modesto llaqtapi (California) - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas Kurkukallpanchaq. Mamallaqtapura Wayt'ay kampiun. +8 yachay sunturnin titulokuna Hukllachasqa Amirika Suyukuna (NCAA) +26 mundiales wan 35 Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mark Spitz. + +Rimaykunap ayllun: Utu astika rimaykuna +Maychikam Nawatl simi rimaqkuna Mishiku mama llaqtap suyunkunapi. +Nawa simi icha Nawatl (nawa simipi: Nāhuatlahtōlli) nisqaqa huk rimaymi, Chawpi Abya Yalapi rimasqa, utu-astika rimaykunaman kapuq. Nawa simitaqa Mishika runakunam rimarqanku. Kunanqa Mishiku mama llaqtapi 1,600,000 Nawa nisqa rimaqkunachá kachkan. + +Mama llaqta Kamirun +Yaoundé llaqtaqa (Yaundé, ville aux sept collines nisqapas - phransis simi: "qanchisnintin muqup llaqtan") Kamirun mama llaqtap uma llaqtanmi. + +Uma llaqta Chayanta +Chayanta (kastilla simipi: Chayanta) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Rafael Bustillo pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Chayanta llaqtam. +Mayukuna: Chayanta mayu +Chayanta munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF; 479 kB) + +(K'uchu-manta pusampusqa) +Chhuka icha k'uchu nisqaqa iskaynintin kuska siwk siq'ipura p'alltam. Tinkuyninqa (nipakutichi) k'utmu ninchik. +Hunt'a chhukaqa (hunt'a p'allta muyu hina) kimsa pachak suqta chunkayuq k'atmayuqmi (= 360°) icha chiqaluwawan kaqllam (≈ 3,1416 rad). Chiqan chhukataq isqun chunka k'atmayuqmi icha kuskan chiqaluwam. +K'awchi chhukaqa isqun chunka k'atmamanta aswan pisim. +Chiqan chhuka (paqta k'uchu)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Llaqwa nisqaqa maraywan kutasqa ruqutuwan chilltumanta rurasqa salsam icha lawam. + +Kay kunstitusuntaj tukuy bolivia runakunapaj, tawa suyukunapaj (plurinacional y comunitario). + +CUENTOS EN QUECHUA Y TRADUCIDO EN CASTELLANO HUKUCHAMANTAWAN ANKAMANTAWAN (Hawari) Huk p'unchawsi, anka tutamanta huk urqupi huk'uchawan taripanakunku. Ankas huk'uchata tapurisqa: _¿Imatataq rurachkanki? nispa. Huk'uchataqsi kayhinata kutichin: _Ñuqaqa wawaykunapaqmi mikhunata apachkani. Hinaspas ankaqa huk'uchata nisqa: _¡Yarqasqam kani!, Mikhusqaykim. Huk'uchataqsi, mancharisqa kayhinata kutichin: _Amapuni, ñuqata mikhuwaychu, wawaykunata qusqayki. Ankaqa, _¡Chhiqachá! sunqun ukhullapi…. + +Runa Simi: Thesalonikiyuqkunapaq huk ñiqin qillqa + +24-May-2018 (Minedu) Yachay Kamayuqmi imaymana tiqsin ayllunapa siminkunapi web nisqa hinallataq llapa rimanakuna ukhunkunata riqsichikamun (Minedu presenta su web y redes sociales en diversas lenguas originarias) + +quwiki Amarumayu suyu (Brasil) + +Runa Simi: Hatun Sach'amayu + +Qhatu, Chinchiru llaqta +Uma llaqta Chinchiru +Hanaq kay 3 762 m (uma llaqta) +Kamasqa wata 9 ñiqin tarpuy killapi 1905 watapi +Chinchiru distritu (kastilla simipi: distrito de Chinchero) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Urupampa pruwinsyapi, Qusqu suyupi, 9 ñiqin tarpuy killapi 1905 watapi kamasqa. Uma llaqtanqa Chinchiru llaqtam. +4 Distritu paqarisqa runakuna +6 Distritupi paqarisqa +Qhichwa suyu - Puna +Llaqtap amachana santun[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Distritu paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Distritu / Pruwinsya +Distritupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +K'anas pruwinsya: Chiqa _ Kunturkanki _ Lanki _ Layu _ Pampamarka _ Q'iwi _ Tupaq Amaru _ Yanawqa +Khallka pruwinsya: Khallka _ Lamay _ Laris _ P'isaq _ Quya _ San Salvador _ Taray _ Yanatili +Qanchi pruwinsya: Chiqakupi _ Marankani _ Pitumarka _ Qumpapata _ San Pawlu _ San Pidru _ Sikuwani _ Tinta +Qusqu pruwinsya: Puruy _ Qurqa _ Qusqu _ San Jerónimo_ San Sebastián _ Santiago _ Saylla _ Wanchaq +Distritu (Qusqu suyu) + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; San Francisco rikuy. +San Francisco nisqa llaqtaqa, Californiapi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam, Pasiphiku mama quchap chalanpi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Francisco (California). + +Kachura llaqta Kiswar urquwan (Padreyuq), Willkapampa walla +Uma llaqta Kachura +Kachura distritu (kastilla simipi: Distrito de San Pedro de Cachora) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Apurimaq suyupi, Awankay pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kachura llaqtam (805 runa, 2007 watapi). + +Kaymantapacha: 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 2012 +Enrique Peña Nieto (* 20 ñiqin anta situwa killapi 1966 watapi paqarisqa Atlacomulco llaqtapi - ), Mishiku mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +2012 watamanta ñawpaq kuti Mishikupa Umalliqnin karqan. + +Payqu[1] (Dysphania ambrosioides syn. Chenopodium ambrosioides) nisqaqa huk quram, Awya Yalapi wiñaq Mishiku suyumanta Chili suyukama. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Payqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Payqu + +Aswan hatun llaqta Nuuk2 +Kalalit Suyu icha Grunlandya nisqaqa (kalalit simipi: Kalaallit Nunaat, dan simipi: Grønland) Tiksimuyuntinpi lliwmanta aswan hatun wat'am, chullu-chullunkusapa, Chinchay mama quchapi, Chinchay Awya Yalaman kapuq. +Kalalit Suyuqa huk mama llaqtam, Dansuyumanta warkukuq. Inuyt runakunap mama llaqtanmi. + +Chawpi Walla (raki: Qhapaq Walla), Titiqaqa quchamanta rikusqa, Killawat'awan +Chawpi Walla (Buliwya) (Cordillera Central (Bolivia)) nisqaqa ancha hatun urqukunam, Antikunapi, Buliwyapi. Uturunku nina urquqa llapan urqukunamanta aswan hatunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chawpi Walla (Buliwya). + +Tiyay Hunin suyu, Satipu pruwinsya, Llaylla distritu +Challwamayu nisqaqa (Chalhuamayo) Piruw mama llaqtapipi mayum, Hunin suyupi, Satipu pruwinsyapi, Llaylla distritupi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yachay wayllukuq (Ransiya). +"Yachay wayllukuq (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Nguyen Tan Dung, witnam simipi: Nguyễn Tấn Dũng, chinu simipi: 潘文凱 (* 17 ñiqin ayamarq'a killapi 1949 watapi paqarisqa Cà Mau distritupi - ) huk Witnam mama llaqtap pulitikumi qarqan. + +Uma llaqta Helena +Montana nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyum. Uma llaqtanqa Helena llaqtam. + +Mamaqa wawachantam k'iruchkan. +Akawara, Hananta icha Mitay nisqaqa wawachata k'irunapaq p'acham, wawap akapunanpaq. + +Quechua (Nunakuna/Runakuna/Kichwa/Inga) + +Kay pusapuna p'anqakunaqa mana kachkaq p'anqakunamanmi pusapuchkan: +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:PantaPusapuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Wamanqa + +Qhapaq Walla (Illampu, Janq'u Uma, hukkunapas), Qupaqhawana - Tikina ñanmanta rikusqa +Mama llaqta Buliwya +Hallka k'iti kanchar 24.269 km² +Suni kay 199 km chincha-qulla +Tinkurachina siwikuna +Qhapaq Walla +Illampu, Janq'u Uma, Qhapaq Walla, Titiqaqa wat'amanta rikusqa +Qhapaq Walla (Buliwya) icha Chuqiyapu walla (kastilla simipi: Cordillera Real (Bolivia) / Cordillera de La Paz) nisqaqa Antikunapi, Buliwya suyupi, huk wallam, Buliwyap Kunti Wallanpi. Illimani rit'i urquqa (6.438 m) llapan urqukunamanta aswan hatunmi. +Hanaq kay (~) +Arichiri 5.882 m Chuqiyapu suyu, Janq'u Uma ñiqpi +Chachakumani 5.998 m Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu +Chakaltaya 5.395 m Pedro Domingo Murillo pruwinsya, Altu llaqta munisipyu +Chiqapa (Chekapa) 5.450 m Antikuna pruwinsya, Pukarani munisipyu, Wayna P'utuqsi kantun +Ch'iyar Juqhu / Qurpa Putu (Corpa Puto) 6.104 m Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu, Chachakumani kantun +Illampu / Surata 6.368 m Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu, Janq'u Uma kantun +Illimani 6.438 m Pedro Domingo Murillo pruwinsya, Pallqa munisipyu, Quhuni kantun; Urin Yunka pruwinsya, Irupana munisipyu, Lampati kantun +Jach'a Pata / Jallawaya 5.424 m / 5.680 m Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu, Kirani kantun, Janq'u Laya ñiqpi, Janq'u quta (qucha) ñiqpi +Janq'u Laya (Jankho Laya / Lanco Laya / Jancoracaya) 5.545 m Lariqaqa pruwinsya, Wanay munisipyu, San Juan de Challana kantun +Janq'u Piti (Ancopiti / Hancopiti) 5.918 m Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu, Janq'u Uma kantun, Illampu qutu +Janq'u Uma 6.427 m Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu, Janq'u Uma kantun +Janq'u Uyu (Jankho Huyo / Janko Huyo) 5.573 m Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu, Chachakumani kantun, Lariqaqa pruwinsya, Janq'u Laya ñiqpi +Jawq'aña (Haucaña / Haucana) 6.206 m Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu, Janq'u Uma qutupi +Jisk'a Pata (Jishka Pata) 5.508 m / 5.569 m Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu, Kirani kantun +Katanani (Catanani) 5.468 m Chuqiyapu suyu, Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu, Tukiya kantun +Khunu Tawa (Cunotahua) 5.981 m Chuqiyapu suyu, Lariqaqa pruwinsya, Janq'u Uma ñiqpi +Kimsa Qullu (Quimsacollo) 5.893 m Chuqiyapu suyu +Kunturiri 5.648 m Antikuna pruwinsya, Pukarani munisipyu, Wayna P'utuqsi kantun +Laram Quta (Laramcota) 5.840 m Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu, Janq'u Uma kantun, Illampu qutupi, Qutaña rit'i urqup antinpi +Milluni 4.968 m Antikuna pruwinsya, Pukarani munisipyu, Wayna P'utuqsi kantun +Ñiq'i Iruni (Nigruni) 5.398 m / 5.468 m Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu, Chachakumani kantun +Pico del Norte 6.085 m Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu, Janq'u Uma kantun, Illampu qutu +Pirámide 5.906 m Chuqiyapu suyu, Jawq'aña ñiqpi +Qalsata 5.650 m / 5.871 m Lariqaqa pruwinsya, Ch'iyar Juqhu rit'i urqup chinchay-kuntinpi +Qillwani (Kelluani / Quelluani) 5. 912 m / 5.928 m Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu, Chachakumani kantun +Qutaña (Nevado de Cotaña / Pico Schulze) 5.933 m / 5.943 m Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu, Illampu qutupi (chinchay-kunti) +Q'asiri 5.910 m Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu +Sirk'i Qullu 5.546 m saywa: Pedro Domingo Murillo pruwinsya, Chuqiyapu munisipyu / Urin Yunka pruwinsya +Uchuy Allpamayu 5.410 m Chuqiyapu suyupi, Kunturiri qutupi +Wila Lluxi (Wila Lloje) 5.589 m/ 5.596 m Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu, Kirani kantun +Wiluyu (Viluyo) 5.540 m Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu, Janq'u Uma kantun, Chajulpaya llaqtañiq +Wintanani (Ventanani) 5.428 m Chuqiyapu suyu +Buliwyap Antikunan +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chuqiyapu suyu +Uma llaqta: Chuqiyapu +Amachasqa sallqa suyukuna: Apulupampa sallqa pacha suyu • Madidi mamallaqta parki • Pilón Lajas kawsay pacha risirwa • Purani Churikimpaya • Qutapata mamallaqta parki +Quchakuna: Chalalan • Chilata • Ch'iyar Quta • Illampu chullunku qucha • Lichiquta • Milluni • Q'ululu • Santa Rusa • Such'i • Titiqaqa • Wiñaymarka +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:39, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Saddam Hussein sutiyuq runaqa (arabya simipi: صدام حسين عبد المجيد التكريتي, Ṣaddām Ḥusayn Abd al-Maŷīd al-Takrītī, 28 ñiqin ayriway killapi 1937 paqarisqa Al-Awja llaqtapi, Iraqpi; 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 2006 wañusqa Al-Kazimiyya llaqtapi, Bagdad ñiqpi) huk Iraq mama llaqtayuq awqaq pusaqmi, pulitikupas runam, sunita islam iñiqmi karqan. 1979 watamanta 2003 watakama Iraqpa umalliqninmi karqan. +1957 watapis Baath nisqa partidupi wankurikurqan. +7 ñiqin kantaray killapi 1959 p'unchawpi Saddam Husseinqa chunka masinwan Abdel Karim Kassem sutiyuq ñawpaq ministruta wañuchiyta munaspa manas atirqanchu, chayrayku karu llaqtaman ayqispa. Iqiptu mama llaqtap Gamal Abdel Nasser sutiyuq umalliqninsi Husseinta yanapaspa qurpacharqan. +1963 watapi huk awqaq pusaqkuna Abdel Karim Kassem-ta wañuchiptin, Husseinqa Bagdad llaqtaman kutirqan. 17 ñiqin anta situwa killapi 1968 p'unchawpi Baath partidum ayñikunawan atipayta hap'irqan. 1969 watamanta umalliqpa rantin kaspa, 1979 watapi umalliqmi tukurqan. +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Fransya, Suwit Huñupas yanapaptinmi, 1980 watamanta 1988 watakama Iran mama llaqtawan awqanakurqan. Ancha achka runakuna wañuptinpas, manam atiqchu tukurqan. +2-XIII-1990 p'unchawpi Iraq awqaqkuna Kuwayt qhapaq suyuta atirqan, Iraq mama llaqtaman ukhuchaspa. 1991 watap qallariyninpitaq Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqaqkunam Iraq awqaqkunata Kuwaytmanta ayqichirqan, ancha achka Iraq runakunata wañuchispa. +George Walker Bush sutiyuq Hukllachasqa Amirika Suyukunap umalliqnin terrorismu hayu maqanakuyta rimariptin, 20 ñiqin pawqar waray killapi 2003 p'unchawmanta Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqaqninkunam Iraq mama llaqtata atirqan, Saddam Huseinta urmachispa hap'ispa. Saddam Husseinqa 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 2006 p'unchawpi runa warkhunapim wañurqan. Kunanraqmi Iraq mama llaqtapi maqanakuchkanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Saddam Hussein. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:29, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Sam Shepard‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaqmi, kuyu walltay aranway pukllaqmi wan kuyu walltay pusaq‏ + +misk'i takikuna unaykuna llakhayan + +Uma llaqta Anchunqa +Anchunqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Anchonga) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqara pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Anchunqa llaqtam. + +Tiyay Lampalliqi suyu, Phirriñaphi pruwinsya, Inkawasi distritu +Llakipampa sallqa kawsay risirwa (kastilla simipi: Refugio de Vida Silvestre Laquipampa) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Lampalliqi suyupi, Phirriñaphi pruwinsyapi, Inkawasi distritupi. +↑ www.darwinnet.org / Llakipampa sallqa kawsay risirwa (kastilla simipi) + +Jean-François Millet sutiyuqqa (4 ñiqin kantaray killapi 1814 watapi paqarisqa Gruchy llaqtapi - 20 ñiqin qhulla puquy killapi 1875 watapi wañusqa Barbizon llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jean-François Millet. + +Katiguriya:Ikwadurpi runa llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Ikwadurpi runa llaqta +"Ikwadurpi runa llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Ikwadurpi runa llaqtakuna + +Q'imi llaqta - Wikipidiya +Q'imi (kastilla simipi: Quime) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Kimsa Krus wallapi, huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Inkisiwi pruwinsyapi, Q'imi munisipyup uma llaqtanmi. + +Wariqulli icha Bila nisqaqa mapamanta rurasqa k'aspim, chawpipi achipsa nisqa q'aytuyuq, nina rapawan k'anchanapaq. Achipsa ninachasqa kaptinqa, mapa rawranmi. + +Mocoa nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu mayt'urakuy +Tikraynin mayt'urakuy Kastillanu simipi: + +Kurku kallpanchanapaq sapatu. +Sapatu nisqaqa chakikunapaq churanam, qaramanta icha huk sinchi p'achamanta rurasqa, uray larupitaq sinchi qara, k'awchu icha plastikamanta rurasqa sapatu p'alltayuq. + +Yuraq yawar kawsaykuq nisqakunaqa (inlish simipi: leucocytes, grigu simimanta: λευκοκύτταρα, λευκά αιμοσφαίρια) yawarpi unquy hark'ana kawsaykuqkunam. Mana allin kaqkunata, wamaq imakunatam tukuchin, ahinataq añakikunata. + +quwiki Arhintinapi amachasqa sallqa suyukuna + +quwiki Phinu ugru rimaykuna + +Llaqtanchikmi wiñaypaq ruwasqa (3 kuti) +rikch'ariymi llapapaq kamakun. +Llaqta runam unay wata mat'isqa +Willka qapariynin ñak'aymanta + +2Kay pachapi llaqtakuna uyariychik, +Tayta Diosyá, Tukuy Atiyniyuq Señoryá, +11Safir llaqtapi yachaqkuna, +chayraykum mana yanapasunkichikmanchu. +13Laquis llaqtapi yachaqkuna, +16Jerusalenpi yachaqkuna, +karu llaqtakunaman preso apasqa kanqaku. + +Kay p'anqawanqa willañiqikunata MIME layankamam ch'illchiyta atinki. Qunapaq: contenttype/subtype, ahinataq image/jpeg. +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:MIMEkamaMaskay" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Akllaspa mirachiy + +Lipis urqu (kastilla simipi: Cerro Lípez) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Qhapaq Urqukunapi, Lipis urqukunapi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, San Antonio Lipis kantunpi, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.929 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Riqsisqa runa (mama llaqtakama) - Wikipidiya +Katiguriya:Riqsisqa runa (mama llaqtakama) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Riqsisqa runa (mama llaqtakama). + +Sinchi Ruq'a (Sinchi Ruqa ñisqapas) Inkakunap iskay ñiqin qhapaqninsi karqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Manqu Qhapaq +Qhipaqnin inka qhapaq: Lluq'i Yupanki + +Ama Burgos nisqa mama llaqtawan pantaychu. +Burgos llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. +30 ñiqin qhulla puquy killapi, San Lesmes + +Katiguriya:Tarija suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Tarija suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tarija suyu. +"Tarija suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Salzburg llaqtapi k'ikllupi ñanpi aranway +Aranwa icha Aranway nisqaqa (kastilla simipi teatro, drama, grigu simimanta Θέατρον, δράμα [théatron, dráma]) simi kapchiypa huk rikch'aqninmi. Aranwapiqa aranway pukllaqkunam pukllaspa willasqata qhawachinku. Chayraykum mana willaqchu kan. Aranwaqa kunan pachapim, chiqa nisqa rimaypim willasqa. +Mana qillqa riqsispanpas, Inkakuna ñam aranwakunata pukllarqanku. +Kaypim huk aranwaykunamanta qillqakuna: + +Muyu-muyu icha muyu muyu [1] (Phalaropus tricolor) nisqaqa Awya Yalapi kawsaq pisqum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muyu-muyu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Muyu-muyu + +Rodolfo Valentino Italiya mama llaqtayuq aranway pukllaq + +400 0 _ ‎‡a Yosif Stalin‏ ‎‡c Rusiya mama llaqtayuq pulitiku‏ + +/ waqa / Wari Wira Qucha Runa / Wari Runa / Purun Runa / Awqa Runa / Inka Pacha / llawt'u / maskha paycha / wayuq t'ika / kunka kuchuna / tukapu / quya / awkikuna / ñust'akuna / + +/ china / mitayu / yanakuna / kamariku / chinakuna / mit'a / isanka / qumpi / awasqa / + +Deuteronomio 32:1 _ –Hanaq pacha, rimasqayta uyariy, kay pacha, simiykunata uyariy. +1–Hanaq pacha, rimasqayta uyariy, kay pacha, simiykunata uyariy. + +Uma llaqta Qallawanka +Qallawanka distritu (kastilla simipi: Distrito de Callahuanca) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi , Waruchiri pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qallawanka llaqtam. + +Bujumbura nisqaqa ("j"-ta inlish "j" hinata t'uqyay) Burundi mama llaqtap uma llaqtanmi, 86,54 km²-yuq. +Buyumbura llaqtapiqa 800 000 runakunam kawsachkanku (2008). + +Katiguriya:Toscana +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Toscana. +"Toscana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta Parawayi +Carlos Alberto Gamarra Pavón, sutipaq ruqnaqa, (* 17 ñiqin hatun puquy killapi 1971 watapi paqarisqa Ypacaraí llaqtapi - ) mama llaqtayuq Parawayi piluta hayt'aqmi. +Parawayip Piluta hayt'aqnin +Piluta hayt'aq (Inter Milan) +Piluta hayt'aq (Benfica) + +Uma llaqta Santander +Kantawriya, kastilla simipi Cantabria nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santander llaqtam. + +Kirunchiktaqa kiru pichanawan pichanchik, kurkunchiktataq iskuwilla nisqa kurku pichanawanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pichana. + +Kaymantapacha: 17 ñiqin kantaray killapi 2005 watapi +Jens Stoltenberg ( * 16 ñiqin pawqar waray killapi 1959 watapi paqarisqa Oslo llaqtapi - ). Nurwiga mama llaqta musiku, pulitiku wan Uma kamayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jens Stoltenberg. + +Payun Matru nisqaqa Arhintina mama llatapi huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 3.680 mitrum aswan hanaq. + +José Venustiano Carranza Garza, Venustiano Carranza sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin qhulla puquy killapi 1860 watapi paqarisqa Cuatro Ciénagas llaqtapi – † 21 ñiqin aymuray killapi 1920 watapi wañusqa Tlaxcalatantongo llaqtapi) mishikunapas ruruchinap wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Venustiano Carranza. + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Parawayi) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Parawayi) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Parawayi). +"Allpamanta yachaykuna (Parawayi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +14 ñiqin ayamarq'a killapi 1963 – 26 ñiqin kantaray killapi 1979 +Park Chung-hee, Korianu simipi: 박정희, hanja simipi:朴正熙, Bak Jeonghui, Pak Chǒnghŭi sutiyuq runaqa, (* 14 ñiqin ayamarq'a killapi 1917 paqarisqa Seonsan llaqtapi - 26 ñiqin kantaray killapi 1979 wañusqa Siul llaqtapi). +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Park Chung-hee. + +Rivera suyu +Rivera suyu saywitu (Uruwayi) +Rivera suyu (kastilla simipi: Departamento de Rivera), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Riverami. +Kamasqa 1 ñiqin kantaray killapi 1884 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rivera suyu. + +Ampu distritu (kastilla simipi: Distrito de Ambo ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Ampu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Ampu llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna allqay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Arampampa (kastilla simipi: Arampampa) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk llaqtam, Bernardino Bilbao pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Jean William Fritz Piaget sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1896 watapi paqarisqa Neuchâtel llaqtapi - 16 ñiqin tarpuy killapi 1980 watapi wañusqa Genève llaqtapi) huk Suwisaku nuna yachaqsi, Kawsay yachaychiqpas karqan, Epistemología nisqap kamariqninsi. + +► Paqarisqa 19 ñiqin pachakwatapi‎ (100 K) +► Wañusqa 19 ñiqin pachakwatapi‎ (84 K) + +Runa Simi: 89 kñ + +Runa Simi: Muwa + +Runa Simi: Madidi mamallaqta parki + +Rimayninchi llapan llaqtapi, + +13Chaynu nitinllapaqa, chay runaqa mana yaĉharanchu, mayqanmi allichasha nirmapis. Chaqa Jesusqami, kusala achka runakunapa rurinta rishana karan. + +кечуа Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +Runa Simi: Qallawap ñiqi rakirinkuna + +Kuyu Suyu , + +Chupa nisqaqa huk uywakunap sikinmanta warkukuq ima ñañu, suni kaqpas. Tulluyuq uywap chupanqa wasa tulluyuqmi. + +Katiguriya:Takiq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Takiq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takiq (Mama llaqta). +Taki (Mama llaqta) + +Kashamarkapiqa ĉaki (chaki) nisqapaq ch'aki qillqankupas. +Ima ch'aki kaqpas manam yakuyuqchu, manam huq'uchu. Kaypi qhaway: +Huk imakunatapas aswan allinta waqaychanapaq ch'akichinchik, qhaway ch'akichiy; +Ch'aki mikhuy huk mikhuy mana unuyuq ( 'segundo' Kastilla simipi) +Kaymi Ch'aki sutiyuq llaqtakuna: +Ch'aki kantun (P'utuqsi suyupi, Buliwyapi) +Ch'aki munisipyu (P'utuqsi suyupi) +Ch'aki llaqta (P'utuqsi suyupi) + +Katiguriya:Yachachiy ministru (Piruw) +"Yachachiy ministru (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +John Fredrik Reinfeldt ( * 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1965 watapi paqarisqa Österhaninge llaqtapi - ). huk Suwidsuyu mama llaqtayuq musikuq wan pulitikumi qarqan +2006 watamanta 2014 watakama ñawpaq kuti Suwidsuyupa Uma kamayuqnin qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fredrik Reinfeldt. + +Kaypi rimasqa: Piruw (Hunin suyu) +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Hunin suyu) +Wanka limay, Wanka nunashimi icha Wanka Nuna Shimi nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Hunin suyupi (Piruwpi) Wanka runakunap rimasqan. + +Uma llaqta Taiyuan +Shanxi pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Shanxi, chun simipi: 山西, phinyimpi: Shānxī, machu: Shansi, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Taiyuan llaqtam. +Prefectura-llaqta Shanxi pruwinsyapi (2011) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shanxi pruwinsya. + +2 chaniyuq tikraykuna t'aqllay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +(ch'aqllay, k'akllanchay, qallanchay) + +Musuq Iskutya Nova Scotia (ransis simipi: Nouvelle-Écosse), Kanada mama llaqtap pruwinsya. Nova Scotia pruwinsya 913 462 runakunam kawsachkanku (2010). Uma llaqta: Halifax +Nova Scotia pruwinsya wasipi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nova Scotia. + +Katiguriya:Allpa llamk'ay - Wikipidiya +Katiguriya:Allpa llamk'ay +"Allpa llamk'ay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Durango, 16 ñiqin ayriway killapi 1903 watapi +Wañusqa Mishiku llaqta, 6 ñiqin kantaray killapi 1987 watapi +Guadalupe Bracho Pérez Gavilán sutiyuq warmiqa icha Andrea Palma (* 16 ñiqin ayriway killapi 1903 watapi paqarisqa Durango llaqtapi - 16 ñiqin kantaray killapi 1987 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Mishiku Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq + +Hallka k'iti kanchar 3.093 ha (Saksaywaman) +Muyuqmarka nisqaqa Saksaywaman llaqtapi huk raqaymi, Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Qusqu pruwinsyapi, Qusqu distritupi. Turri karqan. + +Carlos Drummond Brasil mama llaqtayuq qillqaq + +"Urin Qichwa" nispam kay maytuchata suticharqani; ichayá qichwa ayllukuna qillqayllapipas yachanakusunman nispay. Huancavelica, Ayacucho, Apurímac, Cusco, Puno, Arequipa, Moquegua suyukunapi ayllukuna siminchikta rimaspaqa allintam yachanakunchik, chaychus mana qillqayninpi yanachakuchwan, ichaqa sumaqta kamachinakuspa chullallata qillqaspa. Chaymi musquyniy. + +400 0 _ ‎‡a Ramón Maximiliano Valdés‏ ‎‡c qillqaq wan pulitiku‏ + +Paykuna.com + +1Diosqa kay tukuyta parlaspa, nerqa: 2Noqa Señorniyki Tata Dios kani; Egiptomanta orqhomorqayki, wata runallapuni kasqaykimanta. 3Noqamanta jawaqa waj diosniyki ama kachunchu. 4Ama ni ima lantita ruwakunkichu, ni cielopi kajman rijch'akojta, ni kay pachapi kajman rijch'akojta, nitaj yakuspi kajman rijch'akojtapis. 5Ama qonqorikunkichu chaykunaman, amataj yupaychankichu, imaraykuchus Noqamin Señorniyki Tata Dios kani, sinch'i, celoso Dios, Noqata chejniwajkunaj juchasninkuta castigaj. Tataspa juchasninkuta wawasninkupi castigani, chantá allchhisninkupi, allchhisninkoj wawasnimpipis ima. 6Khuyakuyniytaqa waranqa waranqa runasman rikuchini, pikunachus munakuwanku, kamachisqasniytataj kasunku, chaykunaman. 7Ama qhasi manakajta oqharinkichu Señorniyki Tata Diospa sutinta. Diosqa castiganqapuni pichus sutinta qhasi manakajta oqharejtaqa. 8Ama qonqankichu samarikuna p'unchayta Diosniykipaj t'aqapuyta, chay p'unchaypi Diosmanta yuyarikunaykipaj. 9Sojta p'unchayta trabajanki, chay p'unchaykunapitaj tukuy ruwanayki kajta ruway. 10Qanchis kaj p'unchayrí samarikuna p'unchay kanqa, Señorniyki Tata Diospaj t'aqasqa. Chay p'unchaypi ni imata ruwankichu, ni qan, ni churiyki, ni ususiyki, ni qhari kamachiyki, ni warmi kamachiyki, ni uywasniyki, nitaj forastero qankuna ukhupi tiyakojpis. 11Tata Diospis sojta p'unchaypi ruwarqa cielota, kay pachata, mama qochata, chay ruwasqasnimpi imaschus kashanku, chaykunatawan. Qanchis kaj p'unchaypitaj samarikorqa. Chayrayku Tata Diosqa samarikuna p'unchayta bendecispa, nerqa Payllapaj t'aqasqa kasqanta. 12Tataykita, mamaykitawan jatumpaj qhaway, unayta kay pachapi kawsakunaykipaj, mayqen jallp'atachus Señorniyki Tata Dios qosunki, chaypi. 13Ama wañuchinkichu runa masiykita. 14Ama khuchichakunkichu casarakusqaykita wasanchaspa. 15Ama suwakunkichu. 16Ama runa masiykej contranta llullakuspa parlankichu. 17Ama munapayankichu runa masiykej wasinta; ama munapayankichu runa masiykej warminta, ni qhari kamachinta, ni warmi kamachinta, ni wakanta, ni burronta, nitaj ni iman kajta. 18Tukuy israelitas uyarerqanku, rikorqankutaj lliuj lliujkunata, qhon qhonkunata, cornetaj waqamusqanta, chay tukuy orqopis q'oshñirisqanta ima. Chayta rikuspa, israelitasqa mayta manchachikorqanku, karunchakorqankutaj, chay orqoman mana chimpaspa. 19Chayrayku Moisesman nerqanku: Qanlla parlawayku, noqaykutaj kasusqayku imatachus niwasqaykuta. Diosqa ama noqaykuwanqa parlachunchu ari, manachayqa wañurasqayku, nispa. 20Moisestaj paykunaman nerqa: Ama manchachikuychejchu; Diosqa imaynachus kasqaykichejta yachaj jamun, qankuna Payta manchachikunaykichejpajpuni, amataj juchallikunaykichejpaj, nispa. 21Chaykama runasqa karullapi kasharqanku, Moisestaj qayllaykorqa phuyu laqha kasharqa, chay orqoman, maypichus Dios kasharqa, chayman. 22Chantá Tata Diosqa Moisesman nerqa: Kay jinata niy israelitasman: Qankuna rikunkichejña imaynatachus janaj pachamantapacha qankunawan parlasqayta. 23Noqamanta jawaqa ama lantista ruwankichejchu qolqemanta, nitaj qorimantapis: Kayqa dios, nispa. 24Jallp'amanta altarta ruwapuwankichej. Chay patapi q'olachina jaywanasta jaywawankichej, allinyanakuy ofrendasta, wakasta, ovejasta ima apamuwasqaykichejta. Maynejpipis sutiy yuyarisqa kanampaj churasaj, chayman jamuspa bendecisqaykichej. 25Sichus rumismanta altarta ruwankichej chayqa, ama runaj llusk'achasqan rumismantachu ruwapuwankichej. Sichus ima herramientawan chay rumista ch'eqonkichej chayqa, chay rumisqa manaña altarpaj jinachu kanqa. 26Altarta ruwapuwaspaqa, ama patillasniyojtachu ruwankichej, ama chayninta wicharishajtiykichej q'ara aychaykichej rikukunampaj. + +Sumaq Llaqta.mp3 + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'aña + +Uma llaqta Echeandía +Echeandía kiti (kastilla simipi: Echeandía) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Bolívar markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Echeandía llaqtam. +Echeandía kitipiqa Waranka Kichwa runakunam tiyanku.[1] +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Echeandía kiti (PDF) + +Uma llaqta Qumanchi +Qumanchi (kastilla simipi: Comanche) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Paqaqi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Qumanchi llaqtam. + +Mama llaqta Chile +Karu rimay yupay 56-63 (Chili-Mayukuna suyu) +Valdivia nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Valdivia mayup patanpi, Mayukuna suyup uma llaqtanmi. 2002 watapi runa yupaykamaqa 153.577 runayuqmi kachkan. Lliwmanta aswan hatun musikuy rurayninkunaqa qhatuymi, karu puriymipas. +Pedro de Valdivia llaqtataqa 1552 watapim kamarirqan. 1960 watapiqa hatun pacha kuyuymi llaqtataqa waqllichirqan. +Llaqta (Chili) + +Bocas del Toro pruwinsya saywitu (Panama) +Bocas del Toro pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Bocas del Toro), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Bocas del Torom. 4 643,9 km2. +Distritukuna wan kurregimyentukuna (Bocas del Toro pruwinsya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bocas del Toro pruwinsya. + +Qupaqhawanapi Pallanchikpa basilikan (Nuestra Señora de Copacabana) nisqaqa huk inlisyam Qupaqhawana llaqtapi, Buliwyapi, Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Qupaqhawana munisipyupi. +Qupaqhawanap Pallanqa Buliwyap Quyan pillunchasqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pallanchikpa basilikan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Tansania). +"Umalliq (Tansania)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +PERU SUYUQ HATUN KAMAY PIRWA +2º Phatmi. Kaykunan runaq allaukanmi kan: +2. Lluypas kasqan chaniyoq kayman, kay Hatun Kamay Pirwa +ñaupanpiqa. Manan pipas t'aqasqa kanmanchu paqariynin rayku, sanan +qatiqachasqa kanmanchu hamut'aynin raykupas, iñiynin raykupas. +mast'arikunanpaq qelqapipas, hinallataq rimaspapas, mana piqpa +qelqapi "Código Penal" nisqapi. Ayllu runa Paqtachana Hatun + +HATUN PUKLLAY 2012 + +www.paykunapaq.com + +1898 Watapi, hukñiqin punchao Eneropi, Muelapi, qheswha-Cochabambaq llaqtan, kunan "Villa Rivero" ñisqa, Jesús Lara pacarirqa. +Harawikunata, Novelakunata wallparqa. Paykuna Boliviaq wakiya sasawakunta, "reforma agraria"jina rikuchinku. Runa simipa rikuchisqanta amanchaypaq llank'atatarqa. 6 punchaopi, septiembre killapi, 1980 watapi, pakasqa, mask'apayasqa, kamaqkunamanta, wañurqa. +Ima qellqasqanta, kikin, tarinayani. Jesus Lara, José María Arguedas, Perupa qellqaqnin, tukunmi. Kay ishkay runasimi kawsayta khuyaq karqanku. Saphinchejta yuyarqaysiq. Runasimiqkunata ukhunta uyariq. Sumaq takikunata, ñawpa willanakunata, harawikunata tarirqanku. Yuyachiqinchej kanku, kanqankupas. +Runakunaqa Sach'aq Rayminta aswan ñawpa Sach'aneq ruranku. Xauxapaqta (Jauja) Sach'aq Raymin ancha rijsisqami. Machu sach'aqa Pachamamapajta pukuyninta rikuchikun. Raymipi, kaspikunapi t'ikanchakunata churakun. Tukuy rurasqanchiktapas, Chichajina, Cigarrillojina, uj Hutk'uman (uchku) Pachamamapaq qopun. +Paypa musuqa, kulluqa, laphiqa, t'ikaqa, kaspiqa, saphiqa kapun. Paypa Sach'aqa kapun. Chanta, hinallataqmi, Sach'apacha munayniyoq kashan. +Willka ñawpa sach'aneq puñuqta muchuchin. Runapa saqra puñuy kapunqa. Chay hinallataqpas yakuq ñawinñeq, qochañeq. Qochapi Serenakunapas mana rijsisqa kaqkunapas tiyanku. "Ama kurmiman mask'ay".¡Paqta Pachamamawan!, ¡Paqta rikuchikunawan! Hayñipunanchej tiyan. +Tukuy ch'isikunapi, hananpachaman qoyllurkunata qhawanipuni, willawanankupaq, Jayk'aq, munasqay jallp'aqa, purikipasqayki? +Llank'apuyqa kuska yanapasqa kaywan Ayniqa kan. +Tataykiqa khuyatatasunkipuni. Aylluykipaq uj musuj wasita p'ercaysirqa. Tatayki yanapasuptin, kusikuq kanki; yanapasuytawan, chichatapas, t'antatapas qopuq kanki. Chaymanta, ch'isipi takiq, tusuq, takiq kankichej. +58. Chayqa huk unchayñinqa pasakapunsi. +64. chayqa pasayampuqtinsi na... qíswata q'iswayukun naqa... +77. Hinaspa chayta luru hamushasqa. +83. "Paqtataq k'uturamuykiman" nispas nin. +84. Chayqa "manam, kunanqa wanasaqmi, wanasaqmi" nishani. +89. Chaysi qumpi ch'usita mast'ayakunanpaq runakuna qaqata sayachinku, kishkakunata mast'anku pampaman, fresadakunata mast'anku. +32. Hinaspa illarimuqtinqa nin: "uqachayta qupuway, uqachayta qupuway" nispa muqumanta waxakachayushan maqt'achaqa +35. Hinaspa niqtin "qayni unchaymi uqayta allaysimuwaran; hinaspan chayta mana pagapuranichu; chaymantachá riki waxakachamuwashan" nispa nin. +37. May urqu qhipamanchá riki hich'arparin uqataqa. +40. Hinaspa luma puntata lluqsispa, chaypi kabiyachikushasqa naqa... Atuqqa. +41. Hinaspa kaniyachikushaqtinsi, kundur hamushasqa, altunta. +46. Chayqa "nuqaqa rishani hanaqpachatan; kunanmi kumbiru kanqa hanaqpachapi; chaymi chayman rishani, naq... kumbiruman" nispa. +6. Chaysi maqt'achaqa allaysin warmita. +22. Chayqa warmiqa pupunpatapis warmi... chu... maqt'achata puñuchin. +27. Maqt'achaqa sartarakapusqa warmita. +28. Chaysi Atuq kasqa. +29. Mana maqt'achachu kasqa. + +Runa Simi: 8 ñiqin qhapaq raymi killapi + +Ñawinchanapaq munay qillqasqakuna quechua Chanka.pdf (20.54Mb) + +Severino Paredez Gutierrez 25 watayuq. Pay Tapacari, Cochabamba, Boliviapi paqarikurqa. Ingeniería agronómica ñisqata UNIBOL jatun yachaywasipi yachakuchkan. Pay jawasta tarpuspa llamk'achkan. Pay tawa laya jawasta Tapacaripi tarpuchkan. Chanta mayqinchus sumaqta puqun chayta qhawaspa, tukuy yachayninta ayllunpi yachachinqa. Pay ñiwanchik yachayniyuq runakuna ayllunpi mask'asqa kasqankuta. +Tata Victor Mamani Yapura 35 watayuq. Payqa Ayllu Sikuyamanta jaqay Norte de Potosímanta. Kay (EIB) Educación Intercultural Bilingüewan chunka wata junt'ata, Proeib Andeswan khuska, llamk'asqa. Kay podcastpi chay llamk'ayninmanta willariwanchik. Pay kay llamk'ayninpi sinchimanta t'ukurisqanta, chanta ñawpa kawsayninta watiqmanta kawsarichisqanta ñiwanchik. Kunanqa tata Victor Qhichwapi parlarikun manaña unayjina kastilla simillapiñachu. Pay qhawasqanmanjinaqa, kay musuq Gobienro Evo Moraleswan kay educación intercultural bilingüe astawan kallpawan ñawpaqman apakuchkan. +Kay k'acha podcaspi tata Alfredo Quiroz Villarroel Qhichwa simiwan llamk'ayninmanta parlariwanchik. Pay unaymanta pacha Qhichwa simi qillqakuyta qallarikunanpaq yanapasqa. Chanta UNICEFwanpis llamk'allasqataq. Kunankama pay achkha p'anqataña qillqan: arawikunata, imasmarikunata, novela ñisqatapis, diccionario ñisqakunatapis. May sumaqta tata Alfredo willayninwan kusichiwanchik. +Gladys Camacho Riosqa CLACS-NYUpi Maestríamanta juk yachakuq. Pay kay podcasta Boliviapi, 2015 watapi grabarqa, Qhichwa qutupaq llamk'aqjina. +Néstor Negretty Lingüista, Quchapampa-Boliviamanta. Kunan p'unchawpiqa Qhichwa yachachiqjina Laboratorio de Lenguas ñisqapi, San Simón jatun yachaywasipi llamk'achkan. Chantapis pay Asamblea Departamental ñisqapi Kastilla simimanta Qhichwa simiman jatuchaq kamachiykunata tiqraspa llamk'allarqataq. Néstorwan Gladyswan, Bolivia suyup yachaywasikunanpi, imaynatachus Qhichwa simita kunan p'unchaw yachachichkanku chanta yachakuchkasqanku ima chaymanta ch'aqwarinku. Néstor astawan kallpachana ñin, manasina allintachu thatkichan ñin. Jinallamantataq Bolivia suyupi qhichwa simipaq kamachiy apaykachakuchkasqanmantapis ch'aqwarillankutaq. +Tata Yvan Gutiérrezqa ingeniero agrónomo. Pay Marquilla-Aiquile ayllupi Cochabamba-Boliviapi paqarisqa. Tata Yvanqa trópico (Chaparepi) 14 watataña tiyakun. Kaypi laya puquchiqkunawan llamk'asqa, pikunachus latanu, piña, maracuyá, arroz puquchisqankuta wak suyukunaman apaqkunawan (UNABANA). Kunanpi "Casimiro Huanca Qhichwa" jatun yachaywasipi, Chimoré-Boliviapi yachachiq. Pay Agro-Forestaríata, Silviculturata, Cultivosta chanta Fruticulturata ima yachachin. Yachachiq ñisqanmanjina, yachakuqkuna allinta yacharikunanku tiyan, sumaqta puquykunata puqurichinankupaq, sach'akutapis kawsachinankupaq, chanta chay tukuy yachayninkuyta ayllunkupi riqsirichinankupaq. +Practicas llamk'aypi yachakuqkuna arrozta, hortalizasta tarpunku chanta imaynatachus puqusqanta qhatinku. Tata Yvan llamk'ayninwan may kusisqa kachkan imaptinchus, juch'uy ayllukunamanta yachakuqkunaman yachayninta riqsirichisqanrayku. + +Qhichwa simi +Suyukuna: Andes +Rimaykunap ayllun: Qhichwa +Kay mama llaqtakunapi: Piruw, Buliwya, Ikwadur, Kulumbya +SIL Llapa k'iti rimayqa kikin tuyruyuqmi +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Qhichwa simi icha Runasimi ñisqaqa Urin Awya Yalapi rimasqan rimaymi. Tawantinsuyup siminsi karqan. Kunanqa yaqa 14.000.000 runam kay simita rimanku, Piruwpi, Buliwyapi, Arhintinapi, Ikwadurpi, Chilipi, Kulumbyapi kaytaqa riman. Lliw Awya Yala rimaykunamanta astawan rimaqniyuqmi. Qhichwa sutita churarqa runasimiman Fray Domingo de Santo Tomás, ñawpaq qillqaq kay simimanta. +2 Qhichwa simip k'iti rimayninkuna +4 Allin qillqay hawa rimanakuy +8.1 Qhichwa runakunapaq simi qullqakuna +8.2 Simi qullqakuna: Qhichwa simi - Huk simikuna +8.3 Qhichwa simimanta yachay +8.4 Qhichwa simipi antañiqiq wakichiy +8.5 Wamaq runakunap qhichwa simita yachakunanpaq +8.6 Siq'i llumpa - ima sanampakunawan qillqay +8.7 Qhichwa simip k'iti rimayninkunamanta +Simi yachaqkunaqa rimanakun, qhichwa simi hukllachu achkachu rimay. SIL International ñisqa tantanakuy ñinmi, 42 rimaymi, nispa. Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Sunturtaq ñinmi, huklla simi, Qusqu llaqtap rimayninmi huklla allin qhichwa simi, ñispa. Ichataq Chanka rimaqqa manam Wanka rimayta hap'inchu, Wankataq manam Chanka rimaytachu. Chayraykum ñinku, manam hukllachu rimay, ichataq achka qhichwa rimay ñisqa rimaykunap ayllunmi, ñispa. +Qhichwa simip k'iti rimayninkuna +Achka qhichwa k'iti rimaymi kachkan, iskaynintin hatun rimay huñum, achkataq aslla urin rimay huñum: +Waywash rimaykuna (Qhichwa I) +Wamp'uy rimaykuna (Qhichwa II) +Yawyu rimaykuna +Kichwa (Ikwadurpi Kulumbyapipas): Chay rimaypaqqa Shukllachishka Kichwa nisqa allin qillqayninmi. +Urin qhichwa simi (Qhichwa II-C): Chay rimaypaqqa Urin runasimi nisqa allin qillqaymi. +Qusqu-Qullaw runasimi (Buliwyapi Qhichwapas) +Pakaraw runasimi (yaqa wañusqa) +Arhintina qispikusqa "acta": qhichwa simipi, kastilla simipi. (1816). +Alfredo Torero sutiyuq simi yachaqpa nisqankamaqa qhichwa simi Lima suyupis paqarirqan. Chay k'itipi lliwmanta aswan k'iti rimaykuna kaptinmi, chaypi qhichwa simip qallarisqan karqan, nispa ninmi. Chaymantataqsi qhichwa rimayqa chawpi Antikunapis mast'arirqan, iskaynintin rimay huñuman (Waywash, Wamp'uy) rakispa. Inkakunalla chaymanta unay pachas Qusquman apamurqan, chaypi ñawpaqta mana qhichwata rimaptinkus. Inkakunaqa wamp'uy qhichwatas tukuy Tawantinsuyup rimaynin hinas llamk'achispa kunan Ikwadurmanpas aparqan. +Ispañulkuna Tawantinsuyuta atiparqaspa, 16, 17 ñiqin pachakwatakunapi Fray Domingo de Santo Tomás, Diego González Holguín sutiyuq ispañul tayta kurakunam ñawpaq qhichwa simimanta simi qullqakunatam simi kamachiykunatapas qillqarqanku. +Ispañulkunaqa ñawpaqta qhichwa simita qhatuna simi hinas, kristiyanuchay nisqapaqpas llamk'achirqan. Alli-allillamantataq kastilla simitas mast'arirqan, qhichwa simita, huk indihina simikunatapas ñit'ipaspa. Mana warkukuq republikakunallapi chaypi kamachiq wiraquchakunas qhichwa simitaqa tukrillapas saruparqan, kastilla simillata saqillaspa. +Piruwpi Juan Velasco Alvarado umalliq kaptin, 1975 watapi ñawpaq kutim qhichwa simita tukri simi hinaman kamachirqan. Chaywanpas, kunankamapas manam chiqap tukri simichu. Buliwyapi Evo Moralestaq 2006 watapim qhichwa simitam, aymara simitapas tukri simikunaman rurarqan.18.11.1985. Piruwpi, Sapan Achaha kamyuqmi nisqa. +Allin qillqay hawa rimanakuy +Qhichwa rimayninchikta tukri nisqa qhichwa siq'i llumpawan qillqanchik. Chay siq'i llumpanchikqa kimsantinmi hanllalliyuq. Rodolfo Cerrón Palomino yachaqmi chay allin qillqaytaqa kaman. Chay hinataqmi kunan Piruwpi Buliwyapipas qhichwa siq'i llumpatam llamk'achinku. +Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Suntur nisqaqa manam ari nispa, kunanraqmi pichqantin hanllalliwan qillqayta munan. Chay hinam Juan Velasco Alvaradop Piruwpi kamachisqan siq'i llumpa karqan, ichataq 1986 watallakamam tukri siq'i llumpa karqan, chaymanta kimsantin hanllalli tukrichasqa kaptinmi. +Willakuykuna (Qhichwa, Aymara simikunapi) +Qhichwa simipi pilikulakuna. +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi (pdf, 8,16 MB) +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Ayakuchu Chanka Qichwa Simipi (pdf, 7,98 MB) +Yachakuqkunapa Shimi Qullqa - Anqash Qichwa Shimichaw (pdf, 8,62 MB) +Simi qullqakuna: Qhichwa simi - Huk simikuna +Simi taqi Runasimi - Aliman - Inlish simi - Kastilla simi: achka k'iti rimaykunam, lliw simi qullqamanta aswan hatunmi; aswan allin qillqaykunapi (urin runasimi, QSHKS, Shukllachishka Kichwa, hukkunapas). +Iskay simipi yuyayk'ancha / Buliwya (Qhichwa simi - Kastilla simi) (pdf 4,95 MB). Buliwya urin runasimi (j-niyuq). +Simi Taqe Qheswa - Español - Qheswa (Qheswa simi hamut'ana kuraq suntur), Qusqu, Piruw, 2006 (pdf 3,8 MB). QSHKS qillqay. +Kichwapa mushuq shimikuna (Ikwadur). Shukllachishka Kichwa. +Qhichwa simimanta yachay +Anti Simikunap T'uqyaynin (Qhichwa simippas) +Qhichwa simipi antañiqiq wakichiy +Siq'i llumpa - ima sanampakunawan qillqay +Qusqu runasimip siq'i llumpan +Qhichwa simip k'iti rimayninkunamanta +Saywitu: Argentina mama llaqtapi Chili mama llaqtapipas simikuna +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (qhichwa simipi widyum) +Noemí Vizcardo Rozaspa widyum (qhichwa simipi willaykunam +Nancy Ayala, Blog: "Tukuy niraq willakuykuna" (qhichwa simipi blog) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:59, 17 ukt 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Santa +Hallka k'iti kanchar 42,23 km² +Hanaq kay 6 m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Santa distritu (kastilla simipi: Distrito de Santa) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, Santa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santa llaqtam. + +400 0 _ ‎‡a Jill Abramson‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaq, willay kamayuq wan ruruchiq‏ + +ch'arwiqillqa + +Qarañawi pruwinsya - Wikipidiya +Qarañawi pruwinsya / K'arañawi pruwinsya +Uma llaqta Qarañawi +Qarañawi icha K'arañawi (kastilla simipi: Provincia de Caranavi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Qarañawi llaqtam. +Mayukuna: Beni mayu - Boopi mayu +1 Qarañawi munisipyu - Qarañawi 12.318 +Hanan Beni munisipyuqa 23 ñiqin qhapaq raymi killapi 2009 watapi kamasqa karqan, mama munisipyuqa Qarañawi munisipyum. [2] [3] +Pruwinsyapiqa (Qarañawi munisipyupi) kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [4] +Saywitu: Qarañawi pruwinsya + +Uma llaqta Qalana +Qalana distritu (kastilla simipi: Distrito de Calana) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qalana llaqtam. + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Paqaqi pruwinsya, Q'alaq'utu munisipyu, Ulluma kantun +Anallaqsi icha Anallaqchi (kastilla simipi: Nevado Anallajsi / Anallajchi) nisqaqa Antikunapi, Buliwyap Kunti Wallanpi, huk nina urqum Chuqiyapu suyupi, Paqaqi pruwinsyapi, Q'alaq'utu munisipyupi, Ulluma kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.750 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Sajama pruwinsya, chinchaypi (Paqaqi pruwinsyapi): Anallaqsi urqu + +Raymi 17 ñiqin pawqar waray killapi +Aswan riqsisqa llimphisqan Tribol, San Patrisyu crus +San Patrisyu Ilandamanta , latin simi: Patricius ilanda simi: Pádraig (400 watapi paqarisqa - 461 wan 493 watapi wañusqa) huk Britania manta Kathuliku Inlisya wan Orthodoksa Inlisya santu. Uwispu wan Ilanda santu patrunmi. + +Huñusqa Aylluskakuna - Wikipidiya +Huñusqa Aylluskakuna +(Huñusqa Nasyunkuna-manta pusampusqa) +Huñusqa Nasyunkuna unancha +Paqarisqan 24 ñiqin kantaray killapi 1945, San Francisco (California) llaqtapi. +Huñusqa Nasyunkunap wankurisqan mama llaqtakuna 192 +Huñusqa Nasyunkunap tiyanan New York, New York suyu, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +1 Huk tukri sutinkuna: +Huñusqa Aylluskakuna, HA (inlish simipi: United Nations UNO, kastilla simipi: Naciones Unidas ONU) tukuy Tiksi muyuntinpi nasyunkunap, mama llaqtakunap tantanakuyninmi. Qurikashqa Alluskakuna ( Ankash qallu). Huñusqa Aylluskuna Allichay ( ONU). + +Qarati (Pityriasis capitis) nisqaqa uma qarap paspachasapa kayninmi. Chukchapuraqa achka paspachakunam lluqsin. + +Sayyid Ruhollah Musavi Khomeini (Pharsi simipi: روح الله موسوی خمینی , ruːh-ol-lɑːh-e muːsæviː-je xomejniː) sutiyuq runaqa, (24 ñiqin tarpuy killapi 1902 watapi paqarisqa Jomein llaqtapi - 3 ñiqin inti raymi killapi 1989 watapi wañusqa Tehran llaqtapi). Muslim pusaqmi karqan. +1979 watamanta 1989 watakamam Iranpa Umalliqnin karqan. + +Mana warmiyuq + +Hatshepsut sutiyuq warmiqa Iqiptup pusaq kaq panakap pichqa kaq pharaw quyansi karqan, 1479 kñ watamanta 1457 kñ watakamas. Quya sutinqa Maatkara-Hatshepsut nisqas karqan. Lliw Iqiptuyuq quyakunamanta astawan unayta quyas karqan. + +uyankunapi saqmaspa, t'urpinqaku +ichaqa mana atinqakuchu wañuchiyta. + +Rayku icha Hamu (causa) nisqaqa ima kaypas icha tukuypas, qatiq (efecto) nisqa huk kanapaq icha tukunapaq muchuypi kaymi. +Rayku tukurquptinqa, qatiq tukunmi. + +DEUTERONOMIO 28:64 _ Chantá Tata Diosqa tukuynej nacionesman ch'eqerachisonqachej, kay pachaj k'uchusninkama, chaypitaj waj dioskunata yupaychankichej, k'ullusmanta, rumismanta ima ruwasqata, mayqenkunatachus qankunaqa, ñawpa tatasniykichejpis ni jayk'aj rejserqankichejchu, chaykunata. +64Chantá Tata Diosqa tukuynej nacionesman ch'eqerachisonqachej, kay pachaj k'uchusninkama, chaypitaj waj dioskunata yupaychankichej, k'ullusmanta, rumismanta ima ruwasqata, mayqenkunatachus qankunaqa, ñawpa tatasniykichejpis ni jayk'aj rejserqankichejchu, chaykunata. + +Runa Simi: Papa rikch'ana + +quwiki Chinchay Seymour wat'a + +www.akuna.net + +quwiki San José pruwinsya + +Uk mankapi yakuta, kachita, mantecatawan t'impuchina, yaku t'impusqaman trigo jak'uta pisimanta pisi jich'aykuna, chanta tapaykuna mankata, kimsa minutos pasariptintaq sumaqta k'ullu cucharawan qaywiykuna Chayaptin quesituwan t'unaykuspa rupha, ruphitata mikhurina. +Pachi mama Juana Mitma Nina, payqa Lallagua llaqtamanta, kay Cochabamba llaqtapi kaswsakun, misk'i mukhunasta ruwakusallanpuni. + +451 _ _ ‎‡a Panama llaqta‏ + +Imaynataq yanapakuy llamkaykuna kanqa (2012-2016) + +550 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Runa Simi: Wallqayuq pruwinsya + +www.munisqamaj.org + +Runa Simi: Maywiy + +Runa Simi: Chinchay Hatunmayu suyu + +(Mitan kamaypaq sutin-manta pusampusqa) +Mitan kamaypaq sutin nisqaqa uywa, yura, k'allampa, ch'ulla kawsaykuq icha añaki rikch'aqpa icha huk mitan kamay katiguriyap sutin, chay rikch'aqtaqa sut'ichaq kawsay yachaqpa nisqanmi. +Rikch'aqpa mitan kamaypaq sutinqa, Carl von Linné-pa kamasqankama, iskaynintin simiyuqmi: +Iskaynin rikch'aqpa rikch'ananqa Equus nisqam. +Lliw huk mitan kamay katiguriyakunaqa ch'ulla simi sutiyuqmi: + +Jinan, Chunwa Runallaqta Ripuwlika +Li Ming ( chunwa simi: 李明; pinyin: Lǐ Míng) sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin qhulla puquy killapi 1971 watapi paqarisqa Jinan) llaqtapi - ), huk Chunwa mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq qarqan. +Dalian Wanda FC Chunwa Runallaqta Ripuwlika 1989 - 2005 +Piluta Hayt'ay (Chunwa Runallaqta Ripuwlika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Li Ming. +Piluta hayt'aq (Chunwa Runallaqta Ripuwlika) +Pukllaykamachiq (Chunwa Runallaqta Ripuwlika) + +Mama llaqta Buliwya Piruw +Tiyakuynin Buliwyapi: Chuqiyapu suyu, Franz Tamayo pruwinsya, Pilichuku munisipyu +Salluyu (icha Jorge Chávez[1]?) (kastilla simipi: Nevado Salluyo) nisqaqa Apulupampa wallapi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Buliwya suyupi, Chuqiyapu suyupi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Pilichuku munisipyupi, Piruw llaqtapipas, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Sina distritupi, Hatun Palumani urquñiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.808 mitrum aswan hanaq. + +Wañusqa 10 ñiqin pawqar waray killapi 2016 watapi (73) +Roberto Alfredo Perfumo sutiyuq runaqa, icha El Mariscal (* 3 ñiqin kantaray killapi 1942 watapi paqarisqa Sarandí, Buenos Aires wamani - 10 ñiqin pawqar waray killapi 2016 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1966 Inlatirra +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roberto Perfumo. + +Chawpi suyu (Parawayi) - Wikipidiya +Chawpi suyu (Parawayi) +Chawpi suyu saywitu (Parawayi) +Chawpi suyu (kastilla simipi: Departamento Central), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Areguá mi. +Kamasqa 7 ñiqin qhapaq raymi killapi 1973 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chawpi suyu (Parawayi). +Suyukuna (Parawayi) + +Edward Moore Kennedy, Idwar Mur Kiiniyi, sutiyuq runaqa, icha Ted (* 22 ñiqin hatun puquy killapi 1932 watapi paqarisqa Boston llaqtapi - † 25 ñiqin chakra yapuy killapi 2009 watapi wañusqa Hyannis Port llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikumi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Edward Kennedy. + +Llat'an muruyuq nisqakunaqa (Gymnospermae, grigu simimanta γυμνός, "llat'an", σπέρμα, "muru") nisqa muruyuq yurakunap murunkunaqa manam ruru raphip qatasqanchu, ichaqa llat'anmi. +Llat'an muruyuq yurakunap mitan kamay raki huñukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk Awya Yalapi kawsaq rikch'aqninkuna: + +Kuyuy nisqaqa pachaykamaypi imappas huk tiyaymanta huk tiyayman puriyninmi. + +Lukas Podolski ( 4 ñiqin inti raymi killapi 1985 watapi paqarisqa Gliwice llaqtapi - ) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lukas Podolski. + +2 chaniyuq tikraykuna aklla kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +1 JUAN 3:5 _ Yachasqaykichikpi hinapas Jesucristoqa kay pachamanqa hamurqa huchanchikta qechunanpaqmi, payqa mana huchayoqmi karqa. + +Runa Simi: Llut'ana + +Titiqaqa qucha + +400 0 _ ‎‡a Yingluck Shinawatra‏ ‎‡c Taylandya mama llaqta ruruchiq warmi wan pulitiku‏ + +Runa Simi: Pirini mayu + +Qhapaq p'anqa +Kay Wikisimitaqiqa Wikipidiyap tukuy qispi samiqninpaq rima paqtachinam. Kay ruraykamaytaqa huk ñiqin p'unchawpi marsu killapi 2005 watapim qallarirqanchik. Kunanqa kaypi 307 qhichwa rimañam. Pillapas kaypi llamk'apuyta atinmi, manam sutinwanchu yanapana atin. Kaypim aswan willaykunatam tarinki: Ayllupaq punku. Wikisimitaqipaqqa GNU FDL nisqam chinchkan: Tukuy samiqqa qispillam wiñay-wiñaypaq (Ruraqpa hayñin p'anqata qhaway). Wikisimitaqip tukunanqa tukuy qhichwa simipi rimakunata sut'ichanam, t'iktuqanam (kaqrikuchinam) ch'uyanchanapas (kikinchanapas) (Wikisimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna p'anqata qhaway). +Kay rimakunataq (Swadesh nisqa) tukuy wikisimitaqipim kachun. +Wikisimitaqiqa ñawra rimay simi taqim; manam insiklupidyachu (Imatataq qillqamuy, Yanapana, Sumaq p'anqa rikch'ay p'anqakunata qhaway). Kaymi lliwmanta aswan sumaq rurasqanchikkuna: Kay simanapi t'ikrasqa, Rimana liwru. Ima hina yanapanaykipaq, Ruranakuna, Mañasqa qillqakuna p'anqakunata qhaway. +Musuq qillqakuna - Mayninpi p'anqa - Willaykunapi rimakuna - P'unchawpa riman +Tukuy p'anqakuna +Kachkaq qillqata mirachiy - Mañasqa qillqata mirachiy - T'ikrasqakunata k'uskipay - Simanapi t'ikrasqaman yapay - Simanapi ayninasqaman yapay - P'anqata allichaykuy - Huk ruranakuna +100 000 hawa simikunayuq Wikisimitaqikuna: English (Inlish simi) – Français (Fransiya simi) +Rikch'aqkuna + +Sinru qillqa: Anqash suyupi urqukuna - Wikipidiya +Sinru qillqa: Anqash suyupi urqukuna: +1 Bolognesi pruwinsya +3 Qarwa pruwinsya +4 Waras pruwinsya +5 Waylas pruwinsya +6 Yunkay pruwinsya +Bolognesi pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suti Kastilla qillqay Hanaq kay (~) Tinkurachina siwikuna Tarikuy +Rasaq rit'i urqu Nevado Rasac 6.017 m 00°00′00″S 00°00′00″W / 0, 0 Bolognesi pruwinsya, Qaqatampu pruwinsya +Runtuy rit'i urqu Rondoy 5.870 m 00°00′00″S 00°00′00″W / 0, 0 Bolognesi pruwinsya; Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya +Lawriqucha pruwinsya; Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya +Kasma pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qarwa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chiqllarahu rit'i urqu Nevado Chequiarajo - m 00°00′00″S 00°00′00″W / 0, 0 Qarwa pruwinsya +Purukinwa rit'i urqu Nevado Poroquingua - m 00°00′00″S 00°00′00″W / 0, 0 Qarwa pruwinsya +Waylas pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yunkay pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yanarrahu rit'i urqu Nevado Yanarrajo +5.800 m 00°00′00″S 00°00′00″W / 0, 0 Yunkay pruwinsya, Mariscal Luzuriaga pruwinsya, Qarwa pruwinsya +Katiguriya: +Urqu (Anqash suyu) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 14:39, 6 phi 2012 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Presidente de Mink'akuy Tawantinsuyupaq. + +Titu Yupanki munisipyu - Wikipidiya +Uma llaqta Titu Yupanki +Titu Yupanki munisipyu icha Parqipukyu munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Tito Yupanqui / Parquipujiu) kimsa ñiqin munisipyu Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Titu Yupanki / Parqipukyu llaqtam. +Titu Yupanki munisipyupiqa huk kantunmi: Titu Yupanki kantun icha Parqipukyu kantun +Titu Yupanki munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Kakawa ruru, kichasqa. Ukhunpi kaq murunkunatam rikuchkanchik. +Kakaw icha Kakawa k'aspi (Theobroma cacao; nawa simimanta: Cacahuacuahuitl) nisqaqa huk wayuq sach'am. Nawa simipi cacahuatl nisqa rurunkunamantaqa kakawa upyanatam, chukulatitapas ruranku. Huk suti: apumikuy +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kakaw. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kakaw + +Isluwinya nisqaqa (isluwinu simipi: Slovenija, ama Isluwakya suyuwan pantaychu) Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Ljubljana llaqtam. +Isluwiniya (Llaqtakuna) +Ñiqi Suti Runakuna Suyu +Isluwinu simipi Aliman simipi 1991 watapi yupasqa 2002 watapi yupasqa 2005 watapi huchhasqa + +Paul Benjamin Auster sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin hatun puquy killapi 1947 watapi paqarisqa Newark llaqtapi - ), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaq wan kuyu walltay pusaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paul Auster. + +Chaski, q'ipiyuq, khipuyuq, putututa waqachichkaq. +Chaski nisqakunaqa Tawantinsuyupi Sapa Inkapaq kallpaq wayna runakunas karqan, putututa waqachiq, willaykunata, willayuq khipu q'aytukunata, q'ipinpi imakunatapas apaykuqsi. Huk chakiqa huk tampumantas wak tampullakamas puriq karqan, chay tampumantataqsi huk chaskis, inka ñankunapi puriqsi. +Chay hinaqa chay puriqkuna inkakunap allin llamk'aq chaski llikas karqan. + +Qallawap sutin, sananchan, yupaynin Osmiyu, Os, 76 +Osmiyu, Os (musuq latin simipi: Osmium) nisqaqa huk q'illaymi. +Osmiyumantaqa sansa q'aytuta sansa k'anchanakunapim llamk'achinku, ancha q'uñilla puriqchana iñunrayku. + +Pachakawri rumi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Pachakawri rumi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Pachakawri rumi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Hanaq rumi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rawraq rumi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Kashan Waras llaqtamanta rikusqa; lluq'i: Wamashrahu +Tiyakuynin Anqash suyu, Waras pruwinsya, Ulliru distritu, Waras distritu +Kashan (kastilla qillqaypi: Cashan) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Ulliru distritupi, Waras distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.716 mitrum aswan hanaq. + +Konstantinos Mitsotakis, grisya simipi: Κωνσταντίνος Μητσοτάκης sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin kantaray killapi 1918 watapi paqarisqa Halepa llaqtapi - 29 ñiqin aymuray killapi 2017 watapi wañusqa Athina llaqtapi). huk Grisya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +1990 watamanta 1993 watakama ñawpaq kuti Grisyapa Uma kamayuqnin karqan. + +María Batvinik sutiyuq warmiqa icha Amelia Bence (* 13 ñiqin ayamarq'a killapi 1914 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - 8 ñiqin hatun puquy killapi 2016 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi), huk Arhintina mama llaqtayuq aranway pukllaq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amelia Bence. + +"kaykunapi" Liberato Kani (Miski Takiy Tv Perú) + +Quechua: [1] Hatun Britanyap Chinchay Irlandapapas Hukllachasqa Qhapaq Suyunku → qu + +Quechua: mama qucha + +Runa Simi: Kambuya + +Runa Simi: wiksachaki, ch'urukuna + +quwiki Chinchay Maryana Wat'akuna + +Intiyuq K'uchu +K'allapayuq Urqu +Mawk'allaqta, Castilla +Mawk'allaqta, Espinar +Mawk'allaqta, La Unión +Mawk'allaqta, Melgar +Mawk'allaqta, Sandia + +ñoqan hap'iykusqaykipas atipachisqaykipas, nispa. + +Runa Simi: Cesar suyu + +Uliw k'allmayuq yuraq urpiqa thakpa huk sananchanmi. +Thak icha Qasi kay nisqaqa runap, runakunap qasi, hawka, ch'in kayninmi icha kachkayninmi. Runapurataq mana maqanakuy kaymi, maqanakuypa hayunmi. +Runap thakpi kawsaynintaqa allin kawsay nispapas nisqanchikmi. + +Conguillío mama llaqta parki - Wikipidiya +Conguillío mama llaqta parki nisqaqa (kastilla simipi: Parque Nacional Conguillío) suyu amachasqam, Chili mama llaqtapi, Arawkaniya suyupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Conguillío mama llaqta parki. + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wakankilla + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Piruw) +Piruwpi mawk'a llaqtakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mawk'a llaqta (Piruw). +► Mawk'a llaqta (Lima suyu)‎ (7 P) +► Mawk'a llaqta (Amarumayu suyu)‎ (3 P) +► Mawk'a llaqta (Anqash suyu)‎ (5 P) +► Mawk'a llaqta (Apurimaq suyu)‎ (4 P) +► Mawk'a llaqta (Ariqipa suyu)‎ (1 P) +► Mawk'a llaqta (Ayakuchu suyu)‎ (6 P) +► Mawk'a llaqta (Hunin suyu)‎ (2 P) +► Mawk'a llaqta (Ika suyu)‎ (3 P) +► Mawk'a llaqta (Lampalliqi suyu)‎ (1 P) +► Mawk'a llaqta (Lima pruwinsya)‎ (5 P) +► Mawk'a llaqta (Qispi kay suyu)‎ (6 P) +► Mawk'a llaqta (Qusqu suyu)‎ (27 P) +► Mawk'a llaqta (Taqna suyu)‎ (2 P) +► Mawk'a llaqta (Wankawillka suyu)‎ (1 P) +► Mawk'a llaqta (Wanuku suyu)‎ (2 P) +"Mawk'a llaqta (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Piruwpi mawk'a llaqta +Chuya (mawk'a llaqta) +Killaqa qaqa siq'ikuna +Miraflores (mawk'a llaqta) +Phiruru (mawk'a llaqta) +Qulu Qulu (mawk'a llaqta) +Yanaqa (mawk'a llaqta) +Mawk'a llaqta + +Titu Kusi Yupanki Inkakunap chunka qanchisniyuq ñiqin qhapaqninsi, Willkapampap kimsa ñiqintaq qhapaqnin karqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Sayri Tupaq +Qhipaqnin inka qhapaq: Tupaq Amaru + +Mérida nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Yucatán suyu wan Mérida munisipyu uma llaqtanmi. +Francisco de Montejo y León kamasqa 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1542 watapi. + +Katiguriya:Wañusqa 2000 watakuna - Wikipidiya +Katiguriya:Wañusqa 2000 watakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wañusqa 2000 watakuna. +Wañusqa 21 kaq pachakwata + +Piypiri sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Athene cunicularia (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piqpi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piqpi tuku (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: ACF Fiorentina. + +Awqaq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Waychaw nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Waychaw (sut'ichana) rikuy. +Maypim waychaw rikch'aq ayllup pisqunkuna kawsan. +Waychaw, Waychu[1] icha Waychadu[2] (genus Agriornis) nisqakunaqa Antikunapi kawsaq pisqukunam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waychaw + +Puñuy nisqaqa huk runap icha uywap mana kuyukuspa wichq'asqa ñawilla anchata samaykuyninmi. +Atispanchikqa, sapsilla kawitupim puñunchik, qatap ukhunpi, umanchikwanqa sawnapi. Huk runa llaqtakunapi, hatun wamp'upipas amankapim - warkuq llikapim - puñunku. Purichkaspataq puñuy wayaqakunapipas puñunku. +Puñuchkaq runaqa puñuyninpi musquy mit'akunapi musqunmi, ichataq mit'alla ukhu puñuy mit'akunapi manam musqunchu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puñuy. + +"T'uqyachina ayñi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Palestina (kastilla simipi: Palestina) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Palestina kitip uma llaqtanmi. + +Pereira (kastilla simipi: Pereira) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Risaralda suyu uma llaqtapmi. 3 120 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pereira. + +Sesyu, Cs (musuq latin simipi: Caesium) nisqaqa huk alkali q'illaymi. + +Makua icha Makhuwa simi nisqaqa huk Bantu rimaymi, Musambikpi Tansanyapipas rimasqa. Kimsa hunuchá rimaqnin kachkan. + +ar Machu Pikchu + +6—Nuqaqami qushayki tukuy kay imakuna kay pachapi kaqtaqa, qamna mantakunaykipaq. Chaqa, nuqapami tukuy kaykunaqa. Chay-ari mayqantapis qushaq qunashaytaqa. + +Laymis, papa qasuy, chakmay, aqawaqtay, qaqatikray, quray, allay, watiyas, pachamanka, wachuwachullantaqatirqayki. + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado). +K'iti rimay +Lukaspa qillqasqan iwanhilyu 2:14 +Clorinda Matto de Turner 1901 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Qapaq kanchay hanaqpachapi kachun Pachakamaqpaq; kay pachapitaq wayllukuy allin rurayniyuq qharikunapaq. +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Glurya hanaqkunapi Dyusman, Kaypachapitaq allinkausay, runakuna purapi allin munay kachun. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Dyusqa hanaq pachapi yupaychasqa kachun! Dyuspa khuyapayasqan runakunataq kay pachapi sumaqta kawsachun! +Hilario Huanca, Hermann Wendling 2007 Puno, Perú Punu (Qullaw) Yupaychasqa kachun Dyusqa hanaq pachapi, kay pachapitaq allin kawsay kachun paypaq munasqan runakunapaq. +Diosbuj Shimi: Mushuj Testamento 2013 Salasaca, Ecuador Salasaka Kichwa Jawa pachapi kak Dyustaka, ‘Kanka alli k'uyllantimi kanki,' nichun. Kay pachapi kawsakkunash Dyus k'uyashkakuna kashkamanta alli kawsayta charishpa tukin apanakuchun. +Kay runakuna yupaymi primir sinsu karqa, Sirinu Sirya llaqtapi gubirnadur kachkaptin. +chay Bilin llaqtapi sinsachikuqmi rirqa Husiy, Mariya warminwan kuska, pay wiksayuq kachkaptin. +¡Qapaq kay kachun Dyusman altu-altukunapi, kay pachapi hawkayay, runakunapiñataq munakuy! nispanku. +kunan p'unchaymi Dawid llaqtapi Qispichaqichis paqaripusunki, paymi Kristu Apuqullana. +Kay rikuchiy kanqa: tarinkichis uk uñachata unkunapi phirusqata, pampa kanchapi t'anqasqata. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +KAY hinataq karqan, chay p'unchaykunapi Awgustu hatun Inkamanta huk kamachisqa simi lluqsimurqan, tukuynin llaqtapi runa yupasqa kanampaq. +Kay hinataq karqan, paykuna chaypi kashaqtinku, wachanan p'unchaykunaqa hunt'akurqan. +Anhiltaq paykunaman nirqan: Ama mancharikuychischu, imarayku ancha sumaq willayta qushaykichis, mayqin tukuy Ilaqta runakunapaq kanqa: +Imarayku kunan p'unchay Dawidpa llaqtampi paqarimusunkichis huk Qispichiq, pin Apu Kristu. +Kay runa yupayqa chayllaraqmi qallarirqan Sirya suyupi sullk'a riy Kirinyu kamachikushaqtin. +Chaymi anhilqa paykunata nirqan:- Ama mancharikuychischu, ancha allin willakuytan willasqaykichis, chaywanmi llapa runa q'uchukunqa. +¡Dyusqa hanaq pachapi yupaychasqa kachun! ¡Dyuspa khuyapayasqan runakunataq kay pachapi sumaqta kawsachun! nispa. +Mariyataq ichaqa chaykunata yuyaymanaspa sunqunpi allintapuni hap'irqan. +Chaymi anhilqa paykunata nirqan: –Ama mancharikuychischu, ancha allin willakuytan willasqaykichis, chaymi llapa runapaq q'uchukuy kanqa. +Chaymi llapallan chaypi kaq runakunaqa, michiqkunapa willakusqanta uyarispanku, anchata admirakuranku. +Chay p'unchaykunapi Sisar Awgustu kamachirqan: "Hinantin suyukunapi tiyaqkuna padrunasqa kachun", nispa. +Bilin llaqtapi kashaqtinkun wawan unqukunan p'unchay chayamurqan. +Hinataq wachakurqan phiwi qhari wawanta, p'istuykurqan wawa p'achakunawan, siriykuchirqantaq uywa qaranapi, imaraykuchus paykunapaqqa manan tarikurqanchu ima chiqaspas qurpachana wasipi. +Hina Apuq huk anhilnin paykunaman ukhurirqan, hinataq Apuq gluryan p'istuykurqan paykunata k'anchayninwan. Paykunataq nishuta mancharikurqanku. +Hinataq anhil nirqan: "Ama manchakuychischu; imaraykuchus nuqa niykichis huk allin willakuyta, chaymi kanqa qankunapaq ancha kusikuy, kaqllataq llapan llaqtapaq. +Kunanmi paqarin, Dawidpaq llaqtanpi, qankunapaq huk qispichiq, payqa Apu Kristun. +Kaypin qankuna riqsinkichis: tarinkichis chayraq paqarisqa wawata, wawa p'achawan p'istusqata, uywa qaranapi siriykusqata". +"Yupaychasqa kachun Dyusqa hanaq pachapi, kay pachapitaq allin kawsay kachun paypaq munasqan runakunapaq". +Pusaq p'unchaymanta wawaq qaranta ch'ikuspa, churarqanku Hisus sutita, anhilpaq nisqanman hina, manaraq Mariya unquq kashaqtin. +Kay runa yupay ñawpaq kuti ruwakurqa Sirinyu gubirnadur Siryapi kashaqtin. +Jinataq karqa, paykuna chaypi kashaqtinku, wachakunan timpu junt'akurqa. +Ñawpaq qhari wawanta wachakurqa, janantaspitaq p'intuykuspa, uywa qaranapi siriykuchirqa. Imaraykuchus paykunapaqqa tambupi mana kampu karqachu. +Karqataq michiqkuna chay jallp'api. Paykuna tutapi trupasninkuta qhawasharqanku. +Anjiltaq paykunata nirqa: Ama mancharikuychiqchu, imaraykuchus qhawaychiq, sumaq nutisyasta jatun kusiyniyuqta willashaykichiq. Tukuy runaspaqtaq kanqa. +Imaraykuchus kunan p'unchay Dawidpa llaqtanpi nasimusunkichiq juk Salwadur, Kristu Siñurmin. +Kaytaq qankunapaq siñal kanqa: Wawata p'intusqata taripankichiq, uywa qaranapi sirisqata. +Tukuy uyariqkunataq t'ukurqanku michiqkuna willarqanku chaymanta. +Jaqay p'unchaykunapi juk kuraq kamachiq Rumanu jallp'api karqa, Awgustu sutiyuq. Pay kamachirqa tukuy runas yupasqa kanankuta. +Kay ñawpaq yupayqa karqa kamachiq Sirinyu Sirya jallp'ata kamachishaqtin. +Chayrayku Jusiyqa Galiliya jallp'a Nazarit llaqtamanta lluqsirqa. Judiya jallp'a Bilin llaqtaman rirqa Dawidpa ayllunmanta kasqanrayku. +Wawata janantaswan mayt'usqata tarinkichiq, uywa qaranapi sirisqata. Ajinamanta yachankichiq nisqay chiqa kasqanta, — nispa. +Tukuy uyariqkunataq michiqkuna willasqankumanta t'ukurqanku. +Chay ñawpaq kaq runa yupay ruwakurqa Sirinyu Siryapi kamachishaqtin. +Qankunapaq kay siñal kanqa: Wawata tarinkichiq janantaspi k'irusqa, uywa qaranapi sirikushaqta, nispa. +Pusaq p'unchayninman Jusiywan, Mariyawanqa wawata sirkunsidachirqanku, suticharqankutaq Jisús sutiwan, manaraq Mariya wiksayuq kashaqtin anjilpa nisqanman jina. +Chay p'unchaykunapi gubirnaq Awgustu Sisar mandakurqan tukuy runa yupasqa kanankupaq. +Bilinpi kachkaqtinkutaq, unqukunan p'unchay chayamurqan. +Anjiltaq paykunaman nirqan: "Ama manchakuychischu, imaraykuchus sumaq nutisyakunata apamuykichis tukuy runakuna kusikunankupaq. +Imaynata riqsinaykichispaq, kay siñalqa: qankuna pañalkunawan p'istusqa wawata tarinkichis, uywaman qaranapi sirichkaqta" nispa. +Kunan p'unchay Davidpaq llaqtampi uj qhispichiq qankunapaq paqarin, pichus Apu Misiyas Tatam –nispa. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Wamanga llaqtapi sinchi-sinchi llakiy. + +Biblia yachachisqanmanta: Abraham… Diospa munasqa masin - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +WAKIN runaqa Jatun Paramanta qhipaman, Ur nisqa llaqtapi tiyakamurqanku. Urqa sumaq wasisniyuq juk qhapaq llaqta karqa. Ur llaqtapi Babelpijina, runaqa lantista yupaychaq kanku. Urmanta, Babelmanta runaqa, mana Noejinachu nitaq wawan Semjinachu Jehovata yupaychaq kanku. +Noeqa Jatun Paramanta 350 watanman wañupurqa. Chaymanta iskay watanman kay dibujopi rikhuriq runa nacekurqa. Kay runaqa Diosnichikpaq may k'acha karqa. Sutintaq Abraham karqa. Pay Ur llaqtapi familianwan tiyakurqa. + +Wuliwya Suyu (aym) +Buliwya Mamallaqta (que) + +Runa Simi: Ñiri + +Runa Simi: Hatun yarqay + +Imaraykuchus kay Perú suyu umallekqa chayamuyta munashan kay uk p'unchay Marzo killapi, hinakaqtinmin kay dirigente nin kashanmi uk proyecto saneamiento básico nesqa yaqapis phisqachunka kinsayoq (53) millones nesqa qolqepak hinallataq kay agricultura nesqapaq kinsa chunka (30) millones de soles qolqekunapaq nispa. + +Runa Simi: Apinkuya + +Runa Simi: Paramunqa distritu + +Puka luwichu,[1] Puka taruka,[2] Ushpitu[3] icha Chunta ruku[4] (Mazama americana) nisqaqa huk Uralan Awya Yalapi kawsaq tarukam, huk iskay ruk'anayuq ñuñuqmi, yura mikhuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puka luwichu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puka luwichu + +Ch'usaq yupay +Ch'usaq, kichwapi illak nisqaqa mana ima kaqtapas niq yupaymi. Yupay sanampanqa 0. +0 imapas icha "ch'usaq" imapas nisqaqa mana imapas niyta munanmi. +Ch'usaq ima yupayman yapasqaqa chay yupaymi kakun: x + 0 = x {\\displaystyle x+0=x} . +Ch'usaq ima yupaymanta qichusqaqa chay yupaymi kakun: x − 0 = x {\\displaystyle x-0=x} . +Ch'usaqwan ima yupaypas mirasqaqa ch'usaqmi tukukun: x ⋅ 0 = 0 {\\displaystyle x\\cdot 0=0} . +Hukwan (1) ch'usaqllawan (0), llapan yupaykunata atinchik qillqayta. + +4 chaniyuq tikraykuna pantay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Pukaqucha nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Pukaqucha (sut'ichana) rikuy. +Tiyay Hatun Qitina kantun, Urin Lipis pruwinsya, P'utuqsi suyu +Hallka k'iti k'anchar 60 km² +Pukaqucha (kastilla simipi: Laguna Colorada) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Hatun Qitina kantunpi, Urin Lipis pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Eduardo Abaroa anti faunapaq mama llaqta risirwapi. +Pukaquchapiqa kay pisqukunam kawsanku:[1] +Pukaqucha kuntimanta rikusqa; Wisq'ach'illu (icha Wisq'ach'illa) urqu +Pukaqucha kuntimanta rikusqa; lluq'i: Wisq'ach'illu (icha Wiq'ach'illa) urqu; paña: Pawillunsitu urqu, Pawillun urqu +Pukaqucha chinchay-antimanta (Chiliman) rikusqa; lluq'i: Tuqurpuri +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pukaqucha. +San Pawlu Lipis munisipyu: yupaykuna, saywitu +Qucha (P'utuqsi suyu) + +Aswan hatun llaqta Luksimbur +Luksimbur icha Lushimburku Iwrupapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Luksimbur llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Kanada). +"Taripay amachaq (Kanada)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Luritu (kastilla simipi: Loreto) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk llaqtam, Marbán pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Marbán pruwinsya) + +Richard Martin Willstätter sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1872 watapi paqarisqa Karlsruhe (Alimanyapi) llaqtapi - † 3 ñiqin chakra yapuy killapi 1942 watapi wañusqa Locarno (Suwisa) llaqtapi); Alimanya mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. + +Aymara: Piruw Suyu + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Inlatirra) + +quwiki Rumaki qhapaq llaqta + +Runa Simi: Awaylla waman + +(Runa simi ñawpa simiyta mana kanchu.) + +Kay fenómeno de la niña nesqa Puno suyutan ñak'ariypi churanma imaraykuchus kay qhepa p'unchaykuna pasaqtan kay para paraykushan, sinchi ñak'ariypiqa kanmanmi kay Sandia yunka... + +Runa Simi: Ontario qucha + +"Ñawi T'uqyasqa Kanchik Qhichwaman. Ma Qunqasunmanchu" +Ari, kayjina karqa unay tiempopiqa. Escuela rishin qallarikuptin kay (19)55manta qhawasqaypi karqa, castellanota yachachiq kanku paykunaqa, chhiqanta mana qhishwatawanqa a kunan tiempojinaqa. Chay ñawpa tiempo karqa. Chaymanta kunan qhipata, entonces, Reforma Educativawan nisqa, Bilinguie nisqawan qhishwataraq astawan kuraq yachachinku kunan tiempo profesoresqa. (Pedro C.) +Manaña unayjina, manaña ñuqaykujina sujrinaykichikpaq iskuilamanqa wawasniy rishankichik. Chaypi liyiyta qhillqayta yachamunkichik. Mana ñuqaykujina intawalachikunaykichikpaq, mana wasa p'akikuyta mana junp'i ch'aranta llank'achkanaykichikpaq. Castillanota yachaspaqa maypipis imaynatapis wiraykichikta pasankichikcha. Mana liyiyta qhillqayta yachaptinchikqa mana ñawiyuq kaywan, mana simiyuq kayawan ñinakun. (Anastasio V.) +Arí, materias kaqpuni unay i (castillanupi). chaytapis yacharichik kanku, piru kunitankama ñuqap umaypi kachkan chayqa, chanta qhichawata mana tucanachu kaq. Mana kaqchu. Nipuni kaqchu. Ñuqa karqani hasta tercer básico, chaykamaqa mana qhichwataqa qhillqayqa yuyayllapis kaqchu. Yachakuq Biblia qhichwapi kasqan, chantaqa mana. (Pedro C) + +Musuq rimakuna (musuq simikuna) nisqaqa rimasqalla qhichwa simipi manaraq kasqa rimakunam. Kunan pacha, qillqasqa simipi achka chay hina rimakunatam mat'ipayanchik. +3.1 Musuq simikunamanta +Wikipidiyapiqa chay rimakunatataq kay hinam llamk'achinchik: +Qhichwapi musuq rimaña llamk'achisqa kaptinqa, paytam qillqasunchik: +Manaqa, kastilla simipi qillqayta, t'uqyayta qhichwa simiman kikinchanchikmi: +T'inkisqa qillqa sutikunataqa qhichwa simipi hinam qillqanchik: ñawpaqta rikch'ayrimanatam, qhipaqta sutirimanatam, ama kastilla simipi hinachu! +Kathuliku Inlisya (kastilla simipi: Iglesia Católica, grigu simipi: Καθολική Εκκλησία), ama "Inlisya Katulika" qillqamuychu +Ch'uya Ispiritu (Santu Ispiritu; kastilla simipi: Espíritu Santo), ama "Ispiritu Santu" qillqamuychu +Grigu simimanta, latin simimanta paqarisqa rimakunataqa chay rimaykunamantam hap'inchikman: +Wikipidiya:Llaqta sutikuna +Yanapa:Simikuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kay liwrukunapim kachkaqña qhichwa simikunata maskaykiman: +Musuq simikunamanta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kichwapa mushuq shimikuna (Ikwadur) +RUNAKUNAPAK JAYÑI, ECUADORPAK (qhipanpiqa "mushuk shimikuna" nisqa listam) +Iskay simipi yuyayk'ancha / Buliwya (Qhichwa simi - Kastilla simi) (pdf 4,95 MB) +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 15:56, 26 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Tumipampa distritu + +Runa Simi: Yawar Waqaq + +Puntarenas llaqtaqa Kustarika mama llaqtap hatun llaqtanmi. Puntarenas pruwinsya wan Puntarenas kantun uma llaqtanmi. Puntarenas llaqta 70 682 runakunam kawsachkanku (2010). +Llaqta kamasqa 17 ñiqin tarpuy killapi 1858 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puntarenas. + +Katiguriya:Distritu (Khallka pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Khallka pruwinsya) +"Distritu (Khallka pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1991 watapi – 11 ñiqin hatun puquy killapi 1996 watapi +Paul Keating sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1944 watapi paqarisqa Sydney llaqtapi - ). huk Awstralya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paul Keating. + +Maya nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Maya runa llaqta, Yukatan yaqa wat'api +Maya rimaykuna, Chawpi Abya Yalapi + +Maqchinawan yakupi chullusqa wira sut'ucha. +Maqchina nisqakunaqa imatapas llamp'aychanapaq, maqchinapaq llamk'achisqa imayaykunam. Iñuwankunaqa huk yakumasi kaq ñawch'iwan huk wiramasi kaq ñawch'iwanpas. Chaywan wirata yakupi chulluchiytam atinku. +Kaymi huk maqchina layakunam: +T'arta (hawun): wira p'uchquchasqa alkali q'illay; +T'aqsanapi kaq maqchina imayaykuna; +huk yurakunapi (ahinataq ch'uchu, sulluku rurupi, ruq'i saphipi) kaq sallqamanta maqchinakuna; +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maqchina. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ariqipa suyu. +"Ariqipa suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiqni (coxa) nisqaqa sikip kinrayninpi kaq, pata tullup chanka tulluwan muqunmi. Tiqnipiqa chankam qallarin. + +Agustín Morales Hernández sutiyuqqa (11 ñiqin hatun puquy killapi 1808 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 27 ñiqin ayamarq'a killapi 1872 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (1871-1872). + +www.isqapave.com + +Arí, taytaykuna, mamaykuna, +Arí, taytaykuna, mamaykuna, ñawpaqtaqa llapanniykichiktapas napaykuykichikmi. Llulla tayta Humalapas, ñawpaq kamachikuqkunapas, ¿ima allintataq ñuqanchikpaq ruran? Llapan runachu llamk'anayuqkama tarikunchik? Llapan runachu ¿qhariy qhari purichkanchik? Yachay wasi wawanchikkunapas wak mama llaqta wawakunata yachayninpi ¿atipachkankuchu? ¿Manachu yarqaypi tiyachkanchik? Arí wiñanchiksi qullqi chaskiypi, chayri, ¿manachu quri, qullqi, anta qhuyakunata qhatuspalla? ¿Manachu rawraq yana wiranchikta qhatuspalla mama llaqtanchikqa achka qullqita chaskin? Rimaq llaqtapipas, Trujillopipas, wak llaqtakunapipas, ¿manachu suwanakuypas, ch'utinakuypas, wañuchinakiuypas kachkan? Allin llamk'aq kamachiqkunaqa llapanman ari llamk'anata qunan. ¿Maytaq wiñasqanchikri? Manam rikukunchu? Yaqachus suwakuyman, llullakuyman wiñachkanchik; chaykunamanta Umalliqninchikqa rimanan karqan. Tayta Humalaqa cjhayraq kamachikuqman yaykuchkaspa "Juro por el espíritu de la Constitución anterior ..." nispataq rimarqanqa, Payqa "haremos la refundación del Perú ..." nispataq rimarqan, chayri, ¿maytaq musuq Mama Kamachikuymanta rimasqan? Yanqam kay llulla runakunaqa, ñuqanchikqa wak runata, ñuqanchik ukhumanta kamachikuqninchikpaq akllakunanchik, chaypim llamk'ananchik, musuq kamachikuqqa Anti llaqtakjunamanta kanan, manañña Rimaq llaqtallamantachu, icvha, ¿qam ima ninkkitaqchus? + +Kamay raymi hatun Puquy Pauqar Waray ayriway Aymuray Inti Raymi Anta Situwa Qhapaq Situwa Unu Raymi Quya Raymi aya Marq'ay qhapaq Raymi + +Kay ruraqqa Runa Simita chawpi yachaywanmi riman. + +Llaqtapata2.0 km + +Mama chanka, Chanka aycha, Laphi icha Nanati nisqaqa chankap hanaq rakinmi, mama chanka tullu (chaki tullu) sinchi aychakunawan qarawan, tiqnipi pata tulluwan t'inkisqa. + +400 0 _ ‎‡a Robert Schuman‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq pulitiku‏ + +Siwas pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Siwas +Siwas pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Sihuas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Siwas llaqtam. + +taripay amachaq, qillqaq, pulitiku +Étienne Constantin de Gerlache ( * 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1785 watapi paqarisqa Bertrix llaqtapi - 10 ñiqin hatun puquy killapi 1871 watapi wañusqa Ixelles llaqtapi). Bilhika mama llaqtap taripay amachaq, qillqaq, pulitiku wan Uma kamayuq. +25 ñiqin hatun puquy killapi 1831 watamanta 28 ñiqin pawqar waray killapi watakama ñawpaq kuti Bilhikapa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Étienne de Gerlache. + +Putina pruwinsya - Wikipidiya +Such'i qucha, Putina pruwinsya, Piruw / Franz Tamayo pruwinsya, Chuqiyapu suyu, Buliwya +Putina pruwinsya (aymara simipi: Putina jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de San Antonio de Putina) nisqaqa Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Putina llaqtam. +Mayukuna: Sina mayu - Saqui mayu - Ramis mayu - Putina mayu - Cunuyo - Ujururuni - Trapichi - Yawa Yawa + +2 chaniyuq tikraykuna mana riqsisqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: mana riqsisqa1mana riqsisqa2 + +Wawsakuy (Latin simipi: masturbatio) nisqawanqa qhari icha warmi mana yananwan yuqunakuspa ullunta, rakha k'akaranta hawispa yuqunayayninta kikillanmi samikuspa kusiyta aypanmi. + +Innsbruck nisqaqa Awstiriyapi huk hatun llaqtam. + +Piacenza llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Tikraynin chiqchi Kastillanu simipi: + +Gianluigi Buffon Masocco sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin qhulla puquy killapi 1978 watapi paqarisqa Carrara llaqtapi - ) huk Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gianluigi Buffon. + +San Lucas 23:5 QUFNT - Chaynu nitinqa, chay runakunaqa - Bible Search + +(Allichaq-manta pusampusqa) + +jinaspa kaikunapi, willakuipijina "wañuchun" nisjaikikuna. + +DÍA 1: CUSCO / CHILLCA / LLAQTAPATA. + +Runa Simi: Belisario Boeto pruwinsya + +Urdun mayup saywitun. +Urdun mayuqa kimsa pukyu mayuyuqmi, pukyunkunaqa Hazbani mayu (Libanupi), Dan mayu (chincha Israyilpi), Banyas mayu (Golan nisqa urqukunapi). Sede Nehemiya ñiqpim huñunakunkum Urdun mayu tukuspa. Chaymanta Tabariya quchantam purin. Chaymantataq Urdunqa Israyil icha Palistina huk larupa, Urdun mamallaqta wakin larunpa chawpinpi purin Wañusqa Quchamanmi. Chay Wañusqa Quchamantaqa manam ima mayupas purikunchu, yakuqa wapsiyaykullanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urdun mayu. + +Departamento, jach'a suyu. + +Ch'aki mayu Río seco + +1959pa eneron, Pishca chunka wata cubaq haturichinmanta. Pusaqkuna Che Guevara, Fidel Castro, Camilo Cienfuegos, wak runakuna. Tapuwanchej, imaynataq uj qespiya kaqiri haturichiqa wakiyapachaman chayarqa? +Cubaq Wakiqa, kuska Qespiyaqkuna, wakiyaqkuna, sapsiyaqkuna, yapuqkuna, llank'aqkuna suq'alliq Batistata atipanku. 1961watakama, Cubapi kaqiripacha tiyarqa, wakin anchata allinyarqa. Chanta, sasa pachaqa kuyukuyuta allaparqa, norteamericaq chinpanmanta sapsipachaman kamaqkunata rispa karqanku. +1961pi, Kamaqkunaqa jallp'ata, azucarta tarpuqlla, wakiyarqanku. Imataq aypuyta atiq karqanku? +Kay killapi, "Diciembre" ñisqa, chawpi ch'isipi, iskay qoyllurqa, uj hatun willka llamaq ñawinqa kaqkuna, inti yaykunaman urayanku. Mana pipas hanan pachata qhawaptinsi, kay llamaqa hananpachamanta mamacochaq yakunta ujyaypaq urayan. Chayjinasi, mamacocha mana wiñanchu, muyu ticcsita chuqanchu (Huarochiriq Willananjina tawa umaq niqin). +Ch'aki pachapi, Allpa Takopi Taku ruruqa puqun. Ñawpa pachapi ayllukunaqa kay taku ruruwan "aloja"ta ruwaq karqanku. Alojaqa ujyasqa karqa; machasqa warmikunaqa, qharikunaqa muyuchispa, chawpi uj ñawpa tako, tusuq karqanku. T'antaq urpunkunaqa takopi wichachisqa. Kay Chiquiq raymin Catamarcapi, Riojapi, kawsarqa. Paykuna takiq karqanku : +Wasichaykunata, willka wasikunata t'iktuqay qallarisun: uj ñiqin, ñak'achiriy cochanqa, hawapiman tiyaq, kunan qomer yakuqa. +Ura chirunpi, juchuy waka, maymanta ichaqa maya runaqa ñak'achirisqakunata, umiñakunata wikch'urqa. +Wak cochaqa, Xtoloc ñisqa, urapi tiyaq, maymanta ujyaypaq yakuta wisiq karqa. Uj juchuy ñan, cochakama uraq, tiyan. +Castilloqa, llaqtaq hatun ushnun, pishqa pachak metros uraman tiyan, uj chakayoq ch'antasqa cochaman; kay chaka uj ñan, sojta metrokuna khulisqa, patanpi pishqa metrokuna kan. +Kay Ushnu tawa chirunpi isqon chunka ujniyoq patawan kamasqa kan. Tukuyqa kimsa pachak sokta chunka tawayoq (364) pata. Kuska qhipa patawan, patanpi tiyaq, uj wataq p'unchawninkunaqa kan. +Patanpi uj willka wasiqa, pisi s'iqinakunayoq, pisi t'ikachanakunayoq ruminpi, chanta uj chullpa, maymanta ukhunman urakun. Ukhunpi llaqllasqakuna, umiñakuna kanku. +Chay pachapi, t'ikanachakunaqa, Chac-Mooljina, phuruchasqa Amarukuna pacarirqanku, chanta, ukhu wasichayqa Maya Pachamanta jamun. +Kay atikamuna, mexicoq chawpi punanmanta kusqa Águilawan, Amaruwan, chay suyuq qhapaq unanchiykuna, khalikurqa. +Chaysi Chichén Itzá Mayapanmanta, Uxmalmanta,( kimsa maya suyuqa), awqata atipasqa kaspa, wañuq qallarirqa. +Tazumal ñawpa wasichayninqa uj hatun percasqa h uñuq ch'iqtan; kay, kunan willka wasikunallawan, ñawray tupukunaman khalikun. +Hatun percasqa huñu mana capacyoc inka wasichayjina kanchu. +T'ikanchajina, icha ishkay, icha kimsa siq'inakunalla, mana kunan kawsaqkunachu; kawsaypacha paykunata ch'usaqapurqa, mana ñoqanchejman yachachinku, pikuna tiyaqninkukuna karqanku. +Mana rikusqa, ashka watakunapi, kay wasichayqa allpasqa, sach'akunawan karqa. +1942pi, uj norteamericano arqueologo, Boxh, salvadoreño kamaymanta qosqa pisi qollqwan, allanakunata, atipanawan riqkunaraq, qallarirqa. +Hatun ushnupi, qhipa pampakunaqa, chaysi kawsaypachata muchuspa, kunan champasqa kan. +1600pi , "Tata" Ávilaqa Indio Juan de Santa Cruz Pachacuti Yamqui Salcamayhuata tinkukurqa. Kay tinkuqa cachapi, uj llajta sichpa cuzcoman, kawsarqa. +Chay pachapi, maypi Willkanotaq palkan hatunyan, apukunaq quinrayninpi ñawpa patakuna tiyanku. Chaypis, ñawpa pachapi, quechua runa, aymara runa awqanakurqanku. +Chaymanta, WiracochaS hanan pachaman uyanta, makinta hawayachirqa; kay pachaman ninata apaqachirqa; chay tukuy pachata kankarqa; ichhu-ichhujina jallp'apas, qaqakunapas kankakurqanku. +Runaqa manchakurqa. Wiracochaqa chaysi ruwasqanta qhawaspa, cochaman rirqan, amaruwan wañuchikurqa (wañuchirqa). +Chaymanta, Inkakunaqa chay pachaman jamurqanku, uj willka wasita kay aquyrakita yuyaypaq perqanku. +Ávila chay pachapi riq karqa, imanarayku Ispañolkunaqa m'uchasqa apukunata mask'arqanku. +1959 manta, cubaq Haturichinpa atipananqapas, Ernesto "Che" Guevarapajpa yuyankunapas, kawpay ñanpaq, chunka watupi 1960 manta latinoamerica wakikunamanta kawsasqa kanan, uj kallpa tukusqata saqirqanku. +Chunka watapi 1960manta, 1970manta, tukuy latinoamericaq sapsi kawpay huñunkunapi foquistajina ñisqa rakinakunaqa, juchuy awqa paña huñu, pacarirqanku. +Colonpa jamusqanpi Españolkunaqa jallpanchejmanta paqarisqa runata wañuchiq, atikamuq, kamaq qallarirqanku. Qorita mask'atataspa, ñawpa amawta Wakikunata tukurqanku. +Encomenderokunaqa Reyman qollqeq pishqañiqinnta qonanku karqa. Paykunaqa mana chayta ruwaq karqachu. Phiñisqa Reyqa ancha encomiendakunata tukurqa. Chanta, chaymanta, Reypa k'iti apuqninta, regidor ñisqa, llank'anankuta qonanku karqa. Regidorqa tukuy llank'anata Reypaq apaq karqa. Chuqi llamk'asqa Qollqeqa wanp'unapi Españaman apasqa karqa. +Kay sasa kawsayta muchuspa, Wakin españolllajtaman, español haciendaman ayqirqa. Paykunamanta misti runaq, mestizo ñisqa, kawsayninta qallarirqa. Castellano simipi rimaq qallarirqanku, español p'acha churakuq qallarirqanku. Kawsayninkuta saq'irqanku. +Mistikunaqapas indiokunaqapas españolkunapaq ancha ashka llank'aq karqanku. Chanta, Tupac Amaruqapas Tomas katariqapas yapuqkunata qhasiqhespiman hatarichirqa. Kay iskay apu españolkunamanta wañuchisqa karqanku. +Español k'iti Apuqkunaq Jallpanchejpi kamayninkuqa tukurqa. Españolkunapa Churinkunqa, "criollos" ñisqa, qhasiqhespiman chayarqanku. Uj musuj wakita, nación ñisqa, hatarichikuq qallarirqanku. Chanta, Paykuna mistikunata, indiokunata qonqarqanku. Criollokunaqa, indioq kawsayninta penqakuq karqanku. Runa simita, p'achasta, mikhunata, sajllajina, barbarie ñisqa, rikuchirqanku. +Qankunapaq kusita qellqani. Kay musuj pachapi, kay blogwan munasqa j'allpancheq ñawpa willananchejta yuyasun. Runata yuyachiq munani. Runata, runasimita rimaq, yanapaq suyanayani. + +wak'ayta yachanki. + +12 ñiqin qhapaq raymi killapi +12 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (12.12., 12-XII, 12ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 346 kaq (346ñ - wakllanwatapi 347ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 19 p'unchaw kanayuq. + +Ali Khamenei Iran mama llaqtayuq Kawpaq runa + +Uma llaqta Mayupura +Simikuna kastilla simi, waraniyi simi, qhichwa simi, aymara simi, hukkuna +Burnet O'Connor pruwinsya (kastilla simipi: Burnet O'Connor) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Tarija suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Mayupura llaqtam (Entre Ríos). +Huk munisispyunmi kan: Mayupura munisipyu, La Moreta munisipyu icha Entre Ríos munisipyu. +Pruwinsyapiqa kastilla, waraniyi, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Saywitu: Burnet O'Connor pruwinsya + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'akisqa +Tikraynin ch'akisqa Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Qucha (Arhintina) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Arhintina) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:Qucha (Arhintina) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1982 (inlish simipi: 1982 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1982) nisqaqa 1982 watapi Ispaña mama llaqtapi XII ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. + +Willkapampa nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Willkapampa (Kapinuta)‎, huk llaqta, Quchapampa suyupi +Willkapampa kantun, huk kantun, Quchapampa suyupi +Willkapampa (Ikwadur), huk llaqta, Ikwadurpi, Loja markapi, Loja kitipi +Willkapampa (Qusqu suyu, Piruw), Inkakunap Anti suyupi pukara llaqtan; +Willlapampa (Grau), huk llaqta, Piruwpi, Apurimaq suyupi, Grau pruwinsyapi, Willkapampa distritupi +Willkapampa mayu (Piruw), Piruwpi; + +Churup quchaqa Churup urqup hayt'ananpi +Urqukuna Yuraq Walla, Antikuna +Churup icha Wamanripa (kastilla qillqaypi: Nevado Churup / Shurup / Huamanrripa) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, huk rit'i urqum Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Independencia distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.495 mitrum aswan hanaq. +Waras llaqta Ranrapallqa (karupi), Rima Rima, Churup (chawpi-lluq'i), Qullapaqu (Collapaco), Wamashrahu urqukunawan + +Paqarisqa Brasil São Carlos, 4 ñiqin aymuray killapi 1929 watapi +José Ronald Golias (* 4 ñiqin aymuray killapi 1929 watapi paqarisqa São Carlos llaqtapi - 27 ñiqin tarpuy killapi 2005 watapi wañusqa São Paulo llaqtapi) huk Brasil aranway pukllaq. + +"Llaqta (Wayas marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin chhapchiy Kastillanu simipi: + +Kaluyu raqaykuna, Pukara llaqta, Pukara mayuwan +Kayman purin: Ramis mayu (Achaya llaqtañiq) +Pukara mayu (kastilla simipi: Río Pucará) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mayum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi, Chuqiwanka distritupi, Santiago Pupuha distritupi, Tirapata distritupi, Lampa pruwinsyapipas, Nikasyu distritupi, Pukara distritupi, Qalapuha distritupi. Ramis mayuman purin. +Piruw pruwinsyakunap saywitunkuna:Asankaru, Lampa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'aspi + +Alfredo Ovando Candía icha Alprillu Uwanllu Kanlliya nisqa Runa Simipi, sutiyuqqa (6 ñiqin ayriway killapi 1918 watapi paqarisqa Buliwyapi, 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1982 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (1964-1966, 1969-1970). + +Uma llaqta Etén +Etén distritu (kastilla simipi: Distrito de Etén) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chiklayu pruwinsyapi, Lampalliqi suyupi. Uma llaqtanqa Etén llaqtam. + +Tikraynin q'uchuchiy Kastillanu simipi: + +Ñam ch'askakunaq apun
rawraq Inti lluqsiyamunña
wach'inkunata, quri chukchanta
hinantinman ch'iqirichispa
Kamaqninta yupaychananpaq + +ATUQMANTAWAN WALLATAMANTAWAN (Hawari ) EN QUECHUA: Huk p'unchawsi wallata irqinkuna chupaykusqa qucha patapi puriykachaq kasqa... + +Runa Simi: Alamu + +7 Taksha markallachö tärarpis, Amosqa yachaq nunam karqan; musyarqanmi tsë tiempu costumbrikunapita y gobernantikunapita. Mëraq musyarqan Israel imakunapa pasëkanqanta, y negociantikunawan tinkurchi musyaq vecïnun nacionkunachö ima pasëkanqanta (Amos 1:6, 9, 11, 13; 2:8; 6:4-6). Wakin yachaq nunakunam niyan, Amosqa alli qellqaq nuna kanqanta. Fäcil palabrakunata, igualatsikïkunata y maskunata utilisanqanta. Jina pëpita willakunampaq Jehovä alli akranqantaqa rikätsikun, mana alli sacerdöti Amasïasta mana mantsashpa contestanqanwanmi. Rurëta puëdinampaq kaq mana rikakuptimpis, Jehoväqa rikarqanmi (Amos 7:12, 13, 16, 17). + +1Kaymi Israelpa churinkunaq sutin, paykunan haykurqanku Egipto suyuman, sapankapas warmintin wawantinkama. Sutinkutaq kaykuna: 2Rubén, Simeón, Leví, Judá, 3Isacar, Zabulón, Benjamín, 4Dan, Neftalí, Gad, Aserpiwan. 5Jacobpa llapa mirayninmi qanchis chunka runa karqan. Josetaq Egiptopiña kasharqan. 6Josepas wawqenkunapas Egiptoman riq llapa wiñay-masinkunapas wañukapurqankun. 7Chay qhepatan Israel runakunaqa miraspa askhayaspanku aswan kallpayoq karqanku, sinchitataq yapakurqanku Egipto suyuman hunt'aykunankukama. 8Qhepamantaq Joseta mana reqsiq huk rey Egipto suyupi kapurqan. Paymi llaqtanta nirqan: 9–Qhawariychis, Israel runakunan ñoqanchismantapas aswan askhaña kashanku, aswan kallpasapataq kashankupas. 10Kunanqa yuyaysapa kasun, ama miraqta hinallatachu qhawasun, paqtan awqa-tinkuy kaqtin awqanchiskunawan huñukuspa ñoqanchis contra maqanakunman, hinaspa kay suyumanta ripunkuman, nispa. 11Chaymi Israel runakunapaq capatazkunata churarqanku sinchita llank'achispa muchuchinankupaq. Hinan rey Faraonpaq mikhuy taqena llaqtakunata perqachirqanku, Pitón llaqtata, Ramsés llaqtatawan. 12Paykunata astawan muchuchiqtinkuqa astawanraqmi suyuntinpi askhayarqanku. Chaymi Egipto runakunaqa Israel runakunata manchakurqanku, 13hinaspan sinchita ñak'arichispa Israel runakunawan servichikurqanku. 14Sonqo nanaytan ñak'arichirqanku, t'uruchachispa, adobechispa, imaymana chakra llank'anata llank'achispa, llapan chay llank'anawanmi sinchitapuni mat'irqanku. 15Hinallataq Egipto suyu reyqa Hebreo parterakunata Sifrata Fuatawan kamachirqan: 16–Hebreo warmikunata onqochispaykichisqa ima wawachus kasqantan qhawaykunkichis, qhari kaqtinqa wañuchinkichismi, warmi kaqtintaq ama wañuchinkichischu, nispa. 17Parterakunataq ichaqa Diosta manchakuspa, mana Egipto suyu reypa kamachikusqanman hinachu ruwarqanku, aswanmi qhari wawakunata kawsachirqanku. 18Chaymi Egipto suyu reyqa paykunata waqyachimuspa nirqan: –¿Imanaqtintaq qhari wawakunatari kawsachinkichis? nispa. 19Parterakunataq rey Faraonta nirqanku: –Hebreo warmikunaqa manan Egipto warmikuna hinachu, manan sasatachu onqokunku, paykunaman manaraq chayashaqtiykun wachakunkuña, nispa. 20Diosmi yanaparqan parterakunata, chaymi Israel runakunaqa aswan-aswanta askhayarqanku. 21Diosta parterakuna manchakuqtinkun, Diosqa paykunata sumaqta qhawarispa wawakunata qorqan. 22Hinan rey Faraonqa llapa llaqtanta kamachirqan: –Llapa Hebreo runakunaq qhari wawan naceqtinqa Nilo mayumankama wikch'uykuychis, llapa warmi wawa naceqtintaq ama imanankichispaschu, nispa. + +Simi qullqa, Simi taqi, Simiyuq p'anqa icha Simi pirwa, Wanka simipi Shimi pilwa (kastilla simipi: diccionario) nisqaqa simikunata (rimakunata) qhawanapaq liwrum. +Huklla rimaypi kaptin, rimakunata maskaspa qhawaspa chaylla rimaypi sut'ichakukunatam qhawanchik. +Qhichwa runakunapaq simi qullqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Pukllanamanta Willakuy 3 (inlish simipi: Toy Story 3) nisqaqa 2010 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Lee Unkrichmi. Disney Pixarwan ruruchinapaqmi rurasqa. Pilikula nisqaqa kimsa piti pilikula Pukllanamanta Willakuy wan ñiqin piti pilikula Pukllanamanta Willakuy 2. + +Uchkus Inkañan, Wankawillka pruwinsya +Uma llaqta Wachuqullpa +Wachuqullpa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Huachocolpa) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wankawillka pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Wachuqullpa llaqtam. +Mayukuna: Wachuqullpa mayu + +Uma llaqta Puerto López +Puerto López kiti (kastilla simipi: Cantón Puerto López) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Puerto López llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Machalilla mama llaqta parki +Mayukuna: Ayampi mayu (Ayampe) +Machalilla mama llaqta parki kay uywakunam kawsanku: [1] +huk llaqta kitilli: Puerto López kitilli +Puerto Lòpez llaqtapi challwa hap'iqkuna +Agua Blanca, Machalilla mama llaqta parkipi +Machalilla mama llaqta parki +↑ www.ambiente.gob.ec Machalilla mama llaqta parki (kastilla simi) +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Puerto López kiti +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puerto López. +Amachasqa sallqa suyukuna: Machalilla mama llaqta parki • Mache Chindul risirwa + +Narciso Campero Leyes sutiyuqqa (29 ñiqin kantaray killapi 1813 watapi paqarisqa Tarija llaqtapi, Buliwyapi, 11 ñiqin qhapaq raymi killapi 1896 watapi wañusqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (19 ñiqin qhulla puquy killapi 1880 watapi - 4 ñiqin tarpuy killapi 1884 watapi). +Narciso Campero pruwinsyaqa Narciso Camperomantam sutichasqa. + +Llakikuchkaq runa (Vincent van Goghpa llimphisqan 1890 watapi). +Llakikuchkaq runaqa waqanayanmi. Wañusqa masitaqa waqapukunchikmi. + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Idaho) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Idaho) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Idaho). +"Allpamanta yachaykuna (Idaho)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna ch'utay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi kapchiy (Arhintina). + +Tipun (kastilla simipi: Tipón) nisqaqa huk ñawpa llaqtam Piruwpi, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Urupisa distritupi, Chuqipira (Choquepeda) llaqtapi. + +Morlana pukara Bearnpi (hatun llaqta Morlanapi) kan. Gaston Febus (Bearnpa hatun inka) chunka tawayuq ñiquin wiñaypi sañuticakunawan sayarichirqa. + +quwiki Ulla Ulla mama llaqta fauna risirwa + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +purikunanchikpaq. + +quwiki Katiguriya:Takichaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +400 0 _ ‎‡a Delfina Bunge‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Waruchiri ñawpa runakunapa, +"Kastillasimipiqa ama qillqayñachu", niykichuqaya. Allinpunin kay simipi qillqaypas, llapa ima yachapakuypas; kastillasimipi qillqayta munaspaqa qillqaypuni. Allin kanchirisqa punchawpi ñawsahina puriymi "ama qillqaychu kastillasimipi" nispa mañakuyqa. +Rimaq suyupa Uray Ayllunkunapi qillqasqa, quya raymi killa qallariypi, 2012 watapi. +[1] César Itier (huk wawqinchikkunawan), Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna / Antología quechua del Cusco. Centro Guamán Poma de Ayalawan Muncipalidad del Cusco. Inti raymi killapi. Lima, 2012. +[2] Riqsichiy karqa: Feria Internacional del Libro, nisqanchikpi. Lima, 2012. +[8] Runasimillapi qillqasqa liwrukunaqa kantaqmi pisichallapas. Kaykunam poyesiyapi: Andrés Alencastre (Kilku Warak'a sutichasqa) waqinchikpa Taki Parwa liwrun kanmi, Yawar Parawan Taki Ruru liwrunpas (Alencastre, 1964). Huk wankawillkamasiy harawikuqpa Musuq Punchaw Harawi (Godoy Yauri Taipe, 2008) liwrunta. Chaymanta paqarimunmi Yaku-Unupa Yuyaynin / La memoria del agua (Ugo Carrillo Cavero, 2009) liwrutapas. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'akiy +3 chaniyuq tikraykuna ch'akiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Quwi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Quwi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Quwi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Suni suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Cuy (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'itaquwi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kuy (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Haka (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Cavia porcellus (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qowi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Cavia (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Pamulaparti Venkata Narasimha Rao (पी॰ वी॰ नरसिम्हा राव) sutiyuq runaqa (* ̪28 ñiqin inti raymi killapi 1921 watapi paqarisqa Gah llaqtapi - ̪23 ñiqin qhapaq raymi killapi 2004 watapi ), huk Indya mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Indya mama llaqtayuq Uma kamayuq 21 ñiqin inti raymi killapi 1991 watamanta 16 ñiqin aymuray killapi 1996 watakama. + +Kutu-kutu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Kutu-kutu yura rikch'aq ayllu (familia Pteridaceae) nisqaqa huk raki-rakikunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk kutu-kutu rikch'aq yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kutu-kutu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kutu-kutu yura rikch'aq ayllu + +2 chaniyuq tikraykuna yachasqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: yachasqa1yachasqa2 +(yachallisqa) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kachichaq. + +Tiyay Anqash suyu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu +Muruqucha nisqaqa huk qucham Piruwpi, Anqash suyupi, Yunkay pruwinsyapi, Yanama distritupi. + +Lê Ðức Thọ , Phan Dinh Khai sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin kantaray killapi 1911 watapi paqarisqa Nam Ha Ninh llaqtapi - † 13 ñiqin kantaray killapi 1990 watapi wañusqa Hanoi llaqtapi). Ankalli Witnampas awqaq suyu. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Lê Ðức Thọ. + +Kaypi rimasqa: Urasuyu, Urasuyu Antillakuna, Aruba, Surinam, Bilhika; aslla simi: chinchay anti Ransiya, Indunisya +Kay mama llaqtakunapi: Urasuyu, Urasuyu Antillakuna, Aruba, Surinam, Bilhika; Iwrupa Huñu + +Juan Gualberto Valdivia Cornejo, Deán Valdivia sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin anta situwa killapi 1796 watapi paqarisqa Islay llaqtapi - † 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1884 watapi wañusqa Ariqipa llaqtapi) huk pulitiku wan kathuliku tayta kura piruwanu karqan. + +Pampamarka (Ariqipa) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Pampamarka (Ariqipa) jisk'a t'aqa suyu + +Tikraynin quchana Kastillanu simipi: + +Suyukuna: Chawpi Mishiku +Ñañu simi (Hñähñü, Hñähño) nisqaqa chawpi Mishikupi huk rimaymi, Ñañu runakunap rimasqan, Otomanki rimaykunaman kapuq. + +Ñawpa añaki (Archaea) nisqakunaqa kawsaykuq huk'innaq (Procariota) nisqa ch'ulla kawsaykuq kaq kawsaqkunam, manam añakikunamanchu kapuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñawpa añaki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ñawpa añaki + +Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger sutiyuq runaqa (12 ñiqin chakra yapuy killapi 1887 watapi paqarisqa Erdberg llaqtapi - 4 ñiqin qhulla puquy killapi 1961 watapi wañusqa Wien llaqtapi) huk Awstiriya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. + +—Dyuspa mantakuyninqami mana kwintata qukayatkillapa ĉhamunqa. 21Chaymi mana mayqanpis ninqachu: ‘Kaypina mantakuqqa', manaqa ‘Wakpina' nirqa. Chaqa mana kwintata qukayankillapachu. Ashwanmi, Dyuspa mantakuyninqa qamkunawanna. + +Ñawpa-rimaykuna + +Runa Simi: Arizona suyu + +/ qhapaq apu / uma chuku / yanas p'aqra / maskha paycha / chanpi / walqanqa / tukapu / quya / chillka lliphta / awkikuna / ñust'a / + +Runa Simi: Huq'ullu + +Runa Simi: Patan siq'i + +(ALLPAPI TIYASHKAKUNA) + +Runa Simi: Virginia suyu + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu junt'aykuy +Tikraynin junt'aykuy Kastillanu simipi: + +Awqanakuy, awqa tinku, maqanakuy + +Kristup Ukhun, latin simipi Corpus Christi nisqaqa kathuliku raymim, Kimsantin Dyus raymita qatiq illapachawpim, Paskwamantataq suqta chunka ñiqin p'unchawpim. Kristup Ukhun raymipiqa Siñurpa Sinanpi t'anta Kristup ukhunman tukukuymantam yuyaykuspa phistakunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kristup Ukhun raymi. + +Paqarisqa USA, San Mateo, 24 ñiqin hatun puquy killapi 1945 watapi +Barry Knapp Bostwick sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin hatun puquy killapi 1945 watapi paqarisqa San Mateo llaqtapi) huk Ñawikaruy wan kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Barry Bostwick. + +3 chaniyuq tikraykuna yuku kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Zamora +Zamora Chinchipi markap kitinkuna +Zamora Chinchipi marka nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Zamora llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Podocarpus mama llaqta parki - Yakuri mama llaqta parki +Zamora Chinchipi markapiqa Sarakuru Kichwa runakunam tiyanku. [1] Paykunaqa kay kitillikunapi kawsanku: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zamora Chinchipi marka. +Amachasqa sallqa suyukuna: Podocarpus mama llaqta parki +Runa llaqtakuna: Kichwa • Sarakuru + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Bulgarya). +"Llaqta (Bulgarya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rumiñawi icha Rumi Ñawi nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Rumiñawi (awqaq pusaq) - Ispañulman hayu awqaq Inka kasqa + +Albert Einstein sutiyuqqa (*14 ñiqin pawqar waray killapi 1879 paqarisqa Ulm llaqtapi, Alimanyapi - 18 ñiqin kantaray killapi-1955 wañusqa Princeton llaqtapi, Hukllasqa Kasqakunapi) huk Alimanyayuq, mama llaqtanmanta ayqirqaspataq Hukllasqa Kasqakunayuq pachaykamay yachaq runam karqan. +Sapsi pachapi tiyaq chimpaykuna nisqa ñasatam kamarirqan. +1921 Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Pachaykamaypi Hampi Yachaytaqpi). + +Matthias Sammer sutiyuq runaqa (5 ñiqin tarpuy killapi 1967 watapi paqarisqa Dresden llaqtapi - ) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Matthias Sammer. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Sumalya). +"Pulitiku (Sumalya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sinru qillqa: Ancha riqsisqa wiyula waqachiq - Wikipidiya + +2 chaniyuq tikraykuna wachu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +P'unchaw 16 ñiqin pachakwata + +Quechua: Ayacucho QUY Yayayku hanaq pachakunapi kaq, sutiyki much'asqa kachun; qhapaq kayniyki ñuqaykuman hamuchun, munayniyki rurasqa kachun, ima hinam hanaq pachapi, hinallataq kay pachapipas. P'unchawninkuna t'antaykuta kunan quwayku. Huchaykutari pampachawayku, ima hinam ñuqaykupas ñuqaykuman huchallikuqkunata pampachayku hina. Amataq kachariwaykuchu watiqayman urmanaykupaq, yallinraq tukuy mana allinmanta qispichiwayku. Lord's Prayer +Quechua: Cuzco QUZ Manaraq imapas kamasqa kashaqtinmi Simiqa karqanña, Simitaq Dioswan karqan, Simitaq Dios karqan. John 1:1 + +kapuqninkunatapas suwakuwaqchu karqa. + +Runa Simi: Apustulkunap rurasqankuna + +Sumaq Imakuna ( @sumaqimakuna ) + +400 0 _ ‎‡a Ingrid Bergman‏ ‎‡c Suysya mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Qayna Miercoles p'unchaymanta pasaqta rrit'i rrit'ishan hinaspan chaqra llank'asqakunata p'anpaykapun papakunata, oqata, isañuta, sebadakunata ima, chaytaqmin pasaqta llakikushanku ayllu runakuna. Hina kaqtinmi tutamantaña kay defensa... +Qayna paqarin pikunachus kanku humalleqkuna kay hampina wasimanta qhawareq purisqanku kay hampi qhatuna wasinata para llaqtapi , hinaspan tarisqanku mana allin hampikunata. Kay policiakuna, suprefecto,... +Kay Gerente de Medio Ambiente Municipalidad Melgar llaqtamanta, Eugenio Lima willakamun imaraykuchus kay llalli mayu nesqapin challwa wañusqakunata tarinko, hina kaqtinmi llaqta runakuna kaykay ... +Kay Puno suyupeqa kansi posaq chunka phishqayoq (85) templos koloniales nesqakuna reqsisqa kay Ministerio de la Cultura nesqapaq, chaymantas chunka (10) yayakunaq wasin urmana... + +400 0 _ ‎‡a Neymar‏ ‎‡c Piluta hayt'aq (Brasil)‏ + +Runa Simi: Pamplona + +Runa Simi: Mishiku unancha + +La Molina distritupi, Lima pruwinsya +Uma llaqta La Molina +La Molina distritu; (kastilla simipi: distrito de La Molina) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa wata 6 ñiqin hatun puquy killapi 1962 watapi, Manuel Prado Umalliq. +Uma llaqtanqa La Molina llaqtam. +Mama llaqta Agraria La Molina Yachay suntur + +2 chaniyuq tikraykuna chaki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kulumbya. +"Kulumbya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Dansuyu). +"Pulitiku (Dansuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Luya +Luya distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Luya) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Luya pruwinsyapi, Amarumayu suyupi. Uma llaqtanqa Luya llaqtam. + +Awya Yala rimaykunaLlamk'apuy +Kay pachapi aswan rimasqa simikunaLlamk'apuy + +Gustavo Enrique Camino Brent sutiyuq runaqa, (* 22 ñiqin inti raymi killapi 1909 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 15 ñiqin anta situwa killapi 1960 watapi wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi), llimphiq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Enrique Camino Brent. + +2 chaniyuq tikraykuna pusaq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +ch'ayñakunaq ñanninman + +Quechua: Yukatan yaqa wat'a + +Runa Simi: Atlántida (Unduras) suyu + +Qhichwa kaykunatapas niyta munanmi: Qhichwa runa, Qhichwa simi, Qhichwa suyu. +Qhichwa nisqaqa urqukunap chawpinpi hatun p'ukrum. Qhichwapiqa mayum purin. +K'ichki qhichwachukunataqa wayq'u ninchikmi. +Ama kastilla simipi "huayco" nisqa lluqlla nisqawan pantaychu. +Llankanuku wayq'u, Piruwpi. +Wayq'u nisqaqa urqukunap chawpinpi mayuchayuq k'ichki p'ukrum, k'ichki qhichwam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhichwa. + +Runa Simi: Sunin pruwinsya + +llaqta kamayuq la cámara municipal, + +Paqarisqa 2 ñiqin pawqar waray killapi 1810 watapi, Carpineto Romano, Roma, Italyapi +Liyun XII icha Liyun kimsa chunka ñiqin (latin simipi: Leo PP. XIII, Italya simipi: Papa Leone XIII) sutiyuq runaqa (2 ñiqin pawqar waray killapi 1810 watapi paqarisqa Carpineto Romano nisqapi, Roma llaqtapi; 20 ñiqin anta situwa killapi 1903 watapi wañusqa Watikanu mama llaqtapi) huk Tayta Papas karqan. + +Runa Simi: Bahamakuna unanchan + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Paqcha rikuy. +Qhampu uru, Pakcha (Chinchaysuyu rimaykunapi pakĉa = "kusi-kusi") icha Araknidu (classis Arachnida) nisqakunaqa uchuy uywakunam, sillwichakim, pusaq chakiyuq, ancha k'awchi k'akllachayuq. Aswan pakchakunaqa aycha mikhuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pakcha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pakcha + +Katiguriya:Wañusqaña rikch'aq - Wikipidiya +Katiguriya:Wañusqaña rikch'aq +"Wañusqaña rikch'aq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Wañusqaña_rikch%27aq&oldid=610168" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Uma llaqta Siwayu icha Rumillaqta +Siwayu distritu (kastilla simipi Distrito de Sibayo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi, Qullqa qhichwapi. Uma llaqtanqa Siwayu llaqtam (Aymara sutin) icha Rumillaqtam. + +Runa ñit'inakuy 5,06 h/km2 runak./km² +Pacha suyu UTC-36 +Durazno llaqtaqa, Villa San Pedro del Durazno, Uruwayi mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Durazno llaqta kamasqa 12 ñiqin kantaray killapi 1821 watapi. +Hatun llaqta 13 ñiqin inti raymi killapi 1906 +Duraznopiqa 30 529 (2004) runakunam kawsachkanku. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Durazno (Uruwayi). +Llaqta (Uruwayi) + +Buenos Aires Yachay Suntur (kastilla simipi: Universidad de Buenos Aires) nisqaqa Arhintina mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Buenos Aires Yachay Suntur, 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1821 watapi kamarisqa karqan (197 watayuq). + +Qhipaqnin kaq: +6 ñiqin hatun puquy killapi 1994 watapi +Taripay amachaq, pulitiku, willay kamayuq +Luis Alberto Félix Sánchez Sánchez (* 12 ñiqin kantaray killapi 1900 watapi paqarisqa Lima llaqtapi, - † 6 ñiqin hatun puquy killapi 1994 watapi wañusqa Lima llaqtapi), huk piruwanu Taripay amachaqm, willay kamayuq wan pulitikupas karqan. +Kastilla simi Qillqaqmi karqan, APRA partidupi wankurisqan kaspa. Sinator, umalliq ranti, uma kamayuqpas karqan. +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin Rector. +Alma mater: Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin +Piruwpa Kunrisun +Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin +Yachaq (Piruw) +Willay kamayuq (Piruw) + +Apachi rimaykuna - Wikipidiya +Apachi rimaykuna nisqa rimaykunaqa Apachi nisqa runa llaqtakunap rimayninkunam, urin athapaska rimaykunam. + +Tawa kantun (kastilla simipi: Cantón Tahua) nisqaqa huk kantunmi Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Daniel Campos pruwinsyapi, Tawa munisipyupi. Uma llaqtanqa Tawa llaqtam. + +T'uru T'uru kantun (kastilla simipi: Cantón Toro Toro) nisqaqa huk kantunmi Buliwya mamallaqtapi, P'utuqsi suyupi, Charkas pruwinsyapi, T'uru T'uru munisipyupi. Uma llaqtanqa T'uru T'uru llaqtam (676 llaqtayuq, 2001 watapi). +T'uru T'uru kantunpiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. + +Kunu icha Lima quwi (familia Leporidae) nisqakunaqa huk rinrisapa khankiqkunam. +Kay rikch'aq ayllupiqa huk rikch'anatam, Lepus, manam kunu nispa liwri icha willa ninchik. + +Ituchi[2] icha Lumu khuchi, kichwapi Lumukuchi[3] (Pecari tajacu) nisqaqa huk rikch'aq sintirum, kunkapi yuraq sillwiyuq, sach'a khuchi, tukuy mikhuq, Awya Yalapi sach'a-sach'akunapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ituchi + +Wayna Khunuqullu icha Wayna Khunu Qullu (kastilla simipi: Huayna Cuno Collo) nisqaqa Antikunapi, huk urqum Buliwya suyupi, Kimsa Krus wallapi (saywa: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya), Chuqiyapu suyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.640 mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna jasp'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +• T'iqisqa kay + +Quéchua : Ayti mama llaqta (qu) + +www.usqa.gov + +Pachamamaman qarachkanku, Umawakapi, Arhintinapi. +Pachamama nisqaqa ñawpan Tawantinsuyu iñiypi yupaychasqa lliw kaqta puquchiq tukuy pachantinpa hatun willka mamanmi. +Pachamamaqa tukuy sallqa pacham, kawsay pacham, yurakunata puquchiq chaywan runata mikhuchiq allpam, lliw pachantinmi, ima kawsaqpas, ima kawsayta quqpas. +Chaywan Pachamama willka kaptinsi, allin kawsayniyuq runa yupaychachun, sallqa pachata ama waqllichunchu. +Antikunapi ayllu llaqtachakunapi kawsaq indihina runakunaqa Pachamamaman mañaspa, ch'allaspa, kukatam quspa yupaychan. Paqu yachaqpaqa Pachamamaman qunan atinmi. +Pachamamaqa karqan ruru paqariq waka, wiñachiq runa mikuykunata. Hinasi piñaq, alli kayánankaq. Churapuyaq arpaykunata tarpuypi, aymuraypi; wasi ruwayta qallarirpas, ñan kichar, qillqay chakrata uchkur. Arparqa kayayaq llamapa wiranta, llamapa shullunta, chakisqa raprakunata, sara ruruta, kinuwata, achka nina rawraqapi. Michikuqkuna pistayaq huk manaqa iskay llamata, chaqchuyaq yawarninta kaypa wakpa. Mana chaykunata ruwaptin samuq yaqasa aymuray, unguykuna, wañuypas. [1]. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Tawantinsuyu iñiy +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:10, 26 nuw 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +199 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1981 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1990 watapi puchukarqan. + +Intiq sut'uyninkuna (quechua) + +Runa Simi: Aycha wayt'ana + +Paqarisqa Inlatirra, 7 ñiqin hatun puquy killapi 1812, Portsmouth +Wañusqa Inlatirra, 9 ñiqin inti raymi killapi 1870, Higham (58) +Charles John Huffam Dickens sutiyuq runaqa Boz nisqapas (* 7 ñiqin hatun puquy killapi 1812 watapi paqarisqa Portsmouth llaqtapi - † 9 ñiqin inti raymi killapi 1870 watapi paqarisqa Higham llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu Inlatirra mama llaqtayuq qillqaq wan willay kamayuq runam qarqan. +Portsmouth llaqtapi paqarisqa + +Killkiña icha Kirkiña (Porophyllum ruderale) nisqaqa huk quram, Awya Yalapi wiñaq. Q'apachanapaqmi hurqunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Killkiña + +2 chaniyuq tikraykuna qucha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: qucha1qucha2 + +Katiguriya:Antikuna pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Antikuna pruwinsya +"Antikuna pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Pulitiku (Kanada). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Kanada). +"Pulitiku (Kanada)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Kamirun). +"Umalliq (Kamirun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Saint Paul (inlish simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, Minnesota suyup uma llaqtan. Saint Paul llaqtapiqa 287 151 runakuna (2000) tiyachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Saint Paul (Minnesota). + +Kutu-kutu nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Paqarisqa Alimanya, 2 ñiqin anta situwa killapi 1877 watapi, +Wañusqa Suwisa, 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1962 watapi, +Hermann Karl Hesse (pronunciado /ˈhɛɐman ˈhɛsə/) (*2 ñiqin anta situwa killapi 1877 Calw, Baden-Wurtemberg, paqarisqa llaqtapi - † 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1962 Montagnola, Tesino, llaqtapi Suwisapi), huk Almanya mama llaqtayuq qillqaq runam karqan, aliman simipi qillqaqsi karqan. +1946 - Nobel Suñay Simi Kapchiypi + +Tuna waraqu icha Tunas[1] (Opuntia ficus-indica) nisqaqa huk wayuq, waraqu hina kichkasapa yuram. Rurunkunatam mikhunchik. Tuunas nisqa qhichwa Q.I. pi, huk pachapi sutin: winka + +Runa Simi: Eliodoro Camacho pruwinsya + +Kay Mama Pachanchissi ch'usahyapunqa huh p'unchay. Chay pachas riki kawarinpunqa Inkarí. Payqa puñuh hinallas k'irayushan Q'irus llahtapi imaynan hahiy suyupi kawsah runakuna willakunku hina. Chaymantan willakun huh yachay sapa tayta ... + +Paqarimuq runakuna. +Kusi kawsay kanchu chayta. + +Runa Simi: Pachakutiq Inka Yupanki + +1 TESALONISENSES 5:24 _ Qayasuqnikichikqa confiakunapaqmi, chayraykum payqa cumplinqa. +24Qayasuqnikichikqa confiakunapaqmi, chayraykum payqa cumplinqa. + +Yawar t'ayqu[1] (genus Castilleja) nisqaqa huk yura rikch'anam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Castilleja. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Scrophulariaceae + +Raqaykuna, San Pedro, Paqupampa, +Querocoto distritu, Chuta pruwinsya, Kashamarka suyu +Chuta pruwinsya (aymara simipi: Chuta jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Chota) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Kashamarka suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chuta llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Paqaypampa amachana sach'a-sach'a + +Gabriel Téllez sutiyu runaqa, icha Tirso de Molina (* 24 ñiqin pawqar waray killapi 1579 watapi Madrid llaqtapi paqarisqa - † 12 ñiqin pawqar waray killapi 1648 watapi Almazán llaqtapi wañusqa), Ispaña mama llaqtamanta taytakura wan qillqaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tirso de Molina. + +Kuymi (Coix lacryma-jobi) nisqaqa Awya Yalapi kawsaq hampi yuram. + +Maurice Ernest Gibb sutiyuq runaqa icha Maurice Gibb (* 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1949 watapi paqarisqa Douglas llaqtapi - 12 ñiqin qhulla puquy killapi 2003 watapi wañusqa Miami Beach llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq rock takiqmi, qitara waqachiq, takina qillqaqmi, takichaqmipas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maurice Gibb. + +Tiyakuynin Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Qarwaqayan distritu, Lima suyu, Waral pruwinsya +Puwaqhanka (Pusaqhanka, kastilla simipi: Nevado Puagjanca) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Qarwaqayan distritupi, Lima suyupipas, Waral pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. + +Punu jach'a suyu - Wikipedia +Commons katt'ana uñnaqa Punu jach'a suyu. + +Runa Simi: Lanq'i + +Yachay I Yachay.pe + +k'ita uywa - Wiktionary +From k'ita +‎ uywa. + +400 0 _ ‎‡a Sixto Durán‏ ‎‡c wasikamayuq wan pulitiku. Umalliq‏ + +Chakas distritu icha Chaqas distritu (kastilla simipi: Distrito de Chacas) nisqaqa huk distritum Asunsyun pruwinsyapi, Anqash suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Chakas llaqtam. +Urqukuna: Pirlilla - Pumapampa - Qaqapampa - Qupa - Rayuqucha - Tarushkancha - Tarush Wachanan- Wallqan - Yanarrahu rit'i urqu; Walla: Yuraq Walla +Quchakuna: Aliqucha - Liwrun qucha +Mayukuna: Arma mayu - Chucpin mayu + +Ballestas wat'akunapi asukakuna +Uma llaqta Wankanu +Wankanu distritu; (kastilla simipi: distrito de Huancano) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum Pisqu pruwinsyapi, Ika suyupi. Uma llaqtanqa Wankanu llaqtam. + +Tikraynin ñuqayku Kastillanu simipi: + +976 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Toba runakuna, Pilkumayu ñiqpi, 1892 watapi +Qumlik (waraniyi suti: Toba, "mat'i") nisqa runakunaqa (Ntokóit, Q'om, Qom, Qom'lek icha Qom'lik nikuq) qumlik simita rimaq runa llaqtam, Hatun Chaku suyupi, Arhintinapi, Buliwyapi, Parawayipipas, tiyaq. +Toba runakuna (1892 watapi) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qumlik. + +Tiyay Punu suyu, Putina pruwinsya, Sina distritu +Surapata (Sorapata) nisqaqa Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Piruwpi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Sina distritupi, Wisk'achani, Kawalluni, Rit'i Urmasqa rit'i urqukunañiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.324 mitrum aswan hanaq. + +Iliktrumaqnitiku illanchay nisqaqa mast'arikuq micham, illanchaymi, maywiykuq pinchikilla suyukunam maqnitiku suyukunawan ch'allisqam. Iliktrumaqnitiku illanchayqa achkiypa utqayninwanmi c mastarikun. Pinchikilla maqnitiku suyukunap maywiykuynintaqa kutinchiykuy (frecuencia) ν {\\displaystyle \\nu } nisqawan icha pillunya suni kay (longitud de onda) λ {\\displaystyle \\lambda } nisqawan tupuytam atinchik. +Qhipa hatun kutinchiykuyniyuq ankichiy <1 m >300 MHz >1.99e-25 J +Ancha hatun kutinchiykuyniyuq ankichiy <10 m >30 MHz >2.05e-26 J +Ancha uchuy kutinchiykuyniyuq ankichiy >10 km <30 kHz <1.99e-29 J + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Aphrika). + +Ancona llaqtaqa Marche suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Huqin; Waqachina. Chunwa + +quwiki Piruw Llamk'aqkuna Sapsi Tantanakuy + +1Pascua fiestan otaq Mana Qonchuyoq T'antata Mikhuna Fiestan sispaykamusharqanña. 2Sacerdote umallikunataq kamachikuy simita yachachiqkunapiwan, runakunaq ch'aqwananta manchakuspa imaynatachus Jesusta wañuchinankuta yuyaykurqanku. 3Iscariote sutichasqa Judasmanmi Satanasqa haykurqan, paymi chunka iskayniyoq yachachisqakunamanta huknin karqan. 4Judasmi rispa sacerdote umallikunawan, Dios yupaychana wasi guardia umallikunawanpas rimanakamurqan, imaynatachus Jesusta paykunaman hap'iykachinapaq. 5Hinan umallikunaqa kusikuspa Judasman qolqeta qonankupaq rimanakurqanku. 6Judastaq: –Allinmi, nirqan. Hinaspan yuyaykurqan imaynatachus runakunata mana ch'aqwachispalla Jesusta umallikunaman hap'ichinanpaq. 7Mana qonchuyoq t'anta mikhuna p'unchaymi chayamurqan, chay p'unchaymi Pascua Fiestapaq corderota nak'aqku. 8Jesusmi Pedrota Juantawan kacharqan: –Riychis, Pascua Fiesta mikhunata wakichimuychis mikhunanchispaq, nispa. 9Chaymi paykunaqa: –¿Maypin wakichimunaykuta munanki? nirqanku. 10Hinaqtinmi payqa nirqan: –Llaqtaman haykuspaykichismi unuta p'uyñupi apashaq runawan tupaspa qhepanta rinkichis, may wasimanchus haykunankama. 11Hinaspan wasiyoqta ninkichis: Yachachikuqmi nisunki: ¿Mayqen wasipin yachachisqaykunawan Pascua corderota mikhusaq? nispa. 12Hinan payqa altospi allichasqataña hatun wasita rikuchisunkichis, chaypin wakichimunkichis, nispa. 13Rispankutaq Jesuspa nisqanman hina tarimuspa chay mikhunata wakichimurqanku. 14Mikhuna hora chayamuqtintaq Jesusqa mikhuq tiyaykurqan apostolninkunapiwan. 15Hinaspan paykunata nirqan: –Maytapunin munarqani, manaraq ñak'arishaspay, qankunawan kay Pascua cordero mikhuyta. 16Niykichismi kay hina mikhunataqa manañan mikhusaqchu, aswanpas Diospa qhapaqsuyun hunt'akusqan p'unchayñan mikhusaq, nispa. 17Vinoyoq vasota hap'ispataq graciasta qospaña nirqan: –Kayta hap'iychis, hinaspa sapankaykichis ukyaychis. 18Niykichismi, uvas ch'irwasqataqa manañan ukyasaqchu, aswanpas Diospa qhapaqsuyun hunt'akuqtinñan ukyasaq, nispa. 19T'antata hap'ispataq, graciasta qospaña phasmirqan, hinaspan paykunaman qorqan: –Kayqa qankunarayku qosqa cuerpoymi, kaytan ruwankichis yuyariwanaykichispaq, nispa. 20Cenasqanmantañataqmi vinoyoq vasota hap'ispa nirqan: –Kay vinoyoq vasoqa yawarniywan cheqaqchasqa mosoq rimanakuymi, ñoqan yawarniyta qankunarayku hich'asaq, nispa. 21Chaywanpas awqaykunaman hap'iykachiwaqniyqa ñoqawanmi mesapi kashan. 22Cheqaqtapunin Runaq Churinqa Diospa unanchasqanman hina wañunqa. Ichaqa, ¡ay, chay hap'ichiqnin runamanta! nispa. 23Chaymi paykunaqa tapunakurqanku mayqenninkuchus chay hap'ichiqqa kanankumanta. 24Yachachisqakunaqa mayqenninkuchus kurak kanankumantan tapunakurqanku. 25Jesustaq paykunata nirqan: –Hatun suyukunaq reyninkunaqa paykunatan kamachinku, paykunata kamachiqkunataq "allin ruwaq" nisqa kanku. 26Qankunan ichaqa mana chay hinachu kanaykichis, aswanpas qankuna ukhupi kurak kayta munaqqa sullk'a hinalla kachun, qollana kayta munaqtaq kamachi ruwaq hina kachun. 27¿Mayqentaq kurakqa, mikhunanpaq tiyaykuqchu, icha, serviqchu? Mikhunanpaq tiyaykuqkaqmi riki. Chaypas ñoqan kamachi ruwaq hina qankuna ukhupi kashani. 28Qankunaqa wateqasqa kasqaykunapin ñoqallawanpuni kasharqankichis. 29Chaymi ñoqapas kamachikuqta churaykichis, imaynan Yayaypas ñoqata churawarqan hinata. 30Qhapaqsuyuypin, mesaypi mikhunaykichispaq ukyanaykichispaq tiyaykunkichis, hinaspan Israelpa chunka iskayniyoq ayllunta juzgaspa kamachinaykichispaq tiyaykunkichis, nispa. 31Jesusqa nillarqantaqmi: –Simón, Simón, Satanasmi trigota hina suysunasuykichispaq qankunata maskhasunkichis. 32Ichaqa ñoqan qanpaq mañakuniña iñiyniyki mana pisiyananpaq. Ñoqaman kutirikampuspaykitaqmi wawqeykikunata kallpachanki, nispa. 33Chaymi Simonqa nirqan: –Señorníy, liston kashani carcelmanpas, wañuymanpas qanwan kuska rinaypaq, nispa. 34Hinan Jesusqa nirqan: –Pedro, ñoqan niyki, kunanmi manaraq gallo waqashaqtin reqsiwasqaykita kinsa kutita negawanki, nispa. 35Hinan Jesusqa paykunata tapurqan: –Mana qolqeyoqta, mana qoqawayoqta, mana usut'ayoqta qankunata kachashaqtiyqa, ¿imallapas pisirqasunkichischu? nispa. Chaymi paykunaqa nirqanku: –Manan imapas, nispa. 36Jesusqa nillarqantaqmi: –Kunan ichaqa kaqtinqa qolqetapas qoqawatapas apakuchun, mana espadayoqtaq p'achanta vendespa espadata rantikuchun. 37Niykichismi Diospa Simin Qelqan nin: "Huchasapakuna hinan wañurqan", nispa. Chaymi ñoqawan hunt'akunqa. Ñoqamanta qelqasqaqa hunt'akushanpunin, nispa. 38Hinaqtinmi paykunaqa nirqanku: –Señor, kayqa iskay espada kashan, nispa. Chaymi Jesusqa: –Chayllataña, nirqan. 39Wasimanta lloqsispataq, Olivos orqoman rirqan imaynan rillaqpuni hinata, yachachisqankunataq qhepanta rirqanku. 40Chay orqoman chayaspataq paykunata nirqan: –Mañakuychis ama wateqasqa kanaykichispaq, nispa. 41Hinaspan Jesusqa rumi chanqayman hina paykunamanta t'aqarikurqan, qonqoriykukuspataq Diosmanta mañakurqan: 42Yayáy, munanki chayqa kay ñak'arinata ñoqamanta anchhurichiy, ichaqa ama ñoqaq munasqaychu kachun, aswanpas qanpa munasqayki, nispa. 43Hinaqtinmi hanaq pachamanta huk ángel rikhurimurqan payta kallpachananpaq. 44Sinchitapuni llakikuspataq aswan tukuy sonqowan mañakurqan, hump'inpas hatuchachaq yawar sut'uy hinaraq pampaman sut'urqan. 45Mañakusqanmanta sayarispataq yachachisqankunaman kutispa, llakiq atisqan puñushaqta tarirqan. 46Hinaspan paykunata nirqan: –¿Imanaqtinmi puñushankichis? Sayariychis, Diosmanta mañakuychis ama wateqayman urmanaykichispaq, nispa. 47Jesús rimashallaqtinraqmi askha runakuna rikhurimurqan, ñawpaqenkutataq hamurqan chunka iskayniyoq yachachisqakunamanta huknin, Judas sutiyoq, paymi Jesusman asuykurqan much'aykunanpaq. 48Chaymi Jesusqa payta nirqan: –Judas, ¿much'aykuywanchu Runaq Churinta awqankunaman hap'iykachinki? nispa. 49Jesuswan kaqkunataq imachus kananta yachaspa nirqanku: –Señor, ¿espadawanchu maqapakusaqku? nispa. 50Hukninkutaq uma sacerdoteq kamachinta espadawan waqtaspa paña ninrinta qhorurqorqan. 51Hinan Jesusqa nirqan: –¡Ama hinaychischu! nispa. Ninrinta llamiykuspataq kaq rato alliyarqachirqan. 52Jesustaq pay contra hamuq sacerdote umallikunata, Dios yupaychana wasi guardiakunaq umallinkunata, kurak runakunatawan nirqan: –¿Suwa hap'iq hinachu espadakunantin, k'aspikunantin hamunkichis? 53Sapa p'unchaymi Dios yupaychana wasipi qankunawan kasharqani, manataq hap'iwarqankichischu, ichaqa ruwanaykichis horasñan, laqhayaqpi kamachikuqpa munaychakunan horaspiwanmi, nispa. 54Jesusta hap'irqospataq uma sacerdoteq wasinman apaykurqanku. Pedrotaq karu qhepallanta rirqan. 55Patio chawpipi ninata hap'ichispa, muyuriqninpi tiyaykuqtinkutaq, Pedropas paykunawan tiyaykullarqantaq. 56Payta nina qayllapi tiyashaqta rikuspataq huk warmi kamachi allinta qhawaykuspa nirqan: –Kay runapas Jesuswanmi kasharqan, nispa. 57Hinan Pedroqa negakurqan: –¡Warmi! manan paytaqa reqsinichu, nispa. 58Manaraq unaymantataq, hukpas payta rikurqospa nirqan: –Qanpas paykunamantan kanki riki, nispa. Hinan Pedroqa: –¡Runa! manan paykunamantachu kani, nirqan. 59Huk horamanta hinataq, hukpas kaqllatataq nirqan: –Cheqaqtapunin kay runapas Jesuswan kasharqan, Galilea provinciamantataqmi kanpas, nispa. 60Chaymi Pedroqa nirqan: –¡Runa! manan yachanichu imatachus nisqaykita, nispa. Pay rimashallaqtinraqtaq galloqa waqarqan. 61Chay raton, Señor Jesusqa kutirispa Pedrota qhawarirqan. Hinan Pedroqa yuyarirqan, Señor Jesuspa: Manaraq gallo waqashaqtinmi kinsa kutita negawanki, nispa nisqanta. 62Chaymi Pedroqa hawaman lloqsispa, khuyayta waqaykurqan. 63Jesusta cuidaq runakunataq asipayarqanku, waqtarqanku. 64Ñawinta wataspataq uyanpi ch'aqlaspa tapurqanku: –Watuy, ¿pin ch'aqlashasunki? nispanku. 65Hinallataq payta k'amispa imaymanatawanraq nirqanku. 66P'unchayña kaqtintaq, llaqtapi kurak runakuna, sacerdote umallikuna, kamachikuy simita yachachiqkunapiwan huñunakuspanku, Jesusta huñunakuyninkuman apaspa nirqanku: 67–¿Qanchu Cristo kanki? Willawayku, nispanku. Chaymi paykunata nirqan: –Niykichismanña chaypas manan iñiwankichismanchu, 68tapuykichisman chaypas manan kutichiwankichismanchu. 69Kunanmantan ichaqa Runaq Churinqa, Tukuy-atiyniyoq Diospa paña ladonpi tiyaykunqa, nispa. 70Hinan llapanku nirqanku: –Chhaynaqa, ¿qanchu Diospa Churin kanki? nispa. Jesustaq nirqan: –Arí, ñoqan kani qankunaq nisqaykichisman hina, nispa. 71Chaymi paykunaqa ninakurqanku: –Siminmanta ñoqanchis kikinchis uyarishaspaqa, ¿imapaqñataq testigotaqa munasunchis? nispa. + +Harry Truman Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku. Umalliq + +yachay munaq + +Runa Simi: Atipakuy + +Runa Simi: Namura distritu + +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Llamillin +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy 31,3 runa / km² () +Hallka k'iti kanchar 561.61 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Antonio Raimondi pruwinsya ( aymara simipi: Antonio Raimondi jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Antonio Raimondi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Llamillin llaqtam. Yuriran 26.10.1964, mamallaqta pushaq: Fernando Belaunde ( Hirnanyu Wilayunti). Chaypia usharun pichqa chunkata watata. +Kay pruwinsyaqa kawsay yachaq Antonio Raimondimantam sutichasqa. +Mayukuna: Marañun mayu - Mirgas mayu - Puchka mayu + +10. Luzmila Carpio – Wiñay llaqta + +Wiyacha (kastilla simipi: Viacha) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, Wiyacha munisipyupi, huk llaqtam, Inkawi pruwinsyap uma llaqtanmi. + +(Pioneer 11, Voyager I + II nisqapi rikch'a) +Ñuqanchikqa runa (latin simipi: Homo, grigu simipi: Άνθρωπος [ánthrōpos]) nikunchikmi. Mitan kamaypaq sutinchikqa latin simimantam, Homo sapiens nispa, yachaq runa niyta munaspa. +Tukuy tiksi muyupiqa suqta llunamanta aswan runakunam kachkanchik. Runakunaqa sayasqalla purinchik. Ch'ullam yuyaychakuq kawsaq kay kanchik. +Runakunaqa warmipas qharipas kanchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Runa +Kay qillqapis Waylas qalluchawmi kaykan: Runa. + +Inlatirra suyup riqyunkuna - Wikipidiya + +Rurasqankuna Yachay wayllukuq wan Qillqaq +Umberto Eco sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin aymuray killapi 1932 watapi paqarisqa Alessandria llaqtapi - 19 ñiqin hatun puquy killapi 2016 watapi Milano wañusqa llaqtapi), huk Italya mama llaqtamanta Yachay wayllukuq wan qillqaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umberto Eco. + +T'uqyay nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; T'uqyay (sut'ichana) rikuy. +T'uqyachkaq iñuku huk'i ayñi, Nagasakip hawanpi, 1945 watapi. +T'uqyay nisqaqa sinchiyasqa kaq imayaykunap ruranakuspa wapsiman tukuspa ancha p'ulinman mast'arikuspa sinchi kaqkunata - qatata icha qarata - tukuy puririyman chamqaspa hatunkaray ruqyaywan ruranakuyninmi. +Awqanakuykunapi t'uqyayllakunatam t'uqyachinku. + +Aleksandriya pharu nisqaqa huk Qanchisnintin Tiksimuyu Achachillaman kapuqsi karqan, Aleksandriya llaqtapi hatunkaray pharus. +Rurasqan wata: Kimsa kaq pachakwata KÑW (BC) +Imayuq: 115 - 135 mitru hatun, suni pacha Tiksimuyuntinpi aswan hatun wasi. + +Ch'ampamanta rurasqa mayu qincha, Piruwpi +Ch'ampa icha Champa nisqaqa t'uru ch'akisqa qachuwan chaqrusqam, tikakunata ruranapaq, pirqachanapaq, wasichanapaq. + +Wañusqa 13 ñiqin aymuray killapi 1961 watapi (60) +Frank James Cooper sutiyuq runaqa, Gary Cooper (* 7 ñiqin aymuray killapi 1901 paqarisqa Helena llaqtapi Montana suyupi - † 13 ñiqin aymuray killapi 1961 wañusqa Los Angeles llaqtapi, California suyupi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Cooperqa wañurqan 1961 watapis. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gary Cooper. + +kaqpi kanku: ñiqakuy1ñiqakuy2 + +Chaki lluchk'ana icha Rit'ipurinapaq k'aspi nisqakunaqa (inlish simipi: Ski, rusiya simipi: Лыжи) runap chakinkunapi watana iskaynintin suni last'a k'aspim, runap rit'ipi lluchk'ananpaq apaykachanam, rit'i chaki lluchk'aykachay nisqapaq. + +Quran (arabya simimanta: القرآن al-Qur'ān) nisqaqa Muslimkunap Dyusmanta (arabya simipi: اﷲ Allah) willaq qillqanmi, arabya simipi qillqasqa. Islamkamaqa Dyuspa kamachisqan runakunap qillqasqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu tapuq rimaykuna +Tikraynin tapuq rimaykuna Kastillanu simipi: + +29 ñiqin pawqar waray killapi + +Katiguriya:Walla + +MATEO LLAQTA + +Victor Hugo Ransiya mama llaqtayuq qillqaq + +Runa Simi: Manitoba pruwinsya + +Runa Simi: Kawsaykuq tantalli ismusqa + +Manga (nihun simipi: 漫画 [manga]) nisqaqa Hapunmanta siq'isqa rikchasapa willakuykunam. +Siq'isqa rikchasapa willakuy + +Qusqu jach'a suyu +Pawqartampu jisk'a suyu +Qispiqanchi jisk'a suyu +Tupaq Amaru jisk'a t'aqa suyu + +Jatun aswan chaninniyuq ch'ampaykunamanta taripaynin, jinamantataq chuyaychaynin, manaqa phaskaraynin. +Aswan allin kaq, layan ch'ampaykunapaq, runaqpá kawsayninkupaq, paykuna munasqankupaq ima, estrategias nisqa chhiqllaynin chantataq ruwaynin + +Quechua: p'uchquy + +www.misqa.com + +Uma llaqta Yawrisqi +Hallka k'iti kanchar 90,8 km² +Kastilla simipi llika tiyanan muniparuro.gob.pe +Yawrisqi distritu (kastilla simipi: Distrito de Yaurisque) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Paruru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Yawrisqi llaqtam. +Mayukuna: Yawrisqi mayu +Distritu (Paruru pruwinsya) + +2 chaniyuq tikraykuna kumpa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Aswan hatun llaqta Wukuta + +Uma llaqta Imantak +Imantak kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Imantag) Ikwadur mama llaqtapi chakrapura kitillim, Impapura markapi, Kutakachi kitipi. Uma llaqtanqa Imantak llaqtam. +Imantak kitillipiqa Utawalu Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +Rikch'aq kawsanakuy - Wikipidiya +K'allampa saphi: Sach'ap saphinpi wiñaq k'allampa q'aytukuna (kaypi awidul sach'a, Amanita k'allampa). +Rikch'aq kawsanakuy (simbiosis, συμβίωσις) nisqapiqa iskay rikch'aqman kapuq kawsaqkuna kawsanakunmi, llapanmi chitakuspan, hawmakuspan. Mana atamchaypi hinam, manam mayqinpas huktapas waqllichinchu, yanapanakullankum. +Rikch'aq kawsanakuqkunaqa uywakunam, yurakunam, k'allampakunam, añakikunapas, ahinataq kusma qarapi kawsanakuq k'allampapas laqupas icha k'allampa saphi nisqapi kawsanakuq k'allampapas yurapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rikch'aq kawsanakuy. + +Susyalista nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Susyalismu nisqa wakiyuq mama llaqta kamachina + +Yupaylliy, Chhikaynay, Huchhay, Maychikayachiy icha Kalkulay (latin simipi: calculare, calculus) nisqaqa yupaykunata yupa hap'ichiypa kamachinankunawan t'inkinakuspa musuq yupayta chaskiymi. +Chay yupaylliypa layankunaqa kaymi: + +Q'illay llamk'ay (metalurgia) nisqaqa tukuy q'illaykunawan llamk'aykunam. +Ñawpaqta qhuyapi chuqitam hurqunku. Qhapaq q'illaykuna - quri, qullqiyapas - chay qhuyapiña q'illay hinam. Huk q'illaykunataq - khillay, hukkunapas - manaraq q'illay hinachu, ichataq chuqi nisqapi t'inkisqam. Chay chuqimanta hurqunam, q'illaychay nisqa allwiyakunapi. +Chaymantataq q'illay takaqkunam, irrirukunam q'illayta takaspa llamk'apun, irramintakunata, achalata, hukkunatapas ruraspa. + +Ózd nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Ózd llaqtapiqa 38.784 runakunam kawsachkanku (2001). + +2 chaniyuq tikraykuna luqt'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +23 ñiqin qhulla puquy killapi 2005 watapi – 25 ñiqin hatun puquy killapi 2010 watapi +Mama llaqtap Ternopil Musiku Yachay Sunturnin +Víktor Andríyovich Yúschenko (ukranya simipi: Віктор Андрійович Ющенко) sutiyuq runaqa (23 ñiqin hatun puquy killapi 1954 watapi paqarisqa Khoruzhivka llaqtapi - ) huk Ukranya mama llaqta musikuqmi wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Víktor Yushchenko. + +Yopal nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Casanare suyu uma llaqtapmi. 2 771 km², +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yopal. + +hanaq pacha mayupa qarpasqan, +tayta Intipa q'u�ichisqan. +Yuraq puka t'ikachayuq, +T'uqra q'umir raphichayuq. +mamallayqa q'unchata hap'ichin. +tayta mamanchikpa wayk'usqanmi. +Tayta mamanchikpa munakuyninmi. +Haku utqaylla yachay wasita, +chaypi munayta llamk'amusn. +yuraq qhasquyuq, puka k'ara. +Q'asakunapi, urqukunapi +sara mut'ichay q'ipiykusqa; +chayrayku risaq sapa p'unchaw. +wisk'achachata tarirqukun. +Munasqa misi, ch'ulla chupacha, + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado). +Huk t'ikrasqamanta tukuy Yayayku Mañakuyta ñawinchayta munaspaykiqa, "Liwru/T'ikraq" wachu (columna) ñisqapi ñit'iy. +K'iti rimay +Yayayku inlisya Jerusalem llaqtapi, wasichasqa 1874/75 Quechua clásico, Perú Klasiku Runasimi (Piruw) Yayayku hanaqpachakunapi kaq, sutiyki muchasqa kachun. +Kay Pacha Salvaq 1957 Ayacucho, Perú Ayakuchu/Chanka Hanaq pachapi kaq Taytayku, sutiyki yupaychasqa kachun. +Chuya Qellqa 1987 Ayacucho, Perú Ayakuchu/Chanka Hanaq pachapi Taytayku, sutiyki yupaychasqa kachun. +Chuya Qellqa 2012 Ayacucho, Perú Ayakuchu/Chanka Hanaq pachapi kaq Taytayku, sutiyki hatunchasqa kachun. +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Hanaqpachakunapi kaq Yayayku, sutiyki much'asqa kachun. +Señorninchis Jesucristoq Mosoq Rimanakuynin 1973 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun. +Urupampa k'itipi EIB ñisqapi iskay simipi yachachiqkunamanta Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Hanaq pachapi kaq yayayku, willkasqa kachun sutiyki. +Wycliffe Mosoq Testamento 2013 Este de Apurímac, Perú Apurimaq Hanaq pachapi Dyus Taytayku, sutiyki yupaychasqa kachun. +Hilario Huanca, Hermann Wendling 2007 Puno, Perú Punu (Qullaw) Taytayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun. +Dios Tatanchispaq Musuq Rimanayninkuna 2006 Norte de Bolivia Apulu (Buliwya) Janaqpachapi kaq Tatayku, sutiyki jatunchasqa kachun. +Dios parlapawanchej 1976 Centro/Sur de Bolivia Qullasuyu (Buliwya) Janaq pachapi kaq Tatayku, tukuy runas sutiykita yupaychachunku chiqa Dyus kasqaykirayku. +Diosmanta Qhelqa 1993 Centro/Sur de Bolivia Qullasuyu (Buliwya) Janaq pachapi kachkaq Tatayku, sutiyki jatunchasqa kachun. +Remo Cardona Aiquile Centro/Sur de Bolivia Qullasuyu (Buliwya) Tatayku siylupi kanki. Sutiyki munasqa kachun. +Yayayku: Quechua clásico, Perú - Klasiku Runasimipi (Yayayku inlisya Jerusalem llaqtapi) +Yayayku inlisya Jerusalem llaqtapi, 1874, 1875 watakunapi wasichasqa. Pukyu: www.christusrex.org/www1/pater/JPN-quechua.html (rikch'ata qhaway) +Taytayku: Quechua de Ayacucho - Ayakuchu Runasimipi (Kay Pacha Salvaq 1957) +Hanaq pachapi kaq Taytayku, sutiyki yupaychasqa kachun; +reinoyki hamuchun; munasqayki rurasqa kachun, kay pachapipas hanaq pachapi hina; +Hanaq pachapi Taytayku, sutiyki yupaychasqa kachun, +gubirnuyki hamuchun. Munasqayki rurasqa kachun, kay pachapipas hanaq pachapi hina. +Sapa punchaw mikunaykupaq kunan quwayku. +Hinaspa pampachawayku huchaykuta, ñuqaykupas mana allin rurawaqniykuta pampachasqaykuman hina. +munaychakusqayki hamuchun. Munasqaykiyá rurasqa kachun, kay pachapipas hanaq pachapi hina. +Sapa punchaw mikunaykutayá kunan quwayku. +Taytayku: Quechua de Ayacucho - Ayakuchu Runasimipi (Chuya Qellqa 2012) +Hanaq pachapi kaq Taytayku, sutiyki hatunchasqa kachun, +munaychakuyniyki hamuchun, munasqayki ruwasqa kachun kay pachapi, imaynam hanaq pachapi hina. +Yayayku: Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Hanaqpachakunapi kaq Yayayku, sutiyki much'asqa kachun. +Yayayku: Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Mosoq Rimanakuy 1973) +Chayrayku qamkunaqa, kay hinata mañakuychik: +Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun. +Qhapaqsuyuyki hamuchun. Munayniyki ruwasqa kachun, imaynam hanaq pachapi, hinatallataq kay pachapipas. +Yayayku: Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Diospa Simin Qelqa 2004) +[Qampam qhapaqsuyupas, atiypas, qhapaqchaypas, wiñay-wiñaypaq.] +Yayayku (Qosqo Runasimipi) +Hanaq pachapi kaq yayayku, willkasqa kachun sutiyki, +Hanaq pachapi Dyus Taytayku, sutiyki yupaychasqa kachun. +[Ichaqa qampam, kay pachapi, hanaq pachapi gubirnasqaykipas, atiyniykipas, hinallataq sumaq k'anchariq kayniykipas wiña-wiñaypaq. +Taytayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun, +kamachiyniyki hamuchun, munayniyki ruwakuchun kay pachapi imayna hanaq pachapi hina. +Kunan quwayku ñuqaykupaq kaq t'antaykuta. +Janaq pachapi kachkaq Tatayku, sutiyki yupaychasqa kachun. +Sapa p'unchawpaq t'antaykuta kunan quwayku. +Qhapaq suyuyki ñuqaykuman jamuchun, munayniykitaq kaypachapi, imaynatachus janaqpachapi junt'akun, ajinata junt'akuchun. +[Imaraykuchus Qhapaq suyupas, tukuy atiypas, jinataq sumaq k'anchaypi jatunchasqa kaypas qampaqmi, tukuy wiñaypaq wiñaynintinpaq.] +Kawsanaykupaq mikhunaykuta quwayku kunan p'unchaw. +[Qanqa wiñaypaq kamachinki. Tukuy atiyniyuq, may kuraqpaq, jatunchasqapis kanki.] +Janaq pachapi kachkaq Tatayku, sutiyki jatunchasqa kachun. +[Imaraykuchus Qampatamin riynu, atiy, jatunchasqa kay ima, wiñaypa wiñayninkama.] +Yayayku (Sarakaya / Qollasuyu / Bolivia Runasimipi) +Yayayku janaqpachapi, kay sutiyki much'asqa kachun. +Ama juchaman urmaqta saqiwaykuchu. Mana allin kaqmantataq jark'awayku. +Pukyu: REMO CARDONA Aiquile Cochabamba Bolivia, 12 Jul 2003, http://www.quechuanetwork.org/view_opinion.cfm?post_id=1070〈=f . Buliwya llaqtamanta. Tataykup tikraqninqa manam riqsisqayku. +[kampakmi ari kapak suyu, pudipish, sumaypish kanmi, wiñaykama. +[Kanka, wiñayta Jatun Mandak, tukuyta ruray tukuk, alli, sumakmi kanki.] +Chayshinam kanqa. +Taytanchiq Dyusitu syilupi kaq, qamllam ancha santu, mana nima uchayuqchu kanki. Chaymi ancha balin, yumpay runa, warmi qamtalla alabashunanllapa. +Waylla Wanka rimaypiqa /q/ kunkata manam t'uqyanchikchu. Kaypiqa qillqamunchik astawan hap'iqanapaq, Rodolfo Cerrón Palomino-p qillqasqankunapi hina. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +K'uktiyuq rumi chaka, Corse wat'api. +K'ukti (arco) nisqaqa wasichaypi iskay kinrayta antuta, kuskan muyu rikch'aypi t'inkinachiq kaq, achka rumichakunamanta, tikachakunamanta ch'anasqa. Chay rumikunap llasay kallpanqa q'imina hinapi kinraykunamanmi pusanakun. + +kay pacha hina kasqan rayku. + +Runa Simi: P + +Atiq sinchi hina warmiqari, kay qacha droga nisqanta puchukachina, allinta taqmaspa, sumaqta wañuchispa, sapinmanta wischuspa, manaña sinkanapaq, manaña machanapaq, chaymi allin kawsayman tikrakunataq. Tukuy llaqta, suyu, pacham, kay yuyaymanayta wichayman qispichina, lliw ayllunchikkuna kusikuy pachapi kawsakunankupaq. +ISQUN. Devidaqa, Ministerio de Relaciones Exterioreswan kuska kallpanchakuspankum, sumaq siqinchasqa ruraykunata yacharichinan, lliw hatun pachapi llaqtakuna yacharispa watuykamunanpaq, ruraysiwananchikpaq. +CHUNKA. May kitipi, may markapi drogas nisqan kaptinmi, Devidaqa chayman asuykuspan yanapanqa, ama chay ima sinkachikuq kukakuna wiñananpaq, ama runakuna qillpukunanpaq. +CHUNKA HUKNIYUQ. Estrategia Nacional de Lucha Contra las Drogas kawsanpim, ima yuyaychasqa ruraykunatapas, llaqtakunam allin rimaykunata, allin sunquwan yachachinan, amaña drogas nisqan kananpaq. Kaykunata ruranan runakunata kuyakuspallan, allin simiwan rimarispallan, chaynaqa mana llaqta masinta, lliw qariwarmikunata awqanachispalla. + +Meneses Lazón, Porfirio . Runasimipi sumaq-qillqay atikuyninmanta + +Runa Simi: Wakaschuqi distritu + +Panti nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Panti (sut'ichana) rikuy. +Misuka icha Misiku (genus Cosmos) nisqaqa huk ch'antasqa tuktuyuq qurakunam, iskay chunka rikch'aq, llanqha waytayuq. +Llanqha waytaq panti, urqu t'ika, (Cosmos peucedanifolius) nisqataqa tullpunapaqmi llamk'achinchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Misuka + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awya Yala rimay. +"Awya Yala rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Peba yagua rimaykuna + +Kichwa Rimaykuna: mayo 2008 + +Tikraynin nanasqa Kastillanu simipi: + +2 chaniyuq tikraykuna waman tullu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Chunwa Runallaqta Ripuwlika + +Sapanta kacharini, // sach'ara k'illkakunamantaq ripun, // siminwantaq ñak'ayllata munaykacharikun,// ñak'ayta llamkhaspa, rosas t'ikakunata, qhusikunata q'illukunata ima... /// "¿Qullqicha?" nispa tukuy kusiy waqyani ñuqamantaq sink'urispa chimparimuwan asikuwanmampis hinata kusiyta phinkiykacharin... /// +May llanlla munasqataq huk wawa hina, warmi wawajina...; /// hinapis may sinchi ch'aki ukhuyuqtaq, rumihina. // Paypaq patampi puriykachaqtiy, intichaw p'unchawkuna, llaqtaq aswan k'ullku k'illkankunata, chakra runakuna may llimphu p'achallisqa payta qhawarispa qhipakunku: + +Runa Simi: 7 ñiqin hatun puquy killapi + +T'utura Qucha + +Wila Wila (kastilla qillqaypi: Vila Vila) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Misk'i pruwinsyapi, Wila Wila munisipyup uma llaqtanmi. + +(Uru-Uru-manta pusampusqa) +Uru Uru icha Ururu (kastilla simipi: Oruro) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Uru Uru suyup uma llaqtanmi. +Llaqta (Uru Uru suyu) + +Chinkachiy, ch'usaqyachiy + +Tawakuntu (kastilla simipi: Tabacundo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, huk llaqtam, Pedro Moncayo kitip uma llaqtanmi. +- Yupaykuna: Pedro Moncayo kiti +Llaqta (Pedro Moncayo kiti) + +Uma llaqta Lincha +Lincha distritu (kastilla simipi: Distrito de Lincha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Lincha llaqtam. +Lincha distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Tana-Lincha k'iti rimaytam. Kunan pachataq aswanta kastilla simitam rimanku. + +Wayllapampa kitilli (kastilla simipi: Parroquia Guayllabamba) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk chakrapura kitillim, Pichincha markapi, Kitu kitipi. + +Casoria llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Kuchuq hampikamayuq icha Siruhanu nisqaqa unquq runata kuchuspa ukhu yawrinkunata llamk'apuspa qhalichaykuq hampikamayuqmi. + +P'aqu nisqaqa chaqrusqa llimphim. Paquchaqa p'aqu llimphiyuqmi. Achkiyqa manam hayk'appas p'aquchu. + +LOS K'ANA WAWAKUNA - ASNUCHAYPI + +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 18 MAYO 2018 - CORAPE +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 11 MAYO 2018 +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 01 Junio 2018 + +Web: www.gisqatar.org.qa + +/ waqa willka inkap / Waqa willkakuna. Pim qamkunamanta ‘ama parachun, qasachun, runtuchun' ninki? Rimariy. Chaylla. / Manam ñuqakunaqa, Inka. / waqa / + +/ qhapaq apu / mullu / quya / + +Aqha tomachispa / ripusunchiq nispa / machaykuchiwasqa (chirqani). / Machaykuchiytawan / qullqiyta urqhuspa / chinkarikapusqa. / Riqcharinaypaq / mana qullqiyuq, / wayra bolsillo, / pachan kantinapi / aqha ch'akimanta wañuspa. + +Los K'ana Wawakuna - Cusco (cuzco) Mp3 + +Qhichwa simi icha Runasimi ñisqaqa Urin Awya Yalapi rimasqan rimaymi. Tawantinsuyup siminsi karqan. Kunanqa yaqa 14.000.000 runam kay simita rimanku, Piruwpi, Buliwyapi, Arhintinapi, Ikwadurpi, Chilipi, Kulumbyapi kaytaqa riman. Lliw Awya Yala rimaykunamanta astawan rimaqniyuqmi. Qhichwa sutita churarqa runasimiman Fray Domingo de Santo Tomás, ñawpaq qillqaq kay simimanta. + +Katiguriya:Wañusqa 22 ñiqin pachakwatapi kñ - Wikipidiya +Katiguriya:Wañusqa 22 ñiqin pachakwatapi kñ +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wañusqa 22 ñiqin pachakwatapi kñ. + +Kamarisqa 6 ñiqin pawqar waray killapi 1902 watapi (116 watayuq) +Kamachichisqa 6 ñiqin pawqar waray killapi 1902 watapi +Real Madrid Club de Fútbol nisqaqa huk ispañul piluta hayt'ay klubmi. +6 ñiqin pawqar waray killapi 1902 watapi kamarisqa karqan. +Club Real Madrid nisqamanta willaykuna ranuykunapas (inlish simipi) + +Tiyay: Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Puskanturpa rit'i urquñiq +Pumarinri icha Mitupunta (Nevado Pumarinri) nisqaqa Piruw llaqtapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi, Puskanturpa rit'i urquñiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.465 mitrum aswan hanaq. + +Chinapi Tibet Awtunumu Suyu nisqa. +Tibet Awtunumu Suyu nisqaqa Chunwa Runallaqta Republikap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Lhasa llaqtam. +1951 watakama kaypi Tibet qispi qhapaq suyu karqaptin, Chunwamanta awqaqkuna atirqan. Chaymanta Chunwaman kapuq suyunmi tukurqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Tibet Awtunumu Suyu. + +Katiguriya:Llaqta (Iqiptu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Iqiptu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Iqiptu). +"Llaqta (Iqiptu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu inti yaykuy +Tikraynin inti yaykuy Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Asankaru +Asankaru distritu (kastilla simipi: Distrito de Azángaro) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi, huk distritumm. Uma llaqtanqa Asankaru llaqtam. +Asankaru distritu kamasqa wata 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi. +2000 watapiqa Asankarupi hamawt'akuna iskay chunka yachay wasipi irqikunata iskay simipi yachachiranku. [2] + +Uma llaqta Alqa +Alqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Alca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Unyun pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Alqa llaqtam. +Mayukuna: Qutawasi mayu - Warqaya mayu +Chawpi yachay wasikuna: C.N. Casimiro Peralta Nº 40531. +Distritu (Unyun pruwinsya) + +Uma llaqta Chetumal +Quintana Roo suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Quintana Roo), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Chetumal llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quintana Roo suyu. + +Runa Simi: Pando suyu unanchan, Buliwya + +Recôncavo da Bahia Yachay Suntur (purtuyis simipi: Universidade Federal do Recôncavo da Bahia) nisqaqa Brasil mama llaqtapi huk yachay sunturmi. + +Tawa Inti Suyu + +kausachiwasqanchis rayku, utaq wañuchiwasqanchis rayku. + +Runa Simi: Kigali + +Punku p'anqa: Yachay tarpuy + +10 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (10.01., 10-I, 10ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka kaq (10ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 355 p'unchaw (wakllanwatapi 356 p'unchaw) kanayuq. + +Chupasapa chawkatu (Mimus longicaudatus) nisqaqa Piruwpa qunti yunkanpi kawsaq chawkatu pisqum. Huk pisqukunap takinankunatam qatichikun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chupasapa chawkatu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chupasapa chawkatu + +Taripay amachaq, Willay kamayuq, musikuq, pulitiku +Luigi Einaudi sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin pawqar waray killapi 1874 watapi paqarisqa Carrú llaqtapi - † 30 ñiqin kantaray killapi 1961 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq willay kamayuq wan pulitikumi, kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luigi Einaudi. +Carrú llaqtapi paqarisqa + +Hatun rup'u [1] (Malva alcea) nisqaqa huk hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Malva. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Malva + +Uma llaqta El Triunfo +El Triunfo kiti (kastilla simipi: Cantón El Triunfo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa El Triunfo llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: El Triunfo kiti + +Baghdati ( km² - runakuna); +Sachkhere ( km² - runakuna); +Tqibuli ( km² - runakuna); +Chiatura ( km² - runakuna); +Tsqaltubo ( km² - runakuna); +Khoni ( km² - runakuna). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Imereti suyu. + +Raqta nisqaqa (Kuska ch'iqtan siq'i nisqapas, QSHKS qillqaypi: Kuska ch'eqtan seq'e, kastilla simi: diámetro) huk p'allta muyup lliwmanta aswan suni chimpaq siwk siq'inmi, muyup chawpinninta puriq, iskay illwa hina sunim. + +Willkawaman nisqaqa (kastilla simipi: Vilcashuamán / Vilcas Huamán) huk piruwanu llaqtam, mawk'a llaqtapas, Ayakuchu suyupi, Willkawaman pruwinsyap uma llaqtanmi. . +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Willkawaman. +Llaqta (Willkawaman pruwinsya) +Mawk'a llaqta (Ayakuchu suyu) +Karu puriy (Ayakuchu suyu) + +Chinkirma (Tsinkirma),[1] Puraki[2] icha Ankilla (Electrophorus electricus) nisqaqa ancha suni challwam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq. + +Ama Awaruna icha Awahun nisqa runakunawan pantaychu. +Awa icha Kwaiker nisqakunaqa uralan kunti Kulumbyapi 20.000-chá runayuq, chincha Ikwadurpitaq 3.000-chá runayuq runa llaqtam, awapit simita rimaq. + +Tübingen Yachay Suntur (aliman simipi: Universität Tübingen) nisqaqa Alimanya mama llaqtapi huk yachay sunturmi, Tübingen llaqtapim. +Tübingen Yachay Suntur, 1477 watapi kamarisqa karqan. + +Tiyay: Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Madrigal distritu, Thapay distritu +Siprikina (kastilla simipi: Nevado Sepregina) nisqaqa Piruwpi, huk rit'i urqum Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Madrigal distritupi, Thapay distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400+ mitrum aswan hanaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Bulgarya). +"Taripay amachaq (Bulgarya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna t'iqsiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Cinisello Balsamo llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +21 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (21.11., 21-XI, 21ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 325 kaq (325ñ - wakllanwatapi 326ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 40 p'unchaw kanayuq. + +Runa Simi: Tabasco suyu + +Runa Simi: Sach'a Rumi + +Plurinational State of Bolivia, Estado Plurinacional de Bolivia, Buliwya Mamallaqta, Wuliwya Suyu, Tetã Volívia, Sucre, La Paz, Bolivian, Bolivien + +quwiki Huch'uy yachay wasi + +quwiki Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa + +11 Karu Llaqtamanta +04 - Qarqusqamasikunapaq + +21 p'unchaw kay Febrero killapi UNESCOmanta "Lengua Materna" ñisqa p'unchawta raymichanapaq. ! Kay atipanakupi qampis pukllanaykipaq waqyasqa kanki! + +Wankawillka suyupi rimaykuna - Wikipidiya +Wankawillka suyupi rimaykuna +1 Wankawilka suyu +2 Anqara pruwinsya +3 Aqupampa pruwinsya +4 Chuqlluqucha pruwinsya +5 Churkampa pruwinsya +6 Tayaqaqa pruwinsya +7 Wankawillka pruwinsya +8 Waytara pruwinsya +Wankawilka suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Anqara pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Aqupampa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chuqlluqucha pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Churkampa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tayaqaqa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wankawillka pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Waytara pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +San Pawlu Lipis munisipyu kuntimanta rikusqa, lluq'imanta pañaman: Q'illu urqu, Nelly urqu, Q'umirqucha urqu Q'umirquchawan +Tiyay P'utuqsi suyu, Urin Lipis pruwinsya, San Pawlu Lipis munisipyu, Hatun Qitina kantun +Q'illu urqu (Cerro Amarillo) nisqaqa Buliwyapi, Antikunapi, huk urqum, Buliwyap Kunti Wallanpi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.211 mitrum aswan hanaq. +Sapaliri (5.653 m), saywapi: Arhintina - Buliwya - Chili; Buliwyapi: Hatun Qitina kantun +Suniqira (5.899 m), Buliwya, saywapi: Chinchay Lipis pruwinsya - Urin Lipis pruwinsya +Tinti (5.849 m), saywapi: Buliwya - Arhintina; Buliwyapi: Hatun Qitina kantun + +Katiguriya:Pulitika rakiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitika rakiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +► Hukllachasqa Amirika Suyukunap suyun‎ (40 K, 50 P) +Pulitika rakiy (Mama llaqta) +Allpamanta yachaykuna (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kallawaya (pisqu). +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kallawaya (pisqu) + +• Tinkurachina siwikuna Bern +Aswan hatun llaqta Zürich +Runa llaqtap sutin Suizo, -a +Suwisa icha Suysa (Aliman simipi Schweiz, ransis simipi Suisse, Italya simipi Svizzera, Riturumanu simipi Svizra) Iwrupapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Bern llaqtam. Suwisapiqa 7.476.200 runakunam kawsachkanku (2005). Hanaq kay 41.285 km². +6 Suwisa llaqtapi paqarisqa +Urqukuna: Alpikuna +Suwisa mama llaqtapiqa runakuna aliman simitam, phransis simitam, italya simitam riturumanu simitampas rimanku. +Llaqtakuna (Suwisa) +' Llaqta Runakuna Kantun (Kanton) +Suwisa llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Tikraynin phuyusqa Kastillanu simipi: + +Tuwa nisqaqa huk hatun lata phukuna waqachinam. + +Þingvallavatn nisqaqa (islandya simipi, Þ = inlish simipi th hinam) nisqaqa Islandyapi huk qucham. + +7 chaniyuq tikraykuna samay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"Ramsar k'iti (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sarayaku distritu (kastilla simipi: Distrito de Sarayacu) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Ukayali pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Dos de Mayo llaqtam. + +Roubaix (ransis simipi) icha Robaais (nirlandis simipi) llaqtaqa Hauts-de-France riqyunpi, Ransiya mama llaqtapi, kan. Roubaix llaqtapiqa 95.866 runakunam kawsachkanku (2013 watapi) + +T'upu nisqapas T'ipki, T'ipana nisqakunamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Riqsinkchik mawk'a, ispañap (icha huk mama llaqtap) tupunkuna, allin kaq SI tupuy nisqakunatapas. + +José Gutiérrez Guerra sutiyuqqa (1869 paqarisqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi, 1929 wañusqa Antofagasta llaqtapi, Chilipi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (15 ñiqin chakra yapuy killapi 1917 watapi - 12 ñiqin anta situwa killapi 1920 watapi). + +Ukumari Wawqi (inlish simipi: Brother Bear, kastilla simipi: Hermano oso, Tierra de osos) nisqaqa 2003 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Aaron Blaise, Robert Walkermi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +www.ebta.casqa + +Clarice Lispector Brasil mama llaqtayuq qillqaq + +Day 2: Inca Trail (Llaqtapata - Llulluchapampa) + +hn - Huñusqa Nasyunkuna + +Quechua: tiyana (qu), chukuna + +Ika Ikuna ( @ika.berbichashvili ) + +quwiki Mit'a yachay + +quwiki Katiguriya:Kiwicha yura rikch'aq ayllu + +Tags: aycha, puma, runakuna, wiwakuna +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +Uma llaqta Muhu +Muhu pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Muhu jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Moho) Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Muhu llaqtam. +Quchakuna: Chupaquta - Titiqaqa qucha +Mayukuna: Qunima mayu - Waraya mayu + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Utah) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Utah) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Utah). +"Allpamanta yachaykuna (Utah)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Jama +Jama kiti (kastilla simipi: Cantón Jama) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Jama llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Jama kiti + +Wakupa[1] (genus Cichla, kastilla simipi Tucunaré) nisqakunaqa huk challwakunam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsaq, runap mikhusqan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wakupa + +Turpiña [1], ujujuy [2] icha suk'a (Fulica gigantea) nisqaqa Urin Awya Yalapi (Arhintina, Buliwya, Chili, Piruw) kawsaq pisqum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Turpiña + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Turkiya). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Turkiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Llaqta (Satipu pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Satipu pruwinsya) +"Llaqta (Satipu pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chiwayru icha Siwayru (genus Dasyprocta) nisqakunaqa Uralan Awya Yalapi, Antikunapi kawsaq khankiqkunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiwayru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chiwayru + +Chiksuyumanta ayqichisqa kachkaq aliman runakuna, 1945 watapi. +Ayqichiy nisqaqa huk llaqtapi kawsaq runakunap chay puystumanta, wasinmanta munaylla mana munaylla karuman wantuchiymi, kamachiqkuna chay runakunap tiyayninta manaña munaptinmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Namiwya). +"Pulitiku (Namiwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yana khuyaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yana khuyaq + +Siwya (kastilla simipi: Sivia) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Ayakuchu suyupi, Wanta pruwinsyapi, Siwya distritup uma llaqtanmi. +Mayukuna: Piene mayu / Apurimaq mayu + +Tiyay Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Qinti distritu; Hunin suyu, Shawsha pruwinsya, Kanchayllu distritu +Wallakuna Paryaqaqa walla, Antikuna +Qullqip'ukru icha Pachanqutu (Nevado Collquepucro / Pachancoto) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Paryaqaqa wallapi, huk rit'i urqum, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Qinti distritupi, Hunin suyupipas, Shawsha pruwinsyapi, Kanchayllu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.650 mitrum aswan hanaq. + +Wawakunap hatun p'unchawnin. +Hatun p'unchaw icha Phista nisqapiqa runakuna huñunakuspa kusikuspa pukllaspa mikhuspa upyaspa takispa tususpa quchukunmi, wata hunt'ay, kasarakuy, huk raymiraykum. + +Elvis Presley Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq takiq + +hunt'achisqa + +Ch'uya Qillqa - Dyuspa Simin Qillqa +Tukuy Ch'uya Qillqa, Ayakuchu Chanka runasimipi (PDF, 26 MB). +Tukuy Ch'uya Qillqa, Wallaqa rimaypi. +Katisismu, Santa Misa, Qusqu llaqtapi qillqasqa. + +Runa Simi: Takana waqachina + +Biblia yachachisqanmanta: Ñawpa kaq k'uychi - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +Jallp'a ch'akiptinqa, Noé familiawan arcamanta lluqsispa musuq kawsayta qallarirqanku. Diosninchikqa paykunata t'inkachkaspa nirqa: ‘Miraychik, achkhayaychiktaq, kay pachamantaq junt'aychik', nisqa. +Diosninchik nirqa: ‘Manaña runasta, nitaq animalestapis juktawan yakuwan chinkachisaqchu. K'uychita churani phuyupi. K'uychi phuyupi rikhuriptin, chay pacha yuyarisaq juk tratota qamkunawan ruwasqayta, jinallataq animaleswanpis', nispa. + +Runa Simi: Markuspa qillqasqan + +Aswan hatun llaqta Blantyre +Malawi llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Malawipiqa 12.884.000 runakunam kawsachkanku. +Uma llaqtanqa Lilunwi llaqtam, 2003 watapi 597.619 runayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Malawi. + +Bielsko-Biała nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Bielsko-Biała llaqtapiqa 173.462 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bielsko-Biała. + +Katiguriya:Maine suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maine suyu. +"Maine suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Pulitiku (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitiku (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Mishiku). +"Pulitiku (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Quripata +Quripata munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Coripata) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Chinchay Yunka pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Quripata llaqtam (2.205 llaqtayuq, 2001 watapi). + +Katiguriya:Yachay suntur (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Yachay suntur (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yachay suntur (Mama llaqta). +► Yachay suntur (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (5 P) + +Qunchupata (kastilla qillqaypi Conchupata) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Chikla distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.275 mitrum aswan hanaq. + +3 chaniyuq tikraykuna milla kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Asqupi pruwinsya - Wikipidiya +Asqupi pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Ascope) nisqaqa Qispi kay suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Asqupi llaqtam. + +Willay kay Simi Kamachiq tapunakuna winasqamanta chaymanta yanapakuykunamanta hapirinalla Oxford Yuyayk'anchakuna kitipi hunt'a hina kutichiypaq mana kankuchu. Sichus huk tapuna huk Oxford Yuyayk'anchakuna rurumanta utaq qillqachakunmanta utaq huk tapuna huk kay yuyayk'ancha yaykunakunaykumanta tiyanki, watukuy kay Yanapay rapikuna(willay: kay winasqa Inglés simipi). +Sichus kay web kitita oxforddictionaries.com ("kay Web kiti") kaqpi ruwachkan, kay Kamachinakunawan chaymanta Ukhupi llamk'aykuna chaymanta Kamachina Willay ari ñinki chayta lliw willayta harkasqa kamachinakunata siqichanku, Oxford University Press kaqpa derechosnin wakin ruwaqpa paqarisqa ruwanata ruwaypaq chaymanta allinlla ruwayta kitipaq. Sichus kay qillqa willakuqta wak simipi munanki, nuqaykuwan tinkiy. +Wakin comportamiento wak huñuqmasikunaman utaq watukuqkunaman Web kitipi (chaymanta sullk'a dominiokunayuq) chayta atiy millp'u utaq saqra hina iñisqa atikunku. +Mana chiqa utaq k'arallichisqa simita ruway (mana winasqa yachaywasipa rimayninmanta kay simiwan kanchu). +Phiñachiynin ("ruwaypaq huk k'arallichisqa utaq mana allin tinkisqa willanata turiyaypaq wakin runaman utaq phiñachiypaq wakin runaman kaykunamanta"). +Imakuna mana kamachiyniyuq, kamaykuy, qhatiriy, p'akinchay, map'achay, vulgar, obsceno, map'achasqa, p'akinchasqa, qhatirichisqa, nisqa winasqawan utaq rikchasqa willanakuna utaq yupaykuna sexual ruwanakunapaq (yapasqa ichaqa mana tukusqa sexual k'iña utaq kamaykusqa simipaq wak runapaq utaq huñupaq), yaykurpasqa sallapa wak runakunaman utaq chiqniypaq. +Qamta tapuyku kay runapa kayniykipi mana kankichu. It is the Oxford Yuyayk'achakuna kamachinata kay huñuqmasikunata sapa runapaq kikin sutinkuwan, qillqakunapaq yupayninmanta chaymanta ch'uya ruwanapaq. +Aswan riqsisqa kaypi pachata +Ukhupi llamk'aykuna + +Kawsay allpa wañuy yaku. + +Runa Simi: Qillqanancha kamay + +Lima Llaqta + +kay pacha hina kasqan rayku. + +451 _ _ ‎‡a Concepción pruwinsya‏ + +Bulivya Mamallaqta (quechua) +Wuliwya Suyu (aimara) + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Pedro Domingo Murillo pruwinsya, Pallqa munisipyu, Quhuni kantun; Urin Yunka pruwinsya, Irupana munisipyu, Lampati kantun +Walla Qhapaq Walla, Buliwyap Antikunan +Illimani nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Qhapaq Wallapi huk urqum, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Pallqa munisipyupi, Quhuni kantunpi, Urin Yunka pruwinsyapipas, Irupana munisipyupi, Lampati kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 6.462 mitrum aswan hanaq. + +Paqarisqa USA, 30 ñiqin kantaray killapi 1885 watapi, +Wañusqa Italya, 1 ñiqin ayamarq'a killapi 1972 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: The Cantos +Ezra Weston Loomis Pound sutiyuqqa (* 30 ñiqin kantaray killapi 1885 Hailey llaqtapi, Idaho suyupi paqarisqa - 1 Ayamrq'a killa 1972 Venezia llaqtapi wañusqa), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Cantos nisqa kawsay rikch'anmi karqan. + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Wanuku suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Wanuku suyu) +"Mawk'a llaqta (Wanuku suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Antawaylla pruwinsya - Wikipidiya +Suntur mawk'a llaqta, Paqucha distritu, Antawaylla pruwinsya +Uma llaqta Antawaylla +Antawaylla llaqta, pruwinsyap uma llaqtan +Antawaylla (aymara simipi: Antawaylla jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Andahuaylas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Apurimaq suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Antawaylla llaqtam. +Quchakuna: Antaqucha - Paqucha - Qillqaqucha - Runku qucha - Suytuqucha - Wachuqucha - Wankaqucha (Huancajocha) +Waywaka (mawk'a llaqta) +Pruwinsya (Apurimaq suyu) + +Kawllaykunaqa ñutqup limbiku llikanpim paqarin. +Kawllay, Llakusi icha Sintimintu nisqaqa runap icha uywap allin icha mana allin kachkayninmi, ñutqup limbiku llikanpi paqariq. Ahinataq: +huk runaman, uywaman kawllaykunaqa kaymi: + +2 chaniyuq tikraykuna chaku kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Muriti (Mauritia) nisqaqa huk Uralan Awya Yalapi kawsaq yuram. + +Uma llaqta Sankarara +Sankarara distritu (kastilla simipi: Distrito de Sangarará ) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Aqumayu pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Sankarara llaqtam. +Distritu (Aqumayu pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi kapchiy (Alimanya). + +Aswan hatun llaqta Dakar +Sinigal llaqtaqa Afrikapi huk mama llaqtam. + +Uma llaqta Pawqarpampa +Amarilis distritu (kastilla simipi: Distrito de Amarilis) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, Wanuku pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pawqarpampa llaqtam. + +Wach'i raya, kichwapi Wachi raya (Plesiotrygon iwamae)[1] nisqaqa huk rayam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunap ukhunpi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wach'i raya. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wach'i raya + +Consuelo qucha (kastilla simipi: Laguna Consuelo) nisqaqa Pantanal susyupi huk qucham, Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inlisya (Turkiya). +"Inlisya (Turkiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Teotiwakan nisqaqa (nawa simipi: Teōtīhuahcān "Apu tukuna pampa", kastilla simipi: Teotihuacán) Mishiku mamallaqtapi huk mawk'a llaqtam. 1986 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kartulsuyu. + +Unidad Gerencial Allichapaykunamantaqa, paykuna kanku hoq t'aqa, +Qhawapayay, ruwaykunata, allichanapaq, wiñachinapaq, hoqmanta llank'achinapaq, utaq hoq rantinta churapunapaq, estadoq yachaywasi perqaykunata. +Hunt'asqa sutikuna yachaywasikunamanta, hinallataq hayk'a qolqe sapankapaq chayamun, programa 2015 watapi – Resolución Ministerial N° 183-2015-MINEDU +Chaymi hoq qhelqa mayt'u ruwasqa imaynatachus inspección ocular nisqapi qhawakuran. Chaypi qhawarikunan hunt'asqa imakunachus allichana kashan sapanka estadoq yachaywasikunapi maypichus warmasnchiskuna yachapakushanku. Imakunatachus kay qhawariypi rikukunqa, chayman hina yachakunqa imakunatachus ruwana kanqa chayta. Chaymantaqa hoq qhelqa mayt'u lloqsimunqa hoq informe técnico nisqa, lluy yuyaykunayoq, hunt'asqa ñut'u ruwanankuna, hayk'aqolqepaqmi kanqa ima. Chaykunataq rakikunqa pikunachus llank'ayta qhawarinqaku, ruwanqaku ima. +Hunt'asqa sutikuna yachaywasikunamanta, mayqenkunachus Expediente de Acondicionamiento nisqawan yupasqa kashanku. +3.Puesta a Punto nisqa Allichapay.- Kay llank'ayman haykunku Instituciones Educativas Emblemáticas nisqakuna. Chaykunapaqqa ruwakunan aswan allin yachaywasi perqay kay t'aqakunapi: +Perqakuna, wasichakuykuna, hawakuna, pampakuna, pichapaykuna utaq allpa hich'amuykuna; chaykunamanta allichapay. +Perqa t'oqokuna, punkukuna, fierro aldabakuna, k'ullumanta imaymanakuna; allichapay. Allichapay utaq rantin churapuy: unuq purinankunamanta, corrienteq purinanmanta. T'ikachakuna qarpay, kuru fumigay ima. +Hunt'asqa sutikuna Expediente Puesta a Punto nisqawan pikunan kashan. +As allin llank'aqkunata yachaqkunata, mashkhamunayki, llank'aykuna ruwanankupaq. +Allinta ajllay, mayqen llank'aqkunachus allin kanku hinallataq imakunawanchus llank'akunqa chaykunatapas. +Allinta qhawarinayki, pichus llank'anqa, paymi rimarinan imakunawanmi llank'anqa chayta. Hunt'asqata. Hayk'atan llank'asqanmanta mañakunqa, boletacyuqchus icha Recibo por Honorarios nisqayuqchu. +– RDE Nº 094-2017 Hoqniraqman tukuchiy Instrumento técnico nisqata, 2017 watapi, yachaywasikuna allichapaypi, chaninchasqa Resolución Directoral Ejecutiva Nº 021-2017-MINEDU/VMGI-PRONIED'wan. Yapayuspa Anexo N° 5 "Allichapay ruwaykuna, pisiyachinapaq chhiri, qasakunaq ruwasqanwan yachaywasikunapi. Kay resolucionpi kaqkuna. +– RDE Nº 050-2017 Chaninchay Instrumento técnico nisqata allichay llank'aykuna ruwaykunapi, hinallataq tiyanahamp'arakuna yachaywasikunapi. Maykunapichus parakuna rayku, emergenciapi hina declarasqa kashan 2017 wata pachapi. Decreto de Urgencia Nº 004-2017'q sonqonta. +– RDE N° 021-2017 Chaninchay Instrumento técnico allichay llank'aykuna ruwaykunapi, hinallataq tiyanahamp'arakuna yachaywasikunapi 2017 watapaq. +-RM N° 075-2016-MINEDU T'aqa I – Huntás qa yachaywasiq sutinkuna mayqenkunachus "Allichay llank'aykuna ruwaykunapi, hinallataq tiyanahamp'arakuna yachaywasikunapi llank'ay 2016'pi kashanku" +– RM N° 593-2014-MINEDU: Norma Técnica nisqa "Allichapay yachaywasikunata sapa watan llank'aymanta" chaninta ruwakunanpaq. +– RM N° 022-2015-MINEDU: Norma Técnica nisqa: Kamachikuykuna, "Allichay llank'aykuna ruwaykunapi, hinallataq tiyanahamp'arakuna yachaywasikunapi llank'ay 2015" ruwakunanpaq. +Aylluypi mana, yachaq runakuna kanchu, chay Allichapay programa llank'aykunata ruwananpaq. ¿Atinkumanchu llank'aykuna ruwayta, taytamamakunalla utaq aficionado hinalla ruwaqkuna, imaraykuchus hoq llaqtakunamanta apamuyqa nishu sinchi qolqepaqmi? +Arí. Chhaynapi rikukuspaqa, llank'aykunataqa taytamamakuna ruwayta atinkumanmi, utaq pikunachus chhayna llank'aykunata sapakutillan ruwanku. +Ichaqa aswan allin chay chay llank'aykuna aparikunanpaqqa, yachaqpunin ruwanman, ch'ilata ruwananpaq. +Arí. Chay Ficha Tecnica'n qhelqa mayt'u, maypichus nishan ima llank'aykunan ruwakunqa. Ficha Técnica qhawarichiy, chaninchachiy UGEL especialistawanqa aswan allinmi. Chaypi qhawarikunqa mayqen llank'aykunan ruwakunqa ñawpaqta. Chaninchay, qhelqay Ficha Técnica nisqata ima. +Manan.chay qolqeqa yachaywasikuna allichapanallapaqmi. +¿Llank'achiymanchu, qolqe qomuwasqankuta, sapaq t'aqakunapi mayqenkunachus mana Norma técnica nisqapi kashanku? +Arí ,atikunmanmi. Llank'aqkunaqa kankumanmi,yachaywasi taytamamakuna, utaq hoqkunapas . +Arí . Allichapay ruwakullanmanmi,ima raykuchus,chayqa llank'achikusqanman hina.Garantía nisqaqa hayk'a watan ch'ila perqa sayananmanta. +Yachaywasikuna Allichapay Programa nisqa, llank'aymanta +Arí. Nishu chhiri kaqtinqa, hinaspan q'ñi kananpaqqa ruwakunmanmi. +Manan.Chayqamosoq ruwaychá kanman. +Hisp'ana wasi sapa kutin mukirakapun, mana caja de registro nisqakunaq kasqan rayku mana pashkapuyta atiykuchu. Ruwachiykumanchu chaykunata? +Arí. Chayta ruwaspa, allin mana qhelle ima hisp'ana wasi kanqa chayqa. Ruwakunmanmi. Yachay wasiq allpan ujupi kashan chayqa. +Manan, chhayna llank'aykunaqa mana kamachisqachu. +Yachaywasiypa perqankuna k'ullumanta awasqa, nórdex nisqa chaqllawan (cartón prensado nisqa), chaymi q'ala thantarakapushan ruphay, chhiri wayrakunawan, llaqtaypi. ¿Churaymanchu chaypa rantinta hoq aswan ch'ila k'ullukunawan machihembrado, madera contrplacada nisqakunawan hina? +Arí. Ch'ila yachaywasi sayananpaqqa ruwakunmanmi. +Perqa t'oqokuna, punkukuna ima allichapay. +Yachaywasiypi, hoqchalla k'anchaq (suk'a pachataqa nishu laqha,manaña rikukunchu)¿Yapaymanchu astawan k'anchaqkunata? +Arí,warmakunaq allinta rikunankupaqqa atikunmanmi.Allichapay, rantintachurapuy tiyana hamp'ara kunamanta. +Sinchithantaña, mana llank'ay atiq kashan chayqa atikunmanmi, hoq mosoqkunarantiy. +Manan. Allin pinturakunawanmi ruwakunan, ashkha wata llank'ananpaq. +Latéx nisqa, hinallataq esmalte nisqawanpas ruwakunmanmi.Mayqenchus aswan allin kanman, anchay wan. Aswan ashkha pacha kanman hinallataq mana sasa mayllinapaq kanman. +Manan.Allichapay comité nisqa, hoq p'unchayta churaman, hawakuna llimphinanpaqqa.Ichaqa hoq nisqata, llapanta ruwakunan. Manachus qolqe aypanchullapan ruwanapaq. Yachaywasikunatapuniraq ruwakunan. +Aswan allin allichapaykuna ruwa kunanpaq, hunt'asqata kamachikuykunata qatipana. +Wasichay Sistema nisqa haykunamanta rimaspa ima. +Ñit'inayki wichay paña k'uchupi, pantalla ujupi. Utaq sutiykiq pañan k'uchuchapi. Maypichus código nisqa yupay, yachaywasiykimanta kashan. + +Hatun llaqtakunapi +Sallqa yachay wasikunapi + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 121.3 km (75.4 mi) south-west + +Tukuy sapsipaq hallch'akuna - Wikibooks +Tukuy sapsipaq hallch'akuna +Wikibookspa tukuy hallch'ankunamanta ch'allisqa rikuy. Rikuyniykitaqa k'ullkuchaytam atinki hallch'a layata, ruraqpa sutinta (uchuy icha hatun sanampakunata musyaq) icha chayachisqa p'anqata (uchuy icha hatun sanampakunata musyaq) akllaspa. +04:01 21 ukt 2018 Global rename script (rimanakuy) sutiyuqqa hukchan 😀 nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Hosiryuhosi nisqa sutiman (revert) +03:15 21 ukt 2018 Global rename script (rimanakuy) sutiyuqqa hukchan Hosiryuhosi nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) 😀 nisqa sutiman (per request) +02:26 12 ukt 2018 Mys 721tx (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Steven Tiffany nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Steef389 nisqa sutiman (Revert request on zh wikipedia, typo in username) +02:10 12 ukt 2018 Mys 721tx (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Steef389 nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Steven Tiffany nisqa sutiman (Per request on zh wikipedia) +12:18 12 phi 2018 Global rename script (rimanakuy) sutiyuqqa hukchan Etienfr nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Limotecariu nisqa sutiman (Per :m:SRUC) +11:36 26 awr 2017 Global rename script (rimanakuy) sutiyuqqa hukchan ^demon nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) 😂 nisqa sutiman (per request) +21:21 17 sit 2016 Global rename script (rimanakuy) sutiyuqqa hukchan Wpedzich nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Wojciech Pędzich nisqa sutiman (Per :m:SRUC) +17:31 5 hun 2016 Global rename script (rimanakuy) sutiyuqqa hukchan Acee8 nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Nuevo Paso nisqa sutiman (Per :m:SRUC) +16:15 2 awu 2015 Global rename script (rimanakuy) sutiyuqqa hukchan Ebraminio nisqa ruraqpa sutinta Ebrahim nisqa sutiman (Per :m:SRUC) +00:27 17 awr 2015 Maintenance script (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Llull nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Llull~quwikibooks nisqa sutiman (SUL finalization) +00:27 17 awr 2015 Maintenance script (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Expophen nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Expophen~quwikibooks nisqa sutiman (SUL finalization) +00:27 17 awr 2015 Maintenance script (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Kanon6917 nisqa ruraqpa sutinta (1 rurasqan) Kanon6917~quwikibooks nisqa sutiman (SUL finalization) +00:27 17 awr 2015 Maintenance script (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Phennphe nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Phennphe~quwikibooks nisqa sutiman (SUL finalization) +00:27 17 awr 2015 Maintenance script (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Superman8 nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Superman8~quwikibooks nisqa sutiman (SUL finalization) +00:27 17 awr 2015 Maintenance script (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Woombata nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Woombata~quwikibooks nisqa sutiman (SUL finalization) +00:27 17 awr 2015 Maintenance script (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan WakkaGuide nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) WakkaGuide~quwikibooks nisqa sutiman (SUL finalization) +00:27 17 awr 2015 Maintenance script (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Tehut nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Tehut~quwikibooks nisqa sutiman (SUL finalization) +00:27 17 awr 2015 Maintenance script (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Yoni nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Yoni~quwikibooks nisqa sutiman (SUL finalization) +18:47 16 awr 2015 Legoktm (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +18:42 16 awr 2015 Maintenance script (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +05:32 19 phi 2015 Pathoschild (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa Ruraq:Pathoschild nisqa p'anqatam qullun (replaced with global user page) +21:02 9 dis 2014 Reedy (WMF) (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +01:31 1 mar 2014 Shanmugamp7 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +01:30 1 mar 2014 Savh (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +01:28 1 mar 2014 Rschen7754 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +01:21 1 mar 2014 Ajraddatz (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +20:16 17 may 2013 Wojciech Pędzich (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +20:15 17 may 2013 Shizhao (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +20:15 17 may 2013 Tegel (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +20:14 17 may 2013 QuiteUnusual (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +20:11 17 may 2013 Pundit (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +qu:Ulimpiku pukllaykuna 1992 + +Runa Simi: Uchuy chimpansi + +Runa Simi: Waman + +Paykuna wayllunku, (Paykuna wayllun) = Ellos aman. +Aylluykikuna kanchu? +5. Kunallan, osqaytan p'achakushani. +9. Ima pachakaman, rantina wasikuna kichasqa kanqaku? +20 Ñaupakqa asqa llank'anay karqa. +6. P'akikunmantaq chay k'espi punku. +7. Uywa kanchaqa map'an, sinchi qhellin karan. +12. Manan chay wasipi warmiy yachakunchu, astakapusaqkun. +21. Kay qhawana t'oqoq kespinmi p'akisqa kashian. +1. Kunanqa tutallamantan hatarini, mosoq q'omer p'achaytan churakuni. +3. Puñunataqa mast'arankicha k'iqlluman lloqsinanchispaq. +5. Oqhe warayniyta haywamuway p'acha waqaychanamanta, ch'ulluytapas. +kay chiri mit'apaq. +munani, qhasqoypi aswan allinta rikukunqa. +17. Jaku wasinchista sayk'usqan kashiani, samaytan munani. +4. Ari, llapanmi allin, qatanakunapas, sawnakunapas. +8. Kay p'unchaykunapin chajraita tarpusaq. +10. Ari, sinchi karun llaqtayqa. +22. Ananchayki, willasaq chayta paykunaman. +4. Sumaqmi llapallan kashiasqa, kay saralawapas. +9. Osqhaylla hamunki chaupi p'unchayta munasqayki t'imputa mikunaykipaq. +15. Manan wawaykunamanqa misk'iqa mallinchu chaymi boillota ruashiani. +13. Qosaymi wañun. +4. Manan uqu k'awaqa raurayta atinchu. +9. Q'osñin ñawiykunata k'arachiwashan. +22. Pampamanta joqariy chay musk'ata urmaruwankichiqmi +1. Yau tayta valikusqayki, niway pusaq p'unchaukunaq sutinta. +2. Arí tayta, nispaqa nisqayki p'unchaukunaq sutinkunata: + +Sichus Bluetooth kawsarichisqan, chanta patachaq ñawpaq pachata kan, ichaqa mana dispositivuyki llamkanchu, dispositivuta ruwayta qichuchkan chaymanta kayta watiqmanta kuskachan. Kaypi imayna: Riy kayman Qallariy, qillqay Dispositivokuna, akllay Bluetooth, dispositivota akllay, akllay Dispositivota qichuy, chanta watiqmanta ruwayta kuskachachkan. +Chiqaqchay sichus Wi-Fi kawsarichisqan. + +Llunk'as (kashamarka rimaypi Llunkash),[1] Atyak (kichwapi),[2] Qallu taka,[3] Ch'uru kuru[4] icha Llawsa kuru[4] nispaqa wasichannaq, llat'an wiksachakikunatam (Gastropoda) ninchik, allpapi kawsaqkunata, ichaqa yakupi kawsaqkunatapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llunk'as. + +Aswan hatun llaqta Beograd +Runa llaqtap sutin Serbio, -a +Sirbya icha Sirbsuyu (Sirbya simipi Srbija) Iwrupapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Beograd llaqtam. +Llaqtakuna (Sirbya) + +"Morona Santiago marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kañun uma[1] icha Pintarillu nisqaqa, kichwapi: Pintadillo bagre[2] (Pseudoplatystoma tigrinum), Puma tsunkaru[1] nisqapas, huk hatun p'aspannaq challwam, ancha hatun bagrim, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunap ukhunpi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kañun uma. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kañun uma + +Yuqa nisqaqa (Sanskrit simipi योग yoga "t'inkinakuy, huñunakuy", yuga "yugu" nisqamanta) Indyamanta hamuq yachay wayllukuymi, Hinduwismup darshana nisqa suqtantin yachachiyninpa huk yachachiyninmi. Yogapiqa yuyaypaq kurkupaqpas yachayruraykunatam llamk'anku (Yama, Niyama, Asana, Pranayama, Pratyahara, Kriya, Miditasyun, Asitismu), kurkuta nunatapas qutuchanapaq, sunqu hunt'a yuyanapaq. +Patanjali sutiyuq runas Bhagavad Gita (Yoga Sutra) nisqa qillqasqanpi yogap yachay wayllukuyninmanta willaykun. Upanishad nisqa qillqakunapipas Yogamanta qillqasqas. + +Ulta rit'i urqu, chincha-antimanta rikusqa +Tiyakuynin Anqash suyu, Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu; Qarwa pruwinsya, Shilla distritu; +Ulta nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Asunsyun pruwinsyapi, Chakas distritupi, Qarwa pruwinsyapipas, Shilla distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.875 mitrum aswan hanaq. +chawpi: Waskaran; paña: P'urukiñwa, Ulta + +Uma llaqta Sevilla de Oro +Sevilla de Oro kiti (kastilla simipi: Cantón Sevilla de Oro) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Sevilla de Oro llaqtam. +Sevilla de Oro (llaqta) 774 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Sevilla de Oro kiti + +Yukuwan yuntanakusqa iskaynintin buwis, Qarawi (Carahue),Chili. +Yunta nisqaqa yuku nisqa q'iru chakakuqwan huñusqa, yuntanakusqa iskaynintin masintin buwismi, chakrapi t'akllata aysaspa yapunapaq. Yuntawanmi urqukunapi chakrakunata yapunku. Llumpay qaqa, waqta urqukunapiqa manam buwiskuna puriyta atinchu. Mana buwiskuna puriyta atiptinqa chaki t'akllallawanmi runakuna haytanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuku. + +Chimpansi (genus Pan) nisqakunaqa huk hatun k'usillukunam, Afrikapi kawsaq. Iskaynintin rikch'aqmi: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chimpansi. + +Katiguriya:Iñiy - Wikipidiya +Katiguriya:Iñiy +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iñiy. +"Iñiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Iñichiq wasi + +Katiguriya:Llaqta (Tarma pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Tarma pruwinsya) +"Llaqta (Tarma pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin k'akllay Kastillanu simipi: + +Allpapi kawsay tiyashkaka, 71 yupaytapash katikkunatapash rikushpaka, mana llakichina kashkatami nikun, chaymantami Ecuadorpi chaykuna tiyana, mana tiyanata rikuna kan. + +Runa Simi: K'iri + +keçua Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +Turri nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Pukaramanta siq'isqa. +Tilcara llaqtapi pukara, Arhintina (Inka) +Pukara icha Hark'apa nisqaqa maqanakuypaq ancha sinchichasqa hatunkaray wasim, wasikunam, llaqtam, awqaqkunayuq. + +Watikanu llaqta Mama llaqta +Llaqta taki: Inno e Marcia Pontificale (latin simipi) +• Tinkurachina siwikuna Watikanu llaqta +Aswan hatun llaqta Watikanu llaqta +Kamachiy Iñiyp qhapaq suyu +Mama llaqtap sikritariu +• BUH, llapan runap Ñiqi: -º +¹ Hatun llaqta-mama llqata. +Watikan llaqta nisqaqa huk ch'iñicha mama llaqtam, San Pidrup Inlisyanpi tiyaq Tayta Papap kamachisqan, Roma llaqtap huk rakinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Watikanu llaqta. + +Arhintina · Katiguriya: Arhintina ·Arhintinap wiñay kawsaynin · Punku p'anqa: Urin Awya Yala +Llaqtakuna: Arhintinap llaqtankuna: Buenos Aires - Córdoba - Rosario - Mar del Plata - Santa Fe - Formosa - La Banda - Olavarría +Allpa saywachi: Urqukuna: Aqunqhawaq - Yuyayyaku; Nina urqukuna: Mercedario - Ojos del Salado - Payun Matru - Pissis urqu: Lista:Arhintinapi urqukuna; Mayukuna: Pilkumayu; Quchakuna; Pataqunya +Mamallaqta parkikuna: +Mamallaqta: Arhintinap unanchan - Arhintinap wallqanqan - Arhintinap llaqta takin +Runa llaqtakuna: Qhichwa runa - Waraniyi +Simi kapchiy: Arhintina mama llaqtap qillqaqninkuna +Kapchiy: Arhintina mama llaqtap llimphiqninkuna: Mateo Martín López +Allpa llamk'ay: Suya - Sara - Papa - Allpa llamk'ay - Wiru yura rikch'aq ayllu +Arhintina mama llaqtap llimphiqninkuna: Mateo Martín López + +Josef Masopust sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1931 watapi paqarisqa Střimice llaqtapi (Chikusluwakya) - ) huk Chiksuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Josef Masopust. + +Disprosyu, Dy (musuq latin simipi: Dysprosium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +Free Orion ("Qispi Orion") nisqa widyu pukllay +Widyu pukllay (inlish simipi: video game) nisqaqa antañiqiqpi icha widyu kunsulapi pukllanapaq pukllaymi. + +Katiguriya:K'anas pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:K'anas pruwinsya +"K'anas pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Langnau im Emmental llaqtaqa Suysa mama llaqtapi huk llaqtacham, Bern suyupi. +Langnau llaqtachapiqa 9107 runakunam kawsachkanku (2014). + +Katiguriya:Laqu +"Laqu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Coclé pruwinsya saywitu (Panama) +Coclé pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Coclé), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Penomomém. 4 927 km2. +Distritukuna wan kurregimyentukuna (Coclé pruwinsya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Coclé pruwinsya. + +Tuktu nisqaqa muruyuq nisqa yurakunap mirana yawrim. +Tuktuqa pawqar kaptin, palamakunam tuktup ñupchunta suq'uq hamuspa sisata huk tuktumanta huktaq tuktuman apamunku, chaywanmi ruru raphipi kaq runtuchakunata sisachaspa. Huk muruyuq yurakunapiqa wayram sisata apaykun. Chaymantataq musuq murukunayuq rurukunam puquyta atinku. +Kayqa manam huklla tuktuchu, ichataq ch'antasqa tuktuntinmi. +Akilla raphi (Sepala), wayta raphi (Petala) nisqayuq kaq Ludwigia. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tuktu. + +Mana ch'uyanchasqa + +Paqarisqa Mishiku, Morelia +Julio Méndez Alemán sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1933 watapi paqarisqa Morelia llaqtapi - 11 ñiqin ayriway killapi 2012 watapi wañusqa Mishuku llaqtapi ) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Mishikuyuq. + +Aswan riqsisqa qillqasqan: La capilla del hombre +Oswaldo Guayasamín sutiyuq runaqa, (* 6 ñiqin anta situwa killapi 1919 watapi paqarisqa Kitu llaqtap, - † 10 ñiqin pawqar waray killapi 1999 watapi wañusqa Kitu llaqtapi), Ikwadur mama llaqtayuq llimphiq wan ch'iquqpas karqan. + +Los Angeles nisqa llaqtaqa, Californiapi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam, Pasiphiku mama quchap chalanpi. + +Salerno llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +www.tvtc.gov.sqa + +DAY 1 / CUZCO – LLAQTAPATA +DAY 2 / LLAQTAPATA – LLULLUCHAPAMPA + +400 0 _ ‎‡a Geoffrey Chaucer‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq harawi qillqaq‏ + +Runa Simi: Wakllanwata + +9 Tantakuykunaqa Bibliamanta yachakunapaj, kusikuyninchejta wiñachinapaj ima, chay kusiytaj Diosmanta jamun (Gál. 5:22, 23). Tantakuykunapi wajkunaman jampista rikuchiy chayri imaynatachus jampichikuyta yuyaychayqa mana allinchu, paykuna mañawajtinchejpis. Chayta ruwaspaqa wajkunaj kusiyninkuta chinkachisunman (Rom. 14:17). Imaynatachus jampichikuytaqa sapa uj ajllanan tiyan. Chantapis, ni maypi tukuy onqoykunapaj jampi kanchu. Sumaj doctorespis onqonku, machuyanku, wañunku ima. Chantapis, anchata phutikuspaqa mana kausayninchejta yapasunchu (Luc. 12:25). Chaywanpis, "sonqo kusisqa kayqa uj sumaj jampi" (Pro. 17:22). +15 Alejoqa killasta chayllapi yuyaspa anchata llakikorqa. Jehovata yupaychaytapis niña ñaupajman churayta aterqachu, ni puñuypis chayajñachu. Chay rantisqantaj nipuni wicharerqachu. Chayrayku waqaychasninta pierderqa, wasintapis vendenan karqa. Pay nin: "Llakiypi familiayta rikhuricherqani", nispa. Chaywanpis, imatachus yachakusqanmanta nin: "Satanaspa pachanpi atienekojqa sonqo pʼakisqa qhepakun", nispa (Pro. 11:28). Waqaychanchejpi, llankʼachinapaj qolqe churasqanchejpi chayri uj rato qolqeta japʼiyta yachasqanchejpi atienekoyqa Satanaspi atienekuy jina, "kay pachaj diosnenqa" pay kasqanrayku (2 Cor. 4:3, 4; 1 Tim. 6:17). Alejoqa chay kutimantapacha, sumaj willaykunata astawan willananpaj kapusqallanwanña kausakun. Kunantaj, familianwan kusisqa kanku, Jehovawantaj astawan masichakunku (Marcos 10:29, 30 leey). +18 Raúl nin: "Proverbios 13:12 versiculopi ‘imatapis suyasqa mana juntʼakusqanmanta' nisqanta, publicacionespi mayta ukhuncharqani. Ajinamanta astawan pacienciakunayta, llampʼu sonqo kanayta ima reparakorqani. Chantapis, Jehovaj makisninman churakunay karqa", nispa. Raulqa niña payllapichu yuyarqa. Astawanqa qotuchakuypi, willaypi ima wajkunata yanaparqa. Pisi tiemponmantaj, ashkha runasmanña Bibliamanta yachachisharqa, pikunachus sumajta ñauparisharqanku. Pay nin: "Wata khuskanninman jina, mana suyashajtillay ancianota sutichawarqanku. Willaypi kusiywan llankʼakusharqani, niña chaypeqa yuyasharqanichu", nispa (Salmo 37:3, 4 leey). +20 Satanasqa mayta kusikunman qan Jehovamanta karunchakojtiyki chayri familiayki. Mana jina kananpajtaj kallpachakuyta atinki (Pro. 22:3). Chayrayku, Jehovaman qayllaykuy, qayllallanpipunitaj kakuy. Bibliaqa ashkha cheqa sonqo runas, ajinata ruwasqankuta nin. Enocwan Noewanqa "Diospa munayninta" ruwarqanku (Gén. 5:22; 6:9). Moisespis "mana rikukoj Diosta rikushanmampis jina" kausarqa (Heb. 11:27). Jesustataj Tatan yanaparqa munaynintapuni ruwasqanrayku (Juan 8:29). Qanpis paykuna jina ruway. Kay yuyaychaytataj kasukuy: "Kusikullaychejpuni. Mana saykʼuspa, Diosmanta mañakullaychejpuni. Imapis kachun, Diosman graciasta qollaychejpuni" (1 Tes. 5:16-18). Chantá, ¡ni jaykʼaj Jehovamanta karunchakuychu! + +400 0 _ ‎‡a Zhao Ziyang‏ ‎‡c pulitiku wan Uma kamayuq‏ + +Runa Simi: Rapachu yura rikch'aq ayllu + +Latin simi (Lingua latina) nisqaqa romanukunap rimaynin karqan. Roma llaqtayuq atipaqkunaqa urin Iwrupapi, kunti Asiyapi, chinchay Afrikapipas mast'arqan, chaypi rimasqa simikunata anchuchispa. Chaymantataqmi musuq simikunam, romanu simi nisqa paqarirqan: Kastilla simi, Purtuyis simi, Fransis simi, Italya simi, Rumanya simi. Tukuy chay rimaykunataqa latin siq'i llumpawanmi qillqanku. +Yachaykunapiqa, Katuliku inlisyapipas chunka isqunniyuq pachakwatakamaraqmi chay simita llamk'achirqanku. Chay qhipaq latintaqa musuq latin simi ninchik. + +Rikch'aq ayllu +Khiki (Acari icha Acarina) nisqakunaqa ancha ch'iñicha pakchakunam, suquspa kawsachikuq: ancha achka atamkunam - ahinataq amakukuna, mata khikipas -, ichataq yura mikhuq, aycha mikhuqpas. 30.000-manta aswan rikch'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khiki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Khiki + +quwiki Santiago de Cuba pruwinsya + +Runa Simi: Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan + +Maypim willañiqita llamk'achinku +Mayqin wikikunapi willañiqita llamk'achinku +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 440 × 300 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 196 bytes) +Kay willañiqiqa kay uranpi yapa willasqakunapas Wikimedia Commons sutiyuq chawpi midya hallch'amantam ch'aqtasqa. Commons nisqapi ch'uyanchana p'anqaman +Runa Simi: P'utuqsi suyu unanchan, Buliwya +Saqillayqa huñikusqam kay atiqllata iskaychaypaq, mast'ariypaq icha wakinchaypaq kay saqillaypa phatankunakama: GNU Free Documentation License, musuqchasqa 1.2 icha ima qhipaqnin kaq musuqchasqapas Free Software Foundation nisqap uyaychasqan; mana "mana wakinchana rakinakuna", "ñawpaq qata p'anqa" icha "qhipaq qata p'anqa" nisqa qillqayuq. Saqillaypa iskaychasqanqa GNU Free Documentation License nisqa rakipi ch'aqtasqam.http://www.gnu.org/copyleft/fdl.htmlGFDLGNU Free Documentation Licensetruetrue +Kay willañiqiqa Creative Commons nisqap kay hinallataq rakinakuy 3.0 mana apasqa saqillayninwanmi saqillasqa. +rakinakuy – iskaychay, mast'ariy, maymanpas kachay kay rurasqata +Ruraqpa sutinta willay – Kay rurasqataqa ruraqninpa icha saqillaqninpa sut'ichasqan hina unanchanaykim (ichataq amapuni kay hinachu, pay q'imisunkiman icha rurayniykita q'iminman rikch'akunman). +P'unchaw/pacha nisqapi ñit'iy chaypacha willañiqi kachkasqata qhawanaykipaq. +100-manta aswan p'anqakunam kay willañiqiman t'inkimun. Kay qatiq sutisuyupiqa ñawpaqllam 100 t'inkikunata rikunki. Munaspaykiqa, hunt'a sutisuyuta qhaway. +Achuqalla llaqta +Altu llaqta +Antikuna pruwinsya +Arqi pruwinsya +Chinchay Yunka pruwinsya +Chuqichaka suyu +Chuqiyapu suyu +Florida pruwinsya +Franz Tamayo pruwinsya +Inkawi pruwinsya +Inkisiwi pruwinsya +Jaruma pruwinsya +José Ramón Loayza pruwinsya +Kimsantin llaqta +Lariqaqa pruwinsya +Manqu Qhapaq pruwinsya +Oropeza pruwinsya +P'utuqsi suyu +P'utuqsi urqu +Pakaqi pruwinsya +Puliwyap llaqta takin +Qarañawi pruwinsya +Qhuyaruna llaqta +Quchapampa suyu +Santa Krus llaqta +Sinru qillqa:Llaqta pusana rakiy (Buliwya) +Umasuyu pruwinsya +Urin Yunka pruwinsya +Warayu pruwinsya +Willka Chakana suyu +Kay wakin wikikunam willañiqitaqa llamk'achinku: +Chuqisaka jach'a suyu +Quchapampa jach'a suyu +Chuqiyapu jach'a suyu +Chayanta jisk'a suyu +Daniel Campos jisk'a suyu +Rafael Bustillo jisk'a suyu +Qhaway mayqin wikikunapim willañiqita llamk'achinku. +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Colonia rikuy. +Awya Yalapi kasqa kulunyakuna. +Kulunya nisqaqa huk karuq kaq mama llaqtap atisqan, kapuynin hina hap'isqa suyum, manañam qispichu kachkaq, warkukuq, manam kacharisqachu. +Kulunya pacha nisqapi Iwrupapi mama llaqtakuna - Ispaña, Purtugal, Inlatirra, Ransiya, Urasuyu, qhipaqtaq (chunka isqunniyuq kaq pachakwatap puchukayninpi) Alimanyapas, Italyapas - Afrikapi, Asyapi, Abya Yalapi, Awstralyapi, Usiyanyapi suyukunata, mama llaqtakunata kulunyacharqan, chaypi kawsaq indihina runakunata sarupaspa. +Abya Yalapi Kastilla Atiy nisqawan indihinakunap muchuyninmi qallarirqan. +Abya Yalapi mitma wiraquchakuna chunka pusaqniyuq kaq pachakwatap puchukayninpi (Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Inlatirramanta), chunka isqunniyuq kaq pachakwatapi (Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuypi: Ispañamanta, Purtugalmanta) qispikurqan, indihinakunata qhipaqmanraq sarupaspa. Asyapi, Afrikapi kaq runa llaqtakuna iskay chunka kaq pachakwatallapi, Iskay ñiqin pachantin maqanakuypa qhipanpi qispikurqan. Chay mama llaqtakunaqa kunanraqmi musikunwan Iwrupa mama llaqtakunamanta, Hukllachasqa Amirika Suyukunamanta wachuriq kachkanraqmi. Chaytaqa musuq kulunya pachatam ninchik. +Kunan pachaqa Tiksimuyupi pisillaraqmi kulunyakuna: +Hukllachasqa Qhapaq Suyuman kapuq: Malwinakuna, hukkunapas +Hukllachasqa Amirika Suyukunaman kapuq: Guam, Anti Samuwa, Burinkin, hukkunapas +Ispañap, Purtugalpa kulunyankunaqa manañam kachkanchu. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:50, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Colonia suyu saywitu (Uruwayi) +Colonia suyu (kastilla simipi: Departamento de Colonia), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Colonia del Sacramentomi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Colonia suyu. + +Coro (kastilla simipi: Santa Ana de Coro) nisqaqa Winisuylapi huk hatun llaqtam. Falcón suyu wan Miranda munisipyu uma llaqtapmi. ? km² 11° 24' 33 N 69° 41' 02 O +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Coro (Winisuyla). + +Hallka k'iti kanchar 39 km² (llaqta) +Athina (grigu simipi: Αθήνα) llaqtaqa Grisya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Llaqta (Grisya) + +Mama llaqta Litunya +Riga llaqtaqa Litunya mama llaqtap uma llaqtanmi. Riga llaqtapiqa 727.578 runakunam kawsachkanku (2006). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Riga. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Borussia Dortmund) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Borussia Dortmund) +"Piluta hayt'aq (Borussia Dortmund)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Úrsula Hilaria Celia Caridad Cruz Alfonso, Celia Cruz sutiyuq runaqa, (* 21 ñiqin kantaray killapi 1925 watapi paqarisqa La Habana llaqtapi - † 16 ñiqin anta situwa killapi 2003 watapi wañusqa Fort Lee llaqtapi New Jersey suyupi) huk Kuba mama llaqtayuq takiqmi kastilla simillapim qarqan. + +Katiguriya:Waysallpu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Waysallpu yura rikch'aq ayllu +Waysallpu yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Rosaceae). +"Waysallpu yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay: Piruwpi: Amarumayu suyu, Kunturkanki pruwinsya, El Cenepa distritu +Purimuq mayukuna: Kumayna mayu, Numpatkaim mayu +Sinipa mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Cenepa) Piruwpi huk mayum, Amarumayu suyupi, Kunturkanki pruwinsyapi, El Cenepa distritupi. Marañun mayuman purin. + +Paqarisqa 11 ñiqin aymuray killapi 1967 watapiwatapi (51 watayuq) +Alberto García Aspe Mena sutiyq runaqa, (* 11 ñiqin aymuray killapi 1967 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi - ), huk Mishiku mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alberto García Aspe. +Piluta hayt'aq (Mishiku) +Piluta hayt'aq (Necaxa) + +Mink'a, Curgos llaqtapi, Sánchez Carrión pruwinsya, Qispi kay suyu, Piruw +Mink'a icha Minka nisqaqa ima huk runakunapaq yanapaymi. +Mink'ataqa ayllu llaqtanchikkunapi sapsi ruranakunapim ruranchik, ahinataq ñanchaypi, sapsi wasichaypi, sapsi chakrakunapim kuskalla llamk'aspa. Kay hinam, Tawantinsuyupi hinam ñawpa pachamantañam ayninakuq kanchik. + +Katiguriya:Mama llaqta (Awya Yala) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta (Awya Yala) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta (Awya Yala). +► Hukllachasqa Amirika Suyukuna‎ (9 K, 7 P) +"Mama llaqta (Awya Yala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Luigi Aloisio Galvani (Latin: Aloysius Galvani) sutiyuq runaqa (9 ñiqin tarpuy killapi 1737 watapi paqarisqa Bologna llaqtapi - 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1798 watapi wañusqa Bologna llaqtapi) huk Italya mama llaqtap Hampikamayuq wan pachaykamay yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luigi Galvani. +Bologna llaqtapi paqarisqa + +San Pidru Tikina (kastilla simipi: San Pedro de Tiquina) nisqaqa huk buliwyanu llaqtam, Titiqaqa quchap patanpi, Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, San Pidru Tikina munisipyup uma llaqtanmi. + +Paqarisqa Ispaña, 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1562 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Fuenteovejuna +Félix Lope de Vega y Carpio o Lope Félix de Vega Carpio, Lope de Vega, sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1562 paqarisqa Madrid llaqtapi - † 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1635 Madrid wañusqa llaqtapi), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi yachaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lope de Vega. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iwicha +Tikraynin k'iwicha Kastillanu simipi: + +2 chaniyuq tikraykuna llata kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Maaouya Ould Sid'Ahmed Taya (arabya simipi: مختار ولد داداه) sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1924 watapi paqarisqa Boutilimit llaqtapi - 14 ñiqin kantaray killapi 2003 watapi wañusqa París llaqtapi) huk Muritanya mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Moktar Ould Daddah. + +Kay p'anqaqa 23:37, 3 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Runa Simi: Wamachuku pruwinsya + +Runa Simi: Abdiyaspa qillqasqan + +(Ankash-manta pusampusqa) + +13 KAQ YACHATSIKÏ Alli y mana alli reykuna + +24"Chaynu nirqa, wakin runakuna chaypi kaqkunataqa niran: ‘Chay runataqa qillayniyta kitar quyllapa, chay dyis kuti masta ganachisha chayta' nir. 25Chaymi paykunaqa niranllapa: ‘¡Piru Taytituy, payqa dyis kuti mas qillayniyjunna!' +45Chaymanta Jesusqa, Dyusta adurananllapa wasiman yaykur, chay ruripi rantikuqkunata, [rantiqkunata] itakuq ĉhurakaran, 46kaynu nir: + +Willka Yachay + +Gustavo A. Jiménez sutiyuq runaqa (* 1886 watapi paqarisqa Pasqu urqu llaqtapi - † 14 ñiqin pawqar waray killapi 1833 watapi wañusqa Payhan distritupi) Piruw mama llaptaq Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Piruwpas Umalliq (1931). +Churinkuna: . + +Κέτσουα (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Runa Simi: Ukayali mayu + +Francisco Laso de los Ríos sutiyuq runaqa, (* 8 ñiqin aymuray killapi 1823 watapi paqarisqa Taqna llaqtapi, Piruwpi - † 14 ñiqin aymuray killapi 1869 watapi wañusqa San Mateo llaqtapi) Piruwanu llimphiqpas karqan. +Taqna llaqtapi paqarisqa runakuna + +Paqarisqa 7 ñiqin inti raymi killapi 1944 watapi +Miguel Ríos Campaña sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin inti raymi killapi 1944 watapi paqarisqa Granada llaqtapi - ) Ispaña mama llaqtapas takiqsi wan aranway pukllaq karqan. +Simiyuq ruyrukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miguel Ríos. +Granada llaqtapi paqarisqa + +Uma llaqta San Antun +San Antun distritu (kastilla simipi: Distrito de San Antón) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Antun llaqtam. +San Antun distritu kamasqa wata 2 ñiqin aymuray killapi 1854 watapi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:fi. + +P'anqa kañina - Wikipidiya +P'anqa kañina icha P'anqa qullqi (P'anqaqullqi, kichwapi pankakullki),[1] nisqaqa papilmanta rurasqa kañinam, mana chawkachanalla p'anqakunam, iskaynintin larunpi rikch'achakunayuq, sananchakunayuq. + +Puerto Montt nisqaqa Chilipi huk hatun llaqtam. Puerto Monttpiqa 175.938 runakunam kawsachkan (2002 watapi). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Piruw). +"Taripay amachaq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +4 chaniyuq tikraykuna allay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Manuel Francisco Dos Santos icha Garrincha (*Pau Grande, Rio de Janeiro, Brasil, (*28 ñiqin kantaray killapi 1933 - 20 ñiqin qhulla puquy killapi 1983) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. + +Ayawiri distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Ayaviri) Piruw mama llaqtapi distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi, Yawyu wallapi. Uma llaqtanqa Ayawiri llaqtam. + +Juk pacha, mama quwiqa iskay wawitanwan juk jutk'upi kawsakusqanku ñin. Mama quwip wawakunanqa manaraq jatuchiqchu kasqanku. Jinamanta juk p'unchaw mama quwi wawakunanwan chay jutk'umanta mikhunata mask'aq lluqsimusqanku. Jawapitaq mama quwi wawakunanta kay jinata ñisqa: --tukuy chiruta qhawanankichik tiyan, imaptinchus ankakuna, atuqkuna kaypi tiyan, ñispa wawakunanta sumaqta umanchasqa. +Q'ayantin p'unchawpiqa, manchachikuspa chay jutk'umanta lluqsimusqanku, chay pampapitaq tukuy chiruta qhawarispa mikhuchkasqanku. Jinamanta wak ankañataq rikurimusqa, juch'uy quwitaq mamanta ñisqa --mamay utqhayta jutk'uman ayqina chay anka kayman phawamuchkan, chayrayku watiqmanta ayqichkasqanku ñin, chaypitaq juch'uy quwi urmasqa, chayrayku paytañataq anka jap'iytawan sult'ichichkasqa ñin, chayrayku mama quwi wawanta rikuspa kutirimusqa, yanapaq risqa ankap ñawpaqinpi wich'ukusqa. Jinamanta mama quwiqa wawanrayku kawsayninta qusqa. + +sirk'akunapi puriq puka kurku puriqlla + +América Urin suyupiqa pusaq hunu runakunas qichwasimita rimanku. Perú suyupiqa yaqa tawa hunu runakunam rimanku; Ancash, Arequipa, Apurímac, Ayacucho, Cajamarca, Cusco, Huancavelica, Huánuco, Junín, La Libertad, Lima, Moquegua, Puno, San Martin suyukunapi aswantaqa. +Qichwasimiqa Perú suyupa huk kaq rimayninmi, kawsaqsimi kasqanraykum imaynama rimasqa. +Runa kasqanchikraykum qichwasimipiqa maypipas rimanakuy kan. + +Runa Simi: Quchamarka distritu + +9. NUESTRO AMOR - Inka Llaqta +11. TARDE - Inka Llaqta + +Manam saqillasunkichu musuq p'anqakunata kamariyta. + +Runa Simi: Unquy muhu wañuchiq + +Runa Simi: Lluq'i Yupanki + +Runa Simi: Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin + +Sapara rimaykuna. +Sapara simikuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi. +3 Huk rimankuna + +Mama llaqta Buliwya; Brasil +Tiyay: Pantanal: Germán Busch pruwinsya, Santa Krus suyu; Mato Grosso +Purimuq mayukuna: Parawayi mayu +Purikuq mayukuna: Parawayi mayu +Mandioré qucha (kastilla simipi: Laguna Mandioré) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi Brasil mama llaqtapipas, Pantanal suyupi, huk qucham. +Qucha (Germán Busch pruwinsya) + +Tunga Qhapaq Suyu +Llaqta qayanqillqa: Ko e Otua mo Tonga ko hoku tofi'a (Tunga simipi; «Dyuswan Tonga machukunamanta chaskisqaymi») +Aswan hatun llaqta Nuku'alofa +Tunga, Tunua icha Tonga nisqaqa Usiyanyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Nuku'alofa llaqtam. + +Tikraynin waqaychaq Kastillanu simipi: + +Achhi (latin simipi: Sternutatio) nisqaqa sinqanta samaytup kallpasapa lluqsiyninmi, sinqapi siqsiymanta, kullamanta paqarichisqan, qhuñata sinqamanta lluqsichinapaq. + +Katiguriya:Qillqaq (Alimanya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Alimanya). +"Qillqaq (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'iquq (Ransiya). +"Ch'iquq (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Ch'iquq (Mama llaqta) + +Charlottep Llikan (inlish simipi: Charlotte's Web, kastilla simipi: La telaraña de Charlotte) nisqaqa Kawsay rikch'a Elwyn Brooks Whitepa qillqasqan. + +Intillaqta Machu Picchu 7 + +quwiki Katiguriya:Kapchiy (Arhintina) + +Wayna LLaqta (Trigo T'akay) +Llaqtaymanta Pacha Peru (C. U'qia T'ikachiy) +Q'ESWACHAKA RUWAY - QUEHUE - K'ANAS - QOSQO +LLAQTA MAQTA DE CHUNGUI (1) +LLAQTA MAQTA DE LLAUTA (1) + +Tembladera, Quntumasa pruwinsya +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Quntumasa +Simikuna kastilla simi +Hallka k'iti kanchar 358,28 km² +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Kastilla simipi llika tiyanan municontumaza.gob. +Quntumasa distritu nisqaqa ( kastilla simipi: Distrito de Contumazá) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Quntumasa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Quntumasa llaqtam. + +quwiki Rapa Nui mama llaqta parki + +Runa Simi: Salta llaqta + +Synonimen: yaqa wat'a. + +Katiguriya:Kansas suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Kansas suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kansas suyu. +"Kansas suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uturunku,[1][2] Uturunqu,[2] Unqa[2] icha Puka puma[3] (Panthera onca) nisqaqa huk hatun aycha uquq ñuñuq uywam. Umawa, Rupa-Rupa nisqap sach'a-sach'ankunapi kawsan, sach'akunapi lluq'aspa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uturunku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uturunku + +Wayq'u sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Wayq'u sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Wayq'u sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wayqu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wayqo (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wayq'o (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Uma llaqta Utawalu (Otavalo / San Luis de Otavalo) +Utawalu kiti[1] nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Otavalo) Ikwadur mama llaqtapi, Impapura markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Utawalu llaqtam (Otavalo / San Luis de Otavalo). +4 Kitipi paqarisqa +Urqukuna: Impapura nina urqu +llaqta kitillikuna: San Luis, El Jordán +2001 watapi runa yupaykamaqa 90.188 runayuqmi kachkan. +Utawalu kitipiqa Karanki, Kayampi, Utawalu Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa kay kitillikunapi kawsanku: [2], [3], [4] +Kitipi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Plasa, Ilumán llaqtapi, San Juan de Ilumán kitilli +↑ Kay sutip paqarisqanmanta pukyu qillqa: Yachakuqkunapa Simi Qullqa, Qusqu Qullaw (7,6 MB) +↑ Otavalo llaqta (kichwa simi) +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Utawalu kiti +Uma llaqta: Ibarra +Amachasqa sallqa suyukuna: Kayampi Kuka risirwa • Kutakachi Kayapas risirwa + +Jean-Baptiste Ngo Dinh Diem sutiyuq runaqa, witnam simipi Ngô Đình Diệm, chinu simipi: 吳廷琰, (3 ñiqin qhulla puquy killapi 1901 watapi paqarisqa Huế distritupi - 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1963 watapi wañusqa Saigón llaqtapi) Urin Witnam mama llaqtap Awqaq pusaq wan pulitikum karqan. +1955 watamanta 1963 watakama Witnam Republikapas umalliqninmi karqan. + +Antapampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Andabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aqupampa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Antapampa llaqtam. + +Rodríguez Ballón antanka panpa (kastilla simipi: Aeropuerto Internacional Rodríguez Ballón) nisqaqa huk antanka panpam, Piruwpi, Ariqipa suyupi, Ariqipa llaqta ñiqpi. +Limaq (1 Mayta, 3 Antanka ruruchinakuna) +Qusqu (1 Mayta, 2 Antanka ruruchinakuna) +Chuqiyapu Altu llaqta antanka panpa Amaszonas + +Fernandina wat'aqa (kastilla simipi: Fernandina, inlish simipi icha Narborough ) Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk wat'am, Pasiphiku mama quchapi. +Cumbre nina urqu, qhipaq ninachasqa 13 ñiqin aymuray killapi 2005 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fernandina wat'a. + +Nulti kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Nulti) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi. Tumipampa kitipi. + +Rafael Nadal Parera sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin inti raymi killapi 1986 watapi paqarisqa Manacor llaqtapi - ), huk Ispaña mama llaqtayuq kurku kallpanchaq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'aki + +Tiyakuynin Buliwyapi: Chuqiyapu suyu, Paqaqi pruwinsya, Q'alaq'utu munisipyu, Ulluma kantun +Kunturiri (Kastilla simipi: Nevado Condoriri) nisqaqa Antikunapi, Buliwyapi huk rit'i urqum, Chuqiyapu suyupi, Paqaqi pruwinsyapi, Q'alaq'utu munisipyupi, Ulluma kantunpi, saywapi: Chuqiyapu suyu - Uru Uru suyu - Chili. Pikchunqa mama quchamanta 5.762 mitrum aswan hanaq. + +Wayang nisqa wanki llanthu aranwaypaq, Bali wat'api, Indunisiyapi. +Urpu aranway nisqaqa urpukunawan pukllasqa aranwaymi. + +Exeter nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Llaqta Taki" - Cantos del Pueblo. (2000). + +Runa Simi: Atucha nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, P'utuqsi suyupi, Urin Chichas pruwinsyapi, Atucha munisipyupi. + +1.3.3 Kawsay rikch'a histórica +Kawsay rikch'a histórica[trukaña _ chimp askichaña] +Rusiya Kawsay rikch'a[trukaña _ chimp askichaña] + +Runa Simi: Shaanxi pruwinsya + +Juana Quintana, comunidad Chillavi, Regional Cocapata, nirqa: "Kay wata kusalla kachkan i, papa kusallata puquykusqa, mana pisichu ni imachu. Qayna watamanta nisqa tumpawan yapasqa, qayna wata pisilla karqa, chikchi paras karqa, qhasa ima, pisi karqa, murmu murmulla papapis, kay wata mana kanchu chikchi para ni qhasa. +Basilio Ríos (59 años), comunidad Cóndor Huta, nin: "Kaq wata cosechasqa maychus chaylla. Ñawpaq watapiqa aswan pisi karqa. Kay wataqa paritas qhiparin. Kaypiqa tukuy ima churasqa puqun, cebolla, zanahoria, tomate imaqa carpa solarpi puqun. Chaymanta churallaykutaq uqa, papalisa jinapis kunan wata mana churarqaykuchu". + +Uma llaqta Xi'an +Shaanxi pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Shaanxi, chun simipi: 陕西, phinyimpi: Shǎnxī, machu: Shensi, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Xi'an llaqtam. +9 prefectura-llaqtanmi kan. +Prefectura-llaqta Shaanxi pruwinsyapi (2011) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shaanxi pruwinsya. + +Tiyay Anqash suyu, Waras pruwinsya, Ulliru distritu +Urwashraju (kastilla qillqaypi: Uruashraju) nisqaqa Piruw suyupi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Ulliru distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.735 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Rikuway llaqta, Ulliru llaqta, Qataq llaqta, Chawin llaqta, Qiruqucha, Pongos urqu, Yanamariy urqu. + +Vaca Díez pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Vaca Díez pruwinsya +Uma llaqta Wayaramirin +Wayaramirin munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Guayaramerín) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Vaca Díez pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Wayaramirin llaqtam. +Mayukuna: Beni mayu - Mamuriy mayu - Yata mayu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayaramirin. +Wayaramirin munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Kay mama llaqtakunapi: Bilarus +Bilurusu simi (Беларуская мова) nisqaqa Bilarus mama llaqtap rimayninmi, islaw rimaymi. Qanchis hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Kutuklawa kitilli (kastilla simipi: Parroquia Cutuglahua) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk chakrapura kitillim, Pichincha markapi, Mejía kitipi. + +Caryn Elaine Johnson sutiyuq warmiqa, icha Whoopi Goldberg (13 ñiqin ayamarq'a killapi 1955 watapi paqarisqa New York llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaqsi karqan. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Kuyuq wankilli[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Whoopi Goldberg. + +Uma llaqta Uqu +Uqu distritu nisqaqa (kastilla simipi: distrito de Uco) Piruw mama llaqtapi distritum, Wari pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Uqu llaqtam. + +Wasi qata nisqaqa wasip qatananmi, paramanta, rit'imanta, wayramanta amachanapaq. +Musuq pacha wasi qata, London llaqtapi. +Wasi qatakunataqa hayk'a imaykanakunamantam ruranku: Ayllu llaqtakunapi wasi kunataqa ichhumantam, huk qachukunamantam icha chhallamantam rurankuraq. Huk qatakunaqa tiha nisqa qatanapaq tika hina rurasqakunamantam, hukkunataq q'irumantam, punkarachasqa p'anqawan qatasqa. Musuq pacha wasikunap qatankunataq q'illaymantam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wasi qata. + +Ban Ki-moon, Huñusqa Nasyunkunap Sapsi Qillqakamayuqnin (2007 - 2016) +Ban Ki-moon (Hangul: 반기문; hanja: 潘基文) sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin inti raymi killapi 1944 watapi paqarisqa Eumseong-gunpi - ), huk Tayhan mama llaqtayuq pulitikumi wan diplumatiqu qarqan. +Alma materː Mama Llaqtap Siul Yachay Sunturnin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ban Ki-moon. + +CONFENIAE nisqaqa (Confederación de Nacionalidades Indígenas de la Amazonia Ecuatoriana, "Ikwadur Sach'a-Sach'a Runa Llaqtakunap Tantanakuynin") Ikwadur mama llaqtap antinpi kaq Amarumayu sach'a-sach'a suyu kawsaq indihina nisqa runakunap tantanakuyninmi. +BRUNARI‎ Bolívar Runakunapaq Rikcharimuy + +Plurinational State of Bolivia (Estado Plurinacional de Bolivia / Bulibya Mamallaqta / Wuliwya Suyu / Tetã Volívia) +Department of Chuquisaca (Departamento de Chuquisaca / Chuqisaka Jach'a Suyu / Chuqichaka Suyu) +Department of Oruro (Departamento de Oruro / Ururu Jach'a Suyu / Uru-Uru Suyu) +Department of Cochabamba (Departamento de Cochabamba / Quchapampa Jach'a Suyu / Quchapampa Suyu) +Department of Pando (Departamento de Pando / Pandu Jach'a Suyu / Pando Suyu) + +Quechua: llapsa k'ulllu + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? +PROFETA Danielqa, Jesús nacekusqanmanta phichqa pachak wata ñawpaqta kawsarqa. Chaypachataq Jehovaqa, Danielman maykʼaqchus Mesías chayri Cristo chayamunanta willarqa, nirqataq: "Kayta yachay, umanchaytaq: Jerusalén llaqta watiqmanta ruwakunanpaq kamachisqa kanqa, chay ratomantapacha, Kamachiq Mesías chayamunankamaqa qanchis semana kanqa, suqta chunka iskayniyuq semana ima" (Daniel 9:25, NM). +Chantá Danielqa, machkha unaymantachus Mesías chayamunanta willarqa. Profecianpi jinata nirqa: "Qanchis semana kanqa, suqta chunka iskayniyuq semana ima", nispa. Tukuyninpi 69 semanas ruwakun. ¿Machkha tiempotaq chay karqa? Wak Biblias nisqanmanjina, chay semanasqa, mana pʼunchaykunamantachu karqa, manaqa, watasmanta. Jinamanta nisunman, chay semanasqa, mana qanchis pʼunchayniyuqchu, manaqa qanchis watasniyuq kasqanta. Ñawpa judiosqa, jinatapuni qanchismanta qanchis, watasta yupaq kanku. Llamkʼayninkupiqa, qanchis kaq watapi jallpʼasninkuta samachiq kanku (Éxodo 23:10, 11). Chayrayku juk semana 7 watayuq kaptin, 69 semanapiqa, 483 watas ruwakun. +Chayta yachaspaqa, 455 q.p. watamantapacha 483 watasta yupananchik tiyan. Kayta yupaspaqa, 29 kunan pacha (k.p.) wataman chayanchik, chay watapitaq Jesús bautizakurqa, jinamanta Mesiasjina akllasqa karqa (Lucas 3:1, 2, 21, 22). * ¿Manachu kay profecía allinta juntʼakusqanta niwaq? + +Runa Simi: Kambuya + +Jaqayq'uñi p'unchawkunapi, manaraq Aya Mark'ay Jatun Raymichakuy ripuchkaptinraq, chay jatun yanmanta karupiraq kaq llaqtapiqa, papa chakra k'uchupi, kikin chay larq'a pata chayniqpi, qhari warmi, tata Faustino mama Marianwan tiyaykacharispa, llakiy kawsayninkumanta parlarikuchkarqanku. Payqa, sinchi sayk'usqa, ch'arkichasqa qhaskunpis jump'imanta aysasqallaraq maki muqunpi atiykukuspa, winkurisqajina kachkarqa. Makintaq kunkantaq, ruphaywan chayasqa kasqanmanta yanalla kaqta rikhuchikuchkarqa. Kurkuntaqa sillp'a sillp'a kutunawan, supi suysuna rikch'akuqwan, pakasqa karqa. Warmintaqri, mikhusqankuwan ch'ichichasqa chuwakunata, chanapis mayqin mankakunapichus mikhunata apamusqanta mayllaspa jallch'akapuchkarqa. Chay larq'ap yakun sipsi kaynillan mana ima parlapayanarikuptinku uyarikuchkarqa.Unaytaqa, chay larq'apiqa, manapuni yaku jayk'aqpis pisiyariqchu. Manapis kuyurichkanmanpis jinalla rikhukuq, manataq mana ima phullpuypis kasqanta rikhukuqchu, ch'inllamanta uraman ripuq, mana chayri, kikin chakraman kachaykuriptinchiklla phullpuririq. Mana ajina ruwaptinchikqa, yakup urallanpi ima laqhitapis, ima qhupatapis qharastasqanta ch'uwa yakullapi rikhusqanchikta chay yaku puririsqantayachakuq karqanchik. Ch'innnnllapi chay larq'a yaku purikuq. Kunantaq, para pisiyaptinchus, runa mana sumaq jallch'aptinchus, manaña yaku kaq jinaman rikch'akunchu. Kunanqa chay unay achkha yaku chay larq'api purikuqqa imaynachus ruphaywan titikunata unuyachispa puririchinchik ajinallataña yaku puririkun, sapa juch'uy p'ukyuman urmaykuriptintaq, tumpata phullpuykurinqa. Pisi pisillañapuni yakuchay larq'anta purikun, maychus kaspaqa chay rakhu k'aytuman rikch'akuqta, imajina surukapuchkanmanpis jinalla puririqta niykichikman kasqanta. +_ Wata tukukuy raymikunapaq jatun llaqtamansina uraqaykusaq. Tumpallatapis qullqita, runapaq llamk'arispa tantariq ririyman. Imaymanapis llamk'ay kasqanta jaqaymana jamuqkuna willariwanku. Astawanpis, chay wallpakunataq'ipiykachaspallaraq, chay granja nisqakunamanta, chiwakunapi sat'iykusqata, auto pataman tawqarasqata churana kaq kasqa, chaymantataq iskay pachak, mana chayri, kimsa pachakkunata jap'iriq kasqanku. Achkha llamk'aqkunatapuni mask'ariq kasqanku! Nispa niwanku. +_ Sinchitapuni jatun llaqtaman chayaqkuna muchusqankuta nillankutaqqa; astawanpis wawakunawan rispa. Q'ara pampapi puñuspa, chantapis parapi, wayrapi ima, chiriwan jasut'ichikuspa… chaypis, chaylla, astawanpischay machasqa runakunawan, chanta chay "cleferos" nisqakunawan q'illmachikuspa. Paraptinpis, mana imayyyyna imaynata puñukuyta atispa, anchata yaku k'illkukunaman junt'aykusqanrayku, nillankutaq ¿i? Kay qhipa risqanpipas, mama Justinaqa, imayna supay allqu uña lluqallata uyanta janch'aykusqanmanta parlarisqa ima ninkuqa. Maymantachá maman kasqa, tukuy uyantapuni millaytapuni ruwaykusqa, chay... + +Yawar Waqaq Sapa Inca + +Runa Simi: Tumpis pruwinsya + +Runa Simi: Rundi simi + +Runa Simi: Mamuriy pruwinsya + +quwiki Katiguriya:Wiñay kawsay (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +1823 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Ichaqa nakq'e makikiman ch'atarusqa kaqtiypas. +aswan mat'i kausaykunata qonqasqa kaqtin, +mana kuskachasqa hinaspa allin p'istuypi kaqtin, +qocha mana ch'akiq kaqtin kawsaywan. +Ama hayk'aqpas kawsayniykimanta llakipakuychu, +ruru ch'akisqa hina hina qhepa kausaypi kayuspa... +Iskayasqan qhepapataqmi, ch'uya sonqo haywakusqa, +Huch'uy warmi erqentan ayllu sutiyuq wagiman pusasqa kasqa, +ichataqmi ch'uspi manan pharipusqachu, munay watuqman tukurparisqa. +Warmi erqe sipas kaqtintaqmi, llaqtanpi aswan kusisqan kasqa. +Hinaspa, ch'ulla k'irilla kaspaqa, manan wañuchikunmanchu, chaymi, +yachachiwaspanchis t'uyurpi reqsikun allin pusaqtaqa. + +Sunkha klawil[1][2] (Dianthus barbatus) nisqaqa huk quram, rikch'aq klawilmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sunkha klawil. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sunkha klawil + +Saitama Uficial qillqa web (kastilla simi) +Saitama llaqta kamachiy + +Misti luwichu (Misti luychu, genus Gazella) nisqakunaqa Aphrikapi, Asyapipas kawsaq huk hatun iskay ruk'anayuq, yura mikhuq ñuñuqkunam, ancha utqaylla kallpaq antilupikunam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu rit'i kay + +Runa Simi: Punku p'anqa: Wiñay kawsay + +Paykunami kan: + +Huk ductiirkunas chayta nin; kikin allpanchikpi miraq, wirayaq, qilluyaq ducturKuna. +Ama chayta niwaychu. Waranqa waranqa watapi kallpachasqa yachayniymanta, mukutuymanta, astawan winaymi vida, mana samaq mundu, mana samaspa paqaríq mundo, tukuy pacha, wiñay. + +Sirk'achakuna. +Chukcha sirk'acha icha Ch'iñi sirk'a (Vas capillare) nisqaqa chukcha hina ancha ch'iñicha, ancha ñañu (huklla kawsaykuq last'a) pirqayuq sirk'akunam, kurku yawrikunapi, kawsaykuqpura kaq. +Kurkupi tawna sirk'akunamanta hamuq wayaysapa (chhuhusapa, O2) puka yawar chukcha sirk'achakunapi kachkaspa wayayta kurkupi kawsaykuqkunamanmi quykun, chimlasayta (CO2) chaskiykuspa, yana yawarman tukukuspa. +Surq'anpi kaq samana p'uruchap hawanpi kaq chukcha sirk'achakunaman yana yawartaq hawamanta hamuq samaytumanta wayayta chaskiykun, chimlasayta samaytuman quykuspa, puka yawar tukukuspa. +Kimsa laya chukcha sirk'acha, kichasqa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chukcha sirk'acha. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:48, 13 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mayk'aq huk uqi harkasqa nin kay web kitita pakamusqan chaymanta chiqaqchasqan, huk uqi harkasqa nin kay Microsoft Edge web kiti aswan chiqaq nin. Chanta imaraykuchus huk Extended Validation (EV) chiqaqyachiqta ruwachkan, chayta aswan k'irku riqsichikuya chiqaqchaynin ruwanata munan. + +Runa Simi: Kiwicha yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Hubei pruwinsya + +Shahrukh Khan sutiyuq runaqa ( 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1965 watapi paqarisqa Musuq Dilhi llaqtapi - ) huk Indya mama llaqtayuq aranway pukllaqmi. + +Wayna Qhapaq + +quwiki Katiguriya:Qhapaq (Ithiyupya) + +Apu Pariaqaqa- Lima 7d +Apu Pariaqaqa- Lima 7d-6n + +Marka kamachiq, Llaqta kamachiq icha Hatun llaqtakamayuq ( kastilla simipi: Prefecto) nisqaqa pruwinsyap, suyup icha markap kamachiqninmi, kawpaq runam. +Ahinataq Ikwadurpa markankunap kawpaq pusaqninkunaqa marka kamachiq nisqam. + +Paqarisqa 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1937 watapi +Mama llaqta +Gordon Banks sutiyuq runaqa, (* 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1937 watapi, paqarisqa Sheffield llaqtapi) sutiyuq runaqa huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +2.1 Mama llaqta kampiunatukuna +3 Willay pukyukuna + +Uma llaqta K'aspisapa +K'aspisapa distritu (kastilla simipi: Distrito de Caspisapa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi , Pikuta pruwinsyapi. Uma llaqtanqa K'aspisapa llaqtam. + +Tukri simi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Tukri simi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Suwisa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ransiya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:MamaLlaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Teofilo Laime Ajacopa sutiyuq runaqa (5 ñiqin pawqar waray killapi 1971 watapi paqarisqa Machaqapa Jesus llaqtapi, Inkawi wamanipi, Chuqiyapu suyupi) huk buliwyaki simikunamanta yachaqmi, t'ikraqpas. Aswanta Qhichwa simimantam yachan. +Kunanqa Chuqiyapu llaqtapi San Andris Hatun Yachay Suntur (Universidad Mayor de San Andrés) nisqa yachay sunturpim llamk'achkan. +Llika nisqapi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Warma simikamaypa [1] Llaqtahuñu Samichana, Runasimipi. + +Chaqullu nisqa chaqallu yurakunamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chaqallu icha Chuwi nisqaqa chaqallu yurakunap (Fabaceae nisqakunap) rurunmi, ch'ulla ruru raphimanta paqarisqa, achka murukunayuq. Achka prutina nisqayuq kaspa, mikhunanchikpaq ancha allinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chaqallu. + +Qallariy willañiqi ‎(908 × 589 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 88 KB; MIME laya: image/png) +Isqun ñiqin anta situwa killapi distritu +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:Provincia_de_Concepción.png" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Tiyay: Chuqiyapu suyu, Urin Yunka pruwinsya, Irupana munisipyu, Lampati kantun +Mururata (kastilla simipi: Cerro Mururata) nisqaqa Buliwyapi huk urqum, Chuqiyapu suyupi, Urin Yunka pruwinsyapi, Irupana munisipyupi, Lampati kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.869 mitrum aswan hanaq. + +Tikraynin k'askaku Kastillanu simipi: + +Raphi q'umir (klorophila) nisqaqa yurakunap q'umir kawsaykuqkunapi kawsaykuq inti wayllaq (kloroplastu) nisqakunapi imayaymi, inti wayllanapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raphi q'umir. + +Katiguriya:Kurku yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku yachay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku yachay. +"Kurku yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +8 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (08.03., 8-III, 8ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka qanchisniyuq kaq (67ñ - wakllanwatapi 68ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 298 p'unchaw kanayuq. + +Kaarlo Juho Ståhlberg sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin qhulla puquy killapi 1865 watapi paqarisqa Suomusslmi llaqtapi - 22 ñiqin tarpuy killapi 1952 watapi wañusqa Helsinki llaqtapi) huk Phinsuyu mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku karqan. + +Antankallu phaqchakuna - Wikipidiya +Antankallu phaqchakuna (kastilla simipi: Cataratas de Antankallo) nisqakunaqa Piruwpi huk phaqchakunam, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Matukana distritupi. + +Aukay (guerrero), awaiy (agrario), chakoy (caza) takikuna, wañuy wakanikuna, hawa rimaykuna, hayllikuna, yarawikuna, ñaupa willakapish hamukunata willakapish rimay hamukunapi hayñikunmi. +Achikkepak hawariykunapi ishkay allwikuna (motivos) (as) tiyallampuni. +Kishwar sachaka, pumaka, kunturka, wankaka, kurikinka. Amaru machakwayka, chay tukuy willka wakikuna (totems) (n) ayllu wakimanta (comunidades tribiales) karka. Chay ayllu waki Kichua aylluyayta tihsirka. Chaykunamanta sumaypak umallikuykuna (imágenes estéticas) lluhsirka. Paykunaka Ecuadur, Pirú, Bulivia Kaphchi Rimay wakaycharka. +Paykuna shukñike runakunata warmikunata ruran. Paykunata allpamanta, rumimanta, shimimanta, ninamanta, samaymanta ruran. +­Charanakuy (contrariamente) atuk wiwa mana yupay kanchu. + +Qichuychakra (kastilla simipi: Hacienda) nisqaqa hatun asindadu, patrun nisqa wiraquchaman kapuq chakrakunam, michinakunam. +Ispañulkuna Tawantinsuyuta, Awya Yalata atirqaptin, indihina runakunap allpankunata hap'ispas wiraquchapura rakinakurqan, inkuminda nisqata kamaspa. Piyun nisqa indihina runakunap patrunpaq llamk'ananmi karqan. Patrunqa piyunta saruqmi karqan, runakunapaq sasachakuy pachas karqan. Abya Yalapi musuq mama llaqtakuna Ispañamanta qispikurqaptin, indihinapaq manam allinyarqanchu. Ispañap qhapaqman kapusqa inkuminda nisqa allpakunas wiraquchakunap kapuynin tukuspa asindas tukurqan. Wiraquchakuna asindakunapi hinallaraqsi indihinakunata sarupurqan, chay mama llaqtakuna wiraquchap kapuyninrayku. +Iskay chunka kaq pachakwatapi indihinakuna chakra kamay allinchay nisqa allpankunata kutinapaq anchatam rimanakurqan. Buliwyapi, Piruwpi, Ikwadurpipas chayraykum chay hina chakra kamay allinchaykunapi allpakunata runakunaman kutichirqan. qhichwa, aymara ayllu runakunapas chakrankunata hap'ispa asindadukunata qarquspa allpankunata ayllu llaqtakunap kapuyninman kutichimuspa chaskirqanku. Chay ayllu runakunap tantanakuyninkunaqa Piruwpi Piruw Chakraruna Hatun Tantanakuy nisqa tantanakuymi, Ikwadurpitaq ECUARUNARI nisqa tantanakuymi. +Wiraquchapaq llamk'ay mit'a +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:38, 6 sit 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Katiguriya:Chilipi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya +Katiguriya:Chilipi amachasqa sallqa suyukuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chilipi amachasqa sallqa suyukuna. +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 2 urin katiguriyakunam, 2-pura. +► Mama llaqta risirwa (Chili)‎ (5 P) +"Chilipi amachasqa sallqa suyukuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 24 p'anqakunam, 24-pura. +Chilipi amachasqa sallqa suyukuna +Bernardo O'Higgins mama llaqta parki +Chiloé mama llaqta parki +Conguillío mama llaqta parki +Fray Jorge sach'a sach'a mama llaqta parki +Huerquehue mama llaqta parki +Humboldt pinwinu mama llaqta risirwa +Kampana mama llaqta parki +Laja qucha mama llaqta parki +Laram Q'awani mamallaqta parki +Lawqa mama llaqta parki +Misk'itanta mama llaqta parki +Mucha wat'a mama llaqta risirwa +Pariwanakuna mama llaqta risirwa +Rapa Nui mama llaqta parki +San Rafael qucha mama llaqta parki +Torres del Paine mama llaqta parki +Urnu ñawch'i mama llaqta parki +Vicente Pérez Rosales mama llaqta parki +Villarrica mama llaqta parki +Wik'uñakuna mama llaqta risirwa +Yuyayyaku mama llaqta parki +Katiguriyakuna: +Amachasqa sallqa suyukuna (Mama llaqta) +Allpamanta yachaykuna (Chili) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 02:20, 4 awr 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Mawk'a llaqta (Ayakuchu suyu) + +Watukaq kutirnin (4 min. o mënus): fg 7 kaq yachatsikï, pärr. 1. Kutirnin imapita parlapänëkipaq juk tapukïta rurari. + +Punku p'anqa: Kawsay yachay + +15 k 0 0 Qhapaq p'anqa +253 0 0 Kallawaya hampiqkunap pallasqan yurakuna +80 1 2 87 87 22 k Hukllachasqa Amirika Suyukuna +2 2 2 0 36 2.8 k Inka wamp'uwatana llaqta +6 1 3 371 371 734 Moysespa kimsa ñiqin qillqasqan +116 0 0 Katiguriya:Brasil +8 1 3 181 181 539 Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan + +2 Rurana kamachina musuq t'una qillqasqakunata ruranapaq, kay hawa: +2.2 Mama llaqtakuna +Kay qhichwa Wikipidiyapiqa yanapana qillqakunam kachkan, musuq t'una qillqasqakunatam rurananchikpaq. +Ama huk rimaykunapi Wikipidiyakunamanta qillqakunata iskaychamuychu! Kay Wikipidiyapiqa Qhichwa simillapim qillqakuna kachun. Mana qhichwapi qillqakunaqa champasqa kanqam. T'ikrasqalla, simi qullqapaqlla kaqkunataqa (ahinataq "T'anta (kastilla simipi: Pan)" chaylla) Wikisimitaqi nisqaman qillqay. +Rurana kamachina musuq t'una qillqasqakunata ruranapaq, kay hawa:[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikipidiya:Runamanta qillqakunapaq nisqa p'anqamanta kaypaq rikurisqa qillqasqata musuq p'anqaman iskaychay. +Q'illqata allinchay. Llaqtakunappaq, ama kastilla simipi sutikunatachu llamk'achiy, aswanta qhichwapi (qhichwa rimaq mama llaqtakunapi: Qusqu, Antawaylla, Wayakil) icha kikinpa sutinkunam (Köln, London, Firenze). +Kastilla simipi Wikipedia kaqlla qillqaña kaptinqa, paytam kichay "editar" ñit'ispa. +Interwiki nisqa t'inkikunata kastilla simipi p'anqamanta qhichwa p'anqaman iskaychay. +"[[es:" + kastilla simipi qillqap sutin + "]]" qhichwa p'anqapi interwiki rakiman yapay. +"Waqaychay" ("grabar") ñit'iy (qhichwa p'anqata). +"[[qu:" + qhichwapi qillqap sutin + "]]" kastilla simipi p'anqapi interwiki rakiman yapay. +"Waqaychay" ("grabar") ñit'iy (kastilla simipi p'anqata). +Mama llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikipidiya:Llaqtamanta qillqakunapaq nisqa p'anqamanta kaypaq rikurisqa qillqasqata musuq p'anqaman iskaychay. +"Infobox País" nisqata kastilla simipi p'anqamanta qhichwa p'anqaman iskaychay. +"Infobox País" nisqata allinchay: "Infobox País" nisqata "MamaLlaqta" nisqaman t'ikray, hinallataq tukuy kastilla simipi "=" sananchap pañanpi rimakunatam (ahinataq: [independencia] "de España" nisqata "Ispañamanta" nisqaman). +Kay p'anqa kastilla simipi: Wikipidiya:Contribuir efectivamente +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 22:21, 16 hun 2010 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Esterpa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Ester) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Esterpa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Esterpa qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Esterpa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Esterpa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Esterpa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +( Willakuq qillqa) +Makabayop huk ñiqin qillqasqan + +Runa Simi: Ayllu runa + +Panama llaqta +Mama llaqta Panama +Runa ñit'inakuy 275 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 2 560,8 km² +Hanaq kay 5,1 m +Panama llaqta (kastilla simipi: Panamá) llaqtaqa Panama mama llaqtap uma llaqtanmi. Panama llaqta 1 863 000 runakunam kawsachkanku (2000). +Yachay sunturkuna: + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'ay (Arhintina) + +Yawyu pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Yawyu +Simikuna kastilla simi (93.2 %), haqaru simi, yawyu runasimi +Kastilla simipi llika tiyanan muniyauyos.gob.pe +Yawyu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Yauyos) nisqaqa Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Yawyu llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Chinchay Yawyu-Quchas risirwa +Urqukuna: Hatun Pawka - Paryaqaqa - Tiklla - Wamp'una urqu (Yawyu distritupi) +Mayukuna: Kañiti mayu +Quchakuna:: Pawqarqucha (Yawyu pruwinsyapi, Tanta distritupi) - Pumaqucha (Larawpi) +Mach'aykuna: Qaqa Mach'ay 4930 m ( Wamp'una urqupi) +Yawyup huk distritunkunapi haqaru simitam rimanku, huk distritunkunapitaq qhichwa simitam, yawyu runasimitam. Tukuy chay haqaru, qhichwa k'iti rimaykunaqa kastilla simip ancha chikichasqanmi. +San Pedro de Pilas llaqtap kanchan + +Albertus Magnus Santu, OP (kastilla simipi: San Alberto Magno, OP), sutiyuq runaqa (* 1193 watapi paqarisqa Lauingen llaqtapi - † 15 ñiqin ayamarq'a killapi 1280 watapi wañusqa Köln llaqtapi) huk Yachay wayllukuyuq, Dyusmanta yachachiq, Allpa saywachi yachaq, kathuliku taytakura, Hatun yaya wan Santu karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Albertus Magnus. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Distritu (Piruw). +"Distritu (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 200 p'anqakunam, 1293-pura. +Plantilla:Distritukuna (Anqash suyu) +Plantilla:Distritukuna (Apurimaq suyu) +Plantilla:Distritukuna (Ayakuchu suyu) +Plantilla:Distritukuna (Ika suyu) +Plantilla:Distritukuna (Lima suyu) +Plantilla:Distritukuna (Mayutata suyu) +Aquchaqa listritu +Awqara distritu +Chillka distritu (Ayakuchu) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Makidunya). +"Umalliq (Makidunya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lawqa mama llaqta parki - Wikipidiya +Tiyay Arika Parinaqutapas suyu, Parinaquta pruwinsya +Lawqa mama llaqta parki icha Lawqha mama llaqta parki (lawqha: aymara simi; [1] kastilla simipi: Parque Nacional Lauca) suyuqa amachasqam, Chili mama llaqtapi, Arika Parinaqutapas suyupi. + +Chiqan kimsak'uchu, Chiqan wamp'ar icha Kimsak'uchu chakana (latin simipi: triangulum rectangulum) nisqaqa chiqan chhukayuq kimsak'uchum. Huk k'uchupa tupun 90º (isqun chunka patakuna), chaypa chinpanpi manyata niyan chakana; hukaq manyakunata niyan chiqanchaqkuna +Manyankunap suninmantaqa Pithagoras kaytam nirqan: + +Mit'a yachay - Wikipidiya +Mit'a yachay nisqaqa tiksimuyup wayra pachanpi kaqkunamanta yachaymi, ahinataq: + +Playas icha General Villamil (kastilla simipi: Playas / General Villamil) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Playas kitip uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Playas (Ikwadur). + +Kullku[1] (genus Metriopelia) nisqakunaqa huk urpikunam, Awya Yalapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kullku. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ulla-ch'ulla +Tikraynin ch'ulla-ch'ulla Kastillanu simipi: + +Khallka Munisipyu + +Raúl Omar Fernández Valverde sutiyuq runaqa ( * 6 ñiqin kantaray killapi 1985 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq wan Universitario de Deportes piluta hayt'aqmi. + +Ruraq:AlimanRuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ruraq:AlimanRuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Ruraq:AlimanRuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rimanakuy:Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rimanakuy:Tawantinsuyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rimanakuy:Chinchaysuyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rimanakuy:Unquy muhu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rimanakuy:Diyuspi Mama Suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rimanakuy:Qasha Marka suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wikipidiya:Rimanakuy/Llaqtakunap sutinkuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rimanakuy:Chakra yura ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Hat'alliykuy nisqaqa imawanpas ruraymi, chayta allin kakunanpaq, musuq wiñayninmanta ama aswantachu qichuna tiyan. +Ahinataq sach'a kamay nisqapi musuq sach'akuna wiñayninmanta ama aswan sach'akunata muthunchikchu. Chayqa hat'alliykuq sach'a kamaymi. Ichataq ima ruraypipas, ima musikuypipas kay hinatam rurana tiyan, allinta kawsanapaq. Chay hina kaq kururaytaqa hat'alliykuq kururay ninchikmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hat'alliykuy. + +qu:Yupay yachay +qu:Mishiku llaqta + +Runa Simi: Maryland suyu + +Fidel Castro Kuba mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku + +Runa Simi: Kutapampa pruwinsya + +Misk'i nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Misk'i (sut'ichana) rikuy. +Muntipuquy misk'im, hinallataq qhaqtikunam. +Misk'i nisqaqa huk q'aparmi, runap qallunpa ñawpaqninpi, ñawch'inpi mallisqa. Achka k'illimsayakukunam misk'i q'aparniyuq. +Kaymi huk misk'i kaq imayaykuna: +Kay imayayniyuq mikhunakuna misk'i q'aparniyuqmi, ahinataq: +Wayukuna (uwas misk'iyuq icha wayu misk'iyuq, icha iskaynintinniyuq) +Lachiwa misk'i (ch'irkusqa uwas misk'iyuq, wayu misk'iyuq) +Tukuy añakakuna (asukarniyuq) + +Pusaq nisqa runamanta - runa, pichus hukkunata pusan - chay runamanta ñawirinaykipaq qhaway pushaq. +Pusaq nisqaqa tiyaq yupaymi. Huk machinapqa pusaq ñawch'inkunam. +Ñiqi yupayninqa pusaq ñiqi icha pusaq kaq. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa qanchismi (7), qhipaqnintaq isqunmi (9). + +Bartolomé Esteban Pérez Murillo sutiyuq runaqa ( * 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1617 watapi paqarisqa Sevilla llaqtapi, Ispañapi - † 3 ñiqin ayriway killapi 1682 watapi wañusqa Cádiz llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Wawakuna: María +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bartolomé Esteban Murillo. + +Noord-Brabant nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Noord-Brabant , kastilla simipi: Bravante Septentrional. +Uma llaqtanqa 's-Hertogenbosch llaqtam, kastilla simipi: Bolduque. +Noord-Brabant pruwinsyapi munisipyukuna llaqtakunapas +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Noord-Brabant pruwinsya. + +Huch'uy Qusqu - Wikipidiya +Tiyay Qusqu suyu, Khallka pruwinsya, Khallka distritu +Huch'uy Qusqu (Huch'uy Qosqo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Qusqu suyupi, Khallka pruwinsyapi, Khallka distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piruwpa maw'ka llaqtakuna. +Huch'uy Qusqumanta + +Simikuna kastilla simi, kichwa simi +Kichwa simipi +Pichincha marka nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Pichincha) Ikwadur mama llaqtap markam. Uma llaqtanqa Kitu llaqtam. +6 Markapi paqarisqa +Quchakuna: Boyeros qucha - Limpyupunku - Karikucha - Yuyus qucha (Yuyos) +Pichincha markapiqa Kayampi Kitukarapas Kichwa runakunam tiyanku. [1] [2] +Markapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pichincha marka. + +Uma llaqta San Jacinto +San Jacinto distritu (kastilla simipi: Distrito de San Jacinto) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tumpis suyupi , Tumpis pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Jacinto llaqtam. + +Katiguriya:Llaqta (Kañar marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Kañar marka) +► Llaqta (Asuwi kiti)‎ (1 P) +"Llaqta (Kañar marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kañar llaqta + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Mungul suyu). +"Umalliq (Mungul suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rimaykunap ayllun: Sinu tibetu rimaykuna +Qillqa: Tibet siq'i llumpa +U-Tsang Tibet simi, Tibetu simi icha Yu-Chan Phuyik simi (བོད་སྐད, Poig ka) nisqaqa Tibetpa rimayninmi. Suqta hunumanta aswan rimaqninmi kan. + +Mamallaqtapura pukllasqankuna 105 (quchu) +Edinson Roberto Cavani Gómez (* 14 ñiqin hatun puquy killapi 1987 watapi paqarisqa Salto llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Edinson Cavani. + +Pampas llaqtaqa Upamayu qhichwapi, Tayaqaqa pruwinsya +Upamayu (Río Upamayu / Upamayo) nisqaqa Piruw mamallaqtapi huk mayum, Wankawillka suyupi, Tayaqaqa pruwinsyapi, Aqrakiya distritupi, Awaycha distritupi, Daniel Hernández distritupi, Pampas distritupi, Qullqapampa distritupi. Mantaru mayuman purin. + +Isle-Royale mamallaqta parki +Michigan nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Lansing llaqtam. + +Tiyakuynin Lima pruwinsya, Waruchiri pruwinsya +Pukyu: Paka rit'i urqupi, Paryaqaqa walla, Antikuna +Llaqtakuna: Lima, Kallaw +Rimaq mayu (kastilla simipi: Río Rímac) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Lima pruwinsyapi huk mayum. Pukyunqa Paka rit'i urqupim, Paryaqaqa wallapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rimaq mayu. + +Bambi nisqaqa 1942 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa David Dodd Handmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Uma llaqta Pedernales +Pedernales kiti (kastilla simipi: Cantón Pedernales) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Pedernales llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Pedernales kiti + +Apanqura (Astacidae) nisqakunaqa misk'i yakupi (mayupi, quchapi) kawsaq, aycha mikhuq pura-pura qara qaraqruyuwakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Apanqura. + +30Chaymanta Judas tantata mikurnaqa, waqtaman lluqshiranna. Chaqa chay urasqami, tutana karan. + +Imaraykuchus Jesusqa, wañupusqan pʼunchayta yuyarinanchejta kamacherqa, manataj nacekusqan pʼunchaytachu (Lucas 22:19, 20). + +Himno Nacionalta runa siminchikpi qillqan weraqucha Teófilo Cárdenas Alvarado ( Rumi Ñawi ). Paqarimurqa kay mama pachaman Qosqo llaqtapi chunka pusaqniyuq anta sitwa killapi kay waranqa isqun pachak iskay chunca suqtayuq watapi. +Llaqta runan unay wata mat' isqa + +Runa Simi: K'atma + +Runa Simi: Kurinthuyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa + +Runa Simi: Laqha + +Ancha allinmi, ichaqa pisillaraqmi hamutaykuna kachkan. Kusikunim kay qillqata likaykuspay. Qamya allinlla wawqiy Socrats kukay. + +Runa Simi: Waqaypampa pruwinsya + +aywiki Santo Tomás (Cutervo) jisk'a t'aqa suyu + +Tiyakuynin Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsya, Chiriwata distritu, Tarukani distritu +Kachiqucha icha Salinas qucha nisqaqa (kastilla simipi: Lago / Laguna Salinas) Piruwpi huk qucham, Ariqipa pruwinsyapi, Chiriwata distritupi, Tarukani distritupipas. +Qucha (Ariqipa suyu) + +Uma llaqta Mach'aqway llaqta +Mach'aqway distritu icha Machaway distritu (kastilla simipi Distrito de Machaguay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Mach'aqway llaqtam. +Mach'aqway llaqta + +Jorge Ricardo Isaacs Ferrer sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin ayriway killapi 1837 watapi paqarisqa Cali llaqtapi - 13 ñiqin ayriway killapi 1895 watapi wañusqa Ibagué llaqtapi)) huk Kulumbya mama llaqtayuq Kawsay rikch'a qillqaq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jorge Isaacs. + +Formosa wamani (kastilla simipi: Provincia de Formosa) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Formosa llaqtam. +Kamasqa 15 ñiqin inti raymi killapi 1955 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Formosa wamani. + +I Suwidsuyu Uma kamayuq +taripay amachaq, pulitiku, qillqaq +Louis Gerard De Geer of Finspång sutiyuq runaqa ( * 18 ñiqin anta situwa killapi 1818 watapi paqarisqa Finspång llaqtapi - 24 ñiqin tarpuy killapi 1896 watapi wañusqa Hanaskog llaqtapi). Suwidsuyu mama llaqta musiku, pulitiku wan Uma kamayuq. +20 ñiqin pawqar waray killapi 1876 watapi-manta 19 ñiqin ayriway killapi 1860 watapikama ñawpaq kuti Suwidsuyupa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Louis Gerhard De Geer. + +Rawanu icha Raabanus (Raphanus sativus) nisqaqa huk quram, hayaq q'aparniyuq. Saphintam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Rawanu + +Kaypi rimasqa: Law suyu +Kay mama llaqtakunapi: Law suyu +Law simi (ພາສາລາວ phaasaa laao) nisqaqa Lawuspa rimayninmi. Kimsa hunumanta aswan rimaqninmi kan. + +Katiguriya:Pruwinsya (Apurimaq suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Apurimaq suyu) +"Pruwinsya (Apurimaq suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Chinchiru pruwinsya + +San Lorenzo wat'a (kastilla simipi: Isla San Lorenzo) nisqaqa Piruwpi, Qallaw hatun kamachiy wamanipi, huk wat'am. + +Tikraynin uqhuchay Kastillanu simipi: + +"Hampikamayuq", Samuel Luke Fildes-pa 1891 watapi siq'isqan +Unquy nisqaqa ima runap, uywap icha yurap mana allin, mana sinchi, mana qhali, mana thañi kachkayninmi. +Unqusqa runataqa hampinapaq hampiq runa (hampikamayuq icha hampiq yachaq) hampikunatam quykun. +1.1 Ayllu llaqtapi hampiq yachakunakama +1.2.1 Añakikunap paqarichisqan unquykuna +1.2.2 Añawkunap paqarichisqan unquykuna +1.2.3 Ch'ulla kawsaykuqkunap paqarichisqan unquykuna +1.3 Mana qatiq unquykuna +Unquyqa unquchiqkunarayku icha huk hamukunaraykum paqarin. +Ayllu llaqtapi hampiq yachakunakama[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qatiq unquykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qatiq unquy nisqakunaqa unquchiq nisqakunap paqarichisqanmi. Chay unquchiqkunaqa añakikunam, qurwarakuna, ch'ulla kawsaykuqkuna, atamkuna (runapi kawsaq kurukuna), añawkunapas. +Añakikunap paqarichisqan unquykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Añawkunap paqarichisqan unquykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin (SIDA / AIDS) +Ch'ulla kawsaykuqkunap paqarichisqan unquykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mana qatiq unquykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mana qatiq unquykunataq manam unquchiqpa paqarichisqanchu, huk hamurayku paqarin. +Ñawi ñit'iy unquy (Glaucoma) +Atam (qasi uqu) uywakuna (kurukuna, k'uykakuna) +Hawa T'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:05, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quechua: [1] qhapaq raymi killa (qu) + +Chayqa ruwakunqa Diusninchiqpaq k'acha khuyakuyninniqta. +k'anchaykamunanpaq laqhapi tiyakuqkunata, + +Luciano Pavarotti Italya mama llaqtayuq takiq + +Suyu, Pedro Paleg + +Runa Simi: Pariwanaqucha pruwinsya + +Runa Simi: Quyllur llaqtayuq wawamanta + +Runa Simi: Suraya distritu + +quwiki K'akcha pukllay + +Runa Simi: Kantarawi pruwinsya + +Runa Simi: Kukimpu suyu + +Runa Simi: Wayu + +Allpapiqta yaćhaykuna : Abya Yala - Comunidad andina - Hukllachashqa Amerika Suyukuna - Europa - Francia - Qućhakuna - Mayukuna - Ulqukuna - Shunin suyućhaw : Wankayuq - Hatunmayu - Shawsha - Kunsipsyun - Shunin suyu +Huk yaćhaykuna : Intipa ayllun - Tiksimuyu - Chaqllisinchi - Pachaykamay +Wiñay kawsay : Latin shimi - Taki - Suyuchiy - Suwit Tantanakuy - Rumanu kapak llakta - Ishkayniki kapak makanakuy - Shuwar runakuna - Machu Pikchu - Kipu - Kumunismu - Ripuplika - Islam - Inti Raymi + +7) QHESWA PARLAYTA YACHAKUY: (quechua-español parlaykuna) + +Awstrunisyu rimaykuna nisqaqa huk ancha hatun rimaykunap ayllunmi, Asyapi Usyanyapipas. K'askachakuq rimaykunam. +Kaymi huk awstrunisyu rimaykuna: +Ñawpa taywan rimaykuna (Taywanpi rimasqa, yaqa wañusqaña) +Sunda simi (20 hunu rimaqkuna) +Bali simi (4 hunu rimaqkuna) +Malagasi simi (10 hunu rimaqkuna) +Chawpi anti malayu pulinisya rimaykuna +Uralan Halmaherapi, kunti Ñukinipipas rimaykuna +Chincha, kunti Ñukinipi rimaykuna, chawpi milanisya rimaykuna +Pulinisya rimaykuna + +Yanantin nispaqa, iskay-iskay imakunatam runakunatapas ninchik. +Yana nisqaqa achkiyninnaq llimphim. K'illimsaqa yanam. + +Jorge Alejandro Vargas Prado sutiyuq runaqa (1987 watapi paqarisqa Qusqu llaqtapi) piruwanu qhichwa simipi, kastilla simipipas qillqaqmi. +Jorgeqa Ariqipa llaqtapi Universidad Nacional de San Agustín sutiyuq yachay sunturpi simi kapchiytam, simi yachaytapas yachaqarqan. +Kunanqa Qusqu llaqtapim kawsachkan willakuykunata qillqaspa. Noqanchis nisqa riwistanpa kamachichiqninmi (qelqa tupachiq nisqa) kachkan. +Kunan Pop (Cascahuesos, 2010, willakuykuna) +Pallasqan qillqasqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hilda Cañari Loaiza: Kunan Pop nisqamanta rimaspa + +Tiyay: Ariqipa pruwinsya, Unyun pruwinsya, Waynaquta distritu +Pukyu: Antikuna, Piruw, Wansuquchapi (ca. 4.750 m hanaq) +Purimuq mayukuna: Wayllapaña mayu, Warqaya mayu (Huarcaya) +Kutawasi mayu (Cotahuasi) nisqaqa huk mayum Piruwpi, Ariqipa suyupi, Unyun pruwinsyapi, Waynakutapi. + +Novara llaqtaqa Piemonte suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Grisya). +"Taripay amachaq (Grisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Marquni (kastilla qillqaypi Marconi) nisqaqa Piruwpi, Urupampa wallapi, huk urqum, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Wayupata distritupi, Urupampa pruwinsyapipas, Ullantaytampu distritupi.[1] Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.319 mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna aquel kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"LLAQTAYMI" + +Runakuna - Juyashpa sisagu (03:57) + +runap icha uywap qhasqunpi ukhu yawri, sirk'a llikap uma yawri, yawarta sirk'akunanta, kurkunta tanqaq; + +Runa Simi: Suchisa + +Wuliwya Suyu - Llaqta - Buliwya Achka Nasyun Mama + +400 0 _ ‎‡a Milton Nascimento‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq takiq, takichaq wan kitara waqachiq‏ + +Runa Simi: Marakaypu qucha + +Runa Simi: Piruwpa wiñay kawsaynin + +Uma llaqta Winnipeg +Manitoba, Kanada mama llaqtap pruwinsya. Manitoba pruwinsya 1 177 556 runakunam kawsachkanku (2010). Uma llaqta: Winnipeg +Kamasqa 15 ñiqin anta situwa killapi 1870 watapi +203 munisipyunkuna. + +Simi kapchiymanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi kapchiy. +► Siq'isqa rikchasapa willakuy‎ (1 K) +"Simi kapchiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kawsay qillqa +Qhichwaman Biblia t'ikrasqakuna +Rit'i Yuraqchamanta +Siq'isqa rikchasapa willakuy + +Katiguriya:Uma kamayuq (Suthusuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Suthusuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Suthusuyu). +"Uma kamayuq (Suthusuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kaypi rimasqa: Piruw +Yanisha (Yanesha), Amwisha icha Amuesha simi (Yanešač̣) nisqaqa Piruwpa Hunin, Pasqu, Wanuku suyunkunapi kawsaq 10.000 Yanisha runakunap rimayninmi. + +"Umalliq (Ithiyupya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +20 ñiqin hatun puquy killapi 1904 – 1 ñiqin kantaray killapi 1908 watapi +Hampikamayuq, pulitiku +Manuel Amador Guerrero Pérez-Rojas sutiyuq runaqa, (* 20 ñiqin hatun puquy killapi 1904 watapi paqarisqa Turbaco llaqtapi - 1 ñiqin kantaray killapi 1909 watapi wañusqa Panama llaqtapi). Panama mama llaqta hampikamayuq wan pulitiku qarqan. +1904 watamanta 1908 watakamam ñawpaq kuti Panamapa Umalliqnin karqan. + +Carlos Gardel sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin qhapaq raymi killapi 1887 watapi paqarisqa Toulouse ? Tacuarembó llaqtapi - † 24 ñiqin inti raymi killapi 1935 watapi wañusqa Medellín llaqtapi), huk Arhintina mama llaqtayuq aranway pukllaq, takichaq, takiqmi karqan. + +Kaymantapacha 6 ñiqin qhulla puquy killapi 2009 watapi +Sheikh Hasina Wazed (bengali simipi: শেখ হাসিনা ওয়াজেদ Shekh Hasina Oajed) sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin tarpuy killapi 1947 watapi paqarisqa Gopalganj llaqtapi - ) huk Banladish mama llaqtapi pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sheikh Hasina. + +4 chaniyuq tikraykuna pata kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Nicodemopa Jesuswan rimasqanmanta — Huwan (Juan) 3:1-21 — ancha achka hina t'ikrasqakuna +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado). +K'iti rimay +Huwanpa qillqasqan iwanhilyu 3:16 +Gybbon-Spilsbury 1880 Quechua clásico del Cuzco, Perú Klasiku Runasimi (Piruw) Chay Pachakamaqqa chiqatami runakunata munarqa, chay Sapallay-Churinta qukurqa, tukuy paypi iñiq mana wañunanpaq, wiñay kawsaytari apinanpaq. +Chuya Qellqa 2012 Ayacucho, Perú Ayakuchu/Chanka Dyusqa ancha-anchatam runakunata kuyarqa, chaymi sapallan Churinta qumurqa, pipas paypi iñiqqa mana wañunanpaq, aswanqa wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Dyusqa anchatapunin runakunata munakurqan, chaymi sapan Churinta kachamurqan, pipas paypi iñiqqa ama wañunanpaq, aswanpas wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Wycliffe Mosoq Testamento 2013 Este de Apurímac, Perú Apurimaq Dyusqa ancha-anchatan kay pachapi runakunata munakuran. Chaymi sapallan Wawanta kay pachaman mandamuran, pipas paypi kriyiqqa ama wañunanpaq, aswanpas wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Hilario Huanca, Hermann Wendling 2007 Puno, Perú Punu (Qullaw) Imaraykuchus Dyusqa kay pachata sinchita munakuspa kachamurqan ch'ulla churinta, llapan paypi iñiqkuna ama chinkanankupaq, ashwanpis wiñay kawsayta tarinankupaq. +Sumaj notisias Juanpa eskribisqanman jina 1948 Centro/Sur de Bolivia Qullasuyu (Buliwya) Imaraykuchus Dyus chay jinatapuni munduta munakurqa, k'ata Churinta qurqa, pillapis paypi kriyiqqa, ama wiñaypaq pirdikunanpaq, antis wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Diosmanta Qhelqa 1993 Centro/Sur de Bolivia Qullasuyu (Buliwya) Dyusqa chay jinatapuni kay pachapi kaq chhikata munakusqanrayku, juk k'ata Churinta qurqa. Ajinamanta pillapis Paypi kriyiqqa mana chinkayman rinqachu, astawanqa wiñay kawsayniyuq kanqa. +Wycliffe Mosoj Testamento 1985 Norte de Bolivia Apulu (Buliwya) Dyusqa tukuy runakunata maytapuni munakun. Chayrayku ch'ulla Churinta kachamurqan, paypi kriyiq mana infirnupi wiñaypaq sufrinanpaq, manachayri wiñaypaq salvasqa kananpaq. +Dios Tatanchispaq Musuq Rimanayninkuna 2006 Norte de Bolivia Apulu (Buliwya) Imaraykuchus tukuy kaypachapi kawsakuqkunatam Dyusqa anchata munakurqan, chayraykum sapa ch'ulla wawanta tukuy payman iyaw niqkuna ama chinkanankupaq, manachayqa wiñay kawsayniyuq kanankupaq kachamurqan. +Pharisiyukunamanta huk qari tiyarqa, Nikudimus sutiyasqa, huk Yudiyurunakuna apun. +Aychamanta paqarisqa kaqqa, aychallami; nunumantapas paqarisqa kaqqa, nunullami. +Ama hawanchaychu, chay ñisusqayraykuqa, Qankunataqa pisisunkichismi musuqmanta paqariyqa. +Chay Pachakamaqqa chikatami runakunata munarqa, chay Çapallay-Churinta qukurqa, tukuy paypi iñiq, mana wañunanpaq, wiñay kawçaytari apinanpaq. +Kaypas taripayqa kan, pachaman k'anchayqa hamurqa, qarikunapas hastawanmanta tutata k'anchaymanta munarqanku, chay rurasqankunaqa mana-allin karqanku. +Chay tukuy qari mana-allita ruraqqa k'anchayta chiqnispa, k'anchaymanqa mana hamunchu, rurayninkunaqa mana rikurichisqa kanankunapaq. +Chiqatari ruraqqa k'anchaymanmi hamun, rurayninkunata rikurinankunapaq, chay Pachakamaqrayku rurasqa kaspa. +Sanampa s: kawsay, sapay: kawzay, zapay (s ñisqa), wakin rimasqakunapi: s (sh/š ñisqa). +Ama admirakuychu "musuqmanta nasinaykichis kanqa" nisqaywan. +Dyus Yaya kachamurqa sapallan Churinta kay pachaman mana kay pacha runakunata kundinanampaqchu aswanqa qispichinampaqmi. +Ichaqa huk runam karqa farisiyukunamanta, Nikudimu sutiyuq, judiyukunapi kamachikuq. +Chaymi Jisus kuntistarqa: Chiqapta, chiqaptam niyki, pipas mana musuqmanta nasimuqqa, manam Dyuspa riynunta rikunmanchu, nispa. +Kay pacha kaqkunamanta qamkunaman nichkaptiy, mana iñichkaspaykichikqa, ¿imaynataq iñiwaqchik hanaq pacha kaqkunamanta niptiyqa? +Manam pipas wicharirqachu hanaq pachamanqa, ichaqa hanaq pachamanta uraykamuq Runamanta Nasiq hanaq pachapi kaqllam. +Dyusqa kay pachaman sapallan Churinta kachamurqa, manam runakuna juzganampaqchu, aswan runakuna paywan salwu kanampaqmi. +Kaymi kay juisiyu, kay pachamanmi kanchay hamurqa, hinaptinmi runakuna, rurasqanku mana allin kasqanrayku, kanchaymanta astawan tutayayta kuyarurqaku. +Llapa mana allin ruraqkunaqa chiqninmi achkiytaqa chay mana allin rurasqankuta mana rikuchikunankupaq. +Karqam huk farisiyu Nikudimu sutiyuq runa, payqa judiyukunamanta ancha riqsisqam karqa. +Kay pachapi kaqkunamanta willachkaptiy mana kriyispaykichikqa ¿imaynataq kriyiwaqchik hanaq pachapi kaqkunamanta willaptiyqa? +Dyusqa ancha-anchatam runakunata kuyarqa, chaymi sapallan Churinta qumurqa, pipas paypi iñiqqa mana wañunanpaq, aswanqa wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Kundinasqaqa kachkanku, kay pachaman achkiy hamuchkaptin, tukuy mana allinkunata ruwaspanku tutayaytaraq kuyasqankuraykum. +Chiqap kaqman hina kawsaqkunam ichaqa, achkiyman asuykamunku, Dyuspa munasqanman hina ruwasqankuta qawachikunankupaq. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Farisiyukunamantataq huk runa Nikodemo sutichasqa karqan, Judiyukunaq kurakan. +Kaymi Jesusman huk tuta hamurqan, nirqantaq: Rabbí, yachachiqpaq Dyusmanta hamusqaykita yachayku; imarayku manan pipas kay ruwasqayki unanchakunata ruwayta atinchu, manachus paywan Dyus kanman chayqa, nispa. +Jesustaq kutichispa payman nirqan: Chiqaqta, chiqaqta niyki, manan pipas Dyuspa qhapaqsuyunta rikuyta atinchu, manachus wakmanta paqarimunman chayqa, nispa. +Imaynatan Moisés ch'in pampapi mach'aqwayta uqarirqan, chay hinallatataqmi runaq Churinqa uqarisqa kanan. +Kaytaqmi huchachayqa, imarayku k'anchayqa kaypachaman hamurqan, runakunataq laqhakunata astawan munarqanku k'anchaymantaqa, ruwayninkuq mana allin kasqanrayku. +Imanaqtin tukuy haqay mana allin kaqta ruwaqqa, k'anchayta chiqnikun manataq k'anchayman hamunchu, ruwayninkuna mana uyanchasqa kanampaq. +Yallinraq chiqaq ruwaqqa, k'anchaymanmi hamun, ruwayninkuna sut'inchasqa kanampaq, Dyuspi kasqanta. +Jisustaq payta nirqan: –Chiqaqtapunin niyki, pipas Dyuspa qhapaqsuyunpi kananpaqqa wakmantan nasinan, nispa. +Ama musphaychu: "Wakmantan nasinaykichispuni" nisqaymantaqa. +Dyusqa kay pachaman Churinta kachamurqan, manan runakunata huchachananpaqchu, aswanmi runakunata qispichinanpaq. +Kaykunamantan Dyusqa huchachanqa: K'anchaymi kay pachaman hamurqan, runakunataq laqhayaqta aswanta munakurqanku k'anchaymantaqa, ruwasqanku mana allin kasqanrayku. +Pipas mana allinkaqta ruwaqqa k'anchaytan chiqnikun, manataq k'anchayman hamunchu, ruwasqankuna mana sut'inchasqa kananpaq. +Chiqaqkaqta ruwaqmi ichaqa k'anchayman hamun, ahinapin ruwasqankunata k'anchay sut'inchanqa Dyuspa yanapasqan kasqanta yachakunanpaq, nispa. +Runamanta nasimuqqa runallan. Santu Ispiritumanta nasimuqmi ichaqa, Santu Ispiritupa hunt'asqan runa. +Nitaqmi kay pachapi kaqkunamanta willashaqtiypas, kriyinkichishchu. Chayri, ¿imaynataq kriyiwaqchis hanaq pachapi kaqkunamanta willaqtiyrí? +Dyusqa ancha-anchatan kay pachapi runakunata munakuran. Chaymi sapallan Wawanta kay pachaman mandamuran, pipas paypi kriyiqqa ama wañunanpaq, aswanpas wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Payqa kay pachamanqa hamuran, tutayaqpi hina huchallapi puriq runakunata k'anchayunanpaqmi. Ichaqa kay pachapi runakunaqa, huchallankupi kawsaytan akllakuranku, mana allinkunata ruwaspa kawsasqankurayku. +Chaymi huchallapi llapallan kawsaq runakunaqa, k'anchaypi kawsayta chiqnikuspanku, k'anchaymanqa mana ashuyamunkuchu. Sichus k'anchayman ashuyamunkuman chayqa, tukuy mana allinkuna ruwasqankun rikusqa kanman. +Allin kaqkunata ruwaq runakunan ichaqa, k'anchayman ashuyamunku, saynapi Dyuspa kamachikuyninta kasukuspanku, allin kawsasqankuta llapallan runakuna rikunankupaq. +Karqan huk runa Farisiyukunamanta, Nikudimu sutiyuq, Judiyukunaq umalliqnin. +Pay hamurqan tuta Jisusman hina payta nirqan: "Rabí, yachaykun qan Dyusmanta hamusqaykita amawt'a hina. Imaraykuchus manan pipas atinmanchu chay ch'ikukuna ruwasqayki ruwayta, Dyus mana paywan kaqtin". +Ama musphaychu kay nisqaymanta: 'Wakmantan paqarinaykichis'. +Jisusqa kutichirqan payta nispa: "Qan Israel llaqtaq amawt'an kashaspachu, ¿Mana yachankichu chayta? +Manan pipas wichanchu hanaq pachaman, ichaqa hanaq pachamanta uraykamuqllan, Runaq Churin. +Imaraykuchus Dyusqa kay pachata sinchita munakuspa kachamurqan ch'ulla churinta, llapan paypi iñiqkuna ama chinkanankupaq, ashwanpis wiñay kawsayta tarinankupaq. +Paypi iñiqqa manan huchachasqachu kanqa; ichaqa mana paypi iñiqqa ñan huchachasqaña, mana Dyuspaq ch'ulla Churinpaq sutinpi iñisqanmanta. +Kaymi huchachakun: K'anchay kay pachaman chayamuqtin runakunaqa k'anchaymanta ashwanta munarqanku tutayaqta, ruwasqanku mana allin kaqtin. +Imaraykuchus sapanka mana allin ruwaqqa chiqninmi k'anchayta, hinallataq mana k'anchayman hamunchu hina ruwasqan ama sut'inchakunanpaq. +Imaraykuchus Dyus chay jinata puni munduta munakurqa, k'ata Churinta qurqa, pillapis paypi kriyiqqa, ama wiñaypaq pirdikunanpaq, antis wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Kaytaq chay juchachayqa: K'anchay jamurqa munduman, runastaq laqhata astawan munakurqanku k'anchaymanta nisqaqa, ruwasqasninku saqra kasqankurayku. +Imaraykuchus saqra kaqta tukuy ruwaqqa, k'anchayta chiqnin, manataq k'anchayman jamunchu, ama ruwasqasnin qhatarasqas kanankupaq. +Pharisiyukunamanta juk runa karqa Nikudimu sutiyuq. Payqa israil kuraqkunamanta karqa. +Ama t'ukuychu, "Watiqmanta nasikunaykichiq tiyan", nisusqaymanta. +tukuy runa paypi jap'ikuqqa wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Paypi jap'ikuqqa mana juchachasqachu. Paypi mana jap'ikuqrí juchachasqañamin, Dyuspa k'ata Wawanpi mana jap'ikusqanrayku. +Farisiyusmanta juk runa karqa, Nikudimu sutiyuq. Paytaq judiyus ukhupi mintasqa karqa. +Juk ch'isipi payqa Jisusta watukuq jamuspa, nirqa: Yachachiq Siñur, yachayku Dyuspa kachamusqan kasqaykita yachachinawaykupaq. Mana pipis atinmanchu, Qan ruwanki, chay jina milagrusta ruwaytaqa, Dyus mana paywan kaptinqa, nispa. +Dyusqa chay jinatapuni kay pachapi kaq chhikata munakusqanrayku, juk k'ata Churinta qurqa. Ajinamanta pillapis Paypi kriyiqqa mana chinkayman rinqachu, astawanqa wiñay kawsayniyuq kanqa. +Kaytaq chay juchachayqa: Kay pachaman k'anchay jamurqa, runastaq laqhata k'anchaymanta nisqaqa astawan munakurqanku, saqra ruwanaspi kawsasqankurayku. +Saqrata tukuy ruwaqqa k'anchayta chiqnin, manataq k'anchayman jamunchu, saqra ruwasqasnin ama sut'inchasqa kanankupaq. +Uj farisiyu, Nikudimu sutiyuq, karqan, judiyukuna uqhupi impurtanti. +Tutapi Jisusman jamuspa, nirqan: —Yachachiq, yachayku Dyus kachamusqasunkita yachachinawaykichispaq. Mana pipas chay milagrukunata ruwayta atinmanchu qan jina, Dyus paywan mana kaptinqa. +Kay pachapi kaqkunamanta willaptiypas mana kriyiwaptiykichisri, ¿imaynatataq kriyiwankichisman, janaq pachapi kaqkunamanta willaykichisman chayri? +"Dyusqa tukuy runakunata maytapuni munakun. Chayrayku ch'ulla Churinta kachamurqan, paypi kriyiq mana infirnupi wiñaypaq sufrinanpaq, manachayri wiñaypaq salvasqa kananpaq. +Dyusqa kay pachaman Churinta kachamurqan, mana runakunata juchachananpaqchu, manachayri salvananpaq. +"Dyuspaq Churinpi kriyiqqa mana juchachasqachu, mana kriyiqkunataq juchachasqaña kanku, Dyuspaq ch'ulla Churinpi mana kriyisqankurayku. +Mana kriyiqkunaqa juchachasqaña kanku, imaraykuchus k'anchay kay pachaman jamuptin, paykuna k'anchaymanta niqtin tutayaqta munarqanku, mana allinkunata ruwasqankurayku. +Tukuy mana allin ruwaqkunaqa k'anchayta chiqninku; mana k'anchayman jamunkuchu, mana allin ruwasqanku mana sut'inchakunanpaq. +Judiyukuna chawpimanta juk atiyniyuq ancha riqsisqa Nikudimu sutiyuq farisiyu runa karqan. +Jisustaq payman ajinata nirqan: –Sut'intapuni niyki, pichus musuqmanta mana paqarichkanqa chayqa, manam Dyuspaq qhapaq suyunta rikuchkanqachu –nispa. +Mana iyaw niqkunaqa juchanchasqañam kapunku, imaraykuchus mana allinkunallatam ruwachkarqanku, jayk'aqchus kaypachaman k'anchay jamuchkarqan chhikaqa k'anchaymanta niqtimpas, laqa ch'amakakaqtam ajllikurqanku. +Tukuy mana allin ruwaqkunaqa k'anchaytaqa chhiqnikunkum, jinataq manam chayman qayllachakumuchkankuchu ruwasqankuna mana sut'inchasqa kanampaqqa. +Tari- payka kaymi: luzka kay pachaman shamurka, runa- kunaka amsata luzta yalli munarkakuna; paykuna- pak ruraykuna mana alli kashkarayku. +Mana allita rurakkunaka tukuykunami luztaka p'iñan. Paykuna rurashkakuna ama mana alli rikurichunmi luzmanka mana k'uchuyamushun ninkuna. +Millayta rurakkunaka, tukuykunami luztaka p'iñankuna. Paykuna rurashkakuna ama rikurichunmi luzmanka mana k'uchuyashun ninkuna. +Mana allita rurakkunaka, Luztaka p'iñankunami. Paykuna rurashka mana allikuna ama rikurichunmi, Luzmanka mana k'uchuyankuna. +Chayshina Nikudimu niptinmi, Jisusqa nirqan: —Alliptam niyki, suq runa mushuqmanda nasishpam, atin Tayta Dyuswan syilupi kawsaytaqa. Manaqa manam atinchu, nishpa. +Chaymi Jisusqa nirqan: —Isrraylinukunapa yach'achikuqnin kashpapischu, ¿mana yach'angi chaykunata? +Chay mana allita ruraqkunaqam mana munanllapachu ni pipis yach'anambaq chay mana alli rurashqambaqqa. Chaymi chay michashina kaqta ch'iqnishpaqa, mana qemikanchu, ama ni pipis rikashpa yach'anambaq: "Ancha malutam ruraykan", nishpa. +Tukuy mana allinta ruraqkunaqa, chay achkirachikuqtaqa çhiqnin. Chaymi paypa naypanmanqa mana qimikayta munanllapachu, tukuy saqra rurayninllapakunaqa shutiman mana rikarinanta munar. +Wayrata mayarsi, maypita shamushantapis, maypa aywashantapis runakuna mana musyanchu. Chay-hina Espíritu Santu pii-piita kawachishantapis runakuna mana musyanchu. +Niptinmi: "¿Chay'a imanuytá?" nin. +Huk fariseo runam karqan Nikodemo hutiyuq. Payqa Israel runakunapa autoridaaninmi karqan. +Tsaynam Nikodemu nirqan: —Taytay, ¡Tsaytaqa kaayillaapistsu! —nir. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy +Kay t'ikrasqakunamantaqa huk Huwan 3:16 wirsukunata kaypipas tarinkim: + +Waruchiri jisk'a suyu - Wikipedia +Waruchiri jisk'a suyu + +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +4° Huñusqa Nasyunkuna Sikritaryu +1 ñiqin qhulla puquy killapi 1972 watapi – 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1981 watapi +21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1918 watapi +Kurt Waldheim ( * 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1918 watapi paqarisqa Sankt Andrä-Wördern llaqtapi - 14 ñiqin inti raymi killapi 2007 watapi wañusqa Wien llaqtapi). Awstiriya mama llaqta taripay amachaq, pulitiku wan diplumatiku qarqan. +8 ñiqin anta situwa killapi 1986 watamanta 8 ñiqin anta situwa 1992 watakama ñawpaq kuti Awstiriyapa Umalliqnin karqan. +Churinkuna: + +27 ñiqin tarpuy killapi +27 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (27.09., 27-IX, 27ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 270 kaq (270ñ - wakllanwatapi 271ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 95 p'unchaw kanayuq. + +Katiguriya:Urqu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu. +"Urqu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Sinru qillqa: Urqu (Chinchay Awya Yala) +Sinru qillqa: Urqu (Iwrupa) + +Llaqta simi + +2005 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Layimir Ilich Ulyanuw (Vladimir Ilich Ulyanov, Kastilla simipi) (rusu simipi: Влади́мир Ильи́ч Улья́нов) sutiyuq runaqa, Lenin (Ле́нин) nisqapas (22 ñiqin ayriway killapi 1870 watapi paqarisqa Simbirsk llaqtapi, Rusiyapi, 21 ñiqin qhulla puquy killapi 1924 watapi wañusqa Gorki llaqtapi), huk Rusya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +1917 watapi Hatun Uktuwri Pachakutiypa pusaqninsi karqan, Suwit Huñup kamaqninpas. Lenin wañuptin Yosif Stalinsi qatiqninsi tukurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lenin. + +Tiyakuynin Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya +Chinchina nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Raya wallapi, huk urqum, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.468 mitrum aswan hanaq. + +La Esperanza llaqta Cabras urquwan, Truhillu pruwinsya +La Esperanza distritu (kastilla simipi: Distrito de La Esperanza) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Truhillu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa La Esperanza llaqtam. + +Ch'ulla ruk'anayuq - Wikipidiya +Ch'ulla ruk'anayuq +Ch'ulla ruk'anayuq (ordo Perissodactyla) nisqakunaqa huk ñuñuq, yura mikhuq uywakunam, llapa chakinpi huklla phapayuq. +Kaymi huk ch'ulla ruk'anayuqkuna: +Kawallu rikch'aq ayllu (Equidae) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'ulla ruk'anayuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'ulla ruk'anayuq + +Amambay suyu saywitu (Parawayi) +Amambay suyu (kastilla simipi: Departamento de Amambay), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Pedro Juan Caballeromi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amambay suyu. + +Tiyakuynin Lima suyu, Uyun pruwinsya, Uyun distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Kawri distritu +Kulli icha Qulli (kastilla qillqaypi: Cerro Culle / Cule) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum, Rawra wallapi, Lima suyupi, Uyun pruwinsyapi, Uyun distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Kawri distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.550 mitrum aswan hanaq. + +Christian Johann Heinrich Heine (* 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1797 watapi paqarisqa Düsseldorf llaqtapi — † 17 ñiqin hatun puquy killapi 1856 watapi wañusqa Paris llaqtapi) Alimanya mama llaqtayuq harawi qillqaq qarqan. + +Tiyay Beni suyu, Chuqichaka suyu, Quchapampa suyu, Santa Krus suyu +Wapay mayu (kastilla simipi: Río Grande, Río Guapay) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk 1.438 km suni mayum, Beni suyupi, Quchapampa suyupi, Chuqichaka suyupi, Santa Krus suyupipas. + +Kay kamachiq, suyu suyu paqtachakuq kamayoqkuna huñunakuyninmanta Kay kamachiq, suyu paqtachakuq kamayoqkuna huñunakuyninmanta, llapan llankaqkunawan sumaqta willaykunampaq Allinta riqsiykunapaq , kamachiq hatun runa Jorge Matienzo Luja llapan llankaqkunawan huñunaykukun, Ñaúpaqman Puririnampaq chaninkiskuna huntanan hinaspa huntachinampaq chay atikuq propuestos en el marco de la ley N°30833 yupainiyuq ley. + +Casädokunaqa manam mana allipaqa tratanakuyanmantsu y manam hukwan kakuyanmantsu. Colosenses 3:5, 8-10 + +Runa Simi: Punku p'anqa: Pachaykamay + +16Saynata nispanmi chay mana allin espiritupa kamachisqan runaqa, kasqan ratolla paykunaman saltayamuspa, alli-allinta maqaran. Hinaqtinmi paykunaqa q'alalla, hinallataq k'iri-k'irillaña ishkapakuranku.17Chaymi Éfeso llaqtapi tiyaq Israel nacionniyoq runakuna, hinallataq huk law nacionniyoq runakunapas, cuentata qokuranku chaykuna pasasqanmanta. Hinaspan anchata mancharikuranku. Hinaqtinmi Señor Jesuspa sutintaqa anchata respetaranku. +17Chay Ifisu llaqtapi tiyaq isrraylinukuna, mana isrraylinukunapis chaypaq yach'arqanllapa. Chaymi ancha manchashpa, Siñurninchiq Jisusta ancha alabarqanllapa: "Pudirniyuqmi", nishpa. +19Wakingunaqam brujiyayta yach'akushqa karqan librukunamanda. Chay brujiyanan librungunata apamushpam, yumbaypa ñawpambi rupachirqanllapa. Chay librungunaqam ancha ch'aniyuq karqan. 50.000 ch'aniyuq blanku qellaykunam balirqan.20Chayshina Jisuspa shumaq nutisyanda tukuy maypi yach'achikuptinllapam, Tayta Dyusqa achka milagrukunata rurarqan. Chaymi mas runakuna, warmikuna Jisuspi kriyirqanllapa. + +suyu , kuyu + +Divergent moneyaction sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikibooks +Divergent moneyaction sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Divergent moneyaction sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wikibooks:Nospam (ch'aqtasqa) ‎ (← t'inkikuna) +Ruraq:Drini (ch'aqtasqa) ‎ (← t'inkikuna) + +Quechua: kusi , kusisqa + +Runa Simi: San Salwadur suyu + +Juanqa mana wawkeyuq kanchu. + +Punku taripasqankuna 22 Plantilla:Uruwayi piluta hayt'ay quchu +Fernando Morena Belora (* 2 ñiqin hatun puquy killapi 1952 watapi paqarisqa Montevideo llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fernando Morena. + +Zulema Pary Montesinos sutiyuq warmiqa (1952 watapi paqarisqa P'utuqsi llaqtapi, Buliwyapi) buliwyanu apulu qhichwa simipi qillqaqmi. +Zulemaqa 2012 watapi Chuqiyapu llaqtapi Waman Puma Suñaytam chaskirqan, ñawpaq kawsay rikch'antapaq, Sumaq Urqu sutiyuq.[1] Chay willakuyninpiqa Sumaq Urqu Apup wiñay kawsayninmanta willan. Waranqa liwrukunatam ch'ipachiranku, ichataq 2014 watakama suqta chunkallatas rantichirqanku.[2] + +Uma llaqta Aqcha llaqta +Aqcha distritu (kastilla simipi: Distrito de Accha ) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Paruru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Aqcha llaqtam. +Mayukuna: Wililli mayu + +2 chaniyuq tikraykuna machu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kaypi rimasqa: Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Kanada +Rimaykunap ayllun: Siyu katawbanas rimaykuna +Lak'ota (Lakȟóta, Dakhóta) simiqa 26.300 Lak'ota runakunap rimayninmi. Kay simiqa Siyu katawbanas rimaykunap ayllunpi kanmi. +Lak'ota runakuna kay hina rimachkanku: +Íŋska, wašíčuiya wóyaglaka hwo? - Inlis simitaqa rimankichu? +Mayugho. Waŋná wagníŋ kte. Akhé waŋčhíyaŋkiŋ kte. - Sayk'usqa kachkanim. Wasiyman richkani. T'inkunanchikkama. + +Katiguriya:Qillqaq (Ispaña) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Ispaña) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Ispaña). +"Qillqaq (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Fluminense FC) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Fluminense FC) +"Piluta hayt'aq (Fluminense FC)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Chupa llaqta +Chupa distritu (kastilla simipi: Distrito de Chupa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chupa llaqtam. + +2020 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. + +Yuraqmayu (kastilla simipi: Río Blanco) nisqaqa huk 1.087 km suni mayum, Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, Santa Krus suyupipas. + +Runa Simi: paqu laqukuna + +kay pachapi sapa punchaw llamkasqanmanta? +hina chayllam ruwasqa kanqa. +Kay pachapiqa manam imapas musoqqa kanchu. +10Chaywanpas kanqam: "Kayqa musoqmi niqkuna", + +Wawakuna tiyankichi yacha-wasipi. + +Simi kapchiymanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi kapchiy. +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 10 urin katiguriyakunam, 10-pura. +► Siq'isqa rikchasapa willakuy‎ (1 K) +"Simi kapchiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 18 p'anqakunam, 18-pura. +Punku p'anqa: Simi kapchiy +Kawsay qillqa +Qhichwaman Biblia t'ikrasqakuna +Rit'i Yuraqchamanta +Siq'isqa rikchasapa willakuy + +Runa Simi: 28 ñiqin qhulla puquy killapi + +Fernando Armindo Lugo Méndez sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin aymuray killapi 1951 watapi paqarisqa San Pedro del Paraná llaqtapi - ), Parawayi mama llaqtap taytakura wan pulitikumi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fernando Lugo. + +Urin Atlantiku Awtunumu suyu (kastilla simipi: Región Autónoma del Atlántico Sur) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Bluefields llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urin Atlantiku Awtunumu suyu. + +Kiwicha yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kiwicha yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kiwicha yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Katiguriya:Kiwicha yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amaranthaceae (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chenopodiaceae (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kinwa yura rikch'aq ayllu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Distritu (Lima suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Lima suyu) +"Distritu (Lima suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Paramunqa distritu +Wañiq distritu + +Carl Sigismund Kunth sutiyuq runaqa (18 ñiqin inti raymi killapi 1788 watapi paqarisqa Leipzig llaqtapi; 22 ñiqin pawqar waray killapi 1855 watapi wañusqa Berlin llaqtapi) huk aliman kawsay yachaq runam karqan. +Awya Yalapi kawsaqkunamanta anchatam k'uskiykurqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Carl Sigismund Kunth. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Carl Sigismund Kunth + +Katiguriya:Pulitiku (Ayti) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Ayti). +"Pulitiku (Ayti)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa 10 ñiqin pawqar waray killapi 1981 +Samuel Eto'o: Kamirun Piluta hayt'aq +Samuel Eto'o sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin pawqar waray killapi 1981 watapi paqarisqa Nkon, Duala, (Kamirun) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Kamirun piluta hayt'aqmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Samuel Eto'o. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Samuel Eto'o. + +2 chaniyuq tikraykuna chiri kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +atj.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Alajuela llaqtaqa Kustarika mama llaqtap hatun llaqtanmi. Alajuela pruwinsya uma llaqtanmi. Alajuela llaqta 254 567 runakunam kawsachkanku (2005). + +JEHOVÄ alli qarakoq kanqantaqa rikantsik llapan kamanqankunata rikarninmi (Santiägu 1:17). Tantiyarinapaq, manam juk ishkë qoyllurkunallatatsu ciëluman churashqa, sinöqa yupëtapis mana puëdinatam. Jina kë Patsantsikchöpis imëka niraq plantakunatam kamashqa (Salmu 65:12, 13; 147:7, 8; 148:3, 4). + +Chaymi chiqaq khuyakuyqa mana ni hayk'aqpas chinkanqachu. Ichaqa chayamunqan p'unchaw, Dyusmanta prufisyakunata amaña rimanankupaq, mana yachasqanku rimaykunata amaña rimanankupaq, hinallataq Dyusmanta yachasqanku yachaykunapas manaña nisisaryuñachu kananpaq. Aswanmi chaykunaqa tukukapunqa. +Ichaqa wiñaypaq kaqkunaqa kaykunan: Dyuspi iñiy, Dyuspa prumitisqankunapi pasinsyawan suyakuy, hinallataq khuyakuy ima. Kay kinsantinmanta aswan más impurtanti kaqqa, khuyakuymi. +Munakuyqa ni jayk'aq tukukunchu. Ispirituqa atiykunata kunan p'unchaykuna qushan aqllakusqasninta wiñachinanpaq. Willaraykuna kanman, chaypis tukukunqa; waq parlaykunapi parlay kanman, chaypis ch'inyapunqa. Chiqa kaqta yachay kanman, chaypis tukukunqa. +Sichus Dyuspa Simi Nisqanta sut'inchayman, yachaymantaq tukuy pakasqa yachaykunata, tukuy kay pacha imasmantawan; sitaqchus sinch'ita kriyiyta atiyman urqusta ithirichinaypaq jina, manataq munakuyniyuq kayman chayqa, mana imachu kayman. +Imaraykuchus kay pachapi kaq yachaykunaqa Dyuspaq nisqanta willasqakunapas mana junt'asqachu. +Kunan ayphallata rikunchis ispijupi jinalla; uk p'unchay tukuy imata allin sut'ita rikusunchis. Kunanqa yachayniyqa mana junt'asqachu, uk p'unchaytaq tukuy imata riqsisaq imaynatachus Dyus riqsiwan, ajinata. +Wiñaypaq kaqkunaqa kimsa: Dyuspi kriyina, Dyusmanta suyakuna, munakuypiwan. Chay kimsantinmantaqa munakuykaq astawan impurtanti. + +Runa Simi: Llamp'u kaq + +www.pydaqta.org + +Sinkiyan Uyq'ur sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Sinkiyan Uyq'ur sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Chunwa Runallaqta Ripuwlika ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uyq'ur simi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uyq'ur runa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinkiyan (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Turku rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Xinjiang (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinyan (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quriq'ar (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uyq'ursuyu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uygursuyu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Anhui pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Fujian pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Gansu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Guizhou pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hainan pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Heilongjiang pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Guangdong pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hebei pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Henan pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hubei pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hunan pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Jiangsu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Jiangxi pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Jilin pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Liaoning pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qinghai pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Shaanxi pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Shandong pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Shanxi pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sichuan pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yunnan pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Zhejiang pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Pulitika rakiy (Chunwa Runallaqta Republika) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Chinchay Awya Yala) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Chinchay Awya Yala) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Chinchay Awya Yala). +Allpamanta yachaykuna (Awya Yala) + +Tiy suyk'umanta wapsiyasqa yaku wapsi musuqmanta ch'iñi sut'uchakunaman puriqllayaspa yakuyan. +Wapsiyay nisqaqa puriqllap wapsi tukukuyninmi. +Wapsichana iñupi puriqllap achka phukpukunatam ruraspa utqaylla wapsi tukukuytaq t'impuy nisqam. + +Mama llaqta Niqir +Niamey, llaqtaqa Niqir mama llaqtap uma llaqtanmi. +Kamasqa wata: S XVIII +Llaqta (Niqir) + +Yanaqaqa rit'i urqu - Wikipidiya +Yanaqaqa rit'i urqu +Yanaqaqa (kastilla qillqaypi Yanajaja) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Willkanuta wallapi, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Qispiqanchi pruwinsyapipas, Uqunqati distritupi.[3] Pikchunqa mama quchamanta 5.550 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL map of the Quispicanchis Province 1 (Cusco Region) Saywitu: Qispiqanchi pruwinsya (Qusqu suyu) + +Tiyay Qusqu suyu, Qusqu pruwinsya, Qusqu distritu +Llaqtakuna: Qusqu: 9 km +Tampu Mach'ay nisqaqa (QSHKS qillqaypi: Tanpumach'ay), Piruwpi, Qusqu suyupi, Willka Qhichwapi, Qusqu llaqtamanta isqun km karum kaq mawk'a wasichasqam, Inkakunap huk yaku yupaychana wasinsi karqan. Inka qhapaqkunaqa chaypis armakurqan. Chayraykum Inka armakuna (Baños del Inca) ninkupas. Puka Pukara nisqamantaqa 1 - 2 km karum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tampu Mach'ay. +Tampu Mach'aymanta (inlish simipi) + +4 chaniyuq tikraykuna kinray kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Rahukulta qucha (Laguna Rajucolta) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Waras distritupi, Wantsan rit'i urqup hayt'ananpi, Rahukulta urqu ñiqpi. + +Umala munisipyu +Uma llaqta Umala +Umala munisipyu (kastilla simipi: Municipio Umala) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Jaruma pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Umala llaqtam (152 runa, 2001 watapi). +Saywitu: Jaruma pruwinsya + +1900 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wamp'artupuykama. +"Wamp'artupuykama" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Henri Moissan sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin tarpuy killapi 1852 watapi paqarisqa Paris (Ransyapi) llaqtapi - † 20 ñiqin hatun puquy killapi 1907 watapi wañusqa Paris (Ransya) llaqtapi); Ransya mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. + +Schio nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Schio llaqta: Italyapi huk llaqta +Schio icha Allinqhapaq: Piruwpi huk urqu + +Barajas distritu; (kastilla simipi: distrito de Barajas, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Barajas. + +Panti nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Pachuca de Soto (otomí Njünthe; en nawa simipi: Pachoacan o Patlachihuacan); nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Hidalgo suyu uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pachuca de Soto. + +Tikraynin llaqtan kamayuq Kastillanu simipi: + +Lampa, Rankana icha Chukchuka nisqaqa allpata, aquta, chay hinalla huk imaykanatapas huk puystumanta huk puystuman churanapaq llamk'anam, wasichaypi, chakra kamaypi llamk'achisqa. + +Chuqu, Chhuquruqutu icha Suyt'u (conus) nisqaqa huk pachankam, p'allta muyu kaq tiksiyuq, chay tiksip chawpip sayaqlla hawanpi kaq hawa ñawch'iyuq, tiksip iruru muyunta hawa ñawch'iwan siwklla t'inkiq muyuriq hawayuq. + +Mama llaqtap hawan 64,935 km² +Pacha suyu UTC-3 + +casa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +casa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +casa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Pukyu: Gregorio Kunturi Mamani-p kawsasqanmanta willasqanmanta, Ricardo Valderrama Fernández-pa Carmen Escalante Gutiérrez-papas uyarispa qillqasqan: +Manam hayk'appas karsilpi hina chay hina ñiraq kwintuta uyarirqanichu, kunankamapas yuyachkaniraqmi wakillantaqa. +Ganadirup kwintunta hina, chay waka rantiq Apu Awsanqatip larunpi kumunidadkunata risqa. Chay ganadiru sayk'usqa mana wakata tarispa, huk hatun wank'a rumipi tiyasqa Apup ñawpaqinpi. Chay hina ganadiru kachkaptinsi, chay laru p'achayuq runa achhuykuspa tapuq: +"Uywatam rantiyta munani. Waka rantiqmi kani," ñispa ñisqa. +Chayta uyarispas, runaqa huk ch'illmiyllapi chinkarqapun. Chaymantas tardiyayakuytaña, ganadiru kasqan rumipi mana kuyurispa tiyachkaptin, runaqa hukmanta rikhurimullantaq tapunanpaq: +"Bueno, haku ususiy riqsimunaykipaq. Ñisqay hina, manam ususiychu kamachin, ñuqam kamachikuni." +Chay hina purichkasqankupis, Awsanqati urqup kuskanninpi qaqa punku hina kicharqukun. Chaymansi yaykunku. Mana yuyanichu, chay tuta ususiwanchus puñuchirqan icha manachus,pero sí, paqarisnintinmanqa ganadiruqa huk ekstraño llaqta hinas, hunt'a uywayuq, llamakuna, allpaqakunapas phuyu hinaraqsi urqukunata tapan. +Huk kaq p'unchawkunamantaqsi ganadiruqa chay runap ususinwan kasarakun. Pero chay runaqa kasqa Apu Awsanqati. Chaysi ususinpa kasamintunpaq Awki Ariqipa Maysisku, Apu Khunuranawan urqun urqunta wakhanakusqaku padrinunku kananpaq. +Ganadirup kasarakusqan p'unchawmantas, achka timpuña pasasqa, hasta que huk p'unchaw suyrunta ñisqa: +Apuqa asiptasqa. Chay hina puririmusqaku kuntintu huk llamacha suyrun qusqanpi kargachayuq. Seguro kargata hunt'a qullqi karqan. Warmi qhari hina purispa chayamusqaku Qusquman, lliw puriq hina sayk'usqa, ch'akiymanta chayqa qharin ñisqa: +Kay hinata kay asnu maqasqa. Aqhawan hich'aykusqa. Maqasqataq chayqa, pay ganadirup larunmanta chinkarqapusqa huk ñawi kichariy ch'illmiykullapi, llama kargantin ima. Chayqa paqarisnintinmansi machaynin pasaptinña mana warmintin, mana llamantin, mana kargantin rikukuspa pasakuspa. Hukmanta byahasqa, kasqan rumipi tiyay manaraq Apu Awsanqatip ususinta riqsichkaspa tiyasqanman. Chay hinatas kay asnu animal kasqan rumi patapi tiyalayasqa tardiy mañana achka p'unchaw. Kay hina tiyachkasqanpis, huk p'unchawsi urqupi huk punku kicharqukun urqukunata rimarichisparaq. Chayqa kasqan punkullataqsi kasqa, maynintam pay yaykurqan Awsanqatip ukhuman. Pero chay kutiqa huk hatun kankaray makis lluqsirqamun kay punkunta, ch'uspita hina hap'irquspataqsi, Awsanqatip ukhuman apaykurqun, kunankamapas chaypis kachkan. Mana yachakunchu kastigarqankuchus utaq wañuchipurqanku chayta. +Chay kwintutam uyarirqani karsilpi, huk okasyunpi uyarirqanillataq Apu Awsanqati gubyirnuwan wasinpipuni parlananpaq Limakama risqa. Kaypaqsi Apu p'achakusqa allin p'achanwan lindu, quri puru. K'ancharisparaqsi gubyirnup wasinman yaykusqa, manataq kay ropa maypipas kanchu, chayqa gubyirnupuwanpas Apup p'achanta imbidyasqa, "Lindo, karahu!" ñispa. +Chaymantañam pinsani, imanaptinmi kunan mana sik'uñakuna kanchu. Lliwsi chinkapun. Manataq gubyirnu kumplirqanchu wardyankunata, "Ama wik'uñakunata wañuchiychikchu!" ñispa. Utaq ñirqanpas y mana kasuta rurankuchu? Pero Apu Awsanqatip seguramentepuni phiñasqa qatiykarqakapun wik'uñankunata. Chaymi mana kanchu kunan wik'uñakuna Piruw mundupi. + +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 12, 6, d +Yaku qullqi icha Puriq qullqi, Hg (musuq latin simipi: Hydrargyrium icha Mercurium) nisqaqa huk q'illaymi, huklla kaq puriqlla q'illay.Huk suti: parya (cinabrio: HgS). + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? +4 Diosninchik ñawpa tatamamanchikta ruwasqanmantapacha, angelesqa runamanta mayta dakunku, Diospa munaynin juntʼakunanta munaspa (Proverbios 8:30, 31; 1 Pedro 1:11, 12). Chantapis angelesqa, imaynatachus runa Diosmanta karunchakusqanta rikurqanku, mana Diosta kasukuyta akllaspa. Chayta rikuspa chiqa sunqu ángeles mayta llakikurqanku. Chaywanpis, juchasapa runa Diosninchikman kutirikuqta rikuspa, angelesqa mayta kusirikunku (Lucas 15:10). Rikunchikjina, paykunaqa Diosta yupaychaqkuna runamanta, mayta dakunku. Chayrayku Jehová paykunata churarqa chiqa sunqu runasta yanapanankupaq, jarkʼanankupaq ima (Hebreos 1:7, 14). Qhawarina imaynatachus. +7 Kimsa yachaqanapi yachakurqanchikjina, juk espíritu chayri juk ángel, runata kamachiyta munayninwan atipachikuspa Dioswan churanakurqa. Chaymantapacha chay angelta, Kuraq Supay chayri Satanás sutiwan riqsikun (Apocalipsis 12:9). Evata pantachiytawan, Supayqa waranqa suqta pachak watapi Diosmanta yaqha tukuy runasta karuncharqa. Wakinkunalla mana Diosta wasancharqankuchu, paykunaqa Abel, Enoc, Noé ima, karqanku (Hebreos 11:4, 5, 7). +9 Kay saqra angelesqa, janaqpachaman kutipurqanku, chaywanpis Diosqa, imaynatachus Satanasta manaña familianmanta kananta saqirqachu, jinallatataq chay saqra angeleswan ruwarqa (2 Pedro 2:4). Kunan manapis runaman tukuyta atinkuchu, kay supaykuna runap kawsayninta apaykachayta munanku. Astawanpis, Supayqa, supaykunawan "kay pachapi kaj runasta [imaymanamanta] pantachi[chkan]" (Apocalipsis 12:9; 1 Juan 5:19; 2 Corintios 2:11). Qhawarina imaynatachus. +13 Saqra espiritusqa mana runata chʼawkiyallankuchu, manaqa manchachinku. Kuraq Supay, supaykunapis ‘pisi tiempoyuqllaña' kasqankuta yachanku, chayrayku kunan mayta runata ñakʼarichichkanku (Apocalipsis 12:12, 17). Chaywanpis, may chhika runas supaykunata manchachikuymanta kacharichikunku. ¿Imaynatá kacharichikunku? ¿Imaynatá ñawpaqta layqiriyusta ruwarqanchik chaypis, supaykunamanta kacharichikusunman? +18 Arí, saqra espiritusqa imatapis ruwawasunman. Chaywanpis, Diospa munayninta ruwaptinchik, payman qayllaykuptinchik, mana manchachikunachu tiyan (Santiago 4:7, 8). Saqra espirituspa atiyninkuqa, mana Diospata atiyninjinachu. Noep pʼunchayninpi, Dios paykunata wisqʼaykurqa, juicio pʼunchay chayamunankama (Judas 6). Chantapis, chiqa sunqu ángeles jarkʼachkawasqanchikta yuyariy (2 Reyes 6:15-17). Paykunaqa, saqra espiritusman churanakuchkasqanchikta qhawachkanku, atipananchiktataq munanku. Nisunman, supaykunaman churanakuptinchik paykunaqa tʼaqllarikunku. Chayrayku, Jehovamanta, janaqpachapi kaq familianmanta ima, mana karunchakunachu. Astawanpis, imaymana layqiriyumanta karunchakuna, Bibliap nisqantataq kasukuna (1 Pedro 5:6, 7; 2 Pedro 2:9). Jinamanta, saqra espirituswan churanakupi atipasunchik. +Chiqa sunqu angelesqa, Jehovata yupaychaqkunata yanapanku (Hebreos 1:7, 14). +Kuraq Supay, supaykuna ima, runasta chʼawkiyanku, Diosmantataq karunchanku (Apocalipsis 12:9). + +Novial simi, mamallaqtapura yanapayuq simi, yachaqayta atinki. + +• Punchaw wawa uywaysiyqa yaqañan Perú suyuntinpi kachkan • Kikin wasinpi wawa uywaysiyqa qallariran 2012 watapim, Ayakuchu suyupi, Cajamarca suyupiwan. +¿Imam JUNTOS nisqa? Wakchakunaman, aswan wakcha kaqkunamanpas sapa iskay killa 200 soles (iskay pachak soles) qullqitam quykunku: Kaytaqa chaskinku yachay wasiman wawanku churaqkunam, unquyninmanta hanpinankupaq Postaman warmachan pusaykuqkuna, wiksayuq warmimanpas allin mikuchiqkunam, chay allin ruwayninkunamanta. +• Llullu wawachamanta 19 watayuqkama, hinallataq wiksayuq warmikunapas. +Allin mikusqa warmaqa yuyaysapacham kanqa, manaña puñuywan atipachikuspanmi allinta uyarispa, tukuy imatapas astawan yachanqa. Chaynapim aswan allin mikuytapas yachanqaña. +• Tayta-mamakunam yanapanqa yachay wasipi wawa-churinkupaq yanukuypi-wayk'ukuypi, warmakunaman mikuna rakiypipas. +• Kay 2013 watapi yachay wasikuna kicharikuptin hinallam, yaqa kimsa millón warmakunapaq mikuy kanqaña, 44 waranqa tukuy Perú suyuntin yachay wasikunapi. +Kaykunapim tapurikuna astawan yachanapaq: Av. Coronel Pedro Portillo 687 – San Isidro +Kaykunapim tarisun iskay chunkantin (20) suyukunapi MIDISpa personeronta: 1- Amazonas: + +["Hukllachasqa Qhapaq Suyu"] (qu); + +Runa Simi: Shikoku suyu + +Runa Simi: Iskay ñiqin pachantin maqanakuy + +Runa Simi: Amirika Llaqtakunapi Akllanakuspa Kamachinakunapaq Karta + +Katiguriya:Piruwpi musuq yura - Wikipidiya +Katiguriya:Piruwpi musuq yura +Piruwpi musuq yurakunamanta qillqakuna. +"Piruwpi musuq yura" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tinkurachina siwikuna 5° 53' 45" S, +Pruwinsya Hanaq Amarumayu pruwinsya +Yurimawas (kastilla simipi: Yurimaguas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Luritu suyupi, huk llaqtam, Hanaq Amarumayu pruwinsyap uma llaqtanmi. +Yurimawas distritupiqa Chayawita runakunam tiyanku. +Kawapana rimaykuna +Llaqta (Luritu suyu) + +Claude-Oscar Monet sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin ayamarq'a killapi 1840 watapi paqarisqa Paris llaqtapi, Ransiya-pi, 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1926 watapi wañusqa Giverny-Sur-Eure llaqtapi, Ransiya-pi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. + +Julio José Iglesias de la Cueva sutiyuq runaqa, icha Julio Iglesias (* 23 ñiqin tarpuy killapi 1943 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi - ), huk Ispaña mama llaqtayuq takiqmi, kastilla simillapim qillqarqan. + +Santa Marta nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +2 chaniyuq tikraykuna t'istichiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Batumi (Kartul simi: ბათუმი, kastilla simipi: Batumi) llaqtaqa Kartulsuyu mama llaqtap. Adjara suyu uma llaqtanmi, Yana hatun qucha. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Batumi. + +"Distritu (Luritu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Urin Verapaz suyu + +ñuqapas maqt'ay lluqsimusaq, +Manas q'anqa ganawankichu, turitu. + +maypiñam kachkanki kuyay mamallay, karullaqtapi waqakuchkayki. (2x) + +Llaqtamasikuna: kuskayananchis tiyan, sukllayas, yanapanakus, chaynakunamanta qeshpinanchispaq. + +Ichaqa mana allin costumbrekuna saqiyqa sasam. Mana allin costumbrekunaqa kanmansi chiri punchawpi quni camaman usturuy hina, saqiyñataqsi kanman chay camamanta mana lluqsiy munasqanchik hina. + +Kichwa Rimaykuna: 2011 + +Pillku Mayu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Pillku Mayu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Pillku Mayu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +P'utuqsi suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tinkipaya munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yuqalla munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pilcomayo (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wila Qullu (Ch'allapata) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pilkumayu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqichaka ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqichaka suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +P'utuqsi urqu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puwpu qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'umirqucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Panti llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Oropeza pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tarija pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hatun Chaku pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Aniceto Arce pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Burnet O'Connor pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Eustaquio Méndez pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sajama mamallaqta warikancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +T'uru T'uru mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Unsiya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Daniel Campos pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Antonio Quijarro pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Bernardino Bilbao pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Charkas pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Saqaqa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tumawi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Purqu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Akasyu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Arampampa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qullqichaka munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ravelo munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puquqwata munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uquri munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Betanzos munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Thaqupampa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puna munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qaysa "D" munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qutaqayta munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Witichi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qulcha "K" munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qimis munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Unsiya munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llallawa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chayanta munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tupisa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Atucha munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Pawlu Lipis munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ismuruku munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Muhiniti munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +P'utuqsi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Urmiri munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chayanta pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Enrique Baldivieso pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Modesto Omiste pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chinchay Chichas pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chinchay Lipis pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rafael Bustillo pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Urin Chichas pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Urin Lipis pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sawaya pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uru Uru pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'allapata pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Litoral pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chinchay Qaranqa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pantaleón Dalence pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puwpu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sawkari pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Santiago Wari pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Azurduy pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tumina pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hernando Siles pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yampara pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chinchay Sinti pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Urin Sinti pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Luis Calvo pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Challwiri q'umir qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Killa Qhichwa (P'utuqsi suyu, Buliwya) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Cujiri wat'a ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Paqariy Inti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chipaya munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sawaya munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqiquta munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhurqhi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'araqullu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Churu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uru Uru munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Killaqa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pampa Awllaqa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Machaqamarka Krus munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Iskara munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Esmeralda munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yunkuyu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wachaqalla munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qaranqa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +La Rivera munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tukuy Santukuna munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wanuni munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Machaqa Marka munisipyu (Pantaleón Dalence) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Antiqira munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pasña munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puwpu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Turku munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Antamarka munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Antamarka Belen munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Saqaqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qutaqayta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Azurduy llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Muyupampa (Chuqichaka) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhusi qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sajama siq'ikuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Inkamach'ay (Chuqichaka) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqichaka munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puruma munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Azurduy munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Takupaya munisipyu (Chuqichaka) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pristu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Muququya munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ikla munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Monteagudo munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wakarita munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yampara munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Camargo munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Lukas munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Inkawasi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'ullpina munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awisya llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Muyupampa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wakaya munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Machariti munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Surakachi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'iya Q'iyani kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tuyru Tuyru kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +P'utuqsi kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +T'ula Pallqa kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'uwat'aka kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqi Uta munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'ara qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hatun Wayllaqucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Khari Khari quchakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awarawi mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tarikiya flora faunapas mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Palmar kawsay suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Markuma kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uquri kantun (P'utuqsi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Padcaya munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tumayapu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yakuywa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Karapari munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Villamontes munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uriondo munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Asnaq qucha (Chinchay Lipis) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Atulcha kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'illuqucha (P'utuqsi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ñiq'ita kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'uxña Uma kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ismuraqa kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +La Joya (mawk'a llaqta) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'ullpina qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Chuqichaka suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:P'utuqsi suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ismuraqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qirisa llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chunkara–Ruphasqa Tampu q'asa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chayanta llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quchas (P'utuqsi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puquqwata (P'utuqsi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'aki Mayu urqu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Mama llaqta) + +Runa Simi: Yakuywa + +Anqash suyu +Anqash jach'a suyu +Llankanuku qucha, Anqash suyu +Anqash suyu (Ankash suyu nishqapis), (Aymara shimichaw: Anqash jach'a suyu; Kastilla shimichaw: Departamento de Ancash) nishqaqa huk piruwanu suyum,piqa markanqa Waras markam. 2007 watachaw, kay suyuchaw 1,107,828 nunam kawarqayan. +Ishkay chunka pruwinsyam kaykan: +Antonio Raymondi pruwinsya 17.059 Llamillin +Asunsyun pruwinsya 9.054 Chakas +Bolognesi pruwinsya 30.725 Chikyan +Carlos Fermin Fitzcarrald pruwinsya 21.322 San Luis llaqta +Waras pruwinsya 147.463 Waras +Wari pruwinsya 62.598 Wari +Waylas pruwinsya 53.729 Qaras +Pallasqa pruwinsya 29.454 Qawana +Santa pruwinsya 396.434 Chimputi +Yunkay pruwinsya 54.963 Yunkay +Suyukuna (Piruw) + +Runa Simi: Sinchi kaq + +Sach'a millma [1], sach'a sunkha icha qaqa wiquntuy[2] (Tillandsia usneoides) nisqaqa ch'awar yura rikch'aq aylluman kapuq yuram, sach'akunap hawanpi wiñaq, hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sach'a millma. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sach'a millma + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Uma kamayuq (Kanada). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Kanada). +"Uma kamayuq (Kanada)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay: Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Yawyu distritu +Wamp'una (kastilla qillqaypi Huampuna) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk urqum, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Yawyu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.000 mitrum aswan hanaq. + +Nupi mayu, Runtus llaqtamanta rikusqa +Nupi mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Nupe) Piruw mama llaqtapi huk mayum, Wanuku suyupi, Lawriqucha pruwinsyapi, Runtus distritupi. Marañun mayuman rin. + +Qharinchu[1] icha Lesbiana[2] (kastilla simimanta) nisqaqa huk warmita khuyaq, huk warmita wayllukuq warmim. Warmipura khuyay nisqapas ninchikmi. + +Wasaqucha (kastilla qillqaypi: Huasacocha) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum Willkanuta wallapi, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Qispiqanchi pruwinsyapipas, Uqunqati distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +Kariwa rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kariwa rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kariwa rimaykuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kariwi rimaykuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Kariwa_rimaykuna" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Pukarani munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Pucarani) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Antikuna pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Pukarani llaqtam. +Pukarani sapsi: yupaykuna, saywitu + +Katiguriya:Suyu +► Suyu (Mama llaqta)‎ (18 K) + +► Wasichay kamayuqkuna (Mama llaqta)‎ (2 K) + +Runa Simi: Sinru qillqa: Tusuy + +Runa Simi: Guairá suyu + +"Ñust'aq sumaq mikhunan" +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, mikhuna wasi, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, restaurante, runasimipi +"Huq willakuy tukukun, huqtaq paqarin" +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, la merced, promoción, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, kaminak'uy, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi, santiago +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi, santiago +Etiquetas: dentista, helhasqa, jeljasja, kiru, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi +Etiquetas: ccori, eau de parfum, helhasqa, jeljasja, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, qori, quechua escrito, runasimipi +Etiquetas: helhasqa, huayruropata, jeljasja, locutorio, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi +Etiquetas: baño, helhasqa, hisp'ana, jeljasja, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi +"Kunan p'unchay, kay Qosqo llaqtaman chayamusqanku lliw teqsimuyuntinmanta "tomaqayakuna". Yanqallay rimanku: Haylli, Machupikchu!" +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, machupicchu, machupijchu, machupikchu, plaza de armas, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, ollantaytambo, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi +"Hamuychis snack - Misk'ita mikhunankipaq" +Etiquetas: hamuychis, helhasqa, jeljasja, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi +"Taytay Qoyllur Rit'i, kawsaspachá kutimusaq, wañuspaqa manañacha" +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi, taxi +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi + +Quechua: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta +Quechua: Piruw – Piruw Mama Llaqta +Aymara: Piruw – Piruw Suyu + +764 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Punku p'anqa: Yachay - Wikipidiya +Yachay nisqaqa (latin simipi: scientia, chaymanta kastilla simipi ciencia) aypaq yachaykunankam atipay allichaypas ruray ñan (proceso) nisqamanta. Chay yachayqa runakunap rurasqanpa, qhawaswanpa, yuyaychakusqanpa ruruchisqan kaspa, allin-allinchasqa kaspa, rurananqa huk yanapanakunawan kamachinata qatichinaspa chaskinam, huklla hatun kamachina llik'api, chay llik'api ruranakuspa. +Quyllur yachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +1981 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Kay pusapuna p'anqakunaqa mana kachkaq p'anqakunamanmi pusapuchkan: +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:PantaPusapuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Diospa "Kallpampis, atiynimpis chay jinapuni" (Isaías 40) _ Jehovaman qayllaykuna +Ñawpaq kaq rakʼiy +Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" + +Kaytaqa chaninchamunqa Jurado Nacional de Elecciones nesqa Lima llaqtapi paykunacha sut'inchamunqanku nispan nin. + +451 _ _ ‎‡a Yorkshire Dales mama llaqta parki‏ + +Runa Simi: Khunfuqi + +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Kutawasi +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Hallka k'iti kanchar 166,5 km² +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Kutawasi distritu (kastilla simipi: Distrito de Cotahuasi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Unyun pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Kutawasi llaqtam. +3 Distritupi paqarisqa + +Runa Simi: Sansa k'anchana + +Pukyu: Antikuna, Ikwadur +Kayman purin: Wallaqa mayu +Purimuq mayukuna: Marañun - Kapawari (Capahuari) - Bobonanza mayu - Wasaqa (Huasaga) - Wituyaku (Huitoyacu) +Pastasa mayu icha Sumatara mayu (kastilla simipi: Río Pastaza) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Piruw mama llaqtapipas, huk mayum. + +(Qarwarasu rit'i urqu (Wankawillka)-manta pusampusqa) +Qarwarasu (kastilla qillqaypi Carhuarazo) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk rit'i urqum, Chunta wallapi, Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Santa Ana distritupi, Wankawillka pruwinsyapipas, Wankawillka distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.169 mitrum aswan hanaq. + +Mama llaqta Islandya +Reykjavík llaqtaqa Islandya mama llaqtap uma llaqtanmi. Reykjavík llaqtapiqa 116.446 runakunam kawsachkanku (2006). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Reykjavík. + +Tiyakuynin Anqash suyu, Rikuway pruwinsya, Santa pruwinsya, Waras pruwinsya, Waylas pruwinsya; Qispi kay suyu +Llaqtakuna: Qunuqucha, Rikuway, Waras, Qarwas, Yunkay, Qaras, Wallanka, Yuramarka, Santa / Chimputi +Santa mayu (Kastilla simipi: Río Santa) nisqaqa Piruwpi huk 347 km suni mayum, Anqash suyupi, Rikuway pruwinsyapi, Santa pruwinsyapi, Waras pruwinsyapi, Waylas pruwinsyapi, Qispi kay suyupipas, Waylas qhichwanta Pasiphiku mama quchaman puriq. + +VII Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +Andrew Jackson, sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin pawqar waray killapi 1767 watapi paqarisqa Waxhaw llaqtapi - † 8 ñiqin inti raymi killapi 1845 watapi wañusqa Nashville llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku runas karqan, umalliqnin (1829 watamanta 1837 watakama), ñawpaq Demokratiku Partidupi kaq umalliqsi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Andrew Jackson. + +Mannheimpa chawpi llaqtan, sispapi Rhein, karupi Neckar, 2006 watapi. +Mannheim llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Baden-Württemberg suyupi, Rhein, Neckar mayukunap patanpi. Mannheim llaqtapiqa 304.781 runakunam kawsachkanku (2016 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mannheim. + +Henry John Heinz sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin kantaray killapi 1844 watapi paqarisqa Pittsburgh llaqtapi - 14 ñiqin aymuray killapi 1919 watapi wañusqa ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapi mama llaqtap wallpariqmi wan ruruchiqmi, F & J Heinz nisqa ruruchinap kamaqninmi pusaqninpas. John Henry Heinz-pa churinmi karqan. +Pittsburgh llaqtapi paqarisqa runakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Kustarika). +"Pulitiku (Kustarika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kimsantin llaqta - Wikipidiya +Kimsantin (kastilla simipi: Trinidad) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Beni suyup uma llaqtanmi. +Mayukuna: Aroyo San Juan +Quchakuna: Suárez qucha (Kimsantin: 5 km) +Trinidad munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Beni suyu) + +Miguel Alemán sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin tarpuy killapi 1900 watapi paqarisqa Sayula de Alemán llaqtapi – † 14 ñiqin aymuray killapi 1983 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) mishikunapas taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miguel Alemán. + +Chuqi challwa (familia Engraulidae) nisqaqa (kastilla simipi: anchoveta, anchoa, boquerón) hatun mama quchakunapi kawsaq tullu challwakunam. + +Mario Götze ( 3 ñiqin inti raymi killapi 1992 watapi paqarisqa Memmingen llaqtapi - ) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mario Götze. + +Emmanuel Dapidran Pacquiao sutiyuq runaqa icha Manny "Pac-Man" Pacquiao (* 17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1978 watapi paqarisqa Kibawe llaqtapi - ), huk Philipinakuna mama llaqtaq saqmanakuyuq, kurku kallpanchaq runa. +Kurku kallpanchaq (Philipinakuna) + +P'unchaykuná yupasqani, +Sinchi kawsay kawsasqani. +K'achituchu llaqtay kasqa? +Poemas de Amor en Quechua: akllasqa rimaykuna [ Qosqo Qhechwasimipi ] + +Cusco, Llactapata, Warmiwañusca, Machupicchu + +100Jurq'u: isu ti pikaru! piru, waway, mana kasqachu. +132Jurq'u: ri timpumanta pacha rumi t'ujyarishajta ruwasqanku, na ra mas; quya jinallamin kasqa, mana imapis kanchu chay ukhupiqa. +147Yachaj: "mana kanchu, ri timpupi urqusqanku", ninsina, manachu? +148Santiago: kunan, chay chullpa santusqa unay timpu kanmanchu? + +Barbaquwa rimaykuna - Wikipidiya +Barbaquwa rimaykuna +Barbaquwa rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Uralan Awya Yalapi - Kulumbyapi Ikwadurpipas -, suqtantin simim, pichqa chunka waranqachá rimaqniyuq. +Barbaquwa rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +José Manuel Pando pruwinsya (aymara simipi: José Manuel Pando jisk'a suyu; kastilla simipi: José Manuel Pando) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Machaqa llaqtam. +2 Qataqura munisipyu 1.735 Qataqura 529 +Pruwinsyapiqa kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Qhichwa simi 50 13 + +Uma llaqta Tuxtla Gutiérrez +Chiapas suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Chiapas), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Tuxtla Gutiérrez llaqtam. +Tuxtla Gutiérrez 837 102 runakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiapas suyu. + +Uma llaqta Sankallaya (Sangallaya) +Sankallaya distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Sangallaya) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waruchiri pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Sankallaya (Sangallaya) llaqtam. + +Punu ñiqpi, Titiqaqa qucha +San Antonio distritu (kastilla simipi: Distrito de San Antonio) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Punu pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa San Antonio de Esquilache llaqtam. + +(Nina urqu-manta pusampusqa) +Ariq, icha Nina urqu nisqakunaqa ratatachkaspaqa hawanpi icha kinrayninpipas kaq nina urqu luq'u (kratir) nisqamanta ninata, ancha q'uñi rumikunata, uchpatapas thuqaq, ratata (lava) nisqa puriqllayasqa rumita saqiq, anchata q'usñichiq urqukunam. Cráter = nina shanqa +Kaymi huk nina urqukunam: + +2 chaniyuq tikraykuna t'iray kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paqu churuku, Paku churunku, Churunku,[2] Churuku[3] icha Ch'umpi churu k'usillu[4] (Lagothrix lagothricha) nisqaqa huk Uralan Awya Yalapi (Brasil, Ikwadur, Kulumbya, Piruw) kawsaq churu k'usillum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'umpi churu k'usillu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'umpi churu k'usillu + +Cusco - Pikillaqta - Tipon - Cusco + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Ruraq:Apalsola" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Tukuy p'anqakuna ñawpa k'askaqchayuq - Wiktionary +Rikuchiy kay k'askaqwan qallariq p'anqakunata: +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/W" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +1Kaytaqa Diosmi Elcos llaqtayoq Nahumman Nínive llaqtamanta rikuchirqan, chaytan payqa qelqarqan. 2Señor Diosqa sienteq Diosmi, payqa aynita kutichiqmi, sinchi phiñakuqmi. Awqan sayariqkunamanmi aynita kutichin, awqankunapaqmi k'arakta phiñakushallan. 3Señor Diosqa mana usqhaylla phiñakuqmi, payqa ancha atiyniyoqmi, huchallikuqtaqa muchuchinqapunin. Señor Dios puriqtinqa tutuka hatun wayran phawarin, muyuq wayran sayarin, phuyukunapas chakinpi hallp'a q'osñi hinan. 4Paymi lamar-qochata phiñarin, chaymi ch'akipun, llapa mayutapas ch'akichinmi. Basán campopas Carmelo orqopas naq'epunmi, Líbano orqo-orqopi t'ikapas t'awipunmi. 5Orqokunan ñawpaqenpi khatatatan, moqokunan ñawpaqenpi chullurin, hallp'a pachan qayllanpi chhukukukun, teqsimuyupas lliw chaypi tiyaqkunapas chhaphchikunmi. 6Pay phiñakuqtinqa, ¿pitaq ñawpaqenpi sayanman? K'arakta phiñakuqtinqa, ¿pitaq aguantanman? K'arak phiñakusqanqa nina hinan phawarin, paypa qayllanpin qaqakuna ch'eqtakun. 7Señor Diosqa allinmi, llaki-phutiy p'unchaypin llaqtantaqa pakaykun, payman hap'ipakuqkunatan waqaychan. 8Ichaqa millp'uq unuwan hinan awqankunataqa wañuchinqa, awqan sayariqkunataqa laqhayaqmanmi qatiykunqa. 9¿Imatan Señor Dios contra yuyaykushankichis? Payqa llapallaykichistan tukurparisunkichis, manañan sarunchayqa wakmanta kanqañachu. 10Rawisqa khiska chawpipiña kankichis chaypas, t'ili machasqaña kankichis chaypas, ch'akillaña ichhu hinan ruphaykachisqa kankichis. 11Nínive llaqta, qanmantan huk runa sayarirqan, paymi millay kaqkunata Señor Dios contra yuyaykurqan, paymi hukkunata yuyaycharqan mana chaninkaqta ruwanankupaq. 12Señor Diosmi llaqtan runakunata nin: Asiria runakunaña kallpasapa askhallaña kanku chaypas, wañuchisqan kanqaku, chinkapunqakun. Llakichirqaykichisña chaypas, manañan llakichisqaykichisñachu. 13Kunanqa munaychakusqasuykichistan chinkachisaq, watasqasuykichistan p'itisaq, nispa. 14Nínive llaqta, Señor Diosmi qanpaq kamachikun: Mirayniykikunaqa manañan kapunqachu, ahinapin sutiykiqa chinkapunqa, diosniykikunaq wasinpi kaq k'ullu idolokunatapas metalta unuyachispa hich'asqa dioskunatapas ñut'usaqmi. Qanqa mana munanan kanki, chaymi p'ampasqa kanaykipaq t'oqota ruwasaq, nispa. 15¡Qhawariychis, orqo patakunatan chaski hamushan! Payqa allin willakuykunatan apamushan, payqa allillan kawsanankutan willakushan. Judá suyu runakuna, Dios yupaychana fiestaykichiskunata ruwaychis, Diosman prometekusqaykichiskunata hunt'aychis. Manañan hayk'aqpas chay millay runakunaqa suyuykichisman hunt'aykunqakuñachu, llapallanmi wañuchisqa kapunqaku. + +Llaqtapata (Machu Picchu) + +Runa Simi: Layqa + +quwiki Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu + +"Pëqa qaqa cuentam, rurëninkunaqa chipyëpa allillam, näninkunaqa alli kaqllam" (DEUTERONOMIU 32:4). + +Runa Simi: Punku p'anqa: Kapchiy + +Runa Simi: Punku p'anqa: Yachay + +Runa Simi: Hainan pruwinsya + +QUCHA / QOCHA. Mar, laguna + +Runa Simi: Iraq + +1) Hanaq pachapi Taytayku, sutiki yupaychasqa kachun, gobiernoyki hamuchun. + +Musuq wataqa qankunapaq allinllataq kachun, ari. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iqlla + +Katiguriya:Hawa ministru (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Hawa ministru (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hawa ministru (Piruw). +"Hawa ministru (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paku nisqaqa kaykunatam niyta munan: +huk k'allampakunap sutin: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Panama). +"Umalliq (Panama)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin awqapuriq Kastillanu simipi: + +Frédéric Chopin sutiyuq runaqa (Żelazowa Wola llaqtapi (Pulunyapi) paqarisqa 1 ñiqin pawqar waray killapi 1810 p'unchawpi; † París llaqtapi (Ransiyapi) wañusqa 17 ñiqin kantaray killapi 1849 p'unchawpi) rumantiku musika takichaqmi karqan. + +q'imisqanchik + +Runa Simi: Yawar wañusqa + +Runa Simi: Guanajuato suyu + +Nobel Suñay + +ch'iqtayta ch'iqtaykunata +ch'iqtaypa ch'iqtaykunap +ch'iqtaypi ch'iqtaykunapi +ch'iqtaymanta ch'iqtaykunamanta +ch'iqtaynintin ch'iqtaykunantin +ch'iqtayninnaq ch'iqtaykunannaq +ch'iqtayhina ch'iqtaykunahina +ch'iqtayrayku ch'iqtaykunarayku +ch'iqtaypaq ch'iqtaykunapaq +ch'iqtayniyta ch'iqtayniykunata +ch'iqtayniypi ch'iqtayniykunapi +ch'iqtayniymanta ch'iqtayniykunamanta +ch'iqtayniynintin ch'iqtayniykunantin +ch'iqtayniyninnaq ch'iqtayniykunannaq +ch'iqtayniyrayku ch'iqtayniykunarayku +ch'iqtayniypaq ch'iqtayniykunapaq +ch'iqtayniyninka ch'iqtayniykunanka +ch'iqtayniykita ch'iqtayniykikunata +ch'iqtayniykipa ch'iqtayniykikunap +ch'iqtayniykipi ch'iqtayniykikunapi +ch'iqtayniykimanta ch'iqtayniykikunamanta +ch'iqtayniykintin ch'iqtayniykikunantin +ch'iqtayniykinnaq ch'iqtayniykikunannaq +ch'iqtayniykihina ch'iqtayniykikunahina +ch'iqtayniykirayku ch'iqtayniykikunarayku +ch'iqtayniykipaq ch'iqtayniykikunapaq +ch'iqtayniykinka ch'iqtayniykikunanka +ch'iqtayniykilla ch'iqtayniykikunalla +ch'iqtayninta ch'iqtayninkunata +ch'iqtayninkama ch'iqtayninkunakama +ch'iqtayninninnaq ch'iqtayninkunannaq +ch'iqtayninpaq ch'iqtayninkunapaq +ch'iqtayninpura ch'iqtayninkunapura +ch'iqtayninchik ch'iqtayninchikkuna +ch'iqtayninchikta ch'iqtayninchikkunata +ch'iqtayninchikman ch'iqtayninchikkunaman +ch'iqtayninchikmanta ch'iqtayninchikkunamanta +ch'iqtayninchikpaq ch'iqtayninchikkunapaq +ch'iqtayninchiklla ch'iqtayninchikkunalla +ch'iqtayniykuta ch'iqtayniykukunata +ch'iqtayniykupa ch'iqtayniykukunap +ch'iqtayniykupi ch'iqtayniykukunapi +ch'iqtayniykumanta ch'iqtayniykukunamanta +ch'iqtayniykuntin ch'iqtayniykukunantin +ch'iqtayniykunnaq ch'iqtayniykukunannaq +ch'iqtayniykurayku ch'iqtayniykukunarayku +ch'iqtayniykupaq ch'iqtayniykukunapaq +ch'iqtayniykunka ch'iqtayniykukunanka +ch'iqtayniykulla ch'iqtayniykukunalla +ch'iqtayninkuta ch'iqtayninkukunata +ch'iqtayninkuwan ch'iqtayninkukunawan +ch'iqtayninkuntin ch'iqtayninkukunantin +ch'iqtayninkunnaq ch'iqtayninkukunannaq +ch'iqtayninkuhina ch'iqtayninkukunahina +ch'iqtayninkupaq ch'iqtayninkukunapaq + +Harawikuna, Takikuna,Willakuykuna, Rimaykunapuwan, Cotabambas, Apurímac, Perú Suyumanta, + +San Mateo 14:17 QUFNT - Chaynu nitinqa, paykunaqa - Bible Search + +22 ñiqin qhapaq raymi killapi +22 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (22.12., 22-XII, 22ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 356 kaq (356ñ - wakllanwatapi 357ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 9 p'unchaw kanayuq. + +Runa Simi: Wayllunk'a + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Unquy yuyu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Unquy yuyu + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'apaq kay +Tikraynin k'apaq kay Kastillanu simipi: + +Clemente Palma Ramírez (* 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1872 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - 13 ñiqin tarpuy killapi 1946 watapi wañusqa Lima llaqtapi) Piruw mama llaqtap qillqaq, willay kamayuq wan pulitiku qarqan. +Kay runam lluta rimaran Piruw patsan runakunapaq. Kanan ayllunkuna kawsarqan mañakuyanman panpachayta. Watikanu mañakuran Galiliwpaq, chaynuw mañakuyam; lluta , nina qallunwan, Kliminti Palma ninqanta, manam chaynullaqa qunqakanchu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Clemente Palma. + +Sit'ikira, T'isikira, Ququri, Quyuyu, Q'isqis icha Q'isqintu (subordo Auchenorrhyncha) nisqaqa yurakunap hillinta ch'unqaq palamakunam. +Hatunyaspa likrayuqmi tukukun. Urqu sit'ikiraqa waqaykunmi china hamunanpaq chaywan mirananpaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sit'ikira. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sit'ikira + +Kurawara (kastilla simipi: San Pedro de Curahuara) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Gualberto Villarroel pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Kurawara / San Pedro de Curahuara llaqtam. +Kurawara munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Aswan hatun llaqta Tushkint +Runa llaqtap sutin Uzbeco, -a +Usbiksuyu, Uzbekistan icha Usbikistun Asyapi mama llaqtam. + +Kaypi rimasqa: Turkminsuyu, Iran, Afgansuyu, Iraq +Kay mama llaqtakunapi: Turkminsuyu +Turkmin simi (Türkmen dili) nisqaqa Turkminsuyup rimayninmi. Qanchis hunuchá rimaqninmi kan. + +Punata (kastilla simipi: Punata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, Punata pruwinsyapi, Punata munisipyupi huk llaqtam. +Saywitu: Punata pruwinsya + +Paul Sabatier sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin ayamarq'a killapi 1854 watapi paqarisqa Carcassonne (Ransya) llaqtapi - † 14 ñiqin chakra yapuy killapi 1941 watapi wañusqa Toulouse (Ransya) llaqtapi); Ransya mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. + +Quéchua - Piluta hayt'ay + +Glacier mamallaqta parki + +Runa Simi: Chukcha + +Runa Simi: Llapa ruru kancha + +Runa Simi: Hayk'a ñiqin p'unchaw + +Tayta Inti, mama Killa, apu Qarwarasu, apu Salqantay, apu Pariaqaqa, Qurpuna llaqta, Chuqlluqucha yaku, Apurimaq mayu, chiwanway waytachakuna, kunturkuna, kukulikuna, Saramama, Aqsumama, hancha muchasqa Pachamama, tayta Arguedas, ñuqallayhina mitmaq runamasiykuna, qamkunaraykum Killa lluqsimun diskoqa. +[2] Kay rakiqa paqarimurqa Atuqpa Chupan Riwistapi. Wata 1, yupay, 1. Lima, 2011-12. Pp.117-118. Chayta allichaykuspaymi kunanqa Hawansupi warkuchini. + +quwiki Lima Hatun llaqta suyu + +K'uchu Wasi + +LLAQTA-TAKI + +Kunsipsyun qucha (Laguna Concepción) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Santa Krus suyupi, Chikitus pruwinsyapi, San José Chikitus munisipyupi. +Kunsipsyun quchapiqa kay pisqukunam kawsanku. + +Katiguriya:P'akincha yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +P'akincha yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"P'akincha yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Gallinula chloropus chloropus (Linnaeus) 1758. Ispaña, Hukllachasqa Qhapaq Suyu. +Tiki, Tikichu [1] , Tiki-tiki, Taca Taca icha Tactash [2] (Gallinula chloropus) nisqaqa huk pisqum, quchakunap patanpi q'isachaq, tukuy Tiksimuyuntinpi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tiki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tiki + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Kulumbya). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Kulumbya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'imchu +Tikraynin k'imchu Kastillanu simipi: + +Chocó suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Chocó) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Quibdó llaqtam. +Departamento p'unchaw kamasqa 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1947 watapi. +Chocó suyu: 30 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chocó suyu. +Uficial qillqa web Chocó Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Iskandyu, Sc (musuq latin simipi: Scandium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Bora witoto rimaykuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, Uralan Abya Yalapi, Piruwpi, Kulumbyapi, Brasilpipas. + +Cien años de soledad nisqaqa 1967 kawsay rikch'a liwrum, Gabriel García Márquez Kulumbya qillqaqpa qillqasqa. + +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +qu:Rikch'aq + +Alcide De Gasperi Ilalya mama llaqtayuq pulitiku wan willay kamayuq + +Fernando de la Rúa Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq. + +quechua: Antartiku mama qucha (Runa Simi) + +Intiyuq K'uchu +K'allapayuq Urqu +Mawk'allaqta, Castilla +Mawk'allaqta, Espinar +Mawk'allaqta, La Unión +Mawk'allaqta, Melgar +Mawk'allaqta, Sandia + +Tayta Juan: Allillanchu? +ñuqa, qan, pay, ñuqanchik, ñuqayku, qankuna, paykuna +Manuel: Nuqa runasimi yachaqmi kani. Qanri? +B. Musuq simikuna +Pedro: Taytaymantaqa Waman. +Juan: Hunt'asqata sutiykita niqay. +Pedro: Sutiyqa, Pedro Waman Qispi. + +Pichqa chunka wata llalliriqña kawsayninpim, Instituto de Estudios Peruanosqa, Perú suyupi hinallataq América Latinapi llapan chawpiq yupaychasqa kaqkunamantaqa aswan ancha ancha riqsisqa kaqnin. + +quwiki Katiguriya:Kultura (Mishiku) + +Paryaqaqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Paryaqaqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Paryaqaqa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sunin suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lima suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waruchiri qillqasqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chanchamayu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kunsipsyun pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wankayuq pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Shawsha pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sunin pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Satipu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tarma pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yawli pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Barranca pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kanta pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kañiti pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waral pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wawra pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uyun pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yawyu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yawyu distritu (Lima suyu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +mana allin ruwaykunawan intusqa runakuna, +rikchakuchwan karqa. +10Sodoma llaqtapi kamachikuqkuna, +Gomorra llaqtapi runakuna, +manam uyarisqaykichikchu. +mana tayta-mamayuqtawan viudakunata nanachikuychik, nispa. +24Chayraykum Tukuy Atiyniyuq Tayta Dios, +chaynatam mana allin ruwaynikichikmanta sapaqchasqaykichik. + +Chikitus pruwinsya - Wikipidiya +Suyu Santa Krus suyu +Pruwinsyakuna (Santa Krus suyu) +Chikitus pruwinsya (aymara simipi: Chikitus jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Chiquitos) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa San José Chikitus llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Tukawaka qhichwa risirwa +Mayukuna: Parapiti mayu - Tukawaka mayu +Quchakuna: Kunsipsyun qucha +Pruwinsyapiqa kay runa llaqtakuna tiyanku: +Pailón munisipyu (%) +Chikitus pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Ruburiy munisipyu +Tukawaka qhichwa risirwa (Ruburiy munisipyu) +Buliwyapi Jesuita Misyunkuna +Pruwinsya (Santa Krus suyu) + +Qullqaquyllurpa Pitinkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willakuykunap paqarisqan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Ångström icha angstrom (sanancha: Å) nisqaqa mana-SI tupuy nasyunpura chaninchasqa karu kay tupum; 0.1 nm-ta kikim. Yachaq nutasyunpi 10-10m-hina (kamasqa hina) icha 1 E-10 m-hina (ixpuninsyal hina) qillqayta atikunmi, iskaynin 1⁄10000000000 mitruta niyta munanku. Mawkaqmi iñuku sayay, chaqllisinchi tinki karu kay sutti-achkiy ispiktrukunapas, tinkisqa sirkwitukunap diminsyunninkunapas ninapaq. + +V Chunwa Runallaqta Republika Umalliq +Chiao Tung Mama llaqta Yachay sunturnin +Jiang Zemin, (Chinu simipi: 江泽民, chino tradicional: 江澤民, pinyin: Jiāng Zémín, Wade-Giles: Chiang Tse-min) sutiyuq runaqa, 17 ñiqin chakra yapuy killapi 1926 watapi paqarisqa Yangzhou (Jiangsu pruwinsya) llaqtapi - ) Chunwa mama llaqtap Allwya kamayuq wan pulitiku qarqan. +1989 watamanta 2002 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Kumunista Partidu Secretario General nin karqan. +Runallaqta Republika China +Yang Shangkun Chunwa Runallaqta Republika Umalliq + +Santo Domingo Tsachila nisqaqa (kastilla simipi: Santo Domingo de los Colorados; "Los Colorados" = "Tsa'chila runa") Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Tsachila markap uma llaqtanmi. +Llaqta kitillikuna: +Llaqta (Tsachila marka) + +Uma llaqta Wachapala +Wachapala kiti (kastilla simipi: Cantón Guachapala) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Asway markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Wachapala llaqtam. +Mayukuna: Pawti mayu +Wachapala (Llaqta k'iti) 817 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Wachapala kiti + +Iñiy (kastilla simipi: religión, latin simipi: religio, grigu simipi: Θρησκεία) nispa tukuy dyuspi icha dyuskunapi runakunap iñiyninta ninchik. +Urqup apunkuna - Pachamama - Pachakamaq apu - Qun Tiksi Wiraqucha - Mama Killa - Tayta Inti - China apukuna - Wak'akuna +Yachay wayllukuy - Mituluqiya + +Pirqakachun yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Pirqakachun yura rikch'aq ayllu (familia Crassulaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, 34 rikch'anayuq, 1370 rikch'aqniyuq. Yaku waqaychaq wira raphiyuq yurakunam. +Kaymi huk pirqakachun yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pirqakachun yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pirqakachun yura rikch'aq ayllu + +Mitan kamay niqawanqa uywakuna, yurakuna, k'allampakuna, añakikuna, lliw kawsaqkunatam raki huñu nisqakunapi allichanchik. Kay mitan kamaytaqa Carl von Linné sutiyuq runam kamarqan. +Kaymi raki huñukunapaq katiguriyakuna: + +Chilikris[1] icha Yana uma ichillu[2] (Pionites melanocephalus) nisqaqa Urin Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq lurum, yana umayuq, q'umir raprayuq, yuraq q'illupas qhasquyuqmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chilikris + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jazz. +"Jazz" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy willañiqi ‎(928 × 1355 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 2,21 MB; MIME laya: image/jpeg) + +Onega qucha nisqaqa Rusiya mama llaqtapi huk hatun qucham. + +Huk ñiqin pachantin maqanakuy + +—Allibraq kay runaqa Dyuspa Churin kashqa, nishpa. + +Mishikakunaqa Nawa simita rimarqanku. The Aztecs spoke Nahuatl. + +Pancho Villa Mishiku mama llaqtayuq ankalli pulitiku + +Lille Luritu suyu Indunisya Helsinki Luksimbur Ljubljana Chinpurakhu Rwanda Chik Suyu Mississippi suyu Salumun watakuna Utah suyu Luksimbur New York suyu Uru Uru Vaduz Concepción Yachay Suntur Baile Átha Cliath Wanuku Suyu California suyu + +Runa Simi: Wayllapampa distritu (Rikuway) + +Runa Simi: Ural rimaykuna + +Runa Simi: Tapaqari pruwinsya + +Pachamamaman qarachkanku, Umawakapi, Arhintinapi. +Pachamama nisqaqa ñawpan Tawantinsuyu iñiypi yupaychasqa lliw kaqta puquchiq tukuy pachantinpa hatun willka mamanmi. +Pachamamaqa tukuy sallqa pacham, kawsay pacham, yurakunata puquchiq chaywan runata mikhuchiq allpam, lliw pachantinmi, ima kawsaqpas, ima kawsayta quqpas. +Chaywan Pachamama willka kaptinsi, allin kawsayniyuq runa yupaychachun, sallqa pachata ama waqllichunchu. +Antikunapi ayllu llaqtachakunapi kawsaq indihina runakunaqa Pachamamaman mañaspa, ch'allaspa, kukatam quspa yupaychan. Paqu yachaqpaqa Pachamamaman qunan atinmi. +Pachamamaqa karqan ruru paqariq waka, wiñachiq runa mikuykunata. Hinasi piñaq, alli kayánankaq. Churapuyaq arpaykunata tarpuypi, aymuraypi; wasi ruwayta qallarirpas, ñan kichar, qillqay chakrata uchkur. Arparqa kayayaq llamapa wiranta, llamapa shullunta, chakisqa raprakunata, sara ruruta, kinuwata, achka nina rawraqapi. Michikuqkuna pistayaq huk manaqa iskay llamata, chaqchuyaq yawarninta kaypa wakpa. Mana chaykunata ruwaptin samuq yaqasa aymuray, unguykuna, wañuypas. [1]. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Tawantinsuyu iñiy +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:10, 26 nuw 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mamallaqtapura pukllasqankuna 135 (Italya mamallaqta quchu) +Punku taripasqankuna 2 (Italya mamallaqta quchu) +Fabio Cannavaro sutiyuq runaqa; (* 13 ñiqin tarpuy killapi 1973 watapi paqarisqa Napoli llaqtapi - ) huk Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Iwrukupa Sub-21 Italya mamallaqta quchu (Piluta hayt'ay) Italya 1996 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Italya mamallaqta quchu (Piluta hayt'ay) Italya 2006 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fabio Cannavaro. +FIFA Piluta hayt'aq +Piluta hayt'aq (Parma FC) + +Uma llaqta Qarapuku (Carabuco) +Qarapuku Chawaya munisipyu icha Qarapuku munisipyu (kastilla simipi: Municipio Puerto Carabuco Chaguaya ) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Eliodoro Camacho pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qarapuku (Carabuco) llaqtam. +Qarapuku munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Hatun bagri (Hatunbagri)[2][3] (familia Pimelodidae) nisqakunaqa huk ancha hatun bagrikunam, Urin Awya Yalapi mayukunapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun bagri. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun bagri + +Chullu walli,[2] Chuwalli[3] icha K'usillu anka, kichwapi Kushillu anka/wamani (Harpia harpyja) nisqaqa huk Awya Yalapi kawsaq hap'iq pisqum, k'usillu mikhuq. +↑ BirdLife International (2008). «Harpia harpyja». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 12 January 2009 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chullu walli. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chullu walli + +Wayu icha Misk'i ruru nisqakunaqa lliw mikhunalla, misk'i rurukunam, chakra yurakunapi, mallkikunapi, k'ita yurakunapi puquqmi. +Piruwpi lliwmanta aswan chaninchasqa wayukunaqa kay qatiqpim: + +José Guillermo Abel López Portillo y Pacheco sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin inti raymi killapi 1920 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi – † 17 ñiqin hatun puquy killapi 2004 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi ), huk Mishiku mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José López Portillo. + +Wandalismu nisqaqa Wikipidiyapi millay ruraykunam, ahinataq: +P'anqata ch'usaqchay +Millay, mana allin rimakunata p'anqaman qillqamuy +Mana qhichwa simipi rimakunata p'anqaman qillqamuy +Wandalismuta ruraqtaqa wandalu ninchikmi. Huk ruraq iskay kutiña wandaluchaspaqa, hark'asqa kachunmi. Achka kutiña wandaluchasqa p'anqakunataq amachasqa kachunmi. Huk wandalup rurasqan musuq, millaylla rimakunayuq p'anqa champasqa kachunmi. + +Mustasa nisqaqa huk chakana tuktuyuq (Brassicaceae) rikch'aq aylluman kapuq yurakunap murunkunamanta chaskisqa ancha hayaq q'apachanam. +Kaymi lliwmanta aswan chaniyuq mustasa yurakuna: + +Ñawpa pacha nisqaqa kasqam timpu nisqa pacha. Ñawpa pachaqa manañam kanchu, kasqañam. + +Uma qillqa: Ch'aqu q'illay qallawap isotopunkuna +Ch'aqu q'illay, Sañumi icha Aluminyu, Al (latin simipi: Aluminium) nisqaqa huk q'illaymi, allpapiqa aswanqa t'inkisqa chuqin, waki-wakinllapi llump'aymi. + +"Makiyasiq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu rach'iy +Tikraynin rach'iy Kastillanu simipi: + +Yawar haparin (Metrorrhagia) nisqaqa warmi mana k'ikuchkaptin rakhanta yawarchaymi. + +3 chaniyuq tikraykuna t'iqiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa (mana wakinchasqa) - 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w (en las variantes regionales). +K'iti rimay +Lukaspa qillqasqan iwanhilyu 8:8 b +Dios parlapawanchej 1976 Centro/Sur de Bolivia Qullasuyu (Buliwya) ¡Ninriyuq kaqqa sumaqta uyarichun! +Wakin muhuñataqmi wichirqa allin allpaman, chaymi wiñamuspan huk muhullamanta pachak-pachakta rururqa," nispa. Kayta willayta tukuruspanmi, Jesus qaparispa nirqa: "Pim uyariq ninriyuq kaqqa uyarichun," nispa. +mana allin ispiritumanta, unquykunamantawan sanuyachisqa kaq warmikunapas. Kaykunam karqa: qanchis saqramanta librasqa, Magalinawan sutichasqa Marya: +Chay rikchanachiyqa kaymi: Muhum Dyuspa simin. +ñan patapi kaq, saqay uyariqkuna, ña supay amuspa sunqunmanta simita chinkarichin, mana iñispa qispinankupaq. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Kay hinataq karqan chay qhipata, payqa llaqta llaqtantinta puriq, Diospa qhapaqsuyunmanta allinwillaykunata yachachispa willaspataq, chay chunkaiskaynintintaq paywan, +Ashkha runakuna huñukuqtinkutaq sapa llaqtapi kaqkunataq payman hamuqtinku, huk rikch'aysimita paykunaman nirqan: +Huk tarpuq runa, muhutatarpuq lluqsirqan; tarpushaqtintaq, ñan pataman wakin urmarqan, sarusqataq karqan; pisqukunataq pallakapurqanku. +Wakin taq rumi patapi urmarqan; lluqsimuspataq ch'akipurqan, mana huq'u kasqanrayku. +Wakintaq allin hallp'api urmarqan, lluqsimuspataq hukmanta pachakman mirarqan. Kay imakunata nispataq qaparirqan: Pichus ninriyuq uyarinampaq chayqa uyarichun, nispa. +Yachachisqankunataq tapurqanku payta imachus kay rikch'aysimi kasqanta. +Kaymi ari chay rikch'aysimiqa: Muhuqa Diospa siminmi. +Rumi patapi kaqkunataq, kaykunaqa uyarispa, kusiywan simita hap'ikunku; yallinraq kaykunaqa mana saphichasqachu kanku: huk p'unchay iñinku, watiqay p'unchaypitaq ayqipunku. +Kishka kishkapi urmarqan chaytaq, kaykunaqa uyarirqanku; ripuspataq, kay kawsaypa yuyaymanayninwan, qhapaqkayninwan, q'uchukuyninwantaq sipisqa kanku, manataq rurunkuchu. +Yallinraq allin hallp'api kaqqa, kaykunan allin chiqa sunquwan uyarispa simita hap'ikunku, muchukuq-sunqu-kaywan rurunkutaq. +Manan pipas k'anchayta hap'ichispa mankawan p'uqtiykunchu, manataq puñunapataq urampi churaykunchu; yallinraq k'anchanapatapin churan, haykuqkuna k'anchayta ríkunankupaq. +Imarayku manan imapas pakasqaqa kanchu, mana rikuchisqa kananqa; manataq ima upallasqapas, mana yachakunanqa, k'anchaymantaq rikhurimunan. +Chay qhipatataq Jesusqa purirqan llapa llaqtakunata huch'uy llaqtakunatawan, Diospa qhapaqsuyunmanta allin willakuykunata willaspa, paywantaq chunka iskayniyuq yachachisqankunapas rirqanku. +–Huk runan chakrata rirqan muhu t'akaq. T'akashaqtinmi wakin muhuqa ñan pataman chayarqan, hinan puriqkuna sarurqanku, phalaq animalkunataq pallarqapurqan. +Wakin muhutaq allin hallp'aman chayaspa wiñamurqan, hinaspa huklla pachakta rururqan, nispa. Chaykunata yachachispataq kunkayuqta nirqan: –¡Uyarinanpaq ninriyuqqa uyarichun! nispa. +Chaymi yachachisqankunaqa Jesusta tapurqanku: –¿Ima ninantan nin kay rikch'anachiy simi? nispa. +Hinan payqa nirqan: –Qankunamanmi Diospa qhapaqsuyun pakasqa yachaykunata sut'ita riqsichiykichis, wak runakunamantaq ichaqa rikch'anachiy simikunapi yachachini, qhawashaspa mana rikunankupaq, uyarishaspapas mana intindinankupaq, nispa. +Kaymi chay rikch'anachiy simiq sut'inchayninqa: Muhuqa Diospa siminmi. +Rumi-rumiman chayaqkunaqa Diospa siminta uyarispa kusikuywan chaskiqkunan kanku, ichaqa kaykunaqa manan saphichasqachu kanku, chaymi pisi p'unchaykunallapaq iñinku, watiqay p'unchaykunapitaq t'aqarikapunku. +Khiska-khiskaman chayaqkunaqa Diospa siminta uyariqkunan kanku, ichaqa, kay kawsaypi afanakuywan, qhapaq kaykunawan, mana allinpi kusikuykunawan atipachikuqtinku rurusqanku mana puqunchu. +Allin hallp'aman chayaqkunataqmi uyarispa chiqaq allin sunquwan Diospa siminta waqaychaqkuna kanku, hinaspa pasinsyawan rurunku, nispa. +Ashkha runakuna kasharqanku huñusqa, sapanka llaqtakunamanta payman hamuqkuna, hina paykunata rimarqan huk rikch'anachiyta nispa: +"Huk t'akaq lluqsirqan muhunta t'akaq; t'akashaqtintaq huk muhu halaykurqan ñan pataman hinataq sarukapurqan chaymantataq hanaqpachamanta pisqukuna hamuspa mikhupurqanku. +Huk kaqtaq halaykurqan rumi rumi pataman, hinataq phuturimushaspa ch'akipurqan mana unuyuq kaspa. +Huk kaqtaq halaykurqan allin hallp'aman, hinataq wiñarispa allinta urirqan, hukllamanta pachaqta". Chayta nispa qaparirqan: "Hayk'an uyariq ninriyuq uyarichun". +Chaymi yachaqaqninkunaqa Jesusta tapurqanku: "¿Ima ninantan nin kay rikch'anachiy?" +Hinan payqa nirqan: "Qankunallamanmi qusunkichis atiyta riqsinaykichispaq Diospaq pakapi kaq kamachiyninta ichaqa wak runakunaqa riqsinqaku rikch'anachiy simillapi, hina qhawashaspa mana rikunankupaq, uyarishaspa mana hap'iqanankupaq. +Kaytan nin chay rikch'anachiy: Muhuqa Diospaq siminmi. +Jinataq karqa, chay qhipata payqa llaqtasta ranchustapis puriq, Diospa gubirnunmanta sumaq nutisyasta yachachispa willaraspataq. Chay chunka iskayniyuq paywan karqanku. +Uj tarpuqqa mujuta t'akaq lluqsirqa. Takashaqtintaq wakin muju ñan pataman t'akakurqa, sarusqataq karqa. P'isqustaq pallakapurqanku. +Wakin mujutaq rumi pataman t'akakurqa. Lluqsimuspataq ch'akikapurqa, mana juq'u kasqanrayku. +Wakin mujutaq sumaq jallp'aman t'akakurqa, lluqsimuspataq ukmanta pachaqman mirarqa. Kay imasta nispataq qhaparirqa: Ningriyuq uyarinanpaq kaq, uyarichun, nispa. +Rumi patapi kaqkunataq, kaykunaqa uyarispa kusiywan palabrata jap'ikunku. Piru kaykunaqa mana saphichasqachu kanku. Uj ratuta kriyinku, tintasqas kaqtinkutaq t'aqakapunku. +Piru allin jallp'api kaqqa, kaykuna allin chiqa sunquwan uyarispa palabrata sumaqta jap'ikunku, pasinsyawantaq puqunku. +Chanta Jesusqa puriq llaqtamanta llaqta, ranchumanta ranchu. Purirqa sumaq willanasta willaraspa: "Dios kaypiña munakuywan kamachinanpaq", nispa. Chay chunka iskayniyuq kachasnintaq paywan purirqanku. +—Uj runa mujuta t'akaq lluqsirqa. T'akashaqtin wakin mujuqa ñan pataman urmarqa. Chay muju sarusqa karqa. P'isqustaq pallakapurqanku. +Wakin mujutaq pisi jallp'ayuq rumi pataman urmarqa. Lluqsispataq ch'akikapurqa mana juq'u kasqanrayku. +Wakin mujustaq allin jallp'aman urmarqanku. Ajinallatataq wakin runaspis k'acha sunqunkuwan Diospa nisqanta sumaqta kasullankupuni. Paykunaqa puquyniyuq kanku Diosta kusichinkutaq, —nispa. +Chaymanta, Jesús rirqa tukuy llaqtasman, ranchusman ima, willaraspa, yachachispataq Diospa riynun iwangilyumanta. Chunka iskayniyuq apustulisnintaq, +Juana, Cuzaq warmin. Chay Cuza sutiyuqqa Hirudispa mayurdumun karqa. Chantá Susana, ashkha warmis ima, pikunachus kapuyninkuwan Jesusta yanapaq kanku, chaykuna. +Ashkha runas Jesusman jamurqanku sapa llaqtamanta; tantakuqtinkutaq, Jesús uk rikch'anachinata yachachirqa. +Wakin mujuqa urmasqa rumiraraman, p'utumuspataq, ch'akipusqa jallp'a ch'aki kasqanrayku. +Chantá yachachisqasnin Jesusta tapurqanku: Ima niytataq munan chay rikch'anachinari? nispa. +Chay rikch'anachinaqa kayta niyta munan: Mujuqa Diospa Simi Nisqanwan ninakun. +Khishkarara jallp'aqa Diospa Simi Nisqanta uyariqkunawan ninakun; paykunaqa kay pacha imaswan, qhapaq kaykunawan, aychankuq munayninwan ima atipachikunku, chayraykutaq Diospa Simi Nisqampi mana wiñankuchu. +"Uj runa tarpuq lluqsirqan. Tarpuchkaqtintaq, wakin muju ñan pataman t'akakurqan. Saruwasisqa karqan, pisqitukunataq pallakapurqanku. +Wakintaq rumi ukhuman t'akakurqan. Wiñarimuspataq, wañupurqan ch'aki jallp'a kasqanrayku. +Wakintaq sumaq jallp'aman t'akakurqan. Wiñarqan, sumaqtataq urirqan, pachaqkama uk mujumanta." Tukuchaspataq, altu buswan nirqan: "¡Uyariqkunaqa, intindiychis!" nispa. ¿Imaraykutaq ijimpluwan parlasqari? +Khichka ukhupi t'akasqa mujutaq Diospaq palabranta uyariqkuna. Kay pachapi kaq imaymanakunamanta llakisqa kaspa, qhapaqyayta munaspa, mundupaq kusikuyninpi purispa, juch'uymanta juch'uy atipachikunku, nitaq sumaqta urinkuchu. +Sumaq jallp'api t'akasqa mujutaq Diospaq palabranta uyarispa sumaqta jap'iqaqkuna, kasukuqkunataq. Kriyisqankupi firmi kidakuspataq, sumaq kawsayta apanku, sumaq urita jina." +Wakinkunataq rumi chawpiman t'akaykukurqan; jayk'aqchus chay mujukuna ch'ijch'irimpurqan chhikataq, mana unuyuq jallp'a kasqanraykuqa ch'akirqupurqankum. +Chay rijch'anachiyqa kaytam niyta munan: Mujukunaqa Diospaq willayninkunam; +Khichkha ukhupi t'akaykukuq mujukunataq, pikunachus uyarinku, chaywampas juch'uymanta juch'uy kaypacha llakikuykunawan, qhapaqkaywan, jinataq imaymana yanjakuspa kawsaywan, ajinamanta mana uriyuq kanankama mikirqukupunku, chay runakunamanmi rijch'akunku. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Raúl Castro awqaq pusaq wan pulitiku. Umalliq + +Quechua: juch'uy p'acha + +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi. (кусканский кечуа) + +Llaqtamasikuna: kuskayananchis tiyan, sukllayas, yanapanakus, chaynakunamanta qeshpinanchispaq. + +BRUTEpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/BRUTE" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +"Qanmi kuyasqay Churiy kanki, qamraykum kusisqa kachkani", nispa. +Qatiwaychik, runakuna challwaqtañam ruwasqaykichik, nispa. + +P'anqata, computadora nisqata yachakuqkunamanraq yachakuqkunamanraq yanapay. +Internado rotatorio nisqapi llank'ana yankiy wasi jina yanapaynin. + +Runa Simi: Mishiku unancha + +Kunaqa t`inkisqa may kusiypi + +Salamanca (Shalamanca) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +quwiki Hiki p'anqa yura + +Runa Simi: Ñu + +Hatun Aleksandru sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Hatun Aleksandru sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Hatun Aleksandru sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; roble rikuy. +Ruwli (genus Quercus) nisqakunaqa Chincha Awya Yalapi Kulumbyakama, Iwrupapi, chincha Aphrikapi, Asyapipas wiñaq sach'akunam, yura rikch'anam 600-chá rikch'aqniyuq. Lliwmanta aswan rikch'aqninkunaqa Mishiku suyupim, 125-chá rikch'aqnin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwli. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ruwli + +Uma llaqta Tinyawarku +Tinyawarku distritu (kastilla simipi: Distrito de Tinyahuarco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Pasqu pruwinsyapi, Pasqu suyupi. Uma llaqtanqa Tinyawarku llaqtam. + +Sankay mama llaqta parki - Wikipidiya +Usukuchi quchakuna, Sankay mama llaqta parki +Sankay mama llaqta parki nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Chimpurasu markapi, Kañar markapi (Asuwi kitipi), Morona Santiago markapi, Tunkurawa markapipas huk mama llaqta parkim. +Quchakuna: Usukuchi quchakuna {~ 30-60 qucha); Q'illu qucha - Qulayqucha - Patuqucha +Sangay mama llaqta parki + +Antonio Gálvez Ronceros sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Antonio Gálvez Ronceros sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Antonio Gálvez Ronceros sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Wanchaku (kastilla simipi: Huanchaco) nisqaqa huk llaqtam Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi , Truhillu pruwinsyapi, Wanchaku distritup uma llaqtanmi. +Llaqta (Truhillu pruwinsya) + +Qupa anqas nisqaqa huk llimphim. Qupa anqas achkiyqa 500-manta 520-kama nanometro pillunyayuqmi. + +Tikraynin paraqa Kastillanu simipi: + +Eliodoro Villazón Montaño sutiyuqqa 22 ñiqin qhulla puquy killapi 1848 watapi paqarisqa Sakawa llaqtapi, Quchapampa suyupi, Buliwyapi, 12 ñiqin tarpuy killapi 1939 watapi wañusqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (1913–1917). +Villazón llaqtaqa munisipyupas Eliodoro Villazónmantam sutichasqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Arhintina). + +Llaqta qayanqillqa: al-Nadir Nila +• Fecha Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta Iqiptumantapas +Sudan nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Khartum llaqtam. + +Puerto El Carmen de Putumayo (kastilla simipi: Puerto El Carmen de Putumayo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi, huk llaqtam, Putumayu kitip uma llaqtanmi. + +Magallanes Antartika suyu nisqaqa (kastilla simipi: XII Región de Magallanes y de la Antártica Chilena) Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa Punta Arenas llaqtam. + +5664 Pikchu Pikchu Peru + +1561 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +/ taripaq / unanchaq / qhawariq / aqllakuna / sapsi / waqa / llulla k'illis kachi simi apaq / llulla k'illis kachi [?] purin, upalla, simita pantankuman / + +Sojta watayuj wawaman maman nisqa: sullk'a hermanituyki kanqa, sullká hermanituyki jamunqa nispa. Wawataj kusisqa tatanman willarisqa: tatay, tatay, mamay sulk'a hermanituyki kanqa niwan, sullk'a hermanituywan kusisqa pujllarikusaj, mana sullk'a hermanituytaqa waqachisajchu nispa. +Chayta uyariytawan warmiqa waqarikusqa. Doctortaj nisqa: ama llakikuychu, wasiykiman pusaspa allinta mikhuchinki, samachinki ama sinch'ita llank'achinkichu nispa. +Warmitaj kutichikusqa: yachawajchus wasipima ashkha ruwanaqa tian wayk'una, t'ajsana, uywasman qarana, wakata ch'awana, wawaman chuchuchina, uma nanaycha ari nispa. +Kayta Juanito yachakuspa yachachij, profesoranman willarisqa yachay wasipi (escuelapi). Profesorataj mana creesqan rayku nisqa: chayqa mana ajinachu, chayqa cuetolla, imaynatataj uj challwa runata oqoykunmanri, oqoykuytawanpis thoqharparinmanri nispa. +Uj pastor yachachiyta qallarishaspa nisqa: hermanos kay kutiqa iskay laya willaykunata apamuni ujninqa: allin k'acha willay, ujnintaj mana uyarinapaj jinachu nispa. +Uj lorituman predikayta yachaykuchisqanku, sumajtaña predicayta yachajtinqa, iglesiapi nisqanku, q'aya p'unchayqa lorito predikanqa, runa masista wajyarisun nispa. +Iglesiapi hermanos Cena del Señor nisqata ruwashajtinku, uj machasqa runa qhawakusqa t'antata vinutawan hermanos rak'inakuspa mikhujtinku. Paimanqa machasqa runa kasqan rayku, chantapis mana paykuna ukhumanta runa kasqan rayku mana jaywarisqankuchu. Cena del Señor nisqapi t'antata jinallataj vinuta rak'inakuyta tukuychaspaña, ofrendasta oqharisqanku, machasqa runataj nisqa: noqaqa mana t'antata mikhunichu, nitaj vinutapis ujyanichu chaywanpis pagapullasaj nispa ofrendata churasqa. +profesorataj nisqa. Mana rikunichu, imaynata ñujtulayta rikusajri nispa. Juancitutaj nisqa: chayta niyki mana p'eqañayuj kasqaykita yachanaykipaj nispa. +Iskay kajtaj qhelqasqa: Diosniy, cartapi nisqayta ama qhesachawaychu, tatayqa ancha mich'a, mana qolqeta qowanchu pusakapullawajña nispa. +tatantaj kutichisqa: unayqa mana runas karqachu, monoslla karqa nin, chay monosmanta runasman tukusqanchij nin, chay miraymanta kanchij nispa. wawaqa ni imata allinta yuyaychakuyta atispa nisqa mamanta: mamay, mamay mana sut'intachu qan willawanki, llullakuwanki, tatayqa monosmanta runasman tukurqanchij nin nispa. +Uj mama wawaman yachachisqa: cultuman rispaqa mana ch'ajwakunachu, ch'instumanta iglesiamanqa yaykuna nispa. glesiaman chayaytawan wawaqa mana allinta yuyaychakusqachu, imaraykuchus ch'insitu yaykunata, cultupitaj puñurakujkunallata rikusqa. +jinallapi uj runaj kawsayninman sat'ikuj warmi makinta oqharispa tapurisqa: pastor chay ñawpa warmiykiqa aswan k'acha warmicha karqa, noqajtapis ñawpa qosayqa allin runa karqa nispa. +ama noqanchijmanta pimanpis cuentakunkichu ari, nispa k'amirisqanku chay kawsayninkumanta willarikujkunaqa. + +Runa Simi: Makabayop huk ñiqin qillqasqan + +Chupi nisqaqa kachichasqa yakumanta, rurukunamanta icha papamanta yanusqa mikhunam, lawamanta aswan puriqlla kaq. + +Qucharqa distritu - Wikipidiya +Qucharqa distritu +Uma llaqta Qucharqa +Qucharqa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Cocharcas) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chinchiru pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Qucharqa llaqtam. +Mayukuna: Pampas mayu +Distritu (Chinchiru pruwinsya) + +Juan Máximo Reynoso Guzmán sutiyuq runaqa, "Cabezón" qayay sutiyuq (* 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1969 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. Kunan pachaqa Universitario de Deportes sutiyuq klubpa pukllaykamachiqninmi kachkan. +Piluta hayt'aq (Club Necaxa) + +Antoine Griezmann sutiyuq runaqa (21 ñiqin pawqar waray killapi 1991 watapi paqarisqa Mâcon llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antoine Griezmann. + +Khipusqa q'ipinamanta ñawirinaykipaq qhaway q'ipi. +Q'ipina, kichwapi Kipina ishlampu nisqaqa wasapi imakunatapas apanapaq, q'ipinapaq wayaqam, ima p'achamantapas rurasqa. + +Hipólito Ruiz López sutiyuq runaqa (1754 watapi paqarisqa Casatejada llaqtapi, Ispañapi; 1840 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk ispañul kawsay yachaq runam karqan. +Antikunapim achka yura rikch'aqkunata t'iktuqarqan, Hipólito Ruiz López sutiyuq masinwanpas. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: José Antonio Pavón y Jiménez. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: José Antonio Pavón y Jiménez + +Wischunku nisqaqa (kastilla simipi: Vischongo) huk piruwanu llaqtam, Ayakuchu suyupi, Willkawaman pruwinsyapi. Wischunku distritup uma llaqtanmi. +Pumaqucha (mawk'a llaqta) / Intiwatana +Ayakuchu suyupi llaqtakuna: Yupaykuna (World Gazetteer) + +Luton nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Asunta (kastilla simipi: La Asunta) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Urin Yunka pruwinsyapi huk llaqtam, Asunta munisipyup uma llaqtanmi. + +"Kusituy (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ñu (genus Connochaetes) nisqakunaqa Aphrikapi, Asyapipas kawsaq huk hatun iskay ruk'anayuq, yura mikhuq ñuñuqkunam, antilupikunam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bolívar marka. +"Bolívar marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna sillu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Mama llaqtap hawan 1,680 km² + +(Anchaq-manta pusampusqa) + +Kunchuku (kastilla shimichaw: Conchucos, , kulli shimipita: koñ čuko, "yaku allpa" "uqu patsa") huk hatun qichwam, uran Antikunachaw, Piruwchaw, anti Ankash suyuchaw. +Unay watakuna, ispañulkuna Piruwta harurayaptin kay llatkuna , markakuna qorikayasha karan "Konchuku" rakisha (partido) ninqanchu , tsaypita Lusuriaqa rakiran 1821chu: Hanaq Kunchuku (Wari), Uran Kunchuku. + +Maypim willañiqita llamk'achinku +Manam kanchu aswan huyakuyuq rikcha. +Kay p'anqaqa Wikimedia Commons nisqamantam. Huk ruraykamaykunapipas llamk'achinapaq kanman. Willañiqi ch'uyanchana p'anqanpi ch'uyanchaytaqa kay qatiqpim rikunki. +(Kay willañiqita musuqmanta llamk'achiy) +Saqillayqa huñikusqam kay atiqllata iskaychaypaq, mast'ariypaq icha wakinchaypaq kay saqillaypa phatankunakama: GNU Free Documentation License, musuqchasqa 1.2 icha ima qhipaqnin kaq musuqchasqapas Free Software Foundation nisqap uyaychasqan; mana "mana wakinchana rakinakuna", "ñawpaq qata p'anqa" icha "qhipaq qata p'anqa" nisqa qillqayuq. Saqillaypa iskaychasqanqa GNU Free Documentation License nisqa rakipi ch'aqtasqam.http://www.gnu.org/copyleft/fdl.htmlGFDLGNU Free Documentation Licensetruetrue +Kay willañiqiqa Creative Commons nisqap kay hinallataq rakinakuy 3.0 mana apasqa saqillayninwanmi saqillasqa. +rakinakuy – iskaychay, mast'ariy, maymanpas kachay kay rurasqata +Ruraqpa sutinta willay – Kay rurasqataqa ruraqninpa icha saqillaqninpa sut'ichasqan hina unanchanaykim (ichataq amapuni kay hinachu, pay q'imisunkiman icha rurayniykita q'iminman rikch'akunman). +P'unchaw/pacha nisqapi ñit'iy chaypacha willañiqi kachkasqata qhawanaykipaq. +Kay rikchamanqa kay qatiq 2 p'anqakunam t'inkimun: +Qhapaq p'anqa +Willañiqi hukchay p'unchaw, pacha +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Puka Pukara, Qusqu pruwinsya, Piruw +Qusqu distritum Qusqu pruwinsyapi. +Qusqu distritu; (kastilla simipi: distrito de Cusco) nisqaqa huk distritum Qusqu pruwinsyapi, Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qusqu llaqtam. +Kay qillqasqapiqa t'ikranaraqmi, huk rimaykunapi rimakuna kachkan. Wikipidiyata yanapaytachu munanki? T'ikranam atichkan! +T'ikranaraqpas qillqasqa +Distritu (Qusqu pruwinsya) + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Ayakuchu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Ayakuchu suyu) +"Mawk'a llaqta (Ayakuchu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta Kenya +Mama llaqta Kunrisyu +Mama llaqta bank +Nairobi (Nairuwi) llaqtaqa Kinya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Kamasqa wata: 1899 wan Kenyia uma llaqta 1905. +Universidad de Nairobi, kamasqa 1956 wata, 22 000 istudiantikuna. +Denver, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nairobi. +Uma llaqta (Aphrika) + +Coronel Portillo pruwinsya (aymara simipi: Coronel Portillo jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Coronel Portillo) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ukayali suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Pukallpa llaqtam. +Kay pruwinsyaqa Pedro Portillomantam sutichasqa. +Amachasqa sallqa suyukuna: Sira ayllu llaqta risirwa - Sierra del Divisor risirwa suyu +Mayukuna: Awaytiya mayu - Ukayali mayu +Pruwinsyapiqa Ashaninka, Cashibo-Cacataibo, Shipibo-Conibo runakunam tiyanku. + +1911 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam). +18 ñiqin qhulla puquy killapi - José María Arguedas, Piruw mama llaqtayuq qillqaq (w. 1969). + +Yana ukumari (Ursus americanus) nisqaqa huk rikch'aq ukumarim, Chincha Awya Yalapi, Mishikupipas kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yana ukumari. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yana ukumari + +Enrique Peñaranda Castillo sutiyuqqa (15 ñiqin ayamarq'a killapi 1892 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1969 watapi wañusqa Madrid llaqtapi, Ispañapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (15 ñiqin ayriway killapi 1940 watamanta 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1943 watakama). + +Mario Alberto Yepes Díaz sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1976 watapi paqarisqa Cali llaqtapi - ), huk Kulumbya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mario Yepes. + +Ariquma qucha (Laguna Aricoma / Lago Aricoma) nisqaqa Piruw llaqtapi huk qucham, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Krusiru distritupi, Ariquma rit'i urquñiq. + +Sahara nisqaqa chinchay Afrikapi huk hatunkaray ch'in pacham. + +Katiguriya:Ch'in pacha (Chinchay Abya Yala) - Wikipidiya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'in pacha (Chinchay Abya Yala). +"Ch'in pacha (Chinchay Abya Yala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Iwriyukunapaq qillqa + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 23 U Nisqawan Parlaykuna + +Runa Simi: Yawli pruwinsya + +Runa Simi: Yakuampi mayu + +Runa Simi: Punku p'anqa: Allpa saywachi + +translatewiki.netpiqa saywachasqam musuq p'anqakunata kamariy. Ñawpaqman kutiytam atinkiman kachkaqña p'anqata llamk'apuspa. Astawantaq, yaykuy icha musuq rakiqunata kichariy. + +09 - Llaquiy Runa + +Katiguriya:Qucha (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Piruw). +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 20 urin katiguriyakunam, 20-pura. +► Qucha (Mayutata suyu)‎ (2 P) +► Qucha (Qispi kay suyu)‎ (4 P) +"Qucha (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 168 p'anqakunam, 168-pura. +Ananta qucha +Anqasqucha (Awankay) +Aququcha (Pasqu) +Asnaqucha (Qusqu) +Chinkasqa Pachap quchan +Chuqllu qucha +Hiqin qucha +K'uchu qucha +Llanqanukhu quchakuna +Llaqa qucha +Mit'uqucha (Ayakuchu) +Muyurqa qucha +Pampa qucha +Paqarisha qucha +Paqcha qucha +Paqucha qucha +Pichqaqucha (Qusqu) +Q'umir umiña qucha +Rahukulta qucha +Such'i qucha (Apulupampa) +Suyruqucha (Anqash) +Suyruqucha (Qaqatampu) +Suyruqucha (Yawyu) +Suyt'uqucha (Lampa) +Tiqllu qucha +Titiqaqa qucha +Ukhu Qucha (Piruw) +Urqus qucha +Ururillu qucha +Waqachina qucha +Waylla qucha +Wikunka qucha +Wiluyuq qucha +Wisk'acha qucha +Yanaqucha (Ayakuchu suyupi) +Yanaqucha (Hunin suyupi) +Yanaqucha (Kashamarka suyupi) +Yanaqucha (Qusqu suyupi) +Yanaqucha (Wankawillka suyupi) +Katiguriyakuna: +Qucha (Mama llaqta) +Allpamanta yachaykuna (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:15, 15 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kay imamantachus rinkhurinman karqa chaymanta chay aswan sinchi causasninta yachaspaña, kay crup kaqniyuq kanki ñisunku kay clínicapi qhawachikuspa (kay hina: epiglotitis utaq huk hawa ima kay vias respiratorias kaqpi)kaqta. Mana qhipan qhawachikunata munakunchu – yawar qhawachina, rayos-X, utaq cultivos ñisqata —. Kayqa huk rikhuriq unquypuni, wawakunapi huk 15% kaqman hap'in, aswantataq kay 6 killayuqman 5 utaq 6 watayuqmankama. Mana nijayk'aq hina wayna runakunaman utaq machu runakunaman hap'inchu. Ñawpaqtaqa kay difteria juchayuqrayku rikhurinman karqa niqtinkupas, kay occidental pachapaqqa, kaypata hamuyninqa kusi yuyakunayapaq, kay vacunación kaqtin, kaywantaq aswan llimphu kananchikpaq chaymanta sumaq kawsaypaq ayllukunapi. +Huk hark'ana ukhumantaq hawamantaq samaspa tiyan, huk 13 killayuq wawapi, kay crup kaqniyuq. +Wak sintomakunaqa kanman fiebre, rinitis aguda (aswan riqsisqa síntomas kay resfriado común)kaqmanta, chaymanta k'uykuchaykuy kay pared del tórax kaqpi.[1][3] El babeo utaq kay unqusqa hina rikukuq, huk willay wak hina unquykunamanta. [3] +Westley kaqta ñiqin: Kay crup kaqmanta sinchinninman hina ñiqi [5][6] +Mana [[rayos X] qhawachiykunata sapa kuti ruwakunchu,[4] Ichaqa ruwakun chay, tunquri k'uykuchakusqanta rikhuchinqa, kay signo del campanario sutichasqa, kay estenosis subglótica huchayuqrayku, kaytaq rich'akun kay campanario rikukuyninpi. Kay campanario signon huk willay kay qhawaypaq, ichaqa mana tarikuqchu kay aswan achkha casospi.[3] +Mana wak qhawachiykunata anchata munakunchu (kay hina análisis de sangre chaymanta cultivo viral), imaraykuchus mana munakuq ansaqillayta ruwachinman, kay hinatataq kay ch'ampayuq via área tensionta yapaykuchinman.[4] Ahina kaptinpis kay cultivos virales, nasofaríngea samaypi urkhukuptin, chaywan llamk'akunman yachanapaq imaraykuchus chay unquy kanman, aswantataq chaywan llamk'akun kay mask'ana pampapi.[1]Sichus runaqa mana kutiripunchu kay pachan tratamientowan chayqa, huk infección bacterianapi umachana; chay hina chayqa aswan mask'aykunata kamachikunqa.[2] +Kay crup may hina sinchichus kachkanta yachanapaq aswan llamk'achikusqa sistemaqa kasqa kay Escala de Westley ñisqa. Kayqa astawan llamk'achikuq kasqa kay mask'anapi manataq anchatachu kay clínica llamk'aypiqa.[2] Kayqa huk yupakuy kay phisqa ruwaykunamanta qusqa: allin yuyay ñiqi, cianosis (qara anqasllasqa llimp'iyuq qhuñakuna ima), estridor, wayrachap yaykunan chaymanta contracciones ima. .[2] Yupaykuna qusqa sapa llamk'anarayku kay pañakaq tawlapi rikuchikun, hunt'asqa lluqsimuynintaq kachkan kay 0 chaymanta 17 kaqman hina.[6] +Huk hunt'asqa lluqsimuy kay ≤ 2 kaqmanta ñin crup pisi. Kay perruna ch'uju rikhurinman, chaymanta kay disfonía ima, ichaqa mana estridor samariypi kanchu. [5] +Huk hunt'asqa lluqsimuy kay 3 kaqmanta chaymanta 5 kaqman ñin crup sumaqlla. Estridor kaqwan rikhurin sasata uyarikuq, ichaqa manaña aswan signos kanchu. [5] +Huk hunt'asqa lluqsimuy kay 6 kaqmanta chaymanta 11 kaqman ñin crup achkha. Huk estridor kaqwanllataq rikhurin mana tapurikunapaq hina, ichaqa chantapas rikukun kay pared torácica kaqpi huk sut'i tiraje intercostal ñisqa(aychakuna waktapuramanta ukhuman aysanku).[5] +Huk hunt'asqa lluqsimuy kay ≥ 12 kaqmanta ñin insuficiencia respiratoria ruwakunanta. Kay perruna ch'ujuqa chaymanta kay estridor ima ichapas mana ancha chaninniyuq kanmanchu kay pachapi.[5] +85% wawakunamanta apasqakuna kay departamento de emergencia ñisqaman kay unquyniyuq kanku mana ancha sinchi chaninniyuq; mayniqpi hina kay crup sinchi chaninniyuq rikhurin: (<1%).[5] +Achkha unqusqakuna kay crup kaqwan saniyachikurqanku immunización kay influenza chaymanta kay diferiakaqmanta. Ñawpaqtaqa, kay crup kay difteria kaqwan k'askachakuq karqa, ichaqa kay allin vacunación rayku, mana difteria rikhuriy atinmanchu kunanpachapiqa kay hina ñawpachasqa pachapiqa..[2] +Wawakuna kay crup kaqniyuq aswan atikusqa ñañiq kananku tiyan.[4] Aswantaqa kay esteroides kaqta qunku ,chaymanta kay sinchi unqusqakunapiqa epinefrinakaqta. [4] Kay saturación de oxígeno kaqniyuq wawakunapaqqa urapi kay 92% kaqmanta oxigenota qukunan tiyan,[2] chaymanta hospitalpi qhipakunkuman qhawaypi kay unqusqakuna kay sinchi crup kaqniyuq.[3] Sichus oxigenota munakun chayqa aswan allin kanqa kamachiy conductosninta (huk oxigeno quqta hap'ispa wawap uyan qayllapi) imaraykuchus aswan pisi ansaqiyta quchikun kay máscarakaqmantaqa.[2] Tratamientowanqa, aswan pisi kay 0.2% runakunamanta munan kay intubación endotraqueal kaqta.[6] +Kay pachan crup utaq kay sinchi kaq, allichakapunman huch'uy pachapi kay epinefrina nebulizador kaqwan.[4] Kay epinefrina ruwachin kay crup unquypa ñiqin pisiyanata huk 10 30 chinini kaqpi, allichayninkunaqa 2 phanillata kawsan.[1][4] Sichus allichayqa kay tratamientop qhipanta sayan chay kay 2 4 phanipi chantataq mana ch'ampakuna kanchu chay, wawata hampina wasimanta lluqsichiy yachanku.[1][4] +Ichapas mask'akurqanku wak tratamientos kay crup kappa, nimayqin allin lluqsiykunata qunchu kaykunawan llamk'anapaq hina. Yakup wapsinta utaq quñi wayrachata muskhiyqa huk ñawpa tratamiento kay auto-cuidado kaqmanta, mana chay allin hampichiyninta rikuchiy atirqankuchu [2][4] chayrayku kunanpachaqa pisita ruwakun.[9] Kay haminakuna tospaq kaqwan hampikunaqa, chantataq kay dextrometorfano chaymanta/utaq kayguaifenesina kaqniyuq, manallataq hampikunapaq kusachu.[1] Ñawpapachapiqa muskhikuq karqa kay heliox kaq (huk piqtu kay helio kaqmanta kay oxígeno kaqwan) kay samana sayk'uyta pisillachinapaq, ichaqa mana ancha lluqsimuykuna tiyanchu kaywan hampikunapaq hina.[10] Kay crup huk viral unquy kaptin, mana kay antibióticoskaqkunawan llamk'akunchu, ichapas huk infecion bacteriana secundaria rikhuriptin.[1] Sichus huk infección bacteriana kaptin, kay antibióticos vancomicina chaymanta kay cefotaximakaqwan llamk'akunman.[2]gripe Aswan sinchi kaqtinqa kay A o B ch'ujuyuq ima chay, kay antiviral inhibidores de la neuraminidasakaqta qukunman[2] +kay crup viral kaqa huk auto-limitada unquy ichaqa mayninpi hina kay,insuficiencia respiratoria chaymanta/utaq paro cardíacoaco wañuyman apanman.[1] Kay sintomasqa allinllanku iskay p'unchaykunapi ichaqa qamchis p'unchaw unayta kanman.[5] Wak ch'ampakuna mana ancha rikukuq kanku: traqueítis bacteriana, neumonía, chaymanta edema pulmonarkaq ima.[5] +Kay crup 15% wawakunaman hina hap'in, kay 6 killayuqmanta chaymanta kay 5 utaq 6 watayuqkama.[2][4] 5% hampina wasiman yaykuq wawakunaman rikch'an.[5] Mana ancha rikukuq casospi, aswan huch'uy wawakunapipuni rikukunman kay kimsa killayuq hinapi, chaymanta aswan machu wawaspi kay 15 watayuq hinapi.[5] Qhari runakunaqa huk 50% hinapi hina unqunku aswan warmi wawakunamanta, chantataq aswanta prevalencia miray tiyan otoñopi.[2] +Kay "crup" simiqa kay "crup" verbomanta hamun, kay Inglés Moderno Temprano kaqmanta mayqinchus "Ch'akata qhapariy" ñin munay; Kay sutiqa ñawpa kutitaqa kay Escocia kaqpi unquyman sutichakurqa, chantataq aswanta riqsikurqa kay 18 pachaq watapi.[11] Kay crup diftérico riqsikun kay Ñawpaq Grecia kay Homero kaq pachanmantapacha chantataq kay 1826 kaqpipuni kay Bretonneau waknarqa kay crup viral kaqta kay crup difteria kaqman yuchachasqa kaqwanta.[12] Franceces kaqkunaqa kay crup viral kaqtaqa suticharqanku "falso crup" hinata imaraykuchus kay "crup" chaypachataqa huchachakuq karqa kay bacteria de la difteria unquyman.[9] Kay crup difteriaman huchachakuq mana anchata riqsikunchu chay immunización vacunación rayku.[12] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:23, 22 phi 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Antamarka (Lukana) jisk'a t'aqa suyu +San Huwan (Lukana) jisk'a t'aqa suyu +San Pidru (Lukana) jisk'a t'aqa suyu + +Runa Simi: Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy + +Olimpia (Club Olimpia) nisqaqa huk parawayu piluta hayt'ay klubmi. +25 ñiqin anta situwa killapi 1902 watapi kamarisqa karqan, Asunción llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Olimpia. + +Katiguriya:9 ñiqin pachakwata - Wikipidiya +Katiguriya:9 ñiqin pachakwata +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 9 ñiqin pachakwata. +► Paqarisqa 9 ñiqin pachakwatapi‎ (ch'usaq) +► Wañusqa 9 ñiqin pachakwatapi‎ (1 K) +"9 ñiqin pachakwata" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Awina, siwara, chaymanta rurasqa t'antakuna. +T'anta nisqaqa ima riwi hak'umanta patasqapas (phutisqapas). +T'antapaq hak'utaqa kay murukunamantam kutanchik: +Hak'utaqa yakuwan chaqruspa sankhutam ruranchik. Chay sankhutaqa t'antaman k'umpasqa ninapi icha urnupi q'uñichispa patanchik. +Hawa t'inikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: T'anta. + +Uma llaqta Wanwara (Huanuara) +Wanwara distritu (aymara simipi: Wanwara jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de Huanuara) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi, Kantarawi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wanwara (Huanuara) llaqtam. + +Sapsiwaki nisqaqa ima wakipas, imapichus ruranakuna - chakrakuna, ruruchinakuna - sapsi kamachinapi, achka icha tukuy runakunap kamachinanpi. Ñawpa pacha ayllu llaqtakunas sapsiwaki hina karqan. Marksismukamataq susyalismu nisqas chay hina kanman. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu q'ulti + +Porto (kastilla simipi: Oporto) llaqtaqa Purtugal mama llaqtap, Porto distritu uma llaqtanmi. Porto 237 559 runakunam kawsachkanku (2001). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Porto. + +Kullawa (kastilla simipi: Kullawada / Kullahuada) nisqaqa Uralan Awya Yalapi, Buliwyapi, Piruwpipas, Punu suyupi aswanta, huk tusuymi. + +"Kuyu walltay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Clara Zetkin (5 ñiqin anta situwa killapi 1857 watapi paqarisqa Wiederau llaqtapi; 20 ñiqin inti raymi killapi 1933 watapi wañusqa Moskwa llaqtapi, Rusiyapi), huk aliman kumunista pulitiku warmim karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Clara Zetkin. + +Liyun VII, Liyun VII huk qanchis ñiqin (latin simipi: Leo PP. VII, Italya simipi: Leone VII) sutiyuq runaqa (* ? paqarisqa Roma llaqtapi - † 13 ñiqin anta situwa killapi 939 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +3 ñiqin qhulla puquy killapi 936 watapimanta 13 ñiqin anta situwa killapi 939 watapikama Tayta Papam. +3 ñiqin qhulla puquy killapi 936 watapi - 13 ñiqin anta situwa killapi 939 watapi + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tayta Papa. +"Tayta Papa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Perth (inlish simi) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Kunti Awstralya suyup uma llaqtanmi. + +José Enrique Rodó Uruwayi mama llaqtayuq qillqaq + +Runa Simi: Imereti suyu + +Runa Simi: Kuskan ismuykuy mit'a + +Quechua q'anka wallpaqa taquikun chay p'unchay wanuynimpi + +ukata jayp'u ch'usa waranqa manqhanakana thaqta? + +Pulunyapi wamink'a maqay, 1926 watapi. +Wamink'a maqay nisqapiqa hatun awqaq pusaqkunam, wamink'akunam mama llaqtapi kamachiyninta hap'in, kachkaqraq kamachiqkunata ayñinkunap atiyninwan qarquspa. +Awya Yalap wiñay kawsasqanpi ancha yawarsapa wamink'a maqayqa Chilipi 1973 watapi Augusto Pinochetpa maqayninmi karqan: Salvador Allende sutiyuq chiqan umalliqnintam sipirqan. Huk wamink'a maqaykunataq manam yawarniyuqchu, ahinataq Piruwpi Juan Velasco Alvaradop Fernando Belaúnde Terry-ta qarquynin. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu. +"Mayu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Llamk'achkaq pinchikilla kuyuchinapi llut'ariy suyu. +Pinchikilla kuyuchinakuna. +Pinchikilla kuyuchinapiqa tiyaq llut'arinawan paqarichisqa llut'ariy suyupi pinchikilla kururmi muyurikun, t'urpita muyurichispa. Hukchana nisqawan hukchaykuq pinchikilla puriyrayku kururpa llut'ariyninpas hukchaykun, chaywan tiyaq llut'arinap puchunkunawan aysanakuspa karunchanakuspa kuyunmi. + +Uma llaqta Kaqwata (Cajuata) +Kaqwata munisipyu (kastilla simipi: Municipio Cajuata) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Inkisiwi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kaqwata (Cajuata) llaqtam (875 llaqtayuq, 2001 watapi).[1] +Munisipyupiqa astawan Aymara runakunam, Qhichwa runakunam tiyanku. +Kaqwata munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Titu Yupanki llaqta - Wikipidiya +Titu Yupanki llaqta +Munisipyu Titu Yupanki munisipyu +Titu Yupanki icha Parqipukyu (kastilla simipi: Tito Yupanqui / Parquipujiu) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Titu Yupanki munisipyup uma llaqtanmi. +Kay llaqtaqa Titu Yupankimantam (Francisco Tito Yupanqui) sutichasqa. + +Runa chukcha, 200 kuti hatunchasqa. +Chukcha icha Aqcha nisqakunaqa runap, ñuñuq uywappas qaranpi wiñaq kiratinamanta llañu, suyt'u kaqkunam, kurkuta chirimanta amachanapaq. +Kutu, chutu chukchakunataqa, ahinataq runap, uywasqa khuchippas kurkunpi, suphu ninchikmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chukcha. + +Tikraynin p'isquyllu Kastillanu simipi: + +quwiki Yaqa wat'a + +Runa Simi:Hamanq'ay + +Runa Simi: Paqtachani + +Ñañu Wayq'u + +San Franciscopi pacha kuyuypa thuñichisqan wasikuna, 1906 watapi. +Valparaísopi pacha kuyuypa thuñichisqan wasikuna, 1906 watapi. +Pacha kuyuy nisqaqa (kastilla simipi: sismo, terremoto; temblor nisqapas) allpap hatun kuyuyninmi, tiksimuyup qatanpa mast'akusqanpa icha nina urqup paqarichisqan. +Huk hatun pacha kuyuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chawpi Antipi pacha kuyuy (1201) (lliwmanta aswan wañusqa runayuq) +Piruwpi pacha kuyuy (2007) + +---- Quechua: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta; +---- Quechua: Piruw – Piruw Mama Llaqta; + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nina urqu (Urin Awya Yala). +"Nina urqu (Urin Awya Yala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Aswan hatun llaqta Santiago Chilli + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'askikuy +Tikraynin k'askikuy Kastillanu simipi: + +Antofagasta suyu nisqaqa (kastilla simipi: II Región de Antofagasta) Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa Antofagasta llaqtam. + +11 ñiqin hatun puquy killapi 1882 watapi – 25 ñiqin kantaray killapi 1883 watapi +2 ñiqin kantaray killapi 1919 watapi (78) +Victorino de la Plaza sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1840 watapi paqarisqa Cachi llaqtapi - † 2 ñiqin kantaray killapi 1919 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. +1914 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 2 ñiqin kantaray killapi 1916 p'unchawpi umalliqnamanta qarqurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Victorino de la Plaza. + +Uma llaqta Cruz Blanca +Santa Mariya distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Santa María) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Wawra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Cruz Blanca llaqtam. + +José Hipólito Unanue y Pavón sutiyuq runaqa (*13 ñiqin chakra yapuy killapi 1755 paqarisqa Arica llaqtapi - †15 ñiqin anta situwa killapi 1833 wañusqa Kañiti llaqtapi) huk piruwanu midiku wan pulitiku. Piruwpas Hawa Ministru wan Musiku ministruninmi kanqa. +1 ñiqin ayriway killapi 1825 - 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1826 watapi +25 ñiqin hatun puquy killapi 1825 watapi - 28 ñiqin inti raymi killapi 1826 watapi + +Uma llaqta Luriway +Luriway munisipyu (kastilla simipi: Municipio Luribay) nisqaqa huk ñiqin munisipyu José Ramón Loayza pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Luriway llaqtam. +Luriway munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Muntipuquy (genus Fragaria, QSHKS qillqaypi: montepoqoy) nisqaqa huk wayuq yuram. Rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Muntipuquy + +Daniel Alcides Carríon García sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1857 paqarisqa Cerro de Pasco llaqtapi, Piruwpi - † 5 ñiqin kantaray killapi 1885 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwsis hampi yachaqsi, hmpikamayuq qarqan. Arpaysapa ruraykuspas Bartonella bacilliformis unquchiq añakikunamantas k'uskiykurqan. Upyanata mikhunata quñichispa chaypi unquchiqkunata wañuchispa pastirisasyun nisqatas kamarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Daniel Alcides Carrión. + +Yanomami (Ya̧nomamö - "runakuna") nisqa runakunaqa Winisuylaman Kulumbyamanpas kapuq Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq indihina runa llaqtam, 20.000-chá runam, yanomami simi rimaq. + +Katiguriya:Urqu (Apurimaq suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Apurimaq suyu) +"Urqu (Apurimaq suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Italya). +"Aranway pukllaq (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay mama llaqtakunapi: Bulgarya + +Karta nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Kartas pukllaypi llamk'achisqa kartun last'a; + +Jorge Wilstermann antanka pampa (kastilla simipi: Aeropuerto Internacional Jorge Wilstermann) nisqaqa huk antanka pampam, Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi, Quchapampa suyupi. + +400 0 _ ‎‡a Olga Zubarry‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Kumurakuna + +Tawantinsuyupi wasanchaqkunata wañuy wanaywansi wanacharqanku: iskaynintin wasanchaqta chamqapuchkanku, Waman Pumap siq'isqan 1615 watapi. +Wasanchay nisqata ruraspaqa huk qhari kasarakusqa kaspa mana kikinpa warmin kaq warmiwan icha wakinpa warminwan yuqunakunmi, icha warmi kasarakusqa kaspa mana kikinpa qusan kaq qhariwan icha wakinpa qusanwan yuqunakunmi. +Ñawpa pacha wasanchayqa q'umam karqan, wachuy nisqam, chaywanpas kunan pacha lliwmanta aswan mama llaqtakunapi manañam q'uma kanchu. + +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Taytaykuna, mamaykuna llapantiykichiktapas napaykuykichik... + +Musuq yura qincha, Northamptonshire, Hukllachasqa Qhapaq Suyu. +Ch'aki rumi qinchata pirqachachkanku, South Wales, Hukllachasqa Qhapaq Suyu. +Musuq ch'aki rumi qincha, South Wales, Hukllachasqa Qhapaq Suyu. +Qincha nisqaqa kanchata muyuriq pirqam icha yura saywam, kichka yuramanta, ch'ampamanta, rumimantapas rurasqa, uywasqakunata ayqiymanta hark'anapaq icha chakra yurakunata yura mikhuqkunamanta amachanapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qincha. + +Kaypi rimasqa: Ispaña, Mishiku, Chawpi Awya Yala, Uralan Awya Yala, Ikwaturyal Khiniya, huk mama llaqtakunapi aslla simi. +* Huk rimaykunawan. +Kastilla simi icha Kastillanu (Español, Castellano) nisqaqa huk romanu simim, latin simimanta paqarisqa. Ispaña mama llaqtapi yurispa, ispañul atipaqkunaqa lliw Tiksi muyuntinpi, tukuy chawpiwan uralan Awya Yalapi mast'arqan, chaypi rimasqa simikunata kastillanuchay nisqawan anchuchispa. +Kunanqa kastilla simitaqa kay mama llaqtakunapim rimanku: +Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) (aslla simi) +Philipina wat'akuna (aslla simi) + +Qatasqa muruyuq nisqakunaqa (Angiospermae, grigu simimanta αγγείον, "sirk'a, chaskina", σπέρμα, "muru", icha Magnoliophyta) nisqa muruyuq yurakunap murunkunaqa ruru raphip qatasqanmi, rurup ukhunpim. +Aswan qatasqa muruyuq yurakunaqa pawqar tuktusapam. +Qatasqa muruyuq yurakunap mitan kamay raki huñukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qatasqa muruyuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qatasqa muruyuq + +Kaymantapacha: 25 ñiqin hatun puquy killapi 2013 +Park Geun-hye, (Korianu simipi: 박근혜, hanja simipi: 朴槿惠, Bak Geunhye, Pak Kŭnhye) sutiyuq warmiqa, 2 ñiqin hatun puquy killapi 1952 watapi paqarisqa Daegu) llaqtapi - ). huk Tayhan mama llaqta pulitiku qarqan. +2013 watamanta ñawpaq kuti Tayhan Republikapas Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Park Geun-hye. + +Yaku chaha[2] icha Yakun[3] (Chironectes minimus) nisqaqa huk rikch'aq q'arachupam, Chawpi, Urin Awya Yalapi kawsaq. +Yakupipas kawsaq ch'ulla q'arachupa rikch'aqmi. Yukra, lakachu, challwakunatam mikhun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yaku chaha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yaku chaha + +Qhapaq Walla Titiqaqa quchamanta rikusqa (chawpi-lluq'i: Ch'iyar Juqhu rit'i urqu, chawpi-paña: Chachakumani rit'i urqu) +Uma llaqta Batallas +Batallas munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Batallas) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Antikuna pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Batallas llaqtam. +Urqukuna: Chachakumani - Ch'iyar Juqhu - Jallawaya (Jach'a Pata) - Jisk'a Pata - Ñiq'i Iruni (Nigruni) - Wila Lluxi +Mayukuna: Jach'a Jawira +Chirapaqa llaqtapi mach'ay siq'ikuna, Morenadachá tusuqkuna kan. +Chirapaqa llaqtapi: Mach'ay siq'ikuna +Batallas sapsi: yupaykuna, saywitu (PDF; 497 kB) + +Kay Katiguriyaqa 604 watamanta qillqayuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 604. +"604" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rodrigo Valdez sutiyuq runaqa icha "Rocky" Valdez (* 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1946 watapi paqarisqa Cartagenapi - 15 ñiqin pawqar waray killapi 2017 watapi Cartagenapi), Kulumbyapi mama llaqtaq kurku kallpanchaq runa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rodrigo Valdez. + +Ixiamas munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Ixiamas) nisqaqa huk munisipyu Abel Iturralde pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. +www.enlared.org.bo Ixiamas munisipyu: Yupaykuna + +Runa Simi: Yawar t'ayqu + +Runa Simi: Nikil + +Runa Simi: Wañiq distritu + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1950 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1950 (inlish simipi: 1950 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1950) nisqaqa 1950 watapi Brasil mama llaqtapi IV ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. + +(23)Kay simitam kanan runakuna unanchanchik. + +llaqtakunan much'aykusunki; +illaykikunata llanq'arqan. +Llapan suyukuna sayarichun, + +Runa Simi: Andrés Ibáñez pruwinsya + +Bearnpa Gaston tawañiqin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Bearnpa Gaston tawañiqin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Bearnpa Gaston tawañiqin sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +26 ñiqin ayriway killapi-2001 – 26 ñiqin tarpuy killapi- 2006 +Junichiro Koizumi, (Nihun simipi: 小泉 純一郎, Koizumi Jun'ichirō), sutiyuq runaqa,(*8 ñiqin qhulla puquy killapi - 1942 paqarisqa Kanagawa llaqtapi - ). + +Pantanal nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk hatun sallqa pacha k'itim, Brasilpi (Mato Grosso, Mato Grosso do Sul), Buliwyapi, Parawayipas. +Allpamanta yachaykuna (Brasil) +Allpamanta yachaykuna (Parawayi) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Brasil) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Parawayi) + +El Eslabón distritu; (kastilla simipi: distrito de El Eslabón) nisqaqa huk distritum Wallaqa pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 10 ñiqin kantaray killapi 1963 watapi wata; Fernando Belaúnde Umalliq. +Mayukuna: Wallaqa +Uma llaqtanqa El Eslabón llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: El Eslabón distritu. + +Sofía Mulanovich Aljovín sutiyuq warmiqa (* 24 ñiqin inti raymi killapi 1983 watapi paqarisqa Punta Hermosa distritupi, Lima llaqtapi, Perupi - ) huk piruwanu mama llaqtayuq surfista warmim. + +Rikch'a waqaychana sinta - Wikipidiya +Kuyuq rikch'a waqaychana sinta icha Rikch'a waqaychana sinta (widyu sinta) nisqaqa ch'iñicha llut'ariylla k'atachakunawan llusisqa plastiku sintam, kuyuq rikch'akunata pilikulapi hina waqaychanapaq. + +2 chaniyuq tikraykuna k'uskiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Wankayuq pruwinsya + +Runa Simi: Utu astika rimaykuna + +Elvia Andia Gragedaqa Cochabamba, Boliviapi paqarikusqa. Chanta pay Quechua simita wawa kachkaspa wakin Qhichwa simi parlaq wawakunawan parlaspalla yachakusqa, imaptinchus tatan manan mana Qhichwata payman yachachisqankuchu ñin. Payqa lingüística ñisqapi licenciada kachkan. Juk Diplomado ñisqatapis Qhichwapi qillqayta yachanapaq yachakullasqataq. Chayta yachakuchkaspa pay Qhichwa simita yachachinapaq p'anqakunata qillqayta qallarisqa. Pay kimsa p'anqataña qillqasqa, ‘Juch'uy chaki I, II, III' sutiyuqta. Kunankamaqa 30.000 panqaña Bolivia yachaywasikuna ukhupi ranqhakun. Panqakunanqa Kipus Editorialwan jurqhusqa, chanta Kipusllataq chay p'anqakunata ranqhan. Achkha yachay wasikuna kay p'anqata apaykachanku, paykuna kachkanku: La Salle, Don Bosco, Urkupiña, wakkuna ima. Kunanqa Elvia wak p'anqata qillqachkan, ‘Juch'uy Chaki 4' kaqta, kay p'anqaqa audio ñisqayuq ima kanqa. +Jatun yachaywasimanta lluqsiytawanqa astawanpis Qhichwata yachachispa llamk'asqa. Católica Boliviana jatun yachawasipi, Tecnologico Sayarinapaq yachay wasipi, chanta Qhichwa Casimiro Huanca jatun yachaywasipi ima Qhichwata yachachispa llamk'aspa. Kunan kunanpiqa pay Educación Intra-intercultural Plurilingüe (EIP) ñisqapi coordinadorajina llamk'an. Kay llamk'ayninpiqa astawanpis Qhichwata kawsarichinanpaq yuyaykunata paqarichichkan. Mana ancha unaychu Inti Raymita raymichasqanku, chay raymipaqqa riqsichiykunata Qhichwa simipi qillqasqata wakichisqanku. Qhipapaqqa p'anqakunata paqarichiyta yuyachkanku. +Gladys Camacho Riosqa CLACS-NYUpi Maestríamanta juk yachakuq. Pay kay podcasta Boliviapi, 2015 watapi grabarqa, Qhichwa qutupaq llamk'aqjina. +Kay podcastpi Natalie Povilonis de Vilchez, lingüística yachaq Universidad de Nueva Yorkpi kaspa, Raul Velasquez Palominowan rimanku Antawaylla llaqtapi Peru suyupi. Raul Talavera llaqtapi, Peru suyupi paqarirqa wakpiraq tiyan warminwan iskay churinwan. Paqarisqanmanta iskay simikunata riman wasinpi, kikllupi, ayllunwan, riqsisqankunawan. Payqa iskay simipi educación intercultural bilingüe nisqanta yachachin, rimasaqku llamkananmanta, kawsayninmanta, ayllunmanta ima. Chay kawsasqanmanta willanqa yachananchikpaq. +Macedonio Camahuma Licenciado Turismo ñisqapi. Toro Toro ayllunpi, Norte de Postosí, Boliviapi guía turistajina llamk'arikun. Pay jisq'un watanmanta pacha guíajina llamk'ayta qallarisqa. Kay podcastpi tapuykunaman kutichin, ajinamantataq llamk'ayninmanta riqsirichiwanchik. Toro Toro ayllumanqa astawanpis Europamanta turistas jamunku ñin. Chantapis guías turistasqa astawanpis turistasman rikuchimunku: Dinosauriospata laqtrukunankuta, laqha cavernasta, Vergelta (Phaqcha ch'uwa yakuta-Midador) Ithas llaqtata ima. Q'alitun kay kitikunaqa k'acha kayninkuta turistasman rirsirarichinku: jatuchaq rumikuna uywakunaman rich'asqa, palaciosman rich'asqa, iñiy wasikunaman rich'asqa, plazakunaman rich'asqa. Chanta rumipi llimphichisqakunapis kallankutaq, yakup ruwasqan estalactitas ñisqa, ch'uwa yakumanta phaqchakuna. Tukuy turistas 100bs jaywananku tiyan kay turístico kitikunaman juk riqsiq guíawan yaykunankupaq. +Andrés Rojas Quirogaqa Ingeniería en Industria de Alimentos ñisqata Qhichwa Indígena jatun yachaywasipi, Quchapampa-Boliviapi yachakuchkan. Payta Bulo Bulo ayllupi, kay jatun yachaywasipi yachakunanpaq akllasqanu. +Andrésqa juk jatun llamk'ayta wakichichkan, chanta kay wakichisqanta ayllunpi riqsichinqa. Llamk'ayninqa kachkan: juk misk'i upayta piñatawan soyatawan chaqruspa wakichiy. Pay kayta llamk'achkan imaptinchus ayllunpi achkha piña puqun manataq tukuynin allinmanta apaykachakunchu. Pay kay jatun yachaywasipi beca ñisqayuq kasqanmanta kusisqa kachkan. Chantapis astawanqa laboratorios ñisqakunata yachaywasinpaq mañarikun. +Severino Paredez Gutierrez 25 watayuq. Pay Tapacari, Cochabamba, Boliviapi paqarikurqa. Ingeniería agronómica ñisqata UNIBOL jatun yachaywasipi yachakuchkan. Pay jawasta tarpuspa llamk'achkan. Pay tawa laya jawasta Tapacaripi tarpuchkan. Chanta mayqinchus sumaqta puqun chayta qhawaspa, tukuy yachayninta ayllunpi yachachinqa. Pay ñiwanchik yachayniyuq runakuna ayllunpi mask'asqa kasqankuta. +Ignacio Acebo Wañuma baja-Sucremanta, Mario Agredataq Tikirpaya-Cochabambamanta. Paykuna ayllukunankupi raymikunamanta willariwanchik. Ignaciop ayllunpiqa iskay jatun raymikuna raymichakun, jukninqa rupha mit'api "Carnaval" juknintaq chiri mit'api "Tata Santiago" Carnavalpiqa tukuy runakuna pachamamaman, wak'akunaman q'uwanku ch'allaykurinku ima ñin. Chantapis achkha mikhunata wakichinku, tukuy mikhuntutaq tusunkutaq. Chiri mit'api raymitaq rikhuriq tata Santiagop sutinpi ruwakun. Achkha tusuqkuna may sumaqta tusunku. +Tata Victor Mamani Yapura 35 watayuq. Payqa Ayllu Sikuyamanta jaqay Norte de Potosímanta. Kay (EIB) Educación Intercultural Bilingüewan chunka wata junt'ata, Proeib Andeswan khuska, llamk'asqa. Kay podcastpi chay llamk'ayninmanta willariwanchik. Pay kay llamk'ayninpi sinchimanta t'ukurisqanta, chanta ñawpa kawsayninta watiqmanta kawsarichisqanta ñiwanchik. Kunanqa tata Victor Qhichwapi parlarikun manaña unayjina kastilla simillapiñachu. Pay qhawasqanmanjinaqa, kay musuq Gobienro Evo Moraleswan kay educación intercultural bilingüe astawan kallpawan ñawpaqman apakuchkan. + +× LLOQLLASQA (CHOCCEPAMPA) ( 46 ) + +Chuychuka icha Wila-wila[1] (Coprinus comatus) nisqaqa huk tiksicha k'allampam, wayllakunapi wiñaq. Mikhuna k'allampam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chuychuka + +Rikch'a kapchiy nisqaqa runap makinwan rurasqan rikch'akunam, llimphisqapas siq'isqapas huk hina rurasqapas, ch'iqusqapas ch'ipachisqapas. + +Recife llaqtaqa Brasilpi (Pernambuco suyupi), Brasil wamp'urani huk hatun llaqtam, Purtuyiskunap 1537 watapis tiksisqan. +Recife llaqtaqa 1 546 516-chá runayuq kachkan. + +Plasencia llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Cáceres pruwinsyapi. +16 ñiqin qhulla puquy killapi: San Fulgencio . +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Plasencia. +Llaqta (Ikstrimadura) + +Bristol nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bristol. + +Sintu icha Sintaw nisqaqa (inlish simipi: cent, huk kastilla simiyuq mamallaqtakunapi: centavo, latin simimanta centum, "pachak") huk kañinakunap uchuy huklla kayninmi. + +Ahuachapán suyu (kastilla simipi: Departamento de Ahuachapán) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Ahuachapán llaqtam. +Kamasqa 9 ñiqin hatun puquy killapi 1869 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ahuachapán suyu. + +Akak'ichki nisqaqa sasalla akaymi, ancha sinchi akam. + +Hercules (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Hercules (kastilla simipi: Hércules) nisqaqa 1997 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Ron Clements, John Muskermi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Uma llaqta Amiens +Picardie nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Amiens llaqtam + +Mama llaqta Tansanya +Dar es Salaam nisqaqa (arabya simipi دار السلام [Dār as-Salām], "qasi kaypa wasin") Tansanya mama llaqtap lliwmanta aswan hatun llaqtanmi. 1974 watakamaqa uma llaqtanmi karqan (kunantaq Dodomam). + +Wuliwya Suyu (aym) +Buliwya Mamallaqta (que) + +24Chaymi chay runaqa chapakuq qallarirna, niran: + +Ika Ikuna ( @ika.berbichashvili ) + +www.pydaqta.org + +K'umuykuqkunapaq llamp'u + +3 Abrahanpa willkan Jacobpaqa o Israelpaqa chunka ishkëmi tsurinkuna karqan (Gen. 35:10, 22b-26). Pëkunam Israelchö 12 kastakunapa mandakoqninkuna kayarqan (Hëch. 7:8). Mallaqë tiempu kaptinmi, Jacobqa familiankunawan Egiptuta ëwakurqan. Tsëchömi tsurin Josë mikï rakikoq y faraonpa precisaq yanapaqnin karqan (Gen. 41:39-41; 42:6). Tiempuwannam Jacobpa tsurinkuna mirar juk markaman tikrariyarqan (Gen. 48:4; leyi Hëchus 7:17). +5 Peru Diospa markanqa manam kushishqanatsu kawanan karqan. Porqui tiempuwanmi "Josëta mana reqeq nuna Egiptupa reynin këman chärirqan. Y markantam kënö nirqan: ‘¡Rikäyë! Israelpa wamrankunaqa mëtsikam mirëkuyashqa y noqantsikpitapis mas puëdeqmi kayan'". Tsënam, "egipciukunaqa israelïtakunata esclävutanö trabajatsir qallëkuyarqan. Y mas sufritsirninmi mituta ruratsir, ladrïlluta ruratsir y imëkata ruratsir esclävutanö trabajatsiyaq" (Ex. 1:8, 9, 13, 14). + +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Tonga simi (lea faka-Tonga) nisqaqa Tongap rimayninmi. Pachak waranqamanta aswan mama rimaqniyuqmi kachkan. + +кечуа Piruw Mama Llaqta + +ECUARUNARI icha Ecuador Runakunapak Rikcharimuy (Ikwadur Runakunap Rikch'arimuynin) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi lliw Kichwa rimaq runakunap tantanakuyninmi. Kikinpa nisqankamaqa Ikwadur Kichwa Llaqtakunap Hatun Tantanakuyninmi (Ecuador Kichwa Llaktakunapak Jatun Tantanakuy). +ECUARUNARI-p willay p'anqantaqa Rikcharishun ninkum. +ECUARUNARI tantanakuyqa CONAIE (Ecuador Runakunapak Jatun Tantanakuy) aylluruna nisqa hatun tantanakuypim wankurisqa, Antikuna Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuynin (CAOI) nisqa mamallaqtapura aylluruna hatun tantanakuypipas. +Kunan umalliqninqa 2009 watamantapacha Delfín Tenesacam kachkan, Humberto Cholangota qatiqmi. +Wankurisqa tantanakuyninkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +RIKCHARISHUN, V/2000 - ECUARUNARI-pa willay p'anqan (Kastilla simipi, Kichwa simipi) +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:05, 7 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +José Eustasio Rivera Salas sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin hatun puquy killapi 1888 watapi paqarisqa San Mateu llaqtapi - 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1928 watapi wañusqa New York llaqtapi)) huk Kulumbya mama llaqtayuq taripay amachaq wan qillqaq runam. +Alma mater: Mama Llaqtap Kulumbya Yachay Sunturnin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Eustasio Rivera. + +Isanka nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Aysana, Llasachiq icha Turaqchana nisqaqa imappas llasayninta tupunapaq llamk'anam. + +Artiku mama qucha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Artiku mama qucha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Artiku mama qucha sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Artik mama qucha (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Kuba). +"Kurku kallpanchay (Kuba)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Gadolinyu, Gd (musuq latin simipi: Gadolinium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +Wila Quta (aymara simi wila puka icha yawar, quta qucha [1] "puka qucha" icha "yawar qucha", kastilla qillqaypi Nevado Vilajota) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Kallawaya wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Ituwata distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ mitrum aswan hanaq. + +Kuraka nisqaqa (kastilla simipi: alcalde) huk llaqtap (hatun llaqtap, uchuy llaqtap, ayllu llaqtap) pusaqnin runam. + +Pukyu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Pukyu (sut'ichana) rikuy. +Pukyu nisqapiqa mayup yakunmi allpamanta paqarin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pukyu. + +Takich'unku (kastilla simipi: coro) nisqaqa takiqkuna kuskam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takich'unku. + +Tikraynin qhillakuy Kastillanu simipi: + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq maymantam qawamuwachkanki, kuntur, kuntur apallaway llaqtanchikman, wasinchikman chay chiri urqupi, kutiytam munani, kuntur, kuntur. Qusqu llaqtapim plazachallanpim suyaykamullaway, Machu Piqchupi Wayna Piqchupi purikunanchikpaq. + +Papa: Tayta + +1 1 51 51 51 Wikipedia rimanakuy:Ayllupaq p'anqa + +quwiki Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Piruw) + +(Pampa Galeras - Bárbara D'Achille mama llaqta risirwa-manta pusampusqa) +mama llaqta risirwa +Tiyay Ayakuchu suyu, Lukana pruwinsya, Lukana distritu +Pampa Galeras - Bárbara D'Achille mama llaqta risirwa nisqaqa sallqa wik'uñakunapaq (Vicugna vicugna) wanakukunapaqpas (Vicugna pacos) huk sallqa pachap risirwam Piruwpi, Ayakuchu suyupi, Lukana pruwinsyapi, Lukana distritupi . +(Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu) (Senecio sp.) +Lukana pruwinsya + +Wastika simi (Téenek) nisqaqa Mishikup chawpi anti chalanpi huk rimaymi, Wastika runakunap rimasqan, Maya rimaykunaman kapuq. + +Tiyay Titiqaqa qucha; Punu suyu, Punu pruwinsya, Qapachiqa distritu, Quwata distritu +Hallka k'iti k'anchar m² +Kapachika yaqa wat'a, Titiqaqa quchapi +Qapachiqa (kastilla qillqaypi Capachica) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Titiqaqa quchapi, huk yaqa wat'ataqmi, Punu suyupi, Punu pruwinsyapi, Qapachiqa distritupi, Quwata distritupipas. +Llachun, Yapura, Anqasqucha, Qullpa, Miraflores, Qapanu, Qutus, Siyali, Chillura, Isañura, Isqallani, Tuqturu, Hilata, San Cristóbal, Yanqaqu, Qapachiqa +Qutus yaqa wat'a, Qapachiqa yaqa wat'api +Tikunata wat'a, Qapachiqa taramanta rikusqa (Qutusmanta), Titiqaqa qucha +Yaqa wat'a (Piruw) + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Ch'aki rikuy. +Ch'akisqa allpa: ñawpa pacha kaypi quchas karqan. +Ch'akiy nisqa pachapiqa manañam paranchu, icha aswan pisillatam paran, mayukunamanta quchakunamantapas yaku chinkaptin allpa ch'ak'iyanmi. +Chaywan runakuna, yurakuna uywakunapas yakunayaspa yakuta muchuspa wañun. Chakrakunapi yurakuna manaña puquptinmi runakuna yarqanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'akiy. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tsachila marka. +"Tsachila marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Real Madrid) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Real Madrid) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Real Madrid). +"Piluta hayt'aq (Real Madrid)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Dodoma nisqaqa Tansanya mama llaqtap uma llaqtanmi, 2 576 km²-niyuq. +Dodoma llaqtapiqa 324 347 runakunam kawsachkanku (2008). +4 Dodoma llaqtapi paqarisqa +Dodoma llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Th, th nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, uralan runasimillapi aymara simillapi qillqasqa sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Bremen nisqaqa huk suyum (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Bremen suyupiqa iskaylla hatun llaqtam: Bremen llaqta, Bremerhaven llaqtapas. + +Machachi kitilli (kastilla simipi: Parroquia Machachi) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk chakrapura kitillim, Pichincha markapi, Mejía kitipi. Uma llaqtanqa Machachi llaqtam. +Kitillipiqa Kitu Kara Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +Katiguriya:Lanthanu rikch'aq q'illay - Wikipidiya +Katiguriya:Lanthanu rikch'aq q'illay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lanthanu rikch'aq q'illay. +"Lanthanu rikch'aq q'illay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Turpu qucha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Lago Turpo) Piruw mama llaqtapi, huk qucham Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Chupamarka distritupi. + +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) Chunwa mama llaqtapi ancha hatun runa llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'illka +2 chaniyuq tikraykuna k'illka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin munayniyuq Kastillanu simipi: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu siklla kay + +400 0 _ ‎‡a Meryl Streep‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Valparaíso suyu + +11 PUKLLANA PACHA Kunanka, kumpakuna-wan shuk aylluta rurashun. + +07 Kuyu Suyu + +quwiki Katiguriya:Ch'iquq (Mama llaqta) + +Runa Simi: Ch'ulla khata sisayuq + +2003 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikibooks +2003 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +2003 sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Lenguas quechuas (qu): Runallaqta Republika China + +400 0 _ ‎‡a Truman Capote‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq willay kamayuq wan qillqaq‏ + +quwiki Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Brasil) + +42Chaymi chay lugarkunapiqa, achka kriyiranllapa Jesuspiqa. + +José Ramón Loayza pruwinsya - Wikipidiya +José Ramón Loayza pruwinsya +José Ramón Loayza jisk'a suyu +Mama llaqta Buliwya +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Luribay +Simikuna aymara simi, kastilla simi, qhichwa simi +Runa ñit'inakuy 12,98 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 3.370 km² +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-4 +José Ramón Loayza pruwinsya (aymara simipi: José Ramón Loayza jisk'a suyu; kastilla simipi: José Ramón Loayza) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi, Kimsa Krus wallapi. Uma llaqtanqa Luribay llaqtam. +Kay pruwinsyaqa wamink'a José Ramón Loayzamantam sutichasqa. +5 Pruwinsyapi paqarisqa +Mayukuna: Porvenir mayu +Quchakuna: Wallatani qucha +Suti Hanaq kay (~) Tiyakuynin +Aturuma 5.565 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Kallsuñani 5.124 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Chujñaquta 4.459 m Loayza pruwinsya, Malla munisipyu +Cuernos de Diablo 5.271 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Gerhard 5.304 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Gigante 5.748 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Jach'a Kunturiri (Chuqiyapu) - m Loayza pruwinsya, K'ayruma munisipyu, Araka kantun +Itapalluni - m Loayza pruwinsya, Malla munisipyu +Jach'a Khunuqullu 5.800 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Jach'a Paquni - m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Kampanani - m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Kunturiri - m Loayza pruwinsya, Malla munisipyu +Mama Uqllu (Puntiagudo) 5.281 / 5.400 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Qurichuma (Immaculado) 5.500 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Salvador Apacheta 5.565 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +San Enrique 5.555 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +San Luwis 5.620 m Saywapi: Loayza pruwinsya / Inkisiwi pruwinsya +San Pidru 5.590 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Santa Wira Krus 5.550 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Taruj Umaña 4.852 m Loayza pruwinsya +Turini 5.131 m Inkisiwi pruwinsya, Q'imi munisipyu, Chuqitanka kantun, Loayza pruwinsya, K'ayruma munisipyu, Araka kantun +Wayllani 5.193 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Wayna Khunuqullu 5.640 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Wisk'achani - m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya, Yaku munisipyu, Q'ajata kantun +Yunque 5.600 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Pichqa munisipyunmi kan: +Pruwinsyapiqa aswanta Aymara runakunam tiyanku. +Runa llaqta +K'ayruma munisipyu (%) +Pruwinsyapiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku.[2] +Pruwinsyapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: José Ramón Loayza pruwinsya +Chuqiyapu suyu +Uma llaqta: Chuqiyapu +Amachasqa sallqa suyukuna: Apulupampa sallqa pacha suyu • Madidi mamallaqta parki • Pilón Lajas kawsay pacha risirwa • Purani Churikimpaya • Qutapata mamallaqta parki +Quchakuna: Chalalan • Chilata • Ch'iyar Quta • Illampu chullunku qucha • Lichiquta • Milluni • Q'ululu • Santa Rusa • Such'i • Titiqaqa • Wiñaymarka +Katiguriyakuna: +Pruwinsya (Chuqiyapu suyu) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 06:56, 3 nuw 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Isparaw yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Isparaw yura rikch'aq ayllu (familia Asparagaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, 150 rikch'anayuq, 2.500 rikch'aqniyuq. +Kaymi huk isparaw hina yurakuna: + +Sach'akunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sach'a. +"Sach'a" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Antikuna ruwli +Palap'anqa qara k'aspi +Phukuna qara k'aspi + +Katiguriya:Llaqta (Pasqu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Pasqu suyu) +► Llaqta (Daniel Alcides Carrión pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Pasqu pruwinsya)‎ (2 P) +"Llaqta (Pasqu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +4 ñiqin ayamarq'a killapi 1993 watapi – 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 2003 watapi +Joseph Jacques Jean Chrétien, sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin qhulla puquy killapi 1934 watapi paqarisqa Shawinigan, (Kanada) llaqtapi - ), Kanada mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +1993 watamanta 2003 watakama kuti Kanadapa Uma kamayuqnin karqan. + +Robert Zemeckis sutiyuq runaqa, (14 ñiqin aymuray killapi 1952 watapi paqarisqa Chicago llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Robert Zemeckis. + +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Grisya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Grisya). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Grisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +David Villa Sánchez sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1981 watapi paqarisqa Tuilla llaqtapi - ), Ispaña mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Villa. + +Pedro de Valdivia sutiyuqqa (* 17 ñiqin ayriway killapi 1497 watapi paqarisqa Castuera llaqtapi - 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1553 watapi wañusqa Tucapel) Chilip ispañul atipaqninsi (kunkistadur nisqa) karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Pedro de Valdivia. + +Kasma (kastilla simipi: Casma) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk llaqtam, Kasma pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Kasma pruwinsya) + +Aswan hatun llaqta Dar es Salaam +26 ñiqin ayriway killapi 1964 +Runa llaqtap sutin Tanzano, -na +Tansanya nisqaqa anti Aphrikapi huk mama llaqtam. +Uma llaqta: Duduma +Swahili simi (tukri simi hina llamk'achisqa, chalapi mama simi hina rimasqa) +huk rimaykunapas (Bantu simikuna, Niluti simikuna) +Llaqtakuna (Tansanya) + +Kaypi rimasqa: Euskal Herra nisqa k'itikuna (Ispaña, Ransiya mama llaqtaman kapuq) +Yuskara (Euskara) simiqa Ispañapi (Yuskadi, Nawarra suyukunapi), Ransiyapi saywanakuq k'itikunapipas 883 waranqa runakunap rimayninmi. Chay k'itikunapiqa yuskara simipi Euskal Herria (Yuskadi suyu) nisqapas. Kunti Iwrupapi huklla mana indu iwrupiyu rimay kaq rimaymi. + +Uma llaqta Ushuaia +Ninasuyu wamani (kastilla simipi: Provincia de Tierra del Fuego, Antártida e Islas del Atlántico Sur) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Ushuaia llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ninasuyu wamani. + +2 chaniyuq tikraykuna chutu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin chunka jukniyuq Kastillanu simipi: + +Buliwya Mama llaqta + +06 Qosqo llaqta + +DAY 1: Cusco / Chillca / llaqtapata. + +tawa ñiqin yachakuna: +tawa rikch'ayniyuq: +tinkunakuy: v.recip. +tiyapuyniyuq: adj. +tiyarisqa wiñarisqa: s. +tukuykunapaq: adj. +tukuy llamk'ayniyuq: +tukuy mama llaqtapi: +tukuy munayniyuq: s.(spi) +tukuy paqta: adj. + +451 _ _ ‎‡a Chunwa Runallaqta Republika‏ + +—Chayqa allinmi, tayta Griguriyu, chupapaqa warmachaykunatapasñachiki tusuchisaq. + +LLAQTA-TAKI + +Kaypi rimasqa: Indya (Orissa) +Kay mama llaqtakunapi: Indya (Orissa) +Oriya simi (ଓଡ଼ିଆ) nisqaqa Orissa suyup rimayninmi, Indyapi. Kimsa chunka hukniyuq hunuchá rimaqnin kachkan. + +Tikti nisqaqa (latin simipi: Verruca) huk añawkunap paqarichisqan qarap unquymi, q'umpuyasqa hina mana allin wiñaq qaramantam. + +Ayakuchu Pampa willkachasqa ñawpa suyu - Wikipidiya +Kinwa pampa 1824 watapi: Ayakuchu maqanakuy (Kinwa maqanakuy) +Tiyay Ayakuchu suyu, Wamanqa pruwinsya [1] +Hallka k'iti k'anchar 300 ha +Kamasqa wata 14 ñiqin chakra yapuy killapi 1980 watapi (D.S. Nº 119-80-AA) +Ayakuchu Pampa willkachasqa ñawpa suyu (kastilla simipi: Santuario Histórico Pampa de Ayacucho ) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Wamanqa pruwinsyapi. +↑ www.enjoyperu.com / Ayakuchu Pampa willkachasqa ñawpa suyu (kastilla simipi) + +Josué Sánchez sutiyuq runaqa (1945 watapi paqarisqa Wankayu llaqtapi, Hunin suyupi, Piruwpi) huk piruwanu llimphiqmi. + +Tikraynin ñawpariy Kastillanu simipi: + +Awqanakuy, ch'umpanakuy, maqanakuy + +San Juan Macías (kastilla simipi: Juan Macías, Juan de Arcas Sánchez), sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin pawqar waray killapi 1585 watapi paqarisqa Ribera del Fresno llaqtapi - † 16 ñiqin tarpuy killapi 1645 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk kathuliku Santu karqan. San Huwan Masyas niswan runa simipi + +Uliw (Olea europaea) nisqaqa huk wayuq mallkim. Asitunas nisqa rurunkunaqa ancha wirasapam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uliw + +José David Toro Ruilova sutiyuqqa (24 ñiqin inti raymi killapi 1898 watapi paqarisqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi, 25 ñiqin anta situwa killapi 1977 watapi wañusqa Santiago de Chile llaqtapi, Chilipi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (22 ñiqin aymuray killapi 1936 watamanta 13 ñiqin anta situwa killapi 1937 watakama). + +quwiki Punku p'anqa: Quyllur yachay + +Runa Simi: Mungul suyu + +quwiki Nobel Suñay Qasikaypi + +Tayta wamani + +Katiguriya:Llamk'ana - Wikipidiya +Katiguriya:Llamk'ana +Llamk'anakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llamk'ana. +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 7 urin katiguriyakunam, 7-pura. +"Llamk'ana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Antañiqiq ukucha +Kuyuq rikch'a hap'ina +Rikch'a hap'ina +Wichaykuna k'aspi + +Orsay Musiyu (Musée d'Orsay) nisqaqa Paris llaqtapi kaq musiyum, 1900 + +Llaqta Mawk'a + +Centro Cultural Tinkunaku: + +pukllaymunqa nisqa (bis) + +Ch. Runa Kuna + +Uma llaqta Tunari llaqta +Tunari munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Villa Tunari) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu, Chapari pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tunari llaqtam. +Tunari munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Tunari munisipyupiqa 395 llaqtanmi kan. +Saywitu: Tunari munisipyu +Mawk'a saywitu: Chapari pruwinsya + +Wanu (kastilla simipi: Guano) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Chimpurasu markapi, huk llaqtam, Wanu kitip uma llaqtanmi. +Wanu kitillipiqa Puruha Kichwa runakunam. tiyanku. + +Mama llaqta Banladish +Chittagong llaqtaqa Banladish mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Chittagong llaqtapiqa 5.680.000 runakunam kawsachkanku. + +Kaypi rimasqa: Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Mishiku +Suyukuna: Arizona, Sonora +O'odham icha Hanan Pima simi (Oʼodham ha-ñeʼokĭ, Oʼottham ha-neoki, Oʼodham ñiok) nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi, Mishikupipas huk rimaymi, O'odham (Hanan Pima) runakunap rimasqan, utu astika rimaykunaman kapuq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Sinigal). +"Pulitiku (Sinigal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +12 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (12.03., 12-III, 12ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis chunka hukniyuq kaq (71ñ - wakllanwatapi 72ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 294 p'unchaw kanayuq. + +Rimaykunap ayllun: Sino tibetu rimaykuna +Qillqa: Birmanu siq'i llumpa +Kay mama llaqtakunapi: Myanmar + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Madagaskar. +"Madagaskar" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +17 ñiqin pawqar waray killapi 1969 watapi – 3 ñiqin inti raymi killapi 1974 watapi +Golda Mier, Golda Mabovitch, גּוֹלְדָה מְאִיר, sutipaq warmika (* 3 ñiqin aymuray killapi 1898 watapi paqarisqa Kiev llaqtapi - 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1978 watapi paqarisqa Jerusalem llaqtapi). Israyilpi pulitiku. +1969 watamanta 1974 watakama ñawpaq kuti Israyilpa Uma kamayuqnin karqan. + +X, x nisqaqa latin siq'i llumpapi iskay chunka tawayuq kaq sanampam. Qhichwa simipiqa huk rimaykunamanta simikunallapim. + +Runa Simi: Iosif Vissarionovič Džugašvili ( rusu simipi: Иосиф Виссарионович Джугашвили, kartul simipi: იოსებ ჯუღაშვილი) sutiyuq runaqa (18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1878 paqarisqa Gori llaqtapi, Kartulsuyupi, 5 ñiqin pawqar waray killapi 1953 wañusqa Moskwa llaqtapi), Yosif Stalin (Иосиф Сталин) nisqapas, Suwit Huñup pusaqnin karqan 1924 watamanta Leninta qatispa 1953 watapi wañuyninkama, Suwit Huñup Kumunista Partidunpa sapsi qillqaqninpas 1922 watamanta 1953 watakama, tiranu hinas qhapaspa. + +John Milton-pa rurasqan Paradise Lost, Gustave Doré-pa siq'isqan 1866 watapi. +Satanas nisqaqa (iwriyu: השָׂטָן ha-Satan ('ch'ataq') - arabya: الشيطان al-Shaitan ('hayu kaq'); iskaynin simita rima saphimanta: --) hudyu, kristiyanu iñiykunapi saqram, Dyuspa hayunmi, urmasqa millay killkim. + +Qankuna, ñoqayku, llapa Abya Yalapi paqariq llaqtakuna huñusqan kanchis pesqa pachaj wata ñak'ariyninchispi. Kushkallataq kanchis ichaqa ch'ulla saqmalla hina hatariyninchispi chay ñak'ariyninchista wikapananchispaq. + +Willka Ñan [6] + +Runa Simi: Ch'ulla ruk'anayuq + +Kayna puni kaptinqa, "*Runa Yachachiy*" llika wasimanta yurichimusaqku, Waman Pumapa waqtampi sayarispa, ima qellqakunatawan orqoririspa, chay qala putukunapa wiswichasqanta mayllarinapaq. +*Nawinchay*: Amam kay qellqataqa "kastillanuman" tikrachinkichu, runasimipillapi kachun. + +Aymara: Piruw Suyu + +que: Mishiku llaqta; Mihiku llaqta + +Kay p'anqaqa 15:12, 18 ukt 2007 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Uma llaqta Faro +Faro distritu (kastilla simipi Distrito de Faro), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Faro llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Faro distritu. + +3 chaniyuq tikraykuna puriy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Santa Ana Yakumamanta +Santa Ana (kastilla simipi: Santa Ana del Yacuma) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Yakuma pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santa Ana Yakumamanta llaqtam. +Mayukuna: Yakuma mayu + +Tiyay Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Hatun Allpapata (kastilla qillqaypi Jatun Alfapata) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk urqum, Willkanuta wallapi, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Uqunqati distritupi.[1] Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Qispiqanchi pruwinsya (Qusqu suyu) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Uganda). +"Pulitiku (Uganda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'antay + +Nuna icha Alma nisqaqa runap mana rikunalla kayninmi, ñuqa nisqanmi, ima kawsaqpapas kikin kayninmi, mana imayay kaq. + +Santiago Luis Copello sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1880 watapi paqarisqa Partido de San Isidoro llaqtapi - † 9 ñiqin hatun puquy killapi 1967 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk kathuliku Uma Hatun yaya karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santiago Copello. + +Apustulkunap rurasqankuna +Apustulkunap rurasqankuna (grigu simipi: Πράξεις των Αποστόλων, kastilla simipi: Hechos de los Apóstoles) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Iwanhilista Lukaspa grigu simipi qillqasqan. Kristiyanu Inlisyap qallarisqanmanta, Ch'uya Ispiritup hamusqanmanta, Jesuspa hanaq pachaman risqanmanta, apustulninkunap - Apustul Pawlu, Apustul Pidru - rurasqankunamanta willan. Musuq Rimanakuypa pichqa ñiqin qillqanmi. +Apustulkunap rurasqankuna, bible.is nisqapi: +Apustulkunap rurasqankuna (Qosqo qheswa simipi) +Apustulkunap rurasqankuna (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Apustulkunap rurasqankuna (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Apustulkunap rurasqankuna (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Apustulkunap rurasqankuna, bibles.org nisqapi: +Huwanpa qillqasqan +Romanukunapaq qillqa + +2. Kastillanuta yachankichischu. (siyaru - munay) (Lima -rikuy) (mayistru - rihsiy) (kichwa - rimay) Hahiy warmakuna kichwata riman kuchu. (mayistru - rihsiy) (Lima - rikuy ) (misk'i - munay) +Mayistrutan suyashayku. (siyaru - pitay) 'fumar' (liwru - liyiy) (waka -michiy) (uwixa - ñak'ay) 'degollar' (sara - muchay) 'desgranar' Paykunaqa t'antatan mixushanku. (chaxra - llank'ay) (aha - uxyay) 'beber' (kichwa - yachay) (Qusqu -riy) +Imasmari, imasmari Samaykupas, puñukuypas Qillakuypas, llank'aypas Mihllayllapin hap'irayasunki -----Tiyana +amarah chaymantaña Amarahyá.Chaymantaña nisaykichis. llapa llapaykichis hampuy q'asa q'asay q'asa-kuy Llapaykichischu hampurankichis, icha pikunachu q'asakamurankupas. Bixturchawan Mariyanuchawanmi mana kankuchu. chayqa chayrah rixuriy Karupin wasinku. chayqa chayqa chayrahchá rixurimunqaku. pihpa mañay Pihpan lapisnin kashan.Mañayuwaychis. kulur (pawkar) Nuqahqa kashanmi. Ima kulurtatah munashankiri. puka Pukata, allichu. Manul punku wisq'ay Yaw Manulcha. Punkuta wisq'ay. +Munayninkunaqa sinchi kallpachasqa, vinumantapis aswan sumahmá. Analicemos much'ayninwan: +(nuqa) (qan) (pay) (Nuqanchis) (takispayku) (qankuna) (paykuna) +Husiycha hamunqachu. (Mariya - mixuy) (mayistru - yachachiy) (aha - kay) (mamacha - wayk'uy) 'cocinar' (taytacha - llank'ay) Husiychawan Mariyachawan hamunqakuchu. (mayistrukuna - yachachiy) (sipaskuna - wayk'uy) (waynakuna - llank'ay) (warmakuna - puxllay) 'jugar' (Luwisa Isawil - rimay) Maymi mamayki. (tayta) (warmi) 'mujer' (qusa) 'esposo' Maymi panaykikuna. (tura) (wayqi) 'hermano' +Arí, paykunahqa liwrunku kanmi. Manan paykunahqa liwrunku kanchu. +kashan. Intih siqamunan larumantan urqukuna muyuyamushan, intih haykunan larumantahmi ichaqa waypun asindawan tupapurashan. Chinchiruqa ayllun yaqa pusah waranqa runayuh, chunka iskayniyuh ayllupi t'aqaspa. Urqu k'uchupin Piwiray qucha kaskan asul unuyuh. Llahtatahmi ayllupungupi kashan, chaypin nukliyu iskuylapis kashan. Karu chimpamantan hatun rit'i urqukuna rixurimushan yurahta chihchirispa. Chay rit'i urqu tukukuypitahmi Machupixchu kashan. + +Runa Simi: Saylla distritu + +Runa Simi: Ulimpiku pukllaykuna + +Runa Simi: Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa + +Rubén Darío Nikarawa mama llaqtayuq qillqaq + +400 0 _ ‎‡a Juscelino Kubitschek‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq hampikamayuq wan pulitiku. Umalliq (1956-1961).‏ + +400 0 _ ‎‡a Antonio Fogazzaro‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq qillqaq‏ + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Chelsea FC) + +Runa Simi: Kusasqa tika + +400 0 _ ‎‡a José Enrique Rodó‏ ‎‡c Uruwayi mama llaqtayuq qillqaq‏ + +400 0 _ ‎‡a Lope de Vega‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq qillqaq‏ + +www.kunana.pe + +Jinataj, guerranakoj jamusqanku Waraní runas montes ukhumanta. Chay P'utúsikama chayasqankutaj. Tukuy chaypi runasta millayta wañuchisarqanku, wasisninkuta laurachispa, tukuy imata t'ustispa. +Wichariytawankama, paykunaqa uyarerqanku uj jatun waqayta orqomanta llojsimusajta, orqontinta millayta kharkatichisajta: "Ama kay orqomanta qolqenta orqhonkichejchu, ujkunapaj jallch'asqa!" nisqa. Sustowan mancharikuspa, ayqesqanku Wayna Qhapajman willaj: "Uj waqay orqonchej ukhusninmanta p'utusan." nispa. +Chay iskay diantintaj sipakoqa risarqa waqaj chay sach'a k'uchuman. Chaymanta, iskay dia junt'asqanpi, sut'iyayta, uj jatun tantakuypi, sipakotaqa wañuchipunku. Manaraj wañupuspataj, nisqa: "Munani p'ampawanaykichejta chay sach'a urapi." Ajina chaymanpuni p'ampanku sipakutaqa. +Chaykamatajri, Wari, ancha phiñasqa karqa Tata Inti wisq'anmanta; chaynejta Uru-Uru runasmanqa rerqa, tukuy ima sajratataj umacharqa paykunaman, "Amaña Intita much'aychejchu!" nispa, sajra umallikuykunasta umasninkuman sat'isqa, sajrasta mana cheqankunasta ruachispa. Tukuy cheqan ruayta wist'ucherqa, rak'iykunasta ujkunallaman chayachispa, "Valle jallp'as sumaj poqochej kay Uru-Uru jallp'as mana" nispa, runasta moq'echispa ch'ajwacherqa maqanakuchillarqataj. Chaymantataj manaña Uru-Urusqa Intita much'arqankuchu, manataj kamachisqasninta uyarerqankuñachu. Valle aqhatataj manchayta ujyaykorqanku, machasqasmanta mana allinkunasta ruaspa, moq'ewan chejniywan parlanakuspa. Jamp'atusta, ararankhasta, katarista, chhakastapis uywarqankutaj waj ayllusta layqanankupaj, kikin ayllumasisninkutawanpis, yawar masisninkutawanpis layqanankupaj, chaymanta layqaspa ujkunaj imasninkuta jap'ikuyta munallarqankutaj. Chaymanta paykuna ukhupi maqanakuyta qallarerqanku, mana umallikuspa chaywanqa usqhayta tukuchinakunankuta. +Q'ala sayk'usqa mana kallpayoj pampapi chukuykorqa, uj sach'a sikiman atiyukorqa. Kay sach'aj k'ajllasnintaj runaj makisninjina k'uyunakorqa chay patapi. Chhikan sayk'usqanpi mana kallpayoj kasqanpi kumuykuspa puñurparqa. +Rijch'ariytawantaj, Urpilaqa "wañusqasina kasani" nisqa, imaraykuchus jallp'a kikillanpi kasqa, chay mosqoyninpi rikusqasnintaj mana sut'inpichu kasqa. Paytaj rijch'arispaqa umallikorqa mosqoylla kasqanta. Chaymantataj yuyarikorqa chay sach'amanta imamantachus Pachamama parlarqa. +Chaymantataj payqa qhawarqa ch'aki sach'a patata: Pachamamaj nisqanmanjina sach'a poqoykunasqa chaypi kasarqanku. Chaywantaj kallpachakuspa, sayarerqa t'iperqataj makisnin junt'ata. +Chaymantapachataj qheshwa runasqa kausayman kutirerqanku, chaymantataj chay sach'ata "wak'a sach'ata" nispa much'aj kanku. Chay p'unchaymantapachataj chay sach'aqa paykunaman qorqa tukuy mikhunankutawan ujyanankutawan. +"Orqota kuyuchinay kajtinpis, ruarpusqayki, k'acha Ñust'a, imaraykuchus atiyneyqa yapakonqa sapa k'achitu kasqaykimanta yuyarejteyqa." nispa waynaqa kuticherqa. +"Ay, Walaychu, ñust'a K'illimaj wawan, juchasniyta pampachariy, mana cheqan parlasqayta pichus mamayki kasqanta. Janajpacha ñak'arichiwachun, imaraykuchus pakarqani uj ñust'aj wawan kasqaykita." +Rumisonqotaj, chayta yachaytawankamaqa, q'ala kausayninmanta aswan jatun llakikuypi rikukorqa; kay llakiyninpitaj manchay sinchita waqarqa. Chaymantataj wawanpaj ayanta Walaychoj p'ampakusqanman p'ampacherqa; ajinamantataj ñust'aj munasqanta ruacherqa, ñust'a manaraj wañusaspaqa ajinataqa nejtin. +"Kay papaqa wak'ita, imaraykuchus waway Surimana chaypi kasqan. Ajinatataj mosqoypijina kayqa kasan." nispa. +Uj link'u link'u yanninta purispa, chinkarispa rikhurispa kamanchakas ukhupi, urmasaj lliuj lliujkunas chaupinta, uraykusarqa chay runaqa, punchun sinchi wayrawan laphapasajtin. Chay runa Inka runa, machu Inka runa, jatun Qosqomanta karqa. Kay Inka runaqa karqa kuraj wilaqata chay Chukisaka llajtamanta. Chay runataj, chay wilaqata nisqaqa, uj juch'uy sap'ata makinpi apasarqa. +"Ama phiñakuychu, tata Inka." nispa nerqa kay amaut'aqa cheqanta Qori Qhapaj uyanpi qhawaspa; chaymanta, kunkachakuspa, nerqa: "Suyariy, thañikuy, chaymanta noqa yanapasqayki, imaraykuchus qanqa qonqoyman churanki chay simi qosqaykita. Chayraykutaj qanqa mana allinpichu kanki. Suyariy. Allinta uyariway, Intej Wawan." +"Uj ch'isi, chunka ujniyoj killas pasasqastawan, chay patapi, Inti Ruminejpi, chay yana meq'aj qayllanpi mayqenchus oqoyta munawanchej, chay qori t'ikaswan mast'asqa patapitaj maymanchus mana runas yaykunankuchu, chaypi tarerqani uj qharitawan uj warmitawan much'anakusajta, chaymantaj noqa uj llanthujina uyarerqani paykuna chhichinakusqankuta; chay sipastaj nerqa: +Chaypitaj nerqa: "Kimsa wañuporqa qan wasanchasqaykiraykuwan chaukiasqaykiraykuwan: Achay llakimanta wañuporqa. Kayqa, kamachiwasqaykimanjina, Kimsaj sonqonta apampuyki, mana qan rinaykipaj chay animus wasiman mask'aspa. Kay chay sonqon, yana yawarta waqasaj sajra ruasqaykimanta! Jap'iy! Mikhuykuy!" +"Kayqa! Jap'iy! Mana mikhunki chayqa, wañunki!" +"Mana ujtawan nisqaykichu, Inka… Kunan kamachiyki chay qanpaj kamachisqasniykiraykullataj Inka yawarniykiraykimantawan: Junt'ay simiykita! Chay simi qosqaykita jallch'apuy! Mana jallch'apunki chayri, ima khuru runajinallata kay laqha k'uchupi wañuchisqayki, ajinamantataj runaspaj qonqoyninman churasqa kanaykipaj, ukhuykitataj k'ita uywasman qaranqanku…" +"Inka kani, khuru runa; ama ni mayk'aj khuchichiwankichu amataj noqawan ni ima pantaykunasta ruankichu. Sichus simiyta qorqani chayqa, junt'asaj…" +"Españoles, kay jallp'aman chayamuspa, ashqa watas kunan p'unchaykunamanta ñaupapachapi, ashqa runasta wañucherqanku, tukuyta ninawan kanaykullarqankutaj. Tukuynejman chayamorqanku, mana allin yuyaykunata saqespa qhepajkunapaj. Jatun tayasniypaj willawasqankumanjina, ajinata pasarqa Khoati nisqa Titiqaqaj churunpi, maypichus uj Mama Killaj Ajlla Wasin karqa. +Kay aymara runas, chay sajra runaspaj ruasqasninkuta rikuspari, paykunaqa manchay llakisqas karqanku; umallikusqankutaj ichapis kay sajra runas Ajlla warmisman sajra ruaykunasta ruankuman kananta. Kay españolestaj astawan tapurasqanku maypichus chay Ajlla Wasi qhawadores kasqankuta. Chaymanta, ashqa kutitaña tapurejtinku, manaña sut'inta pakáy atispa, "Mama Killa fierota ñak'arichenqa pitachus much'ana wasinman yaykusqanta" nispa nerqanku paykunaman. +Kay españolestaj mana chawkiáy atisqankuchu kay aymarastaqa. Chaymanta qhawajkunata mask'aypi phiñarikuspa aymara runasta ñak'arichiyta qallarerqanku. Kay chhikatataj españoles ñak'arichejtinkupis, manapuni aymara runas willayta munarqankuchu. Paykunaqa mana willayta munaspa uj runajinalla sayarikorqanku, "antismá wañuchiwayku" nispa. +Ajlla warmista tarinankupajtaj kay españolesqa "chawkiaspapis willachikusqayku" nispa nerqanku. Chantaqa kay runasqa mana yacháy munaspajina aymara runastaqa kacharimpusqanku, nillarqankutaj: "Q'aya sut'iyaykama qhepakusqayku churupi; mana ima dakuwaykuchu sichus Mama Killa ñak'arichiwanayku chayqa. Kay p'unchayqa laqhayamusqaña, manaña kay p'unchaypi kutiripúy atiykumanchu." nispa. Chaymantataj tiendasninkuta churarqanku kikin Mama Killaj wasin ukhupi, maymanchus aymara runasqa yaykuyta mancharikorqanku. Chaymantataj aymarasta pakallamanta wateqaspa, paykunaman españolesqa nerqanku: "Qankuna puñuyta atinkichej mayllapipis." nispa. +Aymara runastaj manchay llakisqas karqanku kay Ajlla warmismanta, imaraykuchus paykunaqa willasqanku españolesman tumpata paykunamanta. Chaymantataj paykunaqa Ajllasta ayqechiyta munarqanku, mana españoles Inkaspaj ususninkuta sarunankupaj. Chaypajqa, sumaj killa p'unchay kasajtin ancha munasqa churunkuta k'anchamusaj, aswan machu kaj aymara runa chay wasi urapi jusk'uman jallp'anta qhatatikuspa qayllaykorqa, "Ayqerichiysisaj" nispa; paytaj mana rikukorqachu españoles ñawisninpi jusk'u yaykunaman qhatatikusqanta. +Ajinatataj, sapa wata, kayjina tinkus paykunapura kallarqapuni. Paykuna ukhu wañusqaswan ñach'asqaswan kajtenqa, "sumaj tinku" nej kanku, chanta "Sumaj poqoy wata kay kanqa" nej kallankutaj. +"Munasqa papasúy, ama llakikunkichu; Tata Inteqa, Inkaspaj pachatatanku, noqata chijllawan phuyus ñust'a nisqata; paykunaj ukhunpi kausani, hermanoywan khuska; phuyuspaj michejninku kani. +Qaqa jusk'u yaykunanpi uj jatun rumi karqa. Chaypitaj chay runas, q'episninkuta pampapi saqespa, tukuy tanqamorqanku chay jatun rumita. Uj unaysitutawan, chay rumeqa kicharerqa uj manchana meq'ata rikuchispa. Tanga Tangataj mana iskaychakuspa chay ukhu ukhuman yaykorqa, runasnintaj qhaterqanku. Tukuy ukhupi kasajtenqa, kamacherqa: +Waynaqa repararqa sipas rumista kuyuchisqanta, chaymanta sipasqa uj llusk'a wicharinata uraykucherqa; waynaqa uj kutista urmaykuspa, p'ampa pampaman chayarqa. Chaymantataj sipasqa k'anchayta jap'icherqa uj juch'uy kanakutataj ruarqa; españoltaj chhikan qori qolqeta rikuspa, may chhikata t'ukorqa. + +Las Bambas, Volcan sutiyuq iskaynin minakunan, Perú suyuntinpi minakunamnata aswan hatun. Ichaqa, unumanta hayk'a pagagankumanta kuskanllatan pagaranku, Ojo-Público nisqapa informe tarisqanman hinaqa. Unu-yaku rakiq, chaymanta pago chaskiq ANA sutiyuq Estadoq oficinanpa nisqanman hinaqa, 2015 watapis chay iskaynin hatun minakuna mana pagasqachu 989 waranqa solesta, 22 millón metro cúbico unu-yaku suq'usqnkumanta. (Yuyarisun: sapa metro cúbico nisqapiqa waranqa litro unutan yupana). +Las Bambas sutiyuq cobre minaqa, China hawa suyumanta kaq Minerals and Metals Group-MMG empresaq makinpin. Kay minaqa, 2015 watapin, Apurimaq suyupi Cotabambas ayllukunapa mañakuyninta upallachirqan tawa runapa wañuyninwan. Chay 2015 watapis kay empresaqa paganan karqan S/ 1'070.000 (huk millón qanchis chunka waranqa solesta), ichaqa, S/ 904.000 (isqun pachak tawayuq waranqa) solesllatas pagaran, yaqa kuskanllanta. +Minera Volcantaqmi, sierra central nisqa Perú suyuq chawpinpi llank'aq, ashkha hawa suyukunapi kaqniyuq Glencore empresaq mink'aynin, tiqsi muyuntinpi mineral vendeqkunamanta aswan hatunnin, S/ 1'600. 000 (huk millón suqta pachak waranqa solesta) paganan kashaqtin, 796 waranqallata pagaspa, S/ 829.206 solesta (yaqa kushkanintaraq) debespan, ANA sutiyuq unu-yaku rakiq oficinaman debeqkunamanta aswan ch'achun kay minaqa. +Unu-yaku rakiq, chaymanta pago chaskiq ANA sutiyuq Estadoq oficinanpa nisqanman hinaqa, 2015 watapis chay iskaynin hatun minakuna mana pagasqachu 989 waranqa solesta, 22 millón metro cúbico unu-yaku suq'usqnkumanta. +2012 watamantapachaqa, hayk'ata sapa empresaq pagananqa hayk'a unuta chaskisqanman hinan, ashkhachu unu-yaku maymi kasqanpi, hayk'atan pagananku sapa waranqa litromanta, fabricapaqchu, minapaqchu chay unu-yaku, chayman hina. ¿Imaynapitaq yachan ANA nisqa Estadopa sutinpi unu-yaku rakiqri, fabricamanta, minamantapas hayk'ata unumanta qullqi chaskinantari? Manan ch'uyatachu yachakun imamanta hayk'a qullqi chaskinankuqa. +Ojo-Público nisqaqa, ANA sutiyuq Estadopa sutinpi minakunaman unu-yaku rakisqanmanta qullqi chaskisqan willakuq qillqakunatan mañakurqan, ch'uyatapuni yachanapaq. Kinsa killata suyachikuspanmi, chay oficinaqa wakichallanta qillqakunata haywaykurqan, chaypas t'aqa t'aqata. +47 aswan hatun empresakunamanta, aswan ashkha unu-yaku chaskiqkunamantaqa, 20 (iskay chunkan) mina empresakuna. Ichaqa, Las Bambas, Volcan iskaynin minakunapin qawarinchis chaychika unuta suq'usqankumanta aswan pisillata ANA oficinaman qullqi pagasqankuta. Iskaynin minakunaq 2015 watapi llapan chaskisqay unumanta pagasqaymi kay, nisqankuqa, manan chanintachu tupan, Ojo-Público nisqa lliw qillqakunata allin ñawiwan qawarimusqanman hinaqa. +Hinallataqsi kasqa fabricakunawanpas: hunt'asqa paganankumanta kushkanllatas Estadoqa chaskisqa. +Serapioqa, 34 runamasinwan, churinkunawan kushkan tiyan San José de Alto Huarca ayllupi, Qusqu suyuq punanpi, Glencore hatun empresaq wawan Andapaqay mina muyuriqninpi. Kay Suiza suyumanta hatunkaray empresaqa 2016 watapis chaskisqa 170.000 (pachak qanchis chunka waranqa kuti) millón dólares qullqitas. 2012 watapi noviembre killamantas kay minaqa chaypi cobreta hurqun. +Kay ayllupa ukyananpaqqa manas ch'uya unu-yaku kanchu, chakranku qarpanallanpaqsi wayq'u unuchaqa. Chayraykus, Juto pukyumanta unullawan, mana hanpisqawan, wayk'ukunku. Mana chayqa, sapa 2-3 semanamanta Antapaqay empresapa tanquepi unu-yaku rakintas suyakunku, Concejo Distritalwan qillqasqanta hunt'aspa. +Mana chayqa, sapa 2-3 semanamanta Antapaqay empresapa tanquepi unu-yaku rakintas suyakunku, Concejo Distritalwan qillqasqanta hunt'aspa. +Kunanqa, manan ñawpaq hinañachu unumanta qullqi paganaqa. Estadopaq llank'aqkunaq, minakunaq ingenieronpapas nisqanman hina hayk'as unu-yaku paqarinankunapi, hayk'atataqsi unuta imakunapaqpas munanku, chayman hinan rakin ANA, ichaqa manan chanintachu kaykunamantaqa Estado yachan. +Unumanta hayk'a qullqi pagananta pisiyachinan munaq empresaqa, ANA oficinamantan huk qillqapi mañakunan, incentivo nisqata. Imayna mañakunan kashan Ley de Recursos Hídricospa Reglamenton qillqapi, 2010 watamantapacha. Chaypin nin: chay mina qullqinwanchu rurarqan represa nisqa quchata, unu-yaku pusaq canalta, mayuq puqchinanmanta hark'aq pirqata, sumaqllata unu-yaku purispa, runapaq, chakrapaq, uywapaqpas aypaspa, lliwpaq allin kananpaq. Chaykunata qawarispanmi, ANA pisiyachinman chay minapa huk watapi pagananta, 50% nisqa kushkanninkama. +Ojo-Público nisqaqa, Las Bambas minapi kamachiqwanpas rimaytan munarqan. Chaypi kamachiqqa, kay hinatan kutichimun: manan chaymantaqa ima nisaqpaschu, nispa. + +Pinku-pinku[2][3][4] (genus Ephedra) nisqaqa llat'an muruyuq yura rikch'anam, Antikunapi wiñaq thansakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pinku-pinku. + +Wayruru (Abrus precatorius) nisqaqa Indyapi Awya Yalapipas kawsaq hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Abrus precatorius. + +Luritu (kastilla simipi: Loreto) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Marbán pruwinsyapi, Beni suyupi. Uma llaqtanqa Luritu llaqtam. +Quchakuna: Arani qucha +Larga qucha / Hatun qucha +Luritu munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Hat'alliykuq kururay sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Hat'alliykuy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +10 ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 901 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1000 watapi puchukarqan. + +Uma llaqta Antawayllacha +Antawayllacha distritu (kastilla simipi: Distrito de Andahuaylillas ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispiqanchi pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Antawayllacha llaqtam. +Antawayllacha llaqtapiqa huk hatun inlisyam, "Amirikap Sikstina Kapillan" (Capilla Sixtina de América) nisqa. + +Paqarisqa Ispaña, 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1866 watapi +Wañusqa Ispaña, 14 ñiqin anta situwa killapi 1954 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: Los intereses creados +Jacinto Benavente y Martínez sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1866 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi - † 14 ñiqin anta situwa killapi 1954 watapi wañusqa Madridllaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. + +Sullana pruwinsya sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Sullana pruwinsya sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Sullana pruwinsya sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +El Angolo chaku suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piruwpa suyunkunapi rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Manqu Qhapaq (Manku Qhapaq nisqapas) Inkakunap ñawpaq ñiqin qhapaqninsi karqan. +Titiqaqa wat'amantas Mama Uqllu warminwan paqarirqan. Tupa yawri nisqa quri tawnanta chamqaspa, Qusqu llaqtatas tawnap chayamusqanpi kamarqan. Chaypi kawsaq runakunatas allin kawsaymanta yachachirqan. Tarpuyta, llamk'ayta yachachirqan qatinniq runakunata. +Qhipaqnin inka qhapaq: Sinchi Ruq'a + +Chol simi (Ch'ol) nisqaqa Mishikupi, Chiapas suyupi huk rimaymi, Chol runakunap rimasqan, Maya rimaykunaman kapuq. + +Mishipa Ñawin icha Mishipañawin (misipa ñawin, kastilla qillqaypi Mishipañahuin, Mishipañahui) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.208 mitrum aswan hanaq. + +Kaymantapacha: 29 ñiqin ayamarq'a killapi 2009 watapi +Yves Camille Désiré Leterme sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin kantaray killapi 1960 watapi paqarisqa Wervik llaqtapi - ). Bilhika musiku yachaqpi, pulitiku wan Uma kamayuq. +2008 watamanta ñawpaq kuti Bilhikapa Uma kamayuqnin karqan. + +Runa Simi: Kankallu pruwinsya + +Qampaqmi kay "Ñawinchanapaq munay qillqasqakuna" sutiyuq mayt'uta rurayku (quechua). + +Runa Simi: Chuqichinchay + +quwiki Katiguriya:Narnia llaqtamanta wiñay willaykuykuna + +Runa Simi: S + +Alliillanchu, ñañay turay, ancha kusikuywan chaskiyni kay qilqaykunata, allintapini, qankuna, chay llaqtaykichispi ñawpaqman mast'arichankichi runa simita, tukuy sunquywan yuyarimuykichis, tupananchiskama. + +Runa Simi: Wallaqa mayu + +Runa Simi: Ñawpa Rimanakuy + +Runa Simi: Kaa Iya mamallaqta parki + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Parawayi). +"Wiñay kawsay (Parawayi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin chuqupi Kastillanu simipi: + +Paqarisqa 8 ñiqin ayamarq'a killapi 1942 watapi +Alessandro ("Sandro") Mazzola sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin ayamarq'a killapi 1942 watapi paqarisqa Torino llaqtapi - ) Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sandro Mazzola. +Torino llaqtapi paqarisqa + +Llaqta taki: Marcha Real + +K'aspicha ruwli icha Ruwli chaylla (Quercus robur; kastilla simimanta: roble) nisqaqa huk Iwrupapi wiñaq sacham, chaypi ancha pasaqmi, rikch'aq ruwlim. +Kapka rurunkunaqa walluta (bellota) nisqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'aspicha ruwli. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: K'aspicha ruwli + +Q'aytucha icha Phiwra (fibra) nisqaqa ima suyt'upas, ancha ñañupas, kawsaqkunapi. +Yura q'aytuchakunamantaqa q'aytukunatam (p'achapaq), waskakunatapas ruranchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'aytucha. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Asarsuyu). +"Umalliq (Asarsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sonora suyu +Uma llaqta Hermosillo +Sonora suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Sonora), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Hermosillo llaqtam. +Munisipyukuna (Sonora) +Obregón llaqta, 409 310 runakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sonora suyu. + +Kayqa ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatapaq kalindaryum, ahinataq 1988 icha 2016. +Huk ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Inkawi pruwinsya - Wikipidiya +Tiwanakupi (Inkawi pruwinsya) +Uma llaqta Wiyacha +Inkawi pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Ingavi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Wiyacha llaqtam. +Urqukuna: Kimsa Chata +Mayukuna: Huchusuma mayu - Jach'a Jawira - Wakira mayu +5 San Andrés Machaqa munisipyu 6.299 San Andrés Machaqa 191 +6 Jesus Machaqa munisipyu 13.247 Jesus Machaqa 396 +Huchusuma munisipyu +San Andrés Machaqa munisipyu +Jesus Machaqa munisipyu +Saywitu: Inkawi pruwinsya + +Wayakil kiti[1] (kastilla simipi: Cantón Guayaquil) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapim, huk kitim. Uma llaqtanqa Wayakil llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Churuti kawsaykuska amachasqa allpa +Mayukuna: Wayas mayu +Wayakil kitipi kawsaq runakuna[2] +Hatun Yupaykuna Wayakil kiti Wayakil llaqta Wayas marka + +Uma llaqta Ayaway +Quri distritu icha Ayaway distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de El Oro) Piruw mama llaqtapi huk distritum Antapampa pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Ayaway llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna kawsay pacha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Sasachakuy nisqaqa (kastilla simipi: problema, grigu simimanta: πρόβλημα) ima ruranata hark'aqpas, paskana kaq, sasallatam paskana. + +Jonás Manuel Gutiérrez sutiyuq runaqa (5 ñiqin anta situwa killapi 1983 watapi paqarisqa Saenz Peña (Arhintina) llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Hawa t'nkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +kaqpi kanku: llakllay1llakllay2 + +2 chaniyuq tikraykuna millp'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kaqlla simi nisqa kapunakuq rimakunaqa kuska, iskayninpa sut'inniyuq rimakunam, ahinataq: + +Uma llaqta Mendoza +Rodríguez de Mendoza pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Rodríguez de Mendoza) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Mendoza llaqtam. + +Truyanu Kawallu nisqaqa Omirospa nisqankama Truyanu maqanakuypi Odisiwpa maqanakuy qiqunsi karqan, grigukunap truyanukunata atinanpaq. + +P'unchaw 4 ñiqin nuwimripi 2009 watapi + +Runa Simi: Amarupa mayu + +Qillqiri (kastilla aru: escritor [a]). Runasimi: qillqaq; latin aruna: scriptor. + +San Juan 12:28 QUFNT - Taytay, runakunata rikachiy, - Bible Search + +quwiki Katiguriya:Mayu (Chinchay Awya Yala) + +Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 7 K' Nisqawan Parlaykuna + +qhispisqa, qhispisqa kay suyu, +wiñay kusiy k'anchaypi waqaychasun, + +Casa Bella Flor - Sumaq Wayta Wasi + +Urin Lipis pruwinsya - Wikipidiya +Urin Lipis pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta San Pawlu Lipis +Urin Lipis pruwinsya nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Sur Lípez) Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa San Pawlu Lipis llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Eduardo Abaroa anti faunapaq mama llaqta risirwa +Mayukuna: Ismuruku mayu - San Pawlu mayu +Yanaurqu (Cerro Negro) - m saywapi: San Pawlu Lipis kantun - Chinchay Lipis pruwinsya +Yanaurqu (Cerro Negro) - m San Pawlu Lipis kantun, Ramadillas llaqtañiq +Saywitu: Urin Lipis pruwinsya + +(Qupa distritu-manta pusampusqa) +Qupa distritu +Ratsaq rit'i urqu, Qupa distritu +Uma llaqta Qupa +Qupa distritu (kastilla qillqaypi Copa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qupa llaqtam. +Urqukuna: Awkillu - Diablo Mudo - Ratsaq - Sarapu - Suyruqucha + +Katiguriya:Mayu (Allpa pacha) - Wikipidiya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Allpa pacha). + +Ch'uqichay, aypuy + +Raymi 8 ñiqin aymuray killapi +Pere Nolasc, (kastilla simipi: San Pedro Nolasco, O Merced ), sutiyuq runaqa (* 1189 watapi paqarisqa Barcelona llaqtapi - † 6 ñiqin aymuray killapi 1256 watapi wañusqa Barcelona llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq kathuliku Santu qarqan. +8 ñiqin aymuray killapi San Pedro Nolasco raymi p'unchawninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pedro Nolasco. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta parki (Kulumbya). +"Mama llaqta parki (Kulumbya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy willañiqi ‎(876 × 890 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 619 KB; MIME laya: image/png) + +Ernesto Che Guevara sutiyuq runaqa (Rosario llaqtapi (Arhintinapi) paqarisqa 14 ñiqin inti raymi killapi 1928 p'unchawpi; † La Higuera llaqtapi (Buliwyapi) wañusqa 9 ñiqin kantaray killapi 1967 p'unchawpi) huk kumunista ankalli runas karqan, Kuba pachakutiypi Fidel Castrop yanapaqninsi. Buliwyapi maqanakuspa awqaqkunap wañuchisqan karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Alimanya). + +Inka Manqu Qhapaq antanka pampa (kastilla simipi: Aeropuerto Internacional Inca Manco Cápac) nisqaqa huk antanka pampam Piruwpi, Punu suyupi, San Ruman pruwinsyapi, Hullaqa llaqtapi. +Piruwpi antanka pampa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'uktay + +3 chaniyuq tikraykuna q'apay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Santiago wat'a + +Runa Simi: Jeremiyap qillqasqan + +Kumunismu nisqaqa Karl Marx-pa yachay wayllukuyninkama (Marksismu nisqa) huk waki pacham, lliw runakuna kaqlla kachkaptin, kaqlla hayñiyuq, kaqlla kapuqniyuq. Chay kumunismu wakita ruranapaqqa llamk'aqkunas susyalismu nisqapi mama llaqtapi kamachinman. +Kumunista yachaypi, tukuy runakuna kaqlla hayñiyuqmi kanman, tukuykunap llam'kananmi kanman, manataqmi hatun pusaq runachu kanman. Karl Marxpa yuyaypiqa tukuy kapitalista mamallaqtakunapi llamk'aq runakuna hatun pachakutiytas ruranqa, chay qhipa, huk hatun susyalista mamallaqtas kanqa. Kay hinallas tukuy runakuna kaqlla qullqiyuqsi, kaqlla hayñiyuqsi kanqaman, Kumunismutas ruranqaman. +Wiñay kawsaypiqa achka susyalista nikuq mamallaqtakunam karqan, ahinataq Susyalista Suwit Republikakunap Huñun (1922 watamanta 1991 watakama), Yuguslawya (1945 watamanta 1991 watakama), Kuba, Chinchay Kuriya, Runallaqta Republika China. Achka wiñay kawsay yachaqkuna nin, chay mamallaqtakunapi manam allin runa hayñi kanchu, aswantaq achka llakikunam. Achka susyalista nisqa mamallaqtakunaqa musuqmanta kapitalistam tukurqan, ahinataq Susyalista Suwit Republikakunap Huñun 1991 watapim, Aliman Dimukratiku Republika 1990 watapim. +Achka kapitalista mamallaqtakunapi kumunista partidukunam tiyan, ahinataq Piruwpi Piruwanu Kumunista Partidukuna, Ikwadurpi Ikwadurpak Kumunista Partidu, Ikwadurpak Marxista-leninista Kumunista Partidu. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kumunismu. +Marx, Engels: Partido comunistamanta willachin I. Europa mama llaktapi shuk llantu kutin kallpakun: Chayka comunismo llantumi. ... Tukuy mama pachapak llaktakunamanta proletariokuna, tantarishunchik! Karl Marx, Friedrich Engelspa qillqasqan Kumunista maniphistu, kichwa rimayman t'ikrasqa. +Katiguriyakuna: +Pulitika hap'iqaykuy +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:27, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Ñuqaqa kimsa chunka watayuqmi kani + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/ph" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Sapaq qillqamanta, p'anqamanta rimanakuyta munaspaqa, qhaway Wikipidiya:Rimachina. +Sapsi Wikipidiya tapuymanta rimanakuyta munaspaqa, qhaway Wikipidiya:Wikipidiyamanta rimanakuy. + +Uma llaqta San Husiy Sisamanta +San Husiy Sisamanta distritu; (kastilla simipi: distrito de San José de Sisa) nisqaqa huk distritum Qurisapa pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1876 watapi wata; Mariano Prado Umalliq. +Uma llaqtanqa San Husiy Sisamanta llaqtam. + +Chrzanów nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. 38,31 km² +Chrzanów llaqtapiqa 38.056 runakunam kawsachkanku (2014). + +Katiguriya:Lista (Llaqtakuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Lista (Llaqtakuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lista (Llaqtakuna). +► Sinru qillqa: Llaqta (Mama llaqta)‎ (4 P) +Lista (Allpamanta yachaykuna) + +Ikwadur mama llaqtap kitinkunari kaymi (222 icha 226 kiti): +13 Mayukuna marka +Mayukuna marka[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Katiguriya:Lista (Allpamanta yachaykuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Lista (Allpamanta yachaykuna) + +Lachay mama llaqta risirwa, Waral pruwinsya / Wawra pruwinsya +Uma llaqta Sayan +Sayan distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Sayán) Piruw mama llaqtapi distritum, Lima suyupi , Wawra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Sayan llaqtam. +Mayukuna: Wawra mayu + +Amanka icha Amaka nisqaqa iskay sach'apura, sayaq k'aspipura warkukuq, wayllunk'aq llikam, puñunapaq. + +42 Kristup ñawpan wataqa (42 kñ) Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Willkawara (Sirius, Σείριος) nisqaqa lliw hanaq pachapi quyllurkunamanta astawan k'anchaq quyllurmi. Hatun allqu (Canis mayor) nisqa waranipim, Alpha Canis majoris (alpha Cma) nisqapas. Iskaynintin quyllurmi, Hatun Quyllur nisqa Sirius A, uchuy quyllur nisqa Sirius B nisqapas. + +Aswan hatun llaqta Santiago de Chile +18 ñiqin tarpuy killapi 1810 +12 ñiqin hatun puquy killapi 1818 +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 60º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 44º +Chili nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Santiago de Chile llaqtam. +hatun llaqtakuna +Copiapó mayu, 162 km ( Atakama suyu) + +Lluq'aq yura sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Lluq'aq yura sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Lluq'aq yura sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Lluqaq yura (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llukak yura (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Siqaq yura (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Siq'aq yura (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Siqakuq yura (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quechua: p'ampakuy + +Qusqu, Qusqu willkasqan sutiyki +llaqtakunan much'aykusunki; +Wiñay Qusqu, Inti quri manyankunan +illaykikunata llanq'arqan. +Llapan suyukuna sayarichun, + +Machu Picchu = Patallaqta + +"Chaypas chayllaraqchu: qichwa rimayninchikqa castellanupa pisiyachisqan, wakcha runallapa aswan rimasqan, ima ruwayninchikpas runa masinchikpa mana allin qawarisqan, purun rumi hina estadopa qunqasqan., Kikinchikpunim manchapakunchik, pinqakunchikpas qichwa rimayta. Chay hawapas uyarichiwanchikraqtaq: qichwa rimaq runam mana musuq kawsayta munanchu, hawa llaqta, karu suyukunapi, pim uyarinqa qichwa rimayninta, nispa." + +Katiguriya:Rhode Island suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Rhode Island suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rhode Island suyu. +"Rhode Island suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Buliwyapi: Tarija suyu, Hatun Chaku pruwinsya, Villamontes munisipyu +Runakuna Buliwyapi: 63 [1] +Rimaykunap ayllun tupi waraniyi rimaykuna +Tapiete (Tapieté, Guasurango, Tirumbae, Yanaigua, Ñanagua) nisqaqa lliw tupi waraniyi rimayta rimaq runakunam, Urin Awya Yalapi, Hatun Chaku suyupi, Arhintinapi, Parawayipi, Buliwyapipas, Tarija suyupi, Hatun Chaku pruwinsyapi, Villamontes munisipyupi tiyaq. +Tarija suyu Hatun Chaku pruwinsya Villamontes munisipyu Samawate, Crevaux +Tapiete runakunaqa huk tupi-waraniyi rimaytam rimanku. +Huk sutikuna (qhichwa simi - tapiete simi) + +Paqarisqa Ransiya, Paris, 7 ñiqin ayriway killapi 18003 watapi +Wañusqa Ransiya, Bordeaux, 14 ñiqin ayamarq'a killapi 1844 watapi +Flore Célestine Thérèse Henriette Tristán Moscoso Laisnay, icha Flora Tristan sutiyuq warmiqa (* 7 ñiqin ayriway killapi 1803 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 14 ñiqin ayamarq'a killapi 1844 watapi wañusqa Bordeaux llaqtapi) huk Ransya - piruw mama llaqtayuq pulitiku, willay kamayuq, kastilla simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flora Tristan. + +Paqarisqa Mishiku, Mishiku llaqta +Wañusqa Mishiku, Mishiku llaqta +José Emilio Pacheco Berny sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin inti raymi killapi 1939 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi - 26 ñiqin qhulla puquy killapi 2014 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) Mishiku mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Emilio Pacheco. + +Tikraynin munaqa Kastillanu simipi: + +Carlos Quintanilla Quiroga sutiyuqqa (22 ñiqin inti raymi killapi 1888 watapi paqarisqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi, 8 ñiqin inti raymi killapi 1964 watapi wañusqa Quchapampa llaqtapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (23 ñiqin chakra yapuy killapi 1939 watamanta 15 ñiqin ayriway killapi 1940 watakama). + +Honshu (hapun simi: 本州 Honshū, "Qhapaq hallka k'iti k'anchar"), nisqaqa Hapun mama llaqtap wat'am. + +Braga (kastilla simipi: Braga) llaqtaqa Purtugal mama llaqtap, Braga distritu uma llaqtanmi. Porto 181 819 runakunam kawsachkanku (2011). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Braga. + +Ch'illik'utu,[1][2] Ch'illiku[2] icha Sirp'ita,[3] kichwapi Hiki icha iji,[4] wanka rimaypi Churchu[5] (Gryllidae) nisqakunaqa huk suni waqracha haq'arwitukunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'illik'utu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'illik'utu + +3 chaniyuq tikraykuna ch'aska kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Wayllay +Kamasqa wata 27 ñiqin ayamarq'a killapi l944 watapi +Wayllay distritu (kastilla simipi: Distrito de Huayllay) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Pasqu pruwinsyapi, Pasqu suyupi. Uma llaqtanqa Wayllay llaqtam. + +Runa Simi: Rivera suyu + +Runa Simi: Qurisapa pruwinsya + +Mama llaqtap hawan 1 680 km² +Pacha suyu UTC-3 + +Runa Simi: Uchuy chimpansi + +Runa Simi: 9 ñiqin aymuray killapi + +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +13 KAQ YACHATSIKÏ Brujeriakunaqa manam allitsu + +Ch'aki nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chaki nisqaqa purinapaq kurku yawrim, chankap ñawch'inpi. Runaqa iskaymi chakiyuq. +Chakikunawanqa purinchik. + +Jehoväpa testïgunkuna. Imanö yachatsikunapaq (febrëru. 2017) + +Frederic Mistral (Malhana, Provençapi, 1830 - kaypi 1914) Provençamanta uqsitan simipi qillqaq Nobel suñayniyuq karqa. +Mirelhata, Calendau nisqata qillqarqa. +Lo Tresaur dau Felibritge nisqa (jatun uqsitan simi qullqatam qillqarqa. +Felibritge nisqa uqsitan simi jatun yachay wasitam tijsirka. +Qillqaq (Uqsitan simi) + +Katiguriya:Piluta hayt'aq FIFA 100 - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq FIFA 100 +"Piluta hayt'aq FIFA 100" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Piruw, 8 ñiqin hatun puquy killapi 1862 watapi, +Wañusqa Ransiya, 30 Kantaray killa 1929 , +Federico Barreto Bustíos sutiyuq runaqa, El cantor del cautiverio (* 8 ñiqin hatun puquy killapi 1862 watapi, paqarisqa Taqna llaqtapi - † 30 ñiqin kantaray killapi 1929 watapi wañusqa Marsella llaqtapi ) Piruw mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. + +1 ñiqin anta situwa killapi 1946 watapi – 12 ñiqin aymuray killapi 1948 watapi +Taripay amachaq, Willay kamayuq, pulitiku +Enrico De Nicola sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin ayamarq'a killapi 1877 watapi paqarisqa Napoli llaqtapi - † 1 ñiqin kantaray killapi 1959 watapi wañusqa Torre del Greco llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq taripay amachaq, willay kamayuq wan pulitikumi, kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Enrico De Nicola. +Napoli llaqtapi paqarisqa + +2 chaniyuq tikraykuna poder kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Pallaysu, Apatara icha Kukaracha nisqakunaqa (ordo Blattodea) nisqakunaqa tawantin phawanapaq raprakunayuq palamakunam, khachuq k'akllachayuq. Pallaysup qirisankuna wiñakusqaña mama palama hinam. +Aswan haq'arwitukunaqa yurakunatam mikhun. +Huk iskay pallaysu rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pallaysu + +Deutsche Lufthansa AG nisqaqa huk aliman antanka ruruchinam. Uma tiyananqa Köln llaqtapim, Alimanyapi. + +Palanta, Puquchi icha Arata (latin simipi: Musa paradisiaca, kastilla simipi plátano) nisqaqa huk chakra yuram. Misk'i, q'illu rurunkunatam mikhunchik. + +Manya nisqaqa pachankap icha p'allta suyup huk siwk siq'i kaq kinrayninmi. + +La Paz (Unduras) suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +La Paz (Unduras) suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← La Paz (Unduras) suyu +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +La Paz (Unduras) suyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Atlántida (Unduras) suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Choluteca suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Colón (Unduras) suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Comayagua suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Cortés (Unduras) suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Intibucá suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lempira (Unduras) suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ocotepeque suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Olancho suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Valle (Unduras) suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yoro suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Suyukuna (Unduras) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +K'allampakuna +K'allampa (latin simipi: Fungus - (regnum) Fungi, grigu simipi: Μύκης - Μύκητες) nisqakunaqa yura hina wiñaq, ichaqa manam yurap kurku yawrinkunayuqchu kaq (manam chillkinchu, saphinchu, raphinchu kan), ismuchiq icha atam (qasi uqu), mana mikhuq aswanpas ch'unqaq kawsaqkunam. Huk k'allampakunataq yurakunawan kawsanakunaku, k'allampa saphi nisqapi. +K'allampap tiksi kurku yawrinqa k'allampa q'aytum (hipha nisqapas). Allpa hawanpi achka k'allampa q'aytukunayuq rikunalla puquykunam wiñan. +K'allampa rikch'aqpa puquyninta mana riqsispanchikqa, mana puquq k'allampa (fungi imperfecti, deuteromycetes) ninchik. +Millaq, mikhunanchikkunapi wiñaq, mana icha uchuylla puquyniyuq k'allampakunata qurwara ninchik. Huk qurwarakunaqa unquykunatam paqarichin. +P'uchquchiq, ch'ulla kawsaykuq kaq k'allampakunataqa qunchu ninchikmi. +Laquwan kawsanakuq k'allampakunataq kusma qara (Lichenes: rumi qara, sach'a qara) nisqam. +K'allampa rikch'aq t'aqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wayaqacha k'allampa (Ascomycota) - hatun, uychuy k'allampakunapas +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:25, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +케추아어(qu): yaqa wat'a + +Runa Simi: Rivas suyu + +Quechua: wayk'una wasi + +Runa Simi: Chuqus distritu + +Español runakuna chayamusqankumantan, tukuy runakuna, warmi qharikuna, yuraq runaman tukuyapuq runakuna, KAY SUMAQ RIMAYNINCHISTA, KAY RUNASIMISNCHISTA anchatapunin manchakunku. +Paykunapaqsi sasallaña kay rimayninchis, kay siminchis. +Imaraykutaq askha chajrayoq, askha qolqeyoq, askha warmiyoq rikhurimuranku? Kay suyunchisman chayamuqtinkuqa, caballokunawan, revolverkunawan, arcabuces nisqakunawanmi manchachiwaranchis. Chaymantataq, kuraqninchiskunata, yachachiqkunata, harawiqkunata, hamaut'akunatawan wañuchiranku, seq'oyuranku, chakatayuranku, wakin runatataq qatikacharanku, wañuchishayki nispa. Chayrankun chay suwa runakunaqa qolqeyoqman tukuyapuranku. Noqanchistaq, wajchaman tukuyapuranchis, wajchalla tiyakuranchis, ñak'achu runakunata manchakuspa. +Kay españolkunaqa ALQA UYWAKUNAN KARANKU. Paykunaqa suwakuyllapin yuyaranku, siki llunk'umanpas tukuyapuranku, qolqerayku, hallp'arayku, mana pitapas manchakuspa. Hinatalltaqmi chay obispokuna, chay curakunapas karanku. +Hina kashaqtinmi 500 watakunaman chayamuranchis, español khuchi runakuna chayamusqankumanta. Hinataqmi, 1821 watamanta chayamuranchis. +Hina kashaqtinmi kay p'unchaykunaman, kay watakunaman chayamurqanchis: + +Waylla, Yawarchunqa, YuraqKisa + +Suyukuna: Waylas +Waylas rimay nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Anqash suyupi, Waylas P'ukrupi (Piruwpi) rimasqa. + +Ñawpaqta ramariq purina, chiqapunichus manachus, chayta yachaqraq purina. Chaypaq kukata, tantata, aychata, qallparata apana, chay qallparaqa huk nakasqam, mana qara chutisqa, chunchull urqusqalla, chaymi qallpara nisqa sutin, chayniyuq purina. +Tapurinku: Allintachu tiyanki, nispa. Mana allin tiyanki hinaqa guardiayawan wanachisqayki nispa niykunku. Warmitaqa tapunku: Pachayki kanchu, awayta yachankichu, allintachu waykukunki nispa. Qalata pachanta huñuykapunku, chayta churapunku qipinman. Mana churapuptinku hinaqa, mana allinchu. Manam taytamamanpa wasinpiqa imapas qipananchu. +Hinaspa pacha paqariykama urqupunku, warmitaqa pusapunku, apakapunku. Chay pasaymantaqa, qariq wasinman chayachinku, chay warmi urqusqataqa. Chaypiqa waykuchinku, llama kunkankunata, uqa kunkankunata quykunku, imaynatas kuchunqa nispa, chay warmi atinchus manachus chaypaq. +Qaritapas suegronqa qiwata rutuchimun, hatun rumikunata tanqachimun, kanchakunata ruwachin, imaymanata ruwachin. Mana atiptin hinaqa nin: +Imataq kay micha qari, wischupuy aswan nin. Chaynam chay ñuqaykupa kaqpiqa warmi urquyqa. +Sapa punchaw rimaykuna + +Suwidsuyu Uma kamayuq +3 ñiqin kantaray killapi 1982 watapi – 11 ñiqin qhulla puquy killapi 1986 watapi +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +30 ñiqin qhulla puquy killapi 1927 watapi +28 ñiqin hatun puquy killapi 1986 watapi +Sven Olof Joachim Palme ( * 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1927 watapi paqarisqa Stockholm llaqtapi - 28 ñiqin hatun puquy killapi 1986 watapi paqarisqa Stockholm llaqtapi). Suwidsuyu mama llaqta pulitiku wan Uma kamayuq. +1982 watamanta 1986 watakama wan 1969 watamanta 1976 watakama ñawpaq kuti Suwidsuyupa Uma kamayuqnin karqan. +1967 watamanta 1969 watakama ñawpaq kuti Suwidsuyupa Yachachiy ministrunin karqan. +Churinkuna: + +Piruwpa Wirriynin nisqakunaqa Wirrinatu Piruwta kamachiq, Ispañap qhapaqninpa kamachisqan wirriykunas karqan, 1542 watamanta 1824 watakamas. + +27 ñiqin hatun puquy killapi 1963 watapi – 25 ñiqin tarpuy killapi 1963 watapi +yachachiq, qillqaq wan pulitiku +Juan Emilio Bosch Gaviño sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin inti raymi killapi 1909 watapi paqarisqa Concepción de La Vega llaqtapi - 1 ñiqin ayamarq'a killapi 2001 watapi wañusqa Santo Domingo llaqtapi ), huk Duminikana mama llaqtap yachachiq, qillqaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Bosch. + +Punu suyupi Kutimpu nisqa mawk'a llaqtamanta ñawirinaykipaq qhaway Kutimpu (Punu). +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kutimpu + +Kiru sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kiru sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kiru hampikamayuq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Yun Chi-ho, (Kuriya simipi: 윤치호, hanja simipi: 尹致昊), (* 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1864 watapi paqarisqa Ahsan - Uralan Chungcheong (Uralan Hansuyu) llaqtapi - † 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1945 watapi wañusqa Kaesong llaqtapi), huk Uralan Hansuyupa pulitiku. +Uralan Hansuyu mama llaqtapi Nihun kamachiyta 1910 watapi ankallikurqan. + +Jaltenco nisqaqa (nawa simipi: Xāltēnco - xālli "aqu", tēntli, "manya", -co "patapi", "aqu manya patapi") Mishiku mama munisipyupi Mishiku suyupi huk llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marphil Chala. +"Marphil Chala" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yawar wiqi (Ochroma pyramidale syn. Ochroma lagopus) nisqaqa huk sach'am. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yawar wiqi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yawar wiqi + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iklluriy +Tikraynin ch'iklluriy Kastillanu simipi: + +Chiris mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Chiris) Piruw mamallaqtapi huk mayum, Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Chuqlluqucha pruwinsyapi. Pisqu mayuman purin. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nina urqu (Buliwya). +"Nina urqu (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +ayqiykunku, chaypi 50 machitus junt'ita +manchachikunanpaq karqa. +juk'utasniyyuq, jinallataq papa puquchiq, +San Pedro llaqtapi, (Santa Cruz) 5, 6 +Chaymanta Ninaninataq tantasqa uk k'ulluman, +q'ala ch'ipaykukusqa Atuqmanqa. +P'isaqa kutichisqa: +phuritusninman ima, puka uchutaqa. +jinallapi P'isaqaqa pharaqispataq q'alata +junt'aykuchipuytawan ripusqa nin, +- Nina para kanqa kasqa, chayrayku kay +ayqiykusaq nisqa P'isaqaqa. +Atuqqa manchay q'iwa, waqay ñawilla nisqa: + +www.ikuna.at + +6 Jehovaqa Moiseswan parlasqanmanta pisi tiemponman nisqanta juntʼarqapuni, imajtinchus israelitasta kacharicherqa. Payqa Egiptota chunka ñakʼariykunawan castigarqa chantapis dioskunanku, faraonpis mana atiyniyojchu kasqankuta rikucherqa (Éxo. 12:12). Chaymantataj, Puka Qochata iskayman khallarparerqa, israelitastataj chay chaupinta pasacherqa. Faraontawan, soldadosnintawantaj yakuwan pʼampaykorqa (Sal. 136:13-15). Chantapis, "chay jina jatun manchachikuna chʼin pampasta" llajtan purishajtin, mana wañunankupaj tukuy imata ruwarqa: mikhucherqa, ujyacherqa ima. Israelitasqa chay kutipi ichapis iskay chayri kinsa millones karqanku, chayri astawanrajchus. Mana chayllachu, tukuy chay tiemponpi pʼachanku, jukʼutanku ima mana tukukorqachu (Deu. 1:19; 29:5). Rikunchej jina, Jehovataqa imatachus nisqanta juntʼananpaj ni ima jarkʼanchu. Profeta Isaiasmanpis qhepaman kayta nerqa: "Noqamin [Jehová, NM] Diosqa kani. Noqamanta jawaqa mana pipis salvaj kanchu", nispa (Isa. 43:11). +8 Jehovaqa kunanpis nisqanta juntʼashallantaj. Payqa Churinnejta nerqa kay qhepa pʼunchaykunapi Reinomanta "tukuynejpi" willakunanta (Mat. 24:14). Chaytaqa tukuy atiyniyoj Dioslla niyta atinman karqa. Chantapis, paylla "mana yachakuyniyoj" kajkunawan chayta ruwachiyta atin (Hech. 4:13). Chayrayku chay willaypi yanapakuspaqa chay profeciata juntʼashanchej. Chantapis Tatanchejta jatunchanchej, kay mañakuy imachus niyta munasqantataj yachanchej: "Sutiyki jatunchasqa kachun. Reinoyki jamuchun, munayniykitaj ruwasqa kachun, imaynachus janaj pachapi, ajinallatataj kay pachapipis" (Mat. 6:9, 10). +18 Jehovaj sutinta pisipaj qhawajkunaqa tumpamantawan pichus Jehová kasqanta yachanqanku (Eze. 38:23). Chay runasqa faraón jina ninku: "Pitaj kasqa chay Tata Dios, noqa paypa nisqanta kasunaypaj[?]", nispa. Faraonqa ñakʼarisparaj pichus Jehová kasqanta yacharqa (Éxo. 5:1, 2; 9:16; 12:29). Noqanchejtajrí, munasqanchejrayku Jehovata rejsiyta ajllarqanchej. Chantapis sutinta apasqanchejta, kasukoj llajtanmanta kasqanchejta ima may sumajpaj qhawanchej. Chayrayku, imachus qhepaman kananmanta mana manchachikunchejchu. Salmo 9:10 versículo juntʼakunanpitaj atienekunchej, chaypi nin: "[Sutiykimanta] rejsisojkunaqa, Tata Dios, qampi atienekusunku, imaraykuchus maskʼasojkunataqa ni jaykʼaj saqerparinkichu", nispa. + +Runa Simi: Aycha + +Runa Simi: Ganja + +Runa Simi: Szolnok nisqaqa Unriya mama llaqtap huk llaqtam. Szolnok llaqtapiqa 75.712 runakunam kawsachkanku (2001). + +Runa Simi: Champiñun + +Katiguriya:Takichaq + +Runa Simi: Sinru qillqa:Llaqta pusana rakiy (Buliwya) + +Kaykunan tarikun: 1 - 12 _ Llapanqa: 56 + +Katiguriya:Urqu (Piwra suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Piwra suyu) +"Urqu (Piwra suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chaku icha Chakuy nisqaqa chakuq nisqa runakunap sallqa uywakunata hap'iyninmi, uywap aychanta chaskinapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chaku. + +Uma llaqta Mocha +Mocha kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Mocha) Ikwadur mama llaqtapi, Tunkurawa markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Mocha llaqtam. +Mocha kitipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa Mocha kitillipi, Pinwili kitillipipas kawsanku. [1] +huk llaqta kitilli: Mocha +- Yupaykuna: Mocha kiti + +Chaka, Pukayaku llaqta ñiqpi, Yawya distritu +Uma llaqta Yawya +Pruwinsya Carlos Fermín Fitzcarrald pruwinsya +Yawya distritu (kastilla simipi: Distrito de Yauya) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqash suyupi, Carlos Fermín Fitzcarrald pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Yawya llaqtam. +Mayukuna: Yanamayu + +Rurasqankuna takiq, yachachiq, kahun waqachiq +Arturo Cavero Velásquez, icha "Zambo Cavero" sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1940 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - 9 ñiqin kantaray killapi 2009 watapi wañusqa Lima llaqtapi), Piruw mama llaqtayuq yachachiq wan takiqmi, cajón waqachiq, kastilla simillapim qillqarqan. +Wawakuna: Zorca, Moraima wan Elena. +Yachachiqkuna (Piruw) + +2 chaniyuq tikraykuna p'usquy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: p'usquy1p'usquy2 + +Steven Allan Spielberg sutiyuq runaqa (18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1946 watapi paqarisqa Cincinnati, llaqtapi -) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. + +Tiyakuynin Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Qarwaqayan distritu, Lima suyu, Waral pruwinsya, Atavillos Alto distritu +Allqay (kastilla qillqaypi Alcay icha Alcoy) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Qarwaqayan distritupi, Lima suyupipas, Waral pruwinsyapi, Atavillos Alto distritupi, . Pikchunqa mama quchamanta 5.359 mitrum aswan hanaq.[2] +↑ escale.minedu.gob.pe Saywitu: Yawli pruwinsya + +Coromoto Pallan (kastilla simipi: Virgen de Coromoto, Nuestra Señora de Coromoto ) nisqaqa Winisuyla mama llaqtapi huk raymim, chakra yapuy killapi. Coromoto Pallanqa Winisuylap wan Guanare patronanmi nisqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Coromoto Pallan. + +Tiyakuynin Quchapampa suyu, Santa Krus suyu +Anti Walla (Buliwya) (Cordillera Oriental (Bolivia)) nisqaqa Buliwya suyupi huk wallam, Antikunapi, Quchapampa suyupi, Santa Krus suyupipas. + +Kamasqa 1878 watapi Liverpool llaqtapi (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Everton FC. + +Ruthenyu, Ru (musuq latin simipi: Ruthenium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Tsinku icha Tsink, Zn (musuq latin simipi: Zincum, aliman simimanta: Zink) nisqaqa huk q'illaymi. + +Barroso rit'i urqu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Barroso rit'i urqu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Barroso rit'i urqu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Taqna pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tarata pruwinsya (Piruw) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kantarawi pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'ayrani distritu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +P'allqa distritu (Taqna) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Barroso (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Taqna suyupi rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Such'i qucha (Taqna) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Ruqutu + +Runa Simi: Wamanqapi Mama Llaqtap San Kristuwal Yachay Sunturnin + +Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna. Antologia quechua del Cusco.pdf 2.10 MB +Saint-Exupe?ry de A. (маленький принц) Quyllur llaqtayuq wawamanta qillqaqpa dibuhunkunantin.pdf 9.72 MB + +tayta Santiago. + +LLAMP`U K'APAQ YUYAYNIYKIKUNA, + +Willañiqip sutin (icha sutinpa rakin): + +15 Runakuna + +Suqta alminarniyuq Sultan Ahmet Miskita, Istanbul llaqtapi. +Miskita nisqaqa (arabya simipi: مسجد masǧid, "qunqurikuna") muslimkunap manqus wasinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miskita. + +Awkillu (kastilla qillqaypi Auxilio) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Paqllun distritupi, Lima suyupipas, Qaqatampu pruwinsyapi, Qupa distritupi.[2] Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.600 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Bolognesi pruwinsya (Anqash suyu) + +Chiriquí pruwinsya - Wikipidiya +Chiriquí pruwinsya +Chiriquí pruwinsya saywitu (Panama) +Chiriquí pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Chiriquí), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San José de Davidmi. 6 548 km2. +Distritukuna wan kurregimyentukuna (Chiriquí pruwinsya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiriquí pruwinsya. + +Mulli, Anqash rimaypi Kullash nisqaqa (Schinus molle) huk utqaylla wiñaq sach'am, chunka pichqayuq mitrukama hatunmi, kuntusapa, chunka pichqayuq sintimitrukama suni raphiyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mulli. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mulli + +Aqtuchkaq runa, Tacuinum Sanitatis nisqa liwrumanta, 14 kaq pachakwatapi. +Aqtuy nisqaqa hiq'ipi kaq mikhusqakunap, upyasqakunap siminta lluqsimuyninmi. Runa aqtun imamantapas millanayaspanmi, wikch'unayaspanmi. + +Indu iwrupiyu rimaykuna - Wikipidiya +Maypim indu iwrupiyu rimaykunata rimanku. +Indu iwrupiyu rimaykuna nisqaqa Tiksimuyuntinpi lliwmanta aswan hatun rimaykunap ayllunmi. Ñawpaqta Asyapi Iwrupapipas rimasqa karqaspa, kunantaq Iwrupa mamallaqtakunap kulunyan kasqa suyukunapi tukuy allpa pachakunapim rimanku. K'umukuq rimaykunam. +indu iwrupiyu rimaykunata rimanku +Indu iwrupiyu rimaykunamantaqa 19 kaq pachakwatapiña Grimm wawqikunas hamut'arqan. +Kaymi indu iwrupiyu rimaykunap urin rimaykunap ayllunkuna: +Indu rimaykuna +Romanu rimaykuna (latin simimanta paqarisqa) +Germanu rimaykuna +Islaw rimaykuna +Kilta rimaykuna + +Chhulla nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Sulla, chinchaysuyupi Shulla nisqaqa wayra pachapi karqaspa yakuyaq yaku wapsim, allpa hawanpi, yurakunapipas yaku sut'u tukukuq, hawa pachamanta urmamuq yakukunaman kapuq. + +Iskay wawapaq wayllunk'a. +Wayllunk'a nisqaqa wawakunap wayllunk'aykunanpaq pukllanam, sach'ap k'allmanmanta icha k'aspillikap hawa k'aspinmanta warkukuq iskay waskawan watasqa last'a. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayllunk'a. + +Paqarisqa Piruw, 14 ñiqin aymuray killapi 1875 watapi, Lima +Wañusqa Chili, 13 ñiqin anta situwa killapi 1934 watapi, Santiago de Chile +Aswan riqsisqa qillqasqan: Alma América +José Santos Chocano Gastañodi sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin aymuray killapi 1875 paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi - † 13 Anta situw killa 1934 wañusqa Santiago de Chile llaqtapi, Chilipi) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaqmi, simi yachaqpas karqan. Alma América, Fiat Lux nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. Maypis Runa Simipi: Husi Santus Chukanu Yastañulli +"Primicias de oro de Indias" {Patsan llaqtakuna quri qallarinankuna} (1937). + +Quqta phaqcha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Quqta phaqcha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Quqta phaqcha sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Gocta phaqcha (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tinku llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +(Qhapaqmarka-manta pusampusqa) +Uma llaqta Qhapaqmarka +Qhapaqmarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Capacmarca) nisqaqa Chumpiwillka pruwinsyapi, Qusqu suyupi, Piruwpi, huk distritum. + +Uma llaqta Santa Anita +Santa Anita distritu; (kastilla simipi: distrito de Santa Anita) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Santa Anita llaqtam. + +Yuskadi, yuskara simipi Euskadi nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Vitoria-Gasteiz llaqtam. Yuskadipi runakunaqa yuskara simitam, kastilla simitapas rimanku. + +Mana jurídica yachayniyujchu kani, astawantaj, constitucionalistachu kani, kaykunapitaj ñaqay kani ciudadanilla, wajkuna jina t'ukuyniypis pejturasqa. Chay ñaqay ñaqaylla jatun t'ukuyniyujkuna (anlistakuna) t'ujpirasqas purimushanku, Asamblea Constituyintij ruasqampi juchuykunatalla qawariy munanku, kay legalistas sutichasqastaj pantachiyta munanku, mana allin umallachikunapaj… + +76 ……… .kanchiskunka suqtayuq + +Lugar : Apu Wanakawri, Tawantinsuyu paqarina. + +Yastaña, karahu. Manan importawanchu imatapas, karahu. Totalmi kasqanku Lima llaqtapi, riki. Ichaqa nuqayku, Qusqu llaqtapi ña wiñashaykuña munaychata, capital hina, karahu. Kay Qusqu llaqtaykupipas askha munay qillqaqkuna harawikunata qillqashanku. Chayta nuqaykuqa mast'ariyta munashayku, karahu llapan tiqsimuyuntinta. +Perú suyumanta crítica literaria amaña puputinta qhawananñachu kashan. Imatachá qillqashani. Chachaw. Ichaqa, nuqaqa, karahu, paqarirqani post-moderna pachapi. Ñastaña. Maymi ónix rumiyri? Maymi warak'ayri? Nuqaqa hatun warmi kani. Qhawachisaykichis munaychata. Munaychata gustachisaykichis, karahu. Akakalláw, bacánmi, riki. +Pay Qusqu llaqtapi paqarirqan ichaqa Arequipa llaqtapi tiyaqmi unaymantapacha taytamamankuna arequipeñxs kasqanrayku. Educaciónta yachaykuran Hatun Suntur Yachay Wasipi. Surrealista harawikunata qillqan. "Peces de betún" (1969) qillqa mayt'unmi. +Pampachaway, q'ir, q'ir, q'ir, manan hayk'ata paqarirqan yachasqaymanta. 2009 watapi "Juego y silencio" qillqa mayt'unta lluqsichiran Saqra editoreswan. +Payqa nishuta ruwaran runasiminchisrayku. Huch'uymanta pacha uyariran willananchiskunata taytanwan viajaspa karu llaqtakunaman. Chayta yachaspa runasiminchispi qillqakun munaychata, karahu. Lucía Ríos Umiyauriq ususinmi. Qillqa mayt'unkunan: "Ch'askaschay" (2004), "T'ika chumpicha" (2010), entre otros. +Payqa nishu hatun harawikuqmi Qusqu llaqtapi. Qillqa mayt'unkunan: "1 al 20" (1970), "Manual del guerrillero" (1971), "Machupicchu, orgasmo de piedra" (2017) ima. Paypas allinta riqsin Clorinda Matto de Turnerpa qillqasqanta. +Payqa manaraq qillqa mayt'unta qhawachiranchu, ichaqa kay 2018 watapi lluqsichinqa "Teorías del reflejo" nisqata. UNSA Hatun Suntur Yachay Wasipi istudiaran Literatura nisqata, Arequipa llaqtapi. +Paymi huk hatun famosa waynu takiq. Kay waynu takinchiskunapi hukniraq poética kanmi. Ichaqa, Lima literatura yachaqkuna manaraq chayta qhawayta atinchu. + +Sonqo Junt'a Willka Aychapi (Quechua) + +Runa Simi: Modesto Omiste pruwinsya + +Ampatu llaqta + +Tiyay Hunin suyu, Kunsipsyun pruwinsya, Wankayu pruwinsya +Waytapallana walla (kastilla simipi: Cordillera del Huaytapallana) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi llaqtapi, huk wallam, Hunin suyupi, Kunsipsyun pruwinsyapi, Wankayu pruwinsyapipas. +Muratayu 5.245 m Kunsipsyun pruwinsya, Qumas distritu, Wankayu pruwinsya, Qillqas distritu +Putkaqucha 5.236 m Kunsipsyun pruwinsya, Qumas distritu, Wankayu pruwinsya, Qillqas distritu +Qalla Qhata 5.200 m Wankayu pruwinsya, Wankayu distritu +Yana Uqsha 5.530 m Wankayu pruwinsya, Wankayu distritu +Saywitu: Wankayu pruwinsya / Kunsipsyun pruwinsya + +Uma llaqta Wallanka +Wallanka distritu (kastilla simipi: Distrito de Huallanca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Waylas pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Wallanka llaqtam. + +Katiguriya:Wachanqa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Wachanqa yura rikch'aq ayllu +Wachanqa yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Wachanqa yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna raq'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ayrapin +Tikraynin k'ayrapin Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Buddleja. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Buddleja + +Luru (familia Psittacidae) nisqakunaqa ancha pawqar kaq, sinchi chhukrunayuq pisqukunam, sach'a-sach'akunapi kawsaq. +Kaymi huk iskay luru rikch'aqkuna: +uchu wakamayu / usu (Ara macao) +huk rikch'anakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Luru + +Wachapa (Jabiru mycteria) nisqaqa huk Chawpi Awya Yalapi Uralan Awya Yalapipas kawsaq pisqum. + +1 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (01.03., 1-III, 1ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka kaq (60ñ - wakllanwatapi 61ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 305 p'unchaw kanayuq. + +Punku p'anqa: Yupay yachay - Wikipidiya +Yupay yachay, Yupana, Yachaqay icha Huchhawa nisqaqa (Mathimatika nisqapas, grigu simimanta: Μαθηματικά) huchhakunamanta yachaymi, yupa hap'ichiypas pacha tupuypas. +Yupa hap'ichiy - Yupaykuna - Yapay - Qichuy – Miray – Rakiy; +chhuquruqutu (suyt'u, siwis puquy) - cono +isqun chunka ñiqin k'atma - grado (de 90) +paqtan k'uchu (ñinchik paqtak'chuyuq ch'inkirkunata) - isógono +patmama (siwk urampi qillqakuq huchha (3/8), kaypi patmamaqa 8, 3-taqri yupama kan) - denominador + +5 Kristup ñawpan wataqa (5 kñ) Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Uma llaqta Puerto Rico +San Cristóbal distritu (kastilla simipi: Distrito de San Cristóbal) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Pikuta pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Puerto Rico llaqtam. + +Bixente Lizarazu (* 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1969 watapi paqarisqa Saint-Jean-de-Luz llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bixente Lizarazu. + +Puma (Puma concolor) nisqaqa huk hatun aycha uquq ñuñuq, aycha mikhuq uywam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puma. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puma + +.: Cabañas Sumaq Kay :. + +Consejo de la Judicatura, web antanikichik panka hawa 1300 yachakunkapak munakkunapak shutikunata chaskirka, 1 punchamanta, 18 inti raymi punchaman, kaykunamanta 950 yachakukkunami tukuy mañashkakunata paktachirka kay yachayta katinkapak. +Kay pushak nishpaka, Pichincha, Guayas, Azuay, Loja, Manabí, El Oro markakunamantami ashtawan yachakkuna yaykushka, chay kuskakunapi ashtawan Facultad de Derecho yachay ukukuna. + +aswan sumaq t'ikakunaq raphinkunata, aswan k'anchaq rimaykunata +Apullisqa pacha Q'aqa pujyu kausaq +ñak'ariypi hanaq pachaman wichaqta +Iskay ch'aska k'anchaqllaña osqay +chayayninman mana hark'asqa +k'anchayta maskhaspa llapa k'anchariqta. +utaq llank'aykunata yukayta hina suticharanku +hayk'a waylluninmi karqan +ch'aska huñusqakuna sanp'ayachikusqanpi +q'oñiykuna hinaspa mana reqsisqa tajroykuna +k'anchariy takinkunapi +k'anchaq wasikuna +paykuna q'ochurikunku +hatunkaray sach'ahina wiqsantaq k'anchasqa sumaq takiykunawan. +k'anchaytaq kausaypa k'anchaypi +hanaq pacha kichayninpi puka q'ellu achalqonkuna +Chajrapi k'anchay mana reqsisqa +Hanaq pachapi taytaqpachu hamp'ara niy +mayqen llank'aymi noqapaq allin kanqa niran +sach'a rap'ikuna purisqanpi +rumi k'ijllukuna wañuyninpi +chay qaqapi k'anchayqa +ch'askakunaq wañuy k'anchayì +ñat'ikuna qhansanakunku +k'anchaq ñawinkuna ruphan qhawaqtin +mayu ch'askakuna ch'ukayakun hinaspa rasphiman haykunku +mat'aq hinaspa haykuq rit'ikuna chaupipi + +Rikch'aq ñiqikuna +(Hawa rikch'aq ñiqi): Exopterygota +Hawa rikch'aq ñiqi: Endopterygota + +K'ili K'ili Qullu (Qucha Pampa) + +Runa Simi: Waranqa + +Totonicapán suyu (kastilla simipi: Departamento de Totonicapán, nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Totonicapán llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Totonicapán suyu. + +Ama kastilla simipi caimito nisqa yurakunawan pantaychu. +K'aymitu[1] icha Pushgay (Vaccinium floribundum) nisqaqa Antikunapi wiñaq wayuq thansacham, macha-macha rikch'aq, misk'i wayuta puquq. + +Sillwichaki (Arthropoda) nisqakunaqa huk uywa rikch'aq putum. Sillwichakikunaqa khitina nisqamanta kapka qarayuqmi. Chakikunaqa raki-rakisqam, sillwikuna hina. + +José Matías Delgado y de León sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin hatun puquy killapi 1767 watapi paqarisqa San Salvador llaqtapi - 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1832 watapi wañusqa San Salvador llaqtapi) huk Salwadur mama llaqtayuq taytakura, qillqaq wan pulitiku runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Matías Delgado. + +Uma llaqta Apunqu +Apunqu distritu (kastilla simipi: Distrito de Apongo) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Victor Fajardo pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi. Uma llaqtanqa Apunqu llaqtam. +Quchakuna: Chanchalpichayuq - Wara Wara qucha + +Tiyay Rikuway pruwinsya, Anqash suyu +Pastururi (kastilla simipi: Pastoruri) nisqaqa huk urqum Piruwpi, Anqash suyupi, Waskaran mama llaqta parkipi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200 mitrum aswan hanaq. + +Karpaqucha [1] (kastilla simipi: Laguna Carpa / Laguna de Carpa) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Wanuku suyupi, Wamali pruwinsyapi, Tantamayu distritupi. + +Runa Simi: Makusani llaqta + +Huk p'anqapi qhipaq llamk'apuqpa hukchasqankunata utqaylla kutichiy (rollback) +Qullusqa p'anqata paqarichiy (undelete) +P'anqakunata urin p'anqankunatawan astay (move-subpages) +Amachasqa p'anqakunata "Kamachiqkunallapaq" hina llamk'apuy (editprotected) +Amachasqa kachkayta hukchay, ch'aqtasqa amachasqa p'anqakunata llamk'apuy (protect) +Huk ruraqkunata llamk'apuymanta hark'ay (block) +P'anqakunata hawaman quy, t'inkisqa p'anqakunatapas pichqa ñiqin t'inkipayasqakama (override-export-depth) +Llamk'aqninkuna +T'ikrasqakunata allinchanapaq ñawiriy (translate-messagereview) + +Punku p'anqa: Allpa saywachi + +10. Luzmila Carpio – Wiñay llaqta + +quwiki 10 watakuna kñ + +t'uturakunapi warkunaykipaq + +400 0 _ ‎‡a Gustavo Rojo‏ ‎‡c Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Qhapaq p'anqa +(Qhapaq panka-manta pusampusqa) +Kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. +Ña kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa +qillqasqa p'anqayuqñam. +Katiguriyakuna +Punku p'anqakuna +Huk rimaykunapi +100 000 hawa qillqakunayuq Wikipidiyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos 1 Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. +Ñawpaq: Qhichwa simi, Pacha q'uñichiy, K'anchaq Ñan, Sara, Kastillanuchay, Qiwuña +Llamk'anakuna +Watapi lliw p'unchawninkunapaq p'anqakunata qillqasunchik, kaypi qhaway! +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna suytiyuq listap rakinkunataqa qhichwa simiman t'ikrananchikraqmi atin. Manaraq mast'asqa riqsisqa qhichwa simipi rima kaptinqa, qhichwapi musuq simip kinrayninpi kastilla simipi rimatam kakuchinkiman. Kaypi achkaraq t'inkikunap imankunamanta musuq p'anqakunata qillqananchikmi atichkan. +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Uyapurata t'ikrana p'anqap rimanakuyninpi willamuy. +Mama llaqtakunamanta qillqakunata qhichwaman t'ikranaykipaq qhaway Wikipidiya:Aknalla yanapay. +Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa nisqa p'anqata allinchay. +Wikipidiya ruraykunaqa kay k'iti rimaykunapiñam kachkan: +Wikipidiyaqa Wikimediap ruraykamayninmi. Kaymi huk qispi ruraykamaykuna: +Rikch'aqkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:22, 24 awu 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Huwan Bawtista sutiyuq runaqa ((grigu simipi: Ἰωάννης ὁ βαπτιστής, Ioannēs ho baptistēs o Ἰωάννης ὁ βαπτίζων, Ioannēs ho baptizōn; kastilla simipi: Juan El Bautista); ( 1 wata paqarisqa - 30 watapi wañusqa ) huk kristiyanu santu. +Dyuspa Simin Qillqakamaqa Unuchachiq Huwanmi huchankunata willakuq runakunata, ichataq Hisuwtapas Hurdan mayupi unuchachin (Mathiyu 3:1-17 ). Huchallikuqkunataqa unuchachin kutirinankupaq, huchankunata pampachanapaqmi (Mathiyu 3:6 , Markus 1:4 , Lukas 3:3 ). Huwan hina Hisuwpa akllay qatiqninkunapas unuchachirqanku (Huwan 4:1 ). +Matiyuqa qillqasqanpa puchukayninpi willan, wañusqamanta sayarisqa Jesus disipulunkunaman nin, tukuy runakunata disipulukunaman tukuchispa bawtisaychik Yayap, Churip, Ch'uya Ispiritup sutinpi, nispa (Mathiyu 28:19 ). +Runa "Jesu Kristu apuymi" nispa huchankunamanta pampachanapaq mañaspa yakupi ch'ultichikun, musuq kristiyanu kawsayta, Ch'uya Ispirituta chaskinanpaq. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan Bawtista. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:41, 23 hun 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Saksaywaman, Qusqu pruwinsya +Uma llaqta Santiago +Pruwinsya (Piruw) Qusqu pruwinsya +Santiago distritu; (kastilla simipi: distrito de Santiago) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qusqu pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Santiago llaqtam. +Mayukuna: Qachuna mayu + +Qupaqhawanap Mama. + +Tukachi pruwinsya - Wikipidiya +Wallaqa mayu, (Piruw) +Uma llaqta Tukachi +Kastilla simipi llika tiyanan munitocache.gob.pe/ +Tukachi pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Tocache) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, San Martin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Tukachi llaqtam. +Mayukuna: Wallaqa mayu +Tukachi pruwinsyapiqa Llakwash runakunam kawsanku.[1] +Abiseo mayu mamallaqta parki +Pruwinsya (San Martin suyu) + +Katiguriya:Qucha (Lima suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Lima suyu) +"Qucha (Lima suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Phiruru (mawk'a llaqta) - Wikipidiya +(Piruru (mawk'a llaqta)-manta pusampusqa) +Tiyay Wanuku suyu, Wamali pruwinsya, Tantamayu distritu +Phiruru[1] (kastilla qillqaypi Piruro) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Wanuku suyupi, Wamali pruwinsyapi, Tantamayu distritupi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Phiruru (mawk'a llaqta). + +Katiguriya:Pulitiku (Bahamakuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitiku (Bahamakuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Bahamakuna). +"Pulitiku (Bahamakuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hatuntaki (kastilla simipi: Atuntaqui) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Impapura markapi, huk llaqtam, Hatuntaki kitip uma llaqtanmi. +Hatuntaki kitillipiqa Natawila Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +2 chaniyuq tikraykuna chaniyuq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Néstor Guillén Olmos sutiyuqqa (1890-1966) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (21 ñiqin anta situwa killapi 1946 watamanta 15 ñiqin chakra yapuy killapi 1946 watakama). + +Jorge Alberto Negrete Moreno, el Charro cantor, sutiyuq runaqa (*30 ñiqin ayamarq'a killapi 1911 paqarisqa Guanajuato llaqtapi, Mishikupi - 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1953 wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk Mishiku mama llaqtayuq Ranchera takiqsi karqan, runaqa takiqmi, simi kastilla karqan. Aranway pukllaq. + +Tikraynin chiqaqmanta Kastillanu simipi: + +Illinois nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Springfield llaqtam. + +Quéchua de Cusco : QUYLLUR LLAQTAYUQ WAWAMANTA. + +SU: Kuyu suyu + +Chay apusuniqa allinmi. Ichaqa, manan pipas ruwashankuchu, qamachiquskanta. Hayq'aqkaman chayna kasunchis. Wakin runakunaqa, mana yachaq kunaqa, nishanku, Qheswa simiqa, qelqakunan kinsa (3) "vocaliswan" (vocales); Noqayqoqa niyku, qelqakunan pisqa (5) "vocaliswan", chaynata kamachikamun QHESWA SIMI HAMUT'ANA KURAQ SUNTUR (Academia Mayor de la Lengua Quechua), pay hawanmanqa manan pipas, maypis kanmanchu. Qosqo qheswaqa, cheqaq qheswan, "españolpiqa" ninku "Quechua Imperial. + +quwiki Muña yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Wamp'u + +Tucupita (kastilla simipi: Tucupita) nisqaqa Winisuylapi huk hatun llaqtam. Delta Amacuro suyu wan Tucupita munisipyu uma llaqtapmi. ? km² 09° 03' 33 N 62° 04' 05 O + +www.elisqa.net + +Runa Simi: Kina yura rikch'aq ayllu + +Q'uñi chaqllisinchi +Yaku, Qusqupi Unu nisqaqa q'ispi puriqllam (likidu), t'inkisqa imayaymi, yakuchaqpa muksinmi. Huk yaku iñuwapiqa iskay yakuchaq iñukuwan huk muksichaq iñukum (H2O). 0 °C-manta aswan chiriyaspaqa, yaku chullunkuyanmi (rit'iyan). 100 °C-manta aswa q'uñiyaspataq, wapsiyanmi. 4 °C kaptinqa, puriqlla yaku aswan llasaqmi. Chullunkuqa puriqlla yakumanta aswan pisim llasaq. +Tiksi muyupiqa yakuta mayukunapim, quchakunapipas. Mayupiqa yaku purinmi, quchapitaq mana purinchu. Mama quchaqa kachiyuq yakum. Chay tukuy tiksi muyupi yakukunataqa yaku pacha ninchikmi. +Tukuy kawsaqkunaqa, yurakuna, uywakuna, runakunapas kawsanapaq yakuta mat'ipayanku. Mana yaku kaptin, wañunchikman. +Runaqa upyana yakuta yaku hurqunakunamantam icha pukyukunamantam hurqun. Yaku purichina nisqa wiruwan icha witkhuwan runap wasinkunamanmi purichiyta atinku. Hatun llaqtakunapi kawsaq runakunata yaku pilakunantam yakuwan ñukyunku. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:28, 12 sit 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mama llaqta Ikwadur +Simikuna kichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy 439,8 runa / km² +Kamasqa wata 6 ñiqin qhapaq raymi killapi 1534 watapi +Qhichwa simipi llika tiyanan +Kitu llaqtap kitillinkuna (Zona metropolitana) +Kitu kiti (kastilla simipi: Cantón Quito / Distrito Metropolitano de Quito) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Kitu llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Makipuquna risirwa - Pululawa risirwa +Quchakuna: Boyeros qucha - Yuyus qucha (Yuyos) +Pusaq distritunmi kan, kimsa chunka kimsayuq llaqta kiti kimsa chunka iskayniyuq chakrapura kitillipas. +Chiqa kitilli +Huk sutikuna: +Kitu kitipiqa Kitukara Kayampi runakunapas tiyanku, iskay kichwa simitam rimaq Kichwa runa llaqtakunam. Kayampi runakunaqa Chiqa kitillipi kawsanku, Kitukara runakunaqa kay kitillikunapi tiyanku: Nono kitilli, Pifo kitilli, Píntag kitilli, Tumbaco kitilli, Pomasqui kitilli, Karapunku kitilli, Zámbiza kitilli. [1] [2] +San Antonio de Pichincha llaqta +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Kitu kiti +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uma llaqta: Kitu +Amachasqa sallqa suyukuna: Illinisa risirwa • Kayampi Kuka risirwa • Pasochoa risirwa • Pululawa risirwa • Qutuphaqsi mama llaqta parki +Runa llaqtakuna: Kayampi • Kitu Kara +Markakuna (Ikwadur) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:04, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +1880 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Chinchiru (mawk'a llaqta) - Wikipidiya +Llaqtakuna: Chinchiru +Chinchiru (Chinchero) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Qusqu suyupi, Urupampa pruwinsyapi, Chinchiru distritupi. +huk pirqa, Chinchiru mawk'a llaqtapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chinchiru (mawk'a llaqta). + +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi), Thaywan wat'a (Kuwan Han simi) nisqaqa Asyapi huk wat'am. Taywanpiqa Chunwa Republika nisqa mama llaqtam. +→Chunwa Republika#Hatun llaqtakuna + +(Qhichwa siq'i llumpa-manta pusampusqa) +Qhichwa simipiqa (Qusqu-Qullawpi) kay qatiq sanampakunam, latin siq'i llumpamantam hap'isqa: +Chinchaysuyupi, chawpi suyukunap rimayninkunapipas kay qatiq sanampakunapas: +"e", "o" nisqa hanllallikunataqa manam qhichwa simikunapaqchu qillqanchik, wakin rimaymanta simikunapaq chaylla. +Kay qatiq sanampakunataqa wakin rimaymanta simikunallapaqmi qillqanchik: +Kikinpa sutinkunapaq chaylla kay qatiq sanampakunatam qillqanchik: + +2 chaniyuq tikraykuna k'ata kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'ata1k'ata2 + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiy (Alimanya). + +Rubidyu, Rb (musuq latin simipi: Rubidium) nisqaqa huk alkali q'illaymi. + +Manam kanchu aswan huyakuyuq rikcha. +Tunari llaqta + +Salta wamani (kastilla simipi: Provincia de Salta) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Salta llaqtam. +Urqukuna: Yuyayyaku 6.739 m +Iskay chunka kimsayuq suyunmi (dipartamintu) kan: + +Edvard Hagerup Grieg sutiyuq runaqa (Bergen llaqtapi (Nurwigapi) paqarisqa 15 ñiqin inti raymi killapi 1843 p'unchawpi; † Bergen llaqtapi (Nurwigapi) wañusqa 4 ñiqin tarpuy killapi 1907 p'unchawpi) huk Nurgi mama llaqtayuq rumantiku musika takichaqmi qarqan. + +Guairá suyu saywitu (Parawayi) +Guairá suyu (kastilla simipi: Departamento de Guairá), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Villarricami. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guairá suyu. + +3 chaniyuq tikraykuna khaka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kriti (grigu simipi: Κρήτη, latin simipi: Creta) nisqaqa Allpapura hatun quchapi huk Grisyaman kapuq wat'am. Uma llaqtanqa Iráklio (Ηράκλειο) llaqtam. + +Punku p'anqa: Pachaykamay - Wikipidiya +Punku p'anqa: Pachaykamay +Pachaykamay icha Phisika nisqaqa (grigu simipi Φυσική, chaymanta kastilla simipi física; grigu simipi φύσισ (phisis), "sallqa, pachamama") imayaymanta, michakunamanta yachaymi. +Iñuku huk'i yachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pachaykamay yachaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Andalusiya) + +Runa Simi: Hanan Verapaz suyu + +Quechua (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +"Kanma kashanki llake t'ika jina. Mana qhikiy sappikikipis ratayta atinkichu." + +quwiki Punku p'anqa: Yachay + +• Tinkurachina siwikuna Roma +Aswan hatun llaqta Roma +17 ñiqin pawqar waray killapi 1861 +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 22º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 8º +Runa llaqtap sutin Italiano, italiana +Italya (italya simipi Italia) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Roma llaqtam. +hatun llaqtakuna +1.3 Quchakuna +5 Hatun llaqtakuna + +Llaqta Taki - Esperanzas +LLAQTA TAKI (2) +PERÚ LLAQTA (1) +SUMAQ LLAQTA (1) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rimaykunap ayllun. +"Rimaykunap ayllun" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Altay rimaykuna +Aphruasyatiku rimaykuna +Awstrunisyu rimaykuna +Bantu rimaykuna +Drawida rimaykuna +Indu iwrupiyu rimaykuna +Tibetu birmanu rimaykuna +Turku rimaykuna +Ural rimaykuna +Urin anti asya rimaykuna + +Uma llaqta Aqumayu +Chinchaw distritu (kastilla simipi: Distrito de Chinchao) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Wanuku pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Aqumayu llaqtam. +Mayukuna: Chinchaw mayu - Wallaqa mayu + +Insina (Quercus ilex; kastilla simimanta: encina) nisqaqa huk uralan Iwrupapi wiñaq sacham, mana urmaykuq raphiyuq, wayusaman kaqllam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Insina + +Manuel Mariano Melgarejo Valencia sutiyuqqa (13 ñiqin ayriway killapi 1820 watapi paqarisqa T'arata llaqtapi, Buliwyapi, 23 ñiqin ayamarq'a killapi 1871 watapi wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi) huk buliwyanu umalliqmi karqan. + +1913 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam). +20 ñiqin aymuray killapi: Teodoro Fernández, Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi (w. 1996). + +Tikraynin yupasqa Kastillanu simipi: + +Sosnowiec nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Sosnowiec llaqtapiqa 209.274 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sosnowiec. + +2 chaniyuq tikraykuna runtu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 Rikch'aqkuna kaqllqa simikunapas +Rikch'aqkuna kaqllqa simikunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Otomanki icha Oto mange rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Mishikupi, Chawpi Awya Yalapipas. +Huk otomanki rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saputika simi: Mishiku - chawpi, anti Oaxaca (785.000 rimaqniyuq); + +Uma llaqta Atiku +Atiku distritu (kastilla simipi: Distrito de Atico) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Atiku llaqtam. + +Sulla nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chhulla nisqaqa wayra pachapi qasaptin chullunkuyaq yaku wapsim, allpa hawanpi, yurakunapipas chullunku umiñacha tukukuq, hawa pachamanta urmamuq yakukunaman kapuq. + +Tikraynin qhatiykachay Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:fi-N. + +quwiki 2 ñiqin inti raymi killapi + +Aristotelis, Roma llaqtapi musiyupi. +Aristotelis (grigu simipi: Αριστοτέλης) (384 Kristup ñawpan watapis paqarisqa Stagira llaqtapi; 322 Kristup ñawpan watapis wañusqa Khalkis llaqtapi, Ewiya wat'api) huk grigu yachay wayllukuqsi runa karqan, Platonpa yachakuqninsi. +335 watapis Athina llaqtapi Likiyon nisqa yachay sunturtas kamarqan. Praktiku nisqa yachaykunamanta anchatas yuyaychakurqan. Theoritiku, praktiku, politiku chay kimsantin yachaymi nispa nirqan. +"Kawpaymanta" (Πολιτικά - Politiká) nisqa qillqasqanpi kay mama llaqta wakikunatam nin: +Aristotelisqa kawsay yachaypapas kamaqninsi karqan. "Uywakunamanta willaykuna" (Περὶ τα ζωα ιστοριαι), "Yurakunamanta" (Περὶ φυτων) nisqa, huk qillqasqankunapi uywakunap, yurakunappas kawsayninmantas willan. Kawsaqkunap ñawpaq kaq mitan kamaynintas kamarqan. +Katiguriyakuna: +Paqarisqa 384 KÑ +Wañusqa 322 KÑ +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 02:54, 5 phi 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +San Ignacio, pruwinsyap uma llaqtan +San Ignacio pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta La Coipa +Pruwinsya San Ignacio pruwinsya +La Coipa distritu (kastilla simipi: Distrito de La Coipa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, San Ignacio pruwinsyapi. Uma llaqtanqa La Coipa llaqtam. + +Haikou ( chun simipi: 海口市, phinyimpi: Hǎikǒu shì), Chunwa llaqtap, Hainan pruwinsya uma llaqtanmi. + +Uma llaqta Pamparumas +Pamparumas distritu (kastilla simipi: Distrito de Pamparomas) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Waylas pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Pamparumas llaqtam. + +Halloween (inlish simipi: Halloween icha Hallowe'en, inlish simimanta: All-hallow-even) nisqa p'unchawqa, 31 ñiqin p'unchaw kantaray killapi Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi, huk inlish rimaq mamallaqtakunapipas raymim. Mawk'a kilta runakunap Samhain nisqan raymunmantas paqarirqan, kristiyanu Tukuy Santukuna raymimantapas. Kunan pachataq manañam iñiy raymichu kachkan. + +Katiguriya:Kapchiy (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Kapchiy (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiy (Arhintina). + +P'irka[1] icha Sillkiwa[1] (Bidens siegesbeckia) nisqaqa Piruwpi kawsaq hampi yuram, munim. + +Raqacha (Arracacia xanthorrhiza) nisqaqa huk allpapi puquq chakra yuram. Saphintam mikhunchik. Piruwpi mikhunku uchupi, lawahinapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raqacha. + +Antonio Stradivari (Cremona, 1644 watapi paqarisqa – Cremona 1737 watapi wañusqa) sinchi jatun yachachiq lutierqa karqa. + +Tikraynin ch'iqmiy Kastillanu simipi: + +Hermann Emil Louis Fischer Emil Fischer sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin kantaray killapi 1852 watapi paqarisqa Euskirchen (Alimanyapi) llaqtapi - † 15 ñiqin anta situwa killapi 1919 watapi wañusqa Berlin (Alimanya) llaqtapi); Alimanya mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Hermann Emil Fischer. + +K'uychi (Qusqu-Qullawpi, kichwa rimaypipas) icha Chirapa (chanka runasimipi) nisqaqa para yaku sut'ukunap p'akisqan intip achkiynin, llimphisapa, hanaq pachapi rikuriq hatun muyu. Chay k'uychipiqa lliw achkiy llimphikunatam rikunchik. +Rupastin paramuptinmi k'uychi icha chirapaqa kan. Para intip k'anchayninwan kuska kachkaptinqa, k'uychitam rikunchik. +Tawantinsuyup wiphalan k'uychi hina llimphikunayuqmi. + +Katiguriya:Kitu kiti +"Kitu kiti" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +yachay.tob.ec + +Runa Simi: Buliwyap umalliqnin + +Qhapaq p'anqa - Idiomas +Qhapaq p'anqa-man kutimuy. + +quwiki Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Brasil) + +D) Pikillaqta. + +valej Hamunkichiq! kaypi munachkayku maypichus qankunalla atiwaqchhis qillkayta. + +San Lucas 20:9 QUFNT - Chaymantaqa tukuy runakunata kay - Bible Search +9Chaymantaqa tukuy runakunata kay kumparasyunta parlaq qallariran: + +Uma llaqta Xining +Qinghai pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Qinghai, chun simipi: 青海, phinyimpi: Qīnghǎi, machu: Tsinghai, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Xining llaqtam. +Prefectura-llaqta Qinghai pruwinsyapi (2011) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qinghai pruwinsya. + +Stanford Yachay Suntur (inlish simipi: Stanford University) nisqaqa USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Stanford Yachay Suntur, 1 ñiqin kantaray killapi 1891 watapi kamarisqa karqan (126 watayuq). + +Lumucha wantuq (kichwapi Lumucha wantuk),[1] icha Kampachu (Brugmansia arborea) nisqaqa huk wantuq (kampachu) rikch'aqmi, iskay mitrukama wiñaq thansam icha sach'acham, Awya Yalapi wiñaq. Chunwapi tarpuspa rurunkunatam mikhunku, manataq Awya Yalapichu. Raphinkuna musphachinayuqmi, wakin wantuqkunapas hina. +Kikillan yurin, wiñan mikuykuna kuchunpi; ama yataytsu, tsay sachaqa muspatsikun. +1 Huk sutikuna +Kay sach'ataqa Qusqu runasimipi - wakin wantuq rikch'aqkunata hinapas - kampachu ninku (kastillanu campanilla nisqamantachá), Ankash rimaypi mishpu, Kashamarkapi misha. +Sacha suyu simikunapi: marikawa, wahashupa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lumucha wantuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Lumucha wantuq + +Akwayuq (Coniferae, Pinophyta, Pinopsida icha Coniferophyta) nisqa llat'an muruyuq yurakunaqa akwa nisqa raphikunayuqmi. Rurunkunaqa chhuquruqutu ("siwis puquy") hinam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Akwayuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Akwayuq + +Ariqipa llaqta, Sachaqa qhawanamanta antiman rikusqa, Misti urqu (lluq'i), Pikchu Pikchu +Uma llaqta Mariano Melgar +Mariano Melgar distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Mariano Melgar) Ariqipa llaqtap distritun, Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, Ariqipa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Mariano Melgar llaqtam. +Urqukuna: Misti urqu +Saywitu: Mariano Melgar distritu, Ariqipa pruwinsya +Kachi-kachi yuraq yakupas mama llaqta risirwa +Distritu (Ariqipa pruwinsya) + +P'ikwachiy nisqaqa (kastilla simipi: aceleración) nisqaqa imappas utqa kayninpa huk mit'api mirayninmi, utqa kay pachamanmi. Kaymi kuskanchaku pikwachiy minuywa: +Utqa tupuqa kaymi: + +Miguel Angel Torres Quintana sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin qhulla puquy killapi 1982 watapi paqarisqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +K'ita maswa (Tropaeolum peregrinum) nisqaqa Piruwpi kawsaq hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'ita maswa. + +1564 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Chicago tarikum Hukllachasqa Amirika Suyukunapi cheynallatan. Kima hatum llaqta Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. Michigan qucha patapi. + +Rimay yachaq ruphay mit'a yachay wasi nisqap liwruchasqan willakuykuna qillqakunapasLlamk'apuy + +Runa Simi: Ikwadurpi rimaykuna + +www.akuna.net + +Einst pflegten die Tiere zu sprechen. Ñawpa pacha uywakunaqa rimaqsi kasqa. Ñawpa pacha wiwakunaka rimak kashka ninmi. +Chanka-Qusqu-Qullaw Qhichwa - (Schriftstandard Südliches Quechua) Peru, Bolivien Čay qharikunaqa iskay p'unčawllapim hamunqa. Chay qharikunaqa iskay p'unchawllapim hamunqa. ll <> ž + +quechua: wallqanqa sanancha + +Runa Simi: Quncha + +www.mamalisqa.com + +Runa Simi: Pichakunki + +Waskaran mamallaqta wari kancha - Wikipidiya +Waskaran mamallaqta wari kancha +(Waskaran mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Waskaran mama llaqta warikancha +Hallka k'iti k'anchar 3.400 km² +Kamasqa wata 1 ñiqin anta situwa killapi 1975 watapi (D.S. Nº 0622-75-AG) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin 1985 +Waskaran mama llaqta wari kancha nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk mama llaqta wari kancham. +6 Ñawpa llaqtakuna +10 Tukuy runakunap qhapaq kaynin +Waskaran mama llaqta warikanchapi +Kay mamallaqta parkipi kanmi 296 qucha, 663 chullunku qucha, 200 urqu, 44 mayupas. +Quchakuna: Awkisqucha - Kuchilluqucha - Kulliqucha - Llankanuku quchakuna - Parun qucha (Waylas pruwinsyapi) - Qiruqucha (Rikuway pruwinsyapi) - Rajucolta +Mayukuna: Saqtaq mayu +Warmiwan alpaqakuna, Waskaran mamallaqta parkipi +Ñawpa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Waskaran mamallaqta warikanchapiqa kanmi 33 ñawpa llaqta: pukarakuna, chullpakuna, pata patakuna, hukkunapas. +Llaqtakuna: Awkispukyu, Qulliqucha, Qishqipachan, Phaqcharuri, Qilqaywanka, Musuq Tampu, Kayish, Pachaqutu. +Waylas kallkipita Washa waqtaman aywanapaq kan: +Llankanuku quchakuna +Tukuy runakunap qhapaq kaynin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +1985 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Waskaran mama llaqta wari kancha +UNESCO Tukuy runakunap qhapaq kaynin +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Piruw) + +Katiguriya:Buliwyapi rimay - Wikipidiya +Katiguriya:Buliwyapi rimay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Buliwyapi rimay. +"Buliwyapi rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Riohacha +La Guajira suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de La Guajira) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Riohacha llaqtam. +La Guajira suyu: 15 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: La Guajira suyu. +.gov.co Uficial qillqa web Guainía Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Rikch'aq wañuy - Wikipidiya +Dodo, Mawrisyu kawsasqa wañusqaña pisqu rikch'aq. +Dilophosaurus, huk dinusawru, wañusqaña rikch'aq. +Rikch'aq wañuy nisqaqa huk uywa, yura icha k'allampa rikch'aqman tukuy kapuqninkunap wañuyninmi. Huk rikch'aq wañuspaqa, manañam hayk'appas paqarimunqachu. +Rikch'aqkunaqa wañun sallqa pachapi chikanyaykunarayku - ahinataq tukuy Dinusawru rikch'aqkuna 65 hunu ñaqhas - ichataq runap ruraykunaraykum, ahinataq Mawrisyu wat'api kawsasqa dodo, ancha ñawpa pachataq mamutchá. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wañusqa uywa rikch'aqkuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wañusqa yura rikch'aqkuna. +Wañusqaña rikch'aq + +Katiguriya:Allqumiyu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Allqumiyu yura rikch'aq ayllu +Allqumiyu yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Apocynaceae). +"Allqumiyu yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Urqu (Napu marka) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Napu marka) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:Urqu (Napu marka) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Chaku llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Atalaya pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Atalaya pruwinsya +► Llaqta (Atalaya pruwinsya)‎ (1 P) +"Atalaya pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kawsay rikch'a: Don Quijote - Quyllur llaqtayuq wawamanta +Qhichwa simipi harawikuna +Qhichwa simimanña t'ikrasqa: Bulibyap llaqta takin - Piruwpa llaqta takin - Oíd, Mortales - Don Quijote - Dyuspa Simin Qillqa - Quyllur llaqtayuq wawamanta + +Rurasqankuna Yatana qallwa, kitara +Carlos Albertoa García Moreno sutiyuq runaqa, icha Charly García (* 23 ñiqin kantaray killapi 1951 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ), huk Arhintina mama llaqtayuq takiq, takichaq wan Yatana qallwa ruraq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Charly García. + +Ch'aqtasqalla wankurisqa kaypi: Rakiqunayuq ruraqkuna +Manam hallch'asqakuna kachkanchu. + +Suntuntu (kastilla simipi: Sondondo) nisqaqa huk llaqtacham Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Lukana pruwinsyapi, Qawana distritupi. + +San Pedro de la Paz nisqaqa Biyubiyu suyu mama llaqtapi huk hatun llaqtam. San Pedro de la Paz llaqtapiqa 80.447 runakunam kawsachkanku (2002 watapi). + +Runa Simi: Anhui pruwinsya + +5Wakmantan puñuykurqan, hinaspa iskaykaq kutipi mosqokurqan: Qanchis trigo uma rurusapallaña sumaqta wiñasqa ch'ulla tullullapi. + +Torres del Paine mama llaqta parki + +Awya Yala Wawgeykuna* + +Runa Simi: Kurku yawri + +allqamari. Ec: allkamari. +japinakuy, llallinakuy. Ec: atigrina. +chaninchay wikch'uy. adj. V. WIKCH'USQA. +chay hinaqa. conj. V. HINAQA. +ch'ak nisqa. adj. V. CH‘AQ. +ch'akichisqa. adj. V. QACHASQA. +carne. SINÓN: llaqta llaqta. +ukhuna. Pe.Aya: ukhuncha. +Qhapaq, Qhapaq Yupanki, Inka Roq'a, + +Lliw runasimi rimanakunamanta (general) + +K'a simi-simi, + +Kay Domingo iskay chunka kinsayoq (23) p'unchautan Puno llaqtapi llallinakunqanku qanchis chunka iskayniyoq (72) grupos nesqa phusa tukaqkuna, pikunachus llalliqkunaqa participanqanku kay Mamita Virgen... + +Yawar qhochapi wayt'asq�n, +Khishkamanta jarap'asqa, + +400 0 _ ‎‡a Niní Marshall‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq llimphyq, takiq wan aranway pukllaq‏ + +Plantilla:Pulitika rakiy (Chunwa Runallaqta Republika) - Wikipidiya +Plantilla:Pulitika rakiy (Chunwa Runallaqta Republika) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu p'inqachikusqa +Tikraynin p'inqachikusqa Kastillanu simipi: + +Tikraynin payaqa Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Putuni +Putuni distritu (kastilla simipi: Distrito de Potoni) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Putuni llaqtam. +Putuni distritu 2 ñiqin aymuray killapi 1854 watapi. +Aymuray killapi cruskuna. + +Retiro distritu; (kastilla simipi: distrito de Retiro, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Retiro distritu. + +Charkas icha Charcas nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Charcas (San Luis Potosí), Mishiku mama llaqtapi huk llaqta; +Chuqichaka llaqta, Bulibya mama llaqtapi (Charkas ñawpa pacha sutin; 1839 llaqtamanta kastilla simipi Sucre nisqa); +Charkas pruwinsya, Bulibya mama llaqtapi; + +Runa Simi: Panti llaqta + +Qhichwa simipi Wikipidiyam + +chullupushan]: [Pablo Pucho]: Rit'iqa haqaypi karan [Investigador]: Rit'i hayqaypi karan [?] [PP]: Arí [I]: Rit'ichu Manan kapunchu [?] [PP]: Haqay urqupi, haqaymi karan Yana, haqaytaq karan Pauka chay urqukunapi mana rit'i chulluqchu karan, mana chulluyranchu. [I]: Kunan chullurapun [?] [PP]: Kunan q'ala chullupun. [I]: Mana kanchu, ni imapas [?] [PP]: Entonces, parece que, ninapas kanman aknallaña chullurachipuchkan, mana haqay tiempokunaqa chulluranchu kachkallaran, qhasaykun, qhasaykun, qhasaykun kaqlla ruyaqlla kakapuchkan. Kunanrí [?] Nada. Yastá killaña karapuchkan chayqa yastá chullusqa, chay. Maymantaña unu hamunqa [?] Tukukapuchkanñan + +Runa Simi: Qucha pili + +Sisi icha Sik'imira, kichwapi Añanku[1] nisqakunaqa (familia Formicidae) huk palamakunam. +Sisikunaqa waki palamam: Huk mama sisip wawankuna huk sisi wakitam ruran. Achka sisikunam chay hatun ayllupi kuska kawsanku. Wayna china, urqu sisikunapas raprayuqraq kaspa, yumanakurqaspa rapranta chinkachin. Yumasqa china sisiqa allpapi q'isatam wasichakuyta qallarin, tukuy sisi wakipaq. Chay huk sisi ayllupiqa tukuy sisikunap mamantaqa mama sisi icha sisi mama ninchik. +Mama sisip runtunkunamanta t'uqyaq qirisakunaqa kuru hinam. Llamk'aq sisikuna paqariptin, mama manaña llamk'anchu, runtukunallatam wachan. Sisikunaqa kikinpa mikhunanpaq tuktu misk'illata pallaspa qirisankunata wañusqaña icha wañuchisqan palamakunawan mikhuchin. +Sisikunaqa wiksanpa qhipanmanta sisi p'uchqutam ch'allpaspa amachakunku. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sisi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sisi +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:20, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Soqasqa o machu hap'isqa.- + +400 0 _ ‎‡a Giuseppe Garibaldi‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku‏ + +Uma llaqta Ibagué +Tolima suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Tolima) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Sincelejo llaqtam. +Tolima suyu: 47 munisipyukuna (6 pruwinsyakuna): +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tolima suyu. +Uficial qillqa web Tolima Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Sulluchiy (abortio) nisqaqa runap munasqan, qallarichisqan sulluymi. Chay sulluywanqa sullu nisqa runachaqa wañunmi. +Achka mama llaqtapiqa chay sulluchiy ati q'umam, huk mama llaqtakunapitaq wiksayaypa ñawpa killa pachankunapi saqillasqam. Kristiyanu Inlisyaqa sulluchiyman ama ninmi, warmi hayñikunapaq llamk'aykuq tantanakuykunataq sulluchiy hayñipaqmi riman. + +München llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. München llaqtapiqa 1.325.697 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). +München llaqtapi distritukuna +München llaqtapi runakuna 1369 watamanta 1999 watakama +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: München. + +Mama llaqta Purtugal +Munisipyukuna (Lisboa distritu) +Lisboa distritu (kastilla simipi Distrito de Lisboa, nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Lisboa llaqtam. +4.1 Distritupi paqarisqa runakuna + +Chaqllisinchipiqa, qallawakunamanta t'inkisqa imayaykunatam t'inkisqa (kastilla simipi compuesto, latin simimanta compositum) ninchik. Qallawap aswan pisi rakinqa iñuwam, iñukumantam t'inkisqa. +Kay pachapiqa aswan imayaykunaqa t'inkisqakunam, ahinataq yaku, chimlasay (k'illimsa iskay muksi) wapsi, isku, aswan chuqikuna, hukkunawanpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'inkisqa. + +Hanka, Waras k'itipi, Piruw +Hanka nisqaqa Javier Pulgar Vidal-pa nisqankama Piruwpi, Antikunapi sallqa suyum, rit'i urqukunapi, urqu chullunkuyuq, mama quchamanta 4800 mitrumanta aswan hanaq. +huk phallcha (Gentiana) rikch'aqkuna: + +Witichi mayu (kastilla simipi: Río Vitichi) nisqaqa Buliwyapi huk mayum, P'utuqsi suyupi, Chinchay Chichas pruwinsyapi, Witichi munisipyupi. + +Griguryu IX, Griguryu X huk isqun ñiqin (latin simipi: Gregorius PP. IX, Italya simipi: Gregorio IX) Ugolino de Segni sutiyuq runaqa (* 1170 watapi paqarisqa Anagni llaqtapi - † 22 ñiqin chakra yapuy killapi 1241 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +21 ñiqin pawqar waray killapi 1227 watapimanta 22 ñiqin chakra yapuy killapi 1241 watapikama Tayta Papam. + +Uma llaqta Puerto Quijarro +Puerto Quijarro munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Puerto Quijarro) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Germán Busch pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Puerto Quijarro llaqtam. + +Karu kay nisqaqa iskay iñupura chhikan kaymi tupunapaq. + +2 chaniyuq tikraykuna mut'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: mut'uy1mut'uy2 + +quechua: Buliwya — Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta + +Κέτσουα (qu): Ayti (mama llaqta) + +Runa Simi: Tupaq Amaru iskay ñiqin + +quwiki Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa + +K'atataq sunquyta suñakuyki, +K'anchaq tumpa-chiri + +Manam kanchu aswan huyakuyuq rikcha. +be.wikibooks.org-pi kaykunapi llamk'achinku +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Rikcha:Loudspeaker.png" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Yurak rit'i +5 Pichq'a, pisqa + +Resumen: Kay k'uski yachayqa Qhichwapi rimarisqa rimay jap'inamanta "Pragmática de los enunciados en el quechua" ñispa sutinchasqa. Kay laya k'uskiyqa (investigación) yampara qhichwamanta allinta phaskaran, jinamanta sut'inchantaq. Yampara qhichwa rimayqa jaqay Chuqichaka departamento jap'iypi kan. Chay chiqanpi yampara qhichwata parlaqkunaqa unay pachamanta kawsakusqanku. Kunan pachapiri, paykunaqa qhichwa kawsayta yachaspa, qhichwa kawaypi tiyakuspa, kikin sumaq kawsaymanjina allin puriymanjina kawsakunku. Jinataq paykunap qhichwa rimayninqa allinpuni kachkan ñisunman. Chayta yachaspataq, Wulliwya mama llaqtapi, qhichwataqa astawan parlananchikpaq, qillqananchikpaq, yachananchikpaq ari. Kay k'uskiy p'anqaqa Universidad Mayor de San Andrés suntur-wasipi 2000 watapa tesis p'anqajina riqsichisqa karqa; kunanri, tukuy k'uskiqpaq, qhichwamanta yachaq runakunapaq rikhurichisqa kachkan. + +Allpamanta yaĉaykuna : Abya Yala - Comunidad andina - Hukllachashqa Amerika Suyukuna - Europa - Francia - Quĉakuna - Mayukuna - Urqukuna - Kashamarka suyupi : Kashamarka suyu - Kashamarka - Chitilla - Purkun - Pultumarka - Yanaquĉa - Kilish +Wiñay kawsay : Qiĉwa runakuna - Ayllu runakuna +Wiñay kawsay : Latin shimi - Taki - Suyuchiy - Suwit Tantanakuy - Rumanu kapak llakta - Ishkayniki kapak makanakuy - Shuwar runakuna - Machu Pikchu - Kipu - Kumunismu - Ripuplika - Islam - Inti Raymi + +– nispami tukuy tapunkuna. + +Runa Simi: Waraqu yura rikch'aq ayllu + +Chaymanta nillantaq, kay p'unchaykunapis paras chayallanqataq , kuraqtapachas chayanqa San Román, San Antonio Putina, Azángaro, hap'iy llaqtakunapis. + +400 0 _ ‎‡a Maria Bethânia‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq takiq wan takichaq‏ + +Puebla de Zaragoza ( nawa Cuetlaxcōāpan ) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Puebla suyu uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puebla de Zaragoza. + +Tiyay: Santa Fe wat'aqa, Yawatisuyupi +Santa Fe wat'a (kastilla simipi: Isla Santa Fe, inlish simipi Santa Fe icha Barrington) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk wat'am, Pasiphiku mama quchapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Fe wat'a. + +Tunga nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Tunqa mama llaqta; +Suchu piki rikch'ana. + +Llaqta qayanqillqa: Libertas +• Tinkurachina siwikuna San Marino +Aswan hatun llaqta Serravalle +San Marino icha San Marinu, Iwrupapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa San Marino llaqtam. + +Katiguriya:Wikipidiya:K'iti rimaypipas:Ankash +"Wikipidiya:K'iti rimaypipas:Ankash" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Valletta llaqtaqa Malta mama llaqtap uma llaqtanmi. Valletta llaqtapiqa 7.048 runakunam kawsachkanku (2002). + +Chantilin kitilli (kastilla simipi: Parroquia Chantilín) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Kutupaksi markapi, Sakisili kitipi. Uma llaqtanqa Chantilin llaqtam. + +Lata phukuna waqachina nisqakunaqa latamanta (q'illaymanta) rurasqa phukuna waqachinakunam. +Kaymi huk lata phukuna waqachinakuna (wichq'achiqpi: italya simipi): + +2 chaniyuq tikraykuna mallki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +(t'aqta, Chaki pampa) + +Hélder Pessoa Câmara, sutiyuq qhariqa (* 7 ñiqin hatun puquy killapi 1909 watapi paqarisqa Fortaleza llaqtapi - † 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1999 wañusqa Recife llaqtapi) huk kathuliku Taytakura wan Uma Hatun yaya Olinda wan Recife karqan. + +Runa Simi: Ñeembucú suyu + +San Juan 5:39 QUFNT - "Qamkunaqami, kutir kutir Tayta - Bible Search + +Friedrich Engels sutiyuq runaqa (28 ñiqin ayamarq'a killapi 1820 watapi paqarisqa Barmen llaqtapi - 5 ñiqin chakra yapuy killapi watapi 1895 wañusqa London llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq kumunista pulitiku runam, yachay wayllukuqpas qarqan. 1848 hatariypi Karl Marx sutiyuq masinwan Kumunista manifistu nisqata qillqarqan. Hatariy chinkaptin, London llaqtaman ayqirqan. Chaymantataq Marxwan Marksismu nisqa yachay wayllukuytam kamarqan. + +Badlands mamallaqta parki + +Nisqayki taripana p'anqaqa manam kanchu. + +quwiki Yorkshire Dales mama llaqta parki + +Llaqta taki: Liberté +Aswan hatun llaqta Conakry +2 ñiqin kantaray killapi 1958 +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 84º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 113º +¹ Runakunap rimayninkuna: Fula, Kissi, Kpelle, Maninkakan, Susu, Toma simi +Khiniya (fransis simipi: Guinée) nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Guinéepiqa 9 402 000 runakunam kawsachkanku. Uma llaqtanqa Kunakri llaqtam, 2 000 000 runakunayuq (2007 watapi). + +Runa Simi: Morse siq'i llumpa + +Runa Simi: Saksaywaman nisqaqa inka pukaram. 2 km Qusqumanta kachkan. + +Wankawillka jach'a suyu - Wikipedia +Wankawillka jach'a suyu +Wankawillka jach'a suyu nayriri marka: Wankawillka. +Commons katt'ana uñnaqa Wankawillka jach'a suyu. + +Qhapaq p'anqa +Kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. +Ña kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa +qillqasqa p'anqayuqñam. +Punku p'anqakuna +Huk rimaykunapi +100 000 hawa qillqakunayuq Wikipidiyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos 1 Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. +Ñawpaq: Qhichwa simi, Pacha q'uñichiy, K'anchaq Ñan, Sara, Kastillanuchay, Qiwuña +Llamk'anakuna +Watapi lliw p'unchawninkunapaq p'anqakunata qillqasunchik, kaypi qhaway! +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna suytiyuq listap rakinkunataqa qhichwa simiman t'ikrananchikraqmi atin. Manaraq mast'asqa riqsisqa qhichwa simipi rima kaptinqa, qhichwapi musuq simip kinrayninpi kastilla simipi rimatam kakuchinkiman. Kaypi achkaraq t'inkikunap imankunamanta musuq p'anqakunata qillqananchikmi atichkan. +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Uyapurata t'ikrana p'anqap rimanakuyninpi willamuy. +Mama llaqtakunamanta qillqakunata qhichwaman t'ikranaykipaq qhaway Wikipidiya:Aknalla yanapay. +Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa nisqa p'anqata allinchay. +Wikipidiya ruraykunaqa kay k'iti rimaykunapiñam kachkan: +Wikipidiyaqa Wikimediap ruraykamayninmi. Kaymi huk qispi ruraykamaykuna: +Rikch'aqkuna + +Kay yuyayta, shuktikuna runakuna mana allimi kan nirkan. Kunan punchapimi "mushuk tecnología" tianmi, chaymantaka mushuk taripaykuna rikurinkuna. Kay lutsay, ladu tawa shinapash diagonalwan, mana allimi kan, shinapash, kay "origen mitopoético" sumakmi kan. +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +7 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (07.08., 7-VIII, 7ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 219 kaq (219ñ - wakllanwatapi 220ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 146 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +Runa Simi: Saqmanakuy + +Runa Simi: Paraguarí suyu + +Ch'uqichhakamanta Sinch'i Kuraq San Francisco Xavier Yachaywasipi, Simi Jatun Yachaywasiqa, chaykamaqa Juchuy Simi Yachaywasilla kashaqtin, Jatun Yachaywasiman tukuspa, 1942 watapi paqarikurqa. Jinamanta uq kaq jatun simi yachaywasipi, musuq yachachiqkunata yachachiq, kay llaqtayuq runaman jinapis suyuntinmanta runata ima yachachispa; kaytaq Aleman simipi, Frances simipi, Ingles simipiwan, yachaysapa amawtakuna amañakuq kanku. Chantaraq runa simi jina, Qhishwa simi amañayta laphiman yachachinapaq 1977 watapi qhilqiyqusqanku. Chay pachamanta kunankama ashkha runaña, kay Jatun Simi Yachaywasimanta lluqsinku. Kay llaqtayuq yachakuqkuna jinapis jawa llaqtayuqpis ajinamanta suyunchiqta ñawpaqman purichispallapuni llank'anku. + +Ch'ulla phutuy raphiyuq - Wikipidiya +Ch'ulla phutuy raphiyuq nisqakunaqa (Liliopsida icha Monocotyledoneae) nisqa qatasqa muruyuq yurakunap murunpi sulluchanqa ch'ullalla phutuy raphiyuqmi. Raphinkunapi sirk'achakunaqa chimpanasqam. + +V Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +2 ñiqin ayriway killapi 1811 watapi – 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1814 watapi +James Monroe, sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin ayriway killapi 1758 watapi paqarisqa Condado Westmoreland, (Virginia) llaqtapi - † 4 ñiqin anta situwa killapi 1831 watapi wañusqa New York llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas karqan, 4 kaq umalliqnin (1817 watamanta 1825 watakama), ñawpaq Demokratiku wan Republikanu Partidupi kaq umalliqsi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: James Monroe. + +Chinchaysuyu nisqaqa Tawantinsuyup chinchanpi suyunsi karqan. +Chinchaysuyu rimaykuna nisqataq tukuy mana uralan runasimichu kaq qhichwa simip k'iti rimayninkunam, waywash rimay chinchay runasimipas, tukuy sh, chusku, tamyay nispa rimaq qhichwa runakunap k'iti rimayninkunam. + +Tiyay Qusqu suyu, Urupampa pruwinsya, Chinchiru distritu +Piuray qucha nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Qusqu suyupi, Urupampa pruwinsyapi, Chinchiru distritupi, Chinchiru llaqtañiq. + +Ch'allanaka Ñiqi: 8º + +Kay qillqa idioma no definido en la plantilla {{getlang}}, añádelomanta qillqa [[:{{{ci}}}:{{{art}}}_{{{art}}}]]-manta kutichikuchkanmi. Chayrayku, wakillan pantay mana kutichisqa pitikunataq tarinata atinkim. +Kutichiyta qatispa Wikipidiyata [[:{{{ci}}}:{{{art}}}_ñawpa qillqamanta]] yanapaymi. +Mañasqa t'ikraykuna: Katiguriya:Wikipidiya:T'ikrana p'anqa + +Katiguriya:Distritu (Qusqu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Qusqu suyu) +► Distritu (Chumpiwillka pruwinsya)‎ (8 P) +► Distritu (Qispiqanchi pruwinsya)‎ (1 K, 12 P) +► Distritu (Qusqu pruwinsya)‎ (8 P) +"Distritu (Qusqu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +K'upuraki distritu (Qusqu) +Qarwamayu distritu (Qusqu) +Qatqa distritu + +Winchu,[1] Wichu icha Wini rumi[2] (kastilla simipi: magnetita) nisqaqa huk llut'ariq (wini kaq) qiqllam, iskay-kimsachani khillay muksi (Fe3O4). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Winchu. + +Tiyay Hunin suyu, Wankayu pruwinsya, Wankan distritu +Wariwillka icha Waly Willka nisqaqa huk ñawpa llaqtam, Piruwpi, Hunin suyupi, Wankayu pruwinsyapi, Wankan distritupi. Wankayu llaqtamantaqa 5 km karum. + +Kunan Tantasqa Republika Alimanya nisqamanta ñawirinaykipaq qhaway Alimanya. +Tantasqa Republika Alimanya +Uma llaqta Bonn +Tantasqa Republika Alimanya nisqaqa kunan pacha kachkaq Alimanya mama llaqtap tukri sutinmi. +Tantasqa Republika Alimanyaqa iskay ñiqin pachantin maqanakuypa qhipanpi, 1949 watapi Alimanyap kuntinpi kamasqa karqan. 1990 watakama Alimanyap antinpi Aliman Dimukratiku Republika kachkarqaptinmi, chay Tantasqa Republika Alimanyaqa Kunti Alimanya nisqapas sutichasqa karqan. 1990 watapi Alimanyap hukllachakuymanta pachataq tukuy Alimanyap sutinmi. + +Elbląg nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Elbląg llaqtapiqa 122.568 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Elbląg. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atam uywa. +"Atam uywa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Bot: Aggiungo: qu:Katiguriya:Kusituy (Mama llaqta) + +—¿Imataq chay chiqap kaqqa? nir. +—Nuqapaqqami kay runaqa mana ima uchayjunlamapischu. + +8-9Chaqa qamkunaqam payta mana rikashpapis, ancha kuyangillapa. Ancham yuyakungillapa paypiqa, washadu kanaykillapa. Chaymi kananqa ancha kushikushpa, mana ni atingillapachu niyta yumbay chay ancha shumitaq kaqpaq, ancha shumaq kashqanrayku. + +Runa Simi: Ocotepeque suyu + +"Añaskitu N° 91" may chhika ruwaykunata wawakunamanta, wawakunapaq apamun, Pampa qhurakunawan jampikuna, Yuthu, chuyuchi tiempo imayna kanqa chayta willanku, wata tarpuy killa chayamullanñataq, mast'akusmanta, Todos Santos, alabados, takiykuna, Monitoreo Comunitario del Agua, pukllarikuna, imasmarikuna, chay tukuy karichkan "Añaskitu Nº 91". + +Takichaq (kastilla simipi: compositor) nisqaqa takikunata icha huk takichaykunata ruraq runam. + +Punku p'anqa: Kawsay yachay - Wikipidiya +Punku p'anqa: Kawsay yachay +Kawsay yachay nisqaqa (latin simipi: Biologia; kastilla simipi: Biología) istudyah yachaymi tukuy kawsaqkunata. Kawsay yachaymi ñawpa musuqpas. Ñawpa yachay hina, Aristotelis (384 watamanta 322 watakama K.ñ.) Kawsay yachaypa taytansi. Paymi tiksikuh huk jatun qillqasqap paqarichoqnin watiqaypi. +Katiguriya:Kawsay yachay +Ñuñuqkuna: Ñuñuq - Paqucha - Puma - Ukumari - Usqullu - Uturunku - Asnu - Kawallu - Waka - Taruka - Iskay ruk'anayuq - K'usillu - Khankiq +Pisqukuna: Pisqu - Kuntur - Wachwa - Chhukruna - Ch'usiqa - Wallpa - Waqar - Hatun Waqar - Mayu sunsu - Tunki +Llamp'u uywakuna: Ch'uru - Wiksachaki +Aycha uquq ñuñuq - Ch'ulla ruk'anayuq - Iskay ruk'anayuq - Sillwichaki - Pakcha: Apasanka - Kusi-kusi - Sira-sira +Kawsay yachaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kawsaqkunap rikch'aqyaynin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kurku yachay - Wanuchana - Ch'ullayuq +Kawsaqkunap tawqa imaymanankukuna kan: uywakuna, yurakunapas, kallampakunapas ancha taksa kawsaqkunapas. +Huk punku p'anqakuna +Katiguriyakuna: +Punku p'anqa (Yachay) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:07, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Wayaqacha k'allampa + +13 KAQ YACHATSIKÏ Brujeriakunaqa manam allitsu + +tukuy llaqtapi runakuna ñakasqanta, + +Runa Simi: Rakha + +T'iraqi pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya T'iraqi pruwinsya +Uma llaqta Shinahuta +Kamasqa wata 4 ñiqin anta situwa killapi 2009 watapi [1] +Shinahuta (Shinahota / Sinahota: yurakari simi; kastilla simipi: Shinahota / Sinahota) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu T'iraqi pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Shinahuta llaqtam. +Pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. [2] + +(Muntiru munisipyu-manta pusampusqa) +Pruwinsya Obispo Santiestevan pruwinsya +Montero munisipyu (kastilla simipi: Municipio Montero) nisqaqa huk munisipyu Obispo Santiestevan pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Montero llaqtam. +Munisipyupiqa astawan mana indihina runakunam Qhichwa runakunapas tiyanku. +Montero munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Montero munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Sári Gábor sutiyuq warmiqa icha Zsa Zsa Gabor (* 6 ñiqin hatun puquy killapi 1917 watapi paqarisqa Budapest llaqtapi - 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 2016 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi), huk aranwaypi, kuyu walltaypi, ñawikaruypipas pukllaqmi karqan, Unriya-Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Zsa Zsa Gabor. + +William Ramsay (* 2 ñiqin kantaray killapi 1852 watapi paqarisqa Glasgow (Iskusyapi) llaqtapi - † 23 ñiqin anta situwa killapi 1916 watapi wañusqa High Wycombe (Inlatirra) llaqtapi); Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. +1904 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). +Hamut'aq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Tiyay Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Lluta distritu, Maqa distritu +Sawanqaya (kastilla qillqaypi: Sabancaya) nisqaqa urin Piruwpi, Kunti Wallapi, Hamp'atu wallapi, huk nina urqum Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Lluta distritupi, Maqa distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.967 mitrum aswan hanaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Ikwadur). +"Wiñay kawsay (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chullpaqa wasikunamanta aswan hatun ( 12 m) sayayniyuq rumimanta pirqasqa ñawpa runakunapa aya wasin. Sillustanipi, Punu suyupi, Piruwpi, ñawpa chullpakuna kachkanraq, chaypis ayataqa pakapuqku. + +Katiguriya:Llaqta (Yawyu pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Yawyu pruwinsya) +"Llaqta (Yawyu pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin Sikritaryu +César Augusto Gaviria Trujillo sutiyuq runaqa (31 ñiqin pawqar waray killapi 1947 watapi paqarisqa Pereira llaqtapi - ), Kulumbya mama llaqtayuq musikuqmi wan pulitikum kachkan. +Kulumbyap Musiku ministruninmi karqa 1986 watamanta 1987 watakama. 1990 watamanta 1994 watakama Kulumbyap umalliqninmi karqan. +1994 watamanta 1998 watakam Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuyninpa sikritaryunmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: César Gaviria. +João Clemente Baena Soares Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin Sikritaryu + +2 chaniyuq tikraykuna iñiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Llamp'u kaq + +Allinta takyapakuspa wiñayqa allinmi, chaymi peru suyunchikpa munayniy. Chay aypanapaqmi kay chunka qanchisniyuq, abril killapi, iskaychunka waranqa chunkapusaqniyuq watapi, kamachi ruwaqkuna, qurqumura chay Ley marco sobre Cambio Climático sutinchasqata. + +Harriet Tubman Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku + +Quechua: mana kamachiy tantanakuy qu(qu) + +Kay ruraqqa Runa Simita ñawparikusqa yachaywanmi riman. +Kay ruraqqa Runa shimita aslla yachaywanmi riman. +Ñuqaqa Alimanya mama llaqtamantam kani. Berlin llaqtapim paqarirqani. + +mana rimaq, mana qayakusqa runakuna, aswantaq wak runakuna, wak kikinkuna + +(Quechua) "Ujllatamin wañunchij kay kawsaypiqa + +Runa Simi: Amospa qillqasqan + +400 0 _ ‎‡a Victoria Ocampo‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Petén suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Petén suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Petén suyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Watimala suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hanan Verapaz suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Urin Verapaz suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chimaltenango suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Escuintla suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quetzaltenango suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quiché suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Retalhuleu suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sacatepequez suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Marcos suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Santa Rosa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sololá suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Zacapa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Palmar kawsay suyu + +Ajka nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Ajka llaqtapiqa 35.000 runakunam kawsachkanku (2001). + +(Piluta hayt'ay-manta pusampusqa) +Piluta hayt'achkaq pukllaqkuna +Sinku hayt'ay icha hutpul (inlish simipi: Football), ankash qallupi, pukasha haytay; Kichwapi Chakiyasiy icha Chakirumpay nisqaqa huk sinkuwan chunkaymi, Tiksi muyuntinpi lliw pukllaykunamantaqa aswan chaninchasqam. +Iskay quchum, llapanqa chunka hukniyuq runayuq (huk punku amachaqniyuq), pukllana pampapi pukllanakunku. Llapa quchup huk punkunmi kan. Pilutataqa chakinwanmi hayt'aspa tinkuq masikunap punkunman chamqaspa taripayta munanku. Manapunim makiwanchu pukllananku. Isqun chunka minutumanta aswan taripaq quchuqa atipaqmi. + +22 ñiqin chakra yapuy killapi 1978 watapi – 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 2002 watapi +Daniel Toroitich arap Moi sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin tarpuy killapi 1924 watapi paqarisqa Sacho (Kinya) llaqtapi - ), huk Kinya mama llaqtayuq yachachiqmi wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Daniel arap Moi. +Ñawpaqnin kaq: por: + +Tiyakuynin Ariqipa suyu, Aplaw pruwinsya, Urqupampa distritu +Waqrawiri (kastilla simipi: Nevado Huajrahuire) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum Wansu wallapi, Ariqipa suyupi, Aplaw pruwinsyapi, Urqupampa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.425 mitrum aswan hanaq. + +Runtu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Runtu (sut'ichana) rikuy. +Runtu nisqataqa pisqukunam huk uywakunapas miranapaq wachanku. Pisqukunaqa runtunkunata uqllanku. Mana hinallapas, huktaq uywakuna runtunkunata intip q'uñiyninpim saqinku malquchap puqunanpaq. Uñachakunaqa, malqukuna nisqa, chaymanta, uqllay pacha nisqamanta runtuta t'uqyachispa paqarinku. +Pisqup runtunkunaqa isku rumi qarayuqmi. +Ñuñuq uywakunataq manam runtutachu wachanku, runa hinam uñachankunata wachaspa. + +Chanka nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Chanka (sut'ichana) rikuy. +Chanka, Chaka icha Chaki t'usu nisqaqa runap sikinpi, tiqninpi pata tullunwan t'inkisqa iskaynintin kurku kuyuchiqmi, kurkuta kuyuchinapaq, ñawch'inpi chakiyuq. Chankap hanaq rakinqa mama chanka nisqam. + +Wakan qucha nisqaqa Piruwpi, Wankawillka suyupi huk qucham. + +Killaqa qaqa siq'ikuna - Wikipidiya +(Kiyaqa qaqa siq'ikuna-manta pusampusqa) +Killaqa qaqa siq'ikuna (kastilla simipi: Petroglifos de Quiaca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, Killaqa distritupi, Killaqa mayuñiq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Punu suyup mawk'a llaqtankuna. + +Luma puka t'ika kisa[2] (Caiophora horrida Urban & Gilg) nisqaqa Piruwpi wiñaq hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Caiophora. + +Wolfgang Overath (* 29 ñiqin tarpuy killapi 1943 watapi paqarisqa Siegburg llaqtapi - ), huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aq'mi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wolfgang Overath. + +Uma llaqta Ripan +Ripan distritu (kastilla simipi: Distrito de Ripán) nisqaqa Piruw suyupi, huk distritum Wanuku suyupi, Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Ripan llaqtam. +Ripan llaqta (lluq'i), Tantasqa llaqta (La Unión) (paña), Urqumayu chawpipi + +Gustav Mahler sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin anta situwa killapi 1860 watapi paqarisqa Kaliště llaqtapi - † 18 ñiqin aymuray killapi 1911 watapi wañusqa Wien llaqtapi) Awstiriya mama llaqtayuq rumantiku musika takichaqmi karqan. + +Albert Camus Ransiya mama llaqtayuq Yachay wayllukuq wan qillqaq + +Willka Yachay + +Runa Simi: Fujian pruwinsya + +Estado plurinacional de Bolivia, Wulivya Suyu, Bulivya Mamallaqta, dal 2009 + +Runa Simi: Palanta llaqta + +Runa Simi: Mato Grosso suyu + +Runa Simi: Killachawwan qallarisqa wakllanwata + +1913 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +1913 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +1913 sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Aphrika) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Ancha riqsisqa yatana qallwa waqachiq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Ancha riqsisqa chilu waqachiq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Nobel Suñay Pachaykamaypi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Nobel Suñay Qasikaypi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Nobel Suñay Hampi Yachaypi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Paqarisqa 1913 ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Buliwyap umalliqnin ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uriondo munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +20 ñiqin aymuray killapi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quyllurchawwan qallarisqa chhasku wata ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:1913 ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Wañusqa 1913 ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Chayka: agrobiodiversidad y semillas; runakuna chaypi kana hawa rimarka, sapsi hayñimanta, rimarka. Kaypi kankapa 449 aylllullaktakuna, 43 marka tantarikuna, 11 Mamallakta tantari tiyarka, nishpa riksichirka. + +Runa Simi: Piluta hayt'ay + +Tampupata mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Mayutata suyu, Tampupata pruwinsya, Inampari distritu, Tampupata distritu +Tampupata mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional Tambopata) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Mayutata suyupi, Tampupata pruwinsyapi, Inampari distritupi, Tampupata distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tampupata mama llaqta risirwa. +www.inkanatura.info / Saywitu: Tampupata mama llaqta risirwa wan Bahuaja Sonene mama llaqta parki wan +peru.gotolatin.com / Tampupata mama llaqta risirwa + +"Qucha (Wankawillka suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kamarisqa 7 ñiqin inti raymi killapi 1927 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: AS Roma. + +Yatana takiy phukulli icha Akurdiyun nisqaqa (kastilla simimanta: acordeón, italya simipi: fisarmonica) huk yatana llumpayuq phukuna waqachinam (yatana phukuna waqachina nisqa). Wayra q'illay raphichakunanta phukuptinmi, raphicha waqachina ninchik. Yatana takiy phukullitaqa yatana llumpapi ñit'inakunata (yatanakunata) ñit'ispa, waqachinap phukuna wayaqanta ñit'istin waqachinchik. + +Anduwa (Andua, Andwa, Andoa) nisqakunaqa huk runa llaqtam, Pastasa markapi, Ikwadurpi, hinallataq Anduwa distritupi, Luritu suyupi, Piruwpi kawsaq. +Anduwa runakunaqa ñawpa pacha kikinpa rimaynintam rimarqan, anduwa simi nisqa. Kunantaq kichwa simitam riman. + +Simikuna kastilla simi, aymara simi, qhichwa simi, waraniyi simi, hukkuna +Chuqiyapu munisipyu (kastilla simipi: Municipio La Paz) nisqaqa uma llaqta munisipyu Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Chuqiyapu llaqtam. +Urqukuna: Wayna P'utuqsi +Quchakuna: Inkachaka qucha +Mayukuna: Chuqiyapu mayu - Unduavi mayu - Sunqu mayu (Río Zongo) +Munisipyupiqa aswanta Aymara runakunam, mana indihina, Qhichwa runakunapas tiyanku. +Chuqiyapu munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Katiguriya:Mayu (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Mama llaqta). + +Jefferson City nisqa llaqtaqa, Missouri suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Jefferson City llaqtapiqa 43.079 runakuna (2010) tiyachkan. + +Katiguriya:Kultura (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Kultura (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +► Musika (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (3 K, 7 P) +► Qillqaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (2 K, 16 P) +► Simi kapchiy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (1 K) + +Katiguriya:Urqu (Hunin suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Hunin suyu) +"Urqu (Hunin suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Wayt'ay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Wayt'ay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayt'ay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Wayt'ay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Wayt'ay (Mama llaqta) + +Uma llaqta Monsefú +Monsefú distritu (kastilla simipi: Distrito de Monsefú) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chiklayu pruwinsyapi, Lampalliqi suyupi. Uma llaqtanqa Monsefú llaqtam. +Distritu (Chiklayu pruwinsya) + +Raúl Ricardo Alfonsín sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin pawqar waray killapi 1927 watapi paqarisqa Chascomús,Buenos Aires llaqtapi - † 31 ñiqin pawqar waray killapi 2009 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi, Arhintinapi) huk arhintinu taripay amachaq, pulitikupas runam karqan. + +Iñuku huwa nisqaqa iñukup hawanmi, iliktrunniyuq. Niyatiwu chaqnasqam. Iñuku hawapiqa pisi-pisillalla wisnum. + +Kumar, Apichu icha Kamuti (Ipomoea batatas) nisqaqa huk allpapi puquq chakra yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kumar. + +Akllanakuy icha Akllay nisqaqa akllanakuspa kamachinakuypi kaq mama llaqtapi mama llaqtayuq runakunap pusaq runakunata, umalliq nisqa runatapas akllaynin. + +Runa Simi: Colón pruwinsya + +quwiki La Rioja llaqta + +Mama llaqta - Wikipidiya +Mama llaqta (kastilla simipi: estado) nisqaqa huk runa llaqtap icha aswan runa llaqtakunap suyunmi. Mama llaqtaqa republika nisqa icha qhapaq suyum. +Ikwadurpi suyu chikakuna: mama llakta - marka - kiti - kitilli + +12 ñiqin kantaray killapi + +KAWSAYNINCHIKMANTA YUYAYCHAKUY IMARAYKU IMAPAQ -Ñawpaq allin yachayninchikkuna qunqasqa kaptin. -Uku pacha, kay pacha, hanaq pacha, hawa pacha pachamamanchispa kaqninkuna chinkasqa kaptin. - Ñawpaq yachayninchiskuna, kaqninchiskuna sapinchsqa kananpaq. - Wawanchiskuna, yachaq warmakuna ama qunqananpaq. +4.- MISKI RIMAY: Pachamamanchispa ñawpaq willakuykunata sumaqta willarisunchis. +5.- UYARINAKUY: Llaqtanchispi Yachaqkunata (sabios) uyarisun. + +Ñaupa tatanchej Adanqa wiñaypaj kausakuyta aterqa. Jinapis Diosta mana kasukusqanrayku wañorqa (Génesis 2:16, 17; 5:5). Ajinamanta payqa juchaman wañuymanwan entregaykuwarqanchej. Chaymanta kacharichikunapajtaj uj precio pagakunan karqa, imaynatachus wisqʼasqa runata kacharichinapaj pagakun, ajinata (Éxodo 21:29, 30). Diosqa mana jaykʼajpis munarqachu viejoyananchejta, wañunanchejta ima. Jinapis tukuy juchasapa runas kanchej Adannejta ‘jucha kay mundoman yaykumusqanrayku'. Chayrayku tukuy, kacharichisqa kayta necesitanchej. Romanos 5:12; 6:23 leey. + +Runa Simi: Bagua pruwinsya + +Layqa nisqaqa (aymara simimanta rima) mana rikunalla atiykunawan imakunatapas ruraq runam, warmipas qharipas. +Ñawpa pacha, Tawantinsuyu pachapiqa chay layqakunaqa Tawantinsuyu iñiymanta yachaqkunas, umukunas karqan, dyus kaykunawan - Pachamamawan, wak'akunawan, urqup apunkunawan rimanakuspa. Kunankamapas Antikunapi huk ayllu llaqtakunapi hampiq nisqa paqu yachaqkunam, watuqkunapas chay hinatam apukunawan rimanakuspa ruraykunku. +Kastilla Kamachiy pachapi kathuliku misyunaryukuna Awya Yala runakunata kristiyanuchaspa chay umukunata, paqu yachaqkunata mana allin ruraqkuna, dañuq, bruja (layqa warmi), brujo (layqa qhari) nispa suticharqan. Aswan ñawpa pacha Iwrupapipas hinallataqsi karqan, ñawpa kilta, germanu, islaw umukunawan. Chaywantaq ñawpa pacha kasqa allin yachaq nisqa runakuna manañas allinchu, ichataq saqra runakuna nisqas karqan. Layqa qulluy nisqapi achka bruja, brujo nisqa runakunatas - aswantaq warmikunatas - yamt'a tawqapi kañaspa wañuchirqan. +Kunan pacha Iwrupapi achka willakuykunapi chay bruja, brujo nisqa runa kaqkuna manañam millaychu, aswantaq allinmi. Ahinataq inlis Joanne K. Rowlingpa qillqasqan kawsay rikch'api Harry Potter sutiyuq allin layqa saqra kaq Voldemort sutiyuq layqawanmi maqanakun. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Layqa. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:05, 6 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quechua: tawa chunka suqtayuq + +—Taytituy, qam kaypi kasha katkiqa, ukniyqa mana wanunantachu nir. + +1778 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 1778. + +Qhapaq-nan.org + +Runa Simi: Eusébio + +Wirp'a nisqaqa simip puka kinrayninmi, simi qara nisqapas. + +Katiguriya:Mayu (Chuqiyapu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Chuqiyapu suyu) +"Mayu (Chuqiyapu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Joseph Philippe Pierre Yves Elliott Trudeau, Pierre Trudeau sutiyuq runaqa (*18 ñiqin kantaray killapi - 1919 paqarisqa Montreal, (Quebec) llaqtapi - †28 ñiqin tarpuy killapi 2000 wañusqa Montreal (Quebec) llaqtapi). +1968 watamanta 1979 wan 1980 watamanta 1984 ñawpaq kuti Kanadapa Uma kamayuqnin karqan. + +• Tinkurachina siwikuna Qahira +Aswan hatun llaqta Qahira +• Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta +Runa llaqtap sutin Ihipsyu, -a +Ihiptu icha Misir (arabya simipi: مصر) llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Ihiptupiqa 7 498 000 runakunam kawsachkanku. +Ihiptup uma llaqtanqa Qahira llaqtam, 2006 watapi 7 734 344 runayuq. +27 suyukuna (Ihiptu). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ihiptu. + +Chinchay Atlantiku Awtunumu suyu (kastilla simipi: Región Autónoma del Atlántico Norte) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Puerto Cabezas llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chinchay Atlantiku Awtunumu suyu. + +Tikraynin qaqa-qaqa Kastillanu simipi: + +Z, z nisqaqa latin siq'i llumpapi iskay chunka suqtayuq kaq sanampam. Qhichwa simipiqa huk rimaykunamanta simikunallapim. + +Rimaykunap ayllun: Urin anti asya rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Witnam + +Yurimawas distritu (kastilla simipi: Distrito de Yurimaguas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Hanaq Amarumayu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Yurimawas llaqtam. + +Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna +Kayampi Kuka kawsaykuska amachasqa allpa + +▪ Runa Simi: 4 ñiqin ayamarq'a killapi + +Mana allin ruwayta chhiqanchana kashan chayqa, chhiqanchaykuriy, +Ch'ampaykunata ch'uwanchaq imaqa. +Kay jallp'aqa phutiy kanman tukuy imaña ruwasqa kaqtinqa, +Ama juch'uy llank'aykunallaqa wakyasuchunkuchu. +Mana jatuchaq llank'aykunallawanchu sunquqa junt'asqa, +Juch'uy ruwaykunapis kallantaq: +Wasita pichay, imakunata k'uchunchay… +Yanapay chayri pipaq llank'ay imaqa mana juch'uy sunquyuq runakunallapaqchu. +Tata Apu, puquchiq chanta k'anchachiq, yanapakun chanta llank'an imallataq. +Kunan p'unchay yanaparqankichu chayri llank'arqankichu? +ichaqa manam quykunapaqchu. +kawsayninchikunamanta, tukuy ima kasqanchikmanta, + +Runa Simi: Nova Scotia pruwinsya + +Runa Simi: Valle del Cauca suyu + +Runa Simi: Chunkara qucha + +quwiki Ch'allapata pruwinsya + +Runa Simi: Berber rimaykuna + +ABFbotpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/ABFbot" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Kay Pacha Pukllaq + +Marcus Tullius Cicero sutiyuq runaqa (3 ñiqin qhulla puquy killapi 106 kñ watapi paqarisqa Arpinum llaqtapi; 7 ñiqin qhapaq raymi killapi 43 kñ watapi wañusqa Formiae ñiqpi) huk romanu pulitikus qillqaqsi, taripay amachaqpas karqan. + +Durán icha Eloy Alfaro nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Wayas markap uma llaqtanmi. Durán llaqtapiqa 174.531 runakunam kawsachkanku (2001). +Llaqta (Durán kiti) + +San José pruwinsya - Wikipidiya +San José pruwinsya +San José Wallqanqa +Uma llaqta San José +Kantunkuna (San José pruwinsya) +San José, Kustarika mama llaqtap pruwinsya #1. San José pruwinsya 1 633 282 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: San José. +San José phutukuna + +Paqarisqap/Wañusqap p'unchawnin 10 ñiqin hunyupi 1819 watapi 31 ñiqin disimripi 1877 watapi +(Kay willañiqita musuqmanta llamk'achiy) [1] +pt.wikiquote.org-pi kaykunapi llamk'achinku +Rikch'a hap'inap sinri huchhan + +lluq'i: Chawpi Urus, Waskaran (karupi), Anti Urus, Pamparahu (Qupa); chawpi-lluq'i: Rayuqucha, Paqtsarahu; chawpi: Akillpu (iskay pikchu); paña: Tuqllarahu, Ishinka +Paqtsarahu, Paqtsa Rahu (anqash rimay, phaqcha rit'i; kastilla qillqaypi Paccharaju), Rukutuyuq icha Ruqutuyuq (qhawana hina (Rocotuyoc),[2] kastilla qillqaypi Rocotuyo) nisqaqa Piruw suyupi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Asunsyun pruwinsyapi, Chakas distritupi, Qarwa pruwinsyapipas, Markara distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.749 mitrum aswan hanaq. + +Torre del Greco llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Torre del Greco. + +Yuksa, Llaksa icha Puna pili[2] (Anas puna) nisqaqa Antikunapi, Punapi kawsaq pilim. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuksa + +Miqu k'atakuna, 800 kuti hatunchasqa, pularisasyun ch'illchiwan hap'isqa rikch'a. Miyuqa achkiy rurapuqmi. +Papa kawsaykuqkunapi miqu k'atakuna. +Miqu nisqaqa achka uwas misk'i patmakunamanta ch'antasqa tawqa iñuwayuq t'inkisqam, achka k'illimsayakum - amilusapas amilupiktinapas -, mikhuna imayaymi, yurakunap micha waqaychana imayaymi. +Kaymi huk miqusapa mikhuykunam: riwi murukuna, papa, kumar, rumu. Chaymanta hak'utam, sankhutam, t'antatam ruranchik. + +Nagasaki (nihun simipi: 長崎市, Hepburn: Nagasaki-shi?), Nihun hatun llaqta, Uma llaqtam Nagasaki llaqta kamachiy llaqtam, Kyūshū suyu hatun llaqta. 406,35 km2 +Nagasaki llaqta kamachiy + +Illapachawwan qallarisqa chhasku wata - Wikipidiya +Illapachawwan qallarisqa chhasku wata +Kayqa illapachawwan qallarisqa chhasku watapaq kalindaryum, ahinataq 2009 icha 2015. +Huk illapachawwan qallarisqa chhasku watakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Sierra nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Formosa nisqaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Formosa llaqtapiqa 198.074 runakunam kawsachkanku (2001). + +"Kantun (Tutura pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +llaqtan llaqtan José Maria Arguedas liyiyqasmanta[1] + +18Orqokunapas pisi-pisimanta urmaspan thunikun, qaqakunapas chinkapunmi wak ladoman sinkukuspa. + +Runa Simi: Griguryu II + +Runa Simi: Urin Kharthli suyu + +Ñ uqallam doctor, mana ni pipas kanchu. Sapay kaniriki, madre viuda, hinaspay doctor. Hinaspam ñuqa chay wawachaykunata apuyani, istudiyanampaq doctor". + +410 2 _ ‎‡a Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin‏ + +Mana chaninchasqa plantilla niyniyuq p'anqakuna + +ripukusaqku, manaña kutinaykupaq, +chay musuq markakunapi. +tayta mamankunata qayaspa. +icha mana yachaq panichaykunapas kakunman. + +Piwra sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Piwra sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Piwra sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piura (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Llaqtakuna (Piruw) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ayawaka pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Murrupun pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Payta pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sichura pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Talara pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sullana pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Piwra ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Suyu distritu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +2 CRÓNICAS 30:21 _ Ajinata qanchis p'unchaykunata Jerusalenpi kajkuna israelitas sinch'i kusiywan ruwarqanku mana levadurayoj t'anta jatun fiestata. Sacerdoteswan, levitaswan sapa p'unchay Tata Diosta yupaychasharqanku, sinch'ita sonaj tocanaswan takispa. + +Runa Simi: Akwayuq + +Paqarisqa Mishiku, Mishiku llaqta +19 ñiqin kantaray killapi 1952 watapi +Verónica Judith Sáenz Castro sutiyuq warmiqa icha Verónica Castro (* 19 ñiqin kantaray killapi 1952 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi - ) huk Mishiku Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi wan takiq karqan. +2.2.1 Mishiku mamallaqta + +Cláudio André Mergen Taffarel (* 8 ñiqin aymuray killapi - 1966 paqarisqa Santa Rosa llaqtapi - ) Taffarel sutiyuq runaqa huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cláudio Taffarel. +Piluta hayt'aq (Galatasaray) + +Uma llaqta Hatun Wayllay +Hatun Wayllay distritu (kastilla simipi: Distrito de Huayllay Grande) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqara pruwinsya pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Hatun Wayllay llaqtam. + +Evaristo Nugkuag Ikanan sutiyuq runaqa (1950 watapi paqarisqa Amarumayu suyupi, Piruwpi) huk piruwyanu, Awahun runallaqtayuq hampikamayuqmi, sallqa amachaqmi, pulitikupas. +Evaristoqa 1980 watapi Piruwanu Sach'a-sach'a Kururanapaq Runallaqtapura Tantanakuy (AIDESEP) sutiyuq aylluruna tantanakuyta, Amarumayu Pampa Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuynin (COICA) sutiyuq mamallaqtapura aylluruna tantanakuytapas kamarirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Evaristo Nugkuag Ikanan. + +Uma llaqta Julio E. Moreno +Hatun Katawan kitilli icha Julio E. Moreno kitilli (kastilla simipi: Parroquia Julio E. Moreno / Catahuan Grande) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, huk kitillim Bolívar markapi, Waranta kitipi. Uma llaqtanqa Julio E. Moreno llaqtam. + +Limburg (Urasuyu) pruwinsya - Wikipidiya +Limburg nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Limburg (Limburgs: Limbörg / Lèmburg), kastilla simipi: Limburgo. +Uma llaqtanqa Maastricht llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Limburg (Urasuyu) pruwinsya. + +(inlish simipi: Huk kay – Qispi kay - Chiqan kay) +Aswan hatun llaqta Windhoek +Namiwya llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Namiwyapiqa 18.606.000 llaqtayuq kawsachkanku. + +Paqarisqa Watimala, 19 ñiqin kantaray killapi 1899 watapi, +Wañusqa Ispaña, 9 ñiqin inti raymi killapi 1974 watapi, +Rurasqankuna Qillqaq, diplumatiku, amawta. +Miguel Ángel Asturias Rosales (*19 ñiqin kantaray killapi 1899 Watimala paqarisqa llaqtapi - 9 ñiqin tarpuy killapi 1974 Madrid llaqtapi Ispañapi), huk Watimala mama llaqtayuq qillqaq runam karqan, kastilla simipi qillqaqsi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Miguel Ángel Asturias. + +Ama Qusqu suyupi Antawayllacha nisqa uchuy llaqtawan pantaychu! +Antawaylla (Kastilla simipi: Andahuaylas) nisqaqa huk piruwki llaqtam, Apurimaq suyupi, Antawayllawamanip uma llaqtanmi. Chanka runakunap huk hatun llaqtansi karqan. +Antawaylla llaqtapiqa 23.275 runam kawsachkanku (2005). +Kampanayuq 5 km (qhawana) +Llaqta (Apurimaq suyu) +Llaqta (Antawaylla pruwinsya) + +Mamuriy pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta San Joaquín +Mamuriy pruwinsya (kastilla simi: Provincia de Mamoré ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa San Joaquín llaqtam. +Mayukuna: Iténez mayu - Mamuriy mayu +Quchakuna: La Sarca qucha + +Louis Riel, sutiyuq runaqa (22 ñiqin kantaray killapi 1844 watapi paqarisqa Manitoba llaqtapi - 15 ñiqin ayamarq'a killapi 1885 watapi wañusqa Regina llaqtapi), huk Kanada mamallaqta ankallis karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Louis Riel. + +Llipipipiq q'aytu icha Uyu q'aytu (seda) nisqaqa yuraq murirap raphinkunapi kawsaq, murira pillpintup qirisan kaq murira kurup q'aytunmi, siminmanta hamuq. + +Friedrich Wilhelm Christian Carl Ferdinand von Humboldt sutiyuq runaqa (22 ñiqin inti raymi killapi 1767 watapi paqarisqa Potsdam llaqtapi; 8 ñiqin ayriway killapi 1835 watapi wañusqa Tegel llaqtapi, Berlin ñiqpi) huk aliman simi yachaq runam karqan, Berlin Yachay Sunturpa (Universität Berlin, kunan Humboldt-Universität zu Berlin) kamariqninmi. + +Denis Diderot sutiyuq runaqa ( 5 ñiqin kantaray killapi 1713 watapi paqarisqa Langres llaqtapi - 31 ñiqin kantaray killapi 1784 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq yachay wayllukuq wan qillqaq runam karqan. +Tayta: Didier Diderot (14 ñiqin tarpuy killapi 1685 watapi-3 ñiqin inti raymi killapi 1759 watapi); Mamanː Angélica Vigneron 12 ñiqin kantaray killapi 1677 watapi-1 ñiqin kantaray killapi 1748 watapi), . +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Denis Diderot. + +sw.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +6—Nuqaqami qushayki tukuy kay imakuna kay pachapi kaqtaqa, qamna mantakunaykipaq. Chaqa, nuqapami tukuy kaykunaqa. Chay-ari mayqantapis qushaq qunashaytaqa. 7Chayrayku, qunqurir nuqata aduramatkiqami tukuy chay rikayashaykikunaqa qampaq kanqa nir. + +Kamasqa Chichu qallta phaxsi 2 1857 mara, Ramón Castilla Umalliq. + +QUCHA / QOCHA. Mar, laguna + +aywiki Pampa Hermosa (Ukayali) jisk'a t'aqa suyu + +Runa Simi: Yunkuyu pruwinsya + +Pragamanta, República Checa suyumanta (ñawpaq Checoslovaquia sutin karan) napaykunata apachimuykiku. Willaykamusaykikun kanpis, kay, Tawantinsuyumanta karu Europa llaqtankunapi, askha runa kasqaykuta, runasimi rimay yachayta munasqaykuta. Askhan yachayta munaqkuna kayku, pisillataq yachachiqkuna kanku. Chaymi, sinchi karupi tiyaqtiyku, sinchi sasa kay yachayniyku. Ichaqa, "munaspaqa atillasunchismanmi !" nispan niyku. +Ama hayk'aqpis runasimi rimay tukukuchunchu llaqtaykichispi, chaytan mañakamuykiku tukuy kallpaykuwan sunquyku ukhumanta. Wawaykikunaman yachachimuychis, runasimita sapa p'unchay rimanankupaq. Ama hayk'aqpis qunqachunkuchu. Tayta-mamankuq siminqa, tayta-mamankuq rimayninqa, qurimantapis qulqimantapis aswan allinmi. Runasimi rimayqa manan p'inqakunapaqchu. Rimayniykichisqa qhapaq kayniykichismi, wiñaymanta wiñay kama, ñawpa qhari-warmimanta pacha, Manku Qhapaqmanta, Mama Uqllumanta pacha. +Kay Europa llaqtakunapin, askha llaqtamasiykichis tiyanku. Chaymi huñunakusqaku CAMBIA PERÚ sutichasqa wasipi. Paykuna raykun napaykamushaykikupas kunan. Ichachus Perú llaqtaykichis usqhayllata allinman t'ikrarimunman, allin kawsanaykichispaq, ñawpa kawsayniykichis ama chinkananpaq, runasimita ama qunqanaykichispaq. + +Runa Simi: Llasaturaku + +g. Ama waytakunata qowaychu. +Ama aychata qowaychu, ñañay. + +Inka runakuna manarak kunan Ecuador mamallaktaman chayamukpirakmi Kuntisuyu, Antisuyu llaktakunapi kawsak runakunaka, kichwa shimita rimak karka; kutin, Kullasuyupika inkakunami rimak karkakuna, ninmi. (Lucie de Vries, 1988). +Yupaykamay, wiñaykawsay, allpamamakamay, pachamamakamay, ukkukuyuykamay yachaykanchakunapami tawka mushuk shimikunata alliyachishkanchik; kaykunaka, hatun yachaykunapi, ankamukunapi, rikuchikkunapipashmi killkashka kan. Kay shimikunataka markakunapi, ayllullaktakunapi, yachanawasikunapipash alli + +P'anqa, kichwapi Panka nisqaqa kaykunatam niyta munanmi: +Uralan runasimipi: Chuqllup hatun raphin (sara yurapi). +Tukuy qhichwa rimay suyupi (musuq simi): +Qillqana p'anqa (papil nisqapas) +Ima qillqasqa p'alltapas (raphi icha rapra nisqapas) +Liwru p'anqa (liwrupi huk p'anqa, pahina nisqapas) +Willay p'anqa (piryudiku nisqapas) +Llika p'anqa (website nisqa, internet nisqapi p'anqa) +Hunt'a liwru (kamu, qillqa mayt'u) + +Jach'a Phasa mawk'a llaqta chullpakunawan +Tiyay Chuqiyapu suyu, Pakaqi pruwinsya, Qalaqutu munisipyu +Hallka k'iti kanchar yaqa 4 ha +Jach'a Phasa (aymara simim,[1] jach'a hatun, phasa phasa, "Hatun phasa", kastilla qillqaypi Jachaphasa, Jachapasa, Jachapaza) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk ñawpa llaqtam, achkha chullpakunayuq, Chuqiyapu suyupi, Pakaqi pruwinsyapi, Qalaqutu munisipyupi, Rusaryu llaqtap chinchay-antinpi (yaqa 2 km). Kay chullpakunaqa Jach'a Phasa urqup pikchunpi tarikun, 4.130 m hanaqmi. +Jach'a Phasa urqu ñiqpi huk mawk'a llaqtakunam tiyanku: Taypi Phasa (pirqakuna), Thiya Phasa (pirqakuna), Ch'iyara Chullpa mawk'a llaqtapas, Rusaryu llaqtap antinpi (3 km), 78 chullpawan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Buliwya suyup mawk'a llaqtankuna. + +Madagaskar (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Madagaskar (inlish simipi: Madagascar, kastilla simipi: Madagascar) nisqaqa 2005 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Eric Darnell, Tom McGrathmi. DreamWorks ruruchinapaqmi rurasqa. Ñiqin piti Madagaskar 2 2008 watapi rurasqa. + +• 92.400 - tukuy Iskusyapi rimaqkuna, yaqa (asllata) rimaqkunawan +Kay mama llaqtakunapi: Iskusya +Iskut kilta simi icha Iskut gaylik simi (Gàidhlig na h-Alba) nisqaqa Iskusya (Alba) mama llaqtapi runakunap rimayninmi, kilta rimaymi. Inlish simip ancha chikichasqanmi rimay. Kunan pachaqa Hebride wat'akunapiraqmi (na h-Eileanan Siar, na h-Eileanan-an-Iar) rimanku. Suqta chunka waranqachá rimaqninmi kachkan. + +Kunti islaw rimayniyuq mama llaqta +Anti islaw rimayniyuq mama llaqta +Uralan islaw rimayniyuq mama llaqta +Islaw rimaykuna nisqaqa indu iwrupiyu rimaykunap huk urin rimaykunap ayllunmi, Anti Iwrupapi rimasqa. + +Uma llaqta Yantzaza +Yantzaza kiti (kastilla simipi: Cantón Yantzaza) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Zamora Chinchipi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Yantzaza llaqtam. +Mayukuna: Chicaña mayu, Yaya mayu (Zamora mayu) +Yantzaza kitipiqa Sarakuru Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa Yantzaza kitillipi kawsanku. [1] +huk llaqta kitilli: Yantzaza +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Yantzaza kiti + +Achim1999 sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, rurasqanta sapsi kamay nisqamanmi kacharin. Kayqa tukuy Tiksimuyuntinpim chanin. +Achim1999 sutiyuqqa pitapas saqillan kay rurasqanta llamk'achiyta imapaqpas, mana phatawanchu, chay hina phatakuna mana kamachiypa kamachiptinkama. +Katiguriya:Pulitiku (Philipinakuna) + +Uma llaqta Waqllan +Waqllan distritu; (kastilla simipi: distrito de Huacllan) nisqaqa huk distritum Ayha pruwinsyapi, Anqash suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Waqllan llaqtam. +Distritu (Ayha pruwinsya) + +Machin[1] (genus Cebus) nisqakunaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillukunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Machin. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Machin + +2 chaniyuq tikraykuna warma kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +quwiki Punku p'anqa: Kapchiy + +Runa Simi: Phukuna + +quwiki Katiguriya:Qucha (Mama llaqta) + +Runa Simi: Tampupata mama llaqta risirwa + +Kaymi Robert Vallejos Valdivia sutiyuq runap pallasqan sutikuna: +Achhira (bot): Juk yaku mallkiqpa sutin, tuquru laqhiyuq, juch'uykunalla chaypa sutin. +Achita, kiwicha (bot): Juk laya kañawaqpa sutin, puqun kinuwa jina, yuraqta, mikhukukun puquynin, puqun pisi chirillaqtaspi. +Achuni, sunchu, kuchuchi (zoo): Juk laya k'ita uywaq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, atuqjina chhuqu uya. +Achupa, kachupa (bot): Juk laya mallkiqpa sutin, laqhisninpi khishkayuq, ñañuslla. +Achupalla, ananas, piña (bot): Juk laya mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, puqun murq'u muq'ullata, chaytaq mikhukun, may misk'i mikhunapaq. +Ahusqiru, ahus k'aspi, ajusqiru.- (bot): Juk laya jaanpi mallkiqpa sutin Chamanikunaq jallch'achikunanku, kallpa jauwachikunanku. +Ajuya (zoo): Juk laya piliq sutin, sayan quchaspi, mayuspi. +Akurma (bot): Juk janpi mallkiqpa sutin, p'isqusimiman rich'akuq, punkisqasta tiyayuchin chay. Kawallu chupa nillankutaq. +Akuwayaqa, jak'uwayaqa. pituwayaqa (bot): Juk laya sach'aqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, puqun muchu q'urutasta jina, chay ukhunpi jak'u tiyan, q'apan pitujin chay mikhukun. +Alamu (bot): (esp) Juk jatun sach'aqpa sutin, jatuchachaq laqhiyuq, wiñan may chhikachaqta, q'illuta tiñinapaq uqharinku, chantá k'ullunmanta ruwakun qhisqara k'aspikuna. +Allqup'anqa (bot): Q'uñi jallp'a janpi mallkiqpa sutin, Ikuatur q'uñi jallp'api tiyan. +Allqupyantan (bot): Juk laya lantaqpa sutin, ñañu yura, chantá juch'iysitusta puqun, yaya puquynin mikhukun. +Amarunuchu (bot): Juk laya yunqa janpi mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Amasisa (bot): Juk jatun sach'aqpa sutin, mana unaypichu wiñan, janpi waqaynin punkisqaspaq, k'irispaq ima, chantaqa ima ch'uwista ruwanapaqpis. +Anapalla (zoo): Juk laya jatun ch'uspiq sutin, wakin yuyanku chay wañusqaq nunan kasqanta, rikhurin ayachukuna killapi. +Añawayu (bot): Juk laya juch'iy sach'aqpa sutin, llant'apaq kusa, q'illu uchutq t'ikan. +Añaypanku, llut'allut'a, muqumuqu (bot): Juk laya khishkarara mallkiqpa sutin, panpapi k'askasqa, t'ikan pukasta. +Añaypankuru (zoo): Juk laya k'ita uywaq sutin, wasanpi khishkasniyuq. +Ankuwanku, llatin (bot): Juk laya janpi mallkiqpa sutin, janpi k'irisqaspaq. +Añuchi, allqamari, qharqaña (zoo): Juk laya p'isquqpa sutin, ima wañusqa aychastapis mikhun. +Apitara, jipijapa (bot): Juk laya mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chuntajina jatuchiq laqhisniyuq, chaymantataq ruwakun chhararas, jipijapa nisqa sutiyuq. +Aqhaqha (bot): Juk laya juch'iy mallkiqpa sutin, panpaman k'askasqallata wiñan. +Araq, atuqpapa, k'ipa, arakacha (bot): Juk laya mallkiqpa sutin, k'ita papa, k'ipa papa. +Araqa, apichu, khumara, (bot): Juk laya mallkiqpa sutin, k'ita apichu, manan allin misk'ichu. +Arikuma, arikuna, llaqhun (bot): Yakun. Juk laya mallkiqpa sutin, papamanta aswan jatuchiqta puqun, chawata mikhukun, may ilita. +Ariraña mikilu, tuquru, tuquli, yaqu (zoo): Juk laya k'ita uywaq sutin, juch'iy jukumari misk'imikhu. +Asnapa (bot): Chay q'apa mallkikunaq sutin, wayk'unman churakun. +Atuq, kakaru (zoo): Juk laya k'ita uywaq sutin, aychamikhu, alquman rich'akun, qhichimchu. +Atuqchupa (bot): Juk laya k'ita mallkiqpa sutin, ch'iki ayllumanta. +Atuqchuqllu (bot): Juk laya mallkiqpa sutin, warmikuna chaywan chuqchankuta mayllakunku. +Awankay, abankay (zoo): Qhapaq anka, aswan jatun tukuy ankakunamanta. +Ayamuña (bot): Juk laya k'ita muñaqpa sutin. +Ayawaskha, qhushqa (bot): Juk laya mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, yakun uma muyuchikun, chanta pawichikun. +Ayranpuqura (bot): Juk laya k'ita mallkiqpa sutin, janpi, ch'upusta puquchin. +Aysuma (bot): Juk laya yanaq'illu saraqpa sutin, ch'aqipaq kusa. +Aytaqupa (bot): Juk laya juch'iy sach'aqpa sutin, janpi laqhisnin. +Chachakuma(u) (bot): Juk laya juch'iy sach'aqpa sutin, juq'ujallp'aspi wiñan, janpi, chanta tullpunapaq kusa. Armapaq kusa k'ullun, pukaraw, t'ikan ashkapi yuraqta. +Challwa (zoo): Tukuy challwakunata jina nikun. +Chamana , Chaman (bot): Juk laya juch'iy sach'aqpa sutin, tukuypaq uqharinku, muqunanaypaq janpi. +Chaqruku (bot): Juk janpi mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, janpi chirichinpasqapaq, muqutullunanaypaq chantaqa sulluchiq mallki. +Chaqrup'anqa (bot): Juk janpi mallkiqpa sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Chaquq, chakuq (zoo): Juk laya sik'imiraq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, kawsay jawch'aq sik'imira, wasista llinphuchan tukuy millay khurusmanta, uqllata llunp'iyunku wasimanqa. Chara, suri]] (zoo): Juk laya jatun p'isquq sutin, mana phawanchu, juch'iy chupayuq. Istalla, ch'uspa +Charapa, qarapa (zoo): Juk laya juch'iy waluqta manchay charapuqta. +Charara, kinsak'uchu (bot): Juk laya janpi mallkiqpa sutin, q'uñi ukhu, unqusqa warmista sulluchin uqyaqtinku, q'umirta tiñinapaq kusa, kinsa katiyuq. +Charku (zoo): Juk laya aychamikhu p'isquq sutin, juch'iylla mamaniman nisqaqa. +Charu (bot): Juk laya suqus mallkiqpa sutin, chaymanta ruwanku kanastasta, ñaqch'asta, waqkunata ima. +Chawicha, k'uysillu, chawcha (bot): Juk laya papaqpa sutin, k'uyuk'uta puqun chantaqa mana unaypichu. +Chila, tisila (bot): Juk laya sach'aqpa sutin, tiyan yunqallapi, janpi chanta llant'apaq kusa, waqaynin punkisqasta tiyayuchin. +Chilina, laranja (bot): Juk laya misk'i puquq mallkiqpa sutin, q'uñijallp'asllapi tiyan, qurimurq'usta jina q'illiyan. +Chiliqchi, kuñuri, saypilli (bot): Juk laya sach'aqpa sutin, pukasta t'ikan, chaqallupi mujun, laqhisninpi, kurkunpi khishkasniyuq. +Chiliqchi (zoo): Juk laya p'isquq sutin, ch'añuman rich'akuq chilliq, chilliq nispa waqan. +Chilli (bot): Juk laya chuntaq sutin, puquynin mikhukun, chanta kaymanta ruwakun pichana, waq ruwaykuna ima. +Chinamulli (bot): Juk laya mulliq sutin, ñañusllata wiñan nitaq jatuchaqtachuchantaqa mana puqunchu. +Chinchap'anqa (bot): Juk juch'iy sach'aqpa sutin, ruwakun kurkunmanta waqtiras wasipaq, puquynin mikhuna, chantaqa challwanapaq uqharinku. Chincha panga. +Chinchilkuma, chinchirkuma (bot): Juk laya mallkiqpa sutin, ch'iñi laqhi chantaqa t'ika pukauchituta; janpi sunqunanaypaq. +Chinchilla (zoo): Juk laya k'ita waskuqpa sutin, anqulaman rich'akuq, aswan juch'iy, qaqasllapi sayan, qaranta, aychanta manchay mask'anku. +Chinchullqallu (zoo): Juk laya ch'iki khuruq sutin, uywasman yaykuspa ukhunkuman wañurachin. +Chinchuna (bot): Juk laya janpi mallkiqpa sutin, k'ajapaq kusa. +Chinikuru, pajup'anqa (bot): Juk laya janpi mallkiqpa sutin, llullu laqhisnin janpi chinpakuq khuru unquykunapaq. +Chinwa, itana, isanqa, itapallu (bot): Juk laya mallkiqpa sutin, laqhisninpi millma khishkayuq, t'uqpiqtinchiq manchay siqsichikun, tiyan iskay laya: urqu itaapallu, panpa itapallu. +Chipi (zoo): K'usillu. Juk laya k'ita khuruq sutin, sach'api sayan, alquman rich'akuq. +Chiqlayu, chiwchi (zoo): Juk laya ch'ullaruntuyuq uywakunaq sutin. 2. (bot): Juk laya mallkiqpa sutin. +Chiqlli(n), ch'iqlli, q'irqi (bot): Chay ima mallkipis ijimun wiñananpaq chayta nikun. +Chiqra (bot): ) Juk laya yaku mallkiqpa sutin, t'ikan yuraqta manchay q'illuta. +Chiqri (zoo): Wallpawallpa uña t'uqyasqata nikun. +Chiqyaq waqta (zoo): Juk laya q'umir wasa katariq sutin. +Chira (zoo): Luqutuqta, uchuqta, ulupikaqta manchay waq mallkiqpa mujunta nikun. +Chirik'aspi (bot): Juk laya janpi mallkiqpa sutin, Ikuwatur suyullapi tiyan, janpi k'ajapaq, chantaqa wak'asman jaywanapaq. +Chirimaway, piña (bot): Juk q'uñi jallp'a mallki, wiñan qayarajina, chantaqa puqun jatuchiq murq'usta q'illu ukhun manchay misk'i mikhunapaq. +Chirimulli (bot): Juk laya sach'aqpa sutin, ch'anpata wiñan, khiskararalla. Mana puquq mulliq sutin, laqhisnin janpi allinta yaku jisp'ayta jisp'anapaq, k'ullunpi khichkasniyuq. Sumaq k'ullun armapaq. +Chiririnkha, chiriririnkha]] (zoo): Ayach'uspi. Pi wañunanta yachan. +Chiwchi (bot): Juk laya lakayuq sutin, chiqlayu. +Chiwi, chuwi (bot): ) Juk laya mallkiqpa sutin, puqun ch'iqchita, wayrurman rich'akun, wawakuna chaywan puqllanku chuwilawa puqllayta manchay chhilluta. Chaqallun puquynin. +Chiyampu (zoo): Juk laya liqrayuq khuruq sutin, q'umirkunata mikhun. +Chucha (zoo): Aycha mikhuqkunata nikun. +Chuchikhuru, ch'uqchi (zoo): Juk laya khuruq sutin, q'umir, manchay sani llinpi, mallkikunata mikhukapun. +Chuchuqma (bot): Juk last'akuq mallkiqpa asutin, puquynin misk'i chantaqa t'unita yana, unqusqa warmista sulluchin. Susuqma. +Chullwaya, ch'ipaya (zoo): Juk laya mamaqucha khuruq sutin, panpaman k'askasqa sayan. +Chuntak'aspi (bot): Juk janpi mallki jaqay Ikuaturmanta. +Chupallikuna, k'ayrankura, sillq'ukuna (zoo): Ararankha, chay chupayuq chakiyuq jatun janp'atusta nikun. +Chupanaparayakuq (zoo): Juk laya wach'ikuq khuruq sutin, ñanpaqinpi waqrasniyuq chupanpi wach'iyuq, mikhun kusikusista, ch'aki panpasllapi tiyan. +Chupiy, chupí (bot): Juk mikhuyniyuq puquq sach'aqpa sutin, manchay misk'ita puqun, k'usillu chanta runa ima mask'anku manchayta. +Chuqa, chhuqa (zoo): Juk laya qucha piliq sutin, yana, juch'iy kunkita, mana chupayuq. +Chuqchuqp'anqa (bot): Juk janpi mallkiqpa sutin. +Chuqimuña (bot): Juk laya muñaq sutin, ch'iñi laqhisitu. +Chuqlla, chhuqlla, ch'uqlla (bot): Juk laya janpinchasqa q'achuq sutin, yunqallapi tiyan. +Chuqllukhuru, jut'ukhuru (zoo): Juk laya yuraq manchay q'umir khuruq sutin, chuqlluta mayta mikhukapun. +Chuqllupuquchina (zoo): Juk laya munti p'isquq sutin, punaman wicharin paraypi, chaqra uqhariytataq yunqaman juraq'apun. +Chuqrawallpa, chuqruswallpa (zoo): Juk laya k'ita wallpaq sutin, umanpi chhukayuq, yuthuman rich'akun. Wayju. +Chuqsin (zoo): Juk laya juch'iy janp'atituq sutin, papa ukhuspi tiyan. +Churchu, chuqllus (zoo): Juk rumi urapi kawsaq khuruq sutin, tutan manchayta churchun. +Churuk'usillu (zoo): Juk laya k'ita waskuqpa sutin sach'allapi kawsan, q'illuchupa, nikullantaq phuyu k'usillu. +Chuwi (bot): Juk laya puquypaq sutin, machay k'acha ch'iqchisitus tiyan, qhupurupi mikhukun, chantaqa wawakuna chaywan puqllanku chhilluta. +Chhalla, q'achu: s..(bot) Chay sarawiru ch'akisqata sutikun jinata. +Chhilltu chilltu (bot): Uq laya k'ita mallki, khishkayuq chanta puqun tumati jina pukitasta, q'illuch'iti mikhun chay puquyninta. +Chhitapari (bot): Uq laya k'ita mallkiqpa sutin, khichkayuq, q'illuta t'ikan. +Chhuqa (zoo): Yana k'itapiliq sutin, quchasllapi sayan, yana chinchi phuru; wakin ninku khuchikhuchi. +Chhuqlla, chuqlla, ch'uqlla (bot): Uq laya janpinchasqa q'achuq sutin, yunqallapi tiyan. +Chhuqululu (bot): Churkiq puquyninta jina nikun, uywakuna mikhunku. +Chhuquyuqalla, chilik'utu, qarak'utu (zoo): Uq laya sik'imiraq sutin, manchay phiña, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Ch'añu, ch'ayñu (zoo): Uq laya juch'iy p'isquq sutin q'illitu, yana uma manchayta ch'aqwanku purispa chaqraman yaykuspapis. +Ch'aqisayasaya (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, may k'achata q'apan, yukuq'uñipaq kusa, chantaqa janpi wisa nanaypaq, iskay laya tiya; yunqamanta uqninqa. +Ch'awar(a) (bot): Uq laya mallkiq sutin, laqhisnillayuq, chukiqayaraman rich'akuq, kikintapuni t'ikanpis. +Ch'ayñu, chaynu (zoo): Uq laya juch'iy p'isquq sutin q'illitu, yana uma manchayta ch'aqwanku purispa chaqraman yaykuspapis. +Ch'illka (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, juq'ujallp'aspi wiñan, laqhisnin janpi k'irisqaspaq, aycha ismusqaspaq ima, tullpunapaqpis kusa. Ch'illkara (bot): Uq laya sara unquypaq sutin, chuqllunman chantaqa wirunman yaykun. +Ch'iñichallwa, ispi, qhisi, (zoo): Challwa uñita. +Ch'iñilku, jut'u (zoo): Mana ñawillawan rikuna khurukunaq sutin. +Ch'iqich'iqi (zoo): Uq laya yana khuruq sutin, jatun, t'uqpiqtinchiq wañusqaman tukurpan. +Ch'iql(l)a (zoo): Uq laya q'umir k'aylaq sutin. Chay k'ayla phuqullumanta ka'yraman tukun chayta nikun. 2. Uq laya p'isquq sutin, yanaq'illu, phichitanka chhikan. +Ch'iqllankuy (bot): Uq laya papaq sutin. +Ch'isku (zoo): Uq laya wapharitaq sutin, sani, jatun chupayuq, paramunanpaq waqan. +Ch'isla, ch'ayñu (zoo): Uq laya juch'iy p'isquq sutin q'illitu, yana uma manchayta ch'aqwanku purispa chaqraman yaykuspapis. Ch'ila p'isqu. +Ch'ukuch'uku (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, warmiq wisananayninpaq kusa. +Ch'ukuch'uku, Uq laya mallkiq sutin manchay sinchi sapiyuq +Ch'ullku, challku (bot): Uq laya k'ita mallkiq sutin. +Ch'ullkuka (bot): Jatun sutin ch'ukuch'ukuqta, uqaqta, isañuqta ima. +Ch'unqachu'unqa, mankap'aki. (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin. +Ch'uqich'api, alqukhishka (bot): Uq laya khishkara qhuruq sutin, jamak'suta jian mujun khishkitayuq, janpi kirunanaypaq chantaqa waq unquykunapaq ima. +Ch'uqiqaylla (bot): Uq laya janpi qhuraq sutin. +Ch'uqlla, chuqlla, chhuqlla, (bot): Uq laya janpinchasqa q'achuq sutin, yunqallapi tiyan. +Ch'uqlluaqcha (bot): Uq laya mallkiq sutin, waq sach'asman yaykun kawsananpaq. +Ch'uqu, ch'uqululu, ch'iqullu (zoo): Uq laya p'isquq sutin, yanaq'illu, uchuta mayta mikhukapun. Ch'añu. +Ch'usa(i)qa, ch'usiq (zoo): Uq laya tuta p'isquq sutin, uma pañusqa jina, tuta waqan ch'us, ch'us nispa, juk'uchasta mikhun. +Ch'usiq, chuspi, ch'usa(i)qa (zoo): Uq laya tuta p'isquq sutin, uma pañusqa jina, tuta waqan ch'us, ch'us nispa, juk'uchasta mikhun. +Ch'usquri, chuschus (zoo): Uq laya k'ita uwaq sutin, wisk'achaman rich'akun. Ichas chinchilla? +Ch'uwankira, Uq yaku p'isquq sutin, jatuchiq quchaspi sayan manchay tullu p'isqu chantaqa t'ukullan. +Ch'uwillu (bot): Chay mallkikuna aysakunku ima ch'ipakunakupaqpis chay kunaq sutin, lakaw, juva, waqkuna ima. +Ch'uwimura (bot): Ch'ipakuqkuna mallkikunaq sutin. +Ch'anyita (zoo): Uq yana q'illuyuq p'isquq sutin. +Ch'ariña (zoo):Uq laya k'aspiman rich'akuq khuruq sutin ichhu ukhuspi tiyan q'achupipis, uywa mikhuyuqtin uywata wañuchin. +Ch'awar (bot): Chispa. Uq laya mallkiq sutin chukiqayaraman rich'akun jatuchiq laqhisniyuq mana kurkun kanchu chay. +Ch'ayña, chulilla, k'uysawana (zoo): Uq laya juch'iy p'isquq sutin, q'illu p'isqu yana uma, manchayta takinku. +Ch'illka (bot): Uq laya mallkiq sutin, kanasta ruwakun k'aspinmanta, chantaqa wasi chaqllinapaq kusa, yuraqta t'ikan chantaqa laqhin kirukirupi Ninapi laqhisnin kankasqas chaki q'iwisqasman pañu churanapaq kusa. +Ch'iñipapa: Chay t'una papata nikun, uywaman qaranallapaqña kusa. +Ch'iqich'iqi (zoo): Uq laya panpa khuruq sutin. Uqta t'uqpintinchiq wañusqaman tukurparin, papa jallch'ana wasispi allin tiyan. +Ch'iqullu, ch'ukululu (zoo): Uq laya p'isquq sutin, manchay k'achituta waqarin. +Ch'ukululu, ch'iqullu (zoo): Uq laya p'isquq sutin, manchay k'achituta waqarin. +Chukuri (zoo): Q'arachupa. Uq laya suwa khuruq sutin, chupan manchay q'ara chantaqa juk'ucha uya, tutalla purin. Janpi aycha jillin ayasqapaq chuqchupaq ima. +Ch'ullachakip'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, Ikuwatu q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Ch'ulluch'ullu (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, ch'ulitusta jina q'illuta t'ikan, janpi tullu p'akisqaspaq, laqhisninta kutaytawan laq'ayuna chay tullu p'akisqasman. +Ch'uqriyuyu (bot): Uq janpi mallkiq sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Ch'uru, (zoo) Uq laya khuruq sutin, last'akun suchupi waqritasniyuq jina lakachuyuq t'uqpiqtinchiq lakachunman chinkayapun, mamaqhuchapi chhikachachaq tiyan, lakachun tukakun takiykuna. +Dominicu, q'inti (zoo): Uq laya mana panpaman tiyayuq p'isqus sutin, manchay k'acha phuruyuq, t'ika misk'illawan kausan. +Dunduma (bot): (amz) Uq laya janpi mallkiq sutin ikuwturllapi tiyan. +Durasnu, turasnu (bot): Uq laya puquq sach'aq sutin, Qhuchapanpapi sumaqta puqun. +Fusfuru, jamillu (bot): (esp) Uq laya mallkiq sutin, t'ikan pukarawsta qhisqaramanta rich'asqata, puquntaq yanata manchay pukata, mach'anwan p'isqusta jap'inku, tullu p'akisqasta janpinku. +Illa (bot): Uq laya mallkiq sutin, k'ita, tarpukun wawitata, t'ikashallaqtinraq mujunta urqhuna chanta tarpunapa pacha. +Illakuna (bot): Illa mallkikuna. Wakin ninku mallkikunas nunan kasqanta, mallki wak'akuna, Kay illa mallkikunaqa yachan imayna watachus kananta, imaqtinchus pay ñawpaqta unqun, manchay qasachikun, chiqchiwan jap'ichikun, khuruchikun chaytaq yachan jina kananta chay laya mallki, sumaq puquqnanpaqri mana ni imanakunkuchu. Kay mmalkikunaqa astawan ñawpaqta t'ikanku, puqunku. Illauru: s. .(bot) Uq laya mallkiq sutin, pukitasta puqun, pukachanapaq may kusa. +Inchik, maní (bot): Uq laya mallkiq sutin, puqun jallp'a ukhupi chantaqa chay puquynin mikhukun jank'api, llaqwapi, phutipi, mut'ipi ima. +Inchipillu (zoo): Uq laya k'ita unpuq sutin, juch'iy jawar. +Inpa (zoo): Uq laya challwaq sutin, juch'iylla chantaqa yana. +Intap'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Intillama (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, kinsa ruk'anallayuq, manchay alliyllawan purin, sach'allapi sayan chantaqa q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Intit'ika (bot): Uq laya mallkiq sutin, q'illuta t'ikan, chantaqa puquynin mikhukun. +Intutu (zoo): Uq k'ita uywaq sutin, allquman rich'akun qhichi ninri, uywa suwa. +Iñu/such'upiki s,(zoo): Uq laya millay pikiq sutin, chakiaychaman yaykukun, chaypitaq wachayun, chaytaq mayta nanakun. +Ipuqru (bot): Uq laya munti mallkiq sutin, jatuchachaq laqhisniyuq. +Iqupuqan (bot): Uq laya mallkiq sutin, illa uqa nikun, ñawpa ruankunaq uqanku. +Iqwila (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, sapinpaq qaran umata t'aqsakunapaq, p'achatapis kusa. +Irkip'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Iru, ichhu (bot): Uq laya panpa ch'ijiq sutin, wayllapaq kusa jatuchaq ichhusnin, q'umirta mikhun uywa sumaqta. +Ispi (zoo): Uq laya challwaq sutin, Titiqaqa quchallapi tiyan, ashkamanta rikhurimuqtin ninku mana allinwata kananta, manchay misk'i kankapiqa. +Itha/qhapa (zoo): Uq laya llawar ch'unqa khurituq sutin, wallpapi, p'isqupi tiyan. Chinchi. +Ithapallu (bot): Itapallu; Uq laya mallkiq sutin, laqhisninpi t'una khishkitasniyuq, chay manchayta aycg¡haman chayaspa siqsichikun. Q'umirta, q'illuta tullpun. +Iwila (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, umata, p'achata t'aqsakunapaq kusa. +Jach'ach'illka (bot): Uq laya mallkiq sutin, laqhinwan tiñikun q'umirta. +Jak'aqlli, yachayaka (zoo): Uq laya k'ullutaka p'isquq sutin, phunu sach'asta q'aq, q'aq waqtaspa purin. +Jalalantin (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, uma nanaypaq kusa. +Jamank'ay(a) (bot): Uq laya wasi uywa mallkiq sutin, t'ikan q'illuta yuraqta ima. Jamillu, pupa, uqmi, llaphi, llaphinku]] (bot): Uq laya mach'ayukuq mallkiq sutin, qhisqarata jina t'ikan, puquntaq yanata, manchay pukata. P'isqus jap'inku chay puquyninwan imaqtinchus mach'a. +Jamiraya, juvilla, urpiñawi (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, puna mayu qhanqasllapi tiyan, puqun q'umir ushpitasta, mikhukun, as k'allkumisk'isitu. +Janak'achi, anak'achi.- (bot): Uq juch'iy sach'aq sutin, khishkasniyuq chantaqa laqhisnin manchay lliphipiq. +Jank'ajank'a (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, Wasipi uywana mallki. +Japinchu (bot): Uq laya janpi qhuraq sutin, k'irisqaspaq kusa. +Japyu, apyu (bot): Uq laya mallkiq sutin, mikhukun puquynin, chanta kurkun wasisruwanapaq kusa. Jaq'arwitu]] (zoo): Uq laya phawaq khuruq sutin, q'umirkunata allinta mikhun. +Jatunmalagri p'anqa (bot): Uq laya janpi juch'iy sach'aq sutin. +Jatunsach'allqu (zoo): Uq laya k'ita alquq sutín. +Jatunsikwanka, tukan (zoo): Uq laya p'isquq sutin, yuraq kunka chantaqa chhikan chutuyuq, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Jawa (bot): Uq laya sach'aq sutin, puquynin mikhuna, chantaqa q'umir puquyninta kutaspa yana tiñinapaq kusa. +Jawchansuyura (bot): Uq laya janpi sach'aq sutin, sach'a maniy nikullantaq, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Jayaqpichana, kanchallawa (bot): Uq laya qhuraq sutin, khuru janpi ruwakun q'umirmanta, chataqa pichanapis, pikista ayqichinapaq. Janpi jayaqi punkiypaq. +Jayaqpichana (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, umananaypaq janpi yaku t'inpusqapi qhuran, q'illu uchitusta t'ikan, t'unalla wiñan sunpispi. +Jaynu (zoo): Uq urqu k'ita uywaq sutin, tama khawan ima kaqtinkama uqllata qhaparin, tukuy ayqinakupaq. +Jikip'anqa (bot): Uq laya k'ita mallkiq sutin, q'uñi jallp'a qhura, chayta mikhunku manchayta jikikuna. +Jinch'uya, t'uqlulu (bot): Uq laya puquq mallkiq sutin, t'ikan yuraqta manchay q'aymapukata, kullista chanta misk'ita puqun. +Jinchuq'añu, , larilari, yawarch'unqa (zoo): Uq laya tuta p'isquq sutin, animuta apan nin puñuqta tarispa pitapis, chaymanta wakin wañunku. +Jipijapa, apitara (bot): Uq laya mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chuntajina jatuchiq laqhisniyuq, chaymantataq ruwakun chhararas, jipijapa nisqa sutiyuq. +Jirqun sach'a (bot): Uq laya janpi sach'aq sutin, katari khanisqaspaq kusa, chantaqa chay iphikhuru yakuwanchiq ukhunchiqman chaypaq. +Juqwayuq (bot): Uq laya puquq mallkiq sutin, kullu mut'ista jina jatuchiqta puqun, chantaqa luq'ustijina ch'ipakun. +Jupa (bot): chay q'upa qhipakun ima uqharisqamanta chay, kinuwa jupa. +Jur(u)k'uta (zoo): Uq laya urpiq sutin, juch'iylla wasi kanis uraspi wachan, chantaqa pukañawi, llawarnin t'ukupaq janpi nin. +Jurupi (bot): Uq laya sach'aq sutin, puquynin yana, chaywan wawakuna puqllanku, chay mujun t'aqsakunapaq kusa. +Juyapa, wayaw (bot): Uq laya puquq mallkiq sutin, puqun q'illusta, ukhuntaq pukaraw, misk'i mikhunapaq, k'iskichikun. +Kachilu (zoo): Qachilu. Uq laya p'isquq sutin, may ñañuta khuyun. +Kachiyuyu (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, k'ita kinuwaman rich'akun, janpi ipatitispaq. +kafiy (bot): Uq laya mallkiq sutin, q'uñi jallp'a mallki puquyninmanta ruwakun uq yana uqyana, qaranmantapis sultaki urqhukun. +Kakaw, kanpi (bot): Uq laya mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chay puynin misk'i, chaymatataq ruwakun kutasqamanta chukulati, janpi chantaqa. +Kakaw, kanpi (bot): Uq laya mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chay puynin misk'i, chaymatataq ruwakun kutasqamanta chukulati, janpi chantaqa. 3 T'una suqusuta jina nikullantaq. +kalistu (bot): Uq laya sach'aq sutin, chhikachaqta wiñan, llant'apaq manchay sumaq k'ullun. +Kañawa(i) (zoo): Uq laya mallkiq sutin, kinuwaman rich'akuqta puqun, chaywanpis yanata, jak'un janpi sunq'a unquykunapaq. +Kanililla (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Kanlla(i) (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, janpi ch'ujupaq.Lluqt'a ruwakun ushpanmanta. +Kanllakhishka (bot): Uq laya mallkiq sutin, panpallapi wiñan juch'istusta, chataqa t'ikanpi khishkayuq. +Kanlli (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, ch'ujupaq kusa . 2. (zoo): Uq laya puka manchay yana sik'imiraqta sutin. +Kanpi, kakaw (bot): Uq laya mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chay puynin misk'i, chaymatataq ruwakun kutasqamanta chukulati, janpi chantaqa. +Kantuta (bot): Qantuta.Uq laya puna mallkiq sutin, puka, q'illuta t'ikan, inkapachaspiqa, manchay munasqa mallki kaq. Qhuyasuyu llaqtaq t'ikan nisqa kunanqa. +Kapasu, kapachu (bot): Uq laya k'ita mallkiq sutin, inkakuna manchayta uqhariq kanku. +Kapuchu, kapachu (bot): Uq laya mallkiq sutin, k'ita uqata, kikin uqajina, sach'a urasllapi tiyan. +Kaqchi (zoo): Uq juch'iy laya alquq sutin, chay chhusku akqukunamanta. +Kaqka (bot): Uq laya sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, k'ullun sinchi. +Karka, k'arka (zoo): Uq laya uruq sutin, q'umir puka uma, k'ar, k'ar nispa waqan. +Karkancha, qaranchu, qharqañu, alqamari, qharancha (zoo): Uq laya wapharaq sutin, wañusqa aychasta mikhun. +Kataripapa (bot): Uq lalaya k'ita papaq sutin. K'ita mallkispaq sutin.. +Kati (bot): Uq laya chuntaq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, runa manchayta mask'an. +Kawpanka (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, umananaypaq kusa, chanta katari khanisqaspaq ima. +Kaymitu (bot): Q'uñi jallp'a mallkista manchay puquyta nikun. +Kichka (bot): Uq laya khishkayuq mallkikunaq sutin. +Kila, matiku (bot): Uq laya mallkiq sutin, laqhin p'altas, chaymanta urqhukun qhushqun q'apachanapaq. Janpi chakimuqu nanaypaq. Tiyan qaqaspi. +Kilkiña (bot): Uq laya k'acha q'apa mallkiq sutin, llaqwapi manchay misk'i +Killi (bot): Uq laya chuntaq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, 20 runa sayayta wiñan. +Kilpuntu (zoo): Uq laya p'isquq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Kinilla (bot): Yunqa mallkikuna, manchay puquykunaq sutin. +Kinsak'uchu, charara (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi ukhu, unqusqa warmista sulluchin uqyaqtinku, q'umirta tiñinapaq kusa. +Kipcha(n)qallun (zoo): Uq laya t'uru khuruq sutin, wakan k'iwchanman yaykun, chanta tulluyachispa wañuchin uywataqa. +Kirupichana (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, k'ita. +Kiwi (zoo): Uq laya lluthuq sutin, jatun lluthuman nisqaqa. +Kuchi (bot): Uq laya sach'aq sutin, kusa k'ullun kurkupaq. +Kuchuchi, achuni, sunchu (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, atuqjina chhuqu uya. +Kuchuchu, k'uchuch(u) (bot): Uq laya t'una mallkiq sutin, man laqhiyuqchu, sapin mikhikun. 2. Uq laya sach'aq sutin, k'ullunpi khishkayuq chiliqchijina, t'ikan yuraq q'umirta. +Kuka (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, janpi umananaypaq, wisananaypaq. Piqchiyakun ch'akita llank'ayman yaykunapaq. Phichikatata ruwanku laqhinmanta k'ankas. +Kukuna (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, chaqra ukhuspi rikhurin, puquynin janpi chay llawar ancha ashka misk'iyuqpaq. +Kukuyu (zoo): Uq laya k'achaq khuruq sutin, jatun. +Kulis (bot): Uq laya mallkiq sutin, puqun murq'usta q'umirpi chaytaq mikhukun salsapi. +Kullku (zoo): Uq laya p'isquq sutin, chiri llaqtasllapi tiyan, yanayana aycha. +Kulu, sutu (bot): Uq laya sach'aq sutin, k'ullun kusa kurkupaq. +Kuntisyunp'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Kunturchaki, urunqullu (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, sapin, chantaqa yuran janpi. +Kunturshillu (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, chay wisukuna ayllumanta. +Kurarina (bot): Uq laya mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, janpi katari khanisqaspaq, manchay waq khuru khanisqaspaq. +Kuru (zoo): Khuruta, p'isquta, k'ita uywasta ima nikun. +Kuruchu, q'utusach'a, juruch'i, p'ati: (bot): Uq laya sach'aq sutin, k'ullunpi khishkayuq, t'ikan yuraqta, wiñantaq chichuchichillapi. +Kuruwinsi (zoo): Uq laya llank'aq sik'imiraq sutin. +Kushuru, qusuru (bot): Uq laya mallkiq sutin, inkakuna tarpuqkanku. +Kusma (bot): Uq laya mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, qaqaspi kan, k'achituta wiñan. +Kuta, khuta (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, kurkunapaq kusa. +Kuwanapyu (bot): Uq laya sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, wiñan chunka runa sayayta wiñan. +Kuyllin, arasari, jatunsikwanka, tukan (zoo): Uq laya p'isquq sutin, yuraq kunka chantaqa chhikan chutuyuq, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Kuywañuna (bot): Uq laya miyu mallkiq sutin, quwista wañuchin. +Khanasach'a, chanrara (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, janpi sach'ita. +Kharilla (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, janpi sach'ita. +Khiñi (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, q'illuta tiñin sapin, khishkasniyuq q'illuta t'ikan. +Khuchiyuyu (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Khuchikhuchi (bot): Uq laya qhuritaq sutin, panpallapi wiñan, papayuq yuranpi, pukata manchay yuraqta t'ikan. 2. (zoo): Uq laya k'apichaki p'isquq sutin, yana, mana chupayuq. +K'allampa (bot): Uq laya mallkiq sutin, wakinkuna mikhukun, chanta uywa manchayta mask'an, ashka laya tiyanku. +K'apak'apa, q'apaq'apa (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, yuraq k'ullitu, chanta manchay k'apita, t'ikan yuraqta, anqaspi, kullita ima. +K'ayla, k'ay lankula (zoo): Uq laya yaku khuruq sutin, tiyan tukuy layamanta, k'aspichaki, k'al,k'al nispa waqan. +K'ichita (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, juch'istuslla, urqullapi tiyan, llawar apaypaq kusa. +K'illichu, k'illik'ili (zoo): Uq laya wapharaq sutin, waq p'isqusta, manchay waq k'ita uywasta mikhun. +K'inpi, waranqaysu, ch'apuch'apu (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin. +K'itaqiwiña (bot): Uq laya mallkiq sutin, llant'apaq uqharinku, khikitasniyuq. +K'itauchu (bot): Uq laya k'ita uchuq sutin, muntillapi sapanmanta puqun. +K'itauqa (bot): Uq laya mallkiq sutin,q'illuta t'ikan, puqun q'illuta, kullita, yuraqta ima, mikhukun chayasqata chantaqa k'isasqata. +K'iyali, yunqasidrún (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, siwinqaman rich'akuqta wiñan, kusa wisa nanaypaq. +K'usi, iskayru (bot): Uq laya lakayuq sutin, mikhukun kankapi, manchay saqtapi, misk'i. +K'usillu, kushillu, chipi (zoo): Uq laya k'ita khuruq sutin, sach'api sayan runa uya, tukuy laya puquyta mikhun. +K'arán (zoo): Uq laya wach'iyuq khuruq sutin, iskay layamanta tiyan, uqqa puka-wala, uqtaq yana. +K'aspikanpi (bot): Uq laya puquq mallkiq sutin. +K'aspikuchuq (zoo): Uq laya khuruq sutin. +K'ayla/Kayra, k'aylankuli (zoo): Uq laya yaku khuruq sutin, tiyan q'umirpi, uqipi, q'illurawpi ima, sach'aspi sayan. +K'ayra, K'ayla (zoo): Uq laya yaku khuruq sutin, tiyan q'umirpi, uqipi, q'illurawpi ima, sach'aspi sayan. +K'ichkitiru (zoo): Uq laya p'isquq sutin. +K'illi(chu) (zoo): Uq laya sillusapa p'isquq sutin, yanapukaraw phuruyuq. +K'itamisi, usuqullu (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, misikikin, wallpasta suwan. +K'itaq'uchi (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, misikikin, wallpasta suwan. +K'itaquwi (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, juk'uchaman rich'aq mana chupayuqchu, manchay misk'i mikhunapaq chhanqapi chanta kankapi. Uywapi tiyallantaq. +K'itauchu (bot): Uq laya mallkiq sutin, puquynin jayapi mikhukun, tiyan ashka layanmanta. +K'urkur, suqus, suqusuqu (bot): Uq laya mallkiq sutin, tuqurullapi puqun t'ikantaq siwinqa jina, chaywan chaqlliqkanku wasista, chantaqa ruwanku suqusmanta sikuta julata. +K'usillu (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, sach'ararallapi tiyan, sach'apuquykunastaq mikhun. Tiyanku ashka laya. +K'usillukambiya (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan. +K'utuchupa (bot): Uq laya mallkiq sutin, panpaspi rumiuraspi tiyan. +K'uyka, suylaq'u, sillwi (zoo): Uq laya khuruq sutin, jallp'api tiyan katari katarillata ch'urkikun. Wisaman yaykuq kallantaq yuraq, runata unquchin uywatapis. +K'uykap'anqa, nasapup'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan. +K'uyuq (bot): Uq laya ulalaq sutin. manasmin misk'ichu +Lakachu, ch'uru (zoo): Ch'urrituq manchay mamaqhucha khuruqpa q'ipisitun, chaypi pakakun. +Lanwiqi (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Lap'iya (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, t'ikan yuraqta, manchay q'ayma pukata. +Laqa, rakacha, laqhu (bot): Uq laya yaku mallkiq sutin, chuqchajina yakupi wiñan. 2. Suwinku, añayllu, ima khuruq suwinpis. +Laqistu (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, siq'usiq'ullata wiñan, chantaqa t'ikapi tukukun, iskay laya tiyan; yuraqlaqistu manchay pukalaqistu. +Laqsapa (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin. +Layu (bot): Uq laya k'ita mallkiq sutin, qasamunanta yachan Qispillaqtapiqa +Limun (bot): Uq laya puquq sach'aq sutin, janpi, chantaqa k'allku puquynin laranjaman rich'akun +Liqiliqi, liwqi (zoo): Uq laya p'isquq sutin, uqi yuraqkunasniyuq, tunapis purin ,liq, liq nispa, chantaqa waqtakun kitin puriqtinchiq. +Liwqi, liqiliqi, liwqiliwqi (zoo): Uq laya p'isquq sutin, uqi yuraqkunasniyuq, tunapis purin ,liq, liq nispa, chantaqa waqtakun kitin puriqtinchiq. +Lubuchupa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Luq'u (zoo): Uq laya p'isquq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Luqmaluqma (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, luqmaman rich'akun, llant'apaq kusa. +Luri (bot): Chay uq laya mallkikunaq jatun sutin, chay wallpachakispata, k'umik'umuspata ima. +Lustunta (bot): Uq laya janpi sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, mikhunku puquyninta uywakuna. Luychu]] (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, sach'asapi jina waqrayuq, q'uñi jallp'aspi chanta puna ima tiyan. +Llachaq, ñachaq (bot): Uq laya mallkiq sutin, quchayuyuman rich'akun, q'illuta t'ikan, janpi. +Llaju, yaju (zoo): Uq laya misk'i ruwa khuruq sutin, lachiwanamanta tumpawan jatun chantaqa pukaqhichi, manchay wach'ikuspa nanachikun. +Llakap'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan +Llakatu, ch'urru, ch'urritu (zoo): Uq laya khuruq sutin, wasanpi q'ipiyachan wasinta, tiyan jallp'api chantaqa yakupipis. +Llakhun (bot): Uq laya mallkiq sutin, papayuq chaytaq mikhukun papajina, q'uñi jallp'asllapi tiyan +Llama, qarwa (zoo): Uq laya uywaq sutin, millmayuq jatun qhichi ninri, punallapi tiyan, inkakunaq uywanku. +Llantan (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, ch'ujupaq punkisqaspaq k'iwcha unquypaq janpi. +Llaqitumay, amanqay (bot): Uq laya k'ita mallkiq sutin, q'apan manchay k'achituta, iskay laya t'ikayuq q'illu chanta yuraq ima. +Llawit'ika (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, Arbusto lorantácea, t'ankarman, qiwiñaman yaykun. +Lliqlliq (zoo): Uq laya uywaq sutin, chay wik'uñasmanta urqunkaqta nikun tukuy tumita qhawaqan. +Llulluch'a, quchayuyu (bot): Uq laya mikhuna mallkiq sutin, parayllapi rikhurin. +Llupiya (zoo): Uq laya wapharaq sutin, k'ita qallu qaqaspi tiyan. +Lluqllu, ñuqñu (bot): Uq laya mallkiq sutin, k'itan chhuqu, q'inti manchayta mask'an. +Llustinta (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, Ikuwatur q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Lluychu, luychu (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, sach'asapi jina waqrayuq, q'uñi jallp'aspi chanta puna ima tiyan. +Matiku (bot): Uq laya janpi sach'aq sutin, chhullchupi t'ikan, qhashqa laqhi chanta p'alta. Janpi. +Misuk'a (bot): Uq laya mallkiq sutin, q'illuta t'ikan ch'iñi laqhisitu, chirillaqtasllapi tiyan. +Palillu, kurkuma (bot): Uq laya mallkiq sutin, sapin q'illu chaytaq mikhunaman churakun q'illuchananpaq. +Papa (bot): Uq laya mallkiq sutin, mikhukun puquynin, chantaqa puqun jallp'a ukhupi; tiyan 300 ayllukama kay Bulivia chhiqanpi. +Pululu (bot): Uq laya mallkiq sutin, lakayuman rich'akuqta wiñan puquyninpis rich'akullantaq, mana mikhunachu, puqun t'iqit'iqillata chaymanta ruwakun mathi q'ita upinapaq. +Phasakana, phasaqana, ulala (bot): Uq laya ulalaq sutin, puquynin manchay misk'i, t'ikan chhikachachaqta yuraqpi. +Phichitanka, paria (zoo): Uq laya p'isquq sutin, ch'ulituyuq jina k'achituta waqan. +P'aspa (zoo): Juk tuta puriq p'isquq sutin, p'as, p'as nispa waqan chay. +P'isaqa (zoo): Juk laya mana chupayuq p'isquq sutin, papasuwa chirillaqtasllapi tiyan mallta wallpa chhikan, aychan manchay misk'i. +P'isqu (zoo): Nikun chay phawayachanku uq laya uywakuna chayta, chantaqa phuruyuq kanku. +P'utupapa, k'ipapapa (bot): Nikun chay papa qhipakuq waqmanta lluqsimuspa puqun chay. +Qachilu (zoo): Uq laya juch'iy k'ita wallpaq sutin, khuyun manchay ñañituta, paramunanpaq manchay ruphamunanpaq chay. +Qalluqallu (zoo): Uq laya khuruq sutin, quchaspi tiyan aychaman k'askayuspa llawarninchiqta ch'unqan. +Qallutaka (zoo): Uq laya khuruq sutin, k'uykaman rich'akun waqrasniyuq q'umirta mikhun. +Qamitana (zoo): (amz) Uq laya challwaq sutin, jatuchiq kharkayuq kanku, yunqallapi tiyan.Gamitana; +Qañawa, qañawi, kañawa (bot): Uq laya mallkiq sutin, kinuwaman rich'asqa, kikintapuni puqunpis, manchay misk'i puquynin pitupi. +Qantu, kantuta (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, janpi wayrapaq. Qullasuyu llaqtaq t'ikan; ku, q'illuta ima t'ikan, yuraqpipis tiyanllantaq, inkakunaq mallkinku. Uqaq illan +Qaqi (zoo): Uq laya p'isquq sutin, yana uma yana ch'iti, q'illupuka kunka. +Qaqinqura s,(zoo): Uq laya p'isquq sutin, q'uñi jallp'aspi chanta kay qhishwa jallp'aspi tiyan. +Qara (bot): Uq laya janpi sutin, k'ullun kusa kurkupaq, laqhinmanta ruwakun pita, puquyninmanta mikhuna, waqayninmatataq aqha. +Qaratu (bot): Uq laya sach'aq sutin, jatuchiq laqhisniyuq. +Qarqanchu (zoo): Uq laya p'isquq sutin, rich'akun suwintuman. +Qarwa, llama]] (zoo): Uq laya uywaq sutin, millmayuq jatun qhichi ninri, punallapi tiyan, inkakunaq uywanku +Qarwa (zoo): Uq laya khuruq sutin, chay sach'a laqhispi tiyan sikasika chayta nikun. +Qarwakincha (bot): Uq laya mallkiq sutin, qhishwa llaqtasllapi tiyan, khishkayuq k'ullun q'illu, puquntaq yanasta, puquynin kusa tiñinapaq. +Qarwaypiñi (zoo): Uq laya mallkiq sutin, sara illa, sara quyllur nikun jaqay Qispillaqtapi.K'ita mallki t'ikan pukaq'illuta, tiyan sara ukhuspi. Jatuchiqta t'ikan chayqa yachan sumaqta sara puqunanta, t'unata, chanta ñut'uta chayqa yachan sara t'na puqunanta chanta ch'usuta. +Qasaqaña (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'illuta t'ikan, waqaynin jaya, chantaqa llawsa. +Qayara (bot): Uq laya mallkiq sutin, laqhisninpi khishkayuq, ñaqch'ata, siqrañata ima ruwanku kurkusapinmanta, chirillaqtasllayara; un arbusto suculente; ppi tiyan, papanta mikhunku uywakuna, chantaqa tiyan ashka laya. +Qillita (zoo): Uq laya p'isquq sutin. +Qillwa (zoo): Uq laya yaku p'isquq sutin. +Qiwa, ch'iki (bot): Uq laya panpa mallkiq sutin, mana tarpusqalla rikhurikun. Qiwayllu]] (bot): Uq laya mallkiq sutin, ch'aki p'achaman millayta k'askan, juq'utaqa mikhun sumaqata uywa. +Qiwuña, qiwiña (bot): Uq laya sach'aq sutin, tunpa chirillaqtaspi tiyan, phurujina qarayuq, llant'apaq manchay kusa. Allqa tiñinapaq kusa. +Quchapituru (zoo): Uq laya p'isquq sutin,yuraq p'isqu, uman, chupan yana, chay tilanchakikunamanta. +Quchapulla (zoo): Uq laya yuthuq sutin, quchasllapi sayan. +Quchaturu (zoo): Uq laya k'aspi chaki p'isquq sutin, yakullapi sayan. +Quchayuyu (bot): Uq laya yaku mallkiq sutin, misk'i yakupi manchay millu yakupipis kawsan, chantaqa yaku ukhupi manchay yaku patapi tiyan. +Qulli (bot): Uq juch'iy laya sach'aq sutin, q'illuta tiñinapaq kusa +Quncha (bot): Uq laya mallkiq sutin, yuraq chantaqa jatun. +Qunlluysu (bot): Uq puna mallkiq sutin, t'ikan kulli yuraqkunasniyuqta, puqun muyitusta manchay jayatataq. +Qupap'anqa (bot): Uq laya janpi sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Qupayura, qupap'anqa:. (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Qupiti, sillwi, k'uyka, suylaq'u (zoo): Uq laya khuruq sutin, jallp'api tiyan katari katarillata ch'urkikun. Wisaman yaykuq kallantaq yuraq, runata unquchin uywatapis. +Quriq'inti (zoo): Uq laya p'isquq sutin, waskachupa llawri chhutu, chirillaqtaqllapi tiyan chupan tukuy llinpimanta +Qurisiq'i (bot): Uq laya mallkiq sutin, q'illuta tiñinapaq kusa. +Quwi (zoo): Uq laya k'itauywaq sutin. +Qhaqyawiri (bot): Uq laya papaq sutin, ch'uñu ruwanapaq kusa. +Qhiri (zoo): Uq laya juch'iy challwaq sutin. +Q'utusach'a, juruch'i (bot): Uq laya sach'aq sutin, k'ullunpi khishkayuq, t'ikan yuraqta, wiñantaq chichuchichillapi. +Q'apinuri (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, k'irisqaspaq, q'iwisqaspaq, layqasqaspaq, waqaynin kusa. +Q'arallant'a (bot): Uq laya mallkiq sutin, k'ullun anku. +Q'ila (bot): Uq laya mallkiq sutin, t'ikan anqaspi, llant'apaq kusa. +Q'illuaqwa (bot): Uq laya juch'iysach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, kurkupaq kusa k'ullun. +Q'iririnkha (zoo): Uq laya p'isquq sutin, yuraq ch'iqchi phuru p'isqu, waqapayawaqtinchiq uqhu ninku. +Q'iwichupa, sirasira, atuqsillu (zoo): Uq laya khuruq sutin, chhikachaq makisniyuq chupanpi wach'iyuq ch'akijallp'aspi tiyan, kusikusita mikhun. +Q'utuchupa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, siki pukayaypaq janpi. +Q'utuk'usillu (zoo): Uq laya k'itauywaq sutin, chay qhaparayachaq k'usilluq sutin, tiyan yanpi pukapi ima. +Rabanus (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, papasta puqun, salsapaq kusa chay papan. Janpi chay kulirapaq, chay k'ita nabu. +Raqu ayawaska (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Ruki (bot): Uq laya sach'aq sutin, puquyni manchay k'allku chaywan janpikun sarnata. +Rukip'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Rukuku, qalaqala (zoo): Uq laya khuruq sutin, chay jatuchiq jan'atuq sutin manchay qhashqawasaq kanku. +Rumijamp'atu (zoo): Uq laya khuruq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, wasaq'ipinpi wasiyuq. +Rumip'anqa (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, llant'apaq kusa. +Sach'a, Mallki, k'ita mallkita nikun. Sach'arara +Sach'akhuchi (zoo):]] (zoo): Uq laya k'ita khuchiq sutin, ashkas purinku, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Sach'akuna (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, khishkayuq, yanata puqun. +Sach'apili (zoo): Uq laya k'ita piliq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, manchay lliphipiqlla purin. +Sachapira, k'itapira (bot): Uq laya puquq mallkiq sutin, pirajina puqun. +Sach'aquwi (zoo): Uq laya k'itaquwiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Sach'asapallup'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Sach'asibulla (bot): K'ita sibulla, mikhukun. +Sach'asintiqara (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Sach'auchan p'anqa, situli p'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Sach'awaka (bot): Anta. +Saka (zoo): Uq laya uywaq sutin, china k'ita quwita nikun. +Salankachi (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, laqhinpi khishkayuq, k'aspinmanta ruwakun wankarkuna. +Sananku (bot): Uq laya janpikuna mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, wayrapaq janpi. +Sanchu (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, k'ita mallki, tullu p'akisqaspaq, q'iwisqaspaq janpi. +Sanpaq, shanpaq (bot): Uq laya puna mallkiq sutin, puqun muyitusta chanta q'umirta yuraq ch'iqchisniyuq manchay k'allku. Mikhukun. +Santilika (zoo): Uq laya p'isquq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, sik'imiraswan kawsan. +Saqasaqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'illusta t'ikan, juch'isstusllata wiñan. +Saramama (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, llant'apaq kusa. +Saramuyu (bot): Uq laya sach'aq sutin, may jatuchaqta wiñan. +Sayrasqa, wik'uña (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, punallapi tiyan, may pikichaki mana jap'ina jina. +Sayri (bot): Uq laya anpi sutin, siqarruta, k'uyunata chay sach'amanta ruwanku pitanapaq. +Shinku (zoo): Uq laya p'isquq sutin, juch'iy wallpita jina, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Sibulla (bot): Uq laya mikhuna mallkiq sutin, janpi wisa nanaypaq suruqch'ipaq ima. +Sicha (zoo): Uq laya p'isquq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Sik'imira (zoo): Uq laya khuruq sutin, manchay millayta khanikunku, tiyan tukuy kkinpipi. +Sikisapa (zoo): Sik'imirakunaq mama t'allanku, may chhikan wisasapa. +Siku (bot): ) Uq laya mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chaymanta ruwakun siku. +Sikuwa (bot): ) Uq laya mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chaymanta ruwakun siku. +Sillwikhuru, k'uyka, suylaq'u, sillwi (zoo): Uq laya khuruq sutin, jallp'api tiyan katari katarillata ch'urkikun. Wisaman yaykuq kallantaq yuraq, runata unquchin uywatapis. +Sininya (bot): Shininya. Uq laya puna sach'aq sutin, puqun pukata manchay misk'ita, chantaqa mikhukun. Waliq kurkupaq. +Sinkrap'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Sinpimuyu (bot): Chapil; chambil; unqurawi. Uq laya chuntaq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Sintiyura (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Siqsipiyurita (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, t'ikan waminsita, tarpusqa ukhuspi yupa tiyan. Janpi chay misk'i llawarniyuqkunapaq. +Siraka (bot): Uq laya mallkiq sutin,khishkayuq, puquynin mikhukun, manchay tullpunapaq uqharinku. Sapin janpi misk'illawarniyuqkunapaq. +Sirasira (zoo): Atuqsillu. Uq laya wach'ikuq khuruq sutin. +Sirinka (bot): Uq laya janpi sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chaymanta ruwakun quma autuspaq juk'utaspaq, waqkunan ima. Jatuchasta wiñan. +Sit'ikira, t'isikira qujquri, quyuyu (zoo): Chay uq laya khuruq sutin, jatuchaq liqrayuq chirawpacha qallarikuypi waqayta qallarin mirananpaq, thaqu ukhuspi manchay waqanku chay, wakin ninku nuna chamunanta willakun chay. Cigarra, chicharra. +Situlip'anqa(bot): Sachawchanpanqa. Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Siwankup'anqa (bot): Sanjuanillo, shiwanqup'anqa. Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. Siwanku]] (zoo): Shihuanqu; chimachima. Uq laya p'isquq sutin, q'illu uma. +Siwara (bot): Uq laya mallkiq sutin, puquynin mikhukun pitupi. Aswanta tarpunku aqhapaq, chantaqa khuchispaq. +Siwayru (zoo): Añuji, aquti. Uq laya k'ita uywaq sutin. +Siwis (bot): Uq laya sach'aq sutin, kurkupaq manchay kusa k'ullun. +Siwna (bot): Uq laya chuntaq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, jatuchachaqta wiñan. +Siytisabiyus (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, uqnin sutin qanchisllinpi, janpi wayrapaq, chantaqa yuyayta k'anchayman churan. Runata parlachinapaq sawananman chakatasqata churana t'ikanmanta. +Supip'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chanta uqharillankutaq yatirikuna. +Suquqisqi, kishki (bot): Uq laya mallkiq sutin, sach'akunapi manchay rumipi, qaqapi kawsan. +Suqus, suqusuqu: (bot): Uq laya mallkiq sutin, chaymanta ruwakun siku, wasi chaqllinapaq uqharinku. Uq laya ch'ikiq sutin. +Suquwiqlla, wiqlla (bot): Uq laya mallkiq sutin, sach'akunapi manchay rumipi, qaqapi kawsan. +Suru (bot): Uq laya janpi juch'iy sach'aq sutin, llant'apaq kusa, rich'akun sususman. +Suru (bot): Uq laya ulalaq sutin, puquynin janpi wisa k'iripaq. +Susupi (zoo): Shushupi. Uq laya jatun katariq sutin, amaru mayu chhiqanpi tiyan. +sutin, ruwakun kay mallkimanta waskakuna. +Suwi(a)q'ara (zoo): Suwintu. Uq laya p'isquq sutin, uywa wañusqasta mikhun. +suwintu (zoo): Suwiq'ara. Uq laya p'isquq sutin, uywa wañusqasta mikhun. +suwiq'ara (zoo): Uq laya p'isquq sutin, uywa wañusqasta mikhun. +Talaqtalaq (bot): Uq laya sach'aq sutin, chhikakachachaqta chhullchun, chay puquynin chhallallaq nin. +Tamyamuyu (bot): Uq laya janpi sach'aq sutin, yatirikuna uqharinku. +Tanitani (bot): Uq laya k'ita mallkiq sutin, janpi tullusqaspaq.. +Tankara (zoo): Uq laya p'isquq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Tankarana (bot): Uq laya sach'aq sutin, uq laya sik'imirakuna chaypi kawsanku. Chayllapitaq pukuchuni p'isqukuna thapachakunku. +Tanpa (bot): Uq laya sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, puquynin manchay mikhunapaq kusa. +Taqillu (bot): Chay juch'iy sach'akunata nikun. +Taraputu (bot): Uq laya chuntaq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, jatuchachaqta puqun. +Taratara (bot): Uq laya qhura mallkiq sutin, manchay ch'iñi laqhi. +Tarqu, tarku (bot): Uq laya sach'aq sutin, anqasta t'itan. +Tarukak'aspi (bot): Uq laya sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, jatuchachaqta wiñan. +Tarwi, chuchusmut'i (bot): Uq laya mallkiq sutin, tarpukun, t'ikan anqas llinpipi, puquntaq chhullchuspi yuraqta yanañawita, chaymanta ruwakun chuchusmut'i. +Tatakulatanu (bot): Uq laya puquq mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, manchay misk'ita puqun. +Tawaku (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, laqhisninmanta k'uyunasta ruwanku pitanapaq. Janpirikunapis uqharillankutaq. +Tawakup'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Tayra (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, mikhun k'itaquwista. +Tipa (bot): Uq laya sach'aq sutin, chhikachaqta wiñan, q'illuta t'ikan. +Tiyatinap'anqa, tiyatina (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Triw (bot): Uq laya mallkiq sutin, puqun t'unallata ashkapi, puquynin mikhukun jank'api, lawapi, t'antapi chantaqa aqha ruwakun puquyninmanta. +Tukutuku (zoo): Uq laya k'ita khuruq sutin. +Tulliq (zoo): Uq laya p'isquq sutin, sik'imirasta mikhun puka uma. +Tuna (bot): Uq laya mallkiq sutin, puqun t'una luruyuqta chaytaq k'iskichikun, qaranqa manchay qhipulla, q'illuta t'ikan. +Tunki (zoo): Uq laya p'isquq sutin, rumiqaqaspi tiyan. +Tuqllak'aspi (bot): Uq laya janpi sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Turuna (bot): Uq laya puna sach'aq sutin, puqun q'illuta, chayta mikhunku chiñikuna, thaqujina khishkayuq. +Tuwaq (zoo): Uq laya p'isquq sutin, chay tilanchakikunamanta, ushparaw, umanpi sapanasniyuq jina. +Tuwipuma (zoo): Yanapuma. Uq laya k'ita misiq sutin. +Tuya (zoo): Uq laya p'isquq sutin, mana sach'a p'isquchu, uqi llinpi p'isqu. +Tuyutuyu (bot): Uq laya mallkiq sutin, chhuqu laqhi, q'umir, puka manchay ch'iqchi, wiñan chhankaspi. +Tuywis (zoo): Uq laya p'isquq sutin, q'illu uma. +Thaqu (bot): Churki. Uq laya sach'aq sutin, khishkayuq puqun chhulluchhullupi, chay puquynin misk'i, aqha ruwakun puquyninmanta. +T'iyu (bot): Mansana. Uq laya puquq sach'aq sutin, mikhukun puquynin. +T'uqsip'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +T'unauchu (bot): Uq laya q'umir uchuq sutin, t'unasllata puqun. +Uchanp'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Uchpawasasananku (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, munakuyta, sunquyuq kayta kutichin runaman. +Uchuchiqta (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Uchup'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Uchuqu (zoo): Uq laya p'isquq sutin, yana yaku p'isqu. +Uchuyanp'anqa (bot): Uq laya juch'iy janpi sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Uchuyllamatikara (bot): Ichillamatiqara. Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Uchuyllap'anqasiya (bot): Waskashiya, ichillap'anqashia. Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Uchuyllasach'a allqu (zoo): Uq laya k'ita allquq sutin. Uwillas]] (bot): Uq laya mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, mikhukun. +Ukuchi (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, puqunchaqallituspi, t'ikantaq q'illuta, ch'iñilaqhi, kuka jina piqchakun, akullikun. +Ullasku (zoo): Uq laya k'ita wallpakunaqpa sutin. +Ulluku (bot): Lisas. Uq laya mallkiq sutin, puquynin mikhukun, q'illuchiqchita, q'illuta, pukach'iqchita puqun. +Uluchi (zoo): Uq laya llawar ch'unqa khuruq sutin, chaqas unquyta churakun. +Umausa (zoo): Uq laya llawar ch'unqa khuruq sutin, umaman yaykukun. +Unka (bot): Uq laya puna sach'aq sutin, kurkun manchay thalu, puqun yanata, manchay misk'ita. +Unqurawa (bot): Uq laya chuntaq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Uqa (bot): Uq laya puquq mallkiq sutin, chhuqusta puqun, tiyan q'illupi, kullipi yuraqpi, manchay misk'i mikhunapaq, k'isachikun, punamanta. +Uqawsu (bot): Uqauqa. K'itauqa. Uq laya mallkiq sutin, juch'istuslla, q'aymapukasta t'ikan. +Uqilla (bot): Kurkuma. Uq laya mallkiq sutin, sapin manchay q'illitu, cahywan tullpukuq q'illuta, chantaqa mikhunaman churakun puqllaypacha raymipi. +Uqsa (bot): Uq laya k'ita q'achuq sutin. +Uritu (zoo): Uq laya p'isquq sutin, mathanchu, k'uru chhutu, puquykunallata mikhun, tiyan ashka laya. +Urituwachansi (bot): Uq laya sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, jatuchaqta wiñan. +Urpi (zoo): Uq laya p'isquq sutin, chupanpi yuraqniyuq. +Urqumatu (bot): Uq laya sach'aq sutin, manchay k'achituta q'apan, puquynin mana sumaq q'apayniyuqchu. +Urqumulli (bot): Uq laya sach'aq sutin, jatuchachaqta wiñan. +Uruk'usillu (zoo): Uq laya k'usilluq sutin, may jatuchaq chakisniyuq, kusikusiman rich'asqa. +Urunquy (zoo): Akatanqa. Uq laya phawayachaq khuruqkunaq sutin. +Usapuka (zoo): Uq laya t'una khuruq sutin, q'umir chaqrasman yaykun. +Uspiku (bot): Ushpico. Uq laya janpi mallkiq sutin, sirk'ita janpinapaq kusa, juch'istulla. +Utallaq'i (zoo): Uq laya p'isquq sutin, puquykunawan kawsan. +Utkhu (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'illuta t'ikan, puqun millmitasta chaymanta ruwakun p'achakuna. T'ikan janpi t'irispaq, mujuntaq ch'unchull punkisqaspaq. +Ukati (zoo): Uq laya khuruq sutin, sayt'u, q'arachupaman rich'akun, mukhun k'itaquwista. Iskaywan tinkuqtinchiq yachan kasaranata, uqwan tinkuqtinchiqtaq sapa qhipakunata. +Wachanqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, t'unitallata wiñan, sulluchin unqusqa warmikunata. +Wachansu (bot): Uq laya mani sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, mikhunapaq kusa. +Wakamayu (zoo): Uq laya urituq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, jatuchachaq anqas llinpipi, wakin q'illusniyuq, pukasniyuq ima. +Wakapu (bot): Uq laya janpi sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, iskay laya tiyan; uqnin yuraq, uqnintaq yana, kay qhipaqa miyumin. +Walaku (zoo): Uq laya janp'atuq manchay k'ayraq sutin, mikhunapaq kay layamantaqa. +Wambisa chaqruna (bot): q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Wanarpu (bot): Uq laya mallkiq sutin, yunqallapi tiyan, waqaynin qharita manchay warmita munachikun, pukata t'ikan, wat'allata wiñan chantaqa k'ullun rakhu rakhulla. +Waqar (zoo): Uq laya yaku p'isquq sutin, yuraq jatun kunkayuq. +Waqchilla (zoo): Uq laya tuta p'isquq sutin, qhincha p'isqu ninku, rikhuriwaqtinchiq pi wañunanta yachan nin. +Waqu (bot): Paqay. Uq laya sach'aq sutin, puqun may misk'ita. +warawya (bot): Waruma Uq laya puna sach'aq sutin, t'ikan q'illuta sumaq lluqsin kurkus k'ullunmanta. +Warku (bot): Uq laya ulalaq sutin,jatuchachaqta wiñan, puquy k'allku, janpi wisananaypaq. +Warmiwarmi (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Waskasiya (bot): Ichillapanqa. Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Wawanup'anqa (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, janpi, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Wayaba (bot): Sawintu. Uq laya janpi mallkiq sutin, puquynin mikhukun, q'illusta puqun, janpi wawa laqhinpan yakun ñawi ch'aqiyaypaq, chantaqa llawarq'ichapaq. +Waykuru (zoo): Wayju. Uq laya yuthuq sutin, p'isaqamanta aswan jatun. +Wayramanalli (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, laqhisnin umananaypaq kusa, chantaqa qaran kusallataq uya phisuspaq. +Wayrap'anqa (bot): Chirwayusa, chiriqsananqu. Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chiriyasqaspaq janpi, chantaqa sulluchin warmi unqusqasta. +Wayrunqu (zoo): Uq laya wach'iyuq khuruq sutin, tiyan kinsa laya, yana puka uma, q'illu yanasniyuq ashkakawsanku juk'ucha thapaspi, uqtaq jatuchas sapankulla tiyanku. +Wayruru (bot): Uq laya sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, puqun pukasta yana ñawista, t'ikantaq yuraqta juch'istusllata. Apayachanku qullqi ch'uspapi imaqtinchus wayjan qullqita nispa, chantaqa sapa pusrispapis imaqtinchus runaman tukun nin sapanchiq purqtinchiq. +Wayu: s,(bot): Uq laya mallkikunaq sutin, chay rumispi qaqaspi machu sach'aspi rikhurin chay mallkikunaq sutin. +Wayusa, wayusap'anqa (bot): Uq laya sach'aq sutin, janpi uma nanaypaq wisa nanaypaq, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Wik'uña (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, millman may llanp'itu p'achasta ruwanapaq. +Willa (zoo): Uq laya k'ita quwiq sutin, wisk'achaman rich'akun, mana chupayuq jatuchaq chakisniyuq, chaqrasta may tukupun. +Winkuwinku (zoo): Uq laya khuruq sutin, q'illu yanasniyuq q'umir pachaslla aswan tiyan, t'uqpiqtinchiq chakisninmanta q'illuyaku lluqsimun chay janpi sirk'ipaq. +Wirawira (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, yuraqta t'ikan, janpi ch'ujupaq +Wiru (bot): Kaña. Uq laya mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, ashka yakuyuq yuranpi chaymanta asucar ruwakun. +Wirutisankudu (zoo): Uq laya llawar ch'unqa ch'uspiq sutin, chay chinpachikun chay q'illu unquyta, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Wisk'acha (zoo): Uq laya k'ita uywaq sutin, ch'anpa chupa, qaqasllapi kawsan, lap'a ninri, qaqaspi imajina purin. +Wisqacha (bot): Uq laya mallkiq sutin, juch'istusllata wiñan, punallapi tiyan. +Wisu (bot): Rumiqara. Uq laya mallkikunaq sutin, qaqaspi, machu sach'aspi ,ñawpa pirqaspi rikhurin. +Witi (zoo): Uq laya k'ita piliq sutin, jatun. +Wituq (bot): Uq laya puquq sach'aq sutin, q'umir puquynin kusa yanata tullpunapaq, chantaqa janpi ch'ujupaq, chantaqa ch'uspita ayqinchin puquynunta kutaspa jawikuqtinchiq. +Yakayaka (zoo): Uq laya puna p'isquq sutin, qaqaspi jusk'uspa wachan, q'illu wisa. +Yakukachiq (bot): Uq laya janpi sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, chantaqa mikhukun ima. +Yakup'isqu (zoo): Uq laya p'isquq sutin, yaku patallapi sayan, yana yuraqkunasniyuq chupanpi liqranpi. +Yamip'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Yanachini (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, janpi. +Yanamaqanap'anqa (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, wasi chaqllipaq kusa. +Yanapichin (zoo): Uq laya p'isquq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Yanayaku k'aspi (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Yaq'ayaq'a (zoo): Uq laya khuruq sutin,chay kusikusiman rich'asqa khurutiyan manchay usqayta purinchay. +Yarina (bot): Uq laya chuntaq sutin, wasista ruwanku kurkunmanta. +Yasipi (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Yawarch'unqa (zoo): Uq laya llawar ch'unqa khuruq sutin,yaku t'urupi tiyan. +Yawarp'anqa, Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Yawarwiqi (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, k'ullunmanta ruwakun kanuwas. +Yawatik'aspi, yawatip'anqa (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan, umananaypaq kusa, chantaqa katari khanisqasta janpinapaq. +Yawati (zoo): Turtuqas. Uq laya k'ita khuruq sutin, wasanpi apayachan wasinta. +Yuraqmulli (bot): Uq laya juch'iy sach'aq sutin, khishkarara. +Yurawañuqchi (bot): Uq laya janpi mallkiq sutin, q'uñi jallp'asllapi tiyan. +Yuyu (bot): Uq laya papayuq qhuraq sutin, yuraqta puqun, manchay kusa mikhunapaq salsapi. +Yuyurupachiku, itapallu (bot): Uq laya qhuraq sutin, t'uqpiqtinchiq allinta siqsichikun chantaqa sirk'ita churakun. +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 19:54, 18 hul 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Simi kamachiypitaq suti icha sutirimana (kastilla simipi: sustantivo, latin simimanta: substantivum) nisqaqa imatapas, ima kaqtapas sut'ichaq rima layam. +1 Huklla yupa (Sapaq yupa) - Achka yupa +2 Rikch'ayrimana + Suti +5.2 Achka-achkamanta sutichasqa +5.5 Rikuy hap'iy atina sutikuna +5.6 Mana rikuy, mana hap'iy atina sutikuna +5.8 Saphi hina sutikuna +5.10 Huk rimaykunamanta hamuq sutikuna +Huklla yupa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhichwa simipi +Rikch'ayrimana + Sutirimana Kastilla simipi +Sutirimana + Rikch'ayrimana +Rikch'ayrimana + Sutirimana + "-kuna" Kastilla simipi +Chay kapuy k'askaqkunaqa kastilla simipi manam kanchu, chay rimaypi kapuy rimakunam kan. +Kapuy k'askaqkunaqa huk k'askaqkunap ñawpanpi yapakun. +Hina k'askaq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chay hina k'askaqkunaqa kastilla simipi manam kanchu, chay rimaypi hina rimakunam kan. +Achka achkamanta sutichasqa (sustantivo colectivo) Ayllu, Llaqta, Khipu Familia,Pueblo, Nudo +Kay ukhupiqa tarikunku. +Rikuy hap'iy atina sutikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaykuna kanku: +Kaykunaqa kanku haqay sutikuna imaynapipas rimakullan, qhawarichiy … +Huk rimaykunamanta hamuq sutikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa T'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:04, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"Pëkunaqa manam mana allita ruraq nunakunapitatsu kayan." (JUAN 17:16, NM) +1, 2. (1) ¿Imanirtaq Diospa sirweqninkunaqa nunakunata rakikätseq chikinakïkunaman mëtikuntsiktsu? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta.) (2) ¿Ima niyantaq mëtsikaq nunakuna nacionninkunapaq, costumbrinkunapaq o equïpunkunapaq? (3) ¿Imataq pasakun wakin nunakuna wakinkunapita mas alli kayanqanta pensayaptin? + +Tikraynin q'aya minchha Kastillanu simipi: + +Kallwar qucha nisqaqa Piruwpi, Wankawillka suyupi huk qucham. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Thaysuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Thaysuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Thaysuyu). +"Uma kamayuq (Thaysuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Llut'u (Nothoprocta ornata) nisqaqa Urin Awya Yalapi (Arhintina, Buliwya, Chili, Piruw) kawsaq pisqum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nothoprocta. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Nothoprocta ornata + +20 ñiqin aymuray killapi 1948 watapi – 21 ñiqin qhulla puquy killapi 1949 watapi +10 ñiqin kantaray killapi 1928 watapi – 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1931 watapi +Chiang Kai-shek Jiang Jieshi (Chinu simipi: 蒋中正 / 蒋介石, chinu tradisyuonal:蔣中正 / 蔣介石, pinyin: Jiǎng Jièshí, Wade-Giles: Chiang Chieh-shih) sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin kantaray killapi 1887 watapi) paqarisqa Xikou llaqtapi - 5 ñiqin ayriway killapi 1975 watapi) wañusqa T'aypik llaqtapi). Chunwa mama llaqtayuq Awqaq pusaqsi wan pulitikusi karqan. +1948 watamanta 1975 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Republikapa umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Chiang Kai-shek. + +Maryland nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Annapolis llaqtam. + +Cristóbal Colón icha Cristoforo Colombo sutiyuq runaqa (1451 watapi paqarisqa Genova llaqtapi; 20 ñiqin aymuray killapi 1506 wañusqa Valladolid llaqtapi) Ispañap Katuliku Riykunanpaq Abya Yalap tariqninsi karqan. +Chay Katuliku Riykunaqa (Fernando II Aragunpa qhapaqninwan Isabel I Kastillap quyan) Cristobal Colontas Atlantiku mama quchanta kuntiman kacharqan. Awya Yalata 1492 watapi tariptinsi hatun Kastilla Atiysi, Awya Yalayuq indihina runakunap muchuyninsi qallarirqan. + +Awkillu qucha (kastilla qillqaypi Auxillo) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk qucham Waywash wallapi, Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Paqllun distritupi, Hawaqucha ñiqpi.[1] + +14 "Nunacunata" yachatsirninqa, imakunapa pasëkäyanqantam Pabluqa entiendita procuraq (leyi 1 Corintius 9:19-23). Tsëtaqa rurarqan, Israel nunakunata, ley cumpleqkunata, leyta mana musyaqkunata y mana alläpa markäkoqkunata Diospita yachatsinanrëkurmi. Wakinllapis salvakuyänampaqmi pï mëta yanapëta procurarqan (Hëch. 20:21). ¿Imanötaq Pablu ruranqanta qatishwan yachatsikunapaq alistakurnin? (1 Tim. 2:3, 4.) + +Kunan CUIDAMOS kanpak alli-kawsay yanka. + +Runa Simi: Montana suyu + +Runa Simi: Ukayali suyu + +Runa Simi: Alice in Wonderland (kuyuchisqa siq'isqa) + +quwiki 17 ñiqin inti raymi killapi + +Marañun jisk'a suyu, Wanuku + +Inkapirka (Ingapirca) icha Hatun Kañar nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kañar kitipi, Kañar markapi huk mawk'a pukaram llaqtapas. +Mawk'a llaqta (Ikwadur) + +Pueblo Libre distritu; (kastilla simipi: Distrito de Pueblo Libre) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Machu Magdalena sutipaq, p'unchaw kamasqa 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1859 watapi wata. +Uma llaqtanqa Magdalena Vieja llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pueblo Libre distritu. + +Uma llaqta Baeza +Quijos kiti (kastilla simipi: Cantón Quijos) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Napu markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Baeza llaqtam. +Urqukuna: Antisana +Quchakuna: Papallakta qucha - Wampiqucha (Huambicocha) - Luritu qucha - Mogotes qucha - Sucus qucha - Baños qucha +Quijos kitipiqa Napurunakunam tiyanku. Paykunaqa Papallakta kitillipi kawsanku. +Llaqta ñiqpi 447 + +Katiguriya:Karu puriy (Qispi kay suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Karu puriy (Qispi kay suyu) +"Karu puriy (Qispi kay suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Qucha (Nihun) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Nihun) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Nihun). +"Qucha (Nihun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mayllakuy nisqaqa runap yakuwan mayllanawan llump'achakuyninmi. +Mayllakunanpaqqa runa armakunmi - mayu, quchapi, wasipi armapi - ichataq mayllakunmi ch'illamip patanpi, p'uruñawan icha mayu patapi. +Mayllanakunaqa kaymi: + +Mam simi (Qyol Mam) nisqaqa Watimala mama llaqtapi huk rimaymi, Mam runakunap rimasqan, Maya rimaykunaman kapuq. + +Uyq'ur simi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Uyq'ur simi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sinkiyan Uyq'ur ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +(Cordillera de Colán risirwa suyu-manta pusampusqa) +Tiyay Amarumayu suyu, Bagua pruwinsya, Utkupampa pruwinsya +Kamasqa wata 1 ñiqin pawqar waray killapi 2002 watapi (D.M. Nº 0213-002-AG) +Qulan walla risirwa suyu (kastilla simipi: Zona Reservada Cordillera de Colán) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, Bagua pruwinsyapi, Utkupampa pruwinsyapipas. + +Payas[1][2] icha Payasik[3] (genus Miconia) nisqakunaqa huk rikch'ana yurakunam, Awya Yalapi wiñaq. Waranqachá rikch'aqnin kan. +Antikunapi: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Payas +Payas yura rikch'aq ayllu + +Ismuruku mayu nisqaqa Buliwya suyupi juk mayum, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, Ismuruku munisipyupi, Río Grande de San Juan nisqa mayuman purin. + +Uma llaqta Puyka +Puyka distritu (kastilla simipi: Distrito de Puyca) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Unyun pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Puyka llaqtam. +Mayukuna: Sumana mayu + +Tarwi,[1] Tawri[2] icha Chuchu (Lupinus mutabilis) nisqaqa huk chaqallu yuram, rikch'aq q'iram, Antikunapi wiñaq. Prutinasapa murunkunatam yanuspa mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tarwi + +Tikraynin waklliy Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:fr. +"Ruwaq:fr" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Ihiptu + +10 shutikuna kikinkuna. + +Yasmin G. Calizaya Quispe 28 watayuq, pay Tupiza jap'iymanta Sucre-Bolivia suyumanta kachkan. Kay podcaspi K'illpa raymimanta parlariwanchik. Kay raymiqa sapa iskay wata jatunpi raymichakun. Chanta kay raymiqa chiri mit'allapi raymichakun imaraykuchus kay pachapi Apus, wak'as uywakunamanta yurarikusqankurayku. Kay raymiqa phichqa p'unchaw junt'ata raymichakun. Yasmin ñiwanchik kay raymichayqa may allin kasqanta, mana raymichakusqanraykullachu mana chayqa takiykuna, aqha, mikhuna may allin kaq kasqa. K'alaparita mikhuq kasqanku, kay mikhunaqa lluch'usqa sarayuq, llama aychayuq, pupusayuq, chachakumayuq, uchuyuq chanta lluphi rumiyuq ima. Yasminqa wawa kachkaspa kay raymikunaman riyta yachaq kasqa. Chanta pay kutiyta munanman kay k'acha raymiman. +Tata Virgilio Panozoqa Aiquile ayllupi, Cochabamba-Boliviapi paqarisqa. Pay Quechua Casimiro Huanca Jatun Yachaywasipi yachachiq.Kay Audiopi pay Chakanamanta parlariwanchik. Kay Chakanaqa unaymanta pacha tiyasqa chanta raymichakusqa ima ñin. Chantapis, españoles chayamuptinku kay raymiqa chaqrukusqa chanta wak raymipi tukusqa, kunan p'unchawtaq chay raymita "Santa Vera Cruz tatala" ñisqa sutiwan riqsikun. Manaraq españoles chayamuchkaptinkuqa, kay chakanaqa jatun tatakunanchikman ñanta rikuchiq ñin. Chanta unay jatun tatakuna tawa chhiqamanta qhawaq kasqanku. Tawa yuyaykuna kasqa ñin: munay, yachay, ruway, atiy. + +/ llawt'u / maskha paycha / tukapu / waqa / aqllakuna / walla wisa / kunti wisa / chuqan / pinaw / awkikuna / ñust'akuna / + +Runa Simi: Arawak rimaykuna + +(Wikibooks:Ayllupaq p'anqa-manta pusampusqa) +Allin hamusqaykichik Wikiliwrukunapi. Ratullakama masiykuna. -- AlimanRuna 15:09 18 oct 2007 (UTC) +Kaypi qhaway: Wikiliwrukuna:Kamachiq#Wikiliwrukunapi mañakusqa kamachiq kaykuna +Katiguriya: +Kay p'anqaqa 07:30, 25 mar 2010 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Manu mamallaqta wari kancha - Wikipidiya +Manu mamallaqta wari kancha +(Manu mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Manu mamallaqta parki +Mama llaqta: Piruw +Tiyay Manu pruwinsya, Mayutata suyu; Pawqartampu pruwinsya, Qusqu suyu, Piruw +Karu puriqkuna / wata: +Pacha suyu: +Manu mamallaqta parki nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Mayutata suyupi, Manu pruwinsyapi, Qusqu suyupipas, Pawqartampu pruwinsyapi, huk mama llaqta parkim. Chay muyuyqa qhawasqan kasan. Llipinchispa qhawakuntaqmi askha qhapaq kasqan hina. +1987 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Urqukuna: Apu Qañakway 3.800 m +Mayukuna: Manu mayu +Kay mamallaqta parkipiqa kanmi 200-chá laya ñuñuqkuna (Yellowstone mamallaqta parkipiqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi: 28 laya), 1.000-chá laya pisqukuna (tiqsimuyupi: 9.000-chá). Kallantaqmi askha yurakuna (50 %) kay muyuyllapi wiñaq manataqmi tarikunchu waq tiqsimuyuynintinpi. [1] Kay parkipiqa kanmi hatun zona de protección istrikta. Kay kitikunaman atinkumanmi haykuyta yachaqkuna yachay riqsiq, chay warda parkikunaq qawasqantaqmi kanan paykuna. +Pilkupata - Q'irus k'itipi: +Manu mamallaqta parkipiqa askha Yaku pumakuna kawsanku. +Manu mama llaqta parkipi +Pilkupata - Qirus k'itipi: +Aqhanaku k'itipi: +Chipitiere llaqta, huk indihina llaqtam, Manu +Manu mamallaqta parkipi hukkuna runa llaqtakunam kawsanku: Machiqinqa, Amawaka, Yini, Amarakayri, Wachipayri, Mashqu Pirus, Nawa ima. +Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna +↑ www.phoenix.de/ Manu mama llaqta parkimanta (aliman simipi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +www.queros.net / Manu mamallaqta parkipi flora faunapas (kastilla simipi) +Willkachasqa ñawpa suyukuna: Ayakuchu Pampa · Chakamarka · Machu Pikchu · Pumaq sach'a-sach'a +Sallqa kawsay risirwakuna : Llakipampa · Willa Uqhukuna +Katiguriyakuna: +Mamallaqta parki (Piruw) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Piruw) +Mayutata suyu +Manu pruwinsya +Pawqartampu pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:25, 17 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Manqu Qhapaq iskay ñiqin + +Runa Simi: San Marino (uma llaqta) + +Uqhupampa rit'i urqu +Tiyakuynin Qusqu suyu, Anta pruwinsya, Limatampu distritu, Urupampa pruwinsya, Ullantaytampu distritu +Uqhupampa (kastilla qillqaypi Ocobamba) nisqaqa Piruwpi, Willkapampa wallapi, huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Anta pruwinsyapi, Limatampu distritupi, Urupampa pruwinsyapipas, Ullantaytampu distritupi.[2] Pikchunqa mama quchamanta 5.126 mitrum aswan hanaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Barcelona. +► Barcelona llaqtapi paqarisqa runakuna‎ (1 P) +"Barcelona" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Los Panchos nisqaqa kastilla simipi, Mishiku mama llaqtayuq bolero kusituymi. Wankurisqa takiqninkunaqa Alfredo Bojalil Gil, Jesús Navarro Moreno wan Hernando Avilés Negrón. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Los Panchos. + +3 chaniyuq tikraykuna suchi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kayampi llaqta - Wikipidiya +Kayampi llaqta +Kayampi (kastilla simipi: Cayambe) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, huk llaqtam, Kayampi kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Kayampi kiti + +Mama llaqta Awstiriya +Hugo Meisl sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin ayamarq'a killapi 1881 watapi paqarisqa Malešov llaqtapi - 17 ñiqin hatun puquy killapi 1937 watapi wañusqa Wein llaqtapi) huk Awstiriya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +Piluta Hayt'ay (Awstiriya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hugo Meisl. +Piluta hayt'aq (Awstiriya) + +Uma llaqta Guiyang +Guizhou pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Guizhou, chun simipi: 贵州, phinyimpi: Guìzhōu, machu: Kweichow, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Guiyan llaqtam. +Guizhou saywitu (inlish simipi) + +Mama llaqta Mishiku Ispaña +Rafael Márquez Álvarez sutiyq runaqa, (* 13 ñiqin hatun puquy killapi 1979 watapi paqarisqa Zamora de Hidalgo llaqtapi - ) mama llaqtayuq Mishiku piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rafael Márquez. + +Tikraynin kallpa wañuy Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Machala +Machala kiti (kastilla simipi: Cantón Machala) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kuri markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Machala llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Machala kiti + +Chayanta, Sn (latin simipi: Stannum) nisqaqa huk q'illaymi, allpapiqa t'inkisqallam chuqin. + +Llama Ñawi (Alpha Centauri, α Centauri, Rigil Kentaurus, Toliman, Bungula) nisqaqa Kintawru waranipi iskaynintin quyllurmi: Alpha Centauri B nisqa aswan uchuy killmu quyllurqa Alpha Centauri A nisqa aswan hatun q'illuta allillamanta muyupayanmi. +Ñuqanchikmanta, inti llikamanta 4,34 achkiy wata karu kaspanmi, ñuqanchikmanta lliwmanta aswan sispa quyllurmi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu rak'i-rak'i + +Wisk'achayuq + +Runa Simi: Wakcha + +Kay sumaq ancha kamayuq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka suqtayuq wataq qanchis killaq isqun p‘unchayninpi llaqtanchiqrayku qhawanankupaq Hamawt‘akuna hatun tantakuy, kongreso nisqapi tantasqa, tukuy sunqunkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamachiq qhinchiq awqakunamanta huk similla tukuy niqpi llaqtanchiqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut‘i sut‘ipi rikuchinku; chaywampis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt‘a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? Munankichiqchu tukuy llaqtakunapiraykuchus Ranti kankichiq España Reykunamanta t‘aqakuspa, paykunaq kikin atiyninpi, kamachiyninpi qhiparinankuta? Kayta uyariytawan, usqhay usqhayta hatarispa: munaykun nispa qaparinkuq; aswan kallpayuq kay sut‘i munayninku kananpaqri hukmanta hukmanta munayku nirqanku; tukuypa yachayninman chayananpaqri kay hinata qillqarqanku. +Ñuqayku kay Amerikaq suti suyumpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñuqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutimpi, llaqtaykuq kamachiynimpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sunquykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik‘iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t‘aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhichiparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisamimpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhipamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt‘anankupaqri, ñuqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchanampaqri imaraykuchus ruranchiq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qillqapi tukuy churakuchum. Kongreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, sekretarioykuq qillqanwan kallpachasqa. Kay hina huramentota tukuy llaqtanchiqpi tiyakuq runakuna. ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayniqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamachiqkunamantawan? ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqman, ari ninkichu llaqtanchiqman, atiyninrayku, kamachiyninrayku tukuy kallpakiywan sayariyta kawsayniykita, sumaq sutiykita, tukuy imaykita chinkarichinaykikamaypis? Ari, hinatan hurani. Hinata ruraqtiyki Pachakamaq yanapasuchun, manari pay muchuchisuchun llaqta mamanchiqri ñakasuchun. +F.N.Laprida - San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. Hamau‘ta Antonio Saenz, Buenos Ayres llaqtaq rantin. + +kay runa pa kay wasi qa chaypi kan. +kay runakuna qa kay misi ta rikun. +kay runa qa kay misikuna ta rikun. +kay runa qa mana rikurqan. +misikuna qa mana rikuna atirqan. +kay allim runa qa huk uchum misi ta rikun. +kay aswan allim runa qa kay lliw uchum misi ta rikuptin. +kay runa qa tukum runakuna pa lliw allim mi kan. +warmikuna qa huk wasi man purirqan. +kay sacha qa uchum kan. +kay uchu sacha qa kaypi kan. + +quwiki Katiguriya:Qhapaq (Ispaña) + +Runa Simi: Killaqa distritu + +Runa Simi: Puyanku kiti + +k'anchay kasqan raykun llapan thaqpi allchakunqa. +k'anchayninta sumaqta mast'arinan qespichiwananchispaq, +Maykunapiqa, mana yuyasqa runakunan, +kasunachu lak'akuyninchistaqa, q'ellakunaqa manan nananchu. +Ichapaschá runakuna mana yuyayninpi k'iriwanchis. +Manan k'utuykuna llaki, sumaq rimay tijrasqan kakun, +k'iriwanchis chaypas mana kallpanchis mana reqsisqa kaqtin, +k'anchayninchis kausasqata qhawaspa, mana wayra wañuchiy atiq, +paypata, wañusqa, rasphi tutapi kausayninta rikuspa. +qhapaq askha kayniyoq. +wakin, may kausaypi imaymana ñak'ariyninchiskunapi, +Mosqoyniypin asiyniykiman mat'isqa, p'istusqa.. +makiypa q'oñiyninwan makikiman t'inkisqa, +nanayniykipi ñawiykita wesk'ay k'anchayta rikunaykipaq, +p'unchaykunataqa huch'uy ruwaykunawanmi astawan sumaqyan. +hoq k'uychi hina suyaykuymi k'ancharimunqa iskayayninchispi. +poqosqa rurukunata, ruwaykunata, mana hunt'asqakunata, mana ruwasqa +ICHAQA T'URULLAWANRAQ RAFRAN K'ASQASQA KAN, +mana upallay kaqtin hinaspa ñak'ariy sapa kausaypipas. +RUNA SIMI LLAQTAMAN "CREATIVE COMMONS" KAMACHIYTA RIMARIYPI RIKUCHIY. +Teqsi muyupi "CC" nisqa kamachiykuna aswan sumaq yuyay churasqan kamaqkunaq; qelqaykunaq, ruwaqekunaq hinaspa llapa hamut'arukunaq ruwaynin yupanchasqa kananpaq, huñusqa kamachiykunaqa sumaq munayllawan hunt'anapaqmi ichaqa lliu kamaqkunaq allaukan yupachakunanpaq, tukuy yachaykuna "internet" nisqa qhipu t'akariypi. +Runa simi runakunaq hinaspa "CC" kamachiy t'akaqwan, kuska allaukayoq yachay kausaykuna ama qollusqa kananpaq, chayraykun "Creative Commons" nisqa kamachiykuna runasimiman t'ijrayukun, llaqtanchispa llapa qhapaq sumaq kausayninchis astawan reqsirikunanpaq. +P'UNKAYKUNA KIKINLLANMI LLAPANPAQ KAN; +Kusikullana ujyaykuni, Perú suyu sumaq maqt'a pesqotaqa, +Ikakunaq sumaq akhan PESQO, PISQO, PISKU utaq PISCO, maqt'a. + +Aswan hatun llaqta Budapest +31 ñiqin kantaray killapi 1918 (Awstiriya-Unriyamanta) +Unriya, Magyarsuyu icha Mayarsuyu unriya simipi: Magyarország Iwrupapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Budapest llaqtam. +5 Unriya mama llaqtapi paqarisqa +2% aslla simikuna (Aliman simi, Rumanya simi, Sirbya simi, hukkunapas) +Suyukuna: 19 megyék, Budapest uma llaqtapas +Budapest, uma llaqta +Unriya (Llaqtakuna) +. Llaqta Runakuna Suyu (megyék) +Unriya mama llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Unriya. + +Intillama (Folivora) nisqakunaqa Awya Yalap paray sach'a-sach'akunapi sach'akunapi kawsaq raphi mikhuq ñuñuqkunam, kallmakunapi ancha allillamanta kuyuq. +Ancha ñawpa pacha achka rikch'aq intillamas karqan, ancha hatunpas kaq (ahinataq Megalonyx jeffersonii, Eremotherium laurillardi nisqa rikch'aqkunas), kunantaq wañusqañam. Suqta rikch'aqninmi kunankamapas kachkanraq, iskay rikch'aq ayllupim: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Intillama. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Intillama + +Upyana wisinakunataq kaymi: suyk'u, q'ispillu qiru, q'irumanta qiru, akilla. +Wisina rikch'akuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wisina. + +Yakuywa (kastilla simipi: Yacuiba; Waraniyi simimanta yacú = "pawa", ibá = "yakulla": "pawa yakulla") nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Tarija suyupi, huk llaqtam, Hatun Chaku pruwinsyap uma llaqtanmi. +Yakuywa munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Tarija suyu) +Llaqta (Hatun Chaku pruwinsya) + +Waylla qata, Takana runakuna, Buliwyapi. +Machu Pikchupi musuq waylla qatayuq rumi wasikuna, pata-pata hawapi. +Waylla qata, Sankay mama llaqta parkipi, Ikwadurpi. +Waylla qata nisqaqa sinchi ch'aki qachumanta - ichhumanta, irumanta, chilliwamanta - rurasqa wasi qatam. Wasi waylla qatachaytaqa wayllay ninchikmi. +Waylla qatataqa k'ullu chakakuqkunam, q'iru k'aspikunam apanmi. +Inkakuna tukuy hatun rumi wasinkunatapas wayllaqsi karqan. Hinallataqmi kunankamapas ayllu llaqtachakunapi wayllanku, ichataq kay pacha musuqyaptinmi chay wayllayqa pisi-pisiyachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waylla qata. + +Carl Ferdinand Braun sutiyuq runaqa (6 ñiqin inti raymi killapi 1850 watapi paqarisqa Fulda llaqtapi - 20 ñiqin ayriway killapi 1918 watapi wañusqa New York llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq Pachaykamay yachaq wan wallpariqmi qarqan. +1909 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Pachaykamaypi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carl Ferdinand Braun. + +Bearn ñaupa suyu Pirenekuna urqukunapi karqa. Kunan Ransiyapi, riqyun Aquitainepi. Ñaupa uma llaqtankuna Morlans, chaymanta Ortès karqa, kunan Pau (Pyrénées Atlantiques uma llaqtan). +Bearnpa takiykunan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Alhirya) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Alhirya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Alhirya). +"Piluta hayt'aq (Alhirya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +HerculeBotpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/HerculeBot" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +05/10/2016 Hanaq pachapis, huk hatun raymin kasqa; chaypqasi llapa pisqukuna allichakusqaku: anka, waman, killinchu, qenti, kuntur, urpi, tukupas, kay hawka tusuy huñupakuypi. +Takiy, Tusuyñataq qallarin, llapa písqo kusikusiyllañas. Atuqpas yapakamusqa tusuyman, trago upyayman manaña kacharikuqta; kuntur qhawariptinsi nisqa.- yaw atoq ama anchata upyaychu machuruwaqmi, nispa. Atuqqa uyarikunchu, iskay, kimsa kutita yaparikun upyayta, mikuykunata, manaña saksariqhina, machakunankama. + +Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta (kečuaks) + +Runa Simi: Takikunap takin + +Tinkunaku "Bolivia" + +Katiguriya:Ch'in pacha (Chinchay Abya Yala) (qu kalba) + +1Kaymi Señor Diospa huk rikhuriypi profeta Habacucman rikuchisqan. 2Señor Diosnilláy, ¿hayk'aqkamataq waqyakamusqayki, manataq uyariwankichu? ¿Hayk'aqkamataq: ¡Sarunchashawankun! nispa qaparimusqayki, manataq qespichiwankichu? 3¿Imanaqtintaq mana chaninkaqta rikuchiwanki? ¿Imanaqtintaq ñak'arichiytaqa ch'inlla qhawanki? Runa ch'utiqllatan runa maqaqllatan rikushani, quejanakushankun churanakushankun. 4Kamachikuy simiqa waqllichisqan kapun, manan cheqaq chaninchaypas kanñachu, arí, millay runan chanin runata mat'iykun, chaymi chanin-kayta q'ewispa juzganku. 5Señor Diosmi nin: Suyukunata qhawariychis, chaykunata qhawarispan musphankichispuni. Musphay ruwanatan kay p'unchaykunapi ruwasaq, piña chayta willasuqtiykichispas manan creewaqchischu. 6Caldea runakunatan atiyniyoqta sayarichimusaq, paykunaqa mana khuyapayakuqmi, hawan-ukhunta ruwaqmi kanku, hallp'a pachantinmanmi mast'arikunku wak runakunaq hallp'anta qechunankupaq. 7Paykunaqa manchakuy millay runakunan kanku, manan ima kamachisqa simitapas kasunkuchu, aswanpas anchaykachaspan munayllankuta ruwanku. 8Caballonkuqa leopardokunamantapas aswan phawaqmi, tuta hap'iq lobokunamantapas aswan k'uchin, caballopi soldadokunapas wayra hinan phawanku, karu llaqtakunamantan phawamunku, mikhunaman phawaykuq anka hinan p'aktiykukunku. 9Llapallankun maqashaspalla atipanankupaq chayanku, ch'inneqmanta ruphashaq wayra hinan askhallaña chayarparinku, aqota hinan presokunata huñurqonku. 10Reykunatan pisicharparinku, kamachikuqkunatapas asipayankun, pukarakunata qhawarispapas asikunkun, hallp'a seqanakunatan ruwarqonku, hinaspan pukarakunata munaychakunku. 11Chaymantataq sinchi wayra hina pasapunku, kallpankun diosninkuqa, chaypin iñinku, chay ruwasqankuwantaq huchallikunku, nispa. 12Señor Diosnilláy, qanqa wiñay-wiñaymantan kanki. Diosnilláy, qanqa Ch'uya Diosmi kanki, chaymi mana wañusaqkuchu. Señor Diosnilláy, juzganankupaqmi Babilonia runakunataqa churarqanki. Qanmi pakakunay Qaqa kanki, muchuchinankupaqmi paykunataqa churarqanki. 13Sinchi ch'uyan kanki, chaymi millaykaqtaqa mana hinallatachu qhawanki, mana chaninkaqtapas manan rikuyta atinkichu. Chayri, ¿imanaqtintaq runa hap'iykachiqkunataqa ch'inlla qhawanki? ¿Imanaqtintaq mana ima ninkipaschu, paymanta aswan chanin runata mana chanin runa wañuchiqtin? 14Qanqa qochapi challwakunata hinallan runakunata rikunki, mana piniyoq suchuq animalkunata hinallan runakunata qhawanki. 15Babilonia runakunaqa llapallantan anzuelowan hina aysanku, llikawan challwaq hinan hap'inku, huñuykusqata rikuspataq kusikunku q'ochukunku. 16Hinaspan llikankuta yupaychaspa sacrificiota haywanku, inciensowanmi llikankuta q'apachinku, ahinapin askha kaqniyoq kanku, sumaq mikhunatan mikhunkupas. 17¿Chay hinatachu runakunataqa hap'ishallanqaku? ¿Chay hinatachu suyukunataqa mana khuyapayaykuspa thunishallanqaku? + +‪Llaqta MachuPicchu Pueblo‬ + +Quechua k'iti + +"Ch'aki watachu, para watatu kanqa, qhawarichkayku" + +Katiguriya:Waqachina - Wikipidiya +Katiguriya:Waqachina +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waqachina. +"Waqachina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kylian Mbappé sutiyuq runaqa (20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1998 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kylian Mbappé. + +• Tinkurachina siwikuna n/d +Runa llaqtap sutin n/d + +Santa Rosa suyu (kastilla simipi: Departamento de Santa Rosa, nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Cuilapa llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Rosa suyu. + +Orangutan (genus Pongo) nisqakunaqa huk yura mikhuq hatun k'usillukunam, Indunisyapi (Kalimantan wat'api, Sumatera wat'apipas) kawsaq. Iskaynintin rikch'aqmi: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Orangutan + +Charlottep Llikan (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Charlottep Llikan (inlish simipi: Charlotte's Web, kastilla simipi: La telaraña de Charlotte) nisqaqa 1973 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Elwyn Brooks Whitepa qillqasqan, Charlottep Llikan nisqa, wawapaq willakuymantam rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Charles A. Nichols, Iwao Takamotomi. Hanna–Barbera ruruchinapaqmi rurasqa. + +auqa q'illay runakuna + +Open Studio: Pacha, Llaqta, Wasichay + +Punku p'anqa: Chili +Chili · Katiguriya: Arhintina ·Chilip wiñay kawsaynin · Punku p'anqa: Urin Awya Yala +Allpa saywachi, sallqa pacha +Allpa saywachi: Urqukuna: Yuyayyaku; Nina urqukuna: Aqutanku - Huriqi - Irruputunku - Kapurata - Likankawur - Linsur - Minchincha - Ojos del Salado - Parinaquta - Paruma - Pumirapi - Putana - Sayrikapur - Tuqurpuri - Ullawi - Ulqa ; Lista:Chilipi urqukuna; Mayukuna; Quchakuna; Wat'akuna: Rapanuy; Pataqunya +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Rapanuy +Mamallaqta parkikuna: Katiguriya:Chilipi mama llaqta parkikuna +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Kusa qillqakuna suyapayaqkunapas +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Ikwadur +Punku p'anqa: Piruw +Mama llaqta, kawpay +Mamallaqta: Chilip unanchan - Chilip wallqanqan - Chilip llaqta takin +Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq: +Ñawrakuna: Chili mama llaqtap wiñay kawsaynin +Republika: Chili mama llaqtap umalliqninkuna +Runa llaqtakuna: Qhichwa runa +Simi kapchiy: Chili mama llaqtap qillqaqninkuna: Isabel Allende - Sergio Badilla Castillo - Pablo Neruda +Kapchiy: Chili mama llaqtap llimphiqninkuna: +Allpa llamk'ay: Sara - Papa - Allpa llamk'ay - Wiru yura rikch'aq ayllu +Karu puriy: Mama llaqta parkikuna +Chili mama llaqtap qillqaqninkuna: Isabel Allende - Sergio Badilla Castillo - Pablo Neruda +Chili mama llaqtap llimphiqninkuna: +Piluta hayt'aqkuna: +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:06, 8 hul 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Novial simi, mamallaqtapura yanapayuq simi, yachaqayta atinki. + +Runa Simi: Oregon suyu + +Runa Simi: Quyllurchawwan qallarisqa chhasku wata + +400 0 _ ‎‡a Waman Puma‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Lawrence Edward "Larry" Page sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin pawqar waray killapi 1973 watapi paqarisqa East Lansing llaqtapi, Michigan suyupi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapi mama llaqtap Yupay yachaq, Google nisqa ruruchinap kamaqninmi pusaqninpas. + +Polipropilena nisqa plastiku imayaypaq kayman. Anqas: k'illimsayaq; uqi: yakuchaq. +Llirpu,[1] Lastiku icha Plastiku (grigu simipi πλαστικός, "ch'umanalla") nisqaqa tawqa iñuwayuq imaykanakunam. +Lliwmanta aswan plastiku imayaykunataqa allpa wiramantam ruranku, k'illimsa yakuchaqkunam, ahinataq polipropilena, poliethilena, polistirul. + +Buenos Aires distritu (kastilla simipi: Distrito de Buenos Aires) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Murrupun pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Buenos Aires llaqtam. + +Tawantin iñu nisqaqa hanaq pachapi, Tiksimuyupi huk tiyachkaymanta huk iñuman puririykunam, Hatun rikuchiq iñukuna nisqam: +Chincha (inti paña icha chawpi tuta law nisqapas): chaypi intiqa manam hayk'appas kachkanchu; +Anti (intip lluqsinan, inti lluqsiy, intip siqamunan icha inti lluqsikuq law nisqapas): chaypi intiqa lluqsinmi, tutallamanta; +Uralan (inti lluq'i icha chawpi p'unchaw law nisqapas): chaypi intiqa chawpi p'unchaw pachapi kachkan; +Uchuylla rikuchiq iñukuna nisqakunataq kaymi: +Tawantin iñutaqa suyu rikuchiq nisqawanmi tarinchik. + +José María Castro Madriz sutiyuq runaqq (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1818 paqarisqa San José llaqtapi - 4 ñiqin ayriway killapi 1892 wañuisqa San José llaqtapi ). Kustarika mama llaqtap taripay amachaq, pulitiku wan yachay wayllukuqsi runa karqan. +1848 watamanta 1849 watakama wan 1866 watamanta 1868 watakama ñawpaq kuti Kustarikapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: José María Castro. + +Katiguriya:Ruwaq:en-4 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:en-4. +"Ruwaq:en-4" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kawapana rimaykuna (Chayawita simi Jebero simipas) nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, Piruwpi, Uralan Abya Yalapi. +II. Jebero simi (icha Chebero, Xebero, Xiwila): yaqa wañusqaña + +Luis Alejandro Rodríguez Olmedo sutiyuq runaqa, icha Alex Olmedo (* 24 ñiqin pawqar waray killapi 1936 watapi paqarisqa Ariqipa llaqtapi - ), Piruw - USA mama llaqtapas kurku kallpanchaq. +Grand Slam Pukllaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Usqullu[1] (Leopardus jacobitus) nisqaqa huk aycha uquq ñuñuq, aycha mikhuq uywam. +Salqa ichhupi yachan; ñawin llanp'u anqas; runa manchaq, qishpikun [2]. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Usqullu + +kaqpi kanku: phukllay1phukllay2 + +Quriqinqa (Curiquinca) nisqaqa Chili mamallaqtapi huk nina urqum, Sayrikapur qutupi, saywapi Chili-Buliwya (P'utuqsi suyu, Urin Lipis pruwinsya, San Pawlu Lipis munisipyu, Hatun Qitina kantun). + +Plantilla:Main Page introduction sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Chaysi paykunaqa rimasqa antes timpuqa altumisapi, q'alata rimayta yachasqaku. +Chay timpus kasqa guerra, huq españolkuna hamusqa. +Chaymi Awsangatiq pampanpin kashan Yanaqucha nisqa qucha, yana quchapuni. +"Anchay quchamanmi chayamunqaku, chayman waxachiychis" nispa nisqa. +Chaymi sutin Wayna Awsangati "Guerra Ganarur" nisqa sutin. + +quwiki Apulupampa sallqa pacha suyu + +1800 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Yayayku hanaq pachakunapi kaq. +Sutiyki much'asqa kachum, qhapaq kayniyki, +Imaynan hanaq pachapi , hinallataq kay pachapipas. + +www.isqa.it + +La memoria del agua – Runapa Siminpi Qillqasqa. + +Kay qatiq sutisuyupiqa kay wikipi sut'ichasqa ruraq huñukunatam, kikinpa chayamuna hayñinkunatawan rikunki. Chay kikinkunap hayñinkunamanta astawan ñawirinaykipaqqa kaypi qhaway. +Kikiykip akuna willaykikunata llamk'apuy (ahinataq e-chaski imamaytayki, chiqap sutiyki) (editmyprivateinfo) +Kikiykip akuna willaykikunata qhaway (ahinataq e-chaski imamaytayki, chiqap sutiyki) (viewmyprivateinfo) +Kikiykip watiqasqayki sutisuyuykita llamk'apuy. Paqtataq, huk ruranakunaqa p'anqakunata yapanqaraqmi kay hañi mana kaptinpas. (editmywatchlist) +P'anqakunata kamariy (mana rimanakuy kaq) (createpage) +P'anqakunata ñawiriy (read) +"Kikin rakiqunayuq ruraqkunallapaq" hina amachasqa p'anqakunata llamk'apuy (editsemiprotected) +API maskanakunapi aswan hanaq saywakunata llamk'achiy (apihighlimits) +Kikinpa rimachinanpi uchuylla hukchasqakunata "musuq willaykuna" nisqapi mana rikuy (nominornewtalk) +P'anqakunata hawa wikikunamanta chaskiy (import) +P'anqakunata willañiqi churkusqamanta chaskiy (importupload) +IP hark'aymanta qispisqakuna +P'anqakunapaq sapaq musuqchasqankunata qulluy paqarichiy ima (deleterevision) +Sapaq hallch'asqakunata qulluy icha qullusqamanta paqarichiy (deletelogentry) +P'anqakunata llamk'apuy (edit) +P'anqakunata qulluy (delete) +Tukuy ruraqkunap hayñinkunata llamk'apuy (userrights) +Huk ruraqkunap CSS willañiqinkunata llamk'apuy (editusercss) +Huk ruraqkunap JS willañiqinkunata llamk'apuy (edituserjs) +Katiguriya p'anqakunata astay (move-categorypages) +Kutichisqa llamk'apusqakunata rurana antachap llamk'apusqankunata hina sananchay (markbotedits) +Mana qhawaykusqa p'anqakunap sutisuyunta qhaway (unwatchedpages) +P'anqakunap wiñay kawsayninkunata huñuy (mergehistory) +Qullusqa p'anqakunata maskay (browsearchive) +Tawqa qulluna p'anqakuna (nuke) +Llamk'apusqakunata "Kayqa uchuylla hukchaymi" nispa sananchay (minoredit) +Suti k'iti saywachanakuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: T'antay + +Runa Simi: Mamuriy mayu + +Quetzaltenango suyu (kastilla simipi: Departamento de Quetzaltenango) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Itzá aru: Noh Petén = Hatun Wat'a; Uma llaqtanqa Quetzaltenango llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quetzaltenango suyu. + +Chawiña (kastilla simipi: Chaviña) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi huk llaqtam, Lukana pruwinsyapi, Chawiña distritup uma llaqtanmi. +Reynaldo Martínez Parra (1910-2010), qhichwa qillqaq +Llaqta (Lukana pruwinsya) + +Uma llaqta Saltillo +Coahuila suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Coahuila de Zaragoza), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Saltillo llaqtam. +Kaypipa qhaway[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Coahuila suyu. + +Oaxaka de Juárez (nawa simi Huaxyacac Juárez) nisqaqa Mishiku mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Oaxaca suyup uma llaqtanmi. 1987 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Hernán Cortés, kamasqa 14 ñiqin hatun puquy killapi 1532 wata. +Mishiku Mishiku llaqta, Tantasqap suyun[17] +Mishiku Tlaxiaco llaqta, Oaxaca[25] +Pukyukunamanta willaykunata[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Oaxaka de Juárez. +Llaqta (Mishiku) + +Pallpa nisqaqa ancha uchuylla runa wawam, manaraq huk watayuq. + +Ama huk ruraqkunap rurasqanmanta hayñinta, ruraqpa hayñin nisqata k'irisunchikchu. +Ama copyright nisqawan sananchasqa p'anqakunamanta qillqasqakunata suwaspa copy - paste nisqawan kay Wikipidiyapi p'anqakunaman apamusunchikchu. + +Pikillaqta, huk Wari llaqta (Qispiqanchi pruwinsyapi) +Uma llaqta Wari (kunan Wari llaqtamanta ~ 25 km karum) +Wari (Huari) nisqa runakunaqa ñawpa pachas huk piruwanu runa llaqtas karqan. + +ñit'isqa _ Qullasuyu Qhichwata kastilla simiman tikraynin - Oxford Dictionaries +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñit'isqa +Tikraynin ñit'isqa Kastillanu simipi: + +Antawakuna (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Antawakuna (inlish simipi: Cars) nisqaqa 2006 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa John Lassetermi. Disney Pixarwan ruruchinapaqmi rurasqa. + +Lev Ivánovich Yashin sutiyuq runaqa (rusiya simipi: Лев Ива́нович Я́шин) , (* 22 ñiqin kantaray killapi 1929 watapi paqarisqa Moskwa llaqtapi - 20 ñiqin pawqar waray killapi 1990 watapi wañusqa Moskwa llaqtapi), huk Rusya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Qhori Piluta hayt'aqnin 1963 + +19Pedruqari chay riqchaq rikapakuyninpaq yarpuyatinlla, Dyuspa Santu Ispiritunqa niran: "Chapay. Kimsa runakuna maskashuyan. + +Qhichwa simi icha Runasimi nisqaqa Urin Awya Yalapi rimasqan rimaymi. Tawantinsuyup siminsi karqan. Kunanqa yaqa 14.000.000 runam kay simita rimanku, Piruwpi, Buliwyapi, Arhintinapi, Ikwadurpi, Chilipi, Kulumbyapi kaytaqa riman. Lliw Awya Yala rimaykunamanta astawan rimaqniyuqmi. Qhichwa sutita churarqa runasimiman Fray Domingo de Santo Tomás, ñawpaq qillqaq kay simimanta. + +Wak'as llaqta +Mama llaqta Buliwya +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy - runak./km² +Hallka k'iti kanchar - km² +Qhapaq Raymin 4 p'unchay qhapaq raymi killapi +Pacha suyu UTC-4 +Wak'as nisqaqa (kastilla simipi: Vacas, wak'a nisqamanta sutinchasqa) Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Wak'as munisipyupi, uma llaqtan, Jarani pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. +Wak'as sumaq riqsisqa ashkha papa puqusqanrayku, chayraykutaq "Papaq llaqtan" ninku. +Quchapampa llaqtamanta 85 kilumitruspi tarikun; Jaranimantari 30 km kashan, mamaquchamantataq 3.475 mitrusmanta patapi kashan. Qhipa runayupayman jinataq tiyapun 650 runakunan (2001). +8 Qullana runakuna +Wak'as llaqtañiq tarikun achka quchakunam, Parququcha, Asiruqucha, Junt'utuyu, Pilawit'u, Qullpaqucha, Yanatama, mayqinkunachus aswan jatunkuna kanku Quchapampa suyu ukhupi. +Unay pachapi Wak'as, sutin nisqanman jina, karqa uq much'ana, maypichus jaywaq kanku jaywakunata apukunaman, chayri uq kikin wak'a kanman kasqa, ajinata pikunachus chay pacha kawsaq kaqkuna qhawaspa waqaychaspataq karqanku, ñawpaqta Jarajuri, Chuwi, Quta runakunawan, mayqinkunachus aymara simi rimaq kanku, aswan qhipatataq inka runakuna. +Inkakuna pachapi Wak'as llaqta kallarqataq uq tampu inkañan patapi, Inkallaqta Puquna llaqtaman ima rinapi. Chaymanta ispañul runakuna suticharqanku "Santa Bárbara de Bacas" sutiwan. +Buliwya llaqta qhispi kay tarisqanmantapacha wisikantun karqa, chawmantataq kantun. 1830 watapitaq kamarisqa karqa «Parroquia de Santa Bárbara de Vacas» jina. +2 ñiqin ayamarq'a killapi: Ayakunaq p'unchaynin, mast'akus, wayllunk'as. +4 ñiqin qhapaq raymi killapi (puquy killapi): Santa Bárbara, Wak'aspa qhapaq raymichakuynin. +Chukupunku allinjamusqa kacharpayapaq ima, Wak'as llaqtaman chayaypi lluqsimuypi ima, chawpinpi iskay lantikunawan: Sagrado Corazón de Jesús Sagrado Corazón de Maríawan ima, iskay angelkunawan jallch'asqa kantusninpi. +Runakuna puriyqacharikamunankupaq Wak'as llaqtapi ñawpaqta kasqanku sapa uq raymikunasnin, maypichus atikun mikhuriy misk'i mikhuykunata, challwata jina, q'unchapi llant'awan wayk'usqata, astawanqa sapa wata Jatun qhatu challwamanta papamanta makiwan ruwaykunamantawan p'unchaypi. +Buliwya kamachiqkuna kamarqanku ñawpaq juch'uy yachay wasi qhari wawaspaq Wak'as llaqtapi 1862 watapi, "Escuela de Varones" sutiwan, qhipantataq waq juch'uy yachay wasi warmi wawaspaq, "Escuela Municipal de Niñas" sutiwan, kamarqa Quchapampamanta llaqta kamaq 1912 watapi. Kunan p'unchaypi tiyanku kay wachay wasikuna: +Yachay suntur: Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq, Escuela Superior de Formación de Maestros Ismael Montes, kay Jatun Yachay Wasiqa Challwamayupi, astawan riqsisqataq "Wak'as Normal" sutiwan, 1916 watapi kamasqa. +Wak'as llaqtapi runakuna kawsanku papa puquchispa, chaymanta tarpullankutaq uqata, jawasta, arwijata, riquta, siwarata, waq puquykunata ima. Kay tukuy puquykunata ranqhanku intichaw p'unchay qhatupi kikin Wak'as llaqtapi, chanta apallankutaq ranqhaq waq qhatukunaman Quchapampapi, Punatapi, Jaranipipis. +Jaruma k'ikllu qhawariy qullamantapacha, k'ikllu tukukuypitaq kashan Jampiwasi, urqupatapitaq Santa Bárbaraq kalwariunpa kapillan +Wak'asman rinapaq taqsikuna lluqsinku Qhuchapampa llaqtamanta, San Carlos wak'a chayri inlisya wasamanta, jinallataq Punata llaqtamanta taqsikuna lluqsillankutaq inlisyan wasamanta. +Qullana runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqtapi paqarisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pablo Fernández. Paqarimurqa 29 p'unchay inti raymi killapi 1.954 watapi. +Waqachiqkuna: +Natividad Betty Veizaga Siles. Paqarimurqa 25 p'unchay qhapaq raymi killapi 1.957 watapi. Payqa Pukaq Wayra Qutumanta 1.980 watamantapacha. +Tantakamusqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñawpa runakuna Wak'aspi tiyakuqkunaqta puchu ruwaykunasninku tarisqa musuq wasi ruwaykunapi. +Alcide d'Orbigny (1802-1857), Ransiyamanta jamut'asqa, Wak'asta watukurqa 1830 watapi, tarirqataq Chukiqayara mallkita. +Jesús Lara (1898-1980), Qullasuyumanta arawiq, Inkallaqtaman rishaspa Wak'asta purirqa 1927 watapi. +Martín Cárdenas (1899-1973), Buliwyamanta jamut'asqa, Inkallaqtaman rishaspa Wak'asta waturikurqa 1940 watapi. +Ñaña llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lista: Llaqtakuna (Buliwya) +Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wak'as. +Saywitu: Wak'as munisipyu +Wak'as munisipyu: yupaykuna, saywitu +Yupaykuna: Wak'as munisipyu +Wak'asmanta rikch'akuna +«Ismael Montes» Yatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq (Kastilla simi) +Puya Raimondi (Chukiqayara) wañupusawanchiq (kastilla simi) +Quchapampa suyu +Uma llaqta: Quchapampa +Amachasqa sallqa suyukuna: Carrasco mamallaqta parki • Isiboro Secure mamallaqta parki • Tunari mamallaqta parki +Quchakuna: Alalay qucha • Asiruqucha • Junt'utuyu • K'ichkiqucha • Larati qucha • Parququcha • Pilawit'u • Qullpaqucha • Qurani qucha • Rudiyu qucha • Wara Wara • Yanatama +Mawk'a llaqtakuna: Inkachaka • Inkallaqta • Inkaraqay +Runa llaqtakuna: Aymara • Qhichwa • Yurakari +Katiguriyakuna: +Llaqta (Buliwya) +Llaqta (Quchapampa suyu) +Llaqta (Jarani pruwinsya) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:27, 31 ukt 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quechua (qu): Buliwya + +Francisco de Miranda Winisuyla mama llaqtayuq awqaq pusaq, qillqaq wan pulitiku + +^ par. 13 Salmu 34:6, 18, 19: "Kë llakishqam qayakamurqan, y kikin Jehovämi wiyarqan. Y llapan llakikïninkunapitam salvarirqan. [. . .] Shonqunkunachö nanatsikïkaqkunapa lädunchömi Jehoväqa këkan, y espïritunkunachö pasëpa llakishqa këkaqkunatam salvan. Mëtsikam alli ruraqpa llakikïninkunaqa, peru tsë llapampitam Jehoväqa librarin". + +"Kanqa yuyarikunaykichejpaj" + +Runa Simi: Qatuylla + +yurakuna.net + +24 de mayo de 2008 _ Tinkuy Yachaykuna + +Tiyay: Beni suyu, Marbán pruwinsya, Luritu munisipyu, Moxos pruwinsya, San Francisco kantun +Secure mayu (kastilla simipi: Río Secure) nisqaqa huk 497 km suni mayum, Buliwya mama llaqtapi, Isiboro Secure mamallaqta parkipi, Beni suyupi, Marbán pruwinsyapi, Luritu munisipyupi, Moxos pruwinsyapipas, San Francisco kantunpi. + +Cabañas suyu (Salwadur) +Cabañas suyu (kastilla simipi: Departamento de Cabañas) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Sensuntepeque llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cabañas suyu. + +Paqarisqa Inlatirra Stoke-on-Trent, 13 ñiqin hatun puquy killapi 1974 watapi (44 watayuq) +Rurasqankuna Rock, pop takiq, takichaq +Robert Peter Williams sutiyuq runaqa, icha Robbie Williams (* 13 ñiqin hatun puquy killapi 1974 watapi paqarisqa Stoke-on-Trent llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq rock takichaq, kitara wasichaq wan takiqsi karqan. +Takiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Katiguriya:Llaqta (Qaqatampu pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Qaqatampu pruwinsya) +"Llaqta (Qaqatampu pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Segovia llaqtapi chakayuq witkhu (Ispañapi). +Witkhu icha Pincha[1] (acueducto) nisqaqa yaku purichinapaq kichasqa kaq yaku ñanmi, rarqa hinam, upyana yakupaq. + +Paqarisqa 3 ñiqin chakra yapuy killapi 1916 watapi +José Manuel «Charro» Moreno Fernández (* 3 ñiqin chakra yapuy killapi 1916 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi — 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1978 watapi wañusqa Merlo partidupi), Arhintina mama llaqtape piluta hayt'aq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Manuel Moreno. +Buenos Aires llaqtapi paqarisqa + +Kaphiy icha Kafiy nisqaqa huk hatarichinapaq upyanam, kaphiyna nisqayuq, kaphiy yurap rurukunamanta rurasqa. + +"K'akcha pukllay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyakuynin Apurimaq suyu, Antapampa pruwinsya, Urupisa distritu, Ariqipa suyu, Unyun pruwinsya, Puyka distritu, Qusqu suyu, Chumpiwillka pruwinsya, Santu Tumas distritu +Waytani (kastilla simipi: Cerro Huaytane) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum Wansu wallapi, Apurimaq suyupi, Antapampa pruwinsyapi, Urupisa distritupi, Ariqipa suyupipas, Unyun pruwinsyapi, Puyka distritupi, Qusqu suyupipas, Chumpiwillka pruwinsyapi, Santu Tumas distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +Yachayta munaspaykiqa, yachachiy.Llamk'apuy + +Sumaq Pampa distritu (kastilla simipi: Distrito de ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Ukayali pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Sumaq Pampa llaqtam. + +Kuyuq wankilli sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kuyuq wankilli sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Kuyuq wankilli sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sini (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Cine (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Cinema (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhichwa simipi pilikulakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kuyuq wankilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llaqtayuq Kane ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Achi Tayta iskay ñiqin piti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Achi Tayta kimsa ñiqin piti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rikch'a hap'ina ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rikch'a waqaychana sinta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kuyuq rikch'a hap'ina ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Atuqwan Allquwan ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kuyuchisqa siq'isqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qispichiqkuna (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Aladdin (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sumaqchawan Sallqawan (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mulan (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yaku P'asñacha (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qispichiqkuna Kangurusuyupi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ñust'awan K'ayrawan ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Parispi Qullananchikpa Qhupuyuqnin (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kichkarusachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uchpachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ratatouille (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pukllanamanta Willakuy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pukllanamanta Willakuy 3 ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Antawakuna (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rumipi Khillaychuki (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sach'a-sach'amanta Qillqa (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wiraqucha michikuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pocahontas (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Anastasia (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hercules (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tarzan (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pachak Hukniyuq Dalmata Allqu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Madagaskar (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pinocchio (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Big Hero 6 (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Alice in Wonderland (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Peter Pan (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Robin Hood (kuyuchisqa siq'isqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Atuqwan Allquwan 2 ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sach'a-sach'amanta Qillqa 2 ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kino (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Film (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lumière wawqikuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +13 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (13.07., 13-VII, 13ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 194 kaq (194ñ - wakllanwatapi 195ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 171 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +Abya Yala llanp'a ch'ujrikuxqa + +Runa Simi: 15 ñiqin qhulla puquy killapi + +Runa Simi: Jonaspa qillqasqan + +quwiki Katiguriya:Mawk'a llaqta (Buliwya) + +Qillqa kamachiy kaqkunamanta rimarisunchik, internetpi rimay atikuq hinata — allin kaptinqa chaskirisunchik, mana chayqa, allichakunanpaqmi mañayukusunchik, kaykunamanta rimapayakusunchis, t'ikrarispataq ñuqanchikpaq kanankama kikin llaqtanchikpi haywarinakusunchik— +Internet nisqa allin ch'uya kamachisqa kananpaqmi yanapayku, hinallataq kay pichqa qillqa kamachiykuna kananpaqpas: +Haykuna: Llik'akunaman haykunaqa utqhaylla kanman, kicharayasqalla kanman. +Kichasqa: Internet nisqaqa kicharayasqallam t'iqsimuyuntinpiqa kanman, hinam llapan runakunaqa haykullankumanmi rimarinapaq, qillqanapaq, ñawirinapaq, qhawarinapaq, imatapas ninapaq, uyarinapaq, yachanapaq, imatapas paqarichinapaq hinallataq ima kaqkunata musuqyachinapaqpas. +Musuqyachiy: Ruwaykuna kaqqa musuqyachikunmanmi, musuq ruwaykunapas paqarichikunmanmi. Musuq tecnologías nisqakunaqa amam hark'akunmanchu, hinallataq musuqyachiqkunaqa amam muchuchikunkumanchu huk runakuna ruway musuqyachisqanta millayta hap'iptinkuqa. +Sapankapaq: Sapanka runakunap willayninqa, mañakusqanhinam ama ch'iqirikunmanchu, willaynintaqa amachasqapunim kanman. + +Bulibiya Mamallaqta (40) + +400 0 _ ‎‡a Heinrich Heine‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq harawi qillqaq‏ + +quwiki Robin Hood (kuyuchisqa siq'isqa) + +Paraqas mama llaqta risirwa +Mama llaqta: Piruw +Tiyay Ika suyu, Pisqu pruwinsya, Paraqas distritu +Kamasqa wata 25 ñiqin tarpuy killapi 1975 watapi +Karu puriqkuna / wata: +Pacha suyu: UTC-5 +Paraqas mama llaqta risirwa ( kastilla simipi: Reserva Nacional de Paracas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi amachasqa suyum, Ika suyupi, Pisqu pruwinsyapi, Paraqas distritupi. + +Ch'aphi Qullu nisqaqa (Chapi Kkollu) Antikunapi, Buliwyap Kunti Wallanpi, huk urqum, P'utuqsi suyupi, Daniel Campos pruwinsyapi, Llika munisipyupi, Canquella kantunpi, Uyuni kachi qucha ñiqpi. +Llika munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Piruwpi: Luritu suyu, Maynas pruwinsya +Sapara nisqakunaqa (kastilla simipi: Zápara, Záparo) Ikwadurpi Piruwpipas tiyaq runa llaqtam. Ñawpa pacha Sapara simita rimaq karqaptinpas, kunan pachataq kichwa icha kastilla simitam rimanku. +Ñawpa pacha Sapara runakunaqa sach'awakata, wankanata, yuthuta, chachalakata chakurqan. Makisapatataq manas chakurqanchu, machunkuna kaptinsi. Kunan pachataq, manañam huk sallqa uywakuna kaptinmi, makisapatapas mikhunku. +Iskay chunka kaq pachakwatap qallarisqanpiqa, k'awchu waq'ayay kachkaptinsi, saparu runap sach'a-sach'ankuna muthusqa karqan, Saparu runataq isklawchasqas karqan, k'awchuta pallananpaq qhapaq wiaquchakunapaq. +Zàpara runakunaqa chunka llaqtapi kawsanku. +Piruwpiqa Luritu suyupi tiyanku. Arabela runakunaqa Arabela mayu patanpi kawsanku, Ikitu runakunaqa Hanan Nanay mayu patanpi tiyanku. +Arabela [2] Luritu suyu Maynas pruwinsya Napu distritu 302 (171 qhari, 131 warmi) +Ikitu [3] Luritu suyu Maynas pruwinsya Hanan Nanay distritu 234 (130 qhari, 104 warmi) +Bartolo Ushigua, Zápara runa llaqtap umalliqnin, CONAIE kunqrisupi, Ikwadur, 2004 watapi + +Uma llaqta Aqrakiya +Aqrakiya distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Acraquía) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tayaqaqa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Aqrakiya llaqtam. +Mayukuna: Upamayu + +Qullqichaka (kastilla simipi: Colquechaca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk llaqtam, Chayanta pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Chayanta pruwinsya) + +Llika munisipyu - Wikipidiya +Llika munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Llica) nisqaqa huk munisipyu Daniel Campos pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Llikam (553 llaqtayuq, 2001 watapi). + +Quyllurchawwan qallarisqa chhasku wata - Wikipidiya +Quyllurchawwan qallarisqa chhasku wata +Kayqa quyllurchawwan qallarisqa chhasku watapaq kalindaryum, ahinataq 2003 icha 2014. +(Chhasku wataqa 365 p'unchawniyuqmi — manam wakllanwatachu.) +Huk quyllurchawwan qallarisqa chhasku watakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +2012 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. + +Yuyu nisqa yurakunapiqa llapan yurata, allpa hawanpi yurap rakinkunata icha raphikunatam, ima q'umir kaq rakinkunatapas mikhunchik. Yuyukunaqa chakra yurakunam, k'ita yurakunapas. Siwulla hina yurakunata hinallataq yuyu ninchik. +Kaymi huk yuyukunam: +Huk wayuqkuna, allpapi puquq yurakunatapas yuyu hina yanuspa mikhunchik. + +82 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fenerbahçe SK. + +Tiyay Lima suyu, Wawra pruwinsya, Wachu distritu. +Laya ñawpa llaqta +Bandurria nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi, Wawra pruwinsyapi, Wachu distritupi, huk mawk'a llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bandurria llaqta. +Tumay aranwa (Piruw) + +"Llimphiq (Kulumbya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +T'aqsay, Taqshay icha Taqllay nisqaqa p'achata yakuwan t'aqsanawan llump'achaymi. + +Chiksuyup Pulunyata Bawtisaynin 966 watapi, Jan Matejko-pa llimphisqan. +Kristiyanuchaypa tiksinqa Jesuspa misyun (misión) nisqa kamachisqanmi: Jesus manaraq hanaq pachata rispa, disipulunkunaman nin, tukuy runallaqtakunata kamachisqaymanta yachachispa bawtisaychik nispa (Mathiyup qillqasqanpa puchukayninpi: 28:18-20), iñiqkunallam qispichisqa kanqa nispa (Markuspa qillqasqan, 16:15-16). Chay Jesuspa nisqawanqa Kristiyanu Inlisyaqa takyachinmi, huk runakunata kristiyanuchananchikmi, qispinankupaq. +Jesuspa yachachisqankamaqa runa qispi munayllamantam Dyusman kutirikuyta atiptinpas, kristiyanu nikuq kamachiqkunam, Hatun Konstantinos sutiyuq romanu hatun qhapaqpa kamachisqanmantapachañas (306-337), hinallataqsi Ispañulkuna kulunyankunapi (ahinataq indihinapaq riduksyun nisqakunapi), munay mana munaylla runakunatam iñiyta chaskiyta atipayarqan, ñawpa iñiyta dyuskunatapas sarupaspa. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 06:01, 2 hul 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"Warmikuna Yupay-chaqapuni Kasunchik" + +Runa Simi: Huwan II + +Naska pruwinsya, Peru +Qullaw pruwinsya, Peru +Unyun pruwinsya, Peru + +Runa Simi: Waqachina + +K'uchu Wasi + +Yachay suntur icha Hatun yachay wasi (kastilla simipi: Universidad) nisqaqa runakunap hanaq yachayninpaq rurasqan yachachiy wasim. Yachay sunturpiqa k'uskiykunku, yachaytataqmi, k'uskispa musuq tarisqakunatapas yachakuqkunaman yachachinku. +Universidad ñiyqa kay latin simipi ñiymanta paqarqan: Universitas magistrorum et scholarum, icha "Amawtapaq yachachikuqpaqwan huñunakuy". + +Arequipa: Llakikuy, wik'uñakunata wañuchisqanku. +Pikunachus kanku kay Servicio Nacional Forestal y de Fauna Silvestre (Serfor)nesqamantan willakamunko yaqapis wañuchisqanku kinsa chunka tawayoq (34) wik'uñakunata kay Surihuire, Caylloma Arequipa misti llaqtapi hatuchaq hinallataq wawa wik'uñakunata. + +Hebreos 2:14 _ Runakunaqa aychayoq, hinallataq tulluyoq iman kanchis. Chayraykun Señorninchis Jesucristoqa noqanchis hina runa kaspa, cruzpi wañuran, diablota vencenanpaq. Chay diabloqa atiyniyoqmi karan, runakunata wañuchispa, infiernoman apananpaq. +14Runakunaqa aychayoq, hinallataq tulluyoq iman kanchis. Chayraykun Señorninchis Jesucristoqa noqanchis hina runa kaspa, cruzpi wañuran, diablota vencenanpaq. Chay diabloqa atiyniyoqmi karan, runakunata wañuchispa, infiernoman apananpaq. + +Ch'aki suyu rikuchiq, Petrus Peregrinus de Maricourt-pa siq'isqan 1269 watapi (Epistola de magnete). +Wamp'una suyu rikuchiq. +Suyu rikuchiq nisqaqa (grigu simipi πυξίς, πυξίδα [pyxís, pyxída], kastilla simipi brújula, inlish simipi compass) rikuchiq iñukunata rikuchina antacham, khillaymanta rurasqa maqnitiku kaq muyuriqlla akwayuq wayra waytam. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:53, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qhapaq Raymi + +400 0 _ ‎‡a Jorge Negrete‏ ‎‡c Mishiku mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Punku p'anqa: Hampi yachay + +Kancha Kancha Q'asa + +Katiguriya:Mayu (Piwra suyu) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Piwra suyu) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:Mayu (Piwra suyu) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:Mayu_(Piwra_suyu)" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Tiyakuynin Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Chumpi[1](kastilla qillqaypi Chumpe), Hatunrit'i, Ñañaluma icha Yanaluma[2] icha Wisk'achani[3] nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Qispiqanchi pruwinsyapipas, Uqunqati distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.106 mitrum aswan hanaq. +Allqamarinayuq icha Qullqi Krus (6.102 m) +Wisk'achani rit'i urqu, Qispiqanchi pruwinsyapi, Uqunqati distritupi +↑ Saywitu: Tinki llaqta, Siwinaqucha, Sinkrinaqucha, Awsanqati urqu, Qayanqati urqu (Qullpa Ananta), Hatun Uma rit'i urqu, Alqamarinayuq (Qullqi Krus), Wisk'achani urqu (Chumpi) +Saywitu: Tinki llaqta, Siwinaqucha, Sinkrinaqucha, Awsanqati urqu, Qayanqati urqu (Qullpa Ananta), Hatun Uma rit'i urqu, Alqamarinayuq (Qullqi Krus), Wisk'achani urqu + +Annapolis nisqa llaqtaqa, Maryland suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Annapolis llaqtapiqa 38.394 runakuna (2010) tiyachkan. + +Mowima nisqa runakunaqa mowima simita rimaq runa llaqtam, Buliwyap Beni suyunpi tiyaq, 6.500-chá runayuq. + +Wikipidiya:Kamachiq sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wikipedia:Administrador (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wikipedia:Administradores (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wikipedia:Kamachiq (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Hark'asqa IP huchha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +(Muñiqa pruwinsya-manta pusampusqa) +Uma llaqta Chuma +Simikuna aymara simi, qhichwa simi, kastilla simi +Pruwinsyapiqa aymara, qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ullu +4 chaniyuq tikraykuna k'ullu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'ullu1k'ullu2k'ullu3k'ullu4 + +Tikraynin yupi Kastillanu simipi: + +3 chaniyuq tikraykuna tariy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay: Uru Uru suyu, Ladislao Cabrera pruwinsya, Urin Qaranqa pruwinsya, hukkunapas +Laq'a Jawira (Laca Jahuira) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk 135 km suni mayum, Uru Uru suyupi, Ladislao Cabrera pruwinsyapi, Salinas de Garci Mendoza munisipyupi, Pampa Awllaqas munisipyupi, Urin Qaranqa pruwinsyapipas, Antamarka munisipyupi. Puwpu quchapim qallarin. Quwiphasa kachi quchaman purin. +Kay mayup sutinqa aymara simim: laq'a allpa,[1] jawira mayu.[2] + +Wiñaq distritu (kastilla simipi: Distrito de Viñac) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi. +Wiñaq distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Madiyan-Wiñaq, Apuriy k'iti rimaykunatam. + +California nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Sacramento llaqtam. + +Fernando Botero Angulo sutipaq runaqa, (* 19 ñiqin ayriway killapi 1932 watapi paqarisqa Medellín llaqtapi - ), Kulumbya Mama llaqta k'apraq llimphiqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fernando Botero. + +Runa Simi: Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya + +Quechua: hamut'ay + +Runa Simi: Miihiku + +Runa Simi: Florida pruwinsya + +Runa Simi: Puriqchana iñu + +paymi llaqtanta huchankunamanta salvanqa, nispa. +chayqa "Diosmi ñoqanchikwan" ninanmi. + +Salamanca nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Salamanca, Ispañapi huk hatun llaqta; +Salamanca (Madrid), Madrid llaqtapi huk llaqta distritu; +Salamanka (Ariqipa), Ariqipa suyupi (Piruwpi) huk llaqta. +Kayqa sut'ichana qillqam, achka sut'ikunayuq simita sut'ichanapaq. Huk qillqakunapi t'inkikunaqa ama kaywanchu watakuchun. + +23   Runakuna + +Kuntur Wasi Luru Mayu Michina Nelly P'aqu Urqu Quli Urqu Qhawana Q'illu Salli Q'illu Urqu Sanawrya Sapaliri Suni K'ira Suri Phuyu T'iyuyuq Waylla Jarita +Mayu Michina Muruq'u Nelly Nina Urqu P'aqu Urqu Quli Urqu Qhawana Q'illu Salli Q'illu Urqu Sanawrya Sapaliri Suni K'ira Suri Phuyu T'iyuyuq Waqrayuq Waylla + +Runa Simi: Ch'ulla kawsaykuq + +Qullqa qhichwa, Kaylluma pruwinsya +Tiyay: Ariqipa suyu, Aplaw pruwinsya, Kamana pruwinsya, Kaylluma pruwinsya +Pukyu: Antikuna +Purimuq mayukunap k'iti hawan: - km² +Qullqa mayu nisqaqa (kastilla qillqaypi Colca), kuntiman Mahis mayu icha Kamana mayu nisqa, Piruw mama llaqtapi huk mayum, Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Aplaw pruwinsyapi, Kamana pruwinsyapipas.[1] Pukyunqa Qallalli distritupi, Janq'u Lakaya (Ancolaccaya) llaqtap uray-antinpi. Pasiphiku mama quchaman purin. +Maki kapchiy, Qullqa qhichwa +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitukuna Aplaw pruwinsya, Kamana pruwinsya, Kaylluma pruwinsya (2) (Ariqipa suyu) +Mayu (Ariqipa suyu) + +Katiguriya:Piluta hayt'ay (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay (Mama llaqta). +► Piluta hayt'aq (Mama llaqta)‎ (51 K) +► Piluta hayt'ay klubkuna (Mama llaqta)‎ (20 K) +Kurku kallpanchay (Mama llaqta) + +Uma llaqta Valledupar +Cesar suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Cesar) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Valledupar llaqtam. +Cesar suyu: 25 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cesar suyu. +Uficial qillqa web Cesar Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Paqarisqa 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1977 watapi (41 watayuq) +Mama llaqta Istunya +Andres Oper sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1977 watapi paqarisqa Tallinn llaqtapi - ) Istunya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +2.1 Mama llaqta atinakuna +Mama llaqta atinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqtapura atinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Andres Oper. + +Katiguriya:Illinois suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Illinois suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Illinois suyu. +"Illinois suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pasochoa (4.210 m) Machachi llaqtamanta rikusqa +Kamasqa wata 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1996 watapi (R.O. N° 92) +Pasochoa risirwa (kastilla simipi: Refugio de Vida Silvestre Pasochoa) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, Mejía kitipi, Uyumbicho kitillipi. +www.codeso.com / Ikwadurpi amachasqa suyukuna + +Katiguriya:Yachaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yachaq. +"Yachaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna manu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Urqu (Allpa pacha) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Allpa pacha). + +Waqachinapaq llamk'achisqa kampanakuna. +Lliqti unquyniyuq runa, kampanawan huk runakunata ayqichiq (chawpi mit'amanta qillqa). +Kubapi waqachinapaq llamk'achisqa kampanakuna. +Chanlanlanyaq ichaKalanka (kastilla simimanta: campana) nisqaqa huk takana waqachinam, q'illaymantam. Pukuchu hina hawam tanlin nispa ruqyan, ukhunpi warkuq takana k'aspi takaptin. + +Theodor Friedrich Emil Janenz sutiyuq runaqa icha Emil Jannings, (23 ñiqin anta situwa killapi 1884 watapi paqarisqa Rorschach llaqtapi - 3 ñiqin qhulla puquy killapi 1950 watapi wañusqa Strobi llaqtapi) huk Suwisa mama llaqtayuq aranway pukllaq runam. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Emil Jannings. + +San Joaquín distritu (kastilla simipi: Distrito de San Joaquín) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi. + +Kawsay saphi, Yachay tarpuy icha Kultura nisqaqa wakipi runakunap tukuy rikuchikuyninkunam, tukuynintin allin, sumaq rurasqankunam. +Ahinataq chay yachay tarpuy nisqaqa tukuy rikch'achisqankunam, rimasqakunam, takikunam, hawkaykunam, iñiymi, kamachiykunam, p'achakunam, churanakunam, achalakunam. +Kawsay saphi nisqataq tukuy yachayninmi, kamakuy nisqa imatapas rurayta atiyninmi. + +Takarpucha, Kilampu icha Klawu nisqaqa uchuy takarpum, khillaymanta rurasqa, iskay rakikunata, k'ullukunata, p'alltakunata t'inkinapaq. Takarpuchataq takanawanmi k'ulluman sat'inchik. + +El Triunfo nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, El Triunfo kitip uma llaqtanmi. + +Gustavo Cerati Arhintina mama llaqtayuq takiq wan takichaq + +ch'usaq huq iskay kinsa tawa pisqa suqta qanchis pusaq isqun chunka + +quwiki Sinru qillqa: Tusuy + +Runa Simi: Jaén pruwinsya (Piruw) + +Challwa hap'iq tawa runakunata Jesús waqyasqanmanta +18Chaynu nitinqami, chay runakunaqa chay kutilla atun shikrankunata dijar, paywanna riranllapa. +18Chaymi paykunaqa chay uras atarrayangunata dijashpa, Jisuswanna rirqan. + +Wakin iskay miludiya, "La música de los Incas" ñisqa D'Harcourt-pa qillqasqanmanta (1925 watamanta): +Kunanqa manam tanta kaypi kanchu, +Kunanqa manam vinu kaypi kanchu, + +Paqtataq: Wamp'unaykiqa manam Unicode nisqawan llamk'anchu. Huk llamk'apuna llikam llamk'achkan p'anqakunata takyasqalla llamk'apunaykipaq: mana ASCII kaq sananchakunaqa chunka suqtayuqnintin huchha llikapim kanqa. + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +BABILONIAMANTA Jerusalenman yaqha 50.000 runa ripurqanku. Jerusalenman chayaytawan, ch'in raqaypacha kasqanta rikunku. Israelitasqa watiqmanta tukuy imata ruwananku karqa. +Esdras tumpata mancharikurqa, ñanpi saqra runas kasqanrayku. Chay saqra runaqa, runata wañuchispa suwaq kanku. Chayrayku, Esdrasqa runata tantaytawan dibujopi rukunkijina, Diosmanta mañakunku tukuy risqankupi jark'ananpaq. +Diospa wasin mana allin k'achanchasqa kasqanta yachaytawan, ¿imatataq Esdras ruwarqa? + +12. Qhapaq Ñan + +8 ñiqin pawqar waray killapi +8 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (08.03., 8-III, 8ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka qanchisniyuq kaq (67ñ - wakllanwatapi 68ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 298 p'unchaw kanayuq. + +k'amikuy k'uchukunapas +kay llaki kawsay pacha hawapiqa +[1]Carrilo Cavero, Ugo Facundo. Puyupa-wayrapa-ninapawan musqukusqamanta(Runpa siminpi qillqakuna). Huancayo: Imp. Ed. Punto Com, 2010 (ISBN: 978-612-45866-1-3) + +20Nataq, chay michikuqkunaqa tikrakaranllapa Dyusninchikta alabaqnu, payji niqnu, tukuy chay rikashanllaparayku, uyapashanllaparayku ima. Chaqa, tukuy chaykunamiri, ángel willashanllapanulla pasasha karan. + +Katiguriya:Ch'uchu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Ch'uchu yura rikch'aq ayllu +Waysallpu yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Ch'uchu yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Aswan hatun llaqta Wilñus + +Waraqu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Waraqu yura rikch'aq ayllu (familia Cactaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, waraqu[1] chaylla icha añapanku[2] nisqapas ch'aki pachakunapi wiñaq yurakunam, mana p'allta raphiyuqchu, kichkasapa, rakhulla kaq, ukhunpi kaq yakuta waqaychanapaq, ancha ch'aki ancha ruphaq inti kaq. +Kaymi huk waraqu hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waraqu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waraqu yura rikch'aq ayllu + +Paqarisqa Alimanya, 6 ñiqin inti raymi killapi 1875 watapi, +Wañusqa Suwisa, 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1955 watapi, +Rurasqankuna Munay qillqaq, amawta. +Aswan riqsisqa qillqasqan: La montaña mágica. +Thomas Mann sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin inti raymi killapi 1875 watapi paqarisqa Lübeck llaqtapi - † 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1955 watapi wañusqa Zürich llaqtapi) Alimanya mama llaqtayuq qillqaq runam, aliman simipi qillqaqmi. +Munay qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qillqaq (Alimanya) + +Mama llaqta Awstiriya Dansuyu +Brian Laudrup sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin hatun puquy killapi 1969 watapi paqarisqa Wien llaqtapi - ) huk Awstiriya Dansuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Piluta Hayt'ay (Dansuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Brian Laudrup. +Piluta hayt'aq (Dansuyu) +Piluta hayt'aq (KFC Uerdingen 05) + +Qupaqhawana llaqtapi qantukuna, Titiqaqa qucha patapi. +Qantu, Q'antu icha Kantu (Cantua buxifolia) nisqaqa huk t'ika thansam, iskay, kimsa mitru hawakama wiñaq, k'allmasapa, uchuy suyt'u raphiyuq. Tuktunkunaqa t'inkisqa wayta raphiyuq, yuraqmi icha pukam. Quntuqa mama qucha hawamanta 1.200-manta 3.800-kama hanaqpim wiñan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qantu. + +Akuna (privado) nisqaqa ima huklla runaman icha pisilla runakunaman kapuqpas, akuna chaskinancham, mana sapsi kaq. +Kapitalista nisqa musikupi chakrakunapas, ruruchinakunapas akunam. + +Tuyur nisqaqa wayra pachapi phuyukunap allpawan chawpinpi kaq pinchikilla mast'ayrayku manchaysapa mit'akunam, illap'upas q'aqyapas. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'in pacha. +"Ch'in pacha" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Punta Hermosa +Punta Hermosa distritu; (kastilla simipi: distrito de Punta Hermosa) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Punta Hermosa llaqtam. + +Aswan hatun llaqta Tirana + +Hatun K'uchu +Qucha K'uchu +Q'illu Qaqa + +Punku p'anqa: Iñiy +Iñiy (kastilla simipi: religión, latin simipi: religio, grigu simipi: Θρησκεία) nispa tukuy dyuspi icha dyuskunapi runakunap iñiyninta ninchik. +Urqup apunkuna - Pachamama - Pachakamaq apu - Qun Tiksi Wiraqucha - Mama Killa - Tayta Inti - China apukuna - Wak'akuna +Yachay wayllukuy - Mituluqiya + +Runa Simi: Yanaqucha + +Runa Simi: Qhulla puquy killa + +Kulumbyapi mama llaqta parkikuna sallqa pachap risirwakunapas - Wikipidiya +Kulumbyapi mama llaqta parkikuna sallqa pachap risirwakunapas +Saywitu: Kulumbyapi mama llaqta parkikuna +Hallka k'iti k'anchar (ha) +1960 Guácharos mama llaqta parki Huila 9.000 +1969 Tayruna mama llaqta parki Magdalena 15.000 +1970 El Tuparro mama llaqta parki Vichada 548.000 +1971 La Macarena mama llaqta parki Meta - Vaupes 620.000 +1975 Amacayacu mama llaqta parki Amarumayu 293.500 +1977 Chingaza mama llaqta parki Cundinamarca - Meta 76.600 +1977 Pisba mama llaqta parki Boyaca - Casanare 45.000 +1977 Macuira mama llaqta parki Guajira 25.000 +1977 Paramillu mama llaqta parki Antioquia - Córdoba 460.000 +1977 Munchique mama llaqta parki Cauca 44.000 +1984 La Paya mama llaqta parki Putumayu 422.000 +1986 Tatama mama llaqta parki Choco - Risaralda - Valle 51.900 +1986 Cahuinari mama llaqta parki Amarumayu 575.000 +1989 Chiribiquete mama llaqta parki Caqueta - Guaviare 1.280.000 +1989 Nukak mama llaqta sallqa pachaq risirwa Vaupes - Guaviare 855.000 +1989 Puinawai mama llaqta sallqa pachap risirwa Guainia 1.092.500 +2002 Inti Wasi mama llaqta parki Amarumayu 68.000 +2006 Chicamocha mama llaqta parki Santander 264 +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:11, 8 ukt 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Chilu (italya simimanta: violoncello, pisichasqa cello) nisqaqa huk phiskuna tiwlli waqachinam. Chilutaqa chankakunap chawpinpi hap'ispa antutawan phiskuspa waqachinchik. +1 Ancha riqsisqa chilukuna +2 Ancha riqsisqa chilu waqchiqkuna +3 Chilupaq ancha riqsisqa ñawray takikuna +3.2 Sunatakuna & (otras) chilupaq ancha riqsisqa ñawray takikuna +Ancha riqsisqa chilukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ancha riqsisqa chilu waqchiqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chilupaq ancha riqsisqa ñawray takikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Sunatakuna & (otras) chilupaq ancha riqsisqa ñawray takikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chilupaq kunsirtukuna ancha riqsisqa ñawray takikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:25, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wañusqa 4 ñiqin anta situwa killapi 1992 +Astor Pantaleón Piazolla Manetti sutiyuq runaqa, icha Astor Piazolla (* 11 ñiqin pawqar waray killapi 1921 watapi paqarisqa Mar del Plata llaqtapi - 4 ñiqin anta situwa killapi 1992 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi ), huk Arhintina mama llaqtayuq takiq, takichaq wan bandinyun waqachiq ruraq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Astor Piazolla. +Mar de Plata llaqtapi paqarisqa + +Wayna Qhapaq rit'i urqu +Wayna Qhapaq +Tiyakuynin Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Makusani distritu +Wayna Qhapaq (kastilla qillqaypi: Huaynacapac, Huayna Capac) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk urqum, Kallawaya wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi,[1] Makusani distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.600 mitrum aswan hanaq. + +Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqaqa Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchinap pallasqan, VII ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpitaq rimarisqan hatun, Tiksimuyuntinpi aswan sumaqsi wasikunam, mawk'a Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqamanta sutinchasqa. +Kaykunas chay Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachillakuna nisqa: +Chinu Hatun Pirqa ñak'a-ñak'ay, sinchi kay Chunwa + +Uma llaqta Düsseldorf +Nordrhein-Westfalen nisqaqa huk suyum (Land/ Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Düsseldorf llaqtam. +B: Uma llaqta +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Nordrhein-Westfalen. + +18 ñiqin qhulla puquy killapi 1883 watapi (82) +Arturo Umberto Illia sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1900 watapi paqarisqa Pergamino llaqtapi - † 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1983 watapi wañusqa Córdoba (Arhintina) llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq hampikamayuq wan pulitikumi runam qarqan. +1863 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 20 ñiqin inti raymi killapi 1966 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arturo Illia. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Asya). +"Qucha (Asya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Balqash qucha +Wañusqa Qucha + +Pumachu (genus Calamagrostis) nisqakunaqa huk qachu rikch'anam, 230 rikch'aqniyuq. + +Ramona Victoria Epifanía Rufina Ocampo sutiyuq warmiqa, (* 7 ñiqin ayriway killapi 1890 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - 27 ñiqin qhulla puquy killapi 1979 watapi wañusqa Beccar llaqtapi), huk Arhintina mama llaqtayuq qillqaq. +1.2 Auto Kawsay qillqa +Auto Kawsay qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +2 chaniyuq tikraykuna ruphay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Muksichana yupaykuna 2, 3, 4 +Titanyu, Ti (musuq latin simipi: Titanium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Chiway distritu; (kastilla simipi: Distrito de Chivay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi, Qullqa qhichwapi. Uma llaqtanqa Chiway llaqtam. +Distritupiqa Qhichwa runakunam tiyanku. + +2 chaniyuq tikraykuna maqay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Manka nisqaqa k'apramantapas q'illaymantapas mikhuna wayk'ukunapaq wisinam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manka. + +451 _ _ ‎‡a Mishiku llaqta‏ + +03 - pariwanaquchapi_llamayuqkuna_(peru) + +quwiki Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan + +P'akincha yura rikch'aq ayllu (Quechua) +quwiki P'akincha yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Monza + +Runa Simi: Musuq Segovia suyu + +Runa Simi: Nilu mayu + +Katiguriya:Amarumayu suyu - Wikipidiya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amarumayu suyu. +"Amarumayu suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Amarumayu suyu + +Aswan hatun llaqta Tehran +Tukri simi Pharsi simi; Aslla simikuna: Asar, Kurdi, Arabya +Iran nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Tehran llaqtam. +Aslla simikuna: Asar simi, Kurdi simi, Arabya simi, hukkunapas +Llaqtakuna (Iran) +' ' Runakuna Pruwinsya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iran. + +Paqarisqa 4 ñiqin anta situwa killapi 1926 watapi +Wañusqa 7 ñiqin anta situwa killapi 2014 watapi (88 watayuq) +Punku taripasqankuna 29 (quchun) +Alfredo Stéfano Di Stéfano Laulhé, saeta rubia sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin anta situwa killapi 1926 watapi paqarisqa Barracas, Buenos Aires llaqtapi - 7 ñiqin anta situwa killapi 2014 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) Arhintina Ispaña mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +2.3 Mamallaqta quchu +4.2 Mama llaqtapura Kupakuna +Piluta hayt'aq klubkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mama llaqtapura Kupakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqta quchu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alfredo Di Stéfano. + +Alexander Graham Bell sutiyuq runaqa (3 ñiqin pawqar waray killapi 1849 paqarisqa Edinburgh llaqtapi - 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1922 watapi wañusqa Beinn Bhreagh llaqtapi, Kanadapi) huk Iskusya mama llaqtayuq rimaymanta, pachaykamaymantapas yachaqsi, rimay allinchina kamayuqsi, musikuqsi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi New York llaqtapi AT&T nisqa karu rimay ruruchinap kamaqninsi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Alexander Graham Bell. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mamallaqta parki (Buliwya). +"Mamallaqta parki (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Francisco Pizarro González, marqués sutiyuqqa (* 16 ñiqin pawqar waray killapi 1476 watapi [icha 1478] paqarisqa Trujillo (Ispañapi) llaqtapi - 26 ñiqin inti raymi killapi 1541 watapi wañusqa Lima llaqtapi) Tawantinsuyup ispañul atipaqninsi (kunkistadur nisqa) karqan. 1533 watapi Sapa Inka Atawallpatas Kashamarka llaqtapi wañuchirqan; chaysi Kastilla Kamachiy pacha qallarirqan. +Huk mama qucha punku sutinta apan. 1541 watapiqa Lima llaqtapi ispañul awqankunas Pizarrota wañuchirqan. + +Riohacha (kastilla simipi: Riohacha) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. La Guajira suyu uma llaqtapmi. 3 120 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Riohacha. + +Llawi nisqaqa punkupi, hukkunapi kaq wichq'anata llawinapaq kaq, mana saqillasqa runakunap manaña kichananpaq. + +Tipuani (kastilla simipi: Tipuani) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, huk llaqtam, Tipuani munisipyup uma llaqtanmi. + +R usaqa p'achallikunmi "Tercera Orden de Santo Domingo" unkuwan chunka p'unchay agustupi, 1606 watapi. Chay warachikuyqa kasqayá kikin Santo Domingo conventupi. Chaypa inlisanmanmi sapa p'unchay purisqa taytacha mañakuh. +Y upaychakuymanmi, "Obediencia" nisqaman sinchita churakuh. Wawa kasqanmanta pachayá chaytaqa chaninchah. Chaymi wañuy p'itipi rixurispa panpachayta mañakuran taytamamanmantapis,kunphisurninkunamantapis. +Rosa de Santa Mariyaqa kinsa chunka huhnniyuh watan kaman kawsakusqa. Kinsa killa wañunanpah kashantinqa qurpachakuran Gonzalo de la Mazah wasinpi. Kunanqa chaypiyá sayaripun Monasterio de Santa Rosa nisqa axlla wasi. + +Runa Simi: Ladoga qucha + +Runa Simi: Chawpi + +▪ Runa Simi: Hallka k'iti k'anchar + +5. Kuyu suyu + +wata junt'ay + +400 0 _ ‎‡a Gösta Ekman‏ ‎‡c Suwidsuyu mama llaqta‎yuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Suyu rikuchiq + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Maruku) + +Uma llaqta Puhili +Puhili kiti (kastilla simipi: Cantón Pujilí) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kutupaksi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Pujilí llaqtam. +6 Puhili kitipi paqarisqa +Amachasqasallqa suyukuna: Illinisa kawsaykuska amachasqa allpa +Quchakuna: Kilutuwa qucha +huk llaqta kitilli: Puhili kitilli +Puhili kitipi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Guillermo Rodríguez Lara, Ikwadurpa umalliqnin 1972 watamanta 1976 watakama, paqarimurqa Puhili kitipi 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1924 watapi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Puhili kiti +Uma llaqta: Latakunka +Amachasqa sallqa suyukuna: Llanganati mama llaqta parki • Kutupaksi mama llaqta parki +Runa llaqtakuna: Kichwa • Pansaliyu + +Paqarisqa 16 ñiqin ayriway killapi 1960 watapi (58 watayuq +Mama llaqta Alimanya +Punku taripasqankuna 18(Piluta H'aytay Mama llaqta quchu) +Pierre Michael Littbarski sutiyuq runaqa, (* 16 ñiqin ayriway killapi 1960 watapi paqarisqa Berlin llaqtapi - ), huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1986 Mishiku Iskay ñiqin ? 0 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1982 Ispaña Iskay ñiqin ? ? +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pierre Littbarski. + +Inti nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Inti (sut'ichana) rikuy. +Rikch'ay willakuna +Inti nisqaqa Tiksi muyuman lliwmanta aswan qaylla quyllurmi, inti llikap chawpinmi. P'unchawpi kayllaman achkin, manataq tutapi, tiksimuyup huklla larunta achkichaspan. Killapas intimantam achkiyninta chaskin. + +9 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (09.03., 9-III, 9ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka pusaqniyuq kaq (68ñ - wakllanwatapi 69ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 297 p'unchaw kanayuq. + +Hobart (kastilla simipi) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Tasmania suyup uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hobart. + +Genova llaqtaqa Liguria riqyunpi, Italya mama llaqtapi kan. Genova nisqaqa "punku" (latinu simipi janua); hina sutikuran imapaq hat'un puerto kan. Runakuna Genovamanta huchuysunqu kanku: Genovata runakunata nishu amichikunku. Genova qhapaqllaqta kan, midiuiwupi ripublika mariynara kasqan. +Llaqta (Liguria) + +Paqarisqa Piruw, 19 ñiqin pawqar waray killapi 1847 +Wañusqa Piruw, 26 ñiqin aymuray killapi 1912 +Eduardo López de Romaña y Alvizuri sutiyuq runaqa, (* 19 ñiqin pawqar waray killapi 1847 paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † 26 ñiqin aymuray killapi 1912 wañusqa Yura llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq allwiya kamayuqmi, kawpaqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Eduardo López de Romaña. + +Tarragona llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Katalunya suyup llaqtanmi, 140 323 tiyaq runakunayuq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'asaka + +Grupo Qhispikay Llaqta (Lima, Peru) + +Quechua: wiñay kawsay (qu) + +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +13 ABRIL 2018 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +2007 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. +15 ñiqin qhulla puquy killapi: Rafael Correa Ikwadurpa umalliqninmi (Mamallaktata Pushak nisqa) tukukun. +15 ñiqin chakra yapuy killapi: Piruwpi pacha kuyuypi (8,0 graduyuq) pichqa pachak runam wañurqan, waranqa pusaq pachaktaq k'irisqa karqan, 16.200 wasi kawsana thuñisqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 2007. + +5 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (05.05., 5-V, 5ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 125 kaq (125ñ - wakllanwatapi 126ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 240 p'unchaw kanayuq. + +Allpapiqta yachaykuna : Abya Yala - Comunidad andina - Hukllachashqa Amerika Suyukuna - Europa - Francia - Quchakuna - Mayukuna - Hirkakuna - Ankash suyuchaw : Ankash suyu - Ashuka wamani - Apullashqa wamani - Lusuriaqa wamani - Puwaqpanpa wamani - Qoriyunka wamani - Waras wamani - Wari wamani - Waylas wamani - Yunkay wamani +Wiñay kawsay : Qichwa runakuna - Ayllu runakuna +Yupaykuna : Huk - Ishkay - Kima - Chusku - Pitsqa - Huqta - Qanchis - Puwaq - Chunka +Wiñay kawsay : Latin shimi - Taki - Suyuchiy - Suwit Tantanakuy - Rumanu qapaq llaqta - Ishkayniqi qapaq maqanakuy - Shuwar runakuna - Machu Pikchu - Kipu - Kumunismu - Ripuplika - Islam - Inti Raymi +Yachakuqkunapa Shimi Qullqa - Anqash Qichwa Shimichaw (pdf, 8,62 MB) + +Intiyuq K'uchu +enwiki Intiyuq K'uchu + +kechua. Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta +aymara. Wuliwya Suyu + +Mama llaqtap hawan 158 km² + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Iwrupa). +"Urqu (Iwrupa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Sinru qillqa: Urqu (Alimanya) +Sinru qillqa: Urqu (Phinsuyu) +Sinru qillqa: Urqu (Grisya) +Sinru qillqa: Urqu (Suwisa) +Sinru qillqa: Urqu (Iwrupa) +Allpamanta yachaykuna (Iwrupa) + +Panu takana rimaykuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, Uralan Awya Yalapi. +Iskaynintinmi urin ayllunkuna: + +Samaypata llaqta, Santa Krus suyu, Buliwya +Samaypata nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Florida pruwinsyap uma llaqtanmi. +Saymaypata ñiqpiqa Samaypata pukaram, 1998 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Santa Krus llaqta: 100 km +Sach'akuna, Samaypata ñiqpi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Samaypata. +Samaypata munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Florida pruwinsya) + +Florida pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Samaypata +Runa ñit'inakuy 6,6 +Florida pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Florida) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa Samaypata llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Amboró mamallaqta parki +Mayukuna: Cuevas mayu - Qirusillas mayu +Quchakuna: Ariq qucha +Florida pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Samaypata pukara: 1998 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Amboró mamallaqta parki +Saywitu: Florida pruwinsya + +4 chaniyuq tikraykuna llika kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ilandapi yarqasqa warmi, wawankunawan, 1845–1849 hatun yarqaypi. Bridget O'Donnel-pa siq'isqan. +Hatun yarqay nisqaqa runallaqtapi achka icha lliw runakunata yarqaymi, mit'alla icha mana tukuriqlla. +Ch'akiymanta icha kawsay pachapi huk llakichiymanta mana ruru mana muru kaptinqa, chay hina hatun yarqayqa tukukuyta atinmi, achka runakunata wañuchispa. Hinallataq awqanakuypim waqllichiykunamanta hatun yarqaykunaqa tukukun, icha mana chiqan wakipi wakcha kaymantam. + +Qusqu suyupi kaq Qanchi nisqa pruwinsyamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Qanchis nisqaqa tiyaq yupaymi. +Ñiqi yupayninqa qanchis ñiqi icha qanchis kaq. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa suqtam (6), qhipaqnintaq pusaqmi (8). + +John Bardeen sutiyuq runaqa (23 ñiqin aymuray killapi 1908 watapi paqarisqa Madison llaqtapi - 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1991 watapi wañusqa Boston llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pachaykamay yachaqsi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: John Bardeen. + +2 chaniyuq tikraykuna pacha kuti kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Saskatchewan, Kanada mama llaqtap pruwinsya. Saskatchewan pruwinsya 988 980 runakunam kawsachkanku (2010). Uma llaqta: Regina +Santu Rusaryu inlisya, Regina llaqta +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Saskatchewan. + +22 ñiqin chakra yapuy killapi 1822 – 27 ñiqin hatun puquy killapi 1823 +José Domingo de La Mar Cortázar sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin aymuray killapi 1778 paqarisqa Tumipampa llaqtapi - † 11 ñiqin kantaray killapi 1830 wañusqa San José llaqtapi) huk Piruw mama llaqta awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. + +Alessandria llaqtaqa Piemonte suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Anton van Dyck sutiyuq runaqa 22 ñiqin pawqar waray killapi 1599 watapi paqarisqa Antwerpen llaqtapi - 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1641 watapi wañusqa London llaqtapi) huk Bilhika mama llaqtayuq llimphiq runas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anton van Dyck. + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tiwtinku + +Besançon llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Pikillaqta. + +Runa Simi: Kisa yura rikch'aq ayllu + +quwiki Katiguriya:Distritu (Chuta pruwinsya) + +P'unquchayuq + +orqo k'uchupi, k'ikllukunapi + +Layqa nisqaqa (aymara simimanta rima) mana rikunalla atiykunawan imakunatapas ruraq runam, warmipas qharipas. +Ñawpa pacha, Tawantinsuyu pachapiqa chay layqakunaqa Tawantinsuyu iñiymanta yachaqkunas, umukunas karqan, dyus kaykunawan - Pachamamawan, wak'akunawan, urqup apunkunawan rimanakuspa. Kunankamapas Antikunapi huk ayllu llaqtakunapi hampiq nisqa paqu yachaqkunam, watuqkunapas chay hinatam apukunawan rimanakuspa ruraykunku. +Kastilla Kamachiy pachapi kathuliku misyunaryukuna Awya Yala runakunata kristiyanuchaspa chay umukunata, paqu yachaqkunata mana allin ruraqkuna, dañuq, bruja (layqa warmi), brujo (layqa qhari) nispa suticharqan. Aswan ñawpa pacha Iwrupapipas hinallataqsi karqan, ñawpa kilta, germanu, islaw umukunawan. Chaywantaq ñawpa pacha kasqa allin yachaq nisqa runakuna manañas allinchu, ichataq saqra runakuna nisqas karqan. Layqa qulluy nisqapi achka bruja, brujo nisqa runakunatas - aswantaq warmikunatas - yamt'a tawqapi kañaspa wañuchirqan. +Kunan pacha Iwrupapi achka willakuykunapi chay bruja, brujo nisqa runa kaqkuna manañam millaychu, aswantaq allinmi. Ahinataq inlis Joanne K. Rowlingpa qillqasqan kawsay rikch'api Harry Potter sutiyuq allin layqa saqra kaq Voldemort sutiyuq layqawanmi maqanakun. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Layqa. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:05, 6 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Laqa + +INKA LLAQTA + +Qiru nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Qiru (sut'ichana) rikuy. +Suyu Qusqu suyu, Pawqartampu pruwinsya, Pawqartampu distritu +Q'iru llaqtap saywitun. +Q'irus (q'iru + -s "-niraq, -hina, -sapa": "q'irusapa, sach'asapa")[1] icha Q'iru llaqtaqa (Q'eros, Q'ero qillqasqapas) Piruwpi ayllu llaqtam Qusqu suyupi, Pawqartampu pruwinsyapi, Pawqartampu distritupi. +Chaypi runakunaqa Qhichwa simillatam rimanku. Achka kwintukunapi Inkarrí nisqamantam willakunku. +Q'irupiqa kunanraq paqu yachaqkunam tiyan, huk altumisayuq achka pampamisayuqpas. +Yachay wasipi kastilla simillapi yachachiq kaptinsi, huk waynakunaqa pisi kastillanutapas rimanku. +Q'iru runakunaqa inkakunap qhipaq chawchunkunas. Ispañamanta awqakunas lliw runakunata wañuchiyta munaspa chayamuptin, pisilla inkakunas Q'iru k'itiman ayqispa kawsayninkuta qispiyta atirqanku. Urqup apunkunaqa ispaña awqaqkunata Wiraquchapampapi chamqaspa wañuchispas inka runakunataqa yanaparqanku. Chaymanta pachas Q'iru k'itipi kawsanku. Q'iru runakunaqa willkankunas. +Q'irupi asindapas karqan. 1963 llaqtapi Q'iru llaqtayuqkunaqa asindaduntas qarquspa ayqichirqanku. +Inkarrí ñisqamanta willasqakuna: Q'iru ayllu llaqtamanta willasqakuna +Ima hinas Q'iru llaqta runakuna asindatuta qarqurqanku +Q'iru llaqtamanta videokuna +Q'iru llaqtamanta video +Kusisqa Waqachkayku (qhichwa simpipas, kastilla simipipas, inlis simipipas) + +Uma llaqta San Andrés +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi, waraniyi simi, hukkuna +San Andrés (kastilla simipi: San Andrés) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Marbán pruwinsyapi, Beni suyupi. Uma llaqtanqa San Andrés llaqtam. +Quchakuna: Larga qucha - Musuq Pacha qucha +Mayukuna: Ibare mayu - San Pawlu mayu +San Andrés munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cucurbita maxima. + +Antonio Quarracino sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1923 watapi paqarisqa Pollica llaqtapi - † 28 ñiqin hatun puquy killapi 1998 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Italya- Arhintina mama llaqtap kathuliku Uma Hatun yaya karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antonio Quarracino. + +Mama llaqta Ithiyupya +Adis Ababa, (Kastilla simipi: Adís Abeba) llaqtaqa Ithiyupya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Menelik II, Kamasqa 1886 watamanta, Ithiyupya uma llaqta 1941 watamanta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Adis Ababa. +Llaqta (Ithiyupya) + +Urin qhipa icha Urin manya nisqaqa Tiksimuyup uralan qhipan, maypichus Tiksimuyup t'urpinmi hawanta purin, Antartikapi. + +Q'icha icha Diyarriya (grigu simimanta διαρροή, chaymanta kastilla simipi: diarrea) nisqaqa unquykunamanta, ahinataq q'icha unquymanta hamuq yaku hina akaymi. Q'ichaqa runapaq ancha maqlluqmi, achka yawar chinkayrayku. Chay yawar chinkaymantaqa achka runakuna, aswantaq wawakuna wañunmi. + +John William Coltrane, "Trane" sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin tarpuy killapi 1926 watapi paqarisqa Hamlet llaqtapi - † 17 ñiqin anta situwa killapi 1967 watapi wañusqa New York llaqtapi), USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq takiq, takichaq wan Jazz Saksuphun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: John Coltrane. + +Tikraynin k'illku Kastillanu simipi: + +Kriptun, Kr (musuq latin simipi: Krypton) nisqaqa huk umiña wapsim. + +kaqpi kanku: lutiy1lutiy2 + +Mama llaqtap hawan 9,81 km² +Tinkurachina siwikuna 51° 25′ N 22° 03′ E + +Alejo Carpentier Kuba mama llaqtayuq qillqaq + +Runa Simi: Kancha + +www.ikuna.at + +Qhapaq p'anqa/Sillp'a +Wikipidiya-pi napaykuykiku masillay. Achka simikunapim qispi insiklupidiyata rurachkayku. 2003 watapi tiksipusqam karqan. Kunan pachaqa Qhichwa Wikipidiyap 20 720 qillqasqanñam kachkan. +2 Llamk'anakunaraq +Wikipidiyaman yaykunapaq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mañasqa qillqasqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Supe jísk'a t'aqa suyu wallqanqa + +ch'ulliyuq, ch'ullisqa. adj. Acatarrado. +ch'unkukuy, qutukuy, juñukuy, qhuchukuy, tamachakuy. prnl. Agruparse. + +Runa Simi: Katiguriya:Walla + +Chaymi, chaypi kaq runakunaqa niranllapa: + +Hallka k'iti kanchar + +ISAÍAS 47:10 _ Qanqa sajra ruwasqasniykipi atienekuspa, nerqanki: Mana pipis rikuwanchu, nispa. Qantaqa imatachus yachasqaykeqa, yuyaynillaykitaj ch'awkiyasunku. Qantaj sonqoykipi nerqanki: Noqalla kani. Noqamanta jawaqa mana waj kanchu, nispa. +10Qanqa sajra ruwasqasniykipi atienekuspa, nerqanki: Mana pipis rikuwanchu, nispa. Qantaqa imatachus yachasqaykeqa, yuyaynillaykitaj ch'awkiyasunku. Qantaj sonqoykipi nerqanki: Noqalla kani. Noqamanta jawaqa mana waj kanchu, nispa. + +Zachary Taylor sutiyuq runaqa (*24 ñiqin ayamarq'a killapi 1784 watapi Barboursville llaqtapi – † 9 ñiqin anta situwa killapi 1850 watapi Washington DC) Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqaq pusaq wan ñawpa umalliqninsi karqan (1849 watamanta - 1850 watakama). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zachary Taylor. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Urin Awya Yala). + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'illa +Tikraynin k'illa Kastillanu simipi: + +Sankay nisqapas wachuma (Trichocereus peruvianus) nisqa yuramanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Sankay (kastilla simipi: Sangay) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk nina urqum, Morona Santiago markapi, Muruna kitipi, Sankay mama llaqta parkipi. Pikchunqa mama quchamanta 5.230 mitrum aswan hanaq. + +Ruruchiq nisqaqa ruruchinayuq icha ruruchinata kichariq, tiksichaq musiku runam, qullqichakunapaq. +Hatun qhatuq, phawrikayuq icha qullqi wasiyuq ruruchiqkunaqa kapitalista nisqam. + +Santa Bárbara (kastilla simipi: Santa Bárbara) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, huk llaqtam P'utuqsi suyupi, Urin Chichas pruwinsyapi, Atucha munisipyupi, Santa Barbara kantunpa uma llaqtanmi. + +Uma llaqta Husiy Dumingu Chuqiwanka (José Domingo Choquehuanca) +Chuqiwanka distritu (kastilla simipi: Distrito de José Domingo Choquehuanca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Husiy Dumingu Chuqiwanka llaqtam. +Chuqiwanka distritu kamasqa wata 11 ñiqin kantaray killapi. +Mayukuna: Paqramayu - Pukara mayu + +"Distritu (Wawra pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiqri mayu (kastilla simipi: Río Tigre) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ikwadur mama llaqtapipas huk 598 km suni[1] mayum, Luritu suyupi, Pastasa markapipas, Mera kitipi [2] (Tiqri mayu icha Pintuyaku), Pastasa kitipi (Tiqri mayu icha Pintuyaku)[3]. Marañun mayuman purin. + +Sirp'i pukllay (cricket) nisqaqa maqanawan pilutachawanpas iskay quchup wayllayuq pukllana pampapi rurasqan pukllaymi, huk quchupi chunka hukniyuq pukllaq. + +Victoria Ocampo Arhintina mama llaqtayuq qillqaq + +Sisal (Agave sisalana) nisqaqa huk paqpa rikch'aqmi, qallarisqapi Yukatan yaqa wat'api wiñaq, allin q'aytuchakunayuq runap waska rurananpaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sisal. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sisal + +Runa Simi: Waqllan distritu + +Nisqayki "$1" sutiyuq ruraqqa manam kanchu. Ruraqpa sutinqa uchuypas hatunpas sanampakunayuqmi kayta atin. Allin qillqasqaykita llanchiriy, ichataq urapi kaq hunt'ana p'anqata llamk'achiy musuq rakiqunata kicharinaykipaq. + +aktinyu rikch'aq q'illay +chaski qillqa +hatun llaqta +Indiku mama qucha +Pasiphiku mama qucha +piluta hayt'ay +uchuy llaqta + +Aswan hatun llaqta Amsterdam +• Llapan hallka k'iti k'anchar +Ch'allanaka Ñiqi: 131º +• T'iqisqa kay Ñiqi: 59º +Llaqta ukhu hayt'u (PPA) +• PIB, llapan runap Ñiqi: 22º +Saywitu: Aynacha Jach'a Markanaka +Aynacha Jach'a Markanaka icha Nirlan (urasuyu arupi Nederland, kastilla aru: Países Bajos) nisqaqa Iwrupapi huk jach'a marka. Nayriri marka Amsterdam llaqtam. +Runa Simi: Urasuyu + +Harawi, Arawi icha Yarawi nisqaqa, Puyma nisqapas (kastilla simipi poema, poesía, grigu simimanta ποίησις, ποίημα [poíēsis, poíēma]) simi kapchiypa huk rikch'aqninmi. Harawiqa wachuchikunapi (wirsukunapi) rurasqam. Harawitaqa takispa uyarichiyta atinchik (rimay taki). +Harawi simiqa Tawantinsuyu pachamanta paqarinmi. Chay pacha takisqan Yarawikuna llaki rimay takikuna karqan.Harawi nisqaqa harawikuna icha llaki rimay takikunam. + +Runa Simi: Chunkuyapi distritu + +1 Qhichwa simipi allin qillqay +2 Kastilla simimanta chaskisqa simikuna +4.1 Qhichwa runakunapaq allin qillqaypi simi qullqakuna +4.2 Allin qillqaypi simi qullqakuna: Qhichwa simi - Huk simikuna +Qhichwa simipi allin qillqay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uralan runasimi, Rodolfo Cerrón Palomino-p nisqankama qillqasunchik. QSHKS hina qillqasqakunata #pusapuna nisqawan t'inkimusunchik. Chayraykum ama "o", "e" ("pichqantin hanllalli", pentavocalista nisqap), "sh", "tr" (Chinchaysuyu qhichwap) nisqa sanampakunatachu, ichaqa wamaq (kastilla simimanta) simikunallapitaq qillqasunchik: Simi, Qarquy, Maswa, Sunqu, Siq'i, Utqay, Wachwa, Qanchis, Kanchik, Pusaq (8), Pusaq runa. +Wamaq kunan pachamanta simikunapaq kastilla simipi rimasqakunatam (teléfono, eléctrica, república) #pusapuna nisqawan musuq qhichwa simipi nisqaman t'inkimusunchik, chaypipas qillqaspa willasunchik. +Ikwadur, Kulumbyamanta willaq qillqakunataqa Uralan runasimi icha Shukllachishka Kichwa nisqakama qillqasunchik. Chay killkakunapika "sh" killkashunchik, mana "q" nishkata killkashpa: Pusak (8), Pushak runa. +Kikinpa, propio nisqa sutinkunata huklla simipi qillqasunchik (Tawantinsuyu hukkunawanpas, amapunim Tawantin suyu, Tawantin Suyu hina pantanaypaq): Runasimi (Runasimi nisqa simi), Qhichwa simi (Qhichwa nisqa simi). +Kastilla simimanta chaskisqa simikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kastilla simimanta chaskisqa simikunataqa qhichwa simip allin qillqayhinam qillqanchik. +Wikipidiya:Llaqta sutikuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhichwa runakunapaq allin qillqaypi simi qullqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi (pdf, 8,16 MB) +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Ayakuchu Chanka Qichwa Simipi (pdf, 7,98 MB) +Yachakuqkunapa Shimi Qullqa - Anqash Qichwa Shimichaw (pdf, 8,62 MB) +Allin qillqaypi simi qullqakuna: Qhichwa simi - Huk simikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 19:27, 22 phi 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Hayñiq kay icha Llamsa kay nisqaqa uyaywap icha suynaypa sapaqnin maywiy kutinchiqninpa runap uyariynipi musyachisqa sapaqnin kayninmi. +A440 (La440) nisqa suynayqa 440 Hertz kaq maywiy kutinchiqniyuqmi. + +Uma llaqta Chaqlakayu +Chaqlakayu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Chaclacayo) Piruw mamallaqtapi huk distritum Lima pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chaqlakayu llaqtam. +P'unchaw kamasqa 24 ñiqin ayriway killapi 1940 watapi, Manuel Prado Umalliq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chaqlakayu distritu. + +2 Kaqlla simikuna +Kaqlla simikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu kalistu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Urqu kalistu +Buliwyapi musuq yura + +2 chaniyuq tikraykuna wat'iqay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Uma kamayuq (Swasisuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Swasisuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Swasisuyu). +"Uma kamayuq (Swasisuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Aplaw pruwinsya - Wikipidiya +(Castilla pruwinsya-manta pusampusqa) +Uma llaqta Aplaw +Wari p'acha, Majes qhichwamanta, musiyu, Aplaw llaqtapi +Aplaw pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Castilla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Aplaw llaqtam. +Castilla pruwinsyaqa Piruwpa umalliqnin Ramón Castilla y Marquesadomantam sutichasqa. +Quriri llaqta, Uraka distritu + +Alan Gabriel Ludwig García Pérez (icha Alan Apriyil Luwiq Arsiya Piiris) sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin aymuray killapi 1949 paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi) huk piruwanu pulitiku runam. APRA partidupi wankurisqan kaspa, 1985 watamanta 1990 watakamam ñawpaq kuti Piruwpa umalliqnin karqan. +4-VI-2006 p'unchawpi umallinapaq akllanakuypi Ollanta Humala-wan hayu kaspa lliw kunkakunap 53-%-ninwan yallispa, 28-VI-2006 p'unchawmantam Piruwpa umalliqnin kachkan, Alejandro Toledo-ta qatispa. +28 ñiqin anta situwa killapi 2011 watapi p'unchawkamam umalliq karqan, chay pachataq Ollanta Humalam qatirqan. + +12 ñiqin kantaray killapi 1928 watapi – 6 ñiqin tarpuy killapi 1930 watapi +Juan Hipólito del Sagrado Corazón de Jesús Irigoyen, Hipólito Yrigoyen sutiyuq runaqa (12 ñiqin anta situwa killapi 1852 watapi paqarisqa Balvanera de Buenos Aires llaqtapi - † 3 ñiqin anta situwa killapi 1933 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi, Arhintinapi) huk arhintinu taripay amachaq, pulitikupas runam karqan. +Iskay kuti Arhintinap umalliqninmi akllasqa karqan: 1916, 1928 musuqlla umalliq tukurqan +Wawakuna: 1 Elena + +Olivia Newton-John sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Olivia Newton-John sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Olivia Newton-John sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Carlos Antonio López Parawayi mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku + +Runa Simi: Qutuqa munisipyu + +Runa Simi: Wik'uña + +quwiki Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan + +Runa Simi: Iñuku huk'i ayñi + +Runa Simi: Paytiti + +Runa Simi: Ch'uchu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Cardenal Caro pruwinsya + +"Jesuspa Takikuna" + +Yawar Inka "Llaqtaymanta" + +quechua: piluta hayt'ay qu(qu) + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +JOSEQA 17 watayuq karqa Egiptoman apachkaptinku. Chaypiqa Potifar nisqa runaman ranqhaykurqanku. Potifarqa Egiptomanta reypaq llamk'aq, Faraón nisqapaq. +Carcelta qhawaq runaqa, José chiqan runa kasqanta rikun. Chayrayku Joseta presosta qhawananpaq churan. Chaypacha Faraonqa coperonwan, t'antata ruwaqninwan ima phiñakuspa wisq'aykuchillarqataq. Juk ch'isi paykuna musquykukurqanku, manataq musquyninku niyta munasqanta yacharqankuchu. Q'ayantin José paykunata nirqa: ‘Willawaychik musqukusqaykichikta', nispa. Josetaq Diospa yanapayninwan imachus musquyninku kasqanta willarqa. +Kimsa p'unchayninman José nisqanqa junt'akurqa. Faraonqa t'antata ruwaqta wañuchirqa. Coperotataq carcelmanta kacharichiytawan llamk'ayninta kutichipurqa. ¡Coperoqa Josemanta qunqapurqa! Mana Faraonman Josemanta parlarqachu. Joseqa wisq'asqallapuni qhipakurqa. + +LLAMP`U K'APAQ YUYAYNIYKIKUNA, + +K'uchu Qucha +Runa Simi: Wamantanka distritu + +quwiki Katiguriya:Wiñay kawsay (Nihun) + +Hatun rikch'aq sinri +Challwa nisqakunaqa (superclassis Pisces) sap'aqakunayuq wayt'anakunayuq, yakupi kawsaq, yawsamaq nisqawan samaq tulluyuq uywakunam. +Challwakunap mitan kamaynin: rikch'aq sinrikuna + +Runa Simi: Piqa + +Tayta wamani + +Wayna Pikchu Machu Pikchumanta rikusqa +Tiyay Machu Pikchu distritu, Urupampa pruwinsya, Qusqu suyu +Wayna Pikchu (kastilla simipi: Huayna Picchu) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk urqum, Qusqu suyupi (Qosqo) [1], Urupampa pruwinsyapi, Machu Pikchu distritupi, Machu Pikchu llaqta ñiqpi. + +5 chaniyuq tikraykuna masi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Pukyu: Tampu mayu Willkamayupas (Ukayali suyupi, Antikuna, Piruw) +Kayman purin: Amarumayu (Marañun mayu Ukayali mayuwan (Nawta llaqtapi, Luritu suyupi) +Ukayali nisqaqa Piruw llaqtapi, huk hatun mayum Luritu suyupi, Ukayali suyupipas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ukayali mayu. + +Allin qillqay nisqaqa, simi rimayta qillqaypaq lliw kamachiyninkuna, ima hinam rimasqakunataqa qillqamuy. +Qhichwa simipiqa ufisyal nisqa siq'i llumpap sanampankunawan qillqaspa, Urin runasimi nisqa allin qillqaytam llamk'achinchik. +Ikwadur mama llaqtapiqa, Shukllachishka Kichwa nisqata qillqanku. + +Uma llaqta Chipin +Chipin pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Chepén) nisqaqa Qispi kay suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chipin llaqtam. +Urqukuna: Chipin urqu + +Hiki p'anqa yura - Wikipidiya +Hiki p'anqa yura nisqakunaqa (Lycopodiophyta) p'aspa-p'aspa hina raphiyuq tuktunnaq sirk'ayuq yurakunam, qurakunam. + +Kaniru[1] icha Ullu challwa (Vandellia cirrhosa) nisqaqa huk wach'i wayt'ana challwam, bagrim, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsaq. +Kaniruqa atammi. Huk challwakunatam ch'utin yawsamaqninkunap ukhunpi yawarninta ch'unqanapaq. Runap ullunmansi, rakhanmanpas yaykun. Chayrayku ullu challwa ninku. Ayakunatapas mikhun, wañusqa runakunatapas. + +300 Kristup ñawpan wataqa (300 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. + +Antoine Henri Becquerel sutiyuq runaqa (15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1852 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1908 watapi wañusqa Le Croisic llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq pachaykamay yachaqsi qarqan. + +Haqaypiqa ancha sumaq urqukunam. + +hanaqta.com + +1 Jesusmi Santo Espirituwan hunt'a Jordán mayumanta kutimpurqan, hinan ch'inneqman Espirituqa pusarikurqan, chaypitaq tawa chunka p'unchay kamurqan saqraq wateqasqan. +2 Chay p'unchaykunapiqa manan imatapas mikhurqanchu, chaymantañan yarqachikurqan. +3 Hinaqtinmi saqraqa Jesusta nirqan:- Diospa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanpaq, nispa. +15 Diosmanta yachachinanku wasikunapin yachachirqan, lliw runakunataq payta hatuncharqan. +19 Señor Diospa llaqtanta sumaq qhawarinan p'unchay chayamusqanta willanaypaq, nispa niqta. +21 Hinan Jesusqa paykunata nirqan:- Kunanmi uyarishaqtiykichis kay Qelqa hunt'akun. +23 Hinan paykunata nirqan:- Imaynan rimaypi ninku: Hampikuq, kikiykita hampikuy, nispa, chay hinapaschá niwankichis. Capernaum llaqtapi imaymana ruwasqaykitan uyariyku, chay hinallataq kay llaqtaykipipas ruway, nispa. +31 Galilea provinciapi Capernaum llaqtaman uraykuspanmi ,Jesusqa samana p'unchaykunapi paykunata yachachirqan. +35 Jesustaq payta phiñarikurqan:- ¡Upallay, lloqsiy paymanta! nispa. Chaymi supayqa runakuna chawpiman wikch'urparispan, mana imanaspalla paymanta lloqsirqorqan. +37 Chaymi tukuy muyuriq llaqtakunapi Jesusmanta rimarqanku. +42 Pacha illarimuqtinmi Jesusqa huk ch'inneqman lloqsirqan. Runakunataq maskhaspa payta tarirqanku, hinaspan hark'arqanku paykunamanta ama ripunanpaq. +43 Jesustaq ichaqa paykunata nirqan:- Huk llaqtakunamanpas Diospa kamachikuq kananmanta allin willakuykunata willamunaymi, chaypaqmi Diosqa kachamuwarqan, nispa. + +Runa Simi: Qhatu + +400 0 _ ‎‡a Stanislao Cannizzaro‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq hamut'ay chaqllisinchi yachaq wan pulitiku‏ + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, Flag of the United Nations.svg nisqamanta rurasqa. + +Chupasapa achuqalla icha Achuqalla[1] chaylla, Chinchaysuyupi Waywash, kichwapi Chukuri[2][3] (Mustela frenata) nisqaqa huk uchuylla aycha uquq ñuñuq uywam, achuqallam, Awya Yalapi kawsaq. Allpa ukhupi kawsaq ukuchakunatam mikhun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chupasapa achuqalla. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chupasapa achuqalla + +Jorge Segundo Vinatea Reynoso sutipaq runaqa, (* 22 ñiqin ayriway killapi 1900 watapi paqarisqa Ariqipa llaqtapi, Piruwpi - † 15 ñiqin anta situwa killapi 1931 watapi wañusqa Yanawara llaqtapi, Piruwpi), llimphiqpas karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Jorge Vinatea Reynoso. + +Santu watamanta 12 ñiqin pawqar waray killapi 1622 watapi Tayta Papa Gregorio XV +Teresa Sánchez de Cepeda y Dávila Ahumada, OCD icha Santa Teresa de Jesús chaylla sutiyuq warmiqa (* 28 ñiqin pawqar waray killapi 1515 watapi paqarisqa Avila llaqtapi - † 4 ñiqin kantaray killapi 1582 watapi wañusqa Alba de Tormes llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq kathuliku santus qarqan. +15 ñiqin kantaray killapi Santa Tirisa raymi p'unchawninmi. + +Uwas misk'i iñuwaqa wallqa icha muyu hinam, chaqllisinchi nankaymi. +Uwas misk'i icha Glukusa (glucosa; grigu simipi γλυκύς (glykys): "misk'i") nisqaqa huk ch'ulla k'illimsayakum. +Achka glukusa iñuwakunamantaqa miqum, silulusam ch'antasqa, glikusidu t'inkiyuq, chayrayku chay hatun achka k'illimsayaku iñuwaman t'inkinakuspa yakutam chinkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uwas misk'i. + +1695 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu chakra kamayuq +Tikraynin chakra kamayuq Kastillanu simipi: + +Uralan Buliwya runasimi (Qullasuyu qhichwa simi) +Kaypi rimasqa: uralan Buliwya +Kay mama llaqtakunapi: Buliwya (uralan runasimi) +Qullasuyu qhichwa simi nisqaqa Qusqu-Qullaw qhichwa simiman kapuq k'iti rimaymi, uralan Buliwyapi, Arhintinap Jujuy wamaninpipas rimasqa. +SIL Internationalpa nisqankamaqa urin k'iti rimayninkuna kaysi: +Charkas k'iti rimay (Charkas pruwinsyapi) +Quchapampa k'iti rimay (Quchapampa suyupi) +P'utuqsi k'iti rimay (P'utuqsi suyupi) +Chuqichaka k'iti rimay (Chuqichaka suyupi) +Jujuy k'iti rimay (Jujuy wamanipi) + +Tiyay Anqash suyu, Yunkay pruwinsya +Qucha 69 (kastilla simipi: Laguna 69) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Anqash suyupi, Yunkay pruwinsyapi. + +Takana rimaykuna nisqaqa huk rimaykunaq ayllunmi, Uralan Abya Yalapi, Buliwyapi, Piruwpipas (Ese'eqha), Panu takana rimaykunaman kapuq. +Lliwmanta aswan rimaqniyuq panu rimayqa shipibu simim, anti Piruwpi kawsaq Shipibu-Qunibu runakunap rimaynin, 5.000-chá rimaqniyuq. +Reyesano (San Borjano, Maropa): yaqa wañusqa + +(Navarrapa Enric kimsañiqin-manta pusampusqa) +Bearnpi (Paupa pukarapi) 1589pi paqarirqa. Paris pi 1610pi wañurqa. Ravaillac payta challparqa. + +Arnold Johannes Wilheim Sommerfeld sutiyuq runaqa (5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1868 watapi paqarisqa Königsberg llaqtapi - 28 ñiqin ayriway killapi 1951 watapi wañusqa München llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. +Ñawpa warmi:. + +995 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Uma llaqta Quwasa +Quwasa distritu (kastilla simipi: Distrito de Coasa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Quwasa llaqtam. + +Katidral, Tumpis, Tumpis suyu, Piruw +Tumpis (kastilla simipi: Tumbes) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Tumpis pruwinsyapi, huk llaqtam, Tumpis suyup Tumpis pruwinsyapas llaqtanmi. +Llaqta (Tumpis pruwinsya) + +José Bonifácio de Andrada e Silva sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin inti raymi killapi 1783 watapi paqarisqa Santos llaqtapi - 6 ñiqin ayriway killapi 1838 watapi wañusqa Niterói llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq yachaq, qillqaq wan pulitiku runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Bonifácio. + +Araminta Ross sutiyuq warmiqa, icha Harriet Tubman (ñiqin pi 1820 watapi paqarisqa Dorchester County (Maryland) llaqtapi - 10 ñiqin pawqar waray killapi 1913 watapi wañusqa Auburn llaqtapi ), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku qarqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu qhapra kay + + Tiyanahamp'Arakuna, Llank'Anapaqkuna, Ruwasqaña Wasikuna. - PRONIED +Tiyanahamp'Arakuna, Llank'Anapaqkuna, +Tiyanahamp'arakuna, llank'anapaqkuna, ruwasqaña wasikuna ima Gerencial T'aqaqa, +paykuna qhawarinku hunt'asqa tiyanahamp'arakuna kananta, hinallataq llank'anapaqkuna, ruwasqaña wasikuna hatarichiypipas, +Ruway, imakunachus ruwana kanqa, tiyanahamp'arakuna, llank'anapaqkuna, hinallataq chaqlla perqaykunapas, as allin yachaywasikuna llank'arinanpaq lluy suyunchispi. +Qatipay, lluy suyupi tiyanahamp'arakuna, llank'anapaqkuna, hinallataq chaqlla perqaykunapas; rakikunanta, estadoq yachaywasikunapi. PRONIED munasqankunata hunt'akunanpaq, hinallataq yachapakuy perqaykuna allinta qespirinanpaq. +yachaywasi, Costa Chhala llaqtakunapaq hina. Kay archivo nisqa, mast'asrisqa kanqa, ishkay chunka llank'asqalla yupasqa p'unchaypi (20), maypichus pikuna munanku rimarinkuman, aypachinkumantaq rimayninkunata kay correo nisqakunaman: rogarcia@minedu.gob.pe y gfernandezv@minedu.gob.pe tukukuynin reqsichisqa p'unchay kama. +¿Imaynataqri, trámite mañarikuy nisqa, especial nisqa tiyanahamp'arakuna, hoq niraq llank'aykunapaq, laboratorio nisqakunapaq, utaq llank'ana wasikunapaq hina yachaywasi ujupi? +Yachachiykuna, solicitud tiyanahamp'arakuna mañakuy, hunt'anapaq +PRONIED'man solicitud nisqata apachinayki. Chaypi ninan chaninta ima rayku, mañakushanki ruwasqaña yachaywasikunata. Warmakunaq yachapakuynin mana sayananpaq, hinallataq allinlla tiyanankupaq yachaywasi ujupi. Sumaqta ima ruwanankutapas ruwakunankupaq, lluykunaqta: warmakuna, taytamamakuna, yachachiqkuna ima. As allin yachaykuna kananpaq, chay ujupi. +Tiyanahamp'arakunamanta, llank'anapaqkunamanta, ruwasqaña yachaywasikunmanta ima, Aypachiymanchu format de sustento de necesidad nisqapi, PRONIED, página web nisqanta? +Arí, Solicitud nisqakunaqa, apachikunkumanmi computadoranta, chay formato de sustento de necesidad nisqakunata, ñawpaqta qhawarikunanpaq, chaymanta chaninchanankupaq mañakuyta. Ichaqa, yupakunanpaqqa, PRONIED'pa mesa de partes nisqantapunin hunt'asqa qhelqa mayt'ukuna haykunan. +Yachanapaq, video. Ruwasqaña yachaywasi, perqaymanta, pashkapuymantapas. + +Ika Ikuna ( @ika.berbichashvili ) + +Kay ñoqawan hamuqtiyki, runa simita yachachisqayki. + +Runa Simi: Paruru pruwinsya + +451 _ _ ‎‡a Umasuyu pruwinsya‏ + +-kuna Indica el plural, Pluralizador Paykunaka yachakuk-kunami kan. + +3 # 2 Co 4.6. Diosmi nirqa: Achkiy kachun, nispa. Hinaptinmi achkiy karqa. 4Diosmi chay achkiyta allin kasqanta qawarqa hinaspam tutayaymanta chay achkiyta rakirqa, 5chay achkiytam "punchaw" nispa suticharqa, tutayaytañataq "tutawan". Hinaptinmi tardeykuqmanta paqarinnintin tardeykuqkama punta kaq punchaw karqa. +"Yakukuna rakinaq vacío kachun, chaynapi yakukuna rakinasqa kananpaq", nispa. +Hinaptinmi chayna karqa. 10Diosmi chaki kaqta "allpa" nispa suticharqa, huñunasqa yakukunatañataqmi "lamar qochawan" suticharqa. Chaykuna allin kasqanta qawaspanmi 11Dios nirqa: +Yakukunapi paqarichun tukuy rikchaq animalkuna, paqarimuchuntaq kay pachapi alton pawaq animalkunapas, nispa. +23Hinaptinmi tardeykuqmanta paqarinnintin tardeykuqkama pichqa kaq punchaw karqa. +tukuy rikchaq animalkunapipas, nispa. + +Kichwa Rimaykuna: El Quechua + +Llaqta qayanqillqa: All we are one (Inlish simipi, Todos somos uno), no oficial. +Aswan hatun llaqta Maputu +Musambik, Mosambik icha Mozambique llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Simikuna: Purtuyis simi + +Uma llaqta London +Aswan hatun llaqta London +- Llapan hallka k'iti k'anchar 130.395 km² (1ª ñiqin Hukllachasqa Qhapaq Suyupi) +Inlatirra nisqaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyup huk suyunmi, lliwmanta aswan hatun rakinmi. +5 Inlatirra suyupi paqarisqa +Mama llaqta parkikuna: Yorkshire Dales mama llaqta parki +Inlatirra suyupi riqyunkuna +Qhapaq qillqasqa: Inlatirra suyup suyukuna +Inlatirra suyupi hatun llaqtakuna +Inlatirra suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inlatirra. + +Katiguriya:Allwiya kamayuq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Allwiya kamayuq (Mama llaqta) +(Katiguriya:Allwiya kamayuqkuna (Mama llaqta)-manta pusampusqa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allwiya kamayuq (Mama llaqta). + +Kamarisqa 25 ñiqin pawqar waray killapi 1903 watapi +Kamachichisqa 3 ñiqin tarpuy killapi 1950 watapi +Kamasqa 25 ñiqin pawqar waray killapi 1903 watapi, Avellaneda, Buenos Aires wamani. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Racing Club. +Ruyrus hayt'ay atipana (Arhintina) +Ruyrus hayt'ay sunturkuna (Arhintina) + +Taqna distritu (kastilla simipi: Distrito de Tacna) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Taqna llaqtam. + +Anqas añaki (Cyanobacteria) nisqaqa raphi q'umirniyuq añakikunam, inti wayllaq. +Laquman rikch'akuptinmi, ñawpa pacha kawsay yachaqkunam Cyanophyceae ("anqas laqu") suticharqan. Kawsaykuq huk'innaq (Procariota) kaptinmi, manam laqachu, ichataq añakim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anqas añaki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Anqas añaki + +160 watakuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +160 watakuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +160 watakuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Murira pillpintu (Bombyx mori) nisqaqa huk pillpintum, Chunwapi, Asyapi kawsaq. Murira kuru nisqa qirisankuna yuraq murirap raphinkunata mikhuspa kawsanku. Siminkumanta, thuqay ch'añankumanta hamuq q'aytunmanta llipipipiq q'aytutam (seda nisqatam) ruranku. + +Ayamarka nisqaqa ayakunata, wañusqa runakunata p'ampachanapaq pampam. + +Tiñiqi, Chhuqulla icha Mulqi; ankash qallupi wirush, (kastilla simipi: cilindro) nisqaqa pachankam, iskay kaqlla p'allta muyuyuq, chay muyukunataq achka siwk siq'ikuna hina muyupayaq kinraypa t'inkisqanmi. +Tiñiqip p'ulintaqa V tiksi nisqa p'allta muyup hallka k'iti k'ancharnin kuti tiñiqip hanaq kaynin: +Tiñiqip kinrayninpa hallk'a k'iti k'ancharnin, Skinray nisqaqa kay hinam: +Tiñiqip llapa hallka k'iti k'ancharnintinqa, S nisqaqa kay hinam: + +Kurinthuyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa - Wikipidiya +Kurinthuyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa (kastilla simipi: Segunda Epístola a los Corintios) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan iskay ñiqin ipistula Korinthos llaqtapi kristiyanukunapaq. +Kurinthuyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa, bible.is nisqapi: +Kurinthuyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Kurinthuyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Kurinthuyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Kurinthuyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Kurinthuyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa, bibles.org nisqapi: + +Paqarisqa Piruw, 27 ñiqin anta situwa killapi 1851 +Wañusqa Chili, 28 ñiqin inti raymi killapi 1915 +Willirmu Inriki Willinhurs Anyulu; Kastila simipi: Guillermo Enrique Billinghurst Angulo sutiyuq runaqa (*27 ñiqin anta situwa killapi 1851 paqarisqa Arica llaqtapi, †28 ñiqin inti raymi killapi 1915 wañusqa Iquique llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. +Guillermo Billinghursttaqa 4 ñiqin hatun puquy killapi 1914 watapi umallinamanta urmachirqanku wamink'a maqaypi, kurunil Oscar R. Benavides, Javier, Manuel Prado Ugarteche, wakinpas partido Civilista nisqapi wankurisqakunap pusasqan. + +Tikraynin paraqay Kastillanu simipi: + +3 chaniyuq tikraykuna k'uktiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runap mirana yawrinkuna (p'inqallip, runap p'inqaynin nisqanpas) nisqakunapaq kaypi qhaway: +Qharip mirana yawrinkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qharip mirana yawrinkuna. Sut'ichanapaqqa qillqasqapim qhaway. + +Álvaro García Linera sutiyuq runaqa (1962 watapi, kantaray killa chunka isqunniyuq p'unchawpi paqarisqa Quchapampa llaqtapi, Quchapampa suyupi, Buliwyapi) huk buliwiyanu pulitiku runam (umalliq ranti, Susyalismuman Rikch'arimuy). +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Álvaro García Linera. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi kapchiy (Ilanda). + +Qusqu llaqtapi, Julio killapi, 2013 watapi +Piruw llaqtapi qillqasqa +Qusqu llaqtapi, qhapaq sitwa killapi, 2012 watapi. +n Blas pirqapi Qusqu llaqtapi, +24. Qusqu llaqtapi rikhurisqa runasimipi afiche. +allpamanta kaspa, kusisqa kanku. Huk waylakawan, pa- +qunku. Runakunaqa kusisqa mikhun. Wakinkuna tan- +nankama k'achayllankutaq. Musuq p'unchaymunankama. +(Iskay chunka pisqayuq waranqa runakuna takinku. Taki- +Aknatan hatun qucha rimapayuwan, hinaspataq, waqay- +mirinku wakcha maqt'a hatun edificio Peru suyupi +Kay kawsaykunamantataq sinchi ch'akiyniyuq kani. +Rikukunaymanta sinchi ch'akisqa. +sinchi ch'akisqa. +ta rikurqani, militarpata, llank'aq runaqta, chakra llank'aq +qataq nirqani: "ama qowaychu, munasqa wayqichallay" +ch'utirikurqanku, iskayninkutaq (boxerllayuq) hatun qu- +Chay iskay maqt'akunaqa ñawpa kawsayninkuta phas- +Qunqaylla, pachamamata k'achanpasqa siwikuna muyu- +musqhukurqani, Qusqu llatapi huk tren (São Paulo llaqta- +llataq munay karqan. +pi saqipusaqku chayta. Chayrayku waqayku, manaña ri- +"Sunqunchis mat'iykun imaymana mana riqsisqanchis- +Maypichus sumaq t'ikakuna sunquy patapi wiñarinku. +Llapan runakunaq misk'i uqutinkuna. +Chaypi runakuna siqanku, hinaspataq, huk hukmanta ma- +manta, paytaq niwarqan: +(Rayapi hunt'ay, kawsayniykipihina, atisqakimanhina, +rikusharqan. Manataq rikurqanichu. +manta hataririsharqan. Manataq rikurqanichu. +waqaychakusharan. Manataq rikurqanichu. +Chay pacha llapanmi kusa karqan. +Sinchi munay, sinchi sapallan, k'aspiyayniyuq llakisqa pu- +Sapa kaynin: ch'usaq llaqtaq domingo de resurrec- +surq'anniykunaqpi hina. +Huk warmakunamanta sach'a sach'aqa chakaypi wiñan. +Uqutiyki huk hatun carrupi. +Uqutiy huk hatun carrupi. +Hinaspataq asikun, machasqa, pantaspa, huk buspa mo- +Mana nanayniyuq. +Hinaspataq yuyarisaq, sapa chay harawita ñawinchaqtiy, +kanqapunin qanmanta aswan machu runakuna chayta. +Chay harawita qillqaqtin, mañarquni: +Chakiykuna ripuchun, iskapachun, ichaqa, munayman +hatun qucha patapi kusi kawsayniyta qillqarinaypaq. +"Chay munay yachariyqa tarikun, Máncora llaqtapi huk +runakunaq kawsayninpi, chay huch'uy runachakuna kay +Ichaqa, challwaq runa, niwarqan: +Iskay runtuyqa chaka k'uchuypi, kusisqa, k'anchasqa tu- +Chay papel qillqasqan. Mancharisqa, chay qillqasqata +Huk kutitaqri, tukuyta qhawarani, ñawsahina. +Qhasquymanta t'ikakunaqa wiñan. Askha t'ikakunaqa wi- +Qhasquymanta t'ikakunaqa wiñan. Chay t'ikakunata ra- +chuni qunaypaq t'iqti runakunaman, willu runakunaman, +rit'iyuq phusuquyuq runakunaman ima. +…ichaqa mana p'inqakusqachu kashani. Chay +dro k'itipi Perú suyupi aswan hatun wasikunaq qispi +Kunanqa iskaynintin yachan: muskhinakuspa, qhawa- +pukuni: Hayk'aqkama, Perú suyupi, qhapaq runakunaqa +yuraq, wakcha runakunaq mana yuraq kanqa? Nuqaq ki- +Paykuna, qhawawaspa, mana mancharikunkuchu. Qha- +T'ikrasqa hatun quchaq +hap'irachiyman. Ichaqa sinchitapunin wayllukuni, mana- +qa k'usillu kanku, paynaqa kay munakuyniyta phaqchiri- +Imanaqtinmi, Cusco, qunqarunchis, utaq qunqayta yacha- +hallp'aykipi tawa hatun bolsakunata (suqta watayuq war- +Qusqu llaqta yarqasqa kashanki, karaju. +Qusqu llaqtamanta llinphiqkuna, rock takiqkuna, ha- +Imanaqtinchus qillqaq runa —payqa huk k'usillun— mana +llapan hatun quchaq t'aqankuna ima. +sapanqa t'aqan munaycha ruwasqan. +Ichaqa llapan qillqaq runa ruwasqan —payqa k'usillu, +Llapan chay unquykunata, kaqllan kanku: +¿Acaso, manachu, kasqan, niy: "Chay runakuna (400 000 +serata, runakunata ch'inllachinanpaq, utaq makinkunata +qa larukunata, chay hatun wasikunaq patamanta, chay +Allin aychasapakuna, aychasapasqakuna. +Munay q'ara q'unpu hayt'aqkuna, Ecuardor suyupaq. +Munay sipaskuna, modelukuna, hatun chakakunayuq, +Ecuador suyupaq. +kusirikun, hinaspataq paranpi, chay kurkunkunata tupa- +Imanaqtinchus kunan, hinaspa kay harawi tukuqtin, huk +manhina, hinaspataq huk hallp'a phuyu llakikuyhina +Qanhina kani, Coangue, ichaqa kutirisqa. +Pitaq nin "llapanmi tukusqa" nispa?, Chile, nuqa sunquyta +qhawaspa, nuqayku runakunataq sinchi huch'uylla. +Maypichus t'ikakuna k'anchaq urpichakunaq puriyninta +patapi, manaña kanchu. +t'aqayninkunapi. +rumikunaq ima. +maypichus t'ikakunaqa k'anchaq urpichakunaq puriynin- +Kaypiqa carrukuna warak'akunamanta lluqsinku. +Hinallataq hatun qispimanta wasikuna. +musuq molinukunata tanqanapaq. +Hinallataq kutiriyninpi ima. +chay waqayqa, chay asikuyqa +t'ikaq waqayninhinan, pakasqa runakunaq waqayninhi- +k'anchayninchisqa k'ancharikunmi. +k'anchaq urpikunamanta +Yachay: Uwihakunaq phawayninta. +sayanku paykunapas, sinchi larunpi. +Huk hunu runakuna t'akllakushanankama +Mana allin kurukuna +mana tiyayta atinchu. +Qispi k'anchaq ñawinkunata +qhipa p'unchay chakaykunata, +Runtunkuna huk sumaq pilupi k'uyusqa. +llapan Perú suyumanta wakcha wawakuna. +harawikunata mast'arin. +llanp'unakunata sintiriyta atin. +iskay k'anchaq uyayuq +Huk kutikunapi, +hinaspataq ch'askakunata phaqchirin. +kichasqa k'irimanta +huk k'anchariq quri p'achayuq maqanakuqpa +k'anchaq quri maqanakunayuq +nos). Hinaspa, 1990 – 2010 watakunapi Qusqu llaqtapi +turismomanta, huk huch'uy ensayo nisqata qillqay. +2000manta 2010kama watakunapi Qusqu llaqtapi —huk +llaqtakunapipas— huk afichekunaqa rikhuriran. Chay +ymanta qillqay. Hinaspataq, kutichiy: chay afichekuna- +qa, qala siki, Javier Prado k'ikllupi, Lima llaqtapi, +pi, Qusqu llaqtapi, McDonalds mikhuna wasita +chh) Huk pirqaq, qala siki, Arequipa llaqtapi huk +huk harawikuna qillqa mayt'upi kanman, maypi hawari +manta, qhawanaq sunqunmanta ima) qillqay. +gu warmikuna sipiq" sutiyuq willakuynin. 3. Qillqaq +sutiyuq willakuynin. 4. Hinallataq, huk graffitti huk San +Chay runakuna 18manta 29kama watayuqmi (watankuta +akllaykiman). Chay llapan runakuna munaymi, hatunmi, +(Citaraqa huk unu runata much'an. Chay mayuta +paykuta hatun runakunaman t'ikraran). +Kay p'unchayqa tukurakapun). +(Kay runakunawan ruwasqa pirqakunapi kaspa, nuqaq ki- +Unqusqa munanakuywan wisq'asqa kashani. +Kay kutichiku hukniraq kanman. Chay takikunaq sutin- +kawsayninkuta, runakunata, tukuy sunquykiwan umay- +New York llaqtapi ima pasashanman? +La Merced yus wasipi, Qusqu llaqtapi] nisqata, +Chaypi qillqani: "Steven: Ñawiykita kichariqtiyki, de- +huk mercuriomanta sut'uhina. Chayta yachankichu?". +qa sach'akunaq llakinta intindiqtin, llapan chaykunata (22 +na kallpayuq llinphikuna + q'uñi misk'i wilali) yupasun- +postepi. Chayta qhawarani. Tukuspataq chay hisp'asqanta, +utaq hisp'ayninman allpata churayta munaran. Ichaqa, +Qusqu llaqtapi +PUNA QILLQA, III ISKAYKILLAMANTA. +1. Askha kutichikukuna tapuykunapaq: Yachaqkuna is- +3. Llapan kutichikukunamanta yachay p'ititapi rima- +zamorapaq ima pikunachus yachachiwaranku ch'akisqa +namanta. Qankuna kankichis huk hatun k'anchariy. +kawsayniyta musqhuyniytawan rikch'arichirankichis. +Kay qillqamayt'u tawa wata llank'arisqay, chay +yku), ichaqa kay qillqamayt'u huk harawi simiypa wiña- +runakuna, allin yachayniyuq runakuna, kay pachata sinchi +munakuqkuna, manataq qullqillatachu, paykuna yacha- +chiwasqankumanta, chay iskay chunka pisqayuq wataypi. +hatun kallpasapa runakuna rikch'arinku. Sunquy ukhupi +qanta, chaypitaq munanakuy llapanchis mast'arikun, ima- +kuqpi, maypichus runakuna mana pensakunchischu kay +chus llapan runakuna ch'ila tiyachunki. Chay pacha ha- +yllatachu, mana hinaqa, huk yachaykunata maskhasun- +lluqsiyqa, manan hayk'aqpas kananchu, kawsayninchis- +kunata chinkachiy, mana hatun llaqtapipas, nitaq cam- +ñawpa kawsaykunahina, huk arman. Chay armatataq qu- +chakutiy kanku. Chayrayku, kay ruwarikuy —manataq +America Latinapi, Africapi, chay llaqtakuna manaraq +muwan, huk hatun kutichiku Perú suyupi tarikun, Bolivia +suyupipas. Chay llaqtakuna Sudamerica ukhupi tarikun- +raq, paykunapi (nuqaykupi) —qhipa pachakunamanta— +huk allin kallpasapa kawsay kashan. Paykunaqa (nuqa- +ykuqa) huk pensamientuyuq kanku (kayku). Kay qillqa +mana pinsarikunchu, nitaq allin kasqanchis kanchu. Hi- +Chay ruwaykunamanta, iñini, huk ñan qispikunan- +kay, yachaykuna, hinallataq kusikuy huk yachaykunata ri- +qsiqtinchis, ch'ullalla kay imaymana pensayuqña kanchis +chaypas, allin kawsay, llapan yachaykuna qhawarikuq. +Hatun llaqtakunapiqa, yaqapas mana ruwakunchu ima- +naqtinchus sinchi apurasqa tiyanku. Chayrayku hatun lla- +nukuna, allin yachaqkuna, allin pinsaqkuna, yaqa occi- +atiyniykunawan ima. Kay kawsay, maypichus nuqanchis +pas kay qillqasqay kachun, chay supay kamachikuqkuna, +wataqkallaña hap'iwanta munanku. Qullqisapa runakuna, +millay veneno llapan runakunapaq kay pachapi. Manaraq +chayta, ichaqa huk platoraykulla. Manan allin kawsas- +qanchistaq iñikunchis allin yachaq runakuna, allin pinsay- +yqa, munay kayqa, turay kaypi kashan. Allin yachaqchu +rata wikch'uqtinchis, hinallataq yurakunata, imaymana +llapan musuq tiqsimuyuntinta. Chay unqusqa uma lla- +chunka chunka alqukunata, imanaqtinchus pay nirqan: +pi. Sinchillataña wat'atarqan. Wakin irqikunataq achhuya- +T'ikrayqa panpachakuyniymi. +frasadallayuq, mana ima ruwasqaymanta. Chay iskay ru- +Huk runakunaqa manchakunkumanpaschá, ima- +imaymanata t'ikrayta munani. Nuqa pensani, llapanchis +allin yachaq, hinaspataq huk kawsaqmasinchiskunata me- +awilitaypa wasinpi tiyashallaqtiyraq, hallch'u, hinaspataq +t'uqumanta qhawarqani, manaña rikuyta munarqanichu, +Nuqaqa ganarqani, chay pachaqa askha qullqitaña, aswan- +Pensarqani imaymanata ruwayta atiyman karqan, icha- +manta, ichaqa huk urpicha runata sipinman chayqa, Bom- +t'aqarparinchis hukqaqllatachu, mana hinaqa nuqanchis- +Aynapunin, arí: runaqa sapan millay uywa kay pachapi; +…runa maq'ayuyqa, ñan mana allin kawsaytaña apamun. +ima, umaykiwan. Mana imapas lluqsiwanchu. Chaypi +na kananpaq, mana yaqa paykunalla allinta beneficiaku- +mayukunapi, sichus makiykuna kanman invisible, chaki- +ukhumantaraq wikch'umuspa: k'anchaq leopardokuna, +pelta llamiykun, chay maqt'a saqiykusqanta, hinaspa ki- +(Aqnata. Runakuna llakikuyninkuta yuyarinku. Ichaqa allin- +pas, pinsasqanchis ima. Artistakuna hina. Kay aniversariupi +zaro ima. Paykuna Perú suyu llaqtanchispi phaqsirishanku. +sut'imun. Payqa haykun cambiankuna wasiman, espejupi +Qusquq k'anchaynin phuyupi k'ancharisqanta. "Ama pa- +na yarqachikunku, ichaqa mana pipas yachanchu, Rosita +k'anchayninwan qispihina rikukun. Runakunaq pirqakuna- +takita. Warmikuna, munay warmikuna, hawa llaqtamanta, +hatun llaqtamanta, qurimanta aretiyuq, celularniyuq tusu- +hina. Tusuqninkunaqa mana sinchi ahilchu kanku Mari- +Espinarpa qhipanmanta t'uqarimun, festejayunapaq. Chay +chayuq. Huk sipas, machasqallaña, huk waynaq sikinta +paykuna hina, munaypuni). +maqt'achakuna, Marisol, chaskakuna hanaqpachamanta +Chay sunsuta wikch'uy, askhan qharikunaqa… Qull- +rikushan. Runakuna t'uqachinku sunqunkuta, chakinkutaq +ykuy, t'aqtayay. Panpata t'aqtarinaykikama. (Sinchi kusikuy +Marisol Cavero: Ukhyay, ukhyay, llaqtaykipi hina, ur- + +Runa Simi: P'utuqsi suyu unanchan, Buliwya + +Iyun (grigu simimanta: Ιόν (ion), "puriq") nisqaqa pinchikilla chaqnayuq iñukum icha iñuwam. Kachikunapi chay iyunkunam, aniyunpas katiyunpas. +Aniyun nisqaqa niyatiwu chaqnasqam, katiyun nisqataq pusitiwu chaqnasqam. Kachipi aniyunpas katiyunpas kaptinmi, kuskalla mana chaqnasqachu. Aniyunqa tukukun iñuku icha iñuwa iliktrunta chaskispa ridusisqa kaptinmi, katiyuntaq iliktrunta quspa uksidasqa kaptinmi. +Huk iyunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iyun. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:30, 28 nuw 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +t'raswancha qarqa + +Runa Simi: Thakisqa Hatunqucha + +Rimana yapaq nisqaqa (morphima, grigu simimanta μόρφημα "rikchachiq", chaymanta kastilla simipi morfema) nisqaqa rimap hukchakuq rakinmi. +Qhichwa simipi huk k'askachakuq rimaykunapipas chay rimana yapaqkunataqa k'askaq ninchikmi. + +Jisk'a suyu Wamanqa +Hallka k'iti kanchar 19,33 km² +Hanaq kay 2 800 m +Pacha suyu UTC-5 +Wamanqa jisk'a suyu +Kamasqa Llamp'u phaxsi 6 1920, Augusto Leguía Umalliq. + +San Juan 8:47 QUFNT - Chaqa Dyusmanta kaqkunaqami, Dyus - Bible Search + +Chaysi paykunaqa rimasqa antes timpuqa altumisapi, q'alata rimayta yachasqaku. +Chay timpus kasqa guerra, huq españolkuna hamusqa. +Chaymi Awsangatiq pampanpin kashan Yanaqucha nisqa qucha, yana quchapuni. +"Anchay quchamanmi chayamunqaku, chayman waxachiychis" nispa nisqa. +Chaymi sutin Wayna Awsangati "Guerra Ganarur" nisqa sutin. +Huq atuqchas kasqa huk'uchachawan. Huk'uchachawansi purisqaku, parlasqaku. +Chaysi huk'uchachas nisqa aqnata... huk'uchachatas nisqa atuq aqnata: "Mikhurusayki yaw huk'uchacha, yarqayushawanmi" nispa "mikhunata aparamuwankimanchu?" nispa. "Ya" nispas nisqa. +Chaysi nisqa... huk'uchachaqa nisqa "Kay sikiykita kurchurukuspa kay quchata laqt'aspa tukuraysiway, chayta tukurusunchis" nispa. +Hinaspa huk'ucha maskhamushanankamaqa tariramusqa huk'uchata. +Chaysi huk'uchacha chinkarapuqtin ñak'aytapunis... p'anaspa aqnata... atuqchaqa... atuqchaqa nan... atuqchaqa urquyukun chay mankata umanmanta. +Chaysi "Yaw, ama... aman naychu... mikhuruwaychu; a! nina paran chayaramunqa, chayman pakakusunchis kaypi, chaymi kunan nina para... nina para hamuqtin pakakunanchispaq khaputa khapuyushani" nispas nisqa. + +400 0 _ ‎‡a Emmeline Pankhurst‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq pulitiku‏ + +Katiguriya:Nihunniyuq - Wikipidiya +Katiguriya:Nihunniyuq + +Llimphi, rikch'akuy Llimphinnaq; kutasqa kaspaqa yuraqmi. +Yanuna kachi (NaCl) nisqaqa huk yuraq, sinchi, q'ispi, rumi hinapas kachim, Natriyup (Na+) Kluruppas (Cl-) q'ipisqa iñukukunayuqmi (iyun nisqakunayuq). +Yanuna kachitaqa astawanmi kachi ninchik. Chay yanuna kachitaqa qullpa quchakunamantam hurqunchik. + +Awidul yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Awidul yura rikch'aq ayllu (Betulaceae) nisqaqa huk iskay phutuy raphiyuq yurakunap rikch'aq ayllunmi, sach'akunam, Iwrupapim, Asyapipas wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awidul yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Awidul yura rikch'aq ayllu + +Uma llaqta Tintay +Tintay distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Tintay) Piruw mama llaqtapi distritum, Aymara pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Tintay llaqtam. +Mayukuna: Pachachaka mayu + +Punku p'anqa: Quyllur yachay - Wikipidiya +Quyllur yachay nisqaqa hawa pachamanta, quyllurkunamanta, planitakunamantapas yachaymi. +Inti - Puriq quyllurkuna: Qatuylla - Ch'aska - Tiksi muyu - Awqakuq / Atich'aska - Pirwa - Hawcha - Uranu - Niptun - Plutun; Killa; Aquchinchaykuna, Pachakawrikuna; Puriq quyllurcha / Planitacha Qullqaquyllur +Qullqaquyllur - Quyllur - Chukichinchay - Wata - Hatun t'uqyay - Ñuñu warani - Achkiy wata + +Tikraynin wakllisqa Kastillanu simipi: + +Puma sunkaru[1] icha Yuraq bagri (ruyak bagri)[2][3] nisqaqa (Pseudoplatystoma fasciatum), Pintarillu (Pintadillo)[3] nisqapas, 130 sintimutrukama suni, 30 kilugramukama llasaq, p'aspannaq challwam, ancha hatun bagrim, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunap ukhunpi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puma sunkaru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puma sunkaru + +Durazno suyu saywitu (Uruwayi) +Durazno suyu (kastilla simipi: Departamento de Durazno), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Duraznomi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Durazno suyu. + +Kancha, Quriri llaqta, Uraka distritu +Uma llaqta Quriri +Uraka distritu (kastilla simipi: Distrito de Uraca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Quriri llaqtam. +Mayukuna: Mahis mayu +chaka, Punta Colorada llaqta, Uraka distritu +Distritu (Aplaw pruwinsya) + +David Robert Jones sutiyuq runaqa icha David Bowie (* 8 ñiqin qhulla puquy killapi 1947 watapi paqarisqa London llaqtapi - 10 ñiqin qhulla puquy killapi 2016 watapi wañusqa New York llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq rock takiqmi, piano wan qitara waqachiq, takina qillqaqmi, takichaqmipas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Bowie. + +Dante Gabriel Rossetti sutiyuq runaqa (12 ñiqin aymuray killapi 1828 watapi paqarisqa London llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi - 10 ñiqin ayriway killapi 1882 watapi wañusqa Birchington-on-Sea llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyu-pi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Llimphiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Wankana[1][2] (Tayassu pecari) nisqaqa huk rikch'aq sintirum, usikupi yuraq sunkhayuq, sach'a khuchi, tukuy mikhuq, Awya Yalapi sach'a-sach'akunapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wankana + +2 chaniyuq tikraykuna junt'achana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ch'iti ch'uspi (Nematocera) nisqakunaqa kuyaylla waqrachayuq, kuyaylla iskaylla raprayuq palamakunam. Aswan rikch'aqkunaqa yawartam ch'unqan. Qirisankunaqa yakupim kawsan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'iti ch'uspi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'iti ch'uspi + +Charles Perraultsutiyuq runaqa (* 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1628 watapi paqarisqa Paris llaqtapi paqarisqa - † 16 ñiqin aymuray killapi 1703 watapi wañusqa Paris llaqtapi), Ransiya mama llaqta qillqaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Charles Perrault. + +Iskay wasiyki kanmi. + +Charles de Gaulle Ransiya mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku. Umalliq (1959-1969) + +кечуа Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +Runa Simi: Yakumuksi + +www.ikuna.at + +Runa Simi: Kunkawa qucha + +Puerto Suárez nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Germán Busch pruwinsyap uma llaqtanmi. +Puerto Suárez munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Germán Busch pruwinsya) + +Itagüí nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. + +Uma llaqta Purqu +Purqu munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Porco) nisqaqa Buliwya suyupi huk munisipyum, Antonio Quijarro pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi. Uma llaqtanqa Purqu llaqtam. +Quchakuna: Wara Wara qucha +Purqu munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Purqu munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Aswan hatun llaqta Vientiane +Lawsuyu (law simipi: Lao) nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Vientiane llaqtam. +3 Runallaqta paqarisqa +Runallaqta paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +K', k' nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, uralan runasimillapi aymara simillapi qillqasqa sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Shahrukh Khan sutiyuq runaqa ( 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1965 watapi paqarisqa Musuq Dilhi llaqtapi - ) huk Indya mama llaqtayuq aranway pukllaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shahrukh Khan. +Musuq Dilhi llaqtapi paqarisqa + +Tibetu birmanu rimaykuna nisqaqa Sinu tibetu rimaykunaman kapuq urin ayllunmi, Asyapim, qanchis chunka hunuchá rimaqniyuq. Rakikuq rimaykunam. +Lliwmanta aswan rimaqniyuq tibetu birmanu rimaykunaqa birmanu simim (tawa chunka hunuchá rimaqniyuq), yi simim (Chunwapi), tibet simim. +tibetu birmanu rimaykuna + +Runa Simi: Rogagua qucha + +Runa Simi: Quchapitiq distritu + +Paqarisqa Awstralya, Hobart, 20 ñiqin inti raymi killapi 1909 watapi +Wañusqa Kanada, Vancouver, 14 ñiqin kantaray killapi 1959 watapi (50) +Errol Leslie Thomson Flynn sutiyuq runaqa, icha Errol Flynn (20 ñiqin inti raymi killapi 1909 watapi paqarisqa Hobart llaqtapi - 14 ñiqin kantaray killapi 1959 watapi wañusqa Vancouver llaqtapi), huk Awstralya- USA mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. + +Kuwintu-willakuykunata q'ipispa purini. +Kay makiypi phukchiy willakuykuna kunan willakusqayqa wawa kaspay runa masiykuna rinrillaypi ima munay kuwintu-willakuykuna chhiwchiyuwasqanmi. Ari nuqa-persunayqa paqarirani Ch'isikata aylluypi, Yauri-Espinar llaktapi, Qusqu-mama, Perú suyupi. + +Runa Simi: Santiago de Cuba pruwinsya + +Runa Simi: Allqu ñupchuy + +7 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (07.08., 7-VIII, 7ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 219 kaq (219ñ - wakllanwatapi 220ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 146 p'unchaw kanayuq. + +Hatun llaqta argentinaman kawsay. +Tukuy llaqta t'iqchuyakun qhapariwan +Tukuy llaqtas atipasqastas. + +Ancha karuraqmi kasqan. + +400 0 _ ‎‡a Horatio Greenough‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq ch'iquq‏ + +Aswan hatun llaqta Santa Krus (2006) + +Runa Simi: Maine suyu + +Runa Simi: Mit'awi + +Runa Simi: 12 ñiqin kantaray killapi + +Buliwyapi rimaykuna - Wikipidiya +Buliwyapi rimaykuna +Buliwya suyupiqa achka rimaykunatam rimanku. Kastillanuchayrayku lliwmanta astawan rimasqa simiqa kastilla simim. Buliwyapi runakunap 30 %-ninchá qhichwa simita, 25 %-ninchá aymara simitataq riman. 2001 watapi runa yupaypi 47 %-nin nirqan, indihina rimaytam rimani, nispa, 33,2 %-ninpa mama rimayninsi indihinas. 11,6 %-nin indihina rimayllatas rimaq karqan, 49,8 %-nin kastilla simillatas. Antikunapiqa qhichwa simitam, aymara simitam, chipaya simitapas rimanku, Buliwyap antinpitaq wakin indihina rimaykunatam. +Buliwyapi tukri simikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +7 ñiqin hatun puquy killapi 2009 watapi kamarisqa hatun kamachipi Buliwya mama llaqta kastilla simita, tukuy Buliwyapi indihina rimaykunatapas riqsichin.[1] +Hatun kamachipiqa kay hinam qillqasqa, pichqa kaq uma rakiripi: +Chaywanqa Buliwyapi tukri simikuna kaymi: +Puquina: Chipaya simi - ama wañusqa chiqap idioma Puquina (Pukina simi) nisqawan pantaychu! +Quechua: Qhichwa simi +Yuracaré: Yurakari simi +Uma Llaqta · Chuqichaka +Allpa saywachi: Llaqtakuna · Pulitika rakiy · Urqukuna · Quchakuna · Mayukuna · Wat'akuna · Amachasqa sallqa suyukuna +Buliwyapi rimaykuna · Buliwyap umalliqnin · Buliwyap llaqta takin · Punku p'anqa: Buliwya +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:32, 14 hul 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Lace Yupanki Mayta Qhapaq Qhapaq Yupanki Yawar Waqaq Wiraqocha Inka + +Suchi qucha, Buliwyapi: Pilichuku ñiqpi, Piruwpi: Punu suyupi +Uma llaqta Pilichuku +Pilichuku munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Pelechuco) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Franz Tamayo pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Pilichuku llaqtam (936 runa, 2001 watapi). +Quchakuna: Suchi qucha (Suchi kantunpi); Qululuqucha - Q'illuqucha (Qupaqhawana Antakilla kantunpi) +Munisipyupiqa aswanta Qhichwa, Aymara runakunam tiyanku. +Munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Bertie Ahern, Patrick Bartholomew Ahern (ilanda simi: Pádraig Parthalán Ó hEachthairn) sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin tarpuy killapi 951 paqarisqa Dublin llaqtapi -). Ilanda mama llaqtap pulitiku qarqan. +1997 watamanta 2008 watakama ñawpaq kuti Ilandapa Uma kamayuqnin karqan. + +K'apa challwa nisqakunaqa (classis Chondrichthyes) k'apallayuq, manaraq chiqap tulluyuq challwakunam. +K'apa challwakunap mitan kamaynin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'apa challwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: K'apa challwa + +Kalinagarpi nuyuy: yakusapa suyum, p'allta, urin kaq +Uma llaqta Kolkata +Simikuna Banla simi, hukkunapas +Kunti Banla icha Paschimbanga nisqaqa (banla simipi: পশ্চিমবঙ্গ Poshchim Bônggo) huk suyum (state) Indya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kolkata llaqtam. + +Taylor Lautner sutiyuq runaqa (11 ñiqin hatun puquy killapi 1992 paqarisqa) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taylor Lautner. + +Uma llaqta Kumanta (Cumandá) +Kumanta kiti (kastilla simipi: Cantón Cumandá) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Chimpurasu markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Cumandá llaqtam. +Kumanta kitipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. + +Sincelejo (kastilla simipi: Sincelejo) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Sucre suyu uma llaqtapmi. 278,4 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sincelejo. + +Qallu watana (kichwapi Kallu watari) icha Qallu khipu nisqaqa ancha sasalla t'uqyana rimakunam. +Kaymi huk qallu watanakunam: +Q'ayañachari k'anqa kankaqa kanqa qusay. + +Gary Winston Lineker sutiyuq runapa, (30 ñiqin ayamarq'a killapi 1960 watapi, paqarisqa Leicester llaqtapi) sutiyuq runaqa huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gary Lineker. + +Xhosa simi (isiXhosa) nisqaqa huk Bantu rimaymi, Uralan Afrikapi kawsaq Xhosa runakunap rimayninmi. Uralan Afrikapi tukri simim. Pusaq hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Kamarisqa 9 ñiqin pawqar waray killapi 1908 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inter Milano. + +Neptunyu, Np (musuq latin simipi: Neptunium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Hatunpila (kastilla qillqaypi Jatunpila) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk urqum, Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Lari distritupi, Madrigal distritupipas.[1] Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.450 mitrum aswan hanaq. + +Wolverhampton nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Suyunnintinpaq ima llank'ayniyuq kasqan sut'inchaq raphi +Yachayruwaykunata allwiruwaykunatawan chaninchasqata tariparispa k'achituta allinsitunta llank'ayta mask'aspa payllapaqtaq sunqucharinanpaq. +Yachaymask'ayta Ima simillapis chiqachaq amañaykunapi (ruwachisqa, simi yuyayninchiqllamanta, ima simillapis layan kawsanamanta, waqkunapiwan.) +Mana junt'apuspalla manaqa junt'apuspa yachaywasikunapi simiyachakuyta riqsirichiqkunapi. +Kastilla simimanta mayqin simita yachakusqanman jina yankiy simiyachaykamayuq (tawa wata) iskay simita yachakunqa, kuskallatataq kay yachaykunata: ñawiriyta, qhillqiriyta, uyariyta, rimariyta ima yachakunqa. Simiyachachiq kananpaq yachaykallpachasqa kashan. + +Runa Simi: Coronel Portillo pruwinsya + +1Tukuy kay simikunatan Diosqa rimarqan: 2Ñoqan Señor Diosniyki kani, Egipto suyupi kamachi kasqaykimanta horqomuqniyki. 3Aman ñoqamanta wak dioskunayoqchu kanki. 4Aman ima idolotapas, ima rikch'aytapas ruwakunkichu, hanaq pachapi kaqman rikch'akuqtapas, kay pachapi kaqman rikch'akuqtapas, kay pachaq ukhun unupi kaqman rikch'akuqtapas. 5Aman chaykunaman k'umuykukunkichu, amallataq chaykunata yupaychankipaschu, ñoqa Señor Diosniykiqa sienteq Diosmi kani. Ñoqan cheqnikuwaqniy tayta-mamakunata huchallikusqankumanta muchuchini, hinallataq wawankunatapas, nietonkunatapas, nietonkuq wawankunatapas. 6Munakuwaqniykunata, kamachikuyniykunata hunt'aqkunatan ichaqa waranqa miraykama munakushallanipuni. 7Aman sutiyta mana allinpaq hoqarinkichu, ñoqa Diosniyki Señor Diosqa mana allinpaq sutiyta hoqariqtaqa manan hinallatachu qhawasaq. 8Samana p'unchayta yuyariy ñoqapaq t'aqanaykipaq. 9Soqta p'unchaymi llank'anki, tukuy ima ruwanaykitapas ruwanki, 10qanchiskaq p'unchaymi ichaqa ñoqa Diosniyki Señor Diospaq t'aqasqa samana kanqa. Aman chaypiqa ima ruwanatapas ruwankichischu, qanpas, churiykipas, ususiykipas, qhari kamachiykipas, warmi kamachiykipas, uywaykipas, llaqtaykipi tiyaq wak llaqtayoqpas. 11Soqta p'unchaypin ñoqa Señor Diosqa ruwarqani hanaq pachata kay pachatawan, lamar-qochata, chaykunapi lliw imaymana kaqkunatawan, qanchiskaq p'unchaypitaqmi samarqani, chaymi ñoqaqa samana p'unchayta samincharqani hinaspa sapaqcharqani. 12Taytaykita mamaykita sumaqta respetay, ñoqa Diosniyki Señor Dios, qanman qosqay hallp'api unayta kawsanaykipaq. 13Aman pitapas wañuchinkichu. 14Aman wasanchankichu. 15Aman suwakunkichu. 16Aman runamasiykita llullakuspa tumpankichu. 17Aman munapayankichu runamasiykiq wasinta, warminta, qhari kamachinta, warmi kamachinta, toronta, asnonta, runamasiykiq imantawanpas, nispa. 18Llapa Israel runakunan q'aqyaqeykunatapas pututu waqaytapas uyarirqanku, lliphllikiykunata q'osñiq pakasqan orqotapas rikurqanku, chaymi paykunaqa mancharikuspanku karullapi sayaykurqanku. 19Moisestataq nirqanku: –Qanlla rimapayawayku, ñoqaykutaq uyarisqaykiku, Dios ichaqa ama ñoqaykuman rimaykuwachunkuchu paqtan wañuykuman, nispa. 20Chaymi Moisesqa llaqtata nirqan: –Ama mancharikuychischu. Diosqa probanasuykichispaqmi payta manchakunaykichispaqwanmi hamun, ahinapin mana huchallikunkichischu, nispa. 21Karullapi Israel runakuna kashanankamataq Moisesqa Diospa kashasqan tutayaq phuyuman asuykurqan. 22Señor Diosmi Moisesta nirqan: –Israel runakunata niy: Qankunan rikurqankichis imaynatachus qankunaman hanaq pachamanta rimaykamusqayta. 23Aman ñoqata hina yupaychawanaykichispaq qorimanta qolqemanta dioskunata ruwakunkichischu. 24Adobemantan altarta ruwapuwankichis, chay patapin haywawankichis ruphachina sacrificiota, sumaq kawsay sacrificioykichiskunatapas, ovejaykichiskunatapas, wakaykichiskunatapas. Mayneqkunapichus yupaychawanaykichista munasaq, chaymanmi hamuspay saminchasqaykichis. 25Rumi altartataqchus sayarichipuwankichis chayqa, aman thupasqa rumiwanchu perqapuwankichis, thupanawan thupaqtiykichisqa manañan ñoqapaq hinachu kanman. 26Aman altarniyqa gradasniyoqchu kanqa, chayninta wichaqtiykichis ama p'enqayniykichis rikhurinanpaq, nispa. + +Chunta yura rikch'aq ayllu + +Ontario pruwinsya Poitou-Charentes Wyoming suyu Bulgarya Ñansa qucha Cartagena Taqna Suyu Genève Pennsylvania suyu Grisya South Dakota suyu Finlandiya Luksimbur Cali Ad Dar al Bayda Awqaqsipas suyu Victoria llaqta Kartulsuyu Bratislawa Pichincha + +Runa Simi: Katiguriya:Pacha tupuy + +Runa Simi: Qillqana phuru + +Katiguriya:Oregon suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Oregon suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Oregon suyu. +"Oregon suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(Lista: Qillqaqkuna (China)-manta pusampusqa) +Kay sinru qillqapiqa Chunwa mama llaqtayuq qillqaqkunatam rikunki. +Tang panaka, qatiqninkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Song panaka, qatiqninkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qillqaqkuna (Hongkong)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qillqaqkuna (Taiwan)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +2 chaniyuq tikraykuna sinch'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Anzoátegui suyu nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Uma llaqtanqa Barcelona llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anzoátegui suyu. + +Uma llaqta Chukipata (Javier Loyola) +Chukipata kitilli icha Javier Loyola kitilli (kastilla simipi: Parroquia Javier Loyola / Chuquipata) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, huk kitillim Asuwi kitipi, Kañar markapi. Uma llaqtanqa Chukipata (Javier Loyola) llaqtam. + +Uma llaqta Rawson +Chubut wamani (kastilla simipi: Provincia del Chubut) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Rawson llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chubut wamani. + +Octave Mirbeau sutiyuqqa (16-II-1848 paqarisqa Trévières llaqtapi, Ransiya-pi , 16-II-1917 wañusqa Paris llaqtapi, Ransiya-pi) huk phransis qillqaq runam. + +Uma llaqta Milano +Lombardia nisqaqa nisqaqa Italyapi huk suyum ( Regione). Uma llaqtanqa Milano llaqtam. + +Uma llaqta Qarminqa +Qarminqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Carmen Alto) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wamanqa pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi. Uma llaqtanqa Qarminqa[1] llaqtam, Wamanqa llaqtap barrionmi. +Mayukuna: Alameda mayu + +Katiguriya:Mayu (Ika suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Ika suyu) +"Mayu (Ika suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Utush Mikhunan (kastilla qillqaypi Otoshmicunan) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, San Damian distritu, San Mateo distritu, Tunaq urquñiq.[2] Pikchunqa mama quchamanta 5.228 mitrum aswan hanaq. + +Ampu jisk'a suyu, Wanuku +Kamasqa Jallu qallta phaxsi 18 1935, Oscar Benavides Umalliq. + +5 ñiqin qhapaq raymi killapi + +- Payqa ñawpaq-ñeqen qhepa kaqmi, payqa rikunalla pakasqan. +- Diosqa Hanan pachaqwan t'eqsimuyun k'anchayninkun. + +quwiki Rikch'aq suyu + +quwiki Antonio Quijarro pruwinsya + +quwiki Chawpi suyu (Parawayi) + +Lachay mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Lima suyu, Wawra pruwinsya, Sayan distritu, Wachu distritu; Waral pruwinsya, Chankay distritu +Kamasqa wata 21 ñiqin inti raymi killapi 1977 watapi (D.S. Nº 310-77-AG) +Lachay mama llaqta risirwa nisqaqa huk sallqa pachap risirwam Piruwpi, Lima suyupi, Wawra pruwinsyapi, Sayan distritupi, Waral pruwinsyapipas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lachay mama llaqta risirwa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Turkiya). +"Uma kamayuq (Turkiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Janez Drnovšek sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin aymuray killapi 1950 watapi paqarisqa Celje llaqtapi - 23 ñiqin hatun puquy killapi 2008 watapi wañusqa Zaplana llaqtapi ) huk Isluwinya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. + +1969 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. +2 ñiqin qhapaq raymi killapi - José María Arguedas, Piruw mama llaqtayuq qillqaq (p. 1911). + +Kumpi kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Cumbe) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi. Tumipampa kitipi. + +LTU International Airways nisqaqa huk aliman antanka ruruchinam. Uma tiyananqa Düsseldorf llaqtapim, Alimanyapi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iya + +Quchapampa jach'a suyu +Quchapampa jach'a suyu nayriri marka: Quchapampa. + +Quechua: k'usillu + +www.ikuna.at + +qu:1 ñiqin ayriway killapi + +Etiquetas: camino inca, chasqui, qhapaq ñan, tawantin suyu + +quwiki Punku p'anqa: Ikwadur + +Sumaq Cha' asqa + +Hechos 1:15 _ Chay diyakunapimi syintu binti (120) yupay kriyiqkunaqa tantakaranllapa. Chaymi Pedruqa ch'aypinllapapi shar, kaynu nir rimaq ch'urakaran: +15Chay diyakunapimi syintu binti (120) yupay kriyiqkunaqa tantakaranllapa. Chaymi Pedruqa ch'aypinllapapi shar, kaynu nir rimaq ch'urakaran: + +11 Karu Llaqtamanta +04 - Qarqusqamasikunapaq + +ayqirqani kaypi muchunaypaq. () + +HUK suyuq hatun maqanakuyninpin warmikunata wawakunatapas waranqanpi wañuchisqaku. Llapallankutan p'anpasqaku huk t'oqopi, muyuriqninpitaq huch'uy cruzkunata churasqaku, sapanka cruzpitaq kayta qelqasqaku: "¿Ima rayku?" nispa. Sinchi llakikuypi tarikuqkunan astawanqa chayta tapukunku. Astawanqa llakikuywan chaykunata tapukunku hatun maqanakuypi, hatun llakikuykunapi, onqoypi, otaq imapipas munakusqanku runa wañupuqtin, wasinkupas thunipuqtin otaq imapipas sinchita ñak'arichiqtinku. Yachaytapunin munanku ima rayku chay sasachakuykunapi tarikusqankuta. +5 Askha runakunan religionninpi umalliqkunata yachachiqkunatapas tapunku, ¿ima rayku sinchita ñak'arinchis? nispa. Paykunataq kutichinku, chayqa Diospa munayninmi, paymi ñawpaqmantaña yuyaykuran imaymana kananta llakikuykuna kanantapas, nispa. Askha runakunamanmi ninku, Diospa ñanninqa sasa entiendenan nispa, otaq Diosmi runakunata wawakunatapas hanaq pachaman apapun paywan tiyanankupaq, nispa. Ichaqa ñawpaqpi yachasqayki hina, Diosqa manan hayk'aqpas mana allintaqa ruwanmanchu. Biblia nin: "¡Diosqa manan hayk'aqpas mana allintaqa ruwanmanchu! ¡Tukuy-atiyniyoqqa manan hayk'aqpas mana chanintaqa ruwanmanchu!" nispa (Job 34:10). +6. ¿Ima rayku askha runakuna Diosta tunpanku kay pachapi ñak'ariykuna kasqanmanta? +7 Biblia sut'itapuni nin: ‘Kay pachaqa saqraq munaychakusqanmi kashan', nispa (1 Juan 5:19). Chay raykun ñak'ariykuna kan. Kay pachapi millay runakunaqa Saqramanmi rikch'akunku, "paymi kay pachantinta q'otuspa pantachin" (Apocalipsis 12:9). Satanasqa llullan, cheqnikuq, sinchi millaytaq. Chay rayku makinpi kaq runakunapas kanku llullakuq, cheqnikuq, sinchi millaytaq. Chaymi ñawpaqkaq razón. +9 Mana Jehová Dioschu ñak'arichiykuna paqarichiq kasqanta yachayqa kusichiwanchismi. Manan paychu huchayoq hatun maqanakuykunamanta, wañuchinakuykunamanta, sarunchanakuykunamanta, pacha chhaphchiykunamanta, lloqllakunamanta, imaymana kasqanmantapas. Ichaqa kutichinaraqmi kashan kay tapuyman, ¿ima rayku hinallata qhawan chay ñak'ariykuna kananta? Tukuy-atiyniyoq kayninpiqa chinkachinmanmi chay ñak'ariykunata. Chhaynaqa, ¿ima rayku mana chinkachinku? Yacharanchismi Jehová Dios ancha munakuq kasqanta, chhaynaqa kanpunichá huk allin razón chay ñak'ariykunata hinallata qhawananpaqqa (1 Juan 4:8). +12, 13. ¿Ima rikch'anachiymi rikuchin, ima rayku Jehová Dios hinallata saqeran Satanás kay pachata kamachinanpaq, runakunapas paykunalla kamachikunankupaq? +15 ¿Ima rayku Jehová Dios khaytukuy tiempo hinallata qhawashan runaq ñak'arisqanta? ¿Ima rayku mana hark'anchu millay kaqkuna kananta? Kayta yuyaykusun, rikch'anachiymanta profesorqa manan kay iskay kaqkunata ruwanmanchu. Manan hark'anmanchu mana kasukuq waynata chay sasachay imayna allichananta nitaq yanapanmanchu chay sasachay allichayta. Chay hinallataqmi Jehová Diospas mana kay iskay kaqkunata ruwaranchu. Ñawpaqta: Diosqa manan hark'aranchu Saqratapas yanapaqninkunatapas munasqankuta ruwaspa rimasqankuta sut'inchanankuta. Chaypaqqa tiempo pasanan karan. Waranqa-waranqa watakunapin runakuna imaymana kamachikuykunata reqsiranku, ñawparirankun ciencia nisqapi huk yachaykunapipas. Chaywanpas astawanmi yapakushan mana chanin-kay, wakcha-kay, millay ruwaykuna, hatun maqanakuykunapas. Chaykunawanmi yachanchis runaq kamachikusqan yanqapaq kasqanta. +17 ¿Imatan Dios ruwanqa pay contra hatarisqankumantapacha imaymana sasachakuykuna ñak'ariykunapas kasqanwan? Jehová Diosqa tukuy-atiyniyoqmi. Payqa allichanqan chay sasachakuykunata ñak'ariykunatapas. Ñawpaqpi yachasqanchis hina, Hallp'an allichasqa kapunqa, sumaq paraisomantaq tukunqa. Jesuspa wañusqanpi iñisqanku raykun runakunaq huchanpas panpachasqa kanqa. Wañupuqkunapas kawsarimunqakun. Chhaynapin Jehová Diosqa Jesuswan ‘Saqraq ruwasqankunata thunichinqa' (1 Juan 3:8). Chaykunataqa yuyaykusqan p'unchaypin ruwanqa. Chay p'unchay manaraq chayamusqanmantaqa kusikunanchismi, pacienciayoq kayninpin Jehová Dios ñoqanchismanpas cheqaqta yachachiwaranchis munaynintapas ruwashanchis (leey 2 Pedro 3:9, 10). Manaraq chay p'unchay chayamushaqtinmi Jehová Dios maskhashan payta yupaychay munaqkunata, yanapashantaqmi kay pachapi ñak'ariykunata aguantanankupaq (Juan 4:23; 1 Corintios 10:13). + +Portuguesa suyu (kastilla simipi: Estado Portuguesa) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 15 200 km². Uma llaqtanqa Guanare llaqtam. + +Kigali nisqaqa Rwanda mama llaqtap uma llaqtanmi, 730 km²-yuq. +Kigali llaqtapiqa 965 398 runakunam kawsachkanku (2009). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kigali. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu juch'uy kaqlla +Tikraynin juch'uy kaqlla Kastillanu simipi: +juch'uy kaqlla + +Aswan hatun llaqta Douala +Kamirun (kastilla simipi: Camerún) llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. + +Chuqisaka jach'a suyu - Wikipedia +Chuqisaka jach'a suyu +Sukri (Chuqisaka jach'a suyu) +Hernando Siles jisk'a suyu + +Runa Simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +q'utuswan qarqa +q'utunankuman qarqa +q'utunankumancha qarqa + +www.nisqamerica.com + +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikibooks +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Qhapaq p'anqa +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Portada (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna) +Qhapaq panka (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Qhapaq_p%27anqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kaymi iskaynin Poesia Quechua en Boliviamanta qallarina pata, kikin waykinchik Julio qellqasqan. Kusa. + +Kay p'anqaqa 01:57, 18 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +- Llaqta Raymi (Batucada) + +994 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Katiguriya:Llaqta (Ilanda) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Ilanda) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Ilanda). +"Llaqta (Ilanda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uqshapampa pruwinsya - Wikipidiya +Uqshapampa, Uqshapampa pruwinsyap uma llaqtan +Uma llaqta Uqshapampa +Uqshapampa pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Oxapampa) nisqaqa Pasqu suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Uqshapampa llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Yanachaga-Chemillén mamallaqta parki - Sira ayllu llaqta risirwa - Yanisha ayllu llaqta risirwa - San Matías - San Carlos amachana sach'a-sach'a +Yanisha wamrakuna, Amarumayu sach'a-sach'a suyu, Piruw +Uqshapampa pruwinsyapiqa Ashaninka, Yanisha runakunam tiyanku. +Pruwinsya (Pasqu suyu) + +Marq'a sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Marq'a sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Marq'a sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kurku kuyuchiq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Marqa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Brazo (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Hatun Isklaw qucha; (inlish simipi: Great Slave Lake) nisqaqa huk Kanada mama llaqtapi qucham. + +Kay qillqaqa manam allintachu, manam sumaqtachu qillqasqa kachkan. Wikipidiyata yanapayta munaspaykiqa, kay qillqata hukchaspa allinchayta atinkiman. Mana allinyaspaqa, qullunam kanqa. +Jorge Chávez Dartnell sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin inti raymi killapi 1887 paqarisqa Paris llaqtapi - † 27 ñiqin tarpuy killapi 1910 wañusqa Domodossola llaqtapi, Italyapi), Piruw Phawaq awqaq suyupi. +Piruwpa Phawaq awqaq suyu +Phawaq awqaq suyu (Piruw) + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Tukuy_runakunap_qhapaq_kaynin_(Hukllachasqa_Qhapaq_Suyu)&oldid=609174" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Llaqta taki: Negaraku +Aswan hatun llaqta Kuala Lumpur +Malasya nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Kuala Lumpur llaqtam. +Llaqtakuna (Malasya) + +Awqa nisqaqa huk runap hayun, chiqniq, mana yanaqichu kaq runam. Maqanakuypi awqakunaqa maqanakunkum. +Inkakunaqa Mapuchikunatas, Waoranikunatas, huk saywanpi kaq runa llaqtakunatapas Awqa nirqan, Inkap hayunkuna kaptinsi. + +Piauí suyu (purtuyis simipi: Estado do Piauí) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Teresina llaqtam. + +Chay palabranqa allin noticiam, qamkunamanmi willasqa karqa. + +Katiguriya:Lista (Allpamanta yachaykuna) (qu kalba) + +San Juan 7:20 QUFNT - Piru, runakunaqami niranllapa: - Bible Search +20Piru, runakunaqami niranllapa: + +Suchuq waranqaysu icha Q'illu-q'illu (Ranunculus repens) nisqaqa huk quram, rikch'aq waranqaysum, Iwrupamanta hamuq, kunantaq Awya Yalapipas wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suchuq waranqaysu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Suchuq waranqaysu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Piruw). +"Mayu (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +K'urkur mayu +P'allqamayu (Tarma) +Mayu (Mama llaqta) + +Lampalliqi suyu - Wikipidiya +Uma llaqta Chiklayu +Simikuna qhichwa simi (Q II A), kastilla simi +Kamasqa wata 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1874 watapi +Lampalliqi suyu (kastilla simipi: Departamento de Lambayeque) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Chiklayum. +Amachasqa suyukuna: Llakipampa sallqa kawsay risirwa - Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu - Hatun Batan parki +Mayukuna: Chankay - La Leche mayu - Zaña mayu - Motupe mayu +Kimsa pruwinsyanmi kan. +Qhapaq qillqasqa: Lampalliqi suyupi rimaykuna +Tukumi chuntukuna, Tukumi distritu, Lampalliqi pruwinsya +Saywitu: Lampalliqi suyu +Amachasqa sallqa suyukuna: Llakipampa sallqa kawsay risirwa ��� Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu • Hatun Batan parki +Mayukuna: Chankay mayu • Mutupi mayu +Mawk'a llaqtakuna: Tukumi chuntukuna + +Tikraynin t'ukuchiq Kastillanu simipi: + +Yawachi (kastilla simipi: Yaguachi Nuevo, Yaguachi, San Jacinto de Yaguachi) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Yawachi kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Yawachi kiti + +Kamasqa wata 3 ñiqin ayriway killapi - 1936 +General Sánchez Cerro pruwinsya (aymara simipi: General Sánchez Cerro jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de General Sánchez Cerro) nisqaqa Piruw mama llaqtap Muqiwa suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Umati llaqtam. +Kay pruwinsyaqa Piruwpa umalliqnin Luis Miguel Sánchez Cerromantam sutichasqa. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu t'ullkuy + +Táchira suyu (kastilla simipi: Estado Táchira) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 11 100 km². Uma llaqtanqa San Cristóbal llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Táchira suyu. + +Qichuy nisqaqa kay yupa hap'ichiymi: + +quwiki Katiguriya:9 + +1953 watapi paqarimusqa Chakiqpampa llaqtapi, 1992 watapi Achkiq Ñan ñisqap sipisqan +Romuloqa Ch'uya Qillqa (Biblia) ñisqatam Iwriyu, Grigu rimaykunamanta Qhichwa simimanmi t'ikrarqan. +Tukuy Ch'uya Qillqa, Ayakuchu Chanka runasimipi (PDF, 26 MB). +Huwanpa qillqasqan, Chuya Qellqa (1987), Ayakuchu rimaypi (Musuq Rimanakuy), Rómulo Sauñe Quicañap rimasqan (bible.is) + +1307 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Runa Simi: Tiwlli waqachina + +Runa Simi: Q'isa + +"Purtugal simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +pi runappas rurananpaq, llamk'ananpaq, ima hinapas kananpaq qispi kaynin, chiqan, atiyniyuq kaynin. + +400 0 _ ‎‡a Paul Cézanne‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq llimphiriq‏ + +Runa Simi: Musuq Ispaña Qhapaq ranti suyu + +Isabel I sutiyuq warmiqa ( * 22 ñiqin ayriway killapi 1451 watapi paqarisqa Madrigal de las Altas Torres llaqtapi - † 26 ñiqin ayamarq'a killapi 1504 watapi wañusqa Medina del Campo llaqtapi) Kastillap wan León quyansi karqan. +Fernando II Aragunpa qhapaqwan kasarakuptinsi Kastilla Aragunwan huñusqa karqan Ispaña tukuspa. Ispañapi qhipaq kaq arabya mama llaqtata Granadatas atirqan. +Chay Kathuliku Riykuna nisqaqa Cristobal Colontas Atlantiku mama quchanta kuntiman kacharqan. Abya Yalata tariptinsi hatun Kastilla Atiysi qallarirqan. +1503 watapis Isabel I Kastillap quyan inkuminda nisqa llikatas kamachirqan, indihina runakunap allpankunata hap'ispas inkumindiru nisqa atiq wiraqucha awqaqkunaman quykuspa. +Willkan Karlus I sutiyuqqa Ispañap ñawpaq ñiqin qhapaqninsi karqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Isabel I. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:19, 3 awr 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Uma llaqta Kutakachi +Kutakachi kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Santa Ana de Cotacachi / Cotacachi) Ikwadur mama llaqtapi, Impapura markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Kutakachi llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Kutakachi Kayapas kawsaykuska amachasqa allpa +Iskay llaqta kitillinmi kan: El Sagrario kitilli, San Phransisku kitilli. +Kutakachi, Kutakachi kitip uma llaqtan +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Kutakachi kiti +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kutakachi. + +T'uru nisqaqa allpamanta, ch'aqumanta, yakumanta chaqrusqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'uru. + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Nihun) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Nihun) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Nihun). + +Wañusqa 28 ñiqin tarpuy killapi 1978, Watikanu llaqtapi +Ñawpaqnin Pawlu VI +Kardinal 5 ñiqin pawqar waray killapi 1973 - 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1978 +Rurasqanpa watakuna 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1978 (Habemus Papam) - 28 ñiqin tarpuy killapi 1978 +Huwan Pawlu I icha Huwan Pawlu huq ñiqin (latin simipi: Ioannes Paulus PP. I, Italya simipi: Papa Giovanni Paolo I) sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin kantaray killapi 1912, Canale d'Agordo, Belluno [Forno di Canale], Italyapi - † 28 ñiqin tarpuy killapi 1978, Watikanu llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Juan Pawlu I. + +Katiguriya:Llaqta (Santa Elena marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Santa Elena marka) +"Llaqta (Santa Elena marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Quiché suyu (kastilla simipi: Departamento de Quiché ) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santa Cruz Quiché llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quiché suyu. + +Jaime Guardia Neyra sutiyuq runaqa (10 ñiqin hatun puquy killapi 1933 watapi paqarisqa Pawsa llaqtapi, Pariwanaqucha pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi) Piruw mama llaqtayuq takichaqmi, charanku waqachiqmi, qhichwa simipi kastilla simipipas takiqmi. +1950 watakunapi Jacinto Peve, Luis Nakayama sutiyuq masikunawan kamarirqan La Lira Paucina nisqa kusituytam. +Jaimeqa Manuelcha Pradop yachachiqninmi karqan. Manuelcha Pukyu llaqtamanta hamuspa Lima llaqtaman chayarqaspa urqukunatapas pampakunatapas kuskiykurqan Jaimeta maskaq uyarispa yachaqananpaq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu warmi kay + +Yuyayk'ancha wamaq simi + +Yanaqa (mawk'a llaqta) - Wikipidiya +Yanaqa nisqaqa (kastilla qillqaypi: Yanaca) Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Apurimaq suyupi, Aymara pruwinsyapi, Yanaqa distritupi. Tunay Kassa mawk'a llaqtaqa Yanaqa mawk'a llaqta ukhupim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yanaqa. + +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Chinchay Ilanda) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Chinchay Ilanda) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Chinchay Ilanda). + +Eixample distritu; L'Eixample, (kastilla simipi: distrito del Ensanche), nisqaqa huk distritum Barcelonapi, Katalunyapi, Ispaña mama llaqtapi. + +Vitacura nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Vitacura llaqtapiqa 81.499 runakunam kawsachkanku (2002). + +Kay mama llaqtakunapi: Swasisuyu, Uralan Afrika +Swasi simi icha Swati simi (siSwati) nisqaqa huk Bantu rimaymi, Uralan Afrikapi Swasisuyupipas tukri simim. Hunu qanchis pachak waranqachá rimaqninmi kachkan. + +BASF SE nisqaqa huk aliman chaqllisinchi ruruchinam. Uma tiyananqa Ludwigshafen llaqtapim, Alimanyapi. + +Tikraynin umana Kastillanu simipi: + +Phaqcha (kastilla qillqaypi: Nevado Paccha) nisqaqa Piruw llaqtapi, Paryaqaqa wallapi, huk rit'i urqum Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, San Mateo distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.538 mitrum aswan hanaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Presidentes de Portugal. +"Umalliq (Purtugal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yaqa manchachisqa rikch'aq (NT)[1] +Chullu walli,[2] Chuwalli[3] icha K'usillu anka, kichwapi Kushillu anka/wamani (Harpia harpyja) nisqaqa huk Awya Yalapi kawsaq hap'iq pisqum, k'usillu mikhuq. +↑ BirdLife International (2008). «Harpia harpyja». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 12 January 2009 p'unchawpi rikusqa. + +Tiyanahamp'arakuna, llank'anapaqkuna ima. +Awariy, lluy imaymanakuna rantikunanpaq, hinallataq runakuna mink'akunapaq, chay pacha sasachakuykunapi, yachaywasi perqaykunata allichakunanpaq. Maykunachus Plan de Reconstrucción frente a desastres nisqapi. +Awariy lluy yachaykunata, qhelqasqa qhepananpaq. Expediente técnico nisqa qallariyninmanta, kikin ruwakuypi, hinallataq wisq'akuyninpi Banco de Inversiones nisqapi. Awariq t'aqa, PRONIED'manta, paykuna chay ruwananku. +Llank'ay umalliq, kamachikamusqanman hina, imakunatachus atinman ruwayta chaykunatawan. + +Maria Bethânia Brasil mama llaqtayuq takiq wan takichaq + +quwiki Katiguriya:Saqmanakuyuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Qhichwa simi, + +Lliwmanta astawan llamk'achisqa rikchakuna - Wikibooks +Kay willakunaqa hallch'asqam. Qhipaq musuqchasqaqa 13:58 13 awu 2018 karqan. 5000-lla taripasqam pakasqa hallch'api aypalla kachkan, manam aswanchu. +Qhipanpiqa rikuchkanki 11-kama tarisqakunatam, #1 huchhamanta #11 huchhakama. +Other-langs2.png 2 p'anqakunapi llamk'achisqa +Nuvola apps xmag.png 2 p'anqakunapi llamk'achisqa +Nuvola apps kdmconfig.png 2 p'anqakunapi llamk'achisqa +Nuvola apps kcoloredit.png 2 p'anqakunapi llamk'achisqa +Nuvola apps kalzium.png 2 p'anqakunapi llamk'achisqa +Nuvola apps hwinfo.png 2 p'anqakunapi llamk'achisqa +Nuvola apps display.png 2 p'anqakunapi llamk'achisqa +Heckert GNU white.svg 2 p'anqakunapi llamk'achisqa +Gnome-globe.svg 2 p'anqakunapi llamk'achisqa +Wiki-logo-Ñ-manan background-wan.png 2 p'anqakunapi llamk'achisqa +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +San Juan 4:7-8 QUFNT - Chaykamanqa, yaĉhakuqninkunaqa - Bible Search + +Yachanchik jina Chaparepiqa tukuy ima plantitas tiyan, frutas, tukuy laya qhurasta tariy atinchik, ancha k'achitu lugar, chanta kallantaq achkha khuritus, animalitus ima, paykunaqa paykunapura mikhunakunku kawsanankupaq. +Chaypi uk ch'isiyaykuypi, uk señora misk'i mikhuna mikhurikusasqa wawasninwan, niraq mecherota jap'ichisqachu, tumpa laqhitaña karqa nin, chaypi sinchi mancharisqa uk Jamp'atu rikhurimusqa. +- Waway, jaqay k'aspi apamuway Katari wañuchinaypaq, wawantaq chayratitu uqhariytawan apasqa. +Jinapi uknin wawan k'aspi pasachisqa mamanman, chay k'aspiwantaq señoraqa katarita siq'uy munasqa, katariqa sinchi phiñarikuspa wasi cercaman wasarisqa, chayratu uraqamuytawan Jamp'atuta sipiy munasqa, chaypi señoraqa katarita siq'usqa wañuchinankama, ajinapi Jamp'atuqa salvakusqa kawsananpaq. + +"Corrales waliq kachkan, ñawpataqa mana calaminawan techasqachu karqa, ovejas ñak'ariq kanku, a veces rit'i chayamuq, wañurpachiq". + +Qhapaq Ñan [1] + +Chobshi llaqtapi, Siksik kitilli +Uma llaqta Siksik +Kastilla simipi llika tiyanan www.sigsig.gov.ec +Siksik kiti (kastilla simipi: Cantón Sígsig) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Asway markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Siksik llaqtam. +Siksik kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa San Miguel de Jima kitillipi, Ludo kitillipipas kawsanku. [1] +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Siksik kiti + +Habana distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Habana distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Habana distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Muyupampa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +• Ñawpaqnin Wiraqucha Inka +Pachakutiq Inka Yupanki (Pachakutiq Yupanki ñisqapas) Inkakunap isqun ñiqin qhapaqninsi, Hanan Qusqup tawa ñiqin qhapaqnin karqan. +1438 watamanta 1471 watakama qhapaq inkas karqan. 1438 watapi K'ana runakunap Qanchi runakunappas yanapayninwan Chanka runakunata Yawarpampapi atirqan, suyunkuta Tawantinsuyuman hap'imuspa. 1460 watapi Wankakunata atirqan, 1470 watapitaq Chimukunata. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Wiraqucha Inka +Qhipaqnin inka qhapaq: Tupaq Inka Yupanki + +Tiyay Buliwyapi: Uru Uru suyu, Sahama pruwinsya, Turco munisipyu; +Aqutanku (kastilla simipi: Acotango) nisqaqa huk nina urqum Buliwyapi, Uru Uru suyupi, Sahama pruwinsyapi, Chilipipas. Pikchunqa mama quchamanta 6.052 m mitrum aswan hanaq. + +Ciego de Ávila pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Ciego de Ávila), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Ciego de Ávila llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ciego de Ávila pruwinsya. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'iquy. +"Ch'iquy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Joan Baez, Charlotte llaqtapi (2003 watapi). +Joan Baez sutiyuq warmiqa (9 ñiqin qhulla puquy killapi 1941 paqarisqa Staten Island wat'api, New York llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq takiqmi. + +17 ñiqin aymuray killapi - 2006 – 24 ñiqin qhulla puquy killapi - 2008 +17 ñiqin aymuray killapi - 1996 – 21 ñiqin kantaray killapi - 1998 +Romano Prodi sutipaq (*9 ñiqin chakra yapuy killapi -1939 p'unchawpi paqarisqa Reggio Emilia, Scandiano llaqtapi, Italyapi) Italya mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Romano Prodi. + +Tikraynin mana iñiyniyuq Kastillanu simipi: + +Hanan qucha +Hananqucha (inlish simipi: Lake Superior) nisqaqa Kanadap Hukllachasqa Amirika Suyukunawan saywanpi kaq ancha hatun misk'i yaku qucham. +Hanan qucha (NASA) + +Pachar (kastilla simipi: mármol) nisqaqa ancha k'apka, sinchi isku rumim, kalsyu chimlasay puchq'uchasqam (CaCO3). Pachartaqa wasichanapaqmi pirqa rumita hina llamk'achinchik. + +San Franciscopi pacha kuyuypa thuñichisqan wasikuna, 1906 watapi. +Valparaísopi pacha kuyuypa thuñichisqan wasikuna, 1906 watapi. +Pacha kuyuy nisqaqa (kastilla simipi: sismo, terremoto; temblor nisqapas) allpap hatun kuyuyninmi, tiksimuyup qatanpa mast'akusqanpa icha nina urqup paqarichisqan. +Huk hatun pacha kuyuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chawpi Antipi pacha kuyuy (1201) (lliwmanta aswan wañusqa runayuq) + +2 chaniyuq tikraykuna wayra chaki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Òscar Ribas taripay amachaq wan pulitilu. Andurra Uma kamayuq + +Runa Simi: Huwan VII + +Runa Simi: Q'eqchí simi + +Quechua-linguo: atiy + +Runa Simi: Missouri suyu + +Runa Simi: Rit'i suchuykachay + +Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +400 0 _ ‎‡a Gustav Mahler‏ ‎‡c Awstiriya mama llaqtayuq takichaq‏ + +Katiguriya:Takichaq (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Takichaq (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Piruw). +"Takichaq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lince nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Linsi distritu, Piruwpi; +Linsi llaqta, Piruwpi. + +28 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Ayllu llaqta - Wikipidiya +Ayllu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Ayllu (sut'ichana) rikuy. +Ayllu llaqta nisqaqa Andespi runakunap - qhichwa runakunap, aymara runakuna, huk runa llaqtakunap - uchuylla llaqtam. Chaypi kawsaq runakuna huk ayllupi hina kawsan. +Michiypaq wayllakuna, chakrakunapas ayllu llaqtap kaynin, kuskan chaskinanchanmi, chakra qunakuy nisqapi ayllu llaqtayuq runapura rakinakusqa. Ayllu llaqtapiqa ayninakunku, mink'akunku, mana wiraquchap mistippas llaqtakunapi hinachu. +Ayllu llaqtaqa qhichwa runakunap tiksi kawsay kayninmi. + +Muni sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Muni sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Muni sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Bidens (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tiyakuynin Anqash suyu, Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu, Yuraqmarka distritu +Shuyturahu icha Allpamayu nisqaqa (kastilla qillqaypi Alpamayo) Piruw mama llaqtapi huk urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Waylas pruwinsyapi, Santa Krus distritupi, Yuraqmarka distritupipas. +Pikchunqa mama quchamanta 5.947 mitrum aswan hanaq. +Hatun chullunkunpi Hankarurish sutiyuq qucham. Chay Hankarurishpiqa Allpamayu sutiyuq mayum paqarin. +Shuyturahu ñiqpiqa Kulliqucham. +Urquqa kastilla simipi sutinta Allpamayu sutiyuq ayllu llaqtachamantam chaskirqan. +Tiksimuyuntinpi lliwmanta aswan sumaqsi urqu, chay hinatam UNESCO nisqa mamallaqtapura tantanakuypa nisqan. +escale.minedu.gob.pe/escale/documentos/ Saywitu: Waylas pruwinsya + +Huwanhuy distritu (kastilla simipi: Distrito de Juanjui) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Mariscal Cáceres pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Huwanhuy llaqtam. + +Uma llaqta Samborondón +Samborondón kiti (kastilla simipi: Cantón Samborondón) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Samborondón llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Samborondón kiti + +José Luis Carranza Vivanco ( * 8 ñiqin qhulla puquy killapi 1964 watapi paqarisqa Lima llaqtapi, Piruw mama llaqtapi - ) sutiyuq runaqa huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Isidro Ayora (kastilla simipi: Isidro Ayora, mawk'a suti: Soledad) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Isidro Ayora kitip uma llaqtanmi. + +Irving Thalberg sutiyuq runaqa, (30 ñiqin aymuray killapi 1899 watapi paqarisqa Brooklyn New York llaqtapi - 14 ñiqin tarpuy killapi 1936 watapi wañusqa Santa Mónica California llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq wan ruruchiq runam. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Irving Thalberg. + +INKA LLAQTA + +Pacha K'Anchay + +Mikï cuenta yachatsikïninkunatam. Tsëqa tapukïnintsikta musyanapaq, alli consëjukunata tarinapaq y shuyäkïyoq kanapaqmi yanapamantsik (Isa 48:17, 18; 65:13; Ro 15:4). + +Awya Yala rimaykuna + +En ikuna. <3 + +Runa Simi: Chiloé mama llaqta parki + +Quechua: Ulimpiku pukllaykuna + +Mauk'a Llaqta + +paykunapaq.com + +Tukuy sapsipaq hallch'akuna - Wiktionary +Tukuy sapsipaq hallch'akuna +Wiktionarypa tukuy hallch'ankunamanta ch'allisqa rikuy. Rikuyniykitaqa k'ullkuchaytam atinki hallch'a layata, ruraqpa sutinta (uchuy icha hatun sanampakunata musyaq) icha chayachisqa p'anqata (uchuy icha hatun sanampakunata musyaq) akllaspa. +07:48 15 nuw 2018 LudwigSK (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +03:18 15 nuw 2018 Bluemilkao (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +15:02 11 nuw 2018 Franz Kalowski (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +12:28 8 nuw 2018 Spiritbibber (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +07:37 3 nuw 2018 Nostochetum (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +16:41 29 ukt 2018 Kb47298 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +18:41 28 ukt 2018 XXBlackburnXx (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +14:12 26 ukt 2018 CLANGE09031967 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +09:41 22 ukt 2018 94rain (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +06:48 21 ukt 2018 Acagastya (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +04:01 21 ukt 2018 Rxy (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan 😀 nisqa ruraqpa sutinta (3 rurasqankuna) Hosiryuhosi nisqa sutiman (revert) +03:15 21 ukt 2018 Rxy (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Hosiryuhosi nisqa ruraqpa sutinta (3 rurasqankuna) 😀 nisqa sutiman (per request) +11:12 12 ukt 2018 Jey (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +02:26 12 ukt 2018 Mys 721tx (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Steven Tiffany nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Steef389 nisqa sutiman (Revert request on zh wikipedia, typo in username) +02:10 12 ukt 2018 Mys 721tx (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Steef389 nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Steven Tiffany nisqa sutiman (Per request on zh wikipedia) +06:02 8 ukt 2018 Trauenbaum (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +16:36 2 ukt 2018 Guilhermebm (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +04:58 2 ukt 2018 Litlok (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Guilhermebm nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Tks4Fish nisqa sutiman (per request) +17:45 1 ukt 2018 TonyBallioni (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Chrissymad nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Praxidicae nisqa sutiman (per request) +21:33 30 sit 2018 Andrew Sheedy (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +15:36 24 sit 2018 RiniX (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +00:49 24 sit 2018 Vlandro (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +22:16 22 sit 2018 Sirimiri1 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +13:53 16 sit 2018 Halfjmp (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +15:41 3 sit 2018 Kirito (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +22:03 31 awu 2018 Céréales Killer (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan TmY e12 nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) ToprakM nisqa sutiman (per request) +12:04 31 awu 2018 Adavyd (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Renamed or Vanished user (any) nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Marshmallych nisqa sutiman (Per ru:ВП:ПУЗ) +16:49 30 awu 2018 Céréales Killer (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Marshmallych nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Renamed or Vanished user (any) nisqa sutiman (per request) +23:45 27 awu 2018 Tks4Fish (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +04:22 26 awu 2018 Stanglavine (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan 夢蝶葬花 nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) 五月雨恋歌 nisqa sutiman (per request) +04:22 26 awu 2018 Stanglavine (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +02:35 24 awu 2018 Hatboxwaiting (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +12:30 23 awu 2018 Τυχαίος Χρήστης (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +11:10 23 awu 2018 Ayuta Tonomura (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +13:42 22 awu 2018 Vermont (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +05:28 22 awu 2018 Ahoraes (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +19:38 14 awu 2018 Phillipm0703 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +14:45 12 awu 2018 Céréales Killer (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan VeldinG nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Vanished User cdJHGweI3s nisqa sutiman (per request) +14:35 11 awu 2018 Karacotaladumann (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +03:39 10 awu 2018 EmausBot (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +18:03 9 awu 2018 Vahidmasrour (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +01:57 9 awu 2018 TonyBallioni (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +21:46 5 awu 2018 Pathoschild (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa Ruraq:Igna/common.js nisqa p'anqatam qullun (no longer needed (requested by Igna)) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quechua: Quchapampa (qu), Qhuchapampa (qu) + +400 0 _ ‎‡a Montserrat Caballé‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq taki aranwa takiq‏ + +(Qispiqanchi pruwinsya-manta pusampusqa) +Qispiqanchi jisk'a suyu +Pikillaqta, Qispiqanchi pruwinsya +Uma llaqta Urqus +Qispiqanchi nisqaqa ("qispi k'anchaq" nisqamantachá; aymara simipi: Qispiqanchi jisk'a suyu; kastilla simipi: Quispicanchi) Qusqu suyupi, Piruwpi, huk wamanim. Uma llaqtanqa Urqus llaqtam. +Mayukuna: Sinaqara mayu +Qispiqanchipiqa kay pisqukunam [1] kawsanku: +Llaqta pusaypaq Rakiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chunka iskayniyuq k'itinnmi kan. +Kamanti 2.073 Chunka Pichqayuq +Quyllur rit'i 2007 watapi +Qispiqanchi pruwinsyapiqa Amarakaeri, Qhichwa runakunam tiyanku. +Wamanipiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. +Waru: inlisya, (Antawayllacha: 4 km), Willka wank'a musiyu (Piñipampa llaqtapi) +Pelota qaytaq warmikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Churubamba - Pelota qaytaq warmikuna: Tiliwisiyun Alimanya 27 ñiqin aymuray killapi 2006 watapi + +Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (inlish simipi: Snow White and the Seven Dwarfs, kastilla simipi: Blanca Nieves y los Siete Enanitos, Blanca Nieves y los Siete Enanos) nisqaqa 1937 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa David Dodd Handmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. +Walt Disneypa kuyuchisqa siq'isqa pilikulan + +Katiguriya:Llaqta (Istunya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Istunya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Istunya). +"Llaqta (Istunya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Waska yura nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Waska nisqaqa imam llañupas, suytupas (suni, yanqana), yura (paqpa, kañamu hukkunapas) q'aytuchamantam k'uyusqa, k'antisqa, kawpusqa icha chimpasqa, imakunatapas watanapaq. +Ichhumanta k'uyusqa waskataqa q'iswa ninchikmi, aswan rakhu waskataq yawirkam. + +Uma llaqta Kanarya +Kanarya distritu (kastilla simipi: Distrito de Canaria ) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Victor Fajardo pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi. Uma llaqtanqa Kanarya llaqtam. +Quchakuna: Kimsa qucha +Ayllu llaqtakuna: + +Copán suyu saywitu (Unduras) +Copán suyu (kastilla simipi: Departamento de Copán), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santa Rosa Copán. +Kamasqa 15 ñiqin tarpuy killapi 1825 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Copán suyu. + +Portoviejo nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk hatun llaqtam, Portoviejo kitip uma llaqtanmi. +Llaqta (Portoviejo kiti) + +Sinru qillqa:Kamri suyupi munisipyukuna - Wikipidiya +Sinru qillqa:Kamri suyupi munisipyukuna +Lista:Kamri suyupi munisipyukuna (Qhapaq suyukunapas) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'irawchay +Tikraynin k'irawchay Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Urin Aphrika). +"Pulitiku (Urin Aphrika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Suysya) + +quwiki Qhuyakunap Waqllisqan Ayllukuna Piruw Mamallaqta Tantanakuy + +Qhapaq p'anqa - Test Wikipedia +Qhapaq p'anqa + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Boca Juniors) + +Dustin Hoffman Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaq + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Indunisya). +"Wat'a (Indunisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Millp'uti nisqaqa (latin simipi: Pharynx, grigu simimanta Φάρυγξ) simip ukhunmi, qalluyuq, millp'unapaq. Millq'utiwanqa hatun tunqurwanpas tunqur muqum t'inkin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Millp'uti. + +Hukllachasqa Arab Imiratukuna - Wikipidiya +Aswan hatun llaqta Dubai + +Rurasqankuna Qillqaq, harawi qillqaq +Garcilaso de la Vega sutiyuq runaqa (* 1498 paqarisqa Toledo llaqtapi - † 14 ñiqin kantaray killapi 1536 watapi Le Muy wañusqa llaqtapi), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi yachaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Garcilaso de la Vega. + +Llaqta qayanqillqa: n/d +Aswan hatun llaqta Maliy +Runa llaqtap sutin Maldivo, -a +Maldiwakuna icha Maldivas llaqtaqa Asya mama llaqtapi huk mama llaqtam. + +Uma llaqta Tuti +Tuti distritu (kastilla simipi: Distrito de Tuti) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi, Qullqa qhichwapi. Uma llaqtanqa Tuti llaqtam. +Urqukuna: Chila walla +Mayukuna: Mismi mayu - Qullqa mayu + +Wikunku sach'ap rurunkuna +(mana ñiqichasqa): Monocots +(mana ñiqichasqa): Commelinids +Wikunku[1] (Astrocaryum vulgare) nisqaqa Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq chunta yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wikunku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wikunku + +Katiguriya:Ñuñu warani - Wikipidiya +"Ñuñu warani" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ayaya (Ajaja ajaja icha Platalea ajaja) nisqaqa huk Awya Yalapi kawsaq pisqum. + +Allpa saywachi nisqaqa allpakunamanta, mama llaqtakunamanta yachaymi. Tiqsikamay astawan huk sutin.[1] + +Makiduniya nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Makidunya: Iwrupapi huk mama llaqta; +Mawk'a Makiduniya: Ñawpa pacha Iwrupapi huk mama llaqta. + +"Chimpurasu marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Martin Brian Mulroney sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin pawqar waray killapi 1939 watapi paqarisqa Baie-Corneau llaqtapi - ). Kanada mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +1984 watamanta 1993 ñawpaq kuti Kanatápa Uma kamayuqnin qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Brian Mulroney. + +Közép-Dunántúl (Chawpi Transdanuwyu) nisqaqa Unriya mama llaqtap huk riqyunmi. + +Plácido Domingo Embil sutiyuq runaqa (*21 ñiqin qhulla puquy killapi 1941 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi, Ispañapi) huk Ispaña mama llaqtayuq Opera takiqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Plácido Domingo. + +Pawqar Pata (kastilla simipi: Paucar Pata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Killaqullu pruwinsyapi, Killaqullu munisipyupi, Killaqullu kantunpi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'uqmi + +Runa Simi: Wallqanqa + +awqaf.gov.qa + +Quechua: yachachiq (qu) + +...HUKUCHAMANTAWAN ANKAMANTAWAN (Hawari) Huk p'unchawsi, anka tutamanta huk urqupi huk'uchawan taripanakunku. Ankas huk'uchata tapurisqa: _¿Imatataq rurachkanki? nispa. Huk'uchataqsi kayhinata kutichin: _Ñuqaqa wawaykunapaqmi mikhunata apachkani. Hinaspas ankaqa huk'uchata nisqa: _¡Yarqasqam kani!, Mikhusqaykim. Huk'uchataqsi, mancharisqa kayhinata kutichin: _Amapuni, ñuqata mikhuwaychu, wawaykunata qusqayki. Ankaqa, _¡Chhiqachá! sunqun ukhullapi nisqa. Chayqa kusisqa, mana payta... + +warmi llaqta-man ri-n + +Qhapaq liyun (inlish simipi: The Lion King, kastilla simipi: El rey león) nisqaqa 1994 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Roger Allers, Rob Minkoffmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Yanaqucha (Wankawillka suyupi) - Wikipidiya +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Yanaqucha rikuy. +Yana qucha nisqaqa Piruwpi, Wankawillka suyupi huk qucham. + +Kamasqa wata 23 ñiqin anta situwa killapi 1987 watapi (R.S. Nº 0293-87-AG/DGFF) +Hanan Mayu amachana sach'a-sach'a (kastilla simipi: Bosque de Protección Alto Mayo) nisqaqa huk amachana sach'a-sach'am, Piruw mama llaqtapi, San Martin suyupi, Rioja pruwinsyapi, Yorongos distritupi, Rioja distritupi, Elías Soplín Vargas distritupi, Musuq Kashamarka distritupi, Pardo Miguel distritupi, Muyupampa pruwinsyapipas, Muyupampa distritupi. +www.enjoyperu.com / Hanan Mayu amachasqa sach'a-sach'akuna + +Irqi nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Ch'allapata pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Ch'allapata pruwinsya +Ch'allapata nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Uru Uru suyupi, huk llaqtam, Ch'allapata pruwinsyap uma llaqtanmi, Asanaki wallap kunti saywanpi tiyaq. +Kay llaqtap sutinqa aymara simim, ch'alla 1. aqu,[1] t'iwu 2. huk aymara hawkay,[2]. +Ch'allapata munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF; 811 kB) +Llaqta (Ch'allapata pruwinsya) + +Sololá suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Sololá suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Sololá suyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Aswan hatun llaqta Santo Domingo de Guzmán +1844 Ayti mama llaqtamanta +1 José Núñez de Cáceres-pa rimarisqan qispi kay Ispañamanta 1821 watapi, chaymanta Ayti mama llaqtap hap'isqan. +2 22 watakuna pacha Ayti mama llaqtap hap'isqan kaspan 1844 watapi qispikurqan. +Duminikana nisqaqa Chawpi Awya Yalap Wat'ankunapi, Ayti wat'api huk mama llaqtam. +Uma llaqtanqa Santo Domingo llaqtam. + +Tikraynin p'akchikuy Kastillanu simipi: + +Tikraynin wallusqa Kastillanu simipi: + +Piruw Suyu (aym) + +Runa Simi: Llamk'aykuna llika + +Runa Simi: K'uskiykuy + +Quechua: rikch'aq putu (qu) + +quwiki San Luis distritu (Lima pruwinsya) + +quwiki Punku p'anqa: Yachachiy + +Raqacha yura rikch'aq ayllu (Quechua) + +NISHQAN ISHKAY CHUNKA PISQA (25) + +Aymara: Piruw Suyu + +Tiyay: Manuel María Caballero pruwinsya, Santa Krus suyu +Q'umirqucha (kastilla simipi: Laguna Verde) nisqaqa huk qucham Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, Manuel María Caballero pruwinsyapi, Kumarapa llaqta ñiqpi. + +Waral pruwinsya - Wikipidiya +Lomas de Lachay , Wawra pruwinsya / Waral pruwinsya +Uma llaqta Waral +Hanaq kay 188 m +Waral pruwinsya (aymara simipi: Waral jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Huaral) nisqaqa Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Waral llaqtam. +Urqukuna: Allquy - Puwaqhanka; Walla: Jitpa walla +Mayukuna: Chankay mayu +Llaqtap santun[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +pulitiku, wiñay kawsayuq, taripay amachaq +Jan Peter Balkenende Jan Pieter Balkenende sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin aymuray killapi 1956 watapi paqarisqa Biezelinge llaqtapi - ). Urasuyup mama llaqtap wiñay kawsayuq, taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Yachay wasi: "Christian Lyceum Zeeland" (Goes llaqta). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jan Peter Balkenende. + +Rumim Sechín mawk'a llaqtamanta. +Comandante Noel distritu icha Kasma Wamp'urani distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Comandante Noel / Distrito de Puerto Casma) Piruw mama llaqtapi huk distritum Kasma pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Kasma Wamp'urani (Puerto Casma) llaqtam. +Mayukuna: Kasma mayu + +Illap'u pusapuna (Pararrayos) nisqaqa wasip hawanpi churasqa pinchikilla pusana yawirkam, wasiman hamuq illap'uta allpaman pusanapaq, wasita ama waqllinanpaq. + +Kay mama llaqtakunapi: Kunti Samwa, Amirika Samwa +Samwa simi (Gagana Samoa) nisqaqa Samwap rimayninmi. Kimsa pachak waranqamanta aswan mama rimaqniyuqmi kachkan. + +(lluq'imanta pañaman:) Tullparahu (Wantuy), Waskaran, Chawpikallki, Chiqllarahu, Wallqan rit'i urqukuna, Waras llaqtamanta rikusqa +Tiyakuynin Anqash suyu, Qarwa pruwinsya, Shilla distritu +Chiqllarahu (kastilla qillqaypi: Chequiarajo) nisqaqa Piruw suyupi, huk rit'i urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Qarwa pruwinsyapi, Shilla distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.183 m / 5.286 mitrum [1] aswan hanaq. +Ulta rit'i urqu + +Yunkay distritu (kastilla simipi: Distrito de Yungay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Yunkay pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Yunkay llaqtam. +Quchakuna: Llankanuku quchakuna - Muruqucha - Tiqllu +Yunkay llaqta; kamasqa wata: 28 ñiqin kantaray killapi 1904 watapi; 15.000 runa +Kay distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. +Pacha kuyuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +6 ñiqin qhulla puquy killapi 1725 watapi +12 ñiqin qhulla puquy killapi 1962 watapi +Distritu (Yunkay pruwinsya) + +Hanaq pachapi, Tiksimuyupi huk tiyachkaymanta huk iñuman puririykunataqa, (hatun rikuchiq iñukuna: chincha, anti, uralan, kunti) Tawantin iñu ninchikmi. + +Ayakuchu munisipyu - Wikipidiya +Uma llaqta Purunqu +Ayakuchu munisipyu icha Purunqu munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Ayakucho icha Porongo) iskay ñiqin munisipyu Andrés Ibáñez pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Purunqu llaqtam. +Purunqu munisipyu (= Ayakuchu munisipyu): yupaykuna, saywitu + +Yachaqay (quwiki) + +Runa Simi: Sinchi Ruq'a + +Runa Simi: Piruwanu Kumunista Partidu + +Runa Simi: 8 ñiqin anta situwa killapi + +Runa Simi: Tawantin Suyu tarina saywitu. +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqum tiksirqan yaparqan ima, LocaciónTawantinsuyu.PNG-man rurasqa. + +Yanapakuykuna – Runa Simi + +10-VII sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikibooks +10-VII sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +10-VII sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +400 0 _ ‎‡a Jesse Owens‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kallpanayaq‏ + +1634 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam). + +400 0 _ ‎‡a Fulgencio Yegros‏ ‎‡c Parawayi mama llaqtayuq awqaq pusaq wa pulitiku‏ + +Yerevan llaqtaqa Arminya mama llaqtap uma llaqtanmi. Yerevan llaqtapiqa 1.093.485 runakunam kawsachkanku (2005). + +Uma llaqta Wayna Willk'i (Vilque Chico) +Wayna Willk'i distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Vilque Chico) Piruw mama llaqtapi huk distritum , Punu suyupi, Wankani pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wayna Willk'i (Vilque Chico) llaqtam. + +Inlisya, Shallka, Chachapuyas pruwinsya +Uma llaqta Shallka +Shallka distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de La Jalca) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chachapuyas pruwinsyapi, Amarumayu suyupi. Uma llaqtanqa Shallka llaqtam. +Mayukuna: Utkupampa mayu +Distritu (Chachapuyas pruwinsya) +Distritu (Amarumayu suyu) + +Bochum llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Nordrhein-Westfalen suyupi. Bochum llaqtapiqa 364.920 runakunam kawsachkanku (2016 watapi). + +Katiguriya:Uma kamayuq (Rumanya) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Rumanya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Rumanya). +"Uma kamayuq (Rumanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qhaya-qhaya nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Q'aya-q'aya[1][2] (Solanum nigrum) nisqaqa huk quram, miyusapa. Kunan pacha tukuy Tiksimuyuntinpi wiñan. Manam riqsinchikchu, maymantam hamun, Asyamantachu icha Awya Yalamantachu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'aya-q'aya. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Q'aya-q'aya + +Leticia nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Amarumayu suyu uma llaqtapmi. + +Tikraynin kichasqa Kastillanu simipi: + +Huq atuqchas kasqa huk'uchachawan. Huk'uchachawansi purisqaku, parlasqaku. +Chaysi nisqa ... huk'uchachaqa nisqa « Kay sikiykita kurchurukuspa kay quchata laqt'aspa tukuraysiway, chayta tukurusunchis » nispa. +Manapuni ikhurimuqtinsi atuqchaqa puririllantaq maskhaq huk'uchaman. Hinaspa huk'ucha maskhamushanankamaqa tariramusqa huk'uchata. +Chaysi huk'uchacha chinkarapuqtin ñak'aytapunis ... p'anaspa aqnata ... atuqchaqa ... atuqchaqa nan ... atuqchaqa urquyukun chay mankata umanmanta. +Chaysi « Yaw, ama ... aman naychu ... mikhuruwaychu ; a ! nina paran chayaramunqa, chayman pakakusunchis kaypi, chaymi kunan nina para ... nina para hamuqtin pakakunanchispaq khaputa khapuyushani » nispas nisqa. + +Runa Simi: Huancayo llaqta wiphala. +Wankayu jisk'a suyu +Aqupampa (Wankayuq) jisk'a t'aqa suyu +Chillka (Wankayu) jisk'a t'aqa suyu +Qullqa (Wankayu) jisk'a t'aqa suyu + +Runa Simi: Durango suyu + +quwiki Katiguriya:Qillqaq (Mama llaqta) + +DAY 1: Cusco / Llaqtapata + +Kay runa chukririshka kay antawapa uchilla punkutami llukshishka, shinallatak shuktak runakunata ña hapishkami kay runakunapa yanapaywan, ña chapakkunapa makipi churashkami, kay runakunapa shutikuna Rafael R. Ch., de 17 wata shinallatak Winston C. C., de 21 wata runakuna + +Antonio Gramsci Italya mama llaqtayuq qillqaq wan pulitiku + +Fray Domingo de Santo Tomás, O.P., sutiyuq (* 1499 watapi paqarisqa Siwilla llaqtapi, Ispaña mama llaqtapi - † 28 ñiqin hatun puquy killapi 1570 watapi wañusqa La Plata (Buliwya) llaqtapi) karqa huk taytakura duminikanu, misyuniru, qhichwa simimanta ñawpaq hatun yachaq, uwispu ima Inlisya Katulikamanta. Qillqarqa ñawpaq qillqasqakunata runasimipi, simikamayta, imaynatacha kay simipi yakichikun rimanapaq chayta, hinallataq huk simiqullqatawan. Runasimita chay qillqasqakunanpi suticharqa Qhichwa sutiwan. +Qhichwa simiyachaq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wallatulit llaqtapi, Ispaña mama llaqtapi 1560 watapi urqhurqa "Grammatica o Arte de la lengua general de los Indios de los Reynos del Perú", chanta " Vocabulario de la lengua general del Peru, llamada Quichua" sutichasqa ñawpaq kaq p'anqakunata qhichwa simipi qillqasqata. Kay qillqasqakunampi, Fray Domingo de Santo Tomás, suticharqa runasimita qhichwa sutiwan, ichapas kay rimay maymantacha tiqsikusqanmanta. +Kay qillqasqakunasninwanqa ñawpaqta yanapayta munarqa misyuniru taytakurakunata, qhichwa simita yachaspa Sumaq Willayta yachachinankupaq, chaymantaqa rikuchiyta munaspa kay qhichwa rimaqkunaqa atiyniyuq kasqankuta huk runa rimayta allinta rimanankupaq, chayri rikuchiyta manaspa runakuna kasqankuta, waq runakunahina atiy yuyayniyuq chayri umayuq. +Hinallataq payqa riqsichirqa sumaq yachaykunasninta kay llaqtakunamanta Pedro Cieza de Leónpa qillqasqakunampaq; chanta riqsichillarqataq kawsayninkumanta Fray Bartolomé de Las Casasman, "Apologética historia sumaria" qillqasqampaq. +Rimaq llaqtaman 1561 wata qallariypi kutirimusqa Ispañamanta, Piruwman runakunaqpa sutinkupi kamachiqkunaqpa ñawpaqinkupi sayaqjina, maqanakullarqapuni inkumintirikunawan mana paykunaq munasqanku inkuminta wiñaypaq kananpaq, 1562 wata yunt'ata purirqa Piruw Wirriynatuta Rimaq llaqtamanta La Plata llaqtakama Juan Polo de Ondegardowan khuska qayllaspa kasikikunaqpa tantakuykunasninkuman qhawanankupaq inkumintakunata wiñaypaq rantiyta munasqankumanta, rikuspa mana paykuna munasqankuta, nispa "manan kanchu". +1562 wata qallariypi Qhapaq Felipe II riqsichirqa Papaman Charkasmanta uwispu kananpaq. Yachaytawan uwispupaq sutichasqa kasqanta, mana munarqachu. Papa Pío IV suticharqa uwisputa (6 Inti raymi killa 1562), chaymanta qillqasqakuna sutichasqa kasqanmanta chayamurqanku (XI-1563). Wirriywan, Diego López de Zúñiga, Rimaqmanta Uwispu Fray Jerónimo de Loayza, O.P. ima mañasqankuraykutaq ari nispa jap'irqa sutichayninta. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:56, 9 ini 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Luis González Macchi‏ ‎‡c Parawayi mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq‏ + +Katiguriya:Rimay - Wikipidiya +Katiguriya:Rimay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rimay. +"Rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +K'iti rimay +K'umukuq rimay +Kunanpaq musuq simikuna +Runa shutikuna +Wañusqa rimay + +Yachay munaq (estudiante) nisqaqa yachay sunturpi yachaqaq runam. + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Mama llaqta). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musiku. +► Ruruchiqkuna (Mama llaqta)‎ (1 K) +"Musiku" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Samuel Daniel Shafiishuna "Sam" Nujoma sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin aymuray killapi 1909 watapi paqarisqa Etunda llaqtapi - ) huk Namiwya mama llaqta pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sam Nujoma. +Umalliq (Namiwya) + +Sillu-sillu (genus Alchemilla) nisqakunaqa huk Waysallpu yura rikch'aq aylluman kapuq rikch'anam, qurakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sillu-sillu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sillu-sillu + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Indya) - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Indya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Indya). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Indya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta San Jacinto de Buena Fe +Buena Fe kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Buena Fe) Ikwadur mama llaqtapi, Mayukuna markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa San Jacinto de Buena Fe llaqtam. +huk llaqta kitilli: San Jacinto de Buena Fe +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Buena Fe kiti + +2 chaniyuq tikraykuna p'uruña kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: p'uruña1p'uruña2 + +Marcellin Joseph Benoît Champagnat (kastilla simipi: Marcelino José Benito Champagnat Chirat) sutiyuq runaqa, (* 20 ñiqin aymuray killapi 1789 watapi paqarisqa Marlhes llaqtapi - † 6 ñiqin inti raymi killapi 1840 watapi wañusqa Saint-Chamond llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq kathuliku yachachiq taytakura wan Santu karqan. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Unriya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Unriya). +"Piluta hayt'aq (Unriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1990 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1990 (inlish simipi: 1990 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1990) nisqaqa 1990 watapi Italya mama llaqtapi XIV ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. +Iskay ñiqin: Arhintina. +Tawa ñiqin: Inlatirra. + +quwiki Kaa Iya mamallaqta parki + +Hukllachasqa Qhapaq Suyu - Wiktionary +Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Diego Velázquez (Diego Rodríguez de Silva y Velázquez) sutiyuq runaqa ( * 6 ñiqin inti raymi killapi 1599 watapi paqarisqa Sevilla llaqtapi - † 23 ñiqin inti raymi killapi 1660 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. + +Araña k'aspi (Arañakaspi)[1][2] (genus Cordia)nisqakunaqa yura rikch'anam, tukuy Tiksimuyuntinpi wiñaq. +Awya Yalapi rikch'aqninkunaqa kaymi: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Araña k'aspi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Araña k'aspi + +Ukuchacha icha Huk'uchacha[2] (Microryzomys minutus) nisqaqa chincha Urin Awya Yalapi kawsaq khankiqmi, ukucha rikch'aqmi, ancha uchuyllam. + +Tiyay Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsya, Puqsi distritu, San Juan Tarukani distritu +Pikchu Pikchu (kastilla qillqaypi: Nevado Picchu Picchu) nisqaqa Piruwpi, huk nina urqum Ariq Wallapi, Ariqipa suyupi, Ariqipa pruwinsyapi, Puqsi distritupi, San Juan Tarukani distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.650 mitrum aswan hanaq. +Ariqipa llaqta, Misti urqu (lluq'i), Pikchu Pikchu qutu (paña), Sachaca qhawanamanta rikusqa +Saywitu: Ariqipa pruwinsya (qulla) pdf + +Cam Ranh antanka pampa (witnam simi: Sân bay Cam Ranh) nisqaqa Witnampi, Cam Ranh llaqta ñiqpi, huk antanka pampam. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Barbasku rikuy. +Warwasku icha Barbasku nisqaqa (genus Lonchocarpus) huk chaqallu yurakunam, ancha miyusapam. +Challwaqkunam chay warwasku yurakunataqa llamk'achin challwakunata wañuchinapaq. Palamakunata wañuchinapaqpas llamk'achinku. +Rikch'aqninkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk warwasku yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Warwasku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Warwasku + +Usukuchi quchakuna, Achupallas kitilli +Uma llaqta Achupallas +Achupallas kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Achupallas) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Alawsi kitipi, Chimpurasu markapi. Uma llaqtanqa Achupallas llaqtam. +Achupallas kitillipiqa Puruwa Kichwa runakunam tiyanku. + +Luise Rainer sutiyuq warmiqa (12 ñiqin qhulla puquy killapi 1910 watapi paqarisqa Düsseldorf llaqtapi - ) Alimanya USA aranwaypi, kuyu walltaypi pukllaqmi karqan. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luise Rainer. + +Emerson Fittipaldi sutiyuq runaqa, (* 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1946 watapi paqarisqa São Paulo llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq awtu yallinakuymi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Emerson Fittipaldi. + +Resident Evil (inlish simi, "tiyachkaq saqra") nisqaqa huk widyu pukllaymi, Hapun qallarikuy Capcom sutiyuqpa rurasqan, Survival Horror ("kawsaspa waqaychakuy manchay") nisqa hinam. +Widyu pukllaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Getúlio Vargas Brasil mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq (1930-1945, 1951-1954) + +quwiki Katiguriya:Qillqaq (Chili) + +52 5 83 -3.4 k 250 k 59 Mama Llaqtap Kurak San Markus Yachay Sunturnin +144 3 40 141 k 168 k 137 k Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin +110 2 2 60 60 60 Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin +19 1 1 61 61 61 Katiguriya:Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin hatun runakuna +3 1 2 1 1 766 Mama Llaqtap San Antunyu Apach Yachay Sunturnin +8 1 1 36 36 36 Katiguriya:Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin +2 1 1 61 61 61 Mama Llaqtap San Antonio Abad Yachay Sunturnin +4 1 1 2 2 893 Mama Llaqtap San Aqustin Yachay Sunturnin +60 0 0 Qhichwa simi + +Waki rikch'arimuykuna +Mana kamachiy tantanakuykuna + +pakayqa sumaq sonqo, hinaspa yachay sapa runaq kikin kaymi, +musmuykachaq hinaspa ch'ulla sonqo runakunaqa k'ijllu puriyman? +Kausayninchispiqa kinsa t'aqa wañuywanmi kan, churanakuspanchis, +pasaq wañuypas kallantaq mana hayk'aq rikukuyninchis kamachiq. +Sapa p'unchay kausayninchista ama wañuy t'iraqta machakuspa, +Hanaq pacha llakhi kaqtin, chiriwasunman cheyqa, +Llik'i marq'aykuna qowasqanchista yuyasun, +yuyayta, uynikuyta, llachita, asichikuyta, ñak'ariyta, sumaqta, + +quwiki Punku p'anqa: Rimay + +quwiki Katiguriya:Wañusqa 9 ñiqin pachakwatapi + +Katiguriya:Aranway pukllaq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Aranway pukllaq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Mama llaqta). +► Aranway pukllaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (1 K, 27 P) + +Bath nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. +Llaqta (Inlatirra) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Uma llaqta Pata +Pata distritu (kastilla simipi: Distrito de Santo Tomás de Pata) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqara pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Pata llaqtam. + +Arani qucha / Araré qucha +Arani qucha icha Araré qucha (kastilla simipi: Laguna Arani / Laguna de Araré) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, huk qucham, Beni suyupi, Marbán pruwinsyapi, Luritu munisipyupi, Luritu kantunpi. + +Tiyay: Taqna suyu, Kantarawi pruwinsya +Such'i qucha (kastilla qillqaypi: Laguna Suche) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Taqna suyupi, Kantarawi pruwinsyapi. +Saywitu: Taqna pruwinsya +Qucha (Taqna suyu) + +New Orleans nisqa llaqtaqa, Louisiana suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. New Orleans llaqtapiqa 336.644 runakuna (2008) tiyachkan. + +Aqupampa llaqta (Wankawillka suyupi, Piruwpi) +Aqupampa pruwinsya (Wankawillka suyupi, Piruwpi) + +Otto Wallach sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin pawqar waray killapi 1847 watapi paqarisqa Königsberg (Alimanya) llaqtapi - † 26 ñiqin hatun puquy killapi 1931 watapi wañusqa Göttingen (Alimanya) llaqtapi); Alimanya mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. + +"Pichincha marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Quechua: Qullqaquyllur (qu), Mayu (qu) + +‘Mara t'aqa phunchawi: Juyphi-pacha' + +19 1 4 10 k 10 k 147 k Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin +1 1 3 3 4.1 k San José pruwinsya +4 1 1 52 52 52 Katiguriya:Praha llaqtapi paqarisqa +6 1 1 6 6 7.4 k Pisqupanpa pruwinsya +60 0 0 Punku p'anqa: Allpa saywachi + +Ch'uwa Yacu BoliviaTinkunakama - 05 - Tinkunakama (Tinku)04:00 + +Runa Simi: Qulla Suyu sulphu. + +Wiñay Llaqta + +Runa Simi: Veraguas pruwinsya + +Runa Simi: Goiás suyu + +qu:Qallawap ñiqi rakirinkuna + +quwiki Katiguriya:Kultura (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Catacaos distritu (kastilla simipi: Distrito de Catacaos ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Piwra pruwinsyapi, Piwra suyupi. Uma llaqtanqa Catacaos llaqtam. +Maki kapchiy, Catacaos llaqtapi +Distritu (Piwra pruwinsya) + +Sukri kiti (kastilla simipi: Cantón Sucre) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Karákis Quchayayku llaqtam. +Quchakuna: Pasiphiku amam qucha +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Sucre kiti pdf + +Uma llaqta Multitud +Multitud kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Multitud) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Alawsi kitipi, Chimpurasu markapi. Uma llaqtanqa Multitud llaqtam. +Multitud kitillipiqa Puruwa Kichwa runakunam tiyanku. + +5 ñiqin kantaray killapi 1952 watapi (66 watayuq) +musikuq wan pulitiku +Tajik Mama llaqta Yachay Suntur +Imomali Sharipovich Rakhmonov (rusiya simi: Имомали́ Шари́пович Рахмо́нов, tayik simi: Эмомалӣ Раҳмон) Emomalii Rakhmon sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin kantaray killapi 1952 watapi paqarisqa Kulob llaqtapi - ) huk Tayiksuyu mama llaqtapi musikuq wan pulitiku karqan. +Kulob llaqtapi paqarisqa + +Shenyang ( chun simipi: 沈阳, machu chun simipi: 瀋陽, phinyimpi: Shěnyáng), Chunwa llaqtap, Liaoning pruwinsya uma llaqtanmi. + +Taripay amachaq, Awqaq pusaq +Antonio Guzmán Blanco sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin hatun puquy killapi 1829 watapi paqarisqa Caracas llaqtapi - † 28 ñiqin anta situwa killapi 1899 watapi wañusqa París llaqtapi) huk Winisuylanu taripay amachaq wan awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Antonio Guzmán Blanco. +Caracas llaqtapi paqarisqa runakuna + +Qallpa icha Samana allpa ( hamasha chakra ninkupas) nisqaqa mit'alla mana llamk'apusqachu chakram, allpapi kawsachikuy imayayninkuna mawk'ayasqaña kaptinmi. Sallqa yurakunam huk pachata wiñachun allin puquna allpa kakunanpaq. + +Jean-Baptiste-Camille Corot ) sutiyuq runaqa ( 16 ñiqin anta situwa killapi 1796 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 22 ñiqin hatun puquy killapi 1875 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Camille Corot. + +"Kiti (Wayas marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kinraysuyu (función) nisqaqa iskay yupay tantachisqapura apanakuymi, huk tantachisqap llapan nipanpaq wakin tantachisqapi huklla sut'inchasqa nipayuq. +Kay hinam kinraysuyup minuywantam qillqanchik: + +Fernando Alonso (* 29 ñiqin anta situwa killapi 1981 watapi paqarisqa Oviedo llaqtapi - ), huk Ispaña mama llaqtap awtu yallinakuyuq. +Oviedo llaqtapi paqarisqa + +Runa Simi: Llasaturaku + +Lapisa (kastilla aru: Lápiz), qhuru lawampi k'illimampi qillqañataki lurata wiskhalla yä. Lapisaxa qillqañatakiwa walixa. + +Qhari, warmi wawakuna yanapaway + +- AF.TUSUYNINCHIS LLAQTA +- QASHUA SARUY DE CHACA - "SUMAQ LLAQTA" + +Runa Simi: Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa + +400 0 _ ‎‡a Eduard Shevardnadze‏ ‎‡c Kartulsuyu mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq‏ + +Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta + +Katiguriya:Pulitiku (Malta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Malta). +"Pulitiku (Malta)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Italya). + +Sheng phukuq, Guo Yi sutiyuq, Thames mayu patapi, London llaqtapi. +Sheng nisqaqa huk chinu phukuna waqachinam, sayaq, chimpanasqa phukuna wirukunayuq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Presidentes de Colombia. +"Umalliq (Kulumbya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +XXVIII Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +17 ñiqin qhulla puquy killapi 1911 watapi – 1 ñiqin pawqar waray killapi 1913 watapi +Thomas Woodrow Wilson sutiyuqqa (* 28 ñiqin qhapaq raymi killapi 1856 watapi paqarisqa Stauton llaqtapi - † 3 ñiqin hatun puquy killapi 1924 watapi wañusqa Washington D.C. llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas karqan, 28 kaq umalliqnin (1913 watamanta 1921 watakama), ñawpaq Demokrata Partidupi kaq umalliqsi. +Nobel Suñay Qasikaypi chaskirqan. 1919 watapiqa chiqniq. +Nobel Suñay Qasikaypi 1919 (inlish simipi) + +Tychy nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Tychy llaqtapiqa 128.621 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tychy. + +Baja nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Baja llaqtapiqa 40.000 runakunam kawsachkanku (2001). + +Francisco Morazán suyu saywitu (Unduras) +Francisco Morazán suyu (kastilla simipi: Departamento de Francisco Morazán), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Chawpi Distritu. +Chawpi Distritu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Francisco Morazán suyu. + +Simp'a, kichwapi Himpa nisqaqa ñaqch'asqa chukchapas, q'aytupas, qara lasuchakunapas kimsamantapas tawamantapas q'iwispa awasqa hina allichasqam. +Antikunapi chay simpakunayuqqa warmikunallam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Simp'a. + +1691 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Mawk'a Ihiptu nisqaqa 3150 Kristup ñawpan watamanta (1º faraón) 31 Kristup ñawpan watakamam (romanukunap Iqiptuta atipasqankama) Iqiptup wiñay kawsayninpa mit'ankunatam ninchik. + +Runa Simi: Buenos Aires llaqtaqa Arhintina mama llaqtap uma llaqtanmi. + +(Ukucha-manta pusampusqa) + +aywiki Rafael Bustillo jisk'a suyu +quwiki Rafael Bustillo pruwinsya + +Varese llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. +llaqtapi paqarisqa +1 Llaqtapi paqarisqa + +Runa Simi: Hatun Isklaw qucha + +Runa Simi: Huchusuma munisipyu + +Uma llaqta Akas +Akas distritu icha Akas listritu (kastilla simipi: Distrito de Acas) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, Uqrus pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Akas llaqtam. +10 Listritupi paqarisqa runakuna +Listritupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq. +"Llimphiq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mayukillap Iskaynin pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Dos de Mayo) nisqaqa Piruw mama llaqtap Wanuku suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Tantasqa llaqtam. Anqas killapa ishkaynin ( Ankash qallupi) [1] +Mayukuna: Urqumayu +Kay pruwinsyapa qichwantam Anqas suyu Wanuku suyu runakuna hamutanman [5] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: La Unión. +Saywitu: Mayukillap Iskaynin pruwinsya (pdf) +Kay p'anqaqa 08:22, 18 phi 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +2 chaniyuq tikraykuna k'ana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'ana1k'ana2 + +29 ñiqin kantaray killapi 1964 watapi – 5 ñiqin ayamarq'a killapi 1985 watapi +Julius Kambarage Nyerere , sutipaq runaqa (* 13 ñiqin ayriway killapi 1922 watapi paqarisqa Boutiama llaqtapi - 14 ñiqin kantaray killapi 1922 watapi wañusqa London llaqtapi). Tansania pulitiku wan Umalliq. +1964 watamanta 1985 watakama kuti Tansaniapa Umalliqnin karqan. +Mamallaqtapura Simón Bolívar Suñay (1992). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Julius Nyerere. + +Lomas de Sargentillo kiti (kastilla simipi: Cantón Lomas de Sargentillo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Lomas de Sargentillo llaqtam. +Lomas de Sargentillo (Llaqta k'iti) 10.793 + +Manuel Candamo Iriarte sutiyuq runaqa (14 ñiqin anta situwa killapi 1841 paqarisqa Lima llaqtapi - 7 ñiqin aymuray killapi 1904 wañusqa Mullintu llaqtapi) huk piruwanu Taripay amachaqmi, kawpaqpas - Limap kurakansi - karqan. + +Tayta Yacachikuq Toribio,nuqa napaykuyki kay Inkawasi-Kañaris llaqtamanta pacha ,kusa shumaqta qamqa ruranki,wamrakuna nawpaqman rishunllapa,tukuy ima kunatapis,kustumbrinkunatapis,rimananchikpipis,ashwan, masta siguiy,tuky Peru suyunchikpaq nawpaqman rinaykipaq kamakachikasha.Kay Region Lambayequemanta pacha nuqa nishuni,paiji tayta Toribio,rikarqami munanki,yacakunaykipaq,yacakunki,Chayrayku nishuni Amitunchik kuidashun.(tarnakushun- tupananchiskama- tinkusunkama-tinkusunchis-jakishinkama suma yatichiri jilata,..).Inkawasi,10 de Enero,2018. +Wayqiy Toribio ancha allinmi rurasqayki, qanmi kanki chiqaq runa, kay pachapi tiyakuq, hatun napayuyniy qanpaq... + +Runa Simi: Chinchipi kiti + +7 61 11 k 12 k 46 k Sinru qillqa:Llaqta pusana rakiy (Buliwya) +15 66 1.1 k 1.7 k 25 k Hukllachasqa Amirika Suyukuna +2 49 15 k 22 k 15 k Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna +10 28 -3.8 k 14 k 5.8 k Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy +10 30 529 807 6.8 k Chusun Runakapaq Runallaqta Republika +4 11 43 k 42 k 42 k Piruwpa umalliqnin +11 30 2.1 k 2.2 k 25 k Chunwa Runallaqta Ripuwlika +10 33 5 k 5.1 k 7 k Hukllachasqa Arab Imiratukuna +10 14 412 556 1.6 k Mama Llaqtap Kurak San Markus Yachay Sunturnin + +Runa Simi: Murcia suyu + +Runa Simi: Chawpi Awya Yalap Wat'a qutu + +Katiguriya sutita yaykuchiy samiqninta sach'a hinata rikunaykipaq. Musyariy, kaytaqa AJAX nisqa sapaq JavaScript ruranallawanmi llamk'achiyta atinki. Mawk'a wamp'unawanqa icha JavaScript nisqaman ama nispaqa manam atinkichu. +Katiguriya sach'ata rikuchiy +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Mikhail Glinka‏ ‎‡c Rusiya mama llaqtayuq takichaq‏ + +(huch'uy-manta pusampusqa) +1.2 Awqa Simikuna + +quwiki Katiguriya:Mawk'a llaqta (Ikwadur) + +Runa Simi: Mama llaqta + +Tawllirahu, Pumapampa pruwinsya, Waskaran mamallaqta parki +Uma llaqta Parupampa +Parupampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Parobamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqash suyupi, Pumapampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Parupampa llaqtam. + +Tumay Kichwa distritu +Wallaqa mayu +Uma llaqta Tumay Kichwa / (Tumaykichwa) +Tomay Kichwa distritu (kastilla simipi: Distrito de Tomay Kichwa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Ampu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tumay Kichwa / (Tumaykichwa) llaqtam. +Distritu (Ampu pruwinsya) + +Mama llaqta Bulgarya +Hristo Stoichkov (Христо Стоичков) sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin hatun puquy killapi 1966 watapi paqarisqa Plovdiv llaqtapi) huk Bulgarya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hristo Stoichkov. +FIFA Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1994 + +Paqtachani nisqaqa yupanapi sullwa niymi, paqtachani sananchayuq minuywam, chay sananchap lluq'inpi pañanpi kaqkunap paqta, kaqlla kayninta niqmi. +Chay paqtachaniqa chiqap icha pantasqam, ahinataq: +Kinraysuyu paqtachanitaq huk kinraypi paqariy hukchakuqniyuq, wakin kinraypitaq wachariq hukchakuqniyuqmi, ahinataq: + +Katiguriya:Llaqta (Israyil) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Israyil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Israyil). +"Llaqta (Israyil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikrapu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Ticrapo) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Tikrapu llaqtam. +Mayukuna: Chiris mayu - Pisqu mayu + +Kinray q'illay nisqakunaqa kinray huñu nisqakunapi kaq q'illay qallawakunam. + +Yunka k'allampa[1] icha Puka linli (Pycnoporus sanguineus syn. Polyporus sanguineus) nisqaqa huk tiksicha k'allampam, sach'akunap kurkunpi wiñaspa q'iruta ismuchispa waqllichiq. Awya Yalapim, Pasiphiku, Alantiku wat'akunapipas wiñan. + +Mama llaqta: Piruw +Tiyay Lima suyu, Pasqu suyu, Wanuku suyu +Hallka k'iti kanchar - km² +Suni kay 25 km chinchay-urin +Tinkurachina siwikuna +Rawra walla (kastilla simipi: Cordillera Raura) nisqaqa hatun urqukunam, Antikunapi, Piruwpi. Santa Rusa urquqa llapan urqukunamanta aswan hanaqmi (5.706 m hanaq) . +Mayukuna: Marañun mayu (pukyu) +Suti Hanaq kay (~) Tiyakuynin +Kulli / Qulli 5.550 m Lima suyu, Uyun pruwinsya, Uyun distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Kawri distritu +Liyun Waqanan 5.420 m Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu (Wanuku), Kawri distritu +Puywanqucha 5.200+ m Pasqu suyu, Daniel Alcides Carrión pruwinsya, Yanawanka distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Kawri distritu +Santa Rusa 5.706 m Lima suyu, Uyun pruwinsya, Uyun distritu, Pasqu suyu, Daniel Alcides Carrión pruwinsya, Yanawanka distritu, Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Kawri distritu +Yarupaq / Yarupa (Caudalosa) 5.685 m Lima suyu, Uyun pruwinsya, Uyun distritu +Saywitu: Rawra walla +Saywitu: Lawriqucha pruwinsya, Wanuku +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Piruwpi Antikuna +Lawriqucha pruwinsya +Uyun pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:41, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kamasqa Jallu qallta phaxsi 6 1984, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Runa Simi: Chumpiwillka pruwinsya + +Kaymantapacha: 16 ñiqin qhulla puquy killapi 2006 watapi +Ñawpaqnin kaq: +29 ñiqin kantaray killapi 1938 watapi +Ellen Johnson-Sirleaf sutiyuq warmiqa (* 29 ñiqin kantaray killapi 1938 watapi paqarisqa Monrovia llaqtapi - ). Libirya mama llaqta musikupas, pulitiku wan Umalliq. +2006 watamanta ñawpaq kuti Libiryapa Umalliqnin karqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ellen Johnson-Sirleaf. +Qhipaqnin kaq: + +Bruce Lee Hong Kong-USA mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Inka aylluq qorimanyakunanqa ancha qori-q'ellay llajsay, challpuy, k'askachiy, huñuy, titiy ima q'ellaypa llank'ay ruwayniyuqmi, karanku;Yachaypa yachay kamay mast'ariyninpi qatinraq ñaupa ayllukunamanta ñaupa pachapi Tawantinsuyupi ruwakusqanta. Miyuqkuna. +Ñaupataq kuna allin llank'aykuna: +XVI pachaq wataq tukuyninpi, ancha reqsisqa yachachiqkuna, allin llank'ay ruwaqkuna, iñiriqkuna ima, Bernardo Bitti, Mateo Pérez de Alessio, Angelino Medoro ima Italia suyumanta, yachayninkuta mast'ariranku purun runakunaman iñiyninku sut'inchasqa kananpaq, Europa allin llank'ariq yuyayniyuq. + +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay. Plawtich simi (Plautdietsch) nisqaqa ura sahun simimanta yurisqa germanu simim, kunan pacha Parawayipi, Buliwyapi, Arhintinapi, huk mamallaqtakunapas tukuy Tiksimuyuntinpi rimasqa, kimsa pachak waranqachá rimaqniyuq. — "Plawtich - Wikipidiya", qu.wikipedia.org + +Haya yura rikch'aq ayllu (Quechua) +quwiki Haya yura rikch'aq ayllu + +Tragadero (kastilla simipi: Laguna Tragadero) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Hunin suyupi. + +22 ñiqin qhulla puquy killapi 1996 watapi – 10 ñiqin pawqar waray killapi 2004 watapi +Konstantinos Simitis (grisya simipi: Κωνσταντίνος Γ. Σημίτης) sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin inti raymi killapi 1936 watapi paqarisqa Piraeus), huk Grisya mama llaqtap taripay amachaq, musiku wan pulitiku qarqan. +1996 watamanta 2004 watakama 1995 ñawpaq kuti Grisyapa Uma kamayuqnin karqan. +Churinkuna: Fiona wan Marilena. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Konstantinos Simitis. + +Kashan rit'i urqu, Ulliru distritupi, Waras llaqtamanta rikusqa; lluq'i: Wamashrahu +Uma llaqta Ulliru +Ulliru distritu (kastilla simipi: Distrito de Olleros) nisqaqa Piruw suyupi, huk distritum Waras pruwinsyapi, Anqash suyupi, Yuraq Wallapi. Uma llaqtanqa Ulliru llaqtam. + +Anqasqucha rit'i urqu +Tiyay Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu, Lima suyu, Kanta pruwinsya, Waru distritu +Anqasqucha icha Asulqucha (Nevado Azulcocha) icha Azulcocha nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi, Lima suyupipas, Kanta pruwinsyapi, Waru distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5,045 mitrum aswan hanaq. + +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi; 712-770) huk chunwa qillqaqsi runa karqan, San Lip San Biep qillqaqninsi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: T'u Fu. + +Kongo mayu, Matad ñiqpi. +Kongo mayu icha Kungu mayu nisqaqa Aphrikapi huk 4.380 km suni mayum, Kungu Ripuwlika, Kungu Runakamaq Ripuwlika nisqa mamallaqtakunapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kungu mayu. + +Cochamal distritu (kastilla simipi: Distrito de Cochamal) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi , Rodríguez de Mendoza pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Cochamal llaqtam. + +Jaya Mayu nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Quchapampa suyupi, T'arata pruwinsyapi, Ansaltu munisipyupi.[1] Caine mayuman purin. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 1100 × 750 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 222 bytes) +Runa Simi: Tarija suyu unanchan, Buliwya + +Anna Pawlowna Pawlowa icha Anna Pavlova (rusiya simipi: Анна Павловна Павлова), sutiyuq warmiqa (* 12 ñiqin hatun puquy killapi 1881 watapi paqarisqa Sankt Peterburg llaqtapi - 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1931 watapi wañusqa Gravenhage llaqtapi) huk Rusiya mama llaqtayuq ballet tusuq warmim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anna Pavlova. + +2016 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. + +Planoise llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Amu nisqa runaqa mana rimayta atiq runam. Achka ruqt'u runakunaqa amupas. + +ALLIN PUNCHAU WARMY-QARIKUNA, KUMUNKUNA, PUKARUNAKUNA. ALLIN WATA RI. "Kaypi kachkani, mana wakuspa. ¡Qaparispa!", tayta Arguedas rimakun. Ñuqa nini: Qaparispa kani-tiani. Uyariy WAWQEYKUNA-PANAYKUNA. Allin punchau qamusqan. Sumaq puka inticha qamusqarí. Makikunawanchispa. Lliu. Uyariymi.[1] + +XLIV Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +Kaymantapacha: 20 ñiqin qhulla puquy killapi 2009 watapi +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +Hukllachasqa Amirika Suyukuna Senador Junior de Illinois +4 ñiqin qhulla puquy killapi 2005 watapi – 16 ñiqin ayamarq'a killapi 2008 watapi +Honolulu, Hawaii, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Barack Obama (paqarisqa Kanyadhiang, Rachuonyo distritu, (Kenia) llaqtapi) +Barack Hussein Obama Jr. sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1961 watapi paqarisqa Honolulu llaqtapi, Hawaii suyupi, USApi) huk US-amirikanu pulitiku runam. 2008 watamantapacha Hukllachasqa Amirika Suyukunap 44 kaq umalliqninmi kachkan. +Utaq Runa Simipi: Warak Husi Uwama churikaq. +Demokratikanu partidupi wankurisqan kaspa, 2008 watapipas umallinapaq akllanakuykunapim Republikanu partidupi John McCain sutiyuqta yallirqan. +2009 watapiqa Nobel Suñayta Qasikaypim chaskirqan. +Wiñay kawsay (Hukllachasqa Amirika Suyukunapa) +Hawa t'intikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +Katiguriyakuna: +Umalliq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Pulitiku (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Taripay amachaqkuna (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Nobel suñay +Nobel Suñay Qasikaypi +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:48, 11 nuw 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Punku p'anqa: Ikwadur +Ikwadur (kastilla simipi: Ecuador, "Chawpipacha") nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Kitu llaqtam. Ikwadur mama llaqtapiqa 13.212.742 runakunam kawsachkanku (2006). Ikwadur +Qhapaq qillqasqa: Ikwadurpa allpa saywachi +Quchakuna: Impaqucha - Q'illu qucha - Qhariqucha - Quwiqucha +Llaqtakuna: Lista: Ikwadurpi llaqtakuna +Katiguriya:Ikwadurpi mawk'a llaqtakuna: Inkapirqa +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Tumipampa - Yawatisuyu +Kitikuna: Kulta kiti - Rispampa kiti +Kitillikuna: +Mawk'a llaqtakuna: Inkapirqa +Wiñay kawsay: Qhapaq qillqasqa +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: +Runa llaqtakuna: Qhichwa runa - Aymara runa - Kañari - Puruha +Kumpusiturkuna - Yachay tarpuy - Kusituykuna: Salaskamarka +Simi kapchiy: Ikwadur mamallaqtap qillqaqninkuna +Taki kapchiy: Waqachinakuna: Qina - Siku - Pututu - Antara - K'uypi - Kachu - Wankani; +Qhapaq qillqasqa: Ikwadurpi musiku +Allpa llamk'ay: Sara - Papa - Allpa llamk'ay - Wiru yura rikch'aq ayllu +Ikwadurpi runa llaqtakuna Indihina ayllu llaqtakunapas: Achuar - Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan - Chibuleo - Karanki - Kayampi runa - Kañari - Kichwa runa - Kitu Kara - Napuruna- Natawila - Otavalo runa - Pansaliyu - Pastasa runa - Puruha - Qhichwa runa - Salasaka runa - Sapara runa - Sarakuru runa - Shuwar - Tsa'chila - Tunqurawra Kichwa runa - Waorani - Waranka runa +Kusa qillqakuna (suyapayaqkunapas) +Lista: Ikwadurpi llaqtakuna (1-XI) +Lista: Ikwadurpi llaqtakuna +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Chili +Punku p'anqa: Piruw +Punku p'anqa: Uralan Awya Yala +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:38, 26 nuw 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Lak'otakunap mama suyunkuna. +Lak'otakunaqa kawallupi puriqsi karqan. Charles Deas-pa llimphisqan. +Tatanka Yotanka (Tiyaq Turu), Lak'otakunap umalliqnin, 1885 watapi. +Ihanktowan-Ihanktowana ("qhipanpi llaqtacha", Yankton icha Nakota nisqapas): Minnesota mayu k'iti; +Teton icha Tetonwan (Lakota nisqapas; qallariy sut'iqa manam riqsisqachu): kunti Chinchay Dakota, kunti Urin Dakota, Wyoming, Nebraska, Montana. +Lak'otakunaqa Chinchay Awya Yalap inkill pampakunapi chakuqsi yura pallaqpas karqan, kawallupi rispa bisuntikunatas huk uywakunatapas chakuq. Chay kawallukunaqa Mishikupi ispañulkunamanta ayqispa qispispa sallqayasqas karqan. +1854 watamanta 1877 watakamas maqanakuykunapi Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqaqninkunas Lak'otakunataqa atiparqan. Lak'ota awqaqkunap lliwmanta aswan hatun atiyqa 25-VI/26 ñiqin inti raymi killapi 1876 p'unchawkunapi Ch'ichi Ichhu Maqanaku (Battle of the Greasy Grass, Battle of the Little Bighorn) nisqapis karqan, Tatanka Yotanka (Tiyaq Turu), Tashunka Witko (Waq'a Kawallu) sutiyuq runakunas umalliqnin karqan. Chaywanpas, 1876 watap puchukayninpis HAS awqaqkunas Lak'otakunata atiparqan. HAS mama llaqtayuq runakuna bisuntikunata wañurachispa chay hinas Lak'otakunap kawsay saphita k'asuyachispa indihinakunata atirqan. +29 ñiqin qhapaq raymi killapi 1890 p'unchawpi K'irisqa Qunqur Wañuchiy (Wounded Knee Massacre) nisqapi HAS awqaqkunaqa kimsa pachak mana ayñiyuq Lak'ota runakunatas sipirqan. +Kawsaqraq Lak'otakunataqa risirwasyun nisqakunamansi kacharqanku. +1973 watapi Lak'ota runakuna, wak indihinakunapas K'irisqa Qunqur (Wounded Knee) uchuy llaqtapi ankallikurqanku, 71 p'unchawpas chay uchuy llaqtaqa indihinakunap makinkunapi karqanmi. +Kunanqa Lak'ota risirwasyunkunapi kawsaq runakunaqa lliw HAS runakunamanta aswan wakcham kachkan, kuskanchaku kawsay mit'aqa 44 watallam. +20 ñiqin qhapaq raymi killapi 2007 p'unchawpi Russell Meanspa pusasqan Lak'ota Qispikanapaq Mink'asqa (Lakota Freedom Delegation) nisqam Washington llaqtapi Lak'otakunap kachariynintam rimarirqan. Chay runakunaqa mana akllasqa kaptinmi, huk Lak'ota pusaqkunaqa manam ari nirqanchu. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lak'ota. +Katiguriyakuna: +Awya Yalapi runa llaqta +Wiñay kawsay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:50, 6 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi : Ñaw yura rikch'aq ayllu + +Ana Willka Q'asa +Warmi Wañusqa + +"LA VOZ DEL TAWA INTI SUYU" + +Takina qillqasqa (miludiya), rimay qillqawan, Runasimi.de-pa takinapaq llamkapusqan - Melodie mit Text - Melody with text - Melodía con letra +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq, +Apallaway llaqtanchikman, +Qusqu llaqtapim plasachallanpim suyaykamullaway, +Machu Pikchupi Wayna Pikchupi purikunanchikpaq. +Qusqu llaqtapim Waqaypatapim suyaykamullaway, +"El cóndor pasa" ñisqa aranwapaq rurasqa. Chay aranwa takintinpi qhipaq kaq takinam. +Kuntur phawan - Lliwmanta astawan riqsisqa hina takina qillqasqa +Yaw Kuntur - andes.org-manta harawi qillqa Runasimi.de-pa takinapaq llamkapusqan +Yau kuntur llaqtay orqopi tiyaq, maymantan qhawamuwashanki (qhawamuwachkanki) kuntur kuntur. Apallaway llaqtanchisman, wasinchisman chay chiri orqopi, kutiytan munani kuntur kuntur. Qosqo llaqtapin plazachallanpin suyaykamullaway, Machu Pikchupi Wayna Pikchupi purikunanchispaq. + +www.runakuna.com + +Buliwya Mamallaqta (muChiQuechua) + +Kay ruraqqa $3ta ñawparikusqa yachaywanmi riman. + +Ariq, icha Nina urqu nisqakunaqa ratatachkaspaqa hawanpi icha kinrayninpipas kaq nina urqu luq'u (kratir) nisqamanta ninata, ancha q'uñi rumikunata, uchpatapas thuqaq, ratata (lava) nisqa puriqllayasqa rumita saqiq, anchata q'usñichiq urqukunam. Cráter = nina shanqa +Kaymi huk nina urqukunam: + +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:09, 2 ukt 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Tiyay Brasilpi: Aqri suyu +Runakuna Brasilpi: 220-chá runa +Amawaka, Amahuaca, Amaguaco, Ameuhaque, Ipitineri icha Sayaco (autodenominación: Yora) nisqakunaqa Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Brasilpi, Aqri suyupi, Piruwpipas, Mayutata suyupi, Ukayali suyupipas, tiyaq runa llaqtam, panu rimaykunaman kapuq amawaka simita rimaq. +Brasilpi 220-chá runa Aqri suyupi Yuruá mayup patanpi aswanta kawsan. +Paykunaqa kay mayukuna ñiqpi tiyanku: Mapuya mayu, Curanja mayu, Sipawa mayu, Inuya mayu, Yuruá mayu. +Mayutata suyu Tampupata pruwinsya Las Piedras distritu, Tampupata distritu +Ukayali suyu Atalaya pruwinsya Raymondi distritu, Yurwa distritu +Altu Purus mamallaqta parki + +Qallawa tawqa Allpa alkali q'illaykuna +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 2, 4, s +Llimphi, rikch'aynin qullqi hina yuraq +Uma qillqa: Isku q'illay qallawap isotopunkuna +Isku q'illay, Iskuya, Q'atawi icha Kalsyu, Ca (latin simipi: Calcium) nisqaqa huk allpa alkali q'illaymi, allpapiqa aswanqa t'inkisqa chuqin, waki-wakinllapi llump'aymi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Isku q'illay. + +Yupa hap'ichiy nisqamanta qillqakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yupa hap'ichiy. +"Yupa hap'ichiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Panama (Oxyura jamaicensis) nisqaqa Awya Yalapi kawsaq pisqum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Panama (pisqu). +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Panama (pisqu) + +Simi kapchiy icha Literatura nisqaqa ima tukusqankunamanta tukunakunamantapas rimaspa icha qillqaspa willasqanmi. Simikunawan rikuchisqa kapchiymi. +Kaymi simi kapchiypa rikch'aqkunataqa riqsinchik: +Rimasqa simi kapchiy +Harawi - qillqasqa (poesía): +Munay qillqa (prosa, narrativa): +Qhichwa simipiqa achka willakuykunam rimay takikunapas kaptinpas, pisillaraqpunim qillqasqa simi kapchiytaq kachkan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Ikwadur). +"Mayu (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Liyun X, Liyun X huk chunka ñiqin (latin simipi: Leo PP. X, Italya simipi: Leone X) Giovanni di Lorenzo de Médici sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin qhapaq raymi killapi 1475 watapi paqarisqa Firenze llaqtapi - † 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1521 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +11 ñiqin pawqar waray killapi 1513 watapimanta 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1521 watapikama Tayta Papam. +11 ñiqin pawqar waray killapi 1513 watapi - 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1521 watapi + +Tikraynin qhawakuy Kastillanu simipi: + +Wawa wasi nisqaqa manaraq yachay wasiman puriq wawakunapaq wasim. +Willakuaykuna: qhichwa, aymara, kastilla simipi + +Lluq'aq yura icha Siqakuq yura nisqakunaqa manam sach'achu, manam thansachu, manam qurachu, ichataq huk yurakunapi, rumip hawanpi, pirqakunapi, k'aspikunapi lluq'aspa wiñaq yurakunam, mana kikinpi sinchichu kaq. +Q'iruyaq lluq'aq yurakunataqa waska yura ninchikmi. +Kaymi huk lluq'aq yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lluq'aq yura. + +Wen Jiabao, (Chinu simipi: 温家宝, chino tradicional: 溫家寶, pinyin: Wēn Jiābǎo, Wade-Giles: Wen Chia-pao) sutiyuq runaqa, (* 15 ñiqin tarpuy killapi 1942 paqarisqa Tianjin llaqtapi - ), Chunwa Runallaqta Republika mama llaqta Allwiya kamayuq wan pulitiku qarqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Italya). + +Katiguriya:Llaqta (Hurwatsuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Hurwatsuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Hurwatsuyu). +"Llaqta (Hurwatsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ingmar Bergman sutiyuq runaqa ( 14 ñiqin anta situwa killapi 1918 watapi paqarisqa Upsala llaqtapi - 30 ñiqin anta situwa killapi 2007 watapi wañusqa Fårö llaqtapi) huk Suwidsuyu mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam karqan. Oskar Suñay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ingmar Bergman. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Groningen. + +Uluru (inlish simipi: Ayers Rock) nisqaqa Awstralyapi huk urqum. Pikchunqa mama quchamanta 867 mitrum aswan hanaq. + +Satirukuna wan centaurokuna · Iñiy Mawk'a Grisya · Genealogíakuna + +Latin arupi (Kathuliku Inlisyapi mañaykusqa, Vulgata nisqa t'ikrasqamanta)[trukaña _ chimp askichaña] + +Ruwenzori urqukunapi yurakuna, Afrikapi. +Kawsay pacha yachay (kastilla simipi: ecología, grigu simimanta: Οικολογία: οίκος, "wasi", λόγος "simi") nisqaqa kawsay pachamanta yachaymi, tukuy Tiksi muyuntinpi kawsaqkunamantam: runakunam, uywakunam, yurakunam, k'allampakunam, añakikunapas (Bacteria). Lliw kawsaqkunaqa huk kawsaq llikam kanchik. +Wayllaqkuna - yurakuna anqas añakikunapas - mana kawsa imayaymanta kikinpa kawsa imayayninta ruraykunku. Raphi q'umir nisqawan inti wayllayta ruraspa yaku iñuwakunata ch'iqtaspa muksichaqtam wayra pachaman kachaykunku. Chimlasayta wayra pachamanta hurquykuspa uwas misk'itam ruraykunku. Wayllaqkunaqa mana wakinpa kawsa imayaynintachu mat'ipayanku, ichaqa mana kawsa imayayllatam, waya pachamanta chimlasayta, allpapi t'inkisqa qullpachaqta, phusphuruta, huk t'inkisqa qallawakunatapas. +Mikhuqkuna - uywakuna runakunapas - yurakunata icha huk uywakunata mikhuspa kawsa imayayta mat'ipayanku. Huk kawsaqkunap kawsa imayaymanta kikinpa kawsa imayayninta mana kawsa imayaykunatapas ruraykunku, chimlasayta yakutapas wayra pachaman kachaykuspa. +Ismuchiqkuna - k'allampakuna añakikunapas - wañusqa kawsaqkunata akasqakunatapas ismuchispa kawsanku. Mikhuq hinam hukkunap kawsa imayayninta mat'ipayanku, ichaq wañusqa imayaytam. Hinallataq chimlasayta yakutapas wayra pachaman kachaykunku. +Tukuy uywakuna, runakunapas muksichaq wapsita hurquykuspa chimlasayta qarquykuspa samanku, hinallataqmi yurakunapas mana inti wayllachkaspan. Yurakunaqa chay chimlasayta kaysanankupaqmi mat'ipayanku, inti wayllaypi chimlasayta hurquykuspa muksichaqta ruraykunku. Mana yurakuna kaptin, manam wayra pachapi muksichaq kanmanchu. Chayraykum ancha-anchatam kawsaq pachapi yurakunatam, sach'a-sach'akunatam mat'ipayanchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawsay pacha yachay. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 02:47, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Tiyanahamp'arakuna, llank'anapaqkuna ima. +Yachapakuykun, Perqaykuna Gerencial T'aqan, hoq llank'ana yachaywasi perqaykunata ruwanankupaq, lluy t'aqakunapi, +Mashkhay, hinallataq mañakuy, imachus hunt'ana, perqayta qallarinapaq hinallataq proyectokuna puririnanpaq chay yachaywasi perqaykunapi, maykunachus PRONIED'pa makinpi kashan. +Ruway imaymanata, chaninchanapaq imakunachus hunt'ana llank'aykuna allinta puririnanpaq. Hinallataq aswan hatun kamachikuykunata, imaynatachus llank'ana chayta hunt'apanankupaq chay yachaywasi perqaypi. +Lluy PIP'kuna, kinsa patayoq hunt'asqa kawsayninpi. +Pre inversión nisqa, chaypin yachapakuykunata ruwakun, perfil hina, hinallataq atikuykin. +Manan. Hayk'a qolqepaqchá ruwasqa kashan chayman hina, astawan qhawarikunan, manaña ishakaya kananpaq chay PIP'pi. Chay rayku, S/.1'200,000 aqnaman hinalla proyecto aypan, perfil simplificado nisqallata ruwakunan. S/.10'000,000 aqnaman aypan proyecto chayqa ruwakunan hoq yachapakuy perfilman aypaq hina. Chaymanta aswan qolqeq chanin kanqa chayqa hoq yachapakuy ruwakunan factibilidad nisqa aypaqman hina. +Expediente Técnicoqa, huñurisqa qhelqa mayt'ukuna, allin profesionalkuna huñunasqaq ruwanan. Chaypi kan técnico nisqa qhelqa mayt'ukuna, allin ruwasqa, chaymanta llank'ay chanin ruwakunanpaq. +Expediente Técnico, iñinan sapanka kamachikuykunaman. Maykunachus chay pacha kawsashanku. Ch'uya, allin llank'ay ruwakunanpaq. +Chaykunata qhawarispaqa, hoq Expediente técnico awarikunan yaqa 04 killamanta, 08 killa kama. +Pacha yachapakuykuna: Imaynachus llank'ay kanqa, chayman hina t'aqarikun kaykunapi: +Proyectoq ñawpaqenta hallpa: Ankaypi aypachikun imaynatachus proyecto perqaykuna ruwarikunqa. Chaypi plano llimphiykuna ruwakunqa, maypichus imaynan t'aqakunqa wasikuna ima, hayk'a metrokuna kanqa ima. Chayqa, chaypi rikukunqa ch'uyata, imaynas perqay rikukunqa qhepata. +Qhawarichina ñawpa willakuy, qhelqaykunata. +Qhelqasqapi, hunt'asqa imaymana t'aqamanta +Hayk'a pacha llank'ay kanqa qhawariy +PRONIED llank'ay qhawariyta ruwan, supervisión de obra nisqawan. Hinallataq Coordinadorkunaq watukusqanwan. +Yaqa 30 p'unchaykuna, sapa p'unchayta yupaspa. +7.-¿Yachaywasi umalliq director, atinmanchu ima mashkhaykunatapas, llank'anakunawan hunt'achinapaq? +Tapukunan, PRONIED'pa, mesa de partes nisqapi. Ichachus ruwanapaq hina kanman. +Qhawaykuna kanpunitaq chayqa, perqay qopuyqa ruwakunqa hoqtas, lluy qhawaykunata imakunachus mana allin kashan chay llapanta hunt'apuqtinku. Chaypaq, llapan pacha qoqosqanmanta, hoq chunka t'aqachata, qhawaykuna qallarisqanmanta pacha. +¿Ima rayku perqaykuna, mana tukukunchu hayk'a qolqewanchus ruwakunan karan chaywan, hayk'a pachapi tukukunan karan ima. +Arí. PRONIED ruwan yahcyawasi perqay llank'aykunata lluy yachapakuy t'aqakunaman. Hinallataq cheqaq perqakuyninta, hinallataq imaymanakunawan hunt'apan. + +Jach'a Qiñwa Qullu + +Runa Simi: Wachachiq + +Runa Simi: Santo Domingo llaqta + +K'uchu Wasi Ollantaytambo + +Runa Simi: Neagh qucha + +Runa Simi: Ilu + +400 0 _ ‎‡a Denis Diderot‏ ‎‡c yachay wayllukuq wan qillqaq‏ + +JUAN 1:1 _ Qallariypeqa Diospa Simi Nisqanqa karqapuni. Chay Simi Nisqanqa Dioswan kasharqa, Chay Simi Nisqantaj Diospuni karqa. +1Qallariypeqa Diospa Simi Nisqanqa karqapuni. Chay Simi Nisqanqa Dioswan kasharqa, Chay Simi Nisqantaj Diospuni karqa. + +quwiki Janq'ulaymi + +Runa Simi: Mungul suyu ukhupi + +WARMIKUNA YUYARINIKU (2012) + +Waras sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Waras sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Anqash suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pallqaqucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qanchisqucha (Pisqupampa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waylas P'ukru ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wari llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wari pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waras pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waylas pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pumapampa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Saqtan pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qiruqucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pallqarahu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Huaraz (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Antonio Raimondi pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kay qillqaqa Tarpuy killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu laqha kay + +Tiyay Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu; Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu +Puskanturpa (icha Puskanturpu?) (kastilla qillqaypi: Nevado Puscanturpa (icha Puscanturpo?)) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Hisus distritupi. Pikchunqa mama quchamanta +5.650 mitrum aswan hanaq. + +Baku (aser simi: Bakı; rusiya simipi: Баку) icha Bakú, llaqtaqa Asarsuyu mama llaqtap uma llaqtanmi. +Yachay sunturkuna: Baku Yachay Sunturnin. +↑ 5,0 5,1 5,2 Pukyumanta willaypi pantasqa: unanchachaqa manam allinchu; ANL nisqapaq pukyu qillqa manam kanchu +Llaqta (Asarsuyu) + +15 ñiqin hatun puquy killapi 1976 – 8 ñiqin qhulla puquy killapi 1980 +Hua Guofeng, Su Zhu (蘇鑄), (Chinu simipi: 华国锋, chino tradicional: 華國鋒, pinyin: Huà Guófēng, Wade-Giles: Hua Kuo-feng) sutiyuq runaqa,(5 ñiqin pawqar waray killapi 1898 paqarisqa Jiaocheng llaqtapi - 20 ñiqin chakra yapuy killapi 2008 wañusqa Pikkin llaqtapi). +1976 watamanta 1981 watakama ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Uma kamayuqnin karqan. + +Tikraynin p'iqtay Kastillanu simipi: + +Kañari nisqa runakunaqa huk kichwa rimaq runa llaqtam, Ikwadurpi, Asway markapi Kañar markapipas, kawsaq.[2] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kañari. + +MPAIS (Movimiento Alianza País, MIP) nisqaqa huk ikwaduryanu partiduman rikch'akuq Susyalismu tantanakuymi, 2006 watapi kamarisqa. Pusaqninqa Rafael Corream, Ikwadurpa umalliqnin. + +Runa Simi: Mikhap qillqasqan + +Runa Simi: Ñiqwin + +A) fitomorfas. D) Pikillaqta. + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa + +Paykuna wayllunku, (Paykuna wayllun) = They love = Ellos aman. + +k'anchayllu, kanchayllu,q'anchayllu: (n) Torch; flare. RS + +Vagobotpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +Llamk'apusqakunata maskay +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Vagobot" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: 16 ñiqin aymuray killapi + +Runa Simi: Akatanqa + +Katiguriya:Kamri +"Kamri" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Huk tawla, HTML nisqawan rurasqa. +Wachuchasqa, Mast'awa icha Tawla (tabla) nisqaqa sinrukunapi, wachukunapipas ñiqinchasqa willakunam. Sinrukunap wachukunawan chakasqankunataqa wachu ukhu ninchikmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ataqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ataqu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Qatar). +"Pulitiku (Qatar)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Huñusqa Nasyunkunap Wawa Kamarikusqan icha UNICEF nisqaqa (inlish simipi: United Nations Children's Fund) Huñusqa Nasyunkunap Tiksimuyuntinpi wawakunata amachanapaq tantanakuyninmi. +1965 watapi Nobel suñaytam chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: UNICEF. +Perú Mama llaqtapi UNICEFpa yanapakuyninmanta t'aqa +Perú Mama llaqtapi warmi irqikunapa, qhari irqikunapa, wayna sipaschakunapa tarikusqanmanta + +Uma llaqta San Miguel +Mansanaris distritu (kastilla simipi: Distrito de Manzanares) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi , Kunsipsyun pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Miguel llaqtam. + +Łódź nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Łódź llaqtapiqa 706.004 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Łódź. + +3 chaniyuq tikraykuna siq'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tallahassee (inlish simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, Florida suyup uma llaqtan. Tallahassee llaqtapiqa 172.574 runakuna (2008) tiyachkan. + +Piwin (Araucaria araucana) nisqaqa huk llat'an muruyuq sach'am, Arhintinap, Chilippas Antikuna k'itinkunapi wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Piwin + +Mansirichi punku (kastilla simipi: Pongo de Manseriche) nisqaqa Piruwpi, Luritu suyupi, Datem del Marañón pruwinsyapi, Mansirichi distritupi, Borja llaqta ñiqpi, huk mayu punkum. +Mawk'a saywitu: Amarumayu suyu Mansirichi punkuwan + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'irincha +Tikraynin k'irincha Kastillanu simipi: + +Kuntamana distritu (kastilla simipi: Distrito de Contamana) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Ukayali pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kuntamana llaqtam. + +Aytipi pacha kuyuy (2010) + +Runa Simi: K'usillu + +quwiki Katiguriya:Kuyuchisqa siq'isqa pilikula + +www.llaqtamasi.com + +Aymara: aliqa (ay) + +/ llawt'u / maskha paycha / kunka kuchuna / walqanqa / tukapu / uturunqu / quya / awkikuna / ñust'akuna / kuka / + +Rumiyasqa k'ullu. +Rumiyasqa (fosil, petrificación) nisqaqa ima rumiman tukukusqapas, ahinataq ancha ñawpa pacha kawsasqakunam, uywapas yurapas. + +Purun rumichu, purun sachachu karqani / mana mamayuq, mana taytayuq kanaypaq? + +Runa Yupay p. 181 + +Wawataj, mana yachanichu, imatachus ninayta nisqa. Mamantaj, kutichisqa, imanijtachus uyariwarqanki ajinata "oray wawitay" nisqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Buliwya). +► Mayu (Chuqichaka suyu)‎ (6 P) +► Mayu (P'utuqsi suyu)‎ (10 P) +► Mayu (Pando suyu)‎ (5 P) +"Mayu (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Ch'aki Mayu (Quchapampa) +Jach'a Jawira (Antikuna) +Killaqa mayu (Arhintina - Buliwya) +Pukara mayu (Quchapampa) +Puruma mayu (Chuqichaka) +San Pidru mayu (P'utuqsi) + +Rimaykunap ayllun: Niqir Kungu rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Uralan Afrika +Zulu simi (isiZulu) nisqaqa huk Bantu rimaymi, Uralan Afrikapi kawsaq Zulu runakunap rimayninmi. Uralan Afrikapi tukri simim. Chunka hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Teide (kastilla simipi: El Teide / Pico del Teide) nisqaqa Ispaña mama llaqtapi (Tenerife wat'api) huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 3.718 mitrum aswan hanaq. + +Takakuma (kastilla qillqaypi: Tacacoma) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Takakuma munisipyup uma llaqtanmi. + +Hunu, waranqa-waranqa icha millun nisqaqa tiyaq yupaymi. Hunuqa waranqa kuti waranqam. +Ñiqi yupayninqa hunu ñiqi icha hunu kaq. +Yupay sanampanqa 1 000 000, huqarisqa hina qillqasqataq 106. + +Tiyay Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Lluta distritu (Urin Piruw) +Ñawpaq wichasqa: Inka pacha +Hamp'atu icha Waypuna nisqaqa (kastilla simipi: Ampato / Huaypuna) Piruw mama llaqtapi rit'i urqum, Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Lluta distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.288 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Ariqipa pruwinsya (chincha) + +Siku patasi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Siku patasi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Siku patasi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Wakatay (Tagetes minuta) nisqaqa huk chikchipa rikch'aqmi. Lliw qurantintam q'apachanapaq llamk'achinchik. + +Awillanu (genus Corylus) nisqakunaqa huk sach'akunam, thansakunam, chunka rikch'aq, Iwrupapi, Asyapi, Chinchay Abya Yalapipas wiñaq. +Awillana nisqa kapka rurunkunatam mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awillanu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Awillanu + +Tiyakuynin Qusqu suyu, Urupampa pruwinsya +Qiluqanuqa (kastilla simipi: Quelocanoca) nisqaqa huk piruwanu urqum, Qusqu suyupi, Urupampa pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 6.250 mitrum aswan hanaq. + +Carles Puyol Saforcada sutiyuq runaqa, icha "Puyol" (* 13 ñiqin ayriway killapi 1978 watapi paqarisqa La Pobla de Segur (Ispaña) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Ispaña piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carles Puyol. + +Katiguriya:Ohio suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Ohio suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ohio suyu. +"Ohio suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Kashapampa +Kashapampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Cajabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Kashapampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kashapampa llaqtam. +Wawa wasikuna : CEI 36-La Pampa, CEI 107-La Alameda, CEI 108-Musuq Llaqta, CEI 312-Cercado + +29 ñiqin pawqar waray killapi 1818 watapi 47 watayuq +Anne Alexandre Sabès Pétion Alexandre Pétion sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin ayriway killapi 1770 watapi paqarisqa Port au Prince llaqtapi - 29 ñiqin pawqar waray killapi 1818 watapi paqarisqa Port au Prince llaqtapi) huk Ayti mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku karqan. +Wiñay kawsay (Ayti) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alexandre Pétion. + +Katiguriya:17 ñiqin pachakwata sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:17 ñiqin pachakwata sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:17 ñiqin pachakwata sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:17_ñiqin_pachakwata" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Balansani (kastilla qillqaypi: Nevado Balansani) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Kallawaya wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Ituwata distritupi, Quwasa distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Bulgarya). + +San Lucas 20:38 QUFNT - Chaymi, Tayta Dyusqa mana - Bible Search +38Chaymi, Tayta Dyusqa mana wanushakunapa Dyusninchu, ashwan payqami tukuy kawsaqkunapa Dyusninla. Chaynu katinmi, ¡paypaqqa tukuy mayqanpis kawsayan! nir. + +qhispisqa, qhispisqa kay suyu, +wiñay kusiy k'anchaypi waqaychasun, + +Quéchua - Piluta hayt'ay + +Wakay pacha (wañushkakuna) +Runa ukhu rimariy (tinkunakuypi) + +Hawkay, Kustumri icha Tradisyun nisqaqa runapura huk ñawpaq miraymanta qhipaq mirayman, mama taytamanta wawa churinkunaman quykusqa yachaykunam, kamakuy nisqa ruray atiykunam. +Llapa hawaykawsayqa, llapa kawsay saphiqa kikin hawkaykunayuqmi. + +Piluta hayt'ay (Asarsuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Neftçi PFK. +Piluta hayt'ay kampiunatu (Asarsuyu) +Piluta hayt'ay klubkuna (Asarsuyu) + +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi[1]) icha Ru kiya llup'ina icha Konfusyunismu (kastilla simi) nisqaqa Khunfuqi sutiyuq runap kamasqan iñiymi. +↑ Ru (儒) nisqaqa libiral kapchiy niyta munanmi; kiya (cea 家) nisqataq yachachakuy wasim. + +Phiskuna waqachina - Wikipidiya +Phiskuna waqachina +Phiskuna waqachina nisqakunaqa antutawan phiskuspa waqachisqa tiwlli waqachinakunam. +Kaymi huk phiskuna waqachinakuna: + +Tiyakuynin Anqash suyu, Waylas pruwinsya, Qaras distritu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu, Yunkay distritu +Chakrarahu, Chakra rahu, Chakra Rahu (Chacrarraju),[1] Shaprarahu, Shapra rahu, Shapra Rahu icha Shaprarasu (Shapraraju) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Waylas pruwinsyapi, Qaras distritupi, Yunkay pruwinsyapipas, Yanama distritupi, Yunkay distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.112 mitrum aswan hanaq. +Parun qucha Garcilaso rahuwan (chawpi); paña: Chakrarahu rit'i urqup kinraynin + +Uma llaqta San Pidru +San Pidru munisipyu (kastilla simipi: Municipio San Pedro) nisqaqa huk munisipyu Obispo Santiestevan pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Pidru llaqtam. +San Pidru munisipyupiqa kastilla, qhichwa, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +San Pidru munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Muwa nisqakunaqa (familia Dinornithidae) tiyaykuq karqanku Musuq Silandapis. Karqankuchiq chunka ukniyuq rikch'aq ch'uspira ancha hatun p'isqu, mana phawaqchu. Kunan tukuy muwakuna wañusqankum. + +Luqlusqa (Loqlosqa) nisqaqa Piruwpi, Ayakuchu suyupi, Wankasanku pruwinsyapi, huk urqum. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guria suyu. + +Hampiqhatu (Kastilla simipi: farmacia, botica) nisqa wasipiqa hampiqhatuqkuna hampikunatam qhatunku. + +Runa Simi: Chaqallu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: K'aspi ichhuna + +Ariqipa jach'a suyu +Qullqa Qhichwa (Ariqipa suyu) +Mama llaqta Piruw +Uma llaqta Ariqipa +Pruwinsya 8 +Simikuna qhichwa simi (Qusqu-Qullaw), kastilla simi +Runa ñit'inakuy 17,38 runa / km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata 26 ñiqin ayriway killapi 1822 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Ariqipa suyu nisqaqa (aymara simipi: Ariqipa jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Arequipa) Piruw mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Ariqipa llaqtam. +6 Suyupi paqarisqa +Amachasqa suyukuna: Kachi-kachi yuraq yakupas mama llaqta risirwa - Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa - Kutawasi qhichwa risirwa +Mayukuna: Tampu mayu, Uquña, Mahis, Chili mayu. +Quchakuna: Muyurqa qucha, Salinas qucha. +Ariqipa suyupiqa pusaq pruwinsyam: +Qhapaq qillqasqa: Ariqipa suyupi rimaykuna +Ariqipa suyupiqa Qusqu-Qullaw runasimitam rimanku. +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Qullqa Qhichwa, (Ariqipa suyu,Piruw) +Wik'uñakuna, Kachi-kachi yuraq yakupas mama llaqta risirwapi +Ariqipa pruwinsyapi: +Sabandía (Ariqipa: 8 km); kimsa nina urqu: Misti, Chhachani, Pikchu Pikchu +Sumbay mach'aykuna (Ariqipa: 88 km) +Chiriwata llaqta (Ariqipa: 30 km) +Islay pruwinsyapi: +Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa (Ariqipa : 143 km; Mejía: 8 km) +Kamana pruwinsyapi: +Castilla pruwinsyapi: +Antawa, Ariqkunap qhichwan. (Ariqipa: 277 km) Hanaq kay: 3.587 m. +Musiyu, Aplaw llaqtapi +Kaylluma pruwinsyapi: +Kuntisuyus pruwinsyapi: +Qarawili pruwinsyapi: +Raqaykuna Quebrada de la Vaca (icha Puerto Inca) (Ariqipa: 395 km) +Unyun pruwinsyapi: +Qutawasi qhichwa (Ariqipa: 375 km); Ariqipa - Qutawasi ñanpi: Qurupuna urqu (6.425 m) +Wawa wasikuna : 819 +Chawpi yachay wasikuna: 422 +Yachay sunturkuna +Suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Ariqipa suyu +Amachasqa sallqa suyukuna: Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa • Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa • Kutawasi qhichwa risirwa +Quchakuna: Mururqa qucha • Kachiqucha (Ariqipa) • Pallaqucha +Mawk'a llaqtakuna: Hatun Qillqapampa +Simikuna: Ariqipa suyupi rimaykuna +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:28, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Karlus Mars sutiyuq runaqa (5 ñiqin aymuray killapi 1818 paqarisqa Trier llaqtapi, Alimanyapi - 14 ñiqin pawqar waray killapi 1883 wañusqa London llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtap kumunista pulitiku runam, yachay wayllukuqpas karqan. +1848 hatariypi Friedrich Engels sutiyuq masinwan Kumunista manifistu nisqata qillqarqan. Hatariy chinkaptin, London llaqtaman ayqirqan. Chaymantataq Engelswan Marksismu nisqa yachay wayllukuytam kamarqan, Das Kapital nisqata huk liwrukunatapas qillqaspa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karl Marx. +Marx, Engels: Partido comunistamanta willachin I. Europa mama llaktapi shuk llantu kutin kallpakun: Chayka comunismo llantumi. ... Tukuy mama pachapak llaktakunamanta proletariokuna, tantarishunchik! Kumunista maniphistu, kichwa rimayman t'ikrasqa. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:24, 28 may 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kayrayku riqsisqa Portuyis hatun wamp'u pusaq +Kay pacha paqarisqa 1480 +Kaypi paqarisqa Sabrosa, Portugal +Kay pacha wañusqa 17 ñiqin ayriway killapi 1521 watapi +Kaypi wañusqa Cebu, Philipinakuna +Victoria sutiyuq hatun wamp'u +Fernão de Magalhães (kastilla simipi: Fernando de Magallanes) sutiyuq runaqa (* 1480 paqarisqa Ponte da Barca; † 17 ñiqin ayriway killapi 1521 watapi wañusqa Cebu wat'api) purtuyis hatun wamp'u pusaq, tariykuqpas karqan, Ispañap qhapaqninkunapaq wamp'uq. Ñawpaq tiksimuyu iruru puriyta pichqantin wamp'unwan qallarispa, manas tukuchirqanchu, maqanakuypi Cebu wat'api wañuchisqa kaspa. Hukllas wap'un - Victoria ("atipay") sutiyuq - Ispañman kutimurqan. Chaymantaqa Antonio Pigafetta sutiyuq masinsi willarqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Fernão de Magalhães. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:07, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Ikwadur unancha + +Awqaf.gov.qa + +Mana llamk'achisqa plantillakuna - Wikibooks +Kay p'anqapi tukuy Plantilla suti k'itipi kaq, manataq huk p'anqapi ch'aqtasqa p'anqakunap sutinkunam. Yuyariy, manaraq qulluspayki chay p'anqakunaman t'inkikunata qhaway. +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:ManaLlamkachisqaPlantilla" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runakunapa derechosninku allin yupaychasqa kananpaq, tukuy runa willay mañakuspa chaskispa kanankupaq, hinallataq, Gobierno ima rurasqantapas chuya chuyata, ama llullakuspa willakunanpaq, rimanakuyku. Chaymantapas rimanakullaykutaq, pipas mana manchakuspa, mana pakakuspa imatapas rimananpaq, llapan runakuna ima willakuytapas allinta, chiqanta, chaskinankupaq. Nillaykutaq, yuyaypi qispisqa prensa nisqa kananpaq, hinallataq, tukuy willakuqkuna paqarichiq astawan mastarikunanta, imaymana willakuykunata runaman riqsichispa kananpaq. +(ch) Pipas mana manchakuspa, mana pakakuspa imatapas rimay kanantaqa amachakunqam; chaypaq mana yanapaq kamachikuykunata, chiqap willakuy pantachiqkunata ima chinkachipunqa. +(l) Estado nisqapa willakuynin chaskinapaq, ima rurasqanpas riqsisqa, willasqa kananpaq, hukllachasqa kamachikuykuna kanqa. +(ll) Sapa akllanakuy kaptin, Partido Político nisqakuna atipanakuypi, llallinakuypi, yaykunankupaq, kamachikunqa; sapakamapas ima kasqanta yachananpaq, chay willay kamayuqkuna, Medios Masivos nisqamanta ima tapukuytapas chaskinankupaq. Chaykuna qispichinapaqmi Estado nisqaqa: +(p) Pikunachus, mana kasqan rimaqkunapaq, runakunapa sunqun kirichiqkunapaq, honran tupaqkunanpaq, paykunataqa manam riqsipanqachu, aswanmi chinkanankupaq musuq kamachiykuna lluqsimunqa. + +Runa Simi: Tulluyuq + +Takiykuna Wawaspaj Takiykunawan (1996) Takiykuna (1980) + +Intillaqta Machu Picchu 6,8 + +MediaWiki llamp'u kaqqa qispim; mast'ariytam icha wakinchaytam atinki GNU General Public License nisqa saqillaypa kamachisqankama, Free Software Foundation nisqap uyaychasqan; saqillaypa iskay ñiqin musuqchasqan, munaspaykiqa aswan musuq musuqchasqan. +Tiyachisqa llamp'u kaq +Sapaq p'anqakuna +K'uskina rurana ch'iwinakuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Peter Paul Rubens sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Peter Paul Rubens sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Peter Paul Rubens sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Rubens (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Mama llaqta antawa chimpu I + +Tunqur muqu nisqaqa (latin simipi: Larynx, grigu simimanta Λάρυγξ) millp'utita millq'utiwan hatun tunqurwanpas t'inkiq runap kurku yawrinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tunqur muqu. + +2 chaniyuq tikraykuna quncha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +allwya kamayuq wan pulitiku +Askar Akayevich Akayev (rusiya simipi: Аскар Акаевич Акаев) sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin ayamarq'a killapi 1944 watapi paqarisqa Kyzyl-Bairak llaqtapi - ) huk Kirkisuyu mama llaqta allwya kamayuq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Askar Akayev. +Allwya kamayuq (Kirkisuyu) + +af.wikibooks.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Aswan hatun llaqta Lusaka +24 ñiqin kantaray killapi 1964 +Sambya nisqaqa (inlish simipi: Zambia) Aphrikapi huk mama llaqtam. +Uma llaqta: Lusaka +Llaqtakuna (Sambya) + +Khunqi, 18 kaq pachakwatapi llimphisqa. +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi, Yachaq Khun) icha Khunfuqi Konfusi sutiyuq runaqa (551 kñ paqarisqa; 479 kñ wañusqa) huk Chunwa yachay wayllukuqsi karqan, ru llup'ina nisqa iñiypa kamaqninsi. + +• Tinkurachina siwikuna Praha +Aswan hatun llaqta Praha +Runa llaqtap sutin Checo, checa +Chiksuyu icha Chika (Chiku simipi: Česko) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Praha llaqtam. + +Aswan hatun llaqta Gaborone +• Wata Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta +Butswana llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +15 K'itikunaː 9 distritu k'itikuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Butswana. + +Sanskrit simi (संस्कृत, saṃskṛta "kuskachasqa", sam "kuska", kṛta "rurasqa", saṃskṛtā vāk: "kuskachasqa rimay) nisqaqa ñawpa Indyapi rimasqa rimaysi karqan, chaypacha achka yachay qillqap rimayninsi. Sanskrit simimantaqa kunan chincha indu rimaykunas hamun. +Sanskrit simipi Veda nisqa qillqaskunam, Bhagavad Gita, Upanishad nisqa qillqakunapas. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Arsenal FC) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Arsenal FC) +"Piluta hayt'aq (Arsenal FC)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Gödöllő nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Gödöllő llaqtapiqa 29.455 runakunam kawsachkanku (2001). + +Runa Simi: Pikuta pruwinsya + +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin - Wikipidiya +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin +Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1948 +Ayti mama llaqta 1948 +Tukri simikuna: kastilla simi, inlish simi, purtuyis simi, fransis simi. +(*)= Pusaq kaq tantanakuypi 1962 watapi AYMLLT mama llaqtakunap kamachiqninkuna Kuba mama llaqtap kamachiqninkunatam ama hamuychu nispa qarqurqanku, kumunistakuna, mana kapitalismu nisqapaq kaptinmi. +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin AYMLLT (kastilla simipi: Organización de los Estados Americanos OEA, inlish simipi Organization of American States OAS, purtuyis simipi Organização dos Estados Americanos OEA, fransis simipi Organisation des États américains OEA) nisqaqa tukuy Awya Yalapi mama llaqtakunap tantanakuyninmi. +Amirika Llaqtakunapi Akllanakuspa Kamachinakunapaq Karta +Hawa T'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +America Llaqtakunapi Akllanakuspa Kamachinakunapaq Karta +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:35, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Jesusqa chayta yachaspa, yachachisqasninman nerqa: "Lázaro [...] puñushan. Kunan risaj payta rijchʼarichimoj", nispa (Juan 11:11). Chaywanpis mana entiendesqankuta reparaspa, sutʼita nerqa: "Lazaroqa wañupumpuni", nispa (Juan 11:14). +Wañusqas mana ñakʼarishasqankuta yachayqa, sonqochawanchej. Arí, paykunaqa samarikushallanku. Chayta yachaspa, manaña wañuyta sinchʼita manchachikunchejchu. +Tata Jobqa wañupunan qayllata tapurikorqa: "Sichus uj runa wañun chayqa, ujtawan kawsanmanchu?", nispa (Job 14:14). +Bibliaqa wañusqas kausarimunankumanta ashkhata parlan. Uj ángel profeta Danielman nerqa: "Samarikunki. Qhepa pʼunchaykunapitaj jatarikunki tʼinkaykita japʼikapunaykipaj", nispa (Daniel 12:13). Saduceosqa wañusqas kausarimunankupi mana creejchu kanku. Chayrayku Jesusqa, religionninkuta kamachejkunaman nerqa: "Pantasqa kankichej, Diosmanta Qhelqasqata mana rejsisqaykichejrayku, nitaj Diospa atiynintapis", nispa (Mateo 22:23, 24, 29). Apóstol Pablopis nillarqataj: "Diospi suyakullanitaj [...] wañuymanta kawsarimpunankuta, cheqan kajta ruwajkuna, sajrata ruwajkunapis", nispa (Hechos 24:15). +"Ñawisniyman kʼanchaywan juntʼachiy, ama wañuypi puñukapunaypaj." (Salmo 13:3) +Jesús nerqa: "Lázaro kawsaqenchejqa puñushan. Kunan risaj payta rijchʼarichimoj, nispa. Chantá yachachisqasnin nerqanku: Señor, puñushallanchus chayqa, walejyaponqachá, nispa. Jesús chayta nisqa Lázaro wañusqanmanta." (Juan 11:11-13) + +Pisqa k'uchupi t'ika qhatuyoq. T'ika qhatayoq. Kinwa pampa. Wawasapa + +"Suq llaqta mana yacháyninwan unay yacháyninmanda, qallariynin kikin yacháysapanwanmi suq yura mana chúpayuqshinam" (quechua) + +20Chaynu nitinmi, chay runaqa niran: +—Qayamuyllapa chay runataqa nir. + +14 Diospa sutenqa mana Bibliallapichu tarikun. Moabita Rumimanta parlarina, mayqentachus Dhiban (Dibón) nisqa lugarpi tarikorqa, Wañusqa Qochamanta 21 kilometrosninpi inti llojsimuyninpi. Chay rumipeqa Israelmanta rey Omrij sutin qhelqasqa kashan, Moabmanta rey Mesá Israelwan maqanakusqanmanta imatachus nisqan ima (1 Rey. 16:28; 2 Rey. 1:1; 3:4, 5). Chaywanpis, chay rumipeqa Diospa sutin rikhurin Hebreo qallumanta tawa letraspi qhelqasqa YHWH, mayqenchus Tetragrámaton sutikun. Chay letrasqa Cartas de Lakís nisqapi ashkha kutista rikhurillantaj. Chaykunaqa kʼanallas jina kanku, Israelpitaj tarikorqa. + +Runa Simi: Quntumasa pruwinsya + +400 0 _ ‎‡a Raffaello Sanzio‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Muyuriq pacha nisqaqa (kastilla simipi: medio ambiente) runap icha huk kawsaqpa - yurap icha uywap - muyuriqnin ima kaqninkunapas, kawsaqkunapas mana kawsaqpas, ichataq wakin runakunapas. +Runap qhali kawsananpaqqa ch'uya muyuriq pachatam muchun, mana waqllisqa sallqa pacham, allin kawsaysapa runakunapas. Waqllisqa muyuriq pachapi kawsaqkuna wañunqam, achka yura, uywa rikch'aqkunam. +Runaqa mana allin rurayninkunawan muyuriq pachata miyuchaspa waqllinmi, ahinataq miyu q'upawan, kuru qullunawan, nisyu wanuchanakunawan, miyuta saqiykuq apaykachanakunawan - antawawan, antankawan - phawrikakunawanpas. + +(Moysespa huk ñiqin qillqasqan-manta pusampusqa) +Qallariy [1] (kastilla simipi: Génesis) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Imaymana rikch'aq uywakuna kamasqa kasqanmanta. +Runa kamasqa kasmanqanta. +Moysespa huk ñiqin qillqasqan (Genesis), bible.is nisqapi: +Moysespa huk ñiqin qillqasqan (Genesis) (Qosqo qheswa simipi) +Moysespa huk ñiqin qillqasqan (Genesis) (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Moysespa huk ñiqin qillqasqan (Genesis), bibles.org nisqapi: +Moysespa huk ñiqin qillqasqan (Genesis) (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Kaypi rimasqa: Winisuyla, Surinam, Wayana +Kariña simi (Kaliña) nisqaqa 10.000 Kariña runakunap rimayninmi, Winisuyla (7.000 rimaq), Surinam, Wayana, Brasil mama llaqtakunapi rimasqa, Kariwa rimaykunaman kapuq. + +Sisa nisqapas tuktu, wayta, t'ika nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Sisa nisqaqa tuktupi paqariq allpa hinam, ch'iñi k'atakuna aslla kawsaykuqniyuq, muruyuq yurakunap urqu nisqa yumana yawrinmi. Sisaqa sisa raphi (Stamina, Androeceum) nisqapim tukukun. +Sisachay nisqawan sisaqa huk tuktup china kaq ruru raphimanmi hamun, wayrawan icha uywachakunawan, palamakunawan. + +Frédéric Cuvier sutiyuq runaqa (28 ñiqin inti raymi killapi 1773 watapi paqarisqa Montbéliard, Ransiyapi; 24 ñiqin anta situwa killapi 1838 watapi wañusqa Strasbourg llaqtapi) huk phransis kawsay yachaq runam karqan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Frédéric Cuvier + +Louis Joseph Gay-Lussac, Joseph-Louis Gay-Lussac sutipaq runaqa (* 6 ñiqin qhapaq raymi killapi 1778 watapi paqarisqa Saint-Léonard-de-Noblat (Ransiya) llaqtapi - † 9 ñiqin aymuray killapi 1850 watapi wañusqa París (Ransiya) llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq Pachaykamay wan chaqllisinchi yachaqsi karqan. Wapsikuna Kamachikunapas. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Gay-Lussac. + +Sebastián Ágreda sutiyuqqa (1795 paqarisqa P'utuqsi llaqtapi, Buliwyapi, 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1875 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (10 ñiqin inti raymi killapi 1941 watapi - 9 ñiqin anta situwa killapi 1941 watapi, 29 punchaw). + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ullpi + +Harry Potter phinikspa ñiqinwan (inlish simipi: Harry Potter and the Order of the Phoenix) nisqaqa kawsay rikch'a liwrum, Joanne K. Rowling-pa qillqasqan 2003 watapi. + +Tikraynin q'uchu Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Kapchiq + +Kë revistachömi këkan 2015 wata 28 de diciembripita 2016 wata 31 de enëruyaq yachakunapaq yachatsikïkuna. + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Mama llaqta) + +Imataq sutiyki? + +Mana akllak runa tukunkapak ushankunachu kay runakuna: + +Runa Simi: Urquchillay + +Abel Luna: Yawar Waqaq + +"Para mana kanchu, kay chiqaqa ancha ch'akitaq" +Elizabeth Vargas (16 años) nin: "Pisi kay wataqa, mana kanchu cosecha. Para mana kanchu, kay chiqaqa ancha ch'akitaq, qhipata pararparin chaywan wakisitun kutirinku, q'alata ch'akipusarqanku. Ñawpaq tarpuyta sarata kimsa arrobawan churarqayku, chaymanta ni uk pesadapis kanchu. Qhipasta uk iskay arrobata jina churarqayku chaykunallaña wakin salvakunku. Cordeco, Willkaparu, Q'illu chay kimsantin sarata churarqayku. Uk phisqa pesadallatapis uqharisaykupunichá, nichus chaypis". + +Runa Simi: Suqta + +Runa Simi: Apure suyu + +Mamallaktata Pushak (Mamallaqtata Pusaq) icha Mamallakta Pushak (Mamallaqtap Pusaqnin) nispa Kichwa shimipi ninkum Ikwadur mama llaqtap umalliqnintam, kastilla simipi ufisyaltaqa Presidente de la República del Ecuador nisqatam. +Kunanqa Rafael Corream Mamallaktata Pushak kachkan, 15 ñiqin qhulla puquy killapi 2007 watapi p'unchawmantam. +Ikwadurpa umalliqninkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Vicente Ramón Roca (* 1792, † 1858) 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1845 - 15 ñiqin kantaray killapi 1849 +comisario nishka, uku ruranakuna kamayuk kashpa (* 1832, † 1880) 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1875 - 6 ñiqin kantaray killapi 1875 +comisario nishka, uku ruranakuna kamayuk kashpa (* 1816, † 1884) 6 ñiqin kantaray killapi 1875 - 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1875 +Luis Cordero Crespo (* 1833, † 1912) 1 ñiqin anta situwa killapi 1892 - 16 ñiqin ayriway killapi 1895 +comisario nishka 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1911 - 5 ñiqin pawqar waray killapi 1912 +10 ñiqin anta situwa killapi 1925 - 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1926 +comisario nishka, uku ruranakuna kamayuk kashpa (* 1897, † 1980) 21 ñiqin chakra yapuy killapi 1935 - 25 ñiqin tarpuy killapi 1935 +awkakkuna pushak kashpa (* 1893, † 1962) 23 ñiqin kantaray killapi 1937 - 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1938 +Guillermo Rodríguez Lara (* 1926) 15 ñiqin hatun puquy killapi 1972 - 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1976 +Osvaldo Hurtado (* 1939) 25 ñiqin aymuray killapi 1981 - 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1984 +Abdalá Bucaram (* 1952) 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1996 - 6 ñiqin hatun puquy killapi 1997 +Gustavo Noboa (* 1937) 22 ñiqin qhulla puquy killapi 2000 - 15 ñiqin qhulla puquy killapi 2003 +Lucio Gutiérrez (* 1957) 15 ñiqin qhulla puquy killapi 2003 - 20 ñiqin ayriway killapi 2005 +Alfredo Palacio (* 1939) 20 ñiqin ayriway killapi 2005 - 15 ñiqin qhulla puquy killapi 2007 +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:15, 5 ini 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +(Sayapata llaqta ñiqpi) +Tiyakuynin Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Awsanqati (Auzangate) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, Willkanuta wallapi huk urqum, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Markapata distritupi, Sayapata llaqta ñiqpi (ama Willkanuta urqukunapi kaq Awsanqati nisqa, 6.384 m hatun urquwan pantaychu). Pikchunqa mama quchamanta 5.700 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Awsanqati, Hapu Punta, Hatunñanu Punta, Iskupitani, Kisuq'ipina, Kunturkiña, San Braulio, Wila Aqhi, Yayamari, Phinaya llaqta, Wiluyu llaqta, Siwinaqucha. + +William Wallace , sutiyuq runaqa (* 1270 paqarisqa Elderslie llaqtapi - 23 ñiqin chakra yapuy killapi 1305 watapi wañusqa Smithfield, London llaqtapi), huk Iskusyayuq ankallis karqan. +Iskusya mama llaqtapi Inlatirra kamachiyta 1297 watapi ankallikurqan. + +Mallunwa icha arwi-arwi nisqakunaqa (genus Cuscuta) huk yura rikch'anam, 100-chá, 170-chá rikch'aqniyuq, siqaq atam yurakunam. +Hunt'a atam kaspam, manam q'umir raphiyuqchu, manam raphi q'umirniyuqchu. + +Kay qillqaqa Kantaray killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Kantaray killa icha Uktuwri (kastilla simipi: Octubre) nisqaqa watapi chunka kaq killa pacham. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kantaray killa. + +Munti hamanq'ay, Piruwpi. +Munti hamanq'ay[1] (Sobralia dichotoma) nisqaqa huk hillurina yuram, Piruwpi wiñaq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Munti hamanq'ay. + +Torres del Paine mama llaqta parki - Wikipidiya +Torres del Paine mama llaqta parkipi +Torres del Paine mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Torres del Paine) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Región de Magallanes y de la Antártica Chilenapi. + +Kamarisqa 8 ñiqin aymuray killapi 1906 watapi 111 watayuq +Kamachichisqa 29 ñiqin anta situwa killapi 2010 watapi +Kamasqa 8 ñiqin aymuray killapi 1906 watapi Guadalajara llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: CD Guadalajara. + +Huk tiyaq phiruru, kimsa aysana phiruruntinkunapas. +Iskyanintin phiruru layakunamanta allinchasqa llamk'anaqa aysana phiruruntinmi (polipasto nisqapas). Chay aysana phiruruntinpiqa waskap huk puchunqa tiyaqlla watasqam. Chay watasqa iñupiqa tukuy kallpanpa kuskan kaq hap'ikuptinmi, ima wisnutapas huqarinapaq kuskallanmi kallpawan aysana tiyan. + +Ritama[1][2] icha Ritach'u[2] (Spartium junceum) nisqaqa huk chaqallu yuram, thansam, Awya Yalaman Iwrupamantam apamusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ritama + +90 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 90 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 99 watapi puchukarqan. +10 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 91 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 100 watapi puchukarqan. + +Piruw : Lima, Qusqu, Hullaqa, Punu + +Runa Simi: Yupa hap'ichiy + +quwiki Rikch'aq + +Kimsa ñawikuna. + +Kamasqa 8 uru Llamp'u phaxsin 1964 mara, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 122º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 50º +Saywiti: Contae icha County nisqakuna (Ilanda) +Ilanda icha Irlanda (Ilanda simipi: Poblacht na hÉireann, Inlishpi: Republic of Ireland), Ripuwlika Ilanda Iwrupapi huk mama llaqtam, Ilanda wat'api. Uma llaqtanqa Baile Átha Cliath icha Áth Cliath (inlish simipi: Dublin) llaqtam.Chinchay Ilanda nisqaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyumanmi kapuchkan. +Simikuna: Ilanda simi, Inlish simi +hatun llaqtakuna +Contae nisqakuna + +pakuñas, mit'añas tukusitaw. +qhispisqa, qhispisqa kay suyu, +wiñay kusiy k'anchaypi waqaychasun, + +Waqaywillka nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Waqaywillka (sut'ichana) rikuy. +Waqaywillk'i nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Waqaywillk'i (sut'ichana) rikuy. +Willka Wiqi / Waqrawillk'i / Waqaywillk'i / Waynawillka / Waqaywillka / Waqaywillkay +Tiyay Qusqu suyu, Killapampa pruwinsya, Wayupata distritu, Urupampa pruwinsya, Ullantaytampu distritu +Willka Wiqi[1], Waqrawillk'i,[2][3] Waqaywillk'i, Waynawillka[4] Waqaywillka[5] [6] icha Waqaywillkay (kastilla qillqaypi: Willka Weqe, Wequey Willca, Huacrahuilki, Wakaywillque, Huacay Huilcay, Huajayhuillca, Padre Eterno icha Verónica) nisqaqa Piruwpi, Urupampa wallapi, huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Wayupata distritupi, Urupampa pruwinsyapipas, Ullantaytampu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.682 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Machu Pikchu, Aguas Calientes, Wiqi Willka rit'i urqu (Verónica), Waqaywillka, Malaga q'asa, Halankuma, Patakancha mayu, Ullantaytampu llaqta. + +Willkamayu, Willka Qhichwa +Willka Qhichwa (kastilla simipi: Valle Sagrado) nisqaqa Willkamayup qhichwanmi, Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi. +3 Willka Qhichwapi tarikuq kaqkuna +Yaqa 400 rikch'aq hillurinakuna (Orchidaceae: walkanki, wiñay wayna, hukkunapis), wakintaq mana tiqsimuyuntinpi kanchu. +400 laya p'isqukunata wasapan hinallataq kayllapi tarikuq uywakunapas anti ukumarihina, sapallanmi kay ukumari nisqa Uralan Awya Yalantinmanta. Kaykunapin pakakullankutaq huch'uy taruka, sach'a cabra nisqanku hinallataq tanka tarukapas. +Willka Qhichwapi tarikuq kaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Machu Pikchupi +Qusquqa aswantataq Willka Qhichwa, qhapaqmi kanku; pacha kaqninkunapi, kawsayninkunapipas. Kay kawsayqa hawa llaqta hamuqkunapaq imaymana kawsaykunata kicharin. Kanqan: puriykuna, q'uñi unu wayt'aykuna, qaqa siqaykuna, mayupi wamp'upi tuytuy kuna, p'isqukuna, sallqa kawsay qhawaykunapas, kawallupi puriykachaykuna, wasichakuy, mikhuykuna, ñawpa willakuykuna, ñawpa wasichakuyninkuna qhawaykunapis. Aswan chanin ñawpa raqaykuna: Ullantaytampu pukara, P'isaq willka chawpi, Huch'uy Qusqu, Khallkapi tarikuq llaqtacha. +Machu Pikchu willka ñawpa llaqta – Tukuy runakunap qhapaq kaynin, qanchisnintin tiqsimuyupi hanllallichikuq kaqkunamanta huknin kaq (Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla). +Suyuntinpa iskay aswan riqsisqa qhatunayuq: P'isaqwan Chinchiru. +Ñawpa allpa llamk'ay yachaykuna rikukunraq. +Kaypin llaqtaq kayninkuna rikukun, llaqta raymikuna, ñawpa ruwayninkuna, tusuykuna, tukaykuna , anti kawsaykunaq yachaynin (cosmología andina), anti llaqtakunaq wayk'uyninpas +Maras llaqta, kachi qhatankunapas, Muray ñawpa chakranankupas. +Qusqu - P'isaq (Qusqu llaqtamanta 32 km karum) +Qusqu - Chinchiru - Urupampa (Qusqu llaqtamanta 72 km karum) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Willka Qhichwa. + +Uma llaqta Saint John +Newfoundland wan Labrador, Kanada mama llaqtap pruwinsya. Newfoundland wan Labrador pruwinsya 533 800 runakunam kawsachkanku (2010). Uma llaqta: Saint John +? munisipyunkuna . +Saint John llaqta +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Newfoundland wan Labrador. + +Katiguriya:Wiñay kawsay (Awya Yala) - Wikipidiya +Katiguriya:Wiñay kawsay (Awya Yala) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Awya Yala). +"Wiñay kawsay (Awya Yala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Qichuychakrayuqpaq llamk'ay mit'a + +Kamarisqa 15 ñiqin hatun puquy killapi 1901 watapi (117 watayuq) +Kamachichisqa 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1974 watapi +Limaq Intuy Chunkay Wasi nisqaqa huk piruwki sinku hayt'ay chunkay wasim. +2.1 Mama llaqta atipanakuykuna +3 Sinku hayt'aqkuna +15 ñiqin hatun puquy killapi 1901 watapi kamarisqa karqan. +Mama llaqta atipanakuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Sinku hayt'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alianza Lima. + +Tikraynin k'achachachay Kastillanu simipi: + +Tiyay Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsya, Yura distritu +Nukarani (kastilla qillqaypi: Nocarane) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Ariqipa suyupi, Ariqipa pruwinsyapi, Yura distritupi, Chhachani rit'i urqu ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.784 mitrum aswan hanaq. + +(Qataq distritu-manta pusampusqa) +Uma llaqta Qataq +Qataq listritu (kastilla simipi: Distrito de Cátac ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk listritum, Anqash suyupi, Rikuway pruwinsiyapi. Uma llaqtanqa Qataq llaqtam. +Qiwllarahu rit'i urqu Qunuquchamanta rikusqa +Distritu (Rikuway pruwinsya) + +Marion Robert Morrison sutiyuq runaqa, John Wayne (* 26 ñiqin aymuray killapi 1907 paqarisqa Winterset llaqtapi Iowa suyupi - † 11 ñiqin inti raymi killapi 1979 wañusqa Los Angeles llaqtapi, California suyupi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Wayneqa wañurqan 1979 watapis. + +Kawapana rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kawapana rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kawapana rimaykuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Cahuapana simikuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Janq'ulaymi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Janq'ulaymi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Janq'ulaymi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Ankuraymi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Witnam. +"Witnam" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(sikllachay, Chiqanchay) + +Runa Simi: British Columbia pruwinsya + +Runa Simi: Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Harry Potter pakasqa ukhuwan + +Siq'iy, siq'ichay + +Benidorm llaqtaqa Valencia suyu, Ispañapi huk hatun llaqtam. +Llaqta (Valencia) +Valencia suyu + +Santa Katalina icha Chilinita (kastilla qillqaypi: Santa Catalina, Chilenita icha Mariposa "pillpintu urqu") nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, Willkanuta wallapi, huk urqum, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Uqunqati distritupi, Awsanqati urquñiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.808 mitrum aswan hanaq. +Wayruru Punku icha Yanaqaqa + +Siglo XX (kastilla simipi: Siglo XX) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, huk llaqtam P'utuqsi suyupi, Rafael Bustillo pruwinsyapi, Llallawa munisipyupi, Jachuju kantunpi. 1987 watakama qhuyam karqan. + +Turku llaqtaqa Phinsuyu mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Turku. + +Kamarisqa 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1899 watapi (118 watayuq) +FC Barcelona (kastilla simipi: Fútbol Club Barcelona) nisqaqa huk ispañul piluta hayt'ay klubmi. +Kamasqa 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1899 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: FC Barcelona. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'akaya + +www.kaymy-llaqtay.com + +Runa Simi: Qucharqa distritu + +Q'uñi uquchapi + +Runa Simi: Huk ñiqin pachantin maqanakuy + +—Kancunapaj c'acha causay cachun, —nispa. +20Chayta nispanmi, Jesusqa makinkunapi, hinallataq waqtanpi k'irikunata paykunaman rikuchiran. Chaymi paykunaqa, Señor Jesusta rikuspanku, anchata kusikuranku.21Hinaspan Jesusqa kaqmanta paykunata nillarantaq: +—Santo Espirituta chashkiychis.23Sichus runakuna huchallikuqtin, qankuna perdonankichis chayqa, perdonasqan kanqaku. Sichus qankuna mana perdonankichishchu chayqa, manan perdonasqachu kanqaku, nispa. +—Sichus makinkunapi clavoq haykusqanta mana rikusaqchu, nitaq dedoytapas chay clavoq haykusqanman mana winasaqchu, hinallataq waqtanta k'irisqankumanpas makiyta mana winasaqchu chayqa, manan noqaqa creesaqchu, nispa. +—Tomás, qaway makiykunata; hinaspa winay kayman dedoykita; hinallataq waqtaymanpas makiykita winay. Ama mana creeqqa kaychu, aswanqa creeq runa kay, nispa. +22Chaynu nirqa, Jesusqa paykunaman pukakur, niran: +—Dyuspa Santu Ispiritunda ch'askiyllapa.23Chay Santu Ispiritu qamkunata yanapashuptinmi, wakin uchayuqkunata ringillapa niq: "Taytanchiq Dyusmi uchaykikunata pirdunashushqa", nishpa. Chayshina niptikillapaqam, paykunaqa uchangunamanda pirdunadu rin kaq. Piru suq uchayuqkunata niptikillapa: "Tayta Dyusqam mana pirdunashushqachu", nishpaqa, mana pirdunaduchu rin kidaq. +24Jisus noqaykunaman rikakushqan urasqam chay yach'akuq masiyllapa Tumas Millisuqa mana noqaykunawanchu karqan.25Chaymi pay ch'ayamuptinqa, nirqayllapa: +29Chaymi Jisusqa Tumasta nirqan: + +Runa Simi: Zuid-Holland pruwinsya + +Taraputu Neagh qucha Malasya Bilgasuyu New York suyu Qhupiyapu Qusqu Suyu Hunin Suyu Galisya Essen Minnesota suyu Saarland Montana suyu Wachu llaqta Jorge Chávez antanka pampa Zagreb Albaniya Frankfurt Alaska suyu Prince Edward Island pruwinsya + +GoWikipedia - Punku p'anqa: Yachay +Punku p'anqa: Yachay +Yachay nisqaqa (latin simipi: scientia, chaymanta kastilla simipi ciencia) aypaq yachaykunankam atipay allichaypas ruray ñan (proceso) nisqamanta. Chay yachayqa runakunap rurasqanpa, qhawaswanpa, yuyaychakusqanpa ruruchisqan kaspa, allin-allinchasqa kaspa, rurananqa huk yanapanakunawan kamachinata qatichinaspa chaskinam, huklla hatun kamachina llik'api, chay llik'api ruranakuspa. + +44Piru chay mikusha chaykunata yupatinllapaqami ullqukunala sinku mil (5,000) karanllapa. + +400 0 _ ‎‡a George Bernard Shaw‏ ‎‡c Ilanda mama llaqtayuq qillqaq‏ + +quwiki 18 ñiqin kantaray killapi + +Qucha Quchayuq Urqu + +Katiguriya:Indiana suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Indiana suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Indiana suyu. +"Indiana suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa USA, Long Beach, 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1964 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: Leaving Las Vegas +Nicolas Kim Coppola sutiyuq runaqa, icha Nicolas Cage (* 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1964 watapi paqarisqa Long Beach llaqtapi - ) huk Ñawikaruy wan kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nicolas Cage. + +Llaqta qayanqillqa: Ch'usa +Aswan hatun llaqta Marka Mïxiku + +Xi'an (Chinu simipi: 西安; Romanizacion: pinyim simipi: Xī'ān, macchu: Sian), Chunwa mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Shaanxi pruwinsyap uma llaqtanmi. Xi'an llaqtapiqa 8 252 000 runakunam kawsachkanku. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Xi'an. + +Katiguriya:Chunta yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Chunta yura rikch'aq ayllu +Chunta yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Chunta yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Llaqta taki: Pátria +Aswan hatun llaqta Dili +Anti Timur (Timor-Leste) nisqaqa Timur wat'api huk mama llaqtam, Urin Anti Asyaman kapuq. Uma llaqtanqa Dili llaqtam. + +Fula simi icha Fulfulde simi (Pulaar, Pular) nisqaqa Kunti Aphrikapi huk rimaymi. Chunka suqtayuq hunuchá rimaqniyuq kachkan. + +Raúl González Blanco, Raúl sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin inti raymi killapi 1977 paqarisqa Madrid (Ispaña) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Ispaña piluta hayt'aqmi. +Warmi: Mamen Sanz (30 ñiqin inti raymi killapi 1999 watamanta). +Piluta hayt'aq (Al Saad) + +Allin kanapaq yachaykuna:MS10-036 + +Shiwirqu (kastilla simipi: Nevado Shihuerjo) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum Chunta wallapi, Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Qhawanakunti distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ mitrum aswan hanaq. + +Jack Nicholson Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Runa Simi: Qaraypampa distritu + +Qhantati (kastilla aru: Amanecer), machaqa uruna qhantanitapa qallta. + +Qichwa simipi, Aymara simipipas puriqtam, muyuqtam, kawsaytam, kaynintam pacha nispa riqsisqanchikmi. Tawantin suyuntinmi: Hanaq pacha, kay pacha, uku pacha riqsinqan kawsakum, chayna pachakuna kaspanpas manam rakisqachu, kuskanchasqan kawsakunku, rimanakunku. Hawa pachapiqa chuyallata qawaykuspankum, hinaña machaqwayhina, huk ñawillata qawaspankum aypaq munaypuni purinku. + +Kankuna, alli modoyuk runakuna, + +Hinallataq Chala llaqtapi kashan, uk playa Chica sutiyuq. Kay llaqtapi tiyaqkunaqa llank'anku chalwata markunapi hap'ispa. Hinallataq kay llaqtak waqlaruchampi kashan uk sumaq bañakuna, Jihuay nisqa, Atiquipa llaqtachapi. Kay llaqtapiqa markunan kantumpiqa tarikun, jhatun rumikuna qaqa hina kashan, kaypa uklarunpitaq kashan Puerto Inka nisqa. Chay sutitaqa churasqaku, inkakunaq ñanñinta tarispanku, chay ñansi chaysqa qosqo llaqtakama. + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (FC Barcelona) + +2 1979 Quechua—Peru Mormonpa Qelqanmanta Aqllaska T'aqakuna Peru + +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, kay p'anqap rimanakuy p'anqanpi willarimuy. +Suti kit'ikunaqa kay hinam: +Huk t'ikranakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yanapa:Simikuna - Wikipidiyapi, uyapuranpipas llamk'achisqa musuq simikuna + +"Llampʼu sonqoyojtajrí allimpaj qhawasqa kanqa." (PRO. 29:23.) +5 Jehovapi suyakusun, niwasqanchejtataj kasukusun chayqa qhepaman sumaj kausayta qowasun. Bibliapi nin: "Tata Diosta kasuy, paypi suyakuy, paytaj jatunchasonqa, kay pachata herenciapaj qosonqa. Ñawisniykiwan rikunki sajra runaspa urmasqankuta", nispa (Sal. 37:34). Arí, wiñaypaj kausayta suyakushasqanchejqa, ¡may sumaj! (Sal. 37:29.) +14 Proverbios libroqa yachaymanta, wampu kaymanta ima parlan. Iskaynintaj, uyarichikuyta munaspa ujllapi wajyawasqanchejta nin (Pro. 9:1-5, 13-17). ¿Mayqentataj uyarisun? Chayqa pitachus kusichiyta munasqanchejmanta kanqa. Jesuspa ovejasnin kanchej chayqa wajyasqanta uyarispa, qhepanta risun (Juan 10:16, 27). Jesusqa qhepanta rejkuna "wajkunaj parlasqankuta mana rejsisqankurayku", "cheqa kajmanta" kasqankuta nerqa (Juan 10:5; 18:37). Llampʼu sonqowan Jesuspa qhepanta rejkunataqa Dios allinpaj qhawan (Pro. 3:13, 16; 8:1, 18). +17 Hechos libropi mana sutʼita nejtinpis, ichapis Timoteoqa Pablota yanapajkunamanta ujnin karqa. Pabloqa payman nerqa: "Qanqa yachallankipuni imatachus yachachisqayta, [...] imaynatachus Antioquiapi, Iconiopi, Listrapi ima ñakʼarerqani, chayta. Chaywampis chay tukuymanta Señorqa librawarqapuni", nispa. Pablotaqa Antioquiamanta qharqorqanku, Iconiopi wañuchiyta munarqanku, Listrapitaj rumiswan chʼanqaykorqanku (2 Tim. 3:10, 11; Hech. 13:50; 14:5, 19). +18 Timoteoqa ima ñakʼariykunatachus Pablo muchusqanta sumajta yacharqa. Chaytaj maytachá yanaparqa. Astawanpis, Pablo Listraman kutishajtin, Timoteoqa sumaj sayasqa cristianoña karqa, chayrayku "Listrapi, Iconiopi tiyakoj hermanosqa allinta parlaj kanku Timoteomanta" (Hech. 16:1, 2). Tiempowantaj jatun ruwaykunata japʼinanpaj wakichisqaña karqa (Fili. 2:19, 20; 1 Tim. 1:3). + +K'uchu Wasi Ollantaytambo + +Runa Simi: Intichawwan qallarisqa chhasku wata + +Runa Simi: Jilin pruwinsya + +quwiki Yukatan yaqa wat'a + +Maypim wañuy wanayta llamk'achinku (VI/2005): +Maqanakuy chiqallapi llamk'achisqa, thak kaypi raqpasqa +Kamachikunapi manaraq raqpasqachu, ichataq manañam llamk'achisqachu +Llamk'achisqa +Sipina k'urpana, Philipinakunapi, 1901 watapi. +Runa warkhuna, Pisanello-p llimphisqan 1436-1438 watakunapi. +Runa kañay: Layqa qulluy. +Wañuy wanay icha Wañuy kamachiy nisqaqa huchallikuq runata wañuchinapaq wanachaymi. +Wañuy wanayqa huk mama llaqtakunapi - ahinataq Iwrupa Huñupi wankurisqa mama llaqtakunapi - manañam kanchu, hukkunapitaq - ahinataq Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Chunwapi, Nihunpi - kunanraqmi llamk'achinku. +Kay hinam taripasqakunata wañuchinku: +Chamqapuy (Islam mama llaqtakunapi) +Miyu wapsi ukhu (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) +Miyu t'uksina (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) +Pinchikilla tiyana (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) +Chakatay (Romanukunap pachanpi, hinataq Jesus wañurqan) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:07, 15 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Ransiya). + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Schalke 04) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Schalke 04) +"Piluta hayt'aq (Schalke 04)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Piruwpi willkachasqa ñawpa suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Piruwpi willkachasqa ñawpa suyu +"Piruwpi willkachasqa ñawpa suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'askiykachay +2 chaniyuq tikraykuna k'askiykachay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'askiykachay1k'askiykachay2 + +Harry S. Truman sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin aymuray killapi 1884 watapi paqarisqa Lamar - llaqtapi - † 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1972 watapi wañusqa Kansas llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku qarqan. + +Takiq nisqaqa kunkanwan huk runakunap rinrinman takita uyarichiq runam, qhari icha warmi. +Kaymi huk ancha riqsisqa takiqkuna: + +Wayllamayu phaqcha (kastilla simipi: Cascada de Río Verde icha Pailón del Diablo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk phaqcham, Tunkurawa markapi, Baños kitipi, Wayllamayu kitillipi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Khiniya). +"Umalliq (Khiniya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Treviso llaqtaqa Veneto suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Asnaq qañiwa, llipch'a, ayara kinwa[1] icha kachi yuyu[2] (Chenopodium murale) nisqaqa hampi yuram. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iklli + +Runa Simi: Such'i qucha (Apulupampa) + +Runa Simi: Chukuwitu + +quwiki Katiguriya:29 ñiqin pachakwata kñ + +Edgar Degas (Hilaire-Germain-Edgar de Gas) sutiyuq runaqa ( 19 ñiqin anta situwa killapi 1834 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 27 ñiqin tarpuy killapi 1917 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +2 Rikch'akuna +Rikch'akuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Edgar Degas. +Paris llaqtapi paqarisqa + +Ahinataq kay paqtachani kinraysuyupi: +Chayqa p'allta muyupaq minuywam. Kaskanachina tupuqa t nisqam. Chay minuywamantaqa Cartes paqtachanitam chaskinchik: x 2 + y 2 = 1 {\\displaystyle x^{2}+y^{2}=1} . + +Ama Mullu lakachu nisqawan pantaychu. +Mullu icha Kural nisqakunaqa uywa tantallipi kawsaq, iskuntin saqru hinata ruraq t'ika k'arachiq uywachakunam, kachisapa yakupi mama quchakunapi kawsaq. Ancha uchuylla uywachakunatam mikhunku. + +Rimaykunap ayllun: Kawkas rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Kartulsuyu +Kartul simi icha qhiyurqya simi (ქართული Kartuli) nisqaqa Kartulsuyup rimayninmi. Tawa hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Yuraq nisqaqa lliw ima achkiykunayuq llimphim. Rit'iqa yuraqmi. + +2 chaniyuq tikraykuna pirwa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +▪ Runa Simi: Pacha suyu + +After Midnightpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/After_Midnight" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Llaqlla distritu + +Wikisimitaqi:Ruraqpa hayñin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +Wikisimitaqi:Ruraqpa hayñin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Wikisimitaqi:Ruraqpa hayñin sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +(rimaykaqta) + +Runa Simi: Ho Chi Minh llaqta + +3 ñiqin hatun puquy killapi + +Runa Simi: Suchuq + +quwiki Katiguriya:Mama llaqta risirwa (Piruw) + +16 ñiqin pachakwata + +Runa Simi: Aqri suyu + +Pando suyu - Wikipidiya +Pando jach'a suyu +Uma llaqta Kuwiha +Simikuna kastilla simi, yaminawa simi +Pando suyu (aymara simipi: Pando jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Pando) nisqaqa huk suyum Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kuwiha llaqtam. +Amachasqa suyu: Manuripi-Heath Amarumayu sallqa kawsay mamallaqta risirwa +Quchakuna: Bay qucha (Manuripi pruwinsyapi) +Pichqa pruwinsyanmi kan: +Mayutata pruwinsya 10.879 9.521 Puerto Gonzalo Moreno 503 +Pando suyupiqa aswanta mana indihina runakunam tiyanku. +Pando suyupi aswan hatun llaqtakuna [4] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pando suyu. +Amachasqa sallqa suyukuna: Manuripi-Heath Amarumayu sallqa kawsay mamallaqta risirwa +Mayukuna: Abuná mayu • Aqri mayu • Beni mayu • Hatun Sach'amayu • Mayutata + +Paqarisqa 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1917 watapi watapi +Ermes Effron Borgnino sutiyuq runaqa icha Ernest Borgnine (* 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1917 paqarisqa Hamden llaqtapi Connecticut suyupi - † 8 ñiqin anta situwa killapi 2012 wañusqa Los Angeles llaqtapi, California suyupi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Borgnineqa wañurqan 2012 watapis. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ernest Borgnine. +Ernest Borgnine sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Wañusqa London +Yachay wayllukuq, yupay yachaq, qillqaq, +Joseph Rudyard Kipling sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1865 watapi paqarisqa Mumbai llaqtapi - † 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1936 wañusqa London llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap qillqaqpas karqan. +Qillqasqa simi kapchiy +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rudyard Kipling. + +Maray, Maran icha Marana nisqaqa iskaynintin kutana rumim, maray nisqa urapi kaq hatun mama rumiwan tunaw nisqa uchuy kuyuylla wawa icha uña rumiwanmi. [1] [2] + +Wallaqa pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Sapusuwa +Runa ñit'inakuy 11,9 runa / m² () +Wallaqa pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Huallaga) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, San Martin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Sapusuwa llaqtam. +Wallaqa pruwinsyapiqa Llakwash runakunam kawsanku.[1] +Distritu - (Uma llaqta): + +Allana icha Aspina (Hasp'ina) nisqaqa allanapaq llamk'anam, chakra kamaypi llamk'achisqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allana. + +Apuwasinyuq pukllaykuna 2004 - Wikipidiya +(Ulimpiku pukllaykuna 2004-manta pusampusqa) +Ulimpiku pukllaykuna 2004 nisqaqa 2004 watapi Athina llaqtapi (Grisya mama llaqtapi) XXVIII ñiqin Musuq pacha Ulimpiku pukllaykunam. +Ulimpiku pukllaykuna Athina 2004 Uficial + +Uma llaqta La Ramada +La Ramada distritu (kastilla simipi: Distrito de La Ramada) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Cutervo pruwinsyapi. Uma llaqtanqa La Ramada llaqtam (572 runa, 2007 watapi). + +Sarapu (Sarapo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk rit'i urqum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qupa distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Hisus distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.127 mitrum aswan hanaq. + +Fermyu, Fm (musuq latin simipi: Fermium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Runa Simi: Urin Sinti pruwinsya + +Runa Simi: Atisqa kay + +Kawpaq runa icha Pulitiku icha llaqta pusaq nisqa runakunaqa huk mama llaqtap kamachinanwan llamk'aykuq runakunam: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawpaq runa. + +400 0 _ ‎‡a Carl Friedrich Gauss‏ ‎‡c Alimany mama llaqtayuq yachaq‏ + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +1, 2. ¿Ima "pakasqa" yachaytataq yachayta munanchik, imaraykutaq? +PAKASQA imasmantaqa mayta yachayta munanchik, mayta tʼukuchiwanchik, yachaspataq kusikunchik. Chayrayku yachasqanchikta mana willana kaptinpis, tukuyman willayta munanchik. Biblia nin: "Diosqa wakin yachaykunata pakan, chaytaj payta jatunchan", nispa (Proverbios 25:2). Tukuyta Kamachiq Ruwawaqninchikqa, wakin imasta mana usqhayllatachu sutʼinchan, manaqa tiempollanpi. +2 Chaywanpis Jehovaqa, pakasqa yachayninta Palabranpi sutʼinchan, chaytaq "munaynimpa pakasqa" yachaynin (Efesios 1:8, 9). Chaymanta yachakuspaqa, mana yachayta munasqallanchiktachu entiendenchik, manaqa salvakunanchikpaq yanapawanchik, Diospa jatun yachayninmantataq tumpata yachakunchik. +3, 4. ¿Imaynamantá kay Génesis 3:15 juk suyakuyta rikhurichirqa, ima ‘pakasqa yachaytaq' chaypi karqa? +4 Chayqa mana entiendenapaqjina karqa. ¿Pitaq chay warmi, chay katari ima kankuman karqa? ¿Pitaq katarip umanta pʼaltarpariq ‘miray' kanman karqa? Adanwan Evawanqa, mana yacharqankuchu. Chaywanpis Diospa nisqanqa, chiqa sunqu wawasninkupaq juk suyakuyta rikhurichirqa. Arí, chiqan kaqmanjina ruwakuspa, Jehovap munaynin juntʼakunman karqa. ¿Imaynamantá? Chaymá chay pakasqa yachay karqa, mayqintachus Biblia ‘Diospa pakasqa yachaynin' nispa sutichan (1 Corintios 2:7). +5 Jehovaqa, "pakaypi kaj tukuy imasta" sutʼita rikuchiq kasqanrayku, tiemponman pisimanta pisi chay yachayta sutʼinchanan karqa (Daniel 2:28). Chayta kikincharina: juk yachayniyuq tataqa, wawitan "¿imaynatá rikhurirqani?", nispa tapuptin, entiendenanpaqjinalla kutichin, wiñasqanmanjinataq astawan sutʼinchan. Jehovapis, imatachus ruwayta munasqanta, munayninmanta ima, maykʼaqllachus llaqtanman sutʼinchananta yachan (Proverbios 4:18; Daniel 12:4). +13 Davidqa, Dios yuyaychasqanmanjina qillqarqa: "Tata Diosqa Señorniyman nerqa: Kay pañaypi tiyarikuy, enemigosniykita chakisniyki uraman churanaykama, nispa. Tata Diosqa kay juramentota ruwarqa, manataj nisqanta pʼakenqachu: Qan wiñaypaj sacerdote kanki, Melquisedecpa tʼaqanman jina", nispa (Salmo 110:1, 4). Kaypiqa suyasqa Miraymanta chayri Mesiasmanta parlachkan (Hechos 2:34-36). Mesiasqa, Jehovap "paña[n]pi" tiyaykuspa janaqpachamanta kamachimunan karqa, mana Jerusalén llaqtamantachu. Chayrayku Jallpʼantinta kamachinan karqa, mana Israel llaqtallatachu (Salmo 2:6-8). Chantapis Jehová Mesiasmanta jinata jurasqanta rikuchin: "Sacerdote kanki, Melquisedecpa tʼaqanman jina", nispa. Melquisedecqa, Abrahampa tiemponpi kamachiq, sacerdote ima karqa. Suyasqa Miraypis, Dios akllasqanrayku Kamachiq, chantá sacerdote kanan karqa (Génesis 14:17-20). +16 Chaymantataq Jehová janaqpachapi churinpa kawsayninta Mariap wiksanman churarqa, ajinamanta "uj warmimanta naceku[rqa]". Jesusqa, María ñuqanchikjina juchasapallataq kaptinpis, "Diospa Churin" kasqanrayku mana juchayuq paqarikurqa. Chantapis tatasnin, Davidpa mirayninmanta kasqankurayku, Davidmanta imatachus herenciatajina japʼinanta japʼikapurqa (Hechos 13:22, 23). Jehovaqa, kay 29 watapi bautizakuchkaptin, espíritu santonwan akllaspa nirqa: "Kaymin ancha munasqa Chureyqa", nispa (Mateo 3:16, 17). Ajinamanta suyasqa Miray chayamurqa (Gálatas 3:16). Pakasqa yachaymantataq sutʼinchakunanraq karqa (2 Timoteo 1:10). +17 Jesusqa Jallpʼapi willachkaspa, Génesis 3:15 pʼitipi katarimanta parlakusqan Satanás kasqanta, miraynintaq payjina ruwaqkuna kasqankuta nirqa (Mateo 23:33; Juan 8:44). Aswan qhipamantaq Jehovaqa, imaynamantachus wiñaypaq pʼaltarparisqa kanankuta willarqa (Apocalipsis 20:1-3, 10, 15). Chantá "Pata kaj Jerusalenrí" —janaqpachapi ángeles— chay warmiwan ninakusqanta sutʼincharqa, paykunataq Jehovap warminjina kanku (Gálatas 4:26; Apocalipsis 12:1-6). * +18 Jesusqa wañuchinanku pʼunchaymanta ñawpaq chʼisipi, discipulosninman "mosoj trato[manta]" parlaspa, chay pakasqa yachayta sutʼincharqa (Lucas 22:20). Moisespa Leyninniqta tratota ruwakusqanjina, kay musuq tratoqa "kamachi[q] sacerdotekuna[ta]" rikhurichinan karqa (Éxodo 19:6, Diospa Simin Qelqa; 1 Pedro 2:9). Chaywanpis kay musuq tratoqa, janaqpachapaq juk llaqtata rikhurichinan karqa, nisunman "Diospa nacionnin Israel[ta]", paykunaqa Cristop chiqa sunqu akllasqa discipulosnin kanku (Gálatas 6:16). Paykuna musuq tratopi kananku karqa, Jesuswantaq runaspaq bendicionesta apamunanku karqa. +19 Chaywanpis, ¿imaptintaq musuq trato, runaspaq bendicionesta apamunanpaq "kamachi[q] sacerdotekuna[ta]" rikhurichin? Imaraykuchus musuq tratoqa, Jesuspa discipulosninta mana juchachaykunchu, manaqa Jesús wañusqanrayku juchasninku pampachasqa kananpaq yanapan (Jeremías 31:31-34). Jehovaqa, paykunata chiqan runaspaq qhawan, familianpi kanankupaq riqsikapun, espíritu santonwantaq akllan (Romanos 8:15-17; 2 Corintios 1:21). Chaymanta Pedro nirqa: "Watejmanta nacechiwarqanchej [...] wiñay kusiy kawsayta suyananchejpaj. [...] Chayqa janaj pachapi [...] waqaychasqa kashan", nispa (1 Pedro 1:3, 4). Ni pi runa chayta japʼisqanrayku, espíritu santowan akllasqa cristianosta "mosoj runañamin" nispa sutichakun (2 Corintios 5:17). Bibliaqa tukuyninku 144.000 kanankuta, janaqpachamantataq juchamanta kacharichisqa runasta kamachimunankuta sutʼinchan (Apocalipsis 5:9, 10; 14:1-4). +20 Akllasqa cristianosqa, Jesuswan khuska ‘Abrahampa mirayninman' tukupunku (Gálatas 3:29). * Ñawpaq kaq akllasqa cristianosqa, Judíos karqanku. Chaywanpis 36 watapiqa, mana judío kaqkunapis chay suyakuyta japʼiyta atisqanku yachakurqa, ajinamanta pakasqa yachay astawan sutʼinchakurqa (Romanos 9:6-8; 11:25, 26; Efesios 3:5, 6). Chantá, Abrahamman Dios bendicionesta qunanta, ¿akllasqa cristianosllachu japʼinkuman karqa? Mana. Imaptinchus Cristoqa, tukuy runasrayku wañurqa (1 Juan 2:2). Jehovaqa, tiempowan ‘may chhika runas', Satanaspa pachan thuñisqa kachkaptin mana wañunankuta sutʼincharqa (Apocalipsis 7:9, 14). Chantapis may achkha runas kawsarimuspa, musuq pachapi wiñaypaq kawsakuyta atinankuta sutʼinchallarqataq (Lucas 23:43; Juan 5:28, 29; Apocalipsis 20:11-15; 21:3, 4). +21, 22. ¿Imaynamantataq pakasqa yachaypi, Jehová may yachayniyuq kasqan rikukun? +21 Kay pakasqa yachayqa, Diospa "mana tukukuyniyoj imaymana yachayninta" may sumaqmanta rikuchin (Efesios 3:8-10). Jehovaqa, kay pakasqa yachayta rikhurichispa, pisimanta pisi chayta sutʼinchaspa ima, may yachayniyuq kasqanta rikuchirqa. Arí, may yachaywanpuni runas maykamallachus entiendesqankuta yachaspa, sunqunkupi kasqanta rikuchinankuta saqirqa (Salmo 103:14). +^ párrafo 17 "Diospa munayninmanjina kawsaymanta, pakasqa yachayninqa", Jesuspi sutʼinchakullarqataq (1 Timoteo 3:16, NM). Juk mana juchayuq runa Jehovaman juntʼa sunqu kananqa, may unayta pakasqajina karqa. Chaywanpis Cristoqa, tukuy imapi Satanás urmachiyta munaptinpis, Jehovaman juntʼa sunqu kaspa chay tapuyman sumaqta kutichirqa (Mateo 4:1-11; 27:26-50). +^ párrafo 20 Jesusqa, chay runasllamantaq "qoykichej uj reinota" nispa nirqa (Lucas 22:29, 30). Ajinamanta kay "juchʼuy tropa[wan]" juk tratota ruwarqa, Abrahampa qhipa kaq mirayninjina paywan janaqpachamanta kamachimunankupaq (Lucas 12:32). + +Kay fenómeno de la niña nesqa Puno suyutan ñak'ariypi churanma imaraykuchus kay qhepa p'unchaykuna pasaqtan kay para paraykushan, sinchi ñak'ariypiqa kanmanmi kay Sandia yunka llaqta chaimantapis Carabaya llaqta ima. + +Mama llaqta Chile +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Hallka k'iti kanchar - km² +Kamasqa wata 9 ñiqin hatun puquy killapi 1552 watapi +Karu rimay yupay 56-63 (Chili-Mayukuna suyu) +Pacha suyu UTC-4 +Valdivia nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Valdivia mayup patanpi, Mayukuna suyup uma llaqtanmi. 2002 watapi runa yupaykamaqa 153.577 runayuqmi kachkan. Lliwmanta aswan hatun musikuy rurayninkunaqa qhatuymi, karu puriymipas. +Pedro de Valdivia llaqtataqa 1552 watapim kamarirqan. 1960 watapiqa hatun pacha kuyuymi llaqtataqa waqllichirqan. +Llaqtapi paqarisqa runakuna + +Quechua: aruma, laranqa, willapi + +Awya Yala rimaykuna - Wikipidiya +Awya Yala rimaykuna +Kaymi kunan pacha lliw Awya Yala rimaykunamanta aswan rimaqniyuqraq rimaykuna: +Qhichwa simi nisqa rimaykunaqa lliw Awya Yala rimaykunap ayllunkunamanta astwan rimasqaraqmi kachkan: Arhintina, Buliwya, Kulumbya, Chili, Ikwadur, Piruw mama llaqtakunapi. +Awya Yala rimay nisqakunaqa tukuy Awya Yalapi rimasqaña simikuna, manaraq Iwrupa mama llaqtakuna kulunyacharqaptin, paykunamanta qhipaqta yurisqa rimaykunapas. +1 Awya Yala rimaykunap wiñay kawsaynin +2 Lliwmanta astawan rimaqniyuq Awya Yala rimaykuna +3 Rimaykunap ayllunkuna +3.1.1 Rimaykunap ayllunkuna (Uralan Awya Yala) +3.1.2 Ch'ulla simikuna [A], mana allichasqa simikuna [N] (uralan Awya Yala) +3.2.1.1 Rimaykunap ayllunkuna (Chawpi Awya Yala) +3.2.1.2 Ch'ulla simikuna, mana allichasqa simikuna (Chawpi Awya Yala) +3.2.2 Kalalit Nunat, Kanada, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +3.2.2.1 Rimaykunap ayllunkuna (Chinchay Awya Yala) +3.2.2.2 Ch'ulla simikuna, mana allichasqa simikuna (Chinchay Awya Yala) +3.3 Amerindia nisqa ñawpaq takyachisqa +Awya Yala rimaykunap wiñay kawsaynin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kastilla Atiy nisqa qallarichkaptin, tukuy Awya Yalapi waranqamanta aswan rimaykunas karqan. Chaymantataqsi, Ispaña, Purtugal, huk Iwrupa mama llaqtakunap kulunyan pachapi, qispikusqa Republikakunap pachanpipas iwrupa simikunam - kastilla simi, purtuyis simi, inlish simi, phransis simi, nirlandis simi – indihina nisqa runakunap rimayninkunata anchhuchirqan. Chayrayku kunan pacha kimsa pachak rimayraqchá kawsachkan, yaqa tukuy kawsaqraqtaq awya yala rimaykuna ancha chikichasqam. +Lliwmanta astawan rimaqniyuq Awya Yala rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhichwa simi (Runasimi): chunkamanta chunka tawayuqkama hunuchá rimaqkuna (Piruw, Buliwya, Ikwadur, Kulumbya, Arhintina mama llaqtakunapi) +Waraniyi simi: pichqa hunuchá rimaqkuna (Parawayi, Brasil, Arhintina mama llaqtakunapi) +Aymara simi: kimsa hunuchá rimaqkuna (Buliwya, Piruw mama llaqtakunapi) +Nawa simi: iskay hunuchá rimaqkuna (Mishiku, El Salvador mama llaqtakunapi) +K'iché simi: huk kuskanniyuq hunuchá rimaqkuna (Watimala mama llaqtapi) +Maya simi: huk hunuchá rimaqkuna (Mishiku: Yukatan yaqa wat'api) +Kaqchikel simi: qanchis pachak waranqachá rimaqkuna (Watimala mama llaqtapi) +Mapudungun simi: suqta pachak waranqachá rimaqkuna (Chili mama llaqtapi) +Kaymi huk hatun rimaykunap ayllunkuna: +Algonkin rimaykuna +Aymara haqaru rimaykuna +Chipcha rimaykuna +Hiwaru rimaykuna +Irukisa rimaykuna +Makru ge rimaykuna +Otomanki rimaykuna +Qhichwa rimaykuna +Siyu rimaykuna +Tupi rimaykuna +Utu astika rimaykuna +Rimaykunap ayllunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rimaykunap ayllunkuna (Uralan Awya Yala)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Aymara haqaru rimaykuna - Buliwya, Piruw, Arhintina, Chili - (3) (Aymara, haqaru) +Arawak rimaykuna - Uralan Awya Yala, Chawpi Awya Yalap Wat'ankuna - (64) (Maipureano, maipúre, aruák, wayuw simi) +Barbaquwa rimaykuna - Kulumbya, Ikwadur - (7) +Kawapanana rimaykuna - Piruw (2) (Jebero) +Maku rimaykuna - Brasil, Kulumbya - (6) (Cacua, nukak rimaykuna, hupda, yuhup, nadëb, düw) +Peba yagua rimaykuna - Piruw - (2) (Yagua, yameo) +Qhichwa rimaykuna - Kulumbya, Ikwadur, Piruw, Buliwya, Arhintina, Chili - (46) (Qhichwa, inga, kichwa) +Uru chipaya rimaykuna - Buliwya - (2) (Uru, chipaya) +Yanumam rimaykuna - Brasil, Winisuyla - (4) (Yanomami, sanumá rimaykuna) +Ch'ulla simikuna [A], mana allichasqa simikuna [N] (uralan Awya Yala)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi SIL-pa allichasqan sutisuyu: +Tekiraka (Piruw) (Avishiri, Tekiraka). Wañusqaña. +Kay rimaykunamantaqa simi yachaqkuna rimanakuchkanmi, mana arí ninakuspa. +Antiguo Catío-Nutabe (Kulumbya). Iskay wañusqaña rimay, Chipcha rimaykunamanchá kapuq (qhaway Constenla Umaña). Ama kunan Katiyu simiwan (embera, chuquw rimaykuna) pantaychu. +Betoi (Kulumbya) (Betoy, Jirara, Jirarru). Wañusqaña. Ama pantaychu kay rimaykunawan: Betoye, Arauca suyupi, Landaburu (2000) nisqankama kaymanchá kapun: chibcha, Zamponi (2003) nisqankamataq ch'ulla, wañusqaña Betoye (Betoñi) nisqawanchá, kunti Tukanu aylluman kapusqa, Guaviare kasqa. +Gorgotoqui (Buliwya). Wañusqaña +Guamo (Winisuyla) (Wamo). Wañusqaña +Omurano (Piruw) (Mayna, Mumurana, Numurana, Maina, Rimachu, Roamaina, Umurano). Kaymanchá kapun: zaparoana. Wañusqaña en 1958. +Yurumanguí (Kulumbya) (Yirimangi). Wañusqaña. Rivet (1942) nisqankama kayman kapuq: Hoka (Chinchay Awya Yala); Tax (1960) nisqankama hokan-siyu. Loukotka nisqankama chipcha. Poser (1992) nisqankama manam aypalla riqsisqachu allichanapaq. +Mishikupi rimaykuna. +Rimaykunap ayllunkuna (Chawpi Awya Yala)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Alhika rimaykuna (Chinchay Awya Yala) (29) +Kumikrudan rimaykuna (Texa rimaykuna, Mishiku) (3) +Mixe suqi rimaykuna (19) +Na diné rimaykuna (Chinchay Awya Yala) (40) +Otomanki rimaykuna (27) +Tekistlateka rimaykuna (3) +Totonaka rimaykuna (2) +Utu astika rimaykuna (Chinchay Awya Yala, Chawpi Awya Yala) (31) +Yumanu quchimiy rimaykuna (Chinchay Awya Yala) (11) +Ch'ulla simikuna, mana allichasqa simikuna (Chawpi Awya Yala)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Coahuilteco (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Texas; Mishiku: chinchay anti) +Cotoname (Mishiku: chinchay anti; Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Texas) +Solano (Mishiku: chinchay anti; Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Texas) +Kalalit Nunat, Kanada, Hukllachasqa Amirika Suyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rimaykunap ayllunkuna (Chinchay Awya Yala)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chimaku rimaykuna (2) +Chinuk rimaykuna (3) +Comecrudana rimaykuna (Chinchay Awya Yala) (3) +Coosan rimaykuna (2) +Irokisa rimaykuna (11) +Kalapuya rimaykuna (3) +Kiowa tanoana rimaykuna (7) +Maidu rimaykuna (4) +Maskoki rimaykuna (6) +Palaihnihana rimaykuna (2) +Pomoana rimaykuna (7) +Siyu rimaykuna (16) (Lak'ota simi hukkunapas) +Tsimshi rimaykuna (2) +Uti rimaykuna (12) +Utu astika rimaykuna (31) +Wakash rimaykuna (6) +Wintu rimaykuna (4) +Yokut rimaykuna (3) +Yumanu quchimiy rimaykuna (11) +Ch'ulla simikuna, mana allichasqa simikuna (Chinchay Awya Yala)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Adai (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Louisiana, Texas) +Atakapa (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Louisiana, Texas) +Cayuse (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Oregon, Washington) +Chimariko (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: California) +Chitimacha (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Lousiania) +Esselen (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: California) +Haida (Kanada: British Columbia; Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Alaska) +Karankawa (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Texas) +Kootenai (Kanada: British Columbia; Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Idaho, Montana) +Natchez (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Mississippi, Louisiana) +Salinan (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: California) +Siuslaw (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Oregon) +Takelma (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Oregon) +Timucua (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Florida, Georgia) +Tonkawa (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Texas) +Tunica (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Mississippi, Louisiana, Arkansas) +Wappo (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: California) +Washo (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: California, Nevada) +Yana (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: California) +Yuchi (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Georgia, Oklahoma) +Zuñi (Shiwi) (Hukllachasqa Amirika Suyukuna: Musuq Mishiku) +Amerindia nisqa ñawpaq takyachisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñawpaqta Joseph Greenberg-pa Amerindia nisqan ñawpaq takyachisqakamaqa, tukuy Awya Yala rimaykunaqa kimsallantinmi hatun rimaykunap ayllunkunamanmi kapun: +Eskimo aleut rimaykuna, Greenberg nisqankama Iwru Asyatiku rimaykuna nisqa Makru ayllumansi kapun. +Amerindia rimaykuna, tukuy wakin Awya Yala rimaykuna. +Kay Greenberg, Ruhlen yachaqkunap yayasqankunataqa huk simi yachaqkunam mana arí nipun. +Kaymi huk rimaykunap suni ayllunkuna (macrofamilia) nisqakunam, huk simi yachaqkunap riqsisqan: +Makru penuti rimaykuna: penutiy rimaykuna, maya rimaykuna, muskoki rimaykuna, hukkunapas. +Hokana rimaykuna (suni): California, chichay Mishikupi rimasqa huk rimaykuna. +Antikuna rimaykuna +Ge-Pano-Caribe rimaykuna (suni): Makru Ge, panu-takana rimaykuna, kariwi rimaykuna. +Sabir nisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:32, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Aswan hatun llaqta Brussel +4 ñiqin kantaray killapi 1830 watapi +[[[20 ñiqin qhapaq raymi killapi]] 1830 watapi +Bilhika (Suyukuna) +Bilhika (nirlandis simi: België, fransis simipi: Belgique, aliman simipi: Belgien) icha Bilgasuyu nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Brussel (nirlandis simipi; Ransiya simipi: Bruxelles) llaqtam. +Llaqtakuna (Bilhika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bilhika. + +Katiguriya:Distritu (Aqupampa pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Aqupampa pruwinsya) +"Distritu (Aqupampa pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Qallalli +Qallalli distritu (kastilla simipi: Distrito de Callalli) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Qallalli llaqtam. + +San José llaqtaqa Kustarika mama llaqtap uma llaqtanmi. San José llaqta 650 864 runakunam kawsachkanku (2005). +Miami Florida (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +McAllen, Texas, (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +San José California, (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Uma llaqta (Chawpi Awya Yala) + +Katiguriya:Nina urqu (Uru Uru suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Nina urqu (Uru Uru suyu) +"Nina urqu (Uru Uru suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Papwa, Ñukini icha Musuq Khiniya (inlish simipi: New Guinea; tok pisin simipi, hiri motu simipi: Niugini) nisqaqa Usiyanya huk hatun wat'am, Awstralyap chinchayninpi, iskay mama llaqtayuq: + +Kamasqa wata 28 ñiqin ayriway killapi 2010 watapi [1] +Hatun Batan parki (kastilla simipi: Parque Arqueológico y Ecológico de Batán Grande) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Lampalliqi suyupi, Phirriñaphi pruwinsyapi, Pitipu distritupi, 28 ñiqin ayriway killapi 2010 watapi kamasqa. + +Maceió llaqtaqa Brasilpi (Alagoas suyupi uma llaqta), Purtuyiskunap 1815 watapis tiksisqan. +Maceió llaqtaqa 936 314-chá runayuq kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maceió. + +Katiguriya:Piluta hayt'ay (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay (Mishiku). + +Inlisya, Milagro llaqta +Milagro kiti (kastilla simipi: Cantón Milagro) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Milagro (San Francisco de Milagro) llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Milagro kiti + +Tiyay Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Hatun Ñañu Punta (kastilla qillqypi Jatunñano Punta, Jatunñaño Punta) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, Willkanuta wallapi, huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Qispiqanchi pruwinsyapipas, Markapata distritupi, Siwinaquchañiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.800 mitrum aswan hanaq. + +Q'illunchu[2] (Sicalis uropygialis) nisqaqa Urin Awya Yalapi (Arhintina, Buliwya, Chili, Piruw) kawsaq pisqum. +↑ BirdLife International (2012). «Q'illunchu». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2014.2. 24 de octubre de 2014 p'unchawpi rikusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Q'illunchu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'illunchu. + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, Flag of Asturias.svg nisqamanta rurasqa. + +Runa Simi: Vichada suyu + +Karu rimay tuyru icha Karu rimay yupay ( kastilla simipi: prefijo telefónico) nisqaqa huk llaqtap icha k'itip karu rimanapaq yupaymi, ch'ulla runap icha wasip karu rimay yupaypa ñawpaqninpi karu rimay antaman ñit'inam. +Kaymi mama llaqtakunap karu rimay tuyrunkuna, Mamallaqtapura karu willanapaq tantanakuy (Unión Internacional de Telecomunicaciones, UIT) nisqap kamasqan, E.164 nisqa kamalliy qillqasqanpi. +Suyu 1 – Chinchay Abya Yala (Chawpi Abya Yalap Wat'ankunapas) +Hukllachasqa Amirika Suyukuna: +Chawpi Abya Yalap Wat'ankuna +Zona 6 - Pasiphikup Wat'ankuna +Zona 7 - Rusya, hukkunapas ( Suwit Huñu kasqa) + +Runa Simi: Huwan IV + +que: Mamuriy pruwinsya spa _ aym _ que: San Joaquín +que: Yakuma pruwinsya spa _ aym _ que: Santa Ana +aym: Chuqisaka jach'a suyu +que: Chuqichaka suyu spa: Sucre +que: Urqu-urqu llaqta +aym: Quchapampa jach'a suyu +que: Quchapampa suyu spa: Cochabamba +que: Ayupaya llaqta +que: Misk'i pruwinsya spa: Mizque +aym: Chuqiyapu jach'a suyu +que: Chuqiyapu suyu spa: La Paz +aym: José Ramón Loayza jisk'a suyu +que: Manqu Qhapaq pruwinsya spa: Copacabana +que: Chinchay Yunka pruwinsya spa: Coroico +que: Uru-Uru suyu spa: Oruro +que: Qaranqa pruwinsya spa: Corque +que: Eduardo Avaroa pruwinsya spa _ aym _ que: Challapata +que: Chinchay Qaranqa pruwinsya spa: Huayllamarca +que: Uralan Qaranqa pruwinsya spa: Andamarca +que: Mayutata pruwinsya spa _ aym _ que: Puerto Gonzalo Moreno +que: P'utuqsi suyu spa: Potosí +que: Antonio Quijarro pruwinsya spa _ aym _ que: Uyuni +que: Chinchay Chichas pruwinsya spa: Cotagaita +que: Chinchay Lipis pruwinsya spa: Colcha "K" +que: Germán Busch pruwinsya spa _ aym _ que: Puerto Suárez + +Tukuy ayllu runakunan Nuñoa llaqtapi pikunachus tiyakunku mayu puntakunapi paikunan hallch'akushanku hark'akunankupaq, imaraykuchus llank'aytas qallariyta munan uk empresa minera sutichasqa Santo Domingo de Minsur nesqa Melgar llaqtapi. +Kay qhoyapi llank'ayta qallarinkuma hinaqa llakiypis churanman kay distritos Nuñoa, Asillo, Orurillo llaqtakunata, paykunas sinchi k'irisqa kankuman hinamantapis pasaq qhillichasqa kay hatun Ramis Mayu. + +Runa Simi: New Brunswick pruwinsya + +Dioswan kasharqan, Simitaqmi karqan Dios. 2Kayqa kasharqan Dioswan qallariypi. 3Tukuy ruwakuq paywan ichaqa tukuy ruwasqa kaq mana imapas ruwakuqchu mana paywan. 4Paypi kashaq kawsay, kawsaytaq karqan runakunaq k'anchaynin. Arqan + +Purikuq mayukuna: Laca Jahuira mayu +Llaqtakuna: Uru Uru (50 km), Challapata, Wari +Puwpu qucha (kastilla simipi: Lago Poopó) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Qullawpi, huk qucham, Uru Uru suyupi, Ch'allapata pruwinsyapi, Puwpu pruwinsyapi, Sawkari pruwinsyapi, Sebastián Pagador pruwinsyapi, Uru Uru pruwinsyapi, Urin Qaranqa pruwinsyapipas. +Puwpu quchapiqa huk hatun wat'am, Pansa wat'a nisqa. +Atherinopsidae (Pejerrey) (musuq, runap apamusqan rikch'aq) +Uru Muratu runakuna, Puwpu qucha +Buliwyapi Ramsar k'iti +Qucha (Uru Uru suyu) + +Katiguriya:Llaqta (Ayakuchu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Ayakuchu suyu) +► Llaqta (Kankallu pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Lamar pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Lukana pruwinsya)‎ (4 P) +► Llaqta (Pariwanaqucha pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Wamanqa pruwinsya)‎ (3 P) +► Llaqta (Wankasanku pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Wanta pruwinsya)‎ (5 P) +► Llaqta (Willkawaman pruwinsya)‎ (3 P) +"Llaqta (Ayakuchu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Suqus llaqta + +2 chaniyuq tikraykuna nanay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Intimpa (Podocarpus glomeratus) nisqaqa huk Piruwpi wiñaq, llat'an muruyuq sach'am. + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 14 P' Nisqawan Parlaykuna + +robot dodôwô: qu:5 ñiqin hatun puquy killapi + +Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna: la antolog... + +Runa Simi: Inriya iñiy + +Runa Simi: Rikuway pruwinsya + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:MediaStatistics" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +qu-2 Kay ruraqqa runasimita taksalla yachaywanmi riman. +Qhichwa Rimaykuna +Kichwa - Inga, Sach'a Inga, Ikwadurpa rimaykunan; Lamas-Luritu; Chachapuya +Qusqu-Qullaw Yachakuqkunap Simiqullqa +runasimi.de-manta rurayrimanakuna +Rikch'ayrimana + +Antamarka (Lukana) jisk'a t'aqa suyu +San Huwan (Lukana) jisk'a t'aqa suyu +San Pidru (Lukana) jisk'a t'aqa suyu + +Georg Friedrich Händel (inlish rimaqkunap George Frideric Handel nisqan, 23 ñiqin hatun puquy killapi 1685 watapi paqarisqa Halle (Saale) llaqtapi, 14 ñiqin ayriway killapi 1759 watapi wañusqa London llaqtapi) sutiyuq runaqa Alimanyapi, Inlatirrapipas kawsasqa takichaqmi karqan, barruku musika nisqata ruraq. Aswan pacha Hatun Britanya kawsarqan. +Taki aranwaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Odakuna, Maskikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Huñu takinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Georg Friedrich Händel. +Katiguriyakuna: +Musika (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Takichaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 09:43, 29 hun 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Aymara: alaxa pacha, laqampu (ay) + +Quítxua (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +400 0 _ ‎‡a Boris Yeltsin‏ ‎‡c Rusiya mama llaqtayuq pulitiku‏ + +Runa Simi: Chuni + +Mama llaqta Chinchay Ilanda +Wañusqa 25 ñiqin ayamarq'a killapi 2005 +George Best sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin aymuray killapi 1946 watapi paqarisqa Belfast llaqtapi - 25 ñiqin ayamarq'a killapi 2005 watapi paqarisqa London llaqtapi) Chinchay Ilanda mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Los Angeles Aztecs Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1978 +Fort Lauderdale Strikers Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1978-1979 +San José Earthquakes Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1981 +Golden Bay Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1983 +Individual suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta hayt'ay (Chinchay Ilanda) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: George Best. +Piluta hayt'aq (Chinchay Ilanda) + +Amarakaeri ayllu llaqta risirwa - Wikipidiya +Amarakaeri ayllu llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Comunal Amarakaeri ) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Mayutata suyupi, Manu pruwinsyapi, Fitzcarrald distritupi, Manu distritupi, Mayutata distritupi, Wipituchi distritupipas (-> Nota). +↑ www.amarakaeri.org / Amarakaeri ayllu llaqta risirwa (inlish simipi) +↑ www.parkswatch.org / Amarakaeri ayllu llaqta risirwa (inlish simipi) +www.enjoyperu.com / Amarakaeri ayllu llaqta risirwa (inlish simipi) +Karu puriy (Mayutata suyu) + +Katiguriya:Qillqaq (Bilarus) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Bilarus) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Bilarus). +"Qillqaq (Bilarus)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chincha chawkatu (Mimus polyglottos) nisqaqa Chinchay Awya Yalapi, Mishikupipas kawsaq chawkatu pisqum. Huk pisqukunap takinankunatam qatichikun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chincha chawkatu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chincha chawkatu + +2 chaniyuq tikraykuna phuti kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Bilbao llaqtaqa (yuskara simipi: Bilbao icha Bilbo) Ispañapi huk hatun llaqtam. Bizkaia pruwinsyap uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bilbao. +Llaqta (Yuskadi) + +Unsiya, munisipyup uma llaqtan +Uma llaqta Qala Qala +Qala Qala kantun (kastilla simipi: Cantón Cala Cala) nisqaqa huk kantunmi Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Rafael Bustillo pruwinsyapi, Unsiya munisipyupi. Uma llaqtanqa Qala Qala llaqtam. + +Mitú (kastilla simipi: Mitú) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Vaupés suyu uma llaqtapmi. 16 422 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mitú. + +Tiyay Santa Krus suyu, Warayu pruwinsya, Ñuflo de Chávez pruwinsya +Warayu (Guarayu) nisqakunaqa Buliwyapi Santa Krus suyupi huk indihina runa llaqtam, 7.000-chá runayuq, tupi waraniyi rimaykunaman kapuq warayu simi rimaq. +Warayu runakunaqa warayu simitam rimanku. +Huk sutikuna (qhichwa simi - warayu simi) + +Rimay taki nisqaqa (kastilla simipi canto, canción) takisqa harawim, wachuchikunapi (wirsukunapi) rurasqa. + +Wila Qullu (Aymara simi wila puka, qullu urqu,[3] "jatun puka urqu", kastilla qillqaypi Wila Kkollu, Wila Kollu) nisqaqa Antikunapi, Buliwya mama llaqtapi, juk urqum, Uru Uru suyupi, Ch'allapata pruwinsyapi, Ch'allapata munisipyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.144 mitrum aswan hanaq. + +3 chaniyuq tikraykuna chay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Irkis kitilli icha Victoria del Portete kitilli (kastilla simipi: Parroquia Victoria del Portete / Irquis) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, huk kitillim Asway markapi, Tumipampa kitipi. + +Sutip rantin nisqaqa (kastilla simipi: pronombre) sutirimanap rantinpaq llamk'achisqa rima layam (ñuqa, qam, pay, pi, ima, kay, chay, hukkunapas). +2 Runa sutip rantinkuna + +keč. Pallasqa pruwinsya + +Supëkunapa yachatsikïninkunapita cuidakïpaq atikakï (1-5) + +2.2 Mayñiq Simi + +Uma llaqta La Plata +Buenos Aires wamani (kastilla simipi: Provincia de Buenos Aires ) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa La Plata llaqtam. +Pulitika rakiy (Buenos Aires wamani)- La Plata Uma llaqta (puka) +135 munisipyukuna wan uma llaqtakuna: Sinru qillqa:Munisipyukuna (Buenos Aires wamani) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Buenos Aires wamani. + +Yunkuyu, Yunkuyu pruwinsyap uma llaqtan +Uma llaqta Tinikachi +Hallka k'iti kanchar 6,2 km² +Tinikachi distritu (kastilla simipi: Distrito de Tinicachi ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Yunkuyu pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Tinikachi llaqtam. +Kamachi 24042 distritu kamasqa watakama 28 ñiqin qhapaq raymi killapi 1984 watapi, Fernando Belaúnde Umalliq. + +8 ñiqin tarpuy killapi 685 +Dou Qhapaq warmi +Li Longji (chinu simipi: 李隆基, pinyin: Li Lung-chi), Xuanzong (Hsüan-tsung) Hatun Qhapaq (* 8 ñiqin tarpuy killapi 685 watapi paqarisqa Luoyang llaqtapi - 3 ñiqin aymuray killapi 762 watapi wañusqa Xi'anpi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Li Longji. + +Katiguriya:Mishiku llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Mishiku llaqtapi paqarisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mishiku llaqtapi paqarisqa. +"Mishiku llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Ransiyayuq - Wikipidiya +Katiguriya:Ransiyayuq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ransiyayuq. +► Paris llaqtapi paqarisqa‎ (13 P) + +Katiguriya:Awqaq pusaq (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awqaq pusaq (Piruw). +"Awqaq pusaq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Uma llaqta (Iwrupa) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma llaqta (Iwrupa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma llaqta (Iwrupa). +"Uma llaqta (Iwrupa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Unduras). +"Umalliq (Unduras)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Llaqta taki: Yābaniy Es-Saharā +Sahara Arabya Dimukrata Republika (SADR) nisqaqa huk rimarisqan republikam, Kunti Saharapi, 43 mama llaqtap riqsirisqan. Kunti Sahara Marukup ukupasqan kaptinmi, chay republikap pusaqninkunaqa karupim, Arhilyapim kachkan. + +San Liyun III, Liyun III huk kimsa ñiqin (latin simipi: Leo PP. III, Italya simipi: Leone III) sutiyuq runaqa (* 750 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 12 ñiqin inti raymi killapi 816 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +27 ñiqin qhapaq raymi killapi 795 watapimanta 12 ñiqin inti raymi killapi 816 watapikama Tayta Papam. +27 ñiqin qhapaq raymi killapi 795 watapi - 12 ñiqin inti raymi killapi 816 watapi + +Paqarisqa USA, New York +Rurasqankuna aranwa qillqaq wan willay kamayuq +Arthur Miller sutiyuq runaqa icha Ernest Hemingway (* 17 ñiqin kantaray killapi 1915 watapi paqarisqa New York llaqtapi - † 10 ñiqin hatun puquy killapi 2005 watapi wañusqa Roxbury llaqtapi), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq willay kamayuq wan qillqaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arthur Miller. + +Tikraynin pallqay Kastillanu simipi: + +Nobel Suñay Pachaykamaypi - Wikipidiya +Nobel Suñay Pachaykamaypi nisqaqa Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypura huk suñaymi, pachaykamaypi ancha allin aypasqakunapaq. + +"Mayu (Lampalliqi suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Pasul + +quwiki Katiguriya:Hawa ministru (Piruw) + +Runa Simi: Q'icha + +Kay p'anqakunaqa manam huk rimaykunapi p'anqakunaman t'inkinchu: +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Interwikinnaq" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Waqaypata. Qosqo llaqta. Pacha illariy. + +Runa Simi: T'anta + +Ayrton Senna Brasil mama llaqtayuq awtu yallinakuy. + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - A Nisqawan Parlaykuna +Awqanakuy: maqanakuya, Guerra. + +HABLA QUECHUA: Runa simita rimay: AYAK'UCHU PERÚ LLAQTAN + +18Kayshinam Jisukristuqa nasirqan. Suq warmi Marya shutiqmi suq runa Jusi shutiqwan tratukushqa karqan kasarananllapa. Piru dunsillaraq kashpa, manaraq puñuptinllapam, chay Maryaqa pach'ayuqna (ukuyuqna) karqan, Dyuspa Santu Ispiritumba pudirninmanda. 19Kanan Jusiqam ancha allin runa karqan. Chaymi Marya "Pach'ayuqmi (Ukuyuqmi) kani", niptin, mana munarqanchu dimandayta, ni suqkunata parlachiyta: "Suqwanmi kashqa", nishpaqa. Ashwanmi munarqan uyaraplla (uyaralla) akrakayta Maryamandaqa. 20Chaymi akrakanambaq yuyaykaptinqa, Dyuspa suq anjilnin musqoynimbi Jusitaqa nirqan: + +Tōhoku suyu (kastilla simipi: Región de Tōhoku nihun simipi: 東北地方, Hepburn simipi: Tōhoku-chihō), nisqaqa huk suyum Nihun mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tōhoku llaqtam. +6 llaqta kamachiykuna (ken)[1]: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tōhoku suyu. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 1500 × 1000 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 298 bytes) +P'unchaw 27 ñiqin nuwimripi 2005 watapi +Mayukuna suyu +Quchakuna suyu +Santiago suyu + +Kamay paqtachi atiy - Wikipidiya +Kamay paqtachi atiy icha Chiqarimaq atiy (iudicativa) nisqaqa mama llaqtap atiy rakiyninpi nisqapi chiqarimaq atiymi. +Kunan pacha akllanakuspa kamachinakuy (dimukratiya) nisqa mamallaqtakunapiqa, taripay sunturkunam kamachi quq atiyniyuq, umalliqpa sutinchasqan icha Rimana huñunakuypa akllasqan taripakuqkunam. Lliwmanta aswan hanaq, qhipaq kaq sinkuqa hatun yachaq tantarim. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Buliwya). +"Wiñay kawsay (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pruwinsya T'arata pruwinsya +Tarata nisqaqa huk ñiqin munisipyu T'arata pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa T'arata llaqtam. +Tarata munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: T'arata munisipyu + +Rikch'aq wañuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Rikch'aq wañuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Rikch'aq wañuy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wañusqa rikch'aq (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wañusqaña rikch'aq (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mamallaqtapura Huñu Sallqa Pachata Sallqapi Kaqkunata Amachanapaq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Latin simi (Lingua latina) nisqaqa romanukunap rimaynin karqan. Roma llaqtayuq atipaqkunaqa urin Iwrupapi, kunti Asiyapi, chinchay Afrikapipas mast'arqan, chaypi rimasqa simikunata anchuchispa. Chaymantataqmi musuq simikunam, romanu simi nisqa paqarirqan: Kastilla simi, Purtuyis simi, Fransis simi, Italya simi, Rumanya simi. Tukuy chay rimaykunataqa latin siq'i llumpawanmi qillqanku. +Yachaykunapiqa, Katuliku inlisyapipas chunka isqunniyuq pachakwatakamaraqmi chay simita llamk'achirqanku. Chay qhipaq latintaqa musuq latin simi ninchik. + +Michigan qucha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Michigan qucha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Michigan qucha sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Ninapi sansachkaq k'illimsa. +Sansa, Sansay nisqaqa ima ancha q'uñi kachkaspapas achkichkaqpas, rawraypa icha pinchikillap q'uñichisqan kaspa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sansa. + +Allyawiq (kichwapi Allyawik)[1] icha Allpa yaku kawsaq nisqakunaqa (classis Amphibia) chiwiklla, huq'u qarayuq uywakunam, surq'anniyuq, wayra samaq, yakupi icha allpa patapi kawsaq. Lullunkunaqa, huq'ullu nisqa, yakupi kawsaspa challwa hina yawsamaq nisqawan saman. +Allpa yaku kawsaqkunaqa ancha llamp'u, ñut'u runtukunatam yakuman wachan. Chay runtumantaqa huq'ullu t'uqyan. +Allpa yaku kawsaq rikch'aq ñiqikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +K'ayra / Lachak (Anura) (Hamp'atu nisqakunapas) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpa yaku kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Allpa yaku kawsaq + +Phuyu icha Pukutay nisqaqa wayra pachapi kachkaq ancha achka yaku sut'uchakunam. +Wayra pacha chiriyachkaptin, yaku wapsi manañam wayrapi wapsi kayta atinchu. Chayraykum yakuyan, phuyu tukuspa. Aswan wapsi yakuyaptin, sut'ukunaqa miraykun. Aswan hatunyaspa, param tukukunku. +Allpa hawapi kaq phuyutaqa pacha phuyu nichikmi. + +Tikraynin p'allchay Kastillanu simipi: + +Pastil (pastel) icha Turta (torta) nisqaqa riwi hak'umanta mantikillawan, asukarwan, rurukunawanpas patasqapas (phutisqapas). + +T'utura pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Portachuelo munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Santa Rosa del Sara munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +yurakuna.net + +Runa Simi: Antañiqiq + +quwiki Katiguriya:Pulitiku (Nipal) + +Wuliwya Suyu - Llaqta - Buliwya Achka Nasyun Mama + +Quechua: Buliwya – Buliwya Mama Llaqta + +Llaqta Taki - Esperanzas - 2002 + +www.ggeoportal.gisqatar.org.qa +www.heoportal.gisqatar.org.qa +www.gheoportal.gisqatar.org.qa +www.gfeoportal.gisqatar.org.qa +www.geeoportal.gisqatar.org.qa +www.g3oportal.gisqatar.org.qa +www.g3eoportal.gisqatar.org.qa +www.gwoportal.gisqatar.org.qa +www.gweoportal.gisqatar.org.qa +www.gdoportal.gisqatar.org.qa +www.gedoportal.gisqatar.org.qa +www.gfoportal.gisqatar.org.qa +www.groportal.gisqatar.org.qa +www.geportal.gisqatar.org.qa +www.gepoportal.gisqatar.org.qa +www.geoiportal.gisqatar.org.qa +www.gekportal.gisqatar.org.qa +www.gelportal.gisqatar.org.qa +www.ge0portal.gisqatar.org.qa +www.goeportal.gisqatar.org.qa +www.geo-ortal.gisqatar.org.qa +www.geo-portal.gisqatar.org.qa +www.geooortal.gisqatar.org.qa +www.gepoortal.gisqatar.org.qa +www.geopokrtal.gisqatar.org.qa +www.geoporyal.gisqatar.org.qa +www.geoportazl.gisqatar.org.qa +www.geoporta,l.gisqatar.org.qa +www.geoportla.gisqatar.org.qa +www.geoportalngisqatar.org.qa +www.geoportaln.gisqatar.org.qa +www.geoportal.gisqaqtar.org.qa +www.geoportal.gisqahar.org.qa +www.geoportal.gisqahtar.org.qa +www.geoportal.gisqagar.org.qa +www.geoportal.gisqagtar.org.qa +www.geoportal.gisqaytar.org.qa +www.geoportal.gisqatyar.org.qa +www.geoportal.gisqa6ar.org.qa +www.geoportal.gisqa6tar.org.qa +www.geoportal.gisqatwar.org.qa +www.geoportal.gisqatzr.org.qa +www.geoportal.gisqatazr.org.qa +www.geoportal.gisqatqr.org.qa +www.geoportal.gisqatqar.org.qa +www.geoportal.gisqataqr.org.qa +www.geoportal.gisqaatr.org.qa +www.geoportal.gisqata.org.qa +www.geoportal.gisqatadr.org.qa +www.geoportal.gisqatag.org.qa +www.geoportal.gisqataer.org.qa +www.geoportal.gisqata5.org.qa +www.geoportal.gisqatar5.org.qa +www.geoportal.gisqatra.org.qa +www.geoportal.gisqatarmorg.qa +www.geoportal.gisqata.rorg.qa +www.geoportal.gisqatar.otg.qa +www.geoportal.gisqatar.orh.qa +www.geoportal.gisqatar.orgn.qa +www.geoportal.gisqatar.org,.qa +www.geoportal.gisqatar.org.aqa + +Quechua: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta + +Wiksachaki (Gastropoda) nisqakunaqa alli-allillamanta suchuq, wiksapi huk chaki nisqayuq (mana chiqap chakiyuq) llamp'ukakunam, yakupi kawsaqkuna allpapi kawsaqkunapas. +Isku rumi wasichayuq wiksachakikunataqa ch'uru ninchikmi, wasichannaqtataq llunk'as. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiksachaki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wiksachaki + +Aswan hatun llaqta Kingston +Runa llaqtap sutin Jamaicano, -a / Jamaiquino, -a +Kaypi wankurisqa: - +Shamayka icha Hamayka icha Jamayka llaqtaqa Chawpi Awya Yalapi huk mama llaqtam. +Shamaykapiqa 2.651.000 runakunam kawsachkanku. + +Kuskan ismuykuy mit'a t1/2 nisqaqa chay mit'am, imapichus ima ismuykuq kaqpa kuskan kaqnin ismuykun. +Illanchaykuymanta pachakamay yachaypiqa kuskan ismuykuy mit'a nisqapi ima illanchaykuq imayaypa iñukunkunap kuskan kaqnin wakin imayaypa iñukukunam tukukun, alpha icha bita illanchaspa. +Huk illanchaykuq iñuku rikch'aqkunap kuskan ismuykuy mit'ankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Llaqta qayanqillqa: Unity and Strength, Peace and Progress (inglés: «Huklla kaywan Kallpa, Qasi kaywan Ñawpaqman riy») +Aswan hatun llaqta Lagos +• Punchaw Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta +Runa llaqtap sutin Nigeriano, -a +¹ Niqiryapiqa 500-manta aswan rimaykunam, lliwmanta astawan rimasqa: yoruba, hawsa, ibo (tukri suyu rimaykuna); tiw, hwana +Niqirya llaqtaqa Afrikapi huk mama llaqtam. +Niqiryapiqa 161 644 000 runakunam kawsachkanku. +Mayukuna: Niqir +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Niqirya. +Mama llaqta (Aphrika) + +Fra Angelico (Guido Di Pietro Da Mugello) sutiyuq runaqa (24 ñiqin inti raymi killapi 1395 watapi paqarisqa Vicchio di Mugello (Firenze) llaqtapi - 18 ñiqin pawqar waray killapi 1455 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq llimphiq runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fra Angelico. + +Uma llaqta Purutu +Kamasqa wata 7 ñiqin pawqar waray killapi ^964 watapi +Purutu distritu (kastilla simipi: Distrito de Poroto) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Truhillu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Purutu llaqtam. + +Killachawwan qallarisqa chhasku wata ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Gina Lollobrigida sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Gina Lollobrigida sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Gina Lollobrigida sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Lagartu[1][2][3] (kastilla simimanta lagarto),[4] Matinka[5] icha Hatunpalu[6] (Crocodylia) nisqakunaqa ancha hatun aycha mikhuq suchuqkunam. Sach'a-sach'akunapi mayukunapi kawsaspa hatun uywakunatapas mikhunku. + +Q'achan ruru, kuchusqa +Q'achan, Kachan icha Pipinu (Solanum muricatum) nisqaqa huk chakra yuram, wayuq thansam. Misk'i rurunkunatam mikhunchik. + +Świętochłowice nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. 13,31 km² +Świętochłowice llaqtapiqa 51.722 runakunam kawsachkanku (2014). + +Wikipidiya:Wikipidiyamanta sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Wiraquchapampa nisqaqa huk mawk'a llaqtam, Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi, Wamachuku pruwinsyapi, Wamachuku distritupi. + +Ama huk ruraqkunap rurasqanmanta hayñinta, ruraqpa hayñin nisqata k'irisunchikchu. +Ama copyright nisqawan sananchasqa p'anqakunamanta qillqasqakunata suwaspa copy - paste nisqawan kay Wikipidiyapi p'anqakunaman apamusunchikchu. + +/ llapisqa / qhapaq apu / ayllu / pisqanmi / chunkanmi / kuraka / kamachikuqkuna / + +400 0 _ ‎‡a Celia Cruz‏ ‎‡c Kuba mama llaqtayuq takiq‏ + +Runa Simi: L + +Runa Simi: Paqllun distritu + +Runa Simi: J + +Runa Simi: Qillqa + +Quechua: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta +Quechua: Piruw – Piruw Mama Llaqta +Aymara: Piruw – Piruw Suyu + +quwiki Katiguriya:Kapchiq (Arhintina) + +Iskay ruk'anayuq + +Day 8: Inca Trail (Llaqtapata - Llulluchapampa) + +Runa Simi: Q'asa + +Runa Simi: P'utuqsi urqu + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Chuqiyapu suyu) + +Lliw runakunam nacesqanchikmantapacha libre kanchik, lliw derechonchikpipas iguallataqmi kanchik. Yuyayniyoq kasqanchikraykum hawkalla aylluntin hina kawsayta debenchik llapa runakunawan. +PICHQA KAQ (5) +Lliw runakunam llaqtanchikpi qespinchik, chayraykum llaqtanchikpaq deberniyoq kanchik. + +Katiguriya:Urqu (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Chili). +"Urqu (Chili)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ch'askachawwan qallarisqa chhasku wata - Wikipidiya +Kayqa ch'askachawwan qallarisqa chhasku watapaq kalindaryum, ahinataq 2010 icha 2021. +Huk ch'askachawwan qallarisqa chhasku watakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +16 ñiqin tarpuy killapi 1983 watapi – 3 ñiqin kantaray killapi 1985 watapi +Jan Peder Syse sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin tarpuy killapi 1930 watapi paqarisqa Nøtterøy llaqtapi - 17 ñiqin tarpuy killapi 1997 watapi wañusqa Oslo llaqtapi) huk Nurwiga mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Nurwiga Uma kamayuq, 16 ñiqin kantaray killapi 1989 watapi watamanta 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1990 watapi watakama. +Nurwiga Ruraychaqa Ministru, 16 ñiqin tarpuy killapi 1983 watapi watamanta 3 ñiqin kantaray killapi 1985 watapi watakama. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jan Syse. + +Harry Potter Askabanmanta ayqiq samk'asqawan (inlish simipi: Harry Potter and the Prisoner of Azkaban) nisqaqa kawsay rikch'a liwrum, Joanne K. Rowling-pa qillqasqan 1999 watapi. + +Uma llaqta Iray llaqta +Iray distritu (kastilla simipi: Distrito de Iray) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kuntisuyus pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Iray llaqtam. + +Felipe Segundo Guzmán sutiyuqqa (17 ñiqin qhulla puquy killapi 1879 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 16 ñiqin inti raymi killapi 1932 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (3 ñiqin tarpuy killapi 1925 watamanta 10 ñiqin qhulla puquy killapi watakama). + +29 ñiqin ayriway killapi 1962 watapi – 23 ñiqin hatun puquy killapi 1967 watapi +Sir William Alexander Clarke Bustamante sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin hatun puquy killapi 1884 watapi paqarisqa Hanover kitipi - 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1977 watapi wañusqa [ [Kingston] ] llaqtapi ). huk Shamayka mama llaqtap pulitiku wan Umalliq. +1962 watamanta 1967 watakama kuti Shamaykapa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alexander Bustamante. + +Avatar nisqaqa huk pilikulam, 2009 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa James Cameron karqan. + +kaqpi kanku: apaykuy1apaykuy2 + +quwiki Qhapaq p'anqa +quwikiquote Qhapaq p'anqa +quwiktionary Qhapaq p'anqa + +- Kiruykikunari, imanaqtinmi sinchi hatun kanku. +PISQA.- Sumaq, misk'i mikhunaymi, - nispa puma nishan, sayk'usqa puňurun. +- Imananmi. Siqutachu, - nispa phuyukunata qhawanmi. + +Kichwa Rimaykuna: julio 2008 + +Quechua jach'upu + +More info on Qhapaq p'anqa +Wikirikchaqqa Wikimedia kamarisqap ruraykamayninmi. Kunan pachaqa kamarichkanchikraqmi, sapsillataq Wikirikchaqqa kawsaq rikch'aqkunapaq kichasqa, qispi yuyarinam, rikuchinam kachun, yachay sunturkunapi, yachaqpura hinam. Ñataq Wikirikchaqqa huk Wikimediap ruraykamayninkunapaq rimanakuy pampam kachun. Allwiyrakikunaqa kaymi kanqa: uywa (Animalia), yura (Plantae), k'allampa (Fungi), añaki (Bacteria), ñawpa añaki (Archaea), ch'ulla kawsaykuq (Protista), huk kawsaqkunapas. +Village pump nisqa p'anqapi kunan ruraymantam rimanakunchik. +Done and to do nisqa p'anqapitaq rurasqañakunamantam, sakumasqa ruranakunamantapas willaykunata tarinki. +Wikispecies FAQ nisqa p'anqataq huk tiksi tapuykunatam kutichin. +Qhapaq p'anqa +Huk rimaykunapi qhapaq p'anqa +Raki huñu wamp'uy (taxonavigation) nisqawan achka raki huñukunatam tarinki, ichataq manaraq samiqninpa llikanpaq plantillapaq rimarinchikchu. Rikchakunata churkuyta munaspaykiqa, Wikimedia Commons nisqapi ruray, chay Commonsqa tukuy wiki ruraykamaykunapaq rikcha qullqa kaptinmi. Inlish simipi "image guidelines" nisqa p'anqatapas qhaway. +Wikirikchaq nisqaqa Wikimedia kamariypa ruraykamayninmi. Kaymi huk ruraykamayninkuna: + +Runa Simi: Uchuq'aspa + +Llaqtapata (en) + +Jane Fonda Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq Kuyu walltay aranway pukllaq + +Diosta, runa masinta ima, munakusqanrayku precursor jina llankʼan. Noqaykupis Jesús jinallataj, runas mana michejniyoj ovejas jina kashasqankuta reparayku (Marcos 6:34). Chaywanpis, kunan, aswan qhepaman ima, imachus kusisqas kausakunankupaj yanapananta yachayku. Precursorqa, runa masinta munakusqanrayku tiemponta, kallpanta ima yanapananpaj churan (Mateo 22:39; 1 Tesalonicenses 2:8). Chayta ruwaspataj, creeyninta kallpachan, Jehovaman astawan qayllaykun, may kusisqataj kakun (Hechos 20:35). + +que: Yana hatun qucha + +400 0 _ ‎‡a Agatha Christie‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Intiqa kañanmi, uywuakunata, kausayta. +yarqasqa machaqway, Intip churin. +Hatun yunka sachakuna hina, kuyuy, + +Runa Simi: Yanamayu + +Uma llaqta Lumpaki +Lumpaki kiti (kastilla simipi: Cantón Gonzalo Pizarro, Gonzalo Pizarro sutiyuq ispañul kunkistadurmanta sutinchasqa) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Lumpaki llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Kayampi Kuka kawsaykuska amachasqa allpa - Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki +Quchakuna: Shanshapa qucha +Kitipiqa 22,09 % ayllu runakunam tiyanku, Cofán runakunam (kiki sutin: A'i) Kichwa runakunapas (Napuruna). Paykuna aswanta Puerto Libre kitillipi, Gonzalo Pizarro kitillipi, kitip uma llaqtanpi, Lumpaki, kawsanku. Cofán runakunaqa Sinangoé ayllu llaqtapi, Puerto Libre kitillipi tiyanku, Napurunakunaqa Dashino, Pantuyaku (Panduyacu) ayllu llaqtakunapi, Gonzalo Pizarro kitillipi, tiyanku. [1] +huk llaqta kitilli: Lumpaki kitilli + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Rusiya). +"Umalliq (Rusiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yawar Waqaq Inkakunap qanchis ñiqin qhapaqninsi karqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Inka Ruq'a +Qhipaqnin inka qhapaq: Wiraqucha Inka + +Chaski qillqa icha Apaqillqa (kastilla simipi: carta) nisqaqa ima qillqasqapas, karu tiyachkaq runakunaman willanapaq. Qillqana p'anqapi qillqasqa, chaskiqpa imamaytanwan sananchasqa chaski qillqa mayt'unapi mayt'usqa chaski qillqataqa chaski nisqam apaykun. Kunan pachataq ancha achka willaykunata e-chaski nisqawanmi kachanchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chaski qillqa. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (CA Peñarol) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (CA Peñarol) +"Piluta hayt'aq (CA Peñarol)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uwispu icha Hatun yaya (grigu simipi επισκοπος epískopos, "qhawaq, chapaq", chaymanta kastilla simipi: Obispo) nisqaqa Kathuliku Inlisyapi, huk kristiyanu inlisyapipas huk k'itipi pusaq taytakuram. +Hatun yaya wallqanqa +Canuniku kamachi qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Urtodoxa Inlisya Hatun yayakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Waytasapa krus k'aspi, Sisasapa krus k'aspi[1] icha Krus k'aspi chaylla, kichwapi Krus kaspi[2] (Brownea grandiceps) nisqaqa huk chaqallu sach'am, Urin Awya Yalapi wiñaq, rikch'aq krus k'aspim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waytasapa krus k'aspi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waytasapa krus k'aspi + +Katiguriya:Missouri suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Missouri suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Missouri suyu. +"Missouri suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna qillqana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Horta-Guinardó distritu; (kastilla simipi: distrito de Horta-Guinardó), nisqaqa huk distritum Barcelonapi, Katalunyapi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Horta-Guinardó distritu. + +Katiguriya:Nina urqu (P'utuqsi suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Nina urqu (P'utuqsi suyu) +"Nina urqu (P'utuqsi suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Guarda distritu (kastilla simipi Distrito de Guarda), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Guarda llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guarda distritu. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ullku + +quwiki Pidrup huk ñiqin qillqasqan + +bot Menambah: qu:8 ñiqin pachakwata kñ + +Wariqulli icha Bila nisqaqa mapamanta rurasqa k'aspim, chawpipi achipsa nisqa q'aytuyuq, nina rapawan k'anchanapaq. Achipsa ninachasqa kaptinqa, mapa rawranmi. + +www.epikchay.com + +400 0 _ ‎‡a Francesco d'Assisi‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq taytakura. Inlisya kathuliku santu.‏ + +Akurunakax Le Havre k'añaskunakax purinxiwa; 645 k'añaskuw purini, ukankax askinjam uñakiptatawa. + +400 0 _ ‎‡a Simone Signoret‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: P'ukru katari + +Runa Simi: Ruwana + +Unquchiq icha Unquy muhu nisqakunaqa unquyta paqarichiq kawsaqkunam. +Unquchiqkunaqa kay kawsaq tantachisqap rikch'aqninkunam: + +Guangzhou sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Guangzhou sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Guangzhou sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Guangdong (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +K'aklla qarapi niyuplastiku nisqa hump'i ch'añankunap q'umpuyasqan (Hidradenoma nisqa). +Q'umpuyasqa (tumor) nisqaqa mana atikuspa wiñaykuchkaq waqllisqa kawsaykuqkunam - runapi, uywakunapi, yurakunapipas -, ahinataq apanqara unquy nisqakunapi, q'utu nisqapipas. + +Kawpaq runa icha Pulitiku icha llaqta pusaq nisqa runakunaqa huk mama llaqtap kamachinanwan llamk'aykuq runakunam: +Huk kawpaq runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawpaq runa. + +Kay qillqakunaqa champasqa kachunkum (champasqaña p'anqakuna kaypi). +"Wikipidiya:Champana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Warmi suwa, kichwapi Warmi shuwa[2] (Mesonauta festivus) nisqaqa huk challwam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunap ukhunpi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Warmi suwa challwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Warmi suwa challwa + +Chunka iskayniyuq Piruw Republikap hatun kamachinkuna: +Piruwpa hatun kamachinkuna + +Challwanka (kastilla simipi: Chalhuanca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Apurimaq suyupi, huk llaqtam, Aymara pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Aymara pruwinsya) + +David Samanez Ocampo y Sobrino (* 1866 watapi paqarisqa Wankarama llaqtapi - † 13 ñiqin anta situwa killapi 1947 watapi wañusqa Qusqu llaqtapi), Piruw mama llaqtap agricultor, pulitiku wan Umalliq (1931). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Samanez. + +Bouvet wat'a nisqaqa (nurwiga simipi: Bouvetøya) huk mana tiyapusqa, ch'inniq, runannaq wat'am Antartika ñiqpi. +Wat'a (Atlantiku mama qucha) + +4 chaniyuq tikraykuna sayay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Huklla kay, Llamk'ay, Ñawpaqman riy +Llaqta taki: Burundi bwacu +Aswan hatun llaqta Buyumbura +Burundi llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna pitu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Nottingham nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Ch'uqichaq nisqakunaqa suqta kaq qallawap huñunpa mana q'illayninkunam, q'illaykunawanq t'inkisqakunapi iskay chaniyuq (muksichana yupay: -2), huk mana q'illaykunawan t'inkisqankunapitaq huk chanikunayuqmi (+4, +2, +6). +Yakuchaqwan t'inkisqankunaqa aslla p'uchqum. + +Piruw suyup Rimana Wasin - Wikipidiya +(Piruwpa Kunrisun-manta pusampusqa) +Piruw suyu qispisqa kawsayninqa qallarirqan imayna kamachiy kamayuq kayninta qhawarispa. Rimana Wasiqa paqarisqanmanta pachapuni t'inkisqan khunan Piruw llaqtan kawsayninman hina. 1822 watakunamanta pachan apulli Francisco Javier de Luna Pizarro kamachiyninwan, rimana wasip kawsayninqa kawsan kikin llaqtap kawsayninwan kuska, churaspa Piruw llaqtap munayninta allin kamachiyman. Qasi kawsay hinaspa llaqtawan kamachiyta churaspa, +Piruw suyup Rimana Wasin kamakuyqanmanta pacha "capilla de San Marcos" nisqa taytachaq wasinpin llank'ananpaq puritan, chaymantataqmi llank'aranku askha wasikunapi. Ñawpaq kawsaypin Rimana Wasi karan " bicameral" nisqa huñunasqa apullikunap llank'asqan. Cámara de Diputados" nisqa huk apulli t'aqa llank'ayninkuta rimarqanku "Universidad de San Marcos" nisqa Hatun Yachay Wasipi hinaspataqmi "Cámara de Senadores" nisqa Hatun Apullikuna Rimarqanku mauk'a "Inquisición" nisqa wasipi +Miguel Grau Seminario, suyup haylli runa ruwayninmi Rimana Wasipi Apullikuna yachapayananku atiy, paypa kawsayninmi llaqtap munasqanman hina ruwayniyuq karan chaymi Apullikuna ima llak'ayninkupipas chay yuyaypi kanan. Panmi Rimana wasipi Apulli kaspa "llyñita mañakunan" nisqata mana chaypi llank'ananpaq mañakuran ichaqa awqanakuyman rinanpaqmi. +Rimana Wasip kawsayninmi qillqasqa Piruw Suyup hatun Kamay Pirwakunapi, chayrankun Piruw suyup Hatun Kamachiqninkuna, hanaqpachapi taytachata yuyarispa hinaspa llaqtatapas llank'ananku, Rimay wasipi kamaq sutita huqarispa, llaqtap kamachiykunata qhawarispapuni hinaspa suyuntinpa sumaq kayninpaq. +Rimana Wasiqpa chaninchaq kayninmi: kamachiy qillqa ruway. Piruw Suyuq Hatun Kamay Pirwan llapan ñankunata rikun allin kamachi ruwakuykuna riqsichinankupaq. +Rimana Wasiq huk sumaq ruwaynillantaqmi "actos de gobierno" nisqa hatun kamachiqpa imaymana suyuq ruwaykunamanta. Willakuykunata mañaspa chaykunataqa ruwakun, hach'awanqukunata mink'aspa Rimana Wasipi hatun rimaypi suyupaq llank'asqankumanta rimanankupaq hinaspa "Comisiones" nisqakunapipas rimanallakutaqmi llapa qillqa kamachiykuna qillqa ruwasqanta rikunankupaq. +Rimana Wasin llapa llaqtap rimayninta rantinkan. Llapa yawarkunata, apu yuyaykunata, kamayuq kaykunata, hinaspa makiwan llank'aykunata llaqta munayninman hinapuni. +Rimana Wasipi apulliq llank'ayninqa hunt'an kanan, ichaqa wayna sipas hatun yachay wasipi yachachiypiqa atinmantaqmi yachachiyta. Rimana Wasipi apulliq ruwayninqa tukuy llaqtap yachananmi, llaqta runaqa apulliq llank'ayninqa riqsin willana masikuna mast'arisqanrayku. +Khunami, Suyu Rimana Wasi llank'ayninta munan " modernizar sus sistemas" nisqa ruwaykunata astawan , imaymana ruwaykunapi, wasin llut'aykunapi hinaspa llapa llank'ana churaypi. Ruwakumi yuyaywan, sumaq kawsayta tariyta llank'ayta khunanmanta kallpachaspa, ama qunqaspa llapa qhipa apullikunap llank'ayninta sumaq llaqta kawsaypaq. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:33, 18 sit 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Michoacán suyu + +Qulla Suyu (Inca Empire) + +Runap marqan. +Dyuspa llaqtan. + +[1] Tahuantinsuyo (Tawantin Suyu, cuatro regiones unidas: Chinchay Suyu, Kunti Suyu, Anti Suyu Qulla Suyu). + +/ Uma Raymi Killa / waqa / Runa Kamaq / Ayawya, waqaylli, ayawya puypuylli, llut'u puchaq wamrayki waqallasunkim. / Runa kamaq, mikhuqpaq ruraq! Wari Wira Qucha Dios, maypim kanki? Runaykiman yakuykita unuykita kacharimuway! / + +451 _ _ ‎‡a Hukllachasqa Arab Imiratukuna‏ + +Francesco Totti sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin tarpuy killapi 1976 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - ) huk Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Francesco Totti. +Roma llaqtapi paqarisqa runakuna + +Lampa pruwinsya - Wikipidiya +Lampa llaqta, Lampa mayu, Pukaqucha +Lampa pruwinsya (aymara simipi: Lampa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Lampa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Lampa llaqtam. +Mayukuna: Lampa mayu - Qhawanilla mayu - Pukara mayu +P'allqa 3 027 P'allqa Andres Vilca Mamani +Pukara llaqta +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lampa pruwinsya. + +Piray mayu, Santa Krus llaqta ñiqpi +Kamasqa wata 8 ñiqin ayriway killapi 1926 watapi +Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam Qhichwa runakunapas tiyanku. +Saywitu: Sara pruwinsya + +hukkunapas (200-manta aswan rikch'aqkuna) +Chuchaw, P'ati, Isawila, Llaqa icha Qarachi (genus Agave) nisqaqa huk yuram, ch'aki k'itikunapi wiñaq, wira raphiyuq. Q'aytucha nisqa kapllunkunamantaqa q'aytukunatam, waskakunatam, q'iswakunatapas ruranchik. +Agave nisqa rikch'anaqa ancha rikch'aqsapam, iskay pachakmanta aswan rikch'aqmi, ahinataq paqpa (Agave americana), sisal (Agave sisalana) nisqa rikch'aqkunam kapun. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chuchaw + +San Pablo (kastilla simipi: San Pablo) nisqaqa Chilipi huk nina urqum, Atakama ch'in pachapi, Antofagasta suyupi, El Loa pruwinsyapi, San Pedro nina urquñiq. + +Katiguriya:Mama llaqta risirwa (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta risirwa (Piruw) +"Mama llaqta risirwa (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Pachaykamay +Pachaykamay nisqamanta qillqakuna (Phisika). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pachaykamay. +"Pachaykamay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Iñuku huk'i t'uqyay +Wallqa ruranakuy + +Khipa qachu[1] icha Chirisuyla[2] (Lolium temulentum) nisqaqa huk qachu yuram, Awya Yalapi musuq yuram, Iwrupamanta apamusqa. Khipa qhachuqa miyusapa kaspa triyumanmi rikch'akun, chayrayku runap ancha millanayasqan quram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khipa qachu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Khipa qachu + +Winnipeg nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. Manitoba pruwinsya uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Winnipeg. + +Santa Lusiya kiti (kastilla simipi: Cantón Santa Lucía) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Santa Lusiya llaqtam. +Santa Lusiya (Llaqta k'iti) 6.958 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Santa Lusiya kiti + +Uma llaqta Pitipu +Pitipu distritu (kastilla simipi: Distrito de Pítipo) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Lampalliqi suyupi , Phirriñaphi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pitipu llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Hatun Batan parki - Pumaq sach'a-sach'a ñawpa wak'a +Mayukuna: Mutupi mayu +Pumaq sach'a-sach'a ñawpa wak'apiqa kanmi 26-chá laya pisqukuna 7 layapas ñuñuqkuna. + +Siwis (genus Cedrela) nisqaqa huk Urin Awya Yalapi wiñaq sach'akunam. +Kaymi pusaqnin siwis rikch'aqkuna: + +Uma llaqta Wiqu +Wiqu distritu (kastilla simipi: Distrito de Vicco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Pasqu pruwinsyapi, Pasqu suyupi. Uma llaqtanqa Wiqu llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Hunin mama llaqta risirwa +Distritu (Pasqu pruwinsya) + +Wañusqa Burinkin, San Juan +Aswan riqsisqa qillqasqan: Platero y yo +Juan Ramón Jiménez Mantecón sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin qhapaq raymi killapi 1881 watapi paqarisqa Moguer llaqtapi - † 29 ñiqin aymuray killapi 1958 watapi wañusqa San Juan llaqtapi), Ispaña mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Ramón Jiménez. +Moguer llaqtapi paqarisqa + +Llamp'uka, kichwapi Atyawa (Mollusca) nisqakunaqa huk uywa rikch'aq putum. Llamp'u uywakunaqa yaqulla nisqawan isku rumi sillp'ita ruraqmi. Mikhunanta kiruchasapa qalluchanwan khachunku. Huk llamp'u uywaqa yura mikhuqmi, hukkunataq aycha mikhuqmi, lakachukunataq yaku hurquqmi. +Kaymi rikch'aq sinrinkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llamp'uka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llamp'uka + +Middelburg llaqtaqa. Zeeland pruwinsyap uma llaqtanmi. + +400 0 _ ‎‡a José Bonifácio‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq yachaq, qillqaq wan pulitiku‏ + +Popayán nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Cauca suyu uma llaqtapmi. 2 771 km², + +Runa Simi: Ch'iki qachu + +Runa Simi: Saywiti + +mayupi ch'ulla chalwacha, + +k'amikuy k'uchukunapas +kay llaki kawsay pacha hawapiqa +[1]Carrilo Cavero, Ugo Facundo. Puyupa-wayrapa-ninapawan musqukusqamanta(Runpa siminpi qillqakuna). Huancayo: Imp. Ed. Punto Com, 2010 (ISBN: 978-612-45866-1-3) + +Francisco de Quevedo Ispaña mama llaqtayuq qillqaq + +Chayta nispaqa Diospa munayninta mana ruwajkunamanta parlashan (1 Juan 2:17). Kay Jallpʼa, cheqa sonqo runaspis mana chinkachisqachu kanqanku (1/1, páginas 5-7). +Kaykuna: llankʼayninchej, imawanchus kusirikusqanchej, qharqochikoj familiaresninchej, runaj ruwasqasnin, onqoykuna, qolqe, jatunchakuy ima (15/1, páginas 12-21). +Payqa unayña kamachej kasqanmanta umata oqharinanmantaqa Jehovapi atienekorqa, mana pay kikillanpichu. Noqanchejpis autoridadniyoj kaspa chayri imatapis allinta ruwayta yachaspa, ni jaykʼaj umata oqharinachu. Astawanqa Jehovapi atienekuna (Pro. 3:5, 6) (1/2, página 5). +Imajtinchus runaqa kausayninmanta mana dueñochu, nitaj kausayninpi imatachus ruwananta niyta atinchu (Jer. 10:23). Kay pachaqa Satanaspa atiyninpi kashan, chayrayku runasqa ni jaykʼaj allin kausayta apamuyta atenqankuchu (1 Juan 5:19) (1/6, página 16). + +Utku icha Utkhu nisqaqa utku yurap murunkunap hawanpi kaq q'aytuchakunamanta puchkasqa q'aytukunam, chay q'aytukunamanta awasqa p'achapas. + +San Marcos suyu - Wikipidiya +San Marcos suyu +San Marcos suyu (kastilla simipi: Departamento de San Marcos, nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Marcos llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Marcos suyu. +Uma llaqta: Watimala llaqta + +Qhapaq Walla Chuwa llaqtamanta (kuntimanta) rikusqa (lluq'imanta pañaman: Q'asiri, Calzada, Ch'iyar Juqhu) +Tiyakuynin Chuqiyapu suyu, Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu +Q'asiri[2] (aymara simi, kastilla qillqaypi: Kasiri / Casiri) nisqaqa Antikunapi, Buliwya suyupi, huk urqum Qhapaq Wallapi, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Surata munisipyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.850 / 5.857 mitrum aswan hanaq. +Qhapaq Walla Titiqaqa quchamanta rikusqa (lluq'imanta pañaman: Illampu, Janq'u Uma, Q'asiri, Calzada) + +Palura (kastilla simipi: Palora) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Morona Santiago markapi, huk llaqtam, Palura kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Palura kiti + +Llamk'aqkuna. +Klasi waki nisqamanta siq'isqa. +Llamk'aq nisqaqa payita, kañinata chaskiykunapaq huk runapaq - kapitalista nisqa runapaq, ruruchina nisqapi - llamk'aq runam. +Karl Marx-pa nisqankamaqa llamk'aq (prulitaryu nisqa) kikinpa llamk'ana atiyninniyuq chaylla, mana rurana antayuq. Kapitalistataq rurana antayuq, llamk'aqkuna paypaq llamk'an. Karl Marx-qa llamk'aqkunata prulitaryaw (Proletariat) nirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llamk'aq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Arhintina). +"Aranway pukllaq (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Suwuluhiya nisqaqa (grigu simimanta: Ζωο=uywa; λογος=yachay) istudyah yachaymi tukuy uywakunata. + +Usiyanya nisqaqa Pasiphiku mama quchapi wat'akunam, Awstralya allpa pacha, Musuq Silanda wat'akunapas. + +2 chaniyuq tikraykuna ñust'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Rinaku + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa (inlish simipi: FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol) nisqaqa llapa tawa kaq watapi kaq ancha hatun mamallaqtapura piluta hayt'ay atinakuymi, lliw Tiksimuyuntinpi kaq allpa pachakunapi mama llaqtakunap FIFA nisqapi wankurisqa piluta hayt'ay quchuntinkunap pukllasqan. Atiqnin hatun Kupa nisqatam chaskin. 1930 watamantam ruranku, manataq 1942, 1946 watakunallapi (iskay ñiqin pachantin maqanakuyrayku). +Lluqsiykuna, Ranuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hatun Atipanakuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hukllachasqa Amirika Suyukuna +2 ñiqin qhapaq raymi killapi 2010 watapi Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2018, 2022 watakunapi kana mama llaqtakunas riqsikunqa.[5] +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupapi lliwmanta aswan allin quchuntinkuna, pukllachiq mama llaqtakunapas. +75 quchuntinkunañam Piluta Hayt'ay Pachantin Kupakunapi pukllaq karqan, ichataq 11-llam final pukllaykunapi pukllarqan. +Kay qatiqpiqa lliwmanta 24 quchuntinkunatam rikunki, huk icha aswan kuti lliwmanta tawa aswan allinpura kasqa. +Wiksu qillqapitaq rikunki, chay quchuntinpa mama llaqtanpi kasqa. +Yaqa 6.000 pukllaqkunañam Piluta Hayt'ay Pachantin Kupapi pukllarqan. +Mama llaqtap quchuntin +Miroslav Klose Alimanya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Ronaldo Brasil mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Gerd Müller Alimanya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Just Fontaine Ransiya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Pelé Brasil mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Jürgen Klinsmann Alimanya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Sándor Kocsis Hungría mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Gabriel Batistuta Argentina mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Teófilo Cubillas Piruw mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Gary Lineker Inlatirra mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Grzegorz Lato Pulunya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Helmut Rahn Alimanya mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin +Pukyu qillqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +↑ 3,0 3,1 Iskay ñiqin pachantin maqanakuyrayku 1942, 1946 watakunapi Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa manam karqanchu. +Katiguriyakuna: +Piluta hayt'ay +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:22, 28 awu 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kanatá sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kanatá sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Kanatá sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Canada (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tiksimuyuntinpi uma llaqtakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Apuwasinyuq pukllaykuna 2004 ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Urqu (Chinchay Awya Yala) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Tusuy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Nobel Suñay Pachaykamaypi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sahtu qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Apuwasinyuq pukllaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awya Yala rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ontario pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quebec pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Nova Scotia pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +New Brunswick pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Manitoba pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +British Columbia pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Prince Edward Island pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Saskatchewan pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Alberta pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Newfoundland wan Labrador pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quebec llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ruraq:Sumiaz/Mama llaqtakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ayllu runakuna pachantin pukllaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piruw mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qhapaq chunkana wankichakuna. +Qhapaq chunkana (ajedrez) nisqaqa huk p'allta pukllaymi, iskay pukllaqniyuq, lliw pukllaqtaq chunka suqtayuq wankichayuq. +Qhapaq chunkanaqa maqanakuy pukllaymi. Wankichakunaqa huk kinraypa wankichakunatam maqan. Pukllaypa taripanaqa, tukunaqa huk lawpa qhapaqta maqaytam. +Qhapaq chunkana wankichakuna: Lluq'imanta pañaman: awqaq, kawallu, hatun yaya, qhapaq, quya, pukara. +Inruqi (enroque): Qallari iñunpi kachkaqraq qhapaqqa iskay iñuta pañaman icha lluq'iman kuyukun. Qallari iñunpipas kachkaqraq pukarataq qhapaqpa chimpasqan iñuman kuyukun. Atinayasqa qhapaqqa ama inruqichunchu. +Quyaqa ima iñumanpas siwkta icha chiqalluwaqta kuyukuyta atinmi, huk wankichakama. +Hatun yayaqa ima iñumanpas chiqalluwaqta kuyukuyta atinmi, huk wankichakama. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:31, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Kristuyuyay iñiy + +Hukllachasqa Qhapaq Suyu : Wikis (The Full Wiki) +More info on Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Hukllachasqa Qhapaq Suyu: Wikis +Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +ch'usaq phuyuman t'inkisqa +ch'ayñakunaq ñanninman + +Runa Simi: Runa antawa + +400 0 _ ‎‡a Salvador Dalí‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Runa Simi: F + +Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun (Cusco Quechua) + +Hatun Britanya sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Hatun Britanya sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Hatun Britanya sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Hatun Britaña (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Great Britain (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Penarc/qillqasqankuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +"Phuyukunaman antakuru" nisqa khillayñanpi antakuru, Arhintinapi. +Antakuru icha Trin (fransis simimanta: train, kastilla simipi: tren) khillayñanpi purinapaq apaykachanam. Antakuruqa achka qallapurinayuqmi. Antakuyum kuyuchinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antakuru. + +Umup kunchan (inlish simipi: The Magician's Nephew) nisqaqa wawakunapaq liwrum, C.S. Lewis-pa qillqasqan 1955 watapi. + +(Antawaylla antanka pampa-manta pusampusqa) +Antawaylla antanka panpa (kastilla simipi: Aeropuerto de Andahuaylas) nisqaqa huk antanka panpam Piruwpi, Apurimaq suyupi, Antawaylla llaqta ñiqpi. + +Umberto Nicola Tommaso Gennaro Maria di Savoia-Carignano, Umberto II sutiyuq runaqa ( * 15 ñiqin tarpuy killapi 1904 watapi paqarisqa Racconigi llaqtapi - † 18 ñiqin pawqar waray killapi 1983 watapi wañusqa Genève llaqtapi) Italyap qhapaqnsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umberto II. + +Tayyuwan (Taiyuan, Kastilla simipi) ( chun simipi: 太原, phinyimpi: Tàiyuán, machu: Jinyang), Chunwa llaqtap, Shanxi pruwinsya uma llaqtanmi. +suqta (6) listritukuna, huk(1) munisipyu-llaqta wan kimsa(3) kunyayukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taiyuan. + +Watuq runa (layqa), Rhumsiki llaqtapi, Kamirunpi, apanqurap hukyachisqankunata qhawachkaq. +Watuq nisqaqa mana rikunalla rimaq aputa tapuykachaspa watuchiq runam, chay pakasqa atiykunawan huk runakunap hamuq pachantas willaspa, warmipas qharipas. + +T'uruyuq (kastilla qillqaypi: Turuyoc) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum Chunta wallapi, Wankawillka suyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.396 mitrum aswan hanaq. + +Runtuy (Rondoy) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Waywash wallapi, huk urqum Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Paqllun distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Qirupallqa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.870 mitrum aswan hanaq. + +Qalla iruru icha Phirunku iruru nisqaqa allpa ñanpi puriq qallapurinapaq, antawapaq, iskaymuyupaq qallanpa hawanman churasqa k'awchumanta irurum. +Sapsillaqa, chay qalla iruruqa wayrawanmi hunt'asqa. Antawap qallanpiqa chay wayraqa huklla k'awchu irurupim. Iskaymuyupaq qalla irurupitaq wayrawan hunt'asqa k'awchu pilam kan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qalla iruru. + +Domingo Faustino Sarmiento sutiyuq runaqa (*15 ñiqin hatun puquy killapi 1811 p'unchawpi paqarisqa San Juan llaqtapi - † 11 ñiqin tarpuy killapi 1888 wañusqa Asunción llaqtapi, Parawaypi) huk arhintinu amauta, pulitikupas runam karqan. + +Tikraynin unqusqa Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Rimana huñunakuy + +Kechuacha: Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Kečuanski (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Ainalipaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Ainali" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Nobel Suñay Qasikaypi + +Hermann Hesse Alimanya mama llaqtayuq qillqaq. Nobel Suñay + +Wañusqa 29 ñiqin inti raymi killapi 1993 watapi +Héctor Juan Pérez Martínez sutiyuq runaqa icha Héctor Lavoe (* 30 ñiqin tarpuy killapi 1946 watapi paqarisqa Ponce llaqtapi - 29 ñiqin inti raymi killapi 1993 watapi wañusqa New York llaqtapi) Burinkin mama llaqtapas takiqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Héctor Lavoe. + +Taqna pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Taqna +Taqna pruwinsya (aymara simipi: Taqna jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Tacna) nisqaqa Taqna suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam, Barroso wallapi. Uma llaqtanqa Taqna llaqtam. +Mayukuna: Kaplina mayu +Awkitaypi 5 600+ m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu, Tarata pruwinsya, Tarata distritu +Chupikiña 5 789 m Chili, Arika Parinaqutapas suyu (chawpin), Piruw, Taqna pruwinsya, P'allqa distritu +Iñuma 5 600 m P'allqa distritu; Tarata pruwinsya, Tarata distritu +Jach'aqullu 5 650 m P'allqa distritu; Tarata pruwinsya, Istiki distritu +Kasiri 5 650 m P'allqa distritu; Tarata pruwinsya, Tarata distritu +Kuruña 5 600+ m P'allqa distritu; Tarata pruwinsya, Tarata distritu, Tarukachi distritu +Pawqarani 5 200+ m P'allqa distritu +Wankuni 5 520 m P'allqa distritu +Wiyacha 5 200+ m P'allqa distritu +Taqna pruwinsyaqa 8 066,11 km² hatunmi. Chunkahukniyuq distrituyuqmi: +Taqna Yachay Sunturnin. +Saywitu: Taqna suyu +Quchakuna: Such'i qucha • Wilaquta +Mawk'a llaqtakuna: Mikulla • Tukipala mach'ay +Pruwinsya (Taqna suyu) + +Mayu raya (familia Potamotrygonidae) nisqakunaqa huk rayakunam, chupanpi miyusapa wach'iyuq, Urin Awya Yalapi (manataq Chilipichu) mayukunapi, misk'i yakupi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu raya. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mayu raya + +Guerrero suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Guerrero), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Chilpancingo de los Bravo llaqtam. +Munisipyukuna (Guerrero) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guerrero suyu. + +Tiyay Anqash suyu, +Chankillu (kastilla simipi: Chankillo icha Chanquillo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Kasma pruwinsyapi, Anqash suyupi, huk mawk'a pukaram. + +Bukya (Platanistoidea) nisqakunaqa mayukunapi kawsaq wallinakunam, Tiksimuyuntinpi pichqantin rikch'aqmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Bukya + +(Kharwallun rit'i urqu-manta pusampusqa) +Tiyay Anqash suyu, Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu +Pukarahu, Kharwallun icha Santa Krus (kastilla qillqaypi Pucaraju, Caruayun, Santa Cruz, Pico de Waylas ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk rit'i urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Waylas pruwinsyapi, Santa Krus distritupi.[2] Pikchunqa mama quchamanta 6.259 mitrum aswan hanaq. +Kanmi kimsa pikchu: +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Waylas pruwinsya (Anqash suyu) +Saywitu: Waylas pruwinsya + +Tikraynin p'anqacha Kastillanu simipi: + +Utusku qhawanachakuna, Kashamarka pruwinsya +Tiyay Kashamarka suyu, Kashamarka pruwinsya, Pultumarka distritu +Utusku qhawanachakuna (kastilla simii: (Ventanillas de Otuzco) nisqaqa Piruwpi huk mach'aykunam, Kashamarka suyupi, Kashamarka pruwinsyapi, Pultumarka distritupi. Kashamarka llaqtamantaqa 8 km karum. + +2 chaniyuq tikraykuna t'aqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Chirayku, Sarayaku llakta sinchita riman, kay jiritza wañuy laya ushay yapa llakichin Runa llaktakunata, runa apukunata, warmikunata, ayllukunata, wawakunata. Mana munanchichu imallas kay laya manchachik ushayta. + +Runa Simi: Sumaq qhaway distritu + +Runa Simi: Nihun hatun qucha + +37Chaynu nitinqa, Juanpa chay ishkay yaĉhakuqninkunaqa, Jesuspa ikinta chay kutilla riranllapa. 38Chaymanta, ikinta riqta rikarqa, Jesusqa tapuran: + +POEMAS – HARAWIKUNA: "Mamay" + +▪ Runa Simi: Chunwa Hatun Pirqa + +"Yachaychej, noqa qankunawan tuta pʼunchay kasqayta, kay pacha tukukunankama." (MAT. 28:19, 20.) +3 Kay 100 watamanta qhepamanqa "cizaña qhorapis", nisunman llulla cristianos Jallpʼapi rikhurerqa (Mat. 13:26). Chantá 300 watamanta qhepamanqa cizaña qhorawan kikinchasqa cristianos, ajllasqa cristianosmanta nisqa aswan ashkhaña karqa. Jesús nisqanman jina kamachisqa, patronta tapusqanku: "Munawajchu chay qhorasta qhoramunaykuta?", nispa (Mat. 13:28). * ¿Imatataj patrón kutichisqa? +9 Jesús nerqa: "Cosechaqa kay pachaj tukukuynin", nispa (Mat. 13:39). Cosechaqa 1914 watapi qallarerqa. Chay tiempopi imaschus kanan kasqanta qhawarina. +12 Iskay kaj: trigota waqaychakun. Jesús angelesninman nerqa: "Trigotataj pirwayman waqaychamuychej", nispa (Mat. 13:30). Ajllasqa cristianosqa 1919 watamantapacha, cheqa qotuchakuy sayarisqanpi tantasqa kanku. Kay pachaj tukukuyninkama Jallpʼapiraj kaj ajllasqa cristianostaqa janaj pachapi tʼinkankuta japʼejtinku tantayta tukukonqa (Dan. 7:18, 21, 22, 27). +14 Tukuy llulla religiones chinkachisqa kasqankutawanqa chay religionesmanta kajkuna, manchay ñakʼariy tiempopi maypichus pakakunankuta maskʼanqanku, nitaj tarenqankuchu (Luc. 23:30; Apo. 6:15-17). Chinkachisqa kanankuta yachaspataj, ni imanakuyta atispa waqanqanku, phiñarikuspataj kirusninkuta kʼarurakonqanku. Jesús manchay ñakʼariy tiempomanta nisqanman jina, chay kutipeqa "manchayta waqanqanku" (Mat. 24:30; Apo. 1:7). * +15 Tawa kaj: hornoman wijchʼuykusqa kanku. Angelesqa cizaña qhorata marqʼa marqʼata wataranqanku, "kʼajarishaj hornomantaj paykunata wijchʼuykonqanku" (Mat. 13:41, 42). Chaytaj wiñaypaj chinkachisqa kanankuta niyta munan. Chayrayku, llulla religionesmanta kajkunaqa manchay ñakʼariy tukukushajtin, nisunman Armagedonpi chinkachisqa kanqanku (Mal. 4:1). + +451 _ _ ‎‡a Guyana Mama Llaqta‏ + +Runa Simi: Ancha llaqta Limaq + +Runa Simi: Frozen ( inlish simipi: Frozen, kastilla simipi: Frozen: El reino del hielo, Frozen: Una aventura congelada) nisqaqa 2013 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Chris Buck, Jennifer Leemi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Runa Simi: Sarumilla pruwinsya + +Uma llaqta Anhil (El Ángel) +Espejo kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Espejo, Eugenio Espejo-manta sutichasqa [1]) Ikwadur mamallaqtapi, Karchi markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Anhil llaqtam (El Ángel). +Kay kitiqa Eugenio Espejomantam sutichasqa (1747 - 1795). +Amachasqa sallqa suyukuna: El Ángel kawsaykuska amachasqa allpa +↑ Kay sutip paqarisqanmanta pukyu qillqa: www.carchiturismo.gov.ec (kastilla simi) +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Rirpu kiti / Espejo kiti + +Machala nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Kuri markap uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Machala. +Llaqta (Machala kiti) + +Tiyay Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Muruqucha distritu +Walla Chawpi Walla (Piruw), Antikuna +Yanashinqa (kastilla qillqaypi:Nevado Yanashinga) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Chawpi Wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Muruqucha distritupi, Antikuna q'asa ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.235 mitrum aswan hanaq. + +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Lima suyu, Yawyu pruwinsya) +Haqaru simiqa (Jaqaru, "runa simi") piruwanu Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi 3.000 runakunap rimayninmi. Ñawpa pachas achka runakuna chay simita rimarqan, huk suyukunapipas. + +Puerto Carreño (kastilla simipi: Puerto Carreño) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Vichada suyu uma llaqtapmi. 12 409 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puerto Carreño. + +2 chaniyuq tikraykuna t'uqlu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin qinchamali Kastillanu simipi: + +Aphrika buphaluta mikhuchkaq Liyunkuna: Huk liyunqa qanchis kilugramukama aychatam huk p'unchawpi muchun. +Aycha mikhuq nisqakunaqa uywakunallap aychanta mikhuq uywakunam, ahinataq puma, tiwrun. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu sillp'ayachiy + +Runa Simi: Piruwpa unanchan + +Mayta Qhapaq Sinchi von Cuzco + +29Chaykamanmi, kusa achka runakuna tantakayaranllapa Jesuspa ridurninmanqa. Chaymi payqa qallariran rimaq kaynu nir: + +Ollqukunapaq y warmikunapaq consëju (8-15) + +(Ankuraymi-manta pusampusqa) +Janq'ulaymi (aymara simi; kastilla simipi: Ancoraimes) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Umasuyu pruwinsyapi, Janq'ulaymi munisipyup uma llaqtanmi. +Llaqta (Umasuyu pruwinsya) + +3 chaniyuq tikraykuna mayt'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +en.wikinews.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Celso Torrelio Villa sutiyuqqa (3 ñiqin inti raymi killapi 1933 watapi paqarisqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi, 23 ñiqin ayriway killapi 1999 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (4 ñiqin tarpuy killapi 1981 watamanta 21 ñiqin anta situwa killapi 1982 watakama). + +Sankhu nisqaqa riwi hak'umanta yakumantawan chaqrusqa mikhunam, t'antata ruranapaqpas. + +Comenge ñaupa suyu Pirenekunapi karqa. Kunan Ransiyapi, riqyun Midi-Pyrénéespi (Haute Garonnepi). +Ñaupa uma llaqtankuna Sant Gaudenç. Kunan Tolosa Lengadòcpi Haute Garonne uma llaqtan. + +Atlanta (inlish simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, Georgia suyup uma llaqtan. Atlanta llaqtapiqa 537.958 runakuna (2008) tiyachkan. + +Tikraynin quyru Kastillanu simipi: + +Paul Leonard Newman sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin qhulla puquy killapi 1925 watapi paqarisqa Shaker Heights llaqtapi Ohio suyupi - † 26 ñiqin tarpuy killapi 2008 watapi wañusqa Westport llaqtapi, Connecticut suyupi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Oskar Suñay + +hampi kuna. + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Fluminense FC) + +QHAPAQ CHUNCHU. + +18 Cheqanta kausayta yachacheyqa mana atikullanchu. Jehovataj "cheqanta" yachachinanchejta munan (2 Tim. 3:16). ¿Ima niyta munan chay? Bibliaj yuyaychaykunasninwan yanapachikunata, ichá Proverbios 18:13 versiculopi nisqanwan jina, chaypi nin: "Manaraj allinta uyarishaspa imatapis kuticheyqa wampu kaymin, pʼenqaytaj", nispa. Chayrayku, uj hermanota jatun juchapi urmasqanmanta tumpajtinku, ancianosqa allintaraj jinachus manachus kasqanta yachananku tiyan (Deu. 13:14, 15). Ajinallamanta cheqan kajman jina cheqanchayta atenqanku. + +Margaret Thatcher Inlatirra mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku + +Quechua: ñak'aq + +Kay p'anqaqa 15:30, 30 dis 2010 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +huk runakunata kamachiy. + +Runasimita yachayta munankichu? +Noqa, ñoja, ñuqa Limapin ,Ayacuchopin ,Qosqopin tiyani./yachani. +Paykuna ...Rqanku. + +Qhapaq p'anqa +Kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. +Ña kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa +qillqasqa p'anqayuqñam. +Katiguriyakuna +Punku p'anqakuna +Huk rimaykunapi +100 000 hawa qillqakunayuq Wikipidiyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos 1 Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. +Ñawpaq: Qhichwa simi, Pacha q'uñichiy, K'anchaq Ñan, Sara, Kastillanuchay, Qiwuña +Llamk'anakuna +Watapi lliw p'unchawninkunapaq p'anqakunata qillqasunchik, kaypi qhaway! +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna suytiyuq listap rakinkunataqa qhichwa simiman t'ikrananchikraqmi atin. Manaraq mast'asqa riqsisqa qhichwa simipi rima kaptinqa, qhichwapi musuq simip kinrayninpi kastilla simipi rimatam kakuchinkiman. Kaypi achkaraq t'inkikunap imankunamanta musuq p'anqakunata qillqananchikmi atichkan. +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Uyapurata t'ikrana p'anqap rimanakuyninpi willamuy. +Mama llaqtakunamanta qillqakunata qhichwaman t'ikranaykipaq qhaway Wikipidiya:Aknalla yanapay. +Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa nisqa p'anqata allinchay. +Wikipidiya ruraykunaqa kay k'iti rimaykunapiñam kachkan: +Wikipidiyaqa Wikimediap ruraykamayninmi. Kaymi huk qispi ruraykamaykuna: +Rikch'aqkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:22, 24 awu 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kichwakunapa yachaykuna (libro) – 3.11 + +Tiyay Punu suyu, Lampa pruwinsya, P'allqa distritu +Wira Apachita (kastilla qillqaypi: Nevado Huira Apacheta) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Raya wallapi, huk rit'i urqum, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, P'allqa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200+ mitrum aswan hanaq. + +Luis Alberto Macas Ambuludí sutiyuq runaqa (3 ñiqin inti raymi killapi 1950 watapi paqarisqa Saraguro llaqtapi, Loja markapi, Ikwadurpi) huk ikwaduryanu, kichwa rimaq pulitiku runam, 1990 watamanta 1996 watakama, 2004 watamanta 2008 watakamapas CONAIEpa umalliqninmi karqan. + +Morelos suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Morelos), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Cuernavaca llaqtam. +Munisipyukuna (Morelos) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Morelos suyu. + +Awya Yala Kupa 2015 ( kastilla simipi: Copa América 2015) nisqaqa 2015 watapi Chili mama llaqtapi XLIV ñiqin Awya Yala Kupam. +Kimsa ñiqin: Piruw +Awya Yala Kupa 2015pi mama llaqtakuna. +Zincha sutiyuq uywaqa Awya Yala Kupap uywananmi karqan. + +Viseu distritu (kastilla simipi Distrito de Viseu), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Viseu llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Viseu distritu. + +Kunan pacha (Chinchaysuyupi: kanan pacha) nisqaqa ñuqanchikpa timpu nisqam pachanchik, kunan pachapi kawsachkanchik. + +Leovegildo Lins da Gama Júnior sutiyuq runaqa, icha "Júnior" (* 29 ñiqin anta situwa killapi 1954 watapi paqarisqa João Pessoa llaqtapi, Brasil mama llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Júnior. +Piluta hayt'aq (Torino FC) + +Katiguriya:9 +Kay Katiguriyaqa 9 watamanta qillqayuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 9. +"9" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Leymebamba +Leymebamba distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Leymebamba) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chachapuyas pruwinsyapi, Amarumayu suyupi. Uma llaqtanqa Leymebamba llaqtam. +Mayukuna: Pumaqucha mayu - Utkupampa mayu + +Montpelier nisqa llaqtaqa, Vermont suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Montpelier llaqtapiqa 186.440 runakuna (2010) tiyachkan. + +Qunchup k'awsaykuqninkuna. +Qunchu nisqakunaqa p'uchquchiq, ch'ulla kawsaykuq kaq k'allampakunam. + +Mato Grosso suyu (purtuyis simipi: Estado do Mato Grosso) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Cuiabá llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mato Grosso suyu. + +Manga (nihun simipi: 漫画 [manga]) nisqaqa Hapunmanta siq'isqa rikchasapa willakuykunam. + +Aswan hatun llaqta Majuro +Marshall Wat'akuna nisqaqa Pasiphiku mama quchapi, Usiyanyapi huk wat'akunam, mama llaqtapas. + +Taki Suyu "Taki Sumaj" + +wiñay sallqa llaqtakuna qawaq. +varayuq tayta José María Arguedaspa +sallqa runa waylluq, +churinkuna kasqayku rayku. +2. Hukllam wañuy, hukllam kawsay. +Tayta kurapa nisqanpihinas tratitutaqa ruwarqunku. (:34) + +Simikunaqa (libretto nisqa) Lorenzo da Ponte-pa qillqasqansi karqan. +KV 588 huchhayuqmi. Kay taki aranwayqa Joseph II Habsburgmantap mañakusqansi karqan. Antonio Salieri sutiyuq Mozartpa masinsi chay llamkaywanqa qallarirqan, huk rakita tukuspa, chaymantataqsi llamk'aywan kuchu-kuchuspa. Ñawpaq kuti Così fan tutte nisqataqa Wien llaqtapi Burgtheater nisqa aranway wasipis rikuchirqan, 26 ñiqin qhulla puquy killapi 1790 p'unchawpis. +Taki aranwayqa yanantinkunap rantinaykuyninmantam willan, pusaq kaq pachakwatapi. Ñawpaq pachañas Giovanni Boccaccio Decamerón nisqanpi, William Shakespearetaq Cymbeline nisqanpis willarqan. +Pukllasqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Awqaqkuna, wawakuna, wamp'u pusaqkuna, kasarakuyman mink'achisqakuna, runakuna. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:09, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Pitsqa waranqa (5.000) nunakunata Jesus pachan qaran (10-17) + +Runa Simi: Chakana tuktuyuq rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Nobel Suñay Hampi Yachaypi + +Runa Simi: Chiri mit'a + +Kay JavaScript p'anqataqa manam llamk'apuyta atinkichu. + +Runa Simi: Pawqartanpu pruwinsa + +Runa Simi: Ruraq atiy + +Paqarisqa 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1987 +Luis Alberto Suárez Díaz (* 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1987 watapi paqarisqa Salto llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi . +Piluta hayt'aq Urasuyu Kupa 2010 +Piluta hayt'aq Awya Yala Kupa 2011 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luis Suárez. + +Katiguriya:Llaqta (Lamar pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Lamar pruwinsya) +"Llaqta (Lamar pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Leoncio Prado distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Leoncio Prado) Piruw mama llaqtapi distritum, Lima suyupi , Wawra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santa Krus llaqtam. +Mayukuna: Awkimarka mayu + +Oseaspa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Oseas) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Oseaspa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Oseaspa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Oseaspa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Oseaspa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +2000 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2000 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2009 watapi puchukarqan. +201 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2010 watapi puchukanqa. + +Llaqta qayanqillqa: Manam kanchu +Llaqta taki: Biladi +Aswan hatun llaqta Gaza +Runa llaqtap sutin Palestino, palestina +Palistina kamachikuy (arabya simipi دولة فلسطين Dawlat Filastin) nisqaqa Palistinap rakinkunapi 1994 watapi kamarisqa kamachiymi. Chay k'itikunataqa Israyil awqaqkunam 1967 watapi hap'irqan, aswan Palistina k'itikunatapas, tukuy ñawpa Palistina nisqa suyutam. +Kunti Jordan suyupi, Gaza ch'imipi Israyil llaqtachasqakuna, q'umir: Palistina kamachikuyniyuq kachkaq k'itikuna (2007 wat'api). +Mayukuna: Jordan Mayu + +Paqarisqa 4 ñiqin aymuray killapi 1987 watapi (31 watayuq) +Francesc Fàbregas Soler sutiyuq runaqa, icha Cesc Fàbregas (* 4 ñiqin aymuray killapi 1987 watapi paqarisqa Arenys de Mar llaqtapi - ), Ispaña mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Warmi: , Churinkuna: . +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cesc Fàbregas. + +(Ayawiri distritu-manta pusampusqa) +Ayawiri distritu (kastilla simipi: Distrito de Ayaviri) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Ayawiri llaqtam. +Mayukuna: Ayawiri mayu + +Yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu (familia Onagraceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, Tiksimuyuntinpi 20-chá 24-chá rikch'anayuq, 650-chá rikch'aqniyuq. +Kaymi huk yawarch'unqa hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu + +Qarawili pruwinsya - Wikipidiya +Qurupuna, Ariqipa suyu +Uma llaqta Qarawili +Qarawili pruwinsya (kastilla simipi: Caravelí) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qarawili llaqtam. + +44 Kristup ñawpan wataqa (44 kñ) Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Richard Walter Jenkin sutiyuq runaqa, icha Richard Burton (* 10 ñiqin ayamarq'a killapi 1925 watapi paqarisqa Pontrhydyfen llaqtapi, 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1984 watapi wañusqa Celigny llaqtapi) huk Kamri (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) aranway pukllaqmi karqan. + +Hayñi[1] icha Chayaqi[2] (derecho) nisqaqa wakipi pi runappas rurananpaq, llamk'ananpaq, ima hinapas kananpaq qispi kayninmi, chiqanmi, atiyniyuq kayninmi. + +Busto Arsizio llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Buliwyapi: P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi +San Pawlu Lips munisipyu satilitimanta rikusqa; lluq'i: Challwiri kachi qucha; pañaman: Kalina qucha (chawpi), Tinti urqu (chawpi-paña, hatun urqu, rit'iwan) +Tinti (Tinte) nisqaqa Buliwyapi, Arhintinapipas, Antikunapi, huk urqum, Lipis wallapi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.849 mitrum aswan hanaq. + +Qallawap ñiqi rakirinkuna +Qallawa tawqa mana q'illaykuna, ch'uqichaqkuna +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 16, 2, p +Muksichana yupaykuna −2, −1 +Iñuku illwa (yupasqa) 48 pm +Muksichaq,[1] Chhuhu (Chhuju),[2] Wayay,[3][1] Wayrasamay,[1] Nahasllay[4] icha Uksihinu (kastilla simipi: oxígeno, musuq latin simipi: oxygenium, grigu simimanta Οξυγόνον, "puchquchaq"), O nisqaqa huk mana q'illay qallawam. +Tiksi muyup wayra pachanpiqa pichqa patma muksichaqmi, iskaynintin iñukup iñuwankunayuq (O2), wayay nisqam. Hanaq wayra pachapitaq intip illanchayninpi kimsantin muksichaq iñuwam (O3) tukukun, achiksamaytu nisqam. +Q'illaykunaqa huk mana q'illaykunapas muksichaqwan muksikunatam ruranakunaku. Yakuchaqwan anchata t'uqyaspa yakutam ruranakun. Huk yaku iñuwapiqa iskay yakuchaq iñukuwan huk muksichaq iñukum (H2O). +Tukuy kawsaqkunaqa, yurakuna, uywakuna, runakunapas samanapaq muksichaqta mat'ipayanku. Mana muksichaq kaptin, wañunkuman. Chimlasay (k'illimsa iskay muksi, CO2) wapsita qarquspa samanku. Yurakunataq inti wayllaypi chimlasayta ch'unqaykuspa muksichaqta ruraykunku. Mana yurakuna kaptin, manam wayra pachapi muksichaq kanmanchu. Chayraykum ancha-anchatam kawsaq pachapi yurakunatam, sach'a-sach'akunatam mat'ipayanchik. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muksichaq. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:44, 1 nuw 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qhichwa Suyup Simi Pirwan Diccionario de la + +Runa Simi: Qaqatampu distritu + +Runa Simi: Qhuya + +18 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Runa Simi: Liryu yura rikch'aq ayllu + +pushak runakuna: + +Runa Simi: Alajuela suyu + +Pinchikilla pilakuna. +Pinchikilla pila nisqaqa chaqllisinchi michata pinchikilla michaman t'ikraq llamk'anam, iyunsapa puriqllapi iskaynintin q'illaykunam icha huk pinchikilla pusaq imayaykunam, iskay k'aspi, ichataq huk k'aspi, huktaq suyk'u kaq tiñiqim. +Huk q'illay ridusisqa kachkaptin, huktaq uksidasqam kachkan. Uksidasqa q'illaymanta iliktrunkunam ridusisqa q'illayman purin. +Ñawpaq kaq pinchikilla pilataqa 1800 watapi Alessandro Voltas wallparirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pinchikilla pila. + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Qusqu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Qusqu suyu) +"Mawk'a llaqta (Qusqu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +3 chaniyuq tikraykuna qulluy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Puka pili (Spatula cyanoptera) nisqaqa huk Piruwpi kawsaq pilim, puka raprayuq. +Anas cyanoptera septentrionalium (Chinchay Awya Yala, Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puka pili. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puka pili + +1891 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Uma llaqta Chankay (Chancay) +Chankay distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Chancay) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi, Waral pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chankay (Chancay) llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukunu: Lachay mama llaqta risirwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Kanada). + +Tiyakuynin Taqna suyu, Taqna pruwinsya, P'allqa distritu +Wiyacha nisqaqa (kastilla simipi: Viacha) Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum Barroso wallapi, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi, P'allqa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200+ mitrum aswan hanaq. + +Tiyay Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Ayawiri distritu, Kinchis distritu, Tanta distritu +Waynaqutuni icha Wayna Qutuni (kastilla qillqaypi:Nevado Huayna Cotoni / Huaynacutuni) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Ayawiri distritupi, Kinchis distritupi, Tanta distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.500 mitrum aswan hanaq. + +Mikhaíl Vasilievich Lomonosov sutiyuq runaqa (rusya simipi: Михаи́л Васи́льевич Ломоно́сов)(* 19 ñiqin ayamarq'a killapi 1911 watapi paqarisqa Misháninskaya llaqtapi - 15 ñiqin ayriway killapi 1765 watapi wañusqa San Petersburgo llaqtapi) huk Rusyap mama llaqtayuq qillqaq wan pachaykamay yachaq runam. + +Samaypata pukara (kastilla simipi: Fuerte de Samaipata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi (Santa Krus suyupi, Florida pruwinsyapi, Samaypata llaqta ñiqpi) huk mawk'a pukaram. + +Ph, ph nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, uralan runasimillapi aymara simillapi qillqasqa sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Juliaca: Cabana llaqtan sinchi k'irisqa kay pachamamaq munayninwan. _ La Decana +Inicio REGIONAL Juliaca: Cabana llaqtan sinchi k'irisqa kay pachamamaq munayninwan. +Juliaca: Cabana llaqtan sinchi k'irisqa kay pachamamaq munayninwan. + +Aymara: Piruw Suyu + +Runa Simi: Yawar ch'unqa + +Aqupampa (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Aqupampa (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu +Aqupampa jisk'a suyuxa, Wankawillka jach'a suyu +Commons katt'ana uñnaqa Aqupampa (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu. + +Robertoqa allin runa kasqan. + +Anna Magnani Italya mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Runa Simi: Nanay + +15 Jehová chayta ruwasqanqa may sumajpuni karqa. Payqa chay warmista, waj israelitasta jinallataj allinpaj qhawasqanta rikucherqa (Sal. 68:5). Chaywanpis mana chay kutillapichu chayta ruwarqa, manaqa ashkha kutispiwan (1 Sam. 16:1-13; Hech. 10:30-35, 44-48). +"Tata Diosqa payta wajyakojkunaj qayllampi kashan." (Sal. 145:18) (9 parrafota qhawariy) +"Tata Diosqa [...] tukuyta uj rejllata qhawan." (Deu. 10:17) (17 parrafota qhawariy) + +Runa Simi: Waqaysapa Ñan + +Runa Simi: Piki Mach'ay + +Hatun Milluni qucha (Milluni Grande) Uchuy Milluni quchawan (Milluni Chico), karupi: Altu llaqta +Tiyay Chuqiyapu suyu, Pedro Domingo Murillo pruwinsya, Altu llaqta munisipyu +Milluni qucha (Aymara simi millu p'aqu,[3], -ni k'askaq -yuq hina, "p'aquyuq") nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk qucham , Qhapaq Wallap kuntinpi, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Altu llaqta munisipyupi, Altu llaqtap chinchayninpi. Tarikun Wayna P'utuqsi urqup urayninpi, Chakaltaya urqup hayt'ananpi. +Llamakuna, Milluni qucha, Wayna P'utuqsi +Altu llaqta munisipyu: yupaykuna, saywitu Milluni quchawan + +Tiyay Hunin suyu, Shawsha pruwinsya, Kanchayllu distritu +Tukumach'ay (kastilla qillqaypi: Cerro Tucumachay) nisqaqa Piruw llaqtapi, Paryaqaqa wallapi, huk urqum Hunin suyupi, Shawsha pruwinsyapi, Kanchayllu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. + +Sunin mamallaqta risirwa - Wikipidiya +(Hunin mama llaqta risirwa-manta pusampusqa) +Kamasqa wata 7 ñiqin chakra yapuy killapi 1974 watapi (D.S. Nº 0750-74-AG) +Hunin mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional de Junín) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Hunin Pampapi, Hunin suyupi, Hunin distritupi, Qarwamayu distritupi, Unturis distritupi (Hunin pruwinsya), Pasqu suyupipas, Ninaqaqa distritupi, Wiqu distritupipas (Pasqu pruwinsya). +↑ www.enjoyperu.com / Hunin mama llaqta risirwa + +Chiliti mayu / Magdalena mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Chilete / Río Magdalena) huk piruwanu mayum, Kashamarka suyupi, Quntumasa pruwinsyapi. + +Anis (Pimpinella anisum) nisqaqa huk quram. Rurunkunatam q'apachanapaq hurqunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Anis + +Paqarisqa Mishiku, Tepic +Enrique Lizalde Chávez sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1937 watapi paqarisqa Tepic llaqtapi - 3 ñiqin inti raymi killapi 2013 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi ) huk Mishiku mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Enrique Lizalde. +Morelia llaqtapi paqarisqa + +Ch'antasqa tuktuntin (t'iktulla siq'isqa). +Inti wayta (Helianthus) nisqap ch'antasqa tuktuntinnin, pila tuktuchayuq, qallu tuktuchayuqpas. +Ch'antasqa tuktuntin (latin simipi: capitulum, "umacha", huk rimaykunapi "isankacha" nisqapas) huk yurakunap ch'antasqa tuktu-tuktunkunam, ch'antasqa tuktuyuq (Compositae icha Asteraceae) nisqa yurakunapi, huk wakin yurakunapipas. Chay tuktunkunaqa huklla wayta hinam rikch'akun, achka ch'iñicha tuktuyuq kaspapas, pila tuktuchayuq, qallu tuktuchayuqpas. + +"Phinu ugru rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kutakachi (kastilla simipi: Cotacachi) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk nina urqum, Impapura markapi, Kutakachi kitipi, Kutakachi Kayapas risirwapi. Pikchunqa mama quchamanta 4.935 mitrum aswan hanaq. + +21 ñiqin ayamarq'a killapi 1970 – 3 ñiqin ayriway killapi 1971 +Hafez ibn 'Ali ibn Sulayman al-Assad icha Hafez al-Assad (Arabya simipi: حافظ الأسد‎ Ḥāfiẓ al-ʾAsad) sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin kantaray killapi 1930 watapi paqarisqa Qardaha llaqtapi - 10 ñiqin inti raymi killapi 2000 watapi wañusqa Damasku llaqtapi) Sirya mama llaqtayuq pulitiku, Uma kamayuq wan Umalliq. +1971 watamanta 2000 watakama ñawpaq kuti Siryapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hafez al-Assad. + +Kusuri, Chinchaysuyupi Kushuri [1] [2](Phalacrocoracidae) nisqakunaqa yaku patapi, mama quchap, mayukunappas patanpi kawsaq, challwa imaymanapas mikhuq pisqukunam. +Kaymi Piruwpi kawsaq kusurikuna: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kusuri + +Uma llaqta Villa Virgen +Villa Virgen distritu (kastilla simipi: Distrito de Villa Virgen) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi. +Kamasqa 14 ñiqin ayamarq'a killapi 2014 watapipi, Ollanta Humala Umalliqmi. +Villa Virgen distrupiqa Piru runakunam tiyanku. + +400 0 _ ‎‡a Franz Liszt‏ ‎‡c Unriya mama llaqtayuq takichaq wan piano waqachiq‏ + +Gough Whitlam Awstralya mama llaqtayuq pulitiku + +Runa Simi: Silq'uy + +Runa Simi: Antañiqiq ch'ipachina + +1 Cuzco, Llaqtapata +2 Llaqtapata, Llulluchapampa + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Juk p'unchay Josep kuraq wawqisnin ovejasta michichkaptinku, Jacobqa wawqisninta watukamunanpaq Joseta kacharqa. Wawqisnin chayamuqta rikuspa nirqanku: ‘¡Jaku, payta wañuchinachik!', nispa. Kuraq wawqin Rubentaq nin: ‘¡Ama wañuchinachu!', nispa. Chayrayku, mana wañuchirqankuchu manaqa, juk ch'aki pukyuman wikch'uykurqanku. Chaymanta, chukuspa imatachus Josewan ruwanankuta rimayta qallarinku. + +400 0 _ ‎‡a François Mitterrand‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq taripay amachaq wa pulitiku. Umalliq (1981-1995)‏ + +Foto: Qhapaq Ñan. + +Katiguriya:Uma kamayuq - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq. + +Hipólito Ruiz López sutiyuq runaqa (1754 watapi paqarisqa Belorado llaqtapi, Ispañapi; 1816 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk ispañul kawsay yachaq runam karqan. +Antikunapim achka yura rikch'aqkunata t'iktuqarqan, José Pavón sutiyuq masinwanpas. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Hipólito Ruiz López. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hipólito Ruiz López + +Katiguriya:Distritu (Qanchi pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Qanchi pruwinsya) +"Distritu (Qanchi pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Casablanca nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Casablanca (pilikula): Huk pilikula (Hukllachasqa Amirika Suyukuna, 1941) + +Wanta pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quchapampa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Maqari distritu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Intichawwan qallarisqa chhasku wata ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Pulitiku (Grisya). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Grisya). +"Pulitiku (Grisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pueblo aymara — Aymara llaqta + +Richard Phillips Feynman sutiyuq runaqa (11 ñiqin aymuray killapi 1918 watapi paqarisqa Manhattan llaqtapi - 15 ñiqin hatun puquy killapi 1988 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pachaykamay yachaqmi qarqan. +1965 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Pachaykamaypi). Julian Schwinger wan Sin-Itiro Tomonaga. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Richard Feynman. + +Jung Hua hark'a quchawan apaqan, Da Han mayupi, Taoyuan k'itipi, Taywanpi. +Reschen (Resia) qucha: quchap yakunkunaqa Reschen (Resia), Graun llaqtakunatam nuyuchirqan (Uralan Tirul, Italyapi). +Guri hark'a qucha, Winisuylapi. +Hark'a qucha nisqaqa mayu hark'ap hananpi mayup puriq yakunmanta tukukuq qucham. Mayu hark'ata pirqachaptinqa, chay hark'a quchap yakunqa qhichwapi allpakunatam llukllaspa llump'ispa nuyuchin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hark'a qucha. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Makidunya). +"Pulitiku (Makidunya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Makiyasiy icha Makirumpay (volleyball) nisqaqa iskay quchup rurasqan piluta pukllaymi. + +Tikraynin p'uti Kastillanu simipi: + +73. QHAPAQ ÑAN, ANDES + +Runa Simi: Q'utu + +Harold Rowe "Hal" Holbrook sutiyuq runaqa (February 17, 1925) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Ankayuq_K'uchu +Hatun_K'irawniyuq +Hatun_Qillqa +Huch'uy_Anqas +Huch'uy_K'uchu +Jach'a_Ch'utu +Janq'u_Llaqa + +Kay ruraqqa Runa shimita yaqa mama rimaynin hina yachaywanmi riman. +Kay ruraqqa Runa shimita chawpi yachaywanmi riman. +Kay ruraqqa Runa shimita aslla yachaywanmi riman. + +Manam kay hina hukchasqakuna kanchu. + +-Ñoqaqa, marsuy, wayk'usqanku mankamanmi hisp'ayuni- nispas nin huk saqra michiqa. +- Allin, wayqey, kusa- nispas llapan michikunaqa kusisqa t'aqllaykunku. +Hinapis, saqra michikunaq asanbliyanqa tukupun pacha illariyta, manaraq inti lloqsimushaqtin. Chaysi, sapanqa michi kutipun "Minchha kama, minchha kama, wayqey" nispa. + +кеч. Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +Purus pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Esperanza +Purus pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Purus) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ukayali suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Esperanza llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Altu Purus mamallaqta parki +Pruwinsya / Suyu +Pruwinsya (Ukayali suyu) + +Kulantru (Coriandrum sativum) nisqaqa huk quram. Rurunkunatam q'apachanapaq hurqunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kulantru + +Chinchay Yawyu-Quchas waqaychasqa - Wikipidiya +Tiyay Lima suyu, Yawyu pruwinsya; Hunin suyu, Shawsha pruwinsya; +Chinchay Yawyu-Quchas waqaychasqa (kastilla simipi: Reserva Paisajística Nor Yauyos-Cochas) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Hunin suyupipas, Shawsha pruwinsyapi. +Urqukuna: Paryaqaqa +Mayukuna: Kañiti mayu - Quchas-Pachakayu mayu +Karu puriy (Lima suyu) +Karu puriy (Hunin suyu) + +Katiguriya:Paqarisqa 7 ñiqin pachakwatapi kñ - Wikipidiya +Katiguriya:Paqarisqa 7 ñiqin pachakwatapi kñ +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqarisqa 7 ñiqin pachakwatapi kñ. + +Uma llaqta Honolulu +Hawaii nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Honolulu llaqtam. + +Édith Giovanna Gassion sutiyuq warmiqa, icha Édith Piaf (* 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1915 watapi paqarisqa París llaqtapi - 11 ñiqin kantaray killapi 1963 watapi wañusqa Plascassier llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtap pop takiqmi, tusuqmi, aranway pukllaqpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Édith Piaf. + +Runa Simi: Colón (Unduras) suyu + +P'achi kay dvd "Wall Mapu, mapuche llajtakunajta" jatun tantanakuymanta CAM. + +Runa Simi: Wini suyu + +Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) + +Runa Simi: Quchakuna suyu + +Runa Simi: Ñuble pruwinsya + +Machu Pikchu jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Machu Pikchu jisk'a t'aqa suyu +Jach'a suyu Qusqu +Hallka k'iti kanchar 271,44 km² +Hanaq kay 2 162 m +Pacha suyu UTC-5 +.gob.pe/ Machu Pikchu Munisipyu + +Runa Simi: Musuq Rimanakuy + +Jérémy Toulalan sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin tarpuy killapi 1983 watapi paqarisqa Nantes llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jérémy Toulalan. + +Katiguriya:Llaqta (Chunwa Republika) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Chunwa Republika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Chunwa Republika). +"Llaqta (Chunwa Republika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chimputi (kastilla simipi: Chimbote) llaqtaqa challwaq Piruw suyup llaqtam. Chimputiqa Pasiphiku mama quchap patapim sayasqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chimputi. +Llaqta (Santa pruwinsya) + +K'aki tullu, kinrayninmanta rikusqa +K'aki tullu, ñawpaqninmanta rikusaq +K'aklla tullu icha Waqu tullu (Mandibula) nisqaqa uma tullup uranpi kaq tullum, k'akip ukhunpi kaq, khachunapaq. + +Albert Abraham Michelson sutiyuq runaqa (19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1852 watapi paqarisqa Strzelno llaqtapi - 8 ñiqin tarpuy killapi 1931 watapi wañusqa Pasadena llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq Pachaykamay yachaq wan wallpariqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Albert Michelson. + +Garfield siq'isqa hina huk Inti raymi killa 19, 1978. Odie. Achka kay qhipaq qhaway lliw nisqa waq rimaq. + +Abdiyaspa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Abdías) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Abdiyaspa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Abdiyaspa qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Abdiyaspa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Abdiyaspa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Abdiyaspa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Einsteinyu, Es (musuq latin simipi: Einsteinium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Alimanya). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Quyquyhó llaqtapi, Paraguarí suyupi Parawayi. +Fulgencio Yegros y Franco de Torres , sutiyuq runaqa (* 1780 paqarisqa Quyquyhó llaqtapi - 17 ñiqin anta situwa killapi 1821 watapi wañusqa Asunción llaqtapi), huk Parawayiyuq ankallis karqan. +Parawayi mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1810 watapi ankallikurqan. + +Llimphi, rikch'aynin Q'illu p'aqu wapsi +Flur, F (latin simipi: Fluor) nisqaqa huk sinchi miyu, kachichaq mana q'illaymi, allpapiqa t'inkisqallam. + +Portalegre distritu (kastilla simipi Distrito de Portalegre), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Portalegre llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Portalegre distritu. + +Lanq'i, Usuta icha Huk'uta nisqaqa qara p'achamanta icha mawk'a qalla kawchu siwimanta rurasqa chakikunapaq churanam, uray larupitaq sinchi qara, k'awchu icha plastikamanta rurasqa sapatu p'alltayuq. +Mana sapatu hina, lanq'iqa hawanpi kichasqam, wayra chakiman hamunmi. + +Uma llaqta Wiraquchan +Ayawanku distritu (kastilla simipi: Distrito de Ayahuanco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Wanta pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Wiraquchan llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musuq Silanda. +"Musuq Silanda" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin chikllay Kastillanu simipi: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu yachapay runa + +Tiputini mayu nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk mayum, Orellana markapi, Yasuni mama llaqta parkipi. Napu mayuman rin. + +Runa Simi: Allawqa distritu + +Willka Qhichwa + +4Chaynumapis, Pedruwan Juan yaĉhachikushanpiqa achka runakuna uyakurqa kriyishallapana karan. Chaymi chay kriyiqkunaqa ullqukunala yaqqa sinku milna (5,000) kasha kanqa. + +Quechua: Urasuyu simi (qu) + +Pukllana k'itiykipi waqaychasqa plantillakunamanta akllaytam atinki, pukllanapaq allin qallarina k'askaqninta llamk'achispa. Ahinataq, "Ruraq:Foo/pukllana/Plantilla:Test" sutiwan waqaychasqayki Plantilla:Test nisqamanta musuqchasqata ñawpaqta qhawayta munaspaykiqa, "Ruraq:Foo/pukllana" nisqata qallarina k'askaqnin hinata llamk'achiy. +P'anqata rikch'achiy: +Musuqchasqata rikch'achiy: +Wiki qillqata rikch'achiy: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +ama kusisqachu kay, +Tayta chay ch'askachaypi cha'ntiyusqa wañuyapusqa, +huñusqa runakuna, llamichasqa, wañuyninta mañakuran, +P'achatataqmi thintilliku wallawisakuna rakikusqa. +qhatakunaq wayq'okunaq misk'i ruru kapuli, +choqellasqa uyachayuq , qantu t'ika karukama k'apaqniyuq, +p'achaykin t'akasyarisqa kusillaña k'uychiyuqwan, +Yuraq orqo hatunkaray, hunt'ayasqa lloqllakuna, +Kausaypi ima k'iirikunapas hapikusqan rayku. +kausayqa paqarimuy,wiñay ñak'ariy, + +Runa Simi: Magallanes Antartika suyu + +Ñuqayku P'unchaw Rimanata chaski apayniqta apachimusqayku. + +Wiñay kawsay p'anqa - Wikipidiya +Wiñay kawsay p'anqa +Qhapaq p'anqa +llamk'apuy yuyarinaqa manam kanchu +Qhapaq p'anqa/Sillp'a +Qhapaq p'anqaqa manam priwadu nisqachu. Amaña ruraqpa p'anqankunatachu ch'aqtaychu + +Runa Simi: Chhukruna + +Klawil [1] (genus Dianthus) nisqaqa huk yura rikch'anam, qurakunam, 300-chá rikch'aqniyuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Klawil + +Yaku P'asñacha (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Yaku P'asñacha (inlish simipi The Little Mermaid, kastilla simipi: La Sirenita) nisqaqa 1989 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Ron Clements, John Muskermi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +IV Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +James Madison, sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin pawqar waray killapi 1751 watapi paqarisqa Belle Grove Plantation - Port Conway, (Virginia) llaqtapi - † 28 ñiqin inti raymi killapi 1836 watapi wañusqa Montpelier llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas karqan, 4 kaq umalliqnin (1809 watamanta 1817 watakama), ñawpaq Demokratiku wan Republikanu Partidupi kaq umalliqsi. +Hatun kamachi Hukllachasqa Amirika Suyukunapi Taytan. +Churinkuna: John +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: James Madison. + +2 chaniyuq tikraykuna sayk'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: sayk'uy1sayk'uy2 + +Ontario, Kanada mama llaqtap pruwinsya. Ontario pruwinsya 12 792 619 runakunam kawsachkanku (2010). Uma llaqta: Toronto +447 munisipyunkuna wan 8 suyuxa munisipyukuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ontario. + +Chorrillos distritu (kastilla simipi: Distrito de Chorrillos) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1857 watapi, Ramón Castilla Umalliq. +Uma llaqtanqa San Pedro de los Chorrillos llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chorrillos distritu. + +2 chaniyuq tikraykuna lari kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 ñiqin tarpuy killapi 1933 watapi (82 watayuq) +Awqaq pusaq wan pulitiku +Mathieu Kérékou sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin tarpuy killapi 1933 watapi paqarisqa Kouarfa llaqtapi - 14 ñiqin kantaray killapi 2015 watapi wañusqa Cotonou llaqtapi) huk Binin mama llaqtapi awqaq pusaq wan pulitiku karqan. + +Hatun t'uqyay kaymakamaqa qallarisqanpi pachantin huk iñupi qutuchasqas karqan. Chaymantapacha mast'ariykunsi, ñuñu waranikunata lliw huk wisnutapas apaykuspa. +Hatun t'uqyay (inlish simipi: Big Bang) nisqaqa pachap qallarisqanta sut'ichaq kaymam (qatinallam). Kamaqnin yachaqkunap nisqankamaqa, ch'askancha pacha mast'ariykunsi, chayraykus qallarisqanpi tukuy wisnuntinsi michantinpas huk iñupis qutuchasqa karqan. Hatun t'uqyaywansi pachanchik qallarirqan. + +Tikraynin chuqa Kastillanu simipi: + +José Luis Tejada Sorzano sutiyuqqa (12 ñiqin qhulla puquy killapi 1882 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 4 ñiqin kantaray killapi 1938 watapi wañusqa Arika llaqtapi, Chilipi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1934 watamanta 16 ñiqin aymuray killapi 1936 watakama). + +400 0 _ ‎‡a Antoine Lavoisier‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq Chaqllisinchi Hamut'ay yachaq‏ + +quwiki Katiguriya:Distritu (Ariqipa suyu) + +07 Q'osqo llaqta + +Quya nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Quya (sut'ichana) rikuy. +Quya nisqaqa Tawantinsuyu pachapi Sapa Inkap warminsi karqan. Kunan pachataq quyaqa ima qhapaq suyupipas qhapaq warmim. + +Waral distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Huaral) Piruw mama llaqtapi huk distritum Waral pruwinsyapi, Lima suyupi. Uma llaqtanqa Waral llaqtam. +Kamasqa 31 ñiqin kantaray killapi 1890 watapi, Remigio Morales Bermúdez Umalliq. +Barranca pruwinsya: Barranca _ Paramunqa _ Patiwillka _ Supi _ Supi Wamp'urani +Distritu (Lima suyu) + +Maqa distritu +Uma llaqta Maqa +Maqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Maca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Maqa llaqtam. +Urqukuna: Sawanqaya - Wallqa Wallqa + +Hanoi llaqtaqa, witnam simipi Hà Nội, chinu simipi 河内 Hé Nèi nisqaqa Witnam mama llaqtap uma llaqtanmi, +Llaqtaqa Pukamayup paña manyanpim. 1954 watamanta 1975 watakama Chincha Witnampa uma llaqtanmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ha Nui. + +Hipachisqa isklaw, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi, 1863 watapi. +Isklaw (esclavo) nisqaqa mana qispi kaq, imallatapas hatallisqa runam. Isklawpaqa patrunninpaq yanqalla llamk'ananmi atin. Chay isklaw musiku llikataqa isklawitu (esclavitud) ninchikmi. +Huk mana qispi runayuq wakikuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Isklaw. + +Huwan VIII, Huwan VIII pusaq ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. VIII, Italya simipi: Giovanni VIII) sutiyuq runaqa (* 820 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 882 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +8 ñiqin qhapaq raymi killapi 872 watapimanta 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 882 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan VIII. + +Cofán Bermejo kawsaykuska amachasqa allpa (kastilla simipi: Reserva Ecológica Cofán Bermejo) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, Cascales kitipi, Sukumpiyu markapim. + +Mini-video Munay Suyu: + +Pacha K'Anchay + +Anti Simikunap T'uqyaynin - Allinmi Hamusqaykichik! + +1978 watapi tiqrasqa + +Kay k'itipin, Perú urqu q'asanpa chawpinpi, unanchani tukuy imapi llahtaykichis tihsimuyuta thaskirichisqamanta. Chayqa sumah qilqasqan kashan riki Inka llahtakunapi, mixuy phutirichih pata patapi, qhatakunapi ima. Chayllapitahmi kashan riki yunka runakunah sumah kawsasqanpis, mana imapi kay pacha k'irinchasqanpi kunan p'unchay kama. +Uyarisunchis mink'asqankuta, tukuytatah puririchisunchis llapanchis. Chaymi ch'usahyachinqa chay mana allin ñawpa kawsaytaqa, kunan injusticia nisqatapis tatichipunqa. Chaywanqa tukuymi kusi kawayman puririsunchis. + +Runa Simi: Puwpu pruwinsya + +1916 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Tapuptiykum mama Rosa kaynata niwarqanku: "Kunanqa hawkam kakuchkani, mana muchuyniyuq, mana llakiyuq…"; hinallataqmi mama Carmenpas kaynata nirqan: "Allin kaspapas manam hawkachu kani". Kaykunata uyarispaykum tapukuniku: ¿Imatataq nichkankuman? +Santo Tomás (1560) simitaqinpi kaynata nin: "haucaycusqui" (hina kaqlla qillqasqa); kay rimaysi "otoño" kasqa. Kaytaqa Szmiñski (2006) taripasqanpi qillqasqa. Hinallataqmi Diego de Torres (1603) qillqasqanpi kaynata nisqa: "Haucaypata. Plaza grande o campo llano". +Chaynallataqmi, González Holguín (1608) simitaqinpi hawka rimaymanta kaynata qillqasqa: +Musuq simitaqikunapipas hawkamantan qillqasqaku: Perroud-Chouvenc (1970), Yaranga (2003), Lira-Mejía (2008), hukkunapipas kachkantaqmi. Chayraykum "haucay" rimayta uqarispa kay rapipi "hawkay" nispa qillqasaqku. +¿Imaninantaq hawka kayqa? Qasilla kakuymi, mana mancharisqa, mana kirisqa, mana pinqachisqa ima. Hinallataqmi hawka kayqa allin kawsayniyuq uywakunayuqpas kay, chaymanta allin aylluchasqa hinallataq qali kay; chuya rimaypiqa, hawka kayqa tukuy imawan allin kaymi. +Iskay rimayta tinkuchispaqa huk rimayllatam qillqana. Kayhinata: Pachamama, Papapichu, Puñuysiki, Hakapikchu. +Huk simipi kaq chiqan sutikunataqa, hina kaqllata qillqana. +Mañakusqa rimaykuna ratasqataqa (hallasqataqa), kunan kaqtahina qillqana. +Atuqpa Chupantaqa, Universidad Nacional Mayor de San Marcospa, Universidad Nacional Federico Villarrealpa yachaqninkuna yachachiqnintin paqarichinku. Chay qillqasqankutaqa pichqa kallmapi patachanku. +Edwin Quispe: "Haydee Quispe rimasqa Lima llaqtapiqa ‘imapas qullqillapaqmi'". +Willkaruna: "Kunan pacha Qichwa kawsay". +Chayraykum, tukuy sunquykuwan "Atuqpa Chupan Qawarichina" umalliqninkunata anchata napaykuniku qispichisqankumanta. Suyachkasaqkum qatimuqnin yupata, kunan wataya qispirqamullachun. +Vice-ministerio de Interculturalidadmi (Uywanakuypa umalliqnin) Resolución Ministerialwan simikunapa hinallataq uywanakuykunapa punchawninta kamachichkan sapa wata yuyarinapaq. Chaytaqa, Resolución Ministerial Nº 165-2014-MC qillqasqapim qawarichinku. +Sapa watam mayo killapi 21 punchawta, Perú suyupiqa, 49 aylluchasqa simikunata, llapa runakunapa rimasqanrayku, wiñay wiñaypaq yurarisunchik. Hinaptin, Ministerio de Culturapa kamachisqantaqa "El Peruano" qillqapi qawarichichkanku. Qichwasimipi hinallataq Awajun simipipas chay kamachikuytaqa mirarichichkanku. Chay qillqasqata kaypim tariwaq: +Kay articululla.- Sapa wata mayo killapi iskaychunka hukniyuq punchaw "DÍA NACIONAL DE LA DIVERSIDAD CULTURAL Y LINGÜÍSTICA" kachun, kay punchawmi tukuy ima ruwaykuna kanqa, llapallan llaqta runakuna Perú suyunchikpi tukuy niraq culturanchikkunata riqsinankupaq hinallataqmi yachananku intercultural llaqta kayta, indígenas llaqtakunapa, afroperuano llaqtakunapa derechunku respetay yachaq". +PERU SUYUPIS 3'253,714 QICHWA SIMI RIMAQKUNA, HINALLATAQSI 15,781 YACHAY WASIKUNAPI QICHWA-CASTELLANO / CASTELLANO-QICHWA SIMIKUNAWAN YACHACHINAKUY. +47 simikunas kawsakuchkankuraq, 37 simikunañataqsis chinkarqunkuña. Chay 47 simikunamantas, 43 simikunata yunka suyukunapi rimachkankuraq; anti suyukunapiñataq 4 simikunata rimachkankuraq: "aimara, cauqui, jaqaru, quechua". +Qawarisqaman hinaqa Perú suyupis 20,017 yachay wasikuna kachkan, chaypis warmakunata iskay simikunapi yachachichkanku. Chaymantas 15,781 yachay wasikunapi qichwa-castellano simikunapi yachachichkanku. + +Huk ñiqin pachantin maqanakuy (qu) + +Runa Simi: Wayna Pikchu + +Runa Simi: Pukllana + +Wanta (kastilla simipi: Huanta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, huk llaqtam, Wanta pruwinsyap uma llaqtanmi. +Porfirio Meneses Lazón, 1915 watapi Wantapi paqarisqa, 2009 watapi wañusqa, huk qillqaq. +Magaly Solier Romero, 1986 watapi paqarisqa, huk aranway pukllaq, takiqpas. +Llaqta (Wanta pruwinsya) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu juq'ullu +Tikraynin juq'ullu Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Kukimpu suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Kukimpu suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kukimpu suyu. +"Kukimpu suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Copacabana nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Qupaqhawana sutiyuq buliwyanu hatun llaqtap kastilla simipi sutin; + +Pili[1] icha Nuñuma[1] (Ñuñuma),[2] kichwapi Kulta[3] (familia Anatidae) nisqakunaqa, Patu (Pato)[4] nisqapas, yaku hawapi wayt'aspa kawsaq pisqukunam. Chhakrunanwan yakupi pachanta suysuspa chaypi ch'iñicha kawsaqkunatam mikhunku. +Kaymi huk iskay pili rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pili. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pili + +Qhapaq nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Qapaq rikuy. +Qhapaq icha Riy (kastilla simimanta: Rey, ahinataq Inkarrí, Inka Rey sutipim) nisqaqa qhapaq suyup mana akllasqa pusaq runanmi. Tawantinsuyup qhapaqkunaqa inka qhapaq nikurqankus. +Qapaq ( suti). Sinchiyuq, apuyaya, paqarichiq [1] + +Sirarta Hawtama sutiyuq runaqa, Wura nisqapas Wurayuyay nisqa iñiypa, yachay wayllukuypa kamaqninsi karqan. + +Timothy Dalton Kamri mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Quechua: saqmanakuy (qu) + +1 Antikunapi ñawpa machukuna +2.3 Ispañamanta qispikusqa +3.6 Kunan Piruw +Antikunapi ñawpa machukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq qillqasqa: Antikunapi ñawpa machukuna +Antikunapi ñawpa machukuna icha "Unay Piruw": +Arkaiku (Prutuniolitiku)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rikch'achi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Naska siq'ikuna +Suyukunapi mama llaqtakuna karqan - Tukuri Samay Ura: (1100 - 1470) +• Sapa Inkakuna: Pachakutiq Inka Yupanki - Atawallpa +Qhapaq qillqasqa: Kastilla qhapaq pacha +Kastilla qhapaq pacha icha Kastilla saruwasqanchik pacha: 1532 - 1824 +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa atiy +Atawallpa, Manqu Qhapaq iskay ñiqin +Qhapaq qillqasqa: Wirrinatu Piruw +• Tupaq Amarupa wañuy: 1572, Qusqupi +Piruwpa runakuna: +• Ayakuchupi jaylli: 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1824 +Qhapaq qillqasqa: Piruw Republika wiñay kawsay +Kinwapi, Ayakuchupi jaylli: 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1824 +• Tiqsi kamaykuna wan awqanakuy Kulumbyata: 1827 - 1836 +Uralan Piruwpa qispikusqa: 17 ñiqin pawqar waray killapi 1836 +Yunkaypi batalla: 20 ñiqin qhulla puquy killapi 1839 +• Allinyachiy wan awqanakuy Buliwyata: 1839 - 1842 +Leguiap diktaturap tukukuyninwan : Sanchezpa mama llaqtap kata 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1930, Ariqipapi +Sanchezpa wañuynin: 30 ñiqin ayriway killapi 1933 +Bustamantentin mama llaqtap kata: 27 ñiqin anta situwa killapi 1948 - 29 ñiqin kantaray killapi 1948, Ariqipapi +Kunan Piruw: 1968 watamanta kunankama +Belaunde wamink'a maqaypi qarqusqa: 3 ñiqin kantaray killapi 1968 +Velasco wamink'a maqaypi qarqusqa: 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1975, Taqnapi +Ankallikunawan mamallaqtayuq maqanakuy: 1980 - 2000 +K'anchaq Ñan (Sendero Luminoso), MRTA, Awqaq suyu +Mama llaqtapa taka: 5 ñiqin ayriway killapi 1992 +Uma Llaqta · Limaq +Allpa saywachi: Sinru qillqa: Llaqtakuna (Piruw) · Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna · Piruwpa pulitika rakiynin +Llaqta pusay · Piruwpa hatun kamachin · Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin · Piruwanu Nasyunalista Partidu · Piruwpaq Huñu +Piruw suyupi runa llaqtakuna · Piruwpi rimaykuna · Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) · Piruwpa llaqta takin · Piruwpa unanchan · Piruwpa wallqanqan +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:18, 23 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Warayu wichay + +Khuyay nisqaqa huk runap huk runapaq allin sunquwan rikuynin, munaynin, waylluynin, chiqniypa hayunmi. +Qharip warmip anchata munanakuspa khuyanakuyninqa waylluy nisqam. + +2 chaniyuq tikraykuna way kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Nguyen Minh Triet sutiyuq runaqa, witnam simipi Nguyễn Minh Triết, chinu simipi: 阮明哲, (8 ñiqin kantaray killapi 1942 watapi paqarisqa Bến Cát pruwinsyapi - ) Witnam mama llaqtap Yupay yachaq wan pulitikum, kumunista pusaqmi karqan. +2006 watamanta 2011 watakama Witnampa umalliqninmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Nguyễn Minh Triết. + +Uma llaqta Torino +Piemonte nisqaqa Italyapi huk suyum ( Regione). Uma llaqtanqa Torino llaqtam. + +Tayaqaqa pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Pampas +Tayaqaqa pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Tayaqaqa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Tayacaja) Piruw mama llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Pampas llaqtam. +Mayukuna: Mantaru mayu - Upamayu + +San Ildifunsu wak'a Killaqullu llaqtapi, Urqupiñamanta Llump'aq Mariyaq wak'an, ruwaynin qallarikurqa 1908 watapi tukuychakurqataq 1947 watapi. +Killaqullu, Qhillaqullu, Khillaqullu icha Qillaqullu nisqaqa (kastilla qillqaypi: Quillacollo) Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, huk llaqtam, Kunturillu mayup patanpi. Killaqullu pruwinsyap uma llaqtanmi. Quchapampa llaqtamanta 13 kilumitruspi tarikun. +San Ildefonso inlisyaq ñawpaq altarninpi Wirjin Maria Urqupiñaq lantinnin, Killaqullu llaqtapi. +Urqupiñamanta Llump'aq Mariya (Wirjin Maria Urqupiña) nisqaqa Killaqullu llaqtapi hatun raymim, 15 ñiqin chakra yapuy killapi phistasqam. +Killaqullu munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Killaqullu pruwinsya) + +Katiguriya:Brasil - Wikipidiya +Katiguriya:Brasil +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Brasil. +► Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Brasil)‎ (2 P) +"Brasil" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Qillqaq (Duminikana) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Duminikana) +"Qillqaq (Duminikana)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wiru Wiru antanka pampa (kastilla simipi: Aeropuerto Internacional Viru Viru) nisqaqa huk antanka pampam, Santa Krus llaqtapi, Buliwyapi, Santa Krus suyupi. + +2 chaniyuq tikraykuna machu kay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Chilipi pacha kuyuy nisqaqa 27 ñiqin hatun puquy killapi 2010 watapi Chili mamallaqtapi ancha hatun pacha kuyuymi karqan. + +rikch'ariymi llapapaq kamakun. + +32Piru, nuqata kruspi unaqman alsamatinllapanaqa, kay pachapi kaqkunaqa nuqapi tukuyla kriyir, tukuy tyimpupaqna kawsanqallapa. + +Quíchua: Buliwya – Buliwya Mama Llaqta[9] + +Franklin Roosevelt Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku. Umalliq + +der Welt, Rimayninchi llapan llaqtapi, Paraula in su Mundu, + +Biblia yachachisqanmanta: Abigailwan Davidwan - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +DAVIDWAN tinkuq k'acha warmita ¿riqsinkichu? Abigaíl sutikun. Payqa allin yuyayniyuq, mana David juchallikunanpaq yanaparqa. Manaraq kaymanta parlachkaspa, David ruwasqanta qhawarina. +David Saulmanta ayqispa, qaqa jusk'upi pakakurqa. Wawqisnin, ayllun ima payman jamurqanku. Yaqha 400 runa paywan karqanku, Davidtaq paykunata umacharqa. Chanta David Moabmanta reyninman rispa nirqa: ‘Tataypis, mamaypis qamkunawan qhipakunankuta mañarikuyki, imachus ñuqanmata kanqa chayta yachanaykama', nispa. Chaymanta, David soldadosninwan, urqukunapi pakakurqanku. +Chaymanta David Abigailta riqsirqa. Abigailpa qusan Nabal karqa, chay runaqa qhapaq karqa, achkha jallp'asniyuq, 3.000 ovejasniyuq, 1.000 cabrasniyuq ima kaspapis, may saqra runa karqa. Abigailqa k'achita karqa, allin kaqtataq ruwaq. Juk kutiqa aylluntapis mana wañunanpaq yanaparqa. Qhawarina imaynatachus. +Nabalpa kamachin pay millayta parlasqanta uyarispa, Abigailman willaykun. Abigailqa mikhunata wakichikuytawan, burruman lluq'aykuspa Davidta taripaq lluqsirqa. Davidwan tinkuspa, burrumanta uraykun, k'umuykukuspataq nirqa: ‘Wiraquchiy, ama Nabal qusaytaqa kasuychu. Payqa wampu runapuni imatapis ruwallan. Kay t'inkata apanpuyki. Jap'ikullay, ruwasqaykutataq perdonawayku', nispa. +¿Imaynatá qharikuna David Abigailta uyarisqanta qhawarispa, Jehovajina warmikunata qhawankuman? (Hech. 21:8, 9; Rom. 2:11; 1 Ped. 3:7.) + +quwiki Katiguriya:Qucha (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Arseny1992paq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Arseny1992" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy - Wikipidiya +(Iskay ñiqin Pacha Awqanakuy-manta pusampusqa) +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy. +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy nisqaqa huk hatun, tukuy tiksi muyuntinpi, manataq Abya Yalapi awqasqa maqanakuymi karqan. Qallarirqan 1 ñiqin tarpuy killapi 1939 p'unchawpi aliman awqaqkuna Pulunyata ch'utiptin. +Adolf Hitler-pa kamachisqan Alimanyawan masi kaspa maqanakurqan Aksis nisqa mama llaqtakunam: Italya, Unriya, Isluwakya, Rumanya, Bulgarya, Hapun. Hitlerpa hayunkunaqa Alyadu nisqakunam karqan: Pulunya, Fransya, Hukllachasqa Qhapaq Suyu, Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Suwit Huñu, Chunwa, hukkunapas. Yaqa tukuy pacham Alimanyap, Hapunpapas hayun karqan. +Hitlerqa lliw Iwrupapi kawsaq hudyukunata wañuchiyta kamachiptin, Nazi nisqa yanapaqninkuna suqta hunu hap'isqa, ñit'ina samk'ay pampakunapi (Konzentrationslager nisqapi) samk'asqa runakunata sipiyta atirqanku. Chay hatun wañuchiytaqa Ulukawtuma ninkum. +Iwrupapi tukukurqan 8 ñiqin aymuray killapi 1945 p'unchawpi alyadukuna aliman awqaqkunata qulluchiptin. Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqana antankankuna 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1945 p'unchawpi iñuku huk'i t'uqyanawan Hiroshima llaqtata, 9-VIII p'unchawpitaq Nagasaki llaqtata qulluchiptinmi, Nihuntaq 15 ñiqin chakra yapuy killapi 1945 p'unchawpim suhitakurqan. +Iskay ñiqin pachantin maqanakuypiqa pichqa chunka hunumanta aswan runakunas wañurqan. +Iskay ñiqin pachantin maqanakuyqa kaytam qatichirqan: Alimanyam, tukuy Iwrupapas rakisqa tukurqan. Suwit Huñup awqaqkunap hap'isqan anti Iwrupapi suyukunapi kumunista partidukuna kamachiyta hap'irqan, kapitalistakunata qarquspa, susyalismu nisqa "runa llaqta dimukratiya" nisqata kamaspa. Kunti Iwrupapitaq mama llaqtakuna kapitalista puchurqan, parlamintu dimukratiyam. +Alimanyataq tukuy antinpa, tawa ñiqin rakinta Pulunyaman, Suwit Huñumanpas chinkachirqan. Chunka hunamanta aswan runakunam chay suyukunamanta puchu Alimanyaman ayqichisqa karqan. Chay puchu Alimanyataq tawantin atiq mama llaqtap ukupasyun suyunman rakisqa karqan: Kimsantin kuntinpi kaq ukupasyun suyumanta 1949 watapi kapitalista, parlamintu dimukratiya kaq Tantasqa Republika Alimanya nisqam tukurqan, Suwit Huñup hap'isqan suyumantataq susyalista Aliman Dimukratiku Republika nisqam. +Huk ñiqin pachantin maqanakuy +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:26, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Katiguriyakuna: +Wikipidiya:Mana allin pukyu qillqayuq p'anqa +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:15, 13 hun 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:40 kñ + +quwiki Piruw suyupi runa llaqtakuna + +Philipiyuqkunapaq qillqa - Wikipidiya +Philipiyuqkunapaq qillqa (kastilla simipi: Epístola a los Filipenses) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan ipistula Philipi llaqtapi kristiyanukunapaq. +Philipiyuqkunapaq qillqa, bible.is nisqapi: +Philipiyuqkunapaq qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Philipiyuqkunapaq qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Philipiyuqkunapaq qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Philipiyuqkunapaq qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Philipiyuqkunapaq qillqa, bibles.org nisqapi: + +Chincha q'arachupa (Didelphis virginiana) nisqaqa huk rikch'aq q'arachupam, Chawpi, Chincha Awya Yalapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chincha q'arachupa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chincha q'arachupa + +Pallaquchaqa (kastilla simipi: Laguna Pallacocha) Piruw mama llaqtapi huk qucham, Ariqipa suyupi, Kuntisuyus pruwinsyapi, Antaray distritupi. + +Kay qillqaqa Kristup paqarisqanmanta 10 ñiqin watamantam willan. Chunka yupaymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +10 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Katiguriya:Paqarisqa 742 - Wikipidiya +Katiguriya:Paqarisqa 742 +Kay Katiguriyapiqa 742 watapi Paqarisqa runakunam. +"Paqarisqa 742" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kamasqa mara 1964 Jallu qallta phaxsi 4, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Peter Paul Rubens Bilhika mama llaqtayuq llimphiq + +Competencias kashka manta, pacha mamapi llankashpami katikushka, ashtawan muskuykunaka kashkami, urkukunata allichishpa, yuyakunata tarpushpa, yakuta ama chinkachispa katinkapak; 2016 wata kay yanapaykunapi churashkami 907 mil 623, 46 dólares kushkikunata. + +Runa Simi: T'uru + +Intillaqta Machu Picchu 6,8 + +Ari, qichwataqa yachanin = si se quechua. +Manam qichwataqa yachanichu = no se quechua. + +Runa Simi: Churu k'usillu + +Kaypi rimasqa: Piruw (Kashamarka suyu) +• mana riqsisqa +Rimaykunap ayllun: Qhichwa +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Kashamarka suyu) +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Kashamarka rimay nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Kashamarka pruwinsyapi (Piruwpi) rimasqa, Chitilla, Purkun, Pultumarka (Baños del Inca) ayllu llaqtakunapi. +Kunan pacha Kastilla simip ancha chikichasqanmi k'iti rimay. Kashamarka llaqtapi kaq Hatun Yachaywasi Kichwarimay Kashamarka (Atun Yach`aywasi Kichwarimay Kashamarkapa) nisqam chay rimayta yachachin, Dolores Ayay Chilónpa kamachisqan. +1.2 Kashamarka qhichwa runakunap kawsayninmanta +2.2 Rimay yachaq ruphay mit'a yachay wasi nisqap liwruchasqan willakuykuna qillqakunapas +Simi qullqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kashamarka qhichwa runakunap kawsayninmanta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rimay yachaq ruphay mit'a yachay wasi nisqap liwruchasqan willakuykuna qillqakunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Cuentokuna llaqtancheqmanta (1979, Blanca Ortiz Chamán, Cruz Landa Quito, Vicente Ortiz Alaya-p willasqan, David Coombs-pa uyarispa qillqasqan, PDF 1,0 MB) +Unay Kwintitukuna (1997, Santos A. Calua Terán-pa uyarispa qillqasqan, PDF 2,4 MB) +Yachana liwrunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Dyuspa Simin Qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Qhichwa simi k'iti rimay +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:42, 26 ukt 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"kaykunapi" Liberato Kani (Miski Takiy Tv Perú) + +3 chaniyuq tikraykuna k'aja kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'aja1k'aja2k'aja3 + +Tiyay: Qispi kay suyu +Kiswarqucha (kastilla qillqaypi: De Quishuar) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Qispi kay suyupi. +Qucha (Qispi kay suyu) + +Aswan riqsisqa qillqasqan: La náusea +Jean-Paul Charles Aymard Sartre (* 21 ñiqin inti raymi killapi 1905 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 15 ñiqin ayriway killapi 1980 watapi wañusqa Paris llaqtapi), huk Ransiya mama llaqtayuq Yachay wayllukuq wan qillqaqmi qarqan, phransya simipi qillqaqsi qarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Jean-Paul Sartre. + +Kichka ukucha, kichwapi Kasha ukucha (familia Echimyidae) nisqakunaqa huk khankiq uywakunam, kichkayuq, ukuchaman rikch'akuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kichka ukucha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kichka ukucha + +Quruma nisqaqa (kastilla simipi: Coroma) Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk llaqtam, Antonio Quijarro pruwinsyapi, Uyuni munisipyupi, Quruma kantunpa uma llaqtanmi. + +Uturunku nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk nina urqum , P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi, Hatun Qitina llaqta ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 6.008 mitrum aswan hanaq. +Nina urqu (P'utuqsi suyu) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Plantago. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Plantago + +Runa Simi: Qhipa pacha + +Mama llaqta Brasil +Runa ñit'inakuy 456,8 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 1 680 km² +Hanaq kay 72 m +Kamasqa wata 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1852 watapi +Teresina (purtuyis simipi: Teresina) llaqtaqa Brasil mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Teresina kamasqa 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1852 watapi. + +Runa Simi: San José suyu + +1723 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Amospa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Amós) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Amospa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Amospa qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Amospa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Amospa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Amospa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Kurawara (kastilla simipi: San Pedro de Curahuara) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Gualberto Villarroel pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Gualberto Villarroel pruwinsya) + +Eugène Delacroix (Ferdinand Victor Eugène Delacroix) sutiyuqqa (26 ñiqin ayriway killapi 1798 watapi paqarisqa Charenton-Saint-Maurice llaqtapi, Ransiya-pi, 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1863 watapi wañusqa Paris llaqtapi, Ransiya-pi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. + +Paka-paka icha pakakuna nisqaqa wawakunap pukllayninmi, tukuy Tiksimuyuntinpi runakunap riqsisqanmi. Ñawpaqta maskaq kana pukllaq manaraq rikuchkaptin wakin pukllaqkunam mayninpipas pakakun. Chaymantataqmi maskaq sapaqkama yupaspan pakasqa pukllaqkunata maskayta qallarin. Hukkunata taripaspaqa yallinmi, chayri yallisqa kanqa. + +Buliwyapi pulitikumanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Buliwya). +"Pulitiku (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +he.wikinews.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +kay pachapipas hanaq pachapi hina. +Sapa punchaw mikunaykupaq kunan qowayku. +pampachasqaykuman hina. + +Runa Simi: Maputu + +Runa Simi: K'arachiq + +Kamasqa Jallu qallta phaxsi 27 1923 mara, Augusto Leguía Umalliq. + +Runa Simi: Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna + +quwiki Katiguriya:Phaqcha (Mama llaqta) + +Qusqu llaqta yarqasqa kashan, karaju. +Qusqu llaqtamanta llinphiqkuna, rock takiqkuna, harawikuqkuna, paykuna qaparinku: I love the way we are. Incas no more, please, incas no more. +Sinchita wayllukunitaq, carajo, kay tutataraq hap'irachiyman. Ichaqa sinchitapunin wayllukuni, manataq qillqaq runakunata rikchachiyta munanichu. Paykunaqa k'usillu kanku, paykunaqa kay munakuyniyta phaqchirichinkuman matematicaspi hina numerucunawan. +Imanaqtinmi, Qusqu, qunqarunchis, utaq qunqayta yacharachiwanchis, kay pacha huk clasemanta yachankun nispa. Simiykupi ninakunawan yanachachiwarqanku: "brujeria". Nuqanchismantapura p'inqakuyta yachachiwarqanku . +K'anchay millmakuna k'uyuwachun! Puka umiñamanta warmikuna hamuchunku! Rimbaudpa ñawinkuna wiqikunapi wayt'aspa hamuchunku! + +Hostal Llaqta Mawk'a + +/ qullqa / suyuyuq / apu / + +18:05 19 hun 2018 ‎Paulo Wanchope (wñka) ‎[2733 byte] ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Musuq p'anqa: thumb_right_250px_ Paulo Wanchope, 2007 '''Paulo César Wanchope Watson''' sutiyuq runaqa (* {{Pun_31_7_1976}} paqarisqa Heredia (Kustarika)_Her…) +17:48 19 hun 2018 ‎Brian McBride (wñka) ‎[2306 byte] ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Musuq p'anqa: thumb_right_250px_ Brian McBride '''Brian Robert McBride''' sutiyuq runaqa, (* {{Pun_19_6_1972}} paqarisqa Arlington Heights llaqtapi…) +17:37 19 hun 2018 ‎Clint Dempsey (wñka) ‎[2204 byte] ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Musuq p'anqa: thumb_right_250px_ Clint Dempsey '''Clint Drew Dempsey''' sutiyuq runaqa, (* {{Pun_9_3_1983}} paqarisqa Nacogdoches llaqtapi - ), huk {{IRL}} {{USA…) +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 22:42, 26 awu 2009 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Tikraynin chhuru Kastillanu simipi: + +Kumunista nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Kumunismu nisqa wakiyuq mama llaqta kamachina + +Añallu k'aspi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Añallu k'aspi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Añallu k'aspi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Cordia nodosa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qipuncha yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Uma llaqta San Juan de Pasto +Nariñu suyu nisqaqa (kastilla simipi: Nariño) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa San Juan de Pasto llaqtam. +P'unchaw kamasqa 6 Chakra yapuy 1904 wata. +Nariñu suyupiqa Inga runakunam kawsanku, huk kichwa runa llaqtam, kichwa simita (inga kichwa) rimaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Unduras). +"Suyu (Unduras)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Suyukuna (Unduras) +Lempira (Unduras) suyu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq (Ispaña). +"Llimphiq (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chimpuya icha Chimpulla (kastilla simipi: Chimboya / Chimbolla) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk q'asam (5.150 m), Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, Santa Rosa distritupi, Qusqu suyupipas, K'anas pruwinsyapi, Layu distritupi. + +Katiguriya:Uma llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Uma llaqta +Uma llaqtamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma llaqta. +► Uma llaqta (Awya Yala)‎ (3 K) +► Uma llaqta (Iwrupa)‎ (3 K, 45 P) +► Uma llaqta (Aphrika)‎ (22 P) +"Uma llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Miihiku llaqta +San Marino (uma llaqta) +Santo Domingo llaqta + +Punchu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Punchu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Punchu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Poncho (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Suyruqucha (Yawyu) - Wikipidiya +Suyruqucha nisqaqa Piruw llaqtapi, huk qucham, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Tanta distritupi. + +Chiquinquirá (kastilla simipi: Chiquinquirá) nisqaqa Boyacá suyu Kulumbyapi huk hatun llaqtam. 133 km² + +Katiguriya:Llaqta (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Arhintina). +"Llaqta (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Buenos Aires llaqta, +Buenos Aires hatun llaqtaqa Arhintina mama llaqtap uma llaqtanmi.( Icha, runasimipi Allin Wayra) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Buenos Aires. + +Kay qillqaqa Kristup paqarisqanmanta 5 ñiqin watamantam willan. Pichqa yupaymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +5 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +3 chaniyuq tikraykuna t'inkisqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Abiseo mayu mamallaqta wari kancha + +Runa Simi: Mara + +Katiguriya:Iñiy +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iñiy. +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 8 urin katiguriyakunam, 8-pura. +"Iñiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 46 p'anqakunam, 46-pura. +Punku p'anqa: Iñiy +Iñichiq wasi +Tawantinsuyu iñiy +Katiguriya: + +Mama llaqta Piruw +Uma llaqta Indipindinsya llaqta +Hallka k'iti kanchar 14,56 km² +Hanaq kay 130 m +Kamasqa wata 16 ñiqin pawqar waray killapi 1964 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Lima pruwinsya +Indipindinsya distritu (kastilla simipi: Distrito de Independencia) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Indipindinsya llaqtam. +4 Llaqta pusaqkuna +6 Distritupi paqarisqa + +quwiki Katiguriya:Hampikamayuq (Ispaña) + +400 0 _ ‎‡a Lola Flores‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq takiq, tusuq wan aranway pukllaq‏ + +400 0 _ ‎‡a Luis Aguilar‏ ‎‡c Mishiku mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq‏ + +Tiksicha k'allampa (Basidiomycota, Basidiomycetes) nisqakunaqa k'allampakunam, muruchankunata tiksicha (basidium) nisqap hawanpi puquchiq. Achka rikch'aqninkuna hatun k'allampa puquyniyuqmi. +Tiksicha k'allampakunataqa Hibbett et al. kay hinatam rakinku:[1] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tiksicha k'allampa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tiksicha k'allampa + +Tiwanaku nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, Tiwanaku munisipyupi, huk mawk'a llaqtam. Tiwanaku llaqtapiqa 800 runakuna kawsachkan. +Tiwanaku - Titiqaqa qucha: 20 km +Mawk'a llaqta (Chuqiyapu suyu) + +Wikunku sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Wikunku sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Wikunku sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Pusullu (amnesia) nisqaqa tukuy qunqaq runap mana munayniyuq, mana yuyayniyuq kachkayninmi, unquypa, musphachinap icha hatunkaray manchaypa paqarichisqan. + +it.wikiquote.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +James David Graham Niven sutiyuq runaqa, icha David Niven (* 1 ñiqin pawqar waray killapi 1910 watapi paqarisqa London llaqtapi - 29 ñiqin anta situwa killapi 1983 watapi wañusqa Chateau d'Oex llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Niven. + +Wañusqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1984 watapi (79) +Peter Johann Weissmüller Kersch sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin inti raymi killapi 1904 watapi paqarisqa Timişoara llaqtapi Romania mama llaqtapi - † 20 ñiqin qhulla puquy killapi 1984 watapi wañusqa Acapulco llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Weissmullerqa wañurqan 1984 watapis. +Wayt'ay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Llaqta qayanqillqa: Faavae i le Atua Samoa (Samwa simipi: «Samuwaqa Dyuspim q'imikun») +Aswan hatun llaqta Apia +Samwa (samwa simipi: Samoa) nisqaqa Usiyanyapi huk mama llaqtam, Samwa wat'akunap kuntinmi, chayrayku Kunti Samwa nisqapas. +Anti Samwa (manaraqmi qispisqachu, Hukllachasqa Amirika Suyukunap kulunyanraq) + +Chilip llaqta takin - Wikipidiya +Chilip llaqta takin, kastilla simipi. +Kastilla simipi simikuna: Eusebio Lillo +Chilip llaqta takin (MIDI) + +Kalahari nisqaqa uralan Afrikapi huk ch'in pacham. + +Tiyay: Pantanal: Santa Krus suyu, Ángel Sandoval pruwinsya / Mato Grosso +Uberaba qucha (kastilla simipi: Laguna Uberaba) nisqaqa Pantanal suyupi huk qucham, Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, Ángel Sandoval pruwinsyapi, Brasil mama llaqtapipas, Mato Grosso suyupi. + +Harry Potter khuska yawar awkiwan (inlish simipi: Harry Potter and the Half-Blood Prince) nisqaqa kawsay rikch'a liwrum, Joanne K. Rowling-pa qillqasqan 2005 watapi. + +Uma llaqta Sucre +Veinticuatro de Mayo kiti (kastilla simipi: Cantón Veinticuatro de Mayo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Sucre llaqtam. + +"Distritu (Lampalliqi pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Springfield (inlish simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, Illinois suyup uma llaqtan. Springfield llaqtapiqa 208.182 runakuna (2008) tiyachkan. + +/ chay-manta-qa kay winsu- ta cada wata-qA llapa-n mushuq casar^-sqa-kuna-pi +/ kay llaqta chinka-ku-na-n-paq kay wata-sl mana huk fiawpa-q wamra ka-rqa-chu / +6. ancha hatun fiesta kaptin huk llaqtakunamanta achka achka runa hamuqsi karqa +/ ancha hatun fiesta ka-pti-n huk llaqta-kuna-manta achka achka runa hamu-q-si ka-rqa / +/ llapa-n runa kuti-ku-sqa llaqta-n-kama hatun fiesta- ta rura-na-n-pas / + +Piruw Umalliq +28 ñiqin anta situwa killapi 1963 – 3 ñiqin kantaray killapi 1968 +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +7 ñiqin kantaray killapi 1912 watapi +Wirnanyu Wilawunti Tirri, kastilla simipi Fernando Belaúnde Terry sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin kantaray killapi 1912 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 4 ñiqin inti raymi killapi 2002 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq Wasi kamayuqmi, kawpaq runapas karqan. Iskay kuti Piruwpa Umalliqninmi karqan. +Mama llaqta atiykanchapi 24.05.64 wañuyarqan 300 rikaakuqkuna, wayrurukuna hitayaran waqachikuq pastaqtaqa, illapalkuta, Wiktur Waskis maqayta munaran panpachaq Pasusta. Kay manam alli nirqan Luwatunpa uchkusnintan. Punkukuna wichqayarqan, mana yarqur hanapanakur, harunakur wanuyarqan. Wakcha runa kaptin upatukur manam hucha kanchu nir ushakarqan. [1] +2 Willay pukyukuna + +Runa Simi: Berlin pirqa + +Hinaspaymi, dos de setiyimbrekama chayamuniku. Chaypiqa organizaykuniku señorakunawam juntakanakunikuña. Hinaspaykum chay quntaykanakuña ñuqayku riraniku kuartelta, chay llapa señorawan, kay Huamangapi kuartelta. Hinaptinmi chay punkupi kay llapa militarkuna sayachkasqa, kabitukuna. Hinaspanmi, "suyaykuy señora lluqsiramunqañam" niwan. Chaynata nichkaptinmi chay señor Antonio Pastor Morote, lloqseykamura uku kuartelmanta, carrumpi. Hinaspanmi nira: "imanasqataq kai warmikunata fusilarunkichu, imapaqtaq chay makikipi arma", nispa. Hinaptinmi nirani ñuqa: "Arí, wawayta maskani, wañurachiwayya, wañurachiway, baliyaruwaykuyá, chaytapas rurankiraqchu, ruraruychik, maytaq waway, maytaq kay señorakunapa wawan, maytaq qusanku, ah, imanarunkitaq", pawaykuspaymi karrun ukupi, kay humbrunmanta qapirani. Hinaspaymi achapiyarurani y chay punchawmi, chay General Noelwan, Clemente Noelwan, parlanayku kara. Hinaptinmi chaymanta "yanqallam niki, ciyertutachumya", chay balawan mancharichiynin kanman. Chay rimaynin paypaqa burlachu kanman. Manam burlachu, entonces, chaymanta kutiykamuspanmi subalternollataña urquykamusqa. Hinaptin subalternollaña chaskiykuwaspanku, chay si, sí, señora, maskachkanikum, investigachkanikum chaynata, ninykuwara. Mana ni imata cuntistakuwarakuchu allinta. + +quwiki Katiguriya:Suyu (Inlatirra) + +Aswan hatun llaqta Beirut +Runa llaqtap sutin Libanés, -esa +Libanu llaqtaqa Asyapi huk mama llaqtam. + +Rimaykunap ayllun: Indu iwrupiyu rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Grisya, Kipru, Iwrupa Huñu +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Grigu simi (Ελληνική γλώσσα) nisqaqa grigukunap rimayninmi. Ñawpa pacha lliw anti Iwrupapim rimarqanku, aswan yachaqkuna Grisyapi kaptinmi. Grigu simitaqa grigu siq'i llumpa nisqawan qillqanku. +Chay rimaypiqa achka chaninchasqa qillqakunatam rurarqanku, ahinataq Platon-pa qillqasqan Politeia (Πολιτεία: mama llaqta tantari) icha Aristotelis-pa qillqasqan Organon (Όργανον). +Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuynin (Καινή Διαθήκη) grigu simipi qillqasqam. Ñawpa Rimanakuy iwriyu simipi kaptinmi, grigu rimaq hudyukuna grigu simiman t'ikrarqan (latin simipi septuaginta, "qanchis chunka"). +Bisantyu qhapaq suyup simin karqan. Turkukuna Bisantyu llaqtata atipaptin, grigu simip chaninchasqa kaynin chinkarqan. +Kunanqa musuq grigu simi nisqaqa Grisya, Kipru mama llaqtakunap tukri siminmi. +Grigu simipi qillqasqa: Iliadap qallariynin. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 02:06, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kamasqa Anata phaxsi 28, 1964, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Pruwinsya José Ballivián pruwinsya +Uma llaqta San Borja +San Borja (kastilla simipi: San Borja) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu José Ballivián pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Borja llaqtam. +Mayukuna: Maniqui mayu +Munisipyupiqa aswanta mana indihina runakunam, hukkuna runa llaqtakunapas tiyanku. +San Borja munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Yawarta ch'unqachkaq wiruchu. +Wiruchu (Desmodus rotundus) nisqaqa huk yawar ch'unqaq, Awya Yalapi kawsaq masum, tutapi phawaykachaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wiruchu + +Fitzcarrald distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Fitzcarrald, Carlos Fermín Fitzcarrald-manta sutichasqa) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Manu pruwinsyapi, Mayutata suyupi. Uma llaqtanqa Manu / Boca Manú llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Amarakaeri ayllu llaqta risirwa +Mayukuna: Manu mayu - Mayutata mayu +Kay distritupiqa Machiqinqa runkunam kawsanku.[1] +Distritu (Mayutata suyu) + +Katiguriya:Hiki p'anqa yura - Wikipidiya +Katiguriya:Hiki p'anqa yura +Hiki p'anqa yurakunamanta qillqakuna (Lycopodiophyta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hiki p'anqa yura. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hiki p'anqa yura +► Khirkinchu chupa yura rikch'aq ayllu‎ (7 P) +"Hiki p'anqa yura" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Hiki p'anqa yura +Tuktunnaq sirk'ayuq + +Juana Inés de Asbaje y Ramírez de Santillana , icha Sor Juana Inés de la Cruz, OCD sutiyuq warmiqa (* 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1651 watapi paqarisqa San Miguel Nepantía llaqtapi - † 17 ñiqin ayriway killapi 1695 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtap kathuliku qillqaq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juana Inés de la Cruz. + +Aya wantukuna, Wien llaqtapi aya p'ampay musiyupi. +Sach'a aya wantu, Mainz llaqtapi romanu-germanu musiyupi. +Aya wantu icha kahun nisqaqa p'ampana ayapaq waqaychanam, q'irumanta icha hukmantapas rurasqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aya wantu. + +W, w nisqaqa latin siq'i llumpapi iskay chunka kimsayuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq chunka pusaqniyuq kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Coronel nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Coronelpiqa 95.527 runakunam kawsachkan (2002 watapi). + +Simintu nisqaqa (kastilla simimanta: cemento) sallqa pachapipas tarina qiqlla chaqrusqam, wasichaypi llamk'achisqa urmiyunta, simintuwan isku chapusqatapas ruranapaq. Chay yakuwan chaqrusqakunaqa huk urakunapi sinchiyanmi. + +Ferenc Puskás, Ferenc Purczeld Biró sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin ayriway killapi 1927 watapi paqarisqa Budapest llaqtapi - † 17 ñiqin ayamarq'a killapi 2006 watapi wañusqa Budapest llaqtapi) huk Unriya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Eastbourne nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Aycha t'iqi nisqaqa ch'usaq ch'unchulman, ch'usaq p'uruman t'iqisqa aycha rakichakunamanta mikhunam, pila hinam. + +Runa Simi: Oña kiti + +Runa Simi: Punku p'anqa: Wiñay kawsay + +quwiki Plantilla:Piruwpi mawk'a llaqta + +Diana Ross Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq + +Victoria llaqta + +quwiki San Andrés Machaqa munisipyu + +Runa Simi: Wikipidiya:Kusa qillqa + +CAMINO INCA-2, WAYLLABAMBA – WARMIWAÑUSCA – ABRA RUNKURAQAY + +aymuray mit'a + +Runa Simi: Buliwyapi rimaykuna + +Sinqawaqra icha Rinusirunti (Rhinocerotidae) nisqakunaqa huk Aphrikapi, Asyapipas kawsaq hatun tawachakiyuq, ch'ulla ruk'anayuq, yura mikhuq ñuñuqkunam. +Rikch'aqkuna + +Runasimita rimankichu? + +13 KAQ YACHATSIKÏ Brujeriakunaqa manam allitsu +Diospa amigon keta munarnenqa, Diosnintsik munanqan religionchomi kashwan. Jesusqa nerqanmi: "razonpa adoraqkunaqa" Diosta adorayanqa "razonwanmi" (Juan 4:23, 24). Hukllellam Diosta alli adoranapaqqa kan (Efesios 4:4-6). Razonpa kaq religionqa apamantsik wiñeypaq kawëmanmi, mana alli religionnam, ushakeman (Mateo 7:13, 14). + +11—Convidasqankunata qawaykuq rey yaykuykuspanmi chaypi rikururqa huk runata casamientopaq hina mana pachasqata. + +Achuar qhariwan phukuna, Amarumayu sach'a-sach'a suyu, Ikwadur +Piruwpi: Luritu suyu , Datem del Marañón pruwinsya, Morona distritu, Pastasa distritu; Luritu pruwinsya, Tigre distritu, Trompeteros distritu; [1] +Rimaykunap ayllun Hiwaru rimaykuna +Achuar, Achual icha Achuara (kikinpa rimayninpi: Aents) nisqakunaqa huk Ikwadur llaqtapi, Pastasa markapi, Morona Santiago markapipas, Piruw llaqtapipas, Luritu suyupi, tiyaq runa llaqtam, shuwar simiman kapuq achuar chicham nisqata rimaq. +Mashient, huk uchuy Achuar llaqtam, Pastasa marka, Ikwadur +Mayukuna: Huasaga mayu, Morona mayu, Pastasa mayu +Luritu suyu Datem del Marañón pruwinsya Morona distritu, Pastasa distritu + +Qhichwa simi rimaq runakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhichwa rimaq. +"Qhichwa rimaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Asunsyun +Asunsyun distritu (kastilla simipi: Distrito de Asunción) nisqaqa Kashamarka pruwinsyapi, Kashamarka suyupi, Piruwpi, huk distritum. Uma llaqtanqa Asunsyun llaqtam. + +Kutu paña[1] icha Muyu paña[2] (Pygocentrus nattereri) nisqaqa huk rikch'aq pañam, aycha mikhuq challwam, Uralan Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyup mayunkunapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kutu paña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kutu paña + +Drawida rimaykuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, Uralan Baratpim, asllataq Sri Lankapipas Pakistanpipas. +Lliwmanta aswan rimaqniyuq drawida rimaykunaqa Tamil simim, Telugu simim, Kannada simim, Malayalam simim. +Drawida rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Mamay [1]nisqaqa wawayuq warmim. Huk runap mamanqa chay runata paqarichiq warmim (icha uywata paqarichiq chinam). + +(Laqha llaqta-manta pusampusqa) +Laja nisqaqa Buliwyapi juk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Laja munisipyup uma llaqtanmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Singapur. + +Exodus 20:1-17 - Runasimi (Quechua, Ketschua) - achka t'ikrasqakuna +Muysispa Qillqasqan Iskay Kaq Liwru / Llukshina Killkay (Llucshina Quillcai) / Exodus 20:1-17 - achka hina t'ikrasqakuna +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado). +K'iti rimay +Muysispa Qillqasqan Iskay Kaq Liwru (Llukshina Killkay) 20:2-3 +Amam imaman rikchakuq idulutapas ruwakunkichu, hanaq pachapi kaqman, kay pachapi kaqman, allpa ukupi kaqman nitaq yakupi kaqman rikchakuqtapas. +Suqta p'unchaymi llank'anki, tukuy ima ruwanaykitapas ruwanki, +qanchiskaq p'unchaymi ichaqa ñuqa Dyusniyki Siñur Dyuspaq t'aqasqa samana kanqa. Aman chaypiqa ima ruwanatapas ruwankichischu, qanpas, churiykipas, ususiykipas, qhari kamachiykipas, warmi kamachiykipas, uywaykipas, llaqtaykipi tiyaq wak llaqtayuqpas. +Suqta p'unchaypin ñuqa Siñur Dyusqa ruwarqani hanaq pachata kay pachatawan, lamar quchata, chaykunapi lliw imaymana kaqkunatawan, qanchiskaq p'unchaypitaqmi samarqani, chaymi ñuqaqa samana p'unchayta samincharqani hinaspa sapaqcharqani. +Dyusqa kay tukuyta parlaspa, nirqa: +Ama qunqankichu samarikuna p'unchayta Dyusniykipaq t'aqapuyta, chay p'unchaypi Dyusmanta yuyarikunaykipaq. +Suqta p'unchayta trabajanki, chay p'unchaykunapitaq tukuy ruwanayki kaqta ruway. +Qanchis kaq p'unchayrí samarikuna p'unchay kanqa, Siñurniyki Tata Dyuspaq t'aqasqa. Chay p'unchaypi ni imata ruwankichu, ni qan, ni churiyki, ni ususiyki, ni qhari kamachiyki, ni warmi kamachiyki, ni uywasniyki, nitaq furastiru qankuna ukhupi tiyakuqpis. +Tata Dyuspis suqta p'unchaypi ruwarqa siluta, kay pachata, mama quchata, chay ruwasqasnimpi imaschus kachkanku, chaykunatawan. Qanchis kaq p'unchaypitaq samarikurqa. Chayrayku Tata Dyusqa samarikuna p'unchayta bindisispa, nirqa Payllapaq t'aqasqa kasqanta. +Tataykita, mamaykitawan jatumpaq qhaway, unayta kay pachapi kawsakunaykipaq, mayqin jallp'atachus Siñurniyki Tata Dyus qusunki, chaypi. +Ama shuwankichu. +Ashtawanpish ñukata k'uyashpa, ñuka mandashkakunata paktachikkunataka, waranka wawa wawakunakama k'uyakmi kani. +Tayta Dyusmi, kay tukuy shimikunataka, kashna nishpa willakurka: +Imaman rikchakkunatapash ama rurankichu. Jawa pachapi, kay pachapi, alpa ukupi, alpa uku yakupi tiyakkunaman rikchaktapash, ama rurankichu. +Aduranaykipäqa imatapis ama rurankichu syëluchaw kaq-niraqta, kay pachachaw kaq-niraqta, lamar rurinchaw kaq-niraqtapis. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +1 1 6.6 k 6.4 k 33 k Mama Llaqtap Kurak San Markus Yachay Sunturnin + +LOS K'ANA WAWAKUNA + +Ankayuq K'uchu +Hatun K'irawniyuq +Qillqa (Melgar) + +Biblia yachachisqanmanta: Jacob Haranman rin - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun + +27 willka kuti phaxsi 2016 + +Awstralya sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Awstraliya (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhichwa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Thakisqa Hatunqucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Australia (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Antikunapi sach'a kamay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piwin yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Siyul ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Makka llaqtapi. +Makka icha Makkah (arabya simi: مكة‎) nisqa llaqtaqa Sawud Arabya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Makkah llaqtapiqa Muhamadsi paqarirqan. + +Mario Orlando Hardy Hamlet Brenno Benedetti Farrugia sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin tarpuy killapi 1920 watapi paqarisqa Tacuarembó llaqtapi - 17 ñiqin aymuray killapi 2009 watapi wañusqa Montevideo llaqtapi) Uruwayi mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. + +4 chaniyuq tikraykuna thanta kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kay mama llaqtakunapi: Pakistan +Urdu simi nisqaqa huk Indu rimaymi, Pakistan mama llaqtap tukri siminmi. + +Raymond Luis Ayala Rodríguez sutiyuq runaqa, icha Daddy Yankee (3 ñiqin hatun puquy killapi 1977 watapi paqarisqa Rio Piedras, San Juan llaqtapi) huk Burinkin mama llaqtayuq takiqmi. Sinchi millaypuni takin, atataw. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Daddy Yankee. + +Rumi pirqa, isku chapusqannaq. Punu suyupi. +Pirqaq nisqaqa pirqakunata ruraq, wasichaq runam, rumiwan, tikawan, kusasqa tikawan, urmiyunwanpas. Rumikunata, tikakunata isku chapusqawanmi t'inkin - icha mana llut'anawanchu. Pruphisyunmi. + +Tiyay: Impapura marka, Kutakachi kiti, Antikuna +Kuykucha (kichwapi) icha Quwiqucha (urin runasimipi; kastilla simipi: Laguna Cuicocha), Kuychikucha (kichwapi) icha K'uychiqucha (urin runasimipi)[1] nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Impapura markapi, Kutakachi Kayapas risirwapi, huk kaldira nisqa qucham, Kutakachi nina urqup chakinpi, Kunti Wallapi Antikunapi. Unay pachas, 3.100 watañaqa huk nina urqu t'uqyaptinsi paqarirqan. +Sapa wata, Inti Raymip iskay ñiqin p'uchawninpim paqu yachaqkuna Kuykuchapi armakuspa llump'achikunkum. +Huk runakunas nin: "Ñawpa pacha quchap sutinqa K'uychiqucha karqan. Ispañulkuna mana hap'ispas Quwiqucha sutincharqan", nispa. + +Chaki t'aklla nisqaqa huk yapuna llamk'anam, chakillawan yapunapaq, mana huk t'aklla hinachu. +Tawantinsuyu pachapiqa chay chaki t'akllallatam riqsiranku. Chaywan Andeskunapi kunankamam yapunku. + +Pusharu (Pusharo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Mayutata suyupi, Manu pruwinsyapi, Manu distritupi, Manu mamallaqta parkipi, Palatoa mayup kuntinpi. + +Suntuntu mayu (Ayakuchu suyupi) +Santa Lusiya distritu (kastilla simipi: Distrito de Santa Lucía) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Lukana pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Santa Lusiya llaqtam. +Pampa Galeras - Bárbara D'Achille mama llaqta risirwa + +Llika llaqta - Wikipidiya +Llika nisqaqa (kastilla simipi: Llica) Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk llaqtam, Daniel Campos pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Daniel Campos pruwinsya) + +Alkul nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Alkul (sut'ichana) rikuy. +Alkul nisqakunaqa yakuchaqmuksi huñu (-OH) nisqayuq (yakuchaq iñuku ranti) alkankuna icha huk k'illimsa yakuchaq t'inkisqakunam. + +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 15 Septiembre 2017_Jatun Llaqta + +Runa Simi: K'ara qucha + +San Marcos 7:18 QUFNT - Chaymi paykunataqa niran: "¿Ima - Bible Search + +Runakuna de Ecuador + +/ k'irawpi kaq wawa / + +451 _ _ ‎‡a Hukllachasqa Qhapaq Suyu‏ + +"Kanqa yuyarikunaykichejpaj" +KAY tiempopeqa chʼaukiyay, llullakuy ima tukuynejpi tiyan. Chaytaj mana tʼukunapajchu, imajtinchus Biblia nin jina Kuraj Supayqa runasta chʼaukiyashan, kay sajra pachapis atiyninpi kashan (1 Tim. 2:14; 1 Juan 5:19). Kay sajra pachaj tukukuynin qayllapiña kasqanraykutaj, Satanasqa "paypaj pisi tiempollaña kasqanta" yachaspa, aswan phiñasqaraj kashan (Apo. 12:12). Chayrayku, runasqa astawan llullakunku, Diospa kamachisninpa yuyayninkutataj kuyuchiyta munanku. +Pablo cristianosman cartasta qhelqasqanpi sumaj yuyaychaykuna karqa (4, 5 parrafosta qhawariy) +7 Cristianosqa Diospa contranpi oqharikojkunamanta, yachachisqankumanta ima qhawakunanku karqa, chaywanpis mana chaykunallamantachu. Pabloqa Timoteoman qhelqarqa: "Qolqe munakoyqa tukuy imaymana sajra kajpa saphin. Chayta munapayaspa, wakenqa cheqa creeymanta tʼaqakorqanku, ashkha imaymana llakiykunawantaj ñakʼarerqanku", nispa (1 Tim. 6:10). Chantapis, "aychaj ruwasqasnenqa" uj chʼampayllataj kanman karqa (Gál. 5:19-21). +8 Apóstol Pabloqa Tesalonicapi hermanosta mayta yanapayta munarqa. Imajtinchus "llulla apóstoles" paykuna ukhupi rikhurinkuman karqa, "cheqa kajta qʼewispa creejkunata paykunaj qhepankuta pusanankupaj" (2 Cor. 11:4, 13; Hech. 20:30). Éfeso qotuchakuymanta hermanosqa "sajra runastapis mana rikuyta" aterqankuchu. Chayrayku Jesusqa allinta ruwashasqankuta nerqa. Efesopi hermanosqa "apóstoles kayku, nispa nejkunatapis pruebaman churaspa, llullas kasqankuta sutʼiman" rikhurichimorqanku (Apo. 2:2). Pabloqa Tesalonicapi hermanosman iskay kaj cartanpi kayta nerqa: "Kunanqa, hermanos, qankunata kamachiyku Señorninchej Jesucristoj sutimpi, tʼaqakunaykichejta mayqen hermanopis mana trabajayta munajmanta", nispa (2 Tes. 3:6, 10). Arí, paykunaqa mana trabajayta munajkunamanta tʼaqakunanku karqa. Jina kajtin, astawanrajchá tʼaqakunanku karqa Diospa contranpi oqharikuyta munajkunamantaqa. Imajtinchus chay runaswan masichakuspaqa mana allinman chayankuman karqa, chayraykutaj qhesachanankupuni karqa. Kay tiempopipis jinallatataj ruwananchej tiyan (Pro. 13:20). +Willayman rinapaj sumajta wakichikoyqa mana yuyayninchejpi "kuyuchisqachu" kanapaj yanapakun (14, 15 parrafosta qhawariy) +14 Rijchʼarisqallapuni kanapaj, nitaj yuyayninchejpi kuyuchisqachu kanapajqa "Diospa reinon evangeliomanta" willananchejpuni tiyan. Jesucristoqa qotuchakuypa Uman kasqanrayku, yachachisqasninman kayta kamacherqa: "Rispa, tukuy laya runasta yachachisqasniyman tukuchimuychej. [...] Yachachimuychej paykunaman imatachus noqa kamacherqaykichej, chayta paykunapis kasunankupaj", nispa. Chayta ruwasqankutaj paykuna kikinta yanapanman karqa (Mat. 28:19, 20). Chayrayku noqanchejpis tukuy sonqo willananchej tiyan. Tesalonicamanta hermanosqa mana tanqasqa jinallachu willarqanku, nitaj juntʼanankuraykullachu yachacherqanku. Pablo paykunaman nerqa: "Ama thasnuychejchu Espíritu Santoj kʼajayninta. Diosmanta sutʼinchasqataqa ama pisipaj qhawaychejchu", nispa (1 Tes. 5:19, 20). Chantapis, profeciasta ukhunchasqanchej, runasman chayta willarisqanchejpis, ¡may sumaj! + +Quéchua : ñit'isqa ñawra phiruru (qu) + +Quechua ñuqanchis wawaninchijpara ñaupajman qhawqa,kunan p'unchay, k'ayaqa mañana walijchu kanqa + +Celendín llaqta, Celendín distritu, Kashamarka suyu +Celendín nisqaqa Piruw mama llaqtap Kashamarka suyupi huk llaqtam, Celendín pruwinsyap uma llaqtanmi. +Uma kancha, Celendín llaqta +Llaqta (Celendín pruwinsya) +Llaqta (Celendín distritu) + +Maqanakuy kapchiy - Wikipidiya +Maqanakuy kapchiy (martial arts) nisqakunaqa runap kurkunwan maqanakuy kapchiykunam, kurku kallpanchaypas. +Kaymi huk maqanakuy kapchiykuna: Mana ayñiwan: +Hayt'anakuy (kickboxing) +T'urpunakuy / T'uksinakuy (khillaychakiwan maqanakuy) + +Kuru k'arachiq (Hydrozoa) nisqakunaqa huk k'arachiq uywakunam, pulipupas midusapas. + +San José wat'akunap kachi quchakunapas chunta yura sach'a-sach'a - Wikipidiya +San José wat'akunap kachi quchakunapas chunta yura sach'a-sach'a (kastilla simipi: Palmar de las Islas y Salinas de San José) nisqaqa Buliwyapi, Hatun Chakupi, Santa Krus suyupi, Cordillera pruwinsyapi, huk hatun chunta yura sach'a-sach'am. + +Aytaka[1] icha Chukuri[1] (Mustela africana) nisqaqa huk uchuylla aycha uquq ñuñuq uywam, achuqallam, Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Aytaka + +Patqaya (kastilla simipi: Padcaya) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Tarija suyupi, huk llaqtam, Aniceto Arce pruwinsyap uma llaqtanmi. +Patqaya munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Aniceto Arce pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awstralya. +"Awstralya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Tunisya). Tunisya +"Pulitiku (Tunisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyakuynin Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, San Mateo distritu +Paka (kastilla qillqaypi: Nevado Paca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Paryaqaqa walla, huk rit'i urqum Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, San Mateo distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.550 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Waruchiri pruwinsya + +Luigi Maglione sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin pawqar waray killapi 1877 watapi paqarisqa Casoria llaqtapi - † 23 ñiqin chakra yapuy killapi 1944 watapi wañusqa Casoria llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Hatun yaya Kardinal Santa Pudenziana. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luigi Maglione. + +Piraña nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Paña nisqaqa runap kurkunpi kukupinpa kinrayninmi, mana lluq'ikaq. Lliwmanta aswan runakunaqa paña makiwanmi qillqan. + +P'unchaw 10 ñiqin awrilpi 2012 watapi + +Yayay [1], icha Yaya, tayta (latinmanta) nisqaqa churiyuq qharim. Huk runap yayanqa chay runap mamanta yumaq qharim, mamanpa qusan, icha kawsanakuqnin kaq (icha huk uywap mamanta yumaq urqunmi). + +Philadelphia nisqa llaqtaqa, Pennsylvania suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Philadelphia llaqtapiqa 1.540.351 runakuna (2008) tiyachkan. + +Wamanrasu (kastilla simipi: Nevado Huamanrazo) nisqaqa Antikunapi, Piruwllaqtapi, huk rit'i urqum Chunta wallapi, Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Santa Ana distritupi, Wankawillka pruwinsyapipas, Wankawillka distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.298 mitrum aswan hanaq. + +Runa Simi: Q'umir wakamayu + +Runa Simi: Qhaquy + +Angus McKinnon Young sutiyuq runaqa ( 31 ñiqin pawqar waray killapi 1955 watapi paqarisqa Glasgow llaqtapi - ) huk Awstralya mama llaqtayuq takiq qarqan. + +9-Qamqa allin kaqtam kuyarqanki, + +Mink'asqa kanki, internet sonqon, yachachiykunaman. Kasqan pacha tinkuykunawan +lluy tapukuyniykikunata ch'uyanchanaykupaq. + +Runa Simi: Q'usñi + +Indiku mama qucha + +Runa Simi: Jutiapa suyu + +Leon Werthpaq:Erqekuna panpachawaychis machu runaman kay patara haywarisqaymanta. Chay machu runan aswan munasqay khunpay kay pachapi.Panpachawaychis, kay machu runaqa imaymanatan umanpi hap'in, erqekunapaq patara qelqatapas. Kinsa kutipi panpachawaychis, kay machu runa tiyan Francia suyupi; yarqayta chirita muchuspa. Wayllunatan munan.Sichus chay panpachaykuna mañakusqay mana aypanchu, hina kaqtinqa, jay pataratan haywarini chay machu runa erqellaraq kasqan pachapi. Llapan kuraq runakuna, ñaupaqtaqa erqekuna karanku. (Ichaqa pisillan yuyarinku). Ch'uyanchanin kay haywarikutay:Leon Werthpaq: Erqellaraq kashaqtin + +K'ANA PINKUYLLU / Cusco + +www.gisqatar.org.qa + +"Qowanqa alli reqishqam punkukunachö" (Proverbius 31:23) +Manam tapupantsu qowanlla musyanqan kaqkunataqa (1Ti 2:11, 12; 1Pë 4:15). + +12 Eduardo nin: "Karu llajtamanta kutinpusqaytawan iskay watata jina qolqemanta familiaywan pisirqayku, waqaychasniypis tukukapusharqaña, mana kallpayojtaj kasharqani. Chaywanpis tantakuykunaman, willayman mana saqespa rillarqaykupuni", nispa. Eduardoqa, killasta, watasta familianmanta karunchaj llankʼayta mana japʼikuyta munarqachu. Pay nin: "Tukuy imapi llankʼayta yachakorqani. Ajinamanta mayqellanpipis llankʼanaypaj", nispa. +15 Ichapis wakin familiaresqa, karu llajtamanta kutimojkunapaj, chayri karu llajtaman mana llankʼaj riyta munajkunapaj phiñakunkuman. Munaynillankuta maskʼashasqankutataj ninkuman. Paykunamanta aprovechakuyta munaspa (Pro. 19:6, 7). Eduardoj wawan Ana nin: "Kapuyniyoj kayta maskʼanamantaqa, Diosta yupaychayta ñaupajman churana, ajinamanta familiaresninchej reparanqanku Diosninchejta may jatunpaj qhawasqanchejta. Chayta mana ruwajtinchejqa, ni jaykʼaj reparanqankuchu imachus kausayninchejpi may sumaj kasqanta", nispa (1 Pedro 3:1, 2 kikinchay). +19 Biblia kayta niwanchej: "Kawsayniykichejpi amapuni qolqemanta wañusqachu kaychej. Manachayqa imachus kunan kapususqaykichejllawan sonqo juntʼasqa kaychej, imaraykuchus Dios nerqa: Mana wijchʼurparisqaykichu, nitaj saqerparisqaykichu, nispa. Chayrayku tukuy sonqo niyta atinchej: Señorqa yanapawajniy, manataj manchachikusajchu. Imanawanqataj runa kasqari?", nispa (Heb. 13:5, 6). ¿Imaynatá kay juntʼakun? +20 Wajcha suyupi tiyakoj uj anciano nin: "Wakin kutisqa runas ninku Jehovaj testigosnin may kusisqas kasqankuta. Chantá reparallankutaj, wajcha cristianospis kapuyniyoj runas jina sumajta pʼachallikusqankuta", nispa. Kay rikuchin Jesuspa nisqan cheqapuni kasqanta (Mat. 6:28-30, 33). Ama iskaychakuychu Jehová munakususqanmanta, familiaykej allinninta munasqanmantapis. Chantapis Biblia nin: "Diosqa sumajta qhawamushan tukuy kay pachata, kallpachananpaj tukuy sonqowan payllapi atienekunku, chaykunata", nispa (2 Cró. 16:9). Jehovaqa, familianchej kusisqa kausakunanpaj imaynatachus qhawanata kamachiwanchej. Kasukuspataj, Payta munakusqanchejta, paypi atienekusqanchejta ima rikuchinchej. Biblia nin: "Diosta munakoyqa kamachisqasninta juntʼaymin, kamachisqasninta juntʼaytaj atina jinalla", nispa (1 Juan 5:3). + +Runa Simi: Chad qucha + +Siku nisqa yurakunamanta ñawirinaykipaq qhaway wiru. +Siku nisqaqa huk Tawantinsuyupi paqarisqa phukuna waqachinam, achka watasqa sach'a k'aspimanta rurasqa. + +Runa Simi: Pukllay + +Runa Simi: Wislla + +Hatun taruka sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Hatun taruka sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Hatun taruka sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Iskay ruk'anayuq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awankay pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Joseph Leo Mankiewicz sutiyuq runaqa, (11 ñiqin hatun puquy killapi 1909 watapi paqarisqa Wilkes-Barre llaqtapi - 5 ñiqin hatun puquy killapi 1993 watapi wañusqa Bedford llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Joseph L. Mankiewicz. + +Rinri uyarina (awrikular, auriculares) nisqaqa waqaychasqa ruqyaymanta paqarimuq hukchakuq pinchikilla puriyta ruqyaymanmi t'ikran, ichataq manam sinchichu, asllatam ruqyaq, rinri sispa uyarina. + +2 chaniyuq tikraykuna aymuray kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Judas Tadeu (kastilla simipi San Judas Tadeo, grigu simi Файлы ў катэгорыі); (* 1 watapi paqarisqa Qana llaqtapi - † 28 ñiqin kantaray killapi 70 watapi wañusqa Beirut llaqtapi) Musuq Rimanakuypi nisqakamaqa Jesuspa chunka iskayniyuqnintin apustulu nisqa disipulunpura huksi karqan. Mawk'a Kristiyanu inlisyap ñawpaq kaq pusaqninsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Judas Tadeu. + +Yawli pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Uruya +Yawli pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Yauli) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Uruya llaqtam. +Urqukuna: Antikuna rit'i urqu Jitpa (La Viuda) - Turumuchu +Quchakuna:: Antaquta (icha Quriway) - Markapumaqucha + +hukkunapas (180 rikch'aq) +Puya icha Kara (genus Puya) nisqakunaqa Ch'awar yura rikch'aq aylluman kapuq yura rikch'anam, 180 rikch'aqmi. + +ñiqin pi 1921 watapi +Fahd bin Abdul-Aziz, Sawud Arabya Qhapaq, arabya simipi: عبد الله بن عبد العزيز السعود), ñiqin pi 1921 watapi paqarisqa Riyad llaqtapi - 1 ñiqin chakra yapuy killapi 2005 watapi wañusqa Riyad llaqtapi ). Sawud Arabya mama llaqtap pulitiku wan Qhapaq. + +Alfred Bernhard Nobel /'alfrəd 'bɛɳhɑ:ɖ noˈbɛ:l/ (*21 ñiqin kantaray killapi - 1833 paqarisqa Stockholm llaqtapi, Suysyapi – †10 ñiqin qhapaq raymi killapi - 1896 wañusqa San Remo llaqtapi, Italyapi) sutiyuq runaqa huk Suysya mama llaqtayuq maki kapchiy kamachiqsi karqan, Nobel Suñaypa kamachiqninsi. +Nobel suñayakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qasi kay Nobel suñay (Premio Nobel de la Paz) + +Katiguriya:Distritu (Amarumayu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Amarumayu suyu) +"Distritu (Amarumayu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna yanqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Takichaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Takichaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +"Takichaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Takichaq (Mama llaqta) + +Henrik Johan Ibsen sutiyuq runaqa, (20 ñiqin pawqar waray killapi 1828 watapi paqarisqa Skien llaqtapi - 23 ñiqin aymuray killapi 1906 watapi wañusqa Oslopi), huk Nurgi mama llaqtayuq qillqaqmi qarqan. + +Piwra nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk hatun llaqtam , Piwra suyup uma llaqtanmi. +Llaqta (Piwra pruwinsya) + +Carlos Julio Arosemena Tola (kastilla simipi: Carlos Julio Arosemena Tola) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Napu markapi, huk llaqtam, Carlos Julio Arosemena Tola kitip uma llaqtanmi. +Carlos Julio Arosemena Tola kitillipiqa Napurunakunam tiyanku. + +Punu qhichwa simi nisqaqa Qusqu-Qullaw qhichwa simiman kapuq k'iti rimaymi, Punu suyupi rimasqa. + +Warmi Wañusqa + +Runa Simi: Mach'aqway + +Llaqtakunapi, wawakuna, imay mana sonqonchanwan waqasianku. + +tukuy llaqtapi runakuna ñakasqanta, + +Tola Chica Ayllullaktapika, wata watanmi "Inti Raymi" raymichina. Kay raymipi, mikuna, upyana, tushuna, tianmi. Runakuna, mishukuna, apukkkuna, tukuykuna shamun. + +400 0 _ ‎‡a Paquita Rico‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq‏ + +quwiki 290 watakuna kñ + +Runa Simi: Santa Ana suyu + +1Ñawpa tiempopin Diosqa ñawpa taytanchiskunaman imaymanamanta askha kutita profetakunawan rimapayarqan, 2kunantaq kay p'uchukay tiempokunapi Churinwan rimapayawanchis. Churinwanmi Diosqa hinantin pachakunatapas ruwarqan, hinaspa tukuy herencia chaskiq kananpaq payta churarqan. 3Paymi Diospa hatun-atiyninpa lliphlli-kayninqa, Diospa kikin rikch'ayninpunitaq kanpas, paymi tukuy imaymanatapas atiyniyoq siminwan hap'ishan. Paymi runakunaq huchanta Dioswan pampachachispa hanaq pachapi Diospa paña ladonpipas tiyaykurqan. 4Diospa Churinqa angelkunamantapas aswan kurak-kaymanmi ayparqan, paykunaq sutinmantapas aswan qollana sutitapunin chaskirqan. 5Diosqa manan hayk'aqpas mayqen angeltapas nirqanchu: "Qanmi Churiyqa kanki, kunan p'unchaymi churiyayki", nispaqa. Manallataq mayqen angelmantapas nirqanchu: "Ñoqan Yayanqa kasaq, paytaq Churiy kanqa", nispaqa. 6Phiwi Churinta kay pachaman kachamuspanmi ichaqa nin: "Diospa llapallan angelninkuna payta yupaychachunku", nispa. 7Angelninkunamantataq nin: "Diosmi angelninkunata wayraman hina tukuchin, kamachinkunatapas rawrashaq ninaman hina tukuchin". 8Churintan ichaqa nin: "Qanqa Diosmi kanki, wiñay-wiñaypaqmi lliwta kamachikunki, chaninkaqta ruwaspallapunin kamachikunki. 9Chaninkaqtan munakurqanki, mana chaninkaqtataq cheqnikurqanki, chaymi ñoqa Diosniykiqa wakinkunamantapas, hatunchaspa aceitewan hawispa kusichirqayki", nispa. 10Nillantaq: "Qanqa Señormi kanki, qallariypiqa qanmi kay pachata teqsicharqanki, hanaq pachatapas makiykiwanmi ruwarqanki. 11Chaykunaqa tukukapunqan, qanmi ichaqa kashallankipuni. Llapallanmi chaykunaqa p'acha hina mawk'ayapunqa, 12huk p'achata hinan chaykunata k'uyuykunki, huk p'acha hinataqmi cambiasqa kanqa, qanmi ichaqa kaqllapuni kanki, kawsayniykipas manan hayk'aqpas tukukunqachu", nispa. 13Diosqa manan hayk'aqpas mayqen angeltapas nirqanchu: "Paña ladoypi tiyaykuy, awqaykikunata chaki sarunaykiman churanaykama", nispaqa. 14Llapan angelkunaqa Diospa kamachin ruwaq espiritukunallan kanku, paykunaqa Diospa qespichisqankunaq allinninpaq yanapaqta kachamusqallanmi kanku. + +Crispin:u Q'ala umayta nanachiwarqayku. Kay Doña Petraqa ajna usurerapuni kasqa. Tukuy nerquanku ripuy. + +Runa Simi: Zeeland pruwinsya + +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Mama llaqta). +► Wayt'ay (Mama llaqta)‎ (2 K) +Kawsay saphi (Mama llaqta) + +Tikraynin michiq Kastillanu simipi: + +Rinri nanay (Otitis media) nisqaqa runa rinrip unquyninmi. + +Theodore William Richards sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin qulla puquy killapi 1868 watapi paqarisqa Germantown (USA) llaqtapi - † 2 ñiqin ayriway killapi 1928 watapi wañusqa Cambridge (USA) llaqtapi); Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. +1914 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Chaqllisinchipi). +Hamut'aq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Lachay mama llaqta risirwa , Wawra pruwinsya / Waral pruwinsya +Uma llaqta Awqallama +Awqallama distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Aucallama) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waral pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Awqallama llaqtam. +Awqallama llaqtapi (kastilla simipi: Santo Domingo del Real de Aucallama) kamasqa 1551 wata. + +Uma llaqta Wankaya +Wankaya distritu (kastilla simipi: Distrito de Huancaya) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wankaya llaqtam. +Wankaya distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Wankaya-Witis k'iti rimaytam. Kunan pachataq aswanta kastilla simitam rimanku. + +Tarawasi, Anta pruwinsya (Limatampu distritu) +Uma llaqta Ankawasi +Ankawasi distritu; (kastilla simipi: distrito de Ancahuasi) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Anta pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Ankawasi llaqtam. + +Callería distritu ( Kalliriya listritu, maypas) nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Callería) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Coronel Portillo pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa Pukallpa llaqtam. +San Huwan manaqa Tayta Huwanshu +Hanan Purus mamallaqta warikancha + +"Iraq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Llimphichasqa qillqana isku k'aspikuna. + +Bolt nisqaqa 2008 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Chris Williams, Byron Howardmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Liktu kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Licto) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Rispampa kitipi, Chimpurasu markapi. + +2 chaniyuq tikraykuna tupuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +El Condado kitilli (kastilla simipi: Parroquia El Condado) nisqaqa Kitu llaqtap kitillinmi, Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, Kitu kitipi. + +James Cameron sutiyuq runaqa (16 ñiqin chakra yapuy killapi 1954 paqarisqa Kapuskasing llaqtapi, Ontario pruwinsya, Kanada-pi - ) huk Kanada mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. +James Cameron sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Kamasqa Llamp'u phaxsi 20 1984 mara, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Runa Simi: Yakuchaq + +San Mateo 26:28 QUFNT - Chaqa, kayqami yawarniy. Kay - Bible Search + +3Pabluqami, Dyuspa rimananmanta paykunataqa kaynu parlaran: "Dyus Akrashan Cristunqashi qischakar wanunqa. Chaymanta, qashan kawsamuyanqa" nir. Chaynulla niqpis: "Jesuspaq parlashuyanillapa chaymi, Dyuspa Akrashan Cristunqa" nir ima. + +Runasimipi Llaqta Takikuna (Willka Takiy) +Runasimipi Llaqta Takikuna +Wiraquchap llaqtan takikunataqa chaninchaymanta qhichwa runakunap tantanakuyninkunapi mana allipunakuspa rimanakunkuraqsi. Chaywanpas kay qatiqpi runasimi rimayman t'ikrasqa llaqta takikunam: +Qullqi Llaqta / Arhintina (Argentina) +Qusqu rimaypiqa kimsam t'ikrasqa kan. Huk t'ikraqqa Demetrio Tupah Yupanki, huktataq manam riqsiykuchu. Demetriop t'ikrasqantaqa Sylvia Falcón yaqa kaqllatam Chanka rimaypim takin (kutipayaq takirita suqta kaq rimaytakitapas). Kimsa kaqtaqa kunan pacham takinku, Teófilo Cárdenas Alvarado-p t'ikrasqanmi. Tawa kaqqa ARIQC nisqap rurasqanmi, Kashamarka rimaypim, pichqa kaqtataq, suqta kaqtapas SIL (ILV) nisqa rurarqanmi, Inkawasi-Kañaris rimaypim, Lamas (Llakwash) rimaypipas. Qanchis kaqtaq Chanka rimaypim (icha Wankawillka rimaypi), Jesús Guillermo Caso Álvarez-pa, Serapio Hilario Lizana-pa rurasqan 2011 watapi. +Piruw Mama Llaqtap Willka Takiynin (Llaqta Taki) +KUTIPAYAQ TAKIRI (mana riqsisqay runap yaqa simi hinalla t'ikrasqan) +RIMAY TAKIKUNA +wiñaypaqñam (3) qispisqa qusqa. +Kay takiytaqa Atun Yach'aywasi Kichwarimay Kashamarka (ARIQC) nishqapi runakunam tikrarqan. +Ancha unayta (3) uyarap ñakarqan. +Ñakaqkunapa (3) umanta atarichirqan. +Kay takiytaqa SIL International (ILV) nishqapi runakunam tikrarqan. +Iskaymi t'ikrasqa kan. T'ikraqninkunataqa manam riqsiykuchu. +Iskay ñiqin qillqaqa RUNASIMI.de-pa allinchasqan mana allin qallariy qillqasqamanta, mana runasimi rimaqpa uyarispa qillqasqan. +misk'i takiyninchikwan tantasqa.) +Qhawariy k'irawpi llumpay huñuta. +Iskay ñiqin Santiago del Estero rimaypi rurasqa (kastilla simisapa). Runasimi.de-pa kaypi qillqamusqan, kay qatiqpi uyarispa: +Hatun llaqta Arhintinaman kawsay! +Tukuy llaqta t'iqchuyakun qhapariwan Todo el país se conturba con gritos +P'utuqsi, Qhuchapampa Paztawan. + +Piquillaqta (Wari) + +RUNA SIMI RIMANCHISPA P'UNCHAWNIN - PERU SUYUPI + +1795 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Kay karu llaqtamanta qillqarimuni , qamkunaman, kay Wasi Yachaypaq, qillqa +Ñuqakukunaqa Runa Simi, rimaqmi kachkaniku, chaymi mañakuniku kay Yachay + +1 Grupo Qhispikay Llaqta Grupo Qhispikay Llaqta Tue May 30, 2006 03:59 + +400 0 _ ‎‡a Maria Callas‏ ‎‡c Grisya-Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq taki aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Yucatán suyu + +Runa Simi: Vicente Pérez Rosales mama llaqta parki + +Oskar Suñay +Aranway pukllaq (qhari) +katiguriyakuna +kuyu walltay suñaykuna +2 Kuyu walltay suñaykuna +4 Willay pukyukuna + +Runa Simi: Rayan yura rikch'aq ayllu + +Hillurina yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Hillurina yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Hillurina yura rikch'aq ayllu +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Hillurina yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Urupampa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amboró mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Orchidaceae (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Cutervo mama llaqta parkipi flora ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kallawaya hampiqkunap pallasqan yurakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hillurina (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kashapampa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Carrasco mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tumpis mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sumaq Pampa risirwa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Santiago-Kumayna risirwa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Jillurina (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Hillurina yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Paqarisqa Piruw, 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1911 watapi, +Wañusqa Piruw, 2 ñiqin qhapaq raymi killapi 1969 watapi, +Rurasqankuna qillqaq, runa yachaq, willachikuq +José María Arguedas Altamirano, (* 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1911 watapi paqarisqa Antawaylla llaqtapi, Apurimaq suyupi; 2 ñiqin qhapaq raymi killapi 1969 watapi wañusqa Lima llaqtapi), Piruw mama llaqtayuq qillqaq, runakunap kawsayninmanta achkata willaspa qillqarqan. +Lliwmanta astawan Kastilla simipi qillqaspa, achkatapas Qhichwa simipi willarqan. 1956 watapi Pukyu llaqtapi Inkarrí nisqamanta willasqakunata qillqamurqan. Qhichwa runapura achka takiykunata uyarispa qillqarqan, Jorge Lira sutiyuq masinwanpas. Piruwpi wiraqucha qhapaqkunap kamachiyninrayku llakipayakuspa, 1969 wañuchikurqan. +Yayanqa rimapukuqsi karqan, Víctor Manuel Arguedas Arellano sutiyuqsi, mamantaq Victoria Altamirano sutiyuqsi. +1 Kawsay qillqa +2.1 Qhichwa simiman t'ikrasqa +Kawsay qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +José María Arguedas Altamirano, nasirqa chunka pusaqniyuq enero killapi waranqa isqun pachak chunka hukniyuq watapim Antawaylla llaqtapi, Antawaylla pruwinsya, Apurimaq suyu nisqapi. Taytanmi karqa Victor Manuel Arguedas Arellano, Qusqu llaqtamanta abogado achka llaqtakunapim juez kaypi purirqa, mamanñataqmi Victoria Altamirano Navarro sutiyuq karqa, Antawayllapi qapaq runa aylluyuq karqa. Iskay wata suqta killachayuq kachkaptinmi mamitan wañukurqa, kulikuwan unquspan; chaymi taytan-law awilanwan tiyapakurqa, Teresa Arellano sutiyuq, Antawaylla llaqtapi. +1915 watapi taytanta Juez de Primera Instancia Lukana pruwinsyapi Ayakuchu suyupi nombraptinku chay llaqtaman rirqa, manaraq unay tiyachkaspa San Juan Lukanapi asindayuq qapaq warmiwan taytanqa kasararukurqa, Grimanesa Arangoitia Iturbi Viuda de Pacheco sutiyuqwan chaymi kachkan (1917) waranqa isqunpachak chunka qanchisniyup watapi. Hinaptinmi warmallaraq José Mariaqa Lukana llaqtaman viajarqa, qipamamanwan huñunakunanpaq; yuyarinapaq hinam viajasqa, chaytam wiñaypaq yuyarirqa. Chay musuq ayllunqa Pukyu llaqtapi tiyarqa, capital de provinciapi. 1919 watapi, Augusto B. Leguía kamachikuynin qallarichkaptin, taytanqa, contrapartin politikamanta kaptin, Juez kayninmantam qarquchikurqa hinaptinmi abogado litigante kasqanman kutiykuspan hinaspapas viajeroman kutirikurqa, purisqan raykum maynillanpi ayllunta watukarqa. +Kay warmakaspan tiyasqan timpu Arguedaspaqa mana qunqaymi qipamamanwan hinaspa qipamamanpa qari churin Pablo Pachecowan ñakarisqanta. Payqa qusanpa churintaqa millayllatañan chiqnirqa, hinaspanmi hacindapi yanapakuq runakunawan kuska tiyananpaq kamachirqa. Chay qipamamanpa qari churinqa maqarariq yunpayta sintichiq ima kasqa hinaspapas huk kuti mana munachkaqta qawachisqa india violasqanta. Kay hawa wawqinpa ruwasqantam wiñaypaq yuyanqa rikuchkanmanpashina sayachkaqta gamonal abusivo, ñakarichikuq rumi sunqu chaymanta lujurioso obra literaria qillqasqanpi. Indiyukunapa chawpillanpim kuyayta tarirqa ayllunkunapi mana kuyakuy tarisqanta, sutinchakuspa paykunapa kawsasqanwan, pachamamatan aswan kuyana nispan tawnachakurqa. +Julio killapi 1921 watapim qipamamanpa wasinmanta Aristides sutiyuq kuraq wawqinwan ayqikurqa; hacienda Viseca sutiyuman iskayninku rirqa, tiyunku Manuel Perea Arellanopaman, San Juan de Lucanas llaqtamanta pusaq kilumitro puriypi. Iskay watam chaypi tiyarqaku, mana taytayuq, kampu runawan kuskam tiyarqanku chakra llamkaypi yanapakuspanku. José Mariapaqa chay watakunallam allin sumaq kusisqa kawsaynin karqa. 1923 watapi ayqikusqanmanta kutimun taytan pusapamuptin, paytam unay puriysirqa may llamkaq risqanmanpas, chaypin yaqa iskay pachak llaqtakunta riqsirqa. Wakinmi kaykuna Wamanga, Qusqu hinaspa Awankay. Kay puchuq llaqtapim, wawqin Aristidespiwan, Colegio Miguel Grau Padres Marcedarioskunapaman internasqa yaykurqaku, chaykama taytanqa llamkayninwan purillachkan. Chay Peru llaqtapa uraynipi purisqan hinaspa Abancay colegiopi internado kasqantawan yuyarisqantam novelanpi qillqanqa Los Ríos Profundos sutiyuqta, kay kaqqa allinkaq qillqayninmi. +1925 watapi aksidintakuspa iskay diduntapas paña kaq makinmanta wituchikasqa. 1926 watapi Ica llaqtapi estudios secundarios nisqata qallarirqa, aqukama costa peruanapi, chay raykun tunpanta qunqarqa sierra llaqtakunapa kawsayninta chay warma kaspan tukuy yachasqantapas. Pay kikinmi ñakarirqa imaynas chaypi costa runa puna runata (serranukunata) pisichaspanku sarutyasqanta. 1928 watapim Huancayo llaqtaman purirqa, hinaya estudiachkan chaypin qallarirqa allin qillqaq runa kasqanta revista estudiantil Antorcha sutiyuqpi yanapakuspa. 1930 watapim Yauyos llaqtapi unay tiyarqa, taytanwan kuska. Iskay wata estudiasqanmanta chaymi (1929 watamanta 1930 watakama), Nuestra Señora de la Merced colegiopi examenta haywapurqa, Lima llaqtapi, mana maystruyuq may puna llaqtakunapichiki estudiasqanmanta. +1931 watapi, iskay chunka watayuqña kachkaspanmi, Lima llaqtapi tiyarqa chaypim yaykurqa Facultad de Letras de la Universidad Nacional Mayor de San Marcos nisqaman. Taytan wañusqan hawam, wataña tiyachkaptin, kawsananpaq pay kikinmi imatapas ruwanan mikunanpaq chaymi auxiliar-hina Administracion de Correos nisqaman yaykurqa llamkapakuq. +1933 watapi rikurichimun huk kuwintu qillqasqanta: Warma Kuyay sutiyuqta. 1935 watapi kaq rikurichillantaq Agua, qallariq kaqnin kuwintu libruta, chaywanmi chaskirqa Iskay kaq allinnin llamkay kasqanta Revista Americana de Buenos Aires llaqtamanta. 1936 watapim Augusto Tamayo Vargas, Alberto Tauro del Pino hukkunapiwan, Palabra sutiyuq revistatam hatarichirqaku, chay revistapin José Carlos Mariateguipa ideologianmanta rimarqaku. 1937 watapi prisu churachikun protestas estudiantiles nisqapi purisqanmanta general Camarotta chayamusqanwan, chaymi kasqa jefe de una misión policial de la Italia fascista. Penal "El Sexto" sutiyuqman Limapi pusachikurqa, pusaq killam chaypi wichqarayarqa, chaytapas qipaman kikin sutiyuq novela qillqananpaq yuyanqa. +Chaymanta as tunpantawan, Licenciaturayuqña Literaturapi Universidad San Marcospi, maystru-hina Colegio Nacional Mateo Pumacahua Sucuani llaqtapi yachachiyta qallarirqa, departamento del Cuzco nisqapi, Castellanota hinaspa geografiatawan yachachirqa (1939-1941). Alumnunkunawan kuskam, chay law llaqtakunapa folklorninmanta llamkarqaku. Chaypin yachakurqa etnólogo kasqanta. Chaynallataqmi Celia Bustamante Vernal sutiyuq warmiwan kasarakurqa, Peña Cultural Pancho Fierro nisqapa promotoranwan (1939), chayllapim artistakuna hinaspa intelectualkunapas huñunakurqa. +1944 watapi unquyta qallarrin mana imapaqpas kallpayuq kay, pisipay, mana puñuy atiy, mana munachkaspa imapas munaq icha llakikuychu karqapas, chay raykum lisinsiata sapa kutilla mañakuq profesormanta llamkapakusqanpi. Chaykunatan yachakun wawqin Aristidesman kartasqanpi tunpantapas churallantaq kikin sapa punchaw qillqasqanpi El Zorro de Arriba y el Zorro de Abajo novela wañuptinña rikurichisqankupi. Pichqa watas, kikin willakusqan-hina, mana qillqayta atirqachu. Qaliyapurqanmi, ichaqa unquq-unqullamanmi tukupurqa. +La Muerte de los hermanos Arango sutiyuq kuwintuwan, 1953 watapi riqsichisqanwanmi, llallirqa allin ñawpaqkaq primyuta Concurso Latinoamericano de Cuento México llaqtapi. 1954 watapi riqsichirqa taksa novelata Diamantes y Pedernales sutiyuq qillqasqanta. +Panpakusqan punchaw, pay sapa punchaw kikin qillqasqanpi mañakusqanta-hina, tukipakuq tayta Máximo Damián Huamaní violinta waqaykachirqa almapa qayllanpi, arpista Luciano Chiara chaymanta dansaqkuna Gerardo Chiara hinaspa Zacarías Chiara-piwan kuska, hinaspam almapa qayllampi pisillata rimarqa, chay rimayninpiñtaqmi yuyarichirqa imaynas kuyay sunqu hawa runa indígena nisqa kasqanta, kuyayllatañam llakiykukurqa wañukusqanwan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José María Arguedas. +José María Arguedas-pa uyarispa qillqasqan qhichwa simipi takikuna +Katiguriyakuna: +Qillqaq (Piruw) +Qillqaq (Kastilla simi) +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin hatun runakuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:22, 7 awu 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Chinkasqa churi (Hieronymus Bosch-pa llimphisqan). +Chinkasqa Churi nisqamantaqa Jesusmi Lukaspa qillqasqanpi, chunka pichqayuq uma rakipi, 11-manta 32-kama kaq wirsupi rikch'anachinapi willan pharisiyukuna niptin: "Kay runaqa huchasapakunawanmi mikhuspa kawsakun", nispa. +Kaytam nin: Huk runap iskay churinmi karqan. Sullka churinqa taytanmanta tupaqninta mañakuspa tupaqninwan karu llaqtaman ripurqan. Tukuy tupaqninta mana allinta kawsaspa chinkachirqan. Wakchayasqa kaspa huk chakra runapaq khuchikunata michispa yarqaspa nikurqan: Taytayman kutimusaq, manaña churinchu kaspay. Wasinman chayamuchkaspa taytanqa karumantaña rikurqan. Churinqa "manañam churiykichu kachkani" niptinpas taytanqa churintata marq'aspa much'aspa chaskirqan, chitata sipispa sirwiqkunawan phistarqan. Kuraq churintaq chayta rikuspa phiñakuspa taytanta "imaraykum chay?" nispa tapurqan. Taytantaq kutichirqan: "Churíy, qamqa ñuqawanpunim kachkanki, tukuy kapuqniykunapas qampataqmi; ichaqa kay wawqiyki wañusqa kachkaspa kawsariramusqanraykum, chinkasqa kachkaspa tarimusqa kasqanraykupiwanmi, q'uchukuspa kusikuna karqan." +Chunka qanchisniyuq kaq pachakwatapis Juan de Espinosa Medrano Chinkasqa Churimantamanta aranwaytas qillqarqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lukaspa qillqasqan, chunka pichqayuq kaq uma raki, bible.is nisqapi: +Lukaspa qillqasqan, chunka pichqayuq kaq uma raki (Qosqo qheswa simipi) +Lukaspa qillqasqan, chunka pichqayuq kaq uma raki (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Lukaspa qillqasqan, chunka pichqayuq kaq uma raki (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Lukaspa qillqasqan, chunka pichqayuq kaq uma raki (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Lukaspa qillqasqan, chunka pichqayuq kaq uma raki, bibles.org nisqapi: +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:35, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +6Chaymi paykuna nirqaku: +8-Chaymi paykuna nirqaku: +Payqa Tisbe llaqtayuq Eliasmi, nispa. +10-Chaymi chay pichqa chunka soldadokunapa capitanninta Elías nirqa: +Paywan riy, paytaqa ama manchakuychu, nispa. + +Katiguriya:Iwrupa - Wikipidiya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iwrupa. +► Allpamanta yachaykuna (Iwrupa)‎ (15 K) +► Hukllachasqa Qhapaq Suyu‎ (11 K, 13 P) +"Iwrupa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta Kulumbya +Uma llaqta Cali +Valle del Cauca suyu nisqaqa (kastilla simipi: Valle del Cauca) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Cali llaqtam. +Mayukuna: Cauca mayu, San Juan mayu +5 wamani wan 42 munisipyunmi kan. +Valle del Cauca suyupiqa Inga runakunam kawsanku, huk kichwa runa llaqtam, kichwa simita (inga kichwa) rimaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Valle del Cauca. +Uma llaqta Distritu: Bogotá + +Paqarisqa 11 ñiqin aymuray killapi 1984 watapi +Punku taripasqankuna 6 (Ispaña Silicciun) +Andrés Iniesta Luján sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin aymuray killapi 1984 watapi paqarisqa Fuentealbilla (Ispaña) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Ispaña wan FC Barcelona piluta hayt'aqmi. +Iwrupas Kampiunato UEFA Sub-19 España mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin Nyon, Suwisa 2004 +Iwrukupa Ispaña mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin Awstiriya wan Suwisa 2008 +FIFA Piluta Hayt'ay Pachantin Klubkuna FC Barcelona Abu Dabi 2009 +FIFA Piluta Hayt'ay Pachantin 2010 España mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchuntin Uralan Aphrika 2010 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Andrés Iniesta. +Piluta hayt'aqkuna (FC Barcelona 2009/10) + +Antonios Nikopolidis (grisya simi: Αντώνιος Νικοπολίδης) sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin qhulla puquy killapi 1971 watapi paqarisqa Chalkida llaqtapi - ) huk Grisya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antonios Nikopolidis. + +Uma llaqta Murcia +Murcia suyu nisqaqa (kastilla simipi: Región de Murcia, katalan simipi: Regió de Múrcia) huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Murcia llaqtam. +Yachay sunturkuna: Mursya Yachay sunturnin + +Ispañul nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Katiguriya:Qucha (Allpa pacha) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Allpa pacha) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Allpa pacha). + +Lee Hsien Loong, (Chinu simipi: 李显龙, machu Chinu simipi: 李顯龍; pinyin: Lǐ Xiǎnlóng sutiyuq runaqa, 10 ñiqin hatun puquy killapi - 1952 paqarisqa Singapur llaqtapi - ). +2004 watamanta ñawpaq kuti Singapurpa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Lee Hsien Loong. +12 ñiqin chakra yapuy killapi 2004 - Qhipaqnin kaq: + +Argiope aurantia nisqa kusi-kusi, mikhuchkaq. +Kusi-kusi (Araneidae) nisqakunaqa uchuy awaq urukunam, sumaq muyulla hina llika ruraq, palamakunata hap'inapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kusi-kusi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kusi-kusi + +3 chaniyuq tikraykuna mich'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Pillan icha Sisimikhuq nisqakunaqa Awya Yalapi kawsaq sisi mikhuq ñuñuqkunam. +Kaymi huk rikch'aqkunam: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pillan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pillan + +Tikraynin qillpu Kastillanu simipi: + +Tikraynin pawqar mit'a Kastillanu simipi: + +Quechua: tukuy (qu) + +Juan Diego Flórez Piruw mama llaqtayuq Taki aranway takiq +100 0 _ ‎‡a Juan Diego Flórez‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq Taki aranway takiq‏ + +1726 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam). + +Quítxua (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Paqarisqa Inlatirra, 19 ñiqin chakra yapuy killapi 1689 watapi, Derbyshire +Wañusqa Inlatirra, 14 ñiqin anta situwa killapi 1761 watapi, London (71) +Samuel Richardson (19 ñiqin chakra yapuy killapi 1689 watapi paqarisqa Derbyshire llaqtapi, - 4 ñiqin anta situwa killapi 1761 watapi wañusqa London llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtayuq inlish simipi qillqaq runam karqan. +Haw'a t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Samuel Richardson. +Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq + +Paqarisqa , Horcones, 15 ñiqin anta situwa killapi 1818 watapi +Wañusqa , Buenos Aires, 6 ñiqin ayamarq'a killapi 1896 watapi +Rurasqankuna kawsay rikch'a qillqaq, willay kamayuq +Juana Manuela Gorriti Zuviría sutiyuq warmiqa (* 15 ñiqin anta situwa killapi 1818 watapi paqarisqa Horcones llaqtapi - † 6 ñiqin ayamarq'a killapi 1896 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq willay kamayuq, kastilla simipi qillqaqmi. +Munay qillqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willay kamayuq (Arhintina) + +Llimphi, rikch'aynin yana/ch'umpi +Boru icha Buru, B (latin simipi: Boron) nisqaqa huk yaqa q'illaymi. + +Llaqta qayanqillqa: Quis separabit? (latin simi, "pitaq rakinqa?") +Aswan hatun llaqta Belfast (Beal Feirste) +Kamachiy Rimana huñunaykuyniyuq qhapaq suyu +Pacha suyu GMT (UTC+0) +Saywitu: Chinchay Ilanda +Chinchay Ilanda nisqaqa Ilanda wat'ap chinchay anti rakinmi, Hukllachasqa Qhapaq Suyuman kapuq. 6-XII p'unchawpi 1921 watapi Ilanda HQS-man qispikuptin chay suqta Contae nisqakuna Hukllachasqa Qhapaq Suyup kamachiyninpi puchurqan. Belfast (Beal Feirste) llaqtam uma llaqtan tukurqan. +4 Chinchay Ilandapi paqarisqa +Hatun llaqtakuna: +Chinchay Ilandapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Antikuna ruwli sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Antikuna ruwli sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Antikuna ruwli sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Quercus humboldtii (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Indya. +► Llaqta (Indya)‎ (5 P) +"Indya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chimuriy (kastilla simipi: Chimoré) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, T'utura pruwinsyapi, Chimuriy munisipyup uma llaqtanmi. + +República: Sapan llaqta, hapan llaqta. + +Kinshasa nisqaqa KRR mama llaqtap uma llaqtanmi, 583 km²-niyuq. +Kinshasa llaqtapiqa 9 046 000 runakunam kawsachkanku (2011). +4 Kinshasa llaqtapi paqarisqa +Kinshasa llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Talkawanu nisqaqa (kastilla simipi: Talcahuano, mapudungun simi tralkam wenu, "Q'aqya Hanaqpacha") Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Talkawanu llaqtapiqa 250.348 runakunam kawsachkanku (2002). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Talkawanu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Liyun Urqu). +"Umalliq (Liyun Urqu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hassan Gouled Aptidon sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin kantaray killapi 1916 watapi paqarisqa Lughaya llaqtapi - 21 ñiqin ayamarq'a killapi 2006 watapi wañusqa Yiwuti llaqtapi) huk Yiwuti mama llaqta pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hassan Gouled Aptidon. + +2 chaniyuq tikraykuna machaq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Qalapuha +Qalapuha distritu (aymara simipi: Qalapuha jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de Calapuja) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qalapuha llaqtam. + +Runa Simi: Wayta pata + +Hatun panda (Ailuropoda melanoleuca) nisqaqa huk ukumarim, yanapas yuraqpas, Chunwa mama llaqtapi urqukunapi kawsaq. China suru (Bambusa) raphikunatam chillkikunatapas mikhun. Ancha chikichasqa rikch'aqmi. Aycha uquq ñuñuq (Carnivora) nisqakunaman kapuspanpas, yaqa yuralla mikhuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun panda. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun panda + +(hatun llaqtap k'itin) +Chiklayu (kastilla simipi: Chiclayo) nisqaqa huk piruwanu hatun llaqtam, Lampalliqi suyup uma llaqtanmi. +Katidral, Chiklayu llaqtapi +Llaqta (Lampalliqi suyu) +Llaqta (Chiklayu pruwinsya) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'uwayachiy +2 chaniyuq tikraykuna ch'uwayachiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kunming ( chun simipi: 昆明, phinyimpi: Kūnmíng), Chunwa llaqtap, Yunnan pruwinsya uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kunming. + +Uma llaqta Pachakunas +Pachakunas distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Pachaconas) Piruw mama llaqtapi huk distritum Antapampa pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Pachakunas llaqtam. + +Tikraynin qhuchukuy Kastillanu simipi: + +22 ñiqin qhapaq raymi killapi 2001 watapi – 29 ñiqin tarpuy killapi 2014 watapi +24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1957 watapi (60 watayuq) +Abd El Hamid Karzay (Pharsi simipi: حامد کرزى ) sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1957 watapi paqarisqa Kandahar llaqtapi - ) huk Afgansuyu mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hamid Karzay. + +Runa Simi: Wayas mayu + +Runa Simi: Chipin pruwinsya + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'ay (Sirbya) + +Runa Simi: Kastilla Atiy + +que: qallawap ñiqi rakirinkuna + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +5 Juchasapas kasqanchikrayku sapallanchikmantaqa, Diosman ni jaykʼaq qayllasunmanchu (Salmo 5:4). Chaywanpis Pablo qillqarqajina, "Dios munakuyninta rikuchiwanchej; [imaraykuchus] juchasapasllaraj kashajtinchej, Cristo wañorqa noqanchejrayku" (Romanos 5:8). Arí, Jesusqa, Jehovap munayninrayku ‘achkha runas salvasqa kanankupaq kawsayninta qurqa' (Mateo 20:28). Jesuspa wañuyninpi iñispaqa, Diospa amigosnin kayta atisun. Arí, Dios "ñawpajta munakuwa[sqanchikrayku]", amigosnin kayta atinchik (1 Juan 4:19). +6 Jehovaqa, imaynachus kasqantapis willallawanchiktaq. Sumaq amigonchiktaqa, allinta riqsinchik. Kʼacha kaykunasninta, ruwayninta ima, riqsisqanchikraykutaq allinpaq qhawanchik. Dios, mana riqsiy atina kanman chayqa, nichá jaykʼaqpis qayllaykuyta atisunmanchu. Chaywanpis payqa, mana pakakunchu, astawanpis riqsichikuyta munan (Isaías 45:19). Imaynasmantachus riqsichikusqantataq tukuy yachasunman, kay pachapi pisipaq qhawasqa kaqkunapis (Mateo 11:25). +7 ¿Imaynasmantá Jehová riqsichikun? Ruwaykunasninpiqa, may jatun atiyninta, may ukhu yachayninta, jatun munakuyninta ima rikunchik (Romanos 1:20). Chaywanpis Yachayta Quq Diosqa, mana ruwasqasnillanpichu riqsichikun. Manaqa Palabranpipis. +8 Jehovaqa, Bibliata quwasqanchikpi munakuyninta rikuchiwanchik. Chayrayku, entiendenapaqjinalla imaynachus kasqanta Bibliapi sutʼinchawanchik. Arí, Diosqa payta riqsinanchikta, munakunanchikta ima, munan. Bibliaqa, Jehovap ‘kʼacha kayninta' riqsichiwanchik, payman qayllanapaqtaq yanapawanchik (Salmo 90:17, Qheshwa Biblia). Imaynasmantachus Palabranpi riqsichikusqanta yachaspaqa, mayta kusikusun. +9 Bibliaqa, Diospa kʼacha kaykunasninmanta parlan. Kunanqa wakinta qhawarina. "Tata Diosqa cheqan kajta munakun." (Salmo 37:28.) "Manchay atiyniyoj." (Job 37:23.) "Jehová nin: chiqa sunqu kani", nispa (Jeremías 3:12, NM). "Sumaj yachayniyoj." (Job 9:4.) "Khuyakuyniyoj, kʼacha sonqoyoj, llampʼu sonqo, imamantapis mana usqhayta phiñarparikojlla, manachayqa khuyakuypeqa jatun, jinallataj cheqa kaypipis." (Éxodo 34:6.) Jehovaqa, "kʼacha [...], perdonanapaj wakichisqa" (Salmo 86:5). Ñawpaq yachaqanapi rikunchikjinataq, aswan sumaq kʼacha kayninqa, ‘munakuynin' (1 Juan 4:8). Chayjina kʼacha kaykunasniyuq Diospi tʼukurispa, ¿maytacharí payman qayllaykuyta munanchik? +10 Jehovaqa, mana kʼacha kaykunasnillantachu Bibliapi willawanchik, manaqa munakuwasqanchikrayku, imaynatachus chay kʼacha kaykunata rikuchisqantapis. Chaytaq, payta astawan riqsinapaq, payman qayllanapaq ima, yanapawanchik. Kunanqa chayta sutʼincharina. +14 Jehovaqa, sunqun ukhupi imaynapunichus kasqanta, munasqa Churin Jesusniqta, Palabranpi sutʼinchawanchik. Jesusjinaqa, ni pipis Diospa yuyayninta, munayninta ima, riqsichiyta, sutʼinchayta ima, atinmanchu karqa. Jehovaqa, niraq angelesta chayri wak imasta ruwachkaspa Jesusta ruwarqa (Colosenses 1:15, Qheshwa Biblia). Jesusqa, Tatanta sumaqta riqsirqa. Chayrayku niyta atirqa: "Mana pipis yachanchu pichus Churi kasqanta. Chaytaqa Dios Tatalla yachan. Nitaj pipis yachanchu pichus Tata kasqanta, manachayqa Churilla yachan, pimantajchus Churi rejsichiyta munan, chaypis", nispa (Lucas 10:22). Jesusqa, Jallpʼapi kachkaspa, Tatanta iskayniqmanta riqsichirqa. +16 Iskay kaq: Jesusqa, ruwasqanwan Jehovata riqsichillarqataq. Tatanpa kʼacha kayninta sumaqta rikuchisqanrayku, jinata nirqa: "Noqata rikuwajqa Tataytapis rikun", nispa (Juan 14:9). Chayrayku, imaynachus Jesús kasqanta —yuyayninta, wakkunata imaynatachus qhawasqanta ima— Evangeliospi ñawirispaqa, Tatanjina kasqanta nisunman. Arí, Jehovaqa, Jesusniqta sutʼita riqsichikurqa. ¿Imaraykú? +18 Cristopiqa, Jehovap tawa jatun kʼacha kaykunasnin may sumaqmanta rikukun. Payqa, unqusqasta jampinanpaq, yarqhasqasman mikhunata qunanpaq, wañusqasta kawsarichimunanpaq ima, atiyniyuq karqa. Chaywanpis, mana atiyniyuq saqra runasjinachu karqa, imaraykuchus, ni jaykʼaqpis, atiyninta allinnillanpaq chayri wakkunata ñakʼarichinanpaq, apaykacharqachu (Mateo 4:2-4). Chiqan kaqta munakusqanraykutaq ranqhirus, runasta chʼawkiyachkasqankuta rikuspa mayta phiñakurqa (Mateo 21:12, 13). Payqa, wakchasta, pisipaq qhawasqa kaqkunatapis allinpaq qhawarqa, ‘almasninkupaq samakuyta tarinankupaqtaq' yanaparqa (Mateo 11:4, 5, 28-30). Jesusqa, "Salomonmanta nisqaqa aswan kuraj" karqa. Yachachisqanpiqa, jatun yachayninta rikuchirqa. Chaywanpis ni jaykʼaq chaymanta jatunchakurqachu (Mateo 12:42). Yachachisqanqa sutʼi, entiendenapaqjina, juntʼanapaqjina ima karqa. Chayrayku, tukuy laya runaspa sunqunkuman chayarqa. +21 Jehová, Palabranpi sutʼita riqsichikusqanqa, payman qayllananchikta munasqanta rikuchin. Chaywanpis, mana munanchu tanqasqajinalla, payta kasukunanchikta chayri payman qayllananchikta. Chayrayku, "tarinapaj jina kashajtin", ñuqanchik payta maskʼananchik tiyan (Isaías 55:6). Chaypaqqa, imaynachus Jehová kasqanta, imaynatachus imatapis ruwasqanta ima, Bibliapi yachakunanchik tiyan. Kay librotaq, chayta ruwanapaq yanapawasun. +23 Kay yachaqanamantapacha, "Tʼukurinapaq tapuykuna" nisqa recuadro rikhurin, kay 24 paginapijina. Chaypi kaq pʼitis, tapuykuna ima, mana kay yachaqanapi yachakusqanchikta yuyarinapaqchu kachkan. Manaqa, kay yachaqanapi tʼukurispa astawan yachakunapaq. ¿Imaynatá chay recuadrowan sumaqta yanapachikusunman? Chay pʼitista allinta ñawiriytawan tapuykunata ñawirina. Chantá kutichiyninpi tʼukurina. Munaspaqa, sumaqta kutichinapaq astawan ukhunchasunman. Tapurikusunmantaq: "¿Imatá Jehovamanta kay pʼiti yachachiwan?, ¿imaynatá kaypi nisqanmanjina kawsakuyman?, ¿imaynatá yachakusqaywan wakkunata yanapayman?", nispa. + +quwiki Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Arhintina) + +Wallaqa mayu +151 _ _ ‎‡a Wallaqa mayu‏ + +Francisca Rico Martínez sutiyuq warmiqa icha Paquita Rico (* 13 ñiqin kantaray killapi 1929 watapi paqarisqa Triana llaqtapi - 9 ñiqin anta situwa killapi 2017 watapi wañusqa Sevilla llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq takiq wan kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paquita Rico. + +Wiru yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Wiru yura rikch'aq ayllu icha Qachu yurakuna (familia Gramineae icha Poaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk qachu yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiru yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wiru yura rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Distritu (Qispi kay suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Qispi kay suyu) +"Distritu (Qispi kay suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Musuqllaqta distritu (Chipin) +Quchurqu distritu + +Katiguriya:Florida suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Florida suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Florida suyu. +"Florida suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Misuka sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Misuka sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Panti t'ika (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Panti (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +• Tinkurachina siwikuna Musuq Dilhi +Aswan hatun llaqta Mumbai +Indya icha Barat nisqaqa (Hindipi: भारत; Bhārat, Inlishpi: India) chawpi Asyapi huk mama llaqtam. +Kachariy Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta 15 ñiqin chakra yapuy killapi 1947 watapi +Indya (Llaqtakuna) +Ñiqi Llaqta Runakuna Suyu (State) + +Ñawpaq wichasqa: 28 ñiqin ayamarq'a killapi 1872 watapi Wilhelm Reiß +Kutupaksi nisqaqa (kastilla simipi: Cotopaxi) Ikwadur mama llaqtapi huk nina urqum Kutupaksi markapi, Latakunka kitipi, Mulalu kitillipi. [1] Pikchunqa mama quchamanta 5.897 mitrum aswan hanaq. +Kutupaksi nina urqu, Sunqu llaqtamanta rikusqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kutupaksi. + +Hopi simi (Hopilàvayi) nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap Arizona suyunpi huk rimaymi, Hopi runakunap rimasqan, utu astika rimaykunaman kapuq. + +Puchan icha Kasha kushillu[2][3] (Coendou bicolor) nisqaqa huk kichka k'usillum, Urin Awya Yalapi sach'akunapi kawsaq. +↑ Dunnum, J. & Delgado, C. (2008). «Coendou bicolor». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 5 January 2009 p'unchawpi rikusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puchan + +Munakuyki Sumaqta – Alonso (A-) + +Ayacuchumanta, perusuyullaqtamanta, tukuy + +Runa Simi: Querétaro suyu + +Gamal Abdel Nasser Ihiptu mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku + +Quechua: qhapaq + +Mamallaqta parki + +1Chaykamanqami, allipla achka runakuna Jesús kashanmanqa, kumsanakuypa, saruĉhanakuypa ima tantakaranllapa. Chaymi, Jesusqa yaĉhakuqninkunalata, kaynu niran: +13Chaymantaqa, chay tantakasha runakunamanta, uk runami Jesustaqa niran: + +Kumu-kumu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Kumu-kumu yura rikch'aq ayllu (familia Aspleniaceae) nisqaqa huk raki-rakikunap rikch'aq ayllunmi, 700-chá rikch'aqniyuq. Huklla rikch'aqninsi Asplenium sutiyuq, icha chunkachá rikch'aqnin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kumu-kumu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kumu-kumu yura rikch'aq ayllu + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Umalliq (Ikwadur). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Ikwadur). +"Umalliq (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta Makidunya +Skopje llaqtaqa Makidunya mama llaqtap uma llaqtanmi. Skopje llaqtapiqa 653.584 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Skopje. +Llaqta (Makidunya) + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mawk'a llaqta (Mishiku). +"Mawk'a llaqta (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Cajas mama llaqta parkipi +El Valle kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia El Valle) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi, Tumipampa kitipi. +El Valle kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +Sinchi aycha nisqakunaqa runap, uywappas kurkunta kuyuchinapaq ukhu yawrinkunam, k'ustukuyta, aysariyta atiq. +Kaymi sinchi aycha rikch'aqkunam: +Ch'imisapa (pirasqa), munaylla kamachisqa. Tullu sinchi aycha: Tulluwan ankunta t'inkisqa. + +Uma llaqta Muruchata +Muruchata munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Morochata) iskay ñiqin munisipyu Jayupaya pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Muruchata llaqtam. +6 ñiqin hatun puquy killapi 2009 watapiqa Kukapata munisipyu kamasqa karqan, mama munisipyun Muruchata munisipyu karqan. [2] [3] +Muruchata munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [4] +Saywitu: Muruchata munisipyu +Saywitu: Jayupaya pruwinsya + +Chiriq sananku, Chiri k'aspi, Chiri wayusa, Wayra p'anqa, Chaqruku (genus Brunfelsia) nisqaqa huk thansakunam, pawqar tuktuyuq, miyusapa, ancha sinchi sulluchiqmi. Umawa suyupi paqu hampiqkunaqa chhulli (chirichi) unquypi ruphariyta chirinapaq, tullu muqukuna nanaypipas hampinapaq llamk'achin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiriq sananku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chiriq sananku + +Vila Real distritu (kastilla simipi Distrito de Vila Real), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Vila Real llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vila Real distritu. + +Wañusqa 17 ñiqin inti raymi killapi 1968 watapi (67 watayuq) +José Nasazzi Yarza sutiyup runaqa (* 24 ñiqin aymuray killapi 1901 watapi paqarisqa Montevideo llaqtapi - † 17 ñiqin inti raymi killapi 1968 watapi wañusqa Montevideo llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Ulimpiku Pukllaykuna Uruwayi quchu Uruwayi 1924, 1928 + +Sion (Sitten) nisqaqa Suysa mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Wallis suyup uma llaqtanmi. Sion llaqtapiqa 33.879 runakunam kawsachkanku (2015). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sion. + +3 chaniyuq tikraykuna unay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Griguryu XV, Griguryu XV huk chunka pichqa ñiqin (latin simipi: Gregorius PP. XV, Italya simipi: Gregorio XV) Alessandro Ludovisi sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1554 watapi watapi paqarisqa Bologna llaqtapi - † 8 ñiqin anta situwa killapi 1623 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +14 ñiqin hatun puquy killapi 1621 watapimanta 8 ñiqin anta situwa killapi 1623 watapikama Tayta Papam. +14 ñiqin hatun puquy killapi 1621 watapi - 8 ñiqin anta situwa killapi 1623 watapi + +Mullintu distritu (kastilla simipi: Distrito de Mollendo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Islay pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Mullintu llaqtam. + +Esmeraldas kiti (kastilla simipi: Canton Esmeraldas) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Esmeraldas markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Esmeraldas llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Esmeraldas kiti + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'arachiq + +Selma Ottilia Lovisa Lagerlöf sutiyuq warmiqa ( 20 ñiqin ayamarq'a killapi 1858 watapi paqarisqa Mårbacka llaqtapi - 16 ñiqin pawqar waray killapi 1940 watapi wañusqa Mårbacka llaqtapi), huk Suwidsuyu mama llaqtaq qillqaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Selma Lagerlöf. +Qillqaq (Suwidsuyu) + +Basaltu nisqaqa nina urqumanta paqarisqa, sinchiyasqa ninat'urumanta tukusqa rumim. + +3 chaniyuq tikraykuna kunan kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yaw q'icha siki Jorge de la Compasiòn nisqa...imatacha rimashanki, imata q'ilqashaki; qanqa manan yachankichu imatapis, sikiykita t'uhachisaykiman. + +Mitan kamay katiguriyakuna: 1)Rikch'aq (Especie); 2)Rikch'ana (Género); 3)Rikch'aq ayllu (Familia); 4)Rikch'aq ñiqi (Orden); 5)Rikch'aq sinri (Clase); 6)Rikch'aq putu (Filo); 7)Rikch'aq suyu (Reino); 8)Rikch'aq qhapaq suyu (Dominio); 9)Kawsay (Vida) +Mitan kamay katiguriya nisqaqa huk katiguriyam kamaq runa huk allin allinchay kawsay pachapi tarinanpaq. +Hatunruku mitan kamay katiguriyakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hatun rikch'aq suyu (Superregnum): Rikch'aq suyukunankam. Kimsa rikch'aq qhapaq suyu kan: Archaea, Bacteria Eukaria-pas. +Rikch'aq suyu (Regnum): Tukuy kawsaqkuna kawsay pachapi tantan. Suqta rikch'aq suyu kan: Archaeabacteria, Eubacteria, Protista, Fungi, Plantae Animalia-pas. +Rikch'aq sinri (Classis): Rikch'aq ñiqikunankam. +Rikch'aq ñiqi (Ordo): Rikch'aq ayllukunankam. +Rikch'aq ayllu (Familia): Rikch'anakunankam. +Rikch'ana (Genus): Rikch'aqkunankam. +Bo's Nv Rikch'anamasikunankam. +Luqa mitan kamay katiguriyakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hatun rikch'aq suyu (Superregnum) +Rikch'aq suyu (Regnum) +Hatun rikch'aq putu (Superphylum)/Hatun rikch'aq t'aqa (Superdivisio) +Rikch'aq putu (Phylum)/Rikch'aq t'aqa (Divisio) +Rikch'aq sinri (Classis) +Ancha urin rikch'aq sinri (Infraclassis) +Hatun rikch'aq ñiqi (Superordo) +Rikch'aq ñiqi (Ordo) +Ancha urin rikch'aq ñiqi (Infraordo) +Rikch'aq ayllu (Familia) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:43, 19 mar 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Apurimaq suyu + +Umalliq nisqaqa (kastilla simipi: presidente; Hatun pusaq nisqapas) huk mama llaqtap icha tantanakuypa, runakunap akllasqan pusaq runanmi. +Kichwa rimaypiqa Ikwadur mama llaqtap umalliqninta Mamallaktata Pushak ninkum. + +Tayta kurapa nisqanpihinas tratitutaqa ruwarqunku." (34) + +Runa Simi: Jututu + +Runa Simi: Ariqipa pruwinsya + +Rakisa nisqaqa (kastilla simimanta: partido) pulitiku tantanakuymi, kuskan idiyuluhiyayuq, mama llaqtapi kawpayta aknachayta munaq. Wankurisqan runakunaqa munayllam yaykamun. +Rakisakunaqa manam mamallaqtapchu tantanakuynin, ichataq achka, lliwmanta aswan mamallaqtakunapiqa partidupi wankurisqa kawpaq runakunam mamallaqtap kawpayninta pusan, kamachiyninpi rimana huñunakuypipas. Rimana huñunakuy akllanakuykunapim partidukunaqa atipanakun. +Huk mamallaqtakunaqa ch'ulla partidu llikayuqmi, ahinataq kunan Chunwapi, ñawpa pacha Suwit Huñupipas kumunista partiduyuq. + +Wakin aswan yachachikuykuna qatiy. Mana kaqtinqa, ruwasqankiña. +Chiqaqchay sichus Wi-Fi PC kaqniykipi wañuchisqan. + +Runa Simi: APRA-p unanchan + +Riqsisqa indihina runa + +Ratata (Lava) nisqaqa nina urqu ratatachkaspaqa luq'unmanta hamuq ninat'urum, ancha q'uñi puriqllayasqa rumi imayaymi, tukuykunata runakunatapas chikichaq. + +Padre Abad pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta Awaytiya +Padre Abad distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Padre Abad) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Padre Abad pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa Awaytiya llaqtam. +Kamasqa 13 ñiqin ayamarq'a killapi 1961 watapi, Manuel Prado Umalliqmi. +Mayukuna: Awaytiya, Ukayali +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Padre Abad distritu. +Distritu (Padre Abad pruwinsya) + +Santa Krus llaqta - Wikipidiya +Santa Krus nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Santa Krus suyup uma llaqtanmi. +Santa Krus munisipyu: yupaykuna, saywitu + +7 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (07.01., 07-I, 7ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis kaq (7ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 358 p'unchaw (wakllanwatapi 359 p'unchaw) kanayuq. + +Bolívar suyu (kastilla simipi: Bolívar) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Uma llaqtanqa Bolívar llaqtam (Ciudad Bolívar). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bolívar suyu (Winisuyla). + +2 chaniyuq tikraykuna maraq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Dulliken llaqtaqa Suysa mama llaqtapi huk llaqtacham, Solothurn suyupi. +Dulliken llaqtachapiqa 4855 runakunam kawsachkanku (2014). + +Tikraynin phukuna Kastillanu simipi: + +Radun, Rn (musuq latin simipi: Radon) nisqaqa huk umiña wapsi qallawam, illanchaykuq. + +Tunja nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Boyacá suyu uma llaqtapmi. + +Domingo Sarmiento qillqaq wan pulitiku + +Runa Simi: Kuycha + +Manuel Azaña Ispaña mama llaqtayuq qillqaq wan pulitiku. Uma kamayuq wan Umalliq + +5. Pichqa (sinku) kaq: +11. Ch'unga suqniyuq (unsi) kaq: +12. Ch'unga ishkayniyuq (dusi) kaq: +15. Ch'unga pichqayuq (kinsi) kaq: +1. Yumbay kasta ichu lutrinayuq runa, warmi, ch'ayashpa idarninman atinliapa kasarayta paykuna mayqan munashqanwan ruranambaq suq aylluta. Oliqo, warmi, kasarashpa, akrakashpa chayshinallam dirichuyuq. +1. Yumbay runam dirichuyuq ch'akrayuq, imayuq kananchiqpaqllapa. Sapalanlia manaqa suqkunawan ch'akrayuqqa atinchiq kayta. +19. Ch'unga isqonniyuq (dyisinwibi) kaq: +21. Ishkay ch'unga suqniyuq (beynti uno) kaq: +25. Ishkay ch'unga pichqayuq (beynti sinko): +1. Yumbay runakuna dirichuyuq Ilaqtamba kustumbringunata yach 'akunambaq. Kaptin llaqtambi biblyutika, atin liyiyta librungunata. Wakin runakuna yach'akushpa imata rurayta, yach'achinqa llaqta masingunatapis, chay suqkunapis yach'akunambaq. +28. Ishkay ch'unga pusaqniyuq (beynti ocho): +2. Yumbay runakuna atinllapa rurayta munashqanllapata, alli kaptin, mana dañachiptin suqkunata. + +Runa Simi: Romanu rimaykuna + +phuyu chaupipi mamiykimanta hap'isqa rasphipi puriyta, +much'ayta simiy mana usphuyaspa hinaspa wañunayananpaq. + +15Chay p'unchawkuna pasaruqtillanmi, alistakuspayku, Jerusalén llaqtaman rirayku. +10Waqpi paykunawan achka diyata tiyaykaptiyllapam, prubinsya Judiyamanda Dyuspaq suq rimaq ch'ayamurqan. Paymi Agabu shutiq.11Paymi noqaykunaman shamushpa watukuwaq, Pablupa wach'ukunda surqoshpa, chaywan ch'akingunata, makingunata ch'aqnakashpa, nirqan: +—Dyuspa Santu Ispiritunmi nin: "Jirusalimbiqash isrraylinukunaqa kay wach'ukupa dwiñundaqa kayshina ch'aqnashpa, furastiru runakunaman rinllapa intrigakuq", nishpa. + +Kamarisqa 24 ñiqin ayriway killapi 1902 watapi 116 watayuq + +Inti wayta yurachakuna, phutuymanta kimsa p'unchaw pacha. +Phutuy nisqaqa yura murukunap musuq yura tukukuyninmi. +Muru allpapi, maypipas kaspa yakuta hurquspa t'uqyaspa kikinpa ukhunpi waqaychasqa kawsa imayaykunata - miquta, yura wirata - kuyuchispa yuracha tukukuspa wiñarinmi. +Llat'an muruyuq yurakunap murunkunaqa achka phutuy raphiyuqmi. Qatasqa muruyuq yurakunataq iskay phutuy raphiyuq icha ch'ulla phutuy raphiyuqmi. Huk kinrayninpi phutuy raphiyuq apaq chillkicham hanaqman, intip achkiyninman wiñarin, huk kinraypitaq saphicham allpap ukhunpi wiñarin. Allpapi saphi, hananpitaq q'umir raphipas tukurqaspaqa, musuq yura inti wayllaspa allpamanta kawsa imayaykunata hurquykuspa allinta wiñayta atinñam. +K'allampap muruchankunap wiñariynintaqa hinallataqmi phutuy ninchik. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:28, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Natal (Chinchay Hatunmayu) + +Humint'a, Lasti icha Humita nisqaqa sara sankhumanta yanusqa, misk'ichasqa, yura wirawan, kisuwanpas icha pasawanpas chaqrusqa mikhunam, sara p'anqapi wallthasqa. +Antikunamanta hamuq misk'i mikhunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Humint'a. + +Uma llaqta Tinku +Luya pruwinsya, Amarumayu suyupi +Tinku distritu (kastilla simipi: Distrito de Tingo) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Luya pruwinsyapi, Amarumayu suyupi. Uma llaqtanqa Tinku llaqtam. +Kuélap mawk'a llaqta, Tinku distritu +Waylla mayu + +Waylla urpi[1] (Zenaida auriculata) nisqaqa huk urpim, Urin Awya Yalapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waylla urpi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waylla urpi + +Jumanji (inlish simipi: Jumanji) nisqaqa 1995 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Joe Johnstonmi. TriStar Pictureswan ruruchinapaqmi rurasqa. + +pakuñas, mit'añas tukusitaw. + +Quebec (ransis simipi: Ville de Québec) nisqaqa Kanada mama llaqtap uma llaqtanmi. Quebec llaqtaqa Quebec pruwinsya suyup uma llaqtanmi. +6 distritukuna: +Distritukuna (Quebec) watamanta 1 ñiqin ayamarq'a killapi 2009 watapi + +4 chaniyuq tikraykuna much'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +(yupaychay, wak'anchay) + +Istiwis wat'a (kastilla simipi: Isla Esteves) nisqaqa Titiqaqa quchapi huk wat'am, Piruwpi, Punu suyupi, Punu llaqta ñiqpi. +Punu llaqtawan Istiwis wat'a, Titiqaqa qucha + +Runap ñiqwinpa qhipaq, urinpi kaq rakin. +Ñiqwin icha Chilina (latin simipi: Medulla spinalis, grigu simipi: μύελος – mýelos) nisqaqa wasanchikpi wasa tullupi kaq ukhu yawrim, ñutqumanta uraman pusakuq. + +Gniezno nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Gniezno llaqtapiqa 69.810 runakunam kawsachkanku (2014). + +quwiki Wamp'u runa + +quwiki Amboró mamallaqta parki + +Runa Simi: Asarsuyu + +Llut'ana, pirqa llut'ana nisqaqa khaka chaqrusqam, tikakunata t'inkinapaq icha pirqaman churanapaq, pirqanapaq, wasichaypi llamk'achisqa. +Pirqa llut'anaqa t'urum, isku chapusqam icha simintuwan chaqrusqa isku chapusqam. + +Tina kiti (kastilla simipi: Cantón Tena) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Napu markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Tina llaqtam. +Mayukuna: Napu mayu - Anzu mayu - Hatun Yaku mayu (Jatún Yacu) - Misawalli mayu (Misahuallí) - Panu mayu (Pano) - Tina mayu (Tena) +huk llaqta kitilli: Tina + +16 ñiqin aymuray killapi 1974 watapi – 1 ñiqin kantaray killapi 1982 watapi +1 ñiqin anta situwa killapi 1978 watapi – 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1978 watapi +Helmut Heinrich Waldemar Schmidt sutiyuq runaqa (23 ñiqin qhapaq raymi killapi 1918 watapi paqarisqa Hamburg llaqtapi - 10 ñiqin ayamarq'a killapi 2015 watapi wañusqa Hamburg llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq pulitikum, Alimanyap Susyaldimukrata Partidunpi (SPD) wankurisqa. + +Tikraynin k'allpi Kastillanu simipi: + +Unquchiq icha Unquy muhu nisqakunaqa unquyta paqarichiq kawsaqkunam. +Unquchiqkunaqa kay kawsaq tantachisqap rikch'aqninkunam: + +Yana amaru icha Yakumama (Eunectes murinus) nisqaqa Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsaq yana amarum. +Hap'isqa uywakunatam muyurikuspa ñit'ipaspa wañuchin mikhunapaq. Manam miyuyuqchu. +Umawa runakuna nin, yana amaruqa yaku mamas, nispa. + +Quri gulden: Mainz llaqtapi ipiskupu Johann II. von Nassau (1397-1419), 1399-chá 1402-chá rurasqa Frankfurt am Main (Höchst) llaqtapi. +Kunan pachaqa iskaynintin hinam kañinata llamk'achinchik: +Q'illay kañina icha Q'illay suñaya nisqaqa q'illaymanta - qurimanta, qullqimanta, antamanta - rurasqa p'allta muyu hina last'achakunam, iskaynintin larunpi rikch'achakunayuq, sananchakunayuq. +P'anqa kañina icha P'anqa qullqi nisqaqa papilmanta rurasqa p'anqakunam, mana chawkachanalla, iskaynintin larunpi rikch'achakunayuq, sananchakunayuq. +Tiksimuyuntinpi huk achkata llamk'achisqa kañinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 08:07, 29 ini 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +has gloss que: Ñawi hampikamayuq nisqaqa (kastilla simipi: oculista) ñawip unquyninkunamanta yachaq hampikamayuqmi. + +Qhapaq Raymi (1) + +Ñawpaq watakuna, manaraq derechonchis ley reqsisqa kachaqtin, chay wakin munaysapa runakuna, qarí tuku runakuna, valiq tukukuná, chay derechonchiskunata sarusqaku, cheqnisqaku, mana valiqman tukuchisqaku. Hinaspa runa masinta waqachisqaku, k'umuchisqaku, cheqnisqaku, sipinankukama. +Chay leykunaqa amaparawasunmi, derechonchiskuna qawasqa kananpaq. Mana qawasqachu ni respetasqachu kanqa, chayqa hatariswanmi runakuna, derechonchiskunata valichiq, allin k'apaq reqsisqa kananpaq. +Llapan chay nacion llaqtakuna allin hawka kawsaylla kayta atin, ama maqanakuspalla, ama cheqninakuspalla, nitaq qechapanakuspalla yanqa qariykachaspa. +Chay hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpi niwanchis qaynata: - Kanmi derechonchiskuna. Hinaspa, kanmi runa kayninchis. Hinaspa, warmipas qaripas kaq derechoyoqllan kanchis, - nispa qelqanku documentonkupi. +Chay hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpin munan llapan runakuna chay derechonchiskunata reqsinanchista, hinaspa ruwananchista. +Chaymi chay willariy, chay Ieyesqanchis, imapaqcha chay derechonchiskuna kan chayta. +Hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpi qelqanku llapan runakunaq derechonkunata, allin documentopi qelqaspa, allin reqsichinakunapaq. Llapallanchis kay mundopi kaq runakuna chay derechonchiskunata reqsichinakusun, yachapachinakusun, respetachinakuspa ruwachinakusun k'apaqta. +Manan pipas esclavota hina llank'achiwaswanchu, sasata, uywata hina, mana munaqtaqa. +(5) PICHQA KAQ +Llapa leypaqpas llapan runapas kaqllan kanchis. Manan pipas aqílasqa kayta atinchu. +Manan pipas, qasi kaqtaqqa, yanqapuni capturasqa kayta atinchu, nitaqmi carcelman wichq'asqa kayta atinchu, nitaq llaqtanmanta qarqosqa kayta atinchu. +1. Kan mi derechonchis llaqtanchispi nishuta ñak'arichiwaqtinchis qatiykachaspapas, huk llaqtamanpas lloqsinanchispaq, hinaspa hawka tiyananchispaq. +1. Kanmi derechonchis, wiñayta ushaspa, llank'ayta yachaspa, kasarakunanchispaq, chaymanta wawakunayoq aylluyoq kananchispaq. Kasarakuswan piwanpas, munasqanchisman hina, ima rikuqwanpas, yuraqwanpas, yanawanpas, may llaqtayoqwanpas, ima Dios khuyaqwanpas. Hinaspataqmi warmipas qaripas kaq derechoyoqllan kanchis. +3. Chay tayta mama llapa wawankunayoqta estadoqa sumaqta yanapayta atin, huk tayta hinalla. +1. Kanmi derechonchis kaqninchiskunayoq kanapaq, kantaqmi derechonchis hayk'a runapas kuska kaqniyoq kaspa kaqninchis kananpaq. +2. Manan pipas, qasi kaqniyoqtaqa, yanqapuni kaqninchiskunataqa qechuwaswanchu. +2. Manataqmi pipas yaykuchiwaswanchu ima asociacionmanpas, mana munaqtaqa. +2. Manan pipas llaqta kamachiyman yaykunmanchu, mana akllasqa kaspaqa. +Kanmi derechonchis estadoqa yanapawananchispaq allin kawsaypi, allin taqyasqa, tukuyniyoq tiyanapaq, ama uywa hina kanapaq. +1. Kanmi derechonchis llank'ananchispaq ima llank'aypipas mayqen llank'aypas akllakunanchispaq, hinaspa mana llank'ayta tariqtinchistaq, estado yanapawananchispaq. +1. Kanmi derechonchis allin kusi kawsaypi kananchispaq, mikunanchis p'achanchis mana qesawananchispaq, wasinchis kananpaq, onqoqtinchis hampichiwananchispaq. Kantaqmi derechonchis pipas estadopas yanapawananchispaq, mana llank'aykuna kaqtinpas, onqoqtinchispas, manaña llank'ayta atiqtinchispas, machuyaqtinchis0ñapas, qarinchis warminchis wañuqtinpas, ima llakipiña kaqtinchispas. Hinaspa wachakuq warmikunapas wawakunapas derechonchis kan qawasqa yanapasqa kananpaq. +2. Hinaspa escuelapi yachapanchis allin runa kayta. Hinaspa chay derechonchiskunata yachaspaqa khuyanakusun, may llaqtayoqña kaqtinchispas, may Diosniyoq kaspapas. +2. Hinaspa scienciaq ñawpasqanman hina, llapanchis chay scienciaq ruwasqankunayoq kanapaq, mosoq hampikunapas, aparatokunapas, maquinakunapas, hukkunapas. + +Quechua: tiy, q'uñi yaku + +Diosmanta Qhelqasqa yachachin, jinataj tukuy tiempopi cristianosqa creenku: Diosqa mana rikukoj Espíritu kasqanta. (Juan 4:24; 1Timoteo 6:15,16) Mana noqanchej jina runachu kashan. (Números 23:19; Oseas 11:9; Romanos 1:22,23) Diosqa wiñay wiñaymantapachapuni kashan, tukuy atiyniyojtaj kashan. Pay ujllapi tukuynejpi kayta atin, tukuy imatataj yachan. (Salmos 90:2; 139:7-10; Isaías 40:28). +Diosmanta Qhelqasqa yachachin, jinataj tukuy tiempopi cristianosqa creenku: Jesusqa Diospa Churin jina uj k'ata kasqanta. Payqa wiñay wiñaymantapacha Diospuni kashan, imaynachus Dios Tata atiyniyoj, kikillantaj. (Juan 1:1,14; 10:30; Colosenses 2:9) Dios Tata jina gloriayoj kashaspapis, chaymanta mana ch'ipakorqachu. (Juan 17:4,5; Filipenses 2:6-11) Astawanqa runaman jina tukuchisqa karqa, noqanchejrayku wañuchisqa kayta atinampaj. Espíritu Santonejta yumasqa kaspa, aychallikorqa; mana qharita rejsej María sipasmanta paqarikorqa. (Mateo 1:18-23; Lucas 1:34,35). + +Runa Simi: Qusqu distritu + +Yachachiy (yachachikuq utaq yachaqkuna) +Kuskanchakuy astawanraq kay 10 chunka waranqa runakunawan qillqaqku kay Canva'pi + +Agostopi iskay waranqa chunka hukniyoq watapi, Cristina, Charlie ima, Naciones Unidasman indigena ayllukunamanta Internacional p'unchaypaq riranku. Haqaypi, paykuna Miryam Quinche Lenata reqsiranku. Miryam Peguche llaqtamanta kan, Otavaloneqpi Ecuadorpi. Miryam, Maman ima, warmikunamanta colectivopi llank'ayta qallariranku. Chay colectivoq sutin "Huarmi Maqui." Chaypi, warmikuna aswan allin kawsaypaq llank'akushanku. Qankuna atinkichis watukuyta chay Peguchepi warmikunata. Sichus qankuna paykunata contactayta munankichisman, qhelqaychis: huarmimaqui [arroba] hotmail.com. + +T'uru nisqaqa allpamanta, ch'aqumanta, yakumanta chaqrusqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'uru. + +Wachanqa yura rikch'aq ayllu (Quechua) +quwiki Wachanqa yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu + +Boris Tadić (sirbya simipi: Борис Тадић) sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin qhulla puquy killapi 1958 watapi paqarisqa Sarajevo llaqtapi - ) huk Sirbya mama nuna yachachiq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Boris Tadić. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Chani (sut'ichana) rikuy. +Chanin icha chiqan nisqaqa allinllam, chiqap nisqam, mana pantasqa, rimasqapas qillqasqapas. + +James Watt sutiyuq runaqa (19 ñiqin qhulla puquy killapi 1736 watapi paqarisqa Greenock llaqtapi - 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1819 watapi wañusqa Handsworth llaqtapi) Iskusya mama llaqtayuq Allwya kamayuq wan Wallpariq karqan. +James Watt chay wapsi kuyuchinataqa kamarirqan, 1769 watapi rikurichispa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: James Watt. +Allwya kamayuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +K'ayra, K'aylankuli, Lachak icha Wartaq (ordo Anura) nisqakunaqa huk allpa yaku kawsaq uywakunam. Palamakunatam huk kurukunatam mikhunku. Yakupi kawsaq llullunkunataqa huq'ullu ninchikmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'ayra. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: K'ayra + +Katiguriya:Qiqlla +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qiqlla. +"Qiqlla" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pithagoras Samosmanta (grigu simipi: Ό Πυθαγόρας ό Σάμιος) (~582 Kristup ñawpan watapichá paqarisqa Samos wat'api; ~507 Kristup ñawpan watapichá wañusqa Metapontion llaqtapi, kunanqa Italyapi) huk grigu yachay wayllukuqsi runa karqan, hatun yupanamanta yuyaychakuq. + +Tanta distritu (kastilla simipi: Distrito de Tanta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi. +Urqukuna: Aqup'allqa + +Taqna suyu - Wikipidiya +Taqna jach'a suyu +Taqna suyu nisqaqa (aymara simipi: Taqna jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Tacna) Piruw mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Taqna llaqtam. +Quchakuna: Ariquta (Aricota) - Such'i qucha - Wilaquta +Tawa pruwinsyanmi kan. +Qhapaq qillqasqa: Taqna suyupi rimaykuna +Tukipala mach'aypi llimphikuna + +Qhipa pacha icha Hamuq pacha nisqaqa kanam timpu nisqa pacha. Qhipa pachaqa manaraqmi kanchu, kanaraqmi. + +2 chaniyuq tikraykuna maray kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kay mama llaqtakunapi: Tayiksuyu +Tayik simi (Тоҷикӣ / فارسی تاجیکی, Tojikī) nisqaqa Tayiksuyup rimayninmi, Pharsi simip k'iti rimayninmi, ichataq kirilitsa siq'i llumpawan qillqasqa. Tawa hunumanta aswan rimaqninmi kachkan. + +Santa Caterina da Siena, (kastilla simipi: Santa Catalina de Siena), Caterina Benincasa sutiyuq warmiqa (* 25 ñiqin pawqar waray killapi 1347 watapi paqarisqa Siena llaqtapi - † 23 ñiqin ayriway killapi 1380 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kathuliku santas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Catalina de Siena. + +Llakllay, q'iwakuy, jallk'akuy + +Manuel Prado nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Manuel Prado Ugarteche (1889-1967), piruwanu pulitiku, Piruwpa Umalliqnin + +Januk'ay, ñuñu p'itiy + +Abimael Guzmán sutiyuqqa (3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1934 paqarisqa Ariqipa llaqtapi, Perupi) huk piruwanu mama llaqtayuq yachay wayllukuq runam, K'anchaq Ñanpa kamariqninmi. +1960 watakunapi Wamanqa llaqtapi Mama Llaqtap San Kristuwal Yachay Sunturninpi yachachiqsi kaspa Piruwanu Kumunista Partidumanta t'aqakusqa Piruwanu Kumunista Partidu - Puka Unancha nisqamanta t'aqakuspa maoista K'anchaq Ñan nisqa tantanakuyta kamarirqan. +1980 watapi Ayakuchu suyupi maqanakuyta qallarirqan. Wankurisqankuna Guzmántaqa presidente Gonzalo nirqanmi. +Achka sipisqan runakunarayku chakra runapura ancha chiqnisqam tukurqan. Alberto Fujimori piruwanu umalliq kachkaptin, 12 ñiqin tarpuy killapi 1992 p'unchawpiqa GEIN (Grupo Especial de Inteligencia) nisqa pakasqa pulisiyam Abimael Guzmánta Lima llaqtapi hap'irqan. Chaymantapachaqa samk'ay wasipim tiyachkan. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:14, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mayu: Mama! + +Runa Simi: Qhichwa suyu + +kanchis (quech. kanchis) num. + +Mawk'allaqta, Espinar - WikiVisually + +Istanbul icha Istambul llaqtaqa Turkiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Huk p'allta rirpup rirpusqan achkiy illakuna. +Rirpu nisqaqa ima achkiyta sansaq, rirpuq p'alltam. Rirpupiqa paqariy rikch'amanta huk rikchay rikch'atam rikunchik, rirpu rikch'a nisqam, chawpipi kaq rirpu t'urpi nisqa siq'inta t'ikrasqam. +Sallqapiqa yakukunap hawan rirpu hinam, chayraykum quchakunapi huk imakunap rirpu rikch'ankunatam, rikch'anchikkunatapas rikunchik. +Q'illay p'alltawan llut'asqa q'ispillu p'alltamantam rirpukunata ruranchik. + +quwiki Titiqaqa qucha + +Uma llaqta Wiruntu (San Juan de Virundo) +Wiruntu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Virundo) Piruw mama llaqtapi huk distritum Grau pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Wiruntu (San Juan de Virundo) llaqtam. + +Sardina sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Sardina sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Sardina sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sardina pilchardus (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Pakasmayu pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta San Pedro Lluq +Simikuna 88astilla simi]] +Pakasmayu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Pacasmayo) nisqaqa Qispi kay suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa San Pedro Lluq llaqtam. + +Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa - Wikipidiya +Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa (kastilla simipi: Primera Epístola a los Corintios) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan huk ñiqin ipistula Korinthos llaqtapi kristiyanukunapaq. +Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa, bible.is nisqapi: +Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa, bibles.org nisqapi: + +08:56 23 may 2018-manta musuq hukchasqakunata rikuchiy + +Thumana yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Thumana yura rikch'aq ayllu (familia Ericaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, Tiksimuyuntinpi 126 rikch'anayuq, 4000-chá rikch'aqniyuq. +Antikunapiqa lliwmanta aswan macha-macha (subfamilia Vaccinioideae: genera Vaccinium, Gaultheria, Pernettya, hukkunapas) nisqa rikch'aqninkunam wiñan. +Kaymi huk thumana hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Thumana yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Thumana yura rikch'aq ayllu + +Federico Boyd sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Federico Boyd sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Federico Boyd sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Kachi q'apar nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Kachi nisqaqa ima sinchi, q'ispi, rumi hinapas, iyunkunayuqmi (q'ipisqa iñuku, iñuwayuq). +Yanuna kachita (NaCl) astawanmi kachi ninchik. Chay yanuna kachitaqa hatun quchamantam, kachi quchakunamantapas hurqunchik. +Chaqllisinchi yachaypitaq huk q'ipisqa iñukukunayuq imayaykunatapas kachi ninchik, ahinataq qullpa (NaNO3) nisqatam, hukkunatapas. + +Pallasqa pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Qawana +Apullashqa wamani icha Pallasqa pruwinsya (aymara simipi: Pallasqa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Pallasca) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk pruwinsyam. +Pallasqa pruwinsyapiqa 11 distritum: + +Uma llaqta Pullu +Pullu distritu (kastilla simipi: Distrito de Pullo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Pariwanaqucha pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Pullu llaqtam. +Mayukuna: Lampalli mayu + +Misti urqu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Misti, kichwapi Mishu nisqaqa (kastilla simipi: mestizo) Ispañamanta hamusqa icha Kriyullu nisqa churinkunap indihina runakunappas paqarisqan, chaqrusqa nisqa runam. Yaqa tukuy mistikunaqa kastilla simitam (Brasilpitaq purtuyis simitam) rimanku. + +Iker Casillas Fernández sutiyuq runaqa; (* 20 ñiqin aymuray killapi 1981 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi - ) huk Ispaña mama llaqtayuq wan Real Madrid piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iker Casillas. +Madrid llaqtapi paqarisqa + +Uma llaqta Ipariya +Ipariya distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Iparía) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Coronel Portillo pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa Pukallpa llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Iwrupa). +"Qucha (Iwrupa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:hr-2. +"Ruwaq:hr-2" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin qhaliy Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Purtugal). +"Pulitiku (Purtugal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Laram Q'awani mamallaqta parki - Wikipidiya +Laram Q'awani mamallaqta parki[1][2] (kastilla simipi: Parque Nacional Volcán Isluga) nisqaqa suyuqa amachasqam, Chili mama llaqtapi, Tarapaka suyupi, El Tamarugal pruwinsyapi, Qullchani munisipyupi, Qhamiña munisipyupi, Wara munisipyupi, Laram Q'awani ariqmantam sut'ichasqa. +Lawqa mamallaqta parki + +Fray Jorge sach'a sach'a mama llaqta parki - Wikipidiya +Fray Jorge sach'a sach'a mama llaqta parkipi +Tiyay Kukimpu suyu, Limari pruwinsya +Fray Jorge sach'a sach'a mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Bosque Fray Jorge) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Kukimpu suyupi. + +"Tupi waraniyi rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Riqyun (Unriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sutinchay IUPAC K'illimsayaq iskay muksi +Huk sutinkuna K'illimsa p'uchqu yakuqichusqa +Yaqa kaqlla t'inkikuna +Q'uñi chaqllisinchi +Chimlasay , K'illimsa iskay muksi icha Karbunu diuksidu (kastilla simipi: dióxido de carbono), CO2 nisqaqa, huk wayra pachapi kaq wapsi, k'illimsayaqpa iskay kuti muksinmi. +K'illimsa, allpa wira, yantapas rawraspaqa muksichaq wapsiwan chimlasayta ruranakun. +Tukuy uywakuna, runakunapas muksichaq wapsita hurquykuspa chimlasayta qarquykuspa samanku, hinallataqmi yurakunapas mana inti wayllachkaspan. Yurakunaqa chay chimlasayta kaysanankupaqmi mat'ipayanku, inti wayllaypi chimlasayta hurquykuspa muksichaqta ruraykunku. Mana yurakuna kaptin, manam wayra pachapi muksichaq kanmanchu. Chayraykum ancha-anchatam kawsaq pachapi yurakunatam, sach'a-sach'akunatam mat'ipayanchik. +Runakuna achka allpamanta hurqusqan allpa wirata k'illimsatapas kañaptin antawakunapaq, pinchikilla ruranapaq, q'uñichinapaqpas, ancha achka chimlasay wayra pachaman hamuykuchkanmi. Chay chimlasayqa intip k'anchayninta wayra pachapi hark'aptin, wayra pacha quñukuchkanmi. Chay runap rurasqan q'uñiytaqa pacha q'uñichiy ninchikmi. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chimlasay. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:48, 3 hun 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Moxos pruwinsya + +K'anchaq kiru, wayruru simi. +Ch'uya unu puririsqanta; +(Ancha qhapaq kayniykipi) +Munarqaykiku chhika q'uchu. +(Nicanor Jara-p qillqasqan 1899 watapi). + +Runa Simi: Granma pruwinsya + +t'aqllakuy; t'akllakuy; taqllakuy +t'aqllakuy; taqllakuy + +Yachachisqayku mana técnicos nisqata jinallachu yachachikusqanrayku chantapis llank''achiqkunawan llank''ay mask''aqkunawan tupunpi qharikuspa; tukuy mañayniku llank''ay mask''aypi llank''ay tariypi junt''akunanpaq kuskachachiqjina qhasillamanta llank''ariyku. Kay Web layan llank''ayniyuqman nisqaman allin jamusqa kaychiq...!!! Quechua + +Rit'i Yuraqchamanta +Millay hawa mama (puka p'achayuq) Rit'i Yuraqchaman (yana chukchayuq) sintakunatam quchkan. +Rit'i Yuraqchamanta (aliman simipi: Schneewittchen, ura sahun simipi Sneewittchen, inlish simipi: Snow White, kastilla simipi: Blanca Nieves) nisqaqa Rit'i Yuraqcha sutiyuq quya p'asñachamanta, millay hawa mamamanta, qanchisnintin ch'iti (wank'i, ch'ukchu, iqu) nisqamantapas willakuymi, Grimm wawqikunap (Jacob Grimm, Wilhelm Grimm) Alimanyapi pallasqan. +Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) + +"Paykunallataq nirqanku "Ejecutivaman mana ni ima +"Ñawpataqa nitaq ancha chiri, nitaq +llank'arqañapuni. Kay wata uk ítem yapakamullantaq, +"Kay wata chunka lluqsinku, ñawpaq watapi karqanku +umachakunapaq ima, chay jap'ikapuy munaqkuna, +Abya-Yala-Sudamérica, ni pi yuyarikurqanchikchu. +jatun llaqtaman. Chay tukuy +nisqa.. Kimsa p'unchayña +Chaymanta, waq runañataq jamusqa, +PALOMITA", nispa nisqa. +- Ama jap'inkichu, ayqichiwaqpis nisqa. +Chaymanta Policiaqa, Campesinotaqa, nisqa: +mana yachasqanpitaq, "Quri palomitata" + +7Qanqa Tata Dios, qhawawasqaykupuni, waqaychawasqaykutaj chay jina runasmanta. + +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +10 ñiqin qhulla puquy killapi 2017 watapi +Roman Herzog sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin ayriway killapi 1934 watapi paqarisqa Landshut llamarlo - 10 january 2017 ), huk Alimanya mama llaqtayuq taripay amachaq, yachaq wan pulitku qarqan, umalliqninmi kachkan. +1994 watamanta 1999 watakama ñawpaq kuti Alimanya llaqtapa Umalliqnin karqan. +Churinkuna: + +Tuqti yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Tuqti yura rikch'aq ayllu (familia Juglandaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, sach'akunam, 12 rikch'anayuq, 60 rikch'aqniyuq. +Kaymi huk tuqti hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tuqti yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tuqti yura rikch'aq ayllu + +Jaroslavl nisqaqa (rusu simipi: Ярославль) Rusiya mama llaqtapi, Jaroslavl suyupi, huk llaqtam. Jaroslavl llaqtapiqa 606 336 runam kawsachkan (2005). + +Kaypi rimasqa: Indya (Assam) +Kay mama llaqtakunapi: Indya (Assam) +Asam simi (অসমীয়া / Ôxômiya) nisqaqa Assam suyup rimayninmi, Indyapi. Chunka tawayuq hunuchá rimaqnin kachkan. + +Ruphariy, Rupha unquy icha Kalintura nisqaqa unquq runap nisyu kurku q'uñi kayninmi, 38º C-manta aswan q'uñi. +Umawa suyu nisqapi paqu hampiqkunaqa chiriq sananku nisqa yuratam ruphariyta chirichanapaq llamk'achin. + +76 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +George Tawlon Manneh Oppong Ousman Weah sutiyuq runaqa icha George Weah (* 1 ñiqin kantaray killapi 1966 watapi paqarisqa Monrovia) llaqtapi - ) huk Libirya mama llaqtayuq piluta hayt'aq wan pulitikumi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: George Weah. +Piluta hayt'aq (Libirya) + +Chiklayu distritu (kastilla simipi: Distrito de Chiclayo) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Chiklayu pruwinsyapi, Lampalliqi suyupi. Uma llaqtanqa Chiklayu llaqtam. + +Tiyay: P'utuqsi suyu, Antonio Quijarro pruwinsya, Chinchay Lipis pruwinsya, Daniel Campos pruwinsya, Ladislao Cabrera pruwinsya +Saywitu: Chinchay Uyuni kachi qucha +Uyuni kachi qucha (kastilla simipi: Salar de Uyuni icha Salar de Tunupa ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk ancha hatun kachi qucham, P'utuqsi suyupi, Antonio Quijarro pruwinsyapi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Daniel Campos pruwinsyapi, Ladislao Cabrera pruwinsyapi. +Uyuni kachi quchapiqa kachitam hurquchkanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uyuni kachi qucha. + +2 chaniyuq tikraykuna khallka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: khallka1khallka2 + +2 chaniyuq tikraykuna paya kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: P'utuqsi suyu + +"Wanushqakunaqa manam imatapis musyayannatsu" (Eclesiastes 9:5). + +Runa Simi: paqu laqukuna + +Runa Simi: Tomás Frías pruwinsya + +Paqarisqa 9 ñiqin inti raymi killapi 1969 watapiwatapi (49 watayuq) +Fullerton, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Mama llaqta USA +Eric Boswell Wynalda sutiyuq runaqa, (* 9 ñiqin inti raymi killapi 1969 watapi paqarisqa Fullerton llaqtapi - ), huk USA mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +2.2 Mama llaqtapura kampiunatukuna +Mama llaqtapura kampiunatukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta Hayt'ay (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Eric Wynalda. +Piluta hayt'aq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Piluta hayt'aq (San Jose Clash) +Piluta hayt'aq (VfL Bochum) + +Pisa llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Chinchay Yunka pruwinsya - Wikipidiya +Quruyqu, Chinchay Yunka pruwinsya +Chinchay Yunka Wallqanqa +Uma llaqta Quruyqu +Hallka k'iti kanchar 1720 km² +Chinchay Yunka pruwinsya (aymara simipi: Alay Yunka jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Nor Yungas ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Quruyqu llaqtam. +Quruyqu munisipyu (%) +Quripata munisipyu (%) + +3 chaniyuq tikraykuna p'anku kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Hilarión Daza Groselle sutiyuqqa (14-I-1840 paqarisqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi, 27-II-1894 wañusqa Uyuni llaqtapi, Buliwyapi) huk buliwyanu umalliqmi karqan (4-V-1876 - 28-XII-1879. + +Llika nisqaqa kaykunatam niyta munan: +khipukunawan watanakusqa achka q'aytukuna: +ima t'inkinakusqa kaqkunapas: +internet (T'inkinakusqa llikakuna); +ima rurachinakuq, t'inkinakusqa imakunapas (sistema nisqa): +llika (yachay wayllukuy); +Llika llaqta (Llika munisipyupi). + +Emre Belözoğlu sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin tarpuy killapi 1980 watapi paqarisqa Istambul llaqtapi - ) huk Turkiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Emre Belözoğlu. + +P'akincha yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +P'akincha yura rikch'aq ayllu (Papaveraceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk p'akincha hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: P'akincha yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: P'akincha yura rikch'aq ayllu + +Qallaw distritu; (kastilla simipi: distrito del Callao, Cercado del Callao) nisqaqa huk distritum Qallaw pruwinsyapi, Qallaw suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Qallaw llaqtam. + +Yawar wañusqa - Wikipidiya +Yawar wañusqa icha Q'uyu (Haematoma) nisqaqa qarapi (q'uyu) icha huk kawsaykuq tantallipi k'irisqa sirk'achamanta hamuq llukllusqa yawarmi. + +Qachu Quta nisqaqa Buliwya suyupi huk qucham, Chuqiyapu suyupi, Eliodoro Camacho pruwinsyapi. +Kay quchap sutinqa aymara simim: qachu = china, quta = qucha: "Chinaqucha": + +Gerhard Fritz Kurt Schröder sutiyuq runaqa (7 ñiqin ayriway killapi 1944 watapi paqarisqa Mossenberg llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq taripay amachaqmi, kasqa pulitikupas, Alimanyap Susyaldimukrata Partidunpi (SPD) wankurisqa. +1998 watamanta 2005 watakama Alimanya mama llaqtap kansillirninmi karqan. Kunantaq Vladimir Putinpa qhuchumasin kaspa Nord Stream AG (Ostsee Pipeline) nisqa ruruchinap pusaqninmi kachkan. +Ñawpaqnin kaq: +Alimanya mama llaqtap kansillirnin + +Hotel LLaqta(Lima) + +Eastbourne nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Jesús, kay achka runakunata rikuspanmi, siqarqa qichqa urqu pataman. Chaypi tiyaykuptin, disipulunkuna huñunakurqaku paypa muyuriqninman. +Kusikuyniyuqmi pirsigisqa (qatikachasqa) kaqkuna, allin kayta huntachisqankurayku, paykunapaqmi Diospa Hanaqpachan. +Kusisamiyuqmi ch'uya sunquyuqkunaqa, paykunan Diosta rikunqaku. +Jesusqa nillarqantaqmi: –Qankunan kay pachapi runakunapaq kachi kankichis, kachitaqchus q'aymayapunman chayri, ¿imapaqñataq walinman? Manan imapaqpas walinmanñachu, aswanpas hawaman wikch'unallapaqñan, hinaspa runakunaq sarusqan kananpaq. +Qankunan runakunapaq k'anchay kankichis. Urqu patapi llaqtataqa manan imapas pakanmanchu. +Jesusqa nillarantaqmi khaynata: —Qankunaqa kay pachapi runakunapaqmi huk k'anchay hina kankichis, imaynan muqu patapi ruwasqa llaqtapas, llapallan runakunapa rikunanpaq alayri kashan chay hina. +Saynayá qankunapas Diosta kasukuspa huk k'anchay hina kaychis llapallan runakunapaq; saynapin allin ruwasqaykichista runakuna rikuspanku, hanaq pachapi Dios Taytaykichista paykunapas alabanqaku, nispa. +Kusisqan kanku ch'uya sunquyuqkuna, imaraykuchus paykuna rikunqakun Diosta. +Kusisqan kanku allin kawsaypaq llank'aqkuna, imaraykuchus paykuna Diospaq churinkuna sutichasqa kanqa. +May kusisqas kanku llamp'u sunquwan Diosta kasuqkuna. Paykunaqa kay pachapi Diospa nisqanmanjina jap'inqanku. +"Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus ch'uwa sunquyuq kanku chaykunaqa, imaraykuchus paykunaqa Diostam rikunqaku." +Kushikuychij, p'iñanakushkata allichijkuna, kankunatami Tayta Dioska: ‘Ñuka wawakuna' ninga. + +Jorge Alejandro Newbery Malargie sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin aymuray killapi 1875 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - 1 ñiqin pawqar waray killapi 1914 watapi wañusqa Mendoza llaqtapi), Arhintinapas allwiya kamayuq, hamut'ay runaq wan Kurku kallpanchaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jorge Newbery. +Allwiya kamayuq (Arhintina) + +Zalaegerszeg nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Zalaegerszeg llaqtapiqa 62100 runakunam kawsachkanku (2001). + +Hukllachasqa Amirika Suyukunamanta awqaq. +Aliman awqaqkuna, Busnapi. +Bagdad llaqtapi (Iraqpi) Hukllachasqa Amirika Suyukunamanta awqaqkuna, 2007 watapi. +Awqaq, Walla icha Wallawisa nisqaqa awqananapaq mama llaqtap awqaq suyupi (ejército nisqapi) mink'asqan runam. +Awqaqkunap kamachiqninqa awqaq pusaqmi, lliwmanta aswan hatun awqaqkunap apuntaq wamink'a nisqam. + +San Hulyu I, Hulyu I huk ñiqin (latin simipi: Iulius PP. I, Italya simipi: Giulio I) Julius sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 12 ñiqin ayriway killapi 352 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +6 ñiqin hatun puquy killapi 337 watapimanta 12 ñiqin ayriway killapi 352 watapikama Tayta Papam. +6 ñiqin hatun puquy killapi 337 watapimanta 12 ñiqin ayriway killapi 352 watapi + +Tiyay Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Melgar pruwinsya +Qinamari (kastilla qillqaypi Kenamari, Quenamari, Quinamari) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk urqum, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Anta Uta distritupi, Melgar pruwinsyapipas, Aqhuyani distritupi.[2] +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Kallawaya pruwinsya (Punu suyu) + +Rimaykunap ayllun: {{{familia}}} +Kay mama llaqtakunapi: Mana maypipas + +Sinru qillqa: Urqu (Chinchay Awya Yala) - Wikipidiya +(Lista: Urqu (Chinchay Awya Yala)-manta pusampusqa) + +Kecskemét nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Kecskemét llaqtapiqa 108.844 runakunam kawsachkanku (2006). + +"Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mono = K'usillu + +Piñas (kastilla simipi: Piñas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk llaqtam, Piñas kitip uma llaqtanmi. + +Mamallaqtayuq maqanakuy + +Runa Simi: Kawallu kallpanakuy icha Hipika nisqaqa runakunap kawallupi purispa kallpanakuymi, kawallu yallinakuy kurku kallpanchaymi. + +de cassette "YAWAR INKA LLAQTAYMANTA" + +400 0 _ ‎‡a Haruki Murakami‏ ‎‡c Nihun mama llaqtayuq qillqaq‏ + +SI tupuy icha Nasyunpura Tupuy Llika (phransis simimanta: Système international d'unités, kastilla simipi: Sistema Internacional de Unidades) nisqaqa astawan llamk'achisqa tupukuna llikam kay pachapi. 1960 watapi, Llasaykuna Tupuykunapas Kunphirinsyam kay llikata suqta tupuwan kamasqa. 1971 watapi, qanchis ñiqi tupu, mol, yapakusqa. +Karu kay mitru m Achkiypa t'ihuñanmanta kikinchakunmi. +Kaymi huk SI tupukunam: +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:25, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Tiyakuynin Ayakuchu suyu, Pariwanaqucha pruwinsya, Puyusqa distritu, Sarasara Pawqar pruwinsya, Pawsa distritu, Sara Sara distritu +Walla Hamp'atu urqukuna, Antikuna +Sara Sara nisqaqa Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum Ayakuchu suyupi, Pariwanaqucha pruwinsyapi, Puyusqa distritupi, Sarasara Pawqar pruwinsyapipas, Pawsa distritupi, Sara Sara distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.522 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Ariqipa suyu / Ayakuchu suyu + +Katiguriya:Awqaq pusaq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Awqaq pusaq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awqaq pusaq (Mama llaqta). + +Hak'u wayaqa (Hymenaea courbaril) nisqaqa Urin Awya Yalapi kawsaq asukarwayu sach'am, hampi yuram, kapka qarayuq hak'usapa wayuyuq (chayrayku "hak'u wayaqa" nisqa), allin k'ulluyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hymenaea. + +12 ñiqin kantaray killapi 1973 watapi – 15 ñiqin qhulla puquy killapi 1976 watapi +Trygve Martin Bratteli sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin qhulla puquy killapi 1910 watapi paqarisqa Nøtterøy llaqtapi - 20 ñiqin ayamarq'a killapi 1984 watapi wañusqa Oslo llaqtapi) huk Nurwiga mama llaqtayuq pulitiku wan kawpaq runaq. +Nurwiga Mama llaqta Uma kamayuq 17 ñiqin pawqar waray killapi 1971 watapi watamanta 17 ñiqin kantaray killapi 1972 watapi watakama wan 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1973 watapi watamanta 15 ñiqin qhulla puquy killapi 1976 watapi watakama + +Tiyay Chuqichaka suyu, Chinchay Sinti pruwinsya, Urin Sinti pruwinsya +Laya ~ 113 mawk'a llaqta +Runa llaqta Charkas, Qaraqara, Chuye, Chicha +Llaqtakuna: Wisk'achani llaqta +Sinti qhichwa (Valle de Cinti) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqichaka suyupi, Chinchay Sinti pruwinsyapi, Urin Sinti pruwinsyapipas, huk qhichwam, ancha mawk'a llaqtakunawan (~ 113 ñawpa k'iti). + +Aycha nisqaqa uywamanta rurasqa mikhunam, aswanta uywap sinchi aychanmantam. + +Katiguriya:Llaqta (Kuri marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Kuri marka) +"Llaqta (Kuri marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Bon Jovi nisqaqa huk Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq Hard Rock kusituymi, 1983 paqarisqa. + +Uma llaqta Araway (Arahuay) +Araway distritu (aymara simipi: Araway jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de Arahuay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kanta pruwinsyapi, Lima suyupi. +Uma llaqtanqa Araway llaqtam. + +5 chaniyuq tikraykuna mich'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna chanka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +www.akuna.net + +Etiquetas: SUMAQ LLAQTA + +Paykunaqa suni kankuchu? + +—Ĉhamushanami uraqa, Dyusmanta Shamuq Runa wanutin, Taytay Dyus kawsachimutin, tukuy runakuna rikar yaĉhananllapapaqqa. + +Runa Simi: Tuywis + +Hallka k'iti kanchar + +state in Quechua: Mama llaqta + +Ñawpaq watakuna, manaraq derechonchis ley reqsisqa kachaqtin, chay wakin munaysapa runakuna, qarí tuku runakuna, valiq tukukuná, chay derechonchiskunata sarusqaku, cheqnisqaku, mana valiqman tukuchisqaku. Hinaspa runa masinta waqachisqaku, k'umuchisqaku, cheqnisqaku, sipinankukama. +Chay leykunaqa amaparawasunmi, derechonchiskuna qawasqa kananpaq. Mana qawasqachu ni respetasqachu kanqa, chayqa hatariswanmi runakuna, derechonchiskunata valichiq, allin k'apaq reqsisqa kananpaq. +Llapan chay nacion llaqtakuna allin hawka kawsaylla kayta atin, ama maqanakuspalla, ama cheqninakuspalla, nitaq qechapanakuspalla yanqa qariykachaspa. +Chay hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpi niwanchis qaynata: - Kanmi derechonchiskuna. Hinaspa, kanmi runa kayninchis. Hinaspa, warmipas qaripas kaq derechoyoqllan kanchis, - nispa qelqanku documentonkupi. +Chay hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpin munan llapan runakuna chay derechonchiskunata reqsinanchista, hinaspa ruwananchista. +Chaymi chay willariy, chay Ieyesqanchis, imapaqcha chay derechonchiskuna kan chayta. +Hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpi qelqanku llapan runakunaq derechonkunata, allin documentopi qelqaspa, allin reqsichinakunapaq. Llapallanchis kay mundopi kaq runakuna chay derechonchiskunata reqsichinakusun, yachapachinakusun, respetachinakuspa ruwachinakusun k'apaqta. +Manan pipas esclavota hina llank'achiwaswanchu, sasata, uywata hina, mana munaqtaqa. +(5) PICHQA KAQ +Llapa leypaqpas llapan runapas kaqllan kanchis. Manan pipas aqílasqa kayta atinchu. +Manan pipas, qasi kaqtaqqa, yanqapuni capturasqa kayta atinchu, nitaqmi carcelman wichq'asqa kayta atinchu, nitaq llaqtanmanta qarqosqa kayta atinchu. +Kanmi derechonchis, wiñayta ushaspa, llank'ayta yachaspa, kasarakunanchispaq, chaymanta wawakunayoq aylluyoq kananchispaq. Kasarakuswan piwanpas, munasqanchisman hina, ima rikuqwanpas, yuraqwanpas, yanawanpas, may llaqtayoqwanpas, ima Dios khuyaqwanpas. Hinaspataqmi warmipas qaripas kaq derechoyoqllan kanchis. +Chay tayta mama llapa wawankunayoqta estadoqa sumaqta yanapayta atin, huk tayta hinalla. +Manan pipas, qasi kaqniyoqtaqa, yanqapuni kaqninchiskunataqa qechuwaswanchu. +Manan pipas llaqta kamachiyman yaykunmanchu, mana akllasqa kaspaqa. +Kanmi derechonchis estadoqa yanapawananchispaq allin kawsaypi, allin taqyasqa, tukuyniyoq tiyanapaq, ama uywa hina kanapaq. +Kanmi derechonchis llank'ananchispaq ima llank'aypipas mayqen llank'aypas akllakunanchispaq, hinaspa mana llank'ayta tariqtinchistaq, estado yanapawananchispaq. +Kanmi derechonchis allin kusi kawsaypi kananchispaq, mikunanchis p'achanchis mana qesawananchispaq, wasinchis kananpaq, onqoqtinchis hampichiwananchispaq. Kantaqmi derechonchis pipas estadopas yanapawananchispaq, mana llank'aykuna kaqtinpas, onqoqtinchispas, manaña llank'ayta atiqtinchispas, machuyaqtinchis0ñapas, qarinchis warminchis wañuqtinpas, ima llakipiña kaqtinchispas. Hinaspa wachakuq warmikunapas wawakunapas derechonchis kan qawasqa yanapasqa kananpaq. +Hinaspa scienciaq ñawpasqanman hina, llapanchis chay scienciaq ruwasqankunayoq kanapaq, mosoq hampikunapas, aparatokunapas, maquinakunapas, hukkunapas. + +kanchay.net + +Kay semana tukuypin rakikunan karqan waranqa tawa pachak phisqachunka (1450) chusikuna kay Defensa Civil Puno llaqtamanta saqesqan, hina kaqtinmi umalleqninkuna manas llipintachu ch'iqechinko chusikuna pikunachus chiripi ñak'areqkunaman pichakani llaqtapi. + +17Chay sitinta runakuna rishakunaqa, tikrakamuranllapa kusa aligrila, kaynu nir: +—Allintami nishayki. Chayta rurarqami, tukuy tyimpupaqna kawsanki nir. + +Papa (latin simipi: Solanum tuberosum L., Solanum andigenum Jus. et Buk.) nisqaqa, Chinchaysuyupi Aqshu icha Akshu nisqapas lliw yurakunamanta aswan chaninchasqa allpapi puquq chakra yuram. +Piruwpiqa tawa pachakmanta aswan papa rikch'aqkunatam riqsinchik. +2 Rikch'aqkuna +Papakunaqa chillki kaspa, allpapi rump'ukuna tukuspa puqunku. Chayraykum papa yurap chillkinkunataqa allpachaspa hallmanchik. +Ch'uñuta ruranapaq papakunataqa qasaq pachaman mast'arinchik. Pacha laqhayaptin, papakunataqa iskay, kimsa tutata qasaqpi saqinchik. Papap qaran lluqsinanpaqqa chakinchikwan sarurinchik, runawan warmiwanpas llamk'aspa. Chaymantataqmi saqirinchik ch'akinanpaq. +Murayata ruranchik ch'uñukunata mayuman churaspa. Puriq yakum pachap qaranta apaykuspa t'iqpan, papakunata yuraqchaspa. +Rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ch'iqchi phura (yuraqlla papa) +Mallku (qhatqi, hayaq) papakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Araq papa (huk watamanta manaña puquqchu) +K'ita papa (sallqa papa) +Papa mikhunakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Papa +Katiguriyakuna: +Papa yura rikch'aq ayllu +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 07:24, 3 sit 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Hayri-hayri[1] (genus Azolla) nisqakunaqa ch'iñicha raki-rakikunam, misk'i yakup hawanpi tuytuq, qanchis rikch'aqmi. Kawsanakuqnin anqas añakikunam (Anabaena) wayra pachamanta chhukwitam hap'ispa wanuchanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hayri-hayri. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hayri-hayri + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu qhapaq suyu +Tikraynin qhapaq suyu Kastillanu simipi: + +Mama llaqta Lituwa +Llaqta (Lituwa) + +Varese llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Papaya (Carica papaya) nisqaqa huk wayuq mallkim. Misk'i rurunkunatam mikhunchik. Mikhunan q'illu, hanpin nirku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Papaya + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fois pukara. + +2 chaniyuq tikraykuna sut'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ñawpaqta qallarisqa p'anqakuna - Wikibooks + +13 KAQ YACHATSIKÏ Brujeriakunaqa manam allitsu +Huk ismushqa montiqa manam alli frutatatsu qeshpitsin, tsenomi falsa religionpis mana alli ruraq nunakunata qeshpitsin. Hunta hipakiyoqmi kë Patsaqa kekan, mana alli nunakunapa rurëninkunawan. Kanmi warmipis ollqupis lluta purikoqkuna, maqanaki, suwanaki, wanutsinaki, allapa llakiki, llapan mana alli rurëkuna. Kë llapan mana alli ruraq nunakunapam religionninkuna kan, tse religionninkunaqa, manam alli rureta yachatsiyantsu. Mana alli rurëninkunata manaraq haqirnenqa, manam Diospa amigontsu kayan (Mateo 7:17, 18). + +Runa Simi: Rikch'aq ñiqi + +Runa Simi: Papa + +Runa Simi: Rikch'aq wañuy + +Runa Simi: Chunwa + +Awya Yala Wawgeykuna + +(aliman simipi Thuñisqakunamanta sayarisqa) +Uma llaqta Berlin¹ +Kamachiy Susyalista mama llaqta +Chiqan kamachiy quq Runa llaqta ukhu (Volkskammer) +Hallka k'iti k'anchar +Iskay ñiqin pachantin maqanakuypa qhipanpi Suwit Huñup awqaqkuna anti Alimanyata hap'isptin, huk atiqkunataq kuntinta hap'iptin, Alimanya tawantin atiq mama llaqtap ukupasyun suyunman rakisqa karqan. Kimsantin kuntinpi kaq ukupasyun suyumanta 1949 watapi kapitalista, parlamintu dimukratiya kaq Tantasqa Republika Alimanya nisqam tukuptin, Suwit Huñup hap'isqan suyumantataq susyalista Aliman Dimukratiku Republika nisqam tukurqan. +Aliman Dimukratiku Republikap musikun, kawpay llikanpas ismuptin 1989 watapi Erich Honecker sutiyuq pusaqnin urmachisqa karqan. 1990 watapi akllanakuypi akllasqa musuq kamachinaqa mama llaqtata chulluchiyta kamarikurqan. Chaymantataq Tantasqa Republika Alimanyaman hukllakurqan. Chaywanmi susyalismu qulluchisqa kaptin runa llaqtap kapuyninkuna (Volkseigentum) nisqaqa kapitalistakunaman, aswanta kunti Alimanyayuq ruruchinakunamanmi qhatusqa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aliman Dimukratiku Republika. + +Piruwpa Umalliqnin +Kaymantapacha: 28 ñiqin anta situwa killapi 2011 watapi +Ñawpaqnin kaq: +Ollanta Moisés Humala Tasso sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin inti raymi killapi 1962 watapi paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi) huk Piruw mama llaqtap awqaq pusaqmi, pulitiku runam, Piruwanu Nasyunalista Partidupi wankurisqam. 28 ñiqin anta situwa killapi 2011 watapi p'unchawmanta 28 ñiqin anta situwa killapi 2016 watapi p'unchawkama Piruwpa umalliqninmi karqan. +Ollantap taytanqa Isaac Humala sutiyuq kumunistam karqan, Etnocacerismo nisqa rikch'arimuypa kamariqninmi. +Ollantaqa Piruwpa awqaqsuyunpi sirwispa awqaq pusaqmi tukurqan. K'anchaq Ñanta maqanakurqan 1991 watapi Tinku Mariya llaqtapi, 1992 watapi Mamay (Madre Mía) llaqtapipas. Hinaspas qispi kaypaq ruraq runakunatapas wañuchirqansi, wichq'arqansi.[1]. +Alberto Fujimori Piruwpa Umalliqnin kachkaptinmi, 29 ñiqin kantaray killapi 2000 watapi Ollantaqa Antauro Humala sutiyuq mayor kasqa wawqinwan suqta chunkachá awqaqkunawanpas Lukumpa llaqtapi Alberto Fujimoriman awqallikurqan, huk hiniralta tawa qhuya llamk'aqkunatapas wichq'aspa. Awqaqkuna mana q'imiptinmi, Ollanta Humala chaymanta ayqirqan. Paytaqa awqaqsuyumanta qarqurqankum, ichataq Fujimori urmaptin Ollantata pampacharqanku. +2006 watapi Piruwanu Nasyunalista Partidutam kamarirqan, umalliq tukunapaq kampañatam qallarirqan. 4 ñiqin inti raymi killapi 2006 watapi p'unchawpi umallinapaq akllanakuypi Alan García-wan hayu kaspa lliw akllaykunap 47-%-ninwan mana atispa chinkarqan. +2011 watapi musuqmanta umallina akllanakuykunapi aynirqan. Chayrayku huk partidukunawan Gana Perú nisqa akllanakuy tantanakuytam kamarirqan. 5 ñiqin inti raymi killapi 2011 watapi p'unchawpi akllanakuykunapi iskay ñiqin akllanakuy muyupi Keiko Fujimoritam atirqan lliw kunkakunap 51,6-%-ninwan.[2] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Lima llaqtapi paqarisqa +Awqaq pusaq (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:09, 2 awu 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +HAYLLI RUNASIMI, HAYLLI TAWANTINSUYU, HAYLLI TUKMA LLAQTA. + +Romanu rimaykuna - Wikipidiya +Romanu simikuna. Laqha llimphi: tukri simi, Achkiysapa llimphi: mana turki simichu. +Romanu rimaykuna nisqaqa latin simimanta paqarisqa rimaykunam, indu iwrupiyu rimaykunam. Romanu rimaykunataqa romanu qhapaq llaqta kasqa suyukunapi rimanku, chaypi kaq mama llaqtakunap kulunyan kasqa suyukunapipas, ahinataq Awya Yalapi (kastilla simi, purtuyis simi). +Kaymi romanu rimaykuna: + +Palama uquq ñuñuq (ordo Insectivora) nisqakunaqa huk ñuñuq, aycha mikhuq - astwan palama mikhuq - uywakunam. +Kaymi tukuy palama uquq ñuñuq rikch'aq ayllukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Palama uquq ñuñuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Palama uquq ñuñuq + +Pinu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Pinu yura rikch'aq ayllu (Pinaceae) nisqaqa huk llat'an muruyuq yurakunap rikch'aq ayllunmi, akwa raphiyuq, chhuquruqutu hina ruruyuq sach'akunam. Chay sach'akunaqa Iwrupapim, Asyapim, Afrikapim, Chinchay Abya Yalapipas wiñan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pinu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pinu yura rikch'aq ayllu + +Buchenwald sutiyuq ñit'ina samk'ay pampapi samk'asqa runakuna, 16 ñiqin pawqar waray killapi 1945 p'unchawpi. +Ulukawstu icha Ulukawtuma (grigu simimanta: Ολοκαύτωμα [Olokaútoma], "lliwta kañay") nisqaqa, Shoá (iwriyu simimanta: שואה "k'asu, qulluy") nisqapas Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi Adolf Hitler-pa kamachisqan Hudyukunata wañuchiymi karqan. +Hitlerqa lliw Iwrupapi kawsaq hudyukunata wañuchiyta kamachiptin, Nazi nisqa yanapaqninkuna suqta hunu hap'isqa, ñit'ina samk'ay pampakunapi (Konzentrationslager nisqapi) samk'asqa runakunata sipiyta atirqanku. + +Suwidsuyu Qhapaq Suyu +Llaqta qayanqillqa: Manam kanchu¹ +Llaqta taki: Du gamla, du fria (Qam mawk'a, qam qispi) +Aswan hatun llaqta Stockholm +Runa llaqtap sutin Sueco, -a +² Pichqa riqsichisqa aslla simi. +Suwiri, Suwidsuyu icha Suysya (Suysu simipi Sverige) nisqaqa chincha Iwrupapi mama llaqtam, qhapaq suyum. Uma llaqtanqa Stockholm llaqtam. + +Robin Hood (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Robin Hood nisqaqa 1973 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Wolfgang Reithermanmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Chinchay Lipis pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Qulcha "K" +Suyu P'utuqsi +Qullaw pariwanakuna, Kañapa qucha, Chinchay Lipis pruwinsya, Qulcha "K" munisipyu +Chinchay Lipis pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Nor Lípez) nisqaqa Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qulcha "K" llaqtam. +Mayukuna: Puka Mayu +Quchakuna: Asnaq qucha - Chiwana kachi qucha - Hatun Wayllaqucha - K'ara qucha - Kañapa qucha +Sarapuru 5.400+ m Qimis munisipyu +Chinchay Lipis pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Qimis munisipyu +Saywitu: Chinchay Lipis pruwinsya + +San Liyun IV, Liyun IV huk tawa ñiqin (latin simipi: Leo PP. IV, Italya simipi: Leone IV) sutiyuq runaqa (* ? paqarisqa Roma llaqtapi - † 17 ñiqin anta situwa killapi 855 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +10 ñiqin ayriway killapi 847 watapimanta 17 ñiqin anta situwa killapi 855 watapikama Tayta Papam. +10 ñiqin ayriway killapi 847 watapi - 17 ñiqin anta situwa killapi 855 watapi + +Uma llaqta Chuni +Chuni kiti (kastilla simipi: Cantón Chone) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Chuni llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: La Segua risirwa +Mayukuna: Chuni mayu +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Chuni kiti + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'askachaw + +Liv and Maddie nisqaqa ñawikaruy karqan qhipaq Disney Channel. + +Phaqcha nisqaqa mayupi hutk'u suni tiyaypi hanaqmanta uraman urmaq yakum. +Havasu phaqcha, Arizona, Hukllachasqa Amirika Suyukuna. + +Coyhaique llaqtaqa Chili mama llaqtapi Aysén suyupi huk llaqtam. Coyhaique llaqtaqa Aysén suyup uma llaqtanmi. 2002 watapi runa yupaykamaqa 50.041 runayuqmi kachkan. Lliwmanta aswan hatun musikuy rurayninkunaqa michiymi, qhatuymi, karu puriypas. + +4 chaniyuq tikraykuna khuchi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Mariano Enrique Calvo Cuellar sutiyuqqa (1782 watapi paqarisqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi, 1842 watapi wañusqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (9 ñiqin anta situwa killapi 1841 watamanta 27 ñiqin tarpuy killapi 1841 watakama). + +Punku p'anqa: Quyllur yachay - Wikipidiya +Punku p'anqa: Quyllur yachay +Quyllur yachay nisqaqa hawa pachamanta, quyllurkunamanta, planitakunamantapas yachaymi. +Inti - Puriq quyllurkuna: Qatuylla - Ch'aska - Tiksi muyu - Awqakuq / Atich'aska - Pirwa - Hawcha - Uranu - Niptun - Plutun; Killa; Aquchinchaykuna, Pachakawrikuna; Puriq quyllurcha / Planitacha Qullqaquyllur +Qullqaquyllur - Quyllur - Chukichinchay - Wata - Hatun t'uqyay - Ñuñu warani - Achkiy wata + +Runa Simi: Shawsha pruwinsya + +Quechua: rikch'ayrimana + +yurakuna.net + +Pimampiru (kastilla simipi: Pimampiro) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Impapura markapi, huk llaqtam, Pimampiru kitip uma llaqtanmi. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Alianza Lima) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Alianza Lima) +"Piluta hayt'aq (Alianza Lima)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Urqu (Napu marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +K'ita waranqaysu[1] (Ranunculus acris) nisqaqa huk quram, rikch'aq waranqaysum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'ita waranqaysu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: K'ita waranqaysu + +Urin nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Tawantinsuyu pachapi Qusqu llaqtap urin sayanpa panakan, qhaway Urin Qusqu; +intip lluq'inpi kaq rikuchiq iñu, qhaway urin. + +25 ñiqin pawqar waray killapi 1975 watapi – 13 ñiqin inti raymi killapi 1982 watapi +Khalid bin Abdul-Aziz, Sawud Arabya Qhapaq, arabya simipi: خالد بن عبد العزيز آل سعو), 13 ñiqin hatun puquy killapi 1913 watapi paqarisqa Riyad llaqtapi - 13 ñiqin inti raymi killapi 1982 watapi wañusqa Ta'if llaqtapi ). Sawud Arabya mama llaqtap pulitiku wan Qhapaq. +1975 watamanta 1982 watakama ñawpaq kuti Sawud Arabyapa Qhapaqnin karqan. +Riyad llaqtapi paqarisqa + +Andrés da Silva sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin pawqar waray killapi 1921 watapi , paqarisqa Limaq llaqtapi - † 21 ñiqin pawqar waray killapi 1994 watapi wañusqa Limaq llaqtapi), huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Andrés da Silva. + +Rayan icha Sawku (genus Sambucus) nisqakunaqa huk thansakunam, mayninpipas sach'akunam, yuraq tuktuyuq, yana icha puka ruruyuq, pichqa icha kimsa chunka rikch'aq (yachaqpa yuyayninkamas), Iwrupapi, Asyapi, Abya Yalapipas. +Antikunapi kay rayan rich'aqkunam wiñanku: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rayan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Rayan + +Miskheta (kartul simi: მცხეთა, kastilla simipi: Misjeta) llaqtaqa Kartulsuyu Kartulsuyu mama llaqtap Tukuy runakunap qhapaq kaynin llaqtanmi, Aragwi mayu. + +(Sut'ichaku-manta pusampusqa) +Sut'ichay, Sut'inchaku icha Sut'ichaku (definición) nisqaqa imamanpas, ima sananchamanpas, ima rimamanpas, imakaymanpas allin sut'inta, icha aswan sut'inkunata quymi, sapaq kaqninkunata quspa, rimasqapas icha qillqasqapas. + +Miguel Rafael Martos Sánchez sutiyuq runaqa, icha Raphael (* 5 ñiqin aymuray killapi 1943 watapi paqarisqa Linares llaqtapi - ), huk Ispaña mama llaqtayuq takiqmi, kastilla simillapim qillqarqan. + +Kawapanas distritu (kastilla simipi: Distrito de Cahuapanas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Datem del Marañón pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santa María de Cahuapanas llaqtam. + +Jach'a suyu Distrito Federal +Mama llaqtap hawan 5 801,94 km² +Pacha suyu UTC-3 + +Ichaqa, kasqanmi k'aspiwan waqtakuy, nanallampuni, +Chay k'aspi k'arakunaq maquinpiraqmi. +mana atikuqtinpis, hayk'aqpas kunan hina, tukurqanichu, +waqtarqanku sinchita q'aspiwan, sinchita. +sapa kay, para, ñankuna… + +Runa llaktakunapak kawsaymanta Naciones Unidas kamachisha killkashkamanta. Chunka kimsa Yuyashka (art. 13) Runa llaktakuna charinmi, kawsachina, rurana, shayachinata shinallata washa shamuk wawakunaman, kallari rimaykunata, kikin shimita, muskuy pachakunata, sumak killkayta chinpachinata, shinallata ayllu llaktakuna, runakunata, pachakunata shutiyachishpa charina kamachita. KICHWA DE LA AMAZONIA + +Chanka rimay quy-000 llaqilla +Qusqu qhichwa simi quz-000 achikyaq +Qusqu qhichwa simi quz-000 achki +Qusqu qhichwa simi quz-000 ayphu +Qusqu qhichwa simi quz-000 chhalla +Qusqu qhichwa simi quz-000 chhaypu +Qusqu qhichwa simi quz-000 chipikyay +Qusqu qhichwa simi quz-000 k'ancha +Qusqu qhichwa simi quz-000 kachkay +Qusqu qhichwa simi quz-000 kañay +Qusqu qhichwa simi quz-000 kʼanay +Qusqu qhichwa simi quz-000 kʼancha +Qusqu qhichwa simi quz-000 kʼanchay +Qusqu qhichwa simi quz-000 kʼanchaykuy +Qusqu qhichwa simi quz-000 llamsa +Qusqu qhichwa simi quz-000 llapsa +Qusqu qhichwa simi quz-000 llapsha +Qusqu qhichwa simi quz-000 llaqilla +Qusqu qhichwa simi quz-000 mana llasaq +Qusqu qhichwa simi quz-000 panqalla +Qusqu qhichwa simi quz-000 pʼakirix +Qusqu qhichwa simi quz-000 pʼanqalla +Qusqu qhichwa simi quz-000 pʼanqalla kuchi +Qusqu qhichwa simi quz-000 qʼanchay +Qusqu qhichwa simi quz-000 qʼanchaykuy +Qusqu qhichwa simi quz-000 sajalla +Qusqu qhichwa simi quz-000 sampʼa +Qusqu qhichwa simi quz-000 soqa +Qusqu qhichwa simi quz-000 suqa +Qusqu qhichwa simi quz-000 usqay +Qusqu qhichwa simi quz-000 utqay + +26"Chaymanta trigu winar ispigakutin imanaqa, chay ballikukunapis rikariranna. + +Huk Wata nisqaqa huk tiksi muyup intita muyupasqanmi. Huk wataqa 365 (kimsa pachak suqta chunka pichqayuq), tawa p'atmayuq p'unchawniyuq, 12 (chunka iskayniyuq) killa pachayuq. +Trupiku nisqa wat'aqa 365,2422 p'unchawniyuqmi, chayqa yaqa 365 p'unchaw 6 urayuqmi. Chayrayku llapa tawa ñiqin wataqa 366 p'unchawniyuq wakllanwatam, wakin watakunataq 365 p'unchawniyuqmi. Griguryanu kalindaryupiqa wakllanwatallam 29 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawniyuq. +Kaymi watap killankuna: +Qhulla puquy killa icha Iniru (kastilla simipi: Enero) + +Runa Simi: Sinru qillqa: Llaqtakuna (Piruw) + +Neiva (kastilla simipi: Neiva) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Huila suyu uma llaqtapmi. 1 553 km², + +Siwikunap Apun (The Lord of the Rings) nisqaqa John Ronald Reuel Tolkien-pa 1954-1955 watapi inlish simipi qillqasqan kawsay rikch'am, kimsantin liwrum. Chay siwikunap apunqa huk siwikunata kamachiq, millay kallpayuq siwim. + +Rurasqankuna Kanarya wat'akuna +Raymi 24 ñiqin kantaray killapi +Antoni Maria Claret i Clarà santu, (kastilla simipi: San Antonio María Claret, C.M.F sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin qhapaq raymi killapi 1807 watapi watapi paqarisqa Sallent llaqtapi - † 24 ñiqin kantaray killapi 1870 watapi wañusqa Narbona llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq kathuliku Santu qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antonio María Claret. + +Ñit'iy nisqaqa (kastilla simipi: presión) huk hallka k'iti k'ancharman aknaq kallpam: +A: Hallka k'iti k'anchar +Ñit'iypaq SI tupuqa kaymi: +Wayra pachapi wapsikunap Tiksimuyup hawanpi aknasqan wayra pacha ñit'iyqa - kuskanchakulla, kay pacha phatakuna nisqapi - 101 325 Pa (= 1013,25 hPa). + +Pampas, pruwinsyap uma llaqtan +Uma llaqta Aqustampu +Aqustampu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Acostambo) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tayaqaqa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Aqustampu llaqtam. + +Mama llaqta Sambya; Simbabwi; +Ñansa phaqcha nisqaqa huk phaqcham Sambya mama llatapi Zimbabwe mama llaqtapipas, Afrikapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñansa phaqcha. +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Aphrika) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Simbabwi) + +Tiyay Apulupampa walla, Chuqiyapu suyu, Bautista Saavedra pruwinsya, Kurwa munisipyu, Qalala kantun +Ch'uxña Quta (aymara simi ch'uxña q'umir,[2] quta qucha,[3] "q'umir qucha", kastilla qillqaypi: Chojna Kkota, Choiña Kkota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk qucham, Apulupampa wallapi,[4]Chuqiyapu suyupi, Bautista Saavedra pruwinsyapi, Kurwa munisipyupi, Qalala kantunpi, Iskillani urqup kuntinpi.[5] +↑ Kurwa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Katiguriya:Kumunista - Wikipidiya +Katiguriya:Kumunista +Kumunista runakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kumunista. +"Kumunista" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wolframyu icha Wolfram, W (musuq latin simipi: Wolframium) nisqaqa huk q'illaymi. +Wolframyumantaqa sansa q'aytuta sansa k'anchanakunapim llamk'achinku, ancha q'uñilla puriqchana iñunrayku. + +P, p nisqaqa latin siq'i llumpapi chunka suqtayuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq chunka hukniyuq kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +92 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Katiguriya:Yachay + +Fritz Walter Alimanya mama llaqtayuq piluta h'aytaq + +unquy hark'aypa chaskisqa waqlliyninQuechua + +Quechua: llamk'ay + +Quechua-linguo: yachay wasi + +Titiqaqa Qucha + +/ allikaqkuna / kamachikuq / quya / ñust'a / palla / qhapaq warmi / kuraka warmi / + +quwiki Wañusqa yuyay p'unchaw + +quwiki Katiguriya:Kina yura rikch'aq ayllu + +quwiki Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Mishiku) + +IMAYNALLATAQ? ISTUDIASUN! ALLINTA LLAMKASUN! HUKLLANAKUSUN tukuy TAWANTINSUYUMANTA LLAQTAKUNA EKUADORMANTA, BOLIBIAMANTA, PERUMANTAPAS: chuya sunqu qichwaruna, aymararuna, sachayunka runakuna (ASHANINKA, SHIPIBU, ETC.), afroperuano runakuna nisqa, kastillanorimaqpas, indiosimi rimaqpas mestisukuna ciudadmanta, provinciamanatapas, kastillanurimaq pukakunka runakuna (blancos), huk allin runakunawan. + +Paqarisqa 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1967 watapi +Mama llaqta +Roberto Joaquín Martínez Vera-Tudela ( * 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1967 watapi paqarisqa Lima llaqtapi, Piruw mama llaqtapi - ) sutiyuq runaqa huk Piruw mama llaqtayuq wan Universitario de Deportes piluta hayt'aqmi. Kunanqa Estudiantes-Grau Defensor Villa del Mar ( Villa El Salvador distritu) klubpa umalliqninmi. + +quwiki Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin + +Kay mikuy hawa Berbabé Cobo unayna qillqaran allim nir. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Maka + +Tinaku nisqaqa huk llimphim. Tinaku achkiyqa 430-manta 450-kama nanometro pillunyayuqmi. + +Cartagena nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Pachahina icha Planita (grigu simimanta: Πλανήτης [Planī'tīs], kastilla simipi planeta) intita (icha huk quyllurta) muyupayaq hawa pacha pachankam. Hanaq pachata qhawapayaspanchikqa, planitakunata quyllurpura kaptin puriq quyllur hinata rikunchik. Chayruku puriq quyllur ninchik. +Inti llikapiqa pusaq planitakunam (intimanta karu kayninkukamam sinruchasqa): +Qhapaq qillqasqa: Tuna puriq quyllur + +Shunti distritu (kastilla simipi: Distrito de Shunte) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, San Martin suyupi, Tukachi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tambo de Paja llaqtam. +Kay distritupiqa Llakwash runakunam tiyanku.[1] + +Katiguriya:Nina urqu (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Nina urqu (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nina urqu (Mama llaqta). + +Hanaq pacha, Hawa pacha icha Silu nisqaqa kay pachap hawanpi saywannaq pacham. +Kristiyanu iñiykama hanaq pachapiqa Dyusmi tiyachkan. + +Katiguriya:Madrid suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Madrid suyu. +"Madrid suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Indianapolis nisqa llaqtaqa, Indiana suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Indianapolis llaqtapiqa 839.489 runakuna (2010) tiyachkan. + +Ama Q'umir wakamayu nisqawan pantaychu. +Awitya (Ara severus) nisqaqa huk wakamayum, q'umir phuruyuqmi, aslla pukapas anqaspas. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Awitya + +ec-usqa.org + +"Warmi KAY Suyunchiqta Awanchiq" + +quwiki Katiguriya:Simi kapchiy (Brasil) + +Runaqa iskay chakiyuqmi, iskay makiyuqmi. + +400 0 _ ‎‡a Jacobo Árbenz‏ ‎‡c Watimala mama llaqtayuq wan pulitiku. Umalliq (1951-1954)‏ + +Llaqta qayanqillqa: Nemo me impune lacessit (Latin simipi) +Uma llaqta Edinburgh +Aswan hatun llaqta Glasgow +- Llapan hallka k'iti k'anchar 78,772 km² +Iskusya suyuqa, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi +Iskusya (Inlish simipi: Scotland, Iskut kilta simipi: Alba) nisqaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyup huk suyunmi, chinchayninpi. +8 Chunka aswan hatun llaqta +15 Iskusya suyupi paqarisqa runakuna +Hatun quchakuna: +Chunka aswan hatun mayukuna: +Chunka aswan hatun llaqta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Iskusya suyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suyu (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Suyu Lima suyu, Kañiti pruwinsya, Quwayllu distritu. +Ukira (kastilla qillqaypi: Uquira) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk ñawpa Inka llaqtam, Lima suyupi, Kañiti pruwinsyapi, Quwayllu distritupi. + +Tikraynin chunka pusaqniyuq Kastillanu simipi: + +Chakikushkaq mamaqucha yaku, yuraq kachiwan (Guérande llaqtapi, Ransyia mamallaqtapi +Mamaqucha yaku nisqaqa mama quchakunapi kaq kachiyuq yakum. Tukuy Tiksimuyuntinpa yakunmantaqa 97,4 %-ninmi mamaqucha yakum. Tiksimuyup tukuy mamaquchankunapiqa 1340 hunu km³ mamaqucha yakum tiyan. Chay yakupiqa huk kilugramupi 30-40 g kachim. Chay kachi yakutaqa runa manam upyayta atinchu, manam chaymanta kawsayta atinchu. +Mamaqucha yakupiqa ancha achka challwakunam, qaraqruyuwakunam, wiksachaki nisqa atyaqkunam ch'urukunapas, ñuñuqkunapas kawsan. Chay mamaqucha uywakunataqa runa kawsananpaq surqunmi. Hinallataq intip rupayninwan chakispa kachitam surqun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mamaqucha yaku. + +Tikraynin yuqanchay Kastillanu simipi: + +'Eindhoven, Urasuyupas llaqtaqa. Noord-Brabant pruwinsyap aswan hatun llaqtanmi. + +Piiru Siyisa Liyun runa simipi ( Pedro Cieza de León, Kastilla simipi). Ispaña runa, willakuq, qillqasqa Tawantinsuyupaq, imanaw qillay ashiqkuna yaykamunqanpaq. +Paqarisqa Llerana llaqtapi, Ispaña, 1522 + +Paqarisqa 5 ñiqin tarpuy killapi 1951 watapi 67 watayuq +Paul Breitner (* 5 ñiqin tarpuy killapi 1951 watapi paqarisqa Kolbermoor llaqtapi - ), Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aq'mi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paul Breitner. + +Uma llaqta Madison +Wisconsin nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Madison llaqtam. + +"Pulitiku (Parawayi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +San Pawlu (San Pablo) nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Apustul Pawlu: llaqtakunap apustulnin nisqa; +huk llaqtakuna: +Brasil mama llaqtapi: +São Paulo (Brasil mama llaqtapi); +São Paulo suyu (Brasil mama llaqtapi); +Buliwya mama llaqtapi: +San Pawlu Lipis munisipyu (P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi) +San Pawlu Lipis kantun (P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi); +San Pawlu Lipis (P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi); +San Pawlu Tikina (Titiqaqa quchap patanpi); +San Pawlu Tikina kantun (Titiqaqa quchap patanpi); +Piruw mama llaqtapi: +San Pawlu distritu (Qanchi pruwinsyapi); +Kayqa sut'ichana qillqam, achka sut'ikunayuq simita sut'ichanapaq. Huk qillqakunapi t'inkikunaqa ama kaywanchu watakuchun. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:50, 22 ukt 2011 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Iskay chunkantin huchha llika icha Iskay chunkaman iskay chunka miraq chayri patmakuq (kastilla simipi: sistema vigesimal) nisqaqa iskay chunkantin huchharayuq huchha llikam. Mishikupi, Chawpi Awya Yalapi indihina rimaykunam chay huchha llikayuq, ahinataq nawa simi, maya rimaykuna, hukkunapas. +Rimaykunapi rimakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kay wachuchasqapiqa iskay chunkap huqariyninkunatam rikunki, ima hinam maya simipi, nawa simipipas ninku. +Qhichwa simi +Kay wachuchasqapiqa rikunki ima hinam iskay chunkantin huchha llikapi yupanku. Hawa kaq sinrupiqa arabya nisqa chunkantin huchha llikapaq yupa sananchakunam, iskay kaq sinrupitaq maya yupaykunam, kimsa kaq sinrupi maya simipi rimakuna, tawa kaq sinrupi musuq qillqaypi nawa simipi rimakuna, pichqa kaq sinrupitaq klasiku nisqa nawa (nahuatl) simipi rimakunam. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:10, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Yaracuy suyu + +Runa Simi: Burnet O'Connor pruwinsya + +Runa Simi: Yachaqay + +Kawsay "Runakuna" - 22 de Mayo 2016 - Musica Andina +Kawsay "Runakuna" + +8Ukkuna-shuypaqa niqllapa: "Dyuspa rimaqnin Elías shamunanpaq karan, chay shamusha" nir. Chaynulla wakinkunapis niqllapa: "Dyuspa unay uk rimaqninkuna kawsamusha kanqa" nir. + +Katiguriya:Hukllachasqa Amirika Suyukuna - Wikipidiya +Katiguriya:Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Hukllachasqa Amirika Suyukunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hukllachasqa Amirika Suyukuna. +► Hukllachasqa Amirika Suyukunapi rimay‎ (3 P) +► Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq‎ (13 K, 12 P) +► Kultura (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (4 K) +► Kurku kallpanchay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (3 K, 2 P) +► Mama llaqta parki (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (9 P) +► Pulitika rakiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (2 K) +► Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (3 P) +► Wiñay kawsay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (3 K, 3 P) +"Hukllachasqa Amirika Suyukuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 7 p'anqakunam, 7-pura. +Chinchay Maryana Wat'akuna + +Sololá suyu (kastilla simipi: Departamento de Sololá, nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Sololá llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sololá suyu. + +Chuqiyapu mayu (Río Chokeyapu) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, juk mayum. Beni mayuman purin. + +2 chaniyuq tikraykuna taki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kamarisqa 28 ñiqin tarpuy killapi 1891 watapi (126 watayuq) +CA Peñarol (Club Atlético Peñarol) nisqaqa huk Uruwayi mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: CA Peñarol. + +T'iraqi nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, huk llaqtam, Tiraqi pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Jacques René Chirac sutiyuq runaqa (29 ñiqin ayamarq'a killapi 1932 watapi paqarisqa Paris llaqtapi) Ransiya mama llaqtayuq pulitiku runam. +1995 watamanta 2007 watakama Ransiyap umalliqninmi karqan. +Pierre Messmer Ransiya Uma kamayuq + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Sudan). +"Pulitiku (Sudan)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Rock +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rock. +"Rock" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Ruwaq:no +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:no. +"Ruwaq:no" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Purus ayllu llaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Ukayali suyu, Mayutata suyu [1] +Purus ayllu llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Comunal Purús) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Ukayali suyu, Mayutata suyupipas. + +Kariwayrasu (kastilla qillqaypi: Carihuairazo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Tunkurawa markapi, huk nina urqum, Ampatu kitipi, Pilawin kitillipi, Mocha kitipipas, Mocha kitillipi.[1] [2] Pikchunqa mama quchamanta 5.018 mitrum aswan hanaq. Chimpurasu urqumantaqa chunkalla kilumitru karum. + +Tuktu-tuktu (latin simipi: inflorescentia) nisqaqa yurapi tuktunkunap huñunmi. +Ima hinam tuktukuna chillkikunapi tiyan, chaykamaqa tuktu-tuktukunata layakunamanmi rakinchik. Kay qatiqpiqa inlish simipi qhastikunatam tarinki. +Ch'antasqa tuktuntin +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Tuktu-tuktu. + +Hinarimana, Rimay tikrachiy icha Imallichiq (kastilla simipi: adverbio) nisqaqa ima rurasqappas, ruraypapas, ruranappas hinanta sut'ichaq rima layam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:nah. + +Siyaru nisqaqa (kastilla simimanta: cigarro, cigarrillo) papil p'anqachapi kururasqa sayri raphikunam, pitanapaq. Hatun siyarukunaqa sayri raphillam, manam papil qatanayuqchu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun siyaru. + +400 0 _ ‎‡a Gustavo Cerati‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq takiq wan takichaq‏ + +Kay wamanita kastilla shimichu niyan Provincia de Huaylas. Waras wamaniwan paqta yuriran. Piruw hatun pushaq, tsaypun kaykaran: Ramún Kastilla, pay mana hinchi qillqarantsu. Rantin kimsaq kunakuyuqkuna Apushimita hinchi qillqayaran.1857 wata, Qishikay killa, 25 qoya. +2007 Lanuchu yupayasha 53 729 runakunata, 27 238 warmikunawanpis.[1] Kichwa shimita rimayan 28 772,[1] 50 297 tapushapita, tsayqa pachakñipi yarqun 57,20%; 6 864 yachaywasi wamrakuna rimayan, 5pita 14 watayaq paykuna. Kayan 13,65%, kichwa shimipa waraynin kan. + +Kečuánčina (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Comunidad Tawa Inti Suyu, Abya Yala + +8 Apóstol Pabloqa kurajña kaspapis, Diosta sirvinanpaj tukuy atisqanta ruwarqa. Payqa Romapi presochasqa kasqanmanta 61 watapi kacharichisqa kaspa, Romallapi qhepakuyta atinman karqa. Imajtinchus aswan ñaupajtaqa misionero jina llankʼashaspa, tukuy ima ñakʼariykunapiña rikukorqa (2 Cor. 11:23-27). Romapi tiyakoj hermanostaj, paykunata yanapananpaj qhepakunanta maytachá munankuman karqa. Pablotajrí waj lugarespi astawan yanapakuyta atinanta yacharqa. Chayrayku Timoteowan Titowan ima rerqa Efesoman, Cretaman ima, ichá Macedoniamanpis (1 Tim. 1:3; Tito 1:5). Españaman risqantachus manachus mana yachajtinchejpis, Pabloqa chaymanwan riyta munarqa (Rom. 15:24, 28). + +Qiñwa (latin aru: Polylepis, qhichwa aru: Qiwuña, Qiwña, Qiñwa), k'ita quqa. + +Mana allin ruasqa, + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/th" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +kunka rimaynikikuna ch'usaq, llakisqa kayuqtin. +P'osqosqapas lachawin kanki, kausayniymanta waylluy, + +Mawk'a p'aqchi, rumilla pirqa, iskaynintin chakanakuq k'uktiyuq, San Nikulas, Visby llaqtapi. +Gutiku p'aqchi, achka chakanakuq k'uktiyuq. Lienzingen ( Alimanyapi). +P'aqchi (bóveda) nisqaqa wasichaypi tawantin pirqata wasi qata hina kuskan rump'u icha iskaynintin chakanakuq k'uktiyuq rikch'aypi t'inkinachiq kaq, achka rumichakunamanta, tikachakunamanta ch'antasqa. Chay rumikunap llasay kallpanqa q'imina hinapi kinraykunamanmi pusanakun. + +Uma llaqta Lincoln +Nebraska nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Lincoln llaqtam. + +Tumay aranwa nisqaqa (grigu simipi: Αμφιθέατρον, chaymanta latin simipi: amphitheatrum) ancha ñawpa pacha Iwrupapi, mawk'a Grisyapi, Romanu suyupi rumimanta pirqachasqa aranway wasikunas karqan. Kunankamapas raqayninkunatam rikunchik. + +Katiguriya:Micha musiku +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Micha musiku. +"Micha musiku" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Coronel Marcelino Maridueña (kastilla simipi: Coronel Marcelino Maridueña) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Marcelino Maridueña kitip uma llaqtanmi. + +Qatuylla (latin simipi: Mercurius, kastilla simipi: Mercurio) nisqaqa intimanta huk karu kaq puriq quyllurmi inti llikapi. + +kaqpi kanku: jallka1jallka2 +(Mana runayuq jallp'a) + +Kayampi nina urqu (5.796 m), Kitu llaqtamanta rikusqa +Uma llaqta Kayampi +Simikuna kichwa, kastilla simi +Kayampi kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Cayambe) Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Kayampi llaqtam. +Yupaykuna: Kayampi kiti (kastilla simi) + +Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq +20 ñiqin hatun puquy killapi 1874 watapi – 21 ñiqin ayriway killapi 1880 watapi +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +27 ñiqin hatun puquy killapi 1868 watapi – 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1868 watapi +Hukllachasqa Qhapaq Suyu Musiku Ministru +6 ñiqin anta situwa killapi 1866 watapi – 29 ñiqin hatun puquy killapi 1868 watapi +Benjamin Disraeli sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1804 watapi paqarisqa London llaqtapi, Inlatirrapi - † 19 ñiqin ayriway killapi 1881 watapi wañusqa London llaqtapi) huk britaniku kawpaq runas qillqaqpas karqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyup ñawpaq ministrunsi iskay kuti karqan. Glasgow Yachay sunturnin Rector (1871-1877). +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +William Gladstone Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq +Edward Smith-Stanley Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq +Charles Wood Hukllachasqa Qhapaq Suyu Musiku Ministru +John Russell Hukllachasqa Qhapaq Suyu Leader House of Commons +Katiguriyakuna: +Pulitiku (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Uma kamayuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Qillqaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +London llaqtapi paqarisqa +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:58, 1 hul 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +13 KAQ YACHATSIKÏ Brujeriakunaqa manam allitsu + +CHAYRAYKUTAQM I, TAYTAYKUNA, MAMAYKUNA, QHICHWA SIMINCHIKTA KAWSACHIYTA MUNASPAQA CHAY SIMI ARI RIMASUNCHIKPAS, UYARISUNCHIKPAS, QILLQASUNCHIKPAS, ÑAWINCHASUNCHIKPAS, YUYAYCHAKUSUNCHIKPAS. MANA CHAYTA RURASPAQA, QAMPAS KAY QHICHWA SIMIYKUTA ALLQUCHAKUCHKANKIM, CHAYQA MANAM ALLINCHU; EL PERUANOPAS, EL COMERCIOPAS, LLAPAN MINISTERIOKUNAPAS QHICHWA SIMITAPAS, HUK RUNA SIMIKUNATAPAS KAWSACHINANKUPUNIM; MANA ATISPAQA TAYTA MAMANKUP LLAQTANMAN KUTIPUNANKU. Huk p'unchawkamaña, ichaqa imallatapas allin runahina kutichikamuytaq. + +Naskah Siq' inkunamanta / Perú +Imaynatan chay siq'ikunata tariranku +"Naska Siq'ikunaqa ch'usahyapunkumanmi + +Yacha-wasi paykunapak. + +1 1 16 16 20 k Wp/qwh/Hukllachashqa Amerika Suyukuna + +/ t'uqrikuq michuq / qhapaq apukuna / kurakakuna / kamachikuq / Kamachinchik Tawantin Suyu runanchikta: Chinchay Suyu, Anti Suyu, Qulla Suyu, Kunti Suyu kay kamachikuyninchikta waqaychanqa. Sapa ayllunpi uchuq churinpi khipunqa runa khiputa. / + +Allin, allinta, kurikusum ancha anchata turiykuna, paniykuna! + +H.B.K. nisqa pisichayqa kaytam niyta munan - kay kawsay yachaqkunap t'iktuqasqan rikch'aqkuna: +Kuskan qillqasqankunari kaymi: + +Musphachina yurakunamanta qillqakuna. +"Musphachiq yura" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Partidu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Partidu. +"Partidu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Q'iwiykuy (Spasmus) nisqaqa sinchi aychap kallpasapata k'ustukuyninmi, runa mana munaspa mana atiptin. + +Mara (genus Swietenia) nisqaqa Abya Yalap paraysapa sach'a-sach'akunapi wiñaq sach'akunam, ancha sinchi q'iruyuq. +Kaymi kimsan mara rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mara. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mara + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Umalliq (Grisya). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Grisya). +"Umalliq (Grisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Aswan hatun llaqta Podgorica +Runa llaqtap sutin Montenegrino, -a +Yanaurqu icha Muntinigru (Sirbya simipi Crna Gora) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Podgorica llaqtam. + +Tikraynin rumiyachiy Kastillanu simipi: + +Katidral, San Vicente Kañiti +San Vicente Kañiti (kastilla simipi: San Vicente de Cañete) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi, huk llaqtam, Kañiti pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Kañiti pruwinsya) + +1914 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam). + +Q'aqchu (genus Aratinga) nisqakunaqa Urin Awya Yalapi kawsaq lurukunam. +Kaymi huk iskay q'aqchu rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'aqchu. + +Tikraynin achuqcha Kastillanu simipi: + +Faustino Hernán Asprilla Hinestroza sutiiyuq runaqa (10 ñiqin ayamarq'a killapi 1969 watapi paqarisqa Tuluá llaqtapi - ) huk Kulumbya mama llaqtap piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Faustino Asprilla. +Tuluá llaqtapi paqarisqa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Ispaña). +"Aranway pukllaq (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sarrià - Sant Gervasi distritu; (kastilla simipi: distrito de Sarrià-Sant Gervasi), nisqaqa huk distritum Barcelonapi, Katalunyapi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sarrià - Sant Gervasi distritu. + +kaqpi kanku: quchiy1quchiy2 + +Katiguriya:Distritu (Bongará pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Bongará pruwinsya) +"Distritu (Bongará pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Taripay amachaq (Kustarika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sakawa (kastilla simipi: Sacaba ó San Pedro de Sacaba) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, huk llaqtam, Chapari pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Dumbo nisqaqa 1941 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Ben Sharpsteenmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Quripata (kastilla simipi: Coripata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, pruwinsyapi, Quripata munisipyup uma llaqtanmi. + +Runa Simi: Kilta rimaykuna + +Runa Simi: Punku p'anqa: Simi kapchiy + +13Ashwan, uk fyistata rurarqa, inbitay mana imayjunkunata, mankukunata, kujukunata, syigukunata ima. + +Qhapaq Ñan - Día 2: camino a Warmiwañusqa + +"Hatún P'unchay Wata Qallariy Sinkuy" + +www.nacionyanakuna.org + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +ISRAELITASQA, ni mayman ayqiyta atichkarqankuchu. Ñawpaqinkupiqa mama qucha, ladosninkupitaq mana wicharinapaqjina urqus kachkarqanku. Egipciostaq paykunata wañuchiyta munaspa, sumaq wakichisqas qhatiykuchkarqanku. * Chaywanpis Moisesqa, mana mancharikunankupaq nirqa: "[Jehová] cuentaykichejmanta maqanakonqa", nispa (Éxodo 14:14). +8 Jobqa "Diosmanta aswan cheqan ka[sqanta]" nirqa, juk wayna Eliú sutiyuqtaq, pantasqanta reparachirqa (Job 35:2). Arí, Diosmanta astawan yachasqanchikta chayri Dios pantasqanta yuyaspaqa, wampus kasunman. Eliupis nirqa: "Ama yuyallaychejpischu Tukuy Atiyniyoj Diosqa ima sajratapis ruwasqanta, chayri ima mana cheqan kajtapis", nispa. Nillarqataq: "Tukuy Atiyniyoj Diosmantaqa mana entiendeyta atisunmanchu; payqa manchay atiyniyoj, cheqantaj. Payqa cheqanta imatapis ruwan, manataj pitapis ñakʼarichillanchu", nispa (Job 34:10; 36:22, 23; 37:23). Arí, Diosqa ni jaykʼaq qhasillamanta maqanakunchu. Chaypi tʼukurispa, imaraykuchus "mana chʼajwata munaq Dios" wakin kuti maqanakusqanta ukhuncharina (1 Corintios 14:32,33). +11 Diosqa, Noep tiempopi Jatun Parata parachimuspa atiyninta rikuchirqa. Génesis 6:11-13 nin: "Diospa ñawpaqempi kay pachaqa imaymana juchawan juntʼa karqa, chejninakuywan ima. Runasqa juchapi pejtusqa karqanku", nispa. Jehová, saqra runas millay ruwaykunata Jallpʼaman juntʼaykuchinankuta, ¿saqillanmanchu karqa? Mana. Chayrayku, millay kawsayniyuq saqra runasta chinkachinanpaq Jatun Parata apamurqa. +12 Jehová, Canaanta juchachasqanqa chayman rikchʼakullantaq. Diosqa, Abrahampa "mirayninniqta" Jallpʼapi tukuy familias bendecisqa kanankuta nirqa. Chayta juntʼananpaqtaq Abrahampa miraynin, Canaán jallpʼata japʼinan karqa, chaypitaq amorreos tiyakuchkarqanku. ¿Imaraykutaq Dios chay runasta jallpʼankumanta qharqunanta nirqa? Diosqa, amorreospa ‘saqra ruwayninku juntʼa kaptinraq', nisunman 400 watasninmanraq qharqunanta nirqa (Génesis 12:1-3; 13:14, 15; 15:13, 16; 22:18). * Amorreosqa, chay tiempokama astawan millay kawsayman qukurqanku, jallpʼankutaq lanti yupaychaymanta, wañuchinakuymanta, khuchi kawsaymanta ima juntʼa karqa (Éxodo 23:24; 34:12, 13; Números 33:52). Chantapis wawasninkuta qʼulachiq kanku. Diosninchik, llaqtanta chayjina saqra kawsayniyuq runas chawpiman, ¿pusaykunmanchu karqa? Mana. Chayrayku nirqa: "Chay jallpʼaqa millay chʼichichasqa qhepakorqa. Noqatajrí chay juchasninkumanta cuentata mañarqani. Chay jallpʼaspis qharqomorqa chaypi tiyakoj runasta", nispa (Levítico 18:21-25). Chaywanpis Diosqa, mana kantumantachu wañurachirqa. Arí, allin sunquyuqkunata, Rahabtajina, gabaonitastajina ima perdonarqa (Josué 6:25; 9:3-27). +13 Jehová santo kasqanrayku, sutinpis santollataq (Levítico 22:32, 33). Chayrayku Jesusqa, discipulosninman jinata mañakunankuta nirqa: "Sutiyki jatunchasqa [chayri santificasqa] kachun", nispa (Mateo 6:9). Edén huertapi Jehovap contranta uqharikusqankuqa, sutinta pisipaq qhawachirqa. Arí, kʼacha kayninta, Kamachiq kayninta ima iskaychachirqa. Chayrayku Jehovaqa, chay uqharikusqankuta mana qhawakullarqachu. Arí, sutinta llimphuchananpuni karqa (Isaías 48:11). +16 Jehová sutinrayku maqanakusqan, ¿payllapi yuyasqantachu niyta munan? Mana. Payqa, santo kasqanrayku, chiqan kaqta munakusqanrayku ima atiyninta rikuchispaqa, llaqtanta jarkʼan. Génesis 14 tʼaqaqa, tawa reyes Abrahampa sobrinon Lotta, familiantawan presochasqankumanta parlan. Abrahamtaq, Diospa yanapayninwan pisi runasllawan chay atiyniyuq llaqtasta atiparqa. Ichá "Diospa maqanakusqasninmanta libropi", ñawpaqta chay qillqakurqa. Chay libropiqa, ichá Diospa wak maqanakusqasnin kachkan, mayqinkunachus mana Bibliapi rikhurinchu (Números 21:14, NM). Chaywanpis Diosqa, atipananraq karqa. +17 Israelitas Canaanman yaykuchkaptinkuña, Moisés paykunaman nirqa: "Tata Dios ñawpaqeykichejta rispa, qankunarayku maqanakonqa, imaynatachus Egiptopi ruwashajta rikorqankichej, [...] ajinata", nispa (Deuteronomio 1:30, 31; 20:1). Jehová Diosqa, Josuep tiemponpi, juecespa, Judamanta chiqan reyespa tiemponkupi ima, llaqtanrayku maqanakurqa. Chayrayku llaqtanqa, enemigosninta tʼukunapaqjina atiparqa (Josué 10:1-14; Jueces 4:12-18; 2 Samuel 5:17-21). +18 Jehovaqa kikillanpuni, Jallpʼatapis paraisoman tukuchinqapuni (Génesis 1:27, 28). Payqa, saqra ruwayta chiqnikullanpuni. Llaqtantataq munakullanpuni, chayrayku tumpamantawan paykunarayku maqanakunqa (Salmo 11:7). Pisimantawan, Génesis 3:15 pʼitipi nisqan, sinchi llakiypi tukukunanta suyachkanchik. Jehovaqa sutinta llimphuchananpaq, llaqtanta jarkʼananpaq ima, "tukuy maqanakupi atipaq" kasqanta juktawan rikuchinqa (Zacarías 14:3; Apocalipsis 16:14, 16). +^ párrafo 1 Judiospa kawsayninkumanta qillqaq Josefo nisqanmanjinaqa: wañuchinankupaq, "600 maqanakuna carretaswan, 50.000 caballospi lluqʼasqa runaswan, 200.000 soldadoswan ima qhatiykurqanku" (Antigüedades judías, II, XV, 3 [324]). + +2 chaniyuq tikraykuna sut'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Llaqlla distritu +Uma llaqta Llaqlla (Llaclla) +Llaqlla distritu icha Abelardo Pardo Lezameta distritu; (kastilla simipi: distrito de Abelardo Pardo Lezameta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk huch'uy distritum Bolognesi pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Llaqlla llaqtam. +Mayukuna: Patiwillka mayu (distritup anti saywan) + +Sasa samay (Dyspnoe, disnea) nisqaqa huk runap sasalla samayninmi, pisilla muksichaqpa, huk unquypa icha sasa phutikuypa, manchakuypapas paqarichisqan. + +Katiguriya:Qhapaq (Inlatirra) - Wikipidiya +Katiguriya:Qhapaq (Inlatirra) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhapaq (Inlatirra). + +3 chaniyuq tikraykuna waqlliy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Rit'i icha Lashtay nisqaqa phuyukunamanta urmaykuq sinchi yaku (chullunku) umiñachakunam, urmamuq yakukuna nisqaman kapuq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Rit'i. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Awstiriya). +"Mayu (Awstiriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Piruwpa umalliqnin + +"Jallp'a puquchisqanwan, kay jina misk'i mikhuykunata wayk'urikuyku Sanipayapiqa" + +pachallaqta.com + +que: Hukllachasqa Arab Imiratukuna + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +3 ¿Manachu chaypi may yachayniyuq kasqanta rikunchik? Runasqa, Salomón chay chʼampayta allinchasqanta uyarispa mayta tʼukurqanku, imaptinchus "rikorqanku Diospa yachaynin paypi kasqanta". Arí, Jehová Salomonman "jatun yachayta, jatun sonqotawan, yuyayniyoj kaytapis" qurqa, chayrayku yachayniyuq karqa (1 Reyes 3:12, 28). Ñuqanchikrí, ¿Diospa yachayninta japʼiyta atisunmanchu? Arí. Salomonqa, Diospa yuyaychasqanmanjina qillqarqa: "Tata Diosmin qon yachaytaqa", nispa (Proverbios 2:6). Jehovaqa, tukuy sunqu maskʼaqkunaman yachayta —nisunman riqsiyta, entiendeyta, reparayta ima— qunanta nin. ¿Imaynatá chay yachayta tarisunman? ¿Imaynatá chaymanjina kawsakusunman? +7 Kimsa kaq: Jehovap yachaynin Palabranpi kasqanrayku, chayta ukhunchana tiyan. Chaypaqtaq mayta kallpachakuna (Proverbios 2:1-5). Tawa kaq: Diosmanta mañakuna. Payqa tukuy sunqu mañakuptinchik, mana michʼakuspa yachayta quwasun (Santiago 1:5). Espíritu santonta yanapanawanchikpaq mañakuptinchikpis, qullawasuntaq. Ajinamanta Bibliapi may valorniyuq sumaq yachayta tarisun, chaytaq chʼampaykunata allinchanapaq, tuqllaspi mana urmanapaq, allin kaqta akllanapaq ima yanapawasun (Lucas 11:13). +8 Jehovaqa, 17 yachaqanapi rikurqanchikjina yachayninta ruwasqanwan sutʼita rikuchin. Chayrayku yachayninta tarisqanchikqa, ruwasqasninchikpi rikukunqa. Discípulo Santiagoqa, yachayniyuq runapi kay kʼacha kaykuna rikukusqanta nirqa: "Diosmanta jamoj yachayrí kay jina: Llimphu, allin kawsayta apamoj, kʼacha, ["kasukunapaq wakichisqa", NM] khuyakuywan juntʼasqa, sumaj poqoyniyoj, mana wajkunallaman kutisqachu, manataj puraj uyachu", nispa (Santiago 3:17). Chaykunata ukhuncharichkaspa tapurikuna: "¿Kawsayniypi rikuchichkanichu?", nispa. +15 "Khuyakuywan juntʼasqa, sumaj poqoyniyoj." * Diospa yachaynin "khuyakuywan juntʼasqa" kasqanrayku, khuyakuyta rikuchinapuni tiyan. Bibliaqa, "khuyakuy" rimayta "sumaq poqoy[kunatawan]" khuska uqharin. Chaytaq sumaq, imaptinchus khuyakuyqa wakkunamanta llakikuspa, allinninkupaq tukuy imata ruwasqanchikwan rikuchiy niyta munan, chaykunaqa sumaq puquykunajina kanku. Juk libro nisqanmanjina khuyakuy rimayqa, "wakkuna ñakʼarisqankuta rikuspa, llakikuy yanaparinapaq tanqawasqanchikta" niyta munan. Chayrayku Diosqa, yachayninta mana rumi sunquwanchu, nitaq may yachayniyuq kasqanmanjinachu, manaqa munakuywan, kʼacha kaywan ima rikuchin. ¿Imaynatataq khuyakuywan juntʼa kasqanchikta rikuchisunman? +21 Jehovaqa yachayninta juk tʼinkatajina quwanchik, chaytataq waqaychananchik tiyan. Salomón nirqa: "Wawáy, japʼicuy [chayri waqaychay] yachayta allin tanteaytawan", nispa (Proverbios 3:21, Quechua de Cuzce). Salomonqa, llakikunapaqjina chayta mana ruwarqachu. Diosta kasukuspaqa yachayniyuq karqa, chaywanpis tiempowanqa may chhika warmisnin Diosta yupaychaymanta karunchanankuta saqirqa (1 Reyes 11:1-8). Arí, yachaymanjina mana ruwaptinchikqa, yachayniyuq kay qhasilla kanman. + +Ludwig van Beethoven sutiyuq runaqa (Bonn llaqtapi (Alimanyapi) paqarisqa 17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1770 watapi; † Wien llaqtapi (Awstriyapi) wañusqa 26 ñiqin pawqar waray killapi 1827 watapi) klasiku musika takichaqmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ludwig van Beethoven. + +Patiwillka qhichwa, Bolognesi pruwinsya +Uma llaqta Gorgorillo +Runa ñit'inakuy 4,6 runak./km² () +Pawqarwara distritu; (kastilla simipi: distrito de La Primavera) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Bolognesi pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Gorgorillo llaqtam. +Mayukuna: Patiwillka mayu - Wampay mayu + +Edward Jenner sutiyuq runaqa (17 ñiqin aymuray killapi 1749 paqarisqa; 26 ñiqin qhulla puquy killapi 1823 wañusqa) huk inlish hampi kamayuqsi karqan, Berkeley llaqtapi (Gloucestershire k'itipi, Inlatirrapi) llamk'aq, wakuna nisqap kamariqninsi, John Hunter sutiyuq siruhanup yachay masinsi. + +Rikch'aq ñiqi - Wikipidiya +Rikch'aq ñiqi (latin simipi: ordo) nisqaqa kawsaqkunapaq mitan kamaypi, raki huñukunapaq huk katiguriyam. + +Tikraynin suysuna Kastillanu simipi: + +Qhichwa aru (qhichwa simi): Piruw, Wuliwya, Arxintina. +Runa Simi: Qhichwa simi + +Runa Simi: Tawantin Suyu tarina saywitu. +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, LocaciónTawantinsuyu.PNG nisqamanta rurasqa. + +"Llimphuchasqaña kankichej, juchamanta tʼaqasqaña." (1 COR. 6:11.) +4 Jehovaj testigosninpis, israelitas jinallataj Diospaj tʼaqasqa llajta kanchej. Arí, ajllasqa cristianos, "may chhika" runasmanta kajkunapis, Jehovallata yupaychanapaj tʼaqasqa kanchej (Apo. 7:9, 14, 15; 1 Cor. 6:11). Nitaj israelitas jinaqa Diospa ñaupaqenpi chʼichichasqa kayta munasunmanchu. ¿Imataj Jehovapaj tʼaqasqallapuni kanapaj yanapawasunman? Tawa imasta ukhuncharina, chaykunataj Nehemías 13 capitulopi tarikun: 1) sajra runaswan mana masichakuymanta, 2) Diosta yupaychay ñauparinanpaj yanapaymanta, 3) Diosta yupaychayta ñaupajman churaymanta, 4) cristiano jinallapuni kausakuymanta. +Wawasniykichejta yanapaychej Jehovawan masichakunankupaj (17, 18 parrafosta qhawariy) +19 Profeta Malaquiasqa, pichus Nehemiaspa tiemponpi kausakorqa, kayta nerqa: "Uj libro qhelqakorqa, payta manchachikojkuna, paypa sutinta jatunchajkunataj chay libroman jina yuyarisqa kanankupaj", nispa (Mal. 3:16, 17). Arí, Diosqa ni jaykʼaj qonqaponqachu payta manchachikojkunamanta, jinallataj sutinta munakojkunamantapis (Heb. 6:10). + +Runa Simi: Urin Wat'a + +Runa Simi: Łobez + +Pichqa chunka kamayuq + +kay runasimita mana rimaspaqa. + +Pichqa chunka kamayuq 50 familias + +www.iaqta.org + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +3 ¿Imaynamantá Jesús chayjina yachayniyuq karqa? Payllataq nirqa: "Kay yachachisqayqa mana noqajtachu, manachayqa Kachamuwajniypata", nispa (Juan 7:16). Apóstol Pablopis nirqa: "Cristo [...] ñoqanchejman Diosmanta yachay", nispa (1 Corintios 1:30). Jesusqa, Jehovap yachayninta rikuchirqa, chayrayku nirqa: "Noqawan, Dios Tatawanqa ujlla kayku", nispa (Juan 10:30). Jesús "Diosmanta yachay[ta]" kimsaniqmanta rikuchisqanta qhawarina. +4 Ñawpaq kaq: imamantachus yachachisqan. Jesusqa "Diospa reinonmanta" allin willaykunata runasman yachachirqa (Lucas 4:43). Chaytaq may sumaqpuni karqa, imaptinchus pay Kamachiq kaspa, Jehovap Kamachiyninta pataman churanan karqa, runaspaqtaq wiñaypaq bendicionesta apamunan karqa. Chantapis Jesusqa, imaynatachus kawsakuymanta yuyaycharqa. Ajinamanta, qillqakusqanmanjina paypuni "Mayta Tʼukuna Yuyaychaj" kasqanta rikuchirqa (Isaías 9:6). ¿Imaraykutaq yuyaychasqan tʼukunapaq karqa? Imaptinchus Diospa Palabranta, munayninta, runastapis —pikunatachus mayta munakurqa— sumaqta riqsirqa. Chayrayku yuyaychaykunasninqa, uyariqkunapaq may sumaqpuni karqa. "Wiñay kawsay palabra[manta]" yachachisqanta kasukuqkunataq, salvakunkuman karqa (Juan 6:68). +5 Jesús Urqupi Yachachisqanqa, ni piqpa yachachisqanwan kikinchakunmanchu. Kay Mateo 5:3–7:27, pʼitis nisqanmanjinaqa, ichá 20 minutosmantapis aswan pisillapi umallirichirqa. Chaywanpis yachachisqanqa mana qunqanapaqjina, yanapallawanchikpunitaq. Jesusqa tukuy imamanta yachachirqa, imaynatachus wakkunawan aswan sumaqta apanakuymanta (Mt 5:23-26, 38-42; Mt 7:1-5, 12), llimphu kawsayniyuq kaymanta (Mt 5:27-32), sumaqta kawsakuymanta ima (Mt 6:19-24; Mt 7:24-27). Chaywanpis mana yachachillarqachu, manaqa rikchʼanachinaswan parlaspa, tʼukurichispataq allinta sutʼincharqa. +6 Jesusqa, may yachaywan kapuyniyuq kaymanta mana anchata phutikunata yuyaycharqa. Chay yuyaychayqa, Mateo 6 tʼaqapi kachkan, chaypitaq nirqa: "Ama phutikuychejchu kawsayniykichejmanta, mikhunaykichejmanta, ujyanaykichejmanta ima; amallataj phutikuychejchu imawanchus pʼachallikunaykichejmantapis", nispa (Mt 6: 25 pʼiti). Yachanchikjina, sapa pʼunchay mikhuyta, pʼachallikuyta ima necesitanchik, chayraykutaq chaykunamanta llakikunchik. Chaywanpis, ¿imaraykutaq Jesús chaykunamanta "ama phutikuychejchu" nirqa? * +9 Iskay kaq: Jesusqa, imaynatachus yachachisqanpi Diospa yachayninta rikuchillarqataq. Juk kutipi achkha soldados Jesusta japʼiq rirqanku, chʼusaq makilla kutimuspataq nirqanku: "Mana jaykʼaj pi runapis parlarqachu chay runa jinaqa", nispa (Juan 7:45, 46). Paykunaqa, mana yapasqatachu parlachkarqanku. Imaptinchus Jesuslla, "patamanta" kasqanrayku tukuy imata riqsirqa, may yachayniyuqtaq karqa (Juan 8:23). Chiqamantapuni ni mayqin runa payjina yachachiyta atinmanchu karqa. Kunanqa, imaynasmantachus yachachisqanta iskayllata qhawarina. +10 Sumaq rikchʼanachinaswan yachachirqa. "Jesusqa rijchʼanachinaswan parlarqa runasman; mana rijchʼanachinaswanqa mana imatapis yachacherqachu." (Mateo 13:34.) Ñuqanchikqa, entiendey mana atina yachachiykunata, riqsisqa imaswan rikchʼanachispa sumaqta yachachisqanmanta tʼukulla qhipakunchik. Jesusta uyariq runasqa, tarpuqkunata, tʼanta ruwaq warmista, qhatuspi pukllaq wawasta, challwasta japʼiqkunata, michiqkuna chinkasqa ovejasninkuta maskʼachkaqta ima sapa kuti rikuq kanku. Chayrayku Jesusqa, riqsisqanku imasllawan yachachispa sumaqta japʼiqanankupaq yanaparqa, sunqunkukamataq chayarqa (Mateo 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50; 18:12-14). +12 Sumaq tapuykunata ruwarqa. Jesusqa, uyariqkuna paykuna kikinku kutichikunankupaq, sunqunkupi imachus kasqanta yachanankupaq, imatapis allinta akllanankupaq ima, sumaq tapuykunata ruwarqa (Mateo 12:24-30; 17:24-27; 22:41-46). Jesusqa, religionta kamachiq judíos mana Dioschu atiyta qusqanta niptinku, paykunata tapurqa: "Pitaj Juanta bautizanampaj churarqa, Dioschu, chayrí runaschu?", nispa. Ni imata niyta atispa, paykunapura ninakurqanku: "Dios churarqa nisun chayqa, pay niwasun: Imaraykutaj chantá mana paypa nisqanta creerqankichejchu? nispa. Juanta runas churanku, nispa nejtinchejrí, runastañataj manchachikunchej, imaraykuchus tukuy yuyanku Juanqa profetapuni kasqanta", nispa. Chayrayku "mana yachaykuchu", nirqanku (Marcos 11:27-33; Mateo 21:23-27). Jesusqa, chay tapuyllawan chʼinyachirqa, chʼawka sunquyuq kasqankutataq rikuchirqa. +15 Chayraykuchá runasqa, Jesuspa "yachachiyninmanta" mayta tʼukurqanku, paymantaq kʼaskakurqanku (Mateo 7:28, 29). Juk kutiqa, "ashkha runas" payta uyarispa kimsa pʼunchayta qhipakurqanku, mana mikhunayuq kanankukama (Marcos 8:1, 2). +17 Mana allinta yuyaychakuspalla ruwaq runasqa, imatapis ruwarparillanku chayri manañataq ni imata ruwayta munankuchu, ¿icharí? Chayqa ajinapuni, imaptinchus maychus kaqta imatapis ruwanapaqqa, yachayniyuq kana tiyan. Jesusqa, Diospa yachayninta rikuchisqanrayku maychus kaqtapuni imatapis ruwarqa. Kawsayninpiqa, Diosta yupaychayta aswan ñawpaqman churarqa. Chantapis allin willaykunata mana samarispa runasman willarqa, chayrayku nirqa: "Chaypajmin noqaqa jamorqani", nispa (Marcos 1:38). Payqa kapuyniyuq kaymanta mana llakikurqachu, chayrayku pisi kapuyniyuqllasina karqa (Mateo 8:20). Chaywanpis, mana qʼayma runachu karqa, astawanqa "kusikuq Dios" Tatanjina, kusisqa kawsakurqa, wakkunatapis kusirichiyta maskʼarqa (1 Timoteo 1:11; 6:15, NM). Ajinata ruwarqa juk casarakuyman rispa, maypichus takiykuna, kusirikuy ima kaqpuni. Jesusqa, vino tukukapuptin —mayqinchus runap "sonqonta mayta kusichi[n]"— juk milagrota ruwaspa yakuta sumaq vinoman tukuchirqa (Salmo 104:15; Juan 2:1-11). Mikhunata qurinankupaq waqyariptinkupis achkha kutispi rirqa, chay kutispitaq yachachirqa (Lucas 10:38-42; 14:1-6). +20 Jesusqa, Diospa llampʼu sunqu kayninta wakjinamanta rikuchillarqataq. Payqa khuyakuyta rikuchina kaptin kʼacha karqa. Juk kutiqa mana judía warmi, ususinta supay anchatapuni ñakʼarichichkasqanrayku, thañichipunanta mañakurqa. Jesustaq, kimsaniqmanta mana yanapananta nirqa. Ñawpaq kaq: chay warmiman ni imata kutichirqachu. Iskay kaq: Diosqa judiosllaman kachamusqanta nirqa, manataq mana judío kaqkunamanchu. Kimsa kaq: kʼachamanta juk rikchʼanachinawan kikillantataq sutʼincharqa. Chaywanpis chay warmiqa mañakullarqapuni, ajinamanta may iñiyniyuq kasqanta rikuchirqa. Chayta rikuspa, ¿imatá Jesús ruwanman karqa? Payqa imatachus mana ruwayta munasqanta ruwarqa. Arí, chay warmip ususinta thañichipurqa (Mateo 15:21-28). ¿Manachu chay tʼukunapaq? Yuyarikuna, yachayniyuq kayqa llampʼu sunqu kaymanta kachkan. +^ párrafo 1 Ñawpa tiempopi carpinterosqa, wasista, mesasta, wak imasta ima ruwaq kanku. Justino Mártir, 150 watapijina Jesusmanta qillqarqa: "Runasqa, Jesusta carpinteromanta riqsirqanku, paykunawan kachkaspataq aradosta, yugosta ima ruwarqa", nispa. +^ párrafo 6 Griego qallupi ‘phutikuy' rimayqa, "wak imaspi tʼukuy" niyta munan. Mateo 6:25 pʼitipiqa, chay rimayta uqharispa, llakiykuna umata nanachisqanmanta, chayraykutaq mana kusisqachu kawsakusqanchikmanta parlachkan. + +Pukllay nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Pukllay (sut'ichana) rikuy. +Karta pukllaqkuna, Paul Cézanne-pa llimphisqan, 1895 watapi. +Wawa pukllaykuna, Pieter Bruegel-pa llimphisqan. +Pukllay nisqaqa ima runap kusikunanpaq icha llallinakunapaq rurasqanpas, hukllap, iskaypa icha aswan pukllaqkunap pukllasqan. +Paqarisqanchikmantañam runakunaqa pukllanchik. Wawakunataq qispilla pukllaykunawan kusikuykunmi. Llamk'ana mana atiptin, phistakunapipas runakunaqa pukllanmi. Pukllay hinakamaqa kay pukllay rikch'aqkunatam sutinchanchik: +2 Wawa pukllaykuna (Antikunapipas) +3.2 Huk hamp'ara pukllaykuna +6 Antañiqiq pukllay +Piluta hayt'ay +K'akcha pukllay +Ulimpiku pukllaykuna +Ñawpa ulimpiku pukllaykuna +Wawa pukllaykuna (Antikunapipas)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hap'inakuy (hap'iy pukllay) +Laq'anakuy (ch'ulluwan maqanakuy) +Huk hamp'ara pukllaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhawaqkunapaq pukllaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llamk'ay paqtachi pukllay +Turu pukllay +Antañiqiq pukllay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Widyu pukllay (antañiqiqpi icha widyu kunsulapi pukllasqa) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Munaychata pukllasun. CRAM II, Instituto Superior La Salle, Urubamba 2000 (irqikunapaq pukllaykuna) +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +��awra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:16, 26 nuw 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Sara Montiel‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq‏ + +Kunkawaki nisqakunaqa yaqa wichq'asqa simiwan, qalluwan, kiruwan, wirp'awan, sankawan, utukullawan rimasqa kunkallakunam. Qhichwa simipiqa kunkawakikuna manam uma kunkallayuqchu. +Qhichwa simipiqa kay hanllallikunatam riqsinchik: +b [b] (wamaq rimaykunamanta hap'isqa simikunallapi) +d [d] (wamaq rimaykunamanta hap'isqa simikunallapi) +f [f] (wamaq rimaykunamanta hap'isqa simikunallapi) +g [g] (wamaq rimaykunamanta hap'isqa simikunallapi) + +El Greco (Domínikos Theotokópulos, grigu simipi: Δομήνικος Θεοτοκόπουλος) sutiyuq runaqa (1541 watapi paqarisqa Kriti wat'api, Grisyapi , ̺7 ñiqin ayriway killapi 1614 watapi wañusqa Toledo llaqtapi, Ispañapi) huk Ispaña Grisya mama llaqtayuq hamusqa llimphiq runas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: El Greco. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Massachusetts suyu. +"Massachusetts suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Q'uma, kichwapi Kuma nisqaqa ima mana allin, wakip, huk runakunap mana saqillasqan rurasqapas, hucha nisqapas. Q'uma ruraq runaqa q'umalli nisqam. +Kaymi huk q'umakuna: +Runa k'iriy +Huk runata k'iriy icha wañuchiyqa atipakuy q'uma (violencia) nisqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'uma. + +Qilla runakuna: Triyumanta chirisuylamantapas rikch'anachiy (Mathiyu 13:24-30 ), Abraham Bloemaert-pa llimphisqan 1624 watapi. +Qilla runaqa manam llamk'ayta munanchu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qilla. + +Marseille - Marselha occitansimipi - llaqtaqa Ransiya (Provençawanpi) mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +María Corazón Sumulong Cojuangco Aquino, "Corazón Aquino" sutipaq warmika (* 25 ñiqin hatun puquy killapi 1933 watapi paqarisqa Paniqui llaqtapi - † 1 ñiqin chakra yapuy killapi 2009 watapi paqarisqa Makati llaqtapi). Philipinakunapi pulitiku. + +Reggio nell'Emilia llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Jach'a suyu Wanuku +Kamasqa Llamayu phaxsi 31 1995 mara, Alberto Fujimori Umalliq. + +Holger nin: "Mana creente familiarqa, payta munakusqanchejta, Diosmanta mañapusqanchejta ima yachananqa may allin", nispa. Holgerpa tatanqa waj familiaresninmanta nisqaqa 20 watasninmanraj bautizakorqa. Christataj nin: "Qosay Bibliamanta yachakunanta suyakushallanipuni, Jehovaj munayninta ruwananpaj", nispa. Arí, mana creente familiaresninchejmanta mana yuyanachu paykuna ni jaykʼaj Diosta yupaychanankuta. Chayrayku mana saykʼunachu paykunata yanapaspa. +Mana creente familiaresninchejwanqa allintapuni kausakuna. Ajinamanta paykunata cheqa kajmanta yachakunankupaj yanapasun. Chayrayku tukuy tiempo "llampʼu sonqowan", paykunata sumajpaj qhawana (1 Ped. 3:15). + +Gina Lollobrigida Italya mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Runa Simi: Cáceres qucha + +Runa Simi: Usa unquy (Pediculosis) nisqaqa qarapi, chukchapi, p'achakunapi kawsaq usakunap paqarichisqan unquymi, runa umapi, huk kurku phatmakunapi kaq. + +Corazón Aquino Philipinakuna mama llaqtayuq taripay machaca San pulitiku + +Runa Simi: Uchuy Lunya distritu + +PIKILLAQTA. + +Runa Simi: Huriyu iñiy + +3 ñiqin qhulla puquy killapi + +www.daqta.gov + +Quechua-linguo: iñiy + +Q'illay takay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Q'illay takay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Q'illay takay sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qillay takay (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +(Walla (allpamanta yachaykuna)-manta pusampusqa) +Walla nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Walla (sut'ichana) rikuy. +Chawpi Walla, Buliwya, Titiqaqa wat'amanta rikusqa +Walla, Wallanka icha Urqu wallqa (kastilla simipi: Cordillera) nisqaqa siq'i kaq urqukunam, urqu wallqam. + +Bahia Yachay Suntur (purtuyis simipi: Universidade Federal da Bahia) nisqaqa Brasil mama llaqtapi huk yachay sunturmi. + +Amachana chuku nisqaqa umata amachanapaq ayñim. +Imaykanakamaqa kay chukukunatam riqsinchik: +Imaruranakamataq kay chukukunatam riqsinchik: + +Yukio Hatoyama, Yukiō Hatōyama (Nihun simipi: 鳩山由紀夫), sutiyuq runaqa ( * 11 ñiqin hatun puquy killapi 1947 paqarisqa Tokyo llaqtapi - ) Nihun mama llaqta Allwiya kamayuq wan pulitiku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yukio Hatoyama. +Allwiya kamayuq (Nihun) + +Makara (kastilla simipi: Macará) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi, huk llaqtam, Makara kitip uma llaqtanmi. + +Kawallu kallpanakuy icha Hipika nisqaqa runakunap kawallupi purispa kallpanakuymi, kawallu yallinakuy kurku kallpanchaymi. + +quwiki Chirimuyu yura rikch'aq ayllu + +Hatun p'anqakuna - Wikibooks + +K'uchu Wasi + +400 0 _ ‎‡a Peter Hans Kolvenbach‏ ‎‡c Urasuyu mama llaqtayuq taytakura, Dyusmanta yachachiq wan simi yachaq‏ + +C) Qhapaq Ñan. + +q'oñichiswancha qarqa + +Runa Simi: Oseaspa qillqasqan + +1Huk kutinmi Jesusqa huk cheqaspi mañakusharqan, mañakuyta tukuqtintaq huknin yachachisqanqa payta nirqan: –Señorníy, yachachiwayku mañakuyta, imaynan Juanpas yachachisqankunata yachachirqan hinata, nispa. 2Chaymi paykunata nirqan: –Mañakuspaykichisqa kay hinatan ninkichis: Yayayku, sutiyki yupaychasqa kachun, Qhapaqsuyuyki hamuchun, 3sapa p'unchay t'antaykuta qowayku. 4Huchaykuta pampachawayku, imaynan ñoqaykupas huchallikuwaqniykuta pampachayku hinata. Amataq wateqasqa kanaykuta munaychu, nispaykichis, nispa. 5Paykunataqa nillarqantaqmi: –Mayqenniykichistaq kuska tutata amigonpata rispa ninman: Amigóy, ama hinachu kay, kinsa t'antaykita ayniriway, 6huk amigoymi chayarqamuwan, manataqmi imaypas kanchu haywarinaypaq, nispa. 7Hinaqtintaq payqa ukhumanta nimunman: Ama rimapayamuwaychu, punkupas wisq'asqañan, wawakunantinmi puñukushani, manan hatarimuymanchu mañakusqaykita qonaypaq, nispa. 8Amigonña kashaspapas manan kuska tutataqa qoykunanpaq hatarinmanchu, chaywanpas sinchitapuni rimapayaqtinqa hatarispa qonmanpunin ima mañakusqantapas. 9Chaymi ñoqaqa niykichis, mañakuychis qosunkichismi, maskhaychis tarinkichismi, waqyakuychis kicharimusunkichismi. 10Pipas mañakuqqa chaskinmi, maskhaqpas tarinmi, waqyakuqpaqpas kicharisqataqmi. 11¿Mayqen taytataq qankunamanta churin challwata mañakuqtin, mach'aqwayta qoykunman? 12Runtuta mañakuqtinpas, ¿alacrán kuruta qoykunman? 13Qankunapas mana allin kashaspa wawaykichisman allin kaqkunataqa qoyta yachankichismi, chaymantapas astawanraqmi hanaq pachapi kaq Yayaykichisqa mañakuqninkunaman Santo Espiritunta qonqa, nispa. 14Huk runamantan upayachiq supayta Jesusqa qarqorqan, hinan supay lloqsirqoqtin upa runaqa rimarirqan, chaymi runakunaqa muspharqanku. 15Wakintaq ichaqa nirqanku: –Supaykunaq kamachiqnin Beelzebupa atiyninwanmi supaykunataqa qarqon, nispa. 16Hukkunataq payta wateqayta munaspa hanaq pacha señal ruwananta mañakurqanku. 17Chaymi Jesusqa yuyaykusqankuta yachaspa paykunata nirqan: –Huk suyupi runakuna cheqninakuspa t'aqanakun chayqa, suyuqa tukukapunqan. Huk wasipi kaqkunapas cheqninakuspa t'aqanakun chayqa, chay wasiqa ch'usaqyapunqan. 18Satanaschus pay kikin contra sayarinman chayqa ¿imaynatataq kamachikushallanman? Qankunaqa ninkichismi: –Supaykunataqa Beelzebupa atiyninwanmi qarqon, nispa 19Ñoqataqchus Beelzebupa atiyninwan supaykunata qarqoni chayqa, churiykichiskunari ¿piqpa atiyninwantaq qarqonku? Paykunan pantasqa kasqaykichismanta juzgasunkichis. 20Aswanpas ñoqachus Diospa atiyninwan supaykunata qarqoni chayqa, Diospa qhapaqsuyunqa ñan qankunaman chayamunña. 21Armakunayoq kallpasapa runachus wasinta allinta waqaychan chayqa, tukuy kaqninpas llapallanmi kashan. 22Ichaqa paymanta aswan kallpasapa hamuspanmi atipanqa, hinaspan llapan chay hap'ipakusqan armakunatapas qechuspa kaqninkunata rakirqonqa. 23Mana ñoqawan kaqqa, ñoqaq contraymi, mana ñoqawan huñuqtaqmi ch'eqechin. 24Runamanta mana allin espíritu lloqsispaqa, ch'aki cheqaskunapin purin samaykuyta maskhaspa, mana tarispataq nin: Lloqsimusqay wasiyman kutiykapusaq, nispa. 25Kutispataq pichasqata allichasqata tarin. 26Chaymi kutispa paymanta aswan millay qanchis espiritukunatawan pusamun, hinaspan haykuspa chaypi tiyanku. Chay runataq ñawpaq kawsayninmantapas aswan millayraq qhepamanqa kapun, nispa. 27Chaykunata Jesusqa nishaqtinmi runakuna ukhumanta huk warmi kunkayoqta payta nimurqan: –Kusisamiyoqmi wachakuqniyki, ñuñuqniyki warmiqa, nispa. 28Jesustaq nirqan: –Aswan kusisamiyoqqa Diospa siminta uyarispa hunt'aqkunan, nispa. 29Runakuna Jesusman huñukamuqtinkutaq, payqa nirqan: –Kay tiempo runakunaqa mana allinmi, milagrotan rikuyta munanku, Diosqa manan milagrota rikuchinqachu, aswanpas profeta Jonasta sucedesqallantan milagrota hina rikuchinqa. 30Imaynan Nínive llaqta runakunapaq Jonasqa huk señal karqan, ahinallataqmi Runaq Churinpas kay tiempo runakunapaq huk señal kanqa. 31Uray lado suyu reinan sinchi karumanta Salomonpa yachayninta uyariq hamurqan, kunantaqmi kaypi kashan Salomonmantapas aswan yachayniyoqqa. Chayraykun taripay p'unchaypi chay reina hatarimuspa kay tiempo runakunata huchachanqa. 32Nínive llaqta runakunan Jonaspa willakusqanwan Diosman kutirikurqanku, kunantaqmi kaypi kashan Jonasmantapas aswan allin willakuqqa. Chayraykun taripay p'unchaypi chay runakuna hatarimuspa kay tiempo runakunata huchachanqa. 33Manan pipas lamparata hap'ichispaqa pakamanchu, nitaq raki ukhumanchu churan, aswanmi k'anchana pataman churan, haykumuqkuna k'anchayta rikunankupaq. 34Ñawiqa lámpara hinan cuerpota k'anchan, chaymi ñawiyki allin kashan chayqa, lliw cuerpoykipas k'anchayniyoq kanqa, mana allinchus ñawiyki kashan chayqa, cuerpoykipas tutayaqllataqmi kanqa. 35Chay hinaqa cuidakuy, qanpi kaq k'anchayqa, amayá tutayaq hinachu kachun. 36Ahinaqa, lliw cuerpoykichus k'anchayniyoq kashan, manataq imallanpas tutayaqchu chayqa, llapan cuerpoykin k'anchanqa, lamparaq k'anchaynin k'anchasqasuykita hina, nispa. 37Rimayta tukuqtintaq huk fariseoqa Jesusta waqyarqan paywan mikhunanpaq, chaymi Jesusqa wasiman haykuspa mikhuq tiyaykurqan. 38Mikhunanpaq Jesusqa mana makinta mayllikuqtintaq fariseoqa muspharqan. 39Chaymi Señor Jesusqa payta nirqan: –Qankunaqa fariseokuna vasotapas platotapas patallantan mayllinkichis, sonqoykichistaq ichaqa suwakuywan mana allin ruwaywan hunt'a kashan. 40¡Mana yuyayniyoqkuna! ¿Diosqa manachu patantapas ukhuntapas ruwallarqantaq? 41Aswanpas kapuqniykichismanta wakchakunaman qoykuychis, chay hinapin qankunapaqqa lliw imapas limpio kanqa. 42¡Ay, qankunamanta fariseokuna! Hierba buenamanta, rudamanta, llapa yuyukunamantawanmi diezmota qoshankichis, ichaqa manan runakunapaq chanintachu ruwankichis, manallataq Diostapas munakunkichischu. Chaykunataqa ruwanaykichispunin karqan, diezmo qoytapas mana qonqaspa. 43¡Ay, qankunamanta fariseokuna! Sinagogakunapin allinkaq tiyanakunallapi tiyayta munankichis, plazakunapipas napaykunatan munankichis. 44¡Ay, qankunamanta! Mana rikhuriq aya p'ampanakuna hinan kankichis, runakunan mana yachaspa aya p'ampasqa patanta purinku, nispa. 45Chaymi kamachikuy simita yachachiqkunamanta huknin payta nirqan: –Yachachikuq, chayta nispaqa ñoqaykutapas k'amishawankikun, nispa. 46Chaymi Jesusqa nirqan: –¡Ay, qankunamantapas kamachikuy simita yachachiqkuna! Llasa q'epikunatan runakunaman q'epichinkichis, qankunataq ichaqa mana huk dedollaykichiswanpas chay q'epikunata yanapaykunkichischu. 47¡Ay, qankunamanta! Ñawpa taytaykichiskunan profetakunata wañuchirqanku, qankunataq chay p'ampasqakuna patapi yuyarina saywata ruwankichis. 48Chay hinaqa, qankunan ñawpa taytaykichispa ruwasqankunata yachaqkunapas "Allinmi" niqkunapas kankichis. Paykunaqa wañuchirqankupunin, qankunataq ichaqa ayanku p'ampasqa patapi yuyarina saywata ruwankichis. 49Chayraykun Diosqa yachayninpi nirqan: –Profetakunatapas apostolkunatapas paykunamanqa kachasaqmi, wakinninkutan wañuchinqaku, wakinninkutataq qatiykachanqaku, nispa. 50Kay pacha kamasqamantapachan llapallan profetakuna wañuchisqa kasqanmanta kay tiempo runakuna manuchasqa kanqa, 51Abelta wañuchisqankumantapacha Zacariasta wañuchisqankukama. Zacariastan Dios yupaychana wasi altar qayllapi wañuchirqanku. Arí, niykichismi, qankunan manuchasqa kankichis. 52¡Ay, qankunamanta kamachikuy simita yachachiqkuna! Qankunaqa Diosmanta yachay llavetan hap'ikapunkichis. Qankuna kikiykichispas manan haykunkichischu, haykushaqkunatapas hark'ankichismi, nispa. 53Chaymanta Jesús lloqsiqtintaq kamachikuy simita yachachiqkunaqa fariseokunapiwan sinchita paypaq phiñakapurqanku, imaymanamantataq tapupayarqanku, 54imapipas pantaqtinqa chayman tumpalla payta huchachanankupaq. + +Runa Simi: Tumpis suyu + +Uma llaqta Supachuy +Supachuy munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Sopachuy) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Tumina pruwinsyapi, Chuqichaka suyupi. Uma llaqtanqa Supachuy llaqtam (1.478 llaqtayuq, 2001 watapi). +Supachuy munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Supachuy munisipyu: yupaykuna, saywitu +Munisipyu (Chuqichaka suyu) + +Llaqta qayanqillqa: God's Will First (Inlish simipi) +Aswan hatun llaqta Yaren +Nawru, icha Nawiru (Nawru simi: Naoero), nisqaqa Usiyanyapi huk mama llaqtam, wat'akunam. + +Qaranchu (Caracara plancus) nisqaqa Urin Awya Yalapi kawsaq hap'iq pisqum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qaranchu + +Fuad Jorge Juyr sutiyuq runaqa icha Leonardo Favio (* 28 ñiqin aymuray killapi 1938 watapi paqarisqa Luján Cuyo llaqtapi - 5 ñiqin ayamarq'a killapi 2012 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi ) Arhintina mama llaqtayuq takiq, takichaq, kuyu walltay aranway pukllaq, wan Kuyu walltay pusaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Leonardo Favio. + +Katiguriya:Llaqta (Napu marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Napu marka) +"Llaqta (Napu marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Karmin Pallan (kastilla simipi: Virgen del Carmen, Nuestra Señora del Monte Carmelo ) nisqaqa mama llaqtapi huk raymim, anta situwa killapi. Karmin Pallanqa Chilip wan Pawqartampu patronanmi nisqa. +Iñiy (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karmin Pallan. +Iñiy (Piruw) + +Riyad (arabya simipi: الرياض ‎) icha Riad llaqtaqa Sawud Arabya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Llaqta (Sawud Arabya) + +Mama llaqtakuna huk suyukunapas Urin Awya Yalapi +1 Panama, Trinidadwan Tubagu maykunapiqa Urin Awya Yala nisqaman ch'achtankum. +Urin Awya Yala icha Urin Amerika nisqa allpa pachapiqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Kuba). +"Qillqaq (Kuba)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin suquyasqa Kastillanu simipi: + +Kayqa kay Wikipidiyap qhapaq katiguriyanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhapaq katiguriya. + +Pintikustis (grigu simipi: Πεντηκοστή (ημέρα) [Pentikostí (iméra)] "pichqa chunka ñiqin (p'unchaw)", chaymanta kastilla simipi: Pentecostés) nisqa p'unchawpiqa, paskwa intichawmanta pichqa chunka kaq p'unchawpi - mana kikin paskwa intichawta yapasqa tawa chunka isqunniyuq kaq p'unchawpi, qanchis ñiqin intichawpi - kristiyanukuna hanaq pachapi Dyuspa Ch'uya Ispirituta iñiq runakunaman kachasqanmantam yuyaykuspa phistakunku. +Dyuspa Simin Qillqaqa nin, pintikustis p'unchawpi Ch'uya Ispirituqa iñiq runakunaman hamuptin, wakin simikunata rimaspapas siminkunata hap'inakurqan (Rurasqakuna 2:1-4 ). + +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) nisqaqa huk riwi yuram, Asyapi, Iwrupapipas puquchisqa. Yanusqa murunkunatam mikhunku. + +Pachapanta icha Winkumuyu (horizonte) nisqaqa Tiksimuyupi sapaq tiyachkay iñumanta rikusqanchik allpantinpa icha hatun quchap hawanpa hawa pachawan saywanmi, tukuy rikuchiq iñuntinmi. + +2 chaniyuq tikraykuna t'uqyay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +400 0 _ ‎‡a Lucha Reyes‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq takiq‏ + +Runa Simi: Man wat'a + +Runa Simi: Wasi q'uñichiy + +Quechua (Nunakuna/Runakuna/Kichwa/Inga) + +www.ikuna.at + +Ahmed Nazif,arabya simipi, أحمد نظيفر Ŷamāl ʿAbd an-Nāṣir (* 8 ñiqin anta situwa killapi 1952 watapi paqarisqa Alexandria (Ihiptu) llaqtapi - ), huk Ihiptu mama llaqta allwiya kamayuq wan pulitikupas karqan. +2004 watamanta ñawpaq kuti Ihiptupa Uma kamayuqnin karqan. +Allwiya kamayuqkuna (Ihiptu) + +Katiguriya:Marbán pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Marbán pruwinsya +"Marbán pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Teniente César López Rojas distritu (kastilla simipi: Distrito de Teniente César López Rojas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Hanaq Amarumayu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Shukushuyaku llaqtam. + +Katiguriya:Punu suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Punu suyu. +"Punu suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Awstralya). +"Aranway pukllaq (Awstralya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hapu Punta (Japu Punta) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, Willkanuta wallapi, Yayamari qutupi, rit'i urqum, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Qispiqanchi pruwinsyapipas, Markapata distritupi, Siwinaquchañiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.850 mitrum aswan hanaq. + +Phinu ugru rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Phinu ugru rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Phinu ugru rimaykuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Ural rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Phinu_ugru_rimaykuna" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musiku. + +Runa Simi: Chinchay Sinti pruwinsya + +Runa Simi: Ankara + +San Mateo 13:34 QUFNT - Tukuy kaykunatami, Jesusqa - Bible Search + +Wiñay kawsay icha Isturiya (grigu simimanta: Ιστορία [Istoría]) nisqaqa runantinpa, allpa pachap, sapaq mamallaqtakunap icha runallaqtakunappas kasqankunam, imam tukurqun, ima hinam karqan, pikunam imatapas rurarqan. +Mama llaqtakuna +Alimanya - Arhintina - P'arasil - Puliwya - China - Khrisya - Hukllachasqa Amirika Suyukuna - Hukllachasqa Qhapaq Suyu - Ikuwatur - Iqiptu - Ispaña - Italya - Kulumpya - M'ihiku - Ransiya - Piruw - Rusiya - Winisuyla +Chinchaysuyu - Antisuyu - Kuntisuyu - Qullasuyu - Antawaylla - Inka - Inka Garcilaso de la Vega - Inka qhapaq - Inkarrí - Pukyu llaqta - Q'irus - Qusqu - Qusqu suyu - Ariqipa suyu - Ayakuchu suyu - Wanuku suyu - Saksaywaman - P'isaq - Ullantaytampu - Machu Pikchu - Willka Qhichwa - Waman Puma - Wamanqa - Wankawillka -Wiphala - Tawantinsuyu iñiy - Pachakamaq apu - Pachamama - Qun Tiksi Wiraqucha - Khipu q'aytu - Tampumach'ay - Rumiqullqa +Wiraquchapaq llamk'ay mit'a - Kumunismu - Akllanakuspa kamachinakuy - Qhapaq suyu - Republika - Susyalismu - Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy - Asinda - Chakra kamay allinchay +Katiguriya: + +Rumi Llaqta - + +Ichaqa kasqanmi llapan, kikin hanaqpacha, kikin inti, l +Ch'uya kunkakuna rimachun, huñuypi takirichunku: +Q'ochiriy sayaykunapi, panpakuna hinaspa chiri orqokunapi, +ACHANQARAY T'IKAKUNA, TAKIRISUN TUSURISUN +Mana kay kausaypi qonqaspa p'achanchis…mañasqalla kasqanta, +Q'aytu hinaspa q'ullukuna awanapaq munay ruwaykunapaqmikanchis, +luyluykunawan p'achasqa karunchaspa q'oñikuq chirita, +hamut'aspa noqachispa kikin pachanchis kayninchista, +Noqanchis ñaupariqkunata yachapayay atiypaq hap'isqa, +Haqay mana hayk'aq wañuypi inkillkunapi pujllaqkunata. +paqarinqa wira suyt'u nanaykunayoqmi kanki iskay qoyso p'achapi pakasqa. +manaraq tukukukapuqtin sinchi munasqanki mana q'ochurisqa ñak'ariyniyki. +Khunan misk'i musmiy q'apaykunata munay uchukunawan tajrospa mikhuykuy, +Chikasqa yuyay mana allin hamut'aymanta lloqsiq waq'a kay kama churachispa. +Ñaupaqtaqa k'anchanta, pakachun, k'anchanta inti +Llaqta runan unay wata mat'isqa +Willka qapariynin ñak'aymanta +Mana hayk'aq karupi kaqtiy, kausayta saqerparispa nitaq chikasqapaschu. +hinaspa atinkiñan ima ñak'ariykuna qayllaykipi kaypi. +Askha nanaykunan, askha llakikuna, hinaspa waqaykuna, +chaymantapas aswan sumaq t'ikakunaq rap'inkunata, k'anchaq rimaykunata, +Perú, llaqtanchis, mama llaqta, mañakuykiku ama saqewananakikuta, +Mama llaqta ama ñuñuykita qechuwaykuchu, lapharaykiwan p'istullawayku. +kaypi,haqaypi maypipas salqa,auqanakuq,kalpasapa,qhapaq hinaspa wapu, +Waylluyqa kikin t'ikakuna hinan, lachiwakunata achhuyachiy atiq. +Mana cheyqa, manan karqanchu, manan hayk'aq kanmataqchu. +chayraykun yachasqa hinaspa sumaq llank'asqa kanan, +p'osqo kikin qolluyninchispapuni; rimayninchisqa nunanqa, +Ch'uya sonqowan wayllunapaqqa kananmi wayllusqanchis kasqan rayku, +t'inkinakuyninqa kusallañan chaymi askha challyachakunayuq. +chaymanta mayukuna, hatun qochakuna, p'uytukunapi ima pujllan, +Chayraykun, llanp'u yuyay hinaspa rimay munaykunata kaman. +noqa hina llapan kallpawan nunayta kaqtiki, ichaqa mana yachapaychu, +ichaqa, wañuq hinan mich'a, manchakuy hinaspa iskayaykuna kapun, + +wañuq runa kasqaykuta, +k'anchayniykita +hanaq pachaman ripuq mamakunapaq, +Ñawinkunaqa manan ch'askachu, +llakiq ñit'isqan.. sonqoyuq, +Poemas de Amor en Quechua: akllasqa rimaykuna [ Qosqo Qhechwasimipi ] + +Katiguriya:Aranway pukllaq (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Aranway pukllaq (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Brasil). +"Aranway pukllaq (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mayu hark'a nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Harka (Acacia visco) nisqaqa huk chaqallu sach'am. Q'iruntaqa yamt'apaq, llamk'anakunata ruranapaq hap'inchik. Murunkunawanqa uywakunatam mikhuchinchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Harka + +Norman Michael Manley sutiyuq runaqa (10 ñiqin qhapaq raymi killapi 1924 watapi paqarisqa Kingston lllaqtapi — 6 ñiqin pawqar waray killapi 1997 watapi wañusqa Kingston llaqtapi) huk Shamayka musiku wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michael Manley. + +Katiguriya:Llaqta (Dansuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Dansuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Dansuyu). +"Llaqta (Dansuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ch'umpi nisqaqa chaqrusqa llimphim. Kaphiyqa, umachakip tullpunpas ch'umpi llimphiyuqmi. Achkiyqa manam hayk'appas ch'umpichu. + +Rimaykunap ayllun: Chuquw rimaykuna +Embera simi (Emberá) nisqaqa chincha kunti Kulumbyapi, anti Panamapipas kawsaq 60.000-chá Embera runakunap rimayninmi. + +Illinisa kawsaykuska amachasqa allpa (kastilla simipi: Reserva Ecológica Los Ilinizas) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapim, Pichincha markapi (Mejía kitipi, Machachi kitillipi) Kutupaksi markapipasmi (Latakunka kitipi, La Maná kitipi, Puhili kitipi, Panwa kitipi, Sikchus kitipi).[1] + +Washington nisqaqa kaykunatam niyta munan: +George Washington, USA mama llaqtap ñawpaq umalliqnin, +Washington DC, USA mama llaqtap uma llaqtan, +Washington suyu, USA mama llaqtap huk suyun. + +Marco Reus ( 31 ñiqin aymuray killapi 1989 watapi paqarisqa Dortmund llaqtapi - ) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marco Reus. + +Katakucha (kastilla qillqaypi: Catacocha) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi huk llaqtam, Paltas kitip uma llaqtanmi. + +3 5 101 111 3.4 k WikiRuraykamay:Mama llaqtakunamanta qillqakunata t'ikray +3 3 810 810 810 Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin + +Chaynallatak 19 nunakuna mana imayuq kamakalunku, 34 wasikunañatak llakiypaq, chaynullatak 5 wasikuna mana yaćhanapaqnuuña. + +"$1" sutiyuq willañiqiqa manam sinchichu kachkan ukhupi willañiqi hallch'ana sirwiqkunapi + +quwiki Katiguriya:Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +400 0 _ ‎‡a Gough Whitlam‏ ‎‡c Awstralya mama llaqtayuq pulitiku‏ + +12 ñiqin pawqar waray killapi +12 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (12.03., 12-III, 12ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis chunka hukniyuq kaq (71ñ - wakllanwatapi 72ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 294 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +Waqaypata Qosqo llaqta. Pacha illariy. +ch'ayña payallapas, chay qhasqo taka Munay uya Mamacha sutiyaqniykunapas + +Deodoro da Fonseca, sutipaq runaqa (* 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1827 watapi paqarisqa Vila Madalena Alagoas llaqtapi - 23 ñiqin chakra yapuy killapi 1892 watapi wañusqa Rio de Janeiro llaqtapi). Brasil pulitiku wan Umalliq. +1889 watamanta 1891 watakama kuti Brasilpa Umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Deodoro da Fonseca. + +Katiguriya:Llaqta (Chuqichaka suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Chuqichaka suyu) +► Llaqta (Azurduy pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Chinchay Sinti pruwinsya)‎ (1 K, 1 P) +► Llaqta (Hernando Siles pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Luis Calvo pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Tumina pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Yampara pruwinsya)‎ (1 P) +"Llaqta (Chuqichaka suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Corbin Bleu Reivers sutiyuq runaqa (21 ñiqin hatun puquy killapi 1989 watapi paqarisqa Brooklyn, New York llaqtapi) Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq aranway pukllaqmi, takiqmi, tusuqmi, kurkun qhawachiqpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Corbin Bleu. + +Raymi 15 ñiqin hatun puquy killapi +Santu watamanta 30 ñiqin anta situwa killapi 2002 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pedro de Betancur. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'uru kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Chiliquín +Chiliquín distritu (kastilla simipi: Distrito de Chiliquín) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Chachapuyas pruwinsyapi, Amarumayu suyupi. Uma llaqtanqa Chiliquín llaqtam. + +Sut'uma[1][2] (genus Perezia) nisqaqa huk yurakuna rikch'anam, Antikunapi kawsaq hampi yurakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Perezia. + +5 chaniyuq tikraykuna kay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay Anqash suyu, Qarwa pruwinsya, San Miyil Aqu distritu, Waras pruwinsya, Independencia distritu +Pukaranra, Pukaranka icha Kuhup[1] nisqaqa Piruw llaqtapi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, huk urqum, Anqash suyupi, Qarwa pruwinsyapi, San Miyil Aqu distritupi, Waras pruwinsyapipas, Independencia distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.156 mitrum aswan hanaq. + +Tutuma, [1] [2] khuya pillchi icha pilchi (Crescentia cujete) nisqaqa Awya Yalapi wiñaq sach'am. + +Runa Simi: Qhapaq p'anqa + +Musica Liberato Kani Kaykunapi Peru - "kaykunapi" Liberato Kani (Miski Takiy Tv Perú) 2 04:41 + +Runa Simi: Pukllanamanta Willakuy + +> Ñawpa apukuna atinakuypipas, munanakuypipas: (Runa Simi) + +ch'uyanchasqa +ch'uyanchaychikchu ama + +kawsay, kawsaykuna: la vida + +Runa Simi: Makiyuq + +2 Crónicas 20:20 _ Qhepantin p'unchaytaq tutallamanta Tecoa ch'inneqman lloqsirqanku. Lloqsishaqtinkutaq Josafatqa sayaykuspa nirqan: –Uyariwaychis Judá runakuna Jerusalenpi tiyaq runakuna: Diosninchis Señor Diosman hap'ipakuychis, paymi waqaychasunkichis. Iñiychis profetankunaq rimasqanpi, atipankichismi, nispa. +20Qhepantin p'unchaytaq tutallamanta Tecoa ch'inneqman lloqsirqanku. Lloqsishaqtinkutaq Josafatqa sayaykuspa nirqan: –Uyariwaychis Judá runakuna Jerusalenpi tiyaq runakuna: Diosninchis Señor Diosman hap'ipakuychis, paymi waqaychasunkichis. Iñiychis profetankunaq rimasqanpi, atipankichismi, nispa. + +Karol, achkha simitam yachayta munanki, amawta kanki. Inlis simi sumaqmá ichaqa ñuqa manam inlista allinta rimanichu. ¿Hayk'ap musuq post qillqanki? 🙂 + +2002 marapis Qillqatata Nobel Pallaytam chaskirqan. + +quwiki Conguillío mama llaqta parki + +Runa Simi: Hillurina yura rikch'aq ayllu + +Bohriyu, Bh (musuq latin simipi: Bohrium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Diah Permata Megawati Setiawati Soekarnoputri (o Sukarnoputri) sutiyuq warmiqa (* 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1947 watapi paqarisqa Yogyakarta llaqtapi - ). Indunisya pulitiku wan Umalliq. + +Máximo Marcelo Torcuato de Alvear sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin kantaray killapi 1868 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † 23 ñiqin pawqar waray killapi 1942 watapi wañusqa Don Torcuato llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. +1922 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1928 p'unchawpi umalliqnamanta qarqurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marcelo de Alvear. + +Kiru ismu (caries dentaria) nisqaqa kirukunap huk unquyninmi, mana kirunchikkunata pichaptinchik paqariq. + +Llaqta qayanqillqa: Samoa, Muamua Le Atua (Samwa simipi: Samwa, Dyusmi ñawpaq kaq) +Aswan hatun llaqta Pago Pago +Kamachiy Mana ch'aqtasqa suyu +Hukllachasqa Amirika Suyukunamanta +• T'iqisqa kay Ñiqi: xº +Runa llaqtap sutin Samoano americano, -a +Amirika Samwa (samwa simipi: Amerika Sāmoa/Sāmoa Amelika) nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk kulunyanmi, Usiyanyapi, Samwa wat'akunap antinmi, chayrayku Anti Samwa nisqapas. +Kunti Samwa nisqaqa kacharisqa mama llaqtam. + +Tikraynin jik'iy Kastillanu simipi: + +Olancho suyu saywitu (Unduras) +Olancho suyu (kastilla simipi: Departamento de Olancho), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Juticalpa. +Munisipyukuna (Olancho). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Olancho suyu. + +Taraqu llaqta (Buliwya) - Wikipidiya +(Taraqu llaqta-manta pusampusqa) +Taraqu (kastilla simipi: Taraco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, Taraqu munisipyup uma llaqtanmi. + +Chiklayu distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Chiklayu distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Uma llaqta Toledo +Sawkari pruwinsya (aymara simipi: Sawkari jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Saucarí) nisqaqa Buliwyapi, Uru-Uru suyupi, juk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Toledo llaqtam. +Sawkari pruwinsyapiqa (Toledo munisipyupi) kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Saywitu: Sawkari pruwinsya + +Manu��l Menéndez y Gorozabel sutiyuq runaqa (*1793 paqarisqa Lima llaqtapi - †2 ñiqin aymuray killapi 1847 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu agrikultur wan pulitiku. +7 ñiqin kantaray killapi 1844 - 20 ñiqin aymuray killapi 1845 watapi +18 ñiqin ayamarq'a killapi 1841 - 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1842 watapi + +2 chaniyuq tikraykuna p'itwiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: p'itwiy1p'itwiy2 + +Hatun k'illichu (Falco femoralis) nisqaqa huk tukuy Awya Yalapi kawsaq hap'iq pisqum, k'illichumanmi rikch'akuq, huk wamanmi. + +Veronica nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Piruwpi huk urqukunap kastilla simipi sutinkuna, qhaway + +Tikraynin phurunchay Kastillanu simipi: + +2 chaniyuq tikraykuna mikhuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ningxia, Chunwa Runallaqta Republika +Ningxiapi Hui Autunumu Suyu (chun simipi: 宁夏回族自治区, tradisyunal chun simipi: 寧夏回族自治區, phinyimpi: Níngxià Huí Zú Zìzhìqū, machu transcripsyun: Ningsia), nisqaqa Chunwa Runallaqta Republikap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Yinchuan llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna qusqu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ludmilla Radchenko Людмила Радченко. sutiyuq warmiqa (* 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1978 watapi paqarisqa Omsk llaqtapi) Rusya mama llaqtayuq rusiya simillapim takiqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ludmilla Radchenko. + +Tiyakuynin Ariqipa suyu, Kuntisuyus pruwinsya, Qayarani distritu, Unyun pruwinsya, Puyka distritu, Qusqu suyu, Chumpiwillka pruwinsya, Santu Tumas distritu +Waych'awi (aymara simim) icha Hatun Waych'awi (Huaychahui / Jatun Huaychahui) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum, Wansu wallapi, Ariqipa suyupi, Kuntisuyus pruwinsyapi, Qayarani distritupi, Unyun pruwinsyapipas, Puyka distritupi, Qusqu suyupipas, Chumpiwillka pruwinsyapi, Santu Tumas distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.445 mitrum aswan hanaq. + +Ñupchu nisqaqa huk muruyuq yurakunap tuktunpi kaq misk'i hillim, palamakunata, q'intikunata, huk uywachakunata hamuchinapaq, tukukunata sisachanapaq. + +Manta nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk hatun llaqtam, Manta kitip uma llaqtanmi. +Manta llaqtapiqa c. 200.000 runakunam kawsachkanku. +Llaqta (Manta kiti) + +Runa Simi: Luanda + +Punku p'anqa: Simi kapchiy + +Niraj octubre killapi maqanaku rukhurishajtin, juch'uy suyukunamanta parlaykunaqa (nacionalismos mana chayqa regionalismos nisqa) ruqhurimoj sapa maqanakuy kajtillan, chinkarijtaj chay maqanakuykuna chinqarijtinkama. +parlarinku juch'uy llajtakunapaj, waykunataj jatun llajtapaj. Uyarikullantaj parlasqankuta "nación camba", "nación aymara" … "nación" nisqamanta. Jinapis, kunankamaqa manarajpuni sumajmanta parlarikunchajchu chay juchuy suyukunamantaqa, kay jatun suyunchij uqhupi, imaraykuchus mana parlarikunapaj jinachu karqa kawsayninchij. +Ajina kashajtin, tapurikuna kanman nispa, chanta qheswari. Imatá yuyanku, imatá munanku qheswa runakunari, juch'uy suyu "nación quechua" nisqatachu, mana chayri uj jatun suyullatachu, qheswa kawsaywan chanta waj laya kawsaykunawan ujllapi qhuskachasqatachu. Icha way yuyaykuna tian. +Censo de Población y Vivienda nisqa, jaqay 2001 nisqa watapi apakorqa chayman jinaqa, 15 watayojmanta patamanqa 5'.064.992 runa kasqanku, chajchhikamantataj 1'.555.641 (31% nisqa) qheswakuna kasqanku, imaraykuchus qheswa runa kayku nispa kutichisqanku tapukuykunaman. Chay qheshwa runakunaqa atipaj kasqanku Chuquisaca, Cochabamba chanta Potosí Departamentopi, 60 manta 70% kama paykunalla kasqanku. Orurupitaj 31% lla kasqanku; chanta Tarija, Santa Cruz, La Pazpi ima astawan pisilla kasqanku, 8 manta 17% kamalla. + +3Abrahamtaqa niran: ‘Pachaykita, aylluykikunata dijar, riy chay pachata nuqa rikachishuyani chayman' nir. + +Antikuna q'asa - Wikipidiya +Antikuna q'asa icha Tíclio (kastilla simi: Abra de Antícona / Tíclio) nisqaqa Piruwpi huk 4.818 m hanaq q'asam, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Chikla distritupi, Hunin suyupipas, Yawli pruwinsyapi, Muruqucha distritupi, khillayñanpi Lima - Wankayu. +Saywitu: Lima suyu / Hunin suyu + +(Yanakachi munisipyu-manta pusampusqa) +Mururata, Urin Yunka pruwinsya +Urin Yunka pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Urin Yunka pruwinsya +Uma llaqta Yana K'achi +Yana K'achi munisipyu nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Urin Yunka pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Yana K'achi llaqtam (504 llaqtayuq, 2001 watapi). +Mayukuna: Unduavi mayu +Munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Yana K'achi munisipyu: yupaykuna saywitupas + +Runap sanaywaq kaynin: Vitrubio runa, Leonardo da Vinci-p siq'isqan (1487-chá watapi). +Sanayway nisqaqa huk pachankakunap, p'allta suyukunap icha paqtachanikunap kaqninmi. Chay sanaywaq kaqwan imanaptinqa - ahinataq rirpuchaptinqa, muyuchiptinqa - payqa rikch'ayninta manam hukchanchu. + +Ullawi ariq, Qimis munisipyu +Qimis kantun (kastilla simipi: Cantón San Pedro de Quemes) nisqaqa Buliwya suyupi huk kantunmi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qimis munisipyupi. Uma llaqtanqa Qimis llaqtam (490 runa, 2001 watapi). +Kantun (Chinchay Lipis pruwinsya) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'uru sawsi + +Misk'i llaqta - Wikipidiya +Misk'i nisqaqa (kastilla qillqaypi Mizque) Buliwya mamallaqtapi, Quchapampa suyupi, huk llaqtam, Misk'i pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Misk'i pruwinsya) + +Aswan hatun llaqta Bissau +Khiniya-Wisaw (purtuyis simipi: Guiné-Bissau) nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Khiniya Wisawpiqa 1.586.000 runakunam kawsachkanku. Uma llaqtanqa Wisaw llaqtam, 355.000 runayuq (2004 watapi). + +Tikraynin q'uñiriy Kastillanu simipi: + +Kay mama llaqtakunapi: Indya (Kerala) +Malayalam simi (മലയാളം) nisqaqa Kerala suyup rimayninmi, Indyapi. Kimsa chunka pichqayuq hunuchá rimaqninmi kan. + +José María Achá Valiente sutiyuqqa (1810 paqarisqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi, 1868 wañusqa Quchapampa llaqtapi), Buliwya suyup chunka tawayuq ñiqin umalliqninmi karqan (4 ñiqin aymuray killapi 1861 watamanta 28 ñiqin qhapaq raymi killapi 1864 watakama). + +Jach'a suyu Wanuku + +Кечуа (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +pakuñas, mit`añas tukusitaw. + +Puno: Q'oñiwasipi tiyaqkuna trapusqanku sach'akunata _ La Decana +Puno: Q'oñiwasipi tiyaqkuna trapusqanku sach'akunata + +400 0 _ ‎‡a Manuel Antônio de Almeida‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Q'upa rakinapaq churanakuna, Ispañapi. +Imaykana muyurichiy nisqaqa (inlish simipi: recycling) q'upakunapi kaq imaykanankunata musuqmanta llamk'achiymi. Imaykana muyurichinapaqqa q'upatam rakinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Imaykana muyurichiy. + +Paqarisqa 12 ñiqin anta situwa killapi 1882 +Tayta kura watamanta 2 ñiqin inti raymi killapi 1906 +Juan Gualberto Guevara de la Cuba sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin anta situwa killapi 1882 watapi paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † 26 ñiqin ayamarq'a killapi 1954 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Limapi karqan. Huwan Walpirtu Yiwara Kuwapi icha. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Gualberto Guevara. + +Louis XVI (Luis chunka suqtayuq kaq) Louis-Auguste de France sutiyuq runaqa (*23 ñiqin chakra yapuy killapi - 1754 paqarisqa Versailles llaqtapi - †21 ñiqin qhulla puquy killapi 1793 wañusqa Paris llaqtapi). + +Utawalu[1] nisqaqa (kastilla simipi: Otavalo, ñawpa pacha: Sarangue,[2] Saransi icha Sarance) Ikwadur mama llaqtapi, Impapura markapi huk hatun llaqtam. Chay llaqtapiqa achka kichwa rimaq runakunam. Achka runaqa awaqmi, chay away kapchiymantam kawsanku. +2001 watapiqa Utawalu llaqtapi 30.965 runakunam kawsachkanku. +Utawaluqa Kitu llaqtamanta 110 km karum. +↑ Kay sutip paqarisqanmanta pukyu qillqa: www.enciclopediadelecuador.com +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Utawalu. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Otavalo kiti +Inti Raymi 2004 - Llaktapi (Fotokuna) +Llaqta (Impapura marka) + +2 chaniyuq tikraykuna Doctor kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna manya kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi (Arhintinap runasimin) +Pacha suyu GMT-3 +Santiago del Estero wamani (kastilla simipi: Provincia de Santiago del Estero) nisqaqa Arhintina mama llaqtap wamaninmi. Uma llaqtanqa Santiago del Estero llaqtam. Wamanipiqa 60.000-chá 101.000-chá qhichwa rimaq kawsachkan. +Santiago del Estero wamanip suyunkuna (dipartamintukuna) + +Mama llaqta Marphil Chala Ransiya +Punku taripasqankuna 44 (Marphil Chala Piluta hayt'ay quchu) +Didier Yves Drogba Tébily sutiyuq runaqa icha Didier Drogba (* 11 ñiqin pawqar waray killapi 1978 watapi paqarisqa Abiyán) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Marphil Chala piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Didier Drogba. +Piluta hayt'aq (Marphil Chala) + +Punku p'anqa: Hampi yachay - Wikipidiya +Hampi yachay nisqaqa runap qhali kayninmanta, unquyninkunamanta, unquymanta allinchaymanta, hampikunamantapas yachaymi. +Añakikuna - Añawkuna - Qurwarakuna - Ch'ulla kawsaykuqkuna - +Kamayuq kaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hampi yurakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Canindeyú suyu saywitu (Parawayi) +Canindeyú suyu (kastilla simipi: Departamento de Canindeyú), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Salto del Guairámi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Canindeyú suyu. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Arhintina). +"Piluta hayt'aq (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Piluta hayt'aq (Mama llaqta) + +Susan Alexandra Weaver sutiyuq warmiqa, icha Sigourney Weaver (8 ñiqin kantaray killapi 1949 watapi paqarisqa New York llaqtapi - ) huk USA aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sigourney Weaver. + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Walaq + +Salina icha Salliy nisqaqa (latin simipi: sulfur, kastilla simipi: azufre) huk mana q'illaymi. Kay pachapiqa sinchi imayaymi, qallawalla kachkasqa iskaynintin imayay rikch'aq hinam: q'illu sinchi salina, paqu kawchu salina. + +4 chaniyuq tikraykuna sinchi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Por Wayna Suyu + +Richard Burton Kamri mama llaqtayuq aranway pukllaq + +• Llaqta Inka de Machupicchu + +Runa Simi: Maldonado suyu + +Runa Simi: Chuqupi distritu + +Kay 20 720 qillqasqakunayuq Qhichwa simipi wikipidiya 2003 watapi tiksikapurqa. +Kaytam munani: Plantilla:Stub ({{stub}}) nisqatam qullunchikman, kastillanu, aliman, nrilandis wikipidiyakunapi hina. Kay Wikipidiyapiqa achka uchuylla qillqakunam, chayrayku chay stub plantillaqa manam yanapawanchikchu. Qullusunchik! -- AlimanRunawillaway 10:48 18 may 2010 (UTC) Kaypi qhaway: Wikipidiya:Qulluy/Plantilla:Stub +Huk chinu ruraqqa Chinapaq tukuy qillqakunatam Zhunghua sutiman astarqan. Zhunghua nisqaqa manam qhichwa rimaypaq allin sutichu, ichataq china nisqaqa qhichwa simipi "warmi uywa" niyta munanmi. Imatataq rurasunchik? China, Chinwa icha Chunwa kanqachu? Yanapawaychik masiykuna. -- AlimanRunawillaway 21:30 21 mar 2011 (UTC) +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:19, 10 hul 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Asanqaru +Hallka k'iti kanchar 79,84 km² +Kamasqa wata 15 ñiqin hatun puquy killapi 1955 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Asanqaru distritu (kastilla simipi: Distrito de Azángaro) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Asanqaru llaqtam. +2 Rimaykuna +3 Distritupi paqarisqa + +Tupi rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. +Tupi waraniyi rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Uralan Awya Yalapi. +Huklla rimaqsapa tupi rimaymi: Waraniyi simim, suqta hunuchá rimaqniyuq. +Huk tupi rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tupi waraniyi rimaykuna (50 simi): +Uralan tupi (wañusqaña) +Umawa simi (100 rimaqniyuq) +Mundurukú (7000 rimaqniyuq) + +Maywiy (oscilación) nisqaqa imappas chawpinninta iskaynintin kinraypura kuyupayayninmi. +Mit'awa, mana mit'awapas maywiykunatam riqsinchik. Maywiypa huk mit'awipi kutipayaynintaqa maywiy kutinchiq (frecuencia) ninchikmi. +Kaymi huk maywiykuna: + +huk Aymara-Lupaka risirwa suyupi kawsaq suri +Tiyay Punu suyu, Yunkuyu pruwinsya, Chukuwitu pruwinsya +Kamasqa wata 1 ñiqin pawqar waray killapi 1996 watapi (D.S. Nº 002-96-AG) +Aymara-Lupaka risirwa suyu (kastilla simipi: Zona Reservada Aymara Lupaca) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Yunkuyu pruwinsyapi, Chukuwitu pruwinsyapipas. +3 Mawk'a llaqtakuna +Mawk'a llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Aymara-Lupaka risirwa suyu, Punu suyupi + +Churana nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Churana (sut'ichana) rikuy. +Churana icha Churakuna nisqaqa k'ullumanta icha q'illaymanta rurasqa kuyuyllam, imakunatapas churamunapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Churana. + +Tikraynin chakatasqa Kastillanu simipi: + +Liverpool nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. +1 Llaqtap distritunkuna +Llaqtap distritunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liverpool. + +Awya Yalapi Kastilla Kamachiy pachapiqa kasta (casta) nisqakunaman kapuq runakuna chikan rasa (raza) nisqayuq tayta mamamanta paqarimuq runakunas karqan. +Kamachiq ispañul wiraquchakuna chawchuri rikurispa tukuy kamachipusqa runakunata sapaq hayñiyuq rasa icha kasta nisqakunamansi rakirqan. +Misti (Mestizo): ispañul taytayuq, indihina mamayuq. +Kastisu (Castizo): misti taytayuq, ispañul mamayuq. +Sampu (Zambo): yana taytayuq, indihina mamayuq. +Mulatu (Mulato icha Pardo): ispañul taytayuq, yana mamayuq. +Murisku (Morisco): mulatu taytayuq, ispañul mamayuq. +Chulu (Coyote icha Cholo): misti taytayuq, indihina mamayuq. +Chinu (Chino): mulatu taytayuq, indihina mamayuq. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:31, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Kallpanakuy + +Runa Simi: Runa yupay + +Silvio Rodríguez Kuba mama llaqtayuq takiq wan takichaq + +Runa Simi: K'isura + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, Penodelaconquesta.png nisqamanta rurasqa. + +Runa Simi: Risaralda suyu + +06 Tukuy tukuy d.r. + +1398 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Kay runaqa imapis qhichwa simipi sillpallata rurayta atinsi. + +Córdoba nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Córdoba pruwinsya (Ispaña), Andalucía suyupi +Córdoba Kalifatu, huk islam qhapaq suyu; +Córdoba pruwinsya (Arhintina) + +(Qillqana p'anqa-manta pusampusqa) +Papil,[1][2] Qillqana raphi (Qillqana rapi)[3] icha Raphi chaylla[4] nisqaqa ima qillqanapaq raphi (p'anqa) hina last'apas, yurakunap q'aytuchanmantam rurasqa. Sapsilla imaykana hina huk qillqana raphillatapas qillqana raphi icha raphi chaylla nispa ninchikmi. +Kunan pacha lliwmanta aswan qillqana p'anqataqa q'iru q'upakunamantam ruranchik. Ñawpa pachataq p'acha q'upamantataq, utkhumantas rurarqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yachachiy. +"Yachachiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Yachay munaq + +Paqarisqa USA, Independence 16 ñiqin anta situwa killapi 1911 watapi +Wañusqa USA, 25 ñiqin ayriway killapi 1995 watapi watapi (83) +Virginia Katherine McMath sutiyuq warmiqa, icha Ginger Rogers (16 ñiqin anta situwa killapi 1911 watapi paqarisqa Independence llaqtapi - 25 ñiqin ayriway killapi 1995 watapi wañusqa Rancho Mirage llaqtapi, California suyupi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. 1940 Oskar Suñay. + +Katiguriya:Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa. +"Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runkuraqay, Inka ñan +Tiyay Qusqu suyu +Runkuraqay nisqaqa Piruwpi huk mawk'a llaqtam, Qusqu suyupi, Qusqu - Machu Pikchu Inka ñanpi. +Qusqu - Machu Pikchu Inka ñanpi llaqtakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu qhilla kay + +Tiyay Amarumayu suyu: Kunturkanki pruwinsya Santiago mayu distritu; Luritu suyu: Datem del Marañón pruwinsya, Barranca distritu, Muruna distritu +Wampisa runa nisqakunaqa (kikinpa rimayninpi: Wampis / Shuar, kastilla simipi Huambisa nisqa) Piruwpi, Amarumayu suyupi, Kunturkanki pruwinsyapi, Luritu suyupi, Datem del Marañón pruwinsyapi, tiyaq runa llaqtam, shuwar simita rimaq. +Paykunaqa 37 ayllu llaqtapi, Muruna mayup, Santiago mayup patankunapi tiyanku. +Amarumayu suyu Kunturkanki pruwinsya Santiago mayu distritu + +K'akcha pukllay (inlish simipi: Handball, kastilla simipi: Balonmano) nisqaqa huk pilutawan pukllaymi, astawan Iwrupapi chaninchasqam. +Iskay quchum, llapanqa qanchis runayuq (huk punku amachaqniyuq), pukllana pampapi icha pukllana wasipi pukllanakunku. Llapa quchup huk punkunmi kan. Pilutataqa tinkuq masikunap punkunman makinwanmi chamqaspa taripayta munanku. Manapunim chakiwanchu pukllananku. Suqta chunka minutumanta aswan taripaq quchuqa atipaqmi. + +Wálter Guevara Arze sutiyuqqa (11 ñiqin pawqar waray killapi 1912 watapi paqarisqa Jayupaya pruwinsyapi, Buliwyapi, 20 ñiqin inti raymi killapi 1996 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (8 ñiqin chakra yapuy killapi 1979 watamanta 1 ñiqin ayamarq'a killapi 1979 watakama). + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu suqta uyayuq +Tikraynin suqta uyayuq Kastillanu simipi: +suqta uyayuq + +4 chaniyuq tikraykuna kancha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ari +Tikraynin k'ari Kastillanu simipi: + +"Kiti (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Nicolás Guillén Kuba mama llaqtayuq willay kamayuq dan qillqaq + +Ukuco, Ukumari, Paulocha ancha riqsisqam, llapan Andespa llaqtankunamanta willakuykunapi, tusuykunapi . Kay willakuy, Ukukumanta, ancha risisqam achka suticunawan. Kaymi chay sutikuna: Juan Ukucu, Ukukupa wawan, Curapa y China Ukukupa wawan, runa suwaq Ukuku, chayhina, kan achka sutikuna ukukumanta riki. Kay ukuku ancha yachaqmi ñuqanchikpaq , kara awilunchikmantaraqmi. +Chaymi, Ukukuta qawanchik tusuykunapi , llapa yachayninchikpipas, kanmi Quyllur Rit'ipas. Llapanku wawqikunaqa chay Ukukuta riqsinku, chay runakuna riqsinku Ukukupa runa kasqantapas, Ukukupa ukuku kasqantapas. Chaymi, chay ukukuqa huk heroemi, llapanku runakunamanta. Kay ukuku allin runa kasqan, kallpasapapas ,yachaysapapassi. Pay manam manchakuqchu imatapas. +Achkha yachaysapakunam maskhanku maymantam kay willakuy lluqsimurqan. Chay runakunam maskhankupas pitaq chay ukuku kasqan, imayna kasqan, imaraykum chay ukuku tusuykunapi kachkan Paykunapa sutinku: Valeri Robin, Juan Ossio. Chay yachaysapa runakuna ninku kay willakuyqa manam kay Peru suyumantalla, Andesmantallachu. Chay willakuyqa, llaqtakunapipas kachkan: Ecuadorpi, Boliviapi, Argentinapi, Mesoamerikapipas, chay Valeri Robin nispa, nin. Kay willakuyqa hamunman Europa llaqtamantam, Ossiotaq nispa, nin. Chay willakuyqa manam Cuzcopilla, Apurimacpilla, Ayacuchopilla, Ancashpilla, Cajamarcapilla kan; Limapitaq Loretotaq, Morote Best, huknin yachaysapa runa, nispa nin. +Efraín Morote Best [Bartolomé de las Casas: 1988] ancha sumaqta yachakun chay willakuymantam. Morote niwanchik kansi iskay chunka pichqa willakuykuna ukukumanta, llapan Peru llaqtakunamantam. Kay willaykunaqa sapaqtam, manam kikinta, rikurinku. Chay variacionkuna, social, geografico razonkunaraykum. Kay Don Morote, yachaysapa kaspan, kay ukukumantam willan. Ukukuqa sallqamanta tusuq, mestizo, indígena, nispa nin, chay Don Morote. "Juan ukuku, runakunap willakuyninmantam, kallpasapa, llarqaysapa, ukukuhina kaq, allin yachan, allin riman, suwasqa warmihina [1988: 214]. Morotep qillqankuna, tarikun achkha fotokunaqa, ukukumantam, suwasqa warmimantam. +Ukukukunas ch'askikun llapa runapa apamusqanta, chaymataqa llapa unquqkunata paykuna apanku, policia kaqllañam qhawanku llapa runata: manam suwanankupaqchu, munam maqakunankupaqchu. Chay ukukunas warmikunata qharikunatapas allintam purichinku. Paypa yachayninpi, Carlos Flores nin imaynam kay ukuku kay suyunchikpi kasqanta. Chay yachaysapa nin kay willakuyqa Edipo andinohinam. Quyllur rit'i willakupi, Deborah Poole [Márgenes: año 2: número 4: p. 101-120] nin imaynatam yanapakun ukuku kusikuykunapi. Deborah Poole nin: +Kay tusuqkuna ukukuhina pachakuspanku, ninku imayna ukuku warmiwan kasqanta, paykuna trunupi kusichikunku chaymanta qawanku sapa kusiypi allinlla lliw rura kananta,yupaychaspanku trunuta.(p.105). Kay ukukupa riti q'ipiynin sapa kusiykunapi hatun rit'imanta apamuspanku. Ninkus kay watapi rit'ita chinkarupinñas inkarri musuq pachakuti chayamunqa. Chaysi ukukuna urqumunku hatun rit'ikunata urpupa yupaychasqanta, chaysi qurquspanku wakin ukuku wañunku, manam kaymanta willakunchu kay qillqaq imayna kay wañuykuna kasqanta. +Kaykunata qhawaykuspa. Ukukuqa kaman riki hatun kallpasapa hukman runa, hukman chapu paqarimura iskay causaymanta huk runamanta, huk ukukumanta. Ña amiruspan yachasqanpi lluqsimura wakin runakunapa llaqtanman. Kay willakuyqa ancha riqsisqan Peru llaqtanchikpi, chay españolkuna chayamusqanmanta imayna kaypi yachasqankuta coloniapi kay musuq llaqtapi (llapallam musuq riqsiyninkunawan ,yachayninkunawan qamusqankuta kay musuq suyu llaqtaman). Kay willakuy "llunp'ay, allimi yachaynin", imaynatam kay ukukucha kawsarqan kay pachapi, huk runakunapa llaqtanpi, chiqnisqaraq mararaq. Ichapas kay kanman, huk willakuynin kay suyupa kay yachayninchikpaq. + +Ayti (mama llaqta) + +Runa Simi: Chinchay Yunka pruwinsya + +Runa Simi: Prince Edward Island pruwinsya + +Qucha patanpi mayu patanpi + +quwiki K'ayruma munisipyu + +quwiki Katiguriya:Mawk'a llaqta (Ariqipa suyu) + +(Atuqpa Chupanqa anchatam riqsikullan paninchik Sonia Estradata. Kunanqa paypa pinturanmi, riwistanchikpa uyanta sumaqyachin, ukun kaqpi dibuhukunapas paypa ruwallasqanmi. Sonia Estrada Melgarejoqa, Quinuabamba (Ancash) llaqtapi paqariqmi. Escuela Nacional de Bellas Artes hatun yachaywasipi qispirqa artista pintorahina, 1980 watakunapi, chaymanta karqa embajadora cultural. Paypa yachachiqninkunam karqa ancha yupaychasqanchik Víctor Humaredawan Francisco Izquierdo López. 1987 watamantam Lima galeriyakunapi, wakin Piruwpa hatun llaqtankunapipas llamkaynin riqsichiyta qallarirqa. Chaymanta kay pachak watapa qallariyninwan istranhiru llaqtakunapipas riqsichikuyta qallarirqa, galeriya de la prefectura de Rio Preto, Sao Paulo, Brasil llaqtapi; pinturankunaqa kamaqllan hamutaykunawan chaninchasqam karqa pintura riqsiqkunapa, waqaychaspa huñuqkunapa siminkuwan; chaymantaqa iskay kutita riqsichirqa llamkayninta Galeriya Tera Blancapi, Galeriya Artemaníapipas. Piruw llaqtaman kutimuspan ESANpi, Colegio de Arquitectospi, Museo de la Naciónpi, Universidad San Marcospi, Petroperupipas, llamkayninta riqsichirqa, sapallanraq, pintormasinkunawanraq. Estados Unidospi, Franciapi, Suizapi, Mexicopi, huk hawa llaqtakunapipas riqsichillarqam llamkaynintaqa.) + +Katiguriya:Llaqta (Chuqiyapu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Chuqiyapu suyu) +► Llaqta (Antikuna pruwinsya)‎ (5 P) +► Llaqta (Bautista Saavedra pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Chinchay Yunka pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Eliodoro Camacho pruwinsya)‎ (3 P) +► Llaqta (Franz Tamayo pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Gualberto Villarroel pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Inkawi pruwinsya)‎ (5 P) +► Llaqta (José Manuel Pando pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (José Ramón Loayza pruwinsya)‎ (5 P) +► Llaqta (Lariqaqa pruwinsya)‎ (8 P) +► Llaqta (Manqu Qhapaq pruwinsya)‎ (5 P) +► Llaqta (Paqaqi pruwinsya)‎ (5 P) +► Llaqta (Pedro Domingo Murillo pruwinsya)‎ (1 K, 6 P) +"Llaqta (Chuqiyapu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Taraqu llaqta (Buliwya) +Titiqaqa wat'a llaqta +Waki llaqta +Waychu llaqta +Yaku llaqta + +Mungul suyu ukhupi, Chunwa Runallaqta Republika +Mungul ukhupi Autunumu suyu (mungul simipi: Өвөр Монголын Өөртөө Засах Орон,chun simipi: 内蒙古自治区, tradisyunal chun simipi: 内蒙古自治區, phinyimpi: Nèi Měnggǔ Zìzhìqū), nisqaqa Chunwa Runallaqta Republikap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Hohhot llaqtam. +1.1 Prifictura-llaqtakuna +Prifictura-llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Mungul suyu ukhupi. +MongolCulture.com (inlish simipi, chun simipi, rusiya simipi wan nihun simipi) + +Mikhail Gorbachov sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Mikhail Gorbachov sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Mikhail Gorbachov sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Mikhail Gorbachev (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mihail Gorbachov (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mijaíl Gorbachov (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tikraynin juch'uy simi Kastillanu simipi: +juch'uy simi + +4 chaniyuq tikraykuna qhaway kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:New York suyu - Wikipidiya +Katiguriya:New York suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: New York suyu. +"New York suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Llaqta nisqaqa achka runakunap kuska kaynin. +Runa llaqta: huk hina, huk kultura nisqayuq, huk mama llaqtapi kawsaq runakunam. +Mama llaqta: huk pusaqkunap kamachisqan suyu, chaypim achka runakuna kawsan achka hatun llaqtakunapi, ayllu llaqtakunapipas. +Hatun llaqta: ancha achka wasikunam, chaypim achka runakuna kawsan. +Uma llaqta: huk hatun llaqtam, chaypim mama llaqtap kamachiqninkuna tiyaykun. +Uchuy llaqta: huk uchuylla llaqtam, uchuy, pisi wasikunayuq, chaypim pisilla runakuna kawsan. +Ayllu llaqta: huk uchuylla llaqtam, uchuy, pisi wasikunayuq, chaypim pisilla runakuna kawsan, huk ayllupi hina, ñawpa pacha hinachá. + +Aswan hatun llaqta Sydney +- acta de Australia del Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Awstralya nisqaqa Usyanya nisqapi huk mama llaqtam, Awstralya allpa pachapi huklla mama llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Kanada). + +Þjórsá nisqaqa (islandya simipi, Þ = inlish simipi th hinam) Islandyapi huk mayum. + +Hatun yaya sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Hatun yaya sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Obispo (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Hatun yaya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wamanqapi Mama Llaqtap San Kristuwal Yachay Sunturnin ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhichwaman Biblia t'ikrasqakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +8.Rimanakuy +6.Peru llaqta + +Runa Simi: Isanka + +K'uychi Ayllu Cusco. + +9. Llaqta Haiway Ate - Lima + +Ñuqachum ripuy (pasay) nirqayki / kay runap wasinkunapi (llaqtankunapi) / waqastin (llakistin) purinallaykipaq. Ñuqaña ripuy (pasay) niptiypas / ñachari sunqun tiyanña / nispacha kutimuwaq (vueltamuwaq) karqa. + +Runa Simi:Pachakchaki + +Ñan chunka wataña huq runa, llik'i ñawi runa, qollanapaq noqanchiswan ajllachikusqa. 10 wataña ñak'arishanchis. +Paymi, peruano kani nispa, ajllachikusqa. Sutinmi Alberto Fujimori Fujimori. Payqa, 4 agostopi, 1934 watapi, Japón suyupi, Kawachi llaqtapin paqarimusqa. Kay suyunchismanmi ña watayoq kaspaña taytamamankunawan chayamusqa. Iskay kuraqkunaqa kasqaku: Juana Albertowan. Maman Mutsué nisqa, 2 churikunawan chayamusqaku. Hinatan barco papelkunapi qelqasqa kashan. Llipinchismi televisionkunapi ñan kimsa wataña rikuranchis. Periódicokunapi revistakunapipas hinapunin qelqasqa kashan. +Chaymantataq, kay suwa runa, Libro de bautizos papelpin cheqaq llaqtanta ch'usaqyachisqa, hina pichasqa patapitaq MIRAFLORES (LIMA) nisqata qelqasqaku. +Runamasinchiskunan kay Fujimori runata manañan munankuchu. Sapa p'unchay mana llank'ay kanchu, churinchiskunataq tullullaña, k'aspillaña, tankallaña wiñashanku, paytaq, qolqenchiswan qharillaña churakun. Kay suwa runatachu hoqmanta presidentepaq ajllasunchisman? Manapunin, wayqe panaykuna hoqmanta llullachikusunchismanchu. Japonestaqa manañan. Llullapakuq llik'i ñawi runataqa llaqtanchismanta wijch'usunchis. + +runapa llak'tampi k'awaykukuspay + +Catanzaro llaqtaqa Calabria suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. +llaqtapi paqarisqa +2 Llaqtapi paqarisqa + +Runa Simi: Ch'ullu + +Runa Simi: Simitiqsi + +400 0 _ ‎‡a Rashid bin Said Al Maktum‏ ‎‡c Umalliq ranti, Uma kamayuq Hukllachasqa Arab Imiratukuna wan Emir Dubaimanta‏ + +Intibucá suyu saywitu (Unduras) +Intibucá suyu (kastilla simipi: Departamento de Intibucá), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa La Esperanzam. +Kamasqa 16 ñiqin ayriway killapi 1883 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Intibucá suyu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Duminikana. +"Duminikana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Antikuna - Wikipidiya +Katiguriya:Antikuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antikuna. +"Antikuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Madagaskar 2 (inlish simipi: Madagascar: Escape 2 Africa, kastilla simipi: Madagascar 2: escape de África) nisqaqa 2008 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Eric Darnell, Tom McGrathmi. DreamWorks ruruchinapaqmi rurasqa. Pilikula nisqaqa ñiqin piti pilikula Madagaskar. + +Katiguriya:Uma llaqta (Chawpi Awya Yala) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma llaqta (Chawpi Awya Yala) +"Uma llaqta (Chawpi Awya Yala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Siku nisqa yurakunamanta ñawirinaykipaq qhaway wiru. +Siku nisqaqa huk Tawantinsuyupi paqarisqa phukuna waqachinam, achka watasqa sach'a k'aspimanta rurasqa. + +Churuti kawsaykuska amachasqa allpa - Wikipidiya +Churuti kawsaykuska amachasqa allpa (kastilla simipi: Reserva Ecológica Manglares Churute) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, Naranjal kitipi, Wayakil kitipipas, Wayas markapim. + +Qurupuna, 6.377 m, Kuntisuyus / Castilla pruwinsya +Uma llaqta Urqupampa +Urqupampa distritu (kastilla simipi Distrito de Orcopampa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Urqupampa llaqtam. + +Sawna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Sawna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Sawna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Almohada (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Minutu (kastilla simimanta: minuto) nisqaqa huk pacha tupum, huk urap suqta chunka ñiqin rakinmi. + +Magaly Carvajal sutiyuq warmiqa (* 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1968 watapi paqarisqa La Habana llaqtapi - ) huk Kuwa- Ispaña mama llaqtap makiyasiqmi qarqan. +1992 watapiqa Apuwasinyuq pukllaykunapi Barcelona llaqtapi kuwanu makiyasiq warmikunawan. Apuwasinyuq pukllaykunapi Atlanta 1996 + +Qutaqayta (Cotagaita) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk llaqtam, Chinchay Chichas pruwinsyap uma llaqtanmi. +Qutaqayta munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Commons katt'ana uñnaqa Jach'a suyu (Piruw). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Nikarawa). + +Washington Delgado sutiyuq runaqa (1927 watapi paqarisqa Qusqu llaqtapi; 6-9-2003 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu kastilla simipi qillqaqsi karqan. Piruw mamallaqtap simi kapchiy suñaynin (Premio Nacional de Poesía) nisqata chaskirqan. + +Ivan Dias Indya mama llaqtayuq kathuliku taytakura. Kardinal + +yurakuna.net + +Runaqa qantan ñak'arisunki: paymi Apuqa. +Kunanqa layqasqa ñawiypin kashan nina ch'illu +Apulláy, hap'ichiy k'anchanaykikunata, +Wañuypa t'uqu ñawinkunan p'itarimunqa + +harkasqa pata-patapi urmaykurqani, wichiykurqani. + +Runa Simi: Kratir + +Runa Simi: Rit'i Yuraqchamanta + +Runa Simi: Willa Uqhukuna sallqa kawsay takyana + +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Inlatirra) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Inlatirra) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Inlatirra). + +Pruwinsya El Loa pruwinsya +Kalama nisqaqa (kastilla simipi: Calama) Chili mama llaqtapi, Antofagasta suyupi huk hatun llaqtam, El Loa pruwinsyap uma llaqtanmi. +Kalama llaqtamanta maki kapchiy +María Elena llaqta +Llaqta (Antofagasta suyu) +Llaqta (El Loa pruwinsya) + +Uma llaqta Wampalpa +Wampalpa distritu (kastilla simipi: Distrito de Huambalpa ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Willkawaman pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Wampalpa llaqtam (433 llaqtayuq, 2007 watapi). +Mayukuna: Kankallu mayu - Pampa mayu +Distritu (Ayakuchu suyu) +Distritu (Willkawaman pruwinsya) + +Katiguriya:Qillqaq (Unriya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Unriya). +"Qillqaq (Unriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hallka k'iti kanchar 1.579 km² (llaqta) +London (kastilla simipi: Londres) llaqtaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap uma llaqtanmi. +London llaqtapi boroughkuna (distritukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: London. + +Lukaspa qillqasqan (grigu simipi: εὐαγγέλιον κατὰ Λουκᾶν, kastilla simipi: Evangelio según san Lucas) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Iwanhilista Lukaspa grigu simipi qillqasqan. Wakin kimsa iwanhilyu (kusi willay) qillqa hinaqa, Jesuspa kawsasqanmanta wañusqanmanta sayarisqanmantapas willan. Musuq Rimanakuypa kimsa ñiqin qillqanmi. +Lukaspa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Lukaspa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Lukaspa qillqasqan (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Lukaspa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Lukaspa qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Jatun Mayu nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, P'utuqsi suyupi, Tomás Frías pruwinsyapi, Tinkipaya munisipyupi, Tinkipaya kantunpi,[1] P'utuqsi llaqtap chinchayninpi. + +B, b nisqaqa latin siq'i llumpapi iskay kaq sanampam. Qhichwa simipiqa huk rimaykunamanta simikunallapim. + +14 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (14.01., 14-I, 14ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka tawayuq kaq (14ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 351 p'unchaw (wakllanwatapi 352 p'unchaw) kanayuq. + +Raleigh (inlish simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, North Carolina suyup uma llaqtan. Raleigh llaqtapiqa 405.791 runakuna (2008) tiyachkan. + +Ronaldo (Luis Nazário de Lima) sutiyuq runaqa (22 ñiqin tarpuy killapi 1976 watapi paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan, Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa nisqapi lliw pukllaqkunamanta aswan taripasqa punkuyuqmi. + +Kamasqa Llamayu phaxsi 6 1964 mara, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Quechua: wayt'ay + +quwiki Katiguriya:Kuyu walltay pusaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Patallaqta 15km + +Runa Simi: Sunqu p'itiy + +Runa Simi: Musuq Pacha qucha + +Кечуаqu: Iskay ñiqin pachantin maqanakuy + +Kay runaqa imapis qhichwa simipi paqarisqanmanta pachamanta rurayta atinsi. +Kay runaqa imapis qhichwa simipi paqarisqanmanta pachamanta hina rurayta atinsi. +Kay runaqa imapis qhichwa simipi allinta rurayta atinsi. +Kay runaqa imapis qhichwa simipi chawpita rurayta atinsi. +Kay runaqa imapis qhichwa simipi sillpallata rurayta atinsi. + +31 ñiqin pawqar waray killapi +31 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (31.03., 31-III, 31ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 90 kaq (90ñ - wakllanwatapi 91ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 275 p'unchaw kanayuq. + +Iñini (grigu simipi: Πιστεύω [Pisteúō] icha συμβολον [symbolon], latin simipi Credo) nisqaqa kristiyanu iñiqkunaqa iñiyninpa tiksikunata willanku. +Ñawpaq kristiyanukunañam iñiyninta willarqanku. Chay iñini nisqaqa pachak icha iskay pachak watakunapim kikinchakurqan. +siminkunaqa kay hinam: +1 Siminkunaqa kay hinam: +1.3 Qhichwa simiman t'ikrasqaqa hay hinas: + +Rimaykunap ayllun: Awstrunisyu +Kay mama llaqtakunapi: +Yawa simi (Basa Jawa) nisqaqa chawpi, antipas Yawa wat'api kawsaq runakunap rimayninmi. Ancha achkam rimaqnin, qanchis chunka pichqayuq hunuchá mama rimaqniyuq kachkan. + +Thesalonikiyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa - Wikipidiya +Thesalonikiyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa (kastilla simipi: Segunda Epístola a los Tesalonicenses) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan iskay ñiqin ipistula Thesaloniki llaqtapi kristiyanukunapaq. +Thesalonikiyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa, bible.is nisqapi: +Thesalonikiyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Thesalonikiyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Thesalonikiyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Thesalonikiyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Thesalonikiyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa, bibles.org nisqapi: + +Punku p'anqa: Yachachiy - Wikipidiya +Yachayta munaspaykiqa, yachachiy.[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachachiy nispa ninchik wawakunap, lliw runakunappas yachakunanpaq rurasqan yachaykunatam, ahinataq: Wawa wasi, yachay wasi, yachay suntur. +Iskay simipi yachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kawsay yachay - Wiñay kawsay - Allpa saywachi - Musika - Iñiy - Antañiqiq - Chaqllisinchi - Pachay kamay - Yachay -Kapchiy - Yupana - Simi kamachiy/ Rimay - Simi kapchiy - Maki kapchiy - Aranwa - Kurkua kallpanchay - Kawpay - Llank'ana - Llup'ina - Simikuna +Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy - UNICEF - Huñusqa Nasyunkuna -Urukunakaqpa Dirichunkuna Hatun Kamachikuy + +Yapay (+) nisqaqa kay yupa hap'ichiymi: + +Punta Negra distritu; (kastilla simipi: distrito de Punta Negra) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Punta Negra llaqtam. + +Ramón Moix i Messeguer sutiyuq runaqa, icha Terenci Moix (* 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1942 watapi paqarisqa Barcelona llaqtapi - 2 ñiqin ayriway killapi 2003 watapi wañusqa Barcelona llaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq qillqaq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Terenci Moix. + +T'ipana nisqaqa nisqaqa iskay icha achka p'acha rakikunata t'uksispa t'ipaspa huñunapaq t'ipkiyuq achalam. + +6 chaniyuq tikraykuna muru kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"Chaqallu mikhuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +15. Chaysi chay warmiqa ancha kusikuspa millpuykurqan. + +Uqllay Pacha + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Kirkisuyu) + +quwiki Katiguriya:Taytakura (Brasil) + +quwiki Katiguriya:Raqacha yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Iténez pruwinsya + +Milton Contreras Orellana Collpa Baja-Arani ayllupi, Cochabamba-Boliviapi paqarisqa. Pay Chimoré-Boliviapi, Quichwa Casimiro Huanca Jatun Yachaywasipi, iskay kaq Quichwata yachachichkan. Ñawpaqta organizaciones sociales ñisqakunawan jinallamantataq Sindicato Campesino ñisqawan llamk'asqa. Kay podcastpi tata Milton Arani ayllunmanta willariwanchik, chanta raymikunamanta. Mama Virgen la Bella kasqa juknin raymiqa. Ajinallamantataq runap kawsaynintamanta, mikhunamanta, mama qunqachi t'antamanta, runap llamk'ayninmanta ima jaqay Arani ayllupi imaynachus kasqanmantapis parlarillawanchiktaq. Pay may kusisqa juk ayllumanta kasqanmanta karikun. Chantapis payqa mana maymantachus p'utumusqanchikta qunqananchikta k'amiriwanchikpuni. + +Aswan hatun llaqta Nikusya +Turkukunap hap'isqan allpakuna Kiprupi +Kipru, Chipri, Kiprus, Kiwris icha Chipsuyu nisqaqa (grigu simipi Κύπρος [Kípros], turku simipi Kıbrıs) Allpapura hatun quchapi huk wat'apas mama llaqtam. +Turkiya awqaqkuna 1974 watapi Kiprup chinchay anti rakinkunatam hapirqan. + +Uma llaqta Jilawi +Jilawi distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Ilave) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qullaw pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Jilawi llaqtam. +Mayukuna: Jilawi mayu + +Israyil Mama Llaqta +Aswan hatun llaqta Yerushalayim +Israyil nisqaqa Asyapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Yerushalayim llaqtam, ichataq achka mama llaqtakunap ambahadankunaqa Tel Awiw llaqtapim. +Israyil llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Israyil. + +Simikuna kastilla simi, inlish simi +San Andrés, Providencia wan Santa Catalina suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de San Andrés, Providencia y Santa Catalina) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa San Andrés llaqtam. +San Andrés wan Providencia suyu: 1 munisipyu: Providencia. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Andrés wan Providencia suyu. + +Laya nisqaqa ima tantachisqa (huñu) nisqamanpas kapuq nipakunap urin huñum, kikinpa kaqninkunayuq. Kaypi qhaway: +Kawsaqkunap layankuna: qhaway mitan kamay; +Kikinpura miranakuq kawsaqkuna: qhaway rikch'aq; +Huk rikch'aqpi urin layakuna, akllaspa mirachispa paqarichisqa layakuna: qhaway chawchu; +Taki kapchiy layakuna: qhaway taki istilu; + +Qata nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Qatana rikuy. +Qata nisqaqa runata qatanapaq, chirimanta amachanapaq p'acham, puñunapi, hukkunapi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Purtugal). + +/ Kachariy kay mariquitata, perro borracho indio. Paqta wañuchiykiman. / Suklla wañuchiway, señor. / mit'a / kamariku / awasqa / sapsi / tanpu / kamachikuq / + +Quechua: Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Teresa de la Parra Winisuyla mama llaqtayuq qillqaq + +Runa Simi: Oklahoma suyu + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +purikunanchikpaq. + +Ama qonqawaychu, kay wañuy taripanakuypi, + +Кечуаqu: wata hunt'ay + +Alhunsu Mariya Liguorimanta Italya mama llaqtayuq kathuliku taytakura, qillqaq, taripay amachaq wan takichaq. Inlisya kathuliku Santu. + +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 06 de Octubre – Hatun Llaqta +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +Chuqlluqucha llaqta - Wikipidiya +Chuqlluqucha nisqaqa (kastilla simipi: Castrovirreyna) Piruw mama llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk llaqtam, Chuqlluqucha pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Chuqlluqucha pruwinsya) + +Achuma distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Achuma distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Achuma distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Ariqipa suyupi rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Uma llaqta Genova +Liguria nisqaqa Italya mama llaqtapi huk suyum ( Regione). Uma llaqtanqa Genova llaqtam. + +Griguryu X sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Griguryu X sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Paqarisqa Ispaña, 26 ñiqin anta situwa killapi 1875 watapi, +Wañusqa Ransiya, 22 ñiqin hatun puquy killapi 1939 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Soledades +Antonio Cipriano José María y Francisco de Santa Ana Machado Ruiz, Antonio Machado, sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin anta situwa killapi 1875 paqarisqa Sevilla llaqtapi - 22 ñiqin hatun puquy killapi 1939 Collioure wañusqa llaqta ñiqpi), huk Ispaña mama llaqtap qillqaqmi yachaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antonio Machado. + +Alberta pruwinsya - Wikipidiya +Alberta, Kanada mama llaqtap pruwinsya. Alberta pruwinsya 7 659 321 runakunam kawsachkanku (2010). Uma llaqta: Edmonton +Kamasqa 1 ñiqin tarpuy killapi 1905 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alberta. + +Tikraynin waranqayuq Kastillanu simipi: + +Tiyay Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Qarampuma distritu +San Luwis (kastilla qillqaypi:Cerro San Luis) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Qarampuma distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.310 mitrum aswan hanaq. + +Yuyupa nisqaqa chawa, kachisqa yuyukunamanta - ahinataq pilliyuyu, chilltu, kaywa, kachun, hukkunapas - mama aqhawan yura wirawanpas chaqrusqa mikhunam. + +Tikraynin wachakuy Kastillanu simipi: + +Tikraynin jayt'ana Kastillanu simipi: + +Tikraynin maylliy Kastillanu simipi: + +Paqarisqa 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1964 watapi +Salvatore Schillaci sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1964 watapi paqarisqa Palermo llaqtapi - ) huk Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Churinkuna: +2 Willay pukyukuna + +400 0 _ ‎‡a Giuseppe Versaldi‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq taytakura wan Hatun yaya. Kathuliku Inlisya Kardinal‏ + +Wallpa, kichwapi Atallpa icha Atillpa nisqaqa huk uywasqa pisqum. Urqu wallpataqa utulu ninchik. Kay uywakunata aychanrayku, runtunkunarayku, phurunkunarayku uywasqaku. Wakin wallpakuna sapa punchawmi runtuta wachan. Unaymanta, Kulunpañawpan ( antes de Colón) tsay pishqu kay pachapi kasqa. Yaptam Atawalpata haruyananpaq niyaran Ataw Wallpa. Kunapas, huk guya qillqa nin wallpasamusqa Iwrupamanta. [1]. Ankash qallupi urqu wallpa = kakash [2] +Wallpa rikch'aqkuna + +6Chaymi Judasqa "Arí" nir, imanulapis allita rikar maykaqlapipis runakuna mana yaqqa kaq yupay katin, "Rikachishutiyllapa aypankillapa" niran. + +Runa Simi: Qatasqa muruyuq + +quwiki Cornelio Saavedra pruwinsya + +кечуа Piruw Mama Llaqta + +RUNAKUNA - KAWSAY + +Canciones de llaqta taki - Musica de llaqta taki :: Musica4all 1 + +400 0 _ ‎‡a Mickey Rooney‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Chayanta pruwinsya - Wikipidiya +Uquri, Chayanta pruwinsya +Uma llaqta Qullqichaka +P'utuqsi suyup pruwinsyakuna +Chayanta pruwinsya (aymara simipi: Chayanta jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Chayanta) nisqaqa Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qullqichaka llaqtam. +Pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Qullqichaka munisipyu (%) +Chayanta pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Puquqwata munisipyu +Pruwinsya (P'utuqsi suyu) + +Maypim ukumarikuna kawsanku. +Ukumari, Qusqupi Ukuku nisqakunaqa (Latin simipi Ursus - familia Ursidae) aycha uquq ñuñuq, aycha mikhuq, ancha hatun uywakunam. +Piruwpi kawsaq ukumari rikch'aqqa Tremarctos ornatus (anti ukumari) nisqam. +Kaymi tukuy kawsaqraq ukumari rikch'aqkuna: +Antikuna ukumari icha Allqa ukumari (Tremarctos ornatus) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ukumari. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ukumari + +Paqarisqa Alimanya, 15 Kantarayi killa 1844, +Rurasqankuna Harawi qillqaq, yachay wayllukuq. +Friedrich Wilhelm Nietzsche sutiyuq runaqa (IPA ˈfʁiːdʁɪç ˈvɪlhəlm ˈniːtʃə) ( * 15 ñiqin kantaray killapi 1844 watapi paqarisqa Röcken llaqtapi - 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1900 watapi wañusqa Weimar llaqtapi) Alimanya mama llaqtayuq yachay wayllukuq wan qillqaq runam, aliman simipi qillqaqmi. + +Ibarra nisqaqa (kastilla simipi: Ibarra icha San Miguel de Ibarra) Ikwadur mama llaqtapi Impapura markap uma llaqtanmi. Ibarra llaqtaqa José María Velasco Ibarramanta sutichasqa (Ikwadurpa umalliqnin). +Yachay sunturkuna: Uniandes Yachay Suntur +Llaqta (Ibarra kiti) + +Katiguriya:Uma kamayuq (Israyil) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Israyil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Israyil). +"Uma kamayuq (Israyil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hatun chimpansi (Pan troglodytes) nisqaqa huk hatun k'usillum, aswan hatun chimpansi rikch'aqmi, Afrikapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun chimpansi. + +quwiki Katiguriya:Nina urqu (Uru Uru suyu) + +Mama llaqta Ikwadur +Piruwpi: Luritu suyu, Mayutata suyu, San Martin suyu +Tawantinsuyu iñiy +Kichwa runa (Kichwaruna) nisqakunaqa - Inka icha Inga nikuqpas - lliw Kichwa rimaq runakunam, Ikwadur, Kulumbya, Chincha Piruwpi kaq Qhichwa runam, ahinataq Puruhakuna, Kañarikuna hukkunapas. +Ikwadur mama llaqtapi kichwa runakunap tantanakuyninqa ECUARUNARI nisqam. +1 Kichwa runakunapak wiñay kawsaymanta +4 Ikwadurpi Kichwa runa llaqtakuna +5 Kulumbyapi Kichwa runa llaqtakuna +6 Piruwpi Kichwa runa llaqtakuna +7 Indihina tantanakuykuna +Kichwa runakunapak wiñay kawsaymanta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kunan punchapi, ashta kichwa runakuna allpata llankakkunami kan. Kashna, tawka kichwa runakuna maki kapchiyta llankakkunami kan. Ashtawan kichwa runakunaka uchilla, mana sumak allpata charikun, shinalla kunan pachapi wakchalla kawsakun (2001 watapi, 87%)[2]. Shinapash Utawalu runakanaka, Sarakuru runakunakapash sumak maki kapchiykunata hatunkapa ruran. Paykunaka chay churanakunata, pachalinakunatapash Ikwadurpi karullaktapipash hatun. Shuktak kichwa runakunaka takikkunami kan. +Kichwa runakunapa kawsayka llaktapi hatun sapikunata charin. Paykuna yuyan Pachamamaka ñuka wasimi kan, chaymanta payman mikunakunata karan. Shinalla kichwa runakunaka yuyan, Inti kunukta, achiktapash ñukanchikman karan. Chaymanta Inti raymipi tukuy watakunapi tushunami, takinamipash kan. Kichwa runapa kawsaypi, ruku runakuna ashta kuyashkami kan, paykunaka taytaka, mamaka nishkami kan. +Ikwadurpi Kichwa runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Shuk kichwa runakuna Antikunapi kawsan. Antikunapi, tawka kichwa runa llaktakunaka tiyan : +Runa llaqta +Kichwa warmi, Alawsi llaqtayuq (Chimpurasu markapi), Ikwadur mama llaqtamanta +Natawila Antonio Ante kiti Andrade Marín kitilli, Natawila kitilli, San José de Chaltura kitilli; Atuntaki llaqta ñiqpipas +Kulumbyapi Kichwa runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruwpi Kichwa runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhichwa Pastasa-Tigre Luritu suyu Datem del Marañón pruwinsya Barranca distritu, Pastasa distritu +Qhichwa Pastasa-Tigre Luritu suyu Luritu pruwinsya Tigre distritu, Trompeteros distritu +Napuruna Luritu suyu Maynas pruwinsya Ikitus distritu, Mazán distritu, Napu distritu, Putumayu distritu, Torres Causana distritu, +Napuruna Mayutata suyu Tampupata pruwinsya Las Piedras distritu +Llakwash San Martin suyu Sumaq qhaway pruwinsya San Pablo distritu +Llakwash San Martin suyu Wallaqa pruwinsya Alto Saposoa distritu, Pisquyaku distritu +Llakwash San Martin suyu Pikuta pruwinsya Shamboyacu distritu +Llakwash San Martin suyu San Martin pruwinsya Chazuta distritu, Shapaja distritu +Llakwash San Martin suyu Tukachi pruwinsya Shunti distritu, Uchisa distritu +Indihina tantanakuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ikwadurpi Indihina runa llaqtakuna +Piruw suyupi runa llaqtakuna +↑ www.codenpe.gov.ec/ Kichwa runakunamanta (kastilla simipi) +↑ www.peruecologico.com.pe/ Quechua Lamista / Llakwash runakuna (kastilla simipi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ikwadurpi runa llaqtakuna +Huk indihina runa llaqta: Manta-Wankawillka-Puna +Qhichwa rimaq runa llaqtakuna: Qhichwa runa · Chanka runa · Inka · K'ana runa · Qanchi runa · Q'irus · Wanka · Kichwa runa: Llakwash · Napuruna · Piruwanu Pastasa runa +Hukkuna indihina runa llaqtakuna: Aymara runa · Uru runa +Katiguriyakuna: +Awya Yalapi runa llaqta +Ikwadurpi runa llaqta +Kulumbyapi runa llaqta +Piruwpi runa llaqta +Qhichwa rimaq runa llaqta +Kichwa rimaq runa llaqta +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:41, 29 ini 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +suyum ya mana... + +www.ikuna.at + +Andrés Bello Winisuyla mama llaqtayuq yachachiq wan qillqiri + +Runa Simi: Tacuarembó suyu + +Cesare Pavese Italya mama llaqta qillqaq + +Ayllu (quechua/aymara), Ayni (quechua) + +— Officially: Estado Plurinacional de Bolivia; Buliwya Mamallaqta; Wuliwya Suyu; Tetã Volívia. + +Chimborazomanta, runakuna, imanalla!! +Pagui, pagui!! Mashikuna, warmikuna, wawkikuna, + +Runa Simi: Amaru suyu + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Jeroglíficos" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +"Ch'aki watachu, para watatu kanqa, qhawarichkayku" +Nuqayku pacha qhawariyku tukuy laya señaspi, yachanaykupaq para watachu, ch'aki watachu kanqa, ñawpaqtachu, qhipallatachu tarpunaykupaq, ama pantanaykupaq. +Qhawarispa kayku rumipi, phuyupi, ch'askapi, atuq waqaqtapis uyariyku, sank'ayu, muña t'ikaqta qhawariryku. 1, 2, 3 p'unckaykuna Chaqra yapuy killapi (agosto). Tata Octavio Ríos +"Agosto killapi pacha qhawani phuyupi, rumipi, ñawpaqtachus, qhipallatachus tarpunaypaq: 1 de agosto killapi, rikhuni phuyu lluqsimuchkaqta patamanta; 2 y 3 de agosto, qhawallarqanitaq, kikillantaq karqa. Chay p'unchaykunapi rumista uqharillarqanitaq, jump'i karqa (transpirado). + +Katiguriya:Michigan suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Michigan suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michigan suyu. +"Michigan suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wachu llaqta +Wachu llaqta, uma kancha +Wachu nisqaqa (kastilla simipi: Huacho) Piruw mama llaqtapi llaqtam, Lima suyupi, Wawra pruwinsyapi, Wachu distritupi. +Pachakamilla Kristu Wachu llaqtapi +Wachu, 22 ñiqin aymuray killapi 2008 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wachu llaqta. +Llaqta (Lima suyu) +Llaqta (Wawra pruwinsya) + +Matagalpa suyu (kastilla simipi: Departamento de Matagalpa) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Matagalpa llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Matagalpa suyu. + +Rintima punku, Bagua pruwinsya +Uma llaqta Bagua +Bagua pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Bagua) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Bagua llaqtam. +Mayukuna: Chiriaco mayu (Imaza mayu) - Marañun - Nieva mayu - Utkupampa mayu +Quchakuna:: El Porvenir qucha (Aramango ) + +Marucha, Pupa (latin simimanta) icha Khrisalida (grigu simimanta χρυσαλίδα, χρυσαλίς < χρυσός "quri") nisqaqa hunt'a t'ikrakuq (Holometabola) nisqa palamakunap mana kuyuq kachkayninmi. +Palama qirisa wiñakurqaspa suqta kaq qara t'ikraypim marucha tukukun, manaña kuyuspa. Chay maruchamantaqa kurumama nisqa hunt'alla t'ikrakuspa wiñakusqaña palamam t'uqyan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marucha. + +Zumbi kitili (kastilla simipi: Parroquia Zumbi) nisqaqa Centinela del Cóndor kitip llakta kitillim, Ikwadur mama llaqtapi, Zamora Chinchipi markapi. Uma llaqtanqa Zumbi llaqtam. + +Bartolomé Maximiliano Moré Gutiérrez, Benny Moré sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1919 watapi paqarisqa Santa Isabel de las Lajas llaqtapi - † 19 ñiqin hatun puquy killapi 1963 watapi wañusqa La Habana llaqtapi) huk Kuba mama llaqtapas takiqsi karqan, takiqmi, taki qillqaq, simi kastilla karqan, takichaqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Benny Moré. + +La Maná (kastilla simipi: La Maná) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kutupaksi markapi, huk llaqtam, La Maná kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: La Maná kiti + +Santa Lusiya (kastilla simipi: Santa Lucía) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Santa Lusiya kitip uma llaqtanmi. + +Tikraynin llunch'iy Kastillanu simipi: + +Sukay nisqaqa huk Buliwya mama llaqtayuq kusituymi. Antarata, qinata, charankuta waqachispa runa llaqta takiytam (folklore, tradisyunal nisqa takikunata) ruranku. Lliwmanta aswan riqsisqa takinkunaqa kaymi: Kuntur phawan, Mama Killa, Sikuri, Kunturkunap ankallikuynin. + +Tikraynin p'arqay Kastillanu simipi: +(t'aqtay, pampachay) + +Kamillu (genus Camelus, familia Camelidae) nisqakunaqa huk iskay ruk'anayuq ñuñuqkunam, yura mikhuq. Asyapim Afrikapipas kawsanku. +Iskaymi kamillu rikch'aq kan: + +17Juanqami, Dyuspa rimaqnin Elías yupaylla, kusa shumaq yarpuyniyjun, pudirniyjun ima kanqa. Chaymi, Amitunchikmantaqa naypaqta shamur yaĉhachikunqa, tukuy runakuna wamrankunawan shumaqchakananpaq, chaynulla chay mana intrakanaqkunapis intrakananllapapaq ima. Kaykunatami, tukuy runakunata yaĉhachiyanqa shumaq allinlana kasunanpaq, Amitunchik maydiya shamutinqa. + +(Qhapaq Ñan-manta pusampusqa) +Inka ñan nisqakunaqa Inkakunap rurachisqan Tawantinsuyupi ancha hatun ñankunas karqan. +Inka ñan, Chuqiyapu suyupi, Buliwya +Qusqu - Naska (chawpi Piruw) - Tumpis (Piruwpa Ikwadurwan saywan) +Qusqu - Arika - Atakama (Chili), kallmakukuna Mawlli mayuman (Chili), Tukuman llaqtaman (Arhintina). +Lliwmanta aswan hatun inka ñanqa Qhapaq Ñansi karqan, 5.200 km sunis, Kitu llaqtamantas (Ikwadur), Qusqu llaqtantas Tukuman llaqtakamas (Arhintina). +Qusqu - Machu Pikchu Inka ñan:[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqtakuna: (km 82) - Quriwayrachina (km 88) - Llaqtapata - Wayllapampa - Tres Piedras - Llulluchapampa - Pacaymayu - Runkuraqay - Runkuraqay q'asa - Sayaqmarka - Chakiqucha - Phuyupatamarka - Wiñay Wayna +Inka raqaykuna: Runkuraqay, Sayaqmarca, Wiñay Wayna, Phuyupatamarka. +Machu Pikchu llaqtaman inka ñan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitukuna satiliti rikchakunapas: Qusqu - Machu Pikchu Inka ñan +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:55, 1 hun 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Chubut wamani + +Torres del Paine mama llaqta parki + +Runa Simi: Chunwa Hatun Pirqa + +06 . Viento ( Llaqta taki ) + +Runa Simi: Muquy + +quwiki Katiguriya:Qillqaq (Chunwa) + +/ uma chuku / yanas p'aqra / mashka paycha / kunka kuchuna / walqanqa / tukapu / quya / awkikuna / ñust'akuna / sinchikuna / + +Mach'aypa siminqa ancha hatun kaptin rumiwan mit'uwan pirqata ruwarqa chawpinpitaq kalaminamanta hatun punkuta churarqa. Mach'aypa hawanpi iskay silindrupi para-yakuta waqaycharqaniku. Kay machay wasichanchikqa allinmi karqa; huk k'uchupi yanukurqaniku, chaypim adubimanta ruwasqa tullpa karqa; ladunpitaq hatun pampa karqa, p'unchawpi mikunapaq kusa karqa tutapitaq puñunanchikpaq. Chay pampapi uwiha qarakunata, karunakunata, frasadakunata, tukuy ima kasqanta mach'aypi mast'arirqaniku puñunanchikpaq ichaqa manayá chaynachu karqa, huk p'unchawkuna michirupa aqchinninpi taytay kundinadukunamanta, awkillunkunamanta willawarqaku. Huknin kaq k'uchupi llapa irramintukunata, chaki taqllata, muqukunatapas waqaycharqa. Mach'ayqa hatunpunim karqa tukuy imakuna kaq ayparqa. Llapanchikmi ayparqanchik. Chaymi kay wasi-mach'aypi piyunkuna qiparqanku tarpuyta usyanankama. Watukuqniyku runakunapas, chayraq chawasqa lichita uypaspa ñuqaykuwan qipaqku kaykunapa sumaqninwan kusikunankupaq + +Waral jisk'a suyu wallqanqa + +/ upa / ñawsa / unquq / wiñay unquq / makin p'akisqa / hank'a / t'inri / wayaqa / k'umu / ch'iqta sinqa / khipu kamayuq / + +Eloy Alfaro kiti (kastilla simipi: Cantón Eloy Alfaro) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Esmeraldas markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Valdez (icha Limones) llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Eloy Alfaro kiti + +Tiyay Anqash suyu, Waras pruwinsya +Urqukuna Yuraq Urqukuna, Antikuna +Tuqllarahu, Tuqlla rahu icha Tuqlla Rahu (Tocllaraju) nisqaqa Piruwpi, Yuraq Urqukunapi, huk urqum, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 6.034 mitrum aswan hanaq. +Yuraq Urqukuna + +Biduwin runakuna nina hawapi t'antachkan, Sinay yaqa wat'api, Ihiptupi. +T'antay nisqawanqa runa t'antata ruran, ch'aki q'uñiywan nina hawapi icha p'ukurupi chayachispa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'antay. + +Uma llaqta Mala +Mala distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Mala) Piruw mama llaqtapi distritum, Lima suyupi , Kañiti pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Mala llaqtam. +Quchakuna: Bujama qucha (Lago Bujama) +Mayukuna: Mala mayu +Kañiti mayu + +Chaku llaqta - Wikipidiya +Chaku llaqta +Chaku (kastilla simipi: El Chaco) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Napu markapi, huk llaqtam, Chaku kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Chaku kiti + +Tiyakuynin Punu suyu, Melgar pruwinsya/ Qusqu suyu, Qanchis pruwinsya +Qillqaya Rit'ipampa nisqaqa (kastilla simipi Ritipampa de Quellcaya) Piruwpi, Antikunapi, Willkanuta wallapi huk hanaq hatun chullunku pampam, 15 km sunim, 5 km kinram, muyuriqkunamanta 400 mitruchá aswan hanaq. Lliwmanta aswan hanaq pikchunqa Quyllurpuñuna rit'i urqum, mama quchamanta 5.743 mitrum aswan hanaq. Ñiqninpiqa Siwinaqucham. + +Hiwaru rimaykuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, Uralan Abya Yalapi (Ikwadurpi Piruwpipas). +Shuwar rimaytaqa kay runallaqtakunam riman: Shuwar (Ikwadurpi), Achuar (Ikwadurpi), Wampisa (Piruwpi) +Awahun rimaytaqa Piruwpi kawsaq Awahun runakunam riman. + +1872 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Toulon - Tolon occitan simipi - llaqtaqa Ransiya (Provençawanpi) mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +K'uchumuyla (kastilla simipi: Cuchumuela) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Punata pruwinsyapi, K'uchumuyla munisipyup uma llaqtanmi. + +Liyun simi nisqaqa huk rumanu simim, Ispañapi rimasqa, yaqa wañusqaña. + +Levítico 18:27 _ Manaraq tiyashaqtiykichis chay suyupi tiyaq runakunaqa llapan kay millaykunatan ruwarqanku, chaymi chay suyuqa qhellillaña kapurqan. +27Manaraq tiyashaqtiykichis chay suyupi tiyaq runakunaqa llapan kay millaykunatan ruwarqanku, chaymi chay suyuqa qhellillaña kapurqan. + +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa - Wikipidiya +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa +qu: Kay rimanakuy p'anqaqa Qhapaq p'anqa nisqamantam rimanakunapaq; sapsillata rimanakuyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa qhaway. +hatun Yachay wasipi manan suaq rimayninta pusawaqchu, manataqmi jankurimay allinchu kanman. qhapaq yachayniyoq kananpajqa, español ch'uyatan rimana. chaychu wiñanman chay mana chanin queswa rimasqayquichis mosoq runakunaq umanpi, !!!Manan waqcha yachayniyoq runa... rijch'ariy.. puririy qosqo llaqtata, chaypi yachay runasimita.. ama hapinakuychu allin yachaywan, yanqa seqapakunki thanpi rimayniykiwan +Maypitaq musuq rimanakunayuq runa simi yuyayk'anchata mask'ayta atini? Runa simi yuyayk'anchayuq kashanin, ichaqa manan kaypi askha rimanakunata mask'ayta atinichu. Runa simi manan mama simiychu - inlish simiqa mama simiymi. +Way way. Manam allin musuq simiyuq simiqullqakuna kanchu. Ichataq kaypim huk t'inkikunata tarinki: +Wikipidiya:Musuq simikuna#Musuq simikunamanta. +Kaypitaqmi Wikipidiyap uyapuranpi (interface nisqapi) llamk'achisqa musuq simikuna. Kaymanqa qampas huk simikunatam yapayta atinki, allin kaptinqa: +Yanapa:Simikuna +Sulpayki. Runa simi Windows OS huq musuq rimanakunayuqpas. Gott wisst (rimanakuy) 23:50 26 mar 2013 (UTC) +Rimaykullayki. Chakanaqa "andinu" nisqa chakanam, krustaq kristiyanu chakanam. Imaraykutaq "krus" nisqa mana allinchu kanman? Hisustaq kay hinam qillqasunchik, qhichwa qillqaypi hina: Hisus (qhipanpi -s nisqawan), riki. -- 00:10 19 dis 2014 (UTC). +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Qhapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 08:12, 15 ini 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Walusa + +QONQA -QEWÑA - WAYNAKUNA MUSUQ P'ACHAYUQKAMA +Munasqay runamasikuna, Pragamanta, República Checa suyumanta (ñawpaq Checoslovaquia sutin karan) napaykunata apachimuykiku. Willaykamusaykikun kanpis, kay, Tawantinsuyumanta karu Europa llaqtankunapi, askha runa kasqaykuta, runasimi rimay yachayta munasqaykuta. Askhan yachayta munaqkuna kayku, pisillataq yachachiqkuna kanku. Chaymi, sinchi karupi tiyaqtiyku, sinchi sasa kay yachayniyku. Ichaqa, "munaspaqa atillasunchismanmi !" nispan niyku. Ama hayk'aqpis runasimi rimay tukukuchunchu llaqtaykichispi, chaytan mañakamuykiku tukuy kallpaykuwan sunquyku ukhumanta. Wawaykikunaman yachachimuychis, runasimita sapa p'unchay rimanankupaq. Ama hayk'aqpis qunqachunkuchu. Tayta-mamankuq siminqa, tayta-mamankuq rimayninqa, qurimantapis qulqimantapis aswan allinmi. Runasimi rimayqa manan p'inqakunapaqchu. Rimayniykichisqa qhapaq kayniykichismi, wiñaymanta wiñay kama, ñawpa qhari-warmimanta pacha, Manku Qhapaqmanta, Mama Uqllumanta pacha. Manan ima kallpapis kanchu sumaq... + +Magaly Solierpa rimasqan: "Allpaqa kawsayniymi" +kuskalla kawsanchis, ancha sumaqta kawsanchis. Tukuy uywakunapas yurakunapas, nishu huch'uy uywachakunapuwanpas, Apukuna, orqokuna, +Qillqaqkuna: +Kay "Noqanchis" revistaqa chaninchasqallataq wamaq kutillaraq yachay +Chaymantapas, ancha reqsisqa Magaly Solier munay sipaspa rimarisqan. +ch'askakunawan ima kuska sumaqta kawsaspaqa t'ikariyta atisunchismi. +Antonio Abad del Cusco) nisqa suntur wasipi yachashayku, llapan carrera profesionalkunapi, noqaykun +Ashaninkata, Wachipaireta ima; paykunaqa sinchi asichikuqmi kanku, +waranqa huk pachak chunka soqtayuqmi runasimita rimaspa haykurqanku semestre 2010-II nisqapi. +hamayt'akunata, yachayninkunata. +qheswa simipi, kaykunahina: kiswar, t'ankar +p'unchay k'ikllukunapi runasimi rimaqkunawan tupani, paykuna mana reqsisqa llaqtankumanta hamunku, mana castellano +simita rimaspa, k'ikllukunapi chinkasqa purinku, paykunata yanapaspan kusisqa kani, +quechua I, quechua II. Mana facultadllaypichu, llapan suntur wasi ukhupin runasiminchisqa phuturinan, imaynachus ñawpaq +llaqtamanta hamun, manan runasimita rimanchu. +paykunan rimanku: +Wak simi rimaqkuna: 247 +Kastilla simi rimaqkuna: 2768 +10/ Susan ancha kusisqa +mikhurqanku. T'ikakunawan kuska tusurqanku, takirqanku. Chaymantataq Qosqo llaqtaman k'ikllunkunapi puririkuq rinku. Munay kusisqa +"Noqanchis" sutiyuq ñawinchana +tiyasqaymantapuwan ima. +Amarupi estudiashani, Tinta llaqtapi, +inkanchiskunaq rimayninmi. Taytaypas, +chaymantataqmi yachay wasipi +hamawt'akuna yachachiwallarankutaq. +horqoyta yuyaychakushan. Kay sipasqa 8 ancha allin ruwasqa, tukuy +hawa suyukunapi ruwasqa kashan. +reqsichisqan. Ichaqa, hinaña llalliykuna atipaq, tukuy runaq ancha +Allpaqa kawsayniymi, ñuqaqa irqi kasqaymantapachan allpa llamk'aq kani, hinallapunin wañunaykamapas kakusaq. Kunanqa +pisillata ruwachkani, llamk'anaywan sinchita karu llaqtakunata purispay, ichaqa mana +chayhinatan pisi pisimanta, ichaqa anchata yachayta munaspa yachakurqani. Chaytaqa manan yachay wasipiqa yachachisunkikuchu, chaypas pantaymi kachkan. +kanku, chaypas kimsa simita rimanku, paykunaqa mana pantay kawsayninku sayapakuqtaq llamk'aysapataq kanku. Nilla- +kanqa. Hukhina kawsaymantan riman, manan "Warmimanqa" rikch'akunmanchu. +takiykunamanta, tukaykunamanta, yachachkani. +Tukuy takiqkunata, tukaqkunata uyarini, astawan yachanaypaq, llapanta uyarini, regetonta ichaqa mana uyarinichu. Llapan +p'unchaw musquyniyuq kaymi allin, sapa +Ñuqaqa irqi kasqaymantapachan allpa llamk'aq kani, +Imaniwaqmi "Noqanchis" revista ñawinchaqkunata? +paqarimuyninpaq k'arpa uywachakunata qhatushanku. +Munaychaman t'ikrakunapaq, +k'utuchikunapaq, tukuy imaymana kasarakuq warmikunaq +Sumaqta ch'allaykusun Pachamamaman (Rimaspa) +Yachawaqchá, mana yachankichu? +Icha kawsayniyki, wawqiy! + +Chunka qanchisniyuq ñiqin pachak wata unaqmanta, qillqaq mana riqsisqa +Juan Pérez Bocanegra-pa (1600-manta 1680-kama kawsasqansi) 1631 watapi uyarispa qillqasqansi +Kay qillqasqa hina, "š" siq'iwanpas qillqasqa p'anqa qhaway +(Ñawpa pacha Qusqupipas "š" ñisqas, kunan pachataq Qusqupi runakuna "s"-lla ñichkaptin, Chinchaysuyu k'itikunallapi "sh" qillqaspa "š" ñispa rimachkanku) +P'unchaw pusaq qiyantupa +K'anchaq p'unchaw tutayachiq +Dyuspa llaqtan. +K'umuykuqkunapaq llamp'u +Yupay t'ika, akllakuna + +400 0 _ ‎‡a Konstantinos Mitsotakis‏ ‎‡c Grisya mama llaqtayuq pulitiku‏ + +Witurya listritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Witurya listritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Witurya listritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +La Victoria distritu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lima Hatun llaqta suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ate k'iti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Luis distritu (Lima pruwinsya) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Hatun rikch'aq sinri +Challwa nisqakunaqa (superclassis Pisces) sap'aqakunayuq wayt'anakunayuq, yakupi kawsaq, yawsamaq nisqawan samaq tulluyuq uywakunam. +Challwakunap mitan kamaynin: rikch'aq sinrikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Fernando Martín Zavala Lombardi sutiyuq runaqa (16 ñiqin hatun puquy killapi 1971 watapi paqarisqa Taqna llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq musikuqmi, pulitikupas, hukllachasqa suyukunayuqpas. +2005 watamanta 2006 watakama Piruwpas Musiku ministrunmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fernando Zavala. + +25 ñiqin inti raymi killapi 1975 watapi – 19 ñiqin kantaray killapi 1986 watapi +Samora Moisés Machel sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1954 watapi paqarisqa Xilembena llaqtapi - 19 ñiqin kantaray killapi 1986 watapi wañusqa Mbuzini llaqtapi) huk Musambik mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Samora Machel. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñawk'i +2 chaniyuq tikraykuna ñawk'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Aqupampilla (San José de Acobambilla) +Aqupampilla distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Acobambilla) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wankawillka pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Aqupampilla (San José de Acobambilla) llaqtam. + +30 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (30.11., 30-XI, 30ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 334 kaq (334ñ - wakllanwatapi 335ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 31 p'unchaw kanayuq. + +Allpa saywachi, sallqa pacha +Llaqtakuna: Buliwyap llaqtankuna - Chuqichaka - Chuqiyapu - Altu llaqta - Santa Krus llaqta - Quchapampa - Uru-Uru - Tarija - Cobija - P'utuqsi - Kimsantin llaqta - Killaqullu - Sakawa - Muntiru - Yakuywa - Riberalta - Tikipaya +Allpa saywachi: Buliwyap allpamanta yachayninkuna - Urqukuna - Nina urqukuna - Mayukuna - Quchakuna - Wat'akuna - Yaqa wat'akuna; Wayq'ukuna: Anchanchu Wayq'u - Inka Wayq'u - Qhari Wayq'u; Phaqchakuna: K'uychi phaqcha; Ch'in pachakuna: Salvador Dalí ch'in pacha - Siluli ch'in pacha +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Buliwya): Chuqichaka - Noel Kempff Mercado mamallaqta parki - P'utuqsi - Samaypata pukara -Tiwanaku +Mama llaqta risirwakuna: Katiguriya:Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna - Eduardo Abaroa anti faunapaq mama llaqta risirwa +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Kusa qillqakuna suyapayaqkunapas +Lista: Pulitika rakiy (Buliwya): Munisipyukuna - Kantunkuna - Buliwyap llaqtankuna +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Chili +Punku p'anqa: Ikwadur +Punku p'anqa: Piruw +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Buliwya. +Mama llaqta, kawpay +Mamallaqta: Buliwyap unanchan - Buliwyap wallqanqan - Buliwyap llaqta takin - Kunrisu +Partidukuna kamarikunapas: Katiguriya:Partidu (Buliwya) - Pachakuti Indihina Rikch'arimuy - Susyalismuman Rikch'arimuy (Buliwya) +Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq: +Ñawrakuna: Buliwya mamallaqtap wiñay kawsaynin - Tiwanaku - Inka +Rimay: Katiguriya:Buliwyapi rimaykuna: Qhichwa simi - Aymara simi - Waraniyi simi +Simi kapchiy: Buliwya mamallaqtap qillqaqninkuna +Taki kapchiy: Waqachinakuna: Kacharpaya‎ - Qina - Siku - Pututu - Antara - K'uypi - Kachu - Wankani; Kusituykuna: Los Kjarkas - Sukay +Yachachiy: Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq +Karu puriy: Mamallaqta parkikuna - Pukaqucha - Q'umirqucha - Yuraqqucha - Samaypata pukara - Titiqaqa qucha - Titiqaqa wat'a - Tiwanaku +Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna +Mamallaqta risirwakuna: Eduardo Abaroa · Manuripi-Heath Amarumayu · Tarikiya +Ramsar k'itikuna: Kunsipsyun qucha · Pantanal · Pukaqucha · Puwpu qucha · San José · Titiqaqa qucha · Uru-Uru qucha +Buliwya suyupi runa llaqtakuna +Antikuna, Qullaw: Aymara runa · Chipaya runa · Qhichwa runa · Uru runa +Hukkuna indihina runa llaqtakuna: Qumlik +Mawk'a runa llaqtakuna: Inka +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 06:22, 9 mar 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Iskay katuliku taytakura, Roma llaqtapi. +Kura [1] nisqaqa Kathuliku Inlisyapi misa nisqa Dyusta yupaychayta ruraq inlisyapi mink'asqa runam. Huk prutistanti inlisyakunapi Pastur (latin simipi pastor, "michiq") nikunkum. + +400 0 _ ‎‡a Melvyn Douglas‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Llup'ina (Philosophiya) nisqamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llup'ina. +"Llup'ina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Arhintina) + +ABFpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/ABF" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq JW, 2016 wata 8-14 de Febrëru +Estudiu biblicuta qallanapaq: (6 min. o mënus) Rikätsikuri Bibliapita imanö yachatsikunapaq kaqta (bh 28, 29 kaq pägk. 4, 5 kaq pärrk.) +Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq (2016 wata 8-14 de febrëru) + +—Kaykunami mamaywan, ukniykunaqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Departamentos de Colombia. +"Suyu (Kulumbya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Napaykuy icha Rimaykuy nisqaqa huk runawan rimanakuyta qallarinapaq icha tukuchinapaq, chay runata, runakunata taripaspa icha paymanta saqirparispa, payta kacharparispa ima rimasqapas, huk runaman allin kayta munapuspa. +Napaykunakuspaqa makinchikkunata haywarinakusunchik icha marq'anakusunchik. Hinallataqmi kacharparispaqa, icha makinchikwan raphapapasunchik. Huk mama llaqtakunapitaq rimaykunakullaspa manam makita haywarinakunkuchu, ahinataq Asyapi - Chunwapi, Nihunpi - k'umukullankum. +Kaymi huk taripay allin simi napaykuykuna (qhichwa simipi): +Ama llulla, ama suwa, ama qilla! - Qampas hinallataq! + +Uma llaqta Tarki +Tarqui kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Tarqui) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi, Tumipampa kitipi. Uma llaqtanqa Tarki llaqtam. +5 Kitillipi paqarisqa +Tarki kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. [1] +Kitillipi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Platon (grigu simipi: Πλάτων) (427 icha 428 Kristup ñawpan watapis paqarisqa Athina llaqtapi; 347 Kristup ñawpan watapis wañusqa Athina llaqtapi) huk grigu yachay wayllukuqsi runa karqan, Sokratispa yachakuqninsi, Aristotelispataq yachachiqninsi. +Platonqa Athinapi akadimiyap kamaqninsi karqan. Runap nunan manam wañunchu nispa nirqan. Politiya (Πολιτεια), "Mama llaqta" nisqa qillqasqanpis mama llaqtapi runakunap kuska kawsayninmanta yuyaychakurqan. Huklla, allinlla nisqamantas qillqarqan. + +Yachachiqpaq wank'a (Monumento al Maestro), Víctor de los Ríos-pa mulsiyasqan, 1965, Madrid llaqtapi. +Yachachiq nisqaqa wamrakunata (yachay wasipi), huk runakunatapas yachachiq runam, pruphisyunmi. +Yachachiq huñu nisqapi achka yachachiqkuna huñunku; paykuna huk yachay wasipi yachachinku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yachachiq. + +José René Higuita Gómez sutiyuq runaqa (28 ñiqin chakra yapuy killapi 1966 watapi paqarisqa Medellín llaqtapi - ) huk Kulumbya mama llaqtap piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: René Higuita. +Piluta hayt'aq (Guaros FC) + +Tiyay: Wak'as munisipyu, Jarani pruwinsya, Quchapampa suyu, Buliwya +Llaqtakuna: Wak'as +Yanatama nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Wak'as munisipyupi, Jarani pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. +Qucha (Jarani pruwinsya) + +Bogotá icha Santa Fe de Bogotá nisqaqa Kulumbyap uma llaqtanmi. +Hukllachasqa Qhapaq Suyu, London +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Los Angeles +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Miami +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, New York + +Ulimpiku pukllaykuna 1992 nisqaqa 1992 watapi Barcelona llaqtapi (Ispaña mama llaqtapi) XXV ñiqin Musuq pacha Ulimpiku pukllaykunam. + +7 ñiqin anta situwa killapi 1959 watapi – 2 ñiqin qhapaq raymi killapi 1976 watapi +Osvaldo Dorticós Torrado sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin ayriway killapi 1919 watapi paqarisqa Cienfuegos llaqtapi — 23 ñiqin inti raymi killapi 1983 watapi wañusqa La Habana llaqtapi) huk Kuwa mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Osvaldo Dorticós. + +Antoni Gaudí i Cornet sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin inti raymi killapi 1852 watapi paqarisqa Riudoms llaqtapi - 10 ñiqin inti raymi killapi 1926 watapi wañusqa Barcelona llaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq wasichay kamayuq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antoni Gaudí. + +Waywawawa (kastilla simipi: Cerro Huayhuahuahua) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk urqum Ariqipa suyupi, Aplaw pruwinsyapi, Chachas distritupi, Chuqu distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ mitrum aswan hanaq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'upachiy + +Kay llaqtayuq runakunaqa, kay Pacha Mamanchikpa wawankunaqa runa simitapuni ari rimananchik, kaqtaq wawanchikkunamanpas chay simita yachachinanchik. +Kay llaqtapi paqariq runataqa "qhichwa" nispan karu llaqtakunapiqa sutiyawanchik, hukkunataqmi "Inka" nispa riqsiwanchik. Chayqa ancha allinmi. +Qhichwaña kachkaspapas, runa simi rimaqña kachkaspapas, ñuqanchikqa tayta mamanchikpaq simintam rimachik, kaqtaq kastilla simitapas, huk simikunatapas atillanchiktaqmi, chayqa allin umayuq, allin ñutqhunniyuq ari kanchik. +Kay kikin mama llaqtapi tiyaq masinchikkuna wakinqa kastilla simi rimaq kachkaspapas manam runa siminchiktaqa rimayta atinkuchu; chayri, ¿pitaq aswan umayuq? ¿Pitaq aswan yuyayniyuq? ¿Pitaq aswan yachayniyuq? ¿Pitaq aswan munakuq sunquyuq? Ñuqanchik runa simi rimaq runakuna ari. Hukkunapas runa simita yachankuman chayqa, paykunapas yuyaysapam kankuman, ATINKUMANMI. +Kay Perú Mama Llaqtapi paqarichkaspa huk runa simillatapas mana rimaspaqa p'inqakuymancha riki, uyaypas mana kanmanchu kay Mama Llaqtapi tiyanaypaq. Kastilla simillata rimaspaqa España llaqtapich ari tiyayman, mana kay Perú Mama Llaqtapichu. Kaypiqa huk allin wawaqa runa simitapuni rimananchikpas, qillqananchikpas, ñawinchananchikpas, kaqtaq TVpipas, wayra wasikunapipas, qillqasqa periodicokunapipas runa simitapuni apaykachananchik. Chayta ari rurasunchik. Inkakunari, ¿ima simitam rimarqanku? Huk simikunatari, ¿chinkachipurqankuchu? +Kay umapi rikuchkanchi runa simimanta kastilla simipi qillqamunku, ¿chayri allinchu? Chayqa runa siminchik wakchayachiymi. +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawinchakuq taytaykuna mamaykuna llapantiykichikpas... +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawpaqtaqa napaykamuykichikmi llapantapas. Taytaykip... + +- Waral pruwinsya, Perú + +la Mancha llahta suyupin, mana yuyarina markapin,/ +yaqa kay watakuna kama, huh axllasqa wiraqucha,/ + +4 August, 2015 · by Ayasupai · in Kuyllurkuna, Runa Shimi, Wawakunapa Rimaykuna. · +Tags: amaru, anka, Kichwa, kuyllurkuna, puma, wiwakuna +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +www.oaqta.net + +kay pacha hina kasqan rayku. + +Kečuanski (qu): Runallaqta Republika China + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna qallariy qillqaypi hinam qillqasqa (textos en su ortografía original). +K'iti rimay +Lukaspa qillqasqan iwanhilyu 8:8 b +Dios parlapawanchej 1976 Centro/Sur de Bolivia Qullasuyu (Buliwya) ¡Ninriyuq kaqqa sumaqta uyarichun! +Wakin mujuñataqmi wichirqa allin allpaman, chaymi wiñamuspan huk mujullamanta pachak-pachakta rururqa," nispa. Kayta willayta tukuruspanmi, Jesús qaparispa nirqa: "Pim uyariq ninriyuq kaqqa uyarichun," nispa. +mana allin ispiritumanta, unquykunamantawan sanuyachisqa kaq warmikunapas. Kaykunam karqa: qanchis saqramanta librasqa, Magalinawan sutichasqa Marya: +Chay rikchanachiyqa kaymi: Muhum Dyuspa simin. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Wakin taq rumi patapi urmarqan; lloqsimuspataq ch'akipurqan, mana joq'o kasqanrayku. +Wakintaq allin jallp'api urmarqan, lloqsimuspataq jujmanta pachajman mirarqan. Kay imakunata nispataq qaparirqan: Pichus ninriyoq uyarinampaq chayqa uyarichun, nispa. +Rumi patapi kaqkunataq, kaykunaqa uyarispa, kusiywan simita jap'ikunku; yallinraq kaykunaqa mana saphichasqachu kanku: juj p'unchay iñinku, wateqay p'unchaypitaq ayqepunku. +Kishka kishkapi urmarqan chaytaq, kaykunaqa uyarirqanku; ripuspataq, kay kausaypa yuyaymanayninwan, qhapaqkayninwan, q'ochukuyninwantaq sipisqa kanku, manataq rurunkuchu. +Manan pipas k'anchayta jap'ichispa mankawan p'ujtiykunchu, manataq puñunapataq urampi churaykunchu; yallinraq k'anchanapatapin churan, jaykuqkuna k'anchayta ríkunankupaq. +Imarayku manan imapas pakasqaqa kanchu, mana rikuchisqa kananqa; manataq ima upallasqapas, mana yachakunanqa, k'anchaymantaq rikhurimunan. +–Huk runan chakrata rirqan muhu t'akaq. T'akashaqtinmi wakin muhuqa ñan pataman chayarqan, hinan puriqkuna sarurqanku, phalaq animalkunataq pallarqapurqan. +Wakin muhutaq allin hallp'aman chayaspa wiñamurqan, hinaspa huklla pachakta rururqan, nispa. Chaykunata yachachispataq kunkayoqta nirqan: –¡Uyarinanpaq ninriyoqqa uyarichun! nispa. +Chaymi yachachisqankunaqa Jesusta tapurqanku: –¿Ima ninantan nin kay rikch'anachiy simi? nispa. +Hinan payqa nirqan: –Qankunamanmi Diospa qhapaqsuyun pakasqa yachaykunata sut'ita reqsichiykichis, wak runakunamantaq ichaqa rikch'anachiy simikunapi yachachini, qhawashaspa mana rikunankupaq, uyarishaspapas mana entiendenankupaq, nispa. +Kaymi chay rikch'anachiy simiq sut'inchayninqa: Muhuqa Diospa siminmi. +Rumi-rumiman chayaqkunaqa Diospa siminta uyarispa kusikuywan chaskiqkunan kanku, ichaqa kaykunaqa manan saphichasqachu kanku, chaymi pisi p'unchaykunallapaq iñinku, wateqay p'unchaykunapitaq t'aqarikapunku. +Khiska-khiskaman chayaqkunaqa Diospa siminta uyariqkunan kanku, ichaqa, kay kawsaypi afanakuywan, qhapaq kaykunawan, mana allinpi kusikuykunawan atipachikuqtinku rurusqanku mana poqonchu. +Ashkha runakuna kasharqanku huñusqa, sapanka llaqtakunamanta payman hamuqkuna, hina paykunata rimarqan huk rikch'anachiyta nispa: +"Huk t'akaq lloqsirqan muhunta t'akaq; t'akashaqtintaq huk muhu halaykurqan ñan pataman hinataq sarukapurqan chaymantataq hanaqpachamanta pesqokuna hamuspa mikhupurqanku. +Huk kaqtaq halaykurqan rumi rumi pataman, hinataq phuturimushaspa ch'akipurqan mana unuyoq kaspa. +Huk kaqtaq halaykurqan allin hallp'aman, hinataq wiñarispa allinta urirqan, hukllamanta pachaqta". Chayta nispa qaparirqan: "Hayk'an uyariq ninriyoq uyarichun". +Chaymi yachaqaqninkunaqa Jesusta tapurqanku: "¿Ima ninantan nin kay rikch'anachiy?" +Hinan payqa nirqan: "Qankunallamanmi qosunkichis atiyta reqsinaykichispaq Diospaq pakapi kaq kamachiyninta ichaqa wak runakunaqa reqsinqaku rikch'anachiy simillapi, hina qhawashaspa mana rikunankupaq, uyarishaspa mana hap'iqanankupaq. +Kaytan nin chay rikch'anachiy: Muhuqa Diospaq siminmi. +Tawa chunca p'unchayta Supay payta tentarka. Manataj ni imatapis miqhurkachu chay p'unchaycunapi. Yarkachicurkataj chay p'unchaycuna khepata. +Tawa chunka p'unchayta Supay payta tentarqa. Manataj ni imatapis mikhurqachu chay p'unchaykunapi. Yarqachikurqataj chay p'unchaykuna qhepata. +Chaypacha Supayqa nerqa payta: Sichus Diospa Churin kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanta. +Makinkupi jap'isunqanku, Ama chakiykita rumipi takakunaykipaj. +Wakin mujustaj allin jallp'aman urmarqanku. Ajinallatataj wakin runaspis k'acha sonqonkuwan Diospa nisqanta sumajta kasullankupuni. Paykunaqa poqoyniyoj kanku Diosta kusichinkutaj, —nispa. +Juana, Cuzaj warmin. Chay Cuza sutiyojqa Herodespa mayordomon karqa. Chantá Susana, ashkha warmis ima, pikunachus kapuyninkuwan Jesusta yanapaj kanku, chaykuna. +Wakin mujoqa urmasqa rumiraraman, p'utumuspataj, ch'akipusqa jallp'a ch'aki kasqanrayku. +Wakintaj rumi ukhuman t'akakorqan. Wiñarimuspataj, wañuporqan ch'aki jallp'a kasqanrayku. +Wakinkunataq rumi chawpiman t'akaykukurqan; jayk'aqchus chay mujukuna ch'ijch'irimpurqan chhikataq, mana unuyuq jallp'a kasqanraykuqa ch'akirqupurqankum. +Chay rijch'anachiyqa kaytam niyta munan: Mujukunaqa Diospaq willayninkunam; +Khichkha ukhupi t'akaykukuq mujukunataq, pikunachus uyarinku, chaywampas juch'uymanta juch'uy kaypacha llakikuykunawan, qhapaqkaywan, jinataq imaymana yanjakuspa kawsaywan, ajinamanta mana uriyuq kanankama mikirqukupunku, chay runakunamanmi rijch'akunku. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Ma��aykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +k'Ulthi Aru - Ch'Utu Qarqa by Edwin Usquiano + +Runa Simi: Warmiy llaqta + +– Ñapis, wawakuna, – nin huk allin yachaqanata qoykuni. Manaña mayk'aq kutimunqachu. + +www.iaqta.org + +400 0 _ ‎‡a Krishna Prasad Bhattarai‏ ‎‡c Nipal mama llaqtayuq willay kamayuq wan pulitiku‏ + +Tikraynin jatun juchayuq Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Ukranya). +"Umalliq (Ukranya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ramallets (Antoni Ramallets i Simón) sutiyuq runaqa; (* 1 ñiqin anta situwa killapi 1924 paqarisqa Barcelona llaqtapi - 30 ñiqin anta situwa killapi 2013 wañusqa Barcelona llaqtapi ) huk Ispaña mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antoni Ramallets. + +Pallawan Q'arachakiwan (inlish simipi: Lady and the Tramp, kastilla simipi: La dama y el vagabundo) nisqaqa 1955 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Clyde Geronimi, Wilfred Jackson, Hamilton Luskemi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Syed Iskander Ali Mirza , bengali simi: ইস্কান্দার মীর্জা;urdu simipi: اسکندر مرزا , (* 13 ñiqin ayamarq'a killapi 1899 watapi paqarisqa Murshidabad llaqtapi - 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1969 watapi wañusqa London llaptapi), huk Pakistan mama llaqtap Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. + +Uma llaqta Chimpan +Chimpan distritu (kastilla simipi: Distrito de Chimban) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Chuta pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chimpan llaqtam. +Distritu (Chuta pruwinsya) + +Punu suyupi diablada nisqa tusuy. +Supay nisqaqa Tawantinsuyu iñiypi mana allin, millay kaykunas icha killkikunapas. Inka pachapi supaykunaqa ukhu pachap qhapaqninkunas karqan, wañusqa runakunata wanachaqsi. Kristiyanu iñiypitaq supay nispaqa Satanasta, millay kaq Saqratam sutichanku. + +15 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (15.01., 15-I, 15ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pichqayuq kaq (15ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 350 p'unchaw (wakllanwatapi 351 p'unchaw) kanayuq. + +Runa Simi: Killa Qhichwa (Chuqiyapu suyu, Buliwya) + +Runa Simi: Hananqucha + +quwiki Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +19 willka kuti phaxsi 2013 +1 willka kuti phaxsi 2013 + +400 0 _ ‎‡a Pedro Arrupe‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq hampikamayuq, Dyusmanta yachachiq wan taytakura‏ + +Runa Simi: 30 ñiqin qhapaq raymi killapi + +rikch'ankichik +rikch'asaqku +rikch'anqaku +rikch'arqani +rikch'arqanki +rikch'arqan +rikch'arqanchik +rikch'arqaniku +rikch'arqankichik +rikch'arqanku +rikch'asqani +rikch'asqanki +rikch'asqan +rikch'asqanchik +rikch'asqaniku +rikch'asqankichik +rikch'asqanku +rikch'aychik +rikch'achunku +ama rikch'aychu +ama rikch'achunchu +ama rikch'aychikchu +ama rikch'achunkuchu + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, Mexico-States.png nisqamanta rurasqa. + +Runa Simi: 7 ñiqin hatun puquy killapi + +Kay p'anqata mana sumaqta rikuspa, kaypi klikay (kay p'anqa hina qillqa, mana š-yuq p'anqa) + +10Chaymi tukuy wamrantin, rukuntin paytaqa kusata uyakuqllapa. Paykunami niqllapa: "Kay runa, Dyuspa pudirninwan. Chayrayku tukuy riqchaq milagrukunata rurayta puytin" nir. + +400 0 _ ‎‡a Jane Wyman‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Yanesha wamrakuna, Amarumayu sach'a-sach'a suyu, Piruw +Rimaykunap ayllun Arawak rimaykuna +Yanisha (Yanesha) icha Amuesha nisqakunaqa Piruwp Amarumayu sach'a-sach'a suyunpi, Chanchamayu pruwinsyapi (Hunin suyu), Uqshapampa pruwinsyapi (Pasqu suyu), Inka wamp'uwatana pruwinsyapipas (Wanuku suyu), tiyaq runa llaqtam, Yanisha simita rimaq. +2 Yanesha ayllu llaqtap risirwan +Pasqu suyu Uqshapampa pruwinsya Uqshapampa distritu, Palkasu distritu, Villa Rica distritu +Yanesha ayllu llaqtap risirwan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tiyay Pasqu suyu, Uqshapampa pruwinsya, Palkasu distritu +Ayllu llaqtakuna 10 +Risirwapi uywakuna yurakunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Madidi mamallaqta parkipi (Rurrenabaque ñiqpi) +Uma llaqta Reyes +Simikuna kastilla simi, aymara simi, qhichwa simi, chiman simi, hukkuna +José Ballivián pruwinsya (aymara simipi: José Ballivián jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de General José Ballivián Segurola ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Reyes llaqtam. +Pruwinsyaqa Buliwya suyup umalliqnin (1841-1847) José Ballivián Segurolamantam sutichasqa. +Amachasqa sallqa suyukuna: Beni kawsay pacha risirwa - Pilón Lajas kawsay pacha risirwa +Quchakuna: Rogagua qucha +Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam, hukkuna runa llaqtakunapas tiyanku. +Saywitu: José Ballivián pruwinsya + +Tikraynin charasaqa Kastillanu simipi: + +Khuchinilla (Dactylopius coccus, nawa simipi: nocheztli) nisqaqa huk Abya Yalapi kawsaq, sintuqkunap (Opuntia) hillinta ch'unqaq wallqanqacha usakunam. Khuchinillamantaqa khuchinilla llimphiyuq tullpunatam hurqunku. + +(Lawriqucha (qucha)-manta pusampusqa) + +qu: simi yachaq + +Runa Simi: Sancti Spíritus pruwinsya + +Rikch'ana ( latin simipi: genus) nisqaqa kawsaqkunapaq mitan kamaypi, raki huñukunapaq huk katiguriyam. + +15Huk punchaw yaqa pachak iskay chunka iñiqkuna huñunasqa kachkaptinmi sayariykuspa Pedro nirqa: +amataqyá pipas chaypiqa yachachunchu", nispa. +26Hinaptinmi sorteaptinku Matiasman suerte tuparurqa, chaymi chunka hukniyuq apostolkunaman yapasqa karqa. + +quwiki Urqukisa yura rikch'aq ayllu + +Caravaggio Italya mama llaqtayuq llimphiq + +29Chaynupaqmi, kay kumparasyuntapis ruraran: "Allita rikayllapa igus qiruta, manaqa wakin qirukunatapis. + +Runa Simi: San Ignacio pruwinsya + +221 Quechua, Cuzco Quechua, Cuzco 2 Quyllur llaqtayuq wawamanta + +"Ulanda simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +www.daivvakunanido.com + +4. Qhapaq ñan + +Piruw Mama Llaqta + +PISI tiempomantan kay pachapi imaymanakuna sucedesqan manchakunapaq hinaraq kanqa, chaytan rikuchin Bibliapi profeciakunaq hunt'akusqan. ¿Iman yanapawasun makilla kanapaq? Apóstol Pablon kallpachawarqanchis ‘mana rikukuq kaqkunata' qhawanapaq. Wiñay kawsay suyakuyninchispin yuyaykushanallanchis, kay pachapaqña otaq hanaq pachapaqña suyakuyninchis chaypas. Pabloq qelqasqanpin reparanchis cristianokunata suyakuyninkupi yuyaykunankupaq kallpachasqanta. Chaypi yuyaykuspaqa ima sasachakuytapas qatiykachaytapas atipankumanmi (2 Cor. 4:8, 9, 16-18; 5:7). +2 Pabloq kallpachasqanwanqa kaytan yachanchis: suyakuyninchispi mana pisipanapaqqa mana rikukuq kaqkunapin yuyaykunanchis (Heb. 11:1; 12:1, 2). Qhawarisunchis wiñay kawsay suyakuyninchismanta chunka profeciakuna hunt'akunanta. Chaytan yachasun kay estudiopi qatimuq estudiopipas. +3 Tesalónica iñiq t'aqaman huknin carta apachisqanpin Pablo willarqan huk profeciata (leey 1 Tesalonicenses 5:2, 3). Chaypin rimarqan Jehová Diospa ‘p'unchayninmanta', chaymi qallarinqa pantasqa religionkunata chinkachiqtin, tukupunqataq Armagedonpi. Manaraq chay p'unchay qallarishaqtinmi pachantinpi kamachikuqkuna nishanqaku "thak-kaypin kashanchis, allin waqaychasqan kashanchis", nispa, yaqapaschá huk kutillata chayta ninqaku otaq askha kutikunapi. Kay pachapi kamachikuqkunaqa yuyaykunqakupaschá hatun sasachakuyninku allichakunanña kashasqanpi. ¿Religionpi umalliqkunari imatan ruwanqaku? Kay pachaq ruwayninkunawantaq chaqrukunku chayqa yaqapaschá chay kamachikuqkuna hina kaqllatataq ninqaku (Apo. 17:1, 2). Judá llaqtapi llulla profetakuna hinan ruwanqaku, paykunan tukuy imapas mana allin kashaqtin "allillanmi kanqa", nispa nirqanku, chaymi Jehová Dios huchacharqan (Jer. 6:14; 23:16, 17). +4 Pikunaña ninqaku: "Thak-kaypin kashanchis, allin waqaychasqan kashanchis", nispa chaypas, chay nisqankun rikuchinqa Diospa p'unchaynin qallarinanña kasqanta. Pablon nirqan: "Wawqe-panaykuna, manan laqhayaqpiñachu kashankichis, chay hinaqa, Señorpa kutimunan p'unchayqa ["Jehová Diospa p'unchayninqa", NM] manañan suwa hinachu hap'isunkichis. Qankunaqa llapaykichismi k'anchaypi kawsaq runakuna kankichis", nispa (1 Tes. 5:4, 5). Runakunaña mana entiendenkuchu chaypas, ñoqanchisqa entiendenchismi Bibliapi willakuykuna hunt'akushasqan ancha importante kasqanta. ¿Imaynatan hunt'akunqa "thak-kaypin kashanchis, allin waqaychasqan kashanchis", nisqa profecía? Chayta rikunapaqqa suyakunanchismi kanqa. Chhaynaqa, "ama wakinkuna hinaqa puñusunchischu, aswanpas rikch'ashasunchis, allin yuyayninchispitaq kashasunchispas" (1 Tes. 5:6; Sof. 3:8). +5 ¿Iman chaymanta pasanqa? Pablon nirqan: "Runakunan nishanqaku: Thak-kaypin kashanchis, allin waqaychasqan kashanchis, nispa. Chayllamanmi qonqaylla manchay wañuray paykunata hap'inqa", nispa. Chay ‘manchay wañurayqa' qallarinqa "Hatun Babilonia" otaq "rabona warmi" contra sayariqtinkun. Chayqa llapa pantasqa religionkunan hinallataq cristianon kayku niqkunapas (Apo. 17:5, 6, 15). Chaywanmi qallarinqa "manchay ñak'ariy" p'unchay (Mat. 24:21; 2 Tes. 2:8). Askha runakuna mana yuyaykushallaqtinmi chayamunqa, ¿imarayku? Chay tiempopi rabona warmi mana imamanta llakikuspa kawsashasqanrayku, paymi nishanqa: "Reinañan kaypi tiyashani" "manataqmi hayk'aqpas wañuqniyoq hinaqa waqasaqchu" nispa. Ichaqa pantashanqan chhaynata yuyaykuspa, ‘huk p'unchayllapin' hukpaqkama urmanqa (Apo. 18:7, 8). +6 ¿Pin rabona warmi contra sayarinqa? ‘Chunka waqrayoq' ‘wak'a animalmi'. Apocalipsis librota t'aqwispan yachakurqan chay wak'a animalqa ONU nisqa kasqanta, ‘chunka waqrakunataq' pachantinpi kamachikuqkuna, paykunan ‘sansaq-puka manchay wak'a animalta' yanapanku (Apo. 17:3, 5, 11, 12).* ONU nisqapi kaq nacionkunan rabona warmita imaymananta qechunqaku, llat'ananqaku, aychantapas mikhunqaku, "ninawantaq ruphaykachinqaku". Chhaynapin wiñaypaq chinkachinqaku (leey Apocalipsis 17:16). +8 Pantasqa religionkuna chinkapuqtinqa Diosta serviqkunan mana imaq pakaykusqan hina "llakhilla tiyashanqaku" (Eze. 38:11, 14). ¿Iman paykunamanta kanqa? Biblian willan ‘askha suyukuna' Dios serviqkuna contra sayarinankuta, chaytan ruwanqaku ‘Magog suyumanta' rey Gog umallisqan, paymi Saqra (leey Ezequiel 38:2, 15, 16). ¿Llakikunanchischu chaywan? +9 Diosta serviqkunaqa manan chayraykuchu manchasqa kawsanchis. Astawanqa llakikunchis Diospa sutin ch'uyanchasqa kananmanta, paylla kamachinanpaq derechoyoq kasqanmantawan, manan qespichisqa kananchismantachu. Jehová Diosmi askha kutipi nirqan: ‘Diospuni kasqaytan yachankichis', nispa (Eze. 6:7). Maytapunin munashanchis Ezequiel libropi profecía hunt'akunanta, chaymantapas manan iskayanchischu Diosqa ‘pay manchakuqkunata sasachakuymanta qespichisqanta' (2 Ped. 2:9). Chaykamaqa, tukuy atisqanchista ruwasun iñiyninchispi allin kanapaq, imaña kaqtinpas Jehová Diospaq hunt'aq sonqo kanapaq. Chaypaq, ¿imatan ruwananchis? Diosmantan mañakunanchis, Bibliata estudiananchis, chaypi yuyaymanananchis, Diospa Gobiernonmantataq willananchis, chhaynapin wiñay kawsay suyakuyninchis ‘allin takyasqa' kanqa (Heb. 6:19; Sal. 25:21). +15 Saqraqa rikunanmi kanqa kay pachapi llapa yanapaqninkuna imaynatachus chinkasqanta. Chaymantan paymanñataq tupanqa. Apóstol Juanmi willan imachus pasananta (leey Apocalipsis 20:1-3). "Chinkay-chinkay ukhuq llaventa" hap'iq Jesusmi Saqrata supayninkunatawan wikch'uykunqa chinkay-chinkay ukhuman, chaypin kanqaku waranqa wata (Luc. 8:30, 31; 1 Juan 3:8). Chhaynatan mach'aqwayta umanpi saruyta qallarinqa (Gén. 3:15).* +16 Chay chinkay-chinkay ukhumanqa manan pipas haykuyta atinmanchu aswanpas Jehová Diosllan otaq "chinkay-chinkay ukhuq llaventa" hap'iq Jesuslla. Runakunata manaña waqllichinanpaqmi Saqrata chaypi hap'ikunqa mana ima ruway atiqta, wañusqapas kashanman hinata. Chhaynatan, ¡‘qaparishaq leonpa' siminta wisq'akunqa! (1 Ped. 5:8.) +Daniel 2:44 texton nin: "Llapa suyukunatan ñut'uspa tukunqa", nispa. Chay "suyukunaqa" metalmanta runaq partenkunawan tupaq hatun nacionkunan. Ichaqa, chaymi tupallantaq huk profeciawan, chaypin nishan Diospa ‘hatun taripay p'unchayninpi' ‘kay pachantinpi' reykuna Dios contra sayarinankuta (Apo. 16:14; 19:19-21). Chhaynaqa, Armagedonpiqa llapa kamachikuqkunan chinkachisqa kanqa, manan metalmanta runaq partenkunawan tupaq kamachikuqkunallachu. +Waranqa wata qhepata maypachachus Saqra supayninkunapas ‘azufreyoq nina qochaman wikch'uykusqa' kaspankun hukpaqkama sarusqa kanqa (Apo. 20:7-10; Mat. 25:41). + +Katiguriya:Kawsay chaqllisinchi - Wikipidiya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawsay chaqllisinchi. +"Kawsay chaqllisinchi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Q'inti (Trochilidae) nisqakunaqa uchuylla, tuktu misk'ita mikhuspa tuktukunata sisachaq pisquchakunam. Huk q'intikunataq palamakunatapas mikhunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'inti. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Q'inti + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Kuba). +"Llaqta (Kuba)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mat'i, Urku icha Paqra nisqaqa uyap hanan rakinmi, ñawikunap hananpi, ukhunpi kaq mat'i tulluyuqmi. + +Tikraynin pullqa Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Paparawa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Paparawa yura rikch'aq ayllu +Paparawa yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Paparawa yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Radamel Falcao García Zárate sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin hatun puquy killapi 1986 watapi paqarisqa Santa Marta llaqtapi - ), huk Kulumbya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Radamel Falcao. + +400 0 _ ‎‡a Victoria Santa Cruz‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq Galicia wan takiq‏ + +Runa Simi: Ch'ulla kawsaykuq + +Runa Simi: Muyupampa pruwinsya + +"SUMAQ LLAQTA PERU" + +Kumunista sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Kumunista sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Susyalista Suwit Republikakunap Huñun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Comunista (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Kumunista ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piruwanu Kumunista Partidu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kumunista Maniphistu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Yaqa wat'a + +purun sacha hina mana piniyuq. + +Kawsachinakuna manta. + +pinkuylluq, k'irinchasqa +k'uychi hina waranqa waranqa +llaqtaymanta rit'i orqokunaq + +Runa Simi: Heilongjiang pruwinsya + +www.amakuna.com + +Aymara: [1] inti → ay, willka → ay + +Jank'a kay, janqa kay + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Italya). +"Suyu (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya +Kaypi p'anqapiqa Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukunata - mamallaqta parkikuna risirwakunapas - rikunki. +1 Mama llaqta parkikuna +2 Huk amachasqa allpakuna (risirwakuna) +Mama llaqta parkikuna +1996 Cajas mama llaqta parki Asway 28.500 ha +1982 Podocarpus mama llaqta parki Zamora Chinchipi, Loja 146.280 km² +1977 Qutuphaqsi mama llaqta parki Qutuphaqsi, Pichincha 33.393 ha +1983 Sankay mama llaqta parki Kañar, Morona Santiago, Chimpurasu, Tunqurawra 502.105,03 ha +. Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki Napu, Orellana, Sukumpiyu 206.749 ha +80px 1983 Yakuri mama llaqta parki Loja, Zamora Chinchipi 43.090,6 ha +1979 Yasuni mama llaqta parki Napu, Pastasa 982.000 ha +Yawatisuyu mama llaqta parki Yawatisuyu +Huk amachasqa allpakuna (risirwakuna)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +2001 Arinillas kawsaykuska amachasqa allpa Kuri 17.083 ha +1968 Kutakachi Kayapas kawsaykuska amachasqa allpa Esmeraldas marka, Impapura marka 204.420 ha + +Tinku Mariya mamallaqta wari kancha - Wikipidiya +(Tinku Mariya mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Tiyay Wanuku suyu, Leoncio Prado pruwinsya, Mariano Dámaso Veraún distritu +Kamasqa wata 14 ñiqin aymuray killapi 1965 watapi (D.S.: Ley Nº 15574) +Tinku Mariya mamallaqta parki nisqaqa Piruw llaqtapi, huk mamallaqta parkim Wanuku suyupi, Leoncio Prado pruwinsyapi. +Saywitu: Wanuku suyu Tinku Mariya mama llaqtaparkiwan + +Ballestas wat'akunapi, Paraqas mamallaqta risirwa +Uma llaqta Tupaq Amaru +Tupaq Amaru Inka distritu; (kastilla simipi: Distrito de Tupac Amaru Inca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum Pisqu pruwinsyapi, Ika suyupi. Uma llaqtanqa Tupaq Amaru llaqtam. + +Atalaya llaqtawan Ukayali mayu +Uma llaqta Pukallpa +Simikuna kastilla simi: 86.5%, +Ukayali suyu (aymara simipi: Ukayali jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento del Ucayali) nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Pukallpa llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Altu Purus mamallaqta parki - Cordillera Azul mamallaqta parki - Purus ayllu llaqta risirwa - Sira ayllu llaqta risirwa - Sierra del Divisor risirwa suyu +Mayukuna: Ukayali mayu - Purus mayu +Ukayali suyupiqa kay runa llaqtakunam tiyanku: +Qhapaq qillqasqa: Ukayali suyupi rimaykuna +Saywitu: Ukayali suyu + +Kichka k'usillu - Wikipidiya +Kichka k'usillu +Kichka k'usillu, kichwapi Kasha kushillu[1][2] (familia Erethizontidae) nisqakunaqa huk khankiq uywakunam, kichkasapa, sach'akunapi kawsaq. +Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kay rikch'aqkunam kan:[1] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kichka k'usillu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kichka k'usillu + +Almindru (Prunus dulcis) nisqaqa huk sach'am, Iwrupapi, Asyapi, Afrikapipas wiñaq. +Rurunpa ukhunpi kaq almindra nisqa murunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Almindru + +2 chaniyuq tikraykuna ñukñu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +6 chaniyuq tikraykuna muqu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Sirwisa (kastilla simimanta cerveza) nisqaqa ethanulniyuq upyanam, siwara surata qunchuwan p'uchquchispa lupulu china tuktuta yapaspa hayaqchaspa rurasqa. Sirwisata upyaspaqa machanchik. + +Kay katiguriyaqa mana allin sutiyuqmi. +Allin sutiyuq kaqqa kaypim kachkan: +Kay willañiqiqa utqaylla champasqam kanqa. +Ama hina kaspa, qhawariy, kay plantilla champana katiguriyapim kanan - achka t'ikraykuykunam kan. +Ama hina kaspa, {{bad name_allin sutiyuq rikcha}} nisqata llamk'achiy, qhawariy, allin sutiyuq rikcha kay hawapi kanqa. + +Sebastián de Belalcázar sutiyuq runaqa (1480 watapi paqarisqa Belalcázar llaqtapi, Ispañapi; 1551 watapi wañusqa Cartagena llaqtapi, kunan Kulumbyapi) huk ispañul kunkistadurmi karqan. Belalcázarqa Dariyin (Darién) llaqtaman rirqan 1514 watapi, chaypi kapitanmi karqan. Francisco Hernández de Córdoba sutiyuq maqanakuqkunata pusaqwan Nikarawa mamallaqtamanmi rirqan, chaypi León llaqtap alkalden akllasqam karqan 1524 watapi. 1532 watapiqa Francisco Pizarrowan Piruw mamallaqtamanmi rirqan, Tawantinsuyuta atinapaq. Atawallpa wañuchisqaña karqaptin, Belalcázar chinchamanmi rirqan. Chaypi kaq Kitu mamallaqtata atirqaspa Rumiñawi sutiyuq awqaq pusaqtam wañuchirqan. +Chay qhipataq musuqmantam chinchaman rirqan, urin Kulumbyata atinapaq. Wayakil, Neiva, Popayán llaqtakunatam kamarirqan. Hinapas chay watakunapi Awya Yalapi, Ikwadur, Kulumbya suyukunapi achka runakunam Belalcázarrayku wañurqan, unquymanta, yarqaymanta, maqanakuymanta. 1540 watamanta 1551 watakama Carlos V Riyqa payta urin Kulumbyap hatun pusaqnin nirqanmi. 1551 watapi Ispaña mamallaqtaman kutimuchkaspa manaraq kutimurqaspa Belalcázar Cartagena llaqtapi wañurqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 09:26, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +451 _ _ ‎‡a Wañusqa Qucha‏ + +Runa Simi: K'iché simi + +Pata Llaqta + +Runa Simi: Lamas pruwinsya + +Pallqa K'ark'a + +Jach'a suyu Ariqipa +Jaqi ñit'inakuy 5 jaqi/km² (inei 2007) + +hark'ay hark'aykuna +hark'ayta hark'aykunata +hark'ayman hark'aykunaman +hark'aypa hark'aykunap +hark'aypi hark'aykunapi +hark'aykama hark'aykunakama +hark'aymanta hark'aykunamanta +hark'aywan hark'aykunawan +hark'aynintin hark'aykunantin +hark'ayninnaq hark'aykunannaq +hark'ayhina hark'aykunahina +hark'ayrayku hark'aykunarayku +hark'aypaq hark'aykunapaq +hark'aypura hark'aykunapura +hark'aylla hark'aykunalla +hark'ayniy hark'ayniykuna +hark'ayniyta hark'ayniykunata +hark'ayniyman hark'ayniykunaman +hark'ayniypa hark'ayniykunap +hark'ayniypi hark'ayniykunapi +hark'ayniykama hark'ayniykunakama +hark'ayniymanta hark'ayniykunamanta +hark'ayniywan hark'ayniykunawan +hark'ayniynintin hark'ayniykunantin +hark'ayniyninnaq hark'ayniykunannaq +hark'ayniyhina hark'ayniykunahina +hark'ayniyrayku hark'ayniykunarayku +hark'ayniypaq hark'ayniykunapaq +hark'ayniypura hark'ayniykunapura +hark'ayniyninka hark'ayniykunanka +hark'ayniylla hark'ayniykunalla +hark'ayniyki hark'ayniykikuna +hark'ayniykita hark'ayniykikunata +hark'ayniykiman hark'ayniykikunaman +hark'ayniykipa hark'ayniykikunap +hark'ayniykipi hark'ayniykikunapi +hark'ayniykimanta hark'ayniykikunamanta +hark'ayniykintin hark'ayniykikunantin +hark'ayniykinnaq hark'ayniykikunannaq +hark'ayniykihina hark'ayniykikunahina +hark'ayniykirayku hark'ayniykikunarayku +hark'ayniykipaq hark'ayniykikunapaq +hark'ayniykipura hark'ayniykikunapura +hark'ayniykinka hark'ayniykikunanka +hark'ayniykilla hark'ayniykikunalla +hark'ayninta hark'ayninkunata +hark'ayninninnaq hark'ayninkunannaq +hark'ayninrayku hark'ayninkunarayku +hark'ayninpaq hark'ayninkunapaq +hark'ayniyku hark'ayniykukuna +hark'ayniykuta hark'ayniykukunata +hark'ayniykupa hark'ayniykukunap +hark'ayniykupi hark'ayniykukunapi +hark'ayniykumanta hark'ayniykukunamanta +hark'ayniykuwan hark'ayniykukunawan +hark'ayniykuntin hark'ayniykukunantin +hark'ayniykunnaq hark'ayniykukunannaq +hark'ayniykuhina hark'ayniykukunahina +hark'ayniykurayku hark'ayniykukunarayku +hark'ayniykupaq hark'ayniykukunapaq +hark'ayniykupura hark'ayniykukunapura +hark'ayniykunka hark'ayniykukunanka +hark'ayniykulla hark'ayniykukunalla +hark'ayniykichikmanta hark'ayniykichikkunamanta +hark'ayniykichikhina hark'ayniykichikkunahina +hark'ayniykichikpaq hark'ayniykichikkunapaq +hark'ayniykichikninka hark'ayniykichikkunanka +hark'ayninkupaq hark'ayninkukunapaq + +400 0 _ ‎‡a José Ortega y Gasset‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq qillqaq wan yachay wayllukuq‏ + +1 ñiqin pachakwata kñ - Wikipidiya +1 ñiqin pachakwata kñ +1 ñiqin Kristup ñawpan pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 100 kñ watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1 kñ watapi puchukarqan. +Ima tukusqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +1 ñiqin Kristup ñawpan pachakwatap watankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:19, 20 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Pitay nisqaqa siyarupi icha pipapi kañarisqa sansachkaq sayrip icha huk musphachinap q'usñinta siminta samaspa runap surq'anman ukhunchayninmi pitayqa runap allin. + +Qiswa chaka, Apurimaq mayu, K'anas pruwinsya +K'anas pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya K'anas pruwinsya +Uma llaqta Lanki +Hallka k'iti kanchar 187,1 km² +Lanki distritu, K'anas pruwinsya +Lanki distritu (kastilla simipi: Distrito de Langui) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum hatun Kana wamanipi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Lanki llaqtam (341 runa, 2007 watapi). Lanki llaqtaqa tarikun Lankilayu quchap hap'isqanmi. Lankiqa qanchis aylluyuqmi: Kunti Qiqra, Ñawichapi, Chankarani, Urinsaya, Ñawi Chaqupata, Kunti Wiluyu, Yana K'uchu, tawa waranqa kuraq lamar quchap patanpim tarikun, Apu Yana Urqup hayt'ananpi. Runankunataqmi truchata quchapi, uywata michispa chakrata llamk'aspa tiyanku. +Lanki llaqtaqa Layu llaqtapiwan chiqap yuyana kawsayniyuqmi, ñawpa runakunaqa tiyarqanku Hatun K'ana llaqtaman hap'isqa, chayman mistikuna chayamuptintaq sumaq quchayuq kaptin muyuriqninpi tiyaykurqanku, Alencastrecuna, Caballerokuna, Esquivelkuna, Medranokuna, Qhawatakuna (Ccahuata nisqa), huqkunapiwan, mistikama ñawpa runakunap hallp'ankunata hap'ipakuspan asindakunata kamarirqanku. +Qusqu llaqtapi Asuntos Indigenas nisqa ayllukunamata tupapakuq kamarikuptinña, runakuna ayllukunata huñunarirqanku. Chay patamantaq Piruw suyu umalliq Juan Velasco Alvarado, Ayllukunata riqsirispan runakunaman allpanta kutichipurqan, chay p'unchawmantam kunankama ayllukuna kawsachkallan. +1783 nisqa yupaychasqa watakunapi Tupaq Amaru Lankip Yanaurqupi pakakurqan, hinallataq huk kura qutullawan hap'irqachisqa Ispañul mistikunawan, pistulantapis wikch'ukunankama, imahinata watucharquspanku khuyayta ñak'arichispa qharataspa Tinta llaqtaman aparisqanku. +Lanki llaqtaqa allin qharipunim sayayninpi, kunankamapas, Chiyaraqhi patapi tupachkallanku Chiqa ayllukunawan sapa wata iskaychunka iniru killapi. +Distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. +Andrés Alencastre Gutiérrez (Killku Warak'a), qhichwa qillqaq +Distritu (K'anas pruwinsya) + +Uma llaqta Walakisa +Walakisa kiti (kastilla simipi: Cantón Gualaquiza) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Morona Santiago markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Walakisa llaqtam. +iskay llaqta kitilli: +Mushuk Tarki (9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1961 watapi) +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Walakisa kiti + +Rita da Cascia, (kastilla simipi: Santa Rita de Casia), Margherita Lotti sutiyuq warmiqa (* 16 ñiqin anta situwa killapi 1381 watapi paqarisqa Roccaporena llaqtapi - † 22 ñiqin aymuray killapi 1457 watapi wañusqa Cascia llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kathuliku santa qarqan. +22 ñiqin aymuray killapi Santa Rita raymi p'unchawninmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq. + +Tikraynin ikumi Kastillanu simipi: + +K'anka nisqamanta ñawirinaykipaq qhaway Utulu. +Kanka icha Aycha kanka nisqaqa ninapi, sansapi wayk'usqa aycham. +Kankataqa quwimantam, kunumantam, uwihamanta, khuchimanta, wakamanta, huk uywakunap aychanmantapas wayk'unku. + +Para, Paray icha Tamyay nisqaqa phuyukunamanta urmaykuq yaku sut'ukunam, urmamuq yakukuna nisqa. +Para inti k'anchayninwan kuska kachkaptinqa, k'uychitam rikunchik. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'iki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'aski kay + +Lawrence Joe Bird sutiyuq runaqa, icha Larry Bird (* 7 ñiqin qhapaq raymi killapi 1956 watapi paqarisqa West Baden llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Larry Bird. + +Białystok nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Białystok llaqtapiqa 295.459 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Białystok. + +Kunturuma distritu (kastilla simipi: Distrito de Condoroma) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Kiskachay pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Kunturuma llaqtam (476 runa, 2007 watapi). + +Wayaqi qucha (kastilla simipi: Laguna Guayaques) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi, Eduardo Abaroa anti faunapaq mama llaqta risirwapi. + +{{user qu}} Kay ruwaq mama simi Runa Simita karqan. + +Runa Simi: San Martin suyu + +San Marcos 4:23 QUFNT - "Chayraykumi, rinriyjun kaqkuna - Bible Search + +Sumaq wasichay kamaqpa musquynin, Thomas Colepa ulyuwan linu llikapi llimphisqan, 1840 watapi (Toledo Museum of Art, Toledo (Ohio), Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +Sumaq wasichay kamay icha Arkhitiktura nisqaqa sumaq wasichaymanta, pirqachaymanta maki kapchiymi. + +Katiguriya:Llaqta (Nihun) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Nihun) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Nihun). +"Llaqta (Nihun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Nihun) + +Ch'ulla kawsaykuq (Protista) nisqaqa ima ch'ulla kawsaykuq kaq kawsaqmi, inti wayllay ruraq icha mana ruraq, imaymana hina kawsaq. +Ch'ulla kawsaykuq mitan kamay raki huñukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'ulla kawsaykuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'ulla kawsaykuq + +Cacajao calvus, huk Sierra del Divisor risirwa suyupi kawsaq k'usillu +Hallka k'iti k'anchar 1.478.311.39 ha (Piruwpi + Brasilpi amachasqa suyu: 3,2 ha) +Sierra del Divisor risirwa suyu (kastilla simipi: Zona Reservada Sierra del Divisor) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Ukayali suyupi, Coronel Portillo pruwinsyapi, Callería distritupi, Luritu suyupipas, Ukayali pruwinsyapi, Sumaq Pampa distritupi, Vargas Guerra distritupi, Kuntamana distritupi, Padre Márquez distritupi, Rikina pruwinsyapi, Maquia distritupi, Emilio San Martín distritupi, Hanan Tapichi distritupi, Suplin distritupi, Yakirana distritupipas. +Kay risirwa suyupiqa kanmi 3.000 - 3.500 laya yurakuna. + +Pinchikilla pusaq icha Pinchikilla pusana nisqaqa pinchikillata pusaq, chimpayta saqiq imayaymi. +Q'illaykunam, k'illimsapas pinchikilla pusaqkuna. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku. +► Pulitiku (Mama llaqta)‎ (144 K) +"Pulitiku" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Kilmana +Kilmana distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Quilmaná) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Kañiti pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kilmana llaqtam. + +Hanllalli icha Uyaywa nisqakunaqa kichasqa simiwan, hanllallispa hina rimasqa kunkallakunam. Hanllallikunaqa uma kunkallayuqmi kayta atinku. +Huk rimaykunataq huk hanllallikunatam riqsin, ahinataq: + +Mama llaqta Alimanya +Tinkurachina siwikuna +Runa ñit'inakuy 2457 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 405,15 km² +Kamasqa wata +Köln llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Köln llaqtapiqa 986.168 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Köln. + +Licenciatura nisqa jawa Ayniruwana yachaqaypi layan simikunapi yachachinapaq, 1 kaq, 2 kaq t'aqayninqa kuraq yachaywasipi Qullasuyumanta (INS) yachachinapaqwan chanta simi simiyachaywasimanta lluqsiqkunapaqwan nisqapaqwan. +Qullasuyupi aswan allin yachichiy yachakuypiwan kananpaq, yachay wasi ukhupi yachachiqkunata licenciatura nisqapi wakichiynin. +Yachachiy ukhupi ch'anpaykuna kaqta thallmariynin. +1 kaq 2 kaq simita yachachinapaq layan ñan thaskiykunata yachachinapaq apaykachariynin. +Uq kaq t'aqayqa 2006 watapi qallarirqa, kunanqa llank'ayninkuta jaywapuypi riqsichiypi imaña kashanku. Iskaykaq t'aqayqa 2008 kamay killa 23 p'unchayta qallarirqa 2009 wata tukuchakuytataq tukuchakunqa. Ichás 2009 wata qallarikushaqtin kinsa kaq t'aqay qallarikunqa. +Kuna kunanqa t'aqaypi llank'akushan +Uq kaq t'aqayqa 2006 watapi qallarirqa, kaypitaq qallarisqankuta, ukhuchayninpiña kasqankuta, junt'asqa llank'ayta jaywapuna ima karqa. Iskay kaq t'aqaytaq 23 p'unchayta, kamay killata 2008 watapi qallarirqa, 2009 wata tukuchakuypitaq tukuchakunqa. Ichás 2009 wata qallarikushaqtin kinsa kaq t'aqay qallarikullanmantaq. +Willariynin.: Simiyachaywasimanta yanapaqipi, llank'aq wakichiq wakichiqkuna. + +Runa Simi: Manu mamallaqta wari kancha + +Sinch'i paktachayta qunapaq, yawarmasimanta maqanakuypaq. Política de Gobierno nisqa ukhupi rikukun paktachaykuna musuqyaspa. +Yawar masikunaqta tukuy ch'anpayninta qhawana, tukuyimakunata yupaychaspa; Chaypaqqa Apu yupan sumaq sinch'i qawarichiyniyuq, tantay qutu yachayniyuqmanta. +Usphi sullk'a wawakunata suymanta urqunapaq. +Jallch'aykuna: Apumanta mañana warawananpaq, pichus jallch'anapaq sullk'a wawakunamanta tayta, mamakuna wañuqtin. +Ch'anqay wawakunaman. +Tupu jark'aykuna wawakunapaq , ch'anqaykuna, lluquykuna, wikch'uykuna kaptin. +Tayta, mamakunamanta chayqikuna sullk'a wawanpaqta tukuyimakunasninta. +Maqanakuy yawar masi ukhupi. +Tukuy ima kaptin yawar masikunaqta. +Mañayqa qillqasqata saqisqa kanan,allin ch'anpay kaptillan Apu tapuykurisunkiman payllataq chiqamanta apanqa kay ch'anpata. +Ari, tukuy llaqta, ayllukunapipis tiyan; wakin ayllukunapiqa tiyan Kamachi sananpakunamanta yawar masipi yachayniyuq. +Mañayta churaspañaqa Apu willanan tiyan ñawpaq tantakuyta, mañasqataq rimarinan tiyan, pichqa p'unchayraq kaqtin tantakuy p'unchaymanta. +Thaskiy qhatiriy ordinario nisqaruwakun tukuy ch'anpaykunapaq, mana qhatiriy especial nisqa kaptin. +Mikhuy mikhuchinapi, wawa uywanapi, allin kawsayta wawakunawan apanapaq, Tribunal niaqaq chawpichaqman apachinqa ; ñancharinqa iskaynin chiqamanta uyñirinakuspa sumaqmanta ch'anpaykunata panpachanakupaq mana p'uchukay p'unchay mana chayanankupa. Kamachinakuykuna tarisqata chawpichaq ñapaqninpi, apupaq waliq kanqa chayqa jayrata jina chaniyuqllataq. Kay llasa ñanta pisiyachispa, mana uyñinaman chayanqanku chayqa, watiqmanta ñanta jap'irinallataq p'ukukay p'unchayman. +Sapa juk qullqiwan junt'ananku tiyan Ministerio de Justicia nisqamanta chani junt'anapaq willasqa kanqa, +Mayk'aqmanta kay musuq Justicia nisqa yawar masimanta ima allinchaykunata churanku, kay kamachiyman iskay chunka samay iskay pachak pusaq chunka suqtayuq yupayninpi? +Kamachi iskay chunka iskay pachak pusaq chunka suqtayuq yupayninmanta, (Ley N° 20. 286), pichqa chunka p'unchay tarpuykilla iskay waranqa pusaq watamanta yaykun kay allinchaykuna orgánica nisqa thaskiriymantawan, Sumaq allin chiqanchayninta urquymunaspa Tribunales nisqa yawar masimanta, jinallamantataq munaspa Justicia nisqa, yawar masimanta nisqa. +Apukunata yapanku jisq'un chunka phichqayuqta, yanapaykunata chayqa suqta pachak tawa chunka tawawan. +Apukuna sananpamanta ayllu juch'uy kunapi yachayniyuq. +allin kawsayta wawakunawan apanapaq, p'unchay mana chayanankupaq. +Jatun wasikuna musuq filtros nisqamanta willaykunata, mañaykunatawan jap'inankupaq. +Qillqay mañaymanta tukuy ima kaqta tribunal nisqapi. +Qillqay / Nota: qillqasqa willay kaypi rikhurikqa, Kamachiykunaq puriyninmanta yachananchikpaq. Mana imaraykupis Ley nisqa jinachu, chiqan sut'inchay, nisqakuna, ni kamachiykunamanta yachaqpis junt'anchu. + +(Ikwadur-manta pusampusqa) +Chawpipacha nisqa Tiksimuyup sinrinmanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Llaqta qayanqillqa: «Dios, Patria y Libertad» +• Tinkurachina siwikuna Kitu +Kamachiy Runaq Imayka, Llaqta Kallpay +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 62º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 70º +Ikwayur (kastilla simipi: Ecuador, "Chawpipacha") nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Kitu llaqtam. Ikwayur Runaq Imayka 13.212.742 runakunam kawsachkanku (2006). +4 Ikwadur mamallaqtap mamakamachiynin +6.1 Rimaykuna +7 Hatun llaqtakuna +Quchakuna: Impaqucha - P'uchqu qucha - Quwiqucha +Mayukuna: Wayas mayu - Pastasa mayu - Napu mayu +Yurakuna wiwakunapash[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kunan pacha Ikwadur icha Chawpipacha nisqa suyupiqa, ancha ñawpa pacha achka runa llaqtakunas tiyarqan. Ahinataq Waltiwya (Valdivia) nisqa runakunas Manawi markapi Santa Elena markapipas kawsarqan, 3500 kñ - 1800 kñ watakunapi. Paykunaqa sumaq k'apra ruraqsi karqan. Awya Yalapiqa manas ñawpaq huktaq runakunachu k'aprakunata rurayta yacharqan. +Achka wiñay kawsay yachaqkuna Juan de Velasco yachaq hina yuyarqan, aslla watamanta, Inkakunap hamusqankama, huk mamallaqta hatun pusaq Kitupi kawsarqan, pay Chawpipachap Antinkunatas kamachirqan, Puruha runallaqtamanta (Chimpurasu markapi), San Gabriel llaqtaman (Karchi markapi). Chay hatun pusaqqa Shyri nisqas karqan. Kunanqa manam tukuy wiñay kawsay yachaqkunachu pay hina yuyan. Astawan yachaqkuna yuyan, Chawpipachapi, Inkakunap hamusqankama, manas huklla hatun pusaqchu tiyarqan, aswantaq achka kurakakunas tiyarqan, huk kurakaqa achka ayllu llaqtakunatas kamachirqan[1]. Qhipaqa Inkakuna Tupaq Inka Yupanki Wayna Qhapaqpas Chawpipachapi Antikunatas kamachirirqan, qhipa Chawpipacha Antikunap runankuna Tawantinsuyupi, Chinchaysuyu markapi kawsarqan. Kimsa chunka wata qhipa, Ispañulkunas hamurqan, Francisco Pizarro sutiyuq pusaqninqa 1533 watapi Atawallpa Inkatas wañuchirqan. 1534 watapiqa Kunkistadur Sebastián de Belalcázar Kitu llaqtatas hap'irqan, chay llaqta Ispañapaqmi nispa. Kunkistadurkunaqa hamurqaptinsi, Rumiñawi sutiyuq awqaq pusaqqa Kitu k'itipi tukuy wasikunatas ruphachirqan, Ispañulkuna ama tukuyta chaskinanpaq nispa, hinaspas quri imakunata khuyaylla rumikunatapas urqukunamansi apamurqan. +1534 watamanta 1822 watakama Kitu mamallaqtaqa ispañul sarushka llaqtas karqan. Chay watakunapiqa indihina runakuna anachatas llakikurqan. Ispañulkunaqa tukuy sumaq allpakunatas hap'irqan asindakunata ruranapaq. Chay asindakunapiqa kichwa runakuna sinchi-sinchilla ispañul, mistikunapaq llamk'aspas mana allin mikhunakunata chaskirqan. Misti asindadukunaqa indihinakunata anchatas maqarqan. Ispañulkunaqa hatun inlisyakunatas rurarqan, ahinataq Kitupi kaq Iglesia de la Compañia nisqata. Hinallataq achka runakuna astawan sumaq kapchiykunatas Kitupi rurakurqan. Chay runakunaqa Kitupi yachay wasi (escuela Quiteña) nisqas, paykunaqa Indihinakunap ispañulkunappas yawarniyuqsi, yuyayniyuqpas karqan. +Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuy nisqapi Antonio José de Sucre, Simón Bolívar sutiyuq awqaq pusaqkuna Ispañulkunawan maqanakurqaptin 1822 watamanta Ikwadur nisqa suyuqa Hatun Kulumbyaman kapuq markam karqan. 1830 watakunapi chay Hatun Kulumbya manaña tiyaptinsi Ikwadur huk musuq mamallaqtas tukurirqan. Juan José Flores Ikwadurpa huk ñiqin mamallaqta hatun pusaqsi tukurirqan. Hinaptinpas allpayuq mistikunaqa hinallataqsi indihinakunata maqarqan, sinchitas llamk'achisparaq. Astawantaqsi kichwa runakunaqa wasipunku nisqapi kawsarqan, mistikunapaq allpankunapi llamk'aspa, uchuylla allpayuq kaspa, chay uchuylla allpankunapi mikhuchikunanpaq llamk'aspa. Allpasapakunaqa, Kathuliku Inlisyapas tukuykunata kamachirqan. 1895 watapi Eloy Alfaro sutiyuq runas Ikwadurpa hatun pusaqnin tukurirqan, indihinakunata ñawpaq ñiqin yanapaqsi hatun pusaq kaspa. +1941 watapi Ikwadurqa Piruwwansi maqanakurqan. Chay maqanakuy qhipaqa Piruw mamallaqta Amarumayu sach'a-sach'a suyupi achka allpakunata Ikwadurmantas hapirqan. Chay qhipaqa iskay maqanakuyraqsi karqan, 1981 watapi, 1995 watapipas, hinaptinqa chay maqanakuykunamanta Ikwadurqa mana Piruwmantachu, Piruwtaq mana Ikwadurmantapas ima allpatapas hap'irqanchu. 1998 watapi Ikwadurpa Pirupapas umalliqninkunaqa rimanakurqan, kay hina ninakurqan, amaña maqanakuy kachunchu, nispa. Hinallataqsi Jamil Mahuad, Alberto Fujimori sutiyuq umalliqninkuna mamallaqtapura qasi kaytas ruranakurqan. +1990 watamanta CONAIE sutiyuq tantanakuy ECUARUNARI tantanakuypas achka runakunap hatariykunatas qayakurqan, chay hatariykunamanta 2000 watapi Jamil Mahuad sutiyuq hatun pusaq kamachiyninmanta lluqsinanmi karqan. 1996 watamantataq huk Pachakutik nisqa runakunap pulitiku tantanakuyninmi tiyan. 2003 watapi chay Pachakutik nisqaqa yanaparqan Lucio Gutiérrez sutiyuq hatun pushaqta akllanakuykunapi akllayta. Payqa 2005 watapi huk hatariymanta karu llaqtamanmi ayqirqan, chaymantataqmi Alfredo Palacio hatun pushaqmi tukurqan. 2007 watapitaq, kutinmanta 2009 watapipas, Ikwadur runakunaqa Rafael Correa sutiyuq runata hatun pushaqmanmi akllarqan. Payqa huk musuq Susyalismutam Ikwadurpi ruranata munan. Pachakutik nisqaqa payta ñawpaqta yanapaspanpas, kunantaq manañam arí ninakunchu. +Ikwadur mamallaqtap mamakamachiynin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ikwadur mamallaqtap mamakamachiyninqa 2008 watapim qillqasqam karqan. Chay mamakamachiyqa kaman, huk hatun pusaqmi tiyan, payqa Presidente de la República nisqam.[2] +Markakuna kitikunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq qillqasqa: Ikwadurpa markankuna +Ikwadur mamallaqtapiqa iskay chunka tawayuq markam kachkan, sach'a-sach'akunapi suqta markam, Chalapi suqta markam, Antikunapitaq chunka hukniyuq marqam, Yawatisuyupitaq huklla markam kachkan. Sapa markapiqa achka kitikunam kachkan. +Hallka k'iti kanchar km² +Qhapaq qillqasqa: Ikwadurpi Indihina runa llaqtakuna +Qhapaq qillqasqa: Kichwa runa +Qhapaq qillqasqa: Ikwadurpi rimaykuna +Hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq qillqasqa: Sinru qillqa: Llaqtakuna (Ikwadur) +Rafael Correa, Llaqtahuñu Pusaq +www.inec.gov.ec/ / Ikwadurpi indihina runakuna (2001 watapi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +www.inec.gov.ec / Markakunap yupayninkuna, Hatun Yupay 2001 +Ikwadur (Inlish simipi) +Punku p'anqa: Ikwadur +Markakuna (Ikwadur) +Urin Awya Yalapi mama llaqtam +Katiguriyakuna: +Mama llaqta (Awya Yala) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:46, 16 awu 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Q'illu Rumiyuq + +Qhapaq Raymi + +Runa Simi: 24 ñiqin ayamarq'a killapi + +Runa Simi: Cundinamarca suyu + +Ilut'aq, ruraq + +"Kay llaqtayoq runakunaqa qhepanchasqapas, kausashaykuraqmi" + +Biblia yachachisqanmanta: Jonás jatun challwawan - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Jonás jatun quchaman chinkaykuchkaptin, may jatun challwa payta uquykurqa. Chaywanpis, payqa mana wañurqachu. Kimsa p'unchayta, kimsa ch'isitawan challwap wisanpi kakurqa. Jonasqa, mana Nínive llaqtaman risqanmanta mayta pesachikurqa. Kunantaq, ¿imatataq Jonás ruwarqa? +Jonasqa Jehovamanta yanapayninta mañakurqa. Chayrayku, Jehová chay jatun challwata lanzachispa, ch'aki jallp'aman Jonasta wikch'uchirqa. Chanta Jonás Nínive llaqtaman rirqa. ¿Manachu kay Jehovata kasukunanchikpaq yanapawanchik? +Diosqa Jonasta kamachillarqapuni, manapis payqa qallariypi nisqanta ruwarqachu, ¿imaynatá chayta yachay sunquchawanchik? (Sal. 103:14; 1 Ped. 5:10.) +Mana riqsisqa runamanta mana imatapis yuyananchikpaq, ¿imaynamantá Nínive llaqtapi ruwakusqan yanapawanchik? (Jon. 3:6-9; Ecl. 11:6; Hech. 13:48.) + +400 0 _ ‎‡a Rubén Darío‏ ‎‡c Nikarawa mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Runa Simi: Perth + +Piki Llaqta + +quwiki Katiguriya:Pruwinsya (Lima suyu) + +Waras listritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Huaraz o distrito de Huarás) Piruw mama llaqtapi huk listritum, Waras wamanipi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Waras llaqtam. +5 Listritupi paqarisqa +Quchakuna: Rahukulta qucha +Mayukuna: Qillqaywanka wayq'u / Qillqay mayu - Santa mayu +Listritupiqa kastilla simita qhichwa simitawan rimanku. +Patsan simita rimaqkuna /1, /2 +Listritupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +1 ñiqin anta situwa killapi 1960 – 24 ñiqin hatun puquy killapi 1966 +yachachiq wan pulitiku +Francis Nwia Nkrumah sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin tarpuy killapi 1909 watapi paqarisqa Nkroful llaqtapi - 27 ñiqin ayriway killapi 1972 watapi wañusqa Bukuresti llaqtapi) Gana mama llaqtayuq pulitiku wan Umalliq. +1960 watamanta 1966 watakama ñawpaq kuti Ganapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kwame Nkrumah. + +Tikraynin k'askannachiy Kastillanu simipi: + +Ruray rimana, Simichaq, Rimachiq icha Imachiq nisqaqa (kastilla simipi: verbo), ima rurasqatapas, ruraytapas, ruranatapas sut'ichaq rima layam. +Huk rimaykunapiqa - ahinataq qhichwa simipi, aymara simipi - tukuy ruray rimanaqa huklla kamachinallakamam rimanachakunku. Huk rimaykunapitaq - ahinataq kastilla simipi - manam kamachinallakamachu rimanachakunku. +Ruway simikunaman qatiq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ruwaykunaq pachan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Wari (Fulica cornuta) nisqaqa Qullawpi ( Arhintina, Buliwya, Chili) kawsaq pisqum. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Wari (pisqu). + +Luriqucha (kastilla simipi: Luricocha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Ayakuchu suyupi, Wanta pruwinsyapi, Luriqucha distritup uma llaqtanmi. + +Runa Simi: Ch'askachawwan qallarisqa chhasku wata + +Alejandro Ortiz Rescaniere-p uyarispa qillqasqan, 1971 watapi, Aurelia Lizame-p willasqan (iskay chunka pichqayuq watayuq). +Arí, chiqanpi. Chay wirataqa tukuchinkus pulwuman, pulwumanta tukuchinku pastillaman, rimidyuman. Chay hinatas hampikunku paykuna. + +quechua: yupay + +Runa Simi: Gansu pruwinsya + +1413 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +1541 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Hawapi wayra pacha ñit'iy: +Ch'aska (latin simipi: Venus, kastilla simipi: Venus) nisqaqa intimanta iskay karu kaq puriq quyllurmi inti llikapi. +Ch'askata pachapaqariypi rikuspaqa, Paqarimuq ch'aska (Pachapaqa lusiru, Pachapaqariq ch'aska ninchikmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ch'aska. + +3Chayrayku kriyiq masiykuna, qamkunallamanta akrayllapa syiti runakuna, kusa allin yarpuyniyjun, kusa intrakaq, Dyuspa Santu Ispiritunwan kaqkunata ima. Paykunatana willatiyllapa, kay ruraykunataqa rurananllapapaq. + +Waliqta kawsanapaqqa, sumaqta mikhuna, ñaraq wawakuna, machu runas, awichus ima. Chayta kallpachariyta munaspa CENDA wakichin microprogramas nisqata nutriciónmanta parlarikunapaq. Kay kutipi qallarisun ñawpaq kaq wakichiywan. + +Tukuy hallch'akuna +Wikipediapa tukuy hallch'ankunamanta ch'allisqa rikuy. Rikuyniykitaqa k'ullkuchaytam atinki hallch'a layata, ruraqpa sutinta (uchuy icha hatun sanampakunata musyaq) icha chayachisqa p'anqata (uchuy icha hatun sanampakunata musyaq) akllaspa. +13:33 3 nuw 2009 Sylvain2803 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiqunaqa kikinmanta kamarisqam +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +Kay ruraykunataka patsak , ishkay chunka punllakunapimi tukuchishka kay allichikunataka. + +Hinarimana sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Hinarimana sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Hinarimana sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Adverbio (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rimay tikrachiy (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Imallichiq (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +2 chaniyuq tikraykuna wach'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: wach'iy1wach'iy2 + +Phaway nisqaqa wayra pachapi puriymi. +Kay uywakunam phawan: pisqukuna, palamakuna, masukuna. +Runaqa 18 kaq pachakwatapim apaykachanakunawan phawayta qallarirqan, q'uñi wayra balunwanmi. 20 kaq pachakwatap qallariyninpim antankatam wallparirqanku. + +Mama llaqta Pulunya +Zbigniew Kazimierz Boniek sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin pawqar waray killapi 1956 watapi paqarisqa Bydgoszcz llaqtapi) huk Pulunya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zbigniew Boniek. + +Tiyay Quchapampa suyu +Tunari (kastilla simipi: Cerro Tunari) nisqaqa Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, huk urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.235 mitrum aswan hanaq. Quchapampa suyup aswan hanaq urqunmi. + +Uma llaqta Córdoba +Córdoba wamani (kastilla simipi: Provincia de Córdoba) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Córdoba llaqtam. +Kamasqa 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1854 watapi +Pulitika rakiy (Córdoba wamani) +26 suyukuna wan uma llaqtakuna: +Uma llaqta Córdoba 576 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Córdoba wamani. +Wamanikuna (Arhintina) + +2 chaniyuq tikraykuna ch'acha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Achasiri nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk urqum, Quwasa distritupi, Kallawaya pruwinsyapi, Punu suyupi. + +Huk Chili yuan (p'anqa kañina). +Yuan nisqaqa Chunwa, '元') Chunwa Runallaqta Ripuwlikapa kañinanmi. + +Wrocław (pulska simipi; aliman simipi: Breslau) nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Wrocław llaqtapiqa 634.487 runakunam kawsachkanku (2014). Ñawpa pacha Silisyap uma llaqtansi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wrocław. + +quwiki 5 ñiqin pachakwata kñ + +Andrea del Verrochio Italya mama llaqtayuq ch'iquq wan llimphiq + +Foto: Qhapaq Ñan. + +Llaqta Maqta (Chungüi-La Mar) pg. 78 + +Llaqta Taki (1) +Markakuna (1) + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 25 Y NIsqawan Parlaykuna + +400 0 _ ‎‡a Amy Winehouse‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq takiq wan takichaq‏ + +Chuntukuna, Karal, Barranca pruwinsya +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Patiwillka +Simikuna kastilla simi +Hallka k'iti kanchar 260,24 km² +Hanaq kay 81 m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Patiwillka distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Pativilca) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Barranca pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Patiwillka llaqtam. +3 Distritupi paqarisqa + +SAN MATEO 1:18 _ Jesucristopaq paqarisqanqa kayjinamantam karqan: María mamanqa Josewan runachakunapaq rimanakusqa karqanku. Manaraq tiyachkaqtinkutaq Ch'uwa Ajayupaq atiyninmanjina, Mariaqa unquq rikhuripurqan. +18Jesucristopaq paqarisqanqa kayjinamantam karqan: María mamanqa Josewan runachakunapaq rimanakusqa karqanku. Manaraq tiyachkaqtinkutaq Ch'uwa Ajayupaq atiyninmanjina, Mariaqa unquq rikhuripurqan. + +Runa Simi: Qillqas distritu + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ikwadur) - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ikwadur) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ikwadur). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Iwrupa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Iwrupa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Iwrupa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Katiguriya:Iwrupa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tiyay Uru Uru suyu, Sajama pruwinsya, Turqu munisipyu +Qhapaqa (Aymara,[2] kastilla qillqaypi (Capaja) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Uru Uru suyupi, huk urqum, Sajama pruwinsyapi, Turqu munisipyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.056 mitrum aswan hanaq. +Turqu munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Katiguriya:Makiyasiq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Makiyasiq. + +Suru (genus Chusquea) nisqakunaqa sach'a hina ancha hatunman wiñaq qachu yurakunam. +Kaymi suru rikch'aqkuna: + +Saint-Étienne llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Punku p'anqa: Kapchiy +Kapchiy nisqaqa runakunap ima allin icha sumaq rurasqakunapas, makinwan rurasqa, ñawinkunawan rikunapaq, rinrinkunaman uyarinapaq, rikch'akunam, musikam, hukkunapas. +Rikch'a kapchiy - Ch'uyanchaku +Wasichay - Wasi - Chaka - Tumay aranwa - Katidral - Inlisya - Manqus wasi; Machu Pikchu - Pikillaqta - Saksaywaman - Tampumach'ay - P'isaq - Pachakamaq - Ullantaytampu - Ullantaytampu - Chan Chan +Kuyuq wankilli[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Runa Simi: Guangdong pruwinsya + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/chh" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Wikch'unayay + +Runa Simi: Katiguriya:Inti raymi killa + +1918 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam). + +5- Kuyu suyu + +Runa Simi: Awankay pruwinsya + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Mama llaqta) + +Qantu Institusyunmi kunan punchaw kay tutapi tukuy sunqunwan ancha anchata riqsikum paninchik "Madre Covadongata" chaymanta Wiraqucha Amawta, Víctor Tenorio Garcíata. Llaqtapa nanaynin, hamutaynin, rimaynin rimasqanmanta, qillqaykusqanmanta. + +Apu Simi Quelqa Nº 27571: Key quelqa tiqramun phisqachunka hoqniyoq táqan, kamacheq quelqa yupaynin 27337, hatun patar quelqaq kamachin wawakunapaq, erqekunapaq, wayna, sipaspaq. 05/12/01 +Apu SImi Quelqa Nº 29735: Apusimi qelqa chanichamun kunanmantapacha apasun ñaupaqman ama chincachispa, sapa p'unchay hina wiñachispa, wakin qonqasqa simikunata yuyarispa, willarispa, mast'arispa, rimayninchiskunata perusuyunchispin saphin kashan ñaupaq runakunaq paqarimusqanmanta pacha +Apu SImi Quelqa Nº 29800: Key qelqan nin churakunankun estadoq suntur wasinkuna perusuyu umalleqmanta pacha, regionkunapi, huch'uy llaqtakunapi umalleqkuna, maypichus llakipi kashanku runakuna pacha khatatatariqtin karqan chunka phisqayoq p'unchay qhapaq situwa killapi iskaywaranqa qanchisniyoq watapi 01/11/11 +Apu SImi Quelqa Nº 29839: key qelqan t'iqrarin allchapaykoq hina, hoq kaq qelqata yupaynin 29694 key qelqan amachan patara rantiqkunata, wawakunapaq erqekunapaq yachana wasipi allin yachanankupaq, ichaqa patara qhatuqkunan qolqenpi sinchita wichachinku. 03/03/12 + +Paqarisqa 5 ñiqin hatun puquy killapi 1965 watapi 53 watayuq +Mama llaqta Rumanya +Gheorghe Hagi sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin hatun puquy killapi 1965 watapi paqarisqa Săcele llaqtapi, Rumanya mama llaqtapi) huk Rumanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Mama llaqta + +Mama llaqta Runallaqta Republika China +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi), Pekkieng icha Pikkin llaqtaqa Chunwa mama llaqtap uma llaqtanmi. +Mamallaqtapura Yachay sunturnin. +Urasuyu, Amsterdam 29 ñiqin kantaray killapi 1994 +Turkiya, Ankara 20 ñiqin inti raymi killapi 1990 +Ukranya, Kiyiw 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1993 +Piruw, Lima 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1983 +Philipinakuna, Manila 14 ñiqin ayamarq'a killapi 2005 +Urin Afrika, Yuhanisburgu 6 ñiqin qhapaq raymi killapi 1998 +Ulimpiku pukllaykuna 2008 +Llaqta (Chunwa Runallaqta Republika) +Llaqta (Asya) + +Uma llaqta Warnes +Ignacio Warnes pruwinsya (aymara simipi: Ignacio Warnes jisk'a suyu; kastilla simipi: Ignacio Warnes ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa Warnes llaqtam. +Kay pruwinsyaqa José Ignacio Warnes y García de Zúñigamantam sutichasqa (1770 - 1816). +Ignacio Warnes pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, waraniyi, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Ignacio Warnes pruwinsya + +Phransya mama llaqtapi dipartamintukuna - Wikipidiya +Phransya mama llaqtapi dipartamintukuna +Ransiya mama llaqtapi dipartamintukuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Buliwya). +"Allpamanta yachaykuna (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pukllanamanta Willakuy (inlish simipi: Toy Story) nisqaqa 1995 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam, ñawpaq kaq antañiqiqllawan rurasqa pilikula. Kuyu walltay pusaqninqa John Lassetermi. Disney Pixarwan ruruchinapaqmi rurasqa. Ñiqin piti Pukllanamanta Willakuy 2 1999 watapi rurasqa. Kimsa piti Pukllanamanta Willakuy 3 2010 watapi rurasqa. + +Pinsha qallu (kichwapi Pinsha kallu),[1] Umichway k'aspi[2] icha Mataru[2] (Xylopia aromatica) nisqaqa huk sach'am, Urin Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pinsha qallu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pinsha qallu + +Philli-philli icha Pilli-pilli (Hypochaeris) nisqaqa huk Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu, q'illu waytaq, lichi hillisapa quram, hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Philli-philli. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Philli-philli + +Uma llaqta Charlottetown +Prince Edward Island, Kanada mama llaqtap pruwinsya. Prince Edward Island pruwinsya 138 627 runakunam kawsachkanku (2010). Uma llaqta: Charlottetown +3 kundadukuna wan uma llaqta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Prince Edward Island. + +Mayniki (kastilla simipi: Mainique) nisqaqa Piruwpi, Qusqu suyupi, Kumbinsyun pruwinsyapi, huk mayu punkum. +Mayu punku (Qusqu suyu) + +Tokushima (nihun simipi: 徳島市, Hepburn: Tokushima-shi?), Nihun hatun llaqta, Uma llaqtam Tokushima llaqta kamachiy llaqtam, Shikoku suyu hatun llaqta. 191,23 km2 +Tokushima llaqta kamachiy + +Sunku-sunku[1][2][3] (genus Callicebus) nisqakunaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillukunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sunku-sunku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sunku-sunku + +Sipa mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Sepa) Piruw mamallaqtapi huk mayum, Ukayali suyupi, Atalaya pruwinsyapi, Sipawa distritupi. + +Wanuku jach'a suyu - Wikipedia +Wanuku jach'a suyu +Commons katt'ana uñnaqa Wanuku jach'a suyu. + +Misk'i wiru (Saccharum officinarum) nisqaqa huk hatun qachu yuram, ancha misk'i hilliyuq. +Achka misk'i wirutaqa puquchinchik hillinmanta asukartam hurqunapaq. + +Sunquyasqa juk'uchamanta (#28) + +Kay Yachay Wasipi llank'árispa kanku iskay yachachiqkuna. +Yachachiqkuna Añaskituman willarispa karqa imaynatachus paykuna sumaqta llank'arispa kanku ley "Avelino Siñani y Elizardo Pérez" nisqawan, imaraykuchu rikuchispa karqanku tusuykunasta, sumaq p'achaswan. +"Añaskitu" p'anqa Tabacalman (Mizque) wawakunata waturikuq chinpaykurqa, +paykunawan khuchka takirirqa, tusurirqa. Wawas may kusisqa Añaskitu p'anqata jap'irichkanku. +PACHI NIYKU yachachiqkunman pikunachus llank'aspa kanku kay yacha wasipi: +Kay yachachiqkuna kay jina k'achitu "Programa de Festejo" ruwarisqanku. +PACHI NIYKU YACHACHIQ IRMA ARANO, PAYQA MIZQUE LLAQTAPI LLANK'ARICHKAN, UNIDAD EDUCATIVA "TEÓFILO NAVIA" YACHAY WASIPI, PAYQA YACHAQAYKUNAMAWAN, UQJINA EVALUACIONTA RUWARIRQA. CHAY LLANK'AYNINTA, AÑASKITU P'ANQAMAN WILLARIWANCHIK. + +Mama llaqta Italya +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Milano +Pruwinsya 12 +Runa ñit'inakuy 395 runak./km² () +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Lombardia nisqaqa nisqaqa Italyapi huk suyum ( Regione). Uma llaqtanqa Milano llaqtam. + +Wasqar q'inti icha Burru q'inti[1] (Patagona gigas) nisqaqa huk Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Wakarpay quchap patanpi kawsaq q'intim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wasqar q'inti. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wasqar q'inti + +Uma llaqta Tzatza-Yacu / Carlos Julio Arosemena Tola +Tsatsa-Yaku kiti (Tzatza-Yacu kiti)[1] nisqaqa, kunan Carlos Julio Arosemena Tola kiti nisqa, (kastilla simipi: Cantón Carlos Julio Arosemena Tola) Ikwadur mama llaqtapi, Napu markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Tsatsa-Yaku / Carlos Julio Arosemena Tola llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Llanganati mama llaqta parki +Carlos Julio Arosemena Tola kitipiqa Napurunakunam, huk kichwa simitam rimaq Kichwa runa llaqtam, tiyanku. +Carlos Julio Arosemena Tola (Llaqta k'iti) 665 +↑ www.enciclopediadelecuador.com Carlos Julio Arosemena Tola llaqtap sutin Tzatza-Yacu karqan (kastilla simi) + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Inlatirra) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Inlatirra) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Inlatirra). +"Kurku kallpanchaq (Inlatirra)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Iñuku huk'i ayñi - Wikipidiya +„Fat Man" nisqa iñuku huk'i bomba: Nagasaki llaqtap hawanpi iñuku huk'i t'uqyay, 1945 watapi. +„Little Boy" nisqa iñuku huk'i bomba, Hiroshimap thuñisqan ñawpanpi, 13 kt t'uqyay kallpayuq +Iñuku huk'i ayñi nisqakunaqa iñuku huk'i t'uqyaywan thuñichiq, runakunta wañuchiq ayñikunam, illanchaykuywan runakunata unquchiq. +Ñawpaq kaq iñuku huk'i ayñiqa Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi 1945 watapi Hiroshima llaqtap hawanpi t'uqyarqan, iskay kaqtaq Nagasaki llaqtap hawanpi (iskaynintin llaqta Nihunpi), pachak waranqa runatam wañuchispa. +Kunan pachaqa kay mama llaqtakunam iñuku huk'i ayñiyuq: +Huk mama llaqtakunataq hinallataq iñuku huk'i ayñiyuqchá, ichaqa mana nispa takyankum. + +Hatun llaqta - Wikipidiya +Hatun llaqta (kastilla simipi: ciudad) nisqaqa ancha achka, hatun wasikunayuq llaqtam, chaypim achka runakuna kawsan. +Hatun llaqtapiqa rumi wasikuna icha kusasqa tikakunamanta isku chapusqawanmi wasichasqakunam. Hatun llaqtapiqa atukaymi (industria nisqa), maki kapchiqkuna, qhatuqkunapas. Ancha hatun llaqtakuna hatun yachay wasiyuqmi, hamut'ana kuraq sunturyuqpas. +Mama llaqtap kamachiqninkunap tiyaqninniyuq hatun llaqtataqa uma llaqta ninchikmi. +Huk Tawantinsuyupi, Inkakunap pachanpiña kachkasqa hatun llaqtakuna: +Ispaña mama llaqtayuqpa, wiraquchakunap kamasqan huk llaqtakuna: + +Uma llaqta Manta +Manta kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Manta) Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Manta llaqtam. +Manta llaqtap wamp'uranin +Ikwadurpa kitinkuna +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Manta kiti +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manta. + +Wayra wamp'ukuna. +↑ Apustulkunap rurasqankuna 27:17, 27:40. Qosqo rimaypi, Sociedad Biblica Peruana, 2004: wayraq tanqanan [ñawpaqkaq] tela. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Wayra wamp'ukuna. + +Tiyay: Santa Krus suyu, José Miguel de Velasco pruwinsya, San Ignacio de Velasco munisipyu +Purikuq mayukuna: Iténez mayu +Bellavista qucha (kastilla simipi: Laguna Bellavista) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Santa Krus suyupi, José Miguel de Velasco pruwinsyapi, San Ignacio de Velasco munisipyupi, Noel Kempff Mercado mamallaqta parkipi, Iténez mayu ñiqpi. + +Qanchist'upsi k'uslulu (Coccinella septempunctata) nisqaqa huk k'uslulum, Iwrupa, Asya, Chincha Awya Yala allpapachakunapi kawsaq. Suntu kurumamaqa qirisanpas ancha achka yura usakunatam mikhun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qanchist'upsi k'uslulu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qanchist'upsi k'uslulu + +Katiguriya:Kultura (China) - Wikipidiya +Katiguriya:Kultura (China) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (China). +"Kultura (China)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mana llakiq rikch'aq (LC)[1] +Antikuna atuq icha Piruwanu atuq (Lycalopex culpaeus = Pseudalopex culpaeus = Dusicyon culpaeus) nisqaqa huk aycha uquq ñuñuq uywam, Abya Yalapi kawsaq. +Antikunapi kawsaq atuqmi. +Huk atuq (saywapi Buliwya - Chili) +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Antikuna atuq + +Darién pruwinsya saywitu (Panama) +46,951 Darién pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Darién), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Uma llaqtanqa La Palmam. 46 951 km2. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Darién pruwinsya. + +Wiñay kawsay, Ñawpakamay icha Ñawpakawsay (grigu simimanta: Ιστορία [Istoría]) nisqaqa runantinpa, allpa pachap, sapaq mamallaqtakunap icha runallaqtakunappas kasqankunam, imam tukurqun, ima hinam karqan, pikunam imatapas rurarqan. + +Imayuq: Tayta Inti (Ilios) nisqap wank'an. + +Paqarisqa 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1971 watapi (47 watayuq) +Víctor Hugo Aristizábal Posada sutiiyuq runaqa (9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1971 watapi paqarisqa Medellín llaqtapi - ) huk Kulumbya mama llaqtap piluta hayt'aqmi qarqan. +Suyu kampiunatukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Víctor Hugo Aristizábal. +Medellín llaqtapi paqarisqa + +↑ Sallqarimaq: Uywanakuyta iskay simipi yachachinakuy. Quechua sunqu, 22. Mai 2014. + +Runa Simi: Ankichiy + +Tukuy llaktapi hanpi wasikunata rikushka hipami A, B, C nishka hanpi wasikunataka churashka, chaykunapimi unkushkakunataka alli hanpinka. + +Mateo Llaqta + +400 0 _ ‎‡a Lauren Bacall‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Uranu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Uranu (sut'ichana) rikuy. +13 ñiqin pawqar waray killapi 1781 +Iruru muyup hallka k'iti k'ancharnin: +Hallka k'iti k'anchar: +Uranu (latin simimanta: Uranus, kastilla simipi: Urano) nisqaqa intimanta qanchis karu kaq puriq quyllurmi inti llikapi. +Puriq quyllurkuna · Tuna puriq quyllurkuna · Luqa Kurkunkuna: Mitiwruwitukuna · Puriq quyllurchakuna (Wanku) · Sintawrukuna · TNO-kuna (Kuiper-pa Wankun/Ayphu P'allta Muyu) · Aquchinchaykuna (Oort-pa Phuyun) +Quyllur yachay imakuna, inti llika imakuna qillqa Quyllur Yachay Qillqapas rikuypas. +↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Pukyumanta willaypi pantasqa: unanchachaqa manam allinchu;Seidelmann2007 nisqapaq pukyu qillqa manam kanchu +↑ 7,0 7,1 Pukyumanta willaypi pantasqa: unanchachaqa manam allinchu;Jacobson1992 nisqapaq pukyu qillqa manam kanchu +↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Pukyumanta willaypi pantasqa: unanchachaqa manam allinchu;Lunine1993 nisqapaq pukyu qillqa manam kanchu + +Runa Simi: Chiqan chhuka + +KAWSAYMANTA "Inti Raymimanta". Inti Raymita ñami shamun. Ña tamyaka tukurin, chaymantaka tayta inti yaykun, allpaman, runakunaman, wiwakunaman, kiwakunaman, kununchinchikmi. Murukunataka hapinchik, chaywan murunataka, mikunata, upyakunata ruranchik. Shinapash wayratapash shamun. Tukuy […] + +Avrahampaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Avraham" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Kérkira sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Korfu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kerkira (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kirkira (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Corfu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Apiri mayu (kastilla simipi: Río Apere) nisqaqa huk 369 km suni mayum, Buliwya mama llaqtapi. + +Misk'i sirinkakuna +Misk'i sirinka nisqakunaqa huk misk'ita waqaq sirinkakunam, qiru phukuna waqachinam. +1 Riqsisqa misk'i sirinka ruraqkuna +2 Musuq riqsisqa misk'i sirinka ruraqkuna +3 Riqsisqa misk'i sirinka waqachiqkuna‎ +Riqsisqa misk'i sirinka ruraqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Musuq riqsisqa misk'i sirinka ruraqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Riqsisqa misk'i sirinka waqachiqkuna‎[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin, Harvard Yachay Suntur +Julio César Tello Rojas sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin ayriway killapi 1880 paqarisqa Waruchiri llaqtapi - † 7 ñiqin inti raymi killapi 1947 wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq raqay yachaq (arkhiyulugu), hampikamayuq, pulitikus karqan. +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturninpim yachayninkunata hunt'arqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Julio César Tello. + +Machu Pikchu llaqta - Wikipidiya +Machu Pikchu llaqtawan Willkamayu +Machu Pikchu llaqta (kastilla simipi: Machupicchu Pueblo icha Aguas Calientes ("Q'uñiyaku")) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Urupampa pruwinsyapi, huk llaqtam, Machu Pikchu distritup uma llaqtanmi. +Machu Pikchu llaqtapi + +Alicante llaqtapi (Ispañapi) nuyuy +Nuyuy nisqa kachkaspaqa, ancha achka yakum mayuwan icha mama quchamanta huqarikuspa llaqtanchikkunata chakranchikkunatapas qataykuspa hamun. + +Tikraynin k'illpiy Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Uma kamayuq (Banladish) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Banladish) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Banladish). +"Uma kamayuq (Banladish)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ururillu qucha (kastilla simipi: Lago Orurillo) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, Ururillu distritupi, Ururillu llaqtañiq. +Ururillu quchapiqa kay pisqu layakunam kawsanku:[1] + +Phutuchkaq yurachakuna: ch'ulla phutuy raphiyuq (lluq'i - phutuy raphiqa murupiraqmi, rikunalla raphitaq chiqap raphiñam), iskay phutuy raphiyuq (paña). +Phutuchkaq llat'an muruyuq: Douglas awitup phutuy raphinkuna (phutusqamanta iskay simana). +Phutuy raphi (cotyledo) nisqaqa yura murupi kaq phutunayaqcha (embryo) nisqap kawsachikuy imayaysapa raphichakunam, phutuq yurata kawsachinapaq. +Llat'an muruyuq yurakunap murunkunaqa achka phutuy raphiyuqmi. Qatasqa muruyuq yurakunataq iskay phutuy raphiyuq icha ch'ulla phutuy raphiyuqmi. + +Pantipata nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum Willkanuta wallapi, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.450 mitrum aswan hanaq. + +José Fructuoso Rivera y Toscana sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin kantaray killapi 1784 watapi paqarisqa Durazno llaqtapi - † 13 ñiqin qhulla puquy killapi 1854 watapi wañusqa Melo llaqtapi) huk Uruwayianu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. +Durazno llaqtapi paqarisqa runakuna + +Punta Arenas nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Punta Arenas llaqtapiqa 130.136 runakunam kawsachkanku (2002). + +Manuel Isidoro Belzú Humerez sutiyuqqa (4 ñiqin ayriway killapi 1808 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 23 ñiqin pawqar waray killapi 1865 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi) huk buliwyanu umalliqmi karqan (1848 watamanta 1855 watakama). + +Sach'a muthuywan sach'a-sach'a qulluymi - kay rikch'aqa Buliwyamantam (Tierras Bajas) - tiksimuyupi ancha hatun sasachakuymi. Chayraykum sallqa suyu amachaywan sach'a-sach'akunatapas amachanku. +Sallqa amachay nisqaqa runakunap sallqa pachata waqlliymanta amachay rurayninkunam. +Iskaynintin sallqa pacha amachay layakunatam riqsinchik: +Rikch'aq amachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rikch'aq amachaywanqa runa waki icha mama llaqta runata sapaq yura, uywa icha k'allampa rikch'aqkunata manam chakuyta, manam pallayta, manam wañuchiyta saqillanchu. Chayta ruranku rikch'aqkuna ama wañunanpaq. +Sallqa suyu amachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Sallqa suyu amachaywanqa runakuna amachasqa sallqa suyu nisqa sapaq suyuman ama richunchu, icha chayman rispapas ima yuratapas, uywatapas icha k'allampatapas ama chakunchu, ama pallanchu, ama wañuchichunchu. +Mamallaqtap kamachisqan amachasqa sallqa suyukunaqa mamallaqta parki nisqapas. +Mamallaqtapura Huñu Sallqa Pachata Sallqapi Kaqkunata Amachanapaq +Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:13, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +(Uchu-manta pusampusqa) + +13 ñiqin qhulla puquy killapi + +Plantilla:delete sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +Plantilla:delete sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Plantilla:delete sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Plantilla:delete" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +La Paz (Unduras) suyu +La Paz suyu saywitu (Unduras) +La Paz suyu (kastilla simipi: Departamento de La Paz), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa La Paz. +3.1 Munisipyukuna +3.2 Llaqtakuna + +Qhapaq p'anqa - Meta +Qhapaq p'anqa +Ruraykamaykuna (en) +Meta-Wiki (en) nisqaman allinmi hamusqaykichik! Meta-Wikiqa Wikipidiyata Wikimediap huk ruraykamayninkunata allinta llamk'anakunapaq. Kaypiqa MediaWiki (en) llamp'u kaqmantapas willaykunatam tarinki, kay ruraykamaykunapi llamk'achisqa wakichikunamantam. E-chaski sutisuyukunapim achka IRC channels nisqakunapipas kay Wikimedia kamarikusqamanta ruraykamayninkunamantapas willasunkiku. Metapiqa 77,548 p'anqakunam kachkan. +Wikimedia Foundation (en) nisqaqa sapsi allinpaq kamarikusqam, Wikimedia sirwiq antañiqiqkunatam llamk'achiq. +Wankurisqa kaymanta tapuykuna (en) _ Wankurisqakunap qaranankuna (en) +Kamachiq runakuna (en) +20.:: 2007 watap rikchanpa akllanakuyninmi qallarisqam. +16.:: Wikimania 2009 nisqapaq Taripakuqkuna akllasqam. +15.:: Musuq Steward nisqapaq kamachinakunapaq akllanakuy qallarisqam. +13.:: Ñawpaq IRC pacham Wikimania 2008 nisqata kamarinapaq (Log) +Goings-on (en) - wiki ayllupi tukuykuna +Huk wikikunapi hayñikunata qaray (en) + +Runa Simi: Chaquy + +Runa Simi: Ukucha + +Wayaqa, islampu kaq q'ipimanta ñawirinaykipaq qhaway q'ipina. +Q'ipi nisqaqa khipuwan watasqa p'acham, runap icha uywap wasanpi imakunatapas apanapaq. + +Segundo Castillo Varela sutiyuq runaqa, icha Titina Castillo (* 17 ñiqin anta situwa killapi 1913 watapi paqarisqa Kallaw llaqtapi - † 1 ñiqin kantaray killapi 1993 watapi wañusqa Kallaw llaqtapi), huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Taytan: Castillo; Maman: Varela. +Piruw Piluta Hayt'ay Liga Sport Boys Piruw 1937 + +Paraná llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Entre Ríos wamani uma llaqtap. Paranápiqa 249 539 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paraná (Entre Ríos). +Llaqta (Entre Ríos wamani) + +Uma llaqta Atawra +Atawra distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Ataura) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi , Shawsha pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Atawra llaqtam. +Kamasqa 27 ñiqin pawqar waray killapi 1935 watapi. +Mayukuna: Mantaru mayu +Qhapaq jaqi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Aswan hatun llaqta Dushanbiy +Tayiksuyu, Tayikistan icha Tuyikistun nisqaqa (Тоҷикистон تاجکستان) Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Dushanbiy llaqtam. +Llaqtakuna (Tayikistan) + +Mamallaqtayuq maqanakuy - Wikipidiya +Mamallaqtayuq maqanakuy nisqaqa mana mamallaqtapura, ichataq huklla mamallaqtapi mamallaqtayuq runapura maqanakuymi, ahinataq partidupura, klasipura, ahinataq llamk'aq runa, chakra runa maqanakun patrunkunawan hayu kaspa. + +Ima p'unchaw kasqata rikuna qillqa (Mishikakunap llamk'achisqan). +Watanay qillqa, inti watana k'uchu icha Kalindaryu (kastilla simimanta: calendario) nisqaqa watapi ima p'unchaw kasqata rikuna qillqam. +Kaymi huk kalindaryu nisqakuna: + +Llaqta qayanqillqa: For Kuwait +Aswan hatun llaqta Kuwait +Kuwait icha Kuwayt llaqtaqa Asyapi huk mama llaqtam. + +Ununtriyu, Uut (musuq latin simipi: Ununtrium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. Manaraqmi tukuna sutinchu. + +1 ñiqin hatun puquy killapi 1839 watapi – 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1843 watapi +Juan José Flores sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin anta situwa killapi 1800 watapi paqarisqa Puerto Cabello llaqtapi - † 1 ñiqin kantaray killapi 1864 watapi wañusqa Puna Wata llaqtapi) ikwaduryanu Awqaq pusaq wan pulitiku karqan. + +Runa Simi: Yachachiq + +Hebreokunapa qari churin naceqtaqa mayuman wischuychik, warmi churikunatam ichaqa ama imanankichikchu, nispa. + +Paqarisqa Panama, 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1928 watapi +Panama llaqta +Wañusqa Mishiku, 15 ñiqin ayamuray killapi 2012 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: La muerte de Artemio Cruz +Carlos Fuentes Macías icha Karlus Huintis Masiyas sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1928 watapi paqarisqa Panama llaqtapi - 15 ñiqin aymuray killapi 2012 watapi wañusqa Miihiku llaqta) Miihiku mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +1984 Literatura Mishiku Mama llaqta Suñay +Panama llaqtapi paqarisqa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulinisya. + +Aimé Jacques Alexandre Goujaud Bonpland sutiyuq runaqa (28 ñiqin chakra yapuy killapi 1773 watapi paqarisqa La Rochelle llaqtapi; 10 ñiqin aymuray killapi 1858 watapi wañusqa Santa Ana llaqtapi, Arhintinapi) huk phransis kawsay yachaq runam karqan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Aimé Bonpland + +3 chaniyuq tikraykuna k'umuchiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Qiru phukuna waqachina - Wikipidiya +Katiguriya:Qiru phukuna waqachina +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qiru phukuna waqachina. +"Qiru phukuna waqachina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chaqllisinchi nankay icha nankay ruranakuy nisqaqa yanantin kaq ruranakuynintinmi. Huk kaq ruranakuyqa iskay kaqpa kutichiq ruranakuyninmi. Ruranakuchkaq nankaymi. Chayqa, nankay ruranakuy tukuna imayaykunap tukukuyninqa - lluq'i kinraypi qillqasqa - qallariy imayaykunap tukukuyninman - paña kinraypi qillqasqa - kaqllam. +Ahinataq kay nankay ruranakuy paqtachanim: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alhirya. + +Huptana icha insima (enzima, grigu simimanta ένζυμον énzymon) nisqakunaqa kawsaqpa kurkunpi rurasqan prutina imayaykunam, imayay yamkiy ruranakuykunata katalisachaq hina tukuchinapaq. +Huptanakunaqa tukuy imayay yamkiy ruranakuykunapaq muchuypim, samaypi, inti wayllaypi, mikhuna ukhunchakuypipas. + +Misiones wamani (kastilla simipi: Provincia de Misiones) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Posadas llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Misiones wamani. + +Paqarisqa Parawayi, Asunción +Augusto Roa Bastos sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin inti raymi killapi 1917 watapi paqarisqa Asunción llaqtapi - 26 ñiqin ayriway killapi 2005 watapi wañusqa Asunción llaqtapi) Parawayi mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi Willay kamayuq wan qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Augusto Roa. +Asunción llaqtapi paqarisqa + +David Padilla Arancibia sutiyuqqa (13 ñiqin chakra yapuy killapi 1927 watapi paqarisqa Chuqichaka llaqtapi - 25 ñiqin tarpuy killapi 2016 watapi wañusqa Chuqichaka llaqtapi) huk Buliwya suyup umalliqninmi karqan (24 ñiqin ayamarq'a killapi 1978 watamanta 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1979 watakama). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Padilla Arancibia. + +Q'uñi kay (kastilla simipi: temperatura) nisqaqa huk chhikan kaymi, imayaypa maychika q'uñi icha chiri kachkayninmi. Q'uñi kayqa imayaypa iñukukunap, iñuwakunap mana rikunalla kuyuykuyninmi. +Q'uñi kaytaqa q'uñi tupuna (termometro) nisqawanmi tupunchik. +Kaymi huk q'uñi kay tupukuna: +0 K := Mana q'uñi kachkay (mana kuyuykuq iñukukuna, iñuwakuna) + +Masu, Chinchaysuyupi Mashu (Chiroptera) nisqakunaqa phawaq ñuñuqkunam. Makinkunaqa raprakunam, ruk'anakunap chawpinpi mast'asqa qaram. +Tutapi phawaq masukunaqa palamakunatam mikhun, hukkunataq, p'unchawpi phawaq, rurukunatataqmi. +Huk uywap yawarninta ch'unqaq masukunataqa wiruchu (Desmodus rotundus) ninchikmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Masu + +Maria Gaetana Agnesi sutiyuq warmiqa (* 16 ñiqin aymuray killapi 1718 watapi paqarisqa Milano llaqtapi, Italyapi - 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1799 watapi wañusqa Milano llaqtapi ) huk italyanu yupay yachaqsi, runa wayllukuqpas karqan. + +Llamk'ana icha Anta nisqaqa ima llamk'anapaqpas, ruranapaqpas, runap llamk'ayninta allinchanapaq. +Allwiyapi llamk'achisqa q'illaymanta rurasqa llamk'anakunataqa irraminta ninchikmi. + +Suyu Chinchay-Kunti Rusiya +Sankt Peterburg llaqtaqa (rusu simipi: Санкт-Петербург, Simun Pidrumanta sutichasqa) Rusiya mama llaqtapi, Chinchay-Kunti Rusiya suyupi, huk hatun llaqtam. 1703 watapis kamasqa karqan, 1917 watakamas Rusiyap uma llaqtan kaspa. 1924 watamanta 1991 watakama Leningrad sutiyuq karqan (Leninmanta sutinchasqa). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sankt Peterburg. + +Gaius Iulius Caesar-manta wank'a, Berlin llaqtapi Mawk'a Musiyupi. +Gaius Iulius Caesar sutiyuq runaqa (13 ñiqin anta situwa killapi 100 kñ watapi paqarisqa Roma llaqtapi; 15 ñiqin pawqar waray killapi 44 kñ watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk romanu awqaq pusaqsi, kawpaq runas, mama llaqta pusaqsi, qillqaqsi karqan. +Iulii nisqa romanu patrisyu aylluyuq kaspa Roma llaqtapi kawpaq runas tukurqan. Marcus Licinius Crassus sutiyuqwan, Gnaeus Pompeius Magnus sutiyuq awqaq pusaqwanpas 59 kñ watapi Romap kunsulninsi tukurqan. Chaymantataqsi Ilirya, Galya pruwinsyakunapi prukunsul kaspa chaymantas 58 kñ watamanta 51 kñ watakama watakunapi tukuy Galyatas atiparqan Rhein mayukama. Romanu llaqtayuq maqanakuypi 49 kñ watamanta 45 kñ watakama Pompeiusta atipaspa romanu republikata puchukachispa qhapaqmansi tukuchikurqan. 44 kñ watapis Marcus Iunius Brutuspa wañuchisqan karqan. +Katiguriyakuna: +Paqarisqa 100 kñ +Wañusqa 44 kñ +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:32, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin + +Llaqtamasi.com + +Alejandro Ortiz Rescaniere-p uyarispa qillqasqan Lima llaqtapi, 1971 watapi, Isidro Wamani-p willasqan. +Dyus munaysapa, Taytanchik, ñawpaq purirqa mundu intirupi. Kapusqas iskay churin: Inkapi, Jesuspi. +Lago Titicaca: Titiqaqa qucha + +www.fundacionsachallaqta.org/ + +Runa Simi: Maldiwakuna + +Anchatan kusikuni runasimipi qealpamusqaykimanta, allintapuni mast'arisun runasimitaqa. Saminchay wayqey. +llaqtamasillay, alejandro misk'iy misk'ita ch'uyan ch'uyanta rimaykusun. +Khupa Alejandrino, noqapas anchatapuni kusikuni kay Hatun huñunakuy karan "VII Congraso Mundial de Quechua" nisqamanta; runasimi rimaq runakunapaq, tukuy sonqoywan, nunaywan ima reqsikuyki; nirayki llaqtaykipi llank'ani; ISEP-P KAMAY YACHAY WASIPI, manan tinkunchischu. pachamamata inti taytataya mink'asun, kay wata tukuy killakunaPI tuparinapaq. + +Ana Willka Q'asa + +Mama llaqta Ikwadur +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Chunchi +Simikuna kastilla simi +Runa ñit'inakuy 45,69 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 273 km² +Kamasqa wata 4 ñiqin anta situwa killapi 1944 watapi +Chunchi kiti (kastilla simipi: Cantón Chunchi) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Chimpurasu markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Chunchi llaqtam. + +19 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi (98 watayuq) +Javier Pérez de Cuéllar sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk piruwanu taripay amachaq, diplumatiku wan pulitiku runam. +1982 watamanta 1991 watakama Huñusqa Nasyunkuna Sapsi Sikritaryu. +1994 watapi Piruwpaq Huñutam kamarirqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Javier Pérez de Cuéllar. + +(Misti urqu-manta pusampusqa) +Tiyakuynin Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsya, Chiriwata distritu, Hanan Kusisach'a distritu, Miraflores distritu, Qayma distritu, Tarukani distritu +Wallakuna Ariq Walla, Antikuna +Qhipaq ninachasqa: 1985 +Misti icha Wawaputina (Guagua Putina) nisqaqa Ariqipa llaqtañiq, Antikunapi, Piruwpi, huk nina urqum, Ariq Wallapi, Ariqipa suyupi, Ariqipa pruwinsyapi, Chiriwata distritupi, Hanan Kusisach'a distritupi, Miraflores distritupi, Qayma distritupi, Tarukani distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.821 mitrum aswan hanaq. +Ariqipallaqta, Misti nina urqu, Chili mayu (chinchay), Wasamayu (qulla) (NASA) +Saywitu: Ariqipa pruwinsya +Saywitu: Ariqipa pruwinsya (chinchay) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Misti (ariq). + +Tiyay: Punu suyu, Asankaru pruwinsya, Arapa distritu, Chupa distritu +Arapa qucha (kastilla simipi: Laguna de Arapa) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi, Arapa distritupi, Chupa distritupipas. + +Bernardo Bertolucci sutiyuq runaqa (16 ñiqin pawqar waray killapi 1941 watapi paqarisqa Parma llaqtapi - 26 ñiqin ayamarq'a killapi 2018 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bernardo Bertolucci. +Parma llaqtapi paqarisqa + +Sach'a-sach'amanta Qillqa (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Sach'a-sach'amanta Qillqa (inlish simipi: The Jungle Book, kastilla simipi: El libro de la selva) nisqaqa 1967 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam, 1894 watamanta Sach'a-sach'amanta Qillqa sutiyuq kawsay rikch'amanta rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Wolfgang Reithermanmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +William Anthony Colón Román sutiyuq runaqa icha Willie Colón (* 28 ñiqin ayriway killapi 1950 watapi paqarisqa New York llaqtapi - ), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapas takichaq wan takiqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Willie Colón. + +Pawlu I, Pawlu I huk ñiqin (latin simipi: Paulus PP. I, Italya simipi: Paolo I) sutiyuq runaqa (* 700 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 28 ñiqin inti raymi killapi 767 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +29 ñiqin aymuray killapi 757 watapimanta 28 ñiqin inti raymi killapi 767 watapikama Tayta Papam. + +José Sócrates Carvalho Pinto de Sousa sutiyuq runaqa (*6 ñiqin tarpuy killapi 1957 p'unchawpi paqarisqa Vilar de Maçada llaqtapi, Alijó, Purtugal) Purtugal mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. + +2 chaniyuq tikraykuna kuraq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Timutiyupaq iskay ñiqin qillqa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Segunda Carta a Timoteo (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Titupaq qillqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Musuq Rimanakuy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Chawpi Urqu Chullpa Ch'utu Ikma Mayu Inka P'iqi Iskay Wasi Jatun Llallawa Jatun Punta Mayuq Jatun Salla Juch'uy Llallawa Kuntur K'illi K'illi Llusk'a Llusk'a Mayu Urqu Murun Pampa Ñuñu Urqu Puka Chanka Pukara Phaqcha Urqu Qucha Quchayuq Urqu Qullpa Qucha + +Runa Simi: Grau pruwinsya + +Grupo Yawar Llaqta Lima - 1988 + +Ministerio de Cultura, kaynata yanapakuspanmi, hapichinqa qillqa maytukunata, fotokunata, grabasqakunata, magnético digital nisqapi, utaq imapipas, ichaqa Ministeriopa ruwasqanta utaq hatallisqantapas ichaqa lliw makimpi kaqkunata. + +Llaqta runakunan kay Centro Poblado Victoria Puerto Edén distrito de San Pedro de Putina Punco Sandia yunka llaqtamantan pasaqta llakikushanku, imaraykuchus kay jaguar nesqa mihurqapusqa uk awichuta wasinpi p'achankunallas pasaq yawar ukhupi tarikusqa. + +POEMAS – HARAWIKUNA: "Mamay" +hanaq pachaman ripuq mamakunapaq, +Ñawinkunaqa manan ch'askachu, +p'unchaypichá... tukuyukunman +llakiq ñit'isqan.. sonqoyuq, +mana hayk'aq... simiypi q'aymayaspa, + +▪ ... POLITICAPI CHʼAMPAYKUNAPI SATʼIKUN. Kay revista Asiaweek nin: "Asia llaqtapi wak llaqtakunapiwan, runata umachaqkuna astawan atiyta munaspa, religioniqta runap umanta tʼuqpinku, paykunallapaq imatapis munaspa". Chantapis ninllantaq: chayrayku "tukuy runa tʼuqpiman tukuchkanku" nispa. Juk allin riqsisqa religioso Estados Unidos llaqtapi jinata nirqa: "Wañuchiykuna tukukunanpaq, wañuchiqkunata tukuchina tiyan" nispa. Pay nisqanmanjina "kay wañuchiqkunata Señorpa sutinpi wañuchina tiyan". Mana chaymanjinataq Biblia nin: "Sichus pipis ninman: Diosta munakuni, nispa, hermanontataj chejninman chayqa, payqa llullamin" nispa (1 Juan 4:20). Jesús nirllarqataq: "Enemigosniykichejta munakuychej" nispa (Mateo 5:44). ¿Machkha religionkunataq runata guerraman kachanku? +¿Imapitaq, mana allin puquyniyuq llulla religión, tukunqa? Jesús willawarqanchikña: "Ima sachʼallapis mana walejta poqospaqa, kʼutusqa kanqa, ninamantaq kanasqa" kanqa, nispa (Mateo 7:19). Arí, kay llulla religionkunaqa kʼutusqa, kanasqa ima kanqanku. ¿Imaynata chayta ruwakunqa? Bibliamanta Apocalipsispa profecianpi 17, 18 tʼaqakunapi, kay tapuyman kutikchiwanchik. +Qhawariy, qanchis umayuq, chunka waqrayuq phiña animalpa wasanpi, juk khuchi phisu warmita tiyachkaqta (Apocalipsis 17:1-4). ¿Pitaq chay warmiri? Chay warmiqa "kay pachapi reyesta kamachishan", puka pʼachayuq pʼachillisqa, qʼuwarakun, chantapis may qhapaq warmi. Astawanpis layqaspa ‘tukuy suyuta chʼawkiyan' (Apocalipsis 17:18; 18:12, 13, 23). Bibliaqa, kay khuchi phisu warmi, tukuy llulla religión kasqankuta rikuchiwanchik, mana juk religionllachu manaqa, tukuy mana allinta puquqkuna kasqankuta niwanchik. +▪ ... MUNAKUYTA RIKUCHIN. Diosta yupaychaqkunaqa "mana kay pachajtachu kanku", wak laya runata chantapis wak aylluyuq runata mana chiqninkuchu, manaqa puraqmanta ‘munanakunku' (Juan 13:35; 17:16; Hechos 10:34, 35). Maqanakunamantaqa, munakusqankurayku wakkunapaq kawsayninta quyta atinkuman (1 Juan 3:16). +▪ ... DIOSPA PALABRANPI ATIYKUKUN. Chiqa religionqa mana tradicionkunata, nitaq ‘runap kamachisqanta' yachachinchu; manaqa Bibliap yachachisqanta (Mateo 15:6-9). ¿Imaraykutaq? ‘Diosmanta tukuy Qhillqasqaqa paypa yuyaychasqan kasqanrayku, may sumaq kachkan yachachinapaq, juchata reparachinapaq, chiqa kaqman kutirichinapaq' (2 Timoteo 3:16). +▪ ... FAMILIATA TANTAN, CHANTAPIS LLIMPHU KAWSAYTA YACHACHIN. Chiqa religionqa qusata ‘warminta aychantajina' munakunanpaq kʼamin. Warmita qusanta respetananpaq yanapan, wawatataq mamanta tatanta kasunanpaq yachachin (Efesios 5:28, 33; 6:1). Kamachiqqa, kawsayninpi llimphu kanan tiyan, wakkuna kikinta ruwanakupaq (1 Timoteo 3:1-10). + +6 ¿Imaynasmantawantaj Jehová cheqa sonqo kasqanta rikuchin? Jehovaqa kamachiykunasninta mana tijrachinchu. Pay nin: "Machuyanaykichejkama noqaqa kikillampuni kasaj", nispa (Isa. 46:4). Arí, Jehovaqa kamachiykunasninman jinapuni imatapis ruwan (Mal. 3:6). Imastachus ruwananta nisqantapis juntʼanpuni (Isa. 55:11). Jehová cheqa sonqo kasqanqa tukuy kamachisninta yanapawanchej. Kamachisqanta kasunapaj kallpachakojtinchejqa bendeciwasunpuni (Isa. 48:17, 18). + +Runa Simi: Yupa hap'ichiy + +Mama llaqta USA +Hallka k'iti kanchar 767,28 km² +Kamasqa wata 1835 +Austin nisqa llaqtaqa, Texas suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Austin llaqtapiqa 757 688 runakuna (2008) tiyachkan. + +Kulliq icha Qulliq (kastilla qillqaypi:Nevado Cullec) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Tanta distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.500 mitrum aswan hanaq. + +Paqarisqa Urin Afrika, 3 Qhulla puquy killa - 1892, Bloemfontein +Aswan riqsisqa qillqasqan: Hobbit +John Ronald Reuel Tolkien sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin qhulla puquy killapi - 1892 paqarisqa Bloemfontein llaqtapi, Uralan Afrikapi - † 2 ñiqin tarpuy killapi - 1973 wañusqa Bournemouth llaqtapi, Inlatirrapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq qillqaqmi, simi yachaqpas karqan. Siwikunap Apun, Hobbit nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. + +Katiguriya:Piruwpi sallqa suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Piruwpi sallqa suyu +Javier Pulgar Vidal-pa nisqankama Piruwpi pusaqnintin sallqa suyumanta qillqakuna. +"Piruwpi sallqa suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Johann Friedrich Wilhelm Adolf von Baeyer sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin kantaray killapi 1835 watapi paqarisqa Berlin (Alimanyapi) llaqtapi - † 20 ñiqin chakra yapuy killapi 1917 watapi wañusqa Starnberg (Alimanya) llaqtapi); Alimanya mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Adolf von Baeyer. +Berlin llaqtapi paqarisqa + +Manfredwinslow sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, rurasqanta sapsi kamay nisqamanmi kacharin. Kayqa tukuy Tiksimuyuntinpim chanin. +Manfredwinslow sutiyuqqa pitapas saqillan kay rurasqanta llamk'achiyta imapaqpas, mana phatawanchu, chay hina phatakuna mana kamachiypa kamachiptinkama. +az.wikibooks.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Q'eqchí simi nisqaqa Watimala mama llaqtapi huk rimaymi, Q'eqchí runakunap rimasqan, Maya rimaykunaman kapuq. + +Kamarisqa 10 ñiqin inti raymi killapi 1970 watapi 48 watayuq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paris Saint Germain FC. + +Kay qatiqpiqa huk llika tiyaykunaman t'inkikunatam rikunki, musuq icha mawk'a liwrukunata qhatuq, maskasqayki liwrukunamantachá astawan willaq: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Purtugal). +"Wat'a (Purtugal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Yupay yachay + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/z" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Limburg (Urasuyu) pruwinsya +Limburg nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Limburg (Limburgs: Limbörg / Lèmburg), kastilla simipi: Limburgo. + +Runa Simi: Intimpa yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Titiqaqa wat'a + +quwiki Antisana kawsaykuska amachasqa allpa + +7 Iskay Llant'a Quena Inti Tantanakuygu* Tantanakuyku Kunan Para + +Jefferson Farfán, Piruw mama llaqtayuq quchu +Jefferson Agustín Farfán Guadalupe sutiyuq runaqa; (* 26 ñiqin kantaray killapi 1984 watapi paqarisqa Lima llaqtapi -) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Runa Simi: Pichincha + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Croton. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Croton + +Taripakuqkunap qillqasqan - Wikipidiya +Taripakuqkunap qillqasqan (kastilla simipi: Libro de los Jueces) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Taripakuqkunap qillqasqan, bible.is nisqapi: +Taripakuqkunap qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Taripakuqkunap qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Taripakuqkunap qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Taripakuqkunap qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Mut'i sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Mut'i sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Mut'i sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Muti (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hara (shuti) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mot'e (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Yawar puka (Hemoglobina) nisqaqa runap, tulluyuq uywakunappas yawarninpi puka yawar kawsaykuq (eritrocito) nisqakunapi puka llimphiyuq imayaymi, irru iyunniyuq (Fe2+) prutinam, wayayta (O2) apanapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yawar puka. + +Uma llaqta Chiriwata +Chiriwata distritu (kastilla simipi: Distrito de Chiguata) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Ariqipa pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Chiriwata llaqtam. +Urqukuna: Misti - Pikchu Pikchu qutu + +Tampere llaqtaqa Phinsuyu mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Llaqta (Phinsuyu) + +Amashqa distritu +(Amashca distritu-manta pusampusqa) +Waskaran, Qarwa pruwinsya +Uma llaqta Amashca +Amashca distritu; icha Amashqa listritu (kastilla simipi: distrito de Amashca) nisqaqa huk distritum Qarwa pruwinsyapi, Anqash suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Amashca llaqtam. +Listritupi paqarisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Magdalena del Mar distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Magdalena del Mar distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Magdalena del Mar distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Magdalena del Mar (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Raphi k'allampa (Agaricales) nisqakunaqa achka raphiman rikch'akuq murucha p'alltayuq tiksicha k'allampakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raphi k'allampa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Raphi k'allampa + +Kopernisyu, Cn (musuq latin simipi: Copernicium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'illay +Tikraynin k'illay Kastillanu simipi: + +GoWikipedia - 4 ñiqin kantaray killapi +4 ñiqin kantaray killapi +4 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (04.10., 4-X, 4ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 277 kaq (277ñ - wakllanwatapi 278ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 88 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +www.anqa.ae + +"Chamuru simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +yana allpa, muyu, kay mushuk surkunakunapi, + +5 7 42 k 77 k 41 k Waruchiri qillqasqa + +1 10 17 k 27 k 49 k Mama Llaqtap Kurak San Markus Yachay Sunturnin + +T'aqsanayuq rurunkuna. +Sulluku,[1][2][3] Suylu luku[3] icha Chuluqi[2] (Sapindus saponaria) nisqaqa Awya Yalapi kawsaq hampi yuram, sulluchiqmi. Maqchinasapa, ch'uchu[4] nisqa yana rurunkunawanmi t'aqsanchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sulluku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sulluku + +Tawa nisqaqa, Chinchaysuyupi Chusku icha Ĉusku (trusku) nisqapas, tiyaq yupaymi. Tawantinsuyupqa tawam suyunkuna, ahinataq tawantin suyu rikuchiq iñukunam. +Ñiqi yupayninqa tawa ñiqi icha tawa kaq. +Yupay sanampanqa 4. +Yupana kamay kayninkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +4qa kapuq yupana; 4 = 4×1=2×2 +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa kimsam (3), qhipaqnintaq pichqam (5). +Tawantin kaqkunaqa Tawantinsuyu iñiypi anchata chaninchasqam. + +Tiyay: Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Lari distritu +Kiwicha (kastilla qillqaypi Quehuicha, Quehuisha, Queshihua) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Chila wallapi, huk rit'i urqum, Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Lari distritupi, Mismi urqup kuntinpi.[1] Pikchunqa mama quchamanta 5.514 m[2] (huk pukyu: 5.170 m)[3]aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Kaylluma pruwinsya (Ariqipa suyu) + +8 ñiqin qhulla puquy killapi 1958 watapi – 4 ñiqin ayriway killapi 1958 watapi +Víctor Andrés Belaúnde Diez Canseco sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1883 watapi paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1966 watapi wañusqa New York llaqtapi) huk Piruw Mama llaqtapi Taripay amachaq, diplumatiku, pulitiku runam karqan. +1958 watamantapacha Piruwpa Hawa ministruninmi karqan. +Ensayos de psicología nacional (1912) Mamallaqta hayni yachaypa qillqarin +La realidad nacional (1931) Mamallaqta kaynin +Huñusqa Nasyunkuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Víctor Andrés Belaúnde. + +Wira unquy (Lipoma) wira kawsaykuqkunap unquymi. + +Gualberto Villaroel pruwinsya (kastilla simipi: Gualberto Villaroel) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa San Pedro de Curahuara llaqtam. + +Uma llaqta Buldibuyo +Buldibuyo distritu (kastilla simipi: Distrito de Buldibuyo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Patas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Buldibuyo llaqtam. + +Los Ángeles nisqaqa Biyubiyu suyu mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Los Ángeles llaqtapiqa 166.556 runakunam kawsachkanku (2002 watapi). + +Uma llaqta Pierre +South Dakota nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Pierre llaqtam. + +wayllunk'ay + +Éamon de Valera, Edward George de Valera sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin kantaray killapi 1882 paqarisqa New York llaqtapi - † 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1975 wañusqa Dublin llaqtapi). (Ilanda mama llaqtap yachachiq wan pulitiku qarqan. +1959 watamanta 1973 ñawpaq kuti Ilandapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Éamon de Valera. + +Uma llaqta Maqati +Maqati distritu (kastilla simipi: Distrito de Macate) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqash suyupi, Santa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Maqati llaqtam.Kay llaqtapi paqarisa wañukusa llinpiq, Artemio Macate; pay ruwasa "Campo Marte Wanki"ta [1]. + +Rit'i chaki lluchk'aykachachkaq runa. +Rit'i chaki lluchk'aykachay, Rit'i lluchk'ay icha Rit'ipurina nisqaqa (inlish simipi: Ski, Skiing) chakikunapi watasqa chaki lluchk'ana nisqa iskaynintin suni last'awan rit'ipi lluchk'aymi, yallinakuy rit'ipi kurku kallpanchay rikch'aqmi. + +Ferdinand Lewis Alcindor, Jr. sutiyuq runaqa, icha Kareem Abdul-Jabbar (* 16 ñiqin ayriway killapi 1947 watapi paqarisqa New York llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u. + +Pisqu llaqta +151 _ _ ‎‡a Pisqu llaqta‏ + +imantatakiti. Lima markanxa phiohqa t'uña +qullqi ohañapataki. + +Tayta kurapa nisqanpihinas tratitutaqa ruwarqunku." (34) + +Runa Simi: San Marino (uma llaqta) + +Runa Simi: São Paulo suyu + +Runa Simi: Tikuna simi + +BOT-Superzerocoolpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/BOT-Superzerocool" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Piruw Mama Llaqta + +Mama llaqtap hawan 42 km² + +Runtucha nisqaqa kawsaqkunap mirananpaq china kawsaykuqninmi, runtukunapi, runtuchana nisqa ukhu yawripi paqariq. + +Runa Simi: P'isaq + +Runa Simi: Ch'añan nisqakunaqa kurku puriqllata, chullusqa imayaykunata sapachaq kurku yawrikunam. (→Ch'añan) + +Werner Faymann ( * 4 ñiqin aymuray killapi 1960 watapi paqarisqa Wien llaqtapi - ). Awstiriya mama llaqta taripay amachaq, pulitiku wan Kansillir. +2 ñiqin qhapaq raymi killapi 2008 watamanta ñawpaq kuti Awstiriyapa Kansillirnin karqan. +Wien llaqtapi paqarisqa + +Kurku kallpachnay (Sport) pukllaykunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay. +"Kurku kallpanchay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Maqanakuy kapchiy + +Wañusqa 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1664 watapi (65) +Aswan riqsisqa llimphisqan [[ ]] +Francisco de Zurbarán y Márquez sutiyuq runaqa ( * 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1598 watapi paqarisqa Fuente de Cantos llaqtapi, Ispañapi - † 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1664 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Francisco de Zurbarán. + +Urmamuq yakukuna nisqaqa phuyumanta, wayra pachamanta allpaman urmaykuq yakukunam. +Para nisqaqa phuyumanta urmaykuq sut'ukunam. +Rit'i nisqaqa phuyumanta urmaykuq chullunku umiñachakunam. +Chikchi nisqaqa phuyumanta urmaykuq chullunku rump'ukunam. +Sulla nisqaqa wayra pachapi karqaspa yakuyaq yaku wapsim, allpa hawanpi, yurakunapipas yaku sut'u tukukuq. +Chhulla nisqaqa wayra pachapi karqaspa chullunkuyaq yaku wapsim, allpa hawanpi, yurakunapipas chullunku umiñacha tukukuq. + +Recep Tayyip Erdoğan, sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin hatun puquy killapi 1954 watapi paqarisqa Istanbul llaqtapi - ), huk Turkiya mama llaqtap musikuq wan pulitiku karqan. +2014 watamanta kuti Turkiyapa Umalliqnin karqan. +2003 watamanta 2014 watakama kuti Turkiyapa Uma kamayuqnin karqan. + +Warani (latin simipi: constellatio) nisqaqa achka quyllurnintin hanaq pachapi suyum. +Unquy quyllurkuna (Qullqa) + +2008 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. +23 ñiqin chakra yapuy killapi: Doris Gibson, piruwanu qillqaq +17 ñiqin kantaray killapi: Angel Uribe, piruwanu piluta hayt'aq + +Llawq'a[1] icha Allpa k'uyka[2] (Lumbricidae) nisqakunaqa allpa ukhupi kawsaq pisilla suphuyuq sillwi kurukunam. Allpata siwaspa mikhuspa chaypi kawsaq añakikunatam ch'ulla kawsaykuqkunatapas mikhuspa allpata mast'aranmi. Chayrayku chakranchikkunapi puquq chakra yurakunapaq ancha allinmi. + +Tumarapi munisipyu / Waldo Ballivián munisipyu +Uma llaqta Tumarapi (Waldo Ballivián) +Tumarapi munisipyu icha Waldo Ballivián (kastilla simipi: Waldo Ballivián) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Paqaqi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Tumarapi (Waldo Ballivián) llaqtam (436 runa, 2001 watapi). +Qumanchi munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Illawi icha Sach'a amaru (Boa constrictor) nisqaqa huk amarum, Umawa nisqapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi sach'a-sach'api kawsaq. + +"Italya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Killmu, Willapi icha Churqilla nisqaqa huk llimphim. Chilina ruruqa killmum. Killmu achkiyqa 590-manta 625-kama nanometro pillunyayuqmi. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Qutu rikuy. +Q'utu (Struma) nisqaqa kunkapi q'umpuyasqa kaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'utu. + +Tomás Monje Gutiérrez sutiyuqqa (1884-1959) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (15 ñiqin chakra yapuy killapi 1946 watamanta 10 ñiqin pawqar waray killapi 1947 watakama). + +Makabayop huk ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Makabayop huk ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Primer Libro de los Macabeos) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk apokriphu liwrum. + +(Miihiku llaqta-manta pusampusqa) + +Katiguriya:Llimphiq (Alimanya) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Llimphiq (Alimanya) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Katiguriya:Llimphiq (Alimanya) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:Llimphiq_(Alimanya)" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +awqaf.gov.qa + +Runa Simi: T'aklla + +Runa Simi: 20 ñiqin pachakwata + +Wikch'unayay icha Aqtunayay nisqaqa hiq'ipi mana allin kawllaymi (llakusim). +Wikch'unayachkaq runaqa imatapas mana munaspa millanmi, chaymanta wikch'unayanmi , aqtunayaspa. + +Runa Simi: Amaychura + +Runa Simi: K'allana + +80 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Katiguriya:Kapchiy (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Kapchiy (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiy (Mishiku). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Kulumbya). +"Mayu (Kulumbya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:88 kñ - Wikipidiya +Katiguriya:88 kñ +Kay Katiguriyaqa 88 kñ kñ watamanta qillqayuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 88 kñ. +"88 kñ" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Limanchu (genus Peperomia) nisqaqa huk ancha hatun yura rikch'anam, 1.500-manta aswan rikch'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Peperomia. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Peperomia + +Oscar Emilio León Simosa sutiyuq runaqa icha Oscar D'León (* 11 ñiqin anta situwa killapi 1943 watapi paqarisqa Caracas llaqtapi - ), huk Winisuyla mama llaqtapas takiqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Oscar D'León. + +Katiguriya:Karu puriy (Amarumayu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Karu puriy (Amarumayu suyu) +"Karu puriy (Amarumayu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Maki kapchiymanta qillqakuna (artesanía). +"Maki kapchiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tsima[2] (Megasoma actaeon) nisqaqa huk yana suntum, umanpi waqrayuqmi, Urin Awya Yalapi kawsaq. Urqu tsimaqa umanpi qhasqhunpipas waqrayuqmi, chinataq manam waqrayuqchu. Kay suntuqa qanchis sintimitru sunikamam wiñan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tsima. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tsima + +1574 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Chūgoku suyu (kastilla simipi: Región de Chūgoku nihun simipi: 中国地方, Hepburn simipi: Chūgoku-chihō), nisqaqa huk suyum Nihun mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Hiroshima llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chūgoku suyu. + +Betanzos kantun (kastilla simipi: Cantón Betanzos) nisqaqa huk kantunmi Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Cornelio Saavedra pruwinsyapi, Betanzos munisipyupi. Uma llaqtanqa Betanzos llaqtam (4.168 llaqtayuq, 2001 watapi). + +Kichka qarayuq - Wikipidiya +Kichka qarayuq (Echinodermata) nisqakunaqa kachisapa yakupi mama quchakunapi kawsaq uywakunam, qaranpi isku rumi k'atasapam. + +Chuqiyapu suyu +Chuqiyapu jach'a suyu +Mama llaqta Buliwya +Tinkurachina siwikuna +Hanaq kay - m +Kamasqa wata 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1826 watapi +Pacha suyu UTC-4 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Aymara simipi llika tiyanan +Chuqiyapu suyu (aymara simipi: Chuqiyapu[2] jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de La Paz) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Chuqiyapu llaqtam. +3.1 Runa llaqtakuna +4 Aswan hatun llaqtakuna +7 Suyupi paqarisqa +Amachasqa suyukuna: Madidi mamallaqta parki - Qutapata mamallaqta parki - Apulupampa sallqa pacha suyu - Pilón Lajas kawsay pacha risirwa +Quchakuna: Chilata qucha - Titiqaqa qucha +Chuqiyapu suyupiqa kanmi 20 pruwinsya, 75 munisipyu, 438 kantun. +Runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suyupiqa aswanta Aymara runakunam tiyanku. +Runa llaqta +Huk indihina runa llaqta 0,7 +Huk indihina runa llaqtakuna: +Suyupiqa kastilla, aymara, qhichwa, waraniyi, takana simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [4] +Pruwinsyakunap sutinkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Franz Tamayo pruwinsya: +kamasqa 23-I-1826 (mawk'a suti: Caupolicán (Bajo Caupolicánwan, kunan: Abel Iturralde pruwinsya) +20 -XII-1967: musuq suti: Franz Tamayo pruwinsya (Franz Tamayo, qillqaq) +Qarañawi pruwinsya: 16-XII, 1992-watakama Chinchay Yunka pruwinsyap rakiynin karqan +Pedro Domingo Murillo pruwinsya: +Chinchay Yunka pruwinsyaqa Urin Yunka pruwinsyawan huk pruwinsya karqan: Yunka pruwinsya +Yunka runakunamanta suti (huk runa llaqta) +12-I-1900: iskay rakiy, Chinchay Yunka pruwinsya Uralan Yunka pruwinsyapas (D.S. 1-VII-1899, José Manuel Pando, umalliq) +Bautista Saavedra pruwinsya: Bautista Saavedra, umalliq, qillqaq +Lariqaqa pruwinsya: huk aymara simimanta suti: Llaricaxa runa, huk k'itipi kawsaq aymara runa llaqta +Umasuyu pruwinsya: Umasuyu runakuna +31-XII, 1962 watakama: Aruma pruwinsyap rakiynin karqan. +Aruma pruwinsya: Jayamara runakuna pachapi k'itip sutin Sika Sika karqan. +Pakaqi pruwinsya: Runa llaqtamanta: Pacajaque (los hombres águila) +Aswan hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chuqiyapu suyupi aswan hatun llaqtakuna [5] +Wawa wasikuna : +Huch'uy yachay wasikuna: +Chawpi yachay wasikuna: +Yachay sunturkuna +Suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Huchusuma llaqta, Ch'akimayu, Sinkata, Q'araqullu, Uru Uru +Kasani, Qhupaqhawana, Tikina, Warina, Altu llaqta +Chuqiyapu, Untuawi, Yulusa, Qarañawi, Sapichu, Kikiwiy, Yukumu, San Borja, Kimsantin llaqta. +Qarañawi, Allquchi, Walliwiyan, Tiyupunti. +Iskuma, Waychu llaqta. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uma llaqta: Chuqiyapu +Amachasqa sallqa suyukuna: Apulupampa sallqa pacha suyu • Madidi mamallaqta parki • Pilón Lajas kawsay pacha risirwa • Purani Churikimpaya • Qutapata mamallaqta parki +Quchakuna: Chalalan • Chilata • Ch'iyar Quta • Illampu chullunku qucha • Lichiquta • Milluni • Q'ululu • Santa Rusa • Such'i • Titiqaqa • Wiñaymarka +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:07, 12 ini 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Llaqta pusay + +Cusco, Huchuy Qosqo, Machu Picchu,... + +4Mayqan wasiman ĉharpis, chaymantaqa ama lluqshinkillapachu, chay lugarmanta rinaykillapakaman. + +Runa Simi: Sinaloa suyu + +Luis Alberto Sánchez Piruw mama llaqtayuq qillqaq, willaykuna pusaq wan pulitiku. Uma kamayoq + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yachachiy. +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 4 urin katiguriyakunam, 4-pura. +"Yachachiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 17 p'anqakunam, 17-pura. +Punku p'anqa: Yachachiy +Yachay munaq +Katiguriya: + +English usa divergent friendship sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Mana riqsisqa runap llaqtanman. + +Runa Simi: Mariscal Nieto pruwinsya + +Tikraynin k'atachay Kastillanu simipi: + +Lorenzo Romano Amedeo Carlo Avogadro, conte di Quaregna e Cerreto sutipaq runaqa (9 ñiqin chakra yapuy killapi 1776 watapi paqarisqa Torino (Italya) llaqtapi; 9 ñiqin anta situwa killapi 1856 watapi wañusqa Torino (Italya) llaqtapi) huk kawsay yachay, chaqllisinchi, hampi yachaymantapas yachaqsi karqan. + +Petrus Caballinus de Cerronibus icha Pietro Cavallini sutiyuq runaqa, (* 1250 watapi paqarisqa Roma llaqtapi, 1330 watapi wañusqa Roma llaqtapi), huk Italya mama llaqtayuq llimphiqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pietro Cavallini. + +Much'aykusqayki Mariya (latin simipi: Ave Maria) nisqaqa Kathuliku Inlisyapi Qullana Mariyata yupaychanapaq mañaymi. +1.1 Qhichwa simipi +Much'aykusqayki Mariya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mañaypa ñawpaq kaq rakinqa Dyuspa Simin Qillqapi Anqilpa Napaykuyninmi (Lukas 1:28 ), Mariyap watukuyninpi Elisabetpa Napaykuyninpas (Lukas 1:42 ). Qhipaq kaq rakintataq taytakurakuna 13 ñiqin pachakwatapim yaparqanku. +Latin simipi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Much'aykusqayki Mariya (achka rimaykunapi) + +Atawka, icha Lupu (Canis lupus, kastilla simimanta: lobo) nisqaqa huk sallqa aycha uquq ñuñuq uywam, Iwrupapi, Asyapi, Chinchay Abya Yalapipas (Kanada, Hukllachasqa Amirika Suyukuna) kawsaq. +Ñawpa pacha runa atawkata manaqa atuqta uywaptinsi allqus paqarisqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Atawka + +Willay kamayuq - Wikipidiya +Willay kamayuq icha Piryudista (periodista) nisqaqa willay kanchapaq - willay p'anqapaq, ankichiypaq, ñawikaruypaq - llamk'aq runam, willaykunata mast'ariq, pruphisyunmi. +Willay p'anqa (Karma qillqa, Qillqasqa rapra)( Quya rapra) (Diario, Periódico) +Huk shimikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Willay kamayuq. + +► Paqarisqa 8 ñiqin pachakwatapi‎ (2 K) + +Vinces kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Vinces) Ikwadur mama llaqtapi, Mayukuna markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Vinces llaqtam (San Lorenzo de Vinces). +Vinces kitiqa Jesuitu tayta Isidoro Wehinzamanta icha Tayta Vincesmanta (huk sacerdote) sutichasqa. [1] +Mayukuna: Vinces mayu - Macúl mayu - Bobo mayu +huk llaqta kitilli: Vinces +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Vinces kiti + +Uma llaqta Wantuwal +Wantuwal distritu (kastilla simipi: Distrito de Huandoval) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqash suyupi, Pallasqa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wantuwal llaqtam. +Distritu (Pallasqa pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Pulunya). + +Omsk nisqaqa (rusu simipi: Омск) Rusiya mama llaqtapi, Sibir suyupi, huk llaqtam. Omsk llaqtapiqa 1.142.800 runam kawsachkan (2005). + +Arches mamallaqta parki + +Runa Simi: Tampupata pruwinsya + +Imakay (concepto) nisqaqa ima rimapaqpas, kapunakuq rimantinpaqpas, ima rimasqapas hap'iqana, sunq'uchakuna sut'inmi. Yuyaychakuspaqa chay rimakunapaq imakaykunatam ñutqunchikpi allinchanchik. + +Runa Simi: Indiana suyu + +Runa Simi: Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin, Limapi, Piruw. + +56Chaymi taytankunaqa, kusa dispantakashalla kidaranllapa. Piru Jesusqa niran, ama mayqantapis parlananllapapaqchu, chay rurashankunapaqqa nir. + +quwiki Punku p'anqa: Taki kapchiy + +Chikmu icha Layu (genus Trifolium) nisqakunaqa huk chaqallu qurakunam, 243 rikch'aqniyuq tukuy Tiksimuyuntinpi. +Awya Yalapiqa - Mishikupi, Antikunapipas - ch'ukanmi (Trifolium amabile, syn. Trifolium peruvianum) wiñan. +Kaymi huk chikmu rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chikmu. + +Giza hatun chuntu icha Kheops chuntu nisqaqa Giza ñiqpi, Iqiptupi huk chuntu wasikunam, Tiksimuyuntinpi lliw chuntu wasikunamanta aswan hatunmi. +Kheops sutiyuq pharaw nisqa iqiptu qhapaqpa chuntunsi karqan. +Kheops chuntuqa huk Giza chuntu nisqakunapuram kachkan. Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqakunamanmi kapun. +Imayuq: Tawa kaq qhapaq miraypa aya wasin, pharaw Khuphu-p kamachisqan. + +5 chaniyuq tikraykuna tukuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Shell Mera nisqaqa kastilla simipi: Shell Mera) Ikwadur mama llaqtapi, Pastasa markapi, Mera kitipi, huk llaqtam. +Shella Mera llaqtaqa hatun allpa wira ruruchinamantam, Shell nisqa, qillqaq Juan León Meramantapas [1] sutichasqa (Ikwadurpa llaqta takin). +Mera llaqta + +Katiguriya:Chuqichaka suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Chuqichaka suyu +"Chuqichaka suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Chuqichaka suyu + +Katiguriya:Distritu (Jaén pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Jaén pruwinsya) +"Distritu (Jaén pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'upa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ukhu kay + +Mama llaqtap hawan 2095.1 km² + +quechua: mit'a yachay (Runa Simi) + +Runa Simi: Runa llaqta + +/ qhapaq warmi / qhapaq apu / + +400 0 _ ‎‡a Johannes Rau‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq willay kamayuq wan pulitiku. Umalliq‏ + +Aswan hatun llaqta Cayenne +Runa llaqtap sutin +Ransis Wayana nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk ransiya kulunyam. Uma llaqtanqa Cayenne llaqtam. + +Ulimpiku pukllaykuna (qu) + +Runa Simi: Tay kaday rimaykuna + +Liwtu (mapudungun simimanta), Iskaychiru amanqay icha Inka amanqay (genus Alstroemeria) nisqaqa huk yurakunap rikch'anam, 120-chá rikch'aqniyuq, tukuynin Awya Yalapi wiñaq. +Kaymi huk iskaychiru amanqay rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liwtu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Liwtu + +Rakhu ch'unchul (Colon) nisqaqa runap wiksanpi rakhu kaq ch'unchulpa rakinmi. Kurku rakhu ch'unchulpiqa mikhusqap puchunkunamanta yakutam, chullusqa iyunkunata hurqunmi.‎ Chay hinaqa akam tukukun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rakhu ch'unchul. + +Kaypi rimasqa: Parawayi, Brasil, Buliwya, Arhintina +Rimaykunap ayllun: Tupi rimaykuna +Tupi waraniyi rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Parawayi, Buliwya +Waraniyi simi (Avañe'ẽ; kastilla simipi: Guaraní) nisqaqa Waraniyi runakunap rimasqan rimaymi, Parawayipi, uralan Brasilpi, chinchay Arhintinapi, anti Buliwyapipas. +Parawayipi yaqa tukuy runakunam waraniyi simita rimanku, mistikunapas. +K'iti rimayninkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Rawrachkaq wasimanta paqarichkaq q'usñi. +Q'usñi, chinchaysuyupi Quntay nisqaqa ninapi paqariq wayra pachapi ch'iñicha sinchiyasqa k'atachakunam, wayra pachamanta aswan yana kaq, mana q'ispichu wayra hina. + +Alwatrus icha Albatros (familia Diomedeidae) nisqakunaqa huk ancha allinta phawaq, ancha karu phawayta atiq pisqukunam, challwa, umachaki mikhuq, chalakunapi q'isachaq. Huk rikch'aqninkunaqa lliw phawaq uywakunamanta aswan suni rapra mast'ariyniyuqmi, 3,6 mitrukama. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Alwatrus + +Zinedine Zidane pinalti nisqawan pilutata hayt'achkan, kuskan tukukuy pukllaypi, Ransiya – Purtugal. + +Uma llaqta San Juan Quri +San Juan Quri distritu (kastilla simipi: Distrito de San Juan del Oro) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa San Juan Quri llaqtam. + +Hulusi nisqaqa Chunwa mama llaqtapi paqarisqa, wirumanta rurasqa phukuna waqachinam. + +Sikchus (kastilla simipi: Sigchos) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kutupaksi markapi, huk llaqtam, Sikchus kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Sikchus kiti + +Quechua-linguo: kay + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Sport Boys) + +Llaqta MachuPicchu Pueblo + +Imapas ruruchiypaq, warmiyuq qhariyuq kanapaq, llaqta kamachikuypi puriykachanapaq puquysi sipaschapas waynachapas kayqa. Sipaschakunapas waynachakunapas mana kikinchu kanku, aswanpas watankuraykulla (12 watanmanta 18 watankama) chay t'aqapi rakisqa kanku, paykunaqa manataq ima kawsasqankuwanpas, masichankunapa kawsasqanwanpas, munanakuywanpas, kusikuywanpas, pukllaykunawanpas, takiykunawanpas, ima qhawaywanpas, yachayninwanpas, kawsayninwanpas hunt'asqachu kankuman; paykunaqa hukniraqta imatapas qhawankupas yuyaychakunkupas. +Kay Perú Mama llaqtapiqa, 12 watanmanta 18 watankamaqa wayna sipaschakunaqa 3,600,000si kankuman, chaytaqsi llapan runamanta sapa pachakmanta 13si kankuman. Chay llapan wayna sipas kasqankumantaqa sapa pachakmanta yaqa 51si qhari, yaqa 49taqsi warmi kankuman. +2003 watapi, kay Perú Mama llaqtapiqa, sapa pachakmanta yaqa 74 wayna sipaskuna hatun llaqtakunapi tiyarqanku, sapa pachakmanta yaqa 26 wayna sipaskunataq hawa llaqtachakunapi tiyarqanku. +Hayk'ataq yachay wasikunapi yachamunku +2003 watapiqa, 2 hunu, 300 waranqa wayna sipaschakunalla secundariaman yaykurqanku, chayqa llapan primaria tukuq wayna sipaschakunamanta kuskallan. Hawa llaqtakunapi tiyaq wayna sipaskunapaqqa secundariaman yaykuyqa ancha sasa, chayraykutaq paykunaqa sapa pachakmanta 50lla yachay wasiman rinku (hatun llaqtakunapiqa sapa pachakmanta 80 wayna sipas secundariaman rin). Llapan wakcha wayna sipaschakunamantaqa, sapa pachakmanta 42lla secundariamanqa yaykunku, kayqa hatun llaki; qullqiyuq, qhapaq wayna sipaskunaqa, sapa pachakmanta 13lla secundariamanqa mana rinkuchu. +Sapa pachak wayna sipaschamanta 33mi imallapipas llamk'ankuña, chayqa 12 watanmanta 18 watankama. Kaykunamantaqa kuskanmi llamk'apakuntaq kaqtaq yachay wasimanpas rinkutaq imallapas aswan yachaq. Kay Perú Mama llaqtapa hawa llaqtachankunapiqa, sapa pachakmanta 40 irqikunantin wayna sipaskunantinsi chakra ruraypi uywa michiypi llamk'anku, chayraykutaqsi yachayninkupas pisitaq mana chanintaq. Kaykunamantaqa sapa pachakmanta 49 wayna sipaskunas manaña chay kasqanku gradopaqchu watankupas, paykunaqa huk, iskay wata kuraqsi kankuman. Hinallataqsi, sapa pachak hukpa wasinkunapi llamk'aq sipaschakunas (yupayninqa mana tariy tai) yachay wasimanqa mana rinkuchu; paykunaqa sapa mit'apis (semana) 57 uras llamk'anku. +Hayk'ataq sunqu k'irisqapas yawarnin ch'unqasqapas +Kay wañuchikuq unquywanqa 17,054 runas kanman, chaykunamantaqa 826si irqikuna wakin, hukkunataqsi wayna sipaschakuna kankuman. Chay 826mantaqa 430si wayna sipaschakuna 15 watanmanta 19 watankama kankuman (299 qharikuna, 131taq warmikuna). Kay Mama llaqtanchikpiqa Loreto suyus 4 ñiqinpi tarikun, Piura suyus 5 ñiqinpi kachkan, La Libertad suyus 6 ñiqinpi tarikun, Lambayeque suyutaqsi 9 ñiqinpi tarikunman. Perú Mama llaqtapiqa sapa pachak wayna sipasmanta 75si musuq unquyniyuq kankuman. +Poder Judicialmi kay yupayta willakun: 2004 watapi ayriwa killakama llapan Mama llaqtanchikpi 1,309 wayna sipaskuna huchakuqkunapa wasinpi wichq'asqa tarikurqan. Kaykunamantaqa 885lla ña huchachasqaña tarikusqa, 424taq tumpasqamanta wichq'asqaraq kachkanku. Chaykunaqa llakim. + +Mana llamk'achisqa rikchakuna - Wikibooks +Mana llamk'achisqa rikchakuna +Kay willakunaqa hallch'asqam. Qhipaq musuqchasqaqa 15:03 10 nuw 2018 karqan. 5000-lla taripasqam pakasqa hallch'api aypalla kachkan, manam aswanchu. +Kay qatiq willañiqikunaqa kachkanmi, ichataq manam huk p'anqapi ch'aqtasqachu. Ama hina kaspa musyariy, huk llika tiyaykunachá chiqalla t'inkimun huk rikchap URL tiyayninman, hinaptintaq kaypi rikch'akunchá, k'uchilla llamk'achisqa kachkaspanpas. +Kay p'anqaqa ch'usaqmi. +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:ManaLlamkachisqaRikcha" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +^ par. 17 Tsëpaq mas yachatsikïkunata rikäri, 2012 wata 1 de febrëru killa La Atalaya revistapa 18-21 kaq päginankunachö. + +Runa Simi: Ulmus distritu + +Mishika kimsantin huñup wallqanqankuna: Texkoko, Tenochtitlan, Tlakopan (Osuna qillqap 34 ñiqin uyan). +Tenochtitlan nisqaqa Mishika qhapaq suyup uma llaqtansi karqan, Texkoko quchapi huk wat'apis. +1521 watapi Hernán Cortés-pa pusasqan ispañulkunap thuñichisqan karqan. Kunan pacha chaypiqa Mishiku llaqtam. + +Runa Simi: Yaku waka + +ayllutiqsimuyu.com + +Runa Simi: Paparawa yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Los Santos pruwinsya + +Katiguriya:Hampikamayuq (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Hampikamayuq (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hampikamayuq (Piruw). +"Hampikamayuq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Hampikamayuq (Mama llaqta) + +17 ñiqin hatun puquy killapi 1871 watapi – 24 ñiqin aymuray killapi 1873 watapi +Ransiya Uma kamayuq +22 ñiqin hatun puquy killapi 1836 – 6 ñiqin tarpuy killapi 1836 +pulitiku, taripay amachaq, wiñay kawsayuq, willay kamayuq +Louis Adolphe Thiers sutiyuq runaqa, (* 2 ñiqin hatun puquy killapi 1926 watapi paqarisqa Bouc-Bel-Air llaqtapi - 3 ñiqin tarpuy killapi 1877 watapi wañusqa Saint-Germain-en-Laye llaqtapi) Ransiya mama llaqtap taripay amachaq, qillqaq, wiñay kawsayuq, willay kamayuq wan pulitiku qarqan. +1871 watamanta 1873 watakamam ñawpaq kuti Ransiyapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Adolphe Thiers. + +Salamanca nisqaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. + +1790 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Juan Carlos Aramburu sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin hatun puquy killapi 1912 watapi paqarisqa Reducción llaqtapi - † 11 ñiqin hatun puquy killapi 2004 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk kathuliku Uma Hatun yaya karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Carlos Aramburu. + +Tikillaqa distritu +Wat'asani distritu + +Phuyu ñawi (Cataracta) nisqaqa huk ñawi unquymi. Ñawi q'ispi phuyuyaptin, unquq ñawsayanmi. +Allichanapaqqa kurku kuchuq runa phuyuyasqa ñawi q'ispita kuchuspa musuq artifisyal q'ispita qunmi. + +Millp'uy Nanay, millakuy, aqtuy, q'icha. +Samakuy Nanay, ancha nisyutaq wañuchiq. + +Tikraynin paykuna Kastillanu simipi: + +Rimaykullaykichik, tukuy sunquywan turiykuna ñañaykuna, kayman yaykumuqkunata.Allin punchau – Allin tutam. +Kay mama pacham uywawanchik, manan ñuqallanchiktachu lliw kaypi tarikuqkunatawanmi. +CHallwakunapas, mayukunapi, quchakunapi sumaqllañam pawakachan mikuyninta qapispa. +Turiykuna, ñañaykuna, qawarichkasani qamutaspay kay mama pachata. + +(Plurinational State of Bolivia / Estado Plurinacional de Bolivia / Bulivya Mamallaqta / Wuliwya Suyu) + +Runa Simi: Wañusqa yuyay p'unchaw + +Runa Simi: General Sánchez Cerro pruwinsya + +Runa Simi: Puntarenas pruwinsya + +Kay ruraqqa $3ta chawpi yachaywanmi riman. + +Qankuna, ñoqayku, llapa Abya Yalapi paqariq llaqtakuna huñusqan kanchis pesqa pachaj wata ñak'ariyninchispi. Kushkallataq kanchis ichaqa ch'ulla saqmalla hina hatariyninchispi chay ñak'ariyninchista wikapananchispaq. + +Upyachkaq warmi: Yakunayaq runa upyaytam munan. "Yakunayay", William-Adolphe Bouguereau-pa llimphisqan. +Yakunayay nisqaqa runap icha uywap mana upyarqaspa upyanayananmi, yakuta muchuspa kawsanapaq. +Runa unayta mana upyaspa yaku muchuymanta wañunmi. +Sallqa pachapi ch'akiptinqa, achka runakuna yakunayaymanta mana qispispa wañun. + +Tawna sirk'a, kichasqa. +Tawna sirk'a (Arteria) nisqaqa yawarta sunqumanta hawaman pusaq sirk'am, ñit'iysapa yawarniyuq. +Achka yawar ñit'iyraykum kay tawna sirk'a pirqankunaqa ch'illa sirk'apmanta aswan rakhum, sinchi aychayuqmi, llusp'i sinchi aycham. +Kurkupi yawrikunaman pusaq tawna sirk'api puka yawar nisqaqa wayaysapam (chhuhusapam, O2), surq'anman pusaq surq'an tawna sirk'apitaq yana yawar nisqa chimlasaysapa (CO2) yawarmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tawna sirk'a. + +Ashaninka ayllu llaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Hunin suyu, Satipu pruwinsya, Tampu mayu distritu [1] +Ashaninka ayllu llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Comunal Asháninka) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, Satipu pruwinsyapi, Tampu mayu distritupi. +↑ www.enjoyperu.com / Ashaninka ayllu llaqta risirwa (inlish simipi) +↑ www.parkswatch.org / Ashaninka ayllu llaqta risirwa (inlish simipi) + +3 chaniyuq tikraykuna map'achay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin qhapariy Kastillanu simipi: + +Asti llaqtaqa Piemonte suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Tikraynin p'itiy Kastillanu simipi: + +Tiyay: Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Krusiru distritu, Sandia pruwinsya, Patampuku distritu +Ariquma (kastilla simipi: Aricoma) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Krusiru distritupi, Sandia pruwinsyapipas, Patampuku distritupi, Ariquma quchañiq. + +Runa Simi: Tukuy runakunap qhapaq kaynin + +Paqarisqa 8 ñiqin pawqar waray killapi 1949 watapi +Mama llaqta +Uuyu Sutil Yirin' (Hugo Sotil Yerén Kastilla simipi) asipay suti "Chuulu" (* 8 ñiqin pawqar waray killapi 1949 watapi paqarisqa Ika llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +2.1 Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Participasyunkuna +3.1 Piluta hayt'aq +3.2 Mama llaqta kampiuonatukuna +4 Willay pukyukuna +Pukllana wasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta hayt'aq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mama llaqta kupakuna 5 2 0.40 +Mamallaqtapura kupakuna 16 7 0.44 +Piluta hayt'aq (Piruw mamallaqta quchu) 62 18 0.29 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Participasyunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mama llaqta kampiuonatukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqtapura kampiuonatukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Awya Yala Kupa Piluta hayt'aq Piruwpas mama llaqta quchu Piruw 1975 +Watapi Piruwpas Piluta hayt'aq 1973, 1974 +Piluta hayt'ay (Piruw) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hugo Sotil. +Piluta hayt'aqkuna (Piruw mamallaqta quchu / Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1970) +Piluta hayt'aqkuna (Piruw mamallaqta quchu / Awya Yala Kupa 1975) +Katiguriyakuna: +Ika llaqtapi paqarisqa +Piluta hayt'aq (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:19, 4 hun 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Yawyu + +quwiki Sach'a-sach'amanta Qillqa + +Runa Simi: Piriniyukuna + +Llamayoqccasa Llamayuq Llamayuq Q'asa + +quwiki Katiguriya:Isparaw yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: San Pedro de Totora pruwinsya + +IP huchhaykiqa kikinmanta hark'asqam, $1-pa hark'asqan ruraqpa llamk'achisqan kaptinmi. Hark'asqaqa kayraykum: +Hark'aypa qallarisqan: $8 +Awaytiyasqa hark'ana ruraq: $7 +Hark'aymanta rimanakunapaqqa $1-man icha huk kamachiqman willariy. Manam saqillasunkichu 'Kay ruraqman e-chaskita kachay' nisqata llamk'achiyta manaraq allin e-chaski imamaytaykita allinkachinaykikunaman quptiyki manaraqpas chaymanta hark'asqa kaptiyki. +Kunan IP huchhaykiqa $3 nisqam, hark'ay huchhataq #$5 nisqam. Mañakuspaykiqa kay p'anqapi tukuy nisqakunata willay. + +ripukusaqku, manaña kutinaykupaq, +chay musuq markakunapi. +tayta mamankunata qayaspa. +icha mana yachaq panichaykunapas kakunman. + +Mutsuhito (睦仁?), Meiji Hatun Qhapaq (明治天皇, Meiji Tennō?), (* 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1852 watapi paqarisqa Kioto llaqtapi – 30 ñiqin anta situwa killapi 1912 watapi wañusqa Tokio llaqtapi ), 122º Hapun pa hatun qhapaqnin +Fusako Ñusta (Kane-no-miya Fusako Naishinnō), 7a., (28 ñiqin qhulla puquy killapi 1890 watapi–11 ñiqin chakra yapuy killapi 1974 watapi). + +Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu nisqaqa (kastilla simipi: XI Región de Aysén del General Carlos Ibáñez del Campo) Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa Coyhaique llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna k'ajachiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Chupaka +Chupaka pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Chupaca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chupaka llaqtam. +Mayukuna: Kunas mayu - Mantaru mayu + +(Inlisya-manta pusampusqa) +Kristiyanu inlisya nisqa runa kuskachakuta qhawanaykipaqqa chaypi qhaway. +Inlisya icha Iklisya (grigu simimanta: εκκλησία (ekklīsía) "qayakusqa [runakuna]", chaymanta kastilla simipi: iglesia) nisqaqa Dyusta yupaychanapaq kristiyanukunap manqus wasinmi. +Runa iñiy achka runakuna qatiyan huk iñiy yayuyta. ( Iñiy yayuy = Doctrine) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inlisyakuna. + +Katiguriya:Lima suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Lima suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lima suyu. +"Lima suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay: Punu suyu, Lampa pruwinsya, Lampa distritu, San Ruman pruwinsya, Hullaqa distritu +Lampa mayu (kastilla simipi: Río Lampa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mayum, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, Lampa distritupi, San Ruman pruwinsyapipas, Hullaqa distritupi. + +Paqarisqa Grisya, Chilimodion, 16 ñiqin tarpuy killapi 1924 watapi +Irini Lelekou sutiyuq warmiqa, icha Irene Papas (*3 ñiqin tarpuy killapi 1926 watapi paqarisqa Chillimodion llaqtapi - ) huk Grisyakuyu walltaypi aranway pukllaqmi wan takiq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Irene Papas. + +Ch'askachaw nisqaqa (kichwapi: chashka puncha icha chaska puncha, kastilla simipi: Viernes) pichqa ñiqin p'unchaw simanapi, ch'askamantam sutinchasqa. + +Wallaqa mayu - Wikipidiya +Wallaqa mayu, Huwanhuy, San Martin suyu +Pukyu: Pasqu suyupi, Piruw +Wallaqa mayu (kastilla simipi: Río Huallaga) nisqaqa Piruwpi huk mayum, Luritu suyupi, San Martin suyupi (Mariscal Cáceres pruwinsyapi), Wanuku suyupi, Pasqu suyupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wallaqa mayu. +Mayu (San Martin suyu) +Mayu (Pasqu suyu) + +Kaymantapacha: 6 ñiqin ayamarq'a killapi 1982 +Paul Biya (Paul Barthélemy Biya'a bi Mvondo) sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin hatun puquy killapi 1933 watapi paqarisqa Mvomeka'a llaqtapi - ) Kamirun mama llaqtayuq pulitiku wan Umalliq. +1982 watamanta ñawpaq kuti Kamirunpa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paul Biya. + +Tikraynin jink'iy Kastillanu simipi: + +Qarwa (kastilla qillqaypi Carhuaz) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk llaqtam, Qarwa pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Qarwa pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Butan). +"Uma kamayuq (Butan)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +400 0 _ ‎‡a Sergio Osmeña‏ ‎‡c Philipinakuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku‏ + +has gloss que: Kallampa (latin simipi: Fungus - (regnum) Fungi, grigu simipi: Μύκης - Μύκητες) nisqakunaqa yura hina wiñaq, ichaqa manam yurap kurku yawrinkunayuqchu kaq (manam chillkinchu, saphinchu, raphinchu kan), ismuchiq icha atam (qasi uqu), mana mikhuq aswanpas chunqaq kawsaqkunam. + +Ñutqu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ñutqu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Ñutqu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ñusqhun (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ñutqhun (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ñutqo (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ñosqo (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ñosqhon (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ñusqhon (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Cerebro (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kay runap llaqtampi llakillasqayta. + +San Juan 1:15 QUFNT - Paypaqmi Juanqa achka runakunata - Bible Search + +1593 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Runa Simi: Ñaqch'a + +Pukyu qillqa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Pukyu (sut'ichana) rikuy. +Willay yachaypi pukyu qillqa nisqaqa wakichipaq wakichi rimaypi qillqasqam, runap ñawirinallam. Hunt'a t'ikrana (compiler, compilador) icha kunallan t'ikrana (interpreter, intérprete) nisqa wakichinam chay pukyu qillqataqa anta qillqamanmi t'ikran. Anta qillqaqa manam runapaqchu, ichataq antañiqiqpaqmi ñawirinallam, hap'iqanallam. + +Runa Simi: Marbán pruwinsya + +Paqarinkama, llamkamasiykuna. + +Kunan digo mana allikuna shimi. + +Bibliaqa willakun, höraqa wanushqa nunakunapa cuerpunta o tullunta kayayanqantam (Jos. 7:25; 2 Crön. 34:4, 5). Itsa tsë rurayanqanqa rikätsikunman mana alli nunakunapa ayankunallata tsënö rurayanqanta. Peru manam tsërëkurllatsu kayayaq. + +"Kantun (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Killaqa kantun +Mendoza kantun (Quchapampa) +Murusqa kantun +Pallqa kantun + +Katiguriya:Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya +Katiguriya:Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna +"Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna + +Apuwasiyuq pinkushpa nani uchku (Kastilla simipi Túnel de Punta Olímpica)rurakasha karrunanipa umanpi, rinin Qarwasmanta Chakasyaq. 15.08.2013 ariyashqa. Kay nanipa hananam churayashqa qupipuchata ( asfalto). Tsay nani ichikllaana puchun San Luyis markaman chaananpaq. Kananqa wayra wayrallam puriyan Limaqmanta Ankash Washa waqtayaq, Pumapanpaman, Pisqupanpaman. Wari wamani, Yanama kitipa muyukuyuqkuna wallkallana puriyan. Kantaray killa qallaripi, Ashnukancha tsakata Yanama runakunash yaqachiyasa, qirukatpita taqmayashqa. +Icha ñawpa sutin kasqa Ulta, unay runakuna Warasyaq aywar niyaq haruntsik Ulta kallkita, tsay puchakunapa purir. + +K'ikuy mit'akuna +K'ikuy nisqaqa killantin mana runtucha yumasqa kaptin warmip kismanmanta yawarta ch'uwanchayninmi. +Warmip kisma rurumantaqa sapa killa huk kuti ch'ulla runtucham rurakun. Mana yumasqa kaspanmi, warmi k'ikun, yumasqa warmitaq wiksayanmi. Wiksayuq kachkaspa, manam k'ikunchu. +P'asñaqa ñawpaq k'ikuyninpi (minarkhi nisqapas) sipas warmim tukukun. Warmi payayaptin, k'ikuynin puchukanmi (minupawsi nisqapas). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'ikuy. + +Q'uway nisqa q'uwa qaraymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Q'uwa (Salvia officinalis) nisqaqa huk quram, huk rikch'aq ñukch'um (sipita), hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'uwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Q'uwa + +Carlos Baca-Flor Soberón sutipaq runaqa, (* 14 ñiqin aymuray killapi 1865 watapi paqarisqa Islay llaqtapi, Piruwpi - † 20 ñiqin hatun puquy killapi 1941 watapi wañusqa Paris llaqtapi, Piruwpi), llimphiqpas karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Carlos Baca-Flor. + +"Kitilli (Pastasa marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +400 0 _ ‎‡a Rubén Blades‏ ‎‡c Panama mama llaqtayuq takiq, takichaq, aranway pukllaq wan pulitiku‏ + +1Chay p'unchaykunapin Bautizaq Juanqa hamuspa Judea ch'inneqpi kay hinata willarqan: 2–Huchaykichista saqepuspa Diosman kutirikuychis, hanaq pacha qhapaqsuyun sispaykamun, nispa. 3Chay Juanmantan profeta Isaiasqa nirqan: "Ch'inneqpin huk kunka waqyakun: Señor Diospa ñanninta allichaychis, purinankunata cheqanyachiychis", nispa. 4Juanqa camelloq millmanmanta awasqa p'achawanmi p'achakurqan, qara chumpiwantaq chumpikurqan, mikhuqtaq langosta kuruta, wanqoyru misk'itawan. 5Runakunataq payman hamurqanku Jerusalén llaqtamanta, Judeamanta, Jordán mayuq qayllankunamantawan, 6hinaspan huchankuta willakuspa Jordán mayupi Juanwan bautizachikurqanku. 7Juanqa askha fariseokunata, saduceokunatawan bautizasqanman hamuqta rikuspan paykunata nirqan: –Yaw, mach'aqway miray runakuna. ¿Pitaq willarqasunkichis Diospa kachamunan ñak'ariymanta ayqenaykichista? 8Diosman kutirikuspaykichis kawsayniykichis t'ikrasqa kasqanta rikuchikuychis, 9amataq sonqoykichispi yuyaychischu: Abrahampa mirayninmi kayku, nispaykichisqa. Niykichismi, Diosqa atinmi kay rumikunamantapas Abrahampaq wawakunata sayarichiyta. 10Sach'a wit'uqqa wit'unan patapiñan kashan, chaymi tukuy mana allin ruruq sach'aqa wit'usqa kaspa ninaman wikch'uykusqa kanqa. 11Ñoqaqa unuwanmi bautizaykichis Diosman kutirikusqaykichisrayku, qhepayta hamuqmi ichaqa ñoqamanta aswan atiyniyoq, manataqmi ñoqaqa usut'ankunallatapas apanaypaq hinachu kani, paymi bautizasunkichis Santo Espirituwanpas ninawanpas. 12Wayrachinantan hap'ishanña, erasqantataq allinta ch'uyanchanqa, hinaspan taqenman trigota waqaychanqa, pajantataq mana hayk'aq wañuq ninapi kananqa, nispa. 13Chaymantataq Jesusqa Galileamanta Jordán mayuman chayarqan, chaypi Juanpa bautizasqan kananpaq. 14Juantaq ichaqa mana bautizayta munaspa nirqan: –Ñoqa qanpa bautizasqayki kanay kashaqtinchu, ¿qanri ñoqaman hamuwanki? nispa. 15Chaymi Jesusqa nirqan: –Ama hark'awaychu, Diospa kamachikusqankunataqa llapantapunin hunt'ananchis, nispa. Hinan Juanqa payta bautizarqan. 16Jesusqa bautizachikuspaña unumanta lloqsimushaqtintaq hanaq pacha kicharikamurqan, hinan Jesusqa rikurqan pay pataman Diospa Espiritun paloma hina uraykamushaqta. 17Hanaq pachamantataq huk kunka nimurqan: –Kaymi munakusqay Churiy, paymi anchata kusichiwan, nispa. + +Omar Sharif Ihiptu mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Ukranya) + +04 Llaqtaymanta - Inti Raymi +15 Ayllu Raymi - Inti Raymi + +Runa Simi: Uqsitan simi + +quwiki Hutk'ucha k'allampa + +quwiki Katiguriya:Mama llaqta (Asya) + +quwiki Ñit'isqa phiruru + +Aymara: Piruw Suyu + +Kay mama llaqtakunapi: Ikwadur, Kulumbya +Kichwa nisqaqa Ikwadurpi, Kulumbiyapipas qhichwa simip lliw k'iti rimayninkunam, Kichwa runap rimaynin. +Kichwa rimaykunapiqa, manam [q] kunkatachu t'uqyanku, chay rantiqa [k] t'uqyanku. Ahinataq qillqankupas: Mana "qhichwa" nispanmi, "kichwa" qillqanku. +Kichwapiqa manam kaqniyuqpaq k'askaq nisqakunatachu llamk'achinku, ahinataq: +Qhichwa simipi: Taytayku, Kichwa shimipi: Ñukanchik Tayta +Kichwa shimipiqa manam ñuqanchik, ñuqayku icha kanchik, kayku nispa sapaqchankuchu, aswantaq ñukanchik, kanchik nispalla rimanku. +Ikwadurpi Kichwap k'iti rimayninkuna saywitu (quichua.net / FEDEPI.org) + +73. QHAPAQ ÑAN, ANDES + +Qhapaq p'anqa +Wikirikchaqqa Wikimedia kamarisqap ruraykamayninmi. Kunan pachaqa kamarichkanchikraqmi, sapsillataq Wikirikchaqqa kawsaq rikch'aqkunapaq kichasqa, qispi yuyarinam, rikuchinam kachun, yachay sunturkunapi, yachaqpura hinam. Ñataq Wikirikchaqqa huk Wikimediap ruraykamayninkunapaq rimanakuy pampam kachun. Allwiyrakikunaqa kaymi kanqa: uywa (Animalia), yura (Plantae), k'allampa (Fungi), añaki (Bacteria), ñawpa añaki (Archaea), ch'ulla kawsaykuq (Protista), huk kawsaqkunapas. +Village pump nisqa p'anqapi kunan ruraymantam rimanakunchik. +Done and to do nisqa p'anqapitaq rurasqañakunamantam, sakumasqa ruranakunamantapas willaykunata tarinki. +Wikispecies FAQ nisqa p'anqataq huk tiksi tapuykunatam kutichin. +Huk rimaykunapi qhapaq p'anqa +Raki huñu wamp'uy (taxonavigation) nisqawan achka raki huñukunatam tarinki, ichataq manaraq samiqninpa llikanpaq plantillapaq rimarinchikchu. Rikchakunata churkuyta munaspaykiqa, Wikimedia Commons nisqapi ruray, chay Commonsqa tukuy wiki ruraykamaykunapaq rikcha qullqa kaptinmi. Inlish simipi "image guidelines" nisqa p'anqatapas qhaway. +Wikirikchaq nisqaqa Wikimedia kamariypa ruraykamayninmi. Kaymi huk ruraykamayninkuna: + +Runa Simi: Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin + +has gloss que: Wasi nisqaqa kawsananchikpaq, tiyananchikpaq rurasqam. Wasita rurayqa, wasichay nisqa, ancha chaniyuq maki kapchiymi. + +12Chi­wanka achka judiu­kuna, Iaia Jesus­wa suma iuia­rir­ka­kuna; mana judíu kag­kuna­pas, achka mama warmi­kuna i kari­kuna­pas. + +22:10 24 sit 2018-manta musuq hukchasqakunata rikuchiy +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:HukchasqaTinkimuq/Katiguriya:Umalliq_(Piruw)" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Rinkunara (kastilla simipi: La Rinconada) nisqaqa Piruwpi huk llaqtam, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananea distritupi. +Yanaqucha k'itipiqa huk hatun quri qhuyam, ancha sallqa waqlliqmi, qulli hurqunapaq yaku qullqirayku. +Llaqtaqa 30.000-chá runayuq, ñaqha watakunapi hamusqa quri qhuyapi llamk'ananpaq. +Llaqtaqa manam q'upa yaku kachaykunayuqchu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Law suyu). +"Pulitiku (Law suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Punku taripasqankuna 8 (quchu) / 178 (klubkuna) +Giampiero Boniperti sutiyuq runaqa (24 ñiqin anta situwa killapi 1928 watapi paqarisqa Barengo llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1954 Suwisa Huk fase +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Giampiero Boniperti. + +William Henry Harrison sutiyuq runaqa (*9 ñiqin hatun puquy killapi 1773 watapi Charles City County llaqtapi – † 14 ñiqin ayriway killapi 1841 watapi Washington DC) Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqaq pusaq, apulliq wan ñawpa umalliqninsi karqan (pawqar waray killapi 1841 watamanta - aymuray killapi 1841 watakama). +Awqaq pusaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Wuhan 武汉 (Chinu simipi: 武漢; Romanizacion: pinyin simipi: Wǔhàn), Chunwa mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Hubei pruwinsyap uma llaqtanmi. Wuhan llaqtapiqa 9 700 000 runakunam kawsachkanku. +Wuhanpi sub-pruwinsyia llaqta: 13 distritukuna (区 qu): +3 musikupi distritukuna: + +Katiguriya:Sichillakuna - Wikipidiya +Katiguriya:Sichillakuna + +2 chaniyuq tikraykuna jallk'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: jallk'a1jallk'a2 + +Aswan hatun llaqta Bamako +Mali nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Uma llaqta: Bamaku + +Wañaquta nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Wañaquta (sut'ichana) rikuy. +Waña Quta (aymara simi waña ch'aki, quta qucha,[1] "ch'aki qucha", kastilla qillqaypi Huanacota, Guañacoba, Guañacota, Huañacota, Huna Khota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk qucham, Quchapampa suyupi, Kapinuta pruwinsyapi, Santiwañis munisipyupi, Waña Quta kantunpi, Waña Quta llaqtap uray antinpi. +Santiwañis munisipyu: yupaykuna, saywitu Waña Qutawan "Laguna Huna Khota" + +P'unchaw 1 ñiqin awrilpi 2007 watapi +Musuqllaqta distritu (Phirriñaphi) + +Qumanchi (kastilla simipi: Comanche) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Paqaqi pruwinsyapi, Qumanchi munisipyup uma llaqtanmi. + +llamk'anqaku +llamk'arqani +llamk'arqanki +llamk'arqan +llamk'arqanchik +llamk'arqaniku +llamk'arqankichik +llamk'arqanku +llamk'asqani +llamk'asqanki +llamk'asqan +llamk'asqanchik +llamk'asqaniku +llamk'asqankichik +llamk'asqanku +ama llamk'aychikchu + +Pedro Murillo Puliwya mama llaqtayuq pulitiku + +quwiki Katiguriya:Takichaq (Mama llaqta) + +quwiki Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Asya) + +quwiki Manuripi-Heath Amarumayu sallqa kawsay mamallaqta risirwa + +quwiki Katiguriya:Mawk'a llaqta (Qusqu suyu) + +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:Huitlacoche.jpg" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Payta pruwinsya - Wikipidiya +San Juan inlisya, Colan llaqtapi, Colan distritu, +Uma llaqta Payta +Payta pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Paita) nisqaqa Piwra suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Payta llaqtam. +Mayukuna: Chira mayu +Pruwinsya (Piwra suyu) + +Iskay ruk'anayuq - Wikipidiya +Iskay ruk'anayuq (ordo Artiodactyla) nisqakunaqa huk ñuñuq, yura mikhuq uywakunam, llapa chakinpi iskay phapayuq. +Kaymi huk iskay ruk'anayuqkuna: +Llama rikch'aq ayllu (Camelidae) +Llama (Lama glama) - Awya Yalapi kawsaq, uywasqa +Paqucha (Vicugna pacos) - Awya Yalapi kawsaq, uywasqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iskay ruk'anayuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Iskay ruk'anayuq + +Yuquspa allquchay - Wikipidiya +Yuquspa allquchay +Yuquspa allquchay, Awusay icha Wiyulay nisqaqa huk icha achka runa huk warmita, wamrata icha pi runatapas atipakuspa yuquchikuymi. Ancha millay atipakuy q'umam. +Qhichwa simipiqa achka rimaykunam kanku, ahinataq warmita p'akiy, hutk'uy, chankay, k'akuy, allquchay, kallpaspa yuquy, sarutay, hukkunapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuquspa allquchay. + +Q'ispi umiña qhuyakunayuq mama llaqtakuna +Q'ispi umiña icha Yuraq umiña (kastilla simipi: Diamante) nisqaqa huk k'illimsayaqpa rikch'ayaynin. Q'ispi umiñaqa lliw imakunamantapas aswan sinchikaraymi. Ancha wamaq kaspam, ancha chaninchasqa umiñam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Q'ispi umiña. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu wamra kay + +Katiguriya:Winisuylapi rimay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Winisuylapi rimay. +"Winisuylapi rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Qucha (Ika suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Ika suyu) +► Qucha (Ika pruwinsya)‎ (1 P) +"Qucha (Ika suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Phallchacha (genus Gentianella) nisqakunaqa llimphisapa tuktuyuq t'ika yurakunam, phallchaman rikch'akuq, ichataq uchuyllam. Kay Gentianella yurakunataqa phallcha nispapas riqsinchik. +Kaymi huk phallchacha rikch'aqkuna: + +6 ñiqin tarpuy killapi 1955 watapi – 22 ñiqin hatun puquy killapi 1958 watapi +Mama llaqta Bloc; Mama llaqta partidu (1947) +Subhi Bey Barakat al-Khalidi icha Shukri al-Kuwatli (Arabya simipi: شكري القوتلي) sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin aymuray killapi 1891 watapi paqarisqa Damasku llaqtapi - 30 ñiqin inti raymi killapi 1967 watapi wañusqa Beyrut llaqtapi), huk Sirya mama llaqtayuq pulitiku wan Umalliq. +1943 watamanta 1949 watakama wan 1955 watamanta 1958 watakama ñawpaq kuti Siryapa Umalliqnin qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shukri al-Kuwatli. + +Pukpuka (Odontophoridae) nisqakunaqa Awya Yalapi kawsaq k'ita pisqukunap huk rikch'aq ayllunmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pukpuka + +Ayu Ayu icha Jayu Jayu[1] (kastilla simipi: Ayo Ayo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Jaruma pruwinsyapi, Ayu Ayu munisipyup uma llaqtanmi. + +Francisco Fierro Palas, Pancho Fierro sutipaq runaqa (* 1807 paqarisqa Lima llaqtapi - † 28 ñiqin anta situwa killapi 1879 watapi wañusqa Lima llaqtapi), huk Piruwpas mama llaqta llimphiqmi karqan. + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 9 Ll Nisqawan Parlaykuna + +Musuq Mishiku suyu, Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Runa Simi: Chukcha quyllur + +Wayana Mama Llaqta +Aswan hatun llaqta Georgetown +• Fecha Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta +Runa llaqtap sutin Guyanés, sa +Wayana nisqaqa (Guyana) Urin Awya Yalapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Georgetown llaqtam. + +Aymara: Piruw Suyu + +Katiguriya:Takichaq (Awstiriya) - Wikipidiya +Katiguriya:Takichaq (Awstiriya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Awstiriya). +"Takichaq (Awstiriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kungu Ripuwlika. +"Kungu Ripuwlika" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chinchay Maryana Wat'akuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Chinchay Maryana Wat'akuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Chinchay Maryana Wat'akuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Chinchay Maryana W'atakuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Thasnuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Thasnuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Thasnuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Tasnuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tiyay Beni suyu, Vaca Díez pruwinsya, José Ballivián pruwinsya; Pando suyu, Mayutata pruwinsya, Manuripi pruwinsya +Rimaykunap ayllun takana rimaykuna +Kawiña icha Kawineño (Cavineño, Caviña) nisqaqa lliw kawiña simita rimaq runakunam, Uralan Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Buliwyapi, Beni suyupi, Vaca Díez pruwinsyapi, José Ballivián pruwinsyapi, Pando suyupipas, Mayutata pruwinsyapi, Manuripi pruwinsyapi, tiyaq. +Mayukuna: Beni mayu, Geneshuaya mayu Iata mayu +Beni suyu, Pando suyu Vaca Díez pruwinsya, José Ballivián pruwinsya, Mayutata pruwinsya, Manuripi pruwinsya Santa Rosa munisipyu, Riberalta munisipyu, Puerto Gonzalo Moreno munisipyu, Reyes munisipyu, Madre de Dios, Baqueti Baqueti, Bolívar, California, Galilea, Candelaria, Misión Cavinas, Natividad, Paraíso, Peña Guarayo, Santa Catalina, San Juan, San José, San Miguel, Francia, El Choro, hukkunapas +Kawineño runakunaqa kawiña simitam rimanku. +Huk sutikuna (qhichwa simi - kawineño simi) + +Santos Reyes icha Reyes (kastilla simipi: Santos Reyes / Reyes) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk llaqtam, José Ballivián pruwinsyap uma llaqtanmi. +Reyes munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (José Ballivián pruwinsya) + +30 ñiqin kantaray killapi 1956 watapi (83) +Pío Baroja y Nessi sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin qhapaq raymi killapi 1872 watapi paqarisqa San Sebastián llaqtapi - 30 ñiqin kantaray killapi 1956 watapi wañusqa Madrid llaqta ñiqpi), huk Ispaña mama llaqtap Hampikamayuq wan qillqaqmi yachaqpas karqan. +Kawsay r'ikcha[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pio Baroja. + +Katiguriya:Llaqta (Ukayali suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Ukayali suyu) +"Llaqta (Ukayali suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +4 chaniyuq tikraykuna jark'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ch'ulla khata sisayuq nisqakunaqa (Magnoliopsida) nisqa iskay phutuy raphiyuq yurakunap tuktunpi paqariq sisanpi ch'ullalla khatachayuqmi. + +4 chaniyuq tikraykuna yachay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Nairobi + +1631 LAGUITAO, VICENTE SUYU + +Quechua: yachay wayllukuq + +Bastiquepaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Bastique" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Ahoerstemeierpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Ahoerstemeier" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Pinar del Río pruwinsya + +Runa Simi: Ilu pruwinsya + +Runa Simi: Ñakay + +RUNA SIMI RIMAYPA P'UNCHAWNINMANTA, PERU SUYUPI +Kay hatun qilqa peru suyupi D. L. yupana° 21156 runa simi, castilla simitawan kuskata iskaynin simi rimananchispaq kamachikamun. Hinamantaq RM. yupana° 4023-1975, 16 quya raymi killapi 1975 watapi runa simi achahata hurqumuranku tukuy peru suyupi rimananchispaq qilqananchispaq ima. Hina qhipanmanpunitaq RM. yupana° 1218-85-ED. 24 - qhapaq raimi killapi-1985 watapiraq kaqmanta runa simi achahata riqsichikamullarantaq peru suyuntinpi rimananchispaq, qilqananchispaq ima. Chaymi; ñawpa ruwasqakunata, ñawpa yachaykunata yuyarispan kunan p'unchaw 27 p'unchaw aymuray killapi kaqmanta yuyarisanchis astawan allin kallpata churayuspa ichaqa yapamanta musuq rimaykunata k'uskirispa ñawpaqman kay runa simi rimayninchista apasun. Hinallataq Quechumaramanta yachachiq - kamachikuq Dra. Estela Cecilia Gamero Lopez. Coordinadora general. hinaman Soraya Cecilia Olivera Gamero paykunatapas tukuy sunquywan llapan yachaq masiykunaq sutimpi, añanchani kay web MAMARA PERU manta. DIA DEL IDIOMA... +PACHANTIN LLAQTAKUNAPA RUNAQ ALLIN KANANPAQ HATUN KAMACHIY Paqarichik: Huñunasqa Llaqtakuna (Naciones) Tikrapayaq: DINEBI Lima, inti raymi 2003 RIQSICHIY Chunka punchaw qapaq inti raymi 1948 watapi pachantin llaqtakunapa huñunasqa kachkaspanku allinmi ninku riqsichinku ima "pachantin llaqtarunapa runaq allin kananpaq hatun kachiyta" chaypi tukuy ima nisqanmi kay qillqapi rikurichkan. Chay rimanakuy qipanmanmi, llapan nacionkuna hapiyninpi kaqkunata mañakun kay qillqa tukuyniraq yachay wasikunapi riqsisqa, ñawirisqa kananpaq, mana imayna nacionkuna kasqankuta qawarispa. Kofi Annan: Lluy Umalliq (Secretario General) PACHANTIN LLAQTAKUNAPA RUNAQ ALLIN KANANPAQ HATUN KAMACHIY Qallariynin Qispisqa kawsakuywan kay pachapi tukuy imapi hawka kawsakuyqa sumaq sapichasqam kachkan kay qillqapi: Lliw runakunaqa mamanchikpa wachakuwasqanchikmantapunim mana pipapas usuchisqan allin qawasqa hinaspa kaqlla derechuyuq kananchik.... +Apu yaya ,dios churi, espíritu santuq sutinpi Yayayku hanaq pachakunapi kaq. Sutiyki much'asqa kachum, qhapaq kayniyki, Nuqaykuman hamuchun munayniyki ruwasqa kachun. Imaynan hanaq pachapi , hinallataq kay pachapipas. P'unchayninkuna t'antaykuta kunan quwayku. Huchaykutari panpachawaykutaq imaynan nuqaykupas, Nuqaykuman huchallikuqkunata panpachayku hina. Amataq kachariwaykuchu watiqayman urmanaykupaq, Yallinraq mana allinmanta qispichiwayqu. Hinataq kachun hisus. +( Ponencia para la Conferencia de Quechua en Praga - marzo 2011). Qusqu, 27 hatun puquy killa 2011 Por: Libio Benites Huamanire, QALLARIY SIMI Runa simipi napaykuykichis chay hatun huñunakuypi tarikusqaykista, panaykuna, wayqiykuna, runa simi rimaqkuna, yachachiqkuna, runasimi yachaymunaq runakuna hinallataqmi anchata kusikuni tiqsimuyuntinpi runasimi puririchisqaykismanta, chaymi chay hatun huñunakuypi ruwasqaykisman, kay chikan yachayniywan q'imiyamuni. 43 t'aqa runa simi tarikun Pirú suyupiqa chaymi mayqan simitaña qillqayta munaspapas allin kinsa hanllalliwan ruwasqa runa simi pirwata qhawaykuspa qillqasunchis. Kaqtaq mayqan simipa yuyayninta mana yachaspapas chay simi pirwapi maskaspa yuyayninta tarisunchis. Chay simi pirwata sapa p'unchaw, sapa kuti apakachaspa ichaqa mana pantaspa qillqasunchis. Chay simi pirwaqa tarikun R.M. 12-1218-ED-85 suntur wasimanta yuyayniyuq kamachikuypa achalanwan mast'arimusqanmi. Hinaman 1608 watapiraq kura Diego... +QILLQAKUNATA ÑAWINCHASUN YUPAYCHASUNTAQ A – CH - H - I – K - L - LL - M N - Ñ – P – Q – R – S – T – U – W- Y – KH - PH – QH - TH CH`- K'- P`- Q`- T' Llapan Piruw llaqtanchispiqa 43 simikunam rimakun; Q. cusco-collao, Q. Ayacucho-chanca, Q. Wanka, Ancashina. Q. Kañaris Cajamarca ; uh t'aqataq kan ,yunka llaqtakunapiqa 40 mana riqsisqanchis Qhiswa simikunatawan rimanku.Ghay allin yupaychasqakunam kay: Machiguega, Ashaninka, Shipibo, Aguaruna,Achwar, Wampis, Bora, Shiwillu, Wituto, Shawi, kukama , Kukamillu, Tikuna, Nomatsiguega, Kandozi, chapra, Piru, Esseja, Arambutmatses, Kulina, Kakataibo, Urarina, Kunibo ima. Chaymi piuw suyuplqa kamarikunña DINEBI :Dirección Nacional de Educación Bilingüe Intercultural sutiyuq. Chay wasimanta lluqsimunña kamachikuy; lluy piruw laqtapi riyaq runaq rimananchis nispa Kastilla simita taytanchispa yachachisqan simitawan (bilingüe) iskay simipi, iskay kausaypi... + +Runa Simi: Qallayuq distritu + +▪ Runa Simi: 21 ñiqin pachakwata + +Jesus Machaqa munisipyu - Wikipidiya +Jesus Machaqa jisk'a taqa suyu +Qalasasaya, Tiwanaku, Inkawi pruwinsya +Uma llaqta Jesus Machaqa / Machaqa marka +Jesus Machaqa munisipyu (aymara simipi: Jesus Machaqa jisk'a taqa suyu; kastilla simipi: Municipio de Jesús de Machaca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Jesus Machaqa llaqtam (aymara simipi: Machaqa marka). +Machaqaqa aymara simim: machaqa = musuq.[1] +Mayukuna: Huchusuma mayu - Jach'a Jawira +Jesus Machaqa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +"Wikipidiya:Yanapa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Yanapa:Qhichwa siminnaq t'una qillqasqa +Yanapa:Qillqata llamk'apuy +Yanapa:T'una qillqasqa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq hamanq'ay. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraq hamanq'ay + +Kanchaqi distritu +Kanchaqi distritu (kastilla simipi: Distrito de Canchaque) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Wankapampa pruwinsyapi, Piwra suyupi. Uma llaqtanqa Kanchaqi llaqtam. +Distritu kamasqa 5 ñiqin tarpuy killapi 1904 watapi, Serapio Calderón Umalliq. + +Antamarka (kastilla simipi: Andamarca icha Santiago de Andamarca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Uru Uru suyupi, huk llaqtam, Urin Qaranqa pruwinsyap uma llaqtanmi. +Puwpu qucha: 10 km +Antamarka munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF; 455 kB) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Panama. +► Llaqta (Panama)‎ (1 P) +"Panama" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta San Martín +San Martín distritu; (kastilla simipi: distrito de San Martín) nisqaqa huk distritum Qurisapa pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 6 ñiqin ayriway killapi 1962 watapi wata; Manuel Prado Umalliq. +Uma llaqtanqa San Martín llaqtam. + +Uqsitan (Occitan) simiqa huk Romanu simim, Ransiyapi Piriniyukunamanta Alpikunakamam rimasqa. Kunan punchaw ancha chikichasqam, machukunallaraqmi rimanku. + +Hanaq kay 8,3 m +Salvador (purtuyis simipi: São Salvador da Bahia de Todos os Santos) llaqtaqa Brasil mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Kamasqa 29 ñiqin pawqar waray killapi 1549 watapi rei Purtugal Dom João III. + +Samaryu, Sm (musuq latin simipi: Samarium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +Runa Simi: Hatun puquy killa + +Kiswara (latin aru: Buddleja, kastilla aru: Quishuar), tunqu q'illu panqarani k'ita ayru. Kiswara qulla umawa k'aja usutaki walixa. + +Runa Simi: Yaku + +quwiki Machu Pikchu llaqta + +www.qhispikayllaqta.blogspot.com + +Runa Simi: Wank'a + +Santo Toribio distritu (kastilla simipi: Distrito de Santo Toribio ) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Waylas pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Santo Toribio llaqtam. + +Tikraynin qhisqa Kastillanu simipi: + +Ankichiq karu rimana nisqaqa kaykunatam niyta munan: +ima yawirkannaq, ankichiy nisqawan llamk'aq karu rimanapas: +huk tiyayllapi llamk'achina yawirkannaq karu rimana; + +Andrés Alexis Argüello Bohórquez sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin ayriway killapi 1952 watapi paqarisqa Manawa llaqtapi - † 1 ñiqin anta situwa killapi 2009 watapi wañusqa Manawa llaqtapi), Nikarawapi mama llaqtaq kurku kallpanchaq wan pulitiku runa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alexis Argüello. +Manawa llaqtapi paqarisqa + +Wallpa, kichwapi Atallpa icha Atillpa nisqaqa huk uywasqa pisqum. Urqu wallpataqa utulu ninchik. Kay uywakunata aychanrayku, runtunkunarayku, phurunkunarayku uywasqaku. Wakin wallpakuna sapa punchawmi runtuta wachan. Unaymanta, Kulunpañawpan ( antes de Colón) tsay pishqu kay pachapi kasqa. Yaptam Atawalpata haruyananpaq niyaran Ataw Wallpa. Kunapas, huk guya qillqa nin wallpasamusqa Iwrupamanta. [1]. Ankash qallupi urqu wallpa = kakash [2] +Wallpa rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wallpa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Alimanya). +"Mayu (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Munisipyu (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Munisipyu (Mishiku) +"Munisipyu (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Mishiku) + +Wankani kantun (kastilla simipi: Cantón Huancane) nisqaqa huk kantunmi Buliwya mamallaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Urin Yunka pruwinsyapi, Chulumani munisipyupi. Uma llaqtanqa Wankani llaqtam. + +Y, y nisqaqa latin siq'i llumpapi iskay chunka pichqayuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq chunka isqunniyuq kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Soncko Llaqta – Peru, Equador and + +Qhapaq Ñan[editar] + +Runa Simi: Guizhou pruwinsya + +Kantarawi pruwinsya - Wikipidiya +Calientes, Kantarawi pruwinsya +Uma llaqta Kantarawi +Kantarawi pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Candarave) nisqaqa Taqna suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kantarawi llaqtam. +Urqukuna: Jisk'a Larqanku - Larqanku +Quchakuna:: Paraquta - Such'i qucha +Candarave pruwinsyaqa 2 261,1 km² hatunmi. Suqta distritunmi kan. + +Mismi ri'i urqu uray-antimanta rikusqa, K'upuraki llaqtawan. Lima Qutaqa (chawpi) Chiway distritupi tiyan. +Uma llaqta K'upuraki +K'upuraki distritu[1][2] (kastilla simipi: Distrito de Coporaque) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi, Qullqa qhichwapi. Uma llaqtanqa K'upuraki llaqtam. +Urqukuna: Mismi rit'i urqu; Wallakuna: Chila walla +Mayukuna: K'antumayu - Qullqa mayu +K'upuraki distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. + +Katiguriya:Yawyu pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Yawyu pruwinsya +► Distritu (Yawyu pruwinsya)‎ (33 P) +"Yawyu pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Inka +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inka. +"Inka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Charata[1] icha Chachalaka (genus Ortalis) nisqakunaqa huk pisqukunam, Awya Yalapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Charata + +Tiyay Chuqiyapu suyu +Kunturiri (Condoriri ) nisqaqa Antikunapi, Buliwya mama llaqtapi, huk rit'i urqum, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Pukarani munisipyu, Wayna P'utuqsi kantun. Pikchunqa mama quchamanta 5.648 mitrum aswan hanaq. + +Nowosibirsk nisqaqa (rusu simipi: Новосибирск) Rusiya mama llaqtapi, Sibir suyupi, huk llaqtam. Nowosibirsk llaqtapiqa 1.397.000 runam kawsachkan (2006). + +Pluto allqu kay p'anqaqa qhipaq kanqaku tiyaq yaqa mama Walt Disney. + +Sayri (Nicotiana tabacum) nisqaqa huk chakra yuram, nikutina nisqa musphachina imayayniyuq. Ch'akisqa raphinkunamantaqa siyarukunatam ruranchik pitanapaq. + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Unriya) + +Ñit'isqa ñawra phiruru + +Runa Simi: Wichay Wat'a + +▪ Runa Simi: Hatun llaqta + +ñak'asqa, much'unasqa wawaykuna ch'usaqyapuqtin +Ñak'asqa wallaykuna ch'unkunakunku umaypi +p'ukru p'ukrupi ayaykunata p'anpaspa + +Thami, Thamin icha Wawa mama (Placenta) nisqaqa wiksayay pachapi tukukun warmip kismanpin. +Kismapi musuq runacham wiñarispa, chay wawachaqa thaminpim kawsachikun mamap yawarninmanta kikinpa yawarninman. Thamipiqa wawachap yawar muyuriynin mamap yawar muyuriyninwan ancha sispanakusqa kan, sirk'ankuna sispallam kanku. +Wawacha wachasqa kaptin, mamaqa thamintapas hich'anmi. + +Paqarisqa 18 ñiqin tarpuy killapi 1945 watapi +Ñawpaq pukllasqan 1963 (piluta hayt'aq) +Ñawpaq klubnin Defensor Arica (piluta hayt'aq) +Qhipaq pukllasqan 1986 (piluta hayt'aq) +Ottorino Sartor Espinoza sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin anta situwa killapi 1950 watapi paqarisqa Chankay llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ottorino Sartor. +Chankay llaqtapi paqarisqa +Piluta hayt'aq (CNI) +Piluta hayt'aq (ADT) + +Azbuka, ñawpaq rusu yachaqay liwru, Ivan Fyodorov-pa ch'ipachisqan 1574 watapi. +Kirilitsa (rusu simipi: Кириллица) icha Azbuka (rusu simipi: азбука) nisqaqa huk siq'i llumpam, huk islaw rimaykunap, huk rimaykunappas llamk'achisqan: +huk rimaykuna: +Mana allinta rikuspaykiqa, kaypi ñit'iy: PNG rikch'a. + +Katiguriya:Ch'ulla rimay - Wikipidiya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'ulla rimay. +"Ch'ulla rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Kiti (Morona Santiago marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Kiti (Morona Santiago marka) +"Kiti (Morona Santiago marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1977 watapi – 15 ñiqin qhulla puquy killapi 2006 watapi +30 ñiqin ayamarq'a killapi 1965 watapi – 8 ñiqin hatun puquy killapi 1978 watapi +17 ñiqin qhulla puquy killapi 1962 watapi – 2 ñiqin hatun puquy killapi 1963 watapi +Emir Jaber III, Jaber Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah (arabya simipi: جابر الأحمد الجابرالصباح ) sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin aymuray killapi 1926 watapi paqarisqa Kuwait llaqtapi - 15 ñiqin qhulla puquy killapi 2006 watapi wañusqa Kuwait llaqtapi) huk Kuwait mama llaqtapi pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jaber III. + +Topeka (Kansas) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kansas suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Hannover llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Niedersachsen suyup uma llaqtanmi. Hannover llaqtapiqa 532.163 runakunam kawsachkanku (2015 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hannover. + +Muyskakunap Zipa nisqa qhapaqninpa quri achalan, tukuy kurkunpi p'achallisqa. +Muyska icha Chibcha nisqa runakunaqa kunan Kulumbya mama llaqtapi ñawpa pacha huk runa llaqtas karqan. Muyska simi nisqa rimayninqa Kastilla Kamachiy pachapis wañurqan. + +Winchu (magnetita) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Wichu[1] icha ichillu[2] (Brotogeris cyanoptera) nisqaqa Urin Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq lurum, uqi patpayuq, anqas raprayuqmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wichu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Campania. + +Awitu (genus Abies) nisqaqa huk Iwrupapi, Asyapi, Chinchay Abya Yalapipas wiñaq llat'an muruyuq sach'akunam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Awitu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Ransiya). + +Tiyay Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu, Kirani kantun +Phaq'u Kiwuta (Aymara simi phaq'u, paqu, p'aqu p'aqu, kiwu waq'u,[1][2] -ta k'askaq, kastilla qillqaypi Pacokeuta, Paco Keuta, Pakokiuta, Pakokiwuta) nisqaqa Antikunapi, Buliwya suyupi juk urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.589 mitrum aswan hanaq. Kay urquqa Qhapaq Wallapi tiyan, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Batallas munisipyupi, Kirani kantunpi, Warawarani, Wila Lluxi urqukunañiq. + +Chimpu kitilli (kastilla simipi: Parroquia Chimbo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, huk llaqta kitillim, Bolívar markapi, Chimpu kitipi. Uma llaqtanqa Chimpu llaqtam. + +19Paykunaqa rakinakuyllatam hatarichinku, aychankupa munasqantam ruwanku, paykunapiqa Diospa Espiritunpas manam kanchu. +Yupaychaykikum, qamqa kanki qaynapas kunanpas wiña-wiñaypaq ancha hatunchasqam, ancha atiyniyuqmi, ancha munayniyuqmi. Amén. + +Pacha K'Anchay + +Katipalismu nisqaqa Karl Marx-pa yachay wayllukuyninkama (Marksismu nisqa) huk waki pacham, akuna musikum, kapitalista nisqa hatun ruruchiq runakuna rurana llika, phawrikakunata, qullqi wasikunata huk ruruchinakunatapas hap'iq kachkaptin, llamk'aqkunataq llamk'a ruranankuta chay kapitalistaman rantikunankum. Kapitalistakunaqa llamk'aqkunap llamk'asqanmanta qhapaqchakunkum, qullqichakunkum. Marksismukamaqa chay llamk'aqkunap susyalista pachakutiypi kapitalistakunata qarqunankum, susyalismu nisqa musuq wakitam paqarichispa. +Kunanqa yaqa tukuy tiksimuyuntinpi kapitalismupim kawsachkanchik. Susyalista nikusqa mama llaqtakunaqa kapitalismuman kutikurqan, chay susyalismu nisqa mana allinta wiñaptinmi. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapitalismu. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:52, 30 nuw 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"Kikinkunapak shunkumanta ruraymi , ima shina llakitukushkakunaman chayan, ayllukunawan yanaparinakuchun " nirka. + +Dante Alighieri Italya mama llaqtayuq qillqaq + +Quechua: qhichwa + +DIA 3 : CUSCO - Ollantaytambo - KM 82 - Llaqtapata - WAYLLABAMBA (12km) + +10 ñiqin anta situwa killapi 1991 – 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1999 +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +1 ñiqin qhulla puquy killapi 1931 watapi +Boris Nikolayevich Yeltsin, (rusiya simipi: Борис Николаевич Ельцинsutipaq (* 1 ñiqin hatun puquy killapi 1931 watapi paqarisqa Sverdlovsk (Rusiya) llaqtapi - 23 ñiqin ayriway killapi 2007 watapi wañusqa Moscow (Rusiya) llaqtapi ). Rusya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +1988 watamanta 1991 ñawpaq kuti Rusiyapa Umalliqnin karqan. + +Uma llaqta Muraspunku +Muraspunku kitilli (kastilla simipi: Parroquia Moraspungo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim , Kutupaksi markapi, Panwa kitipi. Uma llaqtanqa Muraspunku llaqtam. +Mayukuna: Ankamarka mayu +Kitillipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +Musuqllaqta (Aqumayu) - Wikipidiya +Musuqllaqta (kastilla simipi: Mosoqllaqta) nisqaqa huk piruwanu uchuy llaqtam, Qusqu suyupi, Aqumayu pruwinsyapi. +Pumaqanchi llaqta ñiqpiqa iskay qucham: Pampamarka quchawan Asnaqucha. + +Katiguriya:Punu pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Punu pruwinsya +"Punu pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Máximo Eladio Reyes Caraza sutiyuq runaqa, (* 8 ñiqin qhulla puquy killapi 1948 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Eladio Reyes. +Kawsay qillqa Eladio Reyes +Piluta hayt'aq (CD Veracruz) + +Yaqa manchachisqa rikch'aq (NT)[1] +Yuraq machin, kichwapi Yurak machin[2] (Yura machin),[3] Miyaw[4] icha Machin[5] chaylla (Cebus albifrons) nisqaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq machinmi, huk k'usillu. +1 Urin rikch'aqninkuna +Urin rikch'aqninkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +↑ Defler, T.D. & Rodríguez-M, J.V. (2003). «Cebus albifrons». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 12 de mayo de 2006 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq machin. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraq machin + +Tiksimuyuntinpi lliwmanta aswan hatun paray sach'a-sach'aqa Amarumayup suyunpim, Amarumayu sach'a-sach'a suyu nisqa. +Paray sach'a-sach'aqa ancha rikch'aqsapam, ancha achka yura, uywa rikch'aqkunam, kawsay pachapaq ancha chaniyuq kawsay suyum. +Q'iru ruraq, michiq, chakra kamay ruraq ruruchinakunam sach'a-sach'ata qulluchichkanku. Huk kuti qullusqa kaspaqa, manam allichinachu. Manaña sach'a-sach'a kaptinqa, allpa chinkarim qallarin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paray sach'a-sach'a. + +Llasaq kay nisqaqa llasaturakup huk wisnuman rurasqa hap'imuq kallpanmi. +Tiksimuyup chawpipachanpiqa huk kilugramuqa 9,81 N llasaqmi, qhipaqninkunapitaq 9,83 N, Tiksimuyup llasaturakunrayku. +g = llasaturakup p'ikwachiynin (Tiksimuyup chawpipachanpi 9,81 mitru t'asra sikunduman) + +Napu distritu (kastilla simipi: Distrito de Napo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Luritu suyupi , Maynas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santa Clotilde llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kitara waqachiq. +"Kitara waqachiq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sport Club Corinthians Paulista nisqaqa huk brasilanu piluta hayt'ay klubmi. +1 ñiqin tarpuy killapi 1910 watapi kamarisqa karqan. + +Tara nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Taya icha T'ula[1] (genus Lepidophyllum) nisqakunaqa huk yurakunam, thansakunam, ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq aylluman kapuq. + +Anna Netrebko, (*18 ñiqin tarpuy killapi 1971 watapi paqarisqa Krasnodar llaqtapi) huk Rusya- Awstiriya mama llaqtayuq taki aranway takiqmi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu sullk'a umu + +Hisus distritu (kastilla simipi: Distrito de Jesús) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Lawriqucha pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Hisus llaqtam. + +Wayna Qhapaq + +Runa Simi: Piray mayu + +qhapaq-nan.org + +Runa Simi: Wallaqa pruwinsya + +quwiki Katiguriya:Qucha (Nihun) + +Quechua: aycha t'iqi + +Illwa nisqaqa (Chawpi ch'iqtan siq'i nisqapas, QSHKS qillqaypi: Chawpi ch'eqtan seq'e, kastilla simipi: radio) nisqaqa p'allta muyup chawpinta hawanwan kuskachaq siwk siq'imi, raqtap ch'iqtanmi. + +Runaq runa kayninta sarunchasqata rikuspan, wakin ima mil lay salqa runakunaq runa masinta ku'muchisqanta, waqachisqanta rikuspan, kay ancha sut'i kamachikuykuna rikhurin, ashwan allin, ashwan sumaq kausay runaq taripananpaq; mana imamanta manchakuspa, mana yarqayta muchuspa, sut'i simipi rimarispa qasi kausaypi kananpaq. +Runapaqpuni tukuy ima allinkunapas kamasqa karqan. Chay kamasqa kasqanta reqsispan; "derechon" kasqanta yachaspan kay simikuna kamakun qharipas warmipas kushkachasqalla kausanankupaq, sapa p'unchay ashwanta jananchakuspa. Kausanankupaq: paykuna ukhupipas, llapa ayllu runa uldiupipas, sapanka runataqmi tukuy llakimanta qespisqalla purikunan, llapa "mundo" pachantinman qasi kausay mast'arikunanpaq. +Chay rimasqanku junt'akunanpaqtaqmi, jatun "Asamblea" nisqa, ancha sut'inta qowanchis kay "Declaración Universal de los Derechos Humanos" qelqapi, llapa llaqtakuna ch'ullallata yuyaykuspa runaq allinkayninta tajyachinanpaq, chay allin kamachikuy simikuna junt 'akunanpaq. +Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, "libre" flisqa, allin kausaypi, chaninchasqa kausaypi kananpaq, yuyayniyoq, yachayniyoq runa kasqanman jina. Llapa runamasinwantaqmi wauqentin jina munanakunan. +Kay jatun kamachikuyqa llapa runapaqmi, qasilla qespisqalla purikunanpaq, pipas kachun, mistipas, runapas, yuraqpas yanapas; warmipas, qharipas. Taytachakuna mamachakunapi i-ñiqpas. Pacha Mama yupaychaqpas; imayna yuyaykuq runapas. May llaqtayoqpas; wajchapas, qhapaqpas. +Llapan runan kausaypachapaq kamasqa, mana piqpa rimapayasqantaqmi purikunan kausanan p 'unchaykama. +PHISQA ÑIQEN (5) +Manan pipas, peqpapas, k'irisqan, muchuchisqan, k'umuchisqan kananchu. +Llapa runaq "derechunmi", maypipas runa jina "respetasqa" kananpaq. +Llapa runapaq churasqan sapanka "nacionpi", jatun llaqtapi "tribunalkuna", "leywan", "amparakunanpaq" piña mayña runakayninta sarunchayta munaqtinpas. +Llapa runapas, imamantaña juchachasqa kaspapas, "tribunalpa" uyarisqanmi kanan; chayman jina juchayoq kasqanpas, mana juchayoq kasqanpaq yachakunanpaq. +Jayk'an juchachasqa runaq-qa, kanmi "derechon" manan juchayoqcho kani, ninanpaq "justicia" taripanankama. +Manan piqpa imayna kausakusqantapas tapupakuyta atinchischo. Manataqmi imaynatas warminwan, wawankunawan tiyan chaytapas yachayta munananchischu. Manan runaq allin kasqanta, "honranta", allin runa kasqanta panpachanachu; Chaykuna ruwasqamantaqa "leymi" muchuchinan. Chay tukuywanpis, manan pipas qelqa apachisqanchista, "carta" chaskinanchista pakallapi, mana yachasqanchis "liita" yachayta atinchu. Llapa runan chay mana chaninmanta "libre" l:anan, "leypa" "protejisqan +Cheqnisqaña, qatiykachasqaña kaspapas, piqpa wasinpipas, maypipas pakuykukuyta atinmi, may "nacionpipas", may llaqtapipas, may cheqaspipas. +CHUNKA PHISQAYOQ ÑIQEN (15) +Llapa runakunaq "derechunmí juj nacionalidadniyoq" kay. Llapataqmi mayqen naciontapas tiyananpaq ajllakuyta atin. Chaymantaqa manan pipas jark'akuyta atinchu. +Qharipas warmipas junt'asqa watanman chayaspaqa "casarakuyta" atin piwanpas maywanpas, mana piqpa jark'akusqan, yuraqwanña yanawanña, paykuna pura tinkuku, munanakunku chayqa. +Warmi qhari wawakunantin tiyaspataqmi allin rimanakuypi tiyananku, kikin "derechuyoq" juj sonqolla tiyaspapis, t'aqanakuspapis. +Llapa runan yuyaykukuyta, jamut'ayta atin yuyaychakusqanman jina. Manan pipas chaytaqa jark'ayta atinmanchu. Kaqtaqmi ima "religionpipas" kausayta atin tukuy runaq yachashasqan. +Tukuy runapas umanpi yuyaykusqantan rimarinan manapitapas manchakuspa. Yuyaykusqantataqmi pachantin runaman, teqsi muyuntin, lluy "munduntin" runaman riqsichinan yachananpaq. Sut'in rimaqtan pacha kamaq taytachapas yanapan. Chay yuyaykukusqanmantaqa, ruwasqanmantaqa manan pipas cheqniytapas, juchachaytapas atinchu. +Pi runapas, may runapas juñunakuytaqa atinmi. Runa juñunakuyqa kananpunin; allin rimanakuypaq, sumaq rimanakuypaq-qa. +Ichaqa, manataqmi pipas tanqasqaqa, mat'isqaqa, ima juñunakuymanpas jaykunanchu. +Llapa runapas atinmi llaqtanta "nacionninta" kamachiyta; chaypaq ajílasqa, chaypaq churasqa kaspaqa; pay kikinpas, mashki mink'anta churaspapas. +Llapa runan, imaynan kausasqanman jina llaqtanwan, "nacionninwan" qochikunan mikhuytapas, tukuy ima kausaytapas; yachaytawanpas, yachayninman yapananpaq, chaywantaq jananchasqa runa kananpaq. +Llapa runapaq kamasqan llank'ayqa, sapanka runataqmi ajllakunan iman munasqan llank'ayta. +Tukuymi llank'ananpaq yanapasqa kanan. Yanqa, qasi kaytaqa mana runa atinchu. Runaqa chanintan, llank'asqanman jina chaskinan "salariontaqa". +Llapa llank'aq runapaqmi samana p'unchayqa churasqa. Kikillantaqmi, kaqllataqmi "vacaciones" ñisqa, sapa wata aslíapas juj killa samayniyoq kanan mana llankaspa "pagasqa". +ISHKAYCHUNKA PHISQAYOQ ÑIQEN (25) +Llapa runapaqmi kanan allin kausay, kaqllataq warminpaqpas, wawankunapaqpas. Kananmi mikliunanpas, wasinpas, p 'achanpas; kanantaqmi janpiqnin "medicupas". "Seguro Socialpas" kananmi paypaq-qa mana llank'ayta atiqtin, onqoqtin; warmin wañuqtin, ima llakipiña kaqtinpas. +Wachakoq warmiqa rikusqan qhawasqan kanan. Wawakunapas kaqllataqmi kanan; "Casadoq" wawanpas, mana "casadoq" wawanpas. +Tukuy runapaq churasqan "escuela", "colegio", "educación", llapataqmi chaykunata chaskinan mana qolqellamanta. +Llapa runan reqsinan jatun yachayniyoqpa yachayninkunata, chaymi "ciencia" nisqa, llapan reqsinan tukuy sumaq ruwaykunata: "artes" sutiyoq. +Sapanka runan munannanchis kay jatun kamachikuy simikunaq juntakunanta, llapa pachantin, "munduntin" llaqtakunapi. +Kay jatun kamachikuy simikunaqa manan juj runallapaqchu; manataqmi "nacionkunaq" kamacheqkunallapaqchu, llapa runaq allinninpaqmi, pachantin llaqtakunapitaqmi junt'akunan. +Perú "paisninchisqa" "munduntinpi paiskunamanta" ashwan ashkha rijchayniyoqmi, chay raykupischá llapa runaq sonqonman chayan, chaypistaqchá ch'ulla kausayllapi kan runaq llaqtan. +Kay "nacionninchispin" imaymana rijch 'aq runapas; imaymana simi rimaqpas; imaymana yachayniyoqpas juñuykunakun kushka, ancha unay watakunamantaña. Yunkayoq, qhiswayoq, punakunayoq ancha jatun jallp'api. +Chaymi kay "patriapi" tiyaq "peruano" runamasinchiskunaqa, kausayninku allin ñanman churay munaqkunaqa, sapa kuti, sapa p'unchay sumaq rimanakuypi kanan, sonqonkuq ashwan allinta tinkunanpaq, ñaupa pacha allin runakuna jina kausananpaq. +Kunan kamachiqninchis "gobiernon" musoq kausayman jaykunanchista munan; ashwan k'apaj chaninchasqa allin kausaypi kananchista munan. Jinataqmi juñunaykusqa "nacionkunata", "Naciones Unidas" nisqata, tawachunka watanpi, jaywarin kay runasimiman t'ijrasqa JATUN KAMACHIKUYTA, "Declaración Universal de los Derechos Humanos" nisqata. + +rikch'ay rikch'aykuna +rikch'ayta rikch'aykunata +rikch'ayman rikch'aykunaman +rikch'aypa rikch'aykunap +rikch'aypi rikch'aykunapi +rikch'aykama rikch'aykunakama +rikch'aymanta rikch'aykunamanta +rikch'aywan rikch'aykunawan +rikch'aynintin rikch'aykunantin +rikch'ayninnaq rikch'aykunannaq +rikch'ayhina rikch'aykunahina +rikch'ayrayku rikch'aykunarayku +rikch'aypaq rikch'aykunapaq +rikch'aypura rikch'aykunapura +rikch'ayninka rikch'aykunanka +rikch'aylla rikch'aykunalla +rikch'ayniy rikch'ayniykuna +rikch'ayniyta rikch'ayniykunata +rikch'ayniyman rikch'ayniykunaman +rikch'ayniypa rikch'ayniykunap +rikch'ayniypi rikch'ayniykunapi +rikch'ayniykama rikch'ayniykunakama +rikch'ayniymanta rikch'ayniykunamanta +rikch'ayniywan rikch'ayniykunawan +rikch'ayniynintin rikch'ayniykunantin +rikch'ayniyninnaq rikch'ayniykunannaq +rikch'ayniyhina rikch'ayniykunahina +rikch'ayniyrayku rikch'ayniykunarayku +rikch'ayniypaq rikch'ayniykunapaq +rikch'ayniypura rikch'ayniykunapura +rikch'ayniyninka rikch'ayniykunanka +rikch'ayniylla rikch'ayniykunalla +rikch'ayniyki rikch'ayniykikuna +rikch'ayniykita rikch'ayniykikunata +rikch'ayniykiman rikch'ayniykikunaman +rikch'ayniykipa rikch'ayniykikunap +rikch'ayniykipi rikch'ayniykikunapi +rikch'ayniykikama rikch'ayniykikunakama +rikch'ayniykimanta rikch'ayniykikunamanta +rikch'ayniykiwan rikch'ayniykikunawan +rikch'ayniykintin rikch'ayniykikunantin +rikch'ayniykinnaq rikch'ayniykikunannaq +rikch'ayniykihina rikch'ayniykikunahina +rikch'ayniykirayku rikch'ayniykikunarayku +rikch'ayniykipaq rikch'ayniykikunapaq +rikch'ayniykipura rikch'ayniykikunapura +rikch'ayniykinka rikch'ayniykikunanka +rikch'ayniykilla rikch'ayniykikunalla +rikch'aynin rikch'ayninkuna +rikch'ayninta rikch'ayninkunata +rikch'ayninman rikch'ayninkunaman +rikch'ayninpa rikch'ayninkunap +rikch'ayninpi rikch'ayninkunapi +rikch'ayninkama rikch'ayninkunakama +rikch'ayninmanta rikch'ayninkunamanta +rikch'ayninwan rikch'ayninkunawan +rikch'ayninintin rikch'ayninkunantin +rikch'ayninninnaq rikch'ayninkunannaq +rikch'ayninhina rikch'ayninkunahina +rikch'ayninrayku rikch'ayninkunarayku +rikch'ayninpaq rikch'ayninkunapaq +rikch'ayninpura rikch'ayninkunapura +rikch'aynininka rikch'ayninkunanka +rikch'ayninlla rikch'ayninkunalla +rikch'ayninchik rikch'ayninchikkuna +rikch'ayninchikpa rikch'ayninchikkunap +rikch'ayninchikpi rikch'ayninchikkunapi +rikch'ayninchikkama rikch'ayninchikkunakama +rikch'ayninchikwan rikch'ayninchikkunawan +rikch'ayninchikninnaq rikch'ayninchikkunannaq +rikch'ayninchikhina rikch'ayninchikkunahina +rikch'ayninchikrayku rikch'ayninchikkunarayku +rikch'ayninchikpaq rikch'ayninchikkunapaq +rikch'ayniyku rikch'ayniykukuna +rikch'ayniykuta rikch'ayniykukunata +rikch'ayniykuman rikch'ayniykukunaman +rikch'ayniykupa rikch'ayniykukunap +rikch'ayniykupi rikch'ayniykukunapi +rikch'ayniykukama rikch'ayniykukunakama +rikch'ayniykumanta rikch'ayniykukunamanta +rikch'ayniykuwan rikch'ayniykukunawan +rikch'ayniykuntin rikch'ayniykukunantin +rikch'ayniykunnaq rikch'ayniykukunannaq +rikch'ayniykuhina rikch'ayniykukunahina +rikch'ayniykurayku rikch'ayniykukunarayku +rikch'ayniykupaq rikch'ayniykukunapaq +rikch'ayniykupura rikch'ayniykukunapura +rikch'ayniykunka rikch'ayniykukunanka +rikch'ayniykulla rikch'ayniykukunalla +rikch'ayniykichik rikch'ayniykichikkuna +rikch'ayniykichikta rikch'ayniykichikkunata +rikch'ayniykichikman rikch'ayniykichikkunaman +rikch'ayniykichikpa rikch'ayniykichikkunap +rikch'ayniykichikpi rikch'ayniykichikkunapi +rikch'ayniykichikkama rikch'ayniykichikkunakama +rikch'ayniykichikmanta rikch'ayniykichikkunamanta +rikch'ayniykichikwan rikch'ayniykichikkunawan +rikch'ayniykichiknintin rikch'ayniykichikkunantin +rikch'ayniykichikninnaq rikch'ayniykichikkunannaq +rikch'ayniykichikhina rikch'ayniykichikkunahina +rikch'ayniykichikrayku rikch'ayniykichikkunarayku +rikch'ayniykichikpaq rikch'ayniykichikkunapaq +rikch'ayniykichikpura rikch'ayniykichikkunapura +rikch'ayniykichikninka rikch'ayniykichikkunanka +rikch'ayniykichiklla rikch'ayniykichikkunalla +rikch'ayninku rikch'ayninkukuna +rikch'ayninkuta rikch'ayninkukunata +rikch'ayninkuman rikch'ayninkukunaman +rikch'ayninkupa rikch'ayninkukunap +rikch'ayninkupi rikch'ayninkukunapi +rikch'ayninkukama rikch'ayninkukunakama +rikch'ayninkumanta rikch'ayninkukunamanta +rikch'ayninkuwan rikch'ayninkukunawan +rikch'ayninkuntin rikch'ayninkukunantin +rikch'ayninkunnaq rikch'ayninkukunannaq +rikch'ayninkuhina rikch'ayninkukunahina +rikch'ayninkurayku rikch'ayninkukunarayku +rikch'ayninkupaq rikch'ayninkukunapaq +rikch'ayninkupura rikch'ayninkukunapura +rikch'ayninkunka rikch'ayninkukunanka +rikch'aychu ama +rikch'achunchu ama +rikch'aychikchu ama + +DAY 4:Playa Sahuayaco – Llaqtapata – Machu Picchu + +Runa Simi: Yaku wapsi + +Kayampi nisqaqa (kastilla simipi: Cayambe) Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, Kayampi kitipi,huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.796 mitrum aswan hanaq. +Kayampi nina urqup qunti kinrayninpiqa Kayampi llaqtam, urqumanta sutichasqa. +Kayampi llaqta: 27 km +San Marcos qucha: 1 km + +Uma llaqta Pakayqasa +Pakayqasa distritu; (kastilla simipi: distrito de Pacaycasa ) nisqaqa huk distritum Wamanqa pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Pakayqasa llaqtam. + +Waylla qucha - Wikipidiya +Waylla qucha nisqaqa Piruwpi, Wankawillka suyupi huk qucham. + +Louvre nisqa ancha hatun musiyu, Paris llaqtapi. +Musiyu (museo) nisqaqa (grigu simipi Μουσείον, "Musakunap manqus wasin", chaymanta latin simipi museum) achka imakunayuqpas kaq hatun wasim, achka runakunap watukunanpaq, chay chaniyuq kaqkunata qhawananpaq. +Musiyuqa sallqa pachamanta kaqkunatam icha runap kawsay saphintam runakunaman qhawachichun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musiyu. + +Uma llaqta Ukhuña +Ukhuña distritu (kastilla simipi: Distrito de Ocoña) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kamana pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Ukhuña llaqtam. +Mayukuna: Ukhuña mayu + +David Sergio Trezeguet sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin kantaray killapi 1977 watapi paqarisqa Rouen llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Trezeguet. +Piluta hayt'aq (Baniyas SC) + +My Chemical Romance nisqaqa huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq alternative rock, post-hardcore & Pop punk. + +Des Moines (inlish simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, Iowa suyup uma llaqtan. Des Moines llaqtapiqa 198.460 runakuna (2009) tiyachkan. + +Zilda Arns Neumann (* 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1934 watapi paqarisqa Forquilhinha llaqtapi - 12 ñiqin qhulla puquy killapi 2010 watapi wañusqa Port au Prince llaqtapi ) huk Brasil mama llaqtayuq wawa hampikamayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zilda Arns. + +Chunka waranqa kamayuq 10 000 familias +3 Kimsa 13 Chunka kimsayuq 50 Pisqa chunka + +quwiki Q'iru phukuna waqachina + +www.llaqtamasi.com + +Runa Simi: Llamk'aykuna llika + +17 Chikinakï, guerrakuna, wanutsinakïkunaqa, mananam kanqanatsu. "Mana alli [o chikikuna] manam kanqanatsu [...]. Pero manshukunaqa patsatam chaskiyanqa" (Salmo 37:10, 11.) Alli këllanam kanqa. Diosmi "guerrakunata ushakätsenqa hinantin patsachö" (Salmo 46:9; Isaías 2:4). Tsë tiempo chämuptenqa, "allikunallam winayanqa" y "yamë këqa killapis ushakanqanyaqmi kanqa", këqa manam imëpis yamë këqa ushakanqatsu ninanmi (Salmo 72:7). +Mushoq Patsachöqa llapan nunakunatam Dios bendecimonqa (Salmo 37:10, 11, 29). + +Llaqta-p mayu-n + +Arnhem llaqtaqa (Chinchay Guelderish: Èrnem). Gelderland pruwinsyap uma llaqtanmi. +Mayukuna: Arnhem mayu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arnhem. + +Amasisa[2] icha China wayruru[3] (genus Erythrina) nisqakunaqa huk yurakunam, sach'akunam, chaqallu yura rikch'aq aylluman kapuq. 130-chá rikch'aqninkunaqa Urin Awya Yala, Chawpi Awya Yala, Asya allpapachakunapim wiñan. Tuktunkunataqa pisqukunam (q'intikunam) sisachan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amasisa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Amasisa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: User li-N. +"User li-N" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Wiqita +Wiqita distritu (kastilla simipi: Distrito de Vegueta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Wawra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wiqita llaqtam. + +► Paqarisqa 14 ñiqin pachakwatapi‎ (5 K) + +Runa sipiy, Paul Cézanne-pa llimphisqan. +Runa sipiy nisqaqa ancha millay q'umam, runap huk runata wañuchiyninmi, mana amachakunallapaq, aswantaq millay ima raykupas. +Runa sipiyqa tukuy mama llaqtakunapim uma q'uma. Ñawpa pacha tukuy runa sipiqkunata wañuy wanayman tariparqanku, kunan pachataqmi achka mama llaqtakunapi samk'ay wasiman, achka watapaq icha wañunankama. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Runa sipiy. + +Echeandía (kastilla simipi: Echeandía) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Bolívar markapi, huk llaqtam, Echeandía kitip uma llaqtanmi. + +4-) Kuyu suyu + +Wuliwya Suyu (Aimara) +Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta (Ketschua) + +400 0 _ ‎‡a Leo Dan‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Galatayuqkunapaq qillqa + +• Llaqta Apu (Apu di citta); + +Runa Simi: Waqar + +38"Chayraykumi nishunillapa, chay runakunataqa ama imatapis rurarchu, dijanaykillapapaq. Chaqa chay runakuna yanqa runakunapa rimayninkunalata rimayarqa, chinqanqallapa. + +Comunidad Tawa Inti Suyu Abya Yala + +quwiki Bolívar pruwinsya (Piruw) + +Kenji Mizoguchi Nihun mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq + +Da Nang antanka pampa Chuqiyapu Lituwa Vaduz Dilhi Skopje Ika Mishiku Rosario Kungu Runakamaq Ripuwlika Lille Sants-Montjuïc distritu Pasqu Suyu Grenoble New Jersey suyu Nawru Tupisa Yellowstone mamallaqta parki Zagreb Arches mamallaqta parki + +AlimanRunapaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +Llamk'apusqakunata maskay +Pata musuqchasqakunallata rikuchiy P'anqa kamarisqakunallata rikuchiy Aslla llamk'apusqakunata pakay +17:23 27 dis 2007 (dif _ wñka) . . (+504)‎ . . M Ruraq rimanakuy:Spacebirdy ‎ (Musuq p'anqa: ==Allin hamupay== Allin hamupay {{PAGENAME}} masillay! Kay Wikiliwrukunaman hamusqaykiqa anchatam kusichiwanmi. Qallarinaykipaqqa kay p'anqakunatam qhawaykiman: *[[Wikiliwrukuna:Tiks...) +22:35 29 nuw 2007 (dif _ wñka) . . (+43)‎ . . M Wikibooks:Ayllupaq p'anqa ‎ (Wikiliwrukuna:Ayllupaq p'anqa-man pusapusqa) (qhipaq hukchasqa) +22:30 29 nuw 2007 (dif _ wñka) . . (+510)‎ . . M MediaWiki:Noarticletext ‎ (Musuq p'anqa: Kay p'anqaqa ch'usaqmi. *{{PAGENAME}} nisqata [[Special:Search/{{PAGENAME}}_huk qillqakunapi]] maskay *{{PAGENAME}} nisqaman [[Special:Allpages/{{PAGENAME}}_kaqlla qillqa sutikunata]] ...) +15:34 29 nuw 2007 (dif _ wñka) . . (+10)‎ . . Wikibooks:Ruraqpa hayñin ‎ (Wikiliwrukuna:Ruraqpa hayñin-man pusapusqa) (qhipaq hukchasqa) +12:08 19 nuw 2007 (dif _ wñka) . . (+657)‎ . . M Plantilla:GFDL ‎ (Musuq p'anqa:
{_ _ 75px _ Kay rikchaqa GNU Qispi Yachachiy Saqillay (GNU Free Documentation License / GFDL, musuqchasqa 1.2) nisqawan uy...) (qhipaq hukchasqa) +15:09 18 ukt 2007 (dif _ wñka) . . (+362)‎ . . M Wikiliwrukuna:Ayllupaq p'anqa ‎ (Página nueva: ==Allin hamusqaykichik masiykuna== Allin hamusqaykichik Wikiliwrukunapi. Ratullakama masiykuna. -- ~~~~ ==Mañakusqa kamachiq kaykuna== *Kaypi qhaway: [[Wikiliwrukuna:Kamachiq#Wikili...) +15:08 18 ukt 2007 (dif _ wñka) . . (+36)‎ . . M Wikibooks:Kamachiq ‎ (Wikibooks:Kamachiq trasladada a Wikiliwrukuna:Kamachiq) (qhipaq hukchasqa) +15:02 18 ukt 2007 (dif _ wñka) . . (+646)‎ . . M Wikiliwrukuna:Kamachiq ‎ (Página nueva: Wikiliwrukunapi '''Kamachiq''' nisqaqa huk ruraqkunamanta aswan hayñiyuq ruraqmi. P'anqakunataqa amachaytam, [[Wikiliwrukuna:Qulluy_...) +10:53 15 ukt 2007 (dif _ wñka) . . (+271)‎ . . M Wikiliwrukuna:Ruraqpa hayñin ‎ (Página nueva: Ama huk ruraqkunap rurasqanmanta hayñinta, ruraqpa hayñin nisqata k'irisunchikchu. Ama ''copyright'' nisqawan sananchasqa p'anqakunatachu ''copy - paste'' nisqawan kay ...) (qhipaq hukchasqa) +18:04 16 sit 2007 (dif _ wñka) . . (+87)‎ . . M Katiguriya:Wikiliwrukuna:Champana ‎ (Nueva página: Champana qillqakuna. Category:Wikiliwrukunapaq plantilla) (qhipaq hukchasqa) +17:33 16 sit 2007 (dif _ wñka) . . (+183)‎ . . M Ruraq rimanakuy:AlimanRuna ‎ (Nueva página: Tukuy sunquywanmi rimaykullaykichik masillaykuna! Kay Wikiliwrukuna nisqapaqmi llamk'asunchik! Tinkunanchikkama masiykuna! ~~~~) +17:31 16 sit 2007 (dif _ wñka) . . (+1006)‎ . . M Ruraq:AlimanRuna/Napaykuy ‎ (Nueva página: ==Allin hamupay== Allin hamupay {{PAGENAME}} masillay! Kay Wikiliwrukunaman hamusqaykiqa anchatam kusichiwanmi. Qallarinaykipaqqa kay p'anqakunatam qhawaykiman: *[[Wikiliwrukuna:Tik...) (qhipaq hukchasqa) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/AlimanRuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +17 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (17.05., 17-V, 17ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 137 kaq (137ñ - wakllanwatapi 138ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 228 p'unchaw kanayuq. + +Askanku (familia Erinaceidae) nisqakunaqa huk kichkasapa palama uquq ñuñuqkunam. + +Chakmay icha Chaqmay nisqawan sallqa pacha allpata ñawpaq kutim yapunchik, chakrata ruranapaq. + +Huk simanapiqa kaymi p'unchawkuna: + +Kay qillqaqa Kristup paqarisqanmanta 1000 ñiqin watamantam willan. Waranqa yupaymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +1000 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Mamallaqta parki - Wikipidiya +Banff mamallaqta parki, Alberta, Kanada. +Mamallaqta parki nisqaqa mama llaqtap kamachisqan amachasqa sallqa suyum. +Mamallaqta parkiqa sallqa pachata amachanapaqmi, ichataq runakunap sallqa pachata riqsirinanpaqpas, sallqamanta yachaqananpaq. Runaqa parkiman rispapas ima yuratapas, uywatapas icha k'allampatapas ama chakunchu, ama pallanchu, ama wañuchichunchu. + +Kumamoto (nihun simipi: 北九州市, Hepburn: Kumamoto-shi?), Nihun mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Uma llaqtam Kumamoto llaqta kamachiy llaqtam, Kyūshū suyu hatun llaqta. 389,36 km2 +Kumamoto llaqta kamachiy + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'aqchay + +1697 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam). + +5 chaniyuq tikraykuna rimay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +400 0 _ ‎‡a Elvis Presley‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq takiq‏ + +Runa Simi: Jinotega suyu + +Runa Simi: E + +Runa Simi: Kañamu yura rikch'aq ayllu + +Soqasqa o machu hap'isqa.- + +kečvu: Hukllachasqa Amirika Suyukuna qu + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Allpa pacha) + +Everglades mamallaqta parki + +Qhapaq p'anqa +Qhapaq p'anqa-manta pusampusqa +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 4 p'anqakunam, 4-pura. +"http://qu.peruvian-deaths.wikia.com/wiki/Katiguriya:Muertes_Peruanas?oldid=18" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Kunan pacha Qichwa kawsay _ Publimetro Peru +Kunan pacha Qichwa kawsay +Tayta Inti, Mama Killa, lliw Apunchikkuna, Rumikuna, Sachakuna, Pichinkukuna, Quchakuna, Mayukuna, imaymana kaqpas, Pachamamanchikwan huk ayllulla qichwata rimaspa, chuya yuyaywan uywanakuspa kawsakurqanchik. +qichwaqa wakin ñawpa simikunamantapas aswan kuraqmi. Chaymi, unay watakunamantaña Qichwa kawsayqa, wakin kawsaykunahina ancha riqsisqa +runapaqtaq, mana riqsikuy munaq masinchikkunapaqhina Qichwa kayqa aswan pinqasqa kay, wakcha kay, sarunchasqa kay. +Perú, Bolivia mama llaqtakunapa, hatun kamachiq qillqankunallapiqa, qichwawan kastilla simipas sayapanasqa rikurichkan, chaninchasqa, llapan +runa rimananpaq kamachisqa, ichaqa manayá hinachu, muspaylla, muspay. + +quwiki Katiguriya:Distritu (Taqna suyu) + +/9/ Imapaqtaq llullakuyman, « anchatan yachani » nispa. Imapaqmi niyman « altumisan kani » nispa. Wayqiy, panay, kunanqa manan maypipas altumisaqa kanñachu. Dios Yayaq tiemponpichá altumisaqa karqan. Llapa urqukuna rimarirqan. Kunanqa yanqatan runamasinchiskuna purishanku: « altumisan kani », nispa. /10/ Taytacha Hanaqpachapin phiñakapun, wakin runa masiy yanqamanta qulqita ganashanku, chaymantan nuqapas manchakuni. Chay raykun nuqaqa kaqllata rimani, kaqllata willakuni. Nuqaqa apukunatapas manchakunin. +/13/ Nuqapas papaypa willawasqantan ruwashani, riqsishani, mikhuymantapas, uywakunamantapas, runamantapas, llipin ima problememantapas, quejakunamantapas, imayna allichanakunata yachani. Yachanin imayna allichayta: purispachu, rimaspachu, velawanchu, despachowanchu tukuytan yachani. /14/ Wakin problemakunaqa allichakuyta atikun, wakinqa manañan atikunchu. /15/ Haqay urqukunamantan, haqay apukunamantan misata hap'iyku, preparayku. Primero Agostotan despachota ruwayku, llipin apukunaq mikhuykunanpaq, allin tragowan, allin kukawan, allin aqhawan, allin vinowan, allin tomanakunawan. Allin despachotan akllani primero Agostotaqa. Chaymantataq puririnchis haqay urqukunaman misa mashkaq, loma urqukunata, kikillanmi suerte kaqtinqa misakuna ikhurin, anchay misakunata hap'ispan uywata, runata, mikhuyta hanpinchis. Mana misata hap'ispaqa manan imatapas ruwayta atinchischu. +/16/ Wayqiy, panay, kay llank'aykunaqa manan llapapaqchu, suertellayuqpaqmi kay ruwaykunaqa, mana suerteyuqqa yanqapaqmi ruwan. Apunchispas, tierra mamanchispas phiñakuqmi mana allinta yachaspa haywakunchis chayqa. Tierranchismi mana chaskikunchu, phiñakunmi. +/17/ Wakin runamasiykunaqa yanqallamantan qulqita, mikhuytapas chaskikunku, mana yachaspallan « yachanin » ninku. /18/ Wakinqa manan legaltachu rimanku. Sebastián Condori papaypa papan karqan, paymi chay altumisakunawan purisqa karqan. Payñataqmi papayman willarqan. /19/ Chaymanta kallarqantaqmi huq altumisayuq, nuqapas riqsirqanin, sutinmi karqan: Gaspar Tunki, paymi Ch'illka karqan, ñan wañukapunña yaqa iskay chunka watañan. /20/ Chay altumisakuna papaymanqa q'alata willasqaku karqan, chaykunatan taytayqa umanman churakusqa karqan. Anchaykunawanmi taytayqa astawan yacharqan. /21/ Chaytan papayqa nuqaman yachachiwarqan. Chaytan kunan nuqa prurichishani. Apukuna munaqtin, taytacha munaqtin nuqapas hatun llaqtakunaman purichishani. +63Xavier Ricard Lanata: /25/ Kunanqa altumisakuna manan kanchu. Kunanqa apukuna manan rimayta, uyariyta atinkuñachu. Riki. Chay qanpaq allinchu icha manachu? Qan llullakuyta atiwaqchu « rimashankun, uyarishankun » nispa? +64Nazario Turpo: /26/ Chayta wayqiy manan llullakuyta atisunmanchu. Sichus llullakuspa qulqita chaskinki chayqa, yanqamanta runamasiykimanta qulqita chaskikushanki. Kaqllatan willakuna, ima atisqallanchiswanmi runa masinchistapas hanpiykuna, wakin kuti despachollata churaspa, legalllatan rimanaqa. /27/ Manan askha despachota, askha mikhunata mikhuspachu aswan allintaqa chaskisunchis, manan, legalllatan ruwanaqa. Llullakusqaqa apukunapas phinakunmi. /28/ Apukunaqa q'alatan yachashanku, llullakusqaykita, mana llullakusqaykita. Despachota, kuka k'intuta churaqtinchis paykunaqa tukuyta yachashanku, anchaykunapin paykunaqa tukuyta yachashanku, sumaq sunquwanchu, icha millay sunquwanchu churashanki. +66Nazario Turpo: /30/ Mana allin ruwasqamanta, llullakusqamantaqa unquypas ima millay kawsaypas hamushawanchis. Mana allin ruwasqaqa unupas ch'akinmanmi, lagunakunapas chinkapunmanmi, yarqaypas muchuchiwasunmanmi, wanuchiwasunmanmi, millay unquykunapas hap'iwasunmanmi. Chay raykun chiqaqllata rimana. Yachasqallanchista rimana. + +Kaypi rimasqa: Pakistan, Indya (Panyab, huk suyukunapipas) +Qillqa: Gurmukhi siq'i llumpa (Indyapi), Shahmukhi siq'i llumpa (Pakistanpi) +Kay mama llaqtakunapi: Indya (Panyab, huk suyukunapipas) +Panyabi simi (ਪੰਜਾਬੀ / پنجابی / Pañjābī) nisqaqa Pakistanpi, kunti Indyapipas runakunap rimaynin, Indyapi Panyab suyup tukri siminmi, manataqmi Pakistanpichu. Kimsa chunka hunumanta aswan rimaqninmi kan. + +Uma llaqta Dispur +Assamnisqaqa (assam simipi: অসম ) Indya mama llaqtapi huk suyum (state). Uma llaqtanqa Dispur llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Assam. + +Mama llaqta Gana Alimanya +Jérôme Agyenim Boateng ( 3 ñiqin tarpuy killapi 1988 watapi paqarisqa Berlin llaqtapi - ) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jérôme Boateng. + +Pampas, uma llaqta +Uma llaqta Waripampa +Waripampa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Huaribamba) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tayaqaqa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Waripampa llaqtam. +Distritu (Tayaqaqa pruwinsya) + +Schleswig-Holstein nisqaqa huk suyum (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kiel llaqtam. +Yachay sunturkuna: Kiel, Flensburg llaqtakunapi +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Schleswig-Holstein. + +1897 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam). + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Ispaña) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Ispaña) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Ispaña). +"Kurku kallpanchaq (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Santa Catarina suyu (purtuyis simipi: Estado de Santa Catarina) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Florianópolis llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Catarina suyu. + +Arthur Schopenhauer sutiyuq runaqa (22 ñiqin hatun puquy killapi 1788 watapi paqarisqa Danzig llaqtapi, Anti Prusyapi) - 21 ñiqin tarpuy killapi 1860 watapi wañusqa Frankfurt am Main llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtap Yachay wayllukuqsi karqan. + +Tumi nisqaqa huk mawk'a piruwanu kuchunam. + +Rimaykuna llapan rimaykunapaq takisqapi, q'elqaykuna llankay askhapaq. +Kay rimaykuna kanku yachaykunapaq, ch'ayñapaq. +Kamarisqa chunka pusaqniyuq p!unchayniyuq iskay waranqa chunkatawayuq viena suyupi. + +400 0 _ ‎‡a Sophia Loren‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi : Aschaq yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Suni suyu + +Runa Simi: Hamut'ay wasi + +Runa Simi: Tamarugal pruwinsya + +Wuliwya Suyu (Aimara) +Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta (Quechua) + +Puwpu pruwinsya +Mama llaqta Buliwya +Uma llaqta Puwpu +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi, aymara simi +Hallka k'iti kanchar 2.034 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-4 +Uru-Uru suyup pruwinsyankuna +Puwpu pruwinsya ( aymara simipi: Puwpu jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Poopó) nisqaqa Buliwyapi, Uru Uru suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Puwpu llaqtam. +Mayukuna: Huchusuma mayu - Urmiri mayu + +Runa Simi: Pillpintu tuktuyuq urin rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Q'illay llamk'ay + +Katiguriya:Panwa kiti +"Panwa kiti" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +T'uruchaki[1] icha Chilalu (genus Furnarius) nisqakunaqa huk takiq pisqu rikch'anam. T'urumanta aswan hatun q'isankunatam ruranku. +Palamakunatam mikhunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'uruchaki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: T'uruchaki + +Federico García Lorca sutiyuq runaqa ( 5 ñiqin inti raymi killapi 1898 watapi paqarisqa Fuente Vaqueros llaqtapi, Granada ñiqpi, Ispañapi - 19 ñiqin chakra yapuy killapi 1936 watapi wañusqa Viznar llaqtapi, Granada ñiqpi) huk Ispaña mama llaqtap qillqaqsi karqan. +1936 watapi ispañul nasyunalistakunap sipisqansi karqan. +Libro de poemas (1921) "Arawi yachay panq'a" icha "Arawi patara qhilqa " [1] +Seis poemas galegos (1935) "Suqta qalliqu arawikuna" +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Federico García Lorca. + +Katiguriya:Yupay yachaq - Wikipidiya +Katiguriya:Yupay yachaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yupay yachaq. +"Yupay yachaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Trucha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Trucha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Trucha sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Salmo trutta (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Melgar pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waywash walla risirwa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Uma llaqta Chuqupi +Chuqupi distritu (kastilla simipi: Distrito de Chocope) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Asqupi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chuqupi llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ultuq +Tikraynin ch'ultuq Kastillanu simipi: + +Paqarisqa USA, Chicago, 21 ñiqin anta situwa killapi 1951 watapi +Robin McLaurin Williams sutiyuq runaqa, icha Robin Williams (* 21 ñiqin anta situwa killapi 1951 watapi paqarisqa Chicago llaqtapi – 11 ñiqin chakra yapuy killapi 2014 watapi wañusqa Paradise Cay llaqtapi) huk Ñawikaruy wan kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Sindicatu suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Robin Williams. + +Muruni (ransis simipi: Moroni, arabya simi:موروني‎ Mūrūnī ) nisqaqa Kumurakuna mama llaqtap uma llaqtanmi, 30 km²-yuq. +Muruni llaqtapiqa 63 700 runakunam kawsachkanku (2008). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muruni. + +San Linus, Linu Volterra (latin simipi: Linus PP., Italya simipi: Papa Lino) sutiyuq runaqa (* 27 watapi paqarisqa Volterra llaqtapi - † 76 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. + +Uma llaqta Waranqu +Waranqu distritu (kastilla simipi: Distrito de Huarango) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, San Ignacio pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Waranqu llaqtam. + +Tikraynin killa wañuy Kastillanu simipi: + +K'uychichaw nisqaqa (kichwapi: wacha puncha icha wakma puncha, kastilla simipi: Sábado) suqta ñiqin p'unchaw simanapi, k'uychimantam sutinchasqa. + +Kichwa Rimaykuna: 2011 + +—Qankunaqa kayllapi qepakuychis. Waqman rispay, noqa orakamunaykama, nispa. +—Dios Taytalláy, sichus kay ñak'ariykunata pasanaypuni kaqtinqa, munasqaykiyá ruwasqa kachun, nispa. +40Chayshina Dyusman mañakushpa, kutimushpaqam, chay kimsa yach'akuq masiyllapata puñuykaqta tarishpa, Pidruta nirqan: +43Chaymi shamurishpaqa, puñuykaqta taririrqan chay kimsa yach'akuq masiykunataqa. Chaqa paykunataqam puñuyqa ancha binsiykarqan.44Chaymandaqam chaypilla paykunata dijashpa, mushuqmanda chay waqkaq ririrqan, Tayta Dyusman mañakuriq. Chay kimsa kutindam chayshina nishpalla, mañakurqan.45Chaymandaqam chay kimsa kutinda kutimushpaqa, chay yach'akuq masiykunataqa nirqan: +—¿Sigingillapachu puñushpa? Kananqam ch'ayamushqa chay uras noqa Dyusmanda Shamuq Runata intrigakuwanan uchayuq runakunaman.46Atariyllapa. Akuna. Rikayllapa, chay intrigakuwaqqam ch'ayamuykanna, nishpa. + +UCHPA - PERU LLAQTA + +Wikisimitaqi:Contribuir efectivamente sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +"Puëdirninqa, y qamkunapita kaptinqa, llapan nunakunawan yamë kawakuyë. Ama vengakuyëtsu, kuyashqa wawqikuna y panikuna, sinöqa Diospa piñakïnimpaq jaqiriyë" (Romänus 12:18, 19). + +Quechua: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta + +Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta (kičwa) + +Wurayuyay nisqaqa Sirarta Hawtama (Buddha) sutiyuq runap kamasqan iñiymi, yachay wayllukuypas. +Chay Wurayuyayqa Inriyapi ñawpaq kaq yachaykunatas, ichataq musuq yuyachakuykunatas ch'aqtan, runata paqariypa wañuypapas muyuyninkunamanta pusanapaq. Runaqa allin kawsaypi kururakuspa imakunap chiqap kayninta riqsikuspa kawsachun, chaywan chay paqariypa wañuypapas muyuyninkunamanta qispichikuchun, nispa Buda yachachin. +Runap yuyayninqa - karma nisqa - huk wañusqa runap kawsasqanmanta musuqmanta paqarisqa runap kawsayninman pasachispa qallaykunsi. Budismuqa kakuq alma, kakuq ñuqa (atma) manam kanchu nispa nin. Chay almaqa manas kakuqchu, llapa wañuywan musuqmanta paqarimuywan hukchaykuqsi. +Wurayuyay Inriyapis paqarirqan, kimsa kaq kñ pachakwatapi tukri iñiy tukuspa. Qanchis kaq kq pachakwatapitaqsi Indyapi Hinduwismup anchhuchisqansi karqan. Kunankamaqa anti Asyapi lliwmanta aswan hatun iñiymi. Kawaypas dalai lama +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:59, 26 may 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Utuyu, Utuyu kantunpa uma llaqtan, Betanzos munisipyu +Uma llaqta Betanzos +Cornelio Saavedra pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Cornelio Saavedra jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Cornelio Saavedra) Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Betanzos llaqtam (4.168 llaqtayuq, 2001 watapi). +Utuyu llaqtapiqa, Betanzos munisipyupi, Cornelio Saavedras paqarirqa jinataq bawtisakurqa. Payqa Argentinap ñawpaq umalliqninsi karqa. Chayrayku sutikun Cornelio Saavedra pruwinsya. +3 Taqupampa munisipyu 12.754 Taqupampa 183 +Cornelio Saavedra pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Cornelio Saavedra pruwinsya + +Waranta kiti (kastilla simipi: Cantón Guaranda) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Bolívar markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Waranta llaqtam. + +Los Manglares de Tumbes mamallaqta willkachasqa - Wikipidiya +Phyllodactylus kofordi Los Manglares de Tumbes mamallaqta willkachasqa suyupi, 2006 +Tiyay Tumpis suyu, Sarumilla pruwinsya [1] +Los Manglares de Tumbes mamallaqta willkachasqa (kastilla simipi: Santuario Nacional Manglares de Tumbes) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Tumpis suyupi, Sarumilla pruwinsyapi. +Los Manglares de Tumbes mamallaqta willkachasqa suyupiqa kanmi 33 laya ch'urukuna, 34 laya qaraqruyuwakuna, 24 laya llamp'ukakuna, 105 laya challwakunapas. +↑ www.enjoyperu.com / Los Manglares de Tumbes mamallaqta willkachasqa (kastilla simipi) +Karu puriy (Tumpis suyu) + +Q'iru pukllanakuna, qhatupi, Washakapi, Mishikupi. +Krishna wayllunk'api (huk Bharatniyuq runap llimphisqan, 1755 watapi). +Pukllana nisqaqa ima pukllanapas. Achka pukllaykunapim pukllanakunataqa llamk'achinku. +Kaymi huk pukllanakuna: +Kurku kallpanchay pukllaykunapi llamk'achisqa: +Piluta (rump'u: piluta hayt'ay, k'akcha pukllay, isanka rump'u, makiyasiy, hukkunapas) +Hamp'ara pukllaykunapi +Pukllana p'allta, wankichakuna (p'allta pukllaykunapi) +Wayrukuna (p'allta pukllaykunapi, huk pukllaykunapipas) +hukkunapas, wawakunap pukllanapaq llamk'achisqankuna + +Puyusqa distritu - Wikipidiya +Puyusqa distritu +Sara Sara nina urqu Pariwanaquchawan, Inkawasimanta rikusqa +Uma llaqta Inquyu +Puyusqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Puyusca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Pariwanaqucha pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Inquyu llaqtam. +Mayukuna: Hatun mayu - Punkumayu - Salla Salla mayu - Saywamayu - Tampillu mayu +Distritu (Pariwanaqucha pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Purtugal). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Purtugal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Zhengzhou ( chun simipi: 郑州, machu chun simipi: 鄭州市, phinyimpi: Zhèngzhōu, machu: Chengchow), Chunwa llaqtap, Hebei pruwinsya uma llaqtanmi. +6 distritukuna, 5 munisipyu-llaqta wan 1 cundadu: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zhengzhou. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (FC Barcelona) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (FC Barcelona) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (FC Barcelona). +"Piluta hayt'aq (FC Barcelona)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay qillqaqa Ayamarq'a killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Ayamarq'a killa icha Nuwimri (kastilla simipi: Noviembre) nisqaqa watapi chunka hukniyuq kaq killa pacham. Chay killapiqa Ayamarq'a raymita phistarqanku, ayakunata marq'aspa. + +2 chaniyuq tikraykuna sipiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2026 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. + +Inside Out (inlish simipi: Inside Out, kastilla simipi: Intensa-Mente, Del revés) nisqaqa 2015 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Pete Doctermi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Uma llaqta Yapakani +Yapakani (kastilla simipi: Yapacaní) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Ichilu pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Yapakani llaqtam. +Mayukuna: Ichilu mayu - Yapakani mayu +Wampurushu Leopardus wiedii, huk Amboró mamallaqta parkipi kawsaq uywam + +Sikaya (kastilla qillqaypi: Sicaya) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Kapinuta pruwinsyapi, Sikaya munisipyup uma llaqtanmi. +Sikaya munisipyu: Yupaykuna +Saywitu: Kapinuta pruwinsya +Llaqta (Kapinuta pruwinsya) + +Nicolás Remigio Aurelio Avellaneda sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin kantaray killapi 1837 watapi paqarisqa Tukuman llaqtapi - † 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1885 watapi wañusqa [[hatun qucha] llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq, Willay kamayuq, pulitikupas runam karqan. +1874 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1880 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. + +Tiyakuynin Lima suyu, Kanta pruwinsya, Waru distritu +Turriyun (kastilla qillqaypi: (Nevado Torreón) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Lima suyupi, Kanta pruwinsyapi, Waru distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ mitrum aswan hanaq. + +Edmonton nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. Alberta pruwinsya uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Edmonton. +Alberta pruwinsya + +Barcelona llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Katalunya suyup uma llaqtanmi, 1 605 602 tiyaq runakunayuq. + +Piruw Llaqta, Ananaw, Manam kutimusaqchu +Chay Uchpa sutiyuq kusituyqa Piruw mama llaqtamantam, Ayakuchu suyumantam, qhichwa runakunam. +Piruw Llaqta +qichusqanmanta, hatun runakuna +Alborada (Achikyay) sutiyuq kusituypa rurasqan takikuna + +MAYTA QHAPAQ +QHAPAQ YUPANKI +WAYNA QHAPAQ + +Quechua : qillqana pirqa (qu) + +quwiki Katiguriya:Pulitiku (Mishiku) + +JUAN BAUTISTA WILLAKUN WAQT'A PAMPAPI 1,1-8 // Mt 3,1-12; Lc 3,1-9:15-17; Jn 1,19-28 11Diospaq churin Jesucristoq allin willakuyninpaq qallariynin. 2Imaynan profeta Isaiaspaq qelqanpi qelqasqa kashan hina: "Kachani willaqniyta qanpaq ñawpaqeykita, paymi hallch'anqa ñanniykita. 3Waqt'a pampapi wahakuqpaq kunkan: Hallch'aychis Apuq ñanninta, kushkachaychis purinanta". 4 Juan ukhurimurqan bautizaspa waqt'a pampapi bautismomanta yachachispa, hinallataq Diosman kutirikuymanta, huchakunamanta pampachakuyta taripanapaq. 5Hina payman lloqsimurqanku hinantin Judea llaqta hinallataq llapan Jerusalén llaqtamanta kaq runakuna. Hina bautizachikurqanku paywan Jordán mayupi huchankuta reqsikuspa. 6Juan churakuq huk p'achata camelloq willmanmanta hinallataq chumpita qaramanta, hinataq mikhuq chillikukunata salqa mishk'itawan. 7 Hina willarqan nispa: "Noqaq qhepaytan hamushan noqamanta ashwan atiyniyoq, piqtachus husut'anpaq watullantapas noqaqa qonqoriykukuspa manan paskay atiqchu kani. 8Noqaqa bautizarqaykichis unuwan ichaqa pay bautizasunkichis Espíritu Santopin". JESÚS BAUTIZACHIKUN 1,9-11 // Mt 3,13-17; Lc 3,21-22 9 Chay p'unchaykunapi, Jesús hamurqan Galilea hap'iypi kaq Nazaretmanta, hinataq bautizachikurqan Juanwan Jordán mayupi. 10 Kikin ratupi unumanta lloqsirqamushaspa Jesús qhawahatarqan hanaq pacha llik'irparisqata hinallataq Espíritu Santo uraykamuqta huk urpi hina pay pataman. 11 Hinataq hanaq pachamanta uyarikamurqan huk kunka: "Qanmi kanki munasqa churiy, qanpin kusikuni". JESÚS WATEQACHIKUN WAQT'A PAMPAPI 1,12-13 // Mt 4,1-11; Lc 4,1-13 12 Kikin ratu pacha Espirituqa Jesusta waqt'a pampaman tanqarparirqan. 13Waqt'a pampapitaq tiyamurqan tawa chunka p'unchay pacha, hinaspaº Satanaspaq wateqasqan karqan. Tiyarqantaqmi salqa uywakunawan hinaspataq angelkuna payta servirqan. JESUS QALLARIN DIOSPAQQ KAMACHIYNINTA WILLAKUYTA 1,14-15 // Mt 4,12-17; Lc 4,14-15 14 Juanta hap'isqanku qhepamanta Jesusqa puririrqan Galilea hap'iyman. Chaypitaqmi Diospaq allin willakuyta willarqan, 15nispa: "Hunt'akapunñan ch'ikusqa kuti, Diospaq kamachiyninqa qayllamushanñan. Diosman kutirikuychis, allin willakuypi iñiychis". JESÚS WAHAN ÑAWPAQ YACHAQAQNINKUNATA 1,16-20 // Mt 4,18-22; Lc 5,1-11 16 Jesús Galilea qocha kantunta purishaspa Simonta hinallataq Simonpaq wayqen Andresta rikurqan llukuta qochaman wikch'uykushaqta, imaraykuchus paykunaqa karqanku challwa hap'iq. 17Hina Jesús paykunata nirqan: +1,29-34 // Mt 8,14-17; Lc 4,38-41 Kikin ratu pachataq sinagogamanta lloqsirqospa purirqanku Simonpaq hinallataq Andrespaq wasinman, Santiagopiwan Juanpiwan kushka. 30Simonpaq suegran aysarayasharqan ruphaypaq hap'isqan. Kikin ratu pachataq rimarqanku paymanta. 31Hina chimpahataykuspa makinta hap'iykuspataq sayarirqochirqan. Hina ruphay hap'isqan saqepurqan payta hinataq paykunata servirqan. 32 Ch'isiyaykushaqtin, inti waykuytaña, payman apamurqanku llapan mana allin kaqkunata hinallataq saqraq 33 hap'isqankunatapis. Llapa llaqtantin huñukurqanku punkuq ñawpaqenpi. 34Hinataq hampirarqan ashkha mana allin kaqkunata imaymana onqoykunawan; hinallataq ashkha saqrakunata qarqorqan, ichaqa manan rimarichirqanchu saqrakunata imaraykuchus payta reqsirqanku. 29 +JESÚS PURIN HINANTIN GALILEAPI WILLAKUQ 1,35-39 // Lc 4,42-44 35 Pacha paqariyta, nishu tutayaqraq kashaqtin, hatarirqospa lloqsirqorqan hinaspataq purirqan huk waqt'a pampaman, chaypitaq mañakurqan. 36Simontaq paywan kaqkunapiwan purirqanku payta mashkhaq, 37 hina payta tarispa nirqanku: "Llapankun maskhashasunki". 38 Hinataq paykunata nirqan: "Haku wak cheqasman, qayllapi kaq llaqtakunaman, chaykunapipas willanaypaq; imaraykuchus kaypaqmi lloqsimurqani". 39 Hinaspa Jesús purirqan sinagogankupi willaq hinantin Galilea hap'iypi hinallataq saqrakunata qarqoq. LEQ'E ONQOQTA HAMPIN 1,40-45 // Mt 8,1-4; Lc 5,12-16 40 Huk leq'e onqoq runa payman chayamurqan. Ñawpaqenpi qonqoriykukuspa mañakurqan paymanta nispa: "Munanki chayqa, ch'uyanchawayta atinki". 41 Hina khuyapayaykuspa makintataq haywarispa payta llamiykurqan nispa: "Munanin, ch'uyanchasqa kay". 42 Hina kikin ratu pacha paymanta lloqsirqan leq'e onqoy hina payqa ch'uyanchachikurqan. 43 Hinaspa Jesusqa kunaykuspa kikin ratu pacha kacharparipurqan nispa: 44 "Qhawariy, ama pimanpas imatapas ninkichu; ichaqa puriy paqowan rikuchikuq hinaspataq hayway Moisespaq kamachisqanta ch'uyanchakuyniykimanta, chaypi paykuna yachananpaq". 45 Ichaqa chay runa lloqsirqospa qallarirqan ashkhata willayta hinallataq ch'eqerichiyta +chay ruwasqamanta. Chayraykun Jesusqa manaña atipurqanchu may llaqtatapis sut'ita waykuykuyta; ashwanpis hawapi waqt'a pampakunapi kasharqan. Hinataq hinantinmanta payman chayamurqanku. JESUS HAMPIN SUCH'UTA 2,1-12 // Mt 9,1-8; Lc 5,17-26 1 2 Wakmanta Kafarnaún llaqtaman waykuqtin pisi p'unchaykunamanta runakuna uyarirqanku wasipi kashasqanta. 2 Huñurqokurqan ashkha runa, chayrayku punkuq ñawpaqenpipis manan karqanñachu huk cheqaspas, hinataq paykunaman willarqan simita. 3Chayamurqanku payman huk such'uta apamuspa, tawa runaq wantusqata. 4Payman mana apahatayta atispa, ashkha runa kaqtin, wasiq patanta kicharqorqanku, maypichus pay kasqanpi hinaspataq t'oqospa uraykuchirqanku kallapata maypichus such'uqa sirisqa kasharqan. 5Jesús paykunaq iñiyninta rikuspa nirqan such'uta: "Wawa, huchaykikunaqa pampachasqan kapun". 6 Chaypi tiyarasharqanku wakin qelqa yachachiqkuna, hinataq sonqonku ukhupi yuyaykurqanku: 7 "¡Imatan kay riman chay hinata! Diosmanta asikun. ¿Pin huchakunata pampachayta atinman, manachu Dioslla?" 8 Kikin ratu pacha Jesús yacharqan espiritunpi chay hinata ukhunkupi yuyaykusqankuta. Hinataq paykunata nirqan: "¿Imanaqtinmin chayta yuyaykunkichis? 9 ¿Ima niymi ashwan atikun, niy such'uta: Huchaykikuna pampachasqan kapun, icha niy: Sayariy, hap'iy kallapaykita hinaspataq puriy? 10 Yachaychis allinta, Runaq Churinqa atiyniyoqmi huchakunata pampachananpaq kay pachapi". Hinataq nirqan such'uta: 11 "Niyki, sayariy, hap'iy kallapaykita hinaspataq ripuy wasiykita". 12 Payqa sayarithapirqan, hina kikin ratu pacha kallapanta hap'ispa llapa runakunaq ñawpaqenpi ripurqan. Llapanku musphararqanku hinaspataq Diosta hatuncharqanku nispa: "Manan hayk'aqpas rikurqaykuchu kay hinata". JESÚS WAHAN LEVITA 2,13-17 // Mt 9.9-13; Lc 5,27-32 13 Jesús wakmanta lloqsirqan qocha kantuman, llapan runakunataq hamurqan payman hinataq paykunata yachachirqan. 14 Purishaspa rikurqorqan Alfeoq churin Levita, impuesto huñunan wasinpi tiyashaqta, hinataq payta nirqan: "Qhepayta hamuy". Sayarispataq qhepanta purirqan. +yaraqachikuqtin pay hinallataq paywan 26 kaqkunanpas? Imaynatachus Diospaq wasinta waykurqan, Abiatar umalliq paqo kashaqtin, hina Diosman haywasqa t'antakunata mikhurqan, chayqa mana paypaq mikhunanchu karqan ashwanpas waqaychasqa karqan paqokunallapaq hina qollarqantaq paywan kaqkunamanpas". 27 Hinataq paykunata nirqan: "Sábado p'unchayqa ruwakurqan runapaqmi, manan runa sábado 28 p'unchaypaqchu. Chayrayku Runaq Churinqa sábado p'unchaypaqpas apunmi". 31Wakmanta sinagogaman waykurqan, chaypitaq ch'akisqa makiyoq runa kasharqan. 2 Hina qhawapayarqanku sichus sábado p'unchaypi hampisqanta, huchachanankupaq. 3 Jesús nirqan ch'aki makiyoq runata: "Sayariy chawpipi". 4 Hina paykunata nirqan: "¿Sábado p'unchaypi atikun allin ruwaychu icha mana allin ruwaychu? ¿Huk runata alliyachiychu otaq wañuchiychu?" 5 Ichaqa paykunaqa ch'inllan karqanku. Hinaspa Jesusqa muyuntinta paykunata qhawarirqan phiñakuspa hinallataq llakikuspa sonqonku rumiyasqa kasqanrayku. Nirqan chay runata: "Haywariy makita". Paytaq haywarirqan hinataq makinqa alliyapurqan. 6Hina fariseokunaqa lloqsispa kikin ratu pacha Herodespaq runankunawan rimanakurqanku payta wañuchinankupaq. ASHKHA RUNA JESUSPAQ QHEPANTA PURIN 3,7-12 // Mt 12,15; Lc 6,17-19 7 Jesusqa yachaqaqninkunawan qocha kantuman karunchakapurqan, hinataq ashkha runakuna Galileamanta qhepata purirqan, 8 hinallataq Judeamanta, Jerusalénmanta, Idumeamanta, Jordanpaq huk ladonmanta hinallataq Tiro, Sidón muyunintinmanta, ashkha runakuna; paypaq ruwasqanta uyarispa chimpahatarqanku. 9Hina yachaqaqninkunata nirqan paypaq huk balsata hallch'anankuta ashkha runarayku ama ñit'inankupaq. 10 Imaraykuchus ashkha runata hampirarqan, chayrayku llapan nanayniyoqkuna ñit'ihatarqanku llamiykunankupaq. 11 Hinallataq qhelli espiritukunapis, payta rikuspa, chakinman wikch'uhatakuspa qaparirqanku: "Qanmi kanki Diospaq Churin". 12 Ichaqa anchata paykunata phiñarikurqan ama payta sut'ichanankupaq. JESÚS AKLLARIN CHUNKA ISHKAYNIYOQ APOSTOLKUNATA 3,13-19 // Mt 10,1-4; Lc 6,12-16 13 Jesús orqota seqaspa waharqan pikunatachus pay munarqan chaykunata, +Ashkha runa tiyasharqan muyuriqninpi, hina payta nirqanku: "Mamaykin wayqepanaykikunapiwan hawapi mashkhashasunkiku". 33 Paytaq kutichispa paykunata nirqan: "¿Pitaq mamayri otaq wayqeykunari?" 34 Hinaspataq pay muyuriqninpi tiyashaqkunata qhawarispa nirqan: "Kaykunan kanku mamay hinallataq 35 wayqeykunapis. Imaraykuchus pichus Diospaq munaynin ruwaqqa chaymi kakun wayqey, panay hinallataq mamay". MUHU T'AKAQMANTA RIKCH'ANACHIY 4,1-20 // Mt 13,1-23; Lc 8,4-15 41Wakmanta qallarirqan Jesús yachachiyta qocha kantupi. Hina nishu ashkha runa qayllanpi huñukurqan, chayrayku payqa qochapi huk balsaman seqarqospa tiyaykurqan, llapan runakunataq kasharqan qocha kantu hallp'a patapi. 2Jesús paykunata imaymanakunata yachachirqan rikch'anachiy simikunapi. Hina paykunata yachachispa nirqan: 3 "Uyariychis: T'akaq lloqsirqan t'akaq; 4 t'aqashaqtintaq huk chikan halaykurqan ñan pataman hinataq pesqokuna hamuspa 5 mikhurqapurqan. Huktaq halaykurqan rumi ukhukunapi hinataq pisi hallp'ayoq kaspa ratu phuturimurqan, 6ichaqa inti lloqsimuqtin ruphachikurqan hina pisi saphiyoq kaspa 7 ch'akirparipurqan. Huktaq halaykurqan kishka ukhukunapi hinataq kishkakuna wiñathapispa p'amparqapurqan hinataq mana urirqanchu. 8Hukkunataq halaykurqan allin hallp'aman hinataq allinta wiñarispa hinallataq miraspa urirqan, huknin rururqan kinsa chunkata, huknin soqta chunkata huknintaq pachakta". Hina nirqan: 9" Hayk'an uyariq ninriyoqqa, uyarichun". 10 Sapallan kashaqtin, paywan kaqkuna chunka ishkayniyoqpiwan kushka tapurqanku rikch'anachiy rimaykunamanta. 11 Paykunatataq nirqan: "Qankunallamanmi qosunkichis Diospaq pakapi kaq kamachiyninta reqsinaykichispaq ichaqa hawapi kaqkunamanqa llapa yachachikun rikch'anachiy rimaykunapi, 12 chayraykun qhawaspa qhawanku manataq rikunkuchu hinallataq uyarispa uyarinku manataq hap'iqanku, mana Diosman kutirikunankupaq nitaq pampachasqa kanankupaq". 13 Paykunatataq nirqan: "¿Manachu hap'iqankichis kay rickch'anachiyta? Hinari, ¿Imaynatataq hap'iqankichis llapan rikch'anachiykunatari? 14 T'akaqqa t'akan simitan. 15Kaykuna kanku ñan patapi kaqkuna maypichus simi t'akakun, +uyariqtinku kikin ratu pacha Satanás hamuspa qechurqapun paykunapi t'akasqa simita. 16 Hinallataq kaykuna kanku rumi rumi ukhupi t'akasqa, simita uyarispa kikin ratu pacha chaskinku kusisqa 17ichaqa paykuna ukhupi manan saphiyoq kaspa asllapaq kakunku, hina ñak'ariy otaq qatiykachay simirayku ukhurimuqtin kikin ratu mishk'apunku. 18 Hukkuna kanku khiskakuna ukhupi t'akasqa, kaykuna kanku simi uyariqkuna 19ichaqa kay kawsaykunamanta llakipakuykuna hinallataq qhapaq kaypaq q'otokuynin hinallataq wakin munapakuykuna waykuykuspa chinkachipunku simita hinataq mana 20 rurupunchu. Ichaqa chaykuna kanku allin hallp'api t'akasqa, pikunachus simita uyariykuspa chaskiykunku hinaspataq rurunku huk kinsa chunkata, huktaq soqta chunkata, huktaq pachakta". K'ANCHAYMANTA HINALLATAQ TUPUNAMANTA 4,21-25 // Lc 8,16-19 21 Jesús paykunata nillarqantaq: "¿K'anchayta apamunkuchu k'anallawan pakaykunankupaqchu icha puñuna ukhuman churaykunapaqchu? ¿Ashwanpas manachu k'anchana pataman churaykunankupaq? 22 Imaraykuchus imapas p'ukchisqa kakun sut'inchakunanpaq hinallataq pakapi 23 ruwasqapis kakun rikukunanpaq. ¡Pichus uyariq ninriyoqqa, uyarichun!" 24 Paykunata nillarqantaq: "Qhawariychis uyarisqaykichista. Tupusqaykichisman hinan qankunapaq tupunqaku hinallataq yapaykusunkichis. 25 Imaraykuchus kaqniyoq kaqmanqa qonqaku, ichaqa mana kaqniyoq kaqtataq kaqnintapas qechunqaku". PAYLLAMANTA WIÑAQ MUHU 4,26-29 26 Jesusqa nillarqantaq: "Ahinan Diospaq kamachiyninqa. Huk runa muhuta t'akan hallp'aman, 27hina puñun rikch'arin tuta hinallataq p'unchay hinallataq muhuqa phuturimuspa wiñan mana paypaq 28 yachasqan. Hallp'aqa payllamanta rururimun, ñawpaqta q'achuta chaymanta trigoq umanta chaymantataq hunt'a trigota umapi. 29Hinaspa ruru poqosqaña kaqtintaq kikin ratu pacha runa ichhuñata churaykun imaraykuchus chakra oqharina p'unchay chayamun". MOSTAZA MUHUMANTA 4,30-34 // Mt 13,31-32.34; Lc 13,18-19 30 Jesusqa nillarqantaq: "¿Imaynataq rikch'achisunman Diospaq kamachiyninta? ¿Ima rikch'anachiywantaq reqsichisunman? 31Mostaza muhu hinan, +hallp'api tarpuykusqaqa kakun ashwan huch'uylla hallp'api tarpusqa llapan muhukunamantapas. 32Ichaqa, tarpusqaña kaspa wiñan hinaspataq ashwan hatun kapun llapa yuyukunamantapis hinallataq wiñachin hatuchaq k'allmakunata, hina llanthunpi hanaq pacha pesqokunapis q'esachakuyta atinku". 33 Kay hina ashkha rikch'anachiykunawan paykunata rimapayaq hap'iqay atisqankuman hina. 34Mana rikch'anachiywanqa mana rimapayarqanchu paykunata, ichaqa sapanku ukhupi paypaq yachaqaqninkunamanqa llapanta sut'incharqan. JESÚS THANICHIN WAYRATA 4,35-41 // Mt 8,23-27; Lc 8,22-25 35 Chay kikin p'unchay ch'isiyaykuqtin Jesús nirqan paykunata: "Chimpaman purisunchis". 36 Paykunaqa runakunata kacharparipuspa apakapurqanku balsapi imaynan kasharqan hina. Paywan kushka wak balsakunapas kashallarqantaq. 37Hina hatarirqamurqan sinchi hatun wayra hinaspataq balsata unu waqtahatarqan, balsapis 38 hunt'arqakapusharqan. Paytaq puñusharqan balsaq qhepa ladonpi sawna patapi. Hina rikch'achirqanku payta nispa: "Amawt'a, ¿Manachu khuyapayakunki chinkaykushaqtiyku?". 39 Hina rikch'arirqamuspa phiñaykurqan wayrata hinallataq qochata nirqan: "Ch'in kay, upallay". Hina wayraqa thanirqapurqan hinallataq ancha thak kapurqan qocha. 40Hina paykunata nirqan: "¿Imanaqtintaq manchali kankichis? ¿Manaraqchu iñiyniyoq kankichis?" 41 Hina nishu mancharisqapuni kashaspa ninakurqanku: "¿Pitaq kayri, chaytaq wayrapis qochapis payta kasun?" JESÚS HAMPIN SAQRAKUNAQ HAP'ISQAN RUNATA 5,1-20 // Mt 8,28-34; Lc 8,26-39 51Hinataq chayarqanku chimpa qocha kantuman, Gerasenokunaq hap'iyninman. 2 Balsamanta uraqaqtin pacha, aya p'ampana ukhumanta huk qhelli espirituyoq runa lloqsimurqan paywan tupaq. 3Kay runaqa tiyarqan aya p'ampanakuna ukhupi, manataqmi pipas ni cadenawanpas watayta atirqanchu. 4Imaraykuchus ashkha kutiña thunkukunawanpas cadenakunawanpas watasqaku, ichaqa payqa cadenakunatapas ñut'upuq thunkukunatapis p'itipuq hinaqtintaq manan pipas atipayta atipurqanchu. 5Tutantin p'unchaynintin kashaq orqo patakunapi, aya p'ampanakuna ukhupi qaparispa hinallataq 6 rumikunawan k'irikuspa. Jesusta +JESÚS KACHAN CHUNKA ISHKAYNINTA 6,6b-13 // Mt 10,1.5-15; Lc 9,1-6 Jesusqa purirqan llaqtan llaqtanta 7 muyuntinta yachachispa. Chunka ishkayniyoqninta waharqan hinaspa qallarirqan kachayta ishkaymanta ishkay hinataq paykunaman atiyta qorqan qhelli espiritukunata qarqonankupaq. 8Kamachirqan ama imatapas apakunankupaq ñanpaq, ashwanpis tawnallata, ama t'antatapis, nitaq wayaqatapis, nitaq qolqetapas k'inchupi; 9 ashwanpas husut'a churaykusqa hinallataq ama ishkay p'achawan p'istusqa. 10Hina paykunata nirqan: +"¿Rispa, ishkay pachak denario qolqewanchu rantimusaqku t'antata mikhuchinaykupaq?" 38 Payqa paykunata nirqan: "¿Hayk'an t'antaykiychis? Riychis qhawaykuychis". Hina yachaspa nirqanku "Pishqa, ishkay challwapiwan". 39 Hina paykunata kamachirqan huñu huñuta mikhuqkunata tiyachinankupaq llapankuta 40 q'omer q'achu pampapi. Hinataq tiyaykurqanku t'aqa t'aqapi, wakin pachakninpi wakinkunataq pishqa chunkanpi. 41 Hinataq pishqantin t'antata ishkaynin challwakunatawan hap'ispa, hanaq pachata qhawarispa samincharqan hinallataq t'antakunata phasmirqorqan, hinaspataq qorqan yachaqaqninkunaman chayta runakunaman rakinankupaq, hinallataq ishkaynin challwakunatapas rakiykurqan llapanman. 42Hina llapallanku mikhurarqanku saqsanankukama; 43hina oqarirqanku p'uchuq t'antata chunka ishkayniyoq canasta hunt'ata hinallataq challwakunaq p'uchusqantapis. 44 Chay t'anta mikhuqkuna karqanku pishqa waranqa qhari pacha. +6,53-56 // Mt 14,34-36 Qochata wasapaspa chayarqanku hallp'aman, Genesaret llaqtaman, chaypitaq balsata wataykurqanku. 54Hina balsamanta lloqsishaqtinku pacha, payta reqsihatarqanku, 55 hinaspataq phawarirqanku hinantin chay hap'iyninta hinataq qallarirqanku apayta onqosqakunata kallapakunapi maypichus 56 kasqanta uyarispa. Hina maytaña waykuqtinpas, hina huch'uy llaqtakuna otaq hatun llaqtakuna, hina ayllukunamanpis, onqosqakunata plazakunapi churaykurqanku hinataq mañakurqanku payta p'achanpaq kantullantapas llamiykuchinanpaq, hinataq llapan llamiykuqkuna qhaliyapurqanku. 53 +kayqa nin apahata, chaymi qanta noqaq 12 yanapasqay. Manataq munankichischu imatapis pay ruwananta tayta mamapaq. 13 Ahinata chinkachipunkichis Diospaq siminta qankunaq yachay chaskichisqaykichiswan hinallataq imaymana chayman rikch'akuqkunata ruwankichis". 14 Hina wakmanta ashkha runakunata waharispa paykunata nirqan: "Uyariwaychis llapaykichis hinataq 15 hap'iqaychis. Mana imapis hawamanta runaman waykuqqa qhellichanmanchu ashwanpis runamanta lloqsiqmi runata qhellichan. (16 Pichus uyariq ninriyoqqa, uyarichun)". 17 Runakunamanta karunchakuspa wasiman waykuqtin yachaqaqninkuna payta tapurqan chay rikch'anachiymanta. 18Paykunatataq nirqan: "¿Hina qankunapis manachu atinkichis hap'iqayta? ¿Manachu hap'iqankichis imapis hawamanta runaman waykuq mana 19 qhellichasqanta? Imaraykuchus manan waykun sonqonmanchu ashwanpis wiksanmanmi hinaspataq hisp'anaman lloqsin". Ahinata Jesús yachachirqan llapan mikhunakuna ch'uya kasqanta. 20Nillarqantaq: "Imachus lloqsin runamanta chaymi qhellichan runata. 21Imaraykuchus ukhumanta, runakunaq sonqonmantan lloqsin mana allin yuyaykuna, qhelli huchapi puriykuna, suwakuykuna, sipiykuna, 22wasanchakuykuna, munapakuykuna, mana allin ruwaykuna, liso kay, q'otukuy, mana allinta qhaway, Diosmanta asikuy, atiy sonqo kay, mana yuyayniyoq kay. 23 Llapan chay mana allinkunan lloqsimun ukhumanta hinaspataq qhellichan runata". JESÚS ALLIYACHIN MANA DIOS REQSIQ WARMIQ USUSINTA 7,24-30 // Mt 15,21-28 24 Jesús chaymanta sayarispa ripurqan Tiro llaqtaq hap'iyninkunaman. Hina huk wasiman waykuspa mana pipas yachananta munarqanchu ichaqa mana pakakuyta atirqanchu. 25Kikin ratu pacha huk warmi paymanta uyarispa, paypaq ususin mana allin espirituyoq kaqtin, hamuspa chakinpi 26 qonqoriykukurqan. Warmiqa karqan griega, Sirofinicia paqarisqan suyumanta; hina payta mañakurqan ususinmanta saqrata qarqonanta. 27 Paytataq nirqan: "Suyarikuy, ñawpaqtaqa saksaykunan wawakunaraqmi imaraykuchus manan allinchu wawakunaq t'antanta hap'ispa alqochakunaman wikch'upuy". 28 Pay kutichirqan nispa: +"Apu, mesa ukhupi kaq alqochakunapis mikhunmi wawakunaq t'anta puchunkunamanta". 29 Hina payta nirqan: "Kay rimay rayku ripuy; saqraqa lloqsinñan ususiykimanta". 30 Hina wasinta purispa tarirqan wawata puñuna patapi sirishaqta hinallataq saqratapas ripuqtaña. JESÚS HAMPIN HAKLLU HINALLATAQ ROQT'O RUNATA 7,31-37 31 Tiro hap'iymanta wakmanta lloqsispa Jesusqa chayarqan Sidon llaqtanta Galilea qochaman, Decápolis hap'iyta wasapaspa. 32 Hina aparqanku payman roqt'o hinallataq hakllu runata hina mañakurqanku makinta payman churaykunanta. 33Hina runakunamanta wak cheqasman aysarispa ruk'anankunata winaykurqan ninrinkunaman, thoqahataspataq llamiykurqan qallunta. 34Hinaspataq hanaq pachata qhawahataspa sonqonraq ch'allasqa nirqan: "Efathá" chaytaqmi nin: "Kichakuy". 35 Hina ninrinkuna kicharparikurqan hinallataq qallunpis paskarparikurqan, 36 hinaspataq allinta rimapurqan. Hina paykunata kamachirqan aman pimanpas willanankupaq; ichaqa ashwan kamachishaqtin, astawanraq paykunaqa willakurqanku. 37Hina pasaqta muspharqanku nispa: "Tukuy imatapas allinta ruwan; roqt'okunata uyarichin hinallataq upakunatapis rimachin". JESÚS MIRACHIN T'ANTATA ISHKAY KAQ KUTIPI 8,1-10 // Mt 15,32-39 81Chay p'unchaykunapi, wakmanta ashkha runa huñurikurqan, hina mana ima mikhunankupas karqanchu. Chay rayku Jesusqa waharispa yachaqaqninkunata nirqan: 2 "Khuyapayanin kay ashkha runakunata imaraykuchus kinsa p'unchayñan qhepakunku noqawan, manataq kanchu imapas mikhunankupaq. 3Hinata kacharpariyman wasinkuta yaraqasqata hinaqa chawpi ñanpichari pisipapunkuman, imaraykuchus wakin hamunku karumantaraq". 4 Yachaqaqninkunataq payta kutichirqanku: "¿Maymantataq pipas orqonman kay waqt'a pampapi t'antata kaykunata saksachinanpaq?" 5 Paykunatataq tapuykurqan: "¿Hayk'an t'antaykichis?" Paykunataq nirqanku: "Qanchis". 6 Hinataq kamachirqan runakunata pampapi tiyaykunankupaq; hinaspataq qanchis t'antata hap'ispa, graciasta qospa, phasmirqorqan +hinaspataq qorqan yachaqaqninkunaman paykuna rakinanpaq. hina paykunaqa runakunaman rakirarqan. 7Hina kallarqantaq pisilla challwanku; hinasqataq saminchaspa nirqan chaytapis rakirpariychis. 8Hina mikhurqanku saqsanankukama hinaspataq puchusqankuta oqarirqanku qanchis canastata pacha. 9Karqanku tawa waranqa runa hina. Hinataq kacharparipurqan. 10Kikin ratu pacha balsaman waykuykuspa yachaqaqninkunapiwan ripurqan Dalmanuthá hap'iykunaman. JESÚS HUCHACHAN FARISEOKUNATA SADUCEOKUNATAWAN 8,11-21 // Mt 16,1-12 11 Fariseokuna lloqsispa qallarirqanku Jesuswan tapunakuyta. Hinataq wateqayta munaspa paymanta mañakurqanku huk ch'ikuta hanaq pachamanta. 12Hina anchata llakipakuspa nirqan: "¿Imanaqtinmi kay wiñaykuna mañakunku huk ch'ikuta? Cheqaqtan niykichis: kay wiñaykunaqa manan chaskinqachu ima ch'ikutapis". 13 Hinaspataq paykunata saqerparispa, balsapataman seqahataspa huk qocha 14 kantuman ripurqan. Yachaqaqninkunataq qonqarqapusqaku t'anta apakuyta hinataq ch'ulla t'antalla tarikurqan paykunawan balsapatapi. 15Paykunatataq kamachirqan nispa: "Qhawaychis, karunchakuychis fariseokunaq poqoyninmanta hinallataq Herodespaq poqoyninmantapas". 16 Tapunakurqanku paykuna ukhupi mana t'antanku kasqanmanta. 17Jesús yachaspataq paykunata nirqan: "¿Imanaqtinmi tapunakunkichis mana t'antaykichis kasqanmanta? ¿Manaraqchu hap'iqankichischu nitaq reparaychischu? ¿Sonqoykichisqa rumichasqachu kan? 18 ¿Ñawiyoqña kashaspapis manachu rikunkichis hinallataq ninriyoqña kaspapis manallataqchu uyarinkichis? ¿Manachu yuyankichis? 19Pishqa t'antata pishqa waranqa runakunaman rakiqtiy ¿Hayk'a canastakuna hunt'atan puchukunata oqarirqankichis?" Paytataq nirqanku: "Chunka ishkayniyoqta". 20 "Qanchis t'antata tawa waranqa runakunaman rakiqtiy ¿Hayk'a hatun canastakuna hunt'atan p'uchukunata oqarirqankichis?" Paykunataq nirqanku: "Qanchista". 21 Paykunatataq nirqan: "¿Manaraqpunichu hap'iqankichis?" JESÚS ÑAWSATA HAMPIN +8,22-26 Betsaidaman chayaqarqanku, hina apamurqanku payman huk ñawsa runata hinaspa mañakurqanku llamiykunanta. 23Hina ñawsata makinmanta hap'iykuspa pusarqan llaqtaq hawanman. Chaymanta ñawinman thoqahataspa hinallataq makinta pay pataman churaykuspa tapurqan: "¿Imatapis rikunkichu?" 24 Hina rikuyta qallarispa nirqan: "Rikuni runakunata, rikuni sach'akunata hina, paykuna purinaqashan". 25 Chaymanta makinta wakmanta churaykurqan ñawinman hinataq qhawaripurqan allinta hinataq alliyapurqan, hinataq tukuyta sut'ita rikupurqan. 26Hinataq kachapurqan wasinta nispa: "Aman llaqtata waykunkichu". 22 +PEDRO SUT'INCHAN CRISTOPI IÑISQANTA 8,27-30 // Mt 16,13-20; Lc 9,18-21 27 Hina Jesús lloqsirqan yachaqaqninkunapiwan Cesarea Filipo llaqtakunaman, hinataq ñanta purishaspa tapurqan yachaqaqninkunata nispa: "¿Runakunaq nisqanman hina, ¿Pis noqa kani?" 28 Paykunataq kutichirqanku nispa: "Hukkuna ninku: ‘Juan Bautistan', wakkunataq: ‘Eliasmi', wakintaq: ‘huknin profetakunamanta'". 29 Paytaq paykunata tapurqan: "Qankunapaqri, ¿Pitaq noqa kani?" Kutichispa Pedro payta nirqan: "Qanqa kanki Criston". 30 Hina paykunata phiñaykurqan ama pimanpas paymanta rimanankupaq. JESÚS RIMAN WAÑUNANMANTA 8,31-9,1 // Mt 16,21-28; Lc 9,22-27 31 Hina qallarirqan paykunata yachachiyta Runaq Churin maytan ñak'arinanta hinallataq paytaqa mana allintan qhawarinankuta kuraqkuna, umalliq paqokuna, qelqa yachachiqkunapis, hinallataq wañuchisqa kananta hinallataq kinsa p'unchaymanta kawsarimunanta. 32 Hinatataq sut'inta rimarqan. Hina wak chiqasman pusarispa Pedro qallarirqan 33 phiñaykuyta. Ichaqa kutirispa yachaqaqninkunata rikuspa Pedrota phiñaykurqan nispa: "¡Karunchakuy noqamanta, Satanás! imaraykuchus manan Dios hinachu yuyaykunki, ashwanpis runakuna hinan". 34 Hina waharispa runakunata yachaqaqninkunatawan nirqan: "Qhepayta puriy munaqqa pay kikinmanta qonqakuchun, q'epichun cruzninta hinaspataq qhepayta hamuchun. 35Imaraykuchus pichus +JESÚS QHAPAQ RUNAPIWAN 10,17-31 // Mt 19,16-30; Lc 18,18-30 17 Hina ñanman lloqsiqtin huk runa phawarimuspa qonqoriykukuspa payta tapuykurqan: "Allin amawt'a, ¿Imatan ruwasaq wiñay kawsayta taripanaypaq?" 18 Jesustaq payta nirqan: "¿Imanaqtintaq sutichawanki ‘allin' nispa? Manan pipas allinchu, ch'ullallan allinqa, chaytaqmi Dios. 19Reqsinkiñan kamachikuy simikunata: Ama wañuchinkichu, ama wasanchankichu, ama suwakunkichu, ama llullakuspa tumpankichu, ama q'otonkichu, taytaykita mamaykita yupaychanki". 20 Paytaq kutichispa nirqan: "Amawt'a, llapantan kaykunataqa waynaymanta pachañan waqaychani". 21 Jesusqa payta qhawahataspa munaykurqan hinaspataq payta nirqan: "Kashanraqmi huk ruwanayki: Puriy, llapanta kaqniykikunata qhatopuy hinaspataq +11,12-14 // Mt 21,18-19 Qhepantin p'unchay Betaniamanta lloqsishaqtinku Jesús yaraqachikurqan; 13hina karumanta huk raphiyoq higos sach'ata rikuspa chimpaykurqan imallatapis chaypi tarinanpaq. Chimpaykuspa manan imatapis tarirqanchu ashwanpis raphikunallatan, manaraq higos urinan tiempuchu kaqtin. 14 Hina higos sach'ata nirqan: "¡Ama hayk'aqpis wiñaypaq pipas mikhuchunchu qanpaq ruruykita!" Chayta yachaqaqninkuna uyarirqanku. 12 +JESUSPAQ ATIYNINMANTA 11,27-33 // Mt 21,23-27; Lc 20,1-8 27 Wakmanta Jerusalenman chayarqanku; hina templopi purinaqashaqtin chimpahatarqanku payman umalliq paqokuna, qelqa yachachiqkuna kuraqkunapiwan, 28 hinataq payta nirqanku: "¿Ima atiywanmi ruwanki kayta? ¿Pin qosunki kay atiyta kaykunata ruwanaykipaq?" 29 Jesusqa paykunata nirqan: "Noqapis tapullasqaykichistaq ch'ulla tapuyllata, kutichiwaychis hinataq noqapis nisqaykichis ima atiyniywan chaykunatata ruwasqayta. 30¿Juanpaq bautizasqanri hamun hanaq pachamantachu icha runakunamantachu? Kutichiwaychis". 31 Paykunaqa yuyaykurqanku paykuna ukhupi nispa: "Sichus nisunchis ‘hanaq pachamantan' hinaqa niwasun: ‘¿Imanaqtintaq mana paypi 32 iñirqankichischu?' Ichaqa ¿nisunman: ‘runakunamantan'?" Llaqta runakunata manchakurqanku imaraykuchus llapankun cheqaqtan Juanta reqsirqanku profetata hina. 33 Hina kutichispa Jesusta nirqanku: "Manan yachaykuchu". Hinataq kutichispa Jesusqa paykunata nillarqantaq: "Noqapis manan nisqaykichischu ima atiywanchus ruwani chayta". SIPIQ LLANK'AQKUNAMANTA RIKCH'ANACHIY 12,1-12 // Mt 21,33-46; Lc 20,9-19 121Hina rikch'anachiykunapi paykunata rimayta qallarirqan: "Huk runa uvas chakrata tapurqan, muyuntinta kanchacharqorqan, t'oqorqan huk cheqasta uvas sarunapaq, sayarichirqan torreta hinaspataq llank'aqkunaman wakiypi qospa ripurqan. 2Uvas oqariy kutipitaq huk kamachita uvas llank'aqkunaman kacharqan uvas llank'aqkunamanta uvas chakraq wakiy 3 rurunkunata chaskimunanpaq. Ichaqa hap'irqospa k'upaykurqanku hinaspataq qatirparimurqanku mana imayoqta. 4 Wakmanta kachallarqantaq wak kamachita; kaytapis umanta k'irirqoqqanku hinallataq 5 wahach'aykurqanku. Hina huk kaqta kacharqan, kaytapis sip'irqorqanku. Hina ashkha wakkunata kacharqan, ichaqa hukkunata k'irirqorqanku hukkunatataq wañuchirqanku. 6Hina paypaq karqanraq huklla, munasqa churin. Kacharqan qhepataña paykunaman nispa: ‘Churiytaqa kasunqaku' nispa. 7Ichaqa chay llank'aqkuna paykuna ukhupi ninakurqanku: ‘Paymi kaqninkuna chaskiq; haku, sipirqosun hina kaqninkuna 8 noqanchispaq kapunqa'. Hina payta hap'irqospa sip'irqorqanku hinataq uvas chaqkramanta wikch'umurqanku. +akllasqankuna rayku p'unchaykunata pisiyachirqan. 21 Sichus mayqenpis nisunkichis: ‘Cristoqa kaypin kashan', ‘Chaqaypin kashan' hinaqa 22 aman iñinkichischu. Imaraykuchus ukhurimunqaku llulla Cristokuna hinallataq llulla profetakuna ch'ikukunata hinallataq milagrokunata ruwaspa chaywan q'otonanpaq atispaqa akllasqa runakunatapis. 23 Qankunaqa, arí, qhawariychis, ñan willaykichisña. RUNAQ CHURINPAQ HAMUNANMANTA 13,24-37 // Mt 24,29-44; Lc 21,25-33 24 Chay p'unchaykunapi chay ñak'ariymanta inti tutayanqa, killaq k'anchaynin chinkarinqa, 25 ch'askakunapas urmaykamunqa hanaq pachamanta hinallataq hanaq pachapi kaq 26 kallpakunapis thalarikamunqa. Hinataq rikunqaku Runaq Churinta phuyukunaq chawpinpi hamuqta ancha kallpayoqta hinallataq gloriayoqta. 27Hina kachanqa angelninkunata hina huñurinqa akllasqankunata tawantin suyukunamanta, kay pachaq k'uchunmanta hanaq pachaq k'uchunkama. 28 Yachaqaychis higos sach'amanta rikch'anachiyta: K'allma ñuqñuña kashaqtin hinallataq raphinkunapis lloqsimushaqtin riparankichis q'oñi killaq qayllamushasqanta. 29 Chay hinallataqmi qankunapas, chaykuna ukhurimuqta rikuspa riparaychis Cristo qayllapiña, punkupiña kasqanta. 30Cheqaqtan niykichis: Manan kay wiñayqa tukukunqachu llapa kaykuna hunt'akunankama. 31Hanaq pacha hinallataq kay pachapis tukukunqan ichaqa rimasqaykunaqa manan tukukunqachu. 32 Ichaqa chay p'unchaymanta otaq horamanta manan pipas yachanchu, manan hanaq pachapi kaq angelkunapis nitaq Churipis ashwanpis Taytallan. 33 Qhawariychis, rikch'asqa kaychis imaraykuchus manan yachankischu hayk'aq ratu kananta. 34Imaynan huk karu llaqtata puriq runaqa wasinta saqespa kamachinkunaman atiyta qon, sapankaman ruwananta hinaspataq punkuta qhawaqta kamachin rikch'asqa kananta. 35Chay rayku rikch'asqa kashaychis, imaraykuchus manan yachankichischu hayk'aq wasiyoq chayamunanta icha chisiyaykuqtin otaq kushka tutata otaq k'anka wahakuqtin, otaq pacha paqariyta. 36Chhikataq chayamunman qonqay hinaspa 37 tarisunkichisman puñushaqta. Qankunaman nisqayta llapanmanmi nini: rikch'arisqa kashaychis". KAMACHIQKUNA RIMANAKUNKU 14,1-2 // Mt 26,1-5; Lc 22,1-2; Jn 11,45-53 +141Ishkay p'unchaymanta Pascua hinallataq mana poqosqa t'antakunaq p'unchaynin karqan. Hina umalliq paqokuna hinallataq qelqa yachachiqkuna maskhasharqanku imaynata q'otuspa Jesusta hap'iyta hinaspataq wañuchiyta. 2Imaraykuchus nirqanku: "Ama pascua q'ochukuypiqa, runakuna ama ch'aqwarananpaq". JESÚS BETANIA LLAQTAPI 14,3-9 // Mt 26,6-13; Jn 12,1-8 3 Jesús tarikurqan Betania llaqtapi, leq'e onqoq Simonpaq wasinpi. Mesapi sirishaqtin chayamurqan huk warmi huk sumaq q'eropi sumaq chaniyoq nardo q'apay apaykusqa. Chay sumaq q'erota p'ak'irqospa 4 hich'aykurqan uman pataman. Hina wakinkunataq phiñarikurqanku paykuna ukhupi nispa: "¿Imapaqtaq kay q'apayta usuchin? 5Chay q'apaytaqa qhatunkuman karqan astawanraq kinsa pachak denario qolqepaq wakchakunaman qonapaq". Hinataq payta kunaykurqanku. 6Ichaqa Jesús nirqan: "Ama hark'aychischu ¿Imanaqtinmi turiyankichis? Ruwan allin ruwayta noqapaq. 7 Imaraykuchus wakchakunaqa kallanqapuni qankunawan, munaspaqa allin ruwayta atinkichismi paykunapaq ichaqa noqaqa manan qankunawan kashallasaqchu. 8Kay warmiqa ruwarqan atisqanta, ñawparin ukhuy 9 q'apachiyta p'ampakunaypi. Cheqaqtan niykichis: Maypichus teqsi muyuntinpi willanqaku allin willakuyta hinaqa kay warmiq ruwasqanta rimallanqakutaq payta yuyarinankupaq". JUDAS HAP'ICHIN JESUSTA 14,10-11 // Mt 26,14-16; Lc 22,3-6 10 Hinaspa Judas Iscariote, chunka ishkayniyoqmanta huknin, purirqan umalliq paqokunaman Jesusta paykunaman 11 qopunanpaq. Paykunataq chayta uyarispa kusikurqanku hinaspataq willarqanku qolqe qonankuta; hina pay maskharqan imaynata allin ratupi hap'irqochiyta. JESÚS YACHAQAQNINKUNAPIWAN MIKHUN PASCUA MIKHUYTA 14,12-31// Mt 26,17-35; Lc 22,7-34; Jn 13,21-30.36-38; 1Cor 11,23-25 12 Q'ochukuy qallariy p'unchaypi, maypichus mikhuna karqan mana poqosqa t'antakunata, Pascua anejota ñak'aqtinku, yachaqaqninkuna payta nirqanku: "Maypin munanki purispa wakichinaykuta pascua anejota mikhunaykipaq?". 13 Hina kacharqan yachaqaqninkunamanta ishkayta hinaspa paykunata nirqan: +"Puriychis llaqtata hina taripasunkichis huk runa, unuta p'uñupi aysashaq. Qhepanta puriychis, 14maypi waykusqanpi ninkichis wasiyoqta: ‘Amawt'an nin: ¿Maypin qorpachawanki Pascuata yachaqqaniykunawan mikhunaypaq? 15Paytaq rikuchisunkichis altos patapi huk hatun wasita, ña mast'asqataña, wakichisqata; chaypin noqanchispaq wakichinkichis". 16 Yachaqaqninkuna lloqsispa; llaqtaman chayaykuspa tarirqanku imayna nisqanman hina, hinaspataq Pascua mikhuyta wakichirqanku. 17 Chisiyaykuqtin Jesús chayarqan chunka 18 ishkayniyoqnintin. Hinaspa mesapi tiyaykuspa mikhushaqtinku Jesúsqa nirqan: "Cheqaqta niykichis: Qankunamanta huk kaqniykichismi hap'ichiwanqa, noqawan mikhuq". 19 Qallarirqanku llakikuyta hinallataq payta niyta hukmanta huk: "¿Icha noqachu kani?" 20 Paytaq paykunata nirqan: "Chunka ishkayniyoqmanta hukninmi, noqawan kushka p'ukupi chulluykuchiqmi. 21 Imaraykuchus Runaq Churinqa ripunqan imaynas paymanta qelqasqanman hina, ichaqa ¡Ay chaqay runaq churin hap'ichiq runamanta! Paypaqqa ashwan allincha kanman karqan mana paqarimunan". 22 Mikhushaqtinkutaq t'antata hap'ispa, saminchaspa phasmirqan hinaspataq paykunaman qorqan nispa: "Hap'iychis, kayqa noqaq ukhuymi". 23 Hina huk q'erota hap'ispa, Diosman graciasta qospa, paykunaman qorqan, hinaspa llapanku uhaykurqanku chaymanta. 24Hinataq paykunata nirqan: "Kayqa noqaq yawarniymi, siminchakuypaq yawarnin, kaytaq hich'asqa kanqa ashkha runakuna rayku. 25Cheqaqta niykichis: Manañan hayk'aqpis uhasaqchu vinota Diospaq kamachiyninpi mosoq vinota uhanay p'unchaykama". 26 Salmokuna takiyta tukuspa lloqsirqanku Olivos orqoman 27Hinataq Jesusqa paykunata nirqan: "Llapaykichismi mishk'ankichis imaraykuchus qelqasqa kashan: Michiqta k'irisaq hinataq uhakuna ch'eqeripunqaku. 28 Ichaqa kawsarimpuspa risaq qankunaq ñawpaqeykichista Galilea llaqtaman". 29 Pedro payta nirqan: "Llapankuña mishk'aqtinkupas noqaqa manan". 30 Jesustaq payta nirqan: "Cheqaqta niyki: kunan p'unchay, kunan tuta pacha, manaraq k'anka ishkay kutita wahakushaqtin, qanqa kinsa kutitan mananchawanki". 31 Ichaqa payqa ashwan kallpawan rimarqan: +"Mashki qanwanña wañunay kaqtinpas manan mananchasqaykichu". Hinallatataq llapankupas nirqanku. JESÚS GETSEMANÍ HUERTAPI MAÑAKUN 14,32-42 // Mt 26,36-46; Lc 22,39-46 32 Hina chayarqanku Getsemaní sutiyoq huk cheqasman, hinataq yachaqaninkunata nirqan: "Tiyaykuchis kaypi, noqataq mañakusaq". 33 Hinataq Pedrota, Santiagota hinallataq Juantapis paywan pusarikurqan hinaspa qallarirqan llakikuyta hinallataq ñak'ariyta; 34 hina paykunata nirqan: "Almay sinchi wañuy llakisqan tarikun. Kaypi qhepaychis hinallataq rikch'aychis". 35 Hinataq huch'uyta ñawparispa wikch'ukurqan pampaman hianspataq mañakurqan sichus atikuqtinqa chay hora paymanta karunchakunanta. 36Nirqanmi: "Abbá, Tayta, qanpaqqa imapis atikuqmi; noqamanta karunchay kay q'erota. Ichaqa ama noqaq munasqayqa ruwakuchunchu, ashwanpis qanpaq munasqayki". 37 Hina kutimuspa paykunata tarirqan puñushaqta, hina Pedrota nirqan: "Simón, ¿Puñunkichu? ¿Chhika manachu atinki rikch'ayta huk horallapis? 38 Rikch'aychis hinallataq mañakuychis ama wateqayman urmaykunaykichispaq; Espirituqa qhalichakunmi ichaqa ukhutaq pisi kallpa". 39 Hinaspa wakmanta purispa mañakurqan kasqanta rimaspa. 40Wakmantan kutispataq paykunata tarirqan puñushaqta imaraykuchus ñawinkuqa wisq'akuq puñuymanta hinallataq manan yacharqankuchu ima kutichinankuta. 41 Hina kinsa kaq kutitaña kutirimurqan hinataq paykunata nirqan: "Kunanmantaqa puñuychis hinallataq samaychis, kunanqa ruwasqan, chayamuntaqmi hora, Runaq Churinqa hap'ichisqa kanqa huchasapakunaq makinpi. 42 ¡Sayariychis! ¡Haku! Qayllamushanñan noqa hap'ichiq". JESUSTA HAP'INKU 14,43-52 // Mt 26,47-56; Lc 22,47-53; Jn 18,3-12 43 Chay kikin ratu pacha rimashaqtinraq chayamurqan Judas, chunka ishkayniyoqmanta huknin kaq, paywantaq ashkha runakuna espadakuna hinallataq k'aspikuna apaykusqa; paykunata kachamusqa umalliq paqokuna, qelqa yachachiqkuna kuraqkunapiwan. 44 Hap'ichiqqa yachachiq kasqa huk ch'ikuta nispa: "Pitachus noqa much'aykusaq, paymi kanqa; hap'iychis hinaspataq apaychis makilla qhawaspa". 45 Hina chayaspa kikin ratu pacha Jesusman chimpahataspa nirqan: +"¡Rabí!" 46 Hinaspataq much'aykurqan. Hina paykunaqa makinta pay pataman churaykuspa hap'irqorqanku. 47Chaypitaq kaqkunamanta huknin espadanta orqospa umalliq paqoq kamachinta k'irirqorqan hinaspataq ninrinta qororqorqan. 48Hina Jesús paykunata nirqan: "¿Suwaman hinachu lloqsimunkichis noqa hap'ichiq espadakunantin hinallataq k'aspikunantin? 49Sapa p'unchay kasharqani qankuna ukhupi templopi yachachispa, manataq hap'iwarqankichischu. Ichaqa kayqa qelqasqakuna hunt'akunanpaqmi". 50 Hinataq payta wikch'uspa llapanku 51 ayqeripurqanku. Huk wayna paypaq qhepanta purisharqan, huk qatanallawan q'ala ukhunta p'istuspa hinataq paytaqa hap'irqollarqankutaq; 52ichaqa pay qatanata saqespa ayqerirqan q'ala pacha paykunamanta. JESÚS SANEDRIN HUÑUNAKUYPAQ ÑAWPAQENPI 14,53-65 // Mt 26,57-68; Lc 22,54-55.6371; Jn 18,13-14.19-24 53 Hina Jesusta aparqanku umalliq paqoman; hina paywan llapan umalliq poqokuna, kuraqkuna, qelqa yachachiqkunawan huñukurqanku. 54Pedrotaq karullanta paypaq qhepanta purirqan umalliq paqoq wasin ukhukama, hina tiyasharqan kamachikunawan kushka nina qayllapi q'oñikuspa. 55Umalliq paqokuna hinallataq Sanedrinpi llapan huñuqkuna mashkharqanku huk willakuyta Jesusmanta payta wañuchinankupaq. Ichaqa mana tarirqankuchu. 56Imaraykuchus ashkha llullakuspa willakurqanku paymanta, ichaqa willakusqakunaqa mana kasqanchu karqan. 57 Wakinkunataq sayarispa llullakuspa willakurqanku paymanta nispa: 58 "Noqayku payta uyariyku niqta: ‘Noqa kay makiq ruwasqan templota thunisaq hinaspataq kinsa p'unchaypi wakta, mana makiq ruwasqanta hatarichisaq'". 59 Ichaqa willakusqanku manan kasqanchu 60 karqan. Umalliq paqoqa chawpipi sayaykuspa payta tapurqan nispa: "¿Manachu imatapas kutichinki? ¿Imatan kaykuna willakunku qanmanta?" 61 Ichaqa payqa ch'inlla karqan manataq imatapis kutichirqanchu; wakmanta umalliq paqoqa payta tapurqan nispa: "¿Qanchu kanki Cristo, Saminchasqaq Churin?" 62 Jesustaq nirqan: "Noqan kani, hinataq rikunkichis Runaq Churinta tiyashaqta atiyniyoq Diospaq paña makinpi hinallataq hanaq pacha phuyuwan hamushaqta". 63 Umalliq paqoqa p'achankunata llik'irparispa nirqan: +Ichaqa Jesús manaña imatapis nirqanchu; chay rayku Pilatoqa muspharirqan. 6 Sapanka Pascua q'ochukuy p'unchayapi, Pilatoqa paykunaman kacharillaqpuni kaq huk carcelpi hap'ichisqa kaq runata pitachus mañaqku chayta. 7Huk Barrabás sutiyoq tarikurqan hap'ichisqa ch'aqwachiqkunapiwan; paykunaqa 8 ch'aqwaypi wañuchisqaku. Hina llaqta runakuna seqaspa qallarirqanku mañakuyta pay paykunaman ruwasqanman hina. 9Pilatoqa paykunata kutichirqan nispa: "Munankichischu judiokunaq reyninta kacharinayta?" 10 Imaraykuchus yacharqan umalliq paqokuna payta mana allinta qhawaspa hap'ichisqankuta. 11Hina umalliq paqakunaqa llaqta runakunata ch'aqwachirqanku Pilato 12 Barrabasta kacharinanpaq. Pilatoqa wakmanta kutischispa paykunata nirqan: "¿Imanasaqtaq sutichasqaykichis Judiokunaq Reynintari?" 13 Paykunaqa wakmanta qaparirqanku: "¡Chakatay!" 14 Pilatoqa paykunata nirqan: "¿Ima mana allintan ruwarqan?" Ichaqa paykuna astawan kallpawanraq qaparirqanku: "¡Chakatay!" 15 Pilatoqa llaqta runakunata kasuyta munaspa kacharipurqan Barrabasta; ichaqa Jesustataq suq'aykuchispa qopurqan chakatasqa kananpaq. SINCHIKUNA JESUSTA ASIPAYANKU 15,16-20 // Mt 27,27-31; Jn 19,2-3 16 Sinchikuna apaykurqanku patio ukhuman, kamachiqpaq wasinman, hinaspa waharqanku llapan sinchikunata. 17Hina puka kapawan p'achaykuchirqanku hinataq khiskamanta coronata simp'arqosqa umanman 18 churaykurqanku. Hina qallarirqanku napaykuyta: "¡Napaykuykikun, judíokunaq reynin!" 19 Hina p'anarqanku umanta toqorowan thoqahatarqanku, qonqoriykukuspa yupaycharqanku. 20Asipayayta tukuspa, puka kapata qechurqanku, paypaq p'achanta churaykurqanku hinaspataq aparqanku hawaman chakatanankupaq JESUSTA CHAKATANKU 15,21-32 // Mt 27,32-44; Lc 23,26-43; Jn 19,17-27 21 Hina huk chayninta puriq runata, Cirenemanta Simonta, payqa Alejandroq hinallataq Rufoq taytan, pichus kutimusharqan chakramanta, kamachirqanku Jesuspaq 22 cruzninta q'epinanpaq. Hina aparqanku Gólgota cheqasman, chayqa t'ikrakun +‘Calavera cheqas'. 23Chaypi qorqanku vinota mirrawan chharqosqata, paytaq mana 24 hap'irqanchu. Hina chakatarqanku hinaspataq p'achankunata rakinakurqanku watuypi watuchinakuspa paykunamanta pis imata apanankupaq. 25 Esqon horas tutamanta hina karqan chakatasqanku. 26Qelqasqa karqan chaytaq nirqan imamanta wañusqanta, qelqasqa karqan: ‘Judiokunaq reynin'. 27Hina paywan kushkata chakatarqanku ishkay suwakunata, hukta paña makinpi huk kaqtataq lloq'e makinpi. 29Chayninta puriqkunataq umankuta waymirispa wahach'arqanku nispa: "¡Ah!. Qan, templota thunispa kinsa p'unchaypi hatarichiy atiqqa, 30qan kikiykita qespikuy cruzmanta uraqamuspa". 31 Kaqllataq umalliq paqokunapis paykuna ukhupi asipayaspa qelqa yachachiqkunawan nirqan: "Waqkunatataq qhespichirqan, kikintataq mana atinchu qhespikuyta. 32chay Cristo, chay Israelpaq reynin, kunan uraqamuchun cruzmanta rikunanchispaq hinataq iñinanchispaq". Hinallataq paywan kushka chakatasqa kaqkunapis payta wahach'arqanku. JESÚS WAÑUN 15,33-41 // Mt 27,45-56; Lc 23,44-49; Jn 19,28-30 33 Kushka p'unchay chayaykamuqtin llapantin pacha tutayarqapurqan kinsa horas tardekama. 34Chay kinsa horaspitaq Jesús qaparirqan kallpawan: "Eloí, Eloí, ¿Lemá sabactani?", Chayqa t'ikrasqa nin: "Diosniy, Diosniy, ¿imapaqmi wikch'urpariwanki?" 35 Wakin chaypi kaqkuna uyarispa nirqanku: "Eliastan wahashan". 36 Huk phawarispa thantaman k'arku vinota hunt'achirqan hinaspataq huk toqoroq puntanman churaykuspa uhachirqan, nispa: "Hina kashachun, qhawasun icha Elías hamunqa pay apaqaq". 37 Jesustaq kallpawan qaparispa samaqarqapurqan. 38 Hina temploq cortinan llik'irparikapurqan ishkayman, wichaymanta urayman; 39Umalliq sinchitaq, paypaq ñawpaqenpi kashaq kaq, ahinata samaqarqosqanta rikuspa nirqan: "Cheqaqtapunin kay runaqa kasqa Diospaq churin". 40 Kallarqantaq warmikunapis, karullamanta qhawamuspa, paykuna ukhumanta karqanku María Magdalena, sullk'a Santiagoq hinallataq Joséq manan María hinallataq Salomé. 41 Paykunaqa Jesuspaq qhepanta purirqanku hinallataq servirqanku Galileapiraq kashaqtin. Kashallarqankutaq wak ashkha warmikunapis, +JESUSTA P'AMPAYKAPUNKU 15,42-47 // Mt 27,57-61; Lc 23,50-55; Jn 19,38-42 42 Ch'isiyaykushaqtinña, wakichina, sábadoq vísperan kaqtin, 43chayamurqan Arimateamanta kaq José, payqa karqan Sanedrín huñunakuymanta allin qhawasqa runa, paypis suyashallarqantaqmi Diospaq kamachiyninta. Yanaykuspa Pilatoman waykurqan hinaspataq Jesuspaq ukhunta 44 mañakapurqan. Pilatoqa muspharirqan Jesuspaq ña wañusqantaña hinaspa umalliq sinchita waharispa tapurqan sichus ña wañusqanta. 45Hina umalliq sinchimanta yachaspa ayata apahatarqan Joseman. 46Hina huk qatanata rantispa apaqaspa cruzmanta p'istuykurqan qatanapi hinataq qaqapi t'oqosqa aya p'ampanaman churaykurqan hinaspataq aya p'ampanaq punkunman rumita 47 suchuykuchirqan. María Magdalena hinallataq María, Joséq maman rikurqanku maypichus churaykusqankuta. JESÚS KAWSARIMPUN 16,1-8 // Mt 28,1-8; Lc 24,1-12; Jn 20,1-10 161Sábado p'unchaypaq qhepanta, María Magdalena, María, Santiagoq maman, hinallataq Salomé rantirqanku q'apaykunata purispa hawinankupaq. 2Hina pacha tutata semana qallariy p'unchayta chayarqanku aya p'ampanaman inti lloqsirqamuqtin. Hinaqa ninakurqanku: 3 "¿Pitaq suchuchipuwasun aya p'ampanaq punkunmanta rumitari?" 4 Ichaqa qhawarispa rikurqanku rumitaqa suchuchisqataña, chayqa karqan nishu hatunmi. 5Hina aya p'ampanaman waykuspa rikurqanku huk waynata paña makipi tiyashaqta, yuraq unkuwan p'achasqata, hinataq mancharikurqanku. 6Payqa paykunata nirqan: "Ama mancharikuychischu. Jesusta maskhashankichis, Nazarenotan, chakatasqa kaqtan; kawsarimpunmi; manan kaypi kanchu; qhawaychis may cheqaspi churaykusqankuta. 7 Ichaqa puriychis hina niychis yachaqaqninkunata hinallataq Pedrota: ‘Ñawparishasunkichisña Galileaman, chaypin rikunkichis payta, imayna nisqasuykichisman hina". 8 Hina lloqsirqospa aya p'ampanamanta ayqerirqanku. Imaraykuchus qhatataypaq muspaypaqpis hap'isqan karqanku hinaqa manan imatapis nirqankuchu pimanpis, imaraykuchus manchasqa tarikurqanku. JESÚS RIKUCHIKUN YACHAQAQKUNAMAN + +Allinmi, allinmi, allinmi tayta mamaykuna. Ñawpaqtaqa llapantiykichikpas napaykusqam kankichik. Ñawpaq watakunamantaña uyarirqani "Mapa etnolingüístico, mapa etnolingüístico" ñispa rimaqta. ¿... +Kay willakuyqa ancha allinmi kachkan, llapan runapas kusikunanchikmi, kaqllataq hunt'akunantapunim mañakunanchik... + +/ quya / lliklla / uqi chumpi suyu / aqsu / mamakuna / pachaqa / awkikuna / ñust'a / + +Katiguriya:Lata phukuna waqachina - Wikipidiya +Katiguriya:Lata phukuna waqachina +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lata phukuna waqachina. +"Lata phukuna waqachina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kaymantapacha: 14 ñiqin kantaray killapi 2010 +pulitiku, wiñay kawsayuq +Mark Rutte (* 14 ñiqin hatun puquy killapi 1967 watapi paqarisqa Den Haag llaqtapi - ). Urasuyup mama llaqtap pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mark Rutte. +Den Haag paqarisqa llaqtapi + +K'anas pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Yanawqa +K'anas (aymara simipi: K'anas jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Canas) nisqaqa Qusqu suyupi (Piruwpi) huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Yanawqa llaqtam. +Urqukuna: Yana Urqu +Quchakuna:: Lankilayu qucha (Lanki distritupi) - Pampamarka qucha - Quchapata +Sallqa suyukuna: Qhichwa - Suni - Puna +K'anas pruwinsyapiqa pusaq distritum. +Ñawpa pacha chay k'itipiqa K'ana runakunap mama llaqtansi karqan. Chay K'ana runakunaqa Qanchi runakunawan Pachakutiq Inka Yupankiwanpas 1438 watapi Yawarpampa nisqapi Chanka runakunatas atirqan. +Andrés Alencastre Gutiérrez (Killku Warak'a, 1909-1984), qhichwa qillqaq + +Inawaya distritu (kastilla simipi: Distrito de Inahuaya) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Ukayali pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Inawaya llaqtam. + +Sankt Moritz llaqtaqa Suwisa mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Katiguriya:Llaqta (Wankasanku pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Wankasanku pruwinsya) +"Llaqta (Wankasanku pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Phuru icha Patpa nisqaqa pisqukunap qaranpi millmasapa hina p'achanmi, kiratinamantam. Pisqukunaqa raprankunapi rakhu hatuchaq phuruyuq, qhasqunpitaq ñañu ñut'u phuruchakunayuq. + +Urnu ñawch'i mama llaqta parki - Wikipidiya +Urnu ñawch'i mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Cabo de Hornos) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Región de Magallanes y de la Antártica Chilenapi. + +Tiyay P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya +Ch'iyar Quta (aymara simi ch'iyar yana, quta qucha,[2] "yana qucha", kastilla qillqaypi: Chiar Kkota, Chiar Khota, Chiar Kota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Araral urqu ñiqpi, Asnaq Quchap uray kuntinpi. + +Isqunawa icha Isconahua nisqakunaqa Piruwpi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, tiyaq runa llaqtam, panu rimaykunaman kapuq isqunawa simita rimaq. + +Wantuq (kichwapi Wantuk),[1] Kampachu,[2] Kamapchu[3] icha Kampanchu[4] (genus Brugmansia) nisqaqa huk sach'akunam, hatun yuraq, q'illu icha puka tuktuyuq, ancha miyusapa. Umawa suyupi paqu yachaqkunaqa rurunkunawan musphachikun. +Kaymi suqtantin wantuq rikch'aqkuna: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wantuq + +"Umalliq (Alhirya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Bambara simi (Bamanankan) nisqaqa Kunti Aphrikapi huk rimaymi. Chunka hunuchá rimaqniyuq kachkan, ichataq kimsa hunallachá mama rimaq. + +Paqarisqa 8 Hatun puquy killa - 1834 +Dmitri Ivanovich Mendeleev, (Mendeleyev o Mendeleef; Rusiya simipi: Дми́трий Ива́нович Менделе́ев) sutipaq, (*8 ñiqin hatun puquy killapi 1834 paqarisqa Tobolsk llaqtapi, Rusiyapi - †2 ñiqin hatun puquy killapi 1907 wañusqa San Petersburgo llaqtapi, Rusiyapi), huk wasichay kamayuqmi chaqllisinchi yachaqpas karqan. + +Katiguriya:Ruwaq:oc + +kečua: Bulibiya — Bulibiya Mama Llaqta +kečua: Piruw — Piruw Mama Llaqta + +bot ojoapy: qu:15 ñiqin hatun puquy killapi + +quwiki Q'illay llamk'ay + +1Churilláy, runamasiykipaqchus fiakunki chayqa, wak runapaqchus simiykita kacharinki chayqa, 2simi rimarisqaykiwanchus watachikunki chayqa, simi rimarisqaykiwanchus hap'ichikunki chayqa, 3churilláy, ñan hukpa makinmanña chayarqanki, kacharichikunaykipaqqa kayta ruway: Amigoykiqta riy, hinaspa k'umuykukuspa valekamuy kacharichikunaykipaq. 4Ama puñuykuychu, ama ch'illmirillaypaschu, 5aswanpas chakuqmanta luychu hina ayqekuy, phalaq animal hina toqllamanta kacharichikuy. 6Yaw qella, sisita qhawariy, imayna ruwasqanta qhawamuy, hinaspa sisimanta yachaqakuy. 7Chay sisin mana qollananpas mana kamachiqninpas mana patronninpas kashaqtin, 8mikhunanta ichhuy tiempopi waqaychakun, mikhunanta cosecha p'unchaykunapi huñun. 9Yaw qella, ¿hayk'aqkamataq puñunki? ¿Hayk'aqkamataq wikch'urayanki? 10Nishanki: Huk chhikallantawan puñurisaq, huk chhikallantawan ch'illmirisaq, puñunaypaq huk chhikallantawan makiyta oqllarisaq, nispa. 11Pisichikuyniykiqa llat'anaq runa hinan hap'irqosunki, wakchayayniykipas maqanantin runa hinan ayparqosunki. 12Millay runaqa, waqllisqa runaqa, millay simikunata rimaspan purin, 13ñawinkunawanmi q'esuykun, chakinwanmi señaschan, dedonwanmi t'uphsiykun. 14Waqllisqa sonqoyoqqa mana allillantapunin yuyaykun, ch'aqwallatapunin sayarichin. 15Chaymi hatun muchunanqa qonqaylla chayamunqa, qonqayllan ñut'usqa kanqa, manataqmi khuyalliykukuy kanqachu. 16Soqta ruwaytan Señor Diosqa cheqnikun, qanchiskaqtataqmi sonqonpas millakun: 17Lerq'opayakuqta, llullakuqta, mana huchayoq runakunata wañuchiqta, 18mana chanin yuyaykukuykunata paqarichiq sonqoyoqta, mana allinkaqman usqhaylla phawariqta, 19llullakuspa yanqa tumpaq testigota, wawqekuna purapi ch'eqmita sayarichiqtawan. 20Churilláy, taytaykiq kamachikuyninta waqaychay, amataq saqepuychu mamaykiq yachachikuynintapas. 21Chaykunata sonqoykipi hap'illaypuni, chaykunata kunkaykiman walqakullaypuni. 22Puriqtiykin pusasunki, puñuqtiykin waqaychasunki, rikch'aqtiykin rimapayasunki. 23Chay kamachikuy simikunaqa lamparan, chay yachachikuypas k'anchaymi, kunaykuspa anyakuykunaqa imaynatachus kawsanatan yachachin: 24millay warmimanta waqaychakuyta, wasanchaq warmiq misk'i rimayninmantapas cuidakuyta. 25Ama sumaq rikch'ayninta sonqoykipi munapakuychu, ama ñawinkunawanpas suwachikuychu. 26Rabona warmiqa mana imayoqtan qharita sayarichin, wasanchaq warmiqa qharitan wañuyman q'epiykun. 27Ninata oqllaykukuqqa, ¿manachu p'achanta ruphachikunman? 28Nina sansa patapi puriqqa, ¿manachu chakinta ruphachikunman? 29Chhaynan runamasinpa warminwan puñuqqa manapunin huchachasqa kaymantaqa ayqenqachu. 30Suwataqa pisipaqmi hap'inku, yarqachikuspa saksaykunanpaq suwakuqtinqa. 31Hap'ichikuspanmi ichaqa qanchis kutita kutichipunqa, hinaña tukuy wasi kawsayninta qoykapunqa chaypas. 32Wasancha huchallikuqmi ichaqa mana yuyayniyoq, chayta ruwaqqa pay kikintan waqllichikun. 33K'irisqan p'enqachisqan kanqa, manan imapas p'enqachisqa-kaynintaqa chinkachinqachu. 34Rawraq sonqo qosaqa nina hinan rawrarinqa, vengakuspaqa manataqmi khuyapayanqachu. 35Manan ima haywarisqatapas munanqachu, manan lluk'iykuykunatapas chaskikunqachu, chaniyoqña chaykuna kashaqtinpas. + +Lista: Ancha riqsisqa sirinka waqachiq + +Runa Simi: 26 ñiqin anta situwa killapi + +Atawallpa Apu Inka icha Huwan Santus Atawallpa (Juan Santos Atahualpa) sutiyuq runaq (1710 watachá paqarisqa, 1756 watachá wañusqa) Wirriynatu Piruwpi huk qhichwa ankalli runas karqan. +Inkakunap willkansi kaspa qhichwa simita mama rimay hina rimaspa, kastilla simitapas, latin simitapas rimarqan. Ispañapi, Angolapi, Inlatirrapi, Ransiyapipas purirqan. Piruwman kutimuspa Piruwpa qispi kayninpaq maqayta qallarirqan. 1742 watapis Chanchamayu llaqtapi tiyachikurqan. Chaypi pachan runa llaqtakunawansi - Ashaninka, Yanisha, Shipibu - kastilla runaman maqanakurqan. +1756 watamantas manañas riqsinkuchu, ima kaywan karqan, wañurqanchá. Ashaninka, Yanisha, Shipiwu runakunap k'itinkunataq - kunan anti Hunin suyupi - 19 kaq pachakwatakamaraq qispichisqa kakurqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atawallpa Apu Inka. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:42, 13 ukt 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +B.5 Imakunata, llamkaykunata mishanakuykuna + +Anqash Qichwa Shunquyuq - (Ancash de Corazón Quechua): PEDRO PABLO ATUSPARIAta KANAN HUNAQ YARPANTSIK. + +quwiki Katiguriya:Waysallpu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Bolívar pruwinsya (Buliwya) + +Runa Simi: Arika Parinaqutapas suyu + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna qallariy qillqaypi hinam qillqasqa (textos en su ortografía original). +K'iti rimay +J: Dyuspa Librumpi qillqasqa kachkan: Runaqa manam tantallawanchu kawsan. +J: Qillqasqam kachkan: Manam tantallawanchu runaqa kawsanqa. +J: Qillqasqam kachkan: "Runaqa manam tantallawanchu kawsanqa". +J: Qillqasqam, manam qhari t'antallamantachu kawsanqa ña, tukuy Pachakamaqpa siminmanta. +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Supay: Dyuspa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanta. +J: Qillqasqa kachkan: Manam t'antallawanchu runaqa kawsanqa, yallinraq Dyuspa tukuy siminwanmi. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Saqra: Dyuspa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanpaq. +J: Dyuspa Simin Qillqam nin: "Manam runaqa t'antallawanchu kawsanqa". +Wycliffe Mosoq Testamento 2013 Este de Apurímac, Perú Apurimaq Diablo: Chiqaptapuni Dyuspa Wawan kaspaykiqa, kay rumikunatayá niy t'antaman tukunanpaq. +J: Qillqasqam kachkan: Manam t'antallawanchu kawsan runaqa. +J: Iskribisqamin: Mana t'antallawanchu runaqa kawsanqa, antis tukuy Dyuspa palawrasninwan kawsanqa. +J: Dyusmanta Qhillqasqapi nin: Mana t'antallawanchu runaqa kawsanqa. +Dios Tatanchispaq Musuq Rimanayninkuna 2006 Norte de Bolivia Apulu (Buliwya) Supay: Chiqachus Dyuspaq Churin kanki chhikaqa, kay rumita t'antaman tukuchun niy. +J: Qilqasqakunapiqa ajinatam nin: ‘Runaqa manam t'ant'allawanchu kawsanman.' +J: Dyus Killkachishkapika: "Runakunaka tantallawan mana kawsanchu. Tayta Dyus rimashka tukuy shimikunawanmi kawsan. +J: Killkashka tiyanmi, nirka, Mana tantallawan runa kausankachu, astawan tukuy Dyus rimashka shimikunawan. +tawa chunka punchaw supaypa tintasqan karqa. Hinaspam chay punchawkunapi mana imatapas mikuspa, chayraq yarqachikurqa. +Hisusñataqmi kuntistarqa: Kamaq Dyusnikitam aduranki, payllatataqmi sirbinki, niqmi qillqasqa kachkan, nispa. +Chaypim tawa chunka punchawpuni diablopa tentasqan karqa, chay punchawkuna mana imatapas mallisqanraykum chaymantañam yarqachikurqa. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Jesustaq, Santo Espirituwan junt'a, Jordán mayumanta kutipurqan, ch'in pampaman Espirituq pusasqantaq karqan. +Tawachunka p'unchaypaq, supaypa wateqasqantaq karqan. Manataq imatapas mikhurqanchu chay p'unchaykunapi; yarqachikurqantaq chay p'unchaykuna qhepataña. +Chaypacha supayqa nirqan payta: Diospa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanta. +Jesusmi Santo Espirituwan hunt'a, Jordán mayumanta kutimpurqan, hinan ch'inneqman Espirituqa pusarqan, chaypitaq tawa chunka p'unchay kamurqan saqraq wateqasqan. +Chay p'unchaykunapiqa manan imatapas mikhurqanchu, chaymantañan yarqachikurqan. +Hinaqtinmi saqraqa Jesusta nirqan: –Diospa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanpaq, nispa. +Nillantaqmi: "Makinkupin qanta chaskisunkiku chakiykita rumipi ama k'irikunaykipaq", nispa. +Chaypin Jesusqa karan tawa chunka p'unchaw mana ni imatapas mikhuspa. Chay p'unchawkunapin diabloqa Jesusta huchaman urmachiyta munaran. Chay tawa chunka p'unchaw pasaruqtinñataqmi Jesusqa yarqachikuran. +Chaymi diabloqa khaynata niran: —Cheqaqtapuni Diospa Wawan kaspaykiqa, kay rumikunatayá niy t'antaman tukunanpaq, nispa. +Jesus kutimurqan Jordan mayumanta Espiritu Santoq hunt'asqan. Espiritullataq pusarqan waqt'a pampata. +Chaypi saqra wateqarqan tawa chunka p'unchay pacha. Llapan chay p'unchaykunapi, payqa manan mikhurqanchu imatapas, qhepañiqman yaraqachikurqan. +Hina saqraqa payta nirqan: "Sichus Diospaq churinpuni kanki chayqa, kamachiy kay rumita t'antaman kutinanpaq". +Chaypachataj tawa chunka p'unchaykunantinpi supay Satanás Jesusta juchallichiyta munasharqa. Jesustaj chay p'unchaykunapi mana ni imatapis mikhorqachu. Chay qhepata pay yarqhachikorqa. +Jesusqa kuterqa Jordán Mayumanta Espíritu Santowan junt'asqa, chay Espiritutaj Payta pusarqa ch'in pampaman. +Chaypeqa tawa chunka p'unchayninman Kuraj Supayqa Jesusta juchaman urmachiyta munarqa. Chay tawa chunka p'unchaypi mana imata mikhusqanraykutaj Jesusqa yarqhachikorqa. +nerqataj: Kay tukuy atiyta qosqayki, tukuy kapuynintawan, imaraykuchus noqaman qosqa karqa; chayrayku pimanchus munani, chayman qoyta atini. +Chaypitaj tawa chunka p'unchayta supay Jesusta pruebaman churarqan. Jesús chay p'unchaykuna ni imata mikhusqanrayku yareqachikaporqan. +Jesustaj kontestarqan: —Eskrituraqa nin: ‘Mana mikhunallawanchu runaqa kausanqa, manachayri Diospaj tukuy palabrankunawan.' +Jesusqa Ch'uwa Ajayu junt'am Jordán mayuniqmanta kutimpurqan, Ajayutaq ch'usaq qasi pampaniqman payta pusapurqan. +Chaypitaq tawachunka p'unchay qaynachkaqtin Supayqa payman yanarirqan. Chay p'unchaykunapiqa manam imatapas mikhusqachu, chhikamantataq yariqachikupurqanmi. +Jesustaq payman ajinata jaynirqan: –Qilqasqakunapiqa ajinatam nin: ‘Runaqa manam t'ant'allawanchu kawsanman,' nispa. +Makinkunawan uqharisunkichis, chakiykikunata rumikunaman chayaspa ama nanjachikunaykipaq,' –nispa. +Jesustaq payman ajinata jaynirqan: –Qilqasqakunapiqa nillantaqmi: "Tata Diosniykitaqa ama yanariychu," –nispa. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Tikraynin nuq'achiy Kastillanu simipi: + +Manuel Salazar y Baquíjano sutiyuq runaqa (*24 ñiqin anta situwa killapi 1777 paqarisqa Lima llaqtapi - † 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1850 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu agrikultur wan pulitiku. + +Katiguriya:Wat'a - Wikipidiya +Katiguriya:Wat'a +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a. +"Wat'a" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Makas (kastilla simipi: Macas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Morona Santiago markapi, Muruna kitipi huk llaqtam, Morona Santiago markap uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Morona kiti +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Makas. +Llaqta (Morona Santiago marka) +Llaqta (Muruna kiti) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nina urqu (Islandya). +"Nina urqu (Islandya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Qura +"Qura" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Purimuq mayukuna: La Gaiba qucha +Purikuq mayukuna: La Gaiba qucha +Mirim qucha (kastilla simipi: Laguna Mirim / Gaiba Mirim) nisqaqa huk qucham, Pantanal suyupi, Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, Germán Busch pruwinsyapi, Brasil mama lllaqtapipas, Mato Grosso suyupi. + +Romario (Romário de Souza Faria); (* 29 ñiqin qhulla puquy killapi 1966 paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi - ) sutiyuq runaqa huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Miami FC Hukllachasqa Amirika Suyukuna 2006 25 19 + +Lingala simi (Lingála) nisqaqa chawpi Aphrikapi kawsaq runakunap rimayninmi. Chunka hunuchá rimaqnin kachkan, ichataq iskay hunullachá mama rimaq. + +Tikraynin jap'ikuy Kastillanu simipi: + +Alli willakïkunam willakushqa kanqa (10) + +Taytaykuna, mamaykuna, llapantiykichiktapas napaykamuykichikmi. Chay wayrap apamusqankunari, ¿maymantataq kanku? ¿Maypi ruruchisqa mikhuytataq paykunari mikhunku? Aswanpas kay Mama Llaqtapiqa kusisqa tarikunanku, kaypiqa allin mikhusqa tarikunku. Kay llaqta runaqa may ñawpaqmantaraq allin yachayniyuq, qhichwa simiyuq karqan; chaytataqmi kunan wayrap apamusqankuna Perú nispa sutiyanku, wak allpapas kanmanhina. Ñuqa chay runata, Jorge Benavidespa khuchi kawsayninta, qhilli kawsayninta hukkunaman asikunanpaq rikuchiyman chayri payta manachu k'irinman? Chay wayrap apamusqankunaqa, "ama chiqninakunanchikchu" nisparaqtaqmi yayankup sutinkupi rimanku. Chayqa, chay Paisana Jacinta manam rikukunanchu, aswanpas chay Benavides Rimaq k'ikllukunata pichachun, chaymantataq ch'uya, allin kawsayta rikuchiwasunchik. Ñuqanchik ukhupiqa manam hukkunamanta asikuyqa kananchu. Chay runa pampachayta qhichwakunamanta mañakunan, Payri, ¿manachu pisi umayuq? Mana pisi umayuq kaspari, ¿imaraykutaq qhichwa simillatapas mana rimanchu? Kay llaqtapi kawsaq runakunaqa amataq ari sunqunchiktaqa k'irinakusunchikchu. + +1 1 0 0 3.5 k Runakunapaq Kallpa + +AYACUCHUMANTA, PERUSUYULLAQTAMANTA, TUKUY + +Runa Simi: Indu iwrupiyu rimaykuna + +K'atataq sunquyta suñakuyki, +K'anchaq tumpa-chiri + +2000 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2000 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2009 watapi puchukarqan. +201 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2010 watapi puchukanqa. + +Chandrasekhara Raman Indya mama llaqtayuq pachaykamay yachaq + +(Pawqartampu pruwinsya-manta pusampusqa) +Pawqartampu pruwinsya +Pawqartampu jisk'a suyu +Uma llaqta Pawqartampu +Hanaq kay 5.690 m (aswan hanaq) (Jullicunca) +Kamasqa wata 20 ñiqin aymuray killapi 1825 watapi +Pawqartanpu pruwinsa (aymara simipi: Pawqartampu jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Paucartambo) nisqaqa Piruw mamallaqtapi, Qusqu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Pawqartanpu llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Manu mamallaqta parki +Sallqa suyukuna: Yunka - Qhichwa, Suni - Puna +Urqukuna: Apu Qañakway +Quchakuna: Sipaskancha (Sipascancha) +Suqta listritunmi kan. +Kay wamanipiqa Amarakaeri runakunam kawsanku. +Ninamarka: 17 Chullpakuna (Qusqu: 57 km) +Awqachilinu - Chunchachas - Chukchu - K'achampa - Majeñu - Qhapaq Nigru - Qhapaq Ch'unchu - Qhapaq qulla - Quyacha - Saqra - Siklla / Wayra - Waka-Waka + +Jatun Mayu nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, P'utuqsi suyupi, José María Linares pruwinsyapi.[1] Qaysa mayu sutiwan Tumusla mayuman purin. + +Q'aytu kuru (Nematoda) nisqakunaqa huk uywa rikch'aq putum. Sillwi kurukunaqa sillwinnaq, llusp'i, chakinnaq uywachakunam. Aswan q'aytukunaqa allpapi mayninpipas kawsaptin, huk achka rikch'aqkunataq uywakunapi runapipas atam kaspa kawsanku. Huk q'aytu kurukuna yura mikhuqmi, hukkunataq aycha mikhuqmi. +Kaymi huk iskay q'aytu kuru rikch'aqkuna: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Q'aytu kuru +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'aytu kuru. + +Arawkaniya suyu nisqaqa (kastilla simipi: IX Región de la Araucanía) Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa Temuco llaqtam. + +Kay mama llaqtakunapi: Indya (Tamil Nadu) +Tamil simi (தமிழ்) nisqaqa Tamil Nadu suyup rimayninmi, Indyapi. Qanchis chunka qanchisniyuq hunuchá rimaqnin kachkan. + +Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin - Wikipidiya +Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin, APRA (Alianza Popular Revolucionaria Americana) nisqaqa huk piruwanu partidum, Víctor Raúl Haya de la Torrep kamarisqan 7 ñiqin aymuray killapi 1924 p'unchawpi. +Kunan kachkaq Alan García sutiyuq Piruwpa umalliqninqa chay purtidupi wankurisqam. + +Uma llaqta Potsdam +Brandenburg nisqaqa huk suyum (Land/ Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Potsdam llaqtam. +Mayukuna: Havel +Yachay sunturkuna: Frankfurt / Oder llaqtapi + +Champira chichiku,[1] Champira[2] icha Shiltipu[3] (Callithrix pygmaea) nisqaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Champira chichiku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Champira chichiku + +Yallinakuy nisqaqa runapura huk runata, runakunata atiyta munaspa ruranakuymi, pukllaypi, kurku kallpanchaypi, musikupi ruruchinapura, kawpaypi akllanakuykunapi. + +Tiyay: Quchapampa suyu, Jarani pruwinsya, Wak'as munisipyu +Junt'utuyu nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Wak'as munisipyupi, Jarani pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. + +3 chaniyuq tikraykuna ch'ichi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Wirwina (Cerro Verbena) nisqaqa Piruwpi, Qispi kay suyupi, Hatun Chimu pruwinsyapi, Sayapullu distritupi, huk urqum. + +Kaspi hatun qucha nisqaqa Asyap Iwrupap chawpinpi, Rusyap, Kartulsuyup, Asarsuyup, Iranpa, Turkminsuyup, Qasaqsuyup chawpinpi huk ancha hatun qucham. + +Katiguriya:Wikipidiya:Sut'ichana qillqa + +Devidapa kay estrategia ñannin rurasqanmi kaynata nichkan: Chay sinkachikuq kukamanta rurasqa pastillakunata, kutasqakunata, inyiksiyunkunata, ama mirannapaq, sapinmanta wañuchinanpaq, nispa. Hinallataq, ranti hatupipas mana rantinachu. Pim rantikuqpas kalsilmanmi yaykunman. Kay drogas nisqanta hatallispaqa mana allin kawsamanchu apawanchik. Kay sinkachikuqkunaqa pisi kawsayman, llakiman, ñakayman, utiq yuyayninchik chinkasqaman, wañuymanpasmi aysawanchik. Pachapas runa hinam llakikun, waqan, ñakakuntaq. Chayraykum kimsa siqipi, drogas chinkananpaq, sinkasqakuna allinyananpaq, kukapa qawanpi huk muhukunata tarpunanpaq ima, qillqasqam kachkan. Chaymi nichkan: +Huk ñiqi. Qullqi rurayta, allin kamachiyta, ayllupi sumaqlla kawsakuyta, pachanchikpas kanchiriqlla kawsakuyninta allinyachina, kawsarichina, mirarichina. Chaychiki warmi qarikuna, maqta pasñakuna, uchuy warmakuna allinlla llamkakunqa, ima pachanchikpas ñuqallanchikpaq kananpaq. +Iskay ñiqi. Wakin runakuna, kay drogas nisqanpi puriqkunaqa, rantikuqkunaqa, pastillapi mikuqkunaqa, upyaqkunaqa, fumaqkunaqa, juicio nisqanpim, llakipi hina purinqa, kalsilkamanpas yaykunqam. Chaymi sumaqta ama ñakayman yaykunapaq yachananchik, yuyaymanakuspa, chuyata hamutaspa. Chaypaqmi estadonchik yanapawasun, sumaq kawsaman apawasun. +kimsa ñiqi. Wakin llamkaqkunatam maskana kachkan, DEVIDA yanapananpaq, imayna drogaskunata, chinkachinanpaq. Kaypi hatallikuqkunata allinyachinanpaq, ayllukunapas kusisqalla kawsakunanpaq, iskuylakunapipas (yachay wasikunapipas) sumaqlla yachachiykuna kananpaq. + +Punku p'anqa: Allpa saywachi +Allpa saywachi nisqaqa allpakunamanta, mama llaqtakunamanta yachaymi. +Mama llaqtakuna +Llaqtakuna: - Qusqu - Quchapampa - Ariqipa - Wamanqa - Kashamarka - Punu - Tunpis - Bonn - Hamburg -Marseille - Köln - Bordeaux - Toulouse - Nice +Wat'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Titiqaqa wat'a - Amantani - Intika - Chawpi Abya Yalap Wat'ankuna - Taywan - Kérkira - Ilanda - Islandya - Madeira - Pulinisya +Imaykana: Allpa wira - K'illimsa +Wikipidiya:Llaqtamanta qillqakunapaq +Katiguriyakuna: +P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:49, 6 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Limburg (Urasuyu) pruwinsya + +John Quincy Adams Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq + +Uma llaqta Amaluza +Espíndola kiti (kastilla simipi: Cantón Espíndola) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Amaluza llaqtam. +Amachasqa pampakuna Yakuri mama llaqta parki +huk llaqta kitilli: Amaluza +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Espíndola kiti + +Thami, Thamin icha Wawa mama (Placenta) nisqaqa wiksayay pachapi tukukun warmip kismanpin. +Kismapi musuq runacham wiñarispa, chay wawachaqa thaminpim kawsachikun mamap yawarninmanta kikinpa yawarninman. Thamipiqa wawachap yawar muyuriynin mamap yawar muyuriyninwan ancha sispanakusqa kan, sirk'ankuna sispallam kanku. +Wawacha wachasqa kaptin, mamaqa thamintapas hich'anmi. + +Tiyay Lima suyu, Kañiti pruwinsya, Nuevo Imperial distritu +Musuq Kamachina yaku ñan hark'a ñiqpi amachana sach'a-sach'a (kastilla simipi: Bosque de Protección aledaño a la bocatoma del canal Nuevo Imperial) nisqaqa Musuq Kamachina yaku ñan nisqap mayu hark'an ñiqpi amachana sach'a-sach'am, Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi, Kañiti pruwinsyapi, Nuevo Imperial distritupi. + +Wampurushu (Leopardus wiedii = Felis wiedii) nisqaqa huk aycha mikhuq, aycha uquq ñuñuq uywam, Awya Yalapi kawsaq. + +Tiyay Beni suyu, José Ballivián pruwinsya, Yakuma pruwinsya, Santa Ana munisipyu +Pukyu 14°51′20"S, 66°54′41"O San Borja munisipyu,José Ballivián pruwinsya, Beni suyu 205 m hanaq +Llaqtakuna: Santa Ana Yakumamanta, San Borja +Yakuma mayu (kastilla simipi: Río Yacuma) nisqaqa huk mayum Buliwyapi, Beni suyupi, José Ballivián pruwinsyapi Yakuma pruwinsyapipas, Santa Ana munisipyupi. + +Chhalla sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Chhalla sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Chhalla sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:fr-3. +"Ruwaq:fr-3" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu, Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu +San Braulio (San Braulio) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum Willkanuta wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Qurani distritupi, Qurani llaqtañiq, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi. Pikchunqa mama quchamanta ca. 5.675 mitrum aswan hanaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Alimanya). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arkansas suyu. +"Arkansas suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mishiku suyu - Wikipidiya +Mishiku suyu +Mishiku suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de México), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Toluca de Lerdo llaqtam. +Munisipyukuna (Mishiku suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mishiku suyu. + +986 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Ichhuna, Rutuna, Husi, Kusa icha Qiwana nisqaqa ichhuta rutunapaqpas, riwita qallchanapaq, huk yurakunata kuchunapaqpas q'illaymantawan k'ulluchamantawan llamk'anam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ichhuna. + +Purimuq mayukuna: Kagera-Nilu mayu +Purikuq mayukuna: Ñansa-Nilu mayu +Ñansa qucha, Rift nisqa qhichwapi + +Juan María Santamaría Rodríguez sutiyuq runaqa (29 ñiqin chakra yapuy killapi 1831 watapi paqarisqa Alajuela llaqtapi - † 11 ñiqin ayriway killapi 1856 watapi wañusqa Rivas llaqtapi), huk Kustarika awqaq ankalli qarqan. + +Ununkwadyu, Uuq (musuq latin simipi: Ununquadium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. Manaraqmi tukuna sutinchu. + +Kitakyūshū (nihun simipi: 北九州市, Hepburn: Kitakyūshū-shi?), Nihun mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Uma llaqtam Fukuoka llaqta kamachiy llaqtam, Kyūshū suyu hatun llaqta. 484,14 km2 + +Kolkata (banla simipi: কলকাতা) llaqtaqa Indya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Kunti Banla suyup uma llaqtanmi. Kalkutapiqa 4.638.350 runakunam kawsachkanku. + +Runa Simi: Piruwpi Sasachakuy pacha + +Paqarisqa 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1973 watapi (44 watayuq) +Mama llaqta Kamri +Ryan Joseph Willson Giggs sutiyuq runaqa (29 ñiqin ayamarq'a killapi 1973 watapi paqarisqa Cardiff llaqtapi - ) huk Kamri mama llaqtap piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ryan Giggs. +Cardiff llaqtapi paqarisqa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Aphrika). +"Mayu (Aphrika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pampa sach'awaka, kichwapi Pampa wakra[2] (Tapirus terrestris) nisqaqa huk rikch'aq sach'awakam, Amarumayu sach'a-sach'a suyup sach'a-sach'a pampankunapi (Umawa nisqapi), ichataq Piruwpi ruparupa nisqa urqukunapipas kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pampa sach'awaka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pampa sach'awaka + +Uma llaqta - Wikipidiya +(Uma Llaqta-manta pusampusqa) +Uma llaqta nisqaqa hatun llaqtam, chaypim mama llaqtanpa kamachiqninkuna tiyaykun. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Awstralya). +"Llaqta (Awstralya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Awstralya) + +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:Bandera_Provincia_Cotopaxi.svg" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq (Italya). +"Llimphiq (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Distritu (Qusqu pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Qusqu pruwinsya) +"Distritu (Qusqu pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Strasbourg llaqtaqa (aliman simipi: Straßburg) Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikiquote +Portada (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna) +"https://qu.wikiquote.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Qhapaq_p%27anqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Lauren Bacall Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Sumaq Llaqta + +Kamasqa Huillka kuti 2 1943 mara, Manuel Prado Umalliq. +Hallka k'iti kanchar + +Chaymantaq a, chkan, pilachilusqa, chaymaqa walti, yaluta jichasqa, masinwan y rililurimusqa wayra. + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 91 km (56.6 mi) south-east + +Runa Simi: Tantachisqa + +INKA TRAIL, LLAQTAPATA - from Peru - www.tripntale.com + +400 0 _ ‎‡a Caravaggio‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, mikhuna wasi, perúsuyu, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, revista noqanchis +Etiquetas: graffitti, grafiti, helhasqa, jeljasja, mikhuna wasi, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, mikhuna wasi, palacio de justicia, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, mikhuna wasi, perúsuyu, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, unucha +Etiquetas: grafitti, helhasqa, jeljasja, mikhuna wasi, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito +Etiquetas: cusco, helhasqa, jeljasja, mikhuna wasi, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi, terminal terrestre +Etiquetas: helhasqa, hora del quechua, jeljasja, mikhuna wasi, municipalidad provincial cusco, perúsuyu, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi, runasimita akllay + +Darling mayu nisqaqa (inlish simipi: Darling river) Awstralya mama llaqtayuq, Usyanyapi 2 450 km suni mayum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Darling mayu. + +Katiguriya:Pachaykamay yachaq - Wikipidiya +Katiguriya:Pachaykamay yachaq +"Pachaykamay yachaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Jane Wyman, Sarah Jane Mayfield chiqap sutiyuq warmiqa (5 ñiqin qhulla puquy killapi 1917 p'unchawpi paqarisqa Saint Joseph - 10 ñiqin tarpuy killapi 2007 p'unchawpi wañusqa California llaqtapi) huk USA mama llaqtayuq aranway pukllaqsi karqan. Oskar Suñaytas chaskirqan. + +Jach'a Waracha Phawchi quchamanta (kuntimanta) rikusqa +Tiyay Chuqiyapu suyu, Franz Tamayo pruwinsya, Pilichuku munisipyu +Jach'a Waracha icha Pilichuku Waracha[1] (Jacha Huaracha / Pelechuco Huaracha) nisqaqa Buliwya suyupi, Apulupampa wallapi, huk urqum, Chuqiyapu suyupi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Pilichuku munisipyupi, Phawchi qucha ñiqpi.[2] Pikchunqa mama quchamanta 5.540 m / 5.650 mitrum aswan hanaq. +Katantika qutupiqa kanmi kay umachakunam: + +Hanan Chincha distritu (kastilla simipi: Distrito de Chincha Alta) nisqaqa huk distritum Chincha pruwinsyapi, Ika suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Hanan Chincha llaqtam. +Chincha wat'akuna 1863 +Chincha wat'akuna +Distritu (Chincha pruwinsya) + +Pakcha kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Paccha) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi. Tumipampa kitipi. + +Pashin,[1][2][3] Wanchichi, Wasaku icha Tararira (Hoplias malabaricus) nisqaqa huk challwam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunap ukhunpi kawsaq, hatun challwa mikhuq, runap mikhusqan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pashin + +Uma llaqta Sipawa +Sipawa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Sepahua ) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Atalaya pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa Sipawa llaqtam. + +Quchas (Yawyu) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Quchas (Yawyu) jisk'a t'aqa suyu + +Qichuwalla Pallan. + +Wapiti (Cervus canadensis; shawanwa simimanta waapiti "yuraq siki") nisqaqa Chincha Awya Yalapi kawsaq tarukam, huk iskay ruk'anayuq ñuñuqmi, yura mikhuqmi. + +Waorani nisqakunaqa (inka, kichwa runakunap Awqa, Awka nisqan, kastilla simipi: Huaorani, Auca) huk Ikwadur llaqtapi, Napu markapi, Orellana markapi, Pastasa markapipas (Yasuni mama llaqta parkipi) tiyaq runa llaqtam, Wao Tiriro simita rimaq. +Mayukuna: Napu mayu, Kuraray mayu + +Wañusqa: 7 ñiqin inti raymi killapi 1880 watapi +Ukupasiun: Militar Piruw Awqaq suyupi Coronel +Mariano Emilio Bustamante Mantilla, sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1831 watapi paqarisqa Tinku Ariqipa llaqtapi - † 7 ñiqin inti raymi killapi 1880 wañusqa Arica llaqtapi), Piruw mama llaqtap Awqaq suyupi qarqan. +Piruwpa Allpa awqaq suyu +Allpa awqaq suyu (Piruw) + +Tiyakuynin Anqash suyu, Waylas pruwinsya, Qaras distritu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu +Ñawpaq wichasqa: 29 ñiqin pawqar waray killapi 1957 watapi, G. Hauser, B. Huhn, H. Wiedmann +Garcilaso rahu (kastilla simipi: Pirámide / Pirámide de Garcilaso, Inka Garcilaso de la Vegamanta sutinmi) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Waylas pruwinsyapi, Qaras distritupi, Yunkay pruwinsyappas, Yanama distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.885 mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna luk'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiq (Grisya). + +Chaupi-Pacha-Quito-Chinchaysuyu-Qosqo-Ñan + +▪ Runa Simi: 9 ñiqin hatun puquy killapi + +(l) Estado nisqapa kamachisqan universidad nisqa hatun yachay wasikunapi, educación técnica nisqa yachay wasikunapipas aswan allintam yachachikunqa, may suyupi, may llaqtapi tiyasqankumanhina. +(ll) Llapallan yachay wasikuna aswan allinta purinankupaqmi chaninchaykunata paqarichinqa, chaypi yachakuqkunapa derechosninkupas yupaychasqa kananpaq. +(n) Reforma Educativa purinanpaq sapa wata qullqita yapanqa 0.25% Estado nisqapa (PBI) nisqa llapan qullqi chaskisqanmanta, chaywanpas munanqa 6% PBI nisqaman watapi aypananta. + +Runa Simi: Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna + +Chunwa Runallaqta Republikaman kapuq Tibet Awtunumu Suyu +Chunwa Runallaqta Republikap kamachisqan, Baratpa mañakusqan, Aksai Chin suyuman kapuq nisqan +Baratpa kamachisqan, Chunwa Runallaqta Republikap mañakusqan, Tibet Awtunumu Suyuman kapuq nisqan +Tibet, P'ut' (Tibet simipi: Bod) icha Phuig (Lhasa Tibet rimaypi: Poig) nisqaqa chawpi Asyapi huk mana qispi mama llaqtam, Chunwa mama llaqtaman kapuq. +1236 watakama Tibet qispi qhapaq llaqta karqaptin, Mungul-Chunwamanta awqaqkuna atirqan. Chaymanta Chunwa mama llaqtamanta wachuriq kaspapas kikin qhapaq suyu kakurqan (Ñilluwan qhapaq llaqta - T'a Ñilluwan?; han simipi: 大元 Dhah Qiuan, Wade–Gilespi: Ta Yüan, phinyimpi: Da Yuan +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi). +1951 Chunwa Runallaqta Republikamanta awqaqkuna atirqan. Chaymantapacham Chunwaman kapuchkan. Chunwa kamachiqkuna Tibet Awtunumu Suyutam kamarirqan. +P'ut' simi (runakunap rimaynin; tukri simi) + +Shinallatak shuktak wawakuna, mana wawkikunata, panikunata charikkunatapash killkanallami kan. Shinapash mana kaykunapi kana kan: + +400 0 _ ‎‡a Manuel Azaña‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq qillqaq wan pulitiku. Uma kamayuq wan Umalliq‏ + +quwiki Ch'ulla khata sisayuq + +Machaykuna Sachapuyos (2007) + +"Antonio RaimondiP Perú Suyun" Perú suyuq wawakunaman Allillanchu wawakuna, sutiyqa Antonio Raymondi, kay qillqa mayt'utaq kawsayniymanta riman, mayhinatas ima sumaqkunata pacha kawsay Perú suyumanta tarisqayta. Chay purisqaykunata riqsinaykichikpaq llapaykichikta mink'akuykichik. Hinaqa, kusi kusilla puriysiwaychik, kay imaymanakunawan tupariq ch'usaypi. Ver mas + +San Mateo 25:28 QUFNT - Chaymi chaypi kaq runakunataqa, - Bible Search + +• Tinkurachina siwikuna Watimala llaqta +Aswan hatun llaqta Watimala llaqta +Runa llaqtap sutin Guatemalteco, -a +Watimala nisqaqa (kastilla simipi: Guatemala, nawatl simimanta: Cuauhtēmallān) Chawpi Awya Yalapi huk mama llaqtam. +Uma llaqta: Watimala llaqta (Ciudad de Guatemala) +4.2 Llaqtakuna +Kastilla simi (ufisyal nisqa simi) +Watimala: 30%-chá mistikuna, 10%-chá wiraquchakuna, 60%-chá runa indihina nisqakuna. +1. Watimala 2 126 17 Watimala llaqta +No Llaqta Runakuna Suyu + +Liberia llaqtaqa Kustarika mama llaqtap hatun llaqtanmi. Guanacaste pruwinsya wan Liberia kantun uma llaqtanmi. Liberia llaqta 39 242 runakunam kawsachkanku (2000). +Llaqta kamasqa 4 ñiqin tarpuy killapi 1769 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liberia. + +Katiguriya:Jujuy wamani +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jujuy wamani. +"Jujuy wamani" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Hillurina yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Hillurina yura rikch'aq ayllu +Hillurina yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Hillurina yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Corrientes mayu kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Río Corrientes) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Pastasa markapi. Pastasa kitipi. + +T'illu (kastilla qillqaypi Tello, Tillo) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Waytapallana wallapi, Hunin suyupi, Kunsipsyun pruwinsyapi, Qumas distritupi.[2] Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.050 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Kunsipsyun pruwinsya (Hunin suyu) + +Chinaku unancha (yaqa wiphala hina). +Much'anakuchkaq qharikuna, Quebec, Kanada, 2004 watapi. +Chinaku[1] icha Gay[2] (inlish simimanta) nisqaqa huk qharita khuyaq, huk qharita wayllukuq qharim. Qharipura khuyay nisqapas ninchikmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chinaku. + +Yaku askanku (Echinoidea) nisqakunaqa isku rumi kichkasapa rump'uman rikch'aq kichka qarayuqkunam. + +Languedoc-Roussillon nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk suyum (region). Uma llaqtanqa Montpellier llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Languedoc-Roussillon. + +Qurikancha nisqaqa Qusqu llaqtapi lliwmanta aswan hatun inka kancham. Chaypiqa Inkakuna Tayta Intitas yupaychaq karqan. Ispañulkuna kanchata thuñichirqaspa Santu Dumingu kumbintutam, huk hatun munastiryutam wasichamurqan. Tiksi pirqakunataq Tawantinsuyu pachamantaraqmi. + +Guido Vildoso Calderón sutiyuqqa (5 ñiqin ayriway killapi 1937 watapi paqarisqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi) huk buliwyanu pulitikum. Buliwya suyup umalliqninmi karqan (21 ñiqin anta situwa killapi 1982 watamanta 10 ñiqin kantaray killapi 1982 watakama). + +Runakunaka, mana wakcha kashkanchikchu. Runakunaka, achka yachaykunata charishkanchikmari. Kunanka, kutin alli yuyayta hapishpa ñukanchik ñawpa yaya-mama sakishkata kawsachishunchik. + +21 $langAllRemovedFor = "Llapan haykunakunaqa pichasqaña kay imaqkunapaq"; +32 $langSplitData = "Rak\\'iy manifest nisqata, hinallataq #MDe nisqatapa, sichus mayqenkuna:"; + +Runa Simi: Llut'ariy + +Runa Simi: Sarasara Pawqar pruwinsya + +K'allapayuq Urqu + +/ uma chuku / yanas p'aqra / maskha paycha / chanpi / watqanqa / tukapu / hatun chaski / churu chaski / t'uqrikuq / wata kamayuq / Tawantinsuyu kamachiq / inkap rantin rimaq / runa yanapaq / inkap khipuqnin / Tawantinsuyu khipuq / hucha khipuq / waqa / chakra / qhapaq apu / awkikuna / ñust'akuna / + +schema:name "Qhapaq Ñan" ; + +Runasimip kunkawakinkuna - Oficial ñisqa Qusqupaq runasimi siq'i llumpa +Lliw runasimipi siq'ikuna (letrakuna), sumaqtapas mana sumaqtapas qillqasqa +kasqa (=kashqa) +Quichua: Ekwadorpi kichwapaq kastilla simi hina qillqay +Weber: David John Weber (Wanuku rimanamanta yachaq, wiqru qillqaypi qillqaq, SIL tantanakuymanta) +TY: Demetrio Tupah Yupanki (Qusqulla runasimipi qillqaq, Qusqu k'itimanta hamuq) +CP: Rodolfo Cerrón Palomino (Runasimimanta yachaq, Wanka k'itimanta hamuq, oficial ñisqata qillqaq) +CM: Serafín Coronel Molina (Runasimimanta yachaq, Wanka k'itimanta hamuq, oficial ñisqata qillqaq) +Taylor: Gerald Taylor (lliw runasimi rimanamanta yachaq, Awstralya mama llaqtamanta hamuq) +SIL: Summer Institute of Linguistics, Instituto Lingüístico de Verano / ILV (USA-manta hamuq, lliw pachapi llamkaq tantanakuy, Dyuspa Simin Qillqata ancha achka simikunaman tikraq. "Runasimiqa achka tawqam rimaykuna," ñispa ñinku. Sapan runasimi rimanapaq kikin hina qillqa kamachikunata ruranku, manataq hukllachasqa hina qillqaytachu munanku.) + +400 0 _ ‎‡a Antonio Gramsci‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq qillqaq wan pulitiku‏ + +1172 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Runa Simi: Isku chapusqa + +Runa Simi: Hu Jintao + +Qallarinaykipaqqa kay p'anqakunatam qhawaykiman: +Rimachinapi qillqaspaykiqa, ama qunqaychu tawantin tilde nisqa ~~~~ sananchakunawan silq'uyta. +*[[Wikiliwrukuna:Allin qillqay]] +[[Wikiliwrukuna:Rimachina_Rimachinapi]] qillqaspaykiqa, ama qunqaychu tawantin tilde nisqa ~~~~ sananchakunawan silq'uyta. +Kay p'anqaqa 17:31, 16 sit 2007 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Chirimuya[1][2] icha Chirimuyu[3] (Annona cherimola) nisqaqa huk wayuq mallkim, rikch'aq anunasmi. Rurunkunatam (chirimuyukunata) mikhunchik. Kaypas chirimuya ( annona chirimolia) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chirimuya. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chirimuya + +Mana q'illay (latin simipi: non metallum) nisqakunaqa mana q'illaychu kaq, mana lliphiyaq, q'uñita pinchikillatapas mana pusaykuq qallawa imayaykunam. +Q'illaywan ruranakuspa mana q'illayqa iliktrunkunata chaskispa niyatiwu q'ipisqa iñukukuna tukun, q'illaytaq pusitiwu q'ipisqa iñuku tukuptin. Ahinam q'ipisqa iñuku t'inkisqa, kachi tukukun. +Mana q'illaypuraqa iñuwakunatam ruranakunku. +Wayra pachapiqa kay mana q'illaykunam: +Allpapi kaq sinchi imayaykunapiqa qullpachaq muksichaqpas t'inkisqakunapim. Kaymi wakin mana q'illaykuna: + +Tikraynin llaqtankamay Kastillanu simipi: + +Tiyay Punu suyu, Punu pruwinsya, Aqura distritu +Jisk'airumuqu nisqaqa (aymara simi: jisk'a: uchuy, iru: ichhu, kichka, muqu: muqu) Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Punu suyupi, Punu pruwinsyapi, Aqura distritupi, Jach'ak'achi llaqta Ilawi mayupas ñiqpi (Punu: 54 km). + +Katiguriya:Wiñay kawsay (Winisuyla) - Wikipidiya +Katiguriya:Wiñay kawsay (Winisuyla) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Winisuyla). +"Wiñay kawsay (Winisuyla)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Federico Tórrez Márquez sutiyuq runaqa (1965 watapi paqarisqa Altu llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwyapi) buliwyanu aymara simipi qillqaqmi. +Federicoqa 2010 watapi Chuqiyapu llaqtapi Waman Puma Suñaytam chaskirqan, ñawpaq kawsay rikch'antapaq, Jach'a Tantachawita-Pachakuti (Hatun Tantanakuymanta Pachakutiyman) sutiyuq.[1] Waranqa liwrukunatam ch'ipachiranku, ichataq 2014 watakama pusaq chunkallatas rantichirqanku.[2] +Qillqaq (Aymara simi) + +Uma llaqta Krusiru +Krusiru distritu (kastilla simipi: Distrito de Crucero) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Krusiru llaqtam. +Urqukuna: Ariquma +Quchakuna: Ariquma qucha - Kukaña qucha - Wiluyuq qucha + +Llaqtakuna (ciudades / cities)Llamk'apuy +Hatun sallqa llakichiykuna (desastres naturales / natural disasters)Llamk'apuy +Yachaqkuna, k'uskiykuqkuna (cientificos / scientists)Llamk'apuy +Quchakuna (lagos / lakes)Llamk'apuy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Kambuya). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Kambuya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Leicester nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iqi + +Bartolomé wat'aqa (kastilla simipi: Isla Bartolomé) Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk uchuy taram, Pasiphiku mama quchapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bartolomé wat'a. + +Ika nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Ika suyup uma llaqtanmi. +Llaqta (Ika pruwinsya) + +Messina llaqtaqa Sicilia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Andrés Díaz Pavia sutiyuq runaqa, icha Andrés Soler (* 18 ñiqin ayamarq'a killapi 1898 watapi paqarisqa Saltillo llaqtapi - 26 ñiqin anta situwa killapi 1969 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi ) huk Mishiku mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Andrés Soler. + +15. Chaysi chay warmiqa ancha kusikuspa millpuykurqan. + +Runa Simi: Pusitrun + +Romanos 5:2 _ Ichaqa Jesucristopi iñisqanchisraykun, Diosqa noqanchisman qowanchis ancha munakuyninta. Chay munakuyninmi kunanqa noqanchispi kashan. Chaymi noqanchisqa anchata kusikuspa, Diospi suyakunchis, huk p'unchaw paywan kushka sumaq glorianpi pay hina k'ancharishaq kananchispaq. +2Ichaqa Jesucristopi iñisqanchisraykun, Diosqa noqanchisman qowanchis ancha munakuyninta. Chay munakuyninmi kunanqa noqanchispi kashan. Chaymi noqanchisqa anchata kusikuspa, Diospi suyakunchis, huk p'unchaw paywan kushka sumaq glorianpi pay hina k'ancharishaq kananchispaq. + +Runa Simi /Qichwa simi (Quechua) + +Kay p'anqapiqa aswan qhipaq ñaqha hukchasqakunam. +Ñaqha hukchasqapaq allinkachinakuna Qhipaq 50 _ 100 _ 250 _ 500 hukchasqata qhipaq 1 _ 3 _ 7 _ 14 _ 30 p'unchawmanta qhaway. +20:14 22 awr 2018-manta musuq hukchasqakunata rikuchiy +Kayta llamk'apuptiykim musuq p'anqam tukukurqun (musuq p'anqakunatapas qhaway) +Kayqa aslla llamk'apuymi +(dif _ wñka) . . M Katiguriya:Takiq (Duminikana)‎; 06:03 . . (+170)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: {{Commonscat_Vocalists from the Dominican Republic}} Duminikana Katiguriya:Kapchiq (Duminikana) ) +(dif _ wñka) . . M Katiguriya:Panama llaqtapi paqarisqa‎; 02:52 . . (+28)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: Katiguriya:Panama llaqta) +(dif _ wñka) . . M Juan Luis Guerra‎; 01:18 . . (+8901)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: '''Juan Luis Guerra Seijas''' sutiyuq runaqa, (* {{Pun_7_6_1957}} paqarisqa Santo Domingo llaqtapi - ) huk {{DOM}} mama llaqtayuq ''bachata'' takiqsi, taki qillqaq…) +(dif _ wñka) . . M Iván Cruz‎; 16:39 . . (+844)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: thumb_right_250px_Iván Cruz '''Víctor Francisco De La Cruz Dávila''' sutiyuq runaqa, icha '''Iván Cruz''' ({{Pun_10_1_1946}} paqarisqa Kallaw llaqt…) +(Ruraqpa sutin hukchay hallch'a); 15:53 . . علاء (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Kvr.lohith nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) K.Venkataramana nisqa sutiman ‎(Per m:SRUC) +(dif _ wñka) . . M Dilbert Aguilar‎; 15:25 . . (+941)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: thumb_right_250px_Dilbert Aguilar '''Dilbert Aguilar''' sutiyuq runaqa, ({{Pun_4_8_1974}} paqarisqa Jaén llaqtapi - ) huk {{PER}}…) +(dif _ wñka) . . M Katiguriya:Hatun yaya (Bogotá)‎; 14:24 . . (+22)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: Katiguriya:Bogotá) +(Astay hallch'asqa); 02:20 . . Qatariq (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa p'anqatam astan Tixani-manta Tiksani-man pusapunata huknachaspa ‎(Runa Simipi icha) +(Astay hallch'asqa); 02:06 . . Qatariq (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa p'anqatam astan Ubinas-manta Uwinas-man ‎(chaynu sutin qheswapi) +(dif _ wñka) . . Nobel Suñay Pachaykamaypi‎; 23:43 . . (+3037)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ +(dif _ wñka) . . M Katiguriya:Yachaq (Alimanya)‎; 21:04 . . (+44)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: Alimanya) +(Ruraqpa sutin hukchay hallch'a); 12:43 . . علاء (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Omaislam nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) إسلام nisqa sutiman ‎(Per :ar:وب:تام) +(dif _ wñka) . . M Katiguriya:Taytakura (Kulumbya)‎; 16:48 . . (+47)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: Kulumbya) +(dif _ wñka) . . Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya‎; 09:24 . . (+5)‎ . . ‎42.110.130.67 (rimanakuy)‎ (bf) (Unanchachakuna: Apaykachanapaqmanta app llamk'apuy, Apaykachanapaqmanta llamk'apuy) +(Qullusqakuna); 16:46 . . Pathoschild (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa Ruraq rimanakuy:ReviWiki nisqa p'anqatam qullun ‎(no longer needed (requested by -revi)) +(Qullusqakuna); 16:23 . . Pathoschild (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa Ruraq:ReviWiki nisqa p'anqatam qullun ‎(no longer needed (requested by -revi)) +(Ruraqpa sutin hukchay hallch'a); 07:22 . . Céréales Killer (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Pn4vin nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) Ptyshevs nisqa sutiman ‎(per request) +"https://qu.bywiki.com/wiki/Sapaq:NaqhaHukchasqa" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kasma mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Casma) Piruwpi huk mayum, Anqash suyupi, Kasma pruwinsyapi, Kasma distritupi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu qillqasqa simi +Tikraynin qillqasqa simi Kastillanu simipi: +qillqasqa simi + +Llaqta Ixiamas, Tumupasa, San Buenaventura, Tahua, Napashe, Capaina hukkunapas +Takana nisqa runakunaqa Buliwyapi huk runa llaqtam, Beni, Tawamanu, Abuna, Akri, Mayutata, Tuychi mayukunap patanpi, Chukiyapu suyupi Beni suyupipas. Rimayninqa takana simim, ichataq achka Takana runakunaqa qhichwa simitam riman. +Chuqiyapu suyu Abel Iturralde pruwinsya, Ballivián pruwinsya, Vaca Díez pruwinsya Ixiamas munisipyu, San Buenaventura munisipyu, Riberalta munisipyu Ixiamas, Tumupasa, San Buenaventura, Tahua, Napashe, Capaina hukkunapas +Huk rimakuna (qhichwa simi - takana simi): + +Katiguriya:New Jersey suyu - Wikipidiya +Katiguriya:New Jersey suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: New Jersey suyu. +"New Jersey suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Llaqta (Buliwya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Buliwya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Buliwya). +► Llaqta (Chuqichaka suyu)‎ (9 K, 13 P) +► Llaqta (Chuqiyapu suyu)‎ (22 K, 81 P) +► Llaqta (Pando suyu)‎ (5 K, 4 P) +► Llaqta (Quchapampa suyu)‎ (13 K, 92 P) +"Llaqta (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Awisya llaqta +Bolívar llaqta +Chachakumani llaqta (Chuqiyapu) +Challwa Mayu llaqta +Chayanta llaqta +Jayupaya llaqta +Junt'utuyu llaqta +Kalistu llaqta +La Joya llaqta (Uru Uru) +Mayupura (Quchapampa) +Misk'i llaqta +Muyupampa (Chuqichaka) +Parqu Qucha llaqta +Pilawit'u llaqta +Puquna llaqta +Quchas (P'utuqsi) +Qullpaqucha llaqta +Allpamanta yachaykuna (Buliwya) + +Tikraynin munakusqa Kastillanu simipi: + +Willy Brandt Wasi nisqa SPD partidup wasin, Berlin llaqtapi. +Herbert Ernst Karl Frahm, chaymantataq Willy Brandt sutiyuq runaqa (18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1913 watapi paqarisqa Lübeck llaqtapi; 8 ñiqin kantaray killapi 1992 watapi wañusqa Bonn llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq pulitikum karqan, Alimanyap Susyaldimukrata Partidunpi (SPD) wankurisqa. +1969 watamanta 1974 watakama kunti Alimanya mama llaqtap kansillirninmi karqan. +Nobel Suñay Qasikaypi chaskirqan 1971 watapi. +Kunti Alimanya mama llaqtap kansillirnin + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'imlla + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Malawi). +"Pulitiku (Malawi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wari llaqtaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Ayakuchu suyupi, Wamanqa pruwinsyapi, Pakayqasa distritupi. Ayakuchu llaqtamantaqa 22 km karum. +Wari mawk'a llaqtamanta, saywitu + +Tikraynin quchala Kastillanu simipi: + +96 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Mama llaqtap hawan 1 680 km² +Pacha suyu UTC-3 + +quwiki Katiguriya:Umalliq (Chili) + +PE-LMA Municipalidad Metropolitana de Lima Lima llaqta suyu Lima hatun llaqta gemeente + +Runa Simi: Lempira (Unduras) suyu + +DAY 1: Cusco / Chillca / llaqtapata. + +Warmikunawan Llamkay – Runa Simi + +07 - Tayta Mariano + +Kaypi rimasqa: Ispaña, Mishiku, Chawpi Awya Yala, Uralan Awya Yala, Ikwaturyal Khiniya, huk mama llaqtakunapi aslla simi. +Rimaykunap ayllun: Indu iwrupiyu rimaykuna +Romanu rimaykuna +* Huk rimaykunawan. +Kastilla simi icha Kastillanu (Español, Castellano) nisqaqa huk romanu simim, latin simimanta paqarisqa. Ispaña mama llaqtapi yurispa, ispañul atipaqkunaqa lliw Tiksi muyuntinpi, tukuy chawpiwan uralan Awya Yalapi mast'arqan, chaypi rimasqa simikunata kastillanuchay nisqawan anchuchispa. +Kunanqa kastilla simitaqa kay mama llaqtakunapim rimanku: +Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) (aslla simi) +Philipina wat'akuna (aslla simi) + +Runa Simi: Yallinakuy + +Runa Simi: Chuchuqa + +Imbaya, San Roque, Chaltura shinallatak Natabuela kitillikunapika, kay ruraykunamantaka, ishkay chunka yalli watakunallatapashmi na yakumantaka llakiyanakunka. + +James Monroe Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq. + +Q'illaykunaLlamk'apuy +Q'illay chaqrusqakunaLlamk'apuy +Mana q'illaykunaLlamk'apuy +Rumi t'inkisqakuna (anorganiku)Llamk'apuy +Kawsa t'inkisqakuna (organiku)Llamk'apuy +P'uchqukunaLlamk'apuy + +Uma llaqta Rocafuerte +Rocafuerte kiti (kastilla simipi: Cantón Rocafuerte) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Rocafuerte llaqtam. +Kay kitiqa Ikwadurpa umalliqnin (1835-1839) Vicente Rocafuertemantam sutichasqa. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Rocafuerte kiti + +Bertrand Arthur William Russell sutiyuq runaqa icha Bertrand Russell (* 18 ñiqin aymuray killapi 1872 watapi paqarisqa Trellech llaqtapi, Walespi - † 2 ñiqin hatun puquy killapi 1970 wañusqa Penrhyndeudraeth llaqtapi) huk britaniku Yachay wayllukuq, yupay yachaq wan qillqaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bertrand Russell. +Yachay wayllukuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Yupay yachaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Ramón Valdés sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ramón Valdés sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ramón Valdés sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Mama llaqta Hurdanya +Kamasqa wata 8500 BC +Karu rimay yupay 27 (llaqta) +Amman (arabya simipi: عمان‎) icha Aman llaqtaqa Hurdanya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Beijing, Runallaqta Republika China (1990) +Llaqta (Hurdanya) + +Yuraq lagartu[1][2][3][4] (Ruya lagarto)[5] icha Challwa lagartu[6] (Caiman crocodilus) nisqaqa huk lagartum, Awya Yalapi sach'a-sach'akunapi mayukunapi kawsaq, kimsa mitrukama wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq lagartu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraq lagartu + +Qhawana pampa (monitor) nisqaqa rikch'akunata qillqakunatapas rikuchinapaq antañiqiqpa icha ñawikaruypa llamk'ananmi. + +Chiqllan (kastilla qillqaypi Chiquián) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk llaqtam, Bolognesi pruwinsyap uma llaqtanmi. +Tampu (Tiqllus llaqtapi) +Santa Rosa, Chiqllan llaqtapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: chiqllan. + +Sisachay nisqaqa yurakunapi huk tuktumanta - sisa raphinmanta - huk tuktuman - ruru raphiman - sisa apaymi. Sisaqa sisa raphi (Stamina, Androeceum) nisqapim tukukun. Sisachaywan ruru raphi (Gynoeceum) nisqamanmi hamun. +Huk muruyuq yurakunapiqa wayram sisata apaykun. +Sisa ruru raphiman chaymuspa, ukhunman wiñaspa yuma huk'i nisqankuna ruru raphip ukhunpi kaq runtucha nisqa kawsayniyuqta yumachan. Chaymantataq musuq murukunayuq rurukunam puquyta atinku. + +Methanul CH3OH nisqaqa huk alkul nisqa t'inkisqam, runapaq miyum, ñawsachaq, wañuchiqpas. + +Tikraynin Chinchasuyu Kastillanu simipi: + +Wiñaymarka qucha Titiqaqa quchawan + +5 Jehovaqa chayta nispa Abrahampaj, mirayninpaj ima pakakunanku kananta nisharqa (Gén. 26:1-6). Nisqantataj juntʼarqapuni. Sutʼincharinapaj, Jehovaqa mana saqerqachu Egiptomanta faraón chantá Guerarmanta rey Abimelec Sarawan puñuykunankuta, nitaj Abrahamta wañuchinankutapis. Chantá Isaactawan Rebecatawan kikillantataj jarkʼarqa (Gén. 12:14-20; 20:1-14; 26:6-11). Biblia nin: "Diosqa mana saqerqachu pitapis paykunata llakichinanta, paykunaraykutaj reyesta kay jinata kʼamerqa: Ajllakusqasniytaqa amapuni llankhaychejchu, amataj profetasniytapis imanankichejchu", nispa (Sal. 105:14, 15). +17 Niraj manchay ñakʼariy qallarishajtin wañupojkunapajpis Jehovaqa pakakunallankupuni kanqa. Abraham, Isaac, Jacob ima wañupusqankumanta qhepaman, Jehovaqa Moisesman kayta nerqa: "Noqa ñawpa tatasniykej Diosnin kani, Abrahampata, Isaacpata, Jacobpatawan", nispa (Éxo. 3:6). Jesustaj chayllatataj nispa kaytawan nerqa: "Diosqa mana wañusqaspa Diosninchu, manachayqa kawsajkunajta. Paypajqa tukuy kawsashanku", nispa (Luc. 20:38). Jehovapajqa wañusqa kamachisnin kausashankumanrajpis jina, imaraykuchus paykunata kausarichimonqapuni (Ecl. 7:1). + +32"Chaymi chiqapta nishaykillapa: Chay tyimpupi kaq runakunaqa manaraq wanuyatinraqmi tukuyla kay nishushayllapaqa pasanqa nir. + +Sipasqa p'achatam rurarqa. + +Bibliamanta Yachaqajkuna (1870) + +www.qhapaqkuna.cl + +Kay runap llaqtampi llakillasqayta. + +21Aca leyisti wiñayataquiraquiwa, cawquïritejj mayniru k'omachasir umampi ch'allaquipcani, ucajj isipjja t'ajjsurasiraquiniwa. Cawquïritejj k'omachasir uma llamct'qui ucasti k'añuchataw jayp'ucam uñjasini. + +Runa Simi: Buliwya Llamk'aqkuna Hatun Tantanakuy + +Tinkurachina siwikuna. +Tinkurachina siwi nisqakunaqa (kastilla simipi: coordenada geográfica) Tiksimuyupi ima puystutapas sut'ichanapaq, taripanapaq runap kamachisqan siwi hina muyukunam. +Suni siwi icha Tinkurachina suni (longitud) nisqataq London llaqtanta puriq Greenwich siwimanta iskaynintin kinraymanmi yupasqa. Greenwich siwipiqa London llaqtapi ch'usaq k'atma (0º), chay siwipqa huk kinrayman, anti puriyllaman anti pachak pusaq chunka k'atma (180º An / 180º E) nisqakama, kunti puriyllaman kunti pachak pusaq chunka k'atma (180º Ku / 180º W) nisqakamam yupanchik. +Katiguriyakuna: +Yupay yachay +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:36, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +kaymy-llaqtay.de + +William Harrison Dempsey sutiyuq runaqa, icha Jack Dempsey (* 24 ñiqin inti raymi killapi 1895 watapi paqarisqa Manassa llaqtapi - 31 ñiqin aymuray killapi 1983 watapi wañusqa New York llaqtapi) huk USA mama llaqtap saqmanakuyuq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jack Dempsey. + +(Huch'uy Hirishhanka-manta pusampusqa) +Tiyay Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu; Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Qirupallqa distritu. +Hirishhanka icha Shirishhanka (ankash rimaypi, "q'inti rit'i urqu"; kastilla simipi: Jirishjanca) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, huk rit'i urqum Waywash wallapi, Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Paqllun distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Qirupallqa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.094 m mitrum aswan hanaq. + +Toronto (huron simipi: toran-ten "lugar de encuentro") nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. Ontario pruwinsya hatun llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Toronto. + +2 chaniyuq tikraykuna jamut'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu rikch'ariy +Tikraynin rikch'ariy Kastillanu simipi: + +3 chaniyuq tikraykuna t'ustiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Sapajaqi (kastilla simipi: Sapahaqui) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, José Ramón Loayza pruwinsyapi, huk llaqtam, Sapajaqi munisipyup uma llaqtanmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Law suyu). +"Umalliq (Law suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Binin. + +Uma Jalantax Wuliwya markana mä qulluwa (4 760 m). + +quwiki Piruwpa llaqta takin + +Runa Simi: Jayupaya pruwinsya + +Muyupampa (0) + +Runa Simi: Llaqi + +Chay Alborada (Achikyay) sutiyuq kusituyqa Piruw mama llaqtamantam, Ayakuchu suyumantam, qhichwa runakunam. +sumaq sallqa waytacha. + +Runa Simi: Surkay + +Runa Simi: Treinta y Tres suyu + +"Ayllu Masikuna" O +"Ayllu Masikuna" + +Tsalaki siq'i llumpayuq qillqa. +John Ross, Chirukikunap umalliqnin, 1840 watapi. +Chiruki icha Tsalaki (kikinpa siminpi: Tsalagi, inlish simipi: Cherokee) nisqa runakunaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi (Oklahoma, North Carolina suyukunapi) kawsaq indihina runa llaqtam, tsalaki simita rimaq, 300.000-manta aswan runam. Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtamansi kapurqan. +1838 watapis Waqaysapa Ñan (Trail of Tears, Nu na da ul tsun yi) nisqapi Hukllachasqa Amirika Suyukunap kamachinan Chiruki runakunata (wakin Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtakuna hinas) Georgia, North Carolina suyukunapi kaq mama llaqtankunamanta Indyu Suyumansi (Indian Territory, kunan Oklahoma suyu) ayqichirqan. 15.000 ayqichisqa Chiruki runakunamantaqa 4.000 runachá wañurqan. Indyu Suyupi Chirukikunap uma llaqtanqa Tahlequah llaqtas tukurqan. Waranqachá Chiruki runa ayqikuspa North Carolina suyupi kaq Hatun Phuyusapa Urqukunapis (Great Smoky Mountains) kakurqan, kunan p'unchawkama. +1887 watapi General Allotment Act nisqawan indhina runallaqtap allpankunaqa - Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtakunap tukuy allpankuna - akuna runakunamansi rakinachisqas karqan, ñawpaqta indhina runakunamansi, qhipaqtataq, 1889 watamantapacha - mistikunamanpas. Chaywan lliwmanta aswan allpakunas mana indihinamansi qusqa karqan. Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtap pusaqninkunaqa kikinpa suyunta Sequoyah sutiyuq kamariytas munarqan, ichataq HAS kamachina manas saqillarqanchu, 1907 Oklahoma suyuta kamarichispa. Chaypacha Chiruki runakunap kikinpa kamachinanta puchukarqan. +1934 watapi Indian Reorganization Act nisqawanqa kikinpa pusaqninkuna akllay hayñinta musuqmanta chaskirqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiruki. +Katiguriyakuna: +Pichqantin Siwilchasqa Runallaqta +Awya Yalapi runa llaqta +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:02, 7 dis 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Triyu, Buliwya +Llamakuna, Milluni qucha +Challwa, Titiqaqa qucha +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpa llamk'ay. + +Wansa distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Wansa distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Wansa distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wansa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Liguria sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Liguria sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Liguria sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Karim Mostafa Benzema sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1987 watapi paqarisqa Lyon llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karim Benzema. + +Kimsak'uchu icha Wamp'ar[1], icha Kimsamanya [2] (latin simipi: triangulum, grigu simipi: Τρίγωνον [trígonon]) kimsa k'uchuyuq, kimsa manyayuqpas pampa suyum. Tukuy k'uchuqa yapanakusqa 180 k'atmayuqmi. +Chiqan kimsa k'uchu +Chiqan kimsak'uchu (kimsak'uchu chakana, latin simipi: triangulum rectangulum) nisqaqa chiqan chhukayuq kimsak'uchum. +Pukyukuna willanakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +P'uchqu q'apar nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chaqllisinchipiqa P'uchqu nisqakuna prutunkunata quykuq imayaykunam. P'uchqu llipt'a ruranakuy nisqapi p'uchquqa llipt'aman prutuntam (yakuchaq pusitiwu q'ipisqa iñukuta) qun. P'uchquwanqa yaku iñuwa llipt'a hinam ruranakun, idrunyu q'ipisqa iñuwa (H3O+) tukuspa. Chayrayku p'uchqu yakuwan chulluchisqaqa qanchismanta pisim pH chani nisqata ruran. +Kay hinam yakuchaq kluruchasqa yakuwan ruranakunmi: +Kaymi huk iskay p'uchqukunam: + +3 chaniyuq tikraykuna paqariy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Miraflores distritu +Wamalla (kastilla qillqaypi:Nevado Huamalla) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Miraflores distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200+ mitrum aswan hanaq. + +Rubén Aguirre Fuentes sutiyuq runaqa, (* 15 ñiqin inti raymi killapi 1934 watapi paqarisqa Saltillo llaqtapi - 17 ñiqin inti raymi killapi 2016 watapi wañusqa Puerto Vallarta llaqtapi) huk Mishiku aranway pukllaq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rubén Aguirre. + +Coritiba Foot Ball Club nisqaqa huk brasilanu piluta hayt'ay klubmi. +12 ñiqin kantaray killapi 1909 watapi kamarisqa karqan. + +Ch'usiqa, Tuku, Huku icha Paqpaka (Strigiformes) nisqakunaqa tutapi phawaq, aycha mikhuq pisqukunam. Ancha allin rikhuna ñawiyuqmi. Chushiq ( Ankash qalluchaw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'usiqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'usiqa + +4 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi (76) +Benito María de los DolorePérez Galdós sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin aymuray killapi 1843 watapi paqarisqa Las Palmas de Gran Canaria llaqtapi - 4 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi Madrid wañusqa llaqtapi), huk Ispaña mama llaqtayuq qillqaqmi qarqan. +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Ispaña) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Benito Pérez Galdós. + +Granma pruwinsya +Granma pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Granma), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Bayamo llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Granma pruwinsya. + +Qiwuña urqu (Cerro Quinual) nisqaqa Piruwpi, Qispi kay suyupi, Hatun Chimu pruwinsyapi, Sayapullu distritupi, huk urqum. + +Punkillikuy icha idima (grigu simimanta: οίδημα) nisqaqa unquy hina kawsaykuq tantallipi, kurkup t'uqunkunapi yakup tawqakusqanmi. + +François Mitterrand Ransiya mama llaqtayuq taripay amachaq wa pulitiku. Umalliq (1981-1995) + +P'unchaw churikiqta + +—¡Wakaq tukuyllapa chay mana allin tukuq runakunamanta! nir. +41Pedro chaynu nitinmi, intrakar kriyiqkunaqa chay diyalla shutikuranllapa. Chaymi kriyiqkunaqa tris mil (3,000) yupayna karanllapa. + +Himno Nacional de Bolivia Quechua Qullasuyu, may sumaq kawsaypi hatun parlan munasqanchikta, qhispisqa, qhispisqa kay suyu, samanña qunqur chaki kayninqa. Allin sinchi p'utuynin qayna karqa, manchay tinkuy qhapariyninwan, kunanmi khuskachasqa purichkan misk'i takina thakwan tantasqa. (BIS) Llaqtanchik pata hatum sutinta wiñay kusiy k'anchaypi waqaychasun, kumusninpi watiq tatalikusun: Wañuy qunqur chaki kawsayta! Wañuy qunqur chaki kawsayta! Wañuy qunqur chaki kawsayta! + +Mamallaqtapura Huñu Sallqa Pachata Sallqapi Kaqkunata Amachanapaq - Wikipidiya +Mamallaqtapura Huñu Sallqa Pachata Sallqapi Kaqkunata Amachanapaq +Mamallaqtapura Huñu Sallqa Pachata Sallqapi Kaqkunata Amachanapaq (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) IUCN nisqaqa mamallaqtapura sallqa amachay tantanakuymi, 5 ñiqin kantaray killapi 1948 watapi Fontainebleau llaqtapi (Ransiyapi) kamarisqa. Uma tiyayninqa Gland (Suwisa) llaqtapim. +IUCN nisqaqa Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu nisqatam ruraykun. Amachasqa sallqa suyukunatam ñiqichan. +3 Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyupi Chikichay Patantin +84 mamallaqtap ministiyunkuna, +108 mamallaqtap tantanakuyninkuna, +831 mana mamallaqta tantanakuykuna (NGO), +33 wakin tantanakuykuna. +Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyupi Chikichay Patantin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi Chikichay patakuna: +EX Extinct (Wañusqaña rikch'aq) +EW Extinct in the Wild (Sallqapi wañusqaña rikch'aq) +CR Critically Endangered (Ancha chikichasqa rikch'aq) +EN Endangered (Chikichasqa rikch'aq) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:08, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Cundinamarca suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de Cundinamarca) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Bogotá llaqtam. +Cundinamarca suyu: 15 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cundinamarca suyu. +Uficial qillqa web Cundinamarca Gubirnasyun (kastilla simipi) + +"Ch'amanaku" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Llaqta (Qispi kay suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Qispi kay suyu) +► Llaqta (Asqupi pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Bolívar pruwinsya (Piruw))‎ (1 P) +► Llaqta (Chipin pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Hatun Chimu pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Pakasmayu pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Patas pruwinsya)‎ (3 P) +► Llaqta (Truhillu pruwinsya)‎ (1 K, 3 P) +► Llaqta (Wamachuku pruwinsya)‎ (1 P) +"Llaqta (Qispi kay suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Wiru llaqta + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Atiy rikuy. +Atipakuy (violencia) nisqaqa huk runaman, huk runakunaman q'umam, ch'utispa ima millaykunatapas ruraymi, k'iriy, wañuchiy, ahinataq: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atipakuy. + +1672 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Urasuyu). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Butan. +"Butan" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ima hinataq manaraq kaq p'unchawmanta p'anqakunata kamariy?Llamk'apuy + +Klaus Wowereit sutiyuq runaqa (1 ñiqin kantaray killapi 1953 watapi paqarisqa Berlin llaqtapi - ). Alimanya mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Klaus Wowereit. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jastrzębie Zdrój. + +Uma llaqta Chayala +Chayala kantun (kastilla simipi: Cantón Chayala) nisqaqa Buliwya suyupi, huk kantunmi P'utuqsi suyupi, Chayanta pruwinsyapi, Puquqwata munisipyupi. Uma llaqtanqa Chayala llaqtam. + +Munsun (kastilla simipi: Monzón) llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Aragun suyup, 17 115 tiyaq runakunayuq. + +Iğdır llaqtaqa Turkya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Runa Simi: Yura mikhuq + +quwiki Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Runa Simi: Carrasco mamallaqta parki + +Runa Simi: Chincha + +46Kanan paykunata nirqan: +51Chayshina mañakuykashpaqam, chay apustulningunapa ch'awpinmanda rirqanna syiluman.52Paykunaqam Jisusta adurashpa, ancha kushikushpa, chay kashqanllapamanda Jirusalinman kutirqanllapa. + +Uj p'unchay atuxqa purisaspa k'acha takiyta uyarisqa nin. Chay takitax sunqun ukhunkama chayasqa. Chaymanta, "pitax takisanri" nispa watukusqa. +Chay jinallaman mama yuthuqa ch'illka wasamanta takispa rikhurimusqa. Chaymanta atuxqa ajinata tapurisqa: + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? +4 Mana qamllachu Bibliayuq kanki. Bibliaqa iskay waranqa kimsa pachak simipi urqhukun. Jinamanta, Jallpʼapi yaqha tukuy runas Bibliata ñawiriyta atinku. Sapa semana, Bibliaqa junumanta astawan runaman chayan. Waranqa junukuna Biblias kunankama ruwakun. Chayrayku, mana mayqin libropis Bibliawan kikinchakunchu. +5 Chantapis Bibliaqa, ‘Diospa yuyaychasqan' (2 Timoteo 3:16). ¿Imatataq kay niyta munan? Bibliallataq jinamanta sutʼinchawanchik: "Espíritu Santomin Diosmanta chay imasta parlarqa runasnejta", nispa (2 Pedro 1:20, 21). Juk tata wawanwan cartata qillqachikunmanjina, wawapis qillqachun, cartaqa mana wawaptachu manaqa tatapta. Jinallataq Bibliawanpis, mana qillqaqkunaptachu manaqa Diospata. Chayrayku, Bibliaqa Diospa yuyaynin, ‘chiqamanta Diospa Palabran' (1 Tesalonicenses 2:13). +6 Bibliaqa, 1513 qayna pacha (q.p.) watamantapacha qillqakurqa, 1600 wataspitaq qillqayta tukukurqa. Tukuy laya runas chay wataspi Bibliata qillqarqanku, wakcha runamantapacha, qhapaq runakama, chakra runamantapacha, kamachiq runakama, chantá juk jampiqpis qillqallarqataq Lucas sutiyuq. Tukuy laya runa kaspapis, juk yuyayllata Bibliapi qillqarqanku. Qallariyninmantapacha tukukuyninkama Bibliaqa mana iskaytachu parlan. * +9 Bibliaqa historiamanta parlaspa, atienekunapaqjina chiqata parlan. Pillamantapis parlaspa, mana sutillantachu niwanchik, manaqa ñawpa tatasninmantapis, tukuy imata sutʼita willawanchik. * Mana Bibliata qillqaqkunaqa, llaqtanku atipachikusqanmanta, mana qillqarqankuchu, pakarqanku. Bibliata qillqaqkunataqrí chiqanta, mana juchankuta pakaspa, kasqanta qillqarqanku. Sutʼincharinapaq; Moisesqa, Números libropi, juchanrayku jasutʼichikusqanta payllataq qillqarqa (Números 20:2-12). Wakin librosqa, runap kawsayninmanta parlaspa, mana kasqantachu parlanku. Bibliataq, Diosmanta jamusqanrayku, maychus kasqanta parlan. +11 Jesuspa yachachisqanpi tʼukuriy. Mateopi 5, 6, 7 tʼaqapi ima, Urqupi Yachachisqan kachkan. Kay sumaq umallirichiypiqa, Jesús tukuy imata yachachirqa, imaynatachus kusiyta tarinanchikmanta, phiñanakuptinchik allinyakunanchikmanta, Diosmanta mañakunamanta, kapuwasqallanchikwan kusisqa kanamanta ima, parlarqa. Chaypacha Jesuspa yachachisqanqa, kunanpis ñuqanchikta yanapachkallawanchikpuni. +16 Jehovaqa, Babiloniamanta jinata nirqa: "Manaña chaypi jaykʼajpis runas tiyakonqankuchu, nitaj llajtachakonqankuchu. Arabespis manañapuni chaypi jarakonqankuchu, nitaj michejkunapis chaypi uywasninkuta michenqankuchu", nispa (Isaías 13:20). Kay profeciaqa mana llaqta urmanallanmantachu parlarqa, manaqa wiñaypaq thuñisqa kananmantapis. Kay profeciataq juntʼakurqa. Kunanqa Babiloniap raqaynin Bagdad llaqtamanta qayllanpi (80 kilometrosninman) Irak suyupi kachkan. Kunantaq chay llaqtaqa, chʼin pacha, mana pipis tiyanchu. Jehová Isaiasniqta nirqa: "Chinkachiy pichanawan paykunata picharparisaj", nispa (Isaías 14:22, 23). * +Bibliaqa Diospa yuyaychasqan, chayraykutaq chiqan, atienekunapaqjina (2 Timoteo 3:16). + +Hulyan Apasa Nina (Julian Apaza Nina) sutiyuq runaqa, Tupaq Katari nisqapas, (1750 watachá paqarisqa Ayu Ayu llaqtapi, Aruma pruwinsyapi, 15 ñiqin ayamarq'a killapi 1781 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi) Hanan Piruwpi huk aymara ankalli runas karqan. +Sutintaqa iskay ancha riqsisqa indihina pusaqmantas chaskirqan: Tupaq Amaru iskay ñiqin, Tomas Katari sutiyuq Chayantap kurakanmantapas. Aymara simipitaq katari nisqaqa "amaru" niyta munanmi, chaymanta Tupaq Katari hinallataqmi "Tupaq Amaru" niyta munan. +Tupaq Katariqa 40.000 runayuq awqaqsuyuwan Chuqiyapu llaqtata iskay kutis ch'utirqan 1781 watapi, ichataq ispañul awqaqkunas atiparqan. +Bartolina Sisa sutiyuq warminsi, Gregoria Apasa sutiyuq paninpas maqayninkunapi yanaparqan. +Andres Tupaq Amaruwan iskay kaq kuti Tupaq Katari Chuqiyaputa ch'utirqan, chay kutitaq hap'isqa kaspa. Chaymantas indihina pusaqkunata, panantapas wañuchirqan. +Katiguriyakuna: +Chuqiyapu suyu +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:56, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi (qu) + +LLAQTA TAKI (2) +PERÚ LLAQTA (1) +SUMAQ LLAQTA (1) + +Aswan hatun llaqta Zagreb +Hurwatsuyu, Kruwasya icha Kruwasiya nisqaqa (Hurwat simipi Hrvatska) Iwrupapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Zagreb llaqtam. +Llaqtakuna (Kruwasiya) + +Kayma, Qatinalla icha Mudilu (modelo) nisqaqa imatapas sut'ichanapaq yanapana kayninmi, rikusqap, chiqap kaypa rikch'anmi, yachaykunapi, yachachiypi llamk'achisqa. +K'uskiykuypi icha yachay wayllukuypi allinta takyasqa kaymataqa ñasa (theoría) ninchikmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Busna-Hirsiquwina. +"Busna-Hirsiquwina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1958 Världsmästerskapet i Fotboll (inlish simipi: 1958 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1958) nisqaqa 1958 watapi Suwidsuyu mama llaqtapi VII ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. +Pukllaykamachiq: Vicente Feola + +Mowima simi (Chosineł di' mowi:maj) nisqaqa Buliwyap Beni suyunpi kawsaq 1.400-chá runakunap rimayninmi, 6.500-chá Mowima nikuq runapura. Ch'ulla rimaymi. Kastilla simip chikichasqanmi simi. + +Tikraynin muruq'uchay Kastillanu simipi: + +Chiquimula suyu (kastilla simipi: Departamento de Chiquimula) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Chiquimula llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiquimula suyu. + +uchuy llaqta +hatun llaqta + +quwiki Cortés (Unduras) suyu + +Llaqtaymanta Lyrics (de) + +Runa Simi: San Vicente Kañitipi distritu + +Runa Simi: Llaqllin distritu + +Indu iwrupiyu rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Indu iwrupiyu rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Indu iwrupiyu rimaykuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Indu iwrupiyu rimaykuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Hindi simi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Romanu rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Germanu rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Islaw rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Indu rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Iranu rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Isluwinya simi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Suwiri simi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kilta rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Indu_iwrupiyu_rimaykuna" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +François Gérard Georges Hollande sutiyuq runaqa (12 ñiqin chakra yapuy killapi 1954 watapi paqarisqa Rouen llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq taripay amachaqmi, pulitikupas. 2012 watamanta 2017 watakama Ransiyap umalliqninmi karqan. +1997 watamanta 2008 watakama Ransis Susyalista Partidup umalliqninmi karqan. 2012 watapitaq akllanakuypi akllasqa kaspa Ransiyap hatun umalliqninmi tukurqan. +1988 watamanta 1993 watakama, huk kuti 1997 watamanta kunankama Correze k'itip diputawninmi. Hinallataqmi 1997 watapi Ransis Susyalista Partidup hatun pusaqninmi tukurqan. 2008 watapi chay karguta saqirqaptin, Martine Aubrymi partidup umalliqninmi tukurqan. 2011 watapi partidu runakuna payta akllakurqan 2012 watapi akllanakuykunapi Ransiyap hatun umalliqnin tukunanpaq. Chaywan 2012 watapi akllanakuykunapaq lluq'i nisqap hatun pusaqninmi tukurqan, paña nisqap hatun pusaqnintaq Nicolas Sarkozymi karqan, 2007 watamantaña kaq Ransiyap hatun umalliqinmi. Huk partidukunap pusaqninkunapas hatun umalliqman tukunatam munarqan: sinchi lluq'i nisqamanta Jean-Luc Mélenchon, sinchi paña nisqamanta Marine Le Pen, chawpi nisqamanta François Bayrou. +15 ñiqin aymuray killapi 2012 watapi p'unchawmanta huk pusaqkunamanta yalliq akllaykunata tantachiptinkum, François Hollande Ransiya mamallaqtap hatun umalliqninman tukurqan. Hollandeqa Jean-Marc Ayrault sutiyuq masinta uma kamayuqman tukunanpaq akllarqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:03, 18 hun 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Day 04: Llaqta Machu Picchu – Cusco + +Ava Gardner Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Yuku (genus Cygnus + genus Coscoroba) nisqakunaqa yaku hawapi wayt'aspa kawsaq pisqukunam, pili rikch'aq ayllupi lliwmanta aswan hatunkunam. +Bewick yuku (Cygnus bewickii) - Siberia, chiri mit'api: Chincha hatun qucha, Kaspi qucha, Q'illu hatun qucha, Nihun (icha C. columbianus nisqap urin rikch'aq). +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Cygnus +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Coscoroba + +Na diné rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Chincha Awya Yalapi. +Na diné rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tlingit simi: 700 rimaqkuna (Michael Krauss, 1995) +Eyak simi: 2008 watapi wañusqa +Chincha athapaska rimaykuna +Apachi rimaykuna (Urin athapaska rimaykuna) + +Tiyay: Muqiwa suyu, General Sánchez Cerro pruwinsya, Ichuña distritu[1] +Jukumarini (Jucumarini) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk qucham, Muqiwa suyupi, General Sánchez Cerro pruwinsyapi, Ichuña distritupi. +Qucha (Muqiwa suyu) + +Illanchay nisqaqa mast'arikuq micham, pillunya hinam icha tiksi k'atacha hinam. +Kaymi huk illanchay rikch'aqkuna: +Illanchaykuq, ismuykuq iñuku rikch'aqkunataqa radyunuklidu nichikmi. Chay radyunuklidukunaqa illanchaykuy ismuykuyninpim kay hinam iyunchaqta illanchaykun: +Alpha illanchay (Ilyup iñuku huk'inkuna) + +Katiguriya:Chuqiyapu suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Chuqiyapu suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuqiyapu suyu. +► Mawk'a llaqta (Chuqiyapu suyu)‎ (12 P) +"Chuqiyapu suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Chuqiyapu suyu +Altu llaqta antanka panpa + +Uyarani urqu wichaymanta rikusqa (Maq'aya urqup antinpi) +Uyarani nisqaqa Antikunapi, Buliwyap Kunti Wallanpi, huk urqum, Uru Uru suyupi, Sajama pruwinsyapi, Turqu munisipyupi, Turqu kantunpi, Lawqa mayup chinchayninpi. Pikchunqa mama quchamanta 4.312 mitrum aswan hanaq. + +Wien (kastilla simipi: Viena) llaqtaqa Awstiriya mama llaqtap uma llaqtanmi. Wien llaqtapiqa 1.650.000 runakunam kawsachkanku. +Llaqta (Awstiriya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi kapchiy (Ispaña). + +Katiguriya:Distritu (Piwra suyu) +"Distritu (Piwra suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Suyu distritu + +Qhipaq ninachasqa: 1810 ± 10 watakuna +Putana (icha Jorgencal icha Machuca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi Chili mama llaqtapipas huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.890 mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna yachakuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta San Juan de la Virgen + +2010 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam kachkan, kunan watam. + +3 chaniyuq tikraykuna simi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin p'isqu chaki Kastillanu simipi: + +Quechua: k'illimsayaq + +Yuquspa allquchay + +Yuyayniykiman chay q'ala kausayniykita apamuspataqmi, +Ichaqa, mana wasi thunikuyninta yachaspipuni. +qocha mana ch'akiq kaqtin kawsaywan. +Ama hayk'aqpas kawsayniykimanta llakipakuychu, +Kay pacha puriqpi + +"Ni'uma Runa" + +"Kunanqa tiempo q'ala sayk'usqa" +Francisco Poma Canaviri, Comunidad Maraca (Uncía), Corregidor Titular de Ayllu Qharacha, Provincia Bustillos: "Ayllu Qharachaqa iskay parte, pata sector, ura sector. Cosechaqa mana igualchu, tarpunamanta dependen, tarpuyta aciertayku chayqa kusata puqun, tarpuyta adivinallanchik chayqa mana waliqchu. Unayqa kusa karqa, ñawpaq tarpuy, chawpi tarpuy, qhipa tarpuy apaykacharqayku, agosto killapi phuyuta qhawariytawan . Kunan phuyupis manaña yachanchu, tiempo q'ala sayk'usqa. Kunan wata (ciclo agrícola 2016-2017) pata sectorpi puquykuna kusalla qayna watamanta nisqaqa, qayna wata mana karqachu, astawan kusa kanman karqa, qhasa qhasaykapun chayrayku pisiyarin, uk 90% uqhariyku. + +François-Auguste-René Rodin sutiyuq runaqa icha Auguste Rodin (* 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1840 watapi watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 17 ñiqin ayamarq'a killapi 1917 watapi wañusqa Meudon llaqtapi), huk Ransiya mama llaqtayuq ch'iquqm (iskultur) yachaqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Auguste Rodin. + +Paqarisqa Piruw, 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1942, Lima +Rurasqankuna kawsay rikch'a, aranway +Isabel Allende Llona sutiyuq warmiqa (2 ñiqin chakra yapuy killapi 1942 paqarisqa Lima llaqtapi) huk chilinu kastilla simipi qillqaqmi. +Nominación al Los Angeles Times Book Prize (Hukllachasqa Amirika Suyukuna, 1987). +Before Columbus Foundation Award (Hukllachasqa Amirika Suyukuna, 1988). +Critics' Choice (Hukllachasqa Amirika Suyukuna, 1996). +Dorothy and Lillian Gish Award (Hukllachasqa Amirika Suyukuna, 1998). +Sara Lee Foundation (Hukllachasqa Amirika Suyukuna, 1998). + +Llaqta qayanqillqa: Paz y Justicia +• T'iqisqa kay Ñiqi: 100º +Runa llaqtap sutin Paraguayo, -a +Parawayi icha Paraguay nisqaqa (Waraniyi simimanta: Paraguaí) Urin Awya Yalapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Asunción llaqtam. +4.2 Hatun llaqtakuna +Mayukuna: Parawayi, Paraná. +Kastilla simi: 4 000 000 rimaqkuna (chaymanta 3.500.000 waraniyitapas rimaqkuna) +Purtuyis simi: 500 000 rimaqkuna (Brasilmanta hamuq, wamaq runakuna) +Aliman simi, Plawtich simi: 200 000 rimaqkuna (iwanhiliku runakuna Hatun Chakupi) +Parawayi (Llaqtakuna) +Ñiqi Llaqta Runakuna Suyu + +qillqaq, pulitiku wan willay kamayuq +José Luis Alberto Muñoz Marín sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin hatun puquy killapi 1898 watapi paqarisqa San Juan llaqtapi - 30 ñiqin ayriway killapi 1980 watapi wañusqa San Juan llaqtapi ). Burinkin mama llaqtap qillqaq, pulitiku wan willay kamayuqsi runa karqan. +1949 watamanta 1965 watakama ñawpaq kuti Burinkinpa Kamachiq runanin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Luis Muñoz Marín. +San Juan (Burinkin) llaqtapi paqarisqa +Willay kamayuq (Burinkin) + +Aswan hatun llaqta Wilisi marka + +Mar del Plata nisqaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Mar del Plata llaqtapiqa 541.733 runakunam kawsachkanku (2001). + +Achupalla nisqakunaqa tukuy ch'awar yura rikch'aq aylluman (Bromeliaceae) kapuq, chirimaway hina misk'i wayuq k'ita yurakunam. + +Awaq nisqaqa awarank'uwan p'achata ruraq runam, pruphisyunmi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu mach'akuy + +Katiguriya:Distritu (Aqumayu pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Aqumayu pruwinsya) +"Distritu (Aqumayu pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin wamaqchay Kastillanu simipi: + +Napoléon Bonaparte (Napoleone Buonaparte) sutiyuq runaqa, icha Napoleón Huq Ñiqin (5 ñiqin chakra yapuy killapi 1769 watapi paqarisqa Ajaccio llaqtapi, Corse wat'api - 5 ñiqin aymuray killapi 1821 watapi wañusqa Saint Helena wat'api) huk Ransiya mama llaqtayuq pulitiku runas, awqaq pusaqsi karqan. +18 ñiqin aymuray killapi 1804 p'unchawmanta 6 ñiqin ayriway killapi 1814 p'unchawkama Ransiyap hatun qhapaqninsi (empereur) karqan. Napoleon maqanakuykuna nisqapi yaqa tukuy Iwrupatas hap'irqan, ichataq Moskwa llaqtapi atipasqa kaspa puchukaypi manas ayparqanchu, huñunakusqa Iwrupa mama llaqtakunap atipasqan kaspa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Napoléon Bonaparte. + +Putuq, Pilla t'asra icha Inkapunku (kastilla simimanta: trapecio) nisqaqa iskay chimpa kaq chimpanasqa (chasllasqa) kaq chiruyuq kaq, wakin chiruntaq mana chimpanasqa kaptintaqmi. + +Paququcha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Lago Pacococha) Piruw mama llaqtapi, huk qucham Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Chuqlluqucha distritupi. + +Kalyu icha Putasyu, K (latin simipi: Kalium, inlish simipi: Potassium) nisqaqa huk alkali q'illaymi, allpapiqa aswanqa t'inkisqa chuqin, waki-wakinllapi llump'aymi. + +Runa Simi: Flur + +Wañusqa yuyay p'unchaw + +Anqash Qichwa Shunquyuq - (Ancash de Corazón Quechua) + +Simi Qullqa Yachakuqkunapa A H +Simi Qullqa Yachakuqkunapa + +Qarwa pruwinsya - Wikipidiya +Qarwaq llaqta, Qarwa pruwinsya +Uma llaqta Qarwa +Hanaq kay 2.638 m (Qarwa llaqta) +Qarwa pruwinsya, Karwas[1] icha Qarwas (kastilla simipi: Provincia de Carhuaz) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qarwa llaqtam. +Urqukuna: Akillpu - Chajiaco - Chiqllarahu - Purukinwa - Qupa - Ulta - Urus - Vicos - Wallqan - Waskaran - Yanarahu rit'i urqu (saywapi: Qarwa pruwinsya / Waras pruwinsya) - Yanarrahu rit'i urqu (icha Contrahierbas) - Yawina +Quchakuna:: Aquilpo qucha - Awkisqucha - Cebadilla - Chikiyaqucha (Chequiacocha) - Cocshca - Llaqta - Lejiacocha - Macón - Mangán - Qucha 513 - Paqcharuri - Rahupakinan qucha - Shawllan - Urusqucha - Wallqaqucha + +Rimay icha Simi, Chinchaysuyupi Shimi nisqaqa runapura simiwan tukuy rimasqakunam. Simiwan rimanakuspa, rinriwanmi uyarinakunchik. +1 Awya Yala rimaykuna +2 Iwrupamanta Abya Yalapi rimaykuna +3 Kay pachapi aswan rimasqa simikuna +Kaymi lliwmanta aswan rimaqniyuqraq Awya Yala rimaykuna: +Nawahu simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Iwrupapi paqarisqa, ichaqa Abya Yalapi aswan rimasqa, ufisyal nisqa rimaykuna +Kay pachapi aswan rimasqa simikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñiqi Simi Maypi rimasqa Rimaqkuna (hunu) +2 Inlish simi Hukllachasqa Qhapaq Suyu, Chinchay Awya Yala, Awstralya, Musuq Silanda, Urin Afrika, Ilanda, hukkunapas. Tiksimuyuntinpi lliwmanta astawan llamk'achisqa qhatuna simi 456 +4 Kastilla simi Ispaña, Chawpi, Urin Awya Yala, Hukllachasqa Amirika Suyukuna 362 + +Lansing nisqa llaqtaqa, Michigan suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Lansing llaqtapiqa 114.297 runakuna (2010) tiyachkan. + +Robert Nesta Marley, Bob Marley, sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin hatun puquy killapi 1945 paqarisqa Nine Miles llaqtapi, Saint Ann Parish suyupi, Shamaykapi - † 11 ñiqin aymuray killapi 1981 wañusqa Miami llaqtapi, Florida suyupi) huk Reggae takiqsi karqan, Jamaicayuq. +Bob Marley Music Inc. oficial qillqa de (inlish simipi). + +Q'unchapi k'allanakuna. +K'allana nisqaqa k'apramantapas q'illaymantapas mikhuna wayk'ukunapaq wisinam, aslla yakuwan, ch'akilla yanunapaq. + +3 chaniyuq tikraykuna apu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: apu1apu2apu3 + +Paqarisqa Piruw, Santiago Chuku, +Wañusqa Ransiya, Paris, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Trilce, Los Heraldos Negros +César Abraham Vallejo Mendoza[Shiisha Apcha Wallihu Minyusa, qullana runasimipi] (* 16 ñiqin pawqar waray killapi 1892 watapi Santiago de Chucopi, Piruw paqarisqa - 16 ñiqin ayriway killapi 1938 watapi Paris llaqtapi Ransiyapi wañusqa) piruwki, kastilla simipi qillqaqsi karqan. +1.1 Qhichwaman t'ikrasqa +Poemas Humanos (Runa kaypa nisqakunan)(Runa arawikuna) (1939) +Qhichwaman t'ikrasqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: César Vallejo. +Cesar Vallejo, "Tihsimuyuh Harawinmi" (qhichwa simipi) + +Kaypi rimasqa: Andorra, Ispaña (Katalunya, Valencia suyu, Baleares wat'akuna), Ransiya (anti Piriniyukuna), Alghero (Sardinya/Italya) +Katalan simi nisqaqa huk rumanu simim, anti Ispañapi (Katalunya, Valencia suyu, Baleares wat'akuna) rimasqa. + +Maya hawaykawsay nisqap suyu kasqan. +Maya hawaykawsay nisqaqa ñawpa pacha Chawpi Awya Yalapi maya rimaykunata rimaq runa llaqtakunap ancha kururasqa hawaykawsaymi karqan. +Yukatan yaqa wat'api chunka tawayuq kaq pachakwat'api Maya runakunap hawaykawsaynin ismurqaptinpas, kunan Watimalapi K'iché, Kaqchikel, Tsutuhil runa llaqtakunas sisakuspa qhapayarqan. Chay llaqtakunaqa chunka pichqayuq wat'api ispañul kunkistadurkunap atisqan karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maya hawaykawsay. + +2 chaniyuq tikraykuna wach'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +ayllu, Puerto Francisco de Orellana llaqta ñiqpi +Francisco de Orellana kiti (kastilla simipi: Cantón Francisco de Orellana) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Orellana markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Francisco de Orellana (icha Kuka) llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki - Yasuni mama llaqta parki +huk llaqta kitilli: Puerto Francisco de Orellana +Runakuna 2001 watapi (?) (Manam tukuy kitillikunap yupayninkuna kanchu.) [2] : +↑ [www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Francisco de Orellana kiti + +Qosqo, Qosqo willkasqan sutiyki inkapachaq Tayta Intin hina, teqsimuyun qhasqonpi apasunki haylli taki unanchanta hina. +Mana llalliy sanaykiq pukaran, llaqtakunan much'aykusunki; suyutaqmi aylluykiwan samisqa mat'iykiman pilluta churan. +Wiñay Qosqo, Inti qorimanyankunan llaykikunatan llank'arqan. haylliykikunatan pacha llaqllarqan wankikitataq Kusi Pacha. + +Tarpunakunata rurankapak, allpata allichinakunapi, tarpuykunapi, hallmaykunapi, yanantinakunapi, murukunata pallaykunapi, kay tukuy llankaykunapimi minkakunata ruranchik. +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +Tukuy shunkumanta yupaychani mashikuna. + +케추아어(qu): simi qullqa + +Butan Qhapaq Suyu + +Runa Simi: Akllanakuy + +pisqa 5 pisqayuh y 5 + +Ch'ariña, Chiyampu icha Chutu waqracha (Caelifera) nisqakunaqa huk yura mikhuq haq'arwitukunam, chutulla waqrachayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'ariña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'ariña + +Kamachichisqa 8 ñiqin hatun puquy killapi 1954 watapi +Kamasqa 12 ñiqin hatun puquy killapi 1917 watapi Toluca de Lerdo llaqtapi, Mishiku suyupi. + +Such'i qucha (Apulupampa) - Wikipidiya +Tiyay Buliwyapi: Chuqiyapu suyu, Franz Tamayo pruwinsya, Pilichuku munisipyu,Suchi kantun; +Piruwpi: Punu suyu, Putina pruwinsya, Ananea distritu; +Such'i qucha (kastilla simipi: Laguna Suches) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi Piruw mama llaqtapipas, huk qucham, Apulupampa sallqa pacha suyu uhupi, Apulupampa urqukunapi. Buliwya suyupiqa Chuqiyapu suyupi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Pilichuku munisipyupi,Suchi kantunpi tiyan, Piruw llaqtapiqa Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananea distritupi tiyan. +Saywitu: Sina llaqta, Ananiya rit'i urqu, Chawpi urqu, Hatun Palumani, Palumani Tranka, Such'i qucha + +Yunka suyu - Wikipidiya +Lachay lumakuna, Lima, Piruw +Yunka nisqaqa Javier Pulgar Vidal-pa nisqankama Piruwpi, Antikunap kuntinpi antinpipas sallqa suyum, mama quchamanta 500 mitru hanaqmanta 2300 mitrukama. + +Uma llaqta Pelejo +Pruwinsya San Martin pruwinsya +El Porvenir distritu; (kastilla simipi: distrito de El Porvenir) nisqaqa huk distritum San Martin pruwinsyapi, San Martin suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Pelejo llaqtam. + +Takichaq (kastilla simipi: compositor) nisqaqa takikunata icha huk takichaykunata ruraq runam. +Riqsisqa takichaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Mata khiki (Sarcoptes scabiei) nisqaqa runap qaranpi kawsaspa mata unquyta paqarichiq khikim, ancha millay siqsiysapa unquytam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mata khiki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mata khiki + +11 ñiqin ayriway killapi 1971 – 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1972 +Sheikh Mujibur Rahman (Banla simipi: শেখ মুজিবুর রহমান; romanización Banla simi: Shekh Mujibur Rôhman) sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin pawqar waray killapi 1920 watapi paqarisqa Tungipara llaqtapi - 15 ñiqin chakra yapuy killapi 1975 watapi wañusqa Dhaka llaqtapi ) huk Banladish mama llaqtapi yachaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Sheikh Mujibur Rahman. + +Lelystad llaqtaqa. Flevoland pruwinsyap uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lelystad. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Parawayi). +"Umalliq (Parawayi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Robert James Lee Hawke icha Bob Hawke sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1992 watapi paqarisqa Bordertown llaqtapi - ). huk Awstralya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bob Hawke. + +Kurku yachay nisqaqa istudyah yachaymi tukuy kawsaqkunapa kurkunkukunata. + +Raymond Ceulemans (* 12 ñiqin anta situwa killapi 1937 watapi paqarisqa Lier, Bilhika llaqtapi - ), Bilhika kurku kallpanchaq. + +Severo Ochoa (* 24 ñiqin tarpuy killapi 1905 watapi paqarisqa Luarca llaqtapi - † 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1993 watapi wañusqa Madrid llaqtapi); Ispaña mama llaqtap huk hampikamayuq wan kawsay yachaqpi mantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Severo Ochoa. + +Aqumayu distritu nisqaqa Qusqu suyupi, Aqumayu pruwinsyapi, huk distritum, Aqumayu llaqta Aqumayu k'itipas. + +Taytaykuna, mamaykuna ancha napaykusqa kankichik. Arí, kay Perú mama llaqtapi imaymana rurana kachkan. Wakin huch'uy llaqtachakunapi hampina wasikunapi allin hampikuna manapuni tarikunchu. Wakimpitaq mana kanchu ambulancia, manataq kanchu hampiq hamawt'akunapas. Kachkanchik qhipallapipuni kaypipas maypipas, umalliqkunaqa manam imatapas rurankuchu. ¿Pitataq suyachkanchik? Ñawpaqkunari, ¿manachu qura hampikunallatapas riqsirqanchik? +Kay discriminación nisqa rikukun sapa p'unchawmi llaqtanchikkunapi imanaptinchus hatun umalliqninchikkunaqa mana yuyarinkuchu llaqta mansinchikkuntaqa. Kay derechonchikkunaqa manam allintachu hunt'akuchkan, imanaptinchus tura ñananchikkuna k'irichkankun kay Pacha Mamanchkmanta quri qulqinta hurquspa; allpankunata ima qichuchkanku. Chaymantapas, runakuna allin kawsananpaq manam imatapas rurachkankuchu imanaptinchus kay hampina wasipas mana kanchu hampiq runakuna chaymantapas mana kanchu hampikuna. Kaykuna mana kaptintaq runa masinchiskuna wañuykapuchkan. +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawinchakuq taytaykuna mamaykuna llapantiykichikpas... +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawpaqtaqa napaykamuykichikmi llapantapas. Taytaykip... + +Runa Simi: Mishiku unancha + +llank'aswan qarqa + +Ibarra:- Balsapamba, Vacas Galindo, Cotacachi kitipimi, apuk ukumantaka . Intag mayupi, tamyakunawan llakitukushkamanta , shuk chakata shayachirkakuna. + +Piki Llaqta + +"Munëninmannö kaqta imatapis mañakushqaqa, pëqa wiyamantsikmi" (1 Juan 5:14). + +Yurak rit'i + +www.akuna.net + +Yaqa llapan qhari wawakunapas warmi wawakunapas wasinkumantaqa karuta achka pachapi yachay wasiman rinku, chay tukuyta purispataq kay wawakunaqa sayk'unku, pisi mikhusqataq kaspaqa yachaykuna hap'isqankupas pisillataq. +Hayk'a pacha yachasqanku +Yachay wasi wawakunapa wasinmanta aswan karupi tarikuptinqa pisi pachallata paykunaqa yachamunku, yachay wasipi llamk'ayqa p'unchawllaña qallarispapas manaraq lluqsinanku pachapi ña lluqsipunkuña; chayqa rurakun yachachiqkuna llaqta qayllapi llamk'aptinku. Huk yachachiqkunaqa mit'a tukuyta wirnisninpi ayllunku watuq llaqtankuman ripunku, chaymantaqa wakinqa lunis ch'isintaraq yachay wasiman kutichkanku. Chayhina kaptinqa wawakunaqa martismanta huywiskalla imallatpas yachamunku. +Sapallanku yachachiqkunaqa huk yachay wasipi sapallanku llapan ñiqikunawan (grado) llamk'anku. Chay yachay wasipiqa pay sapallan yachachin, Paytaq yachachiq, pay kikillantaq kamachikuq. 2003 watapi kay Mama llaqtanchikpiqa sapa pachak primaria yachay wasimanta 27 sapallanku yachachiqniyuq tarikurqan. Hawa llaqtakunapiqa sapa pachak yachay wasimanta 37mi huk yachachiqnillayuq. (Chaytam willakun: Estadística Básica 2003. Ministerio de Educación). +Chayraq yachakuqkunapa achka yachaykuna hap'inankupaq, yachachiqkunapa allin yachachiy atisqanri maykamataq chiqanpi allin. Achka yachay wasikunaña huk yachachiqnillayuqpas, iskay yachachiqnillayuqpas kanku, chayqa mana ancha huchachu, aswanpas hatun huchaqa chay yachay wasikunapi llamk'aqkunam mana chayhina yachachiytaqa maypipas chaskirqankuchu, kaqllataq paykunaqa mana mayhina yachachiyta atinkuchu. +Rimasqa simi +Kay Perú Mama llaqtapiqa achka runa simikuna rimakun, kaykunahina: qhichwa, aymara, asháninka, awaruna, hukkunapas; ichaqa manataqmi yachakunchu hayk'a qhari wawakunataq, hayk'a warmi wawakunataq kastilla simita mana rimankuchu chayta. 1993 watapi runa yupay karqan, chaypitaqmi llapan 5 watayuq sullk'aman wawakuna sapa pachakmanta 19 karqanku qhichwa simi rimaqpas, aymara simi rimaqpas, huk runa simi rimaqpas. Kay sasachakuy paskanapaqqa Iskay simipi iskay kawsaypi yachachinakuyta (EIB) paqarichimunku chay kastilla mana rimaq wawakunapaq. Kay musuq yachachinakuyqa manaraqmi kallpata allintachu hap'in runa simikunapi llamk'anapaq. + +Nunakunapa yachëninqa, Diospaqqa manam ni imapaqpis sirwintsu (18-23) + +400 0 _ ‎‡a Lenin‏ ‎‡c Rusiya mama llaqtayuq kumunista pulitiku‏ + +Biblia yachachisqanmanta: Jesusta wañuchinku - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Sacerdotesqa Jesusta machu Anaspaman aparqanku. Payqa ñawpaqta kuraq sacerdote karqa. Mana unaytachu chaypi qhipakurqanku. Chaymanta, Caifaspa wasinmanñataq Jesusta aparqanku. Pay kuraq sacerdote karqa. Chaypiqa achkha sacerdotes kachkarqanku. +Runaqa Pedrota Jesuswan kachkasqanta kimsa kutita nirqanku. Pedrotaq chay kimsa kutipi, mana kachkarqanichu, nirqa. Kimsa kaq kutipi kutichichkaptin, Jesús tikrakuytawan Pedrota qhawarqa. Pedro llullakusqanmanta mayta llakikurqa, ripuspataq sunqu nanayta waqakurqa. +Pilatoman nirqanku: ‘Kayqa juk saqra runa. Wañunan tiyan' nispa. Pilatotaq, Jesusta tapuytawan nirqa: ‘Ñuqa rikusqaymanjinaqa, kay runaqa mana ima saqratapis ruwanchu', nispa. Chanta Pilatoqa Jesusta, Herodes Antipasman, Galileata kamachiqman pusanankuta nirqa, payqa Jerusalenpi kachkarqa. Herodespis Jesús mana imatapis ruwasqanta rikuspa, Pilatoman kutichipullarqataq. + +Yaqa gAqanLmciT. + +Katiguriya:Paqarisqa 1996 - Wikipidiya +Katiguriya:Paqarisqa 1996 +Kay Katiguriyapiqa 1996 watapi Paqarisqa runakunam. +"Paqarisqa 1996" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Paqarisqa 20 ñiqin pachakwatapi + +Qillqa rit'i urqu (Qusqu) - Wikipidiya +Qillqa rit'i urqu (Qusqu) +Tiyay Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Marankani distritu +Qillqa (kastilla qillqaypi: Nevado Quilca) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Raya wallapi, huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Marankani distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200+ mitrum aswan hanaq. +www.allthemountains.com / Saywitu: Chimpulla urqu, Chinchina urqu, Kunturquta urqu, Muskaya, Marankani llaqta, Willkamayu, Raya q'asa. + +Eusebio Guilarte Vera sutiyuqqa (15 ñiqin kantaray killapi 1805 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 11 ñiqin inti raymi killapi 1849 watapi wañusqa Kuwiha llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (23 ñiqin qhapaq raymi killapi 1847 watamanta 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1848 watakama). Taytansi Miguel Guilarte, mamantaq Lorenza Mole kasqaku. + +Ayllu nisqaqa yawarmasi kaq runakunam, ahinataq mama, tayta, wawakuna, churikuna, willkakuna hukkunapas. +Turi - Wawqi (qhari wawakuna) +Ayllumanta simikuna: kastilla simi - qhichwa simi + +Sarapuqucha (kastilla qillqaypi: Sarapococha) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk qucham Waywash wallapi, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qupa distritupi. + +Surat'a[1] [2] (kastilla simipi: Sorata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Lariqaqa pruwinsyap uma llaqtanmi. +Nina urqukuna: +Quchakuna: Chilata qucha - Titiqaqa qucha: 25 km +Llaqta (Lariqaqa pruwinsya) + +Tupaq Wallpa Inkakunap chunka tawayuq ñiqin qhapaqninsi, Hanan Qusqup isqun ñiqintaq qhapaqnin karqan. +1533 watallapi qhapaq inkas kaspa, kikin llaqtapis wañurqan. +Qhipaqnin inka qhapaq: Manqu Qhapaq iskay ñiqin + +Paqarisqap/Wañusqap p'unchawnin 22 ñiqin mayukillapi 1831 watapi 4 ñiqin mayukillapi 1897 watapi +T'iktuna Hampikamayuq, Qillqaq, Kuchuq hampikamayuq -wan anatomista inglés +Paqarisqap/Wañusqap p'unchawnin 1827 13 ñiqin hunyupi 1861 watapi + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Ispaña). +"Urqu (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Pruphisyun" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1980 watapi (38 watayuq) +Xavi Hernández Creus sutiyuq runaqa, icha "Xavi" (* 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1980 watapi paqarisqa Tarrasa llaqtapi - ), huk Ispaña mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Xavi Hernández. + +T'ukuch'uquyuq wawa, uhuchkaq. +T'ukuch'uqu (latin simipi: Pertussis) nisqaqa t'ukuch'uqu añaki (Bordetella pertussis) nisqa añakikunap paqarichisqan, runap tunqurinkunata ch'utiq unquymi. T'ukuch'uquyuq runaqa ancha uhunam (qusunam, ch'uqunam). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'ukuch'uqu. + +Alonso de Alvarado distritu (kastilla simipi: Distrito de ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Lamas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Roque llaqtam. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Brasil). +"Piluta hayt'aq (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Victor John Mature (Vittore Maturi) sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin qhulla puquy killapi 1913 watapi paqarisqa Louisville llaqtapi - 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1999 watapi wañusqa Rancho Santa Fe, California suyupi) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Victor Mature. + +Pallpata distritu (kastilla simipi: Distrito de Pallpata) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kiskachay pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Hector Tejada llaqtam. + +Antofagasta nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Antofagasta llaqtapiqa 296.905 runakunam kawsachkanku (2002). + +Pacariscas /paqarisqa/ Quechua + +Anti yachay tarpuy (Kastilla simipi Cultura andina) ( Deutsch: Anden Kultur) (English: Andean culture) nisqa tiyan suqta llaqta hunupi: Arhintinapi, Buliwyapi, Chilipi, Ikwadurpi,Kulumwyapi, Piruwpi. Suqta waranqa watana kan. Siminkuna kunanqa arusimi, runasimiwan.Yachaqkuna ninku Tiyawanaku, Wari kasqa, Tawantinsuyu karqaniku rakin Anti yachay tarpuypa. +3.1 Limaq llaqtapi +3.2 Chuqiyapu llaqtapi +3.3 Kitu llaqtapi +Mituyuq m'ita (ceramic period).Mitupa pakipinta tarirqan Qutushpi, Wanunuku suyupi, Piruw llaqtahuñupi. Qirupa patmankuna, Sichin urqupi. +Qallarinan Chawpi m'ita ( initial intermediate period).Kawachi lluqsirqa Naska kasqapa uma llaqtan.Icha Muchi llaqtapi rurarqan Inti pikchuta, Killa pikchuta. +Chawpi karukay (middle horizon). Tiyawanaku llaqtapa, kasqanpawan allin astawan m'itan. Wiñarqan yachay tarpuy Wari kasqanwan. Chaymanta qalarirqan huchuyta Tiyawanaku kasqa Wari kasqawan. +Qipasa karukay (late horizon). Icha Manqu Qhapaqwan qallarirqan Inka kasqa. Pachakutiqpa kamachikuqnin. Ataw wallpata Pisarru wañuchirqa, Chaymanta huchuran Tawantinsuyu. Tulidu wañuchirqa Ñawpaq Tupaq Amaruta. Kastilla apullikuna kay pachata harusqan kimsa pachak watantin. [1] +Anti yachay tarpuy kan maypis, hatun uma llaqtakunapi: +Limaq llaqtapi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +8hunu 700waranqa runakuna takuyan Limaq llaqtapi [3].Iskay hunu hamutan qechwata. Pisillan riman. Machar raymipi rimayan. +Inti punchaw huñuyanku rayminkuna sumachiq; kanchakunapi ruranku atipanata, aswan ruyrus haytanata. Kanku haymakuna, kitikunapa, k'itikunapa, wamanikunapa. Suyukunapa: hayma suntur, kikinpa wasichanayuq. Chaypi mikun kikinpa mikuyninta. Haka pichu, kuchi aycha kankasa. Imanaman aqha. Wiyanku waynuta,chaywan tusunku; harawi takitapas; takinku pachan runakuna, chaqrusa runakuna, aswan Kastilla simipa. Kanku chimaychipas, chimaychapas. Ruwanku nanipurita, riyanku Limaq qhapaq patayaq, tusur, takir, wanyachir tinyata , pinkulluta. +Chuqiyapu llaqtapi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kay uma llaqtapi rimayan arusimita, runasimita. Aswan pacahn runakuna tiyan. Kikinpa hawkakayninta sumachinku. Buliwya kamachikuq kallpan iskaysimi yachachita. +Kitu llaqtapi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pachan runakuna sinchikunku. Qarquyasa askha Ikwadur uma pusaqta. Sinchinku iskay simi yachachiyta. Wakin runakuna purinku kikinpa pachanwan (llatpanwan). Hawkakayninta kawsanku. Aswan pachan simita rimanku. +Suyukunapa umallaqtanpi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uchuk llaqtakunapi kitikunawan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willay ruwakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qillqa raphikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñawiriy kaykunata[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 18:00, 19 ini 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Juk pacha, machu thaqu sach'a patapi, juk ch`usiqaqa wasichakusqa. Payqa p`unchaw junt`ata thapanpiqa achkha p`anqakunata + +Piruw Suyu (ay) + +Runa Simi: Tina + +Etiquetas: alfabeto aymara, Aymar qillqanaka, Aymara, Ch'amañchasiña, latin qillqa, Qillqa + +Runa Simi: Josuap qillqasqan + +Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur (kastilla simipi: Pontificia Universidad Católica del Perú, PUCP) nisqaqa Piruwpi, Lima llaqtapi huk kathuliku yachay sunturmi. +Piruwanu Puntifisya Kathuliku Yachay Sunturtaqa 24 ñiqin pawqar waray killapi 1917 watapi Jorge Dintilhac sutiyuq taytakuram kamarirqan. Chayrayku 101 watayuqmi kachkan, Piruwpi ñawpaq kathuliku yachay sunturmi. Hatun Kansillirː Giuseppe Versaldi (2016-manta) + +Anqara pruwinsya - Wikipidiya +Wankawillka, Wankawillka suyup uma llaqtan +Uma llaqta Lirqay +Anqara pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Angaraes) nisqaqa Piruwpi, Wankawillka suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Lirqay llaqtam. +Mayukuna: Lirqay mayu - Sikra mayu - Upa mayu + +Qaqatachi distritu (kastilla simipi: Distrito de Cacatachi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, San Martin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qaqatachi llaqtam. + +Maldonado suyu +Maldonado suyu saywitu (Uruwayi) +Maldonado suyu (kastilla simipi: Departamento de Maldonado), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Maldonadomi. +Kamasqa 27 ñiqin qhulla puquy killapi 1816 watapi +Munisipyukuna (Maldonado suyu) +Munisipyu Runakuna[1] hallka k'iti k'anchar (km²) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maldonado suyu. + +Pulinisya rimaykuna - Wikipidiya +Pulinisya rimaykuna nisqaqa Pulinisyapi wat'a-wat'a tawqapi rimaykunam, awstrunisyu rimaykunap ayllunman kapuq. K'askachakuq rimaykunam. + +Kapilu distritu (kastilla simipi: Distrito de Capelo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Flor de Punga llaqtam. + +Waruchiri pruwinsya - Wikipidiya +Waruchiri jisk'a suyu +Antiukiya, Waruchiri pruwinsya +Uma llaqta Matukana +Simikuna kastilla simi, (ñawpa pacha: haqaru simi, qhichwa simi) +Waruchiri pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Huarochirí) nisqaqa Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Waruchiri llaqtapiqa Waruchiri qillqasqa nisqa kamarisqas karqan, Tawantinsuyu iñiymanta willaq. +Antankallu phaqchakuna +Palakala phaqchakuna, Surku distritu +Waruchiri qillqasqa + +Urqu chachakuma,[1] ch'illi chachakuma, chachakuma, chachakumu chaylla icha kuti kiswara (kuti qhishwara) [2] (Escallonia resinosa) nisqaqa huk sach'am, Antikunapi lliwmanta astawan llamk'achisqa chachakuma rikch'aqmi. +Chachakumap raphinkunata mikhuspa wayt'ampu qirisakunam kawsan. Wayt'ampu maruchankunatataq runakunam mikhun. + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Wiñay kawsay (Hurdanya). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Hurdanya). + +Gurila (genus Gorilla) nisqakunaqa huk yura mikhuq hatun k'usillukunam, Afrikapi kawsaq. Iskaynintin rikch'aqmi: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Gurila + +William Martin Joel sutiyuq runaqa, icha Billy Joel (* 9 ñiqin aymuray killapi 1949 watapi paqarisqa New York llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq rock takichaq, piano wasichaq wan takiqsi karqan. + +Llamerada (kastilla simipi: Llamerada) nisqaqa Uralan Awya Yalapi, Buliwyapi, huk tusuymi. + +Willka Yachay + +maypichus t'ikakunaqa k'anchaq urpichakunaq puriyninta qatipanku. +hinaspataq huk wayna (paypi rikukun llapan pachamamapi t'aqakuq), +Utaq huk t'ikamanta pistola, utaq huk willakuyqa willakuy patapi, manaña kanchu. +Kaypiqa carrukuna warak'akunamanta lluqsinku. +Hinallataq hatun qispimanta wasikuna. +Maypichus t'ikakuna k'anchaq urpichakunaq puriyninta qatipanku +Marco mask'achun llapan uman k'uchukunapi, t'aqayninkunapi. +Ichaqa nuqaman, llinp'imanta qapariymanta hamuq, Marco waynayki, Chile, chay allin sumaq uyaq uyariyninta, kallpayuq chakikunata utaq purinapaq k'aspikunata ima qhawachiwan, kay pachapi, allinpaqpas mana allinpaqpas, phakminakunchis. +Manataq, nuqa ñawinchasqanichu, wañuyniy kasqanta, chay wañuytaq huk pisicha intiq wañuynin, Machupikchu rumikunaq ima. +Qusqu llaqta yarqasqa kashan, karaju. +Qusqu llaqtamanta llinphiqkuna, rock takiqkuna, harawikuqkuna, paykuna qaparinku: I love the way we are. Incas no more, please, incas no more. +Sinchita wayllukunitaq, carajo, kay tutataraq hap'irachiyman. Ichaqa sinchitapunin wayllukuni, manataq qillqaq runakunata rikchachiyta munanichu. Paykunaqa k'usillu kanku, paykunaqa kay munakuyniyta phaqchirichinkuman matematicaspi hina numerucunawan. +Imanaqtinmi, Qusqu, qunqarunchis, utaq qunqayta yacharachiwanchis, kay pacha huk clasemanta yachankun nispa. Simiykupi ninakunawan yanachachiwarqanku: "brujeria". Nuqanchismantapura p'inqakuyta yachachiwarqanku . +K'anchay millmakuna k'uyuwachun! Puka umiñamanta warmikuna hamuchunku! Rimbaudpa ñawinkuna wiqikunapi wayt'aspa hamuchunku! + +Uru Uru suyu - Wikipidiya +(Uru-Uru suyu-manta pusampusqa) +Uru Uru suyu Wallqanqa +Mama llaqta Buliwya +Tinkurachina siwikuna +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi, aymara simi, waraniyi simi, hukkuna +Runa ñit'inakuy 7 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 53.558 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata 5 ñiqin tarpuy killapi 1826 watapi +Qhichwa simipi llika tiyanan +Uru Uru suyup pruwinsyankuna +Uru Uru suyu icha Ururu suyu (aymara simipi: Ururu jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Oruro nisqaqa huk suyum Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Uru Uru (Ururu) llaqtam. +4 Aswan hatun llaqtakuna +5 Uru Uru suyupi paqarisqa +Amachasqa suyukuna: Sajama mamallaqta parki +Urqukuna: Sajama - Parinaquta - Kimsachata: Aqutanku, Umurata, Kapurata; - Wayna P'utuqsi - Chachakumani - Chullkani - Pacha Qullu (Kimsa Misa) (Pacha Kkollu Quimsa Misa) (4.702 m) (nina urqu, Litoral pruwinsyapi) - Inka Qhamachu (4.792 m) (Litoral pruwinsyapi) - Laram Q'awa - Tata Sawaya - Tunupa - Qhawaray +Quchakuna: Puwpu qucha - Uru Uru qucha - Qullpasa kachi qucha - Wañaquta +Chunka suqtayuq pruwinsyanmi kan. +Uru Uru suyupiqa aswanta Aymara, Qhichwa runakunam tiyanku. +Runa llaqta +Huk indihina runa llaqta 0,6 +Uru Uru suyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Aswan hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uru-Uru suyupi aswan hatun llaqtakuna [3] +Evo Morales, Buliwya suyup kunan umalliqnin paqarimurqa Isallawi llaqtapi, Jurinuqa kantunpi, Urin Qaranqa pruwinsyapi, 26 ñiqin kantaray killapi 1959 watapi. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Amachasqa sallqa suyukuna: Sajama mamallaqta parki +Runa llaqtakuna: Aymara • Qhichwa • Uru +Mawk'a llaqtakuna: La Joya • Qala Qala • Sajama chullpakuna +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:13, 12 ini 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wasi quwi, kichwapi Wasi kuy (Cavia porcellus) nisqaqa Andespi kawsaq ñuñuq, khankiq uywam, runap uywasqanmi, rikch'aq quwim. Runakunaqa quwip aychantam mikhunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wasi quwi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wasi quwi + +Runa Simi: Mishiku unancha + +Palanaqa ankallalla, mana allakuypaqchu. + +HUK RUNAP T'IKRASQAN +Ñawpaqtaqa k'anchanta, + +Runa Simi: Sichuan pruwinsya + +Runa Simi: Lirqay distritu + +mana riqsisqa runap llaqtanman + +qucha (quchai) + +Qayna ch'isin kay distrito de Santiago de pupuja nesqapin Policiakuna sarurqusqa phisqa (5) uhiakunata hinamantapis uk uywa michiq mamatawan, kay autuqa kasqas Pomata llaqtaq... + +Kolosoyuqkunapaq qillqa (kastilla simipi: Epístola a los Colosenses) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan ipistula Kolosos llaqtapi kristiyanukunapaq. +Kolosoyuqkunapaq qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Kolosoyuqkunapaq qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Kolosoyuqkunapaq qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Kolosoyuqkunapaq qillqa, bibles.org nisqapi: + +2 chaniyuq tikraykuna mast'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Liu Shaoqi (Chinu simipi: 刘少奇, chinu tradicional: 劉少奇, pinyin: Liú Shàoqí, Wade-Giles: Liu Shao-ch'i) sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1898 paqarisqa Ningxiang llaqtapi - 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1969 wañusqa Kaifeng llaqtapi). Chunwa mama llaqtap pulitiku qarqan. +1959 watamanta 1968 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapas umalliqnin karqan. + +Runakunaqa uywakunapas rinrinkunawanmi rikun. Uyariyninchikwanqa rimaytam musyanchik. + +Katiguriya:Qucha (Qispi kay suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Qispi kay suyu) +"Qucha (Qispi kay suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Boston +Massachusetts nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Boston llaqtam. + +El Salitre (kastilla simipi: El Salitre) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Salitre kitip uma llaqtanmi. + +1910 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Llaqta taki: Aegukga +• Tinkurachina siwikuna Siul +17 ñiqin anta situwa killapi, 1948 +Urin Kuryu icha Urin Tayhan (kuryu simipi: 대한민국, hancha: 大韓民國, munkuanpu: Daehan Minguk) nisqaqa Asyapi, urin Kuriyapi huk mama llaqtam. +Uralan Kuriya: 9 pruwinsya, espesial llaqtawan 6 metropolitanu llaqta. + +Felipe de Jesús Calderón Hinojosa (* 18 ñiqin chakra yapuy killapi 1962 watapi paqarisqa Morelia llaqtapi - ), Mishiku mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +2006 watamanta 2012 watakama ñawpaq kuti Mishikupa Umalliqnin karqan. + +Uma llaqta Yopal +Casanare suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de Casanare) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Yopal llaqtam. +Casanare suyu: 19 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Casanare suyu. +Uficial qillqa web Casanare Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Qhapaq Walla, Chawpi Walla icha Anti Walla (kastilla simipi: Cordillera Real / Cordillera Central / Cordillera Oriental (Ecuador)) nisqaqa Antikunapi,Ikwadurpi, huk wallam. Kutupaksi urquqa llapan urqukunamanta aswan hanaqmi (5.897 m hanaq) . + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'unkuy + +2 chaniyuq tikraykuna wanu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paqarisqa Piruw, 7 Hatun puquy killa 1833, +Manuel Ricardo Palma Soriano (* 7 ñiqin hatun puquy killapi 1833 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 6 ñiqin kantaray killapi 1919 watapi wañusqa Miraflores, Lima llaqtapi), huk piruwanu qillqaq karqan. + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Singapur) + +Kimsantin hanllalli qillqaypi (AMLQ ñisqap pichqantin hanllalli qillqayninpi: kaypi ñit'iy) +Waranqa waranqa watakunapi ruwasqa. +Kananqa mana riqsisqa runakuna +ñawpaq pachakunapi, +mana riqsisqa awkillakakuna, +ñawpaq taytanchikuna. +Hatariy, Atawallpa! (Runasimipi pacha kutiypaq taki) + +Manam ima p'anqakunap qillqankunapipas tarisqachu + +1.3 Tʼikray kay (simikuna) +Tʼikray kay (simikuna) +Mitan:Simichaqkuna + +www.dasarqan.am + +Hukllachasqa Amirika Suyukuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Hukllachasqa Amirika Suyukuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Hukllachasqa Amirika Suyukuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Huñusqa Aylluskakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +USA (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Aphrika) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Urqu (Chinchay Awya Yala) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Maqanakuy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1994 ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +EEUU (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Marshall Wat'akuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mikrunisya (mama llaqta) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Apuwasinyuq pukllaykuna 2004 ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hukllachisqa Amirika Suyukuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Tusuy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +www.nisqamerica.com + +Uma llaqta Pawqarqulla +Pawqarqulla distritu (aymara simipi: Pawqarqulla jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de Paucarcolla) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Punu pruwinsyapi, Punu suyupi, 1823 watapi kamasqa. Uma llaqtanqa Pawqarqulla llaqtam. + +Tiyay Luritu suyu, Rikina pruwinsya Hanan Tapichi distritu, distritu +Kapanawa (Capanahua) nisqakunaqa, Nukenkaibo (Nuquencaibo) nikuq, Piruwpi, Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi, Hanan Tapichi distritupi, Emilio San Martín distritupipas, tiyaq runa llaqtam, panu rimaykunaman kapanawa simita rimaq. +Paykunaqa kimsa ayllu llaqtapi tiyanku. +Luritu suyu Rikina pruwinsya Hanan Tapichi distritupi, Emilio San Martín distritu + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; San Diego rikuy. +San Diego nisqa llaqtaqa, Californiapi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam, Pasiphiku mama quchap chalanpi. +Centro llaqta + +Yerupaja (Kastilla simipi: icha El Carnicero) nisqaqa lliw Piruwpi iskay kaq aswan hatun urqum, Waywash wallapi, Wanuku suyupi, Lawriqucha pruwinsyapi, Hisus distritupi, Qirupallqa distritupipas, Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Paqllun distritupi, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.635 mitrum aswan hanaq. + +Ankalli (rebelde) nisqaqa mamallaqtap kachkaq kamachiqkunaman hayu kaspa maqanakuq runam. + +Strasbourg llaqtaqa (aliman simipi: Straßburg) Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +4 chaniyuq tikraykuna puquy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yangqin; Waqachina, Chunwa. +Kay p'anqaqa 14:04, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. Paqtataq: Kay p'anqapiqa manaraqchá kachkanchu aswan qayna musuqchasqakuna. + +George Gordon Byron sutiyuq runaqa, icha Lord Byron (* 22 ñiqin qhulla puquy killapi 1788 watapi paqarisqa London llaqtapi - 19 ñiqin ayriway killapi 1824 watapi wañusqa Mesolongi llaqtapi), huk Inlatirra mama llaqtayuq harawi qillqaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lord Byron. + +Pumasillu nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Willkapampa wallapi, huk urqum, Qusqu suyupi, puma silluman rikch'akuq. Pikchunqa mama quchamanta 5.991 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Yanama llaqta, Chuqik'iraw mawk'a llaqta, Apurimaq mayu, Arma mayu, Pumasillu rit'i urqu, Lasunayuq, Saksarayuq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu mast'aray +2 chaniyuq tikraykuna mast'aray kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Willis Tower icha Sears Tower nisqaqa Chicago llaqtapi ancha hatun, + +Runa Simi: Guzheng + +Runa Simi: Usera distritu + +Runa Simi: Hinarimana + +6 Peru "Noëqa Jehoväpa rikënimpaq alli nunam karqan", porqui "tsë witsan nunakunapitaqa, alli ruraq nunam karqan". Y ‘Rasumpa kaq Dioswan puriptinmi' Jehoväqa jatun arcata ruranampa mandarqan (Gen. 6:8, 9, 14-16). Tsë arcam yanapakunan karqan nunakuna y animalkuna apäkï tamyapita salvakuyänampaq. Diosta wiyakurmi Noëqa "Jehovä llapan mandanqanta rurarqan". Alli churanakushqa kar y familiampa yanapakïninwanmi arcata rurarqan. Y llapan animalkuna arcaman yëkuriyaptinmi, "Jehovä punkuta wichqarirqan" (Gen. 7:5, 16). + +ESTADO, Suyu-Kamay (neol) +SUYU-KAMAY, Estado (neol) + +400 0 _ ‎‡a Tintoretto‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Runa Simi: Ñuflo de Chávez pruwinsya + +Mar 2014: 1 2 Binidiktu XV , 2 1 Aqupampilla t'aqa suyu + +www.paykuna.com + +Runa Simi: Kulumbyapi mama llaqta parkikuna sallqa pachap risirwakunapas + +Runa Simi: Sinru qillqa: Ancha riqsisqa kitara waqachiq + +Uma tullu (latin simipi: calva, cranium, grigu simipi: κρανίον kraníon) nisqaqa umapi kaq tulluntinmi, umapi saqrup rakinmi. + +Uma llaqta Kilawani +Kilawani distritu (aymara simipi: Kilawani jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de Quilahuani) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi, Kantarawi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kilawani llaqtam. + +Luwichu[1] (Luychu, Luych'u), Taruka[2] icha Kuyapisi (familia Cervidae) nisqakunaqa huk iskay ruk'anayuq ñuñuqkunam, yura mikhuq. +Luwichukunaqa p'allqasapa waqrayuqmi. +Kaymi huk Uralan Awya Yalapi kawsaq taruka, luychu rikch'aqkuna: +Kaymi huk rikch'aqkuna, Chincha Awya Yalapi, Asyapi, Iwrupapipas kawsaq: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luwichu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Luwichu + +Sira ayllu llaqta risirwa - Wikipidiya +Hatun intillama (Choloepus didactylus), huk Sira ayllu llaqtap risirwanpi kawsaq uywa +Tiyay Wanuku suyu, Inka wamp'uwatana pruwinsya; Pasqu suyu, Uqshapampa pruwinsya; Ukayali suyu, Atalaya pruwinsya, Coronel Portillo pruwinsya; [1] +Saywitu: Sira ayllu llaqta risirwa (Piruwpi) +Sira ayllu llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Comunal El Sira) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, Inka wamp'uwatana pruwinsyapi, Pasqu suyupi, Uqshapampa pruwinsyapi, Ukayali suyupipas, Atalaya pruwinsyapi, Coronel Portillo pruwinsyapipas. +Mayukuna: Pachitiya mayu - Ukayali mayu +Sira ayllu llaqta risirwapiqa kanmi 300-chá laya pisqukuna, 124 ñuñuq, 140 suchuq, 109 challwa. +Kay risirwapiqa 25-000-chá 30.000-chá runakuna 400-chá Indihina ayllu llaqtakuna tiyanku: Ashaninka, Yanesha, Shipibopas. +↑ www.enjoyperu.com / Sira ayllu llaqtap risirwan (kastilla simipi) + +Katiguriya:Tiksicha k'allampa - Wikipidiya +Katiguriya:Tiksicha k'allampa +Tiksicha k'allampa nisqakunamanta qillqakuna (Basidiomycota). +"Tiksicha k'allampa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +3 chaniyuq tikraykuna lluqlla kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kalanku distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Calango) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Kañiti pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kalanku (Calango) llaqtam. + +Runa Simi: Nobel Suñay + +Runa Simi: Aqha + +Runa Simi: Ñukch'u, Sipita + +Runa Simi: Huwan de Santa Krus Pachakuti Yamki Sallqamaywa: Inkakunap pacha qhawaynin + +nisqanfoum.org +nisqanfrum.org + +Llaqta qayanqillqa: Libertad y orden +Aswan hatun llaqta Bogotá +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 28º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 28º +Kulumbya ( Aswan allin Kulumpya) (kastilla simipi: Colombia) nisqaqa Urin Awya Yalapi huk Runaq Imaykam. Uma llaqtanqa Bogotá llaqtam. Kulumbiyaqa sapan llaqtam, umalliqniyuq, Qurinaka nisqaniyuqpas. Wichay larumanta Panama llaqtawan, Atlantiku mama qucha llaqtawan tinkuna, inti lluqsiy larumantataq Winisuyla llaqtawan Brasil llaqtawan tinkuna, uray larumantataq Piruw llaqtawan Ikwadur , inti chinkay larumantataq Sanp'a mama quchawan tinkusqa. +Suyu hina hatunkamachiyllana chawanasqa llaqtanchik, hallp'antaq 1 141 748 km² chhikanmi. +1.2 Quchakuna +2 Hatun llaqtakuna +4 Rimaykuna +Kulumbya llaqtaqa atun riqsisqa llaqtakunaqa kaykunan: Bogotá, Medellín, Cali, Barranquilla chaymanta Cúcuta llaqtawan. +Wat'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Allpa saywachi riqyunkuna nisqa +Caribe hatun qucha suyu +Orinoco mayu sach'a-sach'a suyu +Sanp'a mama qucha suyu +Hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqta pusanapaq rakiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kulumbya llaqtapiqa kanmi suyukuna, wamanikuna, 1092 k'itikunapas (municipios). +Hallka k'iti kanchar +Mapa chunta, Kindiyu suyupi, Kulumbya mama llaqtap sach'an nisqa +Urin Awya Yalapi mama llaqtam +Katiguriyakuna: +Mama llaqta (Awya Yala) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:31, 31 mar 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Piruwpa unanchan + +Hatun maqaq ch'uru - Wikipidiya +Hatun maqaq ch'uru +Hatun maqaq ch'uru sillp'inkuna, runap mikhunanpaq wañuchisqan ch'urukunamanta. +Hatun maqaq ch'uru icha Quya wayllaqipa ch'uru (Lobatus gigas) nisqaqa ancha hatun ch'urum, rikch'aq maqaq ch'urum, laqukunata mikhuq. Chawpi Awya Yalap chalankunapi, Kariwi hatun quchapim kawsan. Khillaychakiwan maqapuq runa hina wasicha kirpanawan pachapi aysaspam kuyukuykun. +Tawantinsuyu pachapiqa Inkakuna sillp'inkunamanta putututas rurarqan, Chawpi Awya Yalapi kawsaq runallaqtakunamanta rantispa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun maqaq ch'uru. + +3 ñiqin tarpuy killapi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +3 ñiqin tarpuy killapi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +3 ñiqin tarpuy killapi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +29 ñiqin hatun puquy killapi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ruraq:AlimanRuna/Watapi tukuy p'unchawninkuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +9 ñiqin qhulla puquy killapi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +31 ñiqin qhulla puquy killapi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Llaqtakuna: Ika +Ika mayuqa, Ika llaqtapi +Mayu (Ika suyu) + +San Matías munisipyu -> Ángel Sandoval pruwinsya (huk munisipyu) +"Munisipyu (Santa Krus suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yuthu (Tinamidae) nisqakunaqa chakillapi puriq, mana phawayta atiq pisqukunam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuthu + +Tupi waraniyi rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Tupi waraniyi rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Tupi waraniyi rimaykuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Leonidas Proaño sutiyuq runaqa (8 ñiqin inti raymi killapi 1910 watapi paqarisqa San Antonio de Ibarra llaqtapi; 8 ñiqin inti raymi killapi 1988 watapi wañusqa Kitu llaqtapi) huk Ikwadur mama llaqtayuq kathuliku Dyusmanta yachachiqmi, taytakuram, amawtapas karqan, Qispichiy yaya yachay nisqamanta yachaqmi. +Wakchakunata, ayllu runakunata yanapaptinmi, Wakchakunap hatun yayan nisqam karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Końskowola. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wañusqaña uywa. +"Wañusqaña uywa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pinchikilla yawirkapaq sik'inakuna. +Sik'ina nisqaqa imatapas sik'inapaq, achka kallpawan hap'inapaq llamk'anam, irramintam. +Kaymi huk sik'inakuna: + +2 chaniyuq tikraykuna ch'arki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Sach'a ansu (Neochen jubata) (kastilla simipi: Ganso de monte) nisqaqa huk Urin Awya Yalapi kawsaq pisqum. + +Quechua : Munakuyki. + +Runa Simi: Thumana + +San Juan 7:32 QUFNT - Fariseukunami, wakin runakuna - Bible Search +32Fariseukunami, wakin runakuna Jesuspaq rimaqta uyaparanllapa. Chaymi, paykunaqa kurakunapa mantaqninkunata, Dyusta adurananllapa wasipi wakin kuytakuqkunata kaĉharanllapa, Jesusta aypananllapapaq. + +Runa Simi: Iskay ruk'anayuq + +p'unchaypi, puquy mit'api. +Huywispin wañusah, kunan hina harawisqay p'unchaypi, +kay taki kamarisqaypi, kachiwanmi p'usqurachikuni +Kanmi wañu p'itiy kay pachapiqa, +yana willapakuhninkunachus. +Chay yawar sut'uypa wañu p'itiy sahtasqantah mayqin +Kanmi wañu p'itiy, lluy sullusah, kay pachapiqa ... Ima raykutahri. + +Qiqiri nisqaqa huk lata phukuna waqachinam. + +quwiki Siq'isqa rikchasapa willakuy + +8 Bibliaqa këkunatam mandamantsik: reunionkunaman ëwëta mana jaqinapaq (Hebrëus 10:24, 25). Llapan cristiänukuna tsë creikïyoqlla kanapaq (1 Corintius 1:10). "Diospa Gobiernunta" puntaman churanapaq (Mateu 6:33). Wayin wayin, cällikunachö y mëchöpis nunakuna kaqchö yachatsikunapaq (Mateu 28:19, 20; Hëchus 5:42; 17:17; 20:20). Y anciänukunatam mandakïkunata qon congregacionkunata limpiuta katsiyänampaq (1 Corintius 5:1-5, 13; 1 Timoteu 5:19-21). Jina mandamantsikmi cuerpuntsikta limpiuta katsinapaq, Jehovä chikinqan mana alli pensëkunata y costumbrikunata jaqinantsikpaq (2 Corintius 7:1). + +30 ñiqin ayriway killapi - Wikipidiya +30 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (30.04., 30-IV, 30ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 120 kaq (120ñ - wakllanwatapi 121ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 245 p'unchaw kanayuq. + +Kamarisqa 31 ñiqin chakra yapuy killapi 1913 watapi +Kamachichisqa 31 ñiqin chakra yapuy killapi 1913 watapi +PSV Eindhoven (Philips Sport Vereniging), icha PSV, nisqaqa huk Urasuyuniyuq piluta hayt'ay klubmi. +Kamasqa 31 ñiqin chakra yapuy killapi 1913 watapi Eindhoven llaqtapi (Urasuyu). += Mamallaqtapura kampiunatukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: PSV Eindhoven. + +Paqarisqa Piruwpi, 11 ñiqin tarpuy killapi 1852 watapi, Qosqopi +Wañusqa Arhintinapi, 25 ñiqin kantaray killapi 1909 watapi, Buenos Airespi +Rurasqankuna kawsay rikch'a, aranway, qillqaq +Clorinda Mato Usandivaras de Turner sutiyuq warmiqa (* 11 ñiqin tarpuy killapi 1852 paqarisqa Qosqo llaqtapi - † 25 ñiqin kantaray killapi 1909 wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk piruwki kastilla simipi qillqaqmi. +Doctor Lunarejo ("Sapayachaq Anayuq") 1886 Amawta Añayuq +Bocetos al lápiz de americanos célebres ("K'illimsayuq s'iqisa reqsikusa awya yalakikunapaq") (1890): 11 biografías Killqakwan qachi riqishqa mulanpikikuna +Boreales, miniaturas y porcelanas ("Chinchayllakuna,pisi rikuykunawan t'urukakunawan")(1902): 23 retratos Chincaykakuna, ichik hanakunawan qitaa ruraykuna +Qhichwaman Biblia t'ikrasqa Runa shimiman Apuyaya willay tikrashqa +Qusqu llaqtapi paqarisqa + +Mama llaqta Witnam +Ho Chi Minh llaqta llaqtaqa, witnam simipi Thành phố Hồ Chí Minh, ñawpaqtataq Sàigòn nisqaqa Witnam mama llaqtapi lliwmanta aswan hatun llaqtam. Dong Nam Bo suyup uma llaqtanmi. +Llaqtaqa Mekong mayu kimsak'uchumanta chinchanpim, Sàigòn mayup kunti manyanpim. 1975 watamanta Urin Witnam republikap uma llaqtanmi karqan. Atipaq Chincha Witnampa kamachiqninkuna llaqtata Ho Chi Minh sutiyuq witnam kumunista pusuqmantam suticharqanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ho Chi Minh llaqta. +Llaqta (Witnam) + +Amarumayu suyu (Brasil) - Wikipidiya +Manaus, Amarumayu suyu +Amarumayu suyu (purtugal simipi: Estado do Amazonas) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Manaus llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amarumayu suyu (Brasil). + +2 chaniyuq tikraykuna phaway kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kayqa Taxobox nisqa k'allampakunapaq yurakunapaq uywakunapaqpas plantillam. + +Surq'anpi tunqurikuna. +Ñañu tunqur nisqakunaqa (latin simipi: Bronchus, grigu simimanta Βρόγχος, iskay/achka: βρόγχοι) hatun tunqurta surq'anpi samana p'uruchakunata t'inkinakuq samana yawrikunam. Surq'ankunap chawpinpi tunqur iskay ñañu tunqurman k'allman, surq'an ukhunpitaq achka ñañu tunqurchakunam, k'allmacha hinam kan. + +Santa Ana mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Santa Ana) Piruw mamallaqtapi huk mayum, Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Santa Ana distritupi. Chiris mayuman purin. + +quwiki Rikch'aq t'aqa + +Runa Simi: Runayupay + +Willakun mana simiyuq kaspa. + +Tikina yaku k'ikllu, San Pidru Tikina munisipyu, +Manqu Qhapaq pruwinsya, Titiqaqa qucha +Pruwinsya Manqu Qhapaq pruwinsya +Uma llaqta San Pidru Tikina +Hallka k'iti kanchar 60 km² +San Pidru Tikina munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de San Pedro de Tiquina) iskay ñiqin munisipyu Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Pidru Tikina llaqtam. +Wat'akuna: Takiri wat'a +San Pidru Tikina munisipyupiqa pichqa kantunmi. +Uxi (mawk'a llaqta) +San Pidru Tikina munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Fredericton sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Fredericton sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Fredericton sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq (Rusiya). +"Llimphiq (Rusiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Quncha (QSHKS qillqaypi Qoncha,[1] kichwapi Kuncha icha K'uncha)[2] (genus Agaricus) nisqakunaqa huk tiksicha k'allampa rikch'anam, hatun yuraq k'allampa puquyniyuq. Champiñun (Agaricus bisporus) nisqa rikch'aqninqa tukuy Tiksimuyuntinpi lliwmanta astawan puquchisqa mikhusqapas k'allampam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quncha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Quncha + +Tikraynin mana khuyakuyniyuq Kastillanu simipi: + +Aswan hatun llaqta Vilnius +Lituwa, icha Lituwanya (lituwa: Lietuva), nisqaqa Iwrupapi huk mamallaqtam. Uma llaqtanqa Vilnius llaqtam. +Hatun llaqtakuna (Lituwa) + +Runa Simi: Phinu ugru rimaykuna + +Uras nisqaqa ima p'unchawpipas tupusqa, yupasqa urakunam minutukunawan. Urastaqa pacha tupuq nisqam rikuchin. +Huk p'unchawtaqa iskay chunka tawayuq uraman t'aqanchik. Huk uraqa suqta chunka minutuyuqmi, huk minutaq suqta chunka sikunduyuqmi. +Aswan mawk'a uras llikawanqa huk p'unchawpi iskaynintin kutim chunka iskayniyuqkamam yupanchik: +8.15 = Pusaq uras chunka pichqayuq minutuyuq +8.25 = Pusaq uras iskay chunka pichqayuq minutuyuq +Aswan musuq uras llikawantaq huk p'unchawpi ch'usaq urasmanta iskay chunka tawayuq uraskama (= ch'usaq uras, musuqmanta) yupanchik. +8.35 = Pusaq uras kimsa chunka pichqayuq minutuyuq +8.40 = Pusaq uras tawa chunka minutuyuq +8.45 = Pusaq uras tawa chunka pichqayuq minutuyuq +8.50 = Pusaq uras pichqa chunka minutuyuq +8.55 = Pusaq uras pichqa chunka pichqayuq minutuyuq +Hayk'a ñiqin p'unchaw +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:24, 17 awu 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Tagged with: Apu, munay, Pacha Mama, sami, Tayta Inti + +Runa Simi: Katiguriya:Paqarisqa 20 ñiqin pachakwatapi + +Kunan pacha + +quwiki Nobel Suñay Hampi Yachaypi + +aywiki Tupaq Amaru Inka jisk'a t'aqa suyu + +17Sichus Dios munanman qankuna sufrinaykichista chayqa, aswanyá allin kaqkunata ruwaspa ñak'ariychis, mana allinkunata ruwaspa ñak'arinaykichismantaqa. + +intillaqta.org + +Mach'ay nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Machay (alcoholismo) nisqaqa aqhatapas waqtutapas (alkul icha ethanul nisqayuqtapas) upyaspa yuyay chinkachiymi. + +Ayara sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kiwicha yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ajara (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chenopodium (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Yuraq Yaku distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Yuraq Yaku distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Yuraq Yaku distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qurisapa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Musika (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musika (Mishiku). +"Musika (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +3 chaniyuq tikraykuna qaylla kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: qaylla1qaylla2qaylla3 + +Mawk'a Grisya icha Klasiku Grisya nisqaqa pusaq kaq Kristup ñawpan pachakwatamanta (grigu simipi ñawpaq kaq qillqasqakunamanta pacha) 146 Kristup ñawpan watakamam (romanukunap Grisyata atipasqankama) Grisyap wiñay kawsayninpa mit'ankunatam ninchik. Chaypacha Grisyapi achka qillqaqsi karqan, yachay wayllukuqsi. +Mawk'a grigukunaqa manas hukllachu mamallaqtapi kawsarqan, ichataq achka uchuylla mana warkukuq, polis nisqa mamallaqtachakunapis. +Mawk'a Grisyapi kasqa qillqaqkuna, yachay wayllukuqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mawk'a Grisyapi kasqa kawpaq runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Riberalta nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, Vaca Díez pruwinsyapi, huk llaqtam. +Riberalta munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Up (kastilla simipi: Up: Una aventura de altura) nisqaqa 2009 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Pete Docter, Bob Petersonmi. Disney Pixarwan ruruchinapaqmi rurasqa. + +Paqarisqa Mishiku Sinaloa suyu, +María Lucila Beltrán Ruiz sutiyuq warmiqa icha Lola Beltrán (* 7 ñiqin pawqar waray killapi 1932 watapi paqarisqa Rosario llaqtapi - † 24 ñiqin pawqar waray killapi 1996 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi), Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaqmi, takiqmi, kastilla simillapim qillqarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lola Beltrán. +Aranway pukllaqa (Mishiku) + +25 Kristup ñawpan wataqa (25 kñ) Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +2 chaniyuq tikraykuna siki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Tuqu + +1 ñiqin qhulla puquy killapi 1901 – 24 ñiqin tarpuy killapi 1903 +Edmund Barton sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1849 paqarisqa Glebe llaqtapi - 7 ñiqin qhulla puquy killapi watapi wañusqa Medlow Bath llaqtapi). Awstralya mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +1901 watamanta 1903 ñawpaq kuti Awstralyapa Uma kamayuqnin wan Awstralya Hawa ministru karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Edmund Barton. + +Taupo Qucha (mawri simipi Taupō-nui-a-Tia, inlish simipirí Lake Taupo) Musuq Silandaq aswan hatun quchan hawa hatun kayhina, miqa kayniyuqpas 616 tawa k'uchuyuq kilumitruyuq. Kaypaqa lliwmanta aswan ukhu laru 186 mitru ukhun. Payqa Wichay Wat'aq chawpinpin; paymantaqapas hamushanmi Waikato Mayu (payqapis Musuq Silandaq lliwmanta aswan suyt'u mayun). + +Siwikunap Apun: Qhapaqpa kutimusqan (inlish simipi: The Lord of the Rings: The Return of the King, kastilla simipi: El Señor de los Anillos: el retorno del Rey) nisqaqa huk pilikulam, 2003 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Peter Jackson karqan. + +Runa Simi: Soriano suyu + +Huchuy Qosqo, Lamay, Cusco, Perú + +ANCHAHAY MUNAYCHISPA KAN, IMA PAYKUNKU KASUNIRI PAYKUNA NONINCHIS HANAQ PACHA. + +Runa Simi: Habakukpa qillqasqan + +500 = pichqa pachaq +3000 = kimsa waranqa +4000 = tawa waranqa +5000 = pichqa waranqa +6000 = suqta waranqa +7000 = qanchis waranqa +8000 = pusaq waranqa +9000 = isqun waranqa +10000 = chunka waranqa + +Kancha Kancha Q'asa + +K'akcha pukllayLlamk'apuy +Piluta hayt'ayLlamk'apuy + +Paqarisqa Ransiya, 16 ñiqin ayriway killapi 1844 watapi +Wañusqa Ransiya, 12 ñiqin kantaray killapi 1924 watapi +Anatole François Thibault sutiyuq runaqa icha Anatole France (* 16 ñiqin ayriway killapi 1844 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 12 ñiqin kantaray killapi 1924 watapi wañusqa Saint-Cyr-sur-Loire llaqtapi) Ransiya mama llaqtayuq qillqaq runam, phransya simipi qillqaqmi. +Paris llaqtapi paqarisqa + +Pasqu urqu: qhuya, kunan kichasqa qhuya, Qiwllaqucha, XX kaq pachakwatap qallarisqanpi. +Qhuya [1], Q'uya[2] icha Qullqur chakra nisqamantaqa q'illayta ruranapaq ch'uqikunamanta, huk qiqllakunatapaq hurqunchik. +Kastilla atiymanta, kastilla qhapaq pacha nisqapiqa Abya Yalapi runakuna wiraquchapaq llamk'ay mit'a nisqapi yanqa llamk'anam atirqan. Chay munay mana munay llamk'ay mit'api ancha achka runakunaqa ñak'a-ñak'aspa qhuyakunapi, ahinataq P'utuqsi urqu qullqi qhuyapi, wañurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhuya. + +Kamana distritu (kastilla simipi: Distrito de Camaná) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kamana pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Kamana llaqtam. + +Uma llaqta Asia +Asia distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Asia) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Kañiti pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Asia llaqtam. +Mayukuna: Umas mayu + +Wallata[1][2][3][4] icha Wachwa,[2][5][6] qusqu runasimipi Waswa[6][7] (Chloephaga melanoptera) nisqaqa Antikunapi kawsaq pilim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wallata. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wallata + +Amboró mamallaqta parki - Wikipidiya +Tiyay Santa Krus suyu, Andrés Ibáñez pruwinsya, Florida pruwinsya, Ichilu pruwinsya, Manuel María Caballero pruwinsya +Amboró mamallaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional y Área Natural de Manejo Integrado Amboró) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi, huk mamallaqta parkim, Santa Krus suyupi, Andrés Ibáñez pruwinsyapi, Florida pruwinsyapi, Ichilu pruwinsyapi, Manuel María Caballero pruwinsyapipas. +Ñuñuqkuna: Kay amachasqa suyupiqa kanmi 15 laya marsupialia, 7 laya k'usillukuna, 19 laya aycha mikhuqkuna, 44 laya masukuna, 7 laya xenarthra, 1 laya ch'ulla ruk'anayuqkuna, 4 iskay ruk'anayuqkuna, 1 laya rinrisapa khankiqkuna, 9 laya khankiqkuna. +Pisqukuna: 840 rikch'aq +Q'umir wakamayu Ara militaris +Suchuqkuna: 105 rikch'aq +Kumarapa, Amboró mamallaqta parki ñiqpi huk llaqta +Kunan kay parkipiqa Aymara runakunawan Qhichwa runakunawan aswanta tiyanku. Parkipiqa (IMNA k'itipi) 19.000-chá runa 3.900-chá ayllupi, 110 ayllu llaqtapi kawsan. Buena Vista llaqtapi 821 ayllu kan, Yapakani llaqtapi 703 ayllu kan, Kumarapa llaqtapi 882 ayllu kan (2001 watapi). Yapakani llaqtapi 75% Qhichwa runakuna kan, Buena Vista llaqtapi 69,7% (FAN-TNC, 1997). +www.parkswatch.org / Amboró mamallaqta parki +Sinru qillqa: Amboró mamallaqta parkipi yurakuna + +Tiyay: Cordillera pruwinsya, Santa Krus suyu, Buliwya +Parapiti mayu (kastilla simipi: Río Parapetí) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk mayum. + +Saruma nisqaqa (kastilla simipi: Zaruma) Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk llaqtam, Saruma kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Saruma kiti + +Sanurya (Daucus carota) nisqaqa huk allpapi puquq chakra yuram. Saphintam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sanurya + +Runa Simi: Wañusqa rimay + +9. NUESTRO AMOR - Inka Llaqta +11. TARDE - Inka Llaqta + +Warawarantin chaynuq kachun runakuna, wauqikuna, markamasikuna. + +Uj amigonchej kʼacha parlaywan sonqochawasqanchejqa jampi jina kanman (Pro. 16:24; 18:24; 25:11). Chaywanpis cheqa cristianosqa mana wajkuna sonqochanallawanchejtachu suyanchej. Manaqa noqanchej kikin sayarikunchej "sonqochananchejpaj llakiypi, ñakʼariypi kajkunata, imaynatachus noqanchejpis sonqochasqa karqanchej Diosmanta, ajinata" (2 Cor. 1:4; Luc. 6:31). Antoniomanta parlarina. Payqa México suyupi superintendente de distrito jina sirverqa, kausayninpitaj Bibliaj nisqan cheqapuni kasqanta rikorqa. +Apóstol Pabloqa tukuy imata muchorqa, ashkha kutispitaj wañuy patapi karqa (2 Cor. 1:8-10). Chaywanpis mana wañuyta manchachikorqachu, imajtinchus Jehová yanapananta yacharqa. Pay nerqa: "Yupaychasqa kachun Diosqa, Señorninchej Jesucristoj Tatan, imaraykuchus payqa khuyakoj Tata, tukuy imapi sonqochaj Diostaj. Payqa sonqochawanchej tukuy llakiyninchejpi", nispa (2 Cor. 1:3, 4). Pabloqa mana llakiyninwan atipachikorqachu. Ñakʼariykunapi rikukusqanqa wajkuna ñakʼarejtinku paykunamanta llakikunanpaj yanaparqa. Chayrayku, wajkunata sonqochayta aterqa. + +4 ñiqin pawqar waray killapi +4 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (04.03., 4-III, 4ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka iskayniyuq kaq (63ñ - wakllanwatapi 64ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 302 p'unchaw kanayuq. + +Kaypitaj, munayku t'ukuriyta qankunawan, imaynachus wawqe guaranikuna esclavichasqa kanku. Kay willytaj chayamun Radio Pachamama del alto de La pazmanta, willanku imaynachus kawsanku wawqe panakuna Tarijapi, Chuquisakapi, Santa Cruzpipis. + +-"Kay Inti rayku , nuqa hina wañuyta yachaychis, +Rikch'ariy, ama taysuychu, wayqe! +"Pachan runa Kanga, runañataq. pacha. elan sayay" (7) + +5) Kuyu suyu + +Runa Simi: Arpay + +Katiguriya:Rapachu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Rapachu yura rikch'aq ayllu +Rapachu yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Dryopteridaceae). +"Rapachu yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ita +4 chaniyuq tikraykuna k'ita kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'ita1k'ita2k'ita3k'ita4 + +Paqarisqa Alimanya, Marbach am Neckar +Johann Christoph Friedrich Schiller icha Friedrich Schiller (* 10 ñiqin ayamarq'a killapi 1759 watapi paqarisqa Marbach am Neckar llaqtapi - † 9 ñiqin aymuray killapi 1805 watapi Weimar llaqtapi), huk Alimanya mama llaqtayuq qillqaq runam qarqan, aliman simipi qillqaqsi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Friedrich Schiller. + +Qhipaq ninachasqa 15 ñiqin hatun puquy killapi 1600 watapi +Waynaputina (wayna = zagal; putina, paqtasqaniqnin 'llakina'pa, digno de ser llorado). Huaynaputina), Umati (Omate), Kinistakilla (Quinistaquillas), Chikimuti (Chiquimote), Chiqui Putina icha Chiqipukina (Chequepuquina) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk nina urqum Muqiwa suyupi, General Sánchez Cerro pruwinsyapi, Kinistakilla distritupi, Matalaqi distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 4.850 mitrum aswan hanaq. +6 175 tatki mamallaqta qucha hananpi [1] . +Saywitukuna: Piruw suyup pruwinsyankuna (Muqiwa, General Sánchez Cerro pruwinsya) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu rikch'ay +3 chaniyuq tikraykuna rikch'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: rikch'ay1rikch'ay2rikch'ay3 + +Uma llaqta Talara +Talara pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Talara) nisqaqa Piwra suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Talara llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: El Angolo chaku suyu + +Llaqta (Finlandiya), Iwrupa. + +Salomón Lerner Ghitis sutiyuq runaqa (4 ñiqin hatun puquy killapi 1946 watapi paqarisqa Lima llaqtapi) huk piruwanu Allwiya kamayuqmi, pulitikupas. +Ollanta Humala Piruwpa umalliqninman akllasqa kaspa Salomón Lernerta uma kamayuqninman rurarqan. Yanaqucha, Tintaya qhuyakuna k'itikunapi kawsaq runakuna sallqa waqlliyrayku thutuptinmi, Salomón chay runakunawan rimanakuyta munarqan. Ollanta Humalataq mana rimaynakuyta munaspa thutuq runakunata wardyakunawan sarupayta munarqan. Chayrayku Salomón wakin ministrukunawan kamachinamanta saqirqan. Chaymanta Ollanta Humala Oscar Valdéstam uma kamayuqman rurarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Salomón Lerner Ghitis. + +Walt Whitman sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin aymuray killapi 1819 watapi paqarisqa West Hills llaqtapi - 26 ñiqin pawqar waray killapi 1892 watapi wañusqa Camden llaqtapi), USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Walt Whitman. + +Mama llaqta (Afrika) + +Tikraynin k'anchalli Kastillanu simipi: + +Nanay nisqaqa runap icha uywap millay musyayninmi, unquypa icha k'irip paqarichisqan. + +51Diosqa tukuy atiyninwanmi tukuy imatapas ruwaran. +Pay tukuq runakunapa piensasqankuman hina, ima ruway munasqankutapas, mana imamanmi tukuchin. +52Kay pachapi kamachiqkunatan wikch'un kamachisqanmanta. +53Chay mana imayjun kaqkunatami, tukuy imakunata quran. +Chaymanta tukuy laya tiyapuk runakunata mana nimayukta karkushkasapa. +48Chaqa mana baliq kriyadanshina kaptiypismi, Tayta Dyusqa akrawashqa. Chaymi kananmandapacha tukuy runakuna noqapaq kayshina ninqallapa: "Dyus yanapaptinmi, payqa ancha kushikuq warmi", nishpa. +49Chaqa Dyusqam ancha pudirniyuq kashpa, ancha yanapawashqa. Manam nima maluta ruranchu. Chaymi Santu shutin. + +Pampamarka (Wallqayuq) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Pampamarka (Wallqayuq) jisk'a t'aqa suyu +Kamasqa ?, ? Umalliq. +Commons katt'ana uñnaqa Pampamarka (Wallqayuq) jisk'a t'aqa suyu. + +quwiki Awqaq sipaskuna mayu + +Yun Hyon-seok(Uralan Hansuyu:윤현석, 7 ñiqin chakra yapuy killapi 1984 watapi paqarisqa Incheon llaqtapi, Uralan Hansuyupi, 26 ñiqin ayriway killapi 2003 watapi wañusqa Seoul llaqtapi, Uralan Hansuyupi) huk Uralan Hansuyupa mama llaqta Human right activists and Civil activists, Chinaku Qillqaq, poet karqan. + +Quechua: iñiy (qu) + +(Kichwa: Ecuador Runakunapak Rikcharimuy, + += UHCW _ Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin _ Quechua += SSRH _ Susyalista Suwit Republikakunap Huñun _ Quechua + +#Lampa: Millay runakuna sach'akunata murusqanku + +it:Cittadella pre-inca di Miraflores qu:Miraflores (mawk'a llaqta) + +Kisma, shukllachishka kichwapi Wawa tiyana (Uterus) nisqaqa warmip wiksanpi ukhu yawrinmi. +Warmi wiksayaptinqa yumasqa runtuchamanta runacham tukukun. Kismapi chay runachaqa wawachaman tukukun, paqariyninkama. +Runtucha mana yumasqa kaptinqa, warmi k'ikunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kisma. + +Aswan hatun llaqta Roseau +Runa llaqtap sutin Dominiqués, sa +Duminika, inlish simipi Dominica nisqaqa Chawpi Awya Yalap wat'ankunapi huk wat'am, mama llaqtapas. + +Uma llaqta Pallqa +Simikuna kastilla simi, aymara simi, qhichwa simi +Pedro Domingo Murillo pruwinsya (kastilla simipi: Pedro Domingo Murillo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Pallqa llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Qutapata mamallaqta parki +Urqukuna: Chakaltaya - Illimani - Wayna P'utuqsi +Quchakuna: Inkachaka qucha - Milluni qucha - Sunku qucha (Laguna Zongo) +Uma llaqta munisipyu Chuqiyapu munisipyu / Nuestra Señora de La Paz munisipyu 793.293 Chuqiyapu 789.585 +4 Altu llaqta munisipyu / El Alto de La Paz munisipyu 649.958 Altu llaqta 647.350 +Chuqiyapu munisipyu (%) +Achuqalla munisipyu (%) +Pruwinsyapiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Pallqa munisipyu +Altu llaqta munisipyu +Saywitu: Pedro Domingo Murillo pruwinsya + +Uma llaqta Chichas +Chichas distritu (kastilla simipi: Distrito de Chichas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kuntisuyus pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Chichas llaqtam. + +Tiyay Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Makusani distritu, Ullachiya distritu +Qillwaqutarit'i (kastilla qillqaypi: Nevado Quellhuacotariti) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Kallawaya wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Makusani distritupi, Ullachiya distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.450 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Kallawaya pruwinsya, Punu +Saywitu: Allinqhapaq, Chichiqhapaq, Wila Kunka, Qillwaqutarit'i, Makusani llaqta, Ullachiya llaqta + +Kurku kallpanchay nisqaqa (inlish simipi: sport, kastilla simipi: deporte) runap kuyuyninwan, kallpasapa rurayninwan kallpanchayninmi. +K'akcha pukllay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta hayt'ay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wayt'ay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ulimpiku pukllaykuna qillqay +Wiñay kawsay qillqay + +Sofia Villani Scicolone sutiyuq warmiqa, icha Sophia Loren (20 ñiqin tarpuy killapi 1934 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - ) huk Italya mama llaqtayuq aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sophia Loren. + +Tiyakuynin Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, San Mateo distritu +Sullkun (kastilla simipi: Sullcón icha Sulcon) nisqaqa Piruwpi, Paryaqaqa wallapi, huk rit'i urqum Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Suytukancha distritupi, Lima suyupipas, Waruchiri pruwinsyapi, San Mateo distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.650 mitrum aswan hanaq. + +Runa warkhuna, Tombstone llaqtapi, USA-pi +Runa warkhuna icha Sipina k'aspi nisqaqa wañuy kamachiyta ruranapaq llamk'anam. Huchallikuq runata kunkanpi warkhuspa wañuchikunku. + +Ido huk wallpasqa simi ruwasqa pachaq wata 20pi llaqtakuna willachikuna ch'ampa tukunanpaq. Kay simiqa Esperanto allinyachinamanta rikurirqa. Achka watapi Idoqa jatun-yachaqpa, simi yachaqpa ruwasqa; ruwasqa ima huk aswan allin simi. + +Willka Waman (Quechua) + +Olga Zubarriaín sutiyuq warmiqa icha Olga Zubarry La Vasca (* 30 ñiqin kantaray killapi 1929 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 2012 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi), huk Arhintina mama llaqtayuq aranway pukllaqmi qarqan. +↑ 3,0 3,1 Pukyumanta willaypi pantasqa: unanchachaqa manam allinchu; Patricios nisqapaq pukyu qillqa manam kanchu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Olga Zubarry. + +Hawa k'allampa saphi: Sach'ap saphinpi wiñaq k'allampa q'aytukuna (kaypi awidul sach'a, Amanita k'allampa). +K'allampa saphi (mykorriza, μυκόρριζα) nisqapiqa k'allampa sach'awan icha huk yurawan kawsanakunmi. K'allampa q'aytukunam wiñan yurap saphinpi. Llapan kawsanakuqmi chitanakun, hawmakuspan: K'allampaqa yurata yanapan allpamanta iyunkunata (wanuchanakunata: phusphuru, chhukwi, isku, kaliyu) hurquywan, yurataq inti wayllaywan rurasqa k'illimsayakukunatam k'allampaman quykun. Huk k'allampakunam, yurakunapas mana k'allampa saphiwan kaptinqa manam kawsayta atinmanchu - kamachi kawsanakuqmi. +Hawa k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap chawpillanpi wiñan, manataqmi kawsaykuqkuanp ukhunpichu. Ahinataq awidul (Betula) nisqawan Amanita muscaria, pinu (Pinus) nisqawan Lactarius deliciosus. +Ukhu k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap ukhunpipas wiñan. Ahinataq arsi (Acer) nisqawan t'inki k'allampakuna, kawallu kastaña (Aesculus) nisqawan t'inki k'allampakuna. +K'allmaykuq k'allampa saphi: K'allampa q'aytukunaqa yurap kawsaykuqkunap ukhunpi wiñaspa k'allmacha-k'allmachakunatam ruraykun. Ahinataq triyupi huk riwikunapi, qachu yura (Poaeceae) nisqapi wiñaq k'allmaykuq saphi k'allampakuna (Glomeromycetes). +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'allampa saphi. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:46, 13 nuw 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Piruwpi sallqa suyu + +Simita akllay quechua (Cusco) +Noqaykuqa tukuy atisqaykutan kallpachakuyku Jesusta qatikunaykupaq, imachus yachachisqanman jina kausanaykupaqpas (1 Pedro 2:21). + +Runa Simi: Tennessee suyu + +Runa Simi: Pisqu llaqta + +25Chaynu chay runakuna nitinqa, Jesusqa niran: + +!!FUZZY!!Rakiquna kamariy hallch'asqata yapan tukuy hallch'ayuq p'anqaman + +07 Q'osqo llaqta + +• Tinkurachina siwikuna Ispaña Wamp'urani +Aswan hatun llaqta Chaguanas +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 151º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 115º +Runa llaqtap sutin Trinitense, -a¹ +Trinidad Tubaguwan nisqaqa Chawpi Awya Yalap wat'ankunapi huk mama llaqtam, iskaynintin wat'am: Trinidad wat'awan Tubagu wat'am. +7 Llaqtakuna +14 Paqarisqa runakuna + +Runa Simi: Puka uma suyuntu + +CHUSKU CHUNKA CHUSKU COTAMA RUNA LLAKTAPI PUNLLAYKUNATA RURAN. + +Tigri (Panthera tigris, kastilla simimanta: tigre) nisqaqa huk sallqa aycha uquq ñuñuq uywam, Asyapi kawsaq. +Tigriqa liyunmanta aswan hatun aycha uquqmi. Ch'ullallam chakun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tigri. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tigri + +Hanaq Amarumayu pruwinsya - Wikipidiya +(Alto Amazonas pruwinsya-manta pusampusqa) +Uma llaqta Yurimawas +Hanaq Amarumayu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Alto Amazonas) nisqaqa Luritu suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Yurimawas llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa +Mayukuna: Marañun - Shanusi mayu +Pruwinsyapiqa Chamikuru, Chayawita runakunam tiyanku. + +Uma llaqta Naranjito +Naranjito kiti (kastilla simipi: Cantón Naranjito) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Naranjito llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Naranjito kiti + +Chinchay runashimi nisqaqa Piruwpa chinchanpi, Ikwadurpi, Kulumbyapipas rimasqa, Kichwa nikuq qhichwa simip k'iti rimayninkunam. +Chinchay rimaykunapiqa manañam [q] nisqa kunkatachu rimanku, ichataq iskaynintin /q/, /k/ kunkapaq [k] nispam, k-llatam qillqaspa. Mana urin runasimi hinaqa, mawk'a qhichwap /s/, /š/ kunkantaraq sapaqchankum, s, sh qillqaspa. + +7 ñiqin hatun puquy killapi - Wikipidiya +7 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (07.02., 07-II, 7ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (38ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 327 p'unchaw (wakllanwatapi 328 p'unchaw) kanayuq. +2006: Alberto Terry, Piruw mama llaqtap piluta hayt'aq (p. 1929). + +Paqarisqa Arhintina, Buenos Aires, +Mario Augusto Bunge (* 21 ñiqin tarpuy killapi 1919 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ), huk Arhintina mama llaqtayuq Yachay wayllukuqmi, qillqaq runam karqan, kastilla simipi qillqaqsi karqan. Hatun llaqtanmanta witiran Videlapa m'itanpi. Kanadapi tiyan. + +Inverness (Gaelic simi: Inbhir Nis) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapi huk llaqtam. Inverness llaqtapiqa 70.207 runakunam kawsachkanku (2001). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inverness. + +Gloucester nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Qarawili distritu (kastilla simipi: Distrito de Caravelí) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Qarawili llaqtam. + +Kaqlla mitan kamaypaq sutinkuna +Kaywa icha Achuqcha (Cyclanthera pedata) nisqaqa huk wayuq chakra yuram. Rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Achuqcha + +quwiki Qhapaq p'anqa +quwikiquote Qhapaq p'anqa +quwiktionary Qhapaq p'anqa + +Tayta Wasi Hostel (Cusco) + +Quechua: raphi, llaqhi + +willka kuti phaxsi, 2016 +12 willka kuti phaxsi 2016 +3 willka kuti phaxsi 2016 + +3 ñiqin pachakwata - Wikipidiya +3 ñiqin pachakwata +3 ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 201 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 300 watapi puchukarqan. +3 ñiqin pachakwatap watankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Llaqta qayanqillqa: Pro Mundi Beneficio (latin simipi) +• Tinkurachina siwikuna Panama llaqta +Aswan hatun llaqta Panama llaqta +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 129º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 104º +Runa llaqtap sutin Panameño, -a +Panama nisqaqa (kastilla simipi: Panamá) Chawpi Awya Yalapi huk mama llaqtam. +Uma llaqta: Panama llaqta (Ciudad de Panamá) +4 Llaqtakuna + +"HATUN LLAQTA KANAMPAQ" + +Piruw Republika - Piruw Suyu + +11 Karu Llaqtaman + +Sigmund Freud sutiyuq runaqa (Sigismund Schlomo Freud nisqapas, 6-V-1856 paqarisqa Freiberg (Murawa) llaqtapi; 23-IX-1939 wañusqa London llaqtapi) huk awstiriyaku nuna yachaqsi, ankucha yachaq, yachay wayllukuqpas karqan, Sikuanalisis nisqap kamariqninsi. + +Uma llaqta Chunka Pichqayuq Waranqa llaqta (Quince Mil) +Kamanti distritu (kastilla simipi: Distrito de Camanti) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Chunka Pichqayuq Waranqa llaqtam. +Distritupiqa Amarakaeri runakunam tiyanku. + +Turku munisipyu +Uma llaqta Turku +Turku munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Turco) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu, Sajama pruwinsyapi, Uru Uru suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Turku llaqtam. +Mayukuna: Sajama mayu - Turku mayu +Turku munisipyupiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Turku munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Pillku mayu (Tarija suyupi, Buliwya) +Mama llaqta Arhintina, Buliwya, Parawayi +Purimuq mayukuna: Urmiri mayu, Kastilla mayu, Chullpani mayu +Pillku mayu (kastilla qillqaypi Pilcomayo, waraniyi simipi Araguay) nisqaqa huk 1.590 km suni mayum Arhintina mama llaqtapi, Parawayi mama llaqtapi, Buliwya mama llaqtapipas (Chuqichaka suyu, Uru Uru suyu, P'utuqsi suyu, Tarija suyu). Pukyu mayunqa Jach'a Juqhu mayum,[1] Wari munisipyupi, Uru Uru suyupi. Pillku mayuqa qallarin yaku tinkuqpim Chillawamanta Kachi mayuwan, P'utuqsi suyupim, Tomás Frías pruwinsyapi, Urmiri munisipyupi, Qawayu kantunpi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Italya). +"Pulitiku (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Kathuliku santu (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kathuliku santu (Mama llaqta) + +Jiddu Krishnamurti sutiyuq runaqa (జిడ్డు కృష్ణమూర్తి, ( 12 ñiqin aymuray killapi 1895 watapi paqarisqa Madanapalle llaqtapi - 17 ñiqin hatun puquy killapi 1986 watapi wañusqa California llaqtapi), huk Indya mama llaqtayuq qillqaq, yachay wayllukuqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jiddu Krishnamurti. + +quwiki Katiguriya:Mama llaqta parki (Mama llaqta) + +Runa Simi: Quyan + +Sumaq-Qillqay: Literatura Quechua +1. AMERINDIA n°25, 2000 Runasimipi sumaq-qillqay atikuyninmanta Porfirio MENESES LAZÓN Universidad Nacional Federico Villarreal, Lima Manam wamaq rimaychu runamasinchikpa ninakuynin, qayllanakuynin, uyarichikuynin. Maskasqa kaymanta llapanchik kay pachapi kawsaqkunam munanchik uyarichinakuyta, musyachikuyta ñuqanchik ayllupura ichataq huk rikchaq kawsaqkunawanpas. Chiqampaytaqmi runakunapaq aswan qalilla chay rurakuynin. Paykunaqa ima kaqwanpas sampallam uyarichikuyninku, musyachikuyninku. Pachapi kawsaqkunamanta payllam, runallam, suñasqa karqun rimaywan: manam imapas kay atiywan patachakunchu. Ichaqa manataq rimanakuyllachu kaman. Runaqa munan imayna samiyuq, imayna llakiyuq kasqanta willakuyta, hinaman imayna allin, miski kawsaypa kasqanta. Ima kaptinpas kawsayqa sumaqmi, kawsayqa samim: chay ninakuytam tukuy pacha ninakuyta munanchik. Chay munasqanchikpim « sumaq-qillqa » qispimun. Ichaqa manaraq qillqay rikurimuptin kawsaypa sumaq kayninta ninakunanchikpaq « sumaq- rimay » karqan, harawikuy. Hinam kunanqa « sumaq-qillqa » kan sami kayninchikta unanchanapaq. Imatataq paywan ruranchik? Kaytam: kawsaypi llapa imakuna ñuqanchikpaq allin, mana allin, kusi kasqanmanta rimanapaq. +2. 208 AMERINDIA n°25, 2000 Qallariyninchikpiqa munarqanchik maymanta hamusqanchik yachayta imaynanpi qispimusqanchikta, pi kamawasqanchikmanta. Mana chay yachakuptin, mana imapas chayta yachachiwaqninchik kaptin umanpi runa kamaykun Qullana Kaqta, español hamuqkunapa Tayta Dios nisqata. Payman tumpaykunchik llapa ima kaqta kamaykusqanta, mana ima runapas chayhina atiyniyuqta yuyayninchikpi tarispanchik. Kayhina kaqta hatu hatun atiyniyuq kaqta imaynatataq rimana kanman? Ichaqa riki llapa imata siminchikpi hatunyachispam, uqarispam, sumaqyachispam Paypa sayayninpaq-hinata. Chaynanpim « sumaq-rimay » (qipa « sumaq-qillqa » kaq) llullakuyta qallarin, hatun llullakuyta, Taytachata sumaykunapaq. Chaymantapunim sumaq-qillqa nisqanchik hatun llullakuy rikurirqun, miski llullakuy, sumaq llullakuy, chaskisqa, iñisqa, kuyasqa llullakuy. Imapaqtaqwanmi hapinchik sumaq-qillqata? Imayna llapa ima sumaq kasqanmanta rimanapaq; musquyninchikkuna, munapakuyninchik, kuyayninchik, llakinchikkunamanta ima ninakunanchikpaq. Rakiykuspa rimaypim kuyanakuyqa hatun llullakuypaq, achka llullakuypaq kusam: kuyakusqanchiktam kay pachapi llapa ima kawsaqwan tupachinchik, patachanchik: quyllurwan, puyuwan, qantu tikawan, llapan waytakunawan, pillpintuwan, tukuy rikchaq urpichakunawan. Imawanñataq mana tupachinchikchu? Killatapas mañakunchik kuyakusqanchikpa munayninta ñuqanchikpaq tikraykachinanpaq. Manayá warma yananchikpa llapa ima sumaq kaqman rikchakuyninllachu: kikinmi chay llapa imakuna. Kikinmi hatalliwaqninchik urqu, anqas hanaqpacha, hichpallapi qucha, puñuchiwaqninchik waylla, takipuwasqanchik tuya. Aswan llullakuy kanmanchu? Chaymi sumaq-qillqa, runasiminchikpi huk nanaq kaq, yaqa kay América suyupa yurisqa kasqanmantapacha. Qamsi kanki chiwanway ñuqasi kasaq waranway, ñuqachallawan kaspaqa allinchallatam purinki. Kayhinapim rikurimurqanku sumaq-qillqa nisqanchik, sumaqllaña harawikunapi, apu yaya Inti, urqukuna, mayukuna rurayninkunapa willakuynin, hinaman llapa ima kawsayninchikpi chaskisqanchikmanta. Chayhinam runasiminchik wiñarqan, sumaqyakurqan, mana ima huk rikchaq simikunawan patachasqa pisiman hapinapaq kaspan. + +1938 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Runa Simi: Chinchilla + +Amachasqa p'anqakuna - Wikibooks +Llamk'apunapaqAstanapaqChurkuy +Mana riqsisqa Wikibooks:Nospam‎ (4331 byte) wiñaypaq Mana riqsisqa ruraq hunt'a amachasqa, ''phaqcha'' nisqapi — + +Paskwa (iwriyu simipi: פסח [pésah], chaymanta grigu simipi: πάσχα [páskha], chaymanta kastilla simipi: Pascua) nisqa p'unchawpiqa, - ch'iraw mit'api (p'unchawpa tutap kaqlla kachkayninpa qhipaqnin) ñawpaq hunt'a killap qhipaqnin intichawpi, chaypa qhipaqnin killachawpipas - kristiyanukuna Jesuspa wañusqa kayninmanta sayarisqanmantam yuyaykuspa phistakunku. +Kristiyanu iñiypiqa lliwmanta aswan hatunmi raymi, Jesuspa kawsarikusqanrayku. Simana Santap tukukuyninmi. +Hudyukunataq chay p'unchawpiqa Iqiptumanta ayqisqankumantam (Exodus nisqamantam) yuyaykuspa phistakunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paskwa. + +WAKINKUNA NINKU: "Dios kay Jallpʼata kamachishan, jatuchaj llakiykuna kananpaj juchayoj, chaytaj may sajra kasqanta rikuchin", nispa. + +Runa Simi: Kashamarka pruwinsya + +Chhulli (influenza, kastilla simipi: gripe) nisqaqa añawkunap paqarichisqan runap unquyninmi. +Chhulli añawta llimphiy (Hong Kong nisqa chhulli). + +Sara nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Sara pruwinsya, Santa Krus suyupi, Buliwyapi +Sara icha Sare llaqta, Pyrénées Atlantiques dipartamintupi, Ransiyapi +Villa Sara, Treinta y Tres llaqtapi, Uruwayipi +Sara runa, urin Chadpi huk runa llaqta +Red SARA, Ispañapi huk willañiqipura llika +Sara sara Apu urqu Ayakuchu suyupi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yaku. +"Yaku" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu q'urasqa +Tikraynin q'urasqa Kastillanu simipi: + +Playa mayor de ganado, Punata llaqtapi (pruwinsyap uma llaqtan) +Uma llaqta Takachi +Takachi (kastilla simipi: Tacachi ) nisqaqa tawa ñiqin munisipyu Punata pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Takachi llaqtam (750 runa, 2001 watapi). +Munisipyupiqa awanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Takachi munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Saywitu: Takachi munisipyu + +Uma llaqta Baure +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi, baure simi, hukkuna +Baure munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Baures) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Iténez pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Baure llaqtam. +Mayukuna: Iténez mayu - San Martin mayu + +Waranway yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Waranway yura rikch'aq ayllu (familia Bignoniaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk waranway hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waranway yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waranway yura rikch'aq ayllu + +Sokratis, Paris llaqtap Louvre nisqa musiyunpi. +Sokratis (grigu simipi: Σωκράτης) (469 Kristup ñawpan watapis paqarisqa Athina llaqtapi; 399 Kristup ñawpan watapis wañusqa Athina llaqtapi) huk grigu yachay wayllukuqsi runa karqan, Platonpa yachachiqninsi. +Sokratispa kawsasqanmantaqa, mana chiqan wañusqanmantapas Platonsi willarqan. + +Chunwa Runallaqta Republika Uma warmi +Jiang Qing, (Chinu simipi: 江青; , pinyin: Jiāng Qīng;; Wade.Giles: Chiang Ch'ing), Lǐ Shūméng, Madam Mao sutiyuq warmiqa, (* 14 ñiqin pawqar waray killapi 1914 watapi paqarisqa Zuncheng (Shandong) llaqtapi - 14 ñiqin aymuray killapi 1991 watapi wañusqa Beijing llaqtapi). Chunwa Runallaqta Republika mama llaqta kumunista pulitikupas. +Lan Ping qayay sutiyuq aranway pukllaqsi. 1954 watamanta 1959 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Uma warminin karqan. + +Como llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Suwasi nisqaqa (kastilla simipi: Isla Suasi) Titiqaqa quchapi huk wat'am, Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Muhu pruwinsyapi, Qunima distritupi. + +Текст Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, "libre" flisqa, allin kausaypi, chaninchasqa kausaypi kananpaq, yuyayniyoq, yachayniyoq runa kasqanman jina. Llapa runamasinwantaqmi wauqentin jina munanakunan. + +Junio killapi, 2013 watapi, Doris Loayza investigacionninta ruwashaqtin Huamanga llaqtapi, Perupi, qelqakamayoq Wari Zaratewan tuparan. Pay pintor, yachachiq ima kan Escuela de Bellas Artespi Huamanga llaqtapi. Chaypi pay pinturata, esculturata, dibujota ima yachachin. Kunan pay huk librota qelqashan. Kay libroqa rimanqa: imaynatachus colores nisqakunata, muhuta, laqhekunata ima kay pacha kawsayninchispi mana chinkananpaq kawsarichispa. Pachamancata mihuyta tukuspa, Doris, Wari ima rimaranku. + +Kamasqa 11 uru Jallu qallta phaxsin 1964 mara, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Runa Simi: Chinchay Awya Yala akakllu + +Ichhu wasichapis taytay uywawasqa q'ala chakichata t'uqu muquchata… +Tayta Yaku, ñawpaqtaqa +Tayta Yakuka manam wañunchu, +Tayta Yakuka manam wañunchu, sumaykullanmi, ichaqa sayarimunqan PACHAKUTIHINA, chay punchawqa kawsay pachamanmi aypasunchik lliwlla, queswarunakuna. + +1.2. Chay qillqakunapiqa rimana runakunapa imaymana yachayninmanta (Literatura nisqanchikmanta, iñiyniymanta, pachamamata apukunatapas muchasqanmanta, runamasinkunawan imayna haykayna kawsasqanmantapas, ima). +1.4. Qillqaqkunaqa apachimunqakutaq pisi rimayllapi pi kasqankuta (suqtamanta pusaq siqikunakamalla - 6 a 8 líneas). +2.5.2 Qillqaqa iskay pahinakunallapi kanqa (2 págs. máximo). + +Runa Simi: Ikwadur unancha + +(Indihina-manta pusampusqa) +Ayllu runa icha Indihina icha pachan runa (kastilla simipi: indígena, latin simimanta: indigenus "kaypi paqarisqa") nisqaqa unay, ñawpa pachamantaña kawsayninpa llaqtanpi kawsasqa machu yayakunayuq runam, huk llaqtap ñawpaq kaq runankunam. +Awya Yalapi indihina runakunataqa ispañulkuna indio ("Indya mama llaqtayuq runa") nirqankus, Indyapi kachkayta iñirqaspansi. Kunan pachaqa manañam chayta munankuchu, chayraykum indihina ninkum. +Manan runa simipi , kunan niyanchu indihina, aswan niyan pachan runa, manaqa patsan runa; mayqan simi taqepas manam 'indihina' simita huyñunchu. +Awya Yalapi indihina runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takiq (Ispaña). +"Takiq (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Qaqra +Qaqra distritu (kastilla simipi: Distrito de Cacra) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qaqra llaqtam. +Qaqra distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Qaqra-Kallampa k'iti rimaytam. Kunan pachataq aswanta kastilla simitam rimanku. + +Manaña Pérez de Cuéllar wankurisqayuq kachkaspa, Piruwpaq Huñuqa Piruwanu Nasyunalista Partiduwan (PNP) 2005 watapi tantari tukuspa 2006 watapi umallinapaq rimana huñunakuypaqpas akllanakuykunapi yallinakurqan. PNP-pa Ollanta Humalan mana umalliq tukuptin APRA-pa Alan Garcían atiparqan. +Chaypacha pusaqninqa Aldo Vladimiro Estrada Choque-m karqan, sapsi qillqakamayuqninqa José Vega Antonio-m. +2006 watamanta 2011 watakama tukuy 120 kunrisistapura 45 UPP nisqapaqmi akllasqa karqan, paypura Hilaria Supa Huamán (Qusqu suyu), María Sumire (Qusqu suyu), Juana Huancahuari‎ (Ayakuchu suyu). + +Katiguriya:Mayu (Tarija suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Tarija suyu) +"Mayu (Tarija suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqu Quta (icha Wila Quta) Altu llaqtapas (karupi) Chakaltaya urqumanta rikusqa +Paqu Quta[2] (aymara simi paqu / p'aqu p'aqu,[3] quta qucha,[4] "p'aqu qucha") icha Wila Quta,[5] wila puka, "puka qucha", kastilla qillqaypi Vilacota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk qucham, Qhapaq Wallapi, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Altu llaqta munisipyupi, Chakaltaya urqup urayninpi, Milluni quchap kunti antinpi, Qillwani llaqtap uray kuntinpi. +Janq'u Quta (Altu llaqta) + +6 chaniyuq tikraykuna k'acha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +3 chaniyuq tikraykuna lluchk'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Inti raymi killa - Wikipidiya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inti raymi killa. +"Inti raymi killa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna qhasqu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Killapampa pruwinsya + +quwiki Qutapata mamallaqta parki + +Runa Simi: Musuqllaqta distritu (Chincha) + +Runa Simi: Antikuna ruwli + +▪ Runa Simi: Unanchakunap Plantillankuna + +yupay yachay + +17Chaymanta Jesusqa chay achka runakunata chaypi dijar rirnaqa, uk wasiman yaykuran. Chaymi chay yaĉhakuqninkunaqa kaynu niranllapa: "Allita intrachimayllapa, chay naqa yaĉhachikushaykitaqa" nir. + +www.anqa.ae + +Kevin Michael Costner sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1955 watapi paqarisqa Lynwood llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtaq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaqmi. Oskar Suñaytas chaskirqan. + +Ljubljana llaqtaqa Isluwinya mama llaqtap uma llaqtanmi. Ljubljana llaqtapiqa 255.115 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ljubljana. + +Runa Simi: Mihiku llaqta + +Uma llaqta Chihuahua +Chihuahua suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Chihuahua), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Chihuahua llaqtam. +Munisipyukuna (Chihuahua) +67 munisipyukuna +Cuauhtémoc llaqta, 134 007 runakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chihuahua suyu. + +Piruwpa wallqanqan - Wikipidiya +Piruw Republikap wallqanqan (kastilla simipi: Escudo Nacional del Perú) nisqa huq Piruwpa sananchan. +Rikchakuna: +Huq wallqanqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruwpa mama llaqtap sillu + +Kunka nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Kunka (sut'ichana) rikuy. +Kunka (latin simipi: vox) nisqaqa runap icha uywap rimayninmi, takiyninmi, ima rimasqapas, kunkallantinmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Awstralya). +"Uma kamayuq (Awstralya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kamarisqa 4 ñiqin aymuray killapi 1904 watapi +FC Schalke 04 (FC Gelsenkirchen-Schalke 04 e.V.) icha Schalke 04, Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'ay klub. +Turnverein 1877, Kamasqa 4 ñiqin aymuray killapi 1904 watapi Gelsenkirchen llaqtapi, Nordrhein-Westfalen suyupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: FC Schalke 04. + +"Watapi p'unchaw" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +1 ñiqin kantaray killapi +1 ñiqin pawqar waray killapi +1 ñiqin qhapaq raymi killapi +1 ñiqin qhulla puquy killapi +1 ñiqin tarpuy killapi +15 ñiqin kantaray killapi +15 ñiqin pawqar waray killapi +15 ñiqin qhapaq raymi killapi +15 ñiqin qhulla puquy killapi +15 ñiqin tarpuy killapi +16 ñiqin ayriway killapi +16 ñiqin hatun puquy killapi +2 ñiqin ayriway killapi +2 ñiqin hatun puquy killapi + +Charkas pruwinsya - Wikipidiya +Charkas pruwinsya +Charkas pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Charkas jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Charcas) Buliwya suyupi, huk pruwinsyam P'utuqsi suyupi. Uma llaqtanqa San Pedro de Buena Vista llaqtam. +Amachasqa suyukuna: T'uru T'uru mamallaqta parki +Mayukuna: San Pidru mayu +Charkas pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Charkas pruwinsya + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1966 (inlish simipi: 1966 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1966) nisqaqa 1966 watapi Inlatirra mama llaqtapi IX ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. + +Rikuy nisqaqa achkiy, rikch'a musyaymi. +Runakunaqa uywakunapas ñawinkunawanmi rikun. Runapaq ancha chaniyuqmi musyay. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rikuy. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu wañuy kawsay +Tikraynin wañuy kawsay Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Qucha (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Arhintina). +"Qucha (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +China nisqa uywaqa rakhayuq, runtuchanayuq uywam, warmi hina. Chinaqa uñakunata icha runtukunata wachaytam atin. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Unriya). +"Suyu (Unriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Biblia nisqanman jina, wakin runasqa Diosta munakusqankuta nispapis, "sonqonta nanacherqanku". Arí, ¡mayta llakicherqanku! Chayrayku, mana kasukojtinchej, imaynatachus Jehovaj sonqon nanasqanta qhawarina. + +Runa Simi: Watimala llaqta + +Runa Simi: Llaqta kallpay + +Qhapaq p'anqa +Kay p'anqakunata qhichwa simipi rikuy +Tiyaqllata hukchanaykipaqqa allinkachinaykikunata llamk'apuy (yaykunaykim atin). +P'unchawpa akllasqa rikchan +RSS-vir _ E-chaskiwan _ Ñawpaq p'unchawkunap rikchankuna ... +P'unchawpa akllasqa multimidyan +Ñawpaq p'unchawkunap multimidyankuna ... +Tiksi katiguriyakuna · Katiguriya sach'a +Rumiyasqa kawsaqkuna · Mama quchapi kawsay · Rikuypacha · Imakuna · Hawa pacha · Mit'a +Rikch'aqkama +Kuyuq rikchakuna · Siq'intin · Hap'isqa rikchakuna · Siq'isqa · Sananchakuna · Llimphisqa · Saywitukuna (saywituntin) +Taki kapchiy · Rimasqakuna · T'uqyay · Hap'isqa widyukuna +Wikirikchaq - Rikch'aqkuna Wikiwillay - Willaykuna Wikisuntur - Yachay suntur + +Runa Simi: Rimayniyuq + +Runa Simi: Onega qucha + +Rumipi Khillaychuki (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Rumipi Khillaychuki (inlish simipi: The Sword in the Stone, kastilla simipi: La Espada en la Piedra, Merlín el encantador) nisqaqa 1963 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam, 1938 watamanta Rumipi Khillaychuki sutiyuq kawsay rikch'amanta rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Wolfgang Reithermanmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. Qhipaq pilikulam karqan, Walt Disney kawsaptinraq. + +Plantilla:Suyukuna (Piruw) - Wikipidiya + +Alejandro Heredia sutiyuq runaqa (* 1788 watapi paqarisqa San Miguel Tukuman llaqtapi - 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1838 watapi wañusqa Lules llaqtapi), Arhintinu mama llaqtaq awqaq pusaq pulitikupas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alejandro Heredia. + +Katiguriya:Nihun - Wikipidiya +Katiguriya:Nihun +"Nihun" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Arahu[1] icha Pikuri[2] (Amazona amazonica) nisqaqa Urin Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq lurum, rikch'aq tuywismi, ancha pasaqmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Arahu + +Żory (Alimanya simipi: Sohrau ) nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. 64,64 km² +Żory llaqtapiqa 62.015 runakunam kawsachkanku (2014). + +Waskar, 12-n qhapaqninsi, kawsaypachanpi siq'isqa +Waskar (Waskhar ñisqapas) Inkakunap chunka iskayniyuq ñiqin qhapaqninsi, Hanan Qusqup qanchis ñiqintaq qhapaqnin karqan. +1527 watamanta 1532 watakama Qusqu llaqtapi qhapaq inkas karqan. 1532 llaqtapi Atawallpa suqiyuq wawqinpa kamachisqankama wañurqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Wayna Qhapaq +Qhipaqnin inka qhapaq: Atawallpa + +Joinville llaqtaqa Brasilpi (Santa Catarina suyupi aswan hatun llaqta), Purtuyiskunap 1851 watapis tiksisqan. +Joinville llaqtaqa 515 250-chá runayuq kachkan. + +S, s nisqaqa latin siq'i llumpapi chunka isqunniyuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq chunka tawayuq kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Runa Simi: Pantimayu + +Runa Simi: Hatun llaqi + +Uyarichkanin taytay kay Lima llaqtapi. + +Novial simi, mamallaqtapura yanapayuq simi, yachaqayta atinki. + +Runa Simi: Lawqa mayu + +Runa Simi: K'uychichawwan qallarisqa chhasku wata + +1582 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. Chay hinam karqan illapachaw kaq 4 ñiqin kantaray killapi p'unchawkama karqan. Chay p'unchawpitaq Tayta Papa Griguryu XIII Griguryanu kalindaryu nisqata kamarichiptinsi Italya, Pulunya, Purtugal, Ispaña mama llaqtakunapi, kulunyankunapipas, ahinataq Awya Yalapi, chay musuq kalindaryu llamk'ayta qallarirqan. Chayrayku chay suyukunapi 4 ñiqin kantaray killapi p'unchawtaqa 15 ñiqin kantaray killapi p'unchawsi qatirqan. Chaywansi chay 1582 wataqa 355 p'unchawllayuq karqan. + +18Qankunaqa atisqaykichisman hinayá sapa p'unchaw allin kaqkunatapuni ruwaychis, saynapi llapallan runakunawan hawkalla kawsanaykichispaq. + +paqarimuq runakuna, +kusi kawsay kanchu, chayta. + +Wuliwiya Achka aylluska Mama Llaqta + +Runa Simi: Waki llaqta + +Kanchikmi runaqa, achka achkaraqtaqmi; "Arí, arí, ima kamachikuy paqarichinapaqpas rimanakuy kachun, uyarinakuy kachun" nispa rimaq, chaymantataq pitapas mana uyarispa paykunaqa kamachikuykunataqa hurqurqamunku, runakunaqa mana yuyayniyuqpas kasunchikmanhina. Allin kawsayta munaspapas, sumaq kawsayta maskaspapas, ¿imaraykupunitaq TVkunapas, wayra wasikunapas, qillqasspa willakuqkunapas (periódicos) mana runa siminchiktachu apaykachan? ¿Pim rikurqan El Peruanopi, El Comerciopi, Panamericanapi, TV Perupi, wayra wasikunapipas runa siminchuka apaykachaqta? Icha, runa siminchikkunaqa manachu chaninchasqa simipas? Chaypachaqa, ¿Yanqachu 48° yupayniyuq ñiqin Mama Kamachikuyninchikpi (CPP) ? "Interculturalidad, interculturalidad" nispa rimayqa sayk'uykama uyarisqañam, chayri, ¿hayk'aptaq chay interculturalidadta rurasunchik? Yaqachus ñuqanchikpas Apanquraykunahina sumaq kamachikuykunata paqarichispas k'atatapas hunt'anchikchu? Icha, ¿qam hunt'ankitaqchus chay kamachikuykunata? Chayqa, qamllach ari mana Apanquraychu kawaw, ¿riki? +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawinchakuq taytaykuna mamaykuna llapantiykichikpas... +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawpaqtaqa napaykamuykichikmi llapantapas. Taytaykip... + +Mama llaqta Surinam +Paramaribo llaqtaqa Surinam mama llaqtap uma llaqtanmi. Paramaribo 250 000 runakunam kawsachkanku (2002). +Llaqta (Surinam) + +Lev Davídovich Bronstein (rusu simipi: Лев Давидович Бронште́йн) sutiyuq runaqa, Leon Trotsky (Лев Давидович Троцкий) nisqapas (7 ñiqin ayamarq'a killapi 1879 watapi paqarisqa Yanovka llaqtapi, Ukranyapi, 21 ñiqin chakra yapuy killapi 1940 wañusqa Mishiku llaqtapi) Ukranyapi mama llaqtamanta kumunista pulitiku runam, qillqaqmi yachaqpas karqan. Rusiyapi 1917 watapi Hatun Uktuwri Pachakutiypa pusaqninsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: León Trotsky. + +Apustulkunap rurasqankuna (grigu simipi: Πράξεις των Αποστόλων, kastilla simipi: Hechos de los Apóstoles) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Iwanhilista Lukaspa grigu simipi qillqasqan. Kristiyanu Inlisyap qallarisqanmanta, Ch'uya Ispiritup hamusqanmanta, Jesuspa hanaq pachaman risqanmanta, apustulninkunap - Apustul Pawlu, Apustul Pidru - rurasqankunamanta willan. Musuq Rimanakuypa pichqa ñiqin qillqanmi. +Apustulkunap rurasqankuna, bible.is nisqapi: +Apustulkunap rurasqankuna (Qosqo qheswa simipi) +Apustulkunap rurasqankuna (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Apustulkunap rurasqankuna (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Apustulkunap rurasqankuna (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Apustulkunap rurasqankuna, bibles.org nisqapi: + +Katiguriya:Mama llaqta - Wikipidiya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta. +► Mamallaqtapura kawpay‎ (1 K) +► Puchukasqa mama llaqta‎ (3 K) +"Mama llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kamachi quq atiy +Kamay paqtachi atiy +Llaqta kallpay +Llaqta saruy +Rimana huñunakuy + +Mana llakiq rikch'aq (SE)[1] +Pukañawi chul (Moenkhausia sanctaefilomenae)[3] nisqaqa huk challwam, puka ñawiyuq, Amarumayu sach'a-sach'a suyup mayunkunapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pukañawi chul + +Paqarisqa 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1974 watapi +Ñawpaq klubnin Deportivo Municipal (piluta hayt'aq) +Nolberto Albino Solano Todco sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1974 watapi paqarisqa Kallaw llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan Pukllaykamachiq qarqan. +Kirin Kupa[1] Piluta hayt'ay quchu Piruw 1999 +Piruw mama llaqta Piluta hayt'aq watapi. 1997 +Kallaw llaqtapi paqarisqa + +3 chaniyuq tikraykuna qhawana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tantasqa distritu - Wikipidiya +Tantasqa distritu +Pruwinsya Mayukillap Iskaynin pruwinsya +Tantasqa distritu (kastilla simipi: Distrito de La Unión) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Wanuku suyupi, Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tantasqa (La Unión) llaqtam. +Tantasqa llaqtaqa (La Unión), Urqumayu patanpi +Ripan distritu, Tantasqa distritu, Urqumayu chawpipi +Tinku Mariya mamallaqta parki +Distritu (Mayukillap Iskaynin pruwinsya) + +(Quchapampa-manta pusampusqa) + +Waka rinri [1] (Arisaema triphyllum) nisqaqa Chinchay Awya Yalapi Buliwyapipas wiñaq hampi yuram. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Arisaema + +Richard Schiff sutiyuq runaqa (May 27, 1955) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Richard Schiff. + +Qurpachana wasi (Kastilla simipi: casa de alojamiento) nisqaqa ima runakunata, aswanta karu puriqkunatam qurpachanapaq, mikhuchinapaq wasipas. + +Runa Simi: Uchuy suri + +Runa Simi: Rawrana + +Piruw Suyu (Aymara dili) + +Quechua (qu): Ayti (mama llaqta) + +[[qu:20 ñiqin chakra yapuy killapi]] + +^ Yachakuqkunapa Simi Qullqa, Ayakuchu Chanka, Qichwa Simipi (Quechua-Spanish dictionary): Inti watana + +Apuwasinyuq pukllaykuna 2008 +Apuwasinyuq pukllaykuna 2008 nisqaqa 2008 watapi Pikkin llaqtapi ( Chunwa mama llaqtapi) XXIX ñiqin Musuq pacha Apuwasinyuq pukllaykunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Apuwasinyuq pukllaykuna 2008. + +Lliwmanta aswan hukchasqayuq qillqakuna - Wikibooks +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:AnchaLlamkapusqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Rimana huñunakuy (qu) + +28 ñiqin anta situwa killapi 1990 watapi – 21 ñiqin ayamarq'a killapi 2000 watapi +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +28 ñiqin anta situwa killapi 1938 watapi(Rikuchikuypi pantasqa: Mana riqsisqa qillqa unancha "[" watayuq) +Alberto Kenya Fujimori Fujimori (nihun simipi, Kanji 藤森 謙也; Kana アルベルト・ケンヤ・フジモリ; Rōmaji Aruberuto Ken'ya Fujimori) sutiyuq runaqa (28 ñiqin anta situwa killapi 1938 watapi paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi) huk piruwanu allwiya kamayuq wan pulitiku runam. 1990 watamanta 2000 watakamam Piruwpa umalliqnin karqan. +1990 p'unchawpi umallinapaq akllanakuypi Mario Vargas Llosawan hayu kaspa lliw kunkakunap 53-%-ninwan yallispa, 28-VII-1990 p'unchawpim Piruwpa umalliqnin tukurqan. +1992 watapi Abimael Guzmánta hap'ispa K'anchaq Ñanta atipaspa atawsapa arpaysapam tukurqan. Chay aypasqankunamantaqa kimsa kuti umalliq kayman akllasqam karqan. Achka Qhichwa warmikunata mana munaptinpas mana yachaptinpas qumichichirqan. Hukwanpas, runa hayñikunata sarupuspa maki p'akichikuykuspa chaymanta qhawapayasqam karqan. +Chay huchanunaraykuqa 17 ñiqin ayamarq'a killapi 2000 watapi munay mana munaymi kamachiymanta ithirirqan. +2000 watamanta 2005 watakama Nihun mama llaqtapim tiyarqan, chaymantataq Chilipim. 22 ñiqin tarpuy killapi 2007 watapi piruwanu pulisiyaman hap'ichisqam karqan. Chaymantapacha samk'ay wasipim kachkan. 20 ñiqin anta situwa killapi 2009 watapi Fujimoriqa yapa pusaq kuskanniyuq wata wananaman samk'ay wasipi taripasqa karqan, maki p'akichikusqanrayku, mama llaqtap qullqinta hap'isqanrayku. +Chaymantataq ususin Keiko sutiyuq iskay kutiñam umallinapaq akllanakuypi – 2011, 2016 watakunapi – aynirqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alberto Fujimori. +Katiguriyakuna: +Umalliq (Piruw) +Allwiya kamayuqkuna (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:54, 7 hun 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +(K'anchaq Ñan-manta pusampusqa) +Maypim K'anchaq Ñan maqanakurqan. +K'anchaq Ñan, Achkiq Ñan icha Akchiq Ñan, kastilla simipi Sendero Luminoso nisqaqa huk piruwanu, terrorista nisqa ankalli tantanakuymi. 1980 watamanta 1992 watakama piruwanu awqaqkunawan hayu kaspa tukuy Piruwpi mamallaqtayuq maqanakuyta rurarqan. Chaypacha aswanta Qhichwa runakuna llakispanmi, Sasachakuy pacham nirqan. +1960 watapi Wamanqa llaqtap yachay sunturninpi yachaq Abimael Guzmán sutiyuq (presidente Gonzalo nisqa) yachay wayllukuqmi chay tantanakuyta kamarirqan, José Carlos Mariátegui-p kamasqan Piruwanu Kumunista Partidumanta t'aqakusqa Piruwanu Kumunista Partidu - Puka Unancha nisqamanta t'aqakuspa. K'anchaq Ñanqa huk yachay sunturkunaman, Wankayuman, Limapi Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturninmanpas. +1980 watapi umalliq akllanakuypi Chuschi llaqtachapi akllana p'anqakunata kañispa maqanakuyta qallarirqan. Antikunapi, Ayakuchu, Apurimaq, Wankawillka suyukunapi karulla k'itikunapi kamachinatam hap'irqan. Mana munanayasqa misti qhatuqkunata, mamallaqta kapataskunatapas sipispa, achka qhichwa chakra runap sunqunkunatas chaskirqan. Chaywanpas, mana pi qhichwa runakunapas maoismu nisqapi iñirqanchu. +Fernando Belaúnde Terry sutiyuq Piruwpa umalliqninqa awqaqkunamanta manchakuspa, qallariypi mamallaqta pulisiyallatam maqanakuyman kacharqan. 1982 K'anchaq Ñan Wamanqapi samk'ay wasita ch'utispa masikunata qispichispa, pulitiku hayu runakunatataq sipiptin, Belaúndeqa Ayakuchu suyupi maqanakuy kamachiytam rimarirqan. Chaymantataq piruwanu awqaqkunaqa maqanakuytapuni qallarirqan, mana K'anchaq Ñanman hayullachu, ichataq tukuy indihina, qhichwa runaman hayum, k'apak qhichwa ayllu llaqtakunata puchukachispa (ahinataq Matara, Chiyara, Suqus, Tutus, Walla, Tikiwa, Wankaraylla, Sirkamarka, Qispillaqta, Aqumarka, Askipata, Iripampa, Pampay ayllu llaqtakunapi), hinallataqmi K'anchaq Ñanmi qhichwa runakunata ñak'aykurqan, lliw Lukanamarka llaqtayuq runakunatam wañuchispa, achka Uchuraqay llaqtayuq runakunatapas. Chay senderista nisqakunaqa achka kristiyanu pasturkunatapas sipirqan, 5 ñiqin tarpuy killapi 1992 watapi Rómulo Sauñe Quicaña sutiyuq Biblia t'ikraqtam. +Tukuy chay terror nisqa manchachiyninwan K'anchaq Ñanqa maqanakuyta tukuy Piruq mama llaqtapi, Lima llaqtamanpas mast'arqan. Chaypi 15 ñiqin hatun puquy killapi 1992 watapi María Elena Moyano illapayayarqanku. +Ichataq Piruwpi atiyniyuqkunap wañuy iskadrunninkunapas achka runakunatam, pulitiku hayunkunatam sipirqanku - ahinataq 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1992 watapi Grupo Colina nisqaqa Pedro Huillca Tecse sutiyuq sindikatukunap pusaqninta. +Alberto Fujimori piruwanu umalliq kachkaptin, 12 ñiqin tarpuy killapi 1992 p'unchawpiqa GEIN (Grupo Especial de Inteligencia) nisqa pakasqa pulisiyam Abimael Guzmánta Lima llaqtapi hap'irqan. Chaymantapachaqa K'anchaq Ñanpa kallpan anchatam pisiyarqan, yaqata puchukaspa. +Chay mamallaqtayuq maqanakuypiqa 60.000-manta aswan, 80.000-chá runam wañurqan, paypurataq 75 %-nin qhichwa, huk indihinapas runam. +Maqanakuy puchukaptinpas, Antikunapiqa llik'isqa ayllukuna, llaqtakuna kakunmi. Tukuy millay rurasqamanta willanapaqqa, disimri killapi 2000 Valentín Paniagua sutiyuq umalliq Piruwpa Chiqappaq Allinyanakapunapaq Kacharimuynin (Comisión de la Verdad y Reconciliación de Perú) nisqata kamarqan. Chay kacharimusqa runakunaqa 16985 runata willachispa 21 tantaykunapi 9500 ñak'arichisqa runata uyarispa hatun willayta qillqarqan, 28 ñiqin chakra yapuy killapi 2003 p'unchawpi Alejandro Toledo sutiyuq umalliqman willaspa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñak'arichisqa runakunap runasimipi willasqankuna, cverdad.org.pe[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wanta llaqtapi: Asunta Tambracc de Chávez, Maximiliana Urbano Vega (12 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wamanqa llaqtapi: Angélica Layme Córdova (9 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wanta llaqtapi: Basilia Gonzáles Morales, Villanuevap ikman (11 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wanta llaqtapi: Sabina Valencia Torres, Teodora Huincho Casapoma, Vicente Saico Tinco (11 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wanta llaqtapi: Juana Potosino Curo (12 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wamanqa llaqtapi: Marcelino Chumbes Abarca, Paulina Abarca Ortiz (8 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wamanqa llaqtapi: Angélica Mendoza de Ascarza (8 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wanta llaqtapi: Nolberto Díaz Ramos, Virginia Quispe Urbano (12 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wamanqa llaqtapi: Julia Najarro (8 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:08, 25 hul 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Tupaq Amaru iskay ñiqin + +Tiyay Taqna suyu, +Mik'ulla rumi llimpiykuna (Aymara simi mik'ulla huk laya chaqallu,[1] kastilla simipi Petroglifos de Miculla) nisqakunaqa rumi llimpiykunam, Piruwpi, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi. + +Yuraq quywi icha Sushchi (mapudungun simimanta; Nothofagus betuloides) nisqaqa urin Arhintinapi, urin Chilipi Pataqunya sach'a-sach'akunapi wiñaq sach'am, rikch'aq wallim, chalamanta 1000 mitrukama mama qucha hawamanta aswan hanaq wiñaq, ancha chiri kaq k'itikunapim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq quywi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraq quywi + +Lusuqucha rit'i urqu - Wikipidiya +Lusuqucha rit'i urqu +Tiyay Piruwpi: Punu suyu, Putina pruwinsya, Sina distritu[1] +Hanaq kay yaqa 5.100 m +Lusuqucha (Losojocha / Losoccocha) nisqaqa Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Sina distritupi, Surapata, Wisk'achani (Chawpi Urqu) rit'i urqup chinchayninpi, saywapi Buliwya mama llaqtawan. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.100 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe/carta-educativa: Punu suyu, Putina pruwinsya + +Ruqutu (Capsicum pubescens) nisqaqa huk uchu rikch'aqmi, Buliwyapi, Piruwpipas wiñaq. Ancha hayaq rurunkunatawan mikhunatam q'apachanchik. +Chilltuwan ruqutumantaqa llaqwatam yanunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruqutu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ruqutu + +Mama llaqta Sumalya +Tinkurachina siwikuna 2°02 N 45°21O +Mugadishu (kastilla simipi: Mogadiscio; Mogadishu; sumalí simi: Muqdisho; arabya simi: مقديشو‎ Maqadīshū) llaqtaqa Sumalya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Kamasqa watamanta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mugadishu. +Llaqta (Sumalya) + +"Iñuku pachaykamay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Iñuku huk'i +Iñuku huk'i p'akiy + +Katiguriya:Ruruchina - Wikipidiya +Katiguriya:Ruruchina +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruruchina. +"Ruruchina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Arhintina, General Villegas +Wañusqa Mishiku, Cuernavaca +Juan Manuel Puig Delledonne sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin qhapaq raymi killapi 1932 watapi paqarisqa General Villegas llaqtapi - 22 ñiqin anta situwa killapi 1990 watapi wañusqa Cuernavaca llaqtapi), Arhintina mama llaqtap qillqaqmi yachaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manuel Puig. + +Caravaca de la Cruz llaqtaqa Ispañapi, Murcia suyupi, huk hatun llaqtam, 25.688 tiyaq runakunayuq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Caravaca de la Cruz. + +Luis Miguel Sánchez Cerro sutiyuq runaqa (*12 ñiqin chakra yapuy killapi 1889 paqarisqa Piwra llaqtapi - †30 ñiqin ayriway killapi 1933 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. +27 ñiqin chakra yapuy killapi 1930 p'unchawpis huk awqaq pusaqkunawan Augusto B. Leguía sutiyuq Piruwpa umalliqninta wamink'a maqaypi kamachinamanta qarqurqan. Allpa wira ruruchina, huk hatun ruruchinakunatam llaqtarirqan. + +Kiru hampikamayuq nisqaqa kirukunata qhalichaykuq hampikamayuqmi. +Ñawpa pacha kiru kamayuqkunaqa unqusqa kiru hurquq, kiru sik'iqsi karqan. Kunan pachataq chay kiru hampikamayuqkunapqa unqusqa kiruta allinchananmi, qhalichananmi tiyan. Kirupi ismusqakunamanta hutk'ukunatam hutk'una antawan mankharqaspa chay llump'aychasqa hutk'ukunata kiru hunt'anawanmi hunt'anku. + +Bridal veil Falls pinchikillachanapi pinchikilla ruraq, Telluride, Colorado, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. +Uchuylla yachaqana pinchikilla ruraq. +Pinchikilla ruraqpiqa tiyaq llut'arinawan paqarichisqa llut'ariy suyupi pinchikilla kururmi muyurikun, ichataq kakuqlla llut'ariq muyurikun tiyaq pinchikilla kururkunap chawpinpi. Muyurikuqpa t'urpintaq hawamanta muyurichisqam. Lorentz kallpa nisqarayku muyurikuq llutariy suyu pinchikilla kururkunapi pinchikilla puriytam paqarichin. + +Rafael Salvador Salguero González sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1951 watapi paqarisqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Salvador Salguero. + +Woody Allen (Allen Stewart Konigsberg) sutiyuqqa (1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1935 paqarisqa New York llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukuna-pi) huk USA mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq wan aranway pukllaq runam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Urin Awya Yala). + +Piruwanu ritawlu (retablo) nisqaqa Ayakuchu suyupi, Piruwpi, huk kapchiymi. + +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy + +Ayllu / Ayllus /ayllu/ Quechua + +Mariscal Ramón Castilla jisk'a suyuxa, Luritu jach'a suyu + +Runa Simi: Hatun k'illichu + +Runa Simi: Wamanqa pruwinsya + +Runa Simi: Quintana Roo suyu + +Runa Simi: Rimaykunap ayllun + +Mana puni "qari riqsiqsi " payqa , chaychiki sutichanpas kapuwarqanchik "Vergenea" nisqan , mamacha Asuntapa kuyakusqan iñiqnin, santa vergin warmi. +Chawpi llaqtapiqa kansi projisor, guardea cevel, juwis, jitarristakuna, imaymana runakuna. Vergeneaqa achka wasiyuqsi , huantapipas, huk llaqtakunapipas. +Wakin llaqta qarikunapas yaqa "uma muyuyllañas" kanku Vergeneamantaqa. +"Grengochaqa" ñas costombrakurunñas kay allin runakunawanqa, hamuptinkuqa –mana imata doyñon ninanpaqsi , yanqallañas awllaqtukun, kachuqtukun….ameguerochallañas jitarristakunawanqa, aycha tullucharaykuqa.."perro que ladra , no muerde", chaynachiki. +Kayna machaqway, uru, akatanqakunaqa , achkallañas llaqtanchikpiqa kawsanku . +Vergeneas chayta umanchaspa, tayta Diosta mañakun kaynata nispa:! "Taytallay Jesucristo, kay pacha, hanaq pacha ruwaq tayta, wakcha churillaykim tukuy sunquyway mañakamuyki, ama hina kaspa wiñay kawsaq Dios, casaraykachillawayyà kuyakuqniy qariwan, qanmi kanki qapaq, tukuy ima atiq, ruraq, chakatasqa tayta Jisus"! +Vergeneaqa chayta uyarispansi, manas rimariyta atinchu, yaqas cristiana kasqanmantapas ñakakun, manaña mañakusqanta nitaq Cristo, nitaq San Pedro , San Pablo, uyariykuptinku.¡"Ay wakchapaqa, mana ima kayniyukpaqa, milagrospas kanchu, qullqisapakuna iskay ,kimsa kutitam casarakunku, Gesela, Laura, Tula kaqlla",chaynatas rimapakun. +Chaynapitaqsi kasqa huk runacha, allin llamkaysapa llaqta qari, Florencio sutiyuq, ichaqa ancha riqsisqa "Loqlencio" nisqawan , sapachallan qari, mana warmiyuqraq. +Kay noticiawanqa chay asikuqninku runakunataqa , yaqa machkawan hinas siminkuta tapaykunqa, manaña anchatawan usuchikunankupaq. El valor de ser honesto y puro. +Compadrenñataqsi nin: Padrinopaqa rimapayaykuchwanmiki tayta Carlos Hiraokata, mama Rosa Torres warmintawan, paykunaqa Huanta llaqtapa ancha riqsisqanmiki kanku. +Chawpi misapis- Curanchik- llaqta runakunata tapuykamun: ¿Icha riqsinkichik, yachankichik, ima qarkanakuykunatapas, kay Vergeneapa Loqlenceopawan casarakuyninmanta.? +Tayta mamankus qaqchanku: ¡Yaw Loqlenceo, Vergenea, mana pinqakuqchus kasqankichik, runa qaylla, iglesiapiraq, Jesus niychik.! ¡Tayta cura bibliyawan waqtay.! +Chay tutas Loglenceo hapiykun ,makallaykun,paqtaykun , kusirichin yaqa wañunayanankama SALVIA sallqa waytachanta, waytakaynintapas sisayta sisarichispa, sapallan sunqunta, en el altar del amor. +Chaymantas-yaqa punchawyaq hinas- hanaq pacha tutapas, chuyarayaykamun. +Tayta Gobierno , gracias taytay, qusallayqa manañam pantaykunataqa ruranqañachu, imaynapas qampa nisqaykitam ruranqa. Jesucristoya puririynikita kancharichun, ñawpaq llaqtanchik hina : ama suwa, ama qilla, ama llulla" kananpaq.. + +Yachayniyuq misk'i simi qhari + +(Wikisimitaqi:Kunan pacha-manta pusampusqa) +Kaypiqa kunan pachapi tukuykunamantam qillqasunchik. +Allinmi hamusqaykichik masiykuna. Ratullakama, tukuy sunquywan. -- AlimanRuna 08:03 1 hun 2008 (UTC) + +12 April, 2015 · by Ayasupai · in Runa Shimi, Takiykuna, Uyaykuna. · + +Runa Simi: Iskay phutuy raphiyuq + +Get science kind sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Antawa apaykachay: Interstate 80 hatun ñan, Berkeley (California), Hukllachasqa Amirika Suyukuna. +Apaykachay nisqaqa runakunap huk puystukunamanta huk puystukunaman puriyninmi, kuyuyninmi, kikinta icha ima qhatunakunatapas apaspa, kikillanpa chakinwan rispa icha apaykachanawan, ñankunapi. Apaykachasqakunata qhawaspaqa, iskaynintin apaykachaykunatam riqsinchik: runa apaykachaypas chaqna apaykachaypas. +Tawantinsuyu pachapi chakillanwan riqllas karqan, qhatunakunatataq llamap wasanpi chaqnaspa icha kikinpa wasanpi q'ipispa apaykacharqan. Iwrupapitaq Asyapipas Aphrikapipas ñawpa pachañas kawallupi rirqan, kawallukuna qallapurinakunatas aysarqan. +Kunan pacha lliwmanta aswan apaykachaytaqa rawray kuyuchinayuq apaykachanakunawanmi - antawakunawan - ruranku. Chaywan ancha achka runakunata, qhatunakunatapas apaykachayta aypanku, ichataq chaywan wayra pachata q'upa wapsikunawan miyuchaspa muyuriq pachata anchata waqllinku. Hatun llaqtakunapi llimanta aswan puriykunaqa manam karuchu. Chakillawan icha iskaymuyuwan rispa muyuriq pachata mana waqllinkumanchu, chaywanpas achka runakuna, antawan kaptin, antawan rin, sallqa pachapaq mana allin kaptinpas. + +Uma llaqta Qallaw +Qallaw pruwinsya +Carmen de la Legua-Reynoso distritu; (kastilla simipi: distrito de Carmen de la Legua-Reynoso) nisqaqa huk distritum Qallaw pruwinsyapi, Qallaw suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Kamasqa 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1964 watapipi. +Uma llaqtanqa Carmen de la Legua llaqtam. +Distritukuna (Qallaw) +Distritu (Qallaw pruwinsya) + +Cicero nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Marcus Tullius Cicero, huk romanu pulutiku qillqaqpas. + +Mayqin wikikunapi "Rikcha:P NIS.png" nisqata llamk'achinku - Wikipidiya +Mayqin wikikunapi "Rikcha:P NIS.png" nisqata llamk'achinku +Ama rikuchiychu kay wikipi willañiqi llamk'achiyta. + +Katiguriya:Philipinakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Philipinakuna. + +Miles Dewey Davis III, Miles Davis sutipaq runaqa (* 26 ñiqin aymuray killapi 1926 watapi paqarisqa Origen Alton llaqtapi, Illinois suyupi - † 28 ñiqin tarpuy killapi 1991 watapi wañusqa Santa Mónica llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna takichaq wan Jazz trumpitista. + +Uma llaqta Kulunya +Kulunya distritu (kastilla simipi: Distrito de Colonia) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kulunya llaqtam. + +Ella Fitzgerald sutiyuq warmiqa (* 25 ñiqin ayriway killapi 1917 paqarisqa Newport News llaqtapi, Virginia suyupi - 15 ñiqin inti raymi killapi 1996 wañusqa Beverly Hills llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq Jazz takiqsi karqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'uychuchiy + +Llump'aq, llump'a, purumtasqa + +chaysuyu, Antisuyu, Collasuyu y Cuntisuyu. Los dos prime- + +Runa Simi: Piruwpa hatun kamachin + +Kichwa runa llaktakunapak muskuy yachaykuna. + +qu: simi yachaq + +400 0 _ ‎‡a Camille Corot‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Runa Simi: Rumi Qullqaqa ñawpaq inka qullqam. + +Runa Simi: Roraima suyu + +Runa Simi: Sonora suyu + +Runa Simi: Ñawi huñuna unquy + +Uma llaqtaː Zugdidi. +Abasha ( km² - runakuna); +Chkhorotsqu ( km² - runakuna); +Khobi ( km² - runakuna); +Martvili ( km² - runakuna); +Tsalenjikha ( km² - runakuna). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Samegrelo–Zemo Svanethi suyu. + +Anta pruwinsya - Wikipidiya +Pirqa, Tarawasi, Limatampu distritu, Anta pruwinsya +Uma llaqta Anta +Simikuna Qhichwa simi, +Anta pruwinsya nisqaqa Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Anta llaqtam.Paqarisqa Apusimi mana yupayuqwan; pacha yupaynin: 19-09-1839. +Sallqa suyukuna: Yunka, Qhichwa, Suni. +Quchakuna:: Waypu qucha +Anta pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Pruwinsyapi aswanta qhichwa simitam rimanku. +Ch'unchu, Quyacha , K'achawaylla, Borracho, Siklla, Chileno, K'achampa, Saqra, Qhapaq qulla, Mistisa quyacha, Contradanza, Yana Qhapaq, Qhapaq qulla, Saqsampillu. + +Sofiya llaqtaqa Bulgarya mama llaqtap uma llaqtanmi. Sofiya llaqtapiqa 1.203.680 runakunam kawsachkanku (2006). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sofiya. + +Paqarisqa Madrid, 17 ñiqin ayamarq'a killapi 1921 watapi +Wañusqa Mishiku llaqta, 14 ñiqin qhulla puquy killapi 2005 watapi +Ofelia Guilmáin sutiyuq warmiqa (* 17 ñiqin ayamarq'a killapi 1921 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi - 14 ñiqin qhulla puquy killapi 2005 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Ispaña/ Mishiku Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Ofelia Guilmáin sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Churu k'usillu icha Churu[1] chaylla icha K'usillu (Kushillu)[2] chaylla (genus Lagothrix) nisqakunaqa Urin Awya Yalapi, sach'a-sach'akunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillukunam. +Kaymi tukuy churu k'usillu rikch'aqkuna (Piruwpi kawsaq: wira qillqasqa): +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Churu k'usillu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Churu k'usillu + +Chinchay Maryana Wat'akuna - Wikipidiya +Chinchay Maryana Wat'akuna Llaqta Tanta +Tukri simikuna Inlish simi, chamurru simi carolinyan simipas +Uma llaqta Saipan +Mama llaqta kamachina Llaqta Tanta +Hallka k'iti k'anchar 477km² +Runa ñit'inakuy 168 runa sapallan km²-pi +Mama llaqta taki Gi Talo Gi Halom Tase (chamurru simipi); Satil Matawal Pacifico (carulinyan simipi) +Mama llaqta tuyru 580 / MNP / MP +Chinchay Maryana Wat'akuna Llaqta Tanta nisqaqa (inlish simipi: Commonwealth of the Northern Mariana Islands; chamurru simipi: Sankattan Siha Na Islas Mariånas) llaqta tantam Hukllachasqa Amirika Suyukunawan pulitika tinkiypi. Huk allin tiyayniyuqmi Chinchay Pasiphiku mama quchapi. + +Tuxtla Gutiérrez (nawa simi Tuchtlán) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Chiapas suyu uma llaqtanmi. +Fray Antonio de Pamplona kamasqa 25 ñiqin ayriway killapi 1560 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tuxtla Gutiérrez. + +Uma llaqta Sakaka +Alonso de Ibáñez pruwinsya (aymara simipi: Alonso de Ibáñez jisk'a suyu, kastilla simipi Provincia de Alonso de Ibáñez) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Sakaka llaqtam. +Alonso de Ibáñez pruwinsyapiqa qhichwa, aymara, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Aswan riqsisqa qillqasqan: La Comédie humaine +Honoré de Balzac sutiyuq runaqa (* >20 ñiqin aymuray killapi 1799 watapi paqarisqa Tours llaqtapi - 18 ñiqin chakra yapuy killapi 1850 watapi wañusqa Paris llaqtapi), Ransiya mama llaqtayuq qillqaq runam karqan, phransya simipi qillqaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Honoré de Balzac. +Tours llaqtapi paqarisqa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suwisa. +"Suwisa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu siq'i-siq'i +Tikraynin siq'i-siq'i Kastillanu simipi: + +4 chaniyuq tikraykuna jamut'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qutu, juñi, tanta, qhuchu, juñu, waki + +Tabalosos distritu (kastilla simipi: Distrito de Tabalosos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, San Martin suyupi, Lamas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tabalosos llaqtam. + +Kay huñunakuykunaqa sonqoyku ukhumantapacha paqarin, runasiminchis t'ikarichinachisrayku, llimp'inkunata qhawarispa, misk'i takiyninta uyarispa, tukuy qelqakunapi sapa p'unchay qhawarispa. +Chayrayku, tukuy yachaykuna, ruwaykuna waqaychaq runasiminchiswan kusikuy. Runasiminchismantaqa ichiykachasunchis, kallpachaspataq t'ikarichisunchis. + +11 Karu llaqtaman + +Runa Simi: Antikuna ukumari + +Runa Simi: Tarma pruwinsya + +Runa Simi: Yunka suyu + +Aberdeen (kastilla simipi: Aberdeen, (Iskusya simi: Aiberdeen Gaelic simi: Obar Dheathain) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Aberdeen llaqtapiqa 212.125 runakunam kawsachkanku (2001). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aberdeen. + +Mama llaqta Ukranya +Lwiw (ukranya simipi: Львів; pulska simipi: Lwów; aliman simipi: Lemberg) nisqaqa Ukranya mama llaqtap huk hatun llaqtam , Lwiwska oblast suyup uma llaqtanmi. Lwiw llaqtapi 808.900 runakuna kawsachkanku (2005). +UNESCO Tukuy runakunap qhapaq kaynin (mawk'a llaqta) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ukranya) + +Kaypi rimasqa: Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Suyukuna: Musuq Mishiku +Rimaykunap ayllun: Ch'ulla rimay +Keres nisqaqa Musuq Mishikupi (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) huk rimaykunap ayllun icha k'iti rimaysapa ch'ulla rimaymi, Keres runakunap rimayninkunam, Pueblo nisqa llaqtakunapi. +Keres rimaykunaqa kaymi: +Hukllachasqa Amirika Suyukunapi rimay + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Uganda) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Uganda) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Uganda). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urin Aphrika. +"Urin Aphrika" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +hampikamayuq wan pulitiku +José María Montealegre Fernández sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin pawqar waray killapi 1815 paqarisqa San José llaqtapi - 26 ñiqin tarpuy killapi 1887 wañusqa San José llaqtapi ). Kustarika mama llaqtap hampikamayuq wan pulitiku karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: José María Montealegre. + +Pukachaqlla[2] icha pichana (Brachyotum ledifolium) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi kawsaq yuram. + +Colosseum nisqaqa Roma llaqtapi (Italyapi) ancha hatun tumay aranwam, romanu pachapis wasichasqa. Romanukunaqa chaypi hatun yawarsapa pukllaykunatas rurachirqan. +7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Colosseumtaqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. + +Qaras (kastilla simipi: Caraz) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk llaqtam, Waylas pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Waylas pruwinsya) + +2 chaniyuq tikraykuna p'intuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Walasiyu +Walasiyu kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Gualaceo, Cantón Santiago de Gualaceo) Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Walasiyu llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Walasiyu kiti (PDF) icha [1] + +Tiyakuynin Wankawillka suyu, Wankawillka pruwinsya, Ascensión distritu +Pinqullu (aymara simim, kastilla qillqaypi Pincullo) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum Chunta wallapi, Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Ascensión distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.096 mitrum aswan hanaq. + +Giuseppe Versaldi Italya mama llaqtayuq taytakura wan Hatun yaya. Kathuliku Inlisya Kardinal + +Runa Simi: Tuqti yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Wamuti kiti + +Runa Simi: Apuwasinyuq pukllaykuna + +Warma kay (suqta watankumanta, chunka hukniyuq watankukama) +Perú suyunchikpim sapa pachak primariaman rinankupiña kaq warmakunamantam (suqta watankumanta chunka hukniyuq watankupi kanankukama), isqun chunka tawayuq tupaqnin primaria graduman rinku. Chaynallam yaqa llapan América del Sur suyukunapi, ichaqa aswan achka niq warmakunam primariaman rinku Argentina, Ecuador hinallataq Uruguay suyukunapi. Allintañam puririrqunchik suyunchikpi, chayna kaptimpas suqtachunka suqtayuq waranqa warmakunam-suqta watankumanta, chunka hukniyuq watankukama (2%)- Educación formalmanta qawapi tarikunku (Estado de la Niñez en el Perú). +2,007 watapi Evaluación Censal de Estudiantes (ECE) nisqanman hinaqa, 2,007 watapis 15,9% segundo grado primariapi kaq warmakunallas liyisqankumanta yuyaymanakunku, matemáticas yayapiñataqmi 7,2% warmakuna allin karqaku. 2.011 watapiqa 29,8% liyisqakumanta yuyayamanakurqaku, 13,2% matematicas yachayta atirqaku. +Noventa porcientamanta aswan achka warmakuna(suqta watankumanta, chunka hukniyuq watankukama) primariapi matriculasqa kaqkunamantam, 20% tupasqan gradumanta huk wata qipapi matriculakunku; huk, sapa pichqamanta. Campo llaqtakunapim chayna (30%)- iskay kuti achka- hatun llaqtakunawan tupachisqaqa (13%); sinchi wakcha warmi qari warmakuna kasqanpiñataqmi(35%)- kimsa kuti achka- mana wakcha kaqkunawan tupachisqaqa (13%). +Kay watakunapim aswan achka warmakunaña Seguro de Saludman aypanku, aswanraq campupi tiyaqkuna, sinchi wakcha warmakunapas. 77% suqta watankumanta chunka hukniyuq watankukama warmakunam, 2,009 watapi seguruyuq karqaku, hinallataqmi (58%) Seguro Integral de Salud – SIS ukupi tarikunku. Chayna kaptimpas, pusaq pachak waranqa warmakunaraqmi mana seguruyuq kanku, suqta watankumanta chunka hukniyuq watankupi kaqkuna (26%). Wakcha kaypiraq tarikuq departamentukunapim aswan achka warmakuna seguruyuq kanku, aswanraq SIS seguruyuq: ( suqta watankumanta chunka hukniyuq watankupi kaqkuna). +Hayka warmakunataq wasinkupi yakuyuq saneamientuyuq kanku?, suqta watankumanta chunka hukniyuq watankupi kaqkuna. 1.2 millones (37%) tiyakunku mana chuya yaku kasqampi; 1.6 millones (47%) tiyakunku mana allin saneamientuyuq hinallataq 1 millón (31%) mana chuya yakuyuq nitaq desagueyuq wasipi tiyanku. Huancavelicapim aswanqa (64%), Loretopi (60%) hinallataq Huanucupi (58%), chaypim sapa chunka warmakunamanta, yaqa suqtapa chayna kawsakuyninku. Lliw Perú suyunchikpim 63% warmakuna(suqta watankumanta chunka hukniyuq watankupi kaqkuna) wasinkupi chuya yakuyuq kanku, ichaqa 21% wasikunallamanmi "segura" yaku chayan, allin clorasqa. + +Biblia yachachisqanmanta: Juan Jesusta bautizan - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Jesús manaraq Juanman richkaspa, carpintero karqa. Juk carpinteroqa k'ullumanta tukuy imata ruwan. Payqa tiyanasta, camasta, ima ruwaq. Mariap qusan Joseqa carpintero karqa, pay Jesusta yachachirqa. Chaywanpis, Diosqa mana carpintero kananpaqchu churinta Jallp'aman kachamurqa. Manaqa paypa munayninta ruwananpaq kachamun. Kunantaq chayta qallarinan karqa. Chayrayku, Jesusqa Tatanpa munayninta junt'ayta munaspa, Juanwan bautizachikurqa. ¿Chayta ruwaspa Diosta kusichirqachu? +Ari, Jesús yakumanta lluqsichkaptin, Dios janaqpachamanta parlamurqa: ‘Kaymin ancha munasqa churiyqa. Paywan sunqu junt'asqa kani', nispa. Chantapis janaqpacha kicharikuytawan juk urpijina Jesuspa umanman uraykamurqa. Chayqa Diospa santo espiritun karqa. +Jesusqa mayta t'ukunan karqa. Chayrayku, 40 p'unchayta ch'in pampaman ripurqa. Chaypitaq, Supay rikhurirqa kimsa kutita Jesusta urmachiyta munaspa. Jesustaq mana urmarqachu. +Chaymanta Jesús kutimuspa, wakin runawan riqsinakurqa, paykunataq Jesusta qhatiyta qallarirqanku. Wakinkuna ajina sutikurqanku, Andrés, Pedro (Simón sutikullantaq), Felipe, Natanael (Bartolome sutikullantaq). Kay runaswan Galileaman ripurqa. Chaypi, Natanaelpa llaqtanpi Canapi qhipakurqanku. Chaypitaq, juk casarakuypi yakuta vinoman tukuchirqa. Chayqa Jesuspa ñawpa kaq milagron karqa. +Jesús Diospa qillqasqanta allinta apaykachasqan, ¿imaynatá Bibliamanta astawan yachakuyta yanapawanchik? (Mat. 4:5-7; 2 Ped. 3:17, 18; 1 Juan 4:1.) + +400 0 _ ‎‡a Chiang Kai-shek‏ ‎‡c Chunwa mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku‏ + +Chincha wanu nisqa wat'akuna +Wanay wanu nisqaqa huk chalapi kawsaq, wanay nisqa pisqup wanun, lliwmanta aswan allinmi. Piruwpa chalanpi ancha achka wanay wanum karqan. Chaymantaqa aswan puchukasqañam. + +Rikch'aq suyu +Rikch'aq suyu (latin simipi: regnum) nisqaqa kawsaqkunapaq mitan kamaypi, raki huñukunapaq lliwmanta aswan hanaq katiguriyam. +Kaymi rikch'aq suyukuna: +Ch'ulla kawsaykuqkuna (Protista) + +Runa Simi: Wachu llaqta + +"KAYKUNAPI" Liberato Kani (MISKI TAKIY TV PERÚ) 2 4:41 + +Runa Simi: Juditpa qillqasqan + +quwiki Yawyu distritu (Lima suyu) + +Harold Rowe "Hal" Holbrook sutiyuq runaqa (February 17, 1925) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hal Holbrook. + +Bette Davis icha Ruth Elizabeth Davis (chiqap) sutiyuq warmiqa (5 ñiqin ayriway killapi 1908 paqarisqa Lowell llaqtapi, Massachusetts suyupi; 6 ñiqin kantaray killapi 1989 wañusqa Neuilly sur Seine llaqtapi, Ransiyapi) aranwaypi, kuyu walltaypi, ñawikaruypipas pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. Oskar Suñaytas chaskirqan. + +Tiyay Quchakuna suyu, Chili +Chiloé wat'akunaqa (kastilla simipi: Archipiélago de Chiloé) nisqaqa Chili mama llaqtapi Pasiphiku mama quchapi Quchakuna suyupi wat'akuna. + +Luksimbur (llaqta) - Wikipidiya +Luksimbur (llaqta) +Mama llaqta Luksimbur +Luksimbur (Ransiya simipi: Luxembourg; Luksimbur simipi: Lëtzebuerg) llaqtaqa Luksimbur mama llaqtap uma llaqtanmi. +Camden, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Llaqta (Luksimbur) + +Impuwistu[1] (impuesto), kichwapi Mallallkun (Mamallaqta qullqikuna)[2] nisqaqa mama llaqtapaq quna (payina) rantina qullqim (kañinam), ruruchinakunamantapas sapaq runakunamantapas. + +"Taripay amachaq (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Wañusqa 70 - Wikipidiya +Katiguriya:Wañusqa 70 +Kay Katiguriyapiqa 70 watapi Wañusqa runakunam. +"Wañusqa 70" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Aoraki Urqu (Inlish simipi nisqaqa Mount Cook, Mawri simipis nisqaqa Aoraki) Musuq Silandaq aswan hatun urqunmi; payqa 3,754 mitruyuq. Payqa Urin Alpikunapin kashan; Urin Alpikuna urqukunan Urin Wat'aq suyt'u kaypi. + +Kim Young Sam, Il-hae (일해, 日海)., Korianu simipi: 김영삼, hanja simipi: 金泳三, Gim Yeongsam, Kim Yǒngsam huk sutiyuq runaqa, (* 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1927 paqarisqa Geoje llaqtapi - ), Uralan Hansuyupa mama llaqta Yachay wayllukuq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kim Young-sam. + +Dubniyu, Db (musuq latin simipi: Dubnium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Tikraynin chiriyasqa Kastillanu simipi: + +Amuqlli unquy (Amygdalitis, Tonsillitis) nisqaqa amuqllikunap unquymi, añakikunap icha añawkunap paqarichisqan. + +CHASKI: Llaqtaymanta(Vol.4) +Llaqtaymanta(Vol.4) + +Runa Simi: Luru + +Kay pachapichu? = ¿En este mundo? + +O nisqaqa Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Suntur (Qheswa Simi Hamut'ana Kurak Suntur) nisqallap, pichqantin hanllalli nisqapi llamk'achisqan hanllallim. U-ta rikuy + +runakuna.org + +Runa Simi: T'aqapampa distritu + +Runa Simi: Mamay + +Stephanie Kwolek sutiyuq warmiqa (* 31 ñiqin anta situwa killapi 1923 watapi paqarisqa New Kensington llaqtapi - 18 ñiqin inti raymi killapi 2014 watapi wañusqa Wilmington llatapi), Pulunya USA mama llaqtap Chaqllisinchi yachaq mantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Stephanie Kwolek. + +Katiguriya:Fauna (Qhichwa) - Wikipidiya +Katiguriya:Fauna (Qhichwa) +Qhichwa suyu nisqapi uywakunamanta qillqakuna. +"Fauna (Qhichwa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 Runakunam +Uma llaqta: Bregenz. +Vorarlberg suyupiqa 388 711 runakunam kawsachkanku. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Bulgarya). +"Mayu (Bulgarya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Waruchiri nisqaqa (kastilla simipi: Huarochirí) Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi. +1600-chá watapi paqarisqa Waruchiri qillqasqa Waruchirip machunkunap kawsasqanmantam willawanchik. +Kunanqa chaypi runakuna kastilla simillatam rimanku. Qhichwa simi chunka isqun kaq pachakwatap qallirisqanpis wañukurqan. Ancha ñawpa pachataqsi haqaru simitapas rimarqan. +Llaqta (Waruchiri pruwinsya) + +Carlos Manuel Perfecto del Carmen de Céspedes y López del Castillo sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin ayriway killapi 1819 watapi paqarisqa Bayarmo llaqtapi - 27 ñiqin hatun puquy killapi 1874 watapi wañusqa San Lorenzo llaptapi) huk Kuba mama llaqtap pulitiku runam wan Kubap umalliqnin tukurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carlos de Céspedes. + +Teófilo Cárdenas Alvarado sutiyuq runaqa, Rumi Ñawi nisqapas (18 ñiqin anta situwa killapi 1926 watapi paqarisqa Qusqu llaqtapi - 2000 watapi wañusqa) huk piruwanu qhichwa simipi qillqaqmi karqan, Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Sunturpi wankurisqa. +1985 watapi Piruwpa llaqta takintam qhichwa simiman t'ikrarqan, huk t'ikraqkuna hinam. + +(Pampa mayu-manta pusampusqa) +Khallkamayu, Pampas mayu icha Kankallu mayu nisqaqa (kastilla simipi: río Calcamayo, río Pampas, río Cangallo) Piruwpi huk mayum, Ayakuchu suyupi, Lamar pruwinsyapi, Lukana pruwinsyapi, Victor Fajardo pruwinsyapi, Apurimaq suyupipas, Chinchiru pruwinsyapi. + +13 ñiqin hatun puquy killapi 1976 watapi – 1 ñiqin kantaray killapi 1979 watapi +Oluṣẹgun Mathew Okikiọla Arẹmu Ọbasanjọ sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin pawqar waray killapi 1937 watapi paqarisqa Abeokuta llaqtapi - ). Niqirya mama llaqtayuq militar, pulitiku wan Umalliq. +Allpa awqaq suyu (Niqirya) + +Miguel Alejandro Ximénez Acosta sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1977 watapi paqarisqa Maldonado llaqtapi) huk Uruwayu mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Maldonado llaqtapi paqarisqa + +Katiguriya:Kachi qucha - Wikipidiya +Katiguriya:Kachi qucha +"Kachi qucha" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin last'a Kastillanu simipi: + +Qusqu-Qullaw (Qhichwa simi: Qusqu, Qullasuyu) +↑ a b c Módulo I Quechua. Qhichwa yachanapaq ch'ikllusqa yachay. CARE + Ministerio de Educación, 2015. +↑ Ñawinchanapaq munay qillqasqakuna 2015. Perú Suyupi Yachay Kamayuq, Lima 2015. + +Nahuatl (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Runa Simi: Oropeza pruwinsya + +San Lucas 21:38 QUFNT - Chaymi, tukuy runakunaqa allaq - Bible Search + +mana saqillana rima, ruraqta hark'anapaq +Sach'akuna ama wañuchunchu. + +San Mateo 22:10 QUFNT - "Chaymi chay sirbiqninkunaqa - Bible Search + +Jinataj, guerranakoj jamusqanku Waraní runas montes ukhumanta. Chay P'utúsikama chayasqankutaj. Tukuy chaypi runasta millayta wañuchisarqanku, wasisninkuta laurachispa, tukuy imata t'ustispa. +Wichariytawankama, paykunaqa uyarerqanku uj jatun waqayta orqomanta llojsimusajta, orqontinta millayta kharkatichisajta: "Ama kay orqomanta qolqenta orqhonkichejchu, ujkunapaj jallch'asqa!" nisqa. Sustowan mancharikuspa, ayqesqanku Wayna Qhapajman willaj: "Uj waqay orqonchej ukhusninmanta p'utusan." nispa. + +7 ñiqin pawqar waray killapi +7 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (07.03., 7-III, 7ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka suqtayuq kaq (66ñ - wakllanwatapi 67ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 299 p'unchaw kanayuq. + +Runa Simi: Miraykuy + +Mama llaqta Iraq +Runa ñit'inakuy 5 671,8 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 1 1134 km² +Hanaq kay 34 m +Bagdad (Arabya simipi: بغداد, Baġdād), Kastilla simipi: Bagdad) icha Baghdad hatun llaqtaqa Iraq mama llaqtap, uma llaqtami. + +Chuqhawaya, Buliwya: 125 ayllukunapaq musuq parquy +Parquy icha Qarpay nisqaqa chakrakunata yakuchaymi, nisyu ch'aki kaptinmi. +Chakrata parqunapaqqa rarqakunatam aspinchik. Tawantinsuyu pachapiñas, Chimu runakunapas achkata parqurqanku. +Usya m'itapi chakrakunata parqukan yapukananpaq, icha mukakananpaq papata tarpuyta munarqa; Yakuqa (unuqa) yurakuna wiñachin. Chaymi ruwayan Unu raymita, kunanyaq Waruchiri llaqtapi runakuna wichayan qucha k'uchunyaq, allichaq raqra unuta. Tukuy aywayan: yasqa, wayna, sipas, qhari, warmi, warmakunapas. Tusuyanpas tinyawan, pinkulluwan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Parquy. + +Katiguriya:Ruwaq:uk + +Georges Cuvier sutiyuq runaqa (23 ñiqin chakra yapuy killapi 1769 watapi paqarisqa Montbéliard, Ransiyapi; 13 ñiqin aymuray killapi 1832 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk phransis kawsay yachaq runam karqan. +Frédéric Cuvierpa wawqinmi karqan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Georges Cuvier + +RBD: Takiqninkunaqa kaymi. +RBD nisqaqa Mishiku mama llaqtayuq kusituymi. +Takiqninkunaqa kaymi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: RBD. + +Robert Boyle sutipaq runaqa (* 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1627 watapi paqarisqa Waterford (Ilanda) llaqtapi - † 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1691 watapi wañusqa London (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq Pachaykamay wan chaqllisinchi yachaqsi karqan. Wapsikuna Kamachikunapas. + +Jisk'a suyu Qaqatampu + +Ullu islampu, kichwapi Ullu ishlampu nisqaqa ulluta qatanapaq k'awchu islampum, yumata hark'anapaq, yuquy unquykunatapas hark'anapaq, chichuyay hark'anam. + +Quibik nisqata huk p'anqakunapi maskay + +Tbilisi (Kartulsuyu simi: თბილისი, kastilla simipi: Tiflis) llaqtaqa Kartulsuyu mama llaqtap uma llaqtanmi, Kurá mayu(მტკვარი, Mtkvari. + +Manu Pruwinsya + +Q'imi llaqta, Kimsa Krus wallap hayt'ananpi +Mama llaqta: Buliwya +Tiyakuynin Chuqiyapu suyu, José Ramón Loayza pruwinsya, K'ayruma munisipyu, Malla munisipyu; Inkisiwi pruwinsya, Q'imi munisipyu +Hallka k'iti kanchar - km² +Tinkurachina siwikuna 17° 0′ S, 67° 20′ W +Kimsa Krus wallaqa Uru Uru quchap chinchayninpi tarikun. (NASA satiliti rikcha) +Kimsa Krus walla (kastilla simipi: Cordillera Tres Cruces) nisqaqa Buliwyap Antikunanpi huk hatun wallam, Chuqiyapu suyupi, José Ramón Loayza pruwinsyapi, K'ayruma munisipyupi, Malla munisipyupipas, Inkisiwi pruwinsyapipas, Q'imi munisipyupi. Chuqiyapu llaqta nisqamantaqa 300 km karum. Jach'a Khunuqullu urquqa llapan urqukunamanta aswan hatunmi (5.800 m / 5.820 m hanaq). +Mayukuna: Araka mayu +Quchakuna: Chalamarka qucha (Inkisiwi pruwinsya, Chuqitanka kantun) - Chuxña Quta - Laram Quta - Wallatani qucha (Wañaquta kantunpi) +Hanaq kay (~) +Aturuma 5.550 m / 5.565 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Ch'amak Qullu (Chamac Collo) 5.350 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Chhankaphiña (Chancapiña) 5.260 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Ch'uxña Quta 4.459 m Loayza pruwinsya, Malla munisipyu +Cuernos de Diablo 5.271 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Gerhard 5.304 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Gigante 5.748 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Jach'a Kunturiri - m Loayza pruwinsya, K'ayruma munisipyu, Araka kantun +Itapalluni - m Loayza pruwinsya, Malla munisipyu +Jach'a Khunuqullu 5.800 m / 5.820 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Jach'a Paquni 5.560 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Janq'u Qullu (Anco Collo) 5.460 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Kallsuñani 5.124 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Kampanani - m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Kunturiri - m Loayza pruwinsya, Malla munisipyu +La Salvadora 5.421 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Las Virgenes 5.600 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Liyun Jiwata (Leon Jihuata) 5.600 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Los Enanos 5.300 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Mama Uqllu (Puntiagudo) 5.281 / 5.400 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Pireo 5.200 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Quri Ch'uma (Immaculado) 5.312 m / 5.500 m Inkisiwi pruwinsya, K'ayruma munisipyu / Loayza pruwinsya, Malla munisipyu +Salvador Apacheta 5.565 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +San Enrique 5.555 m / 5.620 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +San Huwan (San Juan) 5.540 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +San Luwis 5.620 m Saywapi: Loayza pruwinsya / Inkisiwi pruwinsya +San Pidru 5.590 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Santa Wira Krus 5.210 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Santa Fe 5.550 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Taruj Umaña 4.852 m Loayza pruwinsya +Turini 5.131 m Inkisiwi pruwinsya, Q'imi munisipyu, Chuqitanka kantun, Loayza pruwinsya, K'ayruma munisipyu, Araka kantun +Wayllani 5.193 m Loayza pruwinsya, Malla munisipyu +Wayna Khunuqullu 5.640 m / 5.750 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Wila Qullu (Vilacollo) 5.400 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Wisk'achani - m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya, Yaku munisipyu, Q'ajata kantun +Yaypuri (Yaipuri) 5.566 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Yunque 5.400 m / 5.600 m Saywapi: Inkisiwi pruwinsya / Loayza pruwinsya +Kimsa Krus urqukunapiqa Aymara runakunam aswanta kawsanku. +Chuqiyapu suyu +Uma llaqta: Chuqiyapu +Amachasqa sallqa suyukuna: Apulupampa sallqa pacha suyu • Madidi mamallaqta parki • Pilón Lajas kawsay pacha risirwa • Purani Churikimpaya • Qutapata mamallaqta parki +Quchakuna: Chalalan • Chilata • Ch'iyar Quta • Illampu chullunku qucha • Lichiquta • Milluni • Q'ululu • Santa Rusa • Such'i • Titiqaqa • Wiñaymarka +Katiguriyakuna: +Buliwyap Antikunan +José Ramón Loayza pruwinsya +Inkisiwi pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 06:55, 3 nuw 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 9 urin katiguriyakunam, 9-pura. +► Pruwinsya (Chuqiyapu suyu)‎ (20 K, 20 P) +► Pruwinsya (P'utuqsi suyu)‎ (16 K, 16 P) +► Pruwinsya (Chuqichaka suyu)‎ (11 K, 10 P) +► Pruwinsya (Pando suyu)‎ (6 K, 5 P) +► Pruwinsya (Quchapampa suyu)‎ (16 K, 16 P) +"Pruwinsya (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 104 p'anqakunam, 104-pura. +Arqi pruwinsya +Ch'allapata pruwinsya +Chapari pruwinsya +Chayanta pruwinsya +Chikitus pruwinsya +Chinchay Chichas pruwinsya +Chinchay Lipis pruwinsya +Chinchay Qaranqa pruwinsya +Chinchay Sinti pruwinsya +Chinchay Yunka pruwinsya +Daniel Campos pruwinsya +Federico Román pruwinsya +Florida pruwinsya +Franz Tamayo pruwinsya +Germán Busch pruwinsya +Hatun Chaku pruwinsya +Hernando Siles pruwinsya +Ichilu pruwinsya +Inkawi pruwinsya +Inkisiwi pruwinsya +Iténez pruwinsya +Jarani pruwinsya +Jaruma pruwinsya +Jayupaya pruwinsya +José Ramón Loayza pruwinsya +Kapinuta pruwinsya +Klisa pruwinsya +Lariqaqa pruwinsya +Luis Calvo pruwinsya +Mamuriy pruwinsya +Manqu Qhapaq pruwinsya +Manuripi pruwinsya +Marbán pruwinsya +Mayutata pruwinsya +Misk'i pruwinsya +Nicolás Suárez pruwinsya +Oropeza pruwinsya +Pakaqi pruwinsya +Punata pruwinsya +Puwpu pruwinsya +Qaranqa pruwinsya +Qarañawi pruwinsya +Qincha pruwinsya (Beni) +Quchapampa pruwinsya +Sajama pruwinsya +Santiago Wari pruwinsya +Sara pruwinsya +Sawaya pruwinsya +Sawkari pruwinsya +T'utura pruwinsya +Tapaqari pruwinsya +Tarija pruwinsya +Tumina pruwinsya +Umasuyu pruwinsya +Urin Chichas pruwinsya +Urin Lipis pruwinsya +Urin Qaranqa pruwinsya +Urin Sinti pruwinsya +Urquwallqa pruwinsya +Warayu pruwinsya +Yakuma pruwinsya +Yampara pruwinsya +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:20, 2 awr 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Qhatamarka wamani + +Runa Simi: Punu pruwinsya + +Quechua: Hukllachasqa Amirika Suyukuna qu(qu) + +Glacier mamallaqta parki (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Janq'u Llaqa + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Istunya) + +Runa Simi: Puwpu qucha + +Runa Simi: Ayamaych'a yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Fray Jorge sach'a sach'a mama llaqta parki + +Aycha uquq ñuñuq (ordo Carnivora) nisqakunaqa huk ñuñuq, aycha mikhuq uywakunam. +Kaymi huk aycha uquq ñuñuqkuna (Piruwpi kawsaq: wira qillqasqa): +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aycha uquq ñuñuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Aycha uquq ñuñuq + +Mama llaqta / Suyu Uralan Asya +Rimay Sinu tibetu rimaykuna +Niwari simi (Newar, Diwanaqri: नेपाल भाषा) Nipal mama llaqtapi huk rimaymi, hunuchá rimaqniyuq, tibetu birmanu rimaykunaman kapuq. + +Jean Nicolas Arthur Rimbaud sutiyuq runaqa ( 20 ñiqin kantaray killapi 1854 watapi paqarisqa Charleville-Mézières, llaqtapi - 10 ñiqin ayamarq'a killapi 1891 watapi wañusqa Marselle llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq harawi qillqaq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arthur Rimbaud. + +Gloria Gaynor kay qhipaq karqan kanqaku qhaway Taki kapchiy. + +José Protasio Rizal Mercado de Alejandro, Lam-co Alonso de la Rosa, y Realonda de Quintos icha José Rizal sutiyuq runaqa (19 ñiqin inti raymi killapi 1861 watapi watapi paqarisqa Calamba llaqtapi - 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1896 watapi wañusqa Manila llaqtapi), huk Philipinakuna mama llaqtayuq hampikamayuq, qillqaq, ankallis wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Rizal. +Hampikamayuq (Philipinakuna) + +Alqamari, Wamancha icha Aqchi (Phalcoboenus megalopterus) nisqaqa Awya Yalapi, Antikunapi kawsaq hap'iq pisqum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Alqamari + +Uma llaqta Pinra +Pinra distritu (kastilla simipi: Distrito de Pinra) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Waqaypampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pinra llaqtam. + +Ukumpi / K'uychi amaru +Ukumpi icha K'uychi amaru (Epicrates cenchria) nisqaqa huk amarum, Umawa nisqapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi sach'a-sach'api kawsaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Ispaña). +"Kultura (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta nisqaqa hatun llaqtam, chaypim mama llaqtanpa kamachiqninkuna tiyaykun. + +Jackie Chan Chunwa mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Ch'iyar Juqhu, Chachakumani, Titiqaqa Quta + +quechua: Buliwya – Buliwya Mama Llaqta + +Jach'a suyu Qusqu +Commons katt'ana uñnaqa Khallka jisk'a suyu. + +Miraflores (Ariqipa) jisk'a t'aqa suyu + +yachayyupay.com + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Banladish) + +1Jesusqa nillarqantaqmi: –Ama runakunaq rikunallanpaqchu allintaqa ruwaychis, mana chayqa hanaq pachapi kaq Yayaykichisqa manan premiota qosunkichischu. 2Chay hinaqa, mana imayoqta yanapashaspaykiqa, ama llapa runamanraqchu willakuy, imaynan iskay uyakuna sinagogakunapipas, callekunapipas ruwanku hinataqa, runakunaq allin nisqan kanankupaq. Cheqaqtan niykichis, chay runakunaqa premioyoqñan kanku. 3Aswanpas mana imayoqta yanapashaqtiykiqa, amapuni piniykipas chayta yachachunchu. 4Chay hinapin mana imayoqta yanapasqaykita mana pipas yachanqachu. Hinan pakallapi ruwasqaykita rikuq Yayayki kutichipusunki, nispa. 5Jesusqa nillarqantaqmi: –Diosmanta mañakushaspaykichisqa, aman iskay uyakuna hinachu kankichis, paykunaqa sinagogakunapipas, calle esquinakunapipas sayaykuspan mañakunku, runakunaq rikusqan kanankupaq. Cheqaqtan niykichis, paykunaqa premioyoqñan kanku. 6Qan ichaqa, mañakunaykipaqqa wasiykiman haykuy, hinaspa punkuykita wisq'aykukuspa, mana rikuna Yayaykimanta mañakuy, hinan pakallapi ruwasqaykita rikuq Yayayki sut'ipi kutichipusunki. 7Mañakushaspaqa ama mana iñiqkuna hina thawtiychischu, paykunaqa warararasqankuwanmi Diospa uyarisqan kayta yuyanku. 8Amayá qankunaqa paykuna hinachu kaychis. Yayaykichisqa manaraq mañakushaqtiykichismi yachanña imakunatachus necesitasqaykichista. 9Chayrayku qankunaqa kay hinata mañakuychis: Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun, 10Qhapaqsuyuyki hamuchun, munayniyki kay pachapi ruwakuchun, imaynan hanaq pachapipas ruwakun hinata. 11Sapa p'unchay t'antaykuta qowayku. 12Huchaykutapas pampachawayku, imaynan ñoqaykupas contraykupi huchallikuqta pampachayku hinata. 13Amataq wateqaymanqa urmanaykuta munaychu, aswanpas mana allinkaqmanta qespichiwayku. [Qanpan qhapaqsuyupas, atiypas, qhapaqchaypas wiñay-wiñaypaq, amén.] 14Runakunatachus contraykichispi huchallikusqankuta pampachankichis chayqa, qankunatapas hanaq pachapi kaq Yayaykichisqa pampachallasunkichistaqmi. 15Ichaqa contraykichispi runakunaq huchallikusqankuta mana pampachankichischu chayqa, manallataqmi Yayaykichispas huchallikusqaykichiskunata pampachasunkichischu, nispa. 16Jesusqa nillarqantaqmi: –Ayunaspaykichisqa, ama iskay uyakuna hina llakisqa uyayoqchu kaychis, paykunaqa llakisqa uyayoqmanmi tukunku ayunasqankuta runakunaq rikunanpaq. Cheqaqtan niykichis paykunaqa llapan premionkutañan chaskikapunku. 17Qan ichaqa, ayunaspaykiqa umaykita ñaqch'akuy, uyaykitapas uphakuy, 18ayunashasqaykita runakunaq ama rikunanpaq, aswanpas mana rikuna Yayaykiq rikunallanpaq ayunay, hinan pakallapi ruwasqaykita rikuq Yayayki kutichipusunki. 19Ama qhapaq kaykunata kay pachapi huñukuychischu, kaypiqa thutapas thutanmi qhoqayaypas ismuchinmi, suwakunapas wasita haykuspan suwakun, 20aswanpas qhapaq kaykunataqa hanaq pachapi huñukuychis, chaypiqa thutapas manan thutanchu, qhoqayaypas manan ismuchinchu, manallataq suwapas wasita haykuspa suwakunñachu. 21Maypichus qhapaq kayniyki kashan chayllapitaqmi sonqoykipas kashan, nispa. 22Jesusqa nillarqantaqmi: –Ñawiqa lámpara hinan cuerpota k'anchan, chaymi ñawiyki allin kaqtinqa lliw cuerpoykipas k'anchayniyoq kanqa. 23Ñawiyki mana allin kaqtinqa lliw cuerpoykipas tutayaqllataqmi kanqa. Chay hinaqa, qanpi kaq k'anchaychus tutayapun chayqa, ¡imayna yanaraqtaq chay kikin tutayaqqa kanqa! 24Manan pipas iskay patrontaqa serviyta atinmanchu, huknintan cheqnikunman, huknintataq munakunman. Manan Diostawan qhapaq kaytawanqa serviyta atiwaqchischu. 25Chayraykun niykichis: Aman kawsayniykichismanta llakipakunkichischu imatachus mikhunaykichismantapas ukyanaykichismantapas, imawanchus p'achakunaykichismantapas. Kawsaymi astawan valen mikhunamantaqa, cuerpopas astawan valen p'achamantaqa. 26Qhawariychis phalaq animalkunata: manan tarpunkupaschu, cosechankupaschu, taqenkupaschu. Chaywanpas, hanaq pacha Yayaykichismi chaykunaman mikhuchin. ¡Qankunaqa phalaq animalkunamantapas aswan chaniyoqmi kankichis! 27¿Mayqenniykichistaq atinman llakikushaspa, sayayninman huk chhikallantawanpas yapaykukuyta? 28¿Imanaqtintaq p'achamantapas llakikunkichis? Qhawariychis campopi hamanq'ay t'ikakunaq wiñasqanta. Manan chaykunaqa llank'ankupaschu phuskankupaschu. 29Ichaqa niykichismi: Rey Salomonpas qhapaqña kashaspapas manan chay huknin t'ika hinallapas p'achakurqanchu. 30Chay hinatan Diosqa campopi plantakunata p'achachin, chaykunan huk p'unchay wiñan, qhepantin p'unchaytaq hornoman wikch'uykunku. ¿Chaychu Diosqa qankunatapas mana p'achachisunkichisman? ¡Qankunaqa pisi iñiyniyoqmi kankichis! 31Chay hinaqa, ama llakikuychischu: ¿Imatan mikhusunchis, imatan ukyasunchis, imawantaq p'achakusunchispas? nispaqa. 32Tukuy chaykunamantaqa mana iñiqkunallan llakipakunku, hanaq pacha Yayaykichisqa yachanmi tukuy chaykuna necesitasqaykichista. 33Aswanpas Diospa qhapaqsuyunta, chanin-kaynintawan ñawpaqtaqa maskhaychis, payqa tukuy chaykunatapas qosunkichismi. 34Ahinaqa, ama llakipakuychischu paqarinmantaqa, paqarinpas llakikuyqa kallanqapunin. Sapa p'unchay llakikuyqa chay p'unchayllapaq kachun, nispa. + +Paqarisqa Kulumbya, 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1891 watapi +Wañusqa Kulumbya, 18 ñiqin tarpuy killapi 1975 watapi +Luis Concha Córdoba sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1891 watapi paqarisqa Bogotá llaqtapi - † 18 ñiqin tarpuy killapi 1975 watapi wañusqa Bogotá llaqtapi) huk Kulumbya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Bogotápi karqan. + +Waranta, Bolívar markap uma llaqtan +Uma llaqta San Miguel (Bolívar) +San Miguel kiti (kastilla simipi: Cantón San Miguel de Bolívar) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Bolívar markapi huk kitim. Uma llaqtanqa San Miguel llaqtam. +San Miguel kitipiqa Waranka Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa San Pablo de Atenas kitillipi kawsanku.[1] +huk llaqta kitilli: San Miguel kitilli +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: San Miguel kiti (PDF) + +Tiyay: Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Lari distritu, Madrigal distritu +Qullunquya (kastilla simipi: Nevado Culluncuya) nisqaqa Piruwpi, huk rit'i urqum Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Lari distritupi, Madrigal distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.370 mitrum aswan hanaq. + +Runa kuchuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Runa kuchuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Runa kuchuy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kuchuq hampikamayuq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puñuchiq hampikamayuq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Cirugía (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Distritu (Anta pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Anta pruwinsya) +"Distritu (Anta pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kanta pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Kanta +Kanta pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Canta) nisqaqa Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kanta llaqtam. + +Sakawa nisqaqa (kastilla simipi: Sacaba) huk ñiqin munisipyu Chapari pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Sakawa llaqtam. +Mayukuna: Pukara mayu +Quchakuna: Warawara qucha - Sapana qucha (Zapana) - Mercedes qucha - Phaqcha qucha +Saywitu: Sakawa munisipyu +Sakawa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Mama llaqta Suwisa +Punku taripasqankuna 21(Suwisa quchu) +Xherdan Shaqiri (* 10 ñiqin kantaray killapi 1991 watapi paqarisqa Gjilan llaqtapi - ) huk Suwisa mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Xherdan Shaqiri. +Piluta hayt'aq (FC Basel) + +Katiguriya:Llaqta (Urasuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Urasuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Urasuyu). +"Llaqta (Urasuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Urasuyu) + +Uhu, Qusu icha Ch'uqu (latin simipi: Tussis) nisqaqa siminta, chayllapi wichq'achkaq tunqur k'ikllunta samaytup kallpasapa lluqsiyninmi, samana tunqurpi, qaparinapi siqsiymanta paqarichisqan, samanakunapi isillakunapi kachkaq llawsata lluqsichinapaq. + +Suyruqucha (Qaqatampu) - Wikipidiya +Suyruqucha nisqaqa Piruw llaqtapi, huk qucham, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi. + +Katiguriya:Melgar pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Melgar pruwinsya +"Melgar pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Itunumas mayu icha Itunamas mayu (kastilla simipi: Río Itonomas icha Río Itonamas) nisqaqa huk 371 km suni mayum, Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, Santa Krus suyupipas. + +Qhapaq p'anqa +Kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. +Ña kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa +qillqasqa p'anqayuqñam. +Punku p'anqakuna +Huk rimaykunapi +100 000 hawa qillqakunayuq Wikipidiyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos 1 Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. +Ñawpaq: Qhichwa simi, Pacha q'uñichiy, K'anchaq Ñan, Sara, Kastillanuchay, Qiwuña +Llamk'anakuna +Watapi lliw p'unchawninkunapaq p'anqakunata qillqasunchik, kaypi qhaway! +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna suytiyuq listap rakinkunataqa qhichwa simiman t'ikrananchikraqmi atin. Manaraq mast'asqa riqsisqa qhichwa simipi rima kaptinqa, qhichwapi musuq simip kinrayninpi kastilla simipi rimatam kakuchinkiman. Kaypi achkaraq t'inkikunap imankunamanta musuq p'anqakunata qillqananchikmi atichkan. +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Uyapurata t'ikrana p'anqap rimanakuyninpi willamuy. +Mama llaqtakunamanta qillqakunata qhichwaman t'ikranaykipaq qhaway Wikipidiya:Aknalla yanapay. +Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa nisqa p'anqata allinchay. +Wikipidiya ruraykunaqa kay k'iti rimaykunapiñam kachkan: +Wikipidiyaqa Wikimediap ruraykamayninmi. Kaymi huk qispi ruraykamaykuna: +Rikch'aqkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:22, 24 awu 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Manuel Quezón‏ ‎‡c Philipinakuna mama llaqtayuq awqaq pusaq, taripay amachaq wan pulitiku‏ + +Sophia Loren Italya mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Khimika (kastilla simipi: química) icha Chhaqru yachay[muchusqa pukyu], kichwapi Chakllisinchi[1] (Chaqllisinchi) nisqaqa imayaypa phatmankunamantam isrukturanmantapas kayninkunamantapas yachay, chaypas ruranakuypi hinayachiyninkunatam, chaypas michantam. +Riqsinchik qallawakunata - mana t'inkisqa imayaykuna -, qallawamanta t'inkisqakunatapas. + +Runa Simi: Inkisiwi pruwinsya + +Juch'uy mallku + +runapa llak'tampi k'awaykukuspay. + +Runa Simi: Kulta kiti + +Runa Simi: Sawsi + +Inkarrí kutimuchun kuntur hina (Hulyan Chuqñi-p willasqan, Chuschama ayllu llaqtamanta, Wamanqa = Ayakuchu k'itipi) +Yawar mayu ("Los ríos profundos" [Ukhu Mayukuna] willasqamanta) +Puna llaqtayuqpa waqyaynin ("Yawar Fiesta" willasqamanta) +Sumaq t'ika (Nicanor Jara-p qillqasqan 1899 watapi) +Intillay Killallay suyachkaykipunim (Wanta llaqtapi) +Huk urpichatam uywakurqani (Takina qillqasqa - Melodía) +Wallata (Q'iru llaqtamanta taki) +Hakullaraqchu amallaraqchu? (Q'iru llaqtamanta taki) +Wiñay llaqta +Alborada (Achikyay) sutiyuq kusituypa rurasqan takikuna +Ayllu llaqtakunamanta Dyusta yupaychanapaq kristiyanu takikuna: +Ñust'akunap takin +Siwansituy (Takina qillqasqa - Melodía) +Runasimipi llaqta takikuna: + +Runa Simi: Imayay + +Tarikuchkantaq Pachaq Pusaqchunka kilumetruspi potusi llaqtamanta,chantapis iskay chunka qanchisniyuq kilumitruspi kay jatun ñan Putusi –Tarija,kay ayllu tuturapalkamantataq kutiykuchkan lluq'i maki laruman pasaspa ayllu kunturirita chaymanta astawan jaqaypi tarikun ayllu Suquicha. +Chantapis runakuna qhari, warmipis jallp'a llank'ayta astawan ruwanku puquchinkutaq q'umirkunata ,lurasnu ,mansana waqkunatawan ima, chantapis paykuna uywallankutaq uywakunata chiwusta, khuchista, wakasta chaykunawan paykuna ayllunkupi kawsakunku. +Chanta chay censu iskay waranqa jukniyuq wata ruwakusqanpi,kachkanku pusaq pachaq suqta chunkayuq runakuna qharis, warmis,waynuchus,sipasas chanta wawakuna ima. +1.aymilla ruwasqa kaska wayetamanta ura puntanpi t'ikasninyuq chay t'ikastaq sach'akuna uywakuna kachshan + +BIKUNANA_bikunana.tmall.com + +Katiguriya:Qucha (Pasqu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Pasqu suyu) +"Qucha (Pasqu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Musuq Kashamarka +Musuq Kashamarka distritu; (kastilla simipi: distrito de Nueva Cajamarca) nisqaqa huk distritum Rioja pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 6 ñiqin qhapaq raymi killapi 1984 watapi wata; Fernando Belaúnde Umalliq. +Uma llaqtanqa Musuq Kashamarka llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musuq Kashamarka distritu. +Distritu (Rioja pruwinsya) + +pulitiku, awqaq pusaq +Pedro Santana y Familia ( * 29 ñiqin inti raymi killapi 1801 watapi paqarisqa Hincha llaqtapi - 14 ñiqin inti raymi killapi 1864 watapi paqarisqa Santo Domingo llaqtapi). Duminikana mama llaqta awqaq pusaq, pulitiku wan Uma kamayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pedro Santana. + +San Luis llaqta - Wikipidiya +San Luis llaqta +Inlisya, San Luis llaqta +San Luis (kastilla simipi: San Luis) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk llaqtam, Carlos Fermín Fitzcarrald pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Carlos Fermín Fitzcarrald pruwinsya) + +Uma llaqta Yanaqiwa +Yanaqiwa distritu (kastilla simipi: Distrito de Yanaquihua) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Kuntisuyus pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Yanaqiwa llaqtam. + +3 chaniyuq tikraykuna qullu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu, Shawsha pruwinsya, Kanchayllu distritu +Walla Paryaqaqa walla, Antikuna +Tunshu (kastilla simipi: Tunsho) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Paryaqaqa walla, huk rit'i urqum Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Suytukancha distritupi, Shawsha pruwinsyapipas, Kanchayllu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.730 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Yawli pruwinsya + +Paqarisqa USA, 20 ñiqin aymuray killapi 1908 watapi +Wañusqa USA, 2 ñiqin anta situwa killapi 1997 watapi (89) +James Maitland Stewart sutiyuq runaqa, icha James Stewart ( (* [ 20 ñiqin aymuray killapi 1908 watapi paqarisqa Indiana llaqtapi - † 2 ñiqin anta situwa killapi 1997 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, 1940 Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: James Stewart. + +Jacques Alexandre César Charles sutipaq runaqa (* 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1746 watapi paqarisqa Loiret llaqtapi (Orléanais) - † 7 ñiqin ayriway killapi 1823 watapi wañusqa París llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq wallpariqsi, Yupay yachay, Pachaykamay wan chaqllisinchi yachaqsi karqan. 1787 Charles Wapsikuna Kamachikunapas. +1793 Académie des Sciences nisqapi yachaqayninkunatam tukurqan. + +Wallqa nisqaqa runap kunkanpi apaykusqa achala waskacham, q'illaymanta (quri, qullqi), hukkunamantapas rurasqa. + +Kanan, ñuqanchikpa llaqtanchikpi, hatun sasaruwaymi kachkan: achka runa kanku, manam atiq kastilla simi rimay. Paykunaqa anchatam yachayta munanku, yachanayachkan, ichaqa, yachay wasikunapi, yachachiqkunaqa manapas runa simi rimayta atinkuchu. Manam chayqa kechwa runakunallawanchu, sapa llaqta, manam kastilla simi rimay atiq, mana allin idukasiyunniyuq. +Simi kamayuqkunamantaqa, kay sasaruway ancha hatunpas, llasapas llaqtanchikpaq. Sapa runa allawkayuqmi yachaypaq, ichaqa ichapas manam gubirnunchikpaq aswan allinchu, llakinas. Qayna simana, feyisbukpi bideyuta qawarqani iskay simipi idukasiunmanta. Ancha sumaq karqa. Anchatam gustarquwan, huk yachachiq Italiamanta hamuq huk simita, aylluypa rismasqanman riqchakuq, yachaqkunawan rimarqa rikuchinanpaq imayna Andispiwan, Amasunaspi, yachay wasikunapi wawakunaqa manam intindinkuchu. Pay karqa kastilla simi rimaqkunawan. Hinaspa, wakmanta achka wawakunaqa willakurqaku paykuna, yachachiq kastilla simita yachachinanpaq rimaspan, manam imatapas intindinkuchu, paykuna manam kastilla simita rimasqankurayku. Paykuna, Piruwhina huk llaqtapi, maypi achka simikuna rimaq kasqanpi, kikinkupas siminkupim yachananku imatapas. +Qayna killa, chunka hukniq simi kamayuqpa rimanakunpi, huk kechwa runa, Gavina Córdova nispa, chaymanta rimarqa. Payqa willakurqa Limapi runakuna amutanku kechwa runakuna upa kasqankuta, manam rimayta gustarqakuchu, ichaqa manam chiqapchu. Paykunaqa chaynam kanku, manam paykunapa siminkuta rimasqankurayku. Hankapi achka yachachiqqa manam munankuchu yachaqkuna runa simi rimananta. Paykuna ninku chay simiqa upakunapaq, wawakunapaqtaq. Manam hatun umayuqchu kanku. Manam yachankuchu sapa simikunaqa hatun kulturayuqwan, istoriyayuq kasqanta. +Sapa piruwanuqa yuyasqankutam qunanku. Iskay simipi idukasiyunqa ancha allinmi llaqtanchikpaq. Ñuqanchik intindinanchik lliw piruwanuqa manam kastilla simillata rimanchu. Achka simi kachkan. Sapa rimaq yachanan llaqtanchikta wiñachinanchikpaq. Ñuqa amutani simi kamayuqkuna runa simita/kechwa simita yachanaykuta. Hinaspataqmi, ñuqayku wak yachay wasikunapi yachachiyta atisaqku. + +quwiki Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin + +Huk p'asñachap k'akllan. +K'aklla nisqaqa uyap iskaynintin kinrayninmi. Ukhunpiqa k'aklla tullum. + +quwiki T'utura pruwinsya + +Runa Simi: Wallqanqacha usa + +Quechua: k'ita uywa + +Titiqaqa Quta taypina jaqichasiwi (Aymara) + +1551 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +400 0 _ ‎‡a Silvio Rodríguez‏ ‎‡c Kuba mama llaqtayuq takiq wan takichaq‏ + +chunka suqtayuq 16 + +/ qhapaq apu / apu / kuraka / allikaq / Tawantin Suyu kamachikuq / qhapaq apukuna / + +Runa Simi: Mirim qucha + +Runa Simi: Aqupampa pruwinsya + +Runa Simi: Baruqpa qillqasqan + +"YACHACHINAPAQ SIMIKUNA" + +Tags: Kichwa, takikuna, warmiku + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yupana. + +Puka Mayu (P'utuqsi) +Puka Mayu nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qulcha "K" munisipyupi.[1] [2] Uyuni kachi quchaman purin. +↑ Qulcha "K" munisipyu: yupaykuna, saywitu Puka Mayu wan + +3 chaniyuq tikraykuna chusi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Rumiyasqa: Mioceno - kunan pacha +Hap'isqa gamitana. +Gamitana, Gawitana icha Gavitana[2] (Colossoma macropomum) nisqaqa huk challwam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsaq, hatun challwam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Gamitana + +Rikcha:MapaSageo-Ecuador-Chimborazo.png +Kañi kitilli +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:MapaSageo-Ecuador-Chimborazo.png" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +(Pampa suyu-manta pusampusqa) +Panpa suyu nisqaqa (kastilla simipi: figura) ima huk p'alltapi kaqpas. Allin aswan nisqa Rikuynin [1] , mana panpallapichu. +Huk panpa suyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Q'asiri[1] (aymara simi, kastilla qillqaypi: Casiri) nisqaqa Piruw llaqtapi huk rit'i urqum, Ariqipa suyupi, Aplaw pruwinsyapi, Chachas distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.647 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Mayu (Piwra suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Piwra suyu) +"Mayu (Piwra suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Piyu VI, Piyu huk suqta ñiqin (latin simipi: Pius PP. VI, Italya simipi: Papa Pio VI) sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1717 watapi paqarisqa Cesena llaqtapi - † 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1799 watapi wañusqa Valence-sur-Rhône llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +15 ñiqin hatun puquy killapi 1775 watapi watamanta 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1799 watapi watakama Tayta Papam. +15 ñiqin hatun puquy killapi 1775 watapi - 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1799 watapi + +Bayern München (Fußball Club Bayern München) nisqaqa huk Alimanya mama llaqtayuq Piluta hayt'ay klubmi. +Kamarisqa 27 ñiqin hatun puquy killapi 1900 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bayern München. + +Bucay icha General Antonio Elizalde (kastilla simipi: Bucay / General Antonio Elizalde) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Bucay kitip uma llaqtanmi. + +Runa Simi: Willakuy + +Jeanne Moreau Ransiya mama llaqtayuq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaq + +Runa Simi: Ampuq pruwinsya + +Runa Simi: Ch'awar yura rikch'aq ayllu + +www.ebta.casqa + +Machupijchu ruwasqaykuqa chaymi jatun pinsayniyku, chaymi kunan p'unchaykama tayta intijina k'anchari. + +2 chaniyuq tikraykuna k'arku kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Challapampa +Challapampa distritu; (kastilla simipi: Distrito de Challabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Pawqartampu pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Challapampa llaqtam. + +Wanchaku llaqtapi Kawallitu nisqa ichhu wamp'ukuna. +Titiqaqa quchap patanpi wamp'u. +Titiqaqa quchapi tutura wamp'u. +Wayra tanqanayuq wamp'ukuna. +Wamp'u nisqawan mayukunapi quchakunapipas wamp'unchik. Yaku pachapaq apaykachanam. +Wamp'u rurana imaykanakamaqa kay wamp'ukunatam riqsinchik: +K'ullu wamp'u (q'iru wamp'u) +Kuyuchina ruraykamataq kay wamp'ukunatam riqsinchik: +Kuyuchinayuq wamp'u +Hatun wamp'ukunawanmi hatun quchanta, mama quchantam wamp'unku. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Wamp'u. + +Tiyay: Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Krusiru distritu +Wiluyuq qucha (Lago Veluyoc Cocha) nisqaqa Piruw llaqtapi huk qucham, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Krusiru distritupi, Ariquma rit'i urquñiq. +mapcarta.com / Wiluyuq qucha + +Wañusqa 3 ñiqin inti raymi killapi 1963 watapi, Watikanu llaqtapi +Biatu Huwan XXIII icha Biatu Huwan iskay chunka kimsa ñiqin sutiyuq runaqa (latin simipi: Beatus Ioannes PP. XXIII, T.O.R., Italya simipi: Beato Papa Giovanni XXIII, kastilla simiː Papa Juan XXIII ) nisqaqa (*25 ñiqin ayamarq'a killapi - 1881, Sotto il Monte,Bergamo, Lombardia, Italyapi - † 3 ñiqin inti raymi killapi - 1963, Watikanu llaqtapi) huk pápam karqan, Watikanu umalliq. + +Tuna waraqu icha Tunas[1] (Opuntia ficus-indica) nisqaqa huk wayuq, waraqu hina kichkasapa yuram. Rurunkunatam mikhunchik. Tuunas nisqa qhichwa Q.I. pi, huk pachapi sutin: winka +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tuna waraqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tuna waraqu + +Katiguriya:Ch'iquq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'iquq. + +2 chaniyuq tikraykuna asnaq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin yuriy Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Paqpa yura rikch'aq ayllu + +Mama llaqtap hawan 699 km² +T'iqisqa kay 3 845 jak/km² + +Kichwapika 3 uyarikunami tiyan: A – I – U. Shinapash E – O uyarikunaka manatiyanchu. +Inglespak uyayshina /h/, kutin espanolpika /j/ uyayshina rikchakmi. Kichwapi, kay shimikunami kay /Ha/ killkawan killkana kan. + +quwiki Titu Yupanki llaqta + +Runa Simi: Kawsaykuq + +Q'usñi nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Quntay (CaSO4; kastilla simipi: yeso) nisqaqa huk qiqllam, Kalsyu salina puchq'uchasqam. +Allpa hina kusasqa quntaytaqa yakuwan chaqruspa p'akisqa tullukunata allichanapaq llamk'achinchik, quntay mayt'ukunata ruraspa. Ch'iquykunatam ruranapaq, wasichaypitaq pirqakunapi khallpasqakunatam allichanapaq llak'achinchink. Chay kusasqa quntayqa yakuwan k'apka quntaymi tukukun. + +Paqarisqa Chiksuyu, 3 ñiqin anta situwa killapi 1883 watapi +Wañusqa Awstiriya, 3 ñiqin inti raymi killapi 1924 watapi +Rurasqankuna Qillqaq, taripay amachaq. +Franz Kafka sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin anta situwa killapi 1883 watapi paqarisqa Praha llaqtapi - 3 ñiqin inti raymi killapi 1924 watapi wañusqa Kierling llaqtapi) huk Chiksuyu mama llaqtayuq taripay amachaq wan qillqaqmi. +Warmi: Churinkuna: + +Runa Simi: P'unchaw + +Ñawpaq Tantana Kay siq'ikunata qhawariy +Kay kasqanmanta yachay wasiqta karqa kay yachay wasiqa siq'ipi qhawasqanchiqman jina q'upa wijch'unakunata churasqa laphikunata watiqmanta thantaypaq qhispillukunata plásticos nisqakunata orgánicos nisqakunata q'upa wijch'unapaq yuyayqa karqa "Uj makita quriy jallp'a pachaman" +3 Ñiqi Tantana Maqanakuymanta siq'i +1. Astawan urapi Qhawanapaq siq'i allinta qhawariy Yachaqaqjina qhawanchaq jina kay kasqankunamanta kay tapuykunaman kutichiy Siq'ipi chay wayna kankiman jina churakuy Imaynataq ñak'arichisqa kay maqasqamanta musyakun +4. Tukunapaqqa phishqa ruwanakunata qillqay wakichina Kashan ama ch’ampa kasqanmanta kutipachinapaq 1. 2. 3. 4. 5. + +www.akuna.net + +Urupampa Pruwinsya + +Punku p'anqa: Allpa saywachi +Allpa saywachi nisqaqa allpakunamanta, mama llaqtakunamanta yachaymi. +Mama llaqtakuna +Llaqtakuna: - Qusqu - Quchapampa - Ariqipa - Wamanqa - Kashamarka - Punu - Tunpis - Bonn - Hamburg -Marseille - Köln - Bordeaux - Toulouse - Nice +Titiqaqa wat'a - Amantani - Intika - Chawpi Abya Yalap Wat'ankuna - Taywan - Kérkira - Ilanda - Islandya - Madeira - Pulinisya +Imaykana: Allpa wira - K'illimsa +Wikipidiya:Llaqtamanta qillqakunapaq +P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna + +Titiqaqa qucha - Wikipidiya +Titiqaqa qucha +Uru runakuna, Titiqaqa quchap manyanpi +Mama llaqta Buliwya +Tinkurachina siwikuna 41° N, 51° O +Hallka k'iti k'anchar 8.562 km² +Purikuq mayukuna: Huchusuma mayu (Risawariru nisqapas) +Llaqtakuna: Punu - Chulli - Yunkuyu - (Piruw) - Qupaqhawana +Wat'akuna Titiqaqa wat'a - Intika - Amantani - Kapachika - Uru wat'akuna +Aswan hatun wat'a: Titiqaqa wat'a (Buliwya) +Yaku wapsi wamp'una, Titiqaqa quchapi, Punu llaqtapi. (Piruw) +Tutura wamp'u, Titiqaqa wat'a (Buliwya) +Titiqaqa qucha nisqaqa Andes urqukunapi hatun qucham, Piruw Buliwyapas mama llaqtakunapi. Titiqaqa quchaqa 8.288 km² hatunmi. Quchap hawanqa mama quchamanta 3.810 mitrum aswan hanaq. +Titiqaqa quchamantaqa Huchusuma mayu (Risawariru nisqapas) Puwpu quchaman purinmi. +6 Llaqtakuna +Amachasqa sallqa suyukuna: Titiqaqa mama llaqta risirwa +Titiqaqa quchapi achka wat'akunam kan, chay hinataq: +Titiqaqa wat'a +Uru wat'akuna +Tikunata wat'a +Abora III, huk hatun tutura wamp'u Titiqaqa quchamanta +Challwakuna: +Trucha - musuq, runap apamusqan rikch'aq +Intika wat'api wawakuna. +Titiqaqa qucha patapiqa Qhichwa runakunapas Aymara runakunapas kawsanku, Uru wat'akunapiqa Uru runakuna kawsanku. +Titiqaqa qucha, Qupaqhawana llaqtawan +Manyanpi llaqtakuna: +Punu (Piruwpi) +Titiqaqa mama llaqta risirwa +Buliwyapi Ramsar k'itikuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Titiqaqa qucha. +Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna +Mamallaqta risirwakuna: Eduardo Abaroa · Manuripi-Heath Amarumayu · Tarikiya +Ramsar k'itikuna: Kunsipsyun qucha · Pantanal · Pukaqucha · Puwpu qucha · San José · Titiqaqa qucha · Uru-Uru qucha +Katiguriyakuna: +Qucha (Piruw) +Qucha (Chuqiyapu suyu) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:02, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Waranqu (Prosopis pallida) nisqaqa huk thaqum, chaqallu sach'am, chalapi, ancha ch'akikunapi wiñaq. Q'iruntaqa yamt'apaq hap'inchik. Uywa qinchapaq alli q'irun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waranqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waranqu + +Awqaq suyu - Wikipidiya +Manu awqana mink'a, ichataq puchukanatam kamachisqaña (kimsantin watapi) +Awqaq suyu, walla qhuyu, walla wisa qhuyu icha ihirsitu (kastilla simipi: ejército, latin simimanta: exercitus) nisqaqa mama llaqtap tukuy awqaqninkunam, awqaqnintinmi, awqa mama llaqtakunawan hayu kaspa maqanakunapaq. +Sapsillaqa, awqaq suyu tawantin hatun rakiyuqmi: +Hatun illapa awqaq suyu (artillería) +Wamp'u awqaq suyu (armada, marina de guerra) + +Katiguriya:Mayu (Loja marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Loja marka) +"Mayu (Loja marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna siminakuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: siminakuy1siminakuy2 + +17 ñiqin qhulla puquy killapi 2011 watapi – 4 ñiqin ayriway killapi 2011 watapi +Michael Somare sutipaq runaqa (* 9 ñiqin ayriway killapi 1936 watapi paqarisqa Rabaul llaqtapi - ). huk Papwa Ñukini mama llaqtap pulitiku wan Umalliq. +1975 watamanta 1980 watakama kuti Papwa Ñukinipa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michael Somare. + +Lázaro Cárdenas Del Río sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin aymuray killapi 1895 watapi paqarisqa Jiquilpan llaqtapi – † 19 ñiqin kantaray killapi 1970 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) mishikunapas Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lázaro Cárdenas. + +Tiyay: Qispi kay suyu, Hulkan pruwinsya, Santiago Chuku pruwinsya, Truhillu pruwinsya, Utusku pruwinsya +Pukyu Hatun Qucha, Qiruwillka llaqta, 3.988 m hanaq +Muchik mayu (kastilla simipi: Río Moche) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk 102 km suni mayum, Qispi kay suyupi, Hulkan pruwinsyapi, Santiago Chuku pruwinsyapi, Truhillu pruwinsyapi, Utusku pruwinsyapi. Pukyunqa Hatun Quchapim (Laguna Grande). + +Pieter Zeeman sutiyuq runaqa (25 ñiqin aymuray killapi 1865 watapi paqarisqa Zonnemaire llaqtapi - 9 ñiqin kantaray killapi 1943 watapi wañusqa Amsterdam llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. + +Uma llaqta Hefei +Anhui pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Anhui, chun simipi: 安徽, phinyimpi: Ānhuī, a: Anhwei, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Hefei llaqtam. + +Tantalyu, Ta (musuq latin simipi: Tantalium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayana. +"Wayana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Antañiqiq + +Runa Simi: Aniceto Arce pruwinsya + +Uli yachatsikoqkunapaq castïgu (3-16) + +quwiki 31 ñiqin qhapaq raymi killapi + +www.galaqtasaray.org + +Yayayku hanaq pachapi kaq, +Sapa p'unchay mikhunaykuta qowayku. + +14 Qamqa ancha-anchatam kusikunki. Paypa nacesqanwanqa achkaqtaqmi kusikunqaku. +61 Chaymi payta nirqaku: -Aylluykikunapiqa manam pipas Juan sutiyoqqa kanchu -nispa. + +Putina pruwinsya +Qillqapunku distritu + +quwiki Katiguriya:Mawk'a llaqta (Wanuku suyu) + +Sapa Inka Pachakutiq Inka Yupanki munumintu, Q'uñiyaku llaqtapi, (Piruw) +Qhapaq Inka icha Inka[1][2] chaylla nisqaqa Inkakunap Sapan Inka nisqa sapallan qhapaqninsi karqan. Paykunap nisqankamaqa Intip churinsi karqan. Chayraykutaqsi dyus hinata yupaycharqanku. +Sapa Inkap kuraq churin awki nisqas, musuq Sapa Inka kanansi kasqa. Llapa Inkap hatun ayllun panakansi nisqa. +Inkakunap wiñay kawsasqanpiqa chunka kimsayuq qhapaqsi karqan. Pachakutiq Inka Yupanki nisqamantapachas inkap qhapaq suyuntaqa Tawantinsuyu nirqan. +1 Tawantinsuyu pachapi Sapa Inka nisqakuna +2 Inka qhapaqkunap warminkuna (Quyakuna) +Tawantinsuyu pachapi Sapa Inka nisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaysi chay chunka kimsayuq qhapaq inka: +Manqu Qhapaq (Manku Qhapaq) (1200 ñiq watakunapi) +Sinchi Ruq'a (Sinchi Ruqa) (1230 ñiq watakunapi) +Lluq'i Yupanki (Lluqi Yupanki) (1260 ñiq watakunapi) +Mayta Qhapaq (1290 ñiq watakunapi) +Qhapaq Yupanki (1320 ñiq watakunapi) +Inka Ruq'a (Inka Ruqa) (1350 ñiq watakunapi) +Yawar Waqaq (1380 ñiq watakunapi) +Inka qhapaqkunap warminkuna (Quyakuna)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq Yupanki - Mama Chimpu Qurihillpay +Tupaq Yupanki - Mama Uqllu iskay ñiqin +Wayna Qhapaq - Kusi Rimay +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:04, 7 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Hampikamayuq (Rusiya) + +Wamanqa jisk'a suyu - Wikipedia + +Silulusap iñuwanpa rikch'aynin. +Silulusa (Celulosa) nisqaqa achka uwas misk'i patmakunamanta ch'antasqa tawqa iñuwayuq t'inkisqam, achka k'illimsayakum, yurakunap kawsaykuqninkunap pirqanmi, tukuy yurakunapim. + +Katiguriya:North Carolina suyu - Wikipidiya +Katiguriya:North Carolina suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: North Carolina suyu. +"North Carolina suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa llaqta / Hawaykawsay Chiripa +Pachataka Kastilla simipi: Horca del Inca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Kisanani urqupi. Qupaqhawana llaqta nisqamantaqa 600 m karum. + +Katiguriya:Distritu (Maynas pruwinsya) +"Distritu (Maynas pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Qispi kay suyu, Wamachuku pruwinsya, Wamachuku distritu +Markawamachuku (Marcahuamachuco) nisqaqa huk mawk'a llaqtam, Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi, Wamachuku pruwinsyapi, Wamachuku distritupi. Wamachuku llaqtamantaqa 10 km karum. + +Runa Simi: Santander suyu + +Quechua: rit'i k'usillu (qu) + +official_name:qu 4 Arhintina Ripuwlika (1), Brasil Tantasqa Ripuwlika (1), Chili Ripuwlika (1), Wuliwiya Achka aylluska Mama Llaqta (1), + +ケチュア (qu): Runallaqta Republika China + +www.isqapave.com + +Ñuqaqa Alimanya mama llaqtamantam kani. Berlin llaqtapim paqarirqani. + +San Mateo 11:17 QUFNT - ‘Kinakunatami waqachirayllapa. - Bible Search + +400 0 _ ‎‡a Jean Sibelius‏ ‎‡c Phinsuyu mama llaqtayuq takichaq‏ + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Asya) + +quwiki San Matías amachasqa sallqa suyu + +케추아어 (qu): Runallaqta Republika China + +Runa Simi: Wabal distritu + +Fuzhou ( chun simipi: 福州, phinyimpi: Fúzhōu, macchu: Foochow), Chunwa llaqtap, Fujian pruwinsya uma llaqtanmi. +5 distritukuna, 2 munisipyu-llaqta wan 6 kundadukuna: +Fuzhou (inlish simipi) + +Yachaq, pulitiku +Keith Claudius Mitchell sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1946 watapi paqarisqa Brizan llaqtapi - ) huk Grinada mama llaqtayuq yupanaq, Chaqllisinchi yachaqsi wan pulitiku kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Keith Mitchell. + +Kunanqa kay p'anqa ch'usaqmi. Kaytam rurayta atinkiman: +Kay p'anqata llamk'apuy +Paka qullqa (cache) nisqata ch'usaqchay + +18 ñiqin ayriway killapi 1980 watapi – 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1987 watapi +Robert Mugabe sutiyuq runaqa (21 ñiqin hatun puquy killapi 1924 watapi paqarisqa Kutama llaqtapi - ) huk Simbabwi mama llaqtayuq awqaq pusaq, pulitiku wan umalliqninmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Robert Mugabe. + +Manchaytaqa uyapim rikunchik: Candace Hilligoss sutiyuq aranway pukllaq, Carnival of Souls pilikulapi. +Unquymanta, wakcha kaymanta, maqanakuymanta, wañuymanta manchakuy, apokalipsis nisqapi: tawantin kawalluqkuna, Durero-p llimphisqan. +Manchakuyqa ñutqup limbiku llikanpim paqarin. +Manchakuy nisqaqa runap icha uywap huk millay kawllayninmi (llakusinmi), chiqap icha yuyasqalla chikip paqarichisqan. Runa, uywa manchakuptinqa, ayqiyta munanmi. Mana ayqiyta atiptinqa, amachakuyta, ch'utiyta munanmi. +Runa mana huklla t'ala kaqmanta ichataq tiksi kawllayninmanta anchata manchaykuptinqa, phutikun, ninchik. + +Pichincha nisqaqa Kitu llaqta niqpi, Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 4,794 mitrum aswan hanaq. + +Santa Rusa (Santa Rosa) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum Rawra wallapi, Lima suyupi, Uyun pruwinsyapi, Uyun distritupi, Pasqu suyupipas, Daniel Alcides Carrión pruwinsyapi, Yanawanka distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Kawri distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.706 mitrum aswan hanaq. +Urqu (Pasqu suyu) + +Florianópolis llaqtaqa Brasilpi (Santa Catarina suyupi uma llaqta), Purtuyiskunap 1726 watapis tiksisqan. +Florianópolis llaqtaqa 421 203-chá runayuq kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Florianópolis. + +Runchu icha Runchu ukucha (familia Caenolestidae) nisqakunaqa huk wayaqayuq ñuñuqkunam, Awya Yalapi kawsaq, tukuy mikhuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Runchu + +Aqha qunchu (Saccharomyces cerevisiae) nisqaqa p'uchquchiq qunchu k'allampam, waqtuta ruranapaq, qunchu sankuwan t'antata mast'aranapaq llamk'achisqa. +Qunchuqa tukuchkaq, p'uchquchk'aq aqhapim, sirwisapim, winupim misk'imanta ethanultam tukuchin, chimlasayta lluqsichispa. Chay hinaqa misk'i kaqmanta waqtu upyanam tukukun. +Yuraq t'antata rurachkaptinkuqa, qunchu sankupi tukukuq chimlasay sankuta samp'achanmi. +Ch'iñicha wayaqacha k'allampa kaspam muruchankunata wayaqacha nisqakunapim puchuchin, llapa wayaqachapi tawantinmi murucha. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aqha qunchu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Aqha qunchu + +Carlos Diego Mesa Gisbert sutiyuqqa (12 ñiqin chakra yapuy killapi 1953 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi - ) huk Buliwya mama llaqtayuq willay kamayuq, qillqaq wan pulitiku qarqan. +17 ñiqin kantaray killapi 2003 watamanta 6 ñiqin inti raymi killapi 2005 watakama Buliwya suyup umalliqninmi karqan. +Willay kamayuq (Buliwya) + +Aida nisqaqa Giuseppe Verdi-p qillqasqan taki aranwaymi, tawantin rakiyuq. Rimayninqa Antonio Ghislanzoni-p qillqasqansi, Suez Kanalpa kichariyninpaq qillqasqas, ichaqa 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1871 p'unchawpis Qahira llaqtapi ñawpaq kuti pukllasqa. +UMUKUNA, MINISTRUKUNA, AWQAQKUNA, KAMACHINAPI LLAMK'AQKUNA, ISLAWKUNA, ITHIYUPYAYUQ WICH'ASQAKUNA, IQIPTU MAMA LLAQTA. + +Bangkok (thay simi: กรุงเทพ ฯ , Krung Thep Maha Nakhon) icha Bangkoka, llaqtaqa Thaysuyu mama llaqtap uma llaqtanmi. +Yachay sunturkuna: Bangkok Yachay Sunturnin. +Llaqta (Thaysuyu) + +Richmond nisqa llaqtaqa, Virginia suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Richmond llaqtapiqa 204.214 runakuna (2010) tiyachkan. + +Wampukuna kiti + +Debrecen nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Debrecen llaqtapiqa 207308 runakunam kawsachkanku (2002). + +Hump'i nisqaqa qarapi kaq hump'i ch'añankunap sapachasqan kurku puriqllam. Achka q'uñi kaptinqa icha anchata chharpuykuspa kallpachakuspaqa hump'inchikmi. + +San Jacinto de Buena Fe nisqaqa (kastilla simipi: San Jacinto de Buena Fe) Ikwadur mama llaqtapi, Mayukuna markapi, huk llaqtam, Buena Fe kitip uma llaqtanmi. + +Fernando Tagleq qelqasqan, llak'asqan seq'echasqan ima + +"Autoridades originariastaqa mana uk runallachu, nitaq a "dedo" churasqachu kayku, bases aqllawayku, ima ch'ampayta chuwanchanapaq nuqayku runata riqsiyku, kikin comunidadwan kawsayku, riqsiyku chay juchayuq runata, chayman jina, comunidadta waturispapuni ch'uwanchayku. + +Kawsay - Runakuna + +Runa Simi: Pasaq llaqta + +mana allinkunata umachakuq runa. +14Asiria llaqta, +manañam haykapipas mana allin runaqa hamusunkiñachu, + +Unay willapakuna 1 1988 + +quwiki Plantilla:Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna + +Kawsay allpa saywachi. +Kawsay allpa saywachi nisqaqa istudyah yachaymi kitita maypi kawsaqkuna tiyanku. + +Phan Thiet llaqtaqa Witnam mama llaqtap Binh Thuan uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Phan Thiet. + +Inkisiwi (kastilla simipi: Inquisivi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Inkisiwi pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Inkisiwi pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Walla (Ikwadur). +"Walla (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +P'uyñu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +P'uytu,[1] Puytu,[2] T'iksu[1] icha Rumpu[2] (Rhombus) nisqaqa tawantin kaqlla manyayuq tawa k'uchum, iskaynin chimpa manya chimpanasqam, iskaynin chimpa chhukataq kaqllam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iski +2 chaniyuq tikraykuna k'iski kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Manuel Avila Camacho sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin aymuray killapi 1897 watapi paqarisqa Teziutlán llaqtapi – † 13 ñiqin kantaray killapi 1955 watapi wañusqa Huixquilucan llaqtapi) mishikunapas Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manuel Avila. + +Huchusuma (kastilla simipi: Desaguadero) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyu, Inkawi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. +Huchusuma munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Winisuyla). + +Diwanaqri siq'i llumpa (देवनागरी - Devanagari icha Devanagri) nisqaqa huk siq'i llumpam, sanskrit simipi, hindi simipi, marathi simipi, nipali simipi llamk'achisqa. + +Andrés Arturo García Menéndez sutiyuq runaqa, icha Andy García (* 12 ñiqin ayriway killapi 1956 watapi paqarisqa La Habana llaqtapi - ) huk Ñawikaruy wan kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Andy García. + +Wanka runakuna Mantaru qhichwapi, Hunin k'itipi kawsaq mama llaqtas karqan. 1460 watapi Pachakutiq Inka Yupanki paykunata atirqan, suyunkuta Tawantinsuyuman hap'imuspa. Ispañulkunas chayamuptin, Wankakunaqa yanaparqankus. +Kunan pacha Wanka runakunaqa Wanka Nuna Shimi nisqatam (Quechua Huanca) rimanku. + +quwiki Muqu Muqu llaqta + +Apomayta (ayllu) + +Runa Simi: Qinqu quyllur + +Qucha patanpi mayu patanpi + +Imataq sutiyki? +Rimaikullayki, tayta. +POEMAS – HARAWIKUNA: "Mamay" + +451 _ _ ‎‡a Chinchiru pruwinsya‏ + +Runa Simi: Pachak Hukniyuq Dalmata Allqu + +Khunqi, 18 kaq pachakwatapi llimphisqa. +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi, Yachaq Khun) icha Khunfuqi Konfusi sutiyuq runaqa ( 551 kñ paqarisqa; 479 kñ wañusqa) huk Chunwa yachay wayllukuqsi karqan, ru llup'ina nisqa iñiypa kamaqninsi. + +Quechua manaraj t'ukuspaqa ñaupajtaqa jamut'ay + +(Anafilaxia-manta pusampusqa) +Angioedema kaqpa uyanpi waynata ñawikunayuq kichay hark'an. Kay kutichina kay chimpachisqa kay alérgenorayku kasqan. +Kay Anaphilaksiya (gr. Αναφυλαξία, lat. Anaphylaxia, kast. Anafilaxia) huk sinchi alérgica kutichina utqhaytapacha ch'ampayan chanta wañuyman apawasunman.[1] Aswan riqsikuq sintomasqa kanku erupción siqsikuwan, kunkamanta punkiy, chanta pisi yawarmanta presión ima. Aswan riqsikuq causasqa qhañiykuna manchay wach'iykuna insectosmanta ima kanku, mikhunamanta chanta jampikunamanta ima. Kay patofisiológico ñiqipi, kay anafilaxia kaqpata causanqa kay wakin yuraq yawar células kaqmanta kacharpariynin kan kaykunaqa kay inmunológico kaqrayku manchay kay mecanismos mana inmunológicos kacharparisqas karqanku. Diagnosticonqa t'inkikun kay rikhuriyninkunaman sintomasninmanta chanta rikukuyninkunamanta ima. Ñawpaq jampiyninqa kachkan huk t'uqsina kay epinefrina kaqmanta, kaytaq wak ruwaykunawan hunt'achikun. +Tantiyakun kay 0,05 kaqmanta 2% kaqkama tukuypacha runakunaqa mayk'aqpas kay anafilaxia unquywan kanqanku ñin, chanta kay porcentajesqa wiñachkan ñin. Kay simiqa hamun kay griegas simikunamanta ἀνά ana, ñiqay chanta φύλαξις filaxis, hark'akuy. +12 Hawamanta t'inkiykuna +Kay anafilaxia kaqqa achkha huk hina sintomasniyuq rikhurin chininikuna manchay phanikuna thaskiyninman hina [2][3] huk 5 kaqmanta 30 chinini kaqman qallariyninwan kan chay sichus rikuchikuyqa intravenosamanta chayqa, chanta 2 phanimanta sichus mikhunamanta chayqa. [4] Aswan riqsisqa unquq partesqa kanku: qara (80–90%), samaymanta aparato (70%), sistema gastrointestinal (30–45%), sunqu chanta yawarmanta vasos ima (10–45%), chanta kay chawpi sistema nervioso ima (10–15%)[3], iskay zonaswan manchay aswanwan unqusqas.[5] +Sintomaspiqa aswanta rikukun urticaria generalizada, siqsiku, erupción manchay simimanta punkiy.[6]Chay punkiyniyuq kaqkuna manchay angioedema kaqniyuq qarankupas ruphakuchkanman hina sientenkuman manataq siqsikutaqa. [4] Qallumanta manchay kunkamanta punkiyqa huk 20% hinata casosmanta rikhurin.[7] Wak sintomasqa kanman qhuña chanta punkiy kay conjuntivakaqmanta.[8] Qarapas huk anqas llimp'i hinaman tukupuchkanman kay pisi oxígeno kaqrayku.[8] +Samaymanta síntomas rikhurinkuman kay mana aire kanman hina, ansaqiykuna manchay sinqa tapasqaima.[6] Ansaqiykunaqa qukun kay bronquiales aychakunamanta kharkatiyrayku [9], Sinqa tapasqaqa t'inkisqa kachkan kay tapaywan hatun vías secundarias punkiyman.[8] Chantapas ch'akallay, nanay q'ulltiptiyki manchay ch'uju rikhurinman.[4] +Rikhurinman kharkatiykuna kay coronarias sirk'akunapi qhipanwantaq miocardiomanta infartokaqwan, arritmia, manchayparo cardíaco kaq ima.[3][5] Unqusqakunaqa kay patología coronaria subyacente kaqwanqa aswanta tupankuman kay efectos cardíacos kaqkunawan kay anafilaxia rayku.[9] Kay kharkatiy cardíaco kaqqa t'inkisqa kachkan sunqupi kay células productoras histamina kaqmanta rikhuriyninman.[9] Chanta, ancha riqsisqa Utqhay sunqumanta t'iktikuna kay qukun kay pisi yawarmanta presiónrayku,[8]. Huk 10% kaqpi casosmanta willakurqa huk reflejo de Bezold–Jarisch kaq, kay Alliy sunqumanta t'iktikuna kaqtaq t'inkisqa kachkan kay Pisi yawarmanta presiónkaqwan.[10] Huk pisiyay kay yawarmanta presión kaqqa manchay huk shock (sichus distributivo manchay huk cardiogénico) kaqpas kan chay uma muyuy hinata quchikunman manchay Allin yuyay chinkayta.[9] Mayninpi hina kay pisi yawarmanta presionqa kanman kay huk sintomalla kay anafilaxia kaqmanta[7] +Gastrointestinales sintomaspiqa kanman susunkakuna wiksa nanay, q'ichalira chanta q'ipnakuna ima.[6] Chanta musphay kanman, jisp'ay p'uruta mana kamachiy atikunchu manchay chakara nanay ima kikin uterinos susunkakunanman hina.[6][8] Pericerebrales Yawarmanta vasos dilataciónqa jap'ichinman uma nanaykunakaqkunata.[4] Chantapas huk phuti kaqpas manchay "utqhay wañuy" munay kaqpas hina willakurqa.[5] +Achkha mikhunakuna rikhurichinkuman kay anafilaxia kaqta; tarikuq hina riqsichikunman kay ñawpaq riqsisqa mikhuymanta.[10] Aswan riqsisqa mikhunakunaqa huk hina kanku tukuy pacha kitiman hina. Kay culturas occidentalespiqa, aswan riqsisqa causasqa kanku kay maní, trigo, ch'aki puquykuna, kay marisco, challwa, willali manchay runtu mikhuyrayku.[3][5] Kay sésamo kaqqa ancha riqsisqa kay Oriente Medio kaqpi, Asia kaqpitaq aswanta riqsikun kay arroz chanta kay garbanzos kaqkuna ima kay anafilaxia kaqpata causasnin hina.[5] Sinchi causasqa riqsikun kay alérgeno,[10] kaqta mikhuptinchik ichaqa wakin runakunaqa sinchita reaccionanku qayllaykuptinkulla. Wawakunaqa alergiasninkuta atipankuman. Kay 16 watayuqpi, huk 80% wawakunamanta anafilaxia kaqwan kanku kay willaliman manchay runtukunaman ima chanta huk 20% anafilaxia kaqwan kay maníman karunchasqa kaqkuna kay mikhunata mikhuy atillanku.[11] +Mayqin jampikunallapas causa kanman kay anafilaxia kaqpaq. Aswan riqsisqakunaqa kanku kay antibióticos betalactámicos (kay penicilinakaq hina), qhipantataq kay aspirina chanta kay fármacos antiinflamatorios mana esteroideoskaq ima. [3][16] Wak antibióticos kaqkunaqa aswan pisita churakunku, chanta kay reacciones kay antiinflamatorios mana esteroideos jampikunaman agentes específicos kanku, kay ñiy munan huk runa huk antiinflamatorio mana esteroideo jampiman alérgica kaptinpas atinman, jasapacha, wak hinata apaykachayta.[16] Wak mana ancha riqsisqa causasqa kanku kay quimioterapia, kay t'uqsinas, kay protamina chanta kay qhurasmanta jampikuna ima.[5][16] Wakin jampikunaqa (vancomicina, morfina, rayos X kaqninta contraste kaqkuna hina) anafilaxia kaqta qukunku chiqantapacha kacharispa kay mastocitos desgranulacionninta.[10] +Insectos wach'iyninpa miyukunan manchay qhañiynin kay Himenópteros kaqkuna (warakuna chanta lachiwanakuna ima) manchay kay Triatominos (winchukakuna) anafilaxia kaqta qukunman chay manchikuq runakunaman. [3][18] Kay reacciones sistémicas ñawpa kaqkunaqa, tumpawan achkha kay local reaccionmanta kay wach'i muyuriyninpi, huk causa qhipaman anafilaxias qukunanpaq kanku; [19][20] mana ahinapas, khuskan kay wañuykunamanta mana ñawpaqta kay reacción sistémicawan kachkarqankuchu[21] +Runakuna kay atópicas unquywan kay hina asma, eczema manchay rinitis alérgica ima aswan jasata unqunkuman kay mikhunamanta anafilaxia kaqwan, látex chanta radiocontraste kaqwan ima ichaqa manataq t'uqsina jampikunaraykuchu chantapas wach'iykunaraykuchu.[5][10] Huk yachana ruwakuypi wawakunapi tarikurqa kayta huk 60% kaqkunapi historialninkupi ñawpaqtaqa kay atópicas unquykunawan kasqankuta, chantataq aswan kay huk 90% anafilaxiawan wañuqkunamanta asmawan kachkanku.[10] Pikunachus kay mastocitosis kaqwan kachkanku chay manchay aswan achkha qullqi kayniyuq kanku chay aswanta unqunku.[5][10] Aswan achkha pacha thaskiptin chay kay aswan qhipa agente rikuchiyninmantaqa, aswan pisi riesgo kanqa.[4] +Kay mecanismo inmunológico kaqpi, kay inmunoglobulina E (IgE) kay antígeno (hawa material alérgica kutichina kaqta qukuq) kaqwan chaqrukun. Chayrayku kay antígeno k'askasqa kay IgE activa FcεRI mastocitos kaqpi chanta kay basófilos kaqpi receptores. Kayqa kay mediadores inflamatorios kacharpariyman apan kay histamina kaq hina. Kay mediadoresqa qhipantaqa kay tunqurimanta aychakunanta músculo liso k'uykullachin, huk vasodilatación kaqta hap'ichikunku, kay yawarmanta vasosmantapacha fluidos lluqsimuyninta yapanku chanta kay sunqumanta aychanta pisi t'ikti kaqta qun.[4][22] Chantapas huk mecanismo inmunológico tiyan kaytaq mana kay IgE kaqman t'inkikunchu, ichaqa mana yachakunchu sichus runapi kan chay.[22] +Kay mana inmunológicos mecanismos kaqkunaqa sustanciasniyuq kanku kaykunataq kay mastocitos chanta kay basófilos kaqkunamanta desgranulación kaqta qukunku. Kayqa agentes kayhina kaqkunayuq medios de contraste, opiáceos, temperatura (q'aja manchay chiri ima) chanta kharkatiykuna ima.[13][22] +Kay anafilaxia kaqpata diagnosticonqa ruwakun kay criterios clínicos umachasqa kaqkunaman hina.[5] Anafilaxia kaqwan kankuman ñikun sichus kay qhipan kimsa sintomasmanta mayqinllawanpas kanku chay kay qhipan chininikuna/phanikuna thaskiynin ukhupi kay alérgeno rikuchikuyninman chayqa:[5] +Huk ataque kaqpiqa, yawar analisisqa kay triptasa kaqmanta manchay kay histamina (mastocitos kacharparisqan) kaqmanta allin kankuman kay insectos wach'iymanta manchay jampikunamanta anafilaxia kaqta tarinankupaq. Ichaqa, kay qhawaykunaqa pisi pachallapaq kanku sichus causaqa qukun mikhunarayku, manchay sichus runaqa huk pachan yawarmanta presión kaqniyuq kan chay,[5] chanta sichus mana específicokuna kankuchu chay kay diagnóstico kaqpaq.[11] +Ch'iklluriy alergias kaqkunamanta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wakin kutiqa ancha sasa kanman yachanapaq mayqinchus kay anafilaxias asma kaqrayku kay síncope kaqmanta manchay kay manchhikuy ataques kaqmanta.[5] Mana ahinapas, asma kaqqa mana siqsikuyuqchu manataq gastrointestinales síntomasniyuqchu, uma muyuyqa jamun aswanta kay q'illuyaywan manataq anchatachu kay erupciónwanqa, chanta huk manchhikuy ataqueqa qara pukayayta ruwachinman ichaqa mana siqsikuta qukunchu.[5] Wak ruwaykuna kay hina kikinta rikukun chay kanku: escrombroidosis chanta anisakiasis.[10] +Tariykuna post-mortem[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Huk wañusqa runapi kay anafilaxia kaqrayku kay autopsia kaqqa huk "ch'usaq sunqu" kaqta rikuchinman kaytaq kanman karqa huk pisillasqa retorno venoso vasodilatación kaqrayku chanta kay rak'iykachayman intravascular ñiqiman kay chawpi compartimentomanta perifericoman. [25] Wak willaykuna kanku kay edema laríngeo kaq, eosinofilia kaq surq'ankunapi, sunqupi chanta tejidospi ima, chanta tariyqa kay hipoperfusión miocárdica kaqmanta.[26] Kay analisiskunaqa triptasa suero yapasqa ñiqikunata tarirqanku, huk yapayta kay tukuy chanta aqllasqa ñiqikunapi kay IgE suero kaqmanta. [26] +Munakun kay anafilaxia kaqpata causanmanta hark'akunata. Chay casospi mayqinkunapichus kay mana atikunmanchu chay, kay desensibilización huk aqllay kanman. Kay Inmunoterapia kaq Himenópteros kaqpata miyuyuq kusa chanta huk 80-90% kaqta machu runakunamanta chanta huk 98% kaqta wawakunamanta desensibilizan kay warakuna, lachiwanakuna, hatun lachiwanakuna, q'illu lachiwanakuna alergiasmanta, chanta kay llimp'irasqa sik'imira –solenopsis-kuna kaqkunamanta ima. Kay inmunoterapia oral kaqqa kusa kanman chanta wakin unqusqakunata desensibilizan kay wakin mikhunakunamanta willali, runtukuna, ch'aki puquykuna chanta maniykunamanta ima hina; mana ahinapas, kutinpuq efectosqa riqsisqa kanku. Kay desensibilización atikullanmantaq wakin jampikunapaq, ichaqa munakun aswan achkha unqusqakuna hark'akullachunku kay agentemanta. Kay látex kaqman reaccionaqkunaqa chaninniyuq kanman hark'akuy kay reactividad cruzada mikhunakunamanta kay aguacates, latanus chanta papas hina, wakinkunamantaqa.[5] +Kay anafilaxia kaqqa huk emergencia médica kaytaq munanman kay resucitación ruwanasta kay hinata vías aéreas kachariynin kaqta, oxígeno suplementario kaqta, achkha ñiqikunata kay fluidos intravenosos kaqmanta chanta huk sapa kuti qhawaykachayta.[3] Kay epinefrina kamachiyqa kachkan kay aqllakuq jampiynin, sapa kutitaq tupachisqa kay antihistamínicos kaqwan chanta kay esteroides kaqkunawan ima.[5] Munakun huk hospitalaria qhawaykachay pachata 2 kaqmanta 24 phanikama unqusqakunapaq kutiripusqankumanta pacha, kayqa sichus huk anafilaxia bifásica kaqrayku. [10][23][27][4] +Kayqa huk ñawpa lluqsiy kay auto-inyector EpiPen kaqmanta +Kay Epinefrina (adrenalina) kaqqa ñawpaq jampiynin kay anafilaxia kaqmanta, ni huk contraindicación absoluta kaqniyuq jampikunanpaq.[3] Munakun churakunanta intramuscularmente huk epinefrina ruwayta kay chankap chawpi anterolateral uyanpi chay kutipacha sichus diagnosticopi tarikunman chay. Kay t'uqsinaqa watiqmanta churakunman sapa 5 chanta 15 chininikama sichus tarikuq kutichiyqa mana kusapachachu chayqa.[5] Huk 16 chanta 35% kaqpi kay casosmanta munakunpuni huk 2 kaq dosis[10], ichaqa mayninpi hina aswan 2 kaq dosismanta churakun.[5] Kay intramuscular ñanqa aswan kusa kay subcutánea churakuymanta ñisqaqa imaraykuchus kayqa huk mana utqhay ch'unqakuyniyuq kanman[28] Mana sinchi efectosnin kay epinefrina kaqmanta kanman kharkatiykuna, phuti, uma nanaykuna chanta t'iktikuna.[5] +Kay unqusqakuna betabloqueantes kaq jampiyniyuq kachkanku chaykuna kay epinefrina kaqman muchuyniyuq kankuman.[10] Kay ñanpiqa, sichus kay epinefrina mana allinchu chayqa kay glucagon intravenoso kaqta churakunman, chayqa huk ruway mecanismoyuq karunchasqa kay beta-receptorkuna kaqkunamanta.[10] +Sichus anchata munakunman chay, churakullanmantaq kay intravenosamente kaqninta huk qaywisqa epinefrina yakuta churaspa. Ichaqa, kay epinefrina intravenosa kaqqa t'inkikun kay arritmia kaqwan chanta kay infarto miocardiomanta kaqwantaq. [29] Kay Autoinyector epinefrinamanta kaqwan llamk'akun kay sapan churakuy iskay dosispaq, huk machu runakunapaq manchay wawakunapaq aswan 25 kg kaqniyuqkunaman chanta huktaq wawakunapaq 10 kaqmanta 15 kg kaqkama kaqniyuqkunaman. [30] +Kay Antihistaminas kaqkunaqa (kay H1 kay H2 kaq hina ima), sapa kuti llamk'akuptinpas chanta kusa kachkankuta ñikun kay teórico umachaypi, pisi tarikuyniyuq kanku. Huk Ensayo Cochrane kay 2007 kaqpi mana allin yachanakunata tarirqachu mayqinkunapichus willayninkuta atiykuchinankupaq [31] chanta ñikun mana ni huk efectoyuq kasqanta kay vías respiratorias manchay kay espasmos edema kaqkunapi.[10] Mana tarikunmanchu kay Corticosteroides kaqkuna huk hina kasqankuta kay kunan ñanpi anafilaxia kaqmanta, ichaqa kaywan llamk'akunman aswan pisillachinapaq kay anafilaxia bifásica riesgosta. Kay profiláctica kusa jampiynin kay casospi mana riqsisqachu. [23] Kay salbutamol Nebulizado ancha kusa kanman kay broncoespasmos kaqpaq mayqinkunachus mana kay epinefrina kaqwan jampikuqchu.[10] Kay Anqas metilenomanta kaqwan llamk'akurqa kay casospi mayqinkunapichus mana wak ruwaykunawan allinllarqankuchu, kay thakñiy efectosninrayku llusq'u aychakunamanta.[10] +Kay anafilaxia chimpachikuqpacha unqusqakunaman ñikun huk "alergiaspaq ruwana umachayniyuq" kanankuta, chanta ñikun tatakunata yachaywasikunaman willanankuta kay wawasninkuqpata alergiasninmanta chanta imatachus ruwakunan huk emergencia anafiláctica casopi [32] Kay ruwanapaq umachayqa kanqapuni kay autoinyectores epinefrinamanta kaqkunawan, willay apanapaqpuni huk alerta médica pulsera kaqta, chanta huk yachachiy imaynatachus kay causasmanta hark'akunapaq. [32] Kay Inmunoterapia wakin causaspaq tiyan, jamuq anafilaxia casosmanta hark'akunapaq. Huk desensibilización subcutánea jampikuyqa kay achkha wata thaskiypi kusa karqa kay wach'iq insectospaq, kay desensibilización oral kaqtaq kusa achkha mikhunakunapaq.[3] +Ñawpachasqa willay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kay unqusqakunapi mayqinkunapichus causanku riqsisqa chanta utqhay médico jampikuymanta munakun chay, ñawpachasqa willayninqa kusa. [33] Causa mana riqsisqa kaptinpas, sichus allin ñawpa jampinawan kakun chayqa kay ñawpachasqa willayqa allin.[4] Sichus wañuyman chayakun chayqa, kayqa kanman kay respiratorias causas asfixia) hinarayku manchay cardiovasculares causas (shock) kaqrayku,[10][22] huk tarikuy wañuywan 0,7 kaqmanta 20% kaqkama casosmanta. [4][9] Utqhaychasqa wañuy casos karqanku huk machkha chininillapi.[5] Tarikuykuna kay anafilaxia unqusqakunapiqa ejerciciorayku kaypachasqa kusapacha kanku, aswan pisi casosniyuq chanta mana ancha sinchichu unqusqap wata hunt'ayninman hina. [34] +Kay "afilaxia" kaqqa suticharqa Charles Richet kay 1902 watapi, chanta qhipantataq tikrakurqa "anafilaxia" kaqman allinta uyarikusqanrayku. [11] Kayrayku kay Premio Nobel Medicinamanta chanta Fisiologíamanta kaqta qurqanku kay anafilaxiamanta llamk'ayninrayku kay 1913 watapi.[4] Ahinapas, kay ruwayqa ñawpamantaña willakuq karqa. [24] Kay simiqa hamun kay Griego simikunamanta ἀνά ana, ñiqay, y φύλαξις filaxis, hark'akuy. [37] +Sapa kuti anchata kallpakunku kay epinefrina sublingual kaqta ruwanapaq kay anafilaxia kaqta jampinapaq.[10] Yachanapi kay Subcutánea t'uqsina kay anticuerpo anti-IgE omalizumab kaqmanta kachkan huk método hina kutimuyninmanta hark'akunanpaq, ichaqa manaraq qukunchu jampikunapaq. [5][38] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:09, 23 phi 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +—Kaypiqami kay sinku tantitawan, ishkay piskaditumantaqa mana masqa imapis kanchu, nir. + +Bètlòc pukara Bearnpi (hatun llaqta Bètlòcpi) kan. Chunka kimsayuq ñiquin wiñaypi sayarichisqa karqa qaylla Paupa Gave mayu. + +Hanaq kay - Wikipidiya +Hanaq kay (altitud) nisqaqa ima iñuppas huk iñumanta, urinmanta - ahinataq Mama quchap hawanmanta sayaq siwk siq'ipi kaq karuyninmi. + +Katiguriya:Qillqaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Qillqaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Qillqaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kultura (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Buliwya). +► Qucha (Chuqiyapu suyu)‎ (1 K, 25 P) +► Qucha (P'utuqsi suyu)‎ (22 P) +�� Qucha (Quchapampa suyu)‎ (1 K, 17 P) +"Qucha (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Alalay qucha +Hatun Wayllaqucha +K'ara qucha +K'ullpina qucha +Lurumayu qucha +Qhusi qucha +San Jacinto qucha +Tumichuqua qucha +Usiyanu qucha +Waña Quta (Quchapampa) + +Mama llaqta Rumanya +Gheorghe Hagi sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin hatun puquy killapi 1965 watapi paqarisqa Săcele llaqtapi, Rumanya mama llaqtapi) huk Rumanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gheorghe Hagi. + +Susyalismu (Socialismo) nisqaqa Karl Marx-pa yachay wayllukuyninkama (Marksismu nisqa) huk waki pacham, llamk'aqkuna mama llaqtapi kamachichkaptin kapitalistakunap kapuqninkunata llamk'aq llaqtapaq hap'ispa sapsi ruruchinata ruraspa kapitalismu wakimanta kumunismu wakita llamk'apunapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Susyalismu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Ikwadur). +"Pulitika rakiy (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Asghar Farhadi (pharsi simipi: اصغر فرهادی) sutiyuq runaqa ( 7 ñiqin aymuray killapi 1972 watapi paqarisqa Khomeyni Shahr - ), huk Iran mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. +Churinkuna: Sarina wan Saaghar. + +Binidiktu I, Binidiktu I huk ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. I, Italya simipi: Benedetto I) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 30 ñiqin anta situwa killapi 579 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +2 ñiqin inti raymi killapi 575 watapi watamanta 30 ñiqin anta situwa killapi 579 watapi watakama Tayta Papam. + +Kanila nisqaqa kanila sach'a (Cinnamomum verum) nisqap ch'akisqa qaranmanta rurasqa q'apachanam. + +Ígor Fiódorovich Stravinski (rusu simipi: Игорь Фёдорович Стравинский) sutiyuq runaqa ( 17 ñiqin inti raymi killapi 1882 watapi paqarisqa Oranienbaum llaqtapi - † 6 ñiqin ayriway killapi 1971 watapi wañusqa New York llaqtapi) huk Rusya mama llaqtap musika takichaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ígor Stravinski. + +Tiyay Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu +Wayruru Punku (kastilla qillqaypi Huayruro Punco) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, Willkanuta wallapi, huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Siwinaquchañiq.[2][3][4] Pikchunqa mama quchamanta 5.550 mitrum aswan hanaq. + +Chamartín distritu; (kastilla simipi: distrito de Chamartín, Chamartín de la Rosa, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chamartín distritu. + +Wikiliwrukuna:Kamachiq‏‎ (3 katiguriyakuna) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Katiguriyasapa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Achi Tayta kimsa ñiqin piti + +Gary Winston Lineker sutiyuq runapa, (30 ñiqin ayamarq'a killapi 1960 watapi, paqarisqa Leicester llaqtapi) sutiyuq runaqa huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +town in Quechua: Hatun llaqta + +Runa Shimi, Takiykuna, Uyaykuna + +"Tarpuy killa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wañuy iskadrun (kastilla simipi Escuadrón de la muerte) nisqaqa atiysapa, qullqisapa runakunap icha awqaqsuyuppas tiksipusqan pakaspa runa sipiqkunam, pulitiku hayu kaq runakunata - achka kutitaq sindikalistakunata, chakrarunakunata, ayllu runakunata - wañuchinapaq. +Piruwpi Sasachakuy pacha nisqapi Piruwpa qullqisapa runakuna, runallaqtap awqankunam wañuy iskadrunkunatam kamachirqanku, achka runakunata wañuchispa. + +China tuktu, puqusqa (lluq'i) +Ramran sach'a-sach'a, Helsinki llaqtapi. +Ramran, Ramrash icha Lamrash (genus Alnus) nisqaqa huk urquchina sach'akunam, thansakunam, kimsa chunka rikch'aq, tukuy tiksimuyuntinpi. +Ramrankunaqa yakutam munanku. +Urin Awya Yalapi yuraq ramranmi (Alnus acuminata) wiñan, Buliwya, Ikwadur, Piruw mama llaqtakunapi. Chay yura ramrantaqa Alnus jorullensis nispa t'iktuqankupas, ichataq chay Alnus jorullensis (mishiku ramran) nisqaqa Chawpi Awya Yalapim wiñan. Manaraqmi allinta riqsinchikchu hukllachu rikch'aq icha iskaychu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ramran. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ramran + +27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1722 watapi – 8 ñiqin kantaray killapi 1735 watapi +Aixin-Jueluo Yinzhen (chinu simipi: 愛新覺羅胤禛, Manchu: Aisin Gioro hala i In Jen), Yongzheng Hatun Qhapaq (* 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1678 watapi watapi paqarisqa Pikkin llaqtapi - 8 ñiqin kantaray killapi 1735 watapi wañusqa Tailing llaqtapi). +Qing panaqa 1722 watamanta 1735 watakama Chunwa Hatun Qhapaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aixin-Jueluo Yinzhen. + +Uma llaqta Kamiri +Kamiri munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Camiri) nisqaqa suqta ñiqin munisipyu Cordillera pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kamiri llaqtam. + +Katiguriya:Llaqta (Chanchamayu pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Chanchamayu pruwinsya) +"Llaqta (Chanchamayu pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Inkawi pruwinsya, Taraqu munisipyu +Taraqu yaqa wat'a, Wiñaymarka qucha +Chiripa nisqaqa Buliwya suyupi huk mawk'a llaqtam, Taraqu yaqa wat'api, Wiñaymarka quchapi, (Titiqaqa quchapi), Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, Taraqu munisipyupi (Taraqu - Lukurmata ñanpi ), Chiripa llaqta ñiqpi (15 km). + +2 chaniyuq tikraykuna ch'irmiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Francisco Miró Quesada 1918 wata 21 ñiqin qhapaq raymi killapi paqarirqaku. Huk yachay wayllukuq karqan; hinallataqsi, huk Willay kamayuq karqan. Óscar Miró Quesada de la Guerra María Josefina Cantuarias Dañino tatankuna kapun. Payqa Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin yacharqaku + +—Pwiblukunapa rukunkuna, mantaqninkuna ima. + +Konstantinos Mitsotakis Grisya mama llaqtayuq pulitiku + +Piruw Suyu (Aymara) + +Runa Simi: Anis + +Chachakuma yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Chachakuma yura rikch'aq ayllu (familia Escalloniaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, isqun rikch'anayuq, 130 rikch'aqniyuq, Awya Yalapi, Malasyapi, Riyunyun wat'api, Musuq Silandapipas wiñaq. +Kaymi huk chachakuma hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chachakuma yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chachakuma yura rikch'aq ayllu + +Suyukuna San Martin suyu +Llakwash icha Lama runa nisqa kichwa runakunaqa (kastilla simipi: Quechua lamista icha Llacuash) huk Piruwpi, San Martin suyupi, tiyaq runa llaqtam, Lamas-Luritu kichwa simita rimaq. +San Martin suyu Sumaq qhaway pruwinsya San Pablo distritu +San Martin suyu Qurisapa pruwinsya Agua Blanca distritu, +San Martin suyu Wallaqa pruwinsya Alto Saposoa distritu, +San Martin suyu Lamas pruwinsya Caynarachi distritu, +San Martin suyu Pikuta pruwinsya Shamboyacu distritu +San Martin suyu San Martin pruwinsya Chasuta distritu, +San Martin suyu Tukachi pruwinsya Shunti distritu, + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; La Libertad rikuy. +Qispi kay, Qispisqa kawsay icha Munayniyuq kay (libertad) nisqaqa pi runappas munayninta qispichinanpaq, imatapas rurananpaq, llamk'ananpaq, ima hinapas kananpaq, maytapas rinanpaq atiyniyuq kayninmi. Qispi kayqa qispi wakipi tiksi runa hayñim. + +Huwan XIV, Huwan XIV chunka tawa ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. XIV, Italya simipi: Giovanni XIV) Pietro Cane de Panova sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Pavia llaqtapi - † 20 ñiqin chakra yapuy killapi 984 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +1 ñiqin qhapaq raymi killapi 983 watapimanta 20 ñiqin chakra yapuy killapi 984 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan XIV. +1 ñiqin qhapaq raymi killapi 983 watapi - 20 ñiqin chakra yapuy killapi 984 watapi + +Warayu pruwinsya - Wikipidiya +Arrus chakra, Warayu pruwinsya +Uma llaqta Warayu wichay +Simikuna warayu simi +Warayu pruwinsya (aymara simipi: Warayu jisk'a suyu; kastilla simipi: Guarayos) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa Warayu wichay llaqtam. Warayu pruwinsyapiqa Warayu runakunam kawsanku. +Quchakuna: Musuq Pacha qucha - San Jorge qucha - Taborga qucha +Pruwinsyapiqa aswanta indihina runakunam tiyanku. +Chaka munisipyu (%) +Uruwicha munisipyu +Saywitu: Warayu pruwinsya + +Tiyay Qusqu suyu, Anta pruwinsya, Limatampu distritu +Llaqtakuna: Tarawasi llaqta +Tarawasi (Tarahuasi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk ñawpa llaqtam, Qusqu suyupi, Anta pruwinsyapi, Limatampu distritupi. + +Tiyay Beni suyu, Quchapampa suyu +Rimaykunap ayllun yurakari simi +Yurakari, Yuracaré, Yurujare, icha Yuracare nisqaqa lliw yurakari simita rimaq runakunam, Uralan Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Buliwyapi, Beni suyupi, Quchapampa suyupipas, Chapari mayu patapi tiyaq. +Quchapampa suyu Chapari pruwinsya, Tutura pruwinsya, Moxos pruwinsya Tunari munisipyu, Chimuriy munisipyu, Puerto Villarroel munisipyu Ibare, Nueva Cotoca, Galilea, La Misión, La Boca, Santa María, Puerto Cochabamba, Nueva Esperanza, hukkunapas. +Yurakari runakunaqa yurakari simitam rimanku. + +Tikraynin k'askachina Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Mawka Luya (Luya Viejo) +Mawka Luya distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Luya Viejo) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi , Luya pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Mawka Luya llaqtam. + +Kukimpu suyu nisqaqa (kastilla simipi: IV Región de Coquimbo, mapudungun simi Kokümpu, ko "yaku", kümpu\\n "p'akiy, tunay"[1]) Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa La Serena llaqtam. + +Huk uchuy ñan, Thaysuyupi. +Niigatapi, Nihun mama llaqtapi huk llusk'a ñan. +Herculano nisqa llaqtapi (Italyapi) huk romanu ñan. +Ñan nisqaqa (kaminu nisqapas, kastilla simipi: camino, vía) huk wasimanta wak wasiman, huk llaqtamanta wak llaqtaman chaynin rina, apaykachaypaq. + +Adam Smith sutiyuq runaqa (1723 watapi paqarisqa Kirkcaldy llaqtapi, Iskusyapi, 17 ñiqin anta situwa killapi 1790 wañusqa Edinburgh llaqtapi) huk iskusyayuq Yachay wayllukuqsi, musiku yachaqpas karqan, musiku yachaypa kamaqninsi. +Iwrupapi industriya nisqap wiñayninmantas, musikumantapas k'uskiykurqan. + +2 chaniyuq tikraykuna ama kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Sinru qillqa: Ancha riqsisqa pitu waqachiq - Wikipidiya +Sinru qillqa: Ancha riqsisqa pitu waqachiq; + +Tikraynin muq'ichiy Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Punku p'anqa: Kawsay yachay + +tukuy llaqtapi runakuna ñakasqanta, + +^ O: "yachatsiyäshoqnikikuna". + +1995 watamantapacha "Añaskitu" p'anqa ruwakun, periódico "Conosur Ñawpaqman" nisqapta uña wawan jina. "Añaskituqa" wawakuna ñawinanpaq, wawakunap ruwayninkuta, yachayninkuta, kawsayninkuta qhichwa qallupi qillqarimun. Sutita churanapaqtaq, radio Raqaypanpawan uk atipanaku ruwakurqa, chaymanta "Añaskitu" suti lluqsimun, wawakunawan khuchka llank'anapaq, wawakunapura riqsinakunankupaq, "Añaskitu" niqta parlanarikunankupaq. Añaskituqa ñapis iskay chunka iskayniyuq watantaña junt'arpan. +Añaskitu N° 95 may chhika ruwaykunata wawakunamanta, wawakunapaq apamun, kay kutipi wawakunawan kikin jallp'a patapi parlarimurqa, siminkumanta yacharisun yakuta apaykachaymanta, pukllaykunamanta, ch'aki watamanta, may chhika yacharinapaq Añaskitupiqa, ñawirina kachun. + +Llaqta qayanqillqa: Ch'usa +Aswan hatun llaqta Marka Mïxiku + +Runa Simi: Alto Paraná suyu + +Runap marqan. +Dyuspa llaqtan. + +Runa Simi: Hawcha + +400 0 _ ‎‡a Eduardo Galeano‏ ‎‡c Uruwayi mama llaqtayuq qilllqaq‏ + +Qusqu qhichwa simi quz-000 chunka +Qusqu qhichwa simi quz-000 nina + +quwiki 31 ñiqin pawqar waray killapi + +Rocco Francis Marchegiano sutiyuq runaqa, icha Rocky Marciano (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1923 watapi paqarisqa Brokcton llaqtapi - 31 ñiqin chakra yapuy killapi 1969 watapi wañusqa Newton llaqtapi) huk USA mama llaqtap saqmanakuyuq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rocky Marciano. + +Uma llaqta Arauca +Arauca suyu nisqaqa (kastilla simipi: Arauca) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Arauca llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arauca suyu. +Uficial qillqa web Arauca Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Q'aqyawiri, Qaqayawiri[1] icha Axawiri (kastilla qillqaypi: Caquiaviri) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Paqaqi pruwinsyapi, Q'aqyawiri munisipyup uma llaqtanmi. +Caquiaviri munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Katiguriya:Takiq (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Takiq (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takiq (Mishiku). +"Takiq (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kaypi rimasqa: Surinam, Wayana +Arawak simi nisqaqa 2.200 Arawak runakunap rimayninmi, Surinam, Wayana mama llaqtakunapi rimasqa, Arawak rimaykunaman kapuq. +Ñawpa pacha arawak simitaqa Chawpi Awya Yalap wat'ankunapipas rimarqanku. Kariña simiwan chaqrusqa Arawak simimanta Garifuna simim yurirqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'akatiya. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'akatiya + +Brescia llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu iskay ñiqi + +Waqra phuku (Waqra-puku), Kachu icha Kipa nisqaqa waka waqramanta rurasqa qiqirim, phukuna waqachinam. + +Sirbu hurwat rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Hurwatsuyu, Busna-Hirsiquwina +Hurwat simi (Hrvatski jezik) nisqaqa Hurwatsuyu mama llaqtap tukri siminmi, islaw rimaymi. Qanchis hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Llaqtapata llaqtaqa Kusichaka qhichwapi, Inka ñan patapi, Qusqu suyupi +Kusichaka mayu (kastilla qillqaypi: Kusichaca) nisqaqa Piruwpi, Qusqu suyupi, huk mayum. + +Katiguriya:Chiksuyuyuq + +Wu Zetian (Plantilla:Zh-tp) (625 - 16 - XII - 705), Wu Zhao (武曌) sutiyuq warmiqa Chunwa mama llaqtap wiñay kawsasqanpi huklla hatun quya warmis karqan (Huangdi; 皇帝). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Nurwiga). Nurgi +"Pulitiku (Nurwiga)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Nahuatl (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +▪ Runa Simi: Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2018 + +400 0 _ ‎‡a Malcolm Fraser‏ ‎‡c Awstralya mama llaqtayuq pulitiku. Uma kamayuq‏ + +Mama llaqta Mishiku +Runa ñit'inakuy 8 761 runak./km² +Hallka k'iti kanchar 2 240 km² +Hanaq kay 1 566 m +Kamasqa wata 1542 +Guadalajara (nawa simi Ātemaxac) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Jalisco suyu uma llaqtanmi. + +Runa Simi: Naska siq'ikuna + +Junt'asqa suti + +Katiguriya:Suyu (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Suyu (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Chili). +"Suyu (Chili)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Suyukuna (Chili) + +Mama llaqta Kambuya +Phnom Penh (ក្រុងភ្នំពេញ), Wat Phnom Daun Penh, (Kastilla simipi: Phnom Penh) llaqtaqa Kambuya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Llaqta (phum) +Yachay sunturkuna: Phnom Penh Qhapaq suyu Yachay suntur (RUPP) +Chunwa Runallaqta Republika, Changsha +Chunwa Runallaqta Republika, Kunming +Chunwa Runallaqta Republika, Shanghai +Chunwa Runallaqta Republika, Tianjin +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Long Beach +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Lowell +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Providence +Uma llaqta (Asya) + +Katiguriya:Pulitiku (Iraq) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Iraq). +"Pulitiku (Iraq)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa 5 ñiqin anta situwa killapi 1982 +Mamallaqtapura pukllasqankuna 17 (mamallaqta quchu) +Punku taripasqankuna 3 (mamallaqta quchu) +Alberto Gilardino sutiyuq runaqa (5 ñiqin anta situwa killapi 1982 watapi paqarisqa Biella llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Medalla de bronce - Ulimpiku pukllaykuna 2004 Italya mamallaqta quchu (Piluta hayt'ay) Italya 2004 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alberto Gilardino. +Piluta hayt'aqkuna (ACF Fiorentina) + +Churkampa pruwinsya - Wikipidiya +Chaypara llaqtap chakan Mantaru mayuwan, La Merced +Uma llaqta Churkampa +Churkampa pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Churcampa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Churkampa llaqtam. + +Tiyay Chuqiyapu suyu, José Ramón Loayza pruwinsya +Runa llaqta / Hawaykawsay Tiwanaku +Qunchamarka (Konchamarca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Chuqiyapu suyupi, José Ramón Loayza pruwinsyapi. + +Rodyu, Rh (musuq latin simipi: Rhodium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Andre Kirk Agassi sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin ayriway killapi 1970 watapi paqarisqa Las Vegas llaqtapi - ), USA mama llaqtapas kurku kallpanchaq. +Tennis pukllayaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Anta distritu; (kastilla simipi: distrito de Anta) nisqaqa huk distritum Qarwa pruwinsyapi, Anqash suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Anta llaqtam. + +Katiguriya:Distritu (Ariqipa suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Ariqipa suyu) +"Distritu (Ariqipa suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Urqu Jawira (aymara simi,[1] "urqu mayu", kastilla qillqaypi Orkhojahuira, Orkho Jahuira) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Chuqiyapu suyupi, Jaruma pruwinsyapi, Qalamarka munisipyupi.[2] + +2 chaniyuq tikraykuna kunti kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Qaqa paluma + +quwiki Katiguriya:Ministru (Dansuyu) + +Sach'a Mayu testo + +29 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (29.08., 29-VIII, 29ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 241 kaq (241ñ - wakllanwatapi 242ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 124 p'unchaw kanayuq. + +Runa Simi: Siwya distritu + +Rusaqa, wawa kasqanmanta pacharahmi ayqih tukuy ima kusi kawsaymanta, t'ihmuymanta. Imaynan willakun huh ñawpah imillan hina, Rusaqa sapa tutas wahtayukuh wasinpa muyan uxupi. Wasanpis q'uyus, k'irinchasqa imas rixurih. Chaysi Juan de Lorenzana kunphisahnin kura phiñarikapusqa. Chaywanpis Rusaqa, llanp'u sunquyá mañayukusqa huhmanta k'irinchakunanpah runakunah huchan mana yayanchis Hisukrututa astawan k'irinchananpah. Wakin kutiqa pisqa waranqa kutis hasut'iyukuh. +Chay duminiku unkuwan warachikuspaqa iskay qillay waskhawanyá mat'iyukusqa t'ihninta, chayqa hina kamachisqan kashan taytacha Santu Duminguh, nispa. Chaynwanpis hasut`iyukuhmi chay qillay waskhakunawan sapanka tuta. pipas maypas huchapi t'ihmushanman chayqa astawansi yapayukuh chay ñak'ariyta hucha kay pachapi ch'usahyananpah. Unqusqa kahtinqa saqihsi qhaliyaspa hasut'iyukunanpah. +Wakin kutiqa hasut'ikusqanqa sinchitas chhallallallayuh. Chaysi wasinpi kawsahkunaqa nihku: Qillay waskhachusuna chhallurakapun, nispa. Chayqa yuyaymananayá hayk'atas k'irinchakuh chayta. + +04 de Agosto 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI - CORAPE +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 04 de Agosto 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +14 de Julio 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +18 de Agosto 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +20 Teyta Diosnintsikpa nawimpaqqa, Satanás dominanqan mundoqa manshu nunakunapa yawarnin ramëpitam culpayoq. Bibliachöqa gobiernokunatam chukaru animalkuna nishpa qayan, y tsë gobiernokunam llutëpa nunakunata wanïkatsiyashqa, hasta Diosnintsikpa sirveqninkunatapis qatikacharmi wanutsiyashqa (Daniel 8:3, 4, 20-22; Apocalipsis 13:1, 2, 7, 8). Awmi, autoridadkuna, y yachaq nunakunam hatusaq gobiernokunata yanapayashqa mantsakëpaq armakunata rurëwan y tsëwannam atska qellëta ganëkuyashqa. Rasumpëpam Biblia nenqanqa, "que munducho Diospa mana caqcunaqa diablupa munenincho [...] caquicayan" (1 Juan 5:19). +Tsëmi unë Moisesta qonqan leykunachöpis këtaqa alleq rikätsikorqan (Éxodo 23:4, 5, 12; Deuteronomio 22:10; 25:4). Tsëmi Proverbios 12:10 nishqanchöpis willamantsik: "Alli ruraq nunaqa kuyanmi animalninta, pero mana alli nunaqa manam kuyëta yachantsu, hipatsinmi". Tsënö kaptimpis, animalkunata hipatseq nunakuna ushakäyänampaqqa, ichikllanam pishin. + +1631 LAGUITAO, VICENTE SUYU + +Runa Simi: Hanan Nanay distritu + +Franz Tamayo jisk'a suyu - Wikipedia +Franz Tamayo jisk'a suyu + +Pillpintu nisqakunaqa (ordo Lepidoptera) pawqar-pawqar p'aspachasapa tawantin raprayuq, tuktu misk'ita ch'unqaspa tuktukunata sisachaq palamakunam. Sika-sika nisqa qirisankunaqa kuru hinam, yura mikhuq. +Mitan kamay, rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pillpintu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pillpintu + +Derby nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Qarwa K'uchu + +Punku p'anqa: Pachaykamay - Wikipidiya +Pachaykamay icha Phisika nisqaqa (grigu simipi Φυσική, chaymanta kastilla simipi física; grigu simipi φύσισ (phisis), "sallqa, pachamama") imayaymanta, michakunamanta yachaymi. +Iñuku huk'i yachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pachaykamay yachaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +11 ñiqin qhulla puquy killapi 1851 watapi – 1 ñiqin inti raymi killapi 1864 watapi +Hong Xiuquan (chinu simipi: 洪秀全), Wu Hatun Qhapaq (* 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1814 watapi paqarisqa Fuyuanshui,Guangdong llaqtapi - 1 ñiqin inti raymi killapi 1864 watapi wañusqa Namkin llaqtapi). +Hakka panaqa 1851 watamanta 1864 watakama Chunwa Qhapaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hong Xiuquan. + +Chincha nisqa tawantin iñu puririymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chinchay,[1] Yantana icha Atalla puma (Leopardus pardalis) nisqaqa huk aycha mikhuq, aycha uquq ñuñuq uywam, Awya Yalapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chinchay. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chinchay + +Monagas suyu (kastilla simipi: Estado Monagas) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 28 900 km². Uma llaqtanqa Maturín llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Monagas suyu. + +St. Antonius, urmiyunmanta rurasqa inslisya, Basel llaqtapi, Suysapi (1925–27). +Urmiyun nisqaqa (kastilla simimanta: hormigón) simintu, rumichakuna, aqu, yaku chaymanta chaqrusqam, huk urakunapi sinchiyaq, wasichaypi llamk'achisqa. + +2 chaniyuq tikraykuna aka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Tantaranchi distritu +Waqaypaka (kastilla qillqaypi:Huacaypaca) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Tantaranchi distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.365 mitrum aswan hanaq. + +Uma (Latin simipi: caput) nisqaqa runap uywakunappas kurkunpa hanaqnin kurku yawrinmi. +Umapiqa simim, ñawikuna, rinrikuna sinqapas. + +Jean Sibelius Phinsuyu mama llaqtayuq takichaq + +Ruraq:AlimanRuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikibooks +Ruraq:AlimanRuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ruraq:AlimanRuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Qhapaq Ñan, +de Qhapaq Ñan + +Katiguriya:Wañusqa 1905 + +7Chay pwiblumantaqa paykunaqa, riyta yarpuranllapa Bitiniapa lugarninkunaman. Piru Amitunchik Jesuspa Ispiritun "Ama riychu" nitinmi, mana riranllapachu chay lugarkunamanqa. + +400 0 _ ‎‡a Hipólito Yrigoyen‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq (1916 - 1922 & 1928 - 1930).‏ + +Latin siq'i llumpa nisqaqa machu romanukunap, latin simi rimaqkunap qillqasqan siq'i llumpam karqan. Kunan pachaqa ancha achka rimaykunapitaq chay siq'i llumpatam llamk'achinku. +Latin siq'i llumpaqa kay hinam, iskay chunka suqtayuqnintin sanampam: +Qhichwa simipiqa kay qatiq sanampakunataq latin siq'i llumpamanta hurqusqa, t'inkisqa sanampakunawan: + +Uma llaqta Ullachiya +Ullachiya distritu (kastilla simipi: Distrito de Ollachea) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Ullachiya llaqtam. +Urqukuna: Allinqhapaq - Qillwaqutarit'i + +Charleston nisqa llaqtaqa, West Virginia suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Charleston llaqtapiqa 51.400 runakuna (2010) tiyachkan. + +Diana Ernestine Earle Ross sutiyuq warmiqa, icha Diana Ross (* 26 ñiqin pawqar waray killapi 1944 watapi paqarisqa Detroit llaqtapi}) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap pop takiqmi, tusuqmi, takina qillqaqpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Diana Ross. + +Uma llaqta Santa Elena +Runa ñit'inakuy 63,487 runa / km² +Santa Elena markap kitinkuna +Santa Elena marka nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Santa Elena) Ikwadur mama llaqtapi huk markam . Uma llaqtanqa Santa Elena llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Salinas kiti +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Santa Elena kiti + +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Arhintina). +"Kurku kallpanchay (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +K'umukuq rimay nisqakunaqa (kastilla simipi: lengua fusional) rimankunaman rimana yapaqkunata yapamuq, rimana saphitapas hukchaykuq ch'antakuq rimaykunam. +Rimana saphipas hukchaykunmi, ahinataq aliman simipi: +Kaymi huk k'umukuq rimaykuna: + +Plantilla:Tumpis suyu + +Parawaku[1] icha Sipuru[2][3] (Pithecia monachus) nisqaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillum, rikch'aq sipurum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Parawaku + +Uma llaqta Rennes +Bretagne nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Rennes llaqtam + +Tarata kantun nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Tarata) Buliwya suyupi huk kantunmi, Quchapampa suyupi, T'arata pruwinsyapi, T'arata munisipyupi. Uma llaqtanqa T'arata llaqtam. + +Elvis Aaron Presley, el Rey, sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin qhulla puquy killapi 1935 watapi paqarisqa Tupelo llaqtapi, Misisipi suyupi - † 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1977 watapi wañusqa Memphis llaqtapi, Tennessee suyupi) huk Rock takiqsi karqan, takichaq, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Sipi Sipi (Sipe Sipe) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, Killaqullu pruwinsyapi, huk llaqtam, Sipi Sipi munisipyup uma llaqtanmi. + +Iruru muyu (kastilla simipi: circunferencia) huk pampa suyup hawan muyupayaq siq'im. + +Runa Simi: Ruphay mit'a + +Muqiwa suyu (Piruw) +Uma llaqta Muqiwa +Ubinas Muqiwa suyu, Piruw +Muqiwa suyu nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Muqiwa suyupiqa 163.757 runakunam kawsachkanku (2004). Uma llaqtanqa Muqiwa llaqtam. + +• SUMAQ KAY - Cabañas + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:MunasqaPlantilla" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Pichqa minutukuna ilaqtanchispi wanuqkunamanta (1992) + +Runa Simi: Azurduy pruwinsya + +Puka uma suyuntu - Wikipidiya +Suyuntu / Siwka / Puka uma illawanka +Puka uma suyuntu, sach'a-sach'api +Maypim puka uma suyuntu kawsan: +Puka uma suyuntu icha Suyuntu[1] chaylla, kichwapi Siwka,[2] Puka uma illawanka icha ismu illawanka,[3] (Cathartes aura) nisqaqa, suwaq'ara nisqapas[1] huk aya mikhuq pisqum, wiskulmi, Awya Yalapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puka uma suyuntu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puka uma suyuntu + +Manawa suyu (kastilla simipi: Departamento de Managua) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Managua llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manawa suyu. + +Hanaq kay 84 m (uma llaqta) +Mariscal Ramón Castilla pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Mariscal Ramón Castilla) nisqaqa Luritu suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kawalluqucha (Caballococha) llaqtam. +Mayukuna: Amarumayu - Ampiyaku mayu +Kay wamanipiqa aswanta kastilla simitam rimanku. + +Kaymantapacha: 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 2009 watapi +Piruw Ruraychaqa Ministru +11 Anta situwa killa 2009 – 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 2009 watapi +Mercedes Rosalba Aráoz Fernández sutiyuq warmiqa (* 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1961 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruwanu pulitiku warminam. +2006 watamanta 2009 watakama Piruwpas Qhatu wan Karu puriy ministruninmi kanqa. 2009 watamanta Piruwpas Musiku ministruninmi kanqa. +* Wawakuna: +Musiku yachaqkuna (Piruw) +Qhatu wan Karu puriy Ministrukuna (Piruw) +Ruraychaqa Ministrukuna (Piruw) + +Antimunyu, Sb (musuq latin simipi: Stibium, kastilla simipi: Antimonio) nisqaqa huk yaqa q'illaymi. + +Llut'ay nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Tikakunata pirqachanapaq t'uruwan, isku chapusqawan icha simintuwan t'inkinakuy, +qhaway pirqa llut'ana; +K'allmamanta rurasqa pirqata t'uruchay, qhaway llut'asqa yura pirqa; +Imakunatapas llut'ana imayaywan t'inkinachiy, qhaway llut'ana; +Llut'ana sintawan t'inkinachiy, qhaway llut'ana sinta; +Huk imayaykunap t'inkinakuq kaqnin, maqnitismu nisqapas, qhaway llut'ariy. + +San José de Lourdes distritu (kastilla simipi: Distrito de San José de Lourdes) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, San Ignacio pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San José de Lourdes llaqtam. + +Wasa ruru rumi (Lithiasis renalis, Nephrolithes) nisqakunaqa wasa rurupi paqariq rumi unquymi, ispay p'uchqumantam, ispaymanta tukukuq, ancha nanachiq. + +(Aruma pruwinsya-manta pusampusqa) +Jaruma pruwinsya (jaruma: aymara simimanta, jaru uma, jaru: qhatqi; uma: yaku: "qhatqi yaku"; [1] kastilla simipi: Provincia de Aroma) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Sika Sika (icha Jaruma) llaqtam. +Aruma pruwinsyapiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [3] +Wisk'achani (mawk'a llaqta) + +Wankawillka pruwinsya - Wikipidiya +Wankawillka jisk'a suyu +Wankawillka llaqta, Ichhu mayu +Wankawillka pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Wankawillka jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Huancavelica) Piruw mama llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Wankawillka llaqtam. +Mayukuna: Ichhu mayu - Mantaru mayu - Willka mayu +Uchkus Inkañan, Uchkus Alto llaqtapi, Yawli distritupi +Pruwinsya (Wankawillka suyu) + +4 chaniyuq tikraykuna rimanakuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: rimanakuy1rimanakuy2rimanakuy3rimanakuy4 + +Manuela Sáenz Aispuru, Manuelita Sáenz, "Libertadora del Libertador" sutiyuq warmiqa (* 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1797 watapi paqarisqa Kitu llaqtapi - † 23 ñiqin ayamarq'a killapi 1856 wañusqa Paita llaqtapi ), huk ikwaduranu,pulitiku warmim, taripay amachaqpas. + +Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu - Wikipidiya +Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu nisqaqa Mamallaqtapura Huñu Sallqa Pachata Sallqapi Kaqkunata Amachanapaq (IUCN) nisqap llamk'aykusqan chikichasqa kawsaq rikch'aqkunamanta sutisuyum. +Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, 2008 watapi + +Granada suyu (kastilla simipi: Departamento de Granada) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Granada llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Granada suyu. + +Tumipampa Munisipyu + +Sapaq p'anqakuna - Wikipidiya +Sapaq p'anqakuna +Amachasqa p'anqa sutikuna +Amachasqa p'anqakuna +Aslla kuti llamk'apusqa p'anqakuna +Hatun p'anqakuna +Katiguriyannaq p'anqakuna +Mana llamk'achisqa katiguriyakuna +Mana llamk'achisqa plantillakuna +Mana llamk'achisqa rikchakuna +Muchusqa p'anqakuna +Uchuylla p'anqakuna +Wakcha p'anqakuna +Ñawpaqta qallarisqa p'anqakuna +P'anqa sutisuyukuna +Kaqninniyuq p'anqakuna +Katiguriyakuna +Tukuy p'anqakuna +Tukuy p'anqakuna ñawpa k'askaqchayuq +Hark'asqa ruraqkuna +Llamk'achkaq ruraqkuna +Sapsita hark'asqa IP tiyaykuna +Musuq p'anqakuna +Watiqasqa p'anqakuna +Mayqin wikikunapi willañiqita llamk'achinku +Willakuna llamk'anakunapas +Pusapunapaq sapaq p'anqakuna +Mayninpi p'anqa +Mayninpi pusapuna p'anqa +Achka kuti llamk'achisqa p'anqakuna +Lliwmanta aswan hukchasqayuq qillqakuna +Lliwmanta aswan t'inkimuqniyuq qillqakuna +P'anqa llamk'anakuna +P'anqakunata hawaman quy +P'anqakunata wakichay +Huk sapaq p'anqakuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Llamk'anakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mama Azarpay, la Ultima Mamakuna del Tawaintisuyu. + +Runa Simi: Kachapuwal pruwinsya + +43—Kasapas. Alli sacha­kunapi winja muiu mana tukug­samun­chu. Mana alli sacha­kunapika miski muiu­kuna mana tia­rin­chu. + +Runa Simi: Magallanes k'ikllu + +Runa Simi: Samay + +Runa Simi: Ayawaka pruwinsya + +[Spagnolo] - Ecuador Runakunapak Rikcharimuy (ECUARUNARI). Ecuador Llaktamanta Kichwa Runakunapak Tantanakuy. http://www.ecuarunari.org/ + +400 0 _ ‎‡a Alfredo di Stéfano‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aq, pukllaq, amau‏ + +Runa Simi: Waqyaykuna qillqasqa + +Runa Simi: Qunchu + +Paqarisqa Chihuahua, 21 ñiqin ayriway killapi 1915 watapi +Wañusqa Boston, 3 ñiqin inti raymi killapi 2001 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: ¡Viva Zapata! (kuyu walltay) +Antonio Rodolfo Quinn Oaxaca sutiyuq runaqa icha Anthony Quinn (* 2 ñiqin ayriway killapi 1915 watapi paqarisqa Chihuahua llaqtapi - 3 ñiqin inti raymi killapi 2001 watapi wañusqa Boston llaqtapi ) huk Mishiku- USA kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Oskar Suñay. +1.1 Hukllachasqa Amirika Suyukuna +1.4 Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Hukllachasqa Amirika Suyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hukllachasqa Qhapaq Suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kuyu walltay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Oskar Suñay + +Janq'ulaymi munisipyu - Wikipidiya +Janq'ulaymi munisipyu, Titiqaqa qucha +Uma llaqta Janq'ulaymi +Janq'ulaymi icha Janq'u Laymi (aymara simi: Janq'ulaymi jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Municipio de Ancoraimes) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Umasuyu pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Janq'ulaymi llaqtam. +Urqukuna: Jach'a P'iq'iñ Q'ara - Jichu Qullu - Pukarani +Quchakuna: Wiñaymarka qucha +Janq'ulaymi munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Mama llaqta). +Piluta hayt'ay (Mama llaqta) + +Waqyaykuna qillqasqa - Wikipidiya +Waqyaykuna qillqasqa (kastilla simipi: Libro de las Lamentaciones) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Waqyaykuna qillqasqa, bible.is nisqapi: +Waqyaykuna qillqasqa (Qosqo qheswa simipi) +Waqyaykuna qillqasqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Waqyaykuna qillqasqa, bibles.org nisqapi: +Waqyaykuna qillqasqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Uma llaqta Makusani +Khanlaya llaqtayuq Kallawaya, Panama kanalta rurachkaq llamk'aqkunata hampiq, chukchumanta kinawan allichinapaq. +Qarawáya pruwinsya nisqaqa (aymara simipi Kallawaya jisk'a suyu, kastilla simipi Provincia de Carabaya) Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Makusani llaqtam. +Quchakuna: Chunkara qucha +Chakiriyuq 5.300 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu; Karawalla pruwinsya, Qurani distritu +Lluxisa +5.200 m Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu; Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu +Pumanuta 5.500 m Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu; Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, San Pawlu distritu +Qillma 5.400 m Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu; Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu +Qillwaqutarit'i 5.450 m Makusani distritu, Ullachiya distritu +Quyllurpuñuna 5.743 m Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu; Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Chiqakupi distritu; Qillqaya Rit'ipampa +San Braulio 5.650 m Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu; Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu +Yuraq Unu - m Kallawaya pruwinsya +Kallawaya hampiqkunap pallasqan yurakuna + +Llaqta qayanqillqa: Paz y Progreso +Aswan hatun llaqta Tokyo +Hatun Qhapaq +11 ñiqin hatun puquy killapi 660 a.C. +Nihun (nihun simipi: 日本 [nihon]) icha Hapun (kastilla simipi: Japón) nisqa llaqtaqa Asyapi huk mama llaqtam. +Nihun mama llaqtapiqa 127 417 244 runakunam kawsachkanku (2005). Uma llaqtanqa Tokyo llaqtam. +3.2 Llaqta kamachiykuna +8 suyukuna: +Llaqta kamachiykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqtakuna (Nihun) +' Llaqta Runakuna Llaqta kamachiy +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nihun. +Mama llaqta (Asya) + +Hatun charapa[1] (Podocnemis expansa) nisqaqa suchuq uywam, charapam, yura mikhuq. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun charapa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun charapa + +Valparaíso suyu nisqaqa (kastilla simipi: V Región de Valparaíso) Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa Valparaíso llaqtam. + +Paqarisqa HQS, 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1882 watapi +Wañusqa HQS, 28 ñiqin pawqar waray killapi 1941 watapi +Adeline Virginia Woolf sutiyuq warmiqa 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1882 watapi paqarisqa London llaqtapi - † 28 ñiqin pawqar waray killapi 1941 watapi wañusqa Lewes ñiqpi, Sussex k'itipi) huk qillqaqsi karqan, warmi rikch'arimuypa chaninchasqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq. + +Kenneth Mathieson Dalglish sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin pawqar waray killapi 1951 watapi paqarisqa Glasgow, llaqtapi - ) Iskusya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kenny Dalglish. + +Allin qillqay[pukyuta llamk'apuy] + +Qallariy willañiqi ‎(480 × 979 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 1,52 MB; MIME laya: image/png) + +Mamallaqtapura pukllasqankuna 5 (quchu) +Antonio Emiliano Gonzales Canchari sutiyuq runaqa ( * 16 ñiqin aymuray killapi 1986 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq wan Universitario de Deportes piluta hayt'aqmi. + +Paqarisqa Guaymas, Sonora 12 ñiqin tarpuy killapi 1931 watapi +Silvia Pinal Hidalgo sutiyuq warmiqa (* 12 ñiqin tarpuy killapi 1931 watapi paqarisqa Guaymas llaqtapi - ) huk Mishiku Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Ariel Suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +TVyNovelas Suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +"Distritu (Wallaqa pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna mat'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paqarisqa Brasil Taubaté, 8 ñiqin pawqar waray killapi 1929 watapi (81) +Hebe Maria Camargo sutiyuq warmiqa (* 8 ñiqin pawqar waray killapi 1929 watapi paqarisqa Taubaté llaqtapi - ) huk Brasil aranway pukllaq. + +2 chaniyuq tikraykuna rarq'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +3. Tawa chunka suldadukuna, awqanakuyman rinku, ichaqa mana umayuq kutimunku. Phushuru. + +Kay sapanchasqa kamachina kay akllasqa web kitiman oxforddictionaries.com ("Web kiti") kaqpi chaymanta sullk'a dominioyuq ruwayniyki kay Web kitimanta chaymanta sullk'a domiokunayuq kamachin. +Oxford University Press ("OUP", "nuqayku" utaq "nuqanchik") harkasqa sapanchasqa tinkisqaykupaq kamachisqan. Kay sapanchasqa kamachinata nin imayna kayt ruwayku. Kay sapanchasqa kamachinata chaskisqa rimasqakunapi qhawayku chanta qhipa ima niraqta chiqaqchay. Sichus wakin tapunakuna sapanchasqa kamachinamanta tiyanki, nuqaykuwan tinkiy. +Aswan riqsisqa kaypi pachata + +5) Kuyu suyu + +El Greco Grisya Ispaña mama llaqtayuq llimphiq + +Mana riqsisqa runap llaqtanman. + +QHAPAQ ÑAN + +Mit'a yachay + +Killa junt'asqa + +quwiki Katiguriya:Mawk'a llaqta (Taqna suyu) + +Paqarisqa 16 ñiqin ayriway killapi 1927, Marktl am Inn, Bayern, Alimanyapi +Rurasqanpa watakuna 19 ñiqin ayriway killapi 2005 (Habemus Papam) watamanta - 28 ñiqin hatun puquy killapi 2013 watapi +Binidiktu XVI icha Binidiktu chunka suqtayuq ñiqin, yurisqa Joseph Alois Ratzinger (latin simipi: Benedictus PP. XVI, Italya simipi: Papa Benedetto XVI) sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin ayriway killapi 1927 watapi paqarisqa Marktl am Inn llaqtapi, Bayern, Alimanyapi - ), Alimanya mama llaqtap taytakura, Dyusmanta yachachiq, Tayta Papam kachkan. +19 ñiqin ayriway killapi 2005 watamanta 28 ñiqin hatun puquy killapi 2013 watapi p'unchawkama Tayta Papam karqan. Kamachiyninmanta anchhukurqanmi, machuyasqanrayku. +Wak qillqasqankuna: +Tayta Papa: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Binidiktu XVI. + +Hatunqulla (kastilla simipi: Atuncolla icha Hatuncolla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Punu pruwinsyapi, Punu suyupi, Hatunqulla distritup uma llaqtanmi. Sillustani llaqtamantaqa 3 km karum, Punu llaqtamantataq 34 km karum. +Qhichwa runa, karu puriqkunaman murukunata maray]]wan kutayta qhawachichkaq, Hatunqulla llaqtapi. +Qhichwa runa, karu puriqkunaman chaki t'akllawan yapuyta qhawachichkaq, Hatunqulla llaqtapi. +Wasi, Hatunqulla llaqtapi + +Añallu k'aspi, sisikunawan +Añallu k'aspi (Añallu kaspi)[1][2] icha Araña k'aspi (Araña kaspi)[3] (Cordia nodosa) nisqaqa huk rikch'aq sach'am, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi supay chakrakunapi wiñaq.[4] Añanku k'aspiqa añankukunam kawsan, wakin yurakunata wañuchiq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Añallu k'aspi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Añallu k'aspi + +Valincia (kastilla simipi: Valencia) nisqaqa Winisuylapi huk hatun llaqtam. Karabubu suyu uma llaqtapmi. 557 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Valincia (Winisuyla). + +Tiyay Lima pruwinsya, Ate distritu +Puruchuqu (kastilla simipi: Puruchuco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Lima pruwinsyapi, Ate listritupi. + +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:FootballPositionGK_es.png" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Inkakunaqa runap churasqan yurakunata mallki nispan mana runap mallkisqankunatataq sach'a nirqanku. Kunan pachataq runakuna ima yurakunatapas mallki ninku, sallqa kaqtapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mallki. + +Mawk'a p'aqchi, rumilla pirqa, iskaynintin chakanakuq k'uktiyuq, San Nikulas, Visby llaqtapi. +Gutiku p'aqchi, achka chakanakuq k'uktiyuq. Lienzingen (Alimanyapi). +P'aqchi (bóveda) nisqaqa wasichaypi tawantin pirqata wasi qata hina kuskan rump'u icha iskaynintin chakanakuq k'uktiyuq rikch'aypi t'inkinachiq kaq, achka rumichakunamanta, tikachakunamanta ch'antasqa. Chay rumikunap llasay kallpanqa q'imina hinapi kinraykunamanmi pusanakun. + +Quechua: raphi, llaqhi + +24"Chay Dyusmi, kay pachata, tukuy ima kaqkunatapis rurasha. Chaymi pay, unaq syilupa, kay pachapa Amun. Manami runakuna wasita shachishanpichu tan. + +Karuman willaykuna allin apachiymanta (Osiptel). +Hampiwasikunapi llamkaq (Susalud). +Allipanakuypi yanapakuy /utaq huk allipachiq. + +Day 1: Cusco / Chillca / llaqtapata. + +Lechtman, H. et A.-M. Soldi. Runakunap Kawsayninkupak Rurasqankunaqa + +21Chaymi mana mayqanpis ninqachu: ‘Kaypina mantakuqqa', manaqa ‘Wakpina' nirqa. Chaqa mana kwintata qukayankillapachu. Ashwanmi, Dyuspa mantakuyninqa qamkunawanna. + +yachachiwarqa: chaychapin Ugo Facundo Carrilluqa sumaqllata asichikuq waynuchakunata, "Otorongo", "Viuda warmi" nisqanta waqtachkasqa. Manuel Breñapa guitarrampas allinllamá. Kikin youtubepi llapan cumunidadpi antropologo kasqampi Ugo llankasqanmanta yachapanipas. Chaysi takikuq kachkaptin poesya qellqaqpas pay kasqa, kunan pacha harawikuq hinalla. Chaymi "Baladas de un Perro sin Pelos en la Lengua" Julio killa reqsichirqa. Manaraq chay librochataqa liyirqanichu. Ñas korreopi New Jerseyman chayamuchkanña. Chayta chaskispa imaynas kastellanupi Ugo qellqasqampanta yachasaq. Kunantaq lliw runasimillapi huqin poesya libruta waykinchik reqsichichkan: "Yaku-unupa yuyaynin" nisqanta. Allinmi chayqa. Mayqempi runasimi librukunata reqsichinku, chayllam kastellanuman tiqranku. Hinaspan qellakakuspa chikachallatam runasimitaqa qawaykunchik chay librukunapi. Chay raykum manataq allinta siminchikta liyiyta yachapanchikchu. "Traduzione traditore" italianupi ninku. Chayqa aswan cheqaqmi aglutinaq simimanta indoeuropea simiman tiqraypiqa. Yaku unupa yuyaniyn iskay raki librom kachkan. Puntan rakin Papachanchikpa waytan waytachampi sutiyoq, qepan rakitaq Mosoq punchawta ñawpaq tumpalla kasqa. Tukuy mundupaqmi ñawpaq llaqtamasinchik papachakunata qespichira. Mana papa kaptin icha chay Irlandeskunapas lliw wañukunmami kara. Peru andespitaq tukuy ima papan kachkan, llapan waqcha runakuna mikunanpaq, kusikunanpaq. Chaytaqa Ugo yachakchkan antropólogo kaspa llaqtan llaqan purisqampi. Hinaspan chay papacha waytachampi qellqayta munan sunqunchiktapas allinta kawsachinampaq. De entrada "Papachanchikpa waytan waqtachampi" logra un nodo metafórico sugerente. Cual anudadas en un quipu, palabras e imágenes escritas al reverso de las flores de la papa señalan caminos de vida, abundancia, aliento espiritual, amor, e historia presentes en cada una de las variedades de papa al que el poeta alude a título personal, y como hijo andino de ese ser hanan generoso: la mama papa. Si cada poema de esta sección alude a una variedad en específico como Winkus, Ritipa Sisan, Wayro o Apicho-Camotillo, la operación metafórica lleva a descubrir en ella su valor simbólico intrínseco y, en sentido inverso y complementario, -como debe ser tratándose de una poética andina- lo que ella nos dice de la cultura y los humanos "runap sunqun runayachinanpaq, yawar sunqu". Aquí la poesía rebela un juego de reciprocidades cósmicas entre la escritura, la mama papa, y el acto mismo de invocación a partir de la escritura "killanchik mana/ñawichayuq kallaptinpas/ qatun qillqaykim suyachkasayki". El tratamiento poético de algunas variedades de la papa en poemas breves, sugerentes, alejados de formulas simples y prosaicas, pero bebiendo de la sensibilidad de la lírica musical y la visión sagrada de las cosas es el aporte novedoso de Ugo Carrillo. Si bien sus fuentes vienen de plano mítico y del acervo emocional quechua, tanto poemas de aparente sencillez como "wayru": "tutakunam suyapallasunki pisipasqaña/ sapa tutayaypi/ ichapasyá achikyayta chayarimullawaq samasqalla", como instancias donde el lenguaje es exigido al máximo, se trata de una nueva forma de hacer poesía quechua hablándole a los humanos a través de hermosos poemas escritos en la hojas de una planta generosa. Pero no es que la + +Elemento nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Nipa: tantachisqaman kapuq (yupay yachaypi); +Kayqa sut'ichana qillqam, achka sut'ikunayuq simita sut'ichanapaq. Huk qillqakunapi t'inkikunaqa ama kaywanchu watakuchun. + +Runa Simi: Rakha k'akara + +Runa Simi: Wachanqa yura rikch'aq ayllu + +Pays - Mama llaqta + +Kamasqa Huillka kuti phaxsi 25 1678 watapi. + +06 Qosqo llaqta + +Paqarisqa Ispaña 4 ñiqin kantaray killapi 1944 watapi +Wañusqa Ispaña 25 ñiqin pawqar waray killapi 2006 watapi +María de los Ángeles de las Heras Ortiz sutiyuq warmiqa icha Rocío Dúrcal (* 4 ñiqin kantaray killapi 1944 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi - † 25 ñiqin pawqar waray killapi 2006 watapi wañusqa Torrelodones llaqtapi), huk Ispaña mama llaqtayuq takiqsi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rocío Dúrcal. + +Santa Krus llaqta, Buliwya +Uma llaqta Kutipay (El Torno) +Kutipay munisipyu icha El Torno munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de El Torno) tawa ñiqin munisipyu Andrés Ibáñez pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kutipay (El Torno) llaqtam. + +Yatana llumpa (keyboard) nisqaqa qillqana llamk'anam. Antañiqiqpa yatana llumpanqa chay qillqanata yaykuchinapaq antam. +Yatana qallwa (piano) nisqa waqachinapitaq yatana llumpata yataspa waqachinchikmi. + +Uma llaqta Concord +New Hampshire nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Concord llaqtam. + +Aymuray nisqa mit'apiqa chakranchikkunapi puqusqa rurukunata, papakunata, riwi murukunata p'itispa allaspa aymuranchik. +Aymuraymantaqa watapi pichqa kaq killa pachataqa Aymuray killa ninchikmi. +Aymuraypi riwimanta kakuq ch'aki p'uchunkunataqa chhalla ninchikmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aymuray. + +2 chaniyuq tikraykuna nuna kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado). +K'iti rimay +J: Dyuspa Librumpi qillqasqa kachkan: Runaqa manam tantallawanchu kawsan. +J: Qillqasqam kachkan: Manam tantallawanchu runaqa kawsanqa. +J: Qillqasqam kachkan: "Runaqa manam tantallawanchu kawsanqa". +J: Qillqasqam, manam qhari t'antallamantachu kawsanqa ña, tukuy Pachakamaqpa siminmanta. +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Supay: Dyuspa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanta. +J: Qillqasqa kachkan: Manam t'antallawanchu runaqa kawsanqa, yallinraq Dyuspa tukuy siminwanmi. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Saqra: Dyuspa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanpaq. +J: Dyuspa Simin Qillqam nin: "Manam runaqa t'antallawanchu kawsanqa". +Wycliffe Mosoq Testamento 2013 Este de Apurímac, Perú Apurimaq Diablo: Chiqaptapuni Dyuspa Wawan kaspaykiqa, kay rumikunatayá niy t'antaman tukunanpaq. +J: Qillqasqam kachkan: Manam t'antallawanchu kawsan runaqa. +J: Iskribisqamin: Mana t'antallawanchu runaqa kawsanqa, antis tukuy Dyuspa palawrasninwan kawsanqa. +J: Dyusmanta Qhillqasqapi nin: Mana t'antallawanchu runaqa kawsanqa. +Dios Tatanchispaq Musuq Rimanayninkuna 2006 Norte de Bolivia Apulu (Buliwya) Supay: Chiqachus Dyuspaq Churin kanki chhikaqa, kay rumita t'antaman tukuchun niy. +J: Qilqasqakunapiqa ajinatam nin: ‘Runaqa manam t'ant'allawanchu kawsanman.' +J: Dyus Killkachishkapika: "Runakunaka tantallawan mana kawsanchu. Tayta Dyus rimashka tukuy shimikunawanmi kawsan. +J: Killkashka tiyanmi, nirka, Mana tantallawan runa kausankachu, astawan tukuy Dyus rimashka shimikunawan. +Chayman Hisus kuntistarqa diyabluta: "Dyuspa Librumpi qillqasqa kachkan: Runaqa manam tantallawanchu kawsan," nispa. +Piru Hisus diyabluta kuntistarqa: "Dyuspa Santu Librunpi qillqasqam kachkan: "Yupaychanki Dyus Taytaykita, Pay sapallantataqmi qunqurikuspa yupaychanki," nispa. +Hisusñataqmi diyabluta kuntistarqa: "Qillqasqam kachkan Santa Bibliyapi: "Ama Dyus Taytaykita tintankichu," nispa. +tawa chunka punchaw supaypa tintasqan karqa. Hinaspam chay punchawkunapi mana imatapas mikuspa, chayraq yarqachikurqa. +Hisusñataqmi kuntistarqa: Kamaq Dyusnikitam aduranki, payllatataqmi sirbinki, niqmi qillqasqa kachkan, nispa. +Chaypim tawa chunka punchawpuni diyablupa tintasqan karqa, chay punchawkuna mana imatapas mallisqanraykum chaymantañam yarqachikurqa. +Chaymi diyablu nirqa: —Dyuspa Churin kaspaykiqa kay rumitayá kamachiy tantayarunanpaq —nispa. +Hinaptinmi Hisus nirqa: Qillqasqam kachkan: "Runaqa manam tantallawanchu kawsanqa", nispa. +Chaymi Hisusñataq nirqa: Qillqasqam kachkan: "Siñur Dyusllaykitam yupaychankiqa, payllatataqmi sirwinkipas" nispa. +Hisusñataqmi nirqa: Qillqasqam kachkan: "Siñur Dyusnikitaqa amam pruybaman churankichu", nispa. +Hisustaq Ispiritu Santumanta hunt'asqa Jurdanmanta kutimuspa, chay ispirituq pusasqan purumpampata rirqan. +Chaypi tawachunka p'unchay karqan supaypa watikasqan, mana imata mikhuspa; kay p'unchaykuna llalliqtin yarqachikurqan. +Supaytaq nirqan: Sichus Pachakamakpa churin kanki, t'antaman tukuy, ñiy kay rumita. +Hisustaq kutichirqan: Qilqasqan, manan qary t'antallamantachu kausanqa ña, tukuy Pachakamakpa siminmanta. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Hisustaq, Santu Ispirituwan hunt'a, Hurdán mayumanta kutipurqan, ch'in pampaman Ispirituq pusasqantaq karqan. +Tawachunka p'unchaypaq, supaypa watiqasqantaq karqan. Manataq imatapas mikhurqanchu chay p'unchaykunapi; yarqachikurqantaq chay p'unchaykuna qhipataña. +Chaypacha supayqa nirqan payta: Dyuspa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanta. +Hisustaq payman kutichispa nirqan: Qilqasqa kashan: Manan t'antallawanchu runaqa kawsanqa, yallinraq Dyuspa tukuy siminwanmi. +Hisustaq kutichispa, payman nirqan: Nisqa kashan: Aman Apu Dyusniykita watiqankichu, nispa. +Hisusmi Santu Espirituwan hunt'a, Jurdán mayumanta kutimpurqan, hinan ch'inniqman Espirituqa pusarqan, chaypitaq tawa chunka p'unchay kamurqan saqraq watiqasqan. +Chay p'unchaykunapiqa manan imatapas mikhurqanchu, chaymantañan yarqachikurqan. +Hinaqtinmi saqraqa Hisusta nirqan: –Dyuspa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanpaq, nispa. +Hisustaq saqraman kutichirqan: –Dyuspa Simin Qilqan nin: "Manan runaqa t'antallawanchu kawsanqa", nispa. +Qanchus qunquriykukuspa yupaychaykuwanki chayqa, llapallanmi qanpa kanqa, nispa. +Hisustaq saqraman kutichirqan: –Dyuspa Simin Qilqan nin: "Siñur Dyusniykitan yupaychanki, pay sapallantataqmi sirwinkipas", nispa. +Nillantaqmi: "Makinkupin qanta chaskisunkiku chakiykita rumipi ama k'irikunaykipaq", nispa. +Chaymi Hisusqa saqraman kutichirqan: –Dyuspa Simin Qilqan nin: "Aman Siñur Dyusniykita watiqankichu", nispa. +Chaypin Hisusqa karan tawa chunka p'unchaw mana ni imatapas mikhuspa. Chay p'unchawkunapin diyabluqa Hisusta huchaman urmachiyta munaran. Chay tawa chunka p'unchaw pasaruqtinñataqmi Hisusqa yarqachikuran. +Chaymi diyabluqa khaynata niran: —Chiqaqtapuni Dyuspa Wawan kaspaykiqa, kay rumikunatayá niy t'antaman tukunanpaq, nispa. +Chaypi saqra watiqarqan tawa chunka p'unchay pacha. Llapan chay p'unchaykunapi, payqa manan mikhurqanchu imatapas, qhipañiqman yaraqachikurqan. +Hina saqraqa payta nirqan: "Sichus Dyuspaq churinpuni kanki chayqa, kamachiy kay rumita t'antaman kutinanpaq". +Hisustaq saqrata kutichirqan: "Qilqasqan kashan: Manan t'antallawanchu kawsan runaqa". +Tawa chunka p'unchayta Supay payta tintarqa. Manataq ni imatapis mikhurqachu chay p'unchaykunapi. Yarqachikurqataq chay p'unchaykuna qhipata. +Chaypacha Supayqa nirqa payta: Sichus Dyuspa Churin kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanta. +Makinkupi jap'isunqanku, Ama chakiykita rumipi takakunaykipaq. +Chaypachataq tawa chunka p'unchaykunantinpi supay Satanás Jisusta juchallichiyta munasharqa. Jisustaq chay p'unchaykunapi mana ni imatapis mikhurqachu. Chay qhipata pay yarqhachikurqa. +Jisus payman kutichirqa: —Dyusqa nin: "Ama Siñur Dyusniykiq atiyninta manakaqpaq mañakuychu", —nispa. +Jisusqa kutirqa Jurdán Mayumanta Ispíritu Santuwan junt'asqa, chay Ispiritutaq Payta pusarqa ch'in pampaman. +Chaypiqa tawa chunka p'unchayninman Kuraq Supayqa Jisusta juchaman urmachiyta munarqa. Chay tawa chunka p'unchaypi mana imata mikhusqanraykutaq Jisusqa yarqhachikurqa. +Chantá Kuraq Supayqa nirqa Jisusta: Sichus Dyuspa Churin kanki chayqa, niy kay rumiqa t'antaman tukunanta, nispa. +nirqataq: Kay tukuy atiyta qusqayki, tukuy kapuynintawan, imaraykuchus nuqaman qusqa karqa; chayrayku pimanchus munani, chayman quyta atini. +Sichus ñawpaqiypi qunquriykukuspa, yupaychawanki chayqa, kay tukuynin Qampata kanqa, nispa. +Chantá nillantaq: Makisninkupi jap'isunqanku, ama chakiykita rumipi takakunaykipaq, nispa. +Chaypitaq tawa chunka p'unchayta supay Jisusta pruybaman churarqan. Jisus chay p'unchaykuna ni imata mikhusqanrayku yariqachikapurqan. +Supaytaq nirqan: —Sichus Dyuspaq Churinpuni kanki chayqa, kay rumita t'antaman tukuchiy. +Jisustaq kuntistarqan: —Iskrituraqa nin: ‘Mana mikhunallawanchu runaqa kawsanqa, manachayri Dyuspaq tukuy palabrankunawan.' +Ñawpaqiypi qunquriykukuspa adurawanki chayqa, kay tukuy ima qanpaqta kanqa. +Jisusqa Ch'uwa Ajayu junt'am Jordán mayuniqmanta kutimpurqan, Ajayutaq ch'usaq qasi pampaniqman payta pusapurqan. +Chaypitaq tawachunka p'unchay qaynachkaqtin Supayqa payman yanarirqan. Chay p'unchaykunapiqa manam imatapas mikhusqachu, chhikamantataq yariqachikupurqanmi. +Jisustaq payman ajinata jaynirqan: –Qilqasqakunapiqa ajinatam nin: ‘Runaqa manam t'ant'allawanchu kawsanman,' nispa. +Makinkunawan uqharisunkichis, chakiykikunata rumikunaman chayaspa ama nanjachikunaykipaq,' –nispa. +Jisustaq payman ajinata jaynirqan: –Qilqasqakunapiqa nillantaqmi: "Tata Dyusniykitaqa ama yanariychu," –nispa. +Chay jipami diyabloka, shuk jatun urkuman, Jesustaka pusharka. Chay urkumantaka, kay pachapi tiyak tukuy llaktakunatami, ñapash rikuchirka. +Rimakpi uyashpa, Jesus nirka: —Killkara tiyan: "Kanpak Apu Dyusta yupaychanki, payllatata uyanki. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Runa Simi: Piruw mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchun + +Anqash Qichwa Shunquyuq - (Ancash de Corazón Quechua): ASHNUWAN ATUQ + +Runa Simi: Yupay saphi + +chikunan.com + +Pusaq nisqa runamanta - runa, pichus hukkunata pusan - chay runamanta ñawirinaykipaq qhaway pushaq. +Pusaq nisqaqa tiyaq yupaymi. Huk machinapqa pusaq ñawch'inkunam. +Ñiqi yupayninqa pusaq ñiqi icha pusaq kaq. +Yupay sanampanqa 8. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa qanchismi (7), qhipaqnintaq isqunmi (9). + +Runa Simi: Chibuleo + +Runa Simi: Musu runa + +Qhapaq Situwa Raymi 2018 +Qhapaq Situwa Raymi + +LLANK'AY KUNAS TUPIZA LLAQTAPI.-Kaysuyupiruwakunranqhanapaqkayjaranapi, kayllank'anaskankuruwasqasmukisniskuwanmaypiqawakun chay k'achasllank'anas; mankas, p'uñus, latus, jaruskay kunas ruwakunkut'urumanta, kaycardunmantaruwankujamp'arastachukunasta, +MIKHUNAS UPYAYKUNAS KAY TUPIZA LLAQTAPI.- kay, maymanasmikhunas, upyaykunaskankukayjatunjaranapi (fiesta de reyes) kaylatusjaymaykunaskanku; tamal, huminta, pastilir, picanti,cawritu. +atasaswanashqasjunt'aykamunku. Chamunku chay jatuntakiqkunamayrunastatusurichinku, chayrimunkukayllaqtasuyuargentinamantapachapacha, paykunapismunanku, riqsirinchiytakausayninkuta,kay, kaytakiqkunaqawarichinkuimaymanatatakina. Kay jarana kan sumaqchaywanchichinosriqsipaykunakunku. +UNAY WILLAKUNA:jukwillakuna kan "saqrakajitan" Tupiza llaqtamanta a kimsachinkachininichaypiqawakunsumaqpukaurqusjuqknasqaslaqraqasmaypitinkunku mayu Tupiza y mayu "san juan del oro" kayqipankaqjark'an. Astawan patata u qarikunyakukay para killapiunayquyaman, chayninta purín tren. Tutiyarpaska, chayllapipuñurpasqa, chaypitiaapakapusqa pata urquman. Nap'unchashaqtinrikch'arpaska, tumpamacharisqakasharqa, cfajitantaqawarisqapuntitapiuqhurisqa. Wiñaypaq manchas kuspacajitantasaqirpaskatiotucananpaquruykishaqtinchaypiwañusqa. + +Santander suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de Santander) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Bucaramanga llaqtam. +Departamento p'unchaw kamasqa 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1886 watapi. +Santander suyu: 87 munisipyukuna (6 pruwinsyakuna): +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santander suyu. +Uficial qillqa web Santander Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Babilunpa warkhuq muyankuna nisqaqa Babilun llaqtapi ancha hatun wasichasqas karqan, Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla. +Rurasqan wata: 600 KÑW (BC) +Imayuq: Diodoros-kama pata-pata hina muyakuna, 22 mitru wichaq, rarqasapa. Qatapi mallkikuna. +Thuñisqan wata: Huk kaq pachakwata KÑW-manta qhipaq (BC) + +Angyographiya nisqa sunqu sirk'akunamanta rikch'a, angyoplastiya nisqawan rurasqa. +Sunqu sirk'a unquy (Morbus arteriarum coronariarum) nisqaqa mana qatiqlla sunqu unquymi. Paqarin sunqu sirk'akuna iskuyaptinqa. +Sunqu sirk'akuna pirqanpa iskuyayninmanta k'ichkichasqa kaptinqa, manañam aypallachu muskichaqniyuq yawar sunqu sinchi aychap kawsaykuqninkunaman chayaykun, sunqup'iti nanayta paqarichispa. +Huk sunqu sirk'a t'uqyasqa iskuyasqamanta icha yawar khutumanta wichq'asqa kaptinqa, sunqu p'itiymi paqarin. + +Augusto Martínez kitilli icha Mundugleo kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Augusto Martínez / Mundugleo) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Ampatu kitipi, Tunkurawa markapi. + +María Elena Walsh sutiyuq warmiqa (* 1 ñiqin hatun puquy killapi 1930 watapi paqarisqa Ramos Mejía llaqtapi - 10 ñiqin qhulla puquy killapi 2011 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq qillqaq wan takichaq runam. +1.1 Harawi wan Kawsay rikch'akuna +Harawi wan Kawsay rikch'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: María Elena Walsh. + +Uma llaqta La Pampa +Samuel Pastor distritu (kastilla simipi: Distrito de Samuel Pastor) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kamana pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa La Pampa llaqtam. + +Awqaq pusaq nisqaqa huk awqaqkunata pusaq, kamachiq runam, awqaq suyupi pruphisyunal kaq awqam. +Awqaq suyupi awqaq pusaqkunapaqqa achka patayayku (rango) nisqa kanmi. Aswan mama llaqtakunapi lliwmanta aswan hanan awqaq pusaq patayaykuqa wamink'am icha hiniral (general) nisqam. + +Luis Aguilar Manzo sutiyuq runaqa, icha El Gallo Giro, (* 29 ñiqin qhulla puquy killapi 1918 watapi paqarisqa Hermosillo llaqtapi - 24 ñiqin kantaray killapi 1997 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaq wan takiqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luis Aguilar. + +José Álvaro Antonio Pastor Camacho Alfaro sutiyuq runaqa, (* 8 ñiqin inti raymi killapi 1955 watapi paqarisqa Cieza llaqtapi - ), Ispaña mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Camacho. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiy (Grisya). + +Valencia wallqanqa sanancha + +San Mateo 23:5 QUFNT - "Chaymi paykunaqa imata - Bible Search + +Runa Simi: Ch'usaq pacha + +K'uchu Wasi Ollantaytambo + +Runa Simi: Salawina suyu + +Un pensamiento en "Imanalla taytakuna, mamakuna, kuytsakuna, wamrakuna, wawakunapish" + +llaqtallay, llaqta + +Quechua: ch'iqtay, laray, puchqay + +Originaria "Quechua" 1 – "Qhichwa Simita Yacharikuna" Juk Kaq P'anqa . 1 +Iskay kaq yachay: Llaqtapi purispa riqsinakusunchik +Kimsa kaq yachay: Yawarmasikunata riqsirispa + +Hinaptinqa señor kay infanteriyamanta riqkunaqa, navalkunaqa, yaykukaykamun, kaylaw puertanta y kaynin, ambosnintaña, puro carajo, puro rigor, yaykuykaramun; hinaspanmi huk qawarikuruni porque qepaypiriki ñuqañataq adelantiman kani. Hinaspaqa chaymantaqa, señores, nataña qallaykun: "ya maytaq Concepción Chávez", nispan pasaykaramun. Hinaspaqa hukninñataq nin: "wilkallan, niyetuchallanmi kackan", nispa niykurqa; y niyetuchaqa presentakun "ñuqam kani" nispa. Hinaptinqa, chaymantaqa ya sayaykachinña; chaymantaqa llapantaña "ya salgan", nispa, "lloqsimuy" nispa. Hinaspaqa lloqsechimun chay vincis sais hermanos karqa, Vincis Huamán Yali, chaymanta Jorge de la Cruz, chaymanta karqa José este Melquíades, Paulino Cayo, Constantino Yánez; chay Constantino Yáneztaqa lliw llapanta qorqurunña. Hinaspanña kay organota takichkan, chay hukñataqmi ñoqata presionaruwarqa, chay reqsesqa señor, manam kay momento niymanchu, porque papa Diyos yachachkan mana ñoqa niymanchu, chay personam ñuqataqa, militar, chay naval hapiruwan. Hinaspa armayuqkamam paykuna qamun. Chay kuchilluchankuchu, chay bayonetachu, no sé ima chayniyuqkuna. + +Uma llaqta Mañasu +Mañasu distritu (kastilla simipi: Distrito de Mañazo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Mañasu llaqtam. + +Katiguriya:Fauna (misk'i yaku) +Misk'i yakupi kawsaq uywakunamanta qillqakuna. +"Fauna (misk'i yaku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Punku taripasqankuna 48 (Alimanya mama llaqtap quchuntin) +Miroslav Klose sutiyuq runaqa (9 ñiqin inti raymi killapi 1978 watapi paqarisqa Opole llaqtapi, Silisyapi, Mirosław Kloze sutiwan) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. Iskayña piluta Hayt'ay Pachantin Kupa atipanakuykunapi chunka hukniyuq kutim punkuta tariparqan. Kunantaq Urin Aphrikapim Hayt'ay Pachantin Kupapaq Alimanya mamallaqta quchuntinpaq pukllachkan. Bayern München sutiyuq quchuntinpaqmi pukllachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miroslav Klose. + +Pachisa distritu (kastilla simipi: Distrito de Pachiza) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Mariscal Cáceres pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pachisa llaqtam. +Distritu (Mariscal Cáceres pruwinsya) + +Puru-puru (genus Calceolaria) nisqaqa huk yurakunam, puru hina tuktuyuqmi. 240-chá 270-chá rikch'aq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puru-puru. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'arkuchiy + +"Umalliq (Butswana)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +T', t' nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, uralan runasimillapi aymara simillapi qillqasqa sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Liyun Waqanan (León Huacanan / León Huaccanan) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk rit'i urqum, Rawra wallapi, Lima suyupi, Uyun pruwinsyapi, Uyun distritupi, Qaqatampu pruwinsyapipas, Qaqatampu distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Hisus distritupi, Kawri distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.420 mitrum aswan hanaq. + +- Wara Wara LLAQTA PERU 2011 + +Mayk'aq yupayniyki paqarisqanki, ruwaqpa sutinniyki mana tikrasqa atikunchu. +Juk sinchi kichanata 7 sananpakunakama kanan huk chaqrusqa hanaq chaymanta uran sananpakunawan, unanchakuna chaymanta yupaykuna, chaymanta mana sutiyki utaq hunt'asqa yuyayk'anchapa simikunan mana tiyankuchu. +Aswan riqsisqa kaypi pachata +Ukhupi llamk'aykuna + +quwiki Sinru qillqa:Kamri suyupi munisipyukuna + +Runa Simi: Piruw llaqta wiphala. + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Mayukuna marka) + +Runa Simi: Q'utu k'usillu + +Runtuchana icha kisma ruru (Latin simipi: ovarium, grigu simipi: ωοθήκη [ōoth'īkī]) nisqaqa warmip runtucha ruranapaq kurku yawrinmi. Runap china uywappas kismanqa iskay runtuchanayuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Runtuchana. + +Apustulkunap rurasqankuna + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +‘Ari, munaymanpuni', nispa Timoteo kutichirqa. Chayrayku, Timoteoqa familianta saqispa, Pablowan Silaswan ripurqa. Kunanqa ñawpaqta imataraqchus Pablo ruwasqanta qhawarina. Pablo Damascoman richkaptin, Jesús rikhurisqanmanta 17 wataña karqa. +¿Imaynatá kay Biblia nisqan, ‘Diospa makinman paykunata churarqanku', yanapawanchik mana anchata musuq discipulokunamanta llakikunapaq? (Hech. 14:21-23; 20:32; Juan 6:44.) + +Kay wiraqocha Sixto Flores Sancho jefe regional kay SENAMHI Puno nesqamanta willakamun kay p'unchaykunas pisillas kanqa para aswanqa chikchi hamunqa q'eho q'ehopiwan kay qhepa p'unchaykuna. + +Quechua maipicha ashqha p'unchay tian chaypiqa astawan t'iñi ch'issi tian + +Runa Simi: Sillu + +Kalina qucha icha Busch qucha (kastilla simipi: Laguna Kalina icha Laguna Busch) nisqaqa huk qucham Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi. +Hatun Qitina kantunpiqa kay quchakunam: Pukaqucha, Yuraqqucha, Q'umirqucha, Asnaq qucha, Challwiri kachi qucha, Qurutu qucha. + +Katiguriya:Ruruchiqkuna (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Ruruchiqkuna (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruruchiqkuna (Mama llaqta). +Musiku (Mama llaqta) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Suwisa). +"Urqu (Suwisa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pasqu pruwinsya - Wikipidiya +Pasqu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Pasco) nisqaqa Pasqu suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Pasqu urqu llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Wayllay mamallaqta willkachasqa - Hunin mama llaqta risirwa +Urqukuna: Altus Mach'ay - Añilqucha - Qiwllaqucha - Wallqash Hanka - Waqurunchu - Yanaqucha - Ñawsanka - Ñawsaqucha - Walla: Waqurunchu walla +Chunka kimsayuq distritunmi kan. + +Chinchaysuyu rimaykuna - Wikipidiya +Chinchaysuyu rimaykuna +Chinchaysuyu rimaykuna nisqaqa Tawantinsuyup Chinchaysuyun kasqapi rimasqan, tukuy mana urin runasimichu kaq qhichwa simip k'iti rimayninkunam, waywash rimay, yunka runashimi, chinchay runashimipas, tukuy sh, chusku, tamyay nispa rimaq qhichwa runakunap k'iti rimayninkunam. + +Neiva (kastilla simipi: Neiva) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Huila suyu uma llaqtapmi. 1 553 km², +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Neiva. + +Kay mama llaqtakunapi: Chinchay Usitya, Uralan Usitya +Usit simi (ирон ӕвзаг[1] / iron ævzag) nisqaqa huk iranu rimaymi, Rusiyaman kapuq Chinchay Usityapi, Kartulsuyumanta rakikusqa Uralan Usityapipas rimasqa rimaymi. Kuskan hunuchá rimaqniyuq kachkan. + +Uma llaqta Saman +Saman distritu (kastilla simipi: Distrito de Saman) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Saman llaqtam. +Saman distritu kamasqa wata + +Charles Dennis Buchinsky sutiyuq runaqa (3 ñiqin ayamarq'a killapi 1921 watapi - 30 ñiqin chakra yapuy killapi 2003 watapi) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Charles Bronson. + +Llaqta qayanqillqa: «Bhinneka Tunggal lka» +Aswan hatun llaqta Jakarta +Indunisya nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Jakarta llaqtam. +Llaqtakuna (Indunisya) +' Llaqta Runakuna ' +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Indunisya. + +Liyun IX sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +PlayStation (inlish simipi: "pukllana tiyana") nisqaqa huk widyu kunsulam, Nihun qallarikuy Sony sutiyuqpa rurasqanmi. + +4 chaniyuq tikraykuna k'apaq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +28Hinaqtinmi Demetriopa nisqanta uyariruspanku, chaypi kaq runakunaqa, anchata phiñakuspa, qapariranku khaynata: +35Hinaqtinmi chay Éfeso llaqtapi kamachiq autoridadkunapa secretarion runaqa, chaypi kaq llapallan runakunata upallachispa, khaynata niran: +41Kaykunata niruspanmi, chay secretarioqa, llapallan chaypi huñunasqa runakunata, wasinkuman ripunankupaq despedipuran. + +Salmo 23 - Runasimi (Quechua, Ketschua) - achka t'ikrasqakuna +Tayta Dyusmi michiqniy: Mana imapipas pisichiwanchu / Salmo 23 - achka hina t'ikrasqakuna +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado). +K'iti rimay +Chuya Qillqa 1987 Ayacucho, Perú Ayakuchu / Chanka Dyus Taytalláy, qamllam kanki ñuqallaypa michiqnillayqa, manam imapas pisiwanqañachu. +Chuya Qillqa 2012 Ayacucho, Perú Ayakuchu / Chanka Dyus Taytallaymi michiqnillayqa, manam imapas pisillawanqañachu. +Q'umir q'achukunapi samachiwan, Ch'uya pukyukunaman pusaykuwan. +Q'umir q'achukunapi samachiwan, ch'uya unukunaman apawan. +Aswan tuta ukhupi wayq'utan purisaq chaypas, ni ima manchakuykunatapas mancharikusaqchu. Qanmi, Taytallay, ñuqawan kachkanki. Tawanayki, waraykipas yanapawanmi. +Hatun mikhunata ruwapuwanki, awqaykunap chawpinpi. Umayta q'apaywan hawiwanki, qiruyta llinp'achinki. +Arí, tukuy kawsasqay p'unchaykunapin sumaqllatapuni rikuwanki, munakuchkallawankipunin, Dyusníy, wasiykipin wiñaypaq tiyakusaq. +Dyus Taytallaymi michiqnillayqa, manam imapas pisillawanqañachu. +Q'umir pampaspi michiwan, quchasqa misk'i yakusmantaq pusawan. +Ch'in laqha wayq'usta puriyman chaypis, mana ima saqramanta manchachikusaqchu, Qanqa ñuqawan kasqaykirayku. Waraykitawan, tuqnuykitawan rikuspa, wapuchakuni. +Llulluklla k'iwakuna tiyankunapimi, ñukataka samachinka. Kasiklla yakukuna tiyan k'uchupimi, ñukataka michinka. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Iskaynintin nisqaqa iskay-iskaylla kapunakuq kaqkunam. +Mana kaqlla kaq, kapunakuq iskaynintin kaqkunaqa yanantinmi. +Kaqlla kaq, kapunakuq iskaynintin kaqkunaqa masintinmi. +Iskaynintin kuti iskaynintin kaqkunaqa tawantinmi. +Mana kaqlla kaq, mana kapunakuq iskaynintin kaqkunaqa hayuntinmi. + +bidiw gayma kunsul (inlish simipi: video game console) nisqaqa bidiw pukllanallapaq antañiqiqmi, huk ruranapaq llamk'achiyta manam atinchikchu. + +"Hanaq pachap kusikuynin / Waranqakta much'asqayki / Yupay ruru puquq mallki / Runakunap suyakuynin / Kallpannaqpa q'imikuynin / Waqyasqayta. Uyariway much'asqayta / Diospa rampan Diospa maman / Yuraq tuqtu hamanq'ayman / Yupasqalla, qullpasqayta / Wawaykiman suyusqayta / Rikuchillay." + +Santa Rosa (kastilla simipi: Santa Rosa) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk llaqtam, Santa Rosa kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Santa Rosa kiti + +XLII Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +William Jefferson "Bill" Clinton, William Jefferson Blythe III Jr., sutiyuq runaqa (19 ñiqin chakra yapuy killapi 1946 watapi paqarisqa Hope (Arkansas) llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runam, Demokrata Partidupi wankurisqa. 42 kaq umalliqnin karqan 1993 watamanta 2001 watakama. + +Achuqalla[1] icha Unchuchukuy,[2] kichwapi Chukuri[3][4][5] (genus Mustela) nisqakunaqa huk aycha uquq ñuñuq uywakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Achuqalla. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Achuqalla + +1696 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Kunchipampa kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Cunchibamba) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Ampatu kitipi, Tunkurawa markapi. + +qu:Chusun Runakapaq Runallaqta Republika +qu:Chinchay Maryana Wat'akuna +qu:Hukllachasqa Qhapaq Suyu +qu:Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Antikuna ñauraytaki, (Quechua version) + +400 0 _ ‎‡a Roberto Carlos‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq takiq wan takichaq‏ + +kunanqa manaña hawkayaypichu tarikun. +manam kallpanchaqniypas kanchu. +llaqtapi wañurunku. + +quwiki Katiguriya:Uma llaqta (Aphrika) + +9Uziasqa Jotampa taytan karan. + +11. Movimiento Tawa Inti Suyu + +13 ñiqin hatun puquy killapi + +Runa Simi: Kichkarusachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) + +Runa Simi: Caquetá suyu + +Mesiasqa Davidpa kastampitam kanqa, nerqanmi profeta Isaías (Isaías 9:7). Awmi, Jesusqa rey Davidpa kastampitam karqan (Mateo 1:1, 6-17). + +Q'osqo Runakuna, Tawantinsuyu Runakuna, Pacha Runakuna: + +Katiguriya:Wikipidiya:Sut'ichana qillqa +Sut'ichana qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wikipidiya:Sut'ichana qillqa. +"Wikipidiya:Sut'ichana qillqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Indipindinsya llaqta +Inka llaqta + +3 chaniyuq tikraykuna q'inqu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Aphrika sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Aphrika sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Hatun k'usillu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Techno nisqaqa 1980 watakunapi Detroit llaqtapi (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) paqarisqa iliktruniku musika istilum, Electrop, Housepapas kallpachasqan. + +Kaingang simi (kanhgág) nisqaqa uralan Brasilpi kawsaq 20.000-chá Kaingang runakunap rimayninmi. + +Kimsa nisqaqa tiyaq yupaymi. Wamp'arqa kimsa k'uchuyuqmi kimsa manyayuqpas. +Ñiqi yupayninqa kimsa ñiqi icha kimsa kaq. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa iskaymi (2), qhipaqnintaq tawam (4). + +Tikraynin q'awya Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay klubkuna. + +Tikraynin llikch'ay Kastillanu simipi: + +Punkara icha Briya (kastilla simimanta: brea) nisqaqa huk k'illimsa yakuchaqkunap khaka chaqrusqan, allpa wirap rawrasqanmanta icha umya t'impuchisqanmanta paqariq. + +▪ Runa Simi: 2010 watakuna + +Franz Tamayo jisk'a suyu +151 _ _ ‎‡a Franz Tamayo jisk'a suyu‏ +451 _ _ ‎‡a Franz Tamayo pruwinsya‏ + +Katiguriya:Hatun yaya (Qusqu) + +"Lima llaqtatam hamurqani. Kikiypa almay kutichikapunayrayku. Chaynatam rimayaniy quallarinman... Kay hatun llaqtman chayamuptiyqa" (...) + +Chunka nisqaqa tiyaq yupaymi. Iskay makinchikpi chunka rukanakunam, iskay kuti pichqam. Chayraykuqa chunkakunawanmi yupaspa chhikaynanchik. +Ñiqi yupayninqa chunka ñiqi icha chunka kaq. +Yupay sanampanqa 10. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa isqunmi (9), qhipaqnintaq chunka hukniyuqmi (11). + +Runa Simi: Pidrup huk ñiqin qillqasqan + +Aymara: Piruw Suyu + +Runa Simi: Yupaylliy + +Runa Simi: Kuraka + +quechua: Buliwya – Buliwya Mama Llaqta + +quwiki Willka Chakana suyu + +Runa Simi: Tumpis mayu + +Imaraykutaq "Ñawpa Pachami" ñispa, manataq "Ñawpa Pachashi" ñispa qillqarqan? +Ecuadormanta qillqaqqa, manapunim Waruchiripi kasqakunata kikillan rikuspa, "ñawpa pacha kashkami" ñispa, manataq "ñawpa pachashi kashka" ñispa qillqaptin, muspachiwarqanmi. Ichapas llaqtanpi runakuna manach "-shi" ñispa, yallinraq ñawpa pachapas kasqakunamanta "-mi" ñispa rimaqchá. Chay hina kaptinqa, imaraykutaq "-mi" ñinankuraq? Chay runaqa chay hina qillqaptinmi, ñuqapas paypa qillqasqan hinallataq kaypim qillqani. + +Runa Simi: Chachapuyas pruwinsya + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 150 × 130 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 20 KB) +Kay rikchamanqa kay qatiq 90 p'anqakunam t'inkimun: +Llaqta pusay +Yupay yachay +Plantilla:Punku p'anqa Allpa saywachi +Plantilla:Punku p'anqa Arhintina +Plantilla:Punku p'anqa Chili +Plantilla:Punku p'anqa Hampi yachay +Plantilla:Punku p'anqa Kawsay yachay +Plantilla:Punku p'anqa Pachaykamay +Plantilla:Punku p'anqa Piruw +Plantilla:Punku p'anqa Quyllur yachay +Plantilla:Punku p'anqa Rimay +Plantilla:Punku p'anqa Yachachiy +Plantilla:Punku p'anqa Yachay +Plantilla:Punku p'anqa Yachay tarpuy +Plantilla:Punku p'anqa Yupay yachay +pt.wikisource.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +2 chaniyuq tikraykuna allana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Awaymantu[1] icha Yawarchunka (Physalis peruviana) nisqaqa huk wayuq yuram, tupu-tupum. Rurunkunatam mikhunchik. Ankash qallupi sutin uchun [2] . +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Awaymantu + +Arsiniku, As (musuq latin simipi: Arsenicum) nisqaqa huk yaqa q'illaymi. + +(Inuyt simi-manta pusampusqa) +Rimaykunap ayllun: Eskimo aleut rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Kanada (Nunavut suyupi): inuktitut; Kalalit Nunat: kalaallisut +Inuyt simi (ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ, inuktitut) nisqaqa Inuyt runakunap rimayninmi, chincha Kanadapi, Alaskapi, Kalalit Nunatpipas. +Kanadapi kri siq'i llumpawan qillqasqa Nunavut suyupi tukri simim. Kalalit Nunatpitaq latin siq'i llumpawan qillqanku. Chaypi kalalit simi (Kalaallisut) nisqa k'iti rimay hinallataqmi tukri simi, Kalalit Nunatpa rimayninmi. Tukuy inuyt rimaqkunaqa pusaq chunka waranqachá kachkan. + +Uchu yura: Capsicum annuum +Uchu (genus Capsicum L.) nisqakunaqa huk chakra yurakunam, papa yura rikch'aq aylluman kapuq. +Rurunkunatam mikhunchik, hayaq q'apachanam. Rurunkunapi kaq hayaq imayayninqa kapsaysina (capsaicina) nisqam. +Tiksimuyuntinpi lliwmanta astawan puquchisqa uchu rikch'aqqa wata uchu (Capsicum annuum) nisqam. Chay yuramantaqa achka chakra yura layakunatam akllaspa mirachirqan, hayaq ruruyuq (sallqa yura hina), misk'i ruruyuqpas (misk'i uchu icha paprika nisqa). +Huk ancha hayaq uchuqa ruqutu (Capsicum pubescens) nisqam. +Kaymi huk rikch'aqninkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uchu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uchu + +Tiyay Lampalliqi suyu, Lampalliqi pruwinsya, Túcume distritu. +Tukumi (kastilla simipi: Túcume) nisqakunaqa Piruw mama llaqtapi huk chuntukunam (wak'akuna), Lampalliqi suyupi, Lampalliqi pruwinsyapi, Tukumi distritupi, Tukumi ñiqpi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukumi chuntukuna. +Mawk'a llaqta (Lampalliqi suyu) + +Michel Micombero sutiyuq runaqa (* 1946 watapi paqarisqa Rutovu llaqtapi - 16 ñiqin anta situwa killapi 1983 watapi wañusqa Mugadishu) huk Burundi mama llaqtapi awqaq pusaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michel Micombero. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Magallanes Antartika suyu. +"Magallanes Antartika suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mikhuna ismuptinqa, mana mikhunalla imayaykunam tukukun. Ismuytaqa ismuchiq nisqa kawsaqkunam - añakikunam, k'allampakunapas - paqarichin. + +Kaypi rimasqa: Britunya (chincha kunti Ransiya) +Britun simi (ar brezhoneg) nisqaqa Britunya suyupi runakunap rimayninmi, kilta rimaymi. Ransis simip ancha chikichasqanmi rimay. Kimsa pachak waranqachá rimaqninraqmi kachkan. + +Qullu icha sinku nisqaqa pukllanapaq rump'um. +Kaymi huk piluta pukllaykuna: + +Tarata pruwinsya (Piruw) - Wikipidiya +Tarata pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Tarata jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Tarata) Taqna suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Tarata llaqtam. +Tarata pruwinsyaqa 2 819,96 km² hatunmi. Pusaqniyuq distrituyuqmi: +Qhapaq Ñan, Tarata pruwinsya + +Biblia yachachisqanmanta: Faraón musqukusqan - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +COPERO carcelmanta lluqsisqanmanta iskay wataña, Josetaq wisq'asqallapuni kachkan. Coperoqa paymanta qunqapun. Juk ch'isi Faraonqa iskay musquyta musquykukurqa, tapukurqataq: ‘¿Imataq kay musquy niyta munan?' nispa. ¿Rikunkichu Faraón musqukusqanta? Q'ayantinqa Faraón yachayniyuq runasta waqyaspa, musqukusqanta willarqa. Paykunataq musqukusqanta mana sut'inchayta atirqankuchu. +Chayta uyariytawan copero Josemanta yuyarikurqa, Faraonman nirqa: ‘Carcelpi kachkaptiy, chaypi juk runa musquykunata sut'inchayta yacharqa', nispa. Chayrayku Faraonqa Joseta carcelmanta waqyachimurqa. +‘Chanta musqukullarqanitaq, qanchis trigo umas juk wiñayllamanta wiñasqanku. Qhipantataq p'utumusqa qanchis millay ch'aki ch'usu trigo umas. Chay ch'aki ch'usu umastaq mikhuykusqanku chay sumachaq k'acha trigo umasta', nispa nillarqataq. +Chayrayku José Faraonta nirqa: ‘Juk sumaq yuyayniyuq, yachayniyuq runata mask'ay paytaq kay sumaq qanchis watapi trigota tantachun. Jinamanta runa chay qanchis yarqhay wataspi, mana yarqhaymanta wañunqachu', nisqa. +Juk llaqtapi kamachiq runaman tukuypis k'umuykukuptinku, ¿cristianokuna k'umuykukunkumanchu? (Gén. 42:6.) + +Kaypiqa tukuy qillqanakunam, imatachus ñuqanchikpa lliw Wikipidiyapaq qillqananchik tiyananmi. +Qhichwa simipi qillqanaykipaq kaypipas qhawariy: Wikipidiya:Allin qillqay +1.1.4 Qillqaqkuna, Yachaywayllukuqkuna (Escritores y filósofos) +1.2 Llaqtakuna (Países), kamachinakuna (leyes), pulitika (política) +1.4.3 Qhapaq Llaqtakuna (Principales ciudades) +1.11.9 Allpapi tiyaqkuna (Recursos) +1.19 Llimphikuna (Pawqarkuna) +1.20 Yachay sunqu kay, Yachay wayllukuy (Filosofía) +Kawsay qillqa (Biografía)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qillqaqkuna, Yachaywayllukuqkuna (Escritores y filósofos)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katuliku Qhapaqkuna: Isabel I, Fernando +Victoria (quya) Inlatirrap qhapaq warmin +Awqaq apuqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqtakuna (Países), kamachinakuna (leyes), pulitika (política)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mikhunakuna upyanakunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Misk'ikuna, Sankukuna, Añakakuna +Chilina / Laranqa (Naranja) Laranqa sach'a +Challwakunawan mariscokunawan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq Llaqtakuna (Principales ciudades)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Indiku mama qucha +Pasiphiku mama qucha +Titiqaqa qucha +Wañusqa qucha (Mar Muerto) +Romanu qhapaq llaqta (Imperio romano) +Akllanakuspa kamachinakuy (Democracia) +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin (OEA) +Mama llaqta tantarimanta (Πολιτεία [Polieía]), Platon-pa qillqasqan +Phukuna waqachina +Yachay / Yachaysapa (Ciencia)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kawsaykuq huk'iyuq = Eucariota +Allpapi tiyaqkuna (Recursos)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willay p'anqa (Karma qillqa, Qillqasqa rapra) (Diario, Periódico) +Qillqana p'anqa / Papil (Papel) +Llimphikuna (Pawqarkuna)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachay sunqu kay, Yachay wayllukuy (Filosofía)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kastilla simipi sut'inchana qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:02, 6 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +que: Watikanu llaqta + +Runa Simi: Wallpasqa simi + +Gladys Camacho Ríos kan lingüista, qillqaq ima Cochabamba-Boliviamanta. Pay qillqaran "Phuyup Yawar Waqaynin" librota. Kay podcastpi pay kutichin Charlie Uruchimap, Emily Thompsonpa (ima) libronmanta tapuykunankunaman. Kay libro riman Gladyspa Tata Faustinu Camacho Sotop llakiy kawsayninmanta, jaqay 1936manta 1970kama, Boliviapi. + +Runa Simi: Hebei pruwinsya + +Wasichay nisqaqa wasi, pirqa ruraymanta maki kapchiymi. Pirqakunata wasi qatatapas rurananmi tiyan. Ayllu llaqtakunapiqa kunanraqmi q'iru wasi icha t'uru wasikunata wasichanku, ichhuwan, lukatawan icha huk yurakunawan qatachaspa. Kay pachaqa wamaqyachkaspa, aswan wasikunata sinchiyanawanmi ruranku, qatankunatataq tihakunawan icha aluminyu latawan. Pirqakunataqa pirqaq nisqa runakunam ruran. +wasi rikch'aqkuna +Q'iru wasitaqa q'irullamanta, k'aspikunawan q'iru p'alltakunawanmi ruranchik. +T'uru wasitaqa kallmakunamanta rurasqa pirqakunata t'uruchaspa ruranchik, llut'asqa yura pirqamanta. +Champa wasitaqa t'uruwan chapusqa kallmakunamanta rurasqa champakunawan pirqanchik. +Rumi wasitaqa machina rimi nisqa, takanawan llamk'apusqa rumikunawan pirqanchik. Inkakunaqa rumi wasinkunata mana isku chapusqawanchu, mana t'uruwanchu, mana pirqa llut'anawanchu pirqarqanku, rumilla pirqata ruraspa. +Tika wasitaqa chakisqa t'urumanta rurasqa tikakunawan (aruwi, adubi, adobe) pirqanchik, tikakunata huq'u t'uruwan t'inkispa. +Kusasqa tikakunataqa isku chapusqawanmi, pirqa llut'anawanmi t'inkispa chay hina wasikunata pirqanchik. +Kunan pachapiqa, aswan wasikunatam khillay icha asiru k'aspikunawan urmiyunwan pirqanku. + +Wankawillka jach'a suyu +Wankawillka jisk'a suyu +Chuqlluqucha jisk'a suyu +Wankawillka jisk'a t'aqa suyu +Mariscal Cáceres (Wankawillka) jisk'a t'aqa suyu +Yawli (Wankawillka) jisk'a t'aqa suyu +Aqupampa (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu +Antapampa (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu +Pumaqucha (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu +Wanka-Wanka jisk'a t'aqa suyu + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Ruraq:Alphos" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Waqaypampa jisk'a suyu, Wanuku +Commons katt'ana uñnaqa Kanchapampa jisk'a t'aqa suyu. + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Ikwadur) + +Runa Simi: La Coipa distritu + +Llaqtakuna: Jiangxi - Chunwa +Poyang qucha nisqaqa (chinu simipi: 鄱阳湖, pinyin: Póyáng Hú) Chunwa mama llaqtapi huk hatun qucham. Poyang quchaqa 3 585 km² hatunmi. Quchap hawanqa mama quchamanta 280 mitrum aswan hanaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Poyang qucha. + +Raymi 25 ñiqin ayamarq'a killapi +Niels Steensen ( Stensen) sutiyuq runaqa icha Biatu Nicolaus Steno (* 11 ñiqin qhulla puquy killapi 1638 watapi paqarisqa København llaqtapi - † 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1686 watapi wañusqa Schwerin llaqtapi) huk Dansuyu hampikamayuq kathuliku biatu karqan. +25 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa warmip raymi p'unchawninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nicolaus Steno. +Hampikamayuq (Dansuyu) + +Rurasqankuna Qillqaq, Hamut'aru. +Miguel de Unamuno y Jugo sutiyuqqa (* 29 ñiqin tarpuy killapi 1864 paqarisqa Bilbao llaqtapi - 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1936 Salamanca wañusqa llaqta ñiqpi), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi hamut'arupas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miguel de Unamuno. + +Mayukuna: Chimpu mayu (Chimbo) +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Bucay kiti + +Jinan ( chun simipi: 济南市, machu chun simipi: 濟南, phinyimpi: Jǐnán, machu: Tsinan), Chunwa llaqtap, Shandong pruwinsya uma llaqtanmi. +6 distritukuna, 1 munisipyu-llaqta wan 3 cundadukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jinan. +Jinan (inlish simipi) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'utuy +4 chaniyuq tikraykuna k'utuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'utuy1k'utuy2k'utuy3k'utuy4 + +Bahrayn Asyapi mama llaqtam. +Uma llaqta: Manama + +Waranqachaki (Myriapoda) nisqakunaqa suni, suyt'u, sillwichakim. Ancha achka chakiyuqmi, samana tunquchawam samaqmi. + +"Mayu (Sukumpiyu marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +1 Antikunapi ñawpa machukuna +2.3 Ispañamanta qispikusqa +3.6 Kunan Piruw +[allichay]Antikunapi ñawpa machukuna +Qhapaq qillqasqa: Antikunapi ñawpa machukuna +Antikunapi ñawpa machukuna icha "Unay Piruw": +Naska siq'ikuna +Suyukunapi mama llaqtakuna karqan - Tukuri Samay Ura: (1100 - 1470) +• Sapa Inkakuna: Pachakutiq Inka Yupanki - Atawallpa +Qhapaq qillqasqa: Kastilla qhapaq pacha +Kastilla qhapaq pacha icha Kastilla saruwasqanchik pacha: 1532 - 1824 +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa atiy +Atawallpa, Manqu Qhapaq iskay ñiqin +Qhapaq qillqasqa: Wirrinatu Piruw +• Tupaq Amarupa wañuy: 1572, Qusqupi +Piruwpa runakuna: +• Ayakuchupi jaylli: 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1824 +Qhapaq qillqasqa: Piruw Republika wiñay kawsay +Kinwapi, Ayakuchupi jaylli: 9 ñiqin qhapaq raymi killapi1824 +• Tiqsi kamaykuna wan awqanakuy Kulumbyata: 1827 - 1836 +Uralan Piruwpa qispikusqa: 17 ñiqin pawqar waray killapi 1836 +Yunkaypi batalla: 20 ñiqin qhulla puquy killapi 1839 +• Allinyachiy wan awqanakuy Buliwyata: 1839 - 1842 +Leguiap diktaturap tukukuyninwan : Sanchezpa mama llaqtap kata 25 ñiqin chakra yapuy killapi1930, Ariqipapi +Sanchezpa wañuynin: 30 ñiqin ayriway killapi 1933 +Bustamantentin mama llaqtap kata: 27 ñiqin anta situwa killapi 1948 - 29 ñiqin kantaray killapi1948, Ariqipapi +Kunan Piruw: 1968 watamanta kunankama +Belaunde wamink'a maqaypi qarqusqa: 3 ñiqin kantaray killapi 1968 +Velasco wamink'a maqaypi qarqusqa: 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1975, Taqnapi +Ankallikunawan mamallaqtayuq maqanakuy: 1980 - 2000 +K'anchaq Ñan (Sendero Luminoso), MRTA, Awqaq suyu +Mama llaqtapa taka: 5 ñiqin ayriway killapi 1992 + +Runa Simi: Dyusmanta yachay + +"Wikisimitaqi:Plantillas de mantenimiento" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq huklla p'anqam. + +API maskanakunapi aswan hanaq saywakunata llamk'achiy (apihighlimits) +Qullusqa p'anqakunata maskay (browsearchive) +P'anqakunata llamk'apuy (edit) +P'anqakunata hawa wikikunamanta chaskiy (import) +P'anqakunata willañiqi churkusqamanta chaskiy (importupload) +Llamk'apusqakunata "Kayqa uchuylla hukchaymi" nispa sananchay (minoredit) +P'anqakunata ñawiriy (read) +Huk p'anqapi qhipaq llamk'apuqpa hukchasqankunata utqaylla kutichiy (rollback) +Mana qhawaykusqa p'anqakunap sutisuyunta qhaway (unwatchedpages) +Kikiykip akuna willaykikunata qhaway (ahinataq e-chaski imamaytayki, chiqap sutiyki) (viewmyprivateinfo) +"Kikin rakiqunayuq ruraqkunallapaq" hina amachasqa p'anqakunata llamk'apuy (editsemiprotected) +Kikinpa rimachinanpi uchuylla hukchasqakunata "musuq willaykuna" nisqapi mana rikuy (nominornewtalk) +P'anqakunata qulluy (delete) +Qullusqa p'anqata paqarichiy (undelete) +P'anqakunata urin p'anqankunatawan astay (move-subpages) +Amachasqa p'anqakunata "Kamachiqkunallapaq" hina llamk'apuy (editprotected) +Huk ruraqkunap CSS willañiqinkunata llamk'apuy (editusercss) +Huk ruraqkunap JS willañiqinkunata llamk'apuy (edituserjs) +Amachasqa kachkayta hukchay, ch'aqtasqa amachasqa p'anqakunata llamk'apuy (protect) +Kutichisqa llamk'apusqakunata rurana antachap llamk'apusqankunata hina sananchay (markbotedits) +Huk ruraqkunata llamk'apuymanta hark'ay (block) +Sapaq hallch'asqakunata qulluy icha qullusqamanta paqarichiy (deletelogentry) +P'anqakunapaq sapaq musuqchasqankunata qulluy paqarichiy ima (deleterevision) +P'anqakunap wiñay kawsayninkunata huñuy (mergehistory) +Katiguriya p'anqakunata astay (move-categorypages) +Tawqa qulluna p'anqakuna (nuke) +P'anqakunata hawaman quy, t'inkisqa p'anqakunatapas pichqa ñiqin t'inkipayasqakama (override-export-depth) +Llamk'aqninkuna +P'anqakunata kamariy (mana rimanakuy kaq) (createpage) +T'ikrasqakunata allinchanapaq ñawiriy (translate-messagereview) +Tukuy ruraqkunap hayñinkunata llamk'apuy (userrights) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Anta pruwinsya + +quwiki Katiguriya:Partidu (Piruw) + +Ch'inqu [1] (Lessonia oreas) nisqaqa Urin Awya Yalapi (Arhintina, Buliwya, Chili, Piruw) kawsaq pisqum. +↑ Sallqa uywakuna, Punu pdf (kastilla simi), r. 13: Ururillu qucha, Melgar; Lessonia oreas: Chenko +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Lessonia + +Pumaqucha (mawk'a llaqta) - Wikipidiya +Tiyay Ayakuchu suyu, Willkawaman pruwinsya, Wischunku distritu +Hallka k'iti kanchar 3.000 m² +Llaqtakuna: Wischunku 5 km +Pumaqucha icha Intiwatana nisqaqa huk mawk'a llaqtam, Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Willkawaman pruwinsyapi, Wischunku distritupi, Pumaqucha patanpi. Wischunku llaqtamantaqa 5 km karum. +Saywitu: Wamanqa pruwinsya / Willkawaman pruwinsya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pumaqucha (mawk'a llaqta). + +(K'utu-manta pusampusqa) +Rakiy (t'ipi; rak'iku; k'utu; ch'iqta; patmaku) (kastilla simipi: división) nisqaqa kay yupa hap'ichiymi: +Pusaqta, iskaywan rakiy, tawam. + +Puerto Quito llaqta +Uma llaqta Puerto Quito +Kamasqa wata 1 ñiqin ayriway killapi 199 watapi +Puerto Quito kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Puerto Quito) Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Puerto Quito llaqtam. +Puerto Quito (Llaqta k'iti) 2.285 +- Yupaykuna: Puerto Quito kiti + +(Anku-Wallu distritu-manta pusampusqa) +Uma llaqta Uripa +Anku-Wallu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Anco-Huallo) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chinchiru pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Uripa llaqtam. +3 Anku-Wallu distritupi paqarisqa +Anku-Wallu distritupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Parina Quta Pumarapiwan, Sajama mamallaqta parki, Buliwyamanta rikusqa +Chilipi: Arika Parinaqutapas suyu, Parinaquta pruwinsya +Qhipaq ninachasqa: 290 AD ± 300 watakuna +Pumarapi[1][2] [3] (Pomarape) nisqaqa Buliwyap Kunti Wallanpi huk nina urqum, Uru Uru suyupi, Sajama pruwinsyapi, Karanka Kurawara munisipyupi, Sajama kantunpi, Sajama mama llaqta parkipi, Chili mama llaqtapipas, Arika Parinaqutapas suyupi, Parinaquta pruwinsyapi, Lawqa mama llaqta parkipi. Pikchunqa mama quchamanta 6.282 mitrum aswan hanaq. + +Mama Llaqtap San Antunyu Apach Yachay Sunturnin - Wikipidiya +Mama Llaqtap San Antunyu Apach Yachay Sunturnin +(Mama Llaqtap San Antonio Abad Yachay Sunturnin-manta pusampusqa) +Mama Llaqtap San Antonio Abad Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional de San Antonio Abad del Cusco, UNSAAC) nisqaqa Piruwpi, Qusqu llaqtapi huk yachay sunturmi. +Mama Llaqtap San Antunyu Apach Yachay Sunturnintaqa 1 ñiqin pawqar waray killapi 1692 watapi Inusinsyu XII sutiyuq Tayta Papam kamarirqan. Chayrayku 326 watayuqmi kachkan. +Mama Llaqtap San Antonio Abad Yachay Sunturnin: Tukri llika tiyaynin (kastilla simipi) + +Wañusqa Mishiku Mishiku llaqta, 23 ñiqin chakra yapuy killapi 2016 watapi +Evita María Muñoz Ruiz sutiyuq warmiqa icha Chachita (* 26 ñiqin ayamarq'a killapi 1936 watapi paqarisqa Orizaba llaqtapi - 23 ñiqin chakra yapuy killapi 2016 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Mishiku mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Ñawikaruy rikcha kawsaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Uma llaqta Raleigh +North Carolina nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Raleigh llaqtam. + +Little Rock nisqa llaqtaqa, Arkansas suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Little Rock llaqtapiqa 193.524 runakuna (2010) tiyachkan. + +Kay hamutayqa riman imayna Educación Intercultural Bilingüe nisqanchikpa Surcu Panpa-Wankawillka llaqtapi qispirisqanmanta. + +Qhapaq Raymi + +runakuna llaqtakunapi qaparqachan. + +San Huwan II, Huwan II iskay ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. II, Italya simipi: Giovanni II) Mercurius sutiyuq runaqa (* 470 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 8 ñiqin aymuray killapi 535 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam wan Kathuliku santu karqan. +2 ñiqin qhulla puquy killapi 533 watapimanta 8 ñiqin aymuray killapi 535 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan II. +2 ñiqin qhulla puquy killapi 533 watapi - 8 ñiqin aymuray killapi 535 watapi + +Olympics in Quechua: Ulimpiku pukllaykuna + +Huklla sach'a kurkumanta kanuwa, El Nido, Philipinakuna. +Kanuwa nisqaqa huklla sach'a kurkumanta, k'ullumanta icha yura qaramanta rurasqa t'uyuna wamp'um. + +Paqarisqa 23 ñiqin kantaray killapi 1940 watapi (77 watayuq) +Edson Arantes do Nascimento icha Pelé sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin kantaray killapi 1940 watapi paqarisqa Três Corações llaqtapi, Brasil mama llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Brasil Brasil quchu Suwidsuyu 1958 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Brasil Brasil quchu Chili 1962 +Urin Awya Yala Watapi Piluta Hayt'aq 1973 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pelé. + +Guiyang ( chun simipi: 贵阳, machu chun simipi: 貴陽, phinyimpi: Guìyáng, machu: Kweiyang), Chunwa llaqtap, Guizhou pruwinsya uma llaqtanmi. +Mayukuna: Q'illu +6 distritukuna, 1 munisipyu-llaqta, 3 cundadukuna wan 1 musuq distritu:_ +Guiyang (inlish simipi) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñak'arichiq +Tikraynin ñak'arichiq Kastillanu simipi: + +k'iti wasi _ Qullasuyu Qhichwata kastilla simiman tikraynin - Oxford Dictionaries +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iti wasi +Tikraynin k'iti wasi Kastillanu simipi: + +Ama paqpa (Agave americana) nisqawan pantaychu. +Chunta paqpa[2] (Furcraea andina syn. Fourcroya andina) nisqaqa wira qiru hina raphiyuq, kurkunnaq, sinchi yuram, Awya Yalapi ch'aki-ch'akipi wiñaq. +Paqpap raphinpi q'aytuchamantaqa waskakunatam ruranchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Furcraea + +Waranqaysu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Waranqaysu yura rikch'aq ayllu (familia Ranunculaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, 54 rikch'anayuq, 2525 rikch'aqniyuq. +Tuktunkunaqa iskay yumanayuqmi. +Tuktuqa kuska akilla-wayta raphiyuqmi tawantin, pichqantin icha achkam, qispim. Sisa raphinqa achkam. Kimsantin icha achka ruru raphi qispim icha huñusqam, hawa tiyaqmi. +Rurunqa achka rakiyuqmi. +Kaymi huk waranqaysu hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waranqaysu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waranqaysu yura rikch'aq ayllu + +Miihiku nisqaqa (nawatl simipi: Mēxihco; kastilla simipi: México) Chinchay Awya Yalapi mama llaqtam. +Uma llaqta: Miishiku (Ciudad de México, nawa simipi Mēxihco Tenōchtitlān) + +Chiquintad kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Chiquintad) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi. Tumipampa kitipi. + +quwiki Katiguriya:Hawa ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Runa Simi: Wapiti + +(Rimaypas takiypas ayllu llaqtakunamanta hamuq. Kimsa ñiqin rimay takip siminkuna N. Vizcardo-p rurasqan) +Cursiva ñisqapi qillqasqakuna (huk ñiqin rimay taki runasimipi, iskay ñiqin rimay taki, kutipayaq takipas kastilla simipi) radio ñisqapi uyarispa yuyayniymanta qillqasqay ("Taller Kallpa" ñisqa kusituymanta). Kimsa ñiqin rimay taki Noemí Vizcardo Rozas-pa p'anqanmanta hap'isqay. Wakin runasimipi, kastillasimipipas qillqakuna RUNASIMI.de-pa t'ikrasqan. +Noemí Vizcardo Rozas-pa kay takimanta wakin rurasqan: + +▪ Runa Simi: 8 ñiqin ayriway killapi + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Juk p'unchay, Moisés 40 watayuq kachkaspa llaqtanta waturikamurqa. Phutiyta llaqtanta apaykachachkarqanku. Imaynatachus juk egipcio, juk israelitata maqaqta rikurqa. Moisestaq mana pipis watiqachkaqta rikuspa egipciota wañuchinankama maqarqa. Moisesqa wañusqata jallp'api p'ampaspa pakaykurqa. + +HATARIY LLAQTA - El Agustino, Lima + +Katiguriya:Mikhuna - Wikipidiya +Katiguriya:Mikhuna +Mikhunakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mikhuna. +► Waqaychasqa yura mikhuna‎ (3 P) +"Mikhuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kastillanuchay (kastilla simipi: Castellanización) nisqaqa Ispañapi, kasqa kulunyakunapipas, Awya Yalapi mama llaqtakunapi kamachiqkunap kawpayninmi mana kastilla rimaq runakunap, indihinakunap kastilla simita mama simi hina chaskinanpaq kikinpa mama siminta qunqananpaq. +Yachay wasikunapi kastilla simitalla yachachispa indihina wawakunata mama simita rimayninrayku wanachaptinmi, chay iskuylakunapi yachachisqa runakunaqa mama simita rimaymanta manchakunmi. Astawanpas, awqaqkunapuram, phawrikakunapim, qillqana ukhukunapim Awya Yala rimaykunataqa sarupanku. +Chay kastillanuchaymantaqa achkaña Awya Yalapi rimaykunam wañusqaña, ahinataq Pukina simi, Muchik simi, Kulli simi. Huk rimaykunataq - paypurapas Qhichwa siminchik - chikichasqañam. Kay mama llaqtanchikkunap kawpayninta mana hukchaptinchikqa, pisi pachapichá kay sumaq rimayninchikkuna wañunqaman. +Awya Yala simikunap mana chinkananpaqqa, kunan pacha achka runakunam Iskay simipi iskay kawsaypi yachay nisqatam mañakun. Hukkunataq, ahinataq Buliwyap umalliqnin Evo Morales [1], kansillirninpas David Choquehuanca, chay kawsaypura yachaytaqa tukuy mama llaqtayuq runapaqmi, kastilla simita rimaqkunapaqpas mañakun, tukuy runakunap qhichwata, aymarata rimananpaq, chayllawanmi rimanchikkunaqa kawsanqa nispa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Nereo Hancco Mamani (qhichwa yachachiq): Irqikunap qhichwa simi kastilla simi ima Qhiwar ayllupi rimasqankumanta (Qhiwar llaqtapi k'uskiykusqa) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:55, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +[100] Waylla Wisa, púñuj apu inka, / sispa wauqechay, / qan sayarqanki sapallayki / wayma pachata urqullapi / asllatawan sispanaykípaj / máyllij Inti Taytanchijman. / Qan yachanki imatachus / chay urkuna rimanku. / Qan uyarinki chullpakunaj / ch'arkiyasqa siminmanta / manan pij uyarisqanta. / Kunan qayllámuy, uyaríway. / Iskay tuta muspayniypi / manan allintachu rikuni. / Rijch'arijtiy wíqey jinalla, / phútiy jinalla jamuwan. / Yananchasqa muspayniypi / auqa q'íllay runakuna / ch'ichimunku míllay míllay / kikin jallp'a uramanta, / wasinchijta wankurqayanku, / llapa wak'akunanchijpa / quri wasinkunatari / llapata waykapayanku, / janajpachari, urqukunari / pukalla, pukalla rauranku / kikin píllkuj qhasqun jina. / Waylla Wisa inka, riy, / puñurimuy asllallata / chay quri wasiyki ukhupi. / Icha ari musquyniykipi / muspayniyta sut'icháwaj. / Riy ari, Waylla Wisa inka, / sispa wauqechay. +[193] Ayauya, sínchij munásqay, / qhápaj apu Inkallay, / sajraykunatan rikuni, / manan imapas allinchu. / Sunk'a sapa runakuna / pukalla jamusqasqanku / mamaqhucha patallanta / q'íllay wánpuj ukhullanpi. +[446] Kay sínchij apu nisunki: / Amapuni ñuqaykuwanqa / auqanakuyta yuyaychu. / Aswan allin kanqa qunayki / apuykiman kay qilqata. +[461] Waylla Wisa, púñuj apu,/ kay chhallacha apamusqayki/ mana imatapas niwanchu. +[464] Apámuy, sínchij munásqay, / sapan apu, Inkallay, / ñúqaj tapurqurináypaj / Imaninchus ari kaypiqa, / mana sina jáyk'aj pachapas / ñuqa yachayta atisajchu. / Kay chirunmanta qhawasqa / wátwaj sisiman rijch'akun. / Kay waj chirunmanta qhawasqa / chay mayu pata ch'aranpi / phichiukúnaj chakinpa / unanchasqan kikillan./ Kaynijmanta qhawarisqa / rijch'akun ura umáyuj, / pata chakíyuj tarukakunaman. / Jinallatan qhawajtinchijri / ura umáyuj llamakuna jina, / tarukakúnaj wájran kikin. / Pin kayta unánchaj kasqa. / Mana mana atiymanchu / unanchayta, apullay. + +"Kanqa yuyarikunaykichejpaj" +"Chay pʼunchayqa qankunapaj kanqa yuyarikunaykichejpaj. Chayta ruwankichej [...] sumaj fiestata Tata Diospaj." (ÉXO. 12:14.) +6 Israelitasqa kacharichisqa kasqankuta yuyarikunallankupuni karqa. Imajtinchus Jehová paykunaman nerqa: "Chay pʼunchayqa qankunapaj kanqa yuyarikunaykichejpaj. Chayta ruwankichej qankunaj tukuy mitasniykichejpi sumaj fiestata Tata Diospaj sapa wata wiñaypaj", nispa. Pascua mikhuyta 14 pʼunchaypi mikhusqankutawan, qanchis pʼunchaytawan fiestata ruwananku karqa. Pascuata 14 nisán pʼunchaypi ruwakojtinpis, Pascua sutitaqa pusajnintin pʼunchaykuna fiestapaj oqharikoj (Éxo. 12:14-17; Luc. 22:1; Juan 18:28; 19:14). Israelitasqa Pascuata sapa wata ruwananku karqa (2 Cró. 8:13). +12 Ñaupa tiempo Egiptopi imaschus kasqanmanta parlarinallapuni. Moisesqa Diospa llajtanman kamacherqa Pascua fiestata "wiñaypaj" ruwanankuta. Chay fiestata sapa wata ruwajtinkutaj, wawasninkoqa imaraykuchus chayta ruwasqankuta tapunkuman karqa (Éxodo 12:24-27 leey; Deu. 6:20-23). Chayrayku, Pascua pʼunchayqa wawasninkupajpis "yuyarikuna[llankupajtaj]" karqa (Éxo. 12:14). +15 Rikunchej jina, Jehovaqa llajtanta jarkʼanpuni. Chaywanpis, Pascuamantaqa mana chayllatachu yachakunchej. Payqa llajtanta salvayta atillantaj. Israelitasta "Egiptomanta" orqhomusqanpi tʼukurina. Jehovaqa paykunata pʼunchaypi jatun chhoqo phuyu ukhupi pusarqa, tutantaj nina kʼanchaypi. Israelitasqa Puka Qocha nisqa chaupinta chimparqanku, puraj ladonkupitaj yakoqa jatun perqas jina karqa. Chimpaspataj, faraontawan soldadosnintawan chay yakus pʼampaykusqanta rikorqanku. Ajinamanta salvasqa karqanku. Chayraykuchá Diosman agradecekuspa kay jinata takerqanku: "Noqaqa takisaj Tata Diosta yupaychaspa, imaraykuchus jatun atiyninwan atipan, yakuwan pʼampaykuchispa caballospi rejkunata, caballosnintinta. [...] Payqa noqaj salvacionniy, kallpaytaj", nispa (Éxo. 13:14, 21, 22; 15:1, 2; Sal. 136:11-15). +Judiospa kausayninkuta ukhunchaj runas nisqankuman jinaqa, tukuy israelitas Pascua corderota kikin horallapi ñakʼananku karqa, chʼisiyaykuyta. Chaytaj israelitaspajqa karqa inti yaykupusqanmantapacha tutayaykunankama, nisunman 6 horasmanta 7:20 horakama. Corderota 14 nisán pʼunchay qallarishajtin ñakʼasqankuta sutʼinchakusqanqa, Jehová israelitasman kamachisqanwan kikinpuni, imajtinchus Pascua corderomanta parlaspa kayta kamacherqa: "Chaytaqa jaywankichej chʼisiyaykuyta", nispa (Deu. 16:6; Éxo. 30:8; Núm. 9:3-5, 10, 11). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Buliwya). +"Suyu (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pawlu V, Pawlu V huk tawa ñiqin (latin simipi: Paulus PP. IV, Italya simipi: Paolo IV) Giovanni Pietro Caraffa sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin inti raymi killapi 1476 watapi watapi paqarisqa Carpiglia Irpina llaqtapi - † 18 ñiqin chakra yapuy killapi 1559 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +23 ñiqin aymuray killapi 1555 watapimanta 18 ñiqin chakra yapuy killapi 1559 watapikama Tayta Papam. + +Yawar ch'unqa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Yawar ch'unqa (sut'ichana) rikuy. +Yawar ch'unqa[1][2][3] (Oenothera) nisqakunaqa huk qurakunam, yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu (Onagraceae) nisqaman kapuq, 125 rikch'aqniyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yawar ch'unqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yawar ch'unqa + +8 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (08.01., 08-I, 8ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap pusaq kaq (8ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 357 p'unchaw (wakllanwatapi 358 p'unchaw) kanayuq. + +Kila nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Tikraynin wiksusqa Kastillanu simipi: + +1690 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam). + +Paul Cézanne Ransiya mama llaqtayuq llimphiriq + +Feyenoord Rotterdam Urasuyu mama llaqtayuq piluta hayt'ay klub + +Runa Simi: 1 ñiqin qhulla puquy killapi + +Runa Simi: Qupaqhawana + +Louis Armstrong Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama lllaqtayuq takiq, takichaq wan Jazz trumpitista. + +Kay willakunaqa hallch'asqam. Qhipaq musuqchasqaqa 13:58 13 awu 2018 karqan. 5000-lla taripasqam pakasqa hallch'api aypalla kachkan, manam aswanchu. +Kay p'anqapiqa huk pusapuna p'anqaman pusapuq p'anqakunap sutinkunatam rikunki. Sapa sinrupiqa ñawpaq ñiqin, iskay ñiqinpas pusapunaman t'inkikunam, iskay ñiqin pusapunap taripananpa qallariyninpas, sapsilla "chiqap" allin taripana qillqam, maymanchus ñawpaq ñiqin pusapuna p'anqa pusachun. Chakapusqa taripasqakunaqa paskasqañam. +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:IskayllaPusapuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Killachawwan qallarisqa wakllanwata - Wikipidiya +Kayqa killachawwan qallarisqa wakllanwatapaq kalindaryum, ahinataq 1996 icha 2024. +Huk killachawwan qallarisqa wakllanwatakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Uma llaqta Lukruqa +Lukruqa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Locroja) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Churkampa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Lukruqa llaqtam. + +Suyu Chuqiyapu suyu, Jaruma pruwinsya, Sika Sika munisipyu +Qulli Qulli chullpakuna (Culli Culli Chullpares) nisqakunaqa Buliwya mama llaqtapi huk chullpakunam, Chuqiyapu suyupi, Jaruma pruwinsyapi, Sika Sika munisipyupi, Pujravi kantunpi, Qulli Qulli llaqtapi. Lawachaka llaqta nisqamantaqa 2 km karum. + +Katiguriya:Simitu rimay + +Katiguriya:Waruchiri pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Waruchiri pruwinsya +"Waruchiri pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Madidi mayu (kastilla simipi: Río Madidi) nisqaqa Buliwya suyupi, huk mayum Chuqiyapu suyupi, Abel Iturralde pruwinsyapi, Ixiamas munisipyupi, Madidi mamallaqta parki uhupi. Beni mayuman purin. + +San Andrés (kastilla simipi: Nevado San Andrés) nisqaqa Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Piruwpi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananiya distritupi, Ananiya, Kalihun, Kallihunpas rit'i urqukunañiq. Pikchunqa mama quchamanta +5.200 mitrum aswan hanaq. + +Huk pukllana wayrukuna, manam machinallachu, aswantaq wakin uyararapas. +Uyarara, achka t'asla icha achka uya nisqaqa (poliedro, polyhedron) achka p'allta chirukunap (uyakunap) saywasqan pachankam. +Pusaqt'asla (octaedro, suqta wask'a kaq uyayuq pachanka) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Achka t'asla. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Romanu rimay. +"Romanu rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hatun ukucha (Quyllur iñiy) + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Wanuku suyu) + +Runa Simi: Wallqa + +Quechua: wayt'ay, wamp'uy + +400 0 _ ‎‡a José Sabogal‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Biblia yachachisqanmanta: Pedro Corneliota watukun - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Cornelioqa chayta ruwarqa. Q'ayantin Pedroqa, Simonpa wasi techonpi kachkarqa. Chaypi Diosninchik Pedrota cielomanta juk jatun llikllatajina pampaman uraykamuchkaqta rikuchirqa. Chaypiqa tukuy laya animalkuna kachkarqanku. Diospa leyninmanjina chay animalesqa, mikhunapaq ch'ichis karqanku. Chayllapi juk rimay nirqa: ‘Sayariy Pedro, wañuchispataq mikhuy', nispa. +Pedrotaq nirqa: ‘¡Mana! Mana jayk'aq ch'ichi animalesta mikhurqanichu', nispa. Chay rimaytaq nirqa: ‘Dios imatachus llimphuchasqanta, amaña ch'ichi kasqanta niychu', nispa. Kayqa kimsa kutikama rikhurirqa. Pedro imachus chay, niyta munasqanta tapukuchkaptin, Corneliop kamachisnin Pedrota mask'aspa chayarqanku. + +p'ampapaq p'ampakunapaq +p'ampaypi p'ampaykunapi +p'ampaymanta p'ampaykunamanta +p'ampaynintin p'ampaykunantin +p'ampayninnaq p'ampaykunannaq +p'ampaypaq p'ampaykunapaq +p'ampayninka p'ampaykunanka +p'ampaykintin p'ampaykikunantin +p'ampaykipaq p'ampaykikunapaq +p'ampanpaq p'ampankunapaq +p'ampaykupa p'ampaykukunap +p'ampaykuntin p'ampaykukunantin +p'ampaykunnaq p'ampaykukunannaq +p'ampaykupaq p'ampaykukunapaq +p'ampaykunka p'ampaykukunanka +p'ampankupaq p'ampankukunapaq + +24 51 730 1.1 k 7.5 k Chusun Runakapaq Runallaqta Republika + +Runa Simi: Nak'aq + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Utu astika rimay. +"Utu astika rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Culiacán +Sinaloa suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Sinaloa), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Culiacán llaqtam. +Munisipyukuna (Sinaloa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sinaloa suyu. + +Trưong Tan Sang sutiyuq runaqa, witnam simipi Trương Tấn Sang, chinu simipi: 张晋创, (21 ñiqin qhulla puquy killapi 1949 watapi paqarisqa Đức Hòa distritupi - ), huk Witnam mama llaqtap pulitikum, kumunista pusaqmi karqan. + +Wellington (inlish simipi) icha Te Whanga-nui-a-Tara (mawri simipi) sutiyuq llaqtaqa Musuq Silandap uma llaqtanmi. +Llaqta (Musuq Silanda) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Iwrupa). + +Qipuncha[1] (Borago officinalis) nisqaqa huk hampi yuram, anqas t'uktuyuq quram. Qipunchaqa Kunti Asyamantam chincha Afrikamantapas hamun, kunantaq Iwrupapi, Awya Yalapipas wiñan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qipuncha + +Katiguriya:Walli yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Walli yura rikch'aq ayllu +Walli yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Nothofagaceae). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Walli yura rikch'aq ayllu. +"Walli yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Samara nisqaqa (rusu simipi: Самара) Rusiya mama llaqtapi, Wolga suyupi, huk llaqtam. Samara llaqtapiqa 1.133.418 runam kawsachkan (2005). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kathuliku Inlisya. +"Kathuliku Inlisya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Pacha kuyuqta Amaniq + +Tayta inti apu rasuwillka apu sumaq warmi pacha mama + +quwiki Katiguriya:11 ñiqin pachakwata + +Runa Simi: El Progreso suyu + +Yayayku hanaq Pachapi kaq, + +Adambropaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) + +Aymara: Piruw Suyu + +www.oaqta.org + +Runa Simi: Chulli llaqta + +Punku p'anqa: Kapchiy + +Hina kaqtinmi nishanku quepa watacha kanqa tukuy chaqra llank'asqanchiskunapaq nispan yupaychashanku tukuy ayllu runakuna, kay rimayninqa wakin watakunapi hunt'akuqmin nispa. + +Perugia llaqtaqa Umbria suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. +llaqtapi paqarisqa +2 Llaqtapi paqarisqa + +Runa Simi: Turu pukllay + +COMUNIDAD:MAUKLLAQTA + +Runa Simi : Kichka k'usillu + +(Qaqatampu-manta pusampusqa) +Qaqatanpu nisqaqa (kastilla simipi: Cajatambo) Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi, huk llaqtam, Qaqatampu pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Qaqatampu pruwinsya) + +Wañusqa 16 ñiqin ayamarq'a killapi 1960 watapi (59) +William Clark Gable sutiyuq runaqa, Clark Gable (* 1 ñiqin hatun puquy killapi 1901 paqarisqa Cadiz llaqtapi Ohio suyupi - † 16 ñiqin ayamarq'a killapi 1960 wañusqa Los Angeles llaqtapi, California suyupi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Clark Gable. + +Uma llaqta Waylas +Waylas listritu (kastilla simipi: Distrito de Huaylas) nisqaqa huk listritum Piruw mama llaqtapi, Waylas pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Waylas llaqtam. +Llaqta (Ayllukuna): + +Guaviare suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Guaviare) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa San José Guaviare llaqtam. +Guaviare suyu: 4 munisipyukuna: +Munisipyukuna (Guaviare). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guaviare suyu. +Uficial qillqa web Guaviare Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Katiguriya:Llaqta (Ariqipa suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Ariqipa suyu) +► Llaqta (Aplaw pruwinsya)‎ (3 P) +► Llaqta (Ariqipa pruwinsya)‎ (1 K, 1 P) +► Llaqta (Islay pruwinsya)‎ (3 P) +► Llaqta (Kaylluma pruwinsya)‎ (3 P) +► Llaqta (Unyun pruwinsya)‎ (2 P) +"Llaqta (Ariqipa suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Portoviejo +Manawi marka nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Manabí) Ikwadur mama llaqtapi huk markam . Uma llaqtanqa Portoviejo llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Machalilla mama llaqta parki (Puerto López kitipi) - Mache Chindul kawsaykuska amachasqa allpa - Sunqu wat'a risirwa +Pasiphiku mama qucha, Puerto López llaqtañiq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manawi marka. + +Aswan hatun llaqta Santa Krus (2006) + +Paqarisqa Kulumbya, 11 ñiqin tarpuy killapi 1844 watapi +Wañusqa Kulumbya, 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1928 watapi +Tayta kura watamanta 22 ñiqin aymuray killapi 1869 +Hatun yaya watamanta 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1885 +Bernardo Herrera Restrepo sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin tarpuy killapi 1844 watapi paqarisqa Bogotá llaqtapi - † 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1928 watapi wañusqa Bogotá llaqtapi) huk Kulumbya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Bogotápi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bernardo Herrera. +Bogotá llaqtapi paqarisqa + +Unyun distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de La Unión) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi , Tarma pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Leticia llaqtam. +P'allqamayu + +Kutsra sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kutsra sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kutsra sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Aramides cajanea (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +2 chaniyuq tikraykuna t'uku kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Waripiskay, puskayu, hala-hala icha piskay (Cumulopuntia ignescens) nisqaqa Buliwya suyullapi wiñaq añapankum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waripiskay + +Andy Warhol Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq llimphiq + +Runa Simi: Canindeyú suyu + +Runa Simi: Uru Uru pukllay + +15Chaymi Jisusqa paykunata nirqan: + +9. NUESTRO AMOR - Inka Llaqta +11. TARDE - Inka Llaqta + +Noqawan yupay, Ichaqa ama... +ichaqa, yanapawanaykipaqchu, +Ch'asqata Noqallapaq waqaychaspay. +Ñawiykiq k'anchayninqa ripukunñan. +Rankhin, p'unchayniykuna mana qaqtiyki, +imayna llapa p'unchaykuna yuyayarki hina, +nunakuykunata simimanta t'ojachin, + +Marañun sach'a - Wikipidiya +Marañun sach'a, Kashu icha Akashu (Anacardium occidentale) nisqaqa Urin Awya Yalapi Umawa nisqapi wiñaq wayuq sach'am. Misk'i kaq kapka rurunkunatam mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marañun sach'a. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Marañun sach'a + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ciutat Vella de Barcelona. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kinya. + +Urqu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Urqu (sut'ichana) rikuy. +Urqukunap chawpinpi qhichwam. Chaypiqa mayum purin. +Tiksi muyupi lliw urqukunamantaqa aswan hatun: +Abya Yalapi hatun urqukuna: + +Huk p'anqap sutinta hukchayta munaspaykiqa, astay nisqa butunta ñit'iy. Astay p'anqa paqariptinmi, musuq sutinta qillqarimuy. Allinlla sutinkunawan sutichay. Ama astaychu huk ruraqkuna ama niptinkuqa. +P'anqata astaspaykiqa, ñawpaq sutiyuq p'anqapi musuq sutiyuq p'anqaman pusamuq pusapunam kakun. +P'anqata astaspaykiqa, astasqa p'anqaman pusapuna (#PUSAPUNA, #REDIRECT) nisqa pusapuna t'inkimuqkunata allinchay. + +Sallqa, k'ita, purum runa + +Tikraynin ñinqay Kastillanu simipi: + +Antaykira, Lluqsirqusqa wawa, Qhulla wawa icha Ñajch'a nisqaqa ñaqhalla paqarisqa pallpam, wawam. + +Silq'uy (latin simipi: signatura, firma) nisqaqa ima qillqasqappas qhipanpi runap kikinpa makinwan qillqamusqa sutinmi, sananchanmi, ahinataq arininakuypim, chanin rimariypim. Runaqa silq'uyninwan ninmi: arí nini, allillanmi, nispa. + +Runa Simi: Kamachiy + +quwiki Katiguriya:Distritu (Yunkuyu pruwinsya) + +-Kuyu suyu? + +Suyu: Camacho � La Paz + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musiku. +► Ruruchiqkuna (Mama llaqta)‎ (1 K) +"Musiku" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sichum allin runa kaptinqa manam huk chukchallanpas pampaman wichinqachu, huchayuq kaspanmi ichaqa wañunqapuni, nispa. + +Epistemológico nisqa qimiykuy: Kay profesional nisqaqa mana uqllata amañakunqachu manaqa ashkhata: t'ukuy, pachapi yankiq mana yankiqpis; yachachiypi, psicología, filosofía nisqakunapi amañakunqa. +Kamachiyman jina q'imikuy: Kunan kaq, jatun yachachinapaq kamachiyman jina kay licenciado nisqa wakichisqa manaqa amañakusqa kanqa. +Kawsayninchiqman-Usunchisman jina q'imikuy: Ashkha layan kawsayyuq ,layan jallp'ayuq,layan parlayniyuq aswan ima kasqanrayku.Uq jatun yuyayniyuq kay licienciado nisqa kanan tiyan. Kay jinamanta pay chaniniyuq jina runata, usunta, ruwayninkuta, yuyayninkuta qhawarinqa. +Psicopedagógico nisqa q'imikuy: Reforma Educativa nisqa ukhupi yachachiy-yachakuyqa yachachiqwan yachakuqwan llank'ayninkupi kawsayninkumanjina. Chayrayku kay licenciado nisqa kay suyunchiqmanta, waq suyumanta simikunata chanincharinanpaq wakichisqa riqch'aqmanta llank'arinanpaq kanqa. +Axiologico nisqa q'imikuy: Simikunapi licenciado nisqa imaymanawan sapallan llank'aq, allin t'ukuyniyuq, chiqanta tukuy imapipis maychus llank'ananta llank'arikunqa. + +Uma llaqta Urmiri +Urmiri (kastilla simipi: Urmiri) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Tomás Frías pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Urmiri llaqtam. +Urmiri munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Chunkasuqtayuqmuru k'uslulu (Eriopis connexa) nisqaqa huk k'uslulum, Antikunapim, Urin Awya Yalapi kawsaq. Suntu kurumamaqa qirisanpas ancha achka yura usakunatam mikhun.[1][2] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chunkasuqtayuqmuru k'uslulu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chunkasuqtayuqmuru k'uslulu + +Toledo nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Toledo (sut'ichana) rikuy. +Toledo nisqaqa Ispañapi huk llaqtam. + +Rikch'a Wichay Wat'aq +Wichay Wat'a (Inlish simipi North Island, mawri simipipas sutin Te Ika ā Maui) iskayñiqin wat'a Musuq Silandaq sayaypi, ukñiqin runakunapitaq. Kinsa hunu runa tiyanku paypi, mayqin kinsa tawachiqtan Musuq Silandaq runaq. Paypi Awklanda Musuq Silandaq hatunpuni llaqta, Wellingtonwan Musuq Silandapaq uma llaqta. Chapinpi Tawpu Qucha Musuq Silandaq hatunpuni qucha. + +Tikraynin k'ullpiy Kastillanu simipi: + +Awqankilcha (kastilla qillqaypi: Aucanquilcha) nisqaqa Chilipi, Antofagasta suyupi, huk nina urqum, Hanan Loa mama llaqta risirwapi. + +Ch'aska (latin simipi: Venus, kastilla simipi: Venus) nisqaqa intimanta iskay karu kaq puriq quyllurmi inti llikapi. +Ch'askata pachapaqariypi rikuspaqa, Paqarimuq ch'aska (Pachapaqa lusiru, Pachapaqariq ch'aska ninchikmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ch'aska. + +Tiyakuynin P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya, San Juan kantun +_} Qaqilla icha Kallihun (kastilla simipi: Caquella / Callejón / Callijun) nisqaqa Antikunapi, Buliwyap Kunti Wallanpi, huk nina urqum, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, San Juan kantunpi, Kañapa qucha, Asnaq quchañiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.947 m / 5.949 mitrum aswan hanaq. + +Wat'a yaqa wat'a nisqaqa (kastilla simipi: Península Huata) Titiqaqa quchapi huk yaqa wat'am, Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Muhu pruwinsyapi, Qunima distritupi. + +Nuevo Progreso distritu (kastilla simipi: Distrito de Nuevo Progreso) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Tukachi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Nuevo Progreso llaqtam. + +Tikraynin millq'uti Kastillanu simipi: + +"Nunakunapaqqa mana puëdipaqnömi, peru Diospaqqa manam tsënötsu, porqui Diospaqqa llapampis puëdikanmi" (Marcus 10:27). + +Piyampiya usu (kastilla aru: Sarampión), ñanqha katusiri usu. Wawanakaruxa laxraru, kurppacharu janq'u jisk'a umani qulunakawa aywsti. Piyampiya usuxa ayrampu uma umasina qullasiñaxa. + +Llaqta Maqta (Chungüi-La Mar) pg. 78 + +15 k 0 0 Qhapaq p'anqa +1 1 15 15 5.5 k Surku distritu (Lima pruwinsya) +2 1 1 22 22 22 Katiguriya:Sevilla llaqtapi paqarisqa + +quwiki Katiguriya:Qillqaq (Brasil) + +Warma kay (suqta watankumanta, chunka hukniyuq watankukama) +Iskay chunka hukniyuq sigluman, 2,013 watamanmi Perú suyunchik chayachkan kimsa chunka Millonesman aypaq llaqta runakunawan. Sapa pachak peruanukunamantam, kimsa chunka qanchisniyuq manaraq chunka pusaqniyuq watankuman aypankuchu. Sapa pachak peruanumantam., chunka iskayniyuq manaraq pichqa watankuman aypankuchu.. +Aswan achka runakunam hatun llaqtakunapi tiyanku. 2,013 watapiqqa, sapa pachak peruanukunamantas qanchischunka tawayuq hatun llaqtakunapi tiyanqaku, campumanta karupiña. Kay hatun llaqtakunamanmi aswan achka runakuna ripunku andino hinallataq amazónico indigenakuna. Kay hatun llaqtakunaman ripukuymi qallarirqa unay wata ñawpaqraq, aswan achkam ripukurqaku 1, 980 watapi, suyunchikpi wañuchinakuypi tarikuptinchik. +Haykataq warmakuna kanku (manaraq chunka pusaqniyuq watayuqkuna) : 10,6millones +Haykataq manaraq pichqa watayuq wawakuna wañunku: Sapa waranqa kawsaq naciqkunamantam iskay chunka hukniyuq wañunku. +Mana allin llasayniyuqkuna: 4% +Haykataq chuya yakuyuq kanku ( 2008): 82% +Haykataq nacisqankumanta inscripcionniyuq kanku (manaraq pichqa watayuqkuna, 2007) : 93% +Huk watayuq warmi qari wawakuna, DPT3 nisqawan amachasqa: 93% +Huk watayuq warmi qari warmakuna, sarampionmanta amachasqa: 91% + +Kay Zoonosis municipalidad provincial de San Román Juliaca nesqapi llank'aqkunan tarinko uk uywa ñak'ana wasita llaqta ukhupi, kay k'iqllu 4 de noviembre urbanización Santa Celedonia chay cheqanpi, imaraykuchus llaqta runakunan kihakamunko hina kaqtinmi kay serenazgo hinallataq kay umalleq jefe área de Zoonosis nesqamanta, Fermín Castillo Sumari paykunan resqanku. + +Kay p'anqapiqa aswan qhipaq ñaqha hukchasqakunam. +Ñaqha hukchasqapaq allinkachinakuna Qhipaq 50 _ 100 _ 250 _ 500 hukchasqata qhipaq 1 _ 3 _ 7 _ 14 _ 30 p'unchawmanta qhaway. +22 awr 2018 17:59-manta musuq hukchasqakunata rikuchiy +Kayta llamk'apuptiykim musuq p'anqam tukukurqun (musuq p'anqakunatapas qhaway) +Kayqa aslla llamk'apuymi +(Qullusqakuna); 16:53 . . Pathoschild (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa Ruraq rimanakuy:ReviWiki nisqa p'anqatam qullun ‎(no longer needed (requested by -revi)) +(Qullusqakuna); 16:30 . . Pathoschild (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa Ruraq:ReviWiki nisqa p'anqatam qullun ‎(no longer needed (requested by -revi)) +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:NaqhaHukchasqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mishika (nawa simipi: Mēxihcah icha Aztēcah) nisqa runakunaqa ñawpa pacha Mishikupi huk runa llaqtas karqan. Huk runa llaqtakunata atispa ancha hatun qhapaq suyutas kamachirqan. Uma llaqtanqa Tenochtitlan llaqtas karqan, Tlakopan Texkoko llaqtakunawan kuskachasqas. 1519 watamanta 1521 watakama Hernán Cortés-pa pusasqan ispañulkunas Tenochtitlan llaqtatas thuñichispa Mishika runakunatas atirqan. +Mishikakunaqa nawa simitas rimarqanku. Tukuy nawa rimaqkunawan nawa nikurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mishika. + +Ampuq pruwinsya - Wikipidiya +(Ampu pruwinsya-manta pusampusqa) +Quchachinchi llaqta (Cochachinche), Waqar distritu +Uma llaqta Ampu +Ampuq pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Ambo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Ampu llaqtam. + +Tiyakuy Anqash suyu, Pumapampa pruwinsya, Pumapampa distritu‎ (Chinchay Pukahirka), Waylas pruwinsya, Yuraqmarka distritu (Chawpi Pukahirka) +Pukahirka (Pucahirca / Pucajirca / Pukachirka) nisqaqa Piruw mamallaqtapi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Pumapampa pruwinsyapi, Pumapampa distritu‎pi (Chinchay Pukahirka), Waylas pruwinsyapipas, Yuraqmarka distritupi (Chawpi Pukahirka) . Pikchunqa mama quchamanta 6.046 mitrum aswan hanaq. + +Paqarisqa HQS 29 ñiqin aymuray killapi 1903 watapi +Wañusqa USA 27 ñiqin anta situwa killapi 2003 watapi (100) +Leslie Townes Hope sutiyuq runaqa, Bob Hope (* 29 ñiqin aymuray killapi 1903 paqarisqa London llaqtapi - † 27 ñiqin anta situwa killapi 2003 wañusqa Toluca Lake llaqtapi, California suyupi) huk HQS USA mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bob Hope. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ichi +Tikraynin k'ichi Kastillanu simipi: + +2029 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. + +Antawa apaykachay: Interstate 80 hatun ñan, Berkeley (California), Hukllachasqa Amirika Suyukuna. +Apaykachay nisqaqa runakunap huk puystukunamanta huk puystukunaman puriyninmi, kuyuyninmi, kikinta icha ima qhatunakunatapas apaspa, kikillanpa chakinwan rispa icha apaykachanawan, ñankunapi. Apaykachasqakunata qhawaspaqa, iskaynintin apaykachaykunatam riqsinchik: runa apaykachaypas chaqna apaykachaypas. +Tawantinsuyu pachapi chakillanwan riqllas karqan, qhatunakunatataq llamap wasanpi chaqnaspa icha kikinpa wasanpi q'ipispa apaykacharqan. Iwrupapitaq Asyapipas Aphrikapipas ñawpa pachañas kawallupi rirqan, kawallukuna qallapurinakunatas aysarqan. +Kunan pacha lliwmanta aswan apaykachaytaqa rawray kuyuchinayuq apaykachanakunawanmi - antawakunawan - ruranku. Chaywan ancha achka runakunata, qhatunakunatapas apaykachayta aypanku, ichataq chaywan wayra pachata q'upa wapsikunawan miyuchaspa muyuriq pachata anchata waqllinku. Hatun llaqtakunapi llimanta aswan puriykunaqa manam karuchu. Chakillawan icha iskaymuyuwan rispa muyuriq pachata mana waqllinkumanchu, chaywanpas achka runakuna, antawan kaptin, antawan rin, sallqa pachapaq mana allin kaptinpas. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:03, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Nobel Suñay Chaqllisinchipi + +payqa ñustakunaq ch'uya kaynintan wiñaypaq kawsachin. +Kay saruchasqa llaqtapaq-qa, allin qhawarisqan". +Watasqan kashanki, k'umuykachisqapuwan + +quwiki Ñaw yura rikch'aq ayllu + +Wikidata:Qhapaq p'anqa +Kay 53 202 428 tiyaqniyuq kaq qispi willañiqintintaqa pillapas allinchayta atinmi Ranuy (kanchachani) +Wikidata nisqaqa qispi yachay willañiqintinmi, runakunapaq qallwakunapaqpas ñawirinanpaq llamk'apunanpaqpas. Imachus Wikimedia Commons midyapaqqa, chayri Wikidata wakin willakunapaqmi: allichasqa willakuna haywayta kamachiytapas tukuy ruraqkunapaq huk chawpimanmi churan, ahinataq wikipura (interwiki) tinkikunata, ranuy (kanchachani) willakunatapas. Wikidata nisqapiqa willakuna tukuy rimaykunapim, imapichus Wikimedia ruraykamaykuna qillqasqa kachkan. +Llamk'achkaq Wikidatata rikuy: Wikipidiyap tukuy 286 uyaychasqanpa Qhapaq p'anqankunata rikuchiq tiyaqta qhaway. +Wikidata nisqapi llamk'achisqa qillqananchakuna +Wikidata yaykuchisqakunapi llamk'achisqa kaqninkuna +Ayllu punku p'anqa +Aswan llamk'apuysiykuna... + +Runa Simi: Los Manglares de Tumbes mamallaqta willkachasqa + +Runa Simi: Sanaquran distritu + +Runa Simi: Islandya + +Wañusqa 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1956 watapi (68) +José Arnaldo Sabogal Diéguez sutiyuq runaqa, (* 19 ñiqin pawqar waray killapi 1888 watapi paqarisqa Kashapampa llaqtapi, Piruwpi - † 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1956 watapi wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi), llimphiqwan qillqaqsi karqan. + +Puquy k'allku - Wikipidiya +Puquy k'allku icha Limun (Citrus x limon) nisqaqa huk wayuq mallkim. Ancha k'arku rurunkunatam (limunkunata) mikhunchik. + +Tiyay: Santa Krus suyu, Ángel Sandoval pruwinsya / +Ángel Sandoval pruwinsya, Santa Krus suyu / Brasil +La Gaiba qucha (kastilla simipi: Laguna La Gaiba) nisqaqa huk qucham, Buliwyapi, Santa Krus suyupi, Ángel Sandoval pruwinsyapi, Brasilpipas, Mato Grosso suyupi. + +Concord nisqa llaqtaqa, New Hampshire suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Albany llaqtapiqa 97.856 runakuna (2010) tiyachkan. + +Jisk'a suyu Waruchiri +Kamasqa Huillka kuti phaxsi 24 1964, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Mariah Carey (* 27 ñiqin pawqar waray killapi 1969 watapi paqarisqa Huntington llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pop takiqmi, tusuqmi, aranway pukllaqpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mariah Carey. + +Katiguriya:Llaqta (Ransiya) +Ransiya mama llaqtapi llaqtakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Ransiya). +"Llaqta (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Florida yaqa wat'a, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. +Yaqa wat'a nisqaqa quchapi, kimsalla kinraypi yakupura allpam, manaraqtaq wat'achu, huk kinraypi hatun allpawan t'inkisqam. + +Walla Saywapi: Chawpi Walla (Piruw) / Jitpa walla, Antikuna +Rahuntay (Nevado Rajuntay / Rajunte / Raujunte) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi, saywapi: Chawpi Walla (Piruw) / Jitpa walla. Pikchunqa mama quchamanta 5.477 mitrum aswan hanaq. + +Salasaka (kastilla simipi: Salasaca) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtacham , Tunkurawa markapi, Pelileo kitipi, Salasaka kitillip uma llaqtanmi. +Salasaka kitillipi Salasaka Kichwa runakunam tiyanku. [2] + +1578 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Daule mayu, Nobol (Narcisa de Jesús) llaqtapi +Nobol icha Narcisa de Jesús (kastilla simipi: Nobol / Narcisa de Jesús) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi Wayas markapi, huk llaqtam, Nobol kitip uma llaqtanmi. +Kay llaqtaqa Santa Narcisa de Jesús Martillo y Moránmantam sutichasqa (1832 – 1869). +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Nobol kiti + +3 chaniyuq tikraykuna sami kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +K'uichi P'unchay + +Santa Barbara Nikomidyamanta (Santa Bárbara) sutiyuq warmiqa huk kathuliku santam, Nikomidya (Νικομήδεια, İzmit) llaqtapis paqarisqa, kimsa kaq pachakwatapi kawsasqa kristiyanu martirsi. + +7 ñiqin qhapaq raymi killapi + +Runa Simi: Churkampa pruwinsya + +Runa Simi: San Andrés wan Providencia suyu + +Runa Simi: Quebec llaqta + +Nawel Wapi qucha (mapudungun simi, "uturunku wat'a": nawel, "uturunku", wapi, "wat'a"; kastilla simipi: Lago Nahuel Huapi) nisqaqa Arhintinapi huk qucham, Pataqunyapi. Mama quchap hawanmanta 764 mitru aswan hanaqmi. + +(Quchapanpa (Buliwya)-manta pusampusqa) +Quchapanpa nisqaqa (kastilla simipi: Cochabamba), icha Qhuchapanpa qillqasqapas Wuliwiya mama llaqtap chawpinpi huk hatun llaqtam, Quchapampa suyup uma llaqtanmi. Kuskan runakunam qhichwa simita riman. +3 Quchapampa llaqtapi paqarisqa runakuna +Quchapampa llaqtapi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Juan Wallparrimachi Mayta, Qhuchapampa llaqtayuq harawi qillqaq (1793-1814) +Emma Paz Noya, Qhuchapampa llaqtayuq kunan pacha harawi qillqaq warmi +Nataniel Aguirre, qillqaq, pulitiku +Jorge Quiroga Ramírez, pulitiku, buliwyanu umalliq (2001-2002) +Eduardo Rodríguez, pulitiku, buliwyanu umalliq (9 ñiqin inti raymi killapi 2005 watapi - 22 ñiqin qhulla puquy killapi 2006 watapi) +Saywitu: Cercado pruwinsya +Emma Paz Noya-p rurasqan harawi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quchapampa. +Llaqta (Quchapampa pruwinsya) + +Samincha nisqaqa dyuspa icha runap huk runaman allin samita munayninmi, allin rimasqanmi. Saminchap hayunqa ñakaymi. + +San José Guaviare (kastilla simipi: San José del Guaviare) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Guaviare suyu uma llaqtapmi. 16 654 km² +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: San José Guaviare. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San José Guaviare. + +Rainier III, Awki Munakumanta (Rainier Louis Henri Maxence Bertrand Grimaldi) sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin aymuray killapi 1923 watapi paqarisqa Munaku llaqtapi - 6 ñiqin ayriway killapi 2005 watapi wañusqa Munaku llaqtapi), huk Munaku mama llaqtayuq pulitiku wan musikuq. +1949 watamanta 2005 ñawpaq kuti Munakupa Awkinin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rainier III. + +Chinchay Santander suyu - Wikipidiya +Chinchay Santander suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de Norte de Santander) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Cúcuta llaqtam. +Departamento p'unchaw kamasqa 25 ñiqin anta situwa killapi 1910 watapi. +Mayukuna: Magdalena. +Chinchay Santander suyu: 40 munisipyukuna (6 pruwinsyakuna): +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chinchay Santander suyu. +Uficial qillqa web Chinchay Santander Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Barranco distritu; (kastilla simipi: distrito de Barranco) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa wata: 26 ñiqin kantaray killapi 1874 watapi. +Uma llaqtanqa Barranco llaqtam. + +Urin nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Urin (sut'ichana) rikuy. +Urin, inti lluq'i, qulla icha chawpi p'unchaw law, Arhintinap runasiminpi uralaw nisqaqa huk rikuchiq iñum. Urinpiqa inti chawpi p'unchaw pachapi kachkan. + +Kampanilla distritu (kastilla simipi: Distrito de Campanilla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Mariscal Cáceres pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kampanilla llaqtam. + +CP2 Department of Chuquisaca (Departamento de Chuquisaca / Chuqisaka Jach'a Suyu / Chuqichaka Suyu) BO.CH +CP3 Department of Oruro (Departamento de Oruro / Ururu Jach'a Suyu / Uru-Uru Suyu) BO.OR + +Runa Simi: Luya pruwinsya + +by Laguna Salada, Musuq Llaqta + +quwiki Katiguriya:Ch'awar yura rikch'aq ayllu + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Brasil) + +Qhapaq Raymi (1) + +Huchusuma mayu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Huchusuma mayu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Huchusuma mayu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Punu suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hullaqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqiyapu suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wayna P'utuqsi (Chuqiyapu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Altu llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uru wat'akuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chulli llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chukuwitu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wankani pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lampa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Punu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqiyapu mayu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uchusuma (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uchusuma mayu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +P'allqa distritu (Taqna) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Risawariru (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Desaguadero (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wikipidiya:Llaqta sutikuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Río Desaguadero (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puwpu qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wiyacha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Achuqalla llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Jaruma pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lariqaqa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Antikuna pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Ayllu + +Quta Qutani quchakuna, Parinaquta nina urquwan +Quta Qutani (kastilla simipi: Lagunas de Cotacotani) nisqaqa Chili suyupi huk quchakunam, Arika Parinaqutapas suyupi, Parinaquta pruwinsyapi, Putre munisipyupi. +Kay quchap sutinqa aymara simim: quta qucha,[1], -ni aymara k'askaq, "Qucha Quchayuq". +Parinaquta llaqta + +Katiguriya:Pruwinsya (Ariqipa suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Ariqipa suyu) +"Pruwinsya (Ariqipa suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Gualberto Villarroel López sutiyuqqa (15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1908 watapi paqarisqa Villa Rivero llaqtapi, Quchapampa suyupi, Buliwyapi, 21 ñiqin anta situwa killapi 1946 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1943 watamanta 21 ñiqin inti raymi killapi 1946 watakama). +Gualberto Villarroel pruwinsyaqa Gualberto Villarroelmantam sutichasqa. + +Katiguriya:Llaqta (Suwisa) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Suwisa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Suwisa). +"Llaqta (Suwisa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Suwisa) + +Mohamed Mohamed Mursi Isa al-Ayyat, Mohamed Mursi sutiyuq runaqa arabya simipi: محمد محمد مرسى عيسى العياط (* 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1951 watapi paqarisqa Al Sharqia suyupi - 6 ñiqin kantaray killapi 1981 watapi wañusqa Qahira llaqtapi). Ihiptu mama llaqta allwiya kamayuq wan pulitiku karqan. +2012 watamanta ñawpaq kuti Ihiptupa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mohamed Morsi. +Allwiya kamayuq (Ihiptu) + +5 chaniyuq tikraykuna kamachiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Jacques Chirac Ransiya mama llaqta Umalliq + +Mikhail Glinka Rusiya mama llaqtayuq takichaq + +Quechua: k'aki, qhaqlli + +^ Mas punta kaq precisaq qellqashqakunachöqa, manam yurintsu 53 kaq versïculupita, 8 kaq capïtulupa 11 kaq versïculunyaq. + +Runa Simi: Arani qucha + +Runa Simi: Ñañu tunqur + +mayukunapi kawsaq uywam. Kay uywakunaqa +yaqa llapanmi q'umir yurakunata mikhunku, +P'unchawpiqa mayu ukhukunapis mikhunantaqa +Huk niraq hipopotamopas kallantaqsi, kay uywaqa t'inri hipopótamo sutiyuqsi. Kay t'inri +K'ita michiqa ch'iw wayq'ukunapi kawsaq uywam. Huk'uchakunatam +aswantaqa mikhun, ichaqa pisquchakuna mikhuytapas atinmi. +K'ita michipaqa ñawchitaq chuchutaqmi sillunkunapas kirunkunapas. +• huk'uchakunata +pisqukunatam mikhun. +Pirañaqa América del sur mama suyupi kaq quchakunapi, mayukunapi kawsaq challwam. +Mana kuyuriq unukunapi utaq allillamanta suchuq unukunallapim kawsan. +anzuelotapas k'uturqunmanmi. Kurkunqa as muyuniraytaq p'altataqmi. Yaqa +nisqamanta 20 cm nisqaman sayaninqa kanman. Pirañaqa imaymana llimp'iyuqmi. Kanmi +yana, puka, q'illuniray, q'umir ima llimp'isqa qarakunayuq. +Pirañaqa huch'uy challwachakunata, kuruchakunata, pisquchakunata imam aswanta +"¿Qillqasqari América del Sur mama suyupi kaq llapan challwakunamantachu rimachkan?", +• Mana kuyuriq unukunapi. +uywakunata. +mana wasiyuq qhipapusqa. 8 waranqa runatas +pusasqaku, ichaqa achka waranqa runaraqsi +t'ikraykusqa. Chay runakunaqa pisi k'irisqalla +Ch‛uklla wasikunallapiraq tiyapakuq runakunamanta. +Huk wamp‛u mama quchaman t‛ikraykukusqanmanta. + +10-Chaywanpas, Israelpa mirayninkunaqa + +huk Isiboro Secure mamallaqta parkipi kawsaq yuram +Moxos pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Moxos) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa San Ignacio de Moxos llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Isiboro Secure mamallaqta parki +Mayukuna: Secure mayu +Quchakuna: Isiriri qucha - San Antonio qucha +Pruwinsyapiqa (San Ignacio munisipyupi) aswanta indihina runakunam tiyanku. +Moxos pruwinsyapiqa (San Ignacio munisipyupi) kastilla simitam lliwmanta astawan rimanku. [2] +San Ignacio munisipyu (=Moxos pruwinsya): yupaykuna, saywitu +Pruwinsya (Beni suyu) + +Espeletia grandiflora: Waytankuna, kichasqa wichq'asqapas. Páramo de Guerrero, Kulumbya +Sankurima[1] (genus Espeletia) nisqakunaqa huk ch'antasqa tuktuyuq yurakunam, chincha Antikunap hallkan nisqapi wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sankurima + +(Qallanqati-manta pusampusqa) +Tiyakuynin Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Ñawpaq wichasqa: 1966 (Qallanqati V), 1957 (Qallanqati I) +Qullpa Ananta[1] (kastilla qillqaypi Collpa Ananta) icha Qallanqati[2] (kastilla qillqaypi Callangate, Ccallangate) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk urqum, Willkanuta wallapi, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Uqunqati distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.110 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Tinki llaqta, Siwinaqucha, Sinkrinaqucha, Awsanqati urqu, Qullpa Ananta (Qallanqati), Hatun Uma rit'i urqu, Allqamarinayuq (Qullqi Krus), Chumpi (Wisk'achani) + +Rapanuy (Rapa Nui) icha Paskwa wat'a (Isla de Pascua) nisqaqa huk wat'am Pasiphiku mama quchapi, Chili mama llaqtaman kapuq. 1995 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Rapanuy ñiqpiqa manam huk wat'akunachu kachkan. Lliwmanta aswan sispa wat'aqa Pitcairn wat'am, 2.078 km karum, kuntinpi. Chilip chalanmantataq 3.526 km karum. +Ñawpa pacha Rapanuypiqa hatun pulinisya hawaykawsaysi karqan, ancha achka runakunas, iskay chunka waranqamanta aswansi. Ancha hatun wank'akunatam rurarqan, kunanraq rikunallam (Moai, Moai Maea, "rumi wank'a" nisqa). Chay runakuna chaypi kawsay pachata, sach'a-sach'ankunata puchukachirqaptinsi, lliwmanta aswan runakunas wañurqan. Kunan pachaqa manañapunim sach'a-sach'achu, ichataq ichhu-ichhum kachkan. +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Chili) + +kaskichay, k'achanchay, sañay + +3 ñiqin pawqar waray killapi - 1961 – 23 ñiqin anta situwa killapi - 1999 +Al-Hasan ibn Muhammad, Hassan II Maruku Qhapaq, arabya simipi: صاحب الجلالة الملك) الحسن الثاني)‎ الn (*9 ñiqin anta situwa killapi 1929 paqarisqa Rabat llaqtapi - 23 ñiqin anta situwa killapi 1999 wañusqa Rabat llaqtapi). Maruku pulitiku wan Qhapaq. +1961 watamanta ñawpaq kuti Marukupa Qhapaqnin karqan. + +Suyruqucha (kastilla qillqaypi:Nevado Suerococha) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, San Damian distritupi, San Mateo distritupi, Waruchiri distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.262 mitrum aswan hanaq. + +Chiquinquirá Pallan (kastilla simipi: Virgen de Chiquinquirá, Nuestra Señora del Rosario de Chiquinquirá ) nisqaqa Kulumbya mama llaqtapi huk raymim, chakra yapuy killapi. Chiquinquirá Pallanqa Kulumbyap wan Marakaypu patronanmi nisqa. +Raymi: 9 ñiqin anta situwa killapi. + +1984 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Qachu nisqaqa ch'ulla phutuy raphiyuq, qura kaq yurakunam, wayllapi icha rapa (qachu-qachu) nisqapi wiñaq. Qachu yurakunaqa wiru yura rikch'aq ayllu (Poaceae, Gramineae) nisqamanmi kapun. Chay qachutaqa achka yura mikhuq uywakunam mikhun, paykunapaq ancha chaniyuq mikhunam. Chay qachu mikhuqkunaqa llamam, uwiham, kawram, wakam, kawallum, hukkunapas. + +Llaqllaq icha Karpintiru nisqaqa q'iruta llamk'apuq runam, kuyuylla ruraq, wasichaypipas qiruwan llamk'aq, pruphisyunmi. + +Jach'a suyu Qusqu +Hallka k'iti kanchar 29,91 km² +Hanaq kay 3 792 m +Pacha suyu UTC-5 +Pampamarka t'aqa suyu; (kastilla arupi: Distrito de Pampamarca) nisqaqa huk Jisk'a t'aqa suyu K'anas jisk'a suyupi, Qusqu jach'a suyupi, Piruw jach'a markapi. + +Runa Simi: Wikunku + +quwiki Chagas kaqmanta unquy + +Runa Simi: 4 ñiqin kantaray killapi + +Runa Simi: Isaiyap qillqasqan + +Runasimita rimankichu? + +YUYAYMANAYUQKUNATA, YUYAYTA-SUYUYUQ KISWAKUNA; RIMAY; ÑAWICHANAPAQ, JATUN AYLLU-RUNAKUNAMANTA, ANTIKUNAQ +Qatispa-chay-jamut'ayman, qallariranku-chay Pusak (TAAS)- jaylliranku, chuki-apu-jatunllaqtapi ñoqayku-t'aqwiriyta-munayku, imaynatan ñawpa-kausaqkuna-kamachikuranku-llaqtankupi yuyayta-rimaytawan-awya-yalamanta-allinta reqsispa-chay-qhawaykunawan,-imaynatan ruwanqaku-chay yachayta, allinchu-kanqa-icha manachu-yuyay-rimaywan, ruway-yachaywasi kunapi-kanman-kay ruwaykunata-allintapuni k'uskirispa-qhawarichinqaku-kay llank'ayta yacharichinqakun-sichus-ñawpaqman-puririchinman allin-llank'aykunata-rimaypi-churaspa-lliuy runakunaq-ruwasqankuta-allinta-rimanankupaq allinchu-icha-manachu-qhepa-kunan-yachaykunata ayllukunaq-yachayninta-kay-awya-yalamanta rimay-yachay-kisma yuyay-saphiyuyachiy aqllana-sach'arunakunaq-tiyaynin-jamut'ay-rimaysapaq. +pushak runakuna: + +Chagas kaqmanta unquy o Trypanosomiasis americana kaqqa, huk q'uñi pampa khurumanta unquy kay protozoariohuchayuqrayku rikhurinTrypanosoma cruzi.[1] Kay rikhurin huk ch'uspirayku sutichasqas winchucas.[1] Infeccion thaskiyninmanhina sintomasninqa tikrakun. Qallariyninpiqa mana sintomas kanchu utaq ancha pisi kanku, chaymanta kaywan hamunkuman: q'aja, punkiy ganglios linfáticos, uma nanay, wach'isqapi punkiy ima.[1] 8–12 semanas qhipantaqa runakunaqa yaykunku kay fase cronica kay unquymanta, chanta huk, 60–70% kaqpi kayqa ni hayk'aq wak sintomastawan qukunchu.[2][3] Huknin 30 40% kaq runakunamantaqa aswan sintomasta riqsin kay 10 30 wata qhipanta kay infeccion qallariyninmantapacha.[3] Kaypis hamun kay sunqumanta ventrículos hatunyayninwan kay 20 30% kaqpi, kaytaq chaymanta apan kay insuficiencia cardíacakaqman. [1] Huk 10% kaq runakunapi qukullanmantaq kay hukhatun esófago utaq huk hatun colon.[1] +Kay T. cruzi aswan runakunapurapi chimpakun chanta wak uywakunapi ima yawar ch'unqaqkuna ch'uspisrayku kay Triatominosyawarmasikunamanta kanku.[4] Kay ch'uspisqa aylluskunapi riqsikunku achkha sutiswan:winchuca Argentinapi, Boliviapi, Chilepi, Paraguaypi ima, barbeiro (barbero) Brasilpi, pito Colombiapi, chinche América Centralpi, chipo ima Venezuelapi. Kay unquyqa chimpachikuyanmantaq kay yawar transfusión, transplante de órganos, ch'ichichasqa mikhunasta kay ch'uspisrayku mikhuspa, chaymanta mamamanta suyu wawanmanima.[1] Kay unquymanta qallariyninpiqa diagnostico kaqninqa ruwakun kay microscopia kaqpi kay yawar parasituta tariqtinku.[3] Kay cronica unquyqa diagnosticakun anticuerpos kaqta tariqtinku kay T. cruzi kaqpaq yawarpi.[3] +Hark'akunapaqqa winchukasta wañuchina tiyan chaymanta mana wach'ichikunachu tiyan.[1] Wak hark'akuyqa kanman chay transfusionespaq churakuq yawarta sumaqta qhawaykachana.[1] Kay 2013 watakama mana huk hampinapaq t'uqsina kanchu.[1] Ñaqhallaraq infeccionesqa hampiswan hampikunkuman benznidazole utaq nifurtimox,[1] kaqwan kaykunaqa hampiymanpuni apanku sichus usqhaytapacha churakunku chay, ichaqa aswan pisi efectosniyuqman tukupun sichus runaqa Chaqaswan unqusqa unaytaña kachkan chay. [1] Sichus kay cronica unquypi churaykukunku chay, kay tukukuymanta sintomas thaskiyninta aswan qhipachinkuman..[1] Benznidazole chaymanta nifurtimox ima secundarios temporales efectosta qukunku kay 40% kaqkama ima runapi, [1] kay qaramanta desórdenes kaqwan, ñuqtupi toxicidad kaqwan chaymanta irritación del sistema digestivo imawan hamun.[2][5][6] +Tantiyakun 7 8 junu runakumanta kay Chaqas unquyniyuq kachkanku, aswantataq kay México, América Central chanta América del Surima.[1] Kaymantaqa rikhurirqa tantiyaspaqa 12 500 wañusqakuna sapa wata kay 2006 kaqman.[2] Aswan kaq kay unqusqa runakunamantaqa waqcha runas kanku [2] chaymanta aswan kaq kay unqusqa runakunamantaqa mana yacharqankuchu infectasqas kachkarqankumanta.[7] Runakunamanta thaskiyninkuqa utaq achkhata chimpachikuchkanku kay maypichus Chaqas unquy kachkan chay ayllusta, kunantaq achkha Europeos suyusña EE.UU suyusña kay unquywan kachkanku.[1] Kay pampaspipas huk wata yapaykukuy tiyarqa kay 2014 kaqkama.[8] Kay unquyqa ñawpaq riqsisqa karqa 1909 kaqpi, riqsichirqa Carlos Chagas, kaymantataq suti qukurqa.[1] Aswan 150 hukhina uywakunaman waqllin.[2] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:49, 15 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Cotacachi kitipi, ishkay patsak, ishkay chunka taktikunapi, chunka putsak kuskakunapi , kay ruraykunapika shuk kuno, ishkay chunka kinsa waranka kullkikunapi. + +Día 04: Llaqta Machu Picchu – Cusco + +‘Pacha, Llaqta, Wasichay' + +Runa Simi: Olimpyapi Zeus wank'a + +Payni wank'akuna (Torres del Paine), Chilipi, alaymuska rumimanta urqukuna. +Alaymuska rumi[1] (granito) nisqaqa huk rikch'aq rumim, ninat'urumantam tukusqa. Alaymuskaqa kimsantin qiqllayuqmi: qhisqa (kwarsu, SiO2), phildispatu (feldespato), mika rumi nisqayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alaymuska rumi. + +Khirkinchu, Khirki,[1] Kirkinchu[2][3][4] icha Armallu[5] (ordo Cingulata, familia Dasypodidae) nisqakunaqa p'aspasapa qarayuq ñuñuqkunam. +Runakunaqa kirkinchuta chakunmi aychanta mikhunapaq. P'aspa qaranmantaqa charankukunatam ruranku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khirkinchu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Khirkinchu + +Barroso nisqaqa (kastilla simipi: Nevado Barroso) Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum Barroso wallapi, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi, P'allqa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.741 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Tarata pruwinsya / Taqna pruwinsya + +Harrison Ford sutiyuq runaqa, (13 ñiqin anta situwa killapi 1942 watapi paqarisqa Chicago llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq wan aranway pukllaq runam. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Harrison Ford. + +Michael Schumacher (* 3 ñiqin qhulla puquy killapi 1969 watapi paqarisqa Hürth-Hermülheim, llaqtapi - ) Alimanya awtu yallinakuy. + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1938 Coupe du Monde (inlish simipi: 1938 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1938) nisqaqa 1938 watapi Ransiya mama llaqtapi III ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. + +2 chaniyuq tikraykuna jip'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qharquy, wikch'uy + +James Paul MacCartney sutiyuq runaqa (*9 ñiqin anta situwa killapi 1942 paqarisqa Liverpool llaqtapi, Inlatirrapi - ) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq rock takiqmi, takina qillqaqmi, takichaqmipas karqan. + +Piazza (Wilson da Silva Piazza) sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin hatun puquy killapi 1943 watapi paqarisqa Ribeirão das Neves llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Tikraynin ayusqa Kastillanu simipi: + +Hanan Nanay distritu (kastilla simipi: Distrito de Alto Nanay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Luritu suyupi , Maynas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santa María de Nanay llaqtam. + +Liu Gang (Chinu simipi: 刘刚, Wade-Giles: Liú Gāng) sutiyuq warmiqa (* 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1961 paqarisqa Jilin pruwinsyapi) huk pachaykamaymanta, yupanamanta yachaqsi, Chunwa pulitiku qarqan. + +Sarashima (Gentianella hirculus) nisqaqa q'illu tuktuyuq t'ika yuram, phallchaman rikch'akuq, Ikwadurllapi wiñaq. + +Llaqtapata (Machu Picchu) + +QHAPAQ ÑAN RAYMI 2017 +QHAPAQ ÑAN RAYMI + +Runa Simi: Sallqa pacha + +▪ Runa Simi: Perth + +Buliwyapi Jesuita Misyunkuna + +Runa Simi: Hunt'a rimay + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Ruraq:After_Midnight" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +* Chinchaysuyo (Chinchay Suyu), ubicado al norte; + +Sukuwa (kastilla simipi: Sucúa) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Morona Santiago markapi, huk llaqtam, Sukuwa kitip uma llaqtanmi. + +Katiguriya:Llaqta (Yawatisuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Yawatisuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Yawatisuyu). +"Llaqta (Yawatisuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chapari pruwinsya - Wikipidiya +(Chapariy pruwinsya-manta pusampusqa) +Uma llaqta Sakawa +Chapari pruwinsya (aymara simipi: Chapari jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Chapare) nisqaqa Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Sakawa llaqtam. +Mayukuna: Chapari mayu - Ispitu Santu mayu - * Pukara mayu - Q'inqu Mayu - San Matéo mayu +Chapariy pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Muruna distritu (kastilla simipi: Distrito de Morona) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Datem del Marañón pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Puerto Alegría llaqtam. + +Marañun mayu, Yaruwillka pruwinsyapi +Pampamarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Pampamarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Wanuku suyupi, Yaruwillka pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pampamarka llaqtam. +Mayukuna: Churas mayu - Marañun mayu (distritup kunti saywan) +Distritu (Yaruwillka pruwinsya) + +Pará suyu (purtuyis simipi: Estado do Pará) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Belém llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pará suyu. + +Awirinri icha Ajirinri nisqaqa (Zingiber officinale) huk laya hampi yurap sutinmi. + +- Mayu: Mama! + +Huk p'anqapi hayk'a qallawakuna: + +Quechua: Awacha turrikuna + +6. Qosqo Llaqta + +400 0 _ ‎‡a Kenji Mizoguchi‏ ‎‡c Nihun mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq‏ + +Mana llamk'achisqa katiguriyakuna - Wiktionary +Mana llamk'achisqa katiguriyakuna +Kay willakunaqa hallch'asqam. Qhipaq musuqchasqaqa 16:00 13 nuw 2018 karqan. 5000-lla taripasqam pakasqa hallch'api aypalla kachkan, manam aswanchu. +Kay qatiq katiguriyakunaqa kamarisqañam, mana ima qillqapas icha katiguriyapas t'inkimuptinpas. +Qhipanpiqa rikuchkanki 3-kama tarisqakunatam, #1 huchhamanta #3 huchhakama. +P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:ChusaqKatiguriya" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Etén +Runa ñit'inakuy 131,2 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 84,78 km² +Hanaq kay 5 m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Etén distritu (kastilla simipi: Distrito de Etén) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chiklayu pruwinsyapi, Lampalliqi suyupi. Uma llaqtanqa Etén llaqtam. +2 Distritupi paqarisqa + +Runa Simi: P'akincha yura rikch'aq ayllu + +/* Churamusqa CSS chantakunaqa MySkin nisqa qarata llamk'achiq ruraqkunapaq llamk'anqa */ + +Aswan hatun llaqta Bangkok +7 ñiqin ayriway killapi 1782 kunankama +Thaysuyu nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Bangkok llaqtam. +Llaqtakuna (Taylandya) +↑ Mit'alla ñawpaq ministru 1 ñiqin kantaray killapi-2006 p'unchawmantapacha, Dimukratiku Musuqchaypaq Tantari nisqap sutinchasqan, 19 ñiqin tarpuy killapi 2006 Thaysuyupi mamallaqta maqay ruraqkunap + +Siris nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Siris (sut'ichana) rikuy. +Siris icha (1) Siris (latin simimanta: Ceres, kastilla simipi: Ceres) nisqaqa intimanta huk karu kaq tuna puriq quyllurmi inti llikapi. +Siris nisqaqa intimanta huk karu kaq puriq quyllurchami inti llikapi (1801 - 2006). + +Tiyay Buliwyapi: Uru Uru suyu, Sajama pruwinsya, Turku munisipyu, Chachakumani kantun +Kimsa Chata (aymara simi, qhichwa simipas kimsa,[1] pukina simi chata urqu,[2] "kimsa urqu", kastilla qillqaypi Quimsachata) nisqakunaqa Antikunapi, Buliwya mama llaqtapi, Chili mama llaqtapipas, kimsa urqukunam: Kapurata, Aqutanku, Umurata.[3] + +Katiguriya:Llaqta (Chiksuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Chiksuyu) +"Llaqta (Chiksuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Chiksuyu) + +Katiguriya:Nina urqu +"Nina urqu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mache Chindul kawsaykuska amachasqa allpa (kastilla simipi: Reserva Ecológica Mache Chindul) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, Esmeraldas (Kininti kitipi, Atakami kitipi, Muisne kitipi, Esmeraldas kitipi), Manawi (Pedernales kitipi) markakunapim. + +Escuintla suyu (kastilla simipi: Departamento de Escuintla) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Escuintla llaqtam. +Puerto San José, 21 389 runakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Escuintla suyu. + +Phutikuy nisqaqa runap icha uywap huk tiksi kawllayninmi (llakusinmi), tiksi kawllayninmanta anchata manchaykuynin. + +Urin Qaranqa pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta Jurinuqa +Simikuna aymara simi 97 %, +Jurinuqa kantun (kastilla simipi: Cantón Orinoca) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi, Uru Uru suyupi, Urin Qaranqa pruwinsyapi, Antamarka munisipyupi. Uma llaqtanqa Jurinuqa llaqtam (163 llaqtayuq, 2001 watapi). [1] + +Balao (kastilla simipi: Balao) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Balao kitip uma llaqtanmi. + +kaqpi kanku: ñawpaqi1ñawpaqi2 + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Buliwyanu. +"Buliwyanu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Astronomy Punku P'anqa: Quyllur Yachay + +Martin Luther icha Luder (10 ñiqin ayamarq'a killapi 1483 paqarisqa Eisleben llaqtapi, Alimanyapi, 18 ñiqin hatun puquy killapi 1546 wañusqa Eisleben llaqtapi) kristiyanu rifurmasyun nisqap kamaqninsi yachachiqpas karqan. +Kristiyanu iñiq runakunap Dyuspa Simin Qillqata allinta hap'inankupaqqa chay Bibliataqa iwriyu simimanta grigu simimantapas aliman simiman t'ikrarqan, Wartburg nisqa pukarapi (Eisenach k'itipi) pakasqa kachkaspa. +Katuliku inlisyata allinchayta munaptinpas, Hatun Papa mana atiyninta chinkayta munaspa Lutherta ñakarqan. Huk aliman qhapaqkunaqa Lutherpa yachachiyninta chaskiptin, wakinkuna Aliman hatun qhapaqpas (Habsburg hatun qhapaq) mana chaskispa ñakarqan. Chay hinatam Alimanyapi inlisya rakikurqan. Lutherpa yachachiyninta uyariq iñiqkuna musuq inlisya tukurqan, prutistantismu nisqata kamaspa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Qillqaq (Alimanya) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:27, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Sumaq Kay - Cabañas + +Phisqa qilqaña ch'iyara + +Kanchay "Machu Picchu" + +Quechua (qu): Runallaqta Republika China + +Runa Simi: Simiki + +Runa Simi: Thesalonikiyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa + +Jesús nacekusqantawan, Jehovaj angelnenqa Belén qayllapi michejkunaman rikhurerqa (1). Angelqa paykunaman kayta nerqa: "Kunan qankunapaj nacekun Davidpa llajtampi uj Salvaj. Chayqa Cristo Señor", nispa (Luc. 2:8-11). Jinallaman rikhurimorqanku angelpa qayllanman "ashkha ángeles Diosta yupaychaspa. Paykuna nerqanku: * Gloria kachun Diosman janaj pachapi, kay pachapitaj sonqo tiyaykuy kachun Diospa munakuynimpi kajkunapaj, nispa" (Luc. 2:13, 14). +Lucas 3:15 versiculopi nisqanman jina, wakin judiosqa Juan Bautista Cristo kasqanta yuyarqanku. Chaywanpis Juanqa kayta sutʼincharqa: "Qhepayta jamojrí noqamanta aswan atiyniyoj; chayrayku, mana jukʼutallantapis apanaypaj jinachu kani. Payqa bautizasonqachej Espíritu Santowan, ninawan ima", nispa (Mat. 3:11). Chayta sutʼinchasqanraykutaj, runasqa astawanrajchá Mesiasmanta yachayta munarqanku. +Evangeliosta qhelqajkunaqa, Hebreopi Qhelqasqaspi tarikoj ashkha profeciasmanta parlarqanku, mayqenkunachus Jesucristopi juntʼakorqa (Mat. 1:22, 23; 2:13-15; 4:13-16). Chaywanpis, ni mayqen Jesús Jallpʼaman jamusqanta khuskacharqachu 70 semanasmanta profeciatawan. + +Runa Simi: Patara qhilqa + +Watuy nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Watuy (sut'ichana) rikuy. +Watuq runa (layqa), Rhumsiki llaqtapi, Kamirunpi, apanqurap hukyachisqankunata qhawachkaq. +Watuq nisqaqa mana rikunalla rimaq aputa tapuykachaspa watuchiq runam, chay pakasqa atiykunawan huk runakunap hamuq pachantas willaspa, warmipas qharipas. + +Runa Simi: Sololá suyu + +Umawa nisqapi yurakunamanta qillqakuna. +"Flora (Umawa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Flora (Amarumayu sach'a-sach'a suyu) + +Uma llaqta Masisea +Masisea distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Masisea) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Coronel Portillo pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa Pukallpa llaqtam. + +Ixiamas (kastilla simipi: Ixiamas) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Abel Iturralde pruwinsyap uma llaqtanmi. +Ixiamas munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Abel Iturralde pruwinsya) + +Chicha-chicha (Chichachicha)[1] icha Uqchakanila[2] (genus Carex) nisqakunaqa runtuma yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunam, achka rikch'aqmi, 1100-chá. Uqhu k'itikunapim wiñanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chicha-chicha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chicha-chicha + +Elisabeth II sutiyuq warmiqa (Elizabeth Alexandra Mary Windsor) (* 21 ñiqin ayriway killapi 1926 watapi paqarisqa Mayfair, London llaqtapi - ) Hukllachasqa Qhapaq Suyup quyanmi kachkan, Commonwealth nisqa qhapay suyukunappas (Antiwa Barbudawan, Awstralya, Bahamas, Barbados, Bilisi, Kanada, Grinada, Shamayka, Musuq Silanda, Papwa Ñukini, San Kitts Niwiswan, Santa Lusiya, San Wisinti Grinadinakunawan, Salumun wat'akuna, Tuwalu). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Elisabeth II. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iskusya. +"Iskusya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mariano Baptista Caserta sutiyuqqa (16-VII-1832 paqarisqa Calchani llaqtapi, 19-III-1907 wañusqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi) huk buliwyanu umalliqmi karqan. + +Antonín Leopold Dvořák sutiyuq runaqa (Nelahozeves llaqtapi (Chiksuyupi) paqarisqa 8 ñiqin tarpuy killapi 1841 p'unchawpi; † Praha llaqtapi (Chiksuyupi) wañusqa 1 ñiqin aymuray killapi 1904 p'unchawpi) huk Chiksuyu mama llaqtayuq rumantiku musika takichaqmi qarqan. + +Comunidad Tawa Inti Suyu, Abya Yala + +Ch'ukllachakuytaqa munakunipunim! +Pachamama, ñawpa, ñoqa kay k'intuta haywarimushayki! + +Runa Simi: T + +Text: CHOIR: Yau kuntur llaqtay urqupi tiyaq + +Runa Simi: Qhichwa + +Huk p'unchaw, p'unchawnintin nisqaqa (chanka runasimipi: punchaw, Qusqu-Qullawpi: p'unchay, kichwapi: punlla icha puncha, wankapi: pun, anqash rimaypi: hunaq) 24 ura icha pacha nisqayuqmi, uras nisqapi yupana. Huk chawpi tutamanta qhipaqnin chawpi tutakamaqa huk p'unchaw tupum. +Inti k'anchachkaptin, inti lluqsiymanta inti yaykuykama pachataqa p'unchaw ninchikmi. Manataq inti k'anchaptin, inti yaykuymanta inti lluqsiykama, tuta ninchik. P'unchawpa qallariynintaqa paqarin, puchukaynintaqa ch'isi ninchikmi. +Chawpi p'unchawpiqa inti lliw pachamanta aswan hanaqpim k'anchan, urinpi kachkaspa. Chaymanta ch'isikama pachataqa inti t'iksuy nichikmi. +Huk wataqa 365 (kimsa pachak suqta chunka pichqayuq), tawa p'atmayuq p'unchawniyuq. +Qanchis p'unchawtaqa simana ninchik. Huk simanapiqa kaymi p'unchawkuna: +Atipachaw icha Atichaw (Ati P'unchay, kichwapi: wanra puncha) +Quyllurchaw (Quyllur P'unchay, kichwapi: chillay puncha) +K'uychichaw (K'uychi P'unchay, kichwapi: wacha puncha, wakma puncha) + +1816 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +P'allqay urqu +(Palkay rit'i urqu-manta pusampusqa) +P'allqay (kastilla qillqaypi Palcay, Paljay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, Willkapampa wallapi, huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Urupampa pruwinsyapi, Machu Pikchu distritupi.[1] Pikchunqa mama quchamanta 5.422 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Urupampa pruwinsya (Qusqu suyu) +Saywitu: P'allqay, Wayanay, Muyuq + +Yuraq Urqu (Qispi kay suyu) - Wikipidiya +Yuraq Urqu (Qispi kay suyu) +Tiyay Qispi kay suyu, Hatun Chimu pruwinsya, Sayapullu distritu +Yuraq Urqu (Cerro Blanco) nisqaqa Piruwpi, Qispi kay suyupi, Hatun Chimu pruwinsyapi, Sayapullu distritupi, huk urqum. +Urqu (Qispi kay suyu) + +► Allpamanta yachaykuna (Chinchay Awya Yala)‎ (5 K) +► Allpamanta yachaykuna (Allpa pacha)‎ (10 K) +► Allpamanta yachaykuna (Mama llaqta)‎ (43 K) +► Lista (Allpamanta yachaykuna)‎ (1 K) +Mit'a yachay + +Malwa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Malwa yura rikch'aq ayllu (Malvaceae) nisqaqa huk iskay phutuy raphiyuq yurakunap rikch'aq ayllunmi, lliwmanta aswan qurakunam, 240-chá 250-chá rikch'ana. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Malwa yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Malwa yura rikch'aq ayllu + +Santo André llaqtaqa Brasilpi (São Paulo suyupi hatun llaqta), Purtuyiskunap 1553 watapis tiksisqan. +Santo André llaqtaqa 669 592-chá runayuq kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santo André (São Paulo). + +Q'umir, kichwapi Waylla, chinchaysuyupi Chiqyaq nisqaqa huk llimphim. Raphikunaqa q'umirmi. Q'umir achkiyqa 520-manta 565-kama nanometro pillunyayuqmi. + +Tuywis (genus Amazona) nisqakunaqa Urin Awya Yalapi kawsaq lurukunam. +Kaymi huk iskay tuywis rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tuywis. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tuywis + +Katiguriya:Takichaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Takichaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Takichaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pacha phuyu sach'a sach'aMindo llaqta ñiqpi +Mindo (kastilla simipi: Mindo) nisqaqa huk kitillim, Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, San Miguel de los Bancos kitipi. Uma llaqtanqa Mindo llaqtam. + +Katiguriya:Hawa ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Hawa ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hawa ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Hawa ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Hawa ministru (Mama llaqta) +Ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Patu Wayq'u, Patu Punku, Pili Wayq'u icha Pili Punku (kastilla simipi: Cañón del Pato) nisqaqa Piruwpi huk ukhuq wayq'um, Anqash suyupi, Waylas pruwinsyapi, Wallanka distritupi. Wachwa qaqamayu, Ankash qallupi. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 1200 × 600 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 37 KB) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Alimanya). +"Kurku kallpanchaq (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Pawqarpampilla +El Carmen distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de El Carmen) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Churkampa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Pawqarpampilla llaqtam. + +Awankay icha Awanqay (kastilla simipi: Abancay) nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Apurimaq suyup uma llaqtanmi. +Llaqta (Awankay pruwinsya) + +13 KAQ YACHATSIKÏ Alli y mana alli reykuna + +1Wawáy, sichus kawsaqeykimanta garante jina sayanki chayqa, chayrí waj runamanta cuentallikunki chayqa, 2qanllataj tojllata churakushanki, kikin parlasqasniykiwantaj ch'ipasqa rikhurinki. 3Wawáy, ñapis runaj makimpiña kashaspa, chaymanta llusp'inaykipajqa kayta ruway: Sonqoykita llamp'uyachiy; k'umuykuspa, kawsaqeykimanta mañamuy. 4Ama puñuychu, ni uj chhikallantapis puñuywan ch'utaychu. 5Chay runamantaqa, wañuchejmanta taruka ayqekun, jinata ayqekuy; sipitata wakichejpa makinmanta uj p'isqo ayqekun, jinata ayqekuy. 6Qhella runa, chhakasta qhawariy; qhaway imatachus ruwasqankuta, chantá yachaqakuy. 7Chaykunaqa ni pi kamachishajtin, ni pi imatachus ruwanankuta nishajtin, 8mikhunata q'oñi tiempopi tantanku, cosechapi mikhunata waqaychanku. 9Qhella, mayk'ajkamataj puñullankipuniri? Mayk'ajkamataj winkullankipuniri? 10Puñuywan k'aywinaykikama, makisniykita purajman simp'aykukuspa puñunaykikama, 11wajchayayqa chayamusonqa, chay wajcha kayniykeqa uj puriskiri runa sayaykun, ajinata sayaykusonqa. 12Millay sajra runa kajqa llullata parlaspallapuni purin. 13Parlaspaqa, ñawillanwan ch'irmin; chakinwan señaspa parlan, dedosninwan rikuchispa. 14Sonqompirí sajra kaylla junt'a kashan; tukuy tiempopi sajra kayllapipuni yuyan, runa masinta phiñachispallapuni purin. 15Chayrayku, ujllata mana yuyasqamanta llakeyqa payman jamonqa; uj ch'irmiypi mana kutiriyniyojta urmanqa. 16Sojta imasta Tata Diosqa chejnikun, qanchis kajtataj Payqa millachikun: 17May kasqanta yuyakoj runata, llulla parlaykunata, mana juchayoj runata wañuchejta, 18sonqompi sajra imasta wakichejta, sajra imasman usqhayta thaskej chakista, 19llulla testigoj llullakusqasninta, wawqepurata phiñanaykuchejta ima. Chaykunata Tata Diosqa chejnikun. 20Wawáy, yuyayniykipipuni jap'iy tatasniykej kamachisqankuta, yachachisqankutapis. 21Sonqoykipi yachachisqankuta jap'ikuy, kunkaykimantaj warkhuykukuy walqata jina, wawáy. 22Puriyniykipi pusasonqanku; puñushajtiyki, waqaychasonqanku; rijch'arejtiykikama, qanwan parlanqanku. 23Cheqamanta kamachisqasqa lamparamin, yachachiykunaqa k'anchaymin; k'amiykunawan, reparachiykunawantaj kawsay ñanmin. 24Chaykuna sajra warmimanta jark'asonqa, wajpa warmin misk'ita parlarisqanmantawan. 25Ama k'achita kasqanqa sonqoykita suwasuchunchu; qhawarisusqan ama sonqoykita aysachunchu. 26Uj phisu warmeqa uj chhika t'antaraykulla cuerponta jaywan; casada khuchi warmirí, waj k'acha qharita pierdechin. 27Pichus ninata pechonman churakojqa p'achasninta ruphachikumpuni. 28Pichus nina patata purejqa chakisninta ruphachikumpuni. 29Ajina kanqa wajpa warminwan puñuykojpajqa: Mana llusp'iyta atenqachu castigomantaqa. 30Suwataqa mana pipis ima ninchu, yarqhayninta thasnunanrayku, suwasqanmantaqa. 31Suwashaspachus jap'ichikun chayqa, chay suwasqanmanta qanchis jinatawan kutichipunan tiyan, tukuy kapuynintataj qopunan tiyan. 32Chaywampis, qosayoj warmiwan khuchichakojqa mana yuyayniyoj, makisnillanwantaj mana allin kawsayman churakushan. 33Chay runaqa tarikonqa maqachikuyta, p'enqaypi rikhuriytawan, chay p'enqakuynintaj mana jayk'ajpis chinkanqachu. 34Celosqa qosaj sonqonta t'impurichin; vengakuna p'unchaypi chay runataqa mana perdonanqachu. 35Mana munanqachu chay ruwasqanmanta ni imata jap'ikuyta; mana sonqonta tiyaykuchiyta munanqachu, mashkha imasta jaywashajtimpis. + +22Chaynu nirqa, Jesusqa paykunaman pukakur, niran: + +Family Guy kay qhipaq runa yapasqa kanqaku FOX. + +—¿Imapaqtaq chay samana diyapi mana ruraypaqkunataqa, rurankillapa? nir. +10Chaynu nirnaqa, tukuy chay ridurninpi kaqkunata chapar, chay wiqru makiyjun runataqa, niran: +12Chay diyakunapimi, Jesusqa riran uk sirkaman mañakuq. Chaymi tukuy tuta Dyusman mañakuyar yurqaran. 13Chaymanta achkiyatinnaqa, tukuy yaĉhakuqninkunata qayamur dusilata akraran. Chaymi paykunataqa niran: "Apustulniykunana kankillapa" nir. 14Kaykunami karanllapa: + +19Chaymi, tukuy qirukuna mana allinta puquqtaqa kuchur ninaman itar rupachinchik. + +Runa Simi: Akllanakuy + +Runa Simi: Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin + +Qaqatampu jisk'a suyu +Wanuku suyu +Lawriqucha pruwinsya + +Runa Simi: Qallu watana + +Chuya (mawk'a llaqta) - Wikipidiya +Chuya mawk'a llaqta, Chaqlla distritu +Chuya nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Chaqlla distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lima suyup mawk'a llaqtankuna. + +João da Cruz e Sousa sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1861 watapi paqarisqa Florianópolis llaqtapi - 19 ñiqin pawqar waray killapi 1898 watapi wañusqa Antônio Carlos llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq harawi purtugal simipi qillqaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: João da Cruz e Sousa. + +Nuno Ricardo de Oliveira Ribeiro sutiyuq runaqa, icha "Maniche", (* 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1977 watapi paqarisqa Lisboa llaqtapi - ), huk Purtugal mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maniche. + +Yuquy nisqaqa qharip warmiwan, china kaqpa urqu kaqwan huñunakuyninmi runap, uywakunappas miraykunapaq. Yuqunakunku yumanapaqmi. +Yuqunakuspa, qhariqa k'aspiyasqa ullunta warmip rakhanman sat'in. Yumaqa q'urutakunamantam paqarispa, ullunta rakha ukhuman purin. Runtucha kachkaptinqa, yumanmi. +Runa hinam uywakunapas sarunakuspa yuqunakunku. + +Kalikali waska icha Yana k'aspi (Celtis iguanaea) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Saramuyu (Annona squamosa) nisqaqa huk wayuq mallkim, rikch'aq anunasmi. Rurunkunatam mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Saramuyu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Saramuyu + +Puka Kapirusitamanta (qusqu-qullaw qhichwa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puka Kapirusitamanta. + +Aqu icha T'iyu nisqaqa rumimanta ancha uchuylla rakikunam, sallqa pachapi kay hinam tukusqa, ahinataq hatun quchap chalapi machapunkunapi icha sinchi wayrapi, unay watakunawan. Chayrayku aqutaqa qucha, mayu patapi challakupim, aqu-aqu nisqa ch'in pachakunapim tarinchik. +Aqu suyu (costa o llano arenero) , Piruwpi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aqu. + +Federico Augusto Boyd López sutiyuq runaqa, (* 24 ñiqin tarpuy killapi 1851 watapi paqarisqa Panama llaqta llaqtapi - 25 ñiqin aymuray killapi 1924 watapi wañusqa Panama llaqtapi). Panama mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +1910 wata ñawpaq kuti Panamapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Federico Boyd. + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin. +► Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Chunwa)‎ (2 P) +► Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Mama llaqta)‎ (16 K) +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +3 chaniyuq tikraykuna kuti kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Muruna kiti (kastilla simipi: Cantón Morona) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Morona Santiago markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Makas llaqtam. +Alshi (4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1961 watapi) + +Tzompanko, Tsompanko icha Tzompanco nisqaqa (nawa simipi; ñañu simipi: Ngodo, kastilla simipi: Zumpango) (nawa simipi: tzompantli "Uma tullu pirqa", co "patapi", "Uma tullu pirqa patapi") Mishiku mama munisipyupi huk llaqtam. + +Husi Walta Muntiru, Kastilla simipi, José_Balta y Montero icha sutiyuq runaqa, (*25 ñiqin ayriway killapi 1814 paqarisqa Lima llaqtapi, †26 ñiqin anta situwa killapi 1872 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. + +US Marines nisqa Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq awqaqkuna, M240G nisqawan illapapayachkaq. +Huk ñiqin pachantin maqanakuypi aliman illapapayana: Maschinengewehr 08 (MG08). +Illapapayana (ametralladora) nisqaqa kikinmanta achka kuti utqaylla illapapayaq t'uqyachina ayñim, ratullapi tawqa-tawqa runakunata wañuchiq. + +Paraná suyu (purtuyis simipi: Estado da Paraíba ) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa João Pessoa llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paraíba suyu. + +Qallawa tawqa Q'illaykuna +Wismutu icha Bismutu, Bi (musuq latin simipi: Bismutum) nisqaqa huk q'illay qallawam. + +4 chaniyuq tikraykuna wiñay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +6 chaniyuq tikraykuna wanuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhapaq chunkana. +"Qhapaq chunkana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kinray manya icha Ch'uytu siq'ip ch'atan nisqaqa (QSHKS: Ch'uytu Seq'eq Ch'atan, kastilla simi: hipotenusa) chiqan kimsak'uchupi mana chiqan chhukap ... + +Runa Simi: 7 ñiqin ayriway killapi + +Estado Plurinacional de Bolivia (es), Buliwya Mamallaqta (qu), Wuliwya Suyu (ay), Tetã Volívia (gn) + +Runa Simi: 17 ñiqin chakra yapuy killapi + +Runa Simi: South Carolina suyu + +400 0 _ ‎‡a Harriet Tubman‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku‏ + +Runa Simi: Pirqa llut'ana + +Q'osqo Llaqta +Llaqta Taki 2000 - Antabamba - Apurimac +Llaqta Taki + +Chakrakunapaq kañasqa sach'a-sach'a, uralan Mishikupi. +Brasilpi, Rio Blanco (Yuraqmayu) ñiqpi mana kamachikama sach'a-sach'a qulluy, NASA satilitip hap'isqan rikch'a, 28-VII-2000 +Djouce urqu, Ilandapi: Chaypi kaq sach'a-sach'akunaqa 17, 18 kaq pachakwatakunapi hatun wamp'ukunapaq k'ulluta hurqunapaqsi muthusqa karqan. +Umawa paray sach'a-sach'akunam lliwmanta aswan ch'uqrinallam. Chay paray sach'a-sach'akuna qullukuptinqa, mana puqunachu kaq, as-aslla kawsachikuy imayayniyuq allpankunam chinkarin. Qullusqa sach'a-sach'akunapiqa yura, uywa rikch'aqkuna wañunmi. +Runakunaqa kaykunaraykum sach'a-sach'akunatam waqllin: +Michinakunata (ahinataq wakapaq) icha chakrakunata chaskinapaqmi sach'a-sach'akunata chaquspa qulluchinku; +Sach'a-sach'akunata miyuchaspa - ahinataq puriq qullqiwan qurita hurquspa - wañuchinku; +Hatun hark'a quchakunawan (yaku pinchikillachanakunapaq) hatun sach'a-sach'ayuq suyukunatam nuyuchinku. +Tukuy tiksimuyuntinpim chay sach'a-sach'a qulluyqa ancha hatun sallqa waqlliy sasachakuymi. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Sach'a-sach'a qulluy. +Katiguriyakuna: +Sallqa waqlliy +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:37, 17 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +ichaqtan.net + +29Chaykamanmi, kusa achka runakuna tantakayaranllapa Jesuspa ridurninmanqa. Chaymi payqa qallariran rimaq kaynu nir: + +Kumbinsyun pruwinsya +Quriwayrachina (kastilla qillqaypi Corihuayrachina, Qoriwayrachina) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Kumbinsyun pruwinsyapi huk mawk'a Inka llaqtam. +Tiyay: Victoria urqu (3.885 m); Hanaq kay: 3.352 m; Hallka k'iti kanchar: 6 km² + +Suyukuna: Waylas +Waylas rimay nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Anqash suyupi, Waylas P'ukrupi (Piruwpi) rimasqa. + +Huwan XVIII, Huwan XVIII chunka suqta ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. XVIII, Italya simipi: Giovanni XVIII) Giovanni Fasano sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † ? ñiqin anta situwa killapi 1009 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1003 watapimanta ? ñiqin anta situwa killapi 1009 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan XVIII. +26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1003 watapi - ? ñiqin anta situwa killapi 1009 watapi + +Ispachkaq wamracha wank'a, Brussel llaqtapi +Ispa, Qusqu-Qullawpi hisp'a nisqaqa (ispay, hisp'ay nisqapas) runap, uywakunappas yawarninmanta wasa rurunpi paqariq, ispay purupi pallasqa, chaymanta ullunta icha chinap ispay hutk'unta, ispana ñanninta wisch'usqa yaku chullusqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ispa. + +Chaki muqu nisqaqa chakita pichuwan waman tulluwanpas t'inkiq muqunmi. + +Runa Simi: Q'umirqucha + +Novial simi, mamallaqtapura yanapayuq simi, yachaqayta kayllapi atinki. + +¿Imaynatá kay ruwasqan rikuchiwanchik David mana manchachikuq kasqanta, Jehovapi suyasqanta ima? (1 Sam. 17:37.) + +Junt'asqa suti + +Katiguriya:Waka kiti +"Waka kiti" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Q'iwi +Q'iwi distrituqa K'anas pruwinsyapi +Q'iwi distritu; (kastilla simipi: Distrito de Quehue icha Distrito de Qqewe) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, K'anas pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Q'iwi llaqtam. +Mayukuna: Apurimaq mayu + +Tikraynin qatiykachay Kastillanu simipi: + +San Joaquín (kastilla simipi: San Joaquín) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk llaqtam, Mamuriy pruwinsyap uma llaqtanmi. +San Joaquín munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Mamuriy pruwinsya) + +Paqarisqa Piruw, Kallaw +Wañusqa Piruw, Lima +takiq wan kitara waqachiq +Oscar Guillermo Avilés Arcos sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin pawqar waray killapi 1924 watapi paqarisqa Kallaw llaqtapi - 5 ñiqin ayriway killapi 2014 watapi wañusqa Lima llaqtapi), huk Piruw mama llaqtayuq takiq, takichaq wan kitara waqachiq ruraq karqan. +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin "Doctor Honoris Causa" +Sinru qillqa: Ancha riqsisqa kitara waqachiq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Oscar Avilés. +Kitara waqachiq (Piruw) +Takichaq (Piruw) + +Mauro Mina Baylón ( icha Mawru Mina Waylun) sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1933 watapi paqarisqa Hanan Chincha llaqtapi - † 1 ñiqin inti raymi killapi 1993 watapi usakasqa Lima llaqtapi), huk Piruw mama llaqtap saqmanakuyuq karqan. +Saqmanakuy (Piruw) +Hanan Chincha llaqtapi paqarisqa +Saqmanakuyuq (Piruw) + +Aguascalientes (nawa simi Cuauhnáhuac) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Aguascalientes suyu uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aguascalientes. + +Raqay (ruina) nisqaqa thuñisqaña wasim. Raqaypiqa manañam runakuna kawsanchu. +Ñawpa llaqta + +Lawriqucha mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Lauricocha) Piruw mama llaqtapi huk mayum, Wanuku suyupi, Lawriqucha pruwinsyapi. Pukyunqa Rawra wallapim. Marañun mayuman rin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lawriqucha mayu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Titira. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Titira + +Qhichwa Suyu Yachachiymanta Kunaq - Wikipidiya +Qhichwa Suyu Yachachiymanta Kunaq (QSYK icha CENAQ Consejo Educativo de la Nación Quechua) nisqaqa Chuqichaka llaqtapi kaq tantanakuymi, Qhichwa runakunap tantanakuyninkunap, qhichwa rimaq yachachiqkunap kamarisqanmi 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1997 watapi, Buliwyapi qhichwa simipi yachachiytam kamachinapaq. +Qhichwa Suyu Yachachiymanta Kunaqqa tukuy Buliwyayuq runakunapaq iskay simipi iskay kawsaypi yachaypaqmi rimapun. + +Bellavista distritu; (kastilla simipi: distrito del Bellavist) nisqaqa huk distritum Qallaw pruwinsyapi, Qallaw suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Bellavista llaqtam. + +Paqarisqa Ransiya, 8 ñiqin anta situwa killapi 1621 watapi, +Jean de La Fontaine sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin anta situwa killapi 1621 watapi paqarisqa Château-Thierry llaqtapi - † 13 ñiqin ayriway killapi 1695 watapi wañusqa París llaqtapi), Ransiya mama llaqtamanta harawi qillqaqmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Jean de La Fontaine. + +Santa Fe de Antioquia nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. + +Anqasqucha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Angascocha) Piruw mama llaqtapi huk qucham, Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Aqupampilla distritupi. + +Allqa Q'awa + +Runa Simi: Ikwadurpa llaqta takin + +Kristup paqarisqanmanta llunawatakunaqa kay hinatam yupanchik: Ñawpaq ñiqin llunawataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1 watapi qallarisqam, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1.000.000.000 watapitaq puchukanqam. Kay hinatam qati-qatilla. + +quwiki Anqas killmu uma suyuntu + +"kay llamkayka, tukuy ruranakunata alli paktachishpa, yachaykuna hawami rurarinka. Kay yachakukkunapa ninan alli, shinallata tukuykunapa yanapaymi kanka", nirka Consejo de la Judicaturapa pushak, Gustavo Jalkh. Ashtawanpash yachakukkunaka maypi yachakunata akllay ushankakunami, Fiscalía, juzgado, Defensorías Pública, del Pueblo, shuk ukukunapipash. + +Runa Simi: Isluwinya + +- Qhapaq Ñan: Camino Inca + +Mishikuwan Hukllachasqa Amirika Suyukunap saywan, San Diego (California) (HAS, lluq'i), Tijuana (Mishiku, paña) +Saywa nisqaqa iskay suyupura - mama llaqtapurapas - khuskan manyanninmi. Saywap huk kinrayninpiqa huk suyum, wakin kinrayninpitaq wakin suyum. +Saywakunataqa saywa rumikunawanmi tiyachinku. Chay rumipuraqa siwk siq'ikunam saywa kan. +Mama llaqtakunapurataq achka saywakunaqa hatun qinchayuqmi, pirqayuqmi, ahinataq 1961 watamanta 1989 watakama Berlin pirqam, chay pachapi Kunti Alimanyawan Anti Alimanyap saywanpas, kunantaq Urin Kuriyawan Chinchay Kuriyap saywanmi, Mishikuwan Hukllachasqa Amirika Suyukunap saywanpas, Mishikumanta llamk'ay maskaq runakunata HAS-man chayamuymanta hark'anapaq. +Chakrakunataqa rumi pirqakunatam icha yura saywakunawanmi saywanachinku. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 09:44, 4 awr 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +• Tinkurachina siwikuna Ispaña Wamp'urani +Aswan hatun llaqta Chaguanas +Runa llaqtap sutin Trinitense, -a¹ +Trinidad Tubaguwan nisqaqa Chawpi Awya Yalap wat'ankunapi huk mama llaqtam, iskaynintin wat'am: Trinidad wat'awan Tubagu wat'am. + +Kukuli[1] (Zenaida asiatica) nisqaqa huk urpim, Awya Yalapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kukuli. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kukuli + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Phinsuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Phinsuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Phinsuyu). + +Toluca de Lerdo icha Toluca (nawa simipi: Tōllocān, "lugar donde habita el dios Tōlloh") nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Mishiku suyu wan Toluca munisipyu uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Toluca. + +Ademir sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ademir sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Chimpapura uyayuq (kastilla simipi: paralelepípedo) nisqaqa achka uya pachankam, iskay-iskay chimpa kaq uyanqa kaqlla, chimpanasqa chaqlla manyachi kaspa. + +Ventanas nisqaqa (kastilla simipi: Ventanas) Ikwadur mama llaqtapi, Mayukuna markapi, huk llaqtam, Ventanas kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Ventanas kiti + +Immanuel Kant, J. L. Raab-pa qillqasqan 1791 watapi, Döbler-pa llimphisqamanta. +Immanuel Kant sutiyuq runaqa (22 ñiqin ayriway killapi 1724 paqarisqa Königsberg llaqtapi, Anti Prusyapi; 12 ñiqin hatun puquy killapi 1804 wañusqa Königsberg llaqtapi) huk aliman Yachay wayllukuqsi karqan. + +Uma llaqta Laredo +Laredo distritu (kastilla simipi: Distrito de Laredo) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi , Truhillu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Laredo llaqtam. + +Likuma (kastilla simipi: Licoma) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Inkisiwi pruwinsyapi, Likuma Pampa munisipyup uma llaqtanmi. + +Tunkurawa Kichwa runakuna[2] nisqakunaqa (kastilla simipi: Kichwa del Tungurahua) huk Ikwadur llaqtapi, Tunkurawa markapi, tiyaq Kichwa runa llaqtam, Kichwa simita rimaq. + +1. Ñiqin yachay + +Yosemite mamallaqta parki +nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap Kaliphurnya suyupi +Colosseum nisqaqa Roma llaqtapi (Italyapi) ancha hatun tumay aranwam, +Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Runa Simi: Qillqanancha kamay + +BO - Wuliwiya - Puliwyap llaqta takin - Llaqta Taki +EC - Ikwadur - Ikwadurpa llaqta takin - Llaqta Taki +PE - Piruw - Piruwpa llaqta takin - Llaqta Taki + +Runa Simi: Chalatenango suyu + +Yupana - Tawa Pukllay (1) + +400 0 _ ‎‡a Emilio Aguinaldo‏ ‎‡c Philipinakuna mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku‏ + +Quri Mullupish Chawpi Pachapi. + +runa (pl: runakuna) + +Katiguriya:Qillqaq (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Piruw). +"Qillqaq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +13 ñiqin anta situwa killapi 1992 watapi – 4 ñiqin ayamarq'a killapi 1995 watapi +Yitzhak Rabin, יִצְחַק רָבִּין, (kastilla simipi: Isaac Rabin) sutipaq runaka (* 13 ñiqin pawqar waray killapi 1922 watapi paqarisqa Jerusalen llaqtapi - 4 ñiqin ayamarq'a killapi 1995 watapi paqarisqa Tel Aviv llaqtapi). Israyilpi pulitiku. + +Chaqllisinchipiqa, mana t'inkisqa imayaykunatam Qallawa icha Elementu (latin simipi: elementum) ninchik. Qallawap aswan pisi rakinqa iñuku nisqam. Qallawakunataqa Qallawap ñiqi rakirinkuna nisqapim chiqachanchik. +Kaymi Qallawakunataqa riqsinchik: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qallawa. + +Sikundu (kastilla simimanta: segundo) nisqaqa huk pacha tupum, huk minutup suqta chunka ñiqin rakinmi. SI tupum. + +Uma llaqta Qullqamar +Qullqamar distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Colcamar) Piruw mama llaqtapi huk distritum , Luya pruwinsyapi, Amarumayu suyupi. Uma llaqtanqa Qullqamar llaqtam. +Mayukuna: Utkupampa mayu - Waylla mayu + +Tawantinsuyupi wasanchaqkunata wañuy wanaywansi wanacharqanku: iskaynintin wasanchaqta chamqapuchkanku, Waman Pumap siq'isqan 1615 watapi. +Wasanchay nisqata ruraspaqa huk qhari kasarakusqa kaspa mana kikinpa warmin kaq warmiwan icha wakinpa warminwan yuqunakunmi, icha warmi kasarakusqa kaspa mana kikinpa qusan kaq qhariwan icha wakinpa qusanwan yuqunakunmi. +Ñawpa pacha wasanchayqa q'umam karqan, wachuy nisqam, chaywanpas kunan pacha lliwmanta aswan mama llaqtakunapi manañam q'uma kanchu. + +Kaypi rimasqa: Buliwya +Suyukuna: Chukiyapu suyu, Beni suyu +Rimaykunap ayllun: Panu takana rimaykuna +Takana simi nisqaqa Buliwyapi Chukiyapu suyupi Beni suyupipas 1.800 Takana runakunap rimayninmi, 5.000-chá Takana runapura, Panu takana rimaykunaman (Takana rimaykunaman) kapuq. + +Paqu wiksa-wiksa[1] (Morchella esculenta) nisqaqa huk rikch'aq k'allampam, mikhunallam, rikch'aq wiksa-wiksam. Wayaqacha k'allampakunamanmi kapun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqu wiksa-wiksa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Paqu wiksa-wiksa + +1895 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam). + +"Hatun yaya (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Hatun yaya (Mama llaqta) + +Laura Augusta Gainor sutiyuq warmiqa icha Janet Gaynor(6 ñiqin kantaray killapi 1906 watapi paqarisqa Philadelphia llaqtapi Pennsylvania suyupi - 14 ñiqin tarpuy killapi 1984 watapi wañusqa Palm Springs llaqtapi, California suyupi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq.Oskar Suñay. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Janet Gaynor. + +Chunka pusaqniyuq - Dieciocho. +Ishkay chunka sukniyuq - Veintiuno. +Kimsa chunka -Treinta. + +Runa Simi: Ruraychaqa + +Intiqa kañanmi, uywuakunata, kausayta. +yarqasqa machaqway, Intip churin. +Hatun yunka sachakuna hina, kuyuy, + +Manam saqillasqachu kanki allinkachinaykikunata llamk'apunaykipaq. + +11. Peru Llaqta + +Mama llaqta Rusya +Tinkurachina siwikuna +Runa ñit'inakuy 9.502 runa / km² +Hanaq kay 156 m +Moskwa (Москва) llaqtaqa Rusiya mama llaqtap uma llaqtanmi. + +Babahoyo (kastilla simipi: Babahoyo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Mayukuna markap Babahoyo kitipas uma llaqtanmi. +Mayukuna: Babahoyo mayu - San Pablo mayu - Caracol mayu +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Babahoyo kiti +www.codeso.com/ Saywitu: Mayukuna marka +Mayukuna marka +Uma llaqta: Babahoyo +Llaqta (Mayukuna marka) +Llaqta (Babahoyo kiti) + +Pruphisyun (profesión) nisqaqa runap llamk'aq kananpaq tukuynintin llamk'ay yuyaypi yachachiy nisqapi yachaqasqa kamakuyninkunam, yachaykunam. +Llamk'aq maypipas mink'akuyta munaptinqa, chay pruphisyunninpiqa kamakuykunayuq kananmi tiyan. +Kaymi huk pruphisyunkuna: +Llaqllaq, Karpintiru (qiru llamk'apuq) +Mama llaqtap minkanpi: +Qispi llamk'aypi: +Yachay munaq, Yachaqaq (yachakuq) +Wasichay kamayuq (arkhitikta) + +Pukatampu / Pukallaqta / Pukawasi, llimphiyuqraq wasipas. +Tiyay Ika suyu, Pisqu pruwinsya, Humay distritu +Pukatampu, Pukallaqta icha Pukawasi nisqaqa (kastilla simipi: Tambo Colorado) huk Tawantinsuyu pachamanta mawk'a llaqtam, Piruwpi, Ika suyupi, Pisqu pruwinsyapi, Humay distritupi, Chalamanta 40 km karum Pisqu mayu qhichwapi. Pachakutiq Yupankis (1438-1471) chay llaqtata kamarirqan. +Kay hinachá Inka pachapi llimphisqa karqan, 42 kaq ukhupi pirqa, Pukatampup chincha wasin. +Mawk'a llaqta (Ika suyu) +Karu puriy (Ika suyu) + +Katiguriya:Mayu (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Mayu (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Eduardo Abaroa Hidalgo (*3 ñiqin kantaray killapi - 1838 paqarisqa San Pedro de Atacama llaqtapi - 23 ñiqin pawqar waray killapi 1879 wañusqa Calama llaqtapi). Buliwya wiñay kawsay. +Buliwyapi kay llaqtakunaqa Eduardo Abaroamantam sutichasqa: +Eduardo Avaroa pruwinsya icha Ch'allapata pruwinsya + +Katiguriya:Wañusqa 1558 - Wikipidiya +Katiguriya:Wañusqa 1558 +Kay Katiguriyapiqa 1558 watapi Wañusqa runakunam. +"Wañusqa 1558" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Wañusqa 16 ñiqin pachakwatapi + +(Moysespa iskay ñiqin qillqasqan-manta pusampusqa) +Puririchiy (Qosqo simi) [1], Purikuy (Ankash qallu) [2], ichapas Moysespa iskay ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Éxodo) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk yachayp'anqam. +Moysespa iskay ñiqin qillqasqan (Exodus), bible.is nisqapi: +Moysespa iskay ñiqin qillqasqan (Exodus) (Qosqo qheswa simipi) +Moysespa iskay ñiqin qillqasqan (Exodus) (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Moysespa iskay ñiqin qillqasqan (Exodus), bibles.org nisqapi: +Moysespa iskay ñiqin qillqasqan (Exodus) (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Illimu distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Illimu distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Naska Siq'ikuna: Astronauta +Naska siq'ikuna nisqaqa Naska k'itipi (Naska pruwinsyapi Ika suyupi, Piruwpi) ñawpa pacha huk runa llaqtap siq'isqan hatunkaray rikch'akunam: qinti, k'usillu, sik'imira, hukkunapas. Kinsa chunka iskay siq'ikuna kan: uywakuna, huknin; wakin, sach'akuna [1]. +Naska Siq'ikunaqa +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Naska siq'ikuna. + +Prutun nisqaqa iñuku huk'ipi kaq pusituwu chaqnasqa tiksi k'atacham, huk iñuku wisnuyuq. + +Husiy[1], Husi,[2] Jusiy[3] icha Jusi[4] nisqaqa huk qhari sutim. Iwriyu simimantam hamun: יוסף (Yôsef), "yapan", להוסיף (lehosif) "yapay". Grigu simipi Ιωσήφ (Iosíf), kastillanu simipi José, Sauñep qillqayninpi: Josey.[5] +Chay sutiyuqri kay runakunam: +↑ Chuya Qillqa, Rómulo Sauñe Quicañap t'ikrasqan 1987 watapi: Lukas 2:4 + +Katiguriya:Pulitika rakiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitika rakiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:Pulitika rakiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Orosháza nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Orosháza llaqtapiqa 32.052 runakunam kawsachkanku (2001). + +quwiki Katiguriya:Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna + +Wañusqa Italya, Milano +19 ñiqin hatun puquy killapi 2016 watapi (84) +Rurasqankuna Yachay wayllukuq wan Qillqaq +Umberto Eco sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin aymuray killapi 1932 watapi paqarisqa Alessandria llaqtapi - 19 ñiqin hatun puquy killapi 2016 watapi Milano wañusqa llaqtapi), huk Italya mama llaqtamanta Yachay wayllukuq wan qillqaqmi karqan. + +Runa Simi: Sankay mama llaqta parki + +Chay-paq hina-taq-mi chay p'unchaw-kuna lliw calle-kuna-pi + +Unay pachas, unay unay wataraqsi, hanaq pachapi, Tayta Intipa tiyananpi Rimaq sutiyuq wayna runa tiyasqa, payqa allin sayayniyuq, allin runa kasqa. Mayninpis kay pachaman uraykamuspa runakunaman munay willakuykunata willaq; chayraykus Rimaqqa aswan khuyasqa kaq. +Huk p'unchawsi, Tayta Intipa wasinmanta wakin taytachakunawan kuska kay pachanchista qhawamuchkarqa. Rikumusqas kay lamar qucha patapi allpakuna chak'isqanta: qurakunapas, t'ikakunapas, sach'akunapas, uywakunapas, runakunapas ch'akiymanta wañuqta. +Tayta Intita uyarispas churinkunaqa, llikisqa, upallarqunku; ichaqa, Chaklla sutiyuq warmi wawansi taytan Intipa ñawpaqninpi sayaspa nin: "ñuqam chay Nina Altarman ruphachikuq yaykusaq" nispa. +Rimaqpas manallataqsi panan ruphachikunanta munasqachu. Qipallatañas, iskaynin mañakusqankurayku, Tayta Intipas mana uyakuchkaptinsi, Rimaqwan, Chakllawan, iskayninku Nina Altarman yaykuq puririnku. Chayhinallapis Tayta Intiqa kay pachapi tiyaq runakunapaq parata apachimurqa. Lamar qucha patapi tiyaq runakunas, chala suyupi tiyaq ñawpa runakunas, parata rikuspa hanaq pachapi taytachakunata yupaychanku. + +Runa Simi: Tocantins suyu + +t'inri / wayaqa / k'umu / ch'iqta sinqa / khipu kamayuq / + +Sachsen-Anhalt nisqaqa huk suyum (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Magdeburg llaqtam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Sachsen-Anhalt. + +Tinkurachina siwikuna 34° 53′ 1″ S, +Montevideo llaqtaqa Uruwayi mama llaqtap uma llaqtanmi. + +Uma llaqta Aykili +Narciso Campero pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Narciso Campero jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Narciso Campero, Narciso Campero Leyesmanta sutichasqa) Buliwya suyup chawpinpi, Quchapampa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Aykili llaqtam. +Narciso Campero pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Llaqta qayanqillqa: Ninguno +Aswan hatun llaqta Moskwa +Runa llaqtap sutin ruso, -a +Rusya (rusu simipi: Россия) nisqaqa Iwrupapi huk republika mama llaqtam. Uma llaqtanqa Moskwa llaqtam. +Sankt Peterburg (1917 watakama uma llaqta kasqa; 1924-1991 Leningrad) +' Suti Runakuna Suyu + +Ulla Ulla mama llaqta fauna risirwa - Wikipidiya +Ulla Ulla mama llaqta fauna risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional de Fauna Ulla Ulla) nisqaqa, kamasqa 1972 watapi, huk amachasqa sallqa suyum karqan, Buliwyapi, Franz Tamayo pruwinsyapi, kunanmi Apulupampa sallqa pacha suyu uhupiqa. + +2 chaniyuq tikraykuna uti kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Llimphiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Llimphiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Llimphiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Waqaysapa Ñan - Wikipidiya +Waqaysapa Ñan (inlish simipi: Trail of Tears) nisqapiqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap kamachinan 1830 watamanta 1838 watakama Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtakunatas mama llaqtankunamanta Indyu Suyumansi (Indian Territory, kunan Oklahoma suyu) ayqichirqan. + +Wiksa-wiksa[1][2] (genus Morchella) nisqaqa huk rikch'ana k'allampakunam, mikhunallam. Wayaqacha k'allampakunamanmi kapun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiksa-wiksa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wiksa-wiksa + +Harbin ( chun simipi: 哈尔滨市, machu chun simipi: 哈爾濱市, phinyimpi: Hā'ĕrbīn, rusiya simipi: Харбин), Chunwa llaqtap, Hebei pruwinsya uma llaqtanmi. + +"Perú suyunchispiqa, imamantapas aswan allinqa, unu-yaku rakiymanta llapan runapa yachayninmi. Chayraykun qawarishayku imaynapi lliwman aswan allin willanaykuta". Kaytan niwanchis Ing. Abelardo de La Torre, Autoridad Nacional del Agua-ANA nisqapi kamachiq. Latimoamérica nisqa suyukunapi llapan unu-yaku rakiqkunamanta aswan allinnin hina ¡Agua nisqapa akllasqa kasqanqa kusichiwasunmanmi karqan, ANA nisqapi kaqkunapuni imatapas willakuyta ama pakawasunmanchu karqan chayqa. +¡Agua nisqaqa huñunmi llapan empresakunapa, Estadopa, chaymanta yachaq ingenierokunapas imayna unu-yaku rakisqankumanta willakuyninta huñurispan, aswan allinninta akllaspa, wakinman riqsiykachin, chayta rikuspa pay hina allinta ruwanankupaq. +UNU-YAKU RAKIY. Perú suyunchispiqa, imamantapas aswan allinqa, unu-yaku rakiymanta llapan runapa yachayninmi. +Qayna watallan, ANA sutiyuq Estadopa sutinpi allin unu-yaku rakiy hunt'achiq oficina, manapuni imatapas willayta munawankuchu Ojo-Público nisqaman, tawa kuti Ley Nº 27806 kamachiyninman hina, qillqapi mañakushaqtiyku. Chaypin yachayta munarqayku imanispan 43 empresakunaman yaqa llapan unuta hapíkunankupaq kamachiranku, chayta. +Unu-Yaku hap'ikunanpaq kamachisqakuna +Ojo-Público nisqapi kaqkunan, pikunan "Unu-yaku hap'ikuqkuna" chayta yachananpaq tapukuyninpi tarirqan 492.360 qillqakunata, ANA sutiyuqpa kunanmanta 50 wata qipaman, Estadopa sutinpi rakisqanta, paykunalla hayk'a munasqan unuta allpaq sonqunmanta hurqukunanpaq. +43 empresakunallan hap'ikun 5.460 licencia nisqa kamachiq qillqakunata, munasqanku p'unchawkama, wakintaq iskay watapaq, maskaspa tarisqan unuta hap'ikunanpaq. Kay hina unuta hap'ikunankupaq licenciatan rakishanku ch'akiy patapiña kaq llaqtakunapi, hinallataq unumanta maqanakuypi kaq llaqtakunapipas. +Sapa chunkamanta isqun kurakmi (93%) allpata tarpunapaq unu-yaku rakisqaqa: 213 mil (iskay pachak chunka kinsayuq waranqa) autorización nisqa kamachiq qillqayuq. Manan kaypiqa ñuqanchis hina taksachalla chakrayuq runachu. Manataqmi junta de riego nisqakunachu, comunidad campesinapaschu. Mana yupay atina hatunkaray allp'ayuqkunallan, hawa suyuman vendenankupaq tarpuqkunallan: 8 (pusaq) agroexportadora, hinallataq azucarera nisqakunallan 43 (tawa chunka kinsayuq) hatun empresakunanq umanpi kashan, Ojo-Público nisqapa qawarimusqanpiqa. +¿Mayqinkunataq kay hatun empresakuna, chunkamanta isqun p'uyñuta hina ununchis millp'uruqkunari? Allinta riqsiykusun; kaykunan, frutakuna, hortalizas nisqakunata hawa suyukunaman vendeqkuna: Complejo Agroindustrial Beta, ProAgro, Cayaltí, Laredo, Agrícola Rapel nisqapas; hinallataqmi kay azucarera nisqakunapas: Paramonga, Grupo Wong nisqapa; San Jacinto, Casa Grandepas, Grupo Gloria nisqapa. Paykunan hap'ikun 3.828 p'ultukunata, Icamanta Piurakama, costa nisqa ch'aki aqu pampakunapi. Chay p'ultukunan kashan sapa chunkmanta suqta hina, allpa ukhullapi as chikan unucha, qipaman ch'akiy pachapaq waqaychanata, lliwtaña tukupushanku. +Kay empresakunaqa, hatunkaray maquinankunawanmi t'uquyta atin pachak ichiykama allpa ukhumanta tubokunawan unuta suq'unanpaq. Chay ruranankupaq permisoyuqmi kanku kay costa yunkakunapi: Morropón, Barranca, Chiclayo, El Santa, Icapipas. Icapiqa, allpaq ukhunpi kaq unuqa yaqañan tukukapuypaq kashan. Chayraykun, 2006 watamantapacha, Estado hark'akurqan astawan musuq p'ultukuna kichanankuta. Qawamusqaykuman hinaqa, kikin Estadollataqmi 138 qillqakunapi licenciata quykurqan Pacha Mamaq sunqunta t'uquspa unu ch'unqanankupaq. +AGRARIO NISQA. Sapa chunkamanta isqun kurakmi (93%) allpata tarpunapaq unu-yaku rakisqaqa. +Ministerio de Viviendapa nisqanman hinaqa, kay ch'aki aqu pampakunapi tiyaq 63.475 runamasinchiskunas mana chikanpas unu-yaku ukyanayuq kanku. Ichaqa, kay iskay agroexportadora nisqa empresakunallas: Agroindustrial Beta, ProAgropiwan, sapa watan 53.578 millon litro unuta ch'unqaspa chakranku qarpanankupaq licenciayuq kanku. Chay iskay empresakuna, sapa 100 litromanta 4 litrollata rakiykunman chayqa, chay runamasinchiskunaqa manañas ñak'arinmanchu ukyananpaq unumanta. +Ñawpaq qawarisqanchispi rakisqa unumanta puchuqtaqa, kaynatan Estado rakin: llaqtakunapi tiyaq runapaq: 4.6% (sapa chunkamanta tawa kushkannin hina), concejo municipalpa, junta administradorapa, empresa de saneamiento nisqakunapa qawarisqan; industria nisqapi: 0,6% (sapa chunka litromanta, huk litroq kuskannin hinalla); minakunapaqtaq: 0,3% (sapa chunkamanta huk litro kinsaman t'aqasqa, chay kinsa t'aqamanta huknin hina). +Aswan achkha unu hap'ikunanpaq licenciayuq 43 empresakunaman qatiqmi kashan minakuna. Ojo-publico.com nisqapa qawarisqanman hinaqa, 20 empresakunaq makillanpin kashan 980 mayuq paqarinankunapi unu hap'ikunanpaq licenciayuq, mineral llank'anankupaq, allpa hatariqta ch'aqchunankupaq, campamentopi runankunaq ukyananpaqas. +Kay 20 licenciayuq minerakunamantan, 50% (kuskanninmi) kashan wayq'ukunapi, mayu patakunapi, quchakunapipas, Cajamarca, Quscu, Apurimaqpipas. Yachasqanchis hinan, chay kinsa suyukunapi ayllu runa, llaqta runapas qaparimushankun minaq ripunanta mañakuspa. +Perú suyuntinpi llapan suyukunamanta aswan achkha unu-yaku hurqunanpaq licenciayuqqa Cajamarcan, chaypitaqmi llapanmanta aswan achkha unu-yaku chaskiq empresa Yanacocha, Estados Unidos hawa suyumanta Newmont sutiyuq, Perú suyumanta Roque Benavidespa Buenaventura empresawan mink'asqa. Cajamarcapi 195 licenciakuna rakisqankumantan, 142 licenciakuna Yanacochapaq. Chay ukhupitaqmi 73 licenkuna kashan, allpa ukhumanta chay empresa Yanacocha munasqan unuta ch'unqananpaq. +2011 watapin, minera Yanacocha qulluchirqan proyecto Conga sutiyuqpi llank'ayninta, ayllu runakunapa policiawan sinchita churanakuyninpi 129 k'irisqa runa, pisqataq (5) wañusqanrayku. Cajamarca suyupin, 250 waranqa ayllu runa mana sut'uypas ch'uya unu-yaku ukyanayuq. +Kay empresaqa sapa watansi hurqushan 500 mil (pisqa pachak waranqa) onza llasaq qurita. Chaymansi yapakunqa proyecto Quecher Main nisqapi quri, cobretawan hurqusqanku, 2027 watakama llank'ayninpi. Hinallataqsi Yanacochapi hurqunqa mineral de óxido nisqatapas. +Cajamarcapi unuta hurqunanpaq licenciayuq mina empresakunaqa kaykunan: anglo-australiana Río Tinto sutiyuq , kunan pacha exploracionpi kaq cobre mina, La Granja nisqa, 36 licenciayuq; hinallataq Gold Fields La Cima, chayna kikillan sutiyuq Sudáfrica nisqapi mamayuq, 2008 watamantapacha Cerro Corona sutiyuq minapi quri hurquq, 14 licenciayuq. +QUSQUPI. 2013 watakamaqa, hinallataqmi Xtrata Copper empresaq makinpi kallarqantaq Qusqupi Antapaqay. +Las Bambas minaqa, OjoPúblicopa tapukuyninmanmi kaynata kutichimun: 4 (tawa) licenciallan ñuqaykuq minapaq unu-yaku hurqunaykupaqqa; tawantintaqmi Cotabambaspi Challwa Wachu distritupaq, nispa. Ichaqa, manataqmi ch'uyanchanchu kunanpacha MMG maman empresaq mañakusqallanchu, icha ñawpaq dueñonkunaman qusqankupas kaypi yupasqachu, chaytaqa. +"Las Bambas minaq unuwan llank'asqantaqa qawarishaykupunin hayk'a unuta, ch'uyachus icha qillichus chayta, hinallataq runaq ukyananpaq unu ch'uyachu paqariyninmantapacha, ayllukunapaq, llaqtapaqpas aypaqchu, chaykunata. Cobreta rumimanta t'qaspa hawaman apana hinaña kananpaq yanapaq unutaqa, yaqa llapanta kutirichispanmi, chay kikin unullawantaq empresaqa lank'an yapapas, yapapas, sapa chunkamanta kuskanta hinalla usuchispa", ninmi empresaqa. +LLAQTAKUNAPI. Sur nisqapi, waranqa ayllu runa mana sut'uypas ch'uya unu-yaku ukyanayuq. +43 aswan achkha unu-yaku hap'ikuq minakunapa kasqanpin tarinchis Buenaventura empresata, Yanacocha mamayuqta. Qawasqaykuman hinaqa, kay empresapa makinpin kashan 86 unu-yaku hurqunanpaq licenciakuna, Apurimaqpi , Piurapi Cajamarcapiwan kinsa cobre minayuq, Cerro de Pacopi huk qullqi minayuq, Moqueguapi quri, Pascopi zinc minayuq. Paykunallapataqmi chunka minakuna Arequipapi, Cajamarcapi, Limapi, Huancavelicapi, Pascopipas. +Kay 43 empresakuna, ashkha unu-yaku hap'ikuqkunawan kuska kashantaqmi Southern Perú, mana yupay atina qullqiyuq Grupo México nisqa empresa mamayuq, Moquegua, Tacna, Apurimaqpiwan 64 unu-yaku hurqunanpaq licenciayuq. Chaykunamanta, 12 mayumanta, quchamantapas unu-yaku hurqunanpaq, Tía María nisqa minataq mar nisqa mama quchamanta unu-yaku hurqunanpaq. +Arequipa, Huancavelica, Tacna, Moqueguapipas minayuqmi Buenaventura, Southern sutiyuq empresakuna. Kay tawa suyukunapiqa, sapa watapin astawan unu-yaku pisiyashan. Servicio Nacional de Meteorología e Hidrografía-SENAMHI nisqapi ingenierokunaq nisqanman hinaqa, 2050 watapis kunan kasqanmanta kuskanllaña unu-yaku kanqa mayunkunapi, quchankunapipas. +Ley de Recursos Hídricospa nisqanman hinaqa, huk sapan empresallas chaskiyta atin unu-yaku hurqunapaq licenciata iskay kinsa rikch'aq ruwaypaq. Chayraykun, huk agroexportadora hurquyta atin industria fabricapaq, minerakuna runaq ukyananpaq, industriakuna chakra qarpananpaq. OjoPúblicoqa tarimunmi hayk'a licenciatan unu-yaku hurqunapaq chaskirqan kay 43 empresakuna chayta, hinaña rurananmanta hukkunapaq kaqtinpas. +Kay empresakunapa makinpi kaq lincencia, autorización, permiso ima sutiyuq qillqakunapa nisqanta qawarispaqa, ancha sasa yachanan maychika unutapunis pakan llapanpi chay qillqakuna, chayta. Autoridad Nacional del Agua-ANA nisqapa qillqankunapiqa manan ch'uya, chanin willakuykuna tariyta atisunmanchu. Pata patallanta willakuspan, hayk'atapunis sapanka empresa hurqun unuta sapa wata, chayta pakaq hinan chay qillqakunaqa. +Unu-yaku rakiy qillqakunapin qawarinchis 80% (sapa chunkamanta pusaq hina) licenciakunata haywaykurqanku aswan ashkhata llapanpa ununchista unu millp'uq 43 empresakunaman, 2010 watamanta qipanmanmi, manaraq Perú suyuntinpi, sapanka mayupi, quchapipas hayk'a unu-yaku kasqanta pipas yachashaqtin. Chayraykun, chay empresakunaqa, munasqankuta, mana chaninta, mana pipapas hark'aqniyuq, unutaqa hurquranku mayukunamanta, quchamanta, allpaq sunqunmantapas. Manaraqmi kunankamapas ANA oficinaqa yachanchu hayk'apunis ununchis chayta. +INDUSTRIA NISQAPAQ. Paykunaq makinpin kashan 43 licenciakuna, Limapi, Maynaspipas, allpaq ukhunmanta unuta ch'unqanankupaq. +Ingeniero agrícola Julio Jesús Salazarmi, 10 (chunka) wata llank'arqan ANA sutiyuq unu-yaku rakiq oficinapi. Paymi nin: "unu-yaku hurqunankupaq licencia qillqataqa hawan ukhunmi rakinku, wakinpaq aypanqachu unu-yaku icha manachu, chaykunamanta mana nanachikuspalla", nispa. +Ingeniero Salazarqa kaytan nin: "Ley de Recursos Hídricos nisqataqa allichanan, unu-yaku rakiy chanin kananpaq. Kunanpacha unu-yaku rakiyqa iskay kinsa ancha qullqiyuqllapaqmi allin, wakcha runapaqqa pisichallan, wakinpaqtaq mana aypanpaschu. Kunan unu-yaku rakiyqa manan chaninhu. Hayk'an unu-yaku kan, hayk'ataqmi, pikunamanmi, imapaqmi unuta rakina, chaykunan mana yachakunchu. Papelkunata qawarispallan unutaqa rakinku, manam allinta yachaspachu", ninmi ingeniero Salazarqa. +Ingeniero Jorge Benitespas nintaqmi: "Estadopi yachaqkunan allintapuni qawarinanku maykunamantan unu-yaku paqarimun, hayk'an mayukunapi, quchapi, allpaq sonqunpipas unu-yaku, chaykunata. Chay hawamantaqmi churananku hayk'a unun kanan runaq ukyananpaq, mikhuy tarpunapaq, minakunapaq, fabricakunapaqpas. Chaykunata allinta yachaspataqmi, runaq ukyananta, mikhunapaq tarpuytawan ñawpaqman churana", nispa. + +Quechua: unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin + +Runa Simi: Huila suyu + +Runa Simi: Ruqyay waqaychana sinta + +kunan punchaw + +P'unchaw pusaq qiyantupa + +Mickey Rooney Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +quwiki Sinru qillqa: Iskusya suyupi wat'akuna + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? +Jesusqa, chay cenata Pascuapi, 33 k.p. watapi ruwarqa. Pascuataqa juk kutillata watapi ruwaq kanku, 14 pʼunchaypi, nisán killapi. Maykʼaqchus Pascua urmananta yachanankupaq, judiosqa, ima pʼunchaymantapachachus inti yaqha 12 horastapuni kʼanchasqanta qhawaq kanku. Chaymanta, aswan qaylla musuq killaman yupaq kanku, chay tutamantapacha nisán killa qallariq. Pascuataq ruwakuq chunka tawayuq tutanman, inti yaykupuptinkama. +Wakinkunaqa, Jesús tʼantata aychanman, vinotataq yawarninman tukuchisqanta ninku. Chaywanpis, Jesús tʼantata quchkaptin aychanqa, nisunman cuerponqa mana imanakurqachu. Jina kaptin, ¿apóstoles Jesuspa aychantapuni, yawarnintapuni mikhusqankutachu nisunman? Mana, chaytachus ruwankuman karqa chayqa, Diospa kamachisqanta pʼakichkankuman karqa (Génesis 9:3, 4; Levítico 17:10, 11). Lucas 22:20, pʼitipi Jesús nirqa: "Kay copaqa yawarniypi mosoj tratomin, qankunarayku jichʼasqa". ¿Chay copa "mosoj tratomin" kasqantachu nisunman? Mana. Imaraykuchus chay copa juk tratollawan ninakurqa, parlasqaña kasqanmanjina. +Chayrayku tʼantaqa Jesuspa aychanwan ninakurqa, vinotaq yawarninwan ninakurqa. Astawanpis tʼantaqa Cristop mana juchayuq cuerpon niyta munarqa. Jesús Pascua tʼantata discipulosninman qurqa, chay tʼantaqa mana levadurayuq karqa (Éxodo 12:8). Bibliapi, levaduraqa, juchawan, ismuywan ima ninakun. Jinamanta mana levadurayuq tʼantaqa, mana juchayuq Jesuspa cuerpon niyta munarqa (Mateo 16:11, 12; 1 Corintios 5:6, 7; 1 Pedro 2:22; 1 Juan 2:1, 2). +Vinotaq, Jesuspa yawarnin niyta munarqa, kay musuq trato valorniyuq kananpaq. Jesusqa yawarninta ‘juchasninchik pampachakunanpaq' jichʼarqa. Yawarninta jichʼasqanrayku, wakin runas Diospa ñawpaqinpi llimphu sunqu kanku, chantapis paykunaqa, chay musuq tratoman yaykunku (Hebreos 9:14; 10:15-17). Chay musuq tratorayku, 144.000 chiqa sunqu cristianos janaqpachaman rinqanku, chaypiqa sacerdotes kanqanku, kamachinqanku ima, runap allinninpaq (Génesis 22:18; Jeremías 31:31-33; 1 Pedro 2:9; Apocalipsis 5:9, 10; 14:1-3). + +/ k'irawpi kaq / + +–Allinmi. Huktawan pukllaykusun, icha kunanqa llalliruwankiman. Rimayniyuq runam kani (Ji, ji, ji, runatukunsi diyablullaqa). Rimayniyuq runam kani, niykim –nispansi hikutaykun–. Hukllata, huk pukllaychallata llalliruwaspaykiqa manam ninapi ratankichu. Ima pukllaypitaq llalliwankiman? Chayna kaptinqa, allin runa kasqaymanta hawkallam pasakusaq. Qaripa rimayninmi rimakuyniyqa (Ji, ji, ji, hikutakunsi diyabluqa runatukuyninpi). +–Manam! Kaynintam lluqsimurqaqa. + +Punku p'anqa: Kapchiy +Kapchiy nisqaqa runakunap ima allin icha sumaq rurasqakunapas, makinwan rurasqa, ñawinkunawan rikunapaq, rinrinkunaman uyarinapaq, rikch'akunam, musikam, hukkunapas. +Rikch'a kapchiy - Ch'uyanchaku +Wasichay - Wasi - Chaka - Tumay aranwa - Katidral - Inlisya - Manqus wasi; Machu Pikchu - Pikillaqta - Saksaywaman - Tampumach'ay - P'isaq - Pachakamaq - Ullantaytampu - Ullantaytampu - Chan Chan +Kuyuq wankilli[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Uma llaqta Chawlan +Chawlan distritu (kastilla simipi: Distrito de San Pedro de Chaulán) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Wanuku pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chawlan llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Turkiya). +"Umalliq (Turkiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wañusqa 5 ñiqin aymuray killapi 2010 watapi +Luis Barrios Rojas, icha "Lucho Barrios" sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin ayriway killapi 1935 watapi paqarisqa Kallaw llaqtapi - † 5 ñiqin aymuray killapi 2010 watapi wañusqa Lima llaqtapi), Piruw mama llaqtayuq takiqmi, kastilla simillapim qillqarqan. +Kallaw llaqtapi paqarisqa runakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Rusiya). +"Wiñay kawsay (Rusiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chunka pichqayuq pachakwatap qallarisqanpi Tenerife wat'api paqarisqa. + +Fredericton nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. New Brunswick pruwinsya uma llaqtanmi. + +Miihiku llaqta + +Runa Simi: Connecticut suyu + +Runa Simi: Apaykachay + +bible in Quechua: Dyuspa Simin Qillqa + +m-utaqto vomit (PAN: *um-utaq) *utaq Truku +m-utaqto vomit (PAN: *um-utaq) *utaq + +quwiki Katiguriya:Qucha (Hunin suyu) + +Wikipidiyapi musuq p'anqata kicharispaqa, allin qillqa sutita pallanaykim atin. +Allin qillqa suti nisqaqa kay hinam: +Qhichwa simipi sutim kachun. Chayraykum qillqanchik: anqas (=asul/azul), q'umir (=birdi/verde), yachay wasi (=iskuyla/escuela), antanka (=awiyun/avión), piluta hayt'ay (=futbul/football), chita (=kurdiru/cordero). Mana chay hina allin qhichwa rimata riqsiptiykiqa, qhichwalla, kastilla-qhichwa icha qhichwa-kastilla simi qullqakunapi maskay. Musuq simikunamanta qillqanayaptiykiqa, qhaway Wikipidiya:Musuq simikuna p'anqapi. Manapuni qhichwapi rima kaptinqa, lliwmanta aswan riqsisqa aymara, mapudungun, nawa, latin, grigu, kastilla, inlish icha huk simimanta hap'isqatam qillqanchik. +Qillqa sutiqa allintam qillqasqa kachun, qhaway Wikipidiya:Allin qillqay p'anqapi. +Llaqtakunamanta qillqanayaptiykiqa, qhaway Wikipidiya:Llaqta sutikuna p'anqapi. +Qhichwapi rimapuraqa, wamaq rimapurapas, lliwmanta aswan riqsisqa rimata llamk'achiy, ahinataq: para (=tamyay), q'umir (=chiqyaq, waylla), piluta hayt'ay (=chakiyasiy), mulli (=kullash), antañiqiq (=yuparparina, huchhachana). +Qillqa sut'ikunataqa huk yupaypim qillqanchik. +Lliw kaqlla sutikunamanta, musuq simip, llaqta sutip kastilla simipi sutinkunamantapas p'anqakunapi #PUSAPUNA [[chiqap sutin]] nisqa pusapunatam qillqamunchik. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:58, 30 awr 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +qu:Hatun wamp'u +qu:Qullqaquyllur + +Runa Simi:Q'ira + +Runa Simi: Chira mayu + +Tiziano Ferro sutiyuq runaqa (21 ñiqin hatun puquy killapi 1980 paqarisqa Latinapi, Italyapi) huk italyanu takiqmi takina qillqaqpas. + +Guyana Mama Llaqta + +Piray mayu, Santa Krus llaqtañiq +Pruwinsya Ignacio Warnes pruwinsya +Uma llaqta Ukinawa +Ukinawa munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Okinawa Uno) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Ignacio Warnes pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Ukinawa llaqtam. +Okinawa Uno munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] + +Katiguriya:Luqma yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Luqma yura rikch'aq ayllu +Luqma yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luqma yura rikch'aq ayllu. +"Luqma yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paychi[1][2] (Arapaima gigas) nisqaqa ancha hatun challwam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq, lliw mayu challwakunamanta aswan hatunmi, kimsa mitrukama suni, 250 kilugramukama llasaqmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Paychi + +Paqarisqa 16 ñiqin kantaray killapi 1953 +Punku taripasqankuna 7 (Brasil quchu) +Paulo Roberto Falcão sutiyuq runaqa icha Falcão (* 16 ñiqin kantaray killapi 1953 watapi paqarisqa Abelardo Luz llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq. +2.2 Mama llaqta atipanaytukuna +Mama llaqta atipanaytukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqtapura qirukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kikinlla suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Anta, Cu (latin simipi: Cuprum) nisqaqa huk q'illaymi, allpapiqa llump'aymi icha t'inkisqa chuqin. +Lliwmanta aswan allin pinchikilla pusaqmi, chayraykuqa antawan pinchikilla yawirkakunam ruranchik. Antamantaqa champitam (chayantawan), huk q'illay chaqrusqakunata ruranchik. Achalapas ruranapaq llamk'achinchik. + +Pampamarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Bambamarca) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi , Bolívar pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pampamarka llaqtam. + +Paqarisqa Piruw, Moche +Wañusqa Piruw, Moche +Aswan riqsisqa qillqasqan: San Isidro Labrador +Pedro Azabache Bustamante sutiyuq runaqa, (* 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1918 watapi paqarisqa Moche distritupi, Piruwpi - † 27 ñiqin hatun puquy killapi 2012 watapi wañusqa Moche distritupi) Piruw mama llaqtap llimphiqpas karqan. + +Uqi nisqaqa mana pawqar kaq llimphim. Titiqa uqim. Achkiyqa manam hayk'appas uqichu. Uqi llimphi yanamanta aswan phaqsayuqmi, yuraqmantataq aswan laqham. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Italya). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ponce Enríquez (kastilla simipi: Ponce Enríquez) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Asway markapi, huk llaqtam, Camilo Ponce Enríquez kitip uma llaqtanmi. + +Tikraynin wayllunk'achiy Kastillanu simipi: + +Chaysi paykunaqa rimasqa antes timpuqa altumisapi, q'alata rimayta yachasqaku. +Chay timpus kasqa guerra, huq españolkuna hamusqa. +Chaysi nisqa " Tal p'unchawmi chay orasta hamunqaku; yachani, nuqaqa yachashanin hamunankuta " nispa. +Chaymi Awsangatiq pampanpin kashan Yanaqucha nisqa qucha, yana quchapuni. +" Anchay quchamanmi chayamunqaku, chayman waxachiychis " nispa nisqa. + +Runa Simi: Punku p'anqa: Kapchiy + +Aniceto Arce Ruiz sutiyuqqa (17-IV-1824 paqarisqa Tarija llaqtapi, Buliwyapi, wañusqa 14-VIII-1906) huk buliwyanu umalliqmi karqan (15-VIII-1888 - 11-VIII-1892). + +Qheswasimi T'ikrasqa + +400 0 _ ‎‡a Fernando de la Rúa‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq.‏ + +Rimaykunap ayllun kawapana rimaykuna +Chayawita, Chawi icha Shawi (Chayahuita) nisqakunaqa, Campo Piyapi nikuq Piruwpi, Luritu suyupi, San Martin suyupipas, tiyaq runa llaqtam, kawapana rimaykunaman chayawita simita rimaq. +Mayukuna: Paranapura mayu purimq mayukunapas, Kawapanas mayu, Sillay mayu, Supayaku mayu, Shanusi mayu. +Luritu suyu Datem del Marañón pruwinsya Kawapanas distritu, Muruna distritu +San Martin suyu San Martin pruwinsya Papaplaya distritu + +Pisqu pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Pisqu +Simikuna kastilla simi +Hanaq kay 17 m +Kastilla simipi llika tiyanan munipisco.gob.pe +Pisqu pruwinsya nisqaqa Ika suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Pisqu llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Paraqas mama llaqta risirwa +Mayukuna: Pisqu mayu +Quchakuna: Pasiphiku mama qucha +Ballestas wat'akunapi pinwinukuna +Paraqas yaqa wat'a, Pisqu pruwinsya +Asukakuna, Ballestas wat'akunapi +Piruwpi pacha kuyuy (2007)‎ +Pukatampu, Humay distritu, Pisqu pruwinsya +Ballestas wat'akunapi, Paraqas mama llaqta risirwa +Naska siq'ikuna +Palpa siq'ikuna +Saywitu: Ika suyu +Uma llaqta: Ika +Quchakuna: Wakachina qucha +Mayukuna: Ika mayu • Pisqu mayu +Mawk'a llaqtakuna: Naska siq'ikuna • Pukatampu • Qhawachi +Pruwinsya (Ika suyu) + +Uma llaqta Awrawa +Awrawa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Aurahua) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Awrawa llaqtam. +Quchakuna: Wichinka qucha +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awrawa distritu. +Distritu (Chuqlluqucha pruwinsya) + +Juan Pereda Asbún sutiyuqqa (17 ñiqin inti raymi killapi 1931 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (21 ñiqin anta situwa killapi 1978 watamanta 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1978 watakama). + +Puerto Villamil nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Yawatisuyupi, Isabela wat'ap uma llaqtanmi. + +Paqarisqa 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1973 watapi (44 watayuq) +Filippo Inzaghi sutiyuq runaqa, (* 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1973 watapi paqarisqa Piacenza llaqtapi - ), Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Filippo Inzaghi. + +Paqarisqa Piruw, 15 ñiqin tarpuy killapi 1927 watapi, +Carlos Germán Belli de la Torre (* 15 ñiqin tarpuy killapi 1927 watapi Lima, Piruw - ) Piruw mama llaqta harawi qillqa, kastilla simipi qillqaqsi karqan. +Yachay suntur: Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin +2007 Sextinas, villanela y baladas (Suqtllakuna, llaqtallay, takiypa rimaykuna) + +Awahun simi (awajun chicham) nisqaqa 45.000 Awahun runakunap rimayninmi, piruwanu Amarumayu suyupi rimasqa. + +27 ñiqin anta situwa killapi 1838 watapi – 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1839 watapi +26 ñiqin hatun puquy killapi 1849 watapi (44) +Mariano Rivera Paz (* 24 ñiqin tarpuy killapi 1804 paqarisqa Watimala llaqtapi - † 26 ñiqin hatun puquy killapi 1849 paqarisqa Sampaquisoy (Watimala)). Watimala pulitiku. +1838 watamanta 1839 wan 1842 watamanta 1844 ñawpaq kuti Watimalapa Umalliqnin karqan. + +Pinchullu (kastilla simipi: Pinchollo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Qhawanakunti distritupi, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi, Qullqa qhichwapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pinchullu. + +Tintoretto (Jacopo Comin) sutiyuq runaqa (29 ñiqin tarpuy killapi 1518 watapi paqarisqa Venezia llaqtapi - 31 ñiqin aymuray killapi 1594 watapi wañusqa Venezia llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq llimphiq runam qarqan. + +Runakunata tantanakuchina. + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Piwra suyu) + +www.sisqa.org + +Runa Simi: Kurku yawri + +Distrito, suyu. + +wawata k'irunapaq p'acha, wawap akapunanpaq + +Kay p'anqapiqa hukchaykunata llamp'u kaqpa sananchananpaq unanchakunatam rikunki, sut'inkunatapas. +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Unanchachakuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Suyukunaq hawan suyun Qusqumantapuni, hatun marq'akuy qanpaq tayta Fredy, kay allin bookniykimanta. + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Alhirya) + +Runa Simi: José María Avilés pruwinsya + +Kusa. Hamuyá. Kay ñanta risunchis. +Manan. Chay ñanqa hoq llaqtamanmi rishan. +Chaymi kaypi tiyakushani, kaywan llank'aq. +Kayqa t'anta. Munankichu. + +- Manam runakuna kuyawanchu, chaymi ripuyta munani. + +quwiki Sinru qillqa: Urqu (Suwisa) + +Runa Simi: Nina + +Alawsi llaqtaqa (kastilla simipi: Alausí) Ikwadur mama llaqtapi, Chimpurasu markapi, huk llaqtam.Alawsi kitip uma llaqtanmi. +Alawsi kitillipiqa Puruwa Kichwa runakunam tiyanku. [1] +Usukuchi quchakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alawsi. + +Qichukuq (Conquistador) nisqakunaqa Kastilla Atiy nisqapi ispañaki awqaqkunas karqan Awya Yalata maqanakuspa atiqsi. +Irnan Kurtis (Mishika runakunap mama llaqtanta atiq) +Piiru Alwaratu (K'iché runakunap mama llaqtanta atiq) + +5 chaniyuq tikraykuna awqanakuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: awqanakuy1awqanakuy2awqanakuy3awqanakuy4awqanakuy5 +(awqa tinku, maqanakuy) + +Mama llaqta Dansuyu +København (kastilla simipi: Copenhague, dan simipi: København) llaqtaqa Dansuyu mama llaqtap uma llaqtanmi. København llaqtapiqa 503.699 runakunam kawsachkanku (2007). +Llaqta (Dansuyu) + +Aswan hatun llaqta São Paulo +7 ñiqin tarpuy killapi 1822 +• T'iqisqa kay Ñiqi: 5º +Runa llaqtap sutin Brasileño, -a; brasilero, -a +Prasil nisqaqa Urin Awya Yalapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Prasilya llaqtam. Prasilpiqa 184.101.109 runakunam kawsachkanku (2004). +Iskay chunka qanchisniyuq hatun suyunmi (estados) kan: +Brasil (Llaqtakuna) +Tupi simi (Ñengatu): 30 000 rimaqkuna (Yanamayu patapi) + +Katiguriya:Pachakwata +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pachakwata. +9 ñiqin pachakwata +19 ñiqin pachakwata +40 ñiqin pachakwata kñ + +Akachkaq runa (Bernard Picart-pa siq'isqan). +Ayllu llaqtachakunapi hawapim icha akana wasichapim akanchik. Kunan pacha wasikunapitaq akana ukhukunam kanku, ispanapaqpas akanapaqpas. + +Uma llaqta Qaraq +Qaraq distritu icha 27 de Noviembre distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de 27 de Noviembre) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waral pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qaraq llaqtam. +Mayukuna: Chankay mayu - Qaraq mayu + +Usuma (Bunchosia argentea, kastilla simipi ciruela de fraile) nisqaqa huk wayuq yuram. Rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Usuma + +Achi Tayta (inlish simipi: The Godfather, kastilla simipi: El Padrino) nisqaqa huk pilikulam, 1972 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Francis Ford Coppola karqan. + +(Sanp'a mama qucha-manta pusampusqa) +Thakisqa Hatunqucha nisqaqa (kastilla simipi: Océano Pacífico, inlish simipi: Pacific Ocean, Ankash qallupi Qasi mamaqucha) Tiksi muyuntinpi lliwmanta aswan hatun mama qucham, Abya Yalap, Asyap, Awstralyap chawpinpi. +Thakisqa Hatunquchapi wat'antinkunataqa Usiyanya ninchik. +Wuliwiya yaykuq, Chili inliskunawan intur, qichusqa 1879-84pi. + +Bahamakuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Bahamakuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Bahamakuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Bahamas (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Alimanya). +"Takichaq (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kurku kallpanchay nisqaqa (inlish simipi: sport, kastilla simipi: deporte) runap kuyuyninwan, kallpasapa rurayninwan kallpanchayninmi. +Katiguriya: Kurku kallpanchay +K'akcha pukllay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta hayt'ay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wayt'ay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ulimpiku pukllaykuna qillqay +Wiñay kawsay qillqay + +Hallka k'iti kanchar 34,47 km² +Hanaq kay 409 m +Pacha suyu UTC-5 +Kamasqa Huillka kuti phaxsi 24 1964 mara, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Runa Simi: Tōhoku suyu + +Huk p′unchay Qosqoq hatun plazanpi huk warmi tiyakusharan. Payqa Ocongateq huk huch′uy llaqtanmanta kasqa. Chaymi qheswamanta napaykuqtiy mana manchakurqanchu noqawan parlayta Peru suyuq kamachiqkunata akllanaykumanta. Niwarqantaq: —Yaqapas llapa llaqtaypi tiyaqkuna pastor H…ta akllasaqku. Tiyasqaypin kinsa familiallaña manaraq iñiq kanku, nispa. Hinaspataq chunkamanta astawan llaqtakunaq sutinkunata rimaspa niwarqan: —Tukuy chaypi yaqapas llapa comunerokuna iñiq kaspanku sapa domingo p′unchay Diosta yupaychanapaq huñunakunku, nispa. + +Runa Simi: Pachitiya pruwinsya + +Yanucamuy nisqaqa clavelchay (2) + +Runa Simi: San José wat'akunap kachi quchakunapas chunta yura sach'a-sach'a + +Tata Diosqa qallarpi janaqpachatawan kay pachatawan ruwarqa. Kay pachaqa mana pijtulla kasharqachu. Yakukuna laqhawan qhatasqu kasqa. Chanta Diospa Espiritun yaku patapi kasharqa. Chanta Tata Diosqa nirqa: ¨k`anchay kachun¨ ajina karqa. Tata Diosqa k'anchayta sumaq kasqanta rikhurqa. Tata Diosqa k`anchayta laqhamanta t`aqarqa. Chanta Payqa k`anchayman ¨p`unchayta¨ suticharqa, laqhamantaj ¨tutata¨ suticharqa. Ajinamanta ñawpaq kaq p`unchay tukuchasqa karqa. +Chanta Tata Diosqa nirqa: ¨yaku uj cheqallapi kananta.¨ Chanta ajina karqa. Tata Diosqa yakumanta t'aqasqata janaqpachata suticharqa. Wakin yaku janaqpachapi karqa chanta wakin yaku kay pachapi karqa. Ajinamanta iskay kaq p`unchay tukuchasqa karqa. + +Katiguriya:Phallcha yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Phallcha yura rikch'aq ayllu +Phallcha yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Phallcha yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kamarisqa 21 ñiqin anta situwa killapi 1902 watapi 116 watayuq +Fluminense FC (Fluminense Football Club), icha Fluminense, nisqaqa huk Brasilniyuq piluta hayt'ay klubmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fluminense FC. +Piluta hayt'ay kampiunatu (Brasil) + +Kristiyanu iñiymanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kristiyanu iñiy. +"Kristiyanu iñiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Qhapaq yaya + +Kunka rit'i urqu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kunka rit'i urqu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kunka rit'i urqu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Chay yakuqa allin upyanachu? Aprikapiqa runakunap 45 %-llanmi allin upyana yakuyuq kachkan. +Upyana yaku nisqaqa runap upyananpaq yakum. +Runa upyana yakutaqa yaku hurqunakunamantam, pukyukunamantam icha ch'uya quchakunamantapas hurqun. Yaku purichina nisqa wiruwan icha witkhuwan runap wasinkunamanmi purichiyta atin. Hatun llaqtakunapi kawsaq runakunata yaku pilakunantam yakuwan ñukyunku. +Ch'aki, yakunnaq suyukunapi kawsaq runakunapaqqa upyana yakuta tariy ancha sasam. Chayrayku chaki pachapi achka runakuna llakikunmi, yakunayanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Upyana yaku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yanuna yaku. + +Qallawa tawqa Alkali q'illaykuna +Natriyu icha Sudyu, Na (latin simipi: Natrium, inlish simipi: Sodium) nisqaqa huk alkali q'illaymi, allpapiqa aswanqa t'inkisqa chuqin, waki-wakinllapi llump'aymi. + +Suyruqucha nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Suyruqucha (Anqash), Piruwpi, Anqash suyupi, huk qucha +Suyruqucha (Qaqatampu), Piruwpi, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, huk qucha +Suyruqucha (Yawyu), Piruwpi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, huk qucha +Suyruqucha rahu, Piruwpi, Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi huk rit'i urqu +Suyruqucha rit'i urqu (Waruchiri), Piruwpi Chawpi Wallapi huk rit'i urqu + +Dennis Nicolaas Maria Bergkamp sutiyuq runaqa, (* 10 ñiqin aymuray killapi 1969 watapi paqarisqa Amsterdam (Urasuyu) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Urasuyu piluta hayt'aqmi, pukllaykamachiqpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dennis Bergkamp. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iku +Tikraynin k'iku Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Makiyasiq (Brasil) +"Makiyasiq (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Álamos, Sonora 8 ñiqin ayriway killapi 1914 watapi +Wañusqa Mishiku llaqta 8 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi +María de los Ángeles Félix Güereña sutiyuq warmiqa (* 8 ñiqin ayriway killapi 1914 watapi paqarisqa Álamos llaqtapi - 8 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Mishiku Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 78 × 107 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 4 KB) +Vadmium de Wikipidiya en Ingles Simi sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, rurasqanta sapsi kamay nisqamanmi kacharin. Kayqa tukuy Tiksimuyuntinpim chanin. + +Atiquipa distritu (kastilla simipi: Distrito de Atiquipa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Atiquipa llaqtam. + +Wiruti nisqaqa phukunawan phukuspa chuqanapaq maqanakuypaq icha chakunapaq ayñim, uchuy wach'im. + +Runa Simi: Uqsitaniya + +Runa Simi: Prutina + +-'ajax-confirm-prompt' => "Qhipaqpiqa llamk'apuy pisichayta qillqaykiman. +-\\"Waqaychay\\" ñit'iy llamk'apusqaykita waqaychanaykipaq.", +-Kay hina kanqaqa katiguriya plantillapi p'anqaman yapasqa kaptinchá.", + +Quechua: kimsa chunka suqtayuq + +Imataq kay? + +*SM* (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 17 awu 2010 p'unchawpi 20:47 pachapi) +6Sixx (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 19 awr 2009 p'unchawpi 23:14 pachapi) +AAK (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 11 sit 2008 p'unchawpi 02:06 pachapi) +ABF (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 25 mar 2008 p'unchawpi 16:14 pachapi) +ABFbot (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 30 mar 2008 p'unchawpi 18:59 pachapi) +AJCham (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 3 awu 2009 p'unchawpi 05:27 pachapi) +AKappa (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 1 sit 2009 p'unchawpi 14:16 pachapi) +AUG (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 9 ini 2010 p'unchawpi 01:29 pachapi) +Achates (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 27 may 2008 p'unchawpi 17:33 pachapi) +Adambro (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 27 may 2008 p'unchawpi 20:43 pachapi) +Adrignola (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 25 nuw 2009 p'unchawpi 20:32 pachapi) +After Midnight (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 1 nuw 2009 p'unchawpi 22:54 pachapi) +Agadez (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 27 may 2008 p'unchawpi 17:42 pachapi) +Agent Smith (The Matrix) (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 13 ini 2010 p'unchawpi 01:27 pachapi) +Ahoerstemeier (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 29 mar 2007 p'unchawpi 14:19 pachapi) +Ahonc (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 26 mar 2008 p'unchawpi 20:13 pachapi) +Ainali (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 24 awr 2010 p'unchawpi 16:55 pachapi) +Ajraddatz (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 1 mar 2014 p'unchawpi 01:21 pachapi) +Aka (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 25 mar 2008 p'unchawpi 11:48 pachapi) +Alan ffm (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 24 ukt 2010 p'unchawpi 02:36 pachapi) +Alexbot (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 11 phi 2008 p'unchawpi 12:16 pachapi) +Alexsh (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 11 phi 2008 p'unchawpi 12:16 pachapi) +AlimanRuna (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 16 sit 2007 p'unchawpi 17:27 pachapi) +Almabot (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 11 awr 2009 p'unchawpi 03:44 pachapi) +Alperen (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 30 awu 2008 p'unchawpi 10:51 pachapi) +Alphos (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 21 nuw 2009 p'unchawpi 11:21 pachapi) +Aluis (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 28 mar 2010 p'unchawpi 05:19 pachapi) +Amire80 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 9 mar 2011 p'unchawpi 21:25 pachapi) +Amit6 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 30 awu 2010 p'unchawpi 07:31 pachapi) +Amqui (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 17 may 2013 p'unchawpi 19:58 pachapi) +Ancient Apparition (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 27 nuw 2010 p'unchawpi 00:54 pachapi) +Andim (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 6 hun 2008 p'unchawpi 15:38 pachapi) +Anr (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 13 dis 2010 p'unchawpi 09:57 pachapi) +Anthony (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 9 hun 2008 p'unchawpi 00:12 pachapi) +Apalsola (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 29 dis 2008 p'unchawpi 20:40 pachapi) +Apple (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 6 hun 2008 p'unchawpi 19:38 pachapi) +Arbus (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 24 may 2011 p'unchawpi 18:35 pachapi) +Ark25 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 12 hun 2009 p'unchawpi 16:22 pachapi) +Arseny1992 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 28 sit 2008 p'unchawpi 15:03 pachapi) +Asgar (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 19 ini 2010 p'unchawpi 21:19 pachapi) +Avicennasis (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 23 mar 2010 p'unchawpi 19:13 pachapi) +Avraham (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 17 may 2013 p'unchawpi 19:57 pachapi) +Azariv-WMF (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 29 dis 2010 p'unchawpi 08:37 pachapi) +BOT-Superzerocool (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 13 phi 2009 p'unchawpi 18:31 pachapi) +BRUTE (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 25 may 2010 p'unchawpi 18:46 pachapi) +Barras (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 19 ukt 2009 p'unchawpi 18:51 pachapi) +Bastique (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 31 awu 2007 p'unchawpi 18:01 pachapi) +Beau (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 27 awr 2008 p'unchawpi 08:12 pachapi) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Ruraqkuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +34Kuytakankillapa, amami dijankillapachu yarpuynikillapa chay mana allin ruraykunata rurachishunanllapapaqqa. Chaynulla ama maĉhankillapachu, ama yarpupakankillapapischu kay bidapi kawsayashaykillapapaqqa. Ama chay jwisyu diyapiqa qamkunata, chay mana allin ruraykuna daskaqla ratachishunanllapapaqchu. + +¿Haykapllaqa wawawan churanakuwaqchu, allpa llamkaq runawanrì, huk medicowanrì? ¿Imakunataq kanan allin tupasqa chay rimaykuna allin qispinanpaq? Ñawpaqmantapacha yachasqañam yachaywasikunapi, justiciapi chaymanta iñina wasilunapi kamachikuqkunallapa rimasqan, aswanqa mana pitapas uyarispan. 2003 watapim, chay audiencia publica nisqapi kaptinku Peru suyunchik uyarirqa violenciapi ñakariq runamasinchikkunata Ayacuchomanta, Apurimacmanta, Huancavelicamanta, Huancayomanta, Limamantawan. Ancha chaninchasqa kachkaptinpas manam wakinqa "uyarirqakuchu" aswanmi upa tukurqunku. Chaymi yuyananchik, upa kayqa manam rinri karuyaptinchu, aswanqa sunqun mana paskarikamuptinmi. Huancavelicamanta David Hidalgo yuyarichiwanchik "La memoria de los dolientes" (2004) nisqapi, chay qayakuqkunapa suyaynin ama yanqaqa kachunchu, manam chay expedientekunata pipas ñawinchanchu hinaptin imatam kutichiwasun mañakuyninchikman, manam pipas uyariwanchikchu , nispa. Chayna ancha sasachakuykunapi tarikuspam pisillapas kanraq sunqu icha runakunaqa rimanakuspa uyarinakuchwanpas, nispa. +¿Qampaq imataq desarrollo? ¿imaraykutaq kay suyuqa, llaqtataqa, aylluqa allin qispisqam kachkan ninchik? Runamasinchikpa hawkayayninta allin kayman mana puririchispaqa, hinallataq allin runa kananpaq qispichiyta mana atispaqa, kay interculturalidad nisqawan llamkayqa manam allinmanchu chayanman. Runakunaqa qispinanchik allin wiñaypim, allin qispisqa kananchikpaq. Yachaykuna, riqsisqanchikkuna, kaqninchikkuna, ima munasqanchikpas rimayninchik, imapas allin ruway yachayninchikqa, tukuy imakunaqa aswan allin kananchikpaqmi kayta atin. Imaymana yachayniyuq kayqa aswan allinta imatapas rurananchikpaqmi, maypipas, imatapas qispichinanchikpaq. Imapas sasachakuy churakamuptinqa chay sasachakuytam qawarinanchik llapanchik uku. + +Paqarisqa 1 ñiqin tarpuy killapi 1962 watapi +Ñawpaq klubnin HFC Harlem (piluta hayt'aq) +Ruud Gullit sutiyuq runaqa, "De Zwarte Tulip" qayay sutiyuq, (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1962 watapi paqarisqa Amsterdam (Urasuyu) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Urasuyu piluta hayt'aqmi wan Pukllaykamachiq. +Amsterdam llaqtapi paqarisqa runakuna + +Asina nisqaqa ima asinapaq willasqapas, puchukayninpi utirayachispa q'uchuchiq rimasqayuq. + +Hefei ( chun simipi: 合肥市, phinyimpi: Héféi), Chunwa llaqtap, Anhui pruwinsya uma llaqtanmi. +4 distritukuna wan 3 kundadukuna: + +Mama llaqta Maruku +Rabat, (Arabya simipi: الرباط, Ar-Ribāṭ) llaqtaqa Maruku mama llaqtap uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rabat. +Llaqta (Maruku) + +Paqarisqa 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1901 watapi +Wañusqa 5 ñiqin kantaray killapi 1957 watapi +José Leandro Andrade (* 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1901 watapi paqarisqa Salto llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - 5 ñiqin kantaray killapi 1957 watapi wañusqa Montevideo llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +3 Awya Yala Kupa participasyunkuna +4 Ulimpiku pukllaykuna participasyunkuna +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1930 Uruwayi Atipaq ? ? +Awya Yala Kupa 1927 Piruw Iskay ñiqin 3 ? +Awya Yala Kupa 1924 Uruwayi Atipaq 0 ? +Ulimpiku pukllaykuna participasyunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ulimpiku pukllaykuna 1928 Amsterdam Atipaq 4 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Andrade. +Montevideo llaqtapi paqarisqa +Piluta hayt'aq (CA Peñarol) + +Wañusqa 4 ñiqin tarpuy killapi 2000 +Hatun yaya watakama 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1999 +Augusto Vargas Alzamora S.J. sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin ayamarq'a killapi 1922 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 4 ñiqin tarpuy killapi 2000 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq hisuita, kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Limapi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Augusto Vargas. + +"Distritu (Chupaka pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Uchuk Wamanqaqa distritu + +Rimaykunap ayllun: Algik rimaykuna +Qillqa: Kri siq'i llumpa +Kri icha Kriy (ᐃᔨᔫ ᐊᔨᒧᐎᓐ - Nēhiyawēwin, Nīhithawīwin, Nēhinawēwin) simiqa Kanadapi kawsaq 117.000 Kri runakunap rimayninmi. + +Katiguriya:Wat'a (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Wat'a (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Mama llaqta). + +Marbán pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Luritu +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi, waraniyi simi, aymara simi, hukkuna +Marbán pruwinsya (kastilla simi: Provincia de Marbán) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Luritu llaqtam. +Mayukuna: Isiboro mayu - Mamuriy mayu - Sécure mayu +Quchakuna: Arani qucha - Musuq Pacha qucha - Larga qucha +Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam, hukkuna indihina runakunapas tiyanku. +Saywitu: Marbán pruwinsya + +Inga kichwa nisqaqa huk kichwa k'iti rimaymi, Kulumbyap Putumayu suyunpi kawsaq Inga runakunap rimayninmi, 25.000-chá rimaqniyuq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Ransiya). + +Tikraynin unkuña Kastillanu simipi: + +Mama llaqta Libya +Tripoli, (Kastilla simipi: Trípoli , Arabya simipi: طرابلس , Arabya libyan simipi: Ṭrābləs, Grisya simipi: Τρίπολις) llaqtaqa Libya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Kamasqa wata: S VII bC, Libyapi uma llaqta 1962 watamanta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tripoli. + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1954 Championnat du Monde de Football (inlish simipi: 1954 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1954) nisqaqa 1954 watapi Suwisa mama llaqtapi V ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. + +Qurpachakuq icha Qurpa nisqaqa wakinkunap wasinpi, qurpachaq nisqa runakunap qurpa wasinpi puñuq runam, karu purispa, kikinpa wasinmanta karu kaspa. + +Nikolai Rimsky-Korsakov ( rusu simipi: Николай Андреевич Римский-Корсаков) sutiyuq runaqa ( Tikhvin llaqtapi ( Rusiyapi) paqarisqa 18 ñiqin pawqar waray killapi 1844 p'unchawpi; † Lyubensk llaqtapi (Rusiyapi) wañusqa 21 ñiqin inti raymi killapi 1908 p'unchawpi) rumantiku musika takichaqmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Nikolai Rimsky-Korsakov. + +Runa Simi: Pernambuco suyu + +Runa Simi: Philipinakuna + +m-utjaqto vomit (PAN: *um-utaq) *utaq + +WAYNA PIKCHU. Ugo Carrillo + +1 REYES 2:3 _ Tata Diosniykij kamachinkunata junt'ay, ñankunampi purispa, munayninta ruwaspataj, chantá tukuy Diospa kamachinta kasuypuni, imaynachus Moisespa kamachisqampi qhelqasqa kasqanman jina, tukuy ima ruwasqaykipi, tukuy ima ruwaj churakusqaykipipis allin risunampaj. + +Kaytan qechusqa kay serfor nesqapi llank'aqkuna chayman pachak soqta chunka (160) k'ayrakuna kausashasqa hinamantapis pachak tawa chunka (140) hatuchaq mama k'ayrakuna wañusqa kasqa, chay k'ayrakunataqa apashasqanku valde nesqakunapi. + +Katiguriya:Taki +"Taki" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uwas (genus Vitis) nisqakunaqa huk siqakuq wayuq yurakunap rikch'anam. +Rurunkunap (wayunkunap) hillinmanta winutam ruranchik. Rurunkunata ch'akispataq pasatam ruranchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uwas. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uwas + +Sunqu p'itiy (Infarctus cordis) nisqaqa sunqu sirk'a unquypa paqarichisqan sunqu sinchi aychap yawarmanta muchuyninmi. Paqarinmi sunqu sirk'a iskuyaspa k'ichkisqa kaptin yawar hark'aspa kaptin. Chaywanmi mana muksichaq kaptinmi sinchi aychap kawsaykuqninkuna manañam samayta atispa wañuykun. + +Punku p'anqa: Chaqllisinchi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Punku p'anqa: Chaqllisinchi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Punku p'anqa: Chaqllisinchi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Bread (inlish simi, q'umir p'unchaw) nisqaqa huk pop rock, folk rock kusituymi, Los Angeles llaqtayuq USA Hukllachasqa Amirika Suyukunapi). 1968 watapim rakinakurqan. + +Ama Apurimaq suyupi Antawaylla nisqa hatun llaqtawan pantaychu! +Antawaylla icha Antawayllacha (kastilla simipi: Andahuaylillas) nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Antawayllacha distritupi. +Antawaylla distritutaqa 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1914 watapis kamarqanku. +Maki kapchiy, Antawayllacha, Qusqu suyu, Piruw +Peluta haytaq warmikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqta (Qispiqanchi pruwinsya) + +Wisk'achani nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Wisk'achani (sut'ichana) rikuy. +Tiyay: Punu suyu, Wankani pruwinsya, Wankani distritu +Wisk'achani (kastilla qillqaypi: Cerro Viscachani) nisqaqa Piruw llaqtapi, Titiqaqa qucha ñiqpi, Winiwi qucha (Puinhui qucha) ñiqpi, huk urqum, Punu suyupi, Wankani pruwinsyapi, Wankani distritupi. Pikchunqa mama quchamanta +4.000 mitrum aswan hanaq. + +Phisu,[1] Antaqullqi (kichwapi antakullki),[2] Q'illay kañina icha Q'illay suñaya nisqaqa q'illaymanta - qurimanta, qullqimanta, antamanta - rurasqa kañinam, p'allta muyu hina last'achakunam, iskaynintin larunpi rikch'achakunayuq, sananchakunayuq. + +Peru (inlish simipi: Peru, State of Nebraska) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, Nebraska suyup llaqtan. Peru llaqtapiqa 865 runakuna (2010) tiyachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Peru (Nebraska). + +Kamasqa 1820 mara, Jusiya San Martin Libertadur. +Hallka k'iti kanchar + +Quechua: Huñusqa Aylluskakuna + +Runa Simi: Iñuku ñiqi + +Runa Simi: Ch'ulla phutuy raphiyuq + +Kancha Kancha Q'asa + +Joya de los Sachas llaktapi kawsakkuna mushuk paktakay ruraykunata charinmi + +[haku sapa inga, awqaykita atišun, llaqtayuq tiyangi kunan p'unčawpi] + +Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Runa Simi: Ch'uya Ispiritu suyu + +www.anisqama.tv + +1699 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam). + +Tiyakuynin Anqash suyu, Waras pruwinsya, Independencia distritu, Tarika distritu +Uqshapallqa (kastilla qillqaypi: Ocshapalca) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yuraq Hankapi, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Independencia distritupi, Tarika distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.888 mitrum aswan hanaq. + +Alejo Carpentier sutiyuq runaqa (26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1904 paqarisqa Lausanne llaqtapi - 24 ñiqin ayriway killapi 1980 wañusqa Paris llaqtapi) huk Kuwa mama llaqtap qillqaqmi karqan. +Lausanne llaqtapi paqarisqa + +Urin Chichas pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Tupisa +Urin Chichas pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Sur Chichas) nisqaqa Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Tupisa llaqtam. +Urin Chichas pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Urin Chichas pruwinsya + +Kastilla simimanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Kastilla nisqaqa Iwrupapi huk kathuliku qhapaq suyus karqan. 1492 Aragun suyuwan huñunakuspa Ispaña qhapaq suyus tukurqan. + +Tiyay Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya +Chawpi Walla (Piruw) (kastilla simipi: Cordillera Central (Peru)) nisqakunaqa hatun urqukunam, Piruwpi, Antikunapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi. Qutuni urquqa (5.897 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. + +Atakami (kastilla simipi: Atacames) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Esmeraldas markapi, huk llaqtam, Atakami kitip uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atakami. + +"P'unchaw" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Anthony Charles Lynton Blair sutiyuq runaqa icha Tony Blair (* 6 ñiqin aymuray killapi 1953 p'unchawpi paqarisqa Edinburgh llaqtapi, Iskusya pi mama llaqtapi) Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. +1997 watamanta 2007 watakama Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tony Blair. +John Major Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq + +Yaku qullqi icha Puriq qullqi, Hg (musuq latin simipi: Hydrargyrium icha Mercurium) nisqaqa huk q'illaymi, huklla kaq puriqlla q'illay. Huk suti: parya (cinabrio: HgS). + +Uma llaqta Alis +Alis distritu (kastilla simipi: Distrito de Alis) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Alis llaqtam. +Alis distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Tumas-Alis k'iti rimaytam. Kunan pachataq aswanta kastilla simitam rimanku. + +Allin p'unchaw Machín taytaykuna masculina. Kay qillqamanta, niyman kay Perú mama llaqtapi llapan dirichusnin kanmi akllananpaq hina qhari warmi may ayllumantapas qullanakunata atinku akllayta.... +llapaykichikta Napaykuykuchik . Nuqan kunan rimarisaq ñawichasqaymanta. Manan t'aqchu kunan watakunapiqa runakunaqa tiyapunku, llaki llakiyllapi, manchasqa, purinaqapunku kay pachapi,... +Ñaña turaykuna sumaq napaykuy kachun sapanka hukniykichispaq, hinallataq huk hatun marq'arikuy kachun qamkunapaq. Kay yuyariyqa sut'ipuni rikukuchkan kunan kawsayninchikpi, imaraykuchus kunan... +Taytaykuna, mamaykuna, ancha kusa kay rurasqaykichik. Ari qhipa watakunapi pacha mamanchikta wañuchichkanchik, k'irichkanchik, chakrata ruraspapas manañam Pacha Mamamanta mañarikunchikchu,... +Allin sukha llapallata, imaraykun mana autoridaninchikkuna kallpawanchu kay leynisqakunata riksirichin. Hinallataq t¨aqwirinanku imaynatachus, t'aqwinku chay huch'uy qhatukuqkunatahina. + +Tiyanahamp'arakuna, llank'anapaqkuna ima. +Yachaywasi perqaykunapi llank'aykuna ruwakunapaq, imapaqchus, ima ruwaykunawanchus chaninchasqa kashan chayta. +Awariy imaynas llank'akunqa chayta, imayna llank'akun, hinallataq waturikuy qhepa chaninchaykunata, chay yachaywasi perqay llank'aykunamanta, mayqenkunatachus PRONIED ruwashan. Imaynatachus chaninchakuran ruway atikunanpaq karan chay. +Tapurikunapaq, qhelqa mayt'ukunapaq. +Wasi perqaykunamanta, hatun, suyu kamachikuy. +Técnica nisqa kamachikuy, yachaywasikuna, Educacion básica regular, inicial nisqakunapaq, ruwakunanpaq hina. +Tapuwayku, ima llank'aymantachus yachayta munanki chayta. Hunt'anapaq qhelqa mayt'uman haykuy. Ankaychaman ñit'iyuspa. +Hunt'anapaq qhelqa mayt'u PRONIED Qhelqay tinkuy Willarikuykuna + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado). +Yayayku, Hanaq pachakunapi kaq, sutiyki muchasqa kachun, +munayniyki rurasqa kachun, imaynam Hanaq pachapi hinataq kay pachapipas. +kunan, wañuyniyku pachapipas. +wañurqan, pampasqataq karqan. +Hanaq pachapa, kay pachapa ruraqninpi. +kruspi chakatasqa karqa, +wañurqa, pampasqataqmi karqa, +kawsaqkunata wañuqkunatawanpas taripaq hamunqa. +Ñawpaq simipim iñini, huk çapalla Dyus llapa atipaqman. +Pichqa ñiqin simipim iñini. Pay kikin Dyusmi Kamaq. +Qanchis ñiqin simipim iñini. Pay kikin Dyusmi wiñaypaq kusichiq. +Tawa ñiqin, simipim iñini. Pay kikin Iesu Christum, ukupachakunaman uraykurqan, chaymantam Sanktukunap animankunakta, paypa kusi hamuyninta suyachkaqta pusaykumurqan. +Pichqa ñiqin simipim iñini. Pay kikin Iesu Christum, wañusqanmanta kimça ñiqin punchawpi, kawçarimpurqan. +Qanchis ñiqin simipim iñini. Pay kikin Iesu Christum, kawçaq runakunakta, wañuqkunaktawanpas, taripaq hampunqa. +ñawpaq kimçanmi, kikin Dyusta yupaychanqanchikpaq: +Iskay ñiqin simi ñinmi. Ama Dyuspa qapaq sutinta qaçimanta hurankichu. +Tawa ñiqin simi ñinmi. Yayaykikta, mamaykikta yupaychanki. +Pichqa ñiqin simi ñimi. Ama piktapas wañuchinkichu. +Qanchis ñiqin simi ñinmi. Ama çuwakunkichu. +Isqun ñiqin simi ñinmi. Ama runa maçiykip warminta munapayankichu. +Chunka ñiqin simi ñinmi. Ama hukpa ima haykanta munapayankichu. +Iskay ñiqin simi ninmi: Amam Dyuspa qapaq sutinta qasimanta hurankichu. +Kimsa ñiqin simi ninmi: Dumingukunapi, hatun fistakunapi samakunki, Dyusta muchaykunaykipaq. +Tawa ñiqin simi ninmi: Tayta-mamaykitam yupaychanki. +Suqta ñiqin simi ninmi: Aman wachuqchu kanki. +Qanchis ñiqin simi ninmi: Amam suwakunkichu. +Isqun ñiqin simi ninmi: Amam runamasikipa qari-warminta munapayankichu. +Chunka ñiqin simi ninmi: Amam pipa ima haykantapas munapayankichu. +Iskay ñiqin simi ñinmi, watankunapi hukmita kunfisakunki, unquspa, wañuypaq kaspa, kumulganqaykipaqpas, kunfisakunkitaq. +Tawa ñiqin simi ñinmi. Santa iglisya mamanchikpa, ayunay ñisqanpi ayunanki. +Pichqa ñiqin simi ñinmi. Dismusta, primiçyastapas qunki. +Ñawpaq ñiqin simi ninmi: Dumingunkunapi, hatun fistakunapi: Misatam uyarinki qallarisqanmanta tukunankama, tukuy llamkaymanta samaykuspa. +Iskay ñiqin simi ninmi: Watapi huk kutillatapas kunfisakunki, sinchita unquspa, wañuypaq kaspa, kumulganaykipaqpas. +Tawa ñiqin simi ninmi: Santa Iglisyap nisqan punchawkunapi ayunanki, aychamantapas waqaychakunki. +Pichqa ñiqin simi ninmi: Santa Iglisyapa nisisidadninkunapaq yanapakunki. +Suqta ñiqinmi: Orden. +Runap kuyapayay ruranankuna (obras de misericordia sutiyuq) chunkatawayuqmi. +Mana yachaqta, yachachinki. +Kunaypaq kaqta, kunanki. +Llakikuqta, putikuqta, quchuchinki. +Kawsaqkunapaq, wañuqkunapaqpas, Taytacha mañapuy. +Suyakunanchik, "esperanza" sutiyuq. +Kuyananchik, "caridad" sutiyuq. +Kuskachay. Iusticia sutiyuq. +Kunan kay tawa qipan hamuq wirtudkunañataqmi sutichakunku "Virtudes morales cardenales"-wan. [...] +Kallpayuq kay, "fortaleza" sutiyuq. +Kamayuqlla kay, "templanza" sutiyuq. +Iskay ñiqinmi. Michakay hucha, Auaricia sutiyuq. +Kimça ñiqinmi. Wachuk kay hucha, Luxuria sutiyuq. +Tawa ñiqinmi. Piña kay hucha, Ira sutiyuq. +Pichqa ñiqinmi. Çakçapukuy hucha, Gula sutiyuq. +Suqta ñiqinmi. Chikikuy hucha, Embidia sutiyuq. +Qanchis ñiqinmi. Qilla kay hucha, Accidia sutiyuq. +Micha kay hucha: Avaricia sutiyuq. +Wachuq kay hucha: Lujuria sutiyuq. +Qilla kay hucha: Pereza sutiyuq. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Boris Yeltsin Rusiya mama llaqtayuq pulitiku + +Uma llaqta Qullwas +Kamasqa wata 23 ñiqin ayriway killapi 1954 watapi +Qullwas distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Cullhuas) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi , Wankayu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qullwas llaqtam. + +1 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (01.06., 1-VI, 1ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 152 kaq (152ñ - wakllanwatapi 153ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 213 p'unchaw kanayuq. + +quwiki Katiguriya:Amachasqa sallqa suyukuna (Mama llaqta) + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (CA Banfield) + +Runa Simi: Philipiyuqkunapaq qillqa + +Elephanti (ordo Proboscidea, familia Elephantidae) nisqakunaqa ancha hatun, suyt'ukaray sinqayuq, rinrisapa, yura mikhuq ñuñuqkunam. +Kaymi elephanti rikch'aqkuna: +Mamut (Mammuthus primigenius) nisqaqa huk wañusqañam elephanti rikch'aq. Chhullunku pachapis kawsarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Elephanti. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Elephanti + +Edinburgh (kastilla simipi: Edimburgo) llaqtaqa Iskusya mama llaqtap uma llaqtanmi. Edinburgh 453 430 runakunam kawsachkanku (2002). + +Witu phallcha, Witu[1] chaylla, P'inqa-p'inqa[2] icha Hallu-hallu[3] (Gentiana prostrata) nisqaqa huk Awya Yalapi (Piruwpi) kawsaq yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Phallcha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Phallcha + +Yawar nisqaqa sirk'anchikkunapi puka, yaku hina ukhu yawrim. +Sunqum yawartaqa sirk'akunanta tanqan. Yawar muyuriy nisqapi kurkunchikpi sirk'akunanta muyupayaspa kurkup kawsaykuqkunata muksichaqwan mikhuna imayaykunawan ñukyuykun, chimlasayta, q'upa imayaykunata apaykuspa. +Yawarqa manam puriqllachu, yaku hinallachu. Kay yawarpi kawsaykuqkunam kan: +Puka yawar kawsaykuqkuna (erythrocytes): Surq'anpi wayra pachamanta yawarman hamuchkaq muksichaqta yawar puka nisqa imayaywan hap'iykun. +Yuraq yawar kawsaykuqkuna (leucocytes): Mana allin kaqkunata, wamaq imakunatam tukuchin, ahinataq añakikunata. + +Uma llaqta Pimampiru +Pimampiru kiti (kastilla simipi: Cantón Pimampiro) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Impapura markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Pimampiru llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Kayampi Kuka kawsaykuska amachasqa allpa +Pimampiru kitipiqa Karanki Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa Mariano Acosta kitillipi San Francisco de Sigsipamba kitillipipas kawsanku. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Pimampiru kiti + +2002 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Manyaku icha Ch'uytu siq'i nisqaqa (QSHKS: Ch'uytu seq'e, kastilla simi: cateto) chiqan kimsak'uchupi chiqan chhukap kinrayninpi kaq manyam. + +Forlì llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Unukhachun icha Quylu (Cucumis melo) nisqaqa huk chakra yuram. Rurunkunatam mikhunchik. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'aski-k'aski + +Pukallarapra k'uslulu (Cycloneda sanguinea) nisqaqa huk k'uslulum, Antikunapim, Urin Awya Yalapi kawsaq. Suntu kurumamaqa qirisanpas ancha achka yura usakunatam mikhun.[1] + +Suysuna, kichwapi Shuyshuna nisqaqa yakumanta k'atachakunata hurqunapaq llika hina llamk'anam. + +12 ñiqin hatun puquy killapi +12 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (12.02., 12-II, 12ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (43ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 322 p'unchaw (wakllanwatapi 323 p'unchaw) kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +from ikunas.com + +Bob Hawke Awstralya mama llaqtayuq pulitiku + +Oxford Global Languages ñawpaq qallarisqan iskay kitikunanpaq, isiZulu chaymanta Sotho Septentrional, 2015 watapi, 10 simikunapi qatiq ñawpaq watapi, achka yapasqa qatiq watakunawan tiyanku. +Juch'uy willakuy: Kamaynin lexico willaynipaq kay web kitipi ñawpaq Teofilo Laime Ajacopa kaqrayku 2016 watapi Puraq Simipirwa/Diccionario bilingüe kaqjina uyaychasqa kasqan: quechua-castellano, castellano-quechua chaymanta kaypi Teofilo Laime Ajacopa uyniwan yapasqan. © Teofilo Laime Ajacopa. +Aswan riqsisqa kaypi pachata +Ukhupi llamk'aykuna + +Wañusqasqa puñusqa jina kashanku, chayrayku mana imatapis yachankuchu, nitaj imatapis ruwayta atinkuñachu. Chaywanpis kausayta Qojqa, wañuymanta rijchʼarichiyta atin. Chaytataj Jesusman wañusqasta kausarichinanpaj atiyta qospa rikucherqa. (Eclesiastés 9:5; Juan 11:11, 43, 44 leey.) + +Runa Simi: Q'illu wakamayu + +ñuqanaykuchu kaniku, huk real llapas, killapi ganaq, mana ni pipas kanikuchu. + +q'uñi qisayman tukurqan +ch'iqtawaqchu sunquykita + +Runa Simi: Ángel Sandoval pruwinsya + +1Jesusqa kuterqa Jordán Mayumanta Espíritu Santowan junt'asqa, chay Espiritutaj Payta pusarqa ch'in pampaman. 2Chaypeqa tawa chunka p'unchayninman Kuraj Supayqa Jesusta juchaman urmachiyta munarqa. Chay tawa chunka p'unchaypi mana imata mikhusqanraykutaj Jesusqa yarqhachikorqa. 3Chantá Kuraj Supayqa nerqa Jesusta: Sichus Diospa Churin kanki chayqa, niy kay rumeqa t'antaman tukunanta, nispa. 4Jesustajrí kuticherqa: Diosmanta Qhelqasqapi nin: Mana t'antallawanchu runaqa kawsanqa, nispa. 5Chantá Kuraj Supayqa orqo pataman Jesusta pusaspa, uj ñawi ch'irmiypi rikucherqa tukuy kay pachapi reinosta, 6nerqataj: Kay tukuy atiyta qosqayki, tukuy kapuynintawan, imaraykuchus noqaman qosqa karqa; chayrayku pimanchus munani, chayman qoyta atini. 7Sichus ñawpaqeypi qonqoriykukuspa, yupaychawanki chayqa, kay tukuynin Qampata kanqa, nispa. 8Jesustajrí kuticherqa: Diosmanta Qhelqasqapi nin: Señor Diosniykita yupaychanki, Pay sapallantataj sirvinki, nispa. 9Chaymanta Kuraj Supayqa Jerusalén llajtaman Jesusta pusarqa, Templo patapi sayaykuchispataj, nerqa: Diospa Churinchus kanki chayqa, wijch'uykukuy pampaman. 10Diosmanta Qhelqasqapi nin: Angelesninta kachamonqa waqaychasunankupaj, nispa. 11Chantá nillantaj: Makisninkupi jap'isonqanku, ama chakiykita rumipi takakunaykipaj, nispa. 12Jesustajrí kuticherqa: Diosmanta Qhelqasqapi nillantaj: Señor Diosniykita ama pruebata ruwankichu, nispa. 13Chantá Kuraj Supayqa Jesusta chaypacha juchaman urmachiyta munaspa tukuytawan, pachampi saqespa, pisi tiempota chinkarerqa. 14Jesús kuterqa Galileaman, Espíritu Santoj atiynintaj Paypi karqa. Tukuynejpi Payllamanta parlasharqanku. 15Payqa yachachisharqa sinagogaspi, tukuytaj Jesusta mayta jatunchaj kanku. 16Jesusqa Nazaret llajtanmanñataj rerqa, maypichus uywasqa karqa, chayman. Samarikuna p'unchaypi sinagogaman yaykuspa, usunkuman jina Diosmanta Qhelqasqata leej sayaykorqa. 17Chaypaj Payman jaywarqanku profeta Isaiaspa libronta, kicharispataj, Pay tarerqa kay jina qhelqasqata: 18Señorpa Espíritun Noqapi kashan; jawiwaspa ajllawarqa sumaj willanasta wajchasman willanaypaj; kachamuwarqataj willajta presos kacharisqa kanankupaj, ciegos qhawarinankupaj, ñak'arejkunataj samarichisqa kanankupaj, 19Señorpa allin watanmantapis willanaypaj, nispa. 20Chantá Jesusqa librota wisq'aspa, waqaychajman jaywaytawan, tiyaykorqa. Tukuy chay sinagogapi kajkunataj Payta qhawasharqanku. 21Parlayta qallarispataj, paykunaman nerqa: Qhelqasqapi Diospa nisqan kunan p'unchaypi junt'akushan, kay uyariwasqaykichejman jina, nispa. 22Ancha allimpuni Jesusqa tukuyninkuman rijch'arqa, chay jinata parlasqanmantataj t'ukuspa, tapunakorqanku: Manachu kayqa Josejpa churin? nispa. 23Chantá Jesús nerqa: Niwankichejchari kay nisqata: Médico, Qan kikiykita jampikuy. Astawanqa, Capernaumpi chay ruwasqasniykita uyarisqaykuta kay llajtaykipipis ruwallaytaj ari, nispa. 24Nillarqataj: Cheqatapuni niykichej: Mana mayqen profetapis allimpaj qhawasqachu kikin llajtampeqa. 25Cheqatapuni nillaykichejtaj: Ashkha viudas karqanku Israel naciompi Eliaspa tiempompi; chaypachaqa kinsa wata sojta killayojta mana pararqachu, chaynejtataj anchapuni yarqhay karqa tukuynejpi. 26Diostajrí Eliastaqa mana ni mayqen israelita viudamanchu kacharqa, manachayqa Sidonpi kaj Sarepta llajtapi tiyakoj viudallaman. 27Jinallataj Israelpeqa profeta Eliseoj tiempompi karqanku leprawan ashkha onqosqas; chaywampis mana ni mayqen llimphuchasqachu karqa, manachayqa Siriamanta Naamanlla, nispa nerqa Jesusqa. 28Chay tukuy imasta uyarispa, sinagogapi tukuy kajkuna phiñarikorqanku. 29Sayarispataj, llajtamanta Jesusta qharqorqanku, pusarqankutaj orqo pataman, maypichus llajtanku karqa chaynejman, qaqaman tanqaykunankupaj. 30Jesustajrí paykunaj chawpinkuta llojsispa, riporqa. 31Chaymanta Jesusqa rerqa Galileapi Capernaum llajtaman. Chaypitaj runasman yachacherqa samarikuna p'unchaypi. 32Runasqa mayta t'ukorqanku yachachisqanmanta, imaraykuchus parlasqanqa atiyniyoj karqa. 33Chaypacha sinagogapi millay supayniyoj uj runa sinch'ita qhaparispa, nerqa: 34Saqewayku ari. Ima nispa noqaykuwan jap'inakoj jamunki, Nazaretmanta Jesús? Noqaykuta tukuchejchu jamunki? Noqa yachani pichus kasqaykita: Qanqa Diospa santo kaj ajllakusqan kanki, nispa. 35Chantá Jesusqa chay supayta sinch'ita k'amerqa: Ch'in kay, llojsiy chay runamanta, nispa. Chay supaytaj paykunaj ñawpaqenkupi runata urmachispa, llojsiytawan riporqa, mana astawan imanaspa. 36T'ukuspataj, tukuyninku parlanakorqanku: Imataj kayri? Kay runaqa atiywan, kallpawantaj supaykunatapis qharqon, kasunkutaj, nispa. 37Chayrayku Jesusqa may mentasqa karqa tukuy chaynejpi. 38Sinagogamanta llojsimuspa, Jesusqa yaykorqa Simonpa wasinman. Chaypacha Simonpa suegran sinch'i k'aja onqoywan kasharqa. Chaypi kajkunataj Jesusta mañakorqanku payta sanoyachinampaj. 39Chantá Pedroj suegranman qayllaykuspa, Jesusqa k'amerqa k'aja onqoyninta, paytaj sanoyaporqa. Chay ratopacha jatarimuytawan, paykunaman sirverqa. 40Inti yaykuykushajtinña, runasqa imaymana onqoyniyojkunata Jesusman pusamorqanku, Paytaj sapa ujta makinwan llankhaykuspa, sanoyacherqa. 41Jinallatataj supaykuna llojsirarqanku ashkha onqosqasmanta, qhaparerqankutaj: Qanqa Diospa Churin kanki, nispa. Paytajrí supaykunata k'amispa, ch'inyacherqa, imaraykuchus yacharqanku Pay Cristo kasqanta. 42Sut'iyayta llajtamanta llojsispa, Jesusqa rerqa ch'innejman. Runastaj tarinankukama Payta mask'arqanku, jark'ayta munaspa ama ripunampaj. 43Paytajrí nerqa: Wajkunamampis Diospa reinonmanta evangeliota willamunallaytaj tiyan, imaraykuchus chaypaj kachamusqa kani, nispa. 44Ajinata Jesusqa Judea sinagogaspi willaraj. + +Carmen Martín Ispaña mama llaqtayuq qillqaq + +Qhapaq p'anqa +Kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. +Ña kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa +qillqasqa p'anqayuqñam. +Punku p'anqakuna +Huk rimaykunapi +100 000 hawa qillqakunayuq Wikipidiyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos 1 Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. +Ñawpaq: Qhichwa simi, Pacha q'uñichiy, K'anchaq Ñan, Sara, Kastillanuchay, Qiwuña +Llamk'anakuna +Watapi lliw p'unchawninkunapaq p'anqakunata qillqasunchik, kaypi qhaway! +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna suytiyuq listap rakinkunataqa qhichwa simiman t'ikrananchikraqmi atin. Manaraq mast'asqa riqsisqa qhichwa simipi rima kaptinqa, qhichwapi musuq simip kinrayninpi kastilla simipi rimatam kakuchinkiman. Kaypi achkaraq t'inkikunap imankunamanta musuq p'anqakunata qillqananchikmi atichkan. +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Uyapurata t'ikrana p'anqap rimanakuyninpi willamuy. +Mama llaqtakunamanta qillqakunata qhichwaman t'ikranaykipaq qhaway Wikipidiya:Aknalla yanapay. +Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa nisqa p'anqata allinchay. +Wikipidiya ruraykunaqa kay k'iti rimaykunapiñam kachkan: +Wikipidiyaqa Wikimediap ruraykamayninmi. Kaymi huk qispi ruraykamaykuna: +Rikch'aqkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:22, 24 awu 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wiktionary:Kamachiq sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +Wiktionary:Kamachiq sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Wiktionary:Kamachiq sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wikisimitaqi:Kamachiq (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Wiktionary:Kamachiq" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Piruwpi rimaykuna + +Waras llaqtapi +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Quriyunka +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi +Runa ñit'inakuy - runa / km² () +Hallka k'iti kanchar 143,13 km² +Kamasqa wata 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1857 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Quriyunka distritu icha Kurunku distritu; (kastilla simipi: Distrito de Corongo) nisqaqa Quriyunka pruwinsyapi huk distritum, Anqash suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Quriyunka llaqtam. +4 Distritupi paqarisqa + +Chinchay nisqa uywamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chincha, inti paña icha chawpi tuta law, Arhintinap runasiminpi anaqlaw (hanaq law) nisqaqa huk rikuchiq iñum. Chinchapiqa inti manam hayk'appas kachkanchu. +Tiksimuyup t'urpin chincha qhipannintam purin. Chay chincha qhipaqa Tiksimuyup hawanpi lliwmanta aswan chincha kaq iñunmi. + +Ayamaych'a (genus Rhinanthus) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Aya-aya[1] (genus Alonsoa) nisqakunaqa kiswar yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunap rikch'anam. +Kaymi huk rikch'aqhinkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aya-aya. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Aya-aya + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ransiya) - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ransiya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ransiya). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1924 – 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1928 +Yachachiq, Awqaq pusaq, pulitiku +Francisco Plutarco Elías Campuzano icha Plutarco Elías Calles sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin tarpuy killapi 1877 watapi paqarisqa Guaymas llaqtapi – † 19 ñiqin kantaray killapi 1945 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) mishikunapas yachachiq, Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +1924 watamanta 1928 watakama Mishiku mama llaqta Umalliq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Plutarco Elías. +Awqaq pusaq (Mishiku) + +Husqa (Dalea) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Husk'a, Jusk'a[1] icha Q'ira[2] (genus Astragalus) nisqakunaqa huk yurakunam, chaqallu yura rikch'aq aylluman kapuq. Iskay waranqa rikch'aqninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Husk'a. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Husk'a + +Pinchikilla chaqna nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Wamp'uwatanapi wamp'umanta chaqnarachkanku, Haikou llaqtapi, Hainan, Chunwapi +Chaqna nisqaqa ima chaqasqapas, chaqnanapas, runa wisapi q'ipi, kawallu, ima chaqna uywa, qallapurina, wamp'u, antawapipas, apaykachanapaq. + +Mathieu Debuchy sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin anta situwa killapi 1985 watapi paqarisqa Fretin llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mathieu Debuchy. + +Kikuyu simi (Gĩkũyũ) nisqaqa huk Bantu rimaymi, Kenyapi kawsaq Kikuyu (Kĩkũyũ) runakunap rimayninmi. Suqta hunuchá rimaqnin kachkan. + +Wakichi icha Prugrama (inlish simipi: program[me], kastilla simipi: programa) nisqaqa ima ruranapas. Antañiqiqpi wakichi yupana llamk'anam, willakunata llamk'apunapaq, antañiqiqta pusanapaq. Wakichiyuq willañiqitaqa wakichi willañiqi ninchik, sapsilla .exe chupayuq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'irway + +kaqpi kanku: kunay1kunay2 + +Louisiana nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Baton Rouge llaqtam. + +Kichasqa sinta ruqyay yuyana. +Sinta ruqyay yuyana, rimay hallch'ana icha rimay hap'iqa[1] (maqnituphun) nisqaqa ruqyay waqaychana sintapi ruqyayta waqaychanapaq, sintapi yuyasqatataq ruqyachinapaq pinchikilla llamk'anam. +Ruqyayta yuyachkaptinchikqa ruqyay musyana (mikruphunu) nisqa ruqyayta hukchakuq pinchikilla puriyman ti'kranmi. Ruqyay musyanapi ruqyay umacha chay hukchakuq pinchikilla puriyatam hukchakuq llut'ariy k'itikunaman t'ikran, chaywan sintapi ch'iñicha llut'ariylla k'atachakunata llut'arichispa. Chaywan ruqyayqa sintapi waqaychasqam. Qulluy umacha nisqataqmi mawk'a yuyasqa ruqyaykunata qullun. +Sintapi waqaychasqata ruqyachkaptinchikqa kaqlla ruqchay umacha sintapi llut'arichisqa k'atachakunap llut'ariy k'itimanta hukchakuq pinchikilla puriymanmi t'ikran. Ruqyaq icha ruqyana (altawus) nisqakunam chay hukchakuq pinchikilla puriytaqa ruqyaymanmi t'ikran. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:07, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Iskay Chunka Pusaq niyuq +Tawa Chunka Pichqa yuq +Tawa Chunka Qanchis niyuq +Tawa Chunka Pusaq niyuq +Pichqa Chunka Iskay niyuq +Pichqa Chunka Tawa yuq +Pichqa Chunka Pichqa yuq +Pichqa Chunka Qanchis niyuq +Pichqa Chunka Pusaq niyuq +Pusaq Chunka Iskay niyuq +Pichqa Pachak +Tawa Waranqa +Chunka Waranqa +Tawa Chunka Waranqa +Pichqa Chunka Waranqa +Pachak Waranqa +Tawa Pachak Waranqa +Pichqa Pachak Waranqa + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna + +PACHA, LLAQTA, WASICHAY + +Runa Simi: Iñuku wisnu + +Runa Simi: Qanchist'upsi k'uslulu + +quwiki Musuq Segovia suyu + +David Robert Joseph Beckham sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin aymuray killapi 1975 watapi paqarisqa London llaqtapi - ) huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Inlatirra quchu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Beckham. + +Katiguriya:Distritu (Qallaw pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Qallaw pruwinsya) +"Distritu (Qallaw pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Juvénal Habyarimana sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin pawqar waray killapi 1937 watapi paqarisqa Rwanda - 6 ñiqin ayriway killapi 1994 watapi wañusqa Kigali llaqtapi) Hutu Rwanda mama llaqtayuq pulitiku wan Umalliq. +1973 watamanta 1994 watakama ñawpaq kuti Rwandapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juvénal Habyarimana. + +Uma llaqta Qaranya +Qaranya distritu (kastilla simipi: Distrito de Carania) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qaranya llaqtam. + +Kallas (kastilla qillqaypi: (Nevado Callas) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200 mitrum aswan hanaq. + +Qhapaqkunap iskay ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Qhapaqkunap iskay ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Segundo Libro de los Reyes) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Qhapaqkunap iskay ñiqin qillqasqan, bible.is nisqapi: +Qhapaqkunap iskay ñiqin qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Qhapaqkunap iskay ñiqin qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Qhapaqkunap iskay ñiqin qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Qhapaqkunap iskay ñiqin qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Sarumilla pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Sarumilla +Sarumilla pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Zarumilla) nisqaqa Tumpis suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Sarumilla llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Los Manglares de Tumbes mamallaqta willkachasqa - Tumpis mama llaqta risirwa +Mayukuna: Sarumilla mayu +Pruwinsya (Tumpis suyu) + +Ispañul atipaqkunaqa saprayuqsi karqan, manataqsi indihina runakunachu. +Sapra icha Sunkha (chinchaysuyupi Shapra icha Sunka) nisqaqa qharip k'akinpa qaranpi wiñaq suphunkunam. + +Chayanta llaqta - Wikipidiya +Chayanta (kastilla simipi: Chayanta) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, huk llaqtam P'utuqsi suyupi, Rafael Bustillo pruwinsyapi, Chayanta munisipyup uma llaqtanmi. + +Llaqtayuq Kane (inlish simipi: Citizen Kane, kastilla simipi: Ciudadano Kane) nisqaqa huk pilikulam, 1941 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Orson Welles karqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu jinch'ay + +Tikraynin jayk'aqpis Kastillanu simipi: + +Chirijos kitilli (kastilla simipi: Parroquia Chirijos) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk chakrapura kitillim, Manawi markapi, Portoviejo kitipi. + +Rikina distritu (kastilla simipi: Distrito de Requena) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Rikina llaqtam. + +Anton van Dyck Bilhika mama llaqtayuq llimphiq + +1Amonpa churin rey Josías Judá suyupi kamachikushaqtinmi, Señor Diosqa Sofoniasman rimaykurqan. Sofoniasqa Cusiq churinmi karqan, Cusitaq Gedaliaspa churin karqan, Gedaliastaq Amariaspa churin karqan, Amariastaq Ezequiaspa churin karqan. 2Señor Diosmi nin: Ch'usaqyachisaqmi kay pachapi kaq tukuy imaymanata, 3wañuchisaqmi runakunatapas uywakunatapas, wañuchisaqmi phalaq animalkunatapas lamar-qochapi challwakunatapas, qolluchisaqmi millay runakunatapas, chinkachisaqmi kay pachamanta runakunatapas. Ñoqa Señor Diosmi chayta nini. 4Judá runakunatan muchuchisaq, Jerusalenpi llapa tiyaqkunatan ñak'arichisaq. Jerusalenmantan Baal dios yupaychayta llapanta chinkachisaq, ídolo yupaychaq sacerdotekunaq sutintapas chinkachisaqmi. 5Wakin runakunan wasi patakunapi k'umuykukuspa ch'askakunata, killata, intita yupaychanku. Wakin runakunan yupaychawaspanku sutiypi juranku, Milcom diospa sutinpipas jurallankutaqmi. 6Wakinninkutaq ñoqamanta t'aqakuwanku, manan maskhawankuchu, manataqmi tapukuwankupaschu, paykunatan llapallankuta wañuchisaq, nispa. 7Apu Señor Diospa muchuchinan p'unchaymi sispaykamushanña, chayrayku paypa ñawpaqenpi upallakuychis. Señor Diosmi Judá runakunata sacrificananpaq wakichishanña, waqyaspanmi paykunata haywananpaq t'aqanña. 8Señor Diosmi nin: Sacrificasqay p'unchaypin muchuchisaq umalli runakunatapas, reypa churinkunatapas, wak llaqta p'achawan llapa p'achakuqkunatapas. 9Chay p'unchaypiqa muchuchillasaqtaqmi wasikunaman suwakuq phawaykuqkunata, diosninkuq wasinman suwakusqankuwan q'otusqankuwan hunt'achiqkunatapas, nispa. 10Señor Diosmi nin: Chay p'unchaypin Jerusalenpi Challwa Punkumantapacha qaparinqaku, yapasqa mosoq llaqtamantapacha qaparkachanqaku, moqokunamantapacha raqhaqaqayta uyarinqaku. 11Qhatuna cheqas qayllapi tiyaqkuna waqaychis, chaypi kaq llapa qhatuqkunan wañunqa, qolqewan llapa negociaqkunan wañuchisqa kanqaku. 12Chay p'unchaykunapin lamparata hap'ispa Jerusalén llaqtapi k'uchun-k'uchunta maskhasaq, hinaspan vinoq qonchun hina llakhi tiyaq runakunata muchuchisaq, paykunan sonqonkupi ninku: Manan Señor Diosqa allintapas mana allintapas ruwanqachu, nispa. 13Chaymi qhapaq kayninkuqa qechusqa kanqa, wasinkupas raqayman tukuchisqa kanqa. Wasikunatan perqanqaku, ichaqa manan chaykunapi tiyanqakuchu, uvas chakratan ruwanqaku, ichaqa manan vinota ukyanqakuchu. 14Señor Diospa hatun p'unchayninqa qayllaykamushanñan, sispaykamushanñan, usqhamushanñan. ¡Uyariychis! Chay sinchi manchakuy p'unchayqa chayamushanñan, kallpasapa runapas khuyaytan qaparinqa. 15Chay p'unchayqa k'arak phiñakuy p'unchaymi kanqa llaki-phutiy manchapakuy p'unchaymi kanqa, thuniy purunyachiy p'unchaymi kanqa, tutayaq laqhayaq p'unchaymi kanqa, yana phuyu llanthu p'unchaymi kanqa. 16Chay p'unchaypin trompetata tocanqaku, soldadokunatan waqyanqaku: Allin waqaychasqa llaqtakuna contra, hatunkaray torrekuna contra phawaykuychis, nispa. 17Señor Diosmi nin: Ñoqa contra huchallikusqankuraykun runakunata llakiwan ñit'ichisaq, chaymi ñawsa hina purinqaku. Yawarninkun unu hina hich'asqa kanqa, ayankupas hatun hisp'ay hinan wikch'usqa kanqa, nispa. 18Señor Diospa k'arak phiñakusqan p'unchaypiqa manan qolqenkupas qorinkupas paykunataqa qespichinqachu, Señor Diosqa sienteq kaspanmi kay pachantinta ruphaykachinqa, payqa hukpaqkaman kay pachapi tiyaq llapa runakunata wañuchinqa. + +5 ñiqin chakra yapuy killapi 1930 watapi 88 watayuq +wiñay kawsay yachaq wan pulitiku +Franjo Tuđman sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1930 watapi paqarisqa Ľubiša llaqtapi - 5 ñiqin kantaray killapi 2016 watapi wañusqa Bratislava llaqtapi ) huk Isluwakya mama llaqtayuq wiñay kawsay yachaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michal Kováč. + +T'uru T'uru mamallaqta parki - Wikipidiya +(Turu Turu mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Tiyay Charkas pruwinsya, P'utuqsi +Quchapampa: 140 km + +Chukuwitu distritu +Luquina Chico mawk'a llaqta, Chukuwitu distritu, Chukuwitu yaqa wat'a +Uma llaqta Chukuwitu / Chukuytu (Chucuito) +Chukuwitu distritu icha Chukuytu distritu[1] nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Chucuito) Piruw mama llaqtapi huk distritum , Punu pruwinsyapi, Punu suyupi, 1823 watapi kamasqa. Uma llaqtanqa Chukuwitu (icha Chukuytu) llaqtam. + +VW Golf V, huk runa antawa, Alimanyapi rurasqa. +Runa antawa nisqaqa runakunata apanapaq antawam. + +2 chaniyuq tikraykuna millay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Odvar Nordli sutiyuq warmiqa (* 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1927 watapi paqarisqa Tangen llaqtapi, Nurwigapi) huk Nurwiga mama llaqtayuq pulitiku wan kawpaq runaq. +Nurwiga Mama llaqta Uma kamayuq 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1976 watapi watamanta 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1981 watapi watakama + +Qaqa paluma (Columba livia) nisqaqa huk urpim, Iwrupapi, Asyapi, Aphrikapipas kawsaq. Awya Yalapi musuq rikch'aqmi. +↑ BirdLife International (2009). «Columba livia». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2010.4. 31 de enero de 2011 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qaqa paluma. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qaqa paluma + +Tikraynin jiq'iqay Kastillanu simipi: + +Cremona llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Maran mayu (kastilla simipi: Río Maran mayu) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk mayum, Chuqichaka suyupi, Oropeza pruwinsyapi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Suwisa). +"Taripay amachaq (Suwisa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Denver +Colorado nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Denver llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Litunya. + +4 chaniyuq tikraykuna llaqta kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: llaqta1llaqta2llaqta3llaqta4 + +Punku p'anqa: Ikwadur +Ikwadur (kastilla simipi: Ecuador, "Chawpipacha") nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Kitu llaqtam. Ikwadur mama llaqtapiqa 13.212.742 runakunam kawsachkanku (2006). Ikwadur +Qhapaq qillqasqa: Ikwadurpa allpa saywachi +Quchakuna: Impaqucha - Q'illu qucha - Qhariqucha - Quwiqucha +Llaqtakuna: Lista: Ikwadurpi llaqtakuna +Katiguriya:Ikwadurpi mawk'a llaqtakuna: Inkapirqa +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Tumipampa - Yawatisuyu +Kitikuna: Kulta kiti - Rispampa kiti +Kitillikuna: +Mawk'a llaqtakuna: Inkapirqa +Wiñay kawsay: Qhapaq qillqasqa +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: +Runa llaqtakuna: Qhichwa runa - Aymara runa - Kañari - Puruha +Kumpusiturkuna - Yachay tarpuy - Kusituykuna: Salaskamarka +Simi kapchiy: Ikwadur mamallaqtap qillqaqninkuna +Taki kapchiy: Waqachinakuna: Qina - Siku - Pututu - Antara - K'uypi - Kachu - Wankani; +Qhapaq qillqasqa: Ikwadurpi musiku +Allpa llamk'ay: Sara - Papa - Allpa llamk'ay - Wiru yura rikch'aq ayllu +Ikwadurpi runa llaqtakuna Indihina ayllu llaqtakunapas: Achuar - Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan - Chibuleo - Karanki - Kayampi runa - Kañari - Kichwa runa - Kitu Kara - Napuruna- Natawila - Otavalo runa - Pansaliyu - Pastasa runa - Puruha - Qhichwa runa - Salasaka runa - Sapara runa - Sarakuru runa - Shuwar - Tsa'chila - Tunqurawra Kichwa runa - Waorani - Waranka runa +Kusa qillqakuna (suyapayaqkunapas) +Lista: Ikwadurpi llaqtakuna (1-XI) +Lista: Ikwadurpi llaqtakuna +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Chili +Punku p'anqa: Piruw +Punku p'anqa: Uralan Awya Yala +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:38, 26 nuw 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Paykuna wayllunku, (Paykuna wayllun) = They love = Ellos aman. + +Qusqu llaqtapim plazachallanpim suyaykamullaway, + +Nipa (elemento) nisqakunaqa tantachisqaman kapuqkunam, yupaykunam, imakunapas, haqipas t'alapas. + +quwiki Ñit'isqa ñawra phiruru + +Sapsi Chaskinancha (Public Domain) nisqaqa Tiksimuyuntinpi tukuy runakunapaq saqillasqa imaykunam, manam sapa runakunallapaqchu. Chaywanqa tukuy runakunam chay Sapsi Chaskinanchapaq hayñiyuqmi. + +(s) Huk nacionkunapi rantinakuyman apanankupaqmi taksa ruruchiqkunata huñunachinqa, chaypi kuskamanta llamkanankupaq. (chk) Llapa rantinakunamanta ima willakuytapas yachanapaq huk hatun willanata paqarichinqa. + +1969 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. +2 ñiqin qhapaq raymi killapi - José María Arguedas, Piruw mama llaqtayuq qillqaq (p. 1911). + +1548 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +/q/ oclusiva, post-velar: En cabeza de sílaba [q-]: Qamkuna, qiwa, qupiy, qaqa, qimay, allqu, alqay, qasay, puquy, qipi. En coda de sílaba [–q]= [-j]: aqtuy, rimaq, puriq, atuq, saqtay, mushuq, kamaq, luqtu, ruraq. +Tayta, wiraqucha, +Yanuna wasi, waykuna wasi +Llaqta, marka +shumaq warmikunata, wan +3ª. Paykuna +'Chunka kimsayuq +'Chunka suqtayuq +Ishkay 'chunka pichqayuq +Marka, llaqta + +Niptun nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Niptun (sut'ichana) rikuy. +Niptun, Voyager 2 nisqamanta rikuchkasqa. +Niptun (latin simimanta: Neptunus, kastilla simipi: Neptuno) nisqaqa intimanta pusaq karu kaq puriq quyllurmi inti llikapi. + +Richard Griffiths sutiyuq runaqa (July 31, 1947) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Richard Griffiths. + +Tikraynin Yawar Waqaq Kastillanu simipi: + +Audrey Hepburn sutiyuq warmiqa (4 ñiqin aymuray killapi 1929 watapi paqarisqa Ixelles llaqtapi, Brussel k'itipi, 20 ñiqin qhulla puquy killapi 1993 wañusqa Tolchenaz llaqtapi, Suysapi) kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq, Bilhikapi paqarisqa. + +XXXIV Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +Dwight David Eisenhower, Ike Eisehower, sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin kantaray killapi 1890 watapi paqarisqa Denison (Texas) llaqtapi - † 28 ñiqin pawqar waray killapi 1969 watapi wañusqa Washington llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas karqan, 34 kaq umalliqnin (1953 watamanta 1961 watakama), ñawpaq Republikanu Partidupi kaq umalliqsi. + +Wallakuna Rawra walla, Antikuna +Yarupaq (Yarupac), Yarupa icha Caudalosa nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum, Rawra wallapi, Lima suyupi, Uyun pruwinsyapi, Uyun distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.685 mitrum aswan hanaq. + +Runa Simi: Kamachi + +Quechua: Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Runa Simi: Yawar llukllunacha + +Runa Simi: Ñit'isqa ñawra phiruru + +蓋丘亞語 (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Khishkamanta jarap'asqa, + +WAYNA QHAPAQ: Ancha munasqay Paqa, Yukay, Huayllapampa, Chinchero, Ollantaytampu ayllukuna añaychaykichis kay hinata chaskiwaskaykichismanta. Anchata kusikuni ... Sayariychis wawaykuna... (TODOS OBEDECEN AL INKA Y SE PONEN DE PIE) +WAYNA QHAPAQ ¡HAMAUT'A! Imaynata wawaykuna uywakushan, qanmi cheyta hunt'achinayki yachaysapa kanankupa, imapis llalleq, allin ruaqkuna, allin runakuna. +WAYNA QHAPAQ, SUTIYKI KANQA! +KUNANMANTA HATUN WIÑARIYKA KANQA. +WAYNA QHAPAQ Allpa q'epeqkuna achhuyamuychis... chaypi saqeychis chay allpa apamuskaykichista... (SE DIRIGE AHORA AL PUEBLO) Ancha munasqay wawaykuna qawariychis kay kallpasapa runakunan hump'ispa Tawantinsuyu karu llaqtakunamantaraq kay sumaq allpata apamunku kay allpa kaqta kallpachinanchispaq. +WILLAQ UMA: (INTERVIENE FORZADO POR EL SILENCIO DE QEWAR TUPAQ) Qhapaq Inka. Ama phiñakuychu qespiwanka kamayuqta... Paykunaqa watupakushankun, chayraykun harkashasunkiku. +WILLAQ UMA: Sapan Inka. Kokapi, yana kowipi ima Kaypi qhawaqkuna, willka sarapi qhawayta munashanku... ¿Munankichu qhawanankuta? +WAYNA QHAPAQ: Usqayta rimarimuy; uraykuyniykuna yachachunku. +KOKA QHAWAQ: Sapan Incanchismi Tumipampa wañunqa, mana riqsisqa unquywan. Yuraq uya, sunkasapa, puka kunka, yana sunquyuq runakunan, llapan tawantinsuyunchista thunichinqaku. Sinchita ñak'arichiwapanchistaq, alquta hina wañuchiwasun. +ATAU WALLPA Sapan Inka, taytay: manan wayqiytaqa hayk'aqpis wañuchiytaqa atiymanchu. Llullan kay kallpa rikuq. Llullakushankun llapampis. Kamachiy kunan pacha wañuchinankupaq. +WAYNA QHAPAQ: ¡Upallaychis, upallaychis! Willaq Uma Yachay sapa waykey, huntakunanqa huntakunanmi, huntakunkapunin + +Wak'a nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Wakaqa iskay waqrayuqmi. +Urin rikch'aq +Waka (Bos taurus, kastilla simimanta: vaca, "china waka") nisqaqa runap uywasqan huk ñuñuq uywam, iskay waqrayuqmi. waaka nisqa Ankash qallupi +Runakunaqa wakap ñukñunta upyanku, ayachantataq mikhunku. +Ispañul chawchukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suysa chawchukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waaka. +Iskay ruk'anayuq + +Kay qillqaqa Kristup paqarisqanmanta 6 ñiqin watamantam willan. Suqta yupaymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +6 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +(Waywash Urqukuna risirwa suyu-manta pusampusqa) +Tiyay Anqash suyu, Wanuku suyu, Lima suyu, [1] +Waywash walla risirwa suyu (kastilla simipi: Zona Reservada Cordillera Huayhuash) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Wanuku suyupi, Lawriqucha pruwinsyapi, Lima suyupipas, Qaqatampu pruwinsyapi. Chikyan llaqta nisqamantaqa 31 km karum, Yuraq urqukuna 50 km. +4 Quchakuna +Wiru yura rikch'aq ayllu Poaceae +Uma urqukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq qillqasqa: Waywash walla +Qarwaqucha (Anqash), Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu +Hawaqucha (Jahuacocha), Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu +Sultiruqucha (icha Sultiraqucha?) (Solterococha icha Solteracocha?), Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu +Wikunka qucha (Viconga), Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +Sarapuqucha, Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qupa distritu +Suyruqucha (Anqash) (Suerococha) +Suyruqucha (Qaqatampu), Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +↑ www.enjoyperu.com / Waywash Urqukuna risirwa suyu (kastilla simipi) +Waywash walla risirwa suyu (inlish simi) + +Suyukuna: Ukayali suyu, Mayutata suyu, Luritu suyu +Yine simi (Yine) nisqaqa 3.000-chá Yine runakunap rimayninmi, Piruwpi Umawa suyukunapi, Arawak rimaykunaman kapuq. + +Tiyay: Qusqu suyu, K'anas pruwinsya, Lanki distritu +Yana Urqu nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk urqum, Qusqu suyupi, K'anas pruwinsyapi, Lanki distritupi, Kunti llaqta ñiqpi. Yana Urqup mach'ayninkunapiqa 1781 watapi ispañul awqaqkuna Tupaq Amaru iskay ñiqintas hap'irqan. +Saywitu: Qanchi pruwinsya / K'anas + +↑ Campagna, C. (IUCN SSC Pinniped Specialist Group) (2008). «Arctocephalus australis». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 14 January 2009 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iskaysuphu asuka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Iskaysuphu asuka + +► Kuyu walltay pusaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (2 P) +"Kuyu walltay pusaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Kaykay +Kaykay distritu; (kastilla simipi: Distrito de Caicay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Pawqartampu pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Kaykay llaqtam. + +Uqshapallqa (lluq'i), Ranrapallqa (paña), Llaqa hatun chullunku Llaqa quchawan +Tiyay Anqash suyu, Waras pruwinsya, Independencia distritu, Tarika distritu +Walla Yuraq Hanka, Antikuna +Waras llaqta; paña: Wallunarahu, Uqshapallqa, Ranrapallqa, Rima Rima rit'i urqukuna +Ranrapallqa, Ranra Pallqa icha Ranra pallqa nisqaqa (Ranrapalca) Piruw suyupi huk rit'i urqum , Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Independencia distritupi, Tarika distritupi, Ishinka urqu ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 6.162 mitrum aswan hanaq. +Waras - Paltay llaqta - Collon llaqta +www.andes.org.uk / Antikunapi 6.000 m hanaq urqukuna +Ranrapallqamanta (inlish simipi) + +"Manawi marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ch'utillu, wak llaqta yacha, jawa llaqta yacha + +Putututaqa, ñaupaq ñaupaq mataraqmi, teqsimuyuntimpi q'epachisqaku. +Moche runakunapas, Hatun Qocha yupaychanankupaq. +Asteka runakunataqmi, Quetzalcoatl, willka wayra, willka yachay yayankuta yupaychanapaq; Kunkan kuman pututukunata walqayukuspa "ehecailacocozcatl" nisqawan; Wayrakunamanta amachasqa kanankupaq. +Hatun muyuq wayrakunaq kallpantan rantinchasqa, kasqanta ima. +Q'epaynintan takichisqaku hatun chaskikuykunapi, apukuna waqhanapaq ima. + +Ayllu llaqta +Ayllu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Ayllu (sut'ichana) rikuy. +Ayllu llaqta nisqaqa Andespi runakunap - qhichwa runakunap, aymara runakuna, huk runa llaqtakunap - uchuylla llaqtam. Chaypi kawsaq runakuna huk ayllupi hina kawsan. +Michiypaq wayllakuna, chakrakunapas ayllu llaqtap kaynin, kuskan chaskinanchanmi, chakra qunakuy nisqapi ayllu llaqtayuq runapura rakinakusqa. Ayllu llaqtapiqa ayninakunku, mink'akunku, mana wiraquchap mistippas llaqtakunapi hinachu. +Ayllu llaqtaqa qhichwa runakunap tiksi kawsay kayninmi. + ++ "Kapaq Raymi" + +Llaktayta, runakunata rikurayay, sapsi uchilla kamachiykuna ....... +7 niki.- Kay llaktapi wacharishka kashpami, kariwarmi runakuna Ecuador llaktamanta kan: 1. Ecuador llaktapi wacharishka runakuna. +5. Kishpiyta kichushka runamanka yachayta, llankayta, kapuchiyta, kawsaytarpuyta, mikunata, puklllanata, samay mutsuykunata rikunkami. +56 niki.- Ayllullakta runa, llaktakuna, kawsaymarkakuna, yanallaktakuna, yunkallaktakuna, sapsillaktakunapash Ecuador llaktami tukun; shuklla, mana rakirinami tukun. +21. Sumakkay, chikansami kawsaytarpuy, ñawpa yachaykuna, wiñaykawsay, munaykuna, shuktakkunapash tukuypaklla yachaypi, willaykunapi rikurichun. Kikin willana +kunata, shimikunata, llaktayta, runakunapak yachayta wakaychina, wiñachina, sinchiyachina hayñitapash charinmi. a) Tukuy runakuna kishpiyrishka wacharikta riksin. +b) Tukuy punchakuna, sayllakunapash katinallakuna kanka. +e) Uchallakunapi, chay uniyachik, hipayachik, ñan katichik kamachiykunataka mana hapirinkachu. +2. Kullki hawa, llaktaykachay hawa, akllaypi kullkita mana alli tukuchishkamanta, tukuy chay punchakuna akllay kamachiykunata pakishkamanta wanachina. +2. Chay llankaypillatak ayllukuna mana yaykuna. +242 niki.- Mamallaktapak suyupi, markapi, kitipi, kitillipipash saywashka allpa ukupimi tantarin. Pachamamata wakaychinarayku, runapak kawsaytarpuyta, llaktakunata charinkapa chay llaktakunapaklla kamachishkata tiyachinka. +344 niki.- Mamallaktapak yachay llikaka: kamaywan, yachanakuna, llaktaykuna, tiyakkuna, yachay katimuyta rurakkunata hamutanka; shinallatak imashina kallarik yachay, tiksi yachay, chawpi yachay patakunapi ruraykuna hamutarin. Hatun yachay llikawanmi mukuyarishka kanka. +11. Yachakukkuna, ayllukuna, yachachikkunatapash yachay katikuypimi chaypi atishpa kachun kamana. +12. Tukuy runakunami llakta allpapi, suyupi, paktapakta kallariwan yachayman yaykuchun kamana. +1. Rimay samikuna, ñawparimaykuna, tawkasami rikuchikuna, wiñachishka takikuna, arawikuna, raymikuna; shinallatak wiñachishka iñiykuna, kapukkunapash wakaychishkami kan. +381 niki.- Mamallaktami ukkukuyuy yachayta ukllanka, ñawpachinka, rikunka; kay yachayka: kuyuri yachay, pukllaykuna, alli197 +426 niki.- Tukuy runakuna, kamachikkuna, kamaywasikuna Mamakamachiyman watashkami kan. Kariwarmi kishpichikkuna, +7. Pichka (5) sapan paklla kitilli tantanakuypi pichka (5) rimayta charikkunata akllanka, yalli apuchishkami pushak kachun akllashka kanka. +2. Markakamak, Kipa markakamak ishkantinta akllaypi, kitipushakta akllaypipash maykan yalli hawa apuchita charikkunami mishakkuna kanka. 3. Antipi Antirikkunata akllaykunapika shinami katinkakuna: a) Sapan shutikunapak wachuta apuchitami yapankakuna. b) Kay yapashkakunataka: 1, 3, 5, 7, 9, 11, ... katik yupaykunaman rakinkakuna, mashna rakirishka, mashna tiyarinata charinkakamami rakinkakuna. + +Runa Simi: Mamallaqtapura Huñu Sallqa Pachata Sallqapi Kaqkunata Amachanapaq + +Haarlem _ llaqtapi paqarisqa runakuna +Llaqtapi paqarisqa runakuna + +Ingrid Bergman Suysya mama llaqtayuq aranway pukllaq + +3.Amarakaeri. + +Imre Kertész Unriya mama llaqtayuq qillqaq + +Runa Simi: Phukuna waqachina + +19. - Ima laya llank`aytataj kay INRA nisqa, chajrapi ruwan. Castilla simipi kutichiy + +5. Pichqa (sinku) kaq: +11. Ch'unga suqniyuq (unsi) kaq: +12. Ch'unga ishkayniyuq (dusi) kaq: +15. Ch'unga pichqayuq (kinsi) kaq: +Yumbay runam dirichuyuq ch'akrayuq, imayuq kananchiqpaqllapa. Sapalanlia manaqa suqkunawan ch'akrayuqqa atinchiq kayta. +19. Ch'unga isqonniyuq (dyisinwibi) kaq: +21. Ishkay ch'unga suqniyuq (beynti uno) kaq: +25. Ishkay ch'unga pichqayuq (beynti sinko): +Yumbay runakuna dirichuyuq Ilaqtamba kustumbringunata yach 'akunambaq. Kaptin llaqtambi biblyutika, atin liyiyta librungunata. Wakin runakuna yach'akushpa imata rurayta, yach'achinqa llaqta masingunatapis, chay suqkunapis yach'akunambaq. +28. Ishkay ch'unga pusaqniyuq (beynti ocho): +Yumbay runakuna atinllapa rurayta munashqanllapata, alli kaptin, mana dañachiptin suqkunata. + +Katiguriya:Llaqta (Kamri) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Kamri). +"Llaqta (Kamri)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Alimanya). +"Urqu (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Alimanya) + +Uma llaqta Chuqurwus +Chuqurwus distritu (kastilla simipi: Distrito de Santiago de Chocorvos) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Waytara pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Chuqurwus llaqtam. + +Tikraynin mana runayuq jallp'a Kastillanu simipi: + +Bellavista distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Bellavista) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Jaén pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Bellavista llaqtam. +Marañun mayu, Bellavista llaqtaniq + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pruwinsya (Kuba). +"Pruwinsya (Kuba)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Pruwinsya (Mama llaqta) + +Kawallu, kichwapi Apyu (Equus caballus) nisqaqa huk ch'ulla ruk'anayuq ñuñuq, runap uywasqan, ancha chaninchasqa uywam. Kawallup wasanpim tiyaspa kawallanchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawallu. + +Wañusqa 20 ñiqin anta situwa killapi 1973 watapi (32) +Bruce Jun Fan Lee (李振藩, 李小龍; pinyin: Lǐ Zhènfān, Lǐ Xiăolóng); icha Bruce Lee, sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin ayamarq'a killapi 1940 watapi paqarisqa San Francisco llaqtapi - 20 ñiqin anta situwa killapi 1973 watapi wañusqa Hong Kong llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan. +Hukllachasqa Amirika Suyukuna suti (inlish simipi) +Batman (Episodiukuna: "Spell of Tut" 26 ñiqin tarpuy killapi 1966, "A Piece of the Action" 1 ñiqin pawqar waray killapi 1966, "Batman's Satisfaction" 2 ñiqin pawqar waray killapi 1966) .... Kato + +Uma llaqta Strasbourg +Alsace (aliman simipi: Elsass) nisqaqa huk riqyunmi Ransiya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Strasbourg llaqtam + +Sallqa Pantu, Manu mama llaqta parki, Piruw +Pantu,[1] Tuwi,[2] Ukati,[3] Manqu,[3] Umsiri[3] icha Waminku[3] (Eira barbara) nisqaqa huk Chawpi Awya Yalapi Urin Awya Yalapipas kawsaq aycha uquq ñuñuq uywam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pantu + +Urnu ñawch'i, uralanmanta rikusqa. +Urnu ñawch'ip wat'ankuna, hawa pachamanta rikusqa. +Urnu ñawch'i icha Horn ñawch'i nisqaqa (kastilla simipi: Cabo de Hornos) Uralan Awya Yalap lliwmanta aswan uralanpi kaq ñawch'inmi, Urnu wat'aman kapuq, Ninasuyup uralanpi huk wat'am, Chiliman kapuq. + +Ñawi hampikamayuq nisqaqa (kastilla simipi: oculista) ñawip unquyninkunamanta yachaq hampikamayuqmi. + +400 0 _ ‎‡a Johannes Brahms‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq takichaq wan pianu waqachiq‏ + +Runa Simi: Sichillakuna + +ripukusaqku, manaña kutinaykupaq, +chay musuq markakunapi. + +RUNA SIMIPI SUTIKUNA (Quechua — Ruso). + +Purun rumichu, purun sachachu karqani / mana mamayuq, mana taytayuq kanaypaq? + +KECSUA: Huñusqa Nasyunkuna + +Kofi Annan, Huñusqa Nasyunkunap Sapsi Qillqakamayuqnin +Kofi Annan sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin ayriway killapi 1938 watapi paqarisqa Kumasi llaqtapi - ), Gana mama llaqtayuq musikumi wan diplumatiqu qarqan. +1997 watamanta 2006 watakama Huñusqa Nasyunkunap huk Sapsi Qillqakamayuqninmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kofi Annan. + +Sapsi (colectivo, común) nisqaqa ima achka, aswan, icha tukuy runakunapaq kaqpas, mana huklla runapaq, mana akuna kaq, kuskan chaskinancham. +Sapsiwaki musikupi chakrakunapas, ruruchinakunapas sapsim. + +Katiguriya:Piluta hayt'ay - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay. +► Piluta hayt'ay (Mama llaqta)‎ (18 K) +"Piluta hayt'ay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kimsa khata sisayuq nisqakunaqa (Rosopsida) nisqa iskay phutuy raphiyuq yurakunap tuktunpi paqariq sisanpi kimsa khatachayuqmi. + +Uma llaqta Sipi Sipi +Sipi Sipi (kastilla simipi: Sipe Sipe) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Killaqullu pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Sipi Sipi llaqtam. +Mayukuna: Ch'aki Mayu +Sipi Sipi munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +23 ñiqin anta situwa killapi 1909 watapi +Saywitu: Sipi Sipi munisipyu + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Llamk'ay rikuy. +Tawantinsuyupi ch'amanaku. Runakunap qallarisqanmanta ch'amanakuqa sapsi ruraymi karqan. +Ch'amanaku icha Llamk'ay nisqaqa ima ruraypas, ruranapas, rurasqapas, llamk'aqkunap, chakra runakunap, michiqkunap, yachaqkunap rurasqan. +Kay hina ch'amanaku rikch'aqkunatam riqsinchik: +Ayllu llaqtapi: mink'a, ayni +Huk atipayasqa llamk'aykuna: inkumindapi, asindapi, wiraquchapaq llamk'ay mit'a + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Asya. +► Puchukasqa mama llaqta (Asya)‎ (1 P) +"Asya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kawallu yallinakuy nisqaqa runakunap kawallupi purispa yallinakuymi, kurku kallpanchaymi. +Kaymi huk kawallu yallinakuy layakuna: +Ulimpiku yallinakuykuna: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'illi +4 chaniyuq tikraykuna k'illi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Cali, Santiago de Cali nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam, Kawka qhichwa suyupi (Valle del Cauca). + +Runa Simi: Utrecht pruwinsya + +Machupijchu ruwasqaykuqa chaymi jatun pinsayniyku, chaymi kunan p'unchaykama tayta intijina k'anchari. + +15 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (15.08., 15-VIII, 15ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 227 kaq (227ñ - wakllanwatapi 228ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 138 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +QUECHUA (Runasimi / Qhichwa simi): Ch'uqriyuyu + +Piruwanu Kumunista Partidu +17 ñiqin aymuray killapi 1929 watapi huñunakuypi kumunista llamk'aqkunaqa Piruw Llamk'aqkuna Sapsi Tantanakuytam (CTGP) kamarirqanku. +1960 watakunapiqa PKP rikikurqanmi. Huk wankurisqakunaqa PKP-ta sapispa Mamallaqta Qispichina Awqaqsuyu (Ejército de Liberación Nacional) nisqatam kamarirqan, hukkunataq trotskistakunaman rirqan. +1963 watapi Suwit Huñu, Runallaqta Republika Chunwa rakinakuptinmi, PKP-pas rakikurqan. +PKP Puka Unancha nisqamanta 1980 watapi "Piruwanu Kumunista Partidu - K'anchaq Ñan" (Partido Comunista del Perú-Sendero Luminoso, PCP-SL) nikuq Abimael Guzmánpa ankalli partidun rakikurqan, qatiq watakunapi runakunata terrorista hina mamallaqtayuq maqanakuywan llakichispa, huk kumunistakunatapas awqata hina wañuchispa. Chayrayku runakuna chay pachataqa Sasachakuy pacha nispam suticharqanku. +Piruwanu Kumunista Partidu - Hukllakay (Partido Comunista del Perú - Unidad) nikuq Jorge del Pradop (1960-manta 1991-kama) pusasqan kumunistakunataq Suwit Huñup masinkuna kaspa Juan Velasco Alvaradop kamachinantapas yanaparqan. 1980 watakunapiqa Huñusqa Lluq'i (Izquierda Unida, IU) nisqa masintinpi llamk'anakurqan. Chaypacha Pedro Huillca Tecse sutiyuq Piruw Llamk'aqkuna Sapsi Tantanakuypa pusaqninmi ancha riqsisqa PKP-niyuq karqan. +Piruwanu Kumunista Partidumanta rakisqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:22, 18 dis 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Waranqaysu yura rikch'aq ayllu (Quechua) +quwiki Waranqaysu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Yana hatun qucha + +Runa Simi: Wayllay distritu + +Jesuspa Yurisqan (Navidad ñisqamanta willasqa, Lk 2: 1-20) +Chayrayku qamkunaqa kay hinata mañakuychik: +Yayayku hanaq pachakunapi kaq, +ima hinam hanaq pachapi, hinallataq kay pachapipas. +P'unchawninkuna t'antaykuta kunan quwayku. +ima hinam ñuqaykupas ñuqaykuman huchallikuqkunata pampachayku hina. +[Qampam qhapaq kaypas, atiypas, wiñaypaqmi much'asqa kanki.] +Huk iskay runasimi rimanakunapi, tawqa ima runasimiman t'ikrasqakunapi Yayayku +Dyusqa chay hinatapunin khuyawarqan - Huwan (Juan) 3:16 - ancha achka hina t'ikrasqakuna +Qallariyninpim Simi karqan - Huwan (Juan) 1:1-8 - ancha achka hina t'ikrasqakuna +qamtam yuyakuyku, waqaspa, arqhispa, kay wiqi pachapi. +Chaymantari kay qarquy pacha p'uchu kaptin, +(Yaya, Churi, Ch'uya Espiritupas yupaychasqa kachun.) +Ima hinam ñawpaq karqa, kunanpas, wiñaypas, mana p'uchu kayniyuq pachakamapas. +kusi gloryaykiwanmi hanaq pachapas kay pachapas hunt'asqa. +(Jn 1, 29: Juanmi paqarinninta, payman Jesus hamusqanta rikuruspan ñirqa: "Qhaway runakunap huchan hurquq Dyuspa Chitanta" ñispa.) +kaymi Espiritu Santup k'achayninmanta (grasyanmanta) runa tukurqan, +Kruspi chakatasqa wañurqan, +p'ampasqataq karqan; +ukhu pachakunaman uraykurqan, +kimsa ñiqin p'unchawpi wañusqakunamanta kawsarimpurqan; +hanaq pachakunaman wicharipurqan; +chaymantan kay pacha p'uchu kayta +kawsaq runakunata wañusqakunatawanpas taripaq hamunqa. +huchakunap pampachakuyninta, +hatunchaqkunata Atiyniyuq Dyus rurapuwasqanrayku. Ch'uya ñisqan sutinqa. +Makinwanmi atiyninta rikuchirqan, anchaykachaqkunatam ch'iqichirqan. +Pukyu: Sociedades Biblicas Unidas-pa runasimiman t'ikrasqan; Runasimi.de-pa llamk'apusqan, qillqayta allinchasqan +Chay p'unchawkunapim hatun kamachiq Augustuqa kamachikurqan llapa llaqtakunapi tiyaqkuna yupasqa kanankupaq. +Kay runa yupayqa chayllaraqmi qallarirqan Sirya suyupi sullk'a kamachiq Kiriniyu (Quirinius) kamachikuchkaptin. +Chaymi anhilqa paykunata ñirqan: "Ama mancharikuychikchu, ancha allin willakuytan willasqaykichik, chaywanmi llapa runa q'uchukunqa. +"Dyusqa hanaq pachapi yupaychasqa kachun! Dyuspa khuyapayasqan runakunataq kay pachapi sumaqta kawsachun!" ñispa. +Mariyataq ichaqa chaykunata yuyaymanaspa sunqunpi allintapuni hap'irqan. +Glorya Dyuspaq kachun hanaq pachapi, kay pachapitaq sumaq kawsay kachun Dyuspa chikllasqan runakunapaq. +(Ex 20, 1-17; catequismo ñisqamantam hap'isqa, manataq Dyuspa Simin Qillqap rimaynin hinallachu, iskay wak hina kaq liwrumantam) +Ex 20, 1-17 (Moisespa Dyusmanta hap'isqan kamachisqakuna, Dyuspa Simin Qillqamanta) +(1) Dyusqa kay tukuyta rimaspa ñirqan: +(2) Ñuqam Apuyki Tayta Dyus kani; Egiptomanta hurqumurqayki, wata runallapuni kasqaykimanta. +(3) Ñuqamanta hawaqa wak dyusniyki ama kachunchu. +(4) Ama ima lantitapas rurakunkichu, imaman rikch'akuqtapas, hanaq pachapi, kay pachapi, amataq allpap ukhunpi yakupi kaqman rikch'akuqtapas. +(5) Ama qunqurikunkichu chaykunaman, amataq yupaychankichu. Imaraykuchus ñuqam Apuyki Tayta Dyus kani sinchi, qhusqu Dyus. Taytakunap huchallikusqanmantam wanachasaqpuni churinkunata willkankunatapas kimsa ñiqin miraykunakama, tawa ñiqin miraykunakamapas. (6) Ichaqa khuyawaspa, kamachikusqaykunata uyarikuq runakunata waranqantin mirayninkamam khuyapayasaq. +(7) Ama qasi mana kaqta huqarinkichu Apuyki Tayta Dyuspa sutinta; Tayta Dyusqa manam saqinqachu Dyuspa sutin qasimanta huqarikuqta mana wanayniyuq. +(8) Ama qunqankichu samarikuna p'unchayta Dyusniykipaq t'aqapuyta. +(9) Suqta p'unchawta llamk'anki, chay p'unchawpitaq tukuy ruranayki kaqta ruray. +(10) Qanchis kaq p'unchawri samarikuna p'unchaw kanqa, Apuyki Tayta Dyuspaq t'aqasqa. Chay p'unchawpi ama imatapas rurankichu. +(11) Tayta Dyuspas suqta p'unchawpi rurarqan hanaq pachata, kay pachata, mama quchata, chay rurasqankunapi tukuy ima kaqkunatapas. Qanchis kaq p'unchawpitaq samarikurqa. Chayrayku Tayta Dyusqa samarikuna p'unchawta saminchaspa ñirqan, payllapaq t'aqasqa kasqanta. +(13) Ama wañuchinkichu runa masiykita. +(17) Ama munapayankichu runa masiykip wasinta; +ama munapayankichu runa masiykip warmintapas, qhari kamachintapas, warmi kamachintapas, wakantapas [buwistapas], asnuntapas, amataq ima kaqtapas. +Chunkantin Kamachikuykuna: Exodus 20:1-17, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Runasimipi Yayayku (Taytayku): Matiyu (Mateo) 6:9-13, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Qallariyninpim Simi karqan: Huwan (Juan) 1:1-14, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Tayta Diosmi michiqniy: Mana imapipas pisichiwanchu / Salmo 23, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy +Ch'uya Qillqata ñawiriy! +Ch'uya Qillqata kay internet llika tiyaymanta chaqnamuy +Chuya Qellqa (1987), Ayakuchu rimaypi (Musuq Rimanakuy) [Rómulo Sauñe Quicañap rimasqan] +Chanka (Ayakuchu) Runasimipi (Quechua, Ayacucho) [huk runallap rimasqan: Rómulo Sauñe Quicaña] + +Runa Simi: Sawintu yura rikch'aq ayllu + +Chaki muqu nisqaqa chakita pichuwan waman tulluwanpas t'inkiq muqunmi. + +Uma llaqta Tipuani +Tipuani munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Tipuani) nisqaqa suqta ñiqin munisipyu Lariqaqa pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tipuani llaqtam. +Tipuani munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Tarma pruwinsya - Wikipidiya +P'allqamayu llaqta, Tarma pruwinsya +Uma llaqta Tarma +Tarma pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Tarma jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Tarma) Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, huk pruwinsyam. +Yuraqmayu rit'iqa aswan hatun urqum Tarma pruwinsyapi, kayninsi 5.160 m sayayniyuq. +Amachasqa sallqa suyukuna: Sumaq Pampa risirwa suyu +Mayukuna: P'allqamayu - Ullqumayu + +(Mungul simi-manta pusampusqa) +Rimaykunap ayllun: Makru altay rimaykunachá +Kay mama llaqtakunapi: Mungulsuyu +Muñkul simi ( , Monggol kele) nisqaqa Mungulsuyup rimayninmi. Pichqa hunumanta aswan rimaqninmi kan. + +Velasco Ibarra llaqta - Wikipidiya +Velasco Ibarra llaqta +Velasco Ibarra icha El Empalme nisqaqa (kastilla simipi: Velasco Ibarra / El Empalme) Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, El Empalme kitip uma llaqtanmi. +Velasco Ibarra llaqtaqa José María Velasco Ibarramanta sutichasqa (Ikwadurpa umalliqnin). + +Lansana Conté sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1934 watapi paqarisqa Dubréka llaqtapi - 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 2008 watapi wañusqa Conakry llaqtapi). Khiniya mama llaqtap Awqaq pusaq, pulitiku wan Umalliq. +1984 watamanta 2008 watakama Khiniyapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lansana Conté. + +María Cenobia Izquierdo Gutiérrez , sutiyuq warmiqa (30 ñiqin kantaray killapi 1902 watapi paqarisqa San Juan de los Lagos llaqtapi - 2 ñiqin qhapaq raymi killapi 1955 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi), Mishiku jacha marka llimphiq. +Rikch'a kapchiy (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: María Izquierdo. + +Uma llaqta Waki / Waqi (Guaqui) +Waki munisipyu icha Waqi munisipyu (kastilla simipi: Municipio Guaqui) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Inkawi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Waki icha Waqi (Guaqui) llaqtam. +Waki munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Jazán distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Jazán) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi , Bongará pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pedro Ruiz Gallo llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna raymi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Punku taripasqankuna 14 (Ispaña quchu) +Pedro Eliezer Rodríguez Ledesma sutiyuq runaqa, icha "Pedro" (* 28 ñiqin anta situwa killapi 1987 watapi paqarisqa Arico llaqtapi - ), huk Ispaña mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +FIFA Piluta Hayt'ay Pachantin Klubkuna FC Barcelona Nihun 2011 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pedro Rodríguez Ledesma. + +Miami nisqa llaqtaqa, Florida suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Miami llaqtapiqa 362 470 runakuna (2005) tiyachkan. +Runallaqta Republika China, Qingdao +Buliwya, Quchapampa + +Chiqap nisqaqa chaymi, imachus kan, karqan, kanqa, imamanchus arí nispa niyta atinchik. +Yachay wayllukuypi, yupay yachaypipas ancha chaniyuqmi imakay. Yupay yachapi hayunqa panta nisqam. Munaylla mana chiqaptataq rimaqqa llulla nisqam. + +3. K'araq sonqo qhari k'asmispalla k'irisqa lloqhakachachinankama k'uytu-k'uytu qharita papatapi. +4. Kunan tuta kanqa k'ankaq k'akaran kanka k'arak sonqo runapaq. +0 Ch'usaq 1 Huk 2 Iskay 3 Kinsa 4 Tawa 5 Pisqa, Phisqa 6 Soqta 7 Qanchis 8 Pusaq 9 Esqon 10 Chunka 11 Ch... + +Lara, Jesús. Yanakuna + +Quechua: maqanakuy + +Yanapa:Musuq qillqa - Wikipidiya +Yanapa:Musuq qillqa +Ichus qhichwarunakunaqa munankuman qillqayta imakunawan rurankuman. Paykuna huk p'anqa hap'inku chaypi huk qillqanatawan qallarinqanku qillqayta. Paykuna yuyayninkupi mask'aspa imamunanninkumanta qillqanku, ichus chay qillqachkaptinkupi qillqaq pantarinman, pichaspa, watiqmanta pay atin qillqayta. +Musuq qillqata qallarichiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Musuq qillqata qallarichinaykipaqqa huk qillqapi puka t'inkita ñit'iy. Musuq qillqana pampa rikch'aptinqa qillqariylla. Qillqayta tukuspaykiqa "Panqata waqaychay" nisqata ñit'iy, qillqana pampap qhipanpi, lluq'ipi. Chaymi musuq Wikipidiyap qillaña, qampa rurasqaykim. +Paqtataq, qhichwa simillapi qillqamuy, ama huk rimaypichu. Qhichwa siminnaq qillqakunataqa Wikipidiyap kamachiqnin qullunqam. +Musuq qillqa ancha uchuyllaraq kaptinqa, t'una qillqasqa nisqapaq yanapayta ñawiriy. +Ama qunqaychu interwiki nisqa t'inkikunata yapamuy. +Kachkaqña qillqata allinchay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kachkaqña qillqata allinchanaykipaqqa p'anqap hawanpi "qillqay" nisqata ñit'iy. Qillqana pampa kachkaq qillqawan rikch'aptinqa chay qillqata allinchariy, hatunchariy. Ancha atinllam. +Qhaway: Yanapa:Qillqata llamk'apuy. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 19:10, 18 nuw 2007 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +US Marines nisqa Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq awqaqkuna, M240G nisqawan illapapayachkaq. +Huk ñiqin pachantin maqanakuypi aliman illapapayana: Maschinengewehr 08 (MG08). +Illapapayana (ametralladora) nisqaqa kikinmanta achka kuti utqaylla illapapayaq t'uqyachina ayñim, ratullapi tawqa-tawqa runakunata wañuchiq. +Katiguriya: + +Hallka k'iti k'anchar 32 893 km² +Tanganika qucha nisqaqa Aphrikapi huk hatun qucham. + +Pichqa chunka kamayuq 50 familias + +Gene Hackman Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Ayakuchu suyu) + +31 ñiqin qhapaq raymi killapi +31 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (31.12., 31-XII, 31ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 365 kaq (365ñ - wakllanwatapi 366ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninmi, qhipaq kaq p'unchawninmi. + +3000 = kimsa waranqa +Se escribe iskay waranqa soqta chunka. +4000 = tawa waranqa +5000 = pichqa waranqa +6000 = soqta waranqa +7000 = qanchis waranqa +8000 = pusaq waranqa +9000 = isqon waranqa +10000 = chunka waranqa + +Wiñay nisqaqa hatunyaymi: +Kawsaq nisqakunam kawsaykuqninkuna miraykuspa wiñan: +Runaqa, uywapas paqariyninmantam hatun kayninkamam wiñan. +Runaqa wawacha kayninmanta chaymanta wamra kaspa sayaq runamanmi wiñan, sayaq kaspataq manaña wiñaspa. +Ch'ulla kawsaykuqtaq ñawpaqta uchuy kawsaykuq kaspa aswan hatunmi kawsaykuqman wiñan, chaymantataq iskay kawsaykuqman rakikuspa (kawsaykuq rakikuy). + +Rimana yachay nisqaqa (kastilla simipi: morfología, grigu simimanta μορφ-, morph "rikch'akuy" + λογία logía "imamantapas yachay") rimay yachaypi rimap ch'antasqa kayninmanta yachaymi. + +Uma llaqta Bismarck +North Dakota nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Bismarck llaqtam. + +(Simi yachaq-manta pusampusqa) +Simi yachay, wanka simipi Shimi yatray icha shimi yaćhay, Ankash qallupi shimi yachay nisqaqa (kastilla simipi: lingüística) rimaymanta yachaymi. Chay rimaykunata k'uskiykuq runataq simi yachaq, wanka simipi shimi yatraq nisqam. + +Tikraynin mant'ay Kastillanu simipi: + +Wanuku pruwinsya - Wikipidiya +Wanuku pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Huánuco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Wanuku llaqtam. +SAywitu: Wanuku pruwinsya + +Anqas Walla mamallaqta wari kancha - Wikipidiya +(Anqas Walla mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Anqas Walla mamallaqta parki (Parque Nacional Cordillera Azul) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mamallaqta parkim, Luritu suyupi, Ukayali suyupi, Wanuku suyupi San Martin suyupipas. + +Gerhard Fritz Kurt Schröder sutiyuq runaqa (7 ñiqin ayriway killapi 1944 watapi paqarisqa Mossenberg llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq taripay amachaqmi, kasqa pulitikupas, Alimanyap Susyaldimukrata Partidunpi (SPD) wankurisqa. +1998 watamanta 2005 watakama Alimanya mama llaqtap kansillirninmi karqan. Kunantaq Vladimir Putinpa qhuchumasin kaspa Nord Stream AG (Ostsee Pipeline) nisqa ruruchinap pusaqninmi kachkan. + +6 chaniyuq tikraykuna manchay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Jach'a Jawira (Aymara simi jach'a hatun, jatun, jawira mayu,[1] "jatun mayu", kastilla qillqaypi Jacha Jahuira, Jachcha Jahuira) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Batallas munisipyupi, Umasuyu pruwinsyapipas, Jach'ak'achi munisipyupi. Qiqa Jawira nisqaman purin. Qiqa jawiraqa Titiqaqa quchaman rin. + +Friedrich Wilhelm Ostwald (* 2 ñiqin tarpuy killapi 1853 watapi paqarisqa Riga (Litunyapi) llaqtapi - † 3 ñiqin ayriway killapi 1932 watapi wañusqa Grossbothen (Alimanya) llaqtapi); Alimanya mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. + +21 May, 2015 · by Ayasupai · in Runa Shimi, Takiykuna, Uyaykuna. · + +Madidi mamallaqta parki - Wikipidiya +Madidi mamallaqta parki +Takana runakuna, Qhichwa runakuna Tuychi mayu patanpi +Mama llaqta: Buliwya +Tiyay Chuqiyapu suyu, Abel Iturralde pruwinsya, Franz Tamayo pruwinsya, Bautista Saavedra pruwinsya +Karu puriqkuna / wata: +Pacha suyu: +Madidi mamallaqta parkipi, Buliwya +Buliwyapi mamallaqta parkikuna +Madidi mamallaqta parki nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk mamallaqta parkim Abel Iturralde pruwinsyapi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Bautista Saavedra pruwinsyapipas, Chuqiyapu suyupi,Amarumayu sach'a-sach'a suyupi . +Madidi mama llaqta parki +Quchakuna: Chalalan qucha +Kunti: Tampupata Candamo mama llaqta risirwa, Piruw, Bahuaja-Sonene mamallaqta parki, Punu suyu, Piruw +Franz Tamayo pruwinsya Apulu munisipyu, Pilichuku munisipyu +Abel Iturralde pruwinsya San Buenaventura munisipyu, Ixiamas munisipyu +Bautista Saavedra pruwinsya Kurwa munisipyu +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu: Asteraceae (Gynoxys sp.) +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu: Barnadesia sp. +Waysallpu yura rikch'aq ayllu: Hesperomeles sp. +Chunta yura rikch'aq ayllu: Taraputu sach'a Iriartea deltoidea +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu: Mutisia sp. +Chloroceryle inda, Madidi mamallaqta parkipi, Chalalan qucha / Tuychi mayu +Ñuñuqkuna: 156 rikch'aq +K'usillu Simia: +Allpa yaku kawsaqkuna: 84 rikch'aq +Suchuqkuna: 71 rikch'aq +Challwakuna: 192 rikch'aq +Pillpintukuna: 15 rikch'aq +Madidi mamallaqta parkipiqa, parki ñiqpipas, 31 ayllu llaqtapi 3.900-chá runa tiyan (mamallaqta parki: 9 ayllu llaqta, IMNA k'itipi: 22 ayllu llaqta): Qhichwa runakuna (Tuychi mayu patanpi), Takana runakuna (Ixiamas Tumupasapas k'itikuna), Araona runakuna (Madidi mayu patanpi). Runakuna aswanta llaqtakuna ñiqpi tiyanku. +(Madidi mamallaqta parki uhupi ñiqpipas) +Ñan: Machwa - Tuychi mayu +Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna +Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna +Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna +Chilipi amachasqa sallqa suyukuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqta risirwakuna: Eduardo Abaroa · Manuripi-Heath Amarumayu · Tarikiya +Ramsar k'itikuna: Kunsipsyun qucha · Pantanal · Pukaqucha · Puwpu qucha · San José · Titiqaqa qucha · Uru-Uru qucha +Katiguriyakuna: +Chuqiyapu suyu +Franz Tamayo pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:55, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +↑ Qhichwa simipi kawsayninchikmanta rimasrispa, Nº 5, PROEIBANDES, Quchapampa 2012. +↑ Qhichwapi Puquchisqa Qillqay – Ch'uñuchay yachaymanta qillqay. FUNPROEIB Andes, Qhuchapampa, ayamarq'ay killay 2011. + +Llaqta MachuPicchu Pueblo + +5Mesaqa churasqaña, patanmampis mast'ata churankuña; jatun mikhoyqa qallarikunña. Kamachejkuna, sayariychej ari; jark'akuna escudostapis wirawan jawiychej. + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/x" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +400 0 _ ‎‡a Pedro Murillo‏ ‎‡c Puliwya mama llaqtayuq pulitiku‏ + +6.- Tiyariy Pata Mayu +8.- Much'ay Sacha Llaqta + +quwiki Acadia mamallaqta parki + +2.D.- RUNAKUNA PAK APUKKUNA + +Thierry Daniel Henry (* 17 ñiqin chakra yapuy killapi 1977 watapi paqarisqa Les Ulis llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Piluta hayt'aq (Arsenal FC) + +Wulunisi pruwinsya - Wikipidiya +(Bolognesi pruwinsya-manta pusampusqa) +Bolognesi pruwinsya +Waywash wallaqa, kunti-qullapi, chinchay-kuntimanta rikusqa (ñan: Qunuqucha - Pachapaki) +Uma llaqta Chikyan +Runa ñit'inakuy 8,3 runa / km² () +Bolognesi pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Bolognesi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chiqllan llaqtam. +Tuku Chira (rit'iwan), Patiwillka qhichwamanta rikusqa +Amachasqa sallqa suyukuna: Waskaran mamallaqta parki - Waywash walla risirwa suyu +Mayukuna: Aynin mayu - Fortaleza mayu - Patiwillka mayu +Q'asakuna:: Yanashalla q'asa +Buluñisi pruwinsyapiqa 15 distritum: +Pruwinsyapiqa kastilla simita, qhichwa simita rimanku. +Aynin mayu, Chiqllan +Waskaran mamallaqta parki +Wasta llaqtapi inlisya (Chiqllan: 8 km) +Akya llaqtapi inlisya (Chiqllan: 18 km) +Pachapaki llaqtapi: Titankakuna (Puya Raimondii) +Santa Rosa Limamanta (Chiqllan llaqtapi) +Pruwinsya (Anqash suyu) + +Katiguriya:Quyllur yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Quyllur yachay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quyllur yachay. +"Quyllur yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Unquy quyllurkuna + +Uma llaqta Wanchaq +Wanchaq distritu; (kastilla simipi: distrito de Wanchaq) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qusqu pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Wanchaq llaqtam. + +Moskwa (Москва) llaqtaqa Rusiya mama llaqtap uma llaqtanmi. + +"Mayu (San Martin suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Paraqas +Hanaq kay 2 m +Kamasqa wata 8 ñiqin pawqar waray killapi 1951 watapi +Paraqas distritu; (kastilla simipi: distrito de Paracas ) nisqaqa huk distritum Pisqu pruwinsyapi, Ika suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Paraqas llaqtam. +Distritu (Ika suyu) + +268 kñ sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +268 kñ sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +268 kñ sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Katiguriya:268 kñ ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Raya q'asa (kastilla simipi: La Raya) nisqaqa Qusqu llaqtamanta Hullaqaman puriq ñanpi q'asam, chay ñanpi lliwmanta aswan hanaqmi iñu, Qusqu, Punu suyupura saywam, mama quchamanta 4.313 mitrum aswan hanaq. +Raya q'asantaqa Qusqumanta Hullaqanta Ariqipaman khillay ñanmi purin. +Saywitu: Chimpuya urqu, Chinchina urqu, Kunturquta urqu, Muskaya, Marankani llaqta, Willkamayu, Raya q'asa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Ransiya). + +Tiyakuynin: Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu +Wakrish (Huacrish) nisqaqa Piruw llaqtapi, Waywash wallapi, huk urqum, Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Paqllun distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.560 mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna qhasi kay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kirani kantun (kastilla simipi: Cantón Kerani) nisqaqa huk kantunmi Buliwya mamallaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Batallas munisipyupi. Uma llaqtanqa Kirani llaqtam (299 llaqtayuq, 2001 watapi). + +que: Hukllachasqa Arab Imiratukuna + +Runa Simi: Qullqaquyllur + +quwiki Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2014 + +Runa Simi: Mach'ay + +Runa Simi: Wañuy wanay + +Pruwinsya José Miguel de Velasco pruwinsya +San Miguel (kastilla simipi: San Miguel de Velasco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Santa Krus suyupi, José Miguel de Velasco pruwinsyapi, San Miguel munisipyup uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Miguel (José Miguel de Velasco). +San Miguel munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (José Miguel de Velasco pruwinsya) + +Phusa k'allampa (Boletales) nisqakunaqa phusa murucha p'alltayuq tiksicha k'allampakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Phusa k'allampa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Phusa k'allampa + +Zacatecas suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Zacatecas), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Zacatecas llaqtam. +Munisipyukuna (Zacatecas) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zacatecas suyu. + +Kastilla simipi Movimiento nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +1676 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Tirol suyu (kastilla simipi: Estado de Tirol) Awstiriya suyup. 12648 km² +Tirol suyupiqa 739 002 runakunam kawsachkanku. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:nds. + +Tapaqari nisqaqa Buliwya mamallaqtapi, Quchapampa suyupi, huk llaqtam, Tapaqari pruwinsyap uma llaqtanmi. +Mayukuna: Tapaqari mayu +Llaqta (Tapaqari pruwinsya) + +Hatun Anchhi (kastilla simipi: Nevado Anchi Grande / Anchigrande) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Waytapallana wallapi, Hunin suyupi, Kunsipsyun pruwinsyapi, Qumas distritupi, Wankayu pruwinsyapipas, Paryawanka distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. + +kaqpi kanku: jaylli1jaylli2jaylli3 + +aywiki Santu Tumas (Chumpiwillka) jisk'a t'aqa suyu + +Mauk'a Llaqta, Nuñoa. + +Runa Simi: Apaykachay + +Llaqta runa kay. Ser comunero + +Runa Simi:Chincha q'arachupa + +Diosqa manam nunakuna rurayanqan templukunachötsu täran (44-50) + +Keczua (qu): Runallaqta Republika China + +Qurani mayu (kastilla simipi: Río Corani) nisqaqa Buliwyapi huk mayum, Quchapampa suyupi, Chapari pruwinsyapi, Qulumi munisipyupi. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (CR Flamengo) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (CR Flamengo) +"Piluta hayt'aq (CR Flamengo)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Pasurapa +Pasurapa munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Pasorapa) iskay ñiqin munisipyu Narciso Campero pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Pasurapa llaqtam. +Saywitu: Pasurapa munisipyu +Saywitu: Narciso Campero pruwinsya + +Uma llaqta Islay +Islay distritu (kastilla simipi: Distrito de Islay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Islay pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Islay llaqtam. +Mejía quchakuna mamallaqta wak'a + +3 ñiqin anta situwa killapi 1976 – 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1981 +Adolfo Suárez González, sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin tarpuy killapi 1932 watapi paqarisqa Cebreros llaqtapi - 23 ñiqin pawqar waray killapi 2014 watapi Madrid llaqtapi). Ispaña mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Adolfo Suárez. + +Katiguriya:Umalliq (Chiksuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Chiksuyu). +"Umalliq (Chiksuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ä, ä nisqaqa huk aliman waki sanampam, hanllallipaq, ancha kichasqa [e] hinam rimasqa. + +Kamasqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1880 watapi Manchester llaqtapi (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manchester City FC. + +Denver nisqa llaqtaqa, Colorado suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Denver llaqtapiqa 598.707 runakuna (2008) tiyachkan. + +Uma llaqta Lyon +Rhône-Alpes nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Lyon llaqtam +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rhône-Alpes. + +90 watakuna kñ - Wikipidiya +90 watakuna kñ +90 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 99 kñ watapi qallarispa 90 kñ watapi puchukarqan. +10 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 100 kñ watapi qallarispa 91 kñ watapi puchukarqan. + +Uma llaqta Cañaveral +Casitas distritu (kastilla simipi: Distrito de Casitas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tumpis suyupi , Contralmirante Villar pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Cañaveral llaqtam. +Plantilla:Suyukuna (Piruww) + +Kay mama llaqtakunapi: Chiksuyu +Chiku simi (Čeština) nisqaqa Chiksuyu mama llaqtap rimayninmi, islaw rimaymi. Chunka iskayniyuq hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna. + +Rafael Vicente Correa Delgado sutiyuq runaqa (6 ñiqin ayriway killapi 1963 watapi paqarisqa Wayakil llaqtapi, Ikwadurpi) huk Ikwadur mama llaqtap pulitiku runam. +26 ñiqin ayamarq'a killapi 2006 watapi p'unchawpi umalliy yallinakuypi lliw kunkakunap 57-%-ninwan yallirqaspa, 15-I-2007 p'unchawmantam Ikwadurpa umalliqninmi (Mamallaktata Pushak nisqa) kachkan, Alfredo Palaciota qatispa. Movimiento País nisqap pusaqninmi. + +Katiguriya:Pulitiku (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitiku (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +► Ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (1 K) +"Pulitiku (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Pulitiku (Mama llaqta) + +P'allta muyu (P'alta muyu) (Latin simipi: circulus) muyu hinalla, huk p'alltapi, maypipas chawpinmantaqa kaqlla karum siq'im. + +Arkhimidis (grigu simipi: Αρχιμήδης) (287 Kristup ñawpan watapis paqarisqa Siracusa llaqtapi; 212 Kristup ñawpan watapis wañusqa) huk grigu yupay yachaqsi karqan. Arkhimidispa kamariynin nisqamanta, chiqaluwamanta, muyu t'asrachay nisqamanta, wanqhanamanta, pillinku tanqanamanta, kururaymanta hukkunamantapas yuyaychakurqan. + +Warkukuy icha dipindinsya icha dependencia (español simimanta: dependencia) nisqaqa pulitikapi huk suyup mana qispi kayninmi, huk mamallaqtap kulunyan kayninmi, chay huk mamallaqtapqa kapuynin kaymi, mana kacharisqa kaymi. + +Qillqaq nisqaqa imakunatapas - harawikunata, willakuykunata, kawsay rikch'akunata, aranwaykunata - qillqaq, simi kapchiq runam. + +Tikraynin last'ayu Kastillanu simipi: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'itiy kay + +Ch'uspa nisqaqa millma icha utkhu q'aytumanta awasqa wayaqacha, kuka hukkunatapas apaykachanapaq. + +Runa Simi: Nawel Wapi qucha + +quwiki Colón (Unduras) suyu + +Runa Simi: K'anchaq Ñan unanchan + +Runa Simi: Phiskuna waqachina + +c. Mana universidadkunapi kaq maskapaqkunata kallpachayta. +Piruwpi tiyaq Piruw llaqtayuqkunatam qillqananpaq qayayku, Piruwpa qayllanpi llaqtayuqkunata- wan, Piruwpi utaq Piruwpa qayllanpi tiyaptillan. Qillqaqkunaqa 18 watayuqmantam kanan. +b. Haykapmantataq chayri qallarirqa? – Piruw llaqtapiqa qispisqanchikmantaqa "kaymantam wak- +a. Qillqakunaqa mana paqarichisqaraqmi kanan, 35 paginataqa manam wasapanachu; doble espa- cio nisqapi qillqana. +4500, Casilla 18-1217 Lima 18 – Perú. Hatun sobretam apachimunayki kaykunata churaspa: – qillqa ruwasqaykita, +c. Qillqakunaqa imaymana rikchaqpas kanmanmi, ichaqa isturyapunim kanan, ama kwintu kachun- +d. Ñawpa qillqasqamanta allin hapipakuq qillqakunatam aswanta chaninchasaqku. Ñawpa qillqa hapipakusqaykitaqa sut'itapunim willanayki, utaq pippa willasusqaykitapas, chay-chaykunatapas. Paqarichisqa qillqamanta hapipakuptiykiqa sut'intam qillqaqnin rikurinan, may llaqtapi paqari- chisqan, haykap rikurisqan, editorialnin ima. +a. Kaykunawanmi chaninchasaqku: +b. Kimsantin llalliqpa qillqantam paqarichisaqku, chaninchaqkunap "allin qillqa" nisqankunatawan, +ruwaq institucionkunapa paqarichinan liwrupi, mana chayqa Instituto Francés de Estudios Andinos nisqap Boletinninpi. +c. Llalliq qillqaqkunata chaninchaqkunap "allin qillqa" nisqan ruwaqkunatapas minkasaqku, Qispi- nanchikpaq llipi llaqtanchikpa purisqan nisqa hatun huñunakuypi maskapasqanta riqsichimunan- paq. Chayqa Limapi 2014 agosto killap 8, 9 punchawninpim kanqa. + +Kay panqakta mana sumaqta rikušpa, kaypi klikay (kay panqa hina qillqa, mana š-yuq, mana çh-yuq panqa) + +Tawa watapi iskay qalluta yachakunqa, jinás kay tawa llank'aykunata: ñawiyta, qhilqayta, unanchayta, parlayta ima taripanqa. +Yachachiqjina llank'ananpaq wakichisqa. +Simikunata yachakuy-yachachiy ukhupi, tukuy yachakuy ñiqinkunapi; wakichiyta, qhutuchayta, ruwayninta, chaninchayninta ima junt'anqa. +Simi yachakuymanta ch'ampaykuna kaqkunata thallmarinqa jinaspataq ch'uyanchanqa. +Unayqa simi yachaywasimanta lluqsiqkunaqa, yachachiyllaman q'imiykuq kanku. Aswan allin yachachiypi llank'ay kananpaq, jinás waq laya llank'aypitaq simi yachakuq llankananpaq, kay kinsa t'aqaykunaman simi yachaywasiqa q'imiykun: +Kay curriculo nisqapi Yachachiy q'imiytaqa allinmantapuni qhawarin: yachachiypaq atiyninta, ruwayninta, t'ukuyninta ima; jawa suyumanta, suyunchiqmanta simikunata sapa p'unchay yachachiypi kashan. +Qhilqaypi, manaqa ruwayninpi ima, allin ruwasqanta t'ukurispa qhawarinqa. +Iskay simi parlay, llank'ayta yachaywasikunapi, waq laya llank'aykunapi ima kay suyunchiqpi jawa suyukunamanpis yanapaykunata mañanqa + +Compañeros, compañeras: kichwa shimipi kallaripani, tukuikunata napashpa, karikuna warmikuna, wawakuna, taytakuna, yachachikkuna shinallata yachakuk musukuna, kuysakuna tukuykuna. + +Uma llaqta Pichari +Pichari distritu (kastilla simipi: Distrito de Pichari) nisqaqa Piruw suyupi, huk Piruw distritum Killapampa pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Picharillaqtam. +1 Kamasqa wata +Kamasqa wata[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mayukuna: Apurimaq mayu - Utari mayu (Otari) - Pichari mayu + +Georgia nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Georgia (sut'ichana) rikuy. +Uma llaqta Columbus +Ohio nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Columbus llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna rikra kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Mayu (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Brasil). +"Mayu (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Reims llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Reims. + +Rimulacha saphikuna. Kay saphikunamantaqa asukartam ruranku. +Rimulacha (Beta vulgaris) nisqaqa huk allpapi puquq chakra yuram. Saphintam yuyuntapas mikhunchik. Huk urin rikch'aqninkunap saphinmantaqa asukartam ruranchik, hukkunamantataq puka tullputam (E162). + +Kashamarka qhichwa simipi kastilla simipipas willakuykuna ILVLlamk'apuy + +Tiyay Buliwyapi: P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya, Qimis munisipyu, Pilquya kantun; +Araral nisqaqa Antikunapi, Buliwyap Kunti Wallanpi, huk urqum, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qimis munisipyupi, Pilquya kantunpi, Chilipas, Antofagasta suyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.688 mitrum aswan hanaq. + +Tikraynin qhiti Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Isluwakya). +"Pulitiku (Isluwakya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +98 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 971 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 980 watapi puchukarqan. + +2 chaniyuq tikraykuna q'aray kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Antakuyu, Purichiq, Makina icha Lukumutura (kastilla simipi: locomotora, inlish simipi: locomotive) nisqaqa antakurup kuyuchinanmi, khillayñanpi purinanpaq. +Kay hinam antakuyukuna: +Wapsi antakuyu - Yaku wapsiwan (k'illimsawan quñichisqa) kuyuchisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antakuyu. + +Qunqusyantaq (kastilla qillqaypi: Cuncusyantac) nisqaqa Piruw llaqtapi, Paryaqaqa wallapi, huk urqum Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, San Mateo distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.538 mitrum aswan hanaq. + +"Kapchiy (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +17 Junio 2016_Jatun Llaqta - CORAPE +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 17 Junio 2016_Jatun Llaqta +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +aka Mayta Qhapaq Inka + +Kaypi rimasqa: Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Hukllachasqa Qhapaq Suyu, huk 103 mama llaqtakunapi +Germanu rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Awstralya, Bilisi, Kanada, Hukllachasqa Amirika Suyukuna (rurasqamanta, "de facto"), Philipinakuna, Barat, Ilanda, Libirya, Musuq Silanda, Hukllachasqa Qhapaq Suyu (rurasqamanta, "de facto"), Uralan Afrika; Iwrupa Huñu +Inlish simi (English language) nisqaqa huk germanu simim, tukuy Tiksimuyuntinpi mast'arisqam. 456.000.000-chá rimaqninkuna kachkan. + +Yura icha Mallki (latin simipi: Planta - (regnum) Plantae, grigu simipi: Φυτόν - Φυτά) nisqaqa llapan imapas allpamanta wiñaq kawsaqmi, inti wayllay nisqata ruraq. Yuraqa saphiyuq, chillkiyuq, raphiyuqmi. Chillkip ñawch'inpitaq icha raphip lluk'inkunapiqa yurap mukmunkunam. +3 Yurakunap mitan kamay raki huñukuna +4 Mikhuna chakra yurakuna +5 Hampina chakra yurakuna +9 Sumaq t'ikakuna +Kay hinataq yurakunaqa wiñankum: Mallkikunaqa sach'akunapas lliwmanta aswan hatunmi. Qurakunataq aswan pisim. Wiñayninkamaqa kay hinam kamanchik: +Huklla wata qura: q'irunnaq yura, huklla wata kawsaq +Thansa: Q'irusapa, ichaqa uchuylla yura, mana ch'ulla kurkuyuq, achka k'allma hinayuq +Sach'a: Q'irusapa, hatun yura, ch'ulla kurkuyuq, k'allmakunayuq +Tukuy yurakunaqa q'umir raphinkunapi intip achkiyninpi misk'ita ruranku. Kawsanapaqqa intip achkiyninta, wanuta, yakutapas mat'ipayanku. Saphinkunawan yakuta wanutapas ch'unqamunku. +Tuktuyuq, murukunata ruraq yurakunataqa muruyuq icha tuktuyuq ninchik. Hukkunataq, tuktunnaq yurakunaqa, pisillam (ahinataq laqu icha qucha yuyu). +Yurakunap kawsaykuqninkunap pirqankunaqa silulusayuqmi. +Yurakunap raphinpi kawsaykuqkunapiqa kawsaykuq inti wayllaq (kloroplastu) nisqakunam. Chay raphi q'umirniyuq (klorophila nisqayuq) inti wayllaqkunawan, inti wayllay nisqata ruraspa yaku iñuwakunata ch'iqtaspa muksichaqtam kachaykunku. Chimlasayta wayra pachamanta hurquykuspa uwas misk'itam ruraykunku. Yurap rurasqan muksichaqtam ñuqanchik runakunataq kawsananchikpaq mat'ipayanchik. Mana yurakuna kaptin, manam wayra pachapi muksichaq kanmanchu. Chayraykum ancha-anchatam kawsaq pachapi yurakunatam, sach'a-sach'akunatam mat'ipayanchik. Tukuy uywakuna, runakunapas muksichaq wapsita hurquykuspa chimlasayta qarquykuspa samanku, hinallataqmi yurakunapas mana inti wayllachkaspan. +Yurakunap mitan kamay raki huñukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Q'umir yurakuna (Chlorophyta) +Hiki p'anqa yurakuna (Lycopodiophyta) +Kimsa khata sisayuqkuna (Rosopsida) +Mikhuna chakra yurakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chakranchikkunapi miraspa tarpusqa sach'akunataqa mallkikunam ninchik. +Lliwmanta aswan tarpusqanchik chakra yurakunaqa sarawan papam. +Kaypi huk chakra yurakunam: +Hampina chakra yurakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Q'apachanakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hampina qurakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yawar ch'unqa qura +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:50, 28 awr 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Llaqta qayanqillqa: +Aswan hatun llaqta New York +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 3º +Llaqta ukhu hayt'u (PPA) +Mama llaqta antawa chimpu USA +Runa Simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +SAN MATEO 1:16 _ Jacobqa Josepaq tatan, Joseytaq Mariapaq qharin, kaytaq Jesuspaq maman karqan, kay Jesusmantaq Mesías nispa riqsinchis. + +Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan - Wikipidiya +Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runankuna +Huk uchuy llaqta Napu mayup patanpi +Tiyay Napuruna: Ikwadurpi: Napu marka, Orellana marka, Sukumpiyu marka; Piruwpi: Luritu suyu, Mayutata suyu +Piruwpi (Qhichwa Pastasa-Tigre): Luritu suyu +Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runankuna (Kichwa de la Amazonía) nisqakunaqa huk Ikwadurpi (Napu markapi, Orellana markapi, Pastasa markapi, Sukumpiyu markapi) Piruwpipas tiyaq Kichwa runa llaqtam, kichwa simita rimaq. +2 Pastasa runakuna +2.1 Ikwadurpi Pastasa runakuna +Napurunakunaqa (Kichwas del Napo / Napo-Kichwa) Ikwadurpi, Kulumbyapi, Piruwpipas kawsanku. +Qhapaq qillqasqa: Napuruna +Ikwadurpi Napurunakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruwpi Napurunakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Luritu suyu Maynas pruwinsya Ikitus distritu, Mazán distritu, Napu distritu, Putumayu distritu, Torres Causana distritu, +Mayutata suyu Tampupata pruwinsya Las Piedras distritu +Pastasa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq qillqasqa: Pastasa runa +Pastasa runakunaqa (Kichwas de(l) Pastaza / Canelo-Kichwa) Ikwadurpi, Piruwpipas kawsanku. +Puyu llaqta +Luritu suyu Datem del Marañón pruwinsya Barranca distritu, Pastasa distritu +Luritu suyu Luritu pruwinsya Tigre distritu, Trompeteros distritu +Iskay ñiqin simi: kastilla simi (icha Shuwar simi) +↑ http://www.codenpe.gov.ec/kichwaama.htm/ Amarumayu sach'a sach'a suyup Kichwa runankuna (kastilla simipi) +↑ www.codenpe.gov.ec/kichwaama.htm / Amarumayu sach'a sach'a suyup Kichwa runankuna (kastilla simipi) + +Bolívar suyu +Bolívar suyu nisqaqa (kastilla simipi: Bolívar) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Cartagena de Indias llaqtam. +Bolívar suyu: 47 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bolívar suyu (Kulumbya). +Uficial qillqa web Bolívar Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Niqir mayu, Segou llaqtapi. +Niqir mayu icha Niger mayu nisqaqa Aphrikapi huk 4.184 km suni mayum, Khiniya, Mali, Niqir, Benin, Niqirya mamallaqtakunapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Niqir mayu. + +Legnica nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Legnica llaqtapiqa 101.768 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Legnica. + +Chinandega suyu (kastilla simipi: Departamento de Chinandega) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Chinandega llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chinandega suyu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kastilla suksu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kastilla suksu + +Puy-de-Dôme jach'a suyu. + +Amasunu jawira (kastilla aru, purtuguis aru: Amazonas) nisqaqa Tiksi muyuntinpi lliwmanta aswan hatun, 6 400 km suni jawiram. Piruwpiqa Ukayali Marañun jawiranaka nap tinkunpi paqarispa, sach'a-sach'anta Atlantiku Lamaraman kallpan. Chay hatun Amasunu jawirayup sach'a suyuntaqa Amasunu jawira sach'a-sach'a suyu nispa ninchikmi. + +Runa Simi: Tarapaka suyu + +quwiki Katiguriya:Qucha (Pasqu suyu) + +quwiki Katiguriya:Budapest llaqtapi paqarisqa + +Paqarisqa 15 ñiqin anta situwa killapi 1954 watapi +Mario Alberto Kempes Chiodi sutiyuq runaqa, icha "El Matador" (* 15 ñiqin anta situwa killapi 1954 paqarisqa Bell Ville llaqtapi, Córdoba suyupi, Arhintina mama llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +2.2 Mama llaqta Kampiunatukuna (Pukllaykamachiq) +2.5 Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa +Mama llaqta Kampiunatukuna (Pukllaykamachiq)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqtapura kampiunatukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Arhintina quchu Arhintina 1978 +Uralan Awya Yala Piluta hayt'aq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mario Kempes. +Piluta hayt'aq (Arhintina) + +Katiguriya:José Ballivián pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:José Ballivián pruwinsya +"José Ballivián pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Piruw, 30 ñiqin chakra yapuy killapi 1919 watapi +Wañusqa Piruw, Lima 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1983 watapi +Rurasqankuna Yachachiq, qillqa. +Antenor Samaniego Samaniego sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin chakra yapuy killapi 1919 watapi paqarisqa Sikaya distritupi - 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1983 watapi wañusqa Lima llaqtapi) Piruw mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. + +Uma llaqta Pusi +Pusi distritu nisqaqa (aymara simipi: Pusi jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de Pusi) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Wankani pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pusi llaqtam. + +Luritu suyupi rimaykuna - Wikipidiya +Luritu suyupi rimaykuna +3 Datem del Marañón pruwinsya +4 Luritu pruwinsya +7 Rikina pruwinsya +8 Ukayali pruwinsya +Luritu suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Luritu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Maynas pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rikina pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ukayali pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +K'ita tumpu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Tintin icha Kururunku (Passiflora ligularis) nisqaqa huk wayuq yuram. Rurunkunatam mikhunchik. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu khapu kay + +Katiguriya:Urqu (Anqash suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Anqash suyu) +"Urqu (Anqash suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Villa Clara pruwinsya +Villa Clara pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Villa Clara), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santa Clara llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Villa Clara pruwinsya. + +Kawsaykuq tantalli ismusqa - Wikipidiya +Ismusqa (gangraena) nisqaqa kawsaykuq tantallip ismuyninmi, muksichaqsapa yawar hamuyta mana atiptinmi. + +Cuernavaca (nawa simi Cuauhnáhuac) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Morelos suyu uma llaqtanmi. +Hernán Cortés, kamasqa 1523 wata. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cuernavaca. + +Xalapa-Enríquez icha Xalapa "Jalapa" (tolteca simipi: Xalla-a-pan "agua en el arenal") nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Veracruz suyu wan Xalapa munisipyu uma llaqtanmi. +Totonacos kamasqa 1313 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Xalapa-Enríquez. + +Uma llaqta Llalli +Llalli distritu (kastilla simipi: Distrito de Llalli) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Llalli llaqtam. + +Mawk'a ruqyaqkuna. +Ruqyaq icha Ruqyana (altawus, altavoz) nisqaqa waqaychasqa ruqyaymanta paqarimuq hukchakuq pinchikilla puriyta ruqyaymanmi t'ikran. + +Tran Lê Xuân , Madame Nhu sutiyuq warmiqa (* 22 ñiqin chakra yapuy killapi 1924 watapi paqarisqa Hanoi llaqtapi - † 24 ñiqin ayriway killapi 2011 watapi wañusqa Roma llaqtapi), Witnam mama llaqtap pulitiku qarqan. +Hanoi llaqtapi paqarisqa + +Anqas nisqaqa (asul nisqapas) huk llimphim. Hanaq pachaqa anqasmi. Anqas achkiyqa 450-manta 500-kama nanometro pillunyayuqmi. + +Katiguriya:Taytakura (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Taytakura (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taytakura (Brasil). +"Taytakura (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Taytakura (Mama llaqta) + +Warmi unquy hampikamayuq nisqaqa warmip unquyninkunamanta yachaq hampikamayuqmi, wiksayuq, wachakuchkaq warmikunata yanapaqpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Warmi unquy hampikamayuq. + +Llapan hallka k'iti k'anchar: 1 811 km² + +Jean Fouquet sutiyuq runaqa (1415/1420 paqarisqa Tours llaqtapi - 1478/1481 wañusqa Tours llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jean Fouquet. + +runa-llaqta.com + +Runa Simi: Muqiwa suyu + +Runa Simi: Kuyllin + +Runa Simi: Usulután suyu + +quwiki Ch'ulla ruk'anayuq + +01 - Huarocondo Llaqta + +Mujutaqa certificanku, pikunachá INIAFwan registrachikunku chaykuna­llata, Boliviapi suyupi kapuwanchik 2000 laya papas nativas, jinapis 33 papa mujukunalla registradas kanku, kaywanqa nisunman, may chhika papa mujusninchik mana atinqankuchu certificakuyta. Certificacionta ruwanankupaqqa, papa tarpusqanchista kimsa kutitapuni qhawamu­nanku tiyan, chay técnicos qhawanqanku, papa tarpusqanchik junt'anchu manachu chay requisitosninkuta, junt'an chayqa atinku certificayta, mana junt'an chay rquisitosta chayri, ripunku. + +400 0 _ ‎‡a Italo Calvino‏ ‎‡c Italya mama llaqta qillqaq‏ + +Ima hinataq manaraq kaq p'unchawmanta p'anqakunata kamariy?[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñawpaqnin p'unchawpa p'anqanta kichay (ahinataq 5 ñiqin pawqar waray killapi). +Chay p'anqata wichq'ay +Qhipaqnin p'unchawpa p'anqanta kamariy (ahinataq 6 ñiqin pawqar waray killapi). +5 ñiqin --> 6 ñiqin + +Kakheti suyu (Kartul simi: კახეთი, K'akheti Mkhare, kastilla simipi: Región de Kajetia) Kartulsuyu mama llaqtap suyu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kakheti suyu. + +Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Fong Si-lung sutiyuq runaqa (chinu simi: 陳港生, chinu simplificado: 陈港生, pinyin: Chén Gǎng Shēng; icha Jackie Chan (chinu simi: 成龍, chinu simplificado: 成龙, pinyin: Chéng Lóng (* 7 ñiqin ayriway killapi 1954 watapi paqarisqa Hong Kong llaqtapi - ) huk Chunwa mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi . + +Kay rumi kaqpa layankunatam riqsinchik: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rumi kaq. + +Qusqu Munisipyu + +Marq'ap sinchi aychankuna. +Marq'a nisqaqa runap rikranpi qarminwan t'inkisqa iskaynintin kurku kuyuchiqmi, allinta llamk'anapaq, ñawch'inpi makiyuq. + +Tikraynin chañayllu Kastillanu simipi: + +Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi aliman tanki (HAS awqaqkunap hap'sqan): Panzer VI Tiger. +Tanki (inlish simipi: tank, kastilla simipi: tanque, aliman simipi: Panzer) nisqaqa hatun apaykachana kaq purapurachasqa ayñim, hawanpi hatun illapayuq. + +Hiki p'anqa, kichwapi Hiki panka icha Iji panka[1] (genus Selaginella) nisqakunaqa huk hiki p'anqa yurakunam, tuktunnaq sirk'ayuq. +Kichwa runakuna hiki p'anqataqa wasi qatankunapim llamk'achin hikikuna mana mikhunanpaq. +Kaymi huk rikch'aqninkuna:[2] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hiki p'anqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hiki p'anqa + +Aya maych'a nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Mexicali (nawa simi Cuauhnáhuac) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Baja California suyu uma llaqtanmi. +Agustín Sanginés kamasqa 14 ñiqin pawqar waray killapi 1903 watapi. + +Pututu nisqaqa huk Tawantinsuyupi paqarisqa phukuna waqachinam, ch'uru phukum, maqaq ch'urup wasichanmanta rurasqa. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Nak'aq (sut'ichana) rikuy. +Ñakay icha Ñakapay nisqaqa runap huk runaman icha dyusman millayta munayninmi, mana allin rimasqanmi, k'amiypas. Ñakaypa hayunqa samincham. + +Lincoln nisqa llaqtaqa, Nebraska suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Helena llaqtapiqa 28.190 runakuna (2000) tiyachkan. + +Camillo Paolo Filippo Giulio Benso sutiyup runaqa, icha conte di Cavour (* 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1810 watapi paqarisqa Torino llaqtapi - 6 ñiqin inti raymi killapi 1861 watapi Torino llaqtapi), huk Italya mama llaqtayuq pulitiku, uma kamayuqninmi kachkan. + +Rinri wira (cerumen) nisqaqa rinrip hawa ñanninpi paqariq wiram. + +Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piruwpa llaqta takin ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Llaqtakuna (Piruw) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +APRA (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piruwpa umalliqnin ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Punku p'anqa: Llaqta pusay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piruwpa unanchan ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piruwpa wallqanqan ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piruw suyupi runa llaqtakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piruwpi rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hatun Chimpa Paqtachaypaq, Kawsaypaq, Qispi kaypaq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runakunapaq Kallpa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wakinchaypaq Piruwanukuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Amirika_Mamallaqtap_Pachakutinapaq_Huñunakuynin" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Chili-chili yura rikch'aq ayllu + +Llika minuywa Rikch'ata rikuy. +Yaqa kaqlla t'inkikuna +Methanul CH3OH nisqaqa huk alkul nisqa t'inkisqam, runapaq miyum, ñawsachaq, wañuchiqpas. + +Runa Simi: Q'upa yaku kachaykuna + +Kay kamay iskay awqam'itata, reenganche indefinidota tukuspa, wallparqa. Chaymanta yapuqkunata, choqueq llank'aqkunanta awqam'itaman yaykunkuchu. +Atipaq, ruraq, wallpaq hayñinta kamasqanpa m'itaman qotatarqa. +Kallpa chimpapurayqa pishqa m'ita kamayninta takayta mask'arqa. +Uj suyupi sasa, chikan j'allpawan, yuyay kawpayninpas, ruray kawpayninpas tinkuypaq, rimanakuypaq ñankunaman mask'aq karqanku. +Chanta, pay kamaypi m'itanta tukuspa, aswan ruranakunata tinkuypaq munaq karqa. +Gregorio Pacheco, uj choquekamaq, kay iskay pachata qallarirqa. Potosípa Sud Chichaspi, 1823watapi pacarirqa, chaypis 1899watapi wañurqa. Tawa wata, 1884watamanta, 1888watakama kamarqa. Ullpukaynin, qollqen, runakayta khuyaynin popularidadta Boliviaq Hatun Apu kaypaq qopurqanku. Arceq, Baptistaq kawpay uyniyninkuwan, chimpapurasqa Camachoq qespiyapachata, Hatun apupaq sutisqa karqa. Hawkata kamarqa, mana pipas payman waki hatariwan chimpapurarqachu. +Iskay ñiqin qispiya, chulla, wakikamasqa Pacha, 1884watamanta 1952kama, Pachecomanta Awqaq huñunkama, pusasqa hugo Balliviánmanta, mastakun. +Chay pachapi, Yuyayqa, rurayqa hawka wakipachaman rirqa. +auqa q'illay runakuna + +Mama llaqta Winisuyla +Karakas llaqtaqa Winisuyla (kastilla simipi: Santiago de León de Caracas) mama llaqtap uma llaqtanmi. + +q'uñi qisayman tukurqan +ch'iqtawaqchu sunquykita +yana allpa, muyu, kay mushuk surkunakunapi, + +(Cutervo mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Sach'a-sach'a, Cutervo mamallaqta parkipi +Tiyay Kashamarka suyu, Cutervo pruwinsya, San Andrés de Cutervo distritu +Hallka k'iti k'anchar 25 km² / 82 km² +Kamasqa wata 8 ñiqin tarpuy killapi 1961 watapi (D.S. Nº 13964) +Cutervo mamallaqta parki nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mamallaqta parkim, Kashamarka suyupi, Cutervo pruwinsyapi, San Andrés de Cutervo distritupi. +* Lista: Cutervo mama llaqta parkipi flora + +Fortaleza (purtuyis simipi: Fortaleza de Nossa Senhora de Assunção) llaqtaqa Brasil mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Kamasqa 3 ñiqin ayriway killapi 1726 watapi. +Miami Beach, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Fortaleza (Ceará). + +Puka Mayu (Quchapampa) - Wikipidiya +Puka Mayu (Quchapampa) +Puka Mayu nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Quchapampa suyupi, Kapinuta pruwinsyapi, Kapinuta munisipyupi.[1] Caine mayuman purin. +↑ Kapinuta munisipyu: yupaykuna, saywitu + +4 chaniyuq tikraykuna map'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Achkiy yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Achkiy yachay +"Achkiy yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kuyuq rikch'a hap'ina - Wikipidiya + +Sindi simi (سنڌي, सिन्धी) nisqaqa uralan anti Pakistanpi, Barat mama llaqtapipas runakunap rimayninmi. Pichqa chunka hunumanta aswan rimaqninmi kachkan. + +2 chaniyuq tikraykuna siqana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Watuy nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Watuy (sut'ichana) rikuy. +Watuy nisqaqa mana rikunalla atiykunawan imakunata ruranapaq nisqa rimakunam, layqap icha watuqpa nisqan. +Watuqqa chay pakasqa atiykunawan huk runakunap hamuq pachantas willaspa watun. Huk runakunataqa chay atiykunawan imakunatapas rurachin. + +Ñak'ay, ñak'aymanta, yaqa mana, yaqamanta + +Llaqtayki Windows kaqpi tikraypaq, maskana tawak'uchupi, qillqay Llaqta, chanta akllay Suyuyki utaq llaqtayki tikray. + +Llaqtaymanta and Inca Pacha. + +(qu) Runa Simi + +Runa Simi: Willkamayu + +Quechua: chimpapura uyayuq (qu) + +quwiki Katiguriya:Takiq (Piruw) + +Nuqanchik, qhepa wiñaykuna, rimanchik mañasqa simita. Pisimanta pisi chinkachipuchkanchik qheswa simita, aymara simitapas. Chaymi kay qhilqasqapi yuyanchani imaynatachus ñuqanchik llapa wakmanta illarichinanchik kay siminchista, hinantinpi rimanapaq. Ahina, yachay wasipi, hampina wasipi, qullqi wasipipas llapa rimananchik siminchispi, hinantin llaqtakunapi. Kay simipi qhillqanachik willanakuykunata, yachaykunata, harawikunata, takiykunata, hatun yachaywasipipas yachachinanku qheswapi/aymarapi. Allin yachayniyuq p'anqakunata tikrana inglesmanta, francesmanta qheswamanpas aymaramampas. Hinataña ruwanku wakin suyukunapi, Españapi, Euskera (País Vasco), Catálán (Cataluña), Gallego (Galicia); Finlandiapi (Finés), hina tukuy suyukunapi. Mana ch'ulla simillapichu rimanku. Achkha simi yachay yanapawanchik yuyaychayta. + +Punu suyupi rimaykuna - Wikipidiya +Punu suyupi rimaykuna +Punu suyupiqa aswanta Qusqu-Qullaw runasimitam, Aymara simitapas rimanku. +Kay llaqtakunapi aswanta aymara simitam rimanku: +Kay llaqtakunapi aswanta qhichwa simitam rimanku: +1 Punu suyu +2 Asankaru pruwinsya +3 Kallawaya pruwinsya +4 Chukuwitu pruwinsya +5 Lampa pruwinsya +6 Melgar pruwinsya +7 Muhu pruwinsya +8 Punu pruwinsya +9 Qullaw pruwinsya +10 Putina pruwinsya +12 San Román pruwinsya +13 Yunkuyu pruwinsya +14 Wankani pruwinsya +Punu suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Asankaru pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kallawaya pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chukuwitu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lampa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Melgar pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Muhu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Punu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qullaw pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Putina pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Sandia pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yunkuyu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wankani pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruwpi rimaykuna +Piruwpa suyunkunapi rimaykuna +Anqash suyupi rimaykuna +Apurimaq suyupi rimaykuna +Ayakuchu suyupi rimaykuna +Qusqu suyupi rimaykuna +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 16:56, 13 hun 2012 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wankawillka Suyu + +400 0 _ ‎‡a Manqu Qhapaq iskay ñiqin‏ + +Runa Simi: Maqaq ch'uru + +Runa Simi: Anishinapay simi + +Chawcha kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Chaucha) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi, Tumipampa kitipi. + +Rosario llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Rosariopiqa 909.397 runakunam kawsachkanku (2001). + +siq'i sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +siq'i sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +siq'i sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Siq'i (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Huk kunturpa q'isansi huk urqu patapi kasqa; chay q'isanmantapachas, kunturqa yarqasqallaña mikhunata qhawapakusqa. Hinallapis huk chinkasqa uwihachata rikurqusqa, chaysi phawaykuyta munasqa. Uwihachata sillunkunawan hap'irquspas, kunturqa usqhayllapaq q'isanman aparqun. +Uwiha michiqqa, chayta rikuspas, k'illichumanqa usqhaylla p'itaykusqa. Hap'irquspas chakinmanta watarqusqa; chaymantaqa, wasinmansi k'illichutaqa apakapusqa. Wasinpiqa, hanyarisparaqsi wawankuna kayhinata tapusqaku: "Imayniraq uywachatataq apamurqankiri", nispa. Uwiha michiqqa kayhinatas kutichisqa: "K'illichullam, ichaqa payqa kunturpaqmi iñikun", nispa. +3.-¿Imaraykutaq k'illichuri phawaripuyta mana atisqachu? +b) Kuntur sillunkunawan hap'irqusqanrayku. +Huk asnus huk mayu patapi llamk'akuq kasqa. Llapan uywakunata mayu chimpachinanpaqsi pay kikin huk wamputa ruwasqa. Huk p'unchaysi huk riqsisqa yachaysapa k'ankaqa chay wampuman siqasqa. Hinaspas, mayu chimpasanankukamaqa rimayta qallarisqaku... +−Ama chaykunata tapuwaychu, wawqíy k'anka. Suyukunamantaqa manam imatapas yachanichu. +−Manam, wiraqucha k'anka. Qillqaytapas ñawinchaytapas manam yachanichu. +−Hinaqa, llapan kawsayniykitam usuchisqanki, kay wamputam mayu millp'uykunqa− chhaynatas mayu pataman wayt'asanankama asnuqa rimasqa. +b) Karu suyukunaman rinankupaq. +3.-K'ankapa kaykuna ruwasqanmanta, ¿mayqintataq ñawpaqtari ruwasqa? +a. K'ankaqa manchasqa qaparikusqa. +5.-K'ankaqa asnuta nisqa: "Qamqa kuskan kawsayniykitam usuchisqanki", nispa. ¿Ima niytataq chay rimayri munan? +b. Asnuqa mana imatapas yachasqaraqchu, niyta. +c. Asnuqa chawpi mayupis wañurqunqa, niyta. +1.-Qillqasqamanhina, ¿ima k'aspipitaq yapuq runari chakinta churanqa? +3.- ¿Imapaqtaq kay qillqasqata ruwasqaku? + +Ch'aqtasqalla wankurisqa kaypi: Rakiqunayuq ruraqkuna +Manam hallch'asqakuna kachkanchu. +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:RuraqpaHaynin/AlimanRuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Biblia yachachisqanmanta: Jesús nacekusqanmantapacha wañupunankama - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Jesús achkha milagrosta ruwarqa. Juk chhika challwawan, juk chhika t'antallawan, may chhika runata mikhuchirqa. Unqusqasta jampirqa, wañusqasta kawsarichirqa. Chantapis wañuchinapaq imatachus ruwasqankuta, wañuchisqankutapis yachasunchik. Jesusqa 3 wata khuskanniyuqta yachachirqa. Kay SUQTA kaq tantaqa, 34 watakunamanta willawanchik. + +dbr:Q'illu_Suchusqa +dbr:Jatun_Qaqa +dbr:Phisqa_Quta +dbr:Q'illu_Qisqa + +Runa Simi: Lunq'u + +Qhampu k'usillu - Wikipidiya +Qhampu k'usillu,[1] Uru k'usillu,[1] Makisapa[1][2][3] icha Chuwa (genus Ateles) nisqaqa huk Piruwpi, sach'a-sach'akunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillum. +Kaymi tukuy makisapa rikch'aqkuna (Piruwpi kawsaq: wira qillqasqa): +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhampu k'usillu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qhampu k'usillu + +Paqarisqa Alimanya, 10 ñiqin hatun puquy killapi 1898 watapi, +Wañusqa Alimanya, 14 ñiqin chakra yapuy killapi 1956 watapi, +Rurasqankuna Aranway wan harawi Qillqaq, amawta. +Eugen Berthold Friedrich Brecht, Bertolt Brecht sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin hatun puquy killapi 1898 watapi paqarisqa Augsburg llaqtapi - 14 ñiqin chakra yapuy killapi 1956 watapi wañusqa Berlín llaqtapi) Alimanya mama llaqtayuq qillqaq runam, aliman simipi qillqaqmi. +1955 Lenin Qispi kay Suñay + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ipachay + +Vittorio Emanuele Maria Alberto Eugenio Ferdinando Luca Tommaso di Savoia, Vittorio Emanuele II sutiyuq runaqa ( * 14 ñiqin pawqar waray killapi 1820 watapi paqarisqa Torino llaqtapi - † 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1878 watapi wañusqa Roma llaqtapi) Italyap qhapaqnsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vittorio Emanuele II. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tango. + +Uma kamayuq (Taoiseach) + +Tikraynin chunka phichqayuq Kastillanu simipi: + +(yupaychay, qhapaqchay) + +quechua: Hukllachasqa Arab Imiratukuna (Runa Simi) + +Minka wan wawakuna. + +qu:Iskay ñiqin pachantin maqanakuy + +Hukllachasqa Qhapaq Suyu in Quechua + +Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq progräma (24-30 de abril 2017) + +Runa Simi: Kawsasqamanta rawrana + +Q'utu qumutu icha Sach'a k'allampa (genus Pleurotus) nisqaqa huk tiksicha k'allampa rikch'anam, q'iruta ismuchiq rich'aqkunam, yurata waqllichiq atamkunapas. Rinri q'utu qumutu (Pleurotus ostreatus) nisqa rikch'aqnintaqa tukuy Tiksimuyuntinpi achkata mikhusqa k'allampam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'utu qumutu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Q'utu qumutu + +Rutherfordyu, Rf (musuq latin simipi: Rutherfordium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Pillaru (kastilla simipi: Píllaro) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Tunkurawa markapi, huk llaqtam, Pillaru kitip uma llaqtanmi. + +Mera nisqaqa (kastilla simipi: Mera) Ikwadur mama llaqtapi, Pastasa markapi, huk llaqtam, Mera kitip uma llaqtanmi. +Mera kitilliqa qillqaq Juan León Meramanta [1] sutichasqa (Ikwadurpa llaqta takin). +Mera kitillipiqa Pastasa runakunam tiyanku. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Mera kiti (PDF) + +Vicente Ramón Guerrero Salda̪ña sutiyuq runaqa, (* 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1782 watapi paqarisqa Tixtla llaqtapi - † 14 ñiqin hatun puquy killapi 1831 watapi wañusqa Cuilápam). huk Mishiku mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +1829 ñawpaq kuti Mishikupa Umalliqnin qarqan. 1833 watamanta Miihiku Benemérito de la Patria. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vicente Guerrero. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'usaq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Wañusqa 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 2011 watapi +Sócrates Brasileiro Sampaio de Souza Vieira de Oliveira icha Doutor Sócrates, Doutor, Magrão icha Sócrates chaylla (19 ñiqin hatun puquy killapi 1954 watapi paqarisqa Belém llaqtapi - † 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 2011 watapi wañusqa São Paulo llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sócrates. +Urin Awya Yalap Piluta hayt'aqnin +Hampikamayuq (Brasil) + +Bolívar (kastilla simipi: Bolívar) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi, huk llaqtam, Bolívar pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Bolívar pruwinsya (Piruw)) + +José Paciano Laurel y García sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin pawqar waray killapi 1891 watapi paqarisqa Tanauan llaqtapi - † 8 ñiqin ayamarq'a killapi 1959 watapi paqarisqa Manila llaqtapi), huk Philipinakuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Laurel. + +3 chaniyuq tikraykuna wachay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ruqyay phiruru icha disku nisqaqa gumalakamanta icha plastikumanta - winilumanta - rurasqa ruqyay waqaychana p'allta muyu phirurum, phiruru ruqyachinawan waqaychasqa ruqyaykunata ruqyachinapaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kamirun. +"Kamirun" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +3 chaniyuq tikraykuna k'umu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Mama llaqtap hawan 91,5 km² + +Katiguriya:Yupay yachay +"Yupay yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Ayllu (Yupa yachay) + +kay hinachu? (Universum - C. Flammarion, qiru kuchusqa, Paris 1888, llimphichasqa). +Ch'askancha (universo, kosmos) nisqaqa tukuy pacha kaqnintinmi, tukuy ima kaqkunapas. +Ima hinam tukuy pacha kan, chaymantaqa runakunakuna unaymantapachaña yuyaychakuspa rimanakunmi. Tukuynintinpa saywankuna kanchu? Maypitaq tiksimuyu kachkan? Quyllur yachaywanqa anchatam yachanchikña, ichataq musuq kaqkunata taripayaspa musuq tapuykunatapas taripanchik. + +Enrique Guzmán y Valle sutiyuq runaqa ( 27 ñiqin anta situwa killapi 1854 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - 1923 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtap chaqllisinchimanta yachaqsi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Enrique Guzmán y Valle. +Chaqllisinchi yachaq (Piruw) + +Uma llaqta Malla +Malla munisipyu (kastilla simipi: Municipio Malla) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, José Ramón Loayza pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Kimsa Krus wallapi. Uma llaqtanqa Malla llaqtam (876 llaqtayuq, 2001 watapi).[1] +Mayukuna: Kapinuta mayu - Malla Jawira mayu +Quchakuna: Ukta quta - Wallatani qucha - Wayllani qucha +Malla munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Waraw simi (Warao) nisqaqa chincha kunti Winisuyla, Wayana, Surinam mama llaqtakunapi kawsaq 18.000-chá Waraw runakunap rimayninmi. + +Amarumayu suyu (kastilla simipi: Amazonas) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Uma llaqtanqa Puerto Ayacucho llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amarumayu suyu (Winisuyla). + +Pierre nisqa llaqtaqa, South Dakota suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Pierre llaqtapiqa 13.646 runakuna (2010) tiyachkan. + +Elisabeth I; (kastilla simipi Isabel I) sutipaq warmiqa ( * 7 ñiqin tarpuy killapi 1533 watapi paqarisqa Greenwich llaqtapi – † 24 ñiqin pawqar waray killapi 1603 watapi wañusqa Richmond llaqtapi). + +Achira (Canna edulis) nisqaqa huk chakra yuram. Allpa ukupi wiñaq chillkikunatam mikhunchik. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'umay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tsaphiki simi icha Tsachila simi (Tsáfiki) nisqaqa Ikwadurpi, Kitu llaqtamanta kuntinpi kaq Santo Domingo Tsachila llaqta ñiqpi kawsaq 2.300-chá Tsachila runakunap rimayninmi. + +Chiqaqchay sichus Wi-Fi kawsarichisqan. +Chiqaqchay sichus qawana proyectoman munanki Miracast yanapakun chaymanta kayta kawsarichisqan. Sichus mana kanchu, huk Miracast tinkuchiq munanki (wakin pacha huk "dongle" kaqhina sutisqan) chanta huk HDMI yaykunapi tupan. + +Hallka k'iti kanchar + +Humboldt pinwinu mama llaqta risirwa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Humboldt pinwinu mama llaqta risirwa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Humboldt pinwinu mama llaqta risirwa +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Humboldt pinwinu mama llaqta risirwa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Humboldt pinwinu mamallaqta risirwa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pingüino de Humboldt mama llaqta risirwa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chilipi amachasqa sallqa suyukuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Humboldt_pinwinu_mama_llaqta_risirwa" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Boyacá suyu + +Killa Junt'asqa + +quwiki Katiguriya:Chunta yura rikch'aq ayllu + +Quri gulden: Mainz llaqtapi ipiskupu Johann II. von Nassau (1397-1419), 1399-chá 1402-chá rurasqa Frankfurt am Main (Höchst) llaqtapi. +Kunan pachaqa iskaynintin hinam kañinata llamk'achinchik: +Q'illay kañina icha Q'illay suñaya nisqaqa q'illaymanta - qurimanta, qullqimanta, antamanta - rurasqa p'allta muyu hina last'achakunam, iskaynintin larunpi rikch'achakunayuq, sananchakunayuq. +P'anqa kañina icha P'anqa qullqi nisqaqa papilmanta rurasqa p'anqakunam, mana chawkachanalla, iskaynintin larunpi rikch'achakunayuq, sananchakunayuq. +Tiksimuyuntinpi huk achkata llamk'achisqa kañinakuna + +qulla suyu (inca empire) _ + +San Mateo 21:41 QUFNT - Paykunaqa niranllapa: —Chay - Bible Search + +Kay p'anqaqa 16:02, 20 awu 2011 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/C" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Ancha unayñam Manual de Enseñanza nisqa qillqasqaymantaqa. Clodoaldo Soto +Chay Manualqa, allin, mana llinniyuqmi riki. Chayraykum wayna amawtukunapa hawanpi allinyachiy allinyachina kaqta. Runasimipa sapa punchaw kawsayninman hina, paqaripariyninman hina, mususq runasimi yachachinakuna qillqay. Sallqa runasimichu, llaqta runasimichu, Lima runasimichu allin kanman, chayta qawaparispa, musyaparispayá riki llamkakullaychik, hikutanakuspa, yanapanakuspa, yupaychanakuspa. Kay hinach kanman, ¿manachu? Chaynata hamutaspayá Roberto Zariquieywan, Gavina Cordova qillqarqaku QAYNA, KUNAN, PAQARIN. Una introducción práctica al quechua chanca nisqa liwruta. + +Runa Simi : Payas yura rikch'aq ayllu + +Q'iru sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Q'iru sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Q'ero (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'ullu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'iru phukuna waqachina ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chunta yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'aspi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Barcelona llaqtapi paqarisqa runakuna - Wikipidiya +Katiguriya:Barcelona llaqtapi paqarisqa runakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Barcelona llaqtapi paqarisqa runakuna. +"Barcelona llaqtapi paqarisqa runakuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Barcelona_llaqtapi_paqarisqa_runakuna&oldid=609341" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Ispaña llaqtapi paqarisqa runakuna + +Burguña Krustaqa huk ispañul kulunyakunapis llamk'achirqanku. +Wirrinatu Piruwpa lliwmanta aswan hatun mast'ariynin (ch'uya q'umir), puchukayninpi mast'ariynin (laqha q'umir) +Uma llaqta Ciudad de los Reyes +Wirrinatu Piruw nisqaqa 20 ñiqin ayamarq'a killapi 1542 p'unchawmanta 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1824 p'unchawkama Uralan Awya Yalapi ispañul kulunyas karqan. Ispañulkuna Tawantinsuyuta, Muyskakunap suyuntapas atiparqaptinsi, chay kulunyaqa kunan Panamamanta Horn ñawch'ikamas mast'akurqan, Kastilla Kamachiy pachap puchukayninpitaq kunan Piruwpa hawaniyuqsi karqan. + +San Andrés (kastilla simipi: San Andrés) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. San Andrés wan Providencia suyu uma llaqtapmi. 26 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Andrés (Kulumbya). + +Kastilla simipi llika tiyanan munilapunta.gob.pe +La Punta distritu; (kastilla simipi: Distrito de La Punta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum Qallaw pruwinsyapi. +Uma llaqtanqa La Punta llaqtam. + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hanachiwa + +Uma llaqta Kanchawa (Canchagua) +Kanchawa kitilli (kastilla simipi: Parroquia Canchagua) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Kutupaksi markapi, Sakisili kitipi. Uma llaqtanqa Kanchawa llaqtam. + +Katiguriya:Nuna yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Nuna yachay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nuna yachay. +"Nuna yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Alli pakta, sumak, chuya, tukuy runakuna charipikka politica kausayta ruranakunchi…" + +quwiki Plantilla:Suyukuna (Unduras) + +[100] Waylla Wisa, púñuj apu inka, / sispa wauqechay, / qan sayarqanki sapallayki / wayma pachata urqullapi / asllatawan sispanaykípaj / máyllij Inti Taytanchijman. / Qan yachanki imatachus / chay urkuna rimanku. / Qan uyarinki chullpakunaj / ch'arkiyasqa siminmanta / manan pij uyarisqanta. / Kunan qayllámuy, uyaríway. / Iskay tuta muspayniypi / manan allintachu rikuni. / Rijch'arijtiy wíqey jinalla, / phútiy jinalla jamuwan. / Yananchasqa muspayniypi / auqa q'íllay runakuna / ch'ichimunku míllay míllay / kikin jallp'a uramanta, / wasinchijta wankurqayanku, / llapa wak'akunanchijpa / quri wasinkunatari / llapata waykapayanku, / janajpachari, urqukunari / pukalla, pukalla rauranku / kikin píllkuj qhasqun jina. / Waylla Wisa inka, riy, / puñurimuy asllallata / chay quri wasiyki ukhupi. / Icha ari musquyniykipi / muspayniyta sut'icháwaj. / Riy ari, Waylla Wisa inka, / sispa wauqechay. +[193] Ayauya, sínchij munásqay, / qhápaj apu Inkallay, / sajraykunatan rikuni, / manan imapas allinchu. / Sunk'a sapa runakuna / pukalla jamusqasqanku / mamaqhucha patallanta / q'íllay wánpuj ukhullanpi. +[446] Kay sínchij apu nisunki: / Amapuni ñuqaykuwanqa / auqanakuyta yuyaychu. / Aswan allin kanqa qunayki / apuykiman kay qilqata. +[461] Waylla Wisa, púñuj apu,/ kay chhallacha apamusqayki/ mana imatapas niwanchu. +[464] Apámuy, sínchij munásqay, / sapan apu, Inkallay, / ñúqaj tapurqurináypaj / Imaninchus ari kaypiqa, / mana sina jáyk'aj pachapas / ñuqa yachayta atisajchu. / Kay chirunmanta qhawasqa / wátwaj sisiman rijch'akun. / Kay waj chirunmanta qhawasqa / chay mayu pata ch'aranpi / phichiukúnaj chakinpa / unanchasqan kikillan./ Kaynijmanta qhawarisqa / rijch'akun ura umáyuj, / pata chakíyuj tarukakunaman. / Jinallatan qhawajtinchijri / ura umáyuj llamakuna jina, / tarukakúnaj wájran kikin. / Pin kayta unánchaj kasqa. / Mana mana atiymanchu / unanchayta, apullay. + +Anthony sutiyuq ruraqpa llamk'apusqankuna - Wikibooks +Anthonypaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Anthony" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Francesco Petrarca suti (* Arezzo, 1304 mara 20 uru Huillka kuti phaxsin yuritayna - Arquà Petrarca, 1374 mara 19 uru Huillka kuti phaxsin yuriwi) Italiya mama llaqtayuq, Toscanayuq qillqiri. + +Santiago de Cuba pruwinsya + +Revista "Anti Suyu" + +Sichus huq runa, chama (alegre) sonqonwan, sapa p'unchay kusisqalla kawsakun, chayqa cheqaq runamanmi tukuyakapun. Ñawpaqchus millay runa, awqa runa, qechukuq runa karan, chaymantataq imaymana allin ruwaykunawan sapa p'unchay ñawpaq uyanta wijch'upushan, hoq p'unchaypitaq ch'ustisqa runaman tukurakapun. Chay runatan ñoqanchis ch'ustisqa runa nispa ninchis, nispa sutichapunchis. +Askha runakunan kunan p'unchaykunapi sutinkumanta ch'ustikuyta munashanku. Cheqaq sutinkutan ch'ustikuyta munakapunku. Sutinkumantas wakin runakunaqa p'enqakunku. Manañas inkakunaq churinkuna kayta munankuchu. Imaraykun kayta ruwayta munashanku? Kunanqa manayá inka runa kayta munankuchu. Paykunas español runakuna kayta mushanku. Ichapaschá inglés runakuna, europa runakuna kayta munashanku. Ichapaschá japones runakuna kayta munarakapunku. +Kunan p'unchaykunapin mana llank'ay kanchu. Chay warmikuna, chay qharikuna, chaqhay llaqtakunamanta, karu llaqtakunamanta, yachayninkuta tukuspa, hatun llaqtakunaman astakapunku, sapallanchus, wayqepanachus, pikunawanpas, astakapunku. "Chaqhay hatun llaqtapin runa kasaq", nispa, "hatun runan kasaq", nispa. Kay hatun llaqtakunapitaq, antisuyu runakuna, kuntisuyu runakuna, chinchaysuyu runakuna, qollasuyu runakunaqa, mana imatapas ruwayta yachankuchu, mana imapipas llank'ayta yachankuchu. Qori qolqetaq hap'iyta munashanku, mana imatapas ruwayta yachaspa, mana imapipas llank'ayta yachaspa. Hina kashantintaq, qolqechanku tukurakapun, sarachanku, papachanku, tukurakapun. Manañas qoqao kanñachu. Chayqa, ancha phiñasqa, ancha ñakasqaman tukurakapun, cheqaq kaynintataq ch'ustikuyta munarapushan. +Kaykunata hinan, askhallatañan tarisunchisman. Kunanqa, cheqaqtachu rimashanchis? Hinatapunin wakin runakunaqa ch'ustikuyta munanku. + +Qhapaq Yupanki +Qhichwa simi + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/b" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +hallka k'iti k'anchar + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Pulitiku (Iskusya). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Iskusya). +"Pulitiku (Iskusya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +José María Hipólito Figueres Ferrer sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin tarpuy killapi 1906 paqarisqa San Ramón llaqtapi - 8 ñiqin inti raymi killapi 1990 wañusqa San José llaqtapi ). Kustarika mama llaqtap pulitiku karqan. + +Uma llaqta Yangas +Qiwis distritu (kastilla simipi: Distrito de Santa Rosa de Quives) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kanta pruwinsyapi, Lima suyupi. Uma llaqtanqa Yangas llaqtam. + +Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya - Wikipidiya +Tiksimuyuntinpi mama llaqtap widyu istandarninkuna. +Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya icha Widyu allwiya (video) nisqaqa pinchikillawan rikch'akunata pilikulapi hina apamuna - ñawikaruypi -, waqaychanapas - rikch'a waqaychana sintapi, ñit'isqa ñawra phirurukunapi. + +James R. Hines sutiyuq runaqa, icha Jim Hines (* 10 ñiqin tarpuy killapi 1946 watapi paqarisqa Dumas llaqtapi - ), USA Hukllachasqa Amirika Suyukunapas Kallpanay, huk karu kaq purinakunapim (100 m, 200 m, 4x100m). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jim Hines. + +T'iraña nisqaqa (aymara simim; [1] kastilla simipi: La Tirana) Chili mama llaqtapi huk llaqtam, Pozo Almonte kumunapi, Tamarugal pruwinsyapi, Tarapaka suyupi. + +Tiyakuynin Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu; Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu +Huraw (kastilla qillqaypi: Nevado Jurau) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Hisus distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.674 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Nihun) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Nihun) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Nihun). + +Lublin nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Lublin llaqtapiqa 341.722 runakunam kawsachkanku (2014 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lublin. + +Aquitaine nisqaqa huk riqyunmi Ransiya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Bordeaux llaqtam +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aquitaine. + +Amariti (kastilla simipi: Amarete) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Bautista Saavedra pruwinsyapi, Charasani munisipyupi. + +Wamanpallpa (Buteo) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Waman (genus Falco) nisqaqa yaqa tukuy tiksi muyuntinpi kawsaq uchuy hap'iq pisqukunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waman. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waman + +1392 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +3.2 Day 2: Patallaqta - Llulluchapampa + +/ quya / lliklla / aqsu / chumpi / awkikuna / ñust'akuna / qumpi / awasqa / + +1 ñiqin kantaray killapi 1949 – 8 ñiqin qhulla puquy killapi 1976 +Zhou Enlai (Chinu simipi: 周恩来, chino tradicional: 周恩來, pinyin: Zhōu Ēnlái, Wade-Giles: Chou En-lai) sutiyuq runaqa, (* 5 ñiqin pawqar waray killapi 1898 watapi paqarisqa Huai'an llaqtapi - 8 ñiqin qhulla puquy killapi 1976 watapi wañusqa Beijing llaqtapi). +Chunwa Runallaqta Republika + +Paqarisqa Brasil, Recife, 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi +Wañusqa Brasil, Rio de Janeiro, 9 ñiqin kantaray killapi 1999 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: Morte e Vida Severina. +João Cabral de Melo Neto sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi paqarisqa Recife llaqtapi - 9 ñiqin kantaray killapi 1999 watapi wañusqa Rio de Janeiro llaqtapi) Brasil mama llaqtayuq qillqaqpas runam, purtuyis simipi qillqaqmi. +Recife llaqtapi paqarisqa + +Chilli icha Chili (Aphandra natalia) nisqaqa Urin Awya Yalapi kawsaq yuram (Ikwadur, Brasil, Piruw). + +Katiguriya:Uma kamayuq (Bilhika) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Bilhika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Bilhika). +"Uma kamayuq (Bilhika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kulli nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Kulli (sut'ichana) rikuy. +Khuchinilla icha Kulli nisqaqa chaqrusqa llimphim. Khuchinilla nisqa palamachaqa chay llimphiyuqmi. Achkiyqa manam hayk'appas khuchinillachu. + +Luqru icha Ruqru nisqaqa sara murumanta sapalluwan, purutuwanpas chaqrusqa, yanusqa mikhunam, Antikuna suyukunapi paqarisqa. +Luqrumanqa yanusqaña khuchi puchukunatapas, waka aychatapas, ch'arkitapas, ch'unchultapas yapanku. Marasqa siwillawan ruqutumanta chaqrusqa (Chilipi kikirimichi nisqapas) llaqwatapas yapanku chayasqaña luqruman. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Palistina. +"Palistina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Oxford Yachay Suntur (inlish simipi: University of Oxford) nisqaqa HQS Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Oxford Yachay Suntur, 1096 watapi kamarisqa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Oxford Yachay Suntur. + +Uruya llaqta - Wikipidiya +Uruya llaqta +Uruya (kastilla simipi: La Oroya) nisqaqa huk llaqtam Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Yawli pruwinsya) + +Qutu nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu suqta ñiqi +Tikraynin suqta ñiqi Kastillanu simipi: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'isuy +Tikraynin k'isuy Kastillanu simipi: + +Uyuni munisipyu icha T'ula Pampa munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Uyuni icha Municipio de Thola Pampa ) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Antonio Quijarro pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Uyuni llaqtam. +Urqukuna: Chichas walla +Uyuni munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Waylla mayuqa Belén qhichwapi, Luya pruwinsya +Waylla mayu (kastilla simipi: Rio Huaylla) nisqaqa Piruw mamallaqtapi, huk mayum Amarumayu suyupi, Luya pruwinsyapi, Inkillpata distritupi, Kunila distritupi, Mawka Luya distritupi, Qullqamar distritupi, Uchuy Lunya distritupi. + +Lutesyu, Lu (musuq latin simipi: Lutetium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +Runa Simi: Qhatuna + +Runa Simi: Wyoming suyu + +Runa Simi: Sallqa pacha + +Kamasqa Taypi sata phaxsi 10 1963, Fernando Belaúnde Umalliq. + +LEVÍTICO 23:42 _ Chay qanchis p'unchay junt'ata tukuy israelita tatasniyojpuni kajkuna chay ch'ujllas ukhupi kankichej. +42Chay qanchis p'unchay junt'ata tukuy israelita tatasniyojpuni kajkuna chay ch'ujllas ukhupi kankichej. + +Runa Simi: Colorado suyu + +Runa Simi: P'uruña + +16 63 537 12 k 27 k Chunwa Runallaqta Ripuwlika +15 66 2.8 k 3.3 k 30 k Hukllachasqa Amirika Suyukuna +7 16 320 10 k 3.1 k Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) + +qhatakunaq wayq'okunaq misk'i ruru kapuli, + +400 0 _ ‎‡a Ali Khamenei‏ ‎‡c Iran mama llaqtayuq Kawpaq runa‏ + +400 0 _ ‎‡a Bob Hayes‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kurku kallpanchaq‏ + +Manan allinchu nispa kay tuta tutapi kawsayta mana munakunichu, uku sunqunchik tiasqanmantaraq qaparichkaniku, sumaq kawsayta amachaykunapaq, llapan runakuna tiakunampaq waytachispa, ruruchispa, mirachispa, qasilla, kuskalla, llapallanchik wawqi panikuna hina. Pim kasqanchikpas manan chiqninakunapaqchu, rakinakunapaqchu, awanakuytam maskaniku llapallanchik, qatun llikllata, marqakunanchikpaq. + +400 0 _ ‎‡a Alcide De Gasperi‏ ‎‡c Ilalya mama llaqtayuq pulitiku wan willay kamayuq‏ + +Casablanca nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Casablanca (pilikula): Huk pilikula (Hukllachasqa Amirika Suyukuna, 1941) + +Kōbe (nihun simipi: 神戸市, Hepburn: Kōbe-shi?), Nihun hatun llaqta, Uma llaqtam Hyōgo llaqta kamachiy llaqtam, Kansai suyu hatun llaqta. 551,40 km2 + +Runa Simi: Chinchay Qaranqa pruwinsya + +17Tukuy kay nishushayllapata intrakasha kar, kasur kawsarllapaqami, kusa shumaqna kayankillapa kanqa. + +Jarani pruwinsya - Wikipidiya +Jarani pruwinsya +Mama llaqta Buliwya +Uma llaqta Jarani +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi, aymara simi +Runa ñit'inakuy 47,54 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 2.245 km² +Kamasqa wata 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1914 watapi +Pacha suyu UTC-4 +Jarani pruwinsya icha Arani pruwinsya (aymara simipi: Jarani jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Arani, jarani icha jallmani nisqamanta sutinchasqa) nisqaqa Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, huk pruwinsyam, jinallataq uj ñiqin munisipyu. Quchapampa llaqtamanta 55 km karum. Uma llaqtanqa Jarani llaqtam. +13 Pruwinsyapi paqarisqa runakuna +Phaqchakuna: Turu Wayq'u phaqcha +Mayukuna: Phaqcha, Challwa Mayu, Jatun Mayu +Quchakuna: Parqu Qucha, Asiru Qucha, Junt'utuyu, Pilawit'u, Qullpa Qucha, Yanatama +Chukiqayara mallki Khurupampa urqupi, Wak'as munisipyupi +Wak'as munisipyupi tiyan Chukiqayarakuna (Titanka (Puya raimondii)), mayqinkunachus sapa pachaq wataslla t'ikanku, chantapis Jarani pruwinsya ukhupiqa Wak'asllapi tiyanku. +Tiyallantaq kay waq alikuna: +Quchakunapi tiyan ashkha uywakuna: challwakuna, wallatakuna (Chloephaga melanoptera), suq'a, panama, chullunpa. +Chaymanta kallankutaj waq uywakuna: wisk'acha, atuq, añathuya (Mephitidae) , k'itaquwi, ch'usiqa, wamani, p'isaqa, yuthu, katari. +Jarani pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Runa llaqta +Huk indihina runa llaqta 0,1 0,1 +Pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +K'acha llump'aq Mariyaq wak'an Jarani llaqtapi +24 ñiqin chakra yapuy killapi: K'acha Llump'aq (Virgen la Bella), Jarani llaqtapi. +18 ñiqin hatun puquy killapi: Jatun Yachay Wasi Instituto Normal Superior Ismael Montespa p'unchaynin, Challwamayupi. +2 ñiqin chakra yapuy killapi: Kanpu runaq p'unchaynin, Challwamayupi. +3 ñiqin chakra yapuy killapi: Virgen de Copacabana, Challwamayupi. +2 ñiqin ayamarq'a killapi: Ayakunaq p'unchaynin, mast'akus, wayllunk'as. +Wawa wasikuna : +Huch'uy yachay wasikuna: +Chawpi yachay wasikuna: +Yachay sunturkuna: Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq (Wak'as munisipyupi) +Pruwinsyapi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pablo Fernández. Paqarimurqa 29 p'unchay inti raymi killapi 1.954 watapi, Wak'as llaqtapi. +Ñawra takiqkuna / Waqachiqkuna: +Ronald Rodríguez Clavijo. Paqarimurqa 10 p'unchay tarpuy killapi 1.959 watapi, Wak'as llaqtapi. +Freddy Veizaga Siles. Paqarimurqa Wak'as llaqtapi. +Natividad Betty Veizaga Siles. Paqarimurqa 25 p'unchay qhapaq raymi killapi 1.957 watapi, Wak'as llaqtapi. Payqa Pukaq Wayra Qutumanta (1.977). +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mawk'a saywitu: Jarani pruwinsya +Quchapampa suyu +Uma llaqta: Quchapampa +Amachasqa sallqa suyukuna: Carrasco mamallaqta parki • Isiboro Secure mamallaqta parki • Tunari mamallaqta parki +Quchakuna: Alalay qucha • Asiruqucha • Junt'utuyu • K'ichkiqucha • Larati qucha • Parququcha • Pilawit'u • Qullpaqucha • Qurani qucha • Rudiyu qucha • Wara Wara • Yanatama +Mawk'a llaqtakuna: Inkachaka • Inkallaqta • Inkaraqay +Runa llaqtakuna: Aymara • Qhichwa • Yurakari +Katiguriyakuna: +Pruwinsya (Quchapampa suyu) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:27, 31 ukt 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mayk'aq allin lluqsiyninqa faringitis estreptocócica kaqqa exudado amigdalar kaqwan kay runa 16 watayuq. +Istriptukuku pharinhitis, istriptukuku amiktalitis, istriptukuku amuqlli unquy kaqqa, lat. Pharyngitis streptococcica, Amygdalitis streptococcica, kast. Faringitis estreptocócica, amigdalitis estreptocócica, mana chay dolor de garganta estreptocócico kaqqa (tunquri nanay riqsikuq hina) huk faringitis kaq hina huk bacteria huchayuq rayku sutichasqa estreptococo del grupo A.[1] Nanachin faringe kaqta, amígdalas kaqta wakin kutitaq laringe kaqta. Aswan rikukusqa sintomasqa kanku fiebre, dolor de garganta punkiy kay ganglios linfáticos kaqpi. Wawapurapi, 37% tunquri nanaywan[2] machu runakunapurapitaq 5 chanta 15% kay nanayllawantaq.[3] +Faringitis kaqqa huk bacteria huchayuq raykuqa huk unquy chimpachikuq huk unqusqa runawan kaptiykipacha. Lluqsiyninqa kay hisopado de garganta kaqmanta huk pachan willayta quchiy atinku. Mana ruwakunmanpischu kay qhawayqa imaraykuchus sanillachikuyqa ñikunman sintomasllamantapacha. Sichus diagnosticoqa ari ñikunña chay mana chay sichus kaynin ancha hatun, qukunku antibióticos kaqta aswan qhipa nanaykunata chinkachinapaq chanta aswan utqhay kutirinanpaq.[4] +Faringitis estreptocócica kaqqa huk bacteria huchayuq kan kayqa sutichasqa estreptococo beta-hemolíticopa A qutunmanta (chantapas sutichakun GAS).[7] Wak basterias kay estreptococos mana beta-hemolíticospa grupo A kaqnin kaq chanta fusobacterias kaqkunapas faringitiskaqta quchikunkuman[4][6] Huk unqusqa runawan chiqan chanta qaylla kaptiyki chimpakun chayraykutaq maypichus achkha runakuna tiyanku chaypi, ejércitopi hina chanta yachaywasipi hina, chimpachikuy aswan hatun kanqa.[6][8] Tarikurqa kay ch'aki bacterias polvopi mana chimpachikuqchu kanku, kay juq'u bacteriasri kay kiru pichanapi mana chay wak rich'akuq kayman kaqkunapi kaqkunaqa chunka phichqayuq p'unchawkunakamapuni kawsankuman.[6] Mana rikukuqchu kay chimpasqa mikhunakunaqa kay unquyta quchikuqqa.[6] huk 12% wawakunapuramanta mana signosniyuq manataq sintomasniyuq kaqkunaqa kay bacteria GAS kaqniyuq tunqurinpi. [2] +Ima ruwaytachus faringitis unqusqa runakunaman quyta yachanapaqqa kay huk hinasqa Centor yuyay kaqkunawan llamk'akunman. Kaykunaqa willanku kay infección estreptocócica kaq kayninmanta phichqa clínicos criteriosman hina.[4] +Watamanta sullk'a 15 watakunayuq (huk chiku menos sichus >44 watayuq tiyakun) +Ichaqa, kay Sociedad de Enfermedades Infecciosas de América mana ruwakuyninwanchu kachkan kay empíricos ruwaykunaman chanta antibióticos kaqkunallata qukunan tiyan ñin sichus cultivo lluqsiynin kusa kaptin chay.[3] Pruebasqa mana ruwakunmanchu kimsa watayuq uraman wawakunapi imaraykuchus estreptococos kay A qutumanta chanta fiebre reumática mana rikukuqchu kanku, ichapas huk hermanuyuq kay unquywan kanman chay.[3] +Lluqsiynin huk faucesmanta hisopado mana kan allin, sintomasman yapasqa chay diagnosticuta ch'uwanchan, sichus musphaypi kakuchkan chayqa.[10] Machu runapiqa, huk RADT negativo tiyapuqwan kusapacha diagnosticuta wich'unapaq, ichaqa wawapurapiqa huk tunquri cultivota ruwakunanta munakun kay lluqsiyta ch'uwanchanapaq.[3] Mana faucesmanta hisopatuta sapa p'unchaw ruwanachu sichus unqusqa mana sintomasniyuq chay, imaraykuchus wakin runakuna "apanku" sapa kuti kay bacterias estreptococos kaqkunata tunquripi mana ni ima nanayniyuq.[10] +Kay faringitis estreptocócica sintomasninku wak unquykunawan yapakuptinku chay, ancha ch'ampa diagnosticuta ruwana kanqa mana qhawayta ruwasparaq.[4] ch'ujuqa, qhuñaqa, diarrea chanta ojos irritados, enrojecidos kaqkunaqa k'ajaman yapasqa chanta uma nanayman ima aswan willakuq kanku kay dolor de garganta viral faringitis estreptocócica kaqta.[4] Kay rikukusqa punkiy kay kunka ganglios kaqmanta yapasqa tunquri nanaywan, k'ajawan chanta amígdalas punkiywan ima chantapas kay mononucleosis infecciosa kaqpi rikhurinman.[11] +Kay amigdalectomía mana chay amígdalas operación huk allin ñawpa willakuq kanman kay pikunachus sapa kuti tunquripi infeccioneswan kaqkunapaq (astawa kimsamanta watapi). [12] Ichaqa, kusakunaqa mana achkhachu chanta episodiosqa pachawan pisillachkan, aswan jaqaymanta kay aqllasqa ruwaykunamanta.[13][14] Kay episodios kutiruwakusqakuna kay faringitis kaqmanta kay Gas positivo quqkuna huk runapi pichus cronica GAS kayniyuq kaqpi pichus virales infeccionesta sapa kuti hap'ichkan chaypi rikhurimullankumantaq.[3] Mana allinchu tratamiento ruwanaqa kay runakuna qayllasqa unquyman ichaqa mana sintomasniyuqchu chay. [3] Ama munakunchu yanapana kay GAS unquywan runakunata imaraykuchus chimpachikuy kaynin chanta aswan qhipa nanaykuna ancha pisi chay.[3] +Faringitis estreptocócica kaqqa mana yanapasqa chinkapun huk machkha p'unchawkunapi.[4] Saniyachiy antibióticos kaqwanqa unquy kawsayninta pisillachin huk chunka suqta phanipi.[4] Imaraykuchus saniyachiyta kay antibióticos kaqwan jampinaqa kan aswan qhipa nanaykunata pisillachina kay hinata fiebre reumática chanta absceso retrofaríngeo [4] chanta ancha kusa sichus kay jisq'un p'unchawkunapi kay síntomas rikhurimusaptinpacha kamachikun chay.[7] +Analgésicos kaqqa kay antinflamatorios no esteróideos (AINE) chanta paracetamol (acetaminofeno) kaqqa ancha kusa nanayta kay faringitis estreptocócica kaqwan kamachinankupaq.[15] lidocaína kaqqa sankhu ima chaypas kusa kanman.[16] Ichapas kay esteroides kaqkuna nanaywan yanapankuman chay[7][17] mana sapa kuti ruwanapaq kusachu.[3] Machu runakunaqa aspirinasta upyankuman ichaqa wawakunaqa ama upyanankuchu tiyan kay síndrome de Reyekaq rayku.[7] +Kay aqllasqa antibiótico Estados Unidospi kay faringitis estreptocócica kaqta saniyachinapaq kan penicilina V hark'ayninrayku, chaninninrayku chanta allin ruwayninrayku.[4] Europapitaq amoxicilinakaqta munakun.[18] Indiapi, maypichus k'aja reumática aswan hatun, penicilina benzatínica G kaqta kamachikun intramuscular hina ñawpa aqllayta hina sanillaypaq.[7] Allin antibióticos kaqqa kay síntomas thaskiyninta kay 3-5 p'unchawkunamanta huk p'unchawman pisillachin chantaqa chimpachikunata pisillachillantaq.[10] Yanapakunku aswanta imaraykuchus kay mana ancha rikukuq nanaykunata pisillachinapaq kay hinata fiebre reumática kaqta chanta abceso retrofaríngeokaqtawan.[19] Ichapas achkha kusa ñiykuna antibióticos saniyachiypaq kan chay, chantapas qhipa jamuyninkunata yachakunallantaq ima tiyan.[6] chanta allin mana imapas saniyayta kusa machu runakunaman pichunatachus mana allintachu jampikuna ruwan chaykunaman qunaqa.[19] Antibióticos kaqkunata faringitis estreptocócica kaqpaq willakun aswan hatun ritmuman suyasanchikmanta kay difusión grado.[20] Willakun eritromicina chanta wak kunamacrólidos mana chay clindamicina runakunapaq anchaalergias a la penicilinakaqkunayuq.[4][3] Ñawpaqta kay cefalosporinas kaqwan saniyachikunman tukuypaq, pikunapichus mana ancha ch'ampa alergiaschu.[4] Infeccionesqa kay estreptococo kaqpas huk glomerulonefritis aguda, kaqman apanman ichaqa, antibióticos upyayninqa mana kay qhipa ruwakuypaq frecuencianta pisillachinchu.[7] +Faringitis sintomasqa allichapunku saniyachiywan manapas chaywan kay kimsa – phichqa p'unchawninpi.[10] Antibioticoswan saniyachiyqa aswan qhipa nanaykunata chimpachiykunata pisillachin, wawakunaqa 24 chininita antibióticos upyaytawan yachay wasiman kutinkuman.[4] Machu runapiqa aswan qhipa nanaykunaqa ancha pisi.[3] Wawakunapiqa tukuy pachapi reumática k'ajaqa pisi rikukun, ichaqa, aswan riqsikuq kay cardiopatía qukuq kay Indiapi, África subsaharianapi chanta wakin k'uchus Australiamanta.[3] +Faringitis aswan hatun ñiqi maypichus faringitis estreptocócica kachkan kaytaq 11 junu runakunapi huk watapi Estados Unidospi tarikun.[4] Aswan achkha unquykuna virusmanta kanku chay, kay estreptococos kay A beta-hemolitico qutumanta huchayuq kanku kay 15-30% kay unqusqakunamanta kay faringitis kaqwan wawakunapi chanta 5-20% machu runakunapi.[4] Kay unquykunaqa invierno tukukuptin rikhurimun chanta primavera qallariyninpi ima.[4] +Katiguriyakuna: +Wikipidiya:Mana allin pukyu qillqayuq p'anqa +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:01, 10 ini 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Llaqta taki: Fanoghe Chamorro +Aswan hatun llaqta Dededo +Runa llaqtap sutin Guameño, -a +Guam (Territory of Guam, Guåhån, グアム準州) nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk kulunyanmi, Usiyanyapi wat'am. Uma llaqtanqa Agaña llaqtam. +Kulunya (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Katiguriya:Llaqta (Wanuku suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Wanuku suyu) +► Llaqta (Marañun pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Mayukillap Iskaynin pruwinsya)‎ (4 P) +► Llaqta (Wanuku pruwinsya)‎ (1 P) +"Llaqta (Wanuku suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin siqsichiy Kastillanu simipi: + +Ch'illtu icha K'ita ch'illtu[1] (Solanum physaloides) nisqaqa huk quram, Antikunapi wiñaq. + +Qh, qh nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, uralan runasimillapi aymara simillapi qillqasqa sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Katalunya nisqaqa (katalan simipi: Catalunya, kastilla simipi: Cataluña) huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Barcelona llaqtam. Atinchik munan tapuyta akraq runakunata Katalunya qispikananpaq [1] +Katalan simi (lliwmanta aswan runakuna, Katalunya suyupi tukri simi) +Uqsitan simi (Aran qhichwapi) +Mana paqarisqa, piruwki "Chulu" Sutil haytaran Parsapaq. +Qillqay Pukyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Suyt'uqucha nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Suyt'uqucha (sut'ichana) rikuy. +Tiyay: Punu suyu, Melgar pruwinsya, Santa Rusa distritu +Hallka k'iti k'anchar 70 ha +Suyt'uqucha (kastilla qillqaypi Suytococha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, Santa Rusa distritupi, Khunurana rit'i urqup kuntinpi. + +Tikraynin p'ulin Kastillanu simipi: + +2 chaniyuq tikraykuna chiqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Inka awqakunap unanchas. +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, File:Banner of the Inca Empire.svg nisqamanta rurasqa. + +10Chaymanta chay runakuna, syiluman iqaqta rikakuyatinllapaqa, ishkay runakuna yuraq mudanayjun rikariran paykunamanqa. + +Quechua-linguo: mayu + +400 0 _ ‎‡a James Madison‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna jacha marka pulitiku. Umalliq‏ + +Q'ENQO-TAMBOMACHAY: Rito 4 Wañuy Karpay + +www.ikuna.at + +May kusiywan willariyku may suyuspichus kay sumaj tantakuykuna ruwakonqa kay 2017 watapi. + +13 ñiqin hatun puquy killapi 1959 watapi – 14 ñiqin pawqar waray killapi 1964 watapi +19 ñiqin kantaray killapi 1945 watapi – 17 ñiqin hatun puquy killapi 1948 watapi +Taripay amachaq, willay kamayuq, qillqaq, pulitiku +Rómulo Antonio Betancourt Bello sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin hatun puquy killapi 1908 watapi paqarisqa Guatire llaqtapi - † 28 ñiqin tarpuy killapi 1981 watapi wañusqa New York llaqtapi) huk Winisuylanu Willay kamayuq, taripay amachaq wan pulitikumi, kawpaqpas karqan. + +Paqarisqa Barbastro, 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1902 watapi +Wañusqa † Roma, 26 ñiqin inti raymi killapi 1975 watapi +Josemaría Escrivá de Balaguer y Albás sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1902 watapi paqarisqa Barbastro llaqtapi - † 26 ñiqin inti raymi killapi 1975 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq kathuliku santu qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Josemaría Escrivá. + +Otto Eduard Leopold von Bismarck-Schönhausen sutiyuq runaqa icha Otto von Bismarck (1 ñiqin ayriway killapi 1815 watapi paqarisqa Schönhausen llaqtapi; 30 ñiqin anta situwa killapi 1898 watapi wañusqa Friedrichsruh llaqtapi) Alimanya mamallaqtayuq awqaq pusaqmi, pulitikupas karqan. +1871 watapi Prusya, huk aliman mama llaqtakunapas Aliman Ransis Maqanakuy nisqapi (1870 watamanta 1871 watakama) Ransiyata atipaptin Bismarck musuq Aliman Impiryuta kamarirqan. 1871 watamanta 1890 watakama Aliman Impiryup kansillirninmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Otto von Bismarck. +Alimanya mama llaqtap kansillirnin + +Uma llaqta San Vicente +San Vicente kiti (kastilla simipi: Cantón San Vicente) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa San Vicente llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: San Vicente kiti + +Yurakunap raphinmanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Rapra nisqaqa huk uywakunap phawanapaq kurku yawrim, iskaynintin icha tawantin rapram. +Kay phawayta atiq uywakunam raprayuq: +Palama: tawa qaralla, suphusapa icha p'aspachasapa raprayuq, wasamanta wiñasqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rapra. + +Ispaña Qhapaq Suyu +Llaqta qayanqillqa: Plus Ultra (latin simipi) +• Tinkurachina siwikuna Madrid +Aswan hatun llaqta Madrid +Runa llaqtap sutin Ispañul, -a +Ispaña icha España Iwrupapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Madrid llaqtam. +. Suyu (Comunidad autónoma) Runakuna % Runa ñit'inakuy +Llaqtakuna (Ispaña) +' Llaqta Runakuna Autonome Suyu +Kay pukyukunamanta willasqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ispaña. + +Khankiq, shukllachishka kichwapi Wiskachak (ordo Rodentia) nisqakunaqa huk ñuñuq uywakunam. +Kaymi huk khankiqkunam: +Chinchilla rikch'aq ayllu (Chinchillidae) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khankiq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Khankiq + +Ch'allanaka Ñiqi: 111°º + +Seán T. O'Kelly, Seán Tomás Ó Ceallaigh sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1882 paqarisqa Dublin llaqtapi - † 23 ñiqin ayamarq'a killapi 1966 wañusqa Dublin llaqtapi). Ilanda mama llaqtap pulitiku qarqan. +1945 watamanta 1959 watakama ñawpaq kuti Ilandapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Seán T. O'Kelly. + +Yochanan Vollach (14 ñiqin aymuray killapi 1945 paqarisqa Kiryat Bialik llaqtapi, Isryil mama llaqtapi) huk Israyil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. + +12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1964 watapi – 22 ñiqin chakra yapuy killapi 1978 watapi +Jomo Kenyatta (Kamau wa Ngengi) sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin kantaray killapi 1889 watapi paqarisqa Gatundu llaqtapi - 22 ñiqin chakra yapuy killapi 1978 watapi wañusqa Mombasa llaqtapi) huk Kinya mama llaqta qillqaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jomo Kenyatta. + +P'inqa, P'inqakuy nisqaqa mana allin kawllaymi (llakusim). +P'inqakuchkaq runaqa imatapas huk runakunaman manam niytachu, rikuchiytachu munan, chay huk runap kutichiyninmanta manchakuspa. + +Cáceres llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. Cáceres Uma llaqta. +Cáceres llaqtaqa 29 kñ watapis kamasqa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cáceres. + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1994 (inlish simipi: 1994 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1994) nisqaqa 1994 watapi USA mama llaqtapi XV ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. + +Qatiq llamk'apusqa → + +Yachasqanchis hina kawsayninchista t'aqmirinapaqqa kay siminchistan paskarinanchis, kaqmanta kallpachachinanchis. Ichaqa, kaqmanta t'ikarichinapaqqa, arí, ñawpa machunchiskunaq kawsaynintan ñawpa chay wichay tiyasqanku llaqtakunapi kay siminchispa sap'inkunata t'aqmirina kanqa. Chaypaqmi, khayna simikunata qelqarispa runasiminchismanta RUNASIMIPI RIMARINA KANQA. Shayna kananpaqtaqmi sonqonchiswan, yuyayninchiswan, runasimipi rimanakunanchis. +Maypiña paqariqtinpas (yachasqa kanan p'unchaw kamaqa), kaymi kashan rimayninchis, kaymi kawsayninchis, kaypin ñoqanchis kashanchis. + +quwiki San Marino (uma llaqta) + +aywiki Aqupampa (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu + +Runa Simi: Assam + +Tiyay Uyuni kachi qucha, P'utuqsi suyu, Daniel Campos pruwinsya, Tawa munisipyu, Qaqina kantun +Cujiri wat'a icha Challwawat'a (kastilla simipi: Isla del Pescado / Cujiri) nisqaqa Uyuni kachi quchapi, Buliwya suyupi, huk wat'am, P'utuqsi suyupi, Daniel Campos pruwinsyapi, Tawa munisipyupi, Qaqina kantunpi. +Tawa munisipyu: yupaykuna, saywitu (Cujiri wat'awan) + +Allpa nisqapiqa yurakunam wiñanku. Chayrayku chakrakunapi allin allpa kananmi. Allpa ukhunpiqa yaku kananmi, icha parananmi. +Allpakunataqa mat'ipayanchik kaykunapaqmi: +Tukuy tiksi muyupi allpantinkunataqa allpa pacha ninchikmi. +Kaymi huk allpa layakuna: + +Wankayu nisqaqa (kastilla simipi: Huancayo) huk piruwki hatun llaqtam, Sunin suyup uma llaqtanmi. +Wankayopi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wankayu. +Llaqta (Hunin suyu) +Llaqta (Wankayu pruwinsya) + +Katiguriya:Kantun (Antikuna pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Kantun (Antikuna pruwinsya) +"Kantun (Antikuna pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta Alimanya Grisya +Zvjezdan Misimović sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin inti raymi killapi 1982 watapi paqarisqa München llaqtapi - ) huk Alimanya- Busna-Hirsiquwina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zvjezdan Misimović. +Piluta hayt'aq (Guizhou Renhe) + +Allpa pachamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpa pacha. +"Allpa pacha" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay: Punu suyu, Lampa pruwinsya, Santa Lusiya distritu, Uquwiri distritu +Ananta qucha (kastilla simipi: Laguna Ananta) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, Santa Lusiya distritupi Uquwiri distritupipas. + +Nak'aq nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Nak'aq (sut'ichana) rikuy. +Nak'aq, anqash rimaypi Pishtaq ( uta pishtakuq) nisqaqa saqra runas, huk runakunata sipiqsi, wirantas hurquq. Kay hinatam willakunku Antikunapi. +Chay nak'aqqa wiraquchas, qullqisapa runas, wañuchisqan indihinakunap wiranta, kurku yawrinkunata qhatuqsi. +Chay Nak'aqmanta willakuykunaqa mistip, wiraquchap indihina runata sarupayninmanta wallpama willaymi. Runakunaqa Nak'aqta chiqaptam manchakun, mistikuna llakichiptinmi, llullaptinmi, chawkaptinmi. +Yachay p'anqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi.de: Nakaq (Nak'aq). Wañuchisqanmanta wirata tukuchinkus rimidyuman +Antikuna willakuy runa kay + +Huk rimaqa huklla (ahinataq: ñan), iskay (ahinataq: runa) icha aswan (ahinataq: ulluku) simikiyuqmi. +llamk'a-pu-sqa-nchik-kuna-ta qhawa-ri-y ! +Rimakunataq rima layakunamanmi sapaqchanchik. + +Kay aliman nazi nisqakunam 1945 watapi sipikurqan (Leipzig llaqtapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sipikuy. + +"Wasa tiwlliyuq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +451 _ _ ‎‡a Bolívar llaqta‏ + +Jach'a suyu Ariqipa + +Runa Simi: Titu Kusi Yupanki + +MANA ALLIN KAQKUNATA WILLAKUNAPAQ MAYTU + +24Chaymi chay runaqa chapakuq qallarirna, niran: + +Runa Simi: Wayta + +Grenoble llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Grenoblepiqa 160.215 runakunam kawsachkanku (2013). Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki + +jamut'a, yachana, jamut'ay. Yachama, yachayma. s. Ciencia. + +chunka iskayniyuq. adj. Doce. + +Runa Simi: New Jersey suyu + +quwiki Janq'ulaymi munisipyu + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, Midi-Pyrénées flag.svg nisqamanta rurasqa. + +Binidiktu VI, Binidiktu VI suqta ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. VI, Italya simipi: Benedetto VI) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † ? ñiqin inti raymi killapi 974 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +19 ñiqin qhulla puquy killapi 973 watapi watamanta ? ñiqin inti raymi killapi 974 watapi watakama Tayta Papam. +19 ñiqin qhulla puquy killapi 973 watapi - ? ñiqin inti raymi killapi 974 watapi + +Sunin suyupi rimaykuna - Wikipidiya +Sunin suyupi rimaykuna +2 Chanchamayu pruwinsya +4 Hunin pruwinsya +6 Satipu pruwinsya +7 Shawsha pruwinsya +8 Tarma pruwinsya +9 Wankayu pruwinsya +10 Yawli pruwinsya +Hunin suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chanchamayu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hunin pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Shawsha pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tarma pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wankayu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yawli pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Salinas nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Santa Elena markapi huk llaqtam. 2007 watakama Wayas markamanmi kapurqan. + +Urin Chichas pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta Chukaya (Chocaya)) +Chukaya kantun (kastilla simipi: Cantón Chocaya) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi , P'utuqsi suyupi, Urin Chichas pruwinsyapi, Atucha munisipyupi. Uma llaqtanqa Chukaya (Chocaya) llaqtam (79 llaqtayuq, 2001 watapi). [1] +Kantunpiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Animas llaqta, Chukaya kantun +Siete Suyos icha Qanchis Suyu qhuya, Chukaya kantun +Kantunupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kantun (P'utuqsi suyu) + +Pana qachu,[1] Ch'iki[2] icha Tipi[2] (Pennisetum clandestinum; Aphrikapi kikuyu) nisqaqa huk qachu yuram, anchata mast'arispa miraykuq rikch'am, chakrakunapi yurakunata ithichiq, Awya Yalapi musuq yuram, Aphrikamanta apamusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pana qachu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pana qachu + +Tamarugal pruwinsya - Wikipidiya +Tamarugal pruwinsya +Saywitu: Tamarugal pruwinsya +Tamarugal pruwinsya nisqaqa (kastilla simipi: Provincia del Tamarugal) Chili mama llaqtapi, Tarapaka suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Pozo Almonte llaqtam. +Qullchani, uma llaqta Qullchani. +Wara, uma llaqta Wara. +Piqa, uma llaqta Piqa. +Pruwinsya (Chili) + +Mama llaqta Salwadur +Suyu Santa Ana +Santa Ana (kastilla simipi: Santa Ana) llaqtaqa Santa Ana suyup uma llaqtanmi. Santa Ana llaqta 245 421 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Ana (Salwadur). +Llaqta (Salwadur) + +Uma llaqta Kalakali +Kalakali kitilli (kastilla simipi: Parroquia Calacalí) nisqaqa huk chakrapura kitillim, Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, Kitu kitipi. Uma llaqtanqa Kalakali llaqtam. +3 Kitillipi paqarisqa runakuna +Amachasqa sallqa suyukuna: Pululawa risirwa +Kitillipi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Yaya yachay, Dyus yachay icha Thiyuluhiya nisqaqa (grigu simimanta: θεολογία, chaymanta latin simipi theologia, kastilla simipi teología) Dyusmanta icha dyuskunamanta, iñiymantapas hamut'aymi. + +Machina k'arachiq sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Machina k'arachiq sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Machina k'arachiq sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +K'arachiq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Kay qillqaqa Kristup paqarisqanmanta 2 ñiqin watamantam willan. Iskay yupaymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +2 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Hatun Pastu (kastilla qillqaypi: Nevado Jatun Pasto) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Raya wallapi, huk rit'i urqum, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, P'allqa distritupi, Paratiya distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ mitrum aswan hanaq. + +Padre Márquez distritu (kastilla simipi: Distrito de Padre Márquez) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Ukayali pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tiruntan llaqtam. + +Valdiviapi pacha kuyuy nisqaqa 22 ñiqin aymuray killapi 1960 watapi Chili mamallaqtapi ancha hatun pacha kuyuymi karqan. + +Sallqa waqlliy +Q'upawan waqlliy. Kunana mayu, Winisuylapi. +Sallqa waqlliy, Sallqa miyuy nisqaqa runap paqarichisqan kawsay pachap, sallqa pachap waqlliyninmi, miyunkunamanta icha huk waqlliy rurayninkunamanta. +Sallqa waqlliyraykuqa yura, uywa rikch'aqkuna wañunmi. Runapas pachapi kaq miyukunamanta unqurinmi. +Kay hinam sallqa pachata waqllinku: +Yaku pacha waqlliy: phawrikakunam, qhuyakunam, quri hurquqkuna, allpa wira hurquqkunapas (ahinataq P'uchqu quchapi) miyukunata yaku pachaman kachaykun. +Allpa pacha waqlliy: phawrikakunam, antawakunam miyukunata allpaman kachaykun. Chakrakunapi allpatataq nisyu wanuchanawan, kuru qullunawan miyunmi. Q'upawanpas waqllinkum. +Kawsay pacha waqlliy: wayra pacha, yaku pacha, allpapacha miyuchasqa kaptinmi, yurakunam, uywakunapas wañunmi. Runakuna sach'a-sach'atam muthuspa qullun. Nisyu michiywan inkillkunam wañuspa ch'inpachayan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:49, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Jatun llaqta + +Robert Redford Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq Kuyu walltay aranway pukllaq + +Qucha Q'asa + +Runa Simi: Wachapa + +Runa Simi: Pedro Domingo Murillo pruwinsya + +Intiyuq K'uchu + +Biblia yachachisqanmanta: May Jatun Para - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Yakuqa yapakullarqapuni. Yakuqa 40 p'unchayta, 40 tutatawan jich'aykakamurqa, urqusta p'ampaykunankama wicharirqa. Dios nisqanmanjinataq arcapi kaqkunaqa mana wañurqankuchu. Mana arcapi kaqkunataq wañurqanku. +Manaña runata ñak'arichinapaq jatuchaq runas karqachu. Paykunaqa mamankuwan, saqra runawan ima, chay Jatun Parapi wañurqanku. Tatasninkuri, ¿wañullarqankutaqchu? +Noeqa ch'aki jallp'a rikhurisqanta yachayta munarqa, chayrayku juk palomatañataq arcamanta kacharqa. Paypis mana maypi sayayta atispa kutinpullarqataq. Juktawan palomitata kachaptintaq, palomitaqa siminpi q'umir llaqhiwan kutimurqa. Yakuqa ch'akiyakapusqaña. Noeqa palomitata kachallarqataq, palomitaqa ch'aki jallp'ata tarikuspa manaña kutipurqachu. + +10 ñiqin qhapaq raymi killapi 2018 + +410 2 _ ‎‡a Huñusqa Nasyunkuna‏ + +Uma llaqta Jumbilla +Bongará pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Bongará jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Bongará) Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Jumbilla llaqtam. +Urqukuna: Mayrapata - Pumallaqta (+3.200 m) +Mayukuna: Imasa mayu - Nieva mayu - Utkupampa mayu + +Tiyay Punu suyu, Lampa pruwinsya, Paratya distritu +Yanawara (kastilla qillqaypi: Nevado Yanahuara) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Raya wallapi, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, Paratiya distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. + +Plutun nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Plutun (sut'ichana) rikuy. +Plutun (latin simimanta: Pluto, kastilla simipi: Plutón) nisqaqa intimanta iskay karu kaq tuna puriq quyllurmi inti llikapi. Quyllur kamayuqkunaqa 2006 watakama Plutunta intimanta isqun karu kaq puriq quyllurtam nirqan. +18-II p'unchawpi 1930 watapi Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq Clyde William Tombaugh sutiyuq quyllur qhawaqsi (1906-1997) tarirqan. + +Paqarisqa Piruw, 12 ñiqin hatun puquy killapi 1903 watapi, +Wañusqa Piruw, 29 ñiqin inti raymi killapi 1980 watapi, +Rurasqankuna Wiñay kawsay, amawta. +Jorge Basadre Grohmann (icha Hurhi Wasaari Ruqman)sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin hatun puquy killapi 1903 paqarisqa Taqna llaqtapi - † 29 ñiqin inti raymi killapi 1980 wañusqa Lima llaqtapi ) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +1943 watamanta 1948 watakamapim Piruw mamallaqtap Ñawiriy wasi Diriqtur. +Piruw mamallaqta Ñawiriy wasi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jorge Basadre. +Taqna llaqtapi paqarisqa +Yachachiy ministru (Piruw) + +Joinville sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Joinville sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Joinville sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Santa Catarina suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Waskaqucha nisqaqa (kastilla simipi: Huascacocha) Piruw mama llaqtapi huk qucham, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Ayawiri distritupi. + +Puhili kitilli (kastilla simipi: Parroquia Pujilí) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Kutupaksi markapi, Puhili kitipi. Uma llaqtanqa Puhili llaqtam. +Puhili kitillipiqa Pansaliyu Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +Lang Ping sutiyuq warmiqa (* 1960 paqarisqa Tianjin llaqtapi - ) huk chunwa mama llaqta makiyasiqmi. +1984 watapiqa Ulimpiku pukllaykunapi Los Ángeles llaqtapi chunwayuq makiyasiq warmikunawan. + +Kaypi rimasqa: Afgansuyu, Pakistan +Kay mama llaqtakunapi: Afgansuyu +Pashtu simi (پښتو / Paʂto) nisqaqa huk iranu rimaymi, Afgansuyupi, Pakistanpipas kawsaq Pashtun nisqa runakunap rimasqan. + +(Qimis-manta pusampusqa) +Chinchay Lipis pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Chinchay Lipis pruwinsya +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi, aymara simi +Qimis munisipyu (kastilla simipi: Municipio de San Pedro de Quemes) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Chinchay Lipis pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qimis (San Pedro de Quemes) llaqtam. +1.1 Aswan hanan urqukuna +Quchakuna: Chiwana kachi qucha +Munisipyupiqa aswanta mama indihina runakunam, 45,0 % Qhichwa runakunam tiyanku. +Qimis munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Asnaq qucha +Qimis munisipyu: yupaykuna, saywitu + +4 chaniyuq tikraykuna llamp'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Genovesa wat'a (kastilla simipi: Isla Genovesa, inlish simipi Genovesa icha Tower) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk wat'am, Pasiphiku mama quchapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Genovesa wat'a. + +José Domingo De Obaldía Gallegos sutiyuq runaqa, (* 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1845 watapi paqarisqa David llaqtapi - 1 ñiqin pawqar waray killapi 1910 watapi wañusqa Panama llaqtapi). Panama mama llaqta pulitiku qarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: José De Obaldía. + +Mishisuki rimaykuna - Wikipidiya +Mishisuki rimaykuna +Mishisuki icha Mishe zoke rimaykuna (Mixe-Zoque) nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, urin Mishikupi. +Huk mishisuki rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Rusiya). +"Piluta hayt'aq (Rusiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qhawana q'ispillu nisqaqa mana allinta rikuq ñawiyuq runapaq rurasqa iskaynintin q'ispillu lintim, rikunanta allinchanapaq. +Huk runa karulla rikuq ñawiyuq kaspaqa, qhawana q'isillupi pallana lintikunatam chaskin; qayllalla rikuq ñawiyuq kaspaqa, ch'iqichina lintikunatataqmi chaskin. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Piruw). + +1, 2. ¿Ima sasachakuykunataq ñakarichiwanchik, hinaspa imakunatam achka runakuna tapukunku? +6. ¿Imanasqataq achka runakuna Diosta tumpanku kay pachapi tukuy ñakariykuna kasqanmanta? +7 Bibliaqa sutillatam nin ‘kay pachapi mana allin kaqkunaqa Diablopa makinpi kasqanta' (1 Juan 5:19). Chayraykum ñakariykuna kan. Kay pachapi mana allin ruraq runakunaqa Satanasmanmi rikchakunku, "paymi llapallan kay pachapi runakunata engañachkan" (Apocalipsis 12:9). Satanasqa llullam, cheqnikuqmi hinaspa runakunata ancha ñakarichiqmi. Chaymi makinpi kaq runakunapas llullakuq hinaspa cheqnikuq kanku chaynataq runamasinta ancha ñakarichiqpas kanku. Chaymi huk razon ñakariykuna kananpaq. + +11 Karu Llaqtamanta +04 - Qarqusqamasikunapaq + +Chavela Vargas Mishiku mama llaqta takiq + +Buliwya Mamallaqta (κέτσουα) + +1Davidpa churin Salomonpa rikch'anachiy siminkuna, paymi Israel suyupi rey karqan. Kay rikch'anachiy simikunaqa 2yachaytawan yachachiytawan tarinapaqmi, ancha yachaywan rimasqakunata entiendenapaqmi, 3allin yachachisqa kaywan tanteaywan kawsanapaqmi, chaninkaqtapas, chaninchaytapas, k'apak-kaytapas ruwaspa, 4warmakunata yuyaysapaman tukuchinapaqmi, waynakunatapas yuyaychaspa yuyayta hap'ichinapaqmi. 5Yachayniyoqpas chaykunata uyarispaqa aswan yachayniyoqmi kanqa, yuyayniyoqpas aswan allin yuyaychasqan kanqa. 6Chay hinapi, rikch'anachiy simitapas mana sut'i kaq simitapas, yachayniyoqkunaq simintapas watuchiyninkutapas entiendenapaq. 7Yachayniyoq kanapaqqa ñawpaqtaraqmi Señor Diosta manchakuna, mana yuyayniyoqkunaqa pisipaqmi qhawarinku yachaytapas yachachiytapas. 8Churilláy, uyariy taytaykiq yachachiyninta, kasukullaypuni mamaykiq yachachisqasuykita, 9umaykipaq t'ika corona hinan kanqa, kunkaykita sumaqchaq walqana hinan kanqa. 10Churilláy, huchasapakunachus q'otuyta munasunki chayqa, ama kasukuychu. 11Paykunachus nisunkiku: Haku ñoqaykuwan, runata wañurqachinapaq suyapamusunchis, mana huchayoqta yanqapuni wañuchimusunchis. 12Wañuy-pacha hina kawsashaqta paykunata millp'uykusun, aya t'oqoman chinkaykuqta hina kaqtapacha oqoykusun. 13Imaymana qhapaq kaytan tarisun, qechusqakunawan wasinchista hunt'achisun. 14Ñoqaykuman hinan qanmanpas tupasunki, llapallanchis huk bolsallayoq kasun, nispa chayqa, 15churilláy, ¡amapuni paykunawan puriysikuychu! Purinankumanta karunchakuy. 16Paykunaqa mana allinmanmi phawarinku, runata wañuchinankupaqmi usqhanku. 17Yanqapaqmi toqllata churanku phalaq animalkunaq rikushasqanqa, 18paykunaqa kikinkupaqmi toqllata churakunku, toqlla churasqallankupitaqmi wañunqaku. 19Chay hinatan tukukun suwakuyman sonqollikuqqa, chay sonqollikuymi payta wañuchin. 20Yachaymi callekunapi waqyakun, plazakunapi qaparin, 21askha runaq kasqankunapin waqyakun, llaqta haykuna punkukunapin chayasqa simikunata riman: 22Yaw, pisi yuyayniyoqkuna, ¿hayk'aqkamataq pisi yuyayman k'askakunkichis? Yaw, asipayaqkunapas, ¿hayk'aqkamataq asipayaspa kusirakunkichis? Yaw, mana yuyayniyoqkunapas, ¿hayk'aqkamataq yachayta cheqnikunkichis? 23Anyaykuyniyta maki uyariwaychis, ñoqan yachayniyta mast'arimusqaykichis, simiykunatan yachachisqaykichis. 24Waqyamurqaykichismi, manataq uyarimuyta munawarqankichischu, makiytan mast'arimurqaykichis, manataq rikuqpas tukuwarqankichischu. 25Aswanmi llapa kunaykuyniykunata wikch'uykukurqankichis, manan anyaykuyniytapas munarqankichischu. 26Chaymi ñoqapas muchuqtiykichis asikusaq, hatun llaki chayamusuqtiykichispas kusipayasqaykichis, 27hatun llaki lloqlla hina chayamuqtin, muchunaykichis muyuq wayra hina chayamuqtin, qankunaman llakipakuypas phutikuypas chayamuqtin. 28Chaypachan waqyakamuwankichis, manataqmi kutichimusqaykichischu, maskhawankichismi, manataqmi tariwankichischu. 29Yachaytan cheqnikurqankichis, manan Señor Diostapas manchakuyta munarqankichischu. 30Kunaykuyniytan wikch'uykukurqankichis, manan ima anyaykuyniytapas chaskikurqankichischu. 31Mana allin ruwasqaykichispa ruruntan cosechankichis, mana allin yuyaykusqaykichispa rurunwanmi amichikunkichis. 32Pisi yuyayniyoqkunataqa pantasqallankutaqmi wañuchinqa, mana yuyayniyoqkunataqa llakhi kasqallankutaqmi wañuchinqa. 33Uyariwaqniymi ichaqa mana imanasqalla tiyanqa, mana imatapas manchakuspalla kawsanqa. + +1Qallariypin Kawsay Simiqa kasqapuniña. Chay Simitaqa uyarirqaykun, ñawiykuwanmi rikurqayku, qhawarqayku, makiykuwantaq llamiykurqaykupas, chaykunamantan qelqamuykichis. 2Chay kawsaymi rikuchikurqan, chaymi ñoqayku rikuspayku willarqayku, hinaspan chay wiñay kawsaymanta qankunamanpas willamuykiku, chay kawsaymi Yayawan kasharqan hinaspa ñoqaykuman rikuchikuwarqanku. 3Imatachus rikurqayku, uyarirqayku chaytan willamuykiku, qankunapas ñoqaykuwan huk sonqolla kanaykichispaq. Cheqaqtapuni huk sonqolla kayninchisqa Dios Yayawan Churin Jesucristopiwanmi. 4Chaykunatan qankunaman qelqamuykichis q'ochukuyninchis hunt'asqa kananpaq. 5Jesucristomanta yachaqasqayku willakuytan willamuykiku: Diosqa k'anchaymi, manataqmi huk chhikan laqhayaqllapas paypiqa kanchu. 6Laqhayaqpi kawsashaspa "Dioswanmi huk sonqolla kashani" nisunman chayqa, llullakunchismi, manataqmi Diospa cheqaq-kayninman hinachu kawsanchis. 7Ichaqa k'anchaypichus kawsanchis Diospa k'anchaypi kasqanta hina chayqa, huk sonqollan kanchis hukkuna hukkunawan, Churin Jesucristoq yawarnintaq tukuy huchamanta ch'uyanchawanchis. 8"Manan huchayoqchu kani" ninchis chayqa, ñoqanchis kikinchistan q'otukunchis, manataqmi Diospa cheqaq-kayninqa sonqonchispi kanchu. 9Ichaqa huchanchiskunatachus Diosman willakusun chayqa, Diosqa hunt'aqmi chanintaqmi huchanchiskunata pampachawananchispaq, tukuy mana chanin-kayninchistapas ch'uyanchawananchispaq. 10"Manan huchallikunichu" ninchis chayqa, Diostan "llulla" nishanchis, manataqmi siminqa sonqonchispi kanchu. + +Runa Simi: Sipris yura rikch'aq ayllu + +lykunan.com + +Runa Simi: Alamu + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Piruw) + +Lliw runakunam nacesqanchikmantapacha libre kanchik, lliw derechonchikpipas iguallataqmi kanchik. Yuyayniyoq kasqanchikraykum hawkalla aylluntin hina kawsayta debenchik llapa runakunawan. +Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, libre flisqa, allin kawsaypi, chaninchasqa kawsaypi kananpaq, yuyayniyuq, yachayniyuq runa kasqanman hina. Llapa runamasinwantaqmi wawqintin hina munanakunan. +Runa Simi: Qhichwa simi + +NEHEMÍAS 6:13 _ Payta lluk'iykorqanku noqata mancharichinawankurayku, jinamanta juchaman urmachinawankupaj. Chay jinamanta p'enqaypi rikhuriyman karqa. +13Payta lluk'iykorqanku noqata mancharichinawankurayku, jinamanta juchaman urmachinawankupaj. Chay jinamanta p'enqaypi rikhuriyman karqa. + +Kitilli 58 (45 chakrapura kitilli, 13 llaqta kitilli) +Simikuna kastilla simi, shuwar simi +Morona Santiago marka (kastilla simipi: Provincia Morona Santiago) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk markam . Uma llaqtanqa Makas llaqtam. +Uma llaqta: Makas +Urqukuna: Sankay +Runa llaqtakuna: Achuar + +Octavio Cordero Palacios kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +Llunku-llunku[1] (Echium vulgare) nisqaqa huk hampi yuram, k'uyumanta anqaskama t'uktuyuq quram. Qipunchaqa Iwrupa, Asya allpa pachakunamantam hamun, kunantaq Awya Yalapipas wiñan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llunku-llunku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llunku-llunku + +Arpay (P, inlish simipi: power, kastilla simipi: potencia) nisqaqa huk mit'api, pachapi rurasqañam, huk mit'api t'ikrasqa micham. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Ispaña). +"Wat'a (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Simikuna Chachapuyas qhichwa, kastilla simi +Uma llaqta Kuwichan (Cohechan) +Kunila distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Conila) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi , Luya pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kuwichan (Cohechan) llaqtam. +Kunilaqa qhipaq Chachapuyas qhichwa rimaq llaqtam, wawakunapas qhichwataraqchá yachakun.[1] +Mayukuna: Waylla mayu +Sapaq pukyu qillqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Kukallpa icha Kluru yakuchakusqa nisqaqa huk t'inkisqam, kukamanta kukayna nisqata hurqunapaq llamk'achisqa. + +Paqarisqa 22 ñiqin chakra yapuy killapi 1760, Genga, Roma, Italyapi +Wañusqa 10 ñiqin hatun puquy killapi 1829, Watikanu mama llaqtapi +Kardinal 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1816 - 21 ñiqin inti raymi killapi 1903 +Rurasqanpa watakuna 28 ñiqin tarpuy killapi 1823 - 10 ñiqin hatun puquy killapi 1829 +Liyun XII icha Liyun iskay chunka ñiqin (latin simipi: Leo PP. XII, Italya simipi: Papa Leone XII) sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin chakra yapuy killapi 1760 watapi paqarisqa Genga, Roma llaqtapi, Italyapi - † 10 ñiqin hatun puquy killapi 1829 watapi wañusqa Watikanu mama llaqtapi) 252 ñiqin Tayta Papam karqan. + +Inti micha nisqaqa intip illanchayninwan tiksimuyunchikman chayamuq micham, kutipayaq micha nisqa. +Inti michaqa tiksimuyutam q'uñichin. Chaywan yakukunatam muyurichin. Mana inti illanchamuptinman, kay pachapi manam kawsay kanmanchu. Tukuy kawsaqkunam intip michanman kawsananchikpaq muchunchikmi. Yurakunaqa chay michataqa inti wayllaywanmi wiñaspa llamk'achin. Chay yuramantataq uywakunam, k'allampakunapas kawsan. +Runapas allwiyapim inti michataqa llamk'achin, ahinataq q'ispillu yura wasikunapim. Wasinchikkunatataq yakutapas inti q'uñichinawanmi q'uñichiyta atinchik. + +Tiyay Lima pruwinsya, San Martín de Porres distritu +Garagay nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Lima pruwinsyapi, San Martín de Porres distritupi. + +"Mayu (Wanuku suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Añas + +Yana K'achi nisqaqa (aymara simim, kastilla qillqaypi Yanacachi) Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Urin Yunka pruwinsyapi huk llaqtam, Yana K'achi munisipyup uma llaqtanmi. + +Iñini (grigu simipi: Πιστεύω [Pisteúō] icha συμβολον [symbolon], latin simipi Credo) nisqaqa kristiyanu iñiqkunaqa iñiyninpa tiksikunata willanku. +Ñawpaq kristiyanukunañam iñiyninta willarqanku. Chay iñini nisqaqa pachak icha iskay pachak watakunapim kikinchakurqan. +1 Siminkunaqa kay hinam: +1.3 Qhichwa simiman t'ikrasqaqa hay hinas: +Siminkunaqa kay hinam:[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Latin simipi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhichwa simiman t'ikrasqaqa hay hinas:[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Iñinim Dyus Yaya llapa atipaqman, hanaq pachap kay pachap ruraqinman. Jesukristu paypa Sapay Churin Apunchikmanpas; kaymi Espiritu Santup k'achayninmanta runa tukurqan, Qullana Mariyap wiksanmanta paqarimurqan; Ponsyu Pilatup siminmanta muchurqan; Kruspi chakatasqa wañurqan, p'ampasqataq karqan; ukhu pachakunaman uraykurqan, kimsa ñiqin p'unchawpi wañusqakunamanta kawsarimpurqan; hanaq pachakunaman wicharipurqan; chaypim Dyus Yaya llapa atipaqpa paña makinpi tiyachkan, chaymantan kay pacha p'uchu kayta kawsaq runakunata wañusqakunatawanpas taripaq hamunqa. Espiritu Santuman iñinim, Ch'uya tukuypaq inlisyata, Santukunap hukllachakuyninta, huchakunap pampachakuyninta, ayakunap kawsarimpuyninta, wiñay kawsaytapas iñinitaqmi. Hinataq kachun. +Apuyayaman Qapaq Yayayman iñiy, . Hanaq patsata, kay patsata yuritsiq, Hisukristuchawpis, hapallan tsurin, wiraqutsantsik, ruray yarpashqa Willka Haypa; yuriran ñusta Mariyapita, Punsiyu Pilaatus ñakatsiran. Tsakaskir, wañushqata panpayaran. Wiñay nanatsinaman yarpuran, kimsakaq punchawchaw kawarimuran wañushqakunapita; witsaran hanaq patsapa; hamaraykan Apuyaypa Qapaq Yayay allawkanchaw: tsaypita kutimunqa paymitsaq kawaqkunata, wañushqakunata. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:10, 28 may 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Ariqipa jisk'a suyu - Wikipedia +Jach'a suyu Ariqipa + +Runa Simi: Ukhu pacha + +Ferrara llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. +llaqtapi paqarisqa +1 Llaqtapi paqarisqa + +Runa Simi: Iranu rimaykuna + +Qiru wasi, waylla qatayuq, Tuychi mayup patanpi, Buliwyapi. +Wasi nisqaqa kawsananchikpaq, tiyananchikpaq rurasqam. Wasita rurayqa, wasichay nisqa, ancha chaniyuq maki kapchiymi. +Wasiqa pirqakunayuqmi, wasi qatayuqmi, punkuyuqmi, wintanayuqmi. Wasip ukhunpi pinchi kaq rakikunataqa wasi ukhu icha ukhu nispalla ninchikmi. +Llamk'ay paqtachikamaqa, kay wasi rikch'aqkunatam riqsinchik: +Tawantinsuyupiqa akllasqa sipaskunam aklla wasipis kawsarqanku. +Wasi Ruraymanta. Rimana 2, Kuskanchik Yachasunchik, Qichwa, Yachana 16, p. 61-64. Perú Suyupi Yachay Kamayuq, Lima 2013. + +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Brasil). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Wayuq - Wikipidiya +Katiguriya:Wayuq +Mallki (wayuq) nisqakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayuq. +"Wayuq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Bisiklita yallinakuy nisqaqa iskaymuyu (bisiklita) nisqawan yallinakuy kurku kallpanchay rikch'aqmi. + +Mitu (Vasconcellea candicans syn. Carica candicans) nisqaqa huk wayuq mallkim, chalapi wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mitu +Papaya yura rikch'aq ayllu + +Anqu distritu (kastilla simipi: Distrito de Anco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Lamar pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Chiquintirca llaqtam. +Quchakuna: Pichiwillka qucha + +Chakakuq (viga) nisqaqa wasichaypi tunukunap q'imisqan siriq apaq kaq, hatun rumipas, hatun k'ullupas, urmiyunpas. +Punkup hanaqninta chakakuqqa punku kirma nisqam. + +Katiguriya:Qucha - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha +"Qucha" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Waytapallana (kastilla simipi: Nevado Huaytapallana) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Waytapallana wallapi, Hunin suyupi, Wankayu pruwinsyapi, Paryawanka distritupi, Wankayu distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.557 / 5.768 mitrum aswan hanaq. Wankayu llaqtamantaqa 29 km karum, chincha antinpi. + +Uma llaqta Shunki +Shunki distritu (kastilla simipi: Distrito de Shunqui) nisqaqa Piruw suyupi, huk distritum Wanuku suyupi, Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Shunki llaqtam. +Mayukuna: Urqumayu (Shunki distritup antinpi) + +T'ikrasqa yupay - Wikipidiya +T'ikrasqa yupay nisqaqa huk ima yupaywan rakiptin chaskisqa yupaymi: +Iskaypa t'ikrasqa yupayninqa kuskan nisqam. Kuskanpa t'ikrasqa yupaynintaq iskaymi. + +(Ichigkat muja - Kuntur Urqukuna mamallaqta parki-manta pusampusqa) + +9 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 81 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 90 watapi puchukarqan. + +Antonio Gutiérrez de la Fuente (* 8 ñiqin tarpuy killapi 1796 watapi paqarisqa Tarapaka llaqtapi - † 14 ñiqin pawqar waray killapi 1878 watapi wañusqa Lima llaqtapi) Piruw mama llaqtap awqaq pusaq, pulitiku qarqan. Lima kurakan wan Piruw Jefe Supremo (1829). + +Rimaykunap ayllun: Algik rimaykuna +Algonkin rimaykuna +Qillqa: Kri siq'i llumpa +Kay mama llaqtakunapi: +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Kri icha Kriy (ᐃᔨᔫ ᐊᔨᒧᐎᓐ - Nēhiyawēwin, Nīhithawīwin, Nēhinawēwin) simiqa Kanadapi kawsaq 117.000 Kri runakunap rimayninmi. + +Llaqta kallpay - Wikipidiya +Llaqta kallpay +(Akllanakuspa kamachinakuy-manta pusampusqa) +Llaqta kallpay icha Akllanakuspa kamachinakuy, Runakamay, Dimukratiya icha Dimukrasya (grigu simimanta: Δημοκρατία, chaymanta kastilla simipi: democracia) nisqa mama llaqtapiqa mama llaqtayuq runakunaqa mama llaqta pusaq runankunata, umalliq nisqa runatapas akllankum. +Huk pulitiku ñasakunapiqa dimukratiya nisqap hayunqa diktaturam. +Llaqta kallpaypa. Kuraq kaykunata wiyan. Democrático. +Llaqta kallpa munaq. Llaqta kallpayta qatin. Demócrata. +Llaqta kallpayllapa. Llaqta kallpay kamatsinqannaw. Democraticamente. +Llaqta kallpatsay. Llaqta kallpayman hatiy. Democratizar. [1] +Katiguriyakuna: +Mama llaqta +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:23, 1 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Rita da Cascia Italya mama llaqtayuq kathuliku santu + +Runa Simi: Thuqa + +Aguaruna, Amarumayu suyu, Piruw +Suyukuna Amarumayu suyu, Kashamarka suyu, Luritu suyu, San Martin suyu +Rimaykunap ayllun Jíbaro simi +Awaruna icha Awahun (awahun simipi: Awajún) nisqakunaqa Piruwpi, Amarumayu suyupi, Kashamarka suyupi, Luritu suyupi, San Martin suyupipas tiyaq runa llaqtam, awahun simita rimaq. +Amarumayu suyu Bagua pruwinsya Aramango distritu +Amarumayu suyu Bagua pruwinsya Imasa distritu +Amarumayu suyu Kunturkanki pruwinsya El Cenepa distritu +Amarumayu suyu Kunturkanki pruwinsya Nieva distritu +Amarumayu suyu Kunturkanki pruwinsya Río Santiago distritu +Kashamarka suyu San Ignacio pruwinsya Huarango distritu +Kashamarka suyu San Ignacio pruwinsya San José de Lourdes distritu +Luritu suyu Datem del Marañón pruwinsya Barranca distritu +Luritu suyu Datem del Marañón pruwinsya Cahuapanas distritu +Luritu suyu Datem del Marañón pruwinsya Manseriche distritu +San Martin suyu Muyupampa pruwinsya Muyupampa distritu +San Martin suyu Rioja pruwinsya Awahun distritu +↑ www.peruecologico.com.pe/ Awahun runakuna (kastilla simipi) + +Qhunas mayu, Chupaka pruwinsyapi +Tiyay: Hunin suyu, Chupaka pruwinsya, Kunsipsyun pruwinsya, Wankayu pruwinsya +Qhunas mayu (kastilla simipi: Río Cunas) nisqaqa huk 724 km suni mayum, Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, Chupaka pruwinsyapi, Kunsipsyun pruwinsyapi, Wankayu pruwinsyapipas. Mantaru mayuman purin. + +Palma nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Chunta yura rikch'aq aylluman kapuq ima sach'apas + +Katiguriya:Pruwinsya (Italya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pruwinsya (Italya). +"Pruwinsya (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tacuarembó Uruwayi mama llaqtap hatun llaqtanmi. Tacuarembó suyun Uma llaqtam. Tacuarembó llaqtapiqa 54 757 runakunam kawsachkanku + +Warmi Qucha +Tiyay Wankawillka suyu, Wankawillka pruwinsya, Aqupampilla distritu +Warmi Qucha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Huarmicocha) Piruw mama llaqtapi huk qucham, Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Aqupampilla distritupi. + +Ikwadurpa llaqta takin - Wikipidiya +Ikwadurpa llaqta takin, kichwa shimipi. +Kastilla simipi simikuna: Juan León Mera, 1865 + +Mishika kimsantin huñup wallqanqankuna: Texkoko, Tenochtitlan, Tlakopan (Osuna qillqap 34 ñiqin uyan). +Tenochtitlan nisqaqa Mishika qhapaq suyup uma llaqtansi karqan, Texkoko quchapi huk wat'apis. +1521 watapi Hernán Cortés-pa pusasqan ispañulkunap thuñichisqan karqan. Kunan pacha chaypiqa Mishiku llaqtam. + +► Distritu (Muyupampa pruwinsya)‎ (6 P) +► Distritu (Rioja pruwinsya)‎ (9 P) +"Distritu (San Martin suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun taruka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun taruka + +Pruwinsya Ángel Sandoval pruwinsya +San Matías (kastilla simipi: San Matías) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Ángel Sandoval pruwinsyap uma llaqtanmi. +San Matías munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Ángel Sandoval pruwinsya) + +Héctor Rodolfo Veira sutiyuq runaqa, icha "El Bambino" (* 29 ñiqin aymuray killapi 1946 paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Héctor Veira. + +Mutilu[1] icha Tsawata[2] (Geochelone denticulata) nisqaqa suchuq uywam, qaraparam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi sach'a-sach'akunapi kawsaq, yura mikhuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mutilu + +3 chaniyuq tikraykuna waylluy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin waqtanamanta Kastillanu simipi: + +Kay audiopi, paqarichiq Cristal Downing riman fundacionninmanta. Fundacionnin sutin Alma, llank'an erqekunawan latinoamericapi. Cristal estudiaran CLACSpi iskay watakunapaq, kunan pay Colombiaman tiyaq, llank'aq ima rinqa. + +Mana atinkakunachu. + +57"¿Imapaqtaq mana yaĉhankillapa, imataq allin imataq mana allin nirqa? Allita rikayllapa chay allinkunata. + +Hatun Runakuna (Huacho) + +Runa Simi: 9 ñiqin pachakwata + +Runa Simi: Qallu + +Museo de Piedras Cusco Rumi Llaqta + +Runa Simi: K'ikuy + +Chayqa ruwakunqa Diusninchiqpaq k'acha khuyakuyninniqta. +k'anchaykamunanpaq laqhapi tiyakuqkunata, + +Manu pruwinsya - Wikipidiya +Manu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Manu) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Mayutata suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Salvación llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Manu mamallaqta parki - Amarakaeri ayllu llaqta risirwa +Manu pruwinsyapiqa tawa distritum. +Pruwinsyapiqa Amarakaeri, [1] Machiqinqa,[2] Piru runakunam[3] tiyanku. +Hanan Mayutata mayu, Manu pruwinsya +Q'illu k'ayra +↑ www.peruecologico.com.pe / Piru runakuna (kastilla simipi) +Pruwinsya (Mayutata suyu) + +Katiguriya:Añaka - Wikipidiya +Katiguriya:Añaka + +Unuchay, icha Wawtisu, Yakutsay ( Ankash qallupi) nisqaqa (grigu simipi: Βάπτισμα, chaymanta kastilla simipi: bautismo; grigu simipi: βαπτίζειν (baptizein) "ch'ultiy") kristiyanu tukuypa sananchanmi. +Dyuspa Simin Qillqakamaqa Unuchachiq Huwanmi huchankunata willakuq runakunata, ichataq Hisuwtapas Huryan mayupi unuchachin (Mathiyu 3:1-17 ). Huchallikuqkunataqa unuchachin kutirinankupaq, huchankunata pampachanapaqmi (Mathiyu 3:6 , Markus 1:4 , Lukas 3:3 ). Huwan hina Hisuwpa akllay qatiqninkunapas unuchachirqanku (Huwan 4:1 ). +Runa "Jesu Kristu apuymi" nispa huchankunamanta pampachanapaq mañaspa yakupi ch'ultichikun, musuq kristiyanu kawsayta, Ch'uya Ispirituta chaskinanpaq. Chay hinas mawk'a runa wañurquptin musuq runas, Kristupi iñiywan allin kawsaq runa paqarin. + +Uma llaqta Lukumpa +Jorge Basadre pruwinsya (aymara simipi: Taqna jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Jorge Basadre) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Taqna suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Lukumpa llaqtam. + +Rikcha:Kit socks.svg sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Rikcha:Kit socks.svg sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Rikcha:Kit socks.svg sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Plantilla:Piluta hayt'ay kusma (willañiqi t'inki) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +SS Lazio (willañiqi t'inki) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Inter Milano (willañiqi t'inki) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +ACF Fiorentina (willañiqi t'inki) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Olimpia (willañiqi t'inki) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +CA Mineiro (willañiqi t'inki) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +FC Porto (willañiqi t'inki) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kay qillqasqa Ayakuchu-Chanka sutiyuq simipi kachkan. +Naska Siqikuna: Astronauta (Naska, Ika suyu, Piruw) +Maria Reiche sutiyuq warmiqa (* 15 ñiqin aymuray killapi 1903 watapi paqarisqa Dresden llaqtapi, Alimanyapi - 8 ñiqin inti raymi killapi 1998 watapi wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi) huk aliman yupana yachaqmi, mawk'a llaqtakunata k'uskiykuqpas karqan. +Maria Reiche paqarisqa Alimanyapi Dresden sutiyuq llaqtapi 15 kaq punchawpi mayu killapi 1903 watapi. Paqarisqan llaqtapi yachakurqan yupanayachayta , yachay wasipi yachachinanpaq. 1932 watapi Piruwman chayamurqa, aliman kunsulpa churinkuna uywananpaq Kusku llaqtapi. Achka wata qhepata, Limaman astakamurqa. Chaypi llamkarqa Paul Kosok sutiyuq arkyulugupaq qillqasqanta tikraspan. Paul Kosok llamkarqa Naska siq'ikunamanta. Chaykunamanta ñawinchaptin, Mariapa uman rikcharirurqa Naskapa siqinkunapaq. 1947 watamanta payñataq librukuna qillqayta qallarirqa. Sumaqta Naska siqikunamanta willakuyninwan qatirqa yaqa wañunankama. Pay yanaparqa wakinkuna yachakunankupaq, allin riqsinankupaq Nascapa pampankunata. Paya kachkaspa Maria chaskira Piruw istadumanta aswan hatun urdinta, Orden del Sol sutiyuq. Chaywan llamkasqanta chanincharaku. UNESCOmanta chaskirqa Machu Pikchuwan sutichasqa midallata. 1998 watapi Maria wañurqa Hospital de las Fuerzas Aereas wasipi, Lima hatun llaqtapi. Naskapa hichpanpi pampakurqa, allin pampasqata. Wañusqanrayku huk llaqtakunamantapas chayamurqaku achka kamachikuqkuna. Yachasqan wasi Naskapa hichpanpi kunan musiyu hina kachkan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:22, 9 dis 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +GoWikipedia - 11 ñiqin qhapaq raymi killapi +11 ñiqin qhapaq raymi killapi +11 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (11.12., 11-XII, 11ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 345 kaq (345ñ - wakllanwatapi 346ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 20 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +Runa Simi: Mungul rimaykuna + +Runa Simi: Wallqanqa sanancha + +Benedicta Boccoli sutiyuq warmiqa (* 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1966 watapi paqarisqa Milano Italya llaqtapi -), Italyapi) huk italyanu aranway pukllaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Benedicta Boccoli. +Benedicta Boccoli sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Qusqu llaqtapi +Uma llaqta Puruy +Puruy distritu; (kastilla simipi: distrito de Poroy) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qusqu pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Puruy llaqtam. + +La Habana pruwinsya - Wikipidiya +La Habana pruwinsya +La Habana pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de La Habana), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa La Habana llaqtam. +La Habana llaqta +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: La Habana pruwinsya. + +Giovanni Benvenuti sutiyuq runaqa icha Nino Benvenuti (* 26 ñiqin ayriway killapi 1938 watapi paqarisqa Izola llaqtapi - ), Italyapi mama llaqtaq kurku kallpanchaq runa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nino Benvenuti. + +Marlon Brando sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin ayriway killapi 1924 paqarisqa Omaha llaqtapi Nebraska suyupi - † 1 ñiqin anta situwa killapi 2004 wañusqa Los Angeles llaqtapi, California suyupi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Brandoqa wañurqan 2004 watapis. +Marlon Brando — Uficial qillqa web (inlish simipi) + +Kañar marka (kastilla simipi: Provincia de Cañar) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk markam, Kañari nisqa runa llaqtamanta sutichasqa. Uma llaqtanqa Asuwi llaqtam. +Kañar markapiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa kay kitillikunapi kawsanku: +Kuritampu, mawk'a llaqta + +Mama llaqtakuna huk suyukunapas Aphrikapi +Aphrika,[1] Aprika, Awrika, Afrika icha Ahrika nisqaqa huk allpa pacham. +Mayukuna: Nilu mayu + +Beatrix Urasuyu-manta sutiyuq warmiqa (Beatrix Wilhelmina Armgard van Oranje -Nassau) (* 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1938 watapi paqarisqa Baarn llaqtapi - ) Urasuyu mama llaqtap quyanmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Beatrix Urasuyu-manta. + +A, a nisqaqa latin siq'i llumpapi huk kaq sanampam. Qhichwa simipitaq huk kaqpas sanampam, hanllalli kunkapaqmi. + +Katiguriya:Pruwinsya (Qispi kay suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Qispi kay suyu) +"Pruwinsya (Qispi kay suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rosario del Pilar Fernández Figueroa (* 9 ñiqin ayamarq'a killapi 1955 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) piruwanu kamachiy amachaqmi warmi pulitika nisqapas. Piruw mama llaqtayuw Taripay amachaqmi. + +Halifax nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. Nova Scotia pruwinsya uma llaqtanmi wan Wamp'urani. + +Wiraqucha michikuna - Wikipidiya +Wiraqucha michikuna (inlish simipi: The Aristocats, kastilla simipi: Los Aristogatos) nisqaqa 1970 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Wolfgang Reithermanmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Kay rikchamanqa manam ima p'anqakunachu t'inkimun. + +Rimaykunap ayllun: Makru altay rimaykunachá +Kay mama llaqtakunapi: Mungulsuyu +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Muñkul simi ( , Monggol kele) nisqaqa Mungulsuyup rimayninmi. Pichqa hunumanta aswan rimaqninmi kan. + +Mitan kamaypaq sutin nisqaqa uywa, yura, k'allampa, ch'ulla kawsaykuq icha añaki rikch'aqpa icha huk mitan kamay katiguriyap sutin, chay rikch'aqtaqa sut'ichaq kawsay yachaqpa nisqanmi. +Rikch'aqpa mitan kamaypaq sutinqa, Carl von Linné-pa kamasqankama, iskaynintin simiyuqmi: +Iskaynin rikch'aqpa rikch'ananqa Equus nisqam. +Lliw huk mitan kamay katiguriyakunaqa ch'ulla simi sutiyuqmi: + +Runa Simi: Chilu + +Wanuku suyu - Wikipidiya +Wanuku suyu +Wanuku jach'a suyu +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Wanuku +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy -runa / km² +Hallka k'iti kanchar 34.166 km² +Kamasqa wata 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1859 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Tinku Mariya llaqtawan "Sumaq puñuq" (La Bella Durmiente), Tinku Mariya mamallaqta parkipi +Wanuku suyu nisqaqa (aymara simipi: Wanuku jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Huánuco) huk suyum Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Wanuku llaqtam. +2 Llaqta pusay Rakiy +Amachasqa sallqa suyukuna: Anqas Walla mamallaqta parki - Tinku Mariya mamallaqta parki - Sira ayllu llaqta risirwa - Waywash walla risirwa suyu +Mayukuna: Marañun - Pachitiya mayu - Urqumayu - Wallaqa mayu +Q'asakuna: Rawra (4.900 m) (Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi); Qunkush (4.660 m) (Bolognesi pruwinsyapi) +Llaqta pusay Rakiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chunka hukniyuq pruwinsyanmi kan. +Wanuku suyupiqa Ashaninka, Cashibo-Cacataibo, Shipipu-Qunibu, Yanisha, Uni runakunam tiyanku. +Suyupiqa Wanuku nunashimi nisqata, kuntipitaq Anqash runashimi nisqatapas rimanku. +Qhapaq qillqasqa: Wanuku suyupi rimaykuna +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Piruru, Tantamayu distritu, Wamali pruwinsya +Suyupi paqarisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wanuku suyupi rimaykuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wanuku suyu. +Saywitu: Wanuku suyu +Punku p'anqa: Piruw +Amachasqa sallqa suyukuna: Anqas Urquwallqa mamallaqta parki • Sira ayllu llaqta risirwa • Tinku Mariya mamallaqta parki • Waywash Urqukuna risirwa suyu +Runa llaqtakuna: Ashaninka • Qhichwa • Uni (Cashibo-Cacataibo) • Shipibu-Qunibu • Yanisha +Simikuna: Wanuku suyupi rimaykuna • ashaninka simi • kastilla simi • panu simi • qhichwa • Wanuku rimay • yanisha simi +Mawk'a llaqtakuna: Piruru • Wanuku Pampa +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:48, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Mishiku) + +Lorenzo Salazar, Villa Moderna, nin: "Qhawarisqaymanqa kay wataqa waliqlla kasan, qhipa saritas, qhipa paritas kasqanpiwan sumaq karisan. Kayna wataqa ch'aki wata karqa, pisi karqa saritapis, cebolla puqusqapis mana qullqichakurqachu, precio pampapi kasqan jawa. Kunan kay wataqa waliq kasan campesino masisninchikpaqqa. Qhipamanraq paritas kan. Tiempo q'ala cambiasqa, qhipan watapaqqa kikillantaqcha kanqa. Tiempo molestasqa. Ñawpaq makis as mana tarpukunñachu, churasqapis pierdenña. Tiempo qhipamanña suchun, San Andrés paras mana kanñachu. Kay wata mikhunanchikpaqqa saritaqa kanpuni". +Doroteo Vallejos, comunidad Trancapampa, (Autonomia Indígena Campesina Raqaypampa) nin: "Agostopi tiempo qhawasqaman jinaqa, kikin lluqsin, mana phuyus karqachu kimsa p'unchayta agosto qallariypi, chay mana para karqachu Todos Santos, San Andrés, enerokama. Chiqan chiqansitusllapi tunpa chhillchi paras karqa, chaysituswan tarpuyku. Wakin tarpusqas atikusqanman jina muchunku. Anchhaywanpis chay qhipas lluqsiqkunata chiqchi parañataq qurparin, ñaraq triguitosta, saritasta ima. Ajinapi 37%, 40% puqurinraq. Mikhunapaq kanpunipis. Wakinpataqa ch'aki jallp'as, chaypiqa lluqsisaspa ch'akipun. Qhipitas kaqkuna chaqritaqa wiñarqunraq, puqurinku". + +Runa Simi: Kawallu awqaq + +Runa Simi: Mississippi suyu + +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 09 de Junio 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +07 de Julio 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +Uma llaqta Portachuelo +Portachuelo munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Portachuelo) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Sara pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Portachuelo llaqtam. +Portachuelo munisipyu: yupaykuna, saywitu] + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'awka +2 chaniyuq tikraykuna ch'awka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Plasa, San MIguel, pruwinsyap uma llaqtan +San Miguel pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya San Miguel pruwinsya +Kastilla simipi llika tiyanan muni-sanmiguel.gob.pe +Bolívar distritu (kastilla simipi: Distrito de Bolívar) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, San Miguel pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Bolívar llaqtam. +Kay distrituqa Simón Bolívarmantam sutichasqa. + +O, o nisqaqa latin siq'i llumpapi chunka pichqayuq kaq sanampam, hanllallipaq. Qhichwa simipitaq wamaq rimaykunamanta simikunallapim. QSHKS runakunataq qillqankum, "qhichwa simipi pichqantin hanllallim" nispa, chay o-taq u kunkapaq q-wan rimasqa huk rimay hinalla kaptinpas, ahinataq: +"orqo" - allinta qillqasqa: urqu +"p'osqo" - allinta qillqasqa: p'uchqu + +Apanqara unquy icha Kansir (latin simimanta: cancer, "apanqura", chay hina rik'chayninrayku) nisqakunaqa kurkupi mana atikuspa wiñaykuchkaq q'umpuyasqakunam, aswan kutikunapi wañuyman pusaq unquykunam. +Kawsaykuq waqllisqa kaspa, millay rikch'ayniyuq tukuspa apanqara kawsaykuq tukuspa miraykuyta qallarin, apanqara q'umpu tukuspa. Kurkup unquy hark'aynin allin kachkaptin, millay k'awsaykuqta musyaspa yuraq yawar kawsaykuqkunam apanqara kawsaykuqkunata wañuchin, apanqara unquyta hark'aspa. Mana allin kachkaptin, apanqara tuqa miraykuspa atin, runata wañuchispa. + +Huk riqsisqa Shawanti runakuna. +Shawanti icha Xavante (Shavante, Chavante, Akuen, A'uwe, Akwe, Awen, Akwen) nisqa runakunaqa Brasilpa Mato Grosso suyunpi kawsaq indihina runa llaqtam, 10.000-chá runam, shawanti simi rimaq. + +Bahia suyu (purtugal simipi: Estado da Bahia) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Salvador llaqtam. + +Kaypi rimasqa: Suwiri, Phinsuyu (huk k'itikunapi) +Kay mama llaqtakunapi: Suwiri, Phinsuyu (huk k'itikunapi) +Suwiri simi (svenska) nisqaqa Suwiri mama llaqtap rimayninmi, germanu rimaymi. Chunka iskayniyuq hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Llipt'a nisqaqa kukawan chaqruna qura uchpakunam - ahinataq mulli hamillumantam -, kukawan chaqrusqata akullispa kukapi kaq kukaynata llipt'a kaqninkunawan thuqapi astawan chulluspa allinta chaskinapaq, astawan musphachikunapaq. + +1801 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa chhasku watam). + +400 0 _ ‎‡a Sean Connery‏ ‎‡c Iskusya mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Quechua: yupay yachay + +Runa Simi: Daniel Campos pruwinsya + +Uma llaqta Siwya +Siwya distritu; (kastilla simipi: Distrito de Sivia) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum Wanta pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi. Uma llaqtanqa Siwya llaqtam. +Mayukuna: Chuymaquta mayu - Piene mayu / Apurimaq mayu +Distritupiqa Ashaninka runakunam kawsanku. + +Malyakhiyap qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Malaquías) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Malyakhiyap qillqasqan, bible.is nisqapi: +Malyakhiyap qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Malyakhiyap qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Malyakhiyap qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Yupa saphi nisqaqa (latin simipi: radix) yupa huqariypa t'ikrasqa saphichay nisqa rurayninpa tukunanmi yupa: Kayqa huqarisqam: +a nisqaqa mana niyatiwu chiqap yupaymi, +n nisqataq hukmanta aswan hatunmi: n>1, pusitiwu hunt'a yupaymi +Kay hinam qillqarimanchik: x nisqaqa a-manta n ñiqin saphim. + +Sispa waranqaysu - Wikipidiya +Sispa waranqaysu +Sispa waranqaysu[1] (genus Thalictrum) nisqaqa huk yurakunap rikch'anam, iskay pachakchá rikch'aqniyuq. +Kaymi huk sispa waranqaysu rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sispa waranqaysu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sispa waranqaysu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Suwidsuyu). +"Pulitiku (Suwidsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Daimler-Maybach-pa rurasqan "Reitwagen" nisqa. +Mutur phirunku, Mutur iskaymuyu icha Mutusiklita nisqaqa (kastilla simipi: motocicleta) allpa wira mikhuq rawray kuyuchinayuq, iskaymuyu hina iskay qallayuq apaykachanam, ñankunapi purinapaq. + +Luis Macas (2004 watapi, Kitu llaqtapi). +CONAIEp wankurisqankuna 2002 watapi Kitu llaqtapi, Free Trade Area of the Americas (FTAA/ALCA) nisqawan awqa kaspa. +CONAIE (Ecuador Runakunapak Jatun Tantanakuy, Ikwadur Runakunap Hatun Tantanakuynin) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi lliw indihina nisqa runakunap tantanakuyninmi. +ECUARUNARI (Ecuador Runakunapak Rikcharimuy, Ikwadur Runakunap Rikch'arimuynin): FICI, PIRR, MIC, MIT, FECAB, FRYH, MICH, FOICH, UPCCC, UNASAY, CIOIS, UOCE, AMAB QUIJAT. + +Chinchay Chichas pruwinsya - Wikipidiya +Chinchay Chichas Wallqanqa +Uma llaqta Qutaqayta +Chinchay Chichas pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Nor Chichas) nisqaqa Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qutaqayta llaqtam. +Chinchay Chichas pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Chinchay Chichas pruwinsya + +Wanapana (Annona muricata) nisqaqa huk wayuq mallkim, rikch'aq anunasmi. Rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wanapana + +Yuri nisqaqa yurap mukmunmanta wiñaq musuq raphikunayuq chillkim. + +Patrick Vieira sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Patrick Vieira sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Patrick Vieira sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Felipe Abdiel Baloy Ramírez sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin hatun puquy killapi 1981 watapi paqarisqa Panama llaqtapi - ) huk Panama mama llaqtayuq piluta hayt'aq wan Panama quchu piluta hayt'ay. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Felipe Baloy. + +Runa Simi: Alonso de Ibáñez pruwinsya + +Paqarisqa 20 ñiqin aymuray killapi 1913 +Mama llaqta Piruw +Wañusqa 17 ñiqin tarpuy killapi 1996 +Mamallaqtapura pukllasqankuna 32 (quchu) +Punku taripasqankuna 24 (quchu) +Teodoro Fernández Meyzán; "Lolo" sutiyuq runaqa, (* 20 ñiqin aymuray killapi 1913 watapi paqarisqa Cañete llaqtapi, - † 17 ñiqin tarpuy killapi 1996 watapi wañusqa Lima llaqtapi), ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +1 Mama llaqtapura participasyunkuna +Mama llaqtapura participasyunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +6 ñiqin chakra yapuy killapi 1936 watapi Ulimpiku pukllaykuna Berlín 1936 Piruw 7-3 Phinsuyu +8 ñiqin chakra yapuy killapi 1936 watapi Ulimpiku pukllaykuna Berlín 1936 Piruw 4-2 Awstiriya +27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1936 watapi Urin Awya Yala Kampiunatu 1937 Brasil 3-2 Piruw +6 ñiqin qhulla puquy killapi 1937 watapi Urin Awya Yala Kampiunatu 1937 Uruwayi 4-2 Piruw +15 ñiqin qhulla puquy killapi 1939 watapi Urin Awya Yala Kampiunatu 1939 Piruw 5-2 Ikwadur +22 ñiqin qhulla puquy killapi 1939 watapi Urin Awya Yala Kampiunatu 1939 Piruw 3-1 Chili +29 ñiqin qhulla puquy killapi 1939 watapi Urin Awya Yala Kampiunatu 1939 Piruw 3-0 Parawayi +23 ñiqin hatun puquy killapi 1941 watapi Urin Awya Yala Kampiunatu 1941 Piruw 4-0 Ikwadur +22 ñiqin qhulla puquy killapi 1942 watapi Urin Awya Yala Kampiunatu 1942 Brasil 2-1 Piruw +25 ñiqin qhulla puquy killapi 1942 watapi Urin Awya Yala Kampiunatu 1942 Arhintina 3-1 Piruw +Mama llaqta +Mamallaqta Kampiuonatokuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqtapura kupakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Urin Awya Yala Kampiunatu Piruwpas quchu Piruw 1939 +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Teodoro Fernández. +Kawsay qillqa "Lolo" Fernández +Katiguriyakuna: +Piluta hayt'aq (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:54, 14 ukt 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +RUNA LLAKTAKUNAPAK MUSHUK WATAMANTA . + +Kamachiy juch'uy chawpi qhatukunamanta +Qillqay: qillqasqa willay kaypi rikhurikqa, Kamachiykunaq puriyninmanta yachananchikpaq. Mana imaraykupis Ley nisqa jinachu, chiqan sut'inchay, nisqakuna, ni kamachiykunamanta yachaqpis junt'anchu. + +Runa Simi: Rirqay kiti + +San Antonio de Paguancay kitilli (kastilla simipi: Parroquia San Antonio de Paguancay) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Kañar kitipi, Kañar ... + +Tawa Inti Suyu + +Tema N° 1 Alfabeto oficial aymara (aymara arun k'ila qillqanakapa) + +Quechua k'illiwa; t'ijtuna + +Runa Simi: Alaska suyu + +Runa Simi: Chupa + +Richard Wagner Alimanya mama llaqtayuq takichaq + +Runa Simi: Qhisqa + +quwiki Bolívar llaqta (Winisuyla) + +KAWSAY TUSHUY (Azamakuna). + +Puwaqpampa (pusaq pampa) icha Pumapampa[1] (kastilla simipi: Pomabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk llaqtam, Pumapampa pruwinsyap uma llaqtanmi. +1 Llaqtap sutin +Llaqtap sutin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runakunam kay llaqtataqa anqash rimaypi Puwaqpanpa nispapas ninku. Kaytam willanku, pachamanta lluqsimun pusaq pukyum (puwaq yaku). Kastilla simita rimaqkuna Antonio Raimondipas chayta mana allinta uyarispa Pumapampa nispa suticharqan. Kunankamapas llaqtarunam Puwanva nispa nin. +Piruwpi llaqtakuna: Yupaykuna (World Gazetteer) +Llaqta (Pumapampa pruwinsya) + +Green Day (inlish simi, q'umir p'unchaw) nisqaqa huk punk rock, pop punk kusituymi, Berkeley llaqtayuq, (California suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi). + +Uma llaqta Iti +Pruwinsya Jorge Basadre pruwinsya +Jorge Basadre wamaniqa, Taqna suyupi +Iti distritu (kastilla simipi: Distrito de Ite) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Taqna suyupi, Jorge Basadre pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Iti llaqtam. + +Wasi quwi, kichwapi Wasi kuy (Cavia porcellus) nisqaqa Andespi kawsaq ñuñuq, khankiq uywam, runap uywasqanmi, rikch'aq quwim. Runakunaqa quwip aychantam mikhunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wasi quwi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wasi quwi + +Tijuana nisqaqa Mishiku mama munisipyupi Baja Californiapi huk llaqtam. + +Kay qillqaqa Chakra yapuy killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Chakra yapuy killa, Qhapaq situwa killa icha Awustu (kastilla simipi: Agosto) nisqaqa watapi pusaq kaq killa pacham. Chay killapiqa chakrakunata yapunku. + +2 chaniyuq tikraykuna llulla kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qunta (MgO; kastilla simipi: magnesia) nisqaqa huk qiqllam, Maqnisyu muksim. + +Avila llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. [[Avila pruwinsya]p] uma llaqtanmi. + +400 0 _ ‎‡a María Eva Duarte‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq aranway pukllaq wan pulitiku‏ + +Runa Simi: Waruchiri pruwinsya + +Chunwa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Chunwa (sut'ichana) rikuy. +Chunkuk nisqa sanancha. +Chun suyup wiñay kawsasqanpi hukchasqankuna. +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) icha "Chunwa" (kastilla) nisqaqa anti Asyapi huk mawk'a mama llaqtam. 1948 watamantapacha Chunkuk mama llaqta iskaynintam rakisqa kachkan (1948 Chunwa maqanakuy): +Chunwa Runallaqta Republika, Asya allpa pachapi ancha hatun rakinmi; + +Awqaq sipas suyu - Wikipidiya +Awqaq sipas suyu +(Awqaqsipas suyu-manta pusampusqa) +Amarumayu sach'a-sach'a suyu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Utkupampa mayu, Amarumayu suyu (Piruw) +Amarumayu suyu Wallqanqa +Mama llaqta Piruw +Uma llaqta Chachapuyas +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1832 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Awqaq sipas suyu nisqaqa (aymara simipi: Aucasiri tawaqu jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Amazonas) Piruw llaqtahuñum. Uma llaqtanqa Chachapuyas llaqtam. +2 Llaqta pusay Rakiy +Amachasqa sallqa suyukuna: Abiseo mayu mamallaqta parki - Ichigkat muja - Kuntur walla mamallaqta parki - Santiago-Comaina risirwa suyu - Qulan walla risirwa suyu +Llaqta pusay Rakiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Amarumayu suyupi Awahun, Wampisa runakunam tiyanku. +Amarumayu suyupiqa aswanta kastilla simitam rimanku.[2] +/1 inlish simiwan, ruqt'u runakunawan +Amarumayu suyupiqa aguaruna simitam, kastilla simitam, qhichwa simitam, wambisa simitam rimanku. +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Wañusqakunap llaqtan +Awriq mayu, Awqaq sipas suyupi +Qunquna mawk'a llaqta +Wawa wasikuna : 285 +Huch'uy yachay wasikuna: 1.082 +Chawpi yachay wasikuna: 163 +Yachay sunturkuna: +Suyupi paqarisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Punku p'anqa: Piruw +Amarumayu suyu +Amachasqa sallqa suyukuna: Abiseo mayu mamallaqta parki • Ichigkat muja - Kuntur walla mamallaqta parki • Qulan walla risirwa suyu • Santiago-Kumayna risirwa suyu +Mawk'a llaqtakuna: Carajía • Kuélap • Wañusqakunap llaqtan +Runa llaqtakuna: Awahun • Chachapuya • Shipibu-Qunibu • Wampisa +Rimaykuna: Chachapuya runashimi +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:24, 29 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mama llaqta: Buliwya +Walla Urin Kunti Walla (Piruw), Piruwpi Antikuna +Hallka k'iti kanchar km² +Barroso walla nisqaqa (kastilla simipi: Cordillera del Barroso) Antikunapi, huk wallam, Piruw llaqtapi, Muqiwa suyupi, Mariscal Nieto pruwinsyapi, Punu suyupi, Qullaw pruwinsyapi, Taqna suyupi, Kantarawi pruwinsyapi, Taqna pruwinsyapi, Tarata pruwinsyapipas, Chili suyupi, Buliwya suyupipas. Tutupaka urquqa llapan urqukunamanta aswan hanaqmi (5.806 m hanaq). +Quchakuna: Pawqarani qucha - Yuraqqucha (Laguna Blanca) (saywa: Piruw - Chili) +Suti Hanaq kay (~) Tiyakuynin +Antahawi 5.200+ m Tarata pruwinsya, Tarata distritu +Awki Taypi 5.600+ m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu, Tarata pruwinsya, Tarata distritu +Barroso 5.741 m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu +Chunta Qullu 5.400+ m Tarata pruwinsya, Tarata distritu +Chupikiña 5.789 m Chili, Arika Parinaqutapas suyu (chawpin), Piruw, Taqna pruwinsya, P'allqa distritu +El Fraile 5.000+ m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu +Iscailarjanco 5.400+ m Taqna suyu, Kantarawi pruwinsya, Kantarawi distritu, Punu suyu, Qullaw pruwinsya, Santa Rosa distritu +Iñuma 5.600 m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu, Tarata pruwinsya, Tarata distritu +Jach'a Qullu 5.650 m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu, Tarata pruwinsya, Istiki distritu +Khuruña 5.600+ m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu, Tarata pruwinsya, Tarata distritu, Tarukachi distritu +La Monja 5.506 m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu +Larjanco 5.611 m Taqna suyu, Kantarawi pruwinsya, Kantarawi distritu, Punu suyu, Qullaw pruwinsya, Santa Rosa distritu +Pawqarani 5.200+ m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu +Q'asiri 5.650 m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu, Tarata pruwinsya, Tarata distritu +Taqura 5.980 m Chili, Arika Parinaqutapas suyu +Tixani 5.408 m Muqiwa suyu, Mariscal Nieto pruwinsya, Cuchumbaya distritu, San Cristóbal distritu +Wanq'uni 5.520 m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu +Wiyacha 5.200+ m Taqna pruwinsya, P'allqa distritu +Yukamani 5.508 m Kantarawi pruwinsya, Kantarawi distritu +Piruwpa wallankuna (inlish simi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uma llaqta: Taqna +Quchakuna: Such'i qucha • Wilaquta +Mawk'a llaqtakuna: Mikulla • Tukipala mach'ay +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Piruwpi Antikuna +Kantarawi pruwinsya +Taqna pruwinsya +Tarata pruwinsya (Piruw) +Qullaw pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:23, 23 dis 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mama llaqta: Piruw +Tiyay Punu suyu, Qusqu suyu +Hallka k'iti kanchar km² +Tinkurachina siwikuna +Raya walla (kastilla simipi: Cordillera La Raya) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk wallam, Punu suyupi, Qusqu suyupipas. +Hanaq kay (~) +Chimpulla 5.489 m Punu suyu, Melgar pruwinsya, Santa Rosa distritu, Qusqu suyu, K'anas pruwinsya, Layu distritu +Chinchina 5.468 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Marankani distritu +Hatun Pastu 5.000+ m Punu suyu, Lampa pruwinsya, P'allqa distritu, Paratya distritu +Khunurana 5.420 m Punu suyu, Melgar pruwinsya, Santa Rosa distritu +Kunka 5.200+ m Punu suyu, Melgar pruwinsya, Santa Rosa distritu, Qusqu suyu, K'anas pruwinsya, Layu distritu +Kunturquta 5.400 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Marankani distritu +Minapunta 5.465 m Punu suyu, Lampa pruwinsya, P'allqa distritu, Paratya distritu +Muskaya 5.400 m Punu suyu, Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu, Qusqu suyu, K'anas pruwinsya, Layu distritu, Qanchi pruwinsya, Marankani distritu +Qillqa (Punu) 5.350 m Punu suyu, Lampa pruwinsya, P'allqa distritu, Paratya distritu +Qillqa (Qusqu) 5.200+ m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Marankani distritu +San Carlos 5.000+ m Punu suyu, Lampa pruwinsya, P'allqa distritu, Paratya distritu +San Luis 5.350 m Punu suyu, Lampa pruwinsya, P'allqa distritu, Paratya distritu +Santa Juana 5.200+ m Punu suyu, Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu, Santa Rosa distritu +Walawantay 5.200+ m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Marankani distritu +Waykira 5.200+ m Punu suyu, Lampa pruwinsya, P'allqa distritu, Paratya distritu +Wira Apachita 5.200+ m Punu suyu, Lampa pruwinsya, P'allqa distritu +Yana Quchilla 5.443 m Punu suyu, Melgar pruwinsya, Santa Rosa distritu (saywa: Punu / Qusqu) +Yanawara 5.350 m Punu suyu, Lampa pruwinsya, Paratya distritu +Saywitu: Qanchi pruwinsya / K'anas / Melgar +Saywitu: Lampa pruwinsya +Katiguriyakuna: +Piruwpi Antikuna +K'anas pruwinsya +Lampa pruwinsya +Melgar pruwinsya +Qanchi pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:24, 21 nuw 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Gilberto Gil Brasil mama llaqtayuq takiq, takichaq wan pulitiku + +Runa Simi: Phiskuna waqachina + +Kamarisqa 27 ñiqin anta situwa killapi 1913 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Parma FC. + +T'anta wasipi, Oslo llaqtapi. +T'anta ruraq icha T'antaq nisqaqa t'antata pataq runam, pruphisyunmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: T'anta ruraq. + +Microsoft nisqaqa huk antañiqiq llamp'u kay ruruchinam, Bill Gates sutiyuq runap Hukllachasqa Amirika Suyukunapi kamasqan pusasqanpas, Windows nisqa llamk'aykuna llikap ruraqninmi. + +Katiguriya:Hukllachasqa Amirika Suyukunapi rimay - Wikipidiya +Katiguriya:Hukllachasqa Amirika Suyukunapi rimay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hukllachasqa Amirika Suyukunapi rimay. +"Hukllachasqa Amirika Suyukunapi rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Bravo (Cerro Bravo) nisqaqa Buliwyapi, Antikunapi, huk urqum, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.375 m / 5.734 mitrum aswan hanaq. + +Llantan, Llantin icha Chirakruyuyu (genus Plantago) nisqakunaqa huk yura rikch'anam, qallu yura rikch'aq aylluman kapuq, iskay pachak rikch'aqniyuqmi. +Kaymi huk rikch'aqninkuna Antikunapi wiñaq: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llantan + +Antakusma, chinchaysuyupi Antakushma (famila Krameriaceae, ch'ulla genus Krameria) nisqakunaqa huk thansachakunam, qurakunapas, iskay chunka pichqayuq rikch'aqchá, Urin Awya Yalapi wiñaq, rakilla atamkunam. +Rikch'akuna: Krameria cistoidea + +kaqpi kanku: yaykuy1yaykuy2 + +Runa Simi: Paqchu distritu + +Runa Simi: Melgar pruwinsya + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa (mana wakinchasqa) - 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w (en las variantes regionales), para las variantes Waywash: 5 vocales/vowels. +Hanaq pachapi kaq Taytayku, sutiki yupaychasqa kachun; +reynoyki hamuchun; munasqayki rurasqa kachun, kay pachapipas hanaq pachapi hina; +gobyernoyki hamuchun. Munasqayki rurasqa kachun, kay pachapipas hanaq pachapi hina. +Qhapaqsuyuyki hamuchun. Munayniyki ruwasqa kachun, imaynan hanaq pachapi, hinatallataq kay pachapipas. +[Ichaqa qanpan, kay pachapi, hanaq pachapi gobyernasqaykipas, atiyniykipas, hinallataq sumaq k'anchariq kayniykipas wiña-wiñaypaq. +[Imaraykuchus Qampatamin reyno, atiy, jatunchasqa kay ima, wiñaypa wiñayninkama.] +Sapa p'unchay t'antaykuta kunan qupuwayku. +[kambakmi ari kapak suyu, pudipish, sumaypish kanmi, wiñaykama. + +DIA 2: PUKAMARCA – HUCH'UY QOSQO – CUSCO + +TANTASQA TUKUY KAWSAY. SUMAQ MIKHUSQA, ALLIN P'ACHALLISQA. TUKY SONQU TIYAKUY. KUSISQA TIYAY + +400 0 _ ‎‡a Victor Hugo‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Chawchuri rikuri icha Rasismu nisqaqa rasista nisqap runakunap yuyayniyninmi, huk "rasa" (raza) nisqaman kapuq runakunaqa wakin "rasa" kunaman kapuq runakunamanta awsan allinmi, aswan yuyayniyuq kaq, aswan allinta yuyaychakuq, aswan qhali, nispa. +Chawchuri rikuriq runaqa nin, huk chawchuyuq runakuna manam pay hina allinchu, nispa. Hinaspaqa rasistakuna nin, indio runakuna, negro runakuna mana blanco hina allinchu, aswantaq q'anra, upa, nispa allquchaspa. +Chawchuri rikuriqa huk mama llaqtakunap kawpaynimi, ahinataqmi karqan Iwrupa mama llaqtakunap kawpaynin kulunyankunapi, isklawniyuq asindayuqpas Awya Yala republikakunapi 19 kaq pachakwatapi, Alimanyapi Adolf Hitler kaptin, 1994 watakama Urin Afrikapi Apartheid nisqa kawpayninpas. Chay hina kawpaspaqa huk rasa nisqayuq runakunaman wakin rasayuq runakunamanta aswan hayñikunatam qun. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chawchuri rikuri. +Katiguriya: +Pulitika hap'iqaykuy +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:30, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Nation Bolivia / Bolivia / Volívia / Llaqta / Buliwya / Wuliwya Suyu + +Kay qatiq katiguriyakunaqa p'anqayuqmi icha midyayuqmi. Ch'usaq katiguriyakunataqa kaypi manam rikunkichu. Muchusqa katiguriyakunatapas qhaway. +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Katiguriyakuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Karlus Pichqañiqin + +Runa Simi: Coclé pruwinsya + +Runa Simi: Katiguriya:2012 + +Mayu (mayu), Solo llaqtaniq (Piruw) +Piruwpi: Amarumayu suyu, Kashamarka suyu, Piwra suyu +Purimuq mayukunap k'iti hawan: 9686,96 km² +Purimuq mayukuna: Ikwadurpi: Palanta mayu, Numbala mayu, Isimanchi mayu, Qanchis mayu. +Piruwpi: Chirinos mayu, Tabaconas mayu. +Mayu-Chinchipi mayu, Chinchipi, Mayu, Chuqimayu icha Canananbo (kastilla simipi: Río Mayo-Chinchipe) nisqaqa huk 3.800 km suni mayum, Ikwadur mama llaqtapi, Zamora Chinchipi markapi, Piruw mama llaqtapipas, Amarumayu suyupi, Kashamarka suyupi, Piwra suyupipas. Mayu-Chinchipi mayuqa yaku tinkuqmantam Palanta mayu (río Palanda) Numbala mayuwan (río Numbala) qallarin. Marañun mayuman purin. + +Ikwadurpa umalliqnin +17 ñiqin qhulla puquy killapi 1897 watapi – 1 ñiqin tarpuy killapi 1901 watapi +José Eloy Alfaro Delgado sutiyuqqa ( * 25 ñiqin inti raymi killapi 1842 watapi paqarisqa Montecristi llaqtapi, Manawi markapi, Ikwadur mama llaqtapi - † 28 ñiqin qhulla puquy killapi 1912 watapi wañusqa Kitu llaqtapi, Ikwadur mama llaqtapi) huk Ikwadur mama llaqtayuq kawpaq runam karqan. +1897 watamanta 1901 watakamam wan 1906 watamanta 1911 watakamam ñawpaq kuti Ikwadurpa umalliqnin karqan. + +Rawli (mapudungun simimanta; Nothofagus alpina) nisqaqa urin Arhintinapi, urin Chilipi wiñaq sach'am, rikch'aq wallim, 45-kama mitru sayaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Rawli +Walli yura rikch'aq ayllu + +Lanzhou ( chun simipi: 兰州, phinyimpi: Lánzhōu, machu: Lanchow), Chunwa llaqtap, Gansu pruwinsya uma llaqtanmi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ichki +Tikraynin k'ichki Kastillanu simipi: + +Ch'anqay, chuqay + +Mama llaqta Gana +Abédi Ayew sutiyuq runaqa icha Abedi Pelé (* 5 ñiqin ayamarq'a killapi 1964 watapi paqarisqa Domé llaqtapi - ) mama llaqtayuq Gana piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Abédi Pelé. + +Chaqna antawa icha Kamiyun chaqnakunata, qhatunakunata apanapaq antawam. + +2 chaniyuq tikraykuna pi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ununseptiyu, Uus (musuq latin simipi: Ununseptium) nisqaqa huk kachichaq qallawachá kanman, illanchaykuq. Manaraqmi tarisqachu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mali. +"Mali" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqtap hawan 180 km² + +Runa Simi: Rumiyasqa rawrana + +Achille-Claude Debussy sutiyuq runaqa (*Saint-Germain-en-Laye llaqtapi (Ransiyapi) paqarisqa 22 ñiqin chakra yapuy killapi 1862 p'unchawpi - † Paris llaqtapi (Ransiyapi) wañusqa 25 ñiqin pawqar waray killapi 1918 p'unchawpi) Ransiya mama llaqtayuq rumantiku musika takichaqmi qarqan. + +Tikraynin kutisqa Kastillanu simipi: + +3 chaniyuq tikraykuna kallpa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Energía nisqa kallpamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Kallpa[1] icha Sinchi[2] nisqaqa (kastilla simipi: fuerza) ima wisnuppas utqa kayninpa huk mit'api mirayninmi, wisnup p'ikwachiyninmi, huk iñuman nispaqa, wisnu kuti p'ikwachiymi. Sayachkaqraq wisnuta kuchinmi, kuyuchkaqtataq sayachiytam atin. +Kallpa tupuqa kaymi: +Huk Newton N nisqaqa huk kilugramu kuti mitru t'asra sikunduman. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kallpa. + +Alimanyapi mama llaqta parkikuna - Wikipidiya +Alimanyapi mama llaqta parkikuna +Saywitu: Alimanyapi mama llaqta parkikuna +14 mama llaqta parkikuna = 2,6% (Alimanya) +Bayerischer Wald mama llaqta parki +Berchtesgaden mama llaqta parki +Eifel mama llaqta parki +Hainich mama llaqta parki +Harz mama llaqta parki +Jasmund mama llaqta parki +Müritz mama llaqta parki +Mama llaqta parki (Alimanya) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu siq'uy +Tikraynin siq'uy Kastillanu simipi: + +Jach'a Jawira (Aymara simi jach'a hatun, jatun, jawira mayu,[1] "jatun mayu", kastilla qillqaypi Jachcha Jahuira) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Uru Uru suyupi, Chinchay Qaranqa pruwinsyapi, Qaranqa pruwinsyapipas.[2] Barras mayuman purin. +↑ Chuqiquta munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Uma llaqta Palpa +Palpa pruwinsya nisqaqa Ika suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Palpa llaqtam. +Palpa pruwinsyapiqa pichqa distritum. +Kay pruwinsyapiqa aswanata kastilla simitam rimanku. +Palpa, Palpa pruwinsyap uma llaqtan + +Chullunku icha Chullunka nisqaqa sinchiyasqa yakum. Chiri mit'apiqa yaku chullunkayanmi. Hatun urqukunap hanka nisqa hawanpi achka hatun chullunkukunam, Wankakunap wallallu nisqan. +Phuyukunamanta urmaykuq chullunku umiñachakunaqa rit'i ninchikmi. Chay riti hinaqa urqupi chullunkukuna yuraqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chullunku. + +Helena nisqa llaqtaqa, Montana suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Helena llaqtapiqa 28.190 runakuna (2010) tiyachkan. + +Chini ukucha[2] (Proechimys quadruplicatus) nisqaqa Urin Awya Yalapi kawsaq khankiqmi, rikch'aq kichka ukucham (kasha ukucha). Amarumayu sach'a-sach'a suyupi sach'akunapi kawsan. +↑ Ochoa, J. & Aguillera, M. (2008). «Proechimys quadruplicatus». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 6 Enero 2009 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kasha ukucha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kasha ukucha + +28 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (28.10., 28-X, 28ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 301 kaq (301ñ - wakllanwatapi 302ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 64 p'unchaw kanayuq. +Pachakamilla Kristu, achka piruwanu runakunap yupaychasqan, willka kaptinsi. + +Sintinu (Secale cereale) nisqaqa huk riwi yuram. Kutasqa murunkunamanta rurasqa hak'umanta triyu hak'uwan chaqruspa t'antatam patanchik. + +3 chaniyuq tikraykuna pukyu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tumay aranwa nisqaqa (grigu simipi: Αμφιθέατρον, chaymanta latin simipi: amphitheatrum) ancha ñawpa pacha Iwrupapi, mawk'a Grisyapi, Romanu suyupi rumimanta pirqachasqa aranway wasikunas karqan. Kunankamapas raqayninkunatam rikunchik. + +Runa Simi: Chapari pruwinsya + +Wanuku Pampa Inka Llaqta (I) +Wanuku Pampa Inka Llaqta (II) + +Lima hatun llaqta + +Pikillaqta (1) + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 13 PH Nisqawan Parlaykuna + +Qhapaq Raymi (1) + +400 0 _ ‎‡a Martha Hildebrandt‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq simi yachaq San pulitiku‏ + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Suwisa) + +Pamplona llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. Nawarra pruwinsya wan Nawarra Uma llaqta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pamplona. + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Ikwadur) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Ikwadur) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Ikwadur). +"Allpamanta yachaykuna (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Awqaq sipaskuna mayu + +Paqarisqa Durango, 3 ñiqin ayriway killapi 1905 watapi +Wañusqa Newport Beach, California, 11 ñiqin ayriway killapi 1983 watapi +María de los Dolores Asúnsolo y López Negrete de Martínez del Río sutiyuq warmiqa (* 3 ñiqin chakra yapuy killapi 1905 watapi paqarisqa Durango llaqtapi - 11 ñiqin ayriway killapi 1983 watapi wañusqa Newport Beachpi) huk Mishiku Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. + +Ch'ililaya (kastilla simipi: Puerto Pérez) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, huk llaqtam, Ch'ililaya munisipyup uma llaqtanmi. + +Uma llaqta Magdalena del Mar +Magdalena del Mar distritu; (kastilla simipi: distrito de Magdalena del Mar) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +11 Llaqta pusaqkuna +P'unchaw kamasqa 10 ñiqin aymuray killapi 1920 wata, Augusto Leguía Umalliq. +Uma llaqtanqa Magdalena del Mar llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Magdalena del Mar distritu. + +Karnawalitu, Humawaka llaqta, Arhintina +Karnawalitu (kastilla simipi: Carnavalito) nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk tusuymi, Arhintinapi (Jujuy wamanipi, Salta wamanipipas), Buliwyapi, Piruwpipas. + +1780 Wata Hatun Pillunkuy nisqaqa Awya Yalap Atlantiku mama quchap chalanwan ancha hatun pillunkuysi karqan. Chay wayramantaqa achkam wañuq runa yupasqa karqan. Martiniquepi, San Eustatiuspi, Barbadospi pichaptirqan yaqam 22.000 runa wañurqan. Payrayku aswan runapas huq kitipi wañurqanku. + +Bergamo llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Urqu wichay icha Urqu siqay nisqaqa urqukunapi runap puriykachayninmi, urqup pikchunkunaman chayanapaq, kurku kallpanchanapaq, karu purispa hawk'anapaq. + +Masawa simi (Jñatio) nisqaqa chawpi Mishikupi huk rimaymi, Masawa runakunap rimasqan, Otomanki rimaykunaman kapuq. + +"Qucha (Wanuku suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rinri q'utu qumutu icha Usra q'utu qumutu (Pleurotus ostreatus) nisqaqa huk tiksicha k'allampam, rikch'aq q'utu qumutum, q'iruta ismuchispa yurata waqllichiq. Tukuy Tiksimuyuntinpi achkata mikhusqa k'allampam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rinri q'utu qumutu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Rinri q'utu qumutu + +Chini icha Tsini (genus Urera) nisqakunaqa huk qurakunam, sisi p'uchquyuq suphunkunawan k'arachiq. + +2 chaniyuq tikraykuna rat'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runakuna machu kanku. + +Nisqaykitaqa anchatam chaninchaniku, munasqaykikunata ancha allinta yachanaykupaq, chayman hina sumaqta llamkanaykupaq. Sichus ima yuyaychaykunatapas quwayta munawaq, kay formulariupi churaykuy. +Chaninchasqa runa, yuyaychawasqaykikunamanta ima ruwasqaykunata willasunaykikupaq, correo electronikuykita kaypi huntasqata churaykuy, allin kasqanta hawaykuspa, mana allin kaptinqa manam imallatapas willaykamuykita atisaqkuchu. + +400 0 _ ‎‡a Alonso Berruguete‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq ch'iquq‏ + +410 2 _ ‎‡a Mamallaqtapura Qullqi Qullqa‏ + +Bongará pruwinsya +Quqta phaqcha + +Rikuchiy kaywan qallariq p'anqakunata: +Kaywan tukukuq p'anqakunata rikuchiy: +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:TukuyPanqakuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Qaraywa, Allallanka icha Sukulluku (subordo Sauria) nisqaqa tawantin chakiyuq, yura icha aycha mikhuq suchuq uywakunam. +Huk iskay qaraywa rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qaraywa. + +Chichen Itza nisqaqa Mishiku mamallaqtapi huk mawk'a Maya llaqtam. 1988 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Chichen Itzataqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chichen Itza. +Mawk'a llaqta (Mishiku) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Mishiku) + +1571 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Kaypi rimasqa: Ikwadur, Piruw +Shuwar simi (shuar chicham) nisqaqa Shuwar runakunap rimayninmi, ikwaduryanu Amarumayu sach'a-sach'a suyupi 110.000-chá rimaqniyuq. +Tawantinmi k'iti rimayninkuna: +Wampis chicham (Piruwpi: Wampisa runa). + +Tiyay Qusqu suyu, Urupampa pruwinsya, Ullantaytampu distritu +Iskina (kastilla simipi: Esquina) nisqaqa Piruwpi, Willkapampa wallapi, huk urqum Qusqu suyupi, Urupampa pruwinsyapi, Ullantaytampu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.024 mitrum aswan hanaq. + +Igu (Ficus carica) nisqaqa huk Asyapi paqarisqa, kunanqa Uralan Abya Yalapipas wiñaq sach'am. Rurunkunatam mikhunchik. + +Chuqiyapu jach'a suyu - Wikipedia + +32Chaymantaqa willaranllapa Amitunchik Jesuspa shumaq rimayninta, tukuy chay wasinpi kaqkunatapis. + +Centro Educativo Runakunapak Yachay (1) + +Tumpis jach'a suyu - Wikipedia + +Runa Simi: Wamachuku distritu + +Runa Simi: Thumana yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Panama pruwinsya + +Runa Simi: Iwrafrasya + +POEMAS – HARAWIKUNA: "Mamay" + +Chay activista de la lengua nisqakuna ch'ilanpi hukllanakunata munan, ¿Imaynata? Chay medios digitales nisqapi qillqanakuspanku ¿Imapaq? Ima rimasqanku simikuna kallpachanankupaq. Qillqnakuspanku riqsirichinqaku kawsayninta, yachayninta, imayna kawsasqanta ima. +16 p'unchawta, noviembre killapi pikunachá akllarisqa karanku, chaykunaman willarikamunqa, hinaspa 15, icha 20 participqantillata akllarikunqa, tukuy Perú suyumanta. + +Paso de Warmi Wañusqa + +¿Tsëkunapita imanötaq cuidakunkiman? Pantayaptimpis Jehovä churanqan nunakunamanmi imëpis confiakunëki (1 Tes. 5:12, 13). Diospa contran tikrashqakuna o Diospa markampita mana allita parlaqkuna pantatsishunëkitaqa ama permititsu, niyanqankuna rasumpa kaptimpis (2 Tes. 2:2; Tïtu 1:10). Wiyakï Timoteuta Pablu kënö consejanqanta: "Yachakunqëkichö y creitsiyäshunqëkichö tsarakurnin sïgui, porqui musyankim pikunapita yachakunqëkita" (2 Tim. 3:14, 15). Awmi, alli juiciuyoq y markäkïpaq sirwipakoqmanqa chipyëpam markäkïta puëdintsik. Porqui Jehoväqa pachak watapitapis masmi utilicëkashqa rasumpa kaqta yachatsimänapaq (Mat. 24:45-47; Heb. 13:7, 17). + +Sir Edward Frederick William David Walugembe Mutebi Luwangula Mutesa Edward Mutesa II sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin ayamarq'a killapi 1924 watapi paqarisqa Makindye suyupi - 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1969 watapi wañusqa London llaqtapi) huk Sudan mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Edward Mutesa. + +Runa ñit'inakuy 1.635 runa / km² +Wayakil[1] llaqtaqa (kastilla simipi: Guayaquil), Wayakil kitipi, Wayas markapi, Ikwadurpi lliwmanta aswan hatun llaqtam, chalapi. +3 Llaqta kitillikuna +4 Llaqta distritukuna +Llaqta kitillikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqta distritukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wayakil llaqtapiqa kay distritukunam (sectores) kan: +Wayakil llaqtap distritunkuna (sectores) +Mama llaqta Llaqta Wata +Hukllachasqa Amirika Suyukuna Houston[4] 1987 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Wayakil kiti +Uma llaqta: Wayakil +Amachasqa sallqa suyukuna: El Salado fauna risirwa +Wat'akuna: Santay wat'a +Llaqta (Ikwadur) +Llaqta (Wayakil kiti) + +Allqu (Canis lupus familiaris) nisqaqa huk aycha uquq ñuñuq uywam, runap uywasqan chakuypi yanapanapaq, runata amachanapaqpas. +Ñawpa pacha runa luputa uywaptinsi allqus paqarisqa. +Uran Awya Yalapi unayniyuq pacha runa atuqta uywaptinsi allqus paqarisqa, chay nin Pransisku Karranza [1] . +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Allqu + +"Rumi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wik'uñita (kastilla qillqaypi: (Nevado Vicuñita) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Yawli pruwinsya / Kanta pruwinsya + +Uma llaqta Montpelier +Vermont nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Montpelier llaqtam. + +ilo.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku +mzn.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Tiyay Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Matukana distritu, Qarampuma distritu, San Mateo distritu +Yana Yana icha Yanayana nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Matukana distritupi, Qarampuma distritupi, San Mateo distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.265 mitrum aswan hanaq. + +23 ñiqin aymuray killapi 2007 watapi – 6 ñiqin anta situwa killapi 2012 watapi +Traian Băsescu sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin ayamarq'a killapi 1951 watapi paqarisqa Basarabi llaqtapi - ) huk Rumanya mama llaqtayuq allwya kamayuquqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Traian Băsescu. + +1795 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amarumayu. +"Amarumayu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Urin Awya Yala) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Winisuyla). +"Aranway pukllaq (Winisuyla)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin q'uñichi Kastillanu simipi: + +Chawpi nisqaqa imataña iskayman phatmaspapas huk kuskam. + +Runa Simi: Kuymi + +Kamasqa Jallu qallta phaxsi 9 1935, Oscar Benavides Umalliq. + +Yayayku hanaq pachapi kaq, +Runa Simi: Qhichwa simi + +Runa Simi: Patas pruwinsya + +Runa Simi: Yupaylliy + +Runa Simi: 10 ñiqin qhapaq raymi killapi + +Llaqta Taki - Esperanzas +LLAQTA TAKI (2) +PERÚ LLAQTA (1) +SUMAQ LLAQTA (1) + +Biblia yachachisqanmanta: Juk ch'askata qhatinku - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +¿CHAY ch'aska chay runasman ñanta rikuchisqanta rikunkichu? Jerusalenmanta lluqsichkaptinku paykunaman chay ch'aska rikhurirqa. Paykunaqa ch'askasmanta yachanku, Inti lluqsimuyniqmantataq jamunku. Chay ch'aska juk sumaq runaman apachkasqanta creenku. +Herodes, Jerusalenpa reynin, kayta uyariytawan mana imanakuyta atirqachu. Payqa mana wak rey kananta munarqachu. Chayrayku, kuraq sacerdotesta tapurqa: ‘¿Maypitaq Cristo nacekunan karqari?', nispa. Paykunataq nirqanku: ‘Diospa rimaynin nin: Belén llaqtapi', nispa. +Chaymanta, Herodes Inti lluqsimuyniqmanta runasman nirqa: ‘Chay wawitata mask'amuychik. Tarispataq, willawankichik. Ñuqapis payta yupaychayta munani', nispa. Chayta nispapis ¡Herodesqa wawitata wañuchiyllata munarqa! +¿Yanchankichu pichus chay ch'askata k'ancharichirqa? Yuyariy, kay runasqa chay ch'askata qhawaspa, Jerusalenmanraq rirqanku. Supay Diospa wawanta wañuchiyta munarqa, payqa Herodespis wawitata wañuchiyta munasqanta yacharqa. Chayrayku, Supay chay ch'askata apaykachasqanta nisunman. +Ch'askamanta yachaqkuna Jesusta watukuchkaptinku, ¿machkha watayuqtaq karqa, maypitaq tiyakurqa? (Mat. 2:1, 11, 16.) + +Mama llaqta USA +Hallka k'iti kanchar 133.8 km² +Kamasqa wata +Columbia nisqa llaqtaqa, South Carolina suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Columbia llaqtapiqa 129.333 runakuna (2009) tiyachkan. + +400 0 _ ‎‡a Alfredo Zitarrosa‏ ‎‡c Uruwayi mama llaqtayuq takiq wan takichaq‏ + +Katiguriya:Uma kamayuq (Singapur) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Singapur) +"Uma kamayuq (Singapur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta La Curva +Dean Valdivia distritu (kastilla simipi: Distrito de Dean Valdivia) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Islay pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa La Curva llaqtam. + +Pasochoa (4.200 m) Pasochoa risirwapi, Machachi llaqtamanta rikusqa +Uma llaqta Machachi +Mejía kiti (kastilla simipi: Cantón Mejía) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Machachi llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Illinisa kawsaykuska amachasqa allpa - Pasochoa risirwa - Kutupaksi mama llaqta parki +Kitillikunap umalliqninkuna: +Yupaykuna: Mejía kiti + +Paqarisqa Greenwich Village, 17 ñiqin chakra yapuy killapi 1943 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: The Godfather (kuyu walltay) +Robert De Niro Jr. sutiyuq runaqa icha Robert De Niro (* 17 ñiqin chakra yapuy killapi 1943 watapi paqarisqa Greenwich Village llaqtapi New York suyupi - ) huk USAkuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Oskar Suñay. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Robert De Niro. + +Suyk'upin (Pancreas) nisqaqa kurkupi huk ukhu yawrim, ch'ulla, hatun ch'añanmi. Uspunakunata ruraspa ch'unchulman kachaykun, insulina, glukagun nisqakunatataq yawarmanmi kachaykun, yawarpi misk'i chhikata allichaykunapaq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Suyk'upin. + +Uma llaqta Haikou +Hainan pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Hainan, chun simipi: 海南, phinyimpi: Hǎinán, machu: Khainan, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Haikou llaqtam. +4.1 Pruwinsyapi paqarisqa runakuna +2 iskayniyuq prefectura-llaqtanmi kan. +Prefectura-llaqta Anhui pruwinsyapi (2011) +Nº. Marka Chun Hanyu phinyim Runakuna Hallka k'iti kanchar (km²) Uma llaqta Saywitu +Hainan saywitu (inlish simipi) + +Belfast (inlish simipi; ilanda simipi: Beal Feirste) llaqtaqa Chinchay Ilanda mama llaqtap uma llaqtanmi. Belfast 276 459 runakunam kawsachkanku (2002). +Llaqta (Chinchay Ilanda) + +J, j nisqaqa latin siq'i llumpapi chunka kaq sanampam. Qhichwa simipiqa Buliwya mama llaqtallapitaqmi qillqanku, h sanampapaq: + +Puerto Varas nisqaqa Chili mama llaqtapi Los Lagos suyupi huk llaqtam. Puerto Varas llaqtapiqa 32.912 tiyaq kawsachkanku (2002). + +Ontario qucha; (inlish simipi: Lake Ontario) nisqaqa huk Chinchay Abya Yalapi hatun qucham. + +Tiyakuynin Chuqiyapu suyu, Pedro Domingo Murillo pruwinsya, Chuqiyapu munisipyu +Ñawpaq wichasqa: mana riqsisqa +Sirk'i Qullu (Serkhe Kkollu, Serque Qollu; Aymara simi: sirk'i: tikti; qullu: urqu; [1] "Tikti urqu") nisqaqa Antikunapi, Qhapaq Wallapi Buliwya suyupi, huk urqum, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Chuqiyapu munisipyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.546 mitrum aswan hanaq. +↑ www.katari.org Simitaqi: Aymara - Qhichwa - Kastilla + +4 chaniyuq tikraykuna yana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Chinchay qhipa icha Chinchay manya nisqaqa Tiksimuyup chinchay qhipan, maypichus Tiksimuyup t'urpinmi hawanta purin. + +Rimaykunap ayllun +Tiksimuyupi rimaykunap ayllunkuna. +Rimaykunap ayllun nisqaqa ancha ñawpa pacha kasqa huk ñawpa simimanta yurisqa rimaynintin, achka icha aslla rimaykunam, kunan pacha mana icha sasalla hap'iqanalla kaspapas. +Hunumanta aswan rimaqniyuq rimay ayllukuna + +Runa Simi: K + +"La Paz May tantachisqa kayman paqtaraq" + +HABLA QUECHUA: Runa simita rimay: TAKI: HAKU MICHIQKUNA + +-Kuyu suyu? + +JUAN 8:22 _ Judiokunañataqmi nirqaku: —¿Kikillanchu wañurachikunqa? ¿Chaychu nin: "Ñoqapa kasqaymanqa qamkunaqa manam chayayta atiwaqchikchu" nispa? + +400 0 _ ‎‡a Osvaldo Ardiles‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aq‏ + +Qhapaq p'anqa +Kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. +Ña kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa +qillqasqa p'anqayuqñam. +Punku p'anqakuna +Huk rimaykunapi +100 000 hawa qillqakunayuq Wikipidiyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos 1 Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. +Ñawpaq: Qhichwa simi, Pacha q'uñichiy, K'anchaq Ñan, Sara, Kastillanuchay, Qiwuña +Llamk'anakuna +Watapi lliw p'unchawninkunapaq p'anqakunata qillqasunchik, kaypi qhaway! +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna suytiyuq listap rakinkunataqa qhichwa simiman t'ikrananchikraqmi atin. Manaraq mast'asqa riqsisqa qhichwa simipi rima kaptinqa, qhichwapi musuq simip kinrayninpi kastilla simipi rimatam kakuchinkiman. Kaypi achkaraq t'inkikunap imankunamanta musuq p'anqakunata qillqananchikmi atichkan. +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Uyapurata t'ikrana p'anqap rimanakuyninpi willamuy. +Mama llaqtakunamanta qillqakunata qhichwaman t'ikranaykipaq qhaway Wikipidiya:Aknalla yanapay. +Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa nisqa p'anqata allinchay. +Wikipidiya ruraykunaqa kay k'iti rimaykunapiñam kachkan: +Wikipidiyaqa Wikimediap ruraykamayninmi. Kaymi huk qispi ruraykamaykuna: +Rikch'aqkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:22, 24 awu 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +01 - Ancha Naupa Pachakunapis 02 - Sayay 03 - Tusurqamuy 04 - Qarqusqamasikunapaq 05 - Kan 06 - Italaque Jach'a Khantati 07 - Qespichiisii 08 - Wauqeipaq 09 - Pichqa Pachak Watamantamucupayaspa 10 - Puka Tikacha + +Runa llaqta +Runa llaqta nisqaqa huk hina, huk kultura nisqayuq, huk mama llaqtapi kawsaq runakunam. +Huk Abya Yalapi kawsaq indihina runa llaqtakuna: +Qhichwa runakuna, Kichwa runakuna - kay runa llaqtakunam: +Waraniyi runakuna - kay runa llaqtakunam: +Aymara runakuna +Lak'otakuna (Chinchay Awya Yalapi) +Huk mama llaqtapi kawsaq runa llaqtataqa nasyun ninchikpas. + +^ par. 13 Eclesiastes 4:12: "Jukllaqllataqa venciriyanmanmi, peru manam ishkaqtaqa. Kimapashqa waskaqa, manam ishkëman rasllaqa rachirinmantsu". + +quwiki Qhapaqkunap iskay ñiqin qillqasqan + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Unriya). +"Mayu (Unriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Unriya) + +Palumani urqukuna Such'i quchawan, Buliwya suyumanta rikusqa +Tiyay Buliwyapi: Chuqiyapu suyu, Franz Tamayo pruwinsya, Pilichuku munisipyu, +Piruwpi: Punu suyu, Putina pruwinsya, Ananiya distritu +Palumani nisqaqa (kastilla qillqaypi Palomani) Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk urqum, Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Pilichuku munisipyupi, Piruw mama llaqtapipas, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananiya distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.723 mitrum aswan hanaq. +Pilichuku munisipyu: yupaykuna, saywitu +allthemountains.com/httpdocs/chaupiorco.htm Saywitu: Sina llaqta, Ananiya rit'i urqu, Chawpi Urqu, Hatun Palumani, Palumani Tranka, Such'i qucha + +Katiguriya:Atakama suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Atakama suyu +"Atakama suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Umalliq ranti (kastilla simipi: Vicepresidente) nisqaqa umalliq ranti kawpaq runam. + +Snoopy kay qhipaq karqan nisqapi Peanuts. Charlie Brown. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Suwisa). +"Mayu (Suwisa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mosonmagyaróvár nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Mosonmagyaróvár llaqtapiqa 30.200 runakunam kawsachkanku (2004). + +Uma llaqta Pakcha +Atawallpa kiti (kastilla simipi: Atahualpa) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kuri markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Pakcha llaqtam. + +Hawa pacha pachanka nisqaqa hawa pachapi ima pachanka kaqpas, quyllur, puriq quyllur hukkunapas. + +Javier Sologuren sutiyuq runaqa (* 1920 watapi paqarisqa Limapi - 2004 watapi wañusqa) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaqsi karqan. + +Mawk'allaqta, Castilla - WikiVisually +Mawk'a Llaqta + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +purikunanchikpaq. + +Yachakuqkunapa Simi Qullqa + +Runa Simi: Wamp'u runa + +Runa Simi: Qutukamanta Llump'aq Mariyaq wak'an, Santa Krus, Wuliwya suyupi. + +Aylluykikuna kanchu? +5. Kunallan, osqaytan p'achakushani. +9. Ima pachakaman, rantina wasikuna kichasqa kanqaku? +20 Ñaupakqa asqa llank'anay karqa. +6. P'akikunmantaq chay k'espi punku. +7. Uywa kanchaqa map'an, sinchi qhellin karan. +12. Manan chay wasipi warmiy yachakunchu, astakapusaqkun. +21. Kay qhawana t'oqoq kespinmi p'akisqa kashian. +1. Kunanqa tutallamantan hatarini, mosoq q'omer p'achaytan churakuni. +3. Puñunataqa mast'arankicha k'iqlluman lloqsinanchispaq. +5. Oqhe warayniyta haywamuway p'acha waqaychanamanta, ch'ulluytapas. +8. Sinchi llank'anan ñoqa sapallaypaq, siranay, yanunay, t'aqsanay llapallan p'achaykikunatapas. +11. Manan chay rantinaypaqaq qollqey kanraqchu; raqta warapas rantikunay kashian kay chiri mit'apaq. +14. Manan qori t'ipanayta churakuyta munanichu; kespi qollqe t'ipanallayta churakuyta munani, qhasqoypi aswan allinta rikukunqa. +17. Jaku wasinchista sayk'usqan kashiani, samaytan munani. +4. Ari, llapanmi allin, qatanakunapas, sawnakunapas. +8. Kay p'unchaykunapin chajraita tarpusaq. +10. Ari, sinchi karun llaqtayqa. +22. Ananchayki, willasaq chayta paykunaman. +4. Sumaqmi llapallan kashiasqa, kay saralawapas. +9. Osqhaylla hamunki chaupi p'unchayta munasqayki t'imputa mikunaykipaq. +15. Manan wawaykunamanqa misk'iqa mallinchu chaymi boillota ruashiani. +13. Qosaymi wañun. +4. Manan uqu k'awaqa raurayta atinchu. +9. Q'osñin ñawiykunata k'arachiwashan. +22. Pampamanta joqariy chay musk'ata urmaruwankichiqmi +1. Yau tayta valikusqayki, niway pusaq p'unchaukunaq sutinta. +2. Arí tayta, nispaqa nisqayki p'unchaukunaq sutinkunata: + +Kazan nisqaqa (rusu simipi: Казань) Rusiya mama llaqtapi, Wolga suyupi, huk llaqtam. Kasan llaqtapiqa 1.110.000 runam kawsachkan (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kazan. + +Muru (grigu simipi: σπέρμα [spérma], latin simipi: semen) nisqakunaqa muruyuq nisqa yurakunap rurun ukhupi puqunku. Puqusqa murumantaqa phutuspa musuq yuram yurin. +Muruqa kimsantin rakiyuqmi: hawanpi muru qaram (testa), ukhunpitaq phutunayaqcha (embryo) nisqa musuq yura kanam, chay phutuna yurapaq kawsachina muru ukhu (endosperm) nisqapas, kawsachikuy imayaysapam. + +Tiyay Anqash suyu, Rikuway pruwinsya, Tikapampa distritu +Qiruqucha (kastilla simipi: Laguna Querococha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Anqash suyupi, Rikuway pruwinsyapi, Tikapampa distritupi. + +"Urqu (Wanuku suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (São Paulo FC) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (São Paulo FC) +"Piluta hayt'aq (São Paulo FC)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Hisus +Hisus distritu (kastilla simipi: Distrito de Jesús) nisqaqa Kashamarka pruwinsyapi, Kashamarka suyupi, (Piruwpi), huk distritum. Uma llaqtanqa Hisus llaqtam. + +Chh, chh nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, uralan runasimillapi aymara simillapi qillqasqa sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Warma kay (suqta watankumanta, chunka hukniyuq watankukama) +Suyunchikpim kimsa chunka punchaw junio killapi 2.011 watapi kayta rikurqanchik: Yaqa 3.5 millones warmakunam primariaman yaykurqaku hinallataq tukurqaku, suqta watankumanta chunka hukniyuq watankukama. Paykunamantam aswan achka castellanuta mamankumanta yacharqaku, ichaqa kantaqmi yaqa tawa pachak waranqa warmakuna, mamankumanta huk niraq simi yachaqkuna. Chayna kaptimpas, kachkanraqmi suqta chunka suqtayuq waranqa warmakuna( suqta watankumanta chunka hukniyuq watankupi kanankukama) Estado escuelakunamanta hawapi kaqkuna(2%). +Lliw Perú suyunchikpim yaqa chay kaqlla primariaman yaykunku warmi qari warmakuna, maypiña tiyakuptinkupas(hatun llaqtakunapi/campupipas), wakcha utaq mana wakcha kaqkunapas, suqta watankumanta chunka hukniyuq watankupi kanankukama: 94% warmakunam primariaman aypanku; chayna kaptimpas amazónico mama simiyuq kaqkunam aswan pisilla primariaman yaykunku, castellano rinaqkunamanta, runa simi, aymara rimaqkunamantapas. +Warmakunapa aswan hatun sachakuyninkum liyisqakumanta yuyaymanakuy mana atisqaku hinallataq matemáticas yachaypi. Mana chaykunata allinta yachaspankuqa, peruano warmi qari warmakunam mana allin qispiytaqa atinqakuchu, hatun runa kaspankum allin llamkayta atinqakuchu , llaqta runa kaynin mana huntachu kanqa. Evaluación Censal de Estudiantes – ECE, 2007 nisqanman hinaqa, 15,9% segundo gradupi kaq warmakunallam liyisqankumanta yuyaymanakunku, hinallataqmi 7,2% warmakuna matemáticas yachayta atinku. 2011 watapaqa, 29,8% warmakunam liyisqankumanta yuyaymankuyta atirqaku; 13,2% warmakunam matemáticas yachayta atirqaku. +Lliw Perú suyunchikpi, suqta watankumanta chunka hukniyuq watankukama primariapi matriculasqa kaq warmakunamantam, sapa pichqamantam huk (20%) tupasqan gradumanta qipapi kachkan. Chaynallam qarichakunapipas warmichakunapipas, ichaqa campupi tiyaqkunam, ñawpa mama simiyuq kaqkunam, wakcha kaqkunam aswan achka tupasqan gradumanta qipapi kanku. Campupim warmakuna tupasqan gradumanta qipapi kanku (30%), iskay kuti achka castellano rimaqkunamanta (13%); sinchi wakcha warmakunam aswan achka qipapi kanku (35%), mana wakcha kaqkunamanta kimsa kuti achka. +Aswan achka warmakunam primarianta tukunku chunka iskayniyuq watankupi utaq chunka kimsayuq watankupi, 2,003 watamanta 2,009 watakama. Chay watakunapim 67,7%manta, 74,5%kama ayparqa, sapa watapim 6,8% aswan achka karqa. +Hatun llaqtakunapim 84,7% warmi qari warmakuna primarianta tukunku chunka iskayniyuq utaq chunka kimsayuq watankupi, campupiñataqmi 60,4%. Ichaqa yaqa chaynallam qarichakunapi, warmichakunapipas. + +Runa Simi: Paygal qucha + +Runa Simi: K'awchu + +HATUN YACHANA WASI. + +Quchapampa jach'a suyu +Quchapampa jach'a suyu nayriri marka: Quchapampa. +Runa Simi: Quchapampa suyu + +Runa Simi: Kumu-kumu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Ninat'uru + +Runa Simi: Delaware suyu + +Imbabura llaqtamanta llamushka, mashikuna. + +(Sirk'a-manta pusampusqa) + +30Chaynu nitinmi, tukuy runakuna chay kutilla riranllapa Jesús kayashanmanqa. 31Chaykamanqami, Jesustaqa yaĉhakuqninkunaqa kaynu nir rugayaranllapa: +53Chaymi taytanqa yarpuran, Jesús chay uras "Wamraykiqa alliyashana" nisha karan chayta. Chaymi pay, tukuy ayllunkunamapis kriyiranllapa Jesuspiqa. + +Biblia yachachisqanmanta: Juk mana manchachikuq runa - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Jeremiasqa israelitas saqra ruwayninkuta saqinankuta nirqa. ‘Wak llaqtaspa dioskunaqa qhasi mana kaq kanku', nispa. Chaywanpis, israelitasqa lantisllata yupaychanku, mana Jehovataqa. Jeremías nirqa: Dios ruwasqaykichikmanta jasut'isunqachik, nispa. Israeltastaq paymanta asikurqanku. +Aswan qhipamanqa, Josías wañun, kimsa killanmantaq, churin Joacím reyjina qhipakun. Jeremiastaq israelitasman: ‘Jerusalén chinkachisqa kanqa, qamkuna mana tikrakunkichik chayqa', nispa willallanpuni. Chaymanta, sacerdotes Jeremiasta jap'ispa qhaparinku: ‘Jeremiasqa llaqtanchikpa contranta parlasqanrayku wañunan tiyan', nispa. + +Runa Simi: Lanthanu rikch'aq q'illay + +Quechua: kusi, kusisqa + +• T'iqisqa kay +Runa llaqtap sutin +Asarsuyu mama llaqtam Urqusapa Kharabaqtaqa mañapayakunmi. Kunan pacha Arminyap awqaqkunap tiyapusqanmi, 1990-1992 watakunapi Urqusapa Kharabaq maqanakuymantapacham. Chaymantapacha chaypi Urqusapa Kharabaq republika nisqam, Huñusqa Nasyunkunap manam riqsichisqanchu. Uma llaqtanqa Stepanakert llaqtam. +Stepanakert: uma llaqta +Mana riqsichisqa mama llaqta (Asya) + +Coupvray llaqtapi Ransiya. +Louis Braille sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin qhulla puquy killapi 1809 watapi paqarisqa Coupvray llaqtapi; † 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1852 watapi wañusqa París llaqtapi), Ransiyayuq yachaychiq karqan, kuyu walltay wallpariqkunas. + +Katiguriya:Distritu (Taqna suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Taqna suyu) +► Distritu (Tarata pruwinsya (Piruw))‎ (8 P) +"Distritu (Taqna suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +P'allqa distritu (Taqna) + +Joya de los Sachas kiti (kastilla simipi: Cantón Joya de los Sachas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Orellana markapi huk kitim. Uma llaqtanqa La Joya de los Sachas llaqtam. +Runakunaqa 2001 watapi: +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Joya de los Sachas kiti + +Sallqa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Sallqa rikuy. +Sallqa pacha (latin simipi: natura, grigu simipi: Φύσις [phýsis]) nisqaqa tukuy imapas mana runap aknachisqanpas, kawsay pachapas, mana kawsay pachapas. + +Balao kiti (kastilla simipi: Cantón Balao) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Balao llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Balao kiti + +Banco Interbank nisqaqa huk piruwanu ruruchinam. Uma tiyananqa La Victoria distritupim, Lima pruwinsyapi, Lima suyupi, Piruwpi. + +Peter Wilton Cushing sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin aymuray killapi 1913 watapi paqarisqa London llaqtapi - 11 ñiqin chakra yapuy killapi 1994 watapi wañusqa Kent llaqtapi) huk Inlatirra aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Peter Cushing. + +Ibagué nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1990 (inlish simipi: 1990 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1990) nisqaqa 1990 watapi Italya mama llaqtapi XIV ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Sirya). +"Pulitiku (Sirya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin umalliy Kastillanu simipi: + +2 chaniyuq tikraykuna khachu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay Wankawillka suyu, Chuqlluqucha pruwinsya, Santa Ana distritu, Waytara pruwinsya, Pilpichaka distritu +Hallka k'iti k'anchar 99,00 km² +Urququcha (Lago Orcococha) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk qucham Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Santa Ana distritupi, Waytara pruwinsyapipas, Pilpichaka distritupi. + +Arhintina · Katiguriya: Arhintina ·Arhintinap wiñay kawsaynin · Punku p'anqa: Urin Awya Yala +Llaqtakuna: Arhintinap llaqtankuna: Buenos Aires - Córdoba - Rosario - Mar del Plata - Santa Fe - Formosa - La Banda - Olavarría +Allpa saywachi: Urqukuna: Aqunqhawaq - Yuyayyaku; Nina urqukuna: Mercedario - Ojos del Salado - Payun Matru - Pissis urqu: Lista:Arhintinapi urqukuna; Mayukuna: Pilkumayu; Quchakuna; Pataqunya +Mamallaqta parkikuna: +Mamallaqta: Arhintinap unanchan - Arhintinap wallqanqan - Arhintinap llaqta takin +Runa llaqtakuna: Qhichwa runa - Waraniyi +Simi kapchiy: Arhintina mama llaqtap qillqaqninkuna +Kapchiy: Arhintina mama llaqtap llimphiqninkuna: Mateo Martín López +Allpa llamk'ay: Suya - Sara - Papa - Allpa llamk'ay - Wiru yura rikch'aq ayllu +Arhintina mama llaqtap llimphiqninkuna: Mateo Martín López + +Wiñay Llaqtamanta, Hatun Apu Pachakamaq (Atawallpa Haylli) +Chay Mama Luzmilaqa Buliwya mama llaqtamantam, qhichwa runa llaqtamanta hamuq, runasimipi ancha sumaqta takiq warmim. +Wiñay llaqta +mana qhawasqaykumanta. +Kunanqa sayayta yachanayki tiyan. +Ay hanaq pacha! +Imay watachus kay pachapi kawsasqaykuta. +(Mihiku/México mama llaqtapi Maria Sabina sutiyuq hampiq warmipaq takisqa. Chay mazateca ñisqa Maria Sabinaqa 1894 watamanta 1985 watakama Oaxaca kitipi kallampakunawansi hampispa kawsarqan.) +Chay yachayniyki may allinpunim kasqa. +- "Amoxtli" [amoštli]: Nawatl (Náhuatl, Mexicano, Azteca ñisqa) rimaypi "qillqa, liwru" ñiyta munan. - +Hatariy, Atawallpa! (Runasimipi pacha kutiypaq taki) + +Runa Simi: Ch'ultikuy + +Jesús ñaupa qotuchakuyta sayaricherqa, qallarisqan llankʼayta yachachisqasnin ruwanallankupajpuni (Mateo 28:19, 20). Chayrayku kunanpis, imatachus Biblia Diosmanta yachachisqanta runasman tukuy sonqo entiendechinku. Qanpis yachakuyta munanki chayqa, Jehovaj testigosninwan parlariy. (Hechos 8:30, 31 leey.) + +45 k 0 0 Qhapaq p'anqa +684 0 0 Punku p'anqa: Kapchiy +658 0 0 Punku p'anqa: Allpa saywachi +572 0 0 Katiguriya:Yachay +556 0 0 Katiguriya:Wiñay kawsay +475 0 0 Katiguriya:Tarpuy yachay +364 0 0 Punku p'anqa: Yupay yachay +245 0 0 Iskay ñiqin pachantin maqanakuy +231 0 0 Hukllachasqa Qhapaq Suyu +186 0 0 Hukllachasqa Amirika Suyukuna +165 0 0 Punku p'anqa: Taki kapchiy +158 0 0 Punku p'anqa: Simi kapchiy +146 0 0 Punku p'anqa: Quyllur yachay +137 0 0 Punku p'anqa: Kawsay yachay +133 0 0 Punku p'anqa: Hampi yachay +130 0 0 Punku p'anqa: Pachaykamay +128 0 0 Punku p'anqa: Yachachiy +120 0 0 12 ñiqin ayriway killapi +115 0 0 Punku p'anqa: Mishiku +1 1 172 172 172 Katiguriya:Wasichay kamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Runa Simi: Jazz + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 22 T' Nisqawan parlaykuna + +400 0 _ ‎‡a Timothy Dalton‏ ‎‡c Kamri mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +400 0 _ ‎‡a Liu Xiaobo‏ ‎‡c Chunwa mama llaqtayuq qillqa wan pulitiku. Nobel suñay‏ + +quwiki Katiguriya:Ariqipa llaqtapi paqarisqa + +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhapaq paaxina (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Portada (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhapaq panka (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Qhapaq katiguriya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Qhapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kisma, shukllachishka kichwapi Wawa tiyana (Uterus) nisqaqa warmip wiksanpi ukhu yawrinmi. +Warmi wiksayaptinqa yumasqa runtuchamanta runacham tukukun. Kismapi chay runachaqa wawachaman tukukun, paqariyninkama. +Runtucha mana yumasqa kaptinqa, warmi k'ikunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kisma. + +Uma llaqta Irazola +Irazola distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Irázola) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Padre Abad pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa San Alejandro llaqtam. +Kamasqa 1 ñiqin inti raymi killapi 1982 watapi, Fernando Belaúnde Umalliqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Irazola distritu. + +Eger nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Eger llaqtapiqa 56.317 runakunam kawsachkanku (2005). + +Poole nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Uma llaqta Qapi +Qapi distritu (kastilla simipi: Distrito de Ccapi ) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Paruru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qapi llaqtam. +Mayukuna: Apurimaq mayu - Qañawimayu - Ukucha mayu - Wililli mayu + +Kanllaqucha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Canllacocha) Piruw mama llaqtapi, huk qucham Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Aqupampilla distritupi. + +Kunchuku k'itimanta qhichwa runakuna +Ankash washa waqta (kastilla simipi: Ancash trasandino) nisqaqa Piruw llaqtapi, Anqash suyupi, huk waqtamm. Wantar Chawin llaqtaqa Ankash washa waqtapi huk ñawpa llaqtam. 1985 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +_Ankash washa waqtamanta (kastilla simipi) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Watimala). +"Umalliq (Watimala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin alliyniyuq Kastillanu simipi: +(usapu, illayuq, allinniyuq, alliyniyuq) + +1792 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Goiânia llaqtaqa Brasilpi (Goiás suyupi uma llaqta), Brasil wamp'urani huk hatun llaqtam, 1933 watapis tiksisqan. +Goiânia llaqtaqa 1 265 394-chá runayuq kachkan. + +Mikołów nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. 18 km² +Mikołów llaqtapiqa 39.858 runakunam kawsachkanku (2014). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiy (Kulumbya). + +Bambi II (kastilla simipi: Bambi II - El Gran Príncipe del Bosque), nisqaqa 2006 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Brian Pimentalmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. Chay pilikulaqa Bambi nisqap iskay ñiqin pitinmi pilikula. + +Mama llaqtap hawan 861,25 km² +Tinkurachina siwikuna 39° 16' N 02° 36' O + +Quechua ch'usaq huk iskay kimsa tawa pichqa suqta qanchis pusaq isqun + +53. Wamanchallay k'illin challay +113-b. Llaqtaymanta lloqsimuni + +(*) Rikuriq willakuyqa 2008 watamanta Ministerio de Cultura hatun wasipi. yaykuchisqa willakuy qillqakunam. + +Plantilla:Punku:Kusa qillqa/Pacha q'uñichiy + +Runa Simi: Huwan XIX + +DÍA 1: CUSCO / CHILLCA / LLAQTAPATA. + +wawakuna, machukuna, qarikuna, +wawakuna, qarikuna, machukuna, +Mana yachasqayki. +Chay mana kuyana kuyasqaykimanta. +Yawar ch'onqa runakunata. + +Manawa suyu (kastilla simipi: Departamento de Managua) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Managua llaqtam. +3.1 Munisipyukuna +3.2 Llaqtakuna + +Runa Simi: Urupampa pruwinsya + +Helen Keller sutiyuq warmiqa (* 27 ñiqin inti raymi killapi 1880 watapi paqarisqa Tuscumbia llaqtapi Alabama suyupi - † 1 ñiqin inti raymi killapi 1968 watapi wañusqa Westport llaqtapi Connecticut suyupi), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap qillqaqmi. war eine taubblinde US-amerikanische Schriftstellerin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Helen Keller. + +Wañusqa Ispaña, +Tías, 18 ñiqin inti raymi killapi 2010 watapi, (87) +Rurasqankuna Qillqaq, willay kamayuq, amawta. +José de Sousa Saramago sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin ayamarq'a killapi 1922 watapi paqarisqa Azinhaga llaqtapi - 18 ñiqin inti raymi killapi 2010 watapi wañusqa Tías llaqtapi Ispañapi), huk Purtugal mama llaqtayuq qillqaq runam qarqan, purtugal simipi qillqaqsi qarqan. + +Kapiwara,[2][3] Karpinchu, Runsuqu (Ronsokuy)[4] icha Ariraña (Hydrochoerus hydrochaeris) nisqaqa (kichwa simipi: Kapiwara icha Sacha kuy[5] Andespi kawsaq ñuñuq, khankiq uywam, Uralan Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyup mayunkunapi kawsaq. +↑ Queirolo, D., Vieira, E. & Reid, F. (2008). «Hydrochoerus hydrochaeris». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 5 ñiqin qhulla puquy killapi 2009 watapi p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapiwara. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kapiwara + +Cercado nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Quchapampa pruwinsya (Buliwyapi) +Uru-Uru pruwinsya (Buliwyapi) +Tarija pruwinsya (Buliwyapi) + +San Agustín llaqta, Turuncha mayu +Uma llaqta San Agustín +Enrique Baldivieso pruwinsya (aymara simipi: Enrique Baldivieso jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Enrique Baldivieso) nisqaqa Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa San Agustín llaqtam. +Kay pruwinsyaqa Enrique Baldivieso Apariciomantam sutichasqa (* 1902 Tupisa - † 1957), Buliwya suyup iskay ñiqin umalliqnin 1938 watamanta 1939 watakama. +Enrique Baldivieso pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Qaqa qhichwa (Valle de las Rocas), Aluta llaqtañiq (21 km), Enrique Baldivieso pruwinsya +San Agustín munisipyu (= Enrique Baldivieso pruwinsya): yupaykuna, saywitu + +Pruwinsya T'utura pruwinsya +Chimuriy munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Chimore) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, T'utura pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. Uma llaqtanqa Chimuriy llaqtam. +Chimuriy munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Casimiro Huanca yachay suntur (qhichwa simipi) +Saywitu: Chimuriy munisipyu +Chimuri munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF) + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Urasuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Urasuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Urasuyu). + +Tay kaday rimaykuna nisqaqa huk hatun rimaykunap ayllunmi, uralan anti Asyapi, anti Indyapipas. Rakikuq rimaykunam. +Lliwmanta aswan rimaqniyuq awstruasyatiku rimaykunaqa Thay simi (50 hunu), Tay rimay, Law simi (4 hunu). +Tay kaday rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Makusani distritu (kastilla simipi: Distrito de Macusani) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Uma llaqtanqa Makusani llaqtam. Makusani'distritupiqa 11.434 runakunam kawsachkanku. Makusani k'itipiqa ancha achka paquchakunatam michichinku. +Urqukuna: Allinqhapaq 5.780 m - Chichiqhapaq 5.650 m - Lluqisa - Qinamari - Q'iruni - Waynaqhapaq +Mayukuna: Makusani mayu + +Salvador Garmendia Graterón sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin inti raymi killapi 1928 watapi paqarisqa Barquisimeto llaqtapi - † 13 ñiqin aymuray killapi 2001 watapi wañusqa Caracas llaqtapi) huk Winisuyla mama llaqtayuq kastilla simi qillqaqmi qarqan. +Mama llaqta Simi kapchiy Suñay (1973) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Salvador Garmendia. +Barquisimeto llaqtapi paqarisqa + +H, h nisqaqa latin siq'i llumpapi pusaq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq kimsa kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Uma nanay nisqaqa umapi nanaymi, huk unquykunap paqarichisqan, ahinataq + +Yana Chaka-Chemillén mamallaqta wari kancha - Wikipidiya +(Yanachaga-Chemillén mamallaqta parki-manta pusampusqa) +mamallaqta parki +Tiyay Uqshapampa distritu, Villa Rica distritu, Wankapampa distritu Pususu distritupas, Uqshapampa pruwinsya, Pasqu suyu, Piruw +Yana Chaka-Chemillén mamallaqta parki nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mamallaqta parkim, Pasqu suyupi, Uqshapampa pruwinsyapi, Uqshapampa distritupi, Villa Rica distritupi, Wankapampa distritupi Pususu distritupipas, . +Mayukuna: Palkasu mayu - Wankapampa mayu - Pususu mayu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yana Chaka-Chemillén mamallaqta wari kancha. +Saywitu: Yanachaga-Chemillén mamallaqta parki, Pasqu suyupi + +Tikraynin alliymanta Kastillanu simipi: + +Alabama nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Montgomery llaqtam. + +Chantaku kitilli (kastilla simipi: Parroquia Chantaco) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim , Loja kitipi, Loja markapi. + +Wankayu nisqaqa (kastilla simipi: Huancayo) huk piruwki hatun llaqtam, Sunin suyup uma llaqtanmi. + +Uma llaqta Bismarck +North Dakota nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Bismarck llaqtam. + +Runa Simi: Siwas pruwinsya + +Runa Simi: Sallqa waqlliy + +Romanukunapaq qillqa + +Runa Simi: Islaw rimaykuna + +Wankawillka jisk'a suyuxa, Wankawillka jach'a suyu + +Runa Simi: Sapaq yupa + +Runa Simi: K'askaq + +Ñawpa Rimaykuna + +400 0 _ ‎‡a Katharine Hepburn‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Kuyuchisqa siq'isqa + +Runa Simi: Eustaquio Méndez pruwinsya + +Paqarisqa Piruw, 27 ñiqin aymuray killapi 1832 +Ayawaka, Piura suyu +Wañusqa Piruw, 5 ñiqin hatun puquy killapi 1905 +Lizardo Montero sutiyuq runaqa, (*27 ñiqin aymuray killapi 1832 watapi paqarisqa Ayawaka llaqtapi - † 5 ñiqin hatun puquy killapi 1905 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lizardo Montero. + +2 chaniyuq tikraykuna takiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna rank'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Castelo Branco distritu (kastilla simipi Distrito de Castelo Branco), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Castelo Branco llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Castelo Branco distritu. + +Pumaqucha icha Intiwatana, Willkawaman pruwinsya +Uma llaqta Aqumarka +Aqumarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Accomarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Willkawaman pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Aqumarka llaqtam. +14 ñiqin chakra yapuy killapi 1985 watapi Akchiq Ñan maqaqkunata awqapuq piruwanu awqaqkunam Aqumarka llaqtapi 69 runata ñak'arqan. +Mayukuna: Kankallu mayu + +San Cristóbal llaqta +San Cristóbal (kastilla simipi: San Cristóbal) nisqaqa Piruwpi huk llaqtam, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Yawli distritupi . + +Katiguriya:Llaqta (Nurwiga) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Nurwiga) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Nurwiga). +"Llaqta (Nurwiga)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Nurwiga) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu juch'uychana + +Pyotr Ilyich Tchaikovsky (rusu simipi: Пётр Ильич Чайковский) sutiyuq runaqa (Vótkinsk llaqtapi (Rusiyapi) paqarisqa 7 ñiqin aymuray killapi 1840 p'unchawpi; † San Petersburgo llaqtapi (Rusiyapi) wañusqa 6 ñiqin ayamarq'a killapi 1893 p'unchawpi) rumantiku musika takichaqmi karqan. + +kaqpi kanku: kallkusqa1kallkusqa2 + +David Michael Letterman sutiyuq runaqa (April 12, 1947) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Letterman. + +Kay qillqaqa Aymuray killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Aymuray killa icha Mayukilla (kastilla simipi: Mayo) nisqaqa watapi pichqa kaq killa pacham. Tawantinsuyu pachapiqa pisilla huk niraqsi karqan, Ayriwa (Awril) nisqapiña qallarirqan. Aymura killapiqa aymurarqanku. + +3 chaniyuq tikraykuna llawch'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Trento sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Trento sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Yawpi (kastilla simipi: Yaupi) nisqaqa huk Shuwar llaqtacham, Ikwadurpi, Morona Santiago markapi, Logroño kitipi, Yawpi kitillip uma llaqtanmi. + +3 chaniyuq tikraykuna mat'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Q'illu icha Uwina, kichwapi Killu, chinchaysuyupi Qarwa nisqaqa huk llimphim. Pilli-pilli (Taraxacum officinale) t'ikaqa q'illum. Q'illu achkiyqa 550-manta 590-kama nanometro pillunyayuqmi. + +TottyBot nisqata huk p'anqakunapi maskay + +Nemota Maskaykuspa (inlish simipi: Finding Nemo, kastilla simipi: Buscando a Nemo) nisqaqa 2003 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Andrew Stanton, Lee Unkrichmi. Disney Pixarwan ruruchinapaqmi rurasqa. + +2 chaniyuq tikraykuna k'achata kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Portland nisqa llaqtaqa Oregon suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi, huk hatun llaqtam. Portland llaqtapiqa 582.130 runakuna (2009) tiyachkan. + +Runa Simi: T'ipki + +Runa Simi: Chagas kaqmanta unquy + +Runa Simi: Saruma + +Runa Simi: Wawsakuy + +Runa Simi: Saksaywaman nisqaqa inka pukaram. 2 km Qusqumantam kachkan. + +quwiki Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Chunwa) + +Jesusqa cielopi kausashaspa, Tatanman sumaj kʼaskasqa karqa. Mayta munakusqanraykutaj, Tatanpa sutinta, munayninta, kʼacha kaykunasnintapis tukuyman rejsicherqa. Chantapis parlasqanpi, ruwasqanpi, yuyasqanpi ima, Tatan jinapuni kasqanta rikucherqa. Arí, Tatanman rijchʼasqa karqa. Chayraykuchá Felipe, "Dios Tatata rikuchiwayku" nejtin, Jesús kuticherqa: "Noqata rikuwajqa Tataytapis rikun", nispa (Juan 14:8, 9). +Jesusqa Tatanta tukuy sonqo munakusqanrayku, wañupunankama kamachisqanta kasukorqa (Filipenses 2:7, 8; 1 Juan 5:3). Tatanta ajinata munakusqanrayku, kusisqa, sonqo juntʼasqataj kausarqa. +"Kaymin ancha munasqa Chureyqa. Paywan sonqo juntʼasqa kani." (Mateo 3:17.) + +/ waman chanpi / llawt'u / maskha paycha / tukapu / quya / awkikuna / ñust'akuna / + +Qhapaq Ñan - + +Suyumanta llank'anan tukuy kikin yapay + +Casimira Rodríguez sutiyuq warmiqa (1966 watapi paqarisqa Misk'i llaqtapi, Quchapampa suyupi, Buliwyapi) huk buliwyanu, qhichwa simi rimaq sindikatu pusaq, pulitiku warmim. 2006 watamanta 2007 watakama Buliwyap ñawpaq kaq qhichwa chiqarimay ministrum karqan. +13 watayuq kaspa Casimira Quchapampa llaqtaman rirqan chaypi wasi p'asña kaspa llamk'aq, yaqa iskay chunka wata. Chaypi Wasi p'asñakunap mamallaqta tantanakuynin (Federación Nacional de Trabajadoras del Hogar) sutiyuq sindikatukunap hatun tantanakuyninta kamariyta yanaparqan, ñawpaq kaq pusaqnin tukuspa. 2001 watapitaq Awya Yala mamallaqtapura wasi p'asñakunap 14 sindikatunkunap hatun tantanakuyninpa sapsi sikritaryunmi tukurqan. Ch'isi yachay wasipi yachaqayta tukukuspa Buliwya Kathuliku Yachay Suntur (Universidad Católica Boliviana) nisqapi runa yachayta yachaqayta qallarirqan. +Casimira Rodríguezqa Mithudista Inlisyapim wankurisqa. 2003 watapi Mithudista Thak Suñaytam chaskirqan.[1] +Evo Moralespa pusasqan Susyalismuman Rikch'arimuy (MAS) nisqapipas wankurisqam.[2]. 2006 watapi Buliwya chiqarimay ministrum tukurqan, ichataq 2007 lluqsirqan, chiqarimaypi awqaqninkunarayku. +Kunanqa Chukiyapu llaqtapim kawsachkan. +Pukyu qillqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:04, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Ruranakuy + +Jean-Pierre Papin (* 5 ñiqin ayamarq'a killapi 1963 watapi paqarisqa Boulogne-sur-Mer llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Jean-Pierre Papin. + +Aqupampa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Aqupampa (sut'ichana) rikuy. +Aqupampa, Tarma pruwinsya +Aqupampa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Acobamba) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tarma pruwinsyapi, Hunin suyupi. Uma llaqtanqa Aqupampa llaqtam. +Kalistu, Aqupampa, Tarma pruwinsya +Mayukuna: Akupampa mayu - P'allqamayu +Sumaq Pampa risirwa suyu +Distritu (Tarma pruwinsya) + +Milwaukee llaqta (Michigan qucha) +Purikuq mayukuna: (mana) +Michigan qucha (inlish simipi: Lake Michigan) nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun qucham. +Qucha (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Waral jisk'a suyu wallqanqa + +Paqarisqa Urasuyu, 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1632 watapi, +Wañusqa Urasuyu, 21 ñiqin hatun puquy killapi 1677 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Ethica +Baruch de Spinoza sutiyuq runaqa (Iwriyu simi: ברוך שפינוזה, latín simipi: Benedictus de Spinoza, Purtugal simipi: Benedito de Espinosa), (* 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1632 watapi paqarisqa Amsterdam llaqtapi - 21 ñiqin hatun puquy killapi 1677 watapi wañusqa La Haye llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtayuq qillqaqsi yachay wayllukuqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Baruch Spinoza. + +1890 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Yapuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Yapuy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Arabya siq'i llumpa nisqaqa huk siq'i llumpam, arabya simipi, pharsi simipi, urdu simipi, uyq'ur simipi llamk'achisqa. + +Ñengatu simi (ñe'engatú) nisqaqa 30.000-chá indihina runakunap rimayninmi, mama rimaypas, runa llaqtapura iskay ñiqin rimaypas. Winisuyla, Brasil, Kulumbya mama llaqtakunap kusakan saywanpi k'itipi kaq hanan Yanamayu k'itipi rimaqninkunam. +Ñawpa pachataq tukuy Brasilpis rimarqanku, tupi simi icha "sapsi simi" (Língua geral) nisqas. Tupinamba runakunap rimayninmantas yurirqan. + +Victor Grignard sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin aymuray killapi 1871 watapi paqarisqa Cherbourg (Ransya) llaqtapi - † 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1935 watapi wañusqa Lyon (Ransya) llaqtapi); Ransya mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'aqllaña +Tikraynin ch'aqllaña Kastillanu simipi: + +Achatespaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Achates" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Yupay + +Quechua (qu): Chinchay Hansuyu + +Runa Simi: Sinru qillqa: Waqachina + +Wañusqa Qucha + +Agadezpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Agadez" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +NISHQAN ISHKAY CHUNKA PISQA (25) + +Germán Busch pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta Puerto Suárez +Germán Busch pruwinsya (aymara simipi: Germán Busch jisk'a suyu; kastilla simipi: Germán Busch) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa Puerto Suárez llaqtam. +Pruwinsyaqa Buliwya suyup umalliqnin Germán Busch Becerramantam sutichasqa. +Amachasqa sallqa suyukuna: Utukis mamallaqta parki - San Matías amachasqa sallqa suyu +Quchakuna: Cáceres qucha +Saywitu: Germán Busch pruwinsya + +Asuwi llaqta, Asuwi kiti +Uma llaqta Luis Cordero +Luis Cordero kitilli (kastilla simipi: Parroquia Luis Cordero) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, huk kitillim Asuwi kitipi, Kañar markapi. Uma llaqtanqa Luis Cordero llaqtam. + +Mama llaqta Tayhan Republika +Siul 서울(Hangul 서울 특별시 , Hanja 서울 特別市 , Romanizadu: Seoul Teukbyeolsi, McCune-Reischauer: Sŏul T'ŭkpyŏlsi, Kastilla simipi: Seúl) icha Seul llaqtaqa Tayhan Republika mama llaqtap uma llaqtanmi. +Yachay sunturkuna: Siul Mama llaqtap Yachay Suntur +Chunwa Runallaqta Republika, Pik-kiyan (1992) +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Guam (1973) +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Honolulu (1973) +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, San Francisco (1976) +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Washington DC (2006) +Llaqta (Tayhan Republika) + +Uma llaqta Uyuni +Antonio Quijarro pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Antonio Quijarro jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Antonio Quijarro) Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Uyuni llaqtam. +Antonio Quijarro pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Tumawi munisipyu +Saywitu: Antonio Quijarro pruwinsya + +Tumayapu munisipyu +Tumayapu, Chaka icha El Puente (kastilla simi: El Puente; Tomayapo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Eustaquio Méndez pruwinsyapi, Tarija suyupi. +Mayukuna: Tumayapu mayu (Tomayapo) +Saywitu: Eustaquio Méndez pruwinsya + +Kaypi rimasqa: Watimala, Mishiku (pisilla) +Suyukuna: urin Watimala, urin anti Mishiku (pisilla) +K'iché simi (K'iche', Katzijob'al) nisqaqa Watimala mama llaqtapi huk rimaymi, K'iché runakunap rimasqan, Maya rimaykunaman kapuq. +Popol Vuh nisqa willakuyniyuq qillqam k'iché simipi qillqasqa. + +Katiguriya:Uyq'ur runa - Wikipidiya +Katiguriya:Uyq'ur runa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uyq'ur runa. +"Uyq'ur runa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay mama llaqtakunapi: Tonga +Tonga simi (lea faka-Tonga) nisqaqa Tongap rimayninmi. Pachak waranqamanta aswan mama rimaqniyuqmi kachkan. + +17 ñiqin aymuray killapi 1948 watapi – 7 ñiqin qhapaq raymi killapi 1953 watapi +David Ben-Gurion דָּוִד בֶּן גּוּרִיּוֹן sutiyuq runaka (* 16 ñiqin kantaray killapi 1886 watapi paqarisqa Płońsk llaqtapi - 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1973 watapi wañusqa Sedé Boker llaqtapi ). Israyil mama llaqtap pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Ben-Gurion. + +Kaypi rimasqa: Kirkisuyu, Afgansuyu, Tayiksuyu +Kay mama llaqtakunapi: Kirkisuyu + +Plantilla:Punku:Kusa qillqa/Mama Llaqtap Kurak San Markus Yachay Sunturnin + +Runa Simi: Rikch'a waqaychana sinta + +Aswan riqsisqa kaypi pachata +Ukhupi llamk'aykuna + +Clint Eastwood Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaq + +Emilio Aguinaldo Philipinakuna mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku + +16 - chunka suqtayuq +5 - pisqa, pishqa, pichqa +boring - mana allin, amisqa +city - llaqta +community - ayllu, kumunirar, llaqta +country - suyu, llaqta +five - pishqa, pisqa,pichqa +foreigner - karu llaqta runa, hawa runa +gate - haykuna, hatun punku +rock - wank'a, rumi, qaqa +ruins - thunisqa, wasikuna, +similar - hina, rikch'akuq +so - kaynata, ahinaqa, chayrayku, chaymi, chay hinaqa +strange - huq rikch'aq +today - kunan p'unchay +travel (to) - ch'usay, puriy, biyahita puriy + +Runa Simi: Esrap qillqasqan + +Runa Simi: Kuchuq hampikamayuq + +Chinchaysuyo (Chinchay Suyu), ubicado al norte; + +Alli willakïkunam entëru patsachö willakushqa kanqa (14) + +Pawllu Inka Tupaq sutiyuq runaqa (1510 icha 1518 watapi paqarisqa Qusqu llaqtapi; 1549 icha 1550 wañusqa Qusqu llaqtapi) Inka panakayuq awkis karqan, Wayna Qhapaqpa churinsi, Ninan Kuyuchip, Waskarpa, Atawallpap, Tupaq Wallpap Manku Inka Yupankippas wawqinsi. +Manqu Qhapaq Sapa Inka tukurqaptin Pawllu Inkata Willaq Umu kaq wawqintapas 3-VII-1535 p'unchawpi Diego Almagro sutiyuq ispañulwan Piruwpa uralanman kacharqan. +1536 watapi Manqu Qhapaqwan hayu kaspa Almagrop larunpi maqaykurqan. Ispañulkunap llaqtayuq maqanakuypitaq huk kuti Almagrop larunpis huk kutitaq Francisco Pizarrop llarunpis maqaykurqan. 1537 watapi Las Salinas maqanakupitaq mana maqaykuspa sipinakuchkaq Ispañulkunatas qhawallarqan. +1543 watapi Cristóbal sutiwan bawtisasqa karqan. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:26, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Germanu rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Germanu rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Germanu rimaykuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Indu iwrupiyu rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Germanu simi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Germanu rimay (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Grimm wawqikuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Pistoia llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Chunkantin huchha llika icha Chunkaman chunka miraq chayri patmakuq (kastilla simipi: sistema decimal) nisqaqa chunkantin huchharayuq huchha llikam, makinchikkuna hina. Lliwmanta aswan rimaykunam chay huchha llikayuq, ahinataq qhichwa simi, manataq Chawpi Abya Yalapi indihina rimaykuna (nawa simi, maya rimaykuna, hukkunapas), iskay chunkantin huchha llika nisqayuq. + +Katiguriya:Mulli yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Mulli yura rikch'aq ayllu +Mulli yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Anacardiaceae). +"Mulli yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Gilberto Passos Gil Moreira sutiyuq runaqa, icha Gilberto Gil ( 26 ñiqin inti raymi killapi 1942 watapi paqarisqa Salvador llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtap kitara waqachiq wan musika takichaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gilberto Gil. + +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Ayti (mama llaqta) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +OAS (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Abya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Awya_Yala_Mama_Llaqtakunap_Tantanakuynin" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Tikraynin chakllichiy Kastillanu simipi: + +Allillanchu wikimasikunay! Kay ruraq p'anqay, kunan punchawpi runasimita yachachkani, mamallay yachachikuchkawan, ichaqa manaraq allinta parlani. +qu-1 Kay ruraqqa Runa Simita aslla yachaywanmi riman. + +Monza llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Uma llaqta Aizawl +Mizoram nisqaqa Indya mama llaqtapi huk suyum (state). Uma llaqtanqa Aizawl llaqtam. + +Wikipidiyapi, uyapuranpipas llamk'achisqa musuq simikuna kaymi: +Qhapaq p'anqa (Main page; Portada): + +"Kiti (Sukumpiyu marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Llaqta qayanqillqa + +Runa Simi: T'utura pruwinsya + +quwiki Q'umirqucha + +Runa Simi: Punku p'anqa: Yupay yachay + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/ch" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +400 0 _ ‎‡a Roger Federer‏ ‎‡c Suwisa mama llaqtayuq kurku kallpanchaq‏ + +Ch'iqtaku, Patmaku icha P'aki yupay (kastilla simipi: fracción) nisqaqa rakisqa (patmasqa), mana hunt'a kaq, mana k'apak kaq, yupaymi. +Ch'iqtakuqa iskaynintin hunt'a yupayniyuqmi: yupama, rakina yupay icha rakiriq yupay nisqa hanaqpi qillqasqa, patmama icha rakiq yupay nisqa urinpi qillqasqa. +Ch'iqtaku yupayqa (c) kaqllam yupama (a) patmamawan (b) rakisqa: c = a / b. +Kay hinam chay ch'iqtakuta ninchik: a b ch'iqta icha a b patma icha a b t'aqa. +1/4 nisqataq kay hinatam ninchik: tawa ch'iqta icha tawa patma icha tawa t'aqa. +Hunt'a yupaypa iskay kaq phatmanqa kuskan nisqam. +Yupamata patmamawan rantimpaspaqa, ch'iqtakup t'ikrasqa yupaynintam chaskinchik. +Ch'iqtaku yupaykunata yapanapaq icha qichunapaqqa, paqta patmamayuq ch'iqtakukunatam (paqta rakiqniyuq p'aki yupaykunatam) ruranchik. Chaypaqqa yupamata patmamatapas kaqlla hunt'a yupaywanmi miranchik: +Ch'iqtakuta hunt'a yupaywan miranapaqqa yupamallatam hunt'a yupaywan miranchik: +Iskay ch'iqtakunatataq miranakunapaq iskaynintin yupamakunatam miranachinchik, iskaynintin patmakunatapas miranachinchik: +Ch'iqtakuta huk ch'iqtawan rakinapaqtaq ñawpaq ch'iqtakuta iskay ñiqin ch'iqtakup t'ikrasqa yupaywanmi miranchik: +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:38, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Pacha q'uñichiy + +Marquni sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Marquni sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Marquni sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Marconi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Markuni (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qusqu suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chumpiwillka pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Aqumayu llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yawri llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'iqakupi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qanchi pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqik'iraw ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'anas pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Urupampa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Paruru pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qusqu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Aqumayu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Anta pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Khallka pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pawqartanpu pruwinsa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qispiqanchi wamani ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Killapampa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Anta llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Allqamarinayuq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ukhu Qucha (Piruw) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Asnaqucha (Qusqu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Musuqllaqta distritu (Aqumayu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qiluqanuqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'iqun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yanaqucha (Qusqu suyupi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wayllapampa distritu (Qusqu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wayllapampa (Qusqu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quya llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Urupisa distritu (Qispiqanchi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qarwamayu distritu (Qusqu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lukri distritu (Qispiqanchi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'upuraki distritu (Qusqu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Suyk'utampu distritu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Umacha distritu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Paqariqtampu distritu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pichqaqucha (Qusqu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Machu Pikchu llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chunka Pichqayuq Waranqa llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waru llaqta (Qispiqanchi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qarwamayu llaqta (Qusqu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Machiqinqa ayllu llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lasunayuq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kisuq'ipina ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Qusqu suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amayani qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rit'ipata ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uqhupampa rit'i urqu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +P'allqay urqu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'umirqucha urqu (Qusqu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kimsa Chata (Qusqu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sallqantay (Qispiqanchi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qillqa rit'i urqu (Qusqu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'irayuq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Apu Tayta Chuqikillka ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Miraflores (mawk'a llaqta) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +(Qhichwa Pastasa-Tigre-manta pusampusqa) +Pastasa runakuna +Piruwpi (Qhichwa Pastasa-Tigre): Luritu suyu, Datem del Marañón pruwinsya, Luritu pruwinsya; [2] +Pastasa runa icha Pastasa Kichwa nisqa, kikintaq Alama icha Inka (Inga) nikuq runakunaqa (kastilla simipi Quichuas de Canelos) huk runa llaqtam, Ikwadurpi, Pastasa markapi, Piruw suyupipas, Luritu suyupi tiyaq, kichwa simita rimaq. +1.1 Pastasa runakuna +↑ http://www.codenpe.gov.ec/kichwaama.htm/ Amarumayu sach'a sach'a suyup Kichwa runankuna + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Tukuy_runakunap_qhapaq_kaynin_(Hukllachasqa_Amirika_Suyukuna)&oldid=602152" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Mama llaqta) + +Griguryu III, Griguryu III huk kimsa ñiqin (latin simipi: Gregorius PP. III, Italya simipi: Gregorio III) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Sirya mama llaqtpi - † 28 ñiqin ayamarq'a killapi 741 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +18 ñiqin pawqar waray killapi 731 watapimanta 28 ñiqin ayamarq'a killapi 741 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Griguryu III. + +Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Salamanca nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Salamanca (sut'ichana) rikuy. +Uma llaqta Salamanka +Salamanka distritu (kastilla simipi: Distrito de Salamanca, Arequipa, Perú) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kuntisuyus pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Salamanka llaqtam. +Mayukuna: Arma mayu + +2 chaniyuq tikraykuna jut'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Lagunillas nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Cordillera pruwinsyap uma llaqtanmi. +Lagunillas munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Cordillera pruwinsya) + +Fulgencio Yegros sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Fulgencio Yegros sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Fulgencio Yegros sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Uma llaqta Lampiyan +Lampiyan distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Lampían) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waral pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Lampiyan llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna sispa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: sispa1sispa2 + +Álvaro Uribe Vélez sutiyuq runaqa (4 ñiqin anta situwa killapi 1952 watapi paqarisqa Medellín llaqtapi - ) Kulumbya mama llaqtayuq taripay amachaqmi wan pulitikum kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Álvaro Uribe. + +Wanaku nisqaqa (Vicugna pacos) huk ñuñuq, iskay ruk'anayuq sallqa uywam. Millmanmantaqa puchkaspa awaspa p'achatam ruranchik. + +Runa Simi: Rikch'aq t'aqa + +6,025 Wallqa Wallqa Peru + +Haruki Murakami Nihun mama llaqtayuq qillqaq + +Runa Simi: Llanqanukhu quchakuna + +Qhapaq p'anqa +Kunanqa kay p'anqa ch'usaqmi. Kaytam rurayta atinkiman: kay p'anqap sutinta huk p'anqakunapi maskay, hallch'ankunapi maskay icha kay p'anqata llamk'apuy. +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 2 urin katiguriyakunam, 2-pura. +"http://qu.peruvian-deaths.wikia.com/wiki/Katiguriya:Pakasqa_katiguriyakuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Noeypa churinkunam karqa Sem, Cam hinaspa Jafet. 5Jafetpa mirayninkunam karqa: Gomer, Magog, Madai, Javán, Tubal, Mesec hinaspa Tiras. 6Gomerpa mirayninmi karqa: Askenaz, Rifat, Togarma. 7Javanpa mirayninmi karqa Elisa, Tarsis, Quitim hinaspa Rodanim. +17Sempa mirayninkunam karqa: Elam, Asur, Arfaxad, Lud, Aram, Uz, Hul, Geter hinaspa Mesec. 18Arfaxadpa mirayninmi karqa: Sela. Selapa mirayninñataqmi karqa Heber. 19Heberpam karqa iskay churinkuna, hukninpa sutinmi karqa Peleg, paypa tiemponpi allpa rakinakurusqanrayku; wawqenpa sutinñataqmi karqa Joctán. 20Joctanpa churinkunam karqa: Almodad, Selef, Hazar-mavet, Jera, 21Adoram, Uzal, Dicla, 22Ebal, Abimael, Seba, 23Ofir, Havila hinaspa Jobab. Paykunam karqaku Joctanpa mirayninkuna. +28Abrahampa mirayninkunam karqa: Isaac hinaspa Ismael. 29Ismaelpa piwi churinmi karqa Nebaiot, payman qatiqkunam karqa: Cedar, Adbeel, Mibsam, 30Misma, Duma, Massa, Hadad, Tema, 31Jetur, Nafis hinaspa Cedema. Paykunam karqa Ismaelpa mirayninkuna. + +(Tayta Juan Pedro Kimichupa qillqasqan) + +(Anqash rimay-manta pusampusqa) +Kaypi rimasqa: Piruw (Anqash suyu) +• mana riqsisqa +Rimaykunap ayllun: Qhichwa +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Anqash suyu) +SIL Llapa k'iti rimayqa kikin tuyruyuqmi: +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Anqash rimay nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Anqash suyupi, kunti Wanuku suyupipas (Piruwpi) rimasqa. +12.1 Huk sutikuna +16.1 Rimay yachaq ruphay mit'a yachay wasi nisqap liwruchasqan willakuykuna qillqakunapas +Maqtsina 'Ankash rimayta yachayan Ankash suyu kuraq patmapi, astawan walla walla laqtakunapi; rimayanpas Wanuku suyupa wamaninkunapi: Marañun wamani, Wakaypanpa wamani Wamaliyis wamani;Qahatanpu wamani, Limaq suyupi. +Kunan Qheswaqa Ikwaadur Piruw, Boliwya llaqtahuñupi Kasqapa (State) simin kan. Rimayan Chilipi, Arhintinapi, Kulumwyapi, tikmuq suyukunapi, manam Kasqa simichu . +Kikin pashtqakunata, yanapi pashtaqkunata nirku qillqaka, astamusqa lainiki achhaamanta ( QII: siq'i). +simikunata k'askan / aglutinante[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wanakan imayta, runakunata, uywakunata llapanllaypa shutichanapaq. +Shuti tumatsiqkuna/ adjetivos[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kapunqanta (posesivo)Nuqapa, qanpa, paypa; nuqantsikpa, nuqakunapa, qankunapa, paykunapa. +Kamana tumatsiq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Verbalizador. Rimaypita huk kamanakuna kay qipanallawan yarqun; wakinqa huk kamanapitam. +skatsiy (tsinpaskatsiy), qtukuy( uryaqtukuy), tsillay (hipitsillay), pukuy (rikapukuy). pakuy (quripakuy) +Huk sutikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pukyukuna willanakunawan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rimay yachaq ruphay mit'a yachay wasi nisqap liwruchasqan willakuykuna qillqakunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Qhichwa simi k'iti rimay +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:38, 30 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Amapá suyu + +Yaku iñuwap (H2O) 3D nisqa rikch'aynin +Iñuwa,[1][2] Ñich'i[3] icha Mulikula (kastilla simimanta: molécula) nisqaqa t'inkisqa imayaypa lliwmanta aswan pisi huklla kayninmi. Iñuwaqa iñukukunamantam t'inkisqam. +Aswan uchuy iñuwakunaqa iskayllam iñukuyuq kaptinqa, huk hatun iñuwakunataq ancha achka iñukuyuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iñuwa. + +T'utura munisipyu (Quchapampa) - Wikipidiya +T'utura munisipyu (Quchapampa) +(Tutura munisipyu (Quchapampa)-manta pusampusqa) +T'utura llaqta +T'utura pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta T'utura +T'utura munisipyu (kastilla simipi: Municipio Totora) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, T'utura pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. Uma llaqtanqa T'utura llaqtam (1.597 llaqtayuq, 2001 watapi). +Tutura munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Saywitu: T'utura munisipyu +T'utura munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF; 871 kB) + +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Piruw). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Piluta hayt'ay klubkuna (Mama llaqta) + +Tiyay: Chuqiyapu suyu, Abel Iturralde pruwinsya, Franz Tamayo pruwinsya +Kayman purin: Beni mayu (Rurrenabaque llaqta) +Tuychi mayu, Chalalan qucha (uchuy qucha), Santa Rosa qucha +Tuychi mayu (kastilla simipi: Río Tuichi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi Madidi mamallaqta parkipi huk mayum, Abel Iturralde pruwinsyapi Franz Tamayo pruwinsyapipas (saywapi). +Tuychi mayu, Madidi mamallaqta parki + +Katiguriya:Venezia llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Venezia llaqtapi paqarisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Venezia llaqtapi paqarisqa. +"Venezia llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Christoph Willibald Ritter von Gluck sutiyuq runaqa (Erasbach llaqtapi (Alimanyapi) paqarisqa 2 ñiqin anta situwa killapi 1714 watapi - Wien llaqtapi (Awstryapi) wañusqa 15 ñiqin ayamarq'a killapi 1787 watapi) aliman takichaqmi karqan. + +Pablo Neruda icha Pallu Niruya, sutiyuq runaqa (12 ñiqin anta situwa killapi 1904 watapi paqarisqa Parral llaqtapi, Chilipi; 23 ñiqin tarpuy killapi 1973 watapi wañusqa Santiago de Chile llaqtapi), Neptalí Ricardo Reyes Basalto sutinchasqapas, huk chilinu qillqaqmi karqan. + +Nawarra qhapaq suyu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Nawarra, kastilla simipi Navarra, yuskara simipi Nafarroa nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Pamplona llaqtam. + +кеч. Piruw Mama Llaqta +Runa Simi: Piruw + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alfredo Stroessner. +Ñawpaqnin kaq: + +states in Quechua: Mama llaqta + +Quechua: simi qullqa + +Runa Simi: Iñuku huk'i sinchi micha + +Runa Simi: Murrupun pruwinsya + +- Fundación Kawsayta'a + +"http://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:Churkuy" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) Yaykunaykim tiyan willañiqikunata churkunaykipaq. Wikipidiyap willakunata amachaynin Manaraqmi yaykurqunkichu Wikipediamanta Kayman riy: wamp'u + +/ suyuyuq / qhapaq apu / apu / kuraka / sapsi / quya / ñust'a / llama michuq / khipu / misk'illikuy / chawra / phuti / kuchuchu / waska / apa / phiruru / palqa / ujut'a / chikuru / qhankawa / llullucha / kusuru / waylla / ichhu / p'ukpu / p'isaqa phuti / k'iwyu phuti / + +400 0 _ ‎‡a Cesare Pavese‏ ‎‡c Italya mama llaqta qillqaq‏ + +Punku p'anqa: Llaqta pusay - Wikipidiya +Punku p'anqa: Llaqta pusay +Kawpay icha pulitika (kastilla simipi: política; grigu simimanta: πολιτικός (politikós) «mamallaqtayuq, llaqtayuq, llaqtaman kapuq, llaqtap kamachiyninman kapuq») nisqaqa huk runakunap idiyuluhiya nisqaman ruraynin, huk yuyanakunatapas aypanapaq, mama llaqtapi, maypipas runapura. Kawpay yachay nisqapim yuyaychakunchik. +Athina llaqtayuq Aristotelis sutiyuq yachay wayllukuq runa Kristup ñawpan pichqa kaq pachakwatapi "Kawpaymanta" (Πολιτικά - Politiká) nisqa qillqasqanpi kay mama llaqta wakikunatam (kawpay llikakunatam) nin: Monarkhiya, Aristokratiya, Dimukratiya, Okhlokratiya, Oligarkhiya, Tiraniya +Pulitiku idiyuluhiyakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kimsantin atiy - Tantanakuy +Waki rikch'arimuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mana kamachiy tantanakuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Diplumatiya, mamallaqtapura watanakuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqtapi kawpay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Maqanakuy Qasikaypas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +K'anchaq Ñan - Kuntrakuna - Wañuypa Iskwadrunninkuna - Al Qayda +Piruwpi pulitiku partidukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin (APRA) - Mamallaqtap Ruraynin (AP) - Piruwpaq huñu (UPP) - Piruwpa Kumunista Partidun +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:33, 12 ini 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +„Fat Man" nisqa iñuku huk'i bomba: Nagasaki llaqtap hawanpi iñuku huk'i t'uqyay, 1945 watapi. +„Little Boy" nisqa iñuku huk'i bomba, Hiroshimap thuñisqan ñawpanpi, 13 kt t'uqyay kallpayuq +Iñuku huk'i ayñi nisqakunaqa iñuku huk'i t'uqyaywan thuñichiq, runakunta wañuchiq ayñikunam, illanchaykuywan runakunata unquchiq. +Ñawpaq kaq iñuku huk'i ayñiqa Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi 1945 watapi Hiroshima llaqtap hawanpi t'uqyarqan, iskay kaqtaq Nagasaki llaqtap hawanpi (iskaynintin llaqta Nihunpi), pachak waranqa runatam wañuchispa. +Kunan pachaqa kay mama llaqtakunam iñuku huk'i ayñiyuq: +Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Huk mama llaqtakunataq hinallataq iñuku huk'i ayñiyuqchá, ichaqa mana nispa takyankum. + +XXXIX Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +1 ñiqin kantaray killapi 1924 watapi +James Earl Carter, Jr., Jimmy Carter, sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin kantaray killapi 1924 watapi paqarisqa Plains (Georgia) llaqtapi - llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas karqan, 39 kaq umalliqnin (1977 watamanta 1981 watakama), ñawpaq Demokrata Partidupi kaq umalliqsi. +Nobel Suñay Qasikaypi chaskirqan. 2002 watapiqa chiqniq. + +Uchu yura: Capsicum annuum +Wata uchu (Capsicum annuum L.) nisqaqa Tiksimuyuntinpi lliwmanta astawan puquchisqa uchu rikch'aqmi. Kay yuramantaqa achka chakra yura layakunatam akllaspa mirachirqan, hayaq ruruyuq (sallqa yura hina), misk'i ruruyuqpas ( misk'i uchu icha paprika nisqa). + +Runa Simi: Nuna yachay + +Huk sanampa makiwan simip'anqaman yapay, riy kayta Tupachiykuna chaymanta akllay Phani & Simi. . Kaymanta, riy kayta Llaqta & Simi chaymanta huk simita akllay, kayhina, Japanés simi (日本語 ). Chikllay Akllanakuna. Kunan musuq simita yapay chaymanta kayta nichkan, utaq huk kanña simi ruwachkan Ruwaq Simip'anqa Llamkanata qillqay. + +Quechua: Inlish pinkuyllu + +400 0 _ ‎‡a Ayrton Senna‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq awtu yallinakuy.‏ + +Wallpasqa simikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Shukllachishka Kichwa - Urin runasimi - Allin qillqay - Siq'i llumpa - Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Suntur - Qhichwa simipi pilikulakuna - Simi qullqakuna - Lista: Simi taqikuna / Qhiswa rimayninchismanta yachaykuna - Chanin yachaykuna - Yachakuqkunapa Simi Qullqakuna +Qhichwa simi kamachiy: Simi kamachiy - Sutirimana - Ruray rimanachay - Hinarimana - Rikch'ayrimana - Ruray rimanachay - Sapaq yupa - Achkha yupa - Sutip rantin +Qillqaqkuna -Harawi - Willakuy - Willakuykuna - Munay qillqa -Aranwa - Kawsay rikch'a: Don Quijote / Quyllur llaqtayuq wawamanta +Simi yachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Tiyay Hunin suyu, Wankayu pruwinsya, Wankayu distritu +Yana Uqsha (kastilla qillqaypi: Yana Ucsha / Yanahucsha) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Waytapallana wallapi, Hunin suyupi, Wankayu pruwinsyapi, Wankayu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.530 mitrum aswan hanaq. + +Mallki chakra icha Sach'a chakra nisqapiqa runa sach'apura, mallkipura chakra yurakunatam huklla kuskan chakrapim puquchin. +Mallki chakrakunataqa ruranku ñawpa sach'a-sach'amanta hatun sach'akunata mana qullunapaq, allpa chinkarita hark'anapaq. Sallqa kawsaqkunapaqqa chakrallamanta aswan allinmi. +Chakra runakunaqa sach'akunapas allinta wiñanmi, ichataq runakunap astawan llak'ananmi huk chakrakunamanta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mallki chakra. + +WALL-E icha WALL•E (kastilla simipi: WALL·E: batallón de limpieza) nisqaqa 2008 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Andrew Stantonmi. Disney Pixarwan ruruchinapaqmi rurasqa. + +2 chaniyuq tikraykuna mana p'inqakuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tobas (kastilla simipi: Tobas) nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk tusuymi, Buliwyapi. + +Buwis (Quyllur iñiy) - Wikipidiya +Buwis (Quyllur iñiy) +Buwis (Chinu simipi:牛) iskay 12-watakuna p'allta muyu Uywakuna, , Chunwapas Kalindaryu. +19 ñiqin hatun puquy killapi 1901 - 7 ñiqin hatun puquy killapi 1902: Buwis Q'illay +25 qhulla puquy killapi 1925 - 12 ñiqin hatun puquy killapi 1926: Buwis Qiru +11 ñiqin hatun puquy killapi 1937 - 30 qhulla puquy killapi 1938: Buwis Nina +15 ñiqin hatun puquy killapi 1961 - 4 ñiqin hatun puquy killapi 1962: Q'illay +3 ñiqin hatun puquy killapi 1973 - 22 qhulla puquy killapi 1974: Buwis Yaku +20 ñiqin hatun puquy killapi 1985 - 8 ñiqin hatun puquy killapi 1986: Buwis Qiru +7 ñiqin hatun puquy killapi 1997 - 28 qhulla puquy killapi 1998: Buwis Nina +Solar Month Fades 8 ñiqin qhulla puquy killapi - 5 ñiqin hatun puquy killapi + +Uma llaqta La Esperanza +Alto de la Alianza distritu (kastilla simipi: Distrito de Alto de la Alianza) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi, huk distritum, kamasqa 9 ñiqin aymuray killapi 1984 watapi. Uma llaqtanqa La Esperanza llaqtam. +Aymuray killa kruskuna. +Distritu (Taqna pruwinsya) + +Waqay nisqaqa runap ñawinkunamanta wiqi nisqa sut'ukunap puriyninmi, rikuchikuymi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waqay. + +Portsmouth sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Portsmouth sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Inlatirra suyupi suyukuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Llaqta taki: Qasaqsuyuy +Aswan hatun llaqta Almaty +Runa llaqtap sutin Kazajo, kazaja. Kazaco, Kazaca. +²huk simikuna, manataq tukrichu: rusu simi, aliman simi. +Qasaqsuyu icha Qasaqsuyu Ripuwlika nisqaqa chawpi Asyapi huk mama llaqtam. 1991 watakama Suwit Huñuman tantakusqam. Uma llaqtanqa Astana llaqtam. + +Valencia suyu nisqaqa (kastilla simipi: Comunidad Valenciana) Ispaña mama llaqtapi huk suyum (comunidad autónoma). Uma llaqtanqa Murcia llaqtam. + +Lulla nisqaqa manam chiqapchu, runap munaylla mana chiqap nisqan, rimasqapas qillqasqapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llulla. + +Wasa tullu (latin simipi: Columna vertebralis, grigu simipi: ράχις rákhis) nisqaqa runap tulluyuq uywakunappas wasanpi kaq tulluntinmi, achka wasa tullu raki. + +K'awchu sach'a icha Shirinka (genus Hevea) nisqaqa Abya Yalap paraysapa sach'a-sach'akunapi wiñaq sach'akunam. Lichi hillinmanta k'awchuta ruranku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'awchu sach'a. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: K'awchu sach'a + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Yawarqucha rikuy. +Yawarkucha (kichwapi) icha Yawarqucha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Yahuarcocha icha Yahuarcucha) Ikwadur mama llaqtapi, Impapura markapi, Ibarra kitipi, huk mana ukhu nisqa qucham. +Ibarra llaqtamanta kimsa kilumitru karum, chinchanpi, Tawantu mayup kinrayninpi, mama quchap hawanmanta 2.210 hanaq, 2.500-chá t'asra mitru hatun. Yakunqa utqayllam chinkan, 25 watamantapacha isqun mitruchá, 0,33 mitruchá huk watapi. Ratullapichá ch'akisqa kanqa. +1487 watapi Wayna Qhapaq Inka Karanki, Kitu Kara runakunata atispa ancha achka runakunata maqanakuspa wañuchirqan, chaypi kaq quchaman sitaspa. Chaypacha Karankip Kacha Duchisela sutiyuq umalliqninpas (Shiri) wañurqan Atuntaki pampapi. Chaymantapacha runakuna chay quchataqa Yawarqucha nispa sutichanmi. + +Titiqaqa qucha + +Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna Antología Quechua del Cusco. Centro Guaman Poma de Ayala, Cusco (2012). +Kusi Sulka Awqalli (editor- yarqatsiq). Voces Quechuas// Qichwa Willakuykuna. Killa Editorial Huarás (2017) ISBN 978-612-4338-05-2 + +Aymara: Piruw Suyu + +Runa Simi: Awqaq sipaskuna mayu + +quwiki 29 ñiqin qhulla puquy killapi + +Runa Simi: Panu rimaykuna + +Runa Simi: Kiskachay pruwinsya + +4) MAYTA QHAPAQ +5) QHAPAQ YUPANKI +sonqoykitaqmi chaskin yawarchasqa k'irita. +Hinaqa , takisqaykipin nanaykuna ch'ipan +t'ikarishanki wiñaychasqa ñukch'uhina, +p'unchaykunaqpas tutayasqanpi... +hukilikuna t'ipisqa. +antikunapi t'oqyaq qhaqya kunkawan, +inteq purinanta, killaqta, ch'askakunaqtapas, +runaq, allpaq q'aya kausayninmanta yachayta. +chaykunapipas k'anchaskaqlla rikhurinqa. +willkachasqa t'ika hinan kausanqa + +Ciutat Vella de Barcelona Kuwiha Yale Yachay Suntur Ampatu llaqta British Columbia pruwinsya Chuqiyapu Tumpis suyu Gana Toulon P'utuqsi Rispampa Punu suyu Ohio suyu Da Nang antanka pampa Harvard Yachay Suntur Isluwiniya Rhode Island suyu Shaanxi pruwinsya New York suyu Uray Llaqta Suyu + +Runa Simi: Sallqantay + +Ñawpaqnin kaq: +4 ñiqin hatun puquy killapi 1962 watapi +1999 watamanta ñawpaq kuti Hurdanyapa Qhapaqnin karqan. + +Qhapaq p'anqa +Kay p'anqakunata qhichwa simipi rikuy +Tiyaqllata hukchanaykipaqqa allinkachinaykikunata llamk'apuy (yaykunaykim atin). +P'unchawpa akllasqa rikchan +RSS-vir _ E-chaskiwan _ Ñawpaq p'unchawkunap rikchankuna ... +P'unchawpa akllasqa multimidyan +Ñawpaq p'unchawkunap multimidyankuna ... +Tiksi katiguriyakuna · Katiguriya sach'a +Rumiyasqa kawsaqkuna · Mama quchapi kawsay · Rikuypacha · Imakuna · Hawa pacha · Mit'a +Rikch'aqkama +Kuyuq rikchakuna · Siq'intin · Hap'isqa rikchakuna · Siq'isqa · Sananchakuna · Llimphisqa · Saywitukuna (saywituntin) +Taki kapchiy · Rimasqakuna · T'uqyay · Hap'isqa widyukuna +Wikirikchaq - Rikch'aqkuna Wikiwillay - Willaykuna Wikisuntur - Yachay suntur + +Hatun chullunku icha Illima, wanka limaypi Wallallu nisqaqa tukuy watantinkunapi kaq, ancha hatun chullunkum, hatun urqukunap hanka nisqa hawanpi, kinrayninkunapi kaq urqu chullunku nisqam, Antartikapi Kalalit Nunatpipas kaq chullunku suyu nisqataqmi. +Aswan urqukunata qataq, ichataq mana hunt'a suyu hina hatun kaq chullunkuqa urqu chullunku pampa nisqam (ahinataq Qillqaya Rit'ipampa). +Hatun chullunkuqa achka chiri suyukunapim. Urmamusqa achka tawqa rit'imantam achka ñit'iywan chiriypi chullunkum tukukun. Hatun chullunkuqa hatun qallu hina qhichwakunapi uraykuspa lluchk'anmi, pampanpi hatun ñit'iywan puriqllayaspa yakuyaspa, chayrayku aslla qhaquy kaptinmi. +Chullunku pachapi hatun chullunkukuna anchatas hatunyarqan, achka suyukunata chullunkuchaspa. Kunan pachataq pacha q'uñiyaptinmi, hatun chullunkukunaqa chullukuspa yakuyaspa pisiyachkanmi, huk p'unchawchá puchukaspa. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:59, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Anta (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Aqupampa jisk'a suyuxa, Wankawillka jach'a suyu +Commons katt'ana uñnaqa Anta (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu. + +Layqaquta yachaywasipi Huwancha sutichasqa maqt'illu, llapan pukllaq masinkunata, sapa kutilla waqachirqan. Huwanchaqa isqun watayuqsi karan. Wakin yachaqmasinkunapis isqun watayuqllataqsi karqanku; ichaqa kay Huwanchaqa, sapa p'unchaw allinta chawllata mikhuruspa anchata wiñasqa. Paywan tuparachiktinchisqa wakinkunaqa huchuylla karqanku. Wiraqucha Walintin Mulinas hamawtanqa kasqa. Allintas kay wiraquchaqa yachachiq, ichaqa mana chiwchikunaq maqanakusqankutaqa qhawarqanchu. Chay maqanakuykunaqa patiyupis sapa kutilla kaq. +Ama qapariychu. Lliw maqt'illukunaq uyarinantachu munanki . Kaypiñan kayku- nispas ninku. +Tawa killañas kay aychakunawan, latanuskunawan, t'antakunawan Huwanchataqa wirayachinku. Mayninpiqa qullqitas mañakun. Chaysi kimsantin iskulirukuna Titiqaqa quchapatapi huñunakusqaku. Chaypis yuyayninkunata kallpachispa Huwanchapaq ch'ullalla kasun, nispas ninku. +Ari. Kunanmanta pacha ch'ullalla kasun. Manañan allquchakuswanñachu. Kay kamalla Huwancha kachun. Paqarinqa kay maqt'ata kimsantinchikmanta maqasun – nispas ninku iskulirukunaqa. +Chay p'unchaw chayamuqtinsi, Huwancha quchapataman silwarispa rishkaptin, Manukucha maqanakuyta maskaspa, Huwanchataqa sikinpi hayt'an. ¡Ima nanmi, Manukucha, karahus!, nispas hayt'ataqa kutichin. Chayllapis, Hurhicha Huwanchaq sinqanta saqmarparin. Manukuchañataq, Hurhichañataq ñawinta saqmaspa qumiryachinku. Yawarllañas Huwanchaqa kashkan. Chaysi yawarninta qawaspa waqayta qallarin. Waqashkaktintaq Winsischa k'aspiwan chakinpiraq, muqhunpiraq, umanpiraq takarparin. + +André-Marie Ampère sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin qhulla puquy killapi 1775 watapi paqarisqa Lyon llaqtapi - † 10 ñiqin inti raymi killapi 1836 watapi wañusqa Marseille llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq Pachaykamay wan yupay yachaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: André-Marie Ampère. + +37 Kristup ñawpan wataqa (37 kñ) Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Sankt Gallen nisqaqa Suysa mama llaqtapi huk llaqtam, Sankt Gallen suyup uma llaqtanmi. Sankt Gallen llaqtapiqa 75.310 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sankt Gallen. + +Huila suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Huila) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Neiva llaqtam. +Huila suyu: 37 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huila suyu. +Uficial qillqa web Huila Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Gràcia distritu; (kastilla simipi: distrito de Gracia), nisqaqa huk distritum Barcelonapi, Katalunyapi, Ispaña mama llaqtapi. + +Sanka tullu (Os palatinum) nisqaqa uma tullup ukhunpi kaq masintin tullunmi, simip, sinqap ukhunkunata qinchanakuq, sankap ukhu rakinpi tullupas kaq. + +Wayrukunawan pukllanchik. +Wayru icha Machina nisqaqa suqta kaqlla chiruyuq, chunka iskayniyuq kaqlla manyayuq, pusaq ñawch'inkunayuq pachankam, paqtan suqtawask'am. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mach'ina. + +José Faustino Sánchez Carrión Rodríguez sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin hatun puquy killapi 1785 watapi paqarisqa Wamachuku llaqtapi - † 2 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi wañusqa Lima llaqtapi), huk piruwanu ankallis wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Faustino Sánchez Carrión. + +Montevideo Awqaq pusaq Yachay +Bartolomé Mitre sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin inti raymi killapi 1821 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † 19 ñiqin qhulla puquy killapi 1906 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq Awqaq pusaq, pulitikupas runam karqan. + +1698 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam). + +San Pedro de Buena Vista (kastilla simipi: San Pedro de Buena Vista) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Charkas pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi. Uma llaqtanqa San Pedro de Buena Vista llaqtam. +San Pedro de Buena Vista munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Iskay nisqaqa (Chinchaysuyupiqa: Ishkay) tiyaq yupaymi. Runakunapqa, ñuqanchikpa achka ukhu yawrinchikkunam iskay-iskay kaspa kapuwanchik. Ahinataq ñawikunam, rinrikunam, makikunam, chakikunam. +Ñiqi yupayninqa iskay ñiqi icha iskay kaq. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa hukmi (1), qhipaqnintaq kimsam (3). + +hanaq pacha taytanchikpa +unanchasqan runa. +Wiñay kawsay paqarichiq + +www.misqa.com + +Llaqtaymanta "Peru, Ecuador, Bolivia" + +Кечуаqu: Hukllachasqa Arab Imiratukuna + +Runa Simi: Wituq distritu + +Runasimipi harawi, mana riqsisqa ruraqmanta, J. M. Farfán-pa uyarispa qillqasqan. +P'intiykuspa, +Yuraq awqa, +Atiy millp'uy millay sunquwan +Hatariy, Atawallpa! (Runasimipi pacha kutiypaq taki) + +Chiang Kai-shek Chunwa mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku + +400 0 _ ‎‡a Guadalupe Victoria‏ ‎‡c Mishiku mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku‏ + +Robert James Fischer, Bobby Fischer sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin pawqar waray killapi 1943 watapi paqarisqa Chicago llaqtapi - † 17 ñiqin qhulla puquy killapi 2008 watapi wañusqa Reykjavík llaqtapi) huk qhapaq chunkana pukllaqmi karqan. Achka kutiqa kay pachap kampiyunninmi karqan (1972 watamanta 1975 watakama). + +Uma llaqta Platiriya +Platiriya distritu (kastilla simipi: Distrito de Platería) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Punu pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Platiriya llaqtam. +Kamasqa wata 25 ñiqin ayriway killapi 1964 watapi, Fernando Belaúnde Piruw mama llaqta Umalliq. +Quchakuna: Titiqaqa qucha +Titiqaqa mama llaqta risirwa + +Lanthanu, La (musuq latin simipi: Lanthanum) nisqaqa huk q'illaymi. + +3 chaniyuq tikraykuna piñas kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runtuchana icha kisma ruru (Latin simipi: ovarium, grigu simipi: ωοθήκη [ōoth'īkī]) nisqaqa warmip runtucha ruranapaq kurku yawrinmi. Runap china uywappas kismanqa iskay runtuchanayuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Runtuchana. + +Intiwarak'a icha quri mach'aqway (Bothriechis schlegelii) nisqaqa huk ancha miyusapa katari mach'aqwaymi, Chawpi, Uralan Awya Yalapi kawsaq. Runata kaniptinqa, wañunman. Manam kaskawilniyuqchu. +Intiwarak'amantaqa Ciro Alegríam qillqan "Quri mach'aqway" (La serpiente de oro) sutiyuq kawsay rikch'anpi. + +Rumiyasqa: Ura Jura - kunan pacha +Tapyamach'aqway, kichwapi Tapyamachakuy[1] (ordo Gymnophiona) nisqakunaqa kuruman rikch'akuq allpa yaku kawsaq uywakunam. Kurukunatam mikhunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tapyamach'aqway. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tapyamach'aqway + +Aswan hatun llaqta Helsinki +Phinsuyu (Phinis simipi Suomi, Suysu simipi Finland) Chincha Iwrupapi mama llaqta kan. Uma llaqtanqa Helsinki (Suysiya simipi: Helsingfors) llaqtam. Qispi llaqtap kamachiynin kan. Hatun kamachiq warmi kan, pay Sauli Niinistö sutikun. + +Qhispisqa suyukunapi, ayllu runa llaqtamanta 169 Uyñiqa suyukunapurapi wakichisqami kachkan. Kayri, Llamk'aymanta Suyukunapura Qutuchakuypi, 1989 watapi jap'ikurqa. OITpa (Llamk'aymanta Suyukunapurap Juñin) ñisqanmanjina, kamachiqpa... [+] +Ayllu runa llaqtakunap chayaqintaq, suyup kamaynintaq kachkan. Kaytaq, ayllu runa llaqta qhispisqa suyukunamanta 169 OIT Uyñi ñisqanmanjina jamun. Chaytari Chile suyu 2008 watapi ari ñispa riqsikapun. Sapa kamanakuna, manaqa kamachinakuna ruwakuspa ayllu runa llaqtakunata t'uqpispa... [+] +Ayllu runa llaqtakunata kamachiy wakichiy t'uqpirin chayqa, wakin kutipijina Michelle Bacheletqa tapuy ruwakunanta kamachin. Kay tapuykunari Chilep kamakusqanmanjina junt'anan tiyan. Kawsaymanta Kunayqa ayllu runa llaqtakunata ñawpaq kaq tapuyta qallarirqa... [+] +Ayllukuna, Juñukuna, wakkuna ima, mayqintachus aymara, qhichwa, atacameño, kolla, diaguita, rapa nui, mapuche, yagán, kawesqar ima qutuchakunku. Jinallataq Arica, Parinacota yana ayllukunapi tiyakuqkuna kayta atillanqankutaq. 169 Uyñiqa, ayllu runa llaqtakunaqa qutuchakuyninkumanjina... [+] + +Runa Simi: Hawaii suyu + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:PlantillakunataHuknachay" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +warmi-tukuna. + +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 102º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 153º +Liyun Urqu icha Siraluyni llaqtaqa (inlish simipi: Sierra Leone, kastilla simimanta) Aphrikapi huk mama llaqtam. + +Runa Simi: Marañun sach'a + +Runa Simi: Llasaq yawar + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iskichay +2 chaniyuq tikraykuna k'iskichay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Pozzuoli llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Katiguriya:Tantanakuy - Wikipidiya +Katiguriya:Tantanakuy +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tantanakuy. +► Mamallaqtapura tantanakuy‎ (1 K, 9 P) +"Tantanakuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta Chunwa +Kamasqa wata 316 a C +Chongqing 重庆 (Chinu simipi: 重慶; Romanizacion: pinyin simipi: Chóngqìng, wade-gilès: Ch'ung-ch'ing; kastilla simipi: Chongqing o Chungking), Chunwa mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Chongqing munisipyup uma llaqtanmi. Chongqing llaqtapiqa 5 090 000 runakunam kawsachkanku. +Kamasqa 316 a C watamanta. +Chongqing Munisipyu rakiy: 40 rakiykuna, 19 distritukuna (区 qu) , 17 kundadukuna (市 shi), wan 4 awtunumu condadukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chongqing. +Munisipyu (Chunwa Runallaqta Republika) +Llaqta (Chunwa) + +Paqarisqa Ispaña, Sevilla +Vicente Pío Marcelino Cirilo Aleixandre y Merlo sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin ayriway killapi 1898 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi - † 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1984 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +1934 - Mama llaqta Simi kapchiypi Suñay. +1977 - Simi kapchiy Nobel Suñay. +Sevilla llaqtapi paqarisqa + +T'ika k'arachiqpa ukhu yawrinkuna. +T'ika k'arachiq (Anthozoa) nisqakunaqa t'ika hina rikch'akuq, mana kuyukuq k'arachiq uywakunam, pulipullam. Mullu (kural) nisqakuna uywa tantallipi kawsaptin, yaku animunataq ch'ullallam kawsan. + +Pukallpa (Puka Allpa) (kastilla simipi: Pucallpa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Ukayali mayu patanpi, Ukayali suyup uma llaqtanmi. Pukallpapiqa 180.000 runakunam kawsachkanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pukallpa. + +Plantilla:P'utuqsi suyu - Wikipidiya +Plantilla:P'utuqsi suyu + +en.wikibooks.org-pi kaykunapi llamk'achinku +te.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Tiyay: Buliwyapi: Chuqiyapu suyu +Heath mayu icha Sonene mayu[1] (ese'eqha simipi: Sonene; kastilla simipi: Río Heath, k'uskiykuq Edwin Heath sutiyuqmanta sut'ichasqa) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk mayum, Piruw mama llaqtapipas, Mayutata suyupi, Punu suyupi. Mayutata mayuman purin. + +Chiqap uwas (Vitis vinifera) nisqaqa huk siqakuq wayuq yuram, rikch'aq uwasmi. Kay yurataq Iwrupamantam Awya Yalamanpas apamurqanku. +Kay yurap rurunkunap (wayunkunap) hillinmanta winutam ruranchik. Rurunkunata ch'akispataq pasatam ruranchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiqap uwas. + +Katiguriya:Urqu (P'utuqsi suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (P'utuqsi suyu) +"Urqu (P'utuqsi suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +4 chaniyuq tikraykuna mama kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Benazir Bhutto Pakistan mama llaqtayuq pulitiku. Uma kamayuq + +Qhichwa Simi / Runa Shimi / Runa Simi / Runaq Simin + +Runa Simi: Rumipi Khillaychuki (kuyuchisqa siq'isqa) + +"Movimiento Rikcharisun Ayllu" + +Runa Simi: Tukuy mikhuq + +Mauk'a Llaqta + +Pasqu suyu - Wikipidiya +Pasqu urqu, Pasqu suyu (Piruw) +Mama llaqta Piruw +Uma llaqta Pasqu urqu +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy - runa /km² +Hallka k'iti kanchar 25.319 km² +Kamasqa wata 27 ñiqin ayamarq'a killapi 1944 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Pasqu suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Pasqu urqu llaqtam. +7 Suyupi paqarisqa +Amachasqa sallqa suyukuna: Wayllay mamallaqta wak'a - Yanachaga-Chemillén mamallaqta parki - Sira ayllu llaqta risirwa - Yanisha ayllu llaqta risirwa - Hunin mama llaqta risirwa - San Matías - San Carlos amachana sach'a-sach'a +Urqukuna: Altus Mach'ay - Añilqucha - Qiwllaqucha - Tarata - Wallqashhanka - Waqurunchu - Yanaqucha - Ñawsanka - Ñawsaqucha - Walla: Waqurunchu walla +Kimsa pruwinsyanmi kan. +Pasqu suyupiqa Ashaninka Yanisha runakunapas tiyanku. +Qhapaq qillqasqa: Pasqu suyupi rimaykuna +Suyupiqa aswanta kastilla simitam rimanku. +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +Wawa wasikuna : 208 +Huch'uy yachay wasikuna: 628 +Chawpi yachay wasikuna: 163 +Suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Pasqu suyu +Punku p'anqa: Piruw +Amachasqa sallqa suyukuna: Hunin mamallaqta risirwa • San Matías - San Carlos amachana sach'a-sach'a Sira ayllu llaqta risirwa Wayllay mamallaqta willkachasqa Yanachaga-Chemillén mamallaqta parki Yanisha ayllu llaqta risirwa +Runa llaqtakuna: Ashaninka +Simikuna: Pasqu suyupi rimaykuna • ashaninka simi • kastilla simi +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:37, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Fiebre amarilla, riqsisqa vomito negro utaq plaga americana,[1] kaqhina huk unquy ñawch'i viral.[2] Sintomakuna kay ruphay, chulli unquy, mana yariqha, ñat'ikuna, musculo nanay wasapi chaymanta umapi kanku.[2] Sintomakuna phisqa punchaw allichanku.[2] Wakin runakuna huk punchaw allichayninmanta, ruphayta kutichin, wiksa nanay tiyan chaymanta k'iwicha waqlli qallarin chanta kay q'illu qara ruwan.[2] Sichus kayta rikusqan, achka yawar waqlliluna chaymanta rurun pantaykuna hatunyachisqanku.[2] +Kay unquy fiebre amarilla virusrayku hapisqan chaymanta kay china mosquitowach'iywan.[2] Runakunaman waqllichin, wak primate, chaymanta achka wak mosquitokuna.[2] Llaqtakunapi, hukñiqi qhapaq mosquitokuna Aedes aegypti especiekuna kay unquyta ch'iqichin.[2] Kay virus huk RNA virus kay Flavivirus generowan.[3] Kay unquy sasa wak kikin unquy kan, ñawpaq sintomakunawan.[2] Yuyachiypaq kay unquyta, yawar muestrata polimerasa reacción en cadena kaqwan munan.[4] +Huk allin chaymanta harkasqa vacuna fiebre amarillawan chaymanta wakin suyukuna vacuna viajerokunapaq munan.[2] Wak ruwanakuna t'ituypaq unquyta huchuyachiy achka transmisor mosquitokunata yapan.[2] Llaqtakunapi maypi fiebre amarilla unquy kikin chaymanta vacuna mana kikinlla, ñawpaq hapinakuna unquqkunamanta chaymanta inmunización llapa runakunapi qhapaq t'ituypaq unquyta.[2] Sichus unqusqan, uhquypa allichaynin sintomakunawan kan chanta mana akllasqa tukukusqakuna viruspaq kankuchu.[2] Kay runakunapaq unquywan wañuyta atikun sichus mana hapinakuna tiyankuchu.[2] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fiebre amarilla. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:45, 13 awr 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Daniel Alomía Robles‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq takichaq‏ + +Uma llaqta Yawka +Yawka distritu (kastilla simipi: Distrito de Yauca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Yawka llaqtam. +Mayukuna: Yauca mayu +Distritu (Qarawili pruwinsya) + +Katiguriya:Mayu (Ilanda) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Ilanda). +"Mayu (Ilanda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Ilanda) + +Katiguriya:Papa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Papa yura rikch'aq ayllu +Papa yura rikch'aq ayllup rikch'aqninkunamanta qillqakuna. +"Papa yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Mama llaqta parki (Winisuyla) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta parki (Winisuyla) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta parki (Winisuyla). +"Mama llaqta parki (Winisuyla)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Winisuylapi mama llaqta parkikuna + +15 ñiqin hatun puquy killapi 1948 watapi – 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1948 watapi +Rómulo Gallegos Freire sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1884 watapi paqarisqa Caracas llaqtapi - † 5 ñiqin ayriway killapi 1969 watapi wañusqa Caracas llaqtapi) huk Winisuylanu kastilla simi quillqaq wan pulitikumi, kawpaqpas karqan. +Rómulo Gallegos-Missouri, Hukllachasqa Amirika Suyukuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rómulo Gallegos. + +Wakamayu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Wakamayu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Wakamayu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Ara (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'umir wakamayu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tampupata mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amarakaeri ayllu llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sierra del Divisor risirwa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Impapura icha Tayta Impapura (kastilla simipi: Imbabura) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi (Impapura markapi) huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 4,610 mitrum aswan hanaq. Otavalo llaqtamantaqa 6 km karum, Ibarra llaqtamantaqa 10 km karum. + +Paqarisqa 31 ñiqin pawqar waray killapi 1984 watapi +Ñawpaq klubnin Sporting Cristal B(piluta hayt'aq) +Alberto Junior Rodríguez Valdelomar sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin pawqar waray killapi 1984 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alberto Rodríguez. +Piluta hayt'aq (Melgar FC) + +2027 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. + +Tikraynin yacharquy Kastillanu simipi: + +Dyuspa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanpaq! +Sichus Dyuspa Churin kanki chayqa, niy kay rumiqa t'antaman tukunanta! + +Runa Simi: Machu Pikchu llaqta + +Runa Simi: Rimaq distritu + +rikch'ariymi llapapaq kamakun. + +quwiki Katiguriya:Umalliq (Ayti) + +Alexshpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Alexsh" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Rikch'aq ayllu +Rikch'aq ayllu (latin simipi: familia) nisqaqa kawsaqkunapaq mitan kamaypi, raki huñukunapaq huk katiguriyam. + +Runa Simi: Huasco pruwinsya + +19 ñiqin tarpuy killapi 1997 watapi – 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 2002 watapi +Herbert Augustus Blaize sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin hatun puquy killapi 1918 watapi paqarisqa Beausejour llaqtapi - 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1989 watapi wañusqa St. George's, Grinada llaqtapi) huk Grinada mama llaqtayuq pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Herbert Blaize. + +Wikimediap logon, "Neolux" sutiyuq ruraqpa kamasqan. +Wikimedia Foundation, Inc. nisqaqa huk tantanakuymi, ruruchinapas kamarisqapas, Jimmy Wales sutiyuq runap kamasqan, pusasqan, Saint Petersburg (Florida suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi). Kay wiki nisqa llamk'anakuna ruraykamaykunatam pusachkan: Wikipedia, Wiktionary, Wikiquote, Wikibooks (hinallataq Wikijunior), Wikisource, Wikimedia Commons, Wikispecies, Wikinews, Wikiversity, Meta-Wiki. + +Suwidsuyu Uma kamayuq +3 ñiqin kantaray killapi 1982 watapi – 11 ñiqin qhulla puquy killapi 1986 watapi +Sven Olof Joachim Palme ( * 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1927 watapi paqarisqa Stockholm llaqtapi - 28 ñiqin hatun puquy killapi 1986 watapi paqarisqa Stockholm llaqtapi). Suwidsuyu mama llaqta pulitiku wan Uma kamayuq. +1982 watamanta 1986 watakama wan 1969 watamanta 1976 watakama ñawpaq kuti Suwidsuyupa Uma kamayuqnin karqan. +1967 watamanta 1969 watakama ñawpaq kuti Suwidsuyupa Yachachiy ministrunin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Olof Palme. + +"Makru ge rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin chhaqiy Kastillanu simipi: + +"Blue Marble" nisqa Tiksimuyumanta rikch'a, Apollo 17 nisqap hap'isqan. +Churasqa tiksi (0) +Hawapi wayra pacha ñit'iy: +Tiksimuyu (Tiksi muyu), Qusqupi Tiqsimuyu (QSHKS qillqaypi teqsi muyu, teqse muyu) icha Allpa pacha; Patsa, qhichwa I pi nisqaqa (Latin simipi: Terra, grigu simipi: Γη [gī], kastilla simipi: Tierra) intimanta kimsa karu kaq puriq quyllurmi inti llikapi. Ñuqanchikpa, runakunap planitanchikmi. Kaypiqa kawsanchik. Chayraykum kay pacha nispa ninchikpas. +Tiksi muyup rakinkunaqa allpa pacha, yaku pacha, wayra pacham ima. Tukuy kawsaqnintinkunatataq kawsay pacha ninchikmi. + +Uma llaqta Qaysa "D" +Qaysa "D" munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Caiza "D" ) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu José María Linares pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qaysa "D" llaqtam. + +Villarrica nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Villarrica quchap patanpi, Araucanía suyup uma llaqtanmi. + +Anime (nihun simipi: アニメ [anime]) nisqaqa Hapunmanta kuyuchisqa rikch'akunam. +Kuyuchisqa rikch'a + +Katiguriya:Llaqta (Italya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Italya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Italya). +"Llaqta (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Italya) + +Chiwawa ch'in pacha nisqaqa Mishikupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapipas huk ch'in pacham. + +Tiyay: Taqna suyu, Tarata pruwinsya, Susapaya distritu + +Wawakuna tantapak. + +1936 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Pisqupanpa pruwinsya - Wikipidiya +(Pisqupampa pruwinsya-manta pusampusqa) +Pisqupampa pruwinsya +Pisqupampa jisk'a suyu +Uma llaqta Pisqupampa +Pisqupampa wamani, Lusuriaqa wamani icha Mariscal Luzuriaga wamani (aymara simipi: Pisqupampa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Mariscal Luzuriaga) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk wamanim. Uma llaqtanqa Pisqupampa (Anqash rimaypi: Pishqupanpa) llaqtam. +Urqukuna: Wankash, Tsuntahirka, Tuqana, Intuhirka. +Quchakuna:: Qarwaqara qucha, Qanchisqucha, Yanaqucha, Urqunqucha, Wiqruqucha, Saqachay, Hatun Tutatapaq, Ichik Tutapaq. +Rit'i urqukuna: Chakrarahu, Qarsilaso pikchu, Tawllirahu, Pukarahu, Artisunrahu. +Qullanan simita rimaqkuna /1, /2 +Kay pruwinsyapa runankuna wiyayan: +Lusuriaqa wamani‎, Mariscal Luzuriaga wamanimanta Ankash rimaypi qillqam. + +Tiyay Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Kulunya distritu, Wantan distritu +Upyanqa (kastilla qillqaypi Upianca) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Kulunya distritupi, Wantan distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.399 mitrum aswan hanaq. + +Uma llaqta Antaray +Antaray distritu (kastilla simipi: Distrito de Andaray) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kuntisuyus pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Antaray llaqtam. +Kamasqa 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1857 watapi, Ramón Castilla Umalliq. +Wasarara (Huasarara), Inka llaqta + +Tikraynin awqanaku Kastillanu simipi: + +Kusma, kichwapi Kushma nisqaqa, Kutuna icha Kamisa nisqapas utkumanta icha millmamanta awasqa kurkupaq p'achallinam, kunka wasqayuq, maki p'achayuq. + +Hallpa hap'isqa.- +Soqasqa o machu hap'isqa.- + +Quechua: maqanakuy + +"Kaypi upyayllapa tukuy qamkuna kay kupamanta. + +Patria indígena... Llaqta, Suyu, Mapu, Tetâ... + +—¡Runa yupay dyusninchikkunami shamusha nuqanchikkunamanqa! nir. + +Unay pachas Nº 2. Quishwa Simipi Qullasuyu Hawariykuna +Unay pachas Nº 1. Quishwa Simipi Qullasuyu Aranwaykuna + +www.eisqamay.com + +Waq Jatun yachay wasipi yachakuqkunapaq simita yachakuy llank'ayninkupi yanapachikunankupaq +Jampina yachaywasi. +Inginieria de sistemas nisqa yachaywasi. +Enfermería nisqa yachaywasi. + +Hechos 1:13 _ Chaynu Jerusalenman ch'arllapaqa, chay samashanllapa wasipa mas unaq altuman iqaranllapa. Paykunaqami kaykuna karanllapa: Pedro, Juan, Santiago, Andre's, Felipe, Toma's, Bartolome', Mateo, Alfeupa wamran Santiago, Simo'n (paymi Celote shutiranpis), chaynulla Santiagupa uknin Judas ima. +13Chaynu Jerusalenman ch'arllapaqa, chay samashanllapa wasipa mas unaq altuman iqaranllapa. Paykunaqami kaykuna karanllapa: Pedro, Juan, Santiago, Andre's, Felipe, Toma's, Bartolome', Mateo, Alfeupa wamran Santiago, Simo'n (paymi Celote shutiranpis), chaynulla Santiagupa uknin Judas ima. + +Atalaya nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ukayali suyupi, huk llaqtam, Atalaya pruwinsyap uma llaqtanmi. +Tampu mayu (qullamanta), Willkamayu (pañamanta lluq'ikama), Ukayali mayu (lluq'i), Atalaya llaqtawan +Ukayali suyupi llaqtakuna: Yupaykuna (World Gazetteer) +Llaqta (Atalaya pruwinsya) + +0 watakuna kñ - Wikipidiya +0 watakuna kñ +0 Kristup ñawpan watakuna nisqa isqunnintin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 9 kñ watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1 kñ watapi puchukarqan. +1 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 10 kñ watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1 kñ watapi puchukarqan. + +Katiguriya:Takichaq (Chiksuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Takichaq (Chiksuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Chiksuyu). +"Takichaq (Chiksuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Natalie Maria Cole sutiyuq warmiqa (6 ñiqin hatun puquy killapi 1950 watapi paqarisqa Los Angeles llaqtapi - 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2015 watapi) huk USA mama llaqtap takiqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Natalie Cole. + +Beni pampapiqa kay yaku pisqukunam kawsanku: + +Tiyay: Amarumayu suyu, Kunturkanki pruwinsya, Sinipa distritu +Kumayna mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Comaina) Piruwpi huk mayum, Amarumayu suyupi, Kunturkanki pruwinsyapi, Sinipa distritupi. + +Siwi nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Siwi (sut'ichana) rikuy. +Siwi icha Anillu nisqaqa muyu manya (siwi) hina kaq achalam, q'illaymanta (qurimanta, qullqimanta) rurasqa. Siwikunataqa ruk'ananchikmanmi chhitanchik. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 252 × 84 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 29 KB) + +Tikraynin k'uti Kastillanu simipi: + +Juan Pedro Sebastianpa qillqasqan. + +—¡UYAKUYLLAPA ISRAEL RUNAKUNA! AMITUNCHIK TAYTA DYUSQAMI, PAYLA DYUSQA. Chaymi chay puntapi kaq kusala mas allin mantakuyqami nin: 30‘Taytayki Dyusta munay tukuy shunquykiwan, bidaykiwan, yarpuynikiwan, jwirsaykiwan' nir. 31Nataq chay ishkay kaq mantakuy-shuypaqami nin: ‘Llakiy runa masikikunapaq, imanutaq qampa kwirpuykillapaq llakinki chaynulla' nir. Chaymi nishaykillapa: Tukuy wakin mantakuykunamantaqami kay ishkaykuna, kusala mas allinqa nir. +Chaynu nir Jesús yaĉhachikutinmi, chay achka runakunaqa kusa aligrila uyakuqllapa. + +RUNASIMI RAYKUN KAY PACHAPI KAWSANI, YACHACHINI YACHAYWASIKUNAPI, HINALLATAQMI YACHACHEQ KANI. + +• Piruw Suyu (Aymara) + +Runaq runa kayninta sarunchasqata rikuspan, wakin ima mil lay salqa runakunaq runa masinta ku'muchisqanta, waqachisqanta rikuspan, kay ancha sut'i kamachikuykuna rikhurin, ashwan allin, ashwan sumaq kausay runaq taripananpaq; mana imamanta manchakuspa, mana yarqayta muchuspa, sut'i simipi rimarispa qasi kausaypi kananpaq. +Runapaqpuni tukuy ima allinkunapas kamasqa karqan. Chay kamasqa kasqanta reqsispan; "derechon" kasqanta yachaspan kay simikuna kamakun qharipas warmipas kushkachasqalla kausanankupaq, sapa p'unchay ashwanta jananchakuspa. Kausanankupaq: paykuna ukhupipas, llapa ayllu runa uldiupipas, sapanka runataqmi tukuy llakimanta qespisqalla purikunan, llapa "mundo" pachantinman qasi kausay mast'arikunanpaq. +Chay rimasqanku junt'akunanpaqtaqmi, jatun "Asamblea" nisqa, ancha sut'inta qowanchis kay "Declaración Universal de los Derechos Humanos" qelqapi, llapa llaqtakuna ch'ullallata yuyaykuspa runaq allinkayninta tajyachinanpaq, chay allin kamachikuy simikuna junt 'akunanpaq. +Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, "libre" flisqa, allin kausaypi, chaninchasqa kausaypi kananpaq, yuyayniyoq, yachayniyoq runa kasqanman jina. Llapa runamasinwantaqmi wauqentin jina munanakunan. +Kay jatun kamachikuyqa llapa runapaqmi, qasilla qespisqalla purikunanpaq, pipas kachun, mistipas, runapas, yuraqpas yanapas; warmipas, qharipas. Taytachakuna mamachakunapi i-ñiqpas. Pacha Mama yupaychaqpas; imayna yuyaykuq runapas. May llaqtayoqpas; wajchapas, qhapaqpas. +Llapan runan kausaypachapaq kamasqa, mana piqpa rimapayasqantaqmi purikunan kausanan p 'unchaykama. +PHISQA ÑIQEN (5) +Manan pipas, peqpapas, k'irisqan, muchuchisqan, k'umuchisqan kananchu. +Llapa runaq "derechunmi", maypipas runa jina "respetasqa" kananpaq. +Llapa runapaq churasqan sapanka "nacionpi", jatun llaqtapi "tribunalkuna", "leywan", "amparakunanpaq" piña mayña runakayninta sarunchayta munaqtinpas. +Llapa runapas, imamantaña juchachasqa kaspapas, "tribunalpa" uyarisqanmi kanan; chayman jina juchayoq kasqanpas, mana juchayoq kasqanpaq yachakunanpaq. +1. Jayk'an juchachasqa runaq-qa, kanmi "derechon" manan juchayoqcho kani, ninanpaq "justicia" taripanankama. +Manan piqpa imayna kausakusqantapas tapupakuyta atinchischo. Manataqmi imaynatas warminwan, wawankunawan tiyan chaytapas yachayta munananchischu. Manan runaq allin kasqanta, "honranta", allin runa kasqanta panpachanachu; Chaykuna ruwasqamantaqa "leymi" muchuchinan. Chay tukuywanpis, manan pipas qelqa apachisqanchista, "carta" chaskinanchista pakallapi, mana yachasqanchis "liita" yachayta atinchu. Llapa runan chay mana chaninmanta "libre" l:anan, "leypa" "protejisqan +1. Cheqnisqaña, qatiykachasqaña kaspapas, piqpa wasinpipas, maypipas pakuykukuyta atinmi, may "nacionpipas", may llaqtapipas, may cheqaspipas. +CHUNKA PHISQAYOQ ÑIQEN (15) +1. Llapa runakunaq "derechunmí juj nacionalidadniyoq" kay. Llapataqmi mayqen naciontapas tiyananpaq ajllakuyta atin. Chaymantaqa manan pipas jark'akuyta atinchu. +1. Qharipas warmipas junt'asqa watanman chayaspaqa "casarakuyta" atin piwanpas maywanpas, mana piqpa jark'akusqan, yuraqwanña yanawanña, paykuna pura tinkuku, munanakunku chayqa. +2. Warmi qhari wawakunantin tiyaspataqmi allin rimanakuypi tiyananku, kikin "derechuyoq" juj sonqolla tiyaspapis, t'aqanakuspapis. +Llapa runan yuyaykukuyta, jamut'ayta atin yuyaychakusqanman jina. Manan pipas chaytaqa jark'ayta atinmanchu. Kaqtaqmi ima "religionpipas" kausayta atin tukuy runaq yachashasqan. +Tukuy runapas umanpi yuyaykusqantan rimarinan manapitapas manchakuspa. Yuyaykusqantataqmi pachantin runaman, teqsi muyuntin, lluy "munduntin" runaman riqsichinan yachananpaq. Sut'in rimaqtan pacha kamaq taytachapas yanapan. Chay yuyaykukusqanmantaqa, ruwasqanmantaqa manan pipas cheqniytapas, juchachaytapas atinchu. +1. Pi runapas, may runapas juñunakuytaqa atinmi. Runa juñunakuyqa kananpunin; allin rimanakuypaq, sumaq rimanakuypaq-qa. +2. Ichaqa, manataqmi pipas tanqasqaqa, mat'isqaqa, ima juñunakuymanpas jaykunanchu. +1. Llapa runapas atinmi llaqtanta "nacionninta" kamachiyta; chaypaq ajílasqa, chaypaq churasqa kaspaqa; pay kikinpas, mashki mink'anta churaspapas. +Llapa runan, imaynan kausasqanman jina llaqtanwan, "nacionninwan" qochikunan mikhuytapas, tukuy ima kausaytapas; yachaytawanpas, yachayninman yapananpaq, chaywantaq jananchasqa runa kananpaq. +1. Llapa runapaq kamasqan llank'ayqa, sapanka runataqmi ajllakunan iman munasqan llank'ayta. +2. Tukuymi llank'ananpaq yanapasqa kanan. Yanqa, qasi kaytaqa mana runa atinchu. Runaqa chanintan, llank'asqanman jina chaskinan "salariontaqa". +Llapa llank'aq runapaqmi samana p'unchayqa churasqa. Kikillantaqmi, kaqllataqmi "vacaciones" ñisqa, sapa wata aslíapas juj killa samayniyoq kanan mana llankaspa "pagasqa". +ISHKAYCHUNKA PHISQAYOQ ÑIQEN (25) +1. Llapa runapaqmi kanan allin kausay, kaqllataq warminpaqpas, wawankunapaqpas. Kananmi mikliunanpas, wasinpas, p 'achanpas; kanantaqmi janpiqnin "medicupas". "Seguro Socialpas" kananmi paypaq-qa mana llank'ayta atiqtin, onqoqtin; warmin wañuqtin, ima llakipiña kaqtinpas. +2. Wachakoq warmiqa rikusqan qhawasqan kanan. Wawakunapas kaqllataqmi kanan; "Casadoq" wawanpas, mana "casadoq" wawanpas. +1. Tukuy runapaq churasqan "escuela", "colegio", "educación", llapataqmi chaykunata chaskinan mana qolqellamanta. +2. Jatun yachaywasimantaqmi jaykunan ashwan umayuq, yuyayniyoq, jamautayoq jina. +3. "Educacionqa" llapa runaq ashwan allinruna kananpaqmi, llapa runamasintin munanakunanpaqmj, maymantaña kaqtinpas, may llaqtayuqña kaqtinpas. +1. Llapa runan reqsinan jatun yachayniyoqpa yachayninkunata, chaymi "ciencia" nisqa, llapan reqsinan tukuy sumaq ruwaykunata: "artes" sutiyoq. +Sapanka runan munannanchis kay jatun kamachikuy simikunaq juntakunanta, llapa pachantin, "munduntin" llaqtakunapi. +Kay jatun kamachikuy simikunaqa manan juj runallapaqchu; manataqmi "nacionkunaq" kamacheqkunallapaqchu, llapa runaq allinninpaqmi, pachantin llaqtakunapitaqmi junt'akunan. +Perú "paisninchisqa" "munduntinpi paiskunamanta" ashwan ashkha rijchayniyoqmi, chay raykupischá llapa runaq sonqonman chayan, chaypistaqchá ch'ulla kausayllapi kan runaq llaqtan. +Kay "nacionninchispin" imaymana rijch 'aq runapas; imaymana simi rimaqpas; imaymana yachayniyoqpas juñuykunakun kushka, ancha unay watakunamantaña. Yunkayoq, qhiswayoq, punakunayoq ancha jatun jallp'api. +Chaymi kay "patriapi" tiyaq "peruano" runamasinchiskunaqa, kausayninku allin ñanman churay munaqkunaqa, sapa kuti, sapa p'unchay sumaq rimanakuypi kanan, sonqonkuq ashwan allinta tinkunanpaq, ñaupa pacha allin runakuna jina kausananpaq. +Kunan kamachiqninchis "gobiernon" musoq kausayman jaykunanchista munan; ashwan k'apaj chaninchasqa allin kausaypi kananchista munan. Jinataqmi juñunaykusqa "nacionkunata", "Naciones Unidas" nisqata, tawachunka watanpi, jaywarin kay runasimiman t'ijrasqa JATUN KAMACHIKUYTA, "Declaración Universal de los Derechos Humanos" nisqata. + +Sapaq p'anqakuna - Wikiquote +P'akisqa pusapunakuna +Sapaq p'anqa + +Belo Horizonte llaqtaqa Brasilpi (Minas Gerais suyupi), Amarumayu sach'a-sach'a suyupi huk hatun llaqtam, Purtuyiskunap 1897 watapis tiksisqan. +Kamasqa 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1897 watapi +Belo Horizonte llaqtaqa 2 385 639-chá runayuq kachkan. + +Runa Simi: K'anchaq Ñan unanchan + +Runa Simi: Kanta pruwinsya + +Esrap qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Esdras) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Esrap qillqasqan, bible.is nisqapi: +Esrap qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Esrap qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Esrap qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Esrap qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Rit'i Urmasqa - Wikipidiya +Rit'i Urmasqa +Tiyay Punu suyu, Putina pruwinsya, Ananiya distritu, Sina distritu +Urqukuna Antikuna, Apulupampa walla +Rit'i Urmasqa (kastilla qillqaypi Riti Urmasca, Ritiurcamasca) nisqaqa Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Piruwpi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananiya distritupi, Sina distritupipas, Kawalluni, Qhunakunka rit'i urqukunañiq.[1] Pikchunqa mama quchamanta +5.200 mitrum aswan hanaq. + +Uma llaqta Jinan +Shandong pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Shandong, chun simipi: 山东, phinyimpi: Shāndōng, machu: Shantung, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Jinan llaqtam. +Prefectura-llaqta Shandong pruwinsyapi (2011) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shandong pruwinsya. + +Saywitu: Parawayi mayu +Parawayi mayu (kastilla simipi: Río Paraguay) nisqaqa Arhintinapi, Buliwyapi, Brasilpi, Parawayipipas, huk mayum. + +Montecristi nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk llaqtam, Montecristi kitip uma llaqtanmi. +Eloy Alfaro, Ikwadur mama llaqtap umalliqnin (1895-1901), paqarimurqa Montecristi llaqtapi 25 ñiqin inti raymi killapi 1842 watapi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Montecristi kiti +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Montecristi. + +Roger Moore sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin kantaray killapi 1927 watapi paqarisqa London llaqtapi - 23 ñiqin aymuray killapi 2017 watapi wañusqa Crans-Montana llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq. + +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Ransiya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Ransiya). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Albanya. +"Albanya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Binidiktu IV, Binidiktu IV tawa ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. IV, Italya simipi: Benedetto IV) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † ? ñiqin anta situwa killapi 903 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +1 ñiqin hatun puquy killapi 900 watapi watamanta ? ñiqin anta situwa killapi 903 watapi watakama Tayta Papam. +1 ñiqin hatun puquy killapi 900 watapi - ? ñiqin anta situwa killapi 903 watapi + +Thalyu, Tl (musuq latin simipi: Thallium) nisqaqa huk q'illay qallawam. + +3 chaniyuq tikraykuna t'akay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +JUCH'UY WAKICHIYKUNA -- rejsichisqa waj wawakunapaj! + +Lima llaqtapi, Chakra Qunakuy killa, 2014 + +Warmin Rikch'aynin +Qhapaq kaspa mana samiyuq, +mana tukuchasqa p'unchawkunaypi! +ch'iqmikuy tutakunaypi. + +antikuna ukumari +hatun llaqta +hatun qucha + +¡A! Fátima Sapay Qoya Mama; kunan, Perú suyuykupaq, llapatin Amérika Latina suyukunapaqpas, mancharikuy pachataq chayamushan chayqa, mana Diosniyoq komunismo hasut'ita qarqoy, chay suyukunamanta. +Chaypaqyá, ¡Mamalláy!, kausashaqta hap'iy, mirachiytaq, Amérika Latinapi, llapallan tukuy rijch'aq runakuna cheqnisqanta millasqanta. +a) Diospa chunkantin kamachikusqan simikunaqa niwankun: "Diosman sonqo kanki tukuy ima hayk'atapas llallispa", "aman Diospa qhapaq sutinta qasinmanta hoqarinkichu", "domingo kunapipas fiesta kunapipas samakunki", nispa. Mana Diosniyoq komunismotaqmi, iñiyniykuta wañuchiytapuni munan; Dios mana kasukuyman, Dios k'amiyman iman, runakunata tanqaykun, Dios yupachanapaqpas, tukuy imapipas sasachaymanmi churallantaq; +b) Diospa chunkantin kamachikusqan simiqa ninmi: "taytaykita mamaykita yupaychanki", "aman llunpaq sonqo kayniykita qolluchinkichu", "amataq runa masiykiq warminta munapayankichu", nispa. Komunismotaqui ichaqa, tayta mamantinpa, wawakunantinpa munanakuyninta p'akiyta munan, wawankuq edukasionnintapas Estadoq makinman hap'ichispa. Komunismoqa manan munanchu runakunaq llunpaq sonqo, ch'uya sonqo kanankuta; aswanmi munan; kasarasqakuna, imallaña karqoqtinpas t'aqanakunankuta; warmi qharimanta mayqen kaqninkuq munayllanwanpas t'aqanakunankuta; +c) Diospa chunkantin kamachikusqan simiqa ninmi: "aman suwakunkichu", "amataq runa masiykiq ima hayk'antapas munapayankichu", nispa. Komunismotaqmi ichaqa: mana runaq‑qa ima hayk'anpas kananchu, nispa nin; hinayá, runakunaqa kaqninkuwan allinyanankuta, hark'akun; +d) Diospa kamachikusqan simiqa ninmi: "aman runata wañuchinkichu" nispa. Komunismotaqmi ichaqa, guerrapi runamasintin maqanakuta kamarin, teqsimuyuntin runaman yuyayninta ch'eqechinanpaq, hinataqmi llapa llaqtakunapi runakunata auqanakuyman, sipinakuyman ima tanqaykun; +Amapuni, komunismoqa haykumunanpaq llapa punkuta wesq'aspa, kamariy, suyuykupas, wakin Amérika Latinapi suyukunapas, ruwachunku, kallparichunku; qespinayku hatun p'unchay sispaykamunanpaq, imaynan Fatimapi, suyakuyniyku hunt'aq misk'i simikunawan niwarqankiku hina: + +San Juan 17 QUFNT - Tukuy kaykunata nirnaqami, Jesusqa - Bible Search + +Willay kamayuq + +Hallka k'iti kanchar + +quwiki 25 ñiqin hatun puquy killapi + +(1.1) uma llaqta → stolica + +Pachakamaq llaqtamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Pachakamaq nisqaqa Tawantinsuyu iñiypi lliw imakunappas kamaqninmi. +Pachakamaq apupaqqa Pachakamaq llaqtapi hatun yupaychana wasita rurarqan. Kunanraqmi chaymanta qawiñakuna. + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Ikwadur) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Ikwadur) +Ikwadurpi mawk'a llaqtakunamanta qillqakuna. +"Mawk'a llaqta (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +54 ñiqin Buliwyap umalliqnin +6 ñiqin chakra yapuy killapi 1964 watapi (hatun kamachiypa) – 4 ñiqin ayamarq'a killapi 1964 watapi (qarqusqa) +Víctor Paz Estenssoro sutiyuqqa (2 ñiqin kantaray killapi 1907 watapi paqarisqa Tariha llaqtapi, Buliwyapi, 7 ñiqin inti raymi killapi 2001 watapi wañusqa Tarija llaqtapi) huk buliwyaki taripay amachaqmi, llaqta pusaqpas karqan. Kimsa kuti Buliwyap umalliqninmi karqan, Nasyunalista Pachakutiy Rikch'arimuy (Movimiento Nacionalista Revolucionario, MNR) nisqap kamariqninmi karqan Hernán Siles Zuazowan. 1952 watapi Buliwya Mamallaqta Pachakutiypa pusaqninmi karqan. +Chay Buliwya Pachakutiywanqa, kaykunatam kamachirqan: 1) Chayanta qhuya mamallaqtachay; 2) Chakra kamay allinchay; 3) Tukuy runakunapaq akllanakuy hayñin; 4) Yachachiy allinchay. +Buliwyap umalliqnin + +Kachichaq nisqakunaqa qanchis kaq qallawap huñunpa mana q'illayninkunam, t'inkisqakunapi huk chaniyuq (muksichana yupay: -1), q'illaykunawan ancha sinchita ruranakunmi. +Yakuchaqwan t'inkisqankunaqa ancha sinchi p'uchqum. +Kaymi allpa alkali q'illaykuna: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'irinchay +Tikraynin k'irinchay Kastillanu simipi: + +Sevilla, 17 ñiqin hatun puquy killapi 1836 watapi +Madrid, 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1870 watapi (34) +Aswan riqsisqa qillqasqan: Rimas y Leyendas +Gustavo Adolfo Claudio Domínguez Bastida sutiyuq runaqa icha Gustavo Adolfo Bécquer, (* 17 ñiqin hatun puquy killapi 1836 watapi paqarisqa Sevilla llaqtapi - 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1870 watapi Madrid wañusqa llaqta ñiqpi), huk Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi yachaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gustavo Adolfo Bécquer. + +2 chaniyuq tikraykuna saywa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Quntumasa (kastilla simipi: Contumazá) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Kashamarka suyupi, huk llaqtam, Quntumasa pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Quntumasa pruwinsya) + +Butan Qhapaq Suyu +Aswan hatun llaqta Timbu +Butan (Bhutan) nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. + +Kosmos (κόσμος, grigu simi: "pacha, achala, allin puriy") nispaqa yachay wayllukuypi, pachaykamaypi tukuy pachantintam, ch'askanchatam ninku. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Musambik). +"Umalliq (Musambik)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Fransyu, Fr (musuq latin simipi: Francium) nisqaqa huk alkali q'illay qallawam, illanchaykuq. + +Llaqtaymanta (1) + +Machu Picchu = Patallaqta + +Runa Simi: Mayu + +/ Qhapaq señor, hayk'akaman qhaparisaq? Mana uyariwankichu. Qhapariptiypas mana hay niwankichu. / waqa / amaru / sach'a runa / uchuq ullku / uturunqu / hap'i ñuñu / puma / atuq / uku mari / lluychu / Wari Wira Qucha / Runa Kamaq Wiracocha / waqa / +/ Wari Runa / Wari Wira Qucha Runa / paqa / chakra / lart'a / yaku / pukullo /waqa / Tiksi qaylla wiraqucha, maypim kanki? Hanaq pachapichu? Kay pachapichu? Ukhu pachapichu? Qaylla pachapichu? Kay pacha kamaq, runa, ruraq, maypim kanki? Uyariway! / + +Kay sumaq arawi Farfanmanta pallasqa karqa, rikuchisqa 1942 watapi Tucumanpi. Pukyu: Bolivia. Farfanpas castellanota tik'rarqa. +Argentinapi, Willananchik mana 1810 watamanta qallarirqachu. Imarayku ñawpa kawsayta ayñishanchek? Atipaq runakuna, europakhuyaqkuna huk yuraq willanata kamanku. Ama 1810 watata ñawpaq kamayninchekjina, "primer gobierno" ñisqa, hamut'asun. Llalliqkuna willananchekta p'uchuyaq karqanku. Pipas yuyayninta saqin, hawa runa hamut'ayninta llallin, ukhu umanman llullakunata churapun. Chaymanta, tukuy kamasqakunata huñin, mana riqsisqa runakunapaq llank'an. Ancha ñawpa Willananchikta kutispa, astawan jallpanchekta khuyasun, allin jallpanchekta amachasun. Argentinaq Whipalan Hatun sumaq Inkaq Intita apan. Caralpa, Nazcaq, Wariq, Tiwanakuq, Qosqoq, Inkakunaq, Mapucheq, Guaranikunaq, musuq runakunaq (yuraqruna, yanaruna..) churinkuna, ususikuna kanchek. Mana iskay chunka wata, arí pichqa waranqa!!! + +Vale Sagrado dos Incas: Tipon, Pikillaqta, Pisac, Tambomachay, Puka Pukara, Q'enqo, e Saqsayhuaman +Vale Sagrado: Tipon, Pikillaqta, Pisac, Tambomachay, Puka Pukara, Q'enqo, e Saqsayhuaman + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urin Tirul. +"Urin Tirul" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Raya q'asa (La Raya) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Raya nisqakunaqa (superordo Rajomorphii icha Batoidea) kinrayman ancha hatun k'apa challwakunam. Uchuylla uywachakunatam mikhunku. +Ancha achka rayakunaqa mama quchakunapim kawsan. Huk rikch'aq rayakunataq mayukunapim, ahinataq Amarumayupim kawsan, ahinataq wach'i rayam (Plesiotrygon iwamae), puma rayapas (Potamotrygon hystrix). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raya. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Raya + +Tikraynin ñuqanchik Kastillanu simipi: + +Chunka nisqaqa tiyaq yupaymi. Iskay makinchikpi chunka rukanakunam, iskay kuti pichqam. Chayraykuqa chunkakunawanmi yupaspa chhikaynanchik. +Ñiqi yupayninqa chunka ñiqi icha chunka kaq. +Yupay sanampanqa 10. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa isqunmi (9), qhipaqnintaq chunka hukniyuqmi (11). + +Aladdin (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Aladdin (kastilla simipi: Aladino) nisqaqa 1992 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa John Musker, Ron Clementsmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +El Dorado de Cascales (kastilla simipi: El Dorado de Cascales) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi, huk llaqtam, Cascales kitip uma llaqtanmi. + +Bologna llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Aya p'ampay icha p'ampaku nisqapiqa ayatam - wañusqa runatam - allpapi p'ampachanku. +Ayakunapaq pampakunataqa ayapampam ninchik. Ayataqa aya wantu nisqa q'irumanta waqaychanapim kaqta pampachanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aya p'ampay. + +Khasay nisqaqa hiq'imanta siminta ruqyaywan lluqsiq millp'usqa icha chimlasaychasqa upyanamanta paqariq wapsikunam - chimlasay, qullpachaq, wayay, hukkunapas. + +Tikraynin t'ikayuq Kastillanu simipi: + +quwiki Tuktunnaq sirk'ayuq + +Runa Simi: Colima suyu + +Rikch'aq sinri +Llamp'uka, kichwapi Atyawa (Mollusca) nisqakunaqa huk uywa rikch'aq putum. Llamp'u uywakunaqa yaqulla nisqawan isku rumi sillp'ita ruraqmi. Mikhunanta kiruchasapa qalluchanwan khachunku. Huk llamp'u uywaqa yura mikhuqmi, hukkunataq aycha mikhuqmi, lakachukunataq yaku hurquqmi. +Kaymi rikch'aq sinrinkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llamp'uka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llamp'uka + +26 ñiqin tarpuy killapi +26 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (26.09., 26-IX, 26ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 269 kaq (269ñ - wakllanwatapi 270ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 96 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +Ch'illa sirk'a, kichasqa. +Ch'illa sirk'a (Vena) nisqaqa yawarta hawamanta sunquman pusaq sirk'am, pisilla ñit'iyniyuq yawarniyuq. +Aslla yawar ñit'iyraykum kay tawna sirk'a pirqankunaqa tawna sirk'apmanta aswan ñañullam, manam sinchi aychayuqchu. Ch'illa sirk'aqa sirk'a llapllayuqmi, yawar mana hawan kutimunanpaq, sunqullaman purinanpaq. +Kurkupi yawrikunaman pusaq ch'illa sirk'api yana yawar nisqaqa chimlasaysapam (CO2), surq'anman pusaq surq'an ch'illa sirk'apitaq puka yawar nisqa wayaysapa (chhuhusapam, O2) yawarmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'illa sirk'a. + +Uma qillqa: Qunta q'illay qallawap isotopunkuna +Qunta q'illay icha Maqnisyu, Mg (latin simipi: Magnesium) nisqaqa huk allpa alkali q'illaymi, allpapiqa aswanqa t'inkisqa chuqin, waki-wakinllapi llump'aymi. + +Tiyay P'utuqsi suyu, Urin Lipis pruwinsya, Muhiniti munisipyu, Bonete Palca kantun +Bonete (kastilla simipi: Cerro Bonete / Cerro Bonete Placa) nisqaqa Antikunapi, Buliwyapi, huk urqum, Lipis wallapi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, Muhiniti munisipyupi, Bonete Palca kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.451 m / 5.641 mitrum aswan hanaq. + +Piruwpi warmi wawanwan. +Warmi nisqaqa china runam. Warmillam wawakunataqa wachayta atin. Wakin manam wachayta atinchu. Qulluq niyan. Llullu wawayuq warmiqa chuchunta amutsin llullu warmanta. +Kay qillqapis Waylas qalluchawmi kaykan: Warmi. + +Ch'antakuq rimay icha Yapaq rimay nisqakunaqa (kastilla simipi: lengua flexiva, lengua sintética) rimankunata hukchaykuq, rimankunaman rimana yapaqkunata yapamuq rimaykunam. Chay yapamusqa k'askaqkunaqa manam hukyanchu, tiyaqllam. +K'askachakuq rimay: tiyaqlla rimana saphikunayuq (ahinataq qhichwa simi) +K'umukuq rimay: hukchakuq rimana saphikunayuq (ahinataq latin simi) + +Ñuble pruwinsya, Chili +Ñuble (Kastilla simipi: Provincia de Ñuble) nisqaqa Biyubiyu suyupi (Chilipi) huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chillán llaqtam. +Pruwinsya Web (Kastilla simipi) + +Katiguriya:El Salvador +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: El Salvador. +"El Salvador" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wapu (kastilla simipi: El Guabo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk llaqtam, Wapu kitip uma llaqtanmi. + +Ch'uchu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Ch'uchu yura rikch'aq ayllu (familia Sapindaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk ch'uchu hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'uchu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'uchu yura rikch'aq ayllu + +9 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (09.10., 9-X, 9ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 282 kaq (282ñ - wakllanwatapi 283ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 83 p'unchaw kanayuq. + +Muquy icha Qarqacha nisqata ruraqqa paninwan, turinwan yuqunakunmi. Liiwmanta aswan wakikunapi chay muquytaqa wachuymi ninku. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiq (Italya). + +Piruw mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchun + +Qhapaq Inka - Tawuantin Suyu (Inca Empire) + +Runa Simi: Huwan XVII + +Runa Simi: Alagoas suyu + +Runa Simi: Victoria (quya) + +Wiñay Llaqta + +Apayllahuay llaqtanchikman,wasinchikman chay chiri orgupy, + +quwiki Sika Sika llaqta + +Runa Simi: Titiqaqa mama llaqta risirwa + +Huch'uy Pirwayuq +Qucha Q'asa + +Kharwinchu[1][2] icha Qunta pakincha[3] (Argemone mexicana) nisqaqa Awya Yalapi kawsaq hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kharwinchu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kharwinchu + +Ubinas nina urqu, Muqiwa suyu, Piruw +Muqiwa suyu nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Muqiwa suyupiqa 163.757 runakunam kawsachkanku (2004). Uma llaqtanqa Muqiwa llaqtam. +Quchakuna:: Huk'umarini - Wisk'acha qucha (Qanaquta). +Qhapaq qillqasqa: Muqiwa suyupi rimaykuna +Chawpi yachay wasikuna: 65 +Antanka pampa: Muqiwa llaqtapi + +Q'ispillu qiru nisqaqa q'ispillumanta upyana wisinam. + +Tiksi k'atacha nisqakunaqa imayaypa lliwmanta aswan pisilla k'atachankunam. Iñukup rakichankuna - prutunkuna, niwtrunkuna, iliktrunkuna - tiksi k'atachakunam. + +Katiguriya:Groningen pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Groningen pruwinsya +"Groningen pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Ransiya, París, +Jean-Baptiste Poquelin sutiyuq runaqa icha Molière (* 15 ñiqin qhapaq puquy killapi 1622 watapi París llaqtapi paqarisqa - † 17 ñiqin hatun puquy killapi 1673 watapi wañusqa París llaqtapi), Ransiya mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Comédie Française Asiy aranwa, Ransiya mama llaqta Kusi aranwa Tayta. + +Tikraynin q'umirayay Kastillanu simipi: + +Juscelino Kubitschek Brasil mama llaqtayuq hampikamayuq wan pulitiku. Umalliq (1956-1961). + +runapa llak'tampi k'awaykukuspay. + +38Chaynu Jesús nitinqa, paykunaqa niranllapa: + +- Llaqtamasi-Kusi Kusi (San Juanito) + +César Moro qillqaq wan llimphiq + +statehood in Quechua: Mama llaqta + +Tusuy nisqaqa (kastilla simipi: baile, danza, coreografía) runakunap takiywan, waqachiywan kuyuyninkunam. +1 Urin Awya Yalapi tusuykuna +Urin Awya Yalapi tusuykuna +Pawqartampu pruwinsya +Chukuwitu llaqtapi huk tusuy +Kallawaya pruwinsya +Qusqupi tusuykuna (kastilla simipi) +Katiguriya: + +Chay centro poblado nesqakunapi yaqapis kinsa waranqa kinsa pachak iskay chunka qanchisniyoq (3327) electores nesqakunan akllanqanku umalleqninkunata kay qanchis p'unchay octubre killapi. + +quwiki Katiguriya:Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa + +6. Ama tiyanaykita qowaychu. + +21.-Panaca Sumaq Llaqta – Tarma – Junin. + +HUAMBAR —¿Manka siki niwankichú, ñuqatá, kuyaqniykiytá?, iskay sunqu warmi. + +quwiki Katiguriya:Kiti (Pichincha marka) + +Alsi (Alces alces) nisqaqa Chincha Awya Yalapi, Iwrupapi, Asyapipas kawsaq tarukam, huk iskay ruk'anayuq ñuñuqmi, yura mikhuqmi. Lliw tarukamanata aswan hatunmi. Hatunkaray waqrasapam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Alsi + +Ll, ll nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, qhichwa simipi qanchis kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Suwidsuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Suwidsuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Suwidsuyu). +"Uma kamayuq (Suwidsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Simbal +Simbal distritu (kastilla simipi: Distrito de Simbal) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi, Truhillu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Simbal llaqtam. +Distritu (Qispi kay suyu) +Distritu (Truhillu pruwinsya) + +Dyus kay nisqaqa (kastilla simipi: deidad) ima dyus hina kaqpas, Apu nisqapas, mana rikunalla, runamanta aswan atiyniyuq kaqpas. +Huk iñiykunapi huklla Dyus nisqa hatun kamaqta yupaychaptinku, huk iñiykunapitaq achka dyus kaykunatam yupaychanku, ahinataq ñawpa Grigukuna, Romanukuna, Mishikakuna, Inkakuna (Tawantinsuyu iñiy) ima. +Tawantinsuyu iñiypi dyus kaykunaqa Pachamamam, urqup apunkunam, wak'akunam, hukkunapas. Ñawpa pachataq Qun Tiksi Wiraquchas, Pachakamaqsi, huk hatun dyus kaykunapas karqan. + +Pasaje (kastilla simipi: Pasaje) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk llaqtam, Pasaje kitip uma llaqtanmi. + +Kastaña nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Kastaña (sut'ichana) rikuy. +Kawallu kastaña (genus Aesculus) nisqakunaqa Chinchay Awya Yalapi, Asyapipas wiñaq sach'akunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawallu kastaña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kawallu kastaña + +Rurasqankuna Trova takiq, kitara waqachiq +Pablo Milanés, sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin hatun puquy killapi 1943 watapi paqarisqa Bayamo llaqtapi - ) huk Kuba mama llaqtapas Musuq Trova takiqsi karqan, runaqa Kuba mama llaqtayuq takiqmi, taki qillqaq, kitara waqachiq, simi kastilla karqan, takichaqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pablo Milanés. + +Kitara (grigu simimanta: Κιθάρα [Kithára], kastilla simipi: guitarra) nisqaqa huk rachina tiwlli waqachinam. + +Heinrich Rudolf Hertz sutiyuq runaqa (22 ñiqin hatun puquy killapi 1857 watapi paqarisqa Hamburg llaqtapi - 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1894 watapi wañusqa Bonn llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq pachaykamay yachaqsi karqan. +Hamburg llaqtapi paqarisqa + +30 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (30.06., 30-VI, 30ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 181 kaq (181ñ - wakllanwatapi 182ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 184 p'unchaw kanayuq. + +Tapukuq sutip rantin nisqaqa (kastilla simipi: pronombre interrogativo) tapunapaq sutip rantinmi. + +Suruqch'i nisqaqa huk unquymi. Urqukunap mana khaka wayrayuq hanankunapi kaspa, urinkunamanta hamuq runa unqurin. + +San Inasyu (kastilla simipi: San Ignacio de Velasco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, José Miguel de Velasco pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Wayrunqu (genus Xylocopa) nisqakunaqa huk hatun sallqa lachiwakunam. Mayninpi mana sisachaspa tuktup wayta raphinkunata p'itispa tuktu misk'ita suwankum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayrunqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wayrunqu + +San Agustín nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 4.357 mitrum aswan hanaq. + +Kancha Q'asa + +Runa Simi: K'isura + +"Los Ríos markapa runakunata ninchik: ñukanchikka ama kay mana allikunata tiyachun llamkashpa katishunmi. Mana alli paktakayta apakushka runakunata wanachishunmi", nirka. +"Kay rurashkakunaka mana kutin rurana kanchu. Paktakayka chuya, alli, sumakmi kana kan, kay mana allikunata, llullakunatapash tukurichun", nirka. +Kay mana allikunata rikunkami, nirka, pikuna chayta shinashkata rikunkapak. "Mana allikunata, allikunawan makanakunchik, llullakunata, pakta rimaykunawan makanakunchik, kay mama allikunata allichishunmi", nirka. +Pichincha markapi, paktakaypa ukukunawan llamkashkamanta, 97% llakikunamanta willanakunaka ruran, shinallatak 72% runakuna paktakaypa llikapi iñinkuna. + +HABLA QUECHUA: Runa simita rimay: AMA AWQA - AMA AUQA + +("Qispisqañam kachkanchik, ñawpaq kananchik wiñaypaq") +• Tinkurachina siwikuna Lima +Aswan hatun llaqta Lima +Qhichwa simi, +Huq piruwpa rimaykuna +Kamay paqtachi atiy umalliq +9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1824 +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 39º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 50º +Runa llaqtap sutin piruwpa +Piruw (kastilla simipi: Perú, aymara simipi: Piruw) nisqaqa Urin Awya Yalapi huk Sinchawkam. Uma llaqtanqa Lima llaqtam. +Piruwqa sapan llaqtam, umalliqniyuq, Qurinaka nisqa rimana huñunakuyniyuqpas. +Suyu hina hatunkamachiyllana chawanasqa llaqtanchik, hallp'antaq 1 285 216 km² chhikanmi, Piruwpam 29 hunu tiyaqyuqmi; paykunaqa kastillanu, qhichwa, aymara rimaqkunam, chaymanta wah runakunaq rimayninkupis kallantaqmi. +6 Mama llaqta +8 Rimaykuna +10 Hatun llaqtakuna +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa wiñay kawsaynin +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa allpa saywachi +Piruw llaqtaqa iskay chunka tawayuq Dipartamintuyuqmi Suyukuna, huk Pruwinsia Constitucionalwan kuska; hatun riqsisqa llaqtakunaqa kaykunan: Lima, Ariqipa, Truhillu, Chiklayu, Wankayu, Piwra, Qusqu chaymanta Chimputi llaqtawan. +Unay pacha conquistasqamanta Piruw llaqtaqa kimsa hatunsuyuman t`ipisqa kaqkasqa: Chala (Costa) nisqa Pasiphiku mama quchawan tinkusqa; chaymantataq Walla (Sierra) nisqa hanan pata llaqtakuna; chaymantataq Urqu (montaña) nisqa Amarumayu sach'a-sach'a suyu (Selva Amazónica) nisqa karqan. Kayhinaman t'ipisqaqa 1941 watakamallan kaq kasqa; imaraykuchus chhaqay III Asamblea General del Instituto Panamericano de Geografía e Historia nisqaqa pusaq regionman t`ipiytan apruwasqaku, chaymanta Geógrafo nisqa Javier Pulgar Vidal nisqa yuyasqa. Kay musuq t`ipiyqa Mapa Fisiográfico nisqatan rikhurichisqa, chaymi chiqan biogeografican; hinamantan kayhina suyukuna rikhurisqa: +Qhichwa suyu +Quchakuna: Titiqaqa qucha - Chinchayqucha - Pallqaqucha - Aqupiya qucha Chuqllu qucha - Lankilayu - Parinaqucha - Pumaqanchi qucha - Qunuqucha - Salinas qucha - Siwinaqucha +Mayukuna: Amarumayu - Apurimaq - Huchusuma mayu - Mantaru- Marañun - Mayutata - Pampas mayu - Putumayu - Rimaq mayu - Santa mayu - Tampu mayu - Tumpis mayu - Ukayali - Willkamayu +Llaqta pusanapaq rakiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruw llaqtapiqa kanmi suyukuna, wamanikuna (194), k'itikunapas. +Piruwpi kanmi 24 suyu, 1 constitucional wamani, ima 1 Metropolitana Suyupas: +Hallka k'iti kanchar +Runa ñit'inakuy (km2) +Mama llaqta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa umalliqnin +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa Kunrisun +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa hatun kamachin +Sananchakuna: Unancha - Wallqanqa - Llaqta taki - Huk sananchakuna: +Qhapaq qillqasqa: Katiguriya:Piruwpa sananchankuna +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa unanchan +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa wallqanqan +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa llaqta takin +Tukri sutin: República Peruana (Piruwki Sapan Llaqta) [1821 - 1950] ---> República del Perú (Piruw Sapan Llaqta Republikan) [1950 watamanta kunankama] +Qhapaq qillqasqa: Piruw suyupi runa llaqtakuna +Piruw llaqtapiqa askha runa llaqtakuna indihina ayllu llaqtakunapas tiyanku, Qhichwa runa, Aymara runa, Awahun runa, Ashaninka runa, hukkunapas. +Qhapaq qillqasqa: Piruwpi rimaykuna +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa suyunkunapi rimaykuna +Kastilla simi (tukri simi hina llamk'achisqa): 16 000 000 rimaq +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +* Lima llaqta suyu - - - - +/1 rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Tawantinsuyu iñiy, kathuliku kristiyanu iñiywan chaqrusqa +Hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq qillqasqa: Lista: Llaqtakuna (Piruw) +Lima, uma llaqta +Turistiku llaqtaqa Qusqu, chay Qusqupiqa Machu Pikchu unay llaqta kan, hinaspa Willka Qhichwa kan. Mayutata suyupi tarikullantaq Manu mamallaqta parki. Punu suyupitaq Titiqaqa qucha, hinaspa Sillustanipi chullpakuna kan. Ariqipa suyupitaq Misti nina urqu, Qullqa qhichwa hinaspapis Nina Urqu Qhichwa (Valle de los volcanes) tarikullantaq. Ika suyupitaq Naska siq'ikuna hinaspapis Paraqas mamallaqta parki chaykuna kan. Anqash suyupitaq Waylas qhichwa hinaspa Waskaran (6,768 m) chaykuna kan. Ikitus llaqtapitaq llipin sach'akunayuq selva hinaspa Amarumayu hatun mayu ima kan; Tumpis suyupitaq ima munay playakuna kan. Lampalliqipitaq Valle de las Pirámides hinaspa Tesoros de Sipan nisqakuna kan. Kashamarka suyu Inka armakuna hinaspa sumaq campiñayuq. Qispi kay suyutaq unay pacha mawk'a Chan Chan llaqtayuq. +1 Aymuray killa Llamk'ay p'unchaw +Inti raymi killa Quyllur Rit'i (Qusqu Suyu) +28 Anta situwa killa Yaya llaqta kusikuy +8 Qhapaq raymi killa Map'annaq kunsi p'unchaw +9 Qhapaq raymi killa Ayakuchu maqay +Utkupampa mayu, Amarumayu suyu +Qullqa Qhichwa, (Ariqipa suyu +Ruru qhatuq warmi, Wamanqa llaqtapi Ayakuchu suyupi +Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) +Punku p'anqa: Piruw +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piruw. +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (qhichwa simipi widyum) +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (aymara simipi widyum) +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (ashaninka simipi widyum) +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (awahun simipi widyum) +Uma Llaqta · Limaq +Allpa saywachi: Sinru qillqa: Llaqtakuna (Piruw) · Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna · Piruwpa pulitika rakiynin +Llaqta pusay · Piruwpa hatun kamachin · Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin · Piruwanu Nasyunalista Partidu · Piruwpaq Huñu +Piruw suyupi runa llaqtakuna · Piruwpi rimaykuna · Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) · Piruwpa llaqta takin · Piruwpa unanchan · Piruwpa wallqanqan +Urin Awya Yalapi mama llaqtam +Katiguriyakuna: +Mama llaqta (Awya Yala) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:29, 4 awr 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Biwa qucha + +quwiki Katiguriya:Pruwinsya (Italya) + +20 ñiqin pachakwata +20 ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1901 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2000 watapi puchukarqan. +20 ñiqin pachakwatap watankuna + +Imayay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Imayay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Imayay sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +T'inkisqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mama imayay (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Materia (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'illimsa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinchiyasqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yaqa q'illay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'uñi kay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +7Chaymanta runakuna, Galileamantami nitinllapaqa, kaĉharan gubyirnu Herodesman. Chaqa, paypis chay diyakunapiqa Jerusalenpi karan. + +Runa Simi: Uchu wakamayu + +• Ñawpaqnin Pachakutiq Inka Yupanki +• Qatiqnin Wayna Qhapaq +Paqarisqa Qusqu, 1440 +Wañusqa Chinchiru, 1493 +Tupaq Inka Yupanki (Tupaq Yupanki ñisqapas) Inkakunap chunka ñiqin qhapaqninsi, Hanan Qusqup pichqa ñiqintaq qhapaqnin karqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Pachakutiq Inka Yupanki +Qhipaqnin inka qhapaq: Wayna Qhapaq + +Kamasqa Awti phaxsi 23 1964, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Kaypi rimasqa: Arminya, Urqusapa Kharabaq +Qillqa: Arminya siq'i llumpa +Kay mama llaqtakunapi: Arminya, Urqusapa Kharabaq + +Rukullakta (Rukullaqta, kastilla simipi: Rucullacta) nisqaqa Ikwadurpa Napu markanpi, Archidona kitipi, Ushpayaku kitillipi huk kichwa (Napuruna) llaqtacham. +Rukullaqtayuq runakunaqa allpa wira hurquyta mana munaspa Ivanhoe Energy sutiyuq ruruchina hayu kaspa pilyanku, Ivanhoe Punkarayakupi hurquyta munaptinmi. + +Fritz Pregl (* 3 ñiqin tarpuy killapi 1869 watapi paqarisqa Ljubljana llaqtapi - † 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1930 watapi wañusqa Graz llaqtapi); Awstiriya mama llaqtap huk Hampikamayuq wan Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. +Ljubljana llaqtapi paqarisqa +Hampikamayuq (Awstiriya) + +Wiskul, Ullawanka, Illawanka icha Suwintu (Cathartidae) nisqakunaqa aya mikhuq pisqukunam, Awya Yalapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiskul. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wiskul + +Llaqta qayanqillqa: Deo Juvante +• Tinkurachina siwikuna Munaku +Aswan hatun llaqta Munaku +Munaku nisqaqa Iwrupapi huk mamallaqtam, Munaku mamallaqtap uma llaqtanmi. + +Piruw Republikap unanchan (kastilla simipi: Bandera Nacional del Perú) nisqa huq Piruwpa sananchan. +Huq unanchakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruwpa mama llaqtap unanchan +Piruwpa hatun quchap unanchan + +Tikraynin q'umir Kastillanu simipi: + +Louis Germain David de Funès de Galarza y Soto sutiyuq runaqa, icha Louis de Funès (* 31 ñiqin 79pi 1914 watapi paqarisqa Courbevoie llaqtapi - 27 ñiqin qhulla puquy killapi 1983 watapi wañusqa Nantes llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq aranway pukllaq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Louis de Funès. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'isi mikhuna + +2 chaniyuq tikraykuna q'imiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Estelí suyu (kastilla simipi: Departamento de Estelí) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Estelí llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Estelí suyu. + +Runa Simi: P'allta + +Runa Simi: Awqaq suyu + +Runa Simi: Wapay mayu + +Runa Simi: Liguria + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Mishiku). +"Kurku kallpanchaq (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin suqtachay Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Purtugal). +"Qillqaq (Purtugal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wila Kunka (aymara simi, wila puka icha yawar, kunka kunka,[1] "puka kunka", kastilla qillqaypi Vela Cunca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum,[2] Kallawaya wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Makusani distritupi, Ullachiya distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Allin Qhapaq, Chichi Qhapaq, Wila Kunka, Qillwa Quta Rit'i, Makusani llaqta, Ullachiya llaqta + +Donald Patu, inlish simipi Donald Duck, nisqaqa 1934 watapi rurasqa pilikula runa hinam, kuyuchisqa siq'isqa pilikulapim, siq'isqa rikchasapa willakuykunapipas, Walt Disneypa rurasqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Donald Patu. + +(Andoas distritu-manta pusampusqa) +Anduwa distritu (kastilla simipi: Distrito de Andoas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Datem del Marañón pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Alianza Cristiana llaqtam. Anduwa distritupiqa Anduwa runakunam kawsan. + +Uma llaqta Pukara +Pukara distritu (kastilla simipi: Distrito de Pucará) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Pukara llaqtam. +Pukara (mawk'a llaqta, Punu) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kutupaksi marka. +"Kutupaksi marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muyuna pisqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Muyuna pisqu + +Tucupita (kastilla simipi: Tucupita) nisqaqa Winisuylapi huk hatun llaqtam. Delta Amacuro suyu wan Tucupita munisipyu uma llaqtapmi. ? km² 09° 03' 33 N 62° 04' 05 O +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tucupita. + +María Elena Walsh Arhintina mama llaqtayuq qillqaq wan takiq + +Kamasqa 30 uru Llamayu phaxsin 1984 mara, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Runa Simi: Uru Uru qucha + +—Tukuy kay quĉhamanta yakuta upyaqkunaqami, qashan yakunanqallapa. + +Runa Simi: Chawpikallki + +AYLLU LLAKTA, ÑAWPA PACHA RUNAPA IMAKUNA WASIKUNA: MANA KUCHUPASH, MANA KARUPASH +pushak runakuna: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Iskusya). +"Wat'a (Iskusya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Puliwyap llaqta takin - Wikipidiya +(Buliwyap llaqta takin-manta pusampusqa) +Puliwyap llaqta takin, qhichwa simipi. +qhispisqa, qhispisqa kay suyu, +wiñay kusiy k'anchaypi waqaychasun, +Runasimi.de: Buliwyap Llaqta Takin + +Binidiktu XIII, Binidiktu XIII huk chunka kimsa ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. XIII, Italya simipi: Benedetto XIII) sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin hatun puquy killapi 1649 watapi paqarisqa Gravina in Puglia llaqtapi - † 23 ñiqin hatun puquy killapi 1730 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +29 ñiqin aymuray killapi 1724 watapi watamanta 23 ñiqin hatun puquy killapi 1730 watapi watakama Tayta Papam. + +Rostock llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Mecklenburg-Vorpommern suyupi, Ostsee hatun quchap patanpi. Rostock llaqtapiqa 207.513 runakunam kawsachkanku (2016 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rostock. + +Joan Alston Sutherland sutiyuq warmiqa (7 ñiqin ayamarq'a killapi 1926 watapi paqarisqa Sydney llaqtapi - 10 ñiqin kantaray killapi 2010 watapi wañusqa Les Avents llaqtapi) huk Awstralya mama llaqtayuq taki aranway takiqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Joan Sutherland. + +Waka aycha (kastilla simipi: Carne de vaca) nisqaqa wakap aychanmi. + +Pinsha (Ramphastidae) nisqakunaqa huk Chawpi Awya Yalapi Uralan Awya Yalapi kawsaq, ancha chhukrunasapa pisqukunam - sikwanka (Ramphastos), kuyllin icha pinshilla (Pteroglossus), pisyaru, hukkunapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pinsha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pinsha + +Binidiktu XII, Binidiktu XII huk chunka iskay ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. XII, Italya simipi: Benedetto XII) Jacques Fournier sutiyuq runaqa (* 1280 watapi paqarisqa Saverdun llaqtapi - † 25 ñiqin ayriway killapi 1342 watapi wañusqa Avignon llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +29 ñiqin qhapaq raymi killapi 1334 watapi watamanta 25 ñiqin ayriway killapi 1342 watapi watakama Tayta Papam. + +Uma llaqta Pampamarka +Pampamarka distritu (kastilla simipi: distrito de Pampamarca) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, K'anas pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Pampamarka llaqtam. +Quchakuna: Pampamarka qucha + +Kaspian awki (inlish simipi: Prince Caspian) nisqaqa wawakunapaq liwrum, C.S. Lewis-pa qillqasqan 1951 watapi. + +QALLARIY SIMIKUNA (Introducción) Qheswa simi qelqayta rimayta yachaqanapaqqa allinta kallpachakusun. Qheswa simitaqa unay-unay watakunañan rimashanchis, mana p'itiyta ñawpa taytanchiskunamanta kunankama, hinaña pisicharqanku, wikch'upuyta munarqanku, waqllichirqanku chaypas manapunin chinkanchu, aswanpas rimashallanchispunin. Arí, kay simiqa ancha sumaqmi, chaninmi. Tawantin suyupi qollana apukuna, inkakuna, hamawt'akuna, tukuy llalliq kallpasapa yachaysapa llaqtakunan rimarqanku. Paykunaqa allintan t'ikarirqanku tukuy llank'aypi yachayninkuta mast'arispa. Chay hatun musphana llaqtaq ch'awchunkunan kanchis, chayrayku mana qonqasunmanchu manataq saqesunmanchu qheswa simi rimaytaqa, kikin hallp'api tiyasqanchis hawa, kaq kawsayniyoq, llank'ayniyoq kasqanchisrayku. Wakinkunan ninku: "Qheswaqa sasan, manan tupanchu kunan tiempo kawsaywan. Campopi tiyaq wakcha runakuna mana leeyta atiqkunallan rimanku", nispa. Manan hinachu. Kunan wiñay runakunaqa yaqa llapanmi iskay simita rimanku, Qheswata Castellanotawan. Chay hinaqa, ama pisichasunchu ama p'enqakusunchu, aswanpas kallpachakusun iskaynintapas allinta rimananchispaq, aswantaqa qheswakaqta. 4 +Qheswa simipi qelqasqakunan mana ancha kanchu, pisi-pisi kaqpas wak llaqta runakunaq qelqasqallanmi. Chayrayku qelqayta qallarisun llaqtanchispa kawsayninta llaqtanchispaq. Cartakunapas, willakuykunapas, rimanakuy qelqakunapas hukkunapas qheswa simipi qelqasqan kanallantaq, iskay simi rimaq kasqanchisrayku. Chaytaqa llapa umallikunapas, llaqta kamachiqkunapas, suntur wasipi hamawt'akunapas chaskinallankun. Lloqsimurqanmi Kamachikuy Qelqa, yupayninmi 21156, 27 aymuray killapi 1975 watapi. Lliw chaykuna hunt'akunanpaqqa llank'asun, kallpachakusun, yanapanakusun. SUTI (Nombre) +Kay rimayninchispa sutinqa iskaymi Kanman: Qheswa simi: idioma, habla del valle Runasimi: idioma, habla de la gente PIKUNAPAQMI KAY SIMI (Para quienes es este idioma) Qheswa simitaqa manan Perú suyullapichu rimanchis, aswanpas rimallankutaqmi Boliviapi, Ecuadorpi, Colombiapi, Argentinapi, Chilepi huk suyukunapipas. Perú suyupiqa soqta rikch'aqmi qheswa simiqa, chaymi kaykuna: Ancash-Huaylas, CajamarcaCañaris, Junin-Huanca, San Martín, AyacuchoChanca, Cusco-Collao. 6 +Kay soqtantin rimayta qhawarispan yachanchis Qosqowan Punowan kaq, inkakunaq rimasqanpuni kasqanta. MAY CHEQASKUNAPIN RIMANKU (En que lugares hablan) Qosqo, Puno qheswa simitaqa rimanku Perú suyuq uyay hayp'iynin llaqtakunapin, chaykunan kaykuna: Qosqo, Puno, Arequipa, Moquegua, hinallataq Tacnaq, Madre de Diospa, Apurimaqpa wakin k'itinkunapi, llaqtankunapi. Lliw chaykunapi qheswa simi rimaq runakunaqa yaqa iskay unu waranqan kanku. (2 millones apróximadamente). Yachaqanapaqqa iskaynin rimaypi qelqasun (Escribir bilingüe para aprender) Allinta yachaqanapaqqa iskaynin rimaypi qelqasun, qheswapi castellanopiwan, iskay simi rimaq kasqanchisrayku. Wakinkunaqa icha manapuni runa simita yachankuchu. +waranqa = 1000 iskay waranqa = 2000 kinsa waranqa = 3000 tawa waranqa = 4000 phisqa waranqa = 5000 +TUKUKUY SIMIKUNA (Conclusicón) Icha imallapipas kay yachachikuykuna yanapasunkiman, aswan allinta qheswa simimanta yachanaykipaq. Suyakushaykun aswanta kallpachakuspa, yuyaychanakuspa lliw sasakunatapas atipaspa qheswa simi rimayta qelqayta allintapuni yachanaykichista. Imakunatapas allichanata hina reparanki chayqa, willarimuway, imaynachus kananta sut'inchaspa qelqapipas simipipas, ancha allinpunin kanqa. + +Q'upa nisqaqa runap llamk'achisqan mawk'ayasqaña imakunam, runapaq manañam allinchu, manam ruranallachu. +Kawsay pachapi nisyu q'upakunaqa sallqatam waqllichin. +Muyuriq pachanchikta allinta amachananchikpaqqa q'upakunata ama sallqa pachaman wikch'usunchikchu, ichataq q'upata rakispa imaykanankunata musuqmanta llamk'achisunchik. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Q'upa. +Sallqa waqlliy + +Llank'aypi Sasachakuykunata Ch'uyanchaspa Purichiq +Qallariy Suntur llank'aykunata ñawpaqman puririchinapaq Qillqa mayt'u lliw llankáqkunawan waharinakunapaq chiqaq llan k'aykunapuni foto nisqa qhawachinapaq imaymana sut'ipi hina qhawanapaq Llank'aqkunaq tantanakuypi llikan lliw kamachikuykuna Willarikuykuna Ch'uya... + +Kunan watiqmanta qankunawan kachkani, ajinapis, kunan kay yachaqanapi, maymantataq kanki chayta yachaqasunchik. Ama sayk'uychikchu. + +kečua: Bulibiya — Bulibiya Mama Llaqta +kečua: Piruw — Piruw Mama Llaqta + +quwiki Hallka k'iti k'anchar + +quwiki Rikch'aq ñiqi + +13 KAQ YACHATSIKÏ Alli y mana alli reykuna + +E-chaski imamaytaykita willaway kay rurachinakunata llamk'achinapaq. + +06 . Viento ( Llaqta taki ) + +Quchayuq (Bolivia) + +Runa Simi: Altay rimaykuna + +105 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Kay mama llaqtakunapi: Ukranya +Ukranya simi (українська мова) nisqaqa Ukranya mama llaqtap rimayninmi, islaw rimaymi. Tawa chunka hukniyuq hunuchá rimaqninmi kachkan. + +(Wikipi tukuy p'anqakuna, rimanakuykunapas pusapunapas hukkunapas) 52 352 +P'anqa llamk'apusqakuna Wikipedia-pa paqarisqanmanta 633 115 +Kuskanchaku llamk'apusqakuna p'anqaman 12,09 +Rakiqunayuq ruraqkuna (wankurisqakunap sutisuyun) 20 367 +Llamk'achkaq ruraqkuna (wankurisqakunap sutisuyun) +(Ñaqha 30 p'unchawkunapi llamk'apuq ruraqkuna) 33 +IP hark'aymanta qispisqakuna (wankurisqakunap sutisuyun) 0 +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Roman Herzog‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq‏ + +Karabubu suyu (kastilla simipi: Carabobo ) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 4 650 km2. Uma llaqtanqa Valencia llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karabubu suyu. + +Llaqta taki: Gloria al Bravo Pueblo +Aswan hatun llaqta Caracas +Winisuyla, Binisuyla icha Biniswila (kastilla simipi: Venezuela) Urin Awya Yalapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Caracas llaqtam. Winisuylapiqa 28.549.745 runa kawsachkanku (2009). Hanaq kay: 916.445 km². +5 Paqarisqa runakuna +Quchakuna: Maracaibo qucha +Unancha Wallqanqa Suyu Uma llaqta Hallka k'iti k'anchar (km²) Runakuna +Wayuwu simi (119.000 rimaqkuna, Marakaywu quchap patanpi) +Wahibo simi (8.000 rimaqkuna) +Winisuyla (Llaqtakuna) + +Uma llaqta Makara +Makara kiti (kastilla simipi: Cantón Macará) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Makara llaqtam. +iskay llaqta kitilli: Eloy Alfaro, Makara (Macará) + +Manaraq kuchusqa k'ullu. +K'ullu[1][2][3][4][5][6][7][8] nisqaqa wasichaypaq, kuyuylla (kawitu, tiyana, hamp'ara, k'irana) ruranapaq, imakunata ruranapaqpas llamk'achisqa q'irum, sach'amantam. Ima sach'amanta hatun q'iru rakitapas k'ullu ninchikmi. +K'ullutaqa k'ullu kuchunapim q'iru last'akunaman kuchunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'ullu. + +"Butanika" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Antanka pampa (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Antanka pampa (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antanka pampa (Mama llaqta). + +Quturipunta nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, huk urqum, Jarani pruwinsyapi, Wak'as munisipyupi. +Urqu (Jarani pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Kartulsuyu). +"Umalliq (Kartulsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Chordeleg +Chordeleg kiti (kastilla simipi: Chordeleg) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Chordeleg llaqtam. +huk llaqta kitilli: Chordeleg + +Pawlu III, Pawlu III huk kimsa ñiqin (latin simipi: Paulus PP. III, Italya simipi: Paolo III) Alessandro Farnese sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin hatun puquy killapi 1468 watapi watapi paqarisqa Canino llaqtapi - † 10 ñiqin ayamarq'a killapi 1549 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +13 ñiqin kantaray killapi 1534 watapimanta 10 ñiqin ayamarq'a killapi 1549 watapikama Tayta Papam. + +James Patrick Page icha Jimmy Page sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1944 watapi paqarisqa Middlesex llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu Inlatirra mama llaqtayuq rock, heavy metal takiqmi, takina qillqaqmi, takichaqmipas qarqan. + +Sach'awaka icha Sachawaka,[1] kichwapi Sachawakra[2][3][4] (genus Tapirus, familia Tapiridae) nisqaqa huk ch'ulla ruk'anayuq ñuñuq uywakunam, yura mikhuq, Abya Yalapi Asyapipas sach'a-sach'akunapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sach'awaka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sach'awaka + +Paqarisqa 15 ñiqin hatun puquy killapi 1958 watapi (60 watayuq) +Mustapha Rabah Madjer (arabya simi: مصطفى رابح ماجر‎) sutiyuq runaqa (15 ñiqin hatun puquy killapi 1958 watapi paqarisqa Hussein Dey distritupi - ) huk Alhirya mama llaqtap piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rabah Madjer. +Piluta hayt'aq (RC Paris) + +Runa saqru nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Saqru icha Karka, kichwapi Karkanka nisqaqa ima uywap q'imina kapka kaqninmi, ukhu saqru (tulluntin: tulluyuq uywakunapi) icha hawa saqru (sinchi qara: sillwichakikunapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Saqru. + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Liq'ichu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liq'ichu. + +Uma llaqta Qallapa +Santiago Qallapa (kastilla simipi: Santiago de Callapa) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Paqaqi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Qallapa llaqtam. +Qallapa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Chengdu ( chun simipi: 成都, phinyimpi: Chéngdū, machu: Chengtu), Chunwa llaqtap, Sichuan pruwinsya uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chengdu. + +Tennessee nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Nashville llaqtam. + +Uma llaqta Yawli +Yawli distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Yauli) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wankawillka pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Yawli llaqtam. +Mayukuna: Ichhu mayu + +Tiyay Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Miraflores distritu, Witis distritu +Ankuwillka (kastilla qillqaypi:Nevado Ancovilca) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Miraflores distritupi, Witis distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.467 mitrum aswan hanaq. + +"Kiti (Kutupaksi marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Pirqa + +Kawsay allpa saywachi. +Kawsay allpa saywachi nisqaqa istudyah yachaymi kitita maypi kawsaqkuna tiyanku. + +7. Manaña maqanakuy kananpaq, Perú allin yupaychasqa kananpaq, mana manchakuypi kawsanapaq +13. Llapallan runakuna qalikaypi kananpaq, allin kawsaypi tiyananpaq +16. Wasi ayllu kallpanchanapaq, warmakuna, irqikuna, wayna sipaskuna amachasqa, kallpanchasqa kanankupaq + +Bolivia suyupin pasaqta llakikushanku imaraykuchus un khuchi wachasqa runata hina, hinakaqtinmi nishanku imataq chay dios yaya ima pachapitaq kashanchis nispa, kay pachachu icha p'uchukapunqa nispa. +SERFOR Puno: mama k'airakunatas qhatunapaq apashasqanku. +Ilave: iskay chunka runakuna mana documentuyoq hap'ichikusqanku + +27 MAYO 2016_JATUN LLAQTA - CORAPE +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 27 MAYO 2016_JATUN LLAQTA +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +20 de Mayo 2016 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +Maypim willañiqita llamk'achinku +Mayqin wikikunapi willañiqita llamk'achinku +Qallariy willañiqi ‎(1836 × 1756 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 3,08 MB; MIME laya: image/jpeg) +Kay p'anqaqa Wikimedia Commons nisqamantam. Huk ruraykamaykunapipas llamk'achinapaq kanman. Willañiqi ch'uyanchana p'anqanpi ch'uyanchaytaqa kay qatiqpim rikunki. +rakinakuy – iskaychay, mast'ariy, maymanpas kachay kay rurasqata +Ruraqpa sutinta willay – Kay rurasqataqa ruraqninpa icha saqillaqninpa sut'ichasqan hina unanchanaykim (ichataq amapuni kay hinachu, pay q'imisunkiman icha rurayniykita q'iminman rikch'akunman). +P'unchaw/pacha nisqapi ñit'iy chaypacha willañiqi kachkasqata qhawanaykipaq. +Kay rikchamanqa kay qatiq 3 p'anqakunam t'inkimun: +Qhapaq p'anqa +Kay wakin wikikunam willañiqitaqa llamk'achinku: +en.wikibooks.org-pi kaykunapi llamk'achinku +Qhaway mayqin wikikunapim willañiqita llamk'achinku. +Willakunap kamaynin p'unchaw, pacha +Llamk'achisqa llamp'u kaq +Willañiqi hukchay p'unchaw, pacha +Antañiqichay p'unchaw, pacha +Saqillasqa Flashpix rikch'ay +Ch'ulla antañiqiq chhillpa llimphi suyu musyachiq +Ruk'aqta sayaq rikch'a hap'ina +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Q'iya nisqaqa phusullikunamanta, imawan ruphachikusqamanta chayri khichka yaykukuptin rikhurin aychapi. Q'iyapiqa achka yuraq yawar kawsaykuqkunam, añakikunatam awqaq. + +Mut'uy[1] icha Mutuyllu[2] (genus Senna) nisqakunaqa huk chaqallu sach'akunam, rikch'ana 250-chá rikch'aqniyuq. Ñawpa pachaqa chay rikch'aqkunamanta achkata Cassia rikch'aqmi nirqanku. +Huk mut'uy rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mut'uy. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mut'uy + +Ch'uñu nisqaqa qasapi chullunkuchaspa intip wach'inkunapi q'uñichispa chayta achka kuti kutipayaspa ch'akisqa papam. +Ch'uñuta ruranapaqqa papakunataqa qasaq pachaman mast'arinchik. Pacha laqhayaptin, papakunataqa iskay, kimsa tutata qasaqpi saqinchik. Papap qaran lluqsinanpaqqa chakinchikwan sarurinchik, runawan warmiwanpas llamk'aspa. Chaymantataqmi saqirinchik ch'akinanpaq. +Muraya nisqa yuraq, aswan chaniyuq ch'uñuta ruranchik yana ch'uñukunata mayuman churaspa. Puriq yakum pachap qaranta apaykuspa t'iqpan, papakunata yuraqchaspa. + +Pisqu nisqa ullumanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Pisqu icha P'isqu, kichwapi Pishku nisqakunaqa (classis Aves) phurukunayuq raprakunayuq, umapi chhukrunayuq uywakunam. Lliwmanta aswan pisqukunaqa phawayta atiptin, hukkunataq manam atinchu, ahinataq surim. +Pisqukunaqa isku rumi qarayuq runtukunatam wachaspa uqllanku, wawachap puqunanpaq. Uñachakunaqa, malqukuna nisqa, chaymanta, uqllay pacha nisqamanta runtuta t'uqyachispa paqarinku. Malqunkunataqa q'isapim mikhupayachispa uywanku. +Huk iskay pisqukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Friedrich Heinrich Alexander von Humboldt sutiyuq runaqa (14 ñiqin tarpuy killapi 1769 watapi paqarisqa Berlin llaqtapi; 6 ñiqin aymuray killapi 1859 watapi wañusqa Berlin llaqtapi) huk aliman kawsay yachaq runam karqan. + +Hanan Chincha nisqaqa (kastilla simipi: Chincha Alta) Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Ika suyupi, Hanan Chincha distritupi, Chincha pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Chincha pruwinsya) + +(Qallaw pruwinsya-manta pusampusqa) +Qallaw hatun kamachiy wamani icha Qallaw pruwinsya nisqaqa (kastilla simipi: Provincia Constitucional del Callao) Piruw mama llaqtapi huk Kamachiy pruwinsyam. +Kamasqa 20 ñiqin chakra yapuy killapi 1836 watapi. +Hatun Qucha Tayta +Susqta distritunmi kan. + +James Cook sutiyuq runaqa (27 ñiqin kantaray killapi 1728 paqarisqa Marton llaqtapi, North Yorkshire k'itipi, Inlatirrapi; 14 ñiqin hatun puquy killapi 1779 wañusqa Hawayipi) Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq wamp'uykachaqsi, suyu tariqsi, saywitu qillqaqpas karqan. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 1200 × 800 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 1,59 MB) + +1784 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Tiyay: Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu +Markaqucha (kastilla qillqaypi: Marcacocha) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk qucham Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi, Markapumaqucha ñiqpi. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'isiyay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Atucha (kastilla simipi: Atocha) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, P'utuqsi suyupi, Urin Chichas pruwinsyapi, Atucha munisipyupi. + +Runa Simi: Camagüey pruwinsya + +Punku p'anqa: Llaqta pusay - Wikipidiya +Punku p'anqa: Llaqta pusay +Kawpay icha pulitika (kastilla simipi: política; grigu simimanta: πολιτικός (politikós) «mamallaqtayuq, llaqtayuq, llaqtaman kapuq, llaqtap kamachiyninman kapuq») nisqaqa huk runakunap idiyuluhiya nisqaman ruraynin, huk yuyanakunatapas aypanapaq, mama llaqtapi, maypipas runapura. Kawpay yachay nisqapim yuyaychakunchik. +Athina llaqtayuq Aristotelis sutiyuq yachay wayllukuq runa Kristup ñawpan pichqa kaq pachakwatapi "Kawpaymanta" (Πολιτικά - Politiká) nisqa qillqasqanpi kay mama llaqta wakikunatam (kawpay llikakunatam) nin: Monarkhiya, Aristokratiya, Dimukratiya, Okhlokratiya, Oligarkhiya, Tiraniya +Pulitiku idiyuluhiyakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kimsantin atiy - Tantanakuy +Waki rikch'arimuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mana kamachiy tantanakuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Diplumatiya, mamallaqtapura watanakuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqtapi kawpay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Maqanakuy Qasikaypas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +K'anchaq Ñan - Kuntrakuna - Wañuypa Iskwadrunninkuna - Al Qayda +Piruwpi pulitiku partidukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin (APRA) - Mamallaqtap Ruraynin (AP) - Piruwpaq huñu (UPP) - Piruwpa Kumunista Partidun +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:33, 12 ini 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Chinchasuyu, Kuntisuyu,Antisuyu y Qullasuyu. + +Rimaykunap ayllun: Indu iwrupiyu rimaykuna +Iranu rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Kurdi simi (Kurdî, كوردی, К'ӧрди) nisqaqa huk iranu rimaymi, anti Turkiyapi, chincha Iraqpi, kunti Iranpi, chincha Siryapipas rimasqa. +Turkiyapi lliwmanta aswan rimaqninkunam, ichataq chaypi mama llaqta anchata sarupachkanmi. Rimaqninkunap yupayninqa manam riqsisqachu, chunka kimsayuq hunuchá, iskay chunka hunachá rimaqnin kachkan. + +Runa Simi: Qusqu-Qullaw + +2010 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam kachkan, kunan watam. + +Runa Simi: Sach'a ansu + +Runa Simi: Tiwlli waqachina + +Runa Simi: Aranway pukllaq + +Qhichwa simi (Quechua) + +hallka k'iti kanchar +hallp'a kamaykuna + +Llaqta Machupicchu Pueblo + +kaymi Espiritu Santup k'achayninmanta (grasyanmanta) runa tukurqan, +Kruspi chakatasqa wañurqan, +p'ampasqataq karqan; +ukhu pachakunaman uraykurqan, +kimsa ñiqin p'unchawpi wañusqakunamanta kawsarimpurqan; +hanaq pachakunaman wicharipurqan; +chaymantan kay pacha p'uchu kayta +kawsaq runakunata wañusqakunatawanpas taripaq hamunqa. +huchakunap pampachakuyninta, +Iñinim Dyus Yaya llapa atipaqman, hanaq pachap kay pachap ruraqinman. Jesukristu paypa Sapay Churin Apunchikmanpas; kaymi Espiritu Santup k'achayninmanta runa tukurqan, Qullana Mariyap wiksanmanta paqarimurqan; Ponsyu Pilatup siminmanta muchurqan; Kruspi chakatasqa +wañurqan, p'ampasqataq karqan; ukhu pachakunaman uraykurqan, kimsa +ñiqin p'unchawpi wañusqakunamanta kawsarimpurqan; hanaq pachakunaman wicharipurqan; chaypim Dyus Yaya llapa atipaqpa paña makinpi tiyachkan, chaymantan kay pacha p'uchu kayta kawsaq runakunata wañusqakunatawanpas taripaq hamunqa. Espiritu Santuman iñinim, Santa Inlisya Katulikata (Ch'uya tukuypaq inlisyata), Santukunap hukllachakuyninta, huchakunap pampachakuyninta, ayakunap kawsarimpuyninta, wiñay kawsaytapas iñinitaqmi. Hinataq kachun. +Yayayku hanaq pachakunapi kaq, +ima hinam hanaq pachapi, hinallataq kay pachapipas. +P'unchawninkuna t'antaykuta kunan quwayku. +ima hinam ñuqaykupas ñuqaykuman huchallikuqkunata pampachayku hina. +(Yaya, Churi, Ch'uya Espiritupas yupaychasqa kachun.) +Ima hinam ñawpaq karqa, kunanpas, wiñaypas, mana p'uchu kayniyuq pachakamapas. +qamtam yuyakuyku, waqaspa, arqhispa, kay wiqi pachapi. +Chaymantari kay qarquy pacha p'uchu kaptin, +kusi gloryaykiwanmi hanaq pachapas kay pachapas hunt'asqa. +(Jn 1, 29: Juanmi paqarinninta, payman Jesus hamusqanta rikuruspan ñirqa: "Qhaway runakunap huchan hurquq Dyuspa Chitanta" ñispa.) +hatunchaqkunata Atiyniyuq Dyus rurapuwasqanrayku. Ch'uya ñisqan sutinqa. +Makinwanmi atiyninta rikuchirqan, anchaykachaqkunatam ch'iqichirqan. +Glorya Dyuspaq kachun hanaq pachapi, kay pachapitaq sumaq kawsay kachun Dyuspa chikllasqan runakunapaq. + +Yuraq pirqa: +Anqas punku: + +"Llaqtanchikkuna Rayku, Allin Kausaymanchayananpaq" + +Runa Simi: Cuscatlán suyu + +83 kñ sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +83 kñ sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +83 kñ sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +1 ñiqin pachakwata kñ ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +80 watakuna kñ ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:83 kñ ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tikraynin paqarikuy Kastillanu simipi: + +Phirriñaphi pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Phirriñaphi +Hanaq kay 37 m (Phirriñaphi llaqta); 4062 m (Yanawanka urqu Canchachalpi) +Phirriñaphi icha Phiriñawi (kastilla simipi: Provincia de Ferreñafe) nisqaqa Piruwpi, Lampalliqi suyupi, huk pruwinsyam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Llakipampa sallqa kawsay risirwa - Pumaq sach'a-sach'a ñawpa wak'a - Hatun Batan parki +Pruwinsya (Lampalliqi suyu) + +"Kuyuylla" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Wien llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Wien llaqtapi paqarisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wien llaqtapi paqarisqa. +"Wien llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kamarisqa 16 ñiqin qhapaq raymi killapi 1899 watapi + +Uma llaqta Qunchamarka +Qunchamarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Conchamarca) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, Ampu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qunchamarka llaqtam. + +P'unchaw 6 ñiqin marsupi 2009 watapi +Lima Hatun llaqta suyu + +Tulluyuq[1] (Vertebrata) nisqaqa, kichwapi Tulluyuk, Tullukwa[2] icha Karkay[3] nisqapas lliw tulluyuq kaq, wasa tiwlliyuq (Chordata) nisqakunaman kapuq uywakunam. Kay rikch'aq sinri (classis) nisqakunam kapun: +Runakunaqa chay hinapas tulluyuqmi kanchik. + +Václav Klaus ( * 19 ñiqin inti raymi killapi 1941 watapi paqarisqa Praha llaqtapi - ). huk Chiksuyu mama llaqtayuq musikuq, yachaychiq, pulitiku, Uma kamayuq wan Umalliq. +7 ñiqin pawqar waray killapi 2003 watapi-manta ñawpaq kuti Chiksuyupa Umalliqnin karqan. + +Laqa icha Pisara nisqaqa (kastilla simipi: pizarra) ancha ñit'isqa ch'aqumanta tukusqa, rikch'arakusqa qiqllam, achka last'akunam palltasqa hina rikch'akuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Laqa. + +Kay mama llaqtakunapi: Madagaskar +Malagasi simi (Malagasy) nisqaqa Madagaskarpa rimayninmi. Chunka isqunniyuq hunuchá mama rimaqniyuq kachkan. + +Pruwinsya La Rioja +Logroño llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. La Rioja Uma llaqta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Logroño. + +Ichirō Mizuki (水木一郎 Mizuki Ichirou), icha Toshio Hayakawa (早川俊夫 Hayakawa Toshio) (Tukyu llaqtapi paqarisqa 7-1-1948) sutiyuq runaqa Nihun mama llaqtayuq anison takiqmi, taki qillqaq, kumpusiturmi, simi kapchiqpas karqan. + +Kay p'anqawanqa willañiqikunata MIME layankamam ch'illchiyta atinki. Qunapaq: contenttype/subtype, ahinataq image/jpeg. + +Musuq Isparta suyu ( kastilla simipi: Estado Nueva Esparta) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 1 150 km². Uma llaqtanqa La Asunción llaqtam. + +Runa Simi: Awidul yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Q'uruta + +Muqiwa nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Muqiwa suyup uma llaqtanmi. + +quwiki Utishi mamallaqta wari kancha + +Runa Simi: Chūgoku suyu + +Katiguriya:Qucha (Brasil) (qu kalba) + +ÑAK'AREQ LLANK'AQKUNA!! +Wañuy seq'oywan atipasqa Wajchayacheqjunamanta p'itisqa, +Hatun auqa watakunapi. +RIJCH'ARIYCHIS LLANK'AQKUNA!! +Antikuna ñauraytaki, (Quechua version) + +Qhapaq Kancha (en) + +Runa Simi: Erie qucha + +Runa Simi: Mat'i + +9 ñiqin aymuray killapi 2017 watapi (89 watayuq) +Qian Qichen sutiyuq runaqa (chinu simi: 钱其琛, pinyin: Qián Qíchēn); (* 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1928 watapi paqarisqa Jiading llaqtapi - 9 ñiqin aymuray killapi 2017 watapi wañusqa Pikkin llaqtapi ) huk Chunwa mama llaqtayuq diplumatiku wan pulitiku qarqan. +1988 watamanta 1998 watakama Chunwa Runallaqta Republikap hawa ministrunmi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qian Qichen. + +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, kay p'anqap rimanakuy p'anqanpi willarimuy. +Suti kit'ikunaqa kay hinam: +Huk t'ikranakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yanapa:Simikuna - Wikipidiyapi, uyapuranpipas llamk'achisqa musuq simikuna + +Bourbon sutiyuq panakayuq wiraquchakunaqa Iwrupapi riypa ayllunmi. +Ransiya wan Navarra[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Campinas llaqtaqa Brasilpi (São Paulo suyupi hatun llaqta), Purtuyiskunap 1774 watapis tiksisqan. +Campinas llaqtaqa 1 080 999-chá runayuq kachkan. + +6 chaniyuq tikraykuna khuyay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tomás Frías Ametller sutiyuqqa (21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1804 watapi paqarisqa P'utuqsi llaqtapi, Buliwyapi, 10 ñiqin aymuray killapi 1884 watapi wañusqa Firenze llaqtapi, Italyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (1872-1873, 1874-1876). + +Tiyakuynin Muqiwa suyu, General Sánchez Cerro pruwinsya, Ubinas distritu +Uwinas (kastilla simipi: Ubinas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk nina urqum Ariq Wallapi, Muqiwa suyupi, General Sánchez Cerro pruwinsyapi, Ubinas distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.440 m / 5.672 mitrum aswan hanaq. +Urqu (Muqiwa suyu) + +Katiguriya:Kiti (Napu marka) +"Kiti (Napu marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Makemake nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Makemake (sut'ichana) rikuy. +Makemake icha (136472) Makemake (rapanuy simimanta: Makemake, kastilla simipi: Makemake) nisqaqa intimanta huk karu kaq tuna puriq quyllurmi inti llikapi. + +Paul Cézanne sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin qhulla puquy killapi 1839 watapi paqarisqa Aix-en-Provence llaqtapi, Ransiyapi - † 22 ñiqin kantaray killapi 1906 watapi wañusqa Aix-en-Provence llaqtapi, huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. + +Bromu, Br (musuq latin simipi: Bromum) nisqaqa huk kachichaq mana q'illaymi. + +16 ñiqin pawqar waray killapi 1990 watapi – 1 ñiqin hatun puquy killapi 1995 watapi +Nicholas Alexander Brathwaite sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin anta situwa killapi 1925 watapi paqarisqa Carriacou llaqtapi - 28 ñiqin kantaray killapi 2016 watapi wañusqa ) huk Grinada mama llaqtayuq pulitiku kawpaqpas karqan. + +Balzar icha San Jacinto de Balzar (kastilla simipi: Balzar) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Balzar kitip uma llaqtanmi. + +Kichka t'ankar [1] (Solanum marginatum) nisqaqa Aphrika suyukunamanta hamuq hampi yuram. Antikunapi musuq yuram. + +Uquti (rectum) nisqaqa sikipi kaq ch'unchulkunap qhipaq rakinmi, sip'utipi hawaman pusaq, akata lluqsichinapaq. + +Runa Simi: Alpikuna + +quwiki Katiguriya:Quchapampa llaqtapi paqarisqa + +Runa Simi: Antikuna atuq + +"Runa Simi" + +Jane Wyman Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +tapuypi mana riqsisqa pacha (timpu), tapusqa, qayakusqa runa chay pachamanta willachun +Kay p'anqaqa 18:41, 1 ukt 2011 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +6 Jehovaqa tukuy imata riqsin. Imaraykuchus Paylla wiñaymantapacha "wiñay Reyqa" (1 Timoteo 1:17). Chay chhika unaypiqa, tukuy imata rikurqa. Biblia nin: "Tukuy ruwasqa kajqa Diospa qhawayninmanta mana pakasqa kayta atinchu. Manachayqa tukuy imapis sutʼipacha, qhatarasqataj kashan paypa rikunampi, pimanchus kawsayninchejmanta cuentata qonanchej kanqa, chaypata", nispa (Hebreos 4:13; Proverbios 15:3). Ruwawaqninchik kasqanraykutaq, tukuy imata sumaqta riqsin, runas imastachus ruwasqankuta, imachus sunqunkupi kasqanta ima qallariymantapacha qhawachkan (1 Crónicas 28:9). Chantapis, sapallanchikmanta imatapis akllanapaq ruwawarqanchik, allin kaqta akllaptinchiktaq mayta kusikun. Astawanpis achkhas mañakuptinkupis tukuyta jukllapi ‘uyarin' (Salmo 65:2). Arí, Jehovap yuyayninqa may sumaqpuni. +7, 8. ¿Imaynatataq Jehová tukuy imata entiendesqanta, reparasqanta, yachayniyuq kasqanta ima rikuchin? +7 Jehovaqa mana pata patallantachu riqsin. Payqa imapichus ruwasqasnin jukchasqas kasqankuta, imaynapunichus ruwasqa kasqankuta ima sumaqta riqsin. Chantá imaynachus kasqankumanjina juzgan, allin kaqta mana allin kaqta riqsin, imachus aswan valorniyuq kasqantapis yachan. Imachus sunqu ukhupi kasqantapis riqsin (1 Samuel 16:7). Jehovaqa, mana riqsillanchu manaqa, sumaqta entienden, reparan ima, chaykunataq aswan patapi riqsiyllamanta nisqaqa. Chaywanpis yachayninqa mana chayllachu. +8 Jehovaqa yachayninta, riqsisqanmanjina, reparasqanmanjina, entiendesqanmanjina ima imatapis ruwaspa rikuchin. Bibliapi "yachay" rimayqa, "sumaq llamkʼay" chayri "yachaymanjina ruway" niyta munan. Chayrayku Jehovaqa, mana simillamantachu yachayniyuq, manaqa chaymanjinapuni ruwan. Jehovaqa, mayta riqsisqanmanjina, entiendesqanmanjina imatachus ruwananta sumaqta akllan, may sumaqmantataq juntʼan. ¡Chaymá sumaq yachayqa! Jesuspis, Jehovamanta nirqa: "Yachaynenqa ruwasqasnimpi rejsichikun", nispa, chaytaq chiqapuni (Mateo 11:19). Jallpʼapi, janaqpachapi ima Jehovap ruwasqanqa, may yachayniyuq kasqanta sutʼita rikuchin. +16 Kay 4 yachaqanapi rikunchikjina, Jehovalla may chhika angelespa kamachiqnin kasqanrayku, "ejercitosta kamachiq" kasqanta nikun. Chaytaq may atiyniyuq kasqanta rikuchin. Chaywanpis, ¿imaynatataq yachayninta rikuchin? Kaypi tʼukurina: Jehovawan Jesuswanqa, ni jaykʼaq qhasilla kakunkuchu (Juan 5:17). Chayrayku angelespis manallataq qhasillachu kakuchkasqankuta nisunman. Chantapis runasmantaqa aswan atiyniyuq, yachayniyuq ima kanku (Hebreos 1:7; 2:7). Jehovaqa, angelesninta mana jinallatachu japʼikun. Paykunaqa, may chhika waranqa watastaña may kusiywan "munayninta ruwa[nku]", "kamachisqasninta juntʼa[nku]" ima (Salmo 103:20, 21). Chayrayku Jehovap yachayninqa, ¡mayjinapunichus kanpis! +22 Chantapis yachanmanña chayqa, mana khuyakuyniyuq, rumi sunqu kasqanta, mana entiendewasqanchikta ima rikuchinman. Chaytaq mana jinachu. Bibliaqa, Jehová "sumaj yachayniyoj" kasqanta nin (Job 9:4). "Sumaj yachayniyoj" rimayqa, qillqakuchkaptin "sunqunpi yachayniyuq" niyta munarqa. Chaytaq mana Jehová juk sunquyuq kasqantachu ninayan; manaqa imaynachus kasqanmanta, munakuyninmanta ima parlachkan. Chayrayku Diosqa yachayninta, wak kʼacha kaykunasninta ima munakuywanpuni rikuchin (1 Juan 4:8). + +Hukllachasqa Amirika Suyukuna - Wiktionary +Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +"kusikuy, ama llakisqachu kay!!!!" + +1 Umapi kurku yawrikuna +7 Mikhuna ch'añankuna +Umapi kurku yawrikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kuyuchina kurku yawrikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yawar puriy kurku yawrikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Samana kurku yawrikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ispana kurku yawrikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ispay p'uru / hisp'ay p'uru (vejiga) +Runap ñat'inkuna. +Mikhuna kurku yawrikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +K'ipchan nisqaqa hígado icha páncreas niyta munanmi. +K'ayrapin nisqaqa bazo icha páncreas niyta munanmi. +Wiqaw nisqaqa cintura icha bazo niyta munanmi. +Runap kurku yawrinkuna (kastilla simi - qhichwa simi) +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:08, 7 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Katiguriya:Takichaq (Ispaña) - Wikipidiya +Katiguriya:Takichaq (Ispaña) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Ispaña). +"Takichaq (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Charkana +Charkana distritu (kastilla simipi: Distrito de Charcana) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Unyun pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Charkana llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'aywiy +4 chaniyuq tikraykuna k'aywiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'aywiy1k'aywiy2k'aywiy3k'aywiy4 +(wañuy ñak'ariy, wañuy p'itiy, p'itikay) + +Irukisa rimaykuna - Wikipidiya +Irukisa rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. +Irukisa rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Chincha Awya Yalapi. Chunka iskayniyuqnintin rimaymi. +Irukisa rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Ama Suti nisqawan pantaychu. +Sut'i (sentido, significado) nisqaqa ima rimapaqpas, rimasqapaqpas, ima rurasqapaqpas icha kaqpaqpas niyta munaq kayninmi. + +Pandoja (kastilla simipi: Pandoja) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Killaqullu pruwinsyapi, Killaqullu munisipyupi, Killaqullu kantunpi. + +Veliky Novgorod, Hatun Nowgorod icha Novgorod chaylla (rusu simipi: Вели́кий Но́вгород, Hatun Musuqllaqta icha Новгород chaylla) nisqaqa Rusiya mama llaqtapi llaqtam, Novgorod suyup uma llaqtanmi, Volkhov mayup patanpi, Ilmen qucha ñiqpi. +Ñawpa pacha Novgorod hatun mama llaqtap uma llaqtansi karqan. + +Tikraynin k'usuy Kastillanu simipi: + +Javier Heraud Pérez (* 19 ñiqin qhulla puquy killapi 1942 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - 15 ñiqin aymuray killapi 1963 watapi wañusqa Mayutata suyupi) Piruw mama llaqtap harawi qillqaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Javier Heraud. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aphrika. +"Aphrika" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Jaylliphust'a (Mishiku) + +Runa Simi: T'ukuch'uqu + +400 0 _ ‎‡a Camilo Torres‏ ‎‡c Kulumbya mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq‏ + +Quechua asqanakuqa mana runa kayta atinkunchu, q'owayllata atikun + +Mauk'a Llaqta + +qu='Mana riqsisqa wata', +qu='$date1 ñiqin pachakwata', +qu="$date1 qhipaq p'unchawkuna $date2 ñawpaq p'unchawkunapas", + +K'uchu Wasi + +Pacha Qullqiwasip tiyana wasin, Washington DC llaqtapi. +Pacha Qullqiwasi nisqaqa (inlish simipi: World Bank, kastilla simipi: Banco Mundial) mama llaqtapura kapuqninmi, pichqantin tantanakuypa ch'antasqan mama llaqtapura qullqi wasim. +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy tukusqa karqaptinsi, Pacha Qullqiwasitas kamarirqanku thuñichipayasqa mama llaqtakunata musuqmanta wasichaywan yanapanapaq. Kunankamapas tukuy Tiksimuyuntinpi hatun ruraykamaykunatam yanapanmi. +Kaymi Pacha Qullqiwasiman kapuq pichqantin tantanakuykuna: +Pacha Qullqiwasip umalliqninqa tukuy pichqantin tantanakuyninkunap umalliqninmi. + +Killawat'awan Qhapaq Urqukuna +Tiyay Qupaqhawana munisipyu, Manqu Qhapaq pruwinsya, Chuqiyapu suyu, Titiqaqa qucha +Hallka k'iti k'anchar 91,20 ha +Runakuna: Qhichwa; Aymara; +Killawat'a icha Quwati[1] nisqaqa (kastilla simipi: Isla de la Luna icha Isla Koati) Titiqaqa quchapi, Buliwya mamallaqtapi, Manqu Qhapaq pruwinsyapi, huk wat'am. Titiqaqa wat'a nisqamantaqa 7 km karum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Killawat'a. +Wat'a (Titiqaqa qucha) + +Uma llaqta Wawra +Wawra distritu (kastilla simipi: Distrito de Huaura) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi , Wawra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wawra llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wawra distritu. + +Kamachichisqa 19 ñiqin pawqar waray killapi 1953 watapi +Club Atlético Nacional S.A. nisqaqa huk Kulumbya mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. Medellín llaqta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atlético Nacional. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'uti kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Aya Sophiya (grigu simipi: Αγία Σοφία Agía Sophía, "Willka Yachay", turkiya simipi: Ayasofya Müzesi, latin simipi Sancta Sophia) nisqaqa Turkiya mamallaqtapi, Istanbul llaqtapi, huk mawk'a inlisyam, suqta kaq pachakwatapi wasichasqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aya Sophiya. + +"Apaykachana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qhichwa runa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Qhichwa runa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Qhichwa runa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Tupaq Amaru iskay ñiqin ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yachay wasi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rimanakuy:Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Mama chanka, Chanka aycha, Laphi icha Nanati nisqaqa chankap hanaq rakinmi, mama chanka tullu (chaki tullu) sinchi aychakunawan qarawan, tiqnipi pata tulluwan t'inkisqa. + +Tiyay Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Miraflores distritu, Qaranya distritu +Kipala Punta (kastilla qillqaypi:Nevado Quepala Punta) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Miraflores distritupi, Qaranya distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +K'awchisuyt'u icha Musaraña (familia Soricidae) nisqakunaqa huk palama uquq ñuñuqkunam. + +Gustavo A. Jiménez sutiyuq runaqa (* 1886 watapi paqarisqa Pasqu urqu llaqtapi - † 14 ñiqin pawqar waray killapi 1833 watapi wañusqa Payhan distritupi) Piruw mama llaptaq Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Piruwpas Umalliq (1931). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gustavo Jiménez. +Pasqu urqu llaqtapi paqarisqa + +Runakuna: China; Hawa; Sunda +Hawa (indonesya simi: Jawa), nisqaqa Indunisya mama llaqtap wat'am. + +Nayriri marka Stockholm llaqtam. + +Apurimaq Suyu + +—Pablotaqa ama cadenasqallatan cuidankichis. Hinaspapas aman hark'ankichishchu, pipas payta watukuq hamuspa, yanapanantaqa, nispa. + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +quwiki Katiguriya:Waranqaysu yura rikch'aq ayllu + +Mama Uqllu (Quechua) + +Wachu llaqta +151 _ _ ‎‡a Wachu llaqta‏ + +Misti (ariq) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Misti (ariq) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Misti (ariq) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Misti urqu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ariqipa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ariqipa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kamana pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Aplaw pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kaylluma pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kuntisuyus pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Islay pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Unyun pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pikchu Pikchu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wallqa Wallqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhawanakunti distritu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'upuraki distritu (Ariqipa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qillqa distritu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hatun Qillqapampa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Ariqipa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lipayuq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pallaqucha (Ariqipa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Llamk'aq + +Arhintinap llaqta takin - Wikipidiya +Arhintinap llaqta takin +Oíd, Mortales nisqaqa Arhintinap llaqta takinmi. Kastilla simipi Vicente López y Planes-pa 1812 qillqasqan, takinanqa Blas Parera-p 1812 rurasqan. "Academia de Quechua Qollasuyo - Salta - Argentina" nisqap Qhichwa simiman t'ikrasqan. +RIMAY TAKIKUNA +Qhawariy k'irawpi llumpay huñuta. +Urasuyu ayllukunan huñusqa +Tiksintin qispisqataq kutichin: +Hatun llaqta Arhintina, kawsachun. +Wiñay kachun k'intukuna +Oíd mortales runasimipi, huk hina t'ikrasqakunapas + +Kamasqa wata 6 ñiqin inti raymi killapi 1849 +Fort Worth nisqa llaqtaqa, Texas suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Fort Worth llaqtapiqa 681 818 runakuna (2007) tiyachkan. +Uficial qillqa web Fort Worth llaqta (inlish simipi) + +8 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (08.04., 8-IV, 8ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 98 kaq (98ñ - wakllanwatapi 99ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 267 p'unchaw kanayuq. + +Quwi, Saka icha Haka, kichwapi Kuy (genus Cavia) nisqakunaqa Awya Yalapi kawsaq ñuñuq, khankiq uywakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quwi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Quwi + +Pacha Qullqiwasi, Washington llaqtapi. +Qullqi wasi icha Banku (kastilla simipi: banco) nisqaqa kañinata mañachiq ruruchinam. + +Kina yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Kina yura rikch'aq ayllu (familia Rubiaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Tuktunkunaqa tawantin icha pichqantin raphimuyum, wach'illam. Wayta raphikunaqa ura rakinpi huñusqam. Huklla sisa raphi muyum. Iskay ruru raphim. Ruru raphintinqa ukhu tiyaqmi. +Kaymi huk kina hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kina yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kina yura rikch'aq ayllu + +Pruwinsya Enrique Baldivieso pruwinsya +San Agustín kantun (kastilla simipi: Cantón San Agustín) nisqaqa Buliwya suyupi huk kantunmi, P'utuqsi suyupi, Enrique Baldivieso pruwinsyapi (San Agustín munisipyupi). Uma llaqtanqa San Agustín llaqtam (533 llaqtayuq, 2001 watapi).[1] +Mayukuna: Turuncha mayu + +Mit'uqucha (kastilla qillqaypi: Laguna Mitococha) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk qucham, Waywash wallapi, Wanuku suyupi, Lawriqucha pruwinsyapi, Qirupallqa distritupi, Ninashanka rit'i urqu ñiqpi. + +K'iripi lluklluchkaq yawar. +Yawar tikayay,[1][2] Yawar tikaya, Yawar lluklluy icha Yawar khutuy (Coagulatio sanguinis) nisqaqa yawarpa lluklluyninmi, yawar llukllunacha (trombocito) nisqakunap yanapayninwan. +Askha wakikuna ukhuq llank'aymi imawan ukhu yawar tikakunata ruwan. Yawarchasunpuni mana tikayayuqchus. +K'iri yawarchaptin, sinchiyasqa yawarwan chay yawarchay tukunam tiyan k'iri wichq'aywan, yawar hark'ananpaq (hemostasis nisqapaq). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yawar tikayay. + +Huwan VII, Huwan VII qanchis ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. VII, Italya simipi: Giovanni VII) sutiyuq runaqa (* 650 watapi paqarisqa Rossano llaqtapi - † 18 ñiqin kantaray killapi 707 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +1 ñiqin pawqar waray killapi 705 watapimanta 18 ñiqin kantaray killapi 707 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan VII. +1 ñiqin pawqar waray killapi 705 watapi - 18 ñiqin kantaray killapi 707 watapi + +Kaymantapacha: 5 ñiqin ayriway killapi 2009 watapi +Lars Løkke Rasmussen ( * 15 ñiqin aymuray killapi 1964 watapi paqarisqa Vejle llaqtapi - ). Dansuyu mama llaqta taripay amachaq, pulitiku wan Uma kamayuq. +5 ñiqin ayriway killapi 2009 watamanta ñawpaq kuti Dansuyupa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lars Løkke Rasmussen. + +Sikuanalisis nisqaqa runap nuna unquyninkunamanta allinchaymanta yachaymi, Sigmund Freud sutiyuq nuna yachaqpa kamarisqansi. + +Día 01: Cusco – Llaqtapata. +Día 02: Llaqtapata – Yunca Chimpa – Wayllabamba – Llulluchapampa – Warmiwañusca. + +Kay ruraqqa Runa Simita ñawparikusqa yachaywanmi riman. + +Chay runaqa niran: + +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin Wikipidiya + +Ch'aska Eugenia Anka Ninawaman sutiyuq warmiqa (1973 watapi Eugenia Carlos Ríos sutiwan paqarisqa Chisikata ayllu llaqtapi,Yawri llaqta ñiqpi, Qusqu suyupi) piruwanu qhichwa simipi qillqaqmi. +Qanchis watayuq kachkaq Ch'askachataqa pusamurqanku Ariqipa llaqtamanmi mistikunapaq llamk'ananpaq. Chay mistikuna allquchaptinmi, chunka pichqayuq watayuq kaspa yachay sunturmanmi riyta qallarirqan. Chay allquchaq mistikunamanta ancha phiñakuspam, manaña Carlos Ríos sutichakuspa qhichwa simipi sutitam chaskirqan, kayta nispa: Eugenia Carlos Ríos nispa sutichawarqanku. Ichataq Ch'aska Anka Ninawamanmi kani. Kikiypa Ch'askaymantam. Taytaypa Ankanmantam. Mamaypa Ninawamanninmantam. Ankalli Qhichwa llaqtaymantam, nispa.[1] +Runa waki yachaykunatam, runallaqta yachaytam yachaqarqan Ikwadurpi kaq FLACSO nisqa yachay sunturpi. Chaymantataq Paris llaqtaman rirqan, INALCO (Institut national des langues et civilisations orientales) nisqa yachay sunturpi llamk'anapaq. +Qhichwa simipi achka harawikunatam qillqan. +T'ika Chumpicha: Harawikuna +Rikch'akuna +Katiguriyakuna: +Qillqaq (Piruw) +Qillqaq (Qhichwa simi) +Kiskachay pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:22, 3 ini 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Piruw Umalliq +Kaymantapacha: 23 ñiqin pawqar waray killapi 2018 watapi +Ñawpaqnin kaq: +pulitiku wan musikuq +Martín Alberto Vizcarra Cornejo sutiyuq runaqa (22 ñiqin pawqar waray killapi 1963 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq allwiya kamayuqwan pulitiku karqan. Yachakuyninqa Mamallaqtap Ingenieria Yachaysunturpi karqan. Chaymantataq, Muqiwaman llamk'aq rikun. 2018/03/22 punchawmanta Piruwpa umalliqninmanta sullullchakun. +2011 watamanta 2014 watakamam Muqiwa suyu umalliq karqan. Chay pachapi, llapan huk llaqtakunap yachachikuyninta llallispa, lliw Piruwpi allinnin yachachikuyta qispichin. +2016 watapitaq "Peruanos por el Cambios" (Hukchay maskaq Piruw runakuna) sutiyuq Pulitika qhuchupi ñawpaq Suyu umalliq-rantimanta 2016 akllaykunaman yaykukun. Suyu umalliqmanta Pedro Pablo Kuczynskiqa karqan. +Achka sasachakuykunamanta, ñawpan Kuczynskiqa suyu umalliqta saqirqukupuptinmi, Vizcarraqa umalliqmanta 2018/03/22 punchawpi sullullcharqun. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Martín Vizcarra. +Katiguriyakuna: +Lima llaqtapi paqarisqa +Allwiya kamayuq (Piruw) +Umalliq (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:02, 4 awr 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Tikraynin waqachiy Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Nihun) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Nihun) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Nihun). +"Piluta hayt'aq (Nihun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Piluta hayt'ay (Nihun) + +Uma llaqta Umachiri +Umachiri distritu (kastilla simipi: Distrito de Umachiri ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Umachiri llaqtam. + +3 chaniyuq tikraykuna yuyayniyuq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: yuyayniyuq1yuyayniyuq2yuyayniyuq3 + +Uma llaqta Cheyenne +Wyoming nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Cheyenne llaqtam. + +Qiru nisqaqa Tawantinsuyu pachapi Inkakunap q'irumanta rurasqan, llimphichasqan upyana wisinam. + +Uma llaqta Anguía +Anguía distritu (kastilla simipi: Distrito de Anguía) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Chuta pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Anguía llaqtam. + +Runa ñit'inakuy 1378 runa / km² +Vilnius (lituano simipi Vilnius, pulacu simipi Wilno, bielorruso simipi (grafía latina/cirílica Vilnia/Вільня) llaqtaqa Lituwa mama llaqtap uma llaqtanmi. Vilniuspiqa 541 824 runakunam kawsachkanku (2006). + +Sipawa mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Sepahua) Piruw mamallaqtapi huk mayum, Ukayali suyupi, Atalaya pruwinsyapi, Sipawa distritupi. + +Wamanripa[1][2] (Wamanlipa),[3] Maych'a[4] (Waych'a)[5][6] icha K'ana[1] (genus Senecio) nisqa yurakunaqa hatunkaray yura rikch'anam, ancha rikch'aqsapa, ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu (Compositae) nisqaman kapuq. 1250 rikch'aqninmi kan. +Kaymi Antikunapi wiñaq huk rikch'aqninkuna: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Senecio + +The Garfield Show kay qhipaq mama karqan kanqaku Garfield. + +Aguas Verdes distritu (kastilla simipi: Distrito de Aguas Verdes) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Sarumilla pruwinsyapi, Tumpis suyupi. Uma llaqtanqa Aguas Verdes llaqtam. + +Qirisa (kastilla simipi: Quiriza) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, huk llaqtam P'utuqsi suyupi, Urin Chichas pruwinsyapi, Tupisa munisipyupi, Qirisa kantunpa uma llaqtanmi. + +Rurasqankuna takiq, takichaq +Simón Narciso Díaz Márquez sutiyuq runaqa icha Tío Simón (* 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1928 watapi paqarisqa Barbacoas llaqtapi - 19 ñiqin hatun puquy killapi 2014 watapi wañusqa Caracas llaqtapi), Winisuyla mama llaqtayuq takichaq wan takiqmi, kastilla simillapim qillqarqan. + +quwiki Hanan Purus mamallaqta wari kancha + +Runa Simi: Tuwa + +Melvyn Douglas Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 8 L Nisqawan Parlaykuna + +Shimi-karakuna. + +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +12 ENERO 2018 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +llaqtaymanta.com + +400 0 _ ‎‡a Joan Manuel Serrat‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq takiq wan takichaq‏ + +Kamachichisqa 6 ñiqin qhapaq raymi killapi 1959 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: SSC Napoli. + +Uma llaqta Sanku +Sanku distritu (kastilla simipi: Distrito de Sancos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Lukana pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Sanku llaqtam. + +Sir Phillip Anthony Hopkins, Anthony Hopkins sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1937 watapi paqarisqa Margam llaqtapi - ) huk Kamri mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq. +Sinru qillqa + +Kaymantapacha: 8 ñiqin kantaray killapi 2001 watapi +Girma Wolde-Giorgis (Amhara simipi: ግርማ ወልደ ጊዮርጊስ) sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1924 watapi paqarisqa Adis Ababa llaqtapi - ) huk Ithiyupya mama llaqtapi ruruchinap kamaqninmi, awqaq pusaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Girma Wolde-Giorgis. +Adis Ababa llaqtapi paqarisqa + +kaqpi kanku: phatasqa1phatasqa2 + +Asunsyun pruwinsya - Wikipidiya +Rayuqucha rit'i urqu +Uma llaqta Chakas +Ashuka wamani icha Asunsyun pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Asunción) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chakas llaqtam. +Urqukuna: Chaqllaku - Kanchas - Pamparahu - Paqtsa - Paqtsarahu - Pirlilla - Pumapampa - Purukinwa - Qhanqaraqha - Qaqapampa - Rayuqucha - Ruriqucha rit'i urqu - Tarushkancha - Tarush Wachanan - Wallqan - Wichahanka - Yakuwarmi - Yawina; Walla: Yuraq Walla +Mayukuna: Putaqa mayu +Quchakuna:: Paqarisha qucha - Qhanqaraqha qucha +Asunsyun pruwinsyapiqa iskay distritum. +Pruwinsyapiqa aswanta [qhichwa simi]]tam rimanku. + +Uma llaqta Wamantanka +Wamantanka distritu (kastilla simipi: Distrito de Huamantanga) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kanta pruwinsyapi, Lima suyupi. Uma llaqtanqa Wamantanka llaqtam. + +Allwiya kamayuq +Zhu Rongji, (Chinu simipi: 朱镕基, chinu tradicional: 朱鎔基, pinyin: Zhū Róngjī, Wade-Giles: Chu Jung-chi; IPA: [tʂú ʐʊ̌ŋtɕí]) sutiyuq runaqa, (* 1 ñiqin kantaray killapi 1928 paqarisqa Changsha llaqtapi - ), Chunwa Runallaqta Republika mama llaqta Allwiya kamayuq wan pulitiku qarqan. +Ñawpaq warmi: Lao An +Allwiya kamayuq (Chunwa Runallaqta Republika) + +Paqarisqa 16 ñiqin inti raymi killapi 1952 watapi +Ñawpaq klubnin Alianza Lima (piluta hayt'aq) +César Cueto Villa sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin inti raymi killapi 1952 watapi paqarisqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Piruw Piluta hayt'ay Liga Alianza Lima Piruw 1978 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: César Cueto. + +Rimana yapaq nisqaqa (morphima, grigu simimanta μόρφημα "rikchachiq", chaymanta kastilla simipi morfema) nisqaqa rimap hukchakuq rakinmi. +Qhichwa simipi huk k'askachakuq rimaykunapipas chay rimana yapaqkunataqa k'askaq ninchikmi. + +Emir Khalifa bin Hamad al Thani (arabya simipi: خليفة بن حمد آل ثاني) sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin tarpuy killapi 1932 watapi paqarisqa Rayyan llaqtapi - ) huk Qatar mama llaqtapi pulitiku karqan. + +AS Roma sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +AS Roma sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +AS Roma sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Tawripampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Tauripampa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi. + +Asuwi (kastilla simipi: Azogues / San Francisco de Pelengui de Azogues) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kañar markapi Asuwi kitip uma llaqtanmi. Asuwi llaqtapiqa 31.151 runakunam kawsachkanku (2005). +Kañari takiqkuna, Kañar marka, Ikwadur +www.inec.gov.ec/ Yupaykuna: Asuwi kiti +Llaqta (Kañar marka) +Llaqta (Asuwi kiti) + +Eugenio Novo Neira sutiyuq runaqa icha Uxío Novoneyra (19 ñiqin qhulla puquy killapi 1930 watapi paqarisqa Parada llaqtapi - 30 ñiqin kantaray killapi 1999 watapi wañusqa Santiago de Compostel llaqtapi), huk Ispaña mama llaqtayuq Galligu simi wan Kastilla simi qillqaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uxío Novoneyra. + +Venuspa atiynin, Angelo Bronzino-p llimphisqanpa rakin. Qhariqa warmita much'achkanmi. +Waylluy nisqaqa huk qharip huk warmip anchata munanakuspa khuyanakuyninmi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'umuykuy + +Luis Buñuel Portolés sutiyuq runaqa ( * 22 ñiqin hatun puquy killapi 1900 watapi paqarisqa Calanda llaqtapi -29 ñiqin anta situwa killapi 1983 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Ispaña- Mishiku mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luis Buñuel. + +Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu + +Warmi Wañusqa - Wikipedia +Warmi Wañusqa + +Runa Simi: Willay kamayuq + +8Chayta uyaparllapami tukuy runakuna, karguyjun runakunamapis kusa ukmanta tukuranllapa. + +1964 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. +Ima tukusqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 1964. +Kay p'anqaqa 03:43, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Punku p'anqa: Hampi yachay + +Runa Simi: Acadia mamallaqta parki + +Runa Simi: Qhusi qucha + +Qispi Kay suyu Info +Qispi Kay suyu Souvenirs +World > Peru > La Libertad > Qispi Kay suyu +I Love Qispi Kay suyu print +Awankay Turkiya Virginia suyu Georgetown Yellowstone mamallaqta parki Ho Chi Minh llaqta Munaku Monenh Oregon suyu Isluwinya Puebla de Zaragoza Podgorica Montana suyu San Marino Vermont suyu Kutupaksi Ukranya Chimpurasu Tarapaka suyu Chomolungma + +Patara iskaynin:runaq huñunakuynin llaqta wiñayninpaq. Vídeo 2: Rwaykuna chaninchasqa - Duration: 10 minutes. + +Uma llaqta Puerto Villamil +Isabela wat'a (kastilla simipi: Isla Isabela) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Yawatisuyupi huk wat'am, Yawatisuyup kitipas. Uma llaqtanqa Puerto Villamil llaqtam. +Puerto Villamil, Isabela wat'ap uma llaqtan +www.inec.gov.ec Yupaykuna: Isabela wat'a (2006 watamanta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Isabela wat'a. + +Millonarios Fútbol Club nisqaqa huk Kulumbya mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Millonarios FC. + +Q'uñichiy nisqawan imatapas q'uñichinchik, kaypi qhaway: + +Runa ñit'inakuy 40.79/ runa / km² (metro) +Kamasqa wata 19 ñiqin 123pi 1802 watapi +Kashamarka nisqaqa, Qusqu runasimipi Qasamarka nisqapas (kastilla simipi: Cajamarca, ñawpa pacha Caxamarca) piruwanu Kashamarka suyup uma llaqtanmi, Kashamarka pruwinsyapi. Kashamarka llaqtapiqa 153.466 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kashamarka. +Llaqta (Kashamarka suyu) +Llaqta (Kashamarka pruwinsya) + +"Mayu punku (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Kantun (Uru Uru suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +T'ula Pallqa kantun +Ñiq'ita kantun + +Katiguriya:Uma kamayuq (Tugu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Tugu). +"Uma kamayuq (Tugu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Winisuyla, 17 ñiqin qhulla puquy killapi 1929 +Wañusqa Winisuyla, 6 ñiqin anta situwa killapi 2003 +Hatun yaya watamanta 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1990 +Antonio Ignacio Velasco García sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin qhulla puquy killapi 1929 watapi paqarisqa Acarigua llaqtapi - † 6 ñiqin anta situwa killapi 2003 watapi wañusqa Caracas llaqtapi) huk Winisuyla mama llaqtayuq kathuliku Salesianukuna San Giovanni Bosco Taytakura wan Uma Hatun yaya Caracaspi karqan. + +Catanzaro llaqtaqa Calabria suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Runa Simi: Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa + +Waman Puma Piruw mama llaqtayuq qillqaq + +Panqara (kastilla aru: Flor), . jach'a q'illu inti jama taqinaru kusisi. kunaymani panqaranaka jirasol + +Willka Yachay + +Quechua: yupay, yupai + +400 0 _ ‎‡a Gilberto Gil‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq takiq, takichaq wan pulitiku‏ + +Runa Simi: Rogaguado qucha + +Runa Simi: Purus pruwinsya + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yachay wayllukuq (Alimanya). +"Yachay wayllukuq (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Yachay wayllukuq (Mama llaqta) + +Indu rimaykuna nisqaqa indu iwrupiyu rimaykunap huk urin rimaykunap ayllunmi, Uralan Asyapi rimasqa: Baratpi, Pakistanpi, Nipalpi, huk mama llaqtakunapipas. +Kaymi islaw rimaykuna: +Hindustani (Hindi simi, Urdu simi): 540 hunu rimaqkuna +Gujarati simi: 45 hunu rimaqkuna +Nipali simi: 40 hunu rimaqkuna +Sinhala simi: 16 hunu rimaqkuna + +Sumaku nina urqu, Tina llaqtamanta rikusqa, Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki +Uma llaqta Archidona +Archidona kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Archidona) Ikwadur mama llaqtapi, Napu markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Archidona llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Antisana kawsaykuska amachasqa allpa - Kutupaksi mama llaqta parki - Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki +Archidona kitipiqa Napurunakunam tiyanku. Paykuna Cotundo kitillipi Ushpayaku kitillipipas kawsanku. +Achidona kitip allpanpi achka allpa wiram, Punkarayaku nisqa tiyaypim. Chayrayku hurquyta munanku, ichataq Rukullaktapi kawsaq runakuna manam munanku. Indihina runakuna paray sach'a-sach'api chakuspa mayukunapi challwakunata hap'ispa kawsanku. Chayrayku allpa wira hurquyrayku sallqa waqlliymanta mancharikunku. +Istrilla intillamaqa (Bradypus variegatus) Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parkipi kawsaq uywam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Archidona kiti + +Urin Verapaz suyu - Wikipidiya +Urin Verapaz suyu +Urin Verapaz suyu (kastilla simipi: Departamento de Baja Verapaz) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Salamá llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urin Verapaz suyu. + +Napu mayu, Puerto Francisco de Orellana llaqta +Simikuna kastilla simi, kichwa simi, shuwar simi +Kastilla simipi llika tiyanan www.hcpo.gov.ec/ +Orellana marka nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Orellana) Ikwadur mama llaqtap markam . Uma llaqtanqa Puerto Francisco de Orellana llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki - Yasuni mama llaqta parki - Kuyawinu risirwa - Limunqucha risirwa +Wat'akuna: Pompeya wat'a +Orellana markapiqa Napurunakunam, Waorani Shuwar runakunapas tiyanku. Paykunaqa kay kitillikunapi tiyanku: [1], [2] +huk Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parkipi kawsaq uywa +Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Orellana marka. +Amachasqa sallqa suyukuna: Kuyawinu risirwa • Limunqucha risirwa • Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki • Yasuni mama llaqta parki +Mayukuna: Awariku mayu • Napu mayu +Runa llaqtakuna: Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan • Kichwa • Napuruna • Waorani + +Patas, Kila icha Kula (Theobroma bicolor) nisqaqa huk wayuq sach'am, kakaw sach'aman rikch'akuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Patas + +John Stuart Mill sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin aymuray killapi 1806 watapi paqarisqa London llaqtapi - 8 ñiqin aymuray killapi 1873 watapi wañusqa Avignon llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtap qillqaqsi yachay wayllukuqpas, musiku yachaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: John Stuart Mill. + +Pearl Sydenstricker Buck (chinesischer simi 賽珍珠 Sai Zhenzhu; icha John Sedges; (* 26 ñiqin inti raymi killapi 1892 watapi paqarisqa Hillsboro, West Virginia suyupi - † 6 ñiqin pawqar waray killapi 1973 watapi wañusqa Danby llaqatapi, Vermont suyupi). USA mama llaqtap qillqaqmi qarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Pearl S. Buck. + +Katiguriya:Awqaq pusaq - Wikipidiya +Katiguriya:Awqaq pusaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awqaq pusaq. +"Awqaq pusaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yuraqqucha rit'i urqu +Tiyay Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Muruqucha distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Chikla distritu +Yuraqqucha (kastilla qillqaypi: Nevado Yuraccocha) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Chawpi Wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Lima suyupipas, Waruchiri pruwinsyapi, Chikla distritupi, Antikuna q'asa ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.265 mitrum aswan hanaq. + +Uma llaqta Tinkipaya +Tinkipaya munisipyu (kastilla simipi: Municipio Tinguipaya) nisqaqa juk ñiqin munisipyu Tomás Frías pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tinkipaya llaqtam. +Mayukuna: Jatun Mayu - Pillku Mayu +T'inkipaya munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Inkawasi, Kañiti pruwinsya, Lima suyu +Uma llaqta Zúñiga +Zúñiga distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Zúñiga) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Kañiti pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Zúñiga llaqtam. + +Tosagua (kastilla simipi: Tosagua) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk llaqtam, Tosagua kitip uma llaqtanmi. + +Runa Simi: Aguascalientes suyu + +9.- Chinnq Llaqta. +6.- Tiyariy Pata Mayu. +8.- Much'ay Sacha Llaqta. + +Katharine Hepburn Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +yaku sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +yaku sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +yaku sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/yaku" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Mana iwrupa rimaykunapi hinaqa, Qhichwa simipi qillqayqa pukyu-pukyumanta hukyaykunmi. Kay wikisimitaqpiqa Rodolfo Cerrón Palominop kamarisqan uralan runasimipim qillqanchik, kimsantin hanllalliwan. + +Other name(s) Patallaqta, Q'inti Marka + +Bulibiya Mama llaqta + +Tayta inti apu rasuwillka apu sumaq warmi pacha mama + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/m" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Paqarisqa 22 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi +Mama llaqta +Wañusqa 28 ñiqin ayriway killapi 1999 watapi (79 watayuq) +Alfred Ernest Ramsey sutiyuq runaqa, (* 22 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi, paqarisqa Dagenham llaqtapi - 28 ñiqin ayriway killapi 1999 watapi, paqarisqa Ipswich llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +2.1.1 Mama llaqta kampiunatukuna +3 Willay pukyukuna + +MATEO LLAQTA + +26º Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +Theodore Roosevelt sutiyuqqa (* 27 ñiqin kantaray killapi 1858 watapi paqarisqa New York llaqtapi - † 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1919 watapi wañusqa Oyster Bay, Musuq York llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas karqan, 26 kaq umalliqnin (1901 watamanta 1909 watakama), ñawpaq Republikanu Partidupi kaq umalliqsi. +Hukllachasqa Amirika Suyukunapi Llaqtayuq Maqanakuypi Kunfidirasqa Amirika Suyukunata llallispas Hukllachasqa Amirika Suyukunata musuqta hukllachaspas isklaw kaytas puchukachirqan. + +Luigina Lollobrigida sutiyuq warmiqa, icha Gina Lollobrigida (4 ñiqin anta situwa killapi 1927 watapi paqarisqa Subiaco llaqtapi - ) huk Italya mama llaqtayuq aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gina Lollobrigida. + +K'ita pulla [1] (Allium ampeloprasum) nisqaqa Iwrupa, Asyamanta hamuq, kunantaq tukuy Tiksimuyuntinpi wiñaq hampi yuram, rikch'aq pullam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'ita pulla. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: K'ita pulla + +Uma llaqta Yunsa +Yunsa kantun (kastilla simipi: Cantón Yonza) nisqaqa huk kantunmi Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Daniel Campos pruwinsyapi, Tawa munisipyupi. Uma llaqtanqa Yunsa llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Purtugal). +"Uma kamayuq (Purtugal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa 16 ñiqin inti raymi killapi 1970 watapiwatapi (48 watayuq) +Detroit, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Cobi N'Gai Jones sutiyuq runaqa, (* 16 ñiqin inti raymi killapi 1970 watapi paqarisqa Detroit llaqtapi - ), huk USA mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cobi Jones. + +Baile Átha Cliath (inlish simipi: Dublin) llaqtaqa Ilanda mama llaqtap uma llaqtanmi. Baile Átha Cliathpiqa 506.211 runakunam kawsachkanku (2006). + +2004 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Tapuy icha Tapuq yuyay nisqa hunt'a rimaywanqa tapusqa runamanta willaykunatam uyariyta munanchik. +Tapuykunap qhipaqninmanqa tapuna chiku (?) nisqatam qillqanchik. +Kay hinam tapuykuna: +Ari mana tapuy: Tapuq runaqa -chu nisqa k'askaqta huk rimaman yapaspa tapun. Tapusqa runaqa arí icha mana nispa kutichin; +Willachiq tapuy: Tapuq runaqa tapukuq sutip rantin nisqa rimakunawanmi (pi, ima, may, hayk'a, ...), -taq, -m(i), -s(i) nisqa k'askaqkunata yapaspa tapun. Tapusqa runaqa imatapaq willaspa kutichin. + +Charaña (kastilla simipi: Charaña) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Paqaqi pruwinsyapi, huk llaqtam, Charaña munisipyup uma llaqtanmi. + +Q'uncha (tullpa) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +P'ukuru (Tatakua), Tobati llaqtapi, Parawayipi. +P'ukuru, Romanukunap pachamanta, Pompei llaqtapi. +P'ukuru[1] nisqaqa kichasqa yanuna llamk'anam mikhunata icha imatapas chayachinapaq, t'antata ruranapaqpas, ninawan, kañaq allpa wapsiwan icha pinchikillawan q'uñichisqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: P'ukuru. + +Uma llaqta Maidstone +Kent nisqaqa huk suyum Inlatirrapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi. Uma llaqtanqa Maidstone llaqtam. +13 Kent suyupi paqarisqa runakuna +Kent suyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kent. + +Antachapi (Antachape) nisqaqa huk Piruwpi, Hunin suyupi, urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.700 mitrum aswan hanaq. + +Ama hina kaspa, yaykuy rakiqunaykikunap hunt'alla huñunakusqaña kayninmanta rikunaykipaq. + +Runa Simi: Muwa + +Runa Simi: Villarrica mama llaqta parki + +quwiki Katiguriya:8 kñ + +Runa Simi: Bisiklita yallinakuy + +quwiki Iñuku huk'i sinchi micha + +allpamanta wiñaq kawsaq, inti wayllayta ruraq, saphiyuq, chillkiyuq, raphiyuq. + +cactus in Quechua: Waraqu yura rikch'aq ayllu + +14.Chay Palabraqa aychallikorqa, noqayku ukhupitaj tiyakorqa. Jatun kaynimpa k'anchayninta rikorqayku, Dios Tatajpa uj k'ata Churimpa jatun kaynimpa k'anchayninta jina. Payqa junt'a karqa k'acha kaywan, cheqa kajwantaj. 15.Paymanta Juanqa jatunmanta willarqa: Kaymá chay qhepayta jamojqa. Payqa noqamanta kurajmin, imaraykuchus manaraj nacekushajtiy, pay karqañapuni, nispa. +39.Jesusqa nerqa: Jamuychej rikunaykichejpaj, nispa. +Chantá Juanpa yachachisqasnin rispa, rikorqanku maypichus Jesús tiyakusqanta. Chay p'unchaypitaj paywan qhepakorqanku, imaraykuchus ch'isiyasharqaña. +4.Chantá Jesús, nerqa: Warmi, imaraykutaj chayta niwankiri? Manaraj horayqa chayamunchu, nispa. +12.Chantá Jesusqa rerqa Capernaumman, mamanwan, wawqesninwan, yachachisqasninwan ima. Chaypitaj mana unaytachu karqanku. +17.Chaypacha yachachisqasnin yuyarikorqanku qhelqasqa kasqanta: Tatáy, wasiykita sinch'ita munakusqayrayku, tukukushaniña,a nispa. +13.Jesús kuticherqa: Pillapis kay yakumanta ujyajqa ch'akichikonqapuni. 14.Noqaj qosqay yakuta ujyajrí manaña jayk'ajpis ch'akichikonqachu. Noqaj qosqay yakoqa paypi mana ch'akej pujyu jina kanqa, chay yakutaj wiñay kawsaypaj phullchimonqa. +25.Warmitaj nerqa: Yachani Cristo nisqa Mesías chayamunanta; payqa chayamuspa, tukuy imata willawasqayku, nispa. +26.Chantá Jesús nerqa: Noqa chay Cristo kani, pichus parlashasunki, chay, nispa. +33.Chantá yachachisqasqa paykunapura ninakorqanku: Pichus mikhunata jaywarqa, i? nispa. +Chay runaqa Jesuspa nisqanta creespa, riporqa. 51.Wasinman chayashajtintaj, kamachisnin taripaj llojsimuspa, nerqanku: Wawaykeqa kutiripun, nispa. 52.Chantá payqa kamachisninta taporqa ima horatachus wawan allinyasqanta; paykunataj nerqanku: Qayna chawpi p'unchaynejta k'aja onqoy thañiporqa, nispa. +9.Chay ratopacha chay runaqa sanoyaporqa, puñunanta oqharispataj puriyta qallarerqa. Chaytaj samarikuna p'unchaypi karqa. 10.Chayrayku judiosqa chay sanoyasqa runata nerqanku: Kunan samarikuna p'unchay kasqanrayku, mana atinkichu puñunaykita apaykachayta, nispa. +13.Chay sanoyasqa runataj mana yacharqachu mayqenchus kasqanta, Jesusqa ashkha runas chawpipi chinkarisqanrayku. 14.Chaymanta qhepata Jesús chay runata Templopi taripaspa, nerqa: Sanoyasqaña kanki; amaña astawan juchallikuychu, ama chaymanta aswan llakiy jamusunampaj, nispa. +13.Oqharispataj, chay phishqa cebada t'antasmanta puchojta chunka iskayniyoj canastasman junt'acherqanku. 14.Chay runastaj, Jesuspa milagro ruwasqanta rikuspa, nerqanku: Cheqamanta kay runaqa, kay pachaman jamunan karqa, chay profeta, nispa. +30.Chantá paykuna taporqanku: Ima milagrostataj qan ruwanki, chayta rikuspa creenaykupaj? Imastataj ruwankiri? 31.Ñawpa tatasninchejqa ch'in pampapi Maná nisqa t'antata mikhorqanku. Diosmanta Qhelqasqapi nin: Payqa paykunaman janaj pacha t'antata mikhucherqa,a nispa. +60.Jesuspa parlasqanta uyarispa, ashkha yachachisqas nerqanku: Chay nisqasnenqa ancha sinch'i. Pitaj chayta ruwayta atinmanri? nispa. +40.Chayta uyarispa, wakin runasqa nerqanku: Cheqatapuni kayqa, jamunan karqa, chay profeta, nispa. +43.Ajinata ninakuspa, Jesusrayku iskay yuyaypi t'aqanakorqanku. 44.Paykunamanta wakin munarqanku Jesusta jap'iykuyta, manataj mayqenninkupis makisninkuta churaykorqankuchu. +Jesusqa kay pachapaj k'anchay +13.Chantá fariseosqa payta nerqanku: Qan kikiykimanta willakushanki, chay willakusqaykitaj mana cheqachu, nispa. +58.Jesús paykunaman nerqa: Cheqatapuni niykichej: Manaraj Abraham kashajtin, noqaqa kani, nispa. +6.Chayta niytawan, Jesusqa thoqayninwan uj chhika t'uruta ruwaspa, ciego runaj ñawisninman jawiykorqa. 7.Chantá payta nerqa: Kunanqa riy, Siloé nisqa estanque yakupi mayllakamuy, nispa. Siloé niyta munan kachasqa. +16.Chaypacha wakin fariseos nerqanku: Chayta ruwaj runaqa mana Diosmantachu kanman; payqa samarikuna p'unchayta mana waqaychanchu, nispa. +Ajinamanta paykunapurapi t'aqanakuy karqa. 17.Chantá ciego karqa, chay runata ujtawan tapullarqankutaj: Qanrí, ima ninkitaj, ñawisniykita qhawaricherqa, chay runamanta? nispa. +20.Tatasnintaj kuticherqanku: Arí, payqa wawayku; ciegopuni nacekorqa. Chaywampis kunanqa rikuyta atin. 21.Mana yachaykuchu imaynamantachus kunan pay rikun, chayrí pichus ñawisninta kicharerqa, chayta. Payqa machu runaña. Payta tapuychej, pay kikin willasonqachej. +24.Judiosqa watejmanta wajyarqanku, ciego karqa, chay runata, nerqankutaj: Diosta jatunchaspa, maychus kajta parlay. Noqayku yachayku chay runaqa juchasapa kasqanta, nispa. +38.Chantá chay runaqa nerqa: Creeni Señor, nispa, Jesuspa ñawpaqempi qonqoriykukuspataj, payta yupaycharqa. +19.Judiosqa chay nisqanta uyarispa, ujtawan paykunapura churanakorqanku. 20.Paykunamanta wakin nerqanku: Kay runaqa supayniyoj, manataj paypichu kashan; imapajña uyarishankichejri? nispa. +33.Judiostaj kuticherqanku: Mana chay allin ruwasqaykimantachu ch'anqaykusqayku, manachayqa Diospis kawaj jina parlasqaykimanta, runa kashaspa Dioswan kikinchakusqaykimantataj, nispa. +9.Jesusrí paykunaman kuticherqa: Manachu uj p'unchayqa chunka iskayniyoj horasniyoj? P'unchaypi purejqa mana misk'anchu, imaraykuchus kay pachaj k'anchayninta rikun. 10.Tutapi purejtajrí misk'an, k'anchay mana kasqanrayku. +16.Chaypacha, Tomás, Mellizo nisqa, nerqa yachachisqa masisninman: Noqanchejpis rinallataj, paywan khuska wañumuna, nispa. +23.Jesusqa payman nerqa: Turayki kawsarimonqa, nispa. +24.Martataj nerqa: Arí, noqa yachani kawsarimunanta qhepa p'unchaypi, wañusqas kawsarimonqanku chaypacha, nispa. +32.Chantá Mariaqa, maypichus Jesús kasharqa, chayman chayarqa. Payta rikuytawan, ñawpaqenman pampakama k'umuykukuspa, nerqa: Señor, qanchus kaypi kawaj karqa chayqa, turay mana wañupunmanchu karqa, nispa. +35.Jinapi Jesús waqarikorqa. 36.Chantá judíos nerqanku: Qhawaychej, imaynatapunichus payta munakusqa, nispa. +38.Jesús uj kutitawan sonqompi anchata phutikuspa, Lázaro p'ampasqa karqa, chayman qayllarqa. Chay aya p'ampanaqa chhankapi ruwasqa karqa, uj rumiwan wisq'asqataj. 39.Jesús nerqa: Chay rumita ithirichiychej, nispa. Wañusqaj panan Martataj nerqa: Señor, asnashanña; tawa p'unchayña p'ampasqa kashan, nispa. +41.Chantá rumita tanqarqanku, maypichus wañusqa p'ampasqa karqa, chaymanta. Jesustaj janaj pachata qhawarispa, nerqa: Tatáy, graciasta qoyki uyariwasqaykimanta. 42.Noqa yachani uyariwasqaykitapuni. Kunantaj, kay runaspa uyarinanta mañakushayki qan kachamuwasqaykita creenankupaj. +44.Chay ratopacha wañusqa Lázaro llojsimorqa, makisnin, chakisnin vendaswan mayt'usqa, uyantaj uma pañowan qhatasqa. Jesustaj paykunaman nerqa: Phaskaraychej chay vendasninta, nispa. +35.Jesusqa paykunaman kuticherqa: Pisi p'unchaytawanraj k'anchayqa qankunawan kashan. K'anchaypi puriychej, laqha ama taripasunaykichejpaj. Laqhapi purejqa mana yachanchu maymanchus rishasqanta. 36.Qankunawan k'anchay kashajtin, k'anchaypi creeychej, k'anchaypa wawasnin kanaykichejpaj. +41.Isaiasqa chayta nisqa Jesuspa jatun kaynimpa k'anchayninta rikuspa, paymantataj parlarqa. +7.Jesustaj kuticherqa: Kay ruwasqayta mana entiendenkichu; qhepamanraj entiendenki, nispa. +11.Jesús yacharqa mayqenninkuchus payta jap'ichinan karqa, chayta; chayrayku nerqa: Manapis tukuyniykichejchu llimphu kankichej, nispa. +Chantá Jesusqa t'antata chhapuspa, Simonpa churin Judas Iscarioteman jaywarqa. 27.Chaypacha t'antata Judas mikhuykusqantawan, paypa sonqonman Satanás yaykorqa. Jinapi Jesús payman nerqa: Ruwanayashanki, chaytaqa usqhayta ruwamuy, nispa. +30.Judasqa mikhuyta tukuytawan, llojsiporqa; tutañataj karqa. +30.Manaña qankunawan anchata parlasajchu, imaraykuchus kay pachata kamachejqa jamushanña. Payqa contraypi mana imata ruwayta atinchu. 31.Kay pachamanta runasqa yachananku tiyan Dios Tatata munakusqayta, imatachus pay kamachiwarqa, chaytapis ruwasqayta, nispa nerqa Jesusqa. +4.Noqa kay pachapi jatuncharqayki, tukuniñataj ruwanasta qowasqaykitaqa. 5.Kunantaj Tatáy, qayllaykipi jatunchaway, jaqay janaj pacha jatun kaywan, mayqenchus tiyapuwarqa qanwan kashajtiy, manaraj kay pacha ruwakushajtin, chaywan. +8.Jesusqa ujtawan nerqa: Noqa kani chay, nerqaykichejña. Noqatachus mask'ashawankichej chayqa, saqeychej kay yachachisqasniy ripunankuta, nispa. +25.Pedro sayasqa q'oñikushajtin, wakin nerqanku: Manachu qampis chay runaj yachachisqan kanki? nispa. +27.Jinapi Pedroqa ujtawan kuticherqa: Manapuni payta rejsinichu, nispa. Chayta nisqantawantaj, gallo waqarqa. +40.Chaypacha ujtawan qhaparerqanku: Chay runataqa ama, Barrabasta kachariy, nispa. +Chay Barrabasqa runa wañuchi suwa karqa. +22.Pilatotaj paykunaman kuticherqa: Qhelqasqayqa qhelqasqaña, nispa. +23.Jesusta chakataytawan, soldadosqa p'achasninta tawaman t'aqaspa rak'inakorqanku ujtakama. Túnica nisqa p'achanqa patamanta urakama uj awasqalla karqa, manataj sirasqachu. 24.Soldadostaj ninakorqanku: Kaytaqa ama llik'inachu; walej kanman suerteta choqananchej, yachananchejpaj mayqempajchus kananta, nispa. +25.Jesuspa cruznin qayllapi kasharqanku maman, mamampa ñañan María, Cleofaspa warmin, María Magdalena ima. 26.Jinapi Jesús mamanta rikuspa, munasqa yachachisqanwan qayllampi sayashajtin, mamanta nerqa: Warmi, chayqa churiyki, nispa. +27.Chantá yachachisqantañataj nerqa: Chayqa mamayki, nispa. +28.Chay qhepata Jesús tukuy ima tukuychasqaña kasqanta yachaspa, Diosmanta Qhelqasqaqa junt'akunampaj nerqa: Ch'akishawan, nispa. +29.Chaypi kasharqa uj yuru, k'allku vinoyoj. Chantá ujnin runaqa esponjata chay vinoman chhapuykuytawan, uj soqoso k'aspiman wataykuspa, Jesuspa siminman qayllaykucherqanku. 30.Jesustaj chay vinagreta llamiytawan, nerqa: Tukuy ima tukuychasqaña, nispa. +1.Semanaj ñawpaj p'unchayninta, María Magdalena tutamanta, Jesús p'ampasqa karqa, chayman rerqa, laqhallaraj kashajtin. Jinapi aya p'ampana rumitaqa tanqarparisqata rikorqa. 2.Chaypacha usqhayta correspa, Simón Pedroman rerqa, Jesuspa munakusqan yachachisqamanwan. Paykunamantaj nerqa: Señorta aya p'ampanamanta apakapusqanku, manataj yachaykuchu maymanchus churasqankuta, nispa. +María kuticherqa: Señorniyta apakapusqanku, manataj yachanichu maymanchus churasqankuta, nispa. +Mariataj huertata qhawaj runa kasqanta yuyaspa, nerqa: Wiraqochi, qanchus aparqanki chayqa, willaway maymanchus churasqaykita, apakapunaypaj, nispa. +26.Pusaj p'unchayninman chay apostolesqa ujtawan wasipi tantakorqanku; Tomaspis paykunawan kasharqa. Punkus wisq'asqa kashajtin, Jesús chawpinkupi rikhurispa, paykunata napaykorqa: Sonqo tiyaykuy qankunapaj kachun, nispa. +29.Chantá Jesús payta nerqa: Tomás, rikuwasqaykiraykuchu creenki? Kusikuyniyojmin kanku mana rikuwaspalla creejkunaqa, nispa. +Paykunataj nerqanku: Noqaykupis qanwan risqayku, nispa. Rispa, uj boteman wicharerqanku, chay tutantintaj mana uj challwallatapis jap'erqankuchu. 4.Sut'iyashajtinña, Jesusqa qocha kantupi rikhurerqa, apostolesnintajrí mana yacharqankuchu Jesús kasqanta. 5.Jesusqa paykunaman nerqa: Wawitasníy, imallapis kapusunkichejchu mikhunapaj? nispa. +Paykunataj nerqanku: Mana kapuwaykuchu, nispa. +Jinata choqaytawan, ch'ipata mana orqhoyta aterqankuchu may ashkha challwas kasqanrayku. 7.Chaypacha Jesuspa munasqa yachachisqanqa Pedrota nerqa: Jaqayqa Señor, nispa. + +Quechua musuj willayqa wiñay mauk'a kay jallp'a pachanchis jina + +Katiguriya:Partidu (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Partidu (Piruw). +"Partidu (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Runakunapaq Kallpa +Wakinchaypaq Piruwanukuna + +Uma llaqta Llumpa +Pruwinsya Mariscal Luzuriaga pruwinsya +Llumpa distritu (kastilla simipi: Distrito de Llumpa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqash suyupi, Mariscal Luzuriaga pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Llumpa llaqtam. +Quchakuna: Yurma mayu, Llaqma mayu +Distritu (Mariscal Luzuriaga pruwinsya) + +Tikraynin phichqa Kastillanu simipi: + +Rimaykunap ayllun: Aphruasyatiku rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Israyil +Iwriyu simi icha Iwrit (iwriyu simipi: עברית) nisqaqa Hudyukunap willka rimayninmi. +Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninmi iwriyu simipi qillqasqa. +Kunan pachaqa Israyil mama llaqtapi tukri simim. Pusaq hunuchá rimaqnin kachkan. + +Uma llaqta Ara +Ara kantun (kastilla simipi: Cantón Ara) nisqaqa Buliwya suyupi huk kantunmi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Chichas pruwinsyapi, Witichi munisipyupi. Uma llaqtanqa Ara llaqtam. + +Wañusqa 18 ñiqin tarpuy killapi 2002 watapi (72 watayuq) +Mauro Ramos de Oliveira sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin inti raymi killapi 1930 watapi paqarisqa Poços de Caldas llaqtapi - 20 ñiqin pawqar waray killapi 2014 watapi wañusqa Poços de Caldas llaqtapi ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +3 = Mama llaqta kampiunatukuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mauro Ramos. + +Ñeembucú suyu saywitu (Parawayi) +Ñeembucú suyu (kastilla simipi: Departamento de Ñeembucú), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Pilarmi. +Pilar suyu (1906). Kamasqa 10 ñiqin qhapaq raymi killapi 1935 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñeembucú suyu. + +Rhode Island and Providence Plantations nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Providence llaqtam. + +Antawa pusaqta hark'achkaq chapaq, Bogotámanta Armeniaman ñanpi. +Necochea llaqtap chalanpi chapaqkuna, Arhintinapi. +Chapaq (kichwa) icha Wardya (kastilla simimanta) nisqaqa mamallaqtap mink'asqan, runakunap sapsi allin puriyninta, kamachikuna qhawariyninta chapaq (qhawaq) runam. Huchallikuqkunata hap'iytam icha paykunamanta wanana kañinatam chaskiyta atin. Chapaqkuna icha Pulisiya nisqaqa mamallaqtap ruraq atiyninmi, tukuy chapaqkunam. + +Chukuwitu pruwinsya - Wikipidiya +Chukuwitu pruwinsya / Chukuytu pruwinsya +Chulli, pruwinsyap uma llaqtan, Sapaqulluwan Titiqaqa quchawan +Chukuwitu pruwinsya icha Chukuytu pruwinsya (aymara simipi: Chukuwitu jisk'a suyu / Chukuytu jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Chucuito) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chulli llaqtam. +Urqukuna: K'araqullu - Pukara - Sapaqullu + +Franz Joseph Haydn sutiyuq runaqa (Rohrau an der Keitha, llaqtapi (Awstryapi) paqarisqa 31 ñiqin pawqar waray killapi 1732 p'unchawpi; † Wien llaqtapi (Awstiriyapi) wañusqa 31 ñiqin aymuray killapi 1809 p'unchawpi) klasiku musika takichaqmi karqan. + +3 chaniyuq tikraykuna ruwana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Benito Juárez Mishiku mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Mishiku Umalliq + +1 - Q'illu Qisqa - wikt:qhisqa +1 - Q'illu Suchusqa - wikt:suchuy + +Iklisiyastiku (kastilla simipi: Libro del Eclesiástico, Libro de la Sabiduría de Sirácides) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Yachaymanta qillqasqa + +Quechua 3 . calendario comunal nisqa aylluykiman hina. siminkupi ima allinta rimanku. tususpa ima qispichinanku. paykunawan rimananchik. takispa. Wawanchikkunaqa kawsayninkupi. kawsayninkumantapacha yachaykunata uqarispa allin runa kanankupaq hinallataq allin kawsayta aypanankupaq yachachinanchik. ¡Qanpas munaychata llamk'allawaqmi!. yachayninkuta pukllaspa. 4. Chay raykun siminkupi.Yachachiq masillay 3. Kay qillqa mayt'uqa llamk'aykunata haywarisunki chayman hina qampas. wawakunaq munasqanman hina llamk'anaykipaq. 5 watayuq wawanchikkuna Educación primaria nisqaman chayanankupaq allinta yuyayninkuta. munasqankuta mañakunku. pukllankupas. rimayninkuta. +tusunchik. Kay Calendario comunal nisqa rurananchispaqqa tayta mamakunawan. Kay calendario comunal nisqaqa kayhinatan yanapakun: • Yachay wasi llamk'anapaq pacha qhawariyta • Llaqtakunapa yachayninta qispichin. yachaykunata uqarispa allin kawsay kananpaq qispichinanchik. paykunan allinta yachanku. hinallataq yachaqkunawan yanapachikunanchik. Quechua 7 . pacha mamawan hinallataq runakunawan allin kawsayta. imaymana t'ikakunata uywanchik. hinallatqmi takinchik. yachay wasipi kay kawsaykunata. ch'akiy ukhu pachakunapi imaymana llamk'aykuna. yachanchik ima. paykunapas ñuqanchikta uywawanchik. • Yachay wasikunawan. Chayqa. CALENDARIO COMUNAL NISQA Kay calendario comunal nisqapin paray ukhu. • Yachay wasipi. uywata. llamk'ayta. yachaykuna kachkan.2. chaymanhina anti runaqa kawsayninta qhawarin. Kaypin chakrata. ayllukunawan ima allin kawsaypi. • Yachay wasipi wawakunawan sumaq llamk'ayta. +• Raymikunamanta. • Haywakuykunamanta. • Tusuykunamanta. • Chakrapi llamk'aykunamanta. p'achakunapi. t'ikakunapi. ayllupi umalliqkunawanpas chaykunapaqqa kaykunatan rurasunman: • Wawakunawan. chikchimanta. • Pacha mamapi sananpankuna ñawinchayta. unupi. parapi. uywakunaq waqyninpi. uywakunapi. phuyumanta. allchapakunanchik ima. uywakunapi. hanaqpachapi. • Material educativo nisqata tayta mamakunawan. tayta mamakunawan kuska chakrapi yanapakuyta • Yachay wasipi. Llamk'aykunataqa tayta mamakunawan rurasunchikmanmi. • Mikhuykunamanta.¿Imakunatan calendario comunal nisqa rurananchikpaq qhawarinanchik? • Paray ukhupi hinallataq ch'akiy ukhupi rurakuykunata. ¿Imaynatataq yachay wasipi wawakunawan llamk'arisunchik? Wawakunawan llamk'ananchispaqqa allintan qhawarinanchik. hanaqpachapi sananpankunamanta. phuyupi. 8 Quechua . • Pukllaykunamanta. mikhunakunapi ima. • Paramanta. wayrapi. wawakunawan ayllupi kawsayninkunawan rurayta • Yachachiq yachay wasipi yachayninkunata wawakunaman riqsichiyta. unupi. chayqa allintan yachaykunatapas qatipasunchik. wawakunawan tayta mamakunawan chakra rurayta. • Killamanta. • Musquykunamanta. • T'ikakunapi. intimanta. +ñuqanchikpas hinatan yachay wasinchikkunapi wawanchikkunawan llamk'arisunman. yaqa abril. YACHAY TAQIPI ASWAN YACHAYKUNA Nº LLAMK'AYKUNA 1 2 Papa hasp'iypi yanapakusunchik Papa mamaman qillqasunchik Papata waqaychananchikpaq akllasunchik Wathiyata rurasunchik Papa hasp'iypi yanapakusqanchikmanta rimarisunchik Personal Social nisqa Comunicación escrita nisqa 3 Matemáticas nisqa 4 Ciencia y Ambiente nisqa 5 Comunicación oral nisqa Quechua 11 . Kay ruraykunapin imaymanata wawakuna yachanku. junio killakaman rurakun. kay llamk'aykunaqa sapanka ayllukunaq kawsayninman hina rurakun. Chayqa. mayo.3. AYLLUPA KAWSAYNIN: "PAPA HASP'IY" Papa hasp'iyqa. +papa akllayta. papa haspi'yta. chaypin imaymana yachaykunata yachanku. 3 wata Papa hasp'iy qallarinapaq pacha mamaman haywakuyta qhawan. • Pachata chakrapi yanapakunanchikpaq qhawarikusunchik • Wasinkumanta rawk'anankunata apamunankupaq wawakunaman mañasunchik. • Wawakunawan chakraman purinanchikpaq rimanakusuchik.. 12 Quechua . papa wachaychaymanta ima. Yachay /Atina qatipanapaq 4 wata 5 wata Papa hasp'iy qallarinapaq pacha mamaman haywakuyta qhawan. Ruranapaq wakichikuy • Chakrayuqkunata papa hasp'iypi yanapakunanchispaq mink'akamusunchik. Yachay/Atina Ayllunpa hinallataq wasinpa rurayninkunapi yanapakun.Nº 1 LLAMK'AY : "PAPA HASP'IYPI YANAPAKUSUNCHIK" Kay llamk'ayqa allinmi wawakunapaq. Runa kaynin Llaqtanpa kawsayninkunta. Papa hasp'iy qallarinapaq pacha mamaman haywakuypi allinta uyarin. yachayninkunata ima chaninchan. wathiya rurayta. Hasp'isqa papakunata huñuspa yanapakun. Hasp'isqa papakunata huñuspa yanapakun. Papata hasp'ispa yanapakun. +papanchikta q'ipirikuspa yachay wasinchikman kutiripusunchik. quqawinchikta mikhusunchik • Chakrayuqkunaman añayninchikta haywarispa. chakrayuqta añanchayninchikta haywarikusunchik. watayuq wawakuna siq'inqaku. 3. chakrayuqpa munayninta papapi chaskikusunchik.5 watayuq wawakunataq siq'inqaku chaymanta atisqankuman hina qillqanqaku. • Imaynatas chakrayuqkuna hasp'iyta qallarinku hinaman. 4.Yachaykuna qhawarinapaq: Papa hasp'iypi yanapakun. • Samarispa. • Yachay wasipi chakraman purisqanchikmanta rimarisunchik. papa hasp'iyta qallarisunchik. 14 Quechua . hinallataq papa hasp'iypi yanapakusqanchikmanta . 4 watayuq wawakunataq yanapakunqaku. 5 watayuq wawakunaqa papata hasp'inqaku. wawakunawan kuska rawk'anakunata hap'ispa. ¿Maytam purirqanchik? ¿imatan rurarqanchik? ¿imaraykutaq Pacha Mamanchikman haywakurqanchik? • Chakrapi yanapakusqankumanta: 3. • Hasp'iyta tukuspataq . +Ayllunpi Rurasqanmanhina ruraykunata ruraspa willakun willakun. 3 wata Yachay /Atina qatipanapaq 4 wata 5 wata Tapuykunata kutichispa riman Tukuy runakunawan riman. piman. qillqana. Runa kaynin Llaqtanpa kawsayninkunta. hinallataq imapaq qillqanqa chaymanta nin. Pimanmi qillqanqa chayta nin. Alyllunpi ruraykunata ruraspa (ñawpaq rurasqata. • llamk'ananchikpaq pachata qhawarikusunchik.Nº 2 LLAMK'AY : PAPA MAMAMAN QILLQASUNCHIK Yachay/Atina Munasqanta. Atisqanmanhina papaman qillqanqa. 16 Quechua . pimantaq qillqanqa chayta willakun. yachayninkunata ima chaninchan. Tukuy qillqaykunata atisqanmanhina qillqan. k'askachina). Imaynatas papaman rimarinku chaymanta willawananchikpaq. • Yachay wasiman hamunanpaq tayta mamata mink'arikusunchik. Huñupi. Imatan. yachachiqninwan qillqachin. qhipa rurasqata willakun) Imatan. papaman qillqaykunata. siq'ina. rurasqanta ima siminpi willakun. Rurasqanmanta atisqanmanhina tapuykunata kutichin. Ruranapaq wakichikuy • Yachay wasipi llamk'ananchikpaq materialkunata qhawarikusunchik (rapi. Papaman imatas niyta munan chayta yachachiqninman qillqananpaq nin. +• Wathiya rurananchispaq hallp'ata qhawamusunchik (maypi. • Wawakunawan. hinallataq hanpikuq mamatahina riqsipan. mikhuchikuq. Papa mamata. Papa mamata. Ruranapaq wakichikuy • Tayta mamata. 24 Quechua . uywakuq. Runa kaynin Papa mamata sumaqta chaninchan. mikhuchikuq. Atinakunapa qhawariynin. ima) • Imakunan wathiya rurananchikpaq kanan chaykunata qhawarikusunchik.Nº 4 LLAMK'AY : WATHIYATA RURASUNCHIK Atina Llaqtanpa yurankunaq kayninta riqsipan. mamawan ima wathiyaq rinanchikpaq rimanakusunchik. yachay wasi hawapi. uywakuq. wathiya rurayta yanapawananchikpaq mink'akusunchik.chakrapi. hinallataq hanpikuq mamatahina riqsipan. • Wawakunawan wathiya rurananchikpaq rimanakusunchik Ruranapiña llamk'ay • Wawakunawan tapuykunata ruraspa rimarisunchik ¿Imatan kunan p'unchaw rurasunchik? ¿Pitaq yanapawasunchik? ¿Maypitaq rurasunchik? ¿Imaynatataq yanapakusunri? • Mink'akusqanchik mamata sumaqta chaskisunchik. 3 wata 4 wata 5 wata Papata mamatahina riqsipan. +utaq llant'ata pallaspa.• Ñanta purispa q'awata. raymipaq). hampiwanchik ima) Quechua 25 . • Imaynatas mama hurnuta ruran. chayta qhawasunchik. rimarisunchikman. muyukuna. • Hurnuq q'uñichkanankama. murayapaq. huch'uykuna. • Wathiyana pataman chayaspa mamaman hurnu ruranapaq k'urpakunata haywaspa yanapasunchik. ¿Imatataq papari quwanchik? (mikhunawan uywawanchik. hatunkuna. wayk'unapaq. huñuspa ima wathiya rurananchikpaq apasunchik. munaychakuna. mamawan papakunamanta Tapuykunata rurasunman: ¿Imaynataq papakunari? (taksakuna. chuntakuna. unusapa. sumaqkuna. ch'uñupaq. . misk'ikuna) ¿Paykunahinari huk papakuna kanchu? ¿Imaynataq kanku (hak'usapa. ñawisapakuna. +30 Quechua . rimaqtinku ima allinta uyarisunchik. • Pizarra nisqapi wawakunaq rimasqanta qillqasunchik. • Mural nisqata rurayta tukuspa.Wawakunatan munaychata rimarisunchik. hinaspataq paykuna willakusqankuta. hunt'asqachu kachkan manachu. ¿Imatataq ñawpaqta rurarqanchik? ¿Chaymantari? ¿Qhipamanri? Yachay/ Atinakunapaq qhawariynin Papa hasp'iy p'unchawkunapi ruraykunamanta ch'uyata willakun • Wawakunawan kuchka mural nisqapi tukuy ruraykunata k'askachisunchik. • Wawakuna qhawarinqaku. llapanku qhawanqaku. • Wawakunata tapurisunchik: ¿Imaynatataq tukuy rurasqanchikta riqsichisunman? ¿Icha mural hinatachu rurasunman?. ñawinchanqaku ima. wawakuna siqíspa hunt'achinqaku. • Sichus mana hunt'asqachu chayqa. + +Uywakunap mitan kamay raki huñukuna - Wikipidiya +Uywakunap mitan kamay raki huñukuna +Kaymi uywakunap mitan kamay raki huñukuna: +Rikch'aq putu: Choanoflagellata +Rikch'aq putu: Cristidiscoidea +Urin suyu: Achka kawsaykuqniyuq (Metazoa) +Rikch'aq t'aqa: Kawsaykuq tantallinnaq (Parazoa) +Rikch'aq putu: Puqyala (Porifera) +Rikch'aq putu: Placozoa +Rikch'aq t'aqa: Kawsaykuq tantalliyuq (Eumetazoa) +Urin rikch'aq t'aqa: T'uqu uywa (Coelenterata) +Rikch'aq putu: K'arachiq (Cnidaria) +Rikch'aq putu: Waqta llukllu (Ctenophora) +Hawa rikch'aq putu: Pampa uywa (Platyzoa) +Rikch'aq putu: K'aki simicha (Gnathostomulida) +Rikch'aq putu: Muyu kurucha (Rotatoria) +Rikch'aq putu: Sillwichaki (Arthropoda) +Urin rikch'aq putu: K'aki phapayuq (Chelicerata) +Urin rikch'aq putu: Tunquchayuq (Tracheata) +Hawa rikch'aq sinri: Waranqa chaki (Myriapoda) +Hawa rikch'aq sinri: Suqta chaki (Hexapoda) +Rikch'aq putu: Llamp'uka (Mollusca) +Urin rikch'aq putu: Kichka llamp'uka (Aculifera) +Urin rikch'aq putu: Sillp'i llamp'uka (Conchifera) +Rikch'aq putu: Mullaypa kuru (Nemertea) +Rikch'aq putu: Rumi millma uywa (Ectoprocta) +Rikch'aq putu: Qhalliq kuru (Sipuncula) +Rikch'aq putu: Askanku kuru (Echiura) +Rikch'aq putu: Marq'a chaki (Brachiopoda) +Rikch'aq putu: Xenoturbellida +Rikch'aq putu: Kichka qarayuq (Echinodermata) +Rikch'aq putu: Wasa tiwlliyuq (Chordata) +Urin rikch'aq putu: Llikllayuq (Urochordata, Tunicata) +Urin rikch'aq putu: Tulluyuq (Vertebrata) +Hawa rikch'aq sinri: K'akinnaq (Agnatha) +Hawa rikch'aq sinri: K'akiyuq (Gnathostomata) +Rikch'aq siq'i: Tullu challwa (Osteichthyes) +Rikch'aq siq'i: Tawachaki (Tetrapoda) +Mitan kamaypa katiguriyankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Species: Rikch'aq +Familia: Rikch'aq ayllu +Ordo: Rikch'aq ñiqi +Classis: Rikch'aq sinri +Phylum: Rikch'aq putu +Divisio: Rikch'aq t'aqa +Regnum: Rikch'aq suyu +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:00, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +suqta pachak huq chunka tawa waranqa huq pachak qanchis hunu isqun pachak pusaq chunka kimsay waranqa iskay pachak pichqa chunka huq niyuq = 614 107 983 251 + +Tutapi k'anchachkaq killa (halo nisqawan hap'isqa rikch'a). +Tutapi k'anchachkaq quyllurkuna, uywamuyu k'anchaypas, Étienne Léopold Trouvelot-pa siq'isqan. +Tuta nisqaqa p'unchawnintinpi mana p'unchaw kachkaptin mana inti k'anchachkaptin laqha mit'am, inti yaykuymanta inti lluqsiykama. + +Uma llaqta Tinku Mariya +Simikuna kastilla simi, shipiwu simi +Leoncio Prado pruwinsya (aymara simipi: Leoncio Prado jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Leoncio Prado) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Tinku Mariya llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Anqas Walla mamallaqta parki - Tinku Mariya mamallaqta parki +Suqta distritunmi kan. +Bena Jema llaqtaqa (shipiwu simi: "Musuq llaqta"), kaylla Tinku Mariya llaqtapi, Wallaqa mayu patanpi +Bena Jema llaqtapiqa, Rupa Rupa distritupi, Shipiwu-Quniwu runakunam tiyanku. Kay llaqtachaqa 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 2006 watapim kamasqa karqan. +Pruwinsyapiqa aswanta kastilla simitam rimanku. Bena Jema llaqtapiqa shipipu simitam rimanku. + +Sakaka (kastilla qillqaypi Sacaca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk llaqtam, Alonso de Ibáñez pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Alonso de Ibáñez pruwinsya) + +Juan Guerra distritu (kastilla simipi: Distrito de Juan Guerra) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, San Martin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Juan Guerra llaqtam. + +Chakra yura ruruchisqakuna. +Chakra yura nispa lliw chakrapi puquchisqanchik yurakunata, mallkikunata ninchik. +Piruwpi lliwmanta aswa chaninchasqa chakra yurakunaqa kay qatiqpim: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chakra yura. + +Katiguriya:Mama llaqta (Aphrika) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta (Aphrika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta (Aphrika). +"Mama llaqta (Aphrika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Olivia Newton-John sutiyuq warmiqa (26 ñiqin tarpuy killapi 1948 paqarisqa Cambridge llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi) huk takiqmi, aranway pukllaqpas, Awstralyayuq. + +Tikraynin jayt'aray Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Papaya yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Papaya yura rikch'aq ayllu +Papaya yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Papaya yura rikch'aq ayllu. +"Papaya yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Eldred Gregory Peck icha Eldred Gregory Peck sutiyuq runaqa (5 ñiqin ayriway killapi 1916 watapi paqarisqa La Jolla llaqtapi - 12 ñiqin inti raymi killapi 2003 watapi wañusqa California llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gregory Peck. + +Kay ñawpaq qhawariypa chhikan kaynin: 270 × 600 iñu. Huk huyakukuna: 108 × 240 iñu _ 465 × 1033 iñu. + +Ch'uxñaqullu (kastilla qillqaypi: Chojñacollo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Killaqullu pruwinsyapi, Killaqullu munisipyupi, Killaqullu kantunpi. +Kay llaqtap sutinqa aymara simim: ch'uxña,[1][2] ch'ujña, ch'uqña icha chujña q'umir, quta qucha,[3], "Q'umir urqu". + +2 chaniyuq tikraykuna q'apaq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Durán kiti (kastilla simipi: Cantón Durán) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Durán (icha Eloy Alfaro) llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Durán kiti +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Durán. + +Alcalá de Henares nisqaqa Ispaña mama llaqtapi Madrid suyupi huk hatun llaqtam. +Llaqta (Madrid suyu) + +Runa Simi: Sut'ichay + +Lenguas quechuas (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Runa Simi: Much'aykusqayki Mariya + +quwiki Wiru yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Widyu pukllay + +Runa Simi: Laqapampa distritu + +Testigos de Jehovaqa ninku: Diosqa mana pimampis salvacionta qhasillaqa jaywanchu, nispa. Astawanqa yachachinku: Sichus pipis munan Diospa juicionmanta salvasqa kayta chayqa, Testigo de Jehová nisqa kajkunaman k'askakunan tiyan, paykunapajtaj trabajanan tiyan, nispa. +Diosmanta Qhelqasqarí sut'ita yachachin juchasapakunaqa castigasqapuni kanankuta. Mateo 25:41,46 nin: Chantá lloq'empi kajkunaman nenqa: Riychej kaymanta, sajra runas, wiñay nina larwayman, mayqenchus wakichisqa kashan Kuraj Supaypaj, chantá angelesnimpaj ima, chayman. Chaykunaqa wiñay ñak'ariyman renqanku, cheqan kajta ruwajkunataj wiñay kawsayman renqanku, nispa. Qhawarillaytaj Mateo 18:8; 2 Tesalonisenses 1:8-9; Apocalipsis 14:10,11; Apocalipsis 20:10,15. +Testigos de Jehovaqa ninku: Runaqa mana espirituyojchu (almatojchu) runa wañuspapis kawsakunallampajpuni, nispa. Astawanqa yachachinku runaqa wañuytawan, uj uywa jinalla tukusqata tukukapunanta. +Diosmanta Qhelqasqarí sut'ita yachachin: Pikunachus Jesuspi creespa sonqonkuta churajkunaqa janaj pachapi, Diospa ñawpaqempi wiñaypaj kawsanqanku. Chaykunamanta parlaspa Bibliaqa nin, yupay mana atina may chhikaspuni kasqankuta. Apocalipsis 7:9,15 nin: Chay imas qhepata, may chhika runasta rikorqani, mana yupay atinata tukuy nacionesmanta, ayllusmanta, runasmanta, tukuy parlaykunamantawan. Paykunaqa kamachina tiyanaj ñawpaqempi, Corderoj ñawpaqempiwan kasharqanku... Diospa kamachinan tiyanampa ñawpaqempi kashanku, tuta p'unchaytaj templopi sirvinku, nispa. Qhawarillataj: Juan 3:15; Juan 5:24; Juan 12:26; Efesios 2:19; Filipenses 3:20; Colosenses 3:1; Hebreos 3:1; 12:22; 2 Pedro 1:10,11. +Juan 1:1 nin: "Qallariypeqa Palabra karqapuni. Chay Palabraqa Dioswan kasharqa, Palabraqa Diospuni karqa." +Chayqa sut'ita yachachin Jesusqa (Palabraqa) Dios kasqanta. Juan 1:1 nin: "Qallariypeqa Palabra karqa. Chay Palabraqa Dioswan kasharqa. Chay Palabraqa uj dios karqa." +Reparay, chaypeqa Dios Tata nin Jesús Chureqa "Dios" kasqanta. Hebreos 1:8 nin: "Churimantatajri nin: Diosqa kamachina tiyanan wiñaypaj kanqa..." +Pikunachus Testigo de Jehová kajkunaman k'askakojkunaqa Diosmanta Qhelqasqaj yachachiykunanta q'ewijkunaman k'askakushanku. +"Tukuy runas juchallikusqankurayku, paykunaqa Diospa jatun kaynimpa k'anchayninta mana taripayta atinkuchu." Romanos 3:23 + +Runa Simi: Aragun qhapaq suyu + +16 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Runa Simi: Yachay wayllukuq + +Runa Simi: Carlos Fermín Fitzcarrald pruwinsya + +quwiki Ayllu llaqta + +Runa Simi: Kansai suyu + +Mamallaqtapura Huñu Sallqa Pachata Sallqapi Kaqkunata Amachanapaq + +23 ñiqin ayamarq'a killapi 1974 – 29 ñiqin anta situwa killapi 1976 +4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1963 – 24 ñiqin inti raymi killapi 1968 +Aldo Moro sutiyup runaqa (* 23 ñiqin tarpuy killapi 1939 watapi paqarisqa Maglima llaqtapi - †9 ñiqin aymuray killapi 1978 watapi wañusqa Roma llaqtapi Roma llaqtapi) Italya mama llaqtap pulitiku, uma kamayuqninmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aldo Moro. +Anta situwa thipally 1975 Qhipaqnin kaq: + +Wieluń (ˈvʲɛluɲ) nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Wieluń llaqtapiqa 23.451 runakunam kawsachkanku (2014). + +Katiguriya:Katiguriya (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Katiguriya (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Katiguriya (Mama llaqta). +► Amachasqa sallqa suyukuna (Mama llaqta)‎ (5 K) + +Paqarisqa Ilanda, 26 ñiqin anta situwa killapi 1856 watapi, +Wañusqa Ilanda, 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1955 watapi, +Rurasqankuna Aranwa qillqaq, Pulitiku. +Aswan riqsisqa qillqasqan: Pigmalion. +George Bernard Shaw sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin anta situwa killapi 1856 watapi paqarisqa Dublin llaqtapi - † 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1950 watapi wañusqa St. Lawrence llaqtapi) Ilanda mama llaqtayuq qillqaq, pulitiku runam, inlish simipi qillqaqmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: George Bernard Shaw. +Dublin llaqtapi paqarisqa runakuna + +Katiguriya:Llaqta (Rumanya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Rumanya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Rumanya). +"Llaqta (Rumanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Ransiya, 26 ñiqin hatun puquy killapi 1802 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Les Misérables +Victor Hugo (Wiktur Uuku, maypis) sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin hatun puquy killapi 1809 watapi paqarisqa Besançon llaqtapi - † 05 ñiqin 1849pi wañusqa Paris llaqtapi ), Ransiya mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Les Misérables nisqa kawsay rikch'anmi karqan. + +Szekszárd nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Szekszárd llaqtapiqa 36.000 runakunam kawsachkanku. + +Qispiqanchi, Qusqu suyu +Quchakuna Chuqipukyu, Lukri, +Wakarpay (kastilla simipi: Huacarpay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Lukri distritupi, Willka Qhichwapi. Wakarpayqa Qusqu llaqtamanta 25 km karum. +Lukri-Wakarpay qucha k'itipiqa kimsa qucham: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wakarpay. +Qucha (Qusqu suyu) + +Lampa nisqaqa (kastilla simipi: Lampa) Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk llaqtam, Lampa pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Lampa pruwinsya) + +Mana Iñinakuna (inlish simipi: The Incredibles, kastilla simipi: Los Increíbles) nisqaqa 2004 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Brad Birdmi. Disney Pixarwan ruruchinapaqmi rurasqa. + +Chiqap Jesuspa Inlisyan (inlish simipi: True Jesus Church) nisqaqa huk mana t'inkisqa kristiyanu inlisyam, 1917 watapi paqarisqa Beijing llaqtapi (Chunwa mama llaqtapi). Kunanqa 1.5 icha 2.5 hunuchá wankurisqan iñiqkunas tawa chunka pichqayuq mama llaqtakunapis kachkan. Chay inlisyaqa Pintikustis Inlisyap iskay chunka kaq pachakwatap qallarisqanpi yurisqan huk chinu wawa inlisyansi. Mama llaqtapura huñunakuyninsi Los Angeles llaqtapi qallarirqan 1967 watapi. Chay inlisyaqa iwanhilyuta mast'arinayansi lliw runa llaqtakunaman Tiksi muyuntinpi, Jesuspa iskay ñiqin hamunankama. + +P'uchquy nisqaqa ch'iñi kawsaqkunap paqarichisqan mikhunapi, upyanapi, huk kawsa imayaypi kaq misk'ikunap alkul icha karbuksi p'uchqu tukukuyninmi. +Alkul p'uchquy nisqataqa qunchukunam ruran, mana muksichaq kachkaptinqa. Chaywanqa chimlasaymi ethanulpas tukukun. +Mama aqha p'uchquy nisqatataq mama aqha añakikunam ruran, muksichaqta llamk'achispa. Chaywanqa ethanulmanta icha misk'imanta mama aqha, ethan p'uchqu (CH3COOH) nisqa karbuksi p'uchqum tukukun. + +Sinu tibetu rimaykuna nisqaqa huk ancha hatun rimaykunap ayllunmi, Asyapim. Rakikuq rimaykunam. +Tibetu birmanu rimaykuna: qanchis chunka hunuchá rimaqniyuq; + +Hatun yachaq tantari icha Kamachikamayuq tantari (kastilla simipi: Corte Suprema) nisqaqa mama llaqtapi lliwmanta hawa kaq taripay sunturmi. Rimana huñunakuypa kamasqan kamachikuna hatun kamachiwan paqtachus mana paqtachus kayta riqsichin. Taripanakuykunap qhipaqmi sinkun (instancia nisqa). + +Dragon Ball Z kay karqan yapasqa kanqaku chay hina huk tiyaq Goku yapasqa Dragon Ball. + +Biblia yachachisqanmanta: Imaynatá Jesús yachachin - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +JESÚS juk runata, runa masinta munakunanta nirqa. Paytaq tapurqa: ‘¿Pitaq runa masiyri?', nispa. Jesusqa imatachus chay runa yuyasqanta yacharqa. Chay runapaqqa, paypa llaqtamanta chayri religioninmanta kaqkunalla runa masin kasqankuta yuyarqa. Chayrayku, Jesús yachachisqanta qhawarisunchik. +Wakin kutiqa Jesús runap kawsayninmanta parlaspa yachachirqa. Kunantaq, chayta ruwarqa. Juk judiomanta, juk samaritanomantawan parlarirqa. Judioswan samaritanoswan chiqninakusqankuta yachanchikña. Chayrayku ajinata qallarirqa: +Kay runasmanta parlayta tukuytawan, Jesusqa chay tapuriq runaman nirqa: ‘Kunanqa, ¿mayqintaq chay kimsantinmanta, chay maqasqa runapta runa masin karqa? ¿Sacerdotechu, levitachu, chayri chay samaritanochu?', nispa. +Chay runataq kutichirqa: ‘Samaritano kaq. Payqa maqasqa runata yanaparqa', nispa. +Jesustaq nirqa: ‘Kusata yuyanki. Chayrayku, qampis chay runajina wak runakunata yanapaq riy', nispa. +Jesús juk tapuyman kutichinanmantaqa, ¿imaynatá juk yachayniyuq runata yanaparqa? (Luc. 10:26; Mat. 16:13-16.) + +Runa Simi: Inkakunap wasichasqankuna + +Runa Simi: Puñuchiq hampikamayuq + +Chachapuyas pruwinsya - Wikipidiya +wallqanqa, Amarumayu suyu +Chachapuyas pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Chachapuyas jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Chachapoyas) Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chachapuyas llaqtam. +Urqukuna: Kinwaqucha (+4.000 m) - Pirqa Pirqa +Quchakuna:: Qanchis qucha (Siete Lagunas) - Warmiqucha +Mayukuna: Chakawayq'u - Marañun mayu - Pusaq mayu - Utkupampa - Ventilla mayu / Sunchi mayu - Wankachaka (Huancachaca) +La Congona mawk'a llaqta + +Yawar q'icha (Dysenteria, kastilla simipi disentería) nisqaqa ch'unchulta ch'utiq, chiki (maqlluq) unquymi. Chay unquymantaqa q'ichaspa, achka runakuna wañunmi. Q'icha unquyqa runap upyasqan yakuwanmi qatiykun. +Amiwa yawar q'icha (Amoebiasis) nisqataqa huk amiwam (t'ikrapayakuqcham, huk ch'ulla kawsaykuq), Entamoeba histolytica nisqa, paqarichin. +Añaki yawar q'icha (Shigellosis) nisqataq huk añakim, Shigella nisqamanta, hamun. + +Kaypi rimasqa: Ikwadur (ñawpa pacha Piruwpipas) +Suyukuna: Amarumayu sach'a-sach'a suyu +huklla runaraq (yaqa wañusqa) +Rimaykunap ayllun: Sapara rimaykuna +Sapara simi (Sapara atupama) nisqaqa Sapara runakunap rimayninsi karqan, sapara rimaykunaman kapuq. +Ispañulkuna Awya Yalata manaraq atiptin pachak waranqamanta aswan rimaqniyuqchá karqaspapas, kunan pacha tukuy sapara rimaykuna yaqa wañusqañam. K'awchu waq'ayaypi achka waranqa sapara rimaq runakunas wañurqan. + +Stuttgart llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Baden-Württemberg suyupi. Stuttgart llaqtapiqa 592.587 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Stuttgart. + +Shaquille Rashaun O'Neal (* 6 ñiqin pawqar waray killapi 1972 watapi paqarisqa Newark llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u. +Ulimpiku pukllaykuna 1996 Quri Midalla +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shaquille O'Neal. + +Víctor Ramón Cournou Heredia sutiyuq runaqa, icha Víctor Heredia (* 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1947 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ), huk Arhintina mama llaqtayuq takiq, takichaq wan kitara waqachiq ruraq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Víctor Heredia. + +Upyana (QSHKS qillqaypi ufyana, ukyana, uxyana icha ujyana) ima upyanapaqpas, yaku hina. +Lliwmanta aswan allin upyanaqa ch'uya yakum. Kaymi huk upyanakuna: +Hatarichinapaq (q'uñi yakuwan rurasqa) + +K'alchaki icha Khara huma[1] (genus Hordeum) nisqaqa huk rikch'ana qachum, riwi yurakunam, 32 rikch'aqniyuq. Siwarap murunkunatam mikhunchik. Uywakunatam siwarawan mikhuchinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'alchaki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: K'alchaki + +Bari llaqtaqa Puglia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Tikraynin yuquchiy Kastillanu simipi: + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Bautista Saavedra pruwinsya, Kurwa munisipyu, Qamsaya kantun +Akhamani, Aqhamani icha Akamani nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Chuqiyapu suyupi, Bautista Saavedra pruwinsyapi, Kurwa munisipyupi, Qamsaya kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 / 5.666 mitrum aswan hanaq. + +St. Austell nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk llaqtam, Cornwall suyupi. + +Kunchuku k'itimanta qhichwa runakuna +Washa waqta (kastilla simipi: Sierra oriental de Áncash, Áncash Este , kulli simimanta: koñ čuko, "yaku allpa" "uqu patsa") icha Anti Ankash (Ancash este) nisqaqa huk hatun allpasuyum, urin Antikunapi, Piruwpi, anti Ankash suyupi. Musuq simi: Antiwayshi +Kunchuku qhichwapi kawsaq runakunaqa qhichwa runam. +Kaymi suyup wamaninkuna: +Kunchuku, Panpas distritukuna(Pallasqa pruwinsya) +Siwas pruwinsya +Lusuriaqa (Pisqupampa pruwinsya) +Ashuka (Asunsyun pruwinsya) +Wari pruwinsya +Yana-ama distritu (Yunkay pruwinsya) +Unay pacha ispañulkuna Piruwta atiptin kay k'itikunata Kunchuku rakisqa (partido) nirqan. 1821 watapi Lusuriaqa rakirqan Hanaq Kunchuku (wari), Uran Kunchuku suyuchakunaman. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:00, 11 nuw 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Aychaykunapas p'utiy p'utiy. Sipas wachachaq aychan hina, +Pisqa k'uchupi t'ika qhatuyoq. T'ika qhata. Kinua pampa. Wawasapa +tukuy siraqkunaq Paypa marq'asqan. Kunan p'unchay +Imarayku t'ika pilluy, chay sumaqyasqa k'illkichakunapas kaypi? +Qhepaypi karu wasikuna paqta kanman P'isaq llaqta, Taraymanta qhawalayasqa +paykuna ichaqa saqeywanku kay qhatapi, Rumi Sayk'usqata hina +chayllan kay Taytanchispa suyunkunapi tukuy llank'ay +willk'ikunapi, k'ikllu k'uchukunapi, lluy p'ukru ukhukunapi +k'ikllukuna chinpaykachaq sumaq ñust'akuna +chincha suyu hatun runakunaq apulayan: +Qosay wañuqtin, chita hina ñak'asqa +Sapa p'unchay puriyniy ayapanpakunapi tukukun +Waqaypata Qosqo llaqta. Pacha illariy. +ch'ayña payallapas, chay qhasqo taka Munay uya Mamacha sutiyaqniykunapas + +Kay llakikuna, kay phutikuna, + +nisqanfoum.org +nisqanfrum.org + +PE-LMA リマ郡 Municipalidad Metropolitana de Lima Lima llaqta suyu Lima hatun llaqta + +Runa Simi: Aymara pruwinsya + +Runa Simi: 28 ñiqin ayamarq'a killapi + +Runa Simi: Uru Uru suyu + +Nonato Rufino Chuquimamani Valer, Yachakuqkunapaq Simi Qullqa, Qusqu Qullaw, Chichwa Simipi, 2005. + +Runa Simi: Ñawiriy + +quwiki Aytipi pacha kuyuy (2010) + +Wiñay kawsay p'anqa - Wikiquote +Wiñay kawsay p'anqa +Qhapaq p'anqa +llamk'apuy yuyarinaqa manam kanchu +"https://qu.wikiquote.org/wiki/Sapaq:History/Qhapaq_p%27anqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +WAKINKUNA NINKU: "Cananeosta Dios chinkachisqanqa, kay tiempopi runasta guerrapi qhasillamanta wañuchisqankuwan ninakun", nispa. +Chantapis Diosqa, sajra ruwayninkuta saqespa leyesninta japʼikoj cananeostaqa perdonarqa. Sutʼinchanapaj, phisu warmi Rahabta, familianta ima salvarqa. Gabaón llajtayojkuna khuyakuyta mañajtinkutaj, paykunata, wawasninkuta ima mana wañucherqachu (Josué 6:25; 9:3, 24-26). + +Runa Simi: Mayukillap Iskaynin pruwinsya + +1Diospa kamachin Moisés wañupusqanmanta qhepata, 2"Kamachiy Moisésqa wañupunña. Kunanqa qan tukuynin israelitakunata Jordán Mayuta chimpachinayki tiyan, Noqa qosqaykichej chay jallp'aman rinaykichejpaj. 3Imaynatachus Moisesman nerqani jina, maymanchá chakiykichej saruykonqa, Noqa chay tukuy jallp'ata qankunaman qosqaykichej. 4Jallp'aykichejqa kanqa ch'in pampanejmanpacha Líbano cheqanejkama chanta Éufrates jatun mayukama. Chantá tukuynin hititakunaj jallp'anku Jatun Qochakama qankunajta kanqa 5Kawsanaykikamaqa mana pipis atipasonqachu. Noqaqa qanwan kasaj, imaynatachus Moiseswan karqani, ajinata. Mana jayk'ajpis saqesqaykichu, nitaj wijch'urpasqaykichu. 6Chayrayku kallpachakuy, waputaj kay, qanmin ñawpa tataykichejkunaman qonayta nerqani, chay jallp'ata israelitakunaman qonayki tiyan. 7Sinch'ita kallpachakuy, waputaj kay, kamachiy Moisés kamachisusqanman jina tukuyninta junt'anaykipaj. Chaytaqa junt'aypuni ari, ama ni uj chhikanta karunchakuspa, imatachus nisqanta kikinta ruwaspa, tukuy ima ruwasqaykipi allin risunampaj. 8Diospa kamachiyninmanta qhelqata ñawiriyta amapuni qonqaychu. Tuta p'unchay unanchay, imatachus nisqanta ruwanaykipaj, ajinamanta tukuy ima ruwasqaykipi allin risunampaj. 9Noqa kamachiyki. Sumajta kallpachakuy, waputaj kay. Ama manchachikuychu, nitaj q'ewakuychu. Noqa Tata Diosniyki qanwampuni kasaj, maymanchá rinki, chaypi," nispa. 10Chantá Josueqa israelitakunaj kurajninkukunata kamacherqa 11"Tukuynin jaraman rispa, kamachiychej qoqawita wakichikunankuta, imaraykuchus kaymanta kinsa p'unchayman Jordán Mayuta chimpasunchej, Tata Diosninchej qowasunchej, chay jallp'ata jap'ikapunanchejpaj," nispa. 12Chantá Josueqa, Rubén aylluman, Gad aylluman, Manasés khuskan ayllumanwan nillarqataj: –Yuyarikuychej, Tata Diospa kamachin Moisés imatachus nisqasorqachej, chayta. Chaypacha nisorqachej: Tata Diosniykichej qankunaman kay jallp'ata qosunkichej chaypi tiyakunaykichejpaj, nispa. 14Chayrayku warmiykichejta, wawaykichejta, uywaykichejtapis kay jallp'api saqenkichej. Jordan mayu inti llojsimuynejpi Moisés jallp'ata qosorqachej, chaypi. Tukuy qharikuna maqanakupaj jina kajkunataj, armaykichejta oqharikuspa wawqeykichejkunata yanapanaykichejpaj, riychej. 15Ajinata ruwankichej Tata Diosqa paykunamampis qankunaman jina jallp'ata qonankama, chaypi tiyakunankupaj, paykunapis Tata Diosniykichej jallp'a qosqanmanta dueño kanankupaj. Chanta qankunaqa jallp'aykichejman kutimpuyta atinkichej, Jordán Mayumanta inti llojsimuynejpi Diospa kamachin Moisés qorqasunkichej chay jallp'ata jap'ikapunaykichejpaj, nispa. 16Chantá paykuna kuticherqanku: –Tukuy nisqaykita ruwasqayku, risqaykutaj, maymanchá kachawasqayku, chayman. 17Imaynatachus Moisesta kasorqayku, ajinallatataj qantapis kasusqaykupuni. Tata Diosniykeqa qanwampuni kachun, imaynatachus Moiseswan karqa, ajinata. 18Pillapis kamachisqaykita mana kasukuyta munajqa, chayrí churanakojqa, wañuchisqa kachun. Qanqa sinch'ita kallpachakuy, waputaj kay, nispa. + +Juriqi (kastilla simipi: Juriques) nisqaqa Antikunapi huk nina urqum, Buliwya suyupi, Kunti Wallapi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi, Chili mama llaqtapipas, Antofagasta suyupi, El Loa pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.860 mitrum aswan hanaq. + +Calakmul sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Calakmul sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Calakmul sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Qaqa nisqaqa hatunkaray rumim. + +Bautista Saavedra Mallea sutiyuqqa (1870 paqarisqa, 1939 wañusqa) huk buliwyanu umalliqmi karqan (28 ñiqin qhulla puquy killapi 1921 watamanta 3 ñiqin tarpuy killapi 1925 watakama). + +Hanan Purus mamallaqta wari kancha - Wikipidiya +(Hanan Purus mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Tiyay Ukayali suyu, Atalaya pruwinsya, Purus pruwinsya; Mayutata suyu, Tawamanu pruwinsya; +Hanan Purus mamallaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Alto Purús) nisqaqa Piruw mamallaqtapi huk mamallaqta parkim, Ukayali suyupi (Purus pruwinsyapi Atalaya pruwinsyapipas) Mayutata suyupipas (Tawamanu pruwinsyapi) . + +Usukuchi quchakuna, Alawsi kiti +Uma llaqta Pumallakta +Pumallakta kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Pumallacta) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Alawsi kitipi, Chimpurasu markapi. Uma llaqtanqa Pumallakta llaqtam. +Pumallakta kitillipiqa Puruwa Kichwa runakunam tiyanku. + +Uma llaqta Wankas +Wankas distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Huancas) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chachapuyas pruwinsyapi, Amarumayu suyupi. Uma llaqtanqa Wankas llaqtam (803 runa, 2007 watapi). +Mayukuna: Sunchi mayu + +Paqarisqa 19 ñiqin ayriway killapi 1972 +Punku taripasqankuna 34 (Brasil quchu) +Vitor Borba Ferreira Gómez sutiyuq runaqa icha Rivaldo (* 19 ñiqin ayriway killapi 1972 watapi paqarisqa Recife llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rivaldo. + +(qarquy, qharquy, wikch'uy) + +Sapsi Chaskinancha (Public Domain) nisqaqa Tiksimuyuntinpi tukuy runakunapaq saqillasqa imaykunam, manam sapa runakunallapaqchu. Chaywanqa tukuy runakunam chay Sapsi Chaskinanchapaq hayñiyuqmi. + +Roberto Rossellini sutiyuq runaqa (8 ñiqin aymuray killapi 1906 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - 3 ñiqin inti raymi killapi 1977 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roberto Rossellini. + +Warmi Wañusqa + +Quechua: hayt'ay +Quechua: hayt'a + +Mawk'allaqta, Castilla + +Wira nisqakunaqa glisirulpa wira p'uchquwan esterninkunam (huk wira iñuwaqa huk glisirul iñuwamantam kimsa wira p'uchqu iñuwamantawan), mikhuna imayaykuna. Kawsananchikpaq muchunchikmi. +Wirakunaqa kay mikhuykunapim: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wira. + +Waychu llaqta - Wikipidiya +Waychu (kastilla simipi: Huaycho icha Puerto Acosta) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Waychu mayu patanpi. Eliodoro Camacho pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Eliodoro Camacho pruwinsya) + +Pruwinsya Sumaq qhaway +Bajo Biavo distritu; (kastilla simipi: distrito de Bajo Biavo) nisqaqa huk distritum Sumaq qhaway pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw Kamasqa 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1944 watapi wata; Manuel Prado Umalliq. +Uma llaqtanqa Musuq Lima llaqtam. +Distritu (Sumaq qhaway pruwinsya) + +Georgia icha Qhiyurqya nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Kartulsuyu icha Qhiyurqya, Iwrupapi huk mama llaqta +Georgia suyu: Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyun + +Maqari distritu +Uma llaqta Maqari +Kamasqa wata 30 ñiqin chakra yapuy killapi 1826 watapi +Maqari distritu (kastilla simipi: Distrito de Macari) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Maqari llaqtam. +Turri, Maqari llaqta + +Wikch'unayay icha Aqtunayay nisqaqa hiq'ipi mana allin kawllaymi (llakusim). +Wikch'unayachkaq runaqa imatapas mana munaspa millanmi, chaymanta wikch'unayanmi , aqtunayaspa. + +3 chaniyuq tikraykuna wikch'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: wikch'uy1wikch'uy2wikch'uy3 + +Mama llaqta italyayuq +Ñawpaq pukllasqan 1946(piluta hayt'ay) +Qhipaq pukllasqan 1964(piluta hayt'ay) +Enzo Bearzot (* 26 ñiqin tarpuy killapi 1927 watapi paqarisqa Aiello del Friuli llaqtapi, Italya mama llaqtapi - 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 2010 watapi paqarisqa Milano llaqtapi, Italya mama llaqtapi ) huk Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. + +Uma llaqta Chinchaypukyu +Pruwinsya (Piruw) Anta pruwinsya +Chinchaypukyu distritu; (kastilla simipi: distrito de Chinchaypujio ) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Anta pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Chinchaypukyu llaqtam. +Distritu (Anta pruwinsya) + +General Leonidas Plaza Gutiérrez llaqta, Limón Indanza kitip uma llaqtan +Limón Indanza kiti (kastilla simipi: Cantón Limón Indanza) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Morona Santiago markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa General Leonidas Plaza Gutiérrez (icha General Plaza, General Leonidas Plaza) llaqtam. +General Plaza (Llaqta k'iti) 3.443 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Limón Indanza kiti + +Chhapllay, ch'allpaqiy, qhullchuqiykachay + +Kay mama llaqtakunapi: Makidunya +Makidunya simi (Македонски јазик) nisqaqa Makidunya mama llaqtap rimayninmi, islaw rimaymi. Iskay hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Tiyay Chikitus pruwinsya, +Buliwyapi Jesuita Misyunkuna (kastilla simipi: Misiones jesuíticas de Bolivia) nisqakunaqa 17, 18 kaq pachakwatapi (Kastilla kamachiy pachapi) Jesuita munqikunap wasichasqan riduksyunkunas karqan, chaypi kawsaq indihina runakunata kristiyanuchanapaq. +Tiyay: Buliwyapi, Santa Krus suyupi, Chikitus pruwinsyapi, Ñuflo de Chávez pruwinsyapi, José Miguel de Velasco pruwinsya . +1990 watapis UNESCO suqta llaqtaqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Buliwyapi Jesuita Misyunkuna. + +Kaypi rimasqa: Parawayi, Buliwya, Arhintina, Brasil, Mishiku, Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Kanada, Rusiya +Plawtich simi (Plautdietsch) nisqaqa ura sahun simimanta yurisqa germanu simim, kunan pacha Parawayipi, Buliwyapi, Arhintinapi, huk mamallaqtakunapas tukuy Tiksimuyuntinpi rimasqa, kimsa pachak waranqachá rimaqniyuq. +18 kaq pachakwatapi ura sahun rimaq menonita mitmaqkunaqa chincha Alimanyamanta, Kunti Prusyamanta ayqispa rimayninta karu llaqtakunaman apakurqan. Chaymanta Plawtich tukurqan, Inlisyankunapitaq hanaq aliman simitam llamk'achinku. + +Gabriel Omar Batistuta (* 1 ñiqin hatun puquy killapi 1969 watapi paqarisqa Reconquista llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. + +Antisuyu nisqaqa Tawantinsuyup antinpi suyunsi karqan. + +Tiyay: Anqash suyu, Wanuku suyu +Mit'urahu (kastilla qillqaypi Mitaraju, Mituraju) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Waywash wallapi, huk urqum, Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Paqllun distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Qirupallqa distritupi.[2] Pikchunqa mama quchamanta 5.750 mitrum aswan hanaq. + +Warayu wichay (kastilla simipi: Ascensión de Guarayos) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Warayu pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Warayu pruwinsya) + +Runa Simi: Sawkari pruwinsya + +quwiki Rit'i Yuraqchamanta + +Quechua: Hatun k'usillu + +400 0 _ ‎‡a Robert Redford‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq Kuyu walltay aranway pukllaq‏ + +Kay yuyariykunaqa astawan allintan apakun kay ayllukunapi echaqa llaqta ukhupiqa manañan ñaupaq hinakunachu, kay uk p'unchay noviembre killapiqa ninko p'unchayninchis p'unchay nispa, iskay p'unchaytataq wañuqkunaq nispa. + +11 Karu Llaqtaman + +Runa Simi: Michigan suyu + +Francesco d'Assisi Italya mama llaqtayuq taytakura. Inlisya kathuliku santu. + +www.akuna.net + +Yupay nisqaqa (yupa icha huchha nisqapas) imakunapapas hayka kayninta ninmi. +Qhichwa simipiqa kay hinataqmi yupanchik: + +ketšuaksi: Piruw – Piruw Suyu + +Tukuy Wikipidiyap kamachinkunaqa kay pichqantin tiksi tunukunapim pisichayta atinchik Wikipidiyata sut'ichananchikpaq: +Wikipidiyaqa insiklupidiyam, sapsi insiklupidiya, huk rikch'aq hamunpa insiklupisiyan, almanaq nisqap rikch'ayninkunata ch'aqtaq. Wikipidiyaqa manam qallariy k'uskiykuychu. Pukyu qillqasqakunata sutichasunchik. Manam qallariy k'uskiykuspapas, qhichwa simipi mana simi kaptinqa musuq qhichwapi simitam qillqarimullasunchik, allin runasimipi qillqananchikpaq. Uralan runasimi nisqa allin qillqaykamam qillqasunchik. +Wikipidiyaqa manam huklla runap qhawariyllanniyuqchu, aswantaq achka runakunap qhawariyllankunayuq. Achka qhawariyllakunata qillqamuspa pukyu qillqasqankunatam sutichasunchik. +Wikipidiyaqa qispi yachaykunayuqmi. Pi runapas llamk'apuchun. Chayrayku tukuy qillqasqaykiqa GNU Free Documentation License (GFDL) nisqakama mast'asqa, t'inkisqa kachun. Chay hinataqmi siq'isqakunapas qispim, qispilla mast'anapaqmi. Ama huk ruraqpa hayñinkunata k'iriychu, chayqa niyta munanmi: Ama amachasqa qillqasqakunata, siq'isqakunata Wikipidiyapaq hap'iychu. Qampa Wikipidiyapi qillqasqaykikunataq hukchasqa kanqam. +Wikipidiyataqa allin simiwan qillqasunchik: Ama huk ruraqkunata k'amisunchikchu. Misk'i rimaq kasunchik. Hukkunawan rimanakuspa allin paskakunata maskaspa tarisunchik, arí ninakuspa. Ama ruray awqanakusunchikchu. Huk ruraqpa allin munayninpi iñisunchik. +Wikipidiyaqa manam sinchi kamachiyuqchu, pichqantin tiksi tunullayuq. Kusilla rurapuy, astay, qillqay. Manam k'asuyachiyta atinkichu, tukuy mawk'a rurasqakuna wiñay kawsay nisqapi waqaychasqa kaptinmi. Ama mancharikuspa qillqarillay. +Kay p'anqaqa Wikipidiyap tiksi kamachinkunamantam willan. Chay kamachinkunaqa kay p'achamanta ñawpam karqan. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:45, 1 nuw 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Rikch'aq Imaymana +Sintuq [1] (genus Opuntia) nisqakunaqa huk wayuq, waraqu hina kichkasapa yurakunam, kimsa pachakmanta aswan rikch'aqkunam, tukuy Abya Yalapi, kunanqa Iwrupapi, Asyapi, Afrikapipas runakunap apamusqanrayku. Kichkaluru [2] nisqa misk'i kichkasapa rurunkunatam mikhunchik. +Kaymi huk sintuq rikch'aqkuna: + +Runa Simi: Asiru Qucha (Quchapampa) + +Paul Ludwig Hans Anton von Beneckendorff und von Hindenburg sutiyuq runaqa icha Paul von Hindenburg (* 2 ñiqin kantaray killapi 1847 watapi paqarisqa Poznań llaqtapi - † 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1934 watapi wañusqa Neudeck llaqtapi) Alimanya mamallaqtaq awqaq pusaq wan pulitiku karqan. Mariskal. +1925 watamanta 1934 watakama Weimar mama llaqtap umalliqninmi kachkan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Paul von Hindenburg. + +Huk sut'inkunata qhawarinaykipaq, qhaway p'anqa. +Raphi, Llaqhi, Laqhi icha Laphi (Kichwapi: Panka, Anqash rimaypi: Rapra) nisqakunaqa yurakunap chillkikunamanta wiñaq, achka kaq kurku yawrinkuna. +Yurakunaqa q'umir raphinkunapi intip achkiyninpi inti wayllayta ruraykuspa misk'ita ruranku. + +Katiguriya:Mawk'a llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta +Mawk'a llaqtakunamanta qillqakuna. +► Tawantinsuyu mawk'a llaqta‎ (21 P) +"Mawk'a llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Hatun K'ana + +Paqarisqa Awstralya, Hobart, 20 ñiqin inti raymi killapi 1909 watapi +Wañusqa Kanada, Vancouver, 14 ñiqin kantaray killapi 1959 watapi (50) +Errol Leslie Thomson Flynn sutiyuq runaqa, icha Errol Flynn (20 ñiqin inti raymi killapi 1909 watapi paqarisqa Hobart llaqtapi - 14 ñiqin kantaray killapi 1959 watapi wañusqa Vancouver llaqtapi), huk Awstralya- USA mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. + +Allpapi tiyaq nisqakunaqa allpa pachapi kaq runap llamk'ayninkunapaq allin imaykanakunam. +Kaymi huk allpapi tiyaqkuna: +Kaymi allpapi kaq rumiyasqa rawranakuna: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu jamk'a k'analla + +Juan Manuel de Rosas sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin pawqar waray killapi 1793 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - 14 ñiqin pawqar waray killapi 1877 watapi wañusqa Southampton llaqtapi), Arhintinu mama llaqtaq awqaq pusaq pulitikupas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Manuel de Rosas. + +Piñas kiti (kastilla simipi: Cantón Piñas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Piñas llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Piñas kiti + +Uma llaqta Puwpu +Puwpu munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Poopó / Villa Poopó) nisqaqa huk ñiqin munisipyu, Puwpu pruwinsyapi, Uru Uru suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Puwpu llaqtam. +Saywitu: Puwpu pruwinsya + +3 chaniyuq tikraykuna raki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +José Luis Rodríguez Zapatero, sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1960 watapi paqarisqa Valladolid llaqtapi -). Ispaña mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Wawakuna: 2 (Laura wan Alba). +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: José Luis Rodríguez Zapatero. + +Fransiscanu San Ruman Llachay Wasi nisqaqa huk yachay wasim Hullaqa llaqtapi, kichayakuschayña 15 ñiqin pawqar waray killapi 1925 watapi. + +runasimi (Bolivia Suyu) quz-BO +runasimi (Ecuador Suyu) quz-EC +runasimi (Peru Suyu) quz-PE + +—Huk runapan ishkay wawankuna karan.12Hinaqtinmi sullk'a wawanqa papanta niran: + +qu:Plantilla:Pulitika rakiy (Chunwa Runallaqta Republika) + +Runa Simi: Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Runa Simi: Qurqa distritu + +JOHN MURRA JACH'ATALALAQ JACH'AMAMALAQ Q'IPINKUNATA Q'IPIYSIWANCHIK I + +Tyrone Power Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Nispa tukuy sunqu takirikunku Santa Vera Cruz raymipi, Cochabamba llaqtapi. +Yachakullanña Aya Marq'ay killapi sapa watamanta Todos Santos raymita ruwanchik, tukuy Qullasuyu llaqtanchispi. +"Añaskitu" p'anqa ñapis iskay chunka iskayniyuq watataña wawakunawan kawsachkan, wawakunawan kawsayninkumanta parlarikuspa, p'anqaman churamun. Kay kutipi yacharina, k'aqcha pukllaymanta, wakin chiqakunapi k'aqchataqa laq'a laq'a ninku. +Wasipi, yankunapi, canchaspi wawakuna posteman trapomanta manachay plástico bolsasmanta juch'uy murq'uta ruwaytawan, posteman q'aytuwan wataykunku, chapitaq uk phichqa, suqta wawakuna tantaykukuytawan murq'utaqa k'aqchanku, laq'anku kaymantaq, jaqaymantaq. +Iskaynin qutu sayk'urpanku k'aqcha pukllanapi. +Kay k'aqcha pukllanamanata "Añaskitu" p'anqa, Nº 97 yupaypi chararimun tukuy chayarinapaq. Kayqa chunka iskayniyuq laqhipi kachkan. Pukllaykunamanta yachariyta munaspaqa CENDA wasimanta, feriasmanta rantirikuychik "Añaskitu" p'anqata, manachay yaykuna cenda.org chiqaman, chaypi sinru "Añaskitu" p'anqa suyarichkasunkichik. +Pachi niyku Ángel, José Rojas wawakunata "Añaskitu" p'anqaman k'aqcha pukllaymanta willarisqankumanta, jinallataq tukuy wawakuna kay laq'a laq'a pukllanapi pukllarikusqankumanta. +Mana puñuywan atichikunapaq, kay jina gaseosas rak'ikurqa sapa provinciaman. + +Qallawap ñiqi rakirinkuna +Qallawa tawqa Uma huñu q'illaykuna +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 14, 6, p +T'inki kachkay (KPP-pi) sinchiyasqa +Muksichana yupaykuna 4, 2 +Iñuku illwa (yupasqa) 154 pm +Titi, Waychi icha Antaki, Pb (latin simipi: Plumbum, chaymanta kastilla simipi plomo) nisqaqa huk q'illaymi, allpapiqa t'inkisqallam chuqin. + +Arawak rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Uralan Awya Yalapi, Chawpi Awya Yalapipas. +Huk arawak rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Garifuna simi ("yana kariw simi": 100.000-chá rimaqniyuq): Unduras, Watimala +Taynu simi (wañusqaña): Chawpi Awya Yalap Wat'ankunapi +Machiqinqa simi (12.000-chá rimaqniyuq): Piruw +Kakinte (300-chá rimaqniyuq) +Numatsiqinqa simi (6.500-chá rimaqniyuq): Piruw +Chamikuru simi (iskay rimaqniyuq: yaqa †): Piruw +Purus-Parana (10 rimay: Apurinã, Moxo, Terêna nisqa rimaykunapas) +Yine simi (Piro simi, 3.000-chá rimaqniyuq): Piruw +Baure simi (13 rimaqniyuq: yaqa †): Buliwya +Katiguriyakuna: +Awya Yala rimaykunap ayllun +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:01, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Bryan Ruiz González sutiyuq runaqa, (* 18 ñiqin chakra yapuy killapi 1985 watapi paqarisqa Alajuelita llaqtapi - ) Kustarika mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bryan Ruiz. + +2 chaniyuq tikraykuna churana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Wat'a (Atlantiku mama qucha) - Wikipidiya +Katiguriya:Wat'a (Atlantiku mama qucha) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Atlantiku mama qucha). +"Wat'a (Atlantiku mama qucha)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Watimala. +"Watimala" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +K'usillu - Wikipidiya +K'usillu (Chinchaysuyupi: Kushillu), Chipi, Wititi icha Miku nisqakunaqa (latin simipi simia - k'usillukuna simiae, mitan kamaypaq sutin Simiiformes) ñuñuq uywakunam. Primates (makiyuq) nisqa rikch'aq ñiqimanmi kapunku. +K'usillukunaqa allin makiyuqmi, maki hina chakiyuqmi, tawa maki hina kaq. +Kaymi k'usillukunap mitan kamaynin, huk iskay rikch'aqninkunapas: +Pallt'asinqa k'usillu (Platyrrhini) - Awya Yalapi kawsaq +K'ullkusinqa k'usillu (Catarrhini) - Asyapi, Aphrikapi kawsaq +huk rikch'aqkuna, rikch'aq ayllukunapas +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'usillu. + +Uma llaqta Pampaqullqa +Pampaqullqa distritu (kastilla simipi Distrito de Pampacolca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Pampaqullqa llaqtam. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Chelsea FC) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Chelsea FC) +"Piluta hayt'aq (Chelsea FC)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(Inti llika-manta pusampusqa) +Inti llika nisqaqa intim, lliw muyupayaqnin puriq quyllurkunawan, huk muyupayaqnin hawa pacha pachankachakunawanpas. +Inti llikapiqa pusaq puriq quyllurkunam (intimanta karu kayninkukamam sinruchasqa): +Inti llikapiqa kimsa tuna planitakunam (intimanta karu kayninkukamam sinruchasqa): +Astawanpas, puriq quyllurchakunam (planitachakuna, asteroides) aquchinchaykunapas (cometas) intita muyupayanku. + +Kawallu awqaq nisqakunaqa kawallupi puriq awqaqkunam. + +Runa Simi: Escuintla suyu + +Runa Simi: Griguryu XIV + +Runa Simi: Manawa suyu + +quwiki Katiguriya:Mayu (Chili) + +Mama llaqta Ransiya +Vincent Philippe Antoine Candela sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin kantaray killapi 1973 watapi paqarisqa Bédarieux llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +2.1 Mama llaqtap kampiunatukuna +Mama llaqtap kampiunatukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vincent Candela. + +De Facto, De Facto Cadre Dub nisqaqa huk USA mama llaqtayuq Rock kusituymi, 1993 watapi paqarisqa El Paso llaqtapi. + +Loja, markap uma llaqtan +Calvas kiti (kastilla simipi: Cantón Calvas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Cariamanga llaqtam. + +Wanuku rimay nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Wanuku suyupi (Piruwpi) rimasqa. + +Chupasapa ukucha (familia Muridae) nisqakunaqa huk khankiq uywakunam, suni chupayuq, rinrisapa ukuchakunam. Ñawpa pachas Iwrupa, Asya, Aphrika chayllapi kawsaq karqan, kunantaq tukuy Tiksimuyuntinpim kawsan (runa waqlliq rikch'aqkuna: wasi ukucha, hatun ukucha). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chupasapa ukucha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chupasapa ukucha + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ipasqa +Tikraynin ch'ipasqa Kastillanu simipi: + +Santiwañis (kastilla simipi: Santivañez) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Kapinuta pruwinsyapi, Santiwañis munisipyup uma llaqtanmi. + +Qispi kay Wank'a +New Jersey nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Trenton llaqtam. + +Baltiku hatun qucha (suysya simipi: Östersjön, chaymanta Aliman simipi: Ostsee, Phinsuyu simipi: Itämeri, rusu simipi: Балтийское море) nisqaqa Iwrupap, Suysyap, Phinsuyup, Rusyap, Alimanyap, Dansuyup, Pulunyap, Rusiyap, Istunyap, Litunyap, Litwanyap chawpinpi huk hatun qucham, Öresundpiqa, Kattegatpi, Skagerrakpi Chinchay hatun quchawan t'inkisqa. + +Runtucha nisqaqa kawsaqkunap mirananpaq china kawsaykuqninmi, runtukunapi, runtuchana nisqa ukhu yawripi paqariq. + +Kawallu maqt'anwan (inlish simipi: The Horse and His Boy) nisqaqa wawakunapaq liwrum, C.S. Lewis-pa qillqasqan 1954 watapi. + +Tikraynin waqtira Kastillanu simipi: + +Tinkurachina siwikuna 1°3'S 78°35'W + +Rojo; Chinchay Suyu. + +Intiyuq K'uchu - WikiVisually +Pintasqa Wayq'u + +400 0 _ ‎‡a Stendhal‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq qillqaq‏ + +quwiki Punku p'anqa: Allpa saywachi + +Runa Simi: 9 ñiqin tarpuy killapi + +quwiki Indu iwrupiyu rimaykuna + +Gilberto Silva (Gilberto Aparecido da Silva) sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin 104pi 1976 watapi paqarisqa Lago da Prata llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gilberto Silva. + +Uquri munisipyu - Wikipidiya +Uquri munisipyu +Suyu P'utuqsi suyu +Uma llaqta Uquri +Uquri (kastilla simipi: Ocurí) nisqaqa tawa ñiqin munisipyu Chayanta pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Uquri llaqtam. +Saywitu: Chayanta pruwinsya +Munisipyu (P'utuqsi suyu) + +Las Tunas pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Las Tunas), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Las Tunas llaqtam. +Munisipyu Llapan hallka k'iti k'anchar +169 munisipyukuna Karu kay (Uma llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Las Tunas pruwinsya. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'illchiy +2 chaniyuq tikraykuna ch'illchiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Rurasqankuna takiq, aranway pukllaq +Libertad Lamarque Bouza sutiyuq warmiqa (* 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1908 watapi paqarisqa Rusaryu llaqtapi - 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 2000 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi), Arhintina mama llaqtayuq aranway pukllaqsi wan takiqsi, kastilla simillapim qillqarqan. +Qhapaq qillqasqa: Lista: Diskukuna (Libertad Lamarque) +Rusaryu llaqtapi paqarisqa runakuna + +Ch'ullku[1][2][3][4] (genus Oxalis) nisqakunaqa huk yurakunam, qhurakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'ullku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'ullku + +Chamberí distritu; (kastilla simipi: distrito de Chamberí, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chamberí distritu. + +Ikwadur mama llaqtamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chawpipacha (latin simipi: aequator, kastilla simipi: ecuador) nisqaqa Tiksimuyupi chinchay qhipap uralan qhipap chawpinpi kaq, t'urpinwan Chiqan chhukapi kaq, p'allta muyu kaq siq'im, 40.000 mitru suni kaq. +Chawpipacha siq'iqa Ikwadur mama llaqtantapas purinmi. + +Yallinakuy suchuqrampa, iskay chunka kaq pachakwatap qallarisqan. +Suchuqrampa nisqaqa rit'ip hawanpi lluchk'anapaq apaykachanam. + +Runa Simi: Kawsaykuq + +—Wawakuna noqaman hamunantaqa, ama hark'akuychishchu. Kay wawakuna hina kaq runakunapaqmi, Diospa gobiernasqan sumaq glorianqa.15Chaymi cheqaqtapuni niykichis, kay wawakuna hina tukuy sonqonkuwan Diospi creeq runakunallan, Diospa gobiernasqan sumaq glorianmanqa haykunqaku, nispa. +—Noqapi chayllaraq creeq runakunata, pipas huchaman urmachinqa chayqa, ancha castigasqan kanqa. Chayraykun chay runapaqqa aswan allin kanman, huk hatun molino rumita kunkanman wataruspa, lamar qochaman wikch'uyamuy. +2Chaymi Jisusqa suq wambrituta qayashpa, ch'awpiyllapapi rurashpa,3kayshina niwarqanllapa: +12Piru wakinnataqmi payta shumaqta ch'ayachishpa, paypi kriyirqanllapa. Chaymi paykunataqa akrarqan, Tayta Dyuspa wambranguna kanambaq. + +ATUN YACHAY WASI + +quwiki Katiguriya:Distritu (Maynas pruwinsya) + +Kamachiy yachay ukhupi sullk'a kamachiykuna mana allintachu thaskichkanku imaraykuchus paykuna ukhupi mana chaqrukuy, juk kaylla ima kanku. (Dentro de la Ley........ + +Runa Simi: Indya + +2004 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +allinllaqta.com + +Runa Simi: Quebec pruwinsya + +qu:24 ñiqin pawqar waray killapi +qu:31 ñiqin qhapaq raymi killapi +qu:10 ñiqin kantaray killapi +qu:1 ñiqin tarpuy killapi +qu:30 ñiqin ayamarq'a killapi +qu:12 ñiqin ayriway killapi +qu:21 ñiqin chakra yapuy killapi +qu:9 ñiqin ayriway killapi +qu:5 ñiqin qhulla puquy killapi + +Lusaka (kastilla simipi: Lusaka) nisqaqa Sambya mama llaqtap uma llaqtanmi, 360 km²-niyuq. +Lusaka llaqtapiqa 3 100 003 runakunam kawsachkanku (2008). +4 Lusaka llaqtapi paqarisqa +Lusaka llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lusaka. +Llaqta (Sambya) + +Quevedo nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Mayukuna markapi, huk llaqtam, Quevedo kitip uma llaqtanmi. +Quevedo llaqtaqa Timoteo Quevedomanta sutichasqa. [1] +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Quevedo kiti + +24 ñiqin inti raymi killapi 1992 watapi – 16 ñiqin pawqar waray killapi 1994 watapi +13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1994 watapi – 30 ñiqin kantaray killapi 1998 watapi +26 ñiqin anta situwa killapi 1942 watapi 76 watayuq +Vladimír Mečiar sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin anta situwa killapi 1942 watapi paqarisqa Zvolen llaqtapi - ) huk Isluwakya mama llaqtapi wiñay taripay amachaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vladimír Mečiar. + +Titiqaqa qucha patan, Qupaqhawana +Qupaqhawana munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Copacabana) huk ñiqin munisipyu Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qupaqhawana llaqtam. +Qupaqhawana munisipyupiqa kimsa kantunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qupaqhawana munisipyu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Indu iwrupiyu rimay. +"Indu iwrupiyu rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Iranu rimaykuna +Romanu rimaykuna + +Paqarisqa Fort Worth, 21 ñiqin tarpuy killapi 1931 watapi +Wañusqa Dallas, 23 ñiqin ayamarq'a killapi 2012 watapi (81) +Aswan riqsisqa qillqasqan: I dream of jeannie, Dallas +Larry Hagman sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin tarpuy killapi 1931 paqarisqa Fort Worth llaqtapi Texas suyupi - † 23 ñiqin ayamarq'a killapi 2012 wañusqa Dallas llaqtapi, Texas suyupi) huk Ñawikaruy wan kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Larry Hagman. + +Q'illay wirukuna. +Pila nisqaqa ukhunpi t'uqu kaq, ancha suni tiñiqim, ima imaykanamantapas rurasqa - sinchi, k'irku, kapka kaqpas - wiru hina - icha llamp'u, wiqunalla kaqpas - ch'unchul hinam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pila. + +"Phukuna waqachina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Maryland suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maryland suyu. +"Maryland suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Awinakina, sacha kinilla, tiyantina, abillu[1][2] icha hapiyu[3] (Pouteria caimito) nisqaqa huk wayuq yuram. Rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Awinakina + +Arajuno (kastilla simipi: Arajuno) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Pastasa markapi, huk llaqtam, Arajuno kitip uma llaqtanmi. + +Uma llaqta Uqshamarka (Oxamarca) +Uqshamarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Oxamarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Celendín pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Uqshamarka llaqtam. + +Urqus distritu (kastilla simipi: Distrito de Urcos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispiqanchi pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Urqus llaqtam. + +- Kuyu suyu + +Runa Simi: Unquy quyllurkuna + +400 0 _ ‎‡a Fritz Walter‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq piluta h'aytaq‏ + +Suyukuna: Chawpi Anti, Chawpi Asya +• mana riqsisqa +Rimaykunap ayllun: Indu iwrupiyu rimaykuna +Iranu rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Iran, Tayikistan, Afganistan +SIL Llapa k'iti rimayqa kikin tuyruyuqmi: +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Pharsi simi nisqaqa Iran, Tayikistan, Afganistan mama llaqtakunapi rimasqa rimaymi, tukri simim, suqta chunka hunumanta aswan rimaqkunayuq. + +Urin rikch'aq sinri +Rikch'aq ñiqikuna +(Hawa rikch'aq ñiqi): Exopterygota* +Hawa rikch'aq ñiqi: Endopterygota +Palamap ukhu yawrinkuna. +4. Ch'antasqa ñawi +6. Ñawpaq qhasqu +Palama,[1] Palamaku[2] icha Insiktu (classis Insecta, latin simipi: Insectum; grigu simipi: Έντομον [éntomon]) nisqakunaqa uchuy uywakunam, sillwichakim. Suqta chakiyuqmi, tawa raprayuq, ukhunpi achka samana tunquchayuqmi. +Qirisa nisqa llullu palamakunaqa kuru hina (Holometabola) - ahinataq suntu (urunquy, champi, khachu), sisi, wayrunqu, pillpintu, piki - icha wiñakusqaña palama hinam (Hemimetabola) - ahinataq haqarwitu (aqaruway), usa, yura usa, winchuka. +Kaymi huk palama rikch'aq ñiqikuna: +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Palama. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Palama +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:22, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Kapchiq (Mishiku) + +Uma llaqta Wankapampa +Wankapampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Huancabamba ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wankapampa pruwinsyapi, Piwra suyupi. Uma llaqtanqa Wankapampa llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Yanachaga-Chemillén mamallaqta parki - San Matías San Carlos amachana sach'a-sach'a +Yanachaga-Chemillén mamallaqta parki +Saywitu:Piwra suyu +Uma llaqta: Piwra +Amachasqa sallqa suyukuna: Amutapi urqukuna mamallaqta parki • El Angolo chaku suyu +Karu puriy: Illisqa yaqa wat'a • Sichura ch'in pacha +Wankapampa pruwinsya + +• Tinkurachina siwikuna Roma +Aswan hatun llaqta Roma +17 ñiqin pawqar waray killapi 1861 +Runa llaqtap sutin Italiano, italiana +Italya (italya simipi Italia) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Roma llaqtam. +Italyapi aswan hatun mayukuna +Suyukuna (Regioni) +Italya suyupi rimasqa simikuna +2% aslla simikuna (Aliman simi, Ransis simi, Isluwinu simi, Sardinya simi, Ladin simi, hukkunapas) +Romanu qhapaq llaqta +Iskay chunka suyu (regione) kan, 108 pruwinsya kan. +# Suyu (Regione) Uma llaqta km² Runakuna +Llaqtakuna (Italya) +' Llaqta Runakuna Suyu (Regione) +Stromboli wat'a, huk nina urqu +Tevere mayu, Roma llaqtapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Italya. + +Katiguriya:Llaqta (Iran) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Iran) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Iran). +"Llaqta (Iran)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Medellín (kastilla simipi: Medellín) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Antioquia suyu uma llaqtapmi. 380 km², +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Medellín. + +Chinchilla sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Chinchilla sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Chinchilla sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Eriomys (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Eriomys chinchilla (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Aswan hatun llaqta Damasku +Runa llaqtap sutin Sirio, -a +Sirya icha Suriya nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Damasku llaqtam. +Llaqtakuna (Sirya) + +Musuq Mishiku suyu - Wikipidiya +Musuq Mishiku suyu +Musuq Mishiku icha New Mexico nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Santa Fe llaqtam. +Hukllachasqa Amirika Suyukunap suyun + +Romeowan Juliet (Inlish simipi: Romeo and Juliet), nisqaqa William Shakespeare-pa 1595 watapi inlish simipi qillqasqan trahidyam, Romeo sutiyuq maqt'ap Juliet sutiyuq p'asñawanpas khuyayninmanta, wañuyninkukamas. + +Paqarisqa Buliwya, 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1898 watapi, +Wañusqa Buliwya, 6 ñiqin tarpuy killapi 1980 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Yanakuna +Jesús Lara Lara sutiyuqqa (1 ñiqin qhulla puquy killapi 1898 watapi paqarisqa Muela llaqtapi (kunan Villa Rivero nisqa), Punata pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwyapi, 6 ñiqin tarpuy killapi 1980 watapi wañusqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi) huk Buliwya mama llaqtayuq qillqaqmi karqan. +Harawikunata, kawsay rikch'akunata wallparqa. Qhichwa simimanta kastilla simiman huk qillqakunatam t'ikrarqan. + +Ramus ukucha[2] (Mesomys hispidus) nisqaqa Urin Awya Yalapi kawsaq khankiqmi, rikch'aq kichka ukucham (kasha ukucha). Amarumayu sach'a-sach'a suyupi sach'akunapi kawsan. +↑ Catzeflis, F., Patton, J., Percequillo, A., Bonvicino, C. & Weksler, M. (2008). «Mesomys hispidus». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 6 Enero 2009 p'unchawpi rikusqa. + +Assen llaqtaqa. Drenthe pruwinsyap uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Assen. + +Rio de Janeiro (portugues simipi: São Sebastião do Rio de Janeiro, kastilla simipi: San Sebastián del Río de Enero) llaqtaqa Brasil mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Rio de Janeiropiqa 6 094 183 runakunam kawsachkanku. +New York, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Los Angeles, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Rio de Janeiro. +Llaqta (Brasil) + +Freddie Mercury sutiyuq runaqa (paqarisqa suti: Farrokh Bulsara; Gujarati simipi: ફ્રારુક બુલ્સારા; (*5 ñiqin tarpuy killapi 1946 paqarisqa Stone Town llaqtapi, Tansanyapi - 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1991 wañusqa London llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq rock takiqmi, takina qillqaqmi, takichaqmipas karqan. +Qhapaq qillqasqa: Anexo:Diskukuna Queen + +El Angolo chaku suyu - Wikipidiya +Tiyay Piwra suyu, Sullana pruwinsya, Talara pruwinsya +El Angolo chaku suyu (kastilla simipi: Coto de Caza El Angolo) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Piwra suyupi, Sullana pruwinsyapi, Talara pruwinsyapipas. + +Kutipayaq micha icha Musuqchakuq micha nisqaqa mana huklla kuti (rumiyasqa rawrana - allpa wira, allpamanta k'illimsa - hina), ichataq kutipayaq qallarina micham. +Kutipayaq michakunata llamk'achisunchik runarayku pacha q'uñichiyta hark'anapaq, muyuriq pachata allinta amachanapaq, ahinataq pinchikillachanakunapi. +Kaymi huk kutipayaq michakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kutipayaq micha. + +Muyupampa (kastilla simipi Moyobamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, San Martin suyupi, huk llaqtam, Muyupampa pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Peru Qaqa Mach'ay + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, Naval Ensign of Ecuador.svg nisqamanta rurasqa. + +Runa Simi: Punku p'anqa: Taki kapchiy + +Chavo: …manam. Ichapas sapa kuti kaqllata ruwawanki, tapuwanki munankichu chaymantaqa manam qoywallankipaschu + +94 Wayanay Pe. + +Runa Simi: Amarumayu sach'a-sach'a suyu + +Uchuraqay nisqaqa (kastilla simipi: Uchuraccay) huk piruwanu qhichwa ayllu llaqtacham karqan, Wanta distritupi, Wanta pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi, Piruw mama llaqtapi. Mama quchap hawanmanta tawa waranqa mitru aswan hanaqmi. +Uchuraqay llaqtachaqa Piruwpi Sasachakuy pacha nisqapi Akchiq Ñan maqanakuyraykum ancha riqsisqa. 1981 watapiqa 470-raq runakunas kawsarqan. 26 ñiqin qhulla puquy killapi 1983 watapi Uchuraqay llaqtayuq runakunaqa pusaq willay kamayuqkunatas, iskay qhichwa yanapaqtapas sipirqan, Sinchis nisqa Piruwanu Siwil Wardya kamachirqaptinsi. Qhipaqnin killaykunapitaq Akchiq Ñanpa awqaqninkuna, chaymantataq piruwanu awqaqkuna 135 Uchuraqayniyuq runakunata - paypura 57 warmikunata - sipirqan. 1984 watapi tukuy runakunas Uchuraqay llaqtamanta ayqispa saqirqan. +1993 watapis aslla runakuna musuq llaqtachata kamarirqan, ichataq manam kaqlla puystupichu. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Llaqta (Piruw) +Llaqta (Ayakuchu suyu) +Llaqta (Wanta pruwinsya) +Piruwpi Sasachakuy pachapi wañuchiy +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:46, 31 ini 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Arbieto nisqaqa Buliwya mamallaqtapi, Quchapampa suyupi, T'arata pruwinsyapi, huk llaqtam, Arbieto munisipyup uma llaqtanmi. +Arbieto munisipyu: Yupaykuna +Arbieto munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Wawqi kay - Llamk'ay – Ñawpaqman riy +Aswan hatun llaqta Niamey +Niqir llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. + +San Rafael qucha mama llaqta parki - Wikipidiya +San Rafael qucha mama llaqta parki (satillitimanta rikusqa) +San Rafael qucha mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Laguna San Rafael) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Aisén suyupi. + +Inkakunaqa payta Yaya Inti nispa yupaycharqanku. +Yaya Intiqa tukuypa qhari qallarinansi. +Yaya Intiqa Sapa Inkap, Inkarripa yayansi karqan. + +Wamra, Chanka runasimipi Warma nisqaqa, Qusqupitaq irqi nisqapas wawamanta aswan hatunña, tawa icha aswan watayuq, ichataq manaraq sayaq runam, qharipas warmipas. 7-13 watayuq warmi wamraqa p'asñam, qhari wamrataq maqt'am. +Ayllu llaqtapiqa wamrakuna sullk'a wawqi ñaña pani turi nisqakunatam uywan, uywakunatam michin. +Inka, Tawantinsuyu pachapis hukmanta pichqakamas watayuq wawakunatas wamra nirqan. +Wanka limaypi, Lamas-Luritu rimaypipas warmi wawakunatam wamla ninku, Ikwadur kichwapitaq wayna qharikunatam. + +6 chaniyuq tikraykuna mit'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Española wat'aqa (kastilla simipi: Isla Española, inlish simipi Española icha Hood) Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk uchuy wat'am, Pasiphiku mama quchapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Española wat'a. + +43 Kristup ñawpan wataqa (43 kñ) Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +2 Qhapaq Ñan + +Кечуа (qu): Ayti (mama llaqta) + +Runa Simi: Ika mayu + +Runa Simi: Marshall Wat'akuna + +ÑAK'AREQ LLANK'AQKUNA!! +Wañuy seq'oywan atipasqa Wajchayacheqjunamanta p'itisqa, +Hatun auqa watakunapi. +Teqsimuyuntinpi yuyarishanku, Askha hunu llank'aqkuna +RIJCH'ARIYCHIS LLANK'AQKUNA!! + +Khallka Pruwinsya + +Tawantin apukuna _ Los quatro Apus: Suyo, Llaqta, Teqse y Ayllu _ 4 x 16 x 24 +Tawantin apukuna _ Los quatro Apus: Suyo, Llaqta, Teqse y Ayllu _ 4 x 16 x 24 _ Copyright URPI + +Iwrupa awillanu (Corylus avellana) nisqaqa huk awillanu wayuq yuram, sach'a icha thansam, Iwrupapi wiñaq, Awya Yalapipas puquchisqa, wayunraykum. Chay awillana nisqa rurunkunatam mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iwrupa awillanu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Iwrupa awillanu + +Tiyay Punu suyu, Melgar pruwinsya, Santa Rosa distritu, Qusqu suyu, K'anas pruwinsya, Layu distritu +Chimpulla icha Chimpuya (kastilla qillqaypi: Chimboya / Chimbolla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk urqum, Raya wallapi, Qusqu suyupi, K'anas pruwinsyapi, Layu distritupi, Punu suyupipas, Melgar pruwinsyapi, Santa Rosa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.489 mitrum aswan hanaq. +www.allthemountains.com / Saywitu: Chimpuya urqu, Chinchina urqu, Kunturquta urqu, Muskaya, Marankani llaqta, Willkamayu, Raya q'asa. + +Katidral, P'utuqsi +Uma llaqta Puna +José María Linares pruwinsya (aymara simipi: José María Linares jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de José María Linares) nisqaqa Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Puna llaqtam. +Kay pruwinsyaqa Buliwya suyup umalliqnin José María Linaresmantam sutichasqa. +Mayukuna: Jatun Mayu - Pilkumayu +3 Quchas munisipyu - Quchas 895 +Quchas munisipyuqa 15 ñiqin chakra yapuy killapi 2006 watapis kamasqa karqan [2] [3] Kantunkuna: Turuchipa kantun, Duraznos kantun, Esquiri kantun. Uma llaqtanqa Quchas (Ckochas) llaqtam. Mama munisipyunqa Puna munisipyum. [4] +José María Linares pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [5] +Urunquta, mawk'a llaqta +Saywitu: José María Linares pruwinsya + +Uma llaqta Santiago de Querétaro +Querétaro suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Querétaro de Arteaga), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Santiago de Querétaro llaqtam. +Munisipyukuna (Querétaro) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Querétaro suyu. + +The Mars Volta nisqaqa huk USA mama llaqtayuq Rock kusituymi, 2001 watapi paqarisqa El Paso llaqtapi. + +Erbyu, Er (musuq latin simipi: Erbium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +Katiguriya:Paqarisqa 1804 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Paqarisqa 1804 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:Paqarisqa 1804 sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:Paqarisqa_1804" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Jujan icha Alfredo Baquerizo Moreno (kastilla simipi: Jujan / Alfredo Baquerizo Moreno) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Jujan kitip uma llaqtanmi. + +Moon Geun young sutiyuq warmiqa (6-V-1987 p'unchawpi paqarisqa Cuangju llaqtapi, Uralan Kuriyapi) huk kuriyanu aranway pukllaq warmim. + +Seattle nisqa llaqtaqa, Washington suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Seattle llaqtapiqa 602,000 runakuna (2009) tiyachkan. + +Aymara: phisqa (ay) + +Runa Simi: Mayu patu + +Runa Simi: Wawallku + +Wiru pruwinsya +Guadalupito, Wiru pruwinsya +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Wiru +Suyu Qispi kay suyu +Simikuna kastilla simi +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Virú pruwinsya ( kastilla simipi: Provincia de Virú) nisqaqa Qispi kay suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Wiru llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Kalipuy mama llaqta risirwa - Pukyu Santa Rosa amachana sach'a-sach'a +Quchakuna: Pasiphiku mama qucha +Mayukuna: Santa mayu + +Intiyuq K'uchu +K'allapayuq Urqu +Mawk'allaqta, Castilla +Mawk'allaqta, Espinar +Mawk'allaqta, La Unión +Mawk'allaqta, Melgar +Mawk'allaqta, Sandia + +Pukyumanta willayqa llapa k'uskiykuqpa, llapa willay kamayuqpa rurananmi. Willay pukyu nisqamanta willaspaqa, takyachisqankunata khaqnaqchanmi. +Wak qillqaq runap nisqantaqa wichq'aq chupa ("...") sananchakunapi wichq'aspa qillqamun, chaymantataq qillqaqpa sutintam, pukyu qillqap sutintapas qillqamun. +Liwrumanta, willay p'anqamanta willaspaqa, kay willakunatam willananchik: +Willay p'anqa (kaspaqa) +Mayqin p'anqa icha p'anqakuna + +Intimpa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Intimpa yura rikch'aq ayllu (Podocarpaceae) nisqaqa huk llat'an muruyuq yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Intimpa yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Intimpa yura rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Tusuy +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tusuy. +"Tusuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +es.wikinews.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Rodríguez de Mendoza pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta Omia +Omia distritu (kastilla simipi: Distrito de Omia) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi , Rodríguez de Mendoza pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Omia llaqtam. + +Inchik[1][2] (Qusqupi Inchis)[3][1] icha Chuqupi[1][3] (Arachis hypogaea) nisqaqa huk chaqallu chakra yuram. Allpap ukhunpi puquq rurunpa, wirasapa, prutinasapa murunkunatam mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Inchik + +"Fauna (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Takupaya +Takupaya (kastilla simipi: Tacopaya) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Arqi pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Takupaya llaqtam. + +Chişinău llaqtaqa Mulduwa mama llaqtap uma llaqtanmi. Chişinău llaqtapiqa 593.800 runakunam kawsachkanku. +Llaqta (Mulduwa) + +Hayaqi nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Hayaq nisqaqa ima ancha sinchi q'aparniyuq kaqpas, achka q'apachanakunam, mikhunakunam, ahinataq: + +Groningen nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Groningen, gronin simipi: Grönnen - Grun'n. +Uma llaqtanqa Groningen llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Groningen pruwinsya. + +Runa Yupay p. 181 + +Wayna Qhapaq + +(Wikisimitaqi:Kamachiq-manta pusampusqa) +Wikisimitaqipi Kamachiq nisqaqa huk ruraqkunamanta aswan hayñiyuq ruraqmi. P'anqakunataqa amachaytam, qulluytam, champaytam, ruraqkunata hark'aytam, hukkunatapas atin. +T'una qillqasqa +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:45, 7 nuw 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Tarzan (kuyuchisqa siq'isqa) + +www.isqaca.org + +Aphruasyatiku rimaykuna - Wikipidiya +Aphruasyatiku rimaykuna +Maypim aphruasyatiku rimaykunata rimachkanku (q'illu). +Aphruasyatiku rimaykuna nisqaqa huk ancha hatun rimaykunap ayllunmi, chincha Aphrikapi uralan kunti Asyapipas. K'umukuq rimaykunam. 354 rimaykunachá, 43 wañusqaña, 347 hunuchá rimaqninkuna kachkan. +Kaymi aphruasyatiku rimaykunap pichqantin urin ayllunkuna: +Berber rimaykuna > 24 rimaykuna, paypura 5 wañusqaña, 13,5 hunu rimaqniyuq: chincha kunti Aphrika +Simitu rimaykuna > 62 rimaykuna, paypura 28 wañusqaña, 261 hunu rimaqniyuq: chincha Aphrika, Sispa Anti, Arabya, Malta, Ithiyupya +Kushitu rimaykuna > 47 rimaykuna, paypura 2 wañusqaña, 38 hunu rimaqniyuq: chincha anti Aphrika +Omo rimaykuna > 27 rimaykuna, 4 hunu rimaqniyuq: uralan kunti Ithiyupya (ancha asllata Sudanpipas) +Chadiku rimaykuna > 193 rimaykuna, paypura 7 wañusqaña, 31 hunu rimaqniyuq: uralan kunti Chad, uralan Niqir, chincha Niqirya +Katiguriyakuna: +Rimaykunap ayllun +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:36, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"1" noticia para: Qhapaq Ñan + +Runa Simi: Artiku mama qucha + +Tapyapillan[2] icha Tapya intillama[3] (Cyclopes didactylus) nisqaqa Awya Yalapi kawsaq sisi mikhuq ñuñuqmi, pillan (sisimikhuq: Myrmecophagidae) nisqakunaman kapuq. Lupuna sach'ap k'allmankunapi kawsan. +↑ Chiarello, A., Miranda, F., Samudio, R. & Members of the IUCN SSC Edentate Specialist Group (2008). «Cyclopes didactylus». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 28 November 2008 p'unchawpi rikusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tapyapillan + +Aswan hatun llaqta Accra +- declarada Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta +6 ñiqin pawqar waray killapi 1957 +¹ huk simikuna: Ga, Twi, Ewe, Dagbani, Fante, hukkunapas. +Gana (inlish simipi: Ghana) nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Uma llaqtan: Accra +Suyu Uma llaqta Hallka k'iti k'anchar (km²)[1] Runakuna (2010)[1] Gana suyukuna +Llaqtakuna (Gana) + +Chikichasqa kayninqa manam riqsisqachu[1] +Pishña[2][3] icha Pichna (Lontra longicaudis) nisqaqa, huk k'itikunapi Uchuylla pishña,[4] wakinkunapitaq Hatun pichna[5] nisqa huk aycha uquq ñuñuq uywam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pishña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pishña + +Uma llaqta L'Aquila +Abruzzo nisqaqa Italyapi huk suyum ( Regione). Uma llaqtanqa L'Aquila llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kuyu walltay pusaq (Ispaña). +"Kuyu walltay pusaq (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kuyu walltay pusaq (Mama llaqta) + +케추아어(qu): iskay ñiqin + +12 k 0 0 Qhapaq p'anqa +2 2 2 36 40 36 Lima Qhapaq llaqta suyu +132 0 0 Mama Llaqtap Kurak San Markus Yachay Sunturnin +1 1 0 0 36 Limaq Qhapaq llaqta suyu +3 1 1 92 92 92 Katiguriya:Piluta hayt'aq (Deportivo Municipal) +3 1 1 74 74 74 Katiguriya:Piluta hayt'aq (Sport Boys) +2 1 1 20 20 20 Katiguriya:Waral llaqtapi paqarisqa +6 1 1 4 4 147 k Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin +65 0 0 17 ñiqin pachakwata + +400 0 _ ‎‡a Roberto Rossellini‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq‏ + +LEVÍTICO 6:21 _ Chay jaywanataqa aceitewan sumajta chajruspa, paylapi chayachichunku. Chantá chayta p'akiraytawan q'olachenqanku, chaytaj ima munayta Tata Diospaj q'aparenqa. + +Runa Simi: Uma llaqta + +/ wawa k'irawpi kaq / k'irawpi wawakuna / wik'uña / taruka / + +Runa Simi: Madriz suyu + +5 chaniyuq tikraykuna llut'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: llut'ay1llut'ay2llut'ay3llut'ay4llut'ay5 + +Kaypiqa {{Stub}} plantillam kachkan. Kay plantillataqa manañam llamk'achinchikchu. Chayrayku kay qillqamanta qichusqa kachun. + +Tiyay Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu, Yawli distritu +Walla Antikuna, Paryaqaqa walla, +Qayqu (kastilla qillqaypi Jaico) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Paryaqaqa walla, huk urqum, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Suytukancha distritupi, Yawli distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.300 mitrum aswan hanaq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñut'usqa +Tikraynin ñut'usqa Kastillanu simipi: + +Jaime Paz Zamora sutiyuq runaqa (15 ñiqin ayriway killapi 1939 paqarisqa Quchapampa llaqtapi - ), huk Buliwya mama llaqtayuq pulitikum qarqan. +1989 watamanta 1993 watakama Buliwya suyup umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Jaime Paz Zamora. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Ikwadur). +"Qucha (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qahira icha Al Qahira (arabya simipi: القاهرة‎) llaqtaqa Iqiptu mama llaqtap uma llaqtanmi. + +Tikraynin willaykukuy Kastillanu simipi: + +www.llaqtamasi.de + +maypi ñuka hatun mama, + +Kay qatiq katiguriyakunaqa p'anqayuqmi icha midyayuqmi. Ch'usaq katiguriyakunataqa kaypi manam rikunkichu. Muchusqa katiguriyakunatapas qhaway. +Chamuru simi‏‎ (6 qillqakuna) +Chawpi nawa simi‏‎ (2 qillqakuna) +Inlish simi‏‎ (11 qillqakuna) +Ispaña simi‏‎ (8 qillqakuna) +Mana yuyarinachasqa p'anqakuna‏‎ (16 qillqakuna) +Maya simi‏‎ (6 qillqakuna) +Nawa simi‏‎ (2 qillqakuna) +P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna‏‎ (0 qillqakuna) +Pakasqa katiguriyakuna‏‎ (0 qillqakuna) +Plantilla:Rikcha saqillay‏‎ (1 qillqa) +Runa simi‏‎ (220 qillqakuna) +Simikuna‏‎ (16 qillqakuna) +Ulanda simi‏‎ (2 qillqakuna) +Wikisimitaqi:Kastilla yanapa‏‎ (1 qillqa) +Wikisimitaqi:Qillqakuna hatunyaypi‏‎ (2 qillqakuna) +Wikisimitaqi:Qillqay plantillakuna‏‎ (1 qillqa) +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:Katiguriyakuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"Pëqa mana rikakoq Dios rikoqmi, llapan kamashqakunapa punta kaqnin" (Colosensis 1:15, NM). + +Uma llaqta Bilován +Bilován kitilli (kastilla simipi: Parroquia Bilován) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, huk kitillim Bolívar markapi, San Miguel kitipi. Uma llaqtanqa Bilován llaqtam. + +Pirqa allallanka (Podarcis muralis) nisqaqa Iwrupapi kawsaq huk qaraywam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pirqa allallanka. + +"Umalliq (Libirya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sawsaw[2] (Tecoma stans (L.) Kunth) nisqaqa Awya Yalapi wiñaq sach'am, waranway rikch'aqmi. + +Sir Isaac Newton sutiyuq runaqa (4 ñiqin qhulla puquy killapi 1643 NS paqarisqa Lincolnshirepi; 31 ñiqin pawqar waray killapi 1727 NS wañusqa Kensingtonpi, kunan London llaqtapi) huk pachaykamaymanta, yupanamanta yachaqsi, yachay wayllukuqsi, alkhimistas karqan, Inlatirrayuq. + +Estève Pelabon (Tolon, 1745 - 1808) Provençamanta uqsitan simipi qillqaq karqa. Maniclo (aranwapaq) qillqarka. + +Runa Simi: Runa suti + +Runa Simi: Wach'i wayt'ana + +Machu Pikchupas, Saqsay Wamanpas, P'isaqpas, Tipunpas, Ullantay Tampupas, huk ñawpa llaqtakunapas, ¿imaraykutaq mana mayu patakunapichu pirqakurqan? Inkakunapas, chay llamk'aykuna rurachiqkunaqa manaña INGENIERO kaspapas allin umayuq ari karqanku. Paykunaqa manam pampakunapipas, wayq'ukunapi'pas wasitaqa rurarqankuchu, ¿Imaraykutaq chayri? Paykunaqa kay Pacha Mamanchikwan uywanakuyta yachapurqanku ari; manataqmi urqukunatapas, rit'ikunatapas waqllichirqankuchu; quritaña, qullqitaña munaspapas makinkuwan, kallpankuwan taqmaspam qhuyakunapipas llamk'arqanku. Chaykunaqa allin umayuq, allin yuyayniyuq kaymi, ¿Manachu chayhina kawsaykunaman kutisunchikman? ¿Imarayku? Chay ñawpa rurakunaqa Piki Llaqtapiña tiyaspapas manam kunan qhipa Universidadkunamanchu rirqanku, paykunaqa kay pachata, ñawpa pachata qhawarikuspam (ñawinchaspam nisunchikman aswan allin) imallatapas rurarqanku, Chayqa kikin kawsaypi ari imatapas yacharqanku. Kunan qhipa yachayninchikkunapas, yachachiwasqanchikkunapas manam chaninchu, manam allinchu, yanqapaqmi; chayraykutaqmi yachachiyninchikkunapas, llapan kay Perú Mama llaqtapi kamachinakuyninchikpas, Mama Kamachikuyninchikpas t'ikrakunanmi; chaytam rurananchik; musuq kawsayta, sumaq kawsayta, allin kawsayta maskananchik. Pacha Mamanchikqa PHIÑAKUSPAM parawanpas, unuwanpas hasut'iwanchik, ¿icha mana WANAQCHU kanchik? ¿Imapaqtaq Historia del Perú, Historia Universal chaykunatari ñawincharqanchik? Inkakunapas, huk ñawpa runakunapas yachaysapa kaspam urqu patakunapipas, qhatakunapipas wasita rurakurqanku, kaqtaq chakratapas pata patakunapi, urqu qhatakunapi; ¿imaraykutaq pampakunapiri mana? Pampakunantapas, wayq'ukunantapas unu mamanchik ari purinpas, phiñarikuspaqa phawanpas. Ingeniero agrícolakunari, ¿imaraykutaq pata patakunapi mana imallatapas ruruchiyta atinkuchu? Samarispa, Arí achka runam chakrantapas, wasinkunatapas chinkachinku; paykunataqa Mama Llaqtanchikpa qullqinwan, kaqninkunawan yanapasunchik, ichaqa manaña unup apasqanpichu, aswanpas Inkakunahina, paykunaqa urqu patakunapi wasiyuq kachunku, chaytaqa ñuqanchikpas yanapasunchik. Kunanmanta kayniqmanqa Arquitectokunapas, Municipiokunapas amaña ari licenciata quchunchu pampakunapi wasi ruranapaq; agronomokunapas qhatakunapi chakrataqa rurachichin, ¿pitaq wayq'ukunapi wasita ruraychik nispari kamachikurqan? Chaymi huchayuq; hatun huchayuqkunaqa llamk'ayninwan waqllisqakunata kutichichun. ¿Chayllachu kanman kay tukuy parananpaq? Runaqa hatun huchayuqmi kanchik, kay Pacha Mamanchikta ari phiñachinchik, huk simipiqa anchatapuni waqllichinchik; chayraykutaqmi Pacha Mamaqa phiñakun. Chayqa qhawarikusunchik ari, amataq sinchitaqa huchakusunchikchu, Pacha Mamanchikwanqa ama pukllasunchikchu, ¡paqtataq! + +harkasqa pata-patapi urmaykurqani, wichiykurqani. + +Runa Simi: Unchuchukuy + +Hallka k'iti kanchar 178,78 km² +Hanaq kay 3 225 m +Pacha suyu UTC-5 +Kachi t'aqa suyu; (kastilla arupi: Distrito de San Antonio de Cachi) nisqaqa huk Jisk'a t'aqa suyu Antawaylla jisk'a suyupi, Apurimaq jach'a suyupi, Piruw jach'a markapi. + +t'ikrasqanchik + +Runa Simi: Luis Calvo pruwinsya + +Runa Simi: Chhaqi + +quwiki 1 ñiqin pawqar waray killapi + +400 0 _ ‎‡a Paul Keating‏ ‎‡c Awstralya mama llaqtayuq pulitiku. Uma kamayuq (1991-1995)‏ + +Ankayuq K'uchu +Aququcha (Lima) + +Parina Quta ((aymara simi parina pariwana,[1] quta qucha,[2] "pariwana qucha", kastilla qillqaypi Parinacota, Parina Kkota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk qucham, Uru Uru suyupi, Qaranqa pruwinsyapi, Qhurqhi munisipyupi.[3] +↑ Qhurqhi munisipyu: yupaykuna, saywitu "Laguna Parina Kkota"wan + +Kamarisqa 22 ñiqin aymuray killapi 1927 watapi 91 watayuq +Kamachichisqa 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1947 watapi +Kamasqa 22 ñiqin aymuray killapi 1927 watapi, Mishiku llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cruz Azul FC. + +Uma llaqta Sakisili (Saquisilí) +Sakisili kiti (kastilla simipi: Cantón Saquisilí) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kutupaksi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Sakisili llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Sakisili kiti + +Portovelo (kastilla simipi: Portovelo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk llaqtam, Portovelo kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Portovelo kiti + +Aswan hatun llaqta Yiwuti +Yiwuti icha Djibouti nisqaqa Afrikapi huk mama llaqtam. + +Chakana icha Chakata nisqaqa iskay chimpanakuq, chakanakuq siq'im. +Kristiyanu iñiykamaqa Jesus chakatapi wañurqan, Krus nisqapi. + +Luchino Visconti di Modrone sutiyuq runaqa ( * 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1906 watapi paqarisqa Milano llaqtapi - 17 ñiqin pawqar waray killapi 1976 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam qarqan. + +Uma llaqta Yanamayu +Yanamayu distritu (kastilla simipi: Distrito de Río Negro) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi , Satipu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Yanamayu llaqtam. + +António Sebastião Ribeiro de Spínola sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin ayriway killapi 1910 watapi p'unchawpi paqarisqa Estremoz llaqtapi - 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1996 watapi wañusqa Lisboa llaqtapi) Purtugal mama llaqtap militar wan umalliqninmi kachkan. + +Kay qillqaqa Kristup paqarisqanmanta 100 ñiqin watamantam willan. Pachak yupaymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +100 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Punku p'anqa: Yupay yachay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Punku p'anqa: Yupay yachay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Punku p'anqa: Yupay yachay sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Plantilla:Punku p'anqa Yupay yachay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Punku_p%27anqa:_Yupay_yachay" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +1988 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Quechua: simi qullqa qu(qu) + +"Qhaway" nisqapi huk simita akllay, chaymantataq "Maskhay" nisqapi ñit'iy chay simipi revistakunata tarinaykipaq ima formatopi kasqanta yachanaykipaqpas. + +Other (Latin) names: El Puyo,Puyu llaqta,Puyu llaqta + +Letras de Uchpa - Perú llaqta + +Aymara: Piruw Suyu + +Posted in: Aprender, Aymara Tags: Aymara aru, Escrito en lengua aymara, Qillqa, qillqata + +Kastillanuta yachankichischu. Arí, yachaykun. +Paykunari imatatah ruwashanku. Paykunaqa t'antatan mixushanku. +(kichwa - yachay) +(hahiy siñura, kay wiraqucha). +(chay waynakuna, kay sipakuna) +I. Kastillanu rimayta, kichwa rimayta iman yachashayku. +I. Chunka kinsayuhmi kayku. Isqunmi warmikuna tawatah qharikuna. +t'aqa 'grupo' qhari 'varón' + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +4, 5. Kay 607 watapi J.n.j., ¿imataq Diospa llaqtanmanta karqa, ima suyakuytataq Jehová llaqtanman qurqa? +13 Jehovaqa, Edén huertapi imatachus Jallpʼapaq munasqanta nirqa. Payqa, runas may kusisqas, ni ima unquyniyuq, jukchasqa kawsakunankuta munarqa. Ñawpaq qhariwarmiqa, Jallpʼata, chaypi kawsakuqkunata ima sumaqta qhawaspa, Jallpʼantinta paraisoman tukuchinanku karqa (Génesis 1:28). Kay tiempopi kawsayqa, ni tumpallapis chayman rikchʼakunchu. Chaywanpis Jehovap munayninqa juntʼakunqapuni (Isaías 55:10, 11). Chaytataq Jesús, Diospa Reinonpi kamachichkaspa Jallpʼantinpi juntʼanqa (Lucas 23:43). +22 Musuq pachapiqa, Jesús "noqa kani kawsarimuy, kawsaytaj" nisqanta juntʼanqa (Juan 11:25). Arí, mana yupay atina runasta kawsarichimunqa, paykunataq wiñaypaq kawsayta atinqanku (Juan 5:28, 29). Imayna kusiychus kananpi tʼukurina. Kawsarimuqkunaqa, familiankuwan, amigosninkuwan ima, tinkukapunqanku. ¡May kusiywanchá abrazanakunqanku! Arí, Jehová atiyninwan kawsarichimusqanmanta, ¡mayta jatunchasunchik! +23 Jehovap nisqanpiqa, tukuy sunqu atienekusunman. Payqa, may munasqa Churinta espiritutajina kawsarichispa, atiyninta sutʼimanta rikuchirqa. Chantapis, tukuymanta astawan pataman churarqa. Jesús kawsarimusqantaqa, achkha runas rikurqanku (1 Corintios 15:5, 6). Mana creeyta munaqkunapis, Jehová wañusqasta kawsarichiyta atisqanta mana qhisachanankupaq juk rikuchiy karqa. + +Bulivya Mamallaqta (Quechua) + +ayllusuyu.com + +151 pachak pisqa chunka hukniyuq +153 pachak pisqa chunka kimsayuq +25,000 iskay chunka pisqayuq waranqa +101,000 pachak hukniyuq waranqan +136,000 pachak kimsa chunka suqtayuq waranqa + +Runa Simi: Vargas suyu + +Kunan pachaqa lliw maqanakuypi chay t'uqyachina ayñikunata llamk'achinku. Lliw awqaqpa huk illapanmi kan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'uqyachina ayñi. + +Inlisya, Qutuqa, Andrés Ibáñez pruwinsya +Uma llaqta Qutuqa +Santa Krus suyup pruwinsyankuna +Andrés Ibáñez pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Andrés Ibáñez jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Andrés Ibáñez ) Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa Qutuqa llaqtam. +Mayukuna: Piray mayu +Ayakuchu munisipyu (%) +Andrés Ibáñez pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Andrés Ibáñez pruwinsya + +Tikraynin waqay ñan Kastillanu simipi: + +Sillwi kuru (Annelida) nisqakunaqa huk uywa rikch'aq putum. Sillwi kurukunaqa sillwi-sillwi hina, kuru hina, chakinnaq uywachakunam, suphusapa (Polychaeta), pisilla suphuyuq (Oligochaeta) icha suphunnaq (Hirudinea). Puka yawarninmi sirk'akunapi purin, mana huk sunqu kaptinpas. Huk silli kurukunaqa - ahinataq llawq'a - añakikunata mikhun, hukkuna yura mikhuqmi, hukkunataq aycha mikhuqmi. +Kaymi huk iskay sillwikuru rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sillwi kuru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sillwi kuru + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iqirisqa +Tikraynin ch'iqirisqa Kastillanu simipi: +ch'iqirisqa + +31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1999 – 7 ñiqin aymuray killapi 2008 +Leningrad Mamallaqta Yachay suntur +Vladimir Putin (rusiya simipi: Владимир Владимирович Путин) (* 7 ñiqin kantaray killapi 1952 p'unchawpi paqarisqa Leningrad llaqtapi, Susyalista Suwit Republikakunap Huñunpi, kunan Rusiyapi) Rusiya mama llaqtap umalliqninmi kachkan. +1999 watamanta 2008 ñawpaq kuti Rusiyap Umalliqnin karqan, 7 ñiqin aymuray killapi 2012 watapi p'unchawmantataq iskay kutiñam kachkan. + +Pinsha qallu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Pinsha qallu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Pinsha qallu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Chirimuyu yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pinsha kallu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mataru (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Musphachina nisqaqa musphachiq yurakunapi kaq icha chaqllisinchikama runap rurasqan runata musphachiq miyu imayaymi. +Huk runakuna chay musphachinataqa mikhuspa, pitaspa icha akwa hirinkawan yawarman churaspa nisyutam hap'iykunku, allin kayninta dañuchikuspa. +Huk musphachinataq manam millayllachu, ichataq hampikunapas. +Kaymi huk musphachinakuna: + +Santiago suyu - Wikipidiya +Kamasqa wata ñiqin pi 1974 watapi +Santiago suyu (kastilla simipi: Región Metropolitana de Santiago) nisqaqa Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa Santiago de Chile llaqtam. + +Katiguriya:Chunwayuq - Wikipidiya +Katiguriya:Chunwayuq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chunwayuq. + +Urin Plaza wat'a icha Plaza Sur wat'a (kastilla simipi: Plaza Sur) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk wat'am, Pasiphiku mama quchapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urin Plaza wat'a. + +Julia Eileen Gillard sutiyuq warmiqa (29 ñiqin tarpuy killapi 1961 watapi paqarisqa Barry llaqtapi-). (Awstralya mama llaqtap taripay amachaq wan pulitikupas qarqan. +2010 watamanta 2013 ñawpaq kuti Awstralyaqa Uma kamayuqnin karqan. + +7Chay runakunaqa llumpay manchakuypaqmi, +chayraykum mana wañusaqkuchu. + +Yachakullanña Aya Marq'ay killapi sapa watamanta Todos Santos raymita ruwanchik, tukuy Qullasuyu llaqtanchispi. Kay kachkan almaspaq raymi, wañuq llawarmasikuna almaspi, ajayuspi kutirimunku, nuqanchis kawsaqkuna wasispi mast'akuwan suyarinchiq chamunankuta. Mast'akupi t'anta wawasta, misk'ista, frutas, mikhuykunata ... + +Runa Simi: K'akcha pukllay + +Runa Simi: Pisqu pruwinsya + +Oscar Wilde Ilanda mama llaqtayuq qillqaq + +Carmen Amaya Amaya Ispaña mama llaqtayuq takiq, tusuq wan aranway pukllaq + +Runa Simi: Q'upa + +simiyuq p'anqa + +Punku p'anqa: Piruw - Wikipidiya +Punku p'anqa: Piruw +Piruw · Piruwpa wiñay kawsaynin · Katiquriya: Piruw · Punku p'anqa: Urin Awya Yala +Allpa saywachi, Sallqa pacha +Pulitika rakiy: Piruwpa suyunkuna - Pruwinsyakuna - Distritukuna +Llaqtakuna: Lista: Llaqtakuna (Piruw) - Katiquriya: Piruwpa llaqtankuna - Lima - Ariqipa - Qallaw - Truhillu - Chiklayu - Ikitus - Wankayu - Piwra - Chimputi - Qusqu - Pukallpa - Taqna - Huliyaka - Ika - Sullana - Chincha Alta - Wanuku - Wamanqa - Kashamarka - Taraputu - Punu . Tumpis - Waras - Pasqu urqu - Chulukanas - Waral - Muqiwa - Tinku Mariya - Tarma +Allpa saywachi: Urqukuna - Nina urqukuna - Mayukuna - Quchakuna +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Abiseo mayu mamallaqta parki - Machu Pikchu - Naska siq'ikuna - Wantar Chawin - Waskaran mamallaqta parki +Risirwa suyukuna: Katiguriya:Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna: Waywash Urqukuna risirwa suyu +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Kusa qillqakuna (suyapayaqkunapas) +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Chili +Punku p'anqa: Ikwadur +Punku p'anqa: Mishiku +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piruw. +Mama llaqta, kawpay +Mamallaqta: Piruwpa unanchan - Piruwpa wallqanqan - Piruwpa llaqta takin - Kunrisu +Partidukuna kamarikunapas: Piruwanu Nasyunalista Partidu - Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin (APRA) - Mamallaqtap Ruraynin (AP) - Piruwpaq huñu (UPP) - Piruwpa Kumunista Partidun +Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq: +Ñawrakuna: Piruw mamallaqtap wiñay kawsaynin - Piruwpa wiñay kawsaynin - Inka - Tawantinsuyu - K'anchaq Ñan +Runa llaqtakuna: Katiguriya:Piruwpi runa llaqtakuna - Piruw suyupi runa llaqtakuna - Achuar - Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan - Ashaninka - Awahun - Aymara runa - Chanka runa - Chachapuya - Chimu - K'ana runa - Kichwa runa - Llakwash - Machiqinqa - Muchik - Napuruna - Pastasa runa - Qhichwa runa - Q'irus - Qanchi runa - Sapara runa - Urarina - Uru runa - Wanka - Yagua runa +Yachay: Yachay sunturkuna - Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin (Limapi) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Chan Chan - Naska siq'ikuna - Wantar Chawin - Lima (Mawk'a llaqta) - Ariqipa (Mawk'a llaqta) +Simi kapchiy: Piruw mamallaqtap qillqaqninkuna; Simi kapchiy +Taki kapchiy: Takiqkuna: Ima Sumaq - Felipe Pinglo Alva - Jesús Vásquez - Arturo Cavero; Waqachinakuna: Qina - Siku - Pututu - Antara - K'uypi - Kachu - Wankani; Kusituykuna: Uchpa kusituy - Lista: Kusituy (Piruw); Taki kapchiy +Tusuy: Qusqu suyupi: - Mallkiruna - Mamala - Kichka Qipi - Usha Qasu - Uqatarpu - Qillupisqu - Pawqartampu - Tarpu - Sunturpawqar - Kumillu - Alwasu (Negrillo) - Sarqintu - Ukuku - Chhallalla Phallchay - Warmipusay - Yunkay - Awqachilinu - Chunchachas - Chukchu - K'achampa - Majeñu - Qhapaq Nigru - Qhapaq Ch'unchu - Qhapaq Qulla - Quyacha - Saqra - Siklla (Wayra) - Waka Waka - Unkaku - Walaychu - Kallawaya - Wiphala - Puli Puli - Asachu - Allpaqiru - Qhachwa - Cortamonte -Malli - Qillwa +Karu puriy: Qusqu - Machu Pikchu - Mamallaqta parkikuna - Titiqaqa qucha - Intika - Sillustani - Waylas qhichwa - Kunturwasi qhapana - Muray - P'isaq distritu - Paraqas mamallaqta risirwa - Ballestas wat'akuna - Puka Pukara - Qullqa qhichwa - Qurikancha - Tipun +Qhuya: Piruwpi qhuyakuna: Yanaqucha qhuya - Tintaya (Kiskachay pruwinsyapi) +Ruruchinakuna: Piruwpi ruruchinakuna: Aero Cóndor - Star Perú - Peruvian Airlines +Suyukuna (Piruw) +Piruw suyupi runa llaqtakuna +Qhichwa rimaq runa llaqtakuna: Qhichwa runa · Chanka runa · Inka · K'ana runa · Qanchi runa · Q'irus · Wanka · Kichwa runa: Llakwash · Napuruna · Piruwanu Pastasa runa +Hukkuna indihina runa llaqtakuna: Aymara runa · Uru runa +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:11, 27 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Qaqa Mach'ay + +Runa Simi: Suwidsuyu + +Katiguriya:Isanka rump'u (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Isanka rump'u (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Isanka rump'u (Mama llaqta). +► Isanka rump'u (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (12 P) + +Purun quwi[3] nisqaqa (Cavia tschudii) Urin Awya Yalapi Antikunapi kawsaq ñuñuq, khankiq uywam, rikch'aq quwim. +↑ Dunnum, J., Patterson, B. & Zeballos, H. & Teta, P. (2008). «Cavia tschudii». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2010.4. 20 de noviembre de 2010 p'unchawpi rikusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Purun quwi + +Paqarisqa Piruw, 8 ñiqin inti raymi killapi 1928 watapi, +Rurasqankuna Taytakura, Dyusmanta yachachiq +Gustavo Gutiérrez Merino sutiyuq runaqa (8 ñiqin inti raymi killapi 1928 watapi paqarisqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqta kathuliku Dyusmanta yachachiqmi, taytakuram, amawtapas, Qispichiy yaya yachay nisqamanta yachaqmi. + +Atawallpa Yupanki, Cosquín llaqtapi +Atawallpa Yupanki (Atahualpa Yupanqui) icha Héctor Roberto Chavero (Pergamino llaqtapi paqarisqa 22 ñiqin qhulla puquy killapi 1908; Paris llaqtapi wañusqa 23 ñiqin aymuray killapi 1992) sutiyuq runaqa Arhintina mama llaqtayuq takiqmi, taki qillqaq, kitara waqachiq, simi kapchiqpas karqan. Inkakunap sutinta hap'ispanpas, kastilla simillapim qillqarqan. Jorge Cafrune sutiyuq takiqmi achka Atawallpa Yupankip rurasqan takikunata takirqan. + +Racibórz (aliman simipi: Ratibor) nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam, Silisyapi. Racibórz llaqtapiqa 55.818 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Racibórz. + +Huklla kay - Llamk'ay - Chiqan kay +Llaqta taki: La Concorde +Aswan hatun llaqta Libreville +Gabun llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. + +Sacha Runa. + +Uma llaqta Ingenio +Kamasqa wata 10 ñiqin inti raymi killapi 1955 watapi +Ingenio distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Ingenio) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi , Wankayu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Ingenio llaqtam. + +1543 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +400 0 _ ‎‡a Simone de Beauvoir‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq yachay wayllukuq wan qillqaq‏ + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Suwisa) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Suwisa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Suwisa). + +3 chaniyuq tikraykuna sapa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Allin P'unchay kachun presidente, allin p'unchay kachun liu Perú Suyunpaq; anchaynan chay Congreso Ukhupi, chaynataqmi qelqaqkunapas rimaqkunapas; manayá cuentata qokunkucho, imaynas Perú suyu; imaynas culturanchis, imaynas rimayninchis… + +. . . Diospita mas yachatsikunapaq imanö yanapamanqantsikta. + +Runa Simi: Urmamuq yakukuna + +Amy Winehouse Inlatirra mama llaqtayuq takiq wan takichaq + +Runa Simi: La Guajira suyu + +Runa Simi: Ontario pruwinsya + +Mamanku kasqa Teodora Quispe Ccayllahua qanchis chunaka tawa (74) watayoq , kay millay ususi hinallataq churi kasqa sutin Aurelia Condori Quispe, kinsachunka posaq (38 ) watayoq, Percy Condori Quispe, tawachuna uk (41) watayoq, hinallataq Marcelina Quispe Sauñe, tawa chunka soqta (46) watayoq kay distrito ayacuchano de Vinchos nesqapi. + +Uma llaqta Q'aqyawiri +Q'aqyawiri Qaqayawiri[1] icha Axawiri (kastilla simipi: Caquiaviri) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Pakaqi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Q'aqyawiri llaqtam. +Caquiaviri munisipyu: yupakuna, saywitu + +Kay pacha paqarisqa 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1502 watapi +Kaypi paqarisqa Bologna, Papal Mamallaqta +Kay pacha wañusqa 10 ñiqin ayriway killapi 1585 watapi (83 watayuq) +Kaypi wañusqa Roma, Papal Mamallaqta +Rurasqanpa watakuna 13 ñiqin aymuray killapi 1572 watapi p'unchawmanta 10 ñiqin ayriway killapi 1585 watapi p'unchawkama +Griguryu XIII sutiyuq runaqa, (Gregorio XIII, latin simipi: Gregorius XIII), yutisqa Ugo Boncompagni (7 ñiqin qhulla puquy killapi 1502 watapi paqarisqa Bologna llaqtapi - 10 ñiqin ayriway killapi 1585 watapi wañusqa Roma llaqtapi) 1572 watamanta 1585 watakama Tayta Papas karqan. +1582 watapi Griguryanu kalindaryu nisqatas kamarirqan, chaykama kasqa Hulyanu kalindaryuta puchukachispa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Griguryu XIII. + +Cevallos (kastilla simipi: Cevallos) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Tunkurawa markapi, huk llaqtam, Cevallos kitip uma llaqtanmi. +- Yupaykuna: Cevallos kiti + +Katiguriya:Pando suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Pando suyu +"Pando suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa USA, Concord, 9 ñiqin anta situwa killapi 1956 watapi +Thomas Jeffrey Hanks sutiyuq runaqa, icha Tom Hanks (9 ñiqin anta situwa killapi 1956 watapi paqarisqa Concord llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. 1993 wan 1994 Oskar Suñay . +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tom Hanks. ] + +Tikraynin qillqay kamayuq Kastillanu simipi: + +Piyata nisqaqa (Sarayaku runakunap kichwa rimayninmanta) aslla watakunapaq llamk'apusqa chakram, aslla puquna allpayuq sach'a-sach'a k'itikunapi. +Runakuna sach'a-sach'a k'itichata chaquspa huk, iskay watallatam chakra yurakunata puquchinku, chaymantataqmi chakrata purunman saqinku, sach'a-sach'ap musuqmanta wiñakunanpaq. Huk, iskay watamanta huk wayuq mallkikunam wiñan, chaymantataqmi aswan hatun sach'akunam, llukcha uku nisqapas. Chay hinatam musuq sach'a-sach'am tukukun. Runakunataq wakpi kaq k'ititam chaqun, musuqmanta aslla watakunapaq. + +Chichira (genus Lepidium) nisqaqa huk yurakunap rikch'anam, 175-chá rikch'aqniyuq. +Kaymi huk chichira rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chichira. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chichira + +Quyuti (Canis latrans), huk ñuñuq. +Rikch'aq ñiqi +Ñuñuq nisqaqa (latin simipi: Mammalia) suphu (chukcha) millmaqarayuq uywam. Ñuñuyuqmi kaspa uñachankunata ñukñunwan ñuñuchinku. Mana runtukunata wachaspa, kawsachkaqñam wawakunata wachanku. +Runakunaqa chay hinapas ñuñuqmi kanchik. +Huk ñuñuq rikch'aq ñiqikuna (ordo nisqa)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ch'ulla hutk'uyuq ñuñuq (Monotremata) +Wayaqayuq ñuñuq (Marsupialia) +Aycha uquq wayaqayuq (Dasyuromorphia) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñuñuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ñuñuq + +Puka uya makisapa[1] (Ateles paniscus) nisqaqa huk Awya Yalapi kawsaq qhampu k'usillum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puka uya makisapa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puka uya makisapa + +Lluq'i sach'a nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Lluq'i nisqaqa runap kurkunpi sunqup kinrayninmi. Lliwmanta aswan runakunaqa lluqi makiwan manam qillqanchu, ichataq paña makiwanmi. Lluq'inchu nisqakunallam lluq'iwan qillqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu naq'ichiq +Tikraynin naq'ichiq Kastillanu simipi: + +400 0 _ ‎‡a Charles Aznavour‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq‏ + +Mungul rimaykuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, chawpi Asyapi, altay rimaykunaman kapuq, pusaq hunuchá rimaqniyuq. K'askachakuq rimaykunam. +Kaymi huk mungul rimaykuna: +Buryat simi 450.000 rimaqkuna: Rusiya, Mungulsuyu, Chunwa +Oyrat simi 350.000 rimaqkuna: Mungulsuyu, Chunwa +Sarta simi 250.000 rimaqkuna: Chunwa +Mongwor simi 150.000 rimaqkuna: Chunwa +Dagur simi 100.000 rimaqkuna: Chunwa +Ordos simi 100.000 rimaqkuna: Chunwa + +Espinar, Chumbivilvas Qusqu llaqtamanta yachachiqkuna [2] + +Kancha Kancha Q'asa + +Kurku kallpanchay nisqaqa (inlish simipi: sport, kastilla simipi: deporte) runap kuyuyninwan, kallpasapa rurayninwan kallpanchayninmi. +Katiguriya: Kurku kallpanchay +K'akcha pukllay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta hayt'ay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wayt'ay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ulimpiku pukllaykuna qillqay +Wiñay kawsay qillqay + +151 pachak pisqa chunka hukniyuq +153 pachak pisqa chunka kimsayuq +25,000 iskay chunka pisqayuq waranqa +101,000 pachak hukniyuq waranqan +136,000 pachak kimsa chunka suqtayuq waranqa + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqum tiksirqan yaparqan ima, Flag of Madagascar.svg-man rurasqa. + +15 Runakuna + +Musyay: Kikinmantaqa huk suti k'itikunallapim maskanki, manataqmi tukuykunapichu. Ñawpaqninpi all: nisqata qillqaspaykiqa, tukuy suti k'itikunapim maskanki (rimachinakunapipas, plantillakunapipas). Huk sapaq suti k'itipi maskayta munaspaykiqa, chay k'itip sutinta k'askaq hina ñawpaqninpi qillqamuy. + +"Mikhunapaqtaq, qullqichanapaqtaq kunanqa tiyan" +Segundino Silva Flores, comunidad Marquilla, nin: "Kay wataqa tata Diospaq qhawariyninwanqa sumaqta tukuy imata puquchikuyku. Bolayta mana atina kasan chaqritakunaqa, churakusqa chhikan tukuy ima puqupuwanchik. Mikhunapaqtaq, vendekunapaqtaq kunan tiyan. Saraqa Cordeco, q'illu sara, waqay ch'uritu, yuraq sara, kulli sara. Q'ayma jallp'aspi kantaq, misk'i jallp'itaspiqa astawan sumaqta puqun. Trigo, sara maníy kusallapuni kasan. Para qhipata kasqanpiwan, as tunpata ch'akinayarqanku chaymanta para kaptinkamaqa ukllata kutirinku". +Juana Quintana, comunidad Chillavi, Regional Cocapata, nirqa: "Kay wata kusalla kachkan i, papa kusallata puquykusqa, mana pisichu ni imachu. Qayna watamanta nisqa tumpawan yapasqa, qayna wata pisilla karqa, chikchi paras karqa, qhasa ima, pisi karqa, murmu murmulla papapis, kay wata mana kanchu chikchi para ni qhasa. + +Sullana pruwinsya, Piwra suyu +Bellavista distritu (kastilla simipi: Distrito de Bellavista) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Sullana pruwinsyapi. +Kamasqa 9 ñiqin ayamarq'a killapi 1954 watapi, Manuel A. Odría Umalliq. +Hallka k'iti kanchar: 3,09 km2 +Uma llaqtanqa Bellavista llaqtam (40 msnm). +Distritu (Sullana pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'in pacha (Urin Awya Yala). +"Ch'in pacha (Urin Awya Yala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qura icha qiwa nisqakunaqa mana k'aspi hina, mana q'iruyuq yurakunam. +Allpa ukhupi q'iruyuq icha q'irunnaqmi. Chayraykum kay hinam kamanchik: +Huklla wata qura (herba annua): q'irunnaq yura, huklla wata kawsaq + +Kay ñawpaq qhawariypa chhikan kaynin: 800 × 383 iñu. Huk huyakukuna: 320 × 153 iñu _ 940 × 450 iñu. +Qallariy willañiqi ‎(940 × 450 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 92 KB; MIME laya: image/jpeg) +ie.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku +simple.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +E-chaski (inlish simipi: e-mail) nisqaqa antañiqiqwan qillqasqa, antañiqiq llikanta icha internet nisqanta kachasqa apaqillqam. +Kay hinam e-chaskiqa allichasqam: + +Chala icha Challa nisqaqa (aymara simimanta ch'alla, "aqu") Javier Pulgar Vidal-pa nisqankama Pasifiku mama quchawan saywayuq, Piruwpi lliwmanta aswan urin, Antikunap kuntinpi sallqa suyum, mama quchap hawanmanta 500 mitrukama. + +Algarrobo nisqaqa kastilla simipi kaykunatam niyta munan: + +2 chaniyuq tikraykuna chaqruy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"Taripay amachaq (Duminikana)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Irukisa rimaykuna + +Runa Simi: Llaqtayuq Kane + +Runa Simi: Chinaku + +Qhapaq Nan. + +Paqarinkama, llamkamasiykuna. + +Kastilla awqaqkuna Tlaxcala masinkunawan Jal-ixco llaqtata yaykuchkan 1522 watapi, Cristóbal de Olid-pa pusasqan. +Kastilla Atiy (Conquista) nisqaqa kunkistadur nisqa ispañul awqaqkunap Awya Yalata maqanakuspa atisqansi karqan. Qallarirqan Cristobal Colonpa Chawpi Awya Yalap Wat'ankunata tarisqanwan 1492 watapis. Kastilla Atiywanqa Kastilla Kamachina pachas qallarirqan. Awya Yala mama llaqtakuna ispaña kulunyakunas tukurqan. +Ispañulkunaqa kay mama llaqtakunatas atiparqan: +Tawantinsuyu, Inka runakunap mama llaqtan (1532-1572) +Muyska runakunap mama llaqtan +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kastilla Atiy. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:16, 13 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Hurwatsuyu) + +Rubem Fonseca Brasil mama llaqtayuq qillqaq + +Runa Simi: Klaus Wowereit sutiyuq runaqa ( mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku qarqan. + +rikch'ariymi llapapaq kamakun. + +Kaypi rimasqa: Piruw (Kashamarka suyu) +• mana riqsisqa +Rimaykunap ayllun: Qhichwa +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Kashamarka suyu) +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Kashamarka rimay nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Kashamarka pruwinsyapi (Piruwpi) rimasqa, Chitilla, Purkun, Pultumarka (Baños del Inca) ayllu llaqtakunapi. +Kunan pacha Kastilla simip ancha chikichasqanmi k'iti rimay. Kashamarka llaqtapi kaq Hatun Yachaywasi Kichwarimay Kashamarka (Atun Yach`aywasi Kichwarimay Kashamarkapa) nisqam chay rimayta yachachin, Dolores Ayay Chilónpa kamachisqan. +1.2 Kashamarka qhichwa runakunap kawsayninmanta +2.2 Rimay yachaq ruphay mit'a yachay wasi nisqap liwruchasqan willakuykuna qillqakunapas +Simi qullqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kashamarka qhichwa runakunap kawsayninmanta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rimay yachaq ruphay mit'a yachay wasi nisqap liwruchasqan willakuykuna qillqakunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Cuentokuna llaqtancheqmanta (1979, Blanca Ortiz Chamán, Cruz Landa Quito, Vicente Ortiz Alaya-p willasqan, David Coombs-pa uyarispa qillqasqan, PDF 1,0 MB) +Unay Kwintitukuna (1997, Santos A. Calua Terán-pa uyarispa qillqasqan, PDF 2,4 MB) +Yachana liwrunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Dyuspa Simin Qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Qhichwa simi k'iti rimay +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:42, 26 ukt 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Paqarisqa Ransiya, 29 ñiqin inti raymi killapi 1900 watapi, +Wañusqa Ransiya, 31 ñiqin anta situwa killapi 1944, +Rurasqankuna Qillqaq, antanka pusaq, awqaq. +Aswan riqsisqa qillqasqan: Le Petit Prince +Antoine de Saint-Exupéry [] sutiyuqqa (Antoine Marie Roger, Vicomte de Saint-Exupéry; (* 29 ñiqin inti raymi killapi 1900 paqarisqa Lyon llaqtapi - 31 ñiqin anta situwa killapi 1944 Marseille wañusqa llaqta ñiqpi) , hatun qucha hawanpi antankawan awqaspa), Ransiya mama llaqtamanta qillqaqmi antanka pusaq awqaqpas karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Le Petit Prince (Quyllur llaqtayuq wawamanta) nisqa kawsay rikch'anmi karqan. +Le Petit Prince (1943) (The Little Prince) (Quyllur llaqtayuq wawamanta) + +Hisuw icha Hishu sutiyuq runaqa (iwriyu simimanta: יהושע [iehoshua], aramayu simipi ישוע [Jeshua, Jeshu], grigu simipi: Ιησούς [Iēsoús]) kristiyanu iñiypa kamaqnin karqan. Chay kristiyanu iñiykamaqa Apuyayapa Churin karqan. +Hisuwpa kawsasqanmantaqa Apuyayapa Simin Qillqam Matiyu, Markus, Lukas, Huwan (alliwillayyuq) nisqakunap qillqasqankunapi willakun. Chay Apuyaya simin qillqapi qillqakunataqa musuq willay ninchik (grigu simimanta: Ευαγγέλιον [euangélion] "allin willakuy"). +Hisuwqa Bethlehem (Wilín) llaqtapim paqarirqan. Huryu kaspa, aramayu simitam rimarqan. Mamanpa sutinqa Mariya karqan. Mariyap qusanqa, Husiy (Joseph, José) sutiyuq, llaqllay kamayuqmi karqan. +Kimsa chunka watayuq kaspa, Hisuwqa huryukunata Apuyayapa qhapaq kayninmantam yachachiyta qallarirqan. Huwan ushachiq sutiyuqmi Hisuwtaqa Hurllan mayupi ushachirqan. Hisuwpa chunka iskayniyuq yachakuqninkunam karqan. Urqupi Kamikuy nisqapi musuq kamachikunamantam rimarqan, Yayayku nisqa mañaymantapas willaspa. +Qhipaq Sina nisqapiqa "Wañusaq. Kay t'antaqa kurkuymi. Mikhuychik yuyawanaykichikpaq. Kay winuqa yawarniy. Kayqa musuq rimanakuymi. Upyaychik huchaykichikkunata qispisunaykichikpaq." nispa t'antata winutapas yachakuqninkunawanqa rakinakurqan. +Huras Iskarioti, huk yachakuqnin, Hisuwta wasanchaspa Yerusalempi hudyu awqa yachachiqkunaman qupurqan. Paykunaqa Jesusta romanu apuq Pontius Pilatusman wañunapaq qurqan. Chay Pontius Pilatusqa Jesusta Kruspi wañuchichirqan. +Kristiyanu iñiykama, Jesusqa iñiqnin runakunata huchankunamanta qispichinapaq, hanaq pachapi wiñay kawsanankupaq, kikinpa kawsanta Kruspi qurqan. Kimsa kaq p'unchawpi wañusqamanta sayarispa kawsarirqan. Chaymantapacha Jesu Kristu sutiyuqmi. Hanaq pachaman huqarikuspa, kunanqa Dyuspa pañanpim tiyachkan. Kay pachap puchukayninpi hamunqa runakunata taripanapaq. Chaymantataq iñiqninkunaqa wiñaypaq kawsanqaku, mana iñiqtaq wiñaypaq wañunqaku. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chanka (Ayakuchu) Runasimipi (Quechua, Ayacucho) (huk runallap rimasqan) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:22, 11 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Hatun taruka, awkikunapa wawqin +k'umuchisqa sunqukunapi +Wiñay kawsaq taruka, sach'a sach'akunaq + +AlimanRuna (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‏‎ (Kamachiq) (Kamarisqa 26 hun 2006 p'unchawpi 13:13 pachapi) +Huhsunqu (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‏‎ (Kamachiq) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Dustin Hoffman‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaq‏ + +Francisco de Zurbarán Ispaña mama llaqtayuq llimphiq + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupata aliman atipaqkuna, kupawan, 13 ñiqin anta situwa killapi 2014 watapi. +Mario Götze punkuta taripachkan tukukuy pukllaypi, Alimanya – Arhintina, 13 ñiqin anta situwa killapi 2014 watapi. +Brasil – Hurwatsuyu (ñawpaq kaq pukllay, 12 ñiqin inti raymi killapi 2014 watapi). +Ikwadurpa qispi hayt'aynin, Ikwadur – Suwisa, 15 ñiqin inti raymi killapi 2014 watapi. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2014 (inlish simipi: FIFA World Cup 2014, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 2014) nisqaqa 2014 watapi Brasil mama llaqtapi XX ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. +Kimsa ñiqin: Urasuyu + +Berlin llaqtaqa Alimanya mama llaqtap uma llaqtanmi. Chaypiqa 3.440.441 runakunam kawsanku (2010 watapi). +Mishiku llaqta, Mishiku (1993) +London, Hukllachasqa Qhapaq Suyu (2000) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Berlin. + +David Maurice Robinson sutiyuq runaqa, icha David Robinson (* 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1965 watapi paqarisqa Key West llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Robinson. + +Uma llaqta Venezia +Veneto nisqaqa Italya mama llaqtapi huk suyum (regione). Uma llaqtanqa Venezia llaqtam. + +Arhintinap runasimin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Arhintinap runasimin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Arhintinap runasimin sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qhichwa rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tiyay Anqash suyu, Kurunku pruwinsya, Waylas pruwinsya +Champara nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, huk rit'i urqum, Anqash suyu, Kurunku pruwinsyapi, Waylas pruwinsyapipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.750 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). + +"Sara mikhuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Klawil yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Klawil yura rikch'aq ayllu (familia Caryophyllaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, qurakunam, 88 rikch'anayuq, 2000-chá rikch'aqniyuq. +Kaymi huk klawil hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Klawil yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Klawil yura rikch'aq ayllu + +II Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +John Adams Jr., sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin kantaray killapi 1735 watapi paqarisqa Quincy (Massachusetts) llaqtapi - † 4 ñiqin anta situwa killapi 1826 watapi wañusqa Quincy llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas karqan, 2 kaq umalliqnin (1797 watamanta 1801 watakama), ñawpaq Federalista Partidupi kaq umalliqsi. + +Prato llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Sir Thomas Sean Connery, Sean Connery sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1930 watapi paqarisqa Edinburgh llaqtapi - ) huk Iskusya mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq. + +Pyongyang icha Tukyu (chusun simi: 평양, hangul simi: 평양 직할시, hanja 平壤直轄市; Pyeongyang; P'yŏngyang), llaqtaqa Chusun Runakapaq Runallaqta Republika mama llaqtap uma llaqtanmi. Pyongyangqa 3 255 388 runam kawsachkanku. +4 Paqarisqa llaqtapi runakuna +Paqarisqa llaqtapi runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqta (Chusun Runakapaq Runallaqta Republika) + +Yawari mayu (kastilla simipi: Río Yavarí) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ukayali suyupi, Brasil mama llaqtapipas, huk mayum. + +Qalasasaya nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Tiwanakupi, huk mawk'a qhapanam. 2000 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan (Tiwanaku). + +Pacha, Llaqta, Wasichay + +5) Qhapaq Yupanki Inka + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Urasuyu) + +Kunan p'unchaykunapiqa imaymana munakuq runakunan kanku. Kay Perú suyunchispin aswan allin yuyayniyoq, aswan allin sonqoyoq runakuna kanku. Pisi runakunallan millay runakuna kanku. Kay pisi runakunataq, yuraq uyayoq, qolqeyoq kanku. Kay pisi runakunallan llullakuyta yachanku, llullakuyninwantaq tukuy runakunata aysarukunku, llullakuspalla. +Hina kaspan, kay 500 watankunapi mana pipas sayapakuranchu. Arí, mana pipas sayapakuspa, mana pitapas amachaqeranchischu, hina kashantiqtaq llulla runakunata qeymikacharanchis, yanaparanchis. Yuyariychis: Pikunan chay llik'i ñawi japonésta ajllaranku, hatun qollana kananpaq? Pikunan hatun ajllanakuypi, 1990 watapi, kay llik'i ñawi rijurimuqtin, votonkuta churaranku? Pikunan yuyayninkupi, "kay runas, japonés kayninpi, Japón hinata Purú suyunchista ruwanqa" nispa rimariran? +Noqallanchismi imaymanakunata, chay llik'i ñawi, suwa runa rayku hinata rimariranchis. Chay raykun sutinta mast'ariranchis, mana yachaspa, mana suwa kayninpi yuyayaspa. Noqanchisqa mana millay kayninta qharanchischu, yachaspapas, manachu hina qhepata qhawapakuranchischu. +Kunanrí? Imamanmi kay llik'i ñawi runa tuyuyakapusqa? Yuyarisunchis: +Kunantaq: tukuy suyunchista, uywanchiskunatawan chhalayapun. + +United States of America Hukllachisqa Amirika Suyukuna + +Runa Simi: K'ichkiqucha + +Runa Simi: Urpi, Irpa + +Llaqta Hotel, Lima +1 - Llaqta Hotel, Lima + +p'akisqanchik + +14 ñiqin chakra yapuy killapi - 1973 – 5 ñiqin anta situwa killapi - 1977 +(*5 ñiqin qhulla puquy killapi - 1928 paqarisqa Larkana, Raj (Pakistan) llaqtapi - 4 ñiqin ayriway killapi - 1979 wañusqa Rawalpindi, Pakistán llaptapi). Pakistan pulitiku Uma kamayuq wan Umalliq. +1971 watamanta 1973 ñawpaq kuti Pakistanpa Umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Zulfikar Ali Bhutto. + +Trieste llaqtaqa Friuli-Venezia Giulia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. +Southampton (2002), Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +"Israyil" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sipuru[1] (genus Pithecia) nisqakunaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillukunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sipuru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sipuru + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Iritriya). +"Umalliq (Iritriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Musphay nisqaqa runap icha uywap ch'uyata rikuyta, allinta puriytya, allinta yuyaychakuyta mana atiyninmi, musphachinap, unquypa, utirayaypa, waq'ayaypa, huk raykukunappas paqarichisqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rusiya. +"Rusiya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Białystok sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Białystok sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Białystok sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Manqu Qhapaq pruwinsya +Yampupata yaqa wat'a +Titiqaqa qucha +Qupaqhawana yaqa wat'a + +Piruw Mama Llaqta +Runa Simi: Piruw + +Teide (kastilla simipi: El Teide / Pico del Teide) nisqaqa Ispaña + +Pakasqa llamk'apusqa + +Kay sumaq ancha kamayuq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka suqtayuq wataq qanchis killaq isqun p‘unchayninpi llaqtanchiqrayku qhawanankupaq Hamawt‘akuna hatun tantakuy, kongreso nisqapi tantasqa, tukuy sunqunkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamachiq qhinchiq awqakunamanta huk similla tukuy niqpi llaqtanchiqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut‘i sut‘ipi rikuchinku; chaywampis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt‘a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? Munankichiqchu tukuy llaqtakunapiraykuchus Ranti kankichiq España Reykunamanta t‘aqakuspa, paykunaq kikin atiyninpi, kamachiyninpi qhiparinankuta? Kayta uyariytawan, usqhay usqhayta hatarispa: munaykun nispa qaparinkuq; aswan kallpayuq kay sut‘i munayninku kananpaqri hukmanta hukmanta munayku nirqanku; tukuypa yachayninman chayananpaqri kay hinata qillqarqanku. +Ñuqayku kay Amerikaq suti suyumpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñuqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutimpi, llaqtaykuq kamachiynimpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sunquykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik‘iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t‘aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhichiparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisamimpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhipamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt‘anankupaqri, ñuqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchanampaqri imaraykuchus ruranchiq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qillqapi tukuy churakuchum. Kongreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, sekretarioykuq qillqanwan kallpachasqa. Kay hina huramentota tukuy llaqtanchiqpi tiyakuq runakuna. ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayniqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamachiqkunamantawan? ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqman, ari ninkichu llaqtanchiqman, atiyninrayku, kamachiyninrayku tukuy kallpakiywan sayariyta kawsayniykita, sumaq sutiykita, tukuy imaykita chinkarichinaykikamaypis? Ari, hinatan hurani. Hinata ruraqtiyki Pachakamaq yanapasuchun, manari pay muchuchisuchun llaqta mamanchiqri ñakasuchun. +F.N.Laprida - San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. + +Qallawap ñiqi rakirinkuna +Qallawa tawqa Alkali q'illaykuna +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 1, 4, s +Llimphi, rikch'aynin qullqi hina yuraq +T'inki kachkay (KPP-pi) sinchiyasqa +Iñuku illwa (yupasqa) 243 pm +Kalyu icha Putasyu, K (latin simipi: Kalium, inlish simipi: Potassium) nisqaqa huk alkali q'illaymi, allpapiqa aswanqa t'inkisqa chuqin, waki-wakinllapi llump'aymi. + +Comunidad Tawa Inti Suyu, Abya Yala + +Llaqta qayanqillqa: Libertad o Muerte +Aswan hatun llaqta Montevideo +Uruwayi nisqaqa Urin Awya Yalapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Montevideo llaqtam. +6.1 Qillqaqkuna +Rimarisqa Brasilmanta: 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1825 +Mayukuna: Uruwayi mayu +Suyu Uma llaqta Hallka k'iti k'anchar (km²) Runakuna (2011) +Montevideo 1 900 000 runakuna +Uruwayipi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suyukuna (Uruwayi) + +Katiguriya:Chachakuma yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Chachakuma yura rikch'aq ayllu +Chachakuma yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Escalloniaceae). +"Chachakuma yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Wiñay kawsay (Nihun) - Wikipidiya +Katiguriya:Wiñay kawsay (Nihun) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Nihun). +"Wiñay kawsay (Nihun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Sudan). +"Mayu (Sudan)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Papaplaya +Papaplaya distritu (kastilla simipi: Distrito de Papaplaya) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, San Martin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Papaplaya llaqtam. + +Santiago Ramón y Cajal (* 1 ñiqin aymuray killapi 1852 watapi paqarisqa Petilla de Aragón llaqtapi - † 17 ñiqin kantaray killapi 1934 watapi wañusqa Madrid llaqtapi); Ispaña mama llaqtap huk Hampikamayuqpi mantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Santiago Ramón y Cajal. + +Suyukuna: Baja California +Rimaykunap ayllun: Yumanu rimaykuna +Kiliwa simi (K'olew ñaja') nisqaqa chawpi Mishikupi huk rimaymi, Kiliwa runakunap rimasqan, Yumanu rimaykunaman kapuq. + +Quyllurchawwan qallarisqa wakllanwata ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +QHAPAQ ÑAN: + +Kimsa nisqaqa tiyaq yupaymi. Wamp'arqa kimsa k'uchuyuqmi kimsa manyayuqpas. +Ñiqi yupayninqa kimsa ñiqi icha kimsa kaq. +Yupay sanampanqa 3. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa iskaymi (2), qhipaqnintaq tawam (4). + +Rimaq llaqtapis aya marq'a killapi unquykunamanta rimanqaku. ¡Ha! Manapuni yacharqanichu rimaspalla hapikuymantaqa. ¿Hayk'a... + +Runa Simi: Piruw-Wuliwiya Šukllanakusqa Llaqta wiphala. + +Runa Simi: Altu llaqta antanka panpa + +Runa Simi: Valencia suyu + +Qatiq p'anqa ($1) + +Biblia yachachisqanmanta: Wisq'asqa wasipi rikhurin - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +PEDRO Juanwan Jesuspa p'ampananmanta lluqsiptinku, Mariaqa sapitan qhipakuspa, waqayta qallarirqa. ¡Chanta p'anpana ukhuta qhawaspa, iskay angelesta rikurqa! Angelesqa tapurqanku: ‘¿Imarayku waqachkanki?', nispa. +María jardinero kasqanta yuyaspa nirqa: ‘Qamchus Señorta aparqanki chayqa, maymanchus churasqaykita willaway', nispa. Chay runaqa Jesús karqa. Mariaqa mana ripararqachu Jesús kasqanta. Jesús sutinmanta waqyaptintaq, María Jesús kasqanta yacharqa. Chanta usqhayta rispa, discipulosman nirqa: ‘!Señorta rikuni!' nispa. +Chay p'unchayllataq, iskay discípulos Emaus llaqtaman richkaptinku, juk runa paykunaman k'askaykurqa. Paykuna Jesús wañupusqanmanta llakisqa kachkarqanku. Puriqjina chay runa Bibliawan discipulokunata sunqucharqa. Mikhunapaq wakichikuchkaptinku discipulosqa, chay runa Jesús kasqanta reparanku. Jesustaq chinkapurqa. Apostolestaq Jerusalenman chayta willaq kutirqanku. +Apóstol Tomasqa chay kutipi mana discipuloswan kachkarqachu, chayrayku discípulos: ‘¡Señorta rikuyku!', nispa niptinku, Tomás nirqa, ‘chayta creenaypaqqa, ñuqapuni payta rikunay tiyan, nispa. Chaymanta 8 p'unchayninman, juktawan discipulosqa wisq'asqa wasipi kachkarqanku. Chayllapi Jesús rikhurirqa, Tomasqa chaypi kachkarqa, Jesusta rikuspataq creerqa. + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +4 Llampʼu sunqu runaqa, mana jatunchakunchu, nitaq runaykachanchu. Astawanqa sunqu tiyasqa, pacienciayuq, kʼachataq (Gálatas 5:22, 23). Chaywanpis llawchhi chayri manchali kaywanqa, mana pantachikunachu, imaptinchus Jehovaqa, phiñakuynin chiqan kaqmanjina kaptin, atiyninwan thuñin. Chantapis llampʼu sunqu, sunqu tiyasqa ima kasqanwanqa, sunqunta ñitʼiykukunanpaq may kallpayuq kasqanta rikuchin (Isaías 42:14). Chaywanpis, ¿imaynamantá llampʼu sunqu kay, yachaywan khuskachasqa kachkan? Bibliamanta sutʼinchaq juk diccionario nin: "Llampʼu sunqu kayqa [...] wakkunap allinninkuta maskʼay niyta munan, tukuy yachaypa juknin saphintaq", nispa. Chayrayku mana llampʼu sunqu kaqqa, mana yachayniyuqchu. ¿Imaynamantá Jehová llampʼu sunqu kasqan allinninchikpaq? +7 Chaywanpis Jehovaqa, llampʼu sunqu, sunqu tiyasqa ima. Kamachisninmantaq yachayta tarinankupaq, sunqu tiyasqa kanankuta yachachin. Bibliapiqa, "llampʼu sonqo [chayri sunqu tiyasqa] yachaypi" kasqanta nin (Santiago 3:13). * Imaynatachus chayta rikuchisqanta qhawarina. +8 Jehovaqa yanapachikuspa, uyarispa ima llampʼu sunqu kasqanta rikuchillantaq. Chaytaq tʼukunapaqjina, imaptinchus yuyaychanankutaqa mana necesitanchu (Isaías 40:13, 14; Romanos 11:34, 35). Chaywanpis Bibliaqa, achkha kutispi ajinata ruwasqanta rikuchin. +16 Sodoma, Gomorra llaqtas chinkachisqa kasqankumanta juktawan parlarina. Diospa angelninqa, Lotman, familianmanwan kayta kamachirqa: "Cheqanta rinki[chik] orqosman", nispa. Lottaqrí chayman riytaqa mana allinpaqchu qhawarqa, chayrayku rogarikurqa: "Uyarillawaychej, wiraqochisníy", nispa. Lotqa, urquman riptinku wañuyta manchachikuspa, qayllallapi kaq Zoar llaqtaman ayqinankuta mañakurqa. Jehovaqa, chay llaqtatapis chinkachinan karqa. Chantapis Lotqa, mana kaqllata manchachikuchkarqa. Imaptinchus Diosqa, chay urquspi mana wañunankupaq tukuy imata ruwayta atinman karqa. Chaywanpis Jehovaqa, mañakusqanmanjina chay llaqtata mana chinkachirqachu. Chayrayku juk angelniqta kayta nirqa: "Arí, uyariyki. Imatachus niwasqaykita ruwasaj", nispa (Génesis 19:17-22). Jehovaqa may kʼachapuni, ¿icharí? +^ párrafo 18 Salmo 86:5 nin: "[Dios] kʼacha kanki, perdonanapaj wakichisqa", nispa. Griego qallupiqa, "perdonanapaj wakichisqa" rimaykunaqa, e·pi·ei·kés rimaymanta tiqrachikun, chaytaq "kʼacha" niyta munan. + +Yuyarinachasqa p'anqakuna + +quwiki Qichuychakrayuqpaq llamk'ay mit'a + +Runa Simi: Kakheti suyu + +Antikuna rit'i urqu - Wikipidiya +Antikuna rit'i urqu +Antikuna (kastilla qillqaypi:Nevado Anticona) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Chawpi Wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Muruqucha distritupi, Lima suyupipas, Waruchiri pruwinsyapi, . Pikchunqa mama quchamanta 5.100 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Urin Awya Yala - Wikipidiya +Katiguriya:Urin Awya Yala +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urin Awya Yala. +"Urin Awya Yala" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hunt'a rimay, Hunt'a yuyay icha Hunt'a willay, Urasyun icha Phrasi (oración, frase) nisqaqa rimakunap tantachisqanmi, rimasqapas qillqasqapas, imatapas willanapaq. +Kay hunt'a rimay layakunatam riqsinchik: +Kay hinam ch'antasqa hunt'a rimaykunam: +hunt'a rimaypa t'aqankuna + +Awankay, Apurimaq suyup uma llaqtan +Uma llaqta Qurpawasi +Qurpawasi distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Curpahuasi) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Grau pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Qurpawasi llaqtam. +Mayukuna: Willkapampa mayu +Distritu (Grau pruwinsya) + +Uma llaqta Portugalete +Portugalete kantun (kastilla simipi: Cantón Portugalete) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi , P'utuqsi suyupi, Urin Chichas pruwinsyapi, Atucha munisipyupi. Uma llaqtanqa Portugalete llaqtam (26 runa, 2001 watapi). [1] +Tatasi llaqta, Portugalete kantun +Mayukuna: Tatasi mayu + +Paqarisqa Long Branch, 23 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi +Rurasqankuna Rock, pop takiq +Bruce Frederick Joseph Springsteen sutiyuq runaqa, icha Bruce Springsteen (* 23 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi paqarisqa Long Branch llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq rock takichaq, kitara wan yatana qallwa wasichaq wan takiqsi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bruce Springsteen. + +Pruwinsya Modesto Omiste pruwinsya +Villazón nisqaqa (kastilla simipi: Villazón) Buliwya mama llaqtapi, Modesto Omiste pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, huk llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Villazón. +Llaqta (Modesto Omiste pruwinsya) + +7 ñiqin kantaray killapi 1892 watapi – 28 ñiqin hatun puquy killapi 1898 watapi +Joaquín Sinforiano de Jesús Crespo sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin chakra yapuy killapi 1841 watapi paqarisqa San Francisco de Cara llaqtapi - † 16 ñiqin ayriway killapi 1898 watapi wañusqa La Mata Carmelera llaqtapi) huk Winisuyla mama llaqtapu awqaq pusaqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Joaquín Crespo. + +3 chaniyuq tikraykuna maqt'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Biatu Piyu IX, Piyu huk isqun ñiqin (latin simipi: Pius PP. IX, Italya simipi: Papa Pio IX) sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin aymuray killapi 1792 watapi paqarisqa Senigallia llaqtapi - † 7 ñiqin hatun puquy killapi 1878 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +16 ñiqin inti raymi killapi 1846 watapi watamanta 7 ñiqin hatun puquy killapi 1878 watapi Tayta Papam. +16 ñiqin inti raymi killapi 1846 watapi - 7 ñiqin hatun puquy killapi 1878 watapi + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Purtugal). + +Warszawa llaqtaqa Pulunya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Warszawa llaqtap distritunkuna: + +Chachapuyas nisqaqa (kastilla simipi: Chachapoyas) huk piruwanu llaqtam, Amarumayu suyup uma llaqtanmi, Chachapuya runa llaqtamanta sutinchasqa. Chachapuyaspiqa 21.360 runakunam kawsachkanku (2005). +Llaqta (Amarumayu suyu) +Llaqta (Chachapuyas pruwinsya) + +36 Kristup ñawpan wataqa (36 kñ) Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +2 chaniyuq tikraykuna llaqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Amarumayu sach'a-sach'a suyu + +Ñuñu warani nisqaqa (kastilla simipi: galaxia, grigu simimanta: Γαλαξίες, "ñukñu, lichi hina") achka kapunakuq quyllurkunam. Anchakaray karumanta rikusqa, lichi (ñuñu) hinam rikch'akun. Ñuqanchikpa ñuñu waraninchikqa Qullqaquyllur nisqam. + +Poitou-Charentes nisqaqa huk riqyunmi (region) Ransiya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Poitiers llaqtam. + +Kusisqa kayku kay Atuqpa Chupan riwistawan. Manan qishwaqa chinkanmanchu ñuqanchik allinta sayariruqtinchikqa. Llapanchik maypipas chaipipas, kay qishwa rimanallanchik, qillqanallanchik,; qishwa "normalizado" nisqapi, qusqu qillqanapipas mana maqanakuspalla. Wawqipuran kanchik. Qaykaqcha wata kamqapuni llipinchik ch'ulla hinalla qiilqananchikpaq. Chay p'unchay chayamunankama iskaymanamanta qillqasanchik. + +Kananqa shumaq cuentallatanam horqarishun. 455 m.J.sh. watapita patsë 483 watata yupashqaqa, chätsimantsik 29 Jesus shamonqan (J.sh.) watamanmi, y tsë watachömi Jesus bautizakurir Mesias tikrarerqan (Lucas 3:1, 2, 21, 22). * ¿Manaku preciso kë profecïaqa cumplikärerqan? + +Manam atinichu $1 sutiyuq willañiqita ñawiriyta. + +10Tayta Dyus paywan tukuy imata rurasha katinmapis, kay pachaman shamutinqa, runakunaqa mana riqsiranllapachu Dyus nirqa. + +451 _ _ ‎‡a Glacier mamallaqta parki‏ + +Runa Simi: Kichka qarayuq + +Llaqta Amachaq Wasi, Defensoria del Pueblo nisqaqa, kikinmanta llamkaynin qispichiqmi. Payqa 1993 watapi Hatun Kamachikuy ukupim paqarimurqa. Kay wasiqa lluqsimurqa runakunapa, llaqtakunapa derechunkuna allin qawasqa kananpaq, sayapakunanpaq; hinallataq estado nisqapa llamkayninkunata qatipananpaq. +Amachakuq Wasi, Defensora del Pueblo sutiyuqqa imay mana procedimiento administrativo nisqakunata qallarichinmanmi, hinallataqmi yanapakunman chay hina llamkaykunapi, kikinmantapas utaq hukkuna mañakuptinpas. Ichaqa tukuy ima qawarisqanmantaqa, manam pimanpas willakuyta atinmanchu. Tukuy kay llamkaykunaqa, runakunapa derechosninkuna amachasqa kanallanpaqmi. +Defensora del Pueblo nisqam kamachikuykunata qispichin, chaymanhina llamkayninta puririchinanpaq. +Correontapas apachiwaqmi qillqaykita, kay postal Nº 4403, Lima 100, nisqaman, utaq lliw Perú suyunchikpi sapaqoficina kaqkunaman. +Telefonopipas qayakuwaqtaqmi, chay chayllapi tarikuq oficinapi kay yupayninman 0800 - 15170. + +Isfahan (Pharsi simipi: اصفهان) ' hatun llaqtaqa Iran mama llaqtap, Isfahan pruwynsyapi uma llaqtami. +Kasmasqa watapi. +Mayukuna: Zayandeh Rud mayu + +Ankash suyupi rimaykuna - Wikipidiya +Ankash suyupi rimaykuna +(Anqash suyupi rimaykuna-manta pusampusqa) +1 Anqash suyu +4 Asunsyun pruwinsya +8 Kurunku pruwinsya +10 Pallasqa pruwinsya +11 Pumapampa pruwinsya +12 Qarwa pruwinsya +13 Rikuway pruwinsya +14 Santa pruwinsya +15 Siwas pruwinsya +16 Ukrus pruwinsya +17 Waras pruwinsya +18 Wari pruwinsya +19 Warmiy pruwinsya +20 Waylas pruwinsya +21 Yunkay pruwinsya +Anqash suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ayha pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Antonio Raimondi pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kurunku pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pallasqa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pumapampa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rikuway pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Santa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ukrus pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wari pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Warmiy pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruwpa suyunkunapi rimaykuna +Piruwpi rimaykuna +Apurimaq suyupi rimaykuna +Ayakuchu suyupi rimaykuna +Qusqu suyupi rimaykuna +Punu suyupi rimaykuna + +Katiguriya:Takiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Takiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Takiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Taki(Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Kapchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Wachapala (kastilla simipi: Guachapala) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Asway markapi, huk llaqtam Pawti mayu patanpi, Wachapala kitip uma llaqtanmi. + +Huk p'asñachap k'akllan. +K'aklla nisqaqa uyap iskaynintin kinrayninmi. Ukhunpiqa k'aklla tullum. + +4 chaniyuq tikraykuna rak'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Jallu (kastilla aru: Lluvia), qinayata uma ch'aqanakaru tukusina jalaqaniri. Jallu pachanwa jalluxa puriqi. + +29Chaymi Jisusqa nirqan: + +Wakin ayllukunapin, kuraq taytakuna willakunku: "Ñawpaqqa quchakunaqa manan kunan­hina samp'achu karqanku, millay salqan, phiñallañan karqanku. [...]" Mayninqa qhaway­usqallan phiñakuqku. Chaykunamantayá runaqa, quchataqa anchatapuni mancha­kuqku (Gutiérrez et al. 2012: 27). + +Petros Sampras, Pete Sampras sutiyuq runaqa (* 12 iqin chakra yapuy killapi 1971 watapi paqarisqa Washington llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas kurku . + +Kutapampa pruwinsya + +Ishkay chunka , ishkay chunka shuk, ishkay chunka ishay punlla mayo killapika , takinakuna, tushunakuna, yuyay rakichinakuna tiyashka kan , ashtawan pacha mama kawa mushukyarinakunakapak. + +Lenguas quechuas (qu): Hukllachasqa Arab Imiratukuna + +Anawarkhi * Anka Wachana * Aqu Q'asa * Araway Qhata * Chaku Urqu * Harata Muqu * Hatun Ayaq * Huch'uy Paquyuq * Ichhu Urqu * Linli Churana * Lluq'iyuq Muqu * Machu Ayaq * Mullu Waman * Muña Urqu * Muyu Urqu * Ñustayuq * Pachatusan * Pikchu * Pillku Urqu * Puka Qaqa * Puka Q'asa * Pukamuqu * Puma Wasin * Sinqa * Sirk'a Pata * Tawqaray * Tuqtu Wampa * T'ankar Q'asa * Uma Chuwalla Urqu * Waman Wallpa * Wanakawri * Wank'a Urqu * Waypun * Yana Qaqa * Yawarquchayuq + +WARMIKUNA YUYARINIKU (2012) + +Josep Carreras Ispaña mama llaqtayuq takiq + +Mama llaqta Chikusluwakya +Pavel Nedvěd sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin inti raymi killapi 1957 watapi paqarisqa Cheb llaqtapi (Chikusluwakya) - ) huk Chiksuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Piluta hayt'ay (Chiksuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pavel Nedvěd. +Piluta hayt'aq (Chiksuyu) +Piluta hayt'aq (Dukla Praga) + +Sarasara Pawqar pruwinsya - Wikipidiya +Sarasara Pawqar jisk'a suyu +Pawsa, pruwinsyap uma llaqtan +Uma llaqta Pawsa +Sarasara Pawqar (aymara simipi: Sarasara Pawqar jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Páucar del Sara Sara) nisqaqa Piruw mama llaqtap Ayakuchu suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Pawsa llaqtam. +Quchakuna: Awkiwatu qucha + +Paqarisqa 14 ñiqin pawqar waray 1979 (39 watayuq) +Mama llaqta Ransiya Martinik +Nicolas Anelka (* 14 ñiqin pawqar waray killapi 1979 watapi paqarisqa Versalles llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. + +Pruwinsya Eliodoro Camacho pruwinsya +Waychu icha Aqusta (kastilla simipi: Municipio Puerto Acosta / Huaycho) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Eliodoro Camacho pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Waychu (Aqusta) llaqtam. +Mayukuna: Waychu mayu +6 ñiqin hatun puquy killapi 2009 watapi p'unchawkama isqun kantunmi karqan.[1] Kunanqa Umanataqa tawa ñiqin munisipyum Eliodoro Camacho pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Umanata llaqtam. Iskumaqa pichqa ñiqin munisipyum Eliodoro Camacho pruwinsyapi.Uma llaqtanqa Iskuma llaqtam. +Umanata kantun (kunan: Umanata munisipyu) 6.447 Umanata 192 +Waychu munisipyu: yupaykuna, saywitu (saywankuna 2009 watakama) + +Liza May Minnelli sutiyuq warmiqa (* 12 ñiqin pawqar waray killapi 1946 watapi paqarisqa Los Angeles llaqtapi - ) huk USA mama llaqtap aranway pukllaqsi, takiq pas karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flora (Ikwadur). +"Flora (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pasaje kiti (kastilla simipi: Cantón Pasaje) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kuri markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Pasaje llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Pasaje kiti + +Mama llaqtap hawan 114,99km² + +2 chaniyuq tikraykuna sip'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: sip'u1sip'u2 + +Qulla nisqa runakunaqa ñawpa pacha huk runa llaqtas karqan, Qullasuyupi, Titiqaqa qucha k'itipis kawsaq. Manam riqsinchikchu imatachus rimarqan, pukina simichá, aymara simichá. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Litunya). +"Umalliq (Litunya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +quwiki Uma llaqta + +Runa Simi: Nayarit suyu + +quwiki Iñao mamallaqta parki + +$1 p'anqakunapi llamk'achisqa + +Kasqa x dcmbr (5) + +Chaynas iskaynin hawaskunaqa, unay sinchita ñakarisqaku. Mana para kaptin, mana allpa kaptin, yaqaña wañukusqaku. Chayllamansi hanaq pacha, aswan kuyapayaspa, parata apachimusqa. + +... ñawpa munakusqaykita! + +Runa Simi: Chikchi + +Mamallaqta parki +Banff mamallaqta parki, Alberta, Kanada. +Mamallaqta parki nisqaqa mama llaqtap kamachisqan amachasqa sallqa suyum. +Mamallaqta parkiqa sallqa pachata amachanapaqmi, ichataq runakunap sallqa pachata riqsirinanpaqpas, sallqamanta yachaqananpaq. Runaqa parkiman rispapas ima yuratapas, uywatapas icha k'allampatapas ama chakunchu, ama pallanchu, ama wañuchichunchu. +Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna +Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna +Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna +Chilipi amachasqa sallqa suyukuna + +Kantutas (Rasu Ñiti) + +Ayti mama llaqtamanta wamp'uwan ayqichkaq runakuna. +Ayqiq, kichwapi Mitikuk nisqa runaqa huk puystumanta, wasinmanta maymanpas, huk llaqtamanpas riqmi, qispichikunapaq. Wasi llaqtapi llakikuptinmi, achka ayqiqkunaqa wasinman kutimuyta manam atinchu. +Runaqa kaykunaraykum ayqin: +samk'ay wasimanta qispichikunapaq; +huk runa llaqtaman kapuspanmi, huk rimayniyuq kaspanmi icha huk iñiyniyuq kaspanmi llaqta kamachiqkunap sarunchasqan kaspa, ch'utisqa kaspa; +mama llaqta kamachiqkunap mitmachisqa kaspa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ayqiq. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:11, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kay unquy chimpakun yakurayku maychus khurukuna tiyan. Kay khurukuna unqusqayakurayku rikurimunku. Kay unquy ancha wawallapipuni hatunyachasqa suyukunapi rikun maychus kanku asuwan munasqa unqusqa yaku pukllaspa. Wak qutukuna kanku tarpuq runakuna, challwa hap'iqkuna hinapis runakuna maychus hap'inku mana llimphu yakuta punchawkunapi.[3] Kayta helmintos unqusqakuna qutupi khusqa.[4] Kay rikuchin qallarin mask'aspa runtukunata khurupta utaq akapi khurukuna runakunapi. Hinapis anticuerpos kay yawar unquypi mask'akuyta atikunman.[3] +Hark'akuna hampinakuna ima[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tukuy ima chaynana tiyan hark'anapaq kay unquyta yakuta pichan chaymanta ch'urukuna yupaynin huchuyachin. Ayllukunapi maypi unquykunaqa atinkun llapa qutupaq praziquantel hampiwan khusqan sapa wata hamut'aspan. Kay ruwakun pisiyachispa yupayta unqusqa runakunata chanta mirachisqa unqusqamanta huchuyachiy. Hinapis praziquantel hampita kay unqusqapaq maychus ñin Organización Mundial de la Salud kaqrayku maychus yachanku mana sumaqta kayta.[3] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:53, 11 ini 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Portoferraio llaqta, Elba wat'api, Toscana suyupi +Uma llaqta Firenze +Pruwinsya 10 +Toscana nisqaqa Italya mama llaqtapi huk suyum (regione). Uma llaqtanqa Firenze llaqtam. +Chunka pruwinsyanmi kan. + +Kunsipsyun (kastilla simipi: Concepción) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Hunin suyupi, Kunsipsyun pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ultuykuy + +Laraw nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Laraw (Yawyu), Laraw distritup uma llaqtan +Laraw rimay, Yawyu runasimi rimaykunaman kapuq +Laraw (Waruchiri), Laraw distritup uma llaqtan + +Chilipi: Atakama suyu +Ñawpaq wichasqa: 26 ñiqin hatun puquy killapi 1937 watapi +Ojos del Salado (kastilla simi: Kachichasqap Ñawinkuna) nisqaqa Arhintina mama llaqtapi, Chili mama llaqtapipas, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 6.891 mitrum aswan hanaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ojos del Salado. + +Uma llaqta Achuqalla +Achuqalla munisipyu (kastilla simipi: Municipio Achocalla) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Achuqalla llaqtam. +Achuqalla munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Tihiras challwa[1][2][3] (genus Hemiodus) nisqakunaqa huk challwakunam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tihiras challwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tihiras challwa + +Tikraynin naq'ichiy Kastillanu simipi: + +Tikraynin chanisqa Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Qirupampa pruwinsya + +Runa Simi: Awqaq sipas suyu + +Runa Simi: Charkas pruwinsya + +Killa wan muyukuna. + +16Ichaqa Bibliapin khayna escribisqa kashan: "Noqaqa mana ni ima huchayoq ch'uyan kani; saynallataqyá qankunapas tukuy huchamanta karunchakuspa ch'uya kaychis", nispa [Levítico 19.2]. + +Runa Simi: Maya rimaykuna + +Chuqus distritu +Uma llaqta Chuqus +Chuqus distritu (kastilla simipi: Distrito de Chocos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chuqus llaqtam. +Chuqus distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Asanqaru-Wankaskar-Chuqus k'iti rimaytam. Kunan pachataq aswanta kastilla simitam rimanku. + +Paqarisqa Mishiku, Mérida +Armando Manzanero Canché sutiyuq runaqa icha Armando Manzanero (* 7 ñiqin qhapaq raymi killapi 1935 watapi paqarisqa Mérida llaqtapi - ) huk Mishiku mama llaqta takiqsi wan takichaq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Armando Manzanero. + +Akakllu, Hak'akllu [1] icha Jak'achu (Colaptes rupicola) nisqaqa Urin Awya Yalapi kawsaq yaka-yakam. Piruw suyupi, Ikwadur mama llaqtap urayninpi, Buliwya suyup kuntipi, chinchay Arhintinapi, chinchay Chilipi kawsan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Akakllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Akakllu + +Uma llaqta Katamayu +Katamayu kiti (kastilla simipi: Cantón Catamayo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Katamayu llaqtam. +Mayukuna: Katamayu - Guayabal mayu +Suqta kitillikunmi kan: + +Hornet magazine nisqa willay p'anqapi Darwinmanta karikatura, 1866 watapi. +Charles Robert Darwin (12 ñiqin hatun puquy killapi 1809 watapi paqarikamurqa Shrewsbury llaqtapi, Inlatirra mama llaqtapi; 19 ñiqin ayriway killapi 1882 watapitaq wañurqa), Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq kawsay yachaqsi karqan. Kawsaqkunap rikch'aqyayninmi llamk'aynin karqa, payqa rikch'aqyay (evolution) imakay rikch'aqkunamanta parlarqa hinataq imaynatachus kawsay pisipisimanta puriyninmanta sallqa akllay (natural selection). +Runamantataq nirqan, runaqa k'usillumantam tukurqan, nispa. +Kikinpa kawsay qillqasqan + +Katiguriya:Mayu (Lima suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Lima suyu) +"Mayu (Lima suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Jean le Rond d'Alembert sutiyuq runaqa ( 16 ñiqin qhulla puquy killapi 1717 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 29 ñiqin kantaray killapi 1783 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq Yupay yachayuq, yachay wayllukuq wan qillqaq runam karqan. + +Vigo nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Vigo (sut'ichana) rikuy. +Vigo (latin simipi: "Vicus") llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. Galisya llaqtapa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kuwait. + +Jaime Moreno Morales (*17-I-1973, Chuqiyapu, Buliwya) sutiyuq runaqa huk Buliwya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Carlos Fermín Fitzcarrald López sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin anta situwa killapi 1862 watapi paqarisqa San Luis Wari llaqtapi - 9 ñiqin anta situwa killapi 1897 watapi wañusqa Urupampa mayupi) huk piruwanu k'awchu qhatuqsi karqan. K'awchu waq'ayay nisqapi anchatas qullqichakurqan. + +Joaquim Machado de Assis Brasil mama llaqtayuq qillqaq + +Kay ruraqqa Runa Simita aslla yachaywanmi riman. + +Tiyan achka runakuna rayku aqui. + +qu:Katiguriya:Hillurina yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Osasco + +Runa Simi: Iniy mayu + +Imanaqtinmi manchachinki, chay mawk'a willaykunawan? +Llank'asqanmanta Sayk'usqa, lluk'imanta yarqayasqa... +Llaqta amachaqen, amachaqueman tukupun, llaqta amachaqe, +hinaspa, qayna p'unchaykuna watakunaman tukupun, + +ADMIRADORES DEL IDIOMA QUECHUA: POEMAS – HARAWIKUNA: Sumaq llaqtanchis! +orqokuna, chaqrakuna, waqarqan, +rumikuna, sach'akuna, mayupas, +qoweykuna, ovehaykuna, atoqkunapas, +(Yuyarini llaqtayta,) +q'alachaki warwakuna(ta) hina! +Kunanñataqmi kay karu llaqtapi, +mana almayoq (nunayoq) runapa llaqtanpi, +POEMAS – HARAWIKUNA: "Mamay" + +Quechua: kuchuy, p'itiy + +7 Rahab jutiyoq warmipis valientim karqan. Juk kutim ishkaq israelïtakuna wayinman chäriyarqan, y tsëllanam Jericöpita nunakuna tsë israelïtakunata ashirnin chäriyarqan. Peru Rahabqa Jehoväman confiakurninmi tsë nunakunata salvëta munar pakëkurqan (Jos. 2:4, 5, 9, 12-16). Pëqa creirqanmi Jehovä rasumpa kaq Dios kanqanta, y Canaanchö markakunata israelïtakunata qonampaq kaqta. Awmi, valienti kanqampitam familianwan salvakuyarqan (Jos. 6:22, 23). +8 Jina Jesuspa apostolninkunapis valientim kayarqan. Y tsëtaqa Jesuspitam yachakuyarqan (Mat. 8:28-32; Juan 2:13-17; 18:3-5). Juk kutim saduceu grüpupita mandakoq religiösukuna obligayarqan Jesuspita manana parlayänampaq, peru pëkunaqa manam cäsuyarqantsu (Hëch. 5:17, 18, 27-29). + +7 Mana wawayoj karqanku, Elizabet mana wijsallikuyta atisqanrayku, iskayninkutaj machusña karqanku. +10 pay inciensota q'oshñichinankamataj, runasqa jawapi Diosmanta mañakusharqanku. +29 Angelpa nisqanta uyarispa, María t'ukorqa imatachus niyta munasqanta chay napaykusqan; +45 Kusikuyniyojmin kanki creesqaykirayku. Señorpa nisusqanqa junt'akonqapuni, nispa. +65 Tukuy chay qayllapi tiyakojkuna t'ukorqanku, runastaj tukuy Judea lomaspi chay tukuy imasta willararqanku. +80 Chay qhepata wawaqa wiñarqa, kallpachakorqataj espiritupi. Jatunyaspa, payqa ch'innejpi tiyakorqa Israel aylluman rikuchikunankama. + +K'apa (cartilago) nisqaqa tullu muqukunapi kaq, mana tullu kaq, llamp'u kaq imayaymi. + +Mustasa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Mustasa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Mustasa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Bruniy Mama llaqta, Wasi Thakmanta +¹ Kaykunatapas rimanku: chiunu simi, inlish simi, yawi simi. +Bruniy icha Brunay nisqaqa Kalimantan wat'api huk mama llaqtam, qhapaq suyum, Asyaman kapuq. + +Mobutu Sese Seko Nkuku Ngbendu wa Za Banga O Todo Poderoso Guerreiro que, Por Sua Força e Inabalável Vontade de Vencer, Vai de Conquista em Conquista, Deixando fogo em Seu Rastro, Joseph Desiré Mobutu sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin kantaray killapi 1930 watapi paqarisqa Lisala llaqtapi - † 7 ñiqin tarpuy killapi 1997 watapi wañusqa Rabat llaqtapi), huk KRR mama llaqtayuq Allpa awqaq suyu, pulitiku wan Umalliq. +Wawakuna (17): Nyiwa (16 ñiqin tarpuy killapi 1994 watapi wañusqa), Konga (1995 watapi wañusqa), Kongulu (24 ñiqin tarpuy killapi 1998 watapi wañusqa), wan Manda (27 ñiqin ayamarq'a killapi 2004 watapi wañusqa). François Joseph Nzanga Mobutu Ngbangawe (Agriculture Ministru) wan Yakpwa (Yaki). +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Mobutu Sese Seko. + +Lamay, Khallka pruwinsya +Uma llaqta Lamay +Lamay distritu (kastilla simipi: Distrito de Lamay) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Khallka pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Lamay llaqtam. + +Darwin (inlish simi) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Chinchay Awstralya suyup uma llaqtanmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Darwin (Awstralya). + +Tarnazsadány nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:ja. +"Ruwaq:ja" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Aphrika) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Aphrika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Aphrika). +"Allpamanta yachaykuna (Aphrika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Allpa pacha) + +Klisa (kastilla simipi: Cliza / Villa Cliza) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi, Quchapampa suyupi, huk llaqtam, Klisa pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Győr nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Győr llaqtapiqa 127.594 runakunam kawsachkanku (2005). + +Wankawillka suyu - Wikipidiya +Wankawillka suyu +Wankawillka jach'a suyu +Wankawillka suyupi +Mama llaqta Piruw +Uma llaqta Wankawillka +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy - runa /km² +Hallka k'iti kanchar 22.131 km² +Kamasqa wata 26 ñiqin ayriway killapi 1822 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Wankawillka suyup wamaninkuna +Wankawillka suyu icha Wank'a Willka[1] suyu nisqaqa (aymara simipi: Wankawillka jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Huancavelica) Piruw mama llaqtap suyunmi. 2007 watapiqa Wankawillka suyupi 477.102 runakunam kawsachkanku. Uma llaqtanqa Wankawillka (icha Wank'a Willka) llaqtam. +Qhapaq qillqasqa: Wankawillka suyupi rimaykuna +Wankawillka suyupiqa Chanka runasimitam rimanku. +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Suyupipi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Inka armakuna +Wawa wasikuna : 382 +Huch'uy yachay wasikuna: 1.201 +Chawpi yachay wasikuna: 218. +Yachay sunturkuna +Uchkus Inkañan, Wankawillka suyu +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Wankawillka suyu +Wankawillka Suyu (kastilla simi) +Punku p'anqa: Piruw +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wankawillka suyu. +Mawk'a llaqtakuna: Uchkus Inkañan +Simikuna: Wankawillka suyupi rimaykuna • Chanka runasimi +Runa llaqtakuna: Chanka • Qhichwa +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:47, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Yachachiy ministru (Piruw) + +1Judá suyupi rey Uzías, rey Jotam, rey Ahaz, rey Ezequías ima kamachikusqanku watakunapin, Señor Diosqa Amozpa churin Isaiasman Judá suyumanta Jerusalenmantawan kaykunata rikuchirqan. 2Hanaq pachapas kay pachapas, uyariychis, ñoqa Señor Diosmi nini: Wawakunatan uywakurqani hatun kanankukama, paykunataq ichaqa ñoqa contra sayarirqanku. 3Toroqa reqsinmi dueñonta, asnopas rikunmi uywaqninpa qarananta, Israel llaqtaymi ichaqa mana reqsiwanchu, manataq entiendenpaschu, nispa. 4¡Ay, ikiraqmi! ¡Imaraqmi! Kay suyupi huchasapa runakuna kankichis, hucha q'epi llaqta, mana chanin miraykuna, waqllisqa runakuna. Señor Diosmantan karunchakapunkichis, Israelpa Ch'uya Diosnintan pisichankichis, paytan saqerparipunkichis. 5¿Imanaqtinmi sinchi mana kasukuq kankichis? ¿Aswan muchuchinatachu munankichis? Umaykichispas lliwmi k'irisqa, cuerpoykichispas lliwmi nanasqa. 6Umamanta chakikaman mana qhalichu kashan, aswanpas lliwmi k'irisqa, punkillisqa, lliq-nisqa kashan. Manan pipas hampisunkichischu, manan wataykusunkichispaschu, manan nanayniykichistapas aceitewan llamp'uyaykachisunkichispaschu. 7Suyuykichisqa purunyachisqan kapushan, llaqtaykichiskunapas ninawan kanaykusqan kapushan. Wak llaqta runakunan qhawashaqtiykichis chakra llank'asqaykichista hoqaripushan, paykunan lliwta ch'usaqyachipushan. 8Sión llaqtallañan qhepapun, uvas chakrapi kashaq ch'uklla hina, pepino chakrapi ch'uklla hina, awqakunaq muyuykusqan llaqta hina. 9Tukuy-atiyniyoq Señor Dioschus mana pisillatapas puchuchiwasunman karqan chayqa, Sodoma llaqta Gomorra llaqta hinan kashasunman karqan. 10Sodoma umallikuna, Señor Diospa siminta uyariychis, Gomorra llaqta runakuna, Diosninchispa yachachikuyninta makilla uyariychis. 11Señor Diosmi nin: Qankunaqa askha sacrificiokunatan haywawankichis, ¿Chayta munanaypaqchu yuyankichis? ¡Manan! Anejo ruphachisqa sacrificioykichiswanqa amisqañan kani, wirayachisqa animalkunaq wiranwanpas amisqañan kani, torillokunaq borregokunaq, cabrakunaq, yawarnintapas millakunin. 12Ñoqaman asuykuq hamuwaspaykichismi yupaychana wasi patioykunata animalkunawan saruchinkichis, ichaqa, ¿pitaq chaykunata mañarqasunkichis? 13Amaña apamuwaychischu mana serviq ofrendakunata. Incienso q'osñitapas manan munanichu. Mosoq killa fiestaykichispas, samana p'unchay huñukuyniykichispas, wak fiestaykichiskunapas millaymi, manan muchuyta atiniñachu. 14Mosoq killa fiestaykichista hatun fiestaykichistapas cheqnikunin, chaykunaqa llasa q'epi hinan ñit'iykuwan, muchuspaypas sayk'upuniñan. 15Makiykichista mast'arispa mañakuwaqtiykichispas manan qhawarimusqaykichischu, anchataña mañakuwaqtiykichispas, manan uyarisqaykichischu. Qankunaqa runa wañuchiqkunan kankichis, 16chayrayku mayllikuychis, ch'uyanchakuychis. Mana chanin ruwayniykichiskunata ñawpaqeymanta wikch'uychis. ¡Amaña mana allinkunata ruwaychischu! 17Allinkaq ruwayta yachaqaychis, chaninchay ruwayta munaychis, sarunchasqa runakunata yanapaykuychis, mana tayta-mamayoqpaq chaninchayta ruwaychis, viudata juzganapi yanapaychis, nispa. 18Señor Diosqa nillantaqmi: Hamuychis, parlasunchis. Sansaq-puka hinaña huchaykichis kashan chaypas, rit'ita hinan yuraqyachisaq, sani-puka hinaña huchaykichis kashan chaypas, yuraq millmata hinan yuraqyachisaq. 19Uyariwaspa kasukunkichis chayqa, hallp'aq allinnin poqochisqan rurukunatan mikhunkichis, 20mana kasukuq k'ullullapuni kankichis chaymi ichaqa, awqa-tinkuypi hukpaqkama wañuchisqa kankichis. Ñoqa Señor Diosmi chayta nini, nispa. 21¿Imaynataq hunt'aq llaqta kashaspayki, rabona warmiman hina tukupunki? Ñawpaqqa llapa runaykikunan chanin-kayman hinapuni kawsarqanku, cheqaqkaqtataq ruwarqankupas, kunantaq ichaqa runa wañuchiqkunallaña kapushanku. 22Qolqeykipas qhoqasqa fierro hinan kapun, vinoykipas unuwan chhaqrusqan kapun. 23Kamachikuqniykikunapas mana kasukuqmi kanku, suwakunawan wakiqmasintinmi kanku, llapallankun lluk'iykusqa chaskiytaqa imata hinaraq munashanku, sumaq sonqo qoykunatataqmi munankupas. Mana tayta-mamayoqkunapaqpas manan chaninchayta ruwankuchu, viudaq uyarichikusqantapas manallataqmi kasurparinkuchu. 24Chaymi Tukuy-atiyniyoq Señor Diosqa, Israelpa Munayniyoq Diosninqa nin: ¡Chaykamalla! Ñoqa contra sayariqkunataqa muchuchisaqmi, awqaykunamanqa aynita kutichisaqmi. 25Qan contran sayarisaq, hinaspa qhoqayasqa fierrota ch'uyanchanku chay hinatan ch'uyanchasqayki, tukuy qhelli kayniykimantan pichasqayki. 26Ñawpaqkaq juezkuna hina juezkunatan qankunapaq churasaq, yuyaychaqniykikunapas qallariypi hinan kanqa. Chaykuna qhepatataq sutichasunkiku: Chanin Llaqta, Hunt'aq Llaqta, nispanku. 27Ñoqan chaninchay ruwaq kani, chaymi Sión llaqtata qespichisaq, ñoqan kuskachaqqa kani, chaymi Jerusalenpi tiyaqkunata ñoqaman kutirikamuwaqtinku qespichisaq. 28Mana kasukuq k'ullukunata, huchasapakunatan ichaqa, ñut'utaraq ruwasaq, saqerpariwaqniykunapas wañunqakun. 29Encina sach'akunata yupaychasqaykichismantan p'enqakunkichis, ídolo yupaychanapaq akllakusqaykichis huerta hawan p'enqachisqa kankichis. 30Encina sach'aq urmaq raphin hinan kankichis, mana unuyoq huerta hinan kankichis. 31Allin kallpasapa qharipas mullpha ichhu hinan kapunqa, ruwasqankunapas phinchikillamanmi tukunqa, hinaspan kuska ruphapunqa, manataq pipas thasnuq kanqachu, nispa. + +Aqupampa (Tarma) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Aqupampa (Tarma) jisk'a t'aqa suyu + +Punku p'anqa: Yupay yachay - Wikipidiya +Punku p'anqa: Yupay yachay +Yupay yachay, Yupana, Yachaqay icha Huchhawa nisqaqa (Mathimatika nisqapas, grigu simimanta: Μαθηματικά) huchhakunamanta yachaymi, yupa hap'ichiypas pacha tupuypas. +Yupa hap'ichiy - Yupaykuna - Yapay - Qichuy – Miray – Rakiy; +chhuquruqutu (suyt'u, siwis puquy) - cono +isqun chunka ñiqin k'atma - grado (de 90) +paqtan k'uchu (ñinchik paqtak'chuyuq ch'inkirkunata) - isógono +patmama (siwk urampi qillqakuq huchha (3/8), kaypi patmamaqa 8, 3-taqri yupama kan) - denominador +Yupay yachay + +Wikipidiya nisqaqa qispi insiklupidiyam, lliw tiksimuyuntinpi munaqlla runakunap qillqasqan. Kay qatiq qillqakunaqa yanapasunkichik, ñawirinaykichikpaq, qillqanaykichikpaq, kay Wikipidiyata allinchanaykipaqpas. +Kaymi Qhichwa simimanta pisilla yanapay, kastilla rimaqkunapaq +Tariy imataq manam Wikipidiyachu. +Kayqa Qhichwa Wikipidiyam +Huk Qhichwa k'iti rimaypi qillqayta munaspaqa, imatataq rurasunchik? +Qillqata llamk'apuy +Rikch'akunata llamk'achiy +Ima hinataq rikch'akunata llamk'achisunchik. +Ima hinata Qhichwa Wikipidiyapi p'unchaw pachakunata allin qillqanamanta. +Qillqakunap allin rikch'ananpaq kamachina. +Ima hinataq Wikipidiyapi tawlakunata qillqay. +Qillqakunapaq kaymakuna, huklla imakunamanta qillqakunap huklla allin rikch'ananpaq. +Pukyukunata qillqap puchukayninpi rikch'achinapaq. +TeX nisqawan minuywakunata rikch'achisunchik. +Musuq qillqa +Ima hinataq rikch'ata qhawachiy +Wikipidiyap qillqankunapi rikch'akunam kachun. +Rimaypura t'inkikuna +Huk rimaykunawan t'inkikuna. +Tawqa sutikunamanta huklla qillqaman qatichina (redirect). +Sut'ichana qillqa +Tawqa imakunap huklla sutinmanta tawqa qillqawan t'inkiq sut'ichana qillqa. +Huk rimaykunapi Wikipidiyakunapi yanapana p'anqakuna +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:35, 6 may 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Katiguriya:Ch'awar yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Ch'awar yura rikch'aq ayllu +Ch'awar yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Bromeliaceae). +"Ch'awar yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Suyrurahu (suyru, shuyru: ancha suni p'achallina + rahu; kastilla simipi Sueroraju) nisqaqa Piruw llaqtapi, Waywash wallapi, huk urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.439 mitrum aswan hanaq. + +3 chaniyuq tikraykuna willana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qispikay suyu +(Qispi kay suyu-manta pusampusqa) +Qispi Kay suyu +Truhillu, Qispi kay suyu, Piruw, plaza de Armas nisqa +Uma llaqta Truhillu +Qispi kay suyupi pruwinsyakuna +Qispi kay suyu (kastilla simipi Departamento de La Libertad) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Truhillu llaqtam. +4.1 Suyupi paqarisqa runakuna +Amachasqa sallqa suyukuna: Kalipuy mamallaqta willkachasqa - Kalipuy mama llaqta risirwa - Pukyu Santa Rosa amachana sach'a-sach'a +Mayukuna: Marañun mayu - Santa mayu +Chunka iskayniyuq pruwinsiyanmi kan. +César Vallejo, qillqaq +Chan Chan, Chimukunap uma llaqtan kasqa. +Saywitu: Qispi kay suyu +Mawk'a llaqtakuna: Chan Chan • El Brujo • Inti Wak'a • Killa Wak'a • Markawamachuku • Wiraquchapampa + +2 chaniyuq tikraykuna ñan kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Llipt'a - Wikipidiya +Katiguriya:Llipt'a +Llipt'akunamanta qillqakuna. +"Llipt'a" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kunan umalliqnin: Evo Morales +Kay p'anqaqa 21:55, 29 ini 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Francisco Solano López Carrillo sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin anta situwa killapi 1827 watapi paqarisqa Asunción llaqtapi - † 1 ñiqin pawqar waray killapi 1870 watapi wañusqa Cerro Corá llaqtapi) huk Parawayianu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. + +Tampupata mayu, Amarumayu sach'a-sach'a suyu, Piruw +Tiyay: Buliwyapi: Beni suyu, Chuqiyapu suyu +Piruwpi: Mayutata suyu, Punu suyu +Purimuq mayukuna: Musuqwayq'u, Carama mayu +Mayutata mayu purimuq mayukunawan, Piruw +Tampupata mayu icha Bahuaja mayu[1] (ese'eqha simipi: Bahuaja; kastilla simipi: Río Tambopata) nisqaqa huk 350 km suni mayum, Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, Chuqiyapu suyupipas, Piruw mama llaqtapipas, Mayutata suyupi, Punu suyupi. Mayutata mayuman purin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tampupata mayu. + +Uma llaqta Turi +Turi kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Turi) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi. Tumipampa kitipi. Uma llaqtanqa Turi llaqtam., +Turi kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +Lista: Ancha riqsisqa llikilliki waqachiq +Wiyulin (italya simimanta: violino) nisqaqa huk phiskuna tiwlli waqachinam. Llikillikitaqa rikrapi hap'ispa antutawan phiskuspa waqachinchik. +Wiyulinpaq ancha riqsisqa ñawra takikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Surinam Mama llaqta Partidupi +Johan Henri Eliza Ferrier sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin aymuray killapi 1910 watapi paqarisqa Paramaribo llaqtapi - † 4 ñiqin qhulla puquy killapi 2010 watapi[1] wañusqa Oegstgeest) llaqtapi) huk Surinam Mama llaqtaq pulitikupas runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Johan Ferrier. + +Mama llaqta antawa chimpu USA + +Waylla quncha, Wayllapampa quncha icha Quncha[1] chaylla, Ankash rimaypi Paku[2] (Agaricus campestris) nisqaqa huk tiksicha k'allampam, rikch'aq quncham, wayllakunapi wiñaq. Ancha allin mikhuna k'allampam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waylla quncha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waylla quncha + +Uma llaqta Fuzhou +Fujian pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Fujian, chun simipi: 福建, phinyimpi: Fújià, a: Fukien, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Fuzhou llaqtam. +Prefectura-llaqta Fujian pruwinsyapi (2011) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu raqha kay + +Luqmapampa distritu icha Jorge Chávez distritu (kastilla simipi: Distrito de Jorge Chávez) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Celendín pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Luqmapampa llaqtam (214 runa, 2007 watapi). + +Giuseppe Domenico Scarlatti sutiyuq runaqa ( 26 ñiqin kantaray killapi 1685 watapi paqarisqa Napoli llaqtapi (Italyapi) - 23 ñiqin anta situwa killapi 1757 watapi wañusqa Madrid llaqtapi (Ispañapi) ) huk Italya mama llaqtap takichaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Domenico Scarlatti. + +Villarrica (kastilla simi: pacha apu kay) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk nina urqum. + +Kaymi Killa mit'akuna: + +Runa Simi: Apuwasinyuq pukllaykuna 2016 + +Runa Simi: Hiki p'anqa yura + +Cabañas Sach'akuna Argentina 157 + +Amerigo Vespucci Italya mama llaqtayuq qhatuq + +Kaypin kasiani, yawarniykiwan kallpachasqa, mana, wañusqa, qaparispa. +Taytay: mayukanata uyariykuy, sutilla; hatun yunkapipas manchay sachakunata uyariykuy; la mar qochapa supay, yuraq takinta, waqayninta uyariykuy, papay, Amaruy. ¡Kausasianikun! Chay rumi, sacha unu, mayu kuyusqanmantan; mayu muyurisqanmantan, wayra tududwanmantan, astawan hatunta, astawan yawar kallpata hapisiayku.¡Hatarisianikun, qan rayku, apu sutiyki, apu wañuyniyki rayku! +Llaqtakunapi, wawakuna, imay mana sonqonchanwan waqasianku. +Uyariy Hatun Tayta, karu qeswakunamanta, kita weraqochakuna, pampa, chiri qoñeq allpaykuna qechuwasqankunamanta, ayqespa, mastarinakuniku lliu tawantin suyupi. Qepaq wakcha, pisi allpachayoq runakunapas, ñoqaykuna hinan rabiasianku, qawarisianku tukuy imaymanata. ¿Ima raykutaq manchakuymanku, kunan? Wañuymanta astawan chiri, astawan nanaqmi vidayku, qan hina, hatun wayqey. ¿Maykamataq kay mosoq kallpayku tanqawanqaku? Kikin wañuymanta kallpa hatariq-qa pachata kuyuchinmanmi, tikranmanmi, mosoqyachinmanmi. +Ñas huk karu karu llaqtakunapipas +Pachan runa kanqa, runañataq pacha, + +400 0 _ ‎‡a Petrarca‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Punku p'anqa: Taki kapchiy +Taki kapchiyqa qati-qatilla, uyaywakunam huk mit'api, ñiqichisqa icha mana ñiqichisqa. +Ch'uyanchaku - Paqta kuyuy + +Sisa nisqapas tuktu, wayta, t'ika nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Sisa nisqaqa tuktupi paqariq allpa hinam, ch'iñi k'atakuna aslla kawsaykuqniyuq, muruyuq yurakunap urqu nisqa yumana yawrinmi. Sisaqa sisa raphi (Stamina, Androeceum) nisqapim tukukun. +Sisachay nisqawan sisaqa huk tuktup china kaq ruru raphimanmi hamun, wayrawan icha uywachakunawan, palamakunawan. + +Internet (T'inkinakusqa llikakuna) +Internet - inlish simipi Interconnected Networks: T'inkinakusqa llikakuna - lliw tiksimuyuntinpi antañiqiq llikakunap ancha hatun llikanmi, yawirkawan icha ankichiywan t'inkinakusqa, antañiqiqpura willakunata qunakunapaq. Tiksimuyuntinpi ima antañiqiq kay internetpi t'inkisqa kayta atinmi. Antañiqiqkunaqa willankunata "tantari qillqa" (protocol) nisqakunawanmi qunakun. +Internetqa 1969 watapi Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqanakuy ministiryunpa (Pentagon nisqap) ARPANET nisqa antañiqiq llikanmantas paqarirqan. Hatun yachaywasikunas, k'uskiykuy sunturkunapas chay ARPANET nisqataqa willanakunapaqsi llamk'achirqan. Chay pachas UNIX nisqa llamk'aykuna llikatapas kururachirqan. 1982 watapiqa ARPANET TCP/IP (Transmission control protocol / Internet protocol, "karpay llanchiy tantari qillqa / t'inkinakusqa llikakuna tantari qillqa") nisqa tantari qillqatas llamk'achiyta qallarirqan. 1993 watapi WWW (Internet p'anqakunap llikan) paqariptin, internet anchata mastarikuytam qallarirqan. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:48, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +LLAYTAYPI RAYMI - 2015 + +Hump'i nisqaqa qarapi kaq hump'i ch'añankunap sapachasqan kurku puriqllam. Achka q'uñi kaptinqa icha anchata chharpuykuspa kallpachakuspaqa hump'inchikmi. + +(Antanka pampa-manta pusampusqa) +Antanka panpa nisqaqa antankakunap allpamanta phawarinanpaq, allpaman chayamunanpaq pampam, runakunap yaykunanpaq lluqsinanpaqpas. + +Tsutuhil simi (Tz'utujiil, Tz'utujil, Tzutujil) nisqaqa Watimala mama llaqtapi huk rimaymi, Tsutuhil runakunap rimasqan, Maya rimaykunaman kapuq. + +Camilo Ponce Enríquez kiti (kastilla simipi: Cantón Camilo Ponce Enríquez) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Asway markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Ponce Enríquez llaqtam. +Mayukuna: Gala mayu +Huk llaqta kitillinmi kan: Ponce Enríquez + +Luritu pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Nawta +Hanaq kay 111 m (Nawta) +Luritu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Loreto) nisqaqa Luritu suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Nawta llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwa - Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa - Pukakuru risirwa suyu +Mayukuna: Amarumayu - Marañun mayu +Luritu pruwinsyapiqa Urarina runakuna tiyanku. +Katilla simita rimaqkuna /1 + +Kastilla simipi "carachupa" nisqa khirkinchu (ordo Cingulata, familia Dasypodidae) nisqakunamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Q'arachupa,[1][2] Unkaka[1][2] icha Muka,[2] kichwapi Chucha,[3][4] Chaha (Chaja,[5] Chakka)[3] icha Lluchuchupa,[6] anqash rimaypi Muuka,[7] Chanku[8] icha Achaku[9] (ordo Didelphimorphia, familia Didelphidae) nisqakunaqa, Buliwyapi Achuqalla[2] nisqapas huk wayaqayuq ñuñuqkunam, Awya Yalapi kawsaq, tukuy mikhuq. Q'arachupakunaqa suni q'ara chupayuqmi. +Huk q'arachupakunaqa allpa hawanpim kawsan, hukkunataq sach'akunapim. Yaku q'arachupallam yakupipas kawsan. +Kichwapi Lluchu chupa = urin runasimipi Q'ara chupa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'arachupa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Q'arachupa + +Rawray nisqaqa anchata micha quq riduksi ruranakuymuy, rawrana muksichaqwan ruranakuymi, ahinataq ninapi, ima rawray kuyuchinapi, huk llamk'anakunapipas. + +Wayanay llaqtaqa Wayanay mayu patanpi, Wayanay rumi sach'a sach'awan, Anta distritu +Anta distritu (kastilla simipi: Distrito de Anta) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Aqupampa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Anta llaqtam. + +Tisaleo (kastilla simipi: Tisaleo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Tunkurawa markapi, huk llaqtam, Tisaleo kitip uma llaqtanmi. +Tisaleo kitillipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa Tisaleo kitillipi kawsanku. [1] +- Yupaykuna: Tisaleo kiti + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Urin Aphrika). +"Umalliq (Urin Aphrika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +kay kawsayniy, wañun chak`i sachakunapa qaranpi. +Ch`aki saruchasirchasqa qorakunapa saphiman, +tusun upallasqa runakunapa q`enqo wasanpi, + +Runa Simi: Natal (Chinchay Hatunmayu) + +Runa Simi: 9 ñiqin kantaray killapi + +Jehovaj testigosnenqa Jesús Cristopuni kasqanta yachanchej, mana chayta sutʼinchakusqanraykullachu, manaqa Bibliapi chayta nisqanrayku (2 Tim. 3:16). + +2:15 - Jerusalem llaqtaruna (Jerusalem llaqta runa). + +451 _ _ ‎‡a Badlands mamallaqta parki‏ + +Jalisco suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Jalisco), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Guadalajara llaqtam. + +West Yorkshire icha Kunti Yorkshire nisqaqa huk suyum (county) Inlatirrapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi. +West Yorkshire suyupi distritukuna + +Uma llaqta Patate +Patate kiti (kastilla simipi: Cantón Patate) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Tunkurawa markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Patate llaqtam. +huk llaqta kitilli: Patate +www.inec.gob.ec / Yupaykuna: Patate kiti + +Katiguriya:Distritu (Ukayali suyu) +"Distritu (Ukayali suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: São Paulo. +"São Paulo" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chawpi Awya Yala Umalliq +26 ñiqin ayamarq'a killapi 1827 watapi – 28 ñiqin anta situwa killapi 1830 watapi +qillqaq, awqaq suyu, pulitiku +José Francisco Morazán Quezada (* 3 ñiqin kantaray killapi 1792 watapi paqarisqa Tegucigalpa llaqtapi - † 15 ñiqin tarpuy killapi 1842 watapi paqarisqa San Husi (Kustarika)). Unduras Awqaq pusaq, qillqaq wan pulitiku. +1830 watamanta 1834 wan 1835 watamanta 1839 ñawpaq kuti Chawpi Awya Yalapa Umalliqnin karqan. +1827 watamanta 1830 watakama ñawpaq kuti Unduraspa Umalliqnin karqan. +Awqaq suyu (Unduras) + +4 chaniyuq tikraykuna anku kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qullqa mayu, Qullqa qhichwa, Kaylluma pruwinsya +Uma llaqta Imata +Chuka distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de San Antonio de Chuca) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Imata llaqtam. +Mayukuna: Chili mayu - Qullqa mayu - Sumbay mayu + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'uychi +Tikraynin k'uychi Kastillanu simipi: + +Ethanul C2H5OH nisqaqa huk alkul nisqa t'inkisqam, waqtu nisqa machanapaq upyanakunapim. + +Katiguriya:Llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta. +"Llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin unaq Kastillanu simipi: + +Turuqa llaqta, Ravelo munisipyu +Uma llaqta Ravelo +Ravelo munisipyu icha Muru Muru munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Ravelo, Agustín Ravelomantam sutichasqa, 1913 watakama Moro Moro [1] ) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Chayanta pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Ravelo llaqtam. + +Jayu Quta nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Jayu Quta (sut'ichana) rikuy. +Tiyay: Uru Uru suyu, Qaranqa pruwinsya, Qhurqhi munisipyu, Urin Qaranqa pruwinsya, Antamarka munisipyu +Jayu Quta (aymara simi jayu kachi, quta qucha,[2] "kachi qucha", kastilla qillqaypi Jayu Kkota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Puwpu Quchap kuntinpi, Uru Uru suyupi, Qaranqa pruwinsyapi, Qhurqhi munisipyupi, Urin Qaranqa pruwinsyapipas, Antamarka munisipyupi.[3] +↑ Qhurqhi munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Jonas Furrer sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin pawqar waray killapi 1805 watapi paqarisqa Winterthur llaqtapi – 25 ñiqin anta situwa killapi 1861 watapi wañusqa Bad Ragaz llaqtapi), Suwisa mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. + +4 chaniyuq tikraykuna pampa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Claude Debussy Ransiya mama llaqtayuq takichaq + +Runa Simi (Quechua) Runa Simi Sach'a-sach'amanta Qillqa + +Runa Simi: Chunta yura rikch'aq ayllu + +56 k 0 0 Qhapaq p'anqa +62 6 13 10 k 10 k 147 k Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin +2 2 0 12 6.4 k Chukuwitu pruwinsya +2 2 0 12 5 k Chulli llaqta + +(ll) May Estado nisqapas yupaychasqa kananpaq, mana sarunchakuspa purinankupaq yanapayta churanqa. + +quwiki Moysespa tawa ñiqin qillqasqan + +Iñiy (kastilla simipi: religión, latin simipi: religio, grigu simipi: Θρησκεία) nispa tukuy dyuspi icha dyuskunapi runakunap iñiyninta ninchik. +Urqup apunkuna - Pachamama - Pachakamaq apu - Qun Tiksi Wiraqucha - Mama Killa - Tayta Inti - China apukuna - Wak'akuna +Yachay wayllukuy - Mituluqiya +Kay p'anqaqa 15:32, 8 hun 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Piruwpa umalliqnin - Wikipidiya +Piruwpa umalliqnin +(Piruw Umalliq-manta pusampusqa) +Kay sutisuyupiqa tukuy Piruwpa umalliqninkunatam rikunki, Piruwpa kacharisqanmanta 1821 watapi. +Kay hina sutinchasqa +19 ñiqin qhulla puquy killapi 1822 19 ñiqin chakra yapuy killapi 1822 José Bernardo de Tagle Portocarrero, Marqués de Torre Tagle 1ñ Minkasqa Ñawpaq diligaw +01 ñiqin ayriway killapi 1825 05 ñiqin qhulla puquy killapi 1826 Hipólito Unanue y Pavón Kamachiy sunturpa umalliqnin +05 ñiqin qhulla puquy killapi 1826 25 ñiqin hatun puquy killapi 1826 José de la Mar Cortázar Kamachiy sunturpa umalliqnin +25 ñiqin hatun puquy killapi 1826 28 ñiqin inti raymi killapi 1826 Hipólito Unanue y Pavón Kamachiy sunturpa umalliqnin +09 ñiqin inti raymi killapi 1827 (22 ñiqin chakra yapuy killapi 1827) 07 ñiqin inti raymi killapi 1829 José de la Mar Cortázar 2ñ Kunrisup akllasqan[8] Republikap umalliqnin +20 ñiqin aymuray killapi 1828 06 ñiqin inti raymi killapi 1829 Manuel Salazar y Baquíjano 2ñ Minkasqa (qatiq umalliq) Republikap pachapura umalliqnin +06 ñiqin inti raymi killapi 1829 07 ñiqin inti raymi killapi 1829 Antonio Gutiérrez de la Fuente 1ñ Kamachiy maqay Ñawpaq kamachiq +07 ñiqin inti raymi killapi 1829 (01 ñiqin tarpuy killapi 1829) 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1833 Agustín Gamarra Messia 1ñ Kunrisup akllasqan[9] Republikap umalliqnin +04 ñiqin tarpuy killapi 1830 16 ñiqin ayriway killapi 1831 Antonio Gutiérrez de la Fuente 2ñ Minkasqa (Qatiq umalliq) Kamachiymanta minkasqa kamachiq +28 ñiqin ayriway killapi 1831 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1831 Andrés Reyes Ch'ulla Minkasqa (Sinarup umalliqnin) Kamachiymanta minkasqa kamachiq +27 ñiqin tarpuy killapi 1832 01 ñiqin ayamarq'a killapi 1832 Manuel Tellería Ch'ulla Minkasqa (Sinarup umalliqnin) Kamachiymanta minkasqa kamachiq +30 ñiqin anta situwa killapi 1833 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1833 José Braulio del Campo Redondo Ch'ulla Minkasqa (Qatiq umalliq del Consejo de Gobierno) Kamachiymanta minkasqa kamachiq +21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1833 11 ñiqin chakra yapuy killapi 1836 Luis José de Orbegoso y Moncada Galindo Ch'ulla Kunrisup akllasqan[10] Rikurisqalla umalliq +04 ñiqin qhulla puquy killapi 1834 24 ñiqin ayriway killapi 1834 Pedro Pablo Bermúdez Ch'ulla Kikinpa rimarisqan Ñawpaq kamachiq, rikurisqalla +20 ñiqin pawqar waray killapi 1834 03 ñiqin aymuray killapi 1834 Manuel Salazar y Baquíjano 3ñ - Ñawpaq diligaw +10 ñiqin ayamarq'a killapi 1834 22 ñiqin hatun puquy killapi 1835 Manuel Salazar y Baquíjano 4ñ - Ñawpaq diligaw +12 ñiqin tarpuy killapi 1835 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1835 Agustín Gamarra Messia 2ñ - Kamachiy sunturpa umalliqnin +10 ñiqin chakra yapuy killapi 1835 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1835 Juan Bautista de Lavalle Zugasti Ch'ulla - Kamachiy sunturpa umalliqnin +11 ñiqin chakra yapuy killapi 1838 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1839 José de la Riva Agüero +24 ñiqin qhulla puquy killapi 1837 10 ñiqin ayriway killapi 1837 Pío Tristán y Moscoso Ch'ulla Kamachiy sunturpa umalliqnin +Republikap musuq paqarisqanmanta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +25 ñiqin chakra yapuy killapi 1838 18 ñiqin ayamarq'a killapi 1841 (†) Agustín Gamarra 2ñ . Mamallaqtayuq maqanakuy +18 ñiqin ayamarq'a killapi 1841 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1842 Manuel Menéndez Gorozabel 1ñ . Umalliq qatiykuy (Qatiq umalliq) Republikap umalliqnin +16 ñiqin chakra yapuy killapi 1842 17 ñiqin kantaray killapi 1842 Juan Crisóstomo Torrico González Ch'ulla . Kikinpa rimarisqan +16 ñiqin pawqar waray killapi 1843 20 ñiqin pawqar waray killapi 1843 Justo Figuerola de Estrada 1ñ . Kikinpa rimarisqan +17 ñiqin hatun puquy killapi 1844 11 ñiqin qhapaq raymi killapi 1844 Ramón Castilla y Marquesado 1ñ . Kikinpa rimarisqan +10 ñiqin chakra yapuy killapi 1844 11 ñiqin chakra yapuy killapi 1844 Manuel Menéndez Gorozabel 2ñ . Umalliq qatiykuy +11 ñiqin chakra yapuy killapi 1844 7 ñiqin kantaray killapi 1844 Justo Figuerola de Estrada 2ñ . Pachapura akllanakuy +7 ñiqin kantaray killapi 1844 20 ñiqin ayriway killapi 1845 Manuel Menéndez Gorozabel 3ñ . Musuqmanta paqarisqa kamachiy[12] Kunrisup umalliqnin de Estado +20 ñiqin ayriway killapi 1851 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1855 José Rufino Echenique Benavente Ch'ulla . Akllanakuy Republikap umalliqnin[16] +5 ñiqin qhulla puquy killapi 1855 24 ñiqin kantaray killapi 1862 Ramón Castilla y Marquesado 3ñ . Wamink'a maqay Republikap umalliqnin +5 ñiqin qhulla puquy killapi 1855 24 ñiqin kantaray killapi 1862 Ramón Castilla y Marquesado 3ñ(qatipayay) . Akllanakuy Republikap umalliqnin +24 ñiqin kantaray killapi 1862 3 ñiqin ayriway killapi 1863 (†) Miguel de San Román y Meza Ch'ulla . Akllanakuy Republikap umalliqnin +3 ñiqin ayriway killapi 1863 9 ñiqin ayriway killapi 1863 Ramón Castilla y Marquesado 4ñ . Kikinpa rimarisqan Republikap umalliqnin +9 ñiqin ayriway killapi 1863 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1863 Pedro Diez Canseco Corbacho 1ñ . Minkasqa, 1ñ qatiq umalliqpa chayayninkama (2ñ Qatiq umalliq) Mit'alla umalliq +5 ñiqin chakra yapuy killapi 1863 25 ñiqin ayriway killapi 1865 Juan Antonio Pezet Rodríguez 1ñ . Umalliq qatiykuy Republikap umalliqnin +5 ñiqin chakra yapuy killapi 1865 6 ñiqin ayamarq'a killapi 1865 Juan Antonio Pezet Rodríguez 2ñ . Umalliq qatiykuy Rikurisqalla umalliq +6 ñiqin ayamarq'a killapi 1865 28 ñiqin ayamarq'a killapi 1865 Pedro Diez Canseco Corbacho 2ñ . Umalliq qatiykuy Rikurisqalla umalliq +28 ñiqin ayamarq'a killapi 1865 12 ñiqin kantaray killapi 1867 Mariano Ignacio Prado Ochoa 2ñ . Akllanakuy Republikap umalliqnin +12 ñiqin kantaray killapi 1867 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1868 Luis La Puerta de Mendoza 1ñ . Umalliq qatiykuy Rikurisqalla umalliq +7 ñiqin qhulla puquy killapi 1868 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1868 Pedro Diez Canseco Corbacho 3ñ . Pachapura Rikurisqalla umalliq +2 ñiqin chakra yapuy killapi 1868 22 ñiqin anta situwa killapi 1872 (†) José Balta y Montero Ch'ulla . Akllanakuy Republikap umalliqnin +22 ñiqin anta situwa killapi 1872 26 ñiqin anta situwa killapi 1872 (†) Tomás Gutiérrez Ch'ulla . Wamink'a maqay Ñawpaq kamachiq +26 ñiqin anta situwa killapi 1872 27 ñiqin anta situwa killapi 1872 Francisco Diez Canseco Corbacho Ch'ulla . Pachapura Rikurisqalla umalliq +27 ñiqin anta situwa killapi 1872 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1872 Mariano Herencia Zevallos Ch'ulla . Umalliq qatiykuy Republikap mit'alla umalliqnin +2 ñiqin chakra yapuy killapi 1872 28 ñiqin ayamarq'a killapi 1874 Manuel Pardo y Lavalle 1ñ Partido Civil Akllanakuy Republikap umalliqnin +18 ñiqin qhulla puquy killapi 1875 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1876 Manuel Pardo y Lavalle 2ñ Partido Civil Akllanakuy Republikap umalliqnin +2 ñiqin chakra yapuy killapi 1876 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1879 Mariano Ignacio Prado Ochoa 3ñ Partido Civil Akllanakuy Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[17] +18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1879 23 ñiqin qhapaq raymi killapi 1879 Luis La Puerta de Mendoza 3ñ . Umalliq qatiykuy (Qatiq umalliq)[20][21] Republikap mit'alla umalliqnin +23 ñiqin qhapaq raymi killapi 1879 12 ñiqin pawqar waray killapi 1881 Nicolás de Piérola Villena 1ñ . Kikinpa rimarisqan[22] +12 ñiqin pawqar waray killapi 1881 28 ñiqin anta situwa killapi 1881 Nicolás de Piérola Villena 1ñ (qatipayay) . Kikinpa rimarisqan +12 ñiqin pawqar waray killapi 1881 10 ñiqin anta situwa killapi 1881 Francisco García Calderón Landa Ch'ulla . Pachapura Republikap rikurisqalla umalliqnin +28 ñiqin tarpuy killapi 1881 28 ñiqin kantaray killapi 1883 Lizardo Montero Flores Ch'ulla . Pachapura akllanakuy +1 ñiqin ayriway killapi 1882 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1882 Miguel Iglesias Pino Ch'ulla . Kikinpa rimarisqan +3 ñiqin inti raymi killapi 1886 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1890 Andrés Avelino Cáceres Dorregaray 2ñ Partido Constitucionalista Akllanakuy[33] Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[34][35][36] +10 ñiqin chakra yapuy killapi 1894 20 ñiqin pawqar waray killapi 1895 Andrés Avelino Cáceres Dorregaray 3ñ Partido Constitucionalista Akllanakuy * Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[39] +20 ñiqin pawqar waray killapi 1895 8 ñiqin tarpuy killapi 1895 Manuel Cándamo Iriarte 1ñ . Rikurisqalla sutinchasqa Rikurisqalla kamachiy huntap umalliqnin[40] +7 ñiqin aymuray killapi 1904 24 ñiqin tarpuy killapi 1904 Serapio Calderón Chirinos Ch'ulla Partido Civil Umalliq qatiykuy (2ñ Qatiq umalliq)[44] Republikap mit'alla umalliqnin[45] +4 ñiqin hatun puquy killapi 1914 15 ñiqin aymuray killapi 1914 Oscar R. Benavides Larrea 1ñ . Wamink'a maqay[49][50][51] Kamachiy huntap umalliqnin +18 ñiqin chakra yapuy killapi 1915 4 ñiqin anta situwa killapi 1919 José Pardo y Barreda 2ñ Partido Civil Akllanakuy * Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[53] +4 ñiqin anta situwa killapi 1919 12 ñiqin kantaray killapi 1919 Augusto B. Leguía y Salcedo 2ñ +12 ñiqin kantaray killapi 1924 12 ñiqin kantaray killapi 1929 Augusto B. Leguía y Salcedo 2ñ (qatipayay) +12 ñiqin kantaray killapi 1929 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1930 Augusto B. Leguía y Salcedo 2ñ (qatipayay) +25 ñiqin chakra yapuy killapi 1930 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1930 Manuel María Ponce Brousset Ch'ulla . Umalliq sutinchay[58][59] Wamink'a kamachiy huntap umalliqnin +27 ñiqin chakra yapuy killapi 1930 1 ñiqin pawqar waray killapi 1931 Luis Miguel Sánchez Cerro 1ñ . Wamink'a maqay[60] Kamachiy huntap umalliqnin +11 ñiqin pawqar waray killapi 1931 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1931 David Samanez Ocampo y Sobrino Ch'ulla . Rikurisqalla sutinchasqa[64] Kamachiy huntap umalliqnin +8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1931 30 ñiqin ayriway killapi 1933 (†) Luis Miguel Sánchez Cerro 2ñ Unión Revolucionaria Akllanakuy * Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[65] +30 ñiqin ayriway killapi 1933 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1939 Oscar R. Benavides Larrea 2ñ . Kunrisup pachapura akllanakusqan[66][67] Rikurisqalla umalliq de la República +8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1939 28 ñiqin anta situwa killapi 1945 Manuel Prado y Ugarteche 1ñ Movimiento Democrático Pradista Akllanakuy * Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[68] +("Ochenio") . Wamink'a maqay[70] Wamink'a kamachiy huntap umalliqnin +28 ñiqin anta situwa killapi 1956 18 ñiqin anta situwa killapi 1962 Manuel Prado y Ugarteche 2ñ Movimiento Democrático Pradista Akllanakuy * Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[73] +18 ñiqin anta situwa killapi 1962 3 ñiqin pawqar waray killapi 1963 Ricardo Pérez Godoy Ch'ulla . Wamink'a maqay[74] Wamink'a kamachiy huntap umalliqnin +3 ñiqin pawqar waray killapi 1963 28 ñiqin anta situwa killapi 1963 Nicolás Lindley López Ch'ulla . Wamink'a maqay Wamink'a kamachiy huntap umalliqnin[75] +28 ñiqin anta situwa killapi 1963 3 ñiqin kantaray killapi 1968 Fernando Belaúnde Terry 1ñ Acción Popular Akllanakuy * Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[76] +3 ñiqin kantaray killapi 1968 30 ñiqin chakra yapuy killapi 1975 Juan Velasco Alvarado Ch'ulla . Wamink'a maqay[77] Wamink'akunap pachakutiy kamachiyninpa umalliqnin +30 ñiqin chakra yapuy killapi 1975 28 ñiqin anta situwa killapi 1980 Francisco Morales Bermúdez Cerrutti Ch'ulla . Wamink'a maqay.[78] Wamink'akunap pachakutiy kamachiyninpa umalliqnin +28 ñiqin anta situwa killapi 1980 28 ñiqin anta situwa killapi 1985 Fernando Belaúnde Terry 2ñ Acción Popular Akllanakuy * Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[79] +28 ñiqin anta situwa killapi 1985 28 ñiqin anta situwa killapi 1990 Alan García Pérez 1ñ Partido Aprista Peruano Akllanakuy * Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[80] +5 ñiqin ayriway killapi 1992 28 ñiqin anta situwa killapi 1995 Alberto Fujimori Fujimori Ch'ulla (qatipayay) - Mamallaqtap kikinta maqakuynin[82] Muchuy mamallaqta paqariy kamachiypa umalliqnin +21 ñiqin ayriway killapi 1992 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1993 Máximo San Román Cáceres Ch'ulla - Designado por el Congreso por Umalliq qatiykuy (1ñ Qatiq umalliq)[83][84] Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin (rimarisqalla, mana imatapas atiq) +28 ñiqin anta situwa killapi 2001 28 ñiqin anta situwa killapi 2006 Alejandro Toledo Manrique Ch'ulla Piruw Posible Akllanakuy[95] Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[96] +28 ñiqin anta situwa killapi 2006 28 ñiqin anta situwa killapi 2011 Alan García Pérez 2ñ Partido Aprista Peruano Akllanakuy[97] Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin[98] +28 ñiqin anta situwa killapi 2016 22 ñiqin pawqar waray killapi 2018 Pedro Pablo Kuczynski Ch'ulla Pirwanukuna Wakinchaypaq Partidu Akllanakuy Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin +23 ñiqin pawqar waray killapi 2018 28 ñiqin anta situwa killapi 2021 Martín Vizcarra Ch'ulla Pirwanukuna Wakinchaypaq Partidu Akllanakuy Republikap hatun kamachiyninpa umalliqnin +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piruwpa umalliqnin. +Katiguriyakuna: +Umalliq (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:18, 23 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Allin Willaykunaq Takinkuna. Callao 1951 + +Rurana wakichi nisqaqa (inlish simipi: application) antañiqiqpi tiyachisqa llamp'u kaq wakichim, sapaqlla ruranakunata tukuchinapaq, sinchi kaqwan llamk'aykuna llikanta willanakuq. Rurana wakichikunaqa antañiqiqwan ruraq runapaq allin hap'iqanallam kanan. + +Q'imi llaqta +Uma llaqta Inkisiwi +Runa ñit'inakuy 9,25 runa / km² +Inkisiwi pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Inquisivi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi, Kimsa Krus wallapi. Uma llaqtanqa Inkisiwi llaqtam. +Quchakuna: Chalamarka qucha (Chuqitanka kantunpi) - Wallatani qucha (Wañaquta kantunpi) +Suqta munisipyunmi kan. +Pruwinsyapiqa aswanta Aymara runakunam, Qhichwa runakunam tiyanku. +Ichuqa munisipyu (%) +Saywitu: Inkisiwi pruwinsya + +Suyukuna: Yukatan yaqa wat'a +Rimaykunap ayllun: Maya rimaykuna +Maya simi icha Yukatan maya simi (Maaya t'aan) nisqaqa Chawpi Awya Yalapi, Yukatan yaqa wat'api huk rimaymi, Maya runakunap rimasqan, Maya rimaykunaman kapuq. + +Kaymantapacha: 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1989 +Akihito (明仁), Heisei Hatun Qhapaq (平成天皇, Heisei-tennō), (* 23 ñiqin qhapaq raymi killapi 1933 watapi paqarisqa Tokio llaqtapi – ), 125º Hapun pa hatun qhapaqnin +1989 watamanta ñawpaq Nihun hatun qhapaqnin. +Aiko, Toshi Ñust'a (1 ñiqin qhapaq raymi killapi 2001 watapi - ) +Mako Ñust'a (23 ñiqin kantaray killapi 1991 watapi - ) +Sayako Ñust'a (18 ñiqin ayriway killapi 1969 watapi - ) + +Calderón nisqa parki, katidralwan. Tumipampa (Ikwadur) +Tumipampa (kastilla simipi: Cuenca) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Asway markap uma llaqtanmi. +Tumipampa llaqtapiqa kay llaqta kitillikuna tarikunku: +Cajas mama llaqta parki +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Tumipampa kiti (Cuenca) +Amachasqa sallqa suyukuna: Cajas mama llaqta parki +Llaqta (Asway marka) + +Las Habras qucha (kastilla simipi: Laguna Las Habras) nisqaqa huk qucham, Buliwyapi, Beni suyupi. + +Kamarisqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1886 watapi +Arsenal FC (Arsenal Football Club), icha Arsenal, nisqaqa huk Inlatirraniyuq piluta hayt'ay klubmi. +Kamasqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1886 watapi London llaqtapi (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arsenal FC. + +Rurrenabaque nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Beni suyupi, Ballivián pruwinsyapi, Rurrenabaque munisipyup uma llaqtanmi. +Saywitu: Ballivián pruwinsya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rurrenabaque. +Llaqta (Ballivián pruwinsya) + +kaqpi kanku: ñañiq1ñañiq2 + +Hangzhou ( chun simipi: 杭州, phinyimpi: Hángzhōu, machu: Hangchow), Chunwa llaqtap, Zhejiang pruwinsya uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hangzhou. + +Runa Simi: Parawayi mayu + +11. Karu Llaqtaman +1. Peru Llaqta + +and AYLLU K'ANCHAQ QOLLYUR + +^ [1] (9 kaq pärrafu): Jehoväpa testïgunkuna cristiänu mayinkuna desgraciakunapa pasayaptin kuyakïninkunata imanö rikätsiyanqampita masllata musyëta munarqa, rikäri 2002 wata 15 de juliu La Atalaya revistapa 8 y 9 kaq päginankunata. Jina Proclamadores nishqan librupa 19 kaq capïtuluntapis. + +Runa Simi: Qullaw pruwinsya + +Ichigkat muja - Kuntur walla mamallaqta wari kancha - Wikipidiya +(Ichigkat muja - Kuntur walla mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Tiyay Amarumayu suyu, Kunturkanki pruwinsya [1] +Ichigkat muja - Kuntur mamallaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Ichigkat muja - Cordillera del Cóndor) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, Kunturkanki pruwinsyapi, Kuntur Urqukunapi. +Mayukuna: Santiago mayu, Sinipa mayu, Comaina mayu +/ www.inrena.gob.pe / Ichigkat muja - Cordillera del Condor mamallaqta parki (kastilla simipi) +/ www.terra.com.pe / Ichigkat muja - Kuntur walla mamallaqta parkimanta +↑ www.inrena.gob.pe / Ichigkat muja - Kuntur walla mamallaqta parki (kastilla simipi) +Karu puriy (Amarumayu suyu) + +Alkachu, waranqachá watayuq, Nihunpi. +Alkachu[1] (Cinnamomum camphora) nisqaqa huk sach'am, hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cinnamons. camphora. + +Katiguriya:Qallu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Qallu yura rikch'aq ayllu +Qallu yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Qallu yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Aquqru +Aquqru distritu (kastilla simipi: Distrito de Acocro ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Wamanqa pruwinsyapi, huk distritum. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chili. +► Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Chili)‎ (1 P) +"Chili" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Chilip llaqta takin + +Mama llaqta Nikarawa +Manawa (kastilla simipi: Villa de Santiago de Managua) llaqtaqa Nikarawa mama llaqtap uma llaqtanmi. Manawa llaqta 1 817 096 runakunam kawsachkanku (2005). +Madison (Wisconsin) (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Llaqta (Nikarawa) + +Tunkurawra nina urqu, Rispampa llaqtamanta rikusqa +Kupihiy kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Cubijíes) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Rispampa kitipi, Chimpurasu markapi. + +Tikraynin ninayuq Kastillanu simipi: + +Uta (Leishmaniasis) nisqaqa Leishmania nisqa ch'ulla kawsaykuqkunap paqarichisqan unquymi, qarapi anaq k'irita (ch'uqriyku nisqata) paqarichiq, kukupinta k'ayrapintapas unquchiq, ancha millaymi, achka runakuna wañuptinmi. +Uti unquytaqa titira nisqa millay yawar ch'unqaq ch'iti ch'uspikunam apaykun. + +2001: A Space Odyssey (inlish simipi: 2001: A Space Odyssey, kastilla simipi: 2001: Odisea del espacio), nisqaqa huk pilikulam, 1968 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Stanley Kubrick karqan. + +Yayayku hanaq-pachakunapi kaq, +imaynan hanaq-pachapi hinallataq kay-pachapipas. + +Runa Simi: P'acha + +/ ñawsakuna / hank'a / upa / wiñay unquq / t'inri / wayaqa / ch'iqta sinqa / kaqya / chumpi / wincha / + +Katiguriya:Simikuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 16 urin katiguriyakunam, 16-pura. + +6Sixx sutiyuq ruraqpa llamk'apusqankuna - Wikibooks +6Sixxpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/6Sixx" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:KatiguriyannaqKatiguriya" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Wanta pruwinsya + +/ Pacha Puquy / waqa willka / urqukuna / watta wisa / kunti wisa / layqakuna / taki / llullu papa / michika sara / yuyu / + +Runa Simi: Huwanpa kimsa ñiqin qillqasqan + +Runa Simi: Mala distritu + +Grand Canyon mamallaqta parki - Wikipidiya +Grand Canyon mama llaqta parki +Llika tiyanan Grand Canyon mamallaqta parki +Grand Canyon mamallaqta parki nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap Arizona suyupi huk mamallaqta parkim. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Grand Canyon mamallaqta parki. + +Tikraynin k'uchiykachay Kastillanu simipi: + +Cariamanga (kastilla simipi: Cariamanga) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi, huk llaqtam, Calvas kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Calvas kiti + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Kamachina rikuy. +Mama llaqtakunap kamachiy layankuna. +Kamachiy icha Guwirnu (kastilla simimanta: gobierno) nisqaqa mama llaqtap pusaqnin runakunam. + +Tilu (genus Tilia) nisqakunaqa huk sach'akunam, kimsa chunka rikch'aq, Iwrupapi, Asyapi, Chinchay Awya Yalapipas wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tilu + +Wañusqa 16 ñiqin kantaray killapi 2007 +Tayta kura watamanta 4 ñiqin tarpuy killapi 1949 +Rosalio José Castillo Lara sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin tarpuy killapi 1922 watapi paqarisqa San Casimiro Güiripa llaqtapi - † 16 ñiqin kantaray killapi 2007 watapi wañusqa Caracas llaqtapi) huk Winisuyla mama llaqtayuq kathuliku Salesianukuna San Giovanni Bosco Taytakura wan Uma Hatun yaya Precausapi karqan. + +Amarildo Tavares da Silveira icha Amarildo (29 ñiqin anta situwa killapi 1939 watapi paqarisqa Campos dos Goytacazes llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amarildo. + +José Ortega y Gasset (Husi Urtiqa Qasit) sutiyuq runaqa (9 ñiqin aymuray killapi 1883 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi - 18 ñiqin kantaray killapi 1955 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq qillqaq wan yachay wayllukuqsi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Ortega y Gasset. + +Yarita[1] (Azorella compacta syn. Azorella yareta)[2][3] nisqaqa huk ch'iñicha, qura hina thansacha yuram, Hanka nisqapi alli-allillamanta wiñaq. Palamakunam tuktunkunata sisachan. +Yarita, P'utuqsi suyu, Buliwya +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yarita + +Aswan hatun llaqta Nassau +Bahamakuna llaqtaqa Chawpi Awya Yalap Wat'ankunapi huk mama llaqtam. +Bahamakunapiqa 323.000 runakunam kawsachkanku. + +Saywiti, Kurawasi distritu, Awankay pruwinsya +Saywiti (Saywite, Sayhuite) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Qunqacha llaqtapi, Kurawasi distritupi, Awankay pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Saywiti rumi (kastilla simipi: Piedra de Saywite) nisqaqa Saywiti maw'a llaqtapi huk hatun rumim. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ullpi +Tikraynin k'ullpi Kastillanu simipi: + +"Alianza Lima" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +990 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Arika (kastilla simipi: Arica) llaqtaqa Chili mama llaqtapi Arika Parinaqutapas suyupi huk llaqtam. Lucas Martínez Begazom llaqtataqa 1541 watapim kamarirqan. 1868 watapiqa hatun pacha kuyuymi llaqtataqa waqllichirqan. + +Runa Simi: Bahuaja-Sonene mamallaqta wari kancha + +1 QHAPAQ ÑAN + +Yuraq Qaqa (Lima) + +20-¿Maypitaq yachaysapa kachkan? ¿Maypitaq Diospa leynin yachachiq kachkan? ¿Maypitaq kay pachapi kaqkunamanta rimaq kachkan? Diosmi kay pachapi runakunapa yachayninta yanqacharun. 21Kay pachapi runakunaqa kikinkupa yachayninwanmi Diosta mana reqsirqakuchu, hinaptinmi Diosqa hatun yachayniyuq kaspa iñiqkunata salvayta munarqa Cristomanta allin noticiata willachispan, chaynatam kay pachapi runakunapaq ruwarqa, kay allin noticia mana valeqpaq rikchakuchkaptinpas. + +Buliwya Mama Ilaqta (quíchua) +Wuliwya Suyu (aimará) + +Runa Simi: Q'iru phukuna waqachina + +Hatun Suyu Q'asa +Huch'uy K'uchu +Huch'uy Qusqu + +Katiguriya:Taytakura (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Taytakura (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taytakura (Mama llaqta). +► Hatun yaya (Mama llaqta)‎ (2 K) +Kathuliku Inlisya (Mama llaqta) + +Pruwinsya Mariscal Cáceres pruwinsya +Huwanhuy (kastilla simipi Juanjuí) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, San Martín suyupi, huk llaqtam, Mariscal Cáceres pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (San Martin suyu) +Llaqta (Mariscal Cáceres pruwinsya) + +Albert Roger Mook Miller icha Roger Milla sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin aymuray killapi 1952 watapi paqarisqa Yaoundé llaqtapi - ) huk Kamirun mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Roger Milla. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roger Milla. + +Witis distritu (kastilla simipi: Distrito de Vitis) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi. +Witis distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Wankaya-Witis k'iti rimaytam. Kunan pachataq aswanta kastilla simitam rimanku. + +Abraham, Isaak sutiyuq churinta wilanchanayachkaq, anhilpa hark'asqan, Caravaggio-pa llimphisqan (1590-1610), Uffizi, Firenze llaqtapi. +Runa wilancha nisqaqa huk dyus kayman qaranapaq runata wañuchispa wilanchaymi. +Ñawpa pacha achka hawaykawsaykunapis runakunata apunkunaman wilanchaq karqan. + +Katiguriya:Chilipi runa llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Chilipi runa llaqta +"Chilipi runa llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +San Buenaventura distritu (kastilla simipi: Distrito de San Buenaventura) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Marañun pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Buenaventura llaqtam. + +Uma llaqta Mapiri +Mapiri munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Mapiri) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Lariqaqa pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Mapiri llaqtam. +Mayukuna: Mapiri mayu +[www.ine.gob.bo/publicaciones/visorPdf.aspx?Codigo=020607&tipo=1 Mapiri munisipyu: yupaykuna, saywitu] + +Waraquchayaq nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk urqum. + +Ingres (Jean Auguste Dominique Ingres) sutiyuqqa (29-VIII-1780 paqarisqa Montauban Ilaqtapi, Ransiya-pi, 14-I-1867 wañusqa Paris Ransiya-pi) huk Ransiya mama Ilaqtayuq llimphiq runam karqan. + +Wawqi nisqaqa huk qharip mamanpa huk qhari wawan, taytanpa huk qhari churin. + +Llakas ñukch'u [1] (Salvia rubrifaux) nisqaqa Buliwyapi wiñaq hampi yuram. + +Runa Simi: Ninakuru + +Uchpa "Peru Llaqta" + +K'ana Wawakunas - Channel + +Kaypi rimasqa: Chunwa Runallaqta Republika, Chunwa Republika (Taywan), Singapur, aslla simi: huk Asyapi mama llaqtakuna. +Rimaykunap ayllun: Han-P'ut' rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Chunwa Runallaqta Republika, Chunwa Republika (Taywan), Singapur, Huñusqa Nasyunkuna +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay + +GoWikipedia - 7 ñiqin hatun puquy killapi +7 ñiqin hatun puquy killapi +7 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (07.02., 07-II, 7ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (38ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 327 p'unchaw (wakllanwatapi 328 p'unchaw) kanayuq. +2006: Alberto Terry, Piruw mama llaqtap piluta hayt'aq (p. 1929). +12. Qhapaq raymi + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Llut'ay rikuy. +Llut'ariy suyup siq'inkuna, khillay allpawan rikuchisqa. +Llut'ariy icha Maqnitismu nisqaqa pachaykamaypi huk hap'inakuq kallpam. Maqnitu nisqaqa ima llut'ariq kaqpas, chinchay llut'ariy qhipa, uralan llut'ariy qhipa nisqakunayuqmi, llut'ariy suyuyuq. Pinchikillam llut'ariyta paqarichin. Kay hinam huk q'illaykunam - khillay, kubaltu, nikil - phirrumaqnitismu nisqawan mana tukuriq maqnitukunatam ruran. + +Runakuna Brasilpi: +Piru, Piro, Yine, Yini, Pirro, Pira, Simirinche, Simiranch, Contaquiro icha Brasilpi Manetireni (autodenominación: Yine) nisqakunaqa Brasilpi, Piruwpipas, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Luritu suyupi, Ukayali pruwinsyapi, Mayutata suyupi, Manu pruwinsyapi, Tawamanu pruwinsyapi, Atalaya pruwinsyapipas, tiyaq runa llaqtam, arawaka simita rimaq. +Paykunaqa 15 ayllu llaqtapi tiyanku. Mayukuna: Urupampa mayu, Cushabatay mayu, Mayutata, Las Piedras mayu. +Qusqu suyu Killapampa pruwinsya Icharati distritu +Luritu suyu Ukayali pruwinsya Sumaq Pampa distritu +Mayutata suyu Manu pruwinsya Mayutata distritu +Mayutata suyu Tawamanu pruwinsya Iñapari distritu, +Ukayali suyu Atalaya pruwinsya Raymondi distritu, Sipawa distritu + +Karu kay tupu nisqaqa karu kaypa tupunkunam: +3 Wamp'una karu kay tupukuna +4 Hukllachasqa Amirika Suyukunapi chakra kamay tupukuna +5 Quyllur Yachay Tupukuna +Hukllachasqa Amirika Suyukunapi chakra kamay tupukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Quyllur Yachay Tupukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Manaña kaq karu kay tupu + +Uma llaqta Jaramijó +Kichwa simipi llika tiyanan www.jaramijo.gov.ec +Jaramijó kiti (kastilla simipi: Cantón Jaramijó) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Jaramijó llaqtam. +Chakrapura k'iti 731 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Jaramijó kiti + +Katiguriya:Paqarisqa 20 ñiqin pachakwatapi - Wikipidiya +Katiguriya:Paqarisqa 20 ñiqin pachakwatapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqarisqa 20 ñiqin pachakwatapi. + +Akasyu (kastilla simipi: Acasio) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, huk llaqtam P'utuqsi suyupi, Bernardino Bilbao pruwinsyapi, Akasyu munisipyup uma llaqtanmi. + +Waychu llaqta (Puerto Acosta) Waychu mayuwan +Uma llaqta Waychu (Aqusta) +Qachu Quta, Eliodoro Camacho pruwinsya +Eliodoro Camacho pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Eliodoro Camacho) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Waychu llaqtam. +Mayukuna: Such'i mayu, Waychu mayu +Umanata munisipyuqa, Iskuma munisipyuqa musuq munisipyukunam, 6 ñiqin hatun puquy killapi 2009 watapi kamasqa. +Saywitu: Eliodoro Camacho pruwinsya + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Inka llaqta rikuy. +Inkallajta nisqaqa huk buliwyanu kusituymi Quchapampa suyumanta. + +Binidiktu XIV, Binidiktu XIV huk chunka tawa ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. XIV, Italya simipi: Benedetto XIV) sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin pawqar waray killapi 1675 watapi paqarisqa Bologna llaqtapi - † 3 ñiqin aymuray killapi 1758 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +17 ñiqin chakra yapuy killapi 1740 watapi watamanta 3 ñiqin aymuray killapi 1758 watapi watakama Tayta Papam. +Prospero Lorenzo Lambertini sutiyuq runaqa. + +Melbourne (kastilla simipi: Melbourne) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Victoria suyup uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Melbourne. + +Paparawa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Paparawa yura rikch'aq ayllu (familia Moraceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk paparawa hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paparawa yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Paparawa yura rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Takichaq (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Takichaq (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Brasil). +"Takichaq (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Inka Ruq'a (Inka Ruqa ñisqapas) Inkakunap suqta ñiqin qhapaqninsi karqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Qhapaq Yupanki +Qhipaqnin inka qhapaq: Yawar Waqaq + +Fidelio sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Fidelio sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sinru qillqa: Taki aranway ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Braga distritu (kastilla simipi Distrito de Braga, latin: Bracara Augusta), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Braga llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Braga distritu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rumanya. +"Rumanya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sarakuru nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Sarakuru runa, kichwa rimaq runa llaqta, Ikwadurpi; +Sarakuru llaqta (Saraguro), Ikwadurpi; + +Thumana (Qusqu-Qullaw), pachila-pachila (Chanka), gallururu (Kichwa), macha-macha icha chiwunta (genus Gaultheria) nisqakunaqa Awya Yalapi wiñaq wayuq thansachakunam, 180-chá rikch'aq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Thumana. + +Katiguriya:Oskar Suñay - Wikipidiya +Katiguriya:Oskar Suñay +"Oskar Suñay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay mama llaqtakunapi: Philipinakuna +Tagalu simi (Tagalog) nisqaqa chincha Philipinakunapi runakunap rimayninmi, Philipinakunap tukri siminmi (philipinu nisqa), iskay chunka tawayuq hunuchá mama rimaqniyuq. + +qu: Runa Simi + +Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq (2016 wata 21-27 de marzu) + +400 0 _ ‎‡a Arturo Frondizi‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq‏ + +400 0 _ ‎‡a Gregorio Fernández‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq ch'iquq‏ + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; K'askay rikuy. +K'askaq (latin simipi: suffixum, chaymanta kastilla simipi: sufijo) nisqaqa rimap qhipanman yapasqa rimana yapaqmi. Qipa churana Ankash qallupi. +K'askachakuq rimaykunapim - ahinataq qhichwa simipim - chay k'askaqkunataqa rimakunaman yapanku. +Kaymi qhichwa simipi huk k'askaqkuna: -pi, -paq, -pura, -man, -n, -y, -yki, -mi, si, hukkunapas. +T'aqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +4 chaniyuq tikraykuna ñuñu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay Buliwyapi: P'utuqsi suyu, Urin Lipis pruwinsya, San Pawlu Lipis munisipyu, Hatun Qitina kantun +Michina nisqaqa huk urqum Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi, Chili suyupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.215 mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna illa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu chunka jisq'unniyuq +Tikraynin chunka jisq'unniyuq Kastillanu simipi: + +Quyllur Rit'i. + +Katiguriya:Brasilpi rimay - Wikipidiya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Brasilpi rimay. +"Brasilpi rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Justus Liebig, 1845 watamanta Justus von Liebig sutiyuq runaqa (12-V-1803 paqarisqa Darmstadt llaqtapi, Alimanyapi; 18-IV-1873 wañusqa München llaqtapi, Alimanyapi) huk aliman chaqllisinchimanta yachaqsi karqan. Yura ch'unqachiymantas k'uskiykurqan. + +Kaypi paqarisqa Sines, Portugal +Kay pacha wañusqa 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1524 watapi +Kaypi wañusqa Cochín, Indya +Vasco da Gama (kastilla simipi: Vasco de Gama) sutiyuq runaqa (* 1469 paqarisqa Sines llaqtapi; † 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1524 watapi wañusqa Cochín llaqtapi) purtuyis hatun wamp'u pusaq, tariykuqpas karqan, Ispañap qhapaqninkunapaq wamp'uq. + +Tiyay: José Miguel de Velasco pruwinsya, Santa Krus suyu +Bahia Toco Largo qucha (kastilla simipi: Laguna Bahia Toco Largo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, José Miguel de Velasco pruwinsyapi, huk qucham. +Qucha (José Miguel de Velasco pruwinsya) + +Kondicherrypaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Kondicherry" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Bayer AG nisqaqa huk aliman chaqllisinchi ruruchinam. Uma tiyananqa Leverkusen llaqtapim, Alimanyapi. + +Pirqa nisqaqa rumikunamanta icha q'irumanta rurasqam huk lawta huk lawmanta rak'inapaq. Wasiqa pirqantinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pirqa. + +Tikraynin rak'innaq Kastillanu simipi: + +Runa Simi: West Virginia suyu + +Runa Simi: Aya mikhuq + +54.80.8.44 sutiyuq ruraqpa llamk'apusqankuna - Wiktionary +54.80.8.44paq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +Llamk'apusqakunata maskay +Manam kay hina hukchasqakuna kanchu. +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/54.80.8.44" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quechua k'ajllan; k'aklla + +Rimaykunap ayllun: Indu iwrupiyu rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Grisya, Kipru, Iwrupa Huñu +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Grigu simi (Ελληνική γλώσσα) nisqaqa grigukunap rimayninmi. Ñawpa pacha lliw anti Iwrupapim rimarqanku, aswan yachaqkuna Grisyapi kaptinmi. Grigu simitaqa grigu siq'i llumpa nisqawan qillqanku. +Chay rimaypiqa achka chaninchasqa qillqakunatam rurarqanku, ahinataq Platon-pa qillqasqan Politeia (Πολιτεία: mama llaqta tantari) icha Aristotelis-pa qillqasqan Organon (Όργανον). +Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuynin (Καινή Διαθήκη) grigu simipi qillqasqam. Ñawpa Rimanakuy iwriyu simipi kaptinmi, grigu rimaq hudyukuna grigu simiman t'ikrarqan (latin simipi septuaginta, "qanchis chunka"). +Bisantyu qhapaq suyup simin karqan. Turkukuna Bisantyu llaqtata atipaptin, grigu simip chaninchasqa kaynin chinkarqan. +Kunanqa musuq grigu simi nisqaqa Grisya, Kipru mama llaqtakunap tukri siminmi. +Grigu simipi qillqasqa: Iliadap qallariynin. + +400 0 _ ‎‡a Federico García Lorca‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Karlusqa yachachiqmi. + +Mamallaqtapura Qullqi Qullqa - Wikipidiya +Mamallaqtapura Qullqi Qullqa +MQQ-pa tiyana wasin, Washington DC llaqtapi. +Mamallaqtapura Qullqi Qullqa (MQQ) nisqaqa (inlish simipi: International Monetary Fund IMF, kastilla simipi: Fondo Monetario Internacional FMI) huk mamallaqtapura tantanakuymi, Huñusqa Nasyunkunaman kapuq. +MQQ-qa 22 ñiqin anta situwa killapi 1944 Bretton Woods llaqtapi (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) mamallaqta kamachiqpura huñunakuypim makarisqas karqan. +MQQ tantanakuypi lliwmanta aswan qullqisapa mamallaqtakunam lliwmanta aswan akllana atiyniyuqmi kachkan: Hukllachasqa Amirika Suyukuna 17,08 %, Nihun 6,13 %, Alimanya 5,99 %, Ransiya 4,95 %, Hukllachasqa Qhapaq Suyu 4,95 %. +MQQ-qa huk mama llaqtakunaman muchuptinqa kañinawan manuchinmi. +Katiguriyakuna: +Huñusqa Nasyunkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 08:37, 23 sit 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kay p'anqapiqa aswan qhipaq ñaqha hukchasqakunam. +Ñaqha hukchasqapaq allinkachinakuna Qhipaq 50 _ 100 _ 250 _ 500 hukchasqata qhipaq 1 _ 3 _ 7 _ 14 _ 30 p'unchawmanta qhaway. +23:56 25 awr 2018-manta musuq hukchasqakunata rikuchiy +Kayta llamk'apuptiykim musuq p'anqam tukukurqun (musuq p'anqakunatapas qhaway) +Kayqa aslla llamk'apuymi +(Ruraqpa sutin hukchay hallch'a); 17:50 . . Céréales Killer (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Тулӯи футбол 2 nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) TajikMaterialist nisqa sutiman ‎(per request) +(Ruraqpa sutin hukchay hallch'a); 13:51 . . علاء (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Wikicology nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) T Cells nisqa sutiman ‎(Per m:SRUC) +(dif _ wñka) . . M Katiguriya:Takiq (Duminikana)‎; 06:03 . . (+170)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: {{Commonscat_Vocalists from the Dominican Republic}} Duminikana Katiguriya:Kapchiq (Duminikana) ) +(dif _ wñka) . . M Katiguriya:Panama llaqtapi paqarisqa‎; 02:52 . . (+28)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: Katiguriya:Panama llaqta) +(dif _ wñka) . . M Juan Luis Guerra‎; 01:18 . . (+8901)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: '''Juan Luis Guerra Seijas''' sutiyuq runaqa, (* {{Pun_7_6_1957}} paqarisqa Santo Domingo llaqtapi - ) huk {{DOM}} mama llaqtayuq ''bachata'' takiqsi, taki qillqaq…) +(dif _ wñka) . . M Iván Cruz‎; 16:39 . . (+844)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: thumb_right_250px_Iván Cruz '''Víctor Francisco De La Cruz Dávila''' sutiyuq runaqa, icha '''Iván Cruz''' ({{Pun_10_1_1946}} paqarisqa Kallaw llaqt…) +(Ruraqpa sutin hukchay hallch'a); 15:53 . . علاء (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Kvr.lohith nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) K.Venkataramana nisqa sutiman ‎(Per m:SRUC) +(dif _ wñka) . . M Dilbert Aguilar‎; 15:25 . . (+941)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: thumb_right_250px_Dilbert Aguilar '''Dilbert Aguilar''' sutiyuq runaqa, ({{Pun_4_8_1974}} paqarisqa Jaén llaqtapi - ) huk {{PER}}…) +(dif _ wñka) . . M Katiguriya:Hatun yaya (Bogotá)‎; 14:24 . . (+22)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: Katiguriya:Bogotá) +(Astay hallch'asqa); 02:20 . . Qatariq (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa p'anqatam astan Tixani-manta Tiksani-man pusapunata huknachaspa ‎(Runa Simipi icha) +(Astay hallch'asqa); 02:06 . . Qatariq (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa p'anqatam astan Ubinas-manta Uwinas-man ‎(chaynu sutin qheswapi) +(dif _ wñka) . . Nobel Suñay Pachaykamaypi‎; 23:43 . . (+3037)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ +(dif _ wñka) . . M Katiguriya:Yachaq (Alimanya)‎; 21:04 . . (+44)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: Alimanya) +(Ruraqpa sutin hukchay hallch'a); 12:43 . . علاء (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuqqa hukchan Omaislam nisqa ruraqpa sutinta (0 rurasqankuna) إسلام nisqa sutiman ‎(Per :ar:وب:تام) +(dif _ wñka) . . M Katiguriya:Taytakura (Kulumbya)‎; 16:48 . . (+47)‎ . . ‎Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (Musuq p'anqa: Kulumbya) +(dif _ wñka) . . Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya‎; 09:24 . . (+5)‎ . . ‎42.110.130.67 (rimanakuy)‎ (bf) (Unanchachakuna: Apaykachanapaqmanta app llamk'apuy, Apaykachanapaqmanta llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Waywash walla Chikyan llaqtap qhawananmanta rikusqa (Runtuy, Hirishhanka, Yerupaja) +Uma llaqta Wankapun +Wankapun distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Huancapón) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wankapun llaqtam. +Mayukuna: Gorgor mayu + +Chururu icha Qullaw pariwana (Phoenicopterus andinus) nisqaqa Qullawpi, Punapi quchakunap patanpi kawsaq pariwanam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chururu + +Uma llaqta Isidro Ayora +Isidro Ayora kiti (kastilla simipi: Cantón Isidro Ayora ) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Isidro Ayora llaqtam. +Isidro Ayora (Llaqta k'iti) 4.213 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Isidro Ayora kiti + +Chhikan kay nisqaqa imappas tupunalla icha tupusqakunamanta huchhanalla kayninmi. +Huk chhikan kaykuna, tupunkunawan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +P'ikwachiy a - Mitru t'asra sikunduman m/s2 +Hallka k'iti k'anchar A - T'asra mitru m2 + +Tiwlli waqachina nisqa, tiwllikunayuq waqachinata rachispa (chhilquspa, mithaspa) icha phiskuspa waqachinchik. +Kaymi huk tiwlli waqchinakuna: +Yatawakipi waqachisqa phiskuna waqachina (wichq'achiqpi: italya simipi) +Wakin phiskuna waqachina +Dihu, Huqin, Yehu, Morin khuur (Chunwa mama llaqtamanta) +Guqin, Yueqin, Guzheng, Sanxian (Chunwa mama llaqtamanta) +Balalayka (Rusiya mama llaqtamanta) +Banjo (USA mama llaqtamanta) +Yangqin (Chunwa mama llaqtamanta) + +Belén (kastilla simipi: Belén) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Luritu suyupi , Maynas pruwinsyapi. Belén distritup uma llaqtanmi. + +Tikraynin maqllu Kastillanu simipi: + +Tikraynin chhurku Kastillanu simipi: + +San Marcos 14:19 QUFNT - Chaynu nitinmi, paykunaqa - Bible Search + +"Juk wamrantsikmi qomarquntsik, pëpa humbrunkunachömi gobiernuqa kanqa." (Isaïas 9:6.) + +400 0 _ ‎‡a Jeanne Moreau‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaq‏ + +Runa Simi: Wamankilla distritu + +Runa Simi: Inka wamp'uwatana pruwinsya + +Hostal Llaqta Mawk'a + +03 - pariwanaquchapi_llamayuqkuna_(peru) + +Hak'u (Haku) nisqaqa riwip murunkunata kutaspa ruranchik. Hak'umantaqa t'antata patanchik, huk mikhunakunatapas ruranchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hak'u. + +"Kuyu walltay pukllaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wallqanqacha usa +Huk limun sach'api wallqanqacha usakuna +Rikch'aq ayllukuna +Wallqanqacha usa (superfamilia Coccoidea) nisqaqa yurakunap hillinta ch'unqaq palamakunam, wallqanqacha hinawan amachakusqa. Achka wallqanqacha usakunaqa chakra yurakunapaq ancha millaymi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wallqanqacha usa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wallqanqacha usa + +Le Havre llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Sach'a-sach'a nisqaqa achka kuska wiñaq sach'akunam. Sach'a-sach'aqa yurakunapaq, uywakunapaqpas ancha chaniyuq kawsay suyum, kawsay pachantinpi chanisapam. + +Mayu atuq (Chrysocyon brachyurus) nisqaqa huk aycha uquq ñuñuq uywam, Hatun Chakupi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mayu atuq + +Kay mama llaqtakunapi: Isluwakya +Isluwakya simi (slovenčina, slovenský jazyk) nisqaqa Isluwakya mama llaqtap rimayninmi, islaw rimaymi. Suqta hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Mozart, clavicordio nisqata waqachichkaq, Thomas Linley (kaqlla watayuq) llikillikitataq. Firenze llaqtapi, 1770 +Wolfgang Amadeus Mozart sutiyuq runaqa (Salzburg llaqtapi (Awstryapi) paqarisqa 27 ñiqin qhulla puquy killapi 1756 watapi; † Wien llaqtapi (Awstriyapi) wañusqa 5 ñiqin kantaray killapi 1791 watapi) huk klasiku musika takichaqmi karqan. +Wolfgang Amadeus Mozartqa 27 p'unchawpi Iniru killapi 1756 watapim Salzburg llaqtapi (Awstriyapi) nasirqan. Taytanmi, Leopold, llikillikip takiqnin karqan, pay Wolfgangman yachachirqan llikillikita takiq. Wolfgang suqta tawa kaptirqan, Awstriyap Impiriunpa Kurtinpi takirqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Wolfgang Amadeus Mozart. + +Francis Drake sutiyuq runaqa (1543 watapi paqarisqa Crowndale llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi; 28 ñiqin qhulla puquy killapi 1596 wañusqa Portobelo llaqtapi) huk inlis wamp'upi waykha suwas karqan, Royal Navy (Qhapaqpa Maqanakuy Wampusuyun) nisqapi wisalmirantipas. + +Yamt'a (Yamta,[1] Yanta)[2][3][4] icha Llamt'a[5][6] (Llant'a)[7][8] nisqaqa nina ruranapaq, rawranapaq llamk'achisqa q'irum, kawsasqamanta rawranam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yamt'a. + +Uma llaqta San Huwan +San Huwan distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de San Juan) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa San Huwan llaqtam. + +Joan Crawford icha Lucille Fay Le Sueur (chiqap) sutiyuq warmiqa (* 23 ñiqin pawqar waray killapi 1904 paqarisqa San Antonio llaqtapi, Texas suyupi - 10 ñiqin aymuray killapi 1977 wañusqa New York llaqtapi) aranwaypi, kuyu walltaypi Aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. Oskar Suñaytas chaskirqan. + +San Miguel munisipyu (kastilla simipi: Municipio de San Miguel de Velasco) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu José Miguel de Velasco pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Miguel llaqtam. +Saywitu: José Miguel de Velasco pruwinsya + +Tetuán distritu; (kastilla simipi: distrito de Tetuán, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tetuán distritu. + +Yvette Chauviré sutiyuq warmiqa (* 22 ñiqin ayriway killapi 1917 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtayuq ballet tusuq warmim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yvette Chauviré. + +Katiguriya:Qillqaq (Qhichwa simi) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Qhichwa simi) +Qhichwa simipi qillqaqkunamanta qillqakuna. +"Qillqaq (Qhichwa simi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 46 p'anqakunam, 46-pura. + +quwiki Sinru qillqa: Ancha riqsisqa chilu waqachiq + +451 _ _ ‎‡a Lariqaqa pruwinsya‏ + +has gloss que: Rakha kakara (Latin simipi: clitoris, grigu simipi: κλειτορίς [kleitorís]) nisqaqa warmip yuqunayachiq kurku yawrinmi, punkichikuq ukhuyuqmi, rakhap hawanpi, ichataq rakha wirpakunap pakasqanmi. + +Runa Simi: Kuna runa + +Yupa huqariy nisqaqa ima tiksi yupay nisqap kikinwan mirayninmi, huqariq nisqa yupaywan kamachisqa hayk'a kuti. Chaywan tukusqa yupayqa huqarisqa (potencia) nisqam. +Chay huqarisqaqa a n {\\displaystyle a^{n}} kay hinam sut'ichasqa: + +Utulu icha K'anka nisqaqa urqu wallpam (Gallus gallus). + +Kinkiyu kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Quingeo) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi. Tumipampa kitipi. +Quingeo kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'itay +2 chaniyuq tikraykuna ch'itay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Umalliq (Rwanda) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Umalliq (Rwanda). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Rwanda). +"Umalliq (Rwanda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Kitilli (Kitu kiti)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wädenswil nisqaqa Suysa mama llaqtapi huk llaqtam, Zürich suyupi. Wädenswil llaqtapiqa 19.378 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wädenswil. + +P'uchukay, tukuy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tawantinsuyu. +"Tawantinsuyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna millp'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Chiklayu pruwinsya + +quwiki Narnia llaqtamanta wiñay willaykuykuna + +Mensaje: Takiranki 'Carnaval de Tambobamba' sutichayuqta,llaqtaymantataq chay takiyqa. Sapa kuti uyariyki, sapa kuti misk'i kunkachaykiwan purini... +Manan hayk'aqpas rijuraykichu takishaqtiyki, ichapas hoq p'unchay rijusayki hinallataq qatisayki takispa. + +3 Bautisakurirninllam Jesusqa entëru Patsaman chänampaq kaq yachatsikïta yachatsikur qallëkurqan (Lüc. 3:21-23; 4:14, 15, 43). Wanuriptinnam, apostulninkuna sïguiyarqan (Hëch. 5:42; 6:7). Wakin cristiänukunaqa juk markakunachö yachatsikuyänanrëkurmi wayinkunata jaqiyarqan. Felïpim yachatsikurqan Palestïnapa markankunachö (Hëch. 8:5, 40; 21:8). Y Pabluqa karu markakunatam ëwarqan yachatsikoq (Hëch. 13:2-4; 14:26; 2 Cor. 1:19). Wakinnam Silvänunö, Marcusnö y Lücasnö Bibliata qellqayarqan o Bibliata qellqaqkunapa secretariun kayarqan (1 Pëd. 5:12). Y mëtsikaq panintsikkunam kë cristiänukunata yanapayarqan (Hëch. 18:26; Rom. 16:1, 2). Mateupita Apocalipsisyaq librukunaqa pëkuna rurayanqantam parlan y sirweqninkunata Jehovä imanö yanapanqanta y cuidanqantam rikätsikun. + +amawt'a runakunaman. Paykunaqa tukuy imaymanatan yachanku Miguel de Cervantes + +K'uchu Wasi + +Runa Simi: Neuquén wamani + +Runa Simi: Bolívar llaqta (Winisuyla) + +Uma llaqta Sitajara +Kamasqa wata 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1955 watapi +Sitajara distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Sitajara) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi , Tarata pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Sitajara llaqtam. +Sitajara distritu kamasqa wata 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1955 watapi + +Suyukuna: Beni suyu +Kawiña simi nisqaqa Buliwyap Beni suyunpi kawsaq 1.200-chá Kawiña runakunap rimayninmi, 1.600-chá Kawiña runapura, Panu takana rimaykunaman (Takana rimaykunaman) kapuq. +Kaymi huk rimakuna (qhichwa simi - kawiña simi): + +3 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (03.11., 3-XI, 3ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 307 kaq (307ñ - wakllanwatapi 308ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 58 p'unchaw kanayuq. +1639: Martin de Porres, Piruw Mama llaqtayuq kathuliku Santu karqan (* 1579). + +Hans-Dietrich Genscher sutiyuq runaqa ( (* 21 ñiqin pawqar waray killapi 1927 watapi paqarisqa Reideburg llaqtapi - ) Alimanya mama llaqtap pulitiku qarqan. + +Chinchayqucha (kastilla simipi: Lago Junín) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Hunin suyupi, Hunin pruwinsyapi, Hunin distritupi, Qarwamayu distritupi, Unturis distritupi, Pasqu suyupipas, Pasqu pruwinsyapi, Ninaqaqa distritupi, Wiqu distritupi, Hunin mamallaqta risirwapi. +Qucha (Pasqu suyu) + +Aswan hatun llaqta Bangui +Chawpi Aphrika Ripuwlika llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Chawpi Aphrika Ripuwlikapiqa 4.216.666 runam kawsachkanku. Uma llaqtanqa Bankhi llaqtam (684.190 runa, 2005 watapi)) + +Wayaqi (kastilla simipi: Guayaques) nisqaqa Buliwyapi (P'utuqsi suyu, Urin Lipis pruwinsya, San Pawlu Lipis munisipyu, Hatun Qitina kantun) Chilipipas huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.598 mitrum aswan hanaq. +San Pawlu munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Tikraynin siqllay Kastillanu simipi: + +Ali Hoseiní Khamenei (Pharsi simipi: سید علی حسینی خامنه‌ای ), sutiyuq runaqa, (17 ñiqin anta situwa killapi 1939 watapi paqarisqa Mashhad llaqtapi - ), huk Iran mama llaqtayuq Muslim Dyusmanta yachachiq pusaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ali Khamenei. + +Runa Simi: Wach'iq + +Qusqupiqa, chay hatun llahtapiqa, Tawantinsuyuh umallin, "Capital Arqueológica de América", "Patrimonio de la Humanidad" nisqa k'itipiqa, Simana Santan raymichakun Taytacha Tinpluriswan Karlus V Inpiradurpa Ispañamanta apachimusqanwan. +Wakin histuriyadurpa rimasqan hinaqa, kay taytachaqa, ruwachisqa karan llahtanchis runakunah chaskinanpah. Chay raykus as tullu tullu, sinchi llakisqa ima kashan llahtanchis rikunanpah. Chaytaqa rimayllayá rimanku. Ichaqa chaninmi ispañulkunah tukuy ima ruwasqankuqa llahtanchis aswanta ch'utirunankupah. Paykunaqa huhnin makinkupin hap'ihku hatun tumita, "espada" nisqata, huhninpitahmi Santa Crusta. +Taytachah uyanqa, yana hiwayapi ruwasqa hinan kashan, manchay llaki ñak'ariypi. Chayta qhawarispan llahtaqa anchatapuni munaykun taytachantaqa. Chay taytachaqa yanayapuransi chay tukuy bilakunah rawrayninwan, q'usñinwan ima. +Chay pacha khunununuypa watanmanta pachan tayta Tinplurisqa hatun prusishunpi puririn sapa lunis santu Qusqu k'ititaqa. Ñuxch'uwan pilluyukuspa, tukuy sumah p'achallisqa quri q'aytukunawan, quri pilluyuh ima, manchay hatun wantunapi q'ipisqa puririn Qusquh kallinkunata. Runarí. Maymantachá waxwarimunpas sisi hinarah. Lluymi taytachataqa amachan. Kanmi camaretazos nisqapis, tukuy ima munay lliphlliph kuwitikunapis. Chaymantapis chufir hina llank'ahkunapis qaparichinkun awtu q'iwisqankuta. Lluytahmi mañakuyman, waqayman ima churakunku taytacha katidralman kutipuhtinqa. Chay hatun inlisamantan Rafael Heliodoro del Valle, Hondurasmanta harawih, nin: "Esa catedral es uno de los testimonios puros de la grandeza del hombre en el Siglo XVI" nispa, imaynan kashan Porras Barrenecheah "Antología del Cuzco" nisqa liwrupi qilqasqanpi. +Katulika Riligionpiqa chay p'unchayqa kanmi "ayuno y abstinencia" nisqa. Ichaqa Qusqupiqa, llahtah munayninwanyá chay p'unchayqa sinchi saxsapakuy rixurin. Chunka iskayniyuh huh hina, huh hina, mixunatan mixuyunku, wixsankupis manaña chaskisahtin. Chaytaqa ruwankuyá sapanka chuwan, sapanka apustulkunah mixuynin, nispa. Chay mixunakunapiqa kashanmi challwapis, runtupis, tukuy imamanta misk'i manchay axllasqa mixunakunapis. +Dumingu Risurixshunpiqa pacha illariytan misa kan. Chaymanta lluhsimuspaqa imaymana mixunatan mixuyullankutah. Wallpa kaldupas, chicharrupis, uma kaldupis kashanyá chaynihpi, hahiynihpi ima. Chhaynan chay Simana Santa sut'inchayqa Qusqu suyupiqa. + +Runa Simi: 40 watakuna + +—Mamaykiwan, uknikikunami chay waqtapi. Qamwanmi parlanayanllapa nir. + +^ par. 5 Eclesiastes 4:12: "Jukllaqllataqa venciriyanmanmi, peru manam ishkaqtaqa. Kimapashqa waskaqa, manam ishkëman rasllaqa rachirinmantsu". + +26/01/2018 Manaraq kay 2017 wata tukuchkaptim, wawqe panallaykuna llaki waqay willakuy chayaruwanchik, wawqenchik ‘Wayna Mantilla' onquchkan, huk mana reqsisqa onquywan. Kay onquymi chutarayachin uma nanaywan, manaña sayay puriy atinankama. +Wayna Mantillam huk llika qellqaq, llapa ima takiyninchik, willakuykuna, rimapayaykunata apachiwaqku, chayachiwaqku taytanchik Inkakunapa qallunpi, qeshwa siminchikpi. Kay ruwayninkuna ruwarqa mana kamachiq kaspa, mana qollqe chaskikuspa; kikillan sonqo munayninwan, sapallan qollqinwan huñukuspan, chaymi ancha chaniyuqmi llankaynin. +Kay Peru suyupi, wakchahina qeshwanchik purikamun, wiñarikamun, 500 watantin ni chulla watallapas yachaywasiman kamachiqkuna chayachinkuchu, chaymi kay chunniq pachapi, tutayay yachaypi, Waynanchik Mantilla ruwasqan tayta inti, qori hinaraq kanchirikun, 100, 200, 500 qepa watakunaman, Inca pachakunakama illachiykuwaspa. + +Runa Simi: Maych'a rikch'ana + +Chhaynam vida kashan. Ignoranciallaypim nini: chay Taytachaq llagankunataq chhayna niraq nak'ariypaq causa, tawa p'unchaw vidapaq … chayqa, imanaptinmi mana maskhapachu hanpirunku? Ña watakunaña chhaynata warmiyta nirani, paytaqmi niran: – Chaypaqsi extranjero mama Killata rin. Chaypaq hinataqmi chay p'unchawkuna lliw callekunapi rimay kan, gringokunas avionpi semanantin purispa mama Killaman chayanku, nispa. Nuqamanta rimayllachu si no kanman. Lliw runakunam nacesqanchikmantapacha libre kanchik, lliw derechonchikpipas iguallataqmi kanchik. Yuyayniyoq kasqanchikraykum hawkalla aylluntin hina kawsayta debenchik llapa runakunawan. + +Tikraynin chiqchiriy Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Llaqta (Campania) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Campania) +"Llaqta (Campania)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Laurence Kerr Olivier sutiyuq runaqa (22 ñiqin aymuray killapi 1907 watapi paqarisqa Dorking llaqtapi - 11 ñiqin anta situwa killapi 1989 watapi wañusqa Steyning llaqtapi), Hukllachasqa Qhapaq Suyupi) huk Kuyu walltay pukllaq aranway pukllaqmi wan kuyu walltay pusaq karqan. Oskar Suñaytas chaskirqan. +1 Aranway (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Aranway (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Laurence Olivier. +Laurence Olivier sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. +Aranway pukllaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Kuyu walltay pusaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Antikuna pruwinsya, Pukarani munisipyu, Wayna P'utuqsi kantun +Juri Quta (aymara simi juri t'uru, quta qucha,[3] "t'uru qucha", kastilla qillqaypi: Juri Kkota, Juri Khota, Juri Kota, Yuri Kkota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Qhapaq Wallapi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Pukarani munisipyupi, Wayna P'utuqsi kantunpi, Ch'iyar Quta ñiqpi, Kunturiri rit'i urqup urayninpim. + +Wodzisław Śląski nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. 49,62 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wodzisław Śląski. + +Tikraynin chaqnasqa Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Agallpampa +Agallpampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Agallpampa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Utusku pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Agallpampa llaqtam. + +"Yuraq Walla" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Punku taripasqankuna 120 (17 quchu) +Freddy Eusebio Rincón Valencia sutiiyuq runaqa (icha "coloso de Buenaventura") (14 ñiqin chakra yapuy killapi 1966 watapi paqarisqa Buenaventura llaqtapi-) huk Kulumbya mama llaqtap piluta hayt'aqmi qarqan. + +(Pichiku k'usillu-manta pusampusqa) +Chichiku[1] icha Pichiku k'usillu (genus Saguinus) nisqakunaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillukunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chichiku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chichiku + +Rikch'aq t'aqa - Wikipidiya +Rikch'aq t'aqa (latin simipi: divisio) nisqaqa kawsaqkunapaq mitan kamaypi, raki huñukunapaq huk katiguriyam. + +5 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (05.03., 5-III, 5ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka iskayniyuq kaq (64ñ - wakllanwatapi 65ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 301 p'unchaw kanayuq. + +Kisilluhanka (kastilla qillqaypi: Quesillojanca) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum, Rawra wallapi, Lima suyupi, Uyun pruwinsyapi, Uyun distritupi, Qaqatampu pruwinsyapipas, Qaqatampu distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Kawri distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.320 mitrum aswan hanaq. + +Quechua: chunka suqtayuq + +Runa Simi: P'acha chuku + +Runa Simi: Chincha pruwinsya + +Runa Simi: Qupa kiti + +huk iskay kimsa tawa pisqa suqta qanchis pusaq isqun chunka + +Kecsua (qu): Runallaqta Republika China + +Uma llaqta Sañayqa +Sañayqa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Sañayca) Piruw mama llaqtapi distritum, Aymara pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Sañayqa llaqtam. +Kay p'anqaqa 09:53, 6 hul 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flora (Buliwya). +"Flora (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Flora (Mama llaqta) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Yanaurqu). +"Pulitiku (Yanaurqu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Andrea Amati (Cremona, 1505 watapi paqarisqa – Cremona 1577 watapi wañusqa) yachachiq lutierqa karqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Turkiya). Turkiya +"Pulitiku (Turkiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Llat'an muruyuq yurakunamanta qillqakuna. +"Llat'an muruyuq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Aswan hatun llaqta Suwa +Phiyi icha Witi (phiyi simipi: Viti, inlish simipi: Fiji) nisqaqa Usiyanyapi huk wat'a huñum, mama llaqtapas. + +Nurweka Qhapaq Suyu +Nurweka icha Nurgi (Norge) nisqaqa Iwrupapi huk jach'a markam. Nayriri marka Oslo llaqtam. + +Rosalind Franklin Inlatirra mama llaqtayuq hamut'ayuq + +548907: BÜTTNER, MARIE-M. ET. AL.: - Yanamayu Ayllu 1. Kay liwruqa Qullasuyu qhishwa runakunaq allin kawsay maskharinankupaq. + +Runa Simi: Mainz + +Runa Simi: Kaluma kiti + +Runa Simi: K'illichu + +Jach'a suyu Wankawillka + +qhispisqa, qhispisqa kay suyu, +wiñay kusiy k'anchaypi waqaychasun, + +qu: simi yachaq + +Hallka k'iti k'anchar 155,5 km² +Rogagua qucha (kastilla simipi: Laguna Rogagua) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Beni suyupi, José Ballivián pruwinsyapi, Reyes munisipyupi, Santa Rosa munisipyupi. + +Qipa pinkuyllu (kastilla simipi: clarinete) nisqaqa huk sirinka, qiru phukuna waqachinam. +Qipa pinkuyllupaq ancha sumaq takikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +P'ulin (kastilla simipi: volumen) nisqaqa pacha tupuypi huk pachankap tupuyninmi, huk imappas kimsantin chiqanyachikuq pustun (diminsyun nisqakuna): suni kaywan sayt'u kaywan lank'u kay (hanaq icha altu nisqapas). +Sunchi (qullqa), allinlla hawayuq**: A ⋅ h {\\displaystyle A\\cdot h} A = tiksip hallka k'iti k'ancharnin, h = hanaq kay +Ima pachankapas (intigral yupaywan) ∫ A ( h ) d h {\\displaystyle \\int A(h)\\,dh} h = pachankap ima chiqanyachikuq pustunpas, A(h) = chimpaykuqpa hallka k'iti k'ancharnin, h nisqap ukhunpi, h nisqap tiyayninpa ruraynin hina sut'ichasqa. +Hallka k'iti k'anchar (Area) + +Chuquiraga jussieui, Cajas mama llaqta parkipi +Sirkay kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Sidcay) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi. Tumipampa kitipi. +Sidcay kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +K'uchu qucha - Wikipidiya +K'uchu qucha nisqaqa Piruwpi, Wankawillka suyupi huk qucham. + +Uma llaqta Oklahoma llaqta +Saywitu: Oklahoma suyu +Oklahoma nisqaqa ("puka runa", chahta simipi okla "runa", humma "puka") Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Oklahoma llaqtam. + +1794 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam). + +www.ikuna.at + +Louis de Funès Ransiya mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Guía para el docente "Ñawinchanapaq munay qillqasqakuna 2015" : quechua chanka + +Wuliwya Suyu - Llaqta - Buliwya Achka Nasyun Mama + +Muyupampa (1) + +Katiguriya:Mejía kiti +"Mejía kiti" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chirimuyu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Chirimuyu yura rikch'aq ayllu (familia Annonaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, 130 rikch'anayuq, 2.300 rikch'aqniyuq. +Kaymi huk chirimuyu hina yurakuna: +phukuna qara k'aspi, qutu qara k'aspi (Xylopia parviflora) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chirimuyu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chirimuyu yura rikch'aq ayllu + +Chakanam waytakunawan (Malata llaqta, Thapay distritup kuntinpi, Qullqa qhichwa). +Uma llaqta Thapay +Thapay distritu (kastilla simipi: Distrito de Tapay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Thapay llaqtam. + +Linus Carl Pauling (* 28 ñiqin hatun puquy killapi 1901 watapi paqarisqa Portland (Oregon) llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi - † 19 ñiqin chakra yapuy killapi 1994 watapi wañusqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi ; huk kawsay yachaymanta Chaqllisinchi yachaq mantapas yachaqsi karqan. +1954 Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Chaqllisinchipi. +1962 Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Qasikaypi. +1954 - Nobel Suñay Chaqllisinchipi. +Chaqllisinchi yachaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Yachaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Tiyay Chilipi: Arika Parinaqutapas suyu (chawpin) +Piruwpi: Taqna suyu, Taqna pruwinsya, P'allqa distritu +Chupikiña (kastilla qillqaypi: Chupiquiña) nisqaqa Antikunapi, Barroso wallapi, huk nina urqum, Chili mama llaqtapi, Arika Parinaqutapas suyupi (chawpin), Piruw mama llaqtapipas, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi, P'allqa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.789 mitrum aswan hanaq. + +Milagro icha San Francisco de Milagro (kastilla simipi: Milagro / San Francisco de Milagro) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Milagro kitip uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Milagro. + +Uma llaqta Campoverde +Campoverde distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Campoverde) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Coronel Portillo pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa Pukallpa llaqtam. + +Manuel Francisco Dos Santos sutiyuq runaqa icha Roberto Carlos (* 10 ñiqin ayriway killapi 1973 paqarisqa Garça llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Roberto Carlos paqarisqa São Paulo suyu, Brasil. + +Puskayllu, ayrampu icha waraqu (Cumulopuntia boliviana) nisqaqa Buliwya suyullapi wiñaq añapankum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puskayllu + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'islli + +Ch'iyar Quta (aymara simi ch'iyara yana, quta qucha,[2] "yana qucha", kastilla qillqaypi: Chiar Khota, Chiar Kkota, Chiar Quota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Uru Uru suyupi, Sajama pruwinsyapi, Karanka Kurawara munisipyupi, Laram Q'awa urqup Kunturiri rit'i urqupas uray antinpi, Patilla Pata ariq chinchayninpi. + +Runa Simi: Tarija pruwinsya + +Runa Simi: Pinu yura rikch'aq ayllu + +3Chay kurridurpimi, achka qishaqkuna pachalapi usurasha llantukuyaqllapa, kujukuna, syigukuna, mana kuyuyta puytiq kwirpuyjunkuna ima. [Paykunaqa yarakuyaranllapa yaku kuyutin, yaykunanllapapaq. + +Llaqta Taki - Esperanzas - 2002 + +Runa Simi: Chapari mayu + +Anta sitwa killa, Qusqu llaqtapi. + +Katiguriya:Truhillu, Piruw - Wikipidiya +Katiguriya:Truhillu, Piruw +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Truhillu, Piruw. +► Truhillu llaqtapi paqarisqa‎ (7 P) +"Truhillu, Piruw" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq huklla p'anqam. + +Panama llaqta - Wikipidiya +Mama llaqta Panama +Panama llaqta (kastilla simipi: Panamá) llaqtaqa Panama mama llaqtap uma llaqtanmi. Panama llaqta 1 863 000 runakunam kawsachkanku (2000). +Mapas de Panama llaqta +Llaqta (Panama) + +Khiki (Acari icha Acarina) nisqakunaqa ancha ch'iñicha pakchakunam, suquspa kawsachikuq: ancha achka atamkunam - ahinataq amakukuna, mata khikipas -, ichataq yura mikhuq, aycha mikhuqpas. 30.000-manta aswan rikch'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khiki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Khiki + +Uma llaqta Lluq'i +Lluq'i distritu (kastilla simipi: Distrito de Lloque) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, General Sánchez Cerro pruwinsyapi, Muqiwa suyupi. Uma llaqtanqa Lluq'i llaqtam. + +East Riding of Yorkshire nisqaqa huk suyum (county) Inlatirrapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi. Uma llaqtanqa Beverley llaqtam. + +Warisa,[2] Barisa,[3] Yuramachi[4] icha Chipuru (Tsipuru)[5] (Saimiri sciureus) nisqaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillum, rikch'aq chipurum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Warisa + +Misi sillu[1][2][3] (genus Uncaria) nisqaqa huk yura rikch'anam, hampi yurakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Misi sillu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Misi sillu + +Utku icha Utkhu (genus Gossypium) nisqakunaqa thansa kaq yurakunam, chakra yuram. Murunkunap hawanpi q'aytuchakunam. Chay q'aytuchakunawanqa utku nisqa q'aytukunatam puchkanchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Utku yura. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Utku yura + +Haarlem llaqtaqa. Noord-Holland pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Runa Simi: Machu Pikchu + +Chuck Berry Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq rock takiq, takichaq wan kitara waqachiq + +Aqu icha T'iyu nisqaqa rumimanta ancha uchuylla rakikunam, sallqa pachapi kay hinam tukusqa, ahinataq hatun quchap chalapi machapunkunapi icha sinchi wayrapi, unay watakunawan. Chayrayku aqutaqa qucha, mayu patapi challakupim, aqu-aqu nisqa ch'in pachakunapim tarinchik. +Aqu suyu (costa o llano arenero) , Piruwpi. + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 332.5 km (206.6 mi) north-east + +Aymara simi rimaq runakunamanta qillqakuna. +"Aymara rimaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sara nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Sara (sut'ichana) rikuy. +Sara (Zea mays) nisqaqa (huk k'iti rimaykunapi hara icha hala nisqapas) lliw yurakunamanta aswan chaninchasqa riwi chakra yuram. +Piruwpiqa ancha achka sara rikch'aqkunatam riqsinchik. +Saraqa chakrapim wiñan. Chuqllunpiqa murunkunam puqunku. +Murukunaqa puquptin, chuqllukunatam p'itinchik. Murukunata iraspa chhallunchik. +Ch'unchu sara (suniyasqa chuqlluyuq ch'iñi, khullu sara) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sara yura. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuqllu, sara muru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sara yura +Zea rikch'aqkuna + +Mifterpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Mifter" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Renée-Jeanne Simonot sutiyuq warmiqa (* 10 ñiqin tarpuy killapi 1911 watapi paqarisqa Le Havre llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Renée Simonot. + +Muyuqmarka, Saksaywaman, Qusqu pruwinsya +Uma llaqta Saylla +Saylla distritu; (kastilla simipi: distrito de Saylla) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qusqu pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Saylla llaqtam. + +Uma llaqta Cauday +Kuntipampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Condebamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Kashapampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Cauday llaqtam. + +Cali sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Cali sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Cali sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Valle del Cauca suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Partidu (Ikwadur). +"Partidu (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qullqaquyllur nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Mayu nisqaqa puriq yakum. Pukyunpi paqarispa, yakuqa uraykuspa mama quchaman kallpan. Mayuqa huk mayuwan tinkuspa icha hatun quchapi chayamun. +Mayupi hutk'u suni tiyaypi hanaqmanta uraman urmaq yakutaqa phaqcha ninchik. +Chilipi mayukuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu chunka tawayuq +Tikraynin chunka tawayuq Kastillanu simipi: + +Ñansa qucha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ñansa qucha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ñansa qucha sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Victoria qucha (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Misk'i wiru (Saccharum officinarum) nisqaqa huk hatun qachu yuram, ancha misk'i hilliyuq. +Achka misk'i wirutaqa puquchinchik hillinmanta asukartam hurqunapaq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'arallichiy + +Jekaterinburg nisqaqa (rusu simipi: Екатеринбург) Rusya mama llaqtapi, Uralsuyupi, huk Sverdlovsk oblast llaqtam. Samara llaqtapiqa 1 455 904 runam kawsachkan (2006). + +Brisbane (kastilla simipi: Melbourne) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Queensland suyup uma llaqtanmi. + +Quechua warmijpa q'ellinakunqa, qosanwau allin q'iski kay + +400 0 _ ‎‡a Ivan Dias‏ ‎‡c Indya mama llaqtayuq kathuliku taytakura. Kardinal‏ + +K'usillu - Wikipidiya + +Imbabura llaqtamanta llamushka, mashikuna. + +Runa Simi: Hatun ukucha (Quyllur iñiy) + +Runa Simi: Hamachi yura rikch'aq ayllu + +R.- Bueno, chaytaqa...uj familianwan kasarakojtinqa, famillanwan kasaraykun chay runaqa, jinata warmitapis, chay warmi familianwan kasaraykun, nispa nikunku wakinqa kaypiqa "qhencha", "qhencha" nikunku, familianwan kasarakojtinkuqa. Jucha á, famillapura tantakuyqa7. + +quwiki Thesalonikiyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa + +451 _ _ ‎‡a Unquy quyllurkuna‏ + +wiñay llaqta – YACHAY RAYMI 2013 – BEIJING CHINA + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/ll" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Llaqta qayanqillqa: En unión y libertad (kastilla simipi: T'inkipi qispipipas) +• Tinkurachina siwikuna Buenos Aires +Aswan hatun llaqta Buenos Aires +Arhintina icha Qullqillaqta nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Buenos Aires llaqtam. Arhintina suyupiqa 39.921.833 tiyaqmi kawsachkanku. Hallka k'iti k'ancharn kay 2.766.890 km². +1.1 Sallqa suyukuna +1.3 Hatun mayukuna +1.5 Hatun wat'akuna +Sallqa suyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hatun mayukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hatun wat'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Arhintina suyupi hatun llaqtakuna +' Llaqta Runakuna Suyu +Kanmi 23 wamani astawan huk Autónoma Llaqta: +Ninasuyu wamani +Arhintinap kacharina qillqan (kastilla simipi qhichwa simi]]pipas) +Arhintinapi runakuna 1869 watamanta 2015 watakama +Runakunap chuntun, Arhintina + +Katiguriya:Mama llaqta risirwa (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta risirwa (Chili) +"Mama llaqta risirwa (Chili)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Víctor Raúl Haya de la Torre, ( Icha Wituchu Rawul Aya Pukarachapa ) (* 22 ñiqin hatun puquy killapi 1895 watapi paqarisqa Truhillu llaqtapi - † 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1979 watapi wañusqa Limaq llaqtapi), huk riqishapiruwki, llaqta pusaqpas karqan.Amacchaqpaq yachakuykar mana usharanchu [1]. +Nuna wiñachiq: Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin +Qillqaq, APRA raki pushanap kamariqnin karqan.Kay runa wakcha wañurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Víctor Raúl Haya de la Torre. +Truhillu llaqtapi paqarisqa + +3 chaniyuq tikraykuna q'ara kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Muruyuq, Muruchaq icha Tuktuyuq nisqakunaqa (Spermatophyta, grigu simimanta Σπερματόφυτα, "muru yurakuna") lliw tuktuyuq, muru icha ruru ruraq yurakunam. Lliw yurakunamanta aswan achkaqa tuktuyuq yurakunam. +Muruyuq yurakunap mitan kamay raki huñukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Nurwiga). + +Maqhis distritu +Uma llaqta El Pedregal +Maqhis distritu (kastilla simipi: Distrito de Majes) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa El Pedregal llaqtam. + +Badajoz (arabya simipi: بطليوس, Batalyaws) nisqaqa Ispañapi (Ikstrimadura suyupi) huk hatun llaqtam. +San José raymikuna + +Qucha patanpi mayu patanpi + +Runaq runa kayninta sarunchasqata rikuspan, wakin ima mil lay salqa runakunaq runa masinta ku'muchisqanta, waqachisqanta rikuspan, kay ancha sut'i kamachikuykuna rikhurin, ashwan allin, ashwan sumaq kausay runaq taripananpaq; mana imamanta manchakuspa, mana yarqayta muchuspa, sut'i simipi rimarispa qasi kausaypi kananpaq. +Runapaqpuni tukuy ima allinkunapas kamasqa karqan. Chay kamasqa kasqanta reqsispan; "derechon" kasqanta yachaspan kay simikuna kamakun qharipas warmipas kushkachasqalla kausanankupaq, sapa p'unchay ashwanta jananchakuspa. Kausanankupaq: paykuna ukhupipas, llapa ayllu runa uldiupipas, sapanka runataqmi tukuy llakimanta qespisqalla purikunan, llapa "mundo" pachantinman qasi kausay mast'arikunanpaq. +Chay rimasqanku junt'akunanpaqtaqmi, jatun "Asamblea" nisqa, ancha sut'inta qowanchis kay "Declaración Universal de los Derechos Humanos" qelqapi, llapa llaqtakuna ch'ullallata yuyaykuspa runaq allinkayninta tajyachinanpaq, chay allin kamachikuy simikuna junt 'akunanpaq. +Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, "libre" flisqa, allin kausaypi, chaninchasqa kausaypi kananpaq, yuyayniyoq, yachayniyoq runa kasqanman jina. Llapa runamasinwantaqmi wauqentin jina munanakunan. +Kay jatun kamachikuyqa llapa runapaqmi, qasilla qespisqalla purikunanpaq, pipas kachun, mistipas, runapas, yuraqpas yanapas; warmipas, qharipas. Taytachakuna mamachakunapi i-ñiqpas. Pacha Mama yupaychaqpas; imayna yuyaykuq runapas. May llaqtayoqpas; wajchapas, qhapaqpas. +Llapan runan kausaypachapaq kamasqa, mana piqpa rimapayasqantaqmi purikunan kausanan p 'unchaykama. +PHISQA ÑIQEN (5) +Manan pipas, peqpapas, k'irisqan, muchuchisqan, k'umuchisqan kananchu. +Llapa runaq "derechunmi", maypipas runa jina "respetasqa" kananpaq. +Llapa runapaq churasqan sapanka "nacionpi", jatun llaqtapi "tribunalkuna", "leywan", "amparakunanpaq" piña mayña runakayninta sarunchayta munaqtinpas. +Llapa runapas, imamantaña juchachasqa kaspapas, "tribunalpa" uyarisqanmi kanan; chayman jina juchayoq kasqanpas, mana juchayoq kasqanpaq yachakunanpaq. +Jayk'an juchachasqa runaq-qa, kanmi "derechon" manan juchayoqcho kani, ninanpaq "justicia" taripanankama. +Manan piqpa imayna kausakusqantapas tapupakuyta atinchischo. Manataqmi imaynatas warminwan, wawankunawan tiyan chaytapas yachayta munananchischu. Manan runaq allin kasqanta, "honranta", allin runa kasqanta panpachanachu; Chaykuna ruwasqamantaqa "leymi" muchuchinan. Chay tukuywanpis, manan pipas qelqa apachisqanchista, "carta" chaskinanchista pakallapi, mana yachasqanchis "liita" yachayta atinchu. Llapa runan chay mana chaninmanta "libre" l:anan, "leypa" "protejisqan +Cheqnisqaña, qatiykachasqaña kaspapas, piqpa wasinpipas, maypipas pakuykukuyta atinmi, may "nacionpipas", may llaqtapipas, may cheqaspipas. +CHUNKA PHISQAYOQ ÑIQEN (15) +Llapa runakunaq "derechunmí juj nacionalidadniyoq" kay. Llapataqmi mayqen naciontapas tiyananpaq ajllakuyta atin. Chaymantaqa manan pipas jark'akuyta atinchu. +Qharipas warmipas junt'asqa watanman chayaspaqa "casarakuyta" atin piwanpas maywanpas, mana piqpa jark'akusqan, yuraqwanña yanawanña, paykuna pura tinkuku, munanakunku chayqa. +Warmi qhari wawakunantin tiyaspataqmi allin rimanakuypi tiyananku, kikin "derechuyoq" juj sonqolla tiyaspapis, t'aqanakuspapis. +Llapa runan yuyaykukuyta, jamut'ayta atin yuyaychakusqanman jina. Manan pipas chaytaqa jark'ayta atinmanchu. Kaqtaqmi ima "religionpipas" kausayta atin tukuy runaq yachashasqan. +Tukuy runapas umanpi yuyaykusqantan rimarinan manapitapas manchakuspa. Yuyaykusqantataqmi pachantin runaman, teqsi muyuntin, lluy "munduntin" runaman riqsichinan yachananpaq. Sut'in rimaqtan pacha kamaq taytachapas yanapan. Chay yuyaykukusqanmantaqa, ruwasqanmantaqa manan pipas cheqniytapas, juchachaytapas atinchu. +Pi runapas, may runapas juñunakuytaqa atinmi. Runa juñunakuyqa kananpunin; allin rimanakuypaq, sumaq rimanakuypaq-qa. +Ichaqa, manataqmi pipas tanqasqaqa, mat'isqaqa, ima juñunakuymanpas jaykunanchu. +Llapa runapas atinmi llaqtanta "nacionninta" kamachiyta; chaypaq ajílasqa, chaypaq churasqa kaspaqa; pay kikinpas, mashki mink'anta churaspapas. +Llapa runan, imaynan kausasqanman jina llaqtanwan, "nacionninwan" qochikunan mikhuytapas, tukuy ima kausaytapas; yachaytawanpas, yachayninman yapananpaq, chaywantaq jananchasqa runa kananpaq. +Llapa runapaq kamasqan llank'ayqa, sapanka runataqmi ajllakunan iman munasqan llank'ayta. +Tukuymi llank'ananpaq yanapasqa kanan. Yanqa, qasi kaytaqa mana runa atinchu. Runaqa chanintan, llank'asqanman jina chaskinan "salariontaqa". +Llapa llank'aq runapaqmi samana p'unchayqa churasqa. Kikillantaqmi, kaqllataqmi "vacaciones" ñisqa, sapa wata aslíapas juj killa samayniyoq kanan mana llankaspa "pagasqa". +ISHKAYCHUNKA PHISQAYOQ ÑIQEN (25) +Llapa runapaqmi kanan allin kausay, kaqllataq warminpaqpas, wawankunapaqpas. Kananmi mikliunanpas, wasinpas, p 'achanpas; kanantaqmi janpiqnin "medicupas". "Seguro Socialpas" kananmi paypaq-qa mana llank'ayta atiqtin, onqoqtin; warmin wañuqtin, ima llakipiña kaqtinpas. +Wachakoq warmiqa rikusqan qhawasqan kanan. Wawakunapas kaqllataqmi kanan; "Casadoq" wawanpas, mana "casadoq" wawanpas. +Tukuy runapaq churasqan "escuela", "colegio", "educación", llapataqmi chaykunata chaskinan mana qolqellamanta. +Llapa runan reqsinan jatun yachayniyoqpa yachayninkunata, chaymi "ciencia" nisqa, llapan reqsinan tukuy sumaq ruwaykunata: "artes" sutiyoq. +Sapanka runan munannanchis kay jatun kamachikuy simikunaq juntakunanta, llapa pachantin, "munduntin" llaqtakunapi. +Kay jatun kamachikuy simikunaqa manan juj runallapaqchu; manataqmi "nacionkunaq" kamacheqkunallapaqchu, llapa runaq allinninpaqmi, pachantin llaqtakunapitaqmi junt'akunan. +Perú "paisninchisqa" "munduntinpi paiskunamanta" ashwan ashkha rijchayniyoqmi, chay raykupischá llapa runaq sonqonman chayan, chaypistaqchá ch'ulla kausayllapi kan runaq llaqtan. +Kay "nacionninchispin" imaymana rijch 'aq runapas; imaymana simi rimaqpas; imaymana yachayniyoqpas juñuykunakun kushka, ancha unay watakunamantaña. Yunkayoq, qhiswayoq, punakunayoq ancha jatun jallp'api. +Chaymi kay "patriapi" tiyaq "peruano" runamasinchiskunaqa, kausayninku allin ñanman churay munaqkunaqa, sapa kuti, sapa p'unchay sumaq rimanakuypi kanan, sonqonkuq ashwan allinta tinkunanpaq, ñaupa pacha allin runakuna jina kausananpaq. +Kunan kamachiqninchis "gobiernon" musoq kausayman jaykunanchista munan; ashwan k'apaj chaninchasqa allin kausaypi kananchista munan. Jinataqmi juñunaykusqa "nacionkunata", "Naciones Unidas" nisqata, tawachunka watanpi, jaywarin kay runasimiman t'ijrasqa JATUN KAMACHIKUYTA, "Declaración Universal de los Derechos Humanos" nisqata. + +Runa Simi: Muru unqusqa runa + +PE-LMA Municipalidad Metropolitana de Lima Lima llaqta suyu Lima hatun llaqta gemeente + +Musuq wataqa qankunapaq allinllataq kachun, ari. + +1Jesusqa uj rijch'anachinawan yachacherqa, Diosmantaqa mana sayk'uspa mañakunapuni kasqanta. 2Pay nerqa: Uj llajtapi kasqa uj juez. Payqa Diosta mana manchachikojchu, nitaj pitapis kasuta ruwajchu. 3Kallasqataj chay llajtapi uj viuda. Payqa rillajpuni juezpaman: Contrarioymanta justiciata ruwariway, nispa. 4Jueztaj unayta mana uyariyta munasqachu. Chaymantaña sonqompi yuyaychakuspa, nisqa: Diostaqa mana manchachikunichu, nitaj pitapis kasuta ruwanichu. 5Kay viudarí, mana samarejta saqeshawanchu; justiciata ruwapusaj, ama kay jinata sapa kuti umayta nanachiwaj jamunampaj, nispa. 6Señortaj nerqa: Uyariychej chay mana allin juezpa nisqanta. 7Manachu Diosqa ajllasqasnin tuta p'unchay Paymanta mañakojkunapaj justiciata ruwanqa? Unaytarajchu suyachikonqa? 8Noqa niykichej: Mana suyachikuspa, justiciataqa ruwaponqa. Chaywampis Diospa Churin kay pachaman jamuspaqa, tarenqachu creeyta? 9Jesús nillarqataj uj rijch'anachinata, pikunachus allin kasqankuta creekuspa, wajkunata pisipaj qhawajkunamanta. Pay nerqa: 10Iskay runas risqanku Temploman Diosmanta mañakoj. Ujnin kasqa fariseo, ujnintaj impuestota cobraj. 11Fariseo kajqa sayaspa, payllapaj mañakushasqa: Diosníy, graciasta qoyki, imaraykuchus mana wakinkuna jina suwachu, sajrachu, qhenchachu kani, nitaj kay impuestero jinachu kani. 12Noqaqa semanapi iskay kutita ayunota ruwani, tukuy kapuyniymantataj sapa chunkamanta ujta qoni, nispa. 13Impuestero runatajrí karullamanta, manchachikuywan mana patallamampis qhawariyta munasqachu. Chaynejta pechollanta takakuspa, nisqa: Diosníy, khuyariway ari noqa juchasapata, nispa. 14Kunanqa niykichej: Chay impuestero kutipusqa wasinman juchasnin pampachasqa, fariseotajrí mana, imaraykuchus jatunchakojqa k'umuykachachisqa rikhurenqa, k'umuykukojtajrí jatunchasqa kanqa. 15Wawasta Jesusman pusamusharqanku Pay llankhaykunampaj. Chayta rikuspa, yachachisqasnenqa wawasta pusamojkunata k'amerqanku. 16Jesustajrí wawasta wajyaspa, yachachisqasninman nerqa: Ama jark'aychejchu wawasta Noqaman jamojta, imaraykuchus Diospa reinonqa paykuna jina kajkunajta. 17Cheqatapuni niykichej: Pichus Diospa reinonta wawa jina mana jap'ikojqa mana chayman yaykonqachu. 18Uj kamachej runaqa Jesusta taporqa: K'acha Yachachej Señor, imatataj ruwasaj wiñay kawsayniyoj kanaypaj? nispa. 19Jesustaj nerqa: Imaraykutaj K'acha Yachachej niwanki? Mana pipis k'achaqa kanchu. Dioslla k'achaqa. 20Yachanki Diospa kamachisqasninta: Ama khuchichakuspa qhenchachakunkichu, ama runata wañuchinkichu, ama suwakunkichu, ama llulla testigomanta sayankichu, tataykita, mamaykitapis jatumpaj qhawanki, nispa. 21Chay runataj nerqa: Chay tukuyta wayna kasqaymantapacha ruwani, nispa. 22Chayta uyarispa, Jesusqa payman nerqa: Chaywampis, uj imatawanraj ruwanayki tiyan: Tukuy kapuyniykita vendespa, wajchasman qomuy. Chantaqa kapuyniyoj kanki janaj pachapi. Chaymantataj kutimuspa, qhepayta jamuy. 23Chayta uyarispa, runaqa mayta llakikorqa, may jina qhapaj kasqanrayku. 24Jesustaj llakisqata rikuspa, nerqa: Qhapajkunaqa may ñak'ayllata Diospa reinonman yaykonqanku. 25Uj camelloraj yarwej ninrinta yaykuyta atinman, Diospa reinonman qhapaj runa yaykunanmantaqa, nispa. 26Chantá chayta uyarejkunaqa nerqanku: Jina kajtenqa, pitaj atenqa salvasqa kayta? nispa. 27Jesustaj nerqa: Runaspaj mana atikojqa Diospaj atikumpuni, nispa. 28Chantá Pedro nerqa: Noqaykoqa tukuy kapuyniykuta saqeraspa, Qanwan purishayku, nispa. 29Paytaj kuticherqa: Cheqatapuni niykichej: Sichus pipis saqen wasinta, chayrí warminta, tatanta, mamanta, wawasnintapis Diospa reinonrayku chayqa, 30ashkhata jap'enqa kay pachapi, wiñay kawsaytataj jamoj p'unchaykunapi. 31Chunka iskayniyoj apostolesninta wajnejman pusariytawan, Jesús nerqa: Kunanqa rishanchej Jerusalenman, chaypi Runaj Churinmanta profetaspa tukuy qhelqasqanku junt'akunampaj. 32Mana judío kajkunawan Payta jap'ichispa, asipayanqanku, p'enqayta k'umuykachachenqanku, thoqaykonqanku ima. 33Jasut'iytawantaj, wañuchenqanku; chaywampis kinsa p'unchayninman kawsarimponqa wañusqas chawpimanta, nispa. 34Paykunarí mana tumpallatapis entienderqankuchu chay nisqanmanta, nitaj yacharqankuchu imamantachus parlashasqanta. 35Jericó llajtaman Jesús chayaykushajtin, uj ciego tiyakusharqa ñan patapi mañakuspa. 36Ashkha runasta pasajta uyarispataj, taporqa imachus chay ch'ajwa kasqanta. 37Willarqankutaj ciegomanqa: Nazaretmanta kaj Jesús pasashan, nispa. 38Chantá ciego qhapariyta qallarerqa: Jesús, Davidpa Churin, khuyariway ari, nispa. 39Ñawpajta rejkunataj k'amerqanku: Ch'in kay, nispa. Chaywampis payqa astawanraj qhaparerqa: Davidpa Churin, khuyariway ari, nispa. 40Chantá Jesús sayaykuspa, pusachimorqa ciegota; chayamojtintaj, taporqa: 41Imatataj ruwapusunayta munanki? nispa. Paytaj kuticherqa: Señor, ñawisniy rikunanta munani, nispa. 42Jesustaj nerqa: Ñawisniyki rikuchun; creesqaykirayku sanoyankiña, nispa. 43Jesús chayta nisqantawankama, ciegoqa rikorqapacha. Chantá Jesuswan rerqa, Diosta jatunchaspa. Tukuy runaspis chayta rikuspa, Diosta jatunchallarqankutaj. + +400 0 _ ‎‡a Rita da Cascia‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq kathuliku santu‏ + +Izabal suyu (kastilla simipi: Departamento de Izabal) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Puerto Barrios llaqtam. +3.1 Munisipyukuna +3.2 Llaqtakuna + +4. Awqa Runa + +Runa Simi: Waman + +Paqarisqa Brasil, Fortaleza, 17 ñiqin ayamarq'a killapi 1910 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: Casa-grande y senzala. +Rachel de Queiroz sutiyuq warmiqa (* 17 ñiqin ayamarq'a killapi 1910 watapi paqarisqa Fortaleza llaqtapi - 4 ñiqin ayamarq'a killapi 2003 watapi wañusqa Rio de Janeiro llaqtapi) Brasil mama llaqtayuq qillqaqmi wan willay kamayuqpas runam, purtuyis simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rachel de Queiroz. +Fortaleza llaqtapi paqarisqa +Willay kamayuq (Brasil) + +Arhintinapi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya +Arhintinapi mama llaqta parkikuna risirwakunapas +Arhintina mama llaqtapi mama llaqta parkikuna +1934 Nahuel Huapi mama llaqta parki Neuquén +80px 1937 Perito Moreno mama llaqta parki Santa Cruz 115.000 ha +1937 Lanín mama llaqta parki Neuquén 412.000 ha +1937 Lago Puelo mama llaqta parki Chubut 27.600 ha +1997 Talampaya mama llaqta parki La Rioja 215.000 ha +1998 Copo mama llaqta parki Santiago del Estero 114.250 ha +2004 Monte León mama llaqta parki Santa Cruz 61.700 ha + +Trento llaqtaqa Trentino Urin Tirul suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. +Llaqta (Trentino Urin Tirul) + +Takana icha Martillu nisqaqa takanapaq irraminta nisqa llamk'anam, khillay k'ulluwan q'iru k'aspim. Takanawanqa kilampu icha klawu nisqa takarpuchakunatam q'iruman takanchik. Irrirutaq takanawan irramintakunatam ruran. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takana. + +Katiguriya:Kultura (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Kultura (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Mama llaqta). + +Katiguriya:Caracas llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Caracas llaqtapi paqarisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Caracas llaqtapi paqarisqa. +"Caracas llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Winisuyla llaqtapi paqarisqa + +(Pisqu urqu-manta pusampusqa) +Tiyakuynin Anqash suyu, Yunkay pruwinsya, Yunkay distritu +Walla Antikuna, Yuraq Hanka +Matarahu, Matarrahu, Matarruhu icha Pisqu (kastilla qillqaypi: Mataraju / Matarraju / Matarajo / Matarrojo / Pisco) nisqaqa Piruw suyupi, huk rit'i urqum, Yuraq Hankapi, Anqash suyupi, Yunkay pruwinsyapi, Yunkay distritu, Llankanuku quchakuna ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.752 / 6.074 mitrum aswan hanaq. +Artisunrahu Matarahu rit'i urqumanta rikusqa + +Tikraynin qillpunchay Kastillanu simipi: + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1970 (inlish simipi: FIFA World Cup 1970, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1970) nisqaqa 1970 watapi Mishiku mama llaqtapi IX ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. Jules Rimet Kupa. + +Katiguriya:Sapallu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Sapallu yura rikch'aq ayllu +Sapallu yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Sapallu yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin p'ukchiy Kastillanu simipi: + +Marlene Dietrich Alimanya mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq + +Quechua: illay, llimphiy, k'anchay (qu) + +Runa Simi : Araña k'aspi + +Llaqta kallpay + +quwiki Wayt'ay + +Ima hinam pacha q'uñikun. +Pacha q'uñichiy nisqaqa chimlasay, huk pacha q'uñichina nisqa wapsikunarayku wayra pachap q'uñiyninmi. +Inti tiksi muyuta achkiy, k'uyu qhipa, huk illanchaykunawan illanchaspa q'uñichiptin, tiksi muyutaq puka ñawpa nisqatam hawa pachaman illanchan. Pacha q'uñichina wapsikuna chay achkiy, k'uyu qhipa illanchaykunata chimpachinmi, manataqmi puka ñawpatachu. Chay puka ñawpa illanchayta allpaman rirpuchaspa wayra pachapipas hark'aspa allpa pachatam wayra pachatapas q'uñichinmi. +Runakuna achka rumiyasqa rawranata - allpamanta hurqusqan allpa wirata k'illimsatapas - kañaptin antawakunapaq, pinchikilla ruranapaq, q'uñichinapaqpas, ancha achka chimlasay wayra pachaman hamuykuchkanmi. Chay chimlasayqa pacha q'uñichina wapsi kaptin, wayra pacha astawanmi quñukuchkan. Wayra pacha q'uñichkaptinmi, hatun chullunkukunam yakuyachkanku, mama quchakunapi yakuta mirachispa. Chayraykum mama quchap hawan huqarikuchkanmi, chalakunapi kachkaq llaqtakunatam llump'iyta hurapaspa. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:24, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +PACHANTIN LLAQTAKUNAPA RUNAQ ALLIN KANANPAQ HATUN KAMACHIY :: MAMARA-PERÚ +Chunka punchaw qapaq inti raymi 1948 watapi pachantin llaqtakunapa huñunasqa kachkaspanku allinmi ninku riqsichinku ima "pachantin llaqtarunapa runaq allin kananpaq hatun kachiyta" chaypi tukuy ima nisqanmi kay qillqapi rikurichkan. Chay rimanakuy qipanmanmi, llapan nacionkuna hapiyninpi kaqkunata mañakun kay qillqa tukuyniraq yachay wasikunapi riqsisqa, ñawirisqa kananpaq, mana imayna nacionkuna kasqankuta qawarispa. +PUNTA KAQ (1) Lliw runakunam paqarisqanchikmantapacha qispisqa kanchik, lliw derechunchikpipas kaqllataqmi sapakamanchikpa kanan. Yuyayniyuq kasqanchikraykum hawkalla aylluntinhina kawsayta atinanchik llapa runakunawan. +KIMSA KAQ (3) Lliw runakunam derechuyuq kanchik kawsananchikpaq qispichisqa kananchikpaq hinaspa allin qawasqa kananchikpaq. +PICHQA KAQ (5).-Manam pipas imaymana ñakariykunaman churasqaqa kachwanchu, manataqmi runa kayninchikta pinqayman churaykuspa hasutasqaqa kachwanchu. +SUQTA KAQ (6).-Lliw runakunam maypiña tarikuspapas derechuyuq kanchik ima juiciopipas uyarichikunanchikpaq. +CHUNKA KIMSAYUQ (13).-Lliw runakunam maypipas purinanchikpaq derechuyuq kanchik, derechuyuqtaqmi kanchik may llaqtatapas, may chiqantapas akllakuna chaypi wasichakunapaq. +CHUNKA TAWAYUQ (14).-Sichus huk runa qatikachasqa kanman naciunninpa gobiernunhina mana yuyaykusqanrayku, hinaspaqa payqa derechuyuqmi huklaw naciunman ayqikuspa chaskisqa kananpaq. +CHUNKA PICHQAYUQ (15).-Lliw runam derechuyuq kanchik huk nacioniyuq kanapaq. +CHUNKA QANCHISNIYUQ (17).-Lliwmi derechuyuq kanchik sapallanchikpas utaq hukllanasqapas ima rurasqanchikmanta kapuqniyuq kananchikpaq. +CHUNKA ISQUNNIYUQ (19).-Lliw runakunam imayna yuyaymanakusqanchiktapas rimarinanchikpaq derechuyuq kanchik, derechuyuqtaqmi kanchik mana pipa harkakusqan chaykunata willakunanchikpaqpas, chaskichwantaqmi hukkunapa yuyaymanakusqantapas. +ISKAYCHUNKA (20).-Kanmi derechunchik huñunakunapaq chaynataq ima huñunakuyta hawkalla hatarichinapaqpas. +ISKAYCHUNKA ISQUNNIYUQ (29).-Lliw runakunam llaqtanchikrayku imapas kanchik, chayraykum llaqtanchikpi yuyaywan ima rurasqanchikpas allin kanan. +KIMSA CHUNKA (30).-Kay hatun kamachikuy qillqapiqa nichkanqa llapanchikpa derechunchik qispisqa kananpaqmi, manam huk runallapaqchu, manataqmi kamachikkuqkunallapaqchu, aswanpas pachantin llaqtakunapin huntakunan. Manam pipas kay qillqapa nisqanta waqllisqata hapispa ima munasqanta ruranmanchu. +CHASKI QILLQA: Carta. + +Llaqtap huk patanpi kasarakuy, Chukuwitupi. +Kasarakuy icha Kuskanchakuy nisqaqa warmip qusachakuyninmi, qharip warmichakuyninmi. +Kasarakuyqa runap kawsayninpi ancha hatun p'unchawmi, sinchita phistasqam. Kasarakuy p'unchawmanta warmi qusanwan kuskalla kawsanakunmi. +Kristiyanu inlisyapiqa tayta kuram warmita qusanwan kasarachin. Inlisyap hawanpitaq kawsay qillqakamachiy (registro civil) nisqapi kasarakunku, mama llaqtap mink'achisqan runam hallch'aman qillqamun. +Ñawpa pacha huk runa wakikunapiqa manas kasarakuychu karqan. Warmip qharip kawsanakuyninkunaqa hukcharayarqansi. +Warmi qhariwan khuyanakuspaqa, sirwinakuspa allinta riqsinakunman. Huk wakikunapitaq, ahinataq Arabya mama llaqtakunapi - manam sirwinakunkuchu, aswantaq taytanmi qusanta, warminta akllaspa kasarachin. +Musuq pachapiqa achka qusa warmikuna sasachakuyniyuq kaspaqa t'aqanakunmi, manaña kuska kawsanakuyta munaspa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kasarakuy. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:21, 27 awu 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna: la antolog... + +Get europe and usa science kind sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Runa Simi: Tankayllu + +• Tinkurachina siwikuna Paris +Aswan hatun llaqta Paris +Ransiya,[1] Ransya icha Fransya (ransis simipi France) Iwrupapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Paris llaqtam. +Chunka aswan hatun urqukuna: +Ransya mama llaqtapi riqyunkuna (dipartamintukunawan) (2016) +Ransya suyupi hatun llaqtakuna +' Llaqta Runakuna Suyu (Region) +Mont Saint-Michel, Tukuy runakunap qhapaq kaynin +Aswan hatun mayukuna llaqtakunapas +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ransiya. + +Llaqta taki: Kassaman +Aswan hatun llaqta Alhir +Runa llaqtap sutin Argelino, -na +¹ huk rimaykuna: Birbir simikuna (Kabilya simi), Ransiya simi +Alhirya icha Arhilya nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Llaqtakuna (Alhirya) + +Uma llaqta Chuqu +Chuqu distritu (kastilla simipi Distrito de Choco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Chuqu llaqtam. + +Runa ñit'inakuy 11 067 runak./km² +Osasco nisqaqa Brasil mama llaqtapi, San Pawlu suyupi, huk hatun llaqtam. Osascopiqa 718.646 runakunam kawsachkanku. + +Llimphiyuq q'ispillu tutuma. +Q'ispillu nisqaqa achkiyta chimpachiq, q'ispi, ch'uya kaq, pakiqlla sinchi imaykanam. +Q'ispillu tutumakunatam wayrata q'ispilluman phukuspa ruranchik. Q'ispillu p'alltakunatataq wintanakunapaq ruranchik. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Q'ispillu. + +1912 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Qallawa tawqa Uma huñu q'illaykuna +Titi, Waychi icha Antaki, Pb (latin simipi: Plumbum, chaymanta kastilla simipi plomo) nisqaqa huk q'illaymi, allpapiqa t'inkisqallam chuqin. + +Katiguriya:Llaqta (Qusqu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Qusqu suyu) +► Llaqta (Aqumayu pruwinsya)‎ (3 P) +► Llaqta (Chumpiwillka pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (K'anas pruwinsya)‎ (4 P) +► Llaqta (Khallka pruwinsya)‎ (8 P) +► Llaqta (Pawqartampu pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Qanchi pruwinsya)‎ (9 P) +► Llaqta (Qispiqanchi pruwinsya)‎ (1 K, 13 P) +► Llaqta (Qusqu pruwinsya)‎ (7 P) +"Llaqta (Qusqu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Qarwamayu llaqta (Qusqu) +Quya llaqta +Waru llaqta (Qispiqanchi) + +Camagüey pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Camagüey), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Camagüey llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Camagüey pruwinsya. + +Marañun pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Waqrachuku +Marañun pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Marañón) nisqaqa Piruw mama llaqtap Wanuku suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Waqrachuku llaqtam. +Mayukuna: Marañun mayu - Wallaqa mayu +Pisqa distritunmi kan. + +2 chaniyuq tikraykuna khasa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paul Gauguin (Eugène Henri Paul Gauguin) sutiyuq runaqa ( 7 ñiqin inti raymi killapi 1848 watapi paqarisqa Paris llaqtapi, Ransiyapi - 9 ñiqin aymuray killapi 1903 watapi wañusqa Atuona llaqtapi, Ransis Pulinisyapi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paul Gauguin. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Awstiriya). +"Umalliq (Awstiriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chuqipampa (aymara simipi: Chuqipampa; kastilla simipi: Chuquibamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, huk llaqtam, Kuntisuyus pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Abdullah bin Abdul-Aziz, Sawud Arabya Qhapaq, arabya simipi: عبد الله بن عبد العزيز السعود), 1 ñiqin chakra yapuy killapi 1924 watapi paqarisqa Riyad llaqtapi - 23 ñiqin qhulla puquy killapi 2015 watapi wañusqa Riyad llaqtapi ), huk Sawud Arabya mama llaqtap pulitiku wan Qhapaq. + +Runa llaqtap sutin Tuvaluano, -na + +Kay sumaq ancha kamayuq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka suqtayuq wataq qanchis killaq isqun p'unchayninpi, llaqtanchikrayku qhawanankupaq Hamawt'akuna hatun tantakuy, congreso nisqapi tantasqa, tukuy sunqunkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t'aqakuyninchiqta kunankama kamachiq qhinchik awqakunamanta: huk similla tukuy niqpi llaqtanchikkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut'i sut'ipi rikuchinku; chaywampis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusi samin, u chikin, Hamawt'a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? +Ñuqayku kay Amerikaq Anti suyunpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñuqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutinpi, llaqtaykuq kamachiyninpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sunquykuq llamp'u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyu-pachaq qayllanpi; sut'i huk munayniyllan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik'iy saqra watanasta, imawanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p'ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t'aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutip'i qhichiparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusi saminpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñawpaqta, qhipamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt'anankupaqri, ñuqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchananpaqri imaraykuchus ruranchik kay sumaq chiqan rurayta, sut'i qillqapi tukuy churakuchun. Congreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, secretarioykuq qillqanwan kallpachasqa. +Kay hina juramentota tukuy llaqtanchikpi tiyakuq runakuna. +¿Jurankichu Pachakamaq Apu Yayanchikrayku santa cruzraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, may niqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamachiqkunamantawan? + +Irukisa rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. +Irukisa rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Chincha Awya Yalapi. Chunka iskayniyuqnintin rimaymi. +irukisa rimaykuna + +Runa Simi: Katiguriya:Piluta hayt'aq (River Plate) + +Andes in Quechua: Antikuna + +Chay yuyay paqtashpachari alli kanman. + +Ancha unayñam Manual de Enseñanza nisqa qillqasqaymantaqa. Chay pachamanta kanankamam kay liwrumantaqa mana pitapas allinpaq mana allinpaq rimaqta kikin llaqtanchikpiqa uyarirqanichu hinaspa chiriparisqa sunqulla kani (…).Chay Manualqa, allin, mana llinniyuqmi riki. Chayraykum wayna amawtukunapa hawanpi allinyachiy allinyachina kaqta. Runasimipa sapa punchaw kawsayninman hina, paqaripariyninman hina, mususq runasimi yachachinakuna qillqay. Sallqa runasimichu, llaqta runasimichu, Lima runasimichu allin kanman, chayta qawaparispa, musyaparispayá riki llamkakullaychik, hikutanakuspa, yanapanakuspa, yupaychanakuspa. Kay hinach kanman, ¿manachu? Chaynata hamutaspayá Roberto Zariquieywan, Gavina Cordova qillqarqaku QAYNA, KUNAN, PAQARIN. Una introducción práctica al quechua chanca nisqa liwruta. + +Biblia yachachisqanmanta: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +QHAWARIY kay runakuna jap'ichkasqankuta. Qhawariy chay uvasta, iskay qhari juk k'aspipi jap'inanku tiyan. Higota, granadata ima qhawarillaytaq. ¿Maymanta kay sumaq puquykunata apamurqanku? Canaán jallp'amanta. Yuyarinkichu Abraham, Isaac, Jacob ima, Canaanpi tiyakusqankuta. Jacobqa juk yarqhay kasqanrayku familiantin Egiptoman ripurqa. Kunantaq 216 watanman, Moisés israelitasta Canaaman kutichirqa. Israelitasqa Cades ch'aki jallp'api chachkarqanku. +Canaán jallp'apiqa saqra runas tiyakurqanku. Chayrayku Moisesqa 12 runata watiqaqta kacharqa: ‘Achkhachus atiyniyuqchus kasqankuta qhawamuychik. Jallp'apis tarpunapaq sumaqchus kasqanta qhawamuychik. Manataq puquykunata apamuyta qunqaychikchu', nispa. +Watiqaqkuna Cadesman kutiytawan Moisesta nirqanku: ‘Chiqamanta chay llaqtaqa may sumaq kasqa', nispa. Chayta rikuchinankupaqtaq puquykunata aparqanku. Chanta 10 watiqaqkunaqa nirqanku: ‘Chaypi tiyakuqkuna may jatuchaq, may kallpayuqtaq kanku. Llaqtanta qhichunayaptinchikqa, wañuchiwasunchik', nispa. +Israelitas kayta uyarispaqa mancharikurqanku. ‘Allin kanman karqa Egiptopi wañunanchik, chayri ch'in pampapipis. Kunanqa maqanakuypi wañusunchik, chantapis warmisninchik, wawasninchik ima, jap'ichikunqanku. ¡Moisés kananmantaqa, juk kuraq runata akllanachik, Egiptoman kutipunapaq!', nispa nirqanku. +Iskay watiqaqkunaqa Jehovapi suyakurqanku. Llaqtata thasnuchiyta munarqanku. Paykuna Josué, Caleb sutikunku, nirqankutaq: ‘Ama manchachikuychikchu. Jehová ñuqanchikwan kachkan. Atillasunchik atipayta', nispa. Llaqtaqa mana uyarispa, Josueta Calebtawan wañuchinayarqanku. +Jehovaqa mayta phiñakurqa, chayrayku Moisesta nirqa: ‘Mana pipis 20 watamanta pataman, nitaq aswan watayuqpis Canaán llaqtaman yaykunqachu. Egiptopi, ch'aki pampapipis milagrosta ruwasqayta rikurqanku, chaywanpis manaraq ñuqapi suyakunkuchu. Chayrayku 40 watata kay ch'aki pampapi purinqanku qhipa kaq wañunankama. Josuella Calebwan Canaán jallp'aman yaykunqanku', nispa. + +Chay llaqta sumaqsi. + +Punku p'anqa: Yachay +Yachay nisqaqa (latin simipi: scientia, chaymanta kastilla simipi ciencia) aypaq yachaykunankam atipay allichaypas ruray ñan (proceso) nisqamanta. Chay yachayqa runakunap rurasqanpa, qhawaswanpa, yuyaychakusqanpa ruruchisqan kaspa, allin-allinchasqa kaspa, rurananqa huk yanapanakunawan kamachinata qatichinaspa chaskinam, huklla hatun kamachina llik'api, chay llik'api ruranakuspa. +Quyllur yachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Kaymantapacha: 1 ñiqin pawqar waray killapi 2015 watapi +Tabaré Vázquez sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin qhulla puquy killapi 1940 watapi paqarisqa Montevideo llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtayuq hampikamayuq wan pulitikupas runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tabaré Vázquez. + +Wayllapampa jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Wayllapampa jisk'a t'aqa suyu + +Katiguriya:Wiñay kawsay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay. +► Wiñay kawsay (Mama llaqta)‎ (24 K) +"Wiñay kawsay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Huk ñiqin pachantin maqanakuy +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy +Mamallaqtayuq maqanakuy +Rumaki qhapaq llaqta + +Achi Tayta kimsa ñiqin piti (inlish simipi: The Godfather Part III, kastilla simipi: El Padrino III) nisqaqa huk pilikulam, 1990 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Francis Ford Coppola karqan. + +Pierre-Auguste Renoir sutiyuq runaqa (25 ñiqin hatun puquy killapi 1841 watapi paqarisqa Limoges llaqtapi - 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1919 watapi wañusqa Cagnes-sur-Mer llaqtapi, Ransiya-pi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pierre-Auguste Renoir. + +Katiguriya:Alimanyayuq - Wikipidiya +Katiguriya:Alimanyayuq + +Chutuchupa ukucha (familia Cricetidae) nisqakunaqa huk khankiq uywakunam, ukuchakunam. +Kay rikch'aq ayllumanqa Awya Yalapi kawsaq sallqa ukuchakunam kapunku, ahinataq qachu ukuchakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chutuchupa ukucha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chutuchupa ukucha + +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Brasil) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Arabya) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Kulumbyapi runa llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Kulumbyapi runa llaqta +"Kulumbyapi runa llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sambya. + +► Paqarisqa 3 ñiqin pachakwatapi‎ (2 K, 1 P) + +"Yaku ñukyuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chili Suyu (Aymara) + +96 k 0 0 Qhapaq p'anqa +357 0 0 Hukllachasqa Amirika Suyukuna +296 0 0 Chusun Runakapaq Runallaqta Republika + +Tukuy runakuna kiwashina wañuk kanahun. Kiwaka chakirin, sisanka urman, chaymanta wañun. Runakuna kiwashina shuk ratulla kawsan, chaymanta wañun. Tukuy rurashkankuna kiwa sisashinami chinkarin. +Runakunapa atiyninpas, hinallataq yachayninpas qorapa t'ikan hinallan. +"Tukuy kiwakuna chakinkasapa. +Tukuy runakuna chay kiwashina raslla wañunankuna tiyan. + +Chuqichaka suyu + +28Payraykumi kanchikllapa, kawsanchikllapa, purinchikllapa, imamapis. Kaynullatami wakin qamkunamanta unay yaĉhaq runakunapis niqllapa: ‘Tukuy runakuna Dyusmanta kanchikllapa' nir. + +K'AJLLU K'ANA K'AWNA K'AXILU K'AYRA K'ILLIMA K'ILLU K'ISA K'ULLU K'URI. K'USILLU KAJUNA KAMPANA KANASTA KANKA KARRU KAYU KHAÑA KHUCHHI KHUCHI KHUCHI KHUCHUÑA KHUCHUÑA KHUNU KHUYT'IRI KILU KIMSA KIMSA K'UCHU KIMSA TUNKA KIMSAQALQU KIMSAQALQU TUNKA KIRKI KISIMIRI KIWALA KKURA KULLALLA KUNAMASTA KUNKA KUNTINARU KUPI KURMI URU KURURU KUSIKUSI KUSISIÑA KÜRMI + +Pinchikilla chaqna nisqaqa huk tiksi k'atachakunap kayninmi, niyatiwu (iliktrunkuna, iñuku hawapi) icha pusitiwu (prutunkuna, iñuku huk'ipi) kayta atiq. Imayaykunam pinchikilla chaqnayuq kayta atin, iliktrunkuna aswan (niyatiwu chaqnachaq) icha aswan pisi (pusitiwu chaqnachaq) kaptinqa. +Pinchikilla chaqnakunaqa kallpakunatam aknanakunmi. Kaqlla kaq pinchikilla chaqnakunaqa (iskay pusitiwu icha iskay niyatiwu) karunchanakunmi, huk hina kaqtaq (puwitiwu niyatiwuwan) qayllachanakuspa hap'inakunkum. Iskay mana kaqlla iñupura pinchikilla mast'aymi. Mana pinchikilla pusaq kaptinqa, chay iñupura pinchikilla suyu kanmi, pinchikilla pusaq kaptintaq, payninta chaqllisinchi chaqna purinmi, pinchikilla puriy nisqa. +Pinchikilla chaqnayuq iñukukunataqa iñuwakunatapas iyun ninchikmi. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:39, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Carrasco mamallaqta parki - Wikipidiya +Tiyay Quchapampa suyu, T'utura pruwinsya, T'iraqi pruwinsya, Chapari pruwinsya +Carrasco mamallaqta parki nisqaqa Buliwya mamallaqtap Quchapampa suyupi huk mamallaqta parkim, T'utura pruwinsyapi, T'iraqi pruwinsyapi, Chapari pruwinsyapipas, kay munisipyukunapi: Puerto Villarroel, Chimuriy, Tunari, Qulumi, T'utura, Puquna, Puqu, T'iraqi, Mayupurapas. +Mayukuna: Ivirizú mayu, Chimuriy mayu, Sajta-San Mateo mayu, Ichilu mayu, Ichoa mayu +Sach'akuna: +Paparawa yura rikch'aq ayllu: Pseudolmedia laevis +Sallqa kawsay willkachasqa suyu mamallaqta parki uhupi +quchakuna, San Rafael mayu San Mateo mayupas ñiqpi +yurakuna (Sehuencas ñiqpi) +Quchapampa - Tunari llaqta 160 km +Tunari llaqta - Sallqa kawsay willkachasqa suyu 13 km + +José Gil de Castro sutiyuqqa (1785 paqarisqa, 1841 wañusqa) huk Piruw mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. + +Katiguriya:Mama llaqta parki (Chili) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta parki (Chili) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:Mama llaqta parki (Chili) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:Mama_llaqta_parki_(Chili)" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Yakup hawanpi iskay k'atachakuna machapup puriyninpi. +Machapu nisqakunaqa yakup hawanpi pillunyakunam, wayrap paqarichisqan. +Pacha kuyuypa paqarichisqan hatunkaray machapukunataqa tsunami ninchikmi. + +Temuco nisqaqa Chilipi huk hatun llaqtam. Temucopiqa 245.347 runakunam kawsachkan (2002 watapi). + +Belém llaqtaqa Brasilpi (Pará suyupi uma llaqta wan wamp'urani), Amarumayu sach'a-sach'a suyupi huk hatun llaqtam, Purtuyiskunap 1616 watapis tiksisqan. +Belém llaqtaqa 1 408 847-chá runayuq kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Belém. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Yawatisuyu). +"Wat'a (Yawatisuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin p'allqa Kastillanu simipi: + +Runa raymiyankichi. + +III.CHAY WILLAKUYKUNATA CHAYACHIMUSUNAYKIPAQ (SILQAYKUY ASPACHAWAN (x) – QAWAYKUY KAY RAPIPA QIPANPI QAYKAM PAGANAYKI CHAYTA. +Kay qillqapi mañakusqaymanta imatapas willayta munaspaqa, kay kikin formulariopi churasqay correo electronicuyman apachimuwaychik (Ley 27444, numeral 20.4, articulo 20º kamachiypi nisqanman hina) + +Runa Simi: Titanyu + +qu-3 Kay ruraqqa runasimita hanaq yachaywanmi riman. + +Runa Simi: Rikina pruwinsya + +Llaqta @ Miraflores, Lima + +Kay willakunaqa hallch'asqam. Qhipaq musuqchasqaqa 14:19 16 awu 2018 karqan. 5000-lla taripasqam pakasqa hallch'api aypalla kachkan, manam aswanchu. +Qhipanpiqa rikuchkanki 50-kama tarisqakunatam, #1 huchhamanta #50 huchhakama. +Plantilla:Click‏‎ (3 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb expiry invalid/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb already blocked/w/w/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Rimanakuy:Main Page/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb expiry invalid/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb already blocked/w/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb already blocked/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Rimanakuy:Index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb expiry invalid‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb already blocked/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Main Page/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Main Page/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb cant unblock/w/w/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Rimanakuy:W/w/w/w/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Plantilla:Browsebar‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb cant unblock/w/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Rimanakuy:W/w/w/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Get science kind‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb cant unblock/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Rimanakuy:W/w/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +W/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb cant unblock/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Rimanakuy:W/w/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +W/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Rimanakuy:W/index.php‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Eu american japon language friendship‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +MediaWiki rimanakuy:Ipb cant unblock‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Rimanakuy:Main page/‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +National science6‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +English usa divergent friendship‏‎ (2 p'anqakunapi llamk'achisqa) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Arequipa: Llakikuy, wik'uñakunata wañuchisqanku. +Pikunachus kanku kay Servicio Nacional Forestal y de Fauna Silvestre (Serfor)nesqamantan willakamunko yaqapis wañuchisqanku kinsa chunka tawayoq (34) wik'uñakunata kay Surihuire, Caylloma Arequipa misti... +Llaqta runakunan kay Centro Poblado Victoria Puerto Edén distrito de San Pedro de Putina Punco Sandia yunka llaqtamantan pasaqta llakikushanku, imaraykuchus kay jaguar nesqa... +#Lampa: Millay runakuna sach'akunata murusqanku + +-man rikch'aq: adj. + +runakunap kawsananpaq, tiyananpaq rurasqan, pirqakunayuq, wasi qatayuq, punkuyuq, wintanayuq. + +quwiki Katiguriya:Ch'uchu yura rikch'aq ayllu + +Intiyuq K'uchu +K'allapayuq Urqu +Mawk'allaqta, Castilla +Mawk'allaqta, Espinar +Mawk'allaqta, La Unión +Mawk'allaqta, Melgar +Mawk'allaqta, Sandia + +Wayna Qhapaq + +Qhichwa simip ñanchariynin. + +7 Kambuya Qhapaq suyu (Ristauradu, 1993-) +Paqarisqa-Wañusqa +6 Chhean Vam 1916-2000 20 ñiqin hatun puquy killapi 1948 watapi - 14 ñiqin chakra yapuy killapi 1948 watapi Demokrata Partidu +8 Yem Sambaur (1°) 1913-1989 12 ñiqin hatun puquy killapi 1949 watapi - 20 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi Demokrata Partidu +9 Ieu Koeus 1905-1950 20 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi - 29 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi Demokrata Partidu +(8) Yem Sambaur (2°) 1913-1989 29 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi - 28 ñiqin ayriway killapi 1950 watapi Demokrata Partidu +11 Oum Chheang Sun (1°) 1900-? 3 ñiqin pawqar waray killapi 1951 watapi - 12 ñiqin kantaray killapi 1951 watapi Mama llaqta Demokrata Partidu +12 Huy Kanthoul 1909-1991 13 ñiqin kantaray killapi 1951 watapi - 16 ñiqin inti raymi killapi 1952 watapi Demokrata Partidu +(7) Samdech Penn Nouth (3°) 1906-1985 18 ñiqin ayriway killapi 1954 watapi - 26 ñiqin qhulla puquy killapi 1955 watapi Demokrata Partidu +14 Leng Ngeth 1900-c.1975 26 ñiqin qhulla puquy killapi 1955 watapi - 3 ñiqin kantaray killapi 1955 watapi Demokrata Partidu +18 Ek Yi Oun 1910- 11 ñiqin qhulla puquy killapi 1958 watapi - 17 ñiqin qhulla puquy killapi 1958 watapi Sangkum +26 In Tam 1916-2006 6 ñiqin aymuray killapi 1973 watapi - 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1973 watapi Social Republikanu Partidu +27 Long Boret 1933-1975 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1973 watapi - 17 ñiqin ayriway killapi 1975 watapi Social Republikanu Partidu +29 Pol Pot 1925-1998 14 ñiqin ayriway killapi 1976 watapi - 27 ñiqin tarpuy killapi 1976 watapi Kampuchea Kumunista Partidu +Kampuchea Runallaqta Republika (1979–1989)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Vacant (7 ñiqin qhulla puquy killapi 1979 watapi-27 ñiqin inti raymi killapi 1981 watapi) +31 Pen Sovan 1939- 27 ñiqin inti raymi killapi 1981 watapi - 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1981 watapi Kambuya Runallaqta Partidu +32 Chan Sy 1932-1984 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1981 watapi - 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1984 watapi Kambuya Runallaqta Partidu +33 Hun Sen 1951- 14 ñiqin qhulla puquy killapi 1985 watapi - 1 ñiqin aymuray killapi 1989 watapi Kampuchea Runallaqta Revoluciunariu Partidu +33 Hun Sen 1951- 2 ñiqin anta situwa killapi 1993 watapi - 21 ñiqin tarpuy killapi 1993 watapi Kambuya Runallaqta Partidu +(33) Hun Sen 1951- 21 ñiqin tarpuy killapi 1993 watapi - 24 ñiqin tarpuy killapi 1993 watapi Kambuya Runallaqta Partidu +Kambuya Qhapaq suyu (Ristauradu, 1993-)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +(33) Hun Sen 1951- 24 ñiqin tarpuy killapi 1993 watapi - 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1998 watapi Kambuya Runallaqta Partidu +(33) Hun Sen 1951- 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1998 watapi - Kambuya Runallaqta Partidu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Kambuya). +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:25, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quéchua : piluta hayt'ay (qu) + +Akhalgori ( km² - runakuna); +Dusheti ( km² - runakuna); +Mtskheta ( km² - runakuna); +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mtsketha-Mthianethi suyu. + +Uma kancha, Kaskas llaqta +Kaskas (kastilla simipi: Cascas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi, huk llaqtam, Hatun Chimu pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Hatun Chimu pruwinsya) + +Uma llaqta Achaya +Runa ñit'inakuy 30 runa / km² (inei 2007) +Kamasqa wata 2 ñiqin aymuray killapi 1854 watapi +Achaya distritu (kastilla simipi: Distrito de Achaya) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Achaya llaqtam (117 runa, 2007 watapi). +Achaya distritu kamasqa wata 2 ñiqin aymuray killapi 1854 watapi +Distritupi paqarisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Putina pruwinsya: Ananea _ Pedro Vilca Apaza _ Putina _ Qillqapunku _ Sina +San Román pruwinsya: Hullaqa _ Qaraqutu _ Qhawana _ Qhawanillas +Distritu (Asankaru pruwinsya) +Kay p'anqaqa 03:14, 4 ukt 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Pruwinsya Antonio Raimondi pruwinsya +Runtuy distritu (kastilla simipi: Distrito de San Juan de Rontoy) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum Antonio Raymondi pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Runtuy (San Juan de Rontoy) llaqtam . +Antonio Raymondi pruwinsya + +Soong Ching-ling, (Chinu simipi: 宋庆龄; , pinyin: Sòng Qìnglíng; Wade.Giles: Sung Ch'ing-ling), Madam Sun Yat-sen sutiyuq warmiqa, (* 27 ñiqin qhulla puquy killapi 1892 watapi paqarisqa Kunshan, (Jiangsu) llaqtapi, - 29 ñiqin aymuray killapi 1981 watapi wañusqa Beijing llaqtapi). +16 ñiqin aymuray killapi 1981 watamanta 28 ñiqin aymuray killapi 19812 watakamam ñawpaq kuti Chunwapa Umalliqnin karqan. +Chinu simipi: +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Soong Ching-ling. + +Ann Pouder (8 ñiqin ayriway killapi 1807 paqarisqa; 10 ñiqin anta situwa killapi 1917 wañusqa), 110 kaq wata hunt'ayninpi. +Machuyay (qhari), Payayay (warmi) nisqaqa runap watasapayayninmi. Chaywanqa qaran k'usuyanmi (chawiyanmi, chullpiyanmi). Chukchankunaqa suquyaspa yuraqyanmi. + +Batallas (kastilla simipi: Batallas) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, huk llaqtam, Batallas munisipyup uma llaqtanmi. + +3 chaniyuq tikraykuna michiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Plantilla:Piluta hayt'aq (Piruw mamallaqta quchu / Awya Yala Kupa 2011) - Wikipidiya + +Sawsi distritu (kastilla simipi: Distrito de Sauce) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, San Martin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Sawsi llaqtam. +Quchakuna: Sawsi qucha + +2036 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. + +Nagano (nihun simipi: 長野市 Nagano-shi?), llaqtaqa Nihun mama llaqtapi huk Chūbu suyu hatun llaqtam. +Ulimpiku chiri mit'a pukllaykuna 1998 + +Bucaramanga nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. + +Paqarisqa Inlatirra, 31 ñiqin anta situwa killapi 1965, Yate +Aswan riqsisqa qillqasqan: Harry Potter +Joanne Kathleen Rowling sutiyuqqa (31 ñiqin anta situwa killapi 1965 paqarisqa Yate llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyu-pi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq qillqaq warmim. Harry Potter sutiyuq layq'a maqt'amanta qanchisnintin kawsay rikch'a liwrutam qillqarqan, 1997 watamanta 2007 watakama. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu Ch'uqisaka + +4 chaniyuq tikraykuna qhatu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +San Mateo 6:33 QUFNT - Chayraykumi, tukuy imakunapaq - Bible Search + +Guyana Mama Llaqta + +Katiguriya:Pruwinsya (Ika suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Ika suyu) +"Pruwinsya (Ika suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Desarrollo Yachay Suntur (kastilla simipi: Universidad del Desarrollo) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Desarrollo Yachay Suntur, 1990 watapi kamarisqa karqan. + +Tumpis mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Tumpis suyu, Tumpis pruwinsya, Sarumilla pruwinsya +Tumpis mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional de Tumbes) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Tumpis suyupi, Tumpis pruwinsyapi, Sarumilla pruwinsyapipas. +Kay risirwapiqa kanmi 230 rikch'aq tulluyuqkuna: 175 rikch'aq pisqukuna, 4 rikch'aq allpa yaku kawsaq, 36 rikch'aq ñuñuqkuna, 6 rikch'aq suchuqkuna. +Suchuqkuna: 6 rikch'aq +Allpa yaku kawsaqkuna: 4 rikch'aq +www.inrena.gob.pe / Tumpis mama llaqta risirwa + +Tiyay Punu suyu, Kallawaya pruwinsya +Q'umir umiña qucha (kastilla simipi: Lagunas Esmeralda) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi. + +Brisbane (kastilla simipi: Melbourne) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Queensland suyup uma llaqtanmi. + +Amanita muscaria nisqa k'allampap puquynin. +Sarcoscypha austriaca nisqa k'allampap puquynin. +K'allampa puquy nisqaqa k'allampap rikunalla, miraykunanpaq rakin. +K'allampa puquypiqa ancha achka muruchakunam puquykunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'allampa puquy. + +Uma llaqta Surquillo +Surquillo distritu; (kastilla simipi: distrito de Surquillo) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 15 ñiqin anta situwa killapi 1949 watapi wata. +Uma llaqtanqa Surquillo llaqtam. +Mama llaqta Ricardo Palma Yachay wasi + +Suthusuyu Uma kamayuq +6 ñiqin aymuray killapi 1965 watapi – 7 ñiqin anta situwa killapi 1965 watapi +Sekhonyana Nehemia Maseribane sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin aymuray killapi 1918 watapi paqarisqa ? llaqtapi - 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1986 watapi wañusqa Maseru llaqtapi ) huk Suthusuyu mama llaqta pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nehemia Maseribane. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Boca Juniors) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Boca Juniors) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Boca Juniors). +"Piluta hayt'aq (Boca Juniors)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Cajas mama llaqta parkipi, Tumipampa kiti +Llakaw kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Llacao) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi, Tumipampa kitipi. + +Tupaq Amaru, 1545 watapi paqarisqa, 24-IX p'unchawpi 1572 watapi Qusqu llaqtapi wañusqa, Inkakunap chunka pusaqniyuq ñiqin, qhipaqtaq qhapaqninsi, Willkapampap tawa ñiqintaq qhapaqnin karqan. Kaypa yawarninsi karqan Tupan Amaru II. +1570 watamanta 1572 watakamas qhapaq karqan. +Ispañulkunaqa payta atispas 1572 watapi Qusqu llaqtapi umanta kuchurqan, Francisco de Toledo sutiyuq qhapaq rantipa kamachisqankama. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Titu Kusi Yupanki +Inka Wañuymanta waqyay. Waman Pumap siq'isqan: Wiraquchakuna Tupaq Amaru huk ñiqinpa umanta kuchun 1572 watapi + +Qarañawi nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Qarañawi (sut'ichana) rikuy. +Qarañawi icha K'arañawi (kastilla simipi: Caranavi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Qarañawi pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Qarañawi pruwinsya) + +François Maurice Adrien Marie Mitterrand sutiyuq runaqa, (*26 ñiqin kantaray killapi 1916 paqarisqa Jarnac (Charente) llaqtapi - † 8 ñiqin qhulla puquy killapi 1996 wañusqa Paris llaqtapi), Ransiya Mama llaqtayuq Taripay amachaq wan pulitiku qarqan. + +Katiguriya:Umiña +"Umiña" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lungern llaqtaqa Suysa mama llaqtapi huk llaqtacham, Obwalden suyupi. +Lungern llaqtachapiqa 3464 runakunam kawsachkanku (2014). + +Tirisa Lisieuxmanta Ransiya mama llaqtayuq kathuliku santu + +Runa Simi: Oskar Suñay + +quwiki Awya Yala rimaykuna + +Mama llaqta Arhintina +Uma llaqta Neuquén +Hallka k'iti kanchar 94 078 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Neuquén wamani (kastilla simipi: Provincia del Neuquén) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Neuquén llaqtam. + +400 0 _ ‎‡a Pedro Infante‏ ‎‡c Mishiku mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq‏ + +Pillpintu tuktuyuq urin rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Pillpintu tuktuyuq urin rikch'aq ayllu +Rikch'aq llaqta +Pillpintu tuktuyuq urin rikch'aq ayllu (subfamilia Faboideae) nisqaqa huk chaqallu yurakunap urin rikch'aq ayllunmi, rurunkunaqa chaqallum. 730 rikch'ananmi, yaqa 20.000 rikch'aqninmi kan. +2 Rikch'aqkuna +Tuktunkunaqa iskay yumanayuqmi, pichqantin raphimuyum, iskaykinraymi. +Pichqantin, wakin wakinllapi tawantin akilla raphim. Sapsilla pichqantinmi wayta raphi. Patapi chawpi wayta raphiqa hatunyasqam, iskaynintin urapi wayta raphiqa huñusqam, pila hinam, wamp'ucha nisqam. Chay wamp'uchapiqa sisa raphikunam, ruru aspiqchapas tiyanku. Kinraykunapi kaq iskay wayta raphiqa wamp'uchata p'intum. +Chunkantin sisa raphinmi, wakin wakinllapi isqun icha pichqantin, huñusqam ichaqa hukllachu manam. +Pillpintu tuktuyuq yurakuna: tuktu siq'intin. +Rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk pillpintu tuktuyuq yurakuna: +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pillpintu tuktuyuq urin rikch'aq ayllu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pillpintu tuktuyuq urin rikch'aq ayllu. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:25, 11 ukt 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Bartolomé de Las Casas sutiyuq runaqa (1484 watapi paqarisqa Sevilla llaqtapi; 31 ñiqin anta situwa killapi 1566 wañusqa Madrid llaqtapi) huk ispañul Duminikanu munqhim chiqa yachaqpas karqan. Ispañul kulunyakunapi kawsaq indihinakunata isklawchayman ama nispas nirqan. +Salamanca llaqtapi latin simitas yachakurqaspa, 1502 watapi Cristobal Colonwan Ayti wat'amansi rirqan.[1] Chaypis 1510 watapi Awya Yalapi ñawpaq kutita tayta kura tukurqan. +1512 watapi Diego Velázquez de Cuéllarwan Kuba wat'ata atispas indihina isklawniyuq chakrasapas tukurqan. Ispañul llaqtamasinkunap isklawkunata sarupayninta rikuspas 1514 allpankunata saqispa indihinakunap isklaw kayninman ancha hayu kayta rimaykurqan. +1542 watapi paypa rimasqanraykus Ispañap Qhapaqnin Musuq Kamachikuna (Leyes Nuevas) nisqatas rimarirqan, indihinata muchuchiyman sipiyman ama nispa. Chaywanpas kulunyapi wiraquchakunas chay kamachitaqa hark'arqan. 1545 watapis chay kamachikunaqa puchukachisqa karqan. +1543 watapi Bartolomé de Las Casasqa suqta chunka watayuq kaspa Chiapas suyupi hatun yayas tukurqan. Chaypi kawsaq indihinakunata amachaptinsi, Ispañapi hayunkunas k'amiykurqan. Munayninta mana qispichiyta atispas, 1547 watapi Ispañamansi kutirqan. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:10, 26 may 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Cusco - Tipón - Pikillaqta - Cusco + +Marcos 9:43 _ Makiykitaqchus huchaman urmachisunkiman chayqa kuchurqokuy, aswan allinmi kanman ch'ulla makillayoq kawsayman haykuyniyki, iskay makiyoq kashaspa infiernoman, mana wañuy atiq ninaman rinaykimantaqa. +43Makiykitaqchus huchaman urmachisunkiman chayqa kuchurqokuy, aswan allinmi kanman ch'ulla makillayoq kawsayman haykuyniyki, iskay makiyoq kashaspa infiernoman, mana wañuy atiq ninaman rinaykimantaqa. + +Kimsa ñiqin: Chili. + +Kamasqa wata 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1985 watapi (R.S. Nº 0042-85-AG/DGFF) +www.enjoyperu.com / Puy Puy amachasqa sach'a-sach'akuna + +Modesto Omiste pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Modesto Omiste jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Modesto Omiste) Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Villazón llaqtam. +Mayukuna: Kiyaka mayu +Pruwinsyapiqa astawan mama indihina runakunam, 43,3 % Qhichwa runakunam tiyanku. +Modesto Omiste pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Saywitu: Modesto Omiste pruwinsya + +Uma llaqta Trento +Trentino Urin Tirul nisqa suyuqa (italya simipi: Trentino-Alto Adige, aliman simipi: Trentino-Südtirol nisqaqa Italyap lliwmanta aswan chincha suyunmi. Uma llaqtanqa Trento llaqtam. 1919 watakamas chay suyuqa Awstiriyaman, Tirul suyumansi kapurqan. +Urqukuna: Dolomitikuna (Alpikuna) +Mayukuna: Etsch mayu +Trentino Uralan Tirul suyupi pruwinsyakuna +Trentino Uralan Tirul suyuqa iskay pruwinsyayuqmi: +Trentino (Trento pruwinsya, uma llaqta: Trento) +Uralan Tirul (Bolzano pruwinsya, uma llaqta: Bolzano) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Trentino Urin Tirul. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Lince rikuy. +Linsi (genus Lynx) nisqakunaqa Chincha mama llaqtakunapi kawsaq aycha uquq ñuñuq uywakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Linsi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Linsi + +Santiago distritu; (kastilla simipi: Distrito de Santiago) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Ika pruwinsyapi, Ika suyupi. Uma llaqtanqa Santiago llaqtam. +Distritu (Ika pruwinsya) + +Panwa kiti (kastilla simipi: Cantón Pangua) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kutupaksi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Shunku (El Corazón) llaqtam. +Huk llaqta kitilli: Sunqu kitilli +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Panwa kiti + +Gianni Rivera sutiyuq runaqa, (* 18 ñiqin chakra yapuy killapi 1943 watapi paqarisqa Alessandria llaqtapi - ) Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gianni Rivera. + +Chennai llaqtaqa Indya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Chennai llaqtapiqa 4.328.416 runakunam kawsachkanku. + +Kamarisqa 14 ñiqin aymuray killapi 1899 watapi (119 watayuq) +Kamachichisqa 25 ñiqin aymuray killapi 1900 watapi / 18 ñiqin anta situwa killapi 1930 watapi +Club Nacional de Football, icha Nacional de Montevideo, nisqaqa huk Uruwayi mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. +14 ñiqin aymuray killapi 1899 watapi kamarisqa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Club Nacional de Football. + +House nisqaqa huk pinchikilla musika rikch'aqmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takiq (Italya). +"Takiq (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kaypi rimasqa: Brasil, Piruw, Kulumbya +Suyukuna: Amarumayu sach'a-sach'a suyu (Piruwpi: Luritu suyu) + +Christofer Gonzales Crespo sutiyuq runaqa ( * 12 ñiqin kantaray killapi 1992 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq wan Universitario de Deportes piluta hayt'aqmi. +Mamallaqtapura kupatukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Christofer Gonzales. + +Sochi llaqtaqa (rusu simipi: Сочи) Rusya mama llaqtapi, Krasnodar suyupi, Yana hatun quchap manyanpi huk hatun llaqtam. +Sochi llaqtapiqa 2014 watapi Ulimpiku chiri mit'a pukllaykunam kanqa. + +Aycha wayt'ana +Aycha wayt'ana (Sarcopterygii) nisqakunaqa aychasapa wayt'anayuq tullu challwakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aycha wayt'ana. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Aycha wayt'ana + +2 chaniyuq tikraykuna ninri kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Birmingham, marka Hukllachasqa Qhapaq Suyu, Inglisuyu, nayriri marka West Midlands suyu. + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Unriya) + +Paqarisqa Alimanya, 28 Chakra yapuy killa 1749, +Wañusqa Alimanya, 22 Pawqar waray killa 1832, +Rurasqankuna Taripay amachaq, Qillqaq +Aswan riqsisqa qillqasqan: Fausto +Johann Wolfgang von Goethe (* 28 ñiqin chakra yapuy killapi 1749 paqarisqa Frankfurt am Main llaqtapi, Alimanyapi - †22 ñiqin pawqar waray killapi 1832 wañusqa Weimar llaqtapi, Alimanyapi) sutiyuq runaqa huk aliman simipi qillqaq, pacha yachaqpas karqan. Lliw pachapi qillqaqkunamanta aswan hatunkunapuras karqan. +Haw t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Johann Wolfgang von Goethe. + +Amaru (familia Boidae) nisqakunaqa ancha hatun, sach'a-sach'api sach'api kawsaq, miyu kirunnaq mach'aqwaykunam. Hap'isqa uywakunata ch'uwispa wañuchispa mikhunku. +Amaru marka wasi inkakunapa wakan, ñawpaq antisuyu siq'i. +Amaru mayu qichwa sutin 'Mari Yuspa' mayupa. +Amaru kancha unay urmasa wasikuna Qusqu hatun llaqta chawpinpi [3] +Huk qichwa qallupi, amaruta niyan: Katari ( Puliwyapi), machaway ( Apurimaq suyupi), pushkuyllu ( Ankash washawaqtapi). +Amaru rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Port-au-Prince llaqtaqa Ayti mama llaqtap uma llaqtanmi. Port au Prince llaqta 1 800 000 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Port au Prince. +Llaqta (Ayti) + +Achiksamaytu p'istu nisqaqa Tiksimuyup wayra pachanpi hanaq kaq p'istum, maypichus intip achkiy illanchayninpi wayaymanta (O2) achiksamaytum (O3) paqarin. +Chay achiksamaytuqa allpa pachata intip chiqichaq k'uyu qhipa illanchayninmantam amachan. Killimsayakuchaq flurchasqa kluruchasqakunam chay hanaq wayra pachipi kaq achiksamaytutaqa qullunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Achiksamaytu p'istu. + +Katiguriya:Pruwinsya (Urasuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Urasuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pruwinsya (Urasuyu). +"Pruwinsya (Urasuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chulumani munisipyu (kastilla simipi: Municipio Chulumani) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Urin Yunka pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Chulumani llaqtam (2.724 llaqtayuq, 2001 watapi). +Chulumani munisipyu: yupaykuna saywitupas + +Santa Barbara Nikomidyamanta (Santa Bárbara) sutiyuq warmiqa huk kathuliku santam, Nikomidya (Νικομήδεια, İzmit) llaqtapis paqarisqa, kimsa kaq pachakwatapi kawsasqa kristiyanu martirsi. + +Luq'u-luq'u icha Sakha llaqi (Rumex obtusifolius) nisqaqa huk quram, rumasa rikch'aqmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Luq'u-luq'u. + +Katiguriya:Llaqta (Grisya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Grisya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Grisya). +"Llaqta (Grisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Grisya) + +Ilu (kastilla simipi: Ilo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Muqiwa suyupi huk llaqtam, Ilu pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Muqiwa suyu) +Llaqta (Ilu pruwinsya) + +Chinchay Sinti pruwinsya Wallqanqa +Camargo nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqichaka suyupi, huk llaqtam, Chinchay Cinti pruwinsyap uma llaqtanmi. +Kay llaqtaqa José Vicente Camargomantam sutichasqa. +Llaqta (Chinchay Sinti pruwinsya) + +2006 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. +Evo Morales, 22 ñiqin qhulla puquy killapi Bulibyap umalliqninmi tukukun. + +Kunan pachamanta yachaqaykunaqa manasis unay kawsaykunapi kaqchu, chaymanjinataq jallp'aq chiqanmanjina wak laya aylluchasqa yachaqaykunata apaykachaq kanku. Kunan laya yachaqaykunaqa mana unay ayllukunap yachaynin, kawsaynin kasqanmanjinachu kachkan, kayqa wak kawsaykunap yachaqayninmanjina apaykachakun, kaytaq mana allinchu kawsayninchikpaq karqa, jinaspa kay yachaqaykunaqa mitmay (colonización) pachapi runata qhisachaspa, much'uchispa llamk'anachinapaq apaykachakuq; ajinaspa ayllu llaqtakuna, ayllu runa, chakra runa ñawpa yachayninkuta kutirichimuyta munanayanku. Chantapis kay unay yachaykunata kunan pachapi apaykachakunanta ima munallankutaq, ajinamanta yachayninkuta wak laya kawsaymanta kunan yachaykunatawan puraqyachispa, t'inkirichispa kunan simp'asqa yachaqaypi apaykachakunanpaq. +Bolivia Ñawra Suyup kimsantin Aylluchasqa jatun yachaywasi, ayllu llaqtakunap, ayllu runap chanta chakra runap may phutiy awqanakuypi kasqankumanta paqarichikun. Yuyay kawsay qutuchakuynimanjinataq wawakunap runayayninta wakjinamanta yachaqachiykunapi yuyarikun, kay unay qhapaq yachaykunamanta qallaririspa, jallp'a puquchiypi chanta jallp'a ayllumanjina t'ikariyninpi yanaparinapaq. Tukuy pacha mitmaraypi kachkanchik jinamanta ayllu yachaqayta jatun yachaywasikuna wiñarichinallapaqpuni. +Kay PDES 2016 – 2020 watap, Unidades Productivas Agropecuarias (UPAs) ñisqanpi, tukuy suyupi tiyasqanta rikuchin, kaymantataq 65.4% pachaqman ninakuq Walli, chiri chiqankunapi kasqanta ñin, kaytaq (569.883) riqsichin, kay chiqankunpi kuraqninpi qhichwa ayllukuna kasqan ñin, ajinamanta may chaniyniyuqpuni ayllu llaqtakunap, ayllu runap, chakra runap puquchiynin kasqanta rikuchin (PDES 2016: 31). Jina rikuchikusqanmanjina Pachamamap allin waqaychayniyuq kanapaq chantapis ayllukunap sumaq Kawsayninta mask'aspa, simp'asqa puquchiykuna allinmanta apaykachakunanapaq, qhichwa runap yuyayninmanjina jatun yachawasi kananta munakun. +UNIBOL Qhichwap musuq yachaqay sayachiku, kikin yuyay yachayninmanjina, unay pacha yachaykunanmanjina jatun yachaywasip yachaqayninta awariyta mask'an. Ajinamanta tukuy Qhichwa jallp'akunapi ayllu kaqkunata, tukuy mañayninta, ch'ampaykuna allinchayninta sunquchakuspa allincharinallankupaqpuni chantapis ayllukunap atiyninta t'ikaririchinapaq yachay kamayuq yuyaywan runanayanankupaq yuyanchakun. Chaywanpis Pachamamanchikpa chayaqiynin, waqaychiyninwan ima puquy llaqtakunata, llamk'ay wakichikunata t'inkichispa, mirayachiynintataq kutiririmuynintataq mask'an. Ajina kananpaq tukuy Jatun yachaywasip kayninta saphimanta, sunqunmantapacha watiqmanta pallayninta sayachikun, allin t'inkisqa simp'ayniyuq kananpaq qhichwa runap yachayninmantapacha, ayllukunap qutuchakuyninmantapacha, ayllkunap qhapaq puquchiyninmantapacha yuyayninkuta puraqyachispa CHAKANAMANTA qallarispa wakichikun, kaytataq Qhichwa runap yachay atiyninta Pachap tawa ñanninmajina rikuchin: MUNAY (ser/estar), YACHAY (saber), RUWAY (hacer) chanta ATIY (decidir). + +Bulibiya Mama llaqta (quechua) + +Mateo 6:9 _ Chayrayku qankunaqa kay hinata mañakuychis: Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun, +9Chayrayku qankunaqa kay hinata mañakuychis: Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun, + +23Chaymanta, ayka diyakuna pasatinnaqa, chay runakunaqa tantakar parlaranllapa Saulutaqa wanuchinanllapapaq. + +Runa Simi: Qurani qucha + +Peru--Ika pruwinsya + +"Creesqanrayku Moisesqa jatunña kaspa, mana munarqachu Faraonpa ususimpa churin nisqa kayta." (HEB. 11:24.) + +Chunchu qucha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Lago Chuncho) Piruw mama llaqtapi, huk qucham Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Aqupampilla distritupi. + +Sapaq qillqamanta, p'anqamanta rimanakuyta munaspaqa, qhaway Wikipidiya:Rimachina. +Sapsi Wikipidiya tapuymanta rimanakuyta munaspaqa, qhaway Wikipidiya:Wikipidiyamanta rimanakuy. + +Tiyay Buliwyapi: Tarija suyu +Pantimayu (kastilla simipi: Río Bermejo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Arhintina mama llaqtapipas huk mayum, Parawayi mayuman purin. + +Katamayu (kastilla simipi: Catamayo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk mayum, Loja markapi, Katamayu kitipi. + +Sopron nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Sopron llaqtapiqa 56394 runakunam kawsachkanku (2005). + +Uyakachi llaqtañiq, Chaku kiti +Uma llaqta Chaku +Chaku kiti (kastilla simipi: Cantón El Chaco) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Napu markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Chaku llaqtam. +Phaqchakuna: San Rafael phaqcha +Chaku kitipiqa Kayampi Kichwa runakunam tiyanku. Paykuna Uyakachi kitillipi kawsanku. [2] +huk llaqta kitilli: Chaku kitilli (El Chaco) +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: El Chaco kiti + +T'ala nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Tala[1] (Celtis tala) nisqaqa huk sach'am, rikch'aq sataqchim, Urin Awya Yalapi Hatun Chakupi wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tala. + +Istanbul icha Istambul llaqtaqa Turkiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Riqsisqa wasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuyu khana. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuyu khana + +Tantachisqa (conjunto) nisqaqa yuyaychakuyninchikwan nisqanchikkama tantachisqanchik nipa nisqa kaqkunam, yupaykunam, imakunapas, haqipas t'alapas. + +Katiguriya:Distritu (Yunkuyu pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Yunkuyu pruwinsya) +"Distritu (Yunkuyu pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ru llup'ina. +"Ru llup'ina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Jesus Machaqa icha Machaqa marka[1] (kastilla simipi: Jesús de Machaca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, huk llaqtam, Jesús de Machaca munisipyup uma llaqtanmi. +Jesús de Machaca munisipyu: yupaykuna, saywitu +Jesús de Machaca llaqtap wiñay kawsaynin + +Riwi nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Liwi nisqaqa huk chakunapaq chuqana ayñim. Chakuq liwitaqa sallqap chankankunap chawpinman chuqaspa urmachinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liwi. + +Vicente Blasco Ibáñez (* 29 ñiqin qhulla puquy killapi 1867 watapi paqarisqa Valencia - † 28 ñiqin qhulla puquy killapi 1928 watapi Menton llaqtapi), huk Ispaña mama llaqtayuq willay kamayuq wan qillqaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vicente Blasco. + +Katiguriya:Mishikupi rimay - Wikipidiya +Katiguriya:Mishikupi rimay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mishikupi rimay. +"Mishikupi rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chunkantin rikch'aq ayllu +Yura usa (superfamilia Aphidoidea) nisqaqa yurakunap hillinta ch'unqaq palamakunam. Achka yura usakunaqa chakra yurakunapaq ancha millaymi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yura usa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yura usa + +Rocha suyu saywitu (Uruwayi) +Rocha suyu (kastilla simipi: Departamento de Rocha), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Rochami. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rocha suyu. + +Ñawpaq, juk ñiqi + +Runa Simi: Mati wayusa (Ilex paraguariensis, waraniyi simipi: ka'a) nisqaqa Uralan Abya Yalapi wiñaq wayusa thansam, Parana mayup Parawayi mayup, Uruwayi mayup suyunkunapi. + +Runa Simi: Bearnpa Gaston tawañiqin + +ima llakiykunas karga, ima ch'anqaykunas karqa.. +ima ch'anqaykunas karqa +tukuy llaqta originaria, manachalla q'elliyuq +kulturanchisqa, ñak'arichisqa ... ahina sarunchawarqanchis +yuraq runas.. chay karanku!.. llaqtapi qhapaq partidos! + +Uqllay Pacha + +400 0 _ ‎‡a Carmen Sevilla‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq‏ + +Ima hinam pacha q'uñikun. +Pacha q'uñichiy nisqaqa chimlasay, huk pacha q'uñichina nisqa wapsikunarayku wayra pachap q'uñiyninmi. +Inti tiksi muyuta achkiy, k'uyu qhipa, huk illanchaykunawan illanchaspa q'uñichiptin, tiksi muyutaq puka ñawpa nisqatam hawa pachaman illanchan. Pacha q'uñichina wapsikuna chay achkiy, k'uyu qhipa illanchaykunata chimpachinmi, manataqmi puka ñawpatachu. Chay puka ñawpa illanchayta allpaman rirpuchaspa wayra pachapipas hark'aspa allpa pachatam wayra pachatapas q'uñichinmi. +Runakuna achka rumiyasqa rawranata - allpamanta hurqusqan allpa wirata k'illimsatapas - kañaptin antawakunapaq, pinchikilla ruranapaq, q'uñichinapaqpas, ancha achka chimlasay wayra pachaman hamuykuchkanmi. Chay chimlasayqa pacha q'uñichina wapsi kaptin, wayra pacha astawanmi quñukuchkan. Wayra pacha q'uñichkaptinmi, hatun chullunkukunam yakuyachkanku, mama quchakunapi yakuta mirachispa. Chayraykum mama quchap hawan huqarikuchkanmi, chalakunapi kachkaq llaqtakunatam llump'iyta hurapaspa. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:24, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +wach'isqa _ Qullasuyu Qhichwata kastilla simiman tikraynin - Oxford Dictionaries +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu wach'isqa +Tikraynin wach'isqa Kastillanu simipi: + +Ch'allapata pruwinsya - Wikipidiya +Ch'allapata pruwinsya / Eduardo Avaroa pruwinsya +Uma llaqta Ch'allapata +Ch'allapata pruwinsya icha Eduardo Avaroa pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Eduardo Avaroa / Provincia de Challapata) nisqaqa Buliwyapi, Uru Uru suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Ch'allapata llaqtam. +Kay pruwinsyaqa Eduardo Abaroa Hidalgomantam (icha Eduardo Avaroa Hidalgo) sutichasqa. +2 Killaqa munisipyu Killaqa +Pruwinsyapiqa astawan Qhichwa runakunam Aymara runakunapas tiyanku. +Ch'allapata pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Saywitu: Ch'allapata / Eduardo Avaroa pruwinsya + +Qaranqa pruwinsya - Wikipidiya +Qaranqa pruwinsya / Karanka pruwinsya +Qaranqa pruwinsya icha Karanka pruwinsya (aymara simipi: Qaranqa jisk'a suyu icha Qaranqa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Carangas) nisqaqa Buliwyapi, Uru Uru suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qhurqhi (Corque) llaqtam. +2 Chuqiquta munisipyu 1.615 Chuqiquta 333 +Chuqikuta munisipyu (%) +Saywitu: Qaranqa pruwinsya + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Ariqipa suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Ariqipa suyu) +"Mawk'a llaqta (Ariqipa suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Olavarría nisqaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Olavarría llaqtapiqa 83.738 runakunam kawsachkanku (2001). + +Tiyay Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu, Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu +Khunurana (aymara simi, huk laya misk'i papap sutin [1] ; kastilla simipi: Cunurana, Kunurana icha Jonorana) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk rit'i urqum Willkanuta wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Qurani distritupi, Melgar pruwinsyapipas, Nuñuwa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.550 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Jarupata urqu, Pumanuta urqu, Qillqaya Rit'ipampa, Qilma urqu, Khunurana, Quyllurpuñuna rit'i urqu. + +Surq'an phiru unquy (Cancer pulmonum) nisqaqa surq'anpi apanqara unquymi. +Pitaqkunam ancha chikichasqa. + +Huklla kay, Llamk'ay, Ñawparikuy +Aswan hatun llaqta Yamena +3 ñiqin hatun puquy killapi 2005 +Chad llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Uma llaqtanqa N'Djamena icha Yamina llaqtam, 2005 watapi 721.000 runayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chad. + +Llamk'aykuna llika - Wikipidiya +Llamk'aykuna llikap ruranan. +Llamk'aykuna llika nisqaqa (inlish simipi: operating system, OS) antañiqiqpi tiyachisqa tiksi llamp'u kaqmi, antañiqiqpa ruranankuna, rurana wakichikunata allichinapaq, antañiqiqpa sinchi kaqta ruraq runawan willanakunanpaq. +Lliwmanta astawan mast'arisqa llamk'aykuna llikakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Roberto Laserna sutiyuq runaqa (1953 watapi paqarisqa Quchapanpa llaqtapi, Buliwyapi) buliwyanu kastilla simipi qhichwa simipipas qillqaqmi. + +Jacobus Franciscus Thorpe suti Jim Thorpe (Kikapú simi: Wa-Tho-Huk, kastilla simi: "Un Camino Iluminado por una Gran Luz") (* 28 ñiqin aymuray killapi 1888 watapi paqarisqa Prague llaqtapi - 28 ñiqin pawqar waray killapi 1953 watapi wañusqa Lomita llaqtapi), USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kurku kallpanchaq qarqan. + +Clodoaldo Soto Ruiz sutiyuq runaqa huk piruwanu simikunamanta yachaqmi. Aswanta Chanka qhichwa simimantam yachan. +Ayakuchu suyup Wanta llaqtanpi paqarirqan. Kunanqa Illinois suyupi Illinois Hatun Yachay Suntur (University of Illinois) nisqa yachay sunturpim llamk'achkan runasimita yachachispa. + +Michael Philip Jagger Mick Jagger sutiyuq runaqa (*26 ñiqin anta situwa killapi 1943 paqarisqa Dartford llaqtapi, Inlatirrapi - ) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq rock takiqmi, takina qillqaqmi, takichaqmipas karqan. + +Mendelewyu, Md (musuq latin simipi: Mendelevium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Tikraynin wamani k'apa Kastillanu simipi: + +Wallatani qucha (kastilla qillqaypi: Huayatani / Huallatani) nisqaqa Buliwya suyupi, huk qucham Kimsa Krus wallapi, Chuqiyapu suyupi, Inkisiwi pruwinsya, Q'imi munisipyupi, Wañaquta kantunpi, saywapi José Ramón Loayza pruwinsyawan (Malla munisipyu, Rodeo kantun). + +CHANTAPIS MUNAKUYNIYKUTA RIKUCHIYKU TUKUY SACH'AKUNAMAN TUKUY UYWAKUNAMAN, RUMIKUNAMAN, MAYUKUNAMAN, URQHUKUNAMAN CHANTA JANAQ PACHAPI TIYAKUQKUNANPIS SUMAI KAWSAYTA MASK'ASPA. + +Runa Simi: Pidrup iskay ñiqin qillqasqan + +Runa Simi: Naska pruwinsya + +Suyu: Provincia + +Runa Simi: Urnu ñawch'i mama llaqta parki + +1Predicadorqa Davidpa churinmi, Jerusalenpin rey karqan. Paymi nirqan: 2¡Yanqapunin! ¡Qasipunin! ¡Tukuy imapas tukukuqllan! 3¿Ima allintan runaqa llank'asqanmanta tarin tukuy sasachakuywan kay pachapi llank'aspa? 4Wakinmi wañupushan, wakintaq paqarimushan, kay pachan ichaqa kaqllapuni kashan. 5Intin lloqsimun, hinaspan haykupun, chaymantataq usqhaylla kutiripun maymantachus lloqsimusqanman, wakmanta lloqsimunanpaq. 6Wayran urayman wayramun, chaymantataq wichayman kutirin. Muyu-muyurispan wayraqa kasqan purinallanmantaq kutirinpun. 7Mayukunaqa llapallanmi lamar-qochaman haykun, lamar-qochataq manapuni hunt'anchu. Maymantachus mayukunaqa lloqsimun, chayllamantaqmi kutipunku wakmanta phawamunankupaq. 8Tukuy imaymanan sinchitapuni runata sayk'uchin, chaykunaqa sinchi askhan mana rimariy atiyraqmi. Manan ñawipas qhawaspa utinchu, manan ninripas uyarispa amikunchu. 9Imachus karqan, chayllataqmi kanqa, imachus ruwakurqan, chayllataqmi ruwakunqa, manan kay pachapiqa ima mosoqpas kanchu. 10¿Imallapas kanchu: Kayqa mosoqmi, ninapaq? Manapunin kanchu, unay watakunamantañan karqan, manaraq kashaqtinchismi karqanña. 11Ñawpa runakunaqa qonqasqañan kapunku, paqarimunqaku chaykunapas, qhepankuta nacemuqkunaq qonqasqallantaqmi kapunqaku. 12Ñoqa Predicadormi Jerusalenpi Israel suyu rey karqani. 13Tukuy sonqo maskhaspaymi yachaywan t'aqwirqani kay pachapi tukuy imaymana ruwasqata. ¡Diospa runakunaman qosqan llank'anaqa sinchi uma nanaymi! 14Tukuy imaymana kay pachapi ruwasqakunatan qhawarirqani, tukuy chaykunaqa yanqan, wayrata hap'iykuy hinallan kasqa. 15Q'ewisqa kaqqa manan kuskachakuyta atikunchu, mana hunt'asqa kaqpas manan yapakuyta atikunchu. 16Sonqoypin nirqani: Ñoqaqa hatunyaykapunin, Jerusalenpi tukuy ñoqamanta ñawpaqkaq kamachikuqkunamantapas astawanmi yachaykapuni, ñoqan ancha yachayniyoqpas yuyayniyoqpas kani, nispa. 17Yachaytapas, waq'ayaywan rimaytapas, mana yuyaywan rimaytapas allinta entiendenaypaqmi kallpachakurqani. Chaymi repararqani chaypas wayra hap'iykuy hinalla kasqanta. 18Askha yachaypiqa uma nanayllapunin kan, astawan yachaqqa, astawanmi muchunqa. + +Pichqa chunka kamayuq + +▪ Runa Simi: Widyu pukllay + +Perú Mama llaqtapi warmi irqikunapa, qhari irqikunapa, wayna sipaschakunapa tarikusqanmanta +1996 watamanta 2000 watakama sapa 100,000 wachakuq warmimanta 185 wañusqa; kay wachakuspa wañuyqa sapa 100,000manta 400 kuraqmi anti llaqtakunapipas yunka llaqtakunapipas. Kay qhipa 10 watakunapi Ministerio saludpas UNICEFpas anchatam llamk'anku kay llakikuna pisiyananpaq, kaqtaqmi allin kawsaytapas maskankupuni. Kay allin kawsaykuna taripanapaqqa sasapuniraqmi kachkan chay yunka llaqtakuna, chay llaqtakunapiqa sapa pachak wachakuq mamakunamantapas chayraq wachakusqa wawamantapas 25llayuqmi hampina wasikunapiqa qhawarisqa kanku, chichuraq kaspapas wachakuspapas. +Sapa 1,000 wawa kawsachkaq wachakusqamanta 34 wañun. 5 watanmanpas manaraq chayachkaspa wañuq wawakunaqa manam kikin yupayniyuqchu mama llaqtapipas suyukunapipas. Huch'uy irqichakunapaqqa ancha sasapunim kawsayqa, chayqa aswanraqmi 3,500 thatki chiri punakunapi tiyaq irqichakunapaq, kaqtaq chay yunka llaqtakunapi tiyaq irqichakunapaqpas. Chay llaqtakunapiqa mana ari rikukunchu Estadopa llamk'asqan. Chiriqa sapa kutim aswan imatapas waqllichin, chayraykutaqmi kimsa watallapi sapa pachakmanta 83 hampinapaq apaykachanakuna musuqmanta churana; chaytam Ministerio salud UNICEFnintin kunan qhipa watakuna tarisqaku. +Manaraq 2 watayuq sapa pachak wawamanta 32 yarqaymanta muchuypiña tarikunku; manaraq 5 watanman taripaspataq yaqa 26ña sapa pachakmanta yarqaymanta muchunku. Anti llaqtakunapa hawa llaqtankunapiqa sapa pachakmanta 40 yarqasqa tarikun, Chala llaqtakunapitaq sapa pachakmanta yaqa 12 wawakuna yarqaypi tarikunku. Kay llaqtakunapiqa chay anemia sutiyuq unquy aswan hap'ikun llapan América Latina llaqtakunamanta. Manaraq 5 watayuq wawakunataqa sapa pachakmanta yaqa 50ta hap'in; manaraq 2 watayuq wawakunatataq sapa pachakmanta 69ta chay mana allinqa ña hasut'inña. Kay hawa llaqtakunapiqa wakcha kawsay tarikun, kaqtaq kay llaqtakunaqa qunqarparisqa rikukun, chayraykutaqmi kay wawakunaqa mikhuymantapas, qhali kawsaymantapas kusisqa munasqa kaymantapas qunqarparisqa tarikunku. Kay wawakunaqa yaqa llapanmi wiñanankupaqpas allin kawsanankupaqpas ñit'isqataq mana allin qhawarisqataq kawsanku. +Chay VIH-SIDA sutiyuq wañuchikuq unquywanqa aswan tarikun chay mana amachasqa runakuna, chay ukhupim tarikun warmi ranti churakuq qharikunapas (sapa pachakmanta yaqa 12 seropositividad), kaqtaq pampa warmikunapas. Chay seropositividad sutiyuq mana allin kayqa sapa pachak runamanta yaqa huk runapa kuskanmi kanman, chayqa 15 watayuqmanta 49 watayuqkama. Kay qhipariq chunka wata ukhupi kay wañuchikuq unquyqa aswan achka runatam hap'ichkan qharitapas warmitapas; chay unquchikuq virusqa warmikunapipas wawakunapipas yapakunpunim. Wakcha runakunapa hawa llaqtanqa ch'iqisqa tarikun, chayraykutaq ima allin willakuypas ancha sasawan chayan; wakin hawa llaqtakunamanqa karu kasqanrayku, runapa kawsayninrayku chay unquykunamanta willakuykunaqa mana chayanpaschu. +Kay Mama llaqtapiqa yachachinakuymi aswanqa llakichiwanchik. PISA (Programa de Evaluación Internacional de Estudiantes) sutiyuq yachaykunamanta tupunakuypim 2002 watapiraq, 41 Mama llaqtakunamanta kay Perú Mama llaqtanchikqa qhipallapiña tarikun. Anti llaqtakunapa hawa llaqtachankunapipas, yunka llaqtachakunapipas mana allin yachachiy chaskiyqa aswan llakikunapaqraqmi. Tukuypas yachachinakuy aswan allin kanantam mañakunchik, chayta aypaspam kikin gradollapi qhipaytapas (sapa pachak wawamanta 9mi kikin gradopi qhipachkan) yachay wasimanta ch'usaytapas (sapa pachak wawamanta 3m yachay wasita saqirparin) chaykunaqa primariapi. Hawa llaqtakunapiqa primer grado yachay wasimanta illayqa yaqa 20man aypan sapa pachak wawamanta, kikin segundo gradopi qhipaytaq 20 kuraq sapa pachak wawakunamanta kachkan. +Sinchi muchuypi kawsaypas, tayta mamakunapa yachay wasiman pisi watalla risqanpas, iskay chunka wata chiqninakuypi kawsasqanchikpas allintam yanaparqun qhari wawakuna, warmi wawakuna, wayna sipaschakuna ima aswan muchuchiypiqa. Wawakunapa sunqun k'iriyqa (k'amispapas, maqaspapas, llumpay kayninta qichuspapas) kallanmi kikin wasipipas, yachay wasikunapipas, k'ikllukunapipas, maypipas. Sapa pachak tayta mamamanta 41si wawakunataqa maqanku. Sapa pachak warmi wawakunamanta yaqa 20 llumpay kaynin waqllisqa tarikun. Chaypiqa sapa 10manta 8llapas kikin wasipi tiyaqpas kikin ayllunpas. 11 watanmanta 14 watankama wiksayuq rikhuriq warmi wawakunamanta sapa 6 kikin ayllunpaq wawayuq, chayhinam warmi wawakunapa hatun llakin. Lima llaqtapipas, huk hatun llaqtakunapipas warmi irqikunapa llumpay kaynin waqllichiyqa qullqimantataq, anchatataq yapakuchkan. Maypichus qhuyakunapi llamk'aypas, achkanpi chakrakuna ruraypas, munay rurasqakuna watukuqniyuqpipas kay mana allin kawsaykunaqa yapakuchkanpuni; kaqtaq karupi tarikuq Estadopa qunqasqan llaqtakunapipas; chay llaqtakunapiqa huchachakuypas mana kanchu. Registro civilkunapi mana qillqachispapas wawakunapa kaqnintaqa waqllichillanchiktaq (sapa watapi pachakmanta 28 paqriq wawakuna mana registrokunapi qillqasqachu qhipanku); manaraq watanpi llamk'anaman yaykunku iskay hunu irqikunapas, wayna sipaschakunapas; kaqtaq q'upakunapipas, qhuyakunapipas, k'ikllukunapi uskhakuspapas, qullqiyuqkunapa wasinpi llamk'achispapas, hawa llaqtakunapi llamk'achispas wawakunapa kallpanta qichunchik. Kaqtaq irqikunamantaqa qispisqa kayninta qichunchik (manaraq 18 watayuq yaqa 3,500 wawakunanam ima huchamantapas wichq'asqa tarikunku; sapa pachakmanta 70 huñunasqa wasikunapi tiyachisqa kanku, sapa pachakmanta 30taq ima huchamantapas wichq'asqa kachkanku) + +Intiqa kañanmi, uywuakunata, kausayta. +yarqasqa machaqway, Intip churin. +Hatun yunka sachakuna hina, kuyuy, + +la vida: kawsay, kawsaykuna + +Katiguriya:Pruwinsya (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pruwinsya (Piruw). +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 24 urin katiguriyakunam, 24-pura. +► Pruwinsya (Anqash suyu)‎ (20 K, 20 P) +► Pruwinsya (Apurimaq suyu)‎ (7 K, 7 P) +► Pruwinsya (Ariqipa suyu)‎ (8 K, 8 P) +► Pruwinsya (Ayakuchu suyu)‎ (12 K, 11 P) +► Pruwinsya (Hunin suyu)‎ (9 K, 9 P) +► Pruwinsya (Ika suyu)‎ (5 K, 5 P) +► Pruwinsya (Lampalliqi suyu)‎ (3 K, 3 P) +► Pruwinsya (Lima suyu)‎ (10 K, 9 P) +► Pruwinsya (Mayutata suyu)‎ (3 K, 3 P) +► Pruwinsya (Muqiwa suyu)‎ (2 K, 3 P) +► Pruwinsya (Pasqu suyu)‎ (3 K, 3 P) +► Pruwinsya (Qispi kay suyu)‎ (12 K, 12 P) +► Pruwinsya (Qusqu suyu)‎ (13 K, 13 P) +► Pruwinsya (Taqna suyu)‎ (4 K, 4 P) +► Pruwinsya (Ukayali suyu)‎ (4 K, 4 P) +"Pruwinsya (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 189 p'anqakunam, 189-pura. +Plantilla:Pruwinsyakuna (Qusqu suyu) +Ampuq pruwinsya +Ancha llaqta Limaq +Anqara pruwinsya +Anta pruwinsya +Antawaylla pruwinsya +Aplaw pruwinsya +Aqumayu pruwinsya +Aqupampa pruwinsya +Ariqipa pruwinsya +Asankaru pruwinsya +Asqupi pruwinsya +Asunsyun pruwinsya +Ayawaka pruwinsya +Aymara pruwinsya +Bolívar pruwinsya (Piruw) +Bongará pruwinsya +Chachapuyas pruwinsya +Chanchamayu pruwinsya +Chiklayu pruwinsya +Chincha pruwinsya +Chipin pruwinsya +Chumpiwillka pruwinsya +Chuqlluqucha pruwinsya +Churkampa pruwinsya +Cutervo pruwinsya +Datem del Marañón pruwinsya +Grau pruwinsya +Hanaq Amarumayu pruwinsya +Hatun Chimu pruwinsya +Hulkan pruwinsya +Ika pruwinsya +Ilu pruwinsya +Inka wamp'uwatana pruwinsya +Jaén pruwinsya (Piruw) +K'anas pruwinsya +Kamana pruwinsya +Kankallu pruwinsya +Kanta pruwinsya +Kantarawi pruwinsya +Kashamarka pruwinsya +Kashapampa pruwinsya +Kaylluma pruwinsya +Kañiti pruwinsya +Khallka pruwinsya +Killapampa pruwinsya +Kiskachay pruwinsya +Kuntisuyus pruwinsya +Kunturkanki pruwinsya +Kuru unquy pruwinsiya +Kutapampa pruwinsya +Lamar pruwinsya +Lamas pruwinsya +Lampa pruwinsya +Lampalliqi pruwinsya +Lawriqucha pruwinsya +Luritu pruwinsya +Manu pruwinsya +Marañun pruwinsya +Mariscal Cáceres pruwinsya +Melgar pruwinsya +Muhu pruwinsya +Murrupun pruwinsya +Muyupampa pruwinsya +Naska pruwinsya +Pachitiya pruwinsya +Pakasmayu pruwinsya +Pallasqa pruwinsya +Pariwanaqucha pruwinsya +Paruru pruwinsya +Pasqu pruwinsya +Pawqartanpu pruwinsa +Payta pruwinsya +Phirriñaphi pruwinsya +Pikuta pruwinsya +Pisqu pruwinsya +Pisqupanpa pruwinsya +Piwra pruwinsya +Pruwinsya (Piruw) +Pumapampa pruwinsya +Punu pruwinsya +Purus pruwinsya +Putina pruwinsya +Putumayu pruwinsya +Qanchi pruwinsya +Qarawili pruwinsya +Qarwa pruwinsya +Qirupampa pruwinsya +Qullaw pruwinsya +Quntumasa pruwinsya +Qusqu pruwinsya +Rikina pruwinsya +Rikuway pruwinsya +Rioja pruwinsya +San Ignacio pruwinsya +San Markus pruwinsya +San Martin pruwinsya +San Miguel pruwinsya +San Pablo pruwinsya +San Ruman pruwinsya +Santa Krus pruwinsya +Santiago Chuku pruwinsya +Saqtan pruwinsya +Sarasara Pawqar pruwinsya +Sarumilla pruwinsya +Satipu pruwinsya +Shawsha pruwinsya +Sichura pruwinsya +Siwas pruwinsya +Sumaq qhaway pruwinsya +Sunin pruwinsya +Tampupata pruwinsya +Taqna pruwinsya +Tarata pruwinsya (Piruw) +Tarma pruwinsya +Tawamanu pruwinsya +Tayaqaqa pruwinsya +Truhillu pruwinsya +Tukachi pruwinsya +Tumpis pruwinsya +Ukayali pruwinsya +Unyun pruwinsya +Uqshapampa pruwinsya +Urupampa pruwinsya +Utkupampa pruwinsya +Utusku pruwinsya +Uyun pruwinsya +Wallaqa pruwinsya +Wallqayuq pruwinsya +Wamachuku pruwinsya +Wamali pruwinsya +Wamanqa pruwinsya +Wankani pruwinsya +Wankasanku pruwinsya +Wankawillka pruwinsya +Wankayuq pruwinsya +Wanta pruwinsya +Wanuku pruwinsya +Waqaypampa pruwinsya +Waral pruwinsya +Waras pruwinsya +Wari pruwinsya +Warmiy pruwinsya +Waruchiri pruwinsya +Wawra pruwinsya +Waylas pruwinsya +Waytara pruwinsya +Willkawaman pruwinsya +Wiru pruwinsya +Wulunisi pruwinsya +Yaruwillka pruwinsya +Yawli pruwinsya +Yawyu pruwinsya +Yunkay pruwinsya +Yunkuyu pruwinsya +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:13, 13 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Rusiya). + +Qhapaqmarka distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Qhapaqmarka distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Qhapaqmarka distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qhapaqmarka (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qusqu suyupi rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Distritukuna (Qusqu suyu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Ch', ch' nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, uralan runasimillapi aymara simillapi qillqasqa sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Qiwin (guevín, gevuín), nipwin (nefuén), niphun (mapudungun simipi: ngefün) icha chilinu awillanu (Gevuina avellana) nisqaqa huk wayuq sach'am, Chilipi Arhintinapipas Antikunapi wiñaq. Rikch'anapiqa ch'ulla rikch'aqmi. +"Awillana" nisqapas kapka rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qiwin + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kungu Runakamaq Ripuwlika. +"Kungu Runakamaq Ripuwlika" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pachakuti Indihina Rikch'arimuy, kastilla simipi Movimiento Indígena Pachakuti (MIP) nisqaqa huk buliwyanu partiduman rikch'akuq indihina tantanakuymi, 2000 watapi Felipe Quispep kamarisqan. + +01 - Huarocondo Llaqta + +Punku p'anqa: Ikwadur + +Jisq'on kay rimay (9) +Tukuy runaspata atiynin tian munasqanman jina llank'ananpaj, maynejllapipis llank'aspa kaswayninta mask'ananpaj, llank'aspallapunitaj kawsakuyman; chay llank'asqanmantatajri yupachikuyta, llank'ay patapitaj wasinpitaj runa jina kawsakuyta atinanpaj. +Mana ujllachu, tukuy atiyniyoj kanku samarinkunankupaj samarikusaspataj munaynillanku ruasqa kunanpaj, ña ruanasninta junt'aykuspaqa pillapis atiyniyoj mana munanpaj, ruasqan patapi asllawan unayta llank'anallantapuni munanqanku chayqa. Watapi uj kuti samarikuy mit'a kanqapuni, chay samarikuy mit'amantapis llank'aj runa qolqeta jap'inapuri tian, samarikuy mit'atinta lllank'anmanpis karqa jina. + +Runa Simi: Yoro suyu + +Runa Simi: Kinraysuyu + +allpa atin kicharikuyta. + +Runa Simi: Nuevo León suyu + +Tawapata edición nisqamanta, kay ENC kutirimun huq llank'anayoq mosoq qhawariykunayoq, tanqarimushanku huñunasqa ciudadanakuna kallpachakuspa, 75 (qanchis chunka pisqayoq) organizaciones culturalismanta, ruwarankun kay 25 (iskay chunka pisqayoq) "Pre/Encuentros" nisqata lluy suyuntinpi 15 (chunka pesqayq) regiónkunapi. Kay Pre/Encuentrosmi karan llaqtakunapi huñunakuy hinallataqmi qhawariranku ñanchaykunata kay incidencia ciudadana nisqaq puriyñinmanta kay políticas culturales nisqa yuyakunaq t'ikrayñinpi llaqtakunamanta pacha. +Kay "Programa Descentralizado de Pre/Encuentros" nisqa tukuran qallariy fase nisqata abril killapi, huñunku askha ciudadanukunaq yuyachayñinta, chaymi q'emerinqa kay Agenda de Incidencia Compartida (AIC) sutinchasqata: kaymi ciudadanukunaq llank'aynchanan ñanchayñin ima kay incidencia políticas culturales nisqapi llaqtakunapi hinallataq suyuntinpi. Kay huk ñiqin versión Agenda nisqan chaninchakunqa chayachikunqa Iquitos llaqtapi kay 5ENC nisqapi, kamakurqanmi ciudadanukunaq kallpanchasqan huq llapaq qawarisqan ñan ruwaypi hinallataq lluy suyu llank'ariy, kichasqa, yanaparina ch'uyanchasqa, karupaq qhawarisqa. + +Runa Simi: Usamikhuq + +Paqarisqa 5 ñiqin tarpuy killapi 1968 +Marcel Odenkey Addy-Desailly sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin tarpuy killapi 1968 watapi paqarisqa Accra llaqtapi - ) mama llaqtayuq Gana piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marcel Desailly. +Piluta hayt'aq (Gana) + +2 chaniyuq tikraykuna puytu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Rawson llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Chubut wamanip uma llaqtanmi. Rawsonpiqa 33 601 runakunam kawsachkanku (2012). +Rawson llaxtachan kuski 15 ñiqin tarpuy killapi 1965 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rawson. +Llaqta (Chubut wamani) + +Binidiktu VIII, Binidiktu VIII huk pusaq ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. VIII, Italya simipi: Benedetto VIII) Teofilacto sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 9 ñiqin ayriway killapi 1024 watapi wañusqa Perugia llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +18 ñiqin aymuray killapi 1012 watapi watamanta 9 ñiqin ayriway killapi 1024 watapi watakama Tayta Papam. + +Yachaqay nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Hamut'ay icha Pawachasqa yachay nisqaqa (latin simipi: scientia, chaymanta kastilla simipi ciencia) aypaq yachaykunankam atipay allichaypas ruray ñan (proceso) nisqamanta. Chay yachayqa runakunap rurasqanpa, qhawaswanpa, yuyasqanpa, yuyaychakusqanpa ruruchisqan kaspa, allin-allinchasqa kaspa, rurananqa huk yanapanakunawan kamachinata qatichinaspa chaskinam, huklla hatun kamachina llik'api, chay llik'api ruranakuspa. +Hamut'aywanqa runa yachayninta k'uskiykuywan miraykunmi, yachachiywantaq runapura mast'arinmi, yachay sunturpi, kuraq sunturpi, mayninpipas. + +Muña (genus Minthostachys, syn. Menthostachys) nisqaqa Urin Awya Yalapi wiñaq thansachakunam, hampi yurakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muña. + +Germán Carlos Leguía Drago sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1954 watapi paqarisqa Breña, Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. + +Aung San Suu Kyi, (Myanmar simipi: ), (* 19 ñiqin inti raymi killapi 1945 watapi paqarisqa Rangun (Myanmar) llaqtapi - ). Myanmar warmi pulitiku. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Aung San Suu Kyi. + +"Widyu pukllay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +1Jesús chay sirkamanta ishkimutinqami, kusala achka runakuna ikinta riranllapa. + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 89 km (55.3 mi) north-west + +Italo Calvino (Italya mama llaqta qillqaq) + +Runa Simi: Waqachina + +quwiki San Ruman pruwinsya + +Biblia yachachisqanmanta: Wisq'aymanta kacharichikunku - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Pedroqa sayaytawan qhawarispa nirqa: ‘Mana qullqi kapuwanchu, kapuwasqanta qusqayki. ¡Jesuspa suntinpi, sayariy puriytaq!', nispa Pedro, pañan makinmanta jap'iytawan runata sayarichirqa. Chay runataq phinkispa sayariytawan, puriyta qallarirqa. Kayta rikuytawan runaqa t'ukurqa, kusikurqataq. +Pedro nirqa: ‘Diospa atiynin, Jesusta kawsarichimurqa, chay atiywantaq kay runata purichiyku', nispa. Pedro Juanwan chayta parlachkaptinku, sacerdotes jamurqanku. Paykuna Jesús kawsarimusqanta yachachisqankurayku sacerdotes phiñakurqanku. Chayrayku iskayninkuta jap'iytawan wisq'ana wasiman wisq'aykurqanku. +Pedro nirqa: ‘Diosqa atiyninwan Jesusta kawsarichimurqa, chay atiyllawantaq kayta ruwayku' nispa. Sacerdotesqa, kay milagrota mana pakayta atisqankurayku, mana imatapis ruwayta atirqankuchu. Chayrayku, amaña Jesusmanta juktawan parlaychikchu, niytawan kacharipurqanku. +Sacerdotes nirqanku: ‘Manaña Jesusmanta yachachinaykichikta kamachirqayku. Qamkunataq, Jerusalenta chay yachachiywan junt'achinkichik', nispa. Apostolestaq kutichirqanku: ‘Diosta kamachiqtajina kasukunayku tiyan, runata kasukunaykumantaqa', nispa. Paykunaqa runaman parlallarqankupuni. ¿Manachu paykunajina ruwananchik kanman? + +Piruw Suyu (Aymara) +Runa Simi: Piruw + +Watimala mama llaqtapi awaq warmi. +Awana, Awarank'u icha Awa nisqaqa awanapaq, p'acha ruranapaq k'aspikunayuq lamk'anam. Awa k'aspikuna ukhupiqa tarikun takarpukuna. Awaq runaqa awa sutiyuq k'aspikunapi q'aytuta allwispa wak q'aytuwan minispa p'achakunata ruran. +Ñawpaqta, iskay k'aspip chawpinpi allwi nisqa achka q'aytukunatam mast'anchik. Chaymantataq huk miñi q'aytuta awanapi mast'asqa allwi q'aytukunanta hukchapayaspa allwinchik, ruk'i nisqa tulluwan pipuchaspa. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Awarank'u. + +Wanuku suyupi rimaykuna - Wikipidiya +1 Wanuku suyu +2 Ampu pruwinsya +3 Inka wamp'uwatana pruwinsya +4 Lawriqucha pruwinsya +6 Marañun pruwinsya +8 Pachitiya pruwinsya +9 Wamali pruwinsya +10 Wanuku pruwinsya +11 Waqaypampa pruwinsya +12 Yaruwillka pruwinsya +Wanuku suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ampu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Inka wamp'uwatana pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lawriqucha pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Marañun pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mayukillap Iskaynin pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pachitiya pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wamali pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wanuku pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Waqaypampa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yaruwillka pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Paqarisqa 6 ñiqin kantaray killapi 1974 watapi (44 watayuq +Mama llaqta Kustarika] +Walter Centeno Corea sutiyuq runaqa, (* 6 ñiqin kantaray killapi 1974 watapi paqarisqa Palmar Sur llaqtapi - ) Kustarika mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Walter Centeno. +Piluta hayt'aq (AD Belén) +Piluta hayt'aq (AEK FC) +Piluta hayt'aq (Bayamon FC) + +Ama Piruwpi kawsaq Nawa nisqapas Yura runa nisqakunawan pantaychu. +Nawa nisqa runakunaqa (nawa simipi: Nāhuatlācah, "allin rimaq runakuna") Mishiku mama llaqtapi kawsaq, nawa simita rimaq runakunam, iskay hunu runachá. +Mishikakunas hukpas nawa runa llaqtas karqan. + +Chimpu llaqta +Uma llaqta Chimpu +Kamasqa wata 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1535 watapi / 3 ñiqin pawqar waray killapi 1860 watapi +Chimpu kiti (kastilla simipi: Cantón San José de Chimbo icha Cantón Chimbo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Bolívar markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Chimpu llaqtam. +Chimpu kitipiqa Waranka Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa Asankutu kitillipi kawsanku.[1] +Huk llaqta kitilli: Chimpu kitilli +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Chimpu kiti (PDF) + +Dyuspa Simin Qillqa, Johannes Gutenberg-pa ch'ipachisqan +Johannes Gensfleisch zur Laden zum Gutenberg (1394-chá 1400-chá paqarisqa Mainz llaqtapi, Alimanyapi; † 3 ñiqin hatun puquy killapi 1468 p'unchawpi wañusqa Mainz llaqtapi) sutiyuq runaqa Alimanya mama llaqtayuq maki kapchiqsi karqan. Johannes Gutenbergqa liwru ch'ipachinatas chunka pichqayuq kaq pachakwatapi kamarqan, ancha achka Martin Luther-pa aliman simiman t'ikrasqan Dyus Simin Qillqa liwrukunata ch'ipachispa. + +(Hudyu iñiy-manta pusampusqa) +Huriyu iñiy icha Mushiyuyay nisqaqa huriyukunap, israyil runa llaqtap iñiyninmi. +Hudyukunaqa huklla apuyayapi iñinmi. +Huriyu iñiymantaqa iwriyu simipi qillqasqa Tanah [תנ״ך] (rakikuna: Tura [תורה] "yachay", Niwiyim [נביאים] "pruphitakuna", Khituwim [כתובים] "willka qillqakuna"), Talmud [תלמוד] "yachachiy" nisqa liwrukunam willakun. Kaymi huriyukunap huk hatun ñawpa iñiq runankuna: + +Shunku ("Sunqu"; kastilla simipi: El Corazón) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kutupaksi markapi, huk llaqtam, Panwa kitip uma llaqtanmi. + +P'aqpaku, qamchu, k'usillu +P'aqpaku, qamchu, k'usillu wamaq simi + +Uma llaqta Iluman +Iluman kitilli icha San Juan de Ilumán kitilli (kastilla simipi: Parroquia San Juan de Ilumán) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, huk kitillim Impapura markapi, Utawalu kitipi. Uma llaqtanqa Iluman llaqtam. +Kitillipiqa Karanki, Utawalu Kichwa runakunam tiyanku. + +Runa Simi: 30 ñiqin ayriway killapi + +Imaraykuchus qhepaman imachus kananta nisqanqa, juntʼakunpuni. Runaqa mana chayta niyta atinmanchu (Josué 23:14). Arí, Tukuy Atiyniyoj Dioslla, imachus qhepaman kananta niyta atin. Isaías 42:9; 46:10 leey. +Jesusqa "Diosmanta Qhelqasqapi nisqanta" oqhariytawan, sutʼinchaj. Kay folletoqa, Bibliata entiendenaykipaj, kikillantataj ruwanqa. Lucas 24:27, 45 leey. + +Sach'akunaqa unaymanta pacha rikhurin, manaraq runakuna rikhurichkaptin sach'akunaqa runajina tukuy chiqapi jatarirqaña. Tukuy imaymana paykuna kanku, wakin jatun, wakin juch'uy wakinkunaqa juch'uy laqiyuq wakinkunataq jatun laqiyuq kanku. Ñinchikjina paykunaqa unay unaymanta jamusqa kanku, jinamanta qhawarisqa, ñuqanchikqa kunallan kay pachamanqa chayamunchik jinapis sach'akunaman sinchi ñak'ariyta apamunchik. Qhawasqaymanjinaqa paykunata wañuchisunchik chayqa ñuqanchikpis wañuchikuchkanchikmanjina kachkan. Tukuy chaymanta kay juch'uy qillqaypi waturisunchik... (Ver PDF) + +Pika-pika yura rikch'aq ayllu (Quechua) + +q'asakapunmi chaykuna. +Ichaqa ñawpaq-ñawpaqta sunqunchista aysaqqa ch'unchukunaq hatun yunkankunapi mana Diosta riqsispa kawsayninmari. Chaypaqmari chay awki ministro Ultramar ñisqa ñawinkunata sunquntawanpas ñawpaq-ñawpaqta t'ikrarinqa chay q'ala runakunata chiqaq samiman llapata llullaspa Santo Yayakunata kachaspa tukuyta atipaspaqa Diospa ñanñinman aysamuyta Bautismopi christianota hurquspa hanaqpachaman thatkirinanpaq. (Rivet, 1951-56 : t. II, p. 256) + +Runa Simi: K'allmaykuq saphi k'allampa + +← Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin +Kay sapaq p'anqaqa t'inkisqa p'anqakunapi ñaqha hukchasqakunatam rikuchin. Watiqasqayki p'anqakunaqa yanasapa qillqasqam. +Ñaqha hukchasqapaq allinkachinakuna Qhipaq 50 _ 100 _ 250 _ 500 hukchasqata qhipaq 1 _ 3 _ 7 _ 14 _ 30 p'unchawmanta qhaway. +P'anqap sutin: Qusqa p'anqaman t'inkimuq p'anqakunapi hukchasqakunata rikuchiy chay ranti +Kayta llamk'apuptiykim musuq p'anqam tukukurqun (musuq p'anqakunatapas qhaway) +Kayqa aslla llamk'apuymi +(dif _ wñka) . . Manuel González Prada‎; 05:29 . . (+27)‎ . . ‎Tarpuq (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (→‎Qillqasqankuna) +(dif _ wñka) . . Manuel González Prada‎; 04:20 . . (+183)‎ . . ‎Tarpuq (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‎ (→‎Qillqasqankuna) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:HukchasqaTinkimuq/Mama_Llaqtap_San_Markus_Kuraq_Yachay_Sunturnin" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mariscal Cáceres distritu (kastilla simipi: Distrito de Mariscal Cáceres) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kamana pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa San Husiy llaqtam. + +Provença (occitan simipi - Provence ransis simipi) ñaupa suyu karqa. Kunan Ransiyapi, riqyun Provence-Alpes-Côte d'Azurpi kan. + +Awarawi mamallaqta parki - Wikipidiya +Awarawi mamallaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional y Área Natural de Manejo Integrado Serranía del Aguaragüe) mamallaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Buliwya mama llaqtapi, Tarija suyupi, Hatun Chaku pruwinsyapi, Villa Montes munisipyupi, Caraparí munisipyupi, Yacuiba munisipyupipas. [1] +Siwis: Atuq siwis Cedrela lilloi +Chaqullu yura urin rikch'aq ayllu: Ishpinku Amburana cearensis +Suyupiqa 5.527 runa kawsan, 33 ayllu llaqtapi. +www.fundesnap.org / Aguaragüe mamallaqta parkimanta (kastilla simipi) + +Llanqha khari-khari, Khari-khari icha Waqra mura[1][2] (Rubus roseus) nisqaqa huk wayuq, kichka-kichkasapa yuram, Antikunapi (Piruw, Buliwya, Ikwadur) mama quchap hawanmanta 2000-manta 4000-kama mitru aswan hanaq wiñaq k'ita sirakam. Rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llanqha khari-khari + +Kamasqa wata 28 ñiqin qhulla puquy killapi 1966 watapi (mama llaqta parki) (Decreto Supremo Nº. 194.) / +Pululawa risirwa (kastilla simipi: Reserva Geobotánica Pululahua) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, Kitu kitipi, Calacalí kitillipi, San Antonio kitillipipas. +Ch'awar yura rikch'aq ayllu: + +Stephen Root sutiyuq runaqa (November 17, 1951) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Stephen Root. + +Ch'uru phuku nisqaqa ch'urup wasichanmanta rurasqa phukuna waqachinam. +Tawantinsuyupi inka chaskikuna pututu nisqa ch'uru phukutam waqachiq karqan. + +Tikraynin k'illimsa Kastillanu simipi: + +Mama llaqta Angula +Luanda, "São Paulo de Loanda" purtuyis simi icha (kastilla simipi: Luanda) llaqtaqa Angula mama llaqtap uma llaqtanmi. +Houston (Hukllachasqa Amirika Suyukuna, 2003) +Llaqta (Angula) + +Ricardo Gonzalo Pedro Montalbán y Merino, icha Ricardo Montalbán sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1920 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi - 14 ñiqin qhulla puquy killapi 2009 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaqmi. + +Nobelyu, No (musuq latin simipi: Nobelium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +K'apra icha Raqch'i nisqaqa (grigu simipi Κεραμική [keramikí], chaymanta kastilla simipi: cerámica) nisqaqa t'urumanta icha ch'aqumanta rurasqa, kañasqa imakunam, mikhunata waqachanapaq, hukkunapaq. + +Wikipidiya nisqaqa qispi insiklupidiyam, mana suñaylla internetpi rurachkasqa. Lliw pi runapas hamuchun, yachakunamanta ñawirispa qillqaspapas, qispilla, yanqalla, mana suñachaspa. Ima hinam? Kay qhawariy: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Alimanya). + +Runa Simi: Aranway pukllaq + +—Qankunaqa amayá preocupakuychishchu mikhunaykichismanta, tomanaykichismanta nitaq p'achakunaykichismantapas. Kay pachapi vidaykichisqa valen allin kaqkunata ruwanaykichispaqmi, manan mikhuchinallaykichispaqchu. Saynallataqmi cuerpoykichispas allin kaqkunata ruwanaykichispaq valen, manan sumaqta p'achachinallaykichispaqchu.26Aswanyá qawariychis alton phawaq pichinkukunata. Paykunaqa manan tarpunkuchu nitaq cosechankuchu, nitaqmi huñunkupashchu waqaychanankupaqqa. Ichaqa hanaq pachapi Dios Taytaykichismi mikhuchin. ¡Qankunaqa chay pichinkukunamantapas, aswan más valorniyoqmi kankichis!27Icha ¿qankuna creenkichishchu sapa p'unchaw aswan masta afanakuspaykichis, huk p'unchawtawan kawsanaykichispaq, otaq huk chikallantapas wiñaruyta? + +Ancha allinmi, ichaqa pisillaraqmi hamutaykuna kachkan. Kusikunim kay qillqata likaykuspay. Qamya allinlla wawqiy Socrats kukay. + +16Saynallataqyá qankunapurapas saludaykanakuychis huk ch'uya much'aykuywan. Hinaspapas llapallan iglesiakunamanta wawqe pananchiskunan, qankunataqa saludamushasunkichis. + +kaspikuna kasqa. + +Runa Simi: Rit'i + +"Sumaq Llaqta" + +Qhapaq p'anqa +(Qhapaq panka-manta pusampusqa) +Kayqa Qhichwa simipi Wikiliwrukunam. +Kay p'anqata t'ikranapaq: +Allin hamupay Wikiliwrukuna nisqaman, huk Wikimedia ruraykamaymi, inlish simipi 10-VII-2003 p'unchawpi kamasqa, yanqalla open-content nisqa qillqakunata ruranapaq, lliw pipaqpas ruranapaq. Paqarisqanchikmantaqa, yanqalla ruraqkuna 4 qillqamantañam qillqan, achka liwrukunapi. +Maskallay, ruraykullay p'anqakunata allinchaspa, pukllallay pukllana aqupi, kusikullay, saminchasqa kay! +Manaraqmi chaninchasqa liwrukunachu kachkan. +Rikch'aqkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 13:56, 25 ini 2008 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qumichiy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Qumichiy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Ikumichiy (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Urwachiy (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amuqchay (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Q'uchuykuchkaq wawacha. +Q'uchukuy nisqaqa allin kawllaymi (llakusim), runa ancha kusikuptinqa, asinayaptinqa. + +Tikraynin armasqa Kastillanu simipi: + +Jorge Rafael Videla Redondo sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1925 watapi paqarisqa Mercedes llaqtapi - † 17 ñiqin aymuray killapi 2013 watapi wañusqa Marcos Paz llaqtapi), Arhintina mama llaqtap awqaq pusaq, pulitikupas runam karqan. +1976 watamanta 1981 watakamaqa kuti Arhintinap umalliqninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jorge Rafael Videla. + +K'anas pruwinsyapi kaq Kunti llaqtamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Kunti, intip yaykunan, intip chinkanan, intip palpunan, inti wañukuq law, inti chinkakuq law icha inti wasakuq law, Arhintinap runasiminpi ukulaw (ukhu law) nisqaqa huk rikuchiq iñum. Kuntipiqa inti yaykuspa chinkanmi, ch'isipi. + +Ch'aki mit'a nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Ruphay mit'a nisqaqa watapi aswan q'uñi mit'am. Ruphay mit'apiqa suni p'unchawmi, pisillataq tutam, achka achkiymi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ruphay mit'a. + +Griguryu VIII Tayta Papa (1187) +Griguryu VIII, Griguryu VIII huk pusaq ñiqin (latin simipi: Gregorius PP. VIII, Italya simipi: Gregorio VIII) Alberto di Morra sutiyuq runaqa (* 1100 watapi paqarisqa Benevento llaqtapi - † 17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1187 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +25 ñiqin kantaray killapi 1187 watapimanta 17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1187 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Griguryu VIII. +25 ñiqin kantaray killapi 1187 watapimanta 17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1187 watapi + +José Ely de Miranda sutiyuq runaqa icha Zito (* 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1932 watapi paqarisqa Roseira llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zito. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sumalya. +"Sumalya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Eusebio Alfredo Acasuzo Colán sutiyuq runaqa, icha Chevo Acasuzo (* 8 ñiqin ayriway killapi 1952 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ), huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Chawpi tuta nisqaqa tutap chawpinmi, ch'usaq uras (00:00) nisqa pacham, mawk'a p'unchawnintinpa puchukayninmi, musuqpataq qallariyninmi. + +Aknuqucha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Agnococha) Piruw mama llaqtapi huk qucham,Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Santa Ana distritupi.[1] + +Moses Eugene Malone sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin pawqar waray killapi 1955 watapi paqarisqa Petersburg llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u pivot. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Moses Malone. + +Qallawa tawqa Lanthanu rikch'aq q'illaykuna +Thulyu, Tm (musuq latin simipi: Thulium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +Runa Simi: Noord-Brabant pruwinsya + +Yanka Runakuna 7 29 32 + +Gustav Mahler Awstiriya mama llaqtayuq takichaq + +Runa Simi: Quywi + +Ama manchakuychikchu. Diosqa pruebasunaykichikpaqmi hamurqa, chaynapi payta respetaspaykichik mana huchallikunaykichikpaq, nispa. + +Runa Simi: Illinois suyu + +translatewiki.net kuki nisqakunata llamk'achin ruraqkunata kikinyachinapaq. Antañiqiqniykipiqa manam kuki nisqakuna atinchu. Ama hina kaspa, atichispa huk kutita ruraykachay. + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Inlatirra) + +Runa Simi: Wawa + +Ulla Ulla mama llaqta fauna risirwa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ulla Ulla mama llaqta fauna risirwa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Ulla Ulla mama llaqta fauna risirwa +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Ulla Ulla mama llaqta fauna risirwa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Puwpu qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sajama mamallaqta warikancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Noel Kempff Mercado mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Madidi mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Carrasco mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kaa Iya mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Isiboro Secure mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +T'uru T'uru mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amboró mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Titiqaqa qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tunari mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Apulupampa sallqa pacha suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qutapata mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Matías amachasqa sallqa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Iñao mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awarawi mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tarikiya flora faunapas mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Palmar kawsay suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Manuripi-Heath Amarumayu sallqa kawsay mamallaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San José wat'akunap kachi quchakunapas chunta yura sach'a-sach'a ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Ulla_Ulla_mama_llaqta_fauna_risirwa" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Uma llaqta Harbin +Heilongjiang pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Heilongjiang, chun simipi: 黑龙江, phinyimpi: Hēilóngjiāng, machu: Heilungkiang, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Harbin llaqtam. +2 chunka kimsaniyuq prefectura-llaqtanmi kan. +Prefectura-llaqta Heilongjiang pruwinsyapi (2011) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Heilongjiang pruwinsya. +Heilongjiang saywitu (inlish simipi) + +(Nobel suñay-manta pusampusqa) +Nobel suñay (kastilla simipi Premio Nobel) nisqaqa Alfred Nobel sutiyuqpa kamasqan hatun yachaqkunaman quykusqa suñaymi. + +Iskaynintinchaki (Diplopoda) nisqakunaqa huk waranqachakikunam, sapa sillwinpi tawantinmi chakiyuq, iskaynintin masintin, ch'iñicha wañusqaña kawsaqkunata mikhuq. + +Maskoki rimaykuna +Maskoki rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. +Maskoki rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Chincha Awya Yalapi. +Kunan pacha lliwmanta aswan rimaqniyuq maskoki rimayqa chahta simim (18.000 rimaqniyuq). +Maskoki rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Wiñaymarka qucha, Titiqaqa qucha +Uma llaqta Sipita +Sipita distritu (kastilla simipi: Distrito de Zepita ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Chukuwitu pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Sipita llaqtam. +10 Distritupi paqarisqa runakuna +Distritupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruwpi pruwinsyakuna distritukunapas: Yupaykuna (INEI) +Distritu (Chukuwitu pruwinsya) + +Tikraynin k'uskiq Kastillanu simipi: + +Kururay nisqaqa (musuq simi, kururmanta, kurusqa q'aytumanta sutichasqa, kastilla simipi: desarrollo) imappas tukukuyninmi, wiñariyninmi, puquyninmi, allinyayninmi. Kaytapas qhaway: +Runap rikch'aqyaynin + +2 chaniyuq tikraykuna kuskan kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Torres Causana distritu (kastilla simipi: Distrito de Torres Causana) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Luritu suyupi , Maynas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pantoja llaqtam. + +Pisqu nisqa ullumanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Rikch'aq ñiqi +Pisqu icha P'isqu, kichwapi Pishku nisqakunaqa (classis Aves) phurukunayuq raprakunayuq, umapi chhukrunayuq uywakunam. Lliwmanta aswan pisqukunaqa phawayta atiptin, hukkunataq manam atinchu, ahinataq surim. +Pisqukunaqa isku rumi qarayuq runtukunatam wachaspa uqllanku, wawachap puqunanpaq. Uñachakunaqa, malqukuna nisqa, chaymanta, uqllay pacha nisqamanta runtuta t'uqyachispa paqarinku. Malqunkunataqa q'isapim mikhupayachispa uywanku. +Huk iskay pisqukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Mama llaqta (Afrika) + +Carl Friedrich Gauss Alimany mama llaqtayuq yachaq + +Johannes Brahms Alimanya mama llaqtayuq takichaq wan pianu waqachiq + +Кечуаqu: Kawsay pacha yachay + +Pirinsipi Wawa , "Le Petit Prince" (kastilla aru: El Principito; qhichwa aru: Quyllur llaqtayuq wawamanta); qillqiri: Antoine de Saint-Exupéry-pa 1943 phransiya arupi qillqasqan kawsay rikch'am. + +Aswan hatun llaqta Ashkawat +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 112º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 85º +Turkminsuyu icha Turkministan Asyapi huk mama llaqtam. +Hatun llaqtakuna +Llaqtakuna (Turkministan) +' Llaqta Runakuna 'Suyu + +quwiki Lanthanu rikch'aq q'illay + +Кечуа (qu): Runallaqta Republika China + +K'uchu Wasi Ollantaytambo + +Runa Simi: K'ita tumpu + +Runa Simi: Tolima suyu + +Killa nisqaqa tiksi muyuta muyupayanmi. Intimanta achkiyta chaskispa huk lawnin achkinmi, manataq huk lawchu. Huk kinraynin wiñaymi tiksi muyuman t'ikrasqam. Chay kinrayqa hunt'a achkiptin, hunt'a killa icha killa hunt'asqa ninchik. Manataq achkiptin, musuq killa ninchikmi. +Killaqa iskay chunka pusaqniyuq p'unchawpim - tawa simanapim - huk kutitam tiksi muyuta muyapayan, huk watapaq huk p'unchaw phaltaptin chunka kimsayuq kutitam. Huk muyusqanta - huk killa wañuymanta qatiqnin killa wañuykama - killa icha killa pacha ninchik. +Inkakunaqa killata Mama Killa nispa yupaycharqanku. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Pachakuti rikuy. +Kawpaypiqa mamallaqtapi pachakutiy nisqa huk runakunap icha runallaqtap kamachiqkunata qarqusqan, kamachiyta hap'isqan nisqam. +Huk kawpay pachakutiykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Chunwa runa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Chunwa runa (sut'ichana) rikuy. +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) nisqakunaqa tukuy Chunwa mama llaqtayuq kaq runantinmi, han runapas ima runa llaqtapas. + +Unka (genus Eugenia) nisqakuna huk yura rikch'anam, sach'apas thansapas, Awya Yalapi wiñaq, waranqachá rikch'aqmi. +Ancha sinchi k'ulluyuq rikch'aqkunam, hukkunataq mikhuna ruruyuqmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Unka + +Pasul[2] icha Sach'a purutu (Sachapurutu), kichwapi Watu purutu[3] (Erythrina edulis) nisqaqa huk wayuq chaqallu sach'am. Prutinasapa rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pasul + +Piki (ordo Siphonaptera) nisqakunaqa ch'iñicha, raprannaq, ancha karuta phinkiq, yawar chunqaq palamakunam. Runtunkunataqa allpaman wachan. Qirisankunaqa kuru hinam allpapi kawsan. +Pikikunap mitan kamaynin: + +Peter López sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin tarpuy killapi 1981 paqarisqa Hukllachasqa Awya Yalapi Suyukunapi - ) huk piruwanu mama llaqtayuq taekwondo runa. + +Thansa nisqakunaqa lliw aswan pisi, mana sach'achu kaq q'iru ruraq yurakunam, kurkunnaq, achka k'allmallayuq. +Thansasapa allpa, thansallayuq yura pachatataq ch'apram ninchik. + +Wayu misk'i icha Fruktusa (fructosa; latin simipi fructus: "ruru, wayu") nisqaqa huk ch'ulla k'illimsayakum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayu misk'i. + +1698 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam). + +Runa Simi: Nebraska suyu + +Quechua: Nihun hatun qucha + +Runa Simi: Allinmi hamusqaykichik Wikimedia Incubator nisqapi! + +Qhapaq chunkana wankichakuna. +Qhapaq chunkana (ajedrez) nisqaqa huk p'allta pukllaymi, iskay pukllaqniyuq, lliw pukllaqtaq chunka suqtayuq wankichayuq. +Qhapaq chunkanaqa maqanakuy pukllaymi. Wankichakunaqa huk kinraypa wankichakunatam maqan. Pukllaypa taripanaqa, tukunaqa huk lawpa qhapaqta maqaytam. +Qhapaq chunkana wankichakuna: Lluq'imanta pañaman: awqaq, kawallu, hatun yaya, qhapaq, quya, pukara. +Inruqi (enroque): Qallari iñunpi kachkaqraq qhapaqqa iskay iñuta pañaman icha lluq'iman kuyukun. Qallari iñunpipas kachkaqraq pukarataq qhapaqpa chimpasqan iñuman kuyukun. Atinayasqa qhapaqqa ama inruqichunchu. +Quyaqa ima iñumanpas siwkta icha chiqalluwaqta kuyukuyta atinmi, huk wankichakama. +Hatun yayaqa ima iñumanpas chiqalluwaqta kuyukuyta atinmi, huk wankichakama. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Pakistan) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Pakistan) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Pakistan). +"Uma kamayuq (Pakistan)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Suyu nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Allpa saywachipi (kichwa rimaypi Suyu): +Mama llaqta (país) +Mama llaqtap rakin, ahinataq departamento nisqa (Piruwpi, Buliwyapi) +Tawantinsuyu nisqa Inka qhapaq suyup rakin +Rikch'akuna (kichwa rimaypi Shuyu): +Ima siq'isqapas icha llimphisqapas (rikch'a kapchiy qhawaypas) +P'achakunapi suyukuna: suyu-suyu +Pampa suyu (pacha tupuypi) +Pachaykamaypi, K'iti nisqapas (kichwa rimaypi Shuyu) - maypichus kallpakuna aknaykun: +Pinchikilla suyu +Llut'ariy suyu +Huk yachaypa rakin (yachay suyu nisqa) + +Hatun Chaku pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Yakuywa +Pruwinsyakuna (Tarija suyu) +Hatun Chaku pruwinsya (kastilla simi: Provincia de Gran Chaco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Tarija suyupi. Uma llaqtanqa Yakuywa llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Awarawi mamallaqta parki - Tariquía flora faunapas mama llaqta risirwa +Urqukuna: Awarawi walla +Mayukuna: Pilkumayu - Tarija mayu +Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam, Qhichwa, Waraniyi runakunapas tiyanku. +Antanka pampa Yakuywa llaqtapi +Pruwinsya (Tarija suyu) + +Bovinae, 9 rikch'ana, 24 rikch'aq +Hippotraginae, 3 rikch'ana, 8 rikch'aq +Antilopinae, 14 rikch'ana, 38 rikch'aq +Caprinae, 12 rikch'ana, 26 rikch'aq +Reduncinae, 2 rikch'ana, 8 rikch'aq +Alcelaphinae, 4 rikch'ana, 7 rikch'aq +Antilupi nisqakunaqa Aphrikapi kawsaq waka rikch'aq ayllu (Bovidae) nisqaman kapuq iskay ruk'anayuq rikch'aqkunam, yura mikhuq ñuñuqkunam. + +Ullawi (kastilla simipi: Ollagüe) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi Chili mama llaqtapipas huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.868 mitrum aswan hanaq. + +Mama llaqta Ransiya Ispaña +Robert Emmanuel Pirès sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin kantaray killapi 1973 watapi paqarisqa Reims llaqtapi, Ransiya-Ispaña mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Robert Pirès. +Reims llaqtapi paqarisqa + +Q'inqu icha Qinqu nisqaqa (ñawpa qhichwa simimanta, "chinkana"; QSHKS qillqaypi Q'enqo, Kenko) Willka Qhichwapi huk Tawantinsuyu pachamanta mawk'a llaqtam, Qusqu llaqtamanta 6 km karum chincha antinpi, Qusqu suyupi, mama quchap hawanmanta 3.580 m aswan hanaq. Iskaynintin wasintinmi: Hatun kaq, Saksaywamanmanta P'isaqman ñanpi; Uchuy kaq, hatun kaqmanta 350 m kuntinpi, urqu kinraynipi. Inkakunap manqus wasinchá karqan, 3.500 t'asra mitru hatun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'inqu. +Q'inqu llaqtamanta + +Purimuq mayukuna: Fen Chueo wan Wei-Ho. +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi; kastilla simipi: Río Amarillo) nisqaqa Asyapi huk 5 464 km suni mayum. + +16 ñiqin anta situwa killapi 1981 – 31 ñiqin kantaray killapi 2003 +Mahathir Mohamad (* 20 Qhulla raymi killa 1925 paqarisqa Alo Star (Kedah) llaqtapi - ). Malasya pulitiku wan Uma kamayuq. +1981 watamanta 2003 ñawpaq kuti Malasyapa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Mahathir bin Mohamad. + +Napu mayu patanpi huk llaqtam, Amarumayu ñiqpi, Luritu suyu +Masan distritu (kastilla simipi: Distrito de Mazán) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Luritu suyupi , Maynas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Masan llaqtam. +Distritupiqa Napurunakunam tiyanku. +Distritu (Maynas pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Islandya). +"Umalliq (Islandya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kulli simi nisqaqa kunan Chincha Piruwpi - Qispi kay suyupi (Hulkan pruwinsya, Utusku pruwinsya, Santiago Chuku pruwinsya, Wamachuku pruwinsya - ñawpa Wamachuku suyupi) Kashamarka suyupi (Kashamarka pruwinsyapi - ñawpa Kuwismanku suyupi), Anqash suyupipas (Pallasqa pruwinsyapi), qunti yunkamanta Marañun mayukama - ñawpa pacha lliwanta aswan rimaqniyuq rimaysi karqan. Kulli simiqa 1950 watakunapichá wañurqan, ichataq manam riqsinchikchu, hayk'apllapi. +Kaymi huk kulli simimanta rimakuna: +Kaymi huk kulli simimanta llaqta sutikuna: + +(usapu, illayuq, alliyniyuq) + +Get power and money divergent sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Kichwa Rimaykuna: 2010 +Kichwa Rimaykuna +Ñawpa pacha, mana yachanchikchu ima watakunachari karka, mana yachanichu shinachu karka, llullachu karka, ñukanchik yuyak taytakunami chay wiñay kawsay rimaytaka charishkakuna: Shuk chuzaluku runamanta. +Chuzalunku runaka urku runami kashka. Chayta yachashpaka: "pipash mana kankachu, Chuzalunkukunami kan. Chay runa kanka ashta chay runata ñuka ushushita wañuchishkamanta, ñuka, pay, wañuy, ñuka wañuy ashta, ñuka wañuchishami alli kasha". +Kunan punchakamanka tawka kichwa runakuna, wakin mishukunapash kay shimitaka rimanchik, Ecuador mamallaktapi shuktak hatun mamallaktakunapipash kichwa runapura rimashpa hamutarinakunchik. + +QUCHA / QOCHA. Mar, laguna + +Llaqtaymanta en Inca Pacha. + +353E: Kayman ñuqa hamuni, kay kuntur wasiman, aswanta yachanaypaq, ñuqapas yachachini rimaytaqa, pero qillqayta mana asallinta ya-chanichu. Unaypim kaypipis kani, pero ñuqa, mama taytaypis yachanmi runasimita. Paykunapas panta pantatam rimanku, rimaranku. Chay ñuqaqa kaykuna ocasión kaptin, mana ni panta panta rimana-paqñachu kachkani, chay hamuni kayman yachanaypaq. Chay na, huk nacionkunamanta hamuspapas munanku yachayta kay qhichwa simiykuta, chaymi ñuqapis, a veces ñuqapis yachaspa yachachina-llaypaqtaq. Chayhina imaymana riqsinapaq, porque ñuqayku sumaq llaqtaykuqa, chay ruinas ñisqayku anchayta riqsichinaykupaq kay runasimipi, anchayrayku ñuqaqa hamuni yachayta. [...] + +pushak runakuna: + +400 0 _ ‎‡a Qian Qichen‏ ‎‡c Chunwa mama llaqtayuq pulitiku‏ + +quwiki Tukuy runakunap qhapaq kaynin + +11 ñiqin chakra yapuy killapi - 1952 – 7 ñiqin hatun puquy killapi - 1999 +7 ñiqin hatun puquy killapi 1999 watapi (63) +Hussein bin Talal, Hurdanya Qhapaq, arabya simipi: حسين بن طلالḤusayn bin Ṭalāl: , (*14 ñiqin ayamarq'a killapi 1937 paqarisqa Amman llaqtapi - 7 ñiqin hatun puquy killapi 1999 watapi wañusqa Amman llaqtapi). Hurdanya pulitiku wan Qhapaq. +1952 watamanta ñawpaq kuti Hurdanyapa Qhapaqnin karqan. + +Challwa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Challwa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Challwa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Katiguriya:Challwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Umawa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wach'i wayt'ana ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pescado (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pez (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Challwa hap'iy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Jarani pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ancha llaqta Limaq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Surku distritu (Lima pruwinsya) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +José Gervasio Artigas Arnal sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin inti raymi killapi 1764 watapi paqarisqa Montevideo llaqtapi, Uruwayipi - 23 ñiqin tarpuy killapi 1850 watapi wañusqa Ibiray llaqtapi, Parawaypi), Uruwayi mama llaqtap awqaq pusaq pulitikupas, Urin Awya Yalapi mamallaqtakunap Ispañamanta qispichiqnin Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuypi, kamarikuspa kunan kachkaq mama llaqtakunapaq awqarqan, Uruwayi paq, Arhintina paqpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Artigas. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Sika-Sika rikuy. +Sika icha Sika-sika[1] nisqaqa pillpintup qirisankunam. +Sika-sikaqa wiñan aswan kuti qaranta t'ikraspa. Wiñasqaña hunt'a t'ikrakuqpa kuru hina qirisanqa suqta kaq qara t'ikraypi marucham tukukun. Chay maruchamantaqa kurumama nisqa wiñakusqaña pillpintum t'uqyan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Sika-sika. + +Raffaello Sanzio, Raffaello di Urbino, icha Rafael sutipaq runaqa, (* 6 ñiqin ayriway killapi 1483 watapi paqarisqa Urbino llaqtapi, Italyapi - † 6 ñiqin ayriway killapi 1520 watapi wañusqa Roma llaqtapi), huk Italya mama llaqtayuq wasichay kamayuqmi wan llimphiq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raffaello Sanzio. + +Tartu nisqaqa Istunyapi huk hatun llaqtam. + +(Achi Tayta (iskay ñiqin piti)-manta pusampusqa) +Achi Tayta iskay ñiqin piti (inlish simipi: The Godfather Part II, kastilla simipi: El Padrino II) nisqaqa huk pilikulam, 1974 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Francis Ford Coppola karqan. + +Kuyuylla nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Hurutmi[1][2] (Heliotropium arborescens) nisqaqa huk hampi yuram, k'uyu t'uktuyuq thansam, Antikunapi wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hurutmi + +Khipu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; kipu rikuy. +Khipu nisqaqa Tawantinsuyu pachapi yupay llamk'anas karqan, khipusqa ñawray llimphiyuq q'aytukuna, chunkantin huchha llika nisqapi chunkantin hina khipusqakuna. [1] + +Shakira Isabel Mebarak Ripoll sutiyuqqa (2 ñiqin hatun puquy killapi 1977 paqarisqa Barranquilla llaqtapi, Kulumbyapi) Kulumbya mama llaqtayuq takiq kumpusiturpas warmim. Pop, Rock nisqakunata takin kastilla simipi inlish simipipas. Mamanqa Nidia del Carmen Ripoll Torrado, taytantaq Libanu mama llaqtapi paqarisqa Willian Mebarak Chadid. Sutinqa, Shakira arabiya simipi "k'achasapa warmi, grasyasapa warmi" niyta munansi. Indyapitaq Shakira nisqaqa achkiypa china dyusninsi. + +Khari Khari quchakuna P'utuqsi llaqtawan +Tomás Frías pruwinsya (aymara simipi: Tomás Frías jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Tomás Frías) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, juk pruwinsyam. Uma llaqtanqa P'utuqsi llaqtam. +2 Yuqalla munisipyu 8.046 Yuqalla 413 +Yuqalla munisipyu + +Hampi (Kastilla simipi: medicamento, remedio, medicina) nisqawan unquykunatam hampinchik. Hampiqqa hampikunata hap'ichiwanmi. +Runap rurasqan hampikuna: kaywa hampikuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hampi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'allpay +3 chaniyuq tikraykuna ch'allpay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ruk'ana nisqakunaqa makipi, chakipipas pichqantin hap'inapaq, t'upsinapaq, llankhanapaq kurku yawrikunam. + +2 chaniyuq tikraykuna wasi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +6 suqta 46 tawa chunta suqta yuj + +* Кечуа - (С)Г(C): Wallpakuna sarata mikuchkanku, achka allin hatun mosoq puka wasikuna, + +Runa Simi: Awstrunisyu rimaykuna + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Iwrupa) + +"[Diosqa] tukuy waqayta ñawisninkumanta pichanqa, manañataj wañuy kanqachu, nitaj waqaypis, nitaj qhapariypis, nitaj nanaypis." (Apocalipsis 21:3, 4, Diosmanta Qhelqasqa.) +Qhepaman, manaña ñakʼariykuna kananta suyakunchej (Salmo 37:9-11). + +PATALLAQTA (PERU) + +1631 LAGUITAO, VICENTE SUYU + +Taytakuna, Mamakuna. + +www.akuna.net + +quwiki Noel Kempff Mercado mamallaqta parki + +Despectus in Machu Pikchu. +Chinchasuiu (Quechice Chinchay Suyu) + +Huñusqa Aylluskakuna + +Biblia yachachisqanmanta: Isaacpaq juk k'acha warmi - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Isaacpa tatanqa, juk k'acha warmita wawanpaq munarqa. Mana Canaanmanta warmiwan casarakunanta munarqachu, imaraykuchus chay runakunaqa lantista yupaychaq kanku. Chayrayku Abrahamqa kamachinta waqyaspa nirqa: ‘Harán llaqtayman riy. Aylluy ukhumanta churiy Isaacpaq juk warmita mask'amuy', nispa. +Chayllapi Rebeca yakuta urqhunanpaq rikhurimun. Abrahampa kamachin yakuta mañarikuptintaq yakuta jaywarqa, chaymantataq ch'akisqa camellosninpaqpis yakuta urqhupullarqataq. Maytacha chayta ruwaspa sayk'uykurqa, imaraykuchus ch'akisqa camellosqa achkha yakuta ukyanku. + +▪ Runa Simi: Killachawwan qallarisqa chhasku wata + +Linz nisqaqa Awstiriyapi huk hatun llaqtam. + +Katiguriya:Wañusqa 814 - Wikipidiya +Katiguriya:Wañusqa 814 +Kay Katiguriyapiqa 814 watapi Wañusqa runakunam. +"Wañusqa 814" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Wañusqa 9 ñiqin pachakwatapi + +Suchu piki, Such'u piki icha Niwa (Tunga penetrans) nisqaqa runap qaran ukhunpi kawsaq, yawar chunqaq pikim. + +Tikraynin khallkay Kastillanu simipi: + +Tikraynin yalliyuq Kastillanu simipi: + +Hamp'ara icha Wampar nisqaqa hatun sinchi p'alltayuq tawantin kimsantin icha aswan chakiyuq kuyuyllam, llamk'anapaq, mikhunapaq icha pukllanapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hamp'ara. + +"Ispaña" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Llapan hallka k'iti k'anchar (km²) + +Puchka mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Puchka) Piruw mamallaqtap mayum, Anqash suyupi, Wari pruwinsyapi. Marañun mayuman purin. + +Robert Fitzroy (* 5 ñiqin anta situwa killapi - 1805 watapi paqarisqa Suffolk llaqtapi - † 30 ñiqin ayriway killapi - 1865 watapi wañusqa Surrey llaqtapi ). Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq wamp'uykachaqsi, suyu tariqsi, saywitu qillqaqpas karqan. + +Libido (latin simi: "yuqunayay") nisqaqa huk piruwanu kusituymi. + +Nov 2004: 1 1 WikiRuraykamay:Mama llaqtakunamanta qillqakunata t'ikray +Mai 2006: 1 3 Aymara simi , 2 3 Wasi , 3 2 Arikipa , 4 2 Inka yachay tarpuy , 5 2 Killa , 6 2 Lima Hatun llaqta suyu , 7 1 Uva +Jun 2006: 1 3 Qullasuyu , 2 3 Kuntisuyu , 3 3 Antisuyu , 4 3 Chinchaysuyu , 5 3 Inka yachay tarpuy , 6 3 Qhichwa simi , 7 2 Awya yala , 8 2 Wasi quwi , 9 2 Qhichwa Simi , 10 2 Runa simi , 11 1 Titiqaqa qucha +Jul 2006: 1 3 Maras , 2 2 Salta wamani , 3 1 Qulla suyu +Okt 2006: 1 2 Winisuyla , 2 1 Titiqaqa qucha +Nov 2006: 1 3 Limaq , 2 2 Titiqaqa qucha , 3 2 Apuyaya Simin , 4 2 Hisuw , 5 2 Apuyaya , 6 2 Warani , 7 2 Piruwpa llaqta takin , 8 2 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 9 2 Yupay , 10 2 Wien , 11 2 Awstriya , 12 2 Intika , 13 2 Tawantinsuyu , 14 2 Qusqu +Des 2006: 1 4 Piruwpa llaqta takin , 2 3 Chiqap Jesuspa Inlisyan , 3 3 Wiyulin , 4 3 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 5 3 Lunq'u , 6 3 Miray , 7 3 Qichuy , 8 3 Nawirá , 9 3 Saksaywaman , 10 3 Rimay , 11 3 Piruw , 12 2 Ikwayur , 13 2 Bilhika , 14 2 Ispana ukhu , 15 2 Kalindaryu , 16 2 Green Day , 17 2 Sinru qillqa: Kusituy (Piruw) , 18 2 Jarabe de Palo , 19 2 Michael Jackson , 20 2 Hullaqa , 21 2 Hatun p'unchaw , 22 2 Hatun k'anchay , 23 2 Akawara , 24 2 Wata hunt'ay , 25 2 Ch'uya Ispiritu +Jun 2007: 1 4 Nihun , 2 3 Maria Reiche , 3 3 Alcalá de Henares , 4 3 Tiksimuyup mama llaqtankuna , 5 3 Wikipidiya:Unanchakunap Plantillankuna , 6 3 Ikwayur , 7 3 Wuliwiya , 8 3 SI tupuy , 9 3 Shuyturahu , 10 3 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 11 3 Madrid , 12 3 Wamanqa , 13 3 Ransis simi , 14 3 Ispaña , 15 3 Iwrupa , 16 2 Titiqaqa qucha , 17 2 Chhuka , 18 2 Chunwa Runallaqta Ripuwlika , 19 2 Uru wat'akuna , 20 2 Sahtu qucha , 21 2 Wat'a , 22 2 Wikipidiya:Kafiy , 23 2 Wikipidiya:Café , 24 2 Iruru muyu , 25 2 Puytu +Jul 2007: 1 4 Musambik , 2 4 Wuliwiya , 3 4 Kawpaq runa , 4 4 Iwrupa , 5 4 Piruw , 6 3 Banladish , 7 3 Patallaqta , 8 3 Arabya siq'i llumpa , 9 3 Khiniya-Wisaw , 10 3 Kinya , 11 3 Zagreb , 12 3 Luksimbur , 13 3 Islandya , 14 3 Turkiya , 15 3 Rumanya , 16 3 Asya , 17 3 Albanya , 18 3 Bilhika , 19 3 Iraq , 20 3 Iran , 21 3 Suwisa , 22 3 Niwari simi , 23 3 Hukllachasqa Qhapaq Suyu , 24 3 Chiklayu , 25 3 Lampalliqi suyu +Sep 2007: 1 5 Unriya , 2 5 Hukllachasqa Qhapaq Suyu , 3 4 Grinada , 4 4 Asiru Qucha (Quchapampa) , 5 4 Litunya , 6 4 Hurwatsuyu , 7 4 Liechtenstein , 8 3 Martin de Porres , 9 3 Lajas kiti , 10 3 Mao Zedong , 11 3 Alberto Fujimori , 12 3 Víctor Raúl Haya de la Torre , 13 3 Riyunyun , 14 3 Sahara Arabya Dimukrata Republika , 15 3 Kalalit Suyu , 16 3 Kunti Sahara , 17 3 Iskusya , 18 3 Wachu distritu , 19 3 Puquqwata kantun , 20 3 Chusun Runakapaq Runallaqta Republika , 21 3 Tayhan Republika , 22 3 Bruniy , 23 3 Sawud Arabya , 24 3 Luksimbur , 25 3 Suwidsuyu +Apr 2008: 1 3 Lanki , 2 3 Bolívar pruwinsya (Buliwya) , 3 3 Narciso Campero pruwinsya , 4 2 Cantabria , 5 2 Galicia , 6 2 Qalana distritu , 7 2 Wanwara distritu , 8 2 Aququcha (Pasqu) , 9 2 Pichqaqucha (Qusqu) , 10 2 Pichqaqucha (Wanuku) , 11 2 Anqasqucha (Awankay) , 12 2 Tiqllu qucha , 13 2 Pikullu , 14 2 Urpuna , 15 2 Pukaqapa , 16 2 Chankarra , 17 2 T'uksi urqu , 18 2 Yanakusma , 19 2 Kampanas urqu (Piwra) , 20 2 Wanipaku , 21 2 Lunq'u urqu , 22 2 Kukauru , 23 2 Qhapaqa , 24 2 Yumya , 25 2 Jurqara +Des 2008: 1 4 Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa , 2 3 Uni runa , 3 3 Inkallajta , 4 3 Limaq , 5 2 Istiwis wat'a , 6 2 T'utura wamp'u , 7 2 Quijarro phaqchakuna , 8 2 Quijarro mayu , 9 2 Barbara Nikomidyamanta , 10 2 Inka llaqta , 11 2 Eusébio , 12 2 Chaka Marka kantun , 13 2 Chiripa , 14 2 Kuyawinu risirwa , 15 2 Titiqaqa qucha , 16 2 Santa Barbara , 17 2 Waychu llaqta , 18 2 Buliwyapi Jesuita Misyunkuna , 19 2 Iskanwaya , 20 2 Hatunqulla , 21 2 Awariku kiti , 22 2 Pilawit'u , 23 2 Qullpa Qucha , 24 2 Parqu Qucha (Buliwya) , 25 2 Inkallaqta +Jan 2009: 1 2 Haji Mohamed Suharto , 2 2 Shallka , 3 2 Toro Muerto , 4 2 Hatun Qillqapampa , 5 2 Mik'ulla , 6 2 Ladislao Cabrera , 7 1 Qhichwa simi kapchiy +Mai 2010: 1 8 Atuqwan Allquwan , 2 7 Bambi , 3 6 Dumbo , 4 6 Qhapaq Liyun , 5 3 Qispichiqkuna (kuyuchisqa siq'isqa) , 6 3 Papa , 7 3 Grigu siq'i llumpa , 8 2 Nuñuwa , 9 2 Olusẹgun Ọbasanjọ , 10 2 Villarrica (Chili) , 11 2 Tamrayku , 12 2 Sikra mayu , 13 2 Upa mayu (Anqara) , 14 2 Katalan simi , 15 2 Walther Nernst , 16 2 Dong Hoi antanka pampa , 17 2 San Antonio Kachi , 18 2 Mayukuna suyu , 19 1 Luis Abanto Morales +Nov 2010: 1 2 Kutsra , 2 2 Mitu-mitu , 3 2 Ch'iya , 4 2 Atuq siwis , 5 2 Willa Uqhukuna sallqa kawsay takyana , 6 2 Machalilla mama llaqta parki , 7 2 Yana Chaka-Chemillén mamallaqta wari kancha , 8 2 Sajama mamallaqta warikancha , 9 2 Sigmund Freud , 10 2 Waka aycha , 11 2 Anqash suyu , 12 1 Llanganati mama llaqta parki +Mai 2011: 1 3 Uqsitaniya , 2 2 Fois suyu , 3 2 Kuska , 4 2 Chhulla , 5 2 Archidona kiti , 6 2 Qasa , 7 2 Madidi mamallaqta parki , 8 2 Icharati distritu , 9 2 Mayukuna marka , 10 2 Killapampa pruwinsya , 11 2 Amaku , 12 2 Anqas , 13 1 Chukchidur +Jun 2011: 1 4 Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) , 2 3 Ollanta Humala , 3 2 Alberto Gilardino , 4 2 Plastiku , 5 2 Cavia aperea , 6 2 Sach'a quwi , 7 2 Turu pisqu , 8 2 Sipuru , 9 2 Bearnpa Gaston tawañiqin , 10 2 Bearn , 11 2 Hercules (kuyuchisqa siq'isqa) , 12 2 Yanapiruru , 13 2 Kichkarusachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) , 14 2 Parispi Qullananchikpa Qhupuyuqnin (kuyuchisqa siq'isqa) , 15 2 Santa Rosa Limamanta kantun +Nov 2011: 1 2 Sama distritu , 2 2 Taqna distritu , 3 2 Ludmilla Radchenko , 4 2 Yupay yachay Qullqa Kastillanu - Ankash qichwa , 5 2 Alfredo Di Stéfano , 6 2 Puqullay distritu , 7 1 Yupay yachay Qullqa Castellano- Quechua Ancas. +Des 2011: 1 3 Fransiscanu San Ruman Llachay Wasi , 2 2 Rincunada , 3 2 Hueypoxtla (munisipyu) , 4 2 Mathiyup qillqasqan , 5 2 Samiwa distritu , 6 2 Kapilla distritu , 7 2 Muqiwa distritu , 8 2 Moon siq'i llumpa , 9 1 Janq'uquta (Taqna) +Feb 2012: 1 3 Nøtterøy , 2 2 Rima Rima , 3 2 Yawar t'ayqu , 4 2 T'ikraq , 5 2 Putaqa (sut'ichana) , 6 2 Saqmanakuy , 7 2 Rómulo Sauñe Quicaña , 8 2 Qullqa hirka , 9 2 Chiqllarahu , 10 2 Chaqllaku , 11 2 Awharahu , 12 2 Pamparahu , 13 2 Yuraq Walla , 14 2 Chuma , 15 2 Chincha kastaña , 16 2 Salinas de Garci Mendoza munisipyu , 17 2 Machala , 18 2 Tulkan , 19 2 Wari llaqta , 20 1 Tauri-garay +Jun 2012: 1 2 Xi'an , 2 2 Tianjin , 3 2 Verónika Mendoza , 4 2 Marqus distritu , 5 2 Kiskachay distritu , 6 2 Yuksa , 7 2 Chunwa Runallaqta Ripuwlika , 8 2 Chakrarahu , 9 2 Kashapampa pruwinsya , 10 2 Pikkin , 11 2 Liyun Urqu , 12 2 Sinigal , 13 2 Lagartu , 14 2 Singapur , 15 2 Sri Lanka , 16 2 Qipa pinkuyllu , 17 2 Suwisa , 18 1 Archipiélago de Juan Fernández mama llaqta parki +Jan 2014: 1 2 Salitral k'iti (Sullana) , 2 2 José Emilio Pacheco , 3 2 Nelson Ned , 4 2 Krup , 5 2 Siki , 6 2 Ankash washa waqta , 7 2 T'utura (Quchapanpa) , 8 1 Wankapampa pruwinsya +Feb 2014: 1 4 Anaphilaksiya , 2 2 Lorenzo Bernardi , 3 2 Sochi , 4 2 Qhichwa simikuna Kastilla simipi , 5 2 Altu k'iti , 6 2 Krup , 7 1 Juan Almeida +Feb 2015: 1 3 Ayllu , 2 2 Sajama mamallaqta warikancha , 3 2 Kanatá , 4 2 Tintaya , 5 2 Willkamayu , 6 1 Magaly Solier Romero +Okt 2015: 1 2 Ayllu runakuna pachantin pukllaykuna , 2 2 George Lucas , 3 1 Sondor distritu +Aug 2016: 1 2 Tibet Awtunumu Suyu , 2 2 Naska , 3 2 Naska pruwinsya , 4 2 Piruw , 5 1 Armando Manzanero +Mai 2017: 1 2 Chinchay Yawyu-Quchas waqaychasqa , 2 2 Miguel Hernández , 3 1 Musuq Ispaña Qapaq ranti suyu +Nov 2017: 1 3 Christian Ramos , 2 3 Robert Mugabe , 3 2 Carlos Cáceda , 4 2 Piruw mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchun , 5 2 Adán Balbín , 6 2 Alberto Rodríguez , 7 2 Yoshimar Yotún , 8 2 Pedro Gallese , 9 2 Ricardo Gareca , 10 2 Aldo Corzo , 11 1 Piruwpa Nasiyunal Istadyun +Jan 2018: 1 2 Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin , 2 2 Ramón Valdés , 3 2 J Balvin , 4 2 Fernando Belaúnde Terry , 5 2 Santu Tumas listritu (Kashamarka) , 6 2 Pumata distritu , 7 2 Chukuwitu pruwinsya , 8 1 Katharine Graham +Mar 2018: 1 3 Piruw , 2 2 Martín Vizcarra , 3 2 Yupa ruwana , 4 2 Pedro Pablo Kuczynski , 5 2 Piruwpa umalliqnin , 6 1 Eduardo Picher + +Wawra pruwinsya +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Wachu llaqta +Runa ñit'inakuy runak./km² () +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Lima suyup 9 pruwinsyan: +2 Qaqatampu pruwinsya +4 Kanta pruwinsya +5 Kañiti pruwinsya +6 Waral pruwinsya +7 Waruchiri pruwinsya +8 Wawra pruwinsya +10 Uyun pruwinsya +11 Yawyu pruwinsya +Wawra llaqtapi wasi: Balkunninpi sayakuchkaspa, nuwimri killapi 1820 watapi Generalisimo José de San Martín Piruwpa qispi kaytas rimarirqan. +Wawra pruwinsya ( aymara simipi: Wawra jisk'a suyu kastilla simipi: Provincia de Huaura) nisqaqa Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Wachu llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Lachay mama llaqta risirwa +Quchakuna:: La Encantada qucha - Pasiphiku mama qucha +Mayukuna: Awkimarka mayu - Chiqra mayu (Río Checras) - Supi mayu - Wawra mayu + +Runa Simi: Ñasa + +Runa Simi: Alpikuna + +La Libertad jach'a suyu - Wikipedia +La Libertad jach'a suyu + +www.kaymy-llaqtay.com + +Quechua: "Kusikuy wata hunt'asqayki punchay" + +Nuqanchik, qhipa wiñaykuna, rimanchik mañasqa simita. Pisimanta pisi chinkachipuchkanchik qhiswa simita, aymara simitapas. Chaymi kay qhillqasqapi yuyanchani imaynatachus ñuqanchik llapa wakmanta illarichinanchik kay siminchista, hinantinpi rimanapaq. Ahina, yachay wasipi, hampina wasipi, qullqi wasipipas llapa rimananchik siminchispi, hinantin llaqtakunapi. Kay simipi qhillqanachik willanakuykunata, yachaykunata, harawikunata, takiykunata, hatun yachaywasipipas yachachinanku qhiswapi/aymarapi. Allin yachayniyuq p'anqakunata tikrana inglismanta, francismanta qhiswamanpas aymaramampas. Hinataña ruwanku wakin suyukunapi, Españapi, Euskera (País Vasco), Catálán (Cataluña), Gallego (Galicia); Finlandiapi (Finispi), hina tukuy suyukunapi. Mana ch'ulla simillapichu rimanku. Achkha simi yachay yanapawanchik yuyaychayta. + +ketšua Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +Waqtaqnin. Chay yuraq rumiqa killam, + +pr�cipice wayq'o, qaqa. + +48Chayta uyaparllapami, chay mana Israel kaq runakunaqa, kusata aligriyar, niranllapa: "Amitunchik nishanqami kusala allin" nir. Chaymi ashwan Dyuspi kriyir tukuy tyimpupaqna kawsananllapapaq kaqkunaqa, tukuyla kriyiranllapa. + +Runa Simi: Griguryu VII + +Wak'a nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Wakaqa iskay waqrayuqmi. +Urin rikch'aq +Waka (Bos taurus, kastilla simimanta: vaca, "china waka") nisqaqa runap uywasqan huk ñuñuq uywam, iskay waqrayuqmi. waaka nisqa Ankash qallupi +Runakunaqa wakap ñukñunta upyanku, ayachantataq mikhunku. + +Mama llaqta Indya +Tinkurachina siwikuna 27° 04' N 93° 22' E +Uma llaqta Itanagar +Arunachal Pradesh nisqaqa (telugu simipi: తెలుగు) Indya mama llaqtapi huk suyum (state). Uma llaqtanqa Itanagar llaqtam. +5 Hawa t'inkuna +Distritukuna: +Ránking Sede Runakuna Hallka k'iti kanchar Runa ñit'inakuy +Runakuna Hallka k'iti kanchar Distritu Cudigu (uma llaqta) (2001) km² hab./km² Uficial web +Hawa t'inkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arunachal Pradesh. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; puriy (sut'ichana) rikuy. +Qullqa qhichwa, Piruw +Karu puriy icha Turismu nisqaqa runakunap karu llaqtakunaman puriyninmi, mana llamk'anapaq, mana chaypi unay pacha kawsanapaq, ichataq hawkanapaq, kusikunapaq, huk llaqtakunata rikunapaq. +Chay turismuwanqa achka llaqtakunam achka qullqitam chaskin. +Karu puriq kanku kaykunatam rurananpaq: +Armakuna, q'uñi unu wayt'aykuna +Mayupi wamp'upi tuytuykuna +P'isqukuna qhawaykuna +Qaqa lluq'aykuna +Sumaq wasichay kamay: ñawpa wasichakuyninkuna qhawaykuna, ñawpa raqaykuna + +Paruru pruwinsya - Wikipidiya +Qusqu llaqta, Qusqu suyu +Uma llaqta Paruru +Paruru pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Paruro) nisqaqa Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Paruru llaqtam. +Paruru pruwinsyapi allpa llamk'ay (kastilla simi) + +Fruto Chamorro Pérez sutiyuq runaqa (20 ñiqin ayamarq'a killapi 1804 watapi paqarisqa Watimala llaqtapi - 12 ñiqin ayriway killapi 1855 watapi wañusqa Granada llaqtapi ) huk nikarawa pulitiku runam, Nikarawap awqaq pusaq, pulitiku wan umalliqninmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fruto Chamorro. + +14 ñiqin qhulla puquy killapi 1953 watapi – 4 ñiqin aymuray killapi 1980 watapi +Josip Broz Tito, Tito sutiyuq runaqa (7 ñiqin aymuray killapi 1892 watapi paqarisqa Kumrovec llaqtapi - 4 ñiqin aymuray killapi 1980 watapi wañusqa Ljubljana llaqtapi) Yuguslawya mama llaqtayuq pulitiku awqaq pusaqsi karqan. +1953 watamanta 1980 watakamaqa Yuguslawyapa umalliqninsi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Josip Broz Tito. +Awqaq pusaq (Yuguslawya) + +Pachakchaki (Chilopoda) nisqakunaqa p'alltayasqa kurkuyuq waranqachakikunam, sapa sillwinpi hukllam chaki masintin, achka aycha mikhuqkunam. Huk rikch'aqninkunaqa miyuyuqmi. + +Liaoning pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Liaoning, chun simipi: 辽宁, phinyimpi: Liáoníng, machu: Liâu-nèn, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Shenyang llaqtam. +Mayukuna: Yalu mayu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liaoning pruwinsya. + +Usulután suyu (kastilla simipi: Departamento de Usulután) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Usulután llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Usulután suyu. + +Katiguriya:Distritu (Bolognesi pruwinsya) +"Distritu (Bolognesi pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyakuynin Anqash suyu, Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Qarwa distritu +Wallqan, Rahupakinan, Rahupakina, Rasupakinan icha Wichahanka[1] (kastilla qillqaypi: Nevado Hualcan / Rajupakinan / Rajopaquinan / Huichajanga) nisqaqa Piruwpi, Yuraq Wallapi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Asunsyun pruwinsyapi, Chakas distritupi, Qarwa pruwinsyapipas, Qarwa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.122 mitrum aswan hanaq. + +(ñiqay, ñiqakuy) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Kuba). + +Uma llaqta Hangzhou +Zhejiang pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Zhejiang, chun simipi: 浙江, phinyimpi: Zhèjiān, machu: Chekiang, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Hangzhou llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zhejiang pruwinsya. + +Chakra kamay allinchay (kastilla simipi: reforma agraria) nisqaqa chakra runakunap kawsayninta allinchanapaq ruraymi. +Awya Yala mama llaqtakunapi pisilla qapaq asindadukunaman lliwmanta aswan allpakuna, asindakuna kapuptinmi chakra runa, indihina runakuna ancha sasalla kawsarqan. Chayrayku indihinakuna allpankunata kutinapaq anchatam rimanakurqan. +Buliwyapi 9 ñiqin ayriway killapi 1952 p'unchawpi llamk'aqkuna, huk awqaqkunapas MNR nisqapi wankurisqa Víctor Paz Estenssoro sutiyuq akllasqa umalliqta kamachinaman yanaparqan. Chay MNR kamachinaqa 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1953 p'unchawpi chakra kamay allinchayta rimarirqaspa asindakunatam indihina runaman quykurqan, asindadukunata qarquspa. +Piruwpitaq 3 ñiqin kantaray killapi 1968 p'unchawpis Juan Velasco Alvarado huk awqaq pusaqkunawan Fernando Belaúnde Terry sutiyuq Piruwpa umalliqninta kamachinamanta qarqurqan, chaymantas huk chakra kamay allinchayta qallarispa. +Ikwadurpi ECUARUNARI nisqa tantanakuymi chakra kamay allinchaypaq maqakuspa huk allpakunata kutiyta ayparqan. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:59, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Piruw Umalliq +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1977 watapi +Piruw, Lima Lima suyu +Chorrillos Allpa awqaq suyu Yachay wasi +Juan Francisco Velasco Alvarado sutiyuq runaqa ( * 16 ñiqin inti raymi killapi 1909 watapi paqarisqa Piwra llaqtapi - † 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1977 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. +3 ñiqin kantaray killapi 1968 p'unchawpis huk awqaq pusaqkunawan Fernando Belaúnde Terry sutiyuq Piruwpa umalliqninta wamink'a maqaypi kamachinamanta qarqurqan. Allpa wira ruruchina, huk hatun ruruchinakunatam llaqtarirqan. Hatun chakra kamay allinchayta qallarispa patrunkunata hatun asindakunamantam qarqurqan allpakunata chakra runaman, indihina runakunamanpas quykuspa. 1975 watapi qhichwa simita Piruwpa huk tukri siminman rurarqan. +Ancha unqusqaña katinmi, 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1975 p'unchawpi Francisco Morales Bermúdez Cerruti sutiyuq hiniralmi Velascota kamachinamanta qarqurqan. Iskay watamantam Velascoqa wañurqan. +Kastilla runakuna witiskiyaptin, paykunapa yawarnin apaqkuna charikuyaran chakrakunata, niyaran 'asinda' (allpa k'iti nisunpaq). Chaychu llank'aqkunata allichu rikayaran; chay hanan 1930 watamanta, niyaran tikrasun.Chaynupan kasqa Musuq chakra kachiy, apusimin yarqamuran 24 punchawpi, suqtañiqin killapi 1969 watapi. +Achka mamallaqtakunawan Piruw willanakuyta qallarirqan. Sutin rantin churaran kachaykunata, Piruwpa allinta rikunanpaq.27.05. 1975 watapi, sinchi apusími 21156-wan nirqan Kastilla simiwan paqta Runa simi , kamayuq simi kachun, Mama llaqta Piruwpi. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Velasco Alvarado. +Katiguriyakuna: +Piwra llaqtapi paqarisqa +Awqaq pusaq (Piruw) +Umalliq (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:39, 11 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +awqaf.gov.qa 8 + +Runa Simi: Allqumiyu yura rikch'aq ayllu + +CaUao; Payta. + +Runa Simi: ANPE + +—¡Runa yupay dyusninchikkunami shamusha nuqanchikkunamanqa! nir. + +Doctrina Christiana y Catecismo (1584), musuq katisismuwan (Hanaq Pacha Ñan) paqtachinakuy + +Katiguriya:Qucha (Chili) (qu kalba) + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/ch%27" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Quechua Piruw â€" Piruw Mama Llaqta + +Quechua ch'aquichikuna + +INICIAMOS > RUNA SIMI RIMAYPA P'UNCHAWNINMANTA, PERU SUYUPI +RUNA SIMI RIMAYPA P'UNCHAWNINMANTA, PERU SUYUPI +Hinamantaq RM. yupana° 4023-1975, 16 quya raymi killapi 1975 watapi runa simi achahata hurqumuranku tukuy peru suyupi rimananchispaq qilqananchispaq ima. +Hina qhipanmanpunitaq RM. yupana° 1218-85-ED. 24 - qhapaq raimi killapi-1985 watapiraq kaqmanta runa simi achahata riqsichikamullarantaq peru suyuntinpi rimananchispaq, qilqananchispaq ima. +Chaymi; ñawpa ruwasqakunata, ñawpa yachaykunata yuyarispan kunan p'unchaw 27 p'unchaw aymuray killapi kaqmanta yuyarisanchis astawan allin kallpata churayuspa ichaqa yapamanta musuq rimaykunata k'uskirispa ñawpaqman kay runa simi rimayninchista apasun. + +Runa Simi: K'uychi + +Mama llaqta USA +Hallka k'iti kanchar 44 km² +Kamasqa wata +Wilmington nisqa llaqtaqa, Delaware suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Wilmington llaqtapiqa 72.664 runakuna (2000) tiyachkan. + +Tiwanaku llaqta, Wakira mayu, Taraqu walla +Wakira mayu[1] (kastilla qillqaypi Cuaquira, Guaquira) icha Tiwanaku mayu[2][3][4] (kastilla qillqaypi Tiwanacu) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapipas, Laqha munisipyupi, Inkawi pruwinsyapipas, Waki munisipyupi, Tiwanaku munisipyupipas. Taraqu wallap kuntinpi tarikun, Tiwanaku llaqtap chinchayninpim. Wiñaymarka quchaman purin. +↑ Laqha munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Angela Isadora Duncan sutiyuq warmiqa (* 27 ñiqin aymuray killapi 1877 watapi paqarisqa San Francisco llaqtapi - 14 ñiqin tarpuy killapi 1927 watapi wañusqa Nice llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq tusuq qarqan. +Tusuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +San Francisco (California) llaqtapi paqarisqa + +Katiguriya:Pulitiku (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitiku (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +► Uma kamayuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (7 P) +"Pulitiku (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yakirana distritu (kastilla simipi: Distrito de Yaquerana) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Angamos llaqtam. + +Paqarisqa Piruw, Laredo, 17 ñiqin pawqar waray killapi 1945 watapi +Wañusqa Piruw, Lima, 25 ñiqin ayriway killapi 2007 watapi +José Watanabe Varas sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin pawqar waray killapi 1945 paqarisqa Laredo llaqtapi, Piruwpi - * 25 ñiqin ayriway killapi 2007 wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi) huk Piruw mama llaqtayuq harawi qillqaqmi, simi yachaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Watanabe. + +Ch'illami nisqaqa runap armakunanpaq, tukuy kurkunta mayllakunanpaq hatun asiru icha k'apra wisinam. + +Kobe Bean Bryant (* 23 ñiqin chakra yapuy killapi 1978 watapi paqarisqa Filadelfia llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kobe Bryant. + +Tulkan (kastilla simipi: Tulcán) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Karchi markapi, huk llaqtam, Tulkan kitip uma llaqtanmi. Tulkan llaqtapiqa 82.734 runakunam kawsachkanku (2007 watapi). +Llaqta (Tulkan kiti) + +Kamasqa wata 29 ñiqin inti raymi killapi 1776 +Houston nisqa llaqtaqa, Texas suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Houston llaqtapiqa 2 242 193 runakuna (2007) tiyachkan. +Yachay sunturninkuna: +Uficial qillqa web Houston llaqta (kastilla simipi) +Uficial qillqa web Houston llaqta (inlish simipi) + +Popayán nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Cauca suyu uma llaqtapmi. 2 771 km², +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Popayán. + +Lawriqucha pruwinsya - Wikipidiya +Lawriqucha pruwinsya (aymara simipi: Lawriqucha jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Lauricocha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Hisus llaqtam. + +Konza nisqa inkill, Flint Hills, Kansas, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. +Urqukunapi ancha hanaq sallqa suyupitaq - puna nisqapi - ichhu-ichhu nisqa inkillkunam kan. Chinchay Awya Yalap chawpi suyunkunapas achka inkillniyuqmi, hinallataq Arhintinapi pampa-pampam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inkill. + +Katiguriya:Llaqta (Waruchiri pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Waruchiri pruwinsya) +"Llaqta (Waruchiri pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Apasanka icha Qhanpu [1]. (Theraphosidae) nisqakunaqa hatun awaq urukunam. + +Waru distritu (kastilla simipi: Distrito de Huaros) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kanta pruwinsyapi, Lima suyupi. Uma llaqtanqa Waru llaqtam. + +Wikimedia Commons (Wikicommons, Commons) nisqaqa Wikimedia nisqa ruruchinap huk ruraykamayninmi, 7 ñiqin tarpuy killapi 2004 p'unchawpi kamasqa, GFDL nisqa hinanisqawan (lisinsyawan) rikch'akunata, ruqyay willañiqikunata, huk multimidya willañiqikunatapas waqaychanakunapaq. + +Jatun Mayu nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Quchapampa suyupi, T'arata pruwinsyapi, Ansaltu munisipyupi, Saqapampa munisipyupipas.[1] K'ichki quchaman purin.[2] + +11 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (11.03., 11-III, 11ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis chunka kaq (70ñ - wakllanwatapi 71ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 295 p'unchaw kanayuq. + +Puñuna nisqapiqa puñunchikmi. Kaypi qhaway: + +Punku p'anqa: Llaqta pusay + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq, +Qusqu llaqtapim +Machu Pikchu Wayna Pikchu +llaqta-y: mi pueblo +llaqta: pueblo +Qaqa imataq ñit'isunkiman chikchipay. + +Nisyu achka qullqipaq k'uskina rurana qayayniyuq p'anqakuna + +2. Kuyu Suyu + +5 Pichq'a, pisqa + +Coro (kastilla simipi: Santa Ana de Coro) nisqaqa Winisuylapi huk hatun llaqtam. Falcón suyu wan Miranda munisipyu uma llaqtapmi. ? km² 11° 24' 33 N 69° 41' 02 O +Kamasqa 26 ñiqin anta situwa killapi 1527 watapi. + +Runa Simi: Llaqllaq + +Chili Suyu (Aymara) + +Katiguriya:Wikisimitaqi +"Wikisimitaqi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Quqta phaqcha + +Quechua paqariku sach'a + +Mikhuq nisqakunaqa ima mikhuna nisqatapas ukhunchakuspa mikhuq kawsaqkunam: uywakuna runakunapas. +Mikhuqkunaqa yurakunata icha huk uywakunata mikhuspa kawsa imayayta chaskinku. Huk kawsaqkunap kawsa imayaymanta kikinpa kawsa imayayninta mana kawsa imayaykunatapas ruraykunku. Tukuy mikhuqkunaqa samanmi, wayayta chaskispa, chimlasayta yaku wapsitapas wayra pachaman kachaykuspa. +Mikhunankamataq mikhuqkunataqa kay hinatam rakinchik: +Yura mikhuq nisqakunaqa yurakunallatam mikhun, ahinataq waka, kawallu. +Aycha mikhuq nisqakunataq uywakunallatam mikhun, ahinataq puma, tiwrun. +Aya mikhuq nisqakunataq wañusqaña uywakunallatam mikhun, ahinataq wiskul. +Tukuy mikhuq nisqakunataq yurakunata uywakunatapas mikhun, ahinataq khuchi, wallpa. +Suysuspa mikhuq nisqakunataq ima ch'iñichakunallatapas - añakikunata, ch'ulla kawsaykuqkunata, huk uchuylla kawsaqchakunatapas - mikhun, ahinataq lakachu. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 19:37, 15 hun 2010 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Hatun ukucha (Quyllur iñiy) - Wikipidiya +Hatun ukucha (Quyllur iñiy) +Kay qillqaqa ancha pantasqasapam kachkan, qhichwa rimayninqa manam allinchu. Wikipidiyata yanapayta munaspaykiqa, kay qillqata hukchaspa allinchayta atinkiman. Mana allinyaspaqa, qullunam kanqa. +Hatun ukucha (Chinu simipi:鼠, shǔ) huk 12-watakuna p'allta muyu Uywakuna, , Chunwapas Kalindaryu. +5 ñiqin hatun puquy killapi 1924 – 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1925: Hatun ukucha Qiru +24 ñiqin qhulla puquy killapi 1936 – 10 ñiqin hatun puquy killapi 1937: Hatun ukucha Nina +10 ñiqin hatun puquy killapi 1948 – 28 ñiqin qhulla puquy killapi 1949: Hatun ukucha Tiksimuyu +28 ñiqin qhulla puquy killapi 1960 – 14 ñiqin hatun puquy killapi 1961: Hatun ukucha Q'illay +7 ñiqin hatun puquy killapi 2008 – 25 ñiqin qhulla puquy killapi 2009: Hatun ukucha Tiksimuyu +Lunar punchawkuna 7 ñiqin qhapaq raymi killapi - 7 ñiqin qhulla puquy killapi +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Quyllur iñiy +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:57, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Sutiyuqmi Susan. Taytaypa sutinmi Charles. Mamaypa sutintaq Nadine. Kimsa ñañaturayuqmi kani, ñuqawan tawan kayku: iskay warmi, iskay qhari. Judith, Thomas, Susan, Andrew. Qusaypa sutinmi Josh. Ñuqaykuqa isaky wawayuqmi kayku: huk warmi, huk qhari. Paykunan Sylvie, Jacob ima. + +quwiki Katiguriya:Wiñay kawsay (Arhintina) + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (CR Vasco da Gama) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (CR Vasco da Gama) +"Piluta hayt'aq (CR Vasco da Gama)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Carlos Ciriani Santa Rosa antanka pampa (kastilla simipi: Aeropuerto Internacional Carlos Ciriani Santa Rosa) nisqaqa huk antanka pampam, Piruwpi, Taqna suyupi, Taqna llaqta ñiqpi. + +Tapaqari pruwinsya - Wikipidiya +(Tapaqari munisipyu-manta pusampusqa) +Uma llaqta Tapaqari +Tapaqari pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Tapaqari jisk'a suyu; kastilla simi: Provincia de Tapacarí) Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Tapaqari llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Tunari mamallaqta parki +Huk munisipyunmi kan: Tapaqari munisipyu. +Pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam, Aymara runakunam tiyanku. +Tapaqari pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [4] +Saywitu: Tapaqari munisipyu +Tapaqari munisipyu: Yupaykuna +Saywitu: Tapaqari pruwinsya + +Katiguriya:Llaqta (Iwrupa) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Iwrupa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Iwrupa). +► Llaqta (Awstiriya)‎ (6 P) +► Llaqta (Busna-Hirsiquwina)‎ (2 P) +► Llaqta (Chiksuyu)‎ (1 K, 2 P) +► Llaqta (Hurwatsuyu)‎ (1 P) +► Llaqta (Islandya)‎ (1 P) +► Llaqta (Phinsuyu)‎ (6 P) +► Llaqta (Suwidsuyu)‎ (3 P) +► Llaqta (Suwisa)‎ (22 P) +"Llaqta (Iwrupa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Prugrisu +Prugrisu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Progreso) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Grau pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Prugrisu llaqtam. +Ayllu llaqtakuna: Qunqaqa (Qonqaqa), Isqurnu (Escorno, Esccorno, Scorno), Wanakupampa (Huanacopampa)[1] + +Jorge Icaza Coronel ( paqarisqa 1906watapi - wañusqa 1978watapi) karqan suni willay qillqaq Ikwadurpa . Aswan riqsisa Ñañonuw. + +Ukhu rikch'aq ñiqi +Ch'uspi (Brachycera) nisqakunaqa chutulla waqrachayuq, aswan wira iskaylla rapra palamakunam. Huk rikch'aqkunaqa yawartam ch'unqan, hukkunataq yaku hinakunatam upin. Qirisankunaqa kuru hinam, akapi, ismuchkaq rurukunapi icha ismuchkaq aychapim (ahinataq shinkitu) kawsan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'uspi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'uspi + +Hunin kiti (kastilla simipi: Cantón Junín) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Hunin llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Hunin kiti + +Ch'uyanchaku - Paqta kuyuy + +7 (Leyi Salmu 45:6, 7 *.) Jesus alli kaq rurëkunata kuyaptin y mana alli kaq rurëkunata paqwë chikiptinmi, Jehoväqa Gobiernunchö Mandakoq kanampaq churashqa. Y ‘shumaq pukutaq aceitiwanmi' akrashqa ‘yanaqinkunapita' mas precisaq kanampaq, tsë ninanqa David kastapita shamoq mandakoqkunapita. Tsëtaqa rurarqan, Jesus Mandakoq kanampaq kikin Jehovä akrarmi, y manam tsëllatsu, Sacerdötikunapa Mandakoqnin kanampaqpis akrarqanmi (Sal. 2:2; Heb. 5:5, 6). Peru Jesusqa manam rasumpa aceitiwantsu akrashqa karqan, sinöqa santu espïrituwanmi, y Gobiernunqa manam Patsachötsu kanqa, sinöqa ciëluchömi. + +Munakuyniyoj kʼacha runasta rejsinki. Ñaupa cristianosqa, qotuchakuykunapi tʼaqasqa karqanku. Sapa qotuchakuytaj, Diosta yupaychanapaj, Palabranta ukhunchanapaj, purajmanta kallpachakunankupaj ima, tantakoj kanku (Hebreos 10:24, 25). Tukuy sonqo munanakusqankoqa, sutʼi rikukoj. Ajinata cristiano hermanosninkuwan tantakuspaqa, cheqa amigoswan kasqankuta yachaj kanku (2 Tesalonicenses 1:3; 3 Juan 15). Noqaykupis kikinta ruwayku, kikin kusiytataj tariyku. + +Kunan pacha Qichwa kawsay + +Runa Simi: Takichaq + +Golda Meir Israyil mama llaqtayuq pulitiku + +intiyaykuna.org + +Qallawap ñiqi rakirinkuna +Qallawa tawqa Kinray q'illaykuna +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 7, 7, d +T'inki kachkay (KPP-pi) Sinchiyasqa +Bohriyu, Bh (musuq latin simipi: Bohrium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Runa Simi: Sandia pruwinsya + +400 0 _ ‎‡a Boris Karloff‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Tukuy computadoras nisqata manaqa tukuy ima kaqkunata qhawan. + +Runa Simi: Antañiqiq ukucha + +—¿Maypitaq kanqa chay runaqa? nir. + +2 chaniyuq tikraykuna paka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qina nisqaqa huk Tawantinsuyupi paqarisqa phukuna waqachinam, sach'a k'aspimanta icha tullumanta rurasqa. + +César Milstein (* 8 ñiqin kantaray killapi 1927 watapi paqarisqa Bahía Blanca llaqtapi - † 24 ñiqin pawqar waray killapi 2002 watapi wañusqa Cambridge llaqtapi); Arhintina- HQS mama llaqtap huk hampikamayuq mantapas yachaqsi karqan. +1984 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Hampi Yachaypi ). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: César Milstein. +Instituto Nobel Qillqa web, Yachaypi Nobel Suñay 1959 (inlish simipi) +Bahía Blanca llaqtapi paqarisqa + +Gordon Banks sutiyuq runaqa, (* 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1937 watapi, paqarisqa Sheffield llaqtapi) sutiyuq runaqa huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gordon Banks. +Pukyumanta willaypi pantasqa: "nb" sutiyuq huñupaq unanchacham kachkan, ichataq manam chay huñupaq qillqasqa unanchacha manam tarisqachu, icha wichq'aq unanchacha manam kanchu + +Huk killayuq wawachap uman, ñupuyuq. +Ñup'u[1] icha Pukyun[1] (fontanela) nisqaqa llullu wawachakunap uma patanpi llamp'u kaq chawpin, mat'i tullu, yuya tullukunap chawpinpi kaq tullupi hutk'u hinam, uma tullu patapi. Wawa iskay watayuq kaptin chay tullukuna wiñaspa ñuputa wichq'anmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñup'u. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'illimcha +Tikraynin k'illimcha Kastillanu simipi: + +Kaymi runap huk hawanchayninkuna: + +Kay willañiqiqa manam pukyuyuqchu. + +Ñawi (latin simipi: oculus, grigu simipi: οφθαλμός) nisqaqa rikunapaq umapi kurku yawrim. Runaqa uywakunapas iskaymi ñawiyuq. + +Uma llaqta Valledupar +Cesar suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Cesar) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Valledupar llaqtam. + +Chunka Waranqa +Pichqa Chapaq (3) +Waranqa Chapaq (3) +Waranqa Hilaqata (4) + +Runa Simi: Achala + +1732 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Runa Simi: Ch'allapata pruwinsya + +Atuq (Vulpini; latin simimanta vulpes) nisqakunaqa huk aycha uquq ñuñuq uywakunam. +Antikunapi qhichwa simipi atuq nispaqa sapsilla antikuna atuq (Pseudalopex culpaeus) nisqamanta rimaytam munanchik. Ichataq allqu rikch'aq aylluman kapuq huk rikch'aqkunam atuq nisqa. +Kaymi huk atuq nisqa rikch'aqkuna: +Antikuna atuq (Pseudalopex culpaeus): Awya Yalapi (Antikunapi) kawsaq; + +P'achallina, P'achallikuna, Churana icha Rurakuna nisqaqa runap p'achallikunanpaq p'acha kaqkunam, awasqapas, p'itasqapas icha uywa qaramantapas. +Huk p'achallinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: P'achallina. + +Achka uya wayrukuna (4, 6, 8, 12, 20 uyayuq), iskay chiqap wayrupas. +Chiqap wayru (suqta uyayuq), iñuntin huchhayuq. +Wayru nisqaqa machina (wayru) hina, suqta uyayuq pukllanam. Lliwmanta aswan wayrukunaqa suqtantin huchhayuq - iñuntin icha huchhara hinam -, pukllana chaniyuq. Wayruta chamqarqaptinchik, huk uyantam, huk huchhantam patanpi rikuchin. Chay chaniqa (huk, iskay, kimsa, tawa, pichqa icha suqta) pukllaqpa pukllay iñukunatam mirachin. +Achka wayrukuna pukllaykunam kan. + +Ama Uru-Uru suyupi kaq Uchasuma llaqtawan pantaychu. +Suyu Chuqiyapu suyu (Buliwya) +Punu suyu (Piruw) +Pruwinsya Inkawi pruwinsya (Buliwya) +Chukuwitu pruwinsya (Piruw) +Chaka Marka[1] (kastilla simipi: Desaguadero) nisqaqa Buliwyapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, Huchusuma munisipyupi, Chaka Marka kantunpi, Piruw mama llaqtapipas, Punu suyupi, Chukuwitu pruwinsyapi, Huchusuma distritupi. +Saywitu: Inkawi pruwinsya (Buliwya) +Llaqta (Chuqiyapu suyu) +Llaqta (Inkawi pruwinsya) +Llaqta (Chukuwitu pruwinsya) + +Uma llaqta Aquyra +Aquyra distritu nisqaqa (kastilla simipi Distrito de Acoria) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wankawillka pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Aquyra llaqtam. +Mayukuna: Ichhu mayu - Mantaru mayu - P'allqa mayu + +Imaykana nisqaqa runap imatapas ruranapaq imayaymi icha imayay chaqrusqam. +Kaymi huk imaykanakuna: +Yura q'aytuchakuna (q'aytukunapaq, p'achapaq) +Q'illaykuna + +Ninasuyu nisqaqa (kastilla simipi: Tierra del Fuego) Uralan Awya Yalap uralan manyanpi kaq wat'akunam, Arhintinaman Chilimanpas kapuq, Magallanes k'ikllup allpa pachamanta rakisqan. Kay wat'akunamanta aswan hatun wataqa Hatun Ninasuyu wat'a nisqam. +Ninasuyup uralanpiqa Urnu ñawch'iyuq Urnu wat'am, Chiliman kapuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ninasuyu. + +7 Kristup ñawpan wataqa (7 kñ) Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Inka wamp'uwatana jisk'a suyu - Wikipedia +Inka wamp'uwatana jisk'a suyu +Jach'a suyu Wanuku +Inka wamp'uwatana jisk'a suyu nayriri marka: Inka wamp'uwatana. +Commons katt'ana uñnaqa Inka wamp'uwatana jisk'a suyu. +Inka wamp'uwatana Munisipyu Pruwinsyal + +2 Mama llaqtap hawan + +Biblia yachachisqanmanta: Cainmanta Abelmantawan - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +CAINTA Abeltawan qhawariy, paykuna wiñankuña. Cainqa chaqrata llamk'aq runaman tukurqa, payqa tukuy imata puquchiq. + +Pragamanta, República Checa suyumanta (ñawpaq Checoslovaquia sutin karan) napaykunata apachimuykiku. Willaykamusaykikun kanpis, kay, Tawantinsuyumanta karu Europa llaqtankunapi, askha runa kasqaykuta, runasimi rimay yachayta munasqaykuta. Askhan yachayta munaqkuna kayku, pisillataq yachachiqkuna kanku. Chaymi, sinchi karupi tiyaqtiyku, sinchi sasa kay yachayniyku. Ichaqa, "munaspaqa atillasunchismanmi !" nispan niyku. +Ama hayk'aqpis runasimi rimay tukukuchunchu llaqtaykichispi, chaytan mañakamuykiku tukuy kallpaykuwan sunquyku ukhumanta. Wawaykikunaman yachachimuychis, runasimita sapa p'unchay rimanankupaq. Ama hayk'aqpis qunqachunkuchu. Tayta-mamankuq siminqa, tayta-mamankuq rimayninqa, qurimantapis qulqimantapis aswan allinmi. Runasimi rimayqa manan p'inqakunapaqchu. Rimayniykichisqa qhapaq kayniykichismi, wiñaymanta wiñay kama, ñawpa qhari-warmimanta pacha, Manku Qhapaqmanta, Mama Uqllumanta pacha. +Kay Europa llaqtakunapin, askha llaqtamasiykichis tiyanku. Chaymi huñunakusqaku CAMBIA PERÚ sutichasqa wasipi. Paykuna raykun napaykamushaykikupas kunan. Ichachus Perú llaqtaykichis usqhayllata allinman t'ikrarimunman, allin kawsanaykichispaq, ñawpa kawsayniykichis ama chinkananpaq, runasimita ama qunqanaykichispaq. + +XVIII. Munayniyki ruwasqa kachun, imaynan hanaq pachapi, hinatallataq kay pachapipas + +Ullu k'aspiyay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ullu k'aspiyay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Ullu k'aspiyay sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Yuquy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ullu sayariy (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ereccion (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Erection (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Erectio (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +(Hunin suyu-manta pusampusqa) +Katidral, Wankayuq, Sunin suyu (Piruw) +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Wankayuq +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Hallka k'iti kanchar 44.409 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Sunin suyu (kastilla simipi: Departamento de Junín), Piruw. Uralan Sunin suyupiqa Wanka limay nisqatam rimanku, chinchaypitaq Yaru rimaytam. Uma llaqtanqa Wankayu llaqtam. +7 Suyupi paqarisqa +Amachasqa sallqa suyukuna: Sunin mama llaqta risirwa - Utishi mamallaqta parki - Ashaninka ayllu llaqta risirwa - Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu - Puy-Puy amachana sach'a-sach'a - Sumaq Pampa risirwa suyu - Chinchay Yawyu-Quchas risirwa +Mayukuna: Kunas mayu - Mantaru - Iniy mayu - Tampu mayu - Chanchamayu - Satipu mayu +Isqun pruwinsyanmi kan: +Sunin suyupi Ashaninka, Nomatsiguenga, Yanisha runakunam tiyanku. +Qhapaq qillqasqa: Sunin suyupi rimaykuna +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Tunanmarka (mawk'a llaqta) +Wariwillka (mawk'a llaqta) +Wawa wasikuna : 712 +Huch'uy yachay wasikuna: 1.941 +Chawpi yachay wasikuna: 460 +Yachay sunturkuna +Suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Sunin suyu +Punku p'anqa: Piruw +Amachasqa sallqa suyukuna: Ashaninka ayllu llaqta risirwa • Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu • Chinchay Yawyu-Quchas risirwa • Puy-Puy amachana sach'a-sach'a • Sumaq Pampa risirwa suyu • Sunin mamallaqta risirwa • Utishi mamallaqta parki +Mawk'a llaqtakuna: Tunanmarka • Wariwillka +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:43, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Changchun ( chun simipi: 长春, machu chun simipi: 長春, phinyimpi: Chángchūn), Chunwa llaqtap, Jilin pruwinsya uma llaqtanmi. + +Pruwinsya Aniceto Arce pruwinsya +Padcaya munisipyu (kastilla simipi: Municipio Padcaya) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Aniceto Arce pruwinsyapi, Tarija suyupi. Uma llaqtanqa Padcaya llaqtam. +Munisipyupiqa aswana mana indihina runakunam tiyanku. +Munisipyupiqa kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Padcaya munisipyu: yupaykuna, saywitu + +8 ñiqin ayamarq'a killapi 1644 watapi – 5 ñiqin hatun puquy killapi 1661 watapi +Aixin-Jueluo Fulin (chinu simipi: 愛新覺羅福臨, Manchu: Aisin Gioro hala i Fulin), Shunzhi Hatun Qhapaq (* 15 ñiqin pawqar waray killapi 1638 watapi paqarisqa Shengjing llaqtapi - 5 ñiqin hatun puquy killapi 1661 watapi wañusqa Pikkin llaqtapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aixin-Jueluo Fulin. + +Paqarisqa Piruw, 17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1942 watapi +Lima llaqta +Wañusqa Piruw, 6 ñiqin kantaray killapi 2012 watapi +Antonio Alfonso Cisneros Campoy sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1942 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - 6 ñiqin kantaray killapi 2012 watapi wañusqa Lima llaqtapi) Piruw mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +1965 Harawi Piruw Mama llaqta Suñay. + +Qara nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Qara (sut'ichana) rikuy. +Qara nisqaqa runap, uywakunappas hawanmi, kurkuta amachanapaq. +Runap qaranqa suphuyuq, asllam, mana uywa hinachu, umapitaq chukchasapam. +Ñuñuqkunap qaranqa suphusapam, chukchasapam. Pisqukunaptaq qaran phurusapam. Suchuqkunap qaran p'aspasapam. Challwakunap qaran hinallataq p'aspayuq, ichaqa p'aspankuna huk hinam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qara. + +3 chaniyuq tikraykuna maqanakuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: maqanakuy1maqanakuy2maqanakuy3 +(awqanakuy, awqa tinku) +(awqanakuy) + +Tiyay Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, San Mateo distritu +Uqhu icha Ukhu (kastilla qillqaypi Uco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, San Mateo distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.262 mitrum aswan hanaq. + +Ismael Montes sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Challwa Mayu llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Qhichipra[1] icha Tiklla,[2] kichwapi Kimlla nisqaqa ñawi qarapi kaq suphunkunam. + +9 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (09.09., 9-IX, 9ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 252 kaq (252ñ - wakllanwatapi 253ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 113 p'unchaw kanayuq. + +Pura-pura qara (classis Malacostraca) nisqakunaqa kachi icha misk'i yakupi kawsaq, hatun icha uchuylla, ancha kapka qarayuq qaraqruyuwakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pura-pura qara. + +2 chaniyuq tikraykuna t'una kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Anchanchu Wayq'u, P'utuqsi suyu +Anchanchu Wayq'u (kastilla simipi: Cañon del Duende) nisqaqa huk qhichwam, Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Tupisa ñiqpi. + +10Ezequiasqa Manasespa taytan karan. + +José María Arguedas-pa uyarispa qillqasqan Pukyu llaqtapi, don Mateo Garriaso-p willasqan (Chawpi ayllup uman, Pukyu llaqtapi). +Chay Pukyu llaqtapi tawantin ayllukuna: Qullana, Chawpi, Pichqachuri, Qayaw. +Ñuqaykuman, Chawpi aylluman, Qullanaman, muyata hatunta quwasqaku, Pichqachuri, Qayawmanñataq allin qichwata qusqa. Wayrana paykunapaqqa kachkan, Pichqachuripaq, Puka Urqu Tinkuqantap, Qayawpa. +Muya: "Sallqa" ñisqa, michiypaq allpa, ichusapa, "Qichwa" ñisqap hawanpi, "Puna" ñisqap uranpi. + +Runa Simi: Antikuna pruwinsya + +Chunka chinikupi chapakkuna hapishka, wañuchikunata Loja Markapi. +Chapakkuna alli yachashkawan ‘Islas Galápagos' Kitypi, alli llankayta kunkakuna. +Santo Domingo Markapi kallarichishka alli rikuna llankaykuna. +Ibarra: Willachiy "Kashilla kawsayta, mana llakichiytami ñukaka munani" + +qhapaq Raymi + +K'ita allqu + +Enrique Casaretto Sono sutiyuq runaqa, (* 20 ñiqin tarpuy killapi 1945 watapi paqarisqa Chiklayu llaqtapi, - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Enrique Casaretto. +Kawsay qillqa Enrique Casaretto +Chiklayu llaqtapi paqarisqa + +Juk qhawariy Jarani llaqtamanta, pruwinsyap uma llaqtanmi. +Jarani kantun nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Arani) Buliwyapi kantunmi, Quchapampa suyupi, Jarani pruwinsyapi, Jarani munisipyupi. Uma llaqtanqa Jarani llaqtam (3.512 llaqtayuq, 2001 watapi). + +Ninachaq nisqa ninachana k'aspichamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Phusphuru (musuq latin simipi: phosphorus, grigu simimanta: Φωσφόρος [phosphóros], "achkiy apaq"), P nisqaqa huk sinchi kaq, mana q'illay qallawam. +Kay pachapiqa phusphuru kimsantin rikch'aq hinam: + +Puka urpi[1] (Geotrygon montana) nisqaqa huk urpim, Urin Awya Yalapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puka urpi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puka urpi + +Mata-mata[1] (Chelus fimbriatus) nisqaqa suchuq uywam, qaraparam, aycha mikhuq. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mata-mata. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mata-mata + +Uma llaqta Harrisburg +Pennsylvania (Commonwealth of Pennsylvania) nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Harrisburg llaqtam. + +Riberalta munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Riberalta) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Vaca Díez pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Riberalta llaqtam. +Mayukuna: Benicito mayu - Yata mayu + +Katiguriya:Llimphi +"Llimphi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Víctor Manuel San José Sánchez sutiyuq runaqa, icha Víctor Manuel (* 7 ñiqin anta situwa killapi 1947 watapi paqarisqa Mieres del Camino llaqtapi - ) Ispaña mama llaqtayuq takiqmi, taki qillqaq, simi kastilla karqan, Kumpusiturpas qarqan. +Churinkuna: David wan Marina. + +(Dyuspa Simin Qillqa-manta pusampusqa) +Apuyaya Simin, Ch'uya Qillqa (Chuya Qillqa), Apuyaya willay [1] icha Panqa yachaypanqa nisqaqa kristiyanukunap Apuyayamanta willaq qillqanmi, liwrukunap liwrun nisqapas. Kristiyanu iñiykamaqa Apuyayapa kamachisqan runakunap qillqasqan. +Apuyaya siminpiqa iskay rakim: Ñawpa Rimanakuywan Musuq Rimanakuymi. +Ñawpa Rimanakuyqa Hudyukunap iwriyu simipi qillqasqan. Musuq Rimanakuy nisqataq grigu simipi qillqasqa kaspa Jesusmantam willakun. +1 Qhichwa simiman t'ikrasqakuna +Qhichwa simiman t'ikrasqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Bibliaqa lliw pachapi qillqakunamantaqa aswan rimaykunaman t'ikrasqam. Tukuy Bibliaqa suqta Qhichwa simi rimaykunamanñam t'ikrasqa. Kaypim lluqsisqanpa watankuna (wichq'achiqkunapi: Musuq Rimanakuypa): +Apuyaya Siminpa yachaypanqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhichwa simi t'ikrasqakunapi kastilla simi liwru sutikunatapas llamk'achiptinkum, kaypipas kastilla simipi sutinkunata qillqamunchik: +qhichwa simipi kastilla simipi +Moysespa huk ñiqin qillqasqan +Moysespa iskay ñiqin qillqasqan +Moysespa kimsa ñiqin qillqasqan +Moysespa tawa ñiqin qillqasqan +Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan +Taripakuqkunap qillqasqan +Samuelpa huk ñiqin qillqasqan +Samuelpa iskay ñiqin qillqasqan +Qhapaqkunap huk ñiqin qillqasqan +Qhapaqkunap iskay ñiqin qillqasqan +Krunikamanta huk ñiqin qillqasqa +Krunikamanta iskay ñiqin qillqasqa +Esrap qillqasqan +Makabayop huk ñiqin qillqasqan +Makabayop iskay ñiqin qillqasqan +Salmukunamanta qillqasqa +Rimakuykunamanta qillqasqa +Takikunap takin +Yachaymanta qillqasqa +Waqyaykuna qillqasqa +Joelpa qillqasqan +Amospa qillqasqan +Abdiyaspa qillqasqan +Jonaspa qillqasqan +Mikhap qillqasqan +Habakukpa qillqasqan +Ageop qillqasqan +Huwanpa qillqasqan +Apustulkunap rurasqankuna +Romanukunapaq qillqa +Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa +Kurinthuyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa +Galatayuqkunapaq qillqa +Ephesuyuqkunapaq qillqa +Philipiyuqkunapaq qillqa +Thesalonikiyuqkunapaq huk ñiqin qillqa +Thesalonikiyuqkunapaq iskay ñiqin qillqa +Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa +Titupaq qillqa +Philimonpaq qillqa +Iwriyukunapaq qillqa +Pidrup huk ñiqin qillqasqan +Pidrup iskay ñiqin qillqasqan +Huwanpa huk ñiqin qillqasqan +Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan +Huwanpa kimsa ñiqin qillqasqan +Diospa Simin Qelqa (Qosqo qheswa simipi) +Musuq Rimanakuy (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Qhichwa rimaykunapi Dyuspa Simin Qillqa: maypim tarinchik +Wycliffe Bible Translators (Diospa Simin Qelqa T′ikrachiq): Perupi qheswa runakunata servinapaqmi aynipi llank'ashanku. Irma Inugay de Phelps qelqasqan (QSHKS qillqaypi) +Katiguriyakuna: +Qhichwa simimanña t'ikrasqa +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:08, 23 awr 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Huch'uy Paquyuq + +Tukuy p'anqakuna ñawpa k'askaqchayuq - Wikibooks +Rikuchiy kay k'askaqwan qallariq p'anqakunata: +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +San Marcos 4:36 QUFNT - Chaymi paykunaqa, runakunata - Bible Search +36Chaymi paykunaqa, runakunata dijar, chay yaku karrullapi Jesusta apar riranllapa. Wakin yaku karrukunapis pullan riranllapa. + +15. Kimsa ñiqin uma raki (Capítulo 3) [Imanam ñawpa pacha runakuna tukurqan mama quc̦ha pac̦hyamuptin.] Kaypim ñataq ancha ñawpa runakunap rimakușqanman ñataq kutișun. Chay șimiri kaymi. Ñawpa pachaș kay pacha puchukayta munarqan. Chayși mama quc̦hap pac̦hyamunanta yac̦hașpaș, huk urqu llamaqa ancha allin qiwayuqpi, chay llamayuq samachiptintaq, mana mikușpaș ancha llakikuq hina karqan, "in-in" ñișpa waqașpa. Chayși chay llamayuqqa ancha piñașpa sarap quruntayninwan chuqllu mikukușqanpi chuqarqan: "Mikuy, allqu! Chika qiwapim samachiyki" ñișpa. Chayși chay llamaqa runa hina rimarimușpa ñișpa ñirqan: "Utiq, imaktam qam yuyankiman? Kananmi pichqa punc̦hawmanta quc̦ha pac̦hyamunqa. Chaymi pacha puchukanqa" ñișpa rimarirqan. Chayși chay runaqa ancha mancharișpa, "Imanam kașun? Mayman rișpam qișpișun?" ñișpa ñiptinși, "Haku Willkaqutu urquman! Chaypi qișpișun. Pichqa punc̦hawpaq mikuyniykikta apakuy!" ñișpa ñirqan. Chayși chaymantaqa chay urqu llamantapaș winaynintapaș kikin apașpa, ancha utqașpa rirqan. + +Runa Simi: Jaén (Piruw) + +Río Madeira nisqa mayumanta ñawirinaykipaq qhaway Hatun Sach'amayu. +Madeira nisqaqa (purtuyis simi, "q'iru") nisqaqa Atlantiku mama quchapi huk wat'am, Purtugal mama llaqtaman kapuq. +Uma llaqtanqa Funchal llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Madeira. + +Katiguriya:Tarpuy yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Tarpuy yachay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tarpuy yachay. +"Tarpuy yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Umalliq (Ayti) - Wikipidiya +Katiguriya:Umalliq (Ayti) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Ayti). +"Umalliq (Ayti)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yaw sikwanka[1] (Ramphastos vitellinus) nisqaqa huk pinsham, sikwankam, yana chhukrunayuqmi, yana patpayuq, qhasquntaq q'illum, kinrayninpi patpakuna yuraqmi. Urin Awya Yalapi paray sach'a-sach'akunapim kawsan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yaw sikwanka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yaw sikwanka + +Talara pruwinsya, Piwra suyu +Lobitos distritu (kastilla simipi: Distrito de Lobitos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Talara pruwinsyapi. +Kamasqa 17 ñiqin pawqar waray killapi 1955 watapi, Manuel A. Odría Umalliq. +Uma llaqtanqa Lobitos llaqtam (28 msnm). + +Tiyay Ayakuchu suyu, Wankasanku pruwinsya +Aknu (kastilla qillqaypi Aqno) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Wankasanku pruwinsyapi, huk nina urqum. + +Kunan pacha Israyil mama llaqtap kamachiyninpim kachkan, huk rakichankunataq Palistina kamachikuy nisqam kikintataq kamachikuchkanpas. +Palistinaqa ancha ñawpa pacha Kanaan nisqa kasqa. + +Saywitu: Kuru Kuru munisipyu +Kuru Kuru munisipyu icha K'uru K'uru munisipyu (kastilla simipi: Municipio Corocoro) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Paqaqi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kuru Kuru llaqtam. +Kuru Kuru munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Mach'ay nisqaqa qaqap icha allpap ukhunpi ima p'ukru, t'uqu, ch'usaq kaqpas. + +Tapuna unancha nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chiku nisqaqa wakap uñanmi. + +2 chaniyuq tikraykuna llust'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi. +"Simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Wallpasqa simi + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Coligüe + +Paqarisqa 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1952 watapi 66 watayuq +Mama llaqta +Ulrich Hoeneß sutiyuq runaqa, icha Uli Hoeneß (* 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1952 watapi paqarisqa Ulm llaqtapi), Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aq'mi. +4 Willay pukyukuna +1970 watakunapi FC Bayern München klubpi pukllaspa achka Kunti Alimanyapi achka atipaykunatam ayparqan. Alimanya mama llaqta q'unchuntinwan 1972 watapi Piluta Hayt'ay Iwrupantin Kupatam, 1974 watapitaq Piluta Hayt'ay Pachantin Kupatam ayparqan. +Qullqi kamachiq kaspa achka watakunata FC Bayern Münchenpaqmi llamk'arqan. 2009 watapi FC Bayern München e.V.-pa umalliqninmi tukurqan, 2010 watapitaq FC Bayern München AG-pa qhawaykuq kunaqninpim wankurikurqan. +13 ñiqin pawqar waray killapi 2014 watapi München llaqtapi taripay suntur Hoeneßta impuwistu suyakuyrayku samk'ay wanachayman tariparqan. Chayrayku manañam Bayernpaq llamk'ayta atinchu. 2 ñiqin inti raymi killapi 2014 watapi Landsberg am Lech llaqtapi samk'ay wasimanmi yaykurqan. +Alimanya piluta hayt'ay quchu +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1974 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uli Hoeneß. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:18, 1 awu 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Siki (nates, clunium, gluteus, regio glutealis) nisqaqa runap kurkunpi pachanpi kaqmi, tiyanapaq. Sikipiqa uqutim. +1 Huk simikuna +Huk simikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Siki uchku (Kastilla simipi: orificio anal, ojete, quechuizado como uqiti). Kitim kan Ankash suyuchu 'Sichku' shutiyuq. Asikuyanpaq niyan: 'Sichku siki uchku'. Huk yaqa runash hatiskinaq tukruta china ashnupa siki uchkunman, ichik qiwanta mikuskiptim. +Qara siki (Kastilla simipi: pobretón, menesteroso, mísero, paria). Aw qara siki, ama wamraata qatiraytsu umanta achachaachir +Sikiqa huk simi mana pakar , mana pinqakur rimayan; huk simikunawan laqakar imayka lluqsin. Manam amatasqa simichu. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:39, 17 nuw 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kuka (Erythroxylon coca) nisqaqa huk thansam. Raphinkunapiqa huk kukayna nisqa musphachina imayay kaptinmi, runakuna lliipht'awan chaqruspa akullinmi mana yarqanapaq allin llamk'anapaq. Kuka ( aru simi); Kuka ( Kulli simi); coke ( inlis simi). [1] +Inkakunap yupaychasqan yuras karqan. Kunankamapas Pachamamaman kuku raphi q'uwatam qaranku. +Kukayna qhatuq nisqakunaqa raphinkunamanta kukaynata hurquspa, ama nisqa kaptinpas, Hukllachasqa Amirika Suyukunaman qhatunku, USA-pi wayna runakuna kukaynawan musphakuyta munaptinmi. Chayraykum USA pusaqkunaqa Uralan Abya Yala mama llaqtakunapi sat'irikunku mana kukata puquchinapaq. +Evo Morales USA-man "ama sat'ikuwaykuchu" nispa Buliwyapi akllanakuypi atirqan, umalliq tukuspa. +Amarumayu suyupi +Simi tinkuqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kuka +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 07:26, 3 sit 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Katiguriya:Paqarisqa 1893 + +Runa Simi: Takana waqachina + +Runa Simi: T'ikrasqa yupay + +Los K'ana Wawakuna + +06 Qosqo llaqta + +Quechua: t'ikrasqa yupay (qu) + +Qhapaq p'anqa +(qhapaq panka-manta pusampusqa) +Kay Wikisimitaqiqa Wikipidiyap tukuy qispi samiqninpaq rima paqtachinam. Kay ruraykamaytaqa huk ñiqin p'unchawpi marsu killapi 2005 watapim qallarirqanchik. Kunanqa kaypi 301 qhichwa rimañam. Pillapas kaypi llamk'apuyta atinmi, manam sutinwanchu yanapana atin. Kaypim aswan willaykunatam tarinki: Ayllupaq punku. Wikisimitaqipaqqa GNU FDL nisqam chinchkan: Tukuy samiqqa qispillam wiñay-wiñaypaq (Ruraqpa hayñin p'anqata qhaway). Wikisimitaqip tukunanqa tukuy qhichwa simipi rimakunata sut'ichanam, t'iktuqanam (kaqrikuchinam) ch'uyanchanapas (kikinchanapas) (Wikisimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna p'anqata qhaway). +Kay rimakunataq (Swadesh nisqa) tukuy wikisimitaqipim kachun. +Wikisimitaqiqa ñawra rimay simi taqim; manam insiklupidyachu (Imatataq qillqamuy, Yanapana, Sumaq p'anqa rikch'ay p'anqakunata qhaway). Kaymi lliwmanta aswan sumaq rurasqanchikkuna: Kay simanapi t'ikrasqa, Rimana liwru. Ima hina yanapanaykipaq, Ruranakuna, Mañasqa qillqakuna p'anqakunata qhaway. +Musuq qillqakuna - Mayninpi p'anqa - Willaykunapi rimakuna - P'unchawpa riman +Tukuy p'anqakuna +Kachkaq qillqata mirachiy - Mañasqa qillqata mirachiy - T'ikrasqakunata k'uskipay - Simanapi t'ikrasqaman yapay - Simanapi ayninasqaman yapay - P'anqata allichaykuy - Huk ruranakuna +100 000 hawa simikunayuq Wikisimitaqikuna: English (Inlish simi) – Français (Fransiya simi) +Rikch'aqkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 13:52, 1 awr 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Willka Yachay + +Iskay chunka pisqayuq +13: Chunka Kimsayuq +16: Chunka Soqtayuq +25: Iskay Chunka Pisqayuq + +Kamasqa 30 uru Huillka kuti phaxsin 1825 mara, Simuna Wuliwar Libertadur. + +Wankasanku pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Wankasanku +Wankasanku pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Huancasancos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Wankasanku llaqtam. +Urqukuna: Yanakusma, T'uksi urqu, Yanawaqra, Chankarra, Kunturillu, Pukaqapa, Urpuna, Pawqaray urqu, Pikullu, Chuymala, Luqlusqa, Aqnu, +Wankasanku - Putaq'asa - Challwamayu - Qayara - Wankapi - Kankallu - Ayakuchu. + +VI Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +23 ñiqin hatun puquy killapi 1848 watapi +John Quincy Adams, sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin anta situwa killapi 1767 watapi paqarisqa Braintree llaqtapi - † 23 ñiqin hatun puquy killapi 1848 watapi wañusqa Washignton DC llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas karqan, umalliqnin (1817 watamanta 1825 watakama), ñawpaq Demokratiku wan Republikanu Partidupi kaq umalliqsi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: John Quincy Adams. + +Tōhoku suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Tōhoku suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Tōhoku suyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Yana piminta (Piper nigrum) nisqaqa huk siqaq piminta yuram, Asyapi wiñaq. Rurunkunaqa ancha chinanchasqa q'apachana‎m. +T'iqpasqa rurunkunaqa yuraq piminta nisqam, llullu rurutaq q'umir piminta. + +Amarakaeri, Amaracaire icha Amarakaire (autodenominación: Harakmbut) nisqakunaqa piruwanu Mayutata suyupi, Manu pruwinsyapi, Tampupata pruwinsyapi, Tawamanu pruwinsyapi, Qusqu suyupipas, Pawqartampu pruwinsyapi, Qispiqanchi pruwinsyapipas, tiyaq runa llaqtam, harakmbet simita rimaq. +Paykunaqa 10 ayllu llaqtapi, kay mayu patakunapi tiyanku: Colorado mayu, Mayutata, Inampari mayu, Yshiri mayu, Punkuri mayu, Malinowski mayu. +Mayutata suyu Manu pruwinsya Manu distritu +Mayutata suyu Tampupata pruwinsya Inampari distritu +Qusqu suyu Pawqartampu pruwinsya Q'usñipata distritu +Qusqu suyu Qispiqanchi pruwinsya Kamanti distritu +Saywitu: Qusqu suyu - Mayutata suyu, Amarakaeri ayllu llaqta risirwawan + +(Mama Llaqtap Kurak San Markus Yachay Sunturnin-manta pusampusqa) +"San Fernando" Hampi Yachaypa Kamayuchiq-nin (FMSF): mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturpa hampi yachay facultadnin kan, Piruw suyupi, huk kaq hampi yachay facultadqa kan, wiñay kawsaynin siglo XVImanta hamun, chaqay Qhapaq Hampi Yachay Runa Kuchuytin San Fernando Yachay Wasiwan (kastilla: Real Colegio de Medicina y Cirugía de San Fernando") nisqa, 1856 kantaray suqta p'unchaypi Dr. Cayetano Heredia kayta qallachirqakun. Hinaqtin Lima Llaqtap Hampi Yachay Facultadnin riqsisqa kan.[65] Kunan pacha, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: hampi yachay, wachachiy yachay, hampi allichay, hampina allwiya kamay, kawsachikuy.Pukyumanta willaypi pantasqa: unanchachaqa manam allinchu; +Qhipagradupaq, maaestria, especializacion, doctoradopaq; qhipagrapupa yachaywasin qillqayman yaykuchina ruwan, Mana achka vacantekunam kachkanrayku, huk ch'iklluriy ruwayta kanan, kay ch'iklluriyta especial juradoman chaninchasqa kan, kaykuna juradokuna yachachiq kan, hamawt'akunam kan, kaypita kikin qhalisqa kan. 2010 watapipaq llaqa 200 vacantekunap qurirqanku.[99] +Kunanpacha Mamallaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin Unquna Wasin yachay suntur ukhun kachkan, yachaqkunam qhali kayninmanta, unquyninkunamanta, unquymanta allinchaymanta, hampikunamantapaspaq kan kay unquna wasi 1998 watapi hatun puquy killapi qallarichirqaku, ñawpa pachakuna, taqasqa consultoriokuna kamachirqaku. Kay unquna wasi, yachaqkunam, yachachiqkunam, kamachiqkunam, llaqtakunam unqunan hampichiypaq kan, qhalinchankupaq, achka imankunata ruwanku, operacion-kuna hina, achka emergencikunapipas, traumatismo hina, ruphaq runa allinchaypaq hina, nanakuna, waqkuna. +Mamallaqta San Markus Kuraq Yachay Suntur Sinku Hayt'ana Pampan (Kusa San Markus Hayt'ana Pampa hina riqsisqa), San Markus Yachay Suntur Llaqtan yaqa chawpinmin kachkan. Yaykunapaq 5 tawak'a Amezaga Avenidaqa atin, hinallataqsi, 36 tawak'a Venezuela Avenidaqa, Piruw suyupi, Lima llaptapi. 1951 watapi kicharqanku, 400 San Markus Yachay Suntur watakuna p'unchaynin yuyachinaypaq. Kay sinru hayt'ana pampapi 70 000 runakuna yaykuyta atin, ña, kunanpachaqa sapa kamachiqnin 43 000 runakuna yaykuyta saqin, ima emergencia, allin lluqsinaypaq kananrayku, kaykunatawan, Pirw mamallaqtapi huk hatun hayt'ana pampa kan.[106] +Kay p'anqaqa 18:42, 19 awu 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Samiruka icha Chaqruna (Psychotria viridis) nisqaqa huk miyusapa thansam, Umawa sach'a-sach'akunapi wiñaq. +Umawa suyupi paqu yachaqkunaqa ayawaska (Banisteriopsis caapi) nisqawan chaqruspa musphachikun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Samiruka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Samiruka + +Vincent Paulmanta, Vincent de Paul sutiyuq runaqa, (kastilla simipi: Vincente de Paul) (* 24 ñiqin ayriway killapi 1581 watapi paqarisqa Pouy llaqtapi - † 27 ñiqin tarpuy killapi 1660 watapi wañusqa Paris llaqtapi). huk Ransiya mama llaqtayuq taytakura. Kathuliku santu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vincent Paulmanta. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu pacha k'anchay +Tikraynin pacha k'anchay Kastillanu simipi: +pacha k'anchay + +Pavia llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Runa Simi: Na diné rimaykuna + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Pastasa marka) + +Quechua: paykuna (qu) + +K'uchu Wasi Ollantaytambo + +400 0 _ ‎‡a Carmen Martín‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq qillqaq‏ + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Suthusuyu) + +/ p'isqu kamayuq / Yuthuta, p'isaqata, qawyata, tasaypaq maskhani. / waman / wik'uña / wanaku / ichhu / taruka / ch'ichi / lluqu / chakra / chinakuna / + +P'utuqsi, iskay chunka jukniyuq p'unchay junio killamanta, 2015 wata puriypi (BTV).- Maychus yachayninchikman jina unaymanta pacha, tukuy sunquwan manchay kusiywan, tata Presidente suyunchikmanta Evo Morales, kay Inti Chaw P'unchaypi, "Jap'ichpa Kan", musuq watata 5523 yupayniyuqta Inka Wasi Chiqapi mayqinchuch tarikun jaqay Salar de Uyuni nichqapi. +"Ñañachniy Jamuychik kayman (…) Kallpata jaywawayku sumaqta llank'anapaq" nichpa nin Jatun Kamachi, Musuq k'anchayta jap'isaqtin qanchich phani kasaqtin jaqay kachi qucha chiqapi. +Sapa wata jina, Willka Kuti Raymi Pùnchayqa, tukuy suyunchichpi jap'ikuchpa kan, tukuy sunquwan sumaq kusisqa, takiykunawan, qarakukunawan maychuch yachayninchichman jina, qutuchakuchpa tukuy chiqapi maypichuch yachaqachqaña kaschkan, musuq k'anchayta jap'inapaq./RGG + +K'uchu Wasi Ollantaytambo + +qu:15 ñiqin tarpuy killapi + +Leonel Alexander Menacho López sutiyuq runaqa huk Piruw mama llaqtayuq qhichwa simi yachachiqmi, qillqaqpas, Warasmantam. +Leonelchaqa achka wawqipanankunawanmi wiñarqan Waras llaqtapi, ayllunwan kastilla simillapi rimanakuspa. Ayllunpiqa ch'ullam qhichwa simita yachakuq wawa karqan, ankash qallu nisqata yachaq, paya tiyan runasimillata rimaptinmi, chayrayku qhichwapi rimanakuspam. Yachay wasinpipas yachakuqpura payllam qhichwata yacharqan. Kimsa ñiqin primarya nisqapi qhichwapi aranwayta rurayta qallarirqan. Hinaspapas chaymantaqa yachay wasinpi runasimita manañam rimarqan. +1970 watakunapi yachachiq tukurqan. Chaypacha huk wamaq runata qhichwa simip wañunanmanta rimayta uyarispa kamarikurqan qhichwa simita yachachinata. Chaymanta ankash qichwa simipi yachachina liwrukunata qillqayta qallarirqan. Kunanqa Ankash suyupi iskay simipi iskay kawsaypi yachay nisqapaq liwrukunatam rurachkan, Piruwpa Yachachiy Ministiryupaqpas llamk'achkapsa. Yachay wasipaq qhichwa simi qullqatam rurarqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Waras llaqtapi paqarisqa +Qillqaq (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 15:14, 10 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kisa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Kisa yura rikch'aq ayllu (Urticaceae) nisqaqa huk iskay phutuy raphiyuq yurakunap rikch'aq ayllunmi, lliwmanta aswan qurakunam, 550-chá rikch'aq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kisa yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kisa yura rikch'aq ayllu + +Mama llaqta Nurwiga +Oslo llaqtaqa Nurwiga mama llaqtap uma llaqtanmi. Oslo llaqtapiqa 547 155 runakunam kawsachkanku (2006). +Llaqta (Nurwiga) + +Roderick David Stewart sutiyuq runaqa icha Rod Stewart (* 10 ñiqin qhulla puquy killapi 1945 watapi paqarisqa Highgate llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq rock takiqmi, piano wan qitara waqachiq, takina qillqaqmi, takichaqmipas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rod Stewart. + +Santo Domingo llaqta - Wikipidiya +Mama llaqta Duminikana +Santo Domingo (kastilla simipi: Santo Domingo de Guzmán) llaqtaqa Duminikana mama llaqtap uma llaqtanmi. Santo Domingo 2 253 437 runakunam kawsachkanku (2006). +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Santo Domingo llaqta. + +Chulun distritu (kastilla simipi: Distrito de Cholón) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Marañun pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chuta (San Pedro de Chota) llaqtam. + +Uma llaqta Marcaja +Unikachi distritu (kastilla simipi: Distrito de Unicachi ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Yunkuyu pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Marcaja llaqtam. +Kamachi 23382 distritu kamasqa watakama 18 ñiqin aymuray killapi 1982 watapi, Fernando Belaúnde Umalliq + +Musuq Segovia suyu - Wikipidiya +Musuq Segovia suyu +Musuq Segovia suyu (kastilla simipi: Departamento de Nueva Segovia) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Ocotal llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musuq Segovia suyu. + +Iñuku ñiqi nisqaqa huk qallawap iñukunpi kaq prutunkunap yupayninmi. Iñuku hawapi iliktrunkunap yupayninqa kaqllam. Lliw qallawam kikinpa iñuku ñiqinniyuq, ahinataq yakuchaq huk kaq, ilyu iskay kaq, kay hinam qatiqlla. +Niwtrunkunap yupayninqa chaqllisinchi kayninpaq manam aknaqchu, ichaqa prutunkunapmi. + +Uma llaqta Chennai +Tamil Nadu nisqaqa (tamil simipi: தமிழ் நாடு) Indya mama llaqtapi huk suyum (state). Uma llaqtanqa Chennai llaqtam. +Tamil Nadu suyupi distritukuna +Distritu Uma llaqta km² + +Jane Fonda sutiyuq warmiqa (21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1937 watapi paqarisqa New York llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jane Fonda. + +Melchor de Talamantes sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin qhulla puquy killapi 1765 watapi paqarisqa Lima llaqtapi – † 9 ñiqin aymuray killapi 1809 watapi paqarisqa San Juan de Ulúa llaqtapi) piruw-mishikunapas taytakura. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Melchor de Talamantes. + +Apuwasinyuq pukllaykuna 1936 nisqaqa 1936 watapi Wirlin llaqtapi (Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtapi) XXX ñiqin Musuq pacha Apuwasinyuq pukllaykunam. Chaypi lluychunuw pawaq Yis Uwin llapanta atiran. Piruwpa muyu hayt'aqkuna kutiskamuran qarqushanuw. + +21 ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2100 watapi puchukanqa. + +Lachiwa (familia Apidae) nisqakunaqa, Misk'i ch'uspi nisqapas huk palamakunam, wach'inwan ancha nanaqta wach'iq. Lachiwakunaqa tuktukunata sisachaspa lachiwa misk'itam pallan, qirisankunata mikhuchinapaq. Chayrayku runam misk'i lachiwakunata lachiwa misk'ita ruranapaq llamk'achin. +Misk'i lachiwa (Apis mellifera) nisqaqa waki palamam: Huk mama lachiwap wawankuna huk lachiwa wakitam ruran. Lachiwaqa hutk'u sach'akunapi, imaymana hutk'ukunapi mapawan wasichakun tukuy lachiwa wakipaq q'isantam. Mama lachiwallap runtunkunamanta t'uqyaq qirisakunaqa kuru hinam. Llamk'aq lachiwakuna qirisakunata lachiwa misk'iwan mikhuchin. + +"Away kapchiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Shinahuta (kastilla qillqaypi: Shinahota / Sinahota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, T'iraqi pruwinsyapi, Shinahuta kantunpa uma llaqtanmi. + +Chhapllay, ch'allpaqiy + +Tikraynin utiqa Kastillanu simipi: + +quwiki Katiguriya:Chakana tuktuyuq rikch'aq ayllu + +^ [1] (5 kaq pärrafu): Kë yachatsikïchöqa jutinkunaqa jukmi. + +Alwatrus icha Albatros (familia Diomedeidae) nisqakunaqa huk ancha allinta phawaq, ancha karu phawayta atiq pisqukunam, challwa, umachaki mikhuq, chalakunapi q'isachaq. Huk rikch'aqninkunaqa lliw phawaq uywakunamanta aswan suni rapra mast'ariyniyuqmi, 3,6 mitrukama. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Alwatrus + +Juana Manuela Gorriti Arhintina mama llaqtayuq qillqaq +100 0 _ ‎‡a Juana Manuela Gorriti‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq qillqaq‏ + +"Ch'amanaku" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +1Tukuy imapa qallariyninpiqa Simiqa karqañam, chay Simiqa Dioswanmi karqa, chay Simiqa Diosmi. 2Paymi tukuy imapa qallariyninpi Dioswan karqa. 3Paynintakamam tukuy imapas unanchasqa karqa, mana paywanqa manam imapas unanchasqachu karqa. 4Kawsaymi paypi karqa, chay kawsaymi llapa runakunapaq achkiy karqa. 5Kay achkiymi tutayaypi kancharirqa, tutayaypas manam wañuchiyta atirqachu. +6-Diosmi huk runata kachamurqa, sutinmi karqa Juan. 7Paymi chay achkiymanta willakunanpaq testigo hina hamurqa, chaynapi Juannintakama lliw runakuna creenankupaq. 8Juanqa manam chay achkiychu karqa, aswanqa chay achkiymanta willakunanpaq kachamusqallam. 9Llapa runakunata kanchariq cheqap achkiymi kay pachaman hamurqa. +10Kay pachapim karqa, kay pachapas paynintakama unanchasqam karqa, runakunam ichaqa mana reqsirqakuchu. 11Paypa kaqmanmi hamurqa, paypa kaqkunam ichaqa mana chaskirqakuchu. 12Haykam payta chaskispa iñiqninkunamanmi ichaqa atiyta qorqa Diospa churinña kanankupaq. 13Paykunaqa manam nacerqaku yawarmantachu, manataqmi aychaman hinachu, nitaqmi runapa munasqanman hinachu, aswanqa Diosmantam. +Manam ñoqachu Cristoqa kani, nispa. +Manam ñoqaqa Eliaschu kani, nispa. +Tariramunikum huk runata, paymantam Moisespas chaynataq profetakunapas qellqarqa. Payqa Joseypa churin Nazaret llaqtayuq Jesusmi, nispa. + +5.6 nm W Warmi Wañusqa + +Chunwa Runallaqta Republika Kawsay saphi ministru +21 ñiqin kantaray killapi 1949 watapi – 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1965 watapi +Mao Dun (矛盾) icha Shen Dehong (Shen Yanbing) sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin anta situwa killapi 1896 watapi paqarisqa Jiejiang llaqtapi - 27 ñiqin pawqar waray killapi 1981 watapi paqarisqa Pikkin llaqtapi ) huk Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtami qillqaq wan pulitiku runam. +1949 watamanta 1965 watakamapacha Chunwa Runallaqta Republikap Kawsay saphi ministrunmi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mao Dun. +Qillqaq (Chunwa Runallaqta Republika) +Kawsay saphi ministru (Chunwa Runallaqta Republika) + +Waq'akay (Schizophrenia) nisqaqa huk runap iskay nunayuq kayninmi, nuna unquymi. Waq'akaq runaqa mana chiqap kayninkunapi iñinmi. + +Katiguriya:California suyu - Wikipidiya +Katiguriya:California suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: California suyu. +"California suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Musuq Silandapi pachapaqariy. +Inti lluqsiy nisqaqa Tiksimuyupi sapaq tiyachkay iñumanta antinpi, pachapantapi (winkumuyu nisqapi) intip hawa pachaman lluqsiyninpa pachanmi, pachapaqariy icha achikyay nisqa pachapi, paqarin nisqapim, p'unchawpa qallarinmi, tutap puchukayninmi. +Chay pachaqa manam tiyaqllachu, hukchakuqmi wata mit'amanta wachakuspa. + +Mama llaqta Inlatirra +Michael Owen sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1979 watapi paqarisqa Chester llaqtapi - ) huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michael Owen. +Pukllaykamachiq (Inlatirra) + +Katiguriya:Umalliq (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Arhintina). +"Umalliq (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Simi kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Simi kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). + +ca.wikinews.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Ikwadur). + +Iródotos Alikarnasumanta (grigu simipi: Ἡρόδοτος Ἁλικαρνᾱσσεύς, Hēródotos Halikarnāsseús; icha Heródoto (pusaq kaq Kristup ñawpan pachakatapis kawsasqa) huk grigu wiñay kawsay qillqaqsi runa karqan. + +Runa Simi: Aquchinchay + +Yachay wasi. + +11 Winay Llaqta + +9 ñiqin pawqar waray killapi + +Punku p'anqa: Simi kapchiy + +Tinku Mariya mamallaqta wari kancha + +[qu] Kamachiqkuna: musuq siq'ita yapay millay p'anqap mana rurasqa kananpaq +Kay p'anqaqa 17:18, 27 dis 2007 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Ark25paq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Ark25" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Warmakunayuq kankichu? + +Runa Simi: Piruw Runakunap Wiphala. Puka: #c00. +Runa Simi: David Benbennickqa kay tiktuta ruwarqanmi. + +Louis Pasteur sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1822 watapi paqarisqa Dole llaqtapi, Ransiyapi - † 28 ñiqin tarpuy killapi 1895 watapi wañusqa Villeneuve-L'Etang llaqtapi Paris ñiqpi) huk Ransiya mama llaqtap chaqllisinchi, yachaq karqan. +Arpaysapa ruraykuspas unquchiq añakikunamantas k'uskiykurqan. Upyanata mikhunata quñichispa chaypi unquchiqkunata wañuchispa pastirisasyun nisqatas kamarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Louis Pasteur. + +Katiguriya:Pulitiku (Chunwa) - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitiku (Chunwa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Chunwa). +"Pulitiku (Chunwa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +3 ñiqin ayamarq'a killapi 1996 watapi – 25 ñiqin kantaray killapi 1996 watapi +20 ñiqin ayriwaykillapi 1939 watapi +Gro Harlem Brundtland sutiyuq warmiqa (* 20 ñiqin ayriway killapi 1939 watapi paqarisqa Bærum, Oslo, llaqtapi, Nurwigapi) huk Nurwiga mama llaqtayuq hampikamayuq, pulitiku wan kawpaq runa warmim. +4 ñiqin hatun puquy killapi 1981 watapi - 14 ñiqin kantaray killapi 1981 watapi +9 ñiqin aymuray killapi 1986 watapi - 16 ñiqin kantaray killapi 1989 watapi + +Corrientes nisqaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Corrientes llaqtapiqa 328.689 runakunam kawsachkanku (2001). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Corrientes. +Llaqta (Corrientes wamani) + +Jach'a Jawira (Aymara simi jach'a hatun, jatun, jawira mayu,[1] "jatun mayu", kastilla qillqaypi Jachcha Jahuira) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, Jesus Machaqa munisipyupi. Huchusuma mayuman purin. + +Katiguriya:North Dakota suyu - Wikipidiya +Katiguriya:North Dakota suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: North Dakota suyu. +"North Dakota suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +San Rafael phaqcha (kastilla simipi: Cascada San Rafael / Catarata San Rafael / Cascada del Coca) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kayampi Kuka risirwapi [1] huk 146 m hanaq phaqcham, Napu markapi, El Chaco kitipi, Gonzalo Días de Pineda kitillipi, Sukumpiyu markapipas, Lumpaki kitipi, El Reventador kitillipi [2] (yaku tinkuq Quijos mayumanta Salado mayumantawan; huk pukyu: yaku tinkuq Quijos mayumanta Kuka mayumantawan [3] . Ikwadur mama llaqtap aswan hanaq phaqchanmi. + +Franz Peter Schubert sutiyuq runaqa ( 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1797 watapi paqarisqa Wien llaqtapi - † 19 ñiqin ayamarq'a killapi 1828 watapi wañusqa Wien llaqtapi)), huk Awstiriya mama llaqta klasiku musika takichaqmi wan Yatana qallwawaqachiqmi karqan. + +Musuq p'anqakuna + +Biblia yachachisqanmanta: Chunka ñak'ariykuna - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Chaymanta Jehovaqa mayumanta k'aylankulasta lluqsichimurqa. K'aylankulasqa tukuyniqman yaykurqanku, hornosman, mankasman, wasisman ima. K'aylankulas wañuptinku egipciosqa qulluspi tantaykurqanku, tukuy llaqtataq millayta asnarqa. +Chanta Aaronqa tuqnunwan pampata waqtarqa, ñut'u jallp'ataq juch'uy khuritusman tukurqa, kay khuritusqa phawaq, khaniq ima kanku. Kayqa kimsa kaq ñak'ariy karqa. +Chaymanta qhipan ñak'ariykunaqa egipciosllataña ñak'arichirqa. Tawa kaq ñak'arichiyqa khanikuq ch'uspis karqanku. Egipciospa wasinkuman junt'aykurqanku. Phichqa kaq ñak'ariytaq uywakunata unquchispa wañuchirqa. Egipciospa wakasnin, ovejasnin, cabrasnin ima wañurqanku. +Chaymanta Moisés Aaronwan makinkuwan uchphata pataman qhallirqanku, uchphataq uywasman runasman chayaytawan, sarnaykuchirqa. Kayqa 6 kaq ñak'ariy karqa. +Pusaq ñak'ariyqa langostas karqa. Mana jayk'aq chay chhika langosta karqachu, granizomanta tukuy puchusqanta paykuna mikhukapurqanku. +Jisq'un ñak'ariyqa laqhayay karqa. Egiptoqa 3 p'unchayta laqhayaykurqa, israelitakunataq inti k'anchaywan kakurqanku. +Tukuchanapaq Diosqa llaqtanta nirqa, juk chivitup chayri juk corderitup yawarninwan, punkup k'aspisninta ch'aqchunankuta. Jinamanta Diospa angelnin Egiptoman riptin, punkupi yawarta rikuspa mana pitapis wañuchinanchu karqa, mana wasip punkunpi yawarta rikuspataq kuraq churita, kuraq uñata ima wañuchinan karqa. Chayqa 10 kaq ñak'ariy karqa. +Dibujokunata qhawarispa, ¿mayqinkunataq kimsa ñawpa kaq ñak'ariykuna karqanku? +¿Imapitaq kimsa ñawpa kaq ñak'ariykuna jukjina qhipa qanchis ñak'ariykunamanta karqanku? +¿Mayqinkunataq tawa, phichqa, suqta kaq ñak'ariykuna karqanku? +¿Mayqinkunataq qanchis, pusaq, jisq'un kaq ñak'ariykuna karqanku? +¿Mayqintaq chunka kaq ñak'ariy karqa, imataq chaymanta qhipaman karqa? +Egiptomanta yatirikuna ñawpa iskay kaq ñak'ariykunata kikinta ruwaspapis, ¿imatataq kimsa kaq ñak'ariymanta qhipaman nirqanku? (Éxo. 8:18, 19; Mat. 12:24-28.) +¿Imaynatá tawa kaq ñak'ariywan Diosninchik llaqtanta jark'ayta atisqanta rikuchirqa, imatataq Diosninchik llaqtanpaq "jatun ñak'ariy" chayamuptin ruwananta yachanchik? (Éxo. 8:22, 23; Apo. 7:13, 14; 2 Cró. 16:9.) +Ima iskay qututaq kay chunka ñak'ariykunawan rikukurqa, imaynatataq kunan chay qutusta qhawananchik tiyan? (Éxo. 8:10, 18, 19; 9:14.) + +400 0 _ ‎‡a Clark Gable‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq. aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: 29 ñiqin tarpuy killapi + +Kay mama llaqtakunapi: Malawi +Chichewa simi icha Nyanja (Chicheŵa) nisqaqa huk Bantu rimaymi, Malawipi tukri simim. Chunka hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Kay pacha paqarisqa 2 ñiqin inti raymi killapi 1835 +Kay pacha wañusqa 20 ñiqin chakra yapuy killapi 1914 watapi +Ñawpaqnin Liyun XIII +Rurasqanpa watakuna 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1903 watapi p'unchawmanta 20 ñiqin chakra yapuy killapi 1914 watapi +Piyu X, Piyu huk chunka ñiqin (latin simipi: Pius PP. X, Italya simipi: Papa Pio X) sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin inti raymi killapi 1835 watapipaqarisqa Treviso llaqtapi - † 20 ñiqin chakra yapuy killapi 1914 watapi wausqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. + +Julie Elizabeth Wells sutiyuq warmiqa, icha Julie Andrews (1 ñiqin kantaray killapi 1935 paqarisqa Walton-on-Thames llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap aranway pukllaqmi karqan. + +Q'itayay[1] icha Warichayay[1] nisqawan warmi (icha qharipas) yuqunakuytam huk runakunaman qhatuykun. Chay q'itayaqtaqa q'ita icha waricha ninchikmi. +Ña ancha ñawpa pachamantam warmikuna q'itayanmi, wakinpi kawsayninta mana tarispa. Chaytaqa kallipi suyaspa kikinpa wasinpi icha q'ita wasipi ruranku. Q'itayachiq runakunataq huk warmikunata munay mana munaymi q'itayachinmi. Maqanakuypitaq achka awqaqkuna kaspa qullqipaq yuqunata mañakuptinmi achka warmikuna q'itayanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'itayay. + +Falmouth nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk llaqtam, Cornwall suyupi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Falmouth (Cornwall). + +Uma llaqta Chulli +Chulli distritu (kastilla simipi: Distrito de Juli) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Punu suyupi, Chukuwitu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chulli llaqtam. + +Miyu nisqaqa runapaq, huk kawsaqkunapaq millay, dañuchiq imayaymi. +Huk miyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Pira (Pyrus communis) nisqaqa huk wayuq mallkim. Rurunkunatam (pirakunata) mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pira + +2 chaniyuq tikraykuna paku kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyakuynin P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya, Qimis munisipyu, Pilquya kantun +Kañapa urqu (kastilla simipi: Cerro Cañapa) nisqaqa Antikunapi, Buliwya suyupi, huk urqum, Buliwyap Kunti Wallanpi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qimis munisipyupi, Pilquya kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.882 mitrum aswan hanaq. + +Mama llaqtap hawan 693 km² + +Galyu, Ga (musuq latin simipi: Gallium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Runa Simi: Patara qhilqa + +Quechua: llaqta (qu) + +Runa Simi: Qullqa distritu (Hunin) + +Llaqta Taki (1) +Markakuna (1) + +OSQAYLLA P'ANPACHASPA WAQACHIWASQANCHISTA. +KAY P'UNCHAYMI UTINAYPAQMI KANQA. +LLAPA PACHAPI SUMAQ KAWSAYKUNATA. +LLAPA RUNA YUYANCHAWANAPAQ. +QAYLLAYPI ALLIN AYLLU RUNA. +HANAQ PACHA MUNAQTIN, +KAMAQNINCHIS MUNASQANMAN HINA. +KAY YUYAYTA, CHAY PAQTAYTA,... +PAQARISQAYKI P'UNCHAYMI PAQTACHARASUNKI. +KAY WATA P'UNCHAYKUNA KACHUN... +KAY MOSOQ WATA P'UNCHAYKUNA +TAYTA KAMACHIQPA MAKINMANTA. +QOLQE K'AYTU KAWSAYNIKIKUNAQ, +WASKHAPI HINA T'INKISQA TUKUY KUNANKUNAMAN. +QESPISQAKUNA, CH'UYA, SUMAQ SONQOKUNA, +ANCHAYASQA INTI TAYTAQ K'ANCHAYNINWAN. +YUYAY, LLANK'ANAPAQMI P'UNCHAYKUNAQA, HINASPA... +Q'OCHURIKUY SUMAQ KAYNINKUNAPI; + +quwiki Mamallaqtapura Qullqi Qullqa + +Uma llaqta Urkuki +Urkuki kiti (kastilla simipi: Cantón Urcuquí / San Miguel de Urcuquí) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Impapura markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Urkuki llaqtam. +huk llaqta kitilli: Urkuki +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Urkuki kiti + +Qiwlla (Laridae) nisqakunaqa yaku patapi q'isachaq, qucha hawanpi phawaq, challwa imaymanapas mikhuq pisqukunam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qiwlla + +Antoine Laurent de Jussieu sutiyuq runaqa (12 ñiqin ayriway killapi 1748 watapi paqarisqa Lyon llaqtapi; 17 ñiqin tarpuy killapi 1836 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk phransis kawsay yachaq runam karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Antoine Laurent de Jussieu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Antoine Laurent de Jussieu + +Bolívar pruwinsya (Piruw) - Wikipidiya +Uchumarka llaqta, Uchumarka distritu +Qispi kay suyu Wallqanqa +Uma llaqta Bolívar +Suyu Qispi kay suyu +Kamasqa wata 20 ñiqin ayamarq'a killapi - 1916 +Bolívar pruwinsya (aymara simipi: Bolívar jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Bolívar) nisqaqa Qispi kay suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Bolívar llaqtam. +Urqukuna: Kumullka urqu +Pruwinsya (Qispi kay suyu) + +Tiyay Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Chiqakupi distritu +Millu (Millo) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, huk urqum Willkanuta wallapi, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Chiqakupi distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.500 mitrum aswan hanaq. + +Luis José de Orbegoso y Moncada sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin chakra yapuy killapi-1795 paqarisqa Uskil llaqtapi - † 5 ñiqin hatun puquy killapi-1847 wañusqa Truhillu llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. Piruwpi Umalliq (1833-1836). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luis José de Orbegoso. +Wamachuku llaqtapi paqarisqa + +Bolívar pruwinsya +Uma llaqta Bolívar llaqta +Quchapampa suyup wamaninkuna +Bolívar pruwinsya (aymara simipi: Bolívar jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Bolívar) nisqaqa Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Bolívar llaqtam. +Kay pruwinsyaqa Simón Bolívarmantam sutichasqa. +6 Jurinqu kantun / Q'umirllaqta kantun 665 Jurinqu +Bolívar pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Bolívar munisipyu +Yupaykuna: Bolívar munisipyu + +"Qucha (Punu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Nagykanizsa nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Nagykanizsa llaqtapiqa 51788 runakunam kawsachkanku (2001). + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Mama llaqta). +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 43 urin katiguriyakunam, 43-pura. +► Ch'in pacha (Mama llaqta)‎ (2 K) +► Llaqta (Mama llaqta)‎ (64 K) +► Mama llaqta parki (Mama llaqta)‎ (10 K) +► Qucha (Mama llaqta)‎ (17 K) +► Allpamanta yachaykuna (Alimanya)‎ (3 K) +► Allpamanta yachaykuna (Awstralya)‎ (3 K) +► Allpamanta yachaykuna (Grisya)‎ (2 K) +► Allpamanta yachaykuna (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (10 K) +► Allpamanta yachaykuna (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (2 K) +► Allpamanta yachaykuna (Ikwadur)‎ (10 K, 3 P) +► Allpamanta yachaykuna (Ilanda)‎ (2 K) +► Allpamanta yachaykuna (Iqiptu)‎ (1 K) +► Allpamanta yachaykuna (Parawayi)‎ (1 K, 1 P) +► Allpamanta yachaykuna (Phinsuyu)‎ (3 K) +► Allpamanta yachaykuna (Piruw)‎ (19 K, 49 P) +► Allpamanta yachaykuna (Suwisa)‎ (3 K) +► Allpamanta yachaykuna (Urasuyu)‎ (2 K) +Katiguriyakuna: +Katiguriya (Mama llaqta) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:33, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Buliwya Mamallaqta (qu) +Wuliwya Suyu (ay) + +Sonqota nanachej palabrasta ama uyariychu. Wakin amigosniyki chayri familiaresniyki, ichá mana munaspalla ima nisqankuwanpis sonqoykita nanachisonqanku. Ichá ninkuman: "Mana qanpajchu karqa" chayri "Diosqa divorciota chejnikun", nispa. * Chayrayku Biblia yuyaychawanchej: "Ama runaspa tukuy ima nisqankuta kasuta ruwaychu", nispa (Eclesiastés 7:21). Martina, pichus 2 wataña divorciasqa, nin: "Runata kasunaymantaqa, Jehová jina yuyanaypaj kallpachakuni. Imajtinchus Paypa yuyasqasnenqa, runaj yuyayninmanta aswan patapi", nispa (Isaías 55:8, 9). +Julianaqa, pichus 11 watasta casarasqa karqa, nin: "Qosayta ama ripunanpaj qhasillata rogakorqani. Chayrayku paypaj, chay warmipajpis manchaytapuni phiñakorqani", nispa. Ashkha divorciasqa warmis, ñaupa qosankupaj watasta phiñakunku. Chaywanpis wakin kutisqa, parlapayakunanku tiyan, astawanraj wawasniyoj kajtinku. +Mana divorciopichu kausay tukukun. Melissa pichus 16 watasta casarasqa karqa, nin: "Ni jaykʼaj divorciakunayta yuyarqaninchu", nispa. Chaywanpis divorciasqa kaspapis kusisqa kausakun. Pay nillantaj: "Kausayniyta mana qhepaman kutichiyta atisqayta reparayqa, manaña chaypi yuyanaypaj yanapawan", nispa. + +San Juan 7:46 QUFNT - Paykunaqa niranllapa: —Mana - Bible Search +—Mana mayqanpis chay runa yupay kusa shumaqtaqa rimashachu nir. + +Runa Simi: Tantanakuy + +Runa Simi: Allpa wira, Rumi wira icha Pitrulyu (Kastilla simi: petróleo) huk allpa ukhunpi tiyaq, yana, rawraypaq, puriqlla (likidu) kaq k'illimsa yakuchaqkuna chaqrusqam, rumiyasqa rawrana nisqa. (→Allpa wira) + +10 Lilianaqa, wawanta saqerparisqanrayku, qolqeta, regalostawan sonqochananpaj apachej. Repararqataj chay ruwasqanwan wawanta paymanta astawan karunchashasqanta. Wawanman familianta, Jehovata munakuyta yachachinanmantaqa, qolqellata munakuyta yachachisharqa (Pro. 22:6). Chayrayku Jorgitoqa nej: "Qhepakullay, regalostataj apachimullawaypuni", nispa. Lilianaqa, Internetnejta, telefononejta, cartasnejta wawanta mana uywayta atisqanta repararqa. Nintaj: "Internetnejtaqa, wawaykita munarikuyta, puñukapunanpaj muchʼaykuriyta ima mana atinkichu", nispa. + +Ikuychi "Centro de Estudios Latinoamericanos y del Caribe de la Universidad de Kansas (CLACS-man)." Waranka isqon patzak soqta chunga shoq (1961) watapimi kay centroka wiñarirka. Kay Centroka kallarimanta pachami achka riksishka tukurka. Kay centroka allí umallikuykunata o proyectokunata, allí yachachikkunata, allí yachakujkunata charishpami shina riksichin. Kay Centropika, Bachillerato y Maestria programakunata y posgrado certificadokunata kunchik. Shinallatak, kay Centroka, Runa Shimikunapak wasimi kan. Kay Centropika Kichwata, Miskito shimikunata yachachinchik. Ashtawanpish, shoqtik shimikunatapish yachachinchikmi. Nishun, Criollo-haitiano, español, francés, portugués ta yachachinchik. Ñukanchikka anchayupayuk misionta charinchik, tandanakuykunata, ima ruraykunata posgrado yachakujkunapak may quskakunapi paykunapak especialicionkunawan tukuchinkakuna. Ashtawanpish CLACS-ka Lawrence kitipi y estado de Kansaspi, ima hayka programakunawan, yachachina materialkunawan America Latina y Caribe yachaykunamanta rikuchinkapak. Mana latinoamericanokunata Estados Unidospi washayachishpalla chaskinchik. Kay Sumakyachanawasipi eventokunawan minkachishpa, wawakunapak yachanawasikunapi, may shoq atikuy (acceso) quskakunapipish rikuchinchik. Minkaripaychik ninchik (Merienda) chay yachakujkunapak rimaykunata uyankapak. Kay rimaykunaka chusqo pacha Chaska chishipimi kan. Kayka 320 Baileywasipimi kan. Posgrado yachakujkunapak, shoq estadomanta yachakujkunapakmi kan. Hall Humanidades Seminariokunaman shamupaychik. Kay willaykunaka kay Centro web p'ankapimi kan. + +Willkamayu (Cuzco) + +quwiki 9 ñiqin qhulla puquy killapi + +Puno: manan tarpunkuchu sach'akunata. +Kay qhepa watakuna kay Puno suyupi manan tarpunkucho sach'akunata, echaqa sapa kutin hinataq sach'akuna murusqa yunkakunapi hinallataq kay carnaval nesqa raymikunapi tukuy llaqtakunapi. +Hina kaqtinmi yunka llaqta runakuna mañakushanku kay umalleqkuna llakirikuchunko hinaspa sach'a malkikunata tarpurichunko nispa. + +Uma llaqta Zaragoza +Kamasqa wata 18 Ayriway killa 2007 +Aragun, kastilla simipi Aragón nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Zaragoza llaqtam. +Mayukuna: Ebro mayu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aragun. + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Ransiya) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Ransiya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Ransiya). + +Ruru qhatuq warmi, Wamanqa llaqtapi (Ayakuchu), Piruw +Puchka, puchkachkaq warmip makinpi, Wamanqa llaqtapi (Ayakuchu), Piruw +Puchka nisqaqa puchkanapaq, q'aytu ruranapaq llamk'anam. +Q'auytutaqa millmamanta icha yurakunap q'aytuchamantam - utkhumanta icha huk yuramanta - puchkanchik. Puchkaqa phirurup muyuy kallpan muyupayan. +Kay pachaqa wamaqpayaptin, kunanqa aswan q'aytukunata puchkana antakunawan awanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puchka. + +3 chaniyuq tikraykuna qhapaq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Donostia (yuskara simipi) icha San Sebastián (kastilla simipi) nisqaqa Ispañapi, Yuskadi suyupi huk hatun llaqtam. Gipuzkoa pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Ernest Rutherford sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin chakra yapuy killapi 1871 watapi paqarisqa Brightwater (Musuq Silandapi) llaqtapi - † 19 ñiqin kantaray killapi 1937 watapi wañusqa Cambridge (Inlatirra) llaqtapi); huk Musuq Silanda mama llaqtayuq Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi qarqan. + +St. Louis nisqa llaqtaqa, Missouri suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. St. Louis llaqtapiqa 807.815 runakuna (2008) tiyachkan. + +Ōsaka (nihun simipi: 大阪市, Hepburn: Ōsaka-shi?), Nihun hatun llaqta, Uma llaqtam Ōsaka llaqta kamachiy llaqtam, Kansai suyu hatun llaqta. 222,30 km2 +Buenos Aires (Autónoma Llaqta) Arhintina 1998 +Ōsaka llaqta kamachiy + +Marinachasqa asitunas, mikhunapaq. +Asitunas nisqaqa (kastilla simimanta aceitunas) uliw mallkip rurunkunam, ancha wirasapam, chaninchasqa mikhunam. Asitunasmantaqa asititam ñit'inchik. + +Tiyay Pasiphiku mama qucha, Anqash suyu +Yuraqwat'aqa (kastilla simipi: Isla Blanca) huk piruwanu wat'am Pasiphiku mama quchapi, Anqash suyupi, Chimputi llaqta ñiqpi. + +Wata hunt'ay, Watachaku icha Diyachaku nisqaqa huk runap paqarisqanpa p'unchawninmi. +Wata hunt'aytaqa achka hawaykawsaykunapi runakuna masinkunawanmi phistan. + +Oviedo (asturias simipi: Uviéu) llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Oviedo. + +Dättlikon llaqtaqa Suysa mama llaqtapi huk llaqtacham, Zürich suyupi. + +Awajún distritu; (kastilla simipi: distrito de Awajún) nisqaqa huk distritum Rioja pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Bajo Naranjillo llaqtam. + +Lupuna icha chilikchi (Ceiba pentandra) nisqaqa huk ancha hatun sach'am, qanchis chunka mitrum hawakama wiñaq. Rurunkunamantaqa q'aytuchakunatam hurqunchik, waskakunata ruranapaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Lupuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sirya. + +Kanchayllu jisk'a t'aqa suyu nayriri marka: Kanchayllu. +Commons katt'ana uñnaqa Kanchayllu jisk'a t'aqa suyu. + +Yingluck Shinawatra Taylandya mama llaqta ruruchiq warmi wan pulitiku + +-Carajo! Chay wintun mana llank'aqta dejawanchu, huk kanchamanmi wisq'amusaq hasta Qosqo ruway tukunaykama. +-Llaqtay ruwanaypaq,-nispa Inkaqa contestaqa. +-Sichus llaqtaykita ruwayta munanki chayqa, huk p'unchayllapaqmi consentishayki wintuy wisq'amunaykipaq, mana chay p'unchay tukuyta atinkichu chayqa mana hayk'aqpas tukunkichu, wintuymanmi aswan kallpata churamusaq, hinaspan lliwta pichanqa. +Chayta comprendespan Inkaqa, chay llipin Qosqo urqokunataqa ruwasqa, chaymanta pachan chay urkokuna kan. +Wask'a ñanta suchurqani. Imataq kay huk wata runaq kawsayninpaq? Wawajina, sayayta munaq. Pachamamata sonqoymanta pachiykupuni. +Qasillas purini. Qatasqa ukhu yachayta tarinanchejpaq, kay sumaj ñawpa kawsayta rijsichinanchejpaq "Runa Simi Willana"ta wallparqani. Kay kawsayta anchata chanishani. Maqta kaptiy, Yachaywasi "yuraq hamut'ayta" yachachiwarqa. Tapukurqani, Imaraykutaq mana kay j'allpaq saphinta upyanchejchu? Wak kawsaymanta jamuspa, manaña llullakunata qipiyta munanichu; kay kunan ticsimuyu kikin siminchejta horqoshan, qichushan. Siminchejta amachaspa, ñawpay runaq kawsayninta amachashanchej. Qhawaspa wawqeykunata, panikunata Boliviapi, manchayninchejta qorqashanchej. Evo Morales, kuska paypa runakunawan, kamayninpi waykashan. Pay huk musuq pawata wallpashan. Amawtakunaman kutispanchej, hamut'ayninchej puqushan; ñawikunata kichashanchej, rijchashanchej. +Huk Wata hamut'aspa, mask'aspa karqa. Chaymi, Runa Simita rimaqkunaqa pampachawaychik! Qellqaypi anchata pantarqani. Huk pisita allinchamurqani... +Karu runa kani, Runa Simi huk sumaq wasijina kan, ñoqa mañarqapuni: Qorpachaway! Iñini, ukhu iku ñiwarqa: Ari, yaykuy!!! kutipaspa. +Molinaq willasqanpi, kay raymipi ñawpaq punchaw sankhuta, sarawan yanusqa, mikhuq karqanku. Iskay punchawpi runacamaqta, Intita, Illapata, huk mañakuyta nispa, uywakunata ñak'aspa, yupachaq karqanku. Tawa punchawpi, mama killatapas mama pachatapas, mañakuy nispa, yupachaq karqanku. Pischqa punchawpi, paqarinptin, tukuy tawantinsuyumanta ayllukunaq qapaq runakunan Qosqoman yaykuq karqanku. Wakankukunata apamuspa utaq wantuspa, sumaq pachatawan churakusqanku, jamuq karqanku. Wakankukunata wantuspa, kurakakuna waqaypataman jamuspa, Runacamaqta, Intita, Illapata, Wanakauritapas yupachaq karqanku. Chaymanta, tukuy runakunaqa waqaypatapi pawachaq karqanku, hinaptinsi, Willaq Umu lluqsiq karqanku. Pay sankhuta, yawarta chayaq karqa. Kurakakuna sayaspa, Willaq Umu astawan hatun mañakuyta qallaq karqa nispa: +Tukuy ch'isikunapi, Qoyllurkunaqa antimanta siqanku, qontiman uranku, rikchaq Intiq riyninjina. Paypura kuska, mana qayllanakuspa, mana karunakuyaspa, kuyunkupuni. Teqsi muyuqa kikin chikanpi muyun, chaymi lliw qoyllurkunaqa muyunkupis. Huk watapi chawpi teqsimuyumanta, "ecuador" ñisqa, tukuy ch'isi musuq qoyllurkunata qhawansi. Astawan chiri jallp'amanta, "Polo sur" utaq "polo norte" ñisqa, huk sapa hanan pachata, mana tijraspa, arí muyuspa, qhawansi. Chawpipi, chawpi jallp'amanta astawan chiri jallp'akama, kay iskay hananpachata qhawanchej. Hanapacha tijraq, hananpacha muyuq tiyanku. Kay hananpacha muyuq huk hatun sunturta churan. +Kay killapi, Qoya Raymi killa utaq "Septiembre" ñisqa. Killaqa Intiq qoyan. Kay Killapi, Inkaqa onqoykunata wikchuyta kamaq karqa. Runakuna ninawan " lluqsiy, saqra onqoy" onkoykunata qataspa, llajtakunapi riq karqanku. +Kay sumak takita pallasqa Regina Harrisonmanta. Rikuy qillqanta "Signos, cantos y memoria en los Andes" ñisqa. +Wakin punchawkunaqa Agostomanta Septiembrekama Pampamarca Mayuq qheshwanpi utaq Queshwa Lucanaspi Yakuq Rayminta ruwan. Kay Raymin qarpaypaq pawanta llump'ayta rikuchin. Rayminpi warmi tusuqkuna, takiqkuna waykankupuni. Kuska huk violinistatapas huk arpistatapas, Llank'aqkunapaq, yarqakunatapas qochatapas llump'aq, serenakunapaq takinku. Kay Raymin kay takiqpura atipanakuy p'uchukan. +Tinku suyupura. Runaq Takin: Santiago del Estero +Chanta, "Gamonales" ñisqas, kaqirikunaqa, kawpay hap'ikapuqkunaqa ayllu yachaywasita chikita qhawaq qallarirqanku. Ayllu Yachaywasita ayñiq karqanku. +1940watapi, kaqirikunamanta, Boliviaq Kamayninmanta yachachqkunata wikch'urparisqa karqanku. Ayllu yachaywasita p'uchukarqanku. +Wakiq llank'ayninqa yachaypaq, allinyaypaq kawsayta tikran. Warisatapi, aymara runakunaqa yachaymanta ankallikuq karqa, yachayrayku qispiwanchej. +Kamayqa kuska hawa Empresaqa mana anti runaman, chay jallp'ankupi tiyaq, uyariyta munankuchu. +Kay hawa Empresaqa jallp'ata jutk'un. Pachamamaq yawarninta, "petróleo" ñisqa, ukhumanta ch'uqan. Hawaman ancha chaniyuq apashakun. Muyu Ticsi qhatupi, petroleota qhatupuspa, ancha ashka qollqeta pallan. Chaypaq, mallquikunata kutunku, kay pachata, antiq kawsayninta p'uchukan, p'akin. Petroleota mayukunapi, jallp'api qhallin, chaymanta pisco, mallqui, sach'a, tanla, uturunqu… wañun. +1971watapi, PetroleoPerú, kamaypa Empresan, petroleota, Amazonaq Nortenpi, tarirqa. Corrientesmayuñiq, Pastazamayuñiq, jutk'ukunamanta yana yawarta ch'unqaq karqa. Cauchiq Pachan jinallataq, ancha runakuna antiman urarqanku. Aswan chaniyuq pisi mikhunaqa, pisi wasikunaqa karqanku. Mana riqsisqa imakuna kay markaman yaykurqanku. Qhula warmikunaqa, hayaq yakuqa wiñarqa. Kay saqra pacha ñawpa kawsayman p'uchukayta qallarirqa. Anti runa jallpankuta amachakuspa hatarirqa… +Severo Fernández Alonso, willka-yachayta munaqsapa, amachaq, Sucrepi 1849watapi pacarirqa, Potosiq Cotagaitanpi 1925watapi wañurqa. Iskay wata qanchis killayoc, 1896watamanta, 1899watakama kamarqa. Qespiya hatarimanta atipasqa uraykurqa. Qespiya hatariqa, federalismopi yuyaypa sinchikayninyapas, Paz suyupa phiñakuynintapas tiyasqanrayku wakiq atinankunaq Sucrepi, pallarqa. +Simp'asqa llinpiykikunaqa, +Puna, qheswha, pampa ayllukunaq +Tantanakuyninkuqa kanku. +Chawpi ch'isipi, qoyllurniykikunaqa +Kay kamay iskay awqam'itata, reenganche indefinidota tukuspa, wallparqa. Chaymanta yapuqkunata, choqueq llank'aqkunanta awqam'itaman yaykunkuchu. +Atipaq, ruraq, wallpaq hayñinta kamasqanpa m'itaman qotatarqa. +Kallpa chimpapurayqa pishqa m'ita kamayninta takayta mask'arqa. +Uj suyupi sasa, chikan j'allpawan, yuyay kawpayninpas, ruray kawpayninpas tinkuypaq, rimanakuypaq ñankunaman mask'aq karqanku. +Chanta, pay kamaypi m'itanta tukuspa, aswan ruranakunata tinkuypaq munaq karqa. + +Chay hatun runakuna niwanchis mana allinkuna kanki nispa. +Llapallan llaqtanchiskuna ñak'arin chay mana allin runakunawan. + +Runa Simi: Maqanakuy kapchiy + +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +warmiwan kosqa. Paykuna pura yachan.ku aymorapi, q"ishwopi, +AndinatantakuymAntj tukusqaparlaykunaqa k' acha q"illqaypi +tukuy llaxtaykunamanta runa yachaykunankupax.Chayllamin kachun. + +1631 LAGUITAO, VICENTE SUYU + +Qhichwa Wikipidiya, qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim qallarirqan. Kay Qhichwa Wikipidiyaqa 16.155 qillqasqa p'anqayuqñam. + +Quyllur yachay nisqaqa hawa pachamanta, quyllurkunamanta, planitakunamantapas yachaymi. +Punku p'anqa: Quyllur yachay +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Jesús María distritu; (kastilla simipi: distrito de Jesús María) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Punchaw kamasqa 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1963 watapi, Fernando Belaúnde Umalliq. +Uma llaqtanqa Jesús María llaqtam. +Warmikuna Mama llaqta Teresa González de Fanning Yachay wasi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jesús María distritu. + +10 ñiqin kantaray killapi 1964 watapi – 19 ñiqin inti raymi killapi 1970 watapi +James Harold Wilson, Baron Wilson of Rievaulx sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin pawqar waray killapi 1916 watapi paqarisqa Huddesfield llaqtapi - † 24 ñiqin aymuray killapi 1995 watapi wañusqa London llaqtapi) huk britaniku kawpaq runas qillqaqpas karqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyup ñawpaq ministrunsi iskay kuti karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Harold Wilson. +Edward Heath Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq +Alec Douglas-Home Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq + +Kevin Delaney Kline sutiyuq runaqa icha Kevin Kline, (24 ñiqin kantaray killapi 1947 watapi paqarisqa Saint Louis llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kevin Kline. + +Rafael Leónidas Trujillo Molina sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin kantaray killapi 1891 watapi paqarisqa San Cristóbal llaqtapi - 30 ñiqin aymuray killapi 1961 wañusqa Santo Domingo llaqtapi ). Duminikana mama llaqtap Awqaq pusaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rafael Trujillo. + +Uma llaqta Jalisco +Jalisco nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Jalisco llaqtam. + +Kay qillqaqa Kristup paqarisqanmanta 1 ñiqin watamantam willan. Huk yupaymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. + +Runa Simi: Mishiku suyu + +—Huk llaqtapin karan huk juez Diosta mana manchakuq, hinallataq runakunatapas mana respetaq.3Hinaspapas kallarantaqmi chay llaqtapiqa, huk viuda. Paymi chay juezman sapa kutin rispa, ruegakuran khaynata: "Contraypi kaq runatawan allin justiciata ruwaykuway", nispa.4Chaymi chay viuda sapa p'unchaw kutipayaqtin, chay juezqa, allin justiciata mana ruwayta munashaspanpas, sonqonpi piensarispanmi niran: "Diosta mana manchakushaspaypas hinallataq runakunata mana respetashaspaypas,5kay viudapaqyá allin justiciata ruwaykapusaq, mana chayqa, sapa p'unchaw hamupayawaspanmi umayta nanachiwanman", nispa. +6Chayshina nishpaqam, Jisusqa paykunata nirqan: + +¡A! Fátima Sapay Qoya Mama; kunan, Perú suyuykupaq, llapatin Amérika Latina suyukunapaqpas, mancharikuy pachataq chayamushan chayqa, mana Diosniyoq komunismo hasut'ita qarqoy, chay suyukunamanta. +a) Diospa chunkantin kamachikusqan simikunaqa niwankun: "Diosman sonqo kanki tukuy ima hayk'atapas llallispa", "aman Diospa qhapaq sutinta qasinmanta hoqarinkichu", "domingo kunapipas fiesta kunapipas samakunki", nispa. Mana Diosniyoq komunismotaqmi, iñiyniykuta wañuchiytapuni munan; Dios mana kasukuyman, Dios k'amiyman iman, runakunata tanqaykun, Dios yupachanapaqpas, tukuy imapipas sasachaymanmi churallantaq; +b) Diospa chunkantin kamachikusqan simiqa ninmi: "taytaykita mamaykita yupaychanki", "aman llunpaq sonqo kayniykita qolluchinkichu", "amataq runa masiykiq warminta munapayankichu", nispa. Komunismotaqui ichaqa, tayta mamantinpa, wawakunantinpa munanakuyninta p'akiyta munan, wawankuq edukasionnintapas Estadoq makinman hap'ichispa. Komunismoqa manan munanchu runakunaq llunpaq sonqo, ch'uya sonqo kanankuta; aswanmi munan; kasarasqakuna, imallaña karqoqtinpas t'aqanakunankuta; warmi qharimanta mayqen kaqninkuq munayllanwanpas t'aqanakunankuta; +c) Diospa chunkantin kamachikusqan simiqa ninmi: "aman suwakunkichu", "amataq runa masiykiq ima hayk'antapas munapayankichu", nispa. Komunismotaqmi ichaqa: mana runaq-qa ima hayk'anpas kananchu, nispa nin; hinayá, runakunaqa kaqninkuwan allinyanankuta, hark'akun; +d) Diospa kamachikusqan simiqa ninmi: "aman runata wañuchinkichu" nispa. Komunismotaqmi ichaqa, guerrapi runamasintin maqanakuta kamarin, teqsimuyuntin runaman yuyayninta ch'eqechinanpaq, hinataqmi llapa llaqtakunapi runakunata auqanakuyman, sipinakuyman ima tanqaykun; +Amapuni, komunismoqa haykumunanpaq llapa punkuta wesq'aspa, kamariy, suyuykupas, wakin Amérika Latinapi suyukunapas, ruwachunku, kallparichunku; qespinayku hatun p'unchay sispaykamunanpaq, imaynan Fatimapi, suyakuyniyku hunt'aq misk'i simikunawan niwarqankiku hina: + +400 0 _ ‎‡a Nikita Kruschev‏ ‎‡c Susyalista Suwit Republikakunap Huñun mama llaqtayuq pulitiku‏ + +Runa Simi: Hatun qucha + +Runa Simi: Atakama suyu + +Tikraynin suyu-suyu Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Distritu (Muyupampa pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Muyupampa pruwinsya) +"Distritu (Muyupampa pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ukayali suyupi rimaykuna - Wikipidiya +5 Purus pruwinsya +Ukayali suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Purus pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Nuevo León suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Nuevo León), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Monterrey llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nuevo León suyu. + +2 chaniyuq tikraykuna runayay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Karkin Kalita distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Caleta de Carquin) Piruw mama llaqtapi huk distritum , Lima suyupi , Wawra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Karikin / Karkin Kalita (Carquín / Caleta de Carquin) llaqtam. + +Uma llaqta Putina Punku +Pedro Putina Punku distritu (kastilla simipi: Distrito de San Pedro de Putina Punco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Putina Punku llaqtam. + +Puerto Quito nisqaqa (kastilla simipi: Puerto Quito) Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, huk llaqtam, Puerto Quito kitip uma llaqtanmi. + +Waynu (Piruwpi: Qusqu,[1] Chanka,[2] Anqash,[3] Wanuku)[4] icha Wayñu (Buliwyapi)[5] nisqaqa huk qhichwa runakunap, aymara runakunap tusuyninmi, takinmi. +Huk waynukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Sikllalla kuyuna nisqakunaqa huk kallpap akna iñunta, puririyninta icha chhikan kayninta hukchaq llamk'anakunam. +Kay sikllalla kuyunakunatam riqsinchik: + +Shuqulluqucha icha Huqulluqucha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Shucullococha) Piruw mama llaqtapi, huk qucham Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Aqupampilla distritupi. + +Yaya-Chakra-Chintamani-Yaya. + +/ Atitapya, aquyraki / Tapaku yaykuwan, wanasaqmi. / Nina nina khuruqta aysaykuwan, warmiy wañunqa. / Astaya wañusaqmi. / ch'usiq / huku / paq paq / chiqullu / p'iqpi / Atuq supayta aysan kamaqita aysan, / Mach'aqway aquyraki, purumanqa kay wasinchik. / + +Runa Simi: Nicolas Appert (* wañusqa Massy llaqtapi) Ransiyapas inventor. + +Runa Simi: Santa Rosa suyu + +Runa Simi: Katiguriya:Llaqta (Istunya) + +Runa Simi: Runa ñit'inakuy + +quwiki Katiguriya:Kusituy (Mishiku) + +Kay ruraqqa Runa Simita aslla yachaywanmi riman. + +CHINCHAYSUYU - ABYA YALA. + +Neil Alden Armstrong sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1930 watapi paqarisqa Wapakoneta llaqtapi, Ohio - 25 ñiqin chakra yapuy killapi 2012 watapi wañusqa Ohio) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukunap mama llaqtayuq allwiya kamayuq (inhiñiru) runam karqan. +11 Mama llaqtakuna Medallakuna +Allwiya kamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Haya yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Haya yura rikch'aq ayllu (Fagaceae) nisqaqa huk iskay phutuy raphiyuq yurakunap rikch'aq ayllunmi, qanchis rikch'anayuq, 900-chá rikch'aqniyuq, sach'akunam, Awya Yala, Iwrupa, Asya, Aphrika allpa pachakunapim wiñaq. +Rikch'anakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk rikch'anankuna: +Ñawpa pachaqa yura yachaqkuna Walli (Nothofagus) nisqa sach'akunatapas Haya yura rikch'aq aylluman churarqan, kunantaq kikin Walli yura rikch'aq ayllupim (Nothofagaceae) kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Haya yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Haya yura rikch'aq ayllu + +Aswan riqsisqa qillqasqan: Ruta de Don Quijote +José Augusto Trinidad Martínez Ruiz sutiyuq runaqa, icha Azorín (* 8 ñiqin inti raymi killapi 1873 watapi paqarisqa Monóvar llaqtapi - 2 ñiqin pawqar waray killapi 1967 watapi wañusqa Madrid llaqta ñiqpi), huk Ispaña mama llaqtap qillqaqmi yachaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Azorín. + +Katiguriya:Mayu (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Arhintina). +"Mayu (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Heavy metal (inlish simi "llasaq q'illay") nisqaqa huk rock musika istilum, 1970 watakunapi paqarisqa, huk waqachiqkuna blues, rock musikakunatam chaqruptin, llasaq kitarawan wankarwan waqichisqa. +Heavy metal nisqamantaqa huk istilukunam paqarin, metal ("q'illay") nisqalla. +Huk kusituykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +La Esperanza kitilli (kastilla simipi: Parroquia La Esperanza) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, huk chakrapura kitillim Impapura markapi, Ibarra kitipi. Uma llaqtanqa La Esperanza llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna tata kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paqarisqa Nihun, Tokyo 22 ñiqin kantaray killapi 1917 watapi +Wañusqa USA, 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 2013 watapi watapi (98) +Joan de Beauvoir de Havilland sutiyuq warmiqa, icha Joan Fontaine (22 ñiqin kantaray killapi 1917 watapi paqarisqa Tokyo llaqtapi - 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 2013 watapi wañusqa Carmel-by-the-Sea llaqtapi, California suyupi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. 1941 Oskar Suñay. +Web qillqa. (inlish simipi) +Tokyo llaqtapi paqarisqa + +Sesto San Giovanni llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Sesto San Giovanni. + +Muchuy nisqaqa runap imayuqpas kananmi, chayniyuqtaq mana kachkaspapas. + +2 chaniyuq tikraykuna chulluy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Calgary nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. Alberta pruwinsya aswan hatun llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Calgary. + +Uma llaqta Madrigal +Madrigal distritu (kastilla simipi: Distrito de Madrigal) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Madrigal llaqtam. + +Kaypi rimasqa: Piruw (Hunin suyu) +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Hunin suyu) +Wanka limay, Wanka nunashimi icha Wanka Nuna Shimi nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Hunin suyupi (Piruwpi) Wanka runakunap rimasqan. + +Runa Simi: Bahamakuna unanchan + +Kay sumaq ancha kamayuq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka suqtayuq wataq qanchis killaq isqun p‘unchayninpi llaqtanchiqrayku qhawanankupaq Hamawt‘akuna hatun tantakuy, kongreso nisqapi tantasqa, tukuy sunqunkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamachiq qhinchiq awqakunamanta huk similla tukuy niqpi llaqtanchiqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut‘i sut‘ipi rikuchinku; chaywampis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt‘a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? Munankichiqchu tukuy llaqtakunapiraykuchus Ranti kankichiq España Reykunamanta t‘aqakuspa, paykunaq kikin atiyninpi, kamachiyninpi qhiparinankuta? Kayta uyariytawan, usqhay usqhayta hatarispa: munaykun nispa qaparinkuq; aswan kallpayuq kay sut‘i munayninku kananpaqri hukmanta hukmanta munayku nirqanku; tukuypa yachayninman chayananpaqri kay hinata qillqarqanku. +Ñuqayku kay Amerikaq suti suyumpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñuqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutimpi, llaqtaykuq kamachiynimpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sunquykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik‘iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t‘aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhichiparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisamimpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhipamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt‘anankupaqri, ñuqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchanampaqri imaraykuchus ruranchiq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qillqapi tukuy churakuchum. Kongreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, sekretarioykuq qillqanwan kallpachasqa. Kay hina huramentota tukuy llaqtanchiqpi tiyakuq runakuna. ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayniqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamachiqkunamantawan? ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqman, ari ninkichu llaqtanchiqman, atiyninrayku, kamachiyninrayku tukuy kallpakiywan sayariyta kawsayniykita, sumaq sutiykita, tukuy imaykita chinkarichinaykikamaypis? Ari, hinatan hurani. Hinata ruraqtiyki Pachakamaq yanapasuchun, manari pay muchuchisuchun llaqta mamanchiqri ñakasuchun. +F.N.Laprida - San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. Hamau‘ta Antonio Saenz, Buenos Ayres llaqtaq rantin. + +A Perfect Circle nisqaqa huk USA mama llaqtayuq Rock kusituymi, 2001 watapi paqarisqa El Paso llaqtapi. + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/v" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Quri wakamayu + +Llaqtaymanta and Inca Pacha. + +Llaqtapa wichayninpi, wayquman riq ñanpi, yaqa iskinapi huk hatun wasipi tiyasqa tayta gubirnadurqa. Kay wasiqa iskay punkuyuq kasqa, huknin dispachunpaq, huknintaq warminwan tiyananpaq. +Tayta gubirnadur, huk runawanmi tuparqani, kargayuq asnukunata qatichkarqa. Uqhusqa qarakunatam kargan karqa, kabrapa qaranhina warkurayarqa, chakinmantapas yaku sut'uchkarqa. Yaqa chunka iskayniyuq qarakunam karqa. Chay runapa uyanta qawaykuptiyqa manch'achiqhinam karqa, taqsalla, mana allin p'achasqa; paypas kinrayllamanta qawaykuwaspa asnunta phawaykachirqa. ¿Imatataq yachayta munachkankichik, taytay? Chayllatam rikurqani. Kunantaq, tayta gubirnadur, ripunaymi kachkan. ¡Hikutaykusaq!– nispas nisqa waynaqa. +Sara kusichu timpu qallarirqaña. Chaymi llapa kultiñukuna Qullqa chakraman astakuqku, tukuy imankunawanpas saranta kusichanankupaq. Colta saraqa huk lawkunapi ancha riqsisqa karqa, miski miski kaptin. Sapa tutas sara irapi runakuna humint'ata, rakuy rakuta ruwakuqku. Chayna kaptinsi "qulta maqt'a" nispa sutichasqaku, Colta maqt'ahina kaptin: hatunkaray, rakuy raku. Sapa p'unchaw, iskay kuti, sarayuqkunaqa suqta asnuta sara kargawan wasinman kachasqaku. Chaymi Coltapaq allin wata karqa, llapanku achka sarayuq kaspa. + +Ageop qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Ageo) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Ageop qillqasqan, bible.is nisqapi: +Ageop qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Ageop qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Ageop qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Ageop qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Ch'awar yura rikch'aq ayllu (familia Bromeliaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk ch'awar hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'awar yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'awar yura rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Urqu (Ariqipa suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Ariqipa suyu) +"Urqu (Ariqipa suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Saint John nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. New Brunswick pruwinsya aswan hatun llaqtanmi. +Kamasqa 18 ñiqin aymuray killapi 1785 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fredericton. + +Barry Alan Crompton Gibb sutiyuq runaqa icha Barry Gibb (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1946 watapi paqarisqa Douglas llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq rock takiqmi, qitara waqachiq, takina qillqaqmi, takichaqmipas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Barry Gibb. + +Tinkurachina siwikuna 15° 37′ S, 69° 7′ W +Iskuma kantun nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Escoma) Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi, Chuqiyapu suyupi, Eliodoro Camacho pruwinsyapi, Iskuma munisipyupi. 6 ñiqin hatun puquy killapi 2009 p'unchawkama Waychu munisipyupi kantunmi karqan. [1] Uma llaqtanqa Iskuma llaqtam (576 llaqtayuq, 2001 watapi). +Kuntiman: Titiqaqa qucha +Mawk'a Waychu munisipyu (Iskuma kantunwan): Yupaykuna, saywitu (2001 watamanta) +Kantun (Eliodoro Camacho pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Niqirya). +"Piluta hayt'aq (Niqirya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Abhisit Vejjajiva sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Abhisit Vejjajiva sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Kashamarka suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Kashamarka suyu) +"Mawk'a llaqta (Kashamarka suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Esopus (grigu simipi: Αἴσωπος, Aísōpos, kastilla simipi: Esopo) (~600 Kristup ñawpan watapichá paqarisqa Tracia suyupi) huk grigu qillqaqsi runa karqan. + +Saqa qucha (Saca Cocha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk qucham. + +Luis La Puerta de Mendoza sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1811 paqarisqa Qusqu llaqtapi - 21 ñiqin kantaray killapi 1896 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu Awqaq pusaqmi wan pulitiku karqan. + +Reading nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Émile Zola sutiyuqqa (2-IV-1840 paqarisqa Paris llaqtapi, Ransiyapi, 29-IX-1902 wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq qillqaq runam karqan. + +Runa Simi: Hawcha + +Runa Simi: Mulan (kuyuchisqa siq'isqa) + +Punku p'anqa: Iñiy + +Inti k'anchaypi ch'akichkaq tikakuna ( Titiqaqa wat'a, Buliwiya). +Tika wasikuna, Acoma llaqtapi, Musuq Mishiku, USA-pi +Tika wasi, Chikyan llaqtapi, Anqash suyupi +Tika icha Aruwi ( kastilla simimanta: adobe) nisqaqa t'urumanta rurasqa machina hinam wasichanapaq. +T'urumantaqa machina hina p'itikunata tikanchik. Chaymantataqmi intip q'uñichisqan wayrapi ch'akinchik. Ch'akiptin, tikakunawan wasichaytam atinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tika. + +Krunikamanta iskay ñiqin qillqasqa - Wikipidiya +Krunikamanta iskay ñiqin qillqasqa (kastilla simipi: Segundo Libro de las Crónicas) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Krunikamanta iskay ñiqin qillqasqa, bible.is nisqapi: +Krunikamanta iskay ñiqin qillqasqa (Qosqo qheswa simipi) +Krunikamanta iskay ñiqin qillqasqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Krunikamanta iskay ñiqin qillqasqa, bibles.org nisqapi: +Krunikamanta iskay ñiqin qillqasqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Katiguriya:Riqsisqa runa - Wikipidiya +Katiguriya:Riqsisqa runa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Riqsisqa runa. +► Riqsisqa runa (mama llaqtakama)‎ (23 K) + +Paqarisqa Mishiku, 31 ñiqin pawqar waray killapi 1914 watapi +Mishiku llaqta +Wañusqa Mishiku, 19 ñiqin ayriway killapi 1998 watapi +Rurasqankuna Qillqaq, amawta. +Octavio Paz Lozano sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin pawqar waray killapi 1914 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi - 19 ñiqin ayriway killapi 1998 watapi wañusqaMishiku llaqtapi) Mishiku mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +1.1 Kawsay rikch'akuna +Kawsay rikch'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Octavio Paz. +Mishiku llaqtapi paqarisqa +Qillqaq (Mishiku) + +Rump'u icha Lunq'u nisqaqa (Runp'u, Lonq'o, grigu simipi: σφαίρα [sphaíra], chaymantam kastilla simipi esfera) huk muyu-muyulla kaq pachankam. Hawanqa maypipas chawpinmantaqa kaqlla karum. + +Colonia nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Kulunya: huk karu kaq mama llaqtap sarupasqan suyu, runa llaqta; +huk llaqtakunap sutin: +Kulunya distritu: Yawyu pruwinsyapi, Piruwpi; +Colonia suyu: Uruwayipi huk suyu; +Colonia del Sacramento: Uruwayipi huk llaqta, Colonia suyup uma llaqtan. +Kastilla simipitaq kaykunatapas niyta munanmi: +Mitmay (runakunap uywakunappas); +Köln: Alimanyapi huk llaqta. + +Kaypi rimasqa: Buliwya (Apulu k'iti) +Kay mama llaqtakunapi: Buliwya (urin runasimi) +Apulu qhichwa simi nisqaqa Qusqu-Qullaw qhichwa simiman kapuq k'iti rimaymi, Apulu k'itipi (Chukiyapu suyupi, chincha Buliwyapi) rimasqa. Pirupi rimasqa Qusqu-Qullaw qhichwa k'iti rimaykunamanmi lliwmanta aswan rikch'akuq. +Kaypim wakillan Apulu qhichwa siminpa siminkunaqa wak runasimi k'iti rimaykunap siminwan: + +Altay rimaykuna nisqaqa Asyapi ancha hatun "hanaq" nisqa rimaykunap ayllunmi, kay rimaykunap ayllunniyuq: +Turku rimaykuna 41 rimay, 155 hunu rimaqniyuq +Mungul rimaykuna 14 rimay, 7,5 hunu rimaqniyuq +Tungus rimaykuna 12 rimay, 75.000 rimaqniyuq +Makru altay rimaykuna nispaqa, kay rimaykunapas kapunmi: +Tukuy makru altay nisqa rimaykunaqa k'askachakuq rimaykunam. + +Limón pruwinsya +Limón llaqtaqa Kustarika mama llaqtap hatun llaqtanmi. Limón pruwinsya wan Limón kantun uma llaqtanmi. Limón llaqta 70 000 runakunam kawsachkanku (2010). +Philipp J. J. Valentini, kamasqa 1854 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Limón. +Llaqta (Chawpi Awya Yala) + +Inkakunap rurasqan rumilla pirqa, Qusqu llaqtapi (Piruwpi). +Mikines llaqtapi (Grisyapi) rumilla pirqa. +Rumilla pirqa nisqaqa mana llut'anawan t'inkanakusqachu pirqana rumikunamanta rurasqa pirqam. + +Assisi (kastilla simipi: Asís) llaqtaqa Umbriya riqyunpi, Italya mama llaqtapi kan. Tukuy runakunap qhapaq kayninmi (mawk'a llaqtarayku). +Llaqta (Umbriya) + +Uma llaqta Umanata +Umanata munisipyu (kastilla simipi: Municipio Umanata / Humanata) nisqaqa tawa ñiqin munisipyu Eliodoro Camacho pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya suyupi. [2] Uma llaqtanqa Umanata llaqtam (192 llaqtayuq, 2001 watapi). +Urqukuna: Jach'a Pujru - Uma Jalsu +Mayukuna: Alqamari mayu - Such'i mayu +Ch'allapata yaqa wat'a +Waychu munisipyu (Umanata kantunwan, kunan Umanata munisipyu): Yupaykuna, saywitu (2001 watamanta) + +Friedrich Gustav Jakob Henle (* 9 ñiqin anta situwa killapi 1809 watapi paqarisqa Fürth llaqtapi - 13 ñiqin ayriway killapi 1885 watapi wañusqa Göttingen llaqtapi); huk Alimanya kawsay yachaymanta hampi yachaymantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jakob Henle. + +Amarumayu sach'a-sach'a suyu - Wikipidiya +(Awqaqsipas sach'a-sach'a suyu-manta pusampusqa) +Amarumayu sach'a-sach'a suyu icha Amasuniya (Amazonía) nisqaqa Amarumayup, purimuqnin mayukunappas ancha hatun pampam, paray sach'a-sach'asapa, isqun mama llaqtapi: Brasil, Piruw, Kulumbya, Winisuyla, Ikwadur, Buliwya, Wayana, Surinam, Ransis Wayana. Piruwpi Amarumayu sach'a-sach'a suyup rakinqa Umawa nispa ninchikmi. +1 Amarumayu sach'a sach'a suyupi kawsaq runa llaqtakuna +Amarumayu sach'a sach'a suyupi kawsaq runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kichwa runa: Napuruna - Pastasa runa +Qhapaq qillqasqa: Amarumayu yunka suyup Kichwa runan +Hiwaru rimaq ayllu llaqtakuna: Achuar, Awahun, Kandoshi, Wampisa, Shuwar +Tupi-Warani rimaq ayllu llaqtakuna: Kukama-Kukamilla +Kawapana rimaq ayllu llaqtakuna: Chayawita, Jebero +Peba-Yagua rimaq ayllu llaqtakuna: Yagua +Witutu rimaq ayllu llaqtakuna: Bora, Witoto, Okaina +Harakmbet rimaq ayllu llaqtakuna: Amarakaeri +Takana rimaq ayllu llaqtakuna: Ese'eqha +Tukanu rimaq ayllu llaqtakuna: Payawa, Sikuya +Sapara rimaq ayllu llaqtakuna: Sapara: Arabela, Ikitu +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:30, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +fev 2008: 1 1 Wiksimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna + +Runa Simi: Lampa pruwinsya + +Pierre-Auguste Renoir Ransiya mama llaqtayuq llimphiq + +Saraguro Kichwa Runakunapak Jatun Tantanakui, SAKIRTA + +Wayna Qhapaq +Runa Simi: Wayna Qhapaq + +Runa Simi: Puquy mit'a + +Anrpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Anr" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Pinchikilla chaqna nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Wamp'uwatanapi wamp'umanta chaqnarachkanku, Haikou llaqtapi, Hainan, Chunwapi +Chaqna nisqaqa ima chaqasqapas, chaqnanapas, runa wisapi q'ipi, kawallu, ima chaqna uywa, qallapurina, wamp'u, antawapipas, apaykachanapaq. +Katiguriya: + +ABECEDARIO. Qillqa, qillqata. + +quwiki Qhapaq raymi killa + +Raki-raki[1][2] icha Qalaywala (mana rakisqa raphiyuq),[2] kichwapi Llashipa[3] icha Lluri[4] nisqakunaqa (Pteridopsida) raki-rakicha hina rakisapa raphiyuq tuktunnaq sirk'ayuq yurakunam, aswan qurakuna, ichaqa sach'akunapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raki-raki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Raki-raki + +Umasuyu pruwinsya - Wikipidiya +Qhapaq Walla Chuwa llaqtamanta rikusqa (Watajata, Umasuyu) (lluq'imanta pañaman: Q'asiri, Calzada, Ch'iyar Juqhu) +Umasuyu pruwinsya (aymara simipi: Umasuyu jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Omasuyos) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Jach'ak'achi llaqtam. +Mayukuna: Jach'a Jawira - Wana mayu (Huana) +Quchakuna: Kacha qucha (Laguna Cacha) - Wiñaymarka qucha (Titiqaqa qucha) +Janq'ulaymi munisipyu +Saywitu: Umasuyu pruwinsya + +Santyagup qillqasqan (kastilla simipi: Epístola de Santiago) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Chiqan Santyagup grigu simipi qillqasqan ipistula kristiyanu masinkunapaq. +Santyagup qillqasqan, bible.is nisqapi: +Santyagup qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Santyagup qillqasqan (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Santyagup qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Santyagup qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Wankani pruwinsya - Wikipidiya +Mañasu, Wankani pruwinsya +Wankani pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Wankani jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Huancané) Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Wankani llaqtam, Titiqaqa quchap patanpi. +Mayukuna: Ramis mayu - Such'i mayu + +Sipya phaqcha (150 m hanaq), Qutawasi mayup phaqchan, Qutawasi qhichwa, Unyun pruwinsya +Uma llaqta Munki (Mungui) +Pampamarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Pampamarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Unyun pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Munki llaqtam. +Q'asakuna: Chankawaña q'asa + +Kanta distritu (aymara simipi: Kanta jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de Canta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum Kanta pruwinsyapi, Lima suyupi. Uma llaqtanqa Kanta llaqtam. + +Ñit'isqa phiruru - Wikipidiya +Huklla kuti kañana ñit'isqa phiruru (CD-R). +Ñit'isqa phiruru, CD (inlish simipi: compact disc, kastilla simipi: disco compacto) nisqaqa achkiywan llamk'aq willa waqaychanam, taki kapchiyta huk ruqyaykunatapas, ima willakunatapas waqaychanapaq. +Kunan antañiqiqkunaqa ñit'isqa phiruru kuyuchinayuq, ñit'isqa phiruruta kañanapaqpas. + +2 chaniyuq tikraykuna ayna kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin phuqchiy Kastillanu simipi: + +Tucunaré (Tucunare) nisqapas wakupa (Cichla) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Tukunari[1][2] icha Bukichiku[3] (Prochilodus nigricans) nisqaqa huk challwam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunap ukhunpi kawsaq, 37 cm-kama wiñaq. Runakuna aychanta mikhunkum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tukunari + +Allpa saywachi, sallqa pacha +Llaqtakuna: Buliwyap llaqtankuna - Chuqichaka - Chuqiyapu - Altu llaqta - Santa Krus llaqta - Quchapampa - Uru-Uru - Tarija - Cobija - P'utuqsi - Kimsantin llaqta - Killaqullu - Sakawa - Muntiru - Yakuywa - Riberalta - Tikipaya +Allpa saywachi: Buliwyap allpamanta yachayninkuna - Urqukuna - Nina urqukuna - Mayukuna - Quchakuna - Wat'akuna - Yaqa wat'akuna; Wayq'ukuna: Anchanchu Wayq'u - Inka Wayq'u - Qhari Wayq'u; Phaqchakuna: K'uychi phaqcha; Ch'in pachakuna: Salvador Dalí ch'in pacha - Siluli ch'in pacha +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Buliwya): Chuqichaka - Noel Kempff Mercado mamallaqta parki - P'utuqsi - Samaypata pukara -Tiwanaku +Mama llaqta risirwakuna: Katiguriya:Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna - Eduardo Abaroa anti faunapaq mama llaqta risirwa +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Kusa qillqakuna suyapayaqkunapas +Lista: Pulitika rakiy (Buliwya): Munisipyukuna - Kantunkuna - Buliwyap llaqtankuna +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Chili +Punku p'anqa: Ikwadur +Punku p'anqa: Piruw +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Buliwya. +Mama llaqta, kawpay +Mamallaqta: Buliwyap unanchan - Buliwyap wallqanqan - Buliwyap llaqta takin - Kunrisu +Partidukuna kamarikunapas: Katiguriya:Partidu (Buliwya) - Pachakuti Indihina Rikch'arimuy - Susyalismuman Rikch'arimuy (Buliwya) +Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq: +Ñawrakuna: Buliwya mamallaqtap wiñay kawsaynin - Tiwanaku - Inka +Rimay: Katiguriya:Buliwyapi rimaykuna: Qhichwa simi - Aymara simi - Waraniyi simi +Simi kapchiy: Buliwya mamallaqtap qillqaqninkuna +Taki kapchiy: Waqachinakuna: Kacharpaya‎ - Qina - Siku - Pututu - Antara - K'uypi - Kachu - Wankani; Kusituykuna: Los Kjarkas - Sukay +Yachachiy: Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq +Karu puriy: Mamallaqta parkikuna - Pukaqucha - Q'umirqucha - Yuraqqucha - Samaypata pukara - Titiqaqa qucha - Titiqaqa wat'a - Tiwanaku +Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna +Mamallaqta risirwakuna: Eduardo Abaroa · Manuripi-Heath Amarumayu · Tarikiya +Ramsar k'itikuna: Kunsipsyun qucha · Pantanal · Pukaqucha · Puwpu qucha · San José · Titiqaqa qucha · Uru-Uru qucha +Buliwya suyupi runa llaqtakuna +Antikuna, Qullaw: Aymara runa · Chipaya runa · Qhichwa runa · Uru runa +Hukkuna indihina runa llaqtakuna: Qumlik +Mawk'a runa llaqtakuna: Inka +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 06:22, 9 mar 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Ampara hawa (desktop) nisqa antañiqiq +8: Ñit'isqa phiruru kuyuchina +Antañiqiq icha Yuparparina icha Huchhachana icha Kumputadura (inlish simipi: computer, kastilla simipi: computadora, ordenador) nisqaqa willakunata (infurmasyun nisqakunata) wakichisqawan (prugramisqawan) yupana llamk'anawan - wakichi (prugrama nisqawan) - llamk'apuyta atiq, pinchikillawan llamk'aq llamk'anam. +Imakunamantam rurasqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willa llamk'apuykuq antachakunaqa yaqa pusaykuqmantam, silisyumanta rurasqa, ch'iñicha (pisilla milimitrum hatun), antañiqiq chhillpa (inlish simipi computer chip) nisqam. +Antañiqiqpa rikuna, imayaymanta rurasqantaqa sinchi kaq (inlish simipi: hardware) ninchik. Lliw wakichisqakunataq - manam imayaymantachu rurasqa - llamp'u kaq (software) nisqam. +John von Neumann-pa 1946-pi nisqankamaqa antañiqiq kay pichqa uma rakiyuqmi: +Llamk'aykuna llika (Operating system) +Hawa T'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:47, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Llaqta pusay + += HN _ Huñusqa Nasyunkuna _ En quechua + +400 0 _ ‎‡a Andrés Bello‏ ‎‡c Winisuyla mama llaqtayuq yachachiq wan qillqiri‏ + +Runa Simi: Morazán suyu + +Runa Simi: Samk'ay wasi + +Runa Simi: Haya yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Ch'iqan + +Paqpa yura rikch'aq ayllu +Rikch'aqkuna +Kaymi huk chakana tuktuyuq yurakuna: + +Gliwice sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Gliwice sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Gliwice sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +San Vicente suyu (kastilla simipi: Departamento de San Vicente) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Vicente llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Vicente (Salwadur) suyu. +Suyukuna (Salwadur) +San Vicente suyu + +Hanaq kay 106 m (uma llaqta) +Kastilla simipi llika tiyanan munimaynas.gob.pe +Maynas pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Maynas) nisqaqa Luritu suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Ikitus llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwa - Güeppí risirwa suyu +Mayukuna: Amarumayu - Momón mayu - Nanay mayu - Napu mayu +Maynas pruwinsyapiqa Kukama-Kukamilla, Napurunakunam tiyanku. +Pruwinsya (Luritu suyu) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iskiy +2 chaniyuq tikraykuna k'iskiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paqarisqa 10 ñiqin aymuray killapi 1973 watapi (45 watayuq) +Punku taripasqankuna 5 (Arhintina quchu) +Javier Adelmar Zanetti (* 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1973 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +2.1 Mama llaqta kampiunatukunas (13) +2.2 Mamallaqtapura Kupakuna (5) +Mama llaqta kampiunatukunas (13)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqtapura Kupakuna (5)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Quri Awya Yalapura Pukllaykuna Arhintina quchu Arhintina Mar del Plata 1995 +Qullqi Ulimpiku Pukllaykuna Arhintina quchu USA Atlanta 1996 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Javier Zanetti. + +K'illu qayara / Puka Ñawi +Uqa yura rikch'aq ayllu + +Punta de Bombón nisqaqa huk llaqtam, Piruwpi, Ariqipa suyupi, Islay pruwinsyapi, Punta de Bombón distritup uma llaqtanmi. +Llaqta (Islay pruwinsya) + +Ignacio Escudero distritu (kastilla simipi: Distrito de Ignacio Escudero) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Sullana pruwinsyapi. +Uma llaqtanqa San Jacinto llaqtam (35 msnm). + +Achira sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Achira sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Achira sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Canna edulis (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Uma llaqta Qarapampa +Qarapampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Carabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Hulkan pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qarapampa llaqtam. + +Iklisiyastis qillqasqa (kastilla simipi: Libro del Eclesiastés) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Iklisiyastis qillqasqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Iklisiyastis qillqasqa, bibles.org nisqapi: +Iklisiyastis qillqasqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Ñ, ñ nisqaqa huk ispaña simimanta hamuq waki sanampam. Qhichwa simipitaq chunka kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Manas sonqoykupas allinchu; ancha mancharisqas, nisiu weqeyuqsi, waqaq tuyapa hina, nakasqa turupa hinas; chaysi mana allinchu, +Ama chayta niwaychu. Waranqa waranqa watapi kallpachasqa yachayniymanta, mukutuymanta, astawan wiñaymi vida, mana samaq mundu, mana samaspa paqariq mundo, tukuy pacha, wiñay. + +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Tayta Jaime, napaykuyniyta chaskiykuwanpuni. Qamqa... +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Yanakuna llaqtayuq taytaykuna, mamaykuna,... + +La memoria del agua – Runapa Siminpi Qillqasqa. + +Quechua-Yanakuna (1) + +Quechua: karu kay + +people in Quechua: Runa llaqta + +yuraq pusuqukunata. + +Katiguriya:Paqarisqa 1940 watakuna - Wikipidiya +Katiguriya:Paqarisqa 1940 watakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqarisqa 1940 watakuna. +Paqarisqa 20 kaq pachakwata + +Tiyay Buliwyapi: Chuqiyapu suyu, Paqaqi pruwinsya, Charaña munisipyu +Laram Q'awa icha Laramq'awa (kastilla qillqaypi: Cerro Laram Khaua[1]) nisqaqa Buliwya suyupi huk urqum, Chuqiyapu suyupi, Paqaqi pruwinsyapi, Charaña munisipyupi, Chili suyupipas. Kunturiri rit'i urqu, Pumuta rit'i urqu, Patilla Pata nina urqu ñiqpi tiyan, Pumirapi nina urqup chinchayninpi. +Kay urqup sutinqa aymara simim, larama anqas,[2] q'awa wayq'u, qawa qutu,[3] "Anqas Wayq'u" (icha "Anqas Qutu"). + +370 watakuna kñ - Wikipidiya +370 watakuna kñ +370 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 379 kñ watapi qallarispa 370 kñ watapi puchukarqan. +38 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 380 kñ watapi qallarispa 371 kñ watapi puchukarqan. + +Umiña wapsi nisqakunaqa pusaq kaq qallawap huñunpa mana q'illayninkunam. Huk imayaykunawan mana ruranakuptinmi, manam t'inkisqankuna kanchu. + +Aqupampa pruwinsya - Wikipidiya +Wayanay rumi sach'a sach'a, Wayanay llaqtañiq, Anta distritu +Aqupampa pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Aqupampa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Acobamba) Piruwpi, Wankawillka suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Aqupampa llaqtam. +Mayukuna: Mantaru - Wayanay mayu + +T'uruchaki sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +T'uruchaki sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +T'uruchaki sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Turuchaki (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hornero (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Ñuñu warani nisqaqa (kastilla simipi: galaxia, grigu simimanta: Γαλαξίες, "ñukñu, lichi hina") achka kapunakuq quyllurkunam. Anchakaray karumanta rikusqa, lichi (ñuñu) hinam rikch'akun. Ñuqanchikpa ñuñu waraninchikqa Qullqaquyllur nisqam. + +Hampi yurakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hampi yura. +"Hampi yura" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +K'ita kiswar +Kimsa k'uchu (yura) + +Altu llaqta, Mururata (lluq'i), Illimani (paña) +Munisipyu Altu llaqta munisipyu +Altu llaqta icha Hanaq llaqta (aymara simipi: Altu Pata; kastilla simipi: El Alto, "hanaq kaq") nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Altu llaqta munisipyup uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Altu llaqta. + +Robson de Souza sutiyuq runaqa, icha Robinho (* 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1984 watapi paqarisqa São Vicente - ), huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Robinho. + +Tikraynin saqta Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Qiwuña + +Runa Simi: Ichhu + +Llamk'aymanta, puriymanta samaymanta ñawirinaykipaq qhaway Samay mit'a. +Samay icha Rispirasyun (Kastilla simipi: respiración, latin simimanta: respirare, "samay") nisqaqa kawsaqkunap muksichaqta hurquspa mikhusqa kawsa imayayta chimlasayman t'ikraykuyninmi kawsanankupaq, kuyunankupaq. +Runaqa, ñuñuq uywakuna, pisqukuna, suchuq uywakuna, allpa yaku kawsaq uywakunapas wayra pachamanta muksichaqta surq'anwanmi samaykunku. Chay samasqa wapsikunataqa samaytu ninchikmi. Challwakunataq, apanqurakuna, yakupi kawsaq ch'urukunapas yawsamaq nisqakunawan yakupi chullusqa muksichaqtam samanku. +Tukuy uywakuna, runakunapas muksichaq wapsita hurquykuspa chimlasayta qarquykuspa samanku, hinallataqmi yurakunapas mana inti wayllachkaspan. Mana inti achkichkaptinqa, yura manam inti wayllayta atinchu, samananmi atin. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:02, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Chincha mayuatu icha Chincha mapachi (Procyon lotor) nisqaqa huk aycha uquq ñuñuq uywam, Chincha, Chawpi Awya Yalapi (Kanadamanta Panamakama) kawsaq rikch'aq mayuatum. Iwrupapitaq musuq uywam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chincha mayuatu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chincha mayuatu + +Ch'uru nispaqa isku rumi wasichayuq wiksachakikunatam (Gastropoda) ninchik, yakupi kawsaqkunata allpapi kawsaqkunatapas. +Kaymi huk rikch'anankuna, Urin Awya Yalapi kawsaq: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'uru. + +Thomas Lanier Williams III, sutiyuq runaqa icha Tennessee Williams (* 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1911 watapi Columbus paqarisqa llaqtapi - † 25 ñiqin hatun puquy killapi 1983 watapi New York wañusqa llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa A Streetcar Named Desire nisqa kawsay rikch'anmi karqan. +Tennessee Williams sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Iran) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Iran) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Iran). +"Piluta hayt'aq (Iran)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna apu kay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'unkukuy + +Illapachawwan qallarisqa chhasku wata ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Llaqta taki: Mawtini +Aswan hatun llaqta Bagdad +• BUH, llapan runap Ñiqi: n/aº +Iraq icha Irak nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Bagdad llaqtam. +Aslla simikuna: Kurdi simi, hukkunapas +Llaqtakuna (Iraq) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iraq. + +Uma llaqta Chamaqa +Chamaqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Chamaca) nisqaqa Chumpiwillka pruwinsyapi, Qusqu suyupi (Piruwpi), huk distritum. + +Intichawwan qallarisqa chhasku wata - Wikipidiya +Kayqa intichawwan qallarisqa chhasku watapaq kalindaryum, ahinataq 2006 icha 2017. +Huk intichawwan qallarisqa chhasku watakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +(Qaqa lluq'ay-manta pusampusqa) +Qaqa siqay nisqaqa qaqakunapi runap siqaykachayninmi, kurku kallpanchanapaq icha karu purispa hawk'anapaq. + +Qucharqa, Apurimaq +Hallka k'iti kanchar 109,9 km² +Hanaq kay 3 032 m +Pacha suyu UTC-5 +Qucharqa t'aqa suyu; (kastilla arupi: Distrito de Cocharcas) nisqaqa huk Jisk'a t'aqa suyu Chinchiru jisk'a suyupi, Apurimaq jach'a suyupi, Piruw jach'a markapi. + +Runa Simi: Yupay + +"Ángeles, Tata Diosta yupaychaychej, qankuna kallpayojkuna, kamachisqasninta juntʼajkuna, nisqasninta usqhayllata kasojkuna" (Salmo 103:20). + +Quechua: Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Bela Lugosi Unriya mama llaqtayuq aranway pukllaq + +www.vikaqtan.com + +Rikch'akuynin + +Kay karu llaqtamanta qillqarimuni , qamkunaman, kay Wasi Yachaypaq, qillqa +Ñuqakukunaqa Runa Simi, rimaqmi kachkaniku, chaymi mañakuniku kay Yachay + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Pachakuti rikuy. +Kawpaypiqa mamallaqtapi pachakutiy nisqa huk runakunap icha runallaqtap kamachiqkunata qarqusqan, kamachiyta hap'isqan nisqam. + +Runa Simi: Chikitus pruwinsya + +Kay sapaq p'anqamanqa ama nisqam allinta llamk'anapaq. + +KUSI P'UNCHAW PACHAMAMA + +Trujillo llaqtaqa Ispañapi, Ikstrimadura suyupi hatun llaqtam, 10 000 tiyaq runakunayuq. +Trujillopiqa Francisco Pizarro, wawqinkunapas paqarirqan. Chayrayku Ispañap atisqan Awya Yalapi achkam Trujillo nisqa hatun llaqtakuna, ahinataq Piruwpi Truhillum. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Trujillo (Ispañapi). + +"Indunisya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Nihun). + +Senun, Xe (musuq latin simipi: Xenon) nisqaqa huk umiña wapsim. + +Chincha kastaña sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Chincha kastaña sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Chincha kastaña sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Haya yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Castanea (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Aplaw distritu (kastilla simipi Distrito de Aplao) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Aplaw llaqtam. +Wari p'acha, Majes qhichwamanta, Aplaw llaqtap musiyun +Wari [[k'apra, Majes qhichwamanta, Aplaw llaqtap musiyun + +Utkupampa llaqtapi, Utkupampa pruwinsya +Utkupampa icha Hatun Bawa (kastilla simipi: Bagua Grande) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, huk llaqtam, Utkupampa pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Utkupampa pruwinsya) + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraqkunka suksu + +Q'upa nisqaqa runap llamk'achisqan mawk'ayasqaña imakunam, runapaq manañam allinchu, manam ruranallachu. +Kawsay pachapi nisyu q'upakunaqa sallqatam waqllichin. +Muyuriq pachanchikta allinta amachananchikpaqqa q'upakunata ama sallqa pachaman wikch'usunchikchu, ichataq q'upata rakispa imaykanankunata musuqmanta llamk'achisunchik. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Q'upa. + +Uralan Awya Yalapi huk mama llaqtam + +Kuyawinu risirwa (kichwa simipi: Sacha aychakuna mirankapa wakachira Kuyabeno pampa; kastilla simipi: Reserva de Producción Faunística Cuyabeno) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi, Putumayu kitipi, Orellana markapipas, Awariku kitipi. +2.1 Ñuñuq uywakuna +Mayukuna: Awariku mayu - Kuyawinu mayu +Ñuñuq uywakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kuyawinu pampapiqa kay ñuñuq uywakunam kawsanku:[1] +Iskay ruk'anayuq (ARTIODACTYLA) +Allqu rikch'aq ayllu (Canidae) +Ch'ulla ruk'anayuq (PERISSODACTYLA) + +Qallu yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Qallu yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Qallu yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Plantaginaceae (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Qallu yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Setúbal distritu (kastilla simipi Distrito de Setúbal), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Setúbal llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Setúbal distritu. + +Villa d'Adda llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Villa d'Adda. + +Runa Simi: San Martin pruwinsya + +Runa Simi: Kichwa + +quwiki Katiguriya:Distritu (Ukayali suyu) + +Llaqta MachuPicchu Pueblo + +La Gaiba qucha Ángel Sandoval pruwinsya, Santa Krus suyu +Mama llaqta Buliwya +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta San Matias +Suyu Santa Krus suyu +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi, aymara simi, waraniyi simi, hukkuna +Hallka k'iti kanchar 26.772 km² +Hanaq kay 150 m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-4 +Santa Krus suyupi pruwinsyakuna +Ángel Sandoval pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Florida) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa San Matias llaqtam (5.370 runa, 2001 watapi). + +1 ñiqin qhulla puquy killapi +1 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (01.01., 01-I, 1ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (1ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 364 p'unchaw (wakllanwatapi 365 p'unchaw) kanayuq. + +• mana riqsisqa +Rimaykunap ayllun: Qhichwa +Kay mama llaqtakunapi: Manam tukrichu +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Arhintinap runasimin nisqaqa Arhintinap chinchanpi rimasqa qhichwa simi k'iti rimaymi, Santiago del Estero wamanipi rimasqa. Kastilla simip ancha chikichasqan k'iti rimaymi. +Kaypim wakillan Arhintinap runasiminpa siminkunaqa wak runasimi k'iti rimaykunap hina kaq siminwan: +Kay simikunaqa Arhintinap runasiminpa Ayakuchu Chanka runasimiman kuska kayninta rikuchiwanchik. +Hamawt'a Domingo Bravo ancha allinta Arhintinap runasiminmanta qillqan kay liwrupi: «El quichua santiagueño. Reducto idiomático argentino» (Tucumán, 1956). Kay hamawt'a runasimip allin-rimay-yachayninmanta qillqan. Paypa liwrunpi runasimimanta kastilla simiman t'ikraq simi-pirwa kachkan suqta waranqa qhichwa simiwan. Hamawt'a Domingo Bravo kastilla simimanta runasimiman t'ikraq simi-pirwata 1977 watapi qillqarqan. +Katiguriya: +Qhichwa simi k'iti rimay +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:49, 10 may 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Warmi Wañusqa - Wikipidiya +(Warmiwañusqa-manta pusampusqa) +Warmi Wañusqaman wichay, Inka ñanpi (Qusqu - Machu Pikchu). +Warmi Wañusqamanta uray. +Warmi Wañusqa (huk sutikuna Huarmihuanusca, Huarmihuañusqa, Warmihuañusca, Warmihuanuscca, Warmiwañusca, Warmiwañuscca, Warmi Wanusca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Qusqu - Machu Pikchu Inka ñanpi huk q'asam (4.200 m). +Q'asa (Qusqu suyu) + +Uma llaqta Qullqiri +Qullqiri munisipyu (kastilla simipi: Municipio Colquiri) nisqaqa tawa ñiqin munisipyu Inkisiwi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qullqiri llaqtam (4.004 llaqtayuq, 2001 watapi).[1] +Qullqiri munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Kamasqa wata 24 Kantaray killa 1891 +Qura Qura icha Quraqura (kastilla simipi: Coracora) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, huk llaqtam, Pariwanaqucha pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Pariwanaqucha pruwinsya) + +Wañusqa yuyay p'unchaw - Wikipidiya +Wañusqa yuyay p'unchaw nisqaqa iskay ñiqin p'unchawpi ayamarq'a killapi phistasqan kristiyanu raymim. Wañusqa yuyay p'unchawpiqa tukuy wañusqa iñiqkunamantam yuyaykuspa mañakunku, manaraq ñawpaqnin Tukuy Santukuna p'unchawpi yuyasqa. + +Roque Sáenz Peña sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin pawqar waray killapi 1851 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1914 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi, Arhintinapi) huk arhintinu taripay amachaq , pulitikupas runam karqan. + +Paqarisqa Brasil, 14 ñiqin aymuray killapi 1907 watapi +Oscar Ribeiro de Almeida Niemeyer Soares Filho sutiyuq runaqa, icha Oscar Niemeyer (* 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1907 watapi paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi) Brasil mama llaqtayuq wasichay kamayuqmi. +Wasichay kamaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mama llaqta Kunrisun (Brasilia) +Rio de Janeiro llaqtapi paqarisqa runakuna +Wasichay kamayuq (Brasil) + +Paqarisqa Ransiya,8 ñiqin hatun puquy killapi 1828 watapi, +Wañusqa Ransiya, 24 ñiqin pawqar waray killapi 1905 watapi, +Jules Gabriel Vern e [žyl vern] sutiyuq runaqa icha Jules Verne (* 8 ñiqin hatun puquy killapi 1828 Nantes llaqtapi paqarisqa - † 24 ñiqin pawqar waray killapi 1905 Amiens llaqtapi wañusqa), Ransiya mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. + +(Ch'aki llaqta-manta pusampusqa) +Utuyu llaqta, Cornelio Saavedra pruwinsya +Uma llaqta Ch'aki +Ch'aki kantun (kastilla simipi: Cantón Chaquí) nisqaqa huk kantunmi Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Cornelio Saavedra pruwinsyapi, Ch'aki munisipyupi. Uma llaqtanqa Ch'aki llaqtam (651 llaqtayuq, 2001 watapi). + +Qhapaq Liyun sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Qhapaq Liyun sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Qhapaq Liyun sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qhapaq liyun (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +The Lion King (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Paqarisqa 4 Chakra waray killa 1901 +Louis Daniel Armstrong, "Satchmo" sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1901 watapi paqarisqa New Orleans llaqtapi, Illinois suyupi - † 6 ñiqin anta situwa killapi 1971 watapi wañusqa New York llaqtapi), USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama Calatayud takiq, takichaq wan Jazz trumpitista. +Diskukuna (inlish simipi) + +Mississippi nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Jackson llaqtam. + +Paqarisqa Brasil, 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1938 watapi, +Rurasqankuna Dyusmanta yachachiq, Yachay wayllukuq +Aswan riqsisqa qillqasqan: Ankap hatariynin (El despertar del águila) +Leonardo Boff, sutiyuq runaqa (14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1938 watapi paqarisqa Concórdia, Santa Catarina llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq kathuliku Dyusmanta yachachiqmi, yachay wayllukuqmi, qillqaqmi, amawtapas, Qispichiy yaya yachay nisqamanta yachaqmi. + +Runa Simi: Chilina + +quwiki Kuyuq rikch'a hap'ina + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2018 + +HATUN RUNASIMIPI YACHAYSAPA HAMAUT'AKUNA. +AYAK'UCHU PERÚ LLAQTAN +SUMAQ SONQOYKUWAN NUNAKUSPA, K'ANCHAYPI, + +Huch'uy Tipiqucha +Qiwllaqucha (Lima) +Q'umirqucha (Q'umir Qucha) +Q'umirqucha (Yanaq Qusqu K'uchu) +Suyt'uqucha (Lampa) + +400 0 _ ‎‡a Carlos Antonio Mendoza‏ ‎‡c willay kamayuq wan pulitiku. Umalliq‏ + +400 0 _ ‎‡a Louis Armstrong‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama lllaqtayuq takiq, takichaq wan Jazz trumpitista.‏ + +Ch'ulla ñawi adj. Tuerto. +Killa junt'asqa s. Luna Ilena. +Ñisqa/Nisqa p. Dicho. + +AGRUPARSE: Huñunakuy, shuntunakuy. +BARRO: Mitu, ñiqi. +ECLIPSE: Inti wañuy. +LODO: Mitu, ñiqi. +NOSOTROS: Ñuqanchik, yaqanchik. (exclusivo) Nuqakuna, yaqakunA: NOTICIA: Willakuy. + +4. ¿Sayk'usqachu kashanki, taytay? + +Kuyuchinayuq wamp'u: Queen Mary 2 nisqa hatun wamp'u. +Wayra tanqanayuq wayra wamp'u: Cristobal Colonpa Santa María nisqa hatun wamp'un. +Hatun wamp'u, Yaku karru icha Barku nisqaqa ancha karu, hatun quchanta, mama quchanta purinapaq wamp'um. +Ñawpa pacha hatun wam'pukunaqa hatun t'uyuna wamp'u icha wayra wamp'u karqan, t'uyurka nisqa hatun hatun k'aspipi watasqa wayra tanqanakunayuq, wayrap kallpanwan purinapaq. Kunan pachataq yaqa tukuy hatun wamp'ukunataq rawray kuyuchinayuqmi. +Wamp'urani nisqapim hatun wamp'ukuna chayamun watakuq, runakunap qhatunakunappas yaykunanpaq lluqsinanpaqpas. +Hatun wamp'upi llamk'aq runakunaqa wamp'u runa nisqam. Achka pruphisyunkunam. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Hatun wamp'u. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:51, 6 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kečuánčina (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Uma llaqta Zhengzhou +Henan pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Henan, chun simipi: 河南, phinyimpi: Hénán, machu: Honan, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Zhengzhou llaqtam. +Prefectura-llaqta Guangdong pruwinsyapi (2011) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Henan pruwinsya. +Henan saywitu (inlish simipi) + +Chhalla nisqaqa chakra yurakunap - sarap, huk riwikunap - ch'akisqa p'uchunkunam, wasi qatakunapaq, kuyuyllakunapaq, puñunakunapaq icha uywakunata mikhuchinapaq llamk'achisqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chhalla. + +Hatun Bagua, Bagua pruwinsya +Uma llaqta Hatun Bagua +Bagua distritu (kastilla simipi: Distrito de Bagua) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi , Bagua pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Hatun Bagua llaqtam. + +Qalamarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Calamarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Hulkan pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qalamarka llaqtam. + +Tiyay Anqash suyu, Santa pruwinsya +Urqukuna Yana Urqukuna, Antikuna +Quñuqranra (kastilla simipi: Coñocranra) nisqaqa huk urqum, Piruwpi, Yana Urqukunapi, Anqash suyupi, Santa pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.181 mitrum aswan hanaq. + +1556 wataqa Hulyanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Chiqap wayusa (Ilex guayusa) nisqaqa Ikwadurpa paray sach'a-sach'akunapi wiñaq wayusa thansam, hampi yuram. +Chipaq wayusaqa lliw yurakunamanta aswan kaphiynayuqmi. Raphikunamantaqa q'uñi yakuwan upyanatam ruranchik, huk raphikunamantaqa achka kutim, ancha kaphiynasapa kaptinmi. Chay wayusa upyanataqa musquykunata yayanapaqpas uypankum, tutallamantam, inti manaraq paqarimuptin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiqap wayusa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chiqap wayusa + +Q'ululu Quta (aymara simim, kastilla qillqaypi Cololo) nisqaqa Buliwya suyupi, Apulupampa wallapi, huk qucham, Chuqiyapu suyupi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Pilichuku munisipyupi, Qupaqhawana Antakilla kantunpi. + +Uru-Uro, Qullasuyu Llaqta, 2001 - 89 pages +Publisher Uru-Uro, Qullasuyu Llaqta, 2001 + +Runa Simi: Minnesota suyu + +Runa Simi: Bahamakuna unanchan + +www.Akuna.net + +allqamari. Ec: allkamari. +japinakuy, llallinakuy. Ec: atigrina. +chaninchay wikch'uy. adj. V. WIKCH'USQA. +chay hinaqa. conj. V. HINAQA. +ch'ak nisqa. adj. V. CH‘AQ. +ch'akichisqa. adj. V. QACHASQA. +carne. SINÓN: llaqta llaqta. +ukhuna. Pe.Aya: ukhuncha. +Qhapaq, Qhapaq Yupanki, Inka Roq'a, +lumichasqa. __ Ec: Adoquín. +lluat'anasqa, q'alanasqa. + +Uywakunapa Raymi - Alfonso Ugarte 6041 + +400 0 _ ‎‡a Dwight Eisenhower‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku‏ + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Ruraqkuna/sysop" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +K'uchu Wasi Ollantaytambo + +Sirk'a llika nisqaqa kurkupi yawarta muyurichinapaq sirk'akunap llikanmi. +Chawpi ukhu yawrinqa sunqum. Sunquqa yawarta sirk'akunantam tanqan. Sunqumanta pusaq sirk'akunaqa tawna sirk'am (arteria), sunquman pusaqtaq ch'illa sirk'am (vena). Kurku yawrikunaqa ch'iñi sirk'akunam (capilares). +Runapiqa, hinallataq ñuñuqkunapi, pisqukunapipas sunqumanta yana yawar surq'an tawna sirk'antam surq'anman purin. Surq'anpi chimlasayta lluqsichispa muksichaqtam chaskin. Chay pukayasqa yawarqa surq'anmanta surq'an ch'illa sirk'antam sunquman purin. Sunqutaq puka yawartaqa hatun tawna sirk'anta, chaymanta k'allmakuq huk tawna sirk'akunanta kurku yawrikunam tanqan, kurkuta muksichaqwan samachinanpaq. Chay kurkupi yanayasqa, chimlasaysapa yawarqa ch'illa sirk'akunantam sunquman purin. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sirk'a llika. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:48, 13 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Benito Juárez‏ ‎‡c Mishiku mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Mishiku Umalliq‏ + +(paykunam aswan sinchi kanku) +imainam, runa waujeikuna, + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musika (Ransiya). +"Musika (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pikuta distritu (kastilla simipi: Distrito de Picota) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi , Pikuta pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pikuta llaqtam. + +Waruchiri qillqasqa - Wikipidiya +Waruchiri qillqasqa nisqaqa Waruchiri k'itimanta willaykuq qillqam, 1600-chá watapi qhichwa simipi qillqasqa. +Waruchiri qillqasqaqa ch'ullam kachkaqraq ñawpaq apukunamanta, wak'akunamanta qhichwa simipi willaq qillqasqa. José María Arguedaspaq, kastilla simiman t'ikrarqan,Alfredo Torero 1968 watapi uyaychaspa. +Waruchiri qillqasqapiqa ñawirinchik, ima hinam Paryaqaqa Wallallu Kharwinchuta atiparqan. +Gerald Taylor ( Yiral Taylur) 2013 watapi, hurqusqa Waruchiri ñi^sqap ñawpa machukunap kawsa^sqan, runa simillapi. + +Awya Yala rimaykunap wiñay kawsayninLlamk'apuy +Lliwmanta astawan rimaqniyuq Awya Yala rimaykunaLlamk'apuy +Rimaykunap ayllunkuna (Uralan Awya Yala)Llamk'apuy +Ch'ulla simikuna [A], mana allichasqa simikuna [N] (uralan Awya Yala)Llamk'apuy +Rimaykunap ayllunkuna (Chawpi Awya Yala)Llamk'apuy +Ch'ulla simikuna, mana allichasqa simikuna (Chawpi Awya Yala)Llamk'apuy +Kalalit Nunat, Kanada, Hukllachasqa Amirika SuyukunaLlamk'apuy +Rimaykunap ayllunkuna (Chinchay Awya Yala)Llamk'apuy +Ch'ulla simikuna, mana allichasqa simikuna (Chinchay Awya Yala)Llamk'apuy + +Aymara pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Challwanka +Aymara pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Aymaraes) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Apurimaq suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Challwanka llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Christopher Plummer. + +Tikraynin puqusqa sunqu Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Sapara rimaykuna + +Runa Simi: Machina k'arachiq + +26"Chaymanta trigu winar ispigakutin imanaqa, chay ballikukunapis rikariranna. 27Chaymi chay trabajaqkunaqa riran amunta willaq, kaynu nir: ‘Taytituy, qam tarpushayki simillaqami kusa allin karan. ¿Maymantataq chay ballikuqa winamushaqa?' nir. +—¿Qamkunaqachu intrakankillapa, tukuy kay nishushayllapataqa? + +Mirkulis 24, Octubre killapi 7:45 PM – 9 PM kamaRunasimipi quñurikuykuna Apu Manuelcha PraduwanPim ruwanqa: Manuelcha Praduwan Runasimi Kamachiqkunawan. Ñuqanchikman quñunakamuychik napaykunapaq takinapaqpas apu Manuelcha Pradowan kuska!Manuelcha Prado Piruwmanta apu Runasimi takikuna ruwaqmi muyuriq Pachapi taqllarisqa. Kay allin Runasimi quñuriypiqa pi qamuqkunaqa Runasimipi parlanqa takinqapas Piruwypa huknin kuyasqa apu gitara aspiqwan.Maypim: King Juan Carlos I of Spain Center, #701 kuchupi. Kayqa kachkan 53Washington Square South, New Yorkpa Hatun Yachay Wasi, New York, NY 10012. +Kayqa kanqa: Manuelcha Prado CLACS-wan. Manuelcha Praduqa aswan kachkan ancha ancha riqsisman Andina sukaykunata riqsiqmi. Payqa Andina sukaykuna rimanakuypim kanqa Andinu Suyupa Sayapayaynin hina. +Kayqa kanqa: Manuelcha Prado CLACS-wan. Ama chinkachiychikchu sumaq kawsaqpi rikuyta! + +Hanaq Pachapi allin kaypaq rimanakuy +Papa Juan Pablo IIpa Obisponkunapaq qillqa. +Aswan Catolicoyuq chunka hatun llaqtakuna +Hatun llaqta Catolico runakuna Llapa runamanta wakin + +Juan Esteban Aristizábal Vásquez sutiyuq runaqa, icha Juanes (9 ñiqin chakra yapuy killapi 1972 watapi paqarisqa Carolina del Príncipe llaqtapi - ) huk Kulumbya mama llaqtayuq takiq wan takichaqmi qarqan. Pop, Rock. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juanes. + +Puerto Baquerizo Moreno nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, San Cristóbal wat'api, huk llaqtam, Yawatisuyup uma llaqtanmi. +Llaqta (Yawatisuyu) + +Katiguriya:Aycha uquq ñuñuq - Wikipidiya +Katiguriya:Aycha uquq ñuñuq +Aycha uquq ñuñuq nisqa uywakunamanta qillqakuna. +"Aycha uquq ñuñuq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Askala Maryam sutiyuq warmiqa icha Zauditu I (29 ñiqin ayriway killapi 1876 watapi paqarisqa Ejersa Goro llaqtapi - 2 ñiqin ayriway killapi 1930 watapi wañusqa) huk Itiwpya pulituku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zauditu. + +Central de Chile Yachay Suntur (kastilla simipi: Universidad Central de Chile) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Central de Chile Yachay Suntur, 9 ñiqin ayamarq'a killapi 1982 watapi kamarisqa karqan (35 watayuq). + +Umayu qucha - Wikipidiya +Tiyakuynin Punu suyu, Punu pruwinsya, Hatunqulla distritu, Pawqarqulla distritu, Tikillaqa distritu, Wilqi distritu +Umayu qucha (kastilla simipi: Lago Umayo) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk qucham Punu suyupi, Punu pruwinsyapi, Hatunqulla distritupi, Pawqarqulla distritupi, Tikillaqa distritupi, Wilqi distritupi. +Sillustani nisqaqa Umayu quchapi, yaqa wat'anpi, huk mawk'a ayamarkam. +Saywitu: Punu pruwinsya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umayu qucha. + +SchreyPpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/SchreyP" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +T'inkisqa sanampa nisqakunaqa iskay icha kimsantinwan t'inkisqa sanampakunam. Qhichwa simipiqa kay t'inkisqa sanampakunam: +Uralan runasimitaq kay t'inkisqa sanampakunapas: +Anqash suyullapi runasimipi kaymi: +Huk rimaykunamanta simikunallapi: + +Q'illu wakamayu (Ara ararauna) nisqaqa huk wakamayum, q'illupas anqaspas phuruyuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'illu wakamayu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Q'illu wakamayu + +Santa Barbara nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +1896 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Runa Simi: Willakuy + +Kanka icha Aycha kanka nisqaqa ninapi, sansapi wayk'usqa aycham. "http:///wiki/Kanka" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) Katiguriya: Aycha mikhuna. Kikin ruraqpa. — "Kanka - Wikipidiya", + +Runa Simi: San Juan Bosco llaqta + +Runa Simi: Samuelpa huk ñiqin qillqasqan + +language sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +language sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +language sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/language" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Kaypim llamk'aq masiykunata rikunki. + +Aswan hatun llaqta Quezón llaqta +- reconocida Ispaña wan Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Philipinakuna icha Philipinas nisqaqa kunti Pasiphiku mama quchapi, Chinu hatun quchapi wat'akunam, Asyaman kapuq mama llaqtapas. +Mayukuna: Aqusan mayu +5 Mama llaqta Uma llaqta Region NCR Manila + +Pruwinsya Mariscal Nieto pruwinsya +Muqiwa (kastilla simipi: Moquegua) nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Muqiwa suyup uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muqiwa. + +Qallariy willañiqi ‎(2715 × 1800 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 3,78 MB; MIME laya: image/jpeg) +P'unchaw 11 ñiqin marsupi 2013 watapi +dsb.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku +nn.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku +ro.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Maki illapa nisqaqa huk makillawan hap'ina t'uqyayllawan t'uqyachina ayñim. + +Puriy nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Puriy (sut'ichana) rikuy. +Puriq runapaq wank'a. Oviedo llaqtapi, Ispañapi. +Puriy nisqaqa runap huk puystumanta, wasinmanta maymanpas riyninmi. +Runaqa kaykunaraykum purin: +hawkanapaq, kusikunapaq, huk llaqtakunata rikunapaq (qhaway karu puriy). +Yachay wasi warmakuna riyanku huk llaqtapa riqsinkunanpaq. + +Tatasi nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, P'utuqsi suyupi, Urin Chichas pruwinsyapi, Atucha munisipyupi, Portugalete kantunpi.. + +Halifax nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Halifax (West Yorkshire). + +Tiyay Beni suyu, Yakuma pruwinsya, Ballivián pruwinsya +Beni kawsay pacha risirwa (kastilla simipi: Reserva de Biosfera Estación Biológica del Beni) suyuqa amachasqam kachkan, Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi. + +Tittling llaqtapi inlisyap punkun, Alimanyapi. +Punku nisqaqa wasipi, pirqapi hutk'um, runakunap yaykunanpaq lluqsinanpaq, wichq'anapaq kichanapaq inchupi huk icha iskay punku rapra nisqayuq, q'irumantam icha khillaymantam. +Punkutaqa wichq'ana nisqawanmi wichq'anchik, llawinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Punku. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu junch'a + +1 ñiqin qhulla puquy killapi 1929 watapi – 1 - I - 1933 +Franklin Delano Roosevelt sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1882 watapi paqarisqa Hyde Park - New York) llaqtapi - † 12 ñiqin ayriway killapi 1945 watapi wañusqa Warm Spring - Georgia llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas qarqan. +32 kaq umalliqnin (1933 watamanta 1945 watakama), ñawpaq Demokratikanu Partidupi kaq umalliqsi. + +Lukurmata nisqaqa huk mawk'a llaqtam, Taraqu yaqa wat'api, Wiñaymarka quchapi, (Titiqaqa quchapi), Buliwyapi, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, Tiwanaku munisipyupi. + +Wawakuna, yachachiqkuna kay laqhipaq ruwariychik: Tarpunamanta, pukllanasmanta, janpi qhurasmanta, wasi ruwanamanta, ovejas k'illpanamanta. Chantá "Añaskitu" p'anqaman apachimuychik. +Kaypiqa chay leymanta mana parlariykuraqchu, mana allinta riqsiykuraqchu. +Ñawpataqa puro q'aytu pantalos kaq, paykunaq makinkuwan ruwasqas, kunan waq jinatataq jóvenes p'achallikunku. Carnavalesqa pachamamata pachi ninapaq kawsaymanta, puquymanta ch'allaykurinapaq. +"Kunan 9 de marzo, Radio Andina chunka watanta junt'aykuchkan, chaytapis raymicharichkayku, kay radioniqta nuqayku comunidadesman chayayku, autoridades radiotaqa mana qunqaykuchu, nitaq saqiykuchu". +Qankunapaq watiq cuentos. Wawas 5º, 6º cursomanta Núcleos Educativos Challacava, Santa Bárbaramanta ima kawsayninkumanta, yachayninkumanta, tata, mamasninkuwan parlarispa, Añaskitupaq qillqarirqanku. +Kay cuentitoqa Atuq takisqanmanta. Sumaqta takiq, tamborta waqtallaqtaq. Chantá runa jina p'achallikuq. Uk p'unchay urquman wasariytawan, takiyta qallarisqa. K'achituta takin, enterantaq chayqa, waliq watapaq, t'ipi t'ipillata takin chayri, saqra watapaq, runataq sumaqta chaytaqa uyarin. Chantá Atuqqa paraptin kusikun, chayrayku agosto killapiqa, k'achituta takinanpaq wakichikun, nintaq: - Umm kay wataqa ch'uwitata takinay tiyan, runaman sumaq wata kananta willanay tiyan. Atuqqa urqu puntapipuni takin, runa yachay munaspari urquman wasarin, Atuq Antuñuta uyariq. Atuqsituqa mana runa llakikunanta munanchu, chayrayku ch'uwitata enterota takin, sumaq wata kananpaq, mikhuypis tukuypaq mana pisinanpaq. +Atuq takiyninwan ñawparpamun chayqa, may sumaq, payqa agostopi manachay septiembrepi takiyninta enteranan tiyan, chayqa waliq wata kananta willakun. Takiyninwan parata atipanan tiyan, parawan atipachikun chayqa, saqra seña, ch'aki wata kanqa ninku, puquyta fregarpan ninku, parti partillata puqurpan, mikhunapaqpis mana puqunchu, chikchi paras, qhasas, rit'i, chiri atin jamuyta. Atuqsituqa yachan, payta sumaqta uyarina. +Uk imillita q'umir pulliritayuq, yuraq umitayuq, quri chuqchitayuq, waqachiylla waqachikunman. Imataq kanman? +Uk raqhanawan qhichwapi junt'achiy, chay rimaykunata + +Warma kay (suqta watankumanta, chunka hukniyuq watankukama) +2,010 watapi musuq gobierno regionalkuna akllasqam allichakurqaku wawakunata yanapanankupaq hinallataq wayna sipaskunata, 2,011 watapi llamkayninku qallarisqanmanta pacha. 2.014 watakamam unanchasqaña kachkanku- Amazonas hinallataq Ayacucho gobiernukuna- wawakunapa sutimpi llamkanankupaq. Wawakunam aswan allin mikusqa kananku, allin saludniyuq, allin qawarisqa. Musuq gobiernowanmi musuq autoridadkuna yaykurqaku, chaymi wakin llamkaykuna sayaq hina karqaku. Kayta qawaykusun, 2,010 watapim tawa pachak pichqa chunka iskayniyuq wachakuq mamakuna wañurqaku, 2,011 watapiñataqmi tawa pachak kimsa chunka suqtayuq wachakuq mamakuna wañurqaku, pisi niqñan wañukuqkuna karqaku. Wakin provinciakunapim llamkaykuna mana kallpayuq karqaku, musuq autoridadkuna yaykunankukama. +Perú suyunchikpim achka mama simiyuq kanchik, tukuy niraq llaqtakunam kanchik. Sapa pachak warmakunamantam, 15.7 indígena warmakuna kanku. Sapa pachak indígena warmakunamantam, qanchis chunka pusaqniyuqpa ayllunku wakcha kanku. Chaynataqmi sapa pachak warmakunamanta, tawa chunka pichqayuq sinchi wakcha kanku. Amazónico mama simiyuq kaq warmakunam, aswan wakcha kanku, qipapi tarikunku. +Sapa pachak indígena warmakunamantam, pusaq chunka suqtayuq wakcha ayllukunamanta hamunku, hinallataqmi tawa chunka isqunniyuq sinchi wakcha kanku (Estado de la niñez indígena, 2009, UNICEF). Paykunam astawan wañunku, mana allin mikusqa anemiawan kanku. Hinallataqmi pisilla chuya yakunku, manam educacionman aypankuchu, hinallataqmi mana utqayllachu registrachikunku. +2.010 watamanta kunankamaqa, aswan achka warmakunam cetificado de nacimientuyuq kanku, ichaqa amazónico llaqtakunapiqa 18% warmakunam mana certificaduyuq kanku, aswanraq 23% rural amazónico comunidadkunapi. 2,011 wata qallariypim suyunchikpi sinchi para karqa hinallataq sinchi chiri. Chaymantapas, llaqta runakunam callekunaman lluqsirqaku reckamakuq wakin regionkunapi. Mayukuna sinchita wiñaspa puqchiptinkum, wakin amazonía llaqtakunapi kimsa killata suyananku karqa claseskuna qallarinampaq + +12 k 0 0 Qhapaq p'anqa +1 k 0 0 Urasuyu +26 2 3 18 22 147 k Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin +1 1 55 55 55 Katiguriya:Allwiya kamayuqkuna (Mama llaqta) +9 1 3 -4 6 171 Katiguriya:Allwiya kamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +9 1 2 -4 4 74 Katiguriya:Allwiya kamayuq (Piruw) +4 1 1 231 231 231 Katiguriya:Simi kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +12 1 1 54 54 54 Katiguriya:Venezia llaqtapi paqarisqa +4 1 1 73 73 73 Katiguriya:Allwiya kamayuqkuna (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +2 1 1 49 49 49 Katiguriya:Allwiya kamayuqkuna (Piruw) + +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 17 de Marzo 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +p'ata t'anta ch'uchu k'anka q'ata + +59 Ikunas.com + +400 0 _ ‎‡a Paulo Coelho‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Apuwasinyuq pukllaykuna 2016 +2016 Rio Pukllaykunap sananchan. +Ulimpiku pukllaykuna 2016 nisqaqa 2016 watapi Rio de Janeiro llaqtapi ( Brasil mama llaqtapi) XXXI ñiqin Musuq pacha Ulimpiku pukllaykunam. + +Kay qillqaqa Hatun puquy killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Hatun puquy killa icha Phiwriru (kastilla simipi: Febrero) nisqaqa watapi iskay kaq killa pacham. Wakllanwatapi 29 p'unchawniyuqmi, huk watakunapitaq 28 p'unchawniyuqmi. + +Qucha paña, kichwapi Kucha paña[1] (Pristobrycon striolatus) nisqaqa huk rikch'aq pañam, aycha mikhuq challwam, Uralan Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyup mayunkunapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha paña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qucha paña + +Ruysiñur (Luscinia megarhynchos) nisqaqa huk ancha sumaqta takiq pisqum, Iwrupapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ruysiñur + +Qallawap ñiqi rakirinkuna - Wikipidiya +Chaqllisinchipiqa lliw qallawakunata Qallawap ñiqi rakirinkuna nisqapim chiqachanchik. Huk qallawap huñunpi (grupo), ura-uranpi chiqachasqa qallawakunaqa kaqlla hinam ruranku. Huk siq'itaqa, chinru-chinrunpi chiqachasqa qallawakunayuq, ñiqi rakiri (periodo) ninchikmi. +Qallawap ñiqi rakirinkunaqa kay hinam: + +Uma llaqta Tanta llaqta +Tanta kiti (kastilla simipi: Cantón El Pan) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Tanta llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Tanta kiti / El Pan kiti + +Jacques Cartier sutiyuq runaqa (31-XII-1491 paqarisqa Saint-Malo llaqtapi, Ransiyapi, - 1-IX-1557 wañusqa) huk phransis wamp'uykachaqsi, suyu tariqpas karqan. + +Qarawasu[1] (Astronotus ocellatus) nisqaqa huk challwam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsaq, runap mikhusqan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qarawasu + +Tiwrun nisqakunaqa (superordo Selachimorpha) huk k'apa challwakunam, aycha mikhuq. Aswan tiwrunkunaqa ancha hatunmi, hatun uywakunatapas mikhuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tiwrun + +1694 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Ch'iqtaku, Patmaku icha P'aki yupay (kastilla simipi: fracción) nisqaqa rakisqa (patmasqa), mana hunt'a kaq, mana k'apak kaq, yupaymi. +Ch'iqtakuqa iskaynintin hunt'a yupayniyuqmi: yupama, rakina yupay icha rakiriq yupay nisqa hanaqpi qillqasqa, patmama icha rakiq yupay nisqa urinpi qillqasqa. +Ch'iqtaku yupayqa (c) kaqllam yupama (a) patmamawan (b) rakisqa: c = a / b. +Kay hinam chay ch'iqtakuta ninchik: a b ch'iqta icha a b patma icha a b t'aqa. +1/4 nisqataq kay hinatam ninchik: tawa ch'iqta icha tawa patma icha tawa t'aqa. +Hunt'a yupaypa iskay kaq phatmanqa kuskan nisqam. +Yupamata patmamawan rantimpaspaqa, ch'iqtakup t'ikrasqa yupaynintam chaskinchik. +Ch'iqtaku yupaykunata yapanapaq icha qichunapaqqa, paqta patmamayuq ch'iqtakukunatam (paqta rakiqniyuq p'aki yupaykunatam) ruranchik. Chaypaqqa yupamata patmamatapas kaqlla hunt'a yupaywanmi miranchik: +Ch'iqtakuta hunt'a yupaywan miranapaqqa yupamallatam hunt'a yupaywan miranchik: +Iskay ch'iqtakunatataq miranakunapaq iskaynintin yupamakunatam miranachinchik, iskaynintin patmakunatapas miranachinchik: +Ch'iqtakuta huk ch'iqtawan rakinapaqtaq ñawpaq ch'iqtakuta iskay ñiqin ch'iqtakup t'ikrasqa yupaywanmi miranchik: +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:38, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Chaqusqa chakra, Finlandyapi, 1892 watapi. +Chaquy nisqawanqa runa sach'a-sach'atam kañaspa urmachin chakrata rurananpaq. +Ancha allin, puquna allpa kaptinqa - ahinataq yana allpa -, achka watakunatam allin chakrakunam kanqa, allin allpayuq chawa chakra nisqa. +Astawantaq piyata (ruku-mawka) nisqa chakrakunapi aslla watakunatam chakra yurakunata puquchinku, chaymantataqmi chakratam sallqaman saqinku, sach'a-sach'ap musuqmanta wiñakunanpaq. Huk, iskay watamanta huk wayuq mallkikunam wiñan, chaymantataqmi aswan hatun sach'akunam, llukcha uku nisqapas. Chay hinatam musuq sach'a-sach'am tukukun. +Ichataq sallqata mana allinta riqsiq runakuna sach'a-sach'ata chaquspa chaymantataq manaña sallqamanchu saqispa, sach'a-sach'a qullusqa kanqa. Chay hinatam achka paray sach'a-sach'akunam wañun. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:43, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"Manayá! Chayta ruwayman ch'ikawanki, chaymanta hiq'ipasaqmi," atuq nisqa. +Chaypi atuqsi yuyakusqa, chaymanta p'uchukaypi allipunakusqaku. +Chaypi ninaq'aras wasankama siqasqa, atuq wayt'ayta qallarisqa. +Ichaqa, mayu kuskallankama chimpasqakupi ninaq'ara ch'ikasqa. +Miyu sirk'anta hillp'uspaqa atuq ninaq'aramansi muyukusqa, chaypi "Imarayku ruwaranki? Kaypi hiq'ipankipas!" +"Manan tapkakuytachu atirani," ninaq'ara nisqa. "Tiqsirunkhuyllamanta kan." + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Grisya) + +Runa Simi: Kiswar yura rikch'aq ayllu + +Centro Cultural RAYMI LLAQTA- Cajamarca. + +Runa Simi: P'allqamayu distritu + +Allin kawsay icha Sumaq kawsay (kichwapi Alli kawsay, Sumak kawsay; aymara simipi Suma Qamaña) nisqaqa dyuswan, kikinwan, runa masikunawanpas allin apanakuspa samisapa kawsaymi. +Iñiq runap dyuspa, dyus kaykunap kamasqankama kawsananmi allinta kawsananpaq. +Kristiyanu iñiypi chay allin kawsayqa niyta munan, runaqa Dyuswan allin apanakunmi, chaywan Dyuspa saminchasqam. Manaña dyuswan apanakuspaqa huchallikunmi. Dyusllam chay allin kawsayta quyta atin, huchakunata pampachaspa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lima Llaqtamanta Rimarimusqa – Runa llaqtakunapa yupaychayninmantawan chanin yachaymantawan – Hatun Suyupi Tantanakuy (Bolivia, Ecuador, Perú, Guatemala, Honduras, Paraguay mama llaqtakuna), 2008 watapi 16 manta 17 p'unchawkama kantaray killapi. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:38, 28 nuw 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Saywitu: Yampupata yaqa wat'a +Yampupata yaqa wat'a (kastilla simipi: Península de Yampupata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk yaqa wat'am, Titiqaqa quchapi, Chuqiyapu suyupi, Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Qupaqhawana munisipyupi, Sampaya kantunpi. +Yampupata, Titiqaqa qucha +Yampupata yaqa wat'a Qupaqhawana llaqtawan +Yaqa wat'a (Buliwya) + +Walusa [2] (Xanthosoma sagittifolium) nisqaqa Awya Yalapi wiñaq hampi yuram. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Xanthosoma + +Albert Einstein sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Albert Einstein sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Albert Einstein sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Einstein (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +San Luis llaqta munisipyu +San Luis llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. San Luis wamani uma llaqtap. San Luispiqa 171 336 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Luis (Arhintina). +Llaqta (San Luis wamani) + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (SC Internacional) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (SC Internacional) +"Piluta hayt'aq (SC Internacional)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Shota Rustaveli (kartul simi: შოთა რუსთაველი, kastilla simipi: Shota Rustaveli) sutiyuq runaqa ( 1172 watapi paqarisqa - 1216 watapi wañusqa ), huk Kartulsuyu mama llaqtaq qillqaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shota Rustaveli. + +Ahus waska[1] icha Ahus sach'a (Ajos sacha)[2] (Mansoa alliacea) nisqaqa Awya Yalapi wiñaq sach'am. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ahus waska. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ahus waska + +Ukhu yawri nisqakunaqa llapa kurkup ukhunpi kurku yawrinkunam. + +Plantilla:Chuqichaka suyu - Wikipidiya + +Tikraynin qisqa Kastillanu simipi: + +Kilimancharu, swahili simipi Kilimanjaro nisqaqa Aprika allpa pachapi lliwmanta aswan hatun urqum, Tansanya mama llaqtapim, Kinyap saywanmanta manam karuchu. Uhuru nisqa pikchunqa mama quchamanta 5.891,8 mitrum aswan hanaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kilimanjaro. + +—Ama waqayllapachu. Kay wamraqami mana wanushachu, punuyanlami nir. + +Hatun llaqtapiqa achka runakunam kawsan. + +(Wikipi tukuy p'anqakuna, rimanakuykunapas pusapunapas hukkunapas) 52 340 +P'anqa llamk'apusqakuna Wikipedia-pa paqarisqanmanta 633 019 +Kuskanchaku llamk'apusqakuna p'anqaman 12,09 +Rakiqunayuq ruraqkuna (wankurisqakunap sutisuyun) 20 268 +Llamk'achkaq ruraqkuna (wankurisqakunap sutisuyun) +(Ñaqha 30 p'unchawkunapi llamk'apuq ruraqkuna) 42 +IP hark'aymanta qispisqakuna (wankurisqakunap sutisuyun) 0 +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kusichimpu.- Ñuqa aparimusga kay kuyayllanta, kay karu llakta runakuna, Hernando de Soto nisqanpata. Apu taytallay kawarrimaytam munan kay allin wiraqocha. +ama waqachimaychu. +Atahualpa.- Mayllantaq yuraq runakunapa, yuraq runakunapa karullaqta runakuna. +Kusichimpu.- Payqa mana wañukisankichu, huk runakunam, munay munayniyoqkuna. + +Runa Simi: Millu + +Khimika (kastilla simipi: química) icha Chhaqru yachay[muchusqa pukyu], kichwapi Chakllisinchi[1] (Chaqllisinchi) nisqaqa imayaypa phatmankunamantam isrukturanmantapas kayninkunamantapas yachay, chaypas ruranakuypi hinayachiyninkunatam, chaypas michantam. + +Hanan Verapaz suyu +Hanan Verapaz suyu (kastilla simipi: Departamento de Alta Verapaz) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Cobán llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hanan Verapaz suyu. + +Vitoria (euskera simipi: Gasteiz –piki llaqta– uficial Vitoria-Gasteiz) llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. Álava wan Yuskadi Uma llaqta. +Vasco mama llaqta +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vitoria. + +Katiguriya:Pulitiku (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitiku (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Arhintina). +"Pulitiku (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay: Beni suyu, Moxos pruwinsya, San Ignacio kantun +San Antonio qucha, Beni suyu (NASA) +San Antonio qucha (kastilla simipi: Laguna San Antonio) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Beni suyupi, Moxos pruwinsyapi, San Ignacio kantunpi. + +Kulis (Brassica oleracea) nisqaqa huk yuyu chakra yuram. +Runa k'ita kulis icha yuyu yurakunata akllaspa mirachispa achka ñawra chakra yurakunatam tukuchirqan, achka pachakwatakunapi. +Uywasqa kulistaqa qanchisnintin urin rikch'aqkunamanmi rakinchik: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kulis. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kulis + +"Mayu (Luritu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Sambya). +"Umalliq (Sambya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:London llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:London llaqtapi paqarisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: London llaqtapi paqarisqa. +"London llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Nur Mohammad Taraki (نور محمد ترکیpastu simipi ) (15 ñiqin anta situwa killapi 1917 watapi paqarisqa Ghazni llaqtapi - 14 ñiqin tarpuy killapi 1979 watapi wañusqa Kabul llaqtapi), huk Afgansuyu mama llaqtap willay kamayuq, qillqaq wan pulitiku qarqan. +30 ñiqin ayriway killapi 1978 watapi-manta 27 ñiqin pawqar waray killapi 1979 watapi-kama Afgansuyu Uma kamayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nur Mohammad Taraki. +Willay kamayuq (Afgansuyu) + +Jakob Ludwig Felix Mendelssohn Bartholdy sutiyuq runaqa (Hamburgo llaqtapi (Alimanyapi) paqarisqa 3 ñiqin hatun puquy killapi 1809 p'unchawpi; † Leipzig llaqtapi (Alimanyapi) wañusqa 4 ñiqin ayamarq'a killapi 1847 p'unchawpi) rumantiku musika takichaqmi karqan. + +Poitou-Charentes nisqaqa huk riqyunmi (region) Ransiya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Poitiers llaqtam. + +Llapan qamkuna napaykusqa kankichik. Kaypi qillqasqayta qunqarqapusqaniña. Kunan ch'isim Qusqupi Alianza Francesa huk rimanakuyta ruranqa, chaymanmi rinay kachkan, chayqa chaypi ari kay yuyayniykunata hukkunaman riqsichimusaq. Huk p'unchawmi Qusqupi kamachikuq runa rimaspa pantarqusqa, chaymantataqmi achka runa imaymanataraq rimarparin, ichaqa kastilla simillapi ari rimarparinkupas, qillqarparinkupas. Paykunaqa "runa simiqa ancha allinmi, ancha misk'im, achka yachaykunatam apamun, manam wañunanchu, yachachikunam, …" nisparaq qillqarparinku, ichaqa, ¿ima simipitaq qillqankuri? kastilla simillapi ari. Ñuqa tapurikusaq ¿chaychu runa simi munay? Runa simita munaspaqa, runa simipi ari rimasunchikpas, qillqasunchikpas. Runa simipi mana rimaypas, mana qillqaypas chay qhichwa simi chiqniymi, +¡Yaw taytakuna, yaw mamakuna! runa simikunata munaspaqa chay simikunapi ari imallatapas willanarikusunchik, chayta ruraspam kay simikunataqa KAWSACHISUNCHIK. Runa simikuna rimanapaqqa kanmi kamachikuykuna (17° kamachikuy, 48° kamachikuy, chaykunaqa Mama Kamachikuyninchikpim tarikun) Kaqtaqmi runa simi sunquyuq kaspaqa ama ari ñuqanchik kikinchikqa kay siminchikta qunqarparisunchikchu. Kay Perú Mama Llaqtapipas, huk Mama Llaqtakunapipas munasqanchik simipi ari rimanakusunchikpas, uyarinakusunchikpas, willanakusunchikpas. +Arí, simikunaqa pisi kallpa kaymanta chinkapuchkanpuni. ¿Imaraykutaq pisi kallpari? Huk simiqa chinkanpas, wañunpas nisunman, imaraykuchus tayta mamakuna wawanchikkunaman manaña runa simi rimayta yachachiptinchikmi. Chayri, ¿pitaq huchayuq qhichwa siminchik chinkananpaq? Ñuqanchik tayta mamakuna ari huchayuq kanchik. Chaymantapas, kay Perú Mama llaqtapiqa kamachikuqkunata ñuqanchik akllakunchik; paykunataq kamachikuykunata qillqamunku, chaykamaqa imapas allinmi kachkan. Chayrayku ari, Mama Kamachikuyninchikpi, 48º yupayniyuq kamachikuypin nin: "Kay Perú Mama llaqtapiqa Kastilla simipas, qhichwa simipas, aymara simipas, yunka huk simikunapas chiqapchasqa simikunam" nin. Chayqa ñuqallanchikmanta ari. Ñuqanchik rimaspa, aylluchikpi qhichwa simita rimaspa, hukkunawan qhichwa simipi rimaspaqa kallpasunchik riki kay simitaqa. Achkamantaqa kallpachakullasuntaq, chaymantaqa maypipas uyarisqa kasunchik; amataq ari "manam chinkanmanchu nispapas, pisiparqunqam" nispapas qasillaqa rimasunchikchu. Chayri, ¿imataq rurana kanqa? +Runa siminchikwanqa hukkuna qhapaqyan, kunanqa "hawa llaqtakunapi runa simi rimaqrakum llamk'achkani" nispa qhichwata mana rimachkaspapas, hawa llaqtapi mana imata rurasquspapas, qullqita hurqumunku. ¿Llamk'asqankuri? Mana imapas rikukunchu. Kay killapunapim Mama llaqtanchikpi kamachikuqpaq akllanakuykuna kanqa, chayqa akllachikuy munaqkunata ari tapurisunchik, "Qamri tayta, qamri mama, ¿runa simirayku imakunatataq ruranki? ¿Runa simita kallpachankichu? Yachachinakuykuna, ¿iskay,kimsa simipichu kanqa?" nispa ari chay akllachikuqkunata tapupayasunchik; qhichwa siminchikpa sunqun mana kaptinqa mana ari paykunataqa akllananchikchu. +Qhichwa siminchikta munakuspapuniqa, tukuy hawapipas chay simipi ari rimasunpas, qillqasunpas. Kaqtaq "El Peruano", "El Comercio", "Expreso" chay willakuqkunapas kuskachanqa qhichwa simipi qillqasqa kanan. "Radio Nacional", "Radio El Capital" chay huk rimana-uyarina wasikunapas kuskachantaqa siminchikpipuni rimamunanku, aswan allin nisunman, "Chaykunapiqa qhichwa siminchikpipuni rimamunanchik" mana chayqa yanqam thawtinchik. Kaqllataq, "Canal 2", "Canal 5", "Canal 7" hukkunapas, pisillatapas sapa p'unchawpuni runa siminchikpi uyarikunan, kaqtaq ñuqanchikpas chaykunapi rikukunanchik. Chaykunatam Mama kamachikuykuna kamachikamun, chaykuna hunt'achiqkunataq mana kamachikuykunata hunt'achkankuchu.Chayqa ñuqanchik kikinchik ari kamachikuqmantapas yaykunanchik, hukkunaqa manam ñuqanchikpaqqa ruranqakuchu. +Qhichwa siminchikta anchatapuni munaspaqa, chaypi ari rimanakusunchikpas, qillqanakusunchikpas; chay kikinwan kutipanakusunpas. Wasisnchikpipas, llaqtanchikpipas chay simipipuni rimanakusunchik; ichaqa, kastilla simitapas, karu llaqtakunapa simintapas allin allintam yachanallanchiktaq, chayqa kaqninchikmi. ¿Pim, maymi ñuqaqa kani? ¿Pihinam, mayhinam yuyaychakunipas, kawsanipas, ruranipas? Kay tapukuykunata kutichispa ari qhichwa siminchiktaqa kawsachikusunchikpas, munakusunchikpas. Huk p'unchawkamaña. + +Quechua: sallqa, purun, k'ita + +6 Jesusqa sutʼiyanankama mañakuytawan, yachachisqasninta wajyaspa paykunamanta ajllarqa chunka iskayniyoj apostolesta (Luc. 6:12-16). Qhepan iskay wataspitaj, apostolesninwan khuskapuni karqa, nisqanwantaj ruwasqanwantaj yachachispa. Chantapis Jesusqa paykuna ashkhataraj yachakunanku kasqanta yacharqa, chayrayku yachachisqasniy nispallapuni paykunata sutichaj (Mat. 11:1; 20:17, 18, Qheshwa Biblia). Paykunataqa sumajta yuyaycharqa, imaynatachus willanankutapis yachacherqa (Mat. 10:1-42; 20:20-23; Luc. 8:1-3; 9:52-55). Ajinamanta, paykunata wakichisharqa. Imajtinchus Jesús wañupojtin, janaj pachamantaj kutipojtin, paykunaqa jatun ruwayta japʼinkuman karqa. +10 Kay 49 watapajqa waj ancianospiwan, kausasharqankuraj chay apostoleswan llankʼasharqanku (Hechos 15:1, 2 leey). Chayrayku Jerusalenpi "apostoleswan, ancianoswan ima", chay tiempopi Diospa llajtanta kamachejkuna karqanku. Cristotaj qotuchakuypa Uman kaspa, paykunanejta cheqa yachachiykunata sutʼincharqa, paykunanejllatataj Reinomanta sumaj willaykunata tukuynejpi willakunanpaj, yachachikunanpaj ima qhawarqa (Hech. 15:6-29; 21:17-19; Col. 1:18). +^ párrafo 3 3 párrafo: Jesusqa qhepaman uj milagronejta 4.000 qharisman, chantapis warmisman, wawasman ima mikhuchillarqataj. Chay kutipipis mikhunata "yachachisqasninman jaywarqa, paykunataj runasman jaywarqanku" (Mat. 15:32-38). + +"Kanqa yuyarikunaykichejpaj" + +Quechua: mitan kamaypaq suti + +Kuwintu-willakuykunata q'ipispa purini. + +Runa Simi: Ithiyupya + +MAYTA QHAPAQ +WAYNA QHAPAQ + +Runa Simi: Waylla quncha + +Runa Simi: Chincha llawq'a + +Runa Simi: Muntipuquy + +Pikunachus munashankuman, aypachinanku hoq allin serasqa sobre nisqapi, kay qhelqa mayt'ukunata, hinallataq maymanmi haykuyta munanki yupayta Unidad de Recursos Humanos nisqaman. +Etiqueta nisqa sobrepi churanapaq. HUnt'asqa sutikuna, hinallataq ima llank'aymanmi haykuyta munanki chayta. Chay yupay ima +Pikuna lluy mañakuykunata hunt'anku chayqa, apachinanku qhelqa mayt'ukunata. PRONIED'pa mesa de partes nisqa qhelqa mayt'ukuna chaskinaman. Chaymi kaypi tarikun : Jr. Carabaya Nº 341 – Lima ima p'unchaychu ima pachachu qhepasqa karan ima. +Hoq niraq awariypi apachimusqaqa, mana selaq hina qhepanqaku, manataq chaskikunqakuchu. Mana purinqachu. +Llank'aq haykuy munaqqa, hoq wajarikuyllaman haykunman. Hoqmanta astawanman haykupakunqa chayqa, qallariy haykusqallan uyarikunqa, purinqa.(Qhelqa mayt'u yupakusqanman hina Unidad de Trámite Documentario nisqaman hina). Lluy yahcakuqtin allin mast'arisqa, chay qhepantaqa hoqman atipallawaq. +Lluy, yupay atipanapaqqa 70 yupaychakunan kanan. + +Joseph Rotblat Pachaykamay yachaq. Nobel Suñay + +Uma kancha, Illimu llaqta +Uma llaqta Illimu +Kastilla simipi llika tiyanan muniillimo.gob.pe +Illimu distritu (kastilla simipi: Distrito de Illimo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lampalliqi suyupi , Lampalliqi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Illimu llaqtam. + +Maki kapchiy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Maki kapchiy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Maki kapchiy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Titiqaqa wat'a ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Maki kapchiy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hatun llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Punata pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +25 ñiqin inti raymi killapi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +25 ñiqin inti raymi killapi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +25 ñiqin inti raymi killapi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Walasiyu kiti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Asuwi kiti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Chuqipampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Chuquibamba) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Kuntisuyus pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Chuqipampa llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Iskusya). +"Qucha (Iskusya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pichilemu nisqaqa (mapudungun simi: pichi "uchuy", lemu "sach'a-sach'a", "uchuy sach'a-sach'a") Chili mama llaqtapi Libertador General Bernardo O'Higgins suyupi huk llaqtam. +11 ñiqin pawqar waray killapi 2010 watapi ancha hatun pacha kuyuymi karqan, Pichilemu llaqtamanta 40 km urin kuntinpi kuyuy chawpiyuq. Iskay runam wañurqan, huk wasikunapas thuñisqam karqan. + +Q'iwi (latin simipi: luxatio) nisqaqa q'iwisqa tullukunam, manaña allintachu tiyaq. + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uncaria + +Runa Simi: Waranqachaki + +"Antonio RaimondiP Perú Suyun" Perú suyuq wawakunaman Allillanchu wawakuna, sutiyqa Antonio Raymondi, kay qillqa mayt'utaq kawsayniymanta riman, mayhinatas ima sumaqkunata pacha kawsay Perú suyumanta tarisqayta. Chay purisqaykunata riqsinaykichikpaq llapaykichikta mink'akuykichik. Hinaqa, kusi kusilla puriysiwaychik, kay imaymanakunawan tupariq ch'usaypi. Ver mas + +4. Chinca Suyu + +Runa Simi: Pumallqa distritu + +11 k 0 0 Qhapaq p'anqa +2 2 0 12 5 k Chulli llaqta +2 2 0 12 6.4 k Chukuwitu pruwinsya +11 2 5 4 8 137 k Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin +1 1 3 3 18 k Quchapampa suyu +1 1 3 3 10 k Chuqichaka suyu +1 1 2 2 3.4 k Atlántida (Unduras) suyu +1 1 3 3 12 k Willka Chakana suyu +1 1 3 3 8 k Pando suyu +2 1 1 23 23 23 Katiguriya:Kallaw llaqtapi paqarisqa +5 1 1 5 5 12 k Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2018 + +San Pablo pruwinsya, +Uma llaqta San Pablo +San Pablo pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de San Pablo ) nisqaqa Piruw mama llaqtap Kashamarka suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa San Pablo llaqtam. + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 18 km (11.2 mi) west + +quwiki Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin + +1Uz nacionpim Job sutiyuq runa yacharqa. Payqa karqa mana huchayuqmi, allin kaqkuna ruwaqmi, Tayta Diosta manchakuqmi, mana allin ruwaykunamanta sapaqchakuqmi. 2Paypam karqa qanchis qari churinkuna hinaspa kimsa warmi churinkuna. 3Karqataqmi qanchis waranqa ovejankunapas, kimsa waranqa camellonkunapas, pichqa pachak pares toronkunapas, pichqa pachak china asnonkunapas hinaspa achka-achka criadonkunapas. Jobqa intipa qespimunan lawpi llapallan runakunamantapas ancha apu-apum karqa. +¿Yaqachum rikumurqanki serviqniy Jobta? Payqa mana huchallikuqmi, allin kaqkuna ruwaqmi, ñoqatapas kasuwanmi, mana allin ruwaykunamantapas sapaqchakuqmi, pay hinaqa manam pipas kay pachapiqa kanchu, nispa. +Allinmi, munasqaykitayá llapa kapuqninkunawan ruwamuy. Jobtam ichaqa ama llapchayllapas llapchaykunkichu, nispa. + +que: Kabu llaqta + +Mini-video Munay Suyu: + +tayta intiq, mama killaq qayllanpi llank'ayninchista yuyarispa. Chaymi +kunanpas kay Taki Mayt'u - Wayqachata aysarikuspa +puririchinapaq, ima sasachayninkunatapas atipanapaq. +Kay misk'i takikunataqa warmakunarayku apachimuchhayku, +sapanka yachaywasipi, sapa p'unchaw sumaqta yachachiykunata +Qillqaqkuna. +Takiq waqaynin: Tambobambino maqt'ata. +ñawinchanapaq, qillqarinapaq (kuti) +Mana mamayuq, mana taytayuq (Kuti) + +Katiguriya:Wat'a + +Q'umir wakamayu (Ara militaris) nisqaqa huk wakamayum, q'umirpas anqaspas phuruyuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'umir wakamayu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Q'umir wakamayu + +Kawsaykuq yawri (orgánulo, organela) nisqakunaqa kawsaykuqpa rakichankunam, llamk'anachakuna hinam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawsaykuq yawri. + +Kaskadiya (inlish simipi: Cascadia) nisqaqa Awya Yala huk suyum, Amerika Huñuppas amachasqa suyunmi. +Huk mama llaqtakunam kachariyninta riqsichirqan, wakin mama llaqtakunataq manaraqmi riqsichichinchu. + +Daniel Campos Wallqanqa +Pruwinsya Daniel Campos pruwinsya +Uma llaqta Tawa +Tawa munisipyu (kastilla simipi: Municipio Tahua) nisqaqa huk munisipyu Daniel Campos pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tawa llaqtam. +Tawa llaqta Uyuni kachi quchawan +Tawa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Hatun sayri, supay qarqu icha q'aralawa [1] (Nicotiana glauca) nisqaqa Buliwyapi wiñaq hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun sayri. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun sayri + +Tukanu rimaykuna +Tukanu rimaykuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, Uralan Abya Yalapi, Kulumbyapi, Brasilpi, Piruwpipas. +Lliwmanta aswan rimaqniyuq tukanu rimaykunaqa kaymi: +Kubewa simi (6.200-chá rimaqniyuq, Kulumbyapi, Brasilpi) +Korewahe simi (2.000-chá rimaqniyuq, Kulumbyapi) +Tukanu rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +3. Sikuya (Piohé, Secoya, Siona-Secoya): 297 Ikwadurpi, 144 Piruwpi + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Chinchay Yunka pruwinsya, Urin Yunka pruwinsya +Aphru-buliwiyanu nisqaqa lliw kastilla simita * / aymara simita * rimaq runakunam, Uralan Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Buliwyapi, Chuqiyapu suyupi, Chinchay Yunka pruwinsyapi, Urin Yunka pruwinsyapipias tiyaq. +Chuqiyapu suyu Chinchay Yunka pruwinsya, Urin Yunka pruwinsya Chulumani munisipyu, Quruyqu munisipyu, Quripata munisipyu Chikaluma, Mururrata, Tocaña, Quripata, Dorado, Chico Chijchipa, Negrillani +Aphru-buliwyanu runakunaqa kastilla simitam / aymara simitam rimanku. + +Yana chichiku[1] (Saguinus fuscicollis) nisqaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillum, rikch'aq chichikum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yana chichiku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yana chichiku + +Grand Canyon mamallaqta parki +Uma llaqta Phoenix +Arizona nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Phoenix llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flora. +"Flora" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Uma kamayuq (Ispaña) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Ispaña) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Ispaña). +"Uma kamayuq (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 18, 1, s +Ilyu icha Helio (musuq latin simipi: Helium, grigu simimanta Ήλιο), He nisqaqa huk umiña wapsi qallawam. + +Panchakutu (kastilla qillqaypi: Nevado Panchacoto) nisqaqa Piruwpi, Paryaqaqa wallapi, huk rit'i urqum Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Suytukancha distritupi, Lima suyupipas, Waruchiri pruwinsyapi, San Mateo distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400+ mitrum aswan hanaq. + +Kaypi rimasqa: Rapanuy wat'a (Chiliman kapuq) +Rapanuy simi (Vananga Rapa Nui) nisqaqa Chiliman kapuq Rapanuy wat'api kawsaq runakunap rimayninmi. Iskay waranqa pichqa pachakchá mama rimaqniyuq kachkan. + +ripukusaqku, manaña kutinaykupaq, +chay musuq markakunapi. +tayta mamankunata qayaspa. +icha mana yachaq panichaykunapas kakunman. + +Runa Simi: Luritu suyu + +Kay qillqaqa Ayriway killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Ayriway killa, Ariwaki killa icha Awril (kastilla simipi: Abril) nisqaqa watapi tawa kaq killa pacham. + +Suwisapi amachana sach'a-sach'a, Adelboden llaqtapi. +Amachana sach'a-sach'a nisqaqa urqukunapi, ancha sayaq k'itipi kaq sach'a-sach'am, allpa chinkarita, lluqllakunata hark'aq. +Amachana sach'a-sach'ata muthuspa qulluptinqa, allpa chinkarinmi. Chay hinaqa Antikunapi sasachakuymi. + +Katiguriya:Wiñay kawsay (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Wiñay kawsay (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Mama llaqta). +Waki (Mama llaqta) + +Katiguriya:Ukayali pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Ukayali pruwinsya +► Llaqta (Ukayali pruwinsya)‎ (1 P) +"Ukayali pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin pharpayuq Kastillanu simipi: + +Purimuq mayukuna: Mercedes mayu +Purikuq mayukuna: Mamuriy mayu +Mercedes qucha (kastilla simipi: Laguna Mercedes) nisqaqa Buliwya mama llaqtpi huk qucham, Beni suyupi, Vaca Díez pruwinsyapi, Wayaramirin munisipyupi. + +Jeremy Renner sutiyuq runaqa (7 ñiqin qhulla puquy killapi 1971 paqarisqa) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jeremy Renner. + +Sataqchi[1] (Celtis) nisqakunaqa huk yura rikch'anam, qanchis chunka rikch'aqniyuq, sach'akunam, Tiksimuyuntinpi wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sataqchi + +Runa sutip rantin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Runa sutip rantin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Runa sutip rantin sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Runaq sutip rantin (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runa sutiq rantin (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Chumpiwillka pruwinsya - Wikipidiya +Qullpatumayku llaqtap chakan Santu Tumas mayuwan, Llusk'u +Chumpiwillka pruwinsya (aymara simipi: Chumpiwillka jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Chumbivilcas) nisqaqa Qusqu suyupi, Piruwpi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Santo Tomás llaqtam. +Mayukuna: Wililli mayu - Qañawimayu - Liwitaka mayu; Uchuy mayukuna: Carcanto (Qullqimarka distritupi), Llutu Kututu (Llusk'u distritupi) +Sallqa suyukuna: Suni +Ch'iñisiri / T'uqra: Chullpakuna +Mayta Qhapaq +Chumpiwillka pruwinsyapi allpa llam'kay (kastilla simipi) + +William John Paul Gallagher sutiyuq runaqa, icha "Liam" Gallagher (* 21 ñiqin tarpuy killapi 1972 watapi paqarisqa Manchester llaqtapi - ) huk Inlatirra mama llaqtayuq Oasis takiqmi, takina qillqaqmi, takichaqmipas aarqan. + +Husi Silwiryu Ulaaya Palanra(José Silverio Olaya Balandra, Kastilla simipi) sutiyuq runaqa (* 19 Pawqar waray killa 1782 paqarisqa Chorrillos llaqtapi - 29 ñiqin inti raymi killapi 1823 wañusqa Lima llaqtapi),huk piruwanu ankallis karqan. + +Canberra (inlish simipi) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap uma llaqtanmi. 35°18′27″S 149°07′27.9″E + +Waskaran mamallaqta parkipi +Uma llaqta Kanis +Kanis distritu; (kastilla simipi: distrito de Canis) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Bolognesi pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Kanis llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iñi + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Sawud Arabya). +"Piluta hayt'aq (Sawud Arabya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wila Wila munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Vila Vila) iskay ñiqin munisipyu Misk'i pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Wila Wila llaqtam (426 runa, 2001 watapi). +Saywitu: Wila Wila munisipyu +Mawk'a saywitu: Misk'i pruwinsya + +2 chaniyuq tikraykuna claro kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paaln nisqata huk p'anqakunapi maskay + +David Dacko sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin pawqar waray killapi 1930 watapi paqarisqa Bouchia llaqtapi - 20 ñiqin ayamarq'a killapi 2003 watapi wañusqa Yaundé llaqtapi) huk Chawpi Aphrika Republika mama llaqta yachachiq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Dacko. + +Runa Simi: Mitan kamaypaq suti + +Mana tawa ñañaykunayuq kanichu. + +quwiki Katiguriya:Kapchiq (Piruw) + +(Uchuy-manta pusampusqa) + +Jisq'on kay rimay (9) +Tukuy runaspata atiynin tian munasqanman jina llank'ananpaj, maynejllapipis llank'aspa kaswayninta mask'ananpaj, llank'aspallapunitaj kawsakuyman; chay llank'asqanmantatajri yupachikuyta, llank'ay patapitaj wasinpitaj runa jina kawsakuyta atinanpaj. +Mana ujllachu, tukuy atiyniyoj kanku samarinkunankupaj samarikusaspataj munaynillanku ruasqa kunanpaj, ña ruanasninta junt'aykuspaqa pillapis atiyniyoj mana munanpaj, ruasqan patapi asllawan unayta llank'anallantapuni munanqanku chayqa. Watapi uj kuti samarikuy mit'a kanqapuni, chay samarikuy mit'amantapis llank'aj runa qolqeta jap'inapuri tian, samarikuy mit'atinta lllank'anmanpis karqa jina. + +400 0 _ ‎‡a José Luis Perales‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtapi takichaq wan takiq‏ + +quwiki Chilipi amachasqa sallqa suyukuna + +Kamachichisqa 2 ñiqin ayriway killapi 1974 watapi +Kamasqa 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1909 watapi, Dortmund llaqtapi, Nordrhein-Westfalen. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Borussia Dortmund. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sallqa waqlliy. +"Sallqa waqlliy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lince nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Lince rikuy. +Linsi distritupi, Lima pruwinsya +Uma llaqta Linsi llaqta +Linsi distritu (kastilla simipi: distrito de Lince) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Puncha'w kamasqa 29 ñiqin aymuray killapi 1936 watapi, Oscar R. Benavides Umalliq. +Uma llaqtanqa Linsi llaqtam. +Mama llaqta Melitón Carvajal Yachay wasi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Linsi distritu. + +Lajas kantun (kastilla simipi: Cantón Las Lajas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa La Victoria llaqtam. +La Victoria (Llaqta k'iti) 990 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Lajas kiti + +Illimani, Chuqiyapu suyu +Uma llaqta Ichuqa +Ichuqa munisipyu (kastilla simipi: Municipio Ichoca) nisqaqa pichqa ñiqin munisipyu Inkisiwi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Ichuqa llaqtam. +Ichuqa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Tukuy Santukuna, Fra Angelico-p llimphisqan. +Tukuy Santukuna nisqaqa ñawpaq ñiqin p'unchawpi ayamarq'a killapi phistasqan kristiyanu raymim. Tukuy Santukuna p'unchawpiqa tukuy santukunamantam, hanaq pachaman chayamusqaña wañusqakunamantam yuyaykunku. Tukuy Santukuna p'unchawtaqa Wañusqa yuyay p'unchawmi qatin. +Tawantinsuyupiqa chay p'unchawqa ayamarq'ay p'unchawsi karqan. + +2 ñiqin qhapaq raymi killapi - Wikipidiya +2 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (02.12., 2-XII, 2ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 336 kaq (336ñ - wakllanwatapi 337ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 29 p'unchaw kanayuq. +1969 - José María Arguedas, Piruw mama llaqtayuq qillqaq (p. 1911). + +Katiguriya:Taripay amachaq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Taripay amachaq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Mama llaqta). +► Taripay amachaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (13 P) +► Taripay amachaq (mama llaqta)‎ (ch'usaq) +► Taripay amachaqkuna (Mama llaqta)‎ (ch'usaq) +Pruphisyun (Mama llaqta) + +Wañusqa 7 ñiqin pawqar waray killapi 1274 watapi +Tommaso d'Aquino Tomás Aquinomanta sutiyuq runaqa, (kastilla simipi: Santo Tomás de Aquino, latín simipi: Sanctus Thomas Aquinas; grisya simipi: Θωμάς Ακινάτης) (* 28 ñiqin qhulla puquy killapi 1225 watapi paqarisqa Rocasecca llaqtapi - † 7 ñiqin pawqar waray killapi 1274 watapi wañusqa Lacio llaqtapi), huk Italya mama llaqtayuq taytakura, Hatun yaya, Dyusmanta yachachiq kaspa, Munqhipas, qillqaqpas runam, latin simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tommaso d'Aquino. + +Uma llaqta Sincelejo +Sucre suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de Sucre) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Sincelejo llaqtam. +Sucre suyu: 26 munisipyukuna (5 pruwinsyakuna): +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sucre suyu (Kulumbya). +Uficial qillqa web Sucre Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Qhiti icha Wanwa (familia Culicidae) nisqakunaqa yawar ch'unqaq ch'iti ch'uspikunam. Qirisankunaqa yakupim kawsan. Huk rikch'aqkunaqa chukchuta huk unquykunatapas apan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhiti. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qhiti + +Asuka (Pinnipedia) nisqakunaqa mama quchapi kawsaq aycha uquq ñuñuq uywakunam. Challwakunatam mikhunku. +Piruwpa chalanpi kawsaq asuka rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Asuka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Asuka + +Katiguriya:Kultura (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Kultura (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Brasil). + +Tikraynin khuyayniyuq Kastillanu simipi: + +Tiyakuynin Wankawillka suyu, Wankawillka pruwinsya, Aqupampilla distritu, Musuq Uquru distritu +Sitaq (kastilla simipi: Nevado Citac) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum Chunta wallapi, Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Aqupampilla distritupi, Musuq Uquru distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.328 mitrum aswan hanaq. + +Tikraynin mast'a Kastillanu simipi: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'aran + +Runa Simi: Maswa + +Sumaj willaykunata willajkuna jina kausaychej (27-30) + +T'ikariy Wiñaypaq y Yachay Watakunapaq + +Yayayku hanaq Pachapi kaq, + +Claude Monet Ransiya mama llaqtayuq llimphiq + +UNESCO Tukuy runakunap qhapaq kaynin +Mama llaqta Hurdanya +Petra (Arabya simipi: البتراء‎ , al-Bitrā') nisqaqa Hurdanya mamallaqtapi huk mawk'a llaqtam. 1985 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Petrataqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. +Tukuy runakunap qhapaq kaynin + +Killachawwan qallarisqa chhasku wata +Kayqa killachawwan qallarisqa chhasku watapaq kalindaryum, ahinataq 2007 icha 2018. +(Chhasku wataqa 365 p'unchawniyuqmi — manam wakllanwatachu.) +Huk killachawwan qallarisqa chhasku watakuna + +Svante August Arrhenius (*19 ñiqin hatun puquy killapi 1859 paqarisqa Vik (Suwidsuyupi) llaqtapi - † 2 ñiqin kantaray killapi 1927 wañusqa Estocolmo (Suwidsuyu) llaqtapi; huk kawsay yachaymanta hampi yachaymantapas yachaqsi karqan. +1903 Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). +Yachaywasi: Catedral School (Upsala llaqtapi). +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Svante August Arrhenius. + +Esteban Arce pruwinsya Wallqanqa +Ansaltu (kastilla simipi: Anzaldo) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi, Quchapampa suyupi, T'arata pruwinsyapi, huk llaqtam, Ansaltu munisipyup uma llaqtanmi. Kay llaqtapi wak juch'uy ayllukuna tiyallankutaq: Kalallusta, Tijrasqa, Ch'ullku Mayu, Quibrada Unda, Alfa Mayu, Turu Qucha wak kunapis. +Kay llaqtapi runaqa astawanpis jallp'api tukuy laya puquykunata puquchikusqankumanta qullqita jap'ikunku. Paykuna papata, riwuta, sarata, siwarata ima astawan tarpunku. Q'umir yurakunatawan misk'i puquykunatawanpis puquchikullankutaq. Jinallamantataq uywakunata uywaspa chanta ranqhaspa. Wakin runa kay ayllupi sapa k'uychichaw p'unchaw puquchisqankuta, mikhunata ima ranqhaspa qullqichallankutaq. +Yupaykuna: Ansaltu munisipyu +Ansaltu munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Roman Herzog sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin ayriway killapi 1934 watapi paqarisqa Landshut llamarlo - 10 january 2017 ), huk Alimanya mama llaqtayuq taripay amachaq, yachaq wan pulitku qarqan, umalliqninmi kachkan. +1994 watamanta 1999 watakama ñawpaq kuti Alimanya llaqtapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roman Herzog. + +19 ñiqin ayamarq'a killapi 1999 watapi – 26 ñiqin hatun puquy killapi 2004 watapi +26 ñiqin hatun puquy killapi 2004 watapi (47 watayuq) +Boris Trajkovski (makidunya simipi: Борис Трајковски) sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin inti raymi killapi 1956 watapi paqarisqa Monospitovo llaqtapi - 26 ñiqin hatun puquy killapi 2004 watapi wañusqa Mostar llaqtapi) huk Makidunya mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Boris Trajkovski. + +John Davies Cale sutiyuq runaqa icha John Cale (* 9 ñiqin pawqar waray killapi 1942 watapi paqarisqa Garnant llaqtapi - ) huk Kamri (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) mama llaqtap rock takiqmi, viola, piano wan qitara waqachiq, takina qillqaqmi, takichaqmipas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: John Cale. + +Uquti unquy (Haemorrhoides; QSHKS qillqaypi: Oqoti onqoy) nisqaqa runa uqutipi, akata yawarchaq unquymi. + +Akllanasqa p'unchawpi 2 ñiqin anta situwa killapi 2004 watapi +Runa llaqta / Hawaykawsay +Laqaya[1] icha Lakaya[2] nisqaqa Buliwya suyupi huk mawk'a llaqtam , P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qulcha "K" munisipyupi. + +Saratow nisqaqa (rusu simipi: Саратов) Rusiya mama llaqtapi, Wolga suyupi, huk llaqtam. Saratow llaqtapiqa 836.900 runam kawsachkan (2012). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Saratow. + +Aswan hatun llaqta Kampala +Uganda nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Kampala llaqtam. + +Yorem simi icha Mayo simi (Yorem Nokki) nisqaqa chawpi Mishikupi huk rimaymi, Yorem (Mayo) runakunap rimasqan, utu astika rimaykunaman kapuq. + +2 chaniyuq tikraykuna killa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Salamanca (Shalamanca) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Uma llaqta Topeka +Kansas nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Topeka llaqtam. + +07. Q'osko llaqta + +Runa Simi: Piruwpa unanchan + +quwiki Piruwanu Sach'a-sach'a Kururanapaq Runallaqtapura Tantanakuy + +Narciso Campero - Wikipidiya - Narciso Campero Leyes sutiyuqqa (29 ñiqin kantaray killapi 1813 watapi paqarisqa Tarija llaqtapi, Buliwyapi, 11 ñiqin qhapaq raymi killapi 1896 watapi ...qu.wikipedia.org/wiki/Narciso_Campero + +Runa Simi: Kachariy + +Pacha K'Anchay + +Punku p'anqa: Mishiku +Mishiku · Mishikupa wiñay kawsaynin · Katiquriya: Mishiku · Punku p'anqa: Chinchay Awya Yala +Allpa saywachi, Sallqa pacha +Allpa saywachi: Urqukuna - Nina urqukuna - Mayukuna - Quchakuna +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Teotiwakan - Tlatelolco - Calakmul - Chichen Itza - La Venta - Aztlán +Mamallaqta risirwakuna: Mishiku suyupi mama llaqta risirwakuna: - Pantanos de Centla mama llaqta risirwa - Sian Ka'an +Willkachasqa ñawpa suyukuna: +Sallqa kawsay risirwakuna: +Risirwa suyukuna: Katiguriya:Mishikupi amachasqa sallqa suyukuna: Chihuahua risirwa suyu +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Kusa qillqakuna (suyapayaqkunapas) +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Chili +Punku p'anqa: Ikwadur +Punku p'anqa: Piruw +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mishiku. +Mama llaqta, kawpay +Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq: +Ñawrakuna: Katiguriya:Mishiku mamallaqtap wiñay kawsaynin - Mishikupa wiñay kawsaynin - Azteka - Tolteka - Maya Ñan +Runa llaqtakuna: Katiguriya:Mishikupi runa llaqtakuna - Mishiku suyupi runa llaqtakuna - Maya runa - Náhuatl runan - Mixteco - Otomí - Totonaca - Tzotzil - Tzeltal - Mazahua - Mazateco - Zapoteco +Simi kapchiy: Mishiku mamallaqtap qillqaqninkuna; Simi kapchiy +Taki kapchiy: Takiqkuna: Pedro Infante - Jorge Negrete - Lila Downs - Susana Harp - Lorena Vera - Chuy Rasgado; Waqachinakuna: Qina - Siku - Pututu - Antara - K'uypi - Kachu - Wankani; Kusituykuna: Lorena y Los Alebrijes - RBD - Lista: Kusituy (Mishiku); Taki kapchiy +Karu puriy: Mishiku - Chichen Itza - Akapulko - Cancún Mamallaqta parkikuna +Suyukuna (Mishiku) +Katiguriyakuna: +Punku p'anqa +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:41, 16 awr 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Jisq'on kay rimay (9) +Tukuy runaspata atiynin tian munasqanman jina llank'ananpaj, maynejllapipis llank'aspa kaswayninta mask'ananpaj, llank'aspallapunitaj kawsakuyman; chay llank'asqanmantatajri yupachikuyta, llank'ay patapitaj wasinpitaj runa jina kawsakuyta atinanpaj. +Mana ujllachu, tukuy atiyniyoj kanku samarinkunankupaj samarikusaspataj munaynillanku ruasqa kunanpaj, ña ruanasninta junt'aykuspaqa pillapis atiyniyoj mana munanpaj, ruasqan patapi asllawan unayta llank'anallantapuni munanqanku chayqa. Watapi uj kuti samarikuy mit'a kanqapuni, chay samarikuy mit'amantapis llank'aj runa qolqeta jap'inapuri tian, samarikuy mit'atinta lllank'anmanpis karqa jina. + +Sumaq Llaqta + +P sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +P sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +P sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Raffaella Maria Roberta Pelloni icha Raffaella Carrà sutiyuq warmiqa (18 ñiqin inti raymi killapi 1943 watapi paqarisqa Bologna llaqtapi - ) huk Italya mama llaqtayuq pop takiqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raffaella Carrà. + +(Llaqtapata-manta pusampusqa) +Tiyay Qusqu suyu, Urupampa pruwinsya, Machu Pikchu distritu +Patallaqta icha Llaqtapata nisqaqa Inkakunap huk uchuy llaqtansi karqan, pata pata chakrasapa, Piruw mama llaqtapi Inka ñanpi, huk urqu kinraypi patapi, Kusichaka mayu patanpi, Willkapampamanta manas karuchu. +Manqu Inka Yupankis Qusqumanta ayqispa 1536 watapi Llaqtapatata kañirqan, ispañul awqaqkunap mana inka ñantachu tarinanpaq. Chayrayku awqakuna manas tarirqanchu. +Patallaqtap puchunkunaqa Machu Pikchumanta 4 km karum, Qusqu llaqtamantataq 50 km, Qusqu suyupi, Urupampa pruwinsyapi, Machu Pikchu distritupi tiyaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Patallaqta. + +Uma llaqta Alfonso Ugarte +Coronel Gregorio Albarracãn Lanchipa distritu (kastilla simipi: Distrito de Coronel Gregorio Albarracãn Lanchipa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Alfonso Ugarte llaqtam. + +1582 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. Chay hinam karqan illapachaw kaq 4 ñiqin kantaray killapi p'unchawkama karqan. Chay p'unchawpitaq Tayta Papa Griguryu XIII Griguryanu kalindaryu nisqata kamarichiptinsi Italya, Pulunya, Purtugal, Ispaña mama llaqtakunapi, kulunyankunapipas, ahinataq Awya Yalapi, chay musuq kalindaryu llamk'ayta qallarirqan. Chayrayku chay suyukunapi 4 ñiqin kantaray killapi p'unchawtaqa 15 ñiqin kantaray killapi p'unchawsi qatirqan. Chaywansi chay 1582 wataqa 355 p'unchawllayuq karqan. + +Ocotepeque suyu saywitu (Unduras) +Ocotepeque suyu (kastilla simipi: Departamento de Ocotepeque), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Ocotepeque. +Kamasqa 20 ñiqin hatun puquy killapi 1906 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ocotepeque suyu. + +Pruwinsya Burnet O'Connor pruwinsya +Mayupura (kastilla simipi: Entre Ríos) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Tarija suyupi, huk llaqtam, Burnet O'Connor pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Burnet O'Connor pruwinsya) + +Mrs. Doubtfire (inlish simipi: Mrs. Doubtfire) nisqaqa 1993 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Chris Columbusmi. 20th Century Foxwan ruruchinapaqmi rurasqa. + +Waras pruwinsya - Wikipidiya +Tuqllarahu rit'i urqu, Ishinka rit'i urqumanta rikuska, Waras pruwinsya +Waras pruwinsya (aymara simipi: Waras jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Huaraz) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Waras llaqtam. +7 Llaqta pusaqkuna +9 Willay pukyukuna +Mayukuna: Qillqay mayu - Santa mayu +Quchakuna:: Churup qucha - Pallqaqucha - Rahukulta qucha +Pruwinsyapiqa kastilla simitam, qhichwa simitam rimanku. +Llaqta pusaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Yuraq Unu nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Kallawaya pruwinsya,pi Punu suyupi, huk urqum. + +3 chaniyuq tikraykuna qhari kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paqarisqa 7 ñiqin ayriway killapi 1506 +Raymi 3 ñiqin qhapaq raymi killapi +Aswan riqsisqa llimphisqan sonqo, chakana +Francisco Javier, Francisco de Jaso y Azpilicueta (kastilla simipi: San Francisco Javier S.J.) sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin ayriway killapi 1506 watapi watapi paqarisqa Jaso Kastillu Javier llaqtapi - † 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1552 watapi wañusqa Shangchuan Wat'a) huk Ispaña mama llaqtayuq kathuliku santus qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Francisco Javier. + +Kaypi rimasqa: Piruw (Lampalliqi suyu) +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Lampalliqi suyu) +Inkawasi-Kañaris nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, piruwanu Lampalliqi suyupi (Inkawasipi, Kañarispi) rimasqa. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñak'ariq +Tikraynin ñak'ariq Kastillanu simipi: + +Robbie Cada sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, rurasqanta sapsi kamay nisqamanmi kacharin. Kayqa tukuy Tiksimuyuntinpim chanin. +Robbie Cada sutiyuqqa pitapas saqillan kay rurasqanta llamk'achiyta imapaqpas, mana phatawanchu, chay hina phatakuna mana kamachiypa kamachiptinkama. + +(mana ñiqichasqa): Rosids + +Tikraynin jilliyuq Kastillanu simipi: + +aywiki Coronel Gregorio Albarracín Lanchipa jisk'a t'aqa suyu + +Runa Simi: Ipariya distritu + +Runa Simi: Sajama pruwinsya + +Runa Simi: Awqakuq + +400 0 _ ‎‡a John Quincy Adams‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq‏ + +Runa Simi: ABBA + +Runa Simi: Umawa + +"Kunan Hatun P'unchay Kan. + +Qhichwa Simi (Quechua) + +Watiqmanta qankunawan, qhichwa qallunchikpi ñawirina, yacharina, parlanarikuna, riksinarikuna. Comunidadespiqa may chhika qhapaq kayninchisqa tiyan, chay kawsayninchikmanta kay kutipi sik'irisun awaykunata. Añaskitu puriskiriqa ch'usarirqa jaqay alturas Raqaypampa, chiri jallp'akunaman (prov. Mizque). + +Tiyay Punu suyu, Punu pruwinsya, Chukuwitu distritu +Inka Uyu (aymara simi inka inka, uyu kancha[1] "Inka kancha", kastilla qillqaypi Inca Uyo, Inca Uyu) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk ñawpa Inka llaqtam, Chukuwitu llaqtapi, Punu suyupi, Punu pruwinsyapi, Chukuwitu distritupi.[2] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Punu suyup ñawpa llaqtankuna. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Bahamakuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Bahamakuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Bahamakuna). +"Uma kamayuq (Bahamakuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ama Chilipi, Buliwyapi Chachaq'uma nisqa Senecio nutans nisqawan pantaychu. +Chachakuma (Escallonia) nisqaqa huk sach'a, thansa yurakunam, 147 rikch'aqniyuq rikch'anam, Awya Yalapi wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chachakuma. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chachakuma + +"Wikipedia:Wiphalakunap Plantillankukuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Anqasqucha rit'i urqu (Qusqu) + +(Akichwa-manta pusampusqa) +Tiyay Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Jaqhichuwa (kastilla qillqaypi Aquichua, Aquichuo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk urqum, Willkanuta wallapi, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Markapata distritupi.[1] Pikchunqa mama quchamanta 5.300 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Wankawillka pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Wankawillka pruwinsya +► Llaqta (Wankawillka pruwinsya)‎ (2 P) +"Wankawillka pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wasa nisqaqa runap icha uywap qhipaq kaq rakinmi. + +2 chaniyuq tikraykuna yupa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: yupa1yupa2 + +Tikraynin khamusqa Kastillanu simipi: + +Pacha phuyu sach'a sach'a Mindo llaqta ñiqpi + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'aki pacha + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Esmeraldas marka) + +Chay jina kananpaqqa CEPRAqa purin, llank'an, CEPRA radiomantapachataq parlan castellanopi, qhichwapi, aymarapi ima, chaqra runakunaman, wakcha runakunaman yuyaychaspa, yachachispa. Jinallataq CEPRAqa yanapan, ñawpaqman tanqan waq radiokuna kikin yuyaywan llank'anankupaq, parlarinankupaj, ajinamanta CEPRAq yuyasqanta tukuyniqpi uyarinankupaq. +Ajinata CEPRA yuyan, llank'an, yuyaychan chaqra runakunaman, wakcha runakunaman, paykunapaq sumaq kawsay kananpaq, soberanía alimentaria nisqa ima kananpaq. + +Khishkamanta jarap'asqa, + +Runa Simi: Matagalpa suyu + +Ikitus, Maynas pruwinsyap uma llaqtan +Uma llaqta Tamshiyaku +Tamshiyaku distritu icha Fernando Lores distritu (kastilla simipi: Distrito de Fernando Lores) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Luritu suyupi , Maynas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tamshiyaku llaqtam. + +Badalona llaqtaqa Ispañapi huk llaqtam, Katalunya suyup llaqtanmi. + +Uma llaqta Chawin +Chawin distritu; (kastilla simipi: distrito de Chavín) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chincha pruwinsyapi, Ika suyupi. Uma llaqtanqa Chawin llaqtam. + +Tibetu birmanu rimaykuna nisqaqa Sinu tibetu rimaykunaman kapuq urin ayllunmi, Asyapim, qanchis chunka hunuchá rimaqniyuq. Rakikuq rimaykunam. +Lliwmanta aswan rimaqniyuq tibetu birmanu rimaykunaqa birmanu simim (tawa chunka hunuchá rimaqniyuq), yi simim (Chunwapi), tibet simim. +Tibetu birmanu rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Murrupun pruwinsya - Wikipidiya +Santo Domingo, Murrupun pruwinsya +Uma llaqta Chulukanas +Murrupun pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Murrupun jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Morropón) Piwra suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chulukanas llaqtam. + +Utkupampa pruwinsya - Wikipidiya +Utkupampa pruwinsya (aymara simipi: Utkupampa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Utcubamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Utkupampa (Bagua Grande) llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Cordillera de Colán risirwa suyu +Mayukuna: Marañun mayu - Utkupampa mayu +Hananwaka urqu, Tactago llaqta, Kumpa distritu + +Paqarisqa 18 Chakra yapuy killa 1933 +Just "Justo" Fontaine (* 18 ñiqin chakra yapuy killapi 1933 watapi paqarisqa Marrakech llaqtapi, Morocco mama llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. + +Wañusqa 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1221 watapi +Rurasqankuna República Dominicana, Burgos Pruwinsya, Quyllur yachaqkuna, yachaqkuna, Navas del Madroño +Raymi 8 ñiqin chakra yapuy killapi +Domingo de Guzmán Garcés, OP, (kastilla simipi: Santo Domingo de Guzmán, OP), sutiyuq runaqa (* 1170 watapi paqarisqa Caleruega llaqtapi - † 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1221 watapi wañusqa Bologna llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq kathuliku Santu qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Domingo de Guzmán. + +Fuencarral-El Pardo distritu; (kastilla simipi: distrito de Fuencarral-El Pardo, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fuencarral-El Pardo distritu. + +N, n nisqaqa latin siq'i llumpapi chunka tawayuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq isqun kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Iliktrunigatiwu kay mana riqsisqa (Pauling iskala) +Argun icha Argon (musuq latin simipi: Argon, grigu simimanta Αργό), Ar nisqaqa huk umiña wapsi qallawam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Aphrika). +"Qucha (Aphrika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiy yura (Camellia sinensis) nisqaqa huk thansam, Piruwpi musuq yuram. Ch'akisqa raphinkunataqa q'uñi yakuwan chaqruspa tiy nisqa upyanatam ruranchik. + +T'anqar[1] (Dunalia spinosa) nisqaqa Piruwpi wiñaq hampi yuram. + +Llank'ay umalliq +Ñawpa llank'ay umalliq + +Runa Simi: Wanaku + +Phransya Mama Llaqta + +Diego Velázquez Ispaña mama llaqtayuq llimphiry + +Payta sipiptiykim, ñuqa wañukusaq. + +Runa Simi: Qarampa llaqta + +Manaraqmi willawarqankichu ruranaykipaq taripana p'anqata icha ruraqta. + +Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) +Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (inlish simipi: Snow White and the Seven Dwarfs, kastilla simipi: Blanca Nieves y los Siete Enanitos, Blanca Nieves y los Siete Enanos) nisqaqa 1937 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa David Dodd Handmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. +Rit'i Yuraqchamanta + +quwiki Katiguriya:Taripay amachaq (Mishiku) + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaqmaymantam +Qusqu llaqtapim plazachallanpimsuyaykamullaway, + +Runa Simi: Puquy mit'a + +Jémpue, nina paqarichiq q'inti / 16 +Jémpue, nina paqarichiq q'inti +Iwa, runa mikhuq hatun runallas ninata hap'iq kasqa. Mana kacharispas allinta qhawaq. Aguarunakunamanqa manas quyta munaqchu. Paykunapas manas qichuyta atiqkuchu, Aguarunakunata wañuchispa mikhurqapuqtinsi manchakuqku. +qhipanpamanta rawrachkaq ninaman achhuykusqa, q'unchaq rawramusqan ninamansi hatun chupachanta winaykusqa. Ruphaspas q'intiq chupanqa phurunkunaman hap'irqun. Q'intiqa chupachan rawrachkaqsi q'usñirispa, q'usñirispa utqayllata phalaspa hatun Iwaq wasinmanta lluqsisqa. Iwataqsi qaparisqa: +Jémpue q'intichaqa ch'aki mallkikunata machu mallkikunata llamt'a rurana mallkikunata tarispas chupachanwan rakhu k'aspikunaman tupaykachispa hap'ichisqa. Lliwpi ninata saqispas phalasqa. Q'intichaqa aychanman nina rawray ayparqunan kachkaqtinsi, Marañon mayuman phawaykuspa unu ukhuman winarqukusqa. Chayhinatas phurunpi nina rawray wañupusqa. C h a y p'unchawmantapachas, llapan q'intikuna usphaman rikch'akuq yuraq uqi llimp'i chupachayuq kapunku. Aguarunakunataqsi ninata hap'ikuspa wasinkuman apakusqaku, chaymantapachas ninaq mana wañunanpaq allinta qhawapayanku. +Chay p'unchawmantapachas Aguarunakunaqa tuta p'unchaw ninataqa rawrachkaqtapuni hap'inku, chaywan mikhunanku wayk'ukunankupaq, platanus kankanankupaq, rumu kankanankupaq, mana aychaq ismunanpaq, aycha q'usñichinankupaq, paray p'unchawkuna chiriy tutakuna, chakinku q'uñichikunankupaq. +Quyllur llaqtayuq wawamanta (el principito) + +KECSUA: Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Tiyay Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Antawaylla distritu, Lukri distritu, Urupisa distritu +Laya Wari llaqta +Llaqtakuna: Qusqu: 30 km +Pikillaqta (muyuna (ñawpa)) nisqaqa Warip ñawpa llaqtam Piruw suyupi, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi (Antawaylla distritu, Lukri distritu, Urupisa distritu). Qusqumanta 30 km karum. + +Uma llaqta Charasani +Bautista Saavedra pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Bautista Saavedra jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Bautista Saavedra) Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Charasani llaqtam. +Kay pruwinsyaqa umalliq Bautista Saavedra Malleamantam sutichasqa (1870-1939). +Amachasqa suyukuna: Madidi mamallaqta parki - Apulupampa sallqa pacha suyu +Mayukuna: Such'i mayu +Pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Bautista Saavedra pruwinsya + +Rikch'aq - Wikipidiya +Rikch'aq (latin simipi: species) nisqaqa kawsaqkunapaq mitan kamaypi, raki huñukunapaq huk katiguriyam. +Kay hinam rikch'aqpaq sut'ichakun: Huk rikch'aqman kapuq lliw huk kaqkunaqa yumanakuspa kuskanpa miraywa kana wawankunata wachaspa miraykuyta atinmi. +Carl von Linné sutiyuq Suysya mama llaqtayuq runaqa rikch'aqpaq iskaynintin simiyuq, latin icha grigu simipi mitan kamaypaq sutita kamarqan. + +Tiyay Uyuni kachi qucha, P'utuqsi suyu, Daniel Campos pruwinsya, Tawa munisipyu, Yunsa kantun +Inka Wasi (kastilla qillqaypi Incahuasi) nisqaqa Uyuni kachi quchapi, Buliwya suyupi, huk llaqtam, tara hina, P'utuqsi suyupi, Daniel Campos pruwinsyapi, Tawa munisipyupi, Yunsa kantunpi. +Tawa munisipyu: yupaykuna, saywitu (Inkawasi wat'awan) + +Huk taripakuq, taripay wasipi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. +Taripakuq, Chiqanchaq, Chaninchaq, Kuskachaq icha Huwis (kastilla simipi: juez) nisqaqa taripay suntur icha chaninchay wasi nisqapi wanana taripana nisqapi ima hucha rurasqamanta ch'atasqa runata taripaywan wanachan icha - ama nispa - qispichin, iskay mañaqpurataq taripanakuy nisqapi huk mañaqta chiqachan icha mañaqpura chimpapuraychinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripakuq. + +Katiguriya:Sawintu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Sawintu yura rikch'aq ayllu +Sawintu yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Myrtaceae). +"Sawintu yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tullpu icha Tullpi nisqaqa llimphiyuq imayaymi, llimphinapaq qillqanapaqpas llamk'achisqa. + +2 chaniyuq tikraykuna mak'alliy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Awidul (genus Betula) nisqaqa huk sach'akunam, thansakunam, tawa chunka rikch'aq, Iwrupapi, Asyapi, Chinchay Abya Yalapipas wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awidul. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Awidul + +Copahue nisqaqa Chili mama llaqtapi, Arhintina mama llaqtapipas, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 2.997 mitrum aswan hanaq. + +Kapiqantu [1] (Dianthus caryophyllus) nisqaqa huk quram, rikch'aq klawilmi, runap ancha chaninchasqa achala waytam. + +San Pedro de Pilas distritu (kastilla simipi: Distrito de San Pedro de Pilas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Pedro de Pilas llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiq (Ispaña). + +Pinocchio (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Pinocchio (kastilla simipi: Pinocho) nisqaqa 1940 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Ben Sharpsteen, Hamilton Luskemi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Uma llaqta Q'imi (Quime) +Q'imi munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Quime) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Inkisiwi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi, Kimsa Krus wallapi. Uma llaqtanqa Q'imi (Quime) llaqtam (2.439 llaqtayuq, 2001 watapi) . +Urqukuna: Jach'a Ninaqullu - Wayna Ninaqullu - San Enrique (Chuqitanka kantunpi) - San Lurinsu - San Philipi (Chuqitanka kantunpi) - Turini (Chuqitanka kantunpi, saywapi Loayza pruwinsyawan) +Quchakuna: Chalamarka qucha (Chuqitanka kantunpi) - Wayllani qucha - Wallatani qucha +Q'imi munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Jorge Córdova sutiyuqqa (23 ñiqin ayriway killapi 1822 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 23 ñiqin kantaray killapi 1861 watapi wañusqa Matanza del Loreto llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (15 ñiqin chakra yapuy killapi 1855 watamanta 9 ñiqin tarpuy killapi 1857 watakama). + +Inti Mujus "Tinkuna" + +La Libertad (Waras) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Kamasqa ,Umalliq. + +Ankaqa, ¡Chiqaqchá! nispa sunqun ukullapi nisqa. Chayqa kusisqa, mana payta mikusqachu. +Hina ankataqa purichin. Chaymantas, ukuchaqa, qunqayllamanta, huk tuquman yaykuykun, hinas ankaqa nin: +Maypipas tarillasaqpunim, nispa. ñuqata yanqalla llullaykukuwan: wawayta qusayki nispa. +Mana maman uqallachkaptinsi huk yutucha tuqyaramusqa. Chay yutuchas qawasqa waqtankunata, hinaspas mana rikusqachu mamanta. Chay tuqyaramuq yutuchas sunqunta tapukusqa: ¿Maypitaq mamay kachkan?, nispa. Manas mayqin waqtapipas kasqachu, hinaspas chay yutucha nisqa: Risaqyá mamay maskaq, nispa. + +Runa Simi: Pitunilla Antikuna parki + +Mama llaqta Ikwadur +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Ampatu +Simikuna kichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy 161 runa / km² +Hallka k'iti k'anchar 2.896 km² +Kamasqa wata 26 ñiqin anta situwa killapi 1824 watapi +Tunkurawa marka[1][2] (kastilla simipi: Provincia de Tungurahua) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Ampatu llaqtam. +4 Llaqtakuna +5 Suyupi paqarisqa + +Uranu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Uranu (sut'ichana) rikuy. +13 ñiqin pawqar waray killapi 1781 +Iruru muyup hallka k'iti k'ancharnin: +Hallka k'iti k'anchar: +Uranu (latin simimanta: Uranus, kastilla simipi: Urano) nisqaqa intimanta qanchis karu kaq puriq quyllurmi inti llikapi. +Puriq quyllurkuna · Tuna puriq quyllurkuna · Luqa Kurkunkuna: Mitiwruwitukuna · Puriq quyllurchakuna (Wanku) · Sintawrukuna · TNO-kuna (Kuiper-pa Wankun/Ayphu P'allta Muyu) · Aquchinchaykuna (Oort-pa Phuyun) +Quyllur yachay imakuna, inti llika imakuna qillqa Quyllur Yachay Qillqapas rikuypas. +↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Pukyumanta willaypi pantasqa: unanchachaqa manam allinchu; Seidelmann2007 nisqapaq pukyu qillqa manam kanchu +↑ 7,0 7,1 Pukyumanta willaypi pantasqa: unanchachaqa manam allinchu; Jacobson1992 nisqapaq pukyu qillqa manam kanchu +↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Pukyumanta willaypi pantasqa: unanchachaqa manam allinchu; Lunine1993 nisqapaq pukyu qillqa manam kanchu +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:28, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Khallka pruwinsya + +Samana yawri nisqakunaqa samanapaq ukhu yawrikunam. +Runaqa, achka allpa pachapi kawsaq uywakunapaq surq'anwanmi saman. +Yaku pachapi kawsaqkunataq, ahinataq challwakuna, yawsamaqwanmi saman. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Samana yawri. + +Ch'anqay, chuqay, wikch'uy + +Churulki urqu, Qutaqayta munisipyu, Chichas walla +Pruwinsya Chinchay Chichas pruwinsya +Qutaqayta munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Cotagaita) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Chinchay Chichas pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qutaqayta llaqtam. +Kunsipsyun llaqta kantun 560 Willuryu (Villorrio) / Kunsipsyun llaqta 241 + +Katiguriya:Llaqta (Phinsuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Phinsuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Phinsuyu). +"Llaqta (Phinsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Phinsuyu) + +Wañusqa 23 ñiqin hatun puquy killapi 1996 watapi (80 watayuq) +Helmut Schön (* 14 ñiqin tarpuy killapi 1944 watapi paqarisqa Dresden llaqtapi - 23 ñiqin hatun puquy killapi 1996 watapi paqarisqa Wiesbaden llaqtapi ), huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aq'mi. +Alimanya piluta hayt'ay quchu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Helmut Schön. +Piluta hayt'aq (Hertha BSC) + +Yuri Alekséyevich Gagarin sutiyuq runaqa (rusya simipi: Юрий Алексеевич Гагарин)(* 9 ñiqin pawqar waray killapi 1934 watapi paqarisqa Klúshino, Smolenskpas Óblast llaqtapi - 27 ñiqin pawqar waray killapi 1968 watapi wañusqa Novosyolovo, Vladimirpas Óblast llaqtapi) huk Rusyap mama llaqtayuq Phawaq awqaq suyu runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuri Gagarin. + +Aswan hatun llaqta Papeete +Runa llaqtap sutin Francopolinesio, -a +Ransis Pulinisya icha Ransiya Pulinisya nisqaqa Ransiya mama llaqtap huk kulunyanmi, Usiyanyapi wat'akunam. Pulitiku, musiku chawpinqa Papeete llaqtam, Tahiti wat'apim, lliwmanta aswan hatun wat'am kaq. + +Kristu Qispichiq wank'a nisqaqa Jesu Kristu Qispichiqmanta wank'am Rio de Janeiro llaqtapi, Brasilpi. +7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Kristu Qispichiq wank'ataqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. + +Rikchap ch'ulla ID-nin + +Tikraynin chikchiy Kastillanu simipi: + +Girona llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Katalunya suyup llaqtanmi, Girona pruwinsya uma llaqtanmi, 96 188 tiyaq runakunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Girona. + +Manuel Benítez «El Cordobés» Ispaña mama llaqtayuq turup wañuchiq + +www.amakuna.com + +Runa Qullusqanmanta, Pablo Landeo + +quwiki Katiguriya:Praha llaqtapi paqarisqa + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/q" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Intillaqta Machu Picchu, Peru + +Quechua: yachakuq (qu) + +Hina kaqtinmi huñukusqanku chunka ukniyoq(11) organizaciones nesqakuna ymaymana p'achakuna awanankupaq hinaspas rikuchinqanku qhatunapaq kay desfile de modas nesqapi, kay p'achakunaqa makiwan ruwasqa hinamantapis makinakunawan ima. +Hina kaqtinmi kunanqa yachaqashanku allinta awayta imaymana p'achakunata echaqa tukuy paqocha willmamantakam imaraykuchus kay p'achakunaqa pasaq q'oñi allin kay chiri killakunapaq nispa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Phinsuyu). +"Qucha (Phinsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yuyu kinwa[1] (Atriplex herzogii) nisqaqa Piruwpi wiñaq hampi yuram. + +Centro distritu icha centro marka madriq; (kastilla simimanta: distrito Centro de Madrid), nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Centro distritu. + +Bytom nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Bytom llaqtapiqa 172.762 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bytom. + +Luis Emilio de Souza Ferreira Huby; "Don Luis" sutiqpa, (*6 ñiqin kantaray killapi 1908, paqarisqa Lima llaqtapi, - †29 ñiqin tarpuy killapi 2008 La Punta wañusqa llaqtapi), sutiyuq runaqa huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Kay mama llaqtakunapi: Phiyi +Iskaynintin qillqa simim hindustani rimaymanta yurirqan: Baratpi Hindi simim, Diwanaqri siq'i llumpawan qillqasqa, Pakistan mama llaqtapitaq Urdu simitaq, arabya siq'i llumpawanmi qillqasqa. Hukllachasqa Qhapaq Suyup kasqa kulunyankunapipas mitmaqkunam rimanku. Phiyipi hindustani nisqa sutiwan tukri simipas. Chay iskaynintin simikuna ancha kaqllam, hapiqanakunallam. Baratpipas Pakistanpipas hindustani rimaypi pilikulakunatam qhawachinku, iskaynintin mama llaqtapi hapiqanalla. + +Wallakuna Yuraq Walla, Antikuna +Ñawpaq wichasqa: 1936, E. Schneider, A. Awerzger +Kitarahu (kastilla qillqaypi: Quitaraju) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, huk rit'i urqum Anqash suyupi, Waylas pruwinsyapi, Santa Krus distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.035 / 6.040 mitrum aswan hanaq. + +(Qiru llaqta-manta pusampusqa) +Santiago Kiru (urin runasimipi: Q'iru; kastilla simipi: Santiago de Quero) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Tunkurawa markapi, huk llaqtam, Kiru kitip uma llaqtanmi. +Kiru kitillipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. [1] +- Yupaykuna: Kiru kiti + +Andajes distritu (kastilla simipi: Distrito de Andajes) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Uyun pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Andajes llaqtam. + +Kunti Apachi simiqa (Ndee biyati' / Nnee biyati') 13.000 Kunti Apachi runakunap rimayninmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunap Arizona suyunpi. + +Pichakunki, Urqurara, Pichana, Pichqa icha Qispiqullan (Orion, Ωρίων, Ori) nisqaqa huk waranim. + +Luzmila Carpio - "Wiñay Llaqta" + +(…) "allin karan kay kimsa punchaw, imaymana yacharisqaykuta kunan ripunaykupaq apakuchkayku, derechuykuta respetachikunaykupaq, ñuqayku allinta yacharitamuyku. Mana ñuqayku yacharaykuchu. Llaqtaykupi chay invernaderopi llankayta, ni derechuykutapas mana ancha yacharaykuchu, pero khunanqa [yacgariykuñan]." + +Kañiti pruwinsya +Waral pruwinsya +Waruchiri pruwinsya +Wawra pruwinsya +Yawyu distritu (Lima suyu) +Wachu llaqta + +Yuraq pirqa: +Anqas punku: +Paqarinkama, llamkamasiykuna. +Ama aychata qowaychu, ñañay. +g. Ama waytakunata qowaychu. +4. ¿Sayk'usqachu kashanki, taytay? +6. Ama tiyanaykita qowaychu. +Allqochaywan pukllay, wawaykuna. +1. Uywakuna + +Puka willka Qala suytu Q'illu berundus Q'illu qumpis Q'oe sullu Qumpis + +Runa Simi: Ñiqwin + +RUNA SIMI RAYMI SUYU + +ketšua: simi qullqa, rimayqillqa, simitaqi + +Titiqaqa wat'a - Wikipidiya +Titiqaqa qucha Qhuchi wat'awan, Titiqaqa wat'amanta rikusqa +Tiyay Titiqaqa wat'a kantun, Qupaqhawana munisipyu, Manqu Qhapaq pruwinsya, Chuqiyapu suyu, Titiqaqa qucha +Hallka k'iti k'anchar 14,3 km² +Titiqaqa wat'a (Isla del Sol) +Titiqaqa wat'a nisqaqa (ñawpa Qhichwa suti: Intinkala[1], kastilla simipi: Isla del Sol, "Intip wat'an, Intiwat'a") Titiqaqa quchapi, Chuqiyapu suyupi, Manqu Qhapaq pruwinsyapi, huk wat'am. Chaymantas Manqu Qhapaq Mama Uqllu warminwan lluqsirqan. +Warmikuna, Titiqaqa wat'a +Titiqaqa wat'api +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Titiqaqa wat'a. + +Qaqa distritu +Wayanay llaqtaqa Wayanay mayu patanpi, Wayanay rumi sach'a sach'awan, Aqupampa pruwinsya +Uma llaqta Qaqa (Caja) +Qaqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Caja) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Aqupampa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Qaqa llaqtam. +Piruwpi pruwinsyakuna, distritukuna: Yupaykuna (INEI) +Distritu (Aqupampa pruwinsya) + +Katiguriya:Suyu (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Suyu (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Mishiku). +"Suyu (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Suyukuna (Mishiku) + +Arches mamallaqta parki +Washington nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Salt Lake City llaqtam. + +Víctor Larco Herrera (kastilla simipi: Distrito de Víctor Larco Herrera) nisqaqa Piruwpi huk distritum, Qispi kay suyupi, Truhillu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Buenos Aires llaqtam. + +8 ñiqin kantaray killapi 1735 watapi – 7 ñiqin hatun puquy killapi 1799 watapi +Aixin-Jueluo Hongli (chinu simipi:愛新覺羅弘曆, Manchu: Aisin Gioro hala i Hung Li), Qianglong Hatun Qhapaq (* 25 ñiqin tarpuy killapi 1711 watapi watapi paqarisqa Pikkin llaqtapi - 7 ñiqin hatun puquy killapi 1799 watapi wañusqa Pikkin llaqtapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aixin-Jueluo Hongli. + +Sut'i musyay nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Musyay nisqakunaqa kawsaqkunap musyana yawrikunawan chaskisqan willakuna. + +Zumba (kastilla simipi: Zumba) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Zamora Chinchipi markapi, huk llaqtam, Chinchipi kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Chinchipi kiti + +Tetón (kastilla simipi: Tetón) nisqaqa Piruwpi, Apurimaq suyupi, huk urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.300 mitrum aswan hanaq. + +Robert Charlton sutiyuq runaqa icha "Bobby" (* 11 ñiqin kantaray killapi 1937 watapi paqarisqa Ashington llaqtapi - ) sutiyuq runaqa huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Runa Simi: Celendín pruwinsya + +TUAZA CASTRO, Luis Alberto. Runakunaka ashka shaikushka shinami rikurinkuna, ña mana tandanakunata munankunachu. Quito: FLACSO, 2011. + +Runa Simi: Gualberto Villarroel pruwinsya + +Kastilla Kamachiy pacha (kastilla simipi: tiempo de la colonia española) nisqaqa Awya Yalapi ispañulkunap kamachinan kasqa pachas karqan, ispañul kulunya pachas. Qallarirqan Kastilla Atiy nisqawansi (Cristobal Colonpa Chawpi Awya Yalap Wat'ankunata tarisqanwan 1492 watapis, Piruwpiqa 1532 watapis), puchukarqantaq Simón Bolívarpa pusasqan Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuykunapi, chunka isqunniyuq pachakwatap qallarisqanpi. + +400 0 _ ‎‡a José Uriburu‏ ‎‡c awqaq pusaq wan pulitiku. Arhintina Umalliq‏ + +Runa Simi: Hark'a qucha + +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Breña +Suyu Lima llaqta suyu +Hallka k'iti kanchar 3,22 km² +Kamasqa wata 15 ñiqin anta situwa killapi 1949 watapi +Lima pruwinsya +Breña distritu; (kastilla simipi: distrito de Breña) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +10 Distritupi paqarisqa runakuna + +Wamp'upi challwa hap'iqkuna. +Challwa hap'iy nisqaqa runakunap challwakunata hap'iynin, mikhunanpaq. +Chay challwata hap'iq runakunataqa challwaq ninchikmi. +Challwakunataqa kay hinatam hapinku: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Challwa hap'iy. + +12 ñiqin kantaray killapi 1892 watapi – 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1895 watapi +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1907 watapi (85) +Luis Sáenz Peña sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin ayriway killapi 1822 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1907 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. +1892 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1895 p'unchawpi umalliqnamanta qarqurqan. + +quwiki San Rafael qucha mama llaqta parki + +Llamp'uka sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Llamp'uka sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Llamp'uka sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Uywakunap mitan kamay raki huñukuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mollusca (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Umachaki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Maqaq ch'uru ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hatun maqaq ch'uru ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'iqchi alimpuchi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llamp'u uywa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llanp'uka (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Llamp'uka ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Tayta Wayllaqawaqa chufirmi. +Tayta Wayllaqawaqa chufirsi. +Tayta Wayllaqawaqa chufirchá. + +Llaqta MachuPicchu Pueblo(Machu Picchu) + +Gracias kay serviqnikita allinpaq qawariykuwasqaykimanta, nispa. + +Runa Simi: Anka + +Katiguriya:Nobel Suñay Chaqllisinchipi - Wikipidiya +Katiguriya:Nobel Suñay Chaqllisinchipi +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Nobel Suñay Chaqllisinchipi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nobel Suñay Chaqllisinchipi. +"Nobel Suñay Chaqllisinchipi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Titiqaqa qucha, Buliwya +Pruwinsya Manqu Qhapaq +Sampaya Kastilla simipi: Zampaya) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk ñawpa ñanmi, Titiqaqa qucha patapi, Yampupata yaqa wat'api, Chuqiyapu suyupi, Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Sampaya kantunpi.Qupaqhawana llaqta nisqamantaqa 12 km karum. +Qupaqhawana munisipyu: yupaykuna, saywitu + +K'iti rimay - Wikipidiya +K'iti rimay nisqaqa aswan hatun rimaypa suyunpa rakillanpi aslla wakin hina rimaymi. +Ahinataq qhichwa simim k'iti rimaysapa, qhichwa rimaykuna nisqam: +Qhichwa simi pichqa (5) nisqataqa kay hinam rimanku sapaq k'iti rimaykunapi: +phisqa (Qusqu-Qullawpi: Buliwyapi) + +Huk runap k'akin. +K'aki icha Qhaqlli nisqaqa uyap uran rakinmi, ukhunpi kaq k'aki tulluyuqmi. Qharip k'akinpiqa sapram wiñan. + +Uma llaqta Yanas +Yanas distritu (kastilla simipi: Distrito de Yanas) nisqaqa Piruw suyupi, huk distritum Wanuku suyupi, Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Yanas llaqtam. +Mayukuna: Churas mayu (Choras) - Marañun mayu (distritup chinchay-anti saywanpi, Chukis distrituman) - Urqumayu (distritup kunti saywan) + +Robin Hugh Gibb sutiyuq runaqa icha Robin Gibb (* 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1949 watapi paqarisqa Douglas llaqtapi - 20 ñiqin aymuray killapi 2012 watapi wañusqa Manchester llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq rock takiqmi, piano wan qitara waqachiq, takina qillqaqmi, takichaqmipas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Robin Gibb. + +Quyllur nisqaqa kikin achkiq (k'anchaq) hawa pacha pachankam. +Tiksi muyuman lliwmanta aswan qaylla quyllurqa intim, muyupayasqam. Hanaq pachata qhawapayaspanchikqa, quyllurkunata ancha uchuylla hina kaqta rikunchik, ancha hatun kaptinpas, ancha karukaray kayninrayku. + +Katiguriya:Ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +► Hawa ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (5 P) +Ministru (Mama llaqta) + +Añaka nisqaqa ima misk'i kaq mikhunapas, asukarniyuq kaq, ahinataq: + +Qara nisqaqa yurap chillkinpa hawanmi, aswantaq q'iru yurap (sach'ap, thansap). Qarap ukhu istratunqa kawsaq, wiñaq kawsaykuqkunayuqmi. Hawa kaq rakinkunataq q'iru hina wañusqañam, huruchi icha sinkhan nisqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yura qara. + +quwiki Katiguriya:Kultura (Arhintina) + +Sumaq Llaqta + +P'allqa Qaqa +P'unquchayuq + +Runa Simi: Yakuchaq + +Musuq p'anqakuna - Wikibooks + +Q'ORI LLAQTA + +Runa Simi: Putina pruwinsya + +Ñawpaq watakuna, manaraq derechonchis ley reqsisqa kachaqtin, chay wakin munaysapa runakuna, qarí tuku runakuna, valiq tukukuná, chay derechonchiskunata sarusqaku, cheqnisqaku, mana valiqman tukuchisqaku. Hinaspa runa masinta waqachisqaku, k'umuchisqaku, cheqnisqaku, sipinankukama. +Chay leykunaqa amaparawasunmi, derechonchiskuna qawasqa kananpaq. Mana qawasqachu ni respetasqachu kanqa, chayqa hatariswanmi runakuna, derechonchiskunata valichiq, allin k'apaq reqsisqa kananpaq. +Llapan chay nacion llaqtakuna allin hawka kawsaylla kayta atin, ama maqanakuspalla, ama cheqninakuspalla, nitaq qechapanakuspalla yanqa qariykachaspa. +Chay hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpi niwanchis qaynata: - Kanmi derechonchiskuna. Hinaspa, kanmi runa kayninchis. Hinaspa, warmipas qaripas kaq derechoyoqllan kanchis, - nispa qelqanku documentonkupi. +Chay hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpin munan llapan runakuna chay derechonchiskunata reqsinanchista, hinaspa ruwananchista. +Chaymi chay willariy, chay Ieyesqanchis, imapaqcha chay derechonchiskuna kan chayta. +Hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpi qelqanku llapan runakunaq derechonkunata, allin documentopi qelqaspa, allin reqsichinakunapaq. Llapallanchis kay mundopi kaq runakuna chay derechonchiskunata reqsichinakusun, yachapachinakusun, respetachinakuspa ruwachinakusun k'apaqta. +Manan pipas esclavota hina llank'achiwaswanchu, sasata, uywata hina, mana munaqtaqa. +(5) PICHQA KAQ +Llapa leypaqpas llapan runapas kaqllan kanchis. Manan pipas aqílasqa kayta atinchu. +Manan pipas, qasi kaqtaqqa, yanqapuni capturasqa kayta atinchu, nitaqmi carcelman wichq'asqa kayta atinchu, nitaq llaqtanmanta qarqosqa kayta atinchu. +Kanmi derechonchis, wiñayta ushaspa, llank'ayta yachaspa, kasarakunanchispaq, chaymanta wawakunayoq aylluyoq kananchispaq. Kasarakuswan piwanpas, munasqanchisman hina, ima rikuqwanpas, yuraqwanpas, yanawanpas, may llaqtayoqwanpas, ima Dios khuyaqwanpas. Hinaspataqmi warmipas qaripas kaq derechoyoqllan kanchis. +Chay tayta mama llapa wawankunayoqta estadoqa sumaqta yanapayta atin, huk tayta hinalla. +Manan pipas, qasi kaqniyoqtaqa, yanqapuni kaqninchiskunataqa qechuwaswanchu. +Manan pipas llaqta kamachiyman yaykunmanchu, mana akllasqa kaspaqa. +Kanmi derechonchis estadoqa yanapawananchispaq allin kawsaypi, allin taqyasqa, tukuyniyoq tiyanapaq, ama uywa hina kanapaq. +Kanmi derechonchis llank'ananchispaq ima llank'aypipas mayqen llank'aypas akllakunanchispaq, hinaspa mana llank'ayta tariqtinchistaq, estado yanapawananchispaq. +Kanmi derechonchis allin kusi kawsaypi kananchispaq, mikunanchis p'achanchis mana qesawananchispaq, wasinchis kananpaq, onqoqtinchis hampichiwananchispaq. Kantaqmi derechonchis pipas estadopas yanapawananchispaq, mana llank'aykuna kaqtinpas, onqoqtinchispas, manaña llank'ayta atiqtinchispas, machuyaqtinchis0ñapas, qarinchis warminchis wañuqtinpas, ima llakipiña kaqtinchispas. Hinaspa wachakuq warmikunapas wawakunapas derechonchis kan qawasqa yanapasqa kananpaq. +Hinaspa scienciaq ñawpasqanman hina, llapanchis chay scienciaq ruwasqankunayoq kanapaq, mosoq hampikunapas, aparatokunapas, maquinakunapas, hukkunapas. + +Llaqta MachuPicchu Pueblo + +Runa Simi: Hucha + +1Kayqa tukuy takiykunamanta aswan sumaj takiy Salomonpa wakichisqan. 2Simiykiwan much'aykuriway ari. Munakuyniykeqa vinomantapis aswan misk'i. 3K'achituta q'aparin sumajta q'apashaj jawikunayki. Sutiykeqa sumajta q'apashaj jawina jich'asqa jina. Chayrayku sipaskunaqa sinch'ita munakusunku. 4Pusarikuway ari; usqhayta rinachej. Reyqa wasinman pusaykuwan. 5Jerusalenmanta sipaskuna, noqaqa yana warmisita kani, jinapis k'achita. Yana kani, Cedarpa toldosnin jina. K'achita kani, Salomonpa cortinasnin jina. 6Ama yana kasqaytaqa qhawawaychejchu, nitaj intej ruphaynin tuntiyachiwasqanta. Kikin turasniy noqapaj phiñarikusqanku; uvas huertata qhawajta saqewasqanku, uvas huertaytatajrí mana qhawasqanichu. 7Willaway ari, munakusqáy; maypitaj ovejasniykitaqa michimunkiri? Chawpi p'unchaytaqa mayman qhatispataj llanthurichinkiri? Imaraykutaj noqa uj puriskiri jinalla puriyman, kawsaqesniykej uywasnillanta qhawaspari? 8K'achitasmanta aswan k'achita warmi, manachus yachanki chayqa, ovejaspa lastronkuta qhawarispa rillay. Cabritasniykita michikamuy, michejkunaj ch'ujllasninku, chaynejpi. 9Munakusqetáy, qanqa noqajta kanki; Faraonpa carretanta qhatatej yegua jina k'achita kanki. 10Uyitaykeqa may k'achitu chay ninriykipi jaluchus chawpipi; walqayoj kunkaykipis k'achitullataj. 11Jaluchustaqa qorimanta ruwapususqayku, qolqewan k'achanchasqata. 12Rey mesampi mikhunampaj tiyashajtin, nardomanta sumaj q'apashaj jawikunay q'aparirin. 13Munakusqayqa noqapaj uj q'apiy mirra jina, ojllayniypi tutantin kakoj. 14Munasqayqa noqapaj En-gadi uva huertasmanta uj q'api alheña t'ikas jina. 15Qanqa k'achita kanki, munasqetáy, may k'achitapuni kanki; ñawisniykeqa ulinchusman rijch'akun. 16Alajitu kanki, munakusqáy; ima munana kanki. 17Q'omer qhoraqa puñunanchej. Wasinchejqa cedro sach'amanta, ciprés nisqa sach'astaj wasi techo jina. + +Sakharyap qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Zacarías) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Sakharyap qillqasqan, bible.is nisqapi: +Sakharyap qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Sakharyap qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Sakharyap qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Uma llaqta Guangdong +Guangdong pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Cantón, chun simipi: 广东, phinyimpi: Guǎngdōng, machu: Kwangtung, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Guangdong llaqtam. +21 huk chunkaniyuq prefectura-llaqtanmi kan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guangdong pruwinsya. +Guangdong saywitu (inlish simipi) + +Climinti III, Paolo Scolari sutiyuq runaqa (latin simipi: Clemens III PP., Italya simipi: Papa Clemente III) (* 1130 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 20 ñiqin pawqar waray killapi 1191 watapi wañusqa Roma suyupi) huk Tayta Papam karqan. +19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1187 watamanta 20 ñiqin pawqar waray killapi 1191 watapikama Tayta Papam. + +Allpa alkali q'illay nisqakunaqa iskay kaq qallawap huñunpa q'illayninkunam, t'inkisqakunapi iskay chaniyuq (muksichana yupay: +2), huk mana q'illaykunawan (aswanta kachichaqkunawan), yakuwan, p'uchqukunawan ancha sinchita ruranakunmi. +Muksinkunaqa yakuwan yakumuksiman ruranakuspa sinchi llipt'am tukukun. + +Katiguriya:Kapchiq - Wikipidiya +Katiguriya:Kapchiq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiq. + +Sawintu[1][2] (Psidium guajava) nisqaqa huk wayuq mallkim. Misk'i rurunkunatam mikhunchik. Shawintu (Washa waqtapi); shawin ( Waylas kallkipi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sawintu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sawintu + +Kaymi huk wallparikuna: +Uywariy (ñawpa pacha wallparisqa) +Ayñikuna (ñawpa pacha wallparisqa) +Qillqa (ñawpa pacha wallparisqa) + +Pachakamaq llaqta, Lurín distritu +Uma llaqta Lurin +Lurín distritu; (kastilla simipi: distrito de Lurín) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Lurín llaqtam. + +Domenico Tardini sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin hatun puquy killapi 1888 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 30 ñiqin anta situwa killapi 1961 watapi wañusqa Watikanu llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Hatun yaya Cardinal-Deacon of S. Apollinare alle Terme Neroniane-Alessandrine. +1958 watamanta 1961 watakama Watikanupi Mama llaqta Sikritayu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Domenico Tardini. + +Marañun mayu Wamali pruwinsyapi, paña: Vista Alegre llaqta, Hatun Hakas distritu +Uma llaqta Paryarqa Chawin +Paryarqa Chawin distritu (kastilla simipi: Distrito de Chavín de Pariarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Wamali pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Paryarqa Chawin llaqtam. + +Qañawa icha Qañiwa (Chenopodium pallidicaule) nisqaqa huk riwi yuram. Kinwa hinallam rikch'akun. Yanusqa murunkunatam mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qañawa. + +Runa Simi: Cordillera suyu + +Kay p'anqamantaqa manam llamk'apuy wiñay kawsay kanchu. + +Katiguriya:P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna - Wiktionary +Katiguriya:P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna +Kay katiguriyaqa ch'usaqmi. +"https://qu.wiktionary.org/w/index.php?title=Katiguriya:P%27akisqa_willañiqi_t%27inkiyuq_p%27anqakuna&oldid=12965" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Quechua : Chuqichaka (qu) + +Puno: astawan qasa qasarenqa kay p'unchaykuna. _ La Decana +Inicio REGIONAL Puno: astawan qasa qasarenqa kay p'unchaykuna. +Puno: astawan qasa qasarenqa kay p'unchaykuna. + +Hallka k'iti kanchar 1 355,86 km² +Kamasqa Taypi sata phaxsi 5 1984, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Quechua : Huk ñiqin pachantin maqanakuy (qu) + +Quechua: mit'a yachay + +Runa Simi: Chaparru + +400 0 _ ‎‡a Felix Mendelssohn‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq takichaq wan pianu waqichaq‏ + +Runa Simi: Kuntisuyus pruwinsya + +Rimakuykunamanta qillqasqa - Wikipidiya +Rimakuykuna, Rimakuykunamanta qillqasqa (kastilla simipi: Libro de los Proverbios, iwriyu simipi: מִשְׁלֵי, Mishlei) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Rimakuykunamanta qillqasqa, bible.is nisqapi: +Rimakuykunamanta qillqasqa (Qosqo qheswa simipi) +Rimakuykunamanta qillqasqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Rimakuykunamanta qillqasqa, bibles.org nisqapi: +Rimakuykunamanta qillqasqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Tikraynin qallu qhipa Kastillanu simipi: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'anchayllu +Tikraynin k'anchayllu Kastillanu simipi: +k'anchayllu + +Wapsi antakuyu nisqaqa wapsi kuyuchina antakuyum, yaku wapsiwan (k'illimsawan quñichisqa) kuyuchisqa. +Kunan pacha manañam achkatachu llamk'achisqa, chay rantitaq Diesel antakuyu, pinchikilla antaykuyukunapas. + +Uma llaqta Masyapu (Massiapo) +Hanan Inampari distritu (kastilla simipi: Distrito de Alto Inambari) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Masyapu llaqtam. + +Inírida (kastilla simipi: Inírida) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Guainía suyu uma llaqtapmi. 6 457 km², +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inírida. + +Delft, Urasuyu llaqtaqa. Zuid-Holland pruwinsyap hatun llaqtanmi. + +Terbyu, Tb (musuq latin simipi: Terbium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +San Borja (kastilla simipi: San Borja) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, José Ballivián pruwinsyapi, huk llaqtam, San Borja munisipyup uma llaqtanmi. + +Mama llaqta antawa chimpu I + +Runa Simi: Qhampu + +Quechua Piruw â€" Piruw Mama Llaqta + +30Chaynu Jesús nitinmi, kusa achka runakuna kriyiranllapa paypiqa. +33Chaynu Jesús nitinmi, paykunaqa niranllapa: +39Chaymi, paykunaqa niranllapa: + +Pisqa nisqaqa tiyaq yupaymi. Huk makipiqa, huk chakipipas pichqa rukanakunam. Pichqa ñiqin p'unchawpim wañusqataqa p'ampachanchik. +Ñiqi yupayninqa pisqa ñiqi icha pitsqa kaq. +Yupay sanampanqa 5. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa tawam (4), qhipaqnintaq suqtam (6). +Pitsqa, Ankash qallupi. +Phichqa, Puliwya qheswapi. + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Napu marka) + +quwiki Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa + +Tiyay: Chuqichaka suyu, Oropeza pruwinsya, Puruma munisipyu; P'utuqsi suyu, Charkas pruwinsya +Purimuq mayukuna: Mikani mayu, Chayanta mayu +San Pidru mayu kastilla simipi: Río San Pedro) nisqaqa huk 92 km suni mayum, Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, Chuqichaka suyupipas. Tinkun Caine mayuwan, Wapay mayuman purin. +Pukyunmi P'utuqsi suyupi, yaku tinkuqmi Sacani mayumanta Molinos mayumantawan, San Pedro de Buena Vista llaqtañiq. +Punurma munisipyu: yupaykuna, saywitu +Mayu (Chuqichaka suyu) +Mayu (P'utuqsi suyu) + +Killa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Killa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Killa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Aquchinchay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puriq quyllurcha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Moon (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Punku p'anqa: Quyllur yachay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Musu runa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Musu simi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tikraynin qhaqusqa Kastillanu simipi: + +Pastasa marka nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Puyu llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Yasuni mama llaqta parki - Llanganati mama llaqta parki +Pastasa markapiqa kay runa llaqtakunam tiyanku: Andoa, Achuar, Kichwa (Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan: Pastasa runa), Waorani, Sapara, Shuwar, Shiwiar. +Mashient, huk uchuy Achuar llaqta, Pastasa mayup patanpi, Pastasa marka +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pastasa marka. +Uma llaqta: Puyu +Amachasqa sallqa suyukuna: Llanganati mama llaqta parki • Yasuni mama llaqta parki +Runa llaqtakuna: Achuar • Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan: Pastasa • Andoa • • Waorani • Sapara • Shuwar • Shiwiar + +Paqarisqa USA, Cincinnati, 15 ñiqin aymuray killapi 1914 watapi +Wañusqa Ispaña, Madrid, 15 ñiqin ayamarq'a killapi 1958 watapi (44) +Tyrone Edmund Power, Jr. sutiyuq runaqa, icha Tyrone Power (5 ñiqin aymuray killapi 1914 watapi paqarisqa Cincinnati llaqtapi - 15 ñiqin ayamarq'a killapi 1958 watapi wañusqa Madrid llaqtapi), huk USA mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan. + +José Baquíjano y Carrillo de Córdova sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin pawqar waray killapi 1751 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1817 watapi wañusqa Sevilla llaqtapi), huk piruwanu ankallis karqan. +Piruw mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1781 watapi ankallikurqan. Sociedad Académica de Amantes del País umalliq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Baquíjano. + +Tiyay: Cercado pruwinsya, Beni +Suárez qucha (kastilla simipi: Laguna Suárez) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, Cercado pruwinsyapi, huk qucham. + +Isiboro Secure mamallaqta parki - Wikipidiya +Tiyay Beni suyu: Marbán pruwinsya, Luritu munisipyu, Moxos pruwinsya, San Ignacio munisipyu; Quchapampa suyu: Chapari pruwinsya, Tunari munisipyu; +Isiboro Secure mamallaqta parki nisqaqa Buliwya mamallaqtapi, Beni suyupi, Marbán pruwinsyapi, Moxos pruwinsyapi, Quchapampa suyupipas, Chapari pruwinsyapi, huk mamallaqta parkim. +Mayukuna: Isiboro mayu - Secure mayu - Ichoa mayu +Macheteros tusuy, Moxos runakuna, Isiboro Secure mamallaqta parki +Kay mamallaqta parkipiqa Moxos runakuna, Yurakari runa, Chiman runa, Aymara runakuna, Qhichwa runakunapas tiyanku. +Karu puriy (Beni suyu) +Karu puriy (Quchapampa suyu) + +Katiguriya:Munisipyu (Chuqiyapu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Munisipyu (Chuqiyapu suyu) +"Munisipyu (Chuqiyapu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kallwa icha khallwa nisqapas awanapaq ruk'i nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Khallwa, wayanay icha maraq (familia Hirundinidae) nisqakunaqa huk pisqu rikch'aq ayllum. Ancha allin phawaqkunam. Palamachakunatam mikhunku. +Kaymi Antikunapi kawsaq rikch'aqkuna: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Khallwa + +Tikraynin naq'uy Kastillanu simipi: + +Den Haag llaqtaqa. (kastilla simipi: La Haya, inlish simipi: The Hague). Zuid-Holland pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Mama llaqta Ransiya Sinigal +Patrick Vieira sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin inti raymi killapi 1976 watapi paqarisqa Dakar llaqtapi) huk Sinigal-Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Patrick Vieira. + +Uyun distritu (kastilla simipi: Distrito de Oyón) nisqaqa huk distritum Uyun pruwinsyapi, Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Urqukuna: Yarupaq + +Katiguriya:Rimay + +Tawantinsuyu nisqaqa Inkakunap mama llaqtankus karqan. Qusqu llaqtas uma llaqtan kaptin, unanchankutaq wiphalas karqan. + +Warmikuna (3) + +Yaqa manchachisqa rikch'aq (NT) +Kaqlla mitan kamaypaq sutinkuna +Kalikali waska, [1] Yana k'aspi icha Yanakaspi [2] (Celtis iguanaea) nisqaqa, Saramuyu [3] nisqapas huk sach'am, rikch'aq sataqchim, Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyui wiñaq. + +Utu astika rimaykuna +Hukllachasqa Amirika Suyukunapi, chincha Mishikupi utu astika rimaykuna. +Mishikupi utu astika rimaykuna. +Utu astika rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Chinchay Awya Yalapi Chawpi Awya Yalapipas. +1 Huk Utu astika rimaykuna +3 Utu astika rimaykunap urin ayllunkuna +4 Willay pukyukuna +Huk Utu astika rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hanan Pima simi (O'odham): Mishiku, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Hopi simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Kumanchi simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Shoshoni simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Ute simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Paqta rimakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Utu astika rimaykunap urin ayllunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chincha utu astika rimaykuna[1] +Katiguriyakuna: +Awya Yala rimaykunap ayllun +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:40, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +tawa waranqa + +Runa Simi: Pakaqi pruwinsya + +Runa Simi: Bahamakuna unanchan + +Sir Alexander Fleming sutiyuq runaqa (6-VIII-1881 paqarisqa Ayrshire llaqtapi, Iskusyapi; 11-III-1955 wañusqa, London llaqtapi, Inlatirrapi) huk hampi yachaqsi karqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuqsi. +Lisusima nisqa añaki qulluq prutinatas, Penicillium notatum nisqa qurwara rikch'amanta chaskisqa pinisilina nisqatapas tarirqan. + +Martti Oiva Kalevi Ahtisaari, (*23 Inti raymi killa - 1937 paqarisqa Viipuri llaqtapi, Phinsuyupi - ) huk pulitiku Phinsuyupi karqan. + +Leticia, Amarumayu suyu +Amarumayu suyu nisqaqa (kastilla simipi: Amazonas) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Leticia llaqtam. +9 wamani wan 2 munisipyunmi kan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amarumayu suyu (Kulumbya). +Uficial qillqa web Amarumayu Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Katiguriya:Piemonte +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piemonte. + +em quéchua: Buliwya — Buliwya Mama Llaqta Sucre (oficial) + +Runa Simi: Quyllur yachay + +Ilut'aq, ruraq +P'unchaw churikiqta + +Runa Simi: Sipuru + +Runa Simi: R + +1Apu Señor Diosmi huk rikhuriypi Abdiasman rikuchispa Edom suyumanta payman rimaykurqan. Señor Diospa willakuynintan uyarirqayku. Huk willakuqtan hatun suyukunaman kacharqan: ¡Sayariychis, Edom llaqta contran awqa-tinkuq risunchis! nispa, nimunanpaq. Apu Señor Diosmi Edomta nin: 2Hatun suyukuna ukhupin huch'uyllata churayki, ancha pisichasqan kanki. 3Hatunchakuq sonqoykin q'oturqasunki. Qanqa qaqa k'aktukunapin tiyashanki, hanaqpipunin tiyashanki, sonqoykipin ninki: ¿Pitaq pampaman urmaykachiwanman? nispayki. 4Anka hinaña wichayman seqawaq chaypas, ch'askakuna ukhupiña q'esachakuwaq chaypas, chaymantapas urmaykachimusqaykipunin. Ñoqa Señor Diosmi chayta nini. 5Suwakunaña hamusunkiman chaypas, tuta suwakunaña hamusunkiman chaypas, manan llapantachu apankuman. Uvas pallaqkunaña hamusunkiman chaypas, qhellapallatapas saqenkumanmi, ichaqa llapanpunin q'alanasqa kapushanki. 6¡Yaw, Esaú, sinchitapunin kaqniykikunata llat'anarqasunkiku! ¡Llapallantan illaykikunata suwarqasunkiku! 7Llapa qanwan huñukuqkunan q'oturqasunkiku, qorpaykikunan qarqorqasunkiku. Sumaq kawsaq-masiykikunapas awqaykin sayaripurqanku, mikhuq-masiykikunapas toqllatan churarqasunkiku, ichaqa manan qanqa imatapas reparankichu. 8Edom suyuta muchuchisqay p'unchaymi hamawt'ankunata chinkachisaq, Esaupa orqonkunapi yachayniyoqkunatapas chinkachisaq. Ñoqa Señor Diosmi chayta nini. 9Temán llaqta kallpasapakunan manchasqa khatatatanqaku, Esaupa orqonkunapi tiyaq llapa runan wañunqaku. 10Jacob wawqeykita maqasqaykimanta, wañuchisqaykimantawanmi sinchi p'enqasqa kanki, wiñaypaqmi ch'inyachisqa kanki. 11Karu llaqtayoqkuna kaqninkunata llat'anashaqtinkun, wak llaqtayoqkuna punkunkunata haykushaqtinkun, Jerusalenpaq sorteashaqtinkun, qanqa hukninku hinallataq karqanki, wakneqpitaq sayaykurqanki. 12Manan qanqa llakipi kashaqtin wawqeykita kusipayanaykichu karqan, manan chay muchushasqanku p'unchaypi Judá runakunamanta kusikunaykichu karqan, llaki-phutisqan p'unchaypiqa manan hatunchakunaykichu karqan. 13Manan chay waqasqan p'unchaypi llaqtay punkunta haykunaykichu karqan, manan chay muchusqan p'unchaypi mana allin kasqanta pisichanaykichu karqan, manan chay ñak'arisqan p'unchaypipas kaqninkunata suwakunaykichu karqan. 14Manan ñan palqakunapipas sayanaykichu karqan ayqekushaqkunata wañuchinaykipaq, manan hap'iykachinaykichu karqan llaki-phutiy p'unchaypi puchuqkunatapas. 15Llapa suyukunata muchuchinay p'unchaymi sispaykamushanña, chaypachan qanpa ruwasqaykita hina ruwasunkiku, qanllamantaqmi imachus chaskinaykiqa chayasunki. 16Imaynan llaqtayqa ch'uya orqoypi haya muchuyta ukyarqan, chay hinatan llapa suyukunapas hayata ukyashallanqakupuni. Ukyanqakun, machaykunqakun, t'iyusqan wañupunqaku. 17Ichaqa Sión orqopin wakillan qespikunqaku, Sionmi ch'uya kapunqa, Jacobpa mirayninkunan hallp'ankuta wakmanta hap'ikapunqaku. 18Esaupa mirayninkunaqa k'ukmu hinan kanqa, Jacobpa mirayninkunataq nina hina kanqa, Josepa mirayninkunapas nina rawray hinan kanqa, chay ninan hap'irispa ruphaykunqa, manan pipas Esaupa ayllunpiqa qhepanqachu. 19Neguev ch'inneqpi kaqkunan Esaupa orqonkunata hap'inqaku, Shefela moqo-moqopi kaqkunataq Filistea suyuta hap'inqaku. Hap'illanqakutaqmi Efraín hallp'atapas Samaria hallp'atapas, Benjamín ayllutaq Galaadta hap'inqa. 20Kamachipaq apasqa askha Israel runakunan Canaán suyu runakunaq hallp'anta Sarepta llaqtakama hap'inqaku. Sefarad llaqtapi kashaq Jerusalenmanta kamachipaq apasqakunataq Neguev ch'inneqpi kaq llaqtakunata hap'inqaku. 21Sión orqopi qespichisqa runakunan Esaupa orqo-orqonkunata kamachinankupaq wicharinqaku, ahinapin Señor Diosqa munaychakapunqa. + +Runa Simi: Mustasa + +Llaqta qayanqillqa: Iustitia - Pietas - Fides (latin simipi) +Aswan hatun llaqta Paramaribo +• T'iqisqa kay Ñiqi: 163º +Surinam llaqtaqa Urin Awya Yalapi huk mama llaqtam. Surinampiqa 487.024 runakunam kawsachkanku. +3 Llaqtakuna +Surinam (Llaqtakuna) +. Llaqta Runakuna Distritu + +1395 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Manañas kachkanchikchu, lliusi chinkarukunchik, llapachallan wawqi paniykunas chinkarukunku, hatun llaqtakunapi, uru hina muyurispa. Chaytam nichkanku, chay layqasqa hina unquq runakuna, mana rikuytapas, uyariytapas, musiaytapas, atispa. + +Apuwasinyuq pukllaykuna - Wikipidiya +Apuwasinyuq pukllaykuna +(Ulimpiku pukllaykuna-manta pusampusqa) +Ulimpiku Siwikuna. +Ulimpiku pukllaykuna nisqaqa sapa tawantin watapi huk hatun llaqtapi tukuy Tiksimuyuntinpa mama llaqtakunamanta hamuq lliwmanta aswan allin kurku kallpanchaq runakunap yallinakuy pukllaykunam. +Ñawpa Grisyapi tukuy grigu polis nisqa mama llaqtakunamanta kurku kallpanchaqkunas ñawpa ulimpiku pukllaykuna nisqapi yallinakurqan, 776 kñ watamanta 339 kq watakamas. +Musuq Ulimpiku pukllaykunatataq Pierre de Coubertin sutiyuq phransis barunsi kamariptinsi chay ñawpaq musuq ulimpiku pukllaykunaqa 1896 watapi Athina llaqtapis karqan. +Musuq pacha Apuwasinyuq pukllaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ulimpiku ruphay mit'a pukllaykuna +III ñiqin pukllaykuna Saint Louis Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Mana karqanchu huk ñiqin pachantin maqanakuyrayku +Ulimpiku chiri mit'a pukllaykuna +X ñiqin pukllaykuna Los Angeles Hukllachasqa Amirika Suyukuna +III ñiqin pukllaykuna Lake Placid Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Mana karqanchu iskay ñiqin pachantin maqanakuyrayku +VI ñiqin pukllaykuna Cortina d'Ampezzo Italya +VII ñiqin pukllaykuna Cortina d'Ampezzo Italya +XIX ñiqin pukllaykuna Mishiku llaqta Mishiku +XX ñiqin pukllaykuna München Kunti Alimanya +XXIII ñiqin pukllaykuna Los Angeles USA +XIX ñiqin pukllaykuna Salt Lake City USA +Katiguriyakuna: +Ulimpiku pukllaykuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:35, 21 awu 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +25 ñiqin tarpuy killapi 1897 watapi +6 ñiqin anta situwa killapi 1962 watapi +Rurasqankuna Qillqaq, Willay kamayuq +Aswan riqsisqa qillqasqan: The Sound and the Fury +William Cuthbert Falkner sutiyuq runaqa icha William Faulkner (* 25 ñiqin tarpuy killapi 1897 watapi New Albany paqarisqa llaqtapi - † 6 ñiqin anta situwa killapi 1962 watapi Byhalia wañusqa llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtamanta Willay kamayuq wan qillqaqmi karqan. +Yachaywasi: Oak Park and River Fores High School. Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa El viejo y el mar nisqa kawsay rikch'anmi karqan. +1949 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. +1.5 Kuyu walltay guiunkuna +Kuyu walltay guiunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Simi kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñawpaqnin kaq: +Nobel Suñay Simi Kapchiypi +Katiguriyakuna: +Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq +Willay kamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Qillqaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:05, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Roberto Rossellini Italya mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq + +Chiwawa ch'in pacha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Chiwawa ch'in pacha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Chiwawa ch'in pacha sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +9 ñiqin ayamarq'a killapi 1857 watapi – 3 ñiqin qhulla puquy killapi 1868 watapi +Charles Rogier ( * 17 ñiqin chakra yapuy killapi 1800 watapi paqarisqa Saint-Quentin llaqtapi - 27 ñiqin aymuray killapi 1885 watapi wañusqa Saint-Josse-ten-Noode llaqtapi). Bilhika mama llaqtap taripay amachaq, pulitiku wan Uma kamayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Charles Rogier. + +Nabus, Naabus icha K'ita yuyu (Brassica rapa) nisqaqa huk quram, hayaq q'aparniyuq. Saphintam mikhunchik. +Nabustaqa Kunkistadurkunas Awya Yalaman apamurqan. Kunan pacha Antikunapi ancha achka k'ita nabusmi kan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Nabus + +P'uku icha Chuwa nisqaqa mikhuna k'apram. P'ukumantaqa mikhunchikmi. + +Katiguriya:Llaqta (Maruku) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Maruku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Maruku). +"Llaqta (Maruku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +El Progreso suyu (kastilla simipi: Departamento de El Progreso) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Guastatoya llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: El Progreso suyu. + +Rumiyasqa k'ullu. +Rumiyasqa (fosil, petrificación) nisqaqa ima rumiman tukukusqapas, ahinataq ancha ñawpa pacha kawsasqakunam, uywapas yurapas. + +Ígor Ivánovich Belánov (Rusu simipi: Игорь Иванович Беланов Ígor Ivánovich Bielánov; ukraniano simipi: Ігор Іванович Бєланов Ígor Ivánovich Bielánov), (*25 ñiqin tarpuy killapi - 1960 paqarisqa Odessa llaqtapi, Ukranya mama llaqtapi - ) huk Ukranya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. + +Isidore Marie Auguste François Xavier Comte sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin qhulla puquy killapi 1798 watapi paqarisqa Montpellier llaqtapi - 5 ñiqin tarpuy killapi 1857 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtap qillqaqsi yachay wayllukuqpas wan waki yachaq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Auguste Comte. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taki aranway. +"Taki aranway" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu chichu kay + +quwiki Iñuku huk'i ayñi + +Jonaspa qillqasqan + +Huchuy Qosqo 2D (Cusco) + +Kay ruraqmi wiki uyapurataqa runasimiman t'ikrachkan: + +01 Qhapaq Ñan + +Runa Simi: Urpay distritu + +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawinchakuq taytaykuna mamaykuna llapantiykichikpas... +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawpaqtaqa napaykamuykichikmi llapantapas. Taytaykip... + +Llaqta taki: God Save the Queen (Dyus Quyata Amachachun) +Uma llaqta London +Aswan hatun llaqta London +Mama llaqtap hawan +- Llapan hallka k'iti k'anchar 130.395 km² (1ª ñiqin Hukllachasqa Qhapaq Suyupi) +Inlatirra nisqaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyup huk suyunmi, lliwmanta aswan hatun rakinmi. +4 Llaqtakuna +5 Inlatirra suyupi paqarisqa +Mama llaqta parkikuna: Yorkshire Dales mama llaqta parki +Inlatirra suyupi riqyunkuna +Qhapaq qillqasqa: Inlatirra suyup suyukuna +Inlatirra suyupi hatun llaqtakuna +Inlatirra suyupi paqarisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inlatirra. +Suyu (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Urquwallqa pruwinsya - Wikipidiya +Urquwallqa pruwinsya (Cordillera) +Uma llaqta Lagunillas +Runa ñit'inakuy 1,18 runak. / km² +Urquwallqa pruwinsya icha Cordillera pruwinsya (kastilla simipi: Provincia Cordillera) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa Lagunillas llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Kaa Iya mamallaqta parki - Utukis mamallaqta parki +Mayukuna: Parapiti mayu +Quchakuna: San José kachi qucha +Pruwinsyapiqa kay runa llaqtakunam tiyanku: +Cordillera pruwinsyapiqa kastilla, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Cordillera pruwinsya + +Apulliq nisqaqa (kastilla simipi: congresista, diputado, diputaw, kunrisista icha parlamintaryu nisqapas) rimana huñunakuypa (parlamento nisqap) wankurisqan kawpaq runam. + +Kutana (Aqana Ankash qallupi) nisqaqa kutana rumi nisqakunawan murukunata kutanapaq, chamqanapaq, chaymanta hak'uta icha ulyuta (puriqlla yura wirata) ruranapaq llamk'anam. +Kutanataqa kay hinam kuyuchinku: + +Hatun rikch'aq ayllu +Sira-sira, Ninaq'ara icha Chupan aparayakuq (Scorpiones) nisqakunaqa aycha mikhuq pakchakunam, miyusapa wach'iyuq suni chupayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sira-sira. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sira-sira + +Uma llaqta Alalay +Alalay munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Alalay) kimsa ñiqin munisipyu Misk'i pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Alalay llaqtam (638 runa, 2001 watapi). +Alalay munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Alalay qucha, Quchapampa llaqtapi +Saywitu: Alalay munisipyu + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu wañusqa +2 chaniyuq tikraykuna wañusqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: wañusqa1wañusqa2 + +(Ananea distritu-manta pusampusqa) +La Rinconada llaqtaqa, 5.200 m hanaq, Ananiya urqup hayt'ananpi, Ananiya distritu +Uma llaqta Ananiya +Ananiya distritu (kastilla simipi: Distrito de Ananea) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, 2 ñiqin aymuray killapi 1854 watapi kamasqa. Uma llaqtanqa Ananiya llaqtam. + +Wasi ukhu icha kwartu huq unanchakuq k'itin wasichay chaninpi. Huq wasi ukhu yachasqata t'aqasqan huq k'itikunamanta pirqakunawan. + +Tikraynin allin iñiyniyuq Kastillanu simipi: + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2026 (inlish simipi: FIFA World Cup 2026, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 2026) nisqaqa 2026 watapi XXIII ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. +Tawa ñiqin: + +Brigitte Anne-Marie Bardot sutiyuq warmiqa (* 28 ñiqin tarpuy killapi 1934 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Brigitte Bardot. + +Atipachawwan qallarisqa chhasku wata ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +1576 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +- Luzmila Carpio : Uywakunaq Kawsaynin + +Runa Simi: Qutarusi distritu + +quwiki Katiguriya:Kurku kallpanchay (Chunwa) + +Aluispaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) + +"$1" sutiyuq p'anqaqa manam kanchu. + +Runa Simi: Runtuma yura rikch'aq ayllu + +Melbourne (kastilla simipi: Melbourne) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Victoria suyup uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Melbourne. + +Agatha Christie, Torquay llaqtapi Torre Abbey nisqapi huk phutu. +Agatha Mary Clarissa Christie sutiyuq warmiqa (15 ñiqin tarpuy killapi 1890 watapi paqarisqa Torquay llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi - † 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1976 watapi wañusqa Wallingford llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu Inlatirra mama llaqtayuq qillqaqmi qarqan. +1.1 Kawsay rikch'akuna +1.3 Huk runawan rurasqa +1.4 Charles Osborne-pa kawsay rikch'aman hap'isqa aranwaykuna +5 Mana uyaychasqa +Kawsay rikch'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uchuy willasqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Huk runawan rurasqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Charles Osborne-pa kawsay rikch'aman hap'isqa aranwaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mary Westmacott sutiwan qillqasqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ankichiy aranwaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kuyu walltayman hap'isqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Agatha Christie. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:14, 1 may 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +6 ñiqin inti raymi killapi 1864 watapi – 18 ñiqin ayamarq'a killapi 1864 watapi +Hong Tianguifu (chinu simipi: 洪天貴福), Taiping Hatun Qhapaq (* 23 ñiqin ayamarq'a killapi 1849 watapi paqarisqa Guangdong llaqtapi - 18 ñiqin ayamarq'a killapi 1864 watapi wañusqa Nanchang llaqtapi). +Hakka panaqa 1864 wata Chunwa Qhapaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hong Tianguifu. + +Katiguriya:Llaqta (Anqash suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Anqash suyu) +► Llaqta (Antonio Raymondi pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Asunsyun pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Ayha pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Carlos Fermín Fitzcarrald pruwinsya)‎ (1 K, 1 P) +► Llaqta (Kasma pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Mariscal Luzuriaga pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Pallasqa pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Pumapampa pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Qarwa pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Rikuway pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Waras pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Warmiy pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Waylas pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Yunkay pruwinsya)‎ (1 P) +"Llaqta (Anqash suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Qawana llaqta +Santa llaqta +Wari llaqta + +Sichuan pruwinsya - Wikipidiya +Sichuan pruwinsya +Uma llaqta Chengdu +Sichuan pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Sichuan, chun simipi: 四川, phinyimpi: Sìchuān, machu: Szechwan , nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chengdu llaqtam. +Prefectura-llaqta Sichuan pruwinsyapi (2011) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sichuan pruwinsya. + +Saphi nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Saphi (sut'ichana) rikuy. +Saphikuna, yakupi, manataq allpapi kaq +Saphi nisqakunaqa yurakunap allpapi wiñaq kurku yawrinkuna. +Yurakunaqa saphinkunawan allpamanta yakuta wanutapas ch'unqamunku. + +Uma llaqta Tipan +Tipan distritu (kastilla simipi: Distrito de Tipán) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Tipan llaqtam. + +P'isaqa nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +P'isaq (kastilla simipi: Pisac) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Willka Qhichwapi huk llaqtam, Qusqu suyupi, Khallka pruwinsyapi, [P'isaq distritu]]p uma llaqtanmi. Tawantinsuyu pachapiqa Inkakunap ancha chaniyuq llaqtanmi karqan. +Karu puriqkuna, P'isaq +P'isaq llaqtapi pata-patakuna +P'isaq llaqtamanta +P'isaq llaqtamanta rikchakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: P'isaq. +Llaqta (Khallka pruwinsya) + +Bonn llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Bonn llaqtapiqa 314.020 runakunam kawsachkanku (2005 watapi). +Bonn llaqtapi distritukuna: + +Barranca (kastilla simipi: Barranca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi, huk llaqtam, Barranca pruwinsyap uma llaqtanmi. +Lima suyupi llaqtakuna: Yupaykuna (World Gazetteer) +Llaqta (Barranca pruwinsya) + +Tikraynin paqarichiy Kastillanu simipi: + +Świnoujście llaqtaqa (aliman simipi: Swinemünde) Pulskapi huk hatun llaqtam, Kunti Pumiranya pruwinsyapi, 50.000 tiyaq runakunayuq. + +José Leonardo Ortiz distritu (kastilla simipi: Distrito de José Leonardo Ortiz) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chiklayu pruwinsyapi, Lampalliqi suyupi. Uma llaqtanqa San Carlos llaqtam. + +Neagh qucha (inlish simipi: Lough Neagh) nisqaqa Chinchay Ilanda suyupi (Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtapi) huk hatun qucham. + +Birmingham nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Birmingham, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi + +Anna Magnani sutiyuq warmiqa, (7 ñiqin pawqar waray killapi 1908 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - 26 ñiqin tarpuy killapi 1973 watapi wañusqa Roma llaqtapi), huk Italya mama llaqtayuq aranway pukllaq qarqan. + +chaykiy kawsayta, runakunata, atipapuytapas, +ch'inllapi kay kallanqan qespiy suyallay, + +Chaysi runaqa kiruta nanachikun, hut'ukun kiruqa. Apachimusqanta churanman karqan chayqa, manas ismunmanchu, mana hut'ukunmanchu. Manan kunan-hina kirunmanta "ay, ay" nispa runa purinmanchu. Chaymantas chay Taytachamanqa chayarqapun. Chaymantataq: +Anchaymantas chay chuchikuq sikinqa pukan. Chay Taytachaq waqtasqansi chay pukaqa. (4) + +Yachay munaq + +Simikuna niwanchik: modernidadqa rikurimun Iwrupa suyukunapim.[11] Chay suyukunapa hamutayninqa, umallankumanta urquykusqa qillqakunapas, Diyuspi iñiykunapas, makinakuna paqarichisqankupas qimiykachanmi huklaw suyukunapa imankutapas; chaymi, Iwrupa suyuqa mundo pachapa chawpin. Ñuqanchikñataq millapa qawa llaqtakunahina rikurimunchik, mana allin chaninchasqa; imamanta riqsiyninchikkunapas, ruwayninchikkunapas qimiykachaspa usuchisqalla. Chaynallam, suyunchikkunaman ispañakuna chayamusqanku pachamanta kunankamapas. Iwrupa umallam, simillam aswan allin chaninchasqa; chaymi Iwrupa suyukunaqa aswan qapaqchasqa. Paykunapa yawarnintapas yuraq qarankutapas qawaspaqa pinqarikunchikraqmi, maypipas uyanchik pakayta munanchikraqmi, ñawpa simillanchiktapas rimayta munanchikñachu. Kaypas modernidadmi. Qunqanataqchu: Lima suyuqa tumpallapas Iwrupa suyukuna kaqllam chaymi Piruw suyunchikpa musuq chawpin, hinaspam wakiq suyukunataqa Limañataq qimiykachan, qichwakunata, aymarakunata, Antisuyu wawqinchik runakunatapas wischupakun, imaymanata ruwanku limiñukunahina kananchikpaq. Aswan sumaq ayllukunapi (San Isidro, Miraflores, La Molina ima) tiyaqkunam Comas, San Juan de Lurigancho, Ate-Vitarte, San Juan de Miraflores, Villa María, Villa Salvador, ayllukanapi tiyaqkunata millakuspa qawawanchik mitmaqkuna kasqanchikmanta. Qipa watakunamantaqa manataqyá ñuqanchikpas llumpay upallasqañachu kanchik, imayna haykaynapas llamkaykuchkanchikyá, ayllunchikkunapi imaymana yachayninchikpas Lima suyumanqa yaykuykuchkanyá, mikuyninchikkunapas, rayminchikkunapas, pachakuyninchikpas, tusuyninchikkunapas, wakiqninchikqa umayuqña rikurimunchik, allin profisyunkunatapas yachapakuykuspa, nigusyukunatapas wiñaykachispa, chaytam ‘andinización de Lima' ninchik. +-Tawa. Pampapi ispaqkunaqa[17] asipayanapaq simim [irreverencia, impostura, iconoclasta ninchiwanmi kastillasimipi]. Chaynatam ninchik imatapas mana allin riqsiqkunata, imapas mana allin ruway atiqkunata. Ispaña qatilinya krunistakunam chay pampapi ispaqkuna (Garcilasota urquchaykuspa). +Kastillasimi mana allin rimayqa, mana allin ñawinchaypas, qillqaypas, manam ñawisapatukuqkunapa nisqanpi "ignorante", "sin cultura" kaychu. Chiqap ignorantiqa Piruw suyunchik mana allin riqsiqkunam, umankupi Lima suyuyuqkunallam. Piruw suyunchik achka uyayuq kasqanta mana chaskiqkunam. +Ispañakuna Tawantinsuyupi tiyasqankumanta wischuy munasqanchik pachakunapichushinam kay takikunaqa paqarimun takiy unquy sutiwan. Ollantay tiyatropipas Ispañamanta tipikuy maskasqanchikqa rikukunmi riki. Qayna pachak wata tukuqllapim aswan ruruchakun pachakutiy takiqa, ayllunchikkunaman wañuchinakuy chayasqanmanta, runamasinchik sisihina wañusqankumanta. "Inti Sol", "El hombre", "Lucía" (Ranulfo Fuentespa qillqasqan taki); "Mujer ayacuchana", "Pachakuyuq" (Valentín Meza Chavezpa takin) takikunam pacha kutiywan (tikray, kuyuy) musuq kawsaykunapa chayamuyninta yuyarichiwanchik. Kay kaikunaqa qanrakunatam, llapa mana allin kaytam pampachanpuni, ñuqanchik indiyu runakuna ima sumaqlla tiyananchikpaqpas. Kayna kawsaytam "Kavilando" takipas munan. +[2] "Runa" simiwanqa riqsinakunchik hanay ayllukunapi paqariqkuna, ñawpa tiyaqkunapa ima yachaynintapas yachaqkuna. Wiraquchakunañataqmi "indiyukuna" nispa riqsiwanchik. Nisqaymanta aswan allinta yachanapaq qatipaykuna mayestriya tesisllayta (Pablo Landeo Muñoz, Categorías Andinas para una aproximación al willakuy / Umallanchikpi kaqkuna (Seres imaginarios del mundo andino). Lima, Universidad Nacional Mayor de San Marcos, 2010). "Runa" ninitaq, iskay kimsa kutillapi, ayllunchikkunapi mana paqariqta, huklaw suyukunapi mana riqsisqanchik paqariqtapas. +[14] Ñuqallaypas mitmaq runachallam kani. Wankawillkamantam Lima suyuman chayamullarqani maqtillo kaspayllaraq, waranqa isqunpachak qanchis chunkayuq watapiraq. Chay pachamantaraqmi tiyallani kay Lima suyupi. +[18] Chuqru / ruqchu. Kay simita manam Disiyunariyukunapi tarinuchu. Wankawillka ayllukunapiqa "chuqru" niniku sachakunapa manaraq puqusqa mikuna rurunta. +[29] Wayo qari. Kay simipi: Rodolfo Cerrón Palominopaq, Clodowaldo Sotopaqpas "wawo" /wayu/ rurum. Chaymanta nichwanchu: wayo qari, churisapa qari, churisapayuqkuna ayllu, kuchu? Durasnullayqa wayuy wayuy kumuykuchkan, nichwanmi. + +400 0 _ ‎‡a Cy Young‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kurku kallpanchaq‏ + +Runa Simi: Qarwapampa distritu + +Runa Simi: Griguryu VIII + +Uma llaqta Sumpilka +Sumpilka distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Sumbilca) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waral pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Sumpilka llaqtam. +Mayukuna: Anasmayu - Chankay mayu + +Wachanqa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Wachanqa yura rikch'aq ayllu (familia Euphorbiaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk wachanqa hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wachanqa yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wachanqa yura rikch'aq ayllu + +Paqarisqa Ransiya Château de Grizac +Rurasqanpa watakuna 28 ñiqin tarpuy killapi 1362 watapi (Habemus Papam) - 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1370 watapi +Biatu Urbanu V O.S.B., Urbanu pichqa ñiqin (latin simipi: Urbanus PP. V, Italya simipi: Papa Urbano V) Guillaume Grimoard sutiyuq runaqa, (* 1310 watapi paqarisqa Château de Grizac llaqtapi - † 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1370 watapi wañusqa Avignon llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtap kathuliku taytakura karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urbanu V. + +Giovanni Bellini sutiyuq runaqa, icha Giambellino ( 1430 watapi paqarisqa Venezia llaqtapi - 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1516 watapi wañusqa Venezia llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq llimphiq runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Giovanni Bellini. + +Yusof bin Ishak, (*jawi simi pi: يوسف بن اسحاق ) sutiyuq runaqa, 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1910 watapi paqarisqa Perak llaqtapi - 23 ñiqin ayamarq'a killapi 1970 watapi wañusqa Singapur llaqtapi) huk Singapur mama llaqtap willay kamayuq wsn pulitiku qarqan. +1965 watamanta 1970 ñawpaq kuti Singapurpa Umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Yusof bin Ishak. + +Angkor nisqaqa Kambuya mamallaqtapi huk mawk'a llaqtam. 1992 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Angkor. + +Ñan 5 (Ruta 5), P'utuqsi - Uyuni, Tumawi munisipyupi +A. Quijarro pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Antonio Quijarro pruwinsya +Uma llaqta Tumawi +Tumawi munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Tomave) iskay ñiqin munisipyu Antonio Quijarro pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tumawi llaqtam. +Tumawi munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Charles-Louis de Secondat, Baron de La Brède et de Montesquieu sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1689 watapi ñawpa paqarisqa La Brède kanchapi, Bordeaux ñiqpi - 11 ñiqin hatun puquy killapi 1755 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk phransis qillqaqsi yachay wayllukuqpas karqan. +Montesquieuqa Kamachikunap samanmanta (De l'esprit des lois) nisqa qillqasqanpi mana huklla, tiranu hina runapchu kamachinanpaq atiy rakiy nisqamantam yuyaychakun. + +(Saraqucha-manta pusampusqa) +Tiyay: Punu suyu, San Ruman pruwinsya +Sara Qucha (kastilla qillqaypi Sara Cocha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Punu suyupi, San Ruman pruwinsyapi, Qhawanillas distritupi. + +Puka sirwu (Cervus elaphus) nisqaqa Iwrupapi, Asyapipas kawsaq tarukam, huk iskay ruk'anayuq ñuñuqmi, yura mikhuqmi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iyay +Tikraynin k'iyay Kastillanu simipi: + +1772 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Kamarisqa 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1955 watapi (62 watayuq) +Kamachichisqa 9 ñiqin inti raymi killapi 1961 watapi +Sporting Cristal nisqaqa huk piruwanu piluta hayt'ay klubmi. +13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1955 watapi kamarisqa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sporting Cristal. + +Uma llaqta Iquipi +Hatun Mayu distritu (kastilla simipi: Distrito de Rio Grande) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kuntisuyus pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Iquipi llaqtam. + +Pedro Nolasco Diez Canseco Corbacho sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1815 paqarisqa Ariqipa llaqtapi - 3 ñiqin ayriway killapi 1893 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu Awqaq pusaqmi wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pedro Diez Canseco. + +Qullqiya, Pt (musuq latin simipi: Platinum) nisqaqa huk q'illaymi. + +Quechua: Buliwya – Buliwya Mama Llaqta[14] + +Rosa Luxemburg Alimanya mama llaqtayuq yachay wayllukuq wan pulitiku + +Commons katt'ana uñnaqa Jisk'a suyu (Pasqu jach'a suyu). + +allqukuna.com + +13 KAQ YACHATSIKÏ Alli y mana alli reykuna + +Runa Simi: Inka quncha + +quwiki Katiguriya:Antanka pampa (Mama llaqta) + +Rimaypas takiypas Aqupiya ayllu llaqtayuq Miguel Angel Hurtado Delgado-p 1945 watapi rurasqan. Chay Miguelqa 1922 watamanta 1953 watakamas kawsarqan, Aqupiya llaqtapi, Aqumayu, Qusqu k'itipi. +Walicha: Aqupiya llaqtayuq sumaq p'asñacha Valeriana Huillca Condori (Willka Kunturi), 1917-chá watapi paqarisqa. +Noemí Vizcardo Rozas-pa kay takimanta wakin rurasqan, runasimillapi: + +Llaqta pueblo + +Avicennasispaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Avicennasis" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +llaqtawasi.com + +quwiki Naska siq'ikuna + +1Teofilóy, ñawpaj qhelqasqaypi nerqaniña imaynatachus Jesús qallariymantapacha tukuy imata ruwasqanta, yachachisqantawan, 2janaj pachaman ripunan, chay p'unchaykama. Jesús manaraj janaj pachaman ripushaspa, Espíritu Santonejta kamachisqanta qorqa ajllasqa apostolesninman. 3Wañusqamanta kawsarimpuspataj, kikin Jesuspuni apostolesninwan rikuchikorqa. Ashkha kutista paykunaman rikhurerqa tukuy laya ruwaykunata ruwaspa, cheqamanta Pay kawsashasqanta yachanankupaj. Tawa chunka p'unchaykunapitaj paykunawan rikuchikuspa, Diospa reinonmanta parlarqa. 4Apostolesninwan tantasqa kashaspa, Jesusqa paykunata kamacherqa: Jerusalén llajtamanta ama ripunkichejchu, manachayqa suyaychej Dios Tataj nisqan junt'akunanta, mayqentachus Noqamanta uyarerqankichej kay jinata: 5Juanqa yakuwan bautizarqa. Kaymanta pisi p'unchaykunamantajrí, qankunaqa Espíritu Santowan bautizasqa kankichej, nispa. 6Chantá tantasqa kashaspa, apostolesqa Jesusta taporqanku: Señor, kunampachachu Israelpa reinonta watejmanta sayarichinki? nispa. 7Jesustaj kuticherqa: Qankunaqa mana yachanaykichejchu tiyan mayk'ajchus, chayrí ima horatachus Dios Tata jatun atiynimpi chay imasta ruwanan kasqantaqa. 8Manachayqa Espíritu Santo qankunaman jamojtin, atiywan junt'achisqa kankichej. Rispataj, Noqamanta testigos jina willankichej Jerusalenpi, tukuy Judea jallp'api, Samariapi, tukuy kay pachaj k'uchusninkama. 9Chayta nisqantawantaj, apostolesnin qhawashajtinku, Jesusqa janaj pachaman oqharisqa karqa. Uj phuyutaj p'ampaykuspa, ñawisninkumanta Payta pakaykorqa. 10Jesús ripushajtin, apostolesqa patata qhawaspallapuni kasharqanku. Chayllamantaj iskay qharis ujllata rikhurimorqanku yuraj p'achasniyoj, paykunaj qayllankuman. 11Paykunamantaj nerqanku: Galileos, imaraykutaj patata qhawaspallapuni kashankichejri? Kay kikin Jesús, imaynatachus qankuna ukhumanta janaj pachaman ripun, ajinallatataj ujtawan kutirimonqa, imaynatachus ripojta rikunkichej, ajinata. 12Chay qhepata apostolesqa Jerusalenman kutiporqanku Olivos nisqa orqomanta. Chay orqoqa Jerusalenmanta mana karupichu, uj samarikuna p'unchay puriypi jinalla karqa. 13Llajtaman chayaspataj, maypichus tiyakusharqanku, chay wasipi alto pataman wicharerqanku. Paykuna karqanku: Pedro, Santiago, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Alfeoj churin Santiago, Zelote nisqa Simón, Santiagoj wawqen Judas ima. 14Tukuyninkutaj uj sonqolla tantakoj kanku, Dios Tatamanta mañakuspallapuni Jesuspa maman Mariawan, wawqesninwan, wakin warmiswan ima. 15Chay p'unchaykunallapitaj creejkuna tantakorqanku, tukuyninkupi pachaj iskay chunkayoj jina. Chantá Pedro sayariytawan paykunata nerqa: 16Hermanosníy, Qhelqasqapi nisqan junt'akunampuni karqa, imatachus Espíritu Santo nerqa Davidpa siminnejta Judasmanta, pichus runasta pusarqa Jesusta jap'inankupaj, chaymanta. 17Judasqa noqaykuwan yupasqa karqa, imaraykuchus paypis ajllasqallataj karqa kay ruwaypi kanampaj. 18Chay Judasqa sajrata ruwasqanmanta qolqeta jap'isqanwan jallp'ata ranterqa. Chay jallp'apitaj umamanta urmasqampi wijsan phatasqa, ch'unchulasnimpis thallikusqa. 19Jerusalén llajtapi tukuy tiyakojkuna chaymanta uyarerqanku. Chayrayku chay jallp'ata parlayninkupi Acéldama nispa, suticharqanku. Chay niyta munan Yawar Jallp'a. 20Salmos qhelqasqapi kay jinata nin: Wasenqa ch'in qhepachun, amataj pipis chaypi tiyachunñachu, nispa. Nillantaj: Ruwanantapis waj jap'ichun, nispa. 21Walej kanman uj runata ajllana, Señor Jesuspa kawsarimpusqanta testigo jina willanampaj noqaykuwan khuska. Chay runaqa kanan tiyan, Señor Jesús noqanchej ukhupi kashajtin, noqaykuwampuni purejkunamanta, Juanqa Jesusta bautizasqanmantapacha Jesús janaj pachaman ripusqankama. 23Ajinamanta iskay sutista churarqanku ajllasqa kanankupaj: José sutiyoj Barsabás nisqata, pitachus Justo nejllataj kanku, chantá Matías sutiyoj runatawan. 24Chantá kay jinata Diosmanta mañakorqanku: Tukuypa sonqonta rejsej Señor, rikuchiwayku ari mayqentachus kay iskay qharismanta ajllasqaykita apostolniyki kanampaj, 25kamachisqaykitataj ruwanampaj Judaspa cuentanmanta, pichus juchanrayku saqerparerqa ruwananta, juchallikusqanrayku rinan karqa, chayman rinampaj, nispa. 26Chaymanta suerteta choqajtinku, chay suerteqa Matiaspaj llojserqa. Paytaj chaymantapacha chunka ujniyoj apostoleswan yupasqa karqa. + +Soqasqa o machu hap'isqa.- + +Kancha Kancha Q'asa + +Paqarisqa Ispaña, Vélez-Málaga +Rurasqankuna Qillqaq, Yachay wayllukuq. +Aswan riqsisqa qillqasqan: -. +María Zambrano Alarcón sutiyuq warmiqa (* 22 ñiqin ayriway killapi 1904 watapi paqarisqa Vélez-Málaga llaqtapi - † 6 ñiqin hatun puquy killapi 1991 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi Yachay wayllukuq wan qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: María Zambrano. +Málaga llaqtapi paqarisqa + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Brasil).kuekkejkekjrkwkdjs +"Allpamanta yachaykuna (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Biblián +Biblián kiti (kastilla simipi: Biblián) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kañar markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Biblián llaqtam. +Pichqa kitillinmi kan. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Biblían kiti +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Biblián. + +2 chaniyuq tikraykuna suñay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: suñay1suñay2 + +Ch'itana mukmu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Mukmu icha mutmu nisqaqa yurapi manaraq kichasqa yurinmi, qatachkaqraq mukmu raphichayuq. +Yurap mukmunkunaqa raphip lluk'inkunapim icha chillkip ñawch'inpim. Sach'ap raphinkuna chiri mit'api wañurqaptin, mukmunkuna ch'iri kaptinpas kawsanraqmi. Ch'iraw mit'api musuq chillkikunam wiñan. + +Qullasuyu nisqaqa Tawantinsuyup uralanpi suyunsi karqan, Qulla nisqa runallaqtamanta sutichasqas. +Kunanqa, Bulibiya mama llaqtapaq chay hinallapas Qullasuyu ninkum. + +Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq - Wikipidiya + +Ecuador Runakunapak Rikcharimuy E C U A R U N A R I + +Haymi manam allitsu, huk pitsqa mayo qilla, ishkay waranqa huk puwaq wata, + +κέτσουα : Hukllachisqa Amirika Suyukuna (qu) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pacha tupuy. +"Pacha tupuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Alabama suyu + +llaqtan llaqtan José Maria Arguedas liyiyqasmanta[1] + +400 0 _ ‎‡a Rafael Caldera‏ ‎‡c taripay amachaq, qillqaq wan pulitiku (Winisuyla). Umalliq‏ + +Llaqta taki - Wikipidiya +Llaqta taki nisqaqa (kastilla simipi: himno nacional) mama llaqtap kikin takinmi, sikllalla takina harawim. +Ikwadurpa llaqta takin +Runasimi.de: Runasimipi llaqta takikuna (willka takiy) + +Akwayuq sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Akwayuq sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Akwayuq sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Llat'an muruyuq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Intimpa yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pinopsida (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Siwis akwayuq (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tiyay: Chuqiyapu suyu, Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu, Janq'u Uma kantun +Urqukuna Antikuna, Qhapaq Walla +Janq'u Uma (aymara simi, janq'u: yuraq; uma: yaku; kastilla qillqaypi: Ancohuma / Jankho Uma) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk rit'i urqum, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Surata munisipyupi, Janq'u Uma kantunpi, Illampu rit'i urqu ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 6.427 mitrum aswan hanaq. +Janq'u Uma Titiqaqa quchawan + +V, v nisqaqa latin siq'i llumpapi iskay chunka iskayniyuq kaq sanampam. Qhichwa simipiqa huk rimaykunamanta simikunallapim. + +Pacha, Mit'awi, Kuna icha Timpu (kastilla simipi: tiempo) nisqaqa puriq pacham, mit'akunanta, ñawpa pacha, kunan pacha, qhipa pacham. +Kaymi pachap tupunkuna: + +Puerto Rico (kastilla simipi: Puerto Rico) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk llaqtam, Manuripi pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Manuripi pruwinsya) + +Padova llaqtaqa Veneto suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Sacramento (inlish simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam, California suyup uma llaqtanmi. Sacramento llaqtapiqa 620.535 runa (2008) tiyachkan. + +Pusaq chunka kimsayuq, Nº 84 +nitaq puquchiqkuna, chay mana allinchu. Kay +mujusta, chayqa mana waliqhu. Chaywanqa +apayqachakunanta" nin waq runa masiqa. +rikunaykichispaq, kaykunaqa wich'ukata, illawa, wich'uña, +siraq kasqanku, p'achankuta ruwaq kasqanku, saltaspi qhawarinchis tukuy laya t'ikitas, +aparimuspa, tukuy ima ruwasqaykichiqta. Aswan qhipaman +madiles. Q'aytumanta ruwasqa, lanamantaqa ancha maylla. +tiempo kanchu. Bordanastaqa qhari runa siranku; q'aytutaqa +Ñawpaq kaq. +Calientes llaqtitaqa ancha chiri nin, chaypiqa ichhulla, llamasta, ovejasta uywakunku, sapa raymi kaptin p'anpakuta +puquchinku, anchatataq ch'uñutaqa ruwanku, llamata, ovejata ñ'akaytawan ch'arki ruwarinku, sapa munarispa +Wawasqa yachay wasiman yachaqakuq rinku, pikunachá mana yachay wasita tukurqankuchu, paykunapaq kasqa +Kay kuraq runapaq yachay wasipi, Tomasuwan, Felikuwan qillqachikusqanku: +- Aj, qhillakuni, riymanpunipis, manaña qhawaq ciego kayta munanichu. Nisqa Felikuqa. +- Nuqanchisqa mana escuelata tukurqanchikchu, ichari?, nisqa Tomasuqa. +- Ni á, tercerokamalla karqanchis, chaymanta chaqra llank'ayman yaykupurqanchis, nitaq qullqipis kaqchu, nisqa +rinapaqqa. Nisqanku. +kaq kasqa ñawpa tiempos imayna kaq, yachayninchis waliqchu manachu, leyes imanisantaq, organizaciontapis qhawariq kasqanku, kallpachana tiyan, niq kasqanku. +- Kunantawan risaq, q'ayaqa Quillacolloman rinay kachkan nisqa Felikuqa. +wich'usqasta uqhariytawan ch'uwitata ñawiriq kasqa, llaqtamanpis rispaqa, tukuy laya librosta rantikuq kasqa. Uk domingo p'unchay Quillacollo feriapi +kaychu, ñawiripuway ari. Nisqa may p'inqachikuywan nin. +atiyman karqa. Nisqa, as tumpa llakisqa lluqsipusqa nin. +tukunankama kasqa. + +Dag 3 – Ollantaytambo/Llaqtapata - 11 km +Dag 4 – Llaqtapata/Llulluchapampa – 9 km + +Runa Simi: Mira kiti + +Runa Simi: Tina kiti + +la Mancha llahta suyupin, mana yuyarina markapin,/ +yaqa kay watakuna kama, huh axllasqa wiraqucha,/ + +400 0 _ ‎‡a Imre Kertész‏ ‎‡c Unriya mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Q'illay (latin simipi: metallum) nisqakunaqa lliphiyaq, q'uñita pinchikillatapas pusaykuq qallawa imayaykunam. Huk q'illaykunaqa allpapiqa llump'ayllam, huktaq t'inkisqam chuqin, icha iskay rikch'ayniyuq chuqim. +Mana q'illaywan ruranakuspa q'illayqa iliktrunkunata qupuspa pusitiwu q'ipisqa iñukukuna tukun, mana q'illaytaq niyatiwu q'ipisqa iñuku tukuptin. Ahinam q'ipisqa iñuku t'inkisqa, kachi tukukun. Q'illayqa manam iñuwatachu rurakun. +Q'illaypuraqa mana chaqllisinchi ruranakuspa q'illay chaqrusqa (ahinataq champi hukkunapas) ruranakunku. +Aswan runap llamk'achisqan q'illaykuna kaymi: + +Aswan hatun llaqta Berlin +18 ñiqin qhulla puquy killapi 1871 +3 ñiqin kantaray killapi 1990 +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 14º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 5º +Runa llaqtap sutin Aliman, alimanu +Alimanya (aliman simipi: Deutschland), Tantasqa republika Alimanya (Bundesrepublik Deutschland) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. +6 Hatun Llaqtakuna +Runakunaq rimasqa simi aliman simi kan, ichaqa sapa llaqta huqta rimarun +843 watapi Phranku qhapaq suyu rakikun +1806-1871 Aliman mama llaqta mana karqanchu +1949-1990 iskay aliman mama llaqtakuna: Aliman Dimukratiku Republika, Tantasqa Republika Alimanya +3 ñiqin kantaray killapi 1990 Alimanyap hukllachakuynin, chaymanta pacha Tantasqa republika Alimanyalla +Hatun maqanakuykuna: +1866 Aliman maqanakuy +1914-1918 Huk ñiqin pachantin maqanakuy +1939-1945 Iskay ñiqin pachantin maqanakuy +16 Land nisqa suyukuna: +Hatun Llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hatun llaqta +Katiguriyakuna: +Mama llaqta (Iwrupa) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:55, 29 hun 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +10 Jehoväta wiyakoq y babiloniukunaman entregakoq judïukunaqa, manam wanuyarqantsu Jerusalen ushakaptin; prësum apakuyarqan (Jer. 27:11, 12). 70 watakuna pasariptinnam, Jehovä kënö ninqan cumplikanqampita testïgu kayarqan: "Këtam Jehovä nishqa, Rantiyäshoqnikikuna, Israelpa Santun: ‘Qamkunarëkurmi Babiloniaman kachamushaq y carcelkunapa rëjankuna kichakärinampaqmi permitishaq'" (Is. 43:14). + +Llipina (Cerro Llipina) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, San Mateo distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.250 mitrum aswan hanaq. + +Wak'a nisqaqa huk puystupi tiyaq apu, dyus kaymi, Tawantinsuyu iñiypi. + +Umiña (joya) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Yanuna kachi (NaCl) nisqaqa machina piñiyuqmi. +Piñi, Rirphu icha Kristal nisqaqa sinchiyasqa imayaypa allinchasqa kachkayninmi, uyarara (achka t'asla) kaq. Piñipiqa iñukukuna allichasqa llikapi hinam tiyan, manam chaqrusqa hinachu. Kachikunap piñinpi iyunkuna chay hinam allinchasqa tiyan, aniyunpas katiyunpas. + +Kaymantapacha: 8 ñiqin hatun puquy killapi 2008 watapi +Dean Oliver Barrow sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin pawqar waray killapi 1951 watapi paqarisqa Bilisi llaqtapi - ) huk Bilisi mama llaqtapi pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dean Barrow. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Kamirun). + +Kay mama llaqtakunapi: Istunya + +Umawa nisqapi uywakunamanta qillqakuna. +"Fauna (Umawa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allqa alimpuchi +Fauna (Amarumayu sach'a-sach'a suyu) + +Martigny llaqtaqa Suysa mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Wallis suyupi. Martigny llaqtapiqa 17.651 runakunam kawsachkanku (2015 watapi). + +Kaypi rimasqa: Rumanya, Mulduwa, aslla simi: Sirbya, Ukranya, hukkunapas. +Kay mama llaqtakunapi: Rumanya, Mulduwa + +Q'intiy, k'uytukuy + +kaqpi kanku: ñañiy1ñañiy2 + +1991 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 1991. +Kay p'anqaqa 02:44, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Kunan qelqashaqtiyqa, ñan 10 p'unchayña, mosoq waranqalliman chayamusqanchismanta. Chayraqmi kay mosoq waranqallita qallarishanchis. +Ñan chunka p'unchayña 2 waranqa watakuna tukurakapusqaku, muchurapusqaku. Iskay waranqa watakunañan Jesucristoq paqarimusqanmanta. Nispan ninku tukuy runakuna. Gregorio XIII Papa nisqataq kay watakunata yupariyta qallarisqa, Taytanchis Jesucristo paqarimusanmanta. Arí, YUPARIYTA +Kay Apuruna paqarimusqanmantan qallarishanchis: chay pachamanta ñawpaq watakunata, Jesucristoq ñawpaqenta nispa, chaymantataq Jesucristoq qhepanta. +Nispan nin Gregorio XIII Papa nisqa. Chayraykun runakunaqa ninku: Roma suyuqa 754 ñawpaq watakunapin kamarqa karan. Rómulo Remowanmi, iskayninku Romataqa kamarqanku. + +Runasimipi Qespisqa Software (http://www.runasimipi.org) + +Jarani pruwinsya +Mama llaqta Buliwya +Uma llaqta Jarani +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi, aymara simi +Runa ñit'inakuy 47,54 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 2.245 km² +Kamasqa wata 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1914 watapi +Pacha suyu UTC-4 +Jarani pruwinsya icha Arani pruwinsya (aymara simipi: Jarani jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Arani, jarani icha jallmani nisqamanta sutinchasqa) nisqaqa Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, huk pruwinsyam, jinallataq uj ñiqin munisipyu. Quchapampa llaqtamanta 55 km karum. Uma llaqtanqa Jarani llaqtam. +Phaqchakuna: Turu Wayq'u phaqcha +Mayukuna: Phaqcha, Challwa Mayu, Jatun Mayu +Quchakuna: Parqu Qucha, Asiru Qucha, Junt'utuyu, Pilawit'u, Qullpa Qucha, Yanatama + +Runa Simi: Pawqara distritu + +Runa Simi: Hawaii suyu + +quwiki Punku p'anqa: Mishiku + +Runa Simi: Kaspi hatun qucha + +Aymara runakuna +Aymara runa nisqaqa lliw aymara simita rimaq runakunam, Piruw, Buliwya, Chili mama llaqtakunapi tiyaq. +1 Buliwya mama llaqtapi kawsaq Aymara runakuna +2 Piruw mama llaqtapi kawsaq Aymara runakuna +Buliwya mama llaqtapi kawsaq Aymara runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwya mama llaqtapiqa 2.098.317 Aymara runakunam kawsanku, Chuqiyapu suyupi, Uru Uru suyupi, P'utuqsi suyupipas. +Piruw mama llaqtapi kawsaq Aymara runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kunan pachapiqa Piruw mama llaqtapi Aymara runakuna aswanta Ariqipa, Muqiwa, Punu, Taqna suyukunapi kawsanku.[1] +Aymara runakunaqa Aymara simitam rimanku. +Kaymi huk rimankuna (qhichwa simi - aymara simi): +Aymara warmi, mañachkaq (Buliwya mama llaqtapi) +Evo Morales, Buliwya suyup umalliqnin +Pueblos Indígenas de Bolivia, Aymara runa llaqta (kastilla simipi) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aymara runa. +Chilipi runa llaqta + +Puerto López (kastilla simipi: Puerto López) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk llaqtam, Puerto López kitip uma llaqtanmi. +Llaqta (Manawi marka) + +Sawli,[1] Ispada (espada)[2] icha Khillaychuki nisqaqa khillaymanta takasqan maqanakuypaq ayñim. +Ñawpa grigukunañam khillaymanta ayñinkunata ruraq karqan. +Inkakunaqa chay ayñita manam riqsirqanchu, q'iru, tullu, rumillamanta chukikunawan maqanakuspa. Chayraykum Ispañamanta awqakunaqa khillaychukinkunawan, illapakunawanpas utqaylla atiparqan. + +Mayu hark'a icha Pilanku nisqaqa mayupi puriq yakuta hark'anapaq qutum icha pirqam. Mayu hark'ap hananpiqa mayu hark'a qucham tukukun. +Kay munayllakunapaqmi mayu hark'akunatam pirqachanku: +chakrakunata parqunapaq, +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu hark'a. + +18 ñiqin hatun puquy killapi 259 kñ +11 ñiqin chakra yapuy killapi 210 kñ +Zhu Yuanzhang Hongwu Qhapaq o Hung-wu (chinu simipi: 洪武大帝，pinyin: Hóngwǔdì), (* 21 ñiqin kantaray killapi 1328 watapi paqarisqa Zhongli (Fengyang) llaqtapi - 14 ñiqin inti raymi killapi 1398 watapi wañusqa Shaqiu llaqtapi), Zheng sutiyuq runaqa. +23 ñiqin qhulla puquy killapi 1368 watapimanta 24 ñiqin inti raymi killapi 1398 watapikama Ming Chunwa Hatun Qhapaq. +Ñawpaq warmi: Xiao Gi Gao + +Uma llaqta Sukuwa +Sukuwa kiti (kastilla simipi: Cant��n Sucúa) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Morona Santiago markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Sukuwa llaqtam. +Sukuwa (8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1963 watapi) +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Sukuwa kiti +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Morona Santiago marka. + +Lahti llaqtaqa Finlandya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +23 ñiqin qhapaq raymi killapi 2005 watapi – 10 ñiqin ayriway killapi 2010 watapi +Lech Aleksander Kaczyński sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin inti raymi killapi 1949 watapi paqarisqa Warszawa llaqtapi - † 10 ñiqin ayriway killapi 2010 watapi wañusqa Smolensk llaqtapi ), huk Pulunya mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. +2002 watamanta 2010 watakama ñawpaq kuti Warszawapa Kurakanin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lech Kaczyński. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu rirq'uy +Tikraynin rirq'uy Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Buliwya) - Wikipidiya +Buliwyapi mawk'a llaqtakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mawk'a llaqta (Buliwya). +"Mawk'a llaqta (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Buliwyapi mawk'a llaqta + +Niyobyu, Nb (musuq latin simipi: Niobium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Yachay sunturkuna: Busan Mama llaqtap Yachay Suntur + +Afrikans simi (Afrikaans) nisqaqa Uralan Afrika mama llaqtapi huk rimaymi, germanu rimaymi, Uralan Afrikapi tukri simipas (huk rimaypura). + +Mama llaqtap hawan 177,0 km² +T'iqisqa kay 3 481 jak/km² + +RDE 205-2016 – Hoqman tukusqa, imayna perqa llank'aykuna ruwanapaq qhelqa. +RDE-060-2015 – Imayna perqa llank'aykuna ruwanapaq qhelqa + +Mit'a yachay +Mit'a yachay nisqaqa tiksimuyup wayra pachanpi kaqkunamanta yachaymi, ahinataq: + +Runa Simi: Allqa alimpuchi + +Mauk'a Llaqta + +01 - Ancha Naupa Pachakunapis 02 - Sayay 03 - Tusurqamuy 04 - Qarqusqamasikunapaq 05 - Kan 06 - Italaque Jach'a Khantati 07 - Qespichiisii 08 - Wauqeipaq 09 - Pichqa Pachak Watamantamucupayaspa 10 - Puka Tikacha + +Novial simi, mamallaqtapura yanapayuq simi, yachaqayta atinki. + +Uma llaqta Wankapallaq (Huancapallac) +Kiski distritu icha Kichki distritu (kastilla simipi: Distrito de Quisqui / Kichki) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Wanuku pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wankapallaq (Huancapallac) llaqtam. + +Qhichwa yawar ch'unqa[1] icha Yawar ch'unqa[2][3] chaylla (Oenothera rosea) nisqaqa huk Awya Yalapi wiñaq quram, kulli tuktuyuq yawar ch'unqam, hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhichwa yawar ch'unqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qhichwa yawar ch'unqa + +Tikraynin q'ita Kastillanu simipi: + +Qumichiy, ikumichiy (warmita), urwachiy (warmita), amuqchay (qharita) icha istirilisasyun (esterilización) nisqaqa runap miraykuy atiyninta - warmip wachakuy atiyninta, qharip yumay atiyninta - qulluymi. Qumichiywanqa mirana yawrikunatam icha mirana kawsaykuq lluqsinakunatam qullunku. + +"Fauna (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Amerisyu, Am (musuq latin simipi: Americium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +"Mayu (Beni suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +_Veracruz nisqaqa Mishiku mama llaqtap wamp'urani wan hatun llaqtanmi. Veracruz suyu wan Veracruz munisipyu llaqtanmi. +Hernán Cortés kamasqa 22 ñiqin ayriway killapi 1519 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Veracruz. + +Ima hinataq manaraq kaq p'unchawmanta p'anqakunata kamariy?[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñawpaqnin p'unchawpa p'anqanta kichay (ahinataq 5 ñiqin pawqar waray killapi). +Chay p'anqata wichq'ay +Qhipaqnin p'unchawpa p'anqanta kamariy (ahinataq 6 ñiqin pawqar waray killapi). +5 ñiqin --> 6 ñiqin + +Chusku waranqa (4.000) nunakunata Jesus pachan qaran (32-39) + +Runa Simi: Awstiriya + +pushak runakuna: + +Runa Simi: Suru + +06 Qosqo llaqta + +quwiki Killa Qhichwa (Chuqiyapu suyu, Buliwya) + +(Uquña mayu-manta pusampusqa) +Ukhuña icha Juqhuña mayu (aymara simi)[1] (kastilla simipi: Ocoña) nisqaqa Piruwpi huk mayum, Ariqipa suyupi, Kamana pruwinsyapi, Ukhuña distritupi, Uraski distritupi, Kuntisuyus pruwinsyapi, Hatun Mayu distritupi, Yanaqiwa distritupi, Qarawili pruwinsyapi. Pukyunqa yaku tinkuqmi Maran mayumanta Kutawasi mayumantawan. Pasiphiku mama quchaman purin. + +Quyllurchawwan qallarisqa wakllanwata - Wikipidiya +Kayqa quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatapaq kalindaryum, ahinataq 1992 icha 2020. +Huk quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Jürgen Grabowski sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Jürgen Grabowski sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Jürgen Grabowski sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +3 chaniyuq tikraykuna k'uchu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna qhawariy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Harrisburg nisqa llaqtaqa, Pennsylvania suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Harrisburg llaqtapiqa 49.528 runakuna (2010) tiyachkan. + +Malliy nisqaqa chaqllisinchi musyaymi, mikhunata llaminapaq, q'aparninta musyanapaq. +Runakunaqa uywakunapas qallunwanmi mallin. + +Atipachawwan qallarisqa wakllanwata ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +2 chaniyuq tikraykuna ch'uqta kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: ch'uqta1ch'uqta2 + +[[qu:Hukllachasqa Qhapaq Suyu]] + +Runa Simi: A + +400 0 _ ‎‡a Claude Monet‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq llimphiq‏ + +451 _ _ ‎‡a Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin‏ + +quwiki T'inkisqa + +Tiyay: Mayutata suyu, Punu suyu, Qusqu suyu +Purimuq mayukuna: Sangaban mayu, Markapata mayu +Mayutata suyupi hatun mayukuna +Inampari mayu (kastilla simipi: Río Inambari / Inampare / Azul) nisqaqa huk 437 km suni mayum, Piruw mama llaqtapi, Mayutata suyupi, Punu suyupi, Qusqu suyupipas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inampari mayu. + +Wañuy ñak'ariy, k'aywiy, wañuy p'itiy, p'itikay + +Amkirya (genus Brassica) nisqaqa huk yurakunap rikch'anam, 39-chá rikch'aqniyuq. +Kaymi huk amkirya rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amkirya. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Amkirya + +Utusku pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Utusku +Utusku pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Otuzco) nisqaqa Qispi kay suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Utusku llaqtam. + +Katiguriya:Qillqaq (Ilanda) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Ilanda) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Ilanda). +"Qillqaq (Ilanda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sarakuru kiti (kastilla simipi: Cantón Saraguro) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Sarakuru llaqtam. +huk llaqta kitilli: Sarakuru kitilli +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Sarakuru kiti + +Chimu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Chimu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Chimu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Chimú (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Musika (Chiksuyu) +"Musika (Chiksuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Ramsar k'iti (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Ramsar k'iti (Piruw) +"Ramsar k'iti (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Ramsa k'iti (Awya Yala) + +Wislla nisqaqa puriqllata - chupita, lawata -, sankhutapas chaqanapaq, wisinapaq, qaranapaq llamk'anam. + +2 chaniyuq tikraykuna muq'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yuptu, runa yupay + +Satanasqa llapan nunakuna Diosta serviyanqampaqmi mana alli parlashqa (Job 1:8, 10, 11; 2:4; Proverbios 27:11). + +Quechua: liwru (qu), p'anqa (qu) + +Runa Simi: Kamana mayu + +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin - Wikipidiya +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin +(Mama Llaqtap Kurak San Markus Yachay Sunturnin-manta pusampusqa) +T'aqa Mamallaqtap yachay sunturnin +Qayllariy 1551 wata, 12 ñiqin aymuray killapi (467 watayuq) +Campus "Yachay Suntur Llaqtan" +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM; latin simimanta: Academia Sancti Marci Urbis Regum in Peruvia) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. [10][11] 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos I Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. Sacro Impero Romano Germánico-wan,[12] 1571-pi Puntifisya kutirirqaku, Pio V papa chay puntifisya nispa qurqan, hinaqtin sutin tikrarqan kayhina: Qhapaq Puntifisya Lima Qhapaqkunan Llaqtan Yachay Suntur (Kastilla simipi: "Real y Pontificia Universidad de la Ciudad de los Reyes de Lima" ).[13] Ispañan kurunanmanta riqsispaqa, ñawpa Awya Yala yachay sunturnin, qhapaq kamaqillqa paqarispaqa hina,[14] 1551-manta 1821-kama, Lima Llaqtan Yachay Sunturnin Virreinato pachan.[15] Ispañamanta qispikusqa pachan, aswan chaninchasqa kutirqan, wakin hatun runakunam k'anchaspa, yachachispa, Piruwpa qispichinkama.[16] Chaykunapas qhipanmi, ripuwlika pachapi Lima Yachay Suntur sutinta takyay. 1946 watakama, chay watapi kunan sut'inta hap'irqapun kunanmanta Mamallaqtap Yachaysunturnin kan.[17] +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin kusaq Piruwmanta yachay wankurina riqsispaqa, aswan hatuchasqa, sut'ichasqa, chaninchasqa, kaykunarayku: «allinkamachinrayku, akllaykamachinrayku, wiñankawsayninrayku»,[18][19] hinaqtin chiqachisqa aswan allin hamut'a wankurina, waki wankurina hina kaspaqa.[20][21][22][23] Yaqa tukuy pachaqa 1º ñiqin Piruwpi kan, kay ranking-kuna nispa yupaychasqa[18] University Rankings by Academic Performance URAP Center-manta hina,[24][25][26][27] QS World University Rankings por Quacquarelli Simonds hina,[28][29][30][31][32] Rankings Web of Universities CSIC-manta hina (aswan riqsisqa Webometrics hina),[33][34][35][36] University Web Rankings 4ICU-manta,[37][38] SIR World Reports SCImago Research Center-manta, waqkuna.[39][40][41] Aswanpataq, sapa Piruw yachay sunturnin acreditación-wan kan, hawa mamallaqtakunamanta chaninchakuspataq.[42] +Achka hatun Piruwmanta runakuna, Awya Yala runakunantin, sunturmanta lluqsimurqan, paykunaqa t'aqwiqkuna, hamut'a-runakuna, qillqaqkuna, waqkuna kan;[43] tukuy paykunaqa sut'ichispa yachay sunturnin chaninta, aswan allin kaspaqa, Piruwa wiñaykawsaynin hatunchakuspa, wiñachikuspa.[44] San Markus Yachay Suntur nispaqa Piruw kaqlla hina, tukuy mamallaqtan ñawpankuna, qhipanankuna mirachininrayku, hinaspataq yachaqnin sinchi qaywisqa umayuq kanku, yachakuq, kallpachakuq yachaqkuna, Piruw mamallaqtam runakuna hina.[45] 21 Mamallaqtam umalliqnin[46] 1 Premio Nobel-tin[47][48] —Mario Vargas Llosa, sapa piruwanuqa kay suñaywan[49][50][51][52][53][54]— kay yachay sunturmanta lluqsimurqan, ña t'aqwiqkuna, amawtakunapas kapun. +Yaqa 500 watakunawan, San Markus Hatun Yachay Suntur achka wasikuna purirqaku, wakin kunankama tiyan, chanin; kaytaqa San Markus Hatun Wasi kan, huk kaq San Markus wasin aswan 400 watakuna puririrqan, kaytaqa wakin wasikuna, Lima llaqta chawpinpi, UNESCO-manta Patrimonio de la humanidad nisqa riqsirqan,[55][56][57][58]— kunan yachay sunturnin chaninchasqa llamk'achiykuna wasi, waq imankunapas kan, hinaqtin aswan kusaq runakunam riqsichinanpaq, kunan "San Fernando" Hampi Yachay Facultad-nin nispa 1901 wata paqarirqan, ñawpaq hamp'ina wasi tukuy Piruwpa kan; hinaqtin 1960-manta Yachay Sunturnin Llaqtan pusamurqan, hinaqtin kuraq campus kan; chaypi achka Facultad-kuna, chawpi bilbioteca, kancha, pusaq wasi, hamut'a wasikuna tiyan. Tukuy kaykuna Lima llaqtap chawpin kachkan. Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin, 65 suntur-yachaywasikunawan kan,[59] 20 facultadkuna huñusqa,[60] hinaqsi, paykunaqa huñusqa 6 yachaysunturpa p'atmakunapi,[61] Piruwmanta Yachay Suntur ancha yachaqkuna mast'arispaqa, tukuy facultad-kunasninta ñawpa-grado, qhipa-grado programakunata aypun. Hinaqtin, sinchi achka wankurinakuna, hamut'akuna, qutukunan kachkan, kaykuna hina: centro cultural, musiyukuna, ñawiriy wasikuna, unquna wasikuna, press, waqkuna. +2.2.1 Qhali-kay hamut'a: kamayuchiqkuna, yachaywasikuna +2.2.2 Llump'ay hamut'akuna: kamayuchiq-kuna, yachaywasikuna +2.2.3 Killikacha yachay: facultad-kuna, yachaywasikuna +2.2.4 Musiku, kamachiy hamut'akuna: facultad-kuna, yachaywasikuna +2.2.5 Runakay patachaywan ayllukaywan yachayna: facultad-kuna, yachaywasikunapas +4 Ruwallakuna, wasikuna +4.1 Yachay Suntur Llaqtan +4.1.4 Yachaqkuna wasin +6.1 2019 Qun Awya Yala P'ukllanaykunan Sede +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnintaqa 12 ñiqin aymuray killapi 1551 watapi Carlos V sutiyuq Ispañap Qhapaqnim kamarirqan.[62] Chayrayku 467 watayuqmi kachkan, Awya Yalapi ñawpaq yachay sunturmi, Piruwpi ñawpaq yachay sunturmipas.[63] +Piruw mamallaqtam kuraq yachayninta qallarirqapun Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin qallarinwan, hinaq hak'ay 1548 watapi, estudios generales-manta kunventokunapiqa yachasparqan kamachirqaku (santu dumingu orden nispa). Paykunaqa taripanninkunata musuq ispañapa hallp'ankunapi clero runakunaqa allinta yachayta karqan +Hinaspataq, Limapa cabildo-n Ispañakama apachirqaku kaykuna fray Tomas de San Martín nispa, Jeronimo de Aliaga-ntin, paykunaqa Qhapaq Carlos I V, sacro imperio romano germánico-manta qhapaq kamaqillqa hap'ikurqan (Fray Tomas llamk'aninta kusasqa karqan) . Kay qhapaq kamaqillqaqa 1551 wata, 12 aymuraqa lluqsimurqan, Valladolid llaqtapi; hinaspataq chiqaqpuni yachay sunturqa paqarirqaku kay sut'inwan: Qhapaq Lima Llaqtam Yachay Sunturnin (kastilla simi: Real Universidad de Lima) +Kay qhapaq kamaqillqan ñawinchanku kayhina: Lima Llaqta Yachay Sunturnin chiqapuniwa qallarinnanqa runakunam cristiyanu iñiy yachanaypaq, hinaspataq Qhapaq kamachiy uyarinaypaq. Kay qillqatawan Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin, 1553 wata qulla puquy 2 p'unchay clasesta qallarinqaku, Nuestra señora del Rosario kunwintupi, ñawpa kaq pusaqninta Juan Bautista de la Roca karqa, huq kaq amawtaqa Andrés Cianca y Corona Cosma Castillo +San Markus Yachay Sunturnin pusamusqanta yanapana, virrey Francisco Toledo-qa, kamachiqnin tikranaypaq yanapakun, hinaqtin, amawtakuna, yachaqkuna, yachachiqkuna, waqkunapas haqay boloñes llumphata hapisqanku, kay llumphayta yachay sunturqa q'ispi k'itiqa kutiyta munarqaku; chaykunawansi Piruw haruchkaqay q'ispichinaypaq paqarirqamun, Ispaña qispikusqapaq kutinaypaq.[15] Hinaqtin, kay yachay sunturqa, Hayñi Qillqakunap San Karlus Yachay Wasipas, San Fernando Hampi Yachay Yachay Wasipas, kimsakuna qhawachisqata kapurqakun, Piruwpa wirriymanta qhawachiraspa, yachayqkunan, runakunan mana allin llumphanninrayku.[64] +Yachay sunturnin riqsichina ilustración llumphankuna yaykuyta saqipurqanku, hinataqsi, Piruwpa qispichinaypaq atimuranqaku, runakunam waq llumphayninta kutipachkarqaku. 1813 watapi, Jose Fernando de Abascal kamachin pachapi, San Fernando Hampi Yachay Facultadnin qayllarinqaku, Fernando VII Ispañamanta, Santa Ana hawk'aypatapi —kunanpacha Italiya hawk'aypata— chaqaypi Kamachiy Ministeryupi karqan, wasirqan; kay facultad-qa Hampina Yachaywasimanta paqarimurqaku.[65] +1960 watakunapi, hunt'a yachaysuntur wasin kapuapti, achka facultadkuna kuyuyta qayllarirqanku, musuq yachay sunturnin pacha-kama, chaqay musuq pacha kuna kan yachay sunturpa llaqtan, kunanpacha, chaqaypi 17 facultadkuna kapun (20-manta)[66] +Kay musuq campus-qa Maranqa wakiman patan kan, kaykuna ñawpapachapi ruwamurqarqan, hinaqsi, yachay sunturqa allinchachispa, harkachispa munan —San Markus Waka hina— wakin manan kunanpacha challarqakun. 1969 watapi, yachaysunturpa p'atmakunaqa winachimurqanku —kunan suntur yachaywasikunan sutichasqa—.[67] 1984 wata, 22 ñiqin tarpuy killapi, kunan musuq istatuto nispataq paqarimurqakun. Kunanpacha aswan 40.000 yachaqkunawan kapuaqtin, aswan 4.000 amawtakunawan kapuaptinpas, yachaysunturqa 65 p'atmankunapi yachachin, 77pi maestriakuna, 27 doctoradokuna, kunanpacha aswan mañasqa kapun. Kunan hina, 20 facultad-kunawan kan, 6 patmakunan huñusqa, paykunaqa achqa qillqakuna paqarichin, qillqarichin, 3 musiyukunawan kan, hinaqsi achka hamut'a sunturkunawan.[59][68] UNESCO-paq, Piruwpi San Markus huk sapa tukuy niray yachay sunturqa kan, achka hamut'akuna uqllaninrayku[2][69] +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin Hawk'aypata rikuchina. +Mama Llaqtap Kurak San Markus Yachay Suntur qallarin pacha, munastiku clerigokunaqa kamachiq karqa, paykunaqa kamachirqan; ilustración pachapi mana imapipas iñina kutimurqan, kunan p'unchaykama qiqin qhatipan. Kunanpacha, kamachi tantanakuynin kaykunaqa kanku: +Yachay Sunturnin Huñu: Yachay sunutrnin kusa tantanakuy kan.[71] Kaypiqa kachkan: riktur-ta, iskay yaqariktur-kunata, facultad-kunap decano-kunan, qhipagradu umalliqkunata, amawt'akunap huñu runaqnin, yachaqkunap huñun runaqnin (1/3 tukuy huñunakuna kanan kananta)graduadukunap runaqnin, yachaqkunap federasyunnin umalliqtantin. Hinaqtin, waq administrativo kamayuqkuna hina yaykuyta atikunchu.[71] Estatuto tikray, riktur yaqarikturkunantin akllay ruwaq kananta. [71] +Rikturkamachi: Rikturkamachi huk yachay sunturpa tantanakuynin kan, yaqa wiñaypaq pacha riktur umalliqnin kanqa. Riktur huq kaq riqsisqata yachay suntur umalliqnin kan; hinawanchus, yachay sunturpa legal runachiqnin, rikch'an kan. San Markus Hatun Yachay Sunturnin 216 rikturkunaqa kapurqan, paqarinpachamanta kunankama; aswan paykunaqa riqsisqan hatun runakuna ka(rqa)n, qiqin chaqay Piruw wirreinato pacha, Republika pachantin hina, hinaqtin kusa-riktur (latin simi: rector magnificvs) qatipachina rikch'an kan.[70] 2016 qhulla puquy killa 4 p'unchaypi, consejo universitario-ta Dra. Antonia Castro Rodríguez — riqsirpakun riktur hina, aswan allinta musuq ley-kama kutipana qatipanaypaq. Inti killa 7 p'unchay Dra. Luisa Negrón Ballarte rikturqa kutimurqan. Ña, 2016 wata anta sitwa, Dr. Orestes Cachay Boza akllasqa riktur kapurqan, kunankama kan iskay waranqa iskaychunka hukniyoq watakama. [4] +Yaqarikturkamachi: Iskay yaqarikturkunaqa kan, huq ñawpagradu yachanapaq, waq t'aqwinapaq, qhipagradupaq. Kunan yachaysunturpa yaqarikturkunan Dra. Elizabeth Canales Aybar (ñawpagradupaq), Dr. Felipe San Martín Howard-tin (t'aqwina qhipagradupaq) kan.[5] +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturninpi 20 apulliyuq-kunawan kayan, 5 p'atmakuna huñusqa, kaykunawan 65 ñawpapata, 104 qhipapata yachanakuna qurin, kaykunatawan Piruw mamallaqtapi, aswan yachanakuna yachay sunturnin kapuapti kan. +Qhali-kay hamut'a: kamayuchiqkuna, yachaywasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhali-kay hamut'a kay facultad-kunawan kapun: +Wiñay kawsana campus San Fernando kamayuchiq haykuna, kaypi aswan qhali-kay hamut'ap yachaywasikuna kachkan. +"San Fernando" Hampi Yachaypa Kamayuchiq-nin (FMSF): Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturpa hampi yachay facultadnin kan, Piruw suyupi, huk kaq hampi yachay facultadqa kan, wiñay kawsaynin siglo XVImanta hamun, chaqay Qhapaq Hampi Yachay Runa Kuchuytin San Fernando Yachay Wasiwan (kastilla: Real Colegio de Medicina y Cirugía de San Fernando") nisqa, 1856 kantaray suqta p'unchaypi Dr. Cayetano Heredia kayta qallachirqakun. Hinaqtin Lima Llaqtap Hampi Yachay Facultadnin riqsisqa kan.[65] Kunan pacha, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: hampi yachay, wachachiy yachay, hampi allichay, hampina allwiya kamay, kawsachikuy.[72] Yaqa 40% lluqsirunakunan qhipagradu yachayta hawa mamallaqtakunapi ruwan.[73][74] En los "Exámenes Nacionales de Medicina" en el Perú, la facultad de Medicina "San Fernando" ha obtenido siempre el primer lugar.[75][76] +Kawsay-chaqllisinchi Hampina Kamachiypa Facultad-nin (FFB): Piruw mamallaqtapi huk kaq hampina kamachiypa facultadnin wankurina kan. 1808 watamantapi, ñawpa-hampiwasimanta hamun, chaqay watapi, "San Fernando" Hampi Yachaypa Facultadnin yaykurqan, hinallataqsi yachachirqan. 1931 watapi hamp'ina kamachiy yachay wasi paqarirqaku. Ña 1943 watapi kantaray killapi, iskay chunka isqunniyoq p'unchaypi, chiq'ayataq clasikunata qallarinqaku.[65] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: hampina kamachiy, kawsay-chaqllisinchi, mikhunakuna hamut'a, toxicología nispa.[77] +Khiru Hampiypa Facultad-nin (FO): Piruw suyupi, khiru hampina 1868 watapi qayllarinqaku, "San Fernando" Hampi Yachaypa Facultadpi . 1920 watapi khiru yachachiq qispichirqanku. Hinaqtin chaqay watamanta kunankama rurachichkanku.[65] Kunanpacha facultadqa yachay sunturpa llaqtan kachkan, kaykuna: ñawpagradupi, qhipagradupi, kay yachaywasipi yachachin: khiru hampiy. Tawa hampi wasikuna kapun, llaqta runakunapaq. +Uywana Hampiypa Facultad-nin (FMV): Uywana hampiy hamut'a, kay Piruw Suyupi Mamallaqtam Yura Yachay Yachay Wasiwan qallarin, 1940 watapi Chorrillospi, huk uywanakuna hampiy hamut'a karqan, iskaykuna huñunqaku, kunan uywanakuna hampiypa facultad-nin ruwanaypaq. Kay yachaywasipi yachachin: uywana hampiy. Qiqinllataq huk hampi wasi kapun, llaqta runakunapaq. +Nuna Yachaypa Facultadnin (FPSI): Kayta 1955 watapi qallarinkaqu, huk kaq Piruw suyupi kan.[65] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kay yachaywasipi yachachin: nuna yachay. Hinallataqsi achka hamut'a wasikuna kapun, llaqtarunakunapaq. +Kay tawak'a tukuy facultadkuna A qutuqa rikuchirin, hinaqsi, yachaywasikunan: +01.4.1. Hampina Allwiya Kamay: Clíniku hamut'a wasi kurkumanta unquna yachay +04.2. Mikhunakuna Hamut'a ✔ ✔ +Llump'ay hamut'akuna: kamayuchiq-kuna, yachaywasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chaqllisinchip, Chaqllisinchi K'illikachap Facultad-nin (FQIQ): Kayta 1855 watapi ayriway killa 7 p'unchaypi qallarinkaqu, huk kaq Piruw suyupi kan. Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kay yachaywasipi yachachin: chaqllisinchi, chaqllisinchi k'illikacha, agro-ruraychaqa k'illikacha.[78] +Kawsay Yachaypa Facultad-nin (FCB): Kayta 1861 watapi, qhapaq sitwa 28 p'unchaypi qallarirqaku, chaynallataq waq yachaykuna winarqakun. Huk kaq umalliq Dr. Antonio Raimondi karqan.[68] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kay yachaywasipi yachachin: kawsay yachay; genetica, kawsay allyiway kamay; huch'uy kawsay yachay, atam yachay.[79] +Pachaykamay Hamut'ap Facultad-nin (FCF): Pachaykamay yachanayta kay yachay sunturpi, chawpi siglo XIX qallarirqaku, ña kaykuna manan yachachirqaku 1966 watakama, kay pachaykamay facultad-ninqa paqarintawan.[68] Kunan pacha facultad-qa, ñawpapatakpi, qhipapatakpi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: pachaykamay, wapsi kuyuchinap k'illikachan. Hinallataqsi, Pachaykamay Hamut'akuna Museoqa kapun, Pachaykamay T'aqwina Suntur kapun.[80][81] +Yupay Kamay Hamut'ap Facultad-nin (FCM): 1850 watapi, yupay yachay hamut'ap facultad-nin qallarirqaku; 1862 watapi natural, yupay kamaypa hamut'ap facultad-nin sutichasqa karqan, kaymantaqa wakin hatun runakuna lluqsimurqakun, Federico Villarreal, Santiago Antúnez de Mayolo hina. Kaymanta hina Mama Llaqtap Killikachay Yachay Sunturnin paqarirqaku (kastilla: Universidad Nacional de Ingeniería).[68][82] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kay yachaywasipi yachachin: yupay kamay, istadistika, operativo t'aqwiy, cientifico antañiqiq yachay.[83][84] +Kay tawak'a tukuy facultadkuna B qutuqa rikuchirin, hinaqsi, yachaywasikunan: +B: LLUMP'AY HAMUT'AKUNA 07. Chaqllisinchip, Chaqllisinchi K'illikachap Facultad-nin 07.1. Chaqllisinchi ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ +Killikacha yachay: facultad-kuna, yachaywasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Killikacha paykunaqa facultad-kuna kapun: +Ruraychaqa killikachap facultad-nin (FII): 1969 watapi qallarinqaku. Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin:ruraychaqa killikacha, qhali killikacha llamk'aypi, p'acha killikacha. [90] +Hawa Iñuku, Pinchikilla Killikachap Facultad-nin (FIEE): Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: hawa iñuku killikacha, pinchikilla killikacha, karurimaykuna killikacha.[68][91] +Sistemakuna, Informatica Killikacha Facultad-nin (FISI): 2000 watapi paqarinqaku [68] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: sistemakuna killikacha, llamp'u kaq killikacha.[92] +Kay tawak'a tukuy facultadkuna C qutuqa rikuchirin, hinaqsi, yachaywasikunan: +Musiku, kamachiy hamut'akuna: facultad-kuna, yachaywasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kayta paykunaqa facultad-kuna kapun: +Kay tawak'a tukuy facultadkuna D qutuqa rikuchirin, hinaqsi, yachaywasikunan: +09.3. Hawa mamallaqtakuna makipura kamachiy ✔ ✔ +11.3. Mamallaqta, empresakuna qhawachiy ✔ ✔ +Runakay patachaywan ayllukaywan yachayna: facultad-kuna, yachaywasikunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kay Runakay patachaywan ayllukaywan yachayna p'atmaqa kaykunawan facultad-kuna kapun: +Qillqakuna, Runakay Hamut'ap Facultad-nin. +Hayñi, Llaqtapusay Hamut'ap Facultad-nin. +Qillqakuna, Runakay Hamut'ap Facultad-nin (FLCH): Mamallaqtap San Markus Kuraq Yachay Suntur paqariqnin pachamanta hamun 1551 watapi, chaqay pachapi yaya yachay, kapchiypas yacharqaku, chaywansi, Qillqakuna Facultad-qa kutimurqakun, kay facultad-qa "Patio de letras"-pi yachachirqaku, San Markus Hatun Wasipi, 1854 watapi, Ramon Castilla Piruwpa umalliq pachan, Yachay Wayllukuy, Runa Kaypas sutichirqaku, yallinraqa, 1876 watapi hakay Qillqakuna Facultad sutinta kutichimurqaku. 20 ñiqin pachakwata qayllarinpi kay facultad-qa achka kuti sutinta tikrankamun, kayta ruwanqaku yachayninkuna tikrananrayku, hina ruwachirqaran 1965 watakama, chay watapi kunan Qillqakuna, Runakay Hamut'ap Facultad-nin sutichimunqaku. Kunanpachapi kay facultad-qa yachay suntur llaqtanpi kachkan.[15][17] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: Simi kapchiy, yachay wayllukuy, simi yachay, waki rimachiy, kapchiypa wiñaykawsaynin, bibliotecología ciencias de la información-pas, tusuy, conservacion restauracion-pas. Hinallataqsi achka hamut'a wasikuna kapun, hinallataq achka musiyukuna, Yachay Suntur Kapchiy Musiyu-hina , hina huk Simikunap Sunturnin kapun,[96] llaqtarunakunapaq. +Yachachiy Yachay Facultad-nin (FEDU): Manuel Pardo y Lavalle Piruwpa umalliqnin huk yachachiy yachay rimanakuna paqarinqaku 1876 watapi, pawqar waray killapi 18 p'unchay, kay yachachiy yachay rimanakunamanta hamnunqaku, 1901 watamanta, kay rimanakuna Yachay Wayllukuy Facultad-pa yachay kaqninta haykumunqaku, kamachisqa yachayhina, 1925 watapi,14 ñiqin qhapaq raymi killapi, Qillqakuna Facultad-pi, yachachiy yachay qayllarinqaku, manallataq kay 1946 wata 24 ñiqin ayriway killakama Yachachiy Yachay Facultad-qapaqarirqamun, 1946 Yachay Sunturpa istatuto-nwan. 1984 watapi, kunan yachaywasinkuna qallarirqamun. Ahinapunichu, kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: yachachiy yachay kurkukallpachiy yachachiy yachay. Kay facultad-qa yachay suntur llaqtanpi kachkan. Hinaqsi, San Markus Aplicacion Yachay Wasiwan kapun, kay yachay wasi Lince distritupi kachkan.[15][17][97] +Hayñi, Llaqtapusay Hamut'ap Facultad-nin (FDCP): Mamallaqtap San Markus Kuraq Yachay Suntur paqariqnin pachamanta hamun, 1551 watapi, yachaysunturpa ukhunpi San Felipe Yachaywasi paqarimurqanku, kamachikuna yachachinaypaq. 1770 watapi, San Karlus Qhapaq Kunwikturiyu paqarichirqamun —San Felipe Yachaywasi (kamachikuna), San Martin Yachaywasipipas (yachay wayllukuy) iskaykuna mist'uraspa—.[15] 1935 watapi, 28 ñiqin inti raymi killapi musuq istatuto qurimurqan, chaywansi musuq sut'inta apachimurqanku: Hayñi Llaqtapusay Hamut'ap Facultad-nin, kunankama hinariqsispaqa.[17] Kunanpacha, yachay suntur ukhunpi kapun, hinaqsi facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: hayñi, llaqtapusay hamut'ap. Hinallataqsi huk hark'ana wasikuna kapun, llaqtarunakunapaq. +Waki Hamut'ap Facultad-nin (FCS): Huk nin yachayninqunap quimurqanku, chaqaywansi kay facultad-qa hamun, 1856 watamanta. 1924 watapi 24 ñiqin tarpuy killapi musuq kamachi qurimurqan, chaywansi musuq sut'inta apachimurqanku: Waki Hamut'ap Facultad-nin, kunankama hinariqsispaqa, achka yachaykuna huñuspaqa.[15][17] Kunanpacha, yachay suntur ukhunpi kapun, hinaqsi facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: wiñay kawsay, waki yachay, runa yachay, arqueología, wakip llamk'aynin, allpa saywachiy. Hinallataqsi huk musiyuqa kapun , llaqtarunakunapaq.[98] +Kay tawak'a tukuy facultadkuna E qutuqa rikuchirin, hinaqsi, yachaywasikunan: +E: RUNAKAY PATACHAYWAN AYLLUKAYWAN YACHAYNA 02. Hayñi, llaqtapusay hamut'ap facultad-nin 02.1. Hayñi ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ +02.2. Llaqtapusay hamut'ap ✔ ✔ +Qhipagradupaq, maaestria, especializacion, doctoradopaq; qhipagrapupa yachaywasin qillqayman yaykuchina ruwan, Mana achka vacantekunam kachkanrayku, huk ch'iklluriy ruwayta kanan, kay ch'iklluriyta especial juradoman chaninchasqa kan, kaykuna juradokuna yachachiq kan, hamawt'akunam kan, kaypita kikin qhalisqa kan. 2010 watapipaq llaqa 200 vacantekunap qurirqanku.[100] +Ruwallakuna, wasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachay Suntur Llaqtan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +San Markus Hatun Yachay Suntur llaqtan. +Yaykunapaq 8 punkukuna kachkan, sinchi hatun area-wan, musuq pabellon-kuna ruwanaypaq atin; areanpiqa sinchi achka arqueologico resto-kuna patan tiyan, chaqay ñawpa wakikuna: lima, ichma, kay sunturpiqa arean achka llamk'ayta karqan, 1500 watakuna qhipan. +2007 watamanta ñankunap hatunllachispa ruwachirqaran qaylla kay yachay sunturpi, hawan. Kay rurachikunam umalliq Luis Castañeda, Lima municipalidadni kamachisqa karqan, hinataqsi, paykunap manan tapurqanku yachaqkuna sichus munarqan manachus, ahina, sinchi rimasqa yachay suntur yachaqnin kutirpakun, kayrayku: rurachiqa 29,000 tawak'a metrokuna qichuyta munarqan, kayhina, rurachiqa q'umir areakuna kikin qichuyta munarqan, muyurina rurachinaypaq, kayta mana qhasi yachayta saqirparirqanchu. +2008 watapi, UNI runakunam kaymanta rimarirqanku, mana allinta kachkan nispa, sinchi hatuchasqa kachkan, mana munayniyuq, hinataqsi kunanmanta pacha kay rurachinakuna sayarirqapun. 2011 watapi, mana munaniyuq kay rurachina kaspaqa, wañuysunchik nirpakun.[101][102] 2017 watapi, kay proyecto-qa sipiyqachirpakun[103] +1768 watamanta huk chawpi ñawiriywasi paqariyta munakurqan, achqa yachaqkunanpaq, sapa facultad kikin huñunakuna kaspaqa, huk aswan hatun ñawiriywasi ruwachiyta kananta. 1871 watapi, qhipa Chiliwan maqanakuy, tukuy ñawiriywasi ch'usaq karqan, hinaqsi XX siglopi, huk allin ñawiriywasi kamachiq, Pedro Zulen, Jorge Basadre-wan musuqllachiy ruwarirqanku, kamachirqanku kay chawpi ñawiriywasi, paykunaqa yuparqan tukuy qillqapanq'akunaqa, yupana churarqanku.[99][104] Kunanpacha Pedro Zulen Chawpi Ñawiriywasi sinchi achka huñusqa informatización , musuqllachiy proyectokuna. Chawpi ñawiriywasi 19.800m² -pi purin, kaywan, Piruw mamallaqtapi sinchi hatun ñawiriywasi kapun, Awya Yalapi huk sinchi hatun hina kan. Tawa huñusqata wasikuna ruwan, tinkisqa kanku, pichk'a sarunakuna kapun, Mamallaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin hawk'aypatan kachkan +Kay ñawiriywasi 2500 runakunam haykuyta atin. Huk multifuncional qhawachina kapun, 400 tiyanakuna, achka allyiwakamachasqa sistemakunawan akpun, videu-pi rikuchiypaq, camara, llika tink'ina, proyector-kuna, wayrasimikuna, waqkuna. Kay ñawiriywasi tukuy rurachinta paysapa ruwayta atin, hinallataqsi, huk virtual ñawiriywasi kapun. +Sistema de bibliotecas (SISBIB)-wan tant'asqa kachkan. +Kunanpacha Mamallaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin Unquna Wasin yachay suntur ukhun kachkan, yachaqkunam qhali kayninmanta, unquyninkunamanta, unquymanta allinchaymanta, hampikunamantapaspaq kan kay unquna wasi 1998 watapi hatun puquy killapi qallarichirqaku, ñawpa pachakuna, taqasqa consultoriokuna kamachirqaku. Kay unquna wasi, yachaqkunam, yachachiqkunam, kamachiqkunam, llaqtakunam unqunan hampichiypaq kan, qhalinchankupaq, achka imankunata ruwanku, operacion-kuna hina, achka emergencikunapipas, traumatismo hina, ruphaq runa allinchaypaq hina, nanakuna, waqkuna. Achka serviciokuna kaman, radiologia hina, hampi kuq hina, uqhuy allinchay hina, diabetes qhawachiy hina, sida qhawachiy hina, nuna yachay hampiq kapun, khir hampiqtapas, tullu hampiq, ukhukurku hampiq, khurku kuchukuna, ginecología, waqkuna.[99][105] +Hayt'ana Pampa, Metallica takichkan. +Mamallaqta San Markus Kuraq Yachay Suntur Sinku Hayt'ana Pampan, (Kusa San Markus Hayt'ana Pampa hina riqsisqa), San Markus Yachay Suntur Llaqtan yaqa chawpinmin kachkan. Yaykunapaq 5 tawak'a Amezaga Avenidaqa atin, hinallataqsi, 36 tawak'a Venezuela Avenidaqa, Piruw suyupi, Lima llaptapi. 1951 watapi kicharqanku, 400 San Markus Yachay Suntur watakuna p'unchaynin yuyachinaypaq. Kay sinru hayt'ana pampapi 70 000 runakuna yaykuyta atin, ña, kunanpachaqa sapa kamachiqnin 43 000 runakuna yaykuyta saqin, ima emergencia, allin lluqsinaypaq kananrayku, kaykunatawan, Pirw mamallaqtapi huk hatun hayt'ana pampa kan.[107] Kunan, kaypiqa San Markus Club-ta p'ukllan (Kastilla:Club Deportivo Universidad San Marcos), kay club-ta iskay kaq Piruwpa ligan p'ukllan. +Yachaqkuna wasin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachaqkuna wasin. +Mamallaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin iskay yachaqkuna wasikunawan kapun, iskay akllasqa campus-ninkunapaq: +"Yachay suntur llaqtap" yachaqkuna wasin huk kaq campus-pi kapun, ña qaylla Avenida Universitaria, Avenida Venezuela-ntin, iskaykuna. Warmikuna, qharikuna yachaqkuna wasinchakun, paykunaqa lliw Piruw mamallaqtamanta hamun, chalamanta, antimanta, sachamanta, chinchaymanta, uralanmanta, kunti, antimanta; hinallataq, tukuy carrera-kunamanta. Kunanpachapi, kay yachaqkuna wasin pachaq iskayniyuq yachaqkuna wasinchan.[99][112] +Julio C. Tello yachaqkuna wasin Avenida Grau 1190-pi kachkan, San Fernando Hampi Yachay Facultad-pa waqtan, Mamallaqtap San Markus Kuraq Sunturpi. Kay hatun wasi, lliw Piruw mamallaqtamanta yachaqkuna wasinchan, yachaqkunaqa chalamanta, antimanta, sachamanta, chinchaymanta, uralanmanta, kunti, antimanta hamun; hinallataq, tukuy carrera-kunamanta. Kunanpachapi, kay yachaqkuna wasin isqunchunka iskayniyuq yachaqkuna wasinchan.[113] +Lima, "Qhapaqkunap llaqtan", aswan hatun, chaninchasqa uma llaqta Awya Yalapi karqan, Ispaña allpanchikpi, qaylla 18 ñiqin pachakwatap chawpinkama. Pacha kuyuchip qatanninraq ruwasninsraq, kunanpacha achka wank'akuna kan, ñawpa San Francisco kunwintu hina, kay kunwintuqa aswan hatun kay tiqsi muyup k'uchu kan. Achka Limap wasinkuna maki k'apchiqkuna, llaqtamanta k'apchiqkunap, sumaqwasi kamaq, Iwrupamanta hamawt'akunaptin ruwamurqan (UNESCO/BPI)[56] +2019 Qun Awya Yala P'ukllanaykunan Sede[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +2019 Qun Awya Yala P'ukllanaykunanpaq, "Lima 2019 Ruwaq Comite"-qa achka wasichakuna akllanqaku, paykunaqa qaylla Lima llaqtamanta kanayta karqan, Callao hinaq, Chaykunawanpi Mamallaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin karqan, chayman ruwanaypaq, kaykuna ruwayta atiyraq kanan: +San Markus Kuraq Yachay Suntur aswan 500 conveniokunawan kan, hawa mamallaqtakunam yanapakunaypaq achka hawa yachaysunturkunawan waq sunturkunawan. Kay conveniokuna t'aqwina kanan atin, wiñachina, hamawt'akunap aswan yachanaypaq, yachaqkunap phawanaypaq atinpas, qhipadradupitaq, hinallataq ñawpagradupi waqkunapas. Phanakuna, tantanakuykunam kamachiy wasi kaykunata qhwayta kanan, becakunap, conveniukunapas taq'ayta hina kanan, kay kamachita rikturwasipi kachkan, yachay sunturpa chawpin +Aswan kay convenio-kuna, San Markus Yachay Suntur paynin convenionta kapu, alianza estrategica kanayrayku, kaypita wakin yachaqkuna phawanaypaq kapun, qhipagradupi, ñawpagradupi, kimsa chanisqa Piruw yachay sunturnin —UNMSM, UNI UNALM-pas—. Kay programankuna wakin hawa mamallaqtakuna yachay sunturkunawan tikranaypaq kanan, huknin: Alimanya, Ransiya, Italiyapas, waqkuna.[117] +Yachaqikunawan yachachiqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Paykunaqa kapun: +Dominico-kunap Inlisya wasin, kaypiqa San Markus Yachay Sunturqa qayllarirqa. +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturninpa k'itinpa punkun. +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin "Casona". +Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin. +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin: Tukri llika tiyaynin (kastilla simipi) +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin Piluta hayt'ay klub: Tukri llika tiyaynin (kastilla simpi) +Punku p'anqa: Piruw +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:54, 9 may 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +karu llaqtaman +uqlla" ñirqanchis. + +quwiki Tinku Mariya mamallaqta wari kancha + +Mataku waykuru rimaykuna +Mataku waykuru rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Uralan Awya Yalapi (Arhintina, Parawayi, Brasil mama llaqtakunapi), pachak waranqachá rimaqniyuq. +Mataku waykuru rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Charruwa rimaykuna (†) + +Titiqaqa qucha, Buliwyamanta rikusqa +Uma llaqta Ch'ililaya (Puerto Pérez) +Ch'ililaya munisipyu icha Puerto Pérez munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Puerto Pérez) nisqaqa tawa ñiqin munisipyu Antikuna pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Ch'ililaya (Puerto Pérez) llaqtam. +Kantun - Uma llaqta +Saywitu: Antikuna pruwinsya + +Zagreb llaqtaqa Hurwatsuyu mama llaqtap uma llaqtanmi. Zagreb llaqtapiqa 700.717 runakunam kawsachkanku (2006). +Llaqta (Hurwatsuyu) + +Cardiff (inlish simipi; kamri simipi: Caerdydd) llaqtaqa Kamri mama llaqtap uma llaqtanmi. Cardiff llaqtapiqa 316.800 runakunam kawsachkanku (2002). +Llaqta (Kamri) + +Kaypi rimasqa: Piruw (Qusqu suyu, Punu suyu, Apurimaq suyu), Buliwya +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Qusqu suyu, Punu suyu, Apurimaq suyu), Buliwya +Qusqu-Qullaw nisqaqa Qusqu suyupi, Punu suyupi, Ariqipa suyupi, Bulibya mama llaqtapipas qhichwa simip lliw k'iti rimayninkunam. +Qusqu-Qullaw Qhichwa rimaykunapiqa, kallpa llump'a, phuku llump'apas kunkawakikunatam rimanku (Aymara simipi hinam): +Kaymi Qusqu-Qullawpa urin k'iti rimayninkuna: + +San Luis wallqanqa + +Chimputu[2] (Neacomys spinosus) nisqaqa chincha Urin Awya Yalapi kawsaq khankiqmi, ukucha rikch'aqmi. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi sach'akunapi kawsan. + +Imayuq: Grigu china dyus Artemis sutiyuqpaq wank'a, 120 puriq watapi rurasqa. Irostratos-pa thuñichisqan. + +Jim Thorpe Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kurku kallpanchaq + +Khallka pruwinsya (Perú) + +qu:Nobel Suñay Qasikaypi + +Runa Simi: 6 ñiqin qhulla puquy killapi + +Ñust'akunap takin (iskay kaq rimaynin) +Ñust'akunap takin (simikunalla) + +Chunwa Runallaqta Ripuwlika + +5. Ministerio Culturan waqarikun tukuy llaqta runakunaman llapan 51 siminchiskunata amachanankupaq, chaninchanankupaq, lliw llaqtanchiskunapa yachayninkunamanta lloqsimusqanman hina. Hinaspapas napayukun tukuy runakuna, huñunakuykuna ima Runasiminchista sayapakusqankunamanta, chay Martin Romero kamachikuq rimasqanmanta. +6. Tukunapaq, Ministerio Cultura, mink'akamun tukuy runakunaman Alerta contra el Racismo nisqaman haykuspa (www.alertacontraelracismo.pe), kayna hina sasachakuykunamanta yachanankupaq, hinallataq tukuy sayapakuq kaqkunamanta yachanankupaq chay "étnico – racial" usuchikuqkunata, t'aqachikuqkunata, tukuchinanchispaq. + +Llaqta taki: Marcha Real +• Tinkurachina siwikuna Madrid + +Divergent money and power sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Runa Simi: Hik'i + +Runa Simi: Sasa k'ikuy + +Uma llaqta Dover +Delaware nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Dover llaqtam. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Amanqay rikuy. +Hamanq'ay[1] (genus Hippeastrum) nisqaqa huk yurakunap rikch'anam, 75 rikch'aqniyuq, tukuynin Awya Yalapi wiñaq. +Kaymi huk hamanq'ay rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hamanq'ay. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hamanq'ay + +Chuki nisqaqa chakunapaq icha maqanakuypaq ayñim. +Inkakunaqa q'irumanta, tullumanta, rumimantapas chukinkunata rurarqanku. Ispañamanta awqakunaqa khillaychukiyuqmi karqan. Ñawpa grigukunañam khillaymanta ayñinkunata ruraq karqan. + +(Qhawachi-manta pusampusqa) +Tiyay Ika suyu, Naska pruwinsya +Qhawachi (kastilla simipi: Cahuachi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Ika suyupi, Naska pruwinsyapi. +Qhawachi llaqtapiqa suqta chuntukunam tiyan, tikamanta rurasqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhawachiq. + +Katiguriya:Connecticut suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Connecticut suyu. +"Connecticut suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ch'iqchi alimpuchi[2] (Pomacea maculata) nisqaqa ancha hatun ch'urum, rikch'aq alimpuchim, mansana ch'urukunaman kapuq, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsaq, laqu mikhuq. + +Q'itayay[1] icha Warichayay[1] nisqawan warmi (icha qharipas) yuqunakuytam huk runakunaman qhatuykun. Chay q'itayaqtaqa q'ita icha waricha ninchikmi. +Ña ancha ñawpa pachamantam warmikuna q'itayanmi, wakinpi kawsayninta mana tarispa. Chaytaqa kallipi suyaspa kikinpa wasinpi icha q'ita wasipi ruranku. Q'itayachiq runakunataq huk warmikunata munay mana munaymi q'itayachinmi. Maqanakuypitaq achka awqaqkuna kaspa qullqipaq yuqunata mañakuptinmi achka warmikuna q'itayanmi. + +"Diosmantaqa manam imatapas yacharqanichu", nispaqa. + +Runa Simi: Pocahontas (kuyuchisqa siq'isqa) + +Runa Simi: Asti + +Runa Simi: Ukrus pruwinsya + +Tiyay Muqiwa suyu, Mariscal Nieto pruwinsya, Cuchumbaya distritu, San Cristóbal distritu +Tiksani[1] nisqaqa (kastilla qillqaypi Ticsani) Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk nina urqum, Barroso wallapi, Muqiwa suyupi, Mariscal Nieto pruwinsyapi, Cuchumbaya distritupi, San Cristóbal distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.408 mitrum aswan hanaq. +escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Mariscal Nieto wamani, Muqiwa suyu + +Uma llaqta Saruma +Saruma kiti (kastilla simipi: Cantón Zaruma) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Saruma llaqtam. +huk llaqta kitilli: Saruma + +Kamarisqa 3 ñiqin hatun puquy killapi 1908 watapi (110 watayuq) +Panathinaikos FC (grisya simipi: ΠΑΕ Παναθηναϊκός, nisqaqa huk Grisya mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Panathinaikos FC. + +La Rinconada llaqtaqa, 5.200 m hanaq, Ananiya urqup hayt'ananpi +Uma llaqta Sina +Runa ñit'inakuy 9 runa / km² (inei 2007) +Sina distritu (kastilla simipi: Distrito de Sina) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, 2 ñiqin aymuray killapi 1854 watapi kamasqa. Uma llaqtanqa Sina llaqtam. +3 Distritu paqarisqa +Distritu paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Goiás suyu (purtuyis simipi: Estado de Goiás) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Goiânia llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Goiás suyu. + +Uma llaqta El Salitre +Salitre kiti (Urbina Jado kiti) (kastilla simipi: Cantón Salitre (Cantón Urbina Jado)) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa El Salitre llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Urbina Jado kiti / Salitre kiti + +3 chaniyuq tikraykuna purum kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Wiru yura rikch'aq aylluLlamk'apuy + +Jean-Philippe Rameau sutiyuq runaqa (Dijon llaqtapi Ransiyapi paqarisqa, 25-IX-1683 p'unchawpi; Paris llaqtapi wañusqa 12-IX-1764 p'unchawpi) huk takichaqmi karqan. + +Salgótarján nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Salgótarján llaqtapiqa 43.169 runakunam kawsachkanku (2005). + +inkawasillaqtamanta.blogspot.com + +Runa Simi: Hullaqa + +quwiki Katiguriya:Wien llaqtapi paqarisqa + +11 Karu Llaqtaman + +Runa Simi: Mamallaqta parki + +Utsu, manaqa uchu ( Kastilla simipi , 'ají', tayikimanta ), huk ayaq ruru; mikuyan mikuywan tallur. +Utsuy niyan huk mikuy qarakuyta; alhwiris, raymi ruraq, riqishqankunata qayan, shumaq mikutsin, qutsuyan , tushuyan, llapan mikupakuqkuna watanpaq niyan imata qarananpaqkaqta, imawan yanapananpaqkaqta. Tasyawmi rurayan hirka suyupa markanchaw. + +Ñam pusaq chunka waranqa +Ñamá q'uya kamarisqa +chay runakuna takuriq? +misk'i simi paykunata. +Inka Rimariy, ñiy, kay llawt'uyta +Ñam yachanki, qhapaq inka: +tukuy q'aqchaq, tukuy t'aqtaq; +wankawillkata t'aqtaspa. +llapa t'aqtaq kayñiykiman, +Ay, Qusqu! Ay, sumaq llaqta! +chay qhasquykita k'araqta +chay awqa chay inkaykita. +Kunanqa kayllaña kachun. +Tukuy punkum wichq'arqusqa, +manañam pipas tiyanchu. +Qhawariy llapa runa wiqipachaman wisch'usqa kasqanchikta. +taytanchik qhawarichiwasqanmantari, hik'i hik'im sunquyta +p'akinchasqa. Imatataq kamarisaq chay llakikuy thasnunaypaq? +t'aqarinakuspa taytanchik Manqu Qhapaqpa wasinta, Qurikanchata, +wakchata qhapaqta misk'i simiwan rimaykuspa. +Tuta p'unchaw qhawapayakusqay ususiy, ñam umaypiña llakiyñiyki. (La +Pasaykamuy, mana riqsisqay wayna, wakcha wasiyman. +Maytap phiwi churinmi kani. Riqsiwanmi P'aqu Ruk'ana churiyki. +Ruk'ana wawqiykim ñiwarqan. Qamchu Qhapaq Yupankip paña rikran +Arí, ñuqam kani, sapa inka. Yallinraq kuraq wawqiymi sutiy sutillayuqtaq +Manchakunay apu Inka, k'umuykunay llamp'u kuraka, chunka mana +taripay atinallanmi. Ama manchakuychu. +Hamawt'a, sunquymi khatatatan munayñiypi q'amparmanasqa. +a Atuqrimachi.) Llaqtan llaqtanta, wasin wasintam maskamuyki, q'inqu +q'inqu ñankunap musphaykachachisqan. Tapurikuni chaypachari, ni pi +chayqa, kutiriy chika ch'iti taytamamaykiman. Unanchasqaytari willamuy +p'unchaw lulusqayta mana munachkaptin qhariman tanqaykuyman +t'ikrarimuy, chaymanhina Sumaqt'ikap kamariyñinta yachanaykipaq. +mana munayñiykiwan rurakun? Tiqsimuyuntin runakuna, uywakuna, +498 Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna Antología quechua del Cusco 499 +munaqniyki, llakiyniykipi kusichiqniyki. Ama waqaychu, ama waqaychu, +wawa. Imachá kanpas kay sunquypi, kikiypunim mana yachanichu. +Q'umirq'inti: Ama chayman churakuychu. Samp'araqmi kanki. +Anchatam kayta munaspa, qhawarinki. Kay watuyqa, kay paskayqa +sunquy watuq-hina huk millayta, kichka kawsay qallariyta. Kayta nini +kay sunquypas kichkakunap t'urpuykusqan tunki tunki. +kay sunquy. Chaymi kunan "hanqa, lluqsiy" niwachkanki mut'inchikman +Q'umirq'inti: Manam chaytachu tapuyki. Ruray kamachisqayta. +sach'api munakuyniypa kusi taqi churakuyninta? Urqukuna, wayq'ukuna, +kukuchitahina. Sapa kuti, sapa p'unchaw qaparispa k'utupayawaptiyki, +Q'umirq'inti: Utqhay, willaway tapusqayta. Manam ñuqa pukllanichu, +Q'uriqhasqu: Llamakunaqa mikhuchkasqaraqmi ichhuta, huk +Q'umirq'inti: Ñam niykiña, hirq'i, mana ñuqa pukllanichu, ama +rimay, ama chiqchiychu chhaynaqa, lluqsiy! +Q'uriqhasqu: Ima llakim kay ñuqapaq ancha p'usqu, ancha qhatqi! +Q'umirq'inti: Lluqsiy, lluqsiy kaymanta, anchatañam muchuyki. +muyupayawaychu. Hanqa, lluqsiy, hanqa, lluqsiy! K'arawanmi pituyki +Maytañataq yaykuykusaq, ancha kusi, ancha sami, yarqawanmi, +Q'umirq'inti: Yaw, millay, yaw, qhincha, lluqsiy, lluqsiy wasiymanta! +k'umillukunam kankichik. Manam ñuqa imapaqpas munaykichikchu. +sut'illanmi runaqa kanchik, qhawaykunalla. Pachakamaqqa +churamullanqam tukuy imata. Manam pi, maypas wañunchu +Q'uriqhasqu: Arí, hinam tukuy rimasqaykipas. Pampachayta +manam chaymi ninchu, manam chayta riqsiyta munanchu, allin sunqu +chiqnikuspam. Kaymi, kaymi aychanchikpi wiñay qurpa. Kaymi +wayllusqa sumaq t'ika, qanturwalla, qammi kanki mukmurichkaq +kay samita, kay kusita. Kichaykuway punkuykita. T'ipkallasaqñam +ch'akiypi, wañullasaqñam yarqaypi, intip kankasqan, chirip atisqan. +Kay waq'ayasqa umaypi yuyaykunawan. +Ancha chirim kay pirqakuna kawsayñiypaq. +Sinchi kallpayuqmi chiri. +Wayna Kutipa: Ñuqapas qhawarqamusaq. (Sale.) +qullakuna hamun kay k'itiman? Chiqnikunim chay runakunata. +kasqankumanta, lliw qhichwantinpi t'iqmurispa usurichasqankunamanta. +Sinchik'anaq: Sutiyqa Awki Sinchik'anaqmi, K'anamarkamanta. +ayllumanta. Llaqtapiri sutiykim ancha munasqa. +Sinchik'anaq: Aw, tata, sumaqmi, ancha munaymi kay k'iti pawqar +t'ikakuna? Paykunachu kay k'itipi huknin sikllankama quri chunta, +Mama Chimpu: Maymantataq kay sami, kay rikuchikuy ñuqaykupaq? +Añaychasqa kachun kay wayna. Much'aykusaq kay sumaq qulla +pitusallasqaykim. Intilláy, killalláy, kunanmi munani k'anchayniykita, +khikikunaqa. Qammanpunim rikch'akun supay llamakunaqa, allin +Qasachaki: Waháy! "Lluqsiy, lluqsiy" niwachkanki, chhikaqa! +Sinchik'anaq: Qammi kanki chay tapura, ismuq sunqu t'utura. +Quyllur llaqtayuq wawamanta (el principito) + +Awqanakuy: Guerra. +Jatun qucha: Lago. +Wañuy ukhu: Abismo. + +Bulibiya Mama llaqta (qu) +Wuliwya Suyu (ay) + +Pitsqa waranqa (5.000) nunakunata Jesus pachan qaran (13-21) + +Ñawra mama llaqtakunap p'anqa kañinankuna. +Kañina[1] icha Suñaya[2] icha Llaqtaqullqi (kichwapi Llaktakullki)[3] (kastilla simipi: moneda, inlish simipi: currency) nisqaqa huk mama llaqtap icha mama llaqtakunap kañinapaq rantina qullqinmi. + +San Salvador distritu (Pacor llaqta) +Uma llaqta San Salvador +San Salvador distritu (kastilla simipi: distrito de San Salvador ) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Khallka pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa San Salvador llaqtam. +Inka raqaykuna, San Salvador distritu + +Flavia Iulia Helena Santa Elena, Constantinopolispi Elena, sutiyuq warmiqa (* 250 watapi paqarisqa Drépano llaqtapi - † 330 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk kathuliku wan orthodoksa Santu karqan. +18 ñiqin chakra yapuy killapi Santa Elena kathuliku raymi p'unchawninmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Helena (santu). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ministru (Purtugal). + +Runap ullun. 1: Q'urutakuna. +Q'uruta. runtu, luntu nisqapas; (Latin simipi: testiculum, grigu simipi: Όρχεις [órxeis]) nisqaqa qharip yuma ruranapaq kurku yawrinmi. Runaqa urqu uywakunapas iskaymi ch'uspanpi q'urutayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'uruta. + +ABBA nisqaqa huk Suwidsuyu mama llaqtayuq pop rock kusituymi. 1972 watapim rakinakurqan, kay p'anqaqa qhipaq qhaway p'anqapi nisqa lliw mama tiyaq kachkan rimaq Taki kapchiy. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: ABBA. + +Shapumpa[1] icha Llashipa[1] (genus Pteridium) nisqakunaqa huk raki-rakikunam. Chaqusqa sach'a-sach'a puystukunapim wiñan.[1] +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Shapumpa + +Kaymantapacha: 8 ñiqin aymuray killapi 2012 watapi +Dmitri Anatólievich Medvédev sutiyuq runaqa (Rusiya simipi: Дмитрий Анатольевич Медведев; IPA: [ˈdmʲitrʲɪj ɐnɐˈtolʲjɪvʲɪtɕ mʲɪˈdvʲedʲɪf]; 14 ñiqin kantaray killapi 1965 paqarisqa Leningrad llaqtapi) Rusiya mama llaqtayuq taripay amachaqmi pulitikum. Rusiya umalliq. +2012 watamantapacha Rusiyap Uma kamayuqninmi kachkan. 2008 watamanta 2012 watakama Rusiyap Umalliqninmi karqan. + +Pichilemupi pacha kuyuy nisqaqa 11 ñiqin pawqar waray killapi 2010 watapi Chili mamallaqtapi ancha hatun pacha kuyuymi karqan. Kuyuy chawpinqa Pichilemu llaqtamanta 40 km urin kuntinpim karqan. Iskay runam wañurqan, huk wasikunapas thuñisqam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pichilemupi pacha kuyuy (2010). + +Adolfo Ibáñez Yachay Suntur (kastilla simipi: Universidad Adolfo Ibáñez) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Adolfo Ibáñez Yachay Suntur, 1988 watapi kamarisqa karqan. + +Kečujų (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Runa Simi: Wichu + +Punku p'anqa: Piruw + +Machu Pikchu Tunari llaqta Nantes Kashamarka Suyu Aix-en-Provence Montevideo København Acadia mamallaqta parki Kurów Neagh qucha Nice Rwanda Turkya Naska Bogotá Bremen suyu Inlatirra Ukayali Suyu Wachu llaqta Chik Suyu + +K'IRIYKUNAPI KAQKUNATAPAS, +MANA MUNASPA PIKUNA K'IRISQAYKUNATA, +HINASPA MANA MUNASPA K'IRIWASQANTA. +MANUWAQKUNATA, HINASPA MANUYKUNATAPAS. +HAYK'AQPAS SAPHINMANTA T'IRASQA KANANPAQ +ACHANQARAY T'IKAKUNA, TAKIRISUN TUSURISUN +Llapa ima k'iriq hinaspa saruchayta munaqmantapas; +chuchu rumipin, qheswa simi mana wañuqpi kanqa, +Yuyayniykiman chay q'ala kausayniykita apamuspataqmi, +Ichaqa, mana wasi thunikuyninta yachaspipuni. +LLAMP`U K'APAQ YUYAYNIYKIKUNA, +P'unchaykuna kusi hinaspa llakisqa kawsayta. +MAYUPI CH'UYA UNU PHAWARISQANTA + +18Chaynu nitinqami, chay runakunaqa chay kutilla atun shikrankunata dijar, paywanna riranllapa. +42Chaynu nitinlami, chay ismuyaq kwirpuyjun runaqa, alliyaranna qishayninmantaqa. 43-44Chaymantami Jesusqa chay runataqa kaynu niran: + +Uywa (Wiwa) icha Animal nisqakunaqa (latin simipi: animale - (regnum) Animalia, grigu simipi: Ζώον - Ζώα) tukuy kuyuq, mikhuq, samaq kawsaqkunam (manataq runachu). +Qallariyninpiqa uywa nisqaqa "runap uywasqan animal, manataq sallqa animalchu" niyta munarqaptin, Ikwadur kichwa shimi nisqapi tukuy animal nisqakunapaq, sallqakunapaqpas, "wiwa" nispa niytam qallarirqanku. Chay hinam kay Wikipidiyapi "uywa" nispa tukuy animalkunatam niyta munanchik. + +Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya +Tiksimuyuntinpi mama llaqtap widyu istandarninkuna. +mana riqsisqa +Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya icha Widyu allwiya (video) nisqaqa pinchikillawan rikch'akunata pilikulapi hina apamuna - ñawikaruypi -, waqaychanapas - rikch'a waqaychana sintapi, ñit'isqa ñawra phirurukunapi. + +Ushanan kaq qellqanqankunaqa familiankunapaqmi karqan. Y kënömi nin: + +MonthNames Qulla puquy, Hatun puquy, Pauqar waray, ayriwa, Aymuray, Inti raymi, Anta Sitwa, Qhapaq Sitwa, Uma raymi, Kantaray, Ayamarq'a, Kapaq Raymi, + +19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1908 watapi – 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1913 watapi +17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1935 watapi (78) +Juan Vicente Gómez Chacón sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin anta situwa killapi 1857 watapi paqarisqa La Mulera llaqtapi - † 17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1935 watapi wañusqa Marakay llaqtapi) huk Winisuyla mama llaqtapu awqaq pusaqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Vicente Gómez. + +Santiago Chuku llaqta +Suyu Qispi kay +Pruwinsya Santiago Chuku +Uma llaqta Santiago Chuku +Santiago de Chuco distritu; (kastilla simipi: distrito de Santiago de Chuco) nisqaqa huk distritum Santiago Chuku pruwinsyapi, Qispi kay suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Amachasqa sallqa suyukuna: Kalipuy mama llaqta risirwa + +T'uru T'uru (kastilla qillqaypi: Toro Toro / Torotoro) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, P'utuqsi suyupi, Charkas pruwinsyapi, T'uru T'uru munisipyup uma llaqtanmi. +Llaqta (Charkas pruwinsya) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu waqcha kay + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiwaku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chiwaku + +Ruraq atiy (executiva) nisqaqa mama llaqtap atiy rakiynin nisqapi kamachikunap samiqninta tukuchiq atiymi. +Kunan pacha akllanakuspa kamachinakuy (dimukratiya) nisqa mamallaqtakunapiqa kamachiymi (guwirnum) ruraq atiyniyuq, rimana huñunakuypa akllasqan pusaq runakunam. Chapaqkunap rurayninwan, tukuy mamallaqtap mink'asqankunawanmi kamachinmi, awqaq suyuwanpas. + +Éamon de Valera sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Éamon de Valera sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Éamon de Valera sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'allka +2 chaniyuq tikraykuna k'allka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'allka1k'allka2 + +Katiguriya:Kiti (Impapura marka) +"Kiti (Impapura marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Luriway (kastilla simipi: Luribay) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, José Ramón Loayza pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (José Ramón Loayza pruwinsya) + +Hanpina runaqa (Kastilla simipi: paciente) hampiqmanmi hamun hampinanpaq. + +Usa unquy (Pediculosis) nisqaqa qarapi, chukchapi, p'achakunapi kawsaq usakunap paqarichisqan unquymi, runa umapi, huk kurku phatmakunapi kaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Ponce de León. + +Chullpariy tutapis t'ikaq sunquchanpi t'ikaq ruruchanpi aguila wamancha wachajusqa huq warmi wawachata Yanirita Carlos Hanqunayra sutichayuqta. Chay aguila wawachas mat'inpi istrilla surtichayuq kanman, much'uchanpi rusara t'ikachayuq mamanhina munay muyu ñawicha. Chay aguila wawachas llaqtanta rikch'arichinqa. Suyakullasunchis runakuna, Sapallansi ukhurimunqa. Chaymi runakuna amapuni mayqin wawatapas k'amisunchu, chay aguila wawachapas kanman. +Mama P'itikiña Solisha, yuraq phuyu qisapi takikuspa phutuchikuwarqani, "warmi wawachay, quri qulqicha" nispa. Mama P'itikiña Solisha, laphaykita kicharispa wallpa chiwchichatahina uqllakuwarqanki yuraq phuyu qisachapi, "wawachay tingachay, tinga wiksachay" nispa. Yaraqaymanta waqaqtiypas ñuñukuwarqanki, chhukchachayta yupa-yupaykuspa, paña makichaykipiñataq, lluq'i makichaykipiñataq Dios Yaya waxawaqtinpas chay simichaykiwan, iruq sullachanta, ichhuq sirsichanta, umispalla t'ikachuwarqanki sunquyki wirtachapi Kunanhina chhiriwaqtinpas, kunanhina sunquchay waqakuqtinpas, pullirachaykiq puntachallanwan "hampuway warmi wawachay rusara uyachay" nispa, qaqachata walthakuwarqanki "dirichucha mana ima nanayniyuq qhalichalla wawachay wiñanqa" nispa. Ñawichayta qhawaspataq niwaranki, "kay makichayki iskribidurita" nispa, "kay chakichayki kaminadurita" nispa. Chaymi sapan munasqay mamachay, kay llaqtapi tarikuqtiypas huq quri qulqi q'ipita aparichimuyki, warmi wawachaykiq tinga wiksachaykiq sutinpi, tusuyunaykipaq uhayukunaykipaq + +Runa Simi: Aymuray + +(a) Perú suyupa Hatun Kamachinan amachasqa kanqa, kamachikusqanmanhina kawsanapaq, llapan suyukunawan, llaqtakunawan kuska Perú hatun suyuqa chulla sunqulla, chulla umalla kananpaq. + +22 ñiqin aymuray killapi 1990 – 27 ñiqin hatun puquy killapi 2012 +Qhipaqnin kaq: +Ñawpaqnin kaq: +4 ñiqin qhapaq raymi killapi 2017 watapi +Awqaq pusaq wan pulitiku +Ali Abdullah Saleh علي عبد الله صالح sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin pawqar waray killapi 1942 watapi paqarisqa Bayt al-Ahmar llaqtapi - 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 2017 watapi wañusqa Saná llaqtapi), huk Yaman mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku. +1990 watamanta 2012 watakama ñawpaq kuti Yamanpa Umalliqnin karqan. +Churinkuna: () +Awqaq pusaq (Yaman) + +13 ñiqin hatun puquy killapi + +400 0 _ ‎‡a Walt Whitman‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Yuraq Kancha + +Q'imina icha Kuña nisqaqa huk sikllalla kuyuna nisqa llamk'anam, ancha sinchi imaykanamanata - q'irumanta, q'illaymanta -, iskaynintin ñawch'i chhukata ruranakuq p'alltakunayuq, imakunatapas ch'iqtanapaq icha q'iminapaq. +Kallpakunaqa t'iksu pampapi hinam ruran. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'imina. + +1 ñiqin pawqar waray killapi +1 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (01.03., 1-III, 1ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka kaq (60ñ - wakllanwatapi 61ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 305 p'unchaw kanayuq. + +Llaqta Qulluy, Acoria (create) +Mawk'allaqta, Castilla (create) +Mawk'allaqta, Espinar (create) +Mawk'allaqta, La Unión (create) +Mawk'allaqta, Melgar (create) +Ñawpallaqta, Lucanas (create) + +Andrés Ibáñez pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Andrés Ibáñez pruwinsya +Qutuqa nisqaqa (kastilla simipi: Cotoca) Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Santa Krus suyupi, Qutuqa munisipyupi, Andrés Ibáñez pruwinsyap uma llaqtanmi. +Santa Krus llaqta: 19 km +Qutuqa munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Santa Krus suyu) +Llaqta (Andrés Ibáñez pruwinsya) + +Carazo suyu (kastilla simipi: Departamento de Carazo) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Jinotepe llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carazo suyu. + +Armenia llaqta (kastilla simipi: Armenia) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Quindío suyu uma llaqtapmi. 250 km² +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Armenia (Quindío). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Armenia (Quindío). + +Uma llaqta Likuma +Likuma Pampa munisipyu (kastilla simipi: Municipio Licoma Pampa) nisqaqa suqta ñiqin munisipyu Inkisiwi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Likuma (icha Likuma Pampa) llaqtam (1.036 llaqtayuq, 2001 watapi).[1] +Munisipyupiqa aswanta Aymara runakunam, Qhichwa runakunam tiyanku. +Likuma Pampa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +3 ñiqin tarpuy killapi 1990 watapi – 15 ñiqin qhulla puquy killapi 1997 watapi +Mircea Ilon Snegur (rusiya simipi: Мирча Иванович Снегур) sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin qhulla puquy killapi 1940 watapi paqarisqa Trifăneşti llaqtapi - ) huk Mulduwa mama llaqtap pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mircea Snegur. + +Tikraynin taqay Kastillanu simipi: + +Bee Gees nisqaqa huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq pop musikata ruraq kusituymi karqan, 1958 watamanta 2003 watakama. Wankurisqankunaqa Barry Gibb (1-IX-1946 paqarisqa), Robin-wan Maurice Gibb pitu wawqikunapas (1949 watapi paqarisqa) karqan. + +Wallina nisqakunaqa (ordo Cetacea) taksa, hatun icha ancha hatunkaray challwahina rikch'akuq ñuñuqkunam, aycha mikhuq. +Kiru wallina (Odontoceti) challwakunatam, umachakikunatam, pisqukunatam, ñuñuqkunatapas mikhun, last'acha wallinakunataq (Mysticeti) uchuylla uywachakunata yakumantam suysun. +Pusaq chunka rikch'aqtam riqsinchik, iskay urin rikch'aq ñiqiman, chunka hukniyuq rikch'aq aylluman allichaspa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wallina. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wallina + +Qhapaq kamaqillqa - Wikipidiya +Qhapaq kamaqillqa +Qhapaq kamaqillqa (Kastilla simipi: Real cédula) huk kamay kan, Ispañamanta qhapaqkuna kaytaqa qurirqan + +Adam Wilhelm Moltke sutiyuq runaqa ( * 15 ñiqin hatun puquy killapi 1864 watapi paqarisqa Egebjerggård llaqtapi - 3 ñiqin aymuray killapi 1942 watapi wañusqa København llaqtapi). huk Dansuyu mama llaqtayuq pulitiku wan Uma kamayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Adam Wilhelm Moltke. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Uralan Hansuyu). +"Umalliq (Uralan Hansuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Baltimore nisqa llaqtaqa, Maryland suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Baltimore llaqtapiqa 637.418 runakuna (2009) tiyachkan. + +Louis XV (Luis Chunka Pichqayuq kaq) Louis- sutiyuq runaqa, Inti Qhapaq (Bien-Aimé) nisqapas (* 15 ñiqin hatun puquy killapi 1710 watapi paqarisqa Versailles llaqtapi - † 10 ñiqin aymuray killapi 1774 watapi wañusqa Versailles llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq Qhapaq qarqan. +Louis XIV Ransiya wan Navarra Qhapaq + +Yachaymanta qillqasqa - Wikipidiya +Yachaymanta qillqasqan (kastilla simipi: Libro de la Sabiduría) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. + +Uskar Rimunyu Winawiyis Larriya, kastilla simipi Oscar Raymundo Benavides Larrea sutiyuq runaqa (*15 ñiqin pawqar waray killapi 1876 paqarisqa Lima llaqtapi, †2 ñiqin anta situwa killapi 1945 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. + +Runa Simi: Awqaq sipaskuna mayu + +Runa Simi: Lurumayu qucha + +Runa Simi: Mantaru mayu + +Runa Simi: Qhapaq p'anqa + +55. Pacha, Llaqta, Wasichay - Whitney Museum + +400 0 _ ‎‡a Francisco de Quevedo‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq qillqaq‏ + +400 0 _ ‎‡a H.G. Wells‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq qillqaq wan yachay wayllukuq‏ + +Runa Simi: Vaca Díez pruwinsya + +Escherichia coli - huk añaki rikch'aq (iliktrun mikruskupuwan qhawasqa, 25.000 kutilla hatunchasqa) +Rikch'aq putu +Añaki icha Baktirya (grigu simimanta Βακτήριον, "k'aspicha", chaymanta latin simipi Bacterium) nisqakunaqa kawsaykuq huk'innaq (Procariota) nisqa ch'ulla kawsaykuq kaq kawsaqkunam. Maypipas, tukuy tiksi muyuntinpi kawsanku. Ancha ch'iñilla kaptin, ch'iñi qhawanallawan (mikruskupu nisqawan) rikunchik. +Añakikunaqa ancha achka rikch'aqkunam. Achka hinatam kawsanku. Anqas añaki nisqakuna inti wayllanku, huk añaki rikch'aqkuna ismuchiqkunam, hukkunataq unquchiqmi. Runa kurkup ch'unchulninpi ancha achka añaki kawsaspa, mikhuna uspuyninchikpi yanapanku. Hukkunamantataq unqunchikmi. +Kaymi huk unquchiq añakikunap paqarichisqan runap unquyninkuna: +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Añaki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Añaki +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:24, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Descarga el e-book "QOSQO QHECHWASIMIPI AKLLASQA RIMAYKUNA" (Antología Quechua del Cusco) - YACHACHIQ: +Descarga el e-book "QOSQO QHECHWASIMIPI AKLLASQA RIMAYKUNA" (Antología Quechua del Cusco) + +T'iqisqa kay 450 jaq./km² + +Ancha chikichasqa rikch'aq (CR) +Chinchilla (genus Chinchilla, syn. Eriomys) nisqakunaqa Antikunapi kawsaq ñuñuq, khankiq uywakunam. Runakuna ancha chaniyuq qaranrayku chakuykuptinmi ancha chikichasqam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chinchilla +Ancha chikichasqa rikch'aq + +Liwru ch'ipachina (kastilla simipi: imprenta de libros) nisqaqa liwru ruranapaq, qillqana p'anqapi (papil nisqapi) qillqakunata, siq'isqakunata, huk suyukunatapas tullpuwan, q'illay chantachakunawan (tipu nisqawan) ñit'iykuspa. +Alimanya mama llaqtayuq Johannes Gutenberg sutiyuq runam chay liwru ch'ipachinataqa chunka pichqayuq kaq pachakwatapi wallparirqan, ancha achka Martin Luther-pa aliman simiman t'ikrasqan Dyus Simin Qillqa liwrukunata ch'ipachispa. + +Tikraynin thampisqa Kastillanu simipi: + +Hamlet nisqaqa William Shakespeare-pa 1599-1691 watapi inlish simipi qillqasqan trahidyam. + +Yawsamaq[1] icha Brankya nisqakunaqa challwakunap, yakupi huk kawsaqkunappas samana yawrim, yawar sirk'asapam. +Yawsamaqkuna samaspa yakupi chullusqa wayaytam hurqunku, chaywan yawsamaqpi yawarpi puka yawar kawsaykuqkunam wayata chaskinku, chimlasayta yakuman quspa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yawsamaq. + +3 chaniyuq tikraykuna wara kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Raúl Mario Ruidiaz Misitich sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin anta situwa killapi 1990 watapi paqarisqa Lima llaqtapi) huk Piruwanu piluta hayt'aqmi. + +Allqa Q'awa + +Runa Simi: T'urpi + +Wayna Qhapaq + +Runa Simi: Qanchi pruwinsya + +Runa Simi: Choluteca suyu + +Runa Simi: Chalalan qucha + +Anqash Qichwa Shunquyuq - (Ancash de Corazón Quechua) + +Runa Simi: Kristup Ukhun, latin simipi Corpus Christi nisqaqa kathuliku raymim, Kimsantin Dyus raymita qatiq illapachawpim, Paskwamantataq suqta chunka ñiqin p'unchawpim. Kristup Ukhun raymipiqa Siñurpa Sinanpi t'anta Kristup ukhunman tukukuymantam yuyaykuspa phistakunku. + +Qillqiri (kastilla aru: escritor [a]). Runasimi: qillqaq; latin aruna: scriptor. + +Tiyakuynin Ariqipa suyu, Unyun pruwinsya, Puyka distritu, Qusqu suyu, Chumpiwillka pruwinsya, Santu Tumas distritu +Wansillu (kastilla simipi: Cerro Huanzillo) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum Wansu wallapi, Ariqipa suyupi, Unyun pruwinsyapi, Puyka distritupi, Qusqu suyupipas, Chumpiwillka pruwinsyapi, Santu Tumas distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +Sampuna[2] (Holochilus sciureus) nisqaqa chincha Urin Awya Yalapi kawsaq khankiqmi, ukucha rikch'aqmi. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi sach'akunapi kawsan. +↑ Weksler et al. (2008). «Sampuna». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 2 de abril de 2009 p'unchawpi rikusqa. + +Cajas mama llaqta parki - Wikipidiya +Cajas mama llaqta parkipi huk qucham, Ikwadur +Cajas mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional El Cajas) nisqaqa huk mama llaqta parkim, Ikwadur mama llaqtapi, Asway markapi, Tumipampa kitipi, Sayausí kitillipi, San Joaquín kitillipi, Chaucha kitillipi, Mullituru kitillipipas. +Tumipampa: 33 km +Chukirawa, Cajas mama llaqta parkipi +Gentianella hirculus ("sarashima"), Cajas mama llaqta parkipi +Huperzia crassa, Cajas mama llaqta parkipi +Valeriana rigida, Cajas mama llaqta parkipi +ambiente.gov.ec / Cajas mama llaqta parki +Mama llaqta parki (Ikwadur) + +Llaqta qayanqillqa - Wikipidiya +Llaqta qayanqillqa nisqaqa (kastilla simipi: lema nacional) mama llaqtap kikin qayanqillqanmi, uchuy rimananmi, mutiwunmi. + +Kaypi rimasqa: Piruw (Lima suyu) +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Lima suyu) +Yawyu runasimi nisqa rimaykunaqa Yawyu pruwinsyapi (Lima suyupi, Piruwpi) qhichwa simi k'iti rimaykunam, ñawra rimaykunam, kastilla simip ancha chikichasqanmi. +Kaymi k'iti rimayninkuna: + +Katiguriya:Chaqallu yura - Wikipidiya +Katiguriya:Chaqallu yura +Chaqallu yurakunamanta qillqakuna. +"Chaqallu yura" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Tuktu hawayuq krus k'aspi + +Hamp'atu k'aspi,[1] Qupa yura[1][2] icha Wamansamana[1] (Jacaranda copaia) nisqaqa huk sach'am, Uralan Awya Yalapi wiñaq, tarquman rikch'akuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qupa yura. + +Rondônia suyu (purtuyis simipi: Estado de Rondônia) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Porto Velho llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rondônia suyu. + +Paqarisqa Ransiya, 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1694 watapi, +Wañusqa Ransiya, 30 ñiqin aymuray killapi 1778 watapi, +Rurasqankuna Yachay wayllukuq, qillqaq +Aswan riqsisqa qillqasqan: Cándido +François-Marie Arouet sutiyuq runaqa Votaire (* 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1694 watapi paqarisqa París llaqtapi - 30 ñiqin aymuray killapi 1778 watapi wañusqa París llaqtapi) huk phransis qillqaqsi yachay wayllukuqpas karqan. +París llaqtapi paqarisqa runakuna + +Ch'uspi (kastilla simipi: Nevado Chuspi) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Waytapallana wallapi, Hunin suyupi, Kunsipsyun pruwinsyapi, Qumas distritupi, Wankayu pruwinsyapipas, Tampu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Urasuyu). +"Mayu (Urasuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ana Teresa Parra Sanojo sutiyuq warmiqa, icha Teresa de la Parra (* 15 ñiqin kantaray killapi 1889 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 23 ñiqin ayriway killapi 1936 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) Winisuyla mama llaqtayuq qillqaqmi qarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Teresa de la Parra. + +Tinkurachina siwikuna 36° 12' 0" N; +Aleppo (arabya simipi: حلب ; kastilla simipi: Alepo) icha Alipu llaqtaqa Sirya mama llaqtap llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aleppo. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'umachiy + +Jalapa suyu (kastilla simipi: Departamento de Jalapa) náhuatl XAL y Pan, nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Jalapa llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jalapa suyu. + +de.wikinews.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +GoWikipedia - 7 ñiqin qhapaq raymi killapi +7 ñiqin qhapaq raymi killapi +7 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (07.12., 7-XII, 7ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 341 kaq (341ñ - wakllanwatapi 342ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 24 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +Pranab Mukherjee Indya mama llaqtayuq qillqaq wan pulitiku + +Runa Simi: Iowa suyu + +Ñawpa pachas wayq'u lluqllawan hark'asqa kaptin quchas tukurqan. + +Karu Llaqtaman + +quwiki Katiguriya:Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu + +Runa Simi:T'ika k'arachiq + +Paqarisqa 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1983 watapi (35 watayuq) +Mama llaqta Alimanya +Philipp Lahm ( 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1983 watapi paqarisqa München llaqtapi - ) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +1 Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa +Mama llaqta +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2006 Alimanya 3° +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2014 Brasil atipaq + +Runa Simi: Waq'akay + +Waliqta kawsanapaqqa, sumaqta mikhuna, ñaraq wawakuna, machu runas, awichus ima. Chayta kallpachariyta munaspa CENDA wakichin microprogramas nisqata nutriciónmanta parlarikunapaq. Kay kutipi qallarisun ñawpaq kaq wakichiywan. + +quwiki Makabayop iskay ñiqin qillqasqan + +Chiwlipakuy,[1] Nawidad pisqu[2] icha Waqay pisqu, kichwapi Wakay pishku[3] (Turdus ignobilis) nisqaqa huk takiq pisqum, yukrismi, Urin Awya Yalapi (Brasil, Buliwya, Ikwadur, Kulumbya, Piruw, Surinam, Wayana, Winisuyla mama llaqtakunapi) kawsaq . +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chiwlipakuy + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ancha kay + +Trucha (Salmo trutta) nisqaqa huk mayukunapi kawsaq, ancha utqaylla wayt'aq, aycha mikhuq wach'i wayt'ana challwam. +Truchaqa Iwrupamantam Piruwman apamusqa, musuq uywa nisqa challwa. Aswan allinta miraykuptinmi, ñawpaq challwa rikch'aqkuna, ahinataq such'i, qarachipas, llakipayaspa pisiykuchkanmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Trucha +Piruwpi musuq uywa + +Katiguriya:Kuyu walltay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Kuyu walltay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:Kuyu walltay sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +San Salwadur suyu - Wikipidiya +San Salwadur suyu +San Salwadur suyu (kastilla simipi: Departamento de San Salvador) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Salvador llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Salwadur suyu. + +Kañapa qucha - Wikipidiya +Tiyay P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya, Qulcha "K" munisipyu, San Juan kantun +Kañapa qucha (kastilla simipi: Laguna Cañapa) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qulcha "K" munisipyupi, San Juan kantunpi, Kañapa urqu ñiqpi. +Pariwanakuna, Kañapa qucha +Chururukuna, Kañapa qucha +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kañapa qucha. +www.aguabolivia.org / Saywitu: Chinchay Lipis pruwinsya + +John Phillip Key kashan Musuq Silandaq kinsa chunka posaqñiqin uma kamayuq National Partiduq kamachiqnin. + +Andrew Garfield sutiyuq runaqa (20 ñiqin chakra yapuy killapi 1983 paqarisqa) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Andrew Garfield. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu suyk'u + +Plantilla:Chuqiyapu suyu - Wikipidiya + +quwiki Punku p'anqa: Kawsay yachay + +Runa Simi: Utkupampa pruwinsya + +Runa Simi: Padre Abad pruwinsya + +Qhapaq Ñan x La 40 + +kay iskay yachay yachachiqkunapaq qhapaq wata kachun. + +Runa Simi: Jiangsu pruwinsya + +Uma llaqta Nabón +Nabón kiti (kastilla simipi: Nabón) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Nabón llaqtam. +Nabón kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa Nabón kitillipi, El Progreso kitillipipas kawsanku. [1] +Nabón kitillipiqa tawa kichwa llaqtakuna tiyanku: Shiña, Chunasana, Puka, Murasluma. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Nabón kiti + +Zamora llaqta - Wikipidiya +Zamora llaqta +Zamora nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Zamora Chinchipi markap uma llaqtami. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Zamora kiti + +Uma llaqta Pasña +Pasña munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Pazña) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu, Puwpu pruwinsyapi, Uru-Uru suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Pasñam. +Pasña munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Pasña munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Kalistu llaqta - Wikipidiya +Pruwinsya Tomas Barrón pruwinsya +Kalistu llaqta (kastilla simipi: Eucaliptus) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Uru Uru suyupi, huk llaqtam, Tomas Barrón pruwinsyap uma llaqtanmi. +Eucaliptus munisipyu (= Tomas Barrón pruwinsya): yupaykuna, saywitu +Llaqta (Tomas Barrón pruwinsya) + +(Chuqiuta munisipyu-manta pusampusqa) +Uma llaqta Chuqi Uta +Kamasqa wata 17 ñiqin inti raymi killapi 2009 watapi [1] +Chuqi Uta[3] (aymara simi chuqi quri, uta wasi,[4] "quri wasi") icha Chuqi Uta Ayllu Jukumani (kastilla qillqaypi: Chuquihuta Ayllu Jucumani / Chuquihuta / Chuquiuta) nisqaqa tawa ñiqin munisipyu[5] Rafael Bustillo pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwyapi, 2009 watapi kamasqa. Uma llaqtanqa Chuqi Uta llaqtam. +Mayukuna: Jach'a Jawira, Tampuri +Unsiya munisipyu: Yupaykuna (2001) +Unsiya munisipyu (mawk'a Chuqi Uta kantunwan): yupaykuna, saywitu + +Kunsipsyun (kastilla simipi: Concepción) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Ñuflo de Chávez pruwinsyap uma llaqtanmi. +Nuestra Señora de la Inmaculada Concepción inlisya (1753-1756) 1990 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Kunsipsyun munisipyu: yupaykuna, saywitu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kunsipsyun (Santa Krus). +Llaqta (Ñuflo de Chávez pruwinsya) + +(Inkawasi (Kañiti pruwinsya)-manta pusampusqa) +Inka Wasi nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Inka Wasi (sut'ichana) rikuy. +Suyu Lima suyu, Kañiti pruwinsya, Lunawana distritu. +Inkawasi nisqaqa Piruwpi huk ñawpa Inka llaqtam, Lima suyupi, Kañiti pruwinsyapi, Lunawana distritupi, Pawllu sapsipi. +Mawk'a llaqta (Lima suyu) + +Llaqta qayanqillqa: Sub umbra floreo (latin simipi) +Aswan hatun llaqta Belize City +Runa llaqtap sutin Beliceño, -a +Bilisi llaqtaqa Chawpi Awya Yalapi huk mama llaqtam. + +(wikch'uy, chuqay, ch'anqay) + +Kay hinam Qhichwa Wikipidiyaman apamunchik: Inlish plantillakunamanta copy - paste nisqawan iskaychay, ahinataq en:Template:Infobox_hydrogen nisqa inlish simipi plantillamanta Yakuchaq qhichwa simipi qillqaman. +Ichaqa manaraqmi tukuy qallawamanta inlish simipi qillqasqakunapi kachkanchu. Chayraykum iskay hinam rurankiman: + +Villavicencio (kastilla simipi: Villavicencio) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Meta suyu uma llaqtapmi. 1 328 km² +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Villavicencio (Meta). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Villavicencio (Meta). + +Saqsa kuti[1] (Theobroma ferruginea) nisqaqa Piruwpi kawsaq hampi yuram. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Theobroma + +Punku taripasqankuna 24 (Piluta H'aytay Mama llaqta quchu)Mama llaqta +Bastian Schweinsteiger sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin chakra yapuy killapi 1984 watapi paqarisqa Kolbermoor bei Rosenheim llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2014 Brasil Atipaq 6 0 + +3 chaniyuq tikraykuna pukllay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +La memoria del agua – Runapa Siminpi Qillqasqa. + +400 0 _ ‎‡a Hilarion Capucci‏ ‎‡c Sirya mama llaqtayuq taytakura. Uma Hatun yaya‏ + +Runa Simi: Ayti wat'a + +Nilusaharu rimaykuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, chawpi Aphrikapi, pusaq hunuchá rimaqniyuq. K'askachakuq rimaykunam. +Nilusaharu rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Dholuo (Luo) (3,5-4 hunu rimaqniyuq): Kinya, anti Uganda, chincha Tansanya, Luo runakunap rimaynin +Lango (yaqa 1 hunu rimaqniyuq), chawpi Ugandapi (Lango pruwinsyapi) +Acholi (792.000 rimaqniyuq), chincha Ugandapi, Sudanpi, Acholi runakunap rimaynin, Lango simiman ancha kaqlla. +Dinka (1,4-2 hunu rimaqniyuq), urin Sudan, Dinka runakunap rimaynin +Nuer (805.000 rimaqniyuq), urin Sudanpi, Nuer runakunap rimaynin +Masay (883.000 rimaqniyuq), Kinyapi, Tansanyapi, Masay runakunap rimaynin +Kanuri (3,3-6 hunu rimaqniyuq): Niqir, Niqirya, Kanuri runakunap rimaynin. +Katiguriyakuna: +Rimaykunap ayllun +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:38, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +4. Awqa Runa + +llaqtakunan much'aykusunki; +illaykikunata llanq'arqan. +Llapan suyukuna sayarichun, + +Ampu (kastilla simipi: Ambo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Wanuku suyupi, Ampu pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Ampu pruwinsya) + +Hiroshima (nihun simipi: 広島市, Hepburn: Hiroshima-shi?), Nihun hatun llaqta, Uma llaqtam Hiroshima llaqta kamachiy llaqtam, Chūgoku suyu hatun llaqta. 905,01 km2 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hiroshima. +Hiroshima llaqta kamachiy + +Caetano Emanuel Viana Teles Veloso icha Caetano Veloso sutiyuq runaqa ( 7 ñiqin chakra yapuy killapi 1942 watapi paqarisqa Santo Amaro da Purificação llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtap kitara waqachiq wan musika takichaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Caetano Veloso. + +Mama llaqta Bilhika +Jean-Marie Pfaff sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1953 watapi paqarisqa Lierse llaqtapi - ) huk Bilhika mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Juan Camilo Mouriño Terrazo (* 1 ñiqin chakra yapuy killapi 1971 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi, Ispaña - † 4 ñiqin ayamarq'a killapi 2008 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) sutiyuq runaqa huk mishiku runa pulitiku, ikunumista runam, umalliq ranti. +Ikunumistakuna (Mishiku) + +Rogaguado qucha (kastilla simipi: Laguna Rogaguado icha Rojo Aguado, Rogoaguado, Lago Dumu, Lago Dumú,Lago Rogoaguado, Lago Rojo-Aguado, Lago de Rogoaguado) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, Yakuma pruwinsyapi, huk qucham. + +Hayaqi nisqaqa (latin simipi: bilis, grigu simipi: χολή [kholī']) kukupinpi paqariq kurku puriqllam, mikhusqapi wirakunata ñañu ch'unchulpi kaq yakupi maqchinawan hina chullunapaq. Hayaqiqa hayaqi p'urupim pallakun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hayaqi. + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Brasil). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ukranya. +"Ukranya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Whitney Elizabeth Houston sutiyuq warmiqa, icha Whitney Houston (* 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1963 watapi paqarisqa Newark llaqtapi - 11 ñiqin hatun puquy killapi 2012 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap pop takiqmi, tusuqmi, aranway pukllaqpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Whitney Houston. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iqtay +2 chaniyuq tikraykuna ch'iqtay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ibarra kitipi , Salinas, El Chota shinallatak el Juncal kuskakunapika takikuna, tushuykuna, pukllanakunami tiyan. + +Kurintyukunaman qillqasqa 13 - Runasimi (Quechua, Ketschua) - achka t'ikrasqakuna +Kurintyukunaman qillqasqa 13 - ancha achka hina t'ikrasqakuna +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa (mana wakinchasqa) - 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w (en las variantes regionales). +K'iti rimay +Diosmanta Qhelqa 1993 Centro/Sur de Bolivia Qullasuyu (Buliwya) Sichus nuqa parlayman runaspa parlayninkupi, angilispa parlaynimpiwan, manataq munakuyniyuq kayman chayqa, jatun kampanaq waqaynin jinalla kayman, chayrí, juch'uy kampanaq waqaynin jinalla. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Unanchawillayniyuqchus kayman, tukuy pakasqa yachaykunatataq, tukuynin unanchaykunatapas yachayman; tukuynin iñiyniyuqchus kaymampas, urqukunata astachinaykamapuni, manataq munakuyniyuqchu kayman chayqa, mana imachu kani. +Muchuqlla munakuyqa llamp'ulla; munakuyqa mana chikikuyniyuq; munakuyqa mana k'ankaykachanchu, manan anchaykachanchu, +Hunt'asqataña yachaqtinchismi ichaqa, chay wakillan yachasqanchis tukukapunqa. +Kunanqa ispihupi hina ayphallataraqmi rikushanchis, chay p'unchay chayamuqtinmi ichaqa sut'ita uya-uyapura rikusunchis. Kunanqa wakillantaraqmi yachani, chay p'unchay chayamuqtinmi ichaqa hunt'asqatapuni yachasaq, imaynan ñuqata riqsiwanku hinata. +Chay hinaqa, kashallanpunin iñiypas, suyakuypas, munakuypas, ichaqa chaykunamanta aswan chaniyuqqa munakuymi. +Pipas kuyakuyniyuqqa pasinsyakuqmi, imapas qukuykuqmi, manam imbidyusuchu, manam altu-tukuqchu, manam alabakuqchu, +manam pinqaypaq ruraqchu, manam kikillanpaq munaqchu, manam piñakuqchu, nitaqmi chiqnikuqchu. +Chiqap kaq hamuruptinqa, wakin yachasqanchikmi tukurunqa. +Chaymi chiqaq khuyakuyqa mana ni hayk'aqpas chinkanqachu. Ichaqa chayamunqan p'unchaw, Diosmanta prufisyakunata amaña rimanankupaq, mana yachasqanku rimaykunata amaña rimanankupaq, hinallataq Diosmanta yachasqanku yachaykunapas manaña nisisaryuñachu kananpaq. Aswanmi chaykunaqa tukukapunqa. +Ichaqa wiñaypaq kaqkunaqa kaykunan: Diospi iñiy, Diospa prumitisqankunapi pasinsyawan suyakuy, hinallataq khuyakuy ima. Kay kinsantinmanta aswan más impurtanti kaqqa, khuyakuymi. +Munakuqqa mana sayk'uspa muchukun, k'acha kaqtapuni ruwan. Mana imbidyakunchu manataq jatunchakunchu, nitaq pay kikinta kuraqpaq qhawakunchu. +Munakuyqa ni jayk'aq tukukunchu. Espirituqa atiykunata kunan p'unchaykuna qushan aqllakusqasninta wiñachinanpaq. Willaraykuna kanman, chaypis tukukunqa; waq parlaykunapi parlay kanman, chaypis ch'inyapunqa. Chiqa kaqta yachay kanman, chaypis tukukunqa. +Kunanqa pisillata yachanchiq pisillatataq sut'inchanchiq. +Sichus Diospa Simi Nisqanta sut'inchayman, yachaymantaq tukuy pakasqa yachaykunata, tukuy kay pacha imasmantawan; sitaqchus sinch'ita kriyiyta atiyman urqusta ithirichinaypaq jina, manataq munakuyniyuq kayman chayqa, mana imachu kayman. +Munakuyniyuq runaqa pasinsyayuq, k'achataq. Munakuyniyuq runaqa mana imbidyakunchu, nitaq may kasqanta yuyakunchu, nillataq jatunchakunchu. +Munakuyniyuq runaqa mana ruwanchu mana allin kaqtaqa, nitaq payllapaqchu imatapis mask'an. Mana usqhayllata phiñakunchu, nitaq yuyarikullampunichu paypa kuntranta ima saqrata ruwasqankumantapis. +Munakuyniyuq runaqa mana kusikunchu mana chiqan kaqmantaqa, astawanqa kusikun chiqa kaqmanta. +Kunanqa wakillanta yachanchiq, wakillantataq sut'inchanchiq. +Maypachachus allin junt'asqa yachay jamunqa chaypacha, pisi yachayninchiq tukukapunqa. +Kunanqa wiñaypaq kaykuna kanku: Kriyiy, suyakuy, munakuy ima; chay kinsa kaqkunamanta aswan kuraqqa munakuymin. +Munakuyniyuq kayqa: tukuy ima ñak'ariyta aguantaq, tukuy allinkunapi fasilta kriyiq, tukuy imata kunfiyanzawan suyaq, tukuy imata firmi aguantaq. +Imaraykuchus kay pachapi kaq yachaykunaqa Diospaq nisqanta willasqakunapas mana junt'asqachu. +Lliwk junt'asqa kaq chayamuqtin, tukuchakapunqa. +Kunan ayphallata rikunchis ispijupi jinalla; uk p'unchay tukuy imata allin sut'ita rikusunchis. Kunanqa yachayniyqa mana junt'asqachu, uk p'unchaytaq tukuy imata riqsisaq imaynatachus Dios riqsiwan, ajinata. +Munakuyniyuq kanaqa ñak'ariyta yachana; khuyapayakuq kana; mana chhiqnikuq kana, mana paykikin athunchakuq kana, mana uma uqhariq kana, +chaykunaqa tukukupunqakum, jayk'aqchus junt'asqa, jinataq chiqan kachkan chay chayamuchkanqa chhikaqa. +Kimsa kaqkunam wiñaypaq kanku: iyawniy, suyay sunqu kay, jinataq munakuywan ima; chaywampas tukuy chay kimsantinmanta astawan chaniyuq kachkan chayqa munakuykaqmi. +Gentekunapaj rimaykunata, angelkunapaj rimaykunata rimashpapish, k'uyayta mana charishpaka, ch'ilin nij fierro shinallami, ch'ilin nij platillo shinallami uyarini. +Chay kanan yach'achikuyashanllapaqami, kusala amsaqlla yupayraq. Chaynu katinmi, Jesucristupaqmapis, manaraq allitaqa intrakanchikllaparaqchu. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Chili Suyu ( Aymara) + +Kay katiguriyapi ruraqkunaqa $2 nisqatam $1 yachaywan rimanku nisqankama. + +Runa Simi: Cutervo pruwinsya + +APPEARANCE. n. Rikch'ay, Rikch'aq, Rikhuriy. +AUTHORITY. n. Kamachiq, Qollana, Apu, Kamachiyniyoq, Kamachiyniyoqkuna. + +- Politicakunata wiñachiyta llapa runakunapa necesidankunata mana qipachaspa, astawan rakisqa sectoreskunata warmikuna hina, hukman atipayniyuqkuna, purunpi yachaqkuna, mana qillqay yachaq. +- Kamachina atencionpa kay munaywan huntay, mana atiyniyuq runakuna uqsariypaq, wiñay huntasqa runakuna, chichu warmikuna, ama suyanankupaq atiendechinkunankupaq. + +6 Jonatanqa Jehovä munanqanllatam imëpis rurarqan. ¿Imanötaq musyantsik? Ruranqankunapitam (1 Samuel 13:13, 14). Tsë witsanmi Israelta chikeqninkuna 30 mil cärrunkunawan ushakätsita munayarqan. Peru Israelchöqa 600 soldädukunallam karqan. Y rey Saulpa y Jonatanllapam armankuna karqan. Peru Jonatanqa manam mantsakarqantsu, porqui yarparqanmi profëta Samuel kënö ninqanta: "Jutinrëkurmi Jehoväqa markanta jaqirinqatsu" (1 Samuel 12:22). Tsëmi Jonatanqa juk soldädunta kënö nirqan: "Jehoväqa wallkallawan kar o atskaqwan karpis markantaqa salvanmi". Tsëmi soldädunwan ëwëkur chikeqnin soldädukunata ishkë chunkatanö wanuratsiyarqan. Clärum këkan Jehoväman Jonatan markäkunqanqa, tsërëkurmi Jehoväqa bendicirqan. Y Jehovä Patsata kuyuratsiptinmi chikeqninkunaqa alläpa mantsakar kikinkuna pura wanutsinakur qallëkuyarqan. Tsënöpam israelïtakuna tsë guërrachö ganayarqan (1 Samuel 13:5, 15, 22; 14:1, 2, 6, 14, 15, 20). +^ [1] (9 kaq pärrafu): Kë yachatsikïchöqa, wakinkunapa jutinkunaqa jukmi. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Sirbya) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Sirbya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Sirbya). +"Piluta hayt'aq (Sirbya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Piluta hayt'ay (Sirbya) + +Palpa nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ika suyupi huk llaqtam, Palpa pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Palpa pruwinsya) + +Yakuchaq, Yawraq wapsi icha Idruhinu (musuq latin simipi: Hydrogenium, grigu simimanta Υδρογόνον, "yaku ruraq"), H nisqaqa huk mana q'illay qallawam, ñawpaq ñiqin, lliwmanta aswan llamsam (chhallam). Tiksi muyup wayra pachanpiqa mana kaptinpas, intipim ancha achkam, lliw qallawamanta aswan yakuchaqmi. Tiksi muyupi kachkaspa, yakuchaq wapsim iskaynintin iñukup iñuwankunayuq (H2). +Kawsa imayaypi achka k'illimsayaqwan t'inkisqa yakuchaqmi kan. Yakuchaqwan k'illimsayaqwan t'inkisqakunata k'illimsa yakuchaqkuna ninchik. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Ikwadur). +"Wat'a (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Wat'a (Mama llaqta) + +Truhillu suyu - Wikipidiya +Truhillu suyu (kastilla simipi: Estado Trujillo) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 7 400 km². Uma llaqtanqa Truhillu llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Truhillu suyu. + +Sisal (Agave sisalana) nisqaqa huk paqpa rikch'aqmi, qallarisqapi Yukatan yaqa wat'api wiñaq, allin q'aytuchakunayuq runap waska rurananpaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sisal. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sisal + +T'ipki icha T'upu nisqaqa iskay icha achka p'acha rakikunata t'uksispa huñunapaq yawri hina irramintacham, asirumanta icha huk q'illaymanta rurasqa. Mana yawri hinaqa, t'ipki hutk'unnaqmi. + +milagros c. suyu + +João Guimarães Rosa Brasil mama llaqtayuq hampikamayuq wan qillqaq + +Runa Simi: Salmukuna + +WARMIKUNA YUYARINIKU (2012) + +Runa Simi: Paqaypampa distritu + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/o" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Chipcha rimaykuna + +Piruw suyu qispisqa kawsayninqa qallarirqan imayna kamachiy kamayuq kayninta qhawarispa. Rimana Wasiqa paqarisqanmanta pachapuni t'inkisqan khunan Piruw llaqtan kawsayninman hina. 1822 watakunamanta pachan apulli Francisco Javier de Luna Pizarro kamachiyninwan, rimana wasip kawsayninqa kawsan kikin llaqtap kawsayninwan kuska, churaspa Piruw llaqtap munayninta allin kamachiyman. Qasi kawsay hinaspa llaqtawan kamachiyta churaspa, +Piruw suyup Rimana Wasin kamakuyqanmanta pacha "capilla de San Marcos" nisqa taytachaq wasinpin llank'ananpaq puritan, chaymantataqmi llank'aranku askha wasikunapi. Ñawpaq kawsaypin Rimana Wasi karan " bicameral" nisqa huñunasqa apullikunap llank'asqan. Cámara de Diputados" nisqa huk apulli t'aqa llank'ayninkuta rimarqanku "Universidad de San Marcos" nisqa Hatun Yachay Wasipi hinaspataqmi "Cámara de Senadores" nisqa Hatun Apullikuna Rimarqanku mauk'a "Inquisición" nisqa wasipi +Miguel Grau Seminario, suyup haylli runa ruwayninmi Rimana Wasipi Apullikuna yachapayananku atiy, paypa kawsayninmi llaqtap munasqanman hina ruwayniyuq karan chaymi Apullikuna ima llak'ayninkupipas chay yuyaypi kanan. Panmi Rimana wasipi Apulli kaspa "llyñita mañakunan" nisqata mana chaypi llank'ananpaq mañakuran ichaqa awqanakuyman rinanpaqmi. +Rimana Wasip kawsayninmi qillqasqa Piruw Suyup hatun Kamay Pirwakunapi, chayrankun Piruw suyup Hatun Kamachiqninkuna, hanaqpachapi taytachata yuyarispa hinaspa llaqtatapas llank'ananku, Rimay wasipi kamaq sutita huqarispa, llaqtap kamachiykunata qhawarispapuni hinaspa suyuntinpa sumaq kayninpaq. +Rimana Wasiqpa chaninchaq kayninmi: kamachiy qillqa ruway. Piruw Suyuq Hatun Kamay Pirwan llapan ñankunata rikun allin kamachi ruwakuykuna riqsichinankupaq. +Rimana Wasiq huk sumaq ruwaynillantaqmi "actos de gobierno" nisqa hatun kamachiqpa imaymana suyuq ruwaykunamanta. Willakuykunata mañaspa chaykunataqa ruwakun, hach'awanqukunata mink'aspa Rimana Wasipi hatun rimaypi suyupaq llank'asqankumanta rimanankupaq hinaspa "Comisiones" nisqakunapipas rimanallakutaqmi llapa qillqa kamachiykuna qillqa ruwasqanta rikunankupaq. +Rimana Wasin llapa llaqtap rimayninta rantinkan. Llapa yawarkunata, apu yuyaykunata, kamayuq kaykunata, hinaspa makiwan llank'aykunata llaqta munayninman hinapuni. +Rimana Wasipi apulliq llank'ayninqa hunt'an kanan, ichaqa wayna sipas hatun yachay wasipi yachachiypiqa atinmantaqmi yachachiyta. Rimana Wasipi apulliq ruwayninqa tukuy llaqtap yachananmi, llaqta runaqa apulliq llank'ayninqa riqsin willana masikuna mast'arisqanrayku. +Khunami, Suyu Rimana Wasi llank'ayninta munan " modernizar sus sistemas" nisqa ruwaykunata astawan , imaymana ruwaykunapi, wasin llut'aykunapi hinaspa llapa llank'ana churaypi. Ruwakumi yuyaywan, sumaq kawsayta tariyta llank'ayta khunanmanta kallpachaspa, ama qunqaspa llapa qhipa apullikunap llank'ayninta sumaq llaqta kawsaypaq. + +1Adanpa mirayninkunan karqan: Set, Enós, 2Cainán, Mahalaleel, Jared, 3Enoc, Matusalén, Lamec, 4Noepiwan. Noepa mirayninkunan karqan: Sem, Cam, Jafetpiwan. 5Jafetpa mirayninkunan karqan: Gomer, Magog, Madai, Javán, Tubal, Mesec, Tiraspiwan. 6Gomerpa mirayninkunan karqan: Askenaz, Rifat, Togarmapiwan. 7Javanpa mirayninkunan karqan: Elisa suyu runakuna, Tarsis runakuna, Quitim runakuna, Rodanim runakunapiwan. 8Campa mirayninkunan karqan: Cus, Mizraim, Fut, Canaanpiwan. 9Cuspa mirayninkunan karqan: Seba, Havila, Sabta, Raama, Sabtecapiwan. Raamaq mirayninkunan karqan: Sebawan Dedanpiwan. 10Cusmi churiyarqan Nimrodta, paymi kay pachapi allin atiyniyoq qhari karqan. 11Mizraimpa mirayninkunan karqan: Lud runakuna, Anam runakuna, Lehab runakuna, Naftuh runakuna, 12Patrus runakuna, Casluh runakuna, Caftor runakunapiwan, paykunaq mirayninmi karqan Filistea runakuna. 13Canaanmi churiyarqan phiwin Sidonta, Het-tawan, 14mirayninkunataq karqan: Jebus runakuna, Amor runakuna, Gerges runakuna, 15Hev runakuna, Arac runakuna, Sin runakuna, 16Arvad runakuna, Zemar runakuna, Hamat runakunapiwan. 17Sempa mirayninkunan karqan: Elam, Asur, Arfaxad, Lud, Arampiwan. Arampa mirayninkunan karqan: Hul, Geter, Mesecpiwan. 18Arfaxadmi churiyarqan Selata, Selataq churiyarqan Heberta. 19Hebertaq iskay churikunata churiyarqan. Hukninpa sutinmi Peleg karqan, p'unchayninkunapi kay pacha runa rakirqarisqa kasqanrayku, wawqenpa sutintaq Joctán karqan. 20Joctanmi churiyarqan Almodadta, Selefta, Hazarmavet-ta, Jerata, 21Adoramta, Uzalta, Diclata, 22Ebalta, Abimaelta, Sebata, 23Ofirta, Havilata, Jobabtawan. Llapan chaykunan Joctanpa mirayninkuna karqan. 24Sempa qhepantataq kaykuna karqan: Arfaxad, Sela, 25Heber, Peleg, Reu, 26Serug, Nacor, Taré, 27Abrampiwan. Paymi Abraham karqan. 28Abrahampa churinkunan karqan: Isaacpiwan Ismaelpiwan. 29Kaykunan mirayninkuna karqan: Ismaelpa phiwi churin Nebaiot, chayman qatiqkunataq Cedar, Adbeel, Mibsam, 30Misma, Duma, Massa, Hadad, Tema, 31Jetur, Nafis, Cedemapiwan. Chaykunan Ismaelpa churinkuna karqan. 32Abrahampa tiyaqmasin Ceturataq wachakurqan Zimramta, Jocsanta, Medanta, Madianta, Isbacta, Shuatawan. Jocsanpa churinkunan karqan: Sebapiwan Dedanpiwan. 33Madianpa churinkunan karqan: Efa, Efer, Hanoc, Abida, Eldapiwan. Llapan chaykunan Ceturaq churinkuna karqan. 34Abrahammi Isaacta churiyarqan, Isaactaq Esauta Israeltawan churiyarqan. 35Esaupa churinkunan karqan: Elifaz, Reuel, Jeús, Jaalam, Corepiwan. 36Elifazpa churinkunan karqan: Temán, Omar, Zefo, Gatam, Cenaz, Timna, Amalecpiwan. 37Reuelpa churinkunan karqan: Nahat, Zera, Sama, Mizapiwan. 38Seirpa churinkunan karqan: Lotán, Sobal, Zibeón, Anah, Disón, Ezer, Disanpiwan. 39Lotanpa churinkunan karqan: Horipiwan Homampiwan. Timnataq Lotanpa panan karqan. 40Sobalpa churinkunan karqan: Alván, Manahat, Ebal, Sefo, Onampiwan. Zibeonpa churinkunan karqan: Ajapiwan Anapiwan. 41Anahpa churinmi karqan: Disón. Disonpa churinkunan karqan: Hemdam, Esbán, Itrán, Queranpiwan. 42Ezerpa churinkunan karqan: Bilhán, Zaaván, Jaacanpiwan. Disanpa churinkunan karqan: Uzpiwan Aranpiwan. 43Israel runakuna ukhupi manaraq rey kamachikushaqtinmi, Edom hallp'api kamachikuq reykunaqa kaykuna karqan: Beorpa churin Bela, paypa llaqtanmi Dinaba sutiyoq karqan. 44Bela wañukapuqtinqa Bosramanta Zeraq churin Jobabmi rantinpi kamachikurqan. 45Jobab wañukapuqtinqa Temán suyumanta Husammi rantinpi kamachikurqan. 46Husam wañukapuqtinqa Bedadpa churin Hadadmi rantinpi kamachikurqan, paymi Moab campopi Madián runakunata atiparqan, llaqtanpa sutintaq Avit karqan. 47Hadad wañukapuqtinqa Masrecamanta Samlan rantinpi kamachikurqan. 48Samla wañukapuqtinqa Eufrates mayu qayllapi kashaq Rehobotmanta Saulmi rantinpi kamachikurqan. 49Saúl wañukapuqtinqa Acborpa churin Baal-hananmi rantinpi kamachikurqan. 50Baal-hanán wañukapuqtinqa Hadadmi rantinpi kamachikurqan, payqa karqan Pau llaqtamantan, warmintaq karqan Mezaabpa nietan Matredpa ususin Mehetabel. 51Hadadpas wañukapullarqantaq. Edom umallikunan karqan: Timna, Alva, Jetet, 52Aholibama, Ela, Pinón, 53Quenaz, Temán, Mibzar, 54Magdiel, Irampiwan. Chaykunan karqan Edom umallikuna. + +Hedwig Eva Maria Kiesler, sutiyuq runaqa icha Hedy Lamarr (9 ñiqin ayamarq'a killapi 1914 watapi paqarisqa Wien llaqtapi - 19 ñiqin qhulla puquy killapi 2000 watapi wañusqa Orlando llaqtapi), huk Awstiriya mama llaqtayuq aranway pukllaq wan tariqpas qarqan. + +Qallayuq distritu +Uma llaqta Qallayuq +Qallayuq distritu (kastilla simipi: Distrito de Callayuc) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Cutervo pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qallayuq llaqtam (525 runa, 2007 watapi). +Distritu (Cutervo pruwinsya) + +Kaypi rimasqa: Kanada, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Mikmaq icha Mi'kmaq (Míkmawísimk) simiqa Kanadapi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapipas kawsaq 11.000 Mikmaq runakunap rimayninmi. + +P'unchawta, ima pachatapas qillqayta munaspaykiqa, kay hinatam qillqamuy, chay pacha qillqasqa hunt'a kalindarypi rikuna p'unchaw qillqaman allin t'inkinapaq. +P'unchawkunapaq qillqakunaqa kay hinam kachun: +Kay hinata qillqasqaqa kay hinatam rikunki: +Kay ruranapaqqa {{Pun}} nisqa plantillatam llamk'achisunchik: +P'unchallata, manataq watap yupanta qillqamuyta munaspaykiqa plantillapi p'unchawpa killappapas yupayninkunata qillqamuy: + +Llaqta qayanqillqa: Khotso – Pula – Nala +Aswan hatun llaqta Maseru +Suthusuyu icha Lisuthu llaqtaqa Afrikapi huk mama llaqtam. + +3 chaniyuq tikraykuna tiksi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Wañusqa Ispaña, Madrid +Aswan riqsisqa qillqasqan: La vida breve. +Juan Carlos Onetti Borges sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin anta situwa killapi 1909 watapi paqarisqa Montevideo llaqtapi - 30 ñiqin aymuray killapi 1994 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) Uruwayi mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +Puriy liwrukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Carlos Onetti. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puka umiña. + +Apu suyu, qhapaq suyu + +Consejo de la Judicatura, web antanikichik panka hawa 1300 yachakunkapak munakkunapak shutikunata chaskirka, 1 punchamanta, 18 inti raymi punchaman, kaykunamanta 950 yachakukkunami tukuy mañashkakunata paktachirka kay yachayta katinkapak. +Kay pushak nishpaka, Pichincha, Guayas, Azuay, Loja, Manabí, El Oro markakunamantami ashtawan yachakkuna yaykushka, chay kuskakunapi ashtawan Facultad de Derecho yachay ukukuna. + +30Chaynu nitinmi, tukuy runakuna chay kutilla riranllapa Jesús kayashanmanqa. + +www.citc.gov.sqa + +Buliwya Mama Ilaqta(quíchua) +Wuliwya Suyu(aimará) + +Hiyamin Qusqu Illinois suyu Taqna Arika Nebraska suyu Kastilla Manchapas Qashamarka Bolívar llaqta Pukallpa Chunwa Republika Stockholm Ariqipa Butan Le Havre Languedoc-Roussillon Turkya Hukllachasqa Arab Imiratukuna Lampalliqi Suyu Sawud Arabya + +Pidrup iskay ��iqin qillqasqan + +– Kuyu suyu + +DAY 4, CUSCO – PISKACUCHO KM 82 – LLAQTAPATA -WAYLLABAMBA + +400 0 _ ‎‡a Édouard Manet‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq llimphiq‏ + +/ waqa / taki unquq / illapa / chuqi illa / waqa, willka / sara illa / llama illa / chirapa, pacha mama, pukyu yaykusqa / waqa willka maqasqan unquykuna / sara urmachisqa / papa urmachisqa / ayapchasqa / kuraka / mitmaq / ayllu / kamariku / mitayu / + +Ariqipa suyupi rimaykuna - Wikipidiya +Ariqipa suyupi rimaykuna +2 Ariqipa pruwinsya +3 Castilla pruwinsya +5 Kamana pruwinsya +6 Kaylluma pruwinsya +7 Kuntisuyus pruwinsya +8 Qarawili pruwinsya +9 Unyun pruwinsya +Ariqipa suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ariqipa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kamana pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kuntisuyus pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Unyun pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +C. Villar pruwinsya Wallqanqa +Zorritos (kastilla simipi: Zorritos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Tumpis suyupi, huk llaqtam, Contralmirante Villar pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Bena Jema llaqtaqa (shipiwu simi: "Musuq llaqta"), kaylla Tinku Mariya llaqtapi, Rupa Rupa distritupi, Wallaqa mayu patanpi, 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 2006 watapi kamasqa karqan. +Shipipu-Qunibu (Shipibo-Jonibo, Shipibo-Conibo) nisqakunaqa Piruwpi, Luritu suyupi, Wanuku suyupi, Mayutata suyupi, Ukayali suyupipas tiyaq runa llaqtam, panu rimaykunaman kapuq shipipu simita rimaq. +Qunibu runakunaqa achka yupapi Jonibo (runakuna) nispa nikunku, Joni (runa) nispataq sapaq yupapi. +Paykunaqa 116 ayllu llaqtapi, kay mayu patakunapi tiyanku: Ukayali mayu, Pachitiya mayu, Wallaqa mayu, Callería mayu, Awaytiya mayu, Tamaya mayu, Yarinaquchapas. +Luritu suyu Ukayali pruwinsya Kuntamana distritu, Sumaq Pampa distritu, Vargas Guerra distritu +Mayutata suyu Tampupata pruwinsya Tampupata distritu +Ukayali suyu Atalaya pruwinsya Tawaniya distritu +Ukayali suyu Padre Abad pruwinsya Padre Abad distritu +Wanuku suyu Datem del Marañón pruwinsya Barranca distritu, Morona distritu +Wanuku suyu Leoncio Prado pruwinsya Rupa Rupa distritu + +Piypiri,[1] Piqpi icha Piqpi tuku[2] (Athene cunicularia) nisqaqa huk ch'usiqam, Urin Awya Yalapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Piypiri + +Katiguriya:Chikichasqa rikch'aq - Wikipidiya +Katiguriya:Chikichasqa rikch'aq +Chikichasqa rikch'aqkunamanta qillqakuna. +► Ancha chikichasqa rikch'aq‎ (2 P) +"Chikichasqa rikch'aq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Ispaña Santiago de Compostela, +María Rosalía Rita de Castro sutiyuq warmiqa, icha Rosalía de Castro ( 24 ñiqin hatun puquy killapi 1837 watapi paqarisqa Santiago de Compostela llaqtapi - 15 ñiqin anta situwa killapi 1885 watapi wañusqa Padrón llaqtapi), huk Ispaña mama llaqtayuq Galligu simi wan Kastilla simi qillqaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rosalía de Castro. +Santiago de Compostela llaqtapi paqarisqa + +Pika-pika yura rikch'aq ayllu (familia Polygonaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk pika-pika hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pika-pika yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pika-pika yura rikch'aq ayllu + +Biyubiyu suyu nisqaqa (kastilla simipi: VIII Región del Biobío) Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa Concepción llaqtam. +Biobío suyupiqa Biyubiyu mayum, chay mayumanta suyu sutinchasqam. + +Kukimpu (kastilla simipi: Coquimbo) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Kukimpu llaqtapiqa 202.287 runakunam kawsachkanku (2012). + +Reconquista nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Arhintina huk llaqta, qhaway Reconquista (Arhintina) + +Peanuts kay qhipaq karqan yapasqa kanqaku tiyaq nisqa huk Snoopy. + +Suplin distritu (kastilla simipi: Distrito de Soplin) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Nueva Alejandría llaqtam. + +Uru-Uru qucha, Uru Uru llaqta (chinchay), Huchusuma mayu (qulla), Asanaki walla (anti), satillitimanta rikusqa +Jach'a Ch'ankha (Jachcha Chankha) nisqaqa Antikunapi, Buliwyapi, huk urqum, Asanaki wallap chinchay-kunti saywanpi, Uru Uru suyupi, Uru Uru pruwinsyapi, Surakachi munisipyupi, Parya kantunpi, Uru Uru qucha ñiqpi (Irsuma llaqta). Pikchunqa mama quchamanta 4.345 mitrum aswan hanaq. + +Valéry Marie René Giscard d'Estaing sutiyuq runaqa, (* 2 ñiqin hatun puquy killapi 1926 watapi paqarisqa Koblenz llaqtapi - ) Ransiya mama llaqtap pulitiku qarqan. + +15 k 0 0 Qhapaq p'anqa +55 0 0 Iñichiq wasi + +10 imachikkuna kichwapi. + +Hayk'a watañan kay Pachamama kawsayninmanta? Hayk'a unayñataq kay teqsimuyu kamasqanmanta? +Pitaq kay Taytanchisrí? Qankuna reqsinkichischu? Wakinkunaqa manachu hina. Illa Teqsi Wiraqocha nispan ñawpaq runakuna Taytanchistaqa sutinchakuranku. Pacha Ruraq Apu, Pachamama kamaq Apunmi Illa Teqsi Wiraqochaqa. Manan Hoq Wiraqochachu. Huqllan Apunchisqa. Manan iskay apukunachu, kimsa apukunachu, askha apukunachu. Huqllan Apunchisqa. Paymi Hanaqpacha Ruraq, Kaypacha Kamaq, Tukuy Pacha Kamaq, Paqarina Kamaq, Waranikuna (constelaciones) Kamaq, Imaymana Kamaq. Huqllan Taytanchisqa. +Payllan hayk'a watakunan kay teqsimuyu qallariyninmanta puririrqan. Hayk'a pachakunan ñawpaq k'anchaymanta, ñawpaq illamanta kashan. Hayk'a unayñan ñawpaq runa paqarimusqanmanta. + +"Kapaq Raymi" + +Qispilla urmay nisqaqa llasaq wisnup urmaynin, llasaturakullap aknachsqan, huk kallpakunap mana aknachasqan. +Wayra pacha wisnuwan qhaqunakuspanmi, ama kachunchu, ichataq ch'usaq p'ulin kachun. Chay ch'usaq p'ulinpi urmachkaq wisnu qispilla urmachkaspaqa, pachawan p'ikwaykunmi, wiñaylla utqayninta mirachispa Wayra pachapi urmachkaq wisnutaq urmachkaspataq qhaquy llasaturakuta aypaspa manañam p'ikwaykunchu. +Qispilla urmaypa hanaq kayninpa minuywanqa kay hinam ( h 0 {\\displaystyle h_{0}} nisqa qallariy hanaq kay nisqapi manaraq kuyurqaspaqa): +h = wisnup hanaq kaynin t nisqa pachapi +Wisnup risqan karu kayninqa kay hinam: +s = urmachkaq wisnup risqan karu kaynin +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:58, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñak'arichiy +2 chaniyuq tikraykuna ñak'arichiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Piruwpi: Tumpis suyu +Llaqtakuna: Tumpis +Tumpis mayu icha Puyanku (Piruwpi kastilla simipi: Río Tumbes; Ikwadur: Río Puyango) nisqaqa huk 210 suni mayum, Piruw mama llaqtapi, Tumpis suyupi, Ikwadur mama llaqtapipas, Loja markapi, Kuri markapipas. + +Pink Floyd nisqaqa huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq Rock kusituymi, 1965 llaqtapi Syd Barrett-pa, Roger Waters-pa, David Gilmour-pa Cambridge llaqtapi paqarichisqan. + +Abuja Mama llaqta miskita +Abuja,(Kastilla simipi: Abuya) llaqtaqa Niqirya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Kamasqa wata: 1980s wan Niqiryia uma llaqta 12 Qhapaq raymi killa 1991. +Llaqta (Niqirya) + +Katiguriya:Kawsay yachaq - Wikipidiya +Katiguriya:Kawsay yachaq +Kawsay yachaqkunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawsay yachaq. +"Kawsay yachaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +T'aklla nisqaqa huk yapuna llamk'anam. +Tawantinsuyu pachapiqa chaki t'akllallatam riqsiranku. Chay chaki t'akllawan Andeskunapi kunankamam yapunku. +T'akllataqa kawalluwanmi icha buyis yuntawanmi qharastanku, kunan pachataq qharastaq nisqa antawanmi. + +Aswan hatun llaqta Tunis +Tunisya llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Tunisyapiqa 10.102.000 runakunam kawsachkanku. + +Burinkin mana warkurinapaq partidu nisqaqa (inlish simipi: Puerto Rican Independence Party, kastilla simipi: Partido Independentista Puertorriqueño, PIP) Burinkin mama llaqtap Hukllachasqa Amirika Suyukunamanta kachariyninpaq ruraq burinkinu partidum, 20-X-1946 p'unchawpi kamarisqa. + +Uma kancha, Yawri llaqta +Uma llaqta Yawri / Espinar +Kiskachay distritu, Yawri distritu icha Espinar distritu (kastilla simipi: Distrito de Espinar / Yauri) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kiskachay pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Yawri llaqtam. +K'anamarka, Yawri distritu +Ch'aska Anka Ninawaman, Yawri llaqtapi paqarisqa, qhichwa harawi qillqaq + +Wankar nisqakunaqa (kastilla simipi: tambor) huk takana waqachinakunam. +Wanqara nisqa huk Tawantinsuyupi paqarisqa wankarmi. + +Katiguriya:Oklahoma suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Oklahoma suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Oklahoma suyu. +"Oklahoma suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Chirinos +Chirinos distritu (kastilla simipi: Distrito de Chirinos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, San Ignacio pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chirinos llaqtam. + +15 ñiqin ayamarq'a killapi 1815 – 14 ñiqin pawqar waray killapi 1816 +4 ñiqin kantaray killapi 1812 – 5 ñiqin kantaray killapi 1814 +Camilo Torres Tenorio sutiyuq runaqa, (* 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1776 watapi paqarisqa Popayán llaqtapi - † 5 ñiqin kantaray killapi 1816 watapi wañusqa Bogotá llaqtapi), mama llaqtayuq Kulumbya Taripay amachaq wan pulitiku karqan. + +2 chaniyuq tikraykuna t'iksuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Bedřich Smetana sutiyuq runaqa (* Litomyšl llaqtapi (Chiksuyupi) paqarisqa 2 ñiqin pawqar waray killapi 1824 watapi - † Praha llaqtapi (Chiksuyupi) wañusqa 12 ñiqin aymuray killapi 1884 watapi) rumantiku musika kumpusiturmi karqan. + +Kay mama llaqtakunapi: Burundi +Rundi simi (Kirundi) nisqaqa huk Bantu rimaymi, Rwandapi tukri simim. Pichqa hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu usqha kay + +P'acha chuku nisqaqa umata p'achallichinapaq churanam. +Kay p'acha chukukunatam riqsinchik: + +Runa Simi: Ratatouille (kuyuchisqa siq'isqa) + +Runa Simi: Runa kuchuy + +Runa Simi: Tankama + +Runa Simi: Ikwadurpa kitinkuna + +—Chiqaptami kay runaqa Dyuspa Wamran kasha nir. + +Quechua (Nunakuna/Runakuna/Kichwa/Inga) + +Piruw Suyu (ay) + +Lliw runakunam nacesqanchikmantapacha libre kanchik, lliw derechonchikpipas iguallataqmi kanchik. Yuyayniyoq kasqanchikraykum hawkalla aylluntin hina kawsayta debenchik llapa runakunawan. +PICHQA KAQ (5) +Lliw runakunam llaqtanchikpi qespinchik, chayraykum llaqtanchikpaq deberniyoq kanchik. + +451 _ _ ‎‡a Torres del Paine mama llaqta parki‏ + +Hotel LLaqta, Lima + +Hallpa hap'isqa.- +Soqasqa o machu hap'isqa.- + +Quyllur nisqaqa kikin achkiq (k'anchaq) hawa pacha pachankam. +Tiksi muyuman lliwmanta aswan qaylla quyllurqa intim, muyupayasqam. Hanaq pachata qhawapayaspanchikqa, quyllurkunata ancha uchuylla hina kaqta rikunchik, ancha hatun kaptinpas, ancha karukaray kayninrayku. +Unquy quyllurkuna +Katiguriya: +Kay p'anqaqa 21:00, 27 mar 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Rafael Nadal Ispaña mama llaqtayuq kurku kallpanchaq + +Tiyay: Luritu suyu +Nanay mayu (kastilla simipi: Río Nanay) nisqaqa huk mayum, Piruwpi, Luritu suyupi. + +Islam nisqaqa Muhamad sutiyuq runap kamasqan iñiymi. +Islam iñiqkunaqa, Muslim nisqa, "Huklla Dyusmi kan. Muhamad-qa paypa willaq runanmi" nispa huklla dyuspi iñinmi. +Muslimkunaqa Allah (Alá) nisqa dyusta miskita nisqa manqus wasikunapim yupaychan. + +Tiyakuynin Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Wansa distritu +Kashpi (K'aspi) rasu (kastilla simipi: Nevado Cashpe) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi, Lima suyupipas, Waruchiri pruwinsyapi, Wansa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200+ mitrum aswan hanaq. + +• Tinkurachina siwikuna Riga +Aswan hatun llaqta Riga +Litunya icha Latwiya nisqaqa Iwrupapi huk mamallaqtam. Uma llaqtanqa Riga llaqtam. +Litunya (Llaqtakuna) + +Llaqta qayanqillqa: Nicaragua Libre +Aswan hatun llaqta Manawa + +Javier Alejandro Mascherano sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin inti raymi killapi 1984 watapi paqarisqa San Lorenzo llaqtapi - ) huk Arhintina Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Quri Medalla Ulimpiku pukllaykuna 2008 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Javier Mascherano. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'isay +Tikraynin k'isay Kastillanu simipi: + +Haq'arwitu, aqarqitu, aqaruway, chiyampu, ch'ariña, kharma icha tinti nisqakunaqa (ordo Orthoptera) iskay ch'ila (kapka) hark'akunapaq raprakunayuq, iskay wiquriqtaq phawanapaq raprakunayuq palamakunam, khachuq k'akllachayuq. Haq'arwitukunap qirisankuna wiñakusqaña mama palama hinam. +Aswan haq'arwitukunaqa yurakunatam mikhun, hukkunataq palamachakunatam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Haq'arwitu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Haq'arwitu + +Ñawpaqmantan kay willakuy kan. Ñawpa watas tawa wawqikuna kasqaku, paykunaqa: Ayar Kachi, Ayar Uchu, Ayar Awqa, Ayar Manku nisqa kasqaku. Sapanka wawqikunas kaq warmillayuqtaq kasqaku, paykunaqa: Mama Waku, Mama Kuru, Mama Rawk'a, Mama Uqllu nisqa sutiyuq kasqaku. +Hukninkaq, Ayar Kachi sutiyuq wayqinkus, aswan kallpasapa runa kasqa, huk warak'allawansi urqukunata thuñichiq. Chayta rikuspas wawqinkuna chiqnikusqaku, mana rikuytapas atiqchu kasqaku. +Huk p'unchawsi wakin wawqinkuna, Ayar Kachitaqa mach'aypi wichq'arqapunku. Chayta ruraspas kimsantin wawqikunaqa ripuqku. Wanakawrimansi chayasqaku. Chaypis huk k'uychi rikhurisqa. +Ayar Uchu wawqis ñawparqusqa, chayllapis huk hatun wak'a rumiman tukurqapusqa. Chaypitaqsi Ayar Mankuta nisqa "Sutiykita Manku Qhapaqman t'ikray" nispa. + +2Piru chaypiqami riparakuqkuna, mana shaykuq kusalata Jesustaqa chapar, ninakuyaranllapa: "¿Ima kay samana diyapichu alliyachiyanqa wak runataqa? Chayta ruratinqami, chaylapaqna uchachashunllapa" nir. + +Qespisqa kay, llaqtayku, hiaspa roq'a kay, +k'amiyninwan qespinchista tuyruran Perú llaqtayta. +Kanmi sumaq rimaykuna hinaspa t'uruchaqpas kallantaq, +Runaq kamasqan aswan sinchi hanpillanan kan. +chayman hina allin kayta yachapakunanchispaq. + +Runa Simi: Antonio Quijarro pruwinsya + +Runa Simi: Waman Puma + +quwiki Katiguriya:Qillqaq (Chiksuyu) + +10Chaymi, Santu Kwartupi insinsyuta quntachikunankamanqa, tukuy chay waqtapi kaqkunaqa Dyusman mañakuyaranllapa. + +imaynan ñawpaq karqan, kunanpas, wiñaypas, mana p'uchukayñiyuq pacha-kamapas. + +400 0 _ ‎‡a María Elena Walsh‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq qillqaq wan takiq‏ + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Kamri) + +(Germanu simi-manta pusampusqa) +Iwrupapi germanu rimaykuna. +Germanu rimaykuna nisqaqa indu iwrupiyu rimaykunap huk urin rimaykunap ayllunmi. Qallarisqanpi Iwrupallapi rimasqa kaptin, kunantaq huk Iwrupa mama llaqtakunap kulunyan kasqa suyukunapipas rimanku, ahinataq Awya Yalapi (inlish simi, nirlandis simi). +Kaymi germanu rimaykuna: + +Harry Potter pakasqa ukhuwan - Wikipidiya +Harry Potter pakasqa ukhuwan (inlish simipi: Harry Potter and the Chamber of Secrets) nisqaqa kawsay rikch'a liwrum, Joanne K. Rowling-pa qillqasqan 1998 watapi. + +Uma llaqta Santa Isabel +Santa Isabel kiti (kastilla simipi: Cantón Santa Isabel) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Santa Isabel llaqtam. +Santa Isabel kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa Isabel kitillipi kawsanku. [1] +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Santa Isabel kiti + +Karu rimay yupay 51 (Piruw) +Lima icha Limaq icha Rimaq (Lima < Limaq < Rimaq) llaqtaqa Piruw mama llaqtap Lima llaqta suyupas uma llaqtanmi. Chaypiqa qanchis hunu runakunam kawsanku. Francisco Pizarro llaqtataqa 1535 watapim kamarirqan. 1687 watapiqa hatun pacha kuyuymi llaqtataqa waqllichirqan. +Lima llaqtapi paqarisqa +Jorge Eielson, qillqaq, llimphiq +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Miami (1982) +Runallaqta Republika China, Pikkin (1983) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Limaq. + +Tiyakuynin Chuqiyapu suyu, José Ramón Loayza pruwinsya, Malla munisipyu, Rodeo kantun +Ch'uxña Quta (kastilla qillqaypi: Chojñakhota, Chojña Kkota) nisqaqa Antikunapi juk urqum, Buliwya suyupi, Kimsa Krus wallapi, Chuqiyapu suyupi, José Ramón Loayza pruwinsyapi, Malla munisipyupi, Rodeo kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 4.459 mitrum aswan hanaq. + +Las Palmas nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Las Palmas (sut'ichana) rikuy. +Las Palmas de Gran Canaria llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Las Palmas pruwinsyapi. Kanarya wat'akunap uma llaqtanmi. +Las Palmas de Gran Canaria llaqtaqa 24 Inti raymi killa 1478 watapi kamasqa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Las Palmas de Gran Canaria. +Hatun Kanaryapi Las Palmas llaqta + +Llakllachiy, q'iwachiy + +El Ángel kawsaykuska amachasqa allpa (kastilla simipi: Reserva Ecológica El Angel) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, Karchi markapi, Espejo kitipi.[1] +www.ambiente.gov.ec / El Angel kawsaykuska amachasqa allpamanta (kastilla simipi) + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Rumi Maki rikuy. +Rumimaki nisqaqa huk maqanakuy kapchiymi, Inkakuna pachapis wallparisqa. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iqmikuy +2 chaniyuq tikraykuna ch'iqmikuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ministru (Alimanya). +"Ministru (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Gonzanamá kiti (kastilla simipi: Cantón Gonzanamá) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Gonzanamá llaqtam. +Huk llaqta kitilli: Gonzanamá +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Gonzanamá kiti + +Atakasu (kastilla simipi: Atacazo) nisqaqa Antikunapi, Ikwadur mama llaqtapi, huk nina urqum, Kunti Wallapi, Pichincha markapi, Kitu kitipi, Mejía kitipipas, Alóag kitillipi. Pikchunqa mama quchamanta 4.463 mitrum aswan hanaq. + +Kay mama llaqtakunapi: Lituwa +Lituwa simi (Lietuvių kalba) nisqaqa Lituwa mama llaqtap rimayninmi, baltiku rimaymi. Tawa hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Észak-Alföld (Chinchay Hatun P'allta ) nisqaqa Unriya mama llaqtap huk riqyunmi. + +Simanoli icha Siminula (Seminole, Seminola) nisqa runakunaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi (Oklahoma, Florida suyukunapi) kawsaq indihina runa llaqtam, maskoki simita mikasuki simitapas rimaq, 18.600-chá runa. Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtamansi kapurqan. + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Urin Yunka pruwinsya, Irupana munisipyu +Pasto Grande (kastilla simipi: Pasto Grande) nisqaqa Buliwya suyupi huk mawk'a llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Urin Yunka pruwinsyapi, Irupana munisipyupi. Chuqiyapu llaqta nisqamantaqa 89 km karum. + +Mansirichi distritu (kastilla simipi: Distrito de Manseriche) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Datem del Marañón pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Saramirisa llaqtam. + +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:MapaSageo-Ecuador-Sucumbios.png" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +5 chaniyuq tikraykuna ranti kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Samiq p'anqakuna + +Robert Schumann Alimanya mama llaqtayuq takichaq + +Runa Simi: Cujiri wat'a + +Pachaqa manañam tukunchu hatun yakukunapi. +Kay pacha mistikuna, + +Sapa Qollanawanmi, sapa Kamachikuqwanmi wata yupayqa churakuran. Chayraykun Felipe Waman Puma de Ayala, kuraq Qelqakamayoq, "Nueva Crónica y Buen Gobierno" nisqapi, sapa Qollanakunawan watakunaqa yupakuran. Hinatan Waman Puma qelqasqa. Sichus astawan qelqa qhawayta munankichis, chayqa kay rimayninchiswan qallarisunchis. +Hayk'a unaymi Tawantinsuyunchis kay pachapi kawsaran? Sichus noqanchis hatun Hamut'a taytanchiswan, Thunupa nisqa wiraqochawan qallarisunchis, 1535 watakaman (Apuruna qhepanman), chayqa 5 waranqa watakunañan puririrqan. + +Llaqta qayanqillqa: no hay +Llaqta taki: Intermeco +• Tinkurachina siwikuna Sarajevo +Aswan hatun llaqta Sarajevo +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 119º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 107º +Busna-Hirsiquwina (Bosna i Hercegovina) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Sarajevo llaqtam. +Hatun Llaqtakuna +Busna + Hirsiquwina (Llaqtakuna) +. Suti Runakuna Suyu + +Runa Simi: Wankawillka pruwinsya + +Runa Simi: Comayagua suyu + +Runa Simi: Dilhi + +Kalipuy mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Qispi kay suyu, Santiago de Chuco pruwinsya, Santiago de Chuco distritu, Wiru pruwinsya, Chaw distritu [1] +Kalipuy mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional de Calipuy) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi, Santiago de Chuco pruwinsyapi, Santiago de Chuco distritu, Wiru pruwinsyapipas, Chaw distritupi, Kalipuy mamallaqta wak'a ñiqpi. +↑ www.enjoyperu.com / Kalipuy mama llaqta risirwa + +Uma llaqta Chayrapata +Chayrapata kantun (kastilla simipi: Cantón Chairapata) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi , P'utuqsi suyupi, Chayanta pruwinsyapi, Uquri munisipyupi. Uma llaqtanqa Chayrapata llaqtam (155 runa, 2001 watapi). +Kantunapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kantun (Chayanta pruwinsya) + +Punku p'anqa: Yachay tarpuy - Wikipidiya +Katiguriya: Yachay tarpuy +Antañiqiq - Kuyu walltay - Ñawikaruy - Ankichiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Uma llaqta Qumpaya +Qumpaya munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Combaya) nisqaqa pichqa ñiqin munisipyu Lariqaqa pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qumpaya llaqtam. +Qumpaya munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Tahlequah llaqtapi (Oklahoma suyupi). +Tsalaki siq'i llumpa nisqaqa Sequoyah sutiyuq chiruki runap 1819 watapi kamarisqan tsalaki simipaq rimacha siq'i llumpam, 86 sanampayuq. + +Katiguriya:Phaqcha (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Phaqcha (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Phaqcha (Mama llaqta). + +Molotov nisqaqa huk Mishiku mama llaqtayuq rock alternativo wan hip hop nisqa kusituymi. + +Paqarisqa Inlatirra Frodsham, 20 ñiqin qhulla puquy killapi 1971 watapi +Gary Barlow sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin qhulla puquy killapi 1971 watapi paqarisqa Frodsham llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq rock takichaq, piano wasichaq wan takiqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gary Barlow. + +Lukana mayu (kastilla simipi: Lucanas) nisqaqa Piruwpi, Ayakuchu suyupi huk mayum. + +Janaj Pacha "Llaqta" - 18 de Enero 2010 - Musica Andina +Janaj Pacha "Llaqta" +09 - Karum llaqtaman + +18-Kimsa watamantañam Jerusalén llaqtaman rirqani, Pedrowan reqsinakamunaypaq, chaymi chunka pichqayuq punchaw paywan karqani. 19Wakin apostolkunawanmi ichaqa mana tuparqanichu, aswanqa Jesuspa wawqen Jacobollawanmi. 20Kay qellqamusqaypa cheqap kasqantaqa Diosmi yachan, manam llullakunichu. + +Runa Simi: Inkallaqta + +Runa Simi: Chuchaw + +Achka pukllani. + +Rit'i icha Lashtay nisqaqa phuyukunamanta urmaykuq sinchi yaku (chullunku) umiñachakunam, urmamuq yakukuna nisqaman kapuq. + +quwiki Hukllachasqa Arab Imiratukuna + +Allqochaywan pukllay, wawaykuna. + +9Uziasqa Jotampa taytan karan. +10Ezequiasqa Manasespa taytan karan. + +Runa Simi: Purtuyis simi + +Uma llaqta Umati +Pruwinsya General Sánchez Cerro pruwinsya +Umati distritu (kastilla simipi: Distrito de Omate) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, General Sánchez Cerro pruwinsyapi, Muqiwa suyupi. Uma llaqtanqa Umati llaqtam. +Saywitu:Muqiwa suyu +Uma llaqta: Muqiwa +Pruwinsyakuna: General Sánchez Cerro • Ilu • Mariscal Nieto +Amachasqa sallqa suyukuna: Kachi-kachi yuraq yakupas mama llaqta risirwa +Mayukuna: Muqiwa mayu +Simikuna: Muqiwa suyupi rimaykuna +Distritu (General Sánchez Cerro pruwinsya) +Distritu (Muqiwa suyu) + +Mama llaqta Indunisya +Jakarta (kastilla simipi: Yakarta), Llaqarta icha Jaya Raya llaqtaqa Indunisya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Llaqta (Indunisya) + +Mama llaqta Grisya +Punku taripasqankuna 10 (Mama llaqta Grisya Piluta hayt'ay quchu) +Giorgos Karagounis (grisya simi: Γιώργος Καραγκούνης) sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin pawqar waray killapi 1977 watapi paqarisqa Pyrgos llaqtapi - ) huk Grisya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +2.2 Mamallaqtapura kampiunatukuna (6) +Mamallaqtapura kampiunatukuna (6)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Giorgos Karagounis. +Piluta hayt'aq (Grisya) +Piluta hayt'aq (Benfica FC) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Albanya). Albanya +"Pulitiku (Albanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Asnan qura (Asnan qhura),[1] K'ana,[2] Wamanripa[3] icha Maych'a[4] (Senecio vulgaris) nisqaqa huk quram, Urin Awya Yalaman Iwrupamantam apamusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Asnan qura. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Asnan qura + +Ruranakuy paqtachani - Wikipidiya +Ruranakuy paqtachani nisqaqa ruranakuypa kaynintam rikuchinapaq paqtachani minuywa hina qillqasqam. +Lluq'i kinrayninpi qallariy imayaykunap minuywankunatam qillqamunchik, paña kinraynintaq tukuna imayaykunap minuywankunatam. Kinraykunap chawpinpitaq wach'icham (t'uksinacham), chaqllisinchi nankay kaptintaq iskaynintin wach'icha. +Ahinataq inti wayllaypa ruranakuy paqtachaninmi: + +Uma llaqta Little Rock +Arkansas nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Little Rock llaqtam. + +Jules Grévy sutiyuq runaqa, (* 13 ñiqin anta situwa killapi 1807 watapi paqarisqa Mont-sous-Vaudrey) llaqtapi - † 9 ñiqin tarpuy killapi 1891 watapi wañusqa Mont-sous-Vaudrey llaqtapi), Ransiya mama llaqtayuq Taripay amachaq wan pulitiku. +Churinkuna: Yachaywasi: + +Arsi (genus Acer) nisqakunaqa huk sach'akunam, Chinchay Awya Yalapi, Iwrupapi, Asyapipas wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Arsi + +Jefferson Farfán, Piruw mama llaqtayuq quchu +Jefferson Agustín Farfán Guadalupe sutiyuq runaqa; (* 26 ñiqin kantaray killapi 1984 watapi paqarisqa Lima llaqtapi -) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jefferson Farfán. + +(Qanchisqucha-manta pusampusqa) +Qanchisqucha nisqaqa (Lago Janchiscocha) Piruw mama llaqtapi huk qucham, Anqash suyupi, Pisqupampa wamanipi, Fidel Olivas Escudero distritupi. + +Nashville nisqa llaqtaqa, Tennessee suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Nashville llaqtapiqa 635.710 runakuna (2009) tiyachkan. + +Paladyu, Pd (musuq latin simipi: Palladium) nisqaqa huk q'illaymi. + +"Eskimo aleut rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +San Miguel (kastilla simipi: San Miguel) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Bolívar markapi, huk llaqtam, San Miguel kitip uma llaqtanmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cornwall. + +Runa Simi: Krunikamanta iskay ñiqin qillqasqa + +Llapaku - [Machaq' Phaxsi] 4. Inti Raymi + +quwiki Musuq Ispaña Qhapaq ranti suyu + +ñan chukukuna. + +760 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +3 Kimsa 13 Chunka kimsayuq 50 Pisqa chunka + +400 0 _ ‎‡a Bertolt Brecht‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Uma llaqta Cagliari +Sardegna nisqaqa Allpapura hatun quchapi huk Italyaman kapuq wat'am suyupas. Uma llaqtanqa Cagliari llaqtam. +Pusaq pruwinsyanmi kan. +Tawa aswan hatun llaqtakuna: +Cagliari, uma llaqta + +Uma llaqta Patakamaya +Patakamaya munisipyu (aymara simipi: Patakamaya jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Municipio Patacamaya) nisqaqa pichqa ñiqin munisipyu Jaruma pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Patakamaya llaqtam. +Kay llaqtap sutinqa aymara simim. +Mayukuna: K'ithu mayu (Río Kheto) - Jach'a Jawira (Jachcha Jahuira) +Quchakuna: Phuchu qucha (Laguna Phuchu) +Munisipyupiqa awanta Aymara runakunam tiyanku. +Patakamaya munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Katiguriya:Ukayali suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Ukayali suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ukayali suyu. +"Ukayali suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Ukayali suyu +Ukayali suyupi rimaykuna + +Béla Ferenc Dezső Blaskó (unriya simipi: Blaskó Béla Ferenc Dezs) icha Bela Lugosi sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin kantaray killapi 1882 watapi paqarisqa Lugoj llaqtapi - 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1956 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk Magyarsuyu mama llaqtayuq aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bela Lugosi. + +Muchik simi nisqaqa Muchik runakunap, Chimu runakunappas rimasqan rimaysi karqan (Chimukunap Kingnam nisqansi), kunan Lampalliqi, Qispi kay suyukunapis. Muchik simiqa 1950 watakunapis wañurqan. Qhipaq kaq rimaqninkunaqa Eten llaqtapis, Lampalliqi suyup chalanpis karqan. + +Uma llaqta Ilawaya +Ilawaya distritu (kastilla simipi: Distrito de Ilabaya) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Taqna suyupi, Jorge Basadre pruwinsyapi, huk distritumm. Uma llaqtanqa Ilawaya llaqtam. + +Tiyay Qusqu suyu, Khallka pruwinsya, Laris distritu, Urupampa pruwinsya, Urupampa distritu +Pumawank'a (kastilla qillqaypi: Pumahuanca icha Pumahuanja) nisqaqa Piruwpi, Urupampa wallapi, huk urqum, Qusqu suyupi, Khallka pruwinsyapi, Laris distritupi, Urupampa pruwinsyapipas, Urupampa distritupi.[1] Pikchunqa mama quchamanta 5.318 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe, saywitu: Urupampa pruwinsya +allthemountains.com/httpdocs/chicon.htm, saywitu Urupampa llaqta, Khallka llaqta, Yukay llaqta, Chicon rit'i urqu, Pumawanka, Sawasiray rit'i urqu, Siriwani, Willka Qhichwa, Amparaes q'asa. + +6 ñiqin ayamarq'a killapi 1911 – 19 ñiqin qhulla puquy killapi 1913 +Francisco Ignacio Madero González sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin kantaray killapi 1873 watapi paqarisqa Parras de la Fuente llaqtapi – † 22 ñiqin hatun puquy killapi 1913 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) mishikunapas ruruchinap wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Francisco Madero. + +2 chaniyuq tikraykuna tumay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Wikipidiya (inlish simipi, kastilla simipi: Wikipedia) nisqaqa qispi insiklupidiyam, Jimbo Wales sutiyuq runap paqarichisqan, Wikimedia nisqa ruruchinap kamachisqan. Wikipidiyaqa qispi wikim: Internet wamp'unawan pillapas yaykunman allichanman ima. + +Ch'iñi kawsay yachay icha Mikrubiyuluhiya (microbiologia) nisqaqa (grigu simimanta: mikros = uchuy, ch'iñi) ancha ch'iñichalla kawsaqkunamanta - añakikunamanta, uchuy k'allampakunamanta, laquchakunamanta - yachaymi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu chunka suqtayuq +Tikraynin chunka suqtayuq Kastillanu simipi: +chunka suqtayuq + +2001 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan (Obra Maestra del Patrimonio Oral e Intangible de la Humanidad). + +Puqyala (Porifera) nisqakunaqa ancha sikllalla, llamp'u, t'uqusapa, mana kuyuq, yakupi kawsaq, ch'ulla kawsaykuqkunata muyurispa mikhuq, mana chiqap kawsaykuq tantalliyuq uywakunam. + +Newton nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Igor Sergeyevich Ivanov sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin tarpuy killapi 1945 watapi paqarisqa Moskwa llaqtapi - ) huk Rusya mama llaqtami pulitiku runam. + +Runa Simi: Inkawi pruwinsya + +Runa Simi: 7 ñiqin chakra yapuy killapi + +Runa Shimi, Takiykuna +Kawsaymanta, Kuyllurkuna, Runa Shimi + +6 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (06.05., 6-V, 6ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 126 kaq (126ñ - wakllanwatapi 127ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 239 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +qollasuyuindymediaorg _ TAWA INTI SUYU, ABYA , + +Atuq Sayk'u + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:PlantillakunataHuknachay" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Wuliwya Suyu (Aimara) +Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta (Ketschua) + +Jesustaqa fariseos, saduceos ima, wañuchiyta munaspa mayta qhatiykacharqanku. ¿Imatá Jesús ruwarqa? Discipulosninman nerqa: "Paykunata saqeychej, imaraykuchus ciegos kanku, ciegosta pusaykachajkunataj", nispa (Mateo 15:14). Arí, Jesusqa mana munarqachu paykunawan ujchakuyta. + +Runa Simi: Taki kapchiy + +pusaq mikhunata tarinachik. + +Runa Simi: Altu k'iti + +Runa Simi: Yachay wasi + +Katiguriya:Mana yuyarinachasqa p'anqakuna - Wiktionary +Katiguriya:Mana yuyarinachasqa p'anqakuna +"Mana yuyarinachasqa p'anqakuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +400 0 _ ‎‡a Georgius I Grisyamanta‏ ‎‡c Grises mama llaqtayuq Riy‏ + +Llaqta qayanqillqa: Siyinquaba +(Swasi simipi: «Pukaram kanchik») +Aswan hatun llaqta Mbabane +• Punchaw Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Swasisuyu icha Swasilandya (Swasi simipi: Swatini; Inlish simipi: Swaziland) Aphrikapi mama llaqtam. +Uma llaqta: Mbabane +Llaqtakuna (Swasilandya) +' Llaqta Runakuna Distritu + +Inka qhichwa nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Inka qhichwa simi (klasiku nisqa qhichwa simi) + +Katiguriya:Hampikamayuq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Hampikamayuq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hampikamayuq (Mama llaqta). + +XXXV Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +John Fitzgerald Kennedy, JFK icha Yun Phitsyiral Kiiniyi, sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin aymuray killapi 1917 watapi paqarisqa Brookline (Massachusetts) llaqtapi - † 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1963 watapi wañusqa Dallas llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku runas karqan, 35 kaq umalliqnin (1960 watamanta 1963 watakama), ñawpaq Demokrata Partidupi kaq umalliqsi. + +Wayuw simi nisqaqa 400.000 Wayuw runakunap rimayninmi, Winisuyla Kulumbyawan mama llaqtakunapi rimasqa. + +Dawda Kairaba Jawara sutiyuq runaqa (16 ñiqin aymuray killapi 1924 watapi paqarisqa Barajally llaqtapi) huk Gambya mama llaqtayuq pulitikum karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dawda Jawara. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:eo-1. +"Ruwaq:eo-1" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Istunya). +"Pulitiku (Istunya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kurumama icha Kuru mama (latin simipi imago, "rikch'a") nisqaqa wiñakusqaña palamam, qirisa, marucha nisqamanta tukukusqam, musuq qirisa kanakunap maman. + +quwiki Rikch'aq sinri + +nin suyup, purap suyupac, o purapnia suyupac etc. + +Phransya mama llaqtapi dipartamintukuna + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +Qusqu llaqtapim plazachallanpim - suyaykamullaway, + +Ruraykuna – Runa Simi + +KUNAN PACHA + +Runa Simi: M + +Runa Simi : Husqa + +Runa Simi: Siwara + +aywiki Quchas (Yawyu) jisk'a t'aqa suyu +quwiki Quchas distritu (Lima) + +Baja California nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Mexicali llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Baja California suyu. + +Katiguriya:Hamanq'ay yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Hamanq'ay yura rikch'aq ayllu +Hamanq'ay yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Amaryllidaceae). +"Hamanq'ay yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takiq (Ransiya). +"Takiq (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ik'isqa +Tikraynin ik'isqa Kastillanu simipi: + +Tiyay Amarumayu suyu, Luya pruwinsya, Tinku distritu +Kuélap nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, Luya pruwinsyapi, Tinku distritupi, huk uchuy llaqtam, mawk'a pukarapas. +Mawk'a llaqta (Amarumayu suyu) + +Michael Ballack sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin tarpuy killapi 1976 watapi paqarisqa Görlitz llaqtapi - ) sutiyuq runaqa huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michael Ballack. + +Tikraynin q'alakuy Kastillanu simipi: + +Boston (inlish simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, Massachusetts suyup uma llaqtan. Boston llaqtapiqa 620.535 runakuna (2008) tiyachkan. + +7 ñiqin qhapaq raymi killapi 1974 – 3 ñiqin chakra yapuy killapi 1977 +18 ñiqin tarpuy killapi 1950 – 3 ñiqin chakra yapuy killapi 1977 +Michaíl Christodulu Muskos (grisya simipi: Μιχαήλ Χριστοδούλου Μούσκος sutiyuq runaqa "Makarios III" (* 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1913 watapi paqarisqa Pafos llaqtapi - 3 ñiqin chakra yapuy killapi 1977 watapi wañusqa Nikusya llaqtapi ) huk Kipru mama llaqtapi Orthodoksa Inlisya Hatun yaya wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Makarios III. + +José Ballivián Segurola sutiyuqqa (5 ñiqin kantaray killapi 1805 watapi paqarisqa, 6 ñiqin kantaray killapi 1852 watapi wañusqa) isqun ñiqi buliwyanu umalliqmi karqan (1841-1847). + +(añay niy, yupaychay) + +31 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (31.07., 31-VII, 31ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 212 kaq (212ñ - wakllanwatapi 213ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 153 p'unchaw kanayuq. + +Runa Simi: Phutikuy + +Qusqu runasimip siq'i llumpan + +Qhapaq Raymi + +Runa Simi: Huwan III + +Runa Simi: Tantasqap suyun (Brasil) + +- Llaqta Karpay en Aramu Muru + +Runa Simi que-000 suqta +Qusqu qhichwa simi quz-000 soqta +Qusqu qhichwa simi quz-000 suqta + +Runa Simi: Veracruz suyu + +quwiki Katiguriya:Qucha (Brasil) + +"Rakilla atam yura" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Piruw). +"Allpamanta yachaykuna (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +El Angolo chaku suyu +Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa +Pukakuru risirwa suyu +Sallqa suyu +Tumpis mama llaqta risirwa +Allpamanta yachaykuna (Mama llaqta) + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Qispi kay suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Qispi kay suyu) +"Mawk'a llaqta (Qispi kay suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qhapaq Ñan, Tarata-Tikaku ñanpi +Kastilla simipi llika tiyanan munitarata.gob.pe +Tikaku distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Ticaco) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi , Tarata pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tikaku (Ticaco) llaqtam. +Tikaku distritu kamasqa wata 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1874 watapi +Mayukuna: Tikalaqu mayu / Wallatiri mayu +Santa Mariya, mawk'a llaqta +Distritu (Taqna suyu) +Distritu (Tarata pruwinsya (Piruw)) + +Fargo nisqa llaqtaqa North Dakota suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi, huk hatun llaqtam. Fargo llaqtapiqa 99.200 runakunam (2008) tiyachkan. + +Imayay (kastilla simipi: sustancia, mama imayay: materia) nisqaqa ima llasaqmi, wisnuyuq, chhikayniyuq kaqpas. +Riqsinchik qallawakunatapas t'inkisqakunapas. + +Aswan hatun llaqta Koror +Runa llaqtap sutin Palauano, -a + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Urin Awya Yala) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Urin Awya Yala) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Urin Awya Yala). + +Novial nisqa simiqa huk wallpasqa rimaymi, 1928 watapi Otto Jespersen sutiyuq danis runap kamasqan. + +Swahili simi (Kiswahili) nisqaqa Anti Aphrika chalapi kawsaq runakunap rimayninmi, Tansanyap, Kinyappas tukri siminmi. Tawa chunka pichqayuq hunuchá rimaqnin kachkan, ichataq pichqa hunullachá mama rimaq. + +Viña del Mar nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Viña del Mar llaqtapiqa 286.931 runakunam kawsachkanku (2002). + +Aswan hatun llaqta Warszawa +Pulunya icha Pulska (Pulska simipi Polska) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. *Uma llaqtanqa Warszawa llaqtam ("Warshawa" nispa t'uqyay). + +Runa Simi: Tupaq Qatari awqakunap unancha. + +Rubén Blades Panama mama llaqtayuq takiq, takichaq, aranway pukllaq wan pulitiku + +23"Kwarinta añuyjunna karqa, Moisesqa watukuran Israel masin runakunata, paypa chiqap ayllunkuna katin. + +400 0 _ ‎‡a Bobby Charlton‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq piluta h'aytaq‏ + +13.Layqa Quta + +Runa Simi: Qusqu suyu + +Runa Simi: Nobel Suñay Qasikaypi + +– Kikinyari hayñikunata paktachinami kan. + +sumaqllaqta.com + +кеч. Piruw Mama Llaqta + +2 ñiqin pawqar waray killapi +2 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (02.03., 2-III, 2ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka hukniyuq kaq (61ñ - wakllanwatapi 62ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 304 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +Runa Simi: Chachapuya + +hark'asqanku + +Titiqaqa qucha, Buliwyamanta rikuska +Uma llaqta Qatawi / Q'atawi (Catavi) +Qatawi kantun icha Q'atawi kantun kastilla simipi: Cantón Catavi) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Pukarani munisipyupi. Uma llaqtanqa Qatawi (icha Q'atawi) llaqtam (82 llaqtayuq, 2001 watapi). +Kay llaqtap sutinqa aymara simimantam: qatawi [1] icha q'atawi [2] = isku (CaO). +Pukarani munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF; 647 kB) + +Rimaykunap ayllun: Drawida rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Indya (Andhra Pradesh) +Telugu simi (తెలుగు) nisqaqa Andhra Pradesh suyup rimayninmi, Indyapi. Pusaq chunka hunuchá rimaqninmi kan. + +Tikraynin rarq'achay Kastillanu simipi: + +Tiyakuynin Anqash suyu, Waylas pruwinsya, Qaras distritu, Santa Krus distritu +Wallakuna Antikuna, Yuraq Hanka +Qaras (Caraz) nisqaqa Piruw suyupi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yuraq Hankapi,, Anqash suyupi, Waylas pruwinsyapi, Qaras distritupi, Santa Krus distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.025 mitrum aswan hanaq. +Pikchukuna: + +Tinkurachina siwikuna 53° 30' N, 7° 45' W +Ilanda wat'a nisqaqa Atlantiku mama quchapi huk wat'am, Hatun Britanyap kuntinpi, Iwrupaman kapuq. Ilanda wat'apiqa Ilanda republikam, Hukllachasqa Qhapaq Suyuman kapuq Chinchay Ilandapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ilanda wat'a. + +Wañusqa Ispaña, 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 2010 watapi, +Rurasqankuna Qillqaq, filusufu. +Aswan riqsisqa qillqasqan: Los santos inocentes, Las ratas +Miguel Delibes sutiyuqqa (* 17 ñiqin kantaray killapi 1920 watapi paqarisqa Valladolid llaqtapi - 12 ñiqin pawqar waray killapi 2010 watapi Valladolid wañusqa llaqta ñiqpi), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi filusufupas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miguel Delibes. + +Katiguriya:Ruwaq:en +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:en. +"Ruwaq:en" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Walakisa (kastilla simipi: Gualaquiza) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Morona Santiago markapi, huk llaqtam, Walakisa kitip uma llaqtanmi. +Iskay llaqta kitillinmi kan, Walakisa kitilli, 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1944 watapi kamasqa, Mercedes Molina kitillipas, 26 ñiqin kantaray killapi 1961 watapi kamasqa. + +Sophokles, Paris llaqtap Louvre nisqa musiyunpi. +Sophoklís (grigu simipi: Σοφοκλής, latin simipi: Sophocles) (496 Kristup ñawpan watapis paqarisqa Athina llaqtapi - 406 Kristup ñawpan watapis wañusqa Athina llaqtapi) huk grigu qillqaqsi runa karqan. Antigoni, Idipus sutiyuqmanta aranwaykunatas qillqarqan. + +Kayampi Kuka kawsaykuska amachasqa allpa - Wikipidiya +Kayampi Kuka kawsaykuska amachasqa allpa icha Kayampi Kuka mama llaqta parki[2] (kastilla simipi: Reserva Ecológica Cayambe Coca icha Parque Nacional Cayambe Coca) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, Impapura markapi (Pimampiru kitipi), Pichincha markapi (Kayampi kitipi), Sukumpiyu markapi (Lumpaki kitipi), Napu markapipas (Chaku kitipi; Sardinas kitilli, Uyakachi kitilli, Santa Rosa kitilli, Gonzalo Díaz de Pineda kitilli; Quijos kitipi). Kay amachasqa allpaqa mayupata pampakunatam amachan. +Mayukuna: Baños qucha + +Comunidad Tawa Inti Suyu, Abya Yala + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +rantiykamusaq, nisqa. +ruphan, sinchi q'uñi chay qhiqaqa. +chay jina llakisqari nisqa. +ranqhayta atinichu, amapis ch'ulustaqa apamuymanchu karqa. +- Ama llakikuychu, kayninta rispa ch'ulustaqa muyurquchikamuy, +kachaykukusqa, ch'ulusta muyuchiq, sapa wasiman chinpasqa, jina +atiykusqa. P'acha qhatiruqa q'ipinta yan kantupi saqikuytawan, +monte ukhituman chinkaykusqa, jatun jisp'ayta ruwaq. Kay +ch'usaqpacha karichkasqa, pata qhawarisqa +monosqa ch'ulusniyuq, sach'a patapi manchay +ch'anqasqa, monosqa mana kacharisqankuchu +ch'anqamullasqankutaq. Ajinapi +tukuy niqta purisanchis, llank'ayta + +Runa Simi: Chiqaluwa + +Tiyay Taqna suyu, Jorge Basadre pruwinsya +Tukipala mach'ay (kastilla simipi: Cueva de Toquepala) nisqaqa Piruwpi, Taqna suyupi, Jorge Basadre pruwinsya, huk mach'aymi, mawk'a llaqtapas. +Mawk'a llaqta (Taqna suyu) +Karu puriy (Taqna suyu) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'ita p'akincha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: K'ita p'akincha + +Katiguriya:Distritu (Tarata pruwinsya (Piruw)) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Tarata pruwinsya (Piruw)) +"Distritu (Tarata pruwinsya (Piruw))" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Norbit (inlish simipi: Norbit) nisqaqa 2007 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Brian Robbinsmi. Paramount Pictureswan ruruchinapaqmi rurasqa. + +Kunti Walla (Piruw) nisqaqa (kastilla simipi: Cordillera Occidental (Peru)) Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk ancha hatun wallam. Waskaran urquqa (6.768 m) llapan urqukunamanta aswan hatunmi. + +Binidiktu V, Binidiktu V pichqa ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. V, Italya simipi: Benedetto V) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 23 ñiqin inti raymi killapi 964 watapi wañusqa Hamburg llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +22 ñiqin aymuray killapi 964 watapi watamanta 23 ñiqin inti raymi killapi 964 watapi watakama Tayta Papam. + +Molibdenu, Mo (musuq latin simipi: Molybdenum) nisqaqa huk q'illaymi. + +Llamk'anakunaraqLlamk'apuy + +Manqus wasi nisqaqa dyus kayta, dyus kaykunata yupaychanapaq wasim. +Kristiyanu manqus wasiqa inlisya nisqam. Hudiyukunaqa sinaguga nisqapim dyusta yupaychan, Islam manqus wasitaq miskitam. +Awya Yalapi, Asyapipas achka manqus wasikunaqa chuntu wasis karqan. Hinallataqsi Inkakunapas chuntu wasinkunata wasicharqan, usnu nisqa. + +Wachay kamachiy nisqa kawpaywanqa mama llaqtapi kamachiqkuna llaqtayuq runakunap wawankunap yupaynintam, wachayninkunap, paqariyninkunap yupaynintam kamachiyta munan. +Huk mama llaqtakunaqa llaqtayuq runakunata chichuyay hark'ayman atipakunkum. Chay hina Chunwapi runakunatam huklla wawayuq aylluman atipakuspa munay mana munay sulluchinkum. Piruwpitaq Alberto Fujimori umalliq kaptin, qhichwa, aymara warmikunatam munay mana munay ikumichirqanku. + +28 ñiqin qhulla puquy killapi 1961 watapi – 26 ñiqin kantaray killapi 1961 watapi +Dominique Mbonyumutwa sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1921 watapi paqarisqa Gitarama pruwinsyapi - 26 ñiqin anta situwa killapi 1986 watapi wañusqa Brussel llaqtapi) huk Rwanda mama pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dominique Mbonyumutwa. + +Hamachi[1] (genus Iris) nisqakunaqa huk rikch'ana ch'ulla phutuy raphiyuq yurakunam, 200-chá 280-chá rikch'aqniyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hamachi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hamachi + +Gdańsk (aliman simipi: Danzig) nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Gdańsk llaqtapiqa 461.489 runakunam kawsachkanku (2014). + +Tiyay Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Chikla distritu +Ukrupata (kastilla qillqaypi:Cerro Ucrupata) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Chikla distritupi, Millpu urqu ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.300 mitrum aswan hanaq. + +Pukyu Qinghai pruwinsya (Tibet / Chunwa) 33° 28' N, 91° 12' E +Kayman purin: (Shanghai llaqtapi) +Yangsi mayu nisqaqa Asyapi huk 6.380 km suni mayum. + +Wayusa (genus Ilex) nisqakunaqa yaqa tukuy Tiksimuyuntinpi wiñaq thansakunam, sach'akunam, 2-25 mitru hatun, rakisqa china urqu yuram, palamap sisachasqan, hukllam rikch'ana Aquifoliaceae nisqa rikch'aq ayllupi. +Runakunaqa rurunkunata, raphinkunatapas hampinapaqmi llamk'achin. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wayusa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayusa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'aspiyasqa ullukuna. + +Mama llaqta Phinlandya +Helsinki (Suysiya simipi: Helsingfors) llaqtaqa Finlandya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Helsinki. + +"Arawak rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +8Chaymi, chaynu nitinqa, chay warmikunaqa yarpuranllapa Jesús willashanllapata. 9Chaymanta Jesús pampakashanmanta tikrakarllapaqa, unsi apustulninkunata, chaynulla wakinkunatapis willaranllapa. 10Chaynu Jesuspa apustulninkunata willaqkunaqami kaykuna karanllapa: María Magdalena, Juana, Santiagupa maman María, wakin warmikuna ima. 11Piru chay apustulkunata willatinllapaqa, mana kriyiranllapachu. Ashwan wak warmikunaqa yaruyasha kanqa nir yarpuranllapa. +25Chaynu chay runakuna nitinqa, Jesusqa niran: + +Diospa Siminmanta Takikuna +Sumaq kancharichkaqta. +Manam kawsanqachu. +Hatun sachaman siqarqa. +Ñuqaykuwanmi kaypi kachkan, +Kay pachapi runakunata, +Huklla chaskiykunampaq. +"Wañupullawarqa". +Wañuq hina kaptinmi, +Wiñay hapipakunallaypaq. +Kristu hinaqa manam kanchu, +Maynaña yachaqpas. +Huk kaq kanchamanta, +Wichiq wayta hinam kanqa, +Kay chirisqa sunquykuta. +Para suyaq wayta hina. +Wiñay kawsakunanchikpaq. +Kay rurasqan pachaman, +Kay pachapi tukuy kaqtam +Allin kaqta, sumaq kaqtam, +Hatun kaqta, taksa kaqtam, +Kaypi alabasunaykipaq. +Hisukristum rurasqa. +Kunan chaskikuni. +Ñawpaq ñawsam, kunan rikuni, +Paywan kayqa wiñay kawsaymi. +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Buliwya Mama llaqta + +www.ikuna.cl + +400 0 _ ‎‡a Violeta Chamorro‏ ‎‡c Nikarawa mama llaqtayuq willay kamayuq wan pulitiku. Umalliq‏ + +Suyukuna: Kuna Yala +Rimaykunap ayllun: Chipcha rimaykuna +Kuna (Dulegaya) simiqa Panamap Kuna Yala nisqa suyunpi kawsaq 57.000 Kuna runakunap rimayninmi. +Awya Yala nisqa rimaqa kuna simipi Abya Yala nisqamantam hamun. + +Sankt Peterburg llaqtamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Saint Petersburg nisqaqa Florida suyup uma llaqtanmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. + +Mek Azg, Mek Mshakuyt' "Huk runa llaqta, huk kawsay saphi" +Runa llaqtap sutin armenio/a +Arminya (arminya simipi Հայաստան/Hayastan) nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Yiriwan llaqtam. +Urqusapa Kharabaq nisqaqa (Stepanakert nisqaqa uma llaqtanmi) Asarsuyup mañapayasqa kaptinpas, chaypi kawachkaq arminu runakuna Arminyap awqaqninkunap yanapayninwanmi qispichikurqan. +Llaqtakuna (Arminya) +' Name Runakuna Pruwinsiya/ Suyu + +Awqaq sipaskuna mayu - Wikipidiya +(Amarumayu-manta pusampusqa) +Pukyu Mismi urqu , Ariqipa suyu Piruw +Awqaq sipaskuna mayu (kastilla simipi, purtuyis simipi: Amazonas) nisqaqa Tiksi muyuntinpi lliwmanta aswan hatun, 6,400 km suni mayum. Piruwpiqa Ukayali Awriq mayukunap tinkunpi paqarispa, sach'a-sach'anta Atlantiku mama quchaman kallpan. Chay hatun AmaruAwqaq sipas mayup sach'a suyuntaqa Awqaq sipas sachasapa nispa ninchikmi. +2 Hatun mayukuna +Yaykuq mayukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awqaq sipaskuna mayu. + +Brasil sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Brasil sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Brasil sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qhapaq p'anqa/Sillp'a ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awqaq sipaskuna mayu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pando suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Pulunya). +"Llaqta (Pulunya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Ariqipa suyu, Aplaw pruwinsya, Kaylluma pruwinsya +Chila walla (kastilla simipi: Cordillera Chila) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk wallam, Ariqipa suyupi, Aplaw pruwinsyapi, Kaylluma pruwinsyapipas. Chila urquqa (5.654 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. Chila wallapiqa kanmi kimsa urqu qutu: + +Wañuy qunqur chaki kawsayta!(×3) + +X-1000 (Hunkariya Qhapaq suyu) + +Q'aqchakuy nisqaqa runap icha uywap huk tiksi kawllayninmi (llakusinmi), chayllapi imamantapas anchata mancharikuynin. + +Pusitrun nisqaqa pusitiwu chaqnasqa tiksi k'atacham, hayu imayaymi, iliktrunpa hayunmi. + +2 chaniyuq tikraykuna tiyana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Intiwatanaqa Inka llaqtapi huk chawpim karqan. + +Katiguriya:Kuyuchisqa siq'isqa pilikula - Wikipidiya +Katiguriya:Kuyuchisqa siq'isqa pilikula +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kuyuchisqa siq'isqa pilikula. +Kay katiguriyapiqa kay qatiq huklla urin katiguriyam. +► Walt Disneypa kuyuchisqa siq'isqa pilikulan‎ (75 P) +"Kuyuchisqa siq'isqa pilikula" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 103 p'anqakunam, 103-pura. +Aladdin (kuyuchisqa siq'isqa) +Alice in Wonderland (kuyuchisqa siq'isqa) +Anastasia (kuyuchisqa siq'isqa) +Antawakuna (kuyuchisqa siq'isqa) +Big Hero 6 (kuyuchisqa siq'isqa) +Charlottep Llikan (kuyuchisqa siq'isqa) +Hercules (kuyuchisqa siq'isqa) +Kichkarusachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) +Madagaskar (kuyuchisqa siq'isqa) +Mulan (kuyuchisqa siq'isqa) +Pachak Hukniyuq Dalmata Allqu +Parispi Qullananchikpa Qhupuyuqnin (kuyuchisqa siq'isqa) +Peter Pan (kuyuchisqa siq'isqa) +Pinocchio (kuyuchisqa siq'isqa) +Pocahontas (kuyuchisqa siq'isqa) +Qhapaq Liyun +Qispichiqkuna (kuyuchisqa siq'isqa) +Qispichiqkuna Kangurusuyupi +Ratatouille (kuyuchisqa siq'isqa) +Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) +Robin Hood (kuyuchisqa siq'isqa) +Rumipi Khillaychuki (kuyuchisqa siq'isqa) +Sach'a-sach'amanta Qillqa (kuyuchisqa siq'isqa) +Sach'a-sach'amanta Qillqa 2 +Sumaqchawan Sallqawan (kuyuchisqa siq'isqa) +Tarzan (kuyuchisqa siq'isqa) +Uchpachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) +Yaku P'asñacha (kuyuchisqa siq'isqa) +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:37, 10 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Wayana unancha + +Tunga Qhapaq Suyu + +Kisa yura rikch'aq ayllu (Quechua) +quwiki Kisa yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Uchpa luwichu + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Runa Simi: Ñawi hampikamayuq + +Runa Simi: 1990 watakuna + +Qusqu llaqtapim plasachallanpim suyaykamullaway, +Qusqu llaqtapim Waqaypatapim suyaykamullaway, + +Ricardo Enrique Bochini, El Bocha sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1954 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi, Arhintina mama llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +2.1 Mama llaqta Kampiuonatokuna +Mama llaqta Kampiuonatokuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mama llaqta Independiente Arhintina 1977 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Arhintina quchu Arhintina 1986 (detalles) + +28 ñiqin anta situwa killapi 1963 – 3 ñiqin kantaray killapi 1968 +Wirnanyu Wilawunti Tirri, kastilla simipi Fernando Belaúnde Terry sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin kantaray killapi 1912 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 4 ñiqin inti raymi killapi 2002 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq Wasi kamayuqmi, kawpaq runapas karqan. Iskay kuti Piruwpa Umalliqninmi karqan. +Mama llaqta atiykanchapi 24.05.64 wañuyarqan 300 rikaakuqkuna, wayrurukuna hitayaran waqachikuq pastaqtaqa, illapalkuta, Wiktur Waskis maqayta munaran panpachaq Pasusta. Kay manam alli nirqan Luwatunpa uchkusnintan. Punkukuna wichqayarqan, mana yarqur hanapanakur, harunakur wanuyarqan. Wakcha runa kaptin upatukur manam hucha kanchu nir ushakarqan. [1] +Wasichay kamayuq (Piruw) + +Nobel Suñay 1957 simi kapchiypi +Paqarisqa Alhirya, 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1913 watapi, +Wañusqa Ransiya, 4 ñiqin qhulla puquy killapi 1960 watapi, +Rurasqankuna Qillqaq, Yachay wayllukuq, amawta. +Albert Camus (* 7 ñiqin ayamarq'a killapi 1913 watapi paqarisqa Mondovi llaqtapi Alhiryapi - 4 ñiqin qhulla puquy killapi 1960 watapi Le Petit Villeblevin llaqtapi Ransiyapi), huk Ransiya mama llaqtayuq Yachay wayllukuqmi, qillqaq runam karqan, phransya simipi qillqaqsi karqan. +Aranwa qillqasqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Munay qillqasqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Simi kapchiy Nobel Suñay 1957. + +Sara challwa[1][2] (familia Curimatidae) nisqakunaqa huk challwakunam, Urin Awya Yalapi mayukunapi kawsaq. +Lliwmanta aswan rikch'aqninkuna Amarumayu sach'a-sach'a suyup mayunkunapi kawsan. Uchuylla uywachakunatam mikhunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sara challwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sara challwa + +Ignacio López López sutiyuq runaqa, icha Ignacio López Tarso (* 15 ñiqin qhulla puquy killapi 1925 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi - ) huk Mishiku mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ignacio López Tarso. + +Tikraynin ñawpaq yachana Kastillanu simipi: + +Suyruqucha rit'i urqu (Paryaqaqa) - Wikipidiya +Suyruqucha rit'i urqu +Tiyakuynin Hunin suyu, Shawsha pruwinsya, Kanchayllu distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Qinti distritu +Suyruqucha (kastilla qillqaypi: Suerococha / Suiricocha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Paryaqaqa walla, huk rit'i urqum Hunin suyupi, Shawsha pruwinsyapi, Kanchayllu distritupi, Lima suyupipas, Waruchiri pruwinsyapi, Qinti distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.600 mitrum aswan hanaq. + +Wikch'uy, qharquy + +Llaqtakuna (Mawritanya) + +400 0 _ ‎‡a Bela Lugosi‏ ‎‡c Unriya mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +maj 2006: 1 3 Aymara simi , 2 3 Wasi , 3 2 Arikipa , 4 2 Inka yachay tarpuy , 5 2 Killa , 6 2 Lima Hatun llaqta suyu , 7 1 Uva +dec 2006: 1 4 Piruwpa llaqta takin , 2 3 Chiqap Jesuspa Inlisyan , 3 3 Wiyulin , 4 3 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 5 3 Lunq'u , 6 3 Miray , 7 3 Qichuy , 8 3 Nawirá , 9 3 Saksaywaman , 10 3 Rimay , 11 3 Piruw , 12 2 Ikwayur , 13 2 Bilhika , 14 2 Ispana ukhu , 15 2 Kalindaryu , 16 2 Green Day , 17 2 Sinru qillqa: Kusituy (Piruw) , 18 2 Jarabe de Palo , 19 2 Michael Jackson , 20 2 Hullaqa , 21 2 Hatun p'unchaw , 22 2 Hatun k'anchay , 23 2 Akawara , 24 2 Wata hunt'ay , 25 2 Ch'uya Ispiritu +aug 2008: 1 3 Qhichwa runa , 2 2 Llakwash , 3 2 Qaqilla , 4 2 Sarapuru , 5 2 Bombuskara mayu , 6 2 Chuschi distritu , 7 2 Wiñay Wayna , 8 2 Punku p'anqa: Yachachiy , 9 2 Ashaninka , 10 2 Pays de la Loire , 11 2 Punku p'anqa: Piruw , 12 2 Kichwa runa , 13 2 Aymara runa , 14 2 Pampas , 15 2 Mihiku llaqta , 16 2 Chanka runa , 17 1 Makidunya (suyu) +dec 2008: 1 3 Uni runa , 2 3 Inkallajta , 3 3 Limaq , 4 2 Istiwis wat'a , 5 2 T'utura wamp'u , 6 2 Quijarro phaqchakuna , 7 2 Quijarro mayu , 8 2 Barbara Nikomidyamanta , 9 2 Inka llaqta , 10 2 Eusébio , 11 2 Chaka Marka kantun , 12 2 Chiripa , 13 2 Kuyawinu risirwa , 14 2 Titiqaqa qucha , 15 2 Santa Barbara , 16 2 Waychu llaqta , 17 2 Buliwyapi Jesuita Misyunkuna , 18 2 Iskanwaya , 19 2 Hatunqulla , 20 2 Awariku kiti , 21 2 Pilawit'u , 22 2 Qullpa Qucha , 23 2 Parqu Qucha (Buliwya) , 24 2 Inkallaqta , 25 2 Wak'as +maj 2010: 1 8 Atuqwan Allquwan , 2 7 Bambi , 3 6 Dumbo , 4 6 Qhapaq Liyun , 5 3 Qispichiqkuna (kuyuchisqa siq'isqa) , 6 3 Papa , 7 3 Grigu siq'i llumpa , 8 2 Nuñuwa , 9 2 Olusẹgun Ọbasanjọ , 10 2 Villarrica (Chili) , 11 2 Tamrayku , 12 2 Sikra mayu , 13 2 Upa mayu (Anqara) , 14 2 Katalan simi , 15 2 Walther Nernst , 16 2 Dong Hoi antanka pampa , 17 2 San Antonio Kachi , 18 2 Mayukuna suyu , 19 1 Luis Abanto Morales +maj 2011: 1 3 Uqsitaniya , 2 2 Fois suyu , 3 2 Kuska , 4 2 Chhulla , 5 2 Archidona kiti , 6 2 Qasa , 7 2 Madidi mamallaqta parki , 8 2 Icharati distritu , 9 2 Mayukuna marka , 10 2 Killapampa pruwinsya , 11 2 Amaku , 12 2 Anqas , 13 1 Chukchidur +dec 2011: 1 3 Fransiscanu San Ruman Llachay Wasi , 2 2 Rincunada , 3 2 Hueypoxtla (munisipyu) , 4 2 Mathiyup qillqasqan , 5 2 Samiwa distritu , 6 2 Kapilla distritu , 7 2 Muqiwa distritu , 8 2 Moon siq'i llumpa , 9 1 Janq'uquta (Taqna) +maj 2017: 1 2 Chinchay Yawyu-Quchas waqaychasqa , 2 2 Miguel Hernández , 3 1 Musuq Ispaña Qapaq ranti suyu + +Rimanakuy:Layqa - Wikipidiya +Rimanakuy:Layqa +Kay p'anqaqa 08:34, 15 sit 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Runa Simi: Zacapa suyu + +Llaqtapata2.0 km + +Qhatu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Qhatu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Qhatu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Hullaqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qatu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mercado (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhatuy (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rimanakuy:Wikipidiya:Contribuir efectivamente ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wikipidiya:Kusaq rimasqakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qatuy (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yampara pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kashapampa (Chimpurasu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yampara munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Machu Pikchu llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Salasaka llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kañi kitilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Maqanakuy kapchiy + +Runa Simi: Chincha wat'akuna + +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 27 Julio 2018 - CORAPE +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 20 Julio 2018 +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 03 Agosto 2018 + +"Yuskara simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wamanmarka, Wayupata distritu +Uma llaqta Huyru (Huyro) +Wayupata distritu (kastilla simipi: Distrito de Huayopata) nisqaqa Killapampa pruwinsyapi, Qusqu suyupi ), huk Piruw mama llaqtap distritum. Uma llaqtanqa Huyru llaqtam. +Kamasqa 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1857 watapi, Ramón Castilla Umalliqmi. +Urqukuna: Bonanta - Markuni - Waq'aywillka - Willka Wiqi; Walla: Urupampa walla +Mayukuna: Luq'umayu - Wamanmarka mayu - Willkamayu + +Muña yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Muña yura rikch'aq ayllu (familia Labiatae icha Lamiaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Pichqantin akilla raphi huñusqam, chay akillaqa pichqa kiruyuq, iskay wirp'ayuqmi. Pichqantin wayta raphi huñusqam, iskay wirp'am. Tawantin sisa raphinmi, icha iskaynintinmi. Iskaynintin ruru raphi huñusqam, hawa tiyaqmi. +Kaymi huk muña hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muña yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Muña yura rikch'aq ayllu + +Uma llaqta Wuhan +Hubei pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Hubei, chun simipi: 湖北, phinyimpi: Húběi, machu: Hupei, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Zhengzhou llaqtam. +Prefectura-llaqta Hubei pruwinsyapi (2011) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hubei pruwinsya. +Hubei saywitu (inlish simipi) + +Pont du Gard nisqaqa Ransiya mamallaqtapi huk chakam. 1985 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pont du Gard. +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ransiya) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Iwrupa) + +James Prescott Joule sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1818 watapi paqarisqa Salford llaqtapi - 11 ñiqin kantaray killapi 1880 watapi wañusqa Sale llaqtapi); Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq mama llaqtap huk Pachaykamay yachaq wan Sirwisa makipi mantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: James Prescott Joule. + +Tikraynin pacha paqariy Kastillanu simipi: +pacha paqariy + +2 chaniyuq tikraykuna jawa runa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Pruwinsya (Ukayali suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Ukayali suyu) +"Pruwinsya (Ukayali suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Hunt'a atam yura" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta Buliwya Chili +Chilipi: Antofagasta suyu +Tuqurpuri icha Tuqur Puri (kastilla simipi: Tocorpuri / Tocor Puri) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi, Chili mama llaqtapipas, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.808 mitrum aswan hanaq. + +Tikraynin waqaychana Kastillanu simipi: + +Paqtataq: Kay katiguriyaqa ch'usaqmi kachun. + +qhapaq-49 / qhapaq-bin + +Runa Simi: Rimaq mayu + +Runa Simi: Chuqiyapu suyu + +Runa Simi: Bucay kiti + +Punku p'anqa: Mishiku +Mishiku · Mishikupa wiñay kawsaynin · Katiquriya: Mishiku · Punku p'anqa: Chinchay Awya Yala +Allpa saywachi, Sallqa pacha +Allpa saywachi: Urqukuna - Nina urqukuna - Mayukuna - Quchakuna +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Teotiwakan - Tlatelolco - Calakmul - Chichen Itza - La Venta - Aztlán +Mamallaqta risirwakuna: Mishiku suyupi mama llaqta risirwakuna: - Pantanos de Centla mama llaqta risirwa - Sian Ka'an +Willkachasqa ñawpa suyukuna: +Sallqa kawsay risirwakuna: +Risirwa suyukuna: Katiguriya:Mishikupi amachasqa sallqa suyukuna: Chihuahua risirwa suyu +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Kusa qillqakuna (suyapayaqkunapas) +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Chili +Punku p'anqa: Ikwadur +Punku p'anqa: Piruw +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mishiku. +Mama llaqta, kawpay +Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq: +Ñawrakuna: Katiguriya:Mishiku mamallaqtap wiñay kawsaynin - Mishikupa wiñay kawsaynin - Azteka - Tolteka - Maya Ñan +Runa llaqtakuna: Katiguriya:Mishikupi runa llaqtakuna - Mishiku suyupi runa llaqtakuna - Maya runa - Náhuatl runan - Mixteco - Otomí - Totonaca - Tzotzil - Tzeltal - Mazahua - Mazateco - Zapoteco +Simi kapchiy: Mishiku mamallaqtap qillqaqninkuna; Simi kapchiy +Taki kapchiy: Takiqkuna: Pedro Infante - Jorge Negrete - Lila Downs - Susana Harp - Lorena Vera - Chuy Rasgado; Waqachinakuna: Qina - Siku - Pututu - Antara - K'uypi - Kachu - Wankani; Kusituykuna: Lorena y Los Alebrijes - RBD - Lista: Kusituy (Mishiku); Taki kapchiy +Karu puriy: Mishiku - Chichen Itza - Akapulko - Cancún Mamallaqta parkikuna +Suyukuna (Mishiku) +Katiguriyakuna: +Punku p'anqa +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:41, 16 awr 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Huk raphi kusma qara: K'allampa q'aytukunapas laqu rump'u kawsaykuqkunapas, (a): hanaq qara, (b): laqu suyusuyu, (c): chillina suyusuyu (laqunnaq), (d): urin qara, (e): saphichahina, pachanpi wiñaq. +Kusmaqarasapa sach'a: Uqi, raphiman rikch'akuq Parmotrema perlatum (kurkup patan); q'illu-q'umir Flavoparmelia caperata (chawpin, uran, ancha pañapipas); k'allmachasapa Ramalina farinacea. Tresco, Isles of Scilly, Hukllachasqa Qhapaq Suyu. +Kusma qara (latin simipi: Lichen - Lichenes) nisqakunaqa ch'ulla kawsaykuq laqu icha anqas añakikunawan kawsanakuq k'allampakunam - wayaqacha k'allampapas (98 %) icha tiksicha k'allampapas (2 %). +Rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +25.000-manta aswan rikch'aqninmi. Kaymi huk rikch'aqninkuna: +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kusma qara. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:17, 13 nuw 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Willka Yachay + +400 0 _ ‎‡a Jackie Chan‏ ‎‡c Chunwa mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Mayu hark'a + +misk'i takikuna unaykuna llakhayan + +Allin LLaqta + +miskimikuna.com + +/ araway / aqlla / aqllakuna / awkikuna / qhapaq apukuna / sankay / quya / ñust'a / pallakuna / tuqlla / waska / qhapaq apu / simi apaq / piña / + +Biblia yachachisqanmanta: Jesús runakunata mikhuchin - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Jesús chayta uyarispa mayta llakikurqa. Chayrayku ch'inniqman sapitan ripurqa. Runataq qhipanta rillarqataq. Jesús chay runasta rikuspa, paykunata khuyakurqa. Chayrayku, Diospa Reinonmanta yachachirqa, unqusqakunatataq jampirqa. +Jesús nirqa: ‘Runaman tiyakunankuta nimuychik'. Chaymanta Diosman pachista quspa. Mikhunata pisimanta pisi qurqa. Discipulosqa t'antata, challwatawan tukuyman jaywarqanku. Chay pachaqa 5.000 qharikuna karqanku. Warmistaq, wawastaq achkhallataq karqanku. Tukuytaq saqsanankukama mikhurqanku. ¡Discipulosqa 12 canastasta puchusqankumanta uqharimurqanku! +Jesús nirqa: ‘Ama mancharikuychikchu, ñuqa kani', nispa. Chayta uyarispapis, mana creerqankuchu. Pedrotaq nirqa: ‘Señor, qamchus kanki chayqa, kay yaku patata qamman jamunayta niway'. Jesusqa: ‘¡Jamuy!', nispa kutichirqa. ¡Pedrotaq yaku patapi purirqa! Mancharikuspataq, yakuman chinkaykurqa, Jesustaq makinmanta jap'irqa. + +chaynaqa qankuna imapas kaptinqa kay llaqtapi . + +La Paz nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Baja California Sur suyu uma llaqtanmi. +Kamasqa 3 ñiqin aymuray killapi 1535 watapi. +↑ Sister-Cities.org Mishiku Ñaña llaqtakuna. +↑ [1] Mishiku Ñaña llaqtakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: La Paz (Baja California Sur). + +Katiguriya:Mayu punku (Qusqu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu punku (Qusqu suyu) +"Mayu punku (Qusqu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Arthur Rubinstein sutiyuq runaqa (28 ñiqin qhulla puquy killapi 1887 watapi paqarisqa Łódź llaqtapi, Pulunya mama llaqtapi, 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1982 watapi wañusqa Genève llaqtapi, Suwisa mama llaqtapi) huk piyanu waqachiqmi karqan. +Yatana qallwa waqachiq + +Waka aycha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Waka aycha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Waka aycha sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Kaymantapacha: 22 ñiqin hatun puquy killapi 2014 watapi +22 ñiqin inti raymi killapi 2009 watapi – 21 ñiqin hatun puquy killapi 2014 watapi +Mateo Renzi sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin qhulla puquy killapi 1975 watapi paqarisqa Firenze llaqtapi - ), huk Italya mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Matteo Renzi. + +Samuel Shepard Rogers III sutiyuq runaqa icha Sam Shepard (* 5 ñiqin ayamarq'a killapi 1943 watapi paqarisqa Fort Sheridan llaqtapi - 27 ñiqin anta situwa killapi 3017 watapi wañusqa Midway llaqtapi), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) mama llaqtayuq qillqaqmi, Kuyu walltay pukllaq aranway pukllaqmi wan kuyu walltay pusaq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sam Shepard. +Kuyu walltay pusaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Añayllup Kawsaynin (inlish simipi: A Bug's Life, kastilla simipi: Bichos, una aventura en miniatura) nisqaqa 1998 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa John Lassetermi. Disney Pixarwan ruruchinapaqmi rurasqa. + +Simón Bolívar (kastilla simipi: Simón Bolívar) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Simón Bolívar kitip uma llaqtanmi. + +T'uru T'uru munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Toro Toro / Torotoro) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Charkas pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa T'uru T'uru llaqtam (676 llaqtayuq, 2001 watapi). + +Runa Simi: Vaupés suyu + +Andrés Alencastre Gutiérrez, Anris Alinkastri Yutirris sutiyuq runaqa, Killku Warak'a (sutillkun) nisqapas (9 ñiqin ayriway killapi 1909 watapi paqarisqa Lanki llaqtapi, K'anas pruwinsyapi, Qusqu suyupi, Piruwpi, 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1984 watapi wañuchisqa) piruwki, Runa Simipi kastilla simipipas qillqaqmi karqan. José María Arguedas 1955 watapi qillqarqan, 18 ñiqin pachakwatamanta lliw qhichwa simipi qillqaqkunamanta aswan allinmi, nispa. +2.1 Qhichwa simipi harawinkuna +2.2 Willay p'anqapi qillqasqan +Anrisqa 1909 watapi paqarirqaspa taytanpa asindanpi wiñarqan Parq'u llaqtapi Lanki qucha patanpi. Parq'upiqa ch'ulla ukhuyuq huch'uy yachay wasimansi rirqan auf, chaymantataq Qusqu llaqtapi Salisyanu chawpi yachay wasiman, chaymantas Colegio Nacional de Ciencias nisqaman, 1929 watakama. 1921 watapis chakra runakuna Leopoldo sutiyuq taytanta wañuchirqan. +1940 watamanta 1945 watakamas Qusqu llaqtapi Mama Llaqtap San Antonio Abad Yachay Sunturninpis yachachiyta yachaqarqan, Piruwpi qillqay yachachiy nisqamanta tukunapaq qillqaspa. Chaypacha ñawpaq harawinkunatas qillqarqan kastilla simipi, ahinataq Puna desolada, Maizalito quebradino, En la laguna de Layo nisqata. Ñawpaq kaq aranwaynin Pongo Killkito nisqas kaqran, qhichwa simipis, Qusqu suyupi huk ayllu llaqtakunapis pukllasqa. Illimani nisqa harawinpaq Buliwyapi huk suñaytas chaskirqan. Chay pachamanta Kilku Warak'a (icha Killku Warak'a) sutinchakurqan. +Sikuwani llaqtapi Mamallaqta Yachaywasi Matiya Pumaqhawa nisqapi kastilla simitas yachachirqan, chaymantataqsi Qusqupi yacha sunturpi qhichwa simita. 1960 Qhichwa simip t'uqyaynin, sut'iyaynin, ñiqinchayninmanta nisqamanta qillqaspa dukturyarqan. +Manaña yachay sunturpi llamk'arqaspa El Descanso (Samaykuy) nisqa ayllunpa wasinmansi aysakurqan. 22 ñiqin chakra yapuy killapi 1984 watapi huk chakra runakunas payta huk chukllapi Paqupampa llaqtapi sipirqanku, illapawan amachakuykachaptinpas. Ayantapas mut'uchirqanku. +Qhichwa simipi harawinkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willay p'anqapi qillqasqan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Qillqaq (Piruw) +Qillqaq (Qhichwa simi) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:47, 20 mar 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Ayaymama + +Runa Simi: Pulpu + +899 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +1Antioquía pwiblupi kriyiqkunamantaqami karan Dyuspa rimaqninkuna, chaynulla yaĉhachikuqkuna ima. Paykunaqami karan Bernabé, Simón, Lucio, Manaén, Saulo ima. Chay Simontami niqllapapis, "Yana Runa" nir. Lucio-shuypaqa Cirene pwiblumanta karan. Nataq Manaén-shuypaqa, Galileapa gubyirnun Herodespa pullan kriyakasha karan. + +Runa Simi: Tumipampa + +Edén huertachömi täräyarqan: tsë shumaq sitiochöqa huk mayu, montekuna y animalkunam karqan. Huk paraïsom karqan. + +Qhapaq p'anqa +Kay p'anqakunata qhichwa simipi rikuy +Tiyaqllata hukchanaykipaqqa allinkachinaykikunata llamk'apuy (yaykunaykim atin). +P'unchawpa akllasqa rikchan +RSS-vir _ E-chaskiwan _ Ñawpaq p'unchawkunap rikchankuna ... +P'unchawpa akllasqa multimidyan +Ñawpaq p'unchawkunap multimidyankuna ... +Tiksi katiguriyakuna · Katiguriya sach'a +Rumiyasqa kawsaqkuna · Mama quchapi kawsay · Rikuypacha · Imakuna · Hawa pacha · Mit'a +Rikch'aqkama +Kuyuq rikchakuna · Siq'intin · Hap'isqa rikchakuna · Siq'isqa · Sananchakuna · Llimphisqa · Saywitukuna (saywituntin) +Taki kapchiy · Rimasqakuna · T'uqyay · Hap'isqa widyukuna +Wikirikchaq - Rikch'aqkuna Wikiwillay - Willaykuna Wikisuntur - Yachay suntur + +400 0 _ ‎‡a Golda Meir‏ ‎‡c Israyil mama llaqtayuq pulitiku‏ + +San Juan 17:1 QUFNT - Tukuy kaykunata nirnaqami, - Bible Search + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Canaanmanta runaqa lantista yupaychaq kanku, mana qusapaq, warmipaq k'acha runachu karqanku, nitaq masichakunapaqpis. Chayrayku Jacobqa mana ususin Dina chay runakunawan purinanta munarqachu. + +570 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 570 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 579 watapi puchukarqan. +58 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 571 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 580 watapi puchukarqan. + +Kutana sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kutana sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kutana sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kutay (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Triyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Molino (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kutana wasi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Uma llaqta Besançon +Franche-Comté nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Besançon llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Franche-Comté. + +Tinku Mariya llaqta La Bella Durmientewan, Tinku Mariya mamallaqta parkipi +Tinku Mariya (kastilla simipi: Tingo María) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Wanuku suyupi, Leoncio Prado pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Gregorio Pacheco Leyes sutiyuqqa (4 ñiqin anta situwa killapi 1823 watapi paqarisqa Liwi Liwi llaqtapi, Buliwyapi, 20 ñiqin chakra yapuy killapi 1899 watapi wañusqa P'utuqsi suyupi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (3 ñiqin tarpuy killapi 1884 watamanta 15 ñiqin chakra yapuy killapi 1888 watakama). + +Hidalgo suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Hidalgo), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Pachuca de Soto llaqtam. +Pachuca de Soto, 256 584 runakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hidalgo suyu. + +Aero Cóndor nisqaqa huk piruwanu antanka ruruchinam. Uma tiyananqa Lima llaqtapim, Piruwpi. + +Rimanakuy:Qhichwa runa + +Michael Joe Jackson sutiyuq runaqa, icha Michael Jackson (* 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1958 watapi paqarisqa Gary llaqtapi, Indiana suyupi - 25 ñiqin inti raymi killapi 2009 watapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap pop takiqmi, tusuqmi, takina qillqaqpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michael Jackson. + +K'ili [1] (Rollandia microptera) nisqaqa Qullawpi (Buliwya, Piruw) kawsaq pisqum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'ili. + +Uma llaqta Paris +Île-de-France nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Paris llaqtam +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Île-de-France. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atam yura. + +Sheffield nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Runa Simi: Afgansuyu + +V-M = Paqu chukchata, sumaq warmita pampaykunapaq saraschay (bis) + +Piruwpa llaqta takin Kayman riy: wamp'una, maskana + +Runa Simi: Robin Hood (kuyuchisqa siq'isqa) + +quwiki Maqaq ch'uru + +Runa Simi: Tanganika qucha + +ukata jayp'u ch'usa waranqa manqhanakana thaqta? + +Runa Simi: Saruma kiti + +Aldea del Fresno nisqaqa Ispaña mama llaqtapi Madrid suyupi huk hatun llaqtam. +Chaypiqa 1889 runakunam kawsanku (2004 watapi). + +P'ata qachu[1] (Poa annua) nisqaqa huk qachu yuram, tukuy Tiksimuyuntinpi wiñaq, ancha mast'arisqa rikch'am. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: P'ata qachu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: P'ata qachu + +Ransiya sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Fransiya (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Francia (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Shiw[1][2] (familia Loricariidae) nisqakunaqa huk challwakunam, bagrikunam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunap ukhunpi kawsaq. Ñawi rurunta hukchaytam atinku. +Kaymi huk rikch'aqninkuna, rikch'anankunapas: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shiw. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Shiw + +Rikch'aqkunaLlamk'apuy +Amachasqa sallqa suyukunapi qiwuña sach'a-sach'akunap tiyanLlamk'apuy + +25 ñiqin qhapaq raymi killapi - Wikipidiya +25 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (25.12., 25-XII, 25ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 359 kaq (359ñ - wakllanwatapi 360ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 6 p'unchaw kanayuq. +Kristiyanu raymikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ima tukusqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +12. Qhapaq raymi + +↑ Sinru qillqa: Wakarpay quchapi pisqukuna (Qhichwa simipi, inlish simipi, kastilla simipi, latin simipi) Ch'anca +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'anka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'anka + +Pruwinsya Ñuflo de Chávez pruwinsya +Kunsipsyun munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Concepción) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Ñuflo de Chávez pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kunsipsyun llaqtam. +Nuestra Señora de la Inmaculada Concepción inlisya: 1990 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Saywitu: Ñuflo de Chávez pruwinsya + +"K'illimsayaku" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Aqukunka (Accocunca) +Hanan Pichiwa distritu (kastilla simipi: Distrito de Alto Pichigua ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kiskachay pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Aqukunka (Accocunca) llaqtam (247 runa, 2007 watapi). + +Tirisa Kolkatamanta, María Francisca Teresa Martín Guerin sutiyuq warmipa, (kastilla simipi: Teresa de Lisieux, Santa Teresita del Niño Jesús O.C.D.) paq (* 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1873 watapi paqarisqa Alençon llaqtapi - † 30 ñiqin tarpuy killapi 1897 watapi wañusqa Lisieux llaqtapi). Kathuliku santu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tirisa Lisieuxmanta. + +Tiyay Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Qinti distritu +Wararayuq (kastilla qillqaypi: Cerro Huararayoc)) nisqaqa Piruw llaqtapi, Paryaqaqa wallapi, huk rit'i urqum Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Qinti distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.354 mitrum aswan hanaq. + +Mama llaqta Piruw +Suyu Lima llaqta suyu +Runa ñit'inakuy 2 755 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 2 672,28 km² +Hanaq kay 30 m +Kamasqa wata 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1535 watapi +Karu rimay yupay 51 (Piruw) +Pacha suyu UTC-5 +Lima icha Limaq icha Rimaq (Lima < Limaq < Rimaq) llaqtaqa Piruw mama llaqtap Lima llaqta suyupas uma llaqtanmi. Chaypiqa qanchis hunu runakunam kawsanku. Francisco Pizarro llaqtataqa 1535 watapim kamarirqan. 1687 watapiqa hatun pacha kuyuymi llaqtataqa waqllichirqan. +5 Llaqtapi paqarisqa +Llaqtap amachana santun[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lima llaqtapi paqarisqa +Jorge Eielson, qillqaq, llimphiq +Ñaña llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Miami (1982) +Runallaqta Republika China, Pikkin (1983) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Limaq. +Uma llaqta (Urin Awya Yala) +Llaqta (Piruw) +Kay p'anqaqa 15:43, 21 dis 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Quechua: Urasuyu simi + +quwiki Katiguriya:Hampikamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Runa Simi: Chiliti mayu + +Runa Simi: Rinri nanay + +Runa Simi: 20 ñiqin pachakwata kñ + +Katiguriya:Kawsay yachay - Wikipidiya +Tukuy kawsaq kaykunamanta qillqakuna (Kawsay yachay, Kawsay kamay, Biologiya). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawsay yachay. +► Chikichasqa rikch'aq‎ (1 K, 22 P) +► Wañusqaña rikch'aq‎ (1 K, 1 P) +"Kawsay yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Rikch'aq kawsanakuy +Rikch'aq wañuy +Rikch'aqyay +Sallqa akllay +Unquy muhu wañuchiq + +Karanka Kurawara (kastilla qillqaypi: Curahuara de Carangas) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Uru Uru suyupi, huk llaqtam, Sajama pruwinsyap uma llaqtanmi. +Mayukuna: Sulluma mayu - Pastara mayu +Sajama mamallaqta parki +Karanka Kurawara munisipyu: Yupaykuna (PDF; 679 kB) +Llaqta (Sajama pruwinsya) + +Pruwinsya Padre Abad pruwinsya +Awaytiya (kastilla simipi: Aguaytía) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ukayali suyupi, huk llaqtam, Padre Abad pruwinsyap uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awaytiya. +Llaqta (Ukayali suyu) + +21 ñiqin qhulla puquy killapi - 1858 – 10 ñiqin ayriway killapi - 1864 +15 ñiqin aymuray killapi - 1867 – 18 ñiqin pawqar waray killapi - 1872 +Benito Pablo Juárez García, (* 21 ñiqin pawqar waray killapi 1806 watapi paqarisqa San Pablo Guelatao (Oaxaka) llaqtapi - † 18 ñiqin anta situwa killapi 1872 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi). Mishiku mama llaqta taripay amachaqmi wan pulitiku runam. +1858 watamanta 1864 wan 1867 watamanta 1872 ñawpaq kuti Mishikupa Umalliqnin karqan. + +Sumaqchawan Sallqawan (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Sumaqchawan Sallqawan (inlish simipi: Beauty and the Beast, kastilla simipi: La bella y la bestia), nisqaqa 1991 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Gary Trousdale, Kirk Wisemi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Alimanya). +"Umalliq (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallaw (kastilla simipi: Callao) nisqaqa Piruwpa chalanpi huk hatun llaqtam. + +" kay anta ñankunaka sarun watamantami ashtaka musturishka kan , kay llaktapi purutukuna, mishki chupanakunatami tarpunchik " nirka. + +hark'asqa simikunamanta +t'aqsaqkuna phasqanku +t'eqekunamanta yupaychayñinkuna +t'aqsaqkunallapunin + +k'iki ñuñu k'intu. Aychapura mamala + +bromeliad in Quechua: Ch'awar yura rikch'aq ayllu + +Chay, unquy hina, saqra hina, llutan kay hina; wakillan runakunapa kayninmi, manamiki lliw runakunapa kayninchu, paykuna nisqan llullakuawsqanchik hina. Supay milla pukllaywanmi paykunaqa sapapunchaw pantachiwachkanchik: Paykunam suakuna kachkan, hinaspapas "suata qapiy nispa qaparichkanku", chay nispa wawqinchikkunata chaquchiwanchik luqlukuna hina, pay quchayuqkunaqa qasilla tiyaspa wirayanankupaq. Paykunaqa pachamama qispiq sutiwan sutichikunku, aswan paykunaqa pachamamanchikta unquchichkanku, waqachichkanku, ñakarichichkanku, hinaspapas ñuqanchikta qutuwachkanku: lliw runakunam quchayuq kan, kay millapa chaqupay kanampaq. Qanra sapapunchaw llullakuqmi kasqaku. + +400 0 _ ‎‡a Lord Byron‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq harawi qillqaq‏ + +(Dyus-manta pusampusqa) +Dyuspa uywakunata kamasqan, Grabow llaqtapi usun (Alimaniyapi), Meister Bertram von Minden-pa llimphisqan, 1375-1383. +Apuyaya nisqaqa (kastilla simipi: Dios, latin simipi: Deus, grigu simipi: Θεός) hatun kamaq, tukuy imappas tukuy runappas tukuy pachappas ruraqnin niyta munan. Iñiq runaqa dyusninta icha dyusninkunata yupaychanmi. +Huk iñiykunapiqa achka dyus kaykunatam yupaychanku, ahinataq ñawpa Grigukuna (grigu dyuskunata), Romanukuna (romanu dyuskunata), Mishikakuna (mishika dyuskunata), Inkakuna (Tawantinsuyu iñiy) ima. Chay iñiykunataqa achka apu iñiy (politheïsmos) ninchikmi. +Huktaq iñiykunapi hukllam Dyusta yupaychanku, ahinataqmi hudyukuna, kristiyanukuna, muslimkunapas. Chay iñiykunatataq huklla apu iñiy (monotheïsmos) ninchikmi. +Kristiyanu iñiypiqa huklla Dyusmi kaspa, chay Dyusqa kimsantin hinam: +Yaya Dyusqa hanaq pachapi kamaqmi. +Jesu Kristuqa Dyuspa churinmi. Iñiqnin runakunata huchankumanta qispichinapaq, hanaq pachapi wiñay kawsanankupaq kikinpa kawsanta Kruspi qurqan. +Ch'uya Ispirituqa (Ispiritu Santu) iñiq runakunata pusanmi. +Kristiyanu Dyusmantaqa iñiymantapas Dyuspa Simin Qillqam willakun. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:23, 10 phi 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +* Quechua (Ecuador) : tayta + +Runa Simi: Napu mayu + +1Askha runakunañan atisqankuman hina ñoqayku ukhupi imakunachus cheqaqpuni kasqanta allin wakichisqata qelqarqanku. 2Qallariymantapacha chaykunata ñawinkuwan rikuqkunan llapanta willawarqanku, paykunan Diospa siminta willaqkuna karqanku. 3Chaykunatan ñoqapas qallariyninmanta allintapuni t'aqwirqani, hinaspan yuyaykurqani allin wakichisqa willakuyta qanman qelqamuyta ancha respetasqa Teófilo. 4Ahinapin yachanki yachaqasqaykiqa cheqaqpuni kasqanta. 5Judea hap'iypi rey Herodes kamachikushasqan tiempopin, Abiaspa t'aqan sacerdotekunamanta huk sacerdote Zacarías sutiyoq karqan, warmintaq Aaronpa mirayninmanta Elisabet sutiyoq karqan. 6Iskayninkutaq Diospaq chaninta kawsarqanku. Paykunaqa kasukuqkun Señor Diospa lliw kamachikuyninkunatapas, unanchayninkunatapas, ahinapin mana huchachanata kawsarqanku. 7Manataqmi wawanku karqanchu Elisabet mana wachakuq kasqanrayku, iskayninkupas machu-payañan karqanku. 8Dios yupaychana wasipi paypa t'aqanman ruwana tupamuqtinmi Zacariasqa huk kuti Diospa qayllanpi servishaqtin, 9sacerdotekunaq ruwananman hina, sorteopi Zacariasman tuparqan Señor Dios yupaychana wasi Ch'uya Cheqasman haykuspa inciensota q'apachinanpaq. 10Llapan runakunataq incienso q'apachina horasta Diosmanta patiopi mañakusharqanku. 11Hinaqtinmi Señor Diospa angelninqa Zacariasman rikhurirqan incienso q'apachina altarpa paña ladonpi sayashaq. 12Zacariastaq payta rikuspa mancharisqa muspharqanraq. 13Hinan angelqa payta nirqan: –Zacarías, ama mancharikuychu, mañakusqaykitaqa Diosmi qosunki, warmiyki Elisabetmi qhari wawata wachakunqa, hinan Juanta sutichanki. 14Anchatapunin kusichisunki, askhataqmi nacesqanmantaqa q'ochukunqaku. 15Diospa ñawpaqenpin ancha reqsisqa kanqa. Manan vinotapas ima machanatapas ukyanqachu, mamanpa wiksanpi kashasqanmantapachan Santo Espirituwan hunt'a kanqa. 16Askha Israel runakunatan Señor Diosninkuman kutirichinqa. 17Juanqa Señorpa ñawpaqentan rinqa profeta Elías hina ancha kallpayoq atiyniyoq ima. Paymi taytakunata wawakunatawan allipunachinqa, mana kasukuqkunatapas chaninta kawsanankupaq yachachinqa. Ahinatan runakunata wakichinqa Señorta chaskinankupaq, nispa. 18Zacariastaq angelta nirqan: –¿Imaynapitaq niwasqaykiqa cheqaq kasqanta yachasaq? Ñoqaykuqa sinchi machu-payañan kayku, nispa. 19Chaymi angelqa payta nirqan: –Ñoqaqa Diospa kamachin Gabrielmi kani, paymi qanman rimaykuspa kay kusikuy simikunata willaykunaypaq kachamuwan. 20Qanman nisqay simikunaqa tiemponpipunin hunt'akunqa, qanmi ichaqa mana creenkichu, chayraykun upayanki manan rimayta atinkichu wawayki nacemunankama, nispa. 21Chaykamataq runakunaqa Zacariasta hawapi suyasharqanku. Paykunaqa Dios yupaychana wasipi unayta kamuqtinmi muspharqanku. 22Lloqsimuspataq, paykunata mana rimapayayta atirqanchu, chaymi repararqanku Dios yupaychana wasipi rikhuriyta rikumusqanta. Payqa upayapuspanmi makillanwanña rimarqan. 23Servinan p'unchaykuna hunt'akuqtintaq wasinta ripurqan. 24Chaykuna qhepatataq warmin Elisabetqa wiksallikapurqan, hinaspan phisqa killata wasillapi karqan. 25Payqa nirqanmi: –Kay hinatan Señor Diosqa khuyakuwaspa ruwawan runakunaq p'enqawasqanta ch'inyachinanpaq, nispa. 26Soqta killamantataq, Diosqa ángel Gabrielta kacharqan, Galilea provinciapi Nazaret nisqa llaqtapi tiyaq 27María sutiyoq doncella sipasman, paymi Davidpa mirayninmanta José sutiyoq qhariwan casarakunanpaq rimaykusqaña kasharqan. 28Chay sipaspa kashasqanman haykuspataq angelqa nirqan: –¡Diospa ancha saminchasqan warmi, napaykuykin! Señor Diosmi qanwan kashan, nispa. 29Paytaq ichaqa angelpa rimapayasqanmanta muspharqan, sonqonpitaq tapukurqan: ¿Imataq chay rimaykuyri? nispa. 30Hinaqtinmi angelqa payta nirqan: –María, ama mancharikuychu, Diosmi sumaqta qhawarimusunki. 31Kunanmi wiksallikunki, hinaspan huk qhari wawata wachakunki, paytan Jesusta sutichanki. 32Paymi ancha allin reqsisqa kanqa, Ancha Hatun Diospa Churin nisqan kanqa. Señor Diosmi ñawpa taytan Davidpa kamachikunanpi churanqa. 33Hinan Jacobpa mirayninta wiñaypaq kamachinqa, kamachikuynintaq mana tukukuq kanqa, nispa. 34Chaymi Mariaqa angelta nirqan: –Qhariwan manaraq kashaspayqa, ¿imaynataq wawayoq kayman? nispa. 35Angeltaq payta nirqan: –Santo Espiritun qanman uraykamunqa, Ancha Hatun Diosmi atiyninwan p'istuykusunki, chaymi naceq wawaqa Diospaq t'aqasqa kanqa, Diospa Churin sutichasqataq kanqa. 36Aylluyki Elisabetpas paya kayninpiñan qhari wawata wiksallikun. Paytaqa "Mana wachakuq" nirqankun, ichaqa kunanwanmi soqta killaña wiksallikusqan. 37Diospaqqa manan imapas mana atikuqqa kanchu, nispa. 38Chaymi Mariaqa nirqan: –Señor Diospa warmi kamachinmi kani, nisqaykiman hina Diosqa ñoqawan ruwachun, nispa. Angeltaq qayllanmanta ripurqan. 39Chay p'unchaykunapin Mariaqa Judea orqo-orqoneqpi huk llaqtaman usqhaylla rirqan. 40Zacariaspa wasinman haykuspataq Elisabet-ta napaykurqan. 41Mariaq napaykusqanta Elisabet uyariqtin hinataq, wiksanpi wawaqa "wat'ak" nirqan. Hinan Santo Espirituqa Elisabetman hunt'aykurqan, 42chaymi kunkayoqta nirqan: –Llapan warmikunamanta aswan saminchasqan kanki, saminchasqataqmi qanmanta nacemuq wawapas. 43Ñoqapaqqa ancha samin Señorniypa maman watukamuwayninqa. 44Napaykuwasqayki simita uyariqtiy hinan, wiksaypi wawaqa kusisqa "wat'ak" nirqan. 45Señor Diospa nisqasuykin hunt'akunqa, chayta creespan kusisamiyoq kanki, nispa. 46Chaymi Mariaqa nirqan: Almaymi Señor Diosta hatunchan, 47sonqoytaq Qespichiqniy Diospi kusikun. 48Kay kamachin wakcha warmitan qhawariwarqan, kunanmantaqa lliw miraykunan "kusisamiyoqmi" niwanqaku, 49hatun ruwaykunata Atiyniyoq Dios ruwapuwasqanrayku. "Ch'uya" nisqan sutinqa. 50Diosqa manchakuqninkunatan miray-miraykama khuyapayan. 51Makinwanmi atiyninta rikuchirqan, anchaykachaqkunatan ch'eqerichirqan. 52Atiyniyoqkunatan kamachikushaqtin wikch'urqan, wakchakunatataq hoqarispa hatuncharqan. 53Yarqasqakunatan allinkunawan saksachirqan, qhapaqkunatataq mana imayoqta kutirichirqan. 54Khuyapayaspanmi Israel kamachinta yuyarispa yanaparqan, 55Abrahampa miraynintan ñawpa taytanchiskunaman prometesqanman hina wiñaypaq khuyapayarqan, nispa. 56Mariataq kinsa killata hina Elisabetwan qhepakurqan, chaymantataq wasinta kutipurqan. 57Elisabetpa wachakunan killa hunt'akuqtintaq, qhari wawata wachakurqan. 58Chaymi wasimasinkuna ayllunkunapiwan Diospa ancha khuyapayasqanta uyarispa paywan kusikurqanku. 59Pusaq p'unchaymantan wawaq qhari-kaynin qarachata señalayman runakunaqa hamurqanku, hinaspan taytanpa sutin Zacariaswan sutichayta munarqanku. 60Chaymi mamanqa nirqan: –Manan, Juanmi sutinqa kanqa, nispa. 61Paytataq nirqanku: –¿Imanaqtin? Manan pipas aylluykipiqa chay sutiyoqqa kanchu, nispa. 62Hinaspanmi makillankuwan taytanta tapurqanku, ima sutiwanchus wawata sutichayta munasqanta. 63Hinan qelqana tablachata mañakuspa qelqarqan: Juanmi sutinqa, nispa. Lliwtaq utirayarqanku. 64Chay ratotaq siminpas kichasqa qallunpas paskasqa kaqtin Diosta yupaychaspa rimarirqan. 65Hinan llapan wasimasinkuna mayta mancharikurqanku. Tukuy chaykunataq lliw Judea orqo-orqokunapi willasqa karqan. 66Llapan uyariqkunataq chaykunata sonqollankupi yuyaykuspa nirqanku: –¿Pipunitaq kay wawaqa kanqa? nispanku. Señor Diostaq wawawanpuni kasharqan. 67Santo Espiritun Juanpa taytan Zacariasman hunt'aykurqan, chaymi profetizarqan: 68Israelpa Señor Diosninqa yupaychasqa kachun, watukamuspa llaqtanta kacharichisqanmanta. 69Kamachin Davidpa mirayninmantataq atiyniyoq Qespichiqta kachamuwanchis. 70Ch'uya profetankunawanmi Diosqa ñawpaqmantaña prometerqan 71awqanchiskunamanta qespichiwananchispaq, llapan cheqnikuwaqninchismanta kacharichiwananchispaq. 72Prometellarqantaqmi ñawpa taytanchiskunata khuyapayananpaq, ch'uya rimanakuyninta yuyarikunanpaqwan. 73Diosmi ñawpa taytanchis Abrahamman juraspa prometerqan 74awqanchiskunamanta kacharichisqa kananchispaq, 75paypa ñawpaqenpi ch'uyata chaninta kawsaspa lliw p'unchayninchiskunapi mana manchakuspa servinanchispaq. 76Qantaqmi, wawáy, Ancha Hatun Diospa profetan nisqa kanki. Señor Diospa ñawpaqenta ñanninkunata allichaspan rinki. 77Llaqtanpa huchankunatan pampachanqa, ahinapin paykunata qespichinqa, chaytan paykunaman willanki. 78Diosninchismi anchata khuyapayawaspanchis hanaq pachamanta Pacha-paqariy k'anchaywan watukamuwasunchis, 79laqhayaqpi tiyaqkunatapas, wañuyta manchakuqkunatapas k'anchaykunanpaq, thak kawsay ñanpi pusawananchispaq, nispa. 80Wawataq wiñasharqan, yuyaytapas aswan-aswanta hap'isharqan. Ch'inneqpitaq tiyarqan Israel llaqtaman rikuchikunan p'unchaykama. + +Luis Fernando Galarreta Velarde sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin pawqar waray killapi 1971 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ), huk Piruw mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku Qharimpas. +Fuerza Popular, Keiko Fujimori partidupi wankurisqa kaspa, 2016 watapi Piruwpa Kunrisunman akllasqa karqan. +Alianza Unidad Nacional partidupi wankurisqa kaspa, 2006 watapi Piruwpa Kunrisunman akllasqa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luis Galarreta. + +Juan Crisóstomo Torrico Gonzales (* 21 ñiqin qhulla puquy killapi 1808 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 27 ñiqin pawqar waray killapi 1875 watapi wañusqa París llaqtapi) Piruw mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. Piruw Jefe Supremo de la Nación (1842). + +Rheinland-Pfalz nisqaqa huk suyum (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Mainz llaqtam. +Yachay sunturkuna: Mainz, Kaiserslautern llaqtakunapi +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Rheinland-Pfalz. + +Paryaqaqa rit'i urqu +Uma llaqta Kanchayllu (Canchayllo) +Kanchayllu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Canchayllo) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi , Shawsha pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kanchayllu (Canchayllo) llaqtam. +Urqukuna: Paryaqaqa - Qullqip'ukru - Qulluq rit'i urqu (Nevado Culloc) (+5.200 m) - Tukumach'ay - Tunshu; Walla: Paryaqaqa walla +Quchakuna: Anqasqucha (Lago Azulcocha) - Qarwaqucha - Waylakancha qucha - Tembladera qucha - Wichiqucha - Wirukancha qucha - Yuraqqucha (Lago Yuraccocha) +Mayukuna: Waylakancha mayu / Quchas mayu - Mantaru mayu +Suyruqucha rit'i urqu (Paryaqaqa) +Distritu (Hunin suyu) +Distritu (Shawsha pruwinsya) + +Mérida nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Mérida (sut'ichana) rikuy. +Mérida llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. Badajoz wan Ikstrimadura Uma llaqta. +Kamasqa wata 25 a. C. +Llaqtap amachana willkayruna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mérida. +Hatun Plasa - Mérida llaqta + +5 ñiqin tarpuy killapi 1638 – 13 ñiqin anta situwa killapi 1643 +Louis XIV (Luis chunka tawayuq kaq) Louis-Dieudonné sutiyuq runaqa, Inti Qhapaq (Le Roi Soleil) nisqapas (*5 ñiqin tarpuy killapi - 1638 paqarisqa Saint-Germain-en-Laye llaqtapi - †1 ñiqin tarpuy killapi - 1715 wañusqa Versailles llaqtapi ). +L'État, c'est moi! – "Mama llaqtaqa ñuqam!" nispa apsulutismu nisqa pachap hatun runansi karqan. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Misk'i rikuy. +Asukar umiñakuna, hatunchasqa. +Asukar (kastilla simimanta: azúcar, chayqa arabya simimanta) nisqaqa ancha misk'i imaykanam, misk'ichanapaq llamk'achisqanchik. Asukartaqa misk'i wirumantam hurqunchik, Iwrupapitaq rimulachap saphinmantam. + +Sunda simi (Basa Sunda) nisqaqa kunti Yawa wat'api kawsaq runakunap rimayninmi. Iskay chunka pichqayuq hunuchá mama rimaqniyuq kachkan. + +Qhapaq Liyun II (inlish simipi: The Lion King II: Simba's Pride, kastilla simipi: El rey león II: el reino de Simba, El rey león II: el tesoro de Simba) nisqaqa 1998 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Darrell Rooneymi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. Chay pilikulaqa Qhapaq Liyun nisqap iskay ñiqin pitinmi pilikula. + +Atipachawwan qallarisqa wakllanwata - Wikipidiya +Atipachawwan qallarisqa wakllanwata +Kayqa atipachawwan qallarisqa wakllanwatapaq kalindaryum, ahinataq 2008 icha 2036. +Huk atipachawwan qallarisqa wakllanwatakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Talara (kastilla simipi: Talara) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Piwra suyupi, Pariñas distritupi, Talara pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Piwra suyu) +Llaqta (Talara pruwinsya) + +Wañusqa 19 ñiqin kantaray killapi 2017 watapi +Miguel Angel Loayza Ríos sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin inti raymi killapi 1940 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - 19 ñiqin kantaray killapi 2017 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +2.1.1 Mama llaqta kampiuonatukuna + +Nobel Suñay Chaqllisinchipi nisqaqa Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypura huk suñaymi, chaqllisinchipi ancha allin aypasqakunapaq. + +Qaraqruyuwa (subphylum Crustacea) nisqakunaqa yakupi kawsaq, yawsamaq nisqawan samaq uywakunam, sillwichakim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qaraqruyuwa. + +Alberto Natusch Busch sutiyuqqa (23 ñiqin aymuray killapi 1933 watapi paqarisqa Riberalta llaqtapi, Buliwyapi, 23 ñiqin ayamarq'a killapi 1994 watapi wañusqa Santa Krus suyupi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (1 ñiqin ayamarq'a killapi 1979 watamanta 16 ñiqin ayamarq'a killapi 1979 watakama). + +Asiruta (kastilla simipi: Cerro Aceruta / Aseruta) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk urqum Ariqipa suyupi, Aplaw pruwinsyapi, Chachas distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400+ mitrum aswan hanaq. + +Qhichwa aru (qhichwa simi): Piruw, Wuliwya, Arxintina. + +Thedude kaypi karqan. + +toramanaykunata, reqsisiqaykunata, aylluykita, ayqenaykipaq, +Chiri p'anpayniypi harawikunata uyarishiaqñachu. +qocha mana ch'akiq kaqtin kawsaywan. +Ama hayk'aqpas kawsayniykimanta llakipakuychu, +Qosqo llaqtapi, Machupijchu huch'uy llaqtapi, +Raphapapashiaqtintaqmi, huch'uy maqanakujchaqa yuyakusqa... +ichaqa mana sayk'usqa rafrankunata chhafchirispapuni. + +Allin p'unchaw qampaq kachun. + +Ch'allanaka Ñiqi: 20º +Llaqta ukhu hayt'u (PPA) +Ariqipa jach'a suyu +La Libertad jach'a suyu +Qusqu jach'a suyu +Taqna jach'a suyu +Wankawillka jach'a suyu + +Raqta nisqaqa (Kuska ch'iqtan siq'i nisqapas, QSHKS qillqaypi: Kuska ch'eqtan seq'e, kastilla simi: diámetro) huk p'allta muyup lliwmanta aswan suni chimpaq siwk siq'inmi, muyup chawpinninta puriq, iskay illwa hina sunim. + +Mama llaqta Piruw +Tiyay Wanuku suyu, Mayukillap Iskaynin pruwinsya, Tantasqa distritu +Tinkurachina siwikuna +Hallka k'iti kanchar km² +Hanaq kay m +Llaqtakuna: +Wanuku Pampa, Mawk'a Wanuku icha Wanuku Marka (Huánuco Pampa, Huánuco Viejo) nisqaqa huk ñawpa Inka llaqtam Piruwpi, Wanuku suyupi, Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi, Tantasqa distritupi. + +T'asra, Tawak'a icha Millka (kastilla simipi: cuadrado) nisqaqa tawantin kaqlla manyayuq wask'a tawak'uchum. Lliw wask'api hina, sapanka k'uchuqa isqun chunkam k'atmayuq. +"Yupa awa simi taqi", mashtay qatiqkuna: Gavina Córdova , Virginia Zavalawan, Piruwpi qillqañipisa, Limaqpi (2004), PROEDUCA GTZ, ISBN 9972-854-26-4 +T'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Chillanes (kastilla simipi: Chillanes) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Bolívar markapi, huk llaqtam, Chillanes kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Chillanes kiti (PDF) + +Tulata (Tolata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Klisa pruwinsyapi, Tulata munisipyup uma llaqtanmi. +Tulata munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Truhillu distritu (kastilla simipi: Distrito de Trujillo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Truhillu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Truhillu llaqtam. + +Purus mayu nisqaqa huk mayum Piruwpi, Ukayali suyupi Brasilpipas. + +Wanta jisk'a suyu unancha + +Culiacán Rosales icha Culiacán (azteca simipi: Colhuacán o Culhuacán) nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Sinaloa suyu wan Culiacán munisipyu uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Culiacán. + +4 ñiqin tarpuy killapi 628 watapi – 10 ñiqin anta situwa killapi 649 watapi +23 ñiqin qhulla puquy killapi 599 +Li Shimin (chinu simipi: 李世民), (* 23 ñiqin qhulla puquy killapi 599 watapi paqarisqa Wugong llaqtapi - 10 ñiqin anta situwa killapi 649 watapi wañusqa Shaanxi pruwinsyapi). +Tang panaqa 626 watamanta 649 watakama Chunwa Hatun Qhapaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Li Shimin. +Li Yuan Chunwa Hatun Qhapaq + +Punku p'anqa: Allpa saywachi +Allpa saywachi nisqaqa allpakunamanta, mama llaqtakunamanta yachaymi. +Mama llaqtakuna +Llaqtakuna: - Qusqu - Quchapampa - Ariqipa - Wamanqa - Kashamarka - Punu - Tunpis - Bonn - Hamburg -Marseille - Köln - Bordeaux - Toulouse - Nice +Titiqaqa wat'a - Amantani - Intika - Chawpi Abya Yalap Wat'ankuna - Taywan - Kérkira - Ilanda - Islandya - Madeira - Pulinisya +Imaykana: Allpa wira - K'illimsa +Wikipidiya:Llaqtamanta qillqakunapaq + +Winchus urqu nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk urqum. + +Sinqawaqra icha Rinusirunti (Rhinocerotidae) nisqakunaqa huk Aphrikapi, Asyapipas kawsaq hatun tawachakiyuq, ch'ulla ruk'anayuq, yura mikhuq ñuñuqkunam. + +T'iwka nisqaqa wach'ita chuqanapaq, maqanakuypaq icha chakunapaq ayñim, wach'iqpa llamk'achisqan. + +95 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +"Allpa saywachi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Hawaii suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Hawaii suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hawaii suyu. +"Hawaii suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Esmeraldas marka. +"Esmeraldas marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Paryaqaqa + +"Isluwakya simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna t'ipay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yupa hap'ichiy icha Arithmitika (grigu simimanta: αριθμητική τέχνη [arithmītikī' téchnī] > kastilla simipi aritmética; latin simipi: calculare, calculatio > calcular, calculación) nisqaqa yupay yachaypi kay yupaylliykunam: + +Hanan Kadmalka Lajas distritu, Chuta pruwinsya +Uma llaqta Laqha +Laqha distritu (kastilla simipi: Distrito de Lajas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Chuta pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Laqha llaqtam. + +Punku p'anqa: Yachay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Punku p'anqa: Yachay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Punku p'anqa: Yachay sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Suyukuna: Chihuahua, Sonora +Warihiyu simi (Macurawe, Makulái) nisqaqa chawpi Mishikupi huk rimaymi, Warihiyu runakunap rimasqan, utu astika rimaykunaman kapuq. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Malasya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Malasya). +"Uma kamayuq (Malasya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pratibha Patil sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Pratibha Patil sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +13Chaymanta achkiyatinnaqa, tukuy yaĉhakuqninkunata qayamur dusilata akraran. Chaymi paykunataqa niran: "Apustulniykunana kankillapa" nir. + +Kunanqa rihsisunchisya Runa Simita, inkakunah rimayninta, Kay musuhanpi, Supercarretera de Informacion, Internetpa Kancharyninwan. + +Ama admirakuychu "musuqmanta nacinaykichis kanqa" nisqaywan. +Ichaqa huk runam karqa fariseokunamanta, Nicodemo sutiyuq, judiokunapi kamachikuq. +Chaymi Jesus contestarqa: Chiqapta, chiqaptam niyki, pipas mana musuqmanta nacemuqqa, manam Diospa reinonta rikunmanchu, nispa. +Manam pipas wicharirqachu hanaq pachamanqa, ichaqa hanaq pachamanta uraykamuq Runamanta Naceq hanaq pachapi kaqllam. +Diosqa kay pachaman sapallan Churinta kachamurqa, manam runakuna juzganampaqchu, aswan runakuna paywan salvo kanampaqmi. +Kaymi kay juicio, kay pachamanmi kanchay hamurqa, hinaptinmi runakuna, rurasqanku mana allin kasqanrayku, kanchaymanta astawan tutayayta kuyarurqaku. +Llapa mana allin ruraqkunaqa cheqninmi achkiytaqa chay mana allin rurasqankuta mana rikuchikunankupaq. +Karqam huk fariseo Nicodemo sutiyuq runa, payqa judiokunamanta ancha reqsisqam karqa. +Diosqa ancha-anchatam runakunata kuyarqa, chaymi sapallan Churinta qomurqa, pipas paypi iñiqqa mana wañunanpaq, aswanqa wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Condenasqaqa kachkanku, kay pachaman achkiy hamuchkaptin, tukuy mana allinkunata ruwaspanku tutayaytaraq kuyasqankuraykum. +Fariseokunamantataq juj runa Nikodemo sutichasqa karqan, Judiokunaq kurakan. +Jesustaq kutichispa payman nirqan: Cheqaqta, cheqaqta niyki, manan pipas Diospa qhapaqsuyunta rikuyta atinchu, manachus wajmanta paqarimunman chayqa, nispa. +Aychamanta paqarimujqa, aycha; Espiritumanta paqarimuqtaq, espíritu. +Imaynatan Moisés ch'in pampapi mach'aqwayta oqarirqan, chay jinallatataqmi runaq Churinqa oqarisqa kanan. +Kaytaqmi juchachayqa, imarayku k'anchayqa kaypachaman jamurqan, runakunataq laqhakunata astawan munarqanku k'anchaymantaqa, ruayninkuq mana allin kasqanrayku. +Imanaqtin tukuy jaqay mana allin kaqta ruajqa, k'anchayta cheqnikun manataq k'anchayman jamunchu, ruayninkuna mana uyanchasqa kanampaq. +Yallinraq cheqaq ruajqa, k'anchaymanmi jamun, ruayninkuna sut'inchasqa kanampaq, Diospi kasqanta. +Ama musphaychu: "Wakmantan nacenaykichispuni" nisqaymantaqa. +Pipas mana allinkaqta ruwaqqa k'anchaytan cheqnikun, manataq k'anchayman hamunchu, ruwasqankuna mana sut'inchasqa kananpaq. +Cheqaqkaqta ruwaqmi ichaqa k'anchayman hamun, ahinapin ruwasqankunata k'anchay sut'inchanqa Diospa yanapasqan kasqanta yachakunanpaq, nispa. +Nitaqmi kay pachapi kaqkunamanta willashaqtiypas, creenkichishchu. Chayri, ¿imaynataq creewaqchis hanaq pachapi kaqkunamanta willaqtiyrí? +Diosqa ancha-anchatan kay pachapi runakunata munakuran. Chaymi sapallan Wawanta kay pachaman mandamuran, pipas paypi creeqqa ama wañunanpaq, aswanpas wiñay kawsayniyoq kananpaq. +Chaymi huchallapi llapallan kawsaq runakunaqa, k'anchaypi kawsayta cheqnikuspanku, k'anchaymanqa mana ashuyamunkuchu. Sichus k'anchayman ashuyamunkuman chayqa, tukuy mana allinkuna ruwasqankun rikusqa kanman. +Karqan huk runa Fariseokunamanta, Nicodemo sutiyoq, Judiokunaq umalliqnin. +Imaraykuchus sapanka mana allin ruwaqqa cheqninmi k'anchayta, hinallataq mana k'anchayman hamunchu hina ruwasqan ama sut'inchakunanpaq. +Kaytaj chay juchachayqa: K'anchay jamurqa mundoman, runastaj laqhata astawan munakurqanku k'anchaymanta nisqaqa, ruwasqasninku sajra kasqankurayku. +Paypi jap'ikojqa mana juchachasqachu. Paypi mana jap'ikojrí juchachasqañamin, Diospa k'ata Wawanpi mana jap'ikusqanrayku. +Ama t'ukuychu nisusqaymanta: Watejmanta nacenayki tiyan, nispa. +Kaytaj chay juchachayqa: Kay pachaman k'anchay jamorqa, runastaj laqhata k'anchaymanta nisqaqa astawan munakorqanku, sajra ruwanaspi kawsasqankurayku. +Diosqa kay pachaman Churinta kachamorqan, mana runakunata juchachananpajchu, manachayri salvananpaj. +Diospaj Churinpi kreejqa mana juchachasqachu, mana kreejkunataj juchachasqaña kanku, Diospaj ch'ulla Churinpi mana kreesqankurayku. +Mana kreejkunaqa juchachasqaña kanku, imaraykuchus k'anchay kay pachaman jamojtin, paykuna k'anchaymanta nejtin tutayajta munarqanku, mana allinkunata ruwasqankurayku. +Tukuy mana allin ruwajkunaqa k'anchayta chejninku; mana k'anchayman jamunkuchu, mana allin ruwasqanku mana sut'inchakunanpaj. +Judiokuna chawpimanta uj atiyniyuq ancha riqsisqa Nicodemo sutiyuq fariseo runa karqan. + +Juk machasqa qhari chayarun wasinta tutay tutataña. Camaman usturparin map'ay map'a chakintin, chay chakinkunata churarparispa warmimpa human ladopi. Warminta m'uchaspa musiarun hachia asnayta, chaypitaq nin: Warmi, simiykiqa asnanmi hachiata. Warmintaq nin: Yau, upa, kusillo, toqto, machasqa, simiyqa manan asnanchu, pitaq nisurqanki puñun umaykiwan uraypi, chay chakiyta much'ay nispa. + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/f" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +400 0 _ ‎‡a Andrea del Verrochio‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq ch'iquq wan llimphiq‏ + +Runa Simi: T'uqyaylla + +Runa Simi: Huwan XI + +Qiwuña,[1] Qiwiña,[2][3] Qiwña,[2][4][5] Qiñwa[6][7][8] icha Qiwna[9], kichwapi Kiñwa[10] icha Sachakiñwa[11] (genus Polylepis) nisqaqa huk sach'akunam, 4500 mitru hanaqkama wiñaq. 26 rikch'aqniyuq rikch'anam, waysallpu yura rikch'aq aylluman kapuq. Qiwuñaqa ancha alli-allillamantam wiñan, qaranta pisi-pisillamanta k'uskiykuchispa. Chay pisillata paskasqa qaranqa sach'ata chirimantam amachan. +2 Rikch'aqkuna +3 Amachasqa sallqa suyukunapi qiwuña sach'a-sach'akunap tiyan +Ñawpa pachas Punapi ancha achka qiwuña-qiwuñas karqan, kunan pachataq chaymanta chunka ch'iqtallamantas aswan pisillas puchuq kachkan. Tawantinsuyu pachapiqa Inkakuna ama sach'a muthuychu ñiqsi karqan. Ispañulkuna hamuptinqa achka sach'akunas michina ruranapaq muthusqa karqan. +Qiwuña-qiwuña Punapi allin allpapaq ancha chaniyuq kaptinmi, chay sach'a-sach'akunata amachananchikmi tiyachkan. +Mama llaqtap sach'a-sach'a kamayuqninkunaqa qiwuña ranti utqaylla wiñaq kalistukunatam churayta munan, runakunata q'iruwan kawsachinapaq. Chaywanpas huk kawsay pacha amachaq tantanakuykunam ayllu llaqtakunawan yanapanakuspa musuq qiwuña-qiwuñakunata churayta munan. +Rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Polylepis rugulosa, Sajama mamallaqta parki, Buliwya +Amachasqa sallqa suyukunapi qiwuña sach'a-sach'akunap tiyan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Amachasqa sallqa suyu +Qusqu suyu Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu Polylepis sericea, Polylepis pepei, Polylepis pauta, Polylepis lanata +San Martin suyu Abiseo mayu mamallaqta parki Polylepis pepei, Polylepis pauta +Qusqu suyu / Mayutata suyu Manu mamallaqta parki Polylepis pauta +Ayakuchu suyu Pampa Galeras - Bárbara D'Achille mama llaqta risirwa Polylepis incana +Anqash suyu / Wanuku suyu / Lima suyu Waywash Urqukuna risirwa suyu Polylepis incana +Hunin suyu / Qusqu suyu Utishi mamallaqta parki Polylepis canoi +↑ Rimana 6, Kuskanchik Yachasunchik, Qichwa. Perú Suyupi Yachay Kamayuq, Lima 2013, p. 104. Qiwña sach'ata tarpusunchik. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qiwuña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qiwuña +Katiguriyakuna: +Waysallpu yura rikch'aq ayllu +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:00, 17 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Inkisisyun nisqapi hipachiy: Chinaku kaymanta ch'atasqatam hipachichkanku, 18 kaq pachakwatapi, Ispañapi. +Hipachiy (latin simipi, kastilla simipi: tortura) nisqaqa runap huk hap'isqa, samk'asqa runata nanachiyninmi, k'iriyninmi, muchuchiyninmi, ima millaytapas rurapuyninmi, chay runata imatapas willachinapaq icha ima huktapas rurachinapaq. Ancha millay hipachiyqa nanachisqa runata wañuchinmi icha mutuchispa wañuyninkama unquchinmi. +Ñawpa pacha tukuy mama llaqtakunas samk'asqa runakunata hipachirqan, ahinataq Iwrupapi inkisisyun nisqapi, layqa qulluypipas waranqa-waranqa bruja sutinchasqa warmikunata huk runakunatapas, wañuyninkama. +Huñusqa Nasyunkunaqa 1948 watapi Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy nisqapi hipachiymanta amachayta runa hayñimanmi rimarirqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Runa hayñi k'iriy +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:07, 6 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wiraqucha Inka Inkakunap pusaq ñiqin qhapaqninsi karqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Yawar Waqaq +Qhipaqnin inka qhapaq: Pachakutiq Inka Yupanki + +Katiguriya:Ruwaq:la - Wikipidiya +Katiguriya:Ruwaq:la +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:la. + +Fernando de la Rúa sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin tarpuy killapi 1937 watapi paqarisqa Córdoba llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikumi qarqan. + +Lao Tzu (chinu simipi 老子, pinyin: lǎozǐ, kastilla simipi: Lao Tsé, Machu Yachaq ) sutiyuq runaqa huk Chunwa yachay wayllukuqsi karqan, ru llup'ina nisqa iñiypa kamaqninsi. +Paqarisqa Ku (苦縣 Kǔ Xiàn) llaqtapi, Chǔ suyupi (楚). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lao Tzu. + +Franz Liszt sutiyuq runaqa (Raiding llaqtapi (Unriyapi) paqarisqa 22 ñiqin kantaray killapi 1811 p'unchawpi; † Bayreuth llaqtapi (Alimanyapi) wañusqa 31 ñiqin anta situwa killapi 1886 p'unchawpi) huk Magyarsuyu mama llaqtap rumantiku musika takichaqmi karqan. + +2 chaniyuq tikraykuna ayay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uetersen llaqtaqa Schleswig-Holstein/Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Uetersen llaqtapiqa 17.865 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). + +Sisa nina runakuna ñan inti wanpra. + +Paqarisqa Arhintina, 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1899 watapi, +Wañusqa Suwisa, 14 ñiqin inti raymi killapi 1986 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: El Aleph +Jorge Francisco Isidoro Luis Borges sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1899 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - 14 ñiqin inti raymi killapi 1986 watapi wañusqa Genève llaqtapi), Arhintina mama llaqtamanta qillqaqmi yachaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jorge Luis Borges. + +Parcoy distritu, Patas pruwinsya, 1995 watapi +La Soledad (kastilla simipi: La Soledad) nisqaqa huk uchuy llaqtam Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi, Patas pruwinsyapi, Parquy distritupi. +Llaqta (Patas pruwinsya) + +"Yura pacha" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lisboa llaqtaqa Purtugal mama llaqtap uma llaqtanmi. Lisboa 564 657 runakunam kawsachkanku (2001). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lisboa. + +Paqarisqa USA Los Angeles, 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1974 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: The Revenant (kuyu walltay) +Leonardo Wilhelm DiCaprio sutiyuq runaqa (11 ñiqin ayamarq'a killapi 1974 paqarisqa Los Angeles llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap aranway pukllaqmi. + +Pampa qucha (Kastilla simipi: ...) nisqaqa Piruwpi, Wankawillka suyupi huk qucham. + +Tübingen llaqtaqa Huk Alimanyapi llaqtam. Tübingen llaqtapiqa 83.248 runakunam kawsachkanku (2011 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tübingen. + +Hannah Arendt sutiyuq warmiqa (14 ñiqin kantaray killapi 1906 watapi paqarisqa Hannover llaqtapi - 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1975 watapi wañusqa New York llaqtapi) huk Alimanya USA nuna yachaqsi, Waq'ayay yachaq, willay kamayuq, yachay wayllukuqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hannah Arendt. +Willay kamayuq (Alimanya) + +(Anqas Urquwallqa mamallaqta parki-manta pusampusqa) + +Ronaldinho (Ronaldo de Assís Moreira) sutiyuq runaqa; (* 21 ñiqin pawqar waray killapi 1980 watapi paqarisqa Porto Alegre llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +11 Karu Llaqtamanta + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Nihun) + +Katiguriya:Wankasanku pruwinsya 27 Aug 2013 _ 03:54 pm + +www.kunaschk.de + +*LUZMILA CARPIO . Wiñay llaqta + +1.4. Qillqaqkunaqa apachimunqakutaq pisi rimayllapi pi kasqankuta (suqtamanta pusaq siqikunakamalla – 6 a 8 líneas). +2.5.2 Qillqaqa iskay pahinakunallapi kanqa (2 págs. máximo). + +400 0 _ ‎‡a Simón Rodríguez‏ ‎‡c Winisuyla mama llaqtayuq yachachiq wan qillqaq‏ + +Runa Simi: Waranway yura rikch'aq ayllu + +Lliw runakunam nacesqanchikmantapacha libre kanchik, lliw derechonchikpipas iguallataqmi kanchik. Yuyayniyoq kasqanchikraykum hawkalla aylluntin hina kawsayta debenchik llapa runakunawan. +PICHQA KAQ (5) +Lliw runakunam llaqtanchikpi qespinchik, chayraykum llaqtanchikpaq deberniyoq kanchik. + +Runa Simi: Ikwadur unancha + +Qhapaq Raymi (1) + +Runa Simi: Tantasqa (Wanuku) + +Hallka k'iti k'anchar +T'asra: Hallka k'iti k'anchar +Hallka k'iti k'anchar ( kastilla simipi: área, superficie) nisqaqa pacha tupuypi hallka k'itip tupuyninmi, huk imappas iskaynintin chiqanyachikuq pustun (diminsyun nisqakuna): suni kaywan sayt'u kay. +Huk f(x) kancha chani suyup ukhunpi hallka k'iti k'anchartaqa intigral huchhay nisqawanmi yupahap'inchik. + +Runa Simi: Yuraqchupa luwichu + +Santa Mariya mawk'a llaqta, Tarata distritu +Uma llaqta Tarata +Tarata distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Tarata) Piruw mama llaqtapi huk distritum , Taqna suyupi , Tarata pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tarata llaqtam. +Quchakuna: Kasiri qucha + +Willem Adelaar sutiyuq runaqa (1948 watapi paqarisqa Den Haag llaqtapi, Urasuyupi) huk nirlandis simikunamanta yachaqmi. +Willem Adelaarqa Antikunapi rimaykunatam k'uskipayarqan, ahinataq Tarma runasimitam, Pakaraw runasimitapas. +Qillqaq(Urasuyu) + +Juan Manuel Santos Calderón sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1951 watapi paqarisqa Bogotá llaqtapi - ) Kulumbya mama llaqtayuq musikuqmi, pulitikum kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Manuel Santos. + +Kanchas rit'i urqu Chakas llaqtamanta rikuska +Tiyakuynin Anqash suyu, Asunsyun pruwinsya, Aquchaka distritu, Chakas distritu +Kanchas (kastilla simipi: Nevado Canchas / Camchas) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, huk rit'i urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Asunsyun pruwinsyapi, Aquchaka distritupi, Chakas distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 6.049 mitrum aswan hanaq. [1] [2] + +Wallpasqa simikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Shukllachishka Kichwa - Urin runasimi - Allin qillqay - Siq'i llumpa - Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Suntur - Qhichwa simipi pilikulakuna - Simi qullqakuna - Lista: Simi taqikuna / Qhiswa rimayninchismanta yachaykuna - Chanin yachaykuna - Yachakuqkunapa Simi Qullqakuna +Qhichwa simi kamachiy: Simi kamachiy - Sutirimana - Ruray rimanachay - Hinarimana - Rikch'ayrimana - Ruray rimanachay - Sapaq yupa - Achkha yupa - Sutip rantin +Qillqaqkuna -Harawi - Willakuy - Willakuykuna - Munay qillqa -Aranwa - Kawsay rikch'a: Don Quijote / Quyllur llaqtayuq wawamanta +Simi yachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +2 chaniyuq tikraykuna t'iqsi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +kaqpi kanku: chikllasqa1chikllasqa2 + +Qullqi rakiraki (inlish simipi silver fern, mawri simipi punga) kan rikch'aq tinku mallki rakiraki Musuq Silandapi. Kan Musuq Silandaq uk chaniyuq unancha. + +Macas L (2010) Sumak Kawsay. Revista Yachaykuna. + +Sulluchiy (abortio) nisqaqa runap munasqan, qallarichisqan sulluymi. Chay sulluywanqa sullu nisqa runachaqa wañunmi. +Achka mama llaqtapiqa chay sulluchiy ati q'umam, huk mama llaqtakunapitaq wiksayaypa ñawpa killa pachankunapi saqillasqam. Kristiyanu Inlisyaqa sulluchiyman ama ninmi, warmi hayñikunapaq llamk'aykuq tantanakuykunataq sulluchiy hayñipaqmi riman. + +ayllutiqsimuyu.com + +San Juan 18:30 QUFNT - Paykunaqa niranllapa: —Kay runa - Bible Search + +Runa Simi: Bora witoto rimaykuna + +Runa Simi: Q'umir + +Paytaj kutichisqa: "epistolasqa, apostolespa warmisnin karqaku" nispa. + +Runa Simi: Cienfuegos pruwinsya + +aywiki Amarujawira jach'a suyu +quwiki Awqaq sipas suyu + +Runa Simi: Rumiyasqa + +Chakra kamay nisqaqa runap chakrankunapi yapuynin, tarpuynin, aymurayninpas, chay yurakuna puqunanpaq, mikhunanchik tukunanpaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chakra kamay. + +T, t nisqaqa latin siq'i llumpapi iskay chunka kaq sanampam. Qhichwa simipitaq chunka suqtayuq kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Viana do Castelo distritu (kastilla simipi Distrito de Viana do Castelo, nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Viana do Castelo llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Viana do Castelo distritu. + +Sunin (kay kiti qhichwa simipi: Shunin) nisqaqa huk llaqtam Piruwpi, Sunin suyupi, Sunin pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Hunin pruwinsya) + +Ahus k'aspi (Ajos kaspi), Ahus qiru (Ajos kiru),[2] Misunsal[3] icha Arañakaspi[4] (Cordia alliodora) nisqaqa huk rikch'aq sach'am, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ahus k'aspi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ahus k'aspi + +Waskhaqucha nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Waskhaqucha (sut'ichana) rikuy. +Tiyay: Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Qarwaqayan distritu +Waskhaqucha nisqaqa (Huascacocha) Piruw mama llaqtapi huk qucham, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Qarwaqayan distritupi.[1] +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu, Yawli pruwinsya (Hunin suyu) +Qucha (Hunin suyu) + +Tiyay Taqna suyu, Taqna pruwinsya, P'allqa distritu, Tarata pruwinsya, Istiki distritu +Jach'aqullu nisqaqa (aymara simi, jach'a: hatun, qullu: urqu: "Hatun urqu"; kastilla qillqaypi: Nevado Achacollo) Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk rit'i urqum Barroso wallapi, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi, P'allqa distritupi, Tarata pruwinsyapipas, Istiki distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.650 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Tarata pruwinsya, Piruw + +Santiago de Chile Yachay Suntur (kastilla simipi: Universidad de Santiago de Chile) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Santiago de Chile Yachay Suntur, 21 ñiqin inti raymi killapi 1848 watapi kamarisqa karqan (169 watayuq). + +Кечуаqu: juchhayachapa; yupa hap'ichiy; arithmitika + +Guadalupe Pallan (kastilla simipi: Virgen de Guadalupe, Nuestra Señora de Guadalupe ) nisqaqa Mishiku mama llaqtapi huk raymim, chakra yapuy killapi. Guadalupe Pallanqa Mishikup wan Awya Yala patronanmi nisqa. +Raymi: 12 ñiqin qhapaq raymi killapi. + +quwiki T'uqu llaqta + +Jatun qucha: Lago. + +Mama llaqta Nurwiga +Runa ñit'inakuy 1.218 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 453 km² +Hanaq kay 1 m +Kamasqa wata 1048 +Oslo llaqtaqa Nurwiga mama llaqtap uma llaqtanmi. Oslo llaqtapiqa 547 155 runakunam kawsachkanku (2006). + +Runa Simi: Kantarawi distritu + +Musuq Ispaña Qhapaq ranti suyu - Wikipidiya +Uma llaqta Mishiku llaqta +Musuq Ispaña Qhapaq ranti suyu nisqaqa 12 ñiqin kantaray killapi 1535 p'unchawmanta 8 ñiqin pawqar waray killapi 1820 p'unchawkama kunan Mishikupi, Chawpi Awya Yalapi, Philipinakunapipas ispañul kulunyas karqan. + +Qhupiyapu pruwinsya - Wikipidiya +Saywitu: Qhupiyapu pruwinsya +Qhupiyapu pruwinsya [1] nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Copiapó) Chili mama llaqtapi, Atakama suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qhupiyapu llaqtam. +Llaqtap sutinqa Copiapó nisqa (Qhupiyapu) aymara simimantam; qhupi: llamp'u (icha llanp'u), yapu: chakra; [2] "Llamp'u chakra" icha "Puquna chakra". + +Machu Pikchu icha Machupíkchu [1] icha Patallaqta[2] nisqaqa (QSHKS qillqaypi: Machu Piqchu icha Machu Pijchu), Piruwpi, Qusqu suyupi kaq mawk'a llaqtam, Inkakunap qhipaq pukaranmi karqan. +Hacha hacha sumaqkay rankachikuqyuq, Machupíkchu pukara [3] tiyaykan hatikasa Qosqo chawpi Antikunapi. Kaykan 2.430 t. q. s. h. [4]. Qusqu (Qosqo) [5] llaqtamantaqa 70 km. [6] karum. +Manam hayk'appas Ispañamanta awqakuna chay llaqtata tarirqaptinku, chinkaykurqan. 1911 watapi USA-manta wiñay kawsay yachaqmi, Hiram Bingham, tarirqan; llapan Pacha runakuna musyananpaq. Kunanqa tukuy tiksi muyumanta Piruwman hamuykuq karu puriqkunap lliwmanta aswan watukusqanmi llaqta. +2007 watapi 7 ñiqin anta situwa killapi p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Machu Pikchutaqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. +Lima (Mawk'a llaqta) +Ariqipa (Mawk'a llaqta) +↑ Tatkikuna qucha s'iqin hananpi. +↑ 1 km = huk waranqa tatkikuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Machu Pikchu. +Mawk'a llaqta (Qusqu suyu) + +Yupay yachay - Wikipidiya +Yupay yachay, Yupaykamay,[1] Yupa awa,[2] Khipukamay,[3] Yachaysimi, Yupana, Yachaqay icha Huchhawa nisqaqa, Kichwapi Mashnayyachay[4] (Mathimatika nisqapas, grigu simimanta: Μαθηματικά) huchhakunamanta yachaymi, yupa hap'ichiypas pacha tupuypas. + +Punapi ichhu-ichhu, qhipaqpi Q'umirqucha (P'utuqsi suyu, Buliwya) +Puna nisqaqa Javier Pulgar Vidal-pa nisqankama Piruwpi, Antikunapi sallqa suyum, mama quchamanta 4000 mitru hanaqmanta 4800 mitrukama. +3 Waytakuna ( tikakuna) +Uqsa (huk hatun qachu yurakuna / Poaceae) +Waytakuna ( tikakuna)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Qharastaq icha Traktur (tractor) nisqaqa chakrakunapi t'akllakunata, huk chakra kamay llamk'anakunata, qallapurinatapas qharastanapaq antawam. + +17 ñiqin anta situwa killapi - 1822 – 2 ñiqin tarpuy killapi - 1824 +Awqaq suyuyuq +José Bernardo de Tagle y Portocarrero sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin pawqar waray killapi 1779 paqarisqa Lima llaqtapi - †26 ñiqin tarpuy killapi 1825 wañusqa Kallaw llaqtapi) huk Piruw mama llaqtap awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. Marqués de Torre Tagle, Awqaq suyuyuq wan pulitiku. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: José Bernardo de Tagle. +Piruw Umalliq +17 ñiqin anta situwa killapi 1823 watapi - 2 ñiqin tarpuy killapi 1824 watapi + +Katiguriya:Tomás Frías pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Tomás Frías pruwinsya +"Tomás Frías pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +3 chaniyuq tikraykuna mach'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: mach'a1mach'a2mach'a3 + +Churupampa – Piluta hayt'aq warmikunaLlamk'apuy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:ay. + +Michel Demitri Chalhoub Omar Sharif sutiyuq runaqa (10 ñiqin ayriway killapi 1932 watapi paqarisqa Iskandariya llaqtapi - 10 ñiqin anta situwa killapi 2015 watapi wañusqa Qahira llaqtapi), huk Ihiptu mama llaqtap aranway pukllaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Omar Sharif. + +Chuqlluqucha pruwinsya - Wikipidiya +Chuqlluqucha jisk'a suyu +Uma llaqta Chuqlluqucha (Castrovirreyna) +Chuqlluqucha pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Chuqlluqucha jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Castrovirreyna) Piruw mama llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chuqlluqucha llaqtam. +Quchakuna: Agnococha - Chuqlluqucha - La Virreyna qucha - Paququcha - San Phransisku qucha - Turpu qucha - Urququcha - Wichinka qucha + +Yawar ispay (Haematuria) nisqaqa yawarwan ispaymi. + +Wankarki distritu (kastilla simipi: Distrito de Huancarqui) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Wankarki (Huancarqui) llaqtam. + +Llaqta MachuPicchu Pueblo(Machu Picchu) + +кечуа Piruw Mama Llaqta + +Rikuy LLaqta. + +Runa Simi: Namkin + +K'apra icha Raqch'i nisqaqa (grigu simipi Κεραμική [keramikí], chaymanta kastilla simipi: cerámica) nisqaqa t'urumanta icha ch'aqumanta rurasqa, kañasqa imakunam, mikhunata waqachanapaq, hukkunapaq. + +"Hatún P'unchay Wata Qallariy Sinkuy" + +Mamallaqtapura Qullqi Qullqa + +Runa Simi: Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin + +Runa Simi: Antawa llallinakuy + +Runa Simi: Baltiku hatun qucha + +Llamk'apusqakunata maskay +Pata musuqchasqakunallata rikuchiy P'anqa kamarisqakunallata rikuchiy Aslla llamk'apusqakunata pakay +Manam kay hina hukchasqakuna kanchu. +Hayk'a llamk'apusqankuna · Sapsi llamk'apusqankuna · IP huchhamanta willakuna · utrace · RBLs +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Utku icha Utkhu (genus Gossypium) nisqakunaqa thansa kaq yurakunam, chakra yuram. Murunkunap hawanpi q'aytuchakunam. Chay q'aytuchakunawanqa utku nisqa q'aytukunatam puchkanchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Utku yura. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Utku yura + +Miguel Hernández Gilabert (* 30 ñiqin kantaray killapi 1910 watapi paqarisqa Orihuela llaqtapi - 28 ñiqin pawqar waray killapi 1942 watapi wañusqa Alicante llaqtapi), Ispaña mama llaqtayuq qillqaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miguel Hernández. + +Podocarpus mama llaqta parki - Wikipidiya +Kamasqa wata 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1982 watapi (A.M. No. A-0398) +Quchakuna: ~ 100 qucha; Compadre quchakuna +Intimpa yura rikch'aq ayllu Podocarpaceae +www.ambiente.gov.ec Podocarpus mama llaqta parkimanta (kastilla simi) +www.ecuador-travel.net / Podocarpus mama llaqta parkimanta (inlish simi) + +Tikraynin yachaywasi Kastillanu simipi: + +Mama llaqta Kulumbyanu +Carlos Alberto Valderrama Palacio, "El Pibe" sutipaq, (*2 ñiqin tarpuy killapi 1961 paqarisqa Santa Marta (Kulumbya) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Kulumbya piluta hayt'aqmi. +Miami Fusion Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1998 22 3 +Tampa Bay Mutiny Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1999-2001 77 5 +Colorado Rapids Hukllachasqa Amirika Suyukuna 2001-2002 39 1 + +Wiqi nisqaqa ñawikunamanta paqariq yakum. Waqachkaspanchikqa wiqikunatam hich'anchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiqi. + +Katiguriya:Takiq (Piruw) +"Takiq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Bilhika, 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1914 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Rayuela, Casa tomada +Julio Cortázar sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1914 watapi paqarisqa Brussel llaqtapi - 12 ñiqin hatun puquy killapi 1984 watapi París wañusqa llaqta ñiqpi), Arhintina mama llaqtamanta qillqaqmi yachaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Julio Cortázar. + +Doña Bárbara nisqaqa 1929 kawsay rikch'a liwrum, Winisuyla Rómulo Gallegos qillqaqpa qillqasqa. + +Drenthe nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Drenthe, Drente. +Uma llaqtanqa Assen llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Drenthe pruwinsya. + +Supikiwa (Stachys arvensis) nisqaqa Piruwpi kawsaq hampi yuram. + +Sussex, Hukllachasqa Qhapaq Suyu. + +Pruwinsya Eustaquio Méndez pruwinsya +San Lorenzo munisipyu (kastilla simipi: Municipio (Villa) San Lorenzo) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Eustaquio Méndez pruwinsyapi, Tarija suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Lorenzo llaqtam. +Mayukuna: Pilaya mayu +San Lorenzo munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Calceolaria. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Calceolaria + +Porto Alegre llaqtaqa Brasilpi (Urin Hatunmayu suyupi), Brasil wamp'urani huk hatun llaqtam, Purtuyiskunap 1772 watapis tiksisqan. +Porto Alegre llaqtaqa 1 409 939-chá runayuq kachkan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Porto Alegre. + +Ununoktiyu, Uuo (musuq latin simipi: Ununoctium) nisqaqa huk umiña wapsi qallawam, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. Manaraqmi tukuna sutinchu. + +Chapakkunapa antawakunata kay 2016-2017 wata hatukunmi. +KALLPANA KAY 5K "ÑUKA KAWSANI MANA SHIRAYKUNAWAN, YUYARINKI" KAY 2018 WATA. + +15 Runakuna + +04 - Qarqusqamasikunapaq + +Runa Simi: Indya + +Runa Simi: Ñit'isqa phiruru + +Runa Simi: Ageop qillqasqan + +awqaf.gov.qa +idlam.gov.qa + +Feliz QHAPAQ RAYMI + +quwiki Moysespa kimsa ñiqin qillqasqan + +Usiyanu qucha + +Verónica Judith Sáenz Castro sutiyuq warmiqa icha Verónica Castro (* 19 ñiqin kantaray killapi 1952 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi - ) huk Mishiku Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi wan takiq karqan. +2.2.1 Mishiku mamallaqta +Mishiku mamallaqta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Italya mamallaqta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Arhintina mamallaqta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Verónica Castro. +Ñawikaruy pukllaq (Mishiku) + +Runa llaqta - Wikipidiya +(Runallaqta-manta pusampusqa) +Runa llaqta nisqaqa huk hina, huk kultura nisqayuq, huk mama llaqtapi kawsaq runakunam. +Huk Abya Yalapi kawsaq indihina runa llaqtakuna: +Qhichwa runakuna, Kichwa runakuna - kay runa llaqtakunam: +Waraniyi runakuna - kay runa llaqtakunam: +Lak'otakuna (Chinchay Awya Yalapi) +Huk mama llaqtapi kawsaq runa llaqtataqa nasyun ninchikpas. + +Paqarisqa USA, Louisville, 17 ñiqin qhulla puquy killapi 1942 watapi +Wañusqa USA, Phoenix, 3 ñiqin inti raymi killapi 2016 watapi +Cassius Marcellus Clay, Jr. sutiyuq runaqa, icha Muhammad Ali (* 17 ñiqin qhulla puquy killapi 1942 watapi paqarisqa Louisville llaqtapi - 3 ñiqin inti raymi killapi 2016 watapi wañusqa Phoenix llaqtapi) huk USA mama llaqtap saqmanakuyuq kuyu walltaypipas aranway pukllaqmi karqan. Apuwasinyuq pukllaykuna Kurku kallpanchaq +Kurku kallpanchay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muhammad Ali. +Saqmanakuyuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Kamasqa Llamayu phaxsi 13 1936, Oscar Benavides Umalliq. + +China nisqaqa kaykunatam niyta munan: +China nisqa mama llaqta, qhaway + +Puerto Maldonado nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Mayutata suyup uma llaqtanmi. +Puerto Maldonado llaqta ñiqpi +Tampupata mama llaqta risirwa +Llaqta (Mayutata suyu) +Llaqta (Tampupata pruwinsya) + +Katiguriya:Wasichay kamayuqkuna (Italya) - Wikipidiya +Katiguriya:Wasichay kamayuqkuna (Italya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wasichay kamayuqkuna (Italya). +"Wasichay kamayuqkuna (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Wasichay kamayuqkuna (Mama llaqta) + +Rimaykunap ayllun: Peba yagua rimaykuna +Yagua simi (Yagua) nisqaqa 5.700-chá Yagua runakunap rimayninmi, Piruwpi Luritu suyupi, Ikitus llaqtamanta antinpi. + +Taro Aso, Tarō Asō (Nihun simipi: 麻生太郎), sutiyuq runaqa, *20 ñiqin tarpuy killapi - 1940 paqarisqa Iizuka llaqtapi - ). +2008 watamanta 2009 watakama ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. + +2 ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 101 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 200 watapi puchukarqan. + +Qhapaq Runa Simi + +Ika Ikuna ( @ika.berbichashvili ) + +400 0 _ ‎‡a Manolete‏ ‎‡c mggIspaña mama llaqtayuq turup wañuchiq‏ + +Runa hayñi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Runa hayñi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Runa hayñi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runapa kaqnin (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runapa hayñin (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runap hayñin (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runap kaqnin (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runa chikaykuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qispi kay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Punku p'anqa: Llaqta pusay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Punku p'anqa: Yachachiy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhali kay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runakunapa derechonkuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runakunap derechonkuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runakunap dirichunkuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runakunaq derechonkuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runakunaj derechonkuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runa chayaqi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runa chayaqikuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runap chayaqinkuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Runap chayaqin (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +jina junt'akunan tiyan" +junt'akunan tiyan. Chay jatuchaq jallp'asniyuq, 5.000 +wata, nikullantaq ima chhikantataq jap'isqayku, alcanzanawaykupaq +michinanpaq, chacareroman qukunan tiyan uk suyu jallp'ata, chaypi +Kunan ajinallapuni kachkan, manaña aynuqa respetakunchu chaylla, +aynuqasllapi karqa, chanta puquq sumaqta, mana puquchikchu +Barbechos nisqa ruwakunan kaq paray killas, chaypi qhuras jallp'a +tiyan sumaq puquy. Mana ismuykuchinchiq chayqa mana puqunchu +warminta nisqa: +mikhunata qarasqa. Kay +allqitunkupis kasqa nin, chay +nipunitaq saksakunchu. Runaqa. +mana qan saqsakunkichu, nisqa. +tukuy ima mikhusqan kasasqa. + +Runa Simi: Llamk'ay sayachi + +Sinru qillqa:Inlatirra suyupi wat'akuna + +Kamasqa 9 uru Llamayu phaxsin 1925 mara, Augusto Leguía Umalliq. + +Língua quíchua (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +quwiki Katiguriya:Nobel Suñay Chaqllisinchipi + +Giuseppe Garibaldi Italya mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku + +Jallu qallta phaxsi 2: José María Arguedas, Piruw qillqaq . + +Naucalpan llaqtapi ñan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Naucalpan de Juárez. +Munisipyu (Mishiku) + +Hurkay icha Payi nisqaqa (kastilla simipi salario) llamk'aqpa rurasqanpaq chaskisqa kañinam. +Allin hurkayqa achka mama llaqtakunapim llamk'aqpa hayñinmi. + +Filip Vujanović (sirbya simipi:Филип Вујановић) sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1954 watapi paqarisqa Beograd llaqtapi - ) huk Yanaurqu mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku karqan. +Churinkuna: Tatjana, Nina wan Danilo. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Filip Vujanović. +Beograd llaqtapi paqarisqa + +Ura nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Ura (sut'ichana) rikuy. +Ura (latin simi icha kastilla simimanta: hora) nisqaqa huk pacha tupum, huk p'unchawpa iskay chunka tawayuq ñiqin rakinmi. + +Tikraynin yarqhasqa Kastillanu simipi: + +Antisana (kastilla simipi: Antisana) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk nina urqum, Napu markap kuntinpi, Antisana risirwapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.704 / 5.753 mitrum aswan hanaq. Kitu llaqtamantaqa 55 km karum. + +Pariwana nisqa pisqumanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Flamenco nisqaqa huk ispañapi paqarisqa tusuymi. + +Kilta rimaykuna nisqaqa indu iwrupiyu rimaykunap huk urin rimaykunap ayllunmi, ñawpa pacha kunti Iwrupapi rimasqa, kunantaq Ilandapi, Hatun Britanyapi, Britunsuyupi (chincha Ransiyapi) chaylla. +Kaymi rimasqaraq kiltiku rimaykuna: +Kamri simi: 610.000 rimaqkuna (mama rimaqkuna) +Britun simi: 300.000 rimaqkuna (mama rimaqkuna) +Kurniku simi: 3.500 rimaqkuna (lliw qhipaqta yachaqasqa, mama rimaqkunaqa manam kanchu) + +Giugliano in Campania llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Giugliano in Campania. + +Lluq'ana talta nisqaqa wawakunap lluq'aykunanpaq pukllanam, taltam, sach'ap kurkunmanta, waskakunamanta icha asiru pilakunamanta rurasqa. + +Qallariy willañiqi ‎(1150 × 799 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 1,78 MB; MIME laya: image/png) + +Mayutata Suyu + +Ketšua (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +3Diosqa atiyninwanmi tukuy imapi yanapawanchis, paypa munasqanman hina kawsananchispaq. Saynataqa yanapawanchis, payta reqsisqanchisraykun. Diosqa ancha atiyninwan, hinallataq ancha khuyakuyninwanmi waqyawaranchis, payllapaqña kawsananchispaq.4Hinaspan Diosqa ancha sumaq prometesqanman hina yanapawanchis, tukuy imatapas munasqanman hina ruwaspa, payman rikch'akunanchispaq. Hinaspapas Diospa chay prometesqanqa ancha valorniyoqmi. Chaykunatan qankunaqa (paypi creesqaykichisrayku), huk hatun bendicionta hina chashkirankichis, tukuy wañuyman apaq huchakunamanta ayqekunaykichispaq. + +QHAPAQ ÑAN (LIMA) + +400 0 _ ‎‡a Gina Lollobrigida‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Kañina + +Runa Simi: Hudyu iñiy + +Quechua: yachay wayllukuy (qu) + +Qhichwa suyu - Wikipidiya +Qhichwa suyu nisqaqa Javier Pulgar Vidal-pa nisqankama Piruwpi, Antikunapi sallqa suyum, mama quchamanta 2300 mitru hanaqmanta 3500 mitrukama. +1.1 Piruwpi paqarisqa +Piruwpi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruwman apamusqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kalistukunata (Eucalyptus spp., Awstralyamanta apamusqa) musuq sach'a-sach'ata ruranapaq churanku. + +Buliwyapi: Pando suyu +Piruwpi: Mayutata suyu, Ukayali suyu +Rimaykunap ayllun panu rimaykuna +Buliwyapi Indihina runa llaqtakuna +Yaminawa, Yaminahua, Jaminawa icha Yamanawa nisqaqa lliw yaminawa simita rimaq runakunam, Uralan Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Brasilpi, Buliwyapi, Piruwpipas tiyaq. +Paykunaqa Chandless mayuwan Yurúa mayuwan patakunapi kawsanku. +Buliwyapiqa paykuna Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsanku. +Pando suyu Nicolás Suárez pruwinsya Bolpebra munisipyu Puerto Yaminahua +Ukayali suyu Atalaya pruwinsya Raymondi distritu, Sipawa distritu, Yurwa distritu +Mayutata suyu Tawamanu pruwinsya Tawamanu distritu +Yaminawa runakunaqa yaminawa simitam rimanku. +Huk sutikuna (qhichwa simi - yaminawa simi): + +Mama aqha nisqaqa mama aqha p'uchquy nisqapi winupi, aqhapi kaq ethanulmanta icha wayu hillipi kaq misk'imanta tukukuq p'uchqu puriqlla chaqrusqam, yakupi chullusqa mama aqha p'uchqu (ethan p'uchqu, CH3COOH) nisqa karbuksi p'uchqum, mikhunakunata puchquchanapaq llamk'achisqa. mama aqha añakikunam chay alkulta icha misk'ita muksichaqwan ruranachin. + +Paqarisqa Rusya, 9 ñiqin tarpuy killapi 1828 watapi, +Wañusqa Rusya, 20 ñiqin ayamarq'a killapi 1910 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Voyna i mir, Anna Karenina +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Voyna i mir nisqa kawsay rikch'anmi karqan. + +(Hunt'a killa-manta pusampusqa) +Killapura, Killa hunt'a, Hunt'a killa icha Paya killa nisqa killa mit'apiqa tukuy k'anchaq killantintam rikunchik. Chay pachapiqa tiksi muyu intip killawan chawpinpim kachkan. +Killa mit'akuna + +Sinchi muyuq wayra (tornado) nisqaqa tuyllalla ancha uchuylla k'itichapi kachkaq pillunkuy wayram, ancha sinchita phukuq. Chay pinkuyllaqa maymantapas maymanpas purinmi, ichataq huk tuyllapi huk pustuchapi kachkan, ichataq ancha hawamanmi kachkan. +Chay hatun wayrakunaqa achka imakunatapas apakuyta atinmi, runakunata anchata llakichispa. + +Ñawpaq klubnin Jong FC Twente (piluta hayt'aq) +Renato Fabrizio Tapia Cortijo sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin anta situwa killapi 1995 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ), huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Thorbjørn Jagland ( * 5 ñiqin ayamarq'a killapi 1950 watapi paqarisqa Molde llaqtapi - ). Nurwiga mama llaqta pulitiku wan Uma kamayuq. +25 ñiqin kantaray killapi 1996 watamanta 17 ñiqin kantaray killapi 1997 watakama ñawpaq kuti Nurwigapa Uma kamayuqnin karqan. +10 ñiqin kantaray killapi 2005 watamanta 1 ñiqin kantaray killapi 2009 watakama ñawpaq kuti Nurwigapa Rimana huñunakuy Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Thorbjørn Jagland. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi kapchiy (Bulgarya). + +Qispichiqkuna Kangurusuyupi - Wikipidiya +Qispichiqkuna Kangurusuyupi (inlish simipi The Rescuers Down Under, kastilla simipi: Bernardo y Bianca en Cangurolandia) nisqaqa 1990 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Mike Gabrielmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. Pilikula nisqaqa ñiqin piti pilikula Qispichiqkunaqa. Chay pilikulapi qispichiqkunaqa iskay ukucham. + +Aswan hatun llaqta Hunyara +Runa llaqtap sutin salomonense/a +Salumun Wat'akuna wat'akunaqa Pasiphiku mama quchapi, Usiyanyapi huk wat'akunam, mama llaqtapas. + +Misiones suyu saywitu (Parawayi) +Misiones suyu (kastilla simipi: Departamento de Misiones), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Juan Bautistami. +San Ignacio suyu. Kamasqa 10 ñiqin anta situwa killapi 1945 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Misiones suyu. + +Paqarisqa 30 ñiqin tarpuy killapi 1962 watapi(56 watayuq) +Mama llaqta Urasuyu +Frank Rijkaard sutiyuq runaqa, (* 30 ñiqin tarpuy killapi 1962 watapi paqarisqa Amsterdam (Urasuyu) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Urasuyu piluta hayt'aqmi. +2.2 Pukllay kamachiq +2.2.1 Mama llaqta kampiunatukuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Frank Rijkaard. +Pukllaykamachiqkuna (Urasuyu) +Piluta hayt'aq (Real Zaragoza) + +Piruw Lima 10 ñiqin kantaray killapi 1923 +Andrés Avelino Cáceres y Dorregaray sutiyuq runaqa, "Andis Bruju" sutichasqapas (* 10 ñiqin ayamarq'a killapi 1836 paqarisqa Ayakuchu llaqtapi, 10 ñiqin kantaray killapi 1923 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. Hirka suyupi charapuran hatikaamusqa yaqa chilikikunata, unayraq purikachachiran. Wamachuku maqanakuypi llalliyaran. +Ayakuchu llaqtapi paqarisqa + +Uluchi[1] (Triatominae) nisqakunaqa runap yawarninta ch'unqaq palamakunam, chinchikunam, chaqas unquyta qatichiq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uluchi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uluchi + +Lancones distritu (kastilla simipi: Distrito de Lancones) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Sullana pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Markawillka llaqtam. +Kamasqa 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1917 watapi, José Pardo y Barreda Umalliq. + +Yaya mayu (kastilla simipi: Río Zamora) nisqaqa huk mayum Ikwadurpi. +Yaya mayu, Zamora llaqtapi + +Willka mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Vilca) Piruw mama llaqtapi mayum, Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Ilanda). + +Runa Simi: G + +▪ Runa Simi: 8 ñiqin aymuray killapi + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaqmaymantam +Qusqu llaqtapim plazachallanpimsuyaykamullaway, + +Yarqasqapas ch'akisqapas ,chay pusamuqmiykita ñakay + +Runa Simi: Rumaki qhapaq llaqta + +k'urpalla kasasqa, chayqa chiqchi parapaq". +kanqa; ñawpaq tarpuy, qhipa tarpuy +Sach'as qhipata kutirisan, qhipata kayta atin +chaytaq qhipa, ñawpaq". +pata jallp'aspi, chaykunata mana nipi jark'aq +urqhurqayan, kunan kay wata mana jinañachu +"Khari t'ika ancha ñawpaqta +"Khari t'ika ancha ñawpaqta kutirin kay wata, +yachasqa agostopi t'ikanan karqa, kunan kay +Chawpi niqpi para t'ipinqa, qhipaniqta sumaq +para kanqa. Saras kay wata kusalla kanqa, chay +Wakin, ch'aki lagunaspi yakuta jap'ikuyku chaykunawan +aswan tiyan. Qhipa tarpuykuna sara, trigo chaykunalla +puqurin, mikhunapaq jina karin, mana vendenapaq kanchu. +Puquykuna kallan, mana waqana kanchu, ch'aki +ch'aki jallp'as chaykunapi puqurin". +mana kanchu papas kay alturas chiqanpi, q'uñi jallp'aspi +jasut'in, waqcha runas mana puquykunayuq +aprobakunan tiyan. Nin Modesto Trujillo. +"Nuqayku kay jallp'amanta rikhuriyku, jallp'aman tukuspallataq wañupunayku +ñawpaqman apanapaq. Chantá, wakin jallp'a ukhupiña tarikunku, kawsaqkuna +sut'inchaspa chaypi tiyakusqankuta. +laya ch'anpaykuna +- Kay tunasta qan t'ipiy. Atuq Antuñuqa mana +t'ipiyta munasqachu. Chaymantaqa Atuq +Antuñuqa tunastaqa t'ipisqa. +qhipuykuchikusqa, wañurpasqa. + +Wamp'artupuykama nisqaqa (kastilla simipi: trigonometría, grigu simimanta τριγωνο [trigōno] "kimsa-k'uchu" + μετρον [metron] "tupu") kimsak'uchu (wamp'ar) nisqakunamanta yachayninmi. Chaywanmi chhukakunata huk tupusqa chhukakunamanta huchhanchik. +Wamp'artupuykama paqtachikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kimsak'uchu ABC nisqaqa C chhukapi chiqan kimsak'uchum; paywanmi sut'ichasunchik α {\\displaystyle \\alpha \\,} nisqa chhukap paqtachinkuna Chimpamanyaypurachi, Qatiq manyaypurachi, Manyakupurachi, A k'utmuwan ninakuq, muyup chawpinpi kaq. +Qatiq manyaypurachi icha Kusinu (cosinus - cos) nisqaqa qaylla manyaku b rakisqa kinray manyawan c, +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:27, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Chunwa runa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'inku +Tikraynin k'inku Kastillanu simipi: + +Waras llaqta Ranrapallqa (karupi), Rima Rima, Churup (chawpi-lluq'i), Qullapaqu (Collapaco), Wamashrahu (Huamashraju) urqukunawan +Waras (kastilla simipi: Huaraz, manaqa Huarás) nisqaqa huk piruwki hatun llaqtam; Anqash suyupi, Waras wamanip, Waras listritupas uma llaqtanmi. Waras llaqtapiqa 190 000 runakunam kasachkan. +Waras ñiqpiqa Willkawain nisqa mawk'a llaqtam. Wantar Chawinqa Waras llaqtamanta manam karuchu. +1 Waras thuñisqa 1941 watapi +Waras thuñisqa 1941 watapi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1941 watapi p'unchawpa pachapaqariypis huk hatun chullunku Pallqaquchap ukhunman urmaptin quchap patankuna thuñirqan, yakunkunataq wayq'uta Hiraquchatapas llump'ispa achka allpata apakuspa lluqlla tukuspa, chunka pichqayuq minutumanta Waras llaqtata haywaspa thuñichispa suqta, qanchis waranqa runatas wañuchirqan. +Waras llaqta ñiqpi kay urqukunam: +Llaqta (Anqash suyu) +Llaqta (Waras pruwinsya) + +lfn.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Kaypi rimasqa: Mishiku, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Suyukuna: Sonora, Arizona +Yaki simi (Yoem Noki) nisqaqa chawpi Mishikupi huk rimaymi, Yaki runakunap rimasqan, utu astika rimaykunaman kapuq. + +Katiguriya:Colorado suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Colorado suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Colorado suyu. +"Colorado suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mayu waych'a [1] (Senecio brasiliensis) nisqaqa Urin Awya Yalapi wiñaq hampi yuram. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mayu waych'a +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu waych'a. + +Munisipyu Qaysa "D" munisipyu +Qaysa "D" (kastilla simipi: Caiza "D") nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, huk llaqtam P'utuqsi suyupi, José María Linares pruwinsyapi, Qaysa "D" munisipyup uma llaqtanmi. + +Mercedes simplex 508, 1902 watapi Daimler-pa rurasqan antawa. +Antawa, Rampa, Awtu icha Karru nisqaqa (kastilla simipi: automóvil, carro) allpa wira mikhuq rawray kuyuchinayuq apaykachanam, ñankunapi purinapaq. Antawaqa tawa qallayuqmi. +Kay antawa layakunatam riqsinchik: + +Kay sapaq p'anqaqa Wikimediap tukuy wikinkunatam rikuchin. +Tukuy yupasqa: 928 +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Todos_los_Wikis_de_Wikimedia" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Khallka Pruwinsya + +21Chaykamanqami, Santu Kwartuman mana yaykusha karan chaykunaqa, yarayaranllapa Zacariastaqa. Chaymi paykunalla tapunakuranllapa: "¿Imakurtaq chay rurimantaqa mana das lluqshimun?" nir. + +Runa Simi: Inka awqakunap unancha. + +Runa Simi: Shandong pruwinsya + +Malwa yura rikch'aq ayllu +Urin rikch'aq ayllu +Malwa yura rikch'aq ayllu (Malvaceae) nisqaqa huk iskay phutuy raphiyuq yurakunap rikch'aq ayllunmi, lliwmanta aswan qurakunam, 240-chá 250-chá rikch'ana. +Rikch'aqkuna +Kaymi huk rikch'anakuna: + +Kunkankichijwan kay k'itipi q'unchata ruphaj p'ujyukuna parananku +Takinkichijwan t'ikakunata kay k'itipi aukanakuj churanankichij + +70 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 70 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 79 watapi puchukarqan. +8 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 71 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 80 watapi puchukarqan. + +Ch'iqan (QSHKS: Ch'eqan, kastilla simi: diagonal) nisqaqa wask'ap chimpa kaq k'uchu iñukunata kuskachaq siwk siq'im. + +Lamud distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Lamud) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi , Luya pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Lamud llaqtam. +Quchakuna: Quilmal qucha + +Mama llaqta HQS +Uma llaqta Exeter +Devon nisqaqa huk suyum Inlatirrapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi. Uma llaqtanqa Exeter llaqtam. +6 Llaqtakuna - Uchuy llaqtakuna +13 Devon suyupi paqarisqa runakuna +Dartmoor mama llaqta parki +Exmoor mama llaqta parki +Devon suyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suyu (Inlatirra) + +Grigu siq'i llumpa nisqaqa grigu simip kikin siq'i llumpanmi. +2 Mawk'ayasqa sanampakuna +Kaymi grigu sanampakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mawk'ayasqa sanampakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Lee Kuan Yew, (*chinu simi pi: 李光耀, pinyin: Lǐ Guāngyào sutiyuq runaqa ( 16 ñiqin tarpuy killapi 1923 watapi paqarisqa Singapur llaqtapi - 23 ñiqin pawqar waray killapi 2015 watapi wañusqa Singapur llaqtapi). Singapur mama llaqtap pulitiku karqan. +1959 watamanta 1990 ñawpaq kuti Singapurpa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Lee Kuan Yew. + +Saint-Omer llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Saint-Omer. + +Katiguriya:Uma llaqta (Urin Awya Yala) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma llaqta (Urin Awya Yala) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma llaqta (Urin Awya Yala). +"Uma llaqta (Urin Awya Yala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Uma llaqta (Awya Yala) + +Binidiktu IX, Binidiktu IX isqun ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. IX, Italya simipi: Benedetto IX) Theophylactus Tusculum sutiyuq runaqa (* 1012 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 18 ñiqin tarpuy killapi 1055 watapi wañusqa Grottaferrata llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +? ñiqin kantaray killapi 1032 watapi watamanta ? ñiqin anta situwa killapi 1048 watapi watakama Tayta Papam. +? ñiqin kantaray killapi 1032 watapi - ? ñiqin anta situwa killapi 1048 watapi + +Vargas Guerra distritu (kastilla simipi: Distrito de Vargas Guerra) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Ukayali pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Orellana llaqtam. + +Charles-Pierre Baudelaire sutiyuq runaqa ( 9 ñiqin ayriway killapi 1821 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 31 ñiqin chakra yapuy killapi 1867 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq qillqaq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Charles Baudelaire. + +Uma llaqta Richmond +Virginia nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Richmond llaqtam. + +Huckleberry Finn nisqaqa kawsay rikch'a liwrum, Mark Twain qillqaqpa qillqasqa. + +Paqarisqa Suwisa, 19 ñiqin pawqar waray killapi 1928 watapi, +Hans Küng sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin pawqar waray killapi 1928 watapi paqarisqa Sursee llaqtapi - ) huk Suwisa mama llaqtayuq kathuliku taytakura, Dyusmanta yachachiqsi, qillqaqsi yachay wayllukuqpas karqan. + +Paolo Rossi, "Pablito" sutipaq, (*23 ñiqin tarpuy killapi - 1956 paqarisqa Santa Lucía, Prato (Italya) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Italya piluta hayt'aqmi. + +Portoviejo kiti (kastilla simipi: Cantón Portoviejo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Portoviejo llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Portoviejo kiti + +3 chaniyuq tikraykuna k'usu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Robert Nicolas Charles Bochsa (9 ñiqin chakra yapuy killapi 1789 watapi paqarisqa Montmédy llaqtapi – 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1856 watapi wañusqa Sydney llaqtapi), huk Ransiya mama llaqtayuq takichaq wan harpa waqachiqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nicolas Bochsa. + +Mashhad (Pharsi simipi: مشهد) ' hatun llaqtaqa Iran mama llaqtap, Jorasan Razavi pruwynsyapi uma llaqtami. +Mayukuna: Kashaf mayu +Yachay sunturkuna: Mashhad Mama llaqtap Yachay Sunturnin +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mashhad. + +Kimsantin llaqta + +Plantilla:Main Page featured books sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Runa Simi: Chanchamayu pruwinsya + +quwiki Amarumayu suyu (Winisuyla) + +Luzmila Carpio - "Wiñay Llaqta" + +/ awki / awkikuna / qhapaq apu Inka / quya / ñust'a / palla / awi / + +400 0 _ ‎‡a John Gilbert‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaq‏ + +4 relations: Ñawpallaqta, Fajardo, Ñawpallaqta, Huanca Sancos, Ñawpallaqta, Lucanas, Quechuan languages. +New!!: Ñawpallaqta and Ñawpallaqta, Fajardo · See more » +Nawpallacta, Nawpallaqta, Ñaupa Llacta, Ñaupa Llaqta, Ñaupallacta, Ñaupallaqta, Ñawpallaqta (disambiguation). + +sumaq llaqta + +San Lucas 13 QUFNT - Chay tyimpukunallapimi, wakinkuna - Bible Search + +400 0 _ ‎‡a João Guimarães Rosa‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq hampikamayuq wan qillqaq‏ + +Katiguriya:Urqu (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Mama llaqta). + +Uma llaqta Lampa +Lampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Lampa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Lampa llaqtam. + +Apay p'uruña nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +P'uruña nisqaqa runap mayllakunanpaq, kiru pichananpaqpas k'apra wisinam. + +Kasway rikch'a nisqaqa (kastilla simipi novela, fransis simipi roman) munay qillqasqa simi kapchiypa huk rikch'aqninmi. Kawsay rikch'aqa willakuymanta aswan sunim. Willaqqa ñuqa icha pay kaspa, ñawpa pachapi icha kunan pachapim willaykun. +Kaypim huk kawsay rikch'akunamanta qillqakuna: + +Nagoya (nihun simipi: 名古屋市, Hepburn: Nagoya-shi?), Nihun hatun llaqta, Uma llaqtam Aichi llaqta kamachiy llaqtam, Chūbu suyu hatun llaqta. 326,45 km2 + +Pakaraw runasimi nisqa rimayqa Pakaraw llaqtapi, Pakaraw distritupi (Lima suyupi, Piruwpi) qhichwa simi k'iti rimaymi, yaqa wañusqam. Kunanqa Pakaraw runakuna kastilla simitam rimanku. + +www.gisqatar.org.qa + +Katiguriya:Kañina +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kañina. +Kay katiguriyapiqa kay qatiq huklla urin katiguriyam. +"Kañina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 5 p'anqakunam, 5-pura. +P'anqa kañina +Q'illay kañina +Katiguriya: + +quwiki Katiguriya:Nina urqu (Arhintina) + +Tiyay: Piruw, Amaru suyu +Buliwya, Beni suyu, Pando suyu +Pukyu Antikuna, Piruw +Purimuq mayukunap k'iti hawan: - km² +Amaru mayu [1] (Kastilla simipi: Río Madre de Díos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Buliwya mama llaqtapipas huk 1.150 km suni mayum. Paqarin Pillqupata mayu Piñipiñi mayuwan tikuptin Q'usñipata hacha hachanpi, Pauqartanpu wamani, Qusqu suyupi. +2 Llaqtakuna + +quwiki Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Unriya) + +Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, "libre" flisqa, allin kausaypi, chaninchasqa kausaypi kananpaq, yuyayniyoq, yachayniyoq runa kasqanman jina. Llapa runamasinwantaqmi wauqentin jina munanakunan. + +Runa Simi: Law suyu + +Mana uywanaqa, raphran hunt'asqa phaqarikapun... + +Kay yachachiykunaka Saraguro, Paltas, Chaguarpamba, Catamayo, Loja kitikunapi rurarka. + +T'ankar nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; T'ankar (sut'ichana) rikuy. +450-manta aswan rikch'aqkuna +T'ankar[1][2] Ch'iqchi[3][4] icha Waqra-waqra (genus Berberis) nisqakunaqa huk Abya Yalapi wiñaq yurakunam, kichkasapa thansakunam, q'illu tuktuyuq, 450-chá 500-chá rikch'aqkunam. +Kaypi huk rikch'aqninkuna: +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: T'ankar. + +Iwrupyu, Eu (musuq latin simipi: Europium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +Ibarra kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Ibarra) Ikwadur mamallaqtapi, Impapura markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Ibarra llaqtam. +Ibarra kitiqa José María Velasco Ibarramanta sutichasqa (Ikwadurpa umalliqnin). +Ibarra kitipiqa Utawalu Natawilapas Kichwa runakunam tiyanku. [1][2] Paykunaqa kay kitillikunapi kawsanku: +Ibarra llaqta +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Ibarra kiti + +p'amparqanchis +p'ampasqanchis + +Kay sapanchasqa kamachina kay akllasqa web kitiman oxforddictionaries.com ("Web kiti") kaqpi chaymanta sullk'a dominioyuq ruwayniyki kay Web kitimanta chaymanta sullk'a domiokunayuq kamachin. Web kitirayku ruwachkan, ruwanakunaman kay willakuypi takyayta ari nichkanki. +Wakin patmakuna Web kitimanta mana waqaychasqa utaq qusqa Oxford University Press ("OUP", "nuqayku" utaq "nuqanchik") kaqninkunaykiwan yaykuna atikunki. +llapa runakuna yaykuna uyakuy utaq imankunata ruway; chaymanta/utaq; +(iii) Juk ruwasqa apana kaq kaptin chayta riqsichina tiyan, jinamanta OUP-pi kaqkunaqa chayta tarinankupaq. +(iv) Kitiyki, imanar yupayniyki, juk chaski apaypis chayman qillqanapaq, chayniqta tarisunaykupaq. +(v) Sumaq sunquwan llamk'aspa waqllisqa ruwaymanta sut'inchaq rimaykunapis allin kanman. +(vi) Imakunatachus qillqasqapi allinta sut'inchasqa kachkan, qhipanchaqjina kaptin, waqllisqata allinchanapaq atiyniyuqmi ñispa. +Aswan riqsisqa kaypi pachata +Ukhupi llamk'aykuna + +Runa Simi: Esterpa qillqasqan + +Runa Simi: Inti lluqsiy + +кечуа Piruw Mama Llaqta + +Kay hamutayqa riman imayna Educación Intercultural Bilingüe nisqanchikpa Surcu Panpa-Wankawillka llaqtapi qispirisqanmanta. +Piruw suyupiqa una unayñam runa-simi rimaqkunata iskuylapiqa kastillanullapi yachachinku, chaymi kay pachakama kachkanraq ichaqa ñaka ñakaytam EIB nisqa puririchkan qallarichkan kay Redes Educativas rurales nisqawan, chaypim qanchis chunka kimsayuq yachay wasikuna kachkan llapallan Piruw suyupi. +Wanka Willka, Tayakaha, Surku Panpa llaqtapipas puririchkanñam EIB, kay llaqtapa ukunpim chunka hukniyuq uchuy llaqtakuna kan, chaykunam: Sacha kutu, Villa Pawkar Marka, Vista Alegre, Chilliwa, Sukus, Matara, Sanbu Kachi, Rumi Chaka , Bella vista, Yananyaq chaynallataqmi kikin Surku Panpa. Chay chunka hukniyuq llaqtakunapim llamkaq chayaruniku suqta yachachiqkuna Propuesta Pedagógica EIB nisqata marqakuykuspa, kaymi Ministerio de Eduación DIGEIBIRpa nisqanta kamachikun, runa-simi yachay wasikunapi chaynallataqmi wawa wasikunapi wawakunata allinta, sumaqta yachachinapaq. +Qaynamantañam kay llaqtachakunapi wawakunata manaña yachaqta qawanku, upachakunata hina, chaytaqa kastilla simi rimaq yachachiqkuna, kastilla simillapi yachachikuspanku niqku. Chaynallatataqmi llaqta runakunapas umanchakunku. Aswan allinsi kastilla simi rimayqa, manas allinchu runa simi rimayqa, upayachikunmi. Nispa ninku. +Sutichasqaña llaqtakunamanmi chayaruniku runa-simita sunquchakuykuspam, kayta umanchakuspa: Runa-simi rimaq wawaqa hina runa simipim yachachina, chaynallataqmi kastilla simitapas yachachina ichaqa qipa simita hinayá, nispa. +"Runa-simiqa manam allinchu" niptinku ñuqaykupas kutichillaniku: "Manam, aswan allinmi wawakunapa siminpi yachachiyqa, huk simiqa yachachinaraqmi, manam kastilla simipiqa yachachinachu, kastilla simitaqa yachachinam" nispa. "Chaynapiraqmi warmakunaqa sumaqta ima yachaytapas umankupi, sunqunkupi takyachinqaku" nispa yapaykuniku. +Kay fichawanmi karakterisasyun ruwakurqa, chaypim M (anchata), P (tumpallata), N (ni chinkachantapas) qillqakunata churana karqa. LO (Piruw suyupi paqariq simi), CA (kastilla simi) +Machu runakunañataqmi kuskan simita allinta rimanku. +Maqta-sipaskunaqa kuskan simitam tantiyanku ichaqa aswantam kastilla simita rimanku. Warmakunañataq kastilla simita rimanku ichaqa kanmi runa-similla aswan rimaq_ +Llapallan yachay wasikuna, wawa wasikuna chayasqaykupiqa warmakuna rimankum runa-simita, wakin warmakunaqa kastilla mama simiyuqñataqmi kanku ichaqa allintayá tantiyanku runa-simitapas. Surku Panpapi, Sukuspi, Matarapiqa kastilla simitam aswanta rimanku. Rumi chakapiwan Yananyaqpiñataqmi kuskan simita (kastilla simitawan runa simita) allinta rimanku. Wakin llaqtachakunapipas kuskan simitam rimanku ichaqa runa simipim warmakunaqa pukllaspanku aswanta rimanakunku. +Chayasqayku yachay wasikuna (Iskuylakuna) + +Runa Simi: Ichilu mayu + +Runa Simi: Phusuqu + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? +BIBLIAQA 66 librosniyuq, sapa librotaq tʼaqakunapi, pʼitikunapi ima rakʼisqa kachkan. Bibliapi maskʼanapaq rikhuriptin, ñawpaq kaq numeroqa tʼaqa niyta munan, qhipan kaq numerotaq pʼiti niyta munan. Sutʼincharinapaq, "2 Timoteo 3:16" rikhuriptin, 2 kaq carta Timoteoman, 3 tʼaqa, 16 pʼiti niyta munan. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 1440 × 960 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 273 KB) +Runa Simi: Ikwadur unancha + +Ikitus (kastilla simipi: Iquitos) nisqaqa huk piruwanu hatun llaqtam, Luritu suyup uma llaqtanmi. +Llaqta (Maynas pruwinsya) + +Paqarisqa 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1915 +Wañusqa 14 ñiqin aymuray killapi 1998 (83) +Rurasqankuna takiq, takichaq, aranway pukllaq +Frank Albert Sinatra, La Voz, sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1915 watapi paqarisqa Hoboken llaqtapi, New Jersey suyupi - † 14 ñiqin aymuray killapi 1998 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi, California suyupi) huk takiqsi karqan, takichaq, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +San Huwan I, Huwan I huk ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. I, Italya simipi: Giovanni I) sutiyuq runaqa (* 470 watapi paqarisqa Siena llaqtapi - † 7 ñiqin aymuray killapi 685 watapi wañusqa Ravenna llaqtapi) huk Tayta Papam wan Kathuliku santu karqan. +13 ñiqin chakra yapuy killapi 523 watapimanta 18 ñiqin aymuray killapi 526 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan I. + +Katiguriya:Kañinakuna - Wikipidiya +Katiguriya:Kañinakuna + +Lionel Andrés Messi Cuccittini sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin inti raymi killapi 1987 watapi paqarisqa Rosario llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi . +Churinkuna: Thiago (2 ñiqin ayamarq'a killapi 2012 watapi) +Iskay ñiqin - Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2014 +↑ «El fraude "Lio" Messi». milenio.com. 6 ñiqin chakra yapuy killapi 2012 watapi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lionel Messi. + +Stockholm llaqtaqa Suwidsuyu mama llaqtap uma llaqtanmi. Stockholm llaqtapiqa 935 619 runakunam kawsachkanku (2006). 381.63 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Stockholm. +Llaqta (Suwidsuyu) + +Titiqaqa mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Uru warmi tutura wamp'upi, Titiqaqa qucha +Tiyay Punu suyu, Punu pruwinsya, Wankani pruwinsya; [1] +Wankani pruwinsyapi: 7.030 ha +Kamasqa wata 31 ñiqin kantaray killapi 1978 watapi (D.S. Nº 185-78-AA) +Titiqaqa mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional de Titicaca) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Titiqaqa qucha patapi, Punu suyupi, Punu pruwinsyapi, Wankani pruwinsyapipas. +Maraq-maraq Plegadis ridgwayi, Uru wat'akunapi, Titiqaqa qucha +↑ www.enjoyperu.com / Titiqaqa mama llaqta risirwa +Saywitu: Punu suyu Titiqaqa mamallaqta risirwa +Ramsar k'iti (Piruw) + +Yurakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yura. +► Yura rikch'aq ayllu‎ (66 P) +"Yura" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Suysya). +"Wat'a (Suysya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Suysya) + +Ivan Petrović Pavlov (rusiya simipi: Ива́н Петро́вич Па́влов) sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin tarpuy killapi 1849 watapi paqarisqa Ryazan llaqtapi - 27 ñiqin hatun puquy killapi 1936 watapi wañusqa Leningrad llaqtapi), huk Rusya mama llaqtaq kawsay yachaymanta hampi yachaymantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ivan Pavlov. + +Chimputi distritu (kastilla simipi: Distrito de Chimbote) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqash suyupi, Santa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chimputi llaqtam. + +Antartiku mama qucha nisqaqa (kastilla simipi: Océano Antártico, inlish simipi: Antarctic Ocean) Antartikata muyupayaq mama qucham. + +Tikraynin umannay Kastillanu simipi: + +K'aklla tullu (Os zygomaticum) nisqaqa uma tullup kinrayninpi kaq tullum, k'akllap ukhunpi. + +Sach'a quwi, kichwapi Sacha kuy[1] icha Sachayakuy[2] nisqaqa (Cavia aperea) huk Urin Awya Yalapi (Arhintina, Brasil, Kulumbya, Ikwadur, Parawayi, Uruwayi, Winisuyla) kawsaq ñuñuq, khankiq uywam, rikch'aq quwim. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sach'a quwi + +83. Intiqa manam animaqyuqchu, manam yuyayniyuqchu, manataq imaktapas riqsinchu, rimaytapas yachanchu. +24. "Kay huchakta huchallikuqtaqa rumiwan chuqachakuspa wañuchichun" ninmi. +12; runakunap animanchikkunaqa manam ukunchikkunawanchu wañunku llamakunahina. +106. Tukuy ima haykakunapas runaraqmi aswan yupayqa aswan qulla(na)nqa. +107. Kay llapanri runap siruiqinpaq rurasqa kamam. +" Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, "libre" ñisqa, allin kausaypi, chaninchasqa kausaypi kananpaq, yuyayniyoq, yachayniyoq runa kasqanman jina. Llapa runamasinwantaqmi wauqentin jina munanakunan. " + +Jach'a suyu Wankawillka + +Allinta takyapakuspa wiñayqa allinmi, chaymi peru suyunchikpa munayniy. Chay... + +(K'anchay-manta pusampusqa) + +(K'anchaq Ñan-manta pusampusqa) +Maypim K'anchaq Ñan maqanakurqan. +K'anchaq Ñan, Achkiq Ñan icha Akchiq Ñan, kastilla simipi Sendero Luminoso nisqaqa huk piruwanu, terrorista nisqa ankalli tantanakuymi. 1980 watamanta 1992 watakama piruwanu awqaqkunawan hayu kaspa tukuy Piruwpi mamallaqtayuq maqanakuyta rurarqan. Chaypacha aswanta Qhichwa runakuna llakispanmi, Sasachakuy pacham nirqan. +1960 watapi Wamanqa llaqtap yachay sunturninpi yachaq Abimael Guzmán sutiyuq (presidente Gonzalo nisqa) yachay wayllukuqmi chay tantanakuyta kamarirqan, José Carlos Mariátegui-p kamasqan Piruwanu Kumunista Partidumanta t'aqakusqa Piruwanu Kumunista Partidu - Puka Unancha nisqamanta t'aqakuspa. K'anchaq Ñanqa huk yachay sunturkunaman, Wankayuman, Limapi Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturninmanpas. +1980 watapi umalliq akllanakuypi Chuschi llaqtachapi akllana p'anqakunata kañispa maqanakuyta qallarirqan. Antikunapi, Ayakuchu, Apurimaq, Wankawillka suyukunapi karulla k'itikunapi kamachinatam hap'irqan. Mana munanayasqa misti qhatuqkunata, mamallaqta kapataskunatapas sipispa, achka qhichwa chakra runap sunqunkunatas chaskirqan. Chaywanpas, mana pi qhichwa runakunapas maoismu nisqapi iñirqanchu. +Fernando Belaúnde Terry sutiyuq Piruwpa umalliqninqa awqaqkunamanta manchakuspa, qallariypi mamallaqta pulisiyallatam maqanakuyman kacharqan. 1982 K'anchaq Ñan Wamanqapi samk'ay wasita ch'utispa masikunata qispichispa, pulitiku hayu runakunatataq sipiptin, Belaúndeqa Ayakuchu suyupi maqanakuy kamachiytam rimarirqan. Chaymantataq piruwanu awqaqkunaqa maqanakuytapuni qallarirqan, mana K'anchaq Ñanman hayullachu, ichataq tukuy indihina, qhichwa runaman hayum, k'apak qhichwa ayllu llaqtakunata puchukachispa (ahinataq Matara, Chiyara, Suqus, Tutus, Walla, Tikiwa, Wankaraylla, Sirkamarka, Qispillaqta, Aqumarka, Askipata, Iripampa, Pampay ayllu llaqtakunapi), hinallataqmi K'anchaq Ñanmi qhichwa runakunata ñak'aykurqan, lliw Lukanamarka llaqtayuq runakunatam wañuchispa, achka Uchuraqay llaqtayuq runakunatapas. Chay senderista nisqakunaqa achka kristiyanu pasturkunatapas sipirqan, 5 ñiqin tarpuy killapi 1992 watapi Rómulo Sauñe Quicaña sutiyuq Biblia t'ikraqtam. +Tukuy chay terror nisqa manchachiyninwan K'anchaq Ñanqa maqanakuyta tukuy Piruq mama llaqtapi, Lima llaqtamanpas mast'arqan. Chaypi 15 ñiqin hatun puquy killapi 1992 watapi María Elena Moyano illapayayarqanku. +Ichataq Piruwpi atiyniyuqkunap wañuy iskadrunninkunapas achka runakunatam, pulitiku hayunkunatam sipirqanku - ahinataq 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1992 watapi Grupo Colina nisqaqa Pedro Huillca Tecse sutiyuq sindikatukunap pusaqninta. +Alberto Fujimori piruwanu umalliq kachkaptin, 12 ñiqin tarpuy killapi 1992 p'unchawpiqa GEIN (Grupo Especial de Inteligencia) nisqa pakasqa pulisiyam Abimael Guzmánta Lima llaqtapi hap'irqan. Chaymantapachaqa K'anchaq Ñanpa kallpan anchatam pisiyarqan, yaqata puchukaspa. +Chay mamallaqtayuq maqanakuypiqa 60.000-manta aswan, 80.000-chá runam wañurqan, paypurataq 75 %-nin qhichwa, huk indihinapas runam. +Maqanakuy puchukaptinpas, Antikunapiqa llik'isqa ayllukuna, llaqtakuna kakunmi. Tukuy millay rurasqamanta willanapaqqa, disimri killapi 2000 Valentín Paniagua sutiyuq umalliq Piruwpa Chiqappaq Allinyanakapunapaq Kacharimuynin (Comisión de la Verdad y Reconciliación de Perú) nisqata kamarqan. Chay kacharimusqa runakunaqa 16985 runata willachispa 21 tantaykunapi 9500 ñak'arichisqa runata uyarispa hatun willayta qillqarqan, 28 ñiqin chakra yapuy killapi 2003 p'unchawpi Alejandro Toledo sutiyuq umalliqman willaspa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñak'arichisqa runakunap runasimipi willasqankuna, cverdad.org.pe[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wanta llaqtapi: Asunta Tambracc de Chávez, Maximiliana Urbano Vega (12 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wamanqa llaqtapi: Angélica Layme Córdova (9 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wanta llaqtapi: Basilia Gonzáles Morales, Villanuevap ikman (11 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wanta llaqtapi: Sabina Valencia Torres, Teodora Huincho Casapoma, Vicente Saico Tinco (11 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wanta llaqtapi: Juana Potosino Curo (12 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wamanqa llaqtapi: Marcelino Chumbes Abarca, Paulina Abarca Ortiz (8 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wamanqa llaqtapi: Angélica Mendoza de Ascarza (8 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wanta llaqtapi: Nolberto Díaz Ramos, Virginia Quispe Urbano (12 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Wamanqa llaqtapi: Julia Najarro (8 ñiqin ayriway killapi 2002 watapi ) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:08, 25 hul 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Shamayka + +Runa Simi: Urqumayu + +Katiguriya:Musika (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Musika (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musika (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +► Kusituy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (10 P) +"Musika (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Musika (Mama llaqta) + +Mihiku llaqta - Wikipidiya +(Mishiku llaqta-manta pusampusqa) +55 (Mishiku llaqta) +Mihiku llaqta (nawa simi Āltepētl Mēxihco) nisqaqa Mihiku mama llaqtap uma llaqtanmi. +Ancha hatun llaqtam. Ñawpa pacha chaypiqa Texkoko quchas, Tenochtitlan llaqtas, Tlakopan llaqtas, huk llaqtakunas karqan. +Uma llaqta (Chinchay Awya Yala) + +Uma llaqta Ciudad Nueva +Ciudad Nueva distritu (kastilla simipi: Distrito de Ciudad Nueva) nisqaqa Piruw mama llaqtapi , huk distritum, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Ciudad Nueva llaqtam. + +Sir Isaac Newton sutiyuq runaqa llasaturakumanta yuyaychakuq yachaqsi karqan. +Llasaturaku nisqaqa (kastilla simipi: gravitación) huk wisnup huk wisnuman ruranakusqa hap'imuq kallpanmi. +Chay llasaturakuraykuqa Tiksimuyup hawanpi huk kilugramuqa 9,81 N llasaqmi. + +K'urkur llaqtaqa K'urkur mayup patanpi +Uma llaqta K'urkur +K'urkur distritu nisqaqa (Distrito de Gorgor) Piruw mamallaqtapi huk distritum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, K'urkur mayup patanpi. Uma llaqtanqa K'urkur llaqtam. + +Aspiq, Hasp'iq, Qillqana k'aspi icha Lapis nisqaqa q'iru k'aspip chawpinpi graphitu k'aspiyuq qillqanam, qillqanapaq siq'inchanapaqpas. + +huk pirqam, Pañamarka mawk'a llaqtapi +Tiyay Anqash suyu, Santa pruwinsya, Nipiña distritu +Hallka k'iti kanchar m² +Llaqtakuna: San Jacinto +Pañamarka (Pañamarca) nisqaqa huk mawk'a llaqtam, Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, Santa pruwinsyapi, Nipiña distritupi, Nipiña qhichwapi, San Jacinto llaqta ñiqpi. +Mawk'a llaqta (Anqash suyu) +Karu puriy (Anqash suyu) + +Ladoga qucha nisqaqa Rusiya mama llaqtapi huk hatun qucham. + +Kayqa intichawwan qallarisqa wakllanwatapaq kalindaryum, ahinataq 1984 icha 2012. +Huk intichawwan qallarisqa wakllanwatakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Kay rikchaqa GNU Qispi Yachachiy Saqillay (GNU Free Documentation License / GFDL, musuqchasqa 1.2) nisqawan uyaychasqam kachkan. +Pi ruraqpas kay rikchata iskaychaspa, mast'arichispa, hukchaspa rikchawan imatapas rurachun, GFDL-paq 1.2 icha qhipaq musuqchasqakama, Free Software Foundation (Qispi Llamp'u kaq Kamarikusqa) nisqap uyaychasqan; manam kanqachu tiyaqlla rakikuna, ñawpaq qata qillqakuna icha qhipaq qata qillqakuna. + +Hump'i ch'añan nisqakunaqa (latin simipi: Glandulae sudoriparae) hump'ita sapachaq ch'añankunam, sinchi qarapi kaq. + +Kayapo (mebêngôkre) nisqa runakunaqa Brasilpa Mato Grosso suyunpi, Shingu mayup patanpi kawsaq indihina runa llaqtam, 7.000-chá runam, kayapo simi rimaq. + +Llamk'aykuna P'uytu akna mit'awap, rikuchikuna, videotrawan phutuntawan yanapanakuyni yachay wasiwankuna Yachachiypa huknachay, ruwaykamakuna kapchiypa llaqtayuqkuna waykaypkuna k'achitakuna pinchipi pay uyaychay, relacion chiqapaqpa, karpakuna willaypatawan promociontawan kachka ch'iqtapi convencionales hinata llikapi wamink'akuna. + +tukuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +tukuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +tukuy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/tukuy" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Titupaq qillqa + +Runa Simi: Yukatan yaqa wat'a + +Runa Simi: 29 ñiqin kantaray killapi + +Ural rimaykuna - Wikipidiya +Ural rimaykuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, Asyapi anti Iwrupapipas, iskay chunka rimayniyuq, iskay chunka pichqayuq hunu rimaqniyuqmi. K'askachakuq rimaykunam. +Iskaynintin urin aylluyuqmi: Phinu ugru rimaykuna (yaqa tukuy ural rimaqkuna), Samuyidi rimaykuna (tawa rimaqniyuqraq rimay, Siwiryapi, 30.000-chá rimaqniyuq). + +Humu icha Chiqan yuyay nisqaqa runap imakaykunata musyayta, hap'iqayta, tapuychakuyta, mana niyta, paypura hayu kaqkunata musyayta, yuyaychakuspa musuq, manaraq riqsisqan imakaykunata sut'ichaytapas atiyninmi. +Humuyuq runaqa pachantinpi apanakuykunatam musyan, kikinman apanamuqtapas. + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Iskusya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Iskusya). +Allpamanta yachaykuna (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Katiguriya:Llimphiq (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Llimphiq (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq (Mishiku). +"Llimphiq (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Maras +Maras distritu (kastilla simipi: distrito de Maras) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Urupampa pruwinsyapi, Qusqu suyupi. + +Pruwinsya Cornelio Saavedra pruwinsya +Betanzos munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Betanzos) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Cornelio Saavedra pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. +Sipuru kantun 3.602 Sipuru llaqta 274 + +Tiyay: Wanuku suyu, Pasqu suyu +Pukyu Lautrec urqupi, Pasqu suyu, Antikuna +Purimuq mayukuna: Wankapampa mayu, Pususu mayu +Pachitiya mayu (kastilla simipi: Río Pachitea) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk 393 km suni mayum, Pasqu suyupi, Uqshapampa pruwinsyapi, Wanuku suyupipas, Inka wamp'uwatana pruwinsyapi. Ukayali mayuman rin. + +Wanthi unquy (Syphilis, kastilla simipi sífilis) nisqaqa wanthi añaki (Treponema pallidum) nisqa añakikunap paqarichisqan, yuquywan qatichisqa (yuquy unquy nisqa), chiki (maqlluq) unquymi. + +kaqpi kanku: llakllachiy1llakllachiy2llakllachiy3 + +Llaqta Maqta (Chungüi-La Mar) pg. 78 + +22"Nukanchi, iachami kanchi" nigpikunapas, paikuna upami tukuska kankuna. + +Runa Simi: Aqha qunchu + +quechua: Buliwya – Buliwya Mama Llaqta + +Diosmanta Qhelqasqa yachachin, jinataj tukuy tiempopi cristianosqa creenku: Diosqa mana rikukoj Espíritu kasqanta. (Juan 4:24; 1Timoteo 6:15,16) Mana noqanchej jina runachu kashan. (Números 23:19; Oseas 11:9; Romanos 1:22,23) Diosqa wiñay wiñaymantapachapuni kashan, tukuy atiyniyojtaj kashan. Pay ujllapi tukuynejpi kayta atin, tukuy imatataj yachan. (Salmos 90:2; 139:7-10; Isaías 40:28). +Diosmanta Qhelqasqa yachachin, jinataj tukuy tiempopi cristianosqa creenku: Jesusqa Diospa Churin jina uj k'ata kasqanta. Payqa wiñay wiñaymantapacha Diospuni kashan, imaynachus Dios Tata atiyniyoj, kikillantaj. (Juan 1:1,14; 10:30; Colosenses 2:9) Dios Tata jina gloriayoj kashaspapis, chaymanta mana ch'ipakorqachu. (Juan 17:4,5; Filipenses 2:6-11) Astawanqa runaman jina tukuchisqa karqa, noqanchejrayku wañuchisqa kayta atinampaj. Espíritu Santonejta yumasqa kaspa, aychallikorqa; mana qharita rejsej María sipasmanta paqarikorqa. (Mateo 1:18-23; Lucas 1:34,35). + +Chaymantaq chayasqa yaqapis phisqa chunka (50) policía nesqakuna hinaspan hap'isqanku mucho qaranmanta wiraqocha Víctor Sancho Calla (49) watayoqta. + +Runa Simi: Mink'a + +Runa Simi: Dinusawru + +Kay ruraqqa Runa Simita amawtap yachayninwanmi riman. +Kay ruraqqa Runa Simita yaqa mama rimaynin hina yachaywanmi riman. +Kay ruraqqa Runa Simita ñawparikusqa yachaywanmi riman. +Kay ruraqqa Runa Simita chawpi yachaywanmi riman. +Kay ruraqqa Runa Simita aslla yachaywanmi riman. + +k'aywiy, wañuy ñak'ariy, wañuy p'itiy, p'iti kay. intr. Agonizar. Estar en la agonía. +k'iskinakuy, K'ICHKINAKUY, ñít'inakuy, qullukuy. prnl. Apiñarse. +k'akllanchay, ch'aqllay, t'aqllay, qallanchay. tr. Abofetear. Dar de bofetadas. +juñukuy, qutukiy, ch'unkukuy, qhuchukuy, tamachakuy. prnl. Agruparse. + +Wanuku (kastilla simipi: Huánuco) nisqaqa huk piruwanu hatun llaqtam, Wanuku suyup uma llaqtanmi. +llaqtapi paqarisqa + +Ignacio Warnes pruwinsya sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ignacio Warnes pruwinsya sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Ignacio Warnes pruwinsya sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Willka Chakana suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Santa Krus llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa:Llaqta pusana rakiy (Buliwya) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhuyaruna llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ruburiy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Florida pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Warayu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chikitus pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Urquwallqa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ichilu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sara pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Vallegrande pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Noel Kempff Mercado mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amboró mamallaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mayrana munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hatun Pampa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qirusillas munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Ignacio_Warnes_pruwinsya" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Paqarisqa 25 ñiqin ayriway killapi 1947 watapi +Wañusqa 24 ñiqin pawqar waray killapi 2016 watapi +Hendrik Johannes Cruijff sutiyuq runaqa, "Jopie" qayay sutiyuq, (* 25 ñiqin ayriway killapi 1947 watapi paqarisqa Amsterdam llaqtapi - 24 ñiqin pawqar waray killapi 2016 watapi wañusqa Barcelona llaqtapi), huk Urasuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi, pukllaykamachiqpas. +2 Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa +Washington Diplomats Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1980 wan 1981 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1974 Alimanya Iskay ñiqin 7 3 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Johan Cruyff. +Amsterdam llaqtapi paqarisqa + +Puywan (kastilla simipi: Nevado Puihuan) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Waytapallana wallapi, Hunin suyupi, Kunsipsyun pruwinsyapi, Qumas distritupi, Wankayu pruwinsyapipas, Paryawanka distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ mitrum aswan hanaq. + +Mullituru kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Molleturo) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi. Tumipampa kitipi. +Mullituru kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +2 chaniyuq tikraykuna ñawi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Nîmes llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +3 chaniyuq tikraykuna allqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +4 chaniyuq tikraykuna qullana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kankana + +Julio María Sanguinetti Coirolo sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1936 watapi paqarisqa Montevideo llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtapi Willay kamayuq, taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Julio María Sanguinetti. + +Salvador Dalí ch'in pacha nisqaqa huk ch'in pacham Buliwyapi, P'utuqsi suyupi... + +Runa Simi: Kuyuq rikch'a hap'ina + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Liwru" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Kay p'anqakunaqa mana ima p'anqakunamanpas t'inkimunchu. +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Lluqsinannaq" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Solo musica Andina: Llaqta Taki - Esperanzas - 2002 +Llaqta Taki - Esperanzas - 2002 + +Hamusqaku kichaykuq, rina padrinu, madrina, maman, taytan, punchiyaq punchiyoq, riki Hinaspa… saksayta tarisqaku ararankayta, warmimanta qa tullullantaña. Hinaptinsi ninku. "¡Imanaykusuntaq kunanqa!", nispa. +Chaynalla, chaynalla; hinaspansi, yacharusqakuña, achka llaqtakunapi, chay ararankay ña warmi mikusqanta. Chaynaspanku, chay, suma sumaq sipas kasqa pubri sipas karqa, riki mana imayoq, mana chakrayoq, mana animalniyoq, mana imayoqpuni. Hinaspansi, chaytañataq rimapayaq risqaku, riki mama taytan, ararankaypaqa. Hinaptinsi nin: "Manam; kay wakta yachaniku. Imaynacha kanman", nispa niptin. "Imanaypas imananqachiki; qollqeykuqa kanmi. Ima sucidiptinpas ñoqayku chanisaqku. Haykatapas qosqaykichis", nispa nin (Wawanqa pregakuchkantaqá ya: "Casarachiway, casarachiway nispa). +waqaspanku, maman taytan "Imayan imanasun", ninku. Wawasapan kani, riki", nispa, tayta nin. Ruégakun, riki warmi churintaqa. "Ichayá filicidadninchik kanman. animaltan qosaq, chakratan qosaq, wacatan qosan, niwarantaq. Imapas sucediptikiqa, sumaqtachiki misachisqaykiku, qanpaq hinata. Uywakusaqku allinta, sullkaykikunata, ñañay. kikunata", nispan nisqa. Niptinsi, sipasqa llakillawanña kasqa "¿Imanasaqtaq, imanasaqtaq?" Mamay taytay wakchamiki", nispan. +Pasasqas, kusisqa, mama taytaman riki. Hinaspansi nisqa. "Imanasaq imanasaqtaq, mamay taytay. Hinallayá casarakusaq, imanasaqta. Imapas sucediwaptinqa destinuywanchiki pagasaq. Ima allin kakunaykichik rayku; hina kachun", nispa niptinsi, ¡Bueno! Taytan, mamanqa pasan kusisqa, riki chay ararankaypa maman, taytanmanqa. +"Ari ari ninmi, warmi churiy", nispas nin. Hinaptinsi. "Casarachisunmi", ninsi. Qanra ararankayqa pawarkachanraqsi, yanqallaña kusikuymanta. Lloqarukuykunsi cama hawaman. Cama hawallapis laqaykachan. Pampinas manas purikachqchu. +Hinaspansi vilata sindiykuspa, vilawan qawaykurusqa. Manayá qawananchu karqa, riki. Layqaqa nisqa: "Amam qawankichu", nispa. Layqaqa willakusqa "Aman qawanchiku. Yanqataq qaway kuwaq vilawanpas", nispa. Chayta mana yuyaspa. "Qonqaytaq mikuruwanman kay hina ararankaytaq kachkan", nispan; qawaykusqa vilawan. + +Qispichiqkuna Kangurusuyupi + +"Cristopis qankunarayku ñakʼarerqa, chayta yachaspa qankunapis kikillantataj ruwanaykichejpaj." (1 PED. 2:21.) +2 Qotuchakuy sumaj kananpajpis, Dios churarqa chay michejkunaqa sapa hermanota yanaparinanku tiyan. Yachanchej jina, Jesusqa runasmanta "khuyakorqa, imaraykuchus paykunaqa saqerpayasqa, chʼeqerasqataj kasharqanku, mana michejniyoj ovejas jina" (Mat. 9:36). ¿Imaraykutaj chay runas mana michejniyoj ovejas jina kasharqanku? Imaraykuchus Leyta yachachinanku karqa chay kurajkunaqa puraj uyas, rumi sonqos, mana khuyakuyniyojtaj karqanku. Paykuna Diosta yupaychanankupaj runasta yanapanankumantaqa "llasa qʼepista, mana oqhariy atinasta" qʼepirichej kanku (Mat. 23:4). +3 Kay tiempo ancianosqa jatun ruwayta japʼinku. Imajtinchus qhawanku chay ovejasqa mana paykunajtachu, manaqa Jehovajta, Jesucristojtawan, pichus nerqa "sumaj michej" kasqanta (Juan 10:11). Chay ovejasqa "preciowan" rantisqa karqanku, nisunman "Cristoj qhapaj yawarninwan" (1 Cor. 6:20; 1 Ped. 1:18, 19). Jesusqa ovejasninta munakusqanrayku, paykunarayku kausayninta wañuyman jaywarqa. Chayrayku, ancianosqa mana qonqanankuchu tiyan "jatun Michej" Jesuspa ovejasninta qhawashasqankuta, paymantaj cuentata qonanku kasqanta (Heb. 13:20, 21). +12 Ancianosqa Bibliaj nisqanman jinapuni yuyaychananku tiyan. Chay jawa Bibliata sumajta rejsinanku tiyan, yachachiyninpitaj atienekunanku tiyan. Ajinamanta, kamachisqa kasqankuman jinalla imatapis ruwanqanku. Ancianosqa Diospa ovejasninta michejkunalla kanku, qotuchakuymanta sapa ujtaj Jehovaman, Jesusman ima cuentata qonan kanqa (Gál. 6:4, 5, 7, 8). + +Hatun Suyu Q'asa + +Qowantawan wawankunatapis warmiqa kuyanan y respetananmi (Titu 2:4, 5). + +Kapchiy nisqaqa runakunap ima allin icha sumaq rurasqakunapas, makinwan rurasqa, ñawinkunawan rikunapaq, rinrinkunaman uyarinapaq, rikch'akunam, musikam, hukkunapas. +Rikch'a kapchiy - Ch'uyanchaku +Wasichay - Wasi - Chaka - Tumay aranwa - Katidral - Inlisya - Manqus wasi; Machu Pikchu - Pikillaqta - Saksaywaman - Tampumach'ay - P'isaq - Pachakamaq - Ullantaytampu - Ullantaytampu - Chan Chan + +Q'uruta ch'uspa, kichwapi Kuruta ishlampu nisqaqa qharip qara ch'uspanmi, iskay q'urutayuq. + +Qallariy willañiqi ‎(2816 × 2112 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 741 KB; MIME laya: image/jpeg) +P'unchaw 20 ñiqin hulyupi 2007 watapi +I, AbinoamJr sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, kaywan rurasqanta uyaychachkanmi kay qatiq saqillaykunawan: +Kay rikchamanqa kay qatiq 2 p'anqakunam t'inkimun: +pt.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Roxette nisqaqa huk Suwidsuyu mama llaqtayuq rock kusituymi. 1986 watapim rakinakurqan + +Muquy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Muquy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Muquy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qarqacha (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qarqachay (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Incesto (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Árpád Göncz sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin hatun puquy killapi 1922 watapi paqarisqa Budapest llaqtapi - 6 ñiqin kantaray killapi 2015 watapi wañusqa Budapest llaqtapi) huk Unriya mama llaqtayuq qillqaqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Árpád Göncz. + +Uma llaqta Ampatu llaqta +Ampatu kitilli (kastilla simipi: Parroquia Ambato) nisqaqa huk kitillim Ikwadur mama llaqtapi, Ampatu kitipi, Tunkurawa markapi. Uma llaqtanqa Ampatu llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta parki (Alimanya). +"Mama llaqta parki (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin ñawpi Kastillanu simipi: + +Peter Pan (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Peter Pan nisqaqa 1953 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam qhipaq qhaway tiyaq rimanku huk Walt Disney. Kuyu walltay pusaqninqa Clyde Geronimi, Wilfred Jackson, Hamilton Luskemi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Putka (kastilla qillqaypi: Putca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Paryaqaqa walla, huk urqum Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Suytukancha distritupi, Yawli distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna muqch'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Baja California suyu + +quwiki Yosemite mamallaqta parki + +1 Chay p'unchaykunapin hatun rey Augustoqa kamachikurqan llapa llaqtakunapi tiyaqkuna padronasqa kanankupaq. +2 Kay runa yupayqa chayllaraqmi qallarirqan Siria suyupi sullk'a rey Kirenio kamachikushaqtin. +6 Paykuna chaypi kashaqtinkutaq wachakunan killaqa hunt'akurqan. +10 Chaymi angelqa paykunata nirqan:- Ama mancharikuychischu, ancha allin willakuytan willasqaykichis, chaywanmi llapa runa q'ochukunqa. +12 Chayta yachanaykichispaqqa kay hinatan tarinkichis: Huk wawan walthanawan walthaykusqa uywa qaranapi siriykusqa kashanqa, nispa. +14 ¡Diosqa hanaq pachapi yupaychasqa kachun! ¡Diospa khuyapayasqan runakunataq kay pachapi sumaqta kawsachun! nispa. +19 Mariataq ichaqa chaykunata yuyaymanaspa sonqonpi allintapuni hap'irqan. +32 Paymi mana Judío runakunaman k'anchaspa munayniykita reqsichinqa, Israel llaqtaykipaqtaq hatun sami kanqa, nispa. +35 Ahinapin paykunaq yuyaykusqan yachasqa kanqa. Llakikuymi espada hina t'urpuspa sonqoykita nanachinqa, nispa. +40 Wawataq wiñarqan, kallpachakurqan, yachaywan hunt'aykusqataq karqan, Diostaq payta allinpaq qhawarirqan. +45 Mana tarispataq qhepantin p'unchay Jerusalén llaqtaman kutirirqanku payta maskhaspa. +50 Tayta-mamantaq ichaqa mana entienderqankuchu chay nisqan simikunata. + +Sach'a kamay nisqaqa runap sach'a-sach'ata, sach'akunata wiñachiyninmi - churaypas, waqaychaypas, allin tupukama sach'a muthuypas, musuqmanta churaspa tarpuspa wiñachiypas. +Sach'a-sach'a allinta kawsaspa kakunanpaqqa musuq sach'akuna wiñayninmanta ama aswantachu qichunanchik tiyan, hat'alliykuymi rurana tiyan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sach'a kamay. + +Runa Simi: Lumière wawqikuna + +400 0 _ ‎‡a Magda Portal‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq qillqaq wan pulitiku‏ + +Pruwinsya Bautista Saavedra pruwinsya +Kurwa munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Curva) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Bautista Saavedra pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kurwa llaqtam (523 runa, 2001 watapi). + +Aswan hatun llaqta Minsk +Bilarus nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Minsk llaqtam. +Bilarus (Llaqtakuna) +. Name Runakuna Suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bilarus. + +Chanchamayu llaqta - Wikipidiya +Chanchamayu (kastilla simipi: La Merced, Khuyapayay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Hunin suyupi, Chanchamayu pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Chanchamayu pruwinsya) + +20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1988 – 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1990 +Benazir Bhutto, (urdu simipi: بینظیر بھٹو., ), (* 21 ñiqin inti raymi killapi 1953 watapi paqarisqa Karachi (Pakistan) llaqtapi - 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 2007 watapi wañusqa Rawalpindi llaptapi). Pakistan pulitiku Uma kamayuq. +1988 watamanta 1990 ñawpaq kuti Pakistanpa Uma kamayuqnin karqan. + +Szentes nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Szentes llaqtapiqa 31.082 runakunam kawsachkanku (2001). + +Beograd llaqtaqa Sirbya mama llaqtap uma llaqtanmi. Beograd llaqtapiqa 1.670.000 runakunam kawsachkanku (2006). +Llaqta (Sirbya) + +Nicolas Appert (* 17 ñiqin ayamarq'a killapi 1749 watapi paqarisqa Châlons-en-Champagne llaqtapi - 1 ñiqin inti raymi killapi 1841 watapi wañusqa Massy llaqtapi) Ransiyapas inventor. + +Aswan hatun llaqta Malabu +Runa llaqtap sutin ecuatoguineano, -a +Chawpipacha Khiniya llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. Chawpipacha Khiniyapiqa 504.000 runakunam kawsachkanku. + +Surgu (genus Sorghum) nisqakunaqa huk riwi yurakunam, Asyapi, Afrikapipas puquchisqa, achka rikch'aqmi. Huk rikch'aqkunap murunkunamantam kutanku t'antata ruranapaq, hukkunap murunkunatam yanuspa mikhunku. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Kuwait) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Kuwait). +"Uma kamayuq (Kuwait)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin chiqachay Kastillanu simipi: + +Wilhelm Matthias Naeff sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin hatun puquy killapi 1802 watapi paqarisqa Altstätten llaqtapi – 21 ñiqin qhulla puquy killapi 1881 watapi wañusqa ), Suwisa mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. + +Ecuador mamallaktapika chikan chikan wawakunami kawsarkakuna, shina: Awakuna, Chachikuna, Tsachilakuna, Mantakuna, Wankawilkakuna, Pastokuna, Karankikuna, Otavalokuna, Kayampikuna, Kochaskikuna, Kitukuna, Panzaleokuna, Puruwakuna, Kañarikuna, Paltakuna, Cofankuna, Sionakuna, Waoranikuna, Shuarkuna Saparakuna, Kichwa Antisuyumanta, shuktak wawakunapashmi kawsakkuna karka. + +Runa Simi: Rafael Bustillo pruwinsya + +qulla suyu (inca empire) _ + +Shuwan runa. + +Mama llaqtap hawan 6,340.5 km² + +Mana yuyarinachasqa p'anqakuna +Kay p'anqaqa 20:38, 29 hul 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Qhapaq p'anqa - Idiomas - Wiktionary +Qhapaq p'anqa - Idiomas +Qhapaq p'anqa-man kutimuy. + +Iñinim Dyus Yaya llapa atipaqman, hanaq pachap kay pachap ruraqinman. Jesukristu paypa Sapay Churin Apunchikmanpas; kaymi Espiritu Santup k'achayninmanta runa tukurqan, Qullana Mariyap wiksanmanta paqarimurqan; Ponsyu Pilatup siminmanta muchurqan; Kruspi chakatasqa wañurqan, p'ampasqataq karqan; ukhu pachakunaman uraykurqan, kimsa ñiqin p'unchawpi wañusqakunamanta kawsarimpurqan; hanaq pachakunaman wicharipurqan; chaypim Dyus Yaya llapa atipaqpa paña makinpi tiyachkan, chaymantan kay pacha p'uchu kayta kawsaq runakunata wañusqakunatawanpas taripaq hamunqa. Espiritu Santuman iñinim, Santa Inlisya Katulikata, Santukunap hukllachakuyninta, huchakunap pampachakuyninta, ayakunap kawsarimpuyninta, wiñay kawsaytapas iñinitaqmi. Hinataq kachun. +Yayayku hanaq pachapi kaq, +Sapa p'unchay mikhunaykuta qowayku. +Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun. +Munayniyki ruwasqa kachun, imaynan hanaq pachapi, hinallataq +11 Sapa p'unchay t'antaykuta, kunan qowayku. +Hanaq pachapi kaq yayayku, willkasqa kachun sutiyki, + +/ saywa ch'iqta suyuyuq / ayllu / chakra / quya / awkikuna / ñust'akuna / qhapaq apu / apukuna / kurakakuna / allikaq kamachikuqkuna / awqa kamayuq / sinchikuna / sapsi / + +400 0 _ ‎‡a Enrico De Nicola‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq (1946-1948)‏ + +quwiki Siyu rimaykuna + +Chaqna antawa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Chaqna antawa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Chaqna antawa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Camion (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa - Wikipidiya +Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa (kastilla simipi: Primera Epístola a Timoteo) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan huk ñiqin ipistula Timuthiyu sutiyuq masinpaq. +Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa, bible.is nisqapi: +Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa, bibles.org nisqapi: + +Katiguriya:40 ñiqin pachakwata kñ - Wikipidiya +Katiguriya:40 ñiqin pachakwata kñ +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 40 ñiqin pachakwata kñ. +► Paqarisqa 40 ñiqin pachakwatapi kñ‎ (ch'usaq) +► Wañusqa 40 ñiqin pachakwatapi kñ‎ (ch'usaq) + +Uma llaqta La Esmeralda +Anqu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Anco) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Churkampa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa La Esmeralda llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna animal kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paqu, Paqucha, Alpaka icha Allpaqa nisqaqa (Vicugna pacos) huk ñuñuq, iskay ruk'anayuq uywam. Paquqa p'aqu llimphiyuqmi. Millmanmantaqa puchkaspa awaspa p'achatam ruranchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqucha. + +3 chaniyuq tikraykuna ancha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu januk'asqa +Tikraynin januk'asqa Kastillanu simipi: + +Sikwanka (Ramphastos) nisqakunaqa huk Chawpi Awya Yalapi Uralan Awya Yalapi kawsaq, ancha chhukrunasapa pisqukunam, yana yuraq wiksayuq, q'uñi allpakunallapi tiyaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sikwanka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sikwanka + +Killi nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Killi sach'a, huk chunta yura rikch'aq aylluman kapuq yura + +Uma llaqta Qullpas +Qullpas distritu (kastilla simipi: Distrito de Colpas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Ampu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qullpas llaqtam. + +Runa Simi: Rondônia suyu + +Dilhi llaqtaqa Indya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Dilhipiqa 11.215.130 runakunam kawsachkanku. + +Chusun Runakapaq Runallaqta Republika in Quechua + +Yarinaqucha listritu +(Yarinaqucha distritu-manta pusampusqa) +Yarinaqucha distritu +Coronel Portillo pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta Puerto Callao +Yarinaqucha listritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Yarinacocha) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Coronel Portillo pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa Puerto Callao llaqtam. +Mayukuna: [ +Distritupiqa Nawa, Yaminawa runakunam tiyanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puerto Callao. +Amachasqa sallqa suyukuna: Altu Purus mamallaqta parki • Anqas Urquwallqa mamallaqta parki • Purus ayllu llaqta risirwa • Sierra del Divisor risirwa suyu +Mayukuna: Awaytiya mayu • Purus mayu • Ukayali • Willkamayu • Yuruá mayu +Distritu (Ukayali suyu) + +María de Montserrat Bibiana Concepción Caballé i Folch sutiyuq warmiqa, icha Montserrat Caballé, (*12 ñiqin ayriway killapi 1933 watapi paqarisqa Barcelona llaqtapi - 6 ñiqin chakra yapuy killapi 2018 watapi wañusqa Barcelona llaqtapi)) huk Ispaña mama llaqtayuq Taki aranway takiqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Montserrat Caballé. + +Pruwinsya Bernardino Bilbao pruwinsya +Uma llaqta Akasyu +Akasyu (kastilla simipi: Acasio) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Bernardino Bilbao pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Akasyu llaqtam (552 runa, 2001 watapi). + +Yanaqucha (Ayakuchu suyupi) - Wikipidiya +Tiyay: Ayakuchu suyu, Wanta pruwinsya, Wanta distritu +Yanaqucha (kastilla simipi: Laguna Yanaqucha / Lago Yanacocha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Ayakuchu suyupi, Wanta pruwinsyapi, Wanta distritupi. + +Paqpa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Kaymi huk chakana tuktuyuq yurakuna: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Asparagaceae + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Rikcha:Nuvola_apps_xmag.png" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Kumunista Maniphistu + +Urbano Perú - Hatun Llaqta - http://www.urbanoperu.com/ + +Chinchaysuyu. + +Misk'i pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Misk'i pruwinsya +Mama llaqta Misk'i llaqta +Misk'i (kastilla simipi: Mizque) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Misk'i pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. +2 K'itikuna +K'itikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suqta k'itim kan: +Saywitu: Misk'i munisipyu +Saywitu: Misk'i pruwinsya + +Heinrich Hermann Robert Koch (* 11 ñiqin qhapaq raymi killapi 1843 watapi paqarisqa Clausthal (Alimanyapi) llaqtapi - † 27 ñiqin aymuray killapi 1910 watapi wañusqa Baden-Baden (Alimanya) llaqtapi; huk Alimanya kawsay yachaymanta hampi yachaymantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Robert Koch. + +José Willington Ortiz, "don Willy " sutiyuq runaqa, (* Pun_26_02_1961 paqarisqa Tumaco llaqtapi - ) Kulumbya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Morelia nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Michoacán suyu uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Morelia. + +Kambuya Qhapaq Suyu +Llaqta taki: Nokoreach +Aswan hatun llaqta Phnom Penh +Kambuya nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Phnom Penh llaqtam. +Llaqtakuna (Kambuya) + +Katiguriya:Llaqta (Wankayu pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Wankayu pruwinsya) +"Llaqta (Wankayu pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Santa Ana +Santa Ana distritu (kastilla simipi: Distrito de Santa Ana) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Santa Ana llaqtam. +Quchakuna: Agnococha - Chuqlluqucha - Supuqucha (Supococha) - Yanaqucha +Mayukuna: Santa Ana mayu + +Phusuqu, kichwapi Pusku nisqaqa puriqllap muyurisqan wapsip ancha achka phukpunkunap tawqanmi. +Phusuquqa maqchina chullusqap hawanpim paqarin, puriqllap hawan maqchinarayku aswan pisi aysariq kaptinmi. Hinallataqmi huk chullusqakunapipas phusuqun tukukun, mama quchapi kachisapa yakupipas. + +Katiguriya:Q'apachana +Q'apachanakunamanta qillqakuna. +"Q'apachana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Plantilla:Sut'ichana qillqa - Wikipidiya +Plantilla:Sut'ichana qillqa + +Yuyayyaku icha Yuyay Yaku (kastilla simipi: Llullaillaco) nisqaqa Arhintinap Chiliwan saywanpi huk urqum. Pikchunqa mama quchamanta 6.739 mitrum aswan hanaq. +Yuyuyyaku mama llaqta parki + +2 chaniyuq tikraykuna pata-pata kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Budismu. + +Runa Simi: Sullana pruwinsya + +Runa Simi: Afgansuyu + +Pikrarikuna wallpana (hatun pallka rurashka). + +Yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu (Quechua) +quwiki Yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +apayllaway llaqtanchikman, wasinchikman + +Runa Simi: Katiguriya:Paqarisqa 1970 + +son. Syn. chakunan, sORiro. + +yawarmasikuna.com + +11Kaykunatan qankunaman nishaykichis, qankunapas noqa hina ancha kusisqa kanaykichispaq.12Ichaqa kunanmi kayta kamachiykichis: Qankunapurayá khuyanakuychis, imaynan noqapas qankunata munakuykichis, chay hinata.13¿Pitaq kanman ancha hatun munakuyniyoqrí? Chay hatun munakuyniyoq runaqa, amigonkunarayku wañuqllan. + +puncha mikuna, becakuna), sumak yachana wasikuna, + +21 de Abril 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI - CORAPE +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 21 de Abril 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +21 de Abril 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +17 de Marzo 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +12 de Mayo 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/d" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Aqupampa (kastilla simipi: Acobamba) nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Wankawillka suyupi, Mantaru mayu patapi, Aqupampa pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Aqupampa pruwinsya) +Llaqta (Aqupampa distritu) + +Llaqtakuna: Maras (7 km) +Muray (kastilla simipi: Moray) nisqaqa huk piruwanu mawk'a llaqtam Urupampa pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Murayqa Qusqu llaqtamanta 38 km karum, Maras llaqtamantataq 7 km karum. + +K'ita ch'illtu (Solanum physaloides) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chilltu, Pisqi chilltu,[1] Ch'illtu[2] (Solanum lycopersicum syn. Lycopersicon esculentum) icha Tumati (nawatl simimanta tomatl, chaymanta kastilla simipi tomate) nisqaqa huk chakra yuram. Puka rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chilltu + +Valentin Demetrio Paniagua Corazao sutiyuq runaqa ( * 23 ñiqin tarpuy killapi 1936 watapi paqarisqa Qusqu llaqtapi - † 16 ñiqin kantaray killapi 2006 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu pulitiku runam. + +Aya mikhuq nisqakunaqa wañusqaña uywakunallap aychanta - ayakunata - mikhuq uywakunam, ahinataq wiskul. + +Pinipi kitilli (kastilla simipi: Parroquia Penipe) nisqaqa huk kitillim Ikwadur mama llaqtapi, Pinipi kitipi, Chimpurasu markapi. Uma llaqtanqa Pinipi llaqtam (710 runa, 2001 watapi). + +Parya Ukru (kastilla qillqaypi Pariauccro) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.550 mitrum aswan hanaq. +escale.minedu.gob.pe: UGEL saywitu Qaqatampu pruwinsya (Lima suyu) + +MARCOS 9:43 _ Sichus makiyki juchaman urmachisunki chayqa, khuchurpayay; aswan allin kanman ch'ulla makilla wiñay kawsayman yaykunaykeqa, iskaynin makisniyoj wiñay ukhu pachaman yaykunaykimanta nisqaqa, maypichus ninaqa mana thasnukunchu, chayman. +43Sichus makiyki juchaman urmachisunki chayqa, khuchurpayay; aswan allin kanman ch'ulla makilla wiñay kawsayman yaykunaykeqa, iskaynin makisniyoj wiñay ukhu pachaman yaykunaykimanta nisqaqa, maypichus ninaqa mana thasnukunchu, chayman. + +quwiki Katiguriya:Mayu (P'utuqsi suyu) + +2 Rurana kamachina musuq t'una qillqasqakunata ruranapaq, kay hawa: +2.2 Mama llaqtakuna +Kay qhichwa Wikipidiyapiqa yanapana qillqakunam kachkan, musuq t'una qillqasqakunatam rurananchikpaq. +Ama huk rimaykunapi Wikipidiyakunamanta qillqakunata iskaychamuychu! Kay Wikipidiyapiqa Qhichwa simillapim qillqakuna kachun. Mana qhichwapi qillqakunaqa champasqa kanqam. T'ikrasqalla, simi qullqapaqlla kaqkunataqa (ahinataq "T'anta (kastilla simipi: Pan)" chaylla) Wikisimitaqi nisqaman qillqay. +Rurana kamachina musuq t'una qillqasqakunata ruranapaq, kay hawa:[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikipidiya:Runamanta qillqakunapaq nisqa p'anqamanta kaypaq rikurisqa qillqasqata musuq p'anqaman iskaychay. +Q'illqata allinchay. Llaqtakunappaq, ama kastilla simipi sutikunatachu llamk'achiy, aswanta qhichwapi (qhichwa rimaq mama llaqtakunapi: Qusqu, Antawaylla, Wayakil) icha kikinpa sutinkunam (Köln, London, Firenze). +Kastilla simipi Wikipedia kaqlla qillqaña kaptinqa, paytam kichay "editar" ñit'ispa. +Interwiki nisqa t'inkikunata kastilla simipi p'anqamanta qhichwa p'anqaman iskaychay. +"[[es:" + kastilla simipi qillqap sutin + "]]" qhichwa p'anqapi interwiki rakiman yapay. +"Waqaychay" ("grabar") ñit'iy (qhichwa p'anqata). +"[[qu:" + qhichwapi qillqap sutin + "]]" kastilla simipi p'anqapi interwiki rakiman yapay. +"Waqaychay" ("grabar") ñit'iy (kastilla simipi p'anqata). +Mama llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikipidiya:Llaqtamanta qillqakunapaq nisqa p'anqamanta kaypaq rikurisqa qillqasqata musuq p'anqaman iskaychay. +"Infobox País" nisqata kastilla simipi p'anqamanta qhichwa p'anqaman iskaychay. +"Infobox País" nisqata allinchay: "Infobox País" nisqata "MamaLlaqta" nisqaman t'ikray, hinallataq tukuy kastilla simipi "=" sananchap pañanpi rimakunatam (ahinataq: [independencia] "de España" nisqata "Ispañamanta" nisqaman). +Kay p'anqa kastilla simipi: Wikipidiya:Contribuir efectivamente +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 22:21, 16 hun 2010 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Paqarisqa 29 ñiqin tarpuy killapi 1976 watapi (41 watayuq) +Mama llaqta Ukranya +Punku taripasqankuna 48 (Ukranya quchu) +Andriy Mykolayovych Shevchenko (ukranya simi: Андрій Миколайович Шевченко, Andrij Mykolajovyč Ševčenko}}; sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin tarpuy killapi 1976 watapi paqarisqa Dvirkivshchyna llaqtapi - ) huk Ukranya mama llaqtayuq m piluta hayt'aqmi. + +Runa Simi: Qiruqutillu distritu + +"Dyusmi tukuyta mantanaypaq nisha, unaq syilupi chaynulla kay pachapi ima. + +케추아어(qu): sacha, sachakuna (복수형), sach'a + +Lapan runapaq kanmi maych'u chaych'u karpis respetanakunan y ali runapaq rikasha kanan, wakin runakuna kanqannuy. + +gokuakunanpa.com + +Runa Simi: Kamachiy + +Yaku muyuriy nisqaqa tiksimuyuntinpi yakukunap muyuriyninmi. +Inti illanchayninwan yakukunatam, mama quchap hawanpi kaq yakutam q'uñichinmi. Chay yakup rakinkunaqa wapsiyanmi, wayra pachapi yaku wapsi tukuspa. Wayrakuna chay wapsita mast'arinmi. Yaku wapsi musuqmanta chiriyaspa yakuyanmi, ancha achka yaku sut'uchakuna, phuyum tukuspa. Chay sut'ukuna nisyu hatunyaptin, param, urmamuq yakukunam tukukun. Chay paray yakuqa allpa pachaman yaku pachamanpas uramaykun, allpap hawanpi purispa icha allpap ukhunman mismispa. Chay allpap ukhunamantaqa yaku pukyukunapim hawaman paqarimun, mayu tukuspa. Chay mayukunataq mama quchamanmi purimun. + +Runa ñit'inakuy 1 604runa / km² +Aachen llaqta, Aachen munisipyu +Aachen (Kastilla simipi: Aquisgrán, alimanya simipi: Aachen; phransya ripuario simipi: Oche; phransya simipi, Aix-la-Chapelle, latin simipi: Aquisgranum) )llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Aachen llaqtapiqa 257 935 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). +Urin Afrika, Kabu llaqta +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aachen. +Llaqta (Alimanya) + +Qusqu llaqta, Kachimayu distritumanta rikusqa (Chaypa llaqta - Sirk'a urqu) +Uma llaqta Kachimayu +Kachimayu distritu (kastilla simipi Distrito de Cachimayo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anta pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Kachimayu llaqtam. + +(Arabya simi-manta pusampusqa) +Kaypi rimasqa: Chinchay Afrika, urin kunti Asya. +Huk simikunawan: Chad, Kumurakuna, Sumalya, Yibuti, Kunti Sahara, Israyil; Huñusqa Nasyunkuna +Arawiya simi nisqaqa Kunti Asyapi, Chincha Aqrikapipas, achka mama llaqtakunapi rimasqa rimaymi. Ancha rimaqsapam, 225 hunu rimaqninmi. +Arabya simitaqa arabya siq'i llumpawan qillqanku. + +Pulpu (Octopoda) nisqakunaqa hatun mama quchakunapi kawsaq umachakikunam, pusaqchakim. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pulpu + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 1907 × 1723 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 308 KB) +(Kay willañiqita musuqmanta llamk'achiy) +Caleb Moore sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, rurasqanta sapsi kamay nisqamanmi kacharin. Kayqa tukuy Tiksimuyuntinpim chanin. +Huk mama llaqtakunap kamachiyninkunaqa manachá saqillankuchu; hinaptinqa: +Caleb Moore sutiyuqqa pitapas saqillan kay rurasqanta llamk'achiyta imapaqpas, mana phatawanchu, chay hina phatakuna mana kamachiypa kamachiptinkama. +ab.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Urpuna (kastilla qillqaypi Orpuna, Urpuna) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk urqum, Ayakuchu suyupi, Wankasanku pruwinsyapi, Lukanamarka distritupi, Sanku distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 4.600 mitrum aswan hanaq. + +Siku patasi (Herrania nitida) nisqaqa huk wayuq sach'am. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Herrania + +Muhammad Yunus (banla simiː মুহাম্মদ ইউনুস) sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin pawqar waray killapi 1948 watapi paqarisqa Chittagong llaqtapi - ), huk Banladish mama llaqtayuq ruruchiq, musikuq, qullqi wasi runaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muhammad Yunus. +Mamallaqtapura Iñuku Micha Agency Nobel Suñay Qasikaypi + +Katiguriya:Challwa hap'iy +"Challwa hap'iy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Phinu ugru rimaykuna nisqaqa huk ural rimaykunap huk urin ayllunmi, anti Iwrupapi, chunka suqtayuq rimayniyuq, iskay chunka pichqayuq hunu rimaqniyuqmi. K'askachakuq rimaykunam. +Lliwmanta aswan rimaqniyuq phinu ugru rimaykunaqa unriya simim, phinis simim, istunya simipas. +Phinu ugru rimaykunap urin ayllunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ugru rimaykuna +Phinupermu rimaykuna +Yaqa mana riqsisqa wañusqa phinu rimaykuna +Sami rimaykuna (Lapu rimaykuna) +Paqta rimakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hukmanta suqtakamaqa tukuy yupaykuna ñawpa ural rimaymanta rimakunam. Qanchispaq rimataq phinis simipi unriya simipipas indu iwrupiyu rimaykunamanta chaskisqa. Chunkapaq rimaqa ñawra hinam, sami simi, mari simi, masi simipi ñawpa yupay nisqapaq rimam. Chunkapaq komipi udmurtpipas das nisqa, unriyapi tíz nisqaqa iranu rimaykunamantas chaskisqa. +Katiguriyakuna: +Rimaykunap ayllun +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:33, 14 may 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +aywiki Aqupampa (Tarma) jisk'a t'aqa suyu + +Runa Simi: Salto suyu + +Runa Simi: Matanzas pruwinsya + +Текст Lliw runakunam nacesqanchikmantapacha libre kanchik, lliw derechonchikpipas iguallataqmi kanchik. Yuyayniyoq kasqanchikraykum hawkalla aylluntin hina kawsayta debenchik llapa runakunawan. + +Runa Simi: Mocoa + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa (mana wakinchasqa) - 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w (en las variantes regionales). +Ichaqa huk runam karqa farisiyukunamanta, Nikodemo sutiyuq, judiyukunapi kamachikuq. +Chaymi Jesus kuntistarqa: Chiqapta, chiqaptam niyki, pipas mana musuqmanta nasimuqqa, manam Diospa riynunta rikunmanchu, nispa. +Diosqa kay pachaman sapallan Churinta kachamurqa, manam runakuna juzganampaqchu, aswan runakuna paywan salwu kanampaqmi. +Karqam huk farisiyu Nikodemo sutiyuq runa, payqa judiyukunamanta ancha riqsisqam karqa. +Diosqa ancha-anchatam runakunata kuyarqa, chaymi sapallan Churinta qumurqa, pipas paypi iñiqqa mana wañunanpaq, aswanqa wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Cundinasqaqa kachkanku, kay pachaman achkiy hamuchkaptin, tukuy mana allinkunata ruwaspanku tutayaytaraq kuyasqankuraykum. +Jesustaq kutichispa payman nirqan: Chiqaqta, chiqaqta niyki, manan pipas Diospa qhapaqsuyunta rikuyta atinchu, manachus wakmanta paqarimunman chayqa, nispa. +Yallinraq chiqaq ruwaqqa, k'anchaymanmi hamun, ruwayninkuna sut'inchasqa kanampaq, Diospi kasqanta. +Kaykunamantan Diosqa huchachanqa: K'anchaymi kay pachaman hamurqan, runakunataq laqhayaqta aswanta munakurqanku k'anchaymantaqa, ruwasqanku mana allin kasqanrayku. +Chiqaqkaqta ruwaqmi ichaqa k'anchayman hamun, ahinapin ruwasqankunata k'anchay sut'inchanqa Diospa yanapasqan kasqanta yachakunanpaq, nispa. +Diosqa ancha-anchatan kay pachapi runakunata munakuran. Chaymi sapallan Wawanta kay pachaman mandamuran, pipas paypi kriyiqqa ama wañunanpaq, aswanpas wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Allin kaqkunata ruwaq runakunan ichaqa, k'anchayman ashuyamunku, saynapi Diospa kamachikuyninta kasukuspanku, allin kawsasqankuta llapallan runakuna rikunankupaq. +Karqan huk runa Farisiyukunamanta, Nikodemo sutiyuq, Judiyukunaq umalliqnin. +Pay hamurqan tuta Jesusman hina payta nirqan: "Rabí, yachaykun qan Diosmanta hamusqaykita amawt'a hina. Imaraykuchus manan pipas atinmanchu chay ch'ikukuna ruwasqayki ruwayta, Dios mana paywan kaqtin". +Jesusqa kutichirqan payta nispa: "Qan Israel llaqtaq amawt'an kashaspachu, ¿Mana yachankichu chayta? +Imaraykuchus Diosqa kay pachata sinchita munakuspa kachamurqan ch'ulla churinta, llapan paypi iñiqkuna ama chinkanankupaq, ashwanpis wiñay kawsayta tarinankupaq. +Paypi iñiqqa manan huchachasqachu kanqa; ichaqa mana paypi iñiqqa ñan huchachasqaña, mana Diospaq ch'ulla Churinpaq sutinpi iñisqanmanta. +Imaraykuchus Dios chay jinata puni munduta munakurqa, k'ata Churinta qurqa, pillapis paypi kriyiqqa, ama wiñaypaq pirdikunanpaq, antis wiñay kawsayniyuq kananpaq. +Pharisiyukunamanta uj runa karqa Nikudimu sutiyuq. Payqa israil kuraqkunamanta karqa. +Farisiyusmanta uj runa karqa, Nikodemo sutiyuq. Paytaq judiyus ukhupi mintasqa karqa. +Uj ch'isipi payqa Jesusta watukuq jamuspa, nirqa: Yachachiq Siñur, yachayku Diospa kachamusqan kasqaykita yachachinawaykupaq. Mana pipis atinmanchu, Qan ruwanki, chay jina milagrusta ruwaytaqa, Dios mana paywan kaptinqa, nispa. +Diosqa chay jinatapuni kay pachapi kaq chhikata munakusqanrayku, uj k'ata Churinta qurqa. Ajinamanta pillapis Paypi kriyiqqa mana chinkayman rinqachu, astawanqa wiñay kawsayniyuq kanqa. +Judiyukuna chawpimanta uj atiyniyuq ancha riqsisqa Nikodemo sutiyuq farisiyu runa karqan. +Jesustaq payman ajinata nirqan: –Sut'intapuni niyki, pichus musuqmanta mana paqarichkanqa chayqa, manam Diospaq qhapaq suyunta rikuchkanqachu –nispa. +Mana allita rurajkunaka tukuykunami luztaka p'iñan. Paykuna rurashkakuna ama mana alli rikurichunmi luzmanka mana k'uchuyamushun ninkuna. +Millayta rurajkunaka, tukuykunami luztaka p'iñankuna. Paykuna rurashkakuna ama rikurichunmi luzmanka mana k'uchuyashun ninkuna. +Mana allita rurajkunaka, Luztaka p'iñankunami. Paykuna rurashka mana allikuna ama rikurichunmi, Luzmanka mana k'uchuyankuna. +Juk fariseo runam karqan Nikodemo jutiyoq. Payqa Israel runakunapa autoridäninmi karqan. + +Simana Santan ancha hatun raymi tukuy ristupi inihpahqa. Chay p'unchaykunapin lluy yuyarinku Hisukristuh ñak'arisqanta, wañuypi rixurisqanta, wañusqanmanta sayarisqanta ima. Chay phistakunaqa sapanka llahtapiyá kamarikun tukuy ima munasqanku hina. llakisqa uyan. +Chay munay raymichakuykunaqa aswantan qullananku chay hatun Qusqu llahtapi; chay Ayak'uchu suyupi; chay wiñay warah, sumah paqarih Waraspi; Tarma, hiwaya llahtapipas Perú suyuh chawpinpi. + +allkakuna.org + +Tikraynin k'achampa Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Hampi yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Hampi yachay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hampi yachay. +"Hampi yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Manasutiyuq Machasqa +Puñuchiq hampikamayuq +Sunqu hampikamayuq + +Chañar (Geoffroea decorticans) nisqaqa huk chaqallu sach'am, Uralan Awya Yalapi wiñaq, sinchi q'iruyuq, misk'i ruruyuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chañar + +Yawar apariy (Haemorrhagia) nisqaqa yawar chinkaymi. K'irisqa sirk'aqa yawarchan kurkup ukhunmanmi (yawar wañusqa, q'uyu), kurkup hutk'unnintam (simi, sinqa, rakha, sip'uti) hawaman icha k'irintam hawaman. + +Wañusqa 8 ñiqin ayamarq'a killapi 1953 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: Días malditos +Kaypi wañusqa: Paris +Ivan Alekséyevich Bunin ( rusiya simi: Иван Алексеевич Бунин) sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin kantaray killapi 1870 watapi paqarisqa Voronezh llaqtapi - 8 ñiqin ayamarq'a killapi 1953 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Rusya mama llaqtayuq qillqaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ivan Bunin. + +Ama Llullapisqu (Turdus lawrencii) nisqa pisquwan pantaychu. +Chawkatu nisqakunaqa (familia Mimidae, nawa simipi: cenzontle, kastilla simipi: pájaro burlón, inlish simipi: mocking bird) Awya Yalapi kawsaq huk pisqukunam. Huk pisqukunap takinankunatam qatichikun. + +Frederick Soddy (* 2 ñiqin tarpuy killapi 1877 watapi paqarisqa Eastbourne llaqtapi - † 22 ñiqin tarpuy killapi 1956 watapi wañusqa Brightone llaqtapi); Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. + +Lurasnu (Prunus persica) nisqaqa huk wayuq mallkim. Rurunkunatam (lurasnukunata) mikhunchik. Ankash washa waqta: yurashnu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lurasnu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Lurasnu + +Llaslla (kastilla qillqaypi: (Nevado Lashual) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200 mitrum aswan hanaq. + +Tikraynin ukhuncha Kastillanu simipi: + +Javier Pulgar Vidal sutiyuq runaqa (2 ñiqin qhulla puquy killapi 1911 watapi paqarisqa Panaw llaqtapi, 18 ñiqin aymuray killapi 2003 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq allpamanta yachaqsi karqan. +Javier Pulgar-qa kay musuq Piruwpa t'ipiynintam, Mapa Fisiográfico nisqatam rikhurichirqan, kay región nisqa pusaqnintin suyuyuq: +Yunka suyu (Yunga) +Qhichwa suyu (Quechua) +2 Willay pukyukuna + +K`anchay sut`iyaptin, iñiykunapis paqarimunku, +Tukuytaq kusiymanta, phutiymantapis, t`aqllarakunku, +Chayamuntaq, sayk`usqa jina, mana llamp`uyniyuq, +Mana llullaykuna, kananmanta suyunchiqpi. +Ñawpaqta khawarispa, mana ch`ampaykunata ñanpi tarinanpaq, +Chantaqa tukuyninmam rak`in kusiykunata. +Quri q`inti jina, pusaykachan, ch`ampaykunata. +Chantaqa quri q`intiqa patata phawaspaqa, ch`akiymanta chamun. +Mana nipiqpis sumir llimp`i kasqanta yachanchu, +Tukuy jallp`akuna juch`uy musquyniyuq, +Quchakunapis ch`akiymanta wañunku, +Maypichus p`iqukunapis p`achankuta sumaqta ruwanku, +Kunan pacha runakunaqa rantisqa yuyayniyuq kanku, +Chantaqa waranqa waqayta, t`akaspa puriykachanchiq. +Q`ara runakunataq tukuy imamanta jark`akunku, +Ajinapi ñawpa pachakunapiqa jik`uy, jik`uy waqaskapta, +Ch`akiymanta wañuspataq ima yakutapis ukyanku. +Kay ruwaykunapis, umanchiqpi ñak`arichiwanchiq, +Chaytataq saqra runakuna mana allinchu niwanchiq. +Wamp`ukunaman lluqsispapis, mayunta risunman, +Chantaqa ch`isinpiqa amapula t`ikaswan musqukuni, +Ch`inmanta qillqayta, munaspataq, llakikurqani. +Umankupi munasqankuwan, mana allintachu yuyanchakunku, +Ch`inmantataq yachasqanchiqta, ruwanchiq, +Qanchis chunka quri q`intikuna wañuqtinpis, llakikunchiq. +Anqas pampakunapi t`ikakunata tarpuq, puriykachanchiq, +Pachi ñispa yuraq t`ikakunata qasillata quchikuyta munanku. +Wamp`ukuna jina maypichus runakunaqa ch`usanku, +Tukuypis ch`ampaykunata maqanakuyllawan ch`uwanchayta munanku, +Llamk`asqankumanta, juk chhikallata payllarqanku, +Mana yuyayniyuq runakuna jina, +Llullakuspataq, mana ñuqanchiq ruwasqanchiqta, pay niwanchiq. +Waqcha wawakuna mana raphikunayuq jina. +Mana llamk`aqkuna, runakunapis waqaspa, purinku, +Mana llaqtakunapi kawsayta atispa. +Wawakunapis llaqtankumanta sumaq kawsayta mask`aspa ayqimunku, +Mana yawarta t`akaspa maqanakuyta munarqani, +Jallp`anchiqpiqa mana riqsisqa runakuna tiyaykukusqankumanta, +Waqcha warmikunapis yana p`achayuq purinku, +Tatakunaqta kapusqankuta, qhawarispa, ch`isiyachikunku, +Chayta ñispataq sapa p`unchaw kusirikun. +Mana allin ruwaqkunatataq, asut`iyman. + +Runa Simi: Mikrunisya (mama llaqta) + +Runa Simi: Ñutqu + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +purikunanchikpaq. + +Hallka k'iti kanchar 313,07 km² +Hanaq kay 2 392 m +Pacha suyu UTC-5 + +Kay katiguriyaqa ch'usaqmi. + +Runa Simi: Bonn + +Runa Simi: Tawqa distritu + +Runa Simi: Iñuku huk'i p'akiy + +XIII pachapi ruwasqam kasqa kay siqiqa. Ichaqa 1962 watapi pichasqa kaptinmi yachakurqa, imaynam kikin kasqanta chaypim yachakurqa ñawpaq pachapi ruwakusqanta VI utaq VII pachapi. (0.85metroyuq 0.45metropiwan) +Sinaí, Egipto nisqan llaqtapi, Monasterio Santa Catherinepim waqaychasqa kachkan chay sumaq kikin siqiqa. + +▪ Runa Simi: 9 ñiqin pawqar waray killapi + +(Qunuqucha-manta pusampusqa) +Tiyay Anqash suyu, Rikuway wamani, Qataq listritu, Antikuna +Purikuq mayukuna: Saqtaq mayu +Llaqtakuna: Qunuqucha llaqta +Kunuqucha (urin runasimipi: Q'uñiqucha, kastilla simipi: Laguna Conococha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk qucham Anqash suyupi, Rikuway wamanipi, Qataq listritupi. +Saqtaq mayu + +Enrico Fermi sutiyuq runaqa (29 ñiqin tarpuy killapi 1901 paqarisqa Roma llaqtapi, Italyapi - 28 ñiqin ayamarq'a killapi 1954 wañusqa Chicago llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) huk pachaykamay yachaqsi karqan. + +Katiguriya:Umalliq (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Umalliq (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Chili). +"Umalliq (Chili)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tunkurawa marka[1][2] (kastilla simipi: Provincia de Tungurahua) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Ampatu llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Chimpurasu fauna risirwa - Llanganati mama llaqta parki - Sankay mama llaqta parki +Mayukuna: Pastasa mayu +Tunkurawa markapiqa Chibuleo, Salasaka, Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. +Cotaló llaqta Tunkurawa nina urquwan, Pelileo kiti +Inlisya, Cotaló llaqta Tunkurawa nina urquwan, Pelileo kiti +↑ Kichwakunapak yachaykuna (PDF), p. 56: Tunkurawa markapi papa lukrumanta +Uma llaqta: Ampatu +Amachasqa sallqa suyukuna: Llanganati mama llaqta parki • Sankay mama llaqta parki +Phaqchakuna: Wayllamayu phaqcha +Runa llaqtakuna: Chibuleo • Kichwa • Salasaka • Tunkurawa Kichwa + +Lanthanu rikch'aq q'illay - Wikipidiya +Lanthanu rikch'aq q'illay nisqakunaqa Lanthanuman ancha kaqlla q'illay qallawakunam, 58 iñuku ñiqimanta 71 iñuku ñiqikamam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Rusiya). +"Qillqaq (Rusiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Leonard Norman Cohen sutiyuq runaqa (21 ñiqin tarpuy killapi 1934 watapi paqarisqa Montreal llaqtapi – 7 ñiqin ayamarq'a killapi 2016 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaq wan aranway pukllaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Leonard Cohen. +Montreal llaqtapi paqarisqa + +Buliwya Llamk'aqkuna Hatun Tantanakuy - Wikipidiya +Buliwya Llamk'aqkuna Hatun Tantanakuy +Buliwya Llamk'aqkuna Hatun Tantanakuy, kastilla simipi Central Obrera Boliviana (COB) nisqaqa Buliwyapi llamk'aqkunap sindikatunkunap hatun tantanakuyninmi. +Buliwya Llamk'aqkuna Hatun Tantanakuyqa 17 ñiqin ayriway killapi 1952 watapi kamarisqas karqan Buliwya pachakutiy qhipaq. Lliwmanta aswan kamariq runakunaqa Buliwya Qhuyakichaq Llamk'aqkuna Hatun Tantanakuy (Federación Sindical de Trabajadores Mineros de Bolivia]] (FSTMB) nisqapi wankurisqa karqan. +1952 watamanta 1987 watakamaqa Juan Lechín Oquendo sutiyuqmi pusaqnin karqan. + +Uma llaqta Nasa Q'ara (Nazacara) +Pakaqi Nasa Q'ara (kastilla simipi: Nazacara de Pacajes) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Pakaqi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Nasa Q'ara (Nazacara) llaqtam (198-208 runa, 2001 watapi). +Qhichwa simi 4 +Pakaqi Nasa Q'ara munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Tikraynin chawpi killa Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Truro +Cornwall nisqaqa (ˈkɔːnwəɫ) Inlatirrapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk suyum. Uma llaqtanqa Truro llaqtam. +7 Cornwall suyupi paqarisqa runakuna +Cornwall suyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Tikraynin juqhariy Kastillanu simipi: + +Mojanda (kastilla simipi: Mojanda) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, Pedro Moncayo kitipi, Tocachi kitillipi, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 4.263 mitrum aswan hanaq. + +San Lucas 23:1 QUFNT - Tukuy chaypi kaqkunaqa, sharir - Bible Search + +quwiki Katiguriya:Dublin llaqtapi paqarisqa + +(5) Pikillaqta + +Estado Plurinacional de Bolivia (Spanish) Bulivya Mamallaqta (Quechua) Wuliwya Suyu (Aymara) Plurinational State of Bolivia + +Añaskitu N° 93 may chhika ruwaykunata wawakunamanta, wawakunapaq apamun, kay kutipi wawakunawan kikin jallp'a patapi parlarimurqa, siminkumanta yacharisun ch'uñuta ruwayta, imatataq wawakuna ch'uñu ruwaypi ruwanku, may chhika yacharinapaq Añaskitupiqa, ñawirina kachun. Ñawirina. + +Panama pruwinsya - Wikipidiya +Panama pruwinsya +Panama pruwinsya saywitu (Panama) +Panama pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Panama), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Panama llaqtam. 11 670,92 km2. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Panama pruwinsya. +Pruwinsyakuna (Panama) +Uma llaqta: Panama llaqta + +Katiguriya:Ñuflo de Chávez pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Ñuflo de Chávez pruwinsya +"Ñuflo de Chávez pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yugur nisqaqa (turkiya simimanta: yoğurt) sapaq añakikunap (Lactobacillus sp.) p'uchqusqan lichimanta rurasqa khaka (allpi) mikhunam. + +Millma icha Millwa nisqaqa ñuñuq uywakunap chukchankunam, millmaqarapi kaq. +Paquchap, wikuñap, llamap, wanakuppas millmanwanqa q'aytukunam puchkanchik. Chaymantam p'achakunata awanchik. Millma p'achakunaqa ancha q'uñuykuqmi. + +Kalpaki kitilli icha Eugenio Espejo kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Eugenio Espejo / Calpaquí) Ikwadur mama llaqtapi kitillim, Impapura markapi, Utawalu kitipi. +Kitillipiqa Utawalu Kichwa runakunam tiyanku. + +Edgar Degas (Hilaire-Germain-Edgar de Gas) sutiyuq runaqa ( 19 ñiqin anta situwa killapi 1834 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 27 ñiqin tarpuy killapi 1917 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Edgar Degas. + +999 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +2 chaniyuq tikraykuna llusp'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Pillaru kiti (kastilla simipi: Cantón Píllaro / Cantón Santiago de Píllaro) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Tunkurawa markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Pillaru llaqtam. +- Yupaykuna: Píllaro kiti +Ikwadurpi markakuna, kitikuna, kitillikuna + +JEREMÍAS 8:9 _ Chay yachayniyojkunaqa k'umuykuchisqa, mancharichisqataj kanqanku, imaynatachus uj animalqa tojllapi jap'ichikun, jinata. Sichus nisqasniyta qhesachanku chayqa, ima laya yachayniyoj kasqankuri? +9Chay yachayniyojkunaqa k'umuykuchisqa, mancharichisqataj kanqanku, imaynatachus uj animalqa tojllapi jap'ichikun, jinata. Sichus nisqasniyta qhesachanku chayqa, ima laya yachayniyoj kasqankuri? + +Runa Simi: Qhapaq p'anqa + +(Apurimaq suyupi Suramana nisqa urqumanta taki.) + +" SUMAQ TAKIQ WARMIKUNA " + +Jach'a suyu Wanuku + +Mariano Hilario Cornejo Zenten ( 28 ñiqin kantaray killapi 1866 watapi paqarisqa Ariqipa llaqtapi - 25 ñiqin pawqar waray killapi 1942 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Piruw Mama llaqta taripay amachaqsi wan pulitiku runa karqan. +Kallpachaq mama: Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mariano Cornejo. + +"Mama qucha" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Umniwus, Chuqlluqucha pruwinsya +Uma llaqta Tantara +Tantara distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Tantara) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Tantara llaqtam. +Mayukuna: Tantara mayu + +Kaypi rimasqa: Alimanya, Awstiriya, Suysa, Luksimbur, aslla simi: huk Iwrupapi, Abya Yalapi mama llaqtakuna, Namibyapi +Kay mama llaqtakunapi: Alimanya, Awstiriya, Suysa, Luksimbur, anti Bilhika, Italya (uralan Tirul); Iwrupa Huñu +Aliman simi (Deutsch, Deutsche Sprache) nisqaqa huk germanu simim, pachak iskay chunka hunuchá rimaqniyuq. Aliman simitaqa Alimanya, Awstiriya, Suysa, Luksimbur mama llaqtakunapim, anti Bilhikapi, chinchaysapa Italyapipas (uralan Tirulpi) rimanku. + +Usqullu nisqapas Leopardus jacobitus nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Usqhullu[2][3] icha Usqu misi (Leopardus colocolo) nisqaqa huk aycha uquq ñuñuq, aycha mikhuq uywam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Usqhullu + +10 ñiqin pawqar waray killapi 1952 watapi – 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1959 watapi +10 ñiqin kantaray killapi 1940 watapi – 1 ñiqin inti raymi killapi 1944 watapi +Fulgencio Batista y Zaldívar sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin qhulla puquy killapi 1901 watapi paqarisqa Banes llaqtapi - 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1973 watapi wañusqa Marbella llaqtapi ) huk Kuba mama llaqtap Awqaq pusaq, pulitiku runam, Kubap umalliqninmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fulgencio Batista. + +10 ñiqin qhapaq raymi killapi 1983 watapi – 8 ñiqin anta situwa killapi 1989 watapi +Awqaq pusaq Junta +Carlos Saúl Menem sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin anta situwa killapi 1930 watapi paqarisqa Anillaco, La Rioja wamani llaqtapi - ) huk Arhintina taripay amachaq, pulitikupas runam karqan. + +Pacha tupuy (kastilla simipi: geometría) yupay yachaypa huk suyunmi, iñu, siq'i, pampa suyu, pachanka, karu kay, chhuka nisqakunamanta, huchhayninkunamantapas yachaymi. + +Kay mama llaqtakunapi: Ithiyupya +Amhara simi (አማርኛ, ämerəña) nisqaqa Ithiyupyapi runakunap rimaynin, Ithiyupyap tukri siminmi. Iskay chunka hunumanta aswan rimaqninmi kachkan. + +Runa Simi: Qawana llaqta + +Runa Simi: Puytu (Rhombus) nisqaqa tawantin kaqlla manyayuq tawa k'uchum, iskaynin chimpa manya chimpanasqam, iskaynin chimpa chhukataq kaqllam. + +que: Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta + +Runa Simi: Wiru pruwinsya + +Chusun Runakapaq Runallaqta Republika + +$1 sutiyuq willañiqiqa manam kanchu. + +Sinru qillqa: Iskusya suyupi wat'akuna - Wikipidiya +Sinru qillqa: Iskusya suyupi wat'akuna +1 Hatun wat'akuna +2 Uchuy wat'akuna +3 Uchuy wat'a qutukuna +Hallka k'iti k'anchar (ha)[1] +Uchuy wat'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uchuy wat'a qutukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Sinru qillqa: Wat'akuna + +Sirk'a unquy (Thrombosis) nisqaqa sirk'ap ukhunpi kaq yawar khutum, llukllusqa yawarmi. Yawar puriyta hark'aptinmi, ancha chikichaqmi. + +Uma llaqta Qaraqutu +Qaraqutu distritu (kastilla simipi: Distrito de Caracoto) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, San Román pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qaraqutu llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qaraqutu. + +QSHKS-qa pichqantin hanllalliwanmi qillqan (e, o qillqaspa), manam tukri nisqa siq'i llumpa hinachu. +Faustino Espinoza Navarro sutiyuq kamariqnin achka watakuna QSHKS-pa umalliqninmi karqan. +Daniel Estrada sutiyuq Qusqu llaqtap kurakan kasqa runas QSHKS-taqa anchatas yanaparqan. +QSHKS-qa Lima llaqtapipas wawan wasiyuqmi. Chay wawanpa umalliqninqa Noemí Vizcardo Rozasmi. Chaypiqa Luis Alvarez Quispe sutiyuq yachaqpas llamk'achkan. + +Intipata nisqaqa Piruwpi huk mawk'a llaqtam, Qusqu suyupi, Qusqu - Machu Pikchu Inka ñanpi. + +Paqarisqa Buliwya, Chuqiyapu +Rurasqankuna Wiñay kawsay qillqaq, Wasichay kamayuq. +Teresa Gisbert Carbonell sutiyuq warmiqa (* 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1926 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi - 19 ñiqin hatun puquy killapi 2018 watapi wañusqa [1] Chuqiyapu llaqtapi) huk Buliwya mama llaqtayuq wasichay kamayuq wan Wiñay kawsaypi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Teresa Gisbert. +Wasichay kamayuq (Buliwya) + +Esperanto nisqa simiqa huk wallpasqa rimaymi, 1887 watapi L. L. Zamenhof sutiyuq pulaku runap kamasqan. + +Binidiktu III, Binidiktu III kimsa ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. III, Italya simipi: Benedetto III) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 17 ñiqin ayriway killapi 858 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +29 ñiqin tarpuy killapi 855 watapi watamanta 17 ñiqin ayriway killapi 858 watapi watakama Tayta Papam. +29 ñiqin tarpuy killapi 855 watapi - 17 ñiqin ayriway killapi 858 watapi + +Indira Priyadarshini Gandhi (इन्दिरा प्रियदर्शिनी गान्धी) sutiyuq warmiqa (* 19 ñiqin ayamarq'a killapi 1917 paqarisqa Allahabad, (Indya) llaqtapi - 31 ñiqin kantaray killapi 1984 wañusqa Musuq Dilhi (Indya) llaqtapi), fue hija única de Jawaharlal Nehru, Indya mama llaqtayuq pulitiku. +Indya mama llaqtayuq Uma kamayuq 19 ñiqin qhulla puquy killapi 1966 watamanta 24 ñiqin pawqar waray killapi 1977 watapi watakama, 14 ñiqin qhulla puquy killapi 1980 watamanta 31 ñiqin kantaray killapi 1984 watakama. + +Antartika nisqaqa (inlish simipi: Antarctica, kastilla simipi: Antártida) Uralan qhipatata muyupayaq allpa pacham, chullu-chullunkullam. + +Serguey Lavrov sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin pawqar waray killapi 1950 watapi paqarisqa Noginsk llaqtapi - ) huk Rusya mama llaqtami diplumatiku wan pulitiku runam. + +Runa Simi: Kawpaq runa + +Runa Simi: Ninasuyu + +Runa Simi : Anqas killmu uma suyuntu + +Commons katt'ana uñnaqa Ayaquchu jach'a suyu. + +SAN ANTONIO KITILLIPI HATUN PUKLLAYKUNATA RURASHKA + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa (mana wakinchasqa) - 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w (en las variantes regionales). +K'iti rimay +46+47 M: Almaymi Tayta Dyusta yupaychan, animaytaqmi Tayta Dyus Qispichiqniypi kusikun. +46+47 M: Almaymi hatunchan Kamaqta, ispirituyñataqmi quchukun Salbaqniy Dyuspi. +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) 28 G>M: Q'uchukuy, ancha saminchasqa! qanwanmi Apu, warmikuna purapi allinisqa kanki. +46+47 M: Almaymi Aputa hatunchan; Ispirituytaq Qispichiqniy Dyuspi kusikurqan. +46+47 M: Almaymi Siñur Dyusta hatunchan, sunquytaq Qispichiqniy Dyuspi kusikun. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) 28 G>M: Dyuspa ancha saminchasqan warmi, napaykuykim! Siñur Dyusmi qanwan kachkan. +46+47 M: Dyusmanmi grasyasta quni tukuy sunquymanta! Anchatam kusikuni, Salwaqniy kasqanrayku! +46+47 M: Ñuqap almaymi hatunchan Apu Dyusta, Ispirituytaq kusikun qispichiqniy Dyuspi. +46+47 M: Almaymin Siñurta yupaychan. Ispirituytaq Dyus Salwadurniypi kusikurqa. +46+47 M: Almayqa jatunchan Siñurta. Ispirituytaq mayta kusikun Salwawaqniy Dyuspi. +Dios Tatanchispaq Musuq Rimanayninkuna 2006 Norte de Bolivia Apulu (Buliwya) 28 G>M: Napaykuykim, Dyuspaq munakuynin khuyapayakuyninwan junt'asqa kanki! Dyus Tatam qanwan kachkan, tukuy warmikunamanta niptinpas sumaq kayniyuqmi kanki. +Hinaptinmi María anhilta nirqa: "¿Imaynataq maman (mamitan) kayta atiyman, mana ñuqaqa ni pi qaritapas riqsichkaspay?," nispa. +Arí, kusikuyniyuqmi kanki kriyisqaykimanta, Tayta Diospa tukuy ima "qusqaykim" nisusqayki huntasqapunim kanqa," nispa. +ñawpaq tayta-mamanchiskunaman "qusqaykichis" nisqanman hina, Abrahanman churinkunamanpas wiñay-wiñaypaq," nispa nirqa María. +Hatu-hatun kaqkunatam rurawan Atiyniyuq, Chuyataqmi sutin. +Kriyisqaykiraykum qamqa ancha kusisqa kanki, Siñurpa nisusqaykikunaqa kumplikunqapunim, nispa. +Diosmi kay wakcha sirwiqninpi ñawinta churaykun, chayraykum kunanmantaqa lliw miraykuna "ancha kusisqa" nispa sutichawanqaku. +Qapaq kunanqa Jakubpa wasimpi pachaq p'uchukayñin kama, paypa kamasqantaq mana p'uchukayniyuq kanqa. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Anjiltaq maypichus pay kasharqan chayman jaykuspa, nirqan: ¡Q'uchukuy, ancha saminchasqa! qanwanmi Apu, warmikuna purapi allinisqa kanki. +Payri payta rikuspa, muspharqan chay simikunamanta, yuyaykurqantaq ima napaykuychus kay kasqanta. +Chaypacha Mariaqa anjilta nirqan: ¿Imayna kay kanqa? imarayku manan qharitaqa riqsinichu, nispa. +Kay jinataq karqan, Mariaq napaykusqanta Elisabet uyariqtintaq, kaypa wijsampi wawaqa p'itarqan; Elisabetaq Santu Ispirituwan junt'a karqan. +Kusisamiyuqmi pi iñirqan chay warmiqa, imarayku payman Apumanta nisqa imakunaqa junt'akunqa, nispa. +Yarqasqakunata allichiqkunawan junt'achirqan; Qhapaqkunatataq ch'usaqta kachapurqan. +Chay p'unchaykunapin Mariaqa Judiya urqu-urquniqpi huk llaqtaman usqhaylla rirqan. +Siñur Diospa nisqasuykin hunt'akunqa, chayta kriyispan kusisamiyuq kanki, nispa. +hatuchaqkunata Atiyniyuq Dios ruwapuwasqanrayku. Ch'uya nisqan sutinqa. +Makinwanmi atiyninta rikuchirqan, anchaykachaqkunatan ch'iqichirqan. +Hinaqtinmi anhilqa payta nirqan: –María, ama mancharikuychu, Diosmi sumaqta qhawarimusunki. +Paymi ancha allin riqsisqa kanqa, Ancha Hatun Diospa Churin nisqan kanqa. Siñur Diosmi ñawpa taytan Davidpa kamachikunanpi churanqa. +Anhiltaq payta nirqan: –Santu Ispiritun qanman uraykamunqa, Ancha Hatun Diosmi atiyninwan p'istuykusunki, chaymi nasiq wawaqa Diospaq t'aqasqa kanqa, Diospa Churin sutichasqataq kanqa. +Mariaq napaykusqanta Elisabet uyariqtin hinataq, wiksanpi wawaqa "wat'ak" nirqan. Hinan Santu Ispirituqa Elisabetman hunt'aykurqan, +Napaykuwasqayki simita uyariqtiy hinan, wiksaypi wawaqa kusisqa "wat'ak" nirqan. +hatun ruwaykunata Atiyniyuq Dios ruwapuwasqanrayku. "Ch'uya" nisqan sutinqa. +Makinwanmi atiyninta rikuchirqan, anchaykachaqkunatan ch'iqirichirqan. +Hinaspan Jakubpa mirayninkunata wiñaypaq gubirnanqa; saynapin chay gubirnasqanqa mana ni hayk'aqpas tukukunqachu, nispa. +Chay p'unchawkunapin Mariaqa apurayllamanña alistakuspa, Elisabetpa tiyasqan llaqtaman riran. Chay llaqtaqa Judiya pruwinsya lawpin karan, huk urqukunaq chawpinpi. +Diosqa tukuy atiyninwanmi tukuy imatapas ruwaran. Pay tukuq runakunapa pinsasqankuman hina, ima ruway munasqankutapas, mana imamanmi tukuchin. +Chay p'unchaykuna Mariaqa sayarispa usqhayta purirqan urquman, huk Juda llaqtaman. +Napaykuyninta Isabil uyariqtin wiksanpi wawan wat'akirqan, hinataq Isabilqa Ispiritu Santuwan hunt'asqa karqan. +Hinaqa María nirqan: +Payqa makinwanmi atiyninta rikuchirqan, ch'iqichirqantaqmi atiy sunqu kaqkunata. +María tiyarqan Isabilwan kinsa killa, chaymanta kutipurqan wasinta. +Anjiltaq kutichispa, payta nirqa: Santu Espíritu uraykamusunqa. Kuraq-Kaqpa atiynintaq qanta llanthuykamusunqa. Chayrayku qanmanta Santu Kaq nasikunqa chay, Diospa Churin sutichasqa kanqa. +Payqa sumaq k'acha, kuraq runataq kanqa, k'ata Diospa Wawan kasqanrayku. Tukuy atiyniyuq Diosqa payta unay tatan Davidtajina kamachinanpaq churanqa. +Anjiltaq payman kutichirqa: — Santu Espíritu qanman uraykamusunqa. K'ata Diospa atiynintaq qanta k'anchaykamusunqa. Chayrayku wawaykiqa mana juchayuq, k'acha riqsisqa kanqa, Diospa chiqa Wawan. +Chiqatapuni Diospa tukuy nisqasninqa junt'akunqa, — nispa. +Chanta María nirqa: — Diospa kamachin kani. Nuqaman niwasqaykimanjina ruwasqa kachun, — nispa. Anjiltaq paymanta ripurqa. +Tukuy atiyniyuq chiqa Diosmin may jatun imasta nuqapaq ruwarqa. Payqa may k'acha, manapuni juchayuqmin. +Kusikuyniyuqmin kanki kriyisqaykirayku. Señorpa nisusqanqa junt'akunqapuni, nispa. +Makinwan atiyninta rikuchirqa, ch'iqirachirqataq pikunachus sunqunkupi, yuyayninkupi ima jatunchakunku, chaykunata. +Diospa khuyakuyninqa kallampuni miraymanta mirayman, payta manchachikuqkunapaq. +Chhaqay p'unchaykunapi, Mariaqa Judea suyupi kaq urquniq llaqtaman usqhayllatam puripurqan, +Jayk'aqchus Isabelqa Mariapaq napaykuyninta uyarirqan chhikaqa, wijsan ukhupi kaq wawaqa t'iskuykacharirqanmi, paytaq Ch'uwa Ajayu junt'am qhiparapurqan. +Imaraykuchus, napaykuyniykita uyarispajinam, wijsay ukhupi kaq wawayqa kusikuymanta t'iskuykacharirqan. +Yariqasqakunatapas imaymana kaqkunawan junt'achirqan, qhapaqkunatataq mana imayuqtam kachawacharqan. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Hisuspa paqarisqanmanta (Lk 2:1-21) +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +"Kanqa yuyarikunaykichejpaj" + +www.ikuna.at + +Kay director regional Agraria Puno (DRAP) nesqamanta wiraqocha Rudy Niño de Guzmán willakamun kay Comité de Gestión Regional Agraria nesqamanta apachinqa waranqa (1000) paqochakunapaq hampita imaraykuchus kay p'unchaykuna pasaqta qasa qasakuqtin kay k'aha k'aha onqoykunamanta hampisqa kanampaq. + +Kay runap llaqtampi llakillasqayta. + +Magdalena suyu - Wikipidiya +Magdalena suyu +Uma llaqta Santa Marta +Magdalena suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de Magdalena) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Santa Marta llaqtam. +Departamento p'unchaw kamasqa 1886 watapi. +Magdalena suyu: 30 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Magdalena suyu. +Uficial qillqa web Magdalena Gubirnasyun (kastilla simipi) + +El Hadj Omar Bongo Ondimba, Albert-Bernard Bongo sutipaq runaqa (* 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1935 watapi paqarisqa Lewai llaqtapi - 8 ñiqin inti raymi killapi 2009 watapi wañusqa Barcelona llaqtapi). Gabun pulitiku wan Umalliq. +1967 watamanta 2009 watakama kuti Gabunpa Umalliqnin karqan. + +"Mayu (Punu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kunturiri distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Conduriri) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qullaw pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Kunturiri llaqtam. + +Uma llaqta Lluta +Lluta distritu (kastilla simipi: Distrito de Lluta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Lluta llaqtam. +Urqukuna: Hamp'atu - Sawanqaya - Wallqa Wallqa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Kamirun). +"Pulitiku (Kamirun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kiñu-kiñu,[1] Kinu-kinu, Qapi,[2] Isturaki icha Balsamu qara (Myroxylon) nisqakunaqa Awya Yalapi wiñaq sach'akunam, ancha sinchi q'iruyuq, hampi qarayuqpas, 12 mitrukama sayakuq. +Huk yachaqkunaqa ninku, 86 rikch'aqmi, nispa, hukkunataq, iskaylla rikch'aqmi, Myroxylon balsamum, Myroxylon peruiferum chayllam, nispa. +Isturakiqa mana urmaq raphiyuqmi, yuraq tuktuyuq - q'illu sisa raphiyuq -, 7-11 cm suni chaqallu ruruntaq ch'ulla muruyuqmi. + +Al Uqsur (Al-Uqṣur) icha Luxor (arabya simipi: الأقصر‎) llaqtaqa Iqiptu mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Uaset (iqiptu simipi), Tebas (grisya simipi) +Baltimore, Maryland, Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +(Iruphut'unku (Chinchay Lipis-Chili)-manta pusampusqa) +Iru Phutunqu nisqaqa (aymara simi iru, phutunqu,[1] kastilla qillqaypi Iru Putuncu, Irruputuncu / Iruputuncu) Antikunapi, Buliwyap Kunti Wallanpi, juk ariqmi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qimis munisipyupi, Kana kantunpi, Chili mama llaqtapipas, Uqhu (Bofedal) urqu ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.163 mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna kachariy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Sacatepequez suyu (kastilla simipi: Departamento de Sacatepequez, náhuatl aru: saca = yerba o zacate, wan tepet= cerro, urqu, nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Antigua Watimala llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sacatepequez suyu. + +Tikraynin rimaykuy Kastillanu simipi: + +2 chaniyuq tikraykuna umiña kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Hatun Ninasuyu wat'a nisqaqa (kastilla simipi: Isla Grande de Tierra del Fuego) Uralan Awya Yalap uralan manyanpi kaq wat'am, Arhintinaman Chilimanpas kapuq, Magallanes k'ikllup allpa pachamanta rakisqan. Ninasuyu nisqa wat'akunamanta aswan hatun watam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marksismu. + +Kulumbyar (kastilla simipi: Colombia, "Colonsuyu") nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Bogotá llaqtam. Kulumbya mama llaqtapiqa 44 534 000 runakunam kawsachkanku (2006). Kulumbya +Qhapaq qillqasqa: Kulumbyapa allpa saywachi +Amachasqa sallqa suyukuna: Kulumbyapi amachasqa sallqa suyukuna - Sunqu wat'a risirwa - +Llaqtakuna: Lista: Kulumbyapi llaqtakuna +Katiguriya:Kulumbyapi mawk'a llaqtakuna: Inkapirqa +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Tumipampa +Kitikuna: Kiti (Antioquia) - Cundinamarka kiti +Kitillikuna: +Mawk'a llaqtakuna: Barro Colorado +Wiñay kawsay: Qhapaq qillqasqa +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: +Tawantinsuyu iñiy +Simi kapchiy: Kulumbya mamallaqtap qillqaqninkuna: Gabriel García Márquez +Llimphiy: Kulumbya mamallaqtap llimphiqninkuna: Fernando Botero +Taki kapchiy: Waqachinakuna: Qina - Siku - Pututu - Antara - K'uypi - Kachu - Wankani +Qhapaq qillqasqa: Kulumbyapi musiku +Allpa llamk'ay: Sara - Papa - Allpa llamk'ay - Wiru yura rikch'aq ayllu +Kulumbyapi runa llaqtakuna Indihina ayllu llaqtakunapas: Awa runa - Embera - Inga - Kichwa runa - Qhichwa Kara +Kusa qillqakuna (suyapayaqkunapas) +Lista: Kulumbyapi llaqtakuna (1-XI) +Lista: Kulumbyapi llaqtakuna +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Chili +Punku p'anqa: Ikwadur +Punku p'anqa: Mishiku +Punku p'anqa: Piruw +Punku p'anqa: Uralan Awya Yala +Katiguriyakuna: +Punku p'anqa (Mama llaqta) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:41, 7 mar 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Achkiy icha Akchiy, Qusqu-Qullawpi K'anchay, kichwapi Achik (latin simipi: lux) nisqaqa huk micha rikch'aqmi, ima k'anchaqpas. 380-manta 780-kama nanumitru pillunya suni kayniyuq iliktrumaqnitiku illanchaymi. +Achkiytaqa rikunapaq mat'ipayanchik. Chaypaqqa ñawinchik ukhunman hamunanmi tiyan. +Achkiy kay achkiy puyku nisqakunamanta paqarinmi: +Killa (intip k'anchapusqan) +Planitakuna (intip k'anchapusqan) +achkiq uywakuna (ahinataq: nina kuru) +Runap rurasqan: +K'anchanakuna (achkinakuna: pinchikillayuq, ninayuq) +Sapallan achkiy rikch'aq, pillunya suni kayniyuqqa, kikin llimphiyuqmi. Chay achkiy llimphikunataqa k'uychipim rikunchik. Lliw llimphi achkiykuna chaqrusqataq, inti k'anchaypi hina, yuraqmi achkiymi. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:57, 16 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qhichwa simi + +Azariv-WMFpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +Kay ruraqqa tukuy wikikunapi hark'asqam kachkan. Tukuy wikikunapaq rakiqunamanta imaymanakunata qhaway willasunaykipaq. + +Runa Simi: Sonsonate suyu + +J'AI HOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOONTE!!!!!!!!!!! :QAQAQAQAQAQAQAQAQAQAQAQAQAQAQAQAQ: + +Runa Simi: Katiguriya:Kusituy + +Qhapaq Ñan. + +LLAQTA: Pueblo + +Daniel Campos pruwinsya - Wikipidiya +Challwawat'a, Uyuni kachi qucha, Daniel Campos pruwinsya +Uma llaqta Llika +P'utuqsi suyup pruwinsyankuna +Daniel Campos pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Daniel Campos jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Daniel Campos) Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Llika llaqtam. +Quchakuna: Uyuni kachi qucha +Hanan Tutuni - m Llika munisipyu, Chakuma kantun / Chili +Irpa - m Llika munisipyu, Chakuma kantun / Chili +Pinta Pintani 4.000 m Llika munisipyu, Chakuma kantun +Daniel Campos pruwinsyapiqa kastilla, aymara, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Llika munisipyu +Saywitu: Daniel Campos pruwinsya + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'aspillu + +Uma llaqta Popayán +Cauca suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Cauca) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Popayan llaqtam. +Cauca suyu: 5 pruwinsyakuna wan 39 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cauca suyu. +Uficial qillqa web Cauca Gubirnasyun (kastilla simipi) + +4 chaniyuq tikraykuna k'amiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Entre Ríos wamani (kastilla simipi: Provincia de Entre Ríos) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Paraná llaqtam. +Entre Ríos hatun llaqtakuna +Munisipyu runakuna Censo de 2001 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Entre Ríos wamani. + +Qallariy willañiqi ‎(808 × 1082 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 380 KB; MIME laya: image/jpeg) + +► Kawsasqamanta rawrana‎ (2 P) +"Rawrana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu yachachiq +2 chaniyuq tikraykuna yachachiq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay: Qusqu suyu, Ukayali suyu +Pukyu: Antikuna (Raya q'asa ñiqpi) +Willkamayu icha Willka Mayu nisqaqa Piruwpi, Qusqu suyupi, Urupánpa pruwinsya-pi [1], Ukayali suyupipas, huk mayum. Willkanuta urqukunapi (Awsanqati urqu ñiqpi) pukyunmi, chaymanta Anti suyupi sach'a-sach'anta kallpaspa Ukayali mayuta chayamun. +Llaqtakuna: Ullantaytampu - Urupampa - P'isaq - Machu Pikchu - Sikuwani - Raqch'i - Urqus - Antawayllacha - Pikillaqta - Khallka - Yukay - Chinchiru - Llaqtapata - Q'uñiyaku - Santa Teresa - Killapampa - Icharati - Q'illuunu- Atalaya +Mayu (Qusqu suyu) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Namiwya). +"Urqu (Namiwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Naha (nihun simipi: 那覇市, Hepburn: Naha-shi?), Nihun mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Uma llaqtam Okinagawa llaqta kamachiy llaqtam, Kyūshū suyu hatun llaqta. 38,99 km2 + +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Piruw) - Wikipidiya +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Piruw) +Lista: Qillqaqkuna (Piruw) +1 Qichwa simipi qillqaqkuna +3 Aranway qillqaqkuna +4 Kawsay rikch'a qillaqkuna +6 Harawi qillqaqkuna (Aedosmil-pa allichasqan) +7 Runasimipillá qillqaqmanta Hawa t'inkikuna +Qichwa simipi qillqaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Harawi qillqaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Aranway qillqaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kawsay rikch'a qillaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Insayu qillqaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Harawi qillqaqkuna (Aedosmil-pa allichasqan)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimipillá qillqaqmanta Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Huh Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Mama llaqta) +Qillqaq (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:05, 3 ini 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +San Marcos 5:5 QUFNT - Chay runaqami unaqpis, tutapis, - Bible Search + +Kay llank'aytaj qallarirqa CEDIQAkawan, kaymantataj karqanku Luís Fernando Romero, Esther Barrera y Júan Pablo Quispe. Jinamantataj yuyariyta munayku Juan Pablo Quispe, Humberto Ramos Salazar, kay kumpañerukuna, wawqekuna manaña ñoqanchiswanchu. + +aywiki Pachakunas jisk'a t'aqa suyu + +Runa Simi: Llut'ana sinta + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/l" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Llaqta MachuPicchu Pueblo + +awqa tinku, awqanakuy, maqanakuy. s. Guerra. +awqanakuy, awqa tinku, maqanakuy. s. Guerra. +challwa. kamayuq, challwa jap'iq. s. Pescador. + +dbr:Waylla_Ch'utu + +Éxodo 27:20 _ Israel runakunata kamachiy olivo ch'irwasqa ch'uya aceiteta k'anchaqpaq apamunasuykikupaq, lámpara k'anchashanallanpaqpuni. +20Israel runakunata kamachiy olivo ch'irwasqa ch'uya aceiteta k'anchaqpaq apamunasuykikupaq, lámpara k'anchashanallanpaqpuni. + +Llaqa K'uchu Punta +Q'illu Suchusqa +Runa Simi: Killaqullu pruwinsya + +Nonato Rufino Chuquimamani Valer, Yachakuqkunapaq Simi Qullqa, Qusqu Qullaw, Chichwa Simipi, 2005. + +Runa Simi: Kapinuta pruwinsya + +Uma llaqta Chuma / Ch'uma +Chuma icha Aymara simimanta[1] Ch'uma (kastilla simipi: Municipio Chuma) nisqaqa huk munisipyum Muñecas pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Chuma / Ch'uma llaqtam (392 runa, 2001 watapi). +Munisipyupiqa aswanta Aymara, Qhichwa runakunam tiyanku. +↑ katari.org: Ch'umaña (v.) - Escurrir o filtrar (Ruraqpa qillqaynin: quri ch'uma, malla ch'uma hina) +Chuma munisipyu: yupaykuna, saywiwtu + +La Corte sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +La Corte sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +La Corte sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wachu llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Bandurria llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Ayaymama[2] icha illuku[3] (Nyctibius griseus) nisqaqa Urin Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq tuta pisqum, palama mikhuq. Sach'a kurku ukhunpi q'isachan, huklla runtuta wachaspa. +↑ BirdLife International (2009). «Ayaymama». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2011.2. 28 de marzo de 2012 p'unchawpi rikusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ayaymama + +Ikwadur mama llaqtapi hatun nina urqukuna +T'uqyaq (kastilla simipi: Reventador) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk nina urqum, Napu markapi, Chaku kitipi, Gonzalo Días de Pineda kitillipi, Sukumpiyu markapipas, Lumpaki kitipi, Lumpaki kitillipi, Kayampi Kuka kawsaykuska amachasqa allpapi. Pikchunqa mama quchamanta 3.485 mitrum aswan hanaq. +Kitu llaqta 3 ñiqin ayamarq'a killapi 2002 watapi +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: T'uqyaq urqu. + +Kjell Magne Bondevik ( * 3 ñiqin tarpuy killapi 1947 watapi paqarisqa Molde llaqtapi - ). Nurwiga mama llaqta pulitiku wan Uma kamayuq. +17 ñiqin kantaray killapi 2005 watamanta ñawpaq kuti Nurwigapa Uma kamayuqnin karqan. + +Tiyakuynin Anqash suyu, Waylas pruwinsya, Yuraqmarka distritu +Pilanku (kastilla qillqaypi: Pilanco) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, huk urqum, Waylas pruwinsyapi, Yuraqmarka distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.150 mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna t'uqpi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu + +Achachaw, wiki sasachakuyniyuq kaspam willañiqintinwanqa manam t'inkiyta atinchu. + +"Diosllapaq kaqkunaqa Diospa markantam yanapayan": (10 min.) +Estudiu biblicuta qallanapaq: (6 min. o mënus) Rikätsikuri Bibliapita imanö yachatsikunapaq kaqta (bh 32, 33 kaq pägk. 13, 14 kaq pärrk.) +Bibliapita yachakunapaq: ia 9 kaq cap. 1-13 kaq pärrk. (30 min.) +Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq (2016 wata 15-21 de febrëru) + +Sara nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Sara (sut'ichana) rikuy. +Sara (Zea mays) nisqaqa (huk k'iti rimaykunapi hara icha hala nisqapas) lliw yurakunamanta aswan chaninchasqa riwi chakra yuram. +Piruwpiqa ancha achka sara rikch'aqkunatam riqsinchik. +3 Rikch'aqkuna +Saraqa chakrapim wiñan. Chuqllunpiqa murunkunam puqunku. +Murukunaqa puquptin, chuqllukunatam p'itinchik. Murukunata iraspa chhallunchik. +Rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ch'unchu sara (suniyasqa chuqlluyuq ch'iñi, khullu sara) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sara yura. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuqllu, sara muru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sara yura +Zea rikch'aqkuna +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:32, 1 ukt 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Arampampa munisipyu + +5. Ministerio Culturan waqarikun tukuy llaqta runakunaman llapan 51 siminchiskunata amachanankupaq, chaninchanankupaq, lliw llaqtanchiskunapa yachayninkunamanta lloqsimusqanman hina. Hinaspapas napayukun tukuy runakuna, huñunakuykuna ima Runasiminchista sayapakusqankunamanta, chay Martin Romero kamachikuq rimasqanmanta. +6. Tukunapaq, Ministerio Cultura, mink'akamun tukuy runakunaman Alerta contra el Racismo nisqaman haykuspa (www.alertacontraelracismo.pe), kayna hina sasachakuykunamanta yachanankupaq, hinallataq tukuy sayapakuq kaqkunamanta yachanankupaq chay "étnico – racial" usuchikuqkunata, t'aqachikuqkunata, tukuchinanchispaq. + +Suyu: Murillo + +06 . Viento ( Llaqta taki ) + +400 0 _ ‎‡a Luchino Visconti‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq‏ + +Runa Simi: Chukuwitu pruwinsya + +T'ikranapaq simikuna +Links(waskhakuna) : Runasimipi - Runasimi - Yachay - Ruray + +Runa Simi: Pirqana rumi + +La Perla distritu; (kastilla simipi: Distrito de La Perla) nisqaqa huk distritum Qallaw pruwinsyapi, Qallaw suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa La Perla llaqtam. + +Wallqa Wallqa nina urqu +Tiyay Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Lluta distritu, Maqa distritu, Qhawanakunti distritu +Wallqa Wallqa (kastilla simipi: Hualcahualca icha Hualca Hualca) nisqaqa Piruwpi, Hamp'atu wallapi, Kunti Wallapi, huk rit'i urqum, Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Lluta distritupi, Maqa distritupi, Qhawanakunti distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.025 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Kaylluma pruwinsya +Saywitu: Wallqa Wallqa, Hamp'atu, Sawanqaya, Qullqa mayu, Siwas mayu, Maqa llaqta + +Chul[2] (genus Astyanax) nisqakunaqa huk challwakunam, Awya Yalapi mayukunapi kawsaq. Ancha achka rikch'aqninmi, pachakmanta aswan. +Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kay rikch'aqninkunam, hukkunapas: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chul. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chul + +Quyllurchaw nisqaqa (kichwapi: chillay puncha, kastilla simipi: Miércoles) kimsa ñiqin p'unchaw simanapi, quyllurmantam sutinchasqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Malasya). +"Pulitiku (Malasya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Amarumayu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Amarumayu suyu) +"Mawk'a llaqta (Amarumayu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +allwiya kamayuq, yachaq +António Manuel de Oliveira Guterres sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin ayriway killapi 1949 watapi p'unchawpi paqarisqa Santos-o-Velho llaqtapi, Lisboa, Purtugal), huk Purtugal mama llaqtap Allwiya kamayuq wan pulitiku qarqan, uma kamayuqninmi kachkan. +2017 watamanta Huñusqa Nasyunkunap huk Sapsi Qillqakamayuqninmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: António Guterres. + +Merck KGaA nisqaqa huk aliman chaqllisinchi ruruchinam. Uma tiyananqa Darmstadt llaqtapim, Alimanyapi. + +Runa Simi: Chimputi distritu + +Sallqa pacha: natura + +kay wañuyniykipi ama qhawaychu nunayki p'akisqata.. + +Runa Simi: Pupu + +1877 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam). + +Tiyay P'utuqsi suyu +Isqala (kastilla simipi: Escala) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk nina urqum, Lipisurqup chinchayninpi. Pikchunqa mama quchamanta 4.000 mitrum aswan hanaq. + +Uma llaqta Qullqamarka +Qullqamarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Julcamarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqara pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Qullqamarka llaqtam. + +Cecil John Rhodes sutiyuqqa (* 5 ñiqin anta situwa killapi 1853 watapi paqarisqa Bishop's Stortford llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi - † 26 ñiqin pawqar waray killapi 1902 watapi wañusqa Muizenberg llaqtapi, Uralan Afrikapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq pulitikus, imprisaryus karqan. + +Paraqas mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Ika suyu, Pisqu pruwinsya, Paraqas distritu +Paraqas mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional de Paracas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi amachasqa suyum, Ika suyupi, Pisqu pruwinsyapi, Paraqas distritupi. +Saywitu: Paraqas mama llaqta risirwa, Ika suyupi + +P'ukru katari sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +P'ukru katari sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +P'ukru katari sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Crotalinae (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tikraynin qillwa Kastillanu simipi: + +Kalifornyu, Cf (musuq latin simipi: Californium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Beatriz de Silva y Meneses, (kastilla simipi: Santa Beatriz), sutiyuq runaqa (* 1424 watapi paqarisqa Campo Maior llaqtapi - † 17 ñiqin chakra yapuy killapi 1492 watapi wañusqa Toledo llaqtapi) huk kathuliku Santu karqan. +17 ñiqin chakra yapuy killapi Santa Biatriz raymi p'unchawninmi. + +Uma llaqta Qiruqutillu +Qiruqutillu distritu (kastilla simipi: Distrito de Querocotillo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Cutervo pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qiruqutillu llaqtam. + +Phukuna waqachina nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Phukuna nisqaqa wirutita phukunapaq chuqana ayñim, awqanakuypaq icha chakunapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Phukuna. + +Mitma nisqaqa Tawantinsuyu pachapi Inkakunap kamachisqan runakuna, runa llaqtakuna huk tiyaymanta huk tiyaykunaman wantuysi kaqran. Chay mitmawanqa Inkakuna atiyniyuq kayninta takyachirqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lombardia. + +George Bernard Shaw Ilanda mama llaqtayuq qillqaq + +Papa: Tayta + +Suyu San Pawlu +San Pawlu (purtuyis simipi: São Paulo) llaqtaqa Brasil mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +San Pawlupiqa 11.016.703 runakunam kawsachkanku. +Miami, Hukllachasqa Amirika Suyukuna (1988) + +Tiyay: Altu llaqta munisipyu, Pedro Domingo Murillo pruwinsya, Chuqiyapu suyu +Walla Qhapaq Walla, Antikuna +Chakaltaya (kastilla simipi: Chacaltaya) nisqaqa Buliwyapi, huk urqum Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. + +"Kitilli (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Chiqa kitilli (Pichincha) + +Tikraynin luqt'uyachiy Kastillanu simipi: + +Mama llaqta Musiyu +Llaqtakuna Juan XXIII, Limatambo +San Borja distritu (kastilla simipi: Distrito de San Borja) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 1 ñiqin inti raymi killapi 1983 watapi wata. +Uma llaqtanqa San Francisco de Borja llaqtam. + +Thuqay ch'añan nisqakunaqa (latin simipi: Glandulae oris, "simi ch'añankuna") thuqata sapachaq ch'añankunam, mikhusqata allinta millp'unapaq. +Kaymi runap hatun thuqay ch'añankuna: + +Harvard Yachay Sunturpa wallqanqan. +Harvard Yachay Suntur (inlish simipi: Harvard University) nisqaqa USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Harvard Yachay Suntur, 8 ñiqin tarpuy killapi 1636 watapi kamarisqa karqan (382 watayuq). +Yachay suntur (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +2024 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. + +Runa Simi (qu) + +Tayta Wayllaqawaqa karpintirus + +9Kay chiqap achkirachikuqqami, kay pachaman shamuran achkirachikuq yupayna, Tayta Dyuspaq tukuyta intrachinanpaq. + +quwiki Katiguriya:Urqu (Qusqu suyu) + +Runa Simi: Yawari distritu + +Layqaquta yachaywasipi Huwancha sutichasqa maqt'illu, llapan pukllaq masinkunata, sapa kutilla waqachirqan. Huwanchaqa isqun watayuqsi karan. Wakin yachaqmasinkunapis isqun watayuqllataqsi karqanku; ichaqa kay Huwanchaqa, sapa p'unchaw allinta chawllata mikhuruspa anchata wiñasqa. Paywan tuparachiktinchisqa wakinkunaqa huchuylla karqanku. Wiraqucha Walintin Mulinas hamawtanqa kasqa. Allintas kay wiraquchaqa yachachiq, ichaqa mana chiwchikunaq maqanakusqankutaqa qhawarqanchu. Chay maqanakuykunaqa patiyupis sapa kutilla kaq. +Ama qapariychu. Lliw maqt'illukunaq uyarinantachu munanki . Kaypiñan kayku- nispas ninku. +Tawa killañas kay aychakunawan, latanuskunawan, t'antakunawan Huwanchataqa wirayachinku. Mayninpiqa qullqitas mañakun. Chaysi kimsantin iskulirukuna Titiqaqa quchapatapi huñunakusqaku. Chaypis yuyayninkunata kallpachispa Huwanchapaq ch'ullalla kasun, nispas ninku. +Ari. Kunanmanta pacha ch'ullalla kasun. Manañan allquchakuswanñachu. Kay kamalla Huwancha kachun. Paqarinqa kay maqt'ata kimsantinchikmanta maqasun – nispas ninku iskulirukunaqa. +Chay p'unchaw chayamuqtinsi, Huwancha quchapataman silwarispa rishkaptin, Manukucha maqanakuyta maskaspa, Huwanchataqa sikinpi hayt'an. ��Ima nanmi, Manukucha, karahus!, nispas hayt'ataqa kutichin. Chayllapis, Hurhicha Huwanchaq sinqanta saqmarparin. Manukuchañataq, Hurhichañataq ñawinta saqmaspa qumiryachinku. Yawarllañas Huwanchaqa kashkan. Chaysi yawarninta qawaspa waqayta qallarin. Waqashkaktintaq Winsischa k'aspiwan chakinpiraq, muqhunpiraq, umanpiraq takarparin. + +Fray Diego González Holguín icha Yiqu Qunsális Ulyin sutiyuq runaqa (1560-chá watapi paqarisqa Extremadura suyupi, Ispaña mama llaqtapi; 1620-chá watapi wañusqa Lima llaqtapi) karqa huk taytakura jesuita, kathuliku misyuniru (iñiy wisñuq), qhichwa simimanta hatun yachaq karqan Wirrinatu Piruw pachapi. +Qusqu k'itipi rimasqa simimanta ñawpaq simi qullqata, simi kamachiytapas qillqarqan. Chay runasimita chay qillqasqakunanpi suticharqan "tukuy Piruwpa sapsi rimaynin Qhichwa simi nisqa" nispa (lengua general de todo el Perú llamada lengua Qquichua). + +K'aspi ichhuna - Wikipidiya +K'aspi ichhuna +K'aspi ichhunawan qallchachkaq icha ichhuchkaq chakra runa. +K'aspi ichhuna icha K'aspi rutuna nisqaqa hatun k'aspiyuq ichhunam, sikllalla ichhunamanta aswan utqaylla qallchanapaq icha ichhunapaq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: K'aspi ichhuna. + +Paqarisqa 9 ñiqin pawqar waray killapi 1975 watapi (43 watayuq) +Juan Sebastián Verón (* 9 ñiqin pawqar waray killapi 1975 watapi paqarisqa La Plata llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Sebastián Verón. + +Air Berlin nisqaqa huk aliman antanka ruruchinam. Uma tiyananqa Berlin llaqtapim, Alimanyapi. + +Lichi hilli nisqaqa lichiman (ñukñuman) rikch'akuq yuraq (icha q'illupas, killmupas) hillim, huk yurakunamanta paqariq. +Huk lichi hillikunamantaqa k'awchutam ruranchik. +Kaymi huk lichi hilli ruraq yurakuna: +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu (Asteraceae): tukuy lichi-lichi, salsa-salsa nisqa yurakunam, huk pilli-pillikunapas, ahinataq saqa-saqa (Taraxacum officinale), kanachu (Sonchus spp.), pilliyuyu (Lactuca sativa), hukkunapas. +Allqumiyu yura rikch'aq ayllu (Apocynaceae): Vinca minor, hukkunapas. + +Santiago de Cuba pruwinsya - Wikipidiya +Santiago de Cuba pruwinsya +Santiago de Cuba pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Santiago de Cuba), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santiago de Cuba llaqtam. +Uma llaqta[1] +↑ 1,0 1,1 Munisipyukuna (Kuba) 14 ñiqin anta situwa killapi 2003 watapi Gwillim Law Editorial Statoids (inlish aru) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santiago de Cuba pruwinsya. + +Sucre nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Antonio José de Sucre, huk awqaq pusaq, pulitiku runa chunka isqunniyuq kaq pachakwatapi; +Chuqichaka, Buliwyapi huk hatun llaqta; +Qirupampa pruwinsya (Suqri pruwinsya, provincia de Sucre), Piruwpi, Ayakuchu suyupi huk pruwinsya; +Wawku distritu (distrito de Sucre), Piruwpi, Kashamarka suyupi, Celendín pruwinsyapi huk distritu; +Matu (Villa Sucre / Mato), Piruwpi, Anqashsuyupi, Waylas pruwinsyapi, Matu distritupi huk llaqta + +Paqarisqa Ilanda, 2 ñiqin hatun puquy killapi 1882 watapi, +Wañusqa Suwisa, 13 ñiqin qhulla puquy killapi 1941 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Ulysses +James Augustine Aloysius Joyce sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin hatun puquy killapi 1882 watapi paqarisqa Baile Átha Cliath llaqtapi - † 13 ñiqin qhulla puquy killapi 1941 watapi wañusqa Zürich llaqtapi), Ilanda mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Ulysses nisqa kawsay rikch'anmi karqan. + +Isanka,[1][2] Aysana[3] icha T'ipa,[1] kichwapi Ashanka icha Saparu[4] nisqaqa k'allmachakunamanta t'ampasqa apanam. +Uchuylla isankakunataqa sikra icha p'uktu ninchik.[2] + +Hartford (inlish simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, Connecticut suyup uma llaqtan. Hartford llaqtapiqa 124.512 runakuna (2006) tiyachkan. + +Dover nisqa llaqtaqa, Delaware suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Dover llaqtapiqa 36.047 runakuna (2010) tiyachkan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kanada. +"Kanada" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Alkul nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Alkul nisqa t'inkisqakuna; + +Montpellier llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'itaray + +"kunan punchay" + +F. Scott Fitzgerald Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaq + +Runa Simi: Pachaykamay + +Peru Suyupi Riqsiqkunapa Willakuynin: Pacha-Kuyupa Sasachakuyninmanta, Suyukunapa Iskay Chunka Ñiqi Rimanakuyninpi. 2014, III Kawsaypacha. Pachamanta rimanakuy + +quwiki Everglades mamallaqta parki + +Waqaysapa Ñan + +Machupijchu ruwasqaykuqa chaymi jatun pinsayniyku, chaymi kunan p'unchaykama tayta intijina k'anchari. + +Runapi kawsaq atamkunamanta qillqakuna. +"Runa atam" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mitu-mitu icha mitu mitu [1] (Crax) nisqakunaqa Chawpi Awya Yalapi, Urin Awya Yalapi kawsaq pisqukunam. +Kaymi mitu-mitu rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mitu-mitu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mitu-mitu + +Katiguriya:Putina pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Putina pruwinsya +"Putina pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Qillqapunku distritu + +Tiyay Wanuku suyu, Mayukillap Iskaynin pruwinsya, Tantasqa distritu +Wanuku Pampa, Mawk'a Wanuku icha Wanuku Marka (Huánuco Pampa, Huánuco Viejo) nisqaqa huk ñawpa Inka llaqtam Piruwpi, Wanuku suyupi, Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi, Tantasqa distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wanuku Pampa. +Karu puriy (Wanuku suyu) +Mawk'a llaqta (Wanuku suyu) + +Hanan Marañun mayu; lluq'i: Hatun Hakas distritu Vista Alegre llaqtawan; karupi: Qiwilla distritu, Mariyas distritu; paña: Llata distritu +Uma llaqta Mariyas +Mariyas distritu (kastilla simipi: Distrito de Marías) nisqaqa Piruw suyupi, huk distritum Wanuku suyupi, Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Mariyas llaqtam. +Mayukuna: Marañun mayu - Pumachaka mayu + +Nijmegen (kastilla simipi: Nimega, Chinchay Guelderish: Nimwegen) Urasuyu llaqtaqa. Gelderland pruwinsyap aswan hatun llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nijmegen. + +Kutipay (kastilla simipi: El Torno) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Santa Krus suyupi, Andrés Ibáñez pruwinsyapi, Kutipay munisipyupi. +El Torno munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF; 701 kB) + +Sayana nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Sayana (sut'ichana) rikuy. +Sayana (parada) nisqaqa imappas sayananpaq puystum. Sapsi apaykachanam - ahinataq rampana icha antakuru - sayananpi sayakun puriq runakunap yaykunanpaq lluqsinanpaqpas. Khillayñanpi hatun sayana wasikunataqa kaynaku ninchik. + +(Iru ichhu-manta pusampusqa) +Iru icha Iru ichhu (Festuca orthophylla) nisqaqa huk q'uya rikch'aqmi, Punapi wiñaq. + +Tikraynin qimllaykuy Kastillanu simipi: + +Juan Jacobo Árbenz Guzmán (* 14 ñiqin tarpuy killapi 1914 watapi paqarisqa Quetzaltenango llaqtapi - † 27 ñiqin qhulla puquy killapi 1971 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi), huk Watimala mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +1944 watamanta 1945 watakama wan 1951 watamanta 1954 watakama ñawpaq kuti Watimalapa Umalliqnin karqan. Tayta: Hans Jakob Arbenz Gröbli; Mama: Octavia Guzmán Caballeros +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jacobo Árbenz. + +Tikraynin lanq'ikuy Kastillanu simipi: + +Yawatisuyu risirwa (kastilla simipi: Reserva Biológica Marina de Galapagos) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi. + +Runa Simi: Maqanakuy + +Huk wawaqa 2,500 aqnullapas llasananpunin; chay llasayman mana aypaptinqa pisi llasayniyuq wawa ninchik. Chay wawaqa pisita ari wiñan mamanpa wawa uywanan ukhupi. Pisi llasayniyuq paqariq wawaqa wañuynin patapim tarikun, kaqtaq paykunamanqa ima unquypas wawa kayninpipas machuña kayninpipas k'askakunpuni. Kay Perú Mama llaqtapiqa sapa pachak wakcha warmikunam pisi llasayniyuq wawakunata wachakunku (Chaytam willakamun UNICEF-INEI Estado de la niñez en el Perú) +Chayraq paqariq wawakuna suqta killankama mamanpa ñuñuchisqanqa ancha allinpunis, 2 watankamataqsi ñuñuchichkanalla ichaqa huk mikhuykunatawan mikhuchispa; chayhina wawa uywaytam Organización Mundial de la Salud huñusqapas, UNICEF huñusqapas sapa kutipuni yuyaychakamun, chaysi kanman aswan allin wawa uywayqa. Mamapa ñuñunmanqa manas ima mikhuypas aypanmanchu. Mama ñuñunqa hunt'asqa mikhuytapunis apamun, kaqtaqsi ñuñuqa wawakunata hap'inpuni, unquykunamantapas amachallantaq. 2000 watapi ENDESmi kayhinata willakamun: sapa pachak wawamanta 73si mamankullata ñuñurqanku tawa killankukama, sapa pachakmanta 57taqsi 4 killakamapas 5 killakamapas. 2004 watamanta 2005 watakamas sapa pachak wawamantas yaqa 71 wawakunas mamallankuta ñuñurqanku 4 killankukama; sapa pachak wawamanta yaqa 65si ñuñusqaku suqta killankuman taripanankupaq. +Kay Perú Mama llaqtapiqa, kay qhipa watakunapi 5 watanman manaraq chayaq irqichakunaqa yarqaypipuniraq ari kachkanku, chay llakitaqa manaraq llallichkanchikchu. Kikin ENDESmi kayhinata willakun: 2004 watamanta 2005 watakama Perú Mama llaqtapiqa sapa pachakmanta 24 kuraq wawakunaraqmi yarqaypi uywasqa tarikun, hawa llaqtakunapiqa sapa pachak irqikunamanta 39si yarqaypi uywasqaraq tarikun, chayqa manaraq pichqa watayuq irqikuna. Wawakunaqa manaraq 5 watanman aypachkaspa wakcha yawarniyuqña kachkanku, chayqa mikhusqankupi "hierro" sutiyuq mikhuna pisisqanrayku. Chay wakcha yawarniyuq unquyqa sapa pachakmanta 46 kuraq manaraq 5 watanman aypaq wawakunapi tarikusqa, hawa llaqtakunapiqa sapa pachak wawamanta yaqa 53 chay unquyniyuqña kasqa. (ENDES continua 2004- 2005). + +Runa Simi: Punku p'anqa: Iñiy + +Umaypi churan k'anchayta +Qhasqoy junt'asqa qheparin. + +Tiyay Qispi kay suyu, Asqupi pruwinsya, Magdalena Qaw distritu +El Brujo (Complejo Arqueológico El Brujo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Qispi kay suyupi, Asqupi pruwinsyapi, Magdalena Qaw distritupi, Chikama mayup qhichwanpi. Truhillu llaqtamantaqa 34 km karum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: El Brujo. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Piruw). +"Wiñay kawsay (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Benjamin Rush, sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin qhulla puquy killapi 1746 watapi paqarisqa Byberry llaqtapi - † 19 ñiqin ayriway killapi 1813 watapi wañusqa Philadelphia llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq hampikamayuq, Chaqllisinchi yachachiq, qillqaq wan pulitikumi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Benjamin Rush. +Hampikamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +kaqpi kanku: qhapaqchay1qhapaqchay2 + +(Marañun mayu-manta pusampusqa) +Pukyu Rawra walla / Waywash walla, Antikuna, yaqa 5.800 m hanaq (Piruw) +Kayman purin: Amarumayu (Marañun mayu Ukayali mayuwan , Nauta llaqtapi, Luritu suyupi) +Awriq mayu (kastilla simimanta: Marañón) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, huk hatun mayum. +5 Awriq mayu patanpi llaqtakuna +Marañun mayu, Borja llaqtapi +Purimuq mayukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Awahun runakuna, Amarumayu suyu, Piruw +Awriq mayu patanpi llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awriq mayu. +Mayu (Amarumayu suyu) +Mayu (Anqash suyu) +Mayu (Qispi kay suyu) + +Uchu wakamayu,[1][2] Uchu,[3] Ushu wakamayu icha Ushu[4] chaylla (Ara macao) nisqaqa, Puka wakamayu[5] nisqapas huk wakamayum, pukapas q'illupas anqaspas phuruyuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uchu wakamayu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uchu wakamayu + +Modena llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Pillwinkumpa nisqaqa (ilikuptiru nisqapas, kastilla simipi: helicóptero) wayra pachapi phawaq apaykachanam. + +Unquy quyllurkuna - Wikipidiya +Unquy quyllurkuna, Suchu, Qarampa, Qutu, Tiqi, Qullqa, Qullqa Qutu, Pirwa (ama Pirwa nisqa planitawan pantaychu), Pilli-pilli, Qhawana, Qhawanillas, Uchu (Uchukcha), Pukllay waraq, Ukusti, Sisi, Pullu icha M45 (Pleiades, Πλειάδες) nisqakunaqa huk waranim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Unquy quyllurkuna. + +Chanqu[1] (Ranunculus aquatilis) nisqaqa huk quram, yakupi wiñaq, rikch'aq waranqaysum. + +Llapa Runaq Hatanriynin, 34 Inti Raymi 2009. + +22 Julio 2016_Jatun Llaqta - CORAPE +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 22 Julio 2016_Jatun Llaqta +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +San Juan 10:42 QUFNT - Chaymi chay lugarkunapiqa, achka - Bible Search +42Chaymi chay lugarkunapiqa, achka kriyiranllapa Jesuspiqa. + +qatiqnin p'anqa + +Wiñay kawsay p'anqa - Wikipidiya +Wiñay kawsay p'anqa +llamk'apuy yuyarinaqa manam kanchu +Musuq p'anqa: '''Masintin''' nisqaqa iskay-iskaylla kapunakuq kaq, huk hukman kaqlla kaq. Iksaynintinmi kaqlla chaniyuqmi. Ahinataqmi huk masintinkuna: *iskaynintin ñawi *iskaynint... + +keč. Antonio Raymondi pruwinsya + +Kumamoto (nihun simipi: 北九州市, Hepburn: Kumamoto-shi?), Nihun mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Uma llaqtam Kumamoto llaqta kamachiy llaqtam, Kyūshū suyu hatun llaqta. 389,36 km2 + +кечуа Piruw Mama Llaqta + +Runa Simi: Ñañu simi + +Runa Simi: Lima Hatun llaqta suyu + +8Chaymi, chaynu nitinqa, chay warmikunaqa yarpuranllapa Jesús willashanllapata. + +Runa Simi: Rit'i chaki lluchk'aykachay + +quwiki 7 ñiqin hatun puquy killapi + +Runa Simi: Qucha + +Jövinkunapaq y mayor nunakunapaq alli yachatsikï (1-15) + +Wawra pruwinsya - Wikipidiya +Akaray, Wawra pruwinsya +Wawra llaqtapi wasi: Balkunninpi sayakuchkaspa, nuwimri killapi 1820 watapi Generalisimo José de San Martín Piruwpa qispi kaytas rimarirqan. +Wawra pruwinsya (aymara simipi: Wawra jisk'a suyu kastilla simipi: Provincia de Huaura) nisqaqa Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Wachu llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Lachay mama llaqta risirwa +Quchakuna:: La Encantada qucha - Pasiphiku mama qucha +Mayukuna: Awkimarka mayu - Chiqra mayu (Río Checras) - Supi mayu - Wawra mayu +Wawra pruwinsyaqa 4.891.92 km² hatunmi. Chunka iskayniyuq distrituyuqmi: +Pruwinsyapiqa aswanta kastilla simitam rimanku. +Pruwinsya (Lima suyu) + +Aswan hatun llaqta Andorra la Vella +Runa llaqtap sutin Andorrano, -a +Andurra llaqtaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Andorra la Vella llaqtam. + +Tikraynin k'apa Kastillanu simipi: + +Cascales kiti (kastilla simipi: Cantón Cascales) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapim, huk kitim. Uma llaqtanqa El Dorado de Cascales llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Cofán Bermejo kawsaykuska amachasqa allpa +Cascales kitipiqa Napurunakunam tiyanku. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Cascales kiti + +Atakama nisqaqa Uralan Abya Yalapi (chinchay Chilipi) huk ch'in pacham. + +Unquy mast'akuy (Epidemia) nisqaqa qatiq unquypa hatun suyupi, achka runapura mast'ariynin, unquy qatinarayku. + +Umaru Musa Yar'Adua sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1951 watapi paqarisqa Katsina llaqtapi - 5 ñiqin aymuray killapi 2010 watapi wañusqa Aso Rock llaqtapi). Niqirya mama llaqtayuq chaqllisinchiq, pulitiku wan Umalliq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umaru Musa Yar'Adua. + +Chuma icha Aymara simimanta[2] Ch'uma (kastilla simipi: Chuma) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Muñecas pruwinsyap uma llaqtanmi. +Chuma munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Muñecas pruwinsya) + +Ch'aqu (Al2O3 · 2SiO2 · H2O) nisqaqa huk ancha achka kaq qiqllam, Ch'aqu q'illay muksim Ullayawan Yakuwanpas kakuq chhikawapi chaqrusqam. + +Puyewe (kastilla simipi: Volcán Puyehue) nisqaqa Valdivia llaqta ñiqpi, Chilipi huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 2.236 mitrum aswan hanaq. + +Runa Simi: Ch'utiy + +Runa Simi: Llat'an muruyuq + +Kay k'itichakunamanta hukta hunt'achiy, yaykuna rimaykita kutichinaykipaq. +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:YaykunaRimaKutichina" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Apurimaq suyu + +7 9 -6.5 k 6.7 k 23 k Chunwa Runallaqta Ripuwlika +8 9 -7.2 k 7.3 k 2 k Hukllachasqa Arab Imiratukuna +5 5 -7.5 k 7.4 k 886 Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy + +quwiki Glacier mamallaqta parki (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Runa Simi: Pusaq + +Appellations alternatives : BO, Buliwya, Wuliwya, Plurinational State of Bolivia, Estado Plurinacional de Bolivia, Buliwya Mamallaqta, Wuliwya Suyu, Tetã Volívia + +Patallaqta 2595 m + +Kay sumaq ancha kamayoq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka soqtayoq wataq qanchis killaq isqon p`unchayninpi llaqtancheqrayku qhawanankupaq Hamawt'akuna hatun tantakuy, congreso nisqapi tantasqa, tukuy sonqonkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamacheq qhencheq awqakunamanta huk similla tukuy neqpi llaqtancheqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut`i sut`ipi rikuchinku; chaywanpis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt'a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? +Ñoqayku kay Amerikaq suti suyunpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñoqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutinpi, llaqtaykuq kamachiyninpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sonqoykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik'iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t'aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhecheparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisaminpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhepamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt'anankupaqri, ñoqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchananpaqri imaraykuchus rurancheq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qellqapi tukuy churakuchun. Congreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, secretarioykuq qellqanwan kallpachasqa. +Kay hina juramentota tukuy llaqtancheqpi tiyakuq runakuna. +¿Jurankichu Pachakamaq Apu Yayancheqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayneqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamacheqkunamantawan? +San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. + +Runa Simi: Kigali + +Festival Taytakunan (Lima, Perú) + +Abraham Lincoln sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin hatun puquy killapi 1809 watapi paqarisqa Hodgenville (Kentucky) llaqtapi - † 14 ñiqin ayriway killapi 1865 watapi wañusqa Washington D.C. llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas karqan, 16 kaq umalliqnin (1861 watamanta 1865 watakama), ñawpaq Republikanu Partidupi kaq umalliqsi. + +Iberia nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Iberia caucasica: kunan Kartulsuyupi ñawpa pacha kasqa suyu; +Iberia distritu: Tawamanu pruwinsyapi (Piruwpi) huk distritu; +Iberia (Tawamanu): Tawamanu pruwinsyapi (Piruwpi) huk llaqta. + +Huk k'allampap muruchankuna, qillqana p'anqaman urmasqa. +Murucha (latin simipi: spora, grigu simimanta: σπόρος [spóros]) nisqakunaqa mana yuma miraykunapaq ancha ch'iñicha, huklla icha pisilla kawsaykuqniyuq kaqkunam, mana muruyuq kaq yurakunapim - ahinataq laqukunapim, k'allampakunapipas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Murucha. + +Aragun qhapaq suyu - Wikipidiya +Aragun nisqaqa Iwrupapi huk kathuliku qhapaq suyus karqan. 1492 watapis Kastilla suyuwan huñunakuspa Ispaña qhapaq suyus tukurqan. 1164 watamanta 1707 watakamas Aragun qhapaqpa suyunsi karqan. +Aragunwan Kataluña ñawpa suyun kaspas, qhipaqta Mallorca, Valencia, Sicilia, Corcega, Cerdeña, Napoli suyukunatapas kikincharqan. + +WikiRuraykamay:Mama llaqtakunamanta qillqakunata t'ikray + +Katiguriya:Chaqllisinchi - Wikipidiya +Katiguriya:Chaqllisinchi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chaqllisinchi. +"Chaqllisinchi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Aktinyu rikch'aq q'illay +Lanthanu rikch'aq q'illay +Ruranakuy paqtachani + +Tiyay Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya +Ayakachi (Ayacachi) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, Willkanuta wallapi, huk urqu qutum, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.470 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Uqunqati llaqta, Walla Walla q'asa, Sinkrinaqucha, Ayakachi urqu, Qullqipunku urqu (Sasawini), Sinaqara urqu, Sinaqara qhichwa + +Patrick Wayne Swayze sutiyuq runaqa, (18 ñiqin chakra yapuy killapi 1952 watapi paqarisqa Houston llaqtapi - 14 ñiqin tarpuy killapi 2009 watapi wañusqa Los Ángeles llaqtapi), huk USA mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi, takiq wan takichaq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Patrick Swayze. + +Chiguayante nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Chiguayantepiqa 81.302 runakunam kawsachkan (2002 watapi). + +Mangomarca, Lima pruwinsya +Uma llaqta Puente Piedra +Puente Piedra distritu; (kastilla simipi: distrito de Puente Piedra) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 14 ñiqin hatun puquy killapi 1927 watapi wata. +Uma llaqtanqa Puente Piedra llaqtam. +Puente Piedra llaqta + +Paul Frederic Simon sutiyuq runaqa, icha Paul Simon (* 13 ñiqin kantaray killapi 1941 watapi paqarisqa Newark llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq rock takichaq, piano wasichaq wan takiqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paul Simon. +New York llaqtapi paqarisqa + +6 chaniyuq tikraykuna chaninchay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Qillqana pirqa + +6 Diospa Palabran nin: "Tataykita, mamaykitawan jatumpaj qhaway", nispa (Éxo. 20:12; Efe. 6:2). Jesusqa, chay kamachiyta jatunpaj qhawacherqa, fariseosta, leymanta kamachejkunata ima juchachaspa, imaraykuchus paykunaqa tatasninkuta mana jatunpajchu qhawaj kanku (Mar. 7:5, 10-13). Jesusqa, wajkuna yachakunankupaj jina ruwarqa. Sutʼincharinapaj wañupunan qayllata, discipulon Juanman mamanta qhawaripunanta nerqa, ichá mamanqa chay kutipi viudaña karqa (Juan 19:26, 27). + +Quéchua : Hukllachasqa Amirika Suyukuna (qu) + +May 2006: 1 3 Aymara simi , 2 3 Wasi , 3 2 Arikipa , 4 2 Inka yachay tarpuy , 5 2 Killa , 6 2 Lima Hatun llaqta suyu , 7 1 Uva +May 2010: 1 8 Atuqwan Allquwan , 2 7 Bambi , 3 6 Dumbo , 4 6 Qhapaq Liyun , 5 3 Qispichiqkuna (kuyuchisqa siq'isqa) , 6 3 Papa , 7 3 Grigu siq'i llumpa , 8 2 Nuñuwa , 9 2 Olusẹgun Ọbasanjọ , 10 2 Villarrica (Chili) , 11 2 Tamrayku , 12 2 Sikra mayu , 13 2 Upa mayu (Anqara) , 14 2 Katalan simi , 15 2 Walther Nernst , 16 2 Dong Hoi antanka pampa , 17 2 San Antonio Kachi , 18 2 Mayukuna suyu , 19 1 Luis Abanto Morales +May 2011: 1 3 Uqsitaniya , 2 2 Fois suyu , 3 2 Kuska , 4 2 Chhulla , 5 2 Archidona kiti , 6 2 Qasa , 7 2 Madidi mamallaqta parki , 8 2 Icharati distritu , 9 2 Mayukuna marka , 10 2 Killapampa pruwinsya , 11 2 Amaku , 12 2 Anqas , 13 1 Chukchidur + +IMBABURA: Kitillikunapi, ayllu llaktakunapi inti raymi tukurimun - CORAPE +IMBABURA: Kitillikunapi, ayllu llaktakunapi inti raymi tukurimun + +Qhapaq Ñan 24 + +Warmikunamanta qillqakuna. Lliw warmimanta qillqaqa kaypi kananmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Warmi. +"Warmi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Suwasi wat'a, Qunima distritu, Titiqaqa qucha +Qunima distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Conima) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Muhu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qunima (Conima) llaqtam. +Wat'a yaqa wat'a (Península Huata) + +Qillqa: Sinhala siq'i llumpa +Kay mama llaqtakunapi: Sri Lanka +Sinhala simi (සිංහල) nisqaqa Sri Lanka suyup rimayninmi. Chunka suqtayuq hunuchá rimaqnin kachkan. + +Chuwa llaqta (Titiqaqa qucha) Qhaqaq Wallawan; lluq'imanta pañaman: Q'asiri, Qalsata, Ch'iyar Juqhu +Tiyay Chuqiyapu suyu, Lariqaqa pruwinsya, Surata munisipyu, Wanay munisipyu +Qalsata (Aymara simi qalsa rumikuna,[2][3]-ta Aymara k'askaq (-manta), "rumikunamanta", kastilla qillqaypi Calzada)[4] nisqaqa Antikunapi, Buliwya suyupi juk urqum, Qhapaq Wallapi, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, saywapi Wanay munisipyu Surata munisipyuwan. Tarikun Q'asiri rit'i urqup uray antinpi, Ch'iyar Juqhu rit'i urqup chincha kuntinpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.874 mitrum aswan hanaq. + +Tupi nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Tupi runa: Brasilpa anti chalanpi runa llaqta; +Tupi simi: Tupi runakunap rimaynin; +Tupi rimaykuna: Awya Yalapi rimaykunap ayllun. + +2 chaniyuq tikraykuna jawch'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tayta kura watamanta 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1945 watapi +Paulo Evaristo Arns O.F.M. sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin tarpuy killapi 1921 watapi paqarisqa Forquilhinha llaqtapi -14 ñiqin qhapaq raymi killapi 2016 watapi wañusqa São Paulo llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya São Paulo llaqtapi karqan. Qispichiy yaya yachay nisqamanta yachaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paulo Evaristo Arns. + +Kuntisuyu icha Quntisuyu nisqaqa (kastilla simipi Contisuyu qillqasqamanta t'ikrarasqa) - manañam allin t'uqyaytachu riqsinchik - Tawantinsuyup kuntinpi suyunsi karqan. + +Roald Engelbregt Gravning Amundsen sutiyuq runaqa, icha Roald Amundsen (16 ñiqin anta situwa killapi 1872 watapi paqarisqa Borge llaqtapi, Nurwigapi - 18 ñiqin inti raymi killapi 1928 watapi wañusqa Artikapi), huk Nurgi mama llaqtayuq wamp'uykachaqsi, chincha, uralan qhipa suyukunap tariqninpas karqan. +1910 watamanta 1912 watakamas Antartikanta purirqan, uralan qhipata ñawpaqta taripaspa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roald Amundsen. + +Ayllu runakuna pachantin pukllaykuna - Wikipidiya +Ayllu runakuna pachantin pukllaykuna nisqaqa sapa tawantin watapi huk hatun llaqtapi tukuy Tiksimuyuntinpa mama llaqtakunamanta hamuq lliwmanta aswan allin kurku kallpanchaq ayllu runakunap yallinakuy pukllaykunam. +I ñiqin Ayllu runakuna pachantin pukllaykuna +II ñiqin Ayllu runakuna pachantin pukllaykuna + +Runa Simi: Kichka + +Runa Simi: Lukaspa qillqasqan + +qu Runa Simi Wikinisqa — — + +Biblia yachachisqanmanta: Jesús unqusqasta jampin - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +JESÚS tukuyniqpi unqusqasta thañichirqa. Chay ruwasqan tukuyniqpi uyarikurqa. Chayrayku, runaqa cojosta, ciegosta, suchusta, wak unqusqastapis, Jesusman aparqanku thañichinanpaq. +Juk kuti Jesusqa sábado p'unchaypi yachachichkarqa. Judiosqa sábado p'unchayta samarinankupaq t'aqarqanku. Dibujomanta warmiqa 18 watataña k'umpusqa kachkarqa, manataq chiqanyakuyta atirqachu. Jesústaq makinwan llukchiykuptin, ¡payqa thañikurqa! +Chaywanpis Jesús jinata kutichirqa: ‘¡Saqra runas! Manachu qamkunaqa sábado p'unchaypi, burroykichikta phaskaramuwaqchik yakuta ukyananpaq. Chayrayku, ¿manachu kay 18 watastaña unqusqa kaq warmita thañichikunan karqa?', nispa. Kay kutichiywanqa chay saqra runasta p'inqachirqa. +Chaymanta Jesús apostolesninwan Jerusalenman rirqa. Jericó llaqtap qayllanpi kachkaspa, iskay ciegoswan tinkurqa. Paykunaqa qhaparirqanku: ‘Jesús, yanapawayku', nispa. + +100 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 991 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1000 watapi puchukarqan. + +Llaqta kallpay (quwiki) + +Sapallu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Sapallu yura rikch'aq ayllu (familia Cucurbitaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk sapallu hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sapallu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sapallu yura rikch'aq ayllu + +(mana ñiqichasqa): Eudicots +(mana ñiqichasqa): Asterids +Yawar k'aspi (Warszeswiczia coccinea) nisqaqa huk sach'am, Trinidad Tubaguwan mamallaqtapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yawar k'aspi. + +Gernika-Lumo (yuskara simipi) icha Guernica y Luno (kastilla simipi) nisqaqa Ispañapi, Yuskadi suyupi, Bizkaia pruwinsyapi huk llaqtam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Gernika-Lumo. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gernika-Lumo. + +Huk t'ula nisqa rikch'aqkunamanta ñawirinaykipaq qhaway ch'illka. +T'ula[1] icha Ch'illka (Baccharis dracunculifolia) nisqaqa Urin Awya Yalallapi wiñaq sach'a kaq ch'illkam, hampi yuram. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Baccharis dracunculifolia + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Geografía de Colombia. +"Allpamanta yachaykuna (Kulumbya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Johnny Cash sutiyuq runaqa (26 ñiqin hatun puquy killapi 1932 watapi paqarisqa Kingsland llaqtapi - 12 ñiqin tarpuy killapi 2003 watapi wañusqa Nashville llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap aranway pukllaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Johnny Cash. + +Xining ( chun simipi: 西宁, machu chun simipi: 西寧, phinyimpi: Xīníng), Chunwa llaqtap, Qinghai pruwinsya uma llaqtanmi. + +Uyq'ur simi (ئۇيغۇرچە) nisqaqa Chunwaman kapuq Sinkiyan Uyq'ur suyupi runakunap rimayninmi. Pusaq hunuchá rimaqnin kachkan. + +Truhillu suyu +Vargas suyu +Plantilla:Suyukuna (Winisuyla) + +Antartikapi kaq chullunku suyu. Kay hinas chullunku pachapi Tiksimuyupi achka suyukunapis Antikunantinpipas kasqa. +Chullunku pacha nisqaqa ancha ñawpa pachas Tiksimuyupi chirisapa chullunkusapa kasqa. Chaypacha hatun chullunkukunas anchata hatunyasqa, achka suyukunata chullunkuchaspa. + +Rurasqanpa watakuna 222 watapi (Habemus Papam) - 19 ñiqin aymuray killapi 230 watapi +Urbanu I, Urbanu huk ñiqin (latin simipi: Urbanus PP. I, Italya simipi: Papa Urbano I) sutiyuq runaqa icha San Urbanu, (* ? watapi paqarisqa Teano llaqtapi - † 19 ñiqin aymuray killapi 230 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Italya mama llaqtap kathuliku santu karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urbanu I. + +quwiki Katiguriya:Wasichay kamayuqkuna (Mama llaqta) + +Runa Simi: Rimay taqi + +Runa Simi: Piruwpaq Huñu + +San Juan 18:12 QUFNT - Chaymantaqa chay suldadukuna, - Bible Search + +Ankhayna ladupi kashian huq punta, chay Ch'iqa qhawana y ñaupaqnimpitaq kashian huq puntallataq chay Langui qhaswana, hinaspataq kan wayq'u chaypy tupanku, guirrapi hina ya tupanku, guirriru nisqan paykuna warak'ayuq rumiyuq. +Chay críynsha kan, sichus Langui ganan chaiqa yaraqaywata, sichus Ch'iqa ganan chayqa, mikhuywata, ahnata niwanku. +Chaypi tupanku, manchakuyta ch'aqinakunku, ñawintapas t'uqhanachikunku, Chakipas p'akinakamunku. Mana mancharispa haykunku, uhiarisqataq kanku hinaqa mana manchankuchu. +Ch'iqa warmipas hinallatataq ruwanku, takinku insultanarikuq hina, kunanqa kumircialmanmi tukupun, pasaq hunta chay pata kumirciantiskuna, p'acha vindiq, cirviza vindiq, mikhuna vindiq, hunta kapun, Sicuanimanta rinku nigushu. Chaypi p'acha qhatu, huntasqa chaypi kapun, feria hina kapun kunan chay pataqa. +Piru, Languita Ch'iqa qatiramun chayqa, chayñataq yachanku, chistusun chayqa, Langui riki qatishan qhaswanan laduman Ch'iqata, hispa qhatachata qatishian riki, chaymi ch'iqaq istratihian, qatachata siqarun hina Languikuna mana atipunkuchu warak'ayta ni ch'aqiyta, purqui subida kapun, Chaymantan Ch'iqa qatiyamun Languiñukunata pasaqtapuni, phawachimun, mana ni rumillatapas uqariyta atinkuchu, phawanku pasaqtapuni. + +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 03 Agosto 2018 - CORAPE +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 27 Julio 2018 +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 10 Agosto 2018 + +Runa Simi: Aphruasyatiku rimaykuna + +Paqarisqa 30 ñiqin anta situwa killapi 1964 watapi (54 watayuq) +Mama llaqta +Jürgen Klinsmann sutiyuq runaqa (30 ñiqin anta situwa killapi 1964 watapi paqarisqa Göppingen llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. 1990 watapi Kunti Alimanya quchuntinwan Italyapi Piluta Hayt'ay Pachantin Kupatam ayparqan. Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa atipanakuykunapi chunka hukniyuq kutim punkuta tariparqan. Manaña piluta hayt'aq kaspa, intrinachaq karqan, aliman mamallaqta quchuntinpaq, Bayern Münchenpaqpas. + +Runa Simi: Talara pruwinsya + +Chukirawa (Chuquiraga jussieui), Cajas mama llaqta parkipi +Baños kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Baños) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim , Asway markapi, Tumipampa kitipi. +Baños kitillipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +Uma llaqta Waranta +Bolívar marka (kastilla simipi: Provincia de Bolívar) nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Waranta llaqtam. +Kay markaqa Simón Bolívarmantam sutichasqa. +Amachasqa sallqa suyukuna: Chimpurasu fauna risirwa +Qanchis kitinmi kan, isqun llaqta kitilli 21 chakrapura kitillipas. +Bolívar markapiqa Waranka Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa aswanta kay kitikunapi kawsanku: Waranta kiti, Chillanes kiti, Chimpu kiti, Echeandía kiti, San Miguel kiti, Kaluma kiti.[2] +↑ www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Bolívar marka +Mayukuna: Chimpu mayu +Runa llaqtakuna: Kichwa • Waranka + +2 chaniyuq tikraykuna laqt'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: laqt'u1laqt'u2 + +Atipachawwan qallarisqa chhasku wata - Wikipidiya +Atipachawwan qallarisqa chhasku wata +Kayqa atipachawwan qallarisqa chhasku watapaq kalindaryum, ahinataq 2002 icha 2013. +Huk atipachawwan qallarisqa chhasku watakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +15 ñiqin ayriway killapi 1966 watapi – 26 ñiqin qhulla puquy killapi 1971 watapi +17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1980 watapi – 27 ñiqin anta situwa killapi 1985 watapi +Apolo Milton Obote sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin qhapaq raymi killapi 1925 watapi paqarisqa Akokoro llaqataupi - 10 ñiqin kantaray killapi 2005 watapi wañusqa Yuhanisburgu llaqtapi) huk Uganda mama llaqtap pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Milton Obote. + +Wayakil llaqtapi +Uma llaqta Colimes +27 ñiqin kantaray killapi 1988 watapi +Colimes kiti (kastilla simipi: Cantón Colimes) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Colimes llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Colimes kiti + +K, k nisqaqa latin siq'i llumpapi chunka hukniyuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq pichqa kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Runa Simi: Falmouth nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk llaqtam, Cornwall suyupi. + +Runa Simi: Chawpi Urqu + +23 ñiqin tarpuy killapi + +Emmeline Pankhurst Inlatirra mama llaqtayuq pulitiku + +runa siminchistaqa allinta rimananchis, llapan peru suyupi, llipinchis allinta runayanapaq kay pachapi, uk pachapipas, hinaspanchis warayuqkunata wanuchisun, + +Runa Simi: Karlus Pichqañiqin + +Rimayninchi llapan llaqtapi, Paraulas in su mundu, Cuvant in lume, + +Tusuy nisqaqa (kastilla simipi: baile, danza, coreografía) runakunap takiywan, waqachiywan kuyuyninkunam. +1 Urin Awya Yalapi tusuykuna +Urin Awya Yalapi tusuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qusqu suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pawqartampu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Punu suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chukuwitu llaqtapi huk tusuy +Kallawaya pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qusqupi tusuykuna (kastilla simipi) + +Wawqi panakuna, kunan elecciones nisqapi, allinta akllarisun humalliqkunata, sunquwan chanin rimaq runa masita, imaraykuchus llulla q'arakunaqa watan watan q'utuwanchik. + +Runa Simi: Santa Krus pruwinsya + +Kamachichisqa 13 ñiqin inti raymi killapi 1917 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Olympique Marseille. + +Uma llaqta Wamuti / Guamote +Wamuti kiti (kastilla simipi: Guamote) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Chimpurasu markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Wamuti llaqtam. +Quchakuna: Yanaqucha (Laguna Negra) - Cuyug qucha - Atillu qucha (Atillo) +Wamuti kitipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. + +Nikarawa Mama Llaqta +Llaqta taki: Salve a ti +• Tinkurachina siwikuna Managua +Aswan hatun llaqta Managua +Nikarawa llaqtaqa Chawpi Awya Yalapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Managua llaqtam (1.817.096 runa (2005)). +Sumu simi (4 000 rimaqkuna) +Suyu - (Uma llaqta): +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nikarawa. + +Shirley MacLean Beaty icha Shirley MacLaine sutiyuq warmiqa, (24 ñiqin ayriway killapi 1934 watapi paqarisqa Richmond llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq qarqan. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shirley MacLaine. + +Allqu ñupchuy[1] (Solanum dulcamara) nisqaqa huk quram, Iwrupa, Asya allpapachamanta hamuq. Kunanqa tukuy Tiksimuyuntinpim wiñan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allqu ñupchuy. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Allqu ñupchuy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Riqyun (Ransiya). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Butswana). +"Pulitiku (Butswana)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paul Anthony Samuelson, sutiqpa runaqa, (* 15 ñiqin aymuray killapi 1915 watapi paqarisqa Gary llaqtapi - 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 2009 watapi wañusqa Belmont llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqta musiku yachaqpas karqan, musiku yachaypa kamaqninsi. +Nobel Suñay Musikupi chaskirqan. 1970 watapiqa chiqniq. +Musiku yachaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +1918 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq killachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy - Wikipidiya +Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy +Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy (kastilla simipi). +Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy nisqaqa Huñusqa Nasyunkunap Sapsi Huñunakuyninpa 10 ñiqin qhapaq raymi killapi 1948 p'unchawpi 217 A (III) nisqa huyakunpi Paris llaqtapi kamarikusqan rimariymi, tiksi nisqa runa hayñikunam hawa. +Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy (Qusqu Qhichwa simipi) + +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Tiyay Buliwyapi: Pando suyu, Abuná pruwinsya +Purimuq mayukunap k'iti hawan: 25.870 km² (Buliwya) +Purimuq mayukuna: Rapirrán mayu, Mapim mayu, Mamo-Manu mayu, Yanamayu +Abuná mayu nisqaqa huk 375 km suni mayum, Brasilpi, Buliwyapipas. Pukyunmi Anti Walla (Buliwya)_Anti Walla]]pi, yaku tinkuqmi Chipamanu mayumanta Caramanu mayumantawan, Pando suyupi. + +2 chaniyuq tikraykuna wankar kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tinkurachina siwikuna 0° 15′ 0″ S, +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santiago wat'a. + +"Allin hamusqa kapay -- Allpaka Peru" + +/ Puñuy kamayuq, qhilla. Sinchikuna. + +Runa Simi: Barinas suyu + +Runa Simi: Llump'ay kamay + +23 April, 2015 · by Ayasupai · in Killkatina, Runa Shimi, Wawakunapa Rimaykuna. · + +quwiki Katiguriya:Mama llaqta parki (Alimanya) + +Wila Pukarani nina urqu, Qullpasa kachi quchapi, Witalina llaqtamanta rikusqa +Tiyakuynin Sawaya pruwinsya, Uru Uru suyu +Purimuq mayukuna: Lawqa mayu +Wat'akuna: Wila Pukarani +Qullpasa kachi qucha icha Quwi Phasa kachi qucha (kastilla simipi: Salar de Coipasa) nisqaqa Buliwya suyupi, Uru Uru suyupi, Sawaya pruwinsyapi, Chili suyupipipas, huk qucham. + +Johannes Brahms sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin aymuray killapi 1833 watapi paqarisqaHamburg llaqtapi (Alimanyapi) - † 3 ñiqin ayriway killapi 1897 watapi wañusqa Wien llaqtapi (Awstryapi)), alimanyapi rumantiku musika takichaqmi karqan. + +Arrus (Oryza sativa; Oryza glaberrima) nisqaqa huk riwi yuram. Yanusqa murunkunatam mikhunchik. + +Ellen Johnson-Sirleaf sutiyuq warmiqa (* 29 ñiqin kantaray killapi 1938 watapi paqarisqa Monrovia llaqtapi - ). Libirya mama llaqta musikupas, pulitiku wan Umalliq. +2006 watamanta ñawpaq kuti Libiryapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ellen Johnson-Sirleaf. + +San Martin pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta Utkurarka +Alberto Leveau distritu (kastilla simipi: Distrito de Alberto Leveau) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, San Martin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Utkurarka llaqtam. + +Qallariy willañiqi ‎(1408 × 860 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 1,24 MB; MIME laya: image/jpeg) +P'unchaw 5 ñiqin hulyupi 2012 watapi + +Leeds nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Huk Wata nisqaqa huk tiksi muyup intita muyupasqanmi. Huk wataqa 365 (kimsa pachak suqta chunka pichqayuq), tawa p'atmayuq p'unchawniyuq, 12 (chunka iskayniyuq) killa pachayuq. +Trupiku nisqa wat'aqa 365,2422 p'unchawniyuqmi, chayqa yaqa 365 p'unchaw 6 urayuqmi. Chayrayku llapa tawa ñiqin wataqa 366 p'unchawniyuq wakllanwatam, wakin watakunataq 365 p'unchawniyuqmi. Griguryanu kalindaryupiqa wakllanwatallam 29 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawniyuq. +Qhulla puquy killa icha Iniru (kastilla simipi: Enero) + +2 chaniyuq tikraykuna puñuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Bremen suyu + +Runa Simi: Kukuna + +19Piru Maryaqam tukuy chaykunata uyashpa, ancha yuyashpa, shunqombilla waqaycharqan. + +Añaskitu N° 96 may chhika ruwaykunata wawakunamanta, wawakunapaq apamun, kay kutipi wawakunawan kikin jallp'a patapi parlarimurqa, siminkumanta yacharisun yakuta apaykachaymanta, pukllaykunamanta, ch'aki watamanta, may chhika yacharinapaq Añaskitupiqa, ñawirina kachun. + +Chaymanta Iñiy Urmay Chaupi: Ñak'ay +...Ñak'ay Kawsaxkuna Haqaykuna + +Runa Simi: Santiago Wari pruwinsya + +Kunanqa kay p'anqa ch'usaqmi kachkan. Kaytam rurayta atinkiman: kay p'anqap sutinta huk p'anqakunapi maskay icha payman kapuq hallch'akunapi maskay, ichataq kay p'anqata kamariyta manam saqillasunkichu. + +Aswan hatun llaqta Serekunda +Gambya llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Gambyapiqa 1.517.000 runakunam kawsachkanku. + +Mariscal Cáceres pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Huwanhuy +Mariscal Cáceres pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Mariscal Cáceres) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, San Martin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Huwanhuy llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Abiseo mayu mamallaqta parki + +Karumanta rikuna: aliman ñawikaruy chaskiq, 1950 watakunapi rurasqa.) + +U, u nisqaqa latin siq'i llumpapi iskay chunka hukniyuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq chunka qanchisniyuq kaq sanampam, hanllalli kunkapaqmi. + +Frank Capra Francesco Rosario Capra sutiyuq runaqa, (18 ñiqin aymuray killapi 1897 watapi paqarisqa Bisacquino llaqtapi - 3 ñiqin tarpuy killapi 1991 watapi wañusqa La Quinta) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Frank Capra. + +Katiguriya:Walt Disneypa kuyuchisqa siq'isqa pilikulan - Wikipidiya +Katiguriya:Walt Disneypa kuyuchisqa siq'isqa pilikulan +"Walt Disneypa kuyuchisqa siq'isqa pilikulan" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kuyuchisqa siq'isqa pilikula + +P'unu husk'a (husk'a, Astragalus garbancillo) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Q'ira (genus Lupinus) nisqakunaqa huk yurakunam, chaqallu yura rikch'aq aylluman kapuq. +Kaymi huk q'ira rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'ira. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Q'ira + +Katarama (kastilla simipi: Catarama) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Mayukuna markapi, huk llaqtam, Urdaneta kitip uma llaqtanmi. + +Franz Anton Beckenbauer sutiyuq runaqa, "Kaiser" nispa qayasqapas, (* 11 ñiqin tarpuy killapi 1945 watapi paqarisqa München (Alimanya) llaqtapi) huk piluta hayt'aqmi, Alimanya mama llaqtayuq. 1974 watapi Kunti Alimanya quchuntinwan Piluta Hayt'ay Pachantin Kupatam ayparqan. +New York Cosmos Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1983 + +2 chaniyuq tikraykuna llunk'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +11. Chávez Gonzales, Oscar. Urin Qichwa. Siminchik allin qillqanapaq: chankakunapaq qullawkunapaqwan. Lima, 2017, 68 p. + +Kamasqa Jallu qallta phaxsi 26 1984, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Runa Simi: Urin Qaranqa pruwinsya + +Jesse Owens Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kallpanayaq + +Runa Simi: Mutupi mayu + +Grupo Qhispikay Llaqta: 2007 +Franz García U. (Grupo Qhispikay Llaqta) + +Llaqtaymanta - De la pampa + +Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +kawsayqa sasam kasqa. + +Runa Simi: Ceará suyu + +Katiguriya:Maqanakuy kapchiy - Wikipidiya +"Maqanakuy kapchiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 2 p'anqakunam, 2-pura. +Maqanakuy kapchiy + +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 27 de Octubre 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +ÑUKA KAWSAYTA (MI VIDA) Kichwa + +Nobel Suñay Musikupi nisqaqa manam Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypurachu. 1969 watamantapachas kay suñaytaqa quykunku musikupi ancha allin aypasqakunapaq. +Nobel Suñaykuna + +Runa Simi: Chaqallu + +Runa Simi: Kentucky suyu + +Ñawi huñuna unquy (Conjunctivitis) nisqaqa huk ñawi huñunap unquyninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñawi huñuna unquy. + +Waricha[1] icha Q'ita warmi[1] nisqaqa warichayaq (q'itayaq) warmim. Kañinapaqmi watukuq qharikunaqan yuqunakun. +Waricha warmikunapaqqa achka sutichaykunam kan. Ahinataq ninku aricha,[2][3] paytu, pampa warmi, tuqlla warmi, map'a warmi,[3] q'anra warmi, qhilipi puriq warmi,[2] chuchumika warmi,[4] phisu warmi[5] icha rabona warmi.[6] +↑ Rimakuykuna 6:26 (Ayakuchu Chanka qhichwa simipi) +↑ Rimakuykuna 6:26 (Urin Buliwya qhichwa simipi) +↑ Rimakuykuna 6:26 (Qosqo qheswa simipi) + +Jinotega suyu (kastilla simipi: Departamento de Jinotega) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Jinotega llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jinotega suyu. + +San Binidiktu II, Binidiktu II iskay ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. II, Italya simipi: Benedetto II) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 7 ñiqin aymuray killapi 685 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +26 ñiqin inti raymi killapi 684 watapi watamanta 7 ñiqin aymuray killapi 685 watapi watakama Tayta Papam. + +Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu - Wikipidiya +Tiyay Hunin suyu, Hunin pruwinsya [1] +Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu (kastilla simipi: Santuario Histórico de Chacamarca) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, Hunin pruwinsyapi. +↑ www.enjoyperu.com / Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu (kastilla simipi) + +Chay sutiyuqri kay warmikunam: +↑ Musuq Rimanakuy, Kashamarka rimayman t'ikrasqa 2004 watapi: Lukas 2:4 + +Talka nisqaqa Chilipi huk hatun llaqtam. Talkapiqa 201.797 runakunam kawsachkan (2002 watapi). + +Puynawa distritu (kastilla simipi: Distrito de Puinahua) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Bretaña llaqtam. + +(Liwru-manta pusampusqa) +Liwru: Dyuspa Simin Qillqa (Johannes Gutenberg) +Patara qhilqa [1]. Liwru[2][3][4] (kastilla simimanta: libro), Ikwadurpi Kamu (kichwapi),[5] Piruwpi Qillqasqa mayt'u,[2] Qillqa mayt'u[6] (Qillqasqa maytu,[3] Qillqa maytu,[7] Qillqamaytu),[8] Buliwyapi P'anqa[9] nisqaqa ch'ipachisqa qillqayuq, watasqa qillqana p'anqakunam, ñawirinapaq. +Manukunapaq liwrukunaqa ñawiriy wasipim, qhatunapaqtaq liwru qhatuna wasipim. +↑ Yachaq Masiy, Sumaq Kawsay - Kuskanchik Yachasunchik nisqa, hukkunapas liwrukunapi +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:21, 22 phi 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuy + +Runa Simi: Namiwya + +Olga Guillot Kuba mama llaqtayuq takiq + +Runa Simi: Estelí suyu + +Runa Simi: Yana Chaka-Chemillén mamallaqta wari kancha + +Runa Simi: Ruwli + +Patria indígena... Llaqta, Suyu, Mapu, Tetâ... + +Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu + +Wiñay kawsay icha Isturiya (grigu simimanta: Ιστορία [Istoría]) nisqaqa runantinpa, allpa pachap, sapaq mamallaqtakunap icha runallaqtakunappas kasqankunam, imam tukurqun, ima hinam karqan, pikunam imatapas rurarqan. +Mama llaqtakuna +Alimanya - Arhintina - P'arasil - Puliwya - China - Khrisya - Hukllachasqa Amirika Suyukuna - Hukllachasqa Qhapaq Suyu - Ikuwatur - Iqiptu - Ispaña - Italya - Kulumpya - M'ihiku - Ransiya - Piruw - Rusiya - Winisuyla +Chinchaysuyu - Antisuyu - Kuntisuyu - Qullasuyu - Antawaylla - Inka - Inka Garcilaso de la Vega - Inka qhapaq - Inkarrí - Pukyu llaqta - Q'irus - Qusqu - Qusqu suyu - Ariqipa suyu - Ayakuchu suyu - Wanuku suyu - Saksaywaman - P'isaq - Ullantaytampu - Machu Pikchu - Willka Qhichwa - Waman Puma - Wamanqa - Wankawillka -Wiphala - Tawantinsuyu iñiy - Pachakamaq apu - Pachamama - Qun Tiksi Wiraqucha - Khipu q'aytu - Tampumach'ay - Rumiqullqa +Wiraquchapaq llamk'ay mit'a - Kumunismu - Akllanakuspa kamachinakuy - Qhapaq suyu - Republika - Susyalismu - Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy - Asinda - Chakra kamay allinchay +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:06, 10 hul 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Ayñi + +Paqarisqa Italya 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1815 watapi +Wañusqa Italya 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1888 watapi +Raymi 31 ñiqin qhulla puquy killapi +Giovanni Melchiorre Bosco Ochienna, (kastilla simipi: San Juan Bosco), Don Bosco sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1815 watapi paqarisqa I Becchi (Piamonte) llaqtapi - † 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1888 watapi wañusqa Valdocco (Torino) llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kathuliku taytakura, yachachiqmi wan Santu qarqan. +31 ñiqin qhulla puquy killapi Don Buscu raymi p'unchawninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Giovanni Bosco. +Videokuna wan documentukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Bács-Kiskun nisqaqa Unriya mama llaqtap huk suyum (megyék). Uma llaqtanqa Kecskemét llaqtam. + +Barinas suyu (kastilla simipi: Barinas) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Uma llaqtanqa Barinas llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Barinas suyu. + +Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Urin Lipis pruwinsya, P'utuqsi suyu +Q'umirqucha Likankawur nina urquwan, Hatun Qitina kantun, Urin Lipis pruwinsya, P'utuqsi suyu +Abaroa anti fauna mama llaqta risirwa nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Urin Lipis pruwinsyapi, huk sallqa pachapaq parkim. Kay suyuqa Eduardo Abaroa Hidalgomantam (icha Eduardo Avaroa Hidalgo) sutichasqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwa. +Karu puriy (P'utuqsi suyu) + +Pruwinsya Narciso Campero pruwinsya +Uma llaqta Aiquile +Aykili munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Aiquile) huk ñiqin munisipyu Narciso Campero pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Aykili llaqtam. +Kay llaqtap sutinqa aymara simim, "ukhupi".[1] +Murusqa kantun 4.475 Murusqa llaqta (Villa Granado) +Aykili munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [3] +Saywitu: Aykili munisipyu +Aykili munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Imayay yamkiy icha Mitabulismu (metabolismo) nisqaqa tukuy kawsaqkunapi - kawsaykuqkunapi - chaqllisinchi ruranakuykunam: hatarichiy yamkiy (anabulismu) nisqawan chaquy yamkiy (katabulismu) nisqawan. +Kawsaqpa kurkunpi tukuchisqan huptana nisqa imayaykunam chay imayay yamkiy ruranakuykunataqa rurachin. + +Mama llaqta Unduras +Tegucigalpa (kastilla simipi: Real Villa de San Miguel de Tegucigalpa de Heredia) llaqtaqa Unduras mama llaqtap uma llaqtanmi. Tegucigalpa llaqta 1 250 000 runakunam kawsachkanku (2005). +Llaqta (Unduras) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Brasil). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Częstochowa. + +Ithiyupya sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ithiyupya sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ithiyupya sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Etiopía (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Aphruasyatiku rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Pruwinsya (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pruwinsya (Chili). +"Pruwinsya (Chili)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Chañaral pruwinsya +Huasco pruwinsya +Parinaquta pruwinsya +Qhupiyapu pruwinsya + +2 chaniyuq tikraykuna kana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Alawsi llaqta +Uma llaqta Alawsi +Alawsi kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Alausí) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Alawsi kitipi, Chimpurasu markapi. Uma llaqtanqa Alawsi llaqtam. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 100 × 36 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 222 bytes) + +Raramuri simi icha Tarawmara simi (Rarámuri) nisqaqa chawpi Mishikupi huk rimaymi, Raramuri runakunap rimasqan, utu astika rimaykunaman kapuq. + +3 chaniyuq tikraykuna k'aki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +qocha mana ch'akiq kaqtin kawsaywan. +Ama hayk'aqpas kawsayniykimanta llakipakuychu, + +Pinqapayawasqallaykim, sumaq kanchaq apu, +ichachus quchay kanman chay pachaqa, +mana allin tiqsi muyu, kay pachapi rantikusqanmanta +kuyasqa mama, la mar quchapi, +kuyasqa llantuykipi, chay pachaqa, +chiknikuq llaqtapi, +mana rimaykuna llaqtapi, +sapa punchaw paqarimuypi, +kuyay qillqaqta, wawakunata, kunan punchaw wiñaykama, +rimay qillqaq sipas, sumaq rimarikuy takichakunapi. +quchapi, mayukunapi waqakusqanmanta willakususqaykita. +Chunka Kimsayuq +Chunka suqtayuq +warkusqa punchaw hina. +mana wasiyuq kundinasqa alma hina. +mana llakiyuq kuyakuytam, qillqapi, +runakunapa sunqunpaqmi raymi, kusi hayllikunawan. (¡raymi...haylli!) +rurananchikraqmi kuya kuyayllawan, mana qanwanqa pukllaypas manam kanchu, warmachakunapa wawa wasi punkuchanpi. +karu llaqtapi qunqasqalla, +kunan punchaw akaqa, + +14 ñiqin ayriway killapi +14 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (14.04., 14-IV, 14ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 104 kaq (104ñ - wakllanwatapi 105ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 261 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +Runa Simi: Louvre + +aywiki Ullantaytampu jisk'a t'aqa suyu + +"Ayllu Masikuna" O +"Ayllu Masikuna" + +Runa Simi: Runa warkhuna + +Ascope qonqasqa llaqta kunan p'unchay napaykuyki + +Runa Simi: Quyllur + +Runa Simi: Illapachawwan qallarisqa wakllanwata + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Churupuma + +Tikraynin wawayuq Kastillanu simipi: + +Chunta yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Chunta yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Chunta yura rikch'aq ayllu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Arecaceae (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Arecales (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chunta yura (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yarinaqucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Chunta yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Palmera (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Waskhaqucha icha Wask'aqucha nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Waskhaqucha (Wasawasi, San Antonio)‎ (icha Wask'aqucha): huk qucha, Piruwpi, Hunin suyupi, Tarma pruwinsyapi, Wasawasi distritupi, San Antonio llaqtañiq +Waskhaqucha (Wasawasi, Waqwas)‎ (icha Wask'aqucha): huk qucha, Piruwpi, Hunin suyupi, Tarma pruwinsyapi, Wasawasi distritupi, Waqwas llaqtañiq +Waskhaqucha (Lima) (icha Wask'aqucha): huk qucha, Piruwpi, Lima suyupi +Waskhaqucha (Wankawillka) (icha Wask'aqucha): huk qucha, Piruwpi, Wankawillka suyupi +Waskhaqucha (Yawli)‎: huk qucha, Piruwpi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi + +Paqarisqa 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1958 watapi +Alejandro Hugo Gastulo Ramírez sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1958 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hugo Gastulo. +Piluta hayt'aq (CD AELU) + +Wamp'urani, Avalon Bay nisqapi, California suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. +Wamp'urani icha Wamp'uwatana nisqaqa wamp'ukunata, hatun wamp'ukunata chalapi icha mayu patapi watanapaq pampam, runakunap qhatunakunappas yaykunanpaq lluqsinanpaqpas. + +Serebro ( icha Siripru) nisqaqa huk Rusiya llaqtayuq Pop kusituymi. + +Rikuway pruwinsya - Wikipidiya +Qunuqucha, Rikuway pruwinsya, Anqash, Piruw +Uma llaqta Rikuway +Rikuway pruwinsya (aymara simipi: Rikuway jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Recuay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Rikuway llaqtam. Paqarisqa 1949 wata, Piruw pusaq chaypi: Manuyil Uriya ( Manuel Odría). +Rikuway pruwinsyapiqa kastilla simita, qhichwa simita rimanku. +Mawk'a llaqtakuna: Pueblo Viejo, Pumaqawara, Jirash, Tayapunta, Yakukancha + +Katiguriya:General Sánchez Cerro pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:General Sánchez Cerro pruwinsya +"General Sánchez Cerro pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rimana saphi nisqaqa (leksima, grigu simimanta λέξημα, kaymanta: λέγω "nini", chaymanta kastilla simipi lexema) nisqaqa rimap tiyaqlla, mana hukchakuq rakinmi, tiksi sut'iyuqmi. + +Pukyu qillqa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Pukyu (sut'ichana) rikuy. +Willay yachaypi pukyu qillqa nisqaqa wakichipaq wakichi rimaypi qillqasqam, runap ñawirinallam. Hunt'a t'ikrana (compiler, compilador) icha kunallan t'ikrana (interpreter, intérprete) nisqa wakichinam chay pukyu qillqataqa anta qillqamanmi t'ikran. Anta qillqaqa manam runapaqchu, ichataq antañiqiqpaqmi ñawirinallam, hap'iqanallam. + +Murira (genus Morus) nisqakunaqa huk wayuq sach'akunap rikch'anam. +Antikuna murira (Morus insignis): Chawpi Awya Yala, Antikuna + +Aswan hatun llaqta Asmara +Iritriya nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. + +Hatun Llaqta Mishki Simi - 19 enero 2018 + +Runa Simi: Pumapampa pruwinsya + +Archeological sites: Patallaqta, Runkuraqay, Sayaqmarka, Phuyupatamarka, Intipata and Wiñaywayna. + +35Chaymanta Felipiqa chay runa liyiyashanpaq willar, intrachiran Jesuspaq: "Imanumi washamanchikllapa" nir. 36Chayna parlar riyarllapaqa, uk lugar yakuyjun kaqta pasayarqa, chay karguyjun runaqa niran: + +Runakuna apaq. + +Warmi Wañusqa + +Uma llaqta El Ingenio +El Ingenio distritu; (kastilla simipi: distrito de El Ingenio) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Naska pruwinsyapi, Ika suyupi. Uma llaqtanqa El Ingenio llaqtam. + +Aswan hatun llaqta Tallin +Istunya icha Iysty (Istunya simipi Wiru simipipas: Eesti) nisqaqa Iwrupapi huk mamallaqtam. Uma llaqtanqa Tallin llaqtam. + +Mawk'a Iqiptu tunukuna, umachayuq, Hathor sutiyuq warmi dyuspa uyanta rikuchiq. +Tunu (columna) nisqaqa wasichaypi sayaq apaq kaq, rumipas, hatun k'ullupas, urmiyunpas. +Tunukunaqa chakakuqtam icha wasi qatatam apan. + +Carabanchel distritu; (kastilla simipi: distrito de Carabanchel, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carabanchel distritu. + +Miraflores distritu (kastilla simipi: Distrito de Miraflores) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi. + +Ñakariya (Ñacaria) nisqaqa Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Piruwpi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananiya distritupi, Sandia pruwinsyapipas, Kiyaqa distritupi, Kuyu Kuyu distritupipas, Jurwari rit'i urquñiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.360 mitrum aswan hanaq. + +Asindadu (kastilla simipi: hacendado) nisqaqa asindayuq wiraqucham. Piyun nisqa chakra runakunap patrunninmi (kastilla simipi: patrón). Chay piyunkunap paypaq chakrakunapi llamk'ananmi. + +Milwaukee nisqa llaqtaqa, Wisconsin suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Milwaukee llaqtapiqa 604.477 runakuna (2008) tiyachkan. + +Tikraynin irqichakuy Kastillanu simipi: + +Tiyay: Chuqiyapu suyu, Lariqaqa pruwinsya, Takakuma munisipyu, Ananiya kantun, Muñecas pruwinsya, Awqapata munisipyu +Llika mayu (kastilla simipi: Río Llica) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk mayum, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Takakuma munisipyupi, Ananiya kantunpi, Muñecas pruwinsyapipas, Awqapata munisipyupi. +Takakuma munisipyu: yupaykuna, saywitu + +2 chaniyuq tikraykuna ataw kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ichhu mayu (kastilla simipi: Río Ichu) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mayum, Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Wankawillka pruwinsyapipas, Aquyra distritupi, Wankawillka distritupi, Yawli distritupi. Pukyunmi yaku tinkuqmi Astupampamanta Kachimayumantawan. Mantaru mayuman purin. + +Hotel LLaqta(Lima) + +Paykuna ullpu karqanku. Tawantinsuyupi, Hatun runa tiyaqkunaq aswan hatun chhikan karqanku. Paykuna Inkaman, Intiman, Kamaqkunaq Llikanman uj mit'ata llank'aspa qoq karqanku. Paykunapis awqaqjina yanaq karqanku, chakanakunata, ñankunata, wak wasichaykunata ruwaq karqanku. +Ñawpa pachapi, punakunapi, cochakunaqa ñisqa, punku ñisqapis, tarpuypaq, llamakunaq, alpacakunaq laklayninpaq ruwasqa karqanku. Chay cochakuna muyu, chhuqu kay-ta atinku. Ancha ashka khatakunayoq, paraypa yakunta aylluqkuna, waru-warupura yakuta pusaqkuna. +Andeq ticci-muyunpi, mana pachata wallpanaq yuyaynin kawsanchu. Runakuna-si, pipas Andepi tiyarqanku, pachankumanta, p'achachasqa, t'ikanchawan, maqanawan pacarirqanku. Inca aylluqa uj mach'aymanta pacarirqa-si, Chankakunaqa iskay cochamanta jamurqanku-si, wak ayllukunaqa hatuncochapi, areqpi, rit'i apupi pacarirqanku. + +Elizabeth Taylor Inlatirra mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Runa Simi: Yudu + +Taytakuna, mamakuna. + +Mama llaqta: Bolivia +Tiyay Chuqiyapu suyu: Urin Yunka pruwinsya, Lariqaqa pruwinsya, Franz Tamayo pruwinsya; Beni suyu: Ballivián pruwinsya; +Pilón Lajas kawsay pacha risirwa (kastilla simipi: Reserva de la Biosfera y Tierra Comunitaria de Origen Pilón Lajas) suyuqa amachasqam kachkan, Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, Ballivián pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupipas, Urin Yunka pruwinsyapi, Lariqaqa pruwinsyapi, Franz Tamayo pruwinsyapipas. +Mayukuna: Beni mayu - Quiquibey mayu +Chunta yura rikch'aq ayllu: Pullupuntu / yarina / chili Phytelephas macrocarpa +Kay risirwapiqa kanmi 755 laya uywakuna, 485 laya pisqukuna. +Ñuñuqkuna: 73 rikch'aq +Luru Psittacidae: 14 rikch'aq +Thraupinae: 47 rikch'aq +Risirwapiqa 25 Indihina ayllu llaqta kawsan (650 runa 1996 watapi): Tsiman (36,4%), Mosetén (10,8%), Takana runakuna (33%), Ese'eqha runakuna pas. Mayukuna patankunapi, llaqtakunapas ñiqpi aswanta tiyanku. + +Wayra pacha nisqaqa (kastilla simipi atmósfera, grigu simimanta: ατμόσφαιρα [atmósphaira] - ατμός [atmós] "wayra, wapsi", σφαίρα [sphaíra] "rump'u") tiksi muyuntinta muyupayaq tukuy wayrakuna wapsikunawanmi phuyukunawanpas. +Tiksi muyup wayra pachanpiqa kay wapsikunam: +Wayra pachapi kaqkunamanta yachaytaqa mit'a yachay ninchikmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayra pacha. + +Surkay icha Hanllay nisqaqa huk runap puñunayaspa simita anchata kichayninmi. + +Ch'iqun (kastilla simipi: Nevado Chicón) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Urupampa wallapi, huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Khallka pruwinsyapi, Khallka distritupi, Urupampa pruwinsyapipas, Urupampa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.250 m / 5.500 mitrum aswan hanaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hessen. + +Alexbotpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Alexbot" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Lima suyu - Wikipidiya +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Wachu llaqta +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Lima suyup 9 pruwinsyan: +2 Qaqatampu pruwinsya +4 Kanta pruwinsya +5 Kañiti pruwinsya +6 Waral pruwinsya +7 Waruchiri pruwinsya +8 Wawra pruwinsya +10 Uyun pruwinsya +11 Yawyu pruwinsya +Lima suyu nisqaqa (aymara simipi: Lima jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Lima) huk suyum Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Wachu llaqtam. +2 Pruwinsyakuna +6 Suyupi paqarisqa +Amachasqa sallqa suyukuna: Lachay mama llaqta risirwa - Musuq Kamachina yaku ñan hark'a ñiqpi amachana sach'a-sach'a - Chinchay Yawyu-Quchas risirwa - Waywash Urqukuna risirwa suyu +Urqukuna: Chawpi Urqukuna - Hatun Siwla - Jitpa (La Viuda) - Paryaqaqa - Qullqip'ukru - Rasaq - Sarapu - Tiklla - Yarupaq - Yerupaja - Waywash Urqukuna +Quchakuna:: La Encantada qucha - Pawqarqucha - Pasiphiku mama qucha +Isqun pruwinsyanmi kan: +Kañiti 200.662 San Vicente Kañitipi +Lima suyupiqa aswanta kastilla simita rimanku. +(+ Lima pruwinsya) +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Lachay mama llaqta risirwa +Pachakamaq llaqta +Palakala phaqchakuna, Surku distritupi, Waruchiri pruwinsyapi +Wawa wasikuna: +Huch'uy yachay wasikuna: +Chawpi yachay wasikuna: +Yachay sunturkuna: +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin +Suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lima pruwinsya (Lima llaqta suyu) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Lima suyu +Punku p'anqa: Piruw +Uma llaqta: Wachu +Amachasqa sallqa suyukuna: Lachay mama llaqta risirwa • Musuq Kamachina yaku ñan hark'a ñiqpi amachana sach'a-sach'a • Chinchay Yawyu-Quchas risirwa +Quchakuna: Huraw qucha • La Encantada qucha • Pawqarqucha • Sarapuqucha • Suyruqucha (Qaqatampu) • Suyruqucha (Yawyu) • Waskaqucha • Wikunka qucha +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:23, 26 ukt 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Illinisa kawsaykuska amachasqa allpa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Illinisa kawsaykuska amachasqa allpa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Illinisa kawsaykuska amachasqa allpa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sikchus kiti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Los Ilinizas risirwa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chawpi kitilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kayampi kiti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Machalilla mama llaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kayampi llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sankay mama llaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Cajas mama llaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kayampi Kuka kawsaykuska amachasqa allpa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Limunqucha risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Antisana kawsaykuska amachasqa allpa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Arinillas kawsaykuska amachasqa allpa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kutakachi Kayapas kawsaykuska amachasqa allpa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Churuti kawsaykuska amachasqa allpa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Illinisa kawsaykuska amachasqa allpa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chimpurasu fauna risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sunqu wat'a risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wayllapampa kitilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uchuypampa kitilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puwillaru kitilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puwimpu kitilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Husiy Minas kitilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tumpaku kitilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Utun kitilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uyumbicho kitilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yakuri mama llaqta parki ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Yosif Stalin Rusiya mama llaqtayuq pulitiku + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq maymantam qawamuwachkanki, kuntur, kuntur apallaway llaqtanchikman, wasinchikman chay chiri urqupi, kutiytam munani, kuntur, kuntur. Qusqu llaqtapim plazachallanpim suyaykamullaway, Machu Piqchupi WaynaPiqchupi purikunanchikpaq. + +Wuliwya Suyu (Aimara) +Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta (Ketschua) + +케추아어 (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 402.6 km (250.2 mi) north-west + +Manam atinichu $1 sutiyuq willañiqita qulluyta. + +Sinchi wisq'asqa tarikun kay Azaroma, Coaza hinallataq Ayapata llaqtakuna chaytaqmin pasaq llakikuypi churan runakunata, kay qhepa p'unchaykunacha willakamusaqku hayk'a runakunataq ñak'ariypi kashan chayta nispan willakamun. + +San Lucas 23 QUFNT - Tukuy chaypi kaqkunaqa, sharir - Bible Search +—Nuqapaqqami kay runaqa mana ima uchayjunchu nir. +37—¡Chiqapta, Israelmanta runakunapa mantaqnin karqa, qamlla washakay-ari! nir. +42Chaymantaqa niranpis chay runaqa: +48Tukuy chaypi kaqkunaqa, tukuy ima pasashanta rikarqa, kusala mana allitachu yarpur riranllapa, qasqunllapata takaqnu. 49Piru, Jesusta tukuy riqsiqkuna, Galileamanta-pacha pullan warmisitakuna rishakunapis, chayllapiraq kidaranllapa. Chaymi tukuy ima pasaqkunatapis karukaqlapi shasha rikakuyaranllapa. + +Bemba simi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Chibemba simi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chibemba (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Maaouya Ould Sid'Ahmed Taya (معاوية ولد سيد أحمد الطايع‎, Ma‘āwiyah wuld Sīdi Aḥmad aṭ-Ṭāya) sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin ayamarq'a killapi 1941 watapi paqarisqa Atar llaqtapi - ) huk Muritanya mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Maaouya Ould Sid'Ahmed Taya. +Awqaq pusaq (Muritanya) + +"Inlatirra" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Killa Qhichwa (P'utuqsi suyu, Buliwya) - Wikipidiya +Killa Qhichwa (kastilla simipi: Valle de la Luna icha El Sillar) nisqaqa Buliwyapi, huk qhichwam, P'utuqsi suyupi, Urin Chichas pruwinsyapi, Tupisa munisipyupi, Tupisa kantunpi. + +Quri, Au (latin simipi: Aurum) nisqaqa huk q'illaymi, allpapiqa llump'ayllam, manataq t'inkisqachu chuqin. +Lliw ch'uqikunamantaqa astawan chaninchasqam. Quritaqa achala, suñayapas ruranapaq llamk'achinchik. +Piruwman quri raykur shayaamurqan yuraqashqakuna. May tsikata apakuyarqan. Tsaypunpitam Iwrupa hatunyashaqa, allishyashqa. Ataw Illapata, Kahamarchaw wañutsiyarqan ; Mixikupa pushaqninta wañutsiyarqan. + +Katiguriya:Ñuñuq - Wikipidiya +Katiguriya:Ñuñuq +"Ñuñuq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ufa (rusu simipi: Уфа) nisqaqa Rusiya mama llaqtap huk llaqtam. Ufa llaqtapiqa 1.036.026 runakunam kawsachkanku (2005). + +(llump'a, purumtasqa) + +"Tupu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Qispichiqkuna (kuyuchisqa siq'isqa) + +Runa Simi: Guainía suyu + +Tawantin llaqta qawaykunanpaq. + +Tukuy qaqakuna, sirkakunapis shumaq pampalla kanqa. +10Chaynu Juan rimatinqa, chay runakunaqa niranllapa: + +Spanish: Estado Plurinacional de Bolivia, Quechua: Bulivya Mamallaqta, Aymara: Wuliwya Suyu + +(Wikisimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna-manta pusampusqa) + +Uyuni nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk llaqtam, Antonio Quijarro pruwinsyap uma llaqtanmi. +Uyuni munisipyu: Yupaykuna +Llaqta (Antonio Quijarro pruwinsya) + +Bahuaja-Sonene mamallaqta wari kancha - Wikipidiya +Bahuaja-Sonene mamallaqta wari kancha +(Bahuaja-Sonene mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Tiyay Mayutata suyu, Tampupata pruwinsya; Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Sandia pruwinsya; +Kamasqa wata 17 ñiqin anta situwa killapi 1996 watapi (D.S. Nº 012 - 96 - AG) +Bahuaja-Sonene mamallaqta parki (Piruwpi) +Bahuaja-Sonene mamallaqta parki nisqaqa Piruw mamallaqtapi, Mayutata suyupi, Punu suyupipas, huk mamallaqta parkim. + +Uma llaqta Tawriya +Tawriya distritu (kastilla simipi: Distrito de Tauría) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Unyun pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Tawriya llaqtam. +Mayukuna: Qutawasi mayu + +Cuevas mayu (kastilla simipi: Río Cuevas) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk mayum, Florida pruwinsyapi, Santa Krus suyupi. +Mayu (Florida pruwinsya) + +Giacomo Antonio Domenico Michele Secondo Maria Puccini sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1858 watapi paqarisqa Lucca llaqtapi (Italya) - † 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1924 watapi wañusqa Brussel llaqtapi (Bilhika)) italyanu takichaqmi karqan. + +Uma llaqta Wanchaku +Wanchaku distritu (kastilla simipi: Distrito de Huanchaco) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi , Truhillu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wanchaku llaqtam. + +Rapachu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Rapachu yura rikch'aq ayllu (familia Dryopteridaceae) nisqaqa huk raki-rakikunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk rapachu rikch'aq yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rapachu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Rapachu yura rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Qillqaq (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Mishiku). +"Qillqaq (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kurku wisnu t'upsi (body mass index BMI) nisqa, wira kaypa ñiqinta rikuchinapaq. +Wirakaray (Adipositas, Obesitas) nisqaqa huk unquymi, wira, nisyu llasaq runakunap unquyninmi. Paqarinqa runa mana kuyuspa mana kurku kallpanchayta ruraptin, nisyu icha mana allin imakunatapas (wirasapa, asukarsapa) mikhuptin. +Wirakarayqa kay unquykunapaq chiki ruraqmi: + +Truhillu (kastilla simipi: Trujillo, Ispañapi Trujillo llaqtamanta sutichasqa) Piruwpa chalanpi (Qispi kay suyupi) huk hatun llaqtam. +Dallas, Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Manizales nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Caldas suyu uma llaqtapmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manizales. + +Pukaqapa (Pucacapa) nisqaqa Piruwpi, Ayakuchu suyupi, Wankasanku pruwinsyapi, huk urqum. + +Kratir nisqaqa (latin simipi: crater, grigu simimanta: κρατήρ, "chaqruna wirkhi", κεράννυμι, "chaqruy") allpa hawapi, ima hawapipas kaq ima pirqa hina hatun manyayuq luq'upas, ahinataq: + +Piruw Suyu (Aym.) + +Runa Simi: Qalawala yura rikch'aq ayllu + +5. Pichqa (sinku) kaq: +11. Ch'unga suqniyuq (unsi) kaq: +12. Ch'unga ishkayniyuq (dusi) kaq: +15. Ch'unga pichqayuq (kinsi) kaq: +Yumbay runam dirichuyuq ch'akrayuq, imayuq kananchiqpaqllapa. Sapalanlia manaqa suqkunawan ch'akrayuqqa atinchiq kayta. +19. Ch'unga isqonniyuq (dyisinwibi) kaq: +21. Ishkay ch'unga suqniyuq (beynti uno) kaq: +25. Ishkay ch'unga pichqayuq (beynti sinko): +Yumbay runakuna dirichuyuq Ilaqtamba kustumbringunata yach 'akunambaq. Kaptin llaqtambi biblyutika, atin liyiyta librungunata. Wakin runakuna yach'akushpa imata rurayta, yach'achinqa llaqta masingunatapis, chay suqkunapis yach'akunambaq. +28. Ishkay ch'unga pusaqniyuq (beynti ocho): +Yumbay runakuna atinllapa rurayta munashqanllapata, alli kaptin, mana dañachiptin suqkunata. + +la Mancha llahta suyupin, mana yuyarina markapin,/ +yaqa kay watakuna kama, huh axllasqa wiraqucha,/ + +Yawar ch'onqa runakunata. + +13 KAQ YACHATSIKÏ Brujeriakunaqa manam allitsu +Allapa atska miki. Paraisochoqa manam ni pi mallaqanqatsu. Bibliachoqa ninmi: "Allapa atska mikïmi kanqa patsacho" (Salmo 72:16). +Hinantin Patsachomi paz kanqa. Manam ni imepis maqanakuyanqanatsu, wanutsinakuyanqanatsu guerrakunacho. Diospa Palabranqa ninmi: "Diosqa ushakätsimonqam guerrakunata" (Salmo 46:8, 9). +Llapan nunakunam kuyanakuyanqa, respetanakuyanqa. Mananam kanqanatsu mana alli ruraqkuna, llakitsikoqkuna, mallaqäkoqkuna, chikikoqkunapis. Llapan nunakunam täkuyanqa shumaq kuyanakurnin, mana chikinakushpa, Dios yachatsikonqanno alli nänincho (Isaías 26:9). + +KITXUA: Hukllachasqa Qhapaq Suyu qu + +Kacharikuqkunap hap'isqan +Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuy nisqaqa Chinchay, Uralan Awya Yalapi mitmamusqa wiraquchakunap Ispañamanta kachariy awqanakuysi karqan, chunka isqunniyuq kaq pachakwatapi, 1809 watamanta 1826 watakama. +Napoleon Bonapartep phransis awqaqkuna Fernando VII sutiyuq Ispañap Qhapaqninta atipaptinsi, Awya Yalapi wiraquchakuna mistikunapas chay atiykuyraykus maqanakuyta qallarirqan. Chay maqanakuyqa Ispaña Amirikayuq wiraquchakunap atiyninwansi puchukarqan. Chaywansi musuq kacharisqa mamallaqtakuna tukurqan. +Awya Yalapi kacharikuna awqanakuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hatun kacharikuna awqaq pusaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kacharikunamanta wank'a, Wayakil llaqtapi: Bolívarwan San Martín. +José de San Martín (1778 - 1850): Arhintinamanta awqaq pusaq, Arhintinapi, Chilipi, Piruwpipas awqanakuq. +Francisco de Miranda (1750 - 1816): Winisuylamanta awqaq pusaq. Ñawpaq kaq (El Precursor) nisqas. Afrikapi, Iwrupapipas Ransis Pachakutiypi maqanakurqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunap qispikuna maqanakuyninpipas, chaymantataq Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuypi. +Bernardo O'Higgins (1778 - 1842): Chilimanta awqaq pusaq. +Antonio José de Sucre (1795 - 1830): Winisuylamanta awqaq pusaq, Buliwyap Piruwpapas umalliqnin. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:26, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Arawkaniya suyu + +Manuel Antônio de Almeida Brasil mama llaqtayuq qillqaq + +ASWAN UKJUMANTA Q'ANKUNAPAJ + +Manam ima rikunallapas kanchu. + +Sunquqa ñuqayku kaqpiqa, musiakuspa sunquchakuqmi kachkan; yuyaykunapaq tantiaykunapaq ñutqu kasqan hina. Chayraykum sapa kaq, kuyaykuymanta, kusikuymanta, llakikuymanta, aynikuymanta, wayllukuymanta, rimaptinchik, sunqupa sutinwan qayanchik. kaypim tumpata tupanchik qutu wiraquchapa puitakunawan; hinaspapas wayrawan rimay, mayukunawan, urqukunawan, kunturkunawan, pumakunawan, amarukunawan, llapan pachamamapi kawsaqkunawan rimayta; ñawpallaqatarunakunam atinku. Civilizacion sutiyuq llaqtakunaqa qipapi tiyaq, ayachakuq nispa, michakuwanku, rakiwachkanku. +Pulitikunapas, ticnocratakuna, cintifikuna, sunqun kawsaqata musiaptinqa, manan "bpmba atómica"kanmanchu, runa sipiq balakuna, unquy chaqchaq armakuna, manan kanmanchu. Llapan llutan inventukuna, kawsayta, pachamamata sipiqkuna, manam imapaqpas kanmanchu. + +Runa Simi: Wak'a + +Runa Simi: Ilanda wat'a + +Runa Simi: Millay qura + +Rimana huñunakuy - Wikipidiya +Rimana huñunakuy, Kamachitantari icha Parlamintu (kastilla simipi: parlamento) nisqaqa akllanakuspa kamachinakuy (dimukrasya) nisqa mama llaqtapi akllanakuykunapi mama llaqtayuqkunap akllasqan apulliq, kamachiruraq nisqa pulitiku runakunap huñunakuyninmi, kamachikunata ruranapaq, mama llaqtap uma kamayuqninta akllanapaq. +Rimana huñunakuyqa kamachiruraq atiy nisqam, kamachikunata rurayninrayku. +Huk mama llaqtakunapi rimana huñunakuytaqa Kunrisu (kastilla simipi: congreso, inlish simipi: congress) icha Rimana Wasi ninku, ahinataq Piruwpi (Piruw suyup Rimana Wasin), Hukllachasqa Amirikika Suyukunapipas. + +Ch'allanaka Ñiqi: 20º +Llaqta ukhu hayt'u (PPA) +La Libertad jach'a suyu + +Warmiy llaqta - Wikipidiya +Warmiy llaqta +Warmiy (kastilla simipi: Huarmey) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk llaqtam, Warmiy pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Warmiy pruwinsya) + +Hulyu III, Hulyu III huk kimsa ñiqin (latin simipi: Iulius PP. III, Italya simipi: Giulio III) Giammaria Ciocchi del Monte sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1443 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 23 ñiqin pawqar waray killapi 1555 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +7 ñiqin hatun puquy killapi 1550 watapimanta 23 ñiqin pawqar waray killapi 1555 watapikama Tayta Papam. +7 ñiqin hatun puquy killapi 1550 watapi - 23 ñiqin pawqar waray killapi 1555 watapi + +Hanaq Pacha Manqus Wasi nisqaqa Chunwa mamallaqtapi, Pikkin llaqtapi, huk qhapanam. 1998 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hanaq Pacha Manqus Wasi. + +Lliqtiwan unqusqa runa, 24 watayuq. +Lliqti unquy nisqaqa (Lepra, liqti unquy icha liqthi unquy nisqapas) lliqti añaki (Mycobacterium leprae) nisqa añakikunap paqarichisqan, runap qaranta ch'utiq, chiki (maqlluq) unquymi. Chay unquyqa qaratam llik'iykun. + +San Liyun I Hatun, Liyun I huk ñiqin (latin simipi: Leo PP. I Magnus, Italya simipi: Leone I) sutiyuq runaqa (* 390 watapi paqarisqa Toscana llaqtapi - † 10 ñiqin ayamarq'a killapi 461 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +29 ñiqin ayamarq'a killapi 440 watapimanta 10 ñiqin ayamarq'a killapi 461 watapikama Tayta Papam. + +30 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (30.09., 30-IX, 30ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 273 kaq (273ñ - wakllanwatapi 274ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 92 p'unchaw kanayuq. + +01-WawakunaqRimaynin - PerúEduca +01-WawakunaqRimaynin + +Quechua: wallqa (qu) + +llaqtaraymi (1) + +^ Kënöpis niyanmi: acuerdutsu karqan. + +ケチュア語: unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin (qu) + +400 0 _ ‎‡a Sara García‏ ‎‡c Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Kawallu maqt'anwan + +Wiña sach'a, Wiña chaylla icha Wiñan[1] nisqakunaqa (genus Schinopsis) mulli yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunam, sach'akunam, Awya Yalapi wiñaq. +Kaymi huk wiña sach'a rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiña sach'a. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wiña sach'a + +Paján (kastilla simipi: Paján) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk llaqtam, Paján kitip uma llaqtanmi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'atay +2 chaniyuq tikraykuna ch'atay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Haji Mohamed Suharto (musuq indunisya simi qillqaypi) icha Haji Mohammad Soeharto (chay hinapas qillqankuraqmi; 8 ñiqin inti raymi killapi 1921 watapi paqarisqa Yogyakarta llaqtapi; 27 ñiqin qhulla puquy killapi 2008 watapi wañusqa Yakarta llaqtapi). Indunisya mama llaqtayuq pulitiku runam qarqan, mama llaqtap umalliqninpas. +1967 watamanta 1998 ñawpaq kuti Indunisyapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Haji Mohamed Suharto. + +Rybnik nisqaqa Pulunya mama llaqtap huk llaqtam. Rybnik llaqtapiqa 140.094 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rybnik. + +Bob Hawke sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Bob Hawke sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Bob Hawke sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Oxford Yachay Suntur ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +T'aqanakuy (divorcio) nisqaqa warmip qusanmanta, qharip warminmanta pasaqpaq rakinakuyninmi, kasarakuypa puchukayninmi, taripakuqpa kamachisqan. Manaraq t'aqanakusqa, ichataq manaña khuskanchu kawsaq qhari warmiqa rakinakusqa nisqam. Runa t'aqanakuyta munaspaqa, taripay sunturman rinanmi. +Wawankuna, churinkuna kaspaqa, maypim, mayqinwanmi kawsanqa? +Warmi (icha qhari) mana llamk'aywan qullqita chaskikuspaqa, ima hinam chaskikunqa? +Achka kutipi chaymantaqa taripay sunturmi kamachin. + +Wuppertal llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Nordrhein-Westfalen suyupi, Wupper mayup patanpi. 1929 watapim Elberfeld, Barmen, Ronsdorf, Cronenberg, Vohwinkel llaqtakunamanta hukllachasqa hatun Wuppertal llaqtam tukruqan. Wuppertal llaqtapiqa 352.390 runakunam kawsachkanku (2016 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wuppertal. + +Amapá suyu (purtugal simipi: Estado do Amapá) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Macapá llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amapá suyu. + +Suxta puncha agosto killapi, ishkay chunka pacha tutapimi "Columbia Hall" tanatrina wasipi riksirinakunka. Kay hatun akllaykunapika, ishkay chunka sumak warmikunami chayashka, shuk shuk riksichinakunawan. + +aywiki Phaqcha (Yawli) jisk'a t'aqa suyu +quwiki Paqcha distritu (Hunin) + +Runa Simi: Yatana waqachina + +Quechua: iskay chunka suqtayuq + +Runa Simi: Qantu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Urqukisa yura rikch'aq ayllu + +San Fernando kiti (kastilla simipi: San Fernando) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa San Fernando llaqtam. +San Fernando (Llaqta k'iti) 1.395 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: San Fernando kiti + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: BASF. + +Pampamarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Bambamarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Wallqayuq pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pampamarka llaqtam. + +Zhao Ziyang , Zhao Xiuye (Chinu simipi: 赵紫阳, chino tradicional: 趙紫陽, pinyin: Zhào Zǐyáng , Wade-Giles: Chao Tzu-yang) sutiyuq runaqa, 17 ñiqin kantaray killapi 1919 paqarisqa Henan llaqtapi - 17 ñiqin qhulla puquy killapi 2005 paqarisqa Pikkin llaqtapi) Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtap pulitiku qarqan. . +1980 watamanta 1987 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa Uma kamayuqnin karqan. +Ñawpaq warmi: Liang Boqi +Wiñay kawsay (Chunwa Runallaqta Republika) +Chunwa Runallaqta Republika Uma kamayuq +Uma kamayuq (Chunwa Runallaqta Republika) + +Canterbury nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Katiguriya:Urqu (Qusqu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Qusqu suyu) +"Urqu (Qusqu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rikch'a kapchiy (llimphiy, siq'iy) + +Pantaleón Dalence Jiménez, Buliwyanu Justicia Tayta sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin anta situwa killapi 1815 watapi paqarisqa Uru Uru llaqtapi, Buliwyapi - † 1889 wañusqa Uru Uru llaqtapi) huk buliwyanu taripay amachaq wan pulitiku. + +Warawara Qucha (Quchapampa) - Wikipidiya +(Wara Wara qucha (Quchapampa)-manta pusampusqa) +Tiyay: Quchapampa suyu, Chapari pruwinsya, Sakawa munisipyu +Warawara Qucha (aymara simi warawara quyllur, [1] "quyllur qucha", kastilla qillqaypi Huara Huara) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Quchapampa suyupi, Chapari pruwinsyapi, Sakawa munisipyupi. +Qucha (Quchapampa suyu) + +.gob.pe/ Puente Piedra Munisipyu + +Kurku kuyuchiq icha Mimru (miembro) nisqakunaqa kurku kuyuchinapaq kurku yawrikunam, chankakunapas marq'akunapas. + +San Juan 14:25 QUFNT - "Tukuy kaykunatami qamkunawan - Bible Search +25"Tukuy kaykunatami qamkunawan karllaraq willashunillapa. + +Llank'aypi Sasachakuykunata Ch'uyanchaspa Purichiq +llank'aykunata ñawpaqman puririchinapaq +Qillqa mayt'u lliw llankáqkunawan waharinakunapaq +LLank'aqkuna watukuy + +Naska pruwinsya, Peru +Qullaw pruwinsya, Peru +Unyun pruwinsya, Peru + +Runa Simi: Tikina yaku k'ikllu + +4 Cristianosqa paykunapaj, familiankupajwan llankʼanankupuni tiyan. Bibliaqa chayta mana ruwayta munaj, mana creejmanta nisqaqa aswan mana walejman tukusqanta nin (2 Tes. 3:10; 1 Tim. 5:8). Arí, kausanapajqa llankʼanapuni tiyan, chaywanpis mana allinta qhawarikojtinchejqa llankʼayninchej Jehovamanta karunchawasunman. ¿Imaynamantá? +19 Jehovapaj phiñakunki chayqa, paymanta karunchakunaykipaj ñantapis ajllashawaj jina kanqa. Familiaykimanta nisqaqa Jehovata astawan munakusqaykita wawayki reparanan tiyan. Chayrayku, chay llakiyta muchunaykipajqa Jehovawan masichakusqaykita sinchʼiyachiy, hermanosmantapis ama karunchakuychu (Pro. 18:1). Jehovaman tukuy llakiyniykita willakuy (Sal. 62:7, 8). Ama maskʼaychu qharqochikojwan imaynallamantapis parlariyta, ichapis telefononejta chayri Internetnejta (1 Cor. 5:11). Jehová Diospaj astawan llankʼay (1 Cor. 15:58). Chunka sojtayoj parrafopi parlasqanchej hermanaqa, kayta nerqa: "Diosta yupaychaypi tiempoyta churanay tiyan, Jehovawan masichakusqaytapis sinchʼiyachinay tiyan. Ajinamanta, waway Jehovaman kutirikojtin yanapayta atisaj", nispa. +20 Biblia nin: "Munakuyniyoj runaqa pacienciayoj", nispa (1 Cor. 13:4, 7). Chayrayku, wawayki Jehovaman kutirikunanta suyayqa mana juchachu. Astawanpis, sapa wata ashkha runas juchankumanta pesachikuspa Jehovaj llajtanman kutinpunku. Jehovataj mana phiñasqallapunichu qhepakun, astawanqa "perdonanapaj wakichisqa" kashan (Sal. 86:5). +21 Jehovaqa tukuyta ajllajta saqewanchej (Deuteronomio 30:19, 20 leey). Chaywanpis, allinta ajllayta yachananchej tiyan. Cristianosqa kaykunata tapurikuna kanman: "¿Allin ñantachu rishani? Llankʼayniy, sonqota kusirichisqay chayri familiayta munakusqay, ¿Jehovamanta karunchanawantachu saqeni?", nispa. +22 Tata Dios munakuwasqanchejqa ni jaykʼaj tukukunchu. Paymanta karunchakunchej chayqa mana allin ñanta ajllasqanchejrayku (Rom. 8:38, 39). Chaywanpis, mana ajinapi rikukunanchejchu tiyan. Ni imarayku Jehovamanta karunchakunachu. Qhepan yachaqanapi tawa imasmantawan parlarisun, mayqenkunapichus Jehovaman qayllaykuyta munasqanchejta rikuchinanchej tiyan. + +400 0 _ ‎‡a Ernesto Teodoro Moneta‏ ‎‡c willay kamayuq. Nobel Suñay‏ + +Runa Simi: Amambay suyu + +Ñawiriy wasi (quwiki) + +CH'UÑU SAQTA +ch'auchukunata + +Kawsay saphi, Yachay tarpuy icha Kultura nisqaqa wakipi runakunap tukuy rikuchikuyninkunam, tukuynintin allin, sumaq rurasqankunam. +Ahinataq chay yachay tarpuy nisqaqa tukuy rikch'achisqankunam, rimasqakunam, takikunam, hawkaykunam, iñiymi, kamachiykunam, p'achakunam, churanakunam, achalakunam. +Kawsay saphi nisqataq tukuy yachayninmi, kamakuy nisqa imatapas rurayta atiyninmi. +Punku p'anqa: Yachay tarpuy + +SAN MATEO 1:17 _ Ajinamanta Abraham ñawpaqmanta Davidkamaqa chunka tawayuq miraykuna karqanku. Davidmanta israelitakunapaq Babilonia llaqtaman jap'isqa chayanankukamataq chunka tawayuq miraykunallataq karqan; chay Babilonia llaqtaman jap'isqamanta Mesiaskamaqa chunka tawayuq miraykunallataq karqanku. +17Ajinamanta Abraham ñawpaqmanta Davidkamaqa chunka tawayuq miraykuna karqanku. Davidmanta israelitakunapaq Babilonia llaqtaman jap'isqa chayanankukamataq chunka tawayuq miraykunallataq karqan; chay Babilonia llaqtaman jap'isqamanta Mesiaskamaqa chunka tawayuq miraykunallataq karqanku. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Walla (Piruw). +"Walla (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Walla (Mama llaqta) + +Michael Jeffrey Jordan (* 17 ñiqin hatun puquy killapi 1963 watapi paqarisqa New York llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michael Jordan. + +Abdul-Aziz bin Saud, Sawud Arabya Qhapaq, arabya simipi: عبدالعزيز آل سعود Abd al-‘Azīz Āl Sa‘ūd) 15 ñiqin qhulla puquy killapi 1876 watapi paqarisqa Riyad llaqtapi - 9 ñiqin ayamarq'a killapi 1953 watapi wañusqa Taif llaqtpi ). Sawud Arabya pulitiku wan Qhapaq. + +Katiguriya:Kilta rimay - Wikipidiya +Katiguriya:Kilta rimay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kilta rimay. +"Kilta rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyakuynin Buliwyapi: Chuqiyapu suyu, Franz Tamayo pruwinsya +Jichuqullu icha Jichu Qullu (aymara simi jichu ichhu, qullu urqu,[3] "ichhu urqu", kastilla qillqaypi Ichucollo, Ichocollo) nisqaqa Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapipas, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Palumani Kunka rit'i urqup chinchayninpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.423 m / 5.880 mitrum aswan hanaq. + +Usiyanu qucha (kastilla simipi: Laguna El Océano) nisqaqa huk qucham, Buliwyapi, Beni suyupi. + +Wayanay mayu (kastilla simipi: Río Huayanay) nisqaqa Piruw mamasuyupi, huk mayum, Wankawillka suyupi, Aqupampa pruwinsyapi, Anta distritupi. Casavi mayuman purin. + +Q'ara Quta (aymara simi q'ara muru, quta qucha,[1] "muru qucha", kastilla qillqaypi: Khara Khota, Khara Kkota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Qhapaq Wallapi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Batallas munisipyupi, Thuxlla kantunpi. +Batallas munisipyu: yupaykuna, saywitu +Batallas munisipyu: yupaykuna, saywitu Q'ara Qutawan ("Khara Kkota") + +Isqhayllu (dermatitis) nisqaqa qarap huk ahay unquyninmi. + +Paqu ukumari (Ursus arctos) nisqaqa huk rikch'aq ukumarim, Chincha Awya Yalapi, Iwrupapi, Asyapipas kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqu ukumari. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Paqu ukumari + +Marka (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Runa Simi: Sasachakuy + +Runa Simi: Pakasmayu pruwinsya + +Yellowstone mamallaqta parki + +Great War Huk ñiqin pachantin maqanakuy + +Uruwayi Mama Llaqta +Aswan hatun llaqta Muntividëw + +Kamarisqa 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1904 watapi 114 watayuq +2.1 Piluta hayt'aqkuna +2.1.1 Mama llaqta kampiunatukuna +3 Willay pukyukuna + +Inkakunap rurasqan rumilla pirqa, Qusqu llaqtapi ( Piruwpi). +Mikines llaqtapi ( Grisyapi) rumilla pirqa. +Rumilla pirqa nisqaqa mana llut'anawan t'inkanakusqachu pirqana rumikunamanta rurasqa pirqam. + +Runa Simi: Iñuku huk'i t'uqyay + +Runa Simi: Kashamarka suyu + +Uma llaqta Norwich +Norfolk nisqaqa huk suyum Inlatirrapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi. Uma llaqtanqa Norwich llaqtam. +12 Norfolk suyupi paqarisqa runakuna +Norfolk suyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +La Rioja pruwinsya Wallqanqa +Entrena nisqaqa La Rioja suyupi, Ispaña mama llaqtapi, huk llaqtam. Entrena llaqtapiqa 1.451 runakunam kawsachkanku (2008). + +Katiguriya:Takichaq (Unriya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Unriya). +"Takichaq (Unriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi; arabya simipi: حجّي محمود Hajji Mahmud)] sutiyuq runaqa (1371 watapi paqarisqa Kunming llaqtapi Yunnan suyupi; 1433 icha 1435 watapi wañusqa) huk chunwayuq almirantiss, wamp'u pusaqsi karqan. + +Santa Krus pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Santa Krus pruwinsya +Antapampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Andabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Santa Krus pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Antapampa llaqtam. + +Hap'iq pisqu (ordo Falconiformes) nisqaqa chakinpi sillukunawan uywakunata hap'iq, aycha mikhuq pisqukunam, p'unchawpi phawaq. +Huk iskay Piruwpi kawsaq rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hap'iq pisqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hap'iq pisqu + +Chakra runa nisqaqa ayllu llaqtapi icha uchuy llaqtapi kawsaq, chakrakunapi llamk'aq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chakra runa. + +Q'illay takaq nisqaqa q'illayta takaq runam. Kaypi qhaway: + +1994 watamanta 2005 watakama ñawpaq kuti Sri Lankapa Umalliqnin karqan. + +Shikoku (hapun simi: 四国 Shikoku, "Tawantinsuyu"), nisqaqa Hapun mama llaqtap wat'am. + +Pedro Carbo (kastilla simipi: Pedro Carbo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Pedro Carbo kitip uma llaqtanmi. + +"Allinllachu, Wayqepanaykuna? +tukuy llaqtapi runakuna ñakasqanta, +Intiqa kañanmi, uywakunata, kausayta. +Hatun yunka sachakuna hina, kuyuy, +Runa runa, llaqtakunapa qollanan llaqta, vietnamita, runamasiy. Kay llaqtaypa, aschalla, chaninsapa allpachayta chaskiykuway. Mana qonqorispa, as pisi sonqonwan, qam rayku allin runasu hina, sayarispam, aypaykuyki. + +Runa Simi: Tara yura urin rikch'aq ayllu + +кеч. Piruw (Piruw Mama Llaqta) + +Piruw Suyu (Aymara) + +Quechua: atuq waqachi + +Janq'u Uma, Titiqaqa Quta + +"Allillanchu kachkanki, Aldo. Sumaq ch'isi kachun qamkunapaq llaqtamasiykuna". + +Runa Simi: Quetzaltenango suyu + +HATUN PUKLLAYCHUS APAWANQA. + +Qhapaq Inka - Tawuantin Suyu (Inca Empire) + +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +19 ñiqin qhulla puquy killapi 1906 watapi (84) +Montevideo Awqaq pusaq Yachay +Bartolomé Mitre sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin inti raymi killapi 1821 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † 19 ñiqin qhulla puquy killapi 1906 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq Awqaq pusaq, pulitikupas runam karqan. +1862 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 12 ñiqin kantaray killapi 1868 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. + +Mishiku suyu +Mama llaqta Mishiku +Runa ñit'inakuy 655,9 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 22 499 km² +Kamasqa wata 24 ñiqin pawqar waray killapi 1824 watapi +Pacha suyu -7 +Mishiku suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de México), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Toluca de Lerdo llaqtam. +hatun llaqtakuna +6 Hatun llaqtakuna + +Nuevo Rocafuerte nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Orellana markapi, huk llaqtam, Awariku kitip uma llaqtanmi. +Kay llaqtaqa Ikwadurpa umalliqnin (1835-1839) Vicente Rocafuertemantam sutichasqa. +Nuevo Rocafuerte kitillipiqa Napurunakunam tiyanku. [1] +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Awariku kiti +Llaqta (Orellana marka) +Llaqta (Awariku kiti) + +Satipu nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, huk llaqtam, Satipu pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Satipu pruwinsya) + +Uma llaqta Machu Pikchu +Kamasqa wata 1 ñiqin kantaray killapi 1941 watapi +Machu Pikchu distritu (kastilla simipi: Distrito de Machu Picchu) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Urupampa pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Machu Pikchu llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu +Urqukuna: Sallqantay - Wayna Pikchu + +Tiyay Qusqu suyu, Killapampa pruwinsya, Wayupata distritu, Urupampa pruwinsya, Santa Teresa distritu +Bonanta (kastilla qillqaypi: Nevado Bonanta) nisqaqa Piruwpi, Urupampa wallapi, huk rit'i urqum Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Wayupata distritupi, Urupampa pruwinsyapipas, Santa Teresa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.319 mitrum aswan hanaq. +Waq'aywillka +Saywitu: Machu Pikchu, Aguas Calientes, Wiqi Willka rit'i urqu (Verónica), Malaga q'asa, Halankuma, Patakancha mayu, Ullantaytampu llaqta. + +Walter Elias Disney sutiyuq runaqa (15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1901 watapi paqarisqa Chicago llaqtapi, Illinois; 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1966 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi, California) huk kuyu walltay pusaqsi karqan, Miki Ukucha (Mickey Mouse), Donald Patu (Donald Duck) nisqa comic strips nisqap phigurankunap kamariqninpas, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Walt Disney. + +Iwrupa Huñu, IH nisqaqa (inlish simipi: European Union, EU, kastilla simipi: Unión Europea, UE) mama llaqtakunap tantanakuynimi, kunanqa iskay chunka qanchisniyuqmi wankurisqa Iwrupapi mama llaqta kachkan. 1 ñiqin ayamarq'a killapi 1993 p'unchawpim kamasqa karqan, Iwrupa Huñu Rimanakusqa (Tratado de la Unión Europea) chanirikuptin, 1957 watapi kamasqa Iwrupa Musiku Huñup qatiqnin. +Iwrupa Huñupi wankurisqa mama llaqtakuna. + +Katiguriya:Piruwpi antanka panpa - Wikipidiya +Katiguriya:Piruwpi antanka panpa +(Katiguriya:Piruwpi antanka pampa-manta pusampusqa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piruwpi antanka panpa. +"Piruwpi antanka panpa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Antanka pampa (Mama llaqta) + +Kamachichisqa 28 ñiqin tarpuy killapi 1884 watapi +2.1 Piluta hayt'aqkuna +Kamasqa 15 ñiqin pawqar waray killapi 1892 watapi Liverpool llaqtapi (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liverpool FC. +Piluta hayt'ay klubkuna (Inlatirra) + +Villa de Vallecas distritu; (kastilla simipi: distrito de Villa de Vallecas, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Villa de Vallecas distritu. + +Chikla distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Chicla) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chikla llaqtam. +Urqukuna: Wayrakancha + +Sintuq[1] (genus Opuntia) nisqakunaqa huk wayuq, waraqu hina kichkasapa yurakunam, kimsa pachakmanta aswan rikch'aqkunam, tukuy Abya Yalapi, kunanqa Iwrupapi, Asyapi, Afrikapipas runakunap apamusqanrayku. Kichkaluru[2] nisqa misk'i kichkasapa rurunkunatam mikhunchik. +Kaymi huk sintuq rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sintuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sintuq + +Katiguriya:Takichaq (Nurwiga) - Wikipidiya +Katiguriya:Takichaq (Nurwiga) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Nurwiga). +"Takichaq (Nurwiga)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Suyukuna: Beni +Musu simi (Moxeño) nisqaqa 10.000-chá Musu runakunap rimayninmi, Buliwyap Beni suyunpi kawsaq 20.000-chá Musu runapura, Arawak rimaykunaman kapuq. + +Wañusqa yuyay p'unchaw + +Usit simi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Bulibiya Mama llaqta (qu) +Wuliwya Suyu (ay) + +– Imam kay llaqtapa sutin? +– Imataq sutiyki? +Kunan pacha Qichwa kawsay + +Runa Simi: Wanaku + +Simikuna / Shimikuna / Simi Taqi / Simi Taqe: Runasimi (Runashimi - chunka kimsayuq rimanakuna) - Deutsch, English, Castellano, Français +ANSI qillqasqa rakina ("A"): Simikunata Philip Jacobs urapi qillqasqa pukyukunamanta pallasqa. Tab-wan rakisqa kulumnakuna. 3,1 MB, 22866 simikuna: +Qipaq kaq kutisqa: kimsa kaq punchawpi, pichqa kaq killapi, iskay waranqa suqta kaq watapi. +"Hanan Runasimi" - lliw runasimi rimaymanta simikuna, Uralan Qhichwa Simipi, Qusqu-Qullaw runasimipaq allin qillqaypi, a, i, u-wan qillqasqa +"Sikllalla Runasimi" - lliw runasimi rimaymanta simikuna, Uralan Qhichwa Simipi, Chanka runasimipaq allin qillqaypi, a, i, u-wan qillqasqa +Qusqu-Qullaw (Qusqumanta, Buliwyamanta simikuna, Donato Gomez Bacarreza jina, j, x, mp, a, i, u-wan qillqasqa, Qusqu jina t'uqyasqa) +Qusqu-Qullaw (Qusqumanta, Buliwyamanta simikuna, Donato Gomez Bacarreza jina, j, x, np, a, i, u-wan qillqasqa, Buliwya jina t'uqyasqa) +Qusqu-Qullaw (Qusqumanta, Buliwyamanta simikuna, Demetrio Tupah Yupanki hina, h, x, np, a, i, u-wan qillqasqa, Qusqu hina t'uqyasqa) +Chanka (Ayakuchu, Wankawillka / Piruw), a, e, i, o, u-wan qellqasqa (2)(3)(4) +Qullasuyu (Qusqumanta, Buliwyamanta simikuna, Qusqu-Qullaw runasimipaq Buliwyapi (Qullasuyupi) allin qillqaypi, a, i, u, j-wan qillqasqa) +Qusqu-Qullaw (Qusqumanta, Buliwyamanta simikuna), Piruw hina qillqasqa, a, i, u-wan qillqasqa +Inkawasi-Kañaris (Piruw), a, i, u, mp, nk, nt-wan qillqashqa (18) +Laraw - (Yauyu / Lima / Piruw) - Gerald Taylor-pa qillqasqankunamanta Runasimi.de-pa hap'isqan simikuna, ahina: (24) + +Runa Simi: Rikch'aqyay + +Adrignolapaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Adrignola" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Eu american japon language friendship sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Luksimbur (llaqta) + +Lichi-lichi (lichi lichi)[3] icha Awaka[4] (Euphorbia peplus) nisqaqa Iwrupa, chincha Aphrikapipas kawsaq quram, Wachanqa yura rikch'aq aylluman kapuq. Kunanqa yaqa tukuy Tiksimuyuntinpi musuq yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awaka. + +2 chaniyuq tikraykuna t'iqway kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay Amarumayu suyu, Luya pruwinsya +Carajía nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, Luya pruwinsyapi, huk llaqtam, mawk'a ayamarkapas. +Llaqta (Luya pruwinsya) + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (AC Milan) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (AC Milan) +"Piluta hayt'aq (AC Milan)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Irupana +Irupana munisipyu icha Villa de Lanza munisipyu (kastilla simipi: Municipio Irupana / Villa de Lanza) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Urin Yunka pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Irupana llaqtam (1.882 llaqtayuq, 2001 watapi). +Quchakuna: Arkhata qucha - Arteza Pata qucha +Illimani saywapi Irupana munisipyu (Lambate kantun) - Murillo pruwinsya +Uma kancha, Irupana llaqta +Irupana munisipyu: yupaykuna saywitupas + +Mama llaqta Iqiptu +Iskandariya icha Al-ʼIskandariya (kastilla simipi: Alejandría, grisya simipi: Αλεξάνδρεια, Copto: Ⲣⲁⲕⲟⲧⲉ Rakotə, arabya simipi: الإسكندرية, arabya-iqiptu simipi: Iskindireyya), llaqtaqa Iqiptu mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Cleveland, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Shanghai, Runallaqta Republika China +Baltimore, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iskandariya. +Llaqta (Iqiptu) + +Katiguriya:Munisipyu (Tarija suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Munisipyu (Tarija suyu) +"Munisipyu (Tarija suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lomas de Sargentillo (kastilla simipi: Lomas de Sargentillo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Lomas de Sargentillo kitip uma llaqtanmi. + +ALF ñawikaruy qhipaq kay yapasqa icha llikam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Papwa Ñukini). +"Pulitiku (Papwa Ñukini)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñak'ari +Tikraynin ñak'ari Kastillanu simipi: + +Estudiu biblicuta qallanapaq: (6 min. o mënus) Diosta wiyakï imëyaqpis kawakunëkipaq follëtupa 4 y 5 kaq päginankunapita yachatsikurnin rikätsikuri Bibliapita imanö yachatsikunapaq kaqta, punta visïtallachö kë follëtuta chaskikushqa kaptinqa. (km 7/12 3 kaq päg. 4 kaq pärr.) + +2Nínive hatun llaqtaman rispa contranpi willakamuy, mana allin ruwayninkum qayllayman chayaramun, nispa. + +Runa Simi: Timuthiyupaq huk ñiqin qillqa + +Sichuan pruwinsya + +Runa Simi: Pukara (mawk'a llaqta, Punu) + +que: Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin +que: Huñusqa Nasyunkuna / HN +que: Huñusqa Nasyunkunap Wawa Kamarikusqan + +Kay runaqa huchasapakunawanmi hukllawakun hinaspam paykunawan mikun, nispanku. +Huk runapam iskay churinkuna karqa. 12Sullka kaqmi taytanta nirqa: "Taytáy, tupawaqniytayá qoykuwayña", nispa. Chaymi taytanñataq iskaynin churinkunaman qoykarirqa. 13Chaymanta as punchawllamanmi sullka kaq churinqa lliw kapuqninta rantikuruspan karu llaqtaman ripukurqa, hinaspanmi mana allin kawsayman qokuruspan qollqenta tukururqa. +31Taytanñataqmi nirqa: "Churilláy, qamqa tukuy tiempom ñoqawan kachkanki, tukuy imaypas qampam. 32Chaynaqa, ¿Imanasqataq kay wawqeki kutiramusqanmantaqa mana fiestata ruwaspa kusikuchwanchu? Kay wawqekiqa wañusqam karqa, kunanmi ichaqa kawsariramun; chinkasqam karqa, kunanmi ichaqa tarisqaña", nispa. + +Ñawpaq watakuna, manaraq derechonchis ley reqsisqa kachaqtin, chay wakin munaysapa runakuna, qarí tuku runakuna, valiq tukukuná, chay derechonchiskunata sarusqaku, cheqnisqaku, mana valiqman tukuchisqaku. Hinaspa runa masinta waqachisqaku, k'umuchisqaku, cheqnisqaku, sipinankukama. +Chay leykunaqa amaparawasunmi, derechonchiskuna qawasqa kananpaq. Mana qawasqachu ni respetasqachu kanqa, chayqa hatariswanmi runakuna, derechonchiskunata valichiq, allin k'apaq reqsisqa kananpaq. +Llapan chay nacion llaqtakuna allin hawka kawsaylla kayta atin, ama maqanakuspalla, ama cheqninakuspalla, nitaq qechapanakuspalla yanqa qariykachaspa. +Chay hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpi niwanchis qaynata: - Kanmi derechonchiskuna. Hinaspa, kanmi runa kayninchis. Hinaspa, warmipas qaripas kaq derechoyoqllan kanchis, - nispa qelqanku documentonkupi. +Chay hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpin munan llapan runakuna chay derechonchiskunata reqsinanchista, hinaspa ruwananchista. +Chaymi chay willariy, chay Ieyesqanchis, imapaqcha chay derechonchiskuna kan chayta. +Hatun huñunakuy "Naciones Unidas" nisqanpi qelqanku llapan runakunaq derechonkunata, allin documentopi qelqaspa, allin reqsichinakunapaq. Llapallanchis kay mundopi kaq runakuna chay derechonchiskunata reqsichinakusun, yachapachinakusun, respetachinakuspa ruwachinakusun k'apaqta. +Manan pipas esclavota hina llank'achiwaswanchu, sasata, uywata hina, mana munaqtaqa. +(5) PICHQA KAQ +Llapa leypaqpas llapan runapas kaqllan kanchis. Manan pipas aqílasqa kayta atinchu. +Manan pipas, qasi kaqtaqqa, yanqapuni capturasqa kayta atinchu, nitaqmi carcelman wichq'asqa kayta atinchu, nitaq llaqtanmanta qarqosqa kayta atinchu. +Kanmi derechonchis, wiñayta ushaspa, llank'ayta yachaspa, kasarakunanchispaq, chaymanta wawakunayoq aylluyoq kananchispaq. Kasarakuswan piwanpas, munasqanchisman hina, ima rikuqwanpas, yuraqwanpas, yanawanpas, may llaqtayoqwanpas, ima Dios khuyaqwanpas. Hinaspataqmi warmipas qaripas kaq derechoyoqllan kanchis. +Chay tayta mama llapa wawankunayoqta estadoqa sumaqta yanapayta atin, huk tayta hinalla. +Manan pipas, qasi kaqniyoqtaqa, yanqapuni kaqninchiskunataqa qechuwaswanchu. +Manan pipas llaqta kamachiyman yaykunmanchu, mana akllasqa kaspaqa. +Kanmi derechonchis estadoqa yanapawananchispaq allin kawsaypi, allin taqyasqa, tukuyniyoq tiyanapaq, ama uywa hina kanapaq. +Kanmi derechonchis llank'ananchispaq ima llank'aypipas mayqen llank'aypas akllakunanchispaq, hinaspa mana llank'ayta tariqtinchistaq, estado yanapawananchispaq. +Kanmi derechonchis allin kusi kawsaypi kananchispaq, mikunanchis p'achanchis mana qesawananchispaq, wasinchis kananpaq, onqoqtinchis hampichiwananchispaq. Kantaqmi derechonchis pipas estadopas yanapawananchispaq, mana llank'aykuna kaqtinpas, onqoqtinchispas, manaña llank'ayta atiqtinchispas, machuyaqtinchis0ñapas, qarinchis warminchis wañuqtinpas, ima llakipiña kaqtinchispas. Hinaspa wachakuq warmikunapas wawakunapas derechonchis kan qawasqa yanapasqa kananpaq. +Hinaspa scienciaq ñawpasqanman hina, llapanchis chay scienciaq ruwasqankunayoq kanapaq, mosoq hampikunapas, aparatokunapas, maquinakunapas, hukkunapas. + +400 0 _ ‎‡a Luis Herrera‏ ‎‡c taripay amachaq, willay kamayuq wan pulitiku. Winisuyla Umalliq‏ + +Kay mama llaqtakunapi: Asarsuyu +Asar simi (Azərbaycan dili) nisqaqa Asarsuyup rimayninmi. Iskay chunka pichqayuq hunuchá rimaqninmi kan. + +Chuqichaka nisqaqa (kastilla simipi: Sucre, ñawpa pacha Charcas, chaymantataq Chuquisaca) Buliwya suyup uma llaqtanmi. Chuqichaka llaqtapiqa 300.000 runam kawsachkan. +1 Tukuy runakunap qhapaq kaynin +Uma llaqta (Urin Awya Yala) +Llaqta (Chuqichaka suyu) +Llaqta (Oropeza pruwinsya) + +Liwtu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Liwtu yura rikch'aq ayllu (familia Alstroemeriaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, pichqa rikch'anayuq, 230-chá rikch'aqniyuq. +Kaymi huk liwtu hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liwtu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Liwtu yura rikch'aq ayllu + +Inkaraqay nisqaqa (kastilla simipi Incarracay icha Incaracay nisqapas) mawk'a llaqtam, Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, Killaqullu pruwinsyapi, Sipi Sipi munisipyupi. +Sipi Sipi munisipyu: Inkaraqaymanta + +Adolfo Pérez Esquivel sutiyuq runaqa,(* 26 ñiqin ayamarq'a killapi 1931 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi, Arhintinapi - ) huk iskultur, sumaq wasichay kamayuq Arhintinapi karqan. +Wasichay kamayuq (Arhintina) + +Tikraynin k'uchallu Kastillanu simipi: + +Heves suyu nisqaqa Unriya mama llaqtap huk suyum (megyék). Uma llaqtanqa Eger llaqtam. + +La Merced kitilli (kastilla simipi: Parroquia La Merced) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk chakrapura kitillim, Pichincha markapi, Kitu kitipi. + +Lliw quyllurninkunamanta astawan k'anchaqqa Chuqichinchay (Antares, Αντάρης) nisqam. + +chayraykuqa mana allinta ruwasqanchajta. +rantistakunaqa, yachachinayku tiyan kay +layta, imaraykuchus kay iskay jiswakunawanqa + +400 0 _ ‎‡a Jim Thorpe‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kurku kallpanchaq‏ + +Jach'a suyu Wanuku + +3 Kunats Jach'aq'achi Sata + +Mamallaqtapura Qullqi Qullqa + +quwiki Plantilla:Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna + +Runa Simi: Yunkay pruwinsya + +San Juan 7:41 QUFNT - Ukkunaqa niqllapa: —Kaymi Dyuspa - Bible Search + +Yayayku hanaq pachapi kaq, sutiyki yupaychasqa kachun (quechua cusqueño) +Yayayku hanaqpachakunapi kaq, sutiyki muchasqa kachun (quechua ayacuchano) + +Ahoncpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Ahonc" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Llamk'aykuna llika +Llamk'aykuna llikap ruranan. +Llamk'aykuna llika nisqaqa (inlish simipi: operating system, OS) antañiqiqpi tiyachisqa tiksi llamp'u kaqmi, antañiqiqpa ruranankuna, rurana wakichikunata allichinapaq, antañiqiqpa sinchi kaqta ruraq runawan willanakunanpaq. +Lliwmanta astawan mast'arisqa llamk'aykuna llikakuna + +Runa Simi: Georgia suyu + +33Chaymi, chay yaku karrupi kaqkunaqa, Jesuspa naypalanpi qunqurikur kaynu niranllapa: + +pakuñas, mit'añas tukusitaw. +qhispisqa, qhispisqa kay suyu, +wiñay kusiy k'anchaypi waqaychasun, + +Tukuy chay imakunaka Inlish shimipi wikipidiyamanta surkushkami kan. + +Runa Simi: Qhipaq maqanakuy + +Runa Simi: Ohio suyu + +Ika suyu - Wikipidiya +Naska siq'ikuna, Ika suyu +Ika suyu (aymara simipi: Ika jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Ica) nisqaqa Piruw mama llaqtayuq huk suyum. Uma llaqtanqa Ika llaqtam. Aqu aqu suyupimi kaykan. Hatun qucha manyanpi. +Amachasqa sallqa suyukuna: Paraqas mama llaqta waripacha churasqa +Mayukuna: San Huwan mayu (Chincha pruwinsyapi), Pisqu mayu, Ika mayu, Hatun mayu (Palpa pruwinsyapi Naska pruwinsyapiwan). +Q'asakuna: Yana Caccha (4.400 m) (Chincha pruwinsyapi), Rumi Chakana (4.200 m) (Chincha pruwinsyapi). +Pichqa pruwinsyanmi kan, tawa chunka kimsayuq distritunmi kan. +Qhapaq qillqasqa: Ika suyupi rimaykuna + +Tiyay Lima pruwinsya, Miraflores distritu +Wak'a Pukllana icha Pukllana (Pucllana) nisqaqa huk ñawpa llaqtam, Piruwpi, Lima pruwinsyapi, Miraflores distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wak'a Pukllana. + +Caazapá suyu saywitu (Parawayi) +Caazapá suyu waraní simi ka'avy jahasapá, significa «más allá del bosque (kastilla simipi: Departamento de Caazapá), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Caazapámi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Caazapá suyu. + +Firenze icha Florencia llaqtaqa Toscana riqyunpi, Italya mama llaqtapi kan. Wiñay kawsayninpaq, hatunwasikunanpaq, kusa khuskanpaqyuq, tukuy pacha riqsinku kay sumaq llaqta. Tiyan arkiwisquwil kan, hatun yachay wasikunamanta, istitusiun artimanta kawsaymantayuq, intiwatanamantayuq. Tukuynin riqsinqu munumintukuna midiuywumanta, rinashymintumantayuq. Nishu wank'akuna cuadrukunayuq kanqu kay llaqtapi. Nishuyuq watunku Firenze tukuy watakuna. +Tukuy runakunap qhapaq kayninmi (mawk'a llaqtarayku). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Firenze. (Toscana) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Italya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Nurwiga). +"Taripay amachaq (Nurwiga)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +'s-Hertogenbosch llaqtaqa. Noord-Brabant pruwinsyap uma llaqtanmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: 's-Hertogenbosch. + +Jack Johnson (Aymuray killa 18, 1975) kay p'anqaqa mama tiyaq llaqta huk Taki kapchiy. + +Wallanka distritu; (kastilla simipi: distrito de Huallanca) nisqaqa Piruw suyupi, huk distritum Bolognesi pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Wallanka llaqtam. +Urqukuna: Wallanka walla + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Unduras). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pultiku (Nihun). +"Pulitiku (Nihun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna p'uku kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Buenos Aires jisk'a suyu + +Richmond, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Leavesden, Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Nikita Kruschev Susyalista Suwit Republikakunap Huñun mama llaqtayuq pulitiku + +Allin, allinta waqtaspa, sumaq sumaqta tususpa + +Qispi kay Suyu + +Runa Simi: Chaqrusqa + +Dia 1: Tipon, Pikillaqta, Pisac, Tambomachay, Puka Pukara, Q'enqo, e Saqsayhuaman + +9Chaymi kusata tapuran. Piru, Jesusqa mana imalatapis willaranchu. + +Tukuy runakunap qhapaq kaynin +Tukuy runakunap qhapaq kaynin nisqaqa (kastilla simipi: Patrimonio de la Humanidad) Huñusqa Nasyunkunap, UNESCO nisqap ancha chaniyuq kayninmanta riqsichisqan wasim, wasikunam, ima wasichasqapas icha sallqa kaqpas. +afrikapi tukuy runakunap qhapaq kaynin +abya yalapi tukuy runakunap qhapaq kaynin +asyapi tukuy runakunap qhapaq kaynin +1 Afrikapi Tukuy runakunap qhapaq kaynin +2 Abya Yalapi Tukuy runakunap qhapaq kaynin +3 Asyapi Tukuy runakunap qhapaq kaynin + +Runa Simi: Quiché suyu + +Kinray q'illay nisqakunaqa kinray huñu nisqakunapi kaq q'illay qallawakunam. + +Runa Simi: Kanchapampa distritu + +Pumallakta kitilli sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Pumallakta kitilli sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Pumallakta kitilli sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Pumallaqta (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pumallaqta kitilli (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pumallahta kitilli (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Allinmi wawqichay. Ch'aynata qillqaspaqa manan runasiminchik wañunqachu. Ch'aynatan nirqan Taytanchik Husimariya. Ch'aynan kanqa. Wawanchikkunapis rimanqakuraqmi. Ichaqa kunan takiykunata, willakuykunata qillqananchik mana ima saqaratapis manchakuspa. + +Marisol Espinoza Cruz sutiyuq warmiqa (* 31 ñiqin anta situwa killapi 1967 watapi paqarisqa Piwra llaqtapi - ), huk piruwanu willay kamayuq, pulitiku warmimpas. +Piruwanu Nasyunalista Partidu, Ollanta Humala partidupi wankurisqa kaspa, 2011 watapi Piruwpa Kunrisunman akllasqa karqan. +Alma mater: Piwra Mama llaqta Yachay suturnin. +2006 watamanta 2011 Piruwpa Kunrisunman akllasqa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marisol Espinoza. + +Paqarisqa Kulumbya, 1 ñiqin hatun puquy killapi 1889 watapi +Wañusqa Kulumbya, 7 ñiqin aymuray killapi 1959 watapi +Crisanto Luque Sánchez sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin hatun puquy killapi 1889 watapi paqarisqa Tenjo llaqtapi - † 7 ñiqin aymuray killapi 1959 watapi wañusqa Bogotá llaqtapi) huk Kulumbya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Bogotápi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Crisanto Luque. + +Allwi nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Awarank'upi iskay awa k'aspip chawpinpi mast'asqa q'aytukuna, paykunapura mini q'aytuta mininapaq, + +Salamanca nisqaqa Madrid llaqtapi huk llaqta distritum. (kastilla simipi: distrito de Salamanca), nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +12 ñiqin kantaray killapi: Pilar Pallan +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Salamanca (Madrid). + +Mama llaqta Uruwayi +Punku taripasqankuna 29 (_Uruwayi quchu) +Diego Forlán Corazzo (* 19 ñiqin aymuray killapi 1979 watapi paqarisqa Montevideo llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Diego Forlán. +Uficial Qillqa Web Diego Forlán (kastilla simipi) +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2010 Qhipaqnin kaq: + +Caquetá suyu nisqaqa (kastilla simipi: Caquetá) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Florencia llaqtam. +Mayukuna: Caquetá mayu, Apaporis mayu +Departamento p'unchaw kamasqa 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1981 watapi wata. +Caquetá suyupiqa Inga runakunam kawsanku, huk kichwa runa llaqtam, kichwa simita (inga kichwa) rimaq. + +Qillqa Munisipyu + +Una llunku[1] (Symphytum officinale) nisqaqa huk hampi yuram, k'uyu t'uktuyuq quram. Qipunchaqa Iwrupa, Asya allpa pachakunamantam hamun, kunantaq Awya Yalapipas wiñan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Una llunku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Una llunku + +4 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (04.01., 04-I, 4ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap tawa kaq (4ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 361 p'unchaw (wakllanwatapi 362 p'unchaw) kanayuq. + +P'isaq Uma (aymara simim, kastilla qillqaypi Pisacoma) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Chukuwitu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa P'isaq Uma llaqtam. +Chukuwitu pruwinsya + +Michoacán suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Michoacán de Ocampo), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Morelia llaqtam. +Munisipyukuna (Michoacán) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michoacán suyu. + +Uma llaqta Asqupi +Asqupi distritu (kastilla simipi: Distrito de Ascope) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Asqupi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Asqupi llaqtam. + +Katiguriya:Wata (9 ñiqin pachakwata) - Wikipidiya +Katiguriya:Wata (9 ñiqin pachakwata) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wata (9 ñiqin pachakwata). +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 100 urin katiguriyakunam, 100-pura. +"Wata (9 ñiqin pachakwata)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Karakum nisqaqa Asyapi huk ch'in pacham. + +Harawi, Arawi icha Yarawi nisqaqa, Puyma nisqapas (kastilla simipi poema, poesía, grigu simimanta ποίησις, ποίημα [poíēsis, poíēma]) simi kapchiypa huk rikch'aqninmi. Harawiqa wachuchikunapi (wirsukunapi) rurasqam. Harawitaqa takispa uyarichiyta atinchik (rimay taki). +Harawi simiqa Tawantinsuyu pachamanta paqarinmi. Chay pacha takisqan Yarawikuna llaki rimay takikuna karqan. Harawi nisqaqa Tawantinsuyupi takisqa llaki harawikuna icha llaki rimay takikunam. +Robert Beer: Qhichwa simipi harawikuna +Piruw: Qhichwa simipi harawikuna + +Yanamayu mayu (kastilla simipi: Río Negro) nisqaqa huk 460 km suni mayum, Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, Santa Krus suyupipas. + +San Cristóbal wat'a icha Chatham (kastilla simipi: Isla San Cristóbal) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk wat'am, Yawatisuyup kitinpas. Uma llaqtanqa Puerto Baquerizo Moreno llaqtam. +Puerto Baquerizo Moreno (Llaqta k'iti) 5.539 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: San Cristóbal wat'a +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Cristóbal wat'a. + +Santa Elena marka Wallqanqa +La Libertad (kastilla simipi: La Libertad) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam kitipas, Santa Elena markap uma llaqtanmi. La Libertad kitiqa Wayas markap kitin karqan. +Chakrapura k'iti 0 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: La Libertad llaqta / La Libertad kiti +Llaqta (Santa Elena marka) + +Apuwasinyuq pukllaykuna 2008 nisqaqa 2008 watapi Pikkin llaqtapi ( Chunwa mama llaqtapi) XXIX ñiqin Musuq pacha Apuwasinyuq pukllaykunam. + +Tiyay Beni suyu, Qincha pruwinsya +Kanichana, Canichana icha Canesi nisqaqa lliw kanichana simita rimaq runakunam, Urin Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Buliwyapi, Beni suyupi, Qincha pruwinsyapi, tiyaq. +Kanichana runakunaqa kanichana simitam rimanku. +Huk sutikuna (qhichwa simi - kanichana simi) + +Katiguriya:Umalliq (Iraq) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Iraq). +"Umalliq (Iraq)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Aswan hatun llaqta Singapur +Singapur nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Singapur llaqtam. + +Runa Simi: Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu + +13 = chunka kimsayuq +16 = chunka suqtayuq + +Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna +Arinillas kawsaykuska amachasqa allpa + +Peru Suyupi Riqsiqkunapa Willakuynin: Pacha-Kuyupa Sasachakuyninmanta, Suyukunapa Iskay Chunka Ñiqi Rimanakuyninpi. 2014, III Kawsaypacha. Pachamanta rimanakuy - LIBROS PERUANOS +Peru Suyupi Riqsiqkunapa Willakuynin: Pacha-Kuyupa Sasachakuyninmanta, Suyukunapa Iskay Chunka Ñiqi Rimanakuyninpi. 2014, III Kawsaypacha. Pachamanta rimanakuy + +quwiki Runa llaqta + +Tiyan achka runakuna raymipi. + +30 ñiqin ayriway killapi + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/n" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Suyu distritu + +Mama llaqta Hukllachasqa +Qhapaq Suyu +Kamasqa wata Siglo VI +Glasgow (kastilla simipi: Glasgow, (Iskusya simi: Glesca Gaelic simi: Glaschu) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Glasgow llaqtapiqa 580.690 runakunam kawsachkanku (2006). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Glasgow. + +Mariscal Nieto pruwinsya pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Mariscal Nieto pruwinsya) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Muqiwa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Muqiwa llaqtam. +Mayukuna: Muqiwa mayu - Putina mayu +Mariscal Nieto pruwinsyapiqa 6 distritum: +Pruwinsya (Muqiwa suyu) + +Katiguriya:Llaqta (Sicilia) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Sicilia) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Llaqta (Sicilia). +"Llaqta (Sicilia)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Inlish simi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Inlish simi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Hukllachasqa Qhapaq Suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amirika Llaqtakunapi Akllanakuspa Kamachinakunapaq Karta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinku hayt'ay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'akcha pukllay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rikch'ayrimana ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chiqap Jesuspa Inlisyan ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Narnia llaqtamanta wiñay willaykuykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Uma llaqta Santa Rusa +Santa Rusa distritu nisqaqa (aymara simipi: Santa Rusa jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de Santa Rosa) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santa Rusa llaqtam. +Mayukuna: Parina mayu - Santa Rusa mayu + +Raqay sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Lamar pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuta pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mawk'a llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ruyna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Kapchiq (Shamayka) + +Tiyay Ariqipa suyu, Kuntisuyus pruwinsya, Chichas distritu, Salamanka distritu, Unyun pruwinsya, Qutawasi distritu, Turu distritu +Sulimana (kastilla simipi: Solimana) nisqaqa Piruw mamallaqtapi huk nina urqum, Ariqipa suyupi, Kuntisuyus pruwinsyapi, Chichas distritupi, Salamanka distritupi, Unyun pruwinsyapipas, Qutawasi distritupi, Turu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.093 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Sulimana, Salamanka llaqta, Chichas llaqta, Qutawasi mayu, Arma mayu + +Ch'iquy nisqaqa rumimanta rikch'akunata ruraymi, rumita takaspa, ahinataq wank'am. +Wasichanapaqtaq pirqana rumikunatam ch'iqunku. + +Katiguriya:Makiyasiq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Makiyasiq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Makiyasiq (Mama llaqta). + +2 chaniyuq tikraykuna mask'akipay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Mathiyup qillqasqan + +400 0 _ ‎‡a Néstor Kirchner‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq‏ + +www.akunaay.com +www.amakuna.com + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Phaqcha (Buliwya). +"Phaqcha (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Phaqcha (Mama llaqta) + +Liwi nisqa ayñimanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Awina, siwara, huk riwikunamanta rurasqa mikhuna. +Riwi[1] icha Ch'aki puquy[2] (cereales) nisqakunaqa chakrapi puquchisqanchik uma t'ikanpi miqusapa murusapa chakra yurakunam, aswanqa qachu yurakunam. +Riwi yurakunata qallcharqaspa iranchik murukunata chaskinapaq. Murukunataqa kutanchik, hak'umanta t'antata ruranapaq, ichataq murukunata yanunchik. +Kaymi huk riwikunam: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Riwi. + +Tiyay Anqash suyu, Kasma pruwinsya, Kasma distritu +Llaqtakuna: Kasma 5 km +Sechín (Sechín) nisqaqa Piruwpi huk mawk'a llaqtam, Anqash suyupi, Kasma pruwinsyapi, Kasma distritupi. Kasma llaqtamantaqa 5 km karum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sechín. + +Suyk'upin (Pancreas) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +K'ayrapin (Lien, Splen) nisqaqa kurkupi huk ukhu yawrim. Yuraq yawar kawsaykuqkunatam ruraykun, yawarta mawk'ayasqa puka yawar kawsaykuqkunamantam llump'aychan. Kurkuta amachanapaq ancha chaniyuqmi. Icha wiqaw. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: K'ayrapin. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Mishiku). + +hampikamayuq, qillqaq +António Agostinho Neto Kilamba, sutipaq runaqa (* 17 ñiqin tarpuy killapi 1922 watapi paqarisqa Icolo e Bengo llaqtapi - 10 ñiqin tarpuy killapi 1979 watapi wañusqa Moskwa llaqtapi). Angola pulitiku wan Umalliq. +1975 watamanta 1979 watakama kuti Angolapa Umalliqnin karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kuri marka. +"Kuri marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yana k'illimsa +K'illimsa[1] nisqaqa allpa ukhunpi tiyaq, yana, rawraypaq, rumi hina sinchi kaq k'illimsayaqmi, pisilla huk imayaykunawan chaqrusqam, rumiyasqa rawranam. +K'illimsataqa rawranapaq, q'uñichinapaqmi llamk'achinchik, pinchikilla ruranapaqpas (rawrana pinchikillachanakunapi). +Kay allpapi tiyaq k'illimsa rikch'akunata riqsinchik: +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: K'illimsa. + +Poznań nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Poznań llaqtapiqa 546.829 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Poznań. + +Chūbu suyu (kastilla simipi: Región de Chūbu nihun simipi: 中部地方; Hepburn simipi: Chūbu-chihō, Kunrei-shiki simipi: Tyûbu-tihô, nisqaqa huk suyum Nihun mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chūbu suyu. + +Paqarisqa 31 ñiqin kantaray killapi 1964 watapi +Marcel van Basten, Marco van Basten sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin kantaray killapi 1964 watapi paqarisqa Ultrecht (Urasuyu) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Urasuyu piluta hayt'aqmi. +2.3 Urasuyu piluta hayt'ay quchu +Urasuyu piluta hayt'ay quchu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta hayt'aq +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Marco van Basten. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Wila-wila rikuy. +Uma llaqta Wila Wila +Wila Wila distritu icha Wilawila (kastilla simipi: Distrito de Vilavila) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wila Wila llaqtam. + +Uma llaqta Beja +Beja distritu (kastilla simipi Distrito de Beja, nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Lisboa llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Beja distritu. + +Georgius I Grisyamanta Grises mama llaqtayuq Riy + +Rojo; Chinchay Suyu + +17Chaynu Jesús rurashankunataqami, tukuy chay Judeapa lugarninpi yaĉharanllapana. +—Simón, kayta willashayki. + +Llaqta Taki (1) + +QHAPAQ QULLA - QHAPAQ QUYA, + +Kay llakikuna, kay phutikuna, + +400 0 _ ‎‡a Adam West‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Quechua (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +aywiki Wankawillka jach'a suyu + +Runa Simi: Chupi + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +Qusqu llaqtapim plasachallanpim +Machu Pikchupi Wayna Pikchupi +purikunanchikpaq. +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq, Waynapikchu sutiyuq kusituypa takisqan qhichwa simipi (youtube) + +Tiyay Beni suyu, Iténez pruwinsya, Qincha pruwinsya, San Javier munisipyu +Siryono (Sirionó) nisqakunaqa Buliwyapi Beni suyupi, huk indihina runa llaqtam, 2.000-chá runayuq, tupi waraniyi rimaykunaman kapuq siryono simita rimaq. +Beni suyu Iténez pruwinsya, Qincha pruwinsya San Javier munisipyu Iviató, Salvatierra + +Katiguriya:Runa llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Runa llaqta +Runa llaqtakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Runa llaqta. +► Runa llaqta (Mama llaqta)‎ (13 K) +"Runa llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Buliwya). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Buliwyap Tukuy runakunap qhapaq kaynin + +Sinchiyasqa chukulati nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Kakawa upyana icha Chukulati nisqaqa q'uñi yakuwan chaqrusqa kutasqa kakawa k'aspip murunkunamanta rurasqa upyanam. +Ñawpa pacha Mishikakuna, Mayakunapas chay hayaq, uchuwan chaqrusqa chukulatita upyaqsi karqan. Kunan pachataq q'uñi lichiwan, asukarwan chaqruspa misk'ichankum. + +2 chaniyuq tikraykuna sut'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kanlli[1] (Margyricarpus pinnatus) nisqaqa huk thansacham, Antikunapi wiñaq, achala wayta hina llamk'achisqam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kanlli + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Puka p'akincha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Papaver +[[Katiguriya:_P'akincha yura rikch'aq ayllu]] + +Uma llaqta Wanipaqa +Wanipaqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Huanipaca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Awankay pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Wanipaqa llaqtam. + +Kaywa icha Achuqcha (Cyclanthera pedata) nisqaqa huk wayuq chakra yuram. Rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Achuqcha + +Johannes Kepler sutiyuq runaqa (27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1571 paqarisqa Weil der Stadt llaqtapi, Alimanyapi; 15 ñiqin ayamarq'a killapi 1630 wañusqa Regensburg llaqtapi, Alimanyapi) huk quyllur yachaymanta, yupanamanta yachaqsi, quyllur iñiy (astrología) runam karqan, Alimanyayuq. + +Mikhail Vasilyevich Nesterov sutiyuq runaqa (rusiya simi: Михаи́л Васи́льевич Не́стеров) (* 31 ñiqin aymuray killapi 1862 watapi paqarisqa Ufa llaqtapi - † 18 ñiqin kantaray killapi 1942 watapi wañusqa Moscow llaqtapi), huk Rusya mama llaqtayuq llimphiqmi qarqan. + +Ñat'usqa, p'altachasqa + +Stanislao Cannizzaro Italya mama llaqtayuq hamut'ay chaqllisinchi yachaq wan pulitiku + +Lope de Vega Ispaña mama llaqtayuq qillqaq + +Mayta Qhapaq + +Runa Simi: Pando suyu + +Runa Simi: Urin Hatunmayu suyu + +Pi, pikuna, ima kullkiwan imapachakunapi rurackrin. +Katisha rikunaman, karumanta rikuna kamaykupakpash, pacha hillaykuna. + +IX TAAS Tantanakuyka, ñawpa pacha ñankuna, kunan pacha ñankunapash chikan llaktakunapi yachanatami ushanchik. Shinallantak, kay hatun rimanakuypika shuktak rimanakuykunatami sinchiyachinkapak, ashtawan yachanatami ushan. +pushak runakuna: + +Katiguriya:Qillqaq (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Chili). +"Qillqaq (Chili)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yachaqay nisqaqa runap rurayninwan, rikuyninwan, uyariyninwan imatapas yuyayninpi waqaychayninmi. +Tukuy runakunam, ichataq uywakunapas yachaqanmi. Paqariyninchikmanta wañuyninchikkamam yachaqanchik. +Musuq pachakunapi wamrakuna yachay wasikunapim qillqayta ñawiriyta, yupaytapas yachaqan, suqta icha chunka iskayniyuq watañam. Chaypi yachachiqkuna wamrakunataqa yachachinmi. + +Kaypi rimasqa: Unriya, huk mamallaqtakunapi aslla simi (Rumanya, Sirbya, hukkunapas) +Rimaykunap ayllun: Ural rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Unriya +Unriya simi (magyar) nisqaqa Unriyap rimayninmi. Chunka tawayuq hunumanta aswan rimaqninmi kan. + +Uma llaqta Muysni +Muysni kiti (kastilla simipi: Cantón Muisne) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Esmeraldas markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Muysni llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Muysni kiti + +Piruwpaq Huñuwan 2005 watapi tantari tukuspa 2006 watapi umallinapaq rimana huñunakuypaqpas akllanakuykunapi yallinakurqan. Ollanta Humala mana umalliq tukuptin APRA-pa Alan Garcían atiparqan. + +6 ñiqin pachakwata kñ sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +6 ñiqin pachakwata kñ sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +6 ñiqin pachakwata kñ sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +390 watakuna kñ ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Thasnuna nisqaqa mana munasqa ninata - wasipi, maypipas - thasnunapaq llamk'anam. +Thasnunapiqa mana rawraq imayaymi: yaku, chimlasayniyuq thasnuna phusuqu, hukkunapas. + +Willkapanpa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Willkapanpa (sut'ichana) rikuy. +hap'isqan rikcha, 1976 watapi. +Llaqtakuna: Mawk'a Willkapampa, +Willkapanpa Inkakunap Anti suyupi pukara llaqtan karqan, Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Willkapampa distritupi. +Chay llaqtamanqa Manqu Qhapaq iskay ñiqin 1537 watapi ayqikurqan. Tawa inka qhapaqkunas chaypiqa kamachirqan: +Manqu Qhapaq iskay ñiqin +1572 watapi Ispañulkunas chay llaqtataqa atispa thuñichirqan. + +Kaymantapacha: 30 ñiqin inti raymi killapi 2010 watapi +Christian Wilhelm Walter Wulff sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin inti raymi killapi 1949 watapi paqarisqa Osnabrück llaqtapi - ) Alimanya mama llaqtayuq taripay amachaqmi, pulitiku runapas. +2010 watamanta 2012 watakamam Alimanya mama llaqtap Umalliqninmi karqan. Maki p'akichikuymanta ch'ataptinkum, kamachinanmanta ithirirqanmi. +Chaymantataqmi Joachim Gauck sutiyuq pulitikum akllasqa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Christian Wulff. + +Apustul Pawlu, Pawlu Tarsumanta sutiyuq runaqa (grigu simipi Παῦλος, iwriyu simipi sutin שָׁאוּל, Scha'ul, Sawlu, Σαούλ, Σαῦλος, Saul, Saulos, שאול התרסי, Šaʾul HaTarsi; 5-chá 10-chá watapi paqarisqa Tarsu llaqtapi, Uchuy Asyapi, 67 watapi wañusqa Roma llaqtapi) Apustulkunap rurasqankunamanta qillqakama paganukunap apustulun, ñawpaq kristiyanu misyuniri karqan. Ñawpaqta Sawlu sutiyuq hudyu yachaq kaspa kristiyanukunata qatiykachaq kaspa, Dimashqman purichkaspa sayarisqa Jesukristuta rikuspa kristiyanu iñiyman kutirikurqan (Rurasqakuna 9:3-29 ). Chaymanta Pawlu, "uchuylla kaq" sutichakurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Apustul Pawlu. + +8 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 80 kñ watapi qallarispa 71 kñ watapi puchukarqan. + +Ch'arki nisqaqa kachichasqa, intip wach'inkunapi ch'akisqa aycham. + +Qasa qamunanta / La llegada de la helada - *qasa qamunanta* Hanap pachapi, qanchis quyllur karqan, huk ninsi qasa kasqa, chay quyllur hamurqan kay pachaman. Hinaptinsi, runakuna churaykapuptinsi cuy... + +Aswan hatun llaqta Santiago Chilli +Runa Simi: Chili + +Runa Simi: Antawaylla pruwinsya + +Runa Simi: Kanchaqi distritu + +Runa Simi: Paray mit'a + +"La Paz May tantachisqa kayman paqtaraq" + +Runa Simi: Atipachawwan qallarisqa wakllanwata + +Runa Simi: Sumaq qhaway pruwinsya + +Chinchay qhipa icha Chinchay manya nisqaqa Tiksimuyup chinchay qhipan, maypichus Tiksimuyup t'urpinmi hawanta purin. + +Runa Simi: Cartago pruwinsya + +Runa Simi: Chinchay Chichas pruwinsya + +Runa Simi: Rocha suyu + +Quechua : iñuku huk'i p'akiy (qu) + +BOLIVIA - Plurinational State of Bolivia Estado Plurinacional de Bolivia (Spanish) Buliwya Mamallaqta (Quechua) Wuliwya Suyu + +Chullumpirini (Chullumpirini / Chulumpirini) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Kallawaya wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Ituwata distritupi, Quwasa distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ mitrum aswan hanaq. + +Waqaypampa pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Waqaypampa +Waqaypampa pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Huacaybamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Waqaypampa llaqtam. + +T'arata pruwinsya +T'arata pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta T'arata +T'arata pruwinsya icha Esteban Arce pruwinsya (kastilla simi: Provincia de Esteban Arce / Tarata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, juk pruwinsyam. Uma llaqtanqa T'arata llaqtam. +Mayukuna: Jaya Mayu +Quchakuna: K'ichkiqucha +4 Saqapampa munisipyu 4.718 Saqapampa 636 +T'arata pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [3] +Saqapampa munisipyu +Saywitu: T'arata / Esteban Arce pruwinsya + +Paqarisqa Piruw, 31 ñiqin anta situwa killapi 1929 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: La Palabra del Mudo +Julio Ramón Ribeyro Zúñiga (* 31 ñiqin chakra yapuy killapi 1929 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1994 watapi wañusqa Lima llaqtapi), huk piruwanu qillqaqmi karqan. + +Waqachina icha Takina nisqaqa takinapaq, taki kapchiyta ruranapaq llamk'achinam. +Kaymi huk waqchinakuna (kastilla simipi sutinkunapas): +1 Phukuna waqachina +1.1 Qiru phukuna waqachinakuna +1.2 Lata phukuna waqachinakuna +2.2 Phiskuna waqachina +Phukuna waqachina[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qiru phukuna waqachinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Inlish pinkuyllu +Rachina waqachina[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Phiskuna waqachina[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Puywanku (Yatana phukuna waqachina) +China llaqtap sirinkankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Folk waqachinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Q'asa nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Qasa pachapi chhullayasqa sach'a-sach'a. +Qasa nisqaqa ima ancha chiri kaqpas, ahinataq qasa mit'apim, 0 °C nisqamanta aswan pisi llaphiyuq. Qasapiqa yaku chullunkuyanmi. + +Aswan hatun llaqta Karakas + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Grisya). +"Wat'a (Grisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chanchamayu nisqaqa Piruw mamallaqtapi huk mayum, Hunin suyupi, Chanchamayu pruwinsyapi. + +punchaw p'unchay p'unchaw ‹di› +Mikhunaqa manas allinchu karqan. = Il past n'ha betg gustà. + +Runa Simi: Taki kapchiy + +Kunan Hatun P'unchay Kan. + +alphabet in Quechua: Siq'i llumpa + +Llaqta Hotel - Lima, Perú + +Na diné rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. +Na diné rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Chincha Awya Yalapi. +Tlingit simi: 700 rimaqkuna (Michael Krauss, 1995) +Eyak simi: 2008 watapi wañusqa +Athapaska rimaykuna +Chincha athapaska rimaykuna +Apachi rimaykuna (Urin athapaska rimaykuna) +Awya Yala rimaykunap ayllun + +tantarishkanchik, apuk, pushak, yachachikkuna, wawakuna, yayamamakuna, + +Grimm sutiyuq wawqikunaqa, Jacob, Wilhelm sutiyuq, iskaynintin aliman simi yachaqsi, runallaqta willakuy pallaqpas karqan, Grimm willakuykuna (Grimms Märchen) nisqap pallaqninsi. Karl Lachmann, Georg Friedrich Benecke sutiyuq runakuna hina, Aliman simi yachay (Germanistik) nisqap kamariqninkunas nisqa. +Indu iwrupiyu rimaykunap kururayninmantas hamut'arqan, iskaynintin kunkalla wakinyay nisqamanta k'uskiykuspa - germanu, hanan aliman wakinyaymantas. +Grimm wawqikunaqa kay waqintinsi karqan: +Jacob Grimm (4 ñiqin qhulla puquy killapi 1785 watapi paqarisqa Hanau llaqtapi, 20 ñiqin tarpuy killapi 1863 watapi wañusqa Berlin llaqtapi), +Wilhelm Grimm (24 ñiqin hatun puquy killapi 1786 watapi paqarisqa Hanau llaqtapi, 16 ñiqin qhapaq raymi killapi 1859 watapi wañusqa Berlin llaqtapi). +Kaymi Grimm wawqikunap huk pallasqan willakuykuna: +Willakuykuna runaq wayqikuna (Grimm wawqikunap pallasqan tawa willakuykuna qhichwa simiman t'ikrasqa). Deutsche Botschaft in Lima, 2009 +Katiguriyakuna: +Qillqaq (Alimanya) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:37, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Qachu yura, Wiru yura rikch'aq ayllu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musika. +"Musika" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Ñit'isqa phiruru +Ñit'isqa ñawra phiruru + +Urunquta icha Hurunquta (Oroncota) nisqaqa huk mawk'a llaqtam, Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, José María Linares pruwinsyapi, Puna munisipyupi, Turuchipa kantunpi. +El Pedregal (mawk'a Inka llaqta, Urunquta ñiqpi) +Inkarry Muqu (mawk'a Inka llaqta, Urunquta ñiqpi) + +Wallamarka Wak'a, San Isidro distritu, Lima pruwinsya +Tiyay Lima pruwinsya, San Isidro distritu +Wallamarka Wak'a (Huaca Huallamarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Lima pruwinsyapi, San Isidro distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wallamarka Wak'a. +Mawk'a llaqta (Lima pruwinsya) + +Runa ñit'inakuy - runa / km² (inei 2005) +Taqna nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Taqna suyup uma llaqtanmi. +Llaqta (Taqna suyu) +Llaqta (Taqna pruwinsya) + +3 chaniyuq tikraykuna t'aqana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kachi qucha nisqaqa kachisapa yakuyuq qucham. Ch'akisqa, manaña yakuyuq kachi quchataqa kachi-kachi ninchikmi. + +PE-LMA Municipalidad Metropolitana de Lima Lima llaqta suyu Lima hatun llaqta municipalidade + +p'itisqanchik + +Jisq'on kay rimay (9) +Tukuy runaspata atiynin tian munasqanman jina llank'ananpaj, maynejllapipis llank'aspa kaswayninta mask'ananpaj, llank'aspallapunitaj kawsakuyman; chay llank'asqanmantatajri yupachikuyta, llank'ay patapitaj wasinpitaj runa jina kawsakuyta atinanpaj. +Mana ujllachu, tukuy atiyniyoj kanku samarinkunankupaj samarikusaspataj munaynillanku ruasqa kunanpaj, ña ruanasninta junt'aykuspaqa pillapis atiyniyoj mana munanpaj, ruasqan patapi asllawan unayta llank'anallantapuni munanqanku chayqa. Watapi uj kuti samarikuy mit'a kanqapuni, chay samarikuy mit'amantapis llank'aj runa qolqeta jap'inapuri tian, samarikuy mit'atinta lllank'anmanpis karqa jina. + +Thupa 'Inka Yupanki (1471–93) Topa Inca Yupanqui Qhapaq + +Runa Simi: Enrique Baldivieso pruwinsya + +Hallka k'iti kanchar +Commons katt'ana uñnaqa Pallasqa jisk'a suyu. + +Asulun icha Patu (Anas platyrhynchos) nisqaqa Chincha Awya Yalapi, Iwrupapi, Asyapipas kawsaq huk pilim. Chinaqa ch'umpim, urqutaq yuraqmi, q'umir kunka umayuqmi. + +Uma llaqta San Juan Lupikancha +San Juan Lupikancha distritu (kastilla simipi: Distrito de San Juan de Lopecancha) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi , Luya pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Juan Lupikancha llaqtam. + +Manuripi-Heath Amarumayu sallqa kawsay mamallaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Pando suyu, Manuripi pruwinsya, Mayutata pruwinsya +Manuripi-Heath Amarumayu sallqa kawsay mamallaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional de Vida Silvestre Amazónica Manuripi-Heath) suyuqa amachasqam kachkan, Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, Manuripi pruwinsyapi, Mayutata pruwinsyapipas. +www.birdlife.org / Manuripi-Heath Amarumayu sallqa kawsay mamallaqta risirwa (kastilla simi) +Karu puriy (Pando suyu) + +Paqarisqa Italya, 21 ñiqin kantaray killapi 1725 watapi, +Wañusqa Chiksuyu, 11 ñiqin pawqar waray killapi 1798 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Histoire de ma vie +Giacomo Casanova sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin ayriway killapi 1725 watapi paqarisqa Venezia llaqtapi - † 4 ñiqin inti raymi killapi 1798 watapi Duchcov wañusqa llaqtapi), Italya mama llaqtamanta qillqaqmi Yachay wayllukuqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Giacomo Casanova. +Venezia llaqtapi paqarisqa + +Qataqura (kastilla simipi: Catacora) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, José Manuel Pando pruwinsyapi, Qataqura munisipyup uma llaqtanmi. +Saywitu: José Manuel Pando pruwinsya + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Makiyasiq (Kuba). +"Makiyasiq (Kuba)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Makiyasiq (Mama llaqta) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:de-2. +"Ruwaq:de-2" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yupana. +"Yupana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Hunt'a yupay +Piyanupa tiksiqallaykuna +T'ikrasqa yupay + +Linsur (kastilla simipi: Linzor) nisqaqa huk nina urqum Buliwyapi (P'utuqsi suyu, Urin Lipis pruwinsya, San Pawlu Lipis munisipyu, Hatun Qitina kantun) Chili mama llaqtapipas, Antofagasta suyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.680 mitrum aswan hanaq. + +Suyukuna: uralan Watimala +Kaqchikel simi (Kaqchikel Ch'ab'äl) nisqaqa Watimala mama llaqtapi huk rimaymi, Kaqchikel runakunap rimasqan, Maya rimaykunaman kapuq. + +Ch'isi, kichwapi Chishi nisqaqa p'unchawpa puchukayninmi, inti manaraq yaykurquptin ichataq yaykuchkaptin. + +Waylla (aymara simi Stipa obtusa[3] juk laya ichhu,[4], kastilla qillqaypi Guailla, Huailla) nisqaqa Antikunapi, Buliwyap Kunti Wallanpi, huk urqum, Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, Daniel Campos pruwinsyapi, Llika munisipyupi, Canquella kantunpi,[5] Chili mama llaqtapipas, Tarapaka suyupi. Pikchunqa mama quchamanta 4.923 mitrum aswan hanaq. +↑ Llika munisipyu: yupaykuna, saywitu Waylla urquwan + +Allpapura hatun qucha, satilitimanta rikusqa +Allpapura hatun qucha, Chawpi hatun qucha icha Miditiranyu (latin simipi: Mare Mediterraneum) nisqaqa Asyap Iwrupap Afrikap chawpinpi huk hatun qucham, Gibraltar k'ikllupiqa Atlantikuwan t'inkisqa, Dardanilapitaq, Marmara quchapi, Bosporuspi Yana hatun quchawan t'inkisqa. + +Kukachakra distritu (kastilla simipi: Distrito de Cocachacra) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Islay pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Kukachakra llaqtam. + +Tukri llika tiyaynin (Inlish simipi) + +Quéchua : hatun llaqta (qu) + +Runa Simi: Qiwlla + +Runa Simi: Cali, Santiago de Cali nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam, Kawka qhichwa suyupi (Valle del Cauca). + +Chili Suyu (Aymara) +Runa Simi: Chili + +quwiki Waysallpu yura rikch'aq ayllu + +dbr:Awqa_Pallqa +dbr:Janq'u_Llaqa +dbr:Huch'uy_Tipiqucha +dbr:Llaqta_Qulluy,_Acoria +dbr:Llaqta_Qulluy,_Conayca +dbr:Llaqta_Qulluy,_Tayacaja +dbr:Llaqta_Qulluy,_Vilca +dbr:Mawk'allaqta,_Espinar +dbr:Qhapaq_Kancha +dbr:Pikillaqta +dbr:Titiqaqa_(Cusco) +dbr:Llamachayuq_Qaqa + +quwiki Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa + +Atiy nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Runap imatapas rurayta, imatapas llamk'ayta atiynin, qhaway kamakuy; +Awqanakuypi huk runakunap atiynin, qhaway atipay; +Huk runap icha huk runakunap huk runakunata imatapas rurachiyta, uyarichiyta atiynin, qhaway atiyniyuq kay; +Huk mit'api icha pachapi imatapas rurayta atiy, qhaway arpay; +Huk runaman, huk runakunaman ch'utispa ima millaykunatapas ruray, k'iriy, wañuchiy, qhaway atipakuy. + +"Llaki tukuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +4° Huñusqa Nasyunkuna Sikritaryu +1 ñiqin qhulla puquy killapi 1972 watapi – 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1981 watapi +Kurt Waldheim ( * 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1918 watapi paqarisqa Sankt Andrä-Wördern llaqtapi - 14 ñiqin inti raymi killapi 2007 watapi wañusqa Wien llaqtapi). Awstiriya mama llaqta taripay amachaq, pulitiku wan diplumatiku qarqan. +8 ñiqin anta situwa killapi 1986 watamanta 8 ñiqin anta situwa 1992 watakama ñawpaq kuti Awstiriyapa Umalliqnin karqan. +Wiñay kawsay (Awstiriya) +Huñusqa Nasyunkuna Sapsi Sikritaryu + +Uma llaqta Maryatana +Maryatana distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Mariatana) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waruchiri pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Maryatana llaqtam. + +Wañusqa USA, New York +Rurasqankuna Kawsay chaqllisinchiq wan qillqaq +Aswan riqsisqa qillqasqan: Ciclo de Trántor +Isaac Asimov, /ˈaɪzək ˈæzəmɑf/ (rusya simipi: А́йзек Ази́мов (Áizek Azímov), И́саак Ози́мов (Ísaak Ozímov), sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi paqarisqa Petrovichi (Smolensk Oblast) llaqtapi Susyalista Suwit Republikakunap Huñunpi - 6 ñiqin ayriway killapi 1992 watapi wañusqa New York llaqtapi ), huk Rusya- USA mama llaqtamanta Kawsay chaqllisinchiq wan qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Fundación nisqa kawsay rikch'anmi karqan. +Kawsay chaqllisinchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Pampa rikuy. +Pampas nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk llaqtam, Tayaqaqa pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Tayaqaqa pruwinsya) + +Isaac Manuel Francisco Albéniz y Pascual sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin aymuray killapi 1860 watapi paqarisqa Camprodón llaqtapi - 18 ñiqin aymuray killapi 1909 watapi wañusqa Cambo-le-Bains llaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq takichaq wan yatana qallwa waqachiqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Isaac Albéniz. + +Balsa Puerto distritu (kastilla simipi: Distrito de Balsa Puerto) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Hanaq Amarumayu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Balsa Puerto llaqtam. + +Runa Simi: N + +Édouard Manet Ransiya mama llaqtayuq llimphiq + +Runa Simi: San Miguel pruwinsya + +quwiki Kuyuchisqa siq'isqa + +[17] Diaz Cajas G. (2008). Kichwa Runa Llaktakunapak Ñawpa Rimaykuna. Yanapakkuna – Iluman uyachik antapi llamkakkuna. + +Awya Yala Wawgeykuna* + +Runa Simi: Tupi rimaykuna + +Runa Simi: Runa sutip rantin + +54.80.68.137 sutiyuq ruraqpa llamk'apusqankuna - Wikipidiya +54.80.68.137paq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +Manam kay hina hukchasqakuna kanchu. +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/54.80.68.137" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Uma llaqta Tepic +Nayarit suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Nayarit), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Tepic llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nayarit suyu. + +Kay mama llaqtakunapi: Albanya, Kusuwu +Albanya simi (Shqip, gjuha shqipe) nisqaqa Albanya mama llaqtap rimayninmi. Suqta hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Suntur (mawk'a llaqta) - Wikipidiya +Sondor, Paqucha distritu, Antawaylla pruwinsya +Tiyay Apurimaq suyu, Antawaylla pruwinsya, Paqucha distritu +Suntur (Sondor) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk mawk'a llaqtam Apurimaq suyupi, Antawaylla pruwinsyapi, Paqucha distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suntur (mawk'a llaqta). +Mawk'a llaqta (Apurimaq suyu) +Karu puriy (Apurimaq suyu) + +Janq'u Quta (Altu llaqta) - Wikipidiya +Wayna P'utuqsi urqu Janq'u Qutawan Chakaltaya urqumanta rikusqa +Janq'u Quta (aymara simi janq'u yuraq, quta qucha,[2] "yuraq qucha", kastilla qillqaypi: Jankho Khota, Jankho Kkota, Janko Khota, Janko Kota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Qhapaq Wallapi, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Altu llaqta munisipyupi, Wayna P'utuqsi urqup urayninpi, Milluni quchap chinchay antinpi. +Janq'u Quta (Chuqiyapu), Chuqiyapu munisipyupi + +Papa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Papa yura rikch'aq ayllu (familia Solanaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk papa hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Papa yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Papa yura rikch'aq ayllu + +Jürgen Grabowski sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin anta situwa killapi 1944 watapi paqarisqa Wiesbaden llaqtapi - ), Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aq'mi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jürgen Grabowski. + +Rómulo Gallegos sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Rómulo Gallegos sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Rómulo Gallegos sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Biniswila) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu muk'usqa +Tikraynin muk'usqa Kastillanu simipi: + +Pasurapa (kastilla simipi: Pasorapa) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi, Quchapampa suyupi, Narciso Campero pruwinsyapi, huk llaqtam, Pasurapa munisipyup uma llaqtanmi. +Buliwyapi llaqtakuna: Yupaykuna (World Gazetteer) +Pasurapa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +17 ñiqin anta situwa killapi 1944 watapi – 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1952 watapi +Sveinn Björnsson sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin hatun puquy killapi 1881 watapi paqarisqa København llaqtapi - 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1952 watapi wañusqa Reykjavik llaqtapi) huk Islandya mama llaqta taripay amachaq pulitiku karqan. + +Nata nisqaqa lichip hawanpi kaq wirasapa kaqninmi. +Qaywisqa natataqa pastilwanmi qaranku. Natamantaqa huk añakakunatam ruranku. +Natamantaqa sinchita qaywispa mantikillatam ruranchik. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'askay + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chawpi Aphrika Ripuwlika. +"Chawpi Aphrika Ripuwlika" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iki +Tikraynin k'iki Kastillanu simipi: + +Mono = K'usillu + +Qusqu hatun llaqta napaykuykim! (Inka qhapaqkunap puriqkunappas Qusqu llaqtaman napaykusqan) +Chunka hukniyuq ñiqin p'unchawpi Hunyu killapi 1984 watapis, chunka qanchisniyuq ñiqin Decreto Municipal ñisqawansi kay takiqa Qusqu llaqtap willka takinsi tukurqan. 1944 watapi, huk ñiqin Inti Raymipis, Qusqu llaqtamanta harawi kamayuqkunas Luis Nieto-wan Roberto Ojeda Campana kay haylli takitaqa rurarqan. +Runasimipi (Qusqu-Qullawpa oficial ñisqa qillqayninpi) +Qusqu, Qusqu, willkasqam sutiyki. +llaqtakunam much'aykusunki. +Pachakutiq Inka, Qusqu llaqtaman +Apu Ullantay, Qusqu llaqtaman +Ay Qusqu, ay sumaq llaqta, +chay qhasquykita q'araqta, +Runasimipi Llaqta Takikuna + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Emilia-Romagna) + +Kecsua (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Ayti (mama llaqta) + +Runa Simi: Sintinu + +Jisq'on kay rimay (9) +2. Sajramantaqa mana pij kapuyninpis t'ojpisqa kanqachu. +1. Tukuy runaspata atiynin tian munasqanman jina llank'ananpaj, maynejllapipis llank'aspa kaswayninta mask'ananpaj, llank'aspallapunitaj kawsakuyman; chay llank'asqanmantatajri yupachikuyta, llank'ay patapitaj wasinpitaj runa jina kawsakuyta atinanpaj. +2. Ujkunawan khuska llank'ay patapi ruasqanmantaqa, pillapis a tiyniyoj kikin lllank'asqanmatna, ujkuna jap'isqankuman jina kikillantataj yupachikunanpaj. +Mana ujllachu, tukuy atiyniyoj kanku samarinkunankupaj samarikusaspataj munaynillanku ruasqa kunanpaj, ña ruanasninta junt'aykuspaqa pillapis atiyniyoj mana munanpaj, ruasqan patapi asllawan unayta llank'anallantapuni munanqanku chayqa. Watapi uj kuti samarikuy mit'a kanqapuni, chay samarikuy mit'amantapis llank'aj runa qolqeta jap'inapuri tian, samarikuy mit'atinta lllank'anmanpis karqa jina. + +Quechua: p'uchqu (qu) + +400 0 _ ‎‡a Amerigo Vespucci‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq qhatuq‏ + +quwiki Arches mamallaqta parki + +sikakunaniddo.com +sikakunanidl.com +sikakunanidop.com +sikaqkunanido.com + +Chakana tuktuyuq rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Kintu tuktu-tuktu icha iskay kintu tuktu-tuktu manam tiyana raphiyuqchu.. Tuktunkunaqa iskay yumanayuqmi, tawantin raphimuyum, wach'illam, chakana hinam. Tawantin wayta raphinkunaqa qispillan, hinallaqtami tawantin akilla raphinkuna, iskay muyupim. Suqtantin sisa raphinkuna iskay muyupim. Hawa sisa muyuqa chutu iskayniyuqmi, ukhu muyutaq tawa suni sisa raphiyuqmi. Ruru raphintinqa hawa tiyaqmi, ch'ulla icha iskay q'illayuq. Iskay puquna ruru raphim.. Tuktu minuywanqa kay hinam: ... + +36Chaymanta kusa achka runa pasaqta syintirqa, tapukuran imataq pasayan nir. + +Lakachu icha Iskaysillp'i (Bivalvia) nisqakunaqa alli-allillamanta suchuq, ch'iñicha kawsaqkunata mikhunapaq yaku hurquspa suysuq, iskay isku rumi sillp'iyuq llamp'ukakunam, yakupi kawsaqkuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lakachu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Lakachu + +Ispay, Qusqu-Qullawpi hisp'ay (jisp'ay), kichwapi ishpay nisqaqa kurkumanta ispa hich'aymi. Qhariqa sayaspa ullunwanmi hisp'an, warmitaq chukuspa rakha ñiqpi kaq ispana hutk'uwanmi. Warmip ispana ñanninqa aswan pisillam. +Sallqapiqa, ayllu llaqtachakunapipas hawapim ispanchik. Hatun llaqtapitaq ispana wasi, ispana, akana ukhukunam kanku. + +Katiguriya:Nobel suñay - Wikipidiya +Katiguriya:Nobel suñay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nobel suñay. +"Nobel suñay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna q'aytu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kaylluma pruwinsya - Wikipidiya +Qullqa qhichwapi +Uma llaqta Chiway +Kaylluma pruwinsya (aymara simipi: Kaylluma jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Caylloma) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chiway llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa +Pruwinsyapiqa kastilla simita, [[qhichwa simi]ta rimanku. +Corryocactus brevistylus, Wanka llaqtapi + +Sung Jae-ki(Korianu simipi: 성재기, hanja simipi: 成在基), (* 8 ñiqin chakra yapuy killapi icha 9 ñiqin ayamarq'a killapi 1967 watapi paqarisqa Daegu, Uralan Hansuyu llaqtapi - † 26 ñiqin anta situwa killapi 2013 watapi wañusqa Mapo, Siul llaqtapi[1]). huk Uralan Hansuyupa mama llaqta Human right activists and Civil activists[2], Liberalism philosopher qarqan. + +4 chaniyuq tikraykuna q'ayma kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kiru ismu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Ayllu llaqtakunamanta (cantos cristianos tradicionales en quechua, villancicos-pas ñisqa) Dyusta yupaychanapaq takikuna +Apu Taytayku khuyapayawayku (Kyrie eleison) (Takina qillqasqa - Melodía) +Ñust'akunap takin +Siwansituy (Takina qillqasqa - Melodía) +(Villancico ñisqa, Jesuspa yurisqan, Nawidad ñisqa pachapi takisqa.) +Ichhu k'irawpi, rit'i sawnayuq, +Rit'ipi ratasqa, intip k'anchanqan +(Hukpas villancico ñisqa, Jesuspa yurisqan, Nawidad ñisqa pachapi takisqa.) +Hatun k'anchaynillaykiwan +(Siñurpa sinan ñawpa pachapi takisqa mañay) +Kunanqa manam tanta kaypi kanchu, +Maskhamusqayki sunquy k'irisqa +Chawpi tutata kay pachapi k'anchaqta. +Wiñay k'anchaq, phanchiq quyllur +Qanchis awqa wach'ikuna + +quwiki Bautista Saavedra pruwinsya + +Chaypacha pasasarqa uj kuntur. Wawata rikuspataj, oqharin, thapanman apakapun. Chaypitaj wawataqa uywakun. Suamun mayuspi t'ajsasqankumanta p'achitasta, chaywan uywan, cabrataj ñuñuchin, chaywan kakun wawaqa. +"Ujtawanchu jaku ripuna? Qori Chujchita, jaku ripuna!" nin. Mana kasunchu Qori Chujchaqa. Q'umpuriyasan chay urapi. Chaymantaqa nin: "Mana ripuy munanki chayqa, kunan upirparisqayki!" nin. Wirkhipataman wichariykuytawankama, kunturqa upirparin, ripuntaj. +Ashqataña q'aytu morq'osta khuskarqa sapa dia, qhawarintaj q'aytu morq'osta: "Kay ch'isi cinturanman wataykusaj, qhawasajtaj maynintachus llojsipun." Jinatataj chay ch'isi cinturanman mayt'uykun uj q'aytuta. Paytataj puñuy jap'in. Q'ayantin paqarintaj q'aytu morq'oqa qhepakusqa uj kinsa brazada jinallaña, llojsisqataj ventana k'ajllunta. Ventana k'ajlloqa karqa maki morq'ojinalla, chayninta q'aytoqa risarqa. Payqa umacharikun: "Imaynata kayninta llojserqa? Kayjina asegurasqa, mana llojsiyta ni yaykuyta atinmanchu ni misiypis. Uj ratunmanta mamanta wajyarqa: "Mamáy, ama jinachu kay, llojsichiway, ari, kaymanta." nispa rogakorqa unayta. Albertinataj nerqa: "Ama, wawáy. Tatayki wañuchiwasun." Payqa rogakullanpuni, punkuta kicharikunankama, "Uj ratitu llojserqosaj" nispa, llojsin, q'aytuta q'ewispa rin, karuta. Unaysitumanta tarin q'aytoqa chinkakusqanta uj wayq'oman, chay ukhupitaj uj katari iskay umasniyoj qhorqorisasqa lump'ulla, qhorqorisasqa. Payqa mancharikuytawan, q'aytuta p'itirpariytawankama, apuraduta ripun, chinkaykun wasin cheqanta. Mana diamantapacha payqa wajjinaman variapun, manaña kikinchu. Wasi ukhuman wisq'aykuchikuytawankamaqa, t'ukurin: "Wawasneyqa imayna kanqanku. Semanamantaqa astawanña decidikun; tatan yaykumojtinkama, reparan onqosqa kasqanta, manchay rabiasqataj tapun: "Imaynatataj onqosqa rikhurinki llavesqa kasaspa? Maqanayajtintaj, demonioqa Paulinoman tukusqa rikhurin, tatantataj nin: "Qanqa ni jayk'aj llujchiyunkichu." Tatanqa llojsiytawankama warminta waqan "Qan consientenki" nispa. Ajinata tiempo pasan, Paulinoqa alma y cuerpo chinkarqa, unayña, q'alata tatasnin waqaspa mask'arqanku. +Kumpa Conejitotaj kuticherqa: "Manachu yachanki? Kunan dia nina paramonqa." nin "Chayrayku noqa kay jusk'uta allasani, ukhuman yaykunaypaj, mana ruphanawanpaj." nispa. +"Iyau!" nisqa Kumpa Conejo "Kay jusk'uta allapusqayki, ladoykipitaj waj jusk'uta allakusaj noqapaj. Yaykumuy, a! Qhataykusqayki kay k'aspiswan kay jallp'awan ima, sumajta jark'akunaykipaj." +"Arí, walejlla kasani." nisqa Kumpa Antoño chay jusk'u ukhumanta. +"Ari, ciertopuni." nisqa Kumpa Conejo, "Yanapariway, a. Noqa unaytaña kaypi sayasani. Manapuni uj semanata mikhunichu. Anchá yarqhawan. Rumita sujetaripuway, a! Ama jinachu kay, Kumpa Antoño! Chaymanta kutimusaj, chanta mikhuwanki, a." +"Bueno…" nisqa Atoj Antoño, "noqa mana malochu kani, yanapasqayki, chaymanta pero, mikhusqaykipuni!" nispa nin. +"Bueno, Kumpa Antoño, kunanqa aguantanayki tian," nisqa ari, "imaraykuchus kunanqa simisituykitaqa siraykusaj juch'uysitullata silbarinaykipajjina." nisqa ari. "Ya está, Kumpa Conejo, aguantasaj chaytawanpis." nisqa ari. +Lorenzo loritotaj yacharqa maypichus wawan kasqanta. Enemigon karqa mamanpata. Patiuman uj sach'itaman yaykusqa. Chaymanta maman q'ala phiñasqa "Q'omer q'echa!" tukuy imata tratasqa rumistapis imallatawanpis chhanqasqa, y Lorenzo "Noqa yachani maypichus kasqanta wawaykita, ja, ja, ja!" nisqa. Chaymanta Lorenzitota tapurisqa "Maypitaj kunan waway, willaway ari!" nisqa. "Uj qaqa chankapi." Nisqa. "Ay, Lorenzito, qan pusampuway wawayta!" nisqa "pagasqayki" nisqa. Chaymanta risqa Lorenzito qaqaman Sabastaman. Iskay wawitayojña kasqa Sabastaqa. Cundur uñitas. "Sabasta!" nisqa "Lorenzo!" nisqa. "Sabasta…!" "Lorenzo…!" "Kunan kay wawastaj imanasuntajri?" Sabasta Cundurta kachasqa ninaman, kankanankupaj, i cundurtaj risqa, y chaykamataj Lorenzo: "Noqa kunan q'episqayki." Pero kay wawaitasniytarí imanasuntaj?" nisqa. Lorenzotaj nisqa: "Wañurachinalla." Ujta wañuchisqa, ujtaj uj k'uchuman ayqekusqa, y cundur chayamunanpaj manaña Sabasta karqachu. "Unaytaj Mamayta q'epirikapun Lorenzito, hermanuyta wañuchin. Noqataj ayqerqani kay k'uchuman." Y chaymantataqa: "Karaju! Jap'isaj Lorenzituta, wañuchisaj." nisqa. Y chaymanta uj machu kundurman willaj risqa cundur, chay machu cundurta nisqa: "Jaku, mask'amunanchej, y Lorenzitutataj wañuchisunchej." Sabastataj tarisqanku wasinpi, y Sabastataj phullu ukhuman pakaykusqanku. "Warmiyta qopuwaychis, Sabasta warmiy!" nisqa. "Mana kaypichu. Waway chinkasqa." nisqa. "Si mana rikuchiwanki chayqa, wawaykita manaña rikunkichu!" Techumanta "qar, qar, qar" nispa techu patamanta, y chaymanta ripusqa, y ripojtinkamataj, phulluta taparasqanku y wawantataj tullullataña rikusqa. Upirikapusqa cundurqa. +Jaqay Capinota llajtapi uj sipas tiakusqa Gabina nisqa. Chay Gabinatataj churasqanku escuelaman, chay sipastajri mana kosachu karqa estudiospaj, estudiunpaj. Examen qona kasaspa chaypitaj ayqerikapusqa uj orqoman Poqotayka nisqa chay Capinota chaypi. Chay Poqotaykakama ayqerispapis chay ch'illkas ukhupi pakaykusasqa nin chay Gabinaqa, chay pakakusajtintaj ch'illka ukhumanta llojserqamuspa qhawamusasqa, nin, chaypitaj jatun alqo chukusasqa, nin, payta qhawaspa, chanta payqa mancharikusqa "Ima kay chhikan alqo kanmanri?" nispa. Chay alqoqa wakajina jatun jatunmantaqa. "Ima chay chhikan alqori?" nispaqa, qhawakullasqa, qhawarispaqa, chay wasantataj qhawarikusqa, chaymantaqa "Icha pipis jamusanman" nispa, chaypitaj ni pi kasqachu. Chanta chay rato kutirimusqa, kutirimuytawan chinkapusqataj chay alqoqa. +Jina chinkapojtintaj, payqa, mana astawan mancharikuspa, "Maymanchus ripun?" nispalla payqa, astawan patata wicharispa, chay orqomantataj rikusqa uj llajtitatajina chay urapi. Ñaupa Inkaspaj chay raqay wasisnin karqa, achayta rikusqa, chaymanta uraykusqa payqa. Uraykuspataj qhawasasqa chaypeqa. K'achitu kasqa, nin, manchay k'achitus kasqa rumi llajllasqas wasis kasqa, ajina uj chuwas, mankas, chullpas, imaymana kasqa chaypeqa. Jina qhawasasqaqa chaypitaj wichay ladunpitaj tiakusqa uj runa, Akino Machu nisqa runa. Chay Akino Machutaj nisqa ari: "Ama kaykunata qanqa llujchinkichu ari. Kay llujchejtiykikamaqa, chullpa tullu jamuytawankama apakapusonqa" nejtintaj nispa nisqa. Gabinataj mana creesqachu "Imaynata noqata apawanman tullurí?" nispa payqa llujchisqa ari. Ujtawan llujchisajtillantaj, uj muyuj wayra jamuytawan makinta pipis oqharisanmanjina, jaqay laduman laq'arparisqa makintaqa. Chaymanta payqa, imillallaraj kaspa, mana cuento qokusqachu, watejmantataj llujchiyasqataj, wayraqa kikillantataj jinarparisqa nin ari. Chaypi k'achitu kasqa tukuy ima chaypeqa. +Kay monte ukhupitaj, chay runa uj warmita tarikusqa. Kay warmintaj ashqa qhari wawasta qorqa uj warmi wawitata ima. Chanta chay warmi wawita uj k'acha sipasman wiñaspa tukorqa. Jatunña kaspataj llakisqa purej kay sipas, nin, montes ukhupi. Uj p'unchay kasqataj, jina purispa, uj mayu kantupi chukuytawan, ñawisninta tejrakorqa uj jatun sach'aman. Chay sach'ataj sutikorqa Ulé, sumachej kulli t'ikasniyoj. "Runachus kanman, munakuyman." payllataj nikorqa. Achuetewan uyanta pintakuspa, suyarqa Ulé chayamunankama. Nitaj qhasimanta suyarqachu. Ujllapi Ulé sach'aqa uj runaman tukuspa chimpaykorqa sipasman. Sipastataj kusisqa munakorqa. Chay ch'isitaj manaña sapan karqachu sipas. Qhepan p'unchaytataj Ulé chinkarqa… Sipasqa manchay llakisqa waqaykorqa, mana kutimunanta yuyaspa. +Chanta, anchata munakusqankurayku, Jallp'a, Pachamamaqa, Uléta wañupusqanmanta kuticherqa. Qosantaj kutiresqa watejmanta ujllaman kutipusqa, "Puñusqaymantasina rijch'arini." nispa. Manchay kusisqa sipas qosanta mat'ita ojllarerqa. Khushka riporqanku, chaymanta monte yanninta ripuspa; chayarqanku uj mayitu kantuman. "Kaypi ujyarisaj." nerqa Ulé, chanta yakuta ujyaj k'umuykuspa, chay ukhupi uyanta uj ispijupijina rikhorqa, repararqataj k'akinmanta aycha faltasqanraj. Chayta rikuytawan, "Manaña qanwan kaymanñachu," nerqa warminta, "kay aychay faltawajtin.", warmintataj anchata waqacherqa. Chayjinata warmin rogasajtinpis, manaña paywan riyta munarqañachu Ulé, nerqataj: "Ripuy, ama wasaykiman qhawaspa! Sach'a laqhes t'akakamojtin, ‘Qosaychá chayqa' ninayki tian." nispa nerqa. +Uj p'unchay mama tigre nerqa Tirita: "Uj yuthu sapallusta mikhuykapusan, chayta chanq'aspa wañuchiy!" nispa. Tiritaj, ch'anqaytawan, yuthoj chupallanta mut'urparerqa, chanta chay p'isqo Tiriman nerqa: Qanqa sumajta kausasqanki chay mamayki wañuchejkuna tigreswan, noqatataj kaypi mana ni ima ruasqaymanta wañuchinayawanki." Chay nisqantataj mana entiendispaqa, Tiri p'isqota nerqa: "Ama ripuychu! Allinta willaway chay nisqaykita!" Taripantaj, chaypitaj chay yuthu willarqa: "Tigres tataykitawan mamaykitawan wañucherqanku. Qantapis mikhuykuyta munarqasunku." ajina nispa sut'inta willaykorqa. +Chay willasqanta yachaytawantaj, "Tatasniyrayku wañuchisaj tigresta." nispa Tiri jurarqa: chanta sach'asman wasarispa, chay tawa tigresta suyarqa. Kinsantin ñaupajpi tigresta wañucherqa, qhepankupitaj jamusarqa chay iskay ñawi uman wasanpi tigre. Rikuytawantaj, Tiri wach'inta kacharqa, mana wañuchispa umphullata ruaspa… Jinataj q'ala phiña tigre Tirita mask'arqa. Tiritaj, ayqekuyta munaspa, sach'as aswan pataman wasarerqa. Sach'astataj qhaparerqa: "Jark'away!" nispa. Intitawan, ch'askastawan "Salvaway!" nispa mañarqa. Killatapis wajyarqa: "Yanapariway!" nispa. Kay qhaparisqasninta uyarispa, killaqa Tirita ojllaykuytawan pakaykorqa uyan ukhupi. +"Mamáy, ama waqaychu. Suyariy tumpa wiñanaykama, chaymantataj ripusun." nispa. +Chay p'unchaytataj mamawan wawanwanqa karuta ayqerqanku mana rejsisqa llajtaman chayanankukama. Jukumaritaj kutirimusqa, rikusqa punku kicharisqata y ni pi chay ukhupi kasqanta. Chay rikuspa t'ukulla qhepasqa; chaymanta, t'ukun pasaytawan, saqesqata rikukuspa, waqarqa; chujchasnintataj t'irakorqa, llakiymantataj asqha p'unchaykunata mana mikhuspa karqa. +"Chayllaman risani." nispa, Mitscha kuticherqa, mana ripunanta willayta munaspa. +Duiktaj chaypi uj mast'a patapi winkukuytawan, ismukorqa; ukhuntaj q'alá khuruswan suwisqa karqa. Wañoj wañojman tukusarqa, sajra kasqanmanta. Chay warmistaj kutimorqanku; kutimuytawantaj, Duikta wañusqajinata rikuspa, asipayarqanku, chaymanta yakuman wijch'orqanku. Chay yakuman wijch'usqanmantataj Duikqa ujtawan sayarerqa, chaymanta chay warmista "wuntutu" jamp'atusman tukucherqa. +Chaymanta Duikpis ñawinta orqhokorqa, paykunajina, chaymantataj yakuman wijch'orqa; chay wijch'usqan ñawintataj uj mayupi wayt'asaj runa oqoykorqa. Anchata phiñakuspa chaymanta uj k'aspiwan chay runasta q'alata wajtararqa; chaymantataj paykunata challwasman tukucherqa. Chayrayku, kunan p'unchaykunakama challwas sillp'as; ajinata qhepakorqanku yakupi wajtachikusqankumanta. +"Warmiwarmi" nisqa cheqaman chayamuytawantaj, mana jaqay ladoman chimpayta aterqachu, chaypi jallp'awan cielowan wisq'asqa punkujina kasqanrayku. Chayta rikuspataj, uj "pica-pica" nisqa k'aspita k'utukorqa, chaytataj "warmiwarmi" chaupinta churaykorqa. Ajinamanta chimpayta aterqa. +Ajinatataj kay callawayaman rikhurisqa Lari-Lari p'isqo, uj chay callawayaj munasqanpaj misk'i takinta chiflaripuspa; chaymantataj chay chiflasqan layqasqatajina kikin callawayaj munasqanpaj kunkanmanjina tukorqa; chay parlayninwantaj "Munakuway!" nisarqa. Kay callawaya runataj kikin munasqanpaj parlayninta uyarispa, "Chimpaykamuy!" nispa nerqa; chaypi sumaj p'eqeñayoj p'isqotaj kutichispa callawayata puñuchiyta munarqa uj wawa puñuchina takita takispa, nillarqataj: "Munasqa Ilikuy, puñuriy makisniy ukhupi; noqa chimpaykipi kasani, misk'i uyaykita qhawaspa; ashqata purerqanki, ancha sayk'usqa kanki; puñullayña!" nispa. Munasqanpaj kunka parlayninta uyarispataj, callawayaqa q'ala llakisqa tukuy qayllayninta mask'arqa; mana munasqanta tarispataj, tatanpaj Lari-Larimanta willasqanta yuyarerqa; chay tatantaj nerqa: "Lari-Lareqa runa kunkata yachapayan, misk'i takistataj takin runas jap'isqasninta puñuchinanpaj; mana ni ima umachallawasqanchejta uyarinachu, kokatataj akullinaqa mana puñunapaj." nispa. +"Ajinata recien ñak'asqa aycha tiapusunki." +Don Migueltaj mana chayman kutichejtin, chay machasqa runaqa qarata oqharerqa qhawarqataj: llik'isqa karqa wasnnejpi kunkannejpipis. Chaymanta pampaman churarqa. +Runastaj uj k'aspista k'utuspa, uj wantunata ruarqanku, chaypitaj runata haciendaman wantorqanku. Chay yanpitaj runaqa wañuporqa. +"Kusikuywan mayoqa yaku k'anchayninwan uyaykita rikuchin." nisqa Juliánqa. +"Chayjina k'achitu takiyniyki!" nisqa Rosario. +Kampupi llank'aspa, chaqrakuna puquchispa, uj qhari warmi wawankunawan ima kawsakusqanku. Ajinata kakusaqtillanku, chay nawpaq p'unchaynin sinchi para p'uñukunamanta jinapuni jich'akusqa. Ch'isiyayllataña tumpata thañirisqa. Ñapis mayuqa chayaykamusqa rumikunata ch'iqunarichispa, qunchulat'a yaku larq'akunanta lluqsispa, q'alatapuni uqhariykusqa sara chaqrata, papata, tukuy chaqra tarpusqata. +Chay qayna p'unchay tardinqa, uj chhika puchuq llant'aqa tukukapusqa. Qhipan p'unchayqa manañapuni ni imayna ch'awjrallapis kasqachu, ninata jap'ichinallankupaqpis, manallataq mut'ipis kasqachu. Warmiqa ama wawankuna yarqhaypi kanankurayku wasimasinman risqa, uj chhika ch'awjrata aynirikuq. Chaykama qusanqa larqa pichaypi muspaykachasasqa, ama chay qunchulat'a yaku, chaqrakunaman yaykuspa lamarparinanpaq, jinapi mana atisqachu llant'aman riyta. +Chay qhipan p'unchayqa, watiq paray qallarillasqañataq, tardillanña tumpata thañiriqtin, qusanqa mana llant'a kaqtin, punchunta, waskata, jachata ima, uqharikuytawan risqa urquman llant'a pallaq. Chayaspaqa rumi pataman punchuntawan waskantawan saqispa, mana ancha t'ula tiyaqtinqa, allin sunqu kaspa, mana phiñakuspalla, atikusqallanta jatuchaq thansa t'ulakunallata k'utusqa. +K'utusaspaqa uj ratu sayaykurispa, qhawarisqa intiq lluqsimunan laduta. Chaypiqa munay llimp'ikunayuq k'uychi urquq patanpi rikhurisqa. Payqa sunqun ukhupi nisqa: Manaña paranqachu. Chantá watiq llant'ata k'utullasqataq. Chaymanta ñawpa k'utusqanta rikuspa, kayniqmanta jaqayniqmanta q'alata tantaykuqtinqa, uj q'ipipaq llant'aqa wakirparisqa. Waskata apamuspa llant'ata liyasqa. Chaymantaqa llant'a q'ipita saqispa, punchunta apamuq risqa. Kutimuspa llant'a q'ipiman qayllaykusaspa, ujllata qhipaman phawamusqa, anchatataq mancharikusqa ari. Chay llant'a q'ipi patapi, uj jatun katari, k'uychi jina llimp'ikunayuq, ch'uwirayasqa puñurisasqa. Karunchakuspa, uj rumi patapi tiyakamusqa. +Ch'isiyaytaña watiq llant'a q'ipiman kutisqa. Chay llimp'ikunayuq katariqa chinkasqa, manaña ni mayniqpi kasqachu, k'uychipis qhawarinanpaqqa chinkallasqataq, parapis kitakapusqa. Wasinpiri, warmin wawankuna ima, suyasasqanku llant'ata, mikhunata wayk'ukunankupaq. Chantá payqa llant'anta q'ipiriyukuytawan wasinman urqumanta jurayk'apusqa. +Chay runa wasinman chayaspaqa, willasqa imachus llant'aman risqanpi pasasqanta. Warmin wawankuna simikichalla t'ukuspa uyarisqanku, ichaqa sunqunku tiyaykapusqa, imaraykuchus katariqa mana antis chay runata khanisqachu, chinkaripullasqa. Wakin runa chayta yachaspaqa, ujman ujman chay ayllupi tiyakuqkunaman yapaykurispa willasqanku. +Kay mancharikuq runaqa, qhari pachalla kasaspa, iskay kinsa simananman, tuta mikhuna pasayta, ch'iyaykuyta wijsan tumpallata nanarisqa. Watiq kinsa tawa p'unchayman nanallasqataq. Chaymanta mashka p'unchayninmanchá upa k'aray nanay purisqa wijsanpi ch'unchulkunanpi ima, puñuqtillan mana nanaqchu kasqa. Chaymanta pacha, sapa ch'isi sinchita nanaq kasqa, puñuy atinankama. Qhipamanqa imapaqñataq tuta p'unchay nanayqa manañapuni thañiqchu kasqa. +Unquqqa uj p'unchay qhawarikusqa ukhunta, wijsan jatun punkisqa kasqa. Warminqa wijsan punkisqata rikuspa, manchay llakisqa jampiriman rispa pusamusqa. Jampiriqa uj k'usu uya machitu kasqa, milluta mañakuytawan, chaywan simin ukhullapi risaspa, unquqpa wijsanta qhaqusqa. Qhaquyta tukuytawan chay milluta k'anallapi nina k'ajaman ch'urasqa. Chay nina k'aja patapitaq manchayta phusullurispa t'impuykusqa. Millu chiriyaqtin jampiriqa makin patapi jap'ispa, tiwjraspa tiwjrarimuspa, t'ukuspa qhawasqa imatapis rikunman jina. +Chay milluqa uj chiqanmanta qhawasqaqa, chay urqu maymanchus llant'aman rirqan, chay kikin kasqa. Chantá jampiriqa unquqta tapusqa, paytaq willasqa, imachus chay +tardi urqu patapi pasasqanta. Jampiriqa aqllasqa kuka laqhita llijlla patapi t'akarispa qhawasqa. Chaypi yachasqa ima unquychus chay runata jap'isqanta. Yachaspaqa unquqta nisqa: Chay llant'a patapi rikhuriqqa mana katarichu, k'uychi karqa. Maypachachus pay mancharikuspa wasaman phawasqa, chaypacha ukhunman yaykusqa. Jampiriqa mana chay jina unquyta jampiyta yachasqachu, mana imata ruwayta atisqachu katari ukhunmanta lluqsinanpaq. Chayrayku nisqa: Mana noqapaqchus kay unquy jampiyqa, mana noqa atisaqchu jampiyta, waqpaqtaq, chay yachaqman riychiq. +Astawan astawan wijsanqa punkiykusqa, tuta p'unchaytaq nanayqa manaña thañiqchu kasqa. Ajinapi warminqa risqa uj layqaq wasinman. Chay warmiri may karupi, urqu k'uchupi tiyakusqa. Chayaspaqa willasqa imaynatachus qusan unqusqanta, sunqu nanayta tuta p'unchay nanaypi kasqanta. Chay tukuyta willasqanta uryarispa, layqaqa yachasqaña ima unquychus qusanta jap'isqanta, qhariyapunanpaqri layqaqa nisqa: Kay unquypaq yakupi t'impuchinayki tiyan, qanchis q'aytuta, qanchis llimp'iyuqta k'uychiqta jina. Chay yaku t'impusqatataq ujyachinayki tiyan. +Unquqpa warminqa usqay usqayta mask'asqa llimp'iyuq q'aytukunata. Ñawpaq simana tarirqusqa phisqata, qhipan kaq simanaqa suqta kaq llimp'iyuqta q'aytuta tarirqullasqataq. Chaymanta qhipamanqa qanchis kaq llimp'iyuq q'aytutata manapuni tariyta atisqachu ni imaynamanta. +Chaykamaqa qusanqa astawan astawan mana alli kapusqa. Wijsanqa anchatañapunitaq punkiykusqa, phatarqunayasasqaña. Nanayqa mana awantay atina kasqa, manallataq ni tuta ni p'unchay thañiqchu kasqa. Mana ni imaynanmanta siriykuyta atiqñachu kasqa, nitaq wijsanmanta, nitaq wasanmanta. +Ñak'aymanta uj tardi, ujnin kaq wasimasin chay llimp'iyuq +q'aytu aparisqa, unquqpa wasinman chimpaykusqa. Chayta jap'irquytawan warminqa tukuy sunqu usqay usqayta t'impurquchisqa qanchisnin q'aytuta llimp'iyuqta, imayna llimp'iyuqchus k'uychi kasqa, ajinata. Chaykamaqa waqcha runaqa wañupunan patapiña kasasqa. Chay yaku t'impusqata qanchis llimp'iyuq q'aytuta apaykunanpaqqa, unquqqa tukurqakapusqaña. +Uj kuti karqa uj wak'a. Kay wak'ataj uj nina orqoj sonqonpi kausakorqa. Uj p'unchaytaj, kay wak'aqa uj k'acha yuraj phuyuta munakorqa, chanta aparqa payta orqonpaj patanman. Mana munarqachu payman ni pi qayllaykunanta. +"Kunan warmiy kaspa," nerqa "orqoy ukhupi wisq'asqa qhepakunayki." + +Runa Simi: Raqta + +T'arata pruwinsyap pulitika rakiynin + +5 chaniyuq tikraykuna mach'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qalla Qhata (kastilla qillqaypi Jallacata) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Waytapallana wallapi, Hunin suyupi, Wankayu pruwinsyapi, Wankayu distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.200 mitrum aswan hanaq.[2] +↑ escale.minedu.gob.pe/escale, Saywitu: Wankayu pruwinsya (Hunin suyu) + +Tiyay Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Hatun Uma icha Hatunpampa (Jatunhuma / Jatunpampa) nisqaqa Piruwpi llaqtapi, Willkanuta wallapi, huk urqum, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Uqunqati distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.093 mitrum aswan hanaq. +Alqamarinayuq icha Qullqi Krus (6.102 m) + +Q'ispi kay nisqaqa imappas achkiyta kikinninta chimpayta saqiyninmi. +Kay imayaykunam ancha q'ispi: + +Trillium qucha, Mount Hood mama llaqta sach'a-sach'a +Uma llaqta Salem +Oregon nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Salem llaqtam. + +Unriya mama llaqtap suyunkuna +Baranya nisqaqa Unriya mama llaqtap huk suyum (megyék). Uma llaqtanqa Pécs llaqtam. + +Wikimidya punku p'anqa + +Cúcuta nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Chawpi Aphrika Republika). +"Pulitiku (Chawpi Aphrika Republika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Luis Cordero Crespo sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin ayriway killapi 1833 watapi paqarisqa Kañar markapi, Ikwadurpi - † 30-Hatun puquy killa 1912 watapi wañusqa Tumipampa llaqtapi) ikwaduryanu hayñi kamayuqsi, pulitikus, kichwa rimaypi kastilla simipipas qillqaqsi karqan. Katuliku Partido Progresista nisqapi wankurisqa kaspa, 1 ñiqin anta situwa killapi 1892 p'unchawmanta 16 ñiqin ayriway killapi 1895 p'unchawkama ikwadurpa umalliqninsi (Mamallaktata Pushak) karqan. +¡Rinimi, Llacta! - Luis Cordero Crespop qillqasqan kichwa harawikuna, kastilla simipi t'ikrasqapas + +(Pichqa-manta pusampusqa) + +"Atam" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Achanqaray + +Runa Simi: Qarawayllu distritu + +María Félix Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaq wan takiq + +Thomas Gainsborough Inlatirra mama llaqtayuq llimphiq + +Aphruasyatiku rimaykuna + +Kichwa Rimaykuna: mayo 2008 + +Guy Pierce wawqiqa, Jehoväpa Testïgunkunata Pushaqkunapitam karqan, y 18 de marzu 2014 watam wanukurqan. + +QUCHA / QOCHA. Mar, laguna + +Runa Simi: Anku-Wallu listritu + +Runa Simi: Sit'i pachahina + +Ben Tre llaqtaqa Witnam mama llaqtap Ben Tre uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ben Tre. + +Qhichwa warmi llama michiq (Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi) +Michiy nisqapiqa uywasqanchikkunatam (llamakuna, paquchakuna, uwihakuna, kawrakuna, wakakuna) wayllakunapi icha punapi chaypi wiñaq qurakunawan, ichhuwan, q'achuwan mikhuchinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michiy. + +Tulkan, Karchi markap uma llaqtan +Karchi marka nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Carchi) Ikwadur mama llaqtapi markam. Uma llaqtanqa Tulkan llaqtam. +Tulkan llaqta Chiles nina urquwan, Karchi marka +Amachasqa suyukuna: El Ángel kawsaykuska amachasqa allpa +www.inec.gov.ec / Markakunap yapayninkuna, Hatun Yupay 2001 +Uma llaqta: Tulkan +Amachasqa sallqa suyukuna: El Ángel risirwa + +Aymara haqaru rimaykuna - Wikipidiya +Aymara haqaru rimaykuna nisqaqa (aymara simipi jaqi = "runa", aru = "rimay, simi"; jaqi aru = runa simi) huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Urin Awya Yalapi, Antikunapi. +Kunan pachaqa iskaylla rimaymi kakun: +Aymara simi, kimsa hunuchá rimaqniyuq, + +20 ñiqin pachakwata - Wikipidiya +20 ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1901 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2000 watapi puchukarqan. +20 ñiqin pachakwatap watankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Kancha nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Kancha (sut'ichana) rikuy. +Kancha icha Kurral (kastilla simimanta: corral) nisqaqa qinchawan, rumiwanpas, ch'ampawanpas, k'aspiwanpas, kichkawanpas huk wichq'asqa allpam. Kanchapiqa uywatam wichq'anchik, kaqtaq qinchapi chakrakunatapas hark'anchik. +Wari kancha ( parque natural) hatun purun allpa saywayuq; uywakuna, yurakuna, sachakuna mirananpaq. + +Tiyay: Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Ichhupampa distritu, Lari distritu, Qupuraki distritu, Tuti distritu +Mismi (kastilla simipi: Nevado Mismi) nisqaqa Piruwpi, huk rit'i urqum Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Ichhupampa distritupi, Lari distritupi, Qupuraki distritupi, Tuti distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.597 mitrum aswan hanaq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'inti +Tikraynin k'inti Kastillanu simipi: + +(Chichi Qhapaq-manta pusampusqa) +Ch'ichi Qhapaq (kastilla qillqaypi Chichicapac, Chichiccapac, Chichicápac, Chichijapac, Chichi Cápac) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum,[2] Kallawaya wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Ayapata distritupi, Makusani distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.510 / 5.614 mitrum aswan hanaq. + +Habakukpa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Habacuc) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Habakukpa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Habakukpa qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Habakukpa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Habakukpa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Habakukpa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +2 chaniyuq tikraykuna ura kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay: P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya, Qimis munisipyu +Sarapuru (kastilla simipi: Sarapuro) nisqaqa Antikunapi, Buliwya suyupi, huk nina urqum, Buliwyap Kunti Wallanpi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qimis munisipyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400+ mitrum aswan hanaq. + +K'uyu nisqaqa huk llimphim. K'uyu achkiyqa 380-manta 430-kama nanometro pillunyayuqmi. + +Qiqlla (mineral) nisqaqa ima sallqapi kaq t'inkisqapas, runap llamk'ananpaq. + +Quechua: rikch'ay + +13 = Chunka kimsayuq +15 = Chunka pichqayuq +16 = Chunka suqtayuq +26 = Iskay chunka suqtayuq +28 = Iskay chunka pusaqniyuq +45 = Tawa chunka pichqayuq +56 = Pichqa chunka suqtayuq +500 = Pichqa pachak +3000 = Kimsa waranqa +4000 = Tawa waranqa +5000 = Pichqa waranqa +6000 = Suqta waranqa +7000 = Qanchis waranqa +8000 = Pusaq waranqa +9000 = Isqun waranqa +1953 = Waranqa isqun pachak pichqa chunka kimsayuq +1786 = Waranqa qanchis pachak pusaq chunka suqtayuq + +orchid in Quechua: Hillurina yura rikch'aq ayllu + +400 0 _ ‎‡a Pancho Villa‏ ‎‡c Mishiku mama llaqtayuq ankalli pulitiku‏ + +Estado Plurinacional de Bolivia (); Tetã Hetãvoregua Volívia (); Buliwya Mamallaqta (); Wuliwya Suyu (); Capital: Sucre: Largest city: Santa Cruz de la Sierra + +quwiki Pallaqucha (Ariqipa) + +Runa Simi: Atipachaw + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 48 × 48 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 4 KB) + +Llaqta qayanqillqa: no tiene (ñawpa pacha: onward (inlish simi: «‘ñawpaqman') +Llaqta taki: God Defend New Zealand (‘Dyusqa Musuq Silandata amachachun') y +Aswan hatun llaqta Auckland +Kamachiy Qhapaq suyu +• Fecha Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta +26 ñiqin tarpuy killapi 1907 +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 119º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 57º +Runa llaqtap sutin Musuq Silandaq runa +Musuq Silanda icha Awtiyaruwa (inlish simipi: New Zealand, mawri simipi: Aotearoa) nisqaqa Usiyanya nisqapi huk mama llaqtam, iskaynintin hatun wat'am. Llaqta tiyan 1,500km Awstraliya antipi Tasman Quchamama chimpapi, tiyan 1,000km wat'a llaqta Phiyi uraypi. Paypata sapay kaynirayku karqa huk tayripuni wat'a tiyasqachinapaq runakunamanta. Kaytaq sapay kayrayku Musuq Silanda hanunpa uywakunawan, p'isqukunapuni; askhakuna wañurqankuchiq runakuna karu allpa uywakunawan hamurqankuchiq qhipanpi. Allpa karqa sach'a sach'awanpuni. Askha urqukunawantaq. +Katiguriyakuna: +Mama llaqta (Usiyanya) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 09:32, 16 may 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Qhapaq kamaqillqa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'askaq +Tikraynin k'askaq Kastillanu simipi: + +Sapajaqi munisipyu (kastilla simipi: Municipio Sapahaqui) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, José Ramón Loayza pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Sapajaqi (Sapahaqui) llaqtam (219 llaqtayuq, 2001 watapi).[1] +Sapajaqi munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Pallqa munisipyu - Wikipidiya +Chuqhawaya, Ququni kantun, Pallqa munisipyu +Pallqa munisipyu (kastilla simipi: Municipio Palca) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Pallqa llaqtam. +Pallqa munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF; 534 kB) + +(Iran rimaykuna-manta pusampusqa) +Iranu rimaykuna nisqaqa indu iwrupiyu rimaykunap huk urin rimaykunap ayllunmi, Uralan kunti Asyapi rimasqa: Iranpi, Afganistanpi, Pakistanpi, Tayikistanpi, huk mama llaqtakunapipas. +Kaymi iranu rimaykuna: +Lurish simi: 3,3 hunu rimaqkuna + +Katiguriya:Mayu (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Chili). +"Mayu (Chili)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Castilla y León icha Kastilla Liyunpas nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Valladolid llaqtam. + +Antikuna nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Anti, intip lluqsinan, intichay, intip siqamunan icha inti lluqsikuq law, Arhintinap runasiminpi aalaw (hawa law) nisqaqa huk rikuchiq iñum. Antipiqa inti lluqsinmi, tutallamanta, pachapaqariy nisqapi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Nipal). +"Umalliq (Nipal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(ñit'inakuy, k'ichkinakuy) + +Hatun waqar (Ardea alba syn. Casmerodius albus) nisqaqa huk yaku patapi kawsaq pisqum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun waqar. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun waqar + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Ransiya). +"Taripay amachaq (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Enrique Hertzog Garaizabal sutiyuqqa (10 ñiqin qhapaq raymi killapi 1896 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1980 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi, Arhintinapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (10 ñiqin pawqar waray killapi 1947 watamanta 22 ñiqin kantaray killapi 1949 watakama). + +Piruw Suyu (ay) + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado). +K'iti rimay +46+47 M: Almaymi Tayta Dyusta yupaychan, animaytaqmi Tayta Dyus Qispichiqniypi kusikun. +46+47 M: Almaymi hatunchan Kamaqta, ispirituyñataqmi quchukun Salbaqniy Dyuspi. +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) 28 G>M: Q'uchukuy, ancha saminchasqa! qanwanmi Apu, warmikuna purapi allinisqa kanki. +46+47 M: Almaymi Aputa hatunchan; Ispirituytaq Qispichiqniy Dyuspi kusikurqan. +46+47 M: Almaymi Siñur Dyusta hatunchan, sunquytaq Qispichiqniy Dyuspi kusikun. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) 28 G>M: Dyuspa ancha saminchasqan warmi, napaykuykim! Siñur Dyusmi qanwan kachkan. +46+47 M: Dyusmanmi grasyasta quni tukuy sunquymanta! Anchatam kusikuni, Salwaqniy kasqanrayku! +46+47 M: Ñuqap almaymi hatunchan Apu Dyusta, Ispirituytaq kusikun qispichiqniy Dyuspi. +46+47 M: Almaymin Siñurta yupaychan. Ispirituytaq Dyus Salwadurniypi kusikurqa. +46+47 M: Almayqa jatunchan Siñurta. Ispirituytaq mayta kusikun Salwawaqniy Dyuspi. +Dios Tatanchispaq Musuq Rimanayninkuna 2006 Norte de Bolivia Apulu (Buliwya) 28 G>M: Napaykuykim, Dyuspaq munakuynin khuyapayakuyninwan junt'asqa kanki! Dyus Tatam qanwan kachkan, tukuy warmikunamanta niptinpas sumaq kayniyuqmi kanki. +Paymi runakunamanta ancha atipayniyuqmi kanqa, sinchi hatun kanqa, rasunwantaqmi Payta sutichanqaku 'Apu Dyuspa Churin' sutiwan. Tayta Dyustaqmi Payman qunqa ñawpaq taytan Dawidpa tiyanan trunuta. +Hinaptinmi Mariya anhilta nirqa: "¿Imaynataq maman (mamitan) kayta atiyman, mana ñuqaqa ni pi qaritapas riqsichkaspay?," nispa. +Arí, kusikuyniyuqmi kanki kriyisqaykimanta, Tayta Dyuspa tukuy ima "qusqaykim" nisusqayki huntasqapunim kanqa," nispa. +"Almaymi Tayta Dyusta yupaychan, +ñawpaq tayta-mamanchiskunaman "qusqaykichis" nisqanman hina, Abrahanman churinkunamanpas wiñay-wiñaypaq," nispa nirqa Mariya. +Hatu-hatun kaqkunatam rurawan Atiyniyuq, Chuyataqmi sutin. +Kriyisqaykiraykum qamqa ancha kusisqa kanki, Siñurpa nisusqaykikunaqa kumplikunqapunim, nispa. +Dyusmi kay wakcha sirwiqninpi ñawinta churaykun, chayraykum kunanmantaqa lliw miraykuna "ancha kusisqa" nispa sutichawanqaku. +Qapaq kunanqa Jakubpa wasimpi pachaq p'uchukayñin kama, paypa kamasqantaq mana p'uchukayniyuq kanqa. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Huk mana qhari riqsiq sipasman, pi huk qhari Husiy sutichasqawan kasarakunampaq rimaykusqa karqan, Dawidpa ayllunmanta; chay sipaspa sutintaq Mariya karqan. +Anhiltaq maypichus pay kasharqan chayman haykuspa, nirqan: ¡Q'uchukuy, ancha saminchasqa! qanwanmi Apu, warmikuna purapi allinisqa kanki. +Payri payta rikuspa, muspharqan chay simikunamanta, yuyaykurqantaq ima napaykuychus kay kasqanta. +Chaypacha Mariyaqa anhilta nirqan: ¿Imayna kay kanqa? imarayku manan qharitaqa riqsinichu, nispa. +Chay p'unchaykunapitaq Mariyaqa hatarikuspa usqhaylla urqukunaman rirqan, Hudiya huk llaqtata; +Kay hinataq karqan, Mariyaq napaykusqanta Ilisabit uyariqtintaq, kaypa wiksampi wawaqa p'itarqan; Ilisabitaq Santu Ispirituwan hunt'a karqan. +Kusisamiyuqmi pi iñirqan chay warmiqa, imarayku payman Apumanta nisqa imakunaqa hunt'akunqa, nispa. +Mariyataq nirqan: +Yarqasqakunata allichiqkunawan hunt'achirqan; Qhapaqkunatataq ch'usaqta kachapurqan. +Anhiltaq payta nirqan:- Santu Ispiritun qanman uraykamunqa, Qullana Dyusmi atiyninwan p'istuykusunki, chaymi nasiq wawaqa Dyuspaq t'aqasqa kanqa, Dyuspa Churin sutichasqataq kanqa. +Chay p'unchaykunapin Mariyaqa Hudiya urqu-urquniqpi huk llaqtaman usqhaylla rirqan. +Siñur Dyuspa nisqasuykin hunt'akunqa, chayta kriyispan kusisamiyuq kanki, nispa. +hatuchaqkunata Atiyniyuq Dyus ruwapuwasqanrayku. Ch'uya nisqan sutinqa. +Makinwanmi atiyninta rikuchirqan, anchaykachaqkunatan ch'iqichirqan. +Chay sipaspa kashasqanman haykuspataq anhilqa nirqan: –¡Dyuspa ancha saminchasqan warmi, napaykuykin! Siñur Dyusmi qanwan kashan, nispa. +Hinaqtinmi anhilqa payta nirqan: –Mariya, ama mancharikuychu, Dyusmi sumaqta qhawarimusunki. +Paymi ancha allin riqsisqa kanqa, Ancha Hatun Dyuspa Churin nisqan kanqa. Siñur Dyusmi ñawpa taytan Dawidpa kamachikunanpi churanqa. +Anhiltaq payta nirqan: –Santu Ispiritun qanman uraykamunqa, Ancha Hatun Dyusmi atiyninwan p'istuykusunki, chaymi nasiq wawaqa Dyuspaq t'aqasqa kanqa, Dyuspa Churin sutichasqataq kanqa. +Napaykuwasqayki simita uyariqtiy hinan, wiksaypi wawaqa kusisqa "wat'ak" nirqan. +hatun ruwaykunata Atiyniyuq Dyus ruwapuwasqanrayku. "Ch'uya" nisqan sutinqa. +Makinwanmi atiyninta rikuchirqan, anchaykachaqkunatan ch'iqirichirqan. +Hinaqtinmi anhilqa khaynata niran: —Mariya, ama mancharikuychu. Dyuspa akllasqanmi kanki. +Chay wawaykin ancha allin riqsisqa kanqa. Hinaqtinmi paymantaqa ashka runakuna khaynata rimanqaku: "Tukuy atiyniyuq Dyuspa Wawanmi payqa", nispanku. Paytaqa Dyuspunin churanqa hatun kamachikuq riy kananpaq, ñawpaq riy Dawidta hina. +Hinaspan Hakubpa mirayninkunata wiñaypaq gubirnanqa; saynapin chay gubirnasqanqa mana ni hayk'aqpas tukukunqachu, nispa. +Chay p'unchawkunapin Mariyaqa apurayllamanña alistakuspa, Ilisabitpa tiyasqan llaqtaman riran. Chay llaqtaqa Hudiya pruwinsya lawpin karan, huk urqukunaq chawpinpi. +Tukuy atiyniyuq Dyusmi nuqapi admirakuypaq hatun milagrukunata ruwaspa anchata yanapaykuwan. ¡Payqa Ch'uya Dyusmi! +Dyusqa tukuy atiyninwanmi tukuy imatapas ruwaran. Pay tukuq runakunapa pinsasqankuman hina, ima ruway munasqankutapas, mana imamanmi tukuchin. +Chay p'unchaykuna Mariyaqa sayarispa usqhayta purirqan urquman, huk Huda llaqtaman. +Napaykuyninta Isabil uyariqtin wiksanpi wawan wat'akirqan, hinataq Isabilqa Ispiritu Santuwan hunt'asqa karqan. +Hinaqa Mariya nirqan: +Payqa makinwanmi atiyninta rikuchirqan, ch'iqichirqantaqmi atiy sunqu kaqkunata. +Anjiltaq kutichispa, payta nirqa: Santu Ispiritu uraykamusunqa. Kuraq-Kaqpa atiynintaq qanta llanthuykamusunqa. Chayrayku qanmanta Santu Kaq nasikunqa chay, Dyuspa Churin sutichasqa kanqa. +Mariya kasharqa, chayman jamuspa anjilqa payta napaykurqa: — ¡Dyus allin p'unchayta qusunki! Payqa qanwan kashan. Qanmantapis mayta kusikun, — nispa. +Payqa sumaq k'acha, kuraq runataq kanqa, k'ata Dyuspa Wawan kasqanrayku. Tukuy atiyniyuq Dyusqa payta unay tatan Dawidtajina kamachinanpaq churanqa. +Anjiltaq payman kutichirqa: — Santu Ispiritu qanman uraykamusunqa. K'ata Dyuspa atiynintaq qanta k'anchaykamusunqa. Chayrayku wawaykiqa mana juchayuq, k'acha riqsisqa kanqa, Dyuspa chiqa Wawan. +Chiqatapuni Dyuspa tukuy nisqasninqa junt'akunqa, — nispa. +Chanta Mariya nirqa: — Dyuspa kamachin kani. Nuqaman niwasqaykimanjina ruwasqa kachun, — nispa. Anjiltaq paymanta ripurqa. +May kusisqa qanqa Siñur Dyus willasusqanta jap'ikusqaykirayku. Chiqamanta nisusqanqa junt'akunqa, — nispa. +Tukuy atiyniyuq chiqa Dyusmin may jatun imasta nuqapaq ruwarqa. Payqa may k'acha, manapuni juchayuqmin. +Maypichus Mariya kasharqa, chayman yaykuspa, anjilqa payta napaykurqa: Qampi Dyuspa khuyakuynin kachun. Siñurqa qanwan kashan. Tukuy warmismanta aswan bindisisqa kanki, nispa. +Anjiltaq kutichirqa: Ispiritu Santu qanman jamunqa, Dyuspa atiynintaq llanthusunqa; chay mana juchayuq nasiq wawaqa sutichasqa kanqa Dyuspa Churin. +Kusikuyniyuqmin kanki kriyisqaykirayku. Siñurpa nisusqanqa junt'akunqapuni, nispa. +Makinwan atiyninta rikuchirqa, ch'iqirachirqataq pikunachus sunqunkupi, yuyayninkupi ima jatunchakunku, chaykunata. +Dyuspa khuyakuyninqa kallampuni miraymanta mirayman, payta manchachikuqkunapaq. +Chhaqay p'unchaykunapi, Mariyaqa Judea suyupi kaq urquniq llaqtaman usqhayllatam puripurqan, +Jayk'aqchus Isabilqa Mariyapaq napaykuyninta uyarirqan chhikaqa, wijsan ukhupi kaq wawaqa t'iskuykacharirqanmi, paytaq Ch'uwa Ajayu junt'am qhiparapurqan. +Imaraykuchus, napaykuyniykita uyarispajinam, wijsay ukhupi kaq wawayqa kusikuymanta t'iskuykacharirqan. +Yariqasqakunatapas imaymana kaqkunawan junt'achirqan, qhapaqkunatataq mana imayuqtam kachawacharqan. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Hisuspa paqarisqanmanta (Lk 2:1-21) +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Runa Simi: Aquchaqa listritu + +allimikuna.org + +Intiqa kañanmi, uywuakunata, kausayta. +yarqasqa machaqway, Intip churin. +Hatun yunka sachakuna hina, kuyuy, + +Inti, shina mana rikcharikpika, wakin runakunaka wañuytami wañushka yuyashkakunami. + +Hatun llaqta +Hatun llaqta (kastilla simipi: ciudad) nisqaqa ancha achka, hatun wasikunayuq llaqtam, chaypim achka runakuna kawsan. +Hatun llaqtapiqa rumi wasikuna icha kusasqa tikakunamanta isku chapusqawanmi wasichasqakunam. Hatun llaqtapiqa atukaymi (industria nisqa), maki kapchiqkuna, qhatuqkunapas. Ancha hatun llaqtakuna hatun yachay wasiyuqmi, hamut'ana kuraq sunturyuqpas. +Mama llaqtap kamachiqninkunap tiyaqninniyuq hatun llaqtataqa uma llaqta ninchikmi. +Huk Tawantinsuyupi, Inkakunap pachanpiña kachkasqa hatun llaqtakuna: +Ispaña mama llaqtayuqpa, wiraquchakunap kamasqan huk llaqtakuna: + +Tawantinsuyu iñiy +Tawantinsuyu iñiy nisqakunaqa Uralan Abya Yalapi, Tawantinsuyu kasqa suyukunapi ispañul purtuyispas awqakuna manaraq chayamuptin runakunap iñisqankunam, kunanraq chaymanta yurisqa iñiykunapas. +Tawantinsuyupi yupaychasqa apukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ispañulkunap chayamusqanmanta wiñay kawsay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ispañamanta Purtugalmantapas awqakunaqa Abya Yalapi chayamuspa, kaypi runakunata ñit'ipayta, qullqita qurita qichuytapas munaspa "kristiyanukunam kayku" nispa llullarqan. Runakunap iñiyta ama nichaspa, kristiyanu iñiyta runakunaman kamachirqan. Chay munay mana munaywan iñichiyqa manam Jesuspa siminkamachu karqan, kristiyanu iñiyqa runap qispillam kamarikuyninwan chiqaptaq iñinan kaptin. +Kunan pachapi Antikunapi ñawpa pachamanta iñiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kunanqa Abya Yala mama llaqtakunapi lliw runakunamanta aswan katuliku kaptinpas, Antikunapi achka runakunam kunanraq Pachamamata huk apukunatapas yupaychan. +Kunankamapas paqu yachaqkuna Pachamamaman uywakunata qaraspa wilanchanmi, qurakunata qaraspa q'uwaykunmi. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:36, 7 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Ch'aki mayu: Río seco + +San Juan 16:33 QUFNT - Tukuy kaykunatami - Bible Search + +Runa Simi: Mana Iñinakuna + +Inka nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Inka (sut'ichana) rikuy. +Pacha Kutiq Inka Yupanki +Suyu Tawantinsuyu: Chinchaysuyu, Antisuyu, Kuntisuyu, Qullasuyu +Inka Mayta Qhapaq +Inka[1][2] nisqakunaqa ñawpaq pacha Antikunapi, Tawantinsuyu nisqan mama llaqtapi kawsaq runakunap hawaykawsayninsi karqan. +Chay hinataq "Inka" nispa Sapa Inka nisqa Inka qhapaqkunatam ninchik. +Wiñay kawsasqan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Manqu Qhapaq chunka iskayniyuq ñiqin pachakwatapi Qusqu llaqtatas kamaptin, Inkakunap qhapaq suyus qallarirqan. Aswansi wiñarqan, Awya Yalapi achka runa llaqtakunatas atipaspa. +1438 watapis Pachakutiq Inka Yupanki Sapa Inkaqa Chanka runakunata Yawarpampapi atispa, pachakutiy hinapi inkakunap musuq hatun Tawantinsuyuta kamarqan. 1460 watapi chay Pachakutiqqa Wankakunatas atirqan, 1470 watapitaq Chimukunatas. +Mama llaqtaqa manas sunitachu kawsarqan: 1533 watapi, Ispañamanta hamuq Francisco Pizarros awqaqninkunawan Kastilla Atiy nisqapi Sapa inka Atawallpataqa Kashamarkapi puchu wañuchirqan; chaysi Kastilla Kamachina pacha qallarirqan. +Kamayuqkunapa siminku Qhichwa simis karqan. 700 huch'uy simis karqanku. Runa apukunatas muchananku Inkapa kamayuqkuna munarqanku. Uma apunku Intis karqan. Qhapaq Inkakunaqa intip churinsi karqan. +Tawantinsuyu mama llaqtaqa tawantin suyunkayuqsi karqan: Chinchaysuyu, Antisuyu, Kuntisuyu, Qullasuyu. Suyukunapa kuchukuna uma llaqtapi, Qusqupi, tarikurqanku. Tawa suyumanta Tawantinsuyu suti hamun. +Inkakunap awaqninkunaqa aswan sumaq p'achakunatam ruraq karqan. Unkunkunapi pallasqa suyu-suyukunapas karqan, tukapu nisqa suyu-suyukunapas. +Khipu q'aytukunawanmi yupasqakunamanta willakunata hallch'aq karqan. +Hatun qhapaq wasinkunataqa rumilla pirqawan rurarqanku, mana pirqa llut'anata churaspa. +Inkakunap wasichasqankuna qhaway. +Inkakunaqa q'ulluta hurqunapaq Antikunapi sach'a-sach'akunata waqaychaspas wiñachiq karqan. +Antikunapi sach'a kamay qhaway. +11 21 Disimri Qhapaq raymi killa Paraqallariy / Qhapaq Inti Raymi +Inka ñan, Chuqiyapu suyupi, Buliwya +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Inka yachay tarpuy. +Inkakunap paqarisqanmanta: Titiqaqa quchamanta ñawpa willakuy, Ayar wawqikunamanta ñawpa willakuy. Runasimi.de, Waskaran portalmanta hamuq. + +San Pawlu Lips munisipyu satilitimanta rikusqa; lluq'i: Challwiri kachi qucha; pañaman: Lurumayu qucha, Qurutu qucha +Qurutu qucha (kastilla simipi: Laguna Coruto) nisqaqa huk qucham Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi. +Kalina qucha: 25 km + +Uma llaqta Kallkis +Kallkis distritu (kastilla simipi: Distrito de Calquis) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, San Miguel pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kallkis llaqtam. + +Uma llaqta Tikipaya +Qhichwa simipi llika tiyanan www. +Tikipaya nisqaqa (kastilla simipi: Tiguipaya icha Ing. Gabriel Vera) kimsa ñiqin munisipyu Killaqullu pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tikipaya llaqtam (26.732 runa, 2001 watapi). +Saywitu: Tikipaya munisipyu +Mawk'a saywitu: Killaqullu pruwinsya + +Achkiy wata nisqaqa (kastilla simipi: Año luz) achkiypa huk watapi purisqan karu kayninmi, 9,46·10 15 m. + +Xammar nisqa wasip huk wintanan, Lleida llaqtapi, Ispañapi. +Wintana nisqaqa wasipi runakunap hawaman rikunanpaq hutk'um, hawa achkiypa yaykunanpaqpas. Kunan pachaqa aswan wintanakunaqa q'ispillu p'alltayuq, wayramanta amachanapaq. + +Alberto de Agostini mama llaqta parki - Wikipidiya +Alberto de Agostini mama llaqta parkipi +Alberto de Agostini mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Alberto de Agostini) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Región de Magallanes y de la Antártica Chilenapi. + +Tawna nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Wara nisqaqa chankantinpaq p'achallinam, iskay chaki p'achayuq. + +Francisco Sánchez Solano Jiménez (San Francisco Solano), sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin pawqar waray killapi 1549 watapi paqarisqa Montilla llaqtapi - † 14 ñiqin anta situwa killapi 1610 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk kathuliku franciskanu Santu karqan. + +Piruwanu pasu kawallu (kastilla simipi: Caballo peruano de paso) nisqaqa huk piruwanu kawallu chawchum. + +Tikraynin llaqchi Kastillanu simipi: + +María Eva Duarte Arhintina mama llaqtayuq aranway pukllaq wan pulitiku + +Jamil Mahuad. Jorge Jamil Mahuad Witt sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin anta situwa killapi 1949 watapi paqarisqa Loja llaqtapi, Ikwadurpi) huk ikwaduryanu pulitiku runam. 1998 watamanta 2000 watakama Ikwadurpa umalliqninmi (Mamallaktata Pushak nisqa) kachkan, Fabián Alarcónta qatispa. — "Jamil Mahuad - Wikipidiya", + +Runap marqan. +Dyuspa llaqtan. + +400 0 _ ‎‡a Pedro Armendáriz‏ ‎‡c Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Mamallaktapa chapakkuna, Grupo de Intervención y Rescate (GIR), llankaywan kay 21 sasi killa 2017 wata, rikuchishkami kay willaykunata " Pukllanapa tukyakuna mana kanchu wawakuna pukllana", Kay willaykunaka kanmi tukuchinapak llakikunata kay tukyakkunata mana allí ushashpa, kay kunan pachakunaka ashallachishkami shuk 45% llakikunata + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Arhintina). +"Kurku kallpanchaq (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Apurimaq mayu llaqta, Apurimaq suyu, Piruw +Uma llaqta Wakirka +Wakirka distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Huaquirca) Piruw mama llaqtapi huk distritum Antapampa pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Wakirka llaqtam. +Distritu (Antapampa pruwinsya) + +Ley - mama llaqtap, runa llaqtap tiksinkuna: qhaway kamachi +Gobierno - mama llaqtap pusaqninkuna: qhaway kamachiy +Chunkantin Kamachiykuna - hudyu, kristiyanu iñiypi +Sallqa pachapi: + +Katiguriya:Llaqta (Waral pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Waral pruwinsya) +"Llaqta (Waral pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +José Joaquín de Olmedo sutiyuq runaqa ( Husi Huwakin Ulmiyu icha runa simipi) (* 20 ñiqin pawqar waray killapi 1780 watapi paqarisqa Wayakil llaqtapi - † 19 ñiqin hatun puquy killapi 1847 watapi wañusqa Wayakil llaqtapi) ikwaduryanu hayñi kamayuqsi, pulitikus, kichwa rimaypi kastilla simipipas abogadosi karqan. +18 ñiqin inti raymi killapi 1845 p'unchawmanta 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1845 p'unchawkama ikwadurpa umalliqninsi (Mamallaktata Pushak) karqan. + +Sallqa suyu - Wikipidiya +Sallqa suyu nisqaqa sallqa pachapi sapaq kaqninkunayuq suyum, sapaqnin yura pachayuq, sapaq uywakunayuq, yurakunayuqmi. +Piruwpiqa Javier Pulgar Vidal sutiyuq runam Mapa Fisiográfico nisqawan kay pusaqnintin región nisqa suyukunatam kamachirqan: +Yunka suyu (Yunga) +Qhichwa suyu (Quechua) + +Tiyay Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Yawli distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Chikla distritu +Wayrakancha (kastilla qillqaypi: Cerro Huayracancha ) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Lima suyupipas, Waruchiri pruwinsyapi, Chikla distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.300 mitrum aswan hanaq. + +Buliwyapi mawk'a llaqtakuna - Wikipidiya +Kaypi p'anqapiqa Buliwyapi mawk'a llaqtakuna rikunki. +Misk'i qhichwakuna +www.bolivia.com / Buliwyapi mawk'a llaqtakuna +www.lostiempos.com / Buliwya suyup mawk'a llaqtakunan saywitu + +Griguryu XII, Griguryu XII huk chunka iskay ñiqin (latin simipi: Gregorius PP. XIX, Italya simipi: Gregorio XII) Angelo Correr sutiyuq runaqa (* 1326 watapi paqarisqa Venezia llaqtapi - † 18 ñiqin kantaray killapi 1417 watapi wañusqa Recanati llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +20 ñiqin ayamarq'a killapi 1406 watapi watamanta 4 ñiqin anta situwa killapi 1415 watapi watakama Tayta Papam. +20 ñiqin ayamarq'a killapi 1406 watapi - 4 ñiqin anta situwa killapi 1415 watapi + +Biatu Binidiktu XI, Binidiktu XI huk chunka huk ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. XI, Italya simipi: Benedetto XI) Nicolás Boccasini sutiyuq runaqa (* 1240 watapi paqarisqa Treviso llaqtapi - † 7 ñiqin anta situwa killapi 1304 watapi wañusqa Perugia llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +22 ñiqin kantaray killapi 1303 watapi watamanta 7 ñiqin anta situwa killapi 1304 watapi watakama Tayta Papam. +22 ñiqin kantaray killapi 1303 watapi - 7 ñiqin anta situwa killapi 1304 watapi + +Taranto llaqtaqa Puglia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +1 ñiqin tarpuy killapi 1989 watapi San Diego, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Kazimierz Deyna sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin kantaray killapi 1947 watapi paqarisqa Starogard Gdański llaqtapi - 1 ñiqin tarpuy killapi 1989 watapi wañusqa San Diego llaqtapi) huk Pulunya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kazimierz Deyna. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'anqay +4 chaniyuq tikraykuna ch'anqay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +(chuqay, wikch'uy) + +Pukara (mawk'a llaqta, Punu) - Wikipidiya +Tiyay Punu suyu, Lampa pruwinsya, Pukara distritu +Pukara (kastilla simipi: Pucará) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, Pukara distritupi, Pukara llaqtañiq. + +24 Kristup ñawpan wataqa (24 kñ) Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu parlasqa simi +Tikraynin parlasqa simi Kastillanu simipi: + +Titimina nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, Wankawillka suyupi, huk urqum. + +Carlos Alberto Reutemann (* 12 ñiqin ayriway killapi 1942 watapi paqarisqa Santa Fe llaqtapi - ) Arhintina awtu yallinakuy wan pulitiku qarqan. Santa Fe wamani Kamachiq runa. + +Andreas Papandreou Grisya mama llaqtayuq pulitiku + +Matiyu (Mateo) 5:1-13 - ancha achka hina t'ikrasqakuna +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna qallariy qillqaypi hinam qillqasqa (textos en su ortografía original). +K'iti rimay +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Kusisamiyuqmi kankichik maypacha ñuqarayku, k'amisqa qatiykachasqa kawaqchik, tukuy mana allin kaqtataq qamkunamanta, llullakuspa, ninkuman. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Kusisamiyuqmi kankichik, ñuqarayku k'amisuptiykichikpas qatiykachasuptiykichikpas, hinallataq tukuy mana allinkunata llullakuspa qamkunamanta rimaptinkupas. +Hilario Huanca, Hermann Wendling 2007 Puno, Perú Punu (Qullaw) Kusisqam kankichik, sichus ñuqarayku wahach'asunkichik, qatiykachasunkichik, imaymana mana allinkunata qamkunamanta rimanqaku hina. +Jesús, kay achka runakunata rikuspanmi, seqarqa qechqa urqu pataman. Chaypi tiaykuptin, discipulonkuna huñunakurqaku paypa muyuriqninman. +Kusikuyniyuqmi perseguisqa (qatikachasqa) kaqkuna, allin kayta huntachisqankurayku, paykunapaqmi Diospa Hanaqpachan. +Kusikuyniyuqmi mansokuna; paykuna kay pacha herencia chaskinankurayku. +Kusikuychik, quchukuychik hanaq pachapi hatun premioykichik kasqanrayku. +Chay hinata kancharichun kanchaynikichik runakunapa qayllampi, allin rurasqaykichikta rikuspanku, hanaq pachapi kaq Taytaykichikta qapaqchanankupaq. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Kusisamiyoqmi llamp'u sonqokunaqa; imarayku paykunan kay jallp'apachata chayaqemanta chaskinqaku. +Kusisamiyoqmi kankichis maypacha ñoqarayku, k'amisqa qatiykachasqa kawaqchis, tukuy mana allin kaqtataq qankunamanta, llullakuspa, ninkuman. +Manataqmi juj k'anchaytapas jap'ichispa, juj manka urapi churakunchu, yallinraq k'anchanapatapi, wasipi tukuy kashaqkunata k'anchanampaq. +Chay jina tan k'anchayniykichis runakunaq ñaupaqempi k'anchachun, allin ruasqaykichista rikuspa, janaqpachakunapi kaq Yayaykichista jatunchanankupaq. +Paykunata yachachispataq nirqan: +Kusisamiyoqmi llamp'u sonqoyoqkunaqa, paykunaqa kay pacha hallp'atan herenciapaq chaskinqaku. +Kusisamiyoqmi chanin-kaymanta yarqachikuqkunaqa, ch'akichikuqkunaqa, paykunaqa saksachisqan kanqaku. +Kusisamiyoqmi ch'uya sonqoyoqkunaqa, paykunan Diosta rikunqaku. +Kusikuychis q'ochukuychis, hanaq pachapi premioykichisqa hatunmi, chay hinatapunin qankunamanta ñawpaq profetakunatapas qatiykacharqanku, nispa. +Jesusqa nillarqantaqmi: –Qankunan kay pachapi runakunapaq kachi kankichis, kachitaqchus q'aymayapunman chayri, ¿imapaqñataq valenman? Manan imapaqpas valenmanñachu, aswanpas hawaman wikch'unallapaqñan, hinaspa runakunaq sarusqan kananpaq. +Lamparata hap'ichispaqa manan raki ukhumanchu churanku, aswanpas k'anchana patamanmi, wasipi kaqkunata llapanta k'anchananpaq. +Chay hinata k'anchayniykichis runakunaq ñawpaqenpi k'anchachun, allin ruwasqaykichista rikuspa, hanaq pachapi kaq Yayaykichista yupaychanankupaq, nispa. +Ancha kusisqan kanqaku llamp'u sonqoyoq runakunaqa; paykunan allpa pachata huk herenciata hina chashkinqaku. +Jesusqa nillarantaqmi khaynata: —Qankunaqa kay pachapi runakunapaqmi huk k'anchay hina kankichis, imaynan moqo patapi ruwasqa llaqtapas, llapallan runakunapa rikunanpaq alayri kashan chay hina. +Saynayá qankunapas Diosta kasukuspa huk k'anchay hina kaychis llapallan runakunapaq; saynapin allin ruwasqaykichista runakuna rikuspanku, hanaq pachapi Dios Taytaykichista paykunapas alabanqaku, nispa. +Kusisqan kanku llamp'u sonqokuna, imaraykuchus paykunan chaskinqa kay hallp'ata. +Kusisqan kanku chanin kay rayku yaraqasqa hinallataq ch'akisqa puriqkuna, imaraykuchus paykuna saksachisqan kanqa. +Kusisqan kanku ch'uya sonqoyoqkuna, imaraykuchus paykuna rikunqakun Diosta. +Kusisqan kanku allin kawsaypaq llank'aqkuna, imaraykuchus paykuna Diospaq churinkuna sutichasqa kanqa. +Qankunan kankichis kay pachapaq k'anchay. Manan pakakunmanchu huk orqo patapi sayaq llaqta. +Manan pipas hap'ichinmanchu huk k'anchayta huk k'anallawan pakaykunanpaq, ashwanpis huk k'anchana pataman churaykun, llapan wasipi kaqkunata k'anchananpaq. +Hinata k'anchachun k'anchayniykichis runakunaq ñawpaqenpi, allin ruwasqaykichista qhawarispa, yupaychanankupaq hanaq pachapi kaq Taytaykichista. +Nillataj runas c'anchayta jap'ichispa wich'i uraman churancuchu. Manachayrí pataman churancu wasipi tucuy tiyacojcunata c'anchamunanpaj. +May kusisqas kanku llamp'u sonqowan Diosta kasojkuna. Paykunaqa kay pachapi Diospa nisqanmanjina jap'enqanku. +Kusikuyniyojmin kanku llamp'u sonqoyojkunaqa, imaraykuchus paykuna kay pachata herenciankupaj jap'enqanku. +Kusikuyniyojmin kanku cheqan kawsaymanta yarqhachikojkunaqa, ch'akichikojkunapis, imaraykuchus paykuna sajsachisqa kanqanku. +Qankunaqa kay pachapaj k'anchay kankichej. Orqo patapi llajtaqa mana pakasqa kayta atinchu. +"Kusikuyniyojmi Diospaj nisqanta ruwayta munajkunaqa, yareqasqa unumanta ch'akisqa jina. Dios yanapanqa munasqankuta ruwanankupaj. +"Kusikuyniyojmi Diospaj nisqanman jina ruwasqankumanta ñak'arichisqakunaqa. Paykunapaj Diospaj gobiernon kanqa. +"Qankuna runakunapaj k'anchaynin kankichis. Loma patapi ruwasqa llajtaqa mana pakasqa kayta atinchu. +"Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus llamp'u sunquyuq kanku chaykunaqa, imaraykuchus paykunam munasqa jinataq suyasqa jallp'ata jap'iqanqaku." +"Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus ch'uwa sunquyuq kanku chaykunaqa, imaraykuchus paykunaqa Diostam rikunqaku." +"Qankunaqa kaypachapaq k'anchayninmi kankichis. Uj urqu patapi kaq athun llaqtaqa manam pakaykukuchkanmanchu. +Manallataqmi pipas k'anchayta t'apiwan qhupiykunapaq jap'ichinmanchu, manachayqa wasipi kaqkunaman uj sut'i chhikamanta tukuyninkuman k'anchamunampaqmi churanchis. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +quwiki Ikwadurpa llaqta takin + +Runa Simi: Llamp'uka + +▪ Runa Simi: 22 ñiqin inti raymi killapi + +Kay katiguriyapiqa kay qatiq huklla p'anqam. + +Indu rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Barat +Sindi simi (سنڌي, सिन्धी) nisqaqa uralan anti Pakistanpi, Barat mama llaqtapipas runakunap rimayninmi. Pichqa chunka hunumanta aswan rimaqninmi kachkan. + +quwiki Apuwasinyuq pukllaykuna 2016 + +qulla suyu (inca empire) _ + +Tiyay Ariqipa suyu, Kuntisuyus pruwinsya, Salamanka distritu, Aplaw pruwinsya, Pampaqullqa distritu, Wiraku distritu (Urin Piruw) +Wallakuna Hamp'atu walla, Antikuna +Qurupuna (kastilla simipi: Coropuna) nisqaqa Piruwpi, Hamp'atu wallapi, huk rit'iyuq urqum, Ariqipa suyupi, Kuntisuyus pruwinsyapi, Salamanka distritupi, Aplaw pruwinsyapipas, Pampaqullqa distritupi, Wiraku distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 6.377 mitrum (huk pukyukamataq 6,450 m) aswan hanaq. +Saywitu: Castilla pruwinsya +www.allthemountains.com/ Saywitu: Qurupuna, Arma mayu, Mach'aqway llaqta, Wiraku llaqta. + +Antikuna ruwli - Wikipidiya +Antikuna ruwli (Quercus humboldtii) nisqaqa chincha Antikunapi wiñaq sacham, rikch'aq ruwlim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antikuna ruwli. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Antikuna ruwli + +Asiwu (Ilex aquifolium) nisqaqa Iwrupapi wiñaq wayusa sach'am. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Asiwu + +Katiguriya:Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya +Katiguriya:Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna +► Mama llaqta risirwa (Buliwya)‎ (4 P) +"Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Buliwyapi_amachasqa_sallqa_suyukuna&oldid=608737" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Uquri (kastilla simipi: Ocurí) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, P'utuqsi suyupi, Chayanta pruwinsyapi, Uquri munisipyup uma llaqtanmi. +Uquri munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Wañusqa 12 ñiqin pawqar waray killapi 604 +Raymi 3 ñiqin pawqar waray killapi +Griguryu I, San Griguryu sutiyuq runaqa, (kastilla simipi: San Gregorio I Magno o San Gregorio, latín simipi: Gregorius I (Magnus); grisya simipi: רגוריוס הראשון) (3 ñiqin tarpuy killapi 540 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - 12 ñiqin pawqar waray killapi 604 watapi wañusqa Roma llaqtapi) Italya mama llaqtayuq taytakura, Hatun yaya, Tayta Papa, Dyusmanta yachachiq kaspa, munqhipas, qillqaqpas runam, latin simipi qillqaqmi. +Roma llaqtapi paqarisqa + +Bisunti (genus Bison) nisqaqa Chinchay Awya Yalapi, Iwrupapipas kawsaq qachu mikhuq iskay ruk'anayuq ñuñuq uywakunam, iskaynintin rikch'aqmi: + +Sardina (Sardina pilchardus) nisqaqa hatun mama quchakunapi kawsaq tullu challwam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sardina. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sardina + +Sika Sika llaqta - Wikipidiya +Sika Sika (kastilla simipi: Sica Sica) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Jaruma pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Jaruma pruwinsya) + +Absidia nisqa t'inki k'allampap muruchachaqnin. +Huk raki-rakip raphin ukhupi muruchachaqninkuna (rikch'aq: Asplenium scolopendrium). +Muruchachaq (latin simipi: sporangium, grigu simimanta: σπόρος [spóros] "murucha" + αγγείον [angeíon] "manka") nisqapiqa yurakuna, k'allampakuna muruchankunatam paqarichin. + +Mucha wat'a mama llaqta risirwa - Wikipidiya +(Mocha wat'a mama llaqta risirwa-manta pusampusqa) +Mucha wat'a mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional Isla Mocha) mama llaqta risirwaqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Biyubiyu suyupi. + +Chinchay Hatunmayu suyu - Wikipidiya +Chinchay Hatunmayu suyu (Purtuyis simipi: Estado do Rio Grande do Norte) nisqaqa Brasil mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqta: Natal. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chinchay Hatunmayu suyu. + +Saqsaywaman, Q'enqo, Puka Pukara, Tambomachay, Pisac, Pikillaqta, Tipon, Chincheros, Ollantaytambo, Museo de Arte , Popular, Qoricancha, Centro Qosqo e Inka Pachacutec. + +Chayta rimayta tukuruspanmi, Jesusqa chay mana puriq runata niran: +7Chaymi chay mana puriq runaqa sayarispa wasinman ripuran.8Hinaqtinmi chaypi kaq runakunaqa, chay mana puriq runapa sanoyasqanta rikuspanku, anchata admirakuspa, tukuy manchakuywan Diosta alabaranku, Jesucristoqa ancha atiyniyoq kasqanrayku. +—Wambrayni, ama manchakuychu. Tukuy uchaykikunamanta perdonayki. +—Dyusilupagi, Taytitu, pudirnikitam qoshqa kangi chay runakunata, nishpa. + +Brasil · Brasilpa wiñay kawsaynin · Katiquriya: Brasil · Punku p'anqa: Urin Awya Yala +Suyukuna (Brasil) + +Paqarisqa Norman, 7 ñiqin ayriway killapi 1928 watapi +Wañusqa Los Angeles, 19 ñiqin anta situwa killapi 2014 watapi (86 watayuq) +James Scott Bumgarner sutiyuq runaqa, icha James Garner (* 7 ñiqin ayriway killapi 1928 watapi paqarisqa Norman llaqtapi - 19 ñiqin anta situwa killapi 2014 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi, California suyupi) huk USA mama llaqta kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: James Garner. + +9 ñiqin ayriway killapi - Wikipidiya +9 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (09.04., 9-IV, 9ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 99 kaq (99ñ - wakllanwatapi 100ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 266 p'unchaw kanayuq. + +Uma llaqta Quriwaya +Quriwaya distritu (aymara simipi: Quriwaya jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de Curibaya) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi, Kantarawi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Quriwaya llaqtam. + +Aswan hatun llaqta Duha +Qatar nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. +Uma llaqta: Duha +Llaqtakuna (Qatar) + +Lunp'u (Lunp'u, latin simipi: ellipsis); (grigu simipi ελλειψις)[1]. Wiqru muyu hina huklla manyayuqmi pampa suyu tupu. +Ch'iku qutu p'alltachapi, lunp'uqa kallan. Mayqan ch'ikunpaqsi iskay takiasa ch'ikuman (ñawikuna) karukaynin tupunkunata yapasa kikillan. +Kaqninkuna/ elements[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Iskay ñawikuna: F, F', (two focii). +Iskay t'urpikuna [2] +Huk, purin ñawinkunapa, kuraq t'urpupa. + +Ernesto Teodoro Moneta sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin tarpuy killapi 1833 watapi paqarisqa Milano llaqtapi - 10 ñiqin hatun puquy killapi 1918 watapi wañusqa Milano llaqtapi), huk Italya mama llaqtayuq willay kamayuq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ernesto Teodoro Moneta. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Buliwya). +"Takichaq (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lapan runapaq kanmi maych'u chaych'u karpis respetanakunan y ali runapaq rikasha kanan, wakin runakuna kanqannuy. + +/ Wari Runa / Wari Wira Qucha Runa / pata / chakra / larq'a / yaku / pukullu / waqa / Tiksi qaylla wiraqucha, maypim kanki? Hanaq pachapichu? Kay pachapichu? Ukhu pachapichu? Qaylla pachapichu? Kay pacha kamaq, runa ruraq, maypim kanki? Uyariway! / + +Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Llaqta taki: God Save the Queen (Dyus Quyata Amachachun) +• Tinkurachina siwikuna London +1 ñiqin qhulla puquy killapi 1801 +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 22º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 6º +Hatun Britanyap Chinchay Irlandapapas Hukllachasqa Qhapaq Suyunku (inlish simipi: United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, UK; kastilla simipi: Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda del Norte) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam Sapan kallpay. Uma llaqtanqa London llaqtam. +hatun llaqtakuna +2.5 Mama llaqta parkikuna +6 Hatun llaqtakuna + +Runa Simi: Bremen suyu + +Runa Simi: Maskoki rimaykuna + +quwiki Katiguriya:Qispi kay suyu + +"SEMBRANDO"nisqanwan sutinchasqa; allinyachisqa yanunakunata ama kay pacha "carbono" nisqanwan ama qanrachananpaq. "mercado de carbono" nisqanman yaykuy. tiyananchikta Descargar + +Tiyay: Quchapampa suyu, Santa Krus suyu +Purimuq mayukuna: Ibaba mayu, Usinta mayu +Mamorecillo mayu (kastilla simipi: Río Mamorecillo) nisqaqa huk 260 km suni mayum, Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, Santa Krus suyupipas. + +Paqarisqa Inlatirra, Bromley, +Wañusqa Inlatirra, London, +Aswan riqsisqa qillqasqan: The War of the Worlds +Herbert George Wells sutiyuq runaqa, icha H. G. Wells, (* 21 ñiqin tarpuy killapi 1866 watapi paqarisqa Bromley llaqtapi - 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1946 watapi wañusqa London llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtayuq qillqaq wan yachay wayllukuq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: H.G. Wells. + +Tikraynin ñiqichaq Kastillanu simipi: + +19 ñiqin tarpuy killapi - 1811 – 4 ñiqin ayriway killapi - 1812 +19 ñiqin tarpuy killapi - 1813 – 14 ñiqin aymuray killapi - 1814 +1811 watamanta 1812 ñawpaq kuti Kulumbyapa Umalliqnin karqan. + +Chaski qillqata ñawirichkaq p'asña (Ilya Repinpa llimphisqan 1876 watapi). +Ñawiriy,[1][2] Ñawinchay,[3][4][5] Qillqaqatiy (kichwapi Killkakatina)[6] icha Liyiy nisqaqa qillqata qhawaspa chay qillqapi willakunata yuyaspa hap'iyninchikmi. +Qhawaq ñawsa mana ñawirinchu, mana qilqanchu. Qaprahina mana ñawirintsu, mana qillqantsu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñawiriy. + +Ignacio Qispi Ninawillka (Kastilla simipi: Ignacio Quispe Ninavilca)qa Waruchiri pruwinsyap kurakan karqan. Payqa, Piruw qispichinapaq awqanakuykunap pachanpi ancha hatun umalliq karqan. San Martinman sirvispa, Waruchiri runakunata umalliykun. Chaynatataq, Limata Ispaña runakunamanta sayapakuykun. +Ignacio Qispi Ninawillkap taytanqa Jose Qispi Ninawillka karqan. Paypas, Waruchirip kurakan kaptinmi, churinman chay karguta saqikun. Qispi Ninawillkap ayllunqa inkakunap pachanmanta Waruchirip kurakan karqanku. Ispañakuna chayaptin, Sebastian Qispi Ninawillkaqa Waruchirip kurakan karqan. + +Llimphi, rikch'aynin q'illu q'umir +Kluru, Cl (latin simipi: Chlorum) nisqaqa huk sinchi miyu, kachichaq mana q'illaymi, allpapiqa t'inkisqallam, waki-wakinllapi llump'aymi. + +Waras llaqtapi +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Pampas +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi +Runa ñit'inakuy - runa / km² () +Hallka k'iti kanchar 151,13 km² +Kamasqa wata 5 ñiqin kantaray killapi 1940 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Pampas distritu; (kastilla simipi: Distrito de Bambas ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kurunku pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Pampas llaqtam. +4 Distritupi paqarisqa + +1Chaymanta Jesusqa chaypi kaq runakunata, yaĉhakuqninkunata ima kaynu niran: + +Aymara: waranqa + +Turañañaykuna tinkunanchikama, ancha kuyakuyniyta chiqirichimuykichik, lliw llaqtanchikunaman. + +Primitivo Evanán Poma, Primitiwu Iwanan Puma sutiyuq runaqa (18 ñiqin anta situwa killapi 1944 watapi watapi paqarisqa Sarwa llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq, qhichwa runakunap willaykuykunata rimaqillqaq, llimpiqpas karqan. +Pusaq watayuq kachkaspa llimphiyta qallarirqan. Lima llaqtapi chaw yachay wasita tukurqaspa yachay sunturpi yachaqayta qallarirqan, manataq tukuspa. Astawansi llimphiyta munarqan, Sarwa llaqtaman kutimuspa. +1975 watapis Sarwa llaqtamanta llimphisqankunata Lima llaqtapi qhawachirqan, qillqay kamayuqkunata kusichispa. Chay watapis Sarwa llaqtapi Kapchiqkunap Tantanakuyninta (Empresa Comunal Artes de Sarhua – ECAS) kamarirqan. 1983 watamanta 1994 watakamas Sarwa Llaqtaruna Kapchiqkunap Tantanakuynin (Asociación de Artistas Populares de Sarhua) nisqap umalliqninsi karqan. +2005 watapis Don Quijote nisqamanta Demetrio Tupaq Yupankip uyaychasqanpaq rikch'akunata llimphirqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 18:49, 20 mar 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Erich Honecker sutiyuq runaqa (25 ñiqin chakra yapuy killapi 1912 watapi paqarisqa Neunkirchen llaqtapi; 29 ñiqin aymuray killapi 1994 watapi wañusqa Santiago de Chile llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq pulitikum karqan, Alimanyap Susyalista Hukllachasqa Partidunpi (SED) wankurisqa. +NSDAP (nazi partidu) nisqa Adolf Hitlerpa partidun Alimanyapi kachachichkaptin, Erich Honecker Saarland suyupi wayna kumunista kaspa nazikuna hayun llamk'aykurqan. Chayrayku nazikuna payta hap'ispa wichq'ay wasiman wichq'arqan. Iskay ñiqin pachantin maqanakuypa p'uchukayninpi Suwit Huñup awqaqninkuna Brandenburg llaqtapi wichq'ay wasimanta qispichirqan. +Maqanakuy p'uchukarqaptin Alimanyap Kumunista Partidunman yaykurqan, chaymanta Alimanyap Susyaldimukrata Partidunwan huñunakusqa Alimanyap Susyalista Hukllachasqa Partidun (SED) nisqaman. 1971 watapi chay SED nisqap sapsi qillqaqninmi (Generalsekretär) tukurqan. 1976 watamanta 1989 watakama Aliman Dimukratiku Republika (DDR, Anti Alimanya) mamallaqtap hatun pusaqninmi (Vorsitzender des Staatsrates der Deutschen Demokratischen Republik, Aliman Dimukratiku Republikap Mamallaqta Kunaqninpa Umalliqnin) karqan, 1989 watapitaq payta chay kamachinamanta qarqurqanku. Alimanya huñuywan chay DDR manaña kaptinmi, Berlin llaqtapi musuqmanta wichq'asqam karqan, chaymantataq Chili mama llaqtamanmi rirqan. Chaypi 1994 watapi kukupin apanqara unquymantam wañurqan, 81 watayuq kaspa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñawpaqnin kaq: +Aliman Dimukratiku Republikap Mamallaqta Kunaqninpa Umalliqnin +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:54, 6 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Olga Zubarry Arhintina mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Antonio Machado Ispaña mama llaqtayuq qillqaq + +Jaroslavl nisqaqa (rusu simipi: Ярославль) Rusiya mama llaqtapi, Jaroslavl suyupi, huk llaqtam. Jaroslavl llaqtapiqa 606 336 runam kawsachkan (2005). +llaqtapi paqarisqa runakuna +3 Llaqtapi paqarisqa runakuna + +quwiki Katiguriya:Takichaq (Awstiriya) + +Runa Simi: Ñawi + +Katiguriya:Qucha (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) (qu kalba) + +Mana rasumpa kaqta yachatsikoqkunam yuriyämunqa (1-3) +Mana rasumpa kaqta yachatsikoqkuna juzgashqa kayänampaq kaq (4-10a) +Mana rasumpa kaqta yachatsikoqkuna imanö kayanqan (10b-22) + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +KAY 2 runaqa mana wañunankupaq ayqinanku tiyan. Israelmanta watiqaqkuna kanku, Rahab warmitaq paykunata yanapachkan. Rahabpa wasinqa Jericop pirqanpi kachkan. Qhawarina imaynachus chay karqa. +Watiqaqkuna Jericó llaqtaman yaykuspa, Rahabpa wasinman rirqanku. Chayta reyman willaykunku: ‘Iskay israelitas ch'isi jamunku, jallp'anchikta watiqaq', nispa. Kayta uyarispa reyqa Rahabpa wasinman runata kacharqa: ‘¡Qamman jamusuq runasta urqhumuy!', nispa. Rahabtaq watiqaqkunata techonpi pakaykuspa, nirqa: ‘Arí, iskay runas chamuwarqanku, chaywanpis maymantachus kasqankuta mana yachanichu. Laqhayaykuchkaptinña ripunku, llaqta punku wisq'akunanpaq kachkaptin. Usqhayta rispaqa ichapis taripankichik', nispa. Jinamanta usqhayta mask'aq lluqsirqanku. + +Biblia yachachisqanmanta: Jerusalén thuñikun - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Jehová Ezequielta tapurqa: ‘¿Israelitasmanta kuraqkuna pakayllamanta ruwachkasqankuta rikunkichu?', nispa. Ari, payqa chaykunata rikuyta atirqa. Chaypi 70 qharikuna lantista yupaychachkanku. Jinatataq ninku: ‘Jehovaqa mana qhawachkawanchikchu. Llaqtanchikmanta ripun', nispa. +Jehová nirqa: ‘Kay runakunaqa mana jatunchawankuchu. ¡Mana millay ruwaykunallatachu ruwanku, manaqa kikin wasiyman jamuspa chay millaykunata ruwakun!', nispa. Chayrayku, jinata parlarqa: ‘Phiñakuyniypa kallpanta rikunkichik. Ñuqataq paykunata chinkachichkaptiy mana phutikusaqchu', nispa. + +Romanukunapaq qillqa +Romanukunapaq qillqa (kastilla simipi: Epístola a los Romanos) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan ipistula Roma llaqtapi kristiyanukunapaq. +Romanukunapaq qillqa, bible.is nisqapi: +Romanukunapaq qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Romanukunapaq qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Romanukunapaq qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Romanukunapaq qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Romanukunapaq qillqa, bibles.org nisqapi: +Apustulkunap rurasqankuna +Kurinthuyuqkunapaq huk ñiqin qillqa + +Aswan hatun llaqta Antananarivo +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 53º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 119º +Madagaskar llaqtaqa Afrikapi huk mama llaqtam. +Madagaskar llaqtapiqa 18.606.000 runakunam kawsachkanku. + +quwiki Huk ñiqin pachantin maqanakuy + +Runa Simi: Tantasqa distritu + +Qhapaq kamaqillqa - Wikipidiya +Qhapaq kamaqillqa +Qhapaq kamaqillqa (Kastilla simipi: Real cédula) huk kamay kan, Ispañamanta qhapaqkuna kaytaqa qurirqan + +7 ñiqin ayriway killapi +7 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (07.04., 7-IV, 7ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 97 kaq (97ñ - wakllanwatapi 98ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 268 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +Katiguriya:Buenos Aires llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Buenos Aires llaqtapi paqarisqa +"Buenos Aires llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Buenos_Aires_llaqtapi_paqarisqa&oldid=617612" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Mana chaninchaq sutip rantin nisqaqa (kastilla simipi: pronombre indefinido) mana sut'i chhikayuq sutip rantinmi. + +► Munisipyu (Chuqichaka suyu)‎ (28 P) +► Munisipyu (P'utuqsi suyu)‎ (38 P) +► Munisipyu (Quchapampa suyu)‎ (44 P) +"Munisipyu (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Bolpebra munisipyu +Chimuriy munisipyu +Chuqichaka munisipyu +Chuqiquta munisipyu +Churu munisipyu +Killaqa munisipyu +La Rivera munisipyu +Machaqamarka Krus munisipyu +Mayupura munisipyu (Quchapampa) +Pampa Awllaqa munisipyu +Puqu munisipyu +Qaranqa munisipyu +Qarañawi munisipyu +Qataqura munisipyu +Qaysa "D" munisipyu +Quchas munisipyu +Qutaqayta munisipyu +Qutuqa munisipyu + +Mamaku[2] (Ortalis canicollis) nisqaqa huk pisqum, charatam, Urin Awya Yalapi Hatun Chaku nisqapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mamaku + +Cuscatlán suyu (kastilla simipi: Departamento de Cuscatlán) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Cojutepeque llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cuscatlán suyu. + +Palanta pisqu icha tsuwinki [1] (Thraupis episcopus) nisqaqa Awya Yalapi kawsaq pisqum. +Thraupis episcopus, Darién mamallaqta parki, Panama +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Palanta pisqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Palanta pisqu + +Parispi Qullananchikpa Qhupuyuqnin (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Parispi Qullananchikpa Qhupuyuqnin (inlish simipi: The Hunchback of Notre Dame, kastilla simipi: El jorobado de Notre Dame) nisqaqa 1996 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Victor Hugopa 1831 watapi qillqasqan Parispi Qullananchikpa Qhupuyuqnin nisqa kawsay rikch'amanta rurasqam. Kuyu walltay pusaqninqa Gary Trousdale, Kirk Wisemi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Chimpurasu fauna risirwa (kastilla simipi: Reserva de Producción Faunistica Chimborazo) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, Bolívar markapi, Chimpurasu markapi, Tunkurawa markapi. +2.1 Chimpurasu fauna risirwallapi wiñaq yurakuna +3.2 Suchuqkuna, allpa yaku kawsaqkuna +4 Ayllukuna +Chimpurasu fauna risirwallapi wiñaq yurakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chimpurasu fauna risirwallapi wiñaq yurakuna kanmi: +Suchuqkuna, allpa yaku kawsaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chimpurasu risirwapiqa achka ayllu llaqtakunam: San Pablo de Totorillas, Santa Teresita de Guabug, Chorrera Mirador hukkunapas. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sudan. + +Ñukch'u[1] icha mayt'u ñukch'u (Salvia revoluta) nisqaqa Antikunapi wiñaq quram, rikch'aq ñukch'um (sipita), achala tikam, hampi yurapas. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mayt'u ñukch'u + +San Antunyu (San Antonio) nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Katuliku katisismupiqa kaykunamantam qillqasqa: + +Tikraynin machu pikchu Kastillanu simipi: + +BIKUNANA_bikunana.tmall.com + +Allpa llamk'ay nisqaqa runap yurata uywatapas kamachiynin. Chay kamachiyninwanqa runap manañam chakunan, sallqa yurakunata pallanan chayllachu atin. Allpa llamk'ayqa iskaynintin kuraq llamk'aymi: +Michiypitaq uywanchikkunatam wayllakunapi, q'achuwan michinchik. +Wanuchana - Yaku - Allpapi puquq - Chaqallu mikhuna - Wayta - Muruyuq - Uchpa - Achala wayta +Q'iru - Yurakuna +Mit'a yachay: Chullunku - Illap'u - Mit'a - Para - Phuyu - Rit'i +Wiru yura rikch'aq ayllu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk Wiru yurakuna: + +Exeter nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Mayu wichayta. + +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Suyu Qispi kay suyu +Hallka k'iti kanchar 1,99 km² +Hanaq kay 85 m +Kamasqa wata 17 ñiqin tarpuy killapi 1985 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Florencia de Mora distritu (kastilla simipi: Distrito de Florencia de Mora) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispi kay suyupi , Truhillu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Florencia de Mora llaqtam. +2 Distritupi paqarisqa + +Chaqllisinchi (kastilla simipi: química) nisqaqa imayaykunap ruranakuyninmantam yachay. +Riqsinchik qallawakunata - mana t'inkisqa imayaykuna -, qallawamanta t'inkisqakunatapas. +Qallawap ñiqi rakirinkuna +T'inkisqa - Yakuchaq - Qullpachaq - Wayay - Yaku - Chimlasay - Amunyaku - K'illimsa yakuchaqkuna +Q'illaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Q'illay chaqrusqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Q'illay muksikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mana q'illaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rumi t'inkisqakuna (anorganiku)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kukallpa - Yanuna kachi - Kachina - Q'illaykuna - Mana q'illaykuna +Kawsa t'inkisqakuna (organiku)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +P'uchqukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chaqru yachaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Nobel suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:11, 17 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Katiguriya:Wallpasqa rimay - Wikipidiya +Katiguriya:Wallpasqa rimay +"Wallpasqa rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +K'illimsa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +K'illimsa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +K'illimsa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Paray sach'a-sach'a ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Killimsa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sallqa waqlliy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sansa k'anchana ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rumiyasqa rawrana ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Allpapi tiyaq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Karu puriy (Buliwya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karu puriy (Buliwya). +► Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna‎ (3 K, 14 P) +► Karu puriy (P'utuqsi suyu)‎ (7 P) +► Karu puriy (Quchapampa suyu)‎ (5 P) +"Karu puriy (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Asiru Qucha (Quchapampa) +Awarawi mamallaqta parki +Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwa +Inkamach'ay (Chuqichaka) +Isiboro Secure mamallaqta parki +Iñao mamallaqta parki +Kaa Iya mamallaqta parki +Killa Qhichwa (Chuqiyapu suyu, Buliwya) +Killa Qhichwa (P'utuqsi suyu, Buliwya) +Manuripi-Heath Amarumayu sallqa kawsay mamallaqta risirwa +Noel Kempff Mercado mamallaqta parki +Qutapata mamallaqta parki +Sajama mamallaqta warikancha +San Matías amachasqa sallqa suyu +Tarikiya flora faunapas mama llaqta risirwa +Warawara Qucha (Quchapampa) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq. +► Taripay amachaq (Mama llaqta)‎ (29 K) + +Wayllay rumi sach'a-sach'a, Pasqu pruwinsya +Uma llaqta Chawpimarka +Chawpimarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Chaupimarca ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Pasqu pruwinsyapi, Pasqu suyupi. Uma llaqtanqa Chawpimarka llaqtam. + +3 chaniyuq tikraykuna khipu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'allasqa +Tikraynin ch'allasqa Kastillanu simipi: + +Simana Santa Valladolid llaqtapi, Ispañapi +Santa Simana niqataqa kristiyanu iñiqkuna Paskwap qanchis ñawpaqnin p'unchawkunapi phistanku Jesuspa muchusqanta Yerushalayimpi chayasqanmanta sayarisqankama pacha yuyanapaq. Chay pachaqa Jesuspa Kruspi wañusqanmanta sayarisqanmantapas yuyaykun. + +Barinas llaqta - Barinas suyu, Winisuyla +Barinas (kastilla simipi: Barinas) nisqaqa Winisuylapi huk hatun llaqtam. Barinas suyu wan Barinas munisipyu uma llaqtapmi. 322,71 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Barinas llaqta. + +Allqach'alla (Aymara simi allqa allqa, ch'alla aqu, kastilla qillqaypi Alccachaya) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk urqum, Willkanuta wallapi, Qusqu suyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.780 mitrum aswan hanaq. + +Kamasqa 14 ñiqin ayriway killapi 1912 watapi Santos llaqtapi, São Paulo suyupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santos FC. + +3 chaniyuq tikraykuna t'añuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kurku yawri (órgano) nisqakunaqa llapa kurkup rakinkunam, kurkup llamk'anankunam. Ukhu kurku yawrikunataqa ukhu yawri ninchik. + +Runa Simi: Qullqa + +Runa Simi: Jaén nisqaqa Ispañapi (Andalusiya suyupi) huk hatun llaqtam. + +Novial simi, mamallaqtapura yanapayuq simi, yachaqayta kayllapi atinki. + +Runa Simi: Sarwa distritu + +8 Itsa wakin niyanman: "Y ¿imanirtaq Jesus yurenqanta celebrar mägokuna qarënin apayarqan?". Manam yurikïninta celebrartsu qarayarqan, sinöqa Jesus huk reqishqa nuna kanampaq kaqta musyarmi, tsë tiempochöqa reqishqa nunakunapaqqa qarëninkunam apayaq (1 Reyes 10:1, 2, 10, 13; Mateo 2:2, 11). Manam yurikonqan paqastsu ëwayarqan, sinöqa atska killa pasanqanchöran qarëninkuna aparkur wayinman watukayarqan. +"Llapequipis utishqa y llaquishqa carnenqa, noqaman shayämï. Shayämuptiqueqa, noqam jamaratsiyashqequi. Noqapa yugoqa manam lasantsu. Yanapayäpteq ancashllam canqa." (Mateo 11:28, 30.) + +quechua: Artiku mama qucha (Runa Simi) + +Waraqu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Anqash suyu + +Wiñay q'uchuñaw wakt'istu, + +Novial simi, mamallaqtapura yanapayuq simi, yachaqayta atinki. + +1Chaymanta chay runakunata willar tukchirnaqa, Jesusqa riran Capernaúm pwibluman. + +Runa Simi: Morelos suyu + +11 August, 2016 · by Ayasupai · in Takiykuna, Wawakunapa Rimaykuna. · + +Yachay wasikunapi + +05 Peru llaqta + +Tiyay: Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Lari distritu, Madrigal distritu, Thapay distritu +Suriwiri (kastilla simipi: Nevado Surihuiri) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Lari distritupi, Madrigal distritupi, Thapay distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.506 mitrum aswan hanaq. + +Francisco Buarque de Hollanda icha Chico Buarque sutiyuq runaqa ( 19 ñiqin inti raymi killapi 1944 watapi paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtap wiyulin waqachiq wan musika takichaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chico Buarque. + +Suyukuna Amarumayu suyu +Chachapuya nisqa runakunaqa ñawpa pachas huk runa llaqtas karqan, kunan Chachapuyas pruwinsyapi, Amarumayu suyupi (Piruwpi) kawsaq. +Tawantinsuyu pachapiqa chachapuya runashimi rimaqsi karqan. + +Charles Aznavour, Shahnourh Varinag Aznavourian (Շահնուր Վաղինակ Ազնավուրյան) sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin aymuray killapi 1924 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 1 ñiqin kantaray killapi 2018 watapi wañusqa Mouriès llaqtapi ) huk Ransiya mama llaqtayuq aranway pukllaq.takiqsi karqan, takichaq qarqan. +2.4 Aliman simi diskukuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Charles Aznavour. + +Pacha t'ika[2] (genus Lecanora) nisqakunaqa huk kusma qara rikch'anam. Wayaqacha k'allampakunamanmi kapunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pacha t'ika. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pacha t'ika + +Sillu supay,[1][2] Kuru-kuru[1] icha Llawsa mura (llausa mora)[1][2] (genus Croton) nisqaqa Abya Yalap paraysapa sach'a-sach'akunapi wiñaq sach'akunam, waranqa iskay pachak rikch'aqkunam, hillisapa, achka hampi yurakunam. +Chay sillu supay icha llawsa mura nisqa yurakunaqa Buliwyapi kawsaq Kallawaya runakunap hampi yurankunam. +Kaymi Urin Awya Yala Umawapi wiñaq rikch'aqninkuna: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sillu supay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sillu supay. + +Niccolò Cusano Yachay Suntur, 10 ñiqin aymuray killapi 2006 watapi kamarisqa karqan (12 watayuq). +Niccolò Cusano Yachay Suntur (italya simipi) + +M, m nisqaqa latin siq'i llumpapi chunka kimsayuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq pusaq kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Runa Simi: Ihiptu + +23 Runakuna + +Runa Simi: K'illichu + +400 0 _ ‎‡a Jean-Jacques Rousseau‏ ‎‡c Suwisa-Ransiya mama llaqtayuq yachachiq, qillqaq wan yachay wayllukuq‏ + +Imayay (kastilla simipi: sustancia, mama imayay: materia) nisqaqa ima llasaqmi, wisnuyuq, chhikayniyuq kaqpas. +Riqsinchik qallawakunatapas t'inkisqakunapas. + +Kay ch'uju unquy (chantapas kay nasofaringitis, rinofaringitis, utaq ch'uju) huk chimpachikuq vías respiratorias superiores kaqmanta unquy kaytaq ñawpaqta sinqaman hap'in. Aswan riqsisqa unqunayaq kanku ch'uju, kunka nanay, qhuña chaymanta k'aja ima chaymanta qamchismanta chunka p'unchawtahina qukun, ichaqa wakin kutiqa kimsa simanatahina qukun. Aswan kay 200 virusmanta kay ch'uju unquyta hap'ichikun, ichaqa aswan riqsisqaqa kanku kay rinovirus kaqkuna. + Kay vías respiratorias superiores kaqmanta chimpachikuykunaqa rak'ikunku mayqin kurpu k'uchumanchus hap'ikun chaymanhina. Aswan riqsikuq kutitaqa, kay ch'uju unquyqa sinqaman, kunkaman (faringitis) chaymanta kay senos paranasales (sinusitis) kaqman ima hap'in. Kay unqunayaq qukun kay inmunológica kutichiy kurpumantarayku kay chimpachikuq kaqman manataq aswantachu kay tejido thantakuy kay virus kaqraykuhinachu. Aswan riqsisqa hark'ayqa kan makita mayllakuna, ichapas nikun kay uyapaq máscaras kaqkunata churakuy kusallataq. +Mana hampiy kay ch'uju unquypaq tiyanchu, ichaqa unqunayaqnin hampikunman. Kayqa aswan hap'ikuq runakunapurapi chimpachikuq unquy: machu runaqa iskayta utaq kimsa kutita watapi hap'ichikun, wawataq suqtamanta chunka iskayniyuqkama kutita. Kay unquy chimpakuykunaqa ñawpamantapacha runata qatimun. +Aswan rikukuqpi, ch'uju unquyqa sayk'uywan, chiriwan, achhuykunawan chaymanta uma nanaywan ima qallarin. Chaymanta machkha p'unchaw qhipantaqa qhuña chaymanta ch'uju qallarin.[1] Unqunayaq kaqkunaqa kay ñawpaq 16 phanikunapi rikhurinman [8] chaymanta aswan sinchinman chayan iskaymanta tawa p'unchawmanhina qallarisqanmanta.[3][9] Aswan rikukuqpi qamchis p'unchawmanta chunka p'unchawpihina chinkapun, ichaqa kimsa semanata unayllanman.[10] 35-40% kaqpi kay wawakuna casosmanta, ch'ujuqa aswan chunka p'unchawkunamanta unayllan chaymanta aswan 25 kaqmanta 10% kaqpi.[11] +Kay coronavirus kaqkunaqa huk qutuchasqa virus kanku ancha riqsisqakuna kay ch'uju unquyta hap'ichiqrayku. Huk microscopio electrónico kaqpi qhawakuptinku, huk muyu utaq pilluhinaman rich'akuspa rikukunku. +Kay ch'uju unquymanta virusqa chimpakun kay wayrapi yakumanta (aerosol), chiqan tinkunakuna kay chimpachisqa sinqamanta yakukunawan utaq fómites kaqwan ima (chimpachisqa imakuna).[2][16] Mana yachakunraqchu mayqinchus kay ñankunamanta aswan chaninniyuq.[17] Kay viruskunaqa kawsankuman unayta wayrapi chaymanta runakunataq makinkupi, ñawinkupi chaymanta sinqankupi ima apankuman, ahinata imaynatachus kay chimpachiy rinhina.[16] Kay chimpachiyqa aswan rikukun kay guarderías kaqpi chaymanta yachaywasikunapi ima, mayqinpichus wawas pikunachus mana unqunapaq sistemas kaqninku mana allin hatunllasqaschu chaymanta pisi llimphus kanku khuska kachkankurayku.[18] Kay chimpachikuykunaqa wasiman apakunku chaymanta wak yawarmasikunamantaq chimpachikun.[18] Mana yachakunku kay wayra hallich'asqa vuelos comerciales nisqakunapi huk chimpakuy ñan kachkanta.[16] Ichaqa, pikunachus qayllaman chukunku chaykuna aswan qaylla chimpachikunamanta kanku.[17] Kay virus ruwachisqas kay rinovirus kaqrayku aswan chimpachiq kanku kay ñawpa kimsa p'unchawkuna unqunayaqmanta, chantataq aswan pisi chimpachikuqkunaman tukupunku.[19] +Ñawpa ñiykunaqa ñin hukqa ch'uju unquyta hap'inman kay chiri pachapi unayta kaqrayku, parahina utaq invernal pachahina chaymanta chayhinata karqa imaynatachus unquy sutinta hap'irqa.[20] Kay kurpumanta chirillay ruwayninqa huk riesgo factorhina ch'aqwakuman apan kay ch'uju unquypaq.[21] Wakinkuna kay ch'uju unquyta hap'ichiq viruskunamanta estacionales kanku chaymanta aswanta hap'ikun kay chiri utaq huq'u pachapi.[22] Wakinkuna ñinku kayqa kan imaraykuchus wichq'asqa wasikunapi anchata kankurayku chaymanta wak runakuna qayllanpirayku; [23] aswanta kay wawakuna yachaywasiman kutinku chaykunapi.[18]Ichaqa, kay sistema respiratorio kaqpi tikraykunarayku kanman mayqinchus aswan manchhichiyta qukun.[23] Kay huq'u pacha achkhallachinman kay viral chimpachiyta imaraykuchus ch'aki wayra yanapan kay huch'uy partículas virales aswan karuman chayanankupaq chaymanta aswan unayta wayrapi kanankupaq. [24] +Kay achkha runa unquymanta hark'akunaqa, ruwasqa huk ñawpa tinkunarayku kay ch'uju unquy viruskunaman, huk sinchi llamk'ayniyuq kay viral mirayninmanta hark'ayninpi, imaynatachus rikuchikun kay aswan wayna ayllukunapihina mayqinkunachus achkha tasasniyuq kay respiratorias chimpachikuykunamanta.[25] Wak riesgo factorqa kan huk pisi mana unqunapaq kay.[25][26] Kayman k'askakun kay mana puñuy atikuy chaymanta ancha tuyu kay ima aswan riesgoyuq kay chimpachiyta llamk'achinapaq kay tinkuna qhipanta huk rinovirus kaqman. Ñikun efectosninman k'askasqa kachkanta kay mana unqunapaq sistema kaqpi.[27][28] +Ñikun kay ch'uju unquy unqunayaq kaqninqa aswan k'askasqa kachkanku kay inmunológica kutichiywan kay virusman.[29] Kay mecanismo kay mana unqunapaq kutichiymantaqa sumaq riqsisqa sapa virusmanta. Ahinata, kay rinovirus kaqkunaqa chiqan tinkuywan chimpachikun; kay runa ICAM-1 receptoresman k'askakunku huk mana riqsisqakuna mecanismos kaqninta mayqinkunachus kay punkiymanta mediadores ruwaqkunata kacharinku.[29] Kay mediadores unqunayaqta ruwachinku.[29] Aswan rikukuqpi mana waqllinkuchu epitelio nasal kaqta.[3] Wakhinamanta, kay sincitial respiratorio (VSR) virusqa anchata chimpachikun chiqan tinkuywan chaymanta wayrapi yaku kaqninta. Chaymanta sinqapitaq kunkapitaq karinku manaraq vías respiratorias inferiores kaqman chayaptin.[30] Kay VSR kaqqa ari kay epitelial waqlliyta ruwan.[30] Kay parainfluenza aswan rikukuqpi sinqa, kunka chaymanta bronquios ima punkiyta qukun.[31] Huch'uy wawakunapiqa, tunqurita waqlliptin, kay crup unqunayaqninta qunman imaraykuchus kay vías respiratorias huch'uy kayninrayku.[31] +Kay ukhinallachiy kay virales chimpachikuy vías respiratorias kaqpuramanta unqunayaq maypichus kanman ahinaman llamk'an. Kay ch'uju unquyqa aswanta sinqaman waqllin, kay faringitis kaqqa kunkaman, chaymanta bronquitis kaqqa surk'anman.[2] Ichaqa, achkha kikin unqunayaqniyuq kanman chaymanta achkha partes waqllisqas rikukunkuman.[2] Kay ch'uju unquyqa aswan rikukuqpi rinitis kaqhina utaq sinqa punkiy kaqhina riqsikun, huk tikrakuq ñiqiwan kay kunka punkiymanta.[32] Ancha rikukuq unqusqaqa sapan qhawakun.[3] Aswan rikukuqpiqa mana karunchakunchu kay agente viral kaqqa[32] chaymanta mana riqsiy atikunchu ima laya viruschus kasqanta kay unqunayaqpi umachakuspa.[3] +Kay físicas hark'akuykunaqa kay ch'uju unquy virus mirakuymanta hark'akunapaqqa, sumaq kaq hark'akuykunalla kankuman hark'akunapaq.[33] Kaytaq maki mayllakuykunawan chaymanta barbijos churakuywan ima kan. Kay hampiwasi kitipi, qara makikunata chaymanta batata ima churakunku.[33] Mana allinchu ruwanaqa huk cuarentena kaqtaqa imaraykuchus unquyqa ancha riqsisqa chaymanta unqunayaq pisi aqllasqas kanku. Vacunacionqa ancha sasa imaraykuchus ancha achkha involucrasqa virus kan chaymanta usqhaytapacha wiñanku.[33] kay huk allin vacunamanta paqarichiyqa kan, ahinataqa, pisi atikuq.[34] +Sapa kuti maki mayllakuyqa allinsina kanman kay ch'uju unquy virus chimpachiy pisillananpaq, aswanta wawakunapurapi.[35] Mana yachakunchu sichus antivirales kaqkunata chaymanta antibacteriales kaqkunata yapayqa kay maki mayllakuyman aswan kusa kasqanta.[35] Kay barbijos churakuyqa unqusqa runakunawan tinkuypiqa allin kanman kasqa; ichaqa, mana achkha rikukuq kanchu runakunamanta karunchasqa kachinapaq.[35] Kay suplementos zinc kaqwan hampikuyqa allin kanman ch'uju unquy casosta pisillachinapaq.[36] Kay sapa kuti jampi upyanaqa kay vitamina C kaqwan suplementosmanta mana ch'uju unquy riesgonta utaq sinchiyninta pisillachinchu.[37] +Kunankamaqa mana hampikuna utaq qhura hampikuna kanchu mayqinkunamantachus allin hampiynin sumaq evidenciasniyuq kasqanta kay chimpakuymanta unayllanninta huch'uyllachinapaq.[38], Ahinatataq, hampikuyninqa unqunayaq kaqllata chinkachinqa.[39] Sumaqta samarina, yakusta upyana, huq'u ukhunchik kananpaq chaymanta q'uñi millu yakuwan kunkata qhulluqachiyta ruwana ima allin ruwaykuna hampikunapaq kan.[14] Aswan achkha kusallayninkunaqa kay hampikuyninmanta yapakunku kay placebo efectoman.[40] +Kay hampikuyninkunaqa mayqinkunachus unqunayaq kaqkunata sanillachiy yanapaq analgésicos kaqkunawan chaymanta simples antipiréticos kay ibuprofeno kaqhina kaqkunawan ima hamun[41] chaymanta kay paracetamol kaqwan ima.[42] Evidencias kaqqa mana rikuchinchu kay ch'ujupaq hampikuna aswan kusa kasqankuta kay chhilli analgésicos kaqkunamanta[43] manataq wawakunapi qukunan munakunchu kay mana evidencia kaqtinrayku mayqinchus kusa kayninta utaq waqlliypaq potencialninta rikuchiq.[44][45] 2009 kaqpi, Canada ch'uju unquypaq chaymanta ch'ujupaq hampikunata pillamanpas ranqhay churakuyta hark'arqa suyk'a wawakunapi suqta watamanta, imaraykuchus mana kusa hampiynin kaqmanta rikukuq kasqanrayku chaymanta kay phuti riesgostachus ruwanrayku ima.[44] Mana allin kamachiynin kay dextrometorfano kaqmanta (huk pillamanpas ranqhakuq ch'ujupaq hampi) hark'ana kaqninman aparqa achkha suyukunapi.[46] +Mana achkha yachakuy kaqrayku, mana yachakunchu sichus huk yapakuy kay ingesta yakukunapi allinllachinchus unqunayaqta utaq pisillachinchus kay respiratoria unquyta.[50] Chaymanta huk kikin willay mana kaynin tiyan kay rupha wayra q'usñichasqa churakuypaq.[51] Huk yachakuy rikuchirqa kay mentoladas jawikuna qhasqupi churakuyqa yanapanman kay ch'isipi ch'ujuta, sinqa wichq'akuyta chaymanta mana puñuy atiyta allinchachinanpaq.[52] +Antibióticos kaqkunaqa mana allinchu kanchu kay infecciones virales kaqkunapaq chayraykutaq mana allinchu kanku kay ch'uju unquy virus kaqkunapaq.[53] Kay efectos secundarios kaqkunarayku, waqlliy atinkuman, ichaqa, sapakuti hampikamachikunku.[53][54] Wakin imaraykukuna imaraykuchus antibióticos kaqkunan hampikamachikunkurayku kanku unqusqap munaynin, hampiqruna imayllatapas ruway munaynin, chaymanta kay hasallay sinchiman tukuykuna hark'ayta mayqinkunachus kay antibióticos kaqkunaman ari ñinkuman.[55] Mana allin antivirales millachiqkuna kay ch'uju unquy hampikuyninpi tiyanchu, ichapas wakin ñawpa yachay mask'aykuna allinninkunata rikuchirqankupas.[39][56] +Ichapas achkha wak aqyanapaq hampikuynin kaptinpas, mana cientifica evidencia tiyanchu mayqinchus yanapanman kay hampikuyninta.[39] Mana achkha evidencia kanchu kay 2010 kaqpi willarinapaqhina utaq wich'unapaqhina kay miel kaqwan hampikunapaq utaq sinqa mayllakuyta.[57][58] Wakin yachaykuna willanku zinc kaqta upyana kay 24 phani ukhupi kay unqunayaq qallarichkanmantapacha mana unqusqa runakunapi ch'uju unquy unayllayninta chaymanta sinchillayninta pisillachin.[36] Kay achkha ukhinakuna kay yachaykunapi munachin aswan yachayta mask'anata yachanapaq imaynatachus chaymanta mayk'aqchus kay zinc allin kanman.[59] Kay vitamina C efecto kaqninqa kay ch'uju unquypi hatunpi yachakurqa mana allin tarikuywan, manataq ahinatachu kay qusqa pachakunapi, aswanta kay runakunapi pikunachus actividad fisica kaqta chiri kitikunapi ruwaq.[37][60] Evidencia kay echinaces kaqwan hampikuyqa mana sinchichu.[61][62] Kay ukhina laya Echinacea kaqwan suplementosqa ukhina kankuman allinllayninpi.[61] Mana yachakunchu sichus ajus allin kanman.[63] Huk evidencialla vitamina D kaqwan mana allin kayninta tarirqachu.[64] +Pronostico nisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kay ch'uju unquy mana sinchichu chaymanta aswan achkha kaqkuna unqunayaqninmanta huk semanapi allinllapunku.[2] Sichus sinchi champallaykuy tiyan chayqa ancha machu runakunapi, ancha wayna runakunapi utaq inmunosuprimidas runakunapi aswan rikukuqpi rikukun.[65] Secundarias infecciones bacteriales ruwakunman kay sinusitis kaqhina, faringitis kaqhina utaq otitis aguda kaqhina.[66] Tantiyakun 8% casosmanta sinusitis ruwakun, otitis kaqtaq ruwakun 30% casosmanta.[67] +Kay ch'uju unquyqa aswan riqsisqa runa unquy kan[65] chaymanta tukuy ayllukunaman pachamanta hap'in.[18] Machu runakunaqa watapi iskaymanta phichqa infecciones kaqtahina hap'in[2][3] wawakunataq watapi suqtamanta chunka ch'uju unquykunatahina hap'inkuman (yachaywasipi kaqkunari watapi chunka iskayniyuq ch'uju unquyhinata hap'inkuman).[39] Kay sintomaticas chimpakuykuna yupayninqa machu runakunapi yapakun kay mana unqunapaq sistema mawq'allayninrayku.[25] +Kay ch'uju unquy causanpas riqsisqa kaptinpas kay 1950s kaqpi, kay unquyqa runakunawan kachkarqa ñawpamantapacha.[68] Unqunayaqnin chaymanta hampikuynin allinta willakun kay papiro egipcio Ebers kaqpi, aswan riqsisqa mawq'a hampiq p'anqa, qillqasqa ñawpata kay siglo 16 AC kaqpi.[69] Ingles kaqpi sutiqa, "common cold" kay siglo 16 kaqpi apaykachakurqa, kay rich'akuyrayku unqunayaqninpi kay chiriman rikuchikuy imawan.[70] +Yachay mask'aqkuna kay Universidad Maryland, College Par chaymanta kay Universidad Wisconsin-Madison kaqmanta kaqkunaqa kay tukuy riqsisqa virusmanta mayqinkunachus ch'uju unquyta hap'ichiq genoma kaqninta tarirqanku.[78] Plantilla:- +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:04, 6 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Franz Tamayo pruwinsya - Wikipidiya +Franz Tamayo jisk'a suyu +Qhichwa runakuna Tuychi mayu patapi +Uma llaqta Apulu +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi, aymara simi, hukkuna +Franz Tamayo pruwinsya (aymara simipi: Franz Tamayo jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Franz Tamayo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Apulu llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Madidi mamallaqta parki - Apulupampa sallqa pacha suyu - Pilón Lajas kawsay pacha risirwa +Urqukuna: Askarani - Chawpi Katantika - Chawpi Urqu - Jach'a Waracha - Kunti Katantika - Machu Such'i Qhuchi - Nuwi - Qala Phusa - Salluyu - Wanakuni - Wank'uchiri - Pupuya; Walla: Apulupampa walla +Mayukuna: Beni mayu - Qaqa mayu - Such'i mayu - Tuychi mayu +Quchakuna: Chalalan qucha - Phawchi qucha - Santa Rosa qucha - Such'i qucha +Pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa (Apulu qhichwa simi), aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Zsa Zsa Gabor sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Zsa Zsa Gabor sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Tarapoa nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi, huk llaqtam, Cuyabeno kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Cuyabeno kiti + +Tikraynin kamiy Kastillanu simipi: + +(Aqura distritu-manta pusampusqa) +Axura distritu (kastilla simipi: Distrito de Acora) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Axura (Ácora) llaqtam. + +Lutierqa runa wiyulinkunata phiskuna waqachinatawan tiwlli waqachinatawan ruwan. + +Runa Simi: Kasma pruwinsya + +Runa Simi: Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwa + +Runa Simi: Rikuy + +23Chaynu nirqami ishkay runakunata akraranllapa: Ukninqami shutiq José. Paytami niqllapapis: Barsabás, Justo ima nir. Nataq, uk-shuypaqa Matías karan. + +kichwa Rimaykuna + +QOSQO Kullana Suyu Llaqta, Capac Raymi, Mosoq Wata 10.000 + +870 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Ruraqpa rakiqunaykiqa kichasqañam, ichataq manaraqmi yaykurqankichu. translatewiki.netqa kuki nisqakunatam llamk'achin ruraqkunata kikinyachinapaq. Antañiqiqniykipiqa manam kuki nisqakuna atinchu. Ama hina kaspa, atichispa huk kutita yaykuykachay. + +Kay Katiguriyaqa 1565 watamanta qillqayuqmi. + +Biblia yachachisqanmanta: Diosninchik ruwayta qallarin - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +TUKUY allinkunaqa Diosninchikmanta jamun. Intita p'unchaypi k'anchananpaq ruwan. Killata, ch'askakunata ima, tutapi k'anchanankupaq ruwan. Jallp'atataq runa tiyakunanpaq ruwan. +Qallariypiqa Diosninchik juk may munasqa angelta ruwarqa. Payqa Diospa kuraq churin karqa. Tatanwan llamk'arqa. Diosninchikta tukuy imata ruwayta yanaparqa. Kay churiqa Intita, Killata, ch'askasta, Jallp'ata ima ruwayta yanaparqa. +Kay dibujitupi rikunchikjina, qallariypiqa mana imapis Jallp'api karqachu. Mana t'ikitas, sach'as nitaq animalkunapis karqachu. Mama quchapipis mana challwakuna karqachu. Runakuna, animalkuna ima, Jallp'api allinta tiyakunankupaqqa Diosninchik maytaraq llamk'anan karqa. + +Kay karu llaqtamanta qillqarimuni , qamkunaman, kay Wasi Yachaypaq, qillqa +Ñuqakukunaqa Runa Simi, rimaqmi kachkaniku, chaymi mañakuniku kay Yachay + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Maruku) + +Mawk'allaqta, Arequipa + +Runa Simi: Sapallu yura rikch'aq ayllu + +Llaqta Machu Picchu Pueblo + +Ignacio de Loyola Ispaña mama llaqtayuq kathuliku santu + +Mama llaqta Chiksuyu +Kamasqa wata Siglo IX +Praha (kastilla simipi: Praga) llaqtaqa Chiksuyu mama llaqtap uma llaqtanmi. +Llaqta (Chiksuyu) + +Hernando de Soto sutiyuq runaqa (* 1500 watapi paqarisqa Jerez de los Caballeros llaqtapi - 21 ñiqin aymuray killapi 1542 watapi Mississippi mayupi) Ispaña mama llaqtayuq awqaq pusaq, ruruchiq wan pulitiku qarqan. +1537 watamanta 1539 watakama Kuba Kamachiq runa. Tayta: ; Mama: María . +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hernando de Soto. + +Tiyay: Amarumayu suyu, Bongará pruwinsya +Hallka k'iti k'anchar 4 km² +Pumaqucha (kastilla qillqaypi: Pomacocha) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Amarumayu suyupi, Bongará pruwinsyapi. +Qucha (Amarumayu suyu) + +Hanaq kay 4.338 m (Tiksimuyuntinpi lliwmanta aswan hanaq kaq hatun llaqtam) +Pasqu urqu (kastilla simipi: Cerro de Pasco) nisqaqa huk piruwanu hatun llaqtam, Pasqu suyup uma llaqtanmi. +Pasqu urquqa Lima llaqtamanta 295 km karum. +Llaqta (Pasqu suyu) +Llaqta (Pasqu pruwinsya) + +Mansanaris distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Mansanaris distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Mansanaris distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sunin suyupi rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +José Antonio Encinas Franco sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin aymuray killapi 1896 watapi paqarisqa Puno llaqtapi - † 10 ñiqin anta situwa killapi 1958 watapi wañusqa Lima llaqtapi), huk piruwanu qillqaq wan pulitiku. +Alma mater: Escuela Normal wan Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: José Antonio Encinas. + +2 chaniyuq tikraykuna palta kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Himalaya nisqaqa Tiksimuyuntinpi lliwmanta aswan hatun urqukuna, Asya suyupi. Lliwmanta aswan hatun urqunqa Chomolungmam. + +"Hawa ministru (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hibon (genus Hylobates) nisqakunaqa uralan anti Asyapi kawsaq k'usillukunam. + +3 Ajllasqa cristianosqa "mana ismoj, mana chʼichichasqa, nitaj chinkapoj herenciata" japʼiyta suyakunku, nisunman janaj pachapi Cristowan khuska kamachiyta (1 Ped. 1:3, 4). Chayta japʼinankupajtaj watejmanta nacenanku tiyan (Juan 3:1-3). "Waj ovejas" kajkunapis ajllasqa cristianosta Reinomanta sumaj willaykunata willaspa yanapakushanku. ¿Ima herenciatataj paykuna japʼenqanku? (Juan 10:16.) Paykunaqa Adanwan Evawan chinkachisqankuta japʼenqanku, nisunman paraisopi wiñay kausayta, maypichus manaña ñakʼariy kanqachu, nitaj wañuypis, nitaj qhapariypis (Apo. 21:1-4). Chayrayku Jesusqa ladonpi kaj ujnin warkhusqa runaman kayta nerqa: "Kunan cheqamanta niyki: Noqawan Paraisopi kanki", nispa (Luc. 23:43, NM). +6 Tawa waranqa watas ñaupajta jina Isaacwan Rebecawanqa ujllapi iskay wawayoj karqanku: ujnenqa Esaú karqa, ujnintaj Jacob. Paykunaqa wiñasqankuman jina mana kikinchu karqanku, nitaj kikin imastachu ruwarqanku. "Esaúqa campo runa kaspa, monte animalesta sumajta japʼiyta yacharqa", "Jacobtajrí may sonqo tiyaykusqa runa karqa; payqa jarallapipuni kakuyta munaj" (Gén. 25:27). Bibliata tijrachej Robert Alter nisqanman jina, "may sonqo tiyaykusqa runa" nispaqa, "juntʼa sonqo chayri mana juchayoj" niyta munan. + +San Juan 7:16 QUFNT - Jesusqami paykunataqa niran: —Kay - Bible Search + +"Cristu kuyayämanqanmi obligayäman, [...] llapankunapaqmi wanurqan, tsënöpa kawaqkunaqa kikinkunapaq manana kawayänampaq, sinöqa pëkunarëkur wanushqa y sharkatsishqa kaqpaqna kawayänampaq" (2 Corintius 5:14, 15). + +Suyu Buliwiya Mama Llaqta + +Anqas ñan mayu patanpi  + +Luis de Góngora Ispaña mama llaqtayuq qillqaq + +Quechua: k'uychichaw + +4 chaniyuq tikraykuna atiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Ministru (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Ministru (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ministru (Mama llaqta). + +Wiphala nisqaqa (aymara simimanta, "unancha") k'uychi hina achkiy llimphikunayuq, Tawantinsuyup unanchanmi. Hinallataq Tawantinsuyup suyunkakunap unanchankunata wiphala ninchikmi. +Tawantinsuyup wiphalanqa qanchis llimphi ch'imiyuqmi. Suyunkankunap wiphalankunataq qanchis kuti qanchis (tawa chunka isqunniyuq) llimphi t'asrayuqmi. + +Chili mayum Ariqipa llaqtapi. +Uma llaqta Uraski (Urasqui) +Uraski distritu icha Mariano Nicolás Valcarcel distritu (kastilla simipi: Distrito de Mariano Nicolás Valcarcel / Urasqui) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kamana pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Uraski llaqtam. +Mayukuna: Chili mayu +Distritupiqa kastilla, qhichwa simitam rimanku. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu chunka ñiqi +Tikraynin chunka ñiqi Kastillanu simipi: + +Arininakuy nisqaqa (inlish simipi: contract, kastilla simipi: contrato) runapura, tantanakuypa icha mamallaqtap pusaqninpura ima rimanakuspa arí ninakuspa qillqamusqapas. Arininakuqkunaqa chay arininakuywan chiqakama watusqam. +Arininakuq runakunaqa silq'uyninwanmi arí ninakunku. + +1 ñiqin tarpuy killapi 1829 – 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1833 +Agustín Gamarra Messia sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1785 watapi paqarisqa Qusqu llaqtapi - † 18 ñiqin ayamarq'a killapi 1841 watapi wañusqa Inkawi llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. + +Qullana (kastilla simipi: Collana) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Jaruma pruwinsyapi. +Qullana munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Rikch'aq sinri - Wikipidiya +Rikch'aq sinri (latin simipi: classis) nisqaqa kawsaqkunapaq mitan kamaypi, raki huñukunapaq huk katiguriyam. + +T'aqllay, ch'aqllay, k'akllanchay, qallanchay, laq'ay + +Katiguriya:Fauna (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Fauna (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fauna (Mama llaqta). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pillku hamachi. + +Katiguriya:Aplaw pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Aplaw pruwinsya +"Aplaw pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qurwara nisqaqa millaq, mikhunanchikkunapi wiñaq, mana icha uchuylla puquyniyuq k'allampakunam. Huk qurwarakunaqa ismuchiqmi, hukkunataq unquykunatam paqarichin. + +2007 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. +15 ñiqin qhulla puquy killapi: Rafael Correa Ikwadurpa umalliqninmi (Mamallaktata Pushak nisqa) tukukun. +15 ñiqin chakra yapuy killapi: Piruwpi pacha kuyuypi (8,0 graduyuq) pichqa pachak runam wañurqan, waranqa pusaq pachaktaq k'irisqa karqan, 16.200 wasi kawsana thuñisqam. + +Ramón Castilla distritu (kastilla simipi: Distrito de Ramón Castilla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Mariscal Ramón Castilla pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kawalluqucha llaqtam. + +Nøtterøy llaqtaqa Nurwiga mama llaqtapim. Llaqtapiqa 21 035 runakunam kawsachkanku (2012). + +"Maya hawaykawsay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tarqu icha Yarawiska[1] (Jacaranda mimosifolia) nisqaqa huk sach'am, Uralan Awya Yalapi wiñaq. + +400 0 _ ‎‡a Omara Portuondo‏ ‎‡c Kuba mama llaqtayuq takiq‏ + +fuoshhh… – Qhapaq + +Lliw runakunam nacesqanchikmantapacha libre kanchik, lliw derechonchikpipas iguallataqmi kanchik. Yuyayniyoq kasqanchikraykum hawkalla aylluntin hina kawsayta debenchik llapa runakunawan. +Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, libre flisqa, allin kawsaypi, chaninchasqa kawsaypi kananpaq, yuyayniyuq, yachayniyuq runa kasqanman hina. Llapa runamasinwantaqmi wawqintin hina munanakunan. + +Runa Simi: Killaqullu + +BL4 qucha (quchai) + +James Madison Hukllachasqa Amirika Suyukuna jacha marka pulitiku. Umalliq + +quwiki Katiguriya:79 + +Runa Simi: Katiguriya:Wañusqa 1975 + +Eduardo Duhalde Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq + +"Ima uma namaypas ch'uyanchay atiyllam, wañuyllam manaqa!" + +Uma llaqta Tarija +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi, aymara simi, waraniyi simi, hukkuna +Tarija suyu (aymara simipi: Tarixa jach'a suyu; kastilla simipi: Departameto de Tarija) nisqaqa huk suyum Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tarija llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Aguaragüe mamallaqta parki - Tariquía flora faunapas mama llaqta risirwa - Sama walla kawsay risirwa +Suqta pruwinsyanmi kan. +Tarija suyupiqa aswanta mana indihina runakunam tiyanku. +Tarija suyupiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Tarija llaqtapi +Francisco Pérez de Uriondo wank'a (Tarija llaqtapi) +Víctor Paz Estenssoro, Buliwya suyup umalliqnin (1952-1956, 1960-1964, 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1964 watamanta 4 ñiqin ayamarq'a killapi 1964 watakama, 1985-1989), paqarimurqa Tarija llaqtapi 2 ñiqin kantaray killapi 1907 watapi. +Amachasqa sallqa suyukuna: Awarawi mamallaqta parki • Sama urqukuna kawsay risirwa • Tarikiya flora faunapas mama llaqta risirwa + +Khunurana nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Khunurana (sut'ichana) rikuy. +Khunurana (Cunurana / Kunurana) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi huk rit'i urqum, Raya wallapi, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, Santa Rusa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.420 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Punu suyu Khunurana rit'i urquwan + +Tiyay: Amarumayu suyu, Bongará pruwinsya, Chachapuyas pruwinsya, Luya pruwinsya +Purimuq mayukuna: Sunchi mayu, Maqunchal mayu, Chiliqin mayu +Utkupampa mayu (kastilla simipi: Río Utcubamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi Bongará pruwinsyapi, Luya pruwinsyapi, Chachapuyas pruwinsyapipas huk mayum . + +Baños nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Baño rikuy. +Baños de Agua Santa nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi,, Tunkurawa markapi, huk llaqtam, Baños kitip uma llaqtanmi. +Llanganati mama llaqta parki +Musuq ñan: Baños - Puyu llaqta +Yupaykuna: Baños kiti + +Lima Hatun llaqta suyu - Wikipidiya +(Lima Qhapaq llaqta suyu-manta pusampusqa) +Limaq Hatun llaqta (Ks. :Lima Metropolitana), Piruw + +Yachay wayllukuy, Llup'ina icha Philosophiya (grigu simimanta Φιλοσοφία chaymanta kastilla simipi: filosofía) nisqaqa yachayta khuyay niyta munanmi. +Ñawpa grigu pachamanta yachay wayllukuqkuna yachaymanta hamut'aspa kawsarqanku. + +Ayti wat'a saywitu: Duminikana (puka), Ayti mama llaqta (laranha). +Ayti wat'a (latin simipi: Hispaniola, kastilla simipi: La Española, fransis simipi: Île d'Haïti) nisqaqa Chawpi Awya Yalap Wat'ankunapi huk wat'am. +Ayti wat'apiqa iskaynintin mama llaqtam: + +1 ñiqin pachakwata - Wikipidiya +1 ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 100 watapi puchukarqan. +1 ñiqin pachakwatap watankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Bradford nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Runa Simi: Ñutqu + +Runa Simi: Taupo Qucha + +Runa Simi: Wari pruwinsya + +Paqarisqa Mishiku, Saltillo +Fernando Díaz Pavia sutiyuq runaqa, icha Fernando Soler (* 24 ñiqin aymuray killapi 1896 watapi paqarisqa Saltillo llaqtapi - 24 ñiqin kantaray killapi 1979 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi ) huk Mishiku mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fernando Soler. + +Kamasqa wata 21 ñiqin tarpuy killapi 1526 watapi ("San Mateo") +Esmeraldas nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Esmeraldas markap uma llaqtanmi. +Llaqta (Esmeraldas marka) + +Musyana yawri nisqakunaqa runap, uywakunappas musyanapaq kurku yawrikunam, musyana kawsaykuqniyuq. +Musyana kawsaykuqninmantaqa ankuchakunam ñutquman, ñiqwinwan pusan. Ankucha llikap hawa rakinmi. +Lliwmanta aswan musyana yawrikunaqa umapim. +Kaymi huk musyana yawrikuna: +Ñawikuna (rikunapaq) + +Saqapampa munisipyu - Wikipidiya +Uma llaqta Saqapampa +Saqapampa (kastilla simipi: Sacabamba) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, T'arata pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. Uma llaqtanqa Saqapampa llaqtam. +Mayukuna: Saqapampa mayu +Saqapampa munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Saqapampa munisipyu +Saqapampa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Yumya (Yumia) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 4.350 mitrum aswan hanaq. + +Uma llaqta Kuysmanku +Kuysmanku distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Guzmango) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Quntumasa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kuysmanku llaqtam. + +Katiguriya:Qillqaq (Grisya) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Grisya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Grisya). Grisya +"Qillqaq (Grisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Taytakura warachikuy 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1878 +Rurasqanpa watakuna 6 ñiqin ayriway killapi 1914 (Habemus Papam) watamanta kunankama - 22 ñiqin qhulla puquy killapi 1922 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Binidiktu XV. + +Silinyu, Se (musuq latin simipi: Selenium) nisqaqa huk mana q'illaymi. + +Esterpa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Ester) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Esterpa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Esterpa qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Esterpa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Esterpa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Esterpa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Runa Simi: Piruwpa unanchan + +Balsas distritu (kastilla simipi: Distrito de Balsas) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Chachapuyas pruwinsyapi, Amarumayu suyupi. Uma llaqtanqa Balsas llaqtam. + +Regla Torres Herrera sutiyuq warmiqa (* 1975 paqarisqa La Habana llaqtapi - ) huk kubanu makiyasiqmi. +1992 watapiqa Ulimpiku pukllaykunapi Barcelona llaqtapi kuwanu makiyasiq warmikunawan. Ulimpiku pukllaykunapi Atlanta 1996 wan Sydney 2000. + +35Chaqa chay shamuq diyaqami shamunqa kay pachapi tukuy runakuna kawsaqkunaman. + +Yayayku hanaq pachapi kaq, +Sapa p'unchay mikhunaykuta qowayku. + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Parma FC) + +Qhapaq Ñan (quechua) + +Afrika Mama llaqta Kunrisu Partidupi +Thabo Mbeki sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin inti raymi killapi 1942 watapi paqarisqa Idutywa llaqtapi - ) huk Urin Aphrika mama llaqtapi musikumi wan pulitiku karqan. + +Wira nisqakunaqa glisirulpa wira p'uchquwan esterninkunam (huk wira iñuwaqa huk glisirul iñuwamantam kimsa wira p'uchqu iñuwamantawan), mikhuna imayaykuna. Kawsananchikpaq muchunchikmi. +Wirakunaqa kay mikhuykunapim: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wira. + +La Niña sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +La Niña sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +La Niña sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Mit'a yachay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Uchuk Hakas distritu (kastilla simipi: Distrito de Jacas Chico) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Wanuku suyupi, Yaruwillka pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Cristóbal Uchuk Hakas llaqtam. +Laksha Warina (icha Corona del Inca), Ayapitiq llaqtamanta (Chawinillu distritupi) rikusqa + +Garagay, Lima pruwinsya +Uma llaqta Villa El Salvador +Villa El Salvador distritu; (kastilla simipi: distrito de Villa El Salvador) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. Runakunap rimayninpiqa 'Villa Salvador' ninkum. +1 Inti raymi killa kamasqa 1983 watamanta. +Mayukuna: Lurín mayu +Uma llaqtanqa Villa El Salvador llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Villa El Salvador distritu. + +Katiguriya:Kawsaq - Wikipidiya +Katiguriya:Kawsaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawsaq. +"Kawsaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Ch'ulla kawsaykuq +K'allampa q'aytu + +Pocahontas (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Pocahontas nisqaqa 1995 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Mike Gabriel, Eric Goldbergmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Uma llaqta Supi llaqta +Supi distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Supe) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Barranca pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Supi llaqtam. +Mayukuna: Supi mayu +Karal (mawk'a llaqta) + +Tiyakuynin Anqash suyu, Rikuway pruwinsya, Qataq distritu; Wari pruwinsya, Wantar Chawin distritu +Mururahu (Mururaju / Murrurajo) icha Pongos Sur nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Rikuway pruwinsyapi, Qataq distritupi, Wari pruwinsyapipas, Wantar Chawin distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.688 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Bolognesi pruwinsya / Rikuway pruwinsya/ Wari pruwinsya + +Giorgio Napolitano sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin inti raymi killapi 1925 watapi paqarisqa Napoli llaqtapi - † ) huk Italya mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikumi, kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Giorgio Napolitano. + +Kamilaqa distritu +Uma llaqta Kamilaqa +Kamilaqa distritu (aymara simipi: Kamilaqa jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de Camilaca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi, Kantarawi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kamilaqa llaqtam. + +Mama llaqta Sirya +Dimashq (arabya simipi: دمشق‎ ; kastilla simipi: Damasco) icha Damasku llaqtaqa Sirya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Llaqta (Sirya) + +Earvin Effay "Magic" Johnson, Jr. (* 14 ñiqin chakra yapuy killapi 1959 watapi paqarisqa Lansing llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u + +20 ñiqin qhulla puquy killapi 1996 watapi – 11 ñiqin ayamarq'a killapi 2004 watapi +Allwiya kamayuq, pulitiku +Mohammed Abdel Rahman Abdel Raouf Arafat al-Qudwa al-Husseini , Yasser Arafat , (arabya simipi: محمد عبد الرؤوف عرفات القدوة الحسيني) sutipaq runaqa (* 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1929 watapi paqarisqa El Cairo llaqtapi - 11 ñiqin ayamarq'a killapi 2004 watapi paqarisqa Clamart llaqtapi). Palestina mama llaqtap Allwiya kamayuqpi wan pulitiku. +1996 watamanta 2004 watakama 5 ñawpaq kuti Palistina kamachikuypa Umalliqnin karqan. +Allwiya kamayuqkuna (Palistina) +Qahira llaqtapi paqarisqa runakuna + +Valledupar (kastilla simipi: Ciudad de los Santos Reyes del Valle de Upar - Valle del Cacique Upar) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Cesar suyu uma llaqtapmi. 4 493 km², +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Valledupar. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Gabun). +"Umalliq (Gabun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Qhapaq - Wikipidiya +Katiguriya:Qhapaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhapaq. +► Qhapaq (Mama llaqta)‎ (8 K) + +Martin Landau sutiyuq runaqa (20 ñiqin inti raymi killapi 1928 watapi paqarisqa Brooklyn New York llaqtapi - 15 ñiqin anta situwa killapi 2017 watapi paqarisqa Los Angeles llaqtapi ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Martin Landau. + +Qalamarka (kastilla simipi: Calamarca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Jaruma pruwinsyapi, huk llaqtam, Qalamarka munisipyup uma llaqtanmi. + +400 0 _ ‎‡a Estuardo Nuñez‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq qillqaq‏ + +K'uichi P'unchay + +Wasa tiwlliyuq (Chordata) nisqakunaqa huk uywa rikch'aq putum. +Kaymi rikch'aq sinrinkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wasa tiwlliyuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wasa tiwlliyuq + +Kamasqa 1820 mara, Juaiy San Martin Libertadur. +Hallka k'iti kanchar + +Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq + +Runa Simi: Luksimbur (llaqta) + +Llamk'achisqa llamp'u kaq +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Rikcha:Nuvola_apps_kalzium.png" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +3-Diosmi nirqa: Achkiy kachun, nispa. Hinaptinmi achkiy karqa. 4Diosmi chay achkiyta allin kasqanta qawarqa hinaspam tutayaymanta chay achkiyta rakirqa, 5chay achkiytam "punchaw" nispa suticharqa, tutayaytañataq "tutawan". Hinaptinmi tardeykuqmanta paqarinnintin tardeykuqkama punta kaq punchaw karqa. +"Yakukuna rakinaq vacío kachun, chaynapi yakukuna rakinasqa kananpaq", nispa. +Hinaptinmi chayna karqa. 10Diosmi chaki kaqta "allpa" nispa suticharqa, huñunasqa yakukunatañataqmi "lamar qochawan" suticharqa. Chaykuna allin kasqanta qawaspanmi 11Dios nirqa: +Yakukunapi paqarichun tukuy rikchaq animalkuna, paqarimuchuntaq kay pachapi alton pawaq animalkunapas, nispa. +23Hinaptinmi tardeykuqmanta paqarinnintin tardeykuqkama pichqa kaq punchaw karqa. +tukuy rikchaq animalkunapipas, nispa. + +7 Mana wawayoqtaq karqanku Elisabet mana wachakuq kasqanrayku, iskayninkupas yuyaqñan karqanku. +14 Anchatapunin kusichisunki, askhataqmi nacesqanmantaqa q'ochukunqaku. +15 Diospa ñawpaqenpin ancha reqsisqa kanqa. Manan vinotapas ima machanatapas ukyanqachu, mamanpa wiksanpi kashasqanmantapachan Santo Espirituwan hunt'a kanqa. +20 Qanman nisqay simikunaqa tiemponpipunin hunt'akunqa, qanmi ichaqa mana creenkichu, chayraykun upayanki, manan rimayta atinkichu wawayki nacemunankama, nispa. +23 Yupaychana wasipi servinan p'unchaykuna hunt'akuqtintaq wasinta ripurqan. +25 Payqa nirqanmi:- Kay hinatan Señor Diosqa khuyakuwaspa ruwawan runakunaq p'enqawasqanta ch'inyachinanpaq, nispa. +30 Hinaqtinmi angelqa payta nirqan:- María, ama mancharikuychu, Diosmi sumaqta qhawarimusunki. +39 Chay p'unchaykunapin Mariaqa Judea orqo-orqoneqpi huk llaqtaman usqhaylla rirqan. +41 Mariaq napaykusqanta Elisabet uyariqtin hinataq, wiksanpi wawaqa "wat'ak" nirqan. Hinan Santo Espirituqa Elisabetman hunt'aykurqan, +44 Napaykuwasqayki simita uyariqtiy hinan, wiksaypi wawaqa kusisqa "wat'ak" nirqan. +45 Señor Diospa nisqasuykin hunt'akunqa, chayta creespan kusisamiyoq kanki, nispa. +49 hatuchaqkunata Atiyniyoq Dios ruwapuwasqanrayku. Ch'uya nisqan sutinqa. +51 Makinwanmi atiyninta rikuchirqan, anchaykachaqkunatan ch'eqechirqan. +57 Elisabetpa wachakunan killa hunt'akuqtintaq, qhari wawata wachakurqan. +70 Ch'uya profetankunawanmi* Diosqa ñawpaqmantaña prometerqan +72 Prometellarqantaqmi machulanchiskunata khuyapayananpaq, ch'uya rimanakuyninta yuyarikunanpaqwan. +79 laqhayaqpi tiyaqkunatapas, wañuyta manchakuqkunatapas k'anchaykunanpaq, allin kawsay ñanpi pusawananchispaq, nispa. +80 Wawataq wiñasharqan yuyaytapas aswanaswanta hap'isharqan. Ch'inneqpitaq tiyarqan Israel llaqtaman rikuchikunan p'unchaykama. + +Villamontes (kastilla simipi: Villamontes) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Tarija suyupi, Hatun Chaku pruwinsyapi, Villamontes munisipyup uma llaqtanmi. +Villamontes munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Mecklenburg-Vorpommern nisqaqa huk suyum (Land/ Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Schwerin llaqtam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Mecklenburg-Vorpommern. + +Tiyay: Buliwyapi: Chuqiyapu suyu, Uru Uru suyu +Piruwpi: Punu suyu +Pukyu Titiqaqa qucha +Huchusuma mayu, Juchusuma,[1][2] Uchusuma[1][2] icha Risawariru (Kastilla simipi: Río Desaguadero) nisqaqa huk 436 km suni mayum Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi (Inkawi pruwinsyapi, Jaruma pruwinsyapi, Gualberto Villarroel pruwinsyapi), Uru-Uru suyupi, Piruw mama llaqtapipas, Punu suyupi. + +Luis Calvo pruwinsya - Wikipidiya +Luis Calvo pruwinsya Wallqanqa +Simikuna kastilla simi, waraniyi simi, qhichwa simi +Luis Calvo pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Luis Calvo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqichaka suyupi. Uma llaqtanqa Muyupampa (Villa Vaca Guzmán) llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Iñao mamallaqta parki‎ +Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam Waraniyi runakunapas tiyanku. +Luis Calvo pruwinsyapiqa kastilla, waraniyi, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Muyupampa munisipyu +Saywitu: Luis Calvo pruwinsya +Pruwinsya (Chuqichaka suyu) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Niqir). +"Umalliq (Niqir)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Juan Fernández tarakuna mama llaqta parki - Wikipidiya +Juan Fernández tarakuna mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Archipiélago de Juan Fernández) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Valparaíso suyupi, Juan Fernandez tarakunapi. + +Such'i[1] (Trichomycterus rivulatus) nisqaqa Titiqaqa quchapi, chayman puriq mayukunapipas kawsaq wach'i wayt'ana challwam, Inkakunap yupaychasqansi. +Such'iqa bagricham, kimsa chunka sintimitru sunim, pisilla ñawiyuq, lluchk'a, ch'ikchi qarayuq, sinqa saprayuq, tutapi wayt'aq. +Nisyu challwayrayku kunanqa pisillañam such'ikunam kachkan. Trucha, huk Piruwman apamusqa, musuq uywa nisqa challwakunapas aswan allinta miraykuptinmi, such'i llakipayaspa pisiykuchkanmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Trichomycterus + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Tansanya). +"Qucha (Tansanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna waqra kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tokyo icha Tukyu (nihun simi: 東京, Tōkyō; icha 東京都, Tōkyō-to, Tokyo hatun llaqta), llaqtaqa Nihun mama llaqtap uma llaqtanmi. Tokyopiqa 12.544.000 runam kawsachkanku.[1] +Yachay sunturkuna: Universidad de Tokyo + +2 chaniyuq tikraykuna khutuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Wikipidiya nisqaqa qispi insiklupidiyam, lliw tiksimuyuntinpi munaqlla runakunap qillqasqan. Kay qatiq qillqakunaqa yanapasunkichik, ñawirinaykichikpaq, qillqanaykichikpaq, kay Wikipidiyata allinchanaykipaqpas. +Kaymi Qhichwa simimanta pisilla yanapay, kastilla rimaqkunapaq +Tariy imataq manam Wikipidiyachu. +Kayqa Qhichwa Wikipidiyam +Huk Qhichwa k'iti rimaypi qillqayta munaspaqa, imatataq rurasunchik? +Qillqata llamk'apuy +Rikch'akunata llamk'achiy +Ima hinataq rikch'akunata llamk'achisunchik. +Ima hinata Qhichwa Wikipidiyapi p'unchaw pachakunata allin qillqanamanta. +Qillqakunap allin rikch'ananpaq kamachina. +Ima hinataq Wikipidiyapi tawlakunata qillqay. +Qillqakunapaq kaymakuna, huklla imakunamanta qillqakunap huklla allin rikch'ananpaq. +Pukyukunata qillqap puchukayninpi rikch'achinapaq. +TeX nisqawan minuywakunata rikch'achisunchik. +Musuq qillqa +Ima hinataq rikch'ata qhawachiy +Wikipidiyap qillqankunapi rikch'akunam kachun. +Rimaypura t'inkikuna +Huk rimaykunawan t'inkikuna. +Tawqa sutikunamanta huklla qillqaman qatichina (redirect). +Sut'ichana qillqa +Tawqa imakunap huklla sutinmanta tawqa qillqawan t'inkiq sut'ichana qillqa. +Huk rimaykunapi Wikipidiyakunapi yanapana p'anqakuna +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:07, 8 ini 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +suyuraymi.com + +quwiki Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Indya) + +Runa Simi: Qullqaquyllur + +Montserrat Caballé Ispaña mama llaqtayuq taki aranwa takiq + +Runa Simi: Chuqlluqucha pruwinsya + +Llaqta Taki (3) + +Hinaptinmi pay nirqa: Churíy, qamqa ñuqawanpunim kachkanki, tukuy kapuqniykunapas qampataqmi; ichaqa kay wawqiyki wañusqa kachkaspa kawsariramusqanraykum, chinkasqa kachkaspa tarimusqa kasqanraykupiwanmi, quchukuspa kusikuna karqa. + +idioma sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +idioma sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +idioma sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/idioma" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Saqtan pruwinsya + +Katiguriya:Katamayu kiti +"Katamayu kiti" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Katamayu llaqta + +Pruwinsya Chinchay Yunka pruwinsya +Simikuna kastilla simi, aymara simi, qhichwa simi, hukkuna +Quruyqu munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Coroico) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Chinchay Yunka pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Quruyqu llaqtam. +Mayukuna: Quruyqu mayu +Saywitu: Chinchay Yunka pruwinsya + +Kallpachkaq bisunti, 1887 watapi, Eadweard Muybridge-pa hap'isqan rikchakuna. +Awya Yala Bisunti (Bison bison) nisqaqa Chinchay Awya Yalap inkill pampakunapi kawsaq iskay ruk'anayuq ñuñuq uywam, qachu mikhuq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Awya Yala Bisunti. + +Paqcha distritu (Hunin) +Uma llaqta Paqcha +Paqcha distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Paccha) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi , Yawli pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Paqcha llaqtam. + +Felipe Pardo y Aliaga (* 11 ñiqin inti raymi killapi 1806 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 186 watapi wañusqa Lima llaqtapi) Piruw mama llaqtap taripay amachaq, pulitiku wan qillqaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Felipe Pardo. + +Tiyay: Punu suyu, San Ruman pruwinsya, Qhawanillas distritu +Chakchura qucha (Laguna Chacchura) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Punu suyupi, San Ruman pruwinsyapi, Qhawanillas distritupi. + +2 chaniyuq tikraykuna t'aqta kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: t'aqta1t'aqta2 + +Runa Simi: Sunin suyu + +quwiki Katiguriya:Truhillu, Piruw + +Manqu Qhapaq iskay ñiqin + +quwiki Katiguriya:Pruwinsya (Qispi kay suyu) + +HABLA QUECHUA: Runa simita rimay: Huch'uy Qosqo + +400 0 _ ‎‡a Harrison Ford‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Muritanya + +ch'uqanchis +ch'uqajjqanchis +ch'uqarqanchis +ch'uqarqankichis +ch'uqarqanku +ch'uqasqanchis +ch'uqanman qarqa +ch'uqaswan qarqa +ch'uqawajjchis qarqa +ch'uqaswancha +ch'uqanaymancha qarqa +ch'uqanmancha qarqa +ch'uqaswancha qarqa +ch'uqanankumancha qarqa + +Katiguriya:Kitara waqachiq (Ispaña) - Wikipidiya +Katiguriya:Kitara waqachiq (Ispaña) +"Kitara waqachiq (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kitara waqachiq (Mama llaqta) + +2 ñiqin qhapaq raymi killapi 1976 watapi – 24 ñiqin hatun puquy killapi 2008 +16 ñiqin hatun puquy killapi 1959 – 2 ñiqin qhapaq raymi killapi 1976 watapi +Fidel Alejandro Castro Ruz ( audio) ( audio) sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1926 watapi paqarisqa Mayarí llaqtapi — 25 ñiqin ayamarq'a killapi 2016 watapi wañusqa La Habana llaqtapi) huk Kuwa mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +1961 watapi susyalista kubanu pachakutiywan Kubap umalliqnin tukurqan, kunankamapas kachkanmi. Kumunistam. +1961 watapi kubanu pachakutiy nisqapi ankalli runakunawan Fulgencio Batista sutiyuq tiranu umalliqtam atirqan. + +Uma llaqta San Antonio de Rancas +Simón Bolívar distritu (kastilla simipi: Distrito de Simón Bolívar) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Pasqu pruwinsyapi, Pasqu suyupi. Uma llaqtanqa San Antonio de Rancas llaqtam. + +Wayra nisqaqa purichkaq wapsikunam, wayra pachapi. + +29 ñiqin kantaray killapi 1923 watapi – 10 ñiqin ayamarq'a killapi 1938 watapi +3 ñiqin aymuray killapi 1920 watapi – 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1921 watapi +Mustafa Kemal Atatürk, sutipaq runaqa (* 19 ñiqin aymuray killapi 1881 watapi paqarisqa Selanik llaqtapi - 10 ñiqin aymuray killapi 1939 watapi wañusqa Istanbul llaqtapi). Turkiya pulitiku wan Umalliq. + +991 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Ariqipa nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Ariqipa suyup uma llaqtanmi. +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ñawpa llaqta) +Santa Krus llaqta 1989 +Llaqta (Ariqipa suyu) +Llaqta (Ariqipa pruwinsya) + +Stanley Kubrick sutiyuq runaqa (26 ñiqin anta situwa killapi 1928 watapi paqarisqa New York llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi - 7 ñiqin pawqar waray killapi 1999 watapi wañusqa Harpenden llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi) huk USA mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam karqan. +Stanley Kubrick sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Katiguriya:Mayu (Awya Yala) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Awya Yala) + +Barranquita distritu (kastilla simipi: Distrito de Barranquita) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Lamas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Barranquita llaqtam. + +Tukuy runakunap qhapaq kaynin - Wikipidiya +Tukuy runakunap qhapaq kaynin +Tukuy runakunap qhapaq kaynin nisqaqa (kastilla simipi: Patrimonio de la Humanidad) Huñusqa Nasyunkunap, UNESCO nisqap ancha chaniyuq kayninmanta riqsichisqan wasim, wasikunam, ima wasichasqapas icha sallqa kaqpas. +1 Afrikapi Tukuy runakunap qhapaq kaynin +2 Abya Yalapi Tukuy runakunap qhapaq kaynin +3 Asyapi Tukuy runakunap qhapaq kaynin +Afrikapi Tukuy runakunap qhapaq kaynin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Abya Yalapi Tukuy runakunap qhapaq kaynin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Los Glaciares mamallaqta parki, Arhintina +Noel Kempff Mercado mamallaqta parki, Buliwya +Qispi kay Wank'a, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Machu Pikchu, Piruw +Asyapi Tukuy runakunap qhapaq kaynin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Iwrupapi Tukuy runakunap qhapaq kaynin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Stonehenge, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Usyanyapi Tukuy runakunap qhapaq kaynin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:02, 3 hul 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +colcallaqta.com + +quwiki Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +quwiki Katiguriya:Mishiku llaqtapi paqarisqa + +Runa Simi: U + +Runa Simi: Qhiti + +Kamasqa Taypi saya phaxsi 31 1932, Luis Sánchez Cerro Umalliq. + +Nagasaki (nihun simipi: 長崎市, Hepburn: Nagasaki-shi?), Nihun hatun llaqta, Uma llaqtam Nagasaki llaqta kamachiy llaqtam, Kyūshū suyu hatun llaqta. 406,35 km2 + +Runa Simi: Leeds + +www.misqa.com + +Piruw Mama Llaqta + +niy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +niy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +niy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Piruwpa wallqanqan +Piruw Republikap wallqanqan ( kastilla simipi: Escudo Nacional del Perú) nisqa huq Piruwpa sananchan. +Rikchakuna: +Kunan wallqanqan 1950– +Piruwpa mama llaqtap sillu +Piruwpa llaqta takin +Uma Llaqta · Limaq +Allpa saywachi: Sinru qillqa: Llaqtakuna (Piruw) · Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna · Piruwpa pulitika rakiynin +Llaqta pusay · Piruwpa hatun kamachin · Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin · Piruwanu Nasyunalista Partidu · Piruwpaq Huñu +Piruw suyupi runa llaqtakuna · Piruwpi rimaykuna · Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) · Piruwpa llaqta takin · Piruwpa wallqanqan + +Runa Simi: Sara pruwinsya + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Kuba). +"Pulitiku (Kuba)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta Unriya +Budapest llaqtaqa Unriya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Budapest. +Llaqta (Unriya) + +Suqta nisqaqa tiyaq yupaymi. Huk machinapqa suqta chirunkunam. +Ñiqi yupayninqa suqta ñiqi icha suqta kaq. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa pichqam (5), qhipaqnintaq qanchismi (7). + +Santa Rosa, Lima pruwinsya +Uma llaqta Santa Rosa +Santa Rosa distritu (kastilla simipi: distrito de Santa Rosa) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Santa Rosa distritu kamasqa 6 ñiqin hatun puquy killapi 1962 watapi watapi. +Uma llaqtanqa Santa Rosa llaqtam. +Llaqtap amacha santun[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Katiguriya:Ruwaq:la-1 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:la-1. +"Ruwaq:la-1" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sinkrinaqucha (kastilla qillqaypi: Singrinacocha) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk qucham, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Uqunqati distritupi. + +Huraw qucha (kastilla qillqaypi: Lago Jurau) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk qucham Waywash wallapi, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi, Yantauri rit'i urqup hayt'ananpi . + +Thorvald Stoltenberg ( * 8 ñiqin anta situwa killapi 1931 watapi paqarisqa Oslo llaqtapi - ). Nurwiga mama llaqta pulitiku wan Hawa Ministru. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Thorvald Stoltenberg. + +Llamp'u chichira[1] icha Chichira[2] chaylla (Lepidium bipinnatifidum) nisqaqa Piruwpi kawsaq hampi yuram, rikch'aq chichiram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lepidium. + +Barranquilla nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. + +SIMIKUNAMANTA ISKAY ÑIQIN HATUN TINKUNAKU +Nuqa mana yachanichu. +(Simikunamanta Ñawpaq Ñiqin Hatun Tinkunakupaq Eduardo Galeanomanta) + +Tawa semestrepi Universidad de Georgiapi runa simita yachani. Pitaq runa simipi qelqayta practicayta munan? Imallapasmanta qelqasqayku, mana yachanichu, ichaqa sichus kaypi ancha runa simi kaptin, kay subreddit ancha allinmi kaspa. + +↑ Qhichwa simipi kawsayninchikmanta rimasrispa , Nº 5, PROEIBANDES, Quchapampa 2012. +↑ Qhichwapi Puquchisqa Qillqay – Ch'uñuchay yachaymanta qillqay . FUNPROEIB Andes, Qhuchapampa, ayamarq'ay killay 2011. + +Quechua: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta +Quechua: Piruw – Piruw Mama Llaqta +Aymara: Piruw – Piruw Suyu + +"Warmi KAY Suyunchiqta Awanchiq" + +—Israel runakuna, allita intrakankillapa. Kuytakankillapa chay runakunamantaqa imata ruranayarllapamapis. + +Tukuyninchisqa unanchakunayuq,manaqa munasqanchisniyuq kanchis . Chanta, kawsaspa kawsaspa qhatinchis. +Chay jatun kamachiy 2366 q'umir jark'asqakunapi petróleota mask'ayta saqillaqqa mana sumaqchu nispa kunan p'unchayta tata Rolando Villena Jatun runa machaqninchisqa chiqan nirqa + +Runa Simi: Río San Juan suyu + +Katiguriya:Taripay amachaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Taripay amachaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Taripay amachaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ruburiy (kastilla simipi: Roboré) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Santa Krus suyupi, Chikitus pruwinsyapi, Ruburiy munisipyup uma llaqtanmi. +Ruburiy munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Yunkay pruwinsya - Wikipidiya +Yunkay jisk'a suyu +Tullparahu rit'i urqu, Yunkaymanta rikusqa +Uma llaqta Yunkay +Hanaq kay 2.458 m (Yunkay +Yunkay pruwinsya (aymara simipi: Yunkay jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Yungay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Yunkay llaqtam. +Kay wamanipiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. +Kitarawaqachiqpa mach'aynin +Saywitu: Yunkay pruwinsya (Yachay wasikuna, urqukuna) + +Markuspa qillqasqan (grigu simipi: εὐαγγέλιον κατὰ Μᾶρκον, kastilla simipi: Evangelio según san Marcos) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Iwanhilista Markuspa grigu simipi qillqasqan. Wakin kimsa iwanhilyu (kusi willay) qillqa hinaqa, Jesuspa kawsasqanmanta wañusqanmanta sayarisqanmantapas willan. Musuq Rimanakuypa iskay ñiqin qillqanmi. +Markuspa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Markuspa qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Markuspa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Markuspa qillqasqan (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Markuspa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Markuspa qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Uma llaqta El Cardo +José María Quimper distritu (kastilla simipi: Distrito de José María Quimper) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kamana pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa El Cardo llaqtam. + +Pariwanakuna mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Pariwanakuna mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional Los Flamencos) mama llaqta risirwaqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Antofagasta suyupi. + +Mama llaqta Tunisya +Tunis (arabya simipi: تونس العاصمة‎) llaqtaqa Tunisya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Llaqta (Tunisya) + +Paqarisqa Ispaña, 21 ñiqin hatun puquy killapi 1817 watapi, +Wañusqa Ispaña, 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1893 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Don Juan Tenorio +José Zorrilla y Moral sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin hatun puquy killapi 1817 watapi paqarisqa Valladolid llaqtapi - † 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1893 watapi Madrid llaqtapi wañusqa), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Don Juan Tenorio nisqa kawsay rikch'anmi karqan. + +Hoechst AG nisqaqa huk aliman chaqllisinchi ruruchinam karqan. Uma tiyananqa Frankfurt am Main llaqtapim, Alimanyapi, karqan. + +Runa Simi: Piwra suyu + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 51.8 km (32.2 mi) east + +Hina kaqtinmi kay Servicio Nacional Forestal de Flora y Fauna Silvestre (SERFOR) nesqamanta yachachisqanku ima mana allinkunataq kanman kay animalkunata wañuchinkuman hina, hinamantapis imaynamantan hark'akunkuman ama uywankuta mikhunampaq chayta. + +feb 2008: 1 1 Wiksimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna + +(Tawantin Suyu-manta pusampusqa) +Qhapaq Inka hatun llaqtam +Llaqta qayanqillqa: Ama llulla, ama suwa, ama qilla +• Tinkurachina siwikuna Qusqu +Aswan hatun llaqta Qusqu +• Huk simikuna Qhichwa simi +Kamachiy Apsulutu qhapaq suyu +• T'iqisqa kay +Tawantinsuyu nisqaqa Inkakunap mama llaqtankus karqan, tawantin suyuyuq kaq. Qusqu llaqtas uma llaqtan kaptin, unanchankutaq wiphalas karqan. Kunan pachaqa Antikunap runankunam kikinkunatapas llaqta suyunkunatapas kawsay saphintapas Tawantinsuyu nikunku. +Inkakunap tawantin suyun[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qusqu, Inkakunap uma llaqtanñas ñawpa pachañas Qusqu qhapaq suyu pachañas tawantin llaqta suyuyuqsi karqan. Chaypacha Hanan Qusqu, Urin Qusqu suyus karqan, chay iskay suyutaq iskaymansi rakisqa karqan, tawantin suyus. +1438 watapi Pachakutiq Inka Yupanki Chanka runakunata atipaspa hatunkaray suyuta hap'iptinsi, Inkakunap atiynin, mama llaqtan anchata mast'arikurqansi. Ñawpa pacha hina, manas qhapaq llaqtallapichu, ichataq tukuy atipasqan suyuntinpis tawantin rakin kamarirqanku. Chay tawantin suyunkaqa karqan: Chinchaysuyu, Antisuyu, Kuntisuyu, Qullasuyu. Suyunkunap kuchunkunaqa uma llaqtapi, Qusqupi, tarikurqanku. Tawa suyumanta Tawantinsuyu suti hamun. +Chinchaysuyu. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Inkakunap paqarisqanmanta: Titiqaqa quchamanta ñawpa willakuy, Ayar wawqikunamanta ñawpa willakuy. Runasimi.de, Waskaran portalmanta hamuq. +Uma llaqta: +Katiguriyakuna: +Puchukasqa mama llaqta (Awya Yala) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:04, 10 hul 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Thomas Alva Edison sutiyuq runaqa (11 ñiqin hatun puquy killapi 1847 paqarisqa Milan, Ohio llaqtapi, 18 ñiqin kantaray killapi 1931 wañusqa) Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq qhatuqsi tariqpas karqan, pinchikilla sansa k'anchanap kamariqninsi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Thomas Alva Edison. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Grinada) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Grinada) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Grinada). +"Uma kamayuq (Grinada)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Shuyturahu, Anqash suyupi +Uma llaqta Raqash +Raqash distritu (kastilla simipi: Distrito de Ragash) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Siwas pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Raqash llaqtam. + +Uma llaqta Postrer Valle +Kamasqa wata 18 ñiqin kantaray killapi 984 watapi +Postrer Valle munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Postrer Valle) nisqaqa tawa ñiqin munisipyu Vallegrande pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Postrer Valle llaqtam. + +Katiguriya:Qachu yura - Wikipidiya +Katiguriya:Qachu yura +Qachu yura (Poaceae) nisqakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qachu yura. +"Qachu yura" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyakuynin Buliwyapi: P'utuqsi suyu +Lipis walla (Cordillera de Lípez) nisqaqa ancha hatun urqukunam, Antikunapi, Chawpi Urqukunapi, Buliwyapi, Arhintinapipas. Uturunku nina urquqa llapan urqukunamanta aswan hatunmi. +Suti Hanaq kay (~) Tinkurachina siwikuna Mama llaqta / Tarikuy +Saywitu: Urin Lipis pruwinsya, Uturunku, Lipis. + +Kamerun mama llaqtapi llaqta, Chad qucha, Afrika +Purimuq mayukuna: Chari mayu, Logone mayu +Chad qucha nisqaqa Aphrikapi huk hatun qucham. + +Ch'uqriyuyu (Kalanchoe pinnata) nisqaqa huk Pirqakachun quram, hampi yuram. + +Paqarisqa USA, New York, 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1913 watapi +Wañusqa USA, Los Angeles, 20 ñiqin kantaray killapi 1994 watapi (80) +Burton Stephen Lancaster sutiyuq runaqa icha Burt Lancaster (* 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1913 watapi paqarisqa New York llaqtapi - † 20 ñiqin kantaray killapi 1994 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. 1960 Oskar Suñay. + +Nicolás Guillén sutiyuq runaqa (10 ñiqin anta situwa killapi 1902 paqarisqa Camagüey llaqtapi; †16 ñiqin anta situwa killapi 1989 wañusqa La Habana llaqtapi) huk kubanu qillqaqmi karqan, Awya Yalapi ancha riqsisqam. + +Tikraynin wampal Kastillanu simipi: + +Villa Alemana nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Villa Alemana llaqtapiqa 122.806 runakunam kawsachkanku (2002). + +María del Pilar Cuesta Acosta sutiyuq warmiqa icha Ana Belén (* 27 ñiqin aymuray killapi 1951 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi - ) Ispaña mama llaqtapas takiqsi wan aranway pukllaq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ana Belén. + +2028 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. + +Mayta Qhapaq + +4. Chiri uchu. + +2 ñiqin ayriway killapi +2 ñiqin ayriway killapi p'unchawqa (02.04., 2-IV, 2ñ awrilpi) Griguryanu kalindaryupi watap 92 kaq (92ñ - wakllanwatapi 93ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 273 p'unchaw kanayuq. + +Wayna Qhapaq + +Runa Simi: Chipika + +quwiki Iñuku huk'i t'uqyay + +Runa Simi: Hump'i + +Wayt'achkaq runa: qhasqu wayt'ay. +Wayt'ay nisqaqa yakupi runap kuyukuspan puriyninmi, yakup hawanpi kakuspa, mana yakup ukhunman urmaspa. Kallpasapa wayt'ayqa kurku kallpanchaymi. +Kaymi ulimpiku nisqa wayt'ay layakuna: + +2 chaniyuq tikraykuna uywa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yuraq p'akincha icha Puñuchiq amapula (Papaver somniferum) nisqaqa huk musphachinayuq quram, hampi yuram. +Musphachinanrayku huk mama llaqtakuna puñuchiq amapula puquchiytaqa manam saqillankuchu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq p'akincha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraq p'akincha + +Añaychay nisqaqa runap huk runaman allin samita munayninmi, chay runa yanapaptinqa. +Runa allin simiwan rimaspaqa yanapaqninta añaychanmi, Añaychayki nispa. + +James Gordon Brown (* 20 ñiqin hatun puquy killapi 1951 p'unchawpi paqarisqa Glasgow llaqtapi, Iskusya pi mama llaqtapi) Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. +Tony Blair Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq + +Marqus distritu (kastilla simipi: Distrito de Margos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Wanuku pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Marqus (Margos) llaqtam. + +22Chaymi, chay kutilla paykunapis yaku karrunta, taytanta ima chaypi dijar, Jesuswanna riranllapa. + +quwiki P'utuqsi suyu + +Runa Simi: Yawyu distritu (Lima suyu) + +Italo Calvino Italya mama llaqta qillqaq + +Helmut Kohl Alimanya mama llaqtayuq pulitiku + +South Dakota suyu Uru Uru Beograd Ho Chi Minh llaqta Oslo Alhirya Grenoble Tumpis Oregon suyu Sarajevo Wayana Athina Reykjavík Tunari llaqta Nova Scotia pruwinsya Dansuyu North Dakota suyu San Inasyu Killaqullu Tunkurawa + +villages in Quechua: Uchuy llaqta + +1 Imaymanata qhichwapi ñawikunanchikpaq. + +400 0 _ ‎‡a Hedy Lamarr‏ ‎‡c Awstiriya mama llaqtayuq aranway pulllaq‏ + +Runa Simi: Chinchiru pruwinsya + +Wañusqa Rusya, Sankt Peterburg 29 ñiqin hatun puquy killapi 1837 watapi, +Aleksandr Serguéyevich Puxkin (rusiya simi: Александр Сергеевич Пушкин, Kastilla simipi: Aleksandr Pushkin) sutiyuq runaqa ( 6 ñiqin inti raymi killapi 1799 watapi(greg) (26 ñiqin aymuray killapi 1799 watapi(jul)) paqarisqa Moskwa llaqtapi - 10 ñiqin hatun puquy killapi 1837 watapi(greg) (29 ñiqin qhulla puquy killapi 1837 watapi(jul)) wañusqa Sankt Peterburg llaqtapi), Rusya mama llaqtaq qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa nisqa kawsay rikch'anmi karqan. + +(Qaqatampu pruwinsya-manta pusampusqa) +Qaqatampu jisk'a suyu +Hatun Siwla, Waywash walla, Qaqatampu pruwinsya +Uma llaqta Qaqatampu +Qaqatampu pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Qaqatampu jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Cajatambo) Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qaqatampu llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Waywash walla risirwa suyu +Quchakuna: Huraw qucha - Sarapuqucha - Suyruqucha - Wikunka qucha +Mayukuna: K'urkur mayu + +Inka wamp'uwatana pruwinsya - Wikipidiya +Pachitiya mayu, Nueva Honoria llaqta +Uma llaqta Inka wamp'uwatana +Inka wamp'uwatana pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Puerto Inca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Inka wamp'uwatana llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Sira ayllu llaqta risirwa +Kay pruwinsyapiqa Ashaninka,[1] Cashibo-Cacataibo,[2] Yanisha[3] runakunam tiyanku. + +Boca Juniors (wayna simi, Runa simipi) nisqaqa huk arhintinu pilúta hayt'ay chunkaywasim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Boca Juniors. + +Chunwa Hatun Qhapaq +10 ñiqin pawqar waray killapi 156 kñ watapi +29 ñiqin pawqar waray killapi 87 kñ watapi +Chen Jiao Qhapaq warmi, Wei Zifu Qhapaq warmi. +Liu Che (chinu simipi: 劉 徹), Wu Hatun Qhapaq (* 10 ñiqin chakra yapuy killapi 156 kñ watapi paqarisqa - 29 ñiqin pawqar waray killapi 87 kñ watapi wañusqa). +Ñawpaq warmi: Chen Jiao Qhapaq warmi, Wei Zifu Qhapaq warmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liu Che. + +Tikraynin qhanaymachi Kastillanu simipi: + +K'awchiy, ñawch'iy, thupay, thupray, saqay + +6 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (06.03., 6-III, 6ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 65 kaq (65ñ - wakllanwatapi 66ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 300 p'unchaw kanayuq. + +K'allapayuq Urqu +Llaqta Urqu +Qucha Q'asa + +Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq (2016 wata 1-7 de febrëru) + +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 27 ABRIL 2018 - CORAPE +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 20 ABRIL 2018 +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 04 MAYO 2018 + +Kilintaña (kastilla simipi: Quilindaña) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Napu markapi, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 4.878 mitrum aswan hanaq. + +Bernardo Alberto Houssay (* 10 ñiqin ayriway killapi 1887 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † 23 ñiqin tarpuy killapi 1971 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi); Arhintina mama llaqtap huk hampikamayuq mantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bernardo Houssay. + +2 chaniyuq tikraykuna qillqay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Na diné rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. +Athapaska rimaykuna nisqaqa huk Na diné rimaykunap lliwmanta aswan hatun urin ayllunmi, Chincha Awya Yalapi. +1 Athapaska rimaykuna +1.1 Chincha Athapaska rimaykuna +1.2 Pasiphiku chala Athapaska rimaykuna +1.3 Urin Athapaska rimaykuna (Apache) +Urin Athapaska rimaykuna (Apache)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +6 ñiqin chakra yapuy killapi 2006 watapi – 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 2007 watapi +21 ñiqin ayamarq'a killapi 2002 watapi – 24 ñiqin qhulla puquy killapi 2005 watapi +Allwya kamayuq, pulitiku +Mama llaqtap Allwiya Donetsk Yachay Sunturnin +Víktor Fédorovich Yanukóvich (ukranya simipi: Віктор Федорович Янукович) sutiyuq runaqa (9 ñiqin anta situwa killapi 1950 watapi paqarisqa Yenákiievo llaqtapi - ) huk Ukranya mama llaqta Allwya kamayuqmi wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Víktor Yanukóvich. + +Uma llaqta Rouen +Haute-Normandie nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Rouen llaqtam +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Haute-Normandie. + +Sirk'a iskuyay (Atherosclerosis) nisqaqa mana qatiqlla unquymi, tawna sirk'akunap pirqanpi wira, chaymantataq isku rumi paqarimuptinqa. +Paqarichiq unquykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llasaq yawar: sirk'ap ukhu qaranta p'akichiq; +Sayri pitay: nikutina nisqaqa sirk'ap pirqanta millaychan; + +Tiyay: Hunin suyu, Chanchamayu pruwinsya +Pirini mayu (kastilla simipi: Río Perené) nisqaqa Piruw mamallaqtapi huk 165 km suni mayum, Hunin suyupi, Chanchamayu pruwinsyapi. Puerto Prado llaqtapiqa Iniy mayuwan tinkun (Tampu mayu). + +Pariñas distritu (kastilla simipi: Distrito de Pariñas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Talara pruwinsyapi. +amasqa 31 ñiqin kantaray killapi 1932 watapi, Luis Miguel Sánchez Cerro Umalliq. +Uma llaqtanqa Talara llaqtam (15 msnm). + +Tikraynin chiqnikuq Kastillanu simipi: + +Rembrandt (Rembrandt Harmenszoon van Rijn) sutiyuq runaqa (15 ñiqin anta situwa killapi 1606 watapi paqarisqa Leiden llaqtapi - 4 ñiqin kantaray killapi 1669 watapi wañusqa Amsterdam llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rembrandt van Rijn. + +1 ñiqin chakra yapuy killapi 1844 – 10 ñiqin tarpuy killapi 1862 watapi +Willay kamayuq +Carlos Antonio López Insfrán sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin ayamarq'a killapi 1792 watapi paqarisqa Asunción llaqtapi - † 10 ñiqin tarpuy killapi 1862 watapi wañusqa Asunción llaqtapi) huk Parawayianu Willay kamayuqmi, kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carlos Antonio López. +Asunción llaqtapi paqarisqa runakuna + +3 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (03.01., 03-I, 3ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap kimsa kaq (3ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 362 p'unchaw (wakllanwatapi 363 p'unchaw) kanayuq. + +Rumi ñawi, Rumiñawi nisqa kara Atawwalpapap awqa pusaqnin + +q'uñi qisayman tukurqan +ch'iqtawaqchu sunquykita + +yana allpa, muyu, kay mushuk surkunakunapi, + +Lliw runakunam. Manam pipas qullqitaqa mañasunkichu, lliw munaqkunam yaykunmanku. +2018 watapi hatun huñunakuypaq yachachikuykuna + +quwiki Chaqallu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Kansas suyu + +quwiki Katiguriya:Allqumiyu yura rikch'aq ayllu + +Alexey Arkhipovich Leonov (rusiya somi : Алексе́й Архи́пович Лео́нов) sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin aymuray killapi 1934 watapi paqarisqa Listvyanka llaqtapi - ) huk Susyalista Suwit Republikakunap Huñun Rusya mama llaqtatuq awqaq pusaq wan allwiya kamayuq (inhiñiru) runam qarqan. + +quwiki Katiguriya:Pulitiku (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +23Jisusmi yach'akuqningunawan yakupi puriq barkupi rishpa, chay ancha atun qoch'ata pasaykarqanllapa.24Piru yakupa ch'awpimbi kaykaptinllapam, ancha jwirtitana wayrarqan. Chaymi yakuqa ancha maqchikamushpa undaykarqanna chay barkumanqa. Chayshina kaykaptinqam, Jisusqa puñuykarqan.25Chaymi paykunaqa Jisusta rikch'achishpa, nirqanllapa: +26Chaymi Jisusqa nirqan: + +Runa Simi: Arches mamallaqta parki + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/k" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Wikiliwrukuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikibooks +Wikiliwrukuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Wikiliwrukuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wikiliwrukuna:Ruraqpa hayñin ‎ (← t'inkikuna) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Wikiliwrukuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wikisimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +Wikisimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Wikisimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Wikisimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qhapaq p'anqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Wikisimitaqi:Qhichwa_k%27iti_rimaykuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Biblia yachachisqanmanta: Wawitasta munakun - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Jesusqa juk wawitata waqyaspa, paykunap ñawpaqinman churarqa. Chanta, discipulosninman nirqa: ‘Kayta yachanaykichikta munani: Kay wawamanjina tukuychik. Manachayqa, Diospa Reinoman mana jayk'aq yaykunkichikchu. Aswan kuraqjina qhawasqaqa, kay wawamanjina tukunan tiyan', nispa. ¿Imaraykutaq kayta nirqa? + +Estadio: "Municipal de Mosoqllaqta" - Mosoqllaqta + +Awankay distritu (kastilla simipi Distrito de Abancay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Awankay pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Awankay llaqtam. +Mayukuna: Mariñu mayu +Ampay mamallaqta wak'a +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awankay. + +Kuntisuyus pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Chuqipampa +Hallka k'iti kanchar 6958,4 km² +Kuntisuyus pruwinsya (aymara simipi: Kuntisuyus jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Condesuyos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chuqipampa llaqtam. +Mayukuna: Uquña mayu +Nicolás de Piérola, Piruw suyup umalliqnin 23 ñiqin qhapaq raymi killapi 1879 watamanta 12 ñiqin pawqar waray killapi 1881 watakama [3] paqarimurqa Alpacay haciendapi, Yanaqiwa distritupi, 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1839 watapi. + +Qhawanakunti distritu +Uma llaqta Qhawanakunti +Qhawanakunti distritu (kastilla simipi: Distrito de Cabanaconde) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi, Qullqa qhichwapi. Uma llaqtanqa Qhawanakunti llaqtam. +Quchakuna: Muyurqa qucha +Mayukuna: Qullqa mayu +Pata-patakuna, Qhawanakunti +Qullqa qhichwam: Sangalle (lluq'i, Qhawanakunti distritupi) , pata patakuna (chawpi), iskay ayllu: Malata, Q'usñiwa (paña, Thapay distritu) +Distritu (Ariqipa suyu) + +"Nikarawa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Simikuna Telugu simi, hukkunapas +Andhra Pradesh nisqaqa (telugu simipi: ఆంధ్ర ప్రదేశ్) Indya mama llaqtapi huk suyum (state). Uma llaqtanqa Hyderabad llaqtam. +Distritu Uma llaqta km2 + +Junt'achay, k'apakchay + +Kalistu (genus Eucalyptus) nisqaqa huk Awstralyapi wiñaq sach'akunam, qanchis pachakmanta aswan rikch'aqkunam. Huk kalistu rikch'aqkunaqa Urin Awya Yalaman apamusqam: +Kalistu sach'ap mama llaqtankuna +Rikch'aqkunap sinru qillqan: Eucalyptus +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kalistu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kalistu +Piruwpi musuq yura + +Katiguriya:Salwadurniyuq - Wikipidiya +Katiguriya:Salwadurniyuq + +Llaqta taki: Liberté +Aswan hatun llaqta Conakry +¹ Runakunap rimayninkuna: Fula, Kissi, Kpelle, Maninkakan, Susu, Toma simi +Khiniya (fransis simipi: Guinée) nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Guinéepiqa 9 402 000 runakunam kawsachkanku. Uma llaqtanqa Kunakri llaqtam, 2 000 000 runakunayuq (2007 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khiniya. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Awstiriya). +"Pulitiku (Awstiriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ninakuru, Nina-nina icha Inchipala nisqakunaqa (familia Lampyridae) huk suntukunam, tutapi k'anchaqmi. Chinakuna mana phawaptin, urqukunataq chinaman phawan yuqunakunapaq. Ninakurukunap qirisankunaqa ch'urukunatam mikhun. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ninakuru + +Delphin (familia Delphinidae) nisqakunaqa awan pisi kiru wallinakunam. Delphinkunaqa challwakunatam umachakikunatapas mikhunku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Delphin + +Huklla runtuchamanta t'irakuna. +T'ira,[1][2] Wispa,[1][2] Wispalla,[2] Awacha[2] (Awa),[3] Chuchu,[3] Pitu, Ch'ullayuq icha Wisa,[3] kichwapi Apantin[4] nisqaqa huklla wachaypi wiñasqa wawakunam, iskaynintinmi masa icha achkantinmi. +Huklla runtuchamanta t'irakunaqa anchata rikch'anakunmi, yaqa chay hinallantaqmi, yaqa kaqllam kanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'ira. + +3 chaniyuq tikraykuna unancha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiy nisqaqa huk hatarichinapaq upyanam, kufiyna nisqayuq, q'uñi yakuwan chaqrusqa tiy yurap ch'akisqa raphinkunamanta rurasqa. + +José Miaja Menant sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin ayriway killapi 1878 watapi paqarisqa Oviedo llaqtapi - 14 ñiqin qhulla puquy killapi 1958 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi). Ispaña mama llaqtap Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. + +"Allillanchu kachkanki, Aldo. Sumaq ch'isi kachun qamkunapaq llaqtamasiykuna". + +Runa Simi: Hap'iqay + +Runa Simi: K'uychichaw + +Runa Simi: Utqa kay + +Kamasqa Llamayu phaxsi 8 1936, Oscar Benavides Umalliq. + +/ quya / tiksi wira qucha runa kamaq / lliklla / aqsu / chumpi / awkikuna / ñust'akuna / + +Auto de fe ("iñiy ruray") nisqa, Ispañapi, Pedro Berruguete-p llimphisqan 1475 watapi. +Hipachiywan chay runakunamantaqa kunfisyun willakuytam atipayarqan. Achka runakunatas wañuy wanayman taripaspa yamt'a tawqapi kañaspa wañuchirqan. +Chay kunfisyun nisqata wañuy wanayta ruraytapas auto de fe ("iñiy ruray") nispas sutincharqan. +Chay inkisisyun nisqapiqa layqa qulluy nisqapi layqa (bruja) sutinchasqa runakunata - lliwmanta astawan warmikunatas - wañuchirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inkisisyun. + +2 chaniyuq tikraykuna jisp'ana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qirupallqa distritu - Wikipidiya +Qirupallqa distritu +Uma llaqta Qirupallqa (Q'irup'allqa) +Qirupallqa icha Q'irup'allqa (kastilla simipi: Distrito de Queropalca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Lawriqucha pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qirupallqa (Q'irup'allqa) llaqtam. +Kamasqa 12 ñiqin aymuray killapi 1962 watapi, Manuel Prado Umalliq. +Distritu (Lawriqucha pruwinsya) + +Mama llaqta Bilisi +Belmopan llaqtaqa Bilisi mama llaqtap uma llaqtanmi. Belmopanpiqa 13 400 runakunam kawsachkanku (2005). +Llaqta (Bilisi) + +Siwra icha Sibra (Equus grevyi, Equus zebra, Equus quagga) nisqakunaqa Aphrikapi kawsaq yura mikhuq, tawa chakiyuq, ch'ulla ruk'anayuq ñuñuqkunam. + +Triyu[1] icha Tirihu,[2] kichwapi Waña,[3][4] Wayla[5] icha Triku[4] (genus Triticum) nisqaqa huk riwi yuram. Kutasqa murunkunamanta rurasqa hak'umanta t'antatam patanchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Triyu. + +Nikil, Ni (musuq latin simipi: Niccolum, aliman simimanta: Nickel) nisqaqa huk q'illaymi. + +Mansana icha T'iyu (Malus domestica) nisqaqa huk wayuq mallkim. Rurunkunatam (mansanakunata) mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mansana + +quwiki Katiguriya:Llimphiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Aqumayu (Cusco) + +quwiki Yellowstone mamallaqta parki + +quwiki Katiguriya:Mayu (Brasil) + +Ayllu Llakta. + +A 2 km de Hostal Rumi Llaqta +A 1.8 km de Hostal Rumi Llaqta + +Runa Simi: Boquerón suyu + +quwiki Urin Yunka pruwinsya + +Chaysi paykunaqa rimasqa antes timpuqa altumisapi, q'alata rimayta yachasqaku. +Chay timpus kasqa guerra, huq españolkuna hamusqa. +Chaymi Awsangatiq pampanpin kashan Yanaqucha nisqa qucha, yana quchapuni. +"Anchay quchamanmi chayamunqaku, chayman waxachiychis" nispa nisqa. +Chaymi sutin Wayna Awsangati "Guerra Ganarur" nisqa sutin. + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaqmaymantam +Qusqu llaqtapim plazachallanpimsuyaykamullaway, + +Urqupiñamanta Llump'aq Mariya icha Wirjin Maria Urqupiña (Virgen de Urkupiña) nisqaqa Buliwya suyupi huk hatun raymim, 15 ñiqin chakra yapuy killapi Killaqullu llaqtapi phistasqam, Quchapampa suyupi, Killaqullu pruwinsyapi. + +Aswan hatun llaqta Douglas +Runa llaqtap sutin Manés, manesa, manx +Man wat'a nisqaqa Ilandap Hatun Britanyawan chawpinpi Ilanda hatun quchapi huk wat'am, Hukllachasqa Qhapaq Suyuman kapuq. + +Katiguriya:Yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu +Yawarch'unqa yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yakuampi (kastilla simipi: Parroquia 28 de Mayo / San José de Yacuambi / 28 de Mayo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yakuampi kitipi, Zamora Chinchipi markapi, huk kitillim. Uma llaqtanqa Yakuampi llaqtam (895 runa, 2001 watapi). +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Yakuampi kiti + +Hilli nisqaqa yuramanta icha rurumanta hamuq icha rurasqa puriqllam, yakupi chullusqa imayaykunam. + +Alfredo di Stéfano Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aq, pukllaq, amau + +quwiki Suntur (mawk'a llaqta) + +Runa Simi: 1 ñiqin anta situwa killapi + +AYAK'UCHU LLAQTATA PURINI +CHAYPIÑAN WILLASAYKICHIS LLANK'AY RAYKU SUMAQ PURIQAYTA. +LLAQTA RUNA. +QONANCHISPAQA YUYANA, MANA HAYK'AQ P'AKINAPAQ. +ÑAN PURIYPI K'IRIWANCHIS CHEYQA, +ICHAQA K'ANCHACHUNPUNI WAYLLUYWAN. +LLAPA ÑANKUNA PURISQAYKIPI K'ANCHAQ KAY, +KAY RUNAQA ALLIN SUMAQMI. +MAMAN MANA ATIYKUNACHU, MOSQOYKUNACHU, CH'USAQKUNACHU +ICHA YUYAYNIYKI OQARIKUSPA KIKIYKITA K'IRISUNAYKIPAQ, +NIKUSPA: RUNA, WAÑUQ, PHUCHU, K'APANAYMI, SEQANAYMI... + +Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq progräma (30 de enëru-5 de febrëru 2017) + +Runa Simi: Antawakuna (kuyuchisqa siq'isqa) + +Imashina inti tayta tukuykunata kunukyachin, nima ashtawan nima pishita, kari-warmikunata, +shinallatakmi yachayka tukuykunaman achikyachinka, charikkunata, wakchakunata, +Wiñay kawsay : Arawi - Ecuador mamallaktapa ayllu runakuna - Kichwa runakuna - Ayllu runakuna +11 panchiy killapi 2013 watapi, Katuliku Iklisiya hatun pushak (Papa nishka) Benedictus XVI ña na Iklisiyata pushashachu nirka, chaymanta 28 panchiy killapi 2013 watamanta ña na Papa kankachu. Chay kipaka, Iklisiyapak pushakkunaka shuk mushuk hatun pushakta akllana kankami. +14 kapak killapi 2012 watapi, Shukllachishka America Suyukunapi, Connecticut markapi, Newtown llaktapi, shuk kari shuk yachana wasipi pistolaskunawan 26 runakuna wanchirkami, chaykunamanta ishkay chunka wawakunami karka. Kipaka payta wanchirirkami, shinallatakmi 27 runakuna wañurka[1]. +01 panchiy killapi 2012 watapi: Colombia mamallaktapi, Tumaco llaktapi, shuk motopi churashka ninachik tukllak anta tukllarka. Chaymanta, 11 runakuna wañurka. Colombia mamallaktapak ministro Juan Carlos Pinzón nirka, chay wañuchik antata FARCkunami, Rastrojoskunawan churarka. Shinallatakmi, chay antaka 71 runakunatami nanachirka[6],[7]. +22 kamay killapi 2012 watapi: Croaciamanta runakuna votashpa Europa mamallaktakunapak tantanakuypi yaykunkapak ari nirka. Kay mamallaktaka 01 kamay killapi 2013 watapi Europa mamallaktapi yaykunka, kunanka 27 mamallaktakuna chay tantanakuypi tiyarka, kipaka 28 tiyanka. +Wiñay kawsay : Latin shimi - Taki - Suyuchiy - Suwit Tantanakuy - Rumanu kapak llakta - Ishkayniki kapak makanakuy - Shuwar runakuna - Machu Pikchu - Kipu - Kumunismu - Ripuplika - Islam - Inti Raymi + +quwiki Katiguriya:Distritu (Chiklayu pruwinsya) + +sach'akunata mikhuchisaq + +Jaqay Capinota llajtapi uj sipas tiakusqa Gabina nisqa. Chay Gabinatataj churasqanku escuelaman, chay sipastajri mana kosachu karqa estudiospaj, estudiunpaj. Examen qona kasaspa chaypitaj ayqerikapusqa uj orqoman Poqotayka nisqa chay Capinota chaypi. Chay Poqotaykakama ayqerispapis chay ch'illkas ukhupi pakaykusasqa nin chay Gabinaqa, chay pakakusajtintaj ch'illka ukhumanta llojserqamuspa qhawamusasqa, nin, chaypitaj jatun alqo chukusasqa, nin, payta qhawaspa, chanta payqa mancharikusqa «Ima kay chhikan alqo kanmanri?» nispa. Chay alqoqa wakajina jatun jatunmantaqa. «Ima chay chhikan alqori?» nispaqa, qhawakullasqa, qhawarispaqa, chay wasantataj qhawarikusqa, chaymantaqa «Icha pipis jamusanman» nispa, chaypitaj ni pi kasqachu. Chanta chay rato kutirimusqa, kutirimuytawan chinkapusqataj chay alqoqa. +Jina chinkapojtintaj, payqa, mana astawan mancharikuspa, «Maymanchus ripun?» nispalla payqa, astawan patata wicharispa, chay orqomantataj rikusqa uj llajtitatajina chay urapi. Ñaupa Inkaspaj chay raqay wasisnin karqa, achayta rikusqa, chaymanta uraykusqa payqa. Uraykuspataj qhawasasqa chaypeqa. K'achitu kasqa, nin, manchay k'achitus kasqa rumi llajllasqas wasis kasqa, ajina uj chuwas, mankas, chullpas, imaymana kasqa chaypeqa. Jina qhawasasqaqa chaypitaj wichay ladunpitaj tiakusqa uj runa, Akino Machu nisqa runa. Chay Akino Machutaj nisqa ari: «Ama kaykunata qanqa llujchinkichu ari. Kay llujchejtiykikamaqa, chullpa tullu jamuytawankama apakapusonqa» nejtintaj nispa nisqa. Gabinataj mana creesqachu «Imaynata noqata apawanman tullurí?» nispa payqa llujchisqa ari. Ujtawan llujchisajtillantaj, uj muyuj wayra jamuytawan makinta pipis oqharisanmanjina, jaqay laduman laq'arparisqa makintaqa. Chaymanta payqa, imillallaraj kaspa, mana cuento qokusqachu, watejmantataj llujchiyasqataj, wayraqa kikillantataj jinarparisqa nin ari. Chaypi k'achitu kasqa tukuy ima chaypeqa. + +Runa Simi: Chirimuyu yura rikch'aq ayllu + +"Wayra tanqana p'achakuna" (Las velas), Atucha munisipyu +Urin Chichas Wallqanqa +Pruwinsya Urin Chichas pruwinsya +Uma llaqta Atucha +Atucha munisipyu: Saywitu +Atucha munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Atocha) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Urin Chichas pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Atucha llaqtam. +Mayukuna: Atucha mayu +Atucha munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [3] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atucha. +Atucha munisipyu: yupaykuna, saywitu + +(Mama rimay-manta pusampusqa) +Mama simi icha Mama rimay nisqaqa huk runap paqarisqanmantapacha yachaqasqan rimaymi, lliwmanta astawan mamanmanta yaqachasqa, ichaqa taytanmantapas huk wawakunamantapas. Runap huk kaq, ñawpaq rimayninmi. + +(Antonio Raymondi pruwinsya-manta pusampusqa) +Uma llaqta Llamillin +Antonio Raimondi pruwinsya (aymara simipi: Antonio Raimondi jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Antonio Raimondi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Llamillin llaqtam. Yuriran 26.10.1964, mamallaqta pushaq: Fernando Belaunde ( Hirnanyu Wilayunti). Chaypia usharun pichqa chunkata watata. +Kay pruwinsyaqa kawsay yachaq Antonio Raimondimantam sutichasqa. +2.1 Uma llaqta +Mayukuna: Marañun mayu - Mirgas mayu - Puchka mayu +Uma llaqta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Paqarisqa Ispaña Barcelona, 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1918 watapi +Wañusqa Ispaña Bagur, 19 ñiqin ayamarq'a killapi 1963 watapi (45) +Carmen Amaya Amaya sutiyuq warmiqa (* 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1918 watapi paqarisqa Barcelona llaqtapi - 19 ñiqin ayamarq'a killapi 1963 watapi wañusqa Bagur llaqtapi) huk Ispaña Mama llaqtayuq takiq, tusuq, kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carmen Amaya. + +Paqarisqa 11 ñiqin anta situwa killapi 1958 (60 watayuq) +Hugo Sánchez Márquez sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin anta situwa killapi 1958 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi - ) Mishiku mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +San Diego Sockers Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1979 - 1980 +FC Dallas Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1996 +Piluta hayt'aq (UNAM) + +Piruwpa Kunrisun Umalliq +Mercedes Cabanillas Bustamante, "Meche Cabanillas" sutiyuq warmiqa (* 22 ñiqin aymuray killapi 1947 watapi paqarisqa Qallaw llaqtapi - ), huk piruwanu pulitiku wan warmi yachachiqmi. +2006 watamanta 2007 ñawpaq kuti Piruwpa Kunrisun Umalliqnin karqan. +Wawakuna: 2 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mercedes Cabanillas. + +Julio César Uribe Flores sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin aymuray killapi 1958 watapi paqarisqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Julio César Uribe. +Piluta hayt'aq (Junior) +Piluta hayt'aq (Tecos UAG) + +Kawasaki (nihun simipi: 川崎市, Hepburn: Kawasaki-shi?), Nihun mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Uma llaqtam Kawasaki llaqta kamachiy llaqtam, Kantō suyu hatun llaqta. 144,35 km2 +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Kawasaki (Kanagawa). +Kawasaki llaqta kamachiy + +Tikraynin k'ajaq Kastillanu simipi: + +Tikraynin tuqlla Kastillanu simipi: + +Kariwa rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Uralan Awya Yalapi, pachak waranqachá rimaqniyuq. +Huk kariwa rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +(Chawpi Awya Yalap wat'ankuna-manta pusampusqa) +Chawpi Awya Yalap Wat'a qutuqa, kikin Chawpi Awya Yala hina, Chinchay Awya Yalaman tawqachinchikmi. Chaypiqa kay qatiq mama llaqtakunam: +Kuba, Ayti mama llaqta, Duminikana (Ayti wat'api), Burinkin (Puerto Rico), Bahamakuna, Shamayka + +Yachay suntur icha Hatun yachay wasi (kastilla simipi: Universidad) nisqaqa runakunap hanaq yachayninpaq rurasqan yachachiy wasim. Yachay sunturpiqa k'uskiykunku, yachaytataqmi, k'uskispa musuq tarisqakunatapas yachakuqkunaman yachachinku. +Universidad ñiyqa kay latin simipi ñiymanta paqarqan: Universitas magistrorum et scholarum, icha "Amawtapaq yachachikuqpaqwan huñunakuy". + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'inqu + +Yakub Kolas Bilarus mama llaqtayuq qillqaq + +Sean Connery Iskusya mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Runa Simi: Louvre + +Runa Simi: Tulluyuq + +Mauk'a Llaqta + +Kunan pacha + +POEMAS – HARAWIKUNA: "Mamay" + +Marakay (kastilla simipi: Maracay) nisqaqa Winisuylapi huk hatun llaqtam. Aragua suyu wan Girardot munisipyu uma llaqtapmi. 311,52 km² 10° 15' 6? N 67° 36' 5? O +Kamasqa 5 ñiqin pawqar waray killapi 1701 watapi. + +Mama llaqta Piruw +Tiyay: Punu suyu, Kallawaya pruwinsya; Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Qispiqanchi pruwinsya +Hallka k'iti kanchar 13.264 km² +Suni kay 179 km chincha-qulla +Tinkurachina siwikuna 14° S, 71° W +Willkanuta walla icha Willkanuta wallanka nisqaqa (aymara simimanta willkan uta, "intip wasin", kastilla simipi Cordillera de Vilcanota, Nudo de Vilcanota) Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Punu suyupipas, Kallawaya pruwinsyapi, huk wallam. +Willkanuta wallapiqa kay q'asakunam tiyanku: Chimpuya q'asa, Q'ampa q'asa +Kay urqu wallapiqa Willkamayup pukyunmi. +Suti Hanaq kay (~) Tiyakuynin +Allqach'alla 5.780 m Qusqu suyu, Wila Jaqhi urqu ñiqpi +Allqamarinayuq (Qullqi Krus) 6.100 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Awsanqati 6.372 m / 6.384 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Awsanqati (Sayapata) 5.700 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Ayakachi 5.470 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya +Chumpi (Hatun Rit'i, Wisk'achani, Ñañaluma) 6.106 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Ch'uñuna 5.000+ m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Ch'akiriyuq 5.300 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu, Punu suyu, Karawalla pruwinsya, Qurani distritu +Hapu Punta 5.845 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Hatun Q'ampa 5.700 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Hatun Uma (Hatunpampa) 6.093 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Hatun Allpapata 5.350 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Hatun Ñañu Punta 5.800 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Iskupitani 5.600 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Jaqhichuwa 5.300 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Jarupata 5.400 m Punu suyu, Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu +Khunurana 5.550 m Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu +Kimsa Chata 5.400 m Qusqu suyu +Kisuq'ipina 5.650 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Kuntur Ikiña 5.750 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu +Kunturt'uqu 5.550 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu +Millu 5.500 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Chiqakupi distritu +Ninaparaqu 5.800 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Pachanta / Qullqi Krus 5.950 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu - Qayanqati qutupi +Pantipata 5.450 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu +Puka Punta 5.600+ m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu - Qayanqati qutupi +Pumanuta 5.500 m Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu; Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, San Pawlu distritu +Qillma 5.400 m Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu, Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu +Qullpa Ananta 6.110 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Qullqi Krus (Markapata) 5.600+ m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu, Kisuq'ipina rit'i urqu ñiqpi +Quyllur Puñuna 5.743 m Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu, Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Chiqakupi distritu; Qillqaya Rit'ipampa +Q'ampa / Mariya Wamantilla 5.500 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Q'umirqucha 5.550 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu +Sallqantay (Qispiqanchi) (mana: Sallqantay) 5.800 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu, Siprinaqucha ñiqpi +San Braulio 5.650 m Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu, Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu +Santa Katalina / Chilinita / Mariposa 5.808 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Sasawini / Qullqipunku 5.500 m Qusqu suyu, Pawqartampu pruwinsya, Q'usñipata distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu, Qarwayu distritu +Sinaqara 5.450 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu, Qarwayu distritu +Takusiri 5.350 m Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Kusipata distritu, Uqunqati distritu +Wasaqucha 5.400 m Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Waykintani 5.350 m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Wayruru Punku 5.550 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu +Wila Jaqhi 5.900 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Wila Quta 5.200+ m Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Yana Khuchilla 5.443 m Punu suyu, Melgar pruwinsya, Santa Rosa distritu (saywa: Punu / Qusqu); Willkanuta walla / Raya walla +Yanaqaqa 5.550 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Uqunqati distritu +Yayamari (Amruqa, Muntura) 6.049 m Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Qillqaya Rit'ipampa: +Quyllur Rit'i raymi, 2007 watapi +Willka Qhichwa +www.lamolina.edu.pe / Willkanuta wallapi yurakuna uywakunapas +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitukuna: Piruwpi Anti Walla +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Qanchi pruwinsya +Kallawaya pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 06:30, 30 ini 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Santa Rosa llaqtapi +Santa Rosa nisqaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Santa Rosa llaqtapiqa 110.640 runakunam kawsachkanku (2001). + +Supi rikch'acha. +Supi nisqaqa ch'unchulmanta sip'utinta ruqyaywan lluqsiq qhullquy nisqa wapsikunam - methanu, chimlasay, yakuchaq salinachasqa. Mana ruqyaspa lluqsiq qhullquytataq thasa nispam sutinchanchik. + +Altu llaqta munisipyu - Wikipidiya +Altu llaqta Antikunawan +Pruwinsya Pedro Domingo Murillo pruwinsya +Uma llaqta Altu llaqta +Simikuna aymara simi, kastilla simi, qhichwa simi, waraniyi simi, hukkuna +Altu llaqta munisipyu (kastilla simipi: Municipio de El Alto) nisqaqa tawa ñiqin munisipyu Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Altu llaqtam. +Urqukuna: Chakaltaya +Quchakuna: Milluni qucha +Huk kantunmi kan: Altu llaqta kantun. +Altu llaqta munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Paqarisqa 26 ñiqin tarpuy killapi 1897, Concesio, Brescia, Lombardia, Italyapi +Wañusqa 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1978, Castell Gandolfo - Watikanu mama llaqtapi +Rurasqanpa watakuna 21 ñiqin inti raymi killapi 1963 (Habemus Papam) - 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1978 +Pawlu VI icha Pawlu suqta ñiqin (latin simipi: Paulus PP. VI, Italya simipi: Papa Paolo VI) sutiyuq runaqa (*26 ñiqin tarpuy killapi - 1897, Concesio, Brescia, Lombardia, Italyapi - † 6 ñiqin chakra yapuy killapi -1978, Castell Gandolfo, Watikanu mama llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. + +Kamarisqa 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1921 watapi 97 watayuq +Kamasqa 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1921 watapi Belo Horizonte llaqtapi, Minas Gerais suyu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cruzeiro EC. + +Trưong Chinh sutiyuq runaqa, witnam simipi Trường Chinh, chinu simipi: 长征, (9 ñiqin hatun puquy killapi 1907 watapi paqarisqa Mộ Đức distritupi - 30 ñiqin tarpuy killapi 1988 watapi wañusqa Hanoi llaptapi) Witnam mama llaqtap pulitikum, kumunista pusaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Trường Chinh. + +Wasa tiwlliyuq (Chordata) nisqakunaqa huk uywa rikch'aq putum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wasa tiwlliyuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wasa tiwlliyuq + +Tikraynin uchphayachiy Kastillanu simipi: + +1780 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Hatun kamachi icha Mama kamachiy (kastilla simipi: Constitución) nisqaqa mama llaqtap tiksi kamachikunam. Hatun kamachiqa mama llaqta yawrinkunatam kamachin, ima hina kamachiy, rimana huñunakuy, hatun yachaq tantari llamk'achunku. + +R, r nisqaqa latin siq'i llumpapi chunka pusaqniyuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq chunka kimsayuq kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Yuqalla kantun (kastilla simipi: Cantón Yocalla) nisqaqa Buliwya suyupi huk kantunmi, P'utuqsi suyupi, Tomás Frías pruwinsyapi, Yuqalla munisipyupi. Uma llaqtanqa Yuqalla llaqtam (413 runa, 2001 watapi). + +15/08/2015. Hayna punchawkuna, llikapi tariniku llaki qellqayta. Wawqenchik, hamawta Jaime Salazar (*), onqochkan sonqo nanaywan, huk punchawsi kay nanay ankallachisqa panpapi kimsa kutita, manaña sayariy atinankama. + +qu-3 Kay ruwaq ñawparikusqa Runa Simi yachanawan ayninakunman. + +quechua: kusikusi (Runa Simi), apasanka (Runa Simi) + + Llamk'achkaq ruraqkuna - Wikipidiya +Llamk'achkaq ruraqkuna +Kay qatiqpiqa ruraqkunatam rikunki, qhipaq 30 p'unchawkunapi kay wikipi imatapas ruraq. +IP hark'aymanta qispisqakuna +-revi (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +4nn1l2 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Aavindraa (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [2 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Adavyd (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Babel AutoCreate (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [3 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Bpierreb (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +CommonsDelinker (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [51 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Céréales Killer (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [6 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +De728631 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Discasto (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Elelch (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [2 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Escarbot (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‏‎ (Rurana antacha) [47 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Ffffnm (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [2 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Itti (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Jarash (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Jimgoku (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [2 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Kostas20142 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +LBM1948 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [15 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Linedwell (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +MBq (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Macondo (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Marco Carrasco (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [2 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +MediaWiki message delivery (rimanakuy _ llamk'apusqakuna)‏‎ (Rurana antacha) [3 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Michael junior obregon pozo (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [4 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Miguel Chong (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [150 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Orlandina (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Panam2014 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [2 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Pathoschild (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [3 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Qatariq (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [6 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Rosbife (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Rxy (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [2 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Seb az86556 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Taketa (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Techso01 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [2 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +ValJor (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Vladimir Solovjev (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Wong128hk (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +XalD (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [2 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +Xeno (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [1 llamk'apusqa ñaqha 30 p'unchawkunapi] +علاء (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [4 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +他删之石 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) [3 llamk'apusqakuna ñaqha 30 p'unchawkunapi] +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KuchiRuraqkuna" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Hallka k'iti kanchar + +ch'arkiypaq ch'arkiykunapaq +ch'arkiykimanta ch'arkiykikunamanta +ch'arkiykinnaq ch'arkiykikunannaq +ch'arkiykupaq ch'arkiykukunapaq + +SARWA aylluqa kachkan CHUSCHI, LUKANAMARKA llaqtakunapa chawpinpim, Ayakuchu suyupi. Kay iskaynin llaqtakunaqa yuyayllanchikpim kachkan, llunpay ÑAKARIYPI kay watakunalla kasqankurayku: Chuschipim, 18 punchaw mayu killapi, 1980 watapi, Sendero Luminoso qallarirqan chaychika SIPINAKUYTA, qipa watakunapi tukuy Perú suyuntin runapa UMANTA MUYUCHIRQAN. Lukanamarkapitaqmi, chay kikin Senderollataq SIPIRQAN 77 wakcha runata, 3 punchaw abril killapi, 1983 watapi. +Kay ISKAYNIN MAKIKUNATA huñuykuspanmi Comisión de la Verdad y Reconciliación (CVR) kay LLAKIYPACHAMANTA willakuyninpi, KIKIN RUNAPA SIPINAKUYNIN nispa suticharqan. Ichaqa, manam ancha riqsisqachu kikin Sarwa runapa ÑAKARIYNIN, senderistakunapa, militarkunapapas lliw challusqan ayllunkupi SIPISQA, Icaman, Limamanpas QARQUSQA. Kay ñakariykunaqa MANA PIPAPAS YACHASQANMI karqan, periódico, televisionkunapas mana kasqanrayku. Ichaqa, chay tukuy ñakariytam kikin Sarwa runa KAWSARICHIN, ñawpa machulankunamanta yachasqankuta hina tablakunapi chay tukuy llakita qillqaykuspa, chaynapi qipa wiñaykunapa yuyayninpi WIÑAYLLA LLANLLARINANPAQ. +Imaynam qillqakuna kawsachkan, chaynapunim KAWSARINCHIK. Manam puchukasunchu. +Chawpinmanta chiqtasqa kurkupi llinpisqan kaq kasarakuq warmi-qaripa ayllunkuna, awki machu-payankumanta tayta-mamankukama, tukuy ima ruwayninpi. Paykunap machu-payanpa hanayninpim kaq (hanaq pachapi) tayta Inti, mama Killapas; urayninpitaqmi kaq (kay pachapi) huk santo, Mamacha Asuntapas, Sarwa runapa maman, Pacha Mamapas. Sapanka qillqapim kaqpuni quqkunapa sutin, chaskiqkunapa sutinpas. Qillqa ruwaqmi aswan mana yachakunchu pi kasqanpas. +Yuyariykuna (hatun llaqtamanta aylluman) +Kay taksalla tablakunatam aswan runaqa munapayarqan, general Juan Velasco Alvarado, Perú suyup presidenten kayninpi allpa llamkaq runaman sayapakuspa, paymanta aswan allinta rimasqanrayku (1968-1975 watakunapi). Chay hawapas, kay tablakunatam aswan munarqanku, cuadrokuna sayay kaspa, maymanpas apakachaspa, allpa tarpuq runata, kikin ayllunpi imapas ruwasqanta, imayna kay munasqantapas salonninkupi qawapayay atinalla kasqanrayku. +1976 watapaqqa, tayta Primititivo, Juan Gualberto, hukkunapiwan, Quri Taqi sutiyuq tallertañam kicharqunku, chaymi qipamanqa Asociación de Artistas Populares de Sarhua (ADAPS) nisqaman tukupuspa, chaypiña huñuykun tablapi qillqa ruwaqkunata. Ancha sumaqmi kay Limapiña kaq Sarwa runapa qillqasqan. Iskay pachak "tablakunapi" sumaq qillqasqan kachkan ayllunkupa kawsaynin, tukuy yachaynin, llamkaynin, takiynin, tusuynin. Chay tukuy qillqamanta wakin huñurisqatam kaypi qawaykunchik. Kaypim kachkan 1985 watapi Centro Peruano de Estudios Sociales-CEPES nisqapa huñuykusqan. Hukninpim qawarinchik kikin CEPES-Tierra Fecundapi llamkaqkunata. Hukninpitaqmi qawarinchik 1980 watapi, Sarwa ayllupi empresa comunal paqarichisqankuta, chaypi runamasinku kayna tablakunapi qillqaspa llamkakunankupaq. +Chaytapunim qawarinchik kay wawqi-panikunapa 1986 watamanta ñawpaqman "tabla" llinpisqankupi: Chay qillqakunata huk willakuypi hina qayllaslla ruwaytataqmi qallarirqanku 1990 watamanta, Peter Gaupp, Suiza suyumanta periodistapa yuyayninwan. Chaynapim, iskay watamanqa, iskay chunka tawayuq cuadrokunataña huntarachiranku, patanmanta patankama qati-qatilla qawarinata, ¿Piraq kawsa? (¿Piraq huchayuq?) nispa mana pantay tapukuy sutiyuqta. +"Sarwa ayllum kutiykachikapun ñawpa inkapa kawsayninta, achka wata ancha llakipi kawsasqan hawa"; chaynatam nin kay qillqa. Ichaqa, kunankamam "kirisqa sunquqa nanachkan", kay qillqakunapi qawarisqanchik hina. Kaykunata qawarispanmi antropóloga Olga González nin: yuyariywan qunqaypiwanmi kuskalla runapa sunqun ukupi hatun nanayta hanpichkan, allillamanta, nispa. +Llaqtapa ripukuynin: kay sutiwanmi tukupun ¿Piraq kawsa? sutichasqa qillqakuna, kay sutiwantaqmi qallarin musuq tablakunapas, 1994 watapi ADAPSpa qillqasqan tablakunapi sipinakuypa qarqusqan runapa karu llaqtaman ayqikanpuspa ñakariynin qawarichiq. Chunka pichqayuq qillqakunapim rikunchik, ancha mancharisqa, tukuy imata muchuspa Sarwa runapa Limapi kawsay maskasqanta: unqusqa, mana wasiyuq, yarqasqa, suwakunapa qatikachasqan. +Runa yachachiymanta kaynatam qillqa rimachkan: "mistikunapaqqa, hawamanta hamuqllam imapas allin, manam yachayninchikqa", kuyanakuymantapas "mana pinqakuq wayllunakuy". "Chuya sunqu runatam hatun llaqtaqa qanrayachin" ninmi achka qillqakuna, "hatun llaqtam inkapa churin runata millayman tukuchin", nispapas. Sebastián Salazar Bondypa Millay llaqta nisqan Limapi kawsanankupaqmi, Sarwa runaqa ñawpa machunkunapa yachayninta yuyarinku, ayllunkupi hinataqmi imatapas ruwayta munanku. Chayraykum kay hatun Lima llaqtataqa millapakunku, mana chanin runa waqachiq, tukuy imapi qanrapuni kasqanrayku. +Mana pipa yachasqan musuq Perú suyu. + +Llaqta qayanqillqa: Allāh, al-Watan, al-Malik +(Arabya simi: «Dyus, Taytallaqta, Qhapaq») +Aswan hatun llaqta Ad Dar al Bayda +Kamachiy Hatun kamachiyuq qhapaq suyu +Maruku (arabya simipi: المغرب [al-Maghrib], fransis simipi: Maroc, kastilla simipi: Marruecos) nisqaqa chinchay Afrikapi huk mama llaqtam. +Marukupiqa 33.241.259 runakunam kawsachkanku. +Qhatuna simikuna: Fransis simi, Kastilla simi + +Paqarisqa Inlatirra, 18 ñiqin tarpuy killapi 1709 watapi, Lichfield +Wañusqa Inlatirra, 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1784 watapi, London (75) +Aswan riqsisqa qillqasqan: The Rambler ("El divagador) +Samuel Johnson (18 ñiqin tarpuy killapi 1709 watapi paqarisqa Lichfield llaqtapi, - 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1784 watapi wañusqa London llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtayuq inlish simipi qillqaq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Samuel Johnson. + +Qincha pruwinsya (Beni) - Wikipidiya +Qincha pruwinsya +Qincha pruwinsya (kastilla simi: Provincia de Cercado) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kimsantin llaqtam. +Quchakuna: Suárez qucha +Uma llaqta munisipyu Kimsantin munisipyu / Trinidad munisipyu 79.963 Kimsantin (Trinidad) 75.540 +Huk indihina runa llaqta 3,9 12,1 + +Chunwa Runallaqta Ripuwlika - Wikipidiya +Chunwa Runallaqta Ripuwlika +(Chunwa Runallaqta Republika-manta pusampusqa) +Aswan hatun llaqta Shanghai +Runa llaqtap sutin Chunwa, -na +Chunwa Runallaqta Ripuwlika (icha Chunwa Runallaqtap Ripuwlika), Chunkuk (Chun suyu) icha Chunwakuk (Chunwa suyu) nisqaqa (han simipi: 中华人民共和国/中華人民共和國, phinyimpi: Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) anti Asyapi huk mama llaqtam. +Tibet simi (Tibet suyupi) +Autunuma suyukuna +Llaqtakuna (Chunwa) + +Wañusqa Italya, Siena +Italo Giovanni Calvino Mameli sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin kantaray killapi 1923 watapi paqarisqa Santiago de Las Vegas llaqtapi - † 10 ñiqin tarpuy killapi 1985 watapi Siena wañusqa llaqtapi), huk Italya mama llaqtamanta willay kamayuq wan qillqaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Italo Calvino. + +"Mawk'a llaqta (Punu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Jens Gerhard Lehmann ( 10 ñiqin ayamarq'a killapi 1969 watapi paqarisqa Essen llaqtapi - ) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2006 Alimanya 3° +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jens Lehmann. + +Nikolai Rimsky-Korsakov (rusu simipi: Николай Андреевич Римский-Корсаков) sutiyuq runaqa (Tikhvin llaqtapi (Rusiyapi) paqarisqa 18 ñiqin pawqar waray killapi 1844 p'unchawpi; † Lyubensk llaqtapi (Rusiyapi) wañusqa 21 ñiqin inti raymi killapi 1908 p'unchawpi) rumantiku musika takichaqmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Nikolai Rimsky-Korsakov. + +Ad Dar al Bayda nisqaqa (arabya simipi الدار البيضاء, "yuraq wasi", huk rimaykunapi kastilla simipi hina Casablanca nisqapas) Marukupi lliwmanta aswan hatun llaqtam, Atlantiku mama quchap chalanpi. + +James Byron Deann sutiyuq runaqa (8 ñiqin hatun puquy killapi 1931 watapi paqarisqa Marion llaqtapi - 30 ñiqin tarpuy killapi 1955 watapi wañusqa Cholame llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: James Dean. + +Wallatiri (Guallatiri) nisqaqa Chili mama llaqtapi, Lawqa mama llaqta parkipi, huk 6.071 m hanaq nina urqum. + +Muyupampa (Piruw) + +Elizabeth "Liz" Taylor, Elizabeth Rosemond Taylor chiqap sutiyuq warmiqa ( 27 ñiqin hatun puquy killapi 1932 watapi paqarisqa Hampstead, London - 23 ñiqin pawqar waray killapi 2011 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq aranway pukllaqsi karqan. + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Grisya) + +Quechua: Bulibiya – Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta + +Runa Simi: Iskay ñiqin pachantin maqanakuy + +NISHQAN ISHKAY CHUNKA PISQA (25) + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Manawi marka) + +Humildi, alli kaqta ruraq, y llakipäkoqmi Jobqa karqan. Llapantam igualpa trataq, manam kapoqyoq kanqanrëkur-raqtsu pitapis alli trataq. + +JESUCRISTOMANTA, MATEOPA, QELLQASQAN, CHUYA, QELLQA, MOSOQ, TESTAMENTO, Nuevo Testamento, Quechua, Ayacuchano, Chaymi, Jesus, paykunaman, asuykuspan, nirqa: Diosmi, qowarqa, tukuy, atiyta, hanaq, pachapipas, kay, pachapipas, Chaynaqa, llapallan, nacionpi, runakunaman, rispayá, willamuychik, qatiqniykunaña, kanankupaq, hinaspayá, bautizamuychik, Taytapa, Churipa, hinaspa, Chuya, Espiritupa sutinpi. Yachachimuychikyá qamkunaman tukuy ima kamachisqayta kasukunankupaq. Sapa, punchawmi, ñoqaqa, qamkunawan, kasaq, kay, pacha, puchukanankama. +asuykuspan, atiyta, Ayacuchano, ñoqaqa, bautizamuychik, Chaymi, Chaynaqa, Churipa, CHUYA, Espiritupa sutinpi. Yachachimuychikyá qamkunaman tukuy ima kamachisqayta kasukunankupaq. Sapa, hanaq, hinaspa, hinaspayá, JESUCRISTOMANTA, jesus, kanankupaq, kasaq, kay, llapallan, MATEOPA, MOSOQ, nacionpi, nirqa: Diosmi, Nuevo Testamento, pacha, pachapipas, paykunaman, puchukanankama., punchawmi, qamkunawan, qatiqniykunaña, QELLQA, QELLQASQAN, qowarqa, Quechua, rispayá, runakunaman, Taytapa, TESTAMENTO, tukuy, willamuychik + +18 Waranqa watapa Mandakurninmi Cristuqa llapan nunakunapa teytan këman chanqa. Porqui Patsachö kawaqkunaqa, Jesus wanunqanman markäkuyanqanrëkurmi imëyaqpis kawakïta chaskiyanqa (Juan 3:16). Tsënöpam, "Imëyaqpis Kawatsikoq Teyta[nkunaman]" tikranqa (Is. 9:6, 7). +^ par. 14 Salmu 45:12, 14b, 15: "Tïrupa wamrankunam qarëninkunawan shayämunqa. . . rïkun kaq nunakunapis yanapanëkipaqmi rogakuyäshunki. [. . .] Yanaqaqnin doncëllakunapis qam kaqmanmi shamïkäyan. Kushikïwanmi apamushqa kayanqa mandakoqpa palaciunman yëkuyänampaq". + +Huch'uy Paquyuq + +Runa Simi: Muhu pruwinsya + +Runa Simi: Suqus + +Janq'u qinayawa junt'uchtama + +Paqarisqa USA, Yonkers, 20 ñiqin anta situwa killapi 1962 watapi +Carlos Jaime Alazraqui sutiyuq runaqa, icha Carlos Alazraqui (* 20 ñiqin anta situwa killapi 1962 watapi paqarisqa Yonkers llaqtapi) huk Ñawikaruy wan kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carlos Alazraqui. + +Paqarisqa Mishiku, 16 ñiqin aymuray killapi 1917 watapi +Wañusqa Mishiku, 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1986 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: Pedro Páramo +Juan Nepomuceno Carlos Pérez Rulfo Vizcaíno sutiyuq runaqa icha "Juan Rulfo" ( Huwan Rulhu Runa Simipi) (* 16 ñiqin aymuray killapi 1917 watapi paqarisqa Sayulapi - 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1986 watapi wañusqa Mishiku llaqta) Mishiku mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. + +Fukuoka (nihun simipi: 福岡市, Hepburn: Fukuoka-shi?), Nihun mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Uma llaqtam Kanagawa llaqta kamachiy llaqtam, Kyūshū suyu hatun llaqta. 340,03 km2 +Kamasqa 663 watapi. +Llaqta (Nihun) +Fukuoka llaqta kamachiy + +Katiguriya:Iskay phutuy raphiyuq +Iskay phutuy raphiyuq nisqa yuramanta qillqakuna. +► Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu‎ (93 P) +► Chili-chili yura rikch'aq ayllu‎ (4 P) +► Chirimuyu yura rikch'aq ayllu‎ (8 P) +► Kañamu yura rikch'aq ayllu‎ (6 P) +► Kina yura rikch'aq ayllu‎ (10 P) +► Kisa yura rikch'aq ayllu‎ (7 P) +► Malwa yura rikch'aq ayllu‎ (12 P) +► Muña yura rikch'aq ayllu‎ (21 P) +► P'akincha yura rikch'aq ayllu‎ (7 P) +► Papa yura rikch'aq ayllu‎ (37 P) +► Paparawa yura rikch'aq ayllu‎ (11 P) +► Ruq'i yura rikch'aq ayllu‎ (4 P) +► Sapallu yura rikch'aq ayllu‎ (9 P) +► Thumana yura rikch'aq ayllu‎ (9 P) +► Tuqti yura rikch'aq ayllu‎ (4 P) +► Uqa yura rikch'aq ayllu‎ (4 P) +► Urqukisa yura rikch'aq ayllu‎ (3 P) +► Wachanqa yura rikch'aq ayllu‎ (10 P) +► Waranqaysu yura rikch'aq ayllu‎ (11 P) +"Iskay phutuy raphiyuq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Puquy k'allku + +Allpapi puquq yurakunamanta qillqakuna. +"Allpapi puquq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Qhari - Wikipidiya +Katiguriya:Qhari +Qharikunamanta qillqakuna. Lliw qharimanta qillqaqa kaypi kananmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhari. +"Qhari" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tarzan (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Tarzan (kastilla simipi: Tarzán) nisqaqa 1999 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Chris Buck, Kevin Limami. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Marie Dionne Warrick sutiyuq warmiqa, icha Dionne Warrick (* 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1940 watapi paqarisqa East Orange llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap pop takiqmi, tusuqmi, aranway pukllaqpas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dionne Warwick. + +Katiguriya:Pulitiku llamk'ay - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitiku llamk'ay +"Pulitiku llamk'ay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Jach'a Kunturiri (aymara simi jach'a hatun, jatun,[3] kunturi kuntur,[4] kastilla qillqaypi Jachcha Condoriri) nisqaqa Antikunapi, Buliwya mama llaqtapi juk rit'i urqum, Uru Uru suyupi, Sajama pruwinsyapi, Karanka Kurawara munisipyupi, Sajama kantunpi, Kunturiri rit'i urqup chinchay antinpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.404 mitrum aswan hanaq. + +Juan Domingo Perón sutiyuq runaqa (*8 ñiqin kantaray killapi 1895 p'unchawpi paqarisqa Lobos llaqtapi - †1 ñiqin anta situwa killapi 1974 wañusqa Olivos llaqtapi, Arhintinapi) huk arhintinu awqaq pusaq, pulitikupas runam karqan. +Kimsa kuti Arhintinap umalliqninmi akllasqa karqan: 1946, 1951, 1973 watakunapi. 1946 watamanta pacha umalliq kachkaptin, 16 ñiqin tarpuy killapi 1955 p'unchawpi awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan. Chaymanta pacha Arhintinamanta mitikuspa chunka pusaqniyuq wata karu llaqtapi karqan. Arhintinaman kutimuspa, 23 ñiqin tarpuy killapi 1973 musuqlla umalliq tukurqan, ichaqa 1974 watapiña wañurqan. + +14"Chaymi Josiqa kaĉhakuran taytan Jacobuta, tukuy aylluntinta apananllapapaq. Tukuy ayllunkunaqami sitintay sinku (75) kasha kanqallapa. + +Chunwa Runallaqta Ripuwlika + +quwiki Luksimbur (llaqta) + +22/02/09: UKUN RIQ MAYUKUNA KAYPIPAS MAYPIPAS: llaqtan llaqtan Jose María Arguedas liyiyqasmanta/ Fredy A. Roncalla + +Runa Simi: Widyu pukllay + +Llaqtaymanta and Inca Pacha. + +Yerushalayim (iwriyu simipi: ירושלים, inlish simipi: Jerusalem) icha Al Quds (arabya simipi: القدس) nisqaqa Israyil mama llaqtap uma llaqtanmi. +Hudyukunap, kristiyanukunap, muslimkunap willka llaqtanmi. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Kay p'anqaqa 12:58, 25 phi 2010 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Runa Simi: Chilip llaqta takin + +Runa Simi: Mandioré qucha + +Jach'a suyu Quchapampa +Jarani jisk'a suyu ( kastilla aru: Provincia Arani; qhichwa aru: Jarani pruwinsya), Quchapampa jach'a suyu jisk'a suyuxa, Wuliwya. Nayriri marka Jarani. +Saywitu: Jarani Jisk'a suyu +Runa Simi: Jarani pruwinsya + +Sarwa nisqaqa (kastilla simipi: Sarhua) Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Victor Fajardo pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi. Sarwa distritup uma llaqtanmi. +Llaqta (Víctor Fajardo pruwinsya) + +Katiguriya:9 ñiqin pachakwata kñ - Wikipidiya +Katiguriya:9 ñiqin pachakwata kñ +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 9 ñiqin pachakwata kñ. +► Paqarisqa 9 ñiqin pachakwatapi kñ‎ (ch'usaq) +► Wañusqa 9 ñiqin pachakwatapi kñ‎ (ch'usaq) + +Íñigo López de Regalde, Ignacio de Loyola S.J (San Ignacio de Loyola, SJ), sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin kantaray killapi 1491 watapi paqarisqa Azpeitia llaqtapi - † 31 ñiqin anta situwa killapi 1556 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq kathuliku Santu qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ignacio de Loyola. + +Qunqay nisqaqa yuyaypa hayunmi. +Imatapas qunqaspaqa, manañam yuyanchikchu, manañam chaymanta willayta atinchikchu. +Chaniyuq imakunatapas yuyananchikpaqqa, mana chaniyuq imakunata qunqananchikmi. + +Brussel (nirlandis simipi) icha Bruxelles (ransis simipi) llaqtaqa Bilhika mama llaqtap uma llaqtanmi. Chay llaqtapiqa iskaymi simita rimanku: nirlandis simita, ransis simitapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Brussel. + +Wakamayu (genus Ara) nisqakunaqa Urin Awya Yalapi kawsaq lurukunam. +Kaymi huk iskay wakamayu rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wakamayu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wakamayu + +Antonio Cervantes Reyes sutiyuq runaqa icha ""Kid Pambelé" (* 23 ñiqin qhapaq raymi killapi 1945 watapi paqarisqa San Basilio de Palenquepi - ), Kulumbyapi mama llaqtaq kurku kallpanchaq runa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antonio Cervantes. + +Llaqi, Llaqhi icha K'ita aselgas[1] (Rumex crispus) nisqaqa huk quram, rumasa rikch'aqmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llaqi + +Yana pawa[1] (Pipile cumanensis) nisqaqa huk pisqum, Umawapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq, Buliwyapi, Brasilpi, Kulumbyapi, Ikwadurpi, Piruwpi, Winisuylapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yana pawa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yana pawa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Kulumbya). +"Piluta hayt'aq (Kulumbya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Waskaqucha nisqaqa (kastilla simipi: Huascacocha) Piruw mama llaqtapi huk qucham, Wanuku suyupi, Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi, Mariya distritupi. + +Kay mama llaqtakunapi: Rwanda +Rwanda simi (Kinyarwanda) nisqaqa huk Bantu rimaymi, Rwandapi tukri simim. Pusaq hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Kiskachay pruwinsya - Wikipidiya +Kiskachay pruwinsya +K'anamarka, Kiskachay distritu +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Yawri +Runa ñit'inakuy - +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Qusqu suyup wamaninkuna +8 Pruwinsyapi paqarisqa +Mayukuna: Apurimaq mayu - Kachimayu - Q'iru mayu +Quchakuna: Chawpiqucha - Chunkara qucha - Sutunta qucha (Uqururu distritupi) - Qiwllaqucha (Pallpata distritupi) - Yanaqucha +63,195 runakuna (1997). Tukuy runakunap 41.4%-ni chunka pichqayuqmantam aswan pisi watayuq. +Uywasqakuna: waka, uwiha, llama +Chakra yurakuna: papa, kinwa, qañiwa. +Umalli musikukuna (atikay): qhatuy, qhuyakuna (Tintayapi) +Hanan Warka ayllu llaqtaqa (Alto Huarca) Kañipya mayup lluq'i patanpim, pampa-pampapi, lluq'i patapi Q'illu urqu, Saywa urqu, Chuq'i pirwa urqukunap kinrayninpi. +Chaki t'aklla, Rawk'ana, Ch'ira: ayninakunapaq, minkanapaq, Wanka: tarpunapaq, Qhachway: aymuranapaq, +Uywasqakuna: Waka (Churu) - Kawallu - Uwiha - Pisqu kurral - Llama +Sallqakuna: Atuq - Trucha - Kuntur - Añas - Wisk'acha - Anka - Taruka - Luwichu - Wallata - Wik'uña - Ch'usiq +Sallqakuna: Wik'uña, Achuqalla, Kiwis, Añas, Atuq, Usqullu, Wisk'acha, Taruka. +K'ita yurakuna: Papa, Kinwa, Awina, Siwara, Qañiwa +Papakuna: q'apu, q'anchillu, waña, watakachi, qaqari, p'itikiñu. +Riwikuna: qañiwa, puquya, chillawa, chuqllu, q'illupalla. +Chakra llamk'anakuna: Chaki t'aklla, Rawk'ana, Chira, rumi maru, yugu, arma. +Uywasqakuna: Waka - Llama - Alpaqa - Asnu - Kawallu - Mula. +Usut'a, llama qaramanta rurasqa (suqu) +Pruwinsyapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Suyk'utampu llaqtapi +Hutu mach'ay (Grutas de Juto), 180 m suni, chaynintaqa Hutu mayu purinmi. Mach'aypiqa chinkanakunam, qullqakunam, rampakunam, pukyukunapas. +Chuq'i pirwa Chuq'i sayanawan, 200 m hatun qaqakuna, qhawana hina llamk'achisqa. +Yawri - Qusqu: 241 km +K'anamarka - Qusqu: 236 km +Pruwinsyapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Qusqu suyu +Uma llaqta: Qusqu +Amachasqa sallqa suyukuna: Machiqinqa ayllu llaqta risirwa • Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu • Manu mamallaqta parki • Megantoni mamallaqta willkachasqa • Utishi mamallaqta parki +Runa llaqtakuna: Amarakaeri • Ashaninka • K'ana • Machiqinqa • Piru • Qhichwa • Qhichwa • Q'irus • Yurakari +Mawk'a llaqtakuna: Chinchiru • Chuqik'iraw • Huch'uy Qusqu • Machu Pikchu • Muray • Muyuqmarka • Q'inqu • Qurikancha • Raqch'i • Rusaspata • Saksaywaman • Tampumach'ay • Tarawasi • Tipun • Wamanmarka • Wayna Pikchu • Willkapampa • Ñusta Hisp'ana +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Pruwinsya (Piruw) +Pruwinsya (Qusqu suyu) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:35, 7 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +masaqt, msaqat, maqsat, masqa, masqata, mssqst, masqatt, masqate, masqati, masqato + +2. Qhapaq Ñan + +Ancient Apparitionpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Ancient_Apparition" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Katiguriya:Wiñay kawsay + +Runa Simi: Llaqtacha + +Puno: k'aha k'aha onqoy wañuchisqa wawakunata _ La Decana +Puno: k'aha k'aha onqoy wañuchisqa wawakunata + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun + +USA awqaqkuna awqanapaq p'itanayachkanku (Iraq, 2003) +Wesel llaqta (Alimanyapi), Aliadup Iskay ñiqin Pacha Awqanakuypi thuñichisqan. +Awqaq ayapampa, Iskay ñiqin Pacha Awqanakuymanta, Colleville-sur-mer llaqtapi, Normandiypi, Fransiyapi. +Awqanakuy icha Maqanakuy nisqaqa mama llaqtapura hayu kayninpi awqaqkunap ayñikunawan wañuchinakunayninmi, mana thak kaptinmi. +China awqa (militar mujer) warmi yachakusqa maqanakunanpaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maqanakuy. + +Sakisili (kastilla simipi: Saquisilí) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kutupaksi markapi, huk llaqtam, Sakisili kitip uma llaqtanmi. + +Tupisa nisqaqa (kastilla simipi: Tupiza) Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk llaqtam, Urin Chichas pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Urin Chichas pruwinsya) + +Yuyayyaku mama llaqta parki - Wikipidiya +Yuyayyaku mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Llullaillaco) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Antofagasta suyupi. + +Purimuq mayukuna: Sajata mayu, Víbora mayu, Chimoré mayu, Choré mayu. +Ichilu mayu (kastilla simipi: Río Ichilo) nisqaqa huk 370 km suni mayum, Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, Santa Krus suyupipas. + +Lirq'u (Strabismus) nisqaqa huklla icha iskaynintin ñawiwan mana chiqanta rikuymi, chay unquq ñawip sinchi aycha mana allinta llamk'aptinmi. Lirq'uspaqa runa manam iskaynintin ñawinwan tuylla chiqama hinachu rikuyta atin, chayrayku manam k'asatachu rikun. + +Tiyay Buliwyapi: Chuqiyapu suyu, Franz Tamayo pruwinsya +Piruwpi: Punu suyu, Putina pruwinsya, Sina distritu +Chawpi Urqu icha Wisk'achani [1] [2] (kastilla qillqaypi: Chaupi Orco / Viscachani) nisqaqa Apulupampa wallapi huk rit'i urqum, Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Piruwpipas, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Sina distritupi, Kawalluni rit'i urquñiq. Pikchunqa mama quchamanta 6.044 mitrum aswan hanaq. Chuqiyapu llaqta nisqamantaqa 240 km karum. +Saywitu: Sina llaqta, Ananiya, Chawpi Urqu, Hatun Palumani, Palumani Tranka + +Katiguriya:Uma kamayuq (Hurwatsuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Hurwatsuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Hurwatsuyu). +"Uma kamayuq (Hurwatsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Georges Charles Ghislain Clement Pire sutiyuq runaqa icha Dominique Pire (* 10 ñiqin hatun puquy killapi 1910 watapi paqarisqa Dinant llaqtapi - † 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1969 watapi wañusqa Leuven llaqtapi), huk Bilhika mama llaqtayuq taytakura duminikanu, Dyusmanta yachachiq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Georges Pire. + +Vác nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Vác llaqtapiqa 34.951 runakunam kawsachkanku (2001). + +85 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +keč. Antawaylla pruwinsya + +Jach'a suyu Wankawillka + +Chay t'ikapi kinsa ithakuna mihun; +paykuna kanku huk wanqoyro, iskay h'uchuy akatanqakuna. + +Carlos Drummond de Andrade 31 ñiqin kantaray killapi 1902 watapi paqarisqa Itabira llaqtapi – 17 ñiqin chakra yapuy killapi 1987 watapi wañusqa Río de Janeiro llaqtapi), huk Brasil mama llaqtayuq willay kamayuq, qillqaq wan pulitiku qarqan. + +Llaqtapata (Machu Picchu) + +Aslla kuti llamk'apusqa p'anqakuna - Wikibooks +Qhipanpiqa rikuchkanki 7-kama tarisqakunatam, #1 huchhamanta #7 huchhakama. +Qhapaq panka‏‎ (1 llamk'apusqa) +Wikiliwrukuna:Ayllupaq p'anqa‏‎ (4 llamk'apusqakuna) +Wikiliwrukuna:Kamachiq‏‎ (4 llamk'apusqakuna) +Qhapaq p'anqa‏‎ (18 llamk'apusqakuna) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:AsllaLlamkapusqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Ari, ichaqa wakin kanña ykitimanta utaq mana yapasqa kaykuchu. OGL musuq chaymanta hunt'a sapalla qallarinata Oxford University Press (OUP) kaqpaq Oxford University metamanta yanapakun chaqruypaq yachaynin chaymanta yachaywasi llapa pachapi. Ichaqa, membresia wakin llamkanawan llamkaypaq kayku chayta qunakuypaq utaq huk munasqa OGLpa metanpi tiyay chaymanta, programa hina paqarichiypaq qatin, tinkisqakuna kamachiypa huñunwan, academicokuna, hatun yachaywasikun, filantropia llamkaykuna chaymanta compañiakuna qatiyku. Wakin allin relacionkuna masikunawan, yachachiqkuna, simipa yachayninkuna llapa pachapi ruwasqaña tiyayku. Sichus programamanta kachkan munasqanki, kaypitinkiypaq tariy. +Wakin simikuna achka sakha wakkunawan tiyanku. ¿Imarayku kayta kanchu? +Aswan riqsisqa kaypi pachata +Ukhupi llamk'aykuna + +Allqukunaqa chawa aychatam mikhunku. + +Qhichwa simipi Wikipukyup qhapaq p'anqanpi kachkanki. +Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy +Qhichwa simipi harawikuna +(Huk qhichwa simipi pukyu qillqakunata yapamuy) +Rikch'aqkuna + +Katiguriya:Qucha (China) (qu kalba) + +— Officially: República del Perú; Piruw Mama Llaqta; Piruw Suyu. + +Karl Theodor Jaspers sutiyuq runaqa (23 ñiqin hatun puquy killapi 1883 watapi paqarisqa Oldenburg llaqtapi - 26 ñiqin hatun puquy killapi 1969 watapi wañusqa Basel llaqtapi) huk Alimanya nuna yachaqsi, Waq'ayay yachaq, yachay wayllukuqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karl Jaspers. + +Günter Theodor Netzer (* 14 ñiqin tarpuy killapi 1944 watapi paqarisqa Mönchengladbach llaqtapi - ), huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aq'mi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Günter Netzer. + +Ch'iyar Juqhu (Aymara simi ch'iyara yana, juqhu t'uru t'uru,[1] "yana t'uru t'uru", kastilla qillqaypi Chiar Jokho, Chiar Joko) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Umasuyu pruwinsyapipas.[2] Qhapaq Wallamanta Titiqaqa quchaman purin. + +16 ñiqin qhulla puquy killapi - 1956 – 28 ñiqin tarpuy killapi - 1970 +Gamal Abdel Nasser,arabya simipi, جمال عبد الناصر Ŷamāl ʿAbd an-Nāṣir (*15 ñiqin qhulla puquy killapi - 1918 paqarisqa Alexandria (Ihiptu) llaqtapi - 28 ñiqin tarpuy killapi 1970 wañusqa Qahira (Ihiptu) llaqtapi). +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Gamal Abdel Nasser. + +Yakumuksi nisqaqa huk q'illaypa yakuchaqwan muksichaqwanpas kachi hina t'inkisqam, q'illay icha q'illaypa muksin yakuwan ruranakuptin tukukuq. Katiyunkunaqa q'illay iyunkuna, aniyunkunataq huk kuti niyatiwu kaq yakumuksi iyunmi (OH-). +Alkali q'illaykunap, allpa alkali q'illaykunap yakumuksinkunaqa ancha sinchi llipt'am. Huk q'illaykunaptaq amphutirum. Ahinataq Aluminyu yakumuksi llipt'a hina icha p'uchqu hinapas ruranakuyta atinmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Ransiya). +"Urqu (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chachakumani nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Chachakumani (sut'ichana) rikuy. +Uma llaqta Chachakumani +Chachakumani kantun (kastilla simipi: Cantón Villa San Juan de Chachacomani) nisqaqa huk kantunmi Buliwya mamallaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Batallas munisipyupi. Uma llaqtanqa Chachakumani llaqtam (864 llaqtayuq, 2001 watapi). +Kantun (Antikuna pruwinsya) + +Shuwar runakunaqa Ikwadurpi Piruwpipas, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi tiyaq runa llaqtam, 40.000 runam, shuwar simita rimaq. +Luritu suyu, Datem del Marañón pruwinsya, Barranca distritu, Morona distritu + +Rawrana nisqaqa ima rawranalla kaqpas, runap q'uñichinapaq ninapi llamk'achisqan, pinchikillakunapi, antawapaq, huk rawray kuyuchinapaq. +Kay rawranakunatam riqsinchik: +Allpapi kaq k'illimsa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rawrana. + +988 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Witichi (kastilla simipi: Vitichi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, P'utuqsi suyupi, Chinchay Chichas pruwinsyapi, Witichi munisipyup uma llaqtanmi. + +Tullu nisqaqa kurkunchikpi ch'ila (kapka) ukhu yawrim. Tukuy tulluntinqa saqru nisqam. +Tulluyuq uywakunataqa Vertebrata ninchik. + +intiyaykuna.org + +Runa Simi: Overijssel pruwinsya + +qillqana p'anqa (papil nisqapas) +ima qillqasqa p'alltapas (raphi icha rapra nisqapas) +liwru p'anqa (liwrupi huk p'anqa, pahina nisqapas) +willay p'anqa (piryudiku nisqapas) +llika p'anqa (website nisqa, internet nisqapi p'anqa) + +Perú Mama llaqtapi UNICEFpa yanapakuyninmanta t'aqa +UNICEF sutiyuq huñuchasqaqa qhari irqikunapa, warmi irqikunapa, wayna sipaschakunapa kaqninkuna riqsichiqtaq, amachaqtaq. UNICEFqa Naciones Unidas sutiyuq llapan mama llaqtakunapa huñuchasqanmi. UNICEF huñuchasqaqa kay pachapi qhari irqikunapas, warmi irqikunapas allin kawsaypi allin chaninchasqa kanankupaqmi llamk'an; chaypi wawakunaqa paqarinankutaq wiñanankutaq qhali, mana unquyniyuq, mana chiqnisqataq mana sarunchasqataq. +UNICEF huñusqaqa 1948 watamantapacha Perú Mama llaqtapi qhawarparinakuypas wakcha kaypas chinkananpaqmi llamk'an. Chay llamk'asqanwanmi waranqa waranqa wawakunapa wiñariynin ñit'iq mana allin kawsaykunata chinkachiyta maskan Perú Mama llaqtapi. Wawakunapa kaqninmanta hatun rimanakuypi yuyaychakusqakunatam Mama llaqtakunapi chawpikaq ruranananpaq tukuchiyta maskan. Chayraykutaqmi Perú Mama llaqtamanta UNICEFqa 2002 watapi aymuray killapi Nueva York llaqtapi chay Plan Nacional de Acción por la Infancia – PNAI 2002-2010 sutiyuq ruranakunata huk hatun karay huñunakuyman chayachirqan. +UNICEF huñuchasqaqa kay Perú Mama llaqtapi sapa 5 watapaqmi yanapakuypi llamk'anankunata qhawarin. Chayraykutaqmi UNICEFpa kunan qhipa yanapakuyninqa 2006 watamanta 2010 watakama qhawarisqa kachkan. Chay llamk'aykunaqa iskay ruraykunapi t'aqasqam tarikun: +Irqikunapa kaqninkuna mama llaqtapa suyunkunapipas hunt'akunanpaq kallpachan. Kay t'aqa llamk'aywanmi mama llaqtapa suyunkunapipas irqikunapa kaqninkuna yupaychasqa kananpaq kikin llaqtakunapa rurasqanta kallpachan. Kay t'aqasqa llamk'ayqa wakin anti llaqtakunapipas, yunka llaqtakunapipas rurakuchkanmi, imaraykuchus chay llaqtakunapiqa hukkunalla qhawarisqa karqan, pisi kallpayuqkunataq qhawarparisqa tarikurqan chayrayku. Suyukunapiqa irqikunapa kaqninkuna qunqarisqapuni, kaqtaq paykunapa kaqninkunaqa qunqarisqa kasqanrayku. +Kay t'aqa llamk'ayqa huk t'aqachakunapiraqmi phatmakullantaq: +Irqikunapa qallariy yachaynin allin chaninchasqataq warmi irqikunapuni ama qunqariytaq: UNICEFqa huk yanapaqninkunantinmi yachachiqkunapa llamk'asqan aswan allin kananta watun, kaqtaq qhawarillantaq mama llaqta wawakuna yachananpaq mana imatapas mich'akunanpaq pitapas ama qunqaspa, wawakuna imanraykupas mana qhawarparisqa kananpaq, kaqtaq yachay wasiman riyta tukunanpaqpas. Wawakunaqa yachay wasimanta chiqap yachayniyuq lluqsinanku, kaqtaq kay pacha kawsaypi ima sasachakuykunatapas wasapanankupaq. + +5-Chaypa chawpinpim kachkasqa +tawa kawsaqkuna. 6Paykunaqa sapakamam tawa uyayuq hinaspa tawa raprayuq kasqaku. 7Chakinkunapas kasqa derechollam, situnkupas toropa hinam kasqa. Chay chakinkunam llipipipiq bronce hina kanchasqa. +18-Chay ruedakunam hatun aroyuqkama kasqaku. Chay arokunapa muyuriqninpim llipipipichkaq ñawikuna kasqa. 19Runaman rikchakuq kawsaqkuna puriptinkum, ruedakunapas paykunawan kuska purisqaku. Chay kawsaqkuna pampamanta hoqarikuptinkupas, paykunawantaqmi hoqarikusqaku. + +Arika Parinaqutapas suyu nisqaqa (kastilla simipi: XV Región de Arica y Parinacota) Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa Arika llaqtam. +Arika pruwinsya, uma llaqtanqa Arika llaqtam +Parinaquta pruwinsya, uma llaqtanqa Putre llaqtam. +Tawa munisipyunmi (comuna) kan: +Arika pruwinsyapi: +Arika munisipyu, uma llaqtanqa Arika llaqtam +Camarones munisipiyu, uma llaqtanqa Qhuya (Cuya) llaqtam +Parinaquta pruwinsyapi: +General Lagos munisipyu, uma llaqtanqa Wiswiri (Visviri) llaqtam +Putre munisipyu, uma llaqtanqa Putre llaqtam + +Pruwinsya Gualberto Villarroel pruwinsya +Uma llaqta Papil Pampa +Papil Pampa (kastilla simipi: Papel Pampa) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Gualberto Villarroel pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Papil Pampa llaqtam. +Saywitu: Gualberto Villarroel pruwinsya + +Tiyay: Beni suyu, Vaca Díez pruwinsya, Riberalta munisipyu, Wayaramirin munisipyu; Yakuma pruwinsya, Exaltación munisipyu, José Ballivián pruwinsya, Santa Rosa munisipyu +Yata mayu (kastilla simipi: Río Yata) nisqaqa huk 1.060 km suni mayum, Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, Vaca Díez pruwinsyapi, Riberalta munisipyupi, Wayaramirin munisipyupi, Yakuma pruwinsyapi, Exaltación munisipyupi, José Ballivián pruwinsyapipas, Santa Rosa munisipyupi. + +Wañusqa 1 ñiqin hatun puquy killapi 2014 watapi +José Luis Aragonés Suárez Martínez sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin hatun puquy killapi 1938 watapi paqarisqa Hortaleza llaqtapi - 1 ñiqin hatun puquy killapi 2014 watapi wañusqa Madrid llaqtapi ) huk Ispaña mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan kallpachaq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luis Aragonés. +Piluta hayt'aq (Getafe CF) + +Katiguriya:Llaqta (Piwra suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Piwra suyu) +► Llaqta (Ayawaka pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Murrupun pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Payta pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Sullana pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Talara pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Wankapampa pruwinsya)‎ (1 P) +"Llaqta (Piwra suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Delta Amacuro suyu (kastilla simipi: Estado Delta Amacuro) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 40 200 km². Uma llaqtanqa Tucupita llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Delta Amacuro suyu. + +Ganja (aser simi: Gəncə; rusiya simipi: Гянджа/Gjandscha ) icha گنجه / Ganjeh llaqtaqa Asarsuyu mama llaqtapnmi. +Yachay sunturkuna: Ganja Yachay Sunturnin. + +Hatun sach'a allqu, sarayaku kichwapi atun sacha allku[2] (Atelocynus microtis) nisqaqa huk aycha uquq ñuñuq uywam, Urin Awya Yalapi paray sach'a-sach'ankunapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun sach'a allqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun sach'a allqu + +"Pastasa marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qiqiri nisqaqa huk lata phukuna waqachinam. + +Mulalu kitilli (kastilla simipi: Parroquia Mulaló) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Kutupaksi markapi, Latakunka kitipi. + +Apurimaq suyu - Wikipidiya +Apurimaq suyu +(Apurimaq Suyu-manta pusampusqa) +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy ~ 21 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 20.875 km² +Hanaq kay 5.331 m (aswan hanaq) +Kamasqa wata 28 ñiqin ayriway killapi 1873 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Apurimaq suyu (aymara simipi: Apurimaq jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Apurímac) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Awankay llaqtam. +10.1 Suyupi paqarisqa runakuna +14 Suyupi paqarisqa runakuna +Amachasqa sallqa suyukuna: Ampay mamallaqta willkachasqa +Quchakuna: Paqucha (Antawaylla)pi; Uspaqucha (Awankay pruwinsyapi), Anqasqucha (Awankaypi) +Qanchis pruwinsyanmi kan, qanchis chunka isqunniyuq distritunmi kan. +Saywiti rumi, Apurimaq suyu, Piruw +Apurimaq suyupiqa Qhichwa runakunam tiyanku. +Qhapaq qillqasqa: Apurimaq suyupi rimaykuna +Apurimaq suyupiqa Qusqu-Qullaw rimaytam, Chanka runasimitapas rimanku. +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Suyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +José María Arguedas qillqaq +Awankay pruwinsyapi: +Chuqik'iraw ñawpa parki (Willkapampa distritu, Kumbinsyun pruwinsya, Qusqu suyu, Kachura: 40 km) +Antawaylla pruwinsyapi: +Suntur (mawk'a llaqta) +Los Chankas raqaykuna (Waywaka, Antawaylla distritu) +San Antonio raqaykuna (Wallayuq, Antarapa distritu) +Mawkallaqta raqaykuna (Wayana, Wayana distritu) +Chullpakuna (Qispi Marka, Wayana distritu) +Mawkallaqta (Mawkallaqta, Paqupampa distritu) +Chinchiru pruwinsyapi: +Inlisya (Qucharqa, Qucharqa distritu) +Antapampa pruwinsyapi: +Aymara pruwinsyapi: +Challwapampa Inka pirqakuna (Yanaqa, Yanaqa distritu) +Wawa wasikuna : 345 +Huch'uy yachay wasikuna: 896 +Chawpi yachay wasikuna: 163 +Yachay sunturkuna: +Juan de Espinosa Medrano, qillqaq, * Calcuso llaqtapi, Antapampa pruwinsyapi +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Apurimaq suyu +Uma llaqta: Awankay +Apurimaq suyupi rimaykuna: Chanka runasimi • kastilla • qhichwa • Qusqu-Qullaw +Runa llaqtakuna: Chanka • Qhichwa +Mawk'a llaqtakuna: Saywiti • Suntur • Yanaqa +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:55, 7 hun 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Puno Sullana Suyu Llaqta, Capac Raymi, Mosoq Wata 10.000 + +Iskay kuti teqse muyu Bolivarianus nisqa yachaywasiquna + +Kay ñoqawan hamuqtiyki, runa simita yachachisqayki. + +Watajmanta ruwakun ceremoniaqa chay llimphuchayVvan incenciuwan ima, chanta "ch'allakun" vinuwan yakuwan ima chajrusqas cocawan. Churakun chay pataman aschka lakjesta chay sumaj sach'amanta, yachaj runaqa takirin oracionesninta, jawarin janajpacha laduta chanta oran, jawallantaj jalip'ata chanta oran. K'aiituyku wajilasqa kayqu munasqasniykuta mañanayqupaj y chay ñawpa mañasqasniykutawan, kay peqa k'aiitunku sinchi parlaypi ninku. +Jap'ichikun lawray, Wancharin k'achituta tuta ch'askas k'anchariypi. Chay jaywasqaqa, tutukusajtin, apasqa *giorialaduman y pachamamaladuman. +Lawrayqa tukukun alúymanta. Jaywasqac¡a tukukun. Yatireqa niwayku Wala kusisc¡a sumaj jap'isqa kasqanta. kan uj ruwasqa, uj kawsayl1a k'alituqojpata. (Rich'akunsina chay jaywasqac¡a mana sina sumaj jap'isqachu pachamamawan o gloriawan, manachu ruwakun ruwakusqanta, o Wala kaypi kajqunamantachu - mana llímphuchu karqa, o feninquchu pisiparwan). +. Chay kinsa p'unchaypi kasqaypi llactamasiswan yachani tukuy laya yachaykunasta mana nijayk'ay qonqasajchu. + +Intiqa kañanmi, uywuakunata, kausayta. +yarqasqa machaqway, Intip churin. + +Qhapaq Ñan, + +Runa Simi: Falcón suyu + +Runa Simi: Uqalli distritu + +Runa Simi: Uwiha + +Runa Simi: Makiyuq + +Lema huk rimana kapun, kayta chaninchan, wiñachin ima runakuna, wankurikuna, mamallaqtakunapipas llumphaynin. Aswan pachakuna, kay Lema-qa Latin simipi kan. + +Unquna wasi (QSHKS qillqaypi: onqona wasi, onjona wasi, kastilla simipi: clínica, hospital, sanatorio, enfermería) nisqaqa anchata unquq runakunapaq wasim, hampinankupaq. Unquna wasipiqa hampi kamayuqkunam, hampikuqkunapas llamk'an. + +Villahermosa nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Tabasco suyu wan Centro (Tabasco) munisipyu uma llaqtanmi. +Diego de Quijada kamasqa 24 ñiqin inti raymi killapi 1564 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Villahermosa. + +(Q'alaq'utu munisipyu-manta pusampusqa) +Uma llaqta Qalaqutu +Qalaqutu munisipyu (aymara simi: Qalaqutu jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Municipio Calacoto) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Pakaxi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Qalaqutu llaqtam. +Kay llaqtap sutinqa aymara simim, qala rumi, qutu qutu,[1] "rumi qutu". +Mayukuna: Achuta mayu - Mawri mayu +Qalaqutu munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Mama llaqta chawpikampista +Arjen Robben sutiyuq runaqa, (* 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1984 watapi paqarisqa Bedum llaqtapi - ) mama llaqtayuq Urasuyu piluta hayt'aqmi qarqan. +Bedum llaqtapi paqarisqa runakuna + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Unriya) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Unriya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Unriya). + +(kartul simipi: Kallpaqa huklla kaypim) +Aswan hatun llaqta Tbilisi +9 ñiqin ayriway killapi 1991 +Runa llaqtap sutin Georgiano, georgiana +Kartulsuyu icha Qhiyurqya nisqaqa (kartul simipi: საქართველო Sakartvelo; inlish simipi, kastilla simipi: Georgia) Asyapi Iwrupapipas huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Tbilisi llaqtam. +Llaqtakuna (Kartulsuyu) + +Windows (inlish simipi, "wintanakuna") nisqaqa antañiqiqkunapaq huk llamk'aykuna llikam, Bill Gates-pa Microsoft sutiyuq ruruchinanpa rurasqan, Tiksimuyuntinpi lliwmanta aswan mast'asqam. + +↑ Meritt, M. & Members of the IUCN SSC Edentate Specialist Group (2008). «Choloepus hoffmanni». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 14 de enero de 2013 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taraputu intillama. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Taraputu intillama + +Rimaykunap ayllun: Maskoki rimaykuna +Maskoki (Mvskoke) simiqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi kawsaq 6.200-chá Maskoki, Simanoli runakunap rimayninmi. + +Wolfgang Pauli sutiyuq runaqa (25 ñiqin ayriway killapi 1900 watapi paqarisqa Wien llaqtapi - 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1958 watapi wañusqa Zürich llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq pachaykamay yachaqsi qarqan. +1945 Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Pachaykamaypi). + +Dunakeszi nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Dunakeszi llaqtapiqa 29.977 runakunam kawsachkanku (2004). + +Kiwi p'isqukuna icha sapa simi kiwikuna ch'uspiraspa p'isqukuna Musuq Silandapi tiyaspa, rikch'anapi Apteryx rikch'aq ayllupiwan Apterygidae. + +Hamburg llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Hamburg llaqtapiqa 1.750.194 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). + +Quechua: Yana hatun qucha + +400 0 _ ‎‡a Rubem Fonseca‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Runa Simi: Chaqrusqa + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 24.5 km (15.2 mi) south + +Runa Simi: Pinkuyllu + +Runa Simi: Mit'a + +Runa Simi: Mawlli + +kunanqa manan t'antan chaypi kanchu, +kunanqa manan vino chaypi kanchu, + +400 0 _ ‎‡a Pierre-Auguste Renoir‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Katiguriya:Llaqta (Buliwya) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Buliwya) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Katiguriya:Llaqta (Buliwya) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Tarija pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Burnet O'Connor pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wak'as munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quchapampa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tapaqari pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +T'iraqi pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tunari munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Jarani munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Arqi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Takupaya munisipyu (Quchapampa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Muruchata munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +T'utura munisipyu (Quchapampa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puerto Villarroel munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puqu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chimuriy munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Puquna munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qulumi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +T'arata munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ansaltu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Saqapampa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Klisa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +T'uqu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Alalay munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Aykili munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pasurapa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Punata munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Benito munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'uchumuyla munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Takachi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Killaqullu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qullqapirwa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tikipaya munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wintu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sipi Sipi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ixiamas munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Buenaventura munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sika Sika munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qalamarka munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Umala munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:Llaqta_(Buliwya)" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Buliwya). +"Urqu (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Q'umirqucha urqu (P'utuqsi) + +Katiguriya:Ruwaq:pi + +Mawri simi (Reo Māori) nisqaqa Musuq Silandapi kawsaq Mawri runakunap rimayninmi. Pachak suqta chunka waranqachá aswan mama rimaqniyuq kachkan. + +Taqura (kastilla qillqaypi: Tacora) nisqaqa Antikunapi, Barroso wallapi, huk nina urqum, Chili mamasuyupi, Arika Parinaqutapas suyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.980 mitrum aswan hanaq. + +Uywakuna runakunapas kawsachikunapaqqa mikhun, hinaspa mikhuq nisqam. +Huk kawsaqkunataq - wayllaqkuna (yurakuna, anqas añakikuna), ismuchiqkunapas (k'allampakuna, añakikunapas) yakupi chullusqa kawsachikuy imayaykunata muyuriq pachamanta hurqunmi. + +400 0 _ ‎‡a Franz Kafka‏ ‎‡c Chiksuyu mama llaqtayuq taripay amachaq wan qillqaq‏ + +Jach'a suyu Wanuku +Commons katt'ana uñnaqa Waqaypampa jisk'a suyu. + +Nuna yachay icha Sikhuluhiya (grigu simimanta: ψυχολογία [psychología]) nisqaqa runap kawllayninmanta, musyayninmanta, llakllayninmanta, purtakuy nisqa ima hinatapas rurayninmanta, runap nunanmanta yachaymi. +Ancha riqsisqa nuna yachaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +9Chaynu nirmi, tukuy chaypi kaqkuna rikayatin, Jesusqa apakaq qallariran syiluman. Chaymantaqa unaqpina katin, puktay rikarimur limpu pampatin, mana rikaranllapanachu. 10Chaymanta chay runakuna, syiluman iqaqta rikakuyatinllapaqa, ishkay runakuna yuraq mudanayjun rikariran paykunamanqa. 11Chaymi niranllapa: + +Runa Simi: Lata phukuna waqachina + +K'ikllukuna chinpaykachaq sumaq ñust'akuna + +Qhapaq p'anqa +Kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. +Ña kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa +qillqasqa p'anqayuqñam. +Punku p'anqakuna +Huk rimaykunapi +100 000 hawa qillqakunayuq Wikipidiyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos 1 Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. +Ñawpaq: Qhichwa simi, Pacha q'uñichiy, K'anchaq Ñan, Sara, Kastillanuchay, Qiwuña +Llamk'anakuna +Watapi lliw p'unchawninkunapaq p'anqakunata qillqasunchik, kaypi qhaway! +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna suytiyuq listap rakinkunataqa qhichwa simiman t'ikrananchikraqmi atin. Manaraq mast'asqa riqsisqa qhichwa simipi rima kaptinqa, qhichwapi musuq simip kinrayninpi kastilla simipi rimatam kakuchinkiman. Kaypi achkaraq t'inkikunap imankunamanta musuq p'anqakunata qillqananchikmi atichkan. +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Uyapurata t'ikrana p'anqap rimanakuyninpi willamuy. +Mama llaqtakunamanta qillqakunata qhichwaman t'ikranaykipaq qhaway Wikipidiya:Aknalla yanapay. +Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa nisqa p'anqata allinchay. +Wikipidiya ruraykunaqa kay k'iti rimaykunapiñam kachkan: +Wikipidiyaqa Wikimediap ruraykamayninmi. Kaymi huk qispi ruraykamaykuna: +Rikch'aqkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:22, 24 awu 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Urin Qaranqa Wallqanqa +Pruwinsya Urin Qaranqa pruwinsya +Antamarka (kastilla simipi: Andamarca / Santiago de Andamarca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Urin Qaranqa pruwinsyapi, Uru Uru suyupi. Uma llaqtanqa Antamarka (Santiago de Andamarca) llaqtam. +Mayukuna: K'ara K'ara mayu - Laq'a Jawira +Antamarka munisipyupiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Evo Morales, Buliwya suyup kunan umalliqnin paqarimurqa Jurinuqa kantunpi, Isallawi llaqtapi, 26 ñiqin kantaray killapi 1959 watapi. +Antamarka munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Paqarisqa Ispaña, Santa Mariya Wamp'urani +Wañusqa Ispaña, Santa Mariya Wamp'urani +Rurasqankuna Qillqaq, Yachaq. +Aswan riqsisqa qillqasqan: Marinero en Tierra. +Rafael Alberti Merello sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin qhapaq raymi killapi 1902 watapi paqarisqa Santa Mariya Wamp'urani llaqtapi - † 28 ñiqin kantaray killapi 1999 watapi wañusqa Santa Mariya Wamp'urani llaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rafael Alberti. +Santa Mariya Wamp'urani llaqtapi paqarisqa + +Katiguriya:Luya pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Luya pruwinsya +► Llaqta (Luya pruwinsya)‎ (13 P) +"Luya pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa 18 ñiqin aymuray killapi 1920, Wadowice - Pulunyapi +Wañusqa 2 ñiqin ayriway killapi 2005, Watikanu llaqtapi +Rurasqanpa watakuna 16 ñiqin kantaray killapi 1978 (Habemus Papam) - 2 ñiqin ayriway killapi 2005 +Juan Pawlu II icha Juan Pawlu iskay ñiqin (latin simipi: Ioannes Paulus PP. II, Italya simipi: Papa Giovanni Paolo II) sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin aymuray killapi 1920 watapi paqarisqa Wadowice llaqtapi - † 2 ñiqin ayriway killapi 2005 watapi wañusqa Watikanu llaqtapi) huk Pulunya mama llaqta taytakura, Tayta Papam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Pawlu II. + +Allwirha, Allwi icha Arwija (Pisum sativum) nisqaqa huk chaqallu chakra yuram. Chaqallunpi achka prutinayuq murukunatam yanuspa mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Allwirha + +Oulu llaqtaqa Finlandya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna isanka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Atlántico suyu + +Lliw runakunam nacesqanchikmantapacha libre kanchik, lliw derechonchikpipas iguallataqmi kanchik. Yuyayniyoq kasqanchikraykum hawkalla aylluntin hina kawsayta debenchik llapa runakunawan. +Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, libre flisqa, allin kawsaypi, chaninchasqa kawsaypi kananpaq, yuyayniyuq, yachayniyuq runa kasqanman hina. Llapa runamasinwantaqmi wawqintin hina munanakunan. + +Qallariy willañiqi ‎(1181 × 1181 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 161 KB; MIME laya: image/png) + +Machasqa warmi, Oktoberfest nisqa raymipi, Alimanyapi. + +Waytara pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Waytara +Waytara pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Waytara jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Huaytará) Piruw mama llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Waytara llaqtam. +Wiraqucha Pirqa, Kitu-Arma +Llaqta Llaqta (Tantar Patapi) + +Bombuskara mayu, Zamora llaqtapi +Tiyay Podocarpus mama llaqta parki, Zamora Chinchipi marka +Bombuskara (shuwar simi, "ch'uya yaku"; kastilla simipi: Bombuscaro) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Zamora Chinchipi markapi, Podocarpus mama llaqta parkipi, huk mayum. +Bombuskara mayu, Podocarpus mama llaqta parki + +Shanshu[1] icha Shasha[2] (Opisthocomus hoazin) nisqaqa huk pisqum, Uralan Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Shanshu + +Rimaykunap ayllun - Wikipidiya +Tiksimuyupi rimaykunap ayllunkuna. +Rimaykunap ayllun nisqaqa ancha ñawpa pacha kasqa huk ñawpa simimanta yurisqa rimaynintin, achka icha aslla rimaykunam, kunan pacha mana icha sasalla hap'iqanalla kaspapas. +Hunumanta aswan rimaqniyuq rimay ayllukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +3 chaniyuq tikraykuna waki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Rinrisapa khankiq (Lagomorpha) nisqakunaqa rinrisapa, khankinapaq kiruyuq, yura mikhuq ñuñuq uywakunam. +Kaymi iskaynin rikch'aq ayllukuna: + +Piyu XI, Piyu huk chunka huk ñiqin (latin simipi: Pius PP. XI, Italya simipi: Papa Pio XI) sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin aymuray killapi 1857 paqarisqa Desio llaqtapi - † 10 ñiqin hatun puquy killapi 1939 wausqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. + +munasqayki ruwasqa kachun kay pachapi, +imaynam hanaq pachapi hina. +pampachasqaykuta hina. + +↑ Clodoaldo Soto Ruiz: Runasimi-kastillanu-inlis llamkaymanaq qullqa. University of Illinois, 2010, S. 25. Ayakuchu. 30. n. Huk uran chawpiniq Piruw llaqta suyupa sutin. Kay llaqtapa hichpallanpi , 1842 watapi hatun maqanakuy karqa Piruw qispikunanpaq. + +Runa Simi: Wichaykuna k'aspi + +Revista Oqharikuna [1] + +9. Mi Nina - Yana Paul Prod. Llaqta Recors - MP3 +21. Peru Llaqta - Uchpa - MP3 + +A) Pichqa kamayuq. + +Runa Simi: Raramuri + +Runa Simi: Antikuna q'asa + +quwiki North York Moors mama llaqta parki + +Agosto killapi sapa wata chaqra llank'aq runamasiqa señasta waturikun, yachayta munaspa imaynataq jamuq wata kanqa, ancha parachu, pisichu para kanqa, qhiparinqachu, ñawpamunqachu. Kaytaqa temporal (secano) jallp'aspi tarpunapaq qhawarinku, chayman jina paykunaqa wata tarpuyta wakichikunku. Kay kutipi comunidad Qupana, Ayllu Phanakachi, Municipio Chayanta, Norte de Potosíkama chinpaykurirqayku, kay chiqapipis sapa wata tiempota qhawanku sach'aspi, khuruspi, phuyupi ima, chayman jinataq puquykunata puqhuchinankupaq. + +Kay sumaq ancha kamayoq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka soqtayoq wataq qanchis killaq isqon p`unchayninpi llaqtancheqrayku qhawanankupaq Hamawt'akuna hatun tantakuy, congreso nisqapi tantasqa, tukuy sonqonkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamacheq qhencheq awqakunamanta huk similla tukuy neqpi llaqtancheqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut`i sut`ipi rikuchinku; chaywanpis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt'a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? +Ñoqayku kay Amerikaq suti suyunpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñoqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutinpi, llaqtaykuq kamachiyninpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sonqoykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik'iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t'aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhecheparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisaminpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhepamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt'anankupaqri, ñoqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchananpaqri imaraykuchus rurancheq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qellqapi tukuy churakuchun. Congreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, secretarioykuq qellqanwan kallpachasqa. +Kay hina juramentota tukuy llaqtancheqpi tiyakuq runakuna. +¿Jurankichu Pachakamaq Apu Yayancheqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayneqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamacheqkunamantawan? +San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. + +Pusaq chunka tawayuq +"Comunidadespiqa puquchisqaykuwan mikhunataqa wayk'ukuyku, q'unchapi, t'uru +mankitaspi, chay mikhuykuna aswan misk'i, nitaq unquchiwaykuchu, llaqtapiqa arrozlla, +p'anqapaq ruwarichirqa. Payqa +caldituyuqta, aychitayuqta, papitayuqta, q'umir +Ukhu q'uñi jallp'akunapi puquchillankutaq mikhunataqa +Tata Santiagota, puquy karisqanman jina, kay wataqa achka +aqnata qhawani. Ñawpaqtaqa aswan juch'uy karqa, kay +2014 wata, Tin Tin llaqtapi +cosa kaq. Kay wata +q'aqchu niq kanku, (Dios del rayo), chayrayku paytaqa +churaykun, chayllataña yupaychanku. +rich'akuptin, waliq wata kanqa, sumaqta parananta +­ Kaytaqa agosto killapi 1, 2, 3 p'unchaykunata +Uk p'unchay tatay sinchi llakisqa purikusarqa, +tarpusqasnin ch'akirpasasqa, para mana kasqachu. +­ Kunan tarpusqasniyqa t'ikarinqa, ruphay +ch'akirpachisarqa, nisqa. +rikhurin. Uk p'unchay tatayqa, chaqraq puquyninta rikuytawan, kusirikusqa, manaña llakikusqachu. + +Runa Simi: Florida suyu + +Katiguriya:Karu puriy (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Karu puriy (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karu puriy (Chili). +"Karu puriy (Chili)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Piruw, Lima, 27 ñiqin inti raymi killapi 1900 watapi +Wañusqa Piruw, Lima, 11 ñiqin anta situwa killapi 1989 watapi +Rurasqankuna willay kamayuq, harawi qillqaq, pulitiku +Magda Portal Moreno sutiyuq warmiqa (* 27 ñiqin inti raymi killapi 1900 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 11 ñiqin anta situwa killapi 1989 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk piruw mama llaqtayuq pulitiku, willay kamayuq, kastilla simipi qillqaqmi. +Insayu (qillqari)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Colimes (kastilla simipi: Colimes) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Colimes kitip uma llaqtanmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karu puriy (Turkiya). +"Karu puriy (Turkiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta Albanya +Tirana llaqtaqa Albanya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tirana. + +Krumu icha Khrumyu, Cr (musuq latin simipi: Chromium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Tikraynin jaykuna Kastillanu simipi: + +Paullu-Raymi. + +qu:Yupay yachay + +sunquchiswan runakuna (bis) +Qusqu ayllu runakuna +Qanchis ayllu runakuna + +400 0 _ ‎‡a Jack Nicholson‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Kaymantapacha: 5 ñiqin chakra yapuy killapi 2011 +Mama llaqtap Kentucky yachay suntur +Yingluck Shinawatra, thay simipi: ยิ่งลักษณ์ ชินวัตร, (* 21 ñiqin inti raymi killapi 1967 watapi paqarisqa San Kamphaeng llaqtapi - ), huk Taylandya mama llaqta ruruchiq warmi, pulitiku wan Uma kamayuq. +2011 watamanta ñawpaq kuti Thaysuyupa Uma kamayuqnin karqan. + +Plantilla:Suyukuna (Unduras) - Wikipidiya + +Katiguriya:Simikunamanta yachaq - Wikipidiya +Katiguriya:Simikunamanta yachaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simikunamanta yachaq. +"Simikunamanta yachaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Richard von Weizsäcker sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Richard von Weizsäcker sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Aswan hatun llaqta Santiago de Guayaquil + +Katiguriya:Uma kamayuq (Nihun) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Nihun) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Nihun). +"Uma kamayuq (Nihun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kaa Iya mamallaqta parki - Wikipidiya +Tiyay Hatun Chaku, Santa Krus suyu, Cordillera pruwinsya, Charawa munisipyu, +Kaa Iya mamallaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional de Kaa Iya del Gran Chaco / Nacional y Area Natural de Manejo Integrado Kaa-Iya) nisqaqa Buliwya mamallaqtap Santa Krus suyupi huk mamallaqta parkim. +5 Kaa Iya mamallaqta parki ñiqpi llaqtakuna +Kay mamallaqta parkipiqa kanmi 878 rikch'aq yura. +Kay parkipi kanmi 350-chá rikch'aq uywa. +Kaa Iya mamallaqta parki uhupi mana runakuna tiyanku. Mamallaqta parki ñiqpi kay runa llaqtakuna kawsanku: +Chikitus runa (chinchaypi, San Pawlu llaqtapi) +Kaa Iya mamallaqta parki ñiqpi llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kamiri, Charawa, Boyuibe (Cordillera pruwinsyapi) +www.santacruz.gov.bo / Kaa Iya mamallaqta parkimanta + +990 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 990 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 999 watapi puchukarqan. +100 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 991 watapi qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1000 watapi puchukarqan. + +Kitu Kara icha Kitukara nisqakunaqa huk Ikwadur llaqtapi, Pichincha markapi, tiyaq Kichwa runa llaqtam, Kichwa simita rimaq. + +2 chaniyuq tikraykuna p'inqachiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'irmay + +"Han runa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wuliwiya Mamallaqta (qhichwa simi) +Wuliwya Suyu (aymara simi) +Wuliwiya Achka aylluska Mama Llaqta +• Tinkurachina siwikuna Chuqichaka +Aswan hatun llaqta Santa Krus llaqta (2006) +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 87º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 102º +Wuliwiya icha Qullasuyu nisqaqa Urin Awya Yalapi mama llaqtam. Kastilla simipi: Bolivia. Uma llaqtakuna Chuqichaka Chuqiyapupas. +2 Llaqta pusay Rakiy +3.1 Runa llaqtakuna +3.1.1 Pachan runakuna +3.2 Rimaykuna +4 Astawan hatun llaqtakuna +5 Mama llaqta +9 Llaqta taki +Amachasqa sallqa suyukuna: Puliwyapi amachasqa sallqa suyukuna - mamallaqta parkikuna risirwakunapas +Llaqta pusay Rakiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwya suyupiqa isqun suyum, 112 pruwinsya, 339 munisipyu. +Runakuna/km² +Runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwya suyupiqa achka runa llaqtam, indihina ayllu llaqtam. +Tukuy Buliwya suyu runakunamanta 4.133.138 indihina kanku (ine. 2001), paykunaqa 36 qutupi llaqtachakunku. Suyupi tukuy 4.141.187 mana indihina kawsan. +Qhapaq qillqasqa: Buliwya suyupi runa llaqtakuna +Pachan runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uma runa llaqtakuna +Halla runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq qillqasqa: Buliwyapi rimaykuna +Buliwya suyupiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyi simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Tawantinsuyu iñiy +Astawan hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwya suyupi aswan hatun llaqtakuna [2] +Sinru qillqa: Llaqtakuna (Buliwya) +Mama llaqta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwyaqa 1825yuq watamantapacha chunka isqunniyuq hatun kamachi riqsin. +Iskay waranqa pichqayuq watapi qhapaq intiraymi killapi Evo Morales Susyalismuman Rikch'arimuy partidumanta Movimiento al Socialismo (MAS) nisqa, huk ñiqin umalliq indihina Buliwya suyumanta, Buliwya suyu runakunamanta 54 % akllanasqa karqan. Iskay waranqa suqtayuq watapi, qhulla puquy killa iskay chunka iskayniyuq p'unchawmantam Buliwyap umalliqnin kachkan. +Pachakuti Indihina Rikch'arimuy (Movimiento Indígena Pachakuti (MIP)) nisqaqa huk buliwyanu partiduman rikch'akuq indihina tantanakuymi, 2000 watapi Felipe Quispep kamarisqan. +Mama llaqta +Mayu / Qucha +1 = 95 km quchakuna +2 = 150 km Titiqaqa qucha. +Buliwya suyuqa ima munay rikukuyniyuq, imaymananiray kawsayniyuq, raymikunayuq, takikunayuq. Kay suyuqa hamuqkunapaq imaymana kawsaykunata kicharin. Kanqan: qaqa siqaykuna, mayupi wamp'upi tuytuykuna, puriykuna, pisqukuna, sallqa kawsay qhawaykunapas, q'uñi unu wayt'aykuna, ñawpa willakuykuna, wasichakuy, ñawpa wasichakuyninkuna qhawaykunapis. +Santa Krus suyupi tarikullantaq Noel Kempff Mercado mamallaqta parki. 2000 watapi UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. Suqta llaqtaqa Santa Krus suyupi tukuy runakunap qhapaq kaynin kan, Misiones jesuíticas de Bolivia nisqa. Chuqiyapu suyupitaq Titiqaqa qucha Titiqaqa wat'a wan Killawat'a wan, hinaspa Tiwanaku kan. P'utuqsi suyupitaq askha sumaq quchakuna kachi quchakunapas (Uyuni kachi qucha, Pukaqucha, Q'umirqucha, Yuraqqucha, Uru-Uru qucha), hatun urqukuna (Aqutanku, Likankawur, Lipis, Uturunku) hinaspapis ch'in pacha tarikullantaq. Chuqichaka llaqtapitaq ima munay ñawpa wasikuna kan. Quchapampa suyutaq unay pacha mawk'a Inkallaqta llaqtayuq, askha sumaq quchakunapas. +Buliwya suyupi tarikuq kaqkuna: +Apulupampa sallqa pacha suyu +Madidi mamallaqta parki +Sahama mamallaqta parki +Tariquía flora faunapas mama llaqta risirwa +Qupaqhawana, Titiqaqa qucha +Titiqaqa qucha +Yunka suyu, Buliwya +Rimana huñunakuypa wasin, Chuqiyapu llaqtapi +Siku takiqkuna, Buliwya +Uru Uru pukllay llaqtapi (2007 watapi) +Qillqaqkuna: +Waqachinakuna: Siku, Qina, Tarka, Pinkuyllu, Charanku +Qhuya, P'utuqsi +Buliwya suyup runa chuntun (waranqakunapi), <- qhari - warmi -> +Qhichwa rimaq Takana runakuna Tuychi mayu patapi +Yachay sunturkuna: +Buliwyapi indihina yachay sunturkuna +Llaqta taki[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwyap llaqta takin +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +kawsaywan culturawan quechua runaqta (kastilla simipi) +Desarrollo del Milenio Nisqamanta Ruwaykuna, Desarrollo Human o Nisqaman Khusqachasqa (Kastilla simipi, Qhichwa simipi, Aymara simipi, Guarani simipi) +Uma Llaqta · Chuqichaka +Allpa saywachi: Llaqtakuna · Pulitika rakiy · Urqukuna · Quchakuna · Mayukuna · Wat'akuna · Amachasqa sallqa suyukuna +Buliwyapi rimaykuna · Buliwyap umalliqnin · Buliwyap llaqta takin · Punku p'anqa: Buliwya +Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna +Mamallaqta risirwakuna: Eduardo Abaroa · Manuripi-Heath Amarumayu · Tarikiya +Ramsar k'itikuna: Kunsipsyun qucha · Pantanal · Pukaqucha · Puwpu qucha · San José · Titiqaqa qucha · Uru-Uru qucha +Buliwya suyupi runa llaqtakuna +Antikuna, Qullaw: Aymara runa · Chipaya runa · Qhichwa runa · Uru runa +Hukkuna indihina runa llaqtakuna: Qumlik +Mawk'a runa llaqtakuna: Inka +Urin Awya Yalapi mama llaqtam +Katiguriyakuna: +P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna +Mama llaqta (Awya Yala) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:48, 8 may 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin - Wikipidiya +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin +(Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin-manta pusampusqa) +T'aqa Mamallaqtap yachay sunturnin +Qayllariy 1551 wata, 12 ñiqin aymuray killapi (467 watayuq) +Campus "Yachay Suntur Llaqtan" +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM; latin simimanta: Academia Sancti Marci Urbis Regum in Peruvia) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. [10][11] 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos I Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. Sacro Impero Romano Germánico-wan,[12] 1571-pi Puntifisya kutirirqaku, Pio V papa chay puntifisya nispa qurqan, hinaqtin sutin tikrarqan kayhina: Qhapaq Puntifisya Lima Qhapaqkunan Llaqtan Yachay Suntur (Kastilla simipi: "Real y Pontificia Universidad de la Ciudad de los Reyes de Lima" ).[13] Ispañan kurunanmanta riqsispaqa, ñawpa Awya Yala yachay sunturnin, qhapaq kamaqillqa paqarispaqa hina,[14] 1551-manta 1821-kama, Lima Llaqtan Yachay Sunturnin Virreinato pachan.[15] Ispañamanta qispikusqa pachan, aswan chaninchasqa kutirqan, wakin hatun runakunam k'anchaspa, yachachispa, Piruwpa qispichinkama.[16] Chaykunapas qhipanmi, ripuwlika pachapi Lima Yachay Suntur sutinta takyay. 1946 watakama, chay watapi kunan sut'inta hap'irqapun kunanmanta Mamallaqtap Yachaysunturnin kan.[17] +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin kusaq Piruwmanta yachay wankurina riqsispaqa, aswan hatuchasqa, sut'ichasqa, chaninchasqa, kaykunarayku: «allinkamachinrayku, akllaykamachinrayku, wiñankawsayninrayku»,[18][19] hinaqtin chiqachisqa aswan allin hamut'a wankurina, waki wankurina hina kaspaqa.[20][21][22][23] Yaqa tukuy pachaqa 1º ñiqin Piruwpi kan, kay ranking-kuna nispa yupaychasqa[18] University Rankings by Academic Performance URAP Center-manta hina,[24][25][26][27] QS World University Rankings por Quacquarelli Simonds hina,[28][29][30][31][32] Rankings Web of Universities CSIC-manta hina (aswan riqsisqa Webometrics hina),[33][34][35][36] University Web Rankings 4ICU-manta,[37][38] SIR World Reports SCImago Research Center-manta, waqkuna.[39][40][41] Aswanpataq, sapa Piruw yachay sunturnin acreditación-wan kan, hawa mamallaqtakunamanta chaninchakuspataq.[42] +Achka hatun Piruwmanta runakuna, Awya Yala runakunantin, sunturmanta lluqsimurqan, paykunaqa t'aqwiqkuna, hamut'a-runakuna, qillqaqkuna, waqkuna kan;[43] tukuy paykunaqa sut'ichispa yachay sunturnin chaninta, aswan allin kaspaqa, Piruwa wiñaykawsaynin hatunchakuspa, wiñachikuspa.[44] San Markus Yachay Suntur nispaqa Piruw kaqlla hina, tukuy mamallaqtan ñawpankuna, qhipanankuna mirachininrayku, hinaspataq yachaqnin sinchi qaywisqa umayuq kanku, yachakuq, kallpachakuq yachaqkuna, Piruw mamallaqtam runakuna hina.[45] 21 Mamallaqtam umalliqnin[46] 1 Premio Nobel-tin[47][48] —Mario Vargas Llosa, sapa piruwanuqa kay suñaywan[49][50][51][52][53][54]— kay yachay sunturmanta lluqsimurqan, ña t'aqwiqkuna, amawtakunapas kapun. +Yaqa 500 watakunawan, San Markus Hatun Yachay Suntur achka wasikuna purirqaku, wakin kunankama tiyan, chanin; kaytaqa San Markus Hatun Wasi kan, huk kaq San Markus wasin aswan 400 watakuna puririrqan, kaytaqa wakin wasikuna, Lima llaqta chawpinpi, UNESCO-manta Patrimonio de la humanidad nisqa riqsirqan,[55][56][57][58]— kunan yachay sunturnin chaninchasqa llamk'achiykuna wasi, waq imankunapas kan, hinaqtin aswan kusaq runakunam riqsichinanpaq, kunan "San Fernando" Hampi Yachay Facultad-nin nispa 1901 wata paqarirqan, ñawpaq hamp'ina wasi tukuy Piruwpa kan; hinaqtin 1960-manta Yachay Sunturnin Llaqtan pusamurqan, hinaqtin kuraq campus kan; chaypi achka Facultad-kuna, chawpi bilbioteca, kancha, pusaq wasi, hamut'a wasikuna tiyan. Tukuy kaykuna Lima llaqtap chawpin kachkan. Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin, 65 suntur-yachaywasikunawan kan,[59] 20 facultadkuna huñusqa,[60] hinaqsi, paykunaqa huñusqa 6 yachaysunturpa p'atmakunapi,[61] Piruwmanta Yachay Suntur ancha yachaqkuna mast'arispaqa, tukuy facultad-kunasninta ñawpa-grado, qhipa-grado programakunata aypun. Hinaqtin, sinchi achka wankurinakuna, hamut'akuna, qutukunan kachkan, kaykuna hina: centro cultural, musiyukuna, ñawiriy wasikuna, unquna wasikuna, press, waqkuna. +2.2.1 Qhali-kay hamut'a: kamayuchiqkuna, yachaywasikuna +2.2.2 Llump'ay hamut'akuna: kamayuchiq-kuna, yachaywasikuna +2.2.3 Killikacha yachay: facultad-kuna, yachaywasikuna +2.2.4 Musiku, kamachiy hamut'akuna: facultad-kuna, yachaywasikuna +2.2.5 Runakay patachaywan ayllukaywan yachayna: facultad-kuna, yachaywasikunapas +4 Ruwallakuna, wasikuna +4.1 Yachay Suntur Llaqtan +4.1.4 Yachaqkuna wasin +6.1 2019 Qun Awya Yala P'ukllanaykunan Sede +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnintaqa 12 ñiqin aymuray killapi 1551 watapi Carlos V sutiyuq Ispañap Qhapaqnim kamarirqan.[62] Chayrayku 467 watayuqmi kachkan, Awya Yalapi ñawpaq yachay sunturmi, Piruwpi ñawpaq yachay sunturmipas.[63] +Piruw mamallaqtam kuraq yachayninta qallarirqapun Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin qallarinwan, hinaq hak'ay 1548 watapi, estudios generales-manta kunventokunapiqa yachasparqan kamachirqaku (santu dumingu orden nispa). Paykunaqa taripanninkunata musuq ispañapa hallp'ankunapi clero runakunaqa allinta yachayta karqan +Hinaspataq, Limapa cabildo-n Ispañakama apachirqaku kaykuna fray Tomas de San Martín nispa, Jeronimo de Aliaga-ntin, paykunaqa Qhapaq Carlos I V, sacro imperio romano germánico-manta qhapaq kamaqillqa hap'ikurqan (Fray Tomas llamk'aninta kusasqa karqan) . Kay qhapaq kamaqillqaqa 1551 wata, 12 aymuraqa lluqsimurqan, Valladolid llaqtapi; hinaspataq chiqaqpuni yachay sunturqa paqarirqaku kay sut'inwan: Qhapaq Lima Llaqtam Yachay Sunturnin (kastilla simi: Real Universidad de Lima) +Kay qhapaq kamaqillqan ñawinchanku kayhina: Lima Llaqta Yachay Sunturnin chiqapuniwa qallarinnanqa runakunam cristiyanu iñiy yachanaypaq, hinaspataq Qhapaq kamachiy uyarinaypaq. Kay qillqatawan Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin, 1553 wata qulla puquy 2 p'unchay clasesta qallarinqaku, Nuestra señora del Rosario kunwintupi, ñawpa kaq pusaqninta Juan Bautista de la Roca karqa, huq kaq amawtaqa Andrés Cianca y Corona Cosma Castillo +San Markus Yachay Sunturnin pusamusqanta yanapana, virrey Francisco Toledo-qa, kamachiqnin tikranaypaq yanapakun, hinaqtin, amawtakuna, yachaqkuna, yachachiqkuna, waqkunapas haqay boloñes llumphata hapisqanku, kay llumphayta yachay sunturqa q'ispi k'itiqa kutiyta munarqaku; chaykunawansi Piruw haruchkaqay q'ispichinaypaq paqarirqamun, Ispaña qispikusqapaq kutinaypaq.[15] Hinaqtin, kay yachay sunturqa, Hayñi Qillqakunap San Karlus Yachay Wasipas, San Fernando Hampi Yachay Yachay Wasipas, kimsakuna qhawachisqata kapurqakun, Piruwpa wirriymanta qhawachiraspa, yachayqkunan, runakunan mana allin llumphanninrayku.[64] +Yachay sunturnin riqsichina ilustración llumphankuna yaykuyta saqipurqanku, hinataqsi, Piruwpa qispichinaypaq atimuranqaku, runakunam waq llumphayninta kutipachkarqaku. 1813 watapi, Jose Fernando de Abascal kamachin pachapi, San Fernando Hampi Yachay Facultadnin qayllarinqaku, Fernando VII Ispañamanta, Santa Ana hawk'aypatapi —kunanpacha Italiya hawk'aypata— chaqaypi Kamachiy Ministeryupi karqan, wasirqan; kay facultad-qa Hampina Yachaywasimanta paqarimurqaku.[65] +1960 watakunapi, hunt'a yachaysuntur wasin kapuapti, achka facultadkuna kuyuyta qayllarirqanku, musuq yachay sunturnin pacha-kama, chaqay musuq pacha kuna kan yachay sunturpa llaqtan, kunanpacha, chaqaypi 17 facultadkuna kapun (20-manta)[66] +Kay musuq campus-qa Maranqa wakiman patan kan, kaykuna ñawpapachapi ruwamurqarqan, hinaqsi, yachay sunturqa allinchachispa, harkachispa munan —San Markus Waka hina— wakin manan kunanpacha challarqakun. 1969 watapi, yachaysunturpa p'atmakunaqa winachimurqanku —kunan suntur yachaywasikunan sutichasqa—.[67] 1984 wata, 22 ñiqin tarpuy killapi, kunan musuq istatuto nispataq paqarimurqakun. Kunanpacha aswan 40.000 yachaqkunawan kapuaqtin, aswan 4.000 amawtakunawan kapuaptinpas, yachaysunturqa 65 p'atmankunapi yachachin, 77pi maestriakuna, 27 doctoradokuna, kunanpacha aswan mañasqa kapun. Kunan hina, 20 facultad-kunawan kan, 6 patmakunan huñusqa, paykunaqa achqa qillqakuna paqarichin, qillqarichin, 3 musiyukunawan kan, hinaqsi achka hamut'a sunturkunawan.[59][68] UNESCO-paq, Piruwpi San Markus huk sapa tukuy niray yachay sunturqa kan, achka hamut'akuna uqllaninrayku[2][69] +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin Hawk'aypata rikuchina. +Mama Llaqtap Kurak San Markus Yachay Suntur qallarin pacha, munastiku clerigokunaqa kamachiq karqa, paykunaqa kamachirqan; ilustración pachapi mana imapipas iñina kutimurqan, kunan p'unchaykama qiqin qhatipan. Kunanpacha, kamachi tantanakuynin kaykunaqa kanku: +Yachay Sunturnin Huñu: Yachay sunutrnin kusa tantanakuy kan.[71] Kaypiqa kachkan: riktur-ta, iskay yaqariktur-kunata, facultad-kunap decano-kunan, qhipagradu umalliqkunata, amawt'akunap huñu runaqnin, yachaqkunap huñun runaqnin (1/3 tukuy huñunakuna kanan kananta)graduadukunap runaqnin, yachaqkunap federasyunnin umalliqtantin. Hinaqtin, waq administrativo kamayuqkuna hina yaykuyta atikunchu.[71] Estatuto tikray, riktur yaqarikturkunantin akllay ruwaq kananta. [71] +Rikturkamachi: Rikturkamachi huk yachay sunturpa tantanakuynin kan, yaqa wiñaypaq pacha riktur umalliqnin kanqa. Riktur huq kaq riqsisqata yachay suntur umalliqnin kan; hinawanchus, yachay sunturpa legal runachiqnin, rikch'an kan. San Markus Hatun Yachay Sunturnin 216 rikturkunaqa kapurqan, paqarinpachamanta kunankama; aswan paykunaqa riqsisqan hatun runakuna ka(rqa)n, qiqin chaqay Piruw wirreinato pacha, Republika pachantin hina, hinaqtin kusa-riktur (latin simi: rector magnificvs) qatipachina rikch'an kan.[70] 2016 qhulla puquy killa 4 p'unchaypi, consejo universitario-ta Dra. Antonia Castro Rodríguez — riqsirpakun riktur hina, aswan allinta musuq ley-kama kutipana qatipanaypaq. Inti killa 7 p'unchay Dra. Luisa Negrón Ballarte rikturqa kutimurqan. Ña, 2016 wata anta sitwa, Dr. Orestes Cachay Boza akllasqa riktur kapurqan, kunankama kan iskay waranqa iskaychunka hukniyoq watakama. [4] +Yaqarikturkamachi: Iskay yaqarikturkunaqa kan, huq ñawpagradu yachanapaq, waq t'aqwinapaq, qhipagradupaq. Kunan yachaysunturpa yaqarikturkunan Dra. Elizabeth Canales Aybar (ñawpagradupaq), Dr. Felipe San Martín Howard-tin (t'aqwina qhipagradupaq) kan.[5] +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturninpi 20 apulliyuq-kunawan kayan, 5 p'atmakuna huñusqa, kaykunawan 65 ñawpapata, 104 qhipapata yachanakuna qurin, kaykunatawan Piruw mamallaqtapi, aswan yachanakuna yachay sunturnin kapuapti kan. +Qhali-kay hamut'a: kamayuchiqkuna, yachaywasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhali-kay hamut'a kay facultad-kunawan kapun: +Wiñay kawsana campus San Fernando kamayuchiq haykuna, kaypi aswan qhali-kay hamut'ap yachaywasikuna kachkan. +"San Fernando" Hampi Yachaypa Kamayuchiq-nin (FMSF): Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturpa hampi yachay facultadnin kan, Piruw suyupi, huk kaq hampi yachay facultadqa kan, wiñay kawsaynin siglo XVImanta hamun, chaqay Qhapaq Hampi Yachay Runa Kuchuytin San Fernando Yachay Wasiwan (kastilla: Real Colegio de Medicina y Cirugía de San Fernando") nisqa, 1856 kantaray suqta p'unchaypi Dr. Cayetano Heredia kayta qallachirqakun. Hinaqtin Lima Llaqtap Hampi Yachay Facultadnin riqsisqa kan.[65] Kunan pacha, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: hampi yachay, wachachiy yachay, hampi allichay, hampina allwiya kamay, kawsachikuy.[72] Yaqa 40% lluqsirunakunan qhipagradu yachayta hawa mamallaqtakunapi ruwan.[73][74] En los "Exámenes Nacionales de Medicina" en el Perú, la facultad de Medicina "San Fernando" ha obtenido siempre el primer lugar.[75][76] +Kawsay-chaqllisinchi Hampina Kamachiypa Facultad-nin (FFB): Piruw mamallaqtapi huk kaq hampina kamachiypa facultadnin wankurina kan. 1808 watamantapi, ñawpa-hampiwasimanta hamun, chaqay watapi, "San Fernando" Hampi Yachaypa Facultadnin yaykurqan, hinallataqsi yachachirqan. 1931 watapi hamp'ina kamachiy yachay wasi paqarirqaku. Ña 1943 watapi kantaray killapi, iskay chunka isqunniyoq p'unchaypi, chiq'ayataq clasikunata qallarinqaku.[65] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: hampina kamachiy, kawsay-chaqllisinchi, mikhunakuna hamut'a, toxicología nispa.[77] +Khiru Hampiypa Facultad-nin (FO): Piruw suyupi, khiru hampina 1868 watapi qayllarinqaku, "San Fernando" Hampi Yachaypa Facultadpi . 1920 watapi khiru yachachiq qispichirqanku. Hinaqtin chaqay watamanta kunankama rurachichkanku.[65] Kunanpacha facultadqa yachay sunturpa llaqtan kachkan, kaykuna: ñawpagradupi, qhipagradupi, kay yachaywasipi yachachin: khiru hampiy. Tawa hampi wasikuna kapun, llaqta runakunapaq. +Uywana Hampiypa Facultad-nin (FMV): Uywana hampiy hamut'a, kay Piruw Suyupi Mamallaqtam Yura Yachay Yachay Wasiwan qallarin, 1940 watapi Chorrillospi, huk uywanakuna hampiy hamut'a karqan, iskaykuna huñunqaku, kunan uywanakuna hampiypa facultad-nin ruwanaypaq. Kay yachaywasipi yachachin: uywana hampiy. Qiqinllataq huk hampi wasi kapun, llaqta runakunapaq. +Nuna Yachaypa Facultadnin (FPSI): Kayta 1955 watapi qallarinkaqu, huk kaq Piruw suyupi kan.[65] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kay yachaywasipi yachachin: nuna yachay. Hinallataqsi achka hamut'a wasikuna kapun, llaqtarunakunapaq. +Kay tawak'a tukuy facultadkuna A qutuqa rikuchirin, hinaqsi, yachaywasikunan: +01.4.1. Hampina Allwiya Kamay: Clíniku hamut'a wasi kurkumanta unquna yachay +04.2. Mikhunakuna Hamut'a ✔ ✔ +Llump'ay hamut'akuna: kamayuchiq-kuna, yachaywasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chaqllisinchip, Chaqllisinchi K'illikachap Facultad-nin (FQIQ): Kayta 1855 watapi ayriway killa 7 p'unchaypi qallarinkaqu, huk kaq Piruw suyupi kan. Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kay yachaywasipi yachachin: chaqllisinchi, chaqllisinchi k'illikacha, agro-ruraychaqa k'illikacha.[78] +Kawsay Yachaypa Facultad-nin (FCB): Kayta 1861 watapi, qhapaq sitwa 28 p'unchaypi qallarirqaku, chaynallataq waq yachaykuna winarqakun. Huk kaq umalliq Dr. Antonio Raimondi karqan.[68] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kay yachaywasipi yachachin: kawsay yachay; genetica, kawsay allyiway kamay; huch'uy kawsay yachay, atam yachay.[79] +Pachaykamay Hamut'ap Facultad-nin (FCF): Pachaykamay yachanayta kay yachay sunturpi, chawpi siglo XIX qallarirqaku, ña kaykuna manan yachachirqaku 1966 watakama, kay pachaykamay facultad-ninqa paqarintawan.[68] Kunan pacha facultad-qa, ñawpapatakpi, qhipapatakpi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: pachaykamay, wapsi kuyuchinap k'illikachan. Hinallataqsi, Pachaykamay Hamut'akuna Museoqa kapun, Pachaykamay T'aqwina Suntur kapun.[80][81] +Yupay Kamay Hamut'ap Facultad-nin (FCM): 1850 watapi, yupay yachay hamut'ap facultad-nin qallarirqaku; 1862 watapi natural, yupay kamaypa hamut'ap facultad-nin sutichasqa karqan, kaymantaqa wakin hatun runakuna lluqsimurqakun, Federico Villarreal, Santiago Antúnez de Mayolo hina. Kaymanta hina Mama Llaqtap Killikachay Yachay Sunturnin paqarirqaku (kastilla: Universidad Nacional de Ingeniería).[68][82] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kay yachaywasipi yachachin: yupay kamay, istadistika, operativo t'aqwiy, cientifico antañiqiq yachay.[83][84] +Kay tawak'a tukuy facultadkuna B qutuqa rikuchirin, hinaqsi, yachaywasikunan: +B: LLUMP'AY HAMUT'AKUNA 07. Chaqllisinchip, Chaqllisinchi K'illikachap Facultad-nin 07.1. Chaqllisinchi ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ +Killikacha yachay: facultad-kuna, yachaywasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Killikacha paykunaqa facultad-kuna kapun: +Ruraychaqa killikachap facultad-nin (FII): 1969 watapi qallarinqaku. Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin:ruraychaqa killikacha, qhali killikacha llamk'aypi, p'acha killikacha. [90] +Hawa Iñuku, Pinchikilla Killikachap Facultad-nin (FIEE): Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: hawa iñuku killikacha, pinchikilla killikacha, karurimaykuna killikacha.[68][91] +Sistemakuna, Informatica Killikacha Facultad-nin (FISI): 2000 watapi paqarinqaku [68] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: sistemakuna killikacha, llamp'u kaq killikacha.[92] +Kay tawak'a tukuy facultadkuna C qutuqa rikuchirin, hinaqsi, yachaywasikunan: +Musiku, kamachiy hamut'akuna: facultad-kuna, yachaywasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kayta paykunaqa facultad-kuna kapun: +Kay tawak'a tukuy facultadkuna D qutuqa rikuchirin, hinaqsi, yachaywasikunan: +09.3. Hawa mamallaqtakuna makipura kamachiy ✔ ✔ +11.3. Mamallaqta, empresakuna qhawachiy ✔ ✔ +Runakay patachaywan ayllukaywan yachayna: facultad-kuna, yachaywasikunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kay Runakay patachaywan ayllukaywan yachayna p'atmaqa kaykunawan facultad-kuna kapun: +Qillqakuna, Runakay Hamut'ap Facultad-nin. +Hayñi, Llaqtapusay Hamut'ap Facultad-nin. +Qillqakuna, Runakay Hamut'ap Facultad-nin (FLCH): Mamallaqtap San Markus Kuraq Yachay Suntur paqariqnin pachamanta hamun 1551 watapi, chaqay pachapi yaya yachay, kapchiypas yacharqaku, chaywansi, Qillqakuna Facultad-qa kutimurqakun, kay facultad-qa "Patio de letras"-pi yachachirqaku, San Markus Hatun Wasipi, 1854 watapi, Ramon Castilla Piruwpa umalliq pachan, Yachay Wayllukuy, Runa Kaypas sutichirqaku, yallinraqa, 1876 watapi hakay Qillqakuna Facultad sutinta kutichimurqaku. 20 ñiqin pachakwata qayllarinpi kay facultad-qa achka kuti sutinta tikrankamun, kayta ruwanqaku yachayninkuna tikrananrayku, hina ruwachirqaran 1965 watakama, chay watapi kunan Qillqakuna, Runakay Hamut'ap Facultad-nin sutichimunqaku. Kunanpachapi kay facultad-qa yachay suntur llaqtanpi kachkan.[15][17] Kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: Simi kapchiy, yachay wayllukuy, simi yachay, waki rimachiy, kapchiypa wiñaykawsaynin, bibliotecología ciencias de la información-pas, tusuy, conservacion restauracion-pas. Hinallataqsi achka hamut'a wasikuna kapun, hinallataq achka musiyukuna, Yachay Suntur Kapchiy Musiyu-hina , hina huk Simikunap Sunturnin kapun,[96] llaqtarunakunapaq. +Yachachiy Yachay Facultad-nin (FEDU): Manuel Pardo y Lavalle Piruwpa umalliqnin huk yachachiy yachay rimanakuna paqarinqaku 1876 watapi, pawqar waray killapi 18 p'unchay, kay yachachiy yachay rimanakunamanta hamnunqaku, 1901 watamanta, kay rimanakuna Yachay Wayllukuy Facultad-pa yachay kaqninta haykumunqaku, kamachisqa yachayhina, 1925 watapi,14 ñiqin qhapaq raymi killapi, Qillqakuna Facultad-pi, yachachiy yachay qayllarinqaku, manallataq kay 1946 wata 24 ñiqin ayriway killakama Yachachiy Yachay Facultad-qapaqarirqamun, 1946 Yachay Sunturpa istatuto-nwan. 1984 watapi, kunan yachaywasinkuna qallarirqamun. Ahinapunichu, kunan pacha facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: yachachiy yachay kurkukallpachiy yachachiy yachay. Kay facultad-qa yachay suntur llaqtanpi kachkan. Hinaqsi, San Markus Aplicacion Yachay Wasiwan kapun, kay yachay wasi Lince distritupi kachkan.[15][17][97] +Hayñi, Llaqtapusay Hamut'ap Facultad-nin (FDCP): Mamallaqtap San Markus Kuraq Yachay Suntur paqariqnin pachamanta hamun, 1551 watapi, yachaysunturpa ukhunpi San Felipe Yachaywasi paqarimurqanku, kamachikuna yachachinaypaq. 1770 watapi, San Karlus Qhapaq Kunwikturiyu paqarichirqamun —San Felipe Yachaywasi (kamachikuna), San Martin Yachaywasipipas (yachay wayllukuy) iskaykuna mist'uraspa—.[15] 1935 watapi, 28 ñiqin inti raymi killapi musuq istatuto qurimurqan, chaywansi musuq sut'inta apachimurqanku: Hayñi Llaqtapusay Hamut'ap Facultad-nin, kunankama hinariqsispaqa.[17] Kunanpacha, yachay suntur ukhunpi kapun, hinaqsi facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: hayñi, llaqtapusay hamut'ap. Hinallataqsi huk hark'ana wasikuna kapun, llaqtarunakunapaq. +Waki Hamut'ap Facultad-nin (FCS): Huk nin yachayninqunap quimurqanku, chaqaywansi kay facultad-qa hamun, 1856 watamanta. 1924 watapi 24 ñiqin tarpuy killapi musuq kamachi qurimurqan, chaywansi musuq sut'inta apachimurqanku: Waki Hamut'ap Facultad-nin, kunankama hinariqsispaqa, achka yachaykuna huñuspaqa.[15][17] Kunanpacha, yachay suntur ukhunpi kapun, hinaqsi facultad-qa, ñawpagradupi, qhipagradupi, kaykuna yachaywasikunapi yachachin: wiñay kawsay, waki yachay, runa yachay, arqueología, wakip llamk'aynin, allpa saywachiy. Hinallataqsi huk musiyuqa kapun , llaqtarunakunapaq.[98] +Kay tawak'a tukuy facultadkuna E qutuqa rikuchirin, hinaqsi, yachaywasikunan: +E: RUNAKAY PATACHAYWAN AYLLUKAYWAN YACHAYNA 02. Hayñi, llaqtapusay hamut'ap facultad-nin 02.1. Hayñi ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ +02.2. Llaqtapusay hamut'ap ✔ ✔ +Qhipagradupaq, maaestria, especializacion, doctoradopaq; qhipagrapupa yachaywasin qillqayman yaykuchina ruwan, Mana achka vacantekunam kachkanrayku, huk ch'iklluriy ruwayta kanan, kay ch'iklluriyta especial juradoman chaninchasqa kan, kaykuna juradokuna yachachiq kan, hamawt'akunam kan, kaypita kikin qhalisqa kan. 2010 watapipaq llaqa 200 vacantekunap qurirqanku.[100] +Ruwallakuna, wasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachay Suntur Llaqtan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +San Markus Hatun Yachay Suntur llaqtan. +Yaykunapaq 8 punkukuna kachkan, sinchi hatun area-wan, musuq pabellon-kuna ruwanaypaq atin; areanpiqa sinchi achka arqueologico resto-kuna patan tiyan, chaqay ñawpa wakikuna: lima, ichma, kay sunturpiqa arean achka llamk'ayta karqan, 1500 watakuna qhipan. +2007 watamanta ñankunap hatunllachispa ruwachirqaran qaylla kay yachay sunturpi, hawan. Kay rurachikunam umalliq Luis Castañeda, Lima municipalidadni kamachisqa karqan, hinataqsi, paykunap manan tapurqanku yachaqkuna sichus munarqan manachus, ahina, sinchi rimasqa yachay suntur yachaqnin kutirpakun, kayrayku: rurachiqa 29,000 tawak'a metrokuna qichuyta munarqan, kayhina, rurachiqa q'umir areakuna kikin qichuyta munarqan, muyurina rurachinaypaq, kayta mana qhasi yachayta saqirparirqanchu. +2008 watapi, UNI runakunam kaymanta rimarirqanku, mana allinta kachkan nispa, sinchi hatuchasqa kachkan, mana munayniyuq, hinataqsi kunanmanta pacha kay rurachinakuna sayarirqapun. 2011 watapi, mana munaniyuq kay rurachina kaspaqa, wañuysunchik nirpakun.[101][102] 2017 watapi, kay proyecto-qa sipiyqachirpakun[103] +1768 watamanta huk chawpi ñawiriywasi paqariyta munakurqan, achqa yachaqkunanpaq, sapa facultad kikin huñunakuna kaspaqa, huk aswan hatun ñawiriywasi ruwachiyta kananta. 1871 watapi, qhipa Chiliwan maqanakuy, tukuy ñawiriywasi ch'usaq karqan, hinaqsi XX siglopi, huk allin ñawiriywasi kamachiq, Pedro Zulen, Jorge Basadre-wan musuqllachiy ruwarirqanku, kamachirqanku kay chawpi ñawiriywasi, paykunaqa yuparqan tukuy qillqapanq'akunaqa, yupana churarqanku.[99][104] Kunanpacha Pedro Zulen Chawpi Ñawiriywasi sinchi achka huñusqa informatización , musuqllachiy proyectokuna. Chawpi ñawiriywasi 19.800m² -pi purin, kaywan, Piruw mamallaqtapi sinchi hatun ñawiriywasi kapun, Awya Yalapi huk sinchi hatun hina kan. Tawa huñusqata wasikuna ruwan, tinkisqa kanku, pichk'a sarunakuna kapun, Mamallaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin hawk'aypatan kachkan +Kay ñawiriywasi 2500 runakunam haykuyta atin. Huk multifuncional qhawachina kapun, 400 tiyanakuna, achka allyiwakamachasqa sistemakunawan akpun, videu-pi rikuchiypaq, camara, llika tink'ina, proyector-kuna, wayrasimikuna, waqkuna. Kay ñawiriywasi tukuy rurachinta paysapa ruwayta atin, hinallataqsi, huk virtual ñawiriywasi kapun. +Sistema de bibliotecas (SISBIB)-wan tant'asqa kachkan. +Kunanpacha Mamallaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin Unquna Wasin yachay suntur ukhun kachkan, yachaqkunam qhali kayninmanta, unquyninkunamanta, unquymanta allinchaymanta, hampikunamantapaspaq kan kay unquna wasi 1998 watapi hatun puquy killapi qallarichirqaku, ñawpa pachakuna, taqasqa consultoriokuna kamachirqaku. Kay unquna wasi, yachaqkunam, yachachiqkunam, kamachiqkunam, llaqtakunam unqunan hampichiypaq kan, qhalinchankupaq, achka imankunata ruwanku, operacion-kuna hina, achka emergencikunapipas, traumatismo hina, ruphaq runa allinchaypaq hina, nanakuna, waqkuna. Achka serviciokuna kaman, radiologia hina, hampi kuq hina, uqhuy allinchay hina, diabetes qhawachiy hina, sida qhawachiy hina, nuna yachay hampiq kapun, khir hampiqtapas, tullu hampiq, ukhukurku hampiq, khurku kuchukuna, ginecología, waqkuna.[99][105] +Hayt'ana Pampa, Metallica takichkan. +Mamallaqta San Markus Kuraq Yachay Suntur Sinku Hayt'ana Pampan, (Kusa San Markus Hayt'ana Pampa hina riqsisqa), San Markus Yachay Suntur Llaqtan yaqa chawpinmin kachkan. Yaykunapaq 5 tawak'a Amezaga Avenidaqa atin, hinallataqsi, 36 tawak'a Venezuela Avenidaqa, Piruw suyupi, Lima llaptapi. 1951 watapi kicharqanku, 400 San Markus Yachay Suntur watakuna p'unchaynin yuyachinaypaq. Kay sinru hayt'ana pampapi 70 000 runakuna yaykuyta atin, ña, kunanpachaqa sapa kamachiqnin 43 000 runakuna yaykuyta saqin, ima emergencia, allin lluqsinaypaq kananrayku, kaykunatawan, Pirw mamallaqtapi huk hatun hayt'ana pampa kan.[107] Kunan, kaypiqa San Markus Club-ta p'ukllan (Kastilla:Club Deportivo Universidad San Marcos), kay club-ta iskay kaq Piruwpa ligan p'ukllan. +Yachaqkuna wasin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachaqkuna wasin. +Mamallaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin iskay yachaqkuna wasikunawan kapun, iskay akllasqa campus-ninkunapaq: +"Yachay suntur llaqtap" yachaqkuna wasin huk kaq campus-pi kapun, ña qaylla Avenida Universitaria, Avenida Venezuela-ntin, iskaykuna. Warmikuna, qharikuna yachaqkuna wasinchakun, paykunaqa lliw Piruw mamallaqtamanta hamun, chalamanta, antimanta, sachamanta, chinchaymanta, uralanmanta, kunti, antimanta; hinallataq, tukuy carrera-kunamanta. Kunanpachapi, kay yachaqkuna wasin pachaq iskayniyuq yachaqkuna wasinchan.[99][112] +Julio C. Tello yachaqkuna wasin Avenida Grau 1190-pi kachkan, San Fernando Hampi Yachay Facultad-pa waqtan, Mamallaqtap San Markus Kuraq Sunturpi. Kay hatun wasi, lliw Piruw mamallaqtamanta yachaqkuna wasinchan, yachaqkunaqa chalamanta, antimanta, sachamanta, chinchaymanta, uralanmanta, kunti, antimanta hamun; hinallataq, tukuy carrera-kunamanta. Kunanpachapi, kay yachaqkuna wasin isqunchunka iskayniyuq yachaqkuna wasinchan.[113] +Lima, "Qhapaqkunap llaqtan", aswan hatun, chaninchasqa uma llaqta Awya Yalapi karqan, Ispaña allpanchikpi, qaylla 18 ñiqin pachakwatap chawpinkama. Pacha kuyuchip qatanninraq ruwasninsraq, kunanpacha achka wank'akuna kan, ñawpa San Francisco kunwintu hina, kay kunwintuqa aswan hatun kay tiqsi muyup k'uchu kan. Achka Limap wasinkuna maki k'apchiqkuna, llaqtamanta k'apchiqkunap, sumaqwasi kamaq, Iwrupamanta hamawt'akunaptin ruwamurqan (UNESCO/BPI)[56] +2019 Qun Awya Yala P'ukllanaykunan Sede[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +2019 Qun Awya Yala P'ukllanaykunanpaq, "Lima 2019 Ruwaq Comite"-qa achka wasichakuna akllanqaku, paykunaqa qaylla Lima llaqtamanta kanayta karqan, Callao hinaq, Chaykunawanpi Mamallaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin karqan, chayman ruwanaypaq, kaykuna ruwayta atiyraq kanan: +San Markus Kuraq Yachay Suntur aswan 500 conveniokunawan kan, hawa mamallaqtakunam yanapakunaypaq achka hawa yachaysunturkunawan waq sunturkunawan. Kay conveniokuna t'aqwina kanan atin, wiñachina, hamawt'akunap aswan yachanaypaq, yachaqkunap phawanaypaq atinpas, qhipadradupitaq, hinallataq ñawpagradupi waqkunapas. Phanakuna, tantanakuykunam kamachiy wasi kaykunata qhwayta kanan, becakunap, conveniukunapas taq'ayta hina kanan, kay kamachita rikturwasipi kachkan, yachay sunturpa chawpin +Aswan kay convenio-kuna, San Markus Yachay Suntur paynin convenionta kapu, alianza estrategica kanayrayku, kaypita wakin yachaqkuna phawanaypaq kapun, qhipagradupi, ñawpagradupi, kimsa chanisqa Piruw yachay sunturnin —UNMSM, UNI UNALM-pas—. Kay programankuna wakin hawa mamallaqtakuna yachay sunturkunawan tikranaypaq kanan, huknin: Alimanya, Ransiya, Italiyapas, waqkuna.[117] +Yachaqikunawan yachachiqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Paykunaqa kapun: +Dominico-kunap Inlisya wasin, kaypiqa San Markus Yachay Sunturqa qayllarirqa. +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturninpa k'itinpa punkun. +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin "Casona". +Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin. +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin: Tukri llika tiyaynin (kastilla simipi) +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin Piluta hayt'ay klub: Tukri llika tiyaynin (kastilla simpi) +Punku p'anqa: Piruw +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:54, 9 may 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq, +Apallaway llaqtanchikman, +Qusqu llaqtapim plasachallanpim suyaykamullaway, +Machu Pikchupi Wayna Pikchupi purikunanchikpaq. +Qusqu llaqtapim Waqaypatapim suyaykamullaway, + +Apanakuy, Astaypura, Chimpapurachi, Puray (relación) nisqaqa iskay imapurapas, yupaypura, runapura, llaqtapura kaqkunam, ima hinam kapunakunku, ima hinam ruranakunku. +Iskay yupay tantachisqapura apanakuyqa - huk tantachisqap llapan nipanpaq wakin tantachisqapi huklla sut'inchasqa nipayuqmi - kinraysuyu nisqam. + +12 ñiqin pawqar waray killapi +12 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (12.03., 12-III, 12ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis chunka hukniyuq kaq (71ñ - wakllanwatapi 72ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 294 p'unchaw kanayuq. + +Runa Simi: Awqakuq + +Runa Simi: San Marcos suyu + +Kay rikchamanqa manam ima p'anqakunachu t'inkimun. + +Wanprakuna, kuytsakuna, wawakuna, imanalla, imanalla + +Simimanta yapakipanapaq kaqkuna wasiqa, Cursos de Extensión nisqa khuska sayarichikullarqataq, chaypaqpis yachachiqkunataq, yachakuqkunataq, p'anqakunataqa simita yachachiypi, simi yachakuypi apaykachallankutaq. +Simimanta yapakipanapaq kaqkuna wasiqa mask'ayninqa Inglis simi yachachiy - yachakuy llanllitu, unanchayniyuq kananta mask'aspaqa, uq junt'asqa yachakuyniyuq runata kay p'anqakunata mañaspa llank'ananta kamachisqa. +Simimanta yapakipanapaq kaqkuna wasiqa jatun mask'ayninqa, p'anqakunata qutuchaynin, waqaychaynin jinás willaynin, tukuy kaqkunamanta chanta khillkakunamanta ima, astawan wiñarinanpaq jinapis yachachiy –yachakuy allin ñanpurinaman, thallmayman ima thanqarisqa kananpaq llank'ashan. +P'anqa wasi ukhupi khillkakunaqa uq yachachiq mañaspa llank'an jinapis karnitankuta jaywaspapuni ima kaqkunata mañakuyta, urqhuyta atinkuman: + +Yana rayan (Sambucus nigra) nisqaqa huk rikch'aq rayanmi, thansam, hampi yuram. Yuraq tuktunmi, yana rurunmi. +↑ Kaqlla sutikuna [1] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yana rayan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yana rayan +Rayan yura rikch'aq ayllu + +Madina (arabya simi: مكة‎, "llaqta") nisqa llaqtaqa, hunt'a sutin al-Madīna al-munawwara (‏المدينة المنورة‎, "achikyasqa llaqta") Sawud Arabya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Makkah llaqtapiqa Muhamadsi wañurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Madina. + +Uma llaqta Kunsipsyun +Kunsipsyun pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Concepción) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kunsipsyun llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Puy-Puy amachana sach'a-sach'a +Quchakuna:: Lukina qucha + +Yuraq mustasa (Sinapis alba) nisqaqa huk quram, hayaq q'aparniyuq. Murukunamantaqa mustasa nisqa q'apachanatam ruranku. +Yuraq mustasaqa Iwrupamantam Awya Yalaman apamusqa. Kunan pacha lliw mustasa yurakunamanta astawan puquchisqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq mustasa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraq mustasa + +Paqarisqa 7 ñiqin ayriway killapi 1983 watapi 35 watayuq +Franck Ribéry (* 7 ñiqin ayriway killapi 1983 watapi paqarisqa Boulogne-sur-Mer llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +2013: UEFA Iwrupa Mijur Piluta hayt'aq Suñay. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Franck Ribéry. + +2 ñiqin tarpuy killapi 1945 – 20 ñiqin tarpuy killapi 1955 +Ho Chi Minh sutiyuq runaqa, witnam simipi Hồ Chí Minh, chinu simipi: 胡志明, Nguyen Tat Thanh (19 ñiqin ayriway killapi 1890 watapi paqarisqa Hoang Tru llaqtapi, Nghe An, Witnam mama llaqtapi - 2 ñiqin tarpuy killapi 1969 watapi wañusqa Hanoi llaptapi) Witnam mama llaqtap pulitikum, awqaq pusaqmi, kumunista pusaqmi karqan. +1945 watamanta 1969 watakama Chincha Witnampa umalliqninmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ho Chi Minh. + +88 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Kadmiyu, Cd (musuq latin simipi: Cadmium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Tikraynin k'allma Kastillanu simipi: + +Simba nisqakunaqa Waraniyi runakunaman kapuq indihina runa llaqtam, 7.000-chá runayuq, anti Buliwyapi (Chuqichaka suyupi Pilkumayup chinchanpi) kawsaq. + +Jisk'a Larqanku (kastilla qillqaypi Iscailarjanco) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk urqum, Taqna suyupi, Kantarawi pruwinsyapi, Kantarawi distritupi, Punu suyupipas, Qullaw pruwinsyapi, Santa Rosa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.329 mitrum aswan hanaq. + +кечуа Piruw Mama Llaqta + +Uchuy willakuy: Ama hina kaspa, aswan qhipa Pack Service kaqta chantiyta qhawakuy kay llamk'aq sistemapaq huk allin yanapay kananpaq runasimiykipaq. +Monitor nisqa kanchariynin DPI allchayninpuwan Achkha paqariyninkuna allinta ñawirinapaq kay 1366 x 768 lluqsiyninpi paqarichikurqanku. Sichus munasqa runasimiykita mana ñawirikuy atikun chay, ama hina kaspa, pantalla allichayninta kay kunan lluqsimuyninta manchay aswanta ahinata munakun chay kunanchay. Yuyachiy: Office 2013 ruwasqaña allichaymanta ruwayninkuna kay Windows DPI - 96 DPI kaqwan llamk'anaykita munayku. 120 ppp mat'iykuywan llamk'anki chay huk mana allin ruwaq Office kawsayta wakin Office ruwayninkunapi rikhurichinman kay Office sayaynin rimakuy kaqta yapaspa. +Willaykuna llamk'achinapaq: + +LLAQTA-TAKI + +Ø "Tumas Katarti- Kurusa LLawi" qhichwa runa simi kawsay jatun wasi. + +Llaqtanchikmi wiñaypaq ruwasqa (3 kuti) +rikch'ariymi llapapaq kamakun. + +Federico García Lorca Ispaña mama llaqtayuq qillqaq + +quwiki 16 ñiqin tarpuy killapi + +musikuna.com + +400 0 _ ‎‡a Richard Wilson‏ ‎‡c Kamri mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Llaki tukuy nisqaqa achka runakunata llakichiq tukuykunam, sallqa pachap icha runakunap paqarichisqan. +Llaki tukuykunaqa runakunata tuyllallam wañuchin icha qhipaq unquykunawan, yarqaywan llakichin. +Kaymi huk sallqa pachap paqarichisqan llaki tukuykuna: +Kaymi huk runap paqarichisqan llaki tukuykuna: +Iñuku huk'i llaki tukuy + +► Qucha (Manuel María Caballero pruwinsya)‎ (ch'usaq) +"Qucha (Santa Krus suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Petar Stefanov Stoyanov (Bulgarya simipi: Петър Стефанов Стоянов) sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin aymuray killapi 1952 watapi paqarisqa Plovdiv llaqtapi - ) huk Bulgarya mama llaqtayuq taripay amachaqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chawpipacha Khiniya. +"Chawpipacha Khiniya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Agostino Casaroli sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin ayamarq'a killapi 1914 watapi paqarisqa Castel San Giovanni llaqtapi - † 9 ñiqin inti raymi killapi 1998 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Hatun yaya Kardinal Ss. XII Apostoli. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Agostino Casaroli. + +Tikraynin layqaykuna Kastillanu simipi: + +(Inuyt runa-manta pusampusqa) +Inuyt nisqa runakunaqa (inuyt simipi inuk = "runa", inuit = "runakuna") Tiksimuyup ñawch'i chinchanpi, rit'i pacha kaq suyukunapi - Kalalit Nunatpi, chincha Kanadapi, Alaskapi, anti Siwiryapi (Rusiyapi) kawsaq runa llaqtam, inuktitut nisqata rimaq. + +‘‘Perú llaqtata riqsiyta munaspaqa, puntata Runasiminta yachay'' + +quwiki Katiguriya:Nobel Suñay Qasikaypi + +Wawakunata, waynakunata llump'anta jark'ay +Angelkunata, wawakunata, warmikunata jark'ananpaj apachimun. +Dios sut'i munasqa +Kallpachay paykunapi, k'achanchayta. + +[[qu:Hukllachasqa Amirika Suyukuna]] + +tukuy sakra mana alli rurak runakunata kastigaysapa. +22Tukuy shunku paykunata chikninisapa. + +Jesús yachachisqasninman ajinata kamacherqa: " Tukuy laya runasta yachachisqasniyman tukuchimuychej ", nispa (Mateo 28:19, 20). Chantá willaj kachaspataj, runaspa wasisninkuman rinankuta nerqa (Mateo 10:7, 11-13). Jesús wañupusqantawantaj, ñaupa cristianosqa ‘ wasimanta wasi purispa tukuypa rikunanta ' willallarqankupuni (Hechos 5:42; 20:20). Noqaykutaj ñaupa cristianos jina ruwashayku, reparaykutaj wasimanta wasi runaswan parlayqa may sumaj kasqanta. + +Añaskitu q'inpinta phachkaraspa tukuy ima pallamusqanta tukuypaq churarimunqa, Añaskituqa PACHAQ (100) p'anqamanña chayaykuchkan, chaymanta sik'irispa ñawirinanchispaq churarimunqa. Yachachiqkunapis atinku Añaskitupaq qillqamuyta. Mana castilla qallullapichu, jamullanqataq qhichwa rimaypi, wawaspis qhichwapi ñawinku, qhillqanku parlanku. + +Miloslav Vlk Chiksuyu mama llaqtayuq taytakura. Insistía Kathuliku Kardinal + +Chipticha de la Mar- llaqta maqta +Chipticha de la Mar-puka qucha + +Ago 2004: 1 2 Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna +Set 2007: 1 5 Unriya , 2 5 Hukllachasqa Qhapaq Suyu , 3 4 Grinada , 4 4 Asiru Qucha (Quchapampa) , 5 4 Litunya , 6 4 Hurwatsuyu , 7 4 Liechtenstein , 8 3 Martin de Porres , 9 3 Lajas kiti , 10 3 Mao Zedong , 11 3 Alberto Fujimori , 12 3 Víctor Raúl Haya de la Torre , 13 3 Riyunyun , 14 3 Sahara Arabya Dimukrata Republika , 15 3 Kalalit Suyu , 16 3 Kunti Sahara , 17 3 Iskusya , 18 3 Wachu distritu , 19 3 Puquqwata kantun , 20 3 Chusun Runakapaq Runallaqta Republika , 21 3 Tayhan Republika , 22 3 Bruniy , 23 3 Sawud Arabya , 24 3 Luksimbur , 25 3 Suwidsuyu +Abr 2008: 1 3 Lanki , 2 3 Bolívar pruwinsya (Buliwya) , 3 3 Narciso Campero pruwinsya , 4 2 Cantabria , 5 2 Galicia , 6 2 Qalana distritu , 7 2 Wanwara distritu , 8 2 Aququcha (Pasqu) , 9 2 Pichqaqucha (Qusqu) , 10 2 Pichqaqucha (Wanuku) , 11 2 Anqasqucha (Awankay) , 12 2 Tiqllu qucha , 13 2 Pikullu , 14 2 Urpuna , 15 2 Pukaqapa , 16 2 Chankarra , 17 2 T'uksi urqu , 18 2 Yanakusma , 19 2 Kampanas urqu (Piwra) , 20 2 Wanipaku , 21 2 Lunq'u urqu , 22 2 Kukauru , 23 2 Qhapaqa , 24 2 Yumya , 25 2 Jurqara +Ago 2008: 1 3 Qhichwa runa , 2 2 Llakwash , 3 2 Qaqilla , 4 2 Sarapuru , 5 2 Bombuskara mayu , 6 2 Chuschi distritu , 7 2 Wiñay Wayna , 8 2 Punku p'anqa: Yachachiy , 9 2 Ashaninka , 10 2 Pays de la Loire , 11 2 Punku p'anqa: Piruw , 12 2 Kichwa runa , 13 2 Aymara runa , 14 2 Pampas , 15 2 Mihiku llaqta , 16 2 Chanka runa , 17 1 Makidunya (suyu) +Oct 2015: 1 2 Ayllu runakuna pachantin pukllaykuna , 2 2 George Lucas , 3 1 Sondor distritu +Ago 2016: 1 2 Tibet Awtunumu Suyu , 2 2 Naska , 3 2 Naska pruwinsya , 4 2 Piruw , 5 1 Armando Manzanero + +Utqa kay, Utqay, Millwa, Phullu, Saphraycha icha Wayralla nisqaqa, Qusqu Qullawpi T'ihuña nisqapas (aymara simimanta t'ijuña "utqaylla puriy, utqay, kallpay"; kastilla simipi: velocidad) nisqaqa imappas huk mit'api purisqan karu kayninmi, karu kay pachamanmi. +Utqa tupukunaqa kaymi: + +Runa Simi: Arauca suyu + +Sanampa nisqaqa (kastilla simipi: letra) qillqaypi llamk'achisqa sanancham (A a B b ...). +Tukuy sanampantintaqa siq'i llumpa ninchikmi. +Qhichwa siq'i llumpa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sanampa. + +Paqarisqa 28 ñiqin pawqar waray killapi (78 watayuq) +Wañusqa 3 ñiqin ayriway killapi 2013 watapi +Luis Alberto Cubilla Almeida sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin pawqar waray killapi 1940 watapi paqarisqa Paysandú llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - † 3 ñiqin ayriway killapi 2013 watapi wañusqa Asunsyun llaqtapi) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan Pukllaykamachiq karqan. +2.1.1 Mama llaqta kampiunatukuna (10) +Piluta hayt'aq (16)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mama llaqta kampiunatukuna (10)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqtatapura kampiunatukuna (6)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Uma llaqta Santu Tumas +Santu Tumas distritu (kastilla simipi: Distrito de Santo Tomás) nisqaqa Chumpiwillka pruwinsyapi, Qusqu suyupi, Piruwpi, huk distritum. Uma llaqtanqa Santu Tumas llaqtam. +Santu Tumas llaqtap inlisyan +Distritu (Chumpiwillka pruwinsya) + +Waysallpu,[1] Rusa icha Rusasi[2] (genus Rosa) nisqaqa kichka-kichkasapa, sumaq tuktunrayku achala wayta hina llamk'achisqanchik yuram. Rurunkunatam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waysallpu + +Uma llaqta Usikayus +Usikayus distritu (kastilla simipi: Distrito de Usicayos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Usikayus llaqtam. + +Katiguriya:Islay pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Islay pruwinsya +"Islay pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Waskaran, 6.768 m, Yunkay pruwinsya, Anqash suyu +Uma llaqta Mataqutu +Mataqutu distritu (kastilla simipi: Distrito de Matacoto) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Yunkay pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Mataqutu llaqtam. + +Juan Wallparrimachi Mayta sutiyuq runaqa (1793 watapi paqarisqa, 1814 watapi wañusqa) qhichwa simillapi qillqaqsi karqan. +Juan Wallparrimachiqa 1793 watapis paqarirqan P'utuqsi llaqtapi (kunan Buliwyapi). Purtuyis hudyup willkansi, qhichwa warmip wawansi, ispañulpa churinsi kaspa, uchuylla wawacha kachkaspa wakchañas tukukurqan. Qhichwa runapura wiñarqan. Kastilla simitapas rimaspa, qhichwa simillapi harawikunatas qillqarqan. +Manuel Ascensio Padilla, Juana Azurduy de Padilla ankalli runakunawan ispañulkunaman awqas kaspa maqanakuspa wañurqan. + +Tikraynin qamkunaqpa Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Uganda). +"Umalliq (Uganda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +George Orwell (Eric Arthur Blair) (* 25 ñiqin inti raymi killapi 1903 watapi paqarisqa Motihari llaqtapi - † 21 ñiqin qhulla puquy killapi 1950 watapi wañusqa London Castaño) huk HQS Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq qillqaq runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: George Orwell. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiririma. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wiririma + +Gioacchino Rossini sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin hatun puquy killapi 1792 watapi paqarisqa Pesaro llaqtapi - 13 ñiqin ayamarq'a killapi 1868 watapi wañusqa Paris llaqtapi Ransiyapi), huk italyanu takichaqmi karqan. + +RUNAKUNA - KAWSAY + +ARÍ, WAWQE CARLOS,KAWSAYNINCHISMANTA HAMUT'ASPA KAWSAYNINCHISTA MAST'ARIYQA, MAKI LLANK'AYMI. YACHASQANCHIS HINA LLAQTAQ YACHAYNINKUNAQA, LLAQTAPURA KAWSAYNINCHISKUNAQA YANQA PANPAPI HINAN PURIRISHAN. IMATAPAS CHANINTA KHIPURISPA KAY KAWSAYNINCHISTA ASTAWAN RUNAYACHINAPAQQA, KAY SUYUNCHIS CHIQAQ WASINCHIS KANANPAQQA, ARÍ, PAQARINANMI CHAY KAMANAWASI. + +Runa Simi : Hiki p'anqa + +Q'uñi uquchapi + +CleanYasmin K'illpa Raymimanta Parlariwanchik Yasmin G. Calizaya Quispe 28 watayuq, pay Tupiza jap'iymanta Sucre-Bolivia suyumanta kachkan. Kay podcaspi K'illpa raymimanta parlariwanchik. Kay raymiqa sapa iskay wata jatunpi raymichakun. Chanta kay raymiqa chiri mit'allapi raymichakun imarayku 4/20/2015 Free View in iTunes +CleanTata Alfredo Llamk'ayninmanta Parlariwanchik Photo by Juan Carlos Vera Guerra Kay k'acha podcaspi tata Alfredo Quiroz Villarroel Qhichwa simiwan llamk'ayninmanta parlariwanchik. Pay unaymanta pacha Qhichwa simi qillqakuyta qallarikunanpaq yanapasqa. Chanta UNICEFwanpis llamk'allasqataq. Kuna 3/9/2015 Free View in iTunes +Clean"Phuyup Yawar Waqaynin" Libromanta Gladys Camacho Ríos kan lingüista, qillqaq ima Cochabamba-Boliviamanta. Pay qillqaran "Phuyup Yawar Waqaynin" librota. Kay podcastpi pay kutichin Charlie Uruchimap, Emily Thompsonpa (ima) libronmanta tapuykunankunaman. Kay libro riman Gladyspa Tat 4/7/2014 Free View in iTunes + +Yarinaqucha listritu + +Runa Simi: Niqir Kungu rimaykuna + +400 0 _ ‎‡a James Monroe‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq.‏ + +Dora kan Boliviamanta, ichaqa tiyashan Argentinapi. Kunan pacha, pay kashan Nueva Yorkpi, familianta watukuspa. Dora kan Hannahq tiaq maman. Hannah paqariran, wiñaran ima, Nueva Yorkpi. Pay estudiashan runasimita Quechua Nightpi. Quechua Night kan huk evento, sapa killan, runakuna huñunakunku NYUpi runasimi rimanapaq. Chaypi, Hannah yachashan runasimita. Chhaynapi, kay audiopi, Hannah, Dora ima, rimayta atinku runasimipi. + +Ñaña, kanchik Runasimi, Kani Waman Runa. kanki Vizcardo Runa.ama kichariy kichka. + +Illanchaykuypaq musuq sanancha, 2007 ISO nisqakama kamasqa. ISO #21482 hukyachisqa. +Illanchaykuy (kastilla simipi: radioactividad) nisqaqa ismuykuq, radyunuklidu nisqa iñuku rikch'aqkunap illanchayninmi. +Alpha illanchay (Ilyup iñuku huk'inkuna): pisilla t'uksiq illakuna (wayra pachapi 15 cm), mikhusqa imayaykunapi ancha millaq +Illanchaykuyqa runapaq, huk kawsaqkunapaqpas ancha millaqmi. Sinchi illanchaykuy runata wañuchinmi. +Illanchaykuy ismuykuy nisqaqa ismuykuq, radyunuklidu nisqa iñuku rikch'aqkunap illanchaspa ismuykuyninmi. +Bita illanchay iliktrun kachasqa kaptinqa, iñuku huk'ipiqa huk niwtrun prutunman t'ikrakun, chaywanmi iñuku ñiqin hukwanmi mirakun. Iñuku wisnutaq aschallawanmi chhallayan. Pusitrun kachasqa kaptintataq, prutun niwtrunmanmi t'ikrakun. +Ima illanchaykuq iñuku rikch'aqqa sapaq kuskan ismuykuy mit'ayuqmi. Chay kuskan ismuykuy mit'anpiqa imayaypa iñukunkunap kuskan kaqnin wakin imayaypa iñukukunam tukukun, alpha icha bita illanchaspa. +Sallqapi huk illanchaykuq iñuku rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:26, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Thakisqa Hatunqucha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Thakisqa Hatunqucha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Thakisqa Hatunqucha sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Pacífico (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pasifik mama qucha (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pasifiku mama qucha (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pasiphiku mama qucha (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lima suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chinchay Maryana Wat'akuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Saqtan pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kamana pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Islay pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Philipinakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chincha pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pisqu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chincha wat'akuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Marshall Wat'akuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Salumun wat'akuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Barranca pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kañiti pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wawra pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wayllamayu kiti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Paraqas distritu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kañiti mayu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'illka distritu (Kañiti) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chiloé wat'akuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sanp'a mama qucha (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qhapaq Ñan 106 + +quwiki Katiguriya:Simi kapchiy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Runa Simi: Rikch'a kapchiy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inti Llika. +"Inti Llika" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Atakama Puna (kastilla simipi: Puna de Atacama) nisqaqa ancha hanaq patam, Antikunapi, Arhintinapi, Chilipipas. Ojos del Salado urquqa (6.893 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. + +Tikraynin wasi kamayuq Kastillanu simipi: + +wamp'uykamayu + +Pukyu: Piwra pruwinsyapi +Piwra mayu (kastilla simipi: Río Piura) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mayum. +Mayu (Piwra pruwinsya) + +Podgorica llaqtaqa Yanaurqu mama llaqtap uma llaqtanmi. Podgorica llaqtapiqa 139.724 runakunam kawsachkanku (2004). +Llaqta (Montenegro) + +Alejandro Toledo Manrique sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin pawqar waray killapi 1946 watapi paqarisqa Ferrer llaqtapi Qawana distritupi, Pallasqa pruwinsyapi, Anqash suyupi, Piruwpi) huk piruwanu musiku yachaq wan pulitiku runam. 28-VII-2001 p'unchawmanta 28-VII-2006 p'unchawkama Piruwpa umalliqnin karqan. +Musiku yachaq (Piruw) + +26 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (26.08., 26-VIII, 26ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 238 kaq (238ñ - wakllanwatapi 239ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 127 p'unchaw kanayuq. +1914: Julio Cortázar, Arhintina mama llaqtayuq qillqaq (w.1984) + +Thomas Alva Edison sutiyuq runaqa (11 ñiqin hatun puquy killapi 1847 paqarisqa Milan, Ohio llaqtapi, 18 ñiqin kantaray killapi 1931 wañusqa) Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq qhatuqsi tariqpas karqan, pinchikilla sansa k'anchanap kamariqninsi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Thomas Alva Edison. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Madagaskar). +"Umalliq (Madagaskar)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Alfred Werner sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1866 watapi paqarisqa Mulhouse (Ransya) llaqtapi - † 15 ñiqin ayamarq'a killapi 1919 watapi wañusqa Zürich (Suwisa) llaqtapi); Suwisa mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. + +Unyun distritu (kastilla simipi: Distrito de ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Piwra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Unyun llaqtam. + +quechua: kawsay qillqa + +Runa Simi: San Juan Quri distritu + +Mama llaqta HQS +Manchester nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Ñoqataqmi kani Ñawpaq kaqpas, Kunan kaqpas, Hamuq kaqpas", nispa. +Ñoqam kani Qallariypas Tukupaypas. Kay qawasqaykitayá huk libropi qellqaspa Asia lawpi kaq qanchisnintin llaqtakunapi iglesiakunaman apachiy: Efesoman, Esmirnaman, Pergamoman, Tiatiraman, Sardisman, Filadelfiaman hinaspa Laodiceaman, nispa. + +Fritz Haber (* 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1868 watapi paqarisqa Breslau llaqtapi, Alimanyapi - † 29 ñiqin qhapaq raymi killapi 1934 watapi wañusqa Basel, llaqtapi Suwisapi); huk Chaqllisinchi yachaqmanta hampi yachaymantapas yachaqsi karqan. +1918 Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Chaqllisinchipi Hampi Yachaytaqpi). + +quwiki Suyk'utampu distritu + +Runa Simi: Ika suyu + +Uma llaqta Neuquén +Neuquén wamani (kastilla simipi: Provincia del Neuquén) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Neuquén llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Neuquén wamani. + +2 chaniyuq tikraykuna p'acha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Llaqta (Lima suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Lima suyu) +► Llaqta (Barranca pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Kanta pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Kañiti pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Qaqatampu pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Uyun pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Waral pruwinsya)‎ (3 P) +► Llaqta (Wawra pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Yawyu pruwinsya)‎ (1 P) +"Llaqta (Lima suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +K'urkur llaqta + +Wawsakuchkaq qharip k'aspiyasqa ullun. +Ullu,ulu, pinqay, lani, rani,pashuru, pichunku icha pisqu, pishqu (Latin simipi: penis, grigu simipi: Πέος [péos]) nisqaqa qharip yumanapaq kurku yawrinmi. Runaqa urqu uywakunapas ulluyuqmi. +Yuqunakuspa, qhariqa punkiywan sayarisqa ullunta warmip rakhanman sat'in. Yumaqa q'urutakunamantam paqarispa, ullunta rakha ukhuman purin. Runtucha kachkaptinqa, yumanmi. +Qhariqa ullunwan ispanmi. + +Paqarisqa Orizaba, Veracruz 8 ñiqin tarpuy killapi 1895 watapi +Wañusqa Mishiku llaqta, 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1980 watapi +Sara García Hidalgo sutiyuq warmiqa (* 8 ñiqin tarpuy killapi 1895 watapi paqarisqa Orizaba llaqtapi - 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1980 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi ) huk Plantilla:Mishiku Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. + +Ankucha kawsaykuq tantalli (hematoxilina-eosina nisqawan llimphichasqa). +Kawsaykuq tantalli (kastilla simipi: tejido) nisqaqa kaqlla kaq kawsaykuqkunam tantanakusqa, kawsaykuqnintinmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Salwadur). +"Pulitiku (Salwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu aymuray mit'a +Tikraynin aymuray mit'a Kastillanu simipi: +aymuray mit'a + +Tukri simi nisqaqa mama llaqtap kamachiyninpa, pusaqninkunap llamk'achisqan rimaymi. +Huk mama llaqtakunaqa hatun kamachiyninpim qillqamun, ima rimaychus mama llaqtap tukri simin kanman. Huk mama llaqtakunataq manam tukri simita sut'ichanchu. Chaywanpas, huk rimaymi de facto nisqa tukri simim (ahinataq Mishikupi kastilla simim). + +Wituq[1] icha Witu (Genipa americana) nisqaqa huk wayuq mallkim. Misk'i rurunkunatam mikhunchik. Q'umir puquynin kusa yanata tullpunapaq, chantaqa hampi ch'uhupaq, chantaqa ch'uspita ayqinchin puquyninta kutaspa hawikuptinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wituq. + +Hatun ñukch'u [1] (Salvia sagittata) nisqaqa Antikunapi (Buliwyapi, Piruwpi) wiñaq quram, huk rikch'aq ñukch'um (sipita), hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Salvia. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Salvia + +2 chaniyuq tikraykuna juch'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: juch'uy1juch'uy2 +Juch'uy qillqa — Minúscula + +G, g nisqaqa latin siq'i llumpapi qanchis kaq sanampam. Qhichwa simipiqa huk rimaykunamanta simikunallapim. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu mik'iyachiy + +Phaqcha (Yawli) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Phaqcha (Yawli) jisk'a t'aqa suyu +Commons katt'ana uñnaqa Phaqcha (Yawli) jisk'a t'aqa suyu. + +Paqarichisuntaq mosoq, mana suyasqa t'ikata, mosoq pachata qallarichiqta. + +sikakunaniddo.com +sikakunanidl.com +sikakunanidop.com +sikaqkunanido.com + +Kamarisqa 1 ñiqin kantaray killapi 1905 watapi +Kamachichisqa 15 ñiqin qhulla puquy killapi 2011 watapi +3 Piluta hayt'aqkuna +4 Willay pukyukuna +Kamasqa 1 ñiqin kantaray killapi 1905 watapi +Piluta hayt'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Kay ruraqqa Runa Simita chawpi yachaywanmi riman. + +400 0 _ ‎‡a Soong Ching-ling‏ ‎‡c Chunwa mama llaqtayuq pulitiku‏ + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Atiy rikuy. +Atipakuy (violencia) nisqaqa huk runaman, huk runakunaman q'umam, ch'utispa ima millaykunatapas ruraymi, k'iriy, wañuchiy, ahinataq: +Runa k'iriy +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atipakuy. + +quwiki Katiguriya:Mayu (Ilanda) + +www.akuna.net + +Rikch'a hap'ina - Wikipidiya +Rikch'a hap'ina +Rikch'a hap'inap ukhun. +Rikch'a hap'ina icha Phutu kamara nisqaqa rikch'akunata hap'ispa waqaychanapaq llamk'anam. +Klasiku nisqa rikch'a hap'inawanqa rikch'akunata pilikula nisqapas achkiypi ruranakuq t'inkisqakunayuq sintapim hap'inchik. +Iliktruniku rikch'a hap'inawantaq rikch'akunata pinchikilla musyanawan willa waqaychanapim waqaychanchik. +Rikch'a hapinaqa ch'usaq kaham, huklla achkiyta yaykuchiq hutk'uyuq. Chay hutk'upiqa pallana lintim, kahap ukhunpi kaq huk lawpi kaq pilikulapi t'ikrasqa rikch'ata ruranapaq. Hutk'uta tuyllalla achkiypaq kichaptinqa, chay ukhupi sintapi chaqllisinchi t'inkisqakunam achkiypi rikch'atam ruran. +Kuyuq rikch'akunata pilikulapi hap'iq kamarataqa kuyuq rikch'a hap'ina ninchikmi. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:06, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +San Lucas 23:48 QUFNT - Tukuy chaypi kaqkunaqa, tukuy - Bible Search +48Tukuy chaypi kaqkunaqa, tukuy ima pasashanta rikarqa, kusala mana allitachu yarpur riranllapa, qasqunllapata takaqnu. + +Runa Simi: Mara distritu + +Runa Simi: Palanta kiti + +↑ BirdLife International (2008). «Ara chloropterus». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 11 ñiqin ayamarq'a killapi 2009 watapi p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Balsauma wakamayu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Balsauma wakamayu + +Santa Fe llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi huk hatun llaqtam, New Mexico suyup uma llaqtanmi. Santa Fe llaqtapiqa 72.056 runakuna (2008) tiyachkan. + +Tikraynin chuchuqa Kastillanu simipi: + +Pruwinsya José María Avilés pruwinsya +Uma llaqta Yunchara +Yunchara munisipyu (kastilla simipi: Municipio Yunchará) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, José María Avilés pruwinsyapi, Tarija suyupi. Uma llaqtanqa Yunchara llaqtam. +Mayukuna: San Juan de Oro mayu +Yunchara munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Llaqta qayanqillqa: Country Above Self (Inlish simipi: «País en lo alto de sí») +Aswan hatun llaqta Basseterre +Runa llaqtap sutin Sancristobaleño/a +San Kits Niwiswan (inlish simipi: Saint Kitts and Nevis) nisqaqa Chawpi Awya Yalap wat'ankunapi huk mama llaqtam, iskaynintin wat'am: Niwis wat'awan San Kits wat'am. + +Tiyay Ayakuchu suyu, Lukana pruwinsya +Kanichi (kastilla simipi: Caniche) nisqaqa huk mawk'a llaqtam, Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Lukana pruwinsyapi. + +Uma llaqta San Ramón +San Ramón (kastilla simipi: San Ramón) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Mamuriy pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Ramón llaqtam. + +Katiguriya:Waki yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Waki yachay +"Waki yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Waras llaqta, Ranrapallqa (karupi), Rima Rima, Churup (chawpi-lluq'i), Qullapaqu, Wamashrahu urqukunawan +Tiyay Anqash suyu, Waras pruwinsya, Waras distritu +Qullapaqu (Collapaco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Waras distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. + +Chakarira (kastilla simipi: Chakarera) nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk tusuymi, Uralan Buliwyapi, Arhintinapipas. + +Uma llaqta Runtus +Runtus distritu (kastilla simipi: Distrito de Rondos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Lawriqucha pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Runtus llaqtam. +Kamasqa 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1932 watapi, Luis Sánchez Cerro Umalliq. +Mayukuna: Marañun mayu - Nupi mayu + +13 20 2.9 k 22 k 2.8 k Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) +13 37 24 k 35 k 23 k Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa +12 20 1.8 k 11 k 1.8 k Parispi Qullananchikpa Qhupuyuqnin (kuyuchisqa siq'isqa) +13 38 2.1 k 7 k 2 k Qispichiqkuna (kuyuchisqa siq'isqa) + +—Sichus kay barcopi llank'aq runakuna mana qepakunqakuchu chayqa, qankunaqa manan salvakunkichishchu, nispa. +—Qankunaqa ishkay semanañan mana ni imata mikhuspa, hinallataq mana allinta puñuspa ima ancha preocupasqallaña kashankichis.34Chayraykun kunanqa valekuykichis, imallatapas mikhuspa, kallpata hap'inaykichispaq. Ichaqa manan ni mayqenniykichispapas ni huk chukchallaykichispas chinkanqachu, nispa. +—Kaykuna mana kay yaku karrupi kidatinqa, nuqanchikkunaqa mana washakashunllapachu nir. + +Clark Gable Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq. aranway pukllaq + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? +2 Allinta familiapi kawsakunanchikpaq, Jehovata familiata ruwaqtajina qhawananchik tiyan. Jesusqa, Jehová ‘Tatanchik', kasqanta nirqa (Mateo 6:9). Arí, tukuy familiasta Jehová ruwarqa, chayrayku pay yachan imaynatachus familianchikpi kusisqa kawsakunanchikta (Efesios 3:14, 15). Chaywanpis Biblia nisqanmanjina, ¿imatataq sapa juk ruwananchik tiyan familianchik kusisqa kananpaq? +3 Jehová ñawpa tatasninchikta ruwarqa, paykunatataq casarachirqa. Juk kʼachitu huertata tiyakunankupaqtaq qurqa. Chantá, mirayniyuq kanankuta nirqa: "Miraychej, kay pachaman juntʼaychej", nispa (Génesis 1:26-28; 2:18, 21-24). Kayqa, mana juk cuentollachu. Jesusqa, Genesispi familiap qallariyninmanta parlakusqan, chiqa kasqanta rikuchirqa (Mateo 19:4, 5). Kunanqa llakiykunapi kawsachkanchik, manataq Dios munasqanmanjinachu, chaywanpis familiaqa kusisqa kawsakuyta atinman. Qhawarina imaynatachus. +4 Tukuypis familianchik kusisqa kawsakunanpaq yanapayta atinchik. Chaypaqqa Diosjina ruwananchik tiyan, chantapis munanakunanchik tiyan (Efesios 5:1, 2). ¿Imaynatá Diosjina ruwayta atisunman, mana payta rikuspapis? Manapis Diosta rikunchikchu, riqsisunman, imaraykuchus kʼata wawanta Jallpʼaman kachamurqa (Juan 1:14, 18). Jesusqa, Tatanjina ruwarqa, chayrayku nirqa: "Ñoqata rikuwajqa Tataytapis rikun", nispa (Juan 14:9). Jesusjina munakuyninchikta rikuchispaqa, familianchik kusisqa kawsakunanpaq yanapasunchik. +6 Jesús discipulosninta munakusqanmanta, tukuy qusas yachakunanku tiyan. Discipulosnin pantaq runas kaptinkupis, Jesús, "paykunataqa tukukuykama munakorqa", chayrayku paykunarayku kawsayninta qurqa (Juan 13:1; 15:13). Jinallatataq qusasman nikun: "Warmiykichejta sapa ujpis munakuychej, amataj paykunata llakichiychejchu kʼumuykachachispa", nispa (Colosenses 3:19). ¿Imaynatá qusa kay pʼiti nisqanmanjina ruwanman, astawanraq warmin mana allin yuyaywan imallatapis ruwaptin? Qusaqa, paypis pantaq runa kasqanta yuyarinan tiyan. Dios perdonananpaq, qusaqa wakkunatapis perdonanan tiyan, astawanraq warminta. Warmipis kikillantataq ruwanan tiyan (Mateo 6:12, 14, 15). Arí, qhariwarmijina kusisqa tiyakunankupaqqa, perdonanakuyta yachananku tiyan. +7 Qusasqa, imaynatachus Jesús discipulosninmanta khuyakusqanpi tʼukurinanku tiyan. Payqa discipulosnin mana tukuy imata ruwayta atisqankuta yacharqa, imatachus necesitasqankutataq qhawarirqa. Juk kuti nirqa: "Jamuychej chʼinnejman [...], tumpallatapis samarikunkichej", nispa (Marcos 6:30-32). Qusa jinallatataq warminman ninan tiyan. Bibliaqa, warmi ‘pʼakikuq vasojina kasqanta' nin, chayrayku qusa warminta ‘sumaqpaq qhawanan' tiyan, warminwan khuska ‘wiñay kawsay herenciayuq kasqankurayku' (1 Pedro 3:7). Qusasqa, Jehová Diosninchik pillatapis chiqa sunqu kasqanrayku allinpaq qhawasqanta yuyarinanku tiyan, manataq qhari chayri warmi kasqanraykuchu (Salmo 101:6). +8 Biblia nin: "Warminta munakojqa pay kikinta munakun", nispa. Imaraykuchus paykunaqa "manaña iskaychu kanku, manachayqa ujllaña", nispa Jesús nirqa (Mateo 19:6). Chayrayku casarasqa kaqkunaqa, mana wak qharita chayri wak warmita qhawakunankuchu tiyan (Proverbios 5:15-21; Hebreos 13:4). Chaypaqqa, sapa juk warminwan chayri qusanwan qhariwarmi kakuyninta juntʼanan tiyan (1 Corintios 7:3-5). Biblia nin: "Mana pipis paypa cuerpollantatajqa chejninchu; astawanqa mikhunawan kallpachan, allimpi kanampajtaj qhawan", nispa. Qusaqa, pay kikintajina warminta munakunan tiyan, chantá Jesusman cuentata qunanta yuyarinan tiyan (Efesios 5:29; 1 Corintios 11:3). +9 Apóstol Pablo "Jesucristoj sinchʼi munakuynin[manta]" parlarqa (Filipenses 1:8). Jesuspa munakuyninrayku, runasqa payman qayllaykuq kanku. Warmispis Jesuswan khuska kachkaspa kusikuq kanku (Juan 20:1, 11-13, 16). Kikillantaq casarasqa warmiqa, qusan payman munakuyninta, khuyakuyninta ima rikuchinanta munan. +13 Tukuy ima warmip ruwasqan, mayta familianta yanapan. Bibliaqa, warmisman nin: "Sapa jukpis qosankuta, wawasninkutawan munaku[chun], allin yuyayniyoj, llimphu kawsayniyoj ima ka[chun]", nispa (Tito 2:4, 5). Jinata warmi ruwaptin, familian payta munakunqa, jatunpaqtaq qhawanqa (Proverbios 31:10, 28). Chaywanpis wakinkuna qhariwarmi kawsayninkupi pantanku. Chayrayku manaña qhariwarmijina kawsayta munaspa, tʼaqanakunku chayri divorciakunku. Bibliataq tʼaqanakunankuta saqin. Chaywanpis mana imamantapis tʼaqanakunankuchu tiyan. Biblia nin: "Warmeqa qosanmanta ama tʼaqakuchunchu [...] qosantaj ama [warminta] qhesachachunchu", nispa (1 Corintios 7:10, 11). Chantapis Biblia nisqanmanjina qhinchachakuyraykulla pipis divorciakuyta atin (Mateo 19:9). +15 Kunanqa kay saqra pachapi kawsachkanchik. Chayrayku tatasqa wawasninkuta, astawan jarkʼananku tiyan, ¿imamantá? Wakin saqra runasqa, ichá kallparpaspa wawasninkuwan puñuykuyta munankuman, tatastaq chaymanta wawasninkuta jarkʼananku tiyan. Jesusqa discipulosninta jarkʼarqa, "wawitasniy" nispataq paykunata nirqa. Achkha runas wañuchinankupaq Jesusta japʼirpachkaptinku, Jesusqa discipulosninta jarkʼarqa (Juan 13:33; 18:7-9). Qam tata chayri mama kanki chayqa, Supaypa tuqllasninmanta wawaykita jarkʼanayki tiyan. Chantapis, wawayki jarkʼakunanpaq tukuy imata willanayki tiyan (1 Pedro 5:8). * Kunanqa astawanraq saqra runasmanta wawasninchikta jarkʼananchik tiyan, mana kawsayninkuta, nitaq yuyayninkutapis chʼichichanankupaq. +17 ¿Imatataq wawas Jesusmanta yachankuman? Jesusqa, kawsayninwan, wawasman kasukunankuta yachachirqa. Nirqataq: "Yachankichej Dios Tataj yachachiwasqallanta parlasqayta [...], imaraykuchus paypa munaynillanta ruwani", nispa (Juan 8:28, 29). Imaynatachus Jesús Tatanta kasukurqa, kikillantataq wawasqa, tatasninkuta kasukunanku tiyan. Bibliaqa, chayta kamachin (Efesios 6:1-3). Jesús Diospa Churin kaspapis, pantaq runasta, nisunman Josetawan Mariatawan kasukurqa. Jesús jinata ruwasqantaq familian kusisqa kawsananpaq yanaparqa (Lucas 2:4, 5, 51, 52). +18 ¿Imaynatá wawas Jesusjina ruwankuman, jinamanta tatasninkuta kusichinankupaq? Tukuy imapi kasukuspa. Ichá Jesusjina ruwayqa mana atikullanchu, chaywanpis Diosqa wawas Jesusmanta yachakunankuta munan (Proverbios 1:8; 6:20). Jesusqa, janaqpachapi kachkaq Tatanta kasukullarqapuni, wakin kuti mana atillaptinpis. Juk kuti may llasa kamachiyta juntʼanan kachkaptin, nirqa: "Tatáy, munankichus chayqa, noqamanta karunchay, ñakʼarinay kashan, chayta", nispa. Jinapis mana munaynintachu ruwarqa imaraykuchus, yacharqa Tatanpa nisqan allin kasqanta, chayrayku Tatanpa munayninta ruwarqa (Lucas 22:41, 42). Kasukuq wawaqa, Jehovata, tatasninta ima kusichin (Proverbios 23:22-25). * +20 Ima llakiypis familianchikpi rikhuriptin, Bibliap yanapayninwan atipayta atinchik. Rikunchikjina, Bibliap nisqanmanjina kawsaspa, kusisqa kawsakunchik. Chayrayku qusa warmiykita munakuy, imaynatachus Jesús discipulosninta munakurqa, ajinata. Warmi qusaykip kamachisqanta kasukuy, Proverbios 31:10-31 sumaq warmimanta parlakusqanjina kaspa. Tatas wawaykichikta tukuy imata yachachiychik (Proverbios 22:6). Familiamanta kamachiq umas, ‘familiasniykichikta allinta qhawaychik' (1 Timoteo 3:4, 5; 5:8). Chantá, wawas tatasniykichikta kasukuychik (Colosenses 3:20). Familiamanta mana pipis juntʼa runachu kanchik; tukuypis pantanchik. Chayrayku, pantaptinchik llampʼu sunquwan, perdonta mañakunanchik tiyan. +Warmiqa familianta munakunan tiyan, jatunpaqtaq qusanta qhawanan tiyan (Tito 2:4, 5). + +Uma llaqta Chukis +Chukis distritu (kastilla simipi: Distrito de Chuquis) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chukis llaqtam. Chukis distritu tarikun Mayukillap Iskaynin pruwinsyap chawpinpi. Kuntiman kantun Pachas distrituwan, Yanas distrituwan, chinchay-antiman kantun Mariyas distrituwan, qullamantaq kantun Yaruwillka pruwinsyawan. +Mayukuna: Marañun mayu (distritup kunti saywan) - Urqumayu (saywapi: Chukis distritu - Pachas distritu - Yanas distritu) + +3 chaniyuq tikraykuna qullqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Siwuyanu simi (Sugboanon) nisqaqa chawpi, uralanpas Philipinakunapi runakunap rimayninmi, iskay chunka hunuchá mama rimaqniyuq. + +Katiguriya:Llaqta (Shamayka) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Shamayka) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Shamayka). +"Llaqta (Shamayka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna jak'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Christopher Tobias Metzelder (5 ñiqin ayamarq'a killapi 1980 watapi paqarisqa Haltern llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2002 Urin Kuriya - Nihuna Kimsa ñiqin +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Christoph Metzelder. + +Mayu khuchi icha Ipuputamu (familia Hippopotamidae) nisqakunaqa Aphrikapi kawsaq, iskay ruk'anayuq, yura mikhuq ñuñuqkunam. + +Veszprém nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Veszprém llaqtapiqa 62851 runakunam kawsachkanku (2001). + +Jeffrey Leon Bridges sutiyuq runaqa, icha Jeff Bridges (4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1949 watapi paqarisqa Los Angeles llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltay aranway pukllaq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jeff Bridges. + +6 chaniyuq tikraykuna muruy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ch'ullu (kastilla simipi: Chullo) nisqaqa awasqa p'acham, iskay rinripaq pakuyuq, umata chiriymanta amachanapaq. +Piruwmanta ch'ullu + +Sicchez llaqta, plasa, Sicchez distritupi +Uma llaqta Ayawaka +Ayawaka pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Ayabaca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Piwra suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Ayawaka llaqtam. + +Chinchaysuyo (Chinchay Suyu), ubicado al norte; +Pichqa chunka kamayuq 50 familias + +Asuanmi, ñuqanchik kuyanakuyllapi, huayllunakuyllapi kawsakuq karanchiq, kuska tiakuranchik ayllunchikunapi; uywachakunawan, sara,papa,uqa, sacha kawsaychakunawan; allquchakunawan, uyjachakunawan, wakachakunawan, quychakunawan, paquchakunawan, wikuñachakunawan. Wayrakunawan, parakunawan, uruchakunawampas. Llapallanchik, kay pachapi kuska kawsakuqwanmi sumaqchapi tiakunchik. + +Mama llaqta + +Runa Simi: Puebla suyu + +9 ñiqin hatun puquy killapi +9 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (09.02., 09-II, 9ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (40ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 325 p'unchaw (wakllanwatapi 326 p'unchaw) kanayuq. + +Nicanor Duarte Parawayi mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq + +Glacier mamallaqta parki Andurra Limaq Piwra suyu Santiago Punu suyu Da Nang antanka pampa Mulduwa Caldas suyu Kalama Barranquilla Luksimbur Ukranya Tunari llaqta Kashamarka Oslo Uruwayi Chakas Indiya Ninasuyu + +Tukuy p'anqakuna +Rikuchiy kaywan qallariq p'anqakunata: +Kaywan tukukuq p'anqakunata rikuchiy: +Catiguriya:Nawa simi +Qhapaq p'anqa +Wikisimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna +Wiksimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:TukuyPanqakuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +17 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (17.01., 17-I, 17ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka qanchisniyuq kaq (17ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 348 p'unchaw (wakllanwatapi 349 p'unchaw) kanayuq. + +Mukmu, Ch'itana mukmu icha Butun nisqaqa nisqaqa p'achallinakunapi iskay p'acha rakikunata ch'itaspa mukmuta ñawicha icha rinricha nisqa huk rakipi kaq hutk'uman sat'ispa huñunapaq diskucham, phiruruman rikch'akuq, k'ullu, q'illay, plastiku, qara icha waqramanta rurasqam. +Achka musuq p'achallinakunataq aysay wichq'anayuqmi, aswan utqaylla wich'qana kaptinmi. + +Namib nisqaqa uralan kunti Afrikapi (chala ñiqpi) huk ch'in pacham. + +Mama llaqta Philipinakuna +Tinkurachina siwikuna 14°35' N 121° E +Manila llaqtaqa Philipinakuna mama llaqtap uma llaqtanmi. + +William Henry Bragg sutiyuq runaqa (2 ñiqin anta situwa killapi 1862 watapi paqarisqa Cumberland llaqtapi - 12 ñiqin pawqar waray killapi 1942 watapi wañusqa London llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtayuq Pachaykamay yachaqq mi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: William Henry Bragg. + +Kunturtawa icha Kuntur Krus nisqaqa Qullqa qhichwapi huk qhawanam, Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Qhawanakunti distritupi. + +Paqarisqa Madrid, 10 ñiqin pawqar waray killapi 1929 watapi +Wañusqa Madrid, 8 ñiqin ayriway killapi 2013 watapi (85) +María Antonia Aurelia Isidora Vicenta Josefa Abad Fernández sutiyuq warmiqa, icha Sara Montiel (* 10 ñiqin pawqar waray killapi 1928 watapi paqarisqa Campo de Criptana llaqtapi - 8 ñiqin ayriway killapi 2013 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk Ispaña Mama llaqtayuq takiq, tusuq, kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sara Montiel. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antanka ruruchina. + +10-21: Pisqu chhukrunakuna. 1-9: Pisqu chakikuna. +Chhukruna, Chhuru, Chhutu, Tupsa, Tapsa, T'apsana icha Ch'ikana nisqaqa pisqukunap siminmi, waqra imayaymantam, k'aki tullumantam sanka tullumantapas ch'antasqa. + +Asgarpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Asgar" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Tinkurachina siwikuna. +Tinkurachina siwi nisqakunaqa (kastilla simipi: coordenada geográfica) Tiksimuyupi ima puystutapas sut'ichanapaq, taripanapaq runap kamachisqan siwi hina muyukunam. +Suni siwi icha Tinkurachina suni (longitud) nisqataq London llaqtanta puriq Greenwich siwimanta iskaynintin kinraymanmi yupasqa. Greenwich siwipiqa London llaqtapi ch'usaq k'atma (0º), chay siwipqa huk kinrayman, anti puriyllaman anti pachak pusaq chunka k'atma (180º An / 180º E) nisqakama, kunti puriyllaman kunti pachak pusaq chunka k'atma (180º Ku / 180º W) nisqakamam yupanchik. + +Runa Simi: 6 ñiqin qhapaq raymi killapi + +Runa Simi: Wamink'a maqay + +qu: Runa Simi + +QOSQO Kullana Suyu Llaqta, Capac Raymi, Mosoq Wata 10.000 + +Runa Simi: Jilili distritu + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +Qusqu llaqtapim plazachallanpim suyaykamullaway, + +Katiguriya:Ruruchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Ruruchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +(Katiguriya:Ruruchiqkuna (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)-manta pusampusqa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruruchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Ruruchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Musiku (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Ruruchiqkuna (Mama llaqta) + +Concepción nisqaqa Chili mama llaqtapi Biyubiyu suyupi huk hatun llaqtam. Concepción llaqtapiqa 261.061 tiyaq kawsachkanku (2002). +5.1 Yachay sunturkuna +Pedro de Valdivia, kamasqa 5 ñiqin kantaray killapi 1550 wata. +Yachay sunturkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Bío-Bío Yachay Suntur (kastilla simipi: Universidad del Bío-Bío) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Bío-Bío Yachay Suntur, 9 ñiqin ayriway killapi 1947 watapi kamarisqa karqan (71 watayuq). + +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa - Wikipidiya +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa (kastilla simipi: Segunda Epístola a Timoteo) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan iskay ñiqin ipistula Timuthiyu sutiyuq masinpaq. +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa, bible.is nisqapi: +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa, bibles.org nisqapi: + +Yorkshire Dales mama llaqta parki - Wikipidiya +Yorkshire Dales mamallaqta parki nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk mama llaqta parkim, North Yorkshire suyupi, West Yorkshire suyupi, Cumbria suyupipas. +Qhichwakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yorkshire Dales mama llaqta parki. +Mama llaqta parki (Inlatirra) +Karu puriy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +2 chaniyuq tikraykuna ch'apu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +PlayStation 3 (PS3) nisqaqa huk musuq widyu kunsulam, Nihun qallarikuy Sony sutiyuqpa rurasqanmi, PlayStation 2 nisqap qatiqninmi. + +taripay amachaq, qillqaq wan pulitiku +Joaquín Antonio Balaguer Ricardo sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1906 watapi paqarisqa Navarrete llaqtapi - 14 ñiqin anta situwa killapi 2002 wañusqa Santo Domingo llaqtapi ). Duminikana mama llaqtap taripay amachaq, qillqaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Joaquín Balaguer. + +2 chaniyuq tikraykuna kayman kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2009 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Huwanpa Apokalipsisnin (grigu simipi: Ἀποκάλυψις Ἰωάννου, kastilla simipi: Apocalipsis de San Juan) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Iwanhilista Huwanpa grigu simipi qillqasqan. Dyuspa Simin Qillqap qhipaq ñiqin qillqanmi. + +San Juan de Miraflores distritu; (kastilla simipi: distrito de San Juan de Miraflores) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Distritu kamasqa 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1965 wata. +Uma llaqtanqa Ciudad de Dios llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu wawqi kay + +Providencia nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Providencia llaqtapiqa 120.874 runakunam kawsachkanku (2002). + +Lilo & Stitch nisqaqa 2002 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Chris Sanders, Dean DeBloismi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Nuqaq sutiyqa Bethani, kay universidadpi yachaquq kani. Kunan "Folklor" nisqata, qhishwa simita ima estudiasani. Qhishwata iskay watataña yachakuni, mana ancha sasachu, ichaqa kay simiqa kusichiwanchis yachakunqanchisman jina. Kay semestreqa, "Andean Music Ensemble" nisqatapis yachakusallanitaq. Kay clasepi zampuñata, + +Quechua (Nunakuna/Runakuna/Kichwa/Inga) + +"Takillaqta" + +Paulo Coelho Brasil mama llaqtayuq qillqaq + +Runa Simi: Papa yura rikch'aq ayllu + +Runtuma yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Runtuma yura rikch'aq ayllu (familia Cyperaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk runtuma hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Runtuma yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Runtuma yura rikch'aq ayllu + +Kamarisqa 21 ñiqin chakra yapuy killapi 1898 watapi 120 watayuq +CR Vasco da Gama (purtuyis simipi: Clube de Regatas Vasco da Gama, icha Vasco da Gama, nisqaqa huk Brasilniyuq piluta hayt'ay klubmi. +↑ rsssf. «Awya Yala Kampiunkuna Kupa». 10 ñiqin qhulla puquy killapi 2008 watapi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: CR Vasco da Gama. + +Katiguriya:Tawamanu pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Tawamanu pruwinsya +"Tawamanu pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Piwin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Piwin sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Piwin sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Araucaria araucana (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Mama llaqta Turkiya +Rüştü Reçber sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin aymuray killapi 1973 watapi paqarisqa Antalya llaqtapi - ) huk Turkiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rüştü Reçber. + +Uma llaqta Matapalu +Matapalu distritu (kastilla simipi: Distrito de Matapalo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tumpis suyupi , Sarumilla pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Matapalu llaqtam. + +Huwan XXII Tayta Papa wallqanqa +Huwan XXII, Huwan XXII iskay chunka iskay ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. XXII, Italya simipi: Giovanni XXII) Jacques Duèze sutiyuq runaqa (* 1244 watapi paqarisqa Cahors llaqtapi - † 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1334 watapi wañusqa Avignon llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +5 ñiqin tarpuy killapi 1316 watapimanta 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1334 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan XXII. + +Katiguriya:Ancha chikichasqa rikch'aq - Wikipidiya +Katiguriya:Ancha chikichasqa rikch'aq +Ancha chikichasqa rikch'aqkunamanta qillqakuna. +"Ancha chikichasqa rikch'aq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wayrap paqarichisqan allpa chinkari, Punu suyupi, Piruwpi. +Urqukunapi yakup paqarichisqan allpa chinkari. +Huk sara chakrapi allpa chinkari, University of Washington, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. +Urqukunapi sach'akunam, thansakunam saphinkunawan allpata hap'ispa hark'aykunmi, ahina allin allpa kakuykunmi. Sach'a-sach'akuna mutusqa kaptinqa, manañam allpata hark'aykunchu. Para yakuwan, wayrawan chinkanmi. Chaymantataqmi manañam puquna allpachu kan. + +quwiki Pachakutiq Inka Yupanki + +Phallcha yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Phallcha yura rikch'aq ayllu (familia Gentianaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, 70-chá 80-chá rikch'anayuq, 900-chá 1200-chá rikch'aqniyuq. +Kaymi huk phallcha hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Phallcha yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Phallcha yura rikch'aq ayllu + +Herðubreið nisqaqa Islandya mama llaqtapi huk nina urqum . Pikchunqa mama quchamanta 1.682 mitrum aswan hanaq. + +Yura usa (Sternorrhyncha) nisqakunamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Usa nisqakunaqa (ordo Phthiraptera) nisqakunaqa ch'iñicha, raprannaq, uywakunap runappas chukchankunapi kawsaq, yawar chunqaq palamakunam. Ch'iya nisqa runtunkunataqa chukchaman llut'an. Qirisankunaqa mama usa hinam. +Kaymi runa usa (Pediculidae) rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Usa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Usa + +Kuru unquy pruwinsiya - Wikipidiya +Kuska llaqta +Uma llaqta Kurunku +Quriyunka wamani icha Kurunku pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Corongo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk wamanim. Uma llaqtanqa Quriyunka llaqtam. +Quchakuna:: Kuska listritupi: Winchus qucha () - Rutu qucha - Chalhat qucha - Qaranqay qucha - Sarqa qucha; + +Katiguriya:Umalliq (Malta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Malta). +"Umalliq (Malta)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qullqa distritu (Ayakuchu) +Tusuy, Qarampa llaqta, Allqaminka distritu, Victor Fajardo +Uma llaqta Qullqa +Qullqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Colca) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Victor Fajardo pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi. Uma llaqtanqa Qullqa llaqtam. + +Iwawi (mawk'a llaqta) - Wikipidiya +Tiyay Chuqiyapu suyu, Inkawi pruwinsya, Patakamaya munisipyu +Iwawi (Iwawe) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, Wiskachani llaqta ñiqpi, Titiqaqa qucha patapi. + +Sach'ap raphinkunata mikhuchkaq taruka. +Yura mikhuq nisqakunaqa yurakunallatam mikhuq uywakunam, ahinataq waka, kawallu. + +Tiyay: Ariqipa suyu, Aplaw pruwinsya, +Wallakuna Antikuna, Chila walla +Kiska P'anqa (Kichkapampa; kastilla qillqaypi Quiscapanca icha Quiscapampa)[1][2][3] nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk urqum, Ariqipa suyupi, Aplaw pruwinsyapi, Chuqu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.400 mitrum aswan hanaq. +↑ 1,0 1,1 escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Aplaw pruwinsya 1 (Ariqipa suyu), qhaway Quiscapampa +/ Piruwpa aswan hanaq urqunkuna + +Kunka sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kunka sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wallqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +qu: Kunanqa Qhichwa Wikipidiyapi lliwmanta aswan hatun sasachakuypura, p'anqakunapi manaraqmi achka qispilla rimay kachkanchu. Pisillaraq qhichwa yachaq ruraqkunata yanapanapaqqa, kay p'anqapi kay qatiqpi huk kusaq rimasqakunam kamarisqa kachkanku. Kay rimasqakunata Wikipidiyapi qillqakunapi llamk'achinaykipaq chayman iskaychay, hatun sanampakunata (A, B, C...) allinlla rimakunawan huknachaspa, ichataq ama qunqaychu wiki t'inkikunata yapayta, chaniyuq kayninta rikuptiyki. +Llaqtakuna (ciudades / cities)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi: A llaqtaqa C mama llaqtapi B suyupi huk llaqtam. +Uma llaqta (capital)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi: A llaqtaqa B suyup uma llaqtanmi. +Runasimi: A watapi runa yupaykamaqa/chhikaynaykunakamaqa B runayuqmi kachkan. +Runasimi: Lliwmanta aswan hatun musikuy rurayninkunaqa michiymi/qhatuymi/karu puriymi/chakra kamaymi/sach'a kamaymi/qhuya kichaymi, Bpas. +Runasimi: A llaqtapiqa B yachay sunturmi, Cmi, Dpas. +Runasimi: A llaqtataqa B watapim kamarirqan. +Hatun sallqa llakichiykuna (desastres naturales / natural disasters)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi: A watapiqa hatun pacha kuyuymi llaqtataqa waqllichirqan. +Yachay sunturkuna (universidades / universities)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi: A (kastilla/latin/inlish/... simipi: B) nisqaqa C mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Kawpaq runakuna (políticos / politicians)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachaqkuna, k'uskiykuqkuna (cientificos / scientists)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi: A ( paqarisqa Bpi (llaqta) C (watapi)) kan D (llaqtahuñu)ki yachaq/ k'uskiyuq riqsisa ( Yachay) kamarisqanpa. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 11:09, 11 awr 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Achkam p'anqakuna mama llaqtakunamanta sutisuyuyuq. Chay wiki p'anqakunapiqa t'inkikunam kachun sapa mama llaqtamanta p'anqakunawan. Chay ruranapaqqa kaykunata llamk'achisunchik: +mama llaqtap unanchan +mama llaqtap sutin +mama llaqtamanta p'anqawan t'inki +Achka sanampa tuyrukunam kan. Kay Wikipidiyapiqa kimsantin sanampa ISO 3166 tuyrutam, Mama llaqtapura ulimpya kumitiypa tuyruntapas llamk'achinchik. +Kapiqa qhichwa simipi sutikunam. Kikin sutikunata qhawanaykipaqqa mama llaqtamanta p'anqapi qhaway. +Wiñay Kawsay Sutikuna Hukkunapas +Ñawpa SSRH-pa Hukllachasqa Quchun {{ EUN}} +Alimanya Qhapaq Suyu {{ IAL}} + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna qallariy qillqaypi hinam qillqasqa (textos en su ortografía original). +K'iti rimay +46+47 M: Almaymi Tayta Dyusta yupaychan, animaytaqmi Tayta Dyus Qispichiqniypi kusikun. +46+47 M: Almaymi hatunchan Kamaqta, ispirituyñataqmi quchukun Salbaqniy Dyuspi. +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) 28 G>M: Q'uchukuy, ancha saminchasqa! qanwanmi Apu, warmikuna purapi allinisqa kanki. +46+47 M: Almaymi Aputa hatunchan; Ispirituytaq Qispichiqniy Dyuspi kusikurqan. +46+47 M: Almaymi Siñur Dyusta hatunchan, sunquytaq Qispichiqniy Dyuspi kusikun. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) 28 G>M: Dyuspa ancha saminchasqan warmi, napaykuykim! Siñur Dyusmi qanwan kachkan. +46+47 M: Dyusmanmi grasyasta quni tukuy sunquymanta! Anchatam kusikuni, Salwaqniy kasqanrayku! +46+47 M: Ñuqap almaymi hatunchan Apu Dyusta, Ispirituytaq kusikun qispichiqniy Dyuspi. +46+47 M: Almaymin Siñurta yupaychan. Ispirituytaq Dyus Salwadurniypi kusikurqa. +46+47 M: Almayqa jatunchan Siñurta. Ispirituytaq mayta kusikun Salwawaqniy Dyuspi. +Dios Tatanchispaq Musuq Rimanayninkuna 2006 Norte de Bolivia Apulu (Buliwya) 28 G>M: Napaykuykim, Dyuspaq munakuynin khuyapayakuyninwan junt'asqa kanki! Dyus Tatam qanwan kachkan, tukuy warmikunamanta niptinpas sumaq kayniyuqmi kanki. +Hinaptinmi María angelta nirqa: "¿Imaynataq maman (mamitan) kayta atiyman, mana ñoqaqa ni pi qaritapas reqsichkaspay?," nispa. +Chaymi Maria nirqa: "Ñoqaqa Tayta Diospa wiñay serviqllanmi kani, ñoqapi rurasqa kachun nisqaykiman hina," nispa. Chay parlay tukuyllatam ángel chaymanta asurikapurqa. +Arí, kusikuyniyuqmi kanki creesqaykimanta, Tayta Diospa tukuy ima "qosqaykim" nisusqayki huntasqapunim kanqa," nispa. +ñawpaq tayta-mamanchiskunaman "qosqaykichis" nisqanman hina, Abrahanman churinkunamanpas wiñay-wiñaypaq," nispa nirqa María. +Hatu-hatun kaqkunatam rurawan Atiyniyuq, Chuyataqmi sutin. +Creesqaykiraykum qamqa ancha kusisqa kanki, Señorpa nisusqaykikunaqa cumplikunqapunim, nispa. +Diosmi kay wakcha serviqninpi ñawinta churaykun, chayraykum kunanmantaqa lliw miraykuna "ancha kusisqa" nispa sutichawanqaku. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Anjeltaq maypichus pay kasharqan chayman jaykuspa, nirqan: ¡Q'ochukuy, ancha saminchasqa! qanwanmi Apu, warmikuna purapi allinisqa kanki. +Payri payta rikuspa, muspharqan chay simikunamanta, yuyaykurqantaq ima napaykuychus kay kasqanta. +Chaypacha Mariaqa anjelta nirqan: ¿Imayna kay kanqa? imarayku manan qharitaqa reqsinichu, nispa. +Kay jinataq karqan, Mariaq napaykusqanta Elisabet uyareqtintaq, kaypa wijsampi wawaqa p'itarqan; Elisabetaq Santo Espirituwan junt'a karqan. +Kusisamiyoqmi pi iñirqan chay warmiqa, imarayku payman Apumanta nisqa imakunaqa junt'akunqa, nispa. +Yarqasqakunata allicheqkunawan junt'achirqan; Qhapaqkunatataq ch'usaqta kachapurqan. +Hinaqtinmi angelqa payta nirqan:- María, ama mancharikuychu, Diosmi sumaqta qhawarimusunki. +Chay p'unchaykunapin Mariaqa Judea orqo-orqoneqpi huk llaqtaman usqhaylla rirqan. +Señor Diospa nisqasuykin hunt'akunqa, chayta creespan kusisamiyoq kanki, nispa. +hatuchaqkunata Atiyniyoq Dios ruwapuwasqanrayku. Ch'uya nisqan sutinqa. +Makinwanmi atiyninta rikuchirqan, anchaykachaqkunatan ch'eqechirqan. +Paymi ancha allin reqsisqa kanqa, Ancha Hatun Diospa Churin nisqan kanqa. Señor Diosmi ñawpa taytan Davidpa kamachikunanpi churanqa. +Angeltaq payta nirqan: –Santo Espiritun qanman uraykamunqa, Ancha Hatun Diosmi atiyninwan p'istuykusunki, chaymi naceq wawaqa Diospaq t'aqasqa kanqa, Diospa Churin sutichasqataq kanqa. +Mariaq napaykusqanta Elisabet uyariqtin hinataq, wiksanpi wawaqa "wat'ak" nirqan. Hinan Santo Espirituqa Elisabetman hunt'aykurqan, +Napaykuwasqayki simita uyariqtiy hinan, wiksaypi wawaqa kusisqa "wat'ak" nirqan. +hatun ruwaykunata Atiyniyoq Dios ruwapuwasqanrayku. "Ch'uya" nisqan sutinqa. +Makinwanmi atiyninta rikuchirqan, anchaykachaqkunatan ch'eqerichirqan. +Chay p'unchawkunapin Mariaqa apurayllamanña alistakuspa, Elisabetpa tiyasqan llaqtaman riran. Chay llaqtaqa Judea provincia lawpin karan, huk orqokunaq chawpinpi. +Diosqa tukuy atiyninwanmi tukuy imatapas ruwaran. Pay tukuq runakunapa piensasqankuman hina, ima ruway munasqankutapas, mana imamanmi tukuchin. +Chay p'unchaykuna Mariaqa sayarispa usqhayta purirqan orqoman, huk Juda llaqtaman. +Napaykuyninta Isabel uyariqtin wiksanpi wawan wat'akirqan, hinataq Isabelqa Espiritu Santowan hunt'asqa karqan. +Hinaqa María nirqan: +Payqa makinwanmi atiyninta rikuchirqan, ch'eqechirqantaqmi atiy sonqo kaqkunata. +María tiyarqan Isabelwan kinsa killa, chaymanta kutipurqan wasinta. +Kusikuyniyojmin kanki creesqaykirayku. Señorpa nisusqanqa junt'akonqapuni, nispa. +Chhaqay p'unchaykunapi, Mariaqa Judea suyupi kaq urquniq llaqtaman usqhayllatam puripurqan, +Jayk'aqchus Isabelqa Mariapaq napaykuyninta uyarirqan chhikaqa, wijsan ukhupi kaq wawaqa t'iskuykacharirqanmi, paytaq Ch'uwa Ajayu junt'am qhiparapurqan. +Imaraykuchus, napaykuyniykita uyarispajinam, wijsay ukhupi kaq wawayqa kusikuymanta t'iskuykacharirqan. +Yariqasqakunatapas imaymana kaqkunawan junt'achirqan, qhapaqkunatataq mana imayuqtam kachawacharqan. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Hisuspa paqarisqanmanta (Lk 2:1-21) +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +aywiki Waruchiri jisk'a suyu + +allpapas karqan. + +C) Piquillaqta, Hatun Rumiyoc, Cajamarquilla + +Kuyakïqa shonqupita patsëmi kanan. Osëas ruranqanwan y lluta purikoq warmin Gömer ruranqanwanmi, shonqupita patsë kuyakï y perdonakï ima kanqanta Jehoväqa yachatsimantsik (Os 1:2; 2:7; 3:1-5). + +qu='Mana riqsisqa wata', +qu='$date1 ñiqin pachakwata', +qu="$date1 qhipaq p'unchawkuna $date2 ñawpaq p'unchawkunapas", + +quwiki Katiguriya:Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna + +Tiyakuynin Anqash suyu, Yunkay pruwinsya, Llankanuku quchakuna ñiqpi +Yanarahu (kastilla qillqaypi: Yanarrajo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Yunkay pruwinsyapi, Llankanuku quchakuna ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta +5.000 mitrum aswan hanaq. + +Uma llaqta Liberia +Kantunkuna (Guanacaste pruwinsya) +Guanacaste, Kustarika mama llaqtap pruwinsya # 3. Guanacaste pruwinsya 280 488 runakunam kawsachkanku (2010). +Guanacaste Mama llaqtaq Parki +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guanacaste. + +Hacha nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Sach'a (q'irusapa yura, chinchaysuyupi) + +Peter Christian Hersleb Kjerschow Michelsen ( * 11 ñiqin pawqar waray killapi 1905 watapi paqarisqa Bergen llaqtapi - 29 ñiqin inti raymi killapi 1925 watapi wañusqa Fjøsanger llaqtapi), huk Nurwiga mama llaqtap taripay amachaq, pulitiku wan Uma kamayuq. +11 ñiqin pawqar waray killapi 1905 watamanta 28 ñiqin kantaray killapi 1907 watakama ñawpaq kuti Nurwigapa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Christian Michelsen. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awya Yala. +"Awya Yala" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Millmaqara, Millwaqara icha Aqchaqara nisqaqa ñuñuqkunap suphusapa, millmayuq qaranmi. Runaqa p'achakunatam ruranapaq llamk'achin. + +Donald Franciszek Tusk ( * 22 ñiqin ayriway killapi 1957 watapi paqarisqa Gdańsk llaqtapi - ). Pulunya mama llaqta wiñay kawsayuq, pulitiku wan Uma kamayuq. +16 ñiqin aymarq'y killapi 2007 watamanta ñawpaq kuti Pulunyapa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Donald Tusk. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Inlatirra). +"Pulitika rakiy (Inlatirra)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Inlatirra suyup riqyunkuna +Inlatirra suyupi suyukuna +Pulitika rakiy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Tiyay: Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Lari distritu, Thapay distritu +Minaspata nisqaqa Piruw llaqtapi, huk urqum Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Lari distritupi, Thapay distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.555 mitrum aswan hanaq. + +Germán Busch Becerra sutiyuqqa (23 ñiqin pawqar waray killapi 1904 watapi paqarisqa San Javier llaqtapi, Santa Krus suyupi, Buliwyapi, 23 ñiqin chakra yapuy killapi 1939 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (1937-1939). +Buliwyapi kay suyukunaqa Germán Busch Becerramantam sutichasqa: +Conani kantun, kunan Germán Busch kantun, Sika Sika munisipyupi, Aruma pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi +Pacollo kantun, kunan Germán Busch kantun, Ichuqa munisipyupi, Inkisiwi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi +Siwayruta kantun (Sihuayruta), kunan German Busch kantun, Kurawara munisipyupi, Gualberto Villarroel pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi +Germán Busch kantun, Puna munisipyupi, José María Linares pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi + +3 chaniyuq tikraykuna wak'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: wak'a1wak'a2wak'a3 + +Kay mama llaqtakunapi: Botswana, Uralan Afrika +Tswana simi (Setswana) nisqaqa huk Bantu rimaymi, Botswanapi (llaqta runakunap 90 %-ninpa rimaynin) Uralan Afrikapipas (Transvaal suyupi rimay) tukri simim. Pichqa hunuchá rimaqnin kachkan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Surinam). +"Pulitiku (Surinam)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chuntapampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Chontabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Uqshapampa pruwinsyapi, Pasqu suyupi. Uma llaqtanqa Chuntapampa llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna llapa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yudu icha Yodu, I (musuq latin simipi: Iodium) nisqaqa huk kachichaq mana q'illaymi. + +Runa Simi: Rachina waqachina + +Runa Simi: Hampikamayuq + +"llaqta maqta"son dos palabras del vocablo quechua wari, chanka, + +16Chaqa imanutaq nuqamaqa mana, kay pachapi mana kriyiqkunapa kaqninchu kani, chaynullami paykunapis. + +Runa Simi: Sach'a-sach'amanta Qillqa + +—Zacarías, ama manchakuychu. Chaqa Dyusqami uyapasha mañakutkiqa. Chaymi, warmiki Elisabetqa wamrakustunqa. Chay wamritutaqami shutichinki Juan. + +p'ampachasqa + +400 0 _ ‎‡a Yanka Kupala‏ ‎‡c Bilarus mama llaqtayuq qillqaq‏ + +enero. Qhapaq raymi. + +Katiguriya:Karu puriy (Piruw) - Wikipidiya +Katiguriya:Karu puriy (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karu puriy (Piruw). +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 24 urin katiguriyakunam, 24-pura. +► Karu puriy (Mayutata suyu)‎ (2 P) +► Karu puriy (Qispi kay suyu)‎ (7 P) +► Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna‎ (7 K, 22 P) +"Karu puriy (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 105 p'anqakunam, 105-pura. +Abiseo mayu mamallaqta wari kancha +Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwa +Amarakaeri ayllu llaqta risirwa +Ampay mamallaqta willkachasqa +Amutapi walla mamallaqta wari kancha +Anqas Walla mamallaqta wari kancha +Chinchay Yawyu-Quchas waqaychasqa +Chinchiru (mawk'a llaqta) +Güeppí risirwa suyu +Hanan Purus mamallaqta wari kancha +Ichigkat muja - Kuntur walla mamallaqta wari kancha +Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa +Kalipuy mama llaqta risirwa +Kalipuy mamallaqta wak'a +Los Manglares de Tumbes mamallaqta willkachasqa +Machiqinqa ayllu llaqta risirwa +Machu Pikchu llaqta +Manu mamallaqta wari kancha +Megantoni mamallaqta willkachasqa +Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa +P'isaq distritu +Pachakamaq llaqta +Paraqas mama llaqta risirwa +Pukara (mawk'a llaqta, Punu) +Pumaqucha (mawk'a llaqta) +Purus ayllu llaqta risirwa +Qulan walla risirwa suyu +Qullqa mayu +Sira ayllu llaqta risirwa +Sunin mamallaqta risirwa +Suntur (mawk'a llaqta) +Tabaconas-Namballe mamallaqta wak'a +Tinku Mariya mamallaqta wari kancha +Titiqaqa mama llaqta risirwa +Utishi mamallaqta wari kancha +Warmi Wañusqa +Wayllay mamallaqta willkachasqa +Yana Chaka-Chemillén mamallaqta wari kancha +Yanisha ayllu llaqta risirwa +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:25, 15 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Israyil) + +Runa Simi: Qiwin + +Runa Simi: Luanda + +quwiki José Manuel Pando pruwinsya + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Manqu Qhapaq pruwinsya, Qupaqhawana munisipyu +Iñaq Uyu (aymara simi iñaqa aklla (warmi), uyu kancha,[2], kastilla qillqaypi Iñac Uyu, Iñac Uyo, Iñakuyu, Iñak Uyu, Iñak Uyo), icha Aklla Wasi[3] (qhichwa simi)[4] nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk ñawpa llaqtam, Killawat'api, Chuqiyapu suyupi, Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Qupaqhawana munisipyupi. + +Paqarisqa 13 Ayamarq'a killa 354 +Wañusqa 28 Chakra yapuy killa 430 +Agustin santu sutiyuq runaqa, (kastilla simipi: Agustín de Hipona o San Agustín, latín simipi: Aurelius Augustinus Hipponensis; grisya simipi: Αὐγουστῖνος Ἱππῶνος, Augoustinos Hippōnos) (* 13 ñiqin ayamarq'a killapi 354 watapi paqarisqa Tagaste llaqtapi - † 28 ñiqin chakra yapuy killapi 430 watapi wañusqa Hipona llaqtapi) Alhirya mama llaqtayuq taytakura, Hatun yaya, Dyusmanta yachachiq kaspa, Munqhipas, qillqaqpas runam, latin simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Agustín. + +3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1886 – 5 ñiqin inti raymi killapi 1895 +26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1858 – 13 ñiqin qhulla puquy killapi 1859 +Piruw Lima 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1891 +Manuel Antonio Arenas Merino sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin anta situwa killapi 1808 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1891 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu taripay amachaqmi, kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antonio Arenas. + +Chunwa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Chunwa (sut'ichana) rikuy. +Chunkuk nisqa sanancha. +Chun suyup wiñay kawsasqanpi hukchasqankuna. +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) icha "Chunwa" (kastilla) nisqaqa anti Asyapi huk mawk'a mama llaqtam. 1948 watamantapacha Chunkuk mama llaqta iskaynintam rakisqa kachkan (1948 Chunwa maqanakuy): +Chunwa Runallaqta Republika, Asya allpa pachapi ancha hatun rakinmi; + +Rigoberta Menchú Tum, sutiqpa warmiqa, (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1959 watapi paqarisqa Uspantán llaqtapi - ), watimala pulitiku karqan. + +Katiguriya:Muña yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Muña yura rikch'aq ayllu +Muña yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Muña yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pharup k'anchanan, Paris llaqtap marina musiyupi. +Pharu nisqaqa (kastilla simimanta: faro, grigu simimanta: Φάρος) hatun k'anchanayuq turrim, wamp'u pusaqkunaman yakunta ñanta qhawachinapaq. + +Macau (chun simipi: 澳门, tradisyunal chun simipi: 澳門, pinyin: Àomén, purtugal simipi: Macau, kastilla simipi: Macao) nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika chalanpi huk hatun llaqtam. +Taipa wan Coloane wat'akuna. +Uficial qillqa web (chun simipi wan purtugal simipi) + +José Aurelio Carvallo Alonso sutiyuq runaqa ( * 1 ñiqin pawqar waray killapi 1986 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq wan Universitario de Deportes piluta hayt'aqmi. + +Tikraynin awqanchanay Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Challwa. +"Challwa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ispiha muña (Mentha spicata) nisqaqa huk quram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ispiha muña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ispiha muña + +Tiyakuynin Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu, Lima suyu, Kanta pruwinsya, Waru distritu +Jitpa icha La Viuda nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Lima suyupi, Kanta pruwinsyapi, Waru distritupi, Hunin suyupipas, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200 mitrum aswan hanaq. + +Qhupiyapu nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Qhupiyapu llaqtapiqa 155.208 runakunam kawsachkanku (2002). Icha samun qhupuymanta + apumanta ( soberano de los nudos). ( Copiapó kastillakipi). Icha samun aymar arumanta. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gelderland. + +Yachaq nisqaqa ñutqunwan llamk'aspa yuyaychakuq, yachayta mirachiq runam. + +Wankapampa jisk'a suyu - Wikipedia +Wankapampa jisk'a suyu +Wankapampa jisk'a suyu nayriri marka: Wankapampa. + +Runa Simi: 2 ñiqin ayamarq'a killapi + +Bartolomé Esteban Murillo Ispaña mama llaqtayuq llimphiq + +Runa Simi: Wisaw + +—¿Imamantataq kay runataqa uchachayankillapa? nir. +—¿Imataq chay chiqap kaqqa? nir. + +www.te-daqta.org + +Paka qullqa (cache) nisqata ch'usaqchay + +1.1 Simichaqpa K'askaqnin + +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhapaq paaxina (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Portada (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhapaq panka (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Qhapaq katiguriya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Qhapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Mayukuna marka + +chay urqukuna rimanku. +ch'arkiyasqa siminmanta + +Runa Simi: K'iché + +Qullqi tiyana (inlish simipi: The Silver Chair) nisqaqa wawakunapaq liwrum, C.S. Lewis-pa qillqasqan 1953 watapi. + +Uma llaqta Ullantaytampu +Kamasqa wata 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1857 watapi +Ullantaytampu distritu (kastilla simipi: Distrito de Ollantaytambo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Urupampa pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Ullantaytampu llaqtam. +Mayukuna: Willkamayu +Ullantaytampu distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. +Apu Tayta Chuqikillka +Karu puriy (Qusqu suyu) +Kay p'anqaqa 08:45, 18 hun 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +(Atuqwan Allquwan (kuyuchisqa siq'isqa)-manta pusampusqa) + +Nantes llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Urqumayu icha Vizcarra mayu nisqaqa (kastilla simipi: Orgomayo icha Río Vizcarra, Coronel Pedro C. Vizcarramanta sutichasqa) Piruw llaqtapi, huk mayum, Anqash suyupi, Wanuku suyupipas, Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi, Ripan distritupi, Tantasqa distritupi. + +Rumi millma nisqakunaqa (Bryophyta) mana muruyuq, chillkinnaq, raphinnaq, saphinnaq, inti wayllay ruraq, aswanta allpapi, huq'u kaq puystukunapi wiñaq yurakunam, chikanyapayaspa miraykuq. + +qu:13 ñiqin ayriway killapi + +—Chiqaptami kay runaqa, Dyuspa rimaqnin kay pachaman shamunanpaq karan chay nir. +34Chaynu Jesús nitinmi, paykunaqa niranllapa: +—Taytituy, chay tantitataqa tukuy tyimpu qaramastuyllapari, nir. +66Chaynu Jesús nitinmi, chaymanta-pacha achka runakuna ashur, manana paywanchu puriranllapa. 67Chaymantami, Jesusqa dusi yaĉhakuqninkunataqa tapuran: + +Quechua-linguo: p'anqa + +Wañusqa Mishiku, Juliantla +13 ñiqin anta situwa killapi 2015 watapi +José Manuel Figueroa sutiyuq runaqa icha Joan Sebastian (* 8 ñiqin ayriway killapi 1951 watapi paqarisqa Juliantla llaqtapi - 13 ñiqin anta situwa killapi 2015 watapi wañusqa Juliantla llaqtapi) huk Mishiku mama llaqta takiqsi karqan. + +Yuku (genus Cygnus + genus Coscoroba) nisqakunaqa yaku hawapi wayt'aspa kawsaq pisqukunam, pili rikch'aq ayllupi lliwmanta aswan hatunkunam. +Rikch'aqkuna +Bewick yuku ( Cygnus bewickii) - Siberia, chiri mit'api: Chincha hatun qucha, Kaspi qucha, Q'illu hatun qucha, Nihun (icha C. columbianus nisqap urin rikch'aq). + +Runa Simi: 25 ñiqin pawqar waray killapi + +Inuyt aleut rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. +Inuyt aleut rimaykuna icha Eskimo aleut rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Chincha Awya Yalapi, Kalalit Suyupi, Siwiryapipas. +Kunan pacha lliwmanta aswan rimaqniyuq inuyt aleut rimayqa inuyt simim (yaqa 100.000 rimaqniyuq). +Inuyt aleut rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Inuyt aleut rimaykuna +Anti k'iti rimaykuna: Unalaskan, Pribilof (400 rimaqniyuq) +Eskimo rimaykuna (icha Yupik-Inuyt rimaykuna) +Alutiiq icha Pasiphiku yakuyakuri Yup'ik (400 rimaqniyuq) +Kalaallisut (Kalalit Suyu, 54,000 rimaqniyuq) + +Utrecht nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Utrecht. +Uma llaqtanqa Utrecht llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Utrecht pruwinsya. + +Inti Raymi, Waman Pumap siq'isqan. +Inti Raymi nisqaqa huk hatun raymim, 24 ñiqin inti raymi killapi p'unchawpi kaq intip chiri mit'a kinray llipyayninpi phistasqam. Ancha hatun inti raymitaqa phistanku Saksaywamanpim (Qusqu ñiqpi, Piruwpi). +Tawantinsuyu achapiqa Inkakuna sapa watas chay Inti Raymita phistarqan. +Ispañulkuna atirqaptin Francisco de Toledos chay Inti Raymitaqa saruparqan, ama chay Inka iñiy kachunchu nispa. +1944 watapi Faustino Espinoza Navarro sutiyuq runas chay Inti Raymitaqa musuqmanta kamarirqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu anchaykuq kay +Tikraynin anchaykuq kay Kastillanu simipi: + +Sinru qillqa:Llaqtakuna (Mishiku) - Wikipidiya +Sinru qillqa:Llaqtakuna (Mishiku) +Kaypi p'anqapiqa Mishikupi hatun llaqtakuna rikunki. +Mishiku (Llaqtakuna) +Sinru qillqa: Llaqta (Mama llaqta) + +Lubin nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Lubin llaqtapiqa 73.820 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lubin. + +Astana llaqtaqa Qasaqsuyu mama llaqtap uma llaqtanmi. Astana llaqtapiqa 351.343 runakunam kawsachkanku (2006). + +Paqarisqa Alimanya, 16 ñiqin kantaray killapi 1927 watapi, +Wañusqa Alimanya, 13 ñiqin ayriway killapi 2015 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Die Blechtrommel +Günter Wilhelm Grass sutiyuq runaqa (16 ñiqin kantaray killapi 1927 watapi paqarisqa Danzig llaqtapi - 13 ñiqin ayriway killapi 2015 wañusqa Lübeck llaqtapi) Alimanya mama llaqtayuq qillqaq runam, aliman simipi qillqaqmi. +Günter Grassmanta qillqa, maqanakuyppi samk'asqa kachkaq, Waffen-SS unkupi kachkarqaspa. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu wiksayuq kay +Tikraynin wiksayuq kay Kastillanu simipi: + +Sonsonate suyu (kastilla simipi: Departamento de Sonsonate) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Sonsonate llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sonsonate suyu. + +Runa Simi:Luqma yura rikch'aq ayllu + +(a) Huk kamachiylla llapan runapaq, llapan institucionkunapaqpas kananta munaspam sistema nacional de planeamiento nisqata paqarichinqa, chaywan maykama, haykapkama chay llamkaykuna rurakunanta qawarinapaq, chaypaqpas qatipaykunata churallanqataq. + +Robert Schuman Ransiya mama llaqtayuq pulitiku + +Intillay Killallay suyachkaykipunim (Wanta llaqtapi) +Karnawal rimay taki, Qayara llaqta (Ayakuchu suyupi), 22 kaq punchawpi marsu killapi 2003 watapi. +Qayara llaqtapiqa 14 kaq punchawpi mayo killapi 1988 watapi piruwanu suldadukuna kimsa chunka isqunniyuq runakunatam wañuchirqa. +Chaypacha, llakiysapa sasachakuy pacha nisqapi, Qayara llaqtapi Tania sutiyuq pasñacha wiñarqa, 1984 watapi paqarisqa. +Chay Qayara llaqtamanta hamuq warmi, Tania Edith Pariona Tarqui sutiyuq, kunrisista tukunapaq 22 kaq punchawpi julio killapi 2016 watapi Piruwanu Kunrisupi sullullcharqa: +Qayara, Ayakuchu llaqtayrayku, chayhinallata llapallan llaqtanchikkuna, qichwa, aymara, amasuniku allin kawsayninta maskaspa, arí llamkasaq. +Trío Amanecer de Huancavelica - Wankawillka, Pablo Landeo Muñoz sutiyuqpa qillqasqanpi (Runa takikunapi Estado uyachay), kaypi: Pututu N° 54, p. 7, nuwimri killapi, 2015 watapi. +Faustino Espinoza Navarro, Guión del Inti Raymi, Qosqo, 1944 (AMLQ ñisqap pichqantin hanllalli qillqayninwan qillqasqa). +Hatariy, Atawallpa! (Runasimipi pacha kutiypaq taki) + +Shinallatak yakumama ama waklichun yashpa, ñawpapachakunapika, yaku yurakunata, yakupi tarpunata yacharkami, imapa, mapayashka yakuta allí yakupi tikrachinkapa, kay yuyaywanllatak kay larkakunata, wakichishpa kawsak karianmi. Kunan pachakunapi, atallpakunata wiñachikkuna, shinallatak sisakunata tarpukkuna yakuta waklichishpa kawsankuna, chay hawa kutin, runakunapash, ñawpa yachashkakunata kunkanakunchikmi, ranti kutin, wawakunaka unkushpalla kausanakunmi. Kay llaki, hatun llakimi kan. + +Kay Puno suyupeqa kansi posaq chunka phishqayoq (85) templos koloniales nesqakuna reqsisqa kay Ministerio de la Cultura nesqapaq, chaymantas chunka (10) yayakunaq wasin urmana patapi imaraykuchus pasaqta para chayaqtin. + +Nizhniy Novgorod nisqaqa (rusu simipi: Нижний Новгород) Rusiya mama llaqtapi, Wolga suyupi, huk llaqtam. Nizhniy Novgorod llaqtapiqa 1.286.000 runam kawsachkanku (2007). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nizhniy Novgorod. + +Fidelio huk taki aranwaymi karqan, Ludwig van Beethoven sutiyuqpa rurasqan. + +Allwiya (Tiknika, Técnica) nisqamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allwiya. +"Allwiya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya +Mayu hark'a +Q'illay llamk'ay +Rikch'a waqaychana sinta + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñat'usqa +Tikraynin ñat'usqa Kastillanu simipi: +(q'apñusqa, t'añusqa) + +Marguerite Ann Johnson Maya Angelou sutiyuq warmiqa (* 4 ñiqin ayriway killapi 1928 watapi paqarisqa St. Louis (Missouri) llaqtapi - 28 ñiqin aymuray killapi 2014 watapi wañusqa Winston-Salem, llaqtapi) huk USA mama llaqtaq qillqaq, yachachiq, takichaq wan ankallis karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maya Angelou. +Ankalli (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Savina Cuéllar sutiyuq warmiqa (Inchapampa llaqtapi paqarisqa, Chuqichaka suyupi, Buliwyapi) huk buliwyanu, qhichwa simi rimaq pulitiku warmim, chakra warmim. +Susyalismuman Rikch'arimuy (MAS) partidupi wankurisqa kaspa, 2005 watapi Evo Moralesta akllanakuypi yanaparqan. Morales Chukiyapullata uma llaqtaman ruraptinmi, manataq Chuqichaka llaqtatachu, Savina Cuéllar Susyalismuman Rikch'arimuyta saqirqan, Moralespa hayun tukuspa. 2008 watamanta pacha Chuqichaka suyup pusaqninmi kachkan, Alianza Comité Interinstitucional nisqa partidupi wankurisqa, mama llaqtap umalliqman hayu kawpaq. + +Greenpeace nisqa tantanakuypi wankurisqa aknachaq hatun wasichasqata wichachkan Exxon Mobil sutiyuq allpa wira ruruchinaman hayu thutunapaq (marsu killapi 2003 watapi). +Mana kamachiy tantanakuy nisqaqa (MKT, inlish simipi: non-governmental organization NGO) manam mama llaqtapchu paqarichisqan, manam kamachiypachu kapuq tantanakuymi, kamachiymantaqa manam warkukuqchu. Kañinataqa wankurisqankunamantam icha hawamantam chaskiykun. +Huk mana kamachi tantanakuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Wantsan icha Tunshu (Nevado Huantsán / Nevado Tunsho) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, Waskaran mamallaqta parkipi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Waras distritupi, Wari pruwinsyapipas, Wantar distritupi, Wantar Chawin distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 6.369 mitrum aswan hanaq. +Waras llaqta +Saywitu: Waras pruwinsya + +Illampu Janq'u Umawan, Surat'a llaqtamanta (kuntimanta) rikusqa +Janq'u Uma kantun, Janquma kantun icha Anquma kantun nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Ancoma) Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Surata munisipyupi. Uma llaqtanqa Janq'u Uma (Janquma / Anquma) llaqtam. +Quchakuna: Illampu chullunku qucha + +Cartagena llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. +1 Munisipyukuna +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Cartagena (Ispaña). + +Bulibiya Mama llaqta (qu) +Wuliwya Suyu (ay) + +Katiguriya:Ch'iquq + +Pacha - Llaqta - Wasichay: Indigenous... + +Malwa yura rikch'aq ayllu (Quechua) + +warmakunapukllay.com + +Runa Simi : Liwtu yura rikch'aq ayllu + +Llaqtayuq Kane + +▪ Runa Simi: 9 ñiqin qhulla puquy killapi + +Runa Simi: Omsk + +2 Crónicas 20:25 _ Chaymi Josafatqa soldadonkunapiwan llat'anaq phawarirqanku, hinaspan tarirqanku askha uywakunata, mikhuykunata, p'achakunata, sumaq illakunatawan. Sinchi askhan karqan mana apay atiyraq, chaymi kinsa p'unchay huñurqanku. +25Chaymi Josafatqa soldadonkunapiwan llat'anaq phawarirqanku, hinaspan tarirqanku askha uywakunata, mikhuykunata, p'achakunata, sumaq illakunatawan. Sinchi askhan karqan mana apay atiyraq, chaymi kinsa p'unchay huñurqanku. + +Runa Simi: Inka yachay tarpuy + +400 0 _ ‎‡a Bill Clinton‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulititu. Umalliq (1993 - 2001).‏ + +Willay pukyu nisqaqa k'uskiykuqpa icha willay kamayuqpa llamk'achisqan pukyum, imamantachus willakunata chaskin, liwrupas, willay p'anqapas, ima qillqapas, ichataq rikch'apas - llimphisqapas, siq'isqapas, hap'isqa rikch'a (phutu) nisqapas -, ima willayta atiqpas. +K'uskikuspaqa, pukyumanta willananchikmi tiyan, takyachisqanchikkunata khaqnaqchanapaq. +Willay pukyukunataqa kay hinatam rakinachinchik: +Qallariy pukyu: imatachus ima runapas nirqan, imatachus qillqarqan. Wiñay kawsay yachaypiqa chay qallariy pukyukunallawanmi imakunatapas khaqnaqchanchik. +Qatiq pukyu: imatapas yachaqkuna, k'uskiykuqkuna, willay kamayuqkuna imamantapas willarqan. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:11, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Allwiya kamay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Allwiya kamay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Allwiya kamay sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Tecnologia (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tecnology (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Allwiyakamay (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Paqchiruray (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Paqchi ruray (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Manu mayu + +Runa Simi: Yanaqucha qhuya + +Tiyakuynin P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya, Qulcha "K" munisipyu, Suniqira kantun +Tapakilcha (Tapaquilcha) nisqaqa Antikunapi, Buliwya suyupi, huk urqum Buliwyap Kunti Wallanpi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qulcha "K" munisipyupi, Suniqira kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 4.479 m / 5.758 mitrum aswan hanaq. +Qulcha "K" munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Paqarisqa Suwisa, 28 ñiqin inti raymi killapi 1712 watapi, +Wañusqa Ransiya, 2 ñiqin anta situwa killapi 1778 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: El contrato social +Jean-Jacques Rousseau sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin inti raymi killapi 1712 watapi paqarisqa Genève llaqtapi - 2 ñiqin anta situwa killapi 1778 watapi wañusqa Ermenonville llaqtapi) huk phransis qillqaqsi yachay wayllukuqpas karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Jean-Jacques Rousseau. +Genève llaqtapi paqarisqa runakuna + +Katiguriya:Qucha (Anqash suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Anqash suyu) +"Qucha (Anqash suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Nina pukllay, Taipei llaqtapi (Taywanpi), 2008 watap qallarisqanpi. +Musuq Wata p'unchawqa watap ñawpaq p'unchawninmi, Griguryanu kalindaryupi 1 ñiqin qhulla puquy killapim, hatun phistam. +Huk suyukunapitaq wakin musuq wata p'unchawkunam, ahinataq Iranpi Nouruz (21 ñiqin pawqar waray killapi). Inkakunaqa 21 ñiqin inti raymi killapi p'unchawpi musuq watatas phistarqan. + +Saqapampa (kastilla simipi: Sacabamba) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, T'arata pruwinsyapi, Saqapampa munisipyup uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Saqapampa. + +3 chaniyuq tikraykuna jap'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin tuqllana Kastillanu simipi: + +Hirapha (Giraffa camelopardalis) nisqaqa huk Aphrikapi kawsaq, yura mikhuq, iskay ruk'anayuq ñuñuqmi, tiqsimuyupi aswan hanaq tawachakiyuq uywam. + +quechua: Buliwya – Buliwya Mama Llaqta + +i-llaqta.com + +Runa Simi: Intichawwan qallarisqa wakllanwata + +5) Kuyu suyu + +Venga a Piruw Mama Llaqta + +Pastorkunapaq, Liderkunapaq Yachachikuykuna – Runa Simi + +400 0 _ ‎‡a Chavela Vargas‏ ‎‡c Mishiku mama llaqta takiq‏ + +Llaqtaymanta en Inca Pacha. + +kaypi pampachimusqayku. + +Raqch'ipi Qun Tiksi Wiraqucha yupaychana wasip puchunkuna +Tiyay Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, San Pidru distritu +Raqch'i nisqaqa k'apra niytapas munanmi. +Raqch'i nisqaqa Piruwpi, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, San Pidru distritupi, Qusqu llaqtamanta 112 km karum kaq mawk'a wasichasqam, Willkamayup patanpi. Raqch'ipiqa Tawantinsuyu pachapi huk Qun Tiksi Wiraqucha yupaychana wasinsi karqan. +San Pidru inlisya, Raqch'i llaqtapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raqch'i. + +Rodolfo Cerrón Palomino sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin hatun puquy killapi 1940 watapi paqarisqa Wankayu llaqtapi - ) huk piruwanu simikunamanta yachaqmi. Aswanta Qhichwa simi, Aymara simi, Uru simi, Muchik simimantapas yachanmi. +Mama rimayninqa wanka simim. Alfredo Torero sutiyuq yachaqpa yachakuqnin kaspa, Universidad Nacional Mayor de San Marcos nisqa hatun yachay wasipim yachakurqan. +Tayta Rodolfoqa 1976 watapi ñawpaq ñiqin wanka - kastilla simi taqitas kamarqan. 1994 watapi urin runasimipaq Chanka Qusqu Qullaw allin qillqaywan qhichwa - kastilla simi taqitas uyaycharqan. Chay allin qillqaytaqa Piruwpa urinpi, Bulibiyapipas llamk'achinchik, chay hinataq wikipidiyapi. Arhintina runasimipaq chay hinallataqmi allin kanman. +Rodolfo Cerrón Palominoqa Piruwpa hatun kamachinatam kastilla simimanta urin qhichwa simiman t'ikrarqan. + +Chini-chini icha chini chini[1] (Disterigma empetrifolium) nisqaqa Piruwpi wiñaq hampi yuram. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chini-chini + +Iwana (kichwa simipi: hayampi[1]) (familia Iguanidae) nisqakunaqa huk yura icha aycha mikhuq qaraywakunam, Awya Yalapi, Usyanyapipas kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Iwana + +Katiguriya:Paqarisqa 16 ñiqin pachakwatapi kñ - Wikipidiya +Katiguriya:Paqarisqa 16 ñiqin pachakwatapi kñ +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqarisqa 16 ñiqin pachakwatapi kñ. + +Nawakunap "inti" nisqan Alvarado-p wañusqan maqanakuypi. +Pedro de Alvarado sutiyuq runaqa (1486 watapi paqarisqa Badajoz llaqtapi, Ispañapi 4 ñiqin inti raymi killapi 1541 wañusqa Guadalajara (Mishiku) llaqtapi, Mishikupi) Kastilla Atiy nisqapi huk ispañul kunkistadursi karqan. +Hernán Cortésta yanaparqan Mishika runakunatas atiyta. 1524, 1525 watakunapi K'iché, Kaqchikel runakunap mama llaqtankunatas atirqan, K'ichépa Watimala llaqtantas thuñichispa. + +Uma llaqta Carson City +Nevada nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Carson City llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna este kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ipokratis de Kos Puqui, (grisya simiː Ἱπποκράτης, kastilla simiː Hipócrates)m 460 BC, wuñuy 360 BC, huk Grisya mama llaqtayuq yachay wayllukuq wan hampikamayuq. -K'inti Janpi + +Sergio Javier Goycochea (* 17 ñiqin kantaray killapi 1963 watapi paqarisqa Zárate llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan aranway pukllaqmi qarqan. +1.2 Piluta Hayt'ay Pachantin Kupakuna +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1994 Hukllachasqa Amirika Suyukuna Uktavus +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sergio Goycochea. + +Aleksandra Mijailovna Kollontái Alexandra Kollontai (rusiya simipi: Анна Павловна Павлова), sutiyuq warmiqa icha Shura (* 31 ñiqin pawqar waray killapi 1872 watapi paqarisqa Sankt Peterburg llaqtapi - 9 ñiqin pawqar waray killapi 1952 watapi wañusqa Moskwa llaqtapi) huk Rusya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aleksandra Kollontái. + +Werner Karl Heisenberg sutiyuq runaqa (5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1901 watapi paqarisqa Wurzburg llaqtapi - 1 ñiqin hatun puquy killapi 1976 watapi wañusqa München llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. + +Runa Simi: Han-P'ut' rimaykuna + +EUGENIO ESPEJO RUNA LLAKTAPI AYNINAKUY TANTARIKUNATA RURARKA. + +Runa Simi: Valdivia mayu + +1Jesucristoq kamachin ñoqa Pablon, apóstol kanaypaq akllasqa kani, paymanta allin willakuykunata willanaypaq t'aqasqa. 2Chay allin willakuykunatan Diosqa ñawpaqmantaña profetankunawan Ch'uya Qelqakunapi prometerqan. 3Chay willakuykunaqa Diospa Churin Jesucristomantan karqan, paymi runa kayninman hinaqa Davidpa miraynin karqan. 4Diosmi Santo Espirituq atiyninwan wañusqanmanta payta kawsarichimpurqan, hinaspan atiywan Diospa Churin kasqanta sut'incharqan. Paymi Señorninchis Jesucristoqa. 5Dios khuyakuwaqtinmi Jesucristo akllakuwarqan apostolnin kanaypaq, chay hinapi llapa suyukunapi runakuna Jesucristopi iñispa kasukunankupaq, ahinapi paypa sutinta yupaychanankupaq. 6Qankunatapas Diosmi akllakurqasunkichis Jesucristoq kanaykichispaq. 7Chaymi Roma llaqtapi kaqkunaman qelqamuykichis. Diosmi qankunatapas munakuspa ch'uya llaqtan kanaykichispaq akllakurqasunkichis: Dios Yayanchismi Señorninchis Jesucristopiwan anchata khuyapayasunkichis thak-kaynintapas qosunkichis. 8Ñawpaqtaqa, llapallaykichismantan Jesucristoq sutinpi Diosniymanraq graciasta qoni, Jesucristopi iñisqaykichis kay pachantinpi willasqa kasqanmanta. 9Diostan tukuy sonqo servini, Churinmanta allin willakuykunata willaspa. Diosmi yachan sapa kuti mañakuyniypi qankunata yuyarisqayta. 10Diosmantan mañakushani, ichapas pay munaqtinqa imaynallamantapas qankuna watukuq hamuyman. 11Qankunawan tupaykuytaqa munashanipunin, Santo Espirituq saminchayninwan qankunata yanapaykunaypaq, ahinapi iñiypi qaqatapuni sayanaykichispaq. 12Chay hinaqa, iñiyniykichismi kallpachawanqa, ñoqaq iñiyniytaq qankunata kallpachasunkichis. 13Wawqe-panaykuna, yachanaykichistan munani, askha kutiñan qankuna watukuq hamuyta munarqani, wak suyukunapi hina qankuna ukhupipas runakunata Jesucristopi iñichinaypaq, ichaqa manan kunankama atimushanichu. 14Ñoqaqa llapallan runamanmi willanay mana judío runakunamanpas, ch'unchukunamanpas, yachayniyoqkunamanpas, mana yachayniyoqkunamanpas. 15Chaymi ñoqaqa maytapuni munashani allin willakuykunata qankuna Roma llaqtapi tiyaqkunamanpas willayta. 16Jesucristomanta allin willakuykunamantaqa manan p'enqakunichu. Chay willakuykunaqa Diospa atiyninmi, llapallan iñiqkuna qespichisqa kananpaq, ñawpaqtaqa judío runakunapaq, chaymantataq mana judío runakunapaq. 17Chay willakuykunan reqsichin imaynatachus Diosqa runata chaninchasqanta. Chay chaninchayqa iñiyllawanpunin. Diospa Simin Qelqan nin: "Chanin runaqa iñiyllawanmi kawsanqa", nispa. 18Diosqa hanaq pachamantan phiñakuyninta rikuchimun payta mana manchakuq llapa runakunaman, mana chanin kawsaq runakunamanwan. Paykunan mana chanin kawsayninkuwan cheqaq-kay reqsinata hark'ashanku. 19Imachus Diosmanta yachakuqtaqa paykunaqa yachankun, Diospuni paykunaman sut'inchasqanrayku. 20Kay pacha qallariymantapachan runakunaqa sut'ita yachanku Diosqa wiñay atiyniyoq kasqanta, payqa Diospuni kasqantapas. Chaykunataqa manan runakunaqa rikunchu, aswanpas Diosqa kamasqankunapin sut'ita reqsichikun. Chay hinaqa, manan pipas: Manan yacharqanichu, ninmanchu. 21Diosta reqsishaspankupas, manan Diosta hinachu yupaycharqanku, manallataqmi graciastapas qorqankuchu, aswanmi yanqa yuyayniyoq kapurqanku, mana entiendeq sonqonkupas laqhayaykapurqan. 22Yachaysapamanmi tukurqanku, ichaqa mana yuyayniyoqmi kapurqanku. 23Chaymi wiñay kawsaq Diosta hatunchanankutaqa wañuq runaq rikch'aynin ruwasqa idolokunata yupaycharqanku, hinallataq phalaq animalkunaq, uywakunaq, mach'aqwaykunaq rikch'ayninkunatapas yupaycharqanku. 24Chayraykun Diosqa sonqonkuq munasqan sinchi mana chanin ruwayman saqerparirqan. Chaymi paykunapura sinchi p'enqayta ruwaspa qhellichanakurqanku. 25Manan Diospa cheqaq yachachikuyninkunapiqa iñirqankuchu, aswanmi llulla yachachikuykunapi iñirqanku, hinaspan kamasqakunata yupaycharqanku servirqanku, manataq Kamaq Diostachu yupaycharqankupas servirqankupas. ¡Paytaqa wiñay-wiñaypaqmi hatunchananchis! Amén. 26Chaymi Diosqa paykunata saqerparirqan sinchi millay p'enqay ruwaykunaman. Chay hinapin warmikunapas qharita manaña munarqankuchu, aswanpas warmipuran t'inkinakurqanku, 27hinallataq qharikunapas warmita manaña munarqankuchu, aswanpas aychankuq munayninpi rawrarispan qharipura p'enqayta t'inkinakurqanku, hinaspan kikin cuerponkupi mana chanin p'enqay ruwasqankumanta ñak'ariyta chaskirqanku. 28Diosta reqsiyta mana munaqtinkun, Diosqa paykunatapas waqllisqa yuyayninkuman saqerparirqan mana ruwanakunata ruwanankupaq. 29Paykunaqa tukuy mana chanin ruwaqkunan kanku: millaykuna, hillukuna, mana allinkuna, envidiakuqkuna, runa wañuchiqkuna, churanakuqkuna, q'otuqkuna, simi apakuna. 30Hinallataq runamasin contra rimaqkuna kanku, Diosta cheqnikuqkuna, usqhaylla phiñakuqkuna, pay-payman tukuqkuna, hatunchakuqkuna, mana allinkaqta paqarichiqkuna, tayta-mamankuta mana kasuqkuna, 31mana yuyayniyoqkuna, rimasqankuta mana hunt'aqkuna, mana munakuyniyoqkuna, saltaq sonqokuna, mana khuyapayaqkuna ima. 32Paykunaqa yachankun Diospa chanin kamachikuynin chay hina ruwaqkunataqa wañuchinapaq huchachananta, chaywanpas paykunaqa manan ruwallankuchu, aswanraqmi chhayna millay ruwaqkunataqa "allinmi" ninku. + +Mama llaqtap hawan 186,65 km² + +Rembrandt Urasuyu mama llaqtayuq llimphiyq + +Runa Simi: Llakikuy + +Khallka Pruwinsya + +2002 Quyllur llaqtayuq wawamanta. Asociación Pukllasunchis – CERA + +Katiguriya:Wañusqa 3 ñiqin pachakwatapi kñ - Wikipidiya +Katiguriya:Wañusqa 3 ñiqin pachakwatapi kñ +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wañusqa 3 ñiqin pachakwatapi kñ. +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Wañusqa_3_ñiqin_pachakwatapi_kñ&oldid=606928" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Amutapi walla mamallaqta wari kancha - Wikipidiya +(Amutapi urqukuna mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Amutapi walla mamallaqta parki +Amutapi walla mamallaqta parki (kastilla simipi: Cerros de Amotape) nisqaqa Piruw mamallaqtap Tumpis suyupi Piwra suyupipas huk mamallaqta parkim. + +Francisco Goya (Francisco José de Goya y Lucientes) sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin pawqar waray killapi 1746 watapi paqarisqa Fuendetodos llaqtapi, Ispañapi - † 15 ñiqin ayriway killapi 1828 watapi wañusqa Bordeaux llaqtapi, Ransiyapi) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. + +Tampupata pruwinsya - Wikipidiya +Tampupata pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Tambopata) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Mayutata suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Puerto Maldonado llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Bahuaja-Sonene mamallaqta parki - Tampupata mama llaqta risirwa +Quchakuna: Sandoval qucha +Tampupata pruwinsyapiqa tawa distritum. +Tampupata pruwinsyapiqa Amarakaeri, Amawaka, Napuruna, Shipibo-Conibo runakunam kawsanku. + +Hallka k'iti k'anchar - Wikipidiya +(Hallka k'iti kanchar-manta pusampusqa) +T'asra: Hallka k'iti k'anchar +Hallka k'iti k'anchar (kastilla simipi: área, superficie) nisqaqa pacha tupuypi hallka k'itip tupuyninmi, huk imappas iskaynintin chiqanyachikuq pustun (diminsyun nisqakuna): suni kaywan sayt'u kay. +Huk f(x) kancha chani suyup ukhunpi hallka k'iti k'anchartaqa intigral huchhay nisqawanmi yupahap'inchik. + +19 ñiqin hatun puquy killapi 1964 – 15 ñiqin anta situwa killapi 1965 +8 ñiqin ayamaq'a killapi 1963 – 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1963 +26 ñiqin ayriway killapi 1944 – 3 ñiqin qhulla puquy killapi 1945 +Athina Mama llaqtaq Yachay Sunturnin +Georgios Papandreou, grisya simipi: Γεώργιος Παπανδρέου – Geórgios Papandréou, sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin hatun puquy killapi 1888 watapi paqarisqa Kalentzi llaqtapi - 1 ñiqin ayamarq'a killapi 1968 watapi wañusqa Athina llaqtapi). Grisya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +1981 watamanta 1989 watakama ñawpaq wan 1993 watamanta 1996 watakama ñawpaq kuti Grisyapa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Georgios Papandreou. + +La Merced Pallan (kastilla simipi: Virgen de La Merced, Nuestra Señora de La Merced ) nisqaqa Ispaña mama llaqtapi huk raymim, 24 ñiqin tarpuy killapi. La Merced Pallanqa Barcelonap, Duminikana, Piruw Awqaq suyu wan Arhintina Awqaq suyu patronanmi nisqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: La Merced Pallan. + +Chiklayu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Chiclayo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Lampalliqi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chiklayu llaqtam. + +Kunanqa rihsisunchisya Runa Simita, inkakunah rimayninta, Kay musuhanpi, Supercarretera de Informacion, Internetpa Kancharyninwan. + +Area - Hallka k'iti k'anchar +country - Mama llaqta + +Rimana huñunakuy + +huk iskay kimsa tawa pisqa suqta qanchis pusaq Isqun chunka +huk iskay kimsa tawa pisqa + +Aymaraca: paqalqu (ay), paqallqu (ay) + +Qanchis rumi pukarakunapi Huch'uy Wiraquchakunapaq. + +Runa Simi: Victoria llaqta + +filme, Qhapaq Ñan + +Runa Simi: Cerro Largo suyu + +MuRe 1.3 - "Ñaupaqkausay" - Runasimipi willakuykuna llapanchispaq +MuRe 1.3 - Ñaupaqkausay" - Runasimipi willakuykuna llapanchispaq Illapachay, pusaq Inti Raymi Kill + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq + +Paqarisqa Kuwa, La Habana, +Wañusqa Kuwa, Dos Ríos, +Rurasqankuna qillqaq, Yachay wayllukuq, Willay kamayuq +Aswan riqsisqa qillqasqan: Nuestra América +José Julián Martí Pérez sutiyuqqa (* 28 ñiqin qhulla puquy killapi - 1853 La Habana llaqtapi paqarisqa - † 19 ñiqin aymuray killapi - 1895 Dos Ríos (Cauto) llaqtapi wañusqa), Kuba mama llaqtamanta Yachay wayllukuq wan qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Nuestra America nisqa kawsay rikch'anmi karqan. + +Muqu Muqu munisipyu - Wikipidiya +Uma llaqta Muqu Muqu +Muqu Muqu munisipyu (kastilla simipi: Municipio Mocomoco) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Eliodoro Camacho pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Muqu Muqu llaqtam. +Chinchayman: Charasani munisipyu (Bautista Saavedra pruwinsya), Piruw +Quchakuna: Irina qucha +Muqu Muqu munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Takina icha Miludiya ima takinapaq rurasqanpas, simiwan takinapaq, maykunapitaq waqachinawan waqachinapaq. Taki sanampakunawan qillqasqaqa takina qillqasqa ninchik. +Hinallataq pisqukunap takisqantam taki ninchik. + +Qurisaphi (Hydrastis canadensis) nisqaqa huk quram, hampi yuram. + +Q'iru phukuna waqachina - Wikipidiya +Q'iru phukuna waqachina +(Qiru phukuna waqachina-manta pusampusqa) +Q'iru phukuna waqachina nisqakunaqa q'irumanta rurasqa phukuna waqachinakunam. +Kaymi huk q'iru phukuna waqachinakuna (wichq'achiqpi: italya simipi): +Lista: Q'iru phukuna waqachina (Inlish simipi) + +Cesena llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Hiq'i icha Phusun nisqaqa runap kurkunpa hatun mikhuna yawrinmi, wiksapi kaq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Hiq'i. + +Awariku mayu (kastilla simipi: Río Aguarico) nisqaqa Ikwadurpi huk mayum, Karchi markapi, Orellana markapi Sukumpiyu markapipas. + +Ñutqu añaw nisqa ñawpaq kasqa antañiqiq añaw. +Antañiqiq añaw nisqaqa antañiqiqkunata waqlliq millay wakichim, huk antañiqiqpi añaw hina kikinta miraykuchiq huk antañiqiqkunata ratachinapaq. Willay apana (apana phiruru, ñit'isqa phiruru) nisqakunapi, internet llikapi e-chaskiwanpas apaykachakunmi. Chay antañiqiq añawkunataqa antañiqiq añaw qulluchina nisqa wakichikunawanmi qulluchinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antañiqiq añaw. + +Salsa nisqaqa huk tusuy, taki kapchiy layam, Chawpi Awya Yalap wat'ankunamanta hamuq. + +Runa Simi: Manuripi pruwinsya + +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +Alfredo Stroessner Matiauda sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1912 watapi paqarisqa Encarnación llaqtapi - † 16 ñiqin chakra yapuy killapi 2006 watapi wañusqa Brasilia llaqtapi), Parawayi mama llaqtap awqaq pusaq, pulitikupas runam karqan. +1954 watamanta 1989 watakamaqa kuti Parawayip umalliqninmi. + +Runa Simi: Amarumayu suyu (Brasil) + +Runa Simi: Puquy k'allku + +que: Artiku mama qucha +que: Indiku mama qucha + +Runa Simi: Kurku kallpanchay + +Runa Simi: Katiguriya:Nawa simi + +Runa Simi: Chiqa + +Piruw Suyu (Aymara) + +Aqumayu pruwinsya - Wikipidiya +Qusqu, Qusqu suyup uma llaqtan +Uma llaqta Aqumayu llaqta +Hallka k'iti kanchar 948,22 km² +Aqumayu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Acomayo) nisqaqa Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Aqumayu llaqtam. +Sallqa suyukuna: Qhichwa, Suni (Javier Pulgar Vidal) +Quchakuna: Aqumayu pruwinsyapiqa tawa aswan hatun qucham: +Hawa Qucha (Aqupiya llaqta ñiqpi) +Pampamarka quchawan Asnaqucha (Musuqllaqta ñiqpi) +Ukhu Qucha (Pumaqanchi llaqta ñiqpi) +Uchuy quchakuna: Maqpi (Umacha), Waywaqucha (Aqumayu), Yanaqucha (Musuqllaqta) Qiwaqucha (Pumaqanchi), Hurinuqucha, Tiktiqucha (Aqupiya), Chinaqucha (Hembra), Machu Sankarara; +Mayukuna: Apurimaq mayu - Aqumayu - Kachimayu - Marpamayu - Wililli +Uchuy mayukuna: Qullqamach'ay (Aqumayu distritu), Q'intir (Sankarara), Waqar, K'ayasqmayu (Llaqtapampa), Chakamayu (Taqtabamba), Q'aqawa (Santo Domingo), Qaywa, Pumaqanchi (Pumaqanchi), Unusi, Mayusa, Tikuna (Ch'usiqani) +Aqumayu pruwinsyapiqa qanchis distritum. +Pumaqanchi distrituqa aswan hatun distritum Qusqu suyupi. +Aqumayu pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Waqrapukara (Musuqllaqta distritupi) +Pumaqanchi llaqtapim kan yachay wasikunapas. +Aqumayu pruwinsyapi allpa llamk'ay (kastilla simipi) +Kay p'anqaqa 07:18, 5 awu 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Salinas de Garcí Mendoza llaqtap inlisyan +Pruwinsya Ladislao Cabrera pruwinsya +Salinas de Garci Mendoza nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Uru Uru suyupi, huk llaqtam, Ladislao Cabrera pruwinsyapi, Salinas de Garci Mendoza munisipyupi. +Salinas de Garci Mendoza llaqta Uyuni kachi quchawan +Kay llaqtaqa kastilla capitán José Gutiérrez de Garci Mendoza sutiyuq runapa 1604 watapim kamasqa, paymanta sutichasqampas.[1] +Salinas de Garci Mendoza munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Esztergom nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Esztergom llaqtapiqa 30.261 runakunam kawsachkanku (2007). + +Uma llaqta Pimintil +Pimintil distritu (kastilla simipi: Distrito de Pimentel) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chiklayu pruwinsyapi, Lampalliqi suyupi. Uma llaqtanqa Pimintil llaqtam. + +► Distritu (Aqupampa pruwinsya)‎ (1 K, 8 P) +► Distritu (Chuqlluqucha pruwinsya)‎ (13 P) +"Distritu (Wankawillka suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Mayuq distritu +Quchaqasa distritu +Qunayqa distritu +Wachuqullpa distritu (Tayaqaqa pruwinsya) + +Tiyakuynin Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya +Nurma (kastilla qillqaypi: Nevado Norma) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Paryaqaqa walla, huk rit'i urqum Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Suytukancha distritupi, Lima suyupipas, Waruchiri pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.508 mitrum aswan hanaq. + +Inti pinchikillachanaqa inti michata llamk'achispa hat'alliykuspa llamk'anmi, kutipayaq michawan. +Hat'alliykuq kururay nisqaqa kapuqkunata hat'alliykuq waki icha musiku kururaymi. +Gro Harlem Brundtlandpa sut'ichayninkama hat'alliykuq kururayqa kunan pachapi kachkaq runakunap muchuyninkunata hunt'anmi, hamuq pachapi kana qhipa wiñay runakunap atinankunata mana waqllispa. Huñusqa Nasyunkuna 2005 watapi hatun hawa huñunakuypi ruraykamayta kamachirqan, kay hatun ruranayuq kaq: + +Rumiyasqa: Chawpi Jura - kunan pacha +Wata-wata icha Salamandra (ordo Caudata icha Urodela) nisqakunaqa chupayuq kaq allpa yaku kawsaq uywakunam. Kurukunatam mikhunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wata-wata. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wata-wata + +Kuraray mayu icha Ewenguno (kastilla simipi: Río Cururay) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Pastasa markapi, Arajuno kitipi Pastasa kitipipas, Piruw mama llaqtapipas, huk mayum. + +Maurice Joseph Micklewhite icha Michael Caine sutiyuq runaqa ( 14 ñiqin pawqar waray killapi 1933 watapi paqarisqa Rotherhithe llaqtapi - ) huk HQS Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michael Caine. + +Aswan hatun llaqta Katmandú +Nipal nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. +Llaqtakuna (Nepal) + +2 chaniyuq tikraykuna tullu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +3 chaniyuq tikraykuna lluchk'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'uwanchay + +GoWikipedia - 25 ñiqin kantaray killapi +25 ñiqin kantaray killapi +25 ñiqin kantaray killapi p'unchawqa (25.10., 25-X, 25ñ uktuwripi) Griguryanu kalindaryupi watap 298 kaq (298ñ - wakllanwatapi 299ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 67 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +San Juan 3:16 QUFNT - "Tayta Dyusqami tukuy runakunata - Bible Search + +Runa Simi: Urpi +Runa Simi: Ch'usiqa + +quwiki Paqpa yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Leoncio Prado pruwinsya + +Tikraynin apu suyu Kastillanu simipi: + +Yerevan sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Yerevan sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Erevan (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Eriwan (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Iriwan (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yiriwan (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun intillama. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun intillama + +Katiguriya:Qusqu llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Qusqu llaqtapi paqarisqa +"Qusqu llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Llaqtapi paqarisqa + +Sawintu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Sawintu yura rikch'aq ayllu (familia Myrtaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, Tiksimuyuntinpi 130 rikch'anayuq, 2900-chá rikch'aqniyuq. +Kaymi huk sawintu hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sawintu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sawintu yura rikch'aq ayllu + +Wałbrzych nisqaqa (aliman simipi: Waldenburg) Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam, Silisyapi. Wałbrzych llaqtapiqa 117.264 runakunam kawsachkanku (2014). + +Chuqur-chuqur icha Wira-wira (genus Gnaphalium) nisqakunaqa ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllupi kaq yura rikch'anam. +Ñawpa pacha q'itu-q'itu nisqa yurakunata Gnaphalium nisqa rikch'anaman churarqanku, kunantaq Gamochaeta nisqapim kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuqur-chuqur. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chuqur-chuqur + +2 chaniyuq tikraykuna llank'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: llank'i1llank'i2 + +Porto distritu (kastilla simipi Distrito de Oporto), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Porto llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Porto distritu. + +2 chaniyuq tikraykuna q'illiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Jach'a suyu Wankawillka + +Wat'a icha tara[1] nisqaqa quchapi, yakupura allpam. + +Runa Simi: Inlish pinkuyllu + +Runa Simi: Harry Potter wañuypa chiqanyankunawan + +Cabañas Sach'akuna + +Mawk'allaqta, Melgar + +‘Ama mantsakïtsu. Noqam yanapashqëki' (Isaïas 41:13) _ Yachakunapaq kaq + += SP x (SQA - AQu) + +hanaq pacha ñiqman k'umuykunkuña + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Ispinku rikuy. +Ishpinku (Amburana cearensis) nisqaqa huk sach'am, ancha sinchi q'iruyuq, Uralan Awya Yalapi wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ishpinku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ishpinku + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Chili). +"Allpamanta yachaykuna (Chili)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lariqaqa pruwinsya - Wikipidiya +Lariqaqa pruwinsya (aymara simipi: Lariqaqa jisk'a suyu; kastilla simipi: Larecaja ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. +Amachasqa suyukuna: Apulupampa sallqa pacha suyu - Pilón Lajas kawsay pacha risirwa +Mayukuna: Qaqa mayu +Quchakuna: Chilata qucha +Tiyupunti munisipyu (%) +Lariqaqa pruwinsyapiqa aymara, kastilla, qhichwa, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Lariqaqa pruwinsya + +Tikraynin qillqina Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Yanaurqu). +"Umalliq (Yanaurqu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chillkas distritu (kastilla simipi: Distrito de Santiago de Chilcas) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, Uqrus pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chillkas (Santiago de Chilcas) llaqtam (350 runa, 2007 watapi). + +Runa Simi: Mama Uqllu + +Kunanqa kay p'anqa ch'usaqmi kachkan. Kaytam rurayta atinkiman: kay p'anqap sutinta huk p'anqakunapi maskay, hallch'ankunapi maskay icha kay p'anqata llamk'apuy. + +400 0 _ ‎‡a Bernardo Bertolucci‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq‏ + +El Grupo Nuevo De Omar Rodriguez-Lopez nisqaqa huk USA mama llaqtayuq Rock kusituymi, 2001 watapi paqarisqa Long Beach llaqtapi. + +Chuqichaka suyu - Wikipidiya +Rikulita nisqa suntur, Chuqichaka llaqtapi (Chuqichaka suyupi) +Uma llaqta Chuqichaka (Sucre) +Chuqichaka suyu nisqaqa (aymara simipi: Chuqisaka jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Chuquisaca) Buliwya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Chuqichaka (Sucre) llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Iñao mamallaqta parki‎ - Palmar kawsay suyu +Quchakuna: K'ullpina qucha +Chuqichaka suyupi chunka pruwinsyam. +Chuqichaka suyupiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Chuqichaka suyupiqa kastilla, qhichwa, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Chuqichaka suyupi aswan hatun llaqtakuna [3] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuqichaka suyu. +Mayukuna: Parapiti mayu • Pilkumayu • San Pidru mayu +Mawk'a llaqtakuna: Inkamach'ay • Sinti qhichwa + +Katiguriya:Uma kamayuq (Yiwuti) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Yiwuti) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Yiwuti). +"Uma kamayuq (Yiwuti)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Joseph Emile Colson sutiyuq ransis wamnik'a wank'a (Meuse suyupi). +Wamink'a icha Hiniral (general) nisqaqa lliwmanta aswan hatun, lliwmanta aswan hanaq patayaykuyuq awqaq pusaqmi, ancha achka awqaqkunap apun. +Inkakunap Tawantinsuyunpi Wamink'a nisqakunaqa tawantin ancha hatun awqaqkunap apunsi karqan, Sapa Inkallata uyariq. Sapa wamink'aqa huk suyupis awqaqkunap apun karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wamink'a. + +1917 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam). + +2 chaniyuq tikraykuna pacha kamaq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Juneau +Washington nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Juneau llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna jayt'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nawidad. +"Nawidad" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Aswan riqsisqa qillqasqan: Matar un ruiseñor (To Kill a Mockingbird) +Nelle Harper Lee sutiyuq warmiqa icha Harper Lee (* 28 ñiqin ayriway killapi 1926 watapi paqarisqa Monroeville llaqtapi -19 ñiqin hatun puquy killapi 2016 watapi wañusqa Monroeville llaqtapi), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaqmi qarqan. + +Ricardo Izecson dos Santos Leite, Kaká sutiyuq runaqa; (* 22 ñiqin ayriway killapi 1982 watapi paqarisqa Brasilia llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Mamallaqtapur kupakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +FIFPro Piluta hayt'aq + +2 chaniyuq tikraykuna jallp'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons katt'ana uñnaqa Pedro Domingo Murillo jisk'a suyu. + +Cesare Pavese (Italya mama llaqta qillqaq) + +Marsyuyay nisqaqa Karl Marx-pa yuyaychakusqan yachay wayllukuymi, pulitika hap'iqaykuymi, Marsqatiq (marsyuyaq) nisqa runakunap hap'isqan. +Marksismu nisqakama kay waki pachakunam karqan, kachkan, kanqa: +Marsyuyayqa llamk'aqkunap hap'inanmi atin qulqiyayuqkunap kapuqninkunata llamk'aq llaqtapaq, chaywanmi qulqiyuyay wakimanta masiyuyay, chaymantataq aylluyyay wakita llamk'apunapaq. + +quwiki Thesalonikiyuqkunapaq huk ñiqin qillqa + +P', p' nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, uralan runasimillapi aymara simillapi qillqasqa sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Ravenna llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Independencia distritu; (kastilla simipi: distrito de Independencia) nisqaqa Piruw mama llaqtapihuk distritum Pisqu pruwinsyapi, Ika suyupi. Uma llaqtanqa Independencia llaqtam. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Niño rikuy. +Chay q'uñikuywanqa yakupi sallqa uywachakunam wañukun. Chayrayku challwakunam ayqikun icha yarqaywan wañukunmi, manaña mikhunata tarispa. Chayrayku chay watakunapi challwaqkuna nawidad p'unchawkunapi manañam challwakunata hap'inchu, mana allin musikuyninmanta anchata llakikuspa. +Pasiphiku mama quchapi yakup chiriyayninqa La Niña nisqam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Partidu (Burinkin). +"Partidu (Burinkin)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +runasimi (Bolivia Suyu) quz-BO +runasimi (Ecuador Suyu) quz-EC +runasimi (Peru Suyu) quz-PE + +choqllo, capuli, imaymana t'antakunan sumaq mikhuypaq haykunku. +kay wata qallarisqanchis kusapuni mast'ayninpi. +Qhapaq Raymipi esqon p'unchay ripunanchismi chayamun… +Llapan llaqtaymi Sumaq Q'omerwan p'istuyukuspa p'achayukushian, + +Runa Simi: Caazapá suyu + +chay Inglaterra pachapiqa, mikhunaqa manchay mana walijchu kanman imaraykuchus runa wañuchinapaj jina kanman runtukunamanta, tukuy pachamanta. +kay kunan mit\\'apiqa winchawanqa, ashqa qollquellata tantay munanku. +kay qillqaskaytaqa chejniykuman waqanchani imarakuchus payqunaqa yanapawarqanku kay thakiyniypi (Camilo José Cela) +mana phuswachu suasruna tariyta atinchajj, paykunaqa mana suananchijpajj rimarinku - Miguel de Unamuno +pikunacha chay runakuna allin ruwaitamunaspa, astawan mana allinta jina ruwawanchij + +Diosta mantsayë, ama nunakunataqa (26-31) + +400 0 _ ‎‡a Josep Carreras‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq takiq‏ + +P'achakuna (Pakistanmanta) +P'acha (Textil) nisqaqa imam awasqapas p'itasqapas. P'achakunata churakuspa p'achallikunchik mana chiriwanapaq, sumaqyananchikpaqpas. Chay p'achallikunapaq p'achataqa p'achallina icha churana ninchik. +P'achataq q'aytumantam ruranchik. Chay q'aytuqa millmamanta icha yurakunap q'aytuchamantam - utkumanta icha huk yuramanta - puchkanchik. Utku yura lliwmanta aswan chaninchasqa q'aytucha yuram. +Q'aytumantaqa awarank'uwan awasqa p'achata awanchik, miñi q'aytuta awanapi mast'asqa allwi q'aytukunanta allwispa. +P'itasqa p'achataqa hatun akwakunawan p'itanchik. +Kay pachaqa wamaqpayaptin, kunanqa aswan p'achakunata awana antakunawan awanku. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: P'acha. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 02:31, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +qu-1 Kay runaqa Runa Simimanta imallapas yachan. + +Yupay yachay - Wikipidiya +Yupay yachay, Yupaykamay,[1] Yupa awa,[2] Khipukamay,[3] Yachaysimi, Yupana, Yachaqay icha Huchhawa nisqaqa, Kichwapi Mashnayyachay[4] (Mathimatika nisqapas, grigu simimanta: Μαθηματικά) huchhakunamanta yachaymi, yupa hap'ichiypas pacha tupuypas. + +quwiki Misk'itanta mama llaqta parki + +Runakuna 269 780 (1 ñiqin qhulla puquy killapi 2006 watapi) +Venezia (italianu simipi: Venezia, vinicianu simipi: Venezsia, machu veneciano simipi: Venexia), llaqtaqa Italya mama llaqtapnmi. +Venezia qhapaq llaqta +Fort Lauderdale, Florida, Hukllachasqa Amirika Suyukuna (2007) + +200 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1991 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2000 watapi puchukarqan. + +Saqaqa munisipyu - Wikipidiya +Saqaqa munisipyu +Pruwinsya Alonso de Ibáñez pruwinsya +Uma llaqta Saqaqa +Saqaqa munisipyu (kastilla qillqaypi Municipio de Sacaca) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Alonso de Ibáñez pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Saqaqa llaqtam. +Munisipyupiqa awanta Qhichwa runakunam, Aymara runakunam tiyanku. + +Sallqantay nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Sallqantay (sut'ichana) rikuy. +Tiyakuynin Qusqu suyu, Anta pruwinsya, Limatampu distritu, Urupampa pruwinsya, Machu Pikchu distritu, Ullantaytampu distritu, Killapampa pruwinsya, Santa Teresa distritu +Sallqantay (Salcantay) nisqaqa Piruwpi, Willkapampa wallapi, huk urqum Qusqu suyupi, Anta pruwinsyapi, Urupampa pruwinsyapi, Killapampa pruwinsyapipas. Pikchunqa mama quchamanta 6.271 mitrum aswan hanaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sallqantay. + +Quqta phaqcha, Valera distritu, Bongará pruwinsya, Amarumayu suyu +Quqta phaqcha (kastilla simipi: Catarata Gocta) nisqaqa Piruwpi, huk 771 m hanaq phaqcham Amarumayu suyupi, Bongará pruwinsyapi, Valera distritupi, Kukachimpa San Pablo llaqtakunapas ñiqpi. + +10 ñiqin Kristup ñawpan pachakwataqa 1000 kñ watapi qallarirqan. 901 kñ watapi puchukarqan. + +Kawsa imayay (Biomasa) nisqaqa tukuy kawsaqkunap, wañusqaña kawsasqakunappas imayaynin. +Chay kawsa imayaypiqa aswan qallawakuna kaymi: +Aswan pisitaq qallawankunaqa kaymi: + +15 Runakuna + +Bulibiya Mamallaqta (1) + +1973 watamantapacha Reforma Educativa nisqawan CNES nisqa SimiYachaywasiwan, San Francisco Xavier Chuquisacamanta kuraq yachaywasiniqta, tawa wata yachachiy wakichiyta patallapipuni, sapa yachakuy kuskikunaniqta, grado académico de licenciatura nisqatawanñataq sayarichisqanku. +Chunka phisqayuq, chunka suqtayuq, chunka qhanchisniyuq, Reforma Educativa nisqa qhilqarak'inaqa, yachaywasi yachachiqkunapaq, kuraq yachaywasikuna licenciatura wachiykunata sayarichinankuta kamachin. Chayqa yachaywasi yachachiqkuna as sumaq kuna kunan yuyayniyuq llank'akunankupaq jina wakichiyqa Kananga kamachimurqa. Jinapis willaykunaman jinaqa, kay laya yachachiypi yachakuqkunaqa may pisipuni kasqanku, chayraykutaqmin llank'aq runapaq jina, karu llaqtakunapi kawsakuqkunapaq jina, pachankuman jina, mana yachaywasikunaman yachakuq rinankupaq jina, askha yachaywasi yachachiqkuna chimp'aykurinankupaq jina kay wakichiy unjinayachikunanta t'ukurichillantaq. +(kuna kunan yachayta, ruwaykunata, yachakuqkunaq kayninta ima kallp'achariy) +May atiyniyuq, yuyaysapa llank'aykunata kallpachariy. +Simikunamanta licenciados nisqakunaqa iskay chunka uqniyuq pachaq wata mit'a kawsay mañayman jina allin yachachisqa kananku tiyan. +Kay wakichiyqa kinsa t'aqaykunapi t'aqasqa kashan (sapay sapita yachakuy wakichiykuna) chanta uq t'aqaytaq tawa junqayuqta kikin yachaywasipi yacharikunqanku. + +Runa Simi: Kuwait + +La Puntaqa huk distritum Qallaw suyuchaw. Piqa markanqa La Punta markam. +Distritukuna (Qallaw) + +Putis nisqaqa huk piruwanu qhichwa ayllu llaqtacham, Santillana distritupi, Wanta pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Qhapaq raymi killapi 1984 watapi Akchiq Ñan maqaqkunata awqapuq piruwanu awqaqkunas tukuy Putis llaqtayuq runakunata qayamurqanku allpapi hatun hutk'uta rurananpaq. Chaymantas runakunata hutk'up manyanpi sayachirqanku. Chaysi 123 mana ayñiyuq chakra runata ñak'arqan, Kayramayu, Wiskatanpata, Urquwasi, Putis ayllu llaqtakunamanta runakunatas, paypura chunka isqunniyuq manaraq wiñasqa wamrachatas. +Huk Putis llaqtayuqkunam urqukunaman ayqispa waqaychakurqan. Chaymanta hukkuna 1997 watallapim kutimurqan. 2002 watapi chunkachá ayllullam Putis llaqtapi kawsarqan. +Sipisqa runakunap saqrunkunatam aymuray killapi 2008 watapi allpamanta p'ampararqanku. Huk saqrukunaqa inlisyap kinrayninmi karqan, hukkunataq yachay wasipi ukhunpim. +Piruwpi Sasachakuy pachapi wañuchiy + +Piruwpi: Luritu suyu, Mayutata suyu +Napurunaqa misti qhatuq patrunkunap piyunninkunas karqan. 1978 watapi Kichwaruna Wangurina (ORKIWAN - Organización Kichwaruna Wangurina) nisqa tantanakuynintas kamarirqan, patrunkunamanta qispichikunanpaq. 1989 watakamas chay patrunkunatas qarqurqan. + +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Urasuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Urasuyu). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Urasuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mathiyup qillqasqan, Matiyupa alli willaynin (Ankash qallupi) (grigu simipi: εὐαγγέλιον κατὰ Μαθθαῖον, kastilla simipi: Evangelio según san Mateo) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Iwanhilista Mathiyup grigu simipi qillqasqan. Wakin kimsa iwanhilyu (kusi willay) qillqa hinaqa, Jesuspa kawsasqanmanta wañusqanmanta sayarisqanmantapas willan. Musuq Rimanakuypa ñawpaq ñiqin qillqanmi. +Mathiyup qillqasqan, bible.is nisqapi: +Mathiyup qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Mathiyup qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Mathiyup qillqasqan (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Mathiyup qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Mathiyup qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Antartika). +"Urqu (Antartika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Antartika) + +Urqu mut'uy, Urqu mutuyllu icha Anchurapa[1] (Senna italica syn. Cassia obovata)[2] nisqaqa Urin Awya Yalapi kawsaq yuram, rikch'aq mut'uymi. Runakunaqa chukchankunata tullpunapaqmi llamk'achinku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu mut'uy. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Urqu mut'uy + +Loja nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Loja markap uma llaqtanmi. +Jamil Mahuad, Ikwadur mama llaqtap umalliqnin (Mamallaktata Pushak nisqa) (1998-2000), paqarimurqa Loja llaqtapi 29 ñiqin anta situwa killapi 1949 watapi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Loja kiti +Llaqta (Loja marka) +Llaqta (Loja kiti) + +Adelaide (kastilla simipi: Adelaida) sutiyuq llaqtaqa Awstralyap hatun llaqtanmi, Urin Awstralya suyup uma llaqtanmi. + +Kamasqa wata 19 ñiqin tarpuy killapi 1903 watapi / 26 ñiqin ayamarq'a killapi 1903 watapi +Balzar kiti (kastilla simipi: Cantón Balzar) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Balzar (icha San Jacinto de Balzar) llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Balzar kiti + +1992 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu qhispi kay + +zh-yue.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Hueypoxtla icha Hueyipochtlan nisqaqa (nawa simipi; ñañu simipi: Batha, kastilla simipi: Hueypoxtla) (nawa simipi: hueyipochtli "hatun qhatuq", -tlan "-sapa, achka kaq", "hatunqhatuqsapa") Mishiku mama munisipyupi huk llaqtam. + +400 0 _ ‎‡a Diego Velázquez‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq llimphiry‏ + +Quechuakuna – Runa Simi +Sud-Americapi quechua llaqtam hatun llaqta, paykunam kachkan Perú, Ecuador, Bolivia, Chile hinaspa Argentinapi. +Paykunaqa yachanku mastaqa alto chirinan llaqtachakunapim. Paykunam sutichakunku quechua runawan rimasqankuñataqmi "runa simi" kunan punchawkunapiqa chunka (10) wara-waranqa quechuakunam kachkan, kachkantaqmi huk rikchaq rimayniyoqkunapas. +Kunan punchawkunapas, hinallan quechuakunaqa hatun llaqta kanku. Wakin quechua rimaykunamantapas achka rimaqkunaqa kanku quechua Ayacuchuwan, quechua Cuzcom. Kay iskay rimayninkupim, Chuya Qellqaqa tikrasqaña kachkan. Sierra llaqtakunapiqa achkam iglesiakunaqa kachkan. + +40"Chaymi kuytakankillapa Dyuspa rimaqninkuna iskribishankuna nishannulla, ama mana kriyiqkuna yupay pasashunanllapapaq. Chaqa chay iskribishankunapiqa nin: + +"LLAQTAYMI" + +puna wayta hina llaki llantullayuq. + +Alkul nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Alkul (sut'ichana) rikuy. +Alkul nisqakunaqa yakuchaqmuksi huñu (-OH) nisqayuq (yakuchaq iñuku ranti) alkankuna icha huk k'illimsa yakuchaq t'inkisqakunam. + +Runa Simi: Saqtaq mayu + +Tawantinsuyo Ayllu Masikuna, Hatun Pachakutiq yachay Sapapunchay Wiñan Sonqonchispi Allin puriñanchinpaq Q'apaq Ñampi. + +Qutapata mamallaqta parki - Wikipidiya +Tiyay Chuqiyapu suyu, Chinchay Yunka pruwinsya, Pedro Domingo Murillo pruwinsya, [1] +Saywitu: Qutapata mamallaqta parki ANMIpas +Qutapata mamallaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional y Área Natural de Manejo Integrado Cotapata) suyuqa amachasqam kachkan, Buliwya mamallaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Chinchay Yunka pruwinsyapi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapipas. +Chuqiyapu llaqta: 50 km +Sallqa suyukuna: Puna - Yunka +Qutapata mamallaqta parkipiqa kanmi 284 laya tulluyuqkuna (Sarmiento (2002, Colectivopi, 2003)): 66 laya ñuñuqkuna, 183 laya pisqukuna birds, 14 laya allpa yaku kawsaqkuna, 11 laya suchuqkuna, 10 layapas challwakuna. +Qutapata mamallaqta parkipiqa 1.600-chá 2.000-chá runa 17 ayllu llaqtapi kawsan (300-chá ayllu). +Llaqtakuna: Tocaña, Mururata +↑ www.parkswatch.org / Qutapata mamallaqta parki (inlish simipi) + +Waytara (kastilla simipi: Huaytará) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk llaqtam, Waytara pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Waytara pruwinsya) + +Kylie Ann Minogue sutiyuq warmiqa (28 ñiqin aymuray killapi 1968 watapi paqarisqa Melbourne llaqtapi, Victoria, Awstralya-pi) huk Awstralya mama llaqtayuq takiq warmim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kylie Minogue. + +Kay plantillapiqa huk akllanalla kuskanachina tupukunam, ancha sasallachá llamk'achinalla. +Ama hina kaspa, ama hukchaychu, sut'inta mana allinta hap'ispaykiqa. Mana hinaptinqa hatun waqlliychá tukunqa. + +Katiguriya:Mayukuna marka - Wikipidiya +Katiguriya:Mayukuna marka +"Mayukuna marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Mayukuna marka + +400 0 _ ‎‡a Alberto Lleras Camargo‏ ‎‡c Kulumbya mama llaqtayuq pulitiku‏ + +dbr:Q'illu_Suchusqa + +Runa Simi: Mizoram + +K'uchu Wasi + +Chay chakanatami charirkanchik. Kaytaka hatun wasikunapa pirkunapi, kachakunapi, kaypi chaypi, maykunapipashmi tiyarka. + +Paqarisqa 8 Qhulla puquy 1935 +Rurasqankuna Folk takiq, kumpusitur, aranway pukllaq +Haydeé Mercedes Sosa sutiyuqqa icha La Negra Sosa, (* 9 ñiqin anta situwa killapi 1935 watapi paqarisqa San Miguel de Tucumán llaqtapi, Arhintina - 4 ñiqin kantaray killapi 2009 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi), huk Arhintina mama llaqtayuq takiq warmim karqan. +1995 CAMU-UNESCO Hatun Suñay - Huñusqa Nasyunkunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mercedes Sosa. + +Paqarisqa 18 ñiqin hatun puquy killapi 1967 watapi +Roberto Baggio, Il Codino, (* 18 ñiqin hatun puquy killapi 1967 watapi paqarisqa Caldogno llaqtapi - ) sutiyuq runaqa huk Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +1 Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa participasyunkuna +2.3 Mama llaqta kupakuna +3.1 Mama llaqta kampiunatukuna +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1994 Hukllachasqa Amirika Suyukuna Finalista 7 5 +Klubkuna wan estadisticakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mama llaqta kupakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqtapura kupakuna 61 31 0.51 +Mama llaqta kampiunatukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roberto Baggio. +Ñawpaqnin kaq: +Piluta hayt'aq (AC Fiorentina) +Piluta hayt'aq (Juventus FC) +Piluta hayt'aq (AC Milan) +Piluta hayt'aq FIFA 100 + +Aragua suyu, Winisuylapi. +Aragua suyu (kastilla simipi: Aragua) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Uma llaqtanqa Marakay llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aragua suyu. + +Sikuwani distritu (kastilla simipi: Distrito de Sicuani) nisqaqa Qanchi pruwinsyapi, Qusqu suyupi, Piruwpi, huk distritum. Uma llaqtanqa Sikuwani llaqtam. +2 Ayllu llaqtakuna +Ayllu llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Distritu (Qanchi pruwinsya) + +Awsanqati nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Awsanqati (sut'ichana) rikuy. +Tiyay Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Ayapata distritu, Allinqhapaq riti urquñiq +Awsanqati (kastilla qillqaypi: Nevado Auzangate) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Kallawaya wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Ayapata distritupi, Allinqhapaq riti urquñiq. Pikchunqa mama quchamanta +5.000 mitrum aswan hanaq. + +Parina Quta, Lawqa mama llaqta parki, Chili +Ñawpaq wichasqa: 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1928 watapi Joseph Prem (Awstiriya), Carlos Terán (Buliwya) +Qhipaq ninachasqa: c. 300 +Parina Quta (kastilla qillqaypi Parinacota) nisqaqa Buliwya suyupi juk nina urqum, Buliwyap Kunti Wallanpi, Uru Uru suyupi, Sajama pruwinsyapi, Karanka Kurawara munisipyupi, Sajama kantunpi, Chili mama llaqtapipas, Lawqa mama llaqta parkipi. Pikchunqa mama quchamanta 6.348 mitrum aswan hanaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Parina Quta. + +(Altu Purus mamallaqta parki-manta pusampusqa) + +Wirriy (kastilla simimanta: virrey) nisqakunaqa Kastilla Kamachiy pachapi ispañul kulunyapi Ispañap Qhapaqninpaq ranti kamachiqninsi karqan. Huk wirriypa kamachisqan suyuqa wirrinatu sutinchasqas karqan. +Awya Yalapi ispañul wirrinatukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Pachakawri rumi (meteorito) nisqaqa hawa pachamanta Tiksimuyuman urmasqa rumim. +Chay rumi wayra pachapi urmachkaspaqa anchata q'uñiyaspa rawraspa quyllur hina achkinmi, pachakawri tukukuspa. Mana hunt'alla rawraspaqa allpa hawaman urmaspa pachakawri rumim tukukun. Allpapitaq hatun luq'um (p'ukru) tukukun, pachakawri luq'u nisqa. +Iskaynintin rikch'ankuna: + +Kullay nisqaqa llankhana musyaymi, tukuy qarantinpi kaq. +Runakunaqa uywakunapas qaranwanmi, kuyusqa suphunkunawan, chukchankunawan kullan. + +Rennes llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Runa Simi: Yosemite mamallaqta parki + +5 Hatun Markakuna +Mayukuna: tigris mayu,Eufrates mayu +Quchakuna: Urmía qucha + +Kay términokuna ("Términokuna") kay Microsoft rantiqpa rurukunan llamk'ayninta qhatanku, web kitikuna chaymanta yupaychasqa serviciokuna kaypi (kay "Serviciokuna"). Qam ari ñinki kay Términokunata huk Microsoft yupayta paqarichiyninwan, kay serviciokunawan llamk'aspalla, utaq sichus kay Serviciokunawan llamk'achkallankipuni chay huk tikraymanta willay qhipanta kay Willaykunapi. +a. Tiyapuyniykita wak runakunawan qunakuspa, yachakun atiyniyuq kanki kaypaq, llapa suyupi, llamk'achinapaq, waqaychanapaq, grabanapaq, thaskichinapaq, mirachinapaq, riqsichinapaq, qunakunapaq chaymanta rikuchinapaq (chaymanta kay HealthVault kaqpi raqpanapaq) tiyapuyninkita mana allinllasuspaya. Sichus mana munanki chay uknin runakuna chay atiyniyuq kanankuta, ama kay Yanapakuykunawan llamk'aychu tiyapuyniykita qunakunaykipaq. Qam ñiwayku chaymanta garantizanki kay Términos kawsayninpiqa, qam kachkanki (kanki ima) llapa munasqa derechokunayuq Tiyapuyniykipaq mayqinchus wicharichikun, waqaychakun, utaq qunakurqanku kay yanapakuykunapi utaq kaqninta chaymanta watiqmanta tantayqa, llamk'aynin chaymanta tiyapuyninmanta qhipachiyninqa mana ni huk kamachiyta utaq wakkuna derechota waqllinqachu. Microsoft mana kamachiyniyuqchu, allin qhawaykachanapaq, qullqi hunt'achinapaq, nitaq yanapanchu nitaq ni huk kamachichiyniyuqchu kay tiyapuyninkunamanta ukhinataqa chanta mana huchachakunku tiyapuyninmanta utaq materialmanta chaqnanayta, waqaychayta utaq Yanapakuykuna llamk'ananta qunakuyta. +a. Sichus kay Términokuna ari ñichkanki, kayta ari ñichkanki, mayk'aq Yanapakuykunata ruwachkanki, Kay kamachinakuna qatinki: +ii. Ama sat'ikuychu ni ima ruwaykunapi mayqinkunachus wawakunata explotan, waqllin, utaq kamaykun. +iii. Ama spam kaqta kachaychu. Kay spam kaqqa kan huk mana numasqa correo electrónico utaq mana mañasqa, kay riqsichiykuna, contacto mañaykuna, SMS (qillqasqa chaskikuna), utaq chaykutipacha chaskikuna. +iv. Mana qawanata uyaychanchu utaq Yanapakuykuna mana allin winasqata utaq imata qunakuypaq ruway (yapasqan, kayhina, q'ala kay, bestialidad, pornografia, mana allin runasimi, violenciapa hatun qillqa tawak'uchupi utaq q'umallipa ruwarinan) utaq Winasqayki utaq imata mana local kamachinakunawan utaq regulachionkunawan ruwanchu. +v. Ama sat'ikuychu, qiquypaq kay mana kaq utaq musphachikuq ruwayman (kayhina, qullqi mañasunki llulla ñiykunallawan, wakrunamanta pasachikuyta, Yanapakuykunamanta pukllana yupaynin yapananpaq, utaq kay Akllasqakunata pantachiyta, chaninchaykunata utaq ñiykunata) utaq ch'aqwachikuq utaq llullakuq. +vi. Ama hark'akuynunata phinkiychu kay yaykunapi utaq kay Yanapakuykuna atiqninpi. +vii. Ama sat'ikuychu kay mana allin qampaq ruwaykunapi, Yanapakuykuna utaq wakkuna (kayhina, virus chimpachiykuna, qatiykachay, terrorista willakuyta qillqay, comunicación chiqñikuy, utaq violencia kaqta ruwanachiy wakkunapaq). +ix. Ama sat'ikuychu kay privacidadta waqlliq ruwaykunaman utaq willaykunamanta hark'akuyman kay hukninkuna derechokunamanta. +b. Ejecución. Sichus qam phinkinki kay Términokunata chay, munasqaykumanhina, Yanapakuykunaykuta amaña llamk'achisuyta utaq Microsoft kaqmanta yupayniykita wichq'ayta. Chantapas ch'ataykuykuman huk comunicaciónmanta quyta (correo eléctronicotahina, kipu qunakusqahina utaq chaykutipacha chaski) Yanapakuyman utaq kaqmanta kay Términokunata thaskichiy munaspahina, utaq Tiyapuyniykimanta riqsichiykunata qhipachiyta utaq wich'uchiyta imaqtinllapas chayta ruway atiykuman. Kay Términokunamanta phinkiykunata mask'aykachaspa, Microsoft llapa Tiyapuyniykita qhawaykachay atinman kay ch'ampata allinchananpaq, chaymanta kay kaqwantaq ari ñini kay qhawaykachayta. Ichaqa, mana llapa Yanapakuykunata qhawaykachay atiykuchu chaymanta manataq ruwariy munallankutaqchu. +c. Yapa Equipamento/Willay Plankuna. Achkka Serviciokunawan llamk'anapaqqa, qam huk t'inkiyniyuq kanayki tiyan chaymanta/utaq Internetman willaykuna/celular plan. Chantapas huk yapakuq equipo munakuyman, huk auricular kaqhina, cámara kaq, mana chay micrófono kaq. Qam kamachichisqa kachkanki llapa t'inkiykunata qunapaq, plankunata chaymanta munasqa equipokunata kay Serviciokunawan llamk'anapaq chaymanta quq (kuna)man qullqi hunt'achinapaq t'inkiyniykimanta, plankuna chanta equipota ima. Chay yapaykuykunaqa yapakunku tukuy yapakuyman mayqintachus qam qullqi hunt'achiwayku llamk'ayniykurayku chaymanta mana reembolsasunqachu chay tasakunarayku. Quq (kuna)ykiman tapurikuy yachanapaq sichus ima wallpama yapaykuykuna tiyanchus manachus qampaq. +a. Serviciokuna, Llamkanakuna chaymanta wak runakunamanta Serviciokuna, utaq material kaq utaq rurukuna qusqa kay Serviciokunanta mana tarikunkumanchu wakin kutikunaqa, limite kaqniyuq qukunman, mana chay hukhinallanman ayllukunamanhina utaq dispositivo kaqmanhina. Sichus tarichikuyniykita k'askasqa kay Microsoft yupayniykiman tikranki chay, ichapas watiqmanta materialta mana chay llamkanakunata mayqinkunachus qampaq tarikuq karqanku chanta ñawpa aylluykipi qullqi hunt'asqaña kasarqa chayta watiqmanta rantinayki kanman. Qam ari ñinki mana yaykuyta utaq mana kay materialwan llamk'ayta utaq Servicios mana allinwan mana chay mana licenciayuq llamk'anapaq kay suyupaq maymantachus yaykuchkanki chay kay wallpama materialwan utaq Serviciokunawan llamk'ayta, utaq pakanapaq, utaq tarikuyninta utaq pi kayninta hukhinallachiyta yaykunapaqrayku utaq kay materialwan utaq Serviciokunawan llamk'anapaqrayku. +a. Kay Términos kaqkunata tikrachiykuman mayk'aqllapas, chaymanta ñisusayku mayk'aqchus ruwasayku. Kay Serviciokunawan llamk'ayqa kay tikraykuna qhipantaqa sumaq hap'ikun kay musuq términokunaqa. Sichus mana ari ñinkicu chay kay musuq Términokunaman, amaña llamk'anaykichu tiyan kay Serviciokunawan, Microsoft yupayniykita chaymanta wichq'ay chaymanta, sichus qam tata utaq tutor kanki chay, sullk'a wawaykita wichq'ay yanapay kay Microsoft yupayninta. +b. Wakin kutiqa softwareta kunanchanayki tiyan kay Serviciokunawan llamk'anallapaqpuni. Kikillan ima niraq softwaremanta chiqaqchay atikuyku chaymanta software kunanchaykunata utaq allichaynin tikranakunata uraykachiy. Chantapas kay softwareta kunanchanayki tiyan kay Serviciokunawan llamk'anapaq. Kay tikraykunaqa kay Términokunaman k'askasqa kachkanku, mana sichus wak términos kunanchaykunaman churakuq kaqkuna, kanku chay, chaypiqa, kay wak términokuna llamk'achikun. Microsoft kaqqa mana kamachichisqachu kachkan kay tarikuq kunanchaykunata ruwananpaqqa chaymanta mana qarantizanchu kay sistema lluqsimuyninta yanapayta kay software licencia kaqninpaq, llamkanakunapaq, winasqapaq utaq wak rurukunapaq. Kay tikraykunaqa mana tupakuqchu kankuman kay softwarewan utaq wak runakunawan mañasqa ruwaykuna. Qam ari ñiyniykita qichukapuwan qhipa software kunanchaykunapaq mayk'aqllapas kay software wañuchiyninta. +c. Chantapas, wakin kutikunaqa kay ruwachiykunata utaq Servicio llamk'achiyninta qichunayku mana chay tikranayku tiyan utaq huk serviciota manaña mañanachu utaq Llamkanakunaman yaykunata chaymanta wak runakunamanta Serviciokunata. Mana sichus kay ruwakuq kamachiy atichiyninpi, mana kamachihisqachu kachkanchik huk uray uraykachiyta ruwayta utaq mayqin material kaqllamantapas digitales rurukunallamantapas musuqllachiynin (kay 13 kitipi willakun (k)), utaq ñawpaqmantaña ratisqa llamkanakunata. Kay Serviciokunata riqsichiy atiykuman utaq ruwayninkunata huk ñawpaq qawana utaq beta lluqsiypi, mayqinchus mana allintachu llamk'ay atinman utaq kikinta kay final lluqsimuyhina llamk'ay atiykuman. +d. Chayraykutaq qam hark'asqa materialwan llamk'ay atinkiman derechos ruwasqaña kamachiyninwan (DRM), kikin kay wakin takiymanta, pukllanamanta, películakunamanta, p'anqakunamanta chaymanta aswanmanta ima, kay software DMR huk llikapi derechokuna quqman sapanllamanta t'inkikuy atinman chaymanta urayk'achiytataq chantiytataq DRM kunanchaykunata. +a. Sichus kay Términokunawan hunt'anki chay, chantiy derechota chanta huk software kaqmanta kikinchayta qusayku dispositivo kaqninta tukuy pachapi huk runap llamk'ayninllanpaq, kay Serviciokunawan llamk'ayninrayku. Wakin dispositivokunapaq, software ñawpaq churasqa sapallaykimanta, mana comercial ruwayniykipaq Yanapakuykunamanta kanku. Kay software utaq web kiti mayqinchus Serviciokunamanta wak runakunamanta pakasqa qillqayniyuq kanman. Mayqin script kaqllapas wak runakunamanta utaq pakasqa qillqaynin, t'inkisqa utaq willachiqkuna softwaremanta utaq web kitimanta, qamman licenciasqa kanku wak runakunarayku mayqinkunachus chay pakasqa qillqayniyuq kanku chay, mana Microsoft kaqraykuchu. Willaykuna, kay qampiqa, wak runakuna pakasqa qillqayninman yapakun willayninllanpaq. +vii. yaykuna Serviciokunaman kawsarichiy utaq wakin Microsoft kamachisqa dispositivuta tikray (kayhina, Xbox One, Xbox 360, Microsoft Surface, etc.) mana kamachisqa kimsa yachaqmasi llamkanakunarayku. +9. Hunt'achina Términokuna Sichus huk Servicio rantiyki, chanta kay hunt'achina términokuna rantiykiman ruwanku chaymanta kaykunaman uyakunki. +c. Facturación. Microsoft huk qullqi hunt'achina ñanta quspaqa, qam (i) ari ñinki mañakuyniyuq kanki kay qusqa qullqi hunt'achina ñanwan llamk'anapaq chaymanta llapa qusqayki qullqi hunt'achinamanta willayqa chiqaq chaymanta pachan; (ii) Microsoft kaqta atiyta qunki Serviciokunamanta qullqi hunt'achichisunanpaq mayqin akllasqayki; (iii) Microsoft kamachi qamta q'ipiypaq wakin payllasqa Servicios qullqi hunt'achina kaqnintapas qillqachikunaykipaq utaq chaywan llamk'anapaq kay Willaykuna manaraq thaskillaptinku. Facturapuykuman (a) ñawpaqta; (b) rantipkiykipacha; (c) rantipkiypi qhipanta; utaq (d) sapa kuti kay qillqachikuymanta Serviciokunapaq. Chantapas, ñirqanki yupaykama cobraykuman, chaymanta ñawpaq willaspa willasasuyku ima tikrayllamantachus kay cobrakuq yupaypi kay sapa kuti qillqachikuq Serviciokunamanta. Ichapas pachapi facturasunkuman aswan kutipi kay ñawpa facturación pachakunaykipi kay mana churaykusqa yupaykunapaq. +f. Tinkisqa Willakuy chaymanta Pantaykuna. Microsoft huk estado kaqta kay tinkisqa facturacion willakuyniykipi qusunqa kay Microsoft kamachisqa yupaykunamanta web kitita, maypichus rikukuy atin chanta cuenta estado kaqniykita raphichayta. Skype yupaykunapaqqa tinkisqa declaración kaqniykiman yaykuy atiwaq yupayniykiman yaykuspa www.skype.com. Kayqa kaq factura kaqlla mayqintachus quy atiykuman chay. Sichus huk pantay factura kaqniykipi ruwasayku chay, qam ñiwanayku tiyan kay 90 p'unchawkuna ukhupi kay factura kaqniyki pantay rikhurimuchkanmantapacha. Ahinatataq mask'asayku usqhayllata kay carga kaqmanhina. Sichus mana kay pacha ukhupi willasawaykuchu chay, llapa huchachakuymanta chaymanta kay pantaymanta hamuq chinkachiy qhayqakuymanta hark'awasayku chaymanta mana pantayta allinchasaykuchu utaq huk reembolso kaqta qusuyta, chantapas kamachinarayku munasqan. Sichus Microsoft huk facturación pantayta ratin chay, chay pantayta allinchasayku kay 90 punchawkuna ukhupi. Kay política kaqqa mana kayman llamk'achikuq derechos legales kaqkunata waqllinqachu. +g. Política Reenbolsomanta. Sichus mana kamachiy ñisqahina ñikunqa chay utaq huk Servicio quyrayku, llapa rantiykuna finales kanku manataq reembolsables kaqchu. Sichus umallikunki chay kay Microsoft pantaykuy cobrasasunkumanta, ñuqaykuwan tinkunakunayki tiyan kay 90 p'unchawkuna ukhupi chay cargo kaqmanta. Mana reembolsokuna mayqin cargo kaqllapas ruwakunqachu aswan kay 90 p'unchawkunamanta, chantapas kamachinarayku munasqan. Kay reembolsos kaqkunaqmanta derecho quyta hark'asayku mana chay mañukuykunamanta ima ch'in kayniykuman. Sichus huk reembolsota utaq mañukuyta qusayku chay, mana ni huk kamachichiyniyuqchu kachkayku kayta qunapaqutaq kikin reembolsota wiñaypaqpi. Kay reembolso políticakunaqa mana churakuq derechos legales kaqkunata waqllinchu. Aswan reembolso willakuypaq, yanapay rimana kaqta watukuy. Sichus Taiwán kaqpi kawsarichinki, willay chayta tupaq Taiwán Ruwaq Qillqap Harkayninwan chaymanta chaniyuq kamachinakunayuqwan, llapa rantikuna digital winasqaman tiyachkanku qusqa intangible furmulariurayku chaymanta/utaq tinkisqa yanapakuykuna tukuyta chaymanta mana reembolsable kanku mayk'aq kay winasqata utaq yanapakuyta qusqa tinkisqapi tiyan. Mana derechos ch'aaypaq wakin mit'a hamut'aymanta nipas reembolsomanta kankuchu. +h. Serviciokunamanta Chinkachiynin. Qam sayachiy atiwaq huk Serviciota mayk'aqllapas, kaq mana kaq imaraykullapas. Huk Yanapakuyta sayachinapaq chaymanta huk reembolsota mañanapaq, sichus qam hukman derechoyuq kanki chay, kaypi qusqan Microsoft kamachisqa yupaykunamanta web kitita. Skype kaqpaq, amahina kaspa kay lluqsipuy Formulariota hunt'achiy qusqa willaywan llamk'aspa kaypi. Qam kay Yanapakuykunata willaykachaq quyman umallikunayki tiyan (i) mana huk reembolsota hap'iy atinkichu kay sayachiypi; (ii) qam kamachichisqa kanki kay sayachiy kaqmanta qullqi hunt'achiyta; (iii) tukuy ruwasqa cargokunata qullqi hunt'achiyman kamachisqa kay atinkiman kay facturación yupayniykipi kay Yanapakuykunamanta ñawpaq kay sayachiy pachamanta; chaymanta (iv) kay yupayniykimanta yaykunanta utaq llamk'achiyninta qichusunqanku kay Yanapakuykunata sayachispa; utaq sichus Taiwánpi tarikunki, (v) huk reembolsota kikin chaninpi chaskinki kay mana ruwasqa tarifakunahina huk Yanapakuypaq payllasqanki kay phanipi chinkachiyninmanta tantiyasqan. Willayniyki nisqa hanaq 4 ruwanakunapi ruwayku. Sichus chinkachinki, Yanapakuykunaman yaykunayki tukukuypi kunan Yanapakuy mit'aykipi tukukun, utaq sichus yupayniyki sapa kuti kaqnipi factura ruwayku, tukukuypi mit'amanta imayna chinkachisqanki. +j. Promocionales Quykun. Mayniqpihina, Microsoft serviciokunata qhasimanta quy atinman kay prueba pacha ukhupi. Microsoft chay yanapakuykunamanta cobrana derechokunankuta hark'akun (normal wallpamaman) sichus Microsoft ñin chay (hamut'asqa chin kaqynin) kay quymanta términokunamanta ancha llamk'achkan chay. +k. Chaninpi Tikraykuna. Kay serviciokunamanta chaninta tikray atiykuman mayk'aqllapas chanta sichus qam huk sapa kuti rantiyniyuq kanki chay, correo electrónicota utaq wak yachasqa ñanta willasayku 15 p'unchawkuna ñawpaqta kay chanin tikraymanta. Sichus qam mana kusisqachu kachkanki chay kay chanin tikraywan, sayachinayki tiyan chaymanta manaña llamk'anaykichu tiyan kay serviciokunawan manaraq kay chanin tikraynin thaskichkaptin. Sichus huk pachan plazo tiyan chay chaymanta huk chanin kay Yanapakuy quqpaq chay, chay chanin kawsaq qhipakunqa kay pachan término kaqninta. +a. Canada. Canada llaqtapi qam (utaq, empresa, llamkanaykipas) tiyaspa, kay Microsoft Corporation, One Microsoft Way, Redmond, WA 98052, EE.UU nisqawan contrataptin. Tiyasqayki llaqta kamachiykunam (utaq, empresa, llamkanayki) kamachikun kay Kamachikuykuna nisqanta, mana alin kaptin utaq wakin mañakuykunapas (rantiq harkayta, mana allin atipanaykuta, chaymanta Civil nisqa mañakuykunatapas), aswan hatun waqlliykunamantaqa sapaqta. Qam ñuqaykupas mana kutiq uyakunchik Onterio llaqtapa kamachisqanman, aypasqanman maymi atipanakuy kaqman utaq imapas hapiymanta lluqsiqman kay Kamachiykunamanta utaq Yanapakuykunamanta. +b. Norteamérica utaq Sudamérica Estados Unidos, Canadá llaqtamanta hawapi. Norteamérica utaq Sudamérica Estados Unidos, Canadá llaqtamanta hawapi qam (utaq, empresa, llamkanaykipas) tiyaspa, kay Microsoft Corporation, One Microsoft Way, Redmond, WA 98052, EE.UU nisqawan contrataptin. Washington State llaqta kamachiykunam kamachikun kay Kamachikuykuna nisqanta, mana alin kaptin utaq wakin mañakuykunapas, aswan hatun waqlliykunamantaqa sapaqta. Mayqin llaqtapi yanapakuykuna kaqmi wakin mañakuykunata kamachin (rantiq harkayta, mana allin atipanaykuta, chaymanta Civil nisqa mañakuykunatapas). +c. Oriente Medio utaq Africa. Oriente Medio utaq Africa llaqtapi qam (utaq, empresa, llamkanaykipas) tiyaspa, (Bing chaymanta MSN) wakinkunata mana qullqipaq hapispaqa kay, Microsoft Corporation, One Microsoft Way, Redmond, WA 98052, EE.UU nisqawan contratachkanki. Pagaspa wakinkunata hapispaqa kay, Microsoft Ireland Operations Limited, One Microsoft Place, South County Business Park, Leopardstown, Dublin 18, Irlanda nisqawan contratachkanki. Paganapaq utaq mana qullqipaq Yanapakuykuna kay Kamachiykunatam Irlanda llaqta kamachiykunam qawarin mana ruwasqakunamantapas, aswan hatun waqlliykunamantaqa sapaqta. Kamachiyninkuna kay suyumanta mayqinmanchus Yanapakuykunaykita kachkanchik llapa hukninkuna qhayqakuykunata kamachinku (llamk'aq hark'akuyninta ima yupaspa, mana allin atipanaku, chaymanta civil huchachakuykuna ima). Qam ñuqaykuwan ima ari ñinchik mana qhipaman kutiy atispa kay jurisdicción kaqman chaymanta akllasqa atipanakuman kay Irlanda Tribunales kaqninman llapa rikhuriq ch'aqwakuykunapaq utaq t'inkisqa kaqtinku kay Kamachinakunawan utaq Yanapakuykunawan. +e. Japon. Sichus qam tiyakunki chay (utaq, huk empresa, llamk'anayki kachkan kay) Japón kaqpi, chantataq qhasi porcionkunawan Yanapakuykunamanta llamk'achkanki chay (kay Bing chaymanta MSN kaqhina), mayqinkunachus Microsoft Corporation, One Microsoft Way, Redmond, WA 98052, EE.UU kaqwan contratasqa kanku chay. Sichus qam qullqi hunt'achirqanki huk Yanapakuykuna llamk'achispa chay, huk contrato kay Microsoft Japan Co., Ltd (MSKK), Shinagawa Grand Central Tower, 2-16-3 Konan Minato-ku, Tokio 108 kaqmanta 0075 kaqkama kaqwan chay. Qhasi yanapakuykunapaq chaymanta qullqi hunt'achinapaq, Japon kamachiyninkuna kay Kamachinakunata kamachinku chanta imallapas kaykunaman utaq Yanapakuykunaman t'inkisqa ruwaykunata ima. Qam ñuqaykuwan ima ari ñinchik mana qhipaman kutiriy atispa kay akllasqa jurisdicción kaqman chaymanta kay sede de la Corte de Distrito de Tokio kaqta llapa rikhuriq ch'aqwakuykunapaq utaq t'inkisqa kaqtinku kay Kamachinakunawan utaq Yanapakuykunawan. +f. Republica de Corea. Sichus qam tiyakunki chay (utaq, huk empresa, llamk'anayki kachkan kay) Japón kaqpi, chantataq qhasi porcionkunawan Yanapakuykunamanta llamk'achkanki chay (kay Bing chaymanta MSN kaqhina), mayqinkunachus Microsoft Corporation, One Microsoft Way, Redmond, WA 98052, EE.UU kaqwan contratasqa kanku chay. Sichus qam qullqi hunt'achirqanki huk Yanapakuykuna llamk'achispa chay, huk contrato kay Microsoft Corea, Inc., 11th Floor, Tower A, K-Twin Tower, Jongro 1 gil 50, Jongro-gu, Seoul, Republic of Korea, 110 kaqmanta 150 kaqkama kaqwan chay. Qhasi yanapakuykunapaq chaymanta qullqi hunt'achinapaq, Republica de Corea kamachiyninkuna kay Kamachinakunata kamachinku chanta imallapas kaykunaman utaq Yanapakuykunaman t'inkisqa ruwaykunata ima. Qam ñuqaykuwan ima ari ñinchik mana qhipaman kutiriy atispa kay akllasqa jurisdicción kaqman chaymanta kay sede de la Corte de Distrito de Seul kaqta llapa rikhuriq ch'aqwakuykunapaq utaq t'inkisqa kaqtinku kay Kamachinakunawan utaq Yanapakuykunawan. +g. Taiwan. Sichus qam tiyakunki chay (utaq, huk empresa, llamk'anayki kachkan kay) Taiwán kaqpi, chantataq qhasi porciokunawan Yanapakuykunamanta llamk'achkanki chay (kay Bing chaymanta MSN kaqhina), mayqinkunachus Microsoft Corporation, One Microsoft Way, Redmond, WA 98052, EE.UU kaqwan contratasqa kanku chay. Sichus qam qullqi hunt'achirqanki huk Yanapakuykuna llamk'achispa chay, huk contrato kay Microsoft Taiwan Corp., 18F, No. 68, Sec. 5, Zhongxiao E. Rd., Xinyi District, Taipei 11065, Taiwan kaqwan chay. Qhasi yanapakuykunapaq chaymanta qullqi hunt'achinapaq, Taiwán kamachiyninkuna kay Kamachinakunata kamachinku chaymanta imallapas kaykunaman utaq Yanapakuykunaman t'inkisqa ruwaykunata ima. Aswanta yachanapaq kay Microsoft Corp. Taiwan kaqmantaqa, amahina kaspa waturikuy kay web qusqa kitita Ministerio de Asuntos Económicos kaqmanta ROC. Qam ñuqaykuwan mana qhipaman kutiriy atispa akllanchik kay Tribunal de Distrito de Taipei kaqta tribunal hukñiqi instancia kaqhinata jurisdicción kaqniyuq ima rikhuriq ch'aqwakupaqpas kaymanta utaq t'inkisqa kaqtinku kay Kamachinakunawan utaq Yanapakuykunawan, maymanchus aswan atichin chayaq kay Taiwán kamachiyninkuna. +a. MICROSOFT, AFILIADOS KAQNIYKU IMA, RANQHA RANQHAQKUNA, RAK'IQKUNA RANQHAQKUNA IMA, MANA GARANTIZANKUCHU, SUT'I UTAQ MANA SUT'I, GARANTÍAS MANA CHAY CONDICIONES KAY YANAPAKUYKUNA KAQ LLAMK'AYNINMAN T'INKISQA. QAM UMALLIKUY KAY SERVICIOS LLAMK'AYNINQA QAMPA HUCHAYNIYKIMAN KACHKAN CHAYMANTA "PACHAN" KACHKANTAHINA SYANAPAKUYKUNATAQA QUYKU "LLAPA DEFECTOSNIYUQ" CHAYMANTA "ATISQAYKIMANHINA". MICROSOFT MANA GARANTIZA K'APAK UTAQ CHIQAQCHAYNIN YANAPAKUYKUNAMANTA KANCHU. QAM WAKIN DERECHOSNIYUQ KAY ATINKIMAN LOCAL KAMACHIYNIYKIWAN. NI IMA KAY WILLAYKUNAPI KAY DERECHOSTA PANTACHIYTA RUWACHINMANCHU, SICHUS THASKICHICHIKUNMAN CHAY. QAM ARI ÑINKI KAY SISTEMAS INFORMÁTICOS CHAYMANTA TELECOMUNICACIONES IMA PANTAYWAN KANKUMAN CHAYMANTA WAKIN PACHAKUNAQA RIKHURIY YACHANKU. MANA GARANTIZAYKUCHU KAY YANAPAKUYKUNA PANTACHISQA KANKANKU, PACHAPI, SUMAQ WAQAYCHASQA UTAQ MANA WALLISQAKUNAYUQ MANA CHAY TIYAPUYNINMANTA CHINKACHIYNINQA RUWAKUNQA, NITAQ GARANTIZAYKUCHU NI IMA T'INKIYTA KAY REDES INFORMATICAS KAQWANTAQ. +b. LOCAL KAMACHIY ATICHIYNINPI, RAK'IPUYKU IMA MANA SUT'I GARANTIAS KAQTA, COMERCIALIZACIÓN, ALLIN CALIDAD, ATIY HUK AKLLASQA RUWAYPAQ, LLAMK'AY, MANA WAQLLIY KAQTA IMA. +d. Nueva Zelanda llamk'aq tiyakuqkunapaqqa, ichapas derechos legales kaqkunayuq kanman kay Nueva Zelanda del Consumidor Garantías kamachiyninpi, chaymanta ni ima kay Kamachinakunamanta kay derechos kaqkunata waqlliy munanchu. +a. Sichus qam huk ñiyniyuq kanki chay waqlliykunamanta kutirichiypaq chayqa (kay willaykunamanta mana thaskichiyninta yupaspa), kamachiypa ruwayninrayku uyakusqan, qam ari ñinki munayniykiqa kutirichinalla, Microsoft kaqmanta utaq mayqin t'inkisqapas, ranqha ranqhaqkuna, rak'iqkuna, Terceros Llamkanakuna chaymanta Quqkuna yanapakuykuna chaymanta ranqhaqkuna ima kaqmanta, chiqan waqlliykunaqa huk kikin yupaymanhina kay Yanapakuykuna tarifaman killapaq mayk'aqpichus mana thaskichiynin chinkachisqa utaq ruwakurqa chaypi (utaq USD $ 10.00 kaqkama sichus yanapakuykuna qhasi kanku chay). +c. Microsoft mana huchachakunchu mayqin mana thaskichiymantapas utaq qhipakuymanta ruwanayki thaskichiymanta kay Kamachinakuna ukhupi kay mana ruwakuy utaq qhipakuy mana Microsoft qhawaychakuq ruwayrayku karqa chay (llamk'ana ch'ampakuna, Apu ruwayninkuna, awqa utaq wañuchiy ruwaykuna, saqra waqlliykuna, takakuykuna utaq thaskichiyllapas mayqin kamachiymantapas ruwaymantapas huk gobierno kaqmanta). Microsoft huch'uyllachichinqa efectos kaqkunanta mayqin kay ruwaykunamantapas chaymanta mana waqllisqakuna ruwaykunatataq ruwanqa. +13. Akllasqa Simikuna Yanapakuy. Simikuna ñawpaq chaymanta chantapas 13 ruwanamanta llapa Yanapakuykunaman ruwan. Kay ruwana akllasqa simikuna yanapakuyta tiyan chanta llapa simikunaman kanku. Kay akllasqa yanapakuyta términokunapaq kamachin sichus wakin pantaykuna llapa términokunaman kanku. +i. Sapalla Mana qatu Ruway. Xbox Live, Pukllaykuna Windows Live kaqpaq chaymanta Microsoft Studios pukllaykuna, llamkanakuna, yanapakuykuna chaymanta willay Microsoft kaqrayku qusqanku (qutuchasqahina, kay "Xbox Yanapakuykuna") sapallaykipaq chaymanta mana qatuykipaq ruwaylla. +iii. Willayniyki. Xbox Yanapakuykuna ayllu wiñayninmanhina, qam Microsoft kaqman, kayman t'inkikuq kaqkunaman, quq atiqkunaman atiyta qunki mana qullqiyuq chaymanta llapa pachapi chiqata llamk'anankupaq, allinchanankupaq, thaskichinankupaq, rak'inankupaq, riqsichinapaq, qunakunapaq chaymanta rikuchinankupaq ima tiyapuyniykita, utaq sutiykita, pukllaq sutiykita, gamertag, motto, utaq avatar mayqintachus mayqin Xbox Yanapakuykunanta kacharqanki chayta. +v. Wawakuna Xbox kaqpi. Sichus qam huk wawa kanki kay Xbox Live kaqwantaq llamk'achkanki chay, tatayki utaq machu runa qhawaykachasunki chay kamachiyniyuq kanman achkha yupayniyki tiyapuyninman chanta willaykunata hap'inkuman imaynatachus kay Xbox Live kaqwan llamk'achkanki chayta. +2. Willayniyki Chaqruq kaqpi. "Winasqayki Chaqruqpi" nin kay llapa winasqa qampaq kanan utaq wakin runa qamniyuqpaq, Chaqruq Yanapakuynipi paqarichin, yapachkan ichaqa mana tukusqanchu kawsaypaq chaymanta qatipanakuna grawasqanku (chaymanta wakin winasqa, uyarina rikuq winasqa hina, tiyanku); chimpu sutikuna, qillqasqa marka, yanapakuy chimpukuna, sutikuna maska, riqsichiqkuna utaq qallarisqa qallariypaq; willaykunayki, uyan qhawarichiq chaymanta ruwarina Chaqruq canalkunapi (yapa robot paqarisqa winasqata); chaymanta llapa tinkisqa hatun-qillqakunata. Llapa runa, Microsoft chaymanta ruwaqkuna yapachkanku, rikuyta atikunku, ruwanku, host tiyanku, mirachinku, achuranku, uyachayku, uyachay chaymanta rawkanasqa allichay chaymanta qaway, tikray, huñuy chaymanta Winasqayki Chaqruqpiruway, wakin imayna kananpi, imayan kanan, multimedia utaq canalkuna kunan yachasqan utaq aswan qhipaman paqarisqan. +a. Sullk'a Wata. Kay Chaqruq Yanapakuykunawan llamk'aspaqa, qam ñinki 13 watakunakama kanki, sichus sullk'a watakuna maypi kawsanki kay machu runakama tiyanki manataq chayri tata utaq tutor legal kaqniykimantar kamachichikunaykipaq ruwanki. +5. Yanapakuynimanta Willaykuna. Sichus huk willay ñisunaykupaq huk llamk'achkanki Chaqruq Yanapakuynimanta munayki chay, chay serviciomanta willayta kachamusayku kay correo electrónico mayqinchus t'inkisqa kachkan kay Chaqruq yupayman chaymanta/utaq, Microsoft yupayniyki. +iv. Takyasqa advertencia. Rikhuruq nanaykunata, incomodidad nisqa utaq ñawi saykuyta hark'anapaq, qam sapa tuki samarikunayki tiyan kay kaq sapa pukllaywan utaq wak llamkanakunawan, aswanta sichus huk nanayniyuq kanki chay utaq ancha llamk'achkaykimanta sayk'uy. Sichus nanay tiyanki, samay. Nanay ahina ñat'i, muyu muyu, uma muyuy, pawi uma nanay, sayk'u, machit'ay ñawiknapi utaq ch'aki ñawikuna. Llamkanakunap ruwaynin qamta hawkayta atikunku chaymanta ukhunniyuq sasachanku. Harkaypaq mitk'aykuna, wichanakuna, khapu utaq chaniyuq imakuna waqllisqa atikunku. Huk huch'uy yupaykuna runamanta wat'aqayay atinkuman wakin rikch'aykunata rikuspa k'anchaykunatahina utaq patronkunata mayqinkunachus rikhuriy atinkuman kay llamkanakunapi. Chantapas runakunaqa mana wat'aqayniyuq ni hayk'aq karqanku chaykunapas waqllisqa kay atinkuman kaytaq kay wat'aqaykunata qukunman. Síntomas kaqkunaqa hamunkuman kay uma muyuywan, waqllisqa qhaway, kharkatiykuna, wat'aqaykuna utaq makipi chakipi kharkatiy, mana pachaman churakuq, musphay, pantay, uma chinkay, utaq wat'aqaykuna ima. Usqhaytapacha amaña llamk'aychu hampiq runamantaq riy sichus qam mayqinllawanpas kay síntomakunamanta kachkanki chay, utaq huk hampiq runataraq watukamuy manaraq kay llamkanakunawan llamk'aspa, sichus mayk'aqllapas crisis nerviosa kaqman síntomas kaqta t'inkisqata tiyapusurqanki chay ima. Tatakunapura sumaqta qhawaykachananku tiyan kay imaynatachus kay llamk'achiyta wawakunanku llamk'achichkanku síntomakunamanta yupinta tarinapaq. +i. Bing chaymanta MSN Llamkanakuna. Articulokuna, qillqa, fotokuna, saywasiq'ikuna, videokuna, video pukllaqkuna chaymanta kimsa imayuqpaq hapirinalla Bing kaqpi chaymanta MSN kaqpi, Microsoft robotkunawan, llamkanakunawan chaymanta programakunawan, mana qatunayuqpaq kanku, sapalla ruwaypaq. Wak llamk'achiykunaqa, kay urayk'achiyta yupaspa, kikinchayta chaymanta kay llamkanakunamanta rak'ichiynin, utaq kay imakuna utaq rurukuna huñusqa rurukunayuqpaq ruwachkan, atichikunku Microsoft akllasqa atichikuq llamk'ayllapi llamk'achikun mana chay derechos kaqmanta titulares kaqkunawan, utaq atichikuq kay ruwaq derechos kamachiykunawan. Microsoft utaq wak derechos kaqkunamanta titulares llapa derechos kaqkunankuta waqaychakunku kay mana qusqa material kaq Microsoft kaqmanta kay licencia términos ukhupi, implicación kaqhinaman t'inkisqa, mana ruwachiy atiq, utaq wakhinata. +ii. Bingpa Saywasiq'ikunan. Mana Bird's eye rikchay Estados Unidos kaqmanta, Canadá, México, Nueva Zelandia, Australia utaq Japón ruwayta atikunkichu gobierno ruwaypaq mana wak qillqasqa ari ñiway. +i. Office Yanapakuykuna. Office 365 Home, Office 365 Personal, Office 365 University, Office Online, Sway, OneNote.com chaymanta wakin Office 365 qillqachakun utaq Office-chimpusqa Yanapakuykuna sapallaykipaq kanku, mana qatunayuq ruway, sichus qatuna ruwasqa waqaychakuna rak'isqa uyakuyninpi Microsoft kaqwan tiyanki. +14. Tukuykuna. Kay ruwanakuna, chaymanta ruwanakuna 1, 9 (qullqikunapaq ñawpaq kay Terminokunamanta tukuchiyta ruwasqan), 10, 11, 12, 15, 17 chaymanta kaykuna términokunankurayku ruwapanku chanta kay Términokuna wakin tukukuynin utaq chinkachiynin kay Términokunamanta kawsanku. Kamachinap ruwayninrayku uyakusqan, kay Términokunata akllaykuman, watiqmanta contratayta kamachichiyninkuta kay Términokunamanhina, utaq sublicencia kaqniyta derechos kaqniykuta kay Términokunamanhina, tukuyninpi utaq wakinllata, mayk'aqllapas mana willaspalla. Qam mana kay Términokunata akllay atinkimanchu utaq kachay ni huk derechota Yanapakuykunawan llamk'anapaq. Kayqa llapa q'apinaku qamwan Microsoft kaqwan ima kay Yanapakuykunawan llamk'achinapaq. Mayqin ñawpa q'apinakullapas waqwan tikrakun qamwan Microsoft kawqan ima kay Yanapakuykuna llamk'achiyninman t'inkisqa. Términokunata ch'allaspa, mana ni ima parlanapi umallikurqachu, riqsichiy, garantia, umalliy, compromiso, promesa utaqgarantia mana kay términokunapipunichu churasqa kanqa. Llapa q'apinakuqkuna kay Términokunamantaqa llamk'achikunchu kay aswan hatun atikuq kamachiywan. Sichus huk tribunal utaq huk arbitro ñin mana ruway atiykuchu huk Términomanta ruwayta imaynachus qillqasqa kachkan chay, chay Términokunata wak rich'akuq Términokunawan tikray atiykuman kay munasqankumanhina kay kaq legislación kaqman, ichaqa puchuq kay Términos kaqkunamantaqa mana tikrasunchikchu. Kay Condicionkunaqa kanku qampa allinninkipaq chanta ñuqaykupaqtaq ima. Kay Términokunaqa mana wak runa allinninpaqchu, ichapas ari kay Microsoft kaqpata qhipachikuqkunapaq chanta sesionarios kaqkunapaq ima. Umaqillqaykuna kitimanta willanallapaq kanku chaymanta mana legal chayayniyuqchu. +15. Reclamacionkuna Huk Wata Ukhupi Rikuchikunan Tiyan. Mayqin qhayqakuyllapas kay Condicionkunaman t'iskisqaqa utaq kay Yanapaykunamanqa corte kaqpi riqsichikunan tiyan (utaq arbitraje kaqmanta, sichus kay artículo 10 (d) llamk'achikun chay) huk wata uhkupi kay pachamanta mayk'achus qhayqakuyniykita riqsichinki chaymantapacha, mana ahina kanqachu sichus local kamachiyniyki aswan pachata munan chay kay qhayqakuykunata riqsichinapaq. Sichus mana kay pacha ukhupi riqsichinki chay, manaña ni hayk'aq riqsichiy atiwaqchu. +16. Exportaciónmanta Kamachiykuna. Qam llapa exportación kamachiykunawan nacionales internacionales kaqwan hunt'achinayki tiyan chaymanta kay Software kaqman reglamentos ruwakuywan ima chaymanta/utaq yanapakuykunawan, mayqinkunachus mana yaykuykunayuq kanku chayanakunaman, tukukuy llamk'aqkunaman chaymanta tukukuy llamk'ayninman ima. Aswan willaykunapaq kay geográficas mana yaykuykunapaq chanta exportación kaqkunapaq, watukuy https://go.microsoft.com/fwlink/?linkid=868968 chaymanta https://www.microsoft.com/exporting. +Microsoft kay ruwachkakunawan mayqinkunachus churasqa kanku kay Título 17 kaqpi, Estados Unidos pakasqa qillqaynin, 512 kiti ruwaq derechos infracciónmanta willaykunata kutichinapaq. Allin kayninpipas, Microsoft kaqqa llamk'aq yupayninkuta wañuchiy utaq tukuchiy atinman kay Microsoft serviciokunamanta mayqinkunachus sapa kuti infractorkuman chay. +Hampiq runamanta willay. Microsoft mana hampiq runa serviciota qunchu utaq ima tapuykunatapas kay hampiq runa qhawariymanta, diagnósticota utaq hampiykuymanta. Hampiq runaykimanta ñisqasunkutapuni ruway utaq wak allin kawsaymanta allin willayninta qatiyta imallamantachus tapuyniyki kan kay allin kawsayniykimanta, dietamanta, gimnasio utaq allin kawsanapaq programata. Ni hayk'aq wayraman huk hampiq runa ñiynita kachaychu utaq qhipakun mask'aspa kay willaykunawan llamk'arqankirayku kaypi utaq kay Serviciokunanta. +Chaninkuna chaymanta índice kaqmanta willaykuna (kay índice chaninkunata ima yupaspa). © 2013 Morningstar, Inc. Llapan munayninkuna waqaychasqa. Kaypi kaq willaykunaqa: (1) Morningstar propiedadmanta chaymanta/utaq tiyapuyninmanta quqkunanninmanta; (2) mana kikinchasqa utaq rak'ichasqa kanmanchu; chaymanta (3) mana garantizakunchu sut'i, tukuyniyuq utaq pachapi kachkanta. Nitaq Morningstar ni tiyapuyninmanta quqkunankuqa huchayuqchu kanku waqlliykunamanta utaq hamuq chinkachiykuna ima llamk'ayllamantapas kay willaymanta. Ñawpa thaskiyninqa mana garantiachu qhipa lluqsimuykunapaqqa. +Qam mana mayqin índicekuna Dow JonesSM kaqkunawan llamk'ay atiwaqchu, índice willaykunawan, utaq kay Dow Jones marcakunawan kay emisión kaqman tupachisqa, paqarichiyman, patrocinioman, comercializaciónman, marketing kaqman utaq mayqin instrumento financieromanta utaq inversión rurukuna promociónman (kayhinata, derivados, ruwasqaña rurukuna, inversiónmanta fondokuna, cotizasqa fondos, carteras inversión kaqmanta, etc., maypichus chaninqa, thaskiyninqa chaymanta/utaq rurumanta riqsichiynin umallikun kaypi, kaywan k'askasqa, huk qatiyta ruwanqanku mayqinllamantapas kay índicekunamanta utaq huk proxy kaqta mayqinpaqpas kay índicekunamanta) mana ni huk qillqasqa acuerdo kaqniyuq kay Dow Jones kaqwan. +Sut'inchana munasqallapaq, kay willayqa mana limitanchu utaq mana llamk'achinchu kay qusqa software llamk'ayninta kay Términokunamanhina empresariales llamk'aykunapaq mayqinkunachus kay empresaman llamk'achikunku manataq kaykunayuqchu (i) wak runakunaman Softwaremanta rak'ichiykuna, utaq (ii) material paqarichiykuna kay tupachisqa tecnologíakunawan VIDEOKUNAMANTA ESTÁNDARES wak runakunaman rak'ichiyninpaq. +a. Munasqa ruway Internet utaq mana alambreyuq serviciokunata. Sichus kay llamkanaqa kay sistemas informáticokunaman t'inkikun chay kay Internetninta, mayqinkunachus huk mana alambreyuq llikanta yupakunman, kay llamkanawan llamk'aspa mayqinchus munasqa ruwayniykiwan llamk'an kay willaykunata riqsichinankupaq kay dispositivumanta (yapakuspa manataq técnica willaykunaman limitasqa kay dispositivuykimanta, sistema chaymanta llamkanamanta software, chaymanta periféricokuna ima) Internetman k'askasqa serviciokunapaq utaq mana alamkreyuqpaq. Sichus wak términokuna rikhurimunku kay serviciokuna llamk'achiyninmanhina k'askasqa mayqinkunachus kay llamkanata yaykukun, chay términokunapis llamk'achikunku. +b. Serviciokunamanta Mana ruwasqa Internetman k'askasqa. Qam mana mayqin serviciowan Internetman k'askasqawan llamk'ay atiwaqchu imaynatapas walliykunata ruway atinman mana chay llamk'achiyninta pantachiyta wak llamk'aqkunarayku utaq mana alambreyuq llika. Qam mana kay serviciowan llamk'ay atinkimanchu mana qusqa yaykuyta mayqin serviciomanpas hap'inaykipaq, willaykunaman, yupayman, utaq llikaman imaynatapas. +3. ÁMBITO LICENCIAMANTA. Kay llamkanaqa licenciayuq, mana ranqhakunchu. Kay contrato kaqqa wakin kay aplicación llamk'achiy derechokunallata qusunki. Sichus Microsoft wañuchin kay atiyta kay llamkanakunawan llamk'ayta dispositivukunaykipi kusichasqa kay Microsoft q'apinakuywan, kay licencia huñusqa derechokunaqa tukukunqanku. Llamkana riqsichiqta llapa waqaychakunata waqaychan. Mana sichus kay llamk'achikuq legislación aswan derechokunata qusunki chay kay limitación kaqtinpas, kay llamkanawan llamk'ay atinkiman imaynatachus kay contratopi nikunhina. Kayta ruwaspaqa, kay llamkanamanta técnicas tukukusqakunaman khakakunayki tiyan mayqinchus wakinhinallata llamk'achiy atichin. Ama ruwanaykichu tiyan: +8. RUWASQA KAMACHINA. +a. Estados Unidos chaymanta Canadá. Sichus llamkanata Estados Unidos kaqpi utaq Canadáp qusqanki, kamachinakuna suyumanta utaq llaqtamanta maypi kawsanki (utaq qatunapi, maypi qhapaq kiti qawanaykimanta tarikusqan) tikraynin kay uyakuyninmanta kamachin chaymanta kutichinakuna pallqapaq ruwan, chaymanta llapa runakuna ninku (rantiqpa harkaynin yapay, mana paqtachasqa competicionta, chaymanta waqllichiqkunapaq tapuy) sasachay kamachinamanta qhawachiy. +b. Hawa Estados Unidos chaymanta Canadá. Sichus llamkana wak suyupi tarisqanki, kamachinakuna kay suyumanta ruway. +10. RENUNCIA GARANTÍA KAQMANTA. Kay llamkanaqa "pachan "licenciayuq, "llapa defectokunayuq" chaymanta "tarikuyninmanhina". Tukuy riesgos llamk'achiymanta kaqkuna qampaqpi kanqa. Llamkanakunamanta ruwaqqa, pachan sutinpi, Microsoft (sichus Microsoft mana ruwaqchu kay aplicación kaqmanta chay), kay mana alambreyuq serviciokunapi mayqin llika patanpichus kay mañay qukurqa, chaymanta sapa huk afiliadokunaykumanta, quqkuna, agentekuna chaymanta quqkuna ("Tapasqa Partes"), mana garantiasta qunchu, garantías utaq condicionkunata kay llamkanaman k'askasqa. Llapa riesgo kay calidad kaqninman, harkayninman, comodidadman chaymanta kay llamkana thaskiyninman qamwan kachkan. Sichus mañakuyqa mana allinchu kachkan chay, qam mayqin servicio kaqllamantapas utaq allinchayllamantapas chaninta hap'inki. Qam wak derechokunayuq kankiman llamk'aqhina kay llaqtayuq kamachiy ukhupi maqyqintachus kay contrato mana ukhinallachiy atinmanchu. Kay llaqtayuq kamachiykuna atichiyninpi, Tapasqa Yachaqmasikunaqa mayqin garantia utaq condición implícita kaqta karunchan, kay comerciabilidad garantiakunata yupaspa ima, huk munayman adecuación harkayninman, comodidadman chaymanta mana infracción kaqtaqa. +11. LIMITACION CHAYMANTA EXCLUSIÓN RESPONSABILIDAD KAQMANTA. Kay mana hark'achisqa kamachiywan atiyninpi, sichus qam huk base kaqniyuq kanki chay kay waqlliykunarayku kutirichiykunapaq, kay llamkana editorial kaqmanta kay chiqan waqlliykunallata kutirichimuy atikun kay machkha yupaytachus qurqanki kay llamkanapaq chaykama utaq USD $ 1.00, aswan kuraq kaspa. Mana ruwankichu, chanta mayqin derechomanpas renunciay kaymanta, wak ni huk waqlliyta kutirichimuyta, chiqan beneficios chinkachiyta yupaspa, especiales waqlliykuna, mana chiqan utaq incidentales kay llamkana editorialmanta. Sichus locales kamachiykuna huk garantiata utaq condición kaqta mañanku chay, ichapas kay términokuna mana, unayninqa 90 p'unchawkunaman pisillachikun kay mayk'aqmantachus kay llamkanata urayk'achirqanki. + +Runa Simi: Sawsi + +400 0 _ ‎‡a Soraya Lamilla‏ ‎‡c USA-Kulumbya mama llaqtayuq takiq wan takichaq‏ + +mana ñawiyuq, mana simiyuq kanaykipaq, + +Katiguriya:Nevada suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Nevada suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nevada suyu. +"Nevada suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Beni suyu, Ballivián pruwinsya, Moxos pruwinsya, Yakuma pruwinsya +Chiman icha Tsiman nisqaqa lliw simita rimaq runakunam, Uralan Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Buliwyapi, Beni suyupi, Ballivián pruwinsyapi, Moxos pruwinsyapi, Yakuma pruwinsyapipas tiyaq. +Chuqiyapu suyu Ballivián pruwinsya, Moxos pruwinsya, Yakuma pruwinsya San Borja munisipyu, Rurrenabaque munisipyu, Santa Ana munisipyu San Ambrosio, San Salvador, Rosario del Tacuaral, Jorori, Naranjal, Remanso, Socorro, San Antonio, hukkunapas. +Chiman runakunaqa chiman simitam rimanku. +Huk sutikuna (qhichwa simi - chiman simi): + +Vancouver nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. British Columbia pruwinsya hatun llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vancouver. + +Sucre (kastilla simipi: Sucre) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk llaqtam, Veinticuatro de Mayo kitip uma llaqtanmi. + +Paqarisqa 8 ñiqin kantaray killapi 1928 +Wañusqa 12 ñiqin aymuray killapi 2001 +Waldir Pereira, "Didí" , sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin kantaray killapi 1928 watapi paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi - † 12 ñiqin aymuray killapi 2001 watapi paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. + +Hayupa (Jayupa)[2] icha Lumucha[3] (Cuniculus paca syn. Agouti paca) nisqaqa huk khankiq uywam, Awya Yalapi paray sach'a-sach'akunapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hayupa + +Ĩpakuñas, mit'añas tukusitaw. + +Ch'allanaka Ñiqi: 42°º + +Tikraynin qusayuq Kastillanu simipi: + +15Piru chay runaqami rir willaran Israelmanta karguyjunkunataqa, "Jesusmi kasha chay allichamaqqa" nir. + +Lima hatun llaqta, Peru + +26 ñiqin hatun puquy killapi +26 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (26.02., 26-II, 26ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (57ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 308 p'unchaw (wakllanwatapi 309 p'unchaw) kanayuq. + +Qusqu llaqtapi. 2013 watapi Piruw llaqtapi qillqasqa Piruw markana rurata Noshekiakero anampiki Perú Peru yegi yonatkaluru Impreso en Perú . Julio killapi.Grupo Editorial Dragostea T'IKRAY Jorge Alejandro Vargas Prado. qillqakuna tupachiq: Nico Marreros Asháninka simiman t'ikraq: Deiky Bengee Castro Rosas Perú suyu Biblioteca Nacional 2013-xxxxx yupayniyuqwan depósito legal churasqa. 2013 watapi Qillqa tupachiq: Ana Quispe Quispe Runasimiman t'ikraqkuna: Hayson Challco Cotohuanca Stefany Quilcca Huamán Ch'uyanchaqkuna: Carlos Mendoza Giovanni Barletti Paolo Sosa Villagarcía Iván Villanueva Jordán Qillqa hawan foto hurquq: Prin Rodríguez Meneses Fernando Criollo Navarro Qillqa hawan foto hurquq yanapaqkuna: Marco Sayen Ximena Rodríguez Bustamante Waynasipaskuna qillqa hawan fotopi: Juan Ederlin Huarancca Ancho Rocío Fernández Siq'ikuna. +n Blas pirqapi Qusqu llaqtapi. hurquq: Susan Roque Chirinos . +. Qusqu llaqtapi rikhurisqa runasimipi afiche.23. +24. Qusqu llaqtapi rikhurisqa runasimipi afiche. +allpamanta kaspa, kusisqa kanku. Huk waylakawan, pa- +qunku. Runakunaqa kusisqa mikhun. Wakinkuna tan- +nankama k'achayllankutaq. Musuq p'unchaymunankama. +(Iskay chunka pisqayuq waranqa runakuna takinku. Taki- +chuwiy. huk cigarruchata pitaykusaq. luq. ma- naraq Inti tayta umanta k'umuykushaqtin. chuwachuchush. Aire acondicionado sut'irin. ch'uq. awwwwwch. Huk canallan televisiónpi qushan. aaaaach. Aknatan hatun qucha rimapayuwan. 86 . paykunataq qhawaykuwan manapas riqsiwankumanchuhina. phuwán. waqay- niy sut'irimun. chu- plák. Waqayniytaq sut'irimun botekunaq hinallataq caribeño maqt'akunaq kuskanninpi. Aknatan hatun qucha rimariwayta munan. Kicharqani llapantataq tarirani munayta. phuychay. k'uhká. hinaspataq. chayrayku raymiqa munaychan) Sssssssstachshsh. Panpachaykuwaychis. +Mana tawa p'unchay pacha armakunichu. P'achayta lat'aqachunku. Kay kawsaykunamantataq sinchi ch'akiyniyuq kani. llank'aq runaqta. umay muyurirqan. imaynata tusunku. qaparinku qhawarini. Hinaspataq imayamana kawsaykunaman achhuyukuni. (Makinkuta huqarichunku llapan hayk'aqllapas yarqa- chikuqkuna) Alojamientuta tariqtiytaq. Urmayunmi Nuqa patapi tiyachunku. Imaynata llank'anku. militarpata. (Llapanchis akanchis 85 . imaynata ch'akichukunku. imaynata smartphonninkupi ñitinku. imay- nata chaskinku. chaypitaq sintirqani deportistaq kasqaynin- ta rikurqani. Hinallataq munakurqani. Imallapas pasaruqtin. imaynata carrupi purinku. Sunquytaq rawrarin. imaynata asnanku. Rikukunaymanta sinchi ch'akisqa. imaynata musicata uyarinku. imaynata yaqa suwawaranku. Sunquytaq phusukuyan hunt'akun. Sintirichiwasqanta sintirichinaymanta sinchi ch'akisqa. imaynata illaripuypi ripunku. wiksayta rikunaypaq. challwaq runaqta… Llinphiy kawsayniypa kawsayninta.mirinku wakcha maqt'a hatun edificio Peru suyupi llank'aqwan. Yarqawarqan. imaynata ma- chanku. p'achayta ch'utukurqani ar- makunaypaq. asikunku. Huk mana riqsisqa base espacialpi qayna tuta mana puñu- yta atirqanichu. chakra llank'aq runaqta. +Tutayapusharan. iskayninkutaq (boxerllayuq) hatun qu- chaman hisp'aq riranku. munasqa wayqichallay" nispa. huk barcoq kallpasapa hélicekunahina. Chay iskay maqt'akunaqa ñawpa kawsayninkuta phas- 84 . uniformikunapas k'anchashaq) imanaqtinchus rikuyta ati- ni. CHAYMANTA RAYMITA QUNQALLANCHISPUNI. Kawsashanchismi. Qhipantin p'unchaymantaq. Huk munay asikuywan thanta llakisqa uyanpi. qayna tuta yachay wa- siytaña musqhuykuni chaypas (sapa wata aswan musuq. phalariqkunahina. ____________*(q)(pa) uyanta. Qhipantin p'unchaypaq. Sinchillataña rimarqanku hinaspataq asikurqanku. Yaqasuna nuqa wiñani. challwakunahina* trusankunta ch'utirikurqanku. nuqaq ñawpaqniypi. intiq k'anchayninta kurkuy chaskiriqtin. sapa yachay wasiywan musqhuy- niqtiy. iskay caribeño maqt'akuna *chi'la. thanta wasinmanta pacha mana pinniyuq challwaq runa huk cigarruta mañakuwaran. hinallataq mana imatapas cha- llwawan ruwayta atiymanchu karan. Hinaspataq huk llakikuy hap'irin huk turbinahina. Manan llakisqa kayta munanichu. sayarunman karan titillaña. hinaspataq waqani imanaqtinchus saqini imayma- nata purinapi. niwaran: "Salvawarqanki". Sichus pachamama kawsayninpa ñawin Venezuela suyu- manta caribepi churanaman karan chay ratu. chutaku- qkuna. nuqataq ripararqani armakunkumanhi- na. Nu- qataq nirqani: "ama qowaychu. Qaynallaraq. runa kayniymanta. Sayaspa iskay cigarruta qurqani. challwata munachiwaran. +ruwaranchis universohina ruwasqan Saturnowan utaq Neptunowan.kinchista hap'inayukunchis. huk karu nanaywan. Aknapin llakikuy tukupurqan. sin- chitapuni. Hinaspataq waqayta qallarirqani musqhuyniykunapi. pachamamanchispimanta runakuna chinkar- qapunku. Sapa wata musqhukusqay kutimun. ichaqa imaymana cambikunayuq. hinaspataq pachamamanchis qasilla samarin. Aknatan llapanchis hanpikuranchis. Chayrayku waqayku. llika nanaywan. Ejercituman rishaspa (hatun k'ikllu. Hillaykusqayta uyariywaychis: Huch'uyllaraq kashaqtin musqhukurqani. Huk runakuna ninku. Chay trenpi rikukurqani sapallay Av. 700 000 000 000 runakunaqa. Yachay wasiman kutiyku. Aknatan llapanta riqsirqanchis. "ipu hap'iwaqtinchis wiñanchis" nispa. mana yachanichu) llakikuymi karqan. yachaykutaqmi. pachamamata k'achanpasqa siwikuna muyu- rayanku. ch'in k'ikllu). Qunqaylla. Qusqu llatapi huk tren (São Paulo llaqta- pi metrohina utaq Caracaspihina). Qunqaylla. TUTAYUQKUNA HINALLATAQ RIQSIRICHIY Yachay wasita tukuqtiy manaña trenkunata musqhukurqa- niñachu. 83 . Ripunay pachapi (utaq huk laru- llaman riypas. Tutayuqllapinin karqan. hina- llataq munay karqan. manaña ri- punaykumanta. pisi tiempulla- pi saqipusaqku chayta. makinchista hap'inaspa. +hinallataq ____________*man kawsayra- yku raymichakuyta munarin. Limamanta munanakuq runakunawan purini. Huk suyukunamanta hamuqkuna khunpaykunawan. Pirqapi. Khunpaykuna. Hunp'iy. Chaypi runakuna siqanku. Ch'akiwashanraqmi Huk pirqa sayarin. Huk suyukunamanta hamuqkuna khunpaykuna. Nuqapas wayrallapi sayani. huk hatun escalerayuq torreta ruwayku. Maypichus sumaq t'ikakuna sunquy patapi wiñarinku. Challwaq runawan. hinallataq ____________*man gustarin imanaqtinchus diospa ruwasqan. phalarin hinaspataq ñawpaqiypi sayar- parin. Llapan runakunaq misk'i uqutinkuna. • Ulluymi munayllaña. imatachus rikunchis pirqapi chayta. huk hukmanta ma- 82 . imaynachus avion a chorro hanaqpacha patapi qillqan. hinallataq ____________*man gustarin imanaqtinchus diospa ruwasqan kaqtin. Luruypipas kanmi huk mallki wayrallapi sayaq. qillqayta qallarikun: "Sunqunchis mat'iykun imaymana mana riqsisqanchis- manta llapan munay llaqtakunapi manan hayk'aqpas kasqanchis- manta hinallataq llapan runakuna mayqinkunatachus mana riqsi- ranchischu chaymanta" Qhayraki hinapas kachun. hanaqpacha huk mana riqsis- qa simipi riman waqmanta rimarispa. hinaspataq. Aylluy. • Wawsaymi munayllaña. hinallataq kawsaymi. +Ch'usarqani qhipanapanmanta.Amaña sinchi ch'askakuna. ____________* (q)(pa) uyan huk tecnoporpa ukhunpi waqaychakusharan. Pasaqpipuni. atisqakimanhina. (Rayapi hunt'ay. Sapanqa kurkuypa t'uqunkuna. Chaypi… Huk qillqasqata chaskirani. Maypachachus Carlos Oquendo de Amat rikur- qan____________* uyanta chayraq nuqapas rikurqani. manchakuni. kawsayniykipihina. Chay pacha llapanmi kusa karqan. Manataq rikurqanichu. CHAY RATUPI WIÑAY CHAY RATUPI RIQSICHIKUSQAN KAY KAWSAYPA RIPUYNIN. chaytaq sinchi askhapuni. paytaq niwarqan: "____________* uyanta rikuchikunmi manataq pipas sayaranchu qhawanankupaq. rumichata sunquy ukhumanta hurquqtiy hukpa umanman chanqarunaypaq. ____________*(q)(pa) uyan huk tayatan wasa qhepan- manta hataririsharqan. kuyurqan imaynatachus planetakuna samarinku manaraq wañurushaspa hina. Riqsichikuy: 81 . hinaspa- taq mana chanqayta munaniñachu. Manataq rikurqanichu. imatachus pinsaykunkuhina)" Ch'usarani. Manataq rikurqanichu. carreterakunapi. Carlos Oquendo de Amat- manta. ____________*(q)(pa) uyan hatun quchaq ukhunpi ta- rikusharqan. +Huk arcangelpa k'anchariq tawinan. Hinaspataq yuyarisaq.llapanku wañurqapunkun" Hinaspataq asikun. machasqa. chay bus- taq wakinkuna suyanku. Tuta- yasqa waqtanniykunaq. Huk sinchi musuq. Sinchitapuni diosninchiskunata alabayta munani. chakinkunataq allpawan qillichasqa. qhali harawita. challwaq runaq warmin ayllunpuran wañusqa kashanku chayta. rikraykunaq llakiriyninta ima. Aknapitaq machasqa challwaq runaq llakiriyninta thasnu- riyman. hatun qucha patapi kusi kawsayniyta qillqarinaypaq. Hinaspataq yuyarisaq. Hinaspataq yuyarisaq. ichaqa. huk buspa mo- torninpa taqan k'acharisqa bulla ruwasqanwan. diosito. Qhali. 79 . uyay chakinpan- manta sayachun. Utaq. Limamanta munanakuqkunaq llakiriyninta. wawsaypa thakninwan. t'antamanta mamacha. mana manchakuspa. ch'ila. sapa chay harawita ñawinchaqtiy. Mana nanayniyuq. Hanpiwanachispaq Sapa mañakuyninkunaq simin uyarikuqtin. sapa chay harawita ñawinchaqtiy. huk q'umir plastiku reloq pata- pi. pantaspa. sinchi musuq waynahina. hinalla- taq llapan kawsayta. uyay iskapananta. munayman aswantaraq. iskapachun. Nuqa arcangelpa k'anchariq tawinanta hap'ini. Chay harawita qillqaqtin. mañarquni: Chakiykuna ripuchun. kanqapunin qanmanta aswan wayna runakuna chayta. Nuqataq qillqayta huk sinchi musuq harawita munayman. sapa chay harawita ñawinchaqtiy. kanqapunin qanmanta aswan machu runakuna chayta. +manapas hatun pensamientu- yuqña kaqtinkupas". llapan voragine cosmikapi runakunaq kawsayninpi. turbinankunata- pas. Máncora llaqtapi huk waynaq trusanta ch'utiypin kashan". Chayrayku- llan —munayman challwaq runa rimanallanta— utaq huk urqu pataman chayaspayki Intiq Hatun qucha ukhuman chinkayshaqta qhaway. ch'usaqyanku. thasnukunku. Hinallataq. challwaq runa. Ichaqa. nispa. hallmukunku. rayos láserninkunatapas. Quyllurchakunaqa thasnukunku. Rikraykunaqa khatataspa. 78 . Thasnukuspa. thasnukunku. Munayman karqan chay kasqan challwaq runa niwananta: "Chay munay yachariyqa tarikun.. Waqtaykunaqa pakakunku. chaykunata riku- rinchis ch'askaq muyuriyninpi. Kunanrí. Tiqsimuyuntinpa sunqunpi hunt'ay hunt'ay wiñaq t'ikakunarí… Qhasquypatapi kusi kusi wiñaq t'ikakunarí. Wataqniykunaqa khatataspa. barcokuna hanaqpachapi rinku. niwarqan: "Warmiy wañurqapunmi. chaytaq rikuchisunki imaynata- chus llapan kawsay ruwarikun chayta. qri huk asna kaska yura yuran. hallmukunku. Barco pusachiq quyllurkunaqa chinkakunku. chay huch'uy runachakuna kay tiqsimuyuntinpi tiyaqkuna. Chay pachapi nuqapas ch'usaqyayta munanipuni mana pipas qhawawaspachu.. Kusi hanaqpachapi kashanku ichaqa barcokunaqa llakis- qa velankunata taparachinku. musphasqa. Huk challwaq runata uyayta munayman: "Kay pachapi aswan hatun paka simita qan tariykiman Intiwan Mama quchawan tupaqtinku". +Mancharisqa. kusisqa. ña tutaña kashan. Chay papel qillqasqan. willu runakunaman. kunanta- 77 . Ichaqa hatun karru kutimushan. Huk kutitaqri. girasoltaqri puñushankuña. Qhasquymanta t'ikakunaqa wiñan. Tiqniyqa "p'un. Ichaqa. Kusisqa kashani. Ukhuspa simiymanta huk papel. yawrakunku. Iskay runtuyqa chaka k'uchuypi. hanaqpachapi ima. kaypachapi. tukuyta qhawarani. Chay hunp'i maskaypachaqa umaypi achalaspa. Chay t'ikakunata ra- chuni qunaypaq tukuy kawsaymasiykunaman ukhupacha- pi. qunanpaq maskipas nanakun. Rikraykunaqa pinchinkurukuhina. Qhasquymanta t'ikakunaqa wiñan. p'un" nin quyllurkuna tusunankupaq.Chay sintetizadorta t'ikakunaqa kusikuspa uyarinku. llawsahina. Askha t'ikakunaqa wi- ñanmi. Qhasquymanta t'ikakunaqa wiñan. Ichari manachu millay kanman qhasquymanta t'ikakunata waqaychaspa? Lima llaqtapi ruphay mit'an. chay qillqasqata ñawinchani: "T'ikakuna q'upachaqqa mana ñawiyuqmi" Chaychá ñawiyqa hatun quchapi urmarakun. ukhu qucha cha- llawakunahina. lluqsin. chayrayku ukhuni. Chay t'ikakunata ra- chuni qunaypaq t'iqti runakunaman. rit'iyuq phusuquyuq runakunaman ima. ñawsahina. Waqtaykunaqa yawrakunku. Qhasquymanta t'ikakunata rachuyta munani. k'anchasqa tu- sukunkupas. +Lima llaqtapi ruphay mit'an. qhawawaspa. Muskhispa nuqaq kikiyta ta- pukuni: Hayk'aqkama. 76 . Qha- paq yuraq umalliq bóxerninta churan. umaypi huk video proyección kashan: Qhawaspa chay Perúmanta aswan hatun wasikunata. Wakcha mana yu- raq wayna calzoncillonta churan. Waqtaniykunaqa chhaqaqaqanakuspa k'achachachakunku pinchikunku. Kunanqa iskaynintin yachan: muskhinakuspa. Hunp'iyniyqa maskaypachan… …ichaqa mana p'inqakusqachu kashani. achinini: Huk qhapaq yuraq empresa umalliqwan huk mana yuraqchu pichaq waynawan sinchita muchanakus- pa qaynachakushanku. Maskaypachahina. qhapaq runakunaqa yuraq. mana mancharikunkuchu. Perú suyupi. Chay hunp'iyniyqa. San Isi- dro k'itipi Perú suyupi aswan hatun wasikunaq qispi t'uqunhina. Waqtaniykunaqa sintetizadorpa teclakunanhinan. wakcha runakunaq mana yuraq kanqa? Nuqaq ki- kiyta tapukunipas. qhawa- nakuspa. lluqsinku. Nuqa chayllapi kayta munashanipuni. chay qhapaq yuraq umalliqpa pichaq wakcha mana yuraq waynaq ima t'ikankunatapas supaytapuni muskhini. Phalaspa chaypi chayamuni. Mana rimanakunaspa. iskaynintin runahinan. Kusikuni. munaychan. Paykuna. Mana rimaspa. rikch'anakunku. chay willka raymiq thunintapas. sichus allinta muskhiyriman chay kurkukunata. sichus makiyta huqariy- man chay kachi k'an raymita llaminaypaq. ruphay mit'api. ch'akiwaspa. +T'ikrasqa hatun quchaq munay shownin . +Nuna phawakun. Ichaqa chhaphchisqa sunquyuq lluqsirisun. Qusqu. carajo. utaq qunqayta yacha- rachiwanchis. Waqtakuna tinyan. nuqa sunquyta mast'anchaq hamuni. Simiykupi ninakunawan yanachachiwarqanku: "brujeria". Nuqaqa kurkunkuta llamini. Paykunahina ruwayta munayku. utaq huk chakillapi p'itani utaq kichasqa uqllayu- qwan muyuni. qan manaraq pipashina tiqsimuyu mark'arikuyta munan. mana- taq qillqaq runakunata rikchachiyta munanichu. Sichita wayllukunitaq. Hanpiyta munani. qunqarunchis. Paykuna- qa k'usillu kanku. Nuqanchismantapura p'inqakuyta yachachiwarqanku . ¿pitaq nin "llapanmi tukusqa" nispa?. Cusco. K'anchay millmakuna k'uyuwachun! Puka umiñamanta warmikuna hamuchunku! Rimbaudpa ñawinkuna wiqiku- napi wayt'aspa hamuchunku! Hay. Máncora hatun quchapi chinkaypusun. Cusco. 72 . Ichaqa. Hanpiyta munani. barcoy t'uqyarichun! Hay. Llapan kawsayninchista qhatupunchis. Nuqan kurkunkuta llamini imaynachus wayrata hap'ini hina. Paykunahina ruwayta munayku. wayllunirayku. Cusco. Ichaqa sinchitapunin wayllukuni. kay tutataraq hap'irachiyman. paynaqa kay munakuyniyta phaqchiri- chinkuman matematicaspi hina numerucunawan. Hinaspataq llapanchis q'alalla uqllanakuyta munallasun- man. Wasa tinyan. kay pacha huk clasemanta yachankun nispa. Imanaqtinmi. tusukun. +qispichanku. Qusqu llaqtamanta llinphiqkuna. llaqwanku. rimaspa vidioar- tita ruwanku. waqayninmantapas. llaqwanku. llaqwanku. Pachamamaq uyanta rupha asfaltuwan tapaqtinchispas. please. Imanaqtinchus qunqapunchis. ha- rawikuqkuna. llaqwanku. llapantaq unuwan hunt'aywanchis. kay pacha tukuyninmantapas. llaqwanku. nuqa sunquyta mast'anchaq hamuni. aswan allin israelí simipi. utaq qunqayta yachachiwaranchis. manachus "primer mundu"ta qukunmanchu huk chansata (huk chansachalla) ruwayta kanman maypichus upahina —sapa p'unchay— urmayunchis. Qusqu Qusqu llaqta yarqasqa kashanki. incas no more. rock takiqkuna. 71 . karaju. "I am a revolutionaire artist but these cusqueian cholos are too far away to understand my work". lla- qwanku.cora Cial purichiq millay kachun hallp'aykipi tawa hatun bolsakunata (suqta watayuq war- mamantapas aswan hatunraq. llaqwanku. tecnopor huntasqa chayta cenapi mikusqanchis) wikch'uchun. ¿Pitaq nin "llapanmi tukusqa" nispa?. paykuna qaparinku: I love the way we are. llaqwanku. Amapas panpa simita kichachunchu. Huk yawar sut'u cemen- to ladrillopataman urmayuq hina. Incas no more. Llakikuymanta wañusaq. Francés simipi. llapanchis runa simi rimananchista. +Aswan aqhaypiraq turistakunamanta tarikunku. mana munaycha ruwasqanchu. Amapas plastico munaycha ruwasqanchu kachun. Máncora. nuqa sun- quyta mast'anchaq hamuni. Utaq caballukuspa rumipatapi hamunku maypichus meta- lófonoy tiqsimuyuq puriyninta sayachiyta munaran. Nuqataq kusikuyta munani. II Imanaqtinchus qillqaq runa —payqa huk k'usillun— mana yachanchu hatun quchapi wayt'aqtin hatun quchaq mast'ariyninta hap'in hatun quchataq qillqaq runaq —k'usillu— mast'arikuyninta hap'in delfinhina challwahina quchayuyukunahina llapan hatun quchaq t'aqankuna ima. hatun quchan llapan t'aqanpi kutirin. Chhakchayuq kachun. Mán- 70 . esterakunapi. waynaku- nawan. chinku. científico— plastikuq qhipapi kaq. Pay patapipas ch'uspikuna asnachunku. Makiypas hunt'akuchun limosnawa saqmawan imapas. Máncora. Simiypas wawsawan hunt'akuchun Makiypas saqmamanta hunt'akuchun Utaq limosnamantapas ¿Pitaq nin "llapanmi tukusqa" nispa?. Ichaqa llapan qillqaq runa ruwasqan —payqa k'usillu. sapanqa t'aqan munaycha ruwasqan. +Bucaramanga llaqtapi / Uribe Santoswan ima suwarqunku yawarta pichananku- paq llapan larumanraq. makiypi imapas polvora kachun 68 . más allintaraq chay allin qhawas- qa larukunata. chay hatun wasikunaq patamanta. ¿hayk'aqtaq? Sayachun tiqisimuyu. kasqan. Ama pipas munachunchu chay qillqata kuskanchay ru- nakunawan utaq pakaykunawan. niy: "Chay runakuna (400 000 nativokuna) mana allin runakunachu kanku" utaq kama- chikuy kachita llapan warmikunaq kismanman chura- nankupaq? Gobiernuyki. ejercituyki. manachu. Aqhaypiraq. Colom- bia. utaq Intiq chiphchinhinaka- ma". Kaypi ama ñawinchakuchunchu. chay hatun qhatuna wasimanta rikukuqkunata". Colombiamanta ejercito. amataq hayk'aqpas nikuchun- chu kay qillqa "chin/kas/qa". Harawiri. chayllapi. Chay qillqa kay qillqakunaq larunpi kachunku: yarqay. ¿Acaso. rugakuykichis. utaq makinkunata wataspa. mana ninapaq: "yawarchasqa Killa chinkarqun wankakasilla hanaqpachamanta. radiopi nirqan: "Qanmi derechuykikunata akllakuy- kiman". Colombia. Balakunapas sunquypatapi kachun. calcio moleculalla pichuq musqhukun pichukunatachus musqhukuwanchis? Maymantachus qillqanihina uyarikuni "Huch'uycha tukunaykama. runakunata ch'inllachinanpaq. Colombia. ama ruwachunchu hatun son- serata. +modelukuna. qan pata- pi wiñanku: Chutakuq Qhali llapanku Allin aychasapakuna. Ecuador suyupaq. kusisqa. Pitaq nin "llapanmi tukusqa" nispa?. Coangue. Ecuardor suyupaq. nuqa sun- quyta mast'anchaq hamuni. Coangue. Munay sipaskuna. hinaspataq paranpi. Bucaramanga ima Colombia suyu yawarchasqa. Zapatuykitaña qichuspapis. Coangue. Quito llaqta wasanpanmanta kaspa. qa chay orquidea t'ikakuna kallpawan. uyariway kunan kaypi kas- haspa kay Medellín llaqtapi terminalninpi chutarayuspa: Nuqaq pataypi sayakuni kichakuni llapanta Huk. aychasapasqakuna. chay Killatapas rikus- hankumanhina sintiykunku. chakanaykuspa. hanaqpacha kusirikun. nuqataq thanta runa kaspa. Medellín. Munay q'ara q'unpu hayt'aqkuna. huk qaraykunata t'iqwakuni Nuqan kani Nuqan kani 66 . Llapanku. hatun chakakunayuq. Huk sumaq sipaswan waynawan kaspa qan patapi wi- ñanku. chay kurkunkunata tupa- yuq qhaswa pachapi uraymun. sinchi munayllaña. Zapatullaykita chutisunki chaypas. +Imata pisi chay hienaq sunqun. 64 . Imanaqtinchus mana munanichu maqayuyta mapucheq p'achanta qhachuspay. sinchi qapariyman- ta. Chile. Pitaq nin "llapanmi tukusqa" nispa?. paymi mamay. Ichaqa chay hiena kashan. amapas yachayta munasunchu. Killa. nuqayku runakunataq sinchi huch'uylla. Imataq pisi. Mayqin pachapi pinsarayku nuqayku runakunaqa aswan hatunmi kanku huk chuspimanta huk qallu takamanta huk piskuq takiyninmanta huk ch'uruq puriynin? Kay llapanqa munaychata ruwasqan. Imanaqtinchus sunquy. niwankun. ima hatun Intiqa hatunquchapatapi! Chayta qhawaspa. Imanaqtinchus nuqa chay mapuche munaqin karqani. sinchi manchakuymanta rumiyarun. amapas hayk'aqpas yachasunchu. warmallaraq. waynasipasniykikunaq sunqun. Mancóra huk munay ruwasqana mana hukkaq ruwasqanman rikch'akunchu atomico t'uqyaqkuna. super novakunaq ima munaychan kanman. Chay mapuchepaq Killaqa munaqinhina. paqarikuq puruniykipi manataq pipas rikunchu. nuqa sunquyta mast'anchaq hamuni. Máncora I Ima munay. pachaq pa- chaqpi qapariqkuna. +Runa simipi rimarani huk rapa nui rimaqwan. Chile. Ichaqa. Imanaqtinchus waqmanta k'ulluq qapariyninta uyarita. Marco maskhachun llapan uman k'uchukunapi. paypa kawsayninqa huk warmiq siminpi kasharan. Chile. simikunatapas yachakushan. 63 . Hallpaykipi phalarirqani. utaq huk willakuyqa willakuy patapi. phakminakunchis. nisunchis. t'aqayninkunapi. llinphimanta qapariymanta hamuq. uyariway niqtiy ima. allinpaqpas mana allinpa- qpas. Utaq huk phuyumanta buque pakaq mistikunaq quchapa- tankunata. Chile. Kinsa horas tuta- mantapi traguta ukhyayurqani. kallpayuq chakikunata utaq purinapaq k'aspikunata ima qhawachiwan. Mana kamachiyniykikunata kasuranichu. Marco sutiyuq paypi rikukun llapan pachamamapi t'aqakuq. Ichaqa nuqaman. Viña del Marhina. Ñawiykunaqa grafittiyki patapi wasaparun. Utaq huk t'ikamanta pistola. payta rapa nuipi rimawaran. Machupikchu rumikunaq ima. chay allin sumaq uyaq uyariyninta. Manataq. Mar- co waynayki. chay wañuytaq huk pisicha intiq wañuynin. Chay thanta wiphalakunamanta reclamaykurani. Huk runata salvayta munarani wañuchikuyta munaspa. nuqa ñawinchasqanichu. manaña kanchu. Mana ichaqa yacharaniraqchu. kay pachapi.Maypichus t'ikakuna k'anchaq urpichakunaq puriyninta qatipanku hinaspataq huk wayna. waqa sunquypi imanaqtin- chus huk mapuche q'ala kurkuyta Killaman qhawachiq. kurukunaq puriyninta. wañuyniy kasqanta. +Hinallataq hatun qispimanta wasikuna. Utaq huk phuyumanta buque pakaq mistikunaq quchapa- tankunata. Phuyukuna k'anchaypa rayunkunawan raqrasqa niwanku: Kaypiqa carrukuna warak'akunamanta lluqsinku. Viña del Marhina. Ichaqa. yarqasqa ñawiykuna huj willakuyta niwan: Cumbia kanmi. nisunchis. Imanaqtinchus. 62 . qillqana amp'arakunakama ima. Imanaqtinchus nuqa hamuni llinp'imanta. manaña kanchu. Ñawinchaway qanmi kanki huk t'ika t'iqihina niqtiy. Utaq huk t'ikamanta pistola. Marco sutiyuq ima kanki. utaq huk willakuyqa willakuy patapi. qapariymanta ima. Llapanmi kaypiqa qullqiwan chhalaykun: ba- ses espacialeskunamanta unukama. Chile Intiq k'anchayninhinan huk palabra susihullawan rimasqan k'aspimanta yawarmanatawan monumenton hinaspataq huk wayna (paypi rikukun llapan pachamama- pi t'aqakuq). Guasukuna ima. Santiago de Chile Huk hatun t'ika t'iqi kanki maypichus t'ikakunaqa k'anchaq urpichakunaq puriynin- ta qatipanku. Kaypiqa policiakuna robot maqanawan p'anasunkiku. +Munay. Chunka __________ Kallpachakuy: hanaqpachahina rit'ichataq urmaymun (ñawpaq pachapihina). Muyuy: pampa tukukunankama llinphita hurqunankama Killa sunquchanankama chhillpakunahina tukunankama utaq Intiq chiphchiynin hina. Phalay. Qispichiy: pachamamata. Kamay. Hanpiy. 60 . Hurquy: hanq'aramanta balakunata. Qanta p'istuy: mana uqllakuyniy rikukuqwan. Pirqay. Pakay: huk urquta utaq tiqsimuyuntinta rit'iwan. Qanchis _______ Asikuy: chaka wichaypi kanankama. Ruway: huk takiyta wayrata yanapanapaq musuq molinukunata tanqanapaq. Chutay: Hanaqpachaq sinp'ankunata. maki phalanankama tinyakunawan. Hinallataq kutiriyninpi ima. +Chaymanta: kay. Chh Silluykunata p'itirukunin. Ch' Mat'inchispa kachinta llaqwasaq chaymanta nuqanchista ch'ullullullukusaq: Phuyukunata awayta yanapakusaqmi Acerumanta q'aytukunawan. Ch Tiqsimuyu huñurikunmi: Chuqluq sarachankunaq kawsaynin Qhichiphranchiskunaq umamuyuynin ima. A Huk q'inti phalanta mast'arin Hinataq occidenteq wiñayninpa ninanta suwarun: k'anchayninchisqa k'ancharikunmi. paskarin ima: Llapan wiñaypaq muyuta. Huk munay rumita umaykiman chanqamuyki munanakunanchispaq. 58 . H Ariqkuna phukurinku samayñin Watan. Llamiy: Apukunaq chullunkunta. +Chakaykuna takin. waynakunata. Manataq hayk'aqpas pasaqchu. Chaytataq sunqunman apayukun. Sunquta kicharikun.qusanta —huk chukchasapa hatunquchamanta ukumari—. Qapariy: "Iskay chunka kinsa watayuq kani chaskaq hall- panwan k'uyusqa. Pisqa _____ Wichay: Viva el Perú sutiyuq urquman. sipaskunatawan chaywantaq ariqta ruwaran hanaqpacha munaycha kananpaq. Aychankuna manaraq qaqachu kashanankama ukhukama winarapun. k'anchaq urpikunamanta t'uqyaq kan. Yawartaq paqarimun. Musuq tiqsimuyumanta princesakunata (ichaqa mana nuevo mundomanta) hinallataq pay cercachallapi Jonatanta Josetawan asikuspa. Nina Pichiku bolsillunpi maskhan. Huk huch'uy kichanata tarin. 57 . Llapan tiqsimuyu haykun llapan simiyman khachuqtiy". +Tariy: Q'isapi naipekunata utaq pachaq sarata. Reclamakuy: Rawiy kaymanta allinkunata llakikunata ima. Sayarunmi. mana imapas formayuqchu. Supay wasiq hawanpiraq. Sinchi uraypiraq Ukhu pachamantapas. Waqay: Llapan flecha hanaqpachaman p'iqtasqamanta. Huk millay llakikuy wiksanpi puririn. Imaynachus qispipas hukkaq qispita kuchunmanhina yawarta phawarichinanpaq. Mana allin kurukuna tullunkunapi puririn kullachispa. 55 . urayurqun. Huk chuqluhina kunkanpas p'akirukunman.Suqta ______ Llamiykuy: Tulluyta. Imaynachus kurkunpa qispin p'akirukushanmanpas. * [Pachamama puriynin phakikapun] * Nina Pichiku sayasqa kashan. +Rikch'ariy. chiqaqtapuni yachan: watanakunapi. (Q'uñi t'anta Irqikunaq pukllanan kanan) Riqsiy: chay phalaq t'ant'akunata chay tejakunamanta lluqsiq paraqtin phuyukunata ima. unu qispimanta misilkunapi. Uyariy: raymita llakisqa quchahina puñunaymantapacha. Waq man ta ur ma yuy ta u khu ka man 54 . Harawikuq quwiq khuyay uyanpi ima llapan huch'uyan. Nina Pichiku phalaq k'allmamanta kacharikun. Mana yachashasparaq. Huqariy: Chay ch'usaq hanq'arata comparsata chayamus- haqtin Uqllariy: Chay ch'usaq hanq'arata. manaraq ñawinchashaqtin. +sayk'usqa. Llamiy: Kampanakunatahina quyllurkunata t'ikakuna uyarinankupaq. T'uqachiy: Huk makipi mama pachata. Sinchi ratulla urmaymuqtin runtunkuna chukchankuna aychankuna ima lluqsirapun. Llapan kurkun rawrarin. Away: Tiqsimuyuntinta. Kutiy: Mana valinchu. sapalla. Huk phalaq k'allma payta ataharun. k'allmaq rakhanman makinta hakuchiyta munan. Coreamanta sipaspa phakallinpi munay raymita yuyarin. 53 . quchapatakama. Ichaqa mancharisqa kaspa mana chayta yachanraqchu Nina Pichiku Chay phalaq k'allmamanta hapipakun.Tuytuy. Ñawintaq makinkunapi supayta rawrarin. Nina Pichiku mana tiyayta atinchu. Mancharisqa. Qispi k'anchaq ñawinkunata usqhayta hap'irin. +Pantay. 52 . Kinsa ___ K'uchukuy: huk k'uchupi. Pusaq ________ Urmayuy: phusuqhu lechemanta hatunquchapi. q'uñi hatunquchata kichanku. Nina pichiku qallarin ur ma yuy ta u khu ka man. Wayt'ay: Kuskatutakama. Huk pumakuna asuyunku Fierrumanta kiruyuq. Huñuy: Kurkuypa ruminkunata. Nina pichiku q'alalla hatunquchaq ununman chanqaykun manaraq pumakuna chupanwan qunqanta mayt'uqtin. Sunquchakuy: Supullukunahina Llapan kurkupi rumikuna wiñan. susihullawan rimaspa: "Mana hayk'aqpas". K'askachiy: Llakikuyniyta pirqaman. +Kay: Puñunay q'uñi k'uchupi chiriwan pasachikunku llapan Perú suyumanta wakcha wawakuna. q'aralla. Nina pichiku qallarin ur 50 . ruso waynakunata Perúmanta ejercito waynakunata ima apan. Nina Pichiku q'aralla muyurin Coreamanta sipaschawan sasa tusunata tusuytan kachayun. Huk _ Kay: Nuqaq kikiy saqipuq papay. Harawikuq quwi llakisqa uyayuq (sinchi llakisqa huk cartónmanta wasihina ch'aha ch'uqhuhina kay pachapi qhipalliq tawshiruhina huk chunka centimuchahina) Tukuy imatapas q'ipinman churayta qallarin. Runtunkuna huk sumaq pilupi k'uyusqa. Chay harawikuq quwi huk esterogramahina. Pay kikin muchilan ukhuman haykuykun. +Chay pachapi. Quwichaq ponpónnin llanp'ucha chay palabra ponpónhina. huk k'iqta quwi Nina Pichikuq qillqana amp'aranpa ukhunmanta lluqsimun. Chay harawikuq quwiq q'ipinpi: Palakunata cascukunata rodillerakunata gomamanta martilluta misk'ita cafeta Mama kukata qispiunumanta misilkunata huk continenteta 49 . Nina Pichiku mancharikun. Ch'akta allin runahina hatun Qusqu wasipatapi sayaspa harawikunata mast'arin. Manapipas allintachu yachaspa llapan runakuna kusikunku. xilofonpa kusikuynin ima ruwasqa kurkunwan asikun. Payqa rakhanta huch'uyachiyta atin acordiontahina Nina Pichikuq frasadanpi kaq. Supay kusisqa lechemanta misk'i. +48 . Huk munay nina llimp'i hina Nina pichikuq kurkunmanta rawran. Huk acordeonman uqllasqa puñusqanta yuyarin. Tukuy: Misa tukukapuqtin mamay huk intichay p'unchaypi wawanwan eladuta mikhun. Tiyaykuy. Huk Coreamanta sipascha Nina Pichikuq cuartunpa punkunpi paqariran. Ullunpas siqsirin. Phalankuna siqsirin. WIÑAYPAQ THITA Nina Pichiku rikch'arirun manaraq ñawinta kicharispa llanp'unakunata sintiriyta atin. Kurkunwan rawrarinku. Tukuy: Hatun ruedaman. Tawa ____ Qhawariy: Cieloman alfilerkunawan hap'isqa avionta. Tukuchiy: Feriata tutayaytawan ima. +Ch'askakunaq waqaychaqnin sayasqa llupinta awan aurora borealpa millmankunawan. Wawa banquero Wawa munaq Wawa q'intiq Wawa suqanaq ima. Huk qispimanta castilluq chofermi. Pegasusmi Unicornion. Muya kamayuq qhulla t'ikakunamanta. Insiknianmi. Chayqa hukqaq ñawpaq ulluta warmakuna llaminku. Huk pachamanta maqanakuqpa chukin. Challwa wayt'aspa kay t'uru sunquy ukhupi. Eclipse ch'isimanta. 47 . hayt'ana bolamantapas paqariq Raphrayuq amarun. Caballupi runa puriq llapan tiqsimuyuntinpi. Ch'uruqa paraq riqsisqanmi wayra ruwaq. +P'istuwanchis. Lecheyuq biberónta Huk awasqa qhatatawan Phuyuhina millmayuqtapas apanku. iskay ulluyuq iskay rakayuq iskay k'anchaq uyayuq qanchis chunka tawa qalluyuq simiy ukhunpi kasqayta yachakuni. K'anchaq quri maqanakunayuq maqanakuq sutikun José Sutiymi Nina Pichiku hamuni tiqsimuyuta t'ikraq. Qatasqa. Phalaq leon sutikun Jonatan. ÑA PUÑUSHANÑA Torokunaqa tejapatapi kawsachunku (Ch'urukuna Wichaymanta wawakuna Uraymanta wawakuna ima) 46 . +Chutakuq mallkikunan. Pay nuqawan kayku ima phalaq puma hatun phalaq mach'aqwaykuna 44 . Nuqapas asikuni. Paykuna asikunku. huk llinphi llikamanta rumiwan ruwasqa wasikunan ima: pawqar sani q'umir phiña puka ankas intihina q'illu Payqa phalaq leon Phalaq puma Phalaq mach'aqway Hatun pichiw ima. LAYLA MUSQHUY Huk phalaq leonpa larunpi purini huk k'anchariq quri p'achayuq maqanakuqpa larunpi ima. Q'ala pacha k'anchaq quri maqanakunayuq makanakuq kasqanta rikukunmi. +12. 23. 1990 – 2010 watakunapi Qusqu llaqtapi turismomanta. Blas pirqapi llinphisqa (Foto hurquq: Susan Roque Chiri- nos). 14. 21. 15. 17. huk huch'uy ensayo nisqata qillqay. Hinaspa. Hinaspataq. 19. 20. 16. (9 laminata qhaway) Tapuna 10: 2000manta 2010kama watakunapi Qusqu llaqtapi —huk llaqtakunapipas— huk afichekunaqa rikhuriran. turismomanta. saruchasqa warmikunamanta ima. 18. 22. 11. Cha- ymanta qillqay. 13. runa- siminchismanta. 42 . Chay afichekunapi saruchasqa kawsayninchismanta qillqasqa karan: discriminación nisqamanta. kutichiy: chay afichekuna- chu harawikunan? (10. 24 ima laminata qhaway). +qala siki. 3. Javier Prado k'ikllupi. ch') Huk harawikuq. 4. Qusqu llaqtapi. huk graffitti huk San 41 . i) Huk taxi q'iwiq. Kay tawa sasachakunata tupachiy: 1. chh) Huk pirqaq. Westin hatun wasita qhawaspa. McDonalds mikhuna wasita qhawaspa. Musphasqa umayki. Qillqaq ____________________ q "Grin- gu warmikuna sipiq" sutiyuq willakuynin. Qillqaq ____________________q "Gringu warmikuna hap'irquq" sutiyuq willakuynin. Hawkaypata- pi. h) Huk surfer. qala siki. Tapuna 8: Sichus kay lliphiq Ana Quispe Quispeq ruwasqankunaqa huk harawikuna qillqa mayt'upi kanman. gimnasiopi runaku- nata qhawaspa. Hinallataq. qala siki. maypi hawari kay? Hinaspa chay qhawanamanta (qhawanaq kurkun- manta. Lima llaqtapi. qala siki. 8 ima laminata qhaway) Tapuna 9: Hunt'ay hinaspa qillqay. qala siki. qala siki. Arequipa llaqtapi huk wasipatamanta Inti p'akchiyta qhawaspa. ch) Huk qullqisapa runa. 2. parapi Machupikchuta qhawaspa. mapamundita qhawas- pa. (7. qhawanaq sunqunmanta ima) qillqay. a) Huk Universitario de Deportespa munakuqnin- qa. +Tapuna 7: Chanin sunquykiman uyarispa. Yanachallaytam suyayachkani. hatunmi. Citara. Yachan) CITARA TAKIN: Yanallaykiraqchu puntapi kallarqan mamallaykimanta? MARIBEL TAKIN: Citaray. (LLAPANCHIS HATUN WARMIQHARIKUNA KANCHIS HINASPATAQ TUSUNCHIS). Ichaqa. Chay llapan runakuna munaymi. ñawinchay chaymanta akllariy. hakuyá qhawaykamusun mamachallaykita. MARIBEL TAKIN: ¡Ay. Pitataq suyapayanki. (Citaraq tunqurninmi unuhina. Citaray! Citaray. Chay runakuna 18manta 29kama watayuqmi (watankuta akllaykiman). Citaray! Citaritay. 40 . asikun. kallpayuqmi chakra llank'aqhina utaq bola hayt'aqhina. Khuyasqa mamaymi. Citaray. Hap'illaymanchuqayá. ¡Ay. Runasimipi takiq sutin: Citaray. Citaritay. Citaritay. +(Citaraqa huk unu runata much'an. Citaray! Khuyaq mamayqa. Citaritay Mamallaytawan. Imatam tiyarallanki. 39 . Tariniñamá. suwa suwa atuqhina. chakrallaytawan qhawaykapuway. Ma- nan wawanpa tullunniyuqchu. Chay mayuta hark'achiyta munan. MARIBEL TAKIN: ¡Ay. yakunta Apallachkani. Citaray.) CITARA TAKIN: Wawallaymanmi Duci. chakrallaykitaraq. ducinta Yaku. puka uyacha Khuyaychallapaq. wawallaytaqa. hakuyá qhawaykamusun Mamallaykitaraq. manan wawanpa siminni- yuqchu. Tariniñamá. Citaray! Citaray.Ch'aqla sapacha Puka uyacha Citara. Chakrachallaykim llank'apuwachkam Sara hallmaypi. napaykun) CITARA TAKIN: Hakuyá. yana ñawicham. (Huk puqyu munaychata makinta huqarispa. mayu wiqinta qhawananpaq. ¡Ay. +ichaqa. Uyariy: millay qillqa mayt'uta qillqasunman. (Tususpa niyki: "Kay rupha mit'api qhipa parakuna simiy- manta urmashanku ichaqa.) (Letra O nisqata tiqsimuyuntinpi aswan llaki religiónman t'ikrasaq) (Kay takiqkunata huk k'irisqa kukuchipaq yanapanaman t'ikrasaq) (Kay runakunawan ruwasqa pirqakunapi kaspa. Manchayniykita munani. umaypi. chaymanta t'ikrakunku phuyukunaman kutinankupaq". nuqaq kaqtiyki kukuchi kanki. Sunquykita munani. Huch'uychallan kani. Nuqaq kikiyta llasayman tinkuchispa kurkuyta hatun pachawan. musquyniykitapas. Chayhina kaypi kashan: 36 . llapan warmiykiq chiqnikuynintapas. (Letra O nisqata tiqsimuyuntinpi aswan llaki religiónman t'ikrasaq) Qanmanta Tiqsimuyuq manchayninta munani. Nuqa mana huk magnitud física básica kanichu. nuqaq ki- kiyta tapuykukuni: Nuqa kani. manchanaykama. Qan. kukuchi. Puñuna wasiypa t'uqunhina nuqapaq kanki. manmi. uyariwanki chay- manta kutichiwanki: Pachaqa qanpa ukhunkipi kan. Q'ispiykiman siqakuyta munani. hatunmi kani. cha- yrayku umaykipi hatunmi kanki. chay parakunaqa allpamanta mancharikunku. +Simichaykipi alfilerkunaman qarata. unquyniykitapas. Qan yachanki munakusqayta. noqawan huk millay qillqamayt'uta qillqasun- 35 . Q'isaykita munani makiykiq qarantapas. aqota t'ikraruyman. ruparishani. wayllukusqayta.) Millay uyaykita munani. supayniykita munani. llapachallaykitapas. –Huk alqucha desagüe unupi mukispa. –Huk violin tukaq p'akisqa makinwan. Qanwan.Unqusqa munanakuy – Lady Gaga (Letra O nisqata tiqsimuyuntinpi aswan llaki religiónman t'ikrasaq) Unqusqa munanakuywan wisq'asqa kashani. (Paykuna waqashanku: –Huk warmi wawa huk puriqpa chakanmanta pa- qarisqa. Sunquykita munani manchakuykitapas. mana qullqipaq kaqtinqa. Sunquykita munani. +ñawsa runakunata llakichin ima? i) Tukukunapaq. Chay papel raphinkunatapas. tinkuchiy. 4. Chay baulta qillqaq Stefany Quilcca Huamánman quran. sichus chay ch'isikunaqa ankas sunquyuqkunata thanichin. kawsayninkuta. 5 ima laminakunata qhaway) Kay kutichiku hukniraq kanman. Yupaykunata letraku- nawan chaninta pituchay. 3. 2. Chay takikunaq sutin- ta partiturakunanwan (Arrozmanta. tukuy sunquykiwan umay- kiwan ima. h) Qanpaq chay Andrew VanWyngardenpa akas- qanqa rikch'akun Qusqumanta ch'isikunawan. Andrew VanWyngarden imata ruwaran papelta mana tarispa? Tapuna 5: Qillqaq Arthur Rimbaud Vilcashuamánqa huk qispi baul- pi papel raphikunata waqaycharan. trigo- manta ñanta ruwaspa) hukllachay. "Caralibro" sutiyuq Stefanyq visual poemantapas allinta ñawinchay. runakunata. (Lamina 6ta qhaway) Tapuna 6: Lady Gagaq Magaly Solierpa takinkunapi yachayninkuta. chaymanta kuti- chiy. (1. Chaymanta qillqay: Iman muna- nakuy? 34 . papamanta. wañushaqtin. yarqasqa runakunata unquchin. +mozo. turay. cerveza q'iruyta chaskiwanki ichaqa mana ya- chaspa. chayrayku mana atiranchu. Turay. a) Imarayku chay machasqa warmiq wasanmanta. cerveza- chakunata p'iqtaspa kichariqtiyki. suntur yachay wasiypa larunpi uqhyana wasi Jakamanta. Steven. Chaymanta. Chaymanta. chay k'iruypi umaypi munay qispisqa kundurpa yawarninqa kashan. Mu- nakuq. rispa. Chayta yachankichu?". Machasqa kashani. munay turay. huk mercuriomanta sut'uhina. Qan qhawawanki. teqsimiyupi cerveza mayu ima suyakunku. huk ariqqa wasanchispi wiñan. Chayta yachankichu? Machasqa warmikuna munaymi. cigarruta hap'ichiqtiyki. Ichaqa mana yachaspa. kutichiy. nuqapas supaytapuni llakikurun. chay ch'aku alquchaqa llakispa ripuran. Chaypi qillqani: "Steven: Ñawiykita kichariqtiyki. simiman riq postreyuq cucharakuna. chay q'iruypi caldo de cabezayqa kashan qanpaq. 32 . Turay. Tapuna 3: Chay Lady Chávez Florespa qillqasqanta ñawinchay. qispi kayta ima rakran. Chay ch'aku allquchaqa chakichanta pichayta mu- naran utaq hisp'ayninman allpata churayta munaran. Unu mamanchisman / hisp'anchis. asfaltun. nuqataq niyki: Yaw. qispisqa. Britneypa tusuynin. Mu- nay turay. Icha- qa. Chayta yachankichu? T-Rexhina ñawiykiqa munay kayta. de- portistakuna. fuego artificialkuna. Ch'aran cervezachaymanta etiketata hurquni. +asfaltun. chay ch'aku allquchaqa chakichanta pichayta munaran utaq hisp'ayninman allpata churayta munaran. Francia suyumanta khumpay Gael nirawan: "Nuqanchis runakuna unu mamanchisman hisp'anchis". ch'usayta ima huñuykiman? Wayqipanachaykuna: Llank'aq purirani. chay ch'aku alquchaqa llakispa ripuran. Hinaspataq sichus huk videoarte nisqata ruwaykiman. huk munay wayna- qa sach'akunaq llakinta intindiqtin. videota. Hinaspa. wasiypa larunpi yawar tarikuqtiyhina. huk uqhu-uqhu payachata qullqita mañaspa qhawariqtiyhina. Ichaqa. Huk ch'aku allqucha hisp'asharan huk postepi. Toderaspa qillqasqanta allinta ñawinchay. Chayta uya- 31 . simiyta. Nuqapas supaytapu- ni llakikurun. Chaymanta. chayrayku mana atiranchu.chay misk'i wilalita ukhyan. Tukuspataq chay hisp'asqanta. h) Wiñay kay i) Huktawan________________________ Tapuna 2: Chay Qori Q. llapan chaykunata (22 watayuq + wasinpa kichanan + quyllurkunaq muyurinhi- na kallpayuq llinphikuna + q'uñi misk'i wilali) yupasun- chis. huk k'umu k'umu nanachikuq waynata qhawariqtiyhina. Chayta qhawarani. lluqsinqa: a) Yus ch) Hawarin chh) Qan ch') Huk qhali wawa runasimita rimaspa. imaynata chay guión? Imaynata takiyta. +Tawa ñiqi wata sipaswayna yachay wasi Yachachiq: Hatun mama kura Teodora Mamani Paliza Yachaq: Yupayniyki: Siksyun: Hayk'aq: Aswan yachanapaq: 1. Qillqa wiñanapaq tapuykunapaq: Nutakuna churana- paq aswan valinqa ch'ak qillqaqa hatun chuma qill- qamanta. III ISKAYKILLAMANTA. chaymantataq 30 . 2)" nisqata akllan. Tapuna 1: Chay qhuputa paskay. nishu misk'i. chaymanta wasinta chayamun. Askha kutichikukuna tapuykunapaq: Yachaqkuna is- kaykama kutichikunata tuyruta atinku. yachachiqllawan tu- payta atin. Latamanta wilalita wayk'un. SUNQUNCHIS WIÑANANKUPAQ' TA- PUNA QILLQA. p'ititanpa k'anchayninta thasnun. Tiqsi- munyunman hatunpuni ñawinta kicharin. sapallan tiyan. 2. Perú suyumanta yachay wasi "Mamallanchis Merced" Qusqu llaqtapi ‘UMANCHIS. iskay chunka watayuq. MP3 tukunanpi Foalspa takin "Big big love (Fig. 65 dBwan. Yachaq munaqtin. 3. Llapan kutichikukunamanta yachay p'ititapi rima- nakusunchis. Arthurqa. Huk audífonokunata churakun. +Hinallataq. Hilda Cañari Loayzapaq. waqmanta. Magaly Solier. mamagrandiy Juana Francisca Olivera Viuda de Pradopaq ima. Umaykichispi sunquykichispi ima hanaqpachata wayllukusqaykismanta. yachani maymantachus hamuni chayta. munanaypaq ima kachun. phalanaypaq. thank you. Pauchi Sasaki ima kawsayniyta musqhuyniytawan rikch'arichirankichis. Kayqa Maria Eugenia Delgado Ramospaq. . Hinallataq Lady Gaga. Imanaqtinchus llapan qankunamanta yachasqay. Jonatan Al- zamorapaq ima pikunachus yachachiwaranku ch'akisqa kanaypaq kay pachamanta hinallataq llapan kawsayku- namanta. Qankuna kankichis huk hatun k'anchariy. mamaypaq llapanta chayraq ya- chahatasqaymanta. Kay qillqamayt'u Luis Nieto Dergregoripaq. beloved teachers. munayniykunamanta ima. qankunarayku. Imanaqtinchus. For all my life. Inside of me your fire will always be lighting. phalahatarinaypaq. +qhapaq sitwa killapi. allin yachayniyuq runakuna. paykuna yacha- chiwasqankumanta. llinphiq Nico Marreroswan hinallataq llapan ru- nakuna qillqa hawanpi rikhuriqkuna. manataq qullqillatachu. Kay qillqamayt'u tawa wata llank'arisqay. 26 . Llapallankuta. yaqapis mana harawi kanankama. kay pachata sinchi munakuqkuna. 2012 watapi. chay qillqamayt'utaq tawa harawikunawan ruwasqa. T'ikrayqa huk ruwarikuy qillqaq Hayson Chall- cuwan. Hinallataq llapan runakuna. chayku- nataq kasqan munaywan ruwasqa kanku (pachakutiyra- yku). sinchitapuni añaychaykuni. chaytaq pisi harawimanta hamun.ima. ichaqa kay qillqamayt'u huk harawi simiypa wiña- riyninta rikuchin. rikuq harawimanta. chay iskay chunka pisqayuq wataypi. Qusqu llaqtapi. +metapoesiya ruwayninpi. maypichus harawi taririkun: ima si- mipi?. chaypitaq munanakuy llapanchis mast'arikun. imatachus yachachiwarqanchis cha- ykunata. llapanchis huk t'aqalla kaspa.pisapas kachun. Chaymi niwanchis ñawpaq qhipa kawsayta 25 . maypichus qhawarikun rikusunmanpis hina. imatachus harawi kananta munanchis chaypichu?. mana qhawanarikuspa. huk yachaykunata maskhasun- chis. maypichus sinchi kawsasqa tiyasunchis. mana hinaqa. qullqiraykulla kawsa- kuqpi. mayamantachu p'inqakuyta yachachiwarqan- chis chaypichu? T'ikraywan. Maypi- chus llapan runakuna ch'ila tiyachunki. maypichus mana qhawarisunchis milla- yllatachu. ñan huk musuq pacha chayamushanña chayta. allin rimanakuq pachata. sinchu ukhu kurkunchis asnariy- ninpichu. qhipanapanmanta ñawinchakun. Sunquy ukhupi rikuni. ichaqa imaymana pensa- mientuyoq. maypichus runakuna mana pensakunchischu kay pachamamanchis nuqanchisrayku kawsan chayta. papelku- nawanpas ruwasqa kachun. utaq imaymana sapatukuna kawsaypi tiyananchispaq. Nuqa sintiriniña huk mususq pacha hamus- qanta. allin llaqtakuna- ta ruwayta yanapawasunmanmi. yuyaypichu?. huk waynu concierto. maypichus huk ñawiyuq kasunchis. niypichu?. Nuqa niyta munani: huk hatun kallpasapa runakuna rikch'arinku. munanmi niyta chay rimariypi. maynintachus rinchis chayta nuqa qhawariyta munani. maypichus. T'ikraywan. T'ikray hinallata. Para detener el tiempo qillqamayt'u. harawiwan. Nuqa niyman arteqa. 2008 watapi qillqasqa. maypichus mana kanchu huk supay qhawarinakuy. ima- chus yanapawanchis kawsayta chaypi. Chay pacha ha- mushanña. +sinchi rantikuypa ruwayninqa supaymi: chaymi nin. mana hatun llaqtapipas. nuqa niyman. Imanaqtinmi chay qullqisapakuna ninku paykunalla arteta munanankupaq? Arteqa. ruwayninkunata ima. pachamamachispi allinta kawsa- kunman. kay ruwarikuy —manataq qillqamayt'uchu— kallantaq huk t'ikranpa qillqamayt'u pachakutiyta mañakun. imachá rinriypi ni- muwan. simi rimasqankunata. Aknapas kanmanhina. chay qullqisapa suyuku- namanta sipaswaynakunachu kay rantiykuna pachamanta qispiwasunchis?. Bolivia suyupipas. arterayku mana sinchitachu urmayunchis. arteqa herramienta subversiva. kawsayninchis- kunata chinkachiy. Chayrayku. Chayrayku. Paykunaqa (nuqa- ykuqa) huk pensamientuyuq kanku (kayku). imanaqtinchus kasqallan kasqankumanta. utaq pachamamanchispa qispin kashan America Latinapi. chay llaqtakuna manaraq sinchi rantiypa pesunta sintiqtinku?. ñawpa kawsaykunawan ima kuska pa- chakutiy kanku. nanku. hina- llataq niyman. Chay armatataq qu- llqisapakuna sinchillataña manchakunku. yarqaywan tukunapa- qqa. Arteqa t'ikrarinmanmi chay supay rantiykuna pacha tiyasqanchista. chay kamachikuykuna qu- llqisapa suyukunamanta hamun. Arteqa. Wakmanta nimuyman. Kay qillqa 24 . huk arman. Allin kawsayqa chakra patapi kashan. hinaspataq allin phanchiriq pachapi tiyananchispaq. Yarqaymanta lluqsiyqa. "chakra llank'aq runakunata chinkachina" nispa. huk hatun kutichiku Perú suyupi tarikun. manan hayk'aqpas kananchu. mana hatun llaqtakunapichu. Africapi. paykunapi (nuqaykupi) —qhipa pachakunamanta— huk allin kallpasapa kawsay kashan. nitaq cam- popipas. Arterayku. hinallataq ñawpa kawsaykunahina. Chay llaqtakuna Sudamerica ukhupi tarikun- raq. +yaqapas mana ruwakunchu ima- tachus ñawpaqpi nishan hina. munarikuyta. kusikuy tiempo sayaqtin qhawarikuy. huk yachayllata. huk ñan qispikunan- chispaq. allin kawsay. huch'uychallamantaraq. turay kay. Paykunataq chay chiqninakuyta apachimuwan- chis. ichaqa paykuna tarikunku tentasqa. mana imapas riqsirikunchu. mana ruway atiqta. magiata. manataq huk ratu qhawarikunchischu. riqsichikuyta. mana qullqillapi pensaspa. imanaqtinchis kawsanchis pinsaspalla imatachus ruwasunchis chaypi.qanchis kanchu. sunqunchista susichiy. manan ruwakunchu ima- naqtinchus sinchi apurasqa tiyanku. yachaykuna. Hatun llaqtakunapiqa. hinallataq kusikuy huk yachaykunata ri- qsiqtinchis. huk ñanllata. sinchi rantikuyta mu- 23 . Hi- naspataq huk kutikunapi mana wayllukuwallansipaqpas tiempo kanchu. manataq qullqiraykullachu kawsan. panpachasqa kananta ima. Hatun llaqtapi manaña yachachiwanchischu qhawariyta. Nuqayku yachayniykunata artekunapi paqchiri- chinayku. chaymi nin. pensariy. Chayrayku hatun lla- qtakunapi aswantaraq arteta necesitanchis. ichaqa ya- chachiyanchis. Chakra llank'aq runaqa kuskayá uywaku- nawan tiyaspanku sapa p'unchay arte nisqawan tiyanku. mana qhatunanraykullachu ruwakun— arteqa manayá qunqa- chiyanchischu imatachus kay pachapi qunqachiwayta mu- nawanchis chayta: qhawarikuyta. llapan yachaykuna qhawarikuq. qispi kay. allin qhawariyta. iñini. mana pinsarikunchu. manataq yachachiwanchischu allin pinsari- yta. ch'ullalla kay imaymana pensayuqña kanchis chaypas. Arteqa —sunqunchis ukhumanta lluqsimuq. Nitaq yanapakullanchispaqchu mana imaraykullachu. Chay ruwaykunamanta. nitaq allin kasqanchis kanchu. Nuqanchismi ruwashanchis huk pa- chata maypichus llapan usqhayllaman ruwakun. +Sinchi fuerti- pas kay qillqasqay kachun. ichaqa huk platoraykulla. sunsu". Imanaqtin? Manan yachanichu. munasqankuta ruwashanku llaqtanchiskunapi. Imanaqtinchus hukkuna chay qullqiwan aswantaraq qhapayanankupaq. Chay qullqi. allin pinsaqkuna. sinchi munay millay runaman tukuchiwanchis. Chay qullqi. Qullqisapa runakuna. Chay kawsay pinsachiyanchis. mana allintachu rikuchiwanchis. maypichus llapanku. nunanchistan sipishanchis. rimachunku kasqanta ima. Sinchitá pinsatiypas manan umayman haykuwanchu. nunanchista yachayninchista. imatachus yachanchis chaymanta ima. aswantaraq chay supayta mu- nay. yaqa occi- detalkuna) llakikuyta kaman. Manan allin kawsas- 22 . paykunataq exigiwanchis. wataqkallaña hap'iwanta munanku. allin yachaqkuna. maypichus nuqanchis p'inqakunchis pichus kanchis chaymanta. Manaraq chay supayta munay sunqunchis ukhuman haykuyshaqtin. imatachus wa- yllukunchis. Sunqunchispi sinchita qullqita munasunchis chayqa. Ratinanchipaq mana ne- cesitasqanchis cosakunata. Nuqanchis- mi yachashanchis phawayta kawsananchispaq. chay llakikuyta niwanchis qullqisapan kananchis kusisqa tiyananchispa imaymanata atiyniykunawan ima. rikukuchunku. chay supay kamachikuqkuna. "nuqanchis millay kanchis" nis- pa. millay sintikuy kay pachata kamachiyta munan. "mana yachayniyuq. Chay sinchi mu- nay. Kay kawsay. ruwachunku. ima nispa. aswantaraqqa. mayukunata. chaymi millay veneno llapan runakunapaq kay pachapi. Hukkunataq llapan tiqsimuyuntinta qullqi fabrikaman tukuchiyta mu- nanku. Sinchi ratiqtinchis nuqanchispi (nuqanchis moder- nukuna. pinsachunku. llapan pachamamata sipin. Nuqanchis ruwanchis imatachus sinchi qullqi munaqkuna ruwanku chayta. paq. paypa munasqanmi llapan pachapi ruwakun. +Chay panpachakuyniypi. chay basuratataq wasimasinkuna maylarumanapas wikch'unku. mana imatapas ruwayta atiranichu. aswan as- khataraq ganashaspa. T'ikrayqa panpachakuyniymi. Nuqa sumaqllawan. Sinchillataña wat'atarqan. yaqapaschá salvakunman ima karqan. ima- naqtinchus ninkuman. nuqa runakunata allqukunawan tupachishani. Huk runakunaqa manchakunkumanpaschá. Wakin irqikunataq achhuya- murqanku mana imata ruwayta atispa. hinallataq huk wayna- manta. thaq karqani. manaña awelitaypa wasinpi tiyaqtiy. Huk alqu wañurqan awelitaypa wasin punku- pi. T'ikraymanta pacha nuqa panpachakuyta muna- ni chay iskaynin alqukunamanta. Nuqataq. imaymana urasta ima. payqa wiksanta hap'iykusharan sinchi nanaqtin. hinaspataq huk kawsaqmasinchiskunata me- 20 . Chay iskay ru- nakunata rikurqani alqukunata sipisqanku pachamanta. Chay ratupi pensarqani mana sasachu kanman karqan huk hapiqman apay. mana ima ruwasqaymanta. mana- taq sasachu kanman karqan patioy ukhuman apay hinas- pataq ch'aki panpachaman churay. chay wasi alkilakusqay punkupiyá paykunata rikurqani. Hinaspataq killaku- na pasaqtin. runakunata alqukunatawan. mana hinaqa huk wasitañana nuqa alkilakurani. Mamaña huk alqu wañurqanñachu karqan wasiy punkupi. Hinallataq huk machasqa wiraqucha puñusharan mana frasadallayuq. Nuqa pensani. huk millay kiru allchaq runa enveninarqan chunka chunka alqukunata. Nu- qataq mana imatas ruwarqanichu. T'ikraymanta pacha imaymanata t'ikrayta munani. imanaqtinchus pay nirqan: "wasipunkuypi sinchita akanku" nispa. nispa. llapanchis sinchi pantasqa kashanchis imanaqtinchus pinsakunchis allin yachaq. Payqa allinta vene- nuta basura ukhukunaman pakaykusqa. +aswan- taraq sueldo basicumantapas. chaypitaq pa- raq sut'iyninkuna rikukurqan. imallatapas ruwayta atisunmanmi karqan. Payqa uqllakuspa niwarqan "ama llakikuychu" nispa. Llakisqa salaman urayuspa waqmanta qhawarqani. hinaspataq rikurqani huk kurkuta q'ipihina panpapi wat'atasharqan. carrukunata. nispa. sarunchasqa sunquyta qatawan ta- payman. niwarqan: "huk yanamasintin. Chay tuta qillakurqani. Nuqataq hisp'ana wasi ukhu- pi wisq'aykurqani. sayaykuspa ca- rrunpi alquchata aparirqapunku". curvaman chayaspa kurkunta qhawayuspa. Tutaña karqan icha mamayta rikuspa. Segundo pisuman ch'inlla siqarqani. icha- qa. Ichaqa. awilitaypa wasinpi tiyashallaqtiyraq. hinaspataq payta t'uqumanta qhawarqani. huk laruman q'uchuykuspanku. Hisp'ana wasiq punkunta kichaykuqtiy. payman willarqani. Nuqaqa ganarqani. nuqa seguro kani. Nuqa wasiyman kutipusharani. sunquy ukhupi sentiykurqani: "Manan pro- blemaykichu" nispa. ichaqa chayllapi kashasqa. nuqataq mana imatapas ruwar- qanichu. "pasay puñuq ripuy". chay llapan pinsaykunapi. Aknata q'uchuykuspataq mana sarurqankuchu. Pensarqani imaymanata ruwayta atiyman karqan. sunquyña nanawashaqtinpas. manaña rikuyta munarqanichu. puñuna wasiman ha- ykuspa wisqaykuspa. chay pachaqa askha qullqitaña. mamay hamuspa. Parasharqan utaq huk qispikuna hanaqpacha- manta urmaymusharqan. "manan imatapas ruwayta atinchischu" nispa. qhipantin p'unchaytaq llank'anapi sayk'umunay karqan.Qallarinapaq Payqa wañupusharqan. Hinaspataq. hallch'u. uyaytataq lirpupi qhawaykurqani. Susihuwan puriyuspa k'anchaykurqanku. Nuqataq chayraq 19 . q'uñillaña puñunay suyamushawarqan. imatapas. +pikiku- nawan. noqaqa pensani ma- llkikunawan. phuyukunawan. Bom- ba Hwan t'unikapunman… (Gamaliel Churata) 18 . rayuwan… (Gamaliel Churata) Manan pipas carcelman rinchu huk urpichata sipisqan- manta. nisayki. mayukunawan. tachus llamiwanki chayqa. ichaqa huk urpicha runata sipinman chayqa. +pensayta. Manan yachanichu. huk sayasqa uywamanmi hina- chá kayman.huk bomba hamun. (Gamaliel Churata) …runa maq'ayuyqa. Chaypi kashan maymantachus unquyniykikuna hamun. mana hinaqa nuqanchis- pa sunqullanchistataq t'aqarparinchis. kukuchuywan. Chaymi llakisqa purinki. uma- ywan ima pensayman. manan t'aqarparinchis hukqaqllatachu. hank'uywan. (Victoria Guerrero) Akhay pachakunaq kawsanpin yachani: Yachayqa parla- nakuspallan ruwakun. imanaqtinchus mana "inteligencia"llayuq kasqankuman- ta. ruwaqkuna "latinoamaricanos" nisqakuna. ruwayta. umaykiwan. thunipun nina. Sinchi- 17 . riqsiyta. ñan mana allin kawsaytaña apamun. imanaqtinchus nuqanchispa ri- mayninchis huk parlantihinalla. Huk qillqa ukhupiqa askha runaq rimayninkunan tarikun. Mana imapas lluqsiwanchu. Sichus nuqa tiyayman umaywan. (Fredy Amílcar Roncalla) Sasachakuyqa lluqsikamun imanaqtinchus nuqan- chis. (Gamaliel Churata) —Tapuwasharqanki imaynatas wasiykipi chayarqani cha- yta. ichaqa huk uywakuna mana millay kayta atinkumanchu. Sapanqa kurku t'akaykuna atinmi. chay nina hapichiq nina kunan rupapun millay kapun millay. kaq hina nuqapas aberiguaspa ima. (Fredy Amílcar Roncalla) Aynapunin. kukupiniywan. Nuqaqa pensani muquywan. arí: runaqa sapan millay uywa kay pachapi. rinriywan. +sichus kurkuy Inti kanman chay. payqa munaran qurillata. Hinaspataq paqa- richirqanku "república" nisqata. paykuna kinsa pachaq wa- tata kaypi gobernanku. tukukusqanmanta musuq paqarimuykunawan Waway munakuyqa manan kay pachaqñachu 16 . Maypitaq tapuku- ykuna kanman? Niway. hamun españolkunamanraq. hanaqpacha. pasto. chaki- ykunataq llapan panpakunapi purinaypaq. mayukunapi. sichus makiykuna kanman invisible. (Oswaldo Reynoso) Sichus sapanqa kurkuy t'aka kashanman phuyukunapi. mañana intermediarioku- na kananpaq. mana yaqa paykunalla allinta beneficiaku- nankupaq. Maypin harawikuq runa tarikun- man? (Miguel Ildefonso) Llapan kay P'un P'un P'un patamanta hamuq llapan kay taki mana uyarichiwanchischu kay hanaqpacha p'akikun sumaqllawan hinataq chaskaku- nata sapallanta saqin imaynachus tatayki saqiwaranchis nuqanchista unayña Chay invisible yuraq aro patapi Harawi qillqakuran Sawata raymichakuran Llaqta paqariran Ichaqa waqanaraqmi karqan. Huk karu llaqtaq reypa sutinpi. qullqitawan. +ukhumantaraq wikch'umuspa: k'anchaq leopardokuna, +pelta llamiykun, chay maqt'a saqiykusqanta, hinaspa ki- +(Aqnata. Runakuna llakikuyninkuta yuyarinku. Ichaqa allin- +pas, pinsasqanchis ima. Artistakuna hina. Kay aniversariupi +zaro ima. Paykuna Perú suyu llaqtanchispi phaqsirishanku. +sut'imun. Payqa haykun cambiankuna wasiman, espejupi +Qusquq k'anchaynin phuyupi k'ancharisqanta. "Ama pa- +hatun llaqtamanta. Tusuqninkunaqa mana sinchi ahilchu kanku Mari- sol Caveroq tusuqninkunahina. maymanta- chus lluqsiran. qurimanta aretiyuq. Sinchi tususqankumanta runaku- na yarqachikunku. munay warmikuna. chay planta rikuchiwan- chis imatachus ukhupi pakanchis chayta. Rosita de Espinar- hina. Taxichalla takita tukakushanku. Rikuykun phu- 11 . llanthusqa kanku Britney Speraspa raphrankunahina. qu- cha hina. Chay raphrankunaqa mana llakisqa. Rosita de Espinar chay waynakunaq contratasqanta.(Rosita de Espinar tusushan. Warmikuna. pay waqmanta wichayman phalarin. iskay-iskay. hanaqpachata qhawarispataq. Bandurriata huk musikunmanta mañakun. grabasqa versiónhina). celularniyuq tusu- yta qallariyunku. tortata kus- ka llapanku mikhunankupaq. Bandurriaqa tukaykun Taxichallay takita. hanaqpachamanta uraymun. Mana runa tu- suqkuna asikunku. Tortaqa mama kukayuq. Jaime Ponce: Es el estilo de la bandurria. Runakunaq pirqakuna- pi hisp'asqanku serpentina hina rikukun. Tukayta qallari- ykun. Hukta chutaykuspanku. Chay hatun torta. chay asikuyninku hatun focokunaq k'anchayninwan qispihina rikukun. kuchuykushan pachaq pachaq takaykunapi. Paykuna mu- nay waynakuna kanku. ichaqa mana pipas yachanchu. Ichaqa munayta tusunku. kusisqa. festejayunapaq. hawa llaqtamanta. huk-huk. pachaq pachaq waynakuna kuchuyshanku. Imaynachus qallariyun takiyta iskay laphrakuna Rosita de Espinarpa qhipanmanta t'uqarimun. phusuqu hina. en las ma- nos mágicas de Rosita de Espinar. chay planta rikuchiwanchis imatachus hawanpi pakanchis chayta. Tortaqa marihuanayuq. Cerveza hina. ahora. (Rosita de Espinar. +2013 watapi Qillqa tupachiq: Ana Quispe Quispe Runasimiman t'ikraqkuna: Hayson Challco Cotohuanca Stefany Quilcca Huamán Ch'uyanchaqkuna: Carlos Mendoza Giovanni Barletti Paolo Sosa Villagarcía Iván Villanueva Jordán Qillqa hawan foto hurquq: Prin Rodríguez Meneses Fernando Criollo Navarro Qillqa hawan foto hurquq yanapaqkuna: Marco Sayen Ximena Rodríguez Bustamante Waynasipaskuna qillqa hawan fotopi: Juan Ederlin Huarancca Ancho Rocío Fernández Siq'ikuna. Julio killapi.Grupo Editorial Dragostea T'IKRAY Jorge Alejandro Vargas Prado. Qusqu llaqtapi. qillqakuna tupachiq: Nico Marreros Asháninka simiman t'ikraq: Deiky Bengee Castro Rosas Perú suyu Biblioteca Nacional 2013-xxxxx yupayniyuqwan depósito legal churasqa. 2013 watapi Piruw llaqtapi qillqasqa Piruw markana rurata Noshekiakero anampiki Perú Peru yegi yonatkaluru Impreso en Perú . + +Katiguriya:Takiq (Nihun) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takiq (Nihun). +"Takiq (Nihun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mati upyana nisqaqa (waraniyi simipi: kaaiguá – kaa= yura, i= yaku, guá= -manta; "yakumanta yura") huk hatarichinapaq upyanam, kufiyna icha matiyna nisqa musphachinayuq, q'uñi yakuwan chaqrusqa mati wayusap ch'akisqa raphinkunamanta mati purupi rurasqa. + +Isaías Gamboa Herrera sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin qhapaq raymi killapi 1872 watapi paqarisqa Cali llaqtapi - 23 ñiqin anta situwa killapi 1904 watapi wañusqa Kallaw llaqtapi)) huk Kulumbya mama llaqtayuq yachachiq wan qillqaq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Isaías Gamboa. +Cali llaqtapi paqarisqa + +Francisco Antonio de Zela y Arizaga sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin anta situwa killapi 1786 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 28 ñiqin anta situwa killapi 1821 watapi wañusqa Panama llaqtapi), huk piruwanu ankallis karqan. + +Katiguriya:Muqiwa suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Muqiwa suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muqiwa suyu. +"Muqiwa suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Muqiwa suyu +Muqiwa suyupi rimaykuna + +Ayapampa kitilli (kastilla simipi: Parroquia Ayapamba) nisqaqa huk kitillim Ikwadur mama llaqtapi, Atawallpa kitipi, Kuri markapi. +10 Kitillipi paqarisqa runakuna +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Atawallpa kiti + +Katiguriya:Mama llaqta parki (Mama llaqta) - Wikipidiya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta parki (Mama llaqta). + +Purimuq mayukuna: Chunkara mayu, Sopocalane mayu +Chunkara qucha [1] (kastilla simipi: Laguna Chungará) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk qucham, Arika Parinaqutapas suyupi, Parinaquta pruwinsyapi, Putre kitipi, Lawqa mama llaqta parki ukhupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chunkara qucha. + +Chandrasekhara Venkata Raman (चन्द्रशेखर वेङ्कट रामन्) sutiyuq runaqa (7 ñiqin ayamarq'a killapi 1888 watapi paqarisqa Trichinopoly llaqtapi - 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1970 watapi wañusqa Bangalore llaqtapi) huk Indya mama llaqtayuq pachaykamay yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chandrasekhara Raman. +Yachaq (Indya) + +Rupa-Rupa nisqapi uywakunamanta qillqakuna. +"Fauna (Rupa-Rupa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikipaya (kastilla simipi: Tiquipaya) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Killaqullu pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Tikipaya munisipyup uma llaqtanmi. +Quchapampa: 10 km +Yachay sunturkuna: Tikipayapi jatun yachay wasi Universidad Privada del Valle kasqallantaq. +Saywitu: Killaqullu pruwinsya + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'aray +2 chaniyuq tikraykuna k'aray kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Walla (Urin Awya Yala). +"Walla (Urin Awya Yala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Iñuku huk'i - Wikipidiya +Iñuku huk'i nisqaqa iñukup chawpinmi, prutunniyuq niwtrunniyuq. Pusitiwu chaqnasqam. Iñuku huk'ipiqa yaqa tukuy iñukup wisnunmi. + +Pinchikilla hark'ay nisqaqa huk pinchikilla pusaqpa pinchikilla puriyman hark'aq kaynin. + +/ yanakuna / qutu / Unquy Quyllur / + +Kay kunan pacha p'anqaqa kunan watamantam willasunki. +3 2010 watapi tukusqankuna +11 ñiqin pawqar waray killapi 2011: Nihunpi pacha kuyuypi (9.0 graduyuq / patayuq) chunka waranqa runam wañurqan. +11 ñiqin inti raymi killapi/11 ñiqin anta situwa killapi 2010: Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2010 Urin Aphrikapi. +18 ñiqin inti raymi killapi 2010: Wañusqa: José Saramago, purtuyis qillqaq. +12 ñiqin qhulla puquy killapi 2010: Aytipi pacha kuyuypi (7.0 graduyuq) iskay pachak waranqa runam wañurqan. +25 ñiqin inti raymi killapi 2009: Wañusqa: Michael Jackson, "Pop" takiqmi, tusuqmi, takina qillqapas. +2007 watapi tukusqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +6 ñiqin tarpuy killapi 2007: Wañusqa: Luciano Pavarotti, Opera takiqmi. +15 ñiqin chakra yapuy killapi 2007: Piruwpi pacha kuyuypi (8.0 graduyuq) pichqa pachak runam wañurqan, waranqa pusaq pachaktaq k'irisqa karqan, 16.200 wasi kawsana thuñisqam. +15 ñiqin qhulla puquy killapi 2007: Rafael Correa Ikwadurpa umalliqninmi (Mamallaktata Pushak nisqa) tukukun. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:33, 5 dis 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Pirqa Q'asa +P'iti Qucha +Q'illu Qucha +Wisk'achayuq + +Runa Simi: Heredia pruwinsya + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Tugu) + +Hamachi yura rikch'aq ayllu (Quechua) + +Kay sapaq p'anqapiqa ñaqha churkusqa willañiqikunatam rikunki. + +18Chaymi chay michikuqkuna parlakutinllapaqa, tukuy uyapaqkunaqa, dispantakashalla kidaqllapa. + +Sichus kamachisqayta junt'ankichej chayqa , qosusqay jallp'api tukuy imawan atipachisqaykichej. Ashkha wawakunata qosqaykichej, uywaykichejta ashkhata mirachisaj, chajraykichejtapis sumajta poqochillasajtaj. Jinallataj tukuy ima ruwasqaykichejta saminchasaj, nispa. + +Runa Simi: Rimana huñunakuy + +Urin Awya Yala sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Urin Awya Yala sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Urin Awya Yala sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qhampu k'usillu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'utu k'usillu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa: Tusuy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'itu-q'itu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Churu k'usillu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uralan Abya Yala (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tawantinsuyu iñiy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Bora witoto rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kawapana rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Harakmbet simikuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hiwaru rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuquw rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tukanu rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Takana rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Taraputu sach'a ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Llaqta saruy + +Mikhap qillqasqan - Wikipidiya +Mikhap qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Miqueas) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Mikhap qillqasqan, bible.is nisqapi: +Mikhap qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Mikhap qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Mikhap qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Mikhap qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Ismuruku munisipyu (kastilla simipi: Municipio de San Antonio de Esmoruco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk munisipyum, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Ismuruku llaqtam. +Mayukuna: Ismuruku mayu +Quchakuna: Khunchu qucha - Arenal qucha +Ismuruku munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF; 734 kB) + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Ransiya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Ransiya). +"Kurku kallpanchaq (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Mit'a yachay + +Runa Simi: Yusala qucha + +12Chaymandaqam chay kumbidakuq runata Jisusqa nirqan: + +QUCHA / QOCHA. Mar, laguna + +7 ñiqin kantaray killapi + +Samiq p'anqakuna + +Quechua: [1] qallawap ñiqi rakirinkuna → qu + +tawa chunka p'unchaykunaman... +Peru Llaqta (Andahuaylas 1999) + +Runa Simi: Puñuy nisqaqa huk runap icha uywap mana kuyukuspa wichq'asqa ñawilla anchata samaykuyninmi. + +Hostal LLaqta Mawk'a + +Bulibiya Mamallaqta (3) + +Runa Simi (Quechua) Runa Simi Sach'a-sach'amanta Qillqa + +Qallu-qallu[1] (Plantago lanceolata) nisqaqa huk quram, hampi yuram. + +Raymi 3 ñiqin ayamarq'a killa +San Martín de Porras, Lima llaqtapi. +Martín de Porres (kastilla simipi: Martín de Porras), Pichanapas santu sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1579 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1639 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq kathuliku Santu qarqan. Niyan manash hutsayuqchu. +3 kaq p'unchawqa novimbri San Martín de Porres raymi p'unchawninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Martin de Porres. +San Martín de Porras-paq, Lima llaqtapi. + +Ispa muyu, kichwapi ishpa muyu[3] (genus Hibiscus) nisqakunaqa huk tuktuyuq yurakunam, 220 rikch'aqniyuq, Malwa yura rikch'aq aylluman kapuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ispa muyu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ispa muyu + +Chuqiyapu llaqtapi wilanchanakuna: Llamap sulluchankuna - wañusqaña paqarisqa -, añakakuna, ch'aqu qunupakuna. +Wilancha nisqapiqa paqu yachaq icha huk runa huk uywatam wañuchin, wak'aman, urqup apunman, huk dyus kayman qaranapaq. + +Mama llaqta Pakistan +Karachi llaqtaqa Pakistan mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Titupaq qillqa (kastilla simipi: Epístola a Tito) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan ipistula Titu sutiyuq masinpaq. +Titupaq qillqa, bible.is nisqapi: +Titupaq qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Titupaq qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Titupaq qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Titupaq qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Titupaq qillqa, bibles.org nisqapi: + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Nihun) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Nihun) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Nihun). + +Kaypi rimasqa: Nikarawa, Unduras +Rimaykunap ayllun: Misumalpa rimaykuna +Miskitu (Mískitu) simiqa Nikarawap, Unduraspapas Miskitu chalan nisqapi kawsaq 183.400 Miskitu runakunap rimayninmi. + +Tisnumya nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Tisnumya (sut'ichana) rikuy. +Tisnumya nisqaqa (kastilla simipi: Disnomia) tuna puriq quyllur (136199) Erispa killa satilitinmi. Hunt'asqa sutinmi (136199) Eris I Disnomia. Huk kaq sutin S/2005 (2003 UB313) 1-mi karan. +Michael Brownmi quchunpas 10 tarpuy killa 2005 watapi Hawaiipi surkusqanku. Tisnumya sutichasqanku imamanta Tisnumya grisya mituluqiyapi Erispa warmi wawanmi. + +Siwas distritu (kastilla simipi: Distrito de Sihuas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Siwas pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Siwas llaqtam. +Mayukuna: Rúpac mayu +Distritu (Siwas pruwinsya) + +Siray ruraspaqa siraq runa yawriwan iskay p'acha rakikunanta q'aytutam pusapayaykuspa t'inkin. Chay hinatam p'achallinakunatam ruranku, thanta p'achapi hutk'ukunatapas allichankum. + +Dag Hammarskjöld sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin anta situwa killapi 1905 watapi paqarisqa Jönköping llaqtapi - 18 ñiqin tarpuy killapi 1961 watapi wañusqa Ndola llaqtapi), Suwidsuyu mama llaqtayuq diplumatiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dag Hammarskjöld. + +Aral qucha nisqaqa huk Usbikistan mama llaqtapi Kasaqstan mama llaqtapiwan qucham. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'asay + +The Pebble and the Penguin (inlish simipi: The Pebble and the Penguin, kastilla simipi: Hubi, el pingüino) nisqaqa 1995 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Don Bluth, Gary Goldmanmi. Metro-Goldwyn-Mayer ruruchinapaqmi rurasqa. + +Juan Wallparrimachi Mayta sutiyuq runaqa (1793 watapi paqarisqa, 1814 watapi wañusqa) qhichwa simillapi qillqaqsi karqan. + +José Antonio del Busto Piruw mama llaqtayuq wiñay kawsay yachaq + +—Nazaretmanta Jesuspaqmi parlayanillapa. Chay runaqami Dyusninchikpaqqa uk puytiq rimaqnin kaq, rimayninpi, ima ruraykunapimapis. Chaynulla tukuy runakunapa naypanpimapis kusa allin kaq. + +‘'Qillqaq''Llamk'apuy + +Manaraq kachkaq p'anqatam llamk'apuchkanki. Musuq p'anqata kamariyta munaspaykiqa, qillqarillay. Astawan ñawiriyta munaspaykiqa, [$1 yanapana p'anqata] qhaway. Mana munaspaykitaq, ñawpaq p'anqaman ripuy. + +• Tinkurachina siwikuna Bern +Aswan hatun llaqta Zürich +Runa llaqtap sutin Suizo, -a +Suwisa icha Suysa (Aliman simipi Schweiz, ransis simipi Suisse, Italya simipi Svizzera, Riturumanu simipi Svizra) Iwrupapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Bern llaqtam. Suwisapiqa 7.476.200 runakunam kawsachkanku (2005). Hanaq kay 41.285 km². +4 Hatun Llaqtakuna +6 Suwisa llaqtapi paqarisqa +Urqukuna: Alpikuna +Suwisa mama llaqtapiqa runakuna aliman simitam, phransis simitam, italya simitam riturumanu simitampas rimanku. +Llaqtakuna (Suwisa) +' Llaqta Runakuna Kantun (Kanton) +Suwisa llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mama llaqta (Iwrupa) + +LUCAS 4:39 _ Chantá Pedroj suegranman qayllaykuspa, Jesusqa k'amerqa k'aja onqoyninta, paytaj sanoyaporqa. Chay ratopacha jatarimuytawan, paykunaman sirverqa. +39Chantá Pedroj suegranman qayllaykuspa, Jesusqa k'amerqa k'aja onqoyninta, paytaj sanoyaporqa. Chay ratopacha jatarimuytawan, paykunaman sirverqa. + +1568 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Taraqchi[1] (Molothrus bonariensis) nisqaqa huk laya takiq pisqum, rikch'aq chhaqim. Huk pisqukunap - iskay pachakmanta aswan rikch'aq, ahinataq tiluchip - q'isanta qichuspa chaypi kaq runtukunata qarquspa kikinpa runtunkunata tiluchiwan uywachin. Taq, taq, taq icha Taraq, taraq, taraq nispa waqaykunmi. +Palamakunatam, rurukunatam, murukunatam mikhun. Chakrakunata anchata waqllichiq pisqum, manam munakusqachu. + +Tampu mayuqa Puerto Prado llaqtañiq, +Uma llaqta Satipu +Satipu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Satipo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Satipu llaqtam. +6 Pruwinsyapi kurakan +Kamasqa 26 ñiqin aymuray killapi 1965 watapi, Fernando Belaúnde Umalliqmi. +Amachasqa suyukuna: Utishi mamallaqta parki - Ashaninka ayllu llaqta risirwa - Puy-Puy amachana sach'a-sach'a +Mayukuna: Tampu mayu +Pruwinsyapiqa Ashaninka, Nomatsiguenga runakunam tiyanku. +Pruwinsyapi kurakan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hunin mama llaqta risirwa + +6 ñiqin chakra yapuy killapi 1970 – 17 ñiqin hatun puquy killapi 1972 +pulitiku, willay kamayuq +Emilio Colombo sutiyup runaqa (* 11 ñiqin ayriway killapi 1920 watapi paqarisqa Potenza llaqtapi - 24 ñiqin inti raymi killapi 2013 watapi wañusqa Roma llaqtapi) Italya mama llaqtap willay kamayuq wan pulitiku, uma kamayuqninmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Emilio Colombo. +Potenza llaqtapi paqarisqa + +Qaralla rapra nisqakunaqa (ordo Hymenoptera) tawantin phawanapaq raprakunayuq palamakunam, runtu wachanapaq icha awqa wach'inapaq wach'iyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qaralla rapra. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qaralla rapra + +Tallinn llaqtaqa Istunya mama llaqtap uma llaqtanmi. Tallin llaqtapiqa 403.505 runakunam kawsachkanku (2006). + +10 ñiqin chakra yapuy killapi 1915 – 24 ñiqin tarpuy killapi 1915 +Eleftherios Venizelos,grisya simipi: Ελευθέριος Βενιζέλος (* 23 ñiqin chakra yapuy killapi 1854 watapi paqarisqa Khanià (Τα Χανιά) llaqtapi - 18 ñiqin pawqar waray killapi 1936 watapi wañusqa Paris llaqtapi). + +Casablanca nisqaqa huk pilikulam, 1942 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Michael Curtiz karqan. + +Lliw runakunam nacesqanchikmantapacha libre kanchik, lliw derechonchikpipas iguallataqmi kanchik. Yuyayniyoq kasqanchikraykum hawkalla aylluntin hina kawsayta debenchik llapa runakunawan. Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, libre flisqa, allin kawsaypi, chaninchasqa kawsaypi kananpaq, yuyayniyuq, yachayniyuq runa kasqanman hina. Tukuy kay pachaman paqarimuqkuna libres nasikunta tukuypunitaq kikin ubligasyunisniyuqllataq, hinakamalla hunurniyuqtaq atiyniyuqtaq, chantaqa rasunwantaq kunsyansiyawantaq dotasqa kasqankurayku, kawsaki masipura dictionnaire Collins français-espagnol, espagnol-français PDF, tukuy huk munakuyllapi kawsakunanku tiyan. + +oasis-interlang-languages Runa Simi (qu) Rimaykuna: + +—tayta Juan Pedro Sebastianpa qillqasqan +—¿Manka siki niwankichú, ñuqatá, kuyaqniykiytá?, iskay sunqu warmi. +HUAMBAR. (Qanchis qallu hina tukuy imapas yachaq uyayuq) +—Ay padre, qacha, qilli kunka, wallpapa kaspi puñunan hina karka kunka, hucha simi, lawsa kakichuch wañukullankiypas. +YAYALA. (Kaypi chaypi ichiykachaspa) + +Quechua: waranqa (qu) + +Runa Simi: Unancha + +5 PISQ'A PACHA WATAKUNA + +Uña atuqchakunaqasuphuniraychakuna, as manchay-manchaycha purikuqku chupachantapas pakaykuspa, t'ikllaniraychakuna. +Mama wallatapawawachankunataqsi llamp'uyasqa phuruchayuq, wawa chiwchi phuruchallayuqraq. K'achay k'achay puriychayuq. Pukay-pukay chakichayuq, intiwan k'anchaykachaqraq. +Hukp'unchaysi, sapa p'unchayhina mama wallataqa puriykachakuchkarqan qucha patapi wawachaku-nantin, kuruchakunata t'uru allpapi hap'ispa, t'uturaq k'ullunta k'utu k'utuykuspa wawachanku-nata mikhuykachispa.WALLATA: Kaykunata mikhusunmanmi, kanmi huk mana allin yurakuna chaytaqa mana ñuqanchisqa mikhunanchischu. Haqay rap'ikunaqa kiskayuq, chaytaqa aman mikhuwankichischu. + +Katiguriya:Sillwichaki +Sillwichaki (Arthropoda) nisya uywakunamanta qillqakuna. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sillwichaki +"Sillwichaki" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +San Pedro de Buena Vista (kastilla simipi: San Pedro de Buena Vista) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk llaqtam, Charkas pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Cajas mama llaqta parki, Asway marka, Ikwadur +Uma llaqta Tumipampa (Cuenca) +Asway marka nisqaqa (kastilla simipi: Azuay) Ikwadur mama llaqtapi huk markam . Uma llaqtanqa Tumipampa llaqtam. +Chunka pichqayuq kitinmi kan. +Asway markapiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Paykuna aswanta Nabón kitipi, Santa Isabel kitipi, Siksik kitipi, Tumipampa kitipi, Oña kitipi Walasiyu kitipipas kawsanku. [1] + +Uma llaqta Girón (Lumapampa) +Girón kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Girón, Francisco Hernández Girónmanta sutichasqa) Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Girón (Lumapampa) llaqtam. + +Paqarisqa 14 ñiqin aymuray killapi 1983 llaqtapi +Rurasqankuna takichaq, takiq, aranway pukllaq +Anahí Giovanna Puente Portilla sutiyuqqa 14 ñiqin aymuray killapi 1983 paqarisqa Mishiku llaqta llaqtapi Mishiku) Mishikupi mama llaqtayuq takiq kumpusiturpas warmim. Pop, Rock nisqakunata takin kastilla simipi inlish simipipas. RBD nisqaqa Mishiku mama llaqtayuq kusituymi. +RBD Diskunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Atakama suyu nisqaqa (kastilla simipi: III Región de Atacama) Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa Qhupiyapu (Copiapó) llaqtam. +Mayukuna: Loa mayu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atakama suyu. + +3 chaniyuq tikraykuna kacha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Sipris (genus Cupressus) nisqaqa huk Chinchay Awya Yalapi, Iwrupapi, Asyapi, Afrikapipas wiñaq llat'an muruyuq sach'akunam, Piruwman apamusqam. + +kaspikuna kasqa. + +65Tukuy chay wasin yatanlapi taqkunami, dispantakashalla karanllapa. Chaynulla, Judeapa chay sirkalla lugarninkunamanta runakunapis, parlaqllapa tukuy chay pasashankunapaqqa. + +Huch'uy Anqas +Huch'uy Pirwayuq + +—Chaqa, qamkuna apar kruspiqa klabayllapamapis. Nuqapaq-shuypaqa, kay runaqa mana ima uchayjunlamapischu nir. +—Nuqakunapaqami uk liyniyllapa kan. Chaymi, chay liyniyllapa nishannuqa, kay runaqa allin wanunanpaq. Chaqa payqa ‘Dyuspa Wamran kani' nisha. + +ICHAQA MANA MUNAKUSPANCHISTAQMI, MILLAY KAUSAYTAN RUWASUNMAN, +Traducción al Quechua: MAMA PACHA SUTIKUNATA, LLAPAN RUNAMASINCHISPA SUTINKUNATA, SACH'AKUNAQ, MALLKIKUNAQ, QORAKUNAQ, UYWAKUNAQ SUTIKUNAPAS, KAJLLAN TAQEPI WAQAYCHASQA; CHAYMI RUNASIMI SAPHIKUNAQA KASQALLAN KAKUN; CHAYMI MANA PIPAS MUNASQANMAN PANTACHINMANCHU NITAQ WAK'ACHINMANCHU RUNA SIMITAQA, LLAPAN TEQSIMUYO RUNAPA KASQAN RAYKU. +SACH'ASUTIKUNA, MALLKIKUNA,QORAKUNA ( Fitonimias) +CHIKCHIQA TARKUYKUNATA SACH'AKUNATA IMAN WAKLLICHIRAN, HINASPA THULLMICHIRANMI MUJUKUNATA. +HUK QELLAKUNATAQMI IMAYMANA CH'EQMIKUNATA QATUSPA LLAK'AQ RUNAQ T'ANTANTA QECHUN. +Traducción al Quechua: INKA RUNAQ KAUSAYNINPIQA, "QELLAQA WALLKIQ MAMANMI HINASPATAQMI ALLIN KAUSAYPA THUTAN;TUTA P'UNCHAYMI QELLA RUNAQA CHUTARAYAN,RUPHAY P'UNCHAYPI CH'USPIKUNATA MILLAY KAYNINWAN ASTAWAN MIRACHIN, HINASPAPAS CH'USPIKUNAWAN KUSACHAKUSPA ATIPAYNINTA ASTAWAN YAPAN". +" ALLIN KAUSAYPA LLANK'AYWAN RURU TARISQAQA TUKUY KUSA RUNAKUNAQ APUSONQONMI; LLANK'AYMI ONQOYPA JANPIN; QELLA, PANKA WAJCHAKUNAQ AUQAN; LLANK'AYQA QHAPAQKAYPA TAYTA MAMANMI KAKUN". +TAWUANTINSUYUPIQA ASKHA HUMU RUNAKUNAQA KAUSARANKU YACHAYSAPAKAMACHIYKUNAWAN: AMA QELLA, AMA LLULLA, AMA SUWA, AMA AUQA. +KAY YACHAYSAPA KAMACHIYKUNAWANMI MANAN RUNAKUNA REQSIRANCHU WAQCHAKAYTA,MACHUKUNA, WARMIKUNA, ERQEKUNA, SUCH'U RUNAKUNA, PASU WARMIKUNA IMA MANAN WIKCH'USQACHU NITAQ QONQASQACHU KARANKU.iCHATAQMI LLAPA RUNAN LLANK'ARAN TUKUY ATISQANMAN HINA ICHATAQMI KAMACHIQ RUNAKUNAQA ALLINTAN KAMACHIYNINTA RUWARQANKU. +CHAYRAYKU LLANK'AQSAPA RUNAKUNA KAKUYKU, + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shamayka. +► Llaqta (Shamayka)‎ (1 P) +"Shamayka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qhari Wayq'u, P'utuqsi suyu +Qhari Wayq'u (kastilla simipi: Valle de los Machos) nisqaqa huk qhichwam, Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Urin Chichas pruwinsyapi, Tupisa munisipyupi, Tupisa kantunpi, Tupisa ñiqpi (4 km). + +2005 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. +Don Quijote (2005 watapiqa Demetrio Tupah Yupanki-p t'ikrasqan Qhichwa simipi liwruchasqam lluqsirqan). +2 ñiqin ayriway killapi - Juan Pawlu II, Tayta Papa (1920 watapi paqarisqa) +6 ñiqin ayriway killapi - Rainiero III, Munaku Awki Suyup qhapaqnin (1923 watapi paqarisqa) +26 ñiqin ayriway killapi - Augusto Roa Bastos, qillqaq (1917 watapi paqarisqa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 2005. + +Katiguriya:Takichaq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Takichaq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Mama llaqta). + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +► Piluta hayt'aq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (8 P) +► Saqmanakuyuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (5 P) +"Kurku kallpanchaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kurku kallpanchaq (Mama llaqta) + +Kuchus sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kuchus sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kukuchi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Codo (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'ukuchi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Waman Puma, kikinpa siq'ikusqan, Piruwpi runakunap willakusqankunata uyarispa qillqachkaq. Runakunaqa ñawra llaqtakunamanta hamun, wakin p'achallikusqa kaspa. +Felipe Waman Puma de Ayala icha Waman Puma chaylla, 1556 watapi Antamarka llaqtapi (Wamanqa llaqta ñiqpi), Lukana pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi, paqarisqa, 1644 watapi wañukusqa Lima llaqtapi, Inkakunap kawsayninmanta Ispañulkunap atisqanmantapas ancha achkata qillqarqan. "Nueva Corónica y buen gobierno" ñisqa qillqasqan kastilla simipi pisilla qhichwa simipipas rurarqan. +Llapan Piruwpa llaqtakuna rikapar puriran, achka wata. Paypa qillqasamni harusakuna simin, paymi qallarisqa kay patsan runakunapaq, kaytan nisqa pachan amachaq ( 'indigenismo'). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Asya). +"Urqu (Asya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qillqa wayaqacha (kastilla simipi: sobre) nisqaqa papilmanta rurasqa. + +Jacobus Henricus van't Hoff (*30 ñiqin chakra yapuy killapi - 1852 paqarisqa Rotterdam (Urasuyupi) llaqtapi, - † 1 ñiqin pawqar waray killapi - 1911 wañusqa Steglitz-Berlín (Alimanya) llaqtapi; huk kawsay yachaymanta hampi yachaymantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Jacobus Henricus van't Hoff. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Urin Aphrika). +"Taripay amachaq (Urin Aphrika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu (familia Compositae icha Asteraceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. Ch'antasqa tuktuntin nisqa waytankunaqa achka ch'iñicha tuktuyuq tuktu-tuktum, pila tuktuchakunam, qallu tuktuchakunapas. +Tuktuchakunaqa ch'ulla icha iskay yumanayuqmi, sapsilla pichqa raphimuyum. Wayta raphinkunaqa huñusqam. Akilla raphinkunataq manam kanchu icha suphu hinam, ruru phawananpaq. Huklla sisa raphi muyum, huñusqam, kimsamanta pichqakama sisa raphim. Iskaynintin ruru raphintinqa ukhu tiyaqmi, iskaynintin suni aspiqchayuq. +Iskay layam tuktucha kan: pila tuktucha pichqa wach'illa kaq, qallu tuktucha iskaykinray kaq. Ch'antasqa tuktuyuq yurakunaqa pila tuktuchallayuq, qallu tuktuchallayuq icha iskaynintin laya tuktuchayuq. +Rurunqa ch'ulla muru wichq'asqa rurucham. +Rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk ch'antasqa tuktuyuq yurakuna: +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu +Katiguriyakuna: +Yura rikch'aq ayllu +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:07, 17 hun 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Sixto Durán wasikamayuq wan pulitiku. Umalliq + +Novial nisqa simiqa huk wallpasqa rimaymi, 1928 watapi Otto Jespersen sutiyuq danis runap kamasqan. + +Nation Bolivia / Bolivia / Volívia / Llaqta / Buliwya / Wuliwya Suyu + +Huk warmi… huk warmis riki pasiasqa huk urqupi. +Kuchilluta hap'isqa chay warmiqa na… + +Uru runakuna +Uru wat'akuna, Punu suyu, Piruw +Rimaykunap ayllun Uru simi +Uru runa nisqakunaqa huk runa llaqtam, Buliwya mama llaqtapiwan Piruw mama llaqtapiwan tiyaq: Huchusuma mayu patapi, Buliwyapi, Uru wat'akunapipas, Titiqaqa quchapi, Piruwpi. +Uru runakunaqa kunan pacha aymara simitam riman, ichataq ñawpa pacha kikinpa simitas, Uru simitas rimaq karqan (Uru-Chipaya rimaykunaman kapuq, Chipaya simi hinas). +Kimsantinmi Uru runallaqta kan: Uru Chipayakuna, Uru Iruhitukuna, Uru Muratukuna. +Uru runakunaqa tuturamantam wamp'uq wat'akunatam, Uru wat'akuna nisqa, ruranku, wasinkunatapas, tutura wamp'ukunatapas. +2 Buliwyapi Uru runakuna +1. Uru Chipayakuna +K'itikuna: Santa Ana de Chipaya; Ayparavi kantun (Atawallpa pruwinsya, Uru-Uru suyu); Chinchay Puwpu qucha; Quwiphasa kachi qucha (Uru-Uru), Buliwya +K'itikuna: Jesús de Machaca (Inkawi pruwinsya, Chuqiyapu suyu, Buliwya); Uru wat'akunapi (Titiqaqa quchapi, Piruw) +K'iti: Anti Puwpu qucha (Uru-Uru suyu, Buliwya) +Uru wat'akunamanta maki kapchiy +Wawa, Uru wat'akuna, Piruw +Buliwyapi Uru runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwya suyupiqa 2.383 Uru runakunam kawsanku [1]. +Ayllu llaqta +Maki kapchiy, allpa llamk'ay (kinwa, papa), challwa hap'iy (qarachi, pejerrey), uywakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chipaya. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uru runakuna. +Uru-Chipaya rimaq runa llaqta + +Kaliningrad nisqaqa (rusu simipi: Калининград, aliman simipi: Königsberg) Rusiya mama llaqtapi, Chinchay-Kunti Rusiyapi, huk llaqtam. Kaliningrad llaqtapiqa 423.651 runam kawsachkan (2006). Ñawpa pacha Anti Prusyap uma llaqtansi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kaliningrad. + +Mamallaqtapura pukllasqankuna 23[1] +Arthur Friedenreich sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin anta situwa killapi 1892 watapi paqarisqa Pau Grande llaqtapi6 ñiqin tarpuy killapi 1969 watapi wañusqa ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arthur Friedenreich. + +Latin siq'i llumpapi sanampakunamanta qillqakunam. + +Suntu (Coleoptera) nisqakunamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chuntu, Mintu icha Wamp'ar (kastilla simipi: pirámide) nisqaqa huk pachankam, kimsak'uchu hina uyakunayuq, tiksi uyantaq k'imsak'uchum icha manam kimak'uchuchu. Chay kimsak'uchu hina, mana tiksi kaq uyankunaqa huk ñawch'in nisqa iñupim tinkunakun. Tiksi uyanqa achka k'uchum. Chay tiksiqa allinlla, huklla suni kaq manyayuq kaptinqa, allinlla chuntu ninchik. +Chuntup p'ulinnintaqa kay hinam yupahap'inchik: V = 1 3 A h {\\displaystyle V={\\frac {1}{3}}Ah} ; A = tiksip hallka k'iti k'ancharnin, h = ñawch'inpa hanaq kaynin tiksimanta. +Hallka k'iti k'anchar[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Ankichiy, Wayrasimi icha Radyu (kastilla simipi: (la) radio) nisqaqa karu uyariypaq, ruqyayta (rimasqa takisqakunata) radyu illanchay nisqawan apaykuq llamk'ana llikam. Illanchaq llamk'anataqa ankichiq (emisor) ninchikmi, wasinchikkunapi kaq chaskiqkunatataq ankiyachiq icha anki chaskiq (receptor). +Mamallaqta Ankichiy Huñunakuy (Piruwpi) + +Wayakil, Wayas markap uma llaqtan +Uma llaqta Simón Bolívar +Simón Bolívar kiti (kastilla simipi: Cantón Simón Bolívar) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Simón Bolívar llaqtam. +Simón Bolívar (Llaqta k'iti) 5.756 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Simón Bolívar kiti + +Omiros (grigu simipi: Όμηρος) icha Homero (pusaq kaq Kristup ñawpan pachakwatapis kawsasqa) huk grigu qillqaqsi runa karqan, Iliadap Odisyap qillqaqninsi. + +Qaraqruyuwa (Crustacea) nisqakunamanta qillqakuna. +"Qaraqruyuwa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pukllanamanta Willakuy 2 (inlish simipi: Toy Story 2) nisqaqa 1999 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa John Lassetermi. Disney Pixarwan ruruchinapaqmi rurasqa. Pilikula nisqaqa ñiqin piti pilikula Pukllanamanta Willakuy. Kimsa piti Pukllanamanta Willakuy 3 2010 watapi rurasqa. + +"Takiq (Turkiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Imashi, Imashi72 Llamamantami shamuni, ñukataka tushuykunapi, yapa chiri llaktakunapi churankapakmi mutsunkuna. Imashi kani. Urkupi wiñan, wasi hawapimi katashpa kawsan. Imashi kan. Tukuy punchakuna, tukuy tutakunami maymantapash mana tikrarishpalla purikun. Imashi kan. +Kay wata wamrakunata kari ñawi, warmi shunkutami charin. +Achka tarpuyka, unay kawsaymi. +Shuwakkunaka mana tantanakunchu, chay ñantami katirin. + +Chakapampa (Yaruwillka) jisk'a t'aqa suyu +Churupampa (Wanuku) jisk'a t'aqa suyu +Inka wamp'uwatana jisk'a suyu +Quchapampa (Waqaypampa) jisk'a t'aqa suyu +Wanuku jach'a suyu + +Runa Simi: Baños kiti + +Runa Simi: Qillqa distritu + +K'atma ( kastilla simipi: grado) nisqaqa chhukap huk hukllanmi, huk p'allta muyup 360 (kimsa pachak suqta chunka) ñiqin p'atmanmi. + +Umberto Rainerio Carlo Emanuele Giovanni Maria Ferdinando Eugenio di Savoia, Umberto I sutiyuq runaqa ( * 14 ñiqin pawqar waray killapi 1844 watapi paqarisqa Torino llaqtapi - † 29 ñiqin anta situwa killapi 1900 watapi wañusqa Monza llaqtapi) Italyap qhapaqnsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umberto I. + +Hulyu II, Hulyu II huk iskay ñiqin (latin simipi: Iulius PP. II, Italya simipi: Giulio II) Giuliano della Rovere sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1443 watapi paqarisqa Albisola llaqtapi - † 21 ñiqin hatun puquy killapi 1513 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +28 ñiqin ayamarq'a killapi 1503 watapimanta 21 ñiqin hatun puquy killapi 1513 watapikama Tayta Papam. + +Tukuman llaqta (San Miguel de Tucumán) +Tukuman wamani (kastilla simipi: Provincia de Tucumán) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tukuman llaqtam (San Miguel de Tucumán). + +San Antonio Paduamanta, Antonio de Lisboa, Fernando Martim de Bulhões e Taveira Azevedo, (kastilla simipi: San Antonio de Padua O.F.M.) sutiyuq runaqa (* 1193 watapi paqarisqa Lisboa llaqtapi - 13 ñiqin inti raymi killapi 1231 watapi wañusqa Padua llaqtapi) huk Purtugal mama llaqtayuq kathuliku taytakura santu qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antonio Paduamanta. + +Wañusqa 16 ñiqin ayriway killapi 1973 watapi +Nino Bravo, Luis Manuel Ferri Llopis sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin chakra yapuy killapi 1944 watapi paqarisqa Ayelo de Malferit llaqtapi - 16 ñiqin ayriway killapi 1973 watapi wañusqa Villarubio llaqtapi), huk Ispaña mama llaqtayuq takiqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nino Bravo. + +"Apulliq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Apulliq (Mama llaqta) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nina urqu (Ikwadur). +"Nina urqu (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hamp'atup Simin nisqaqa huk waranim, quyllur tawqam. + +Justin Drew Bieber (Justin Bieber) sutiyuq runaqa huk Kanadayuq Pop takiqmi. + +Wañusqa 3 ñiqin kantaray killapi 1226 watapi [1] +Rurasqankuna Muyuriq pacha, uywakuna, qhatuqkuna, Italya, Philipinakuna, Meycauayan llaqta, Telchac llaqta ( Mishiku +Ransisku Asisimanta, Francesco d'Assisi, 'Giovanni di Pietro Bernardone (kastilla simipi: San Francisco de Asís) sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin anta situwa killapi 1182 watapi watapi paqarisqa Assisi llaqtapi [4] - † 3 ñiqin kantaray killapi 1226 watapi wañusqa Assisi llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kathuliku santus karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Francesco d'Assisi. + +Siwk siq'i (QSHKS qillqaypi: Siuj Seq'e, latin simipi: linea recta) nisqaqa ima siwk kaq siq'ipas. Iskay iñupura siwk siq'iqa lliw atinalla kaqman siq'ipuramanta aswan sispa, aswan pisi suni siq'im. Chay iskay iñupura kaq siwk siq'ip patmantataq siwk patmam ninchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Siq'i. + +Phutisqa, ullphu, wat'isamkasqa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Grisya). + +Tikraynin chaypi Kastillanu simipi: + +Theodore William Richards sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin qulla puquy killapi 1868 watapi paqarisqa Germantown (USA) llaqtapi - † 2 ñiqin ayriway killapi 1928 watapi wañusqa Cambridge (USA) llaqtapi); Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. +1914 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Chaqllisinchipi). + +Runa Simi: Puerto de Mejillones pruwinsya + +Kay ruraqqa Runa Simita chawpi yachaywanmi riman. + +[[qu:17 ñiqin anta situwa killapi]] + +Runa Simi: Ladislao Cabrera pruwinsya + +Runa Simi: Hatun llaqta + +Aylluykikuna kanchu? +5. Kunallan, osqaytan p'achakushani. +9. Ima pachakaman, rantina wasikuna kichasqa kanqaku? +20 Ñaupakqa asqa llank'anay karqa. +6. P'akikunmantaq chay k'espi punku. +7. Uywa kanchaqa map'an, sinchi qhellin karan. +12. Manan chay wasipi warmiy yachakunchu, astakapusaqkun. +21. Kay qhawana t'oqoq kespinmi p'akisqa kashian. +1. Kunanqa tutallamantan hatarini, mosoq q'omer p'achaytan churakuni. +3. Puñunataqa mast'arankicha k'iqlluman lloqsinanchispaq. +5. Oqhe warayniyta haywamuway p'acha waqaychanamanta, ch'ulluytapas. +8. Sinchi llank'anan ñoqa sapallaypaq, siranay, yanunay, t'aqsanay llapallan p'achaykikunatapas. +11. Manan chay rantinaypaqaq qollqey kanraqchu; raqta warapas rantikunay kashian kay chiri mit'apaq. +14. Manan qori t'ipanayta churakuyta munanichu; kespi qollqe t'ipanallayta churakuyta munani, qhasqoypi aswan allinta rikukunqa. +17. Jaku wasinchista sayk'usqan kashiani, samaytan munani. +4. Ari, llapanmi allin, qatanakunapas, sawnakunapas. +8. Kay p'unchaykunapin chajraita tarpusaq. +10. Ari, sinchi karun llaqtayqa. +22. Ananchayki, willasaq chayta paykunaman. +4. Sumaqmi llapallan kashiasqa, kay saralawapas. +9. Osqhaylla hamunki chaupi p'unchayta munasqayki t'imputa mikunaykipaq. +15. Manan wawaykunamanqa misk'iqa mallinchu chaymi boillota ruashiani. +13. Qosaymi wañun. +4. Manan uqu k'awaqa raurayta atinchu. +9. Q'osñin ñawiykunata k'arachiwashan. +22. Pampamanta joqariy chay musk'ata urmaruwankichiqmi +1. Yau tayta valikusqayki, niway pusaq p'unchaukunaq sutinta. +2. Arí tayta, nispaqa nisqayki p'unchaukunaq sutinkunata: + +Runa Simi: Lavalleja suyu + +Tikraynin p'uru Kastillanu simipi: + +Kamasqa Huillka kuti phaxsi 15 1936, Oscar Benavides Umalliq. + +Uma llaqta Changchun +Jilin pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Jilin, chun simipi: 吉林, phinyimpi: Jílín, machu: Kirin, nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Changchun llaqtam. +Prefectura-llaqta Jiangxi pruwinsyapi (2011) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jilin pruwinsya. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ullu rap'a + +2 chaniyuq tikraykuna puya kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yaku waka (ordo Sirenia) nisqakunaqa yakukunapi kawsaq, hatun ñuñuqkunam, yura mikhuqmi. +Iskaynintin rikch'aq ayllunkunam kan: manatikunapas, Awya Yalapi Aphrikapipas kawsaq, dugungukunapas, urin anti Asyapi Usyanyapipas kawsaq. + +Kallpanakuy nisqaqa (inlish simipi: athletics, kastilla simipi: atletismo) yallinakuna kurku kallpanchaykunam. + +Pasaq llaqta, Atavillos Alto distritu +Uma llaqta Pirqa +Atavillos Alto distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Atavillos Alto) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waral pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pirqa llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna challwa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"Llaqta (Kutupaksi marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +quwiki Mama llaqta + +sallqa akllay +sallqa waqlliy + +Quechua: atiy (qu), llalli + +400 0 _ ‎‡a Chandrika Kumaratunga‏ ‎‡c Sri Lanka mama llaqtayuq pulitiku. Umalliq‏ + +qhispisqa, qhispisqa kay suyu, +wiñay kusiy k'anchaypi waqaychasun, + +KAY 1929 watapeqa agostomanta septiembrekama uj jatun campañata ruwakorqa, maypichus chunka waranqa willajkunamanta astawan, Estados Unidos suyuntinpi willarqanku. Chay kuteqa 250.000 librosta, folletostawan runasman saqerqanku. Chay willajkunamanta waranqa jinaqa colportores chayri precursores karqanku. Bulletin * nisqa hojitapeqa 1927 watamanta 1929 watakama, precursores kinsa kutita jina yapakusqanta nikorqa, chaytaj "mana creenapaj jina" kasqanta. + +Franz Tamayo Wallqanqa +Pruwinsya Franz Tamayo pruwinsya +Apulu munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Apolo) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Franz Tamayo pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Apulu llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Madidi mamallaqta parki +Mayukuna: Beni mayu - Qaqa mayu - Tuychi mayu +Quchakuna: Chalalan qucha - Santa Rusa qucha +Munisipyupiqa qhichwa (Apulu qhichwa simi), kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Saywitu: Franz Tamayo pruwinsya + +↑ Kichwakunapak yachaykuna (PDF), p. 56: Kurikinki +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kurikinka + +Wañusqa Italya, Roma +Raymi 17 ñiqin qhapaq raymi killapi +Huwan Matamanta santu, (ransiya simipiːJean de Matha; kastilla simipi: Juan de Mata) sutiyuq runaqa, (* 1150 watapi paqarisqa Faucon llaqtapi - † 17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1213 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Santu qarqan. +17 ñiqin qhapaq raymi killapi Santu Huwan Matamanta raymi p'unchawninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan Matamanta. + +Lupulu (Humulus lupulus) nisqaqa huk siqakuq yuram. China tuktuntaqa sirwisatam ruranapaq llamk'achinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lupulu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Lupulu + +Ullantaytampu (kastilla simipi: Ollantaytambo, QSHKS qillqaypi: Ollantaytanpu) huk willka qhichwapi llaqtam, Piruwpi, Qusqu suyupi, Urupampa pruwinsyapi. Ullantaytampuqa inkakunap ancha chaniyuq pukaram karqan. Chay inka pachamanta thuñikunaraqmi, ancha hatun pata-patakunam kachkan. +Samk'ay wasikuna +Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu +Qusqu suyupi llaqtakuna: Yupaykuna (World Gazetteer) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ullantaytampu. +Piruwpi mawk'a llaqtakuna +Akaray - Aramu Muru Punku‎ - Aspero - Bandurria llaqta - Buena Vista - Caniche - Carajía - Caral - Chan Chan - Chankillu - Chinchiru - Chuqik'iraw - Chuya - Cutimbo - El Brujo - Garagay - Gran Pajáten - Gran Saposoa - Hatun Qillqapampa - Hatun Wilaya - Huch'uy Qusqu - Inka Uyu - Inkawasi (Ayakuchu) - Inkawasi (Kañiti pruwinsya) - Intipata - Inti Wak'a - Jisk'airumuqu - Kalasaya - Kantamarka - Kashamarkilla - K'anamarka - Killa Wak'a - Kitarawaqachiqpa mach'aynin - Kiyaqa qaqa siq'ikuna - Kuélap - Kumpi Mayu - Kunturwasi qhapana - La Centinela - La Galgada - Llaqtapata - Machu Pikchu - Mankumarka - Markawamachuku - Miculla - Miraflores - Muray - Muyuqmarka - Ñust'a Hisp'ana / Yuraq Rumi - Pachakamaq - Paramunqa - P'isaq - Pikillaqta - Piki Mach'ay - Piruru - Puka Pukara - Pukatampu - Pañamarka - Phuyupatamarka‎ - Pumaqucha / Intiwatana - Puruchuku - Pusharu‎ - Q'inqu - Qhawachi - Qulu Qulu - Qurikancha - Quriwayrachina - Raqch'i - Rumiqullqa - Runkuraq'ay‎ - Saksaywaman - San Borja Wak'a - Saywiti - Sechín - Sillustani - Sipán - Sondor - Tampu Mach'ay - Tarawasi - Tipun - Trinchira pukara - Tukumi chuntukuna - Tukipala mach'ay - Tunanmarka - Tunay Kassa - Uchkus Inkañan - Ullantaytampu - Ukira - Utusku qhawanachakuna - Wak'a Pukllana - Wallamarka Wak'a - Wamanmarka - Wantar Chawin - Wanuku Pampa - Wañusqakunap llaqtan - Wari - Wariwillka - Wayna Pikchu -Willka Qhichwa - Willkapampa - Willkawaman - Willkawasi - Wiñay Wayna - Wiraquchapampa - Witkus / Rusaspata +Mawk'a llaqta (Piruw) +Tawantinsuyu mawk'a llaqta +Llaqta (Urupampa pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Nipal). +"Pulitiku (Nipal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Castellón de la Plana ( valencia simipi: Castelló de la Plana) llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. +Hatun puquy killa: Carnavalkuna. +Castellón, 27 ñiqin aymuray killapi 1987 watamanta, francesa llaqtapas Châtellerault. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Castellón de la Plana. + +Kisa,[1][2] Ithapallu[2] icha Itana[2] (genus Urtica) nisqakunaqa huk qurakunam, sisi p'uchquyuq suphunkunawan k'arachiq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kisa. + +Magallanes k'ikllu, hawa pachamanta rikusqa. +Magallanes k'ikllu nisqaqa Uralan Awya Yalap uralan manyanpi kaq yaku k'ikllum, Ninasuyuta allpa pachamanta rakiq, Arhintinaman Chilimanpas kapuq. + +Aswan hatun llaqta Tegucigalpa +Runa llaqtap sutin undureño, -a (formal) +Unduras llaqtaqa Chawpi Awya Yalapi huk mama llaqtam. +Unduraspiqa 7 326 496 runakunam kawsachkanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Unduras. + +3 chaniyuq tikraykuna mat'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +SIL International, Rimay yachaq ruphay mit'a yachay wasi (inlish simipi: Summer Institute of Linguistics, SIL; kastilla simipi: Instituto Lingüístico de Verano, ILV) nisqaqa huk mamallaqtapura mana mamallaqtap rimaykunata k'uskiykuna tantanakuymi. Lliwmanta astawanqa mana icha aslla riqsisqa rimaykunatam k'uskiykun, musuq qillqaykunatam kamarispa, chay rimaykunapi willakuykunatam qillqamuspa, Dyuspa Simin Qillqata huk qillqakunatapas t'ikraspa. Wycliff T'ikraqkuna nisqawan ayninakunkum. +Richard Pittman sutiyuq prutistanti misyunaryus 1951 watapi chay tantanakuytaqa kamarirqan. Uma tiyananqa Dallas llaqtapim (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi). + +Tikraynin chaqlliy Kastillanu simipi: + +ar.wikibooks.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Tikraynin p'istukuy Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Pruwinsya (Muqiwa suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Muqiwa suyu) +"Pruwinsya (Muqiwa suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Qhariphuyu +Qhariphuyu munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Caripuyo) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Alonso de Ibáñez pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qhariphuyu llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'usillukuy + +Wapsichana iñu icha T'impuy iñu nisqaqa chay q'uñi kaymi, imamantachus puriqlla imayay aswan q'uñikuptin wapsim tukukun, imamantachus aswan chiriyaptintaq puriqlla tukukunmi. + +YACHAKUQKUNAPA SIMI QULLQA +Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi. +Siq' ikuna huqarimuq: +Yachakuq qhari warmi wawakuna, Qhari warmi yachachiqkuna, Tayta mamakuna, Runa simi rimaqkuna, Llapan kamachikuqkuna: Kay qillqasqapa sutinmi QHICHWAPI SIMI PIRWA, nillasunmantaqmi SIMI QULLQA nispapas, SIMI TAQI nispapas. Kaypim tarikun rimasqanchik simikuna, kay simi pirwata ñawinchaspa mayqan simitapas qillqasunchik, kaqtaq simikunapa yuyaynintapas hap'isunchik. ¿Imapaqtaq allin kay simi pirwari? Mayqan simitaña qillqayta munaspapas, kay simi pirwata qhawaykuspa qillqasunchik, kaqtaq mayqan simipa yuyayninta mana yachaspapas, kay simi pirwapi chay simita maskaspa yuyayninta tarisunchik. Kay simi pirwata sapa p'unchaw apaykachaspa ari mana pantaspaqa qillqasunchik. Qhichwa simitari, ¿llapanchikchu kikillanta rimanchik? Mayqan simitapas runaqa manam kikintachu rimanchik. Wawakunaqa mana kuraq runakunahinachu rimanku, qullqiyuqkunaqa mana wakchakunahinachu rimanku, huk llaqta runakunaqa mana wak llaqta runahinachu rimanku; sapankanchikpas huk niraq wawa simita rimanchik. Chay rimasqanchikqa llaqtallanchikpi allin uyarikun, hukkunapaqqa mana. Ñuqanchikqa tayta mamanchikpa yachachisqan simita rimakuchkasunchik, ichaqa simi pirwapa kamachikusqanta qillqasunchikqa. Chayqa hinallapuni mayqan simipipas. Qhichwapa mayqan wawa simintaña rimaspapas, huk niraqllata qillqaspaqa llapan qhichwa runakuna qillqanakuyta atinchik. Chayhina kaptinqa allin kallpayuq llaqta kasunchik, siminchikpas wiñarinqa kastilla simi kikin, inglés simipihina qillqasqayuq, alemán simihina qillqasqayuq kasunchik. Kay SIMI PIRWAqa runa simipi qillqaspa huklla kananchikpaqmi. Qillqakamuntaq R.M. 1218-ED-85 yupayniyuq kamachikuypa achahalanwan. Kaqtaqmi kallpachawanku 1608 watapiraq tayta kura Diego Gonzalez Holguinpa simi pirwa qillqasqan. Kallantaqmi «musuq simikunapas», chaykunatapas kawsaykuna paqarimuptinhina sutiyallasunchiktaq. Qillqaqkuna. +Astay. (r). Huk hawamanta wak hawaman imakunapas apaykachay. Trasladar, acarrear. - Chay allquykiqa wak t'uqumanmi uñankunata astarqusqa. +Iñiy. (r). Hukkunapa rimasqantapas willakusqantapas arí niy. Llapa uyarisqatapas chiqapcha ari nispa chaskiy. Creer, aceptar. - Ñuqaqa yachachiqniypa rimasqanpi iñini. - Yo creo en lo que dice mi profesor. Iphu. (s). Pisi kallpallawan unu para chayay. Llovizna, garúa. Inka. (s). 1. Tawantin suyupi sapan kamachikuq runa. Rey, inca. 2. Masachasqa qha- Iphu parachaqa chakrakunata munayta wiñachin. +Kisu. (s). Kuwahuwan hap'ichisqa as q'uñi lichimanta k'umpa atisqa. Kastilla simimanta mañakusqa. Queso. +Khakuy. (r). Wakin ch'akisqa kawsaykuna makillawan ñut'uy. Desmenuzar. - Ayllu runaqa manaraq akullichkaspa apukunapaqraq kimsa rapicha kukata khakurikun. +Llik'iy. (r). Awasqatapas papil rapitapas kawsaqkunapa qarantapas makillawan qhasuy, kichay. Rasgar, abrir cosas blandas, romper. - Machasqa runaqa urmaspa uma qaranta llik'irqukusqa. +Pillu. (s). T'ikamanta rurasqa, sumaqyachinapaq umaman churanapas, wañusqakunapa kurusninman churanapas. Corona. +Phullu. (s). Warmikunapa rikran qataq awasqa huch'uy llikllacha, wawakunapas churakullantaq. Mantilla. - Mamayqa tusunaypaq munay phulluta awapuwanqa. +P'ampay. (r). Runa wañusqatapas uywa wañusqatapas sallqa wañusqatapas pampaman pakapuy. Huk kawsaykuna pakaypas. Enterrar, tapar algo. +Q'apay. (r). 1. Wayrata upyaspa huk kawsaykunapa, huk kawsaqkunapa asnaynin mutkiy. Oler. 2. (s). Mikhunakunapa huk ima kawsaykunapa millaypas sumaqpas asnaynin. Olor. +Sirara. (s). Chupayuq hatun apasanqaman rikch'akuq kanirqukuqpas supiykukuqpas yanapas yuraqpas rumi ukhukunapi tiyaq urucha. Sira sira. Alacrán. - Yuraq siraraqa ch'aki uhupaq hampim. Sirarata hamk'arquspa uhuyuq wawakunaman hampipi upyachina. +Tinya. (s). K'aspimanta muyuchayuq, q'ara qaramanta uyayuq k'aspichawan waqtaspa waqachina. Kaha. Tamborín. - Inkakunapa pachanpiqa warmikuna tinyataqa ch'ulla k'aspichallawan waqtaq- +Uma. (s). Aswan hanaqpi tarikuq rump'uniraq chukchayuq ukhunchik. Cabeza. - Umaymi nanawachkan; ñaqha p'unchaw ruphaykachikamusqaymantach +Warisu. (s). Paqucha mamayuq llama taytayuq uywapas, llama mamayuq paqucha taytayuq uywapas. Híbrido de llama y alpaca, huariso. - Warisu uywaqa pisi millwayuq, millwanpas rakhu chayqa waskha simp'anallapaq allin. Warisuqa q'ipitapas mana apayta atinchu. +Yuma. (s). Qharipa warmipa muhun. Sallqakunapa uywakunapa muhun. Semen y óvulo. +Llaqta Sut'i, ch'uya Llukllu Waqati Anta K'intu Phasi Chayasqa, wayk'usqa Wayk'uy Kuchuch Yuthu Hap'iy Hank'a, wiqru, wist'u Chupa Ch'umay, suysuy Chupa Wallqana Qulli Llimp'i Llimp'iy, tullpuy Wayllunku Achuqalla, qataycha, chukuru Mikhuy Phiri Masi, wawqi, ñaña Hunt'a Rantiy Ayllu, (hawa llaqta) Kukuchi Kuntur Pusay, aysay Qasasqa Willkachuqa Chuqu Riqsiy Atipay, llalliy Awki, yuyaychakuq Ratachiy, unquy hap'ichiy Mink'a Rimanakuy, rimay Quy Qhilli kawsay Sunqu Suni Pillu Mukuku Kancha Chumpi Chanin, chiqan Phaway +Sayay Mawk'a Manu Kutichiy P'unchaw Supay, saqra Wisq'an Rimanakuy Kursus, yawar q'ichay Siq'iy Kiru Chunka Sasachay Aya, wañusqa Qullqi Apu Ch'aqway Kursus unquy Wiqu, q'iwisqa Karu Umalliq Pataray, Kawpuy Nanay Nanay Allqamari, aqchi May, maypi Mama Puñuy Iskay Misk'i Qhuru, chuchu, ch'aki +Atuq, llulla, yukakuq Q'ipichasqa Tanqay T'inri Ñaqha Pata Tinkuy, tarinakuy, tupay Ch'akiy, rumiyay Chawpin, kuskan Awqa Kallpa Unquy Hampikuq Tikayay Atuq, yukakuq Yukay Llut'ay Phiña Kururay, khiwiy Llutkhuchiy, sinriy Kaq P'ampay Hinaqa Yaykuy Yanqa Hillp'uy, hunt'achiy Kachay, apachiy Suchiy Ch'ikikuy, chiqnikuy, K'uyuy Ch'uwiy, p'istuy Mita Pantay Mikhuy Khasay Llutkhuy Llillisqa Ayqiy, qispiy Aka tanqa Hasp'iy, allay Chhullunku T'isay Siqsiy Akllay, pallay Akllakuna Pakay Qillqay Yachana wasi Thuqay Ch'umay Chay Rump'u K'umpa +Uywa Atipay Wallata Hamak'u Maqana Iphu Wapsi Lat'ay, lluqay Misi Titi misi, usqullu Waman, Anka Qillwa Llukllu Runa Ch'ichiy, phuturiy Hawaq'ullay Muyuy Maywiy Siki Khallwa, wayanay Hillu Maqay, takay Chamqay Maruy, q'asuy Wira, rakhu runa Pichitanka, pichinku Ch'ullu Ñiqi Apinquya Hatun Chikchiy Chikchi Añaychay Llanka Ch'illiku, ch'illi k'utu Chhulli unquy Ch'iqchi, uqi Qapariy Rakhu Chhaku Huñuy, tantay, t'aqa Wanaku Aka, wanu Waqaychay, churay Arariwa Sawintu Pusay Kuru +Tunqur Maqchiy Mayllay T'aqsay Uphakuy Ñukñu, ñuñu Ch'usiq Ñawinchay Ch'uqñi Llipt'a Karu Yamt'a Qallu Rimasqa simi Huqariy Hatariy, sayariy Kamachiy Chukcha k'utu, q'ara tisi, tisi tisi Qispichiy, lluqsiy, pampachay Liwru, qillqasqa mayt'u Ch'iya Qurpa, saywa Pichay, ch'uyanchay Panaka Munay Lluchk'a K'uchi Winku K'iri Llama Waqyay Pampa Llawlli Hillp'uy, hunt'apay Hunt'a Apay Lluk'iy Waqay Iphu Para Laqha, tutayaq Atipay, tariy K'uyka K'alla, uritu Ch'aska Pinchin kuru, nina kuru Lukma Hinaqa Hawa Killa Wiqu, wist'u + +1Chaymanta uk lugarta pasayarnaqa, Jesusqa rikaran uk runa nasishanmanta-pacha syigu kaqta. + +Runa Simi: Mikhuna + +Manchay laqhayyuq unphuy kay pacha kaq, +Poemas de Amor en Quechua: akllasqa rimaykuna [ Qosqo Qhechwasimipi ] + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (CA San Lorenzo) + +Taqna jach'a suyu +Coronel Gregorio Albarracín Lanchipa jisk'a t'aqa suyu + +Runa Simi: Pantaleón Dalence pruwinsya + +Hatunkaray waqrasapa suntu (Dynastes hercules) nisqaqa huk ancha hatun suntum, Tiksimuyuntinpi lliw suntukunamanta aswan hatunmi. Urqu suntuqa umanpi qhasqunpipas waqrayuqmi, chinataq manam waqrayuqchu. Kay suntuqa chunka qanchisniyuq sintimitru sunikamam wiñan. Chawpi Awya Yala, Urin Awya Yalapim kawsan. +Kurumama puqusqa rurukunatam, yura hillikunatam mikhun. Qirisankunataq ismukuq q'irupim kawsan. +Runakuna qirisankunatam mikhun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatunkaray waqrasapa suntu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatunkaray waqrasapa suntu + +Chullusqa nisqaqa chulluq nisqa puriqllapi chaqrusqa manaña rikunalla chulluna nisqa sinchiyasqa icha wapsi kasqa. Chulluy nisqawan chay sinchiyasqaqa icha wapsiqa puriqlla ukhunman rin, ichataq manam musuq t'inkisqachu tukukun. +Mama quchakunapi yakupiqa achka kachim qullusqa, lliwmanta aswan natriyu kluruchasqam. Chayrayku kachi yaku nisqam. +Yaku pachapi wayaypas chullusqam, yakupi kawsaq challwakunap, huk uywakunap samananpaq anchata muchusqam. Chay yakupi wayayqa inti wayllaq laqukunamantam, huk yaku yuramantakunamantapas lluqsin. + +Katiguriya:Asunción llaqtapi paqarisqa runakuna - Wikipidiya +Katiguriya:Asunción llaqtapi paqarisqa runakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Asunción llaqtapi paqarisqa runakuna. +"Asunción llaqtapi paqarisqa runakuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Asunción_llaqtapi_paqarisqa_runakuna&oldid=610206" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Parawayi llaqtapi paqarisqa runakuna + +Champira[1] (Astrocaryum chambira) nisqaqa Kulumbya, Ikwadur, Piruw, Winisuyla mama llaqtakunapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq laya chunta yuram. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Champira + +Katiguriya:Wiñay kawsay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Wiñay kawsay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +► Umalliq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (23 P) +► Umalliq ranti (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (1 P) +"Wiñay kawsay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Pichqantin Siwilchasqa Runallaqta +Waqaysapa Ñan +Wiñay kawsay (Mama llaqta) + +chawpi: Wallunarahu; chawpi-paña: Ranrapallqa; Antawiti, Kayish, Maparahu, San Huwan rit'i urqukunaqa pañaman tiyanku. +Tiyakuynin Anqash suyu, Waras pruwinsya, Waras distritu, Wari pruwinsya, Wantar distritu +Kayish (Cayesh) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Waras distritupi, Wari pruwinsyapi, Wantar distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.721 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Waras llaqta, Llaca mayu, Cojup mayu, Quilcayhuanca mayu, Shallap mayu, Rajucolta mayu, Rurec mayu, Kashan, Kayish, Pukaranra rit'i urqu, Wantsan rit'i urqu. + +Unsiya (kastilla simipi: Uncía) nisqaqa huk buliwyanu llaqtam, P'utuqsi suyupi, Rafael Bustillo pruwinsyap uma llaqtanmi. +Unsiya llaqtaqa P'utuqsi llaqtamanta 230 km karum, chinchayninpim. Unsiya k'itipiqa chiri chiriqunuymi. +Unsiya llaqtapqa pichqantin ayllu llaqtanmi kan: Karacha, Aymaya, Layme, Puraqa, Hukuma. Llaqta runaqa qhichwa simitam, aymara simitam, kastilla simitapas riman. +Unsiya munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Chilla-Kimsa Chata walla, Tiwanaku llaqtamanta qullaman rikusqa (lluq'i: Quena Chita urqu. Kimsa Chata urqu qhipapi tiyan) +Kimsa Chata (aymara simi, qhichwa simipas kimsa,[2] pukina simi chata urqu,[3] "kimsa urqu", kastilla qillqaypi Quimsachata, Quimsa Chata) nisqaqa Antikunapi, Buliwya mama llaqtapi, juk urqum, Chilla-Kimsa Chata wallapi, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, Tiwanaku munisipyupi, Tiwanaku kantunpi,[4] Tiwanaku llaqtap urayninpi (yaqa 15 km). Pikchunqa mama quchamanta 4.702 mitrum aswan hanaq. +↑ Tiwanaku munisipyu: yupaykuna, saywitu Kimsa Chatawan ("Quimsa Chata") + +Sirimavo Ratwatte Dias Bandaranaike, Sirimavo Bandaranaike sutipaq warmika (* 17 ñiqin ayriway killapi 1916 watapi paqarisqa Kulumbu llaqtapi - 10 ñiqin kantaray killapi 2000 watapi paqarisqa Kulumbu llaqtapi). Sri Lankapi pulitiku. +1994 watamanta 2000 watakama ñawpaq kuti Sri Lankapa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Sirimavo Bandaranaike. +Kulumbu llaqtapi paqarisqa + +P'arpay, t'aqtay, pampachay + +Krunikamanta huk ñiqin qillqasqa - Wikipidiya +Krunikamanta huk ñiqin qillqasqa (kastilla simipi: Primer Libro de las Crónicas) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Krunikamanta huk ñiqin qillqasqa, bible.is nisqapi: +Krunikamanta huk ñiqin qillqasqa (Qosqo qheswa simipi) +Krunikamanta huk ñiqin qillqasqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Krunikamanta huk ñiqin qillqasqa, bibles.org nisqapi: +Krunikamanta huk ñiqin qillqasqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Limunqucha risirwa (kastilla simipi: Reserva Biológica Limoncocha) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi Orellana markapipas. + +Maureen O'Hara sutiyuq warmiqa ( 17 ñiqin chakra yapuy killapi 1922 watapi paqarisqa Ranelagh llaqtapi - [[[25 ñiqin kantaray killapi]] 2015 watapi wañusqa Boise llaqtapi) huk Ilanda aranway pukllaqmi qarqan. + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Sudan) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Sudan) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Sudan). + +Uma llaqta Las Palmas +Mariano Dámaso Beraún distritu (kastilla simipi: Distrito de Mariano Dámaso Beraún) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, Leoncio Prado pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Las Palmas llaqtam. +Mayukuna: Harawasi mayu (Jarahuasi) - Munsun mayu (Monzon) - Patay Runtus mayu (Patay Rondos) - Wallaqa mayu + +San Francisco de Daguas distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de San Francisco de Daguas) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chachapuyas pruwinsyapi, Amarumayu suyupi. Uma llaqtanqa Daguas / San Francisco de Daguas llaqtam (228 runa, 2007 watapi). + +Rasa nisqaqa (kastilla simimanta: raza) - chawchu icha chawchuri nisqapas - sapaq khuskan kapuqniyuq kaq runakunas. +Kunanraqmi achka runakuna chawchuri rikurispa runakunata sapaq rasakunamanmi rakinku. +Awya Yalapi Kastilla Kamachiy pachapiqa kamachiq ispañul wiraquchakuna chawchuri rikurispa tukuy kamachipusqa runakunata sapaq hayñiyuq rasa icha kasta nisqakunamansi rakirqan. +Kastilla Kamachiy pachapi raza nisqakunaqa kaysi karqan: +"Yuraq rasa" (blancos): Ispañamanta, Iwrupamanta hamuq runakuna, kriyullu (criollo) nisqa churinkuna willkankunapas; +"Yana rasa" (negros): Afrikamanta hamuq runakuna, paykuna icha machunkuna Afrikapi hapisqa Aywa Yalaman apamusqa karqan isklaw kaspa yuraq nisqakunapaq llamk'ananpaq; +"Indios" ("amirikanu rasa"): Awya Yala allpa pachayuq indihina runakuna. +Chikan raza nisqayuq tayta mamamanta paqarimuq runakunatataq kasta (casta) nisqakunamansi rakirqan: misti, kastisu, sampu, mulatu, murisku, chuluchinu. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:27, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +2. Qillqata llamk'apuy +Qhawariy "qillqay" nisqa ñit'inata, llapa qillqap hawa rakinpi. Wikipidiyapiqa, munaspalla lliw p'anqakunatam llamk'apuyta atinki, hallch'asqa ruraqpa sutiykiwan icha mana hallch'asqa. +Qillqay nisqapi ukucha antachawan ñit'iy qillqata allichanapaq. +Wikipidiyaqa insiklupidiyam, ruraqninkunap ayninakuspan rurasqan. Achka runakunam tarinakun Wikipidiyata allinchaykuspan. Llamk'apusqankunataqa wiñay kawsay p'anqapim, ñaqha hukchasqa p'anqapipas rikunki. Wandaluchasqa p'anqakunaqa utqaylla kutichisqam kanku. +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta—ima p'anqatapas llamk'apuriy: Sinchilla wapulla p'anqakunata allinchay. Chay hinatam kay Wikipidiyamantaqa lliwmanta allin willay pukyutam rurasunchik. +Allin yuyayta hap'inayaspaykiqa, ñawiriy +P'anqata allinchanaykipaqqa qillqay nisqa ñit'ina butunpi (p'anqap hawa rakinpi) ñit'iy. +P'anqata waqaychay nisqa ñit'ina butunpi (p'anqap ura rakinpi) ñit'iy qillqasqaykikunata waqaychanaykipaq. Ñawpaqta qhawanallaykipaqtaq "ñawpaqta qhawallay" butunta ñit'iy. + +Runa Simi: Waqay + +- Qhapaq Ñan, Javier Lajo +Xuan P. Gonzalez - marzo 2009 – Tiwanaku, Qollasuyu, Tawantinsuyu, Awya Yala. + +Hotel LLaqta, Lima + +Chikinaki. "Chikiyäshoqnikikunata kuyëkaye, Diosman mañakuye qatikachäyäshoqnikikunapaq." (Mateo 5:43, 44.) +Diosqa kikintsikpaqmi willapämantsik. Mana alli rurëkunata haqiriqa, manam faciltsu, kikin Jehová, Testigonkunawan yanapashuptikiran tse llapan mana alli rurëkunata haqirinki (Isaías 48:17; Filipenses 4:13; Hebreos 10:24, 25). + +Rimayninchi llapan llaqtapi, Paraulas in su mundu, Cuvant in lume, + +Huk qhatu, Chichikastenango llaqtapi, Watimalapi. +Huk wayu qhatu, Barcelona llaqtapi, Ispañapi. +Huk wayta qhatu, Mishiku llaqtapi. +Qhatu (kastilla simipi: mercado) nisqaqa runapura qhatuna rantinakuymi, tukuy makipurapipas. Runasimipi rimaq runakunapaq, kayqa huk llaqta pampam achka rantinakuq runayuq. +Qhatuqqa (rantikuq) qhatunakunata haywaykunmi, rantiqtaq (rantimuq) tapuykunmi. Chay hinam qhatunap chanintam rimanakunku. + +Miami llaqtapi (Florida suyupi) inti yaykuy. +Inti yaykuy nisqaqa Tiksimuyupi sapaq tiyachkay iñumanta kuntinpi, pachapantapi (winkumuyu nisqapi) intip hawa pachamanta chinkaspa yaykuyninpa pachanmi, ch'isipi, p'unchawpa puchukayninmi, tutap qallarinmi. + +Qupaqhawanap Pallan (kastilla simipi: Virgen de Copacabana) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk raymim, chakra yapuy killapi. Qupaqhawanap Pallanqa Buliwyap patronanmi nisqa. + +La Higuera (kastilla simipi: La Higuera) nisqaqa Buliwyapi huk llaqtam, Santa Krus suyupi, Vallegrande pruwinsyapi, Pukara munisipyupi, La Higuera kantunpi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Malawi). +"Umalliq (Malawi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Everglades mamallaqta parkipi +Uma llaqta Tallahassee +Florida nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Tallahassee llaqtam. + +Katiguriya:Llaqta (Emilia-Romagna) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Emilia-Romagna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Emilia-Romagna). +"Llaqta (Emilia-Romagna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin qilla kay Kastillanu simipi: + +6 chaniyuq tikraykuna laq'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +1581 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +San Javier munisipyu (kastilla simipi: Municipio de San Javier) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Qincha pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Javier llaqtam. + +Rita Hayworth, Margarita Carmen Cansino chiqap sutiyuq warmiqa (17 ñiqin kantaray killapi 1918 watapi paqarisqa New York - 14 ñiqin aymuray killapi 1987 watapi wañusqa New York llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaqsi karqan. + +Tikraynin nanay mayu Kastillanu simipi: + +Kay simiqa - "uralan" - mana allin simim runasimipi. Santiago del Estero-p runasimillanpi "uralaw" (manachu "uralan") simi kan. Kay simirayku huk simita qillqananchik: "urin" qillqananchik. Chinchaman qhawaq runap qhipanpi urinmi kan. +Arí, "uralaw" ("ura kinray", "ura chinru", "ura puririy") nispa ninkunchikman. Manam riqsinichu, "uralan" mana allinchá kanmanchu, ichá "ura lawnin" niyta munanmanchu. Ichataq ama qunqaychu, urin nisqaqa manam huklla sut'iyuqchu, ahinataq Urin Qusqu, urin saya qhaway. Mana "uralan" nisqa p'anqa sutita munaspaykiqa, "urin" icha "uralaw" icha wakin sutiman astay. Ama mancharikuychu, allin sunquykiwan ruray (en:Wikipedia:Be bold)! -- AlimanRunawillaway 17:12 22 hul 2009 (UTC) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 05:46, 24 hul 2009 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Inti watana, St. Rémy de Provence llaqtapi. +Kaymi huk pacha tupuq layakuna: + +Qhapaq p'anqa +Kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. +Ña kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa +qillqasqa p'anqayuqñam. +Punku p'anqakuna +Huk rimaykunapi +100 000 hawa qillqakunayuq Wikipidiyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos 1 Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. +Ñawpaq: Qhichwa simi, Pacha q'uñichiy, K'anchaq Ñan, Sara, Kastillanuchay, Qiwuña +Llamk'anakuna +Watapi lliw p'unchawninkunapaq p'anqakunata qillqasunchik, kaypi qhaway! +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna suytiyuq listap rakinkunataqa qhichwa simiman t'ikrananchikraqmi atin. Manaraq mast'asqa riqsisqa qhichwa simipi rima kaptinqa, qhichwapi musuq simip kinrayninpi kastilla simipi rimatam kakuchinkiman. Kaypi achkaraq t'inkikunap imankunamanta musuq p'anqakunata qillqananchikmi atichkan. +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Uyapurata t'ikrana p'anqap rimanakuyninpi willamuy. +Mama llaqtakunamanta qillqakunata qhichwaman t'ikranaykipaq qhaway Wikipidiya:Aknalla yanapay. +Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa nisqa p'anqata allinchay. +Wikipidiya ruraykunaqa kay k'iti rimaykunapiñam kachkan: +Wikipidiyaqa Wikimediap ruraykamayninmi. Kaymi huk qispi ruraykamaykuna: +Rikch'aqkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:22, 24 awu 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a F. Scott Fitzgerald‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Runa Simi: Piruw llaqta wiphala. + +Llaqta qayanqillqa: Ninguno +Aswan hatun llaqta Moskwa +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 8º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 9º +Runa llaqtap sutin ruso, -a +Rusya (rusu simipi: Россия) nisqaqa Iwrupapi huk republika mama llaqtam. Uma llaqtanqa Moskwa llaqtam. +llaqta pusana rakiy +hatun llaqtakuna +2 Llaqta pusana rakiy +3 Hatun llaqtakuna + +1Kay tukuyta Tata Diosqa parlarqa Petuelpa churin Joelman. 2Kurajkuna, kaytaqa allinta uyariychej, jinallataj qankunapis, kay naciompi tiyakojkuna. Qankuna rikorqankichejchu jayk'ajpis kayman rijch'akojta? Tatasniykichejqa tiemponkupi kayman rijch'akojta jayk'ajpis rikorqankuchu? 3Kaytaqa wawasniykichejman willaychej, paykunataj wawasninkuman willachunku, wawasninkutaj willachunku qhepata nacekojkunaman. 4Langostasqa tukuy chajrasta mikhukaporqanku. Puchojtarí, waj khurusñataj jamuspa mikhuykapullarqankutaj. 5Machasqas, qankuna rijch'ariychej. Vinota ujyajkuna, waqayta qallariychej, imaraykuchus uvas ch'irwasqastapis simiykichejmanta qhechusqaykichej. 6Langostasqa yupay mana atina atiyniyoj soldados jina nacionniyman junt'aykamunku. Paykunaj kirusninkoqa leonpata kirusnin jina kanku, k'amasninkutaj china leonpata jinallataj. 7Uva sach'asniyta q'araykunku, higos sach'asniytapis t'unaykunku; tukuyninta q'araykunku, ramasninta yurajllata saqerparinku. 8Imaynatachus uj casarakoj sipas sonqo nanayta waqaykun luto p'achata churakuspa, paywan casarakoj novion wañupusqanrayku, 9chay kikinta sacerdotespis waqaykushanku, imaraykuchus Templopi mana kanñachu ch'aki mikhuy jaywana, nitaj vinopis jich'asqa ofrenda jina Tata Diosman jaywanapaj. 10Chajra poqochina jallp'asqa, q'arapachalla kashanku, jallp'astaj may llakisqas kashanku. Trigoqa mana poqonchu, uva sach'aspis ch'akirapunku, olivo sach'astaj qawirapushanku. 11Chajrata poqochejkuna, uvasta poqochejkuna ima, llakiywan waqaychej, imaraykuchus chajraqa mana kanchu. Mana kanchu trigo ruthuna, nitaj cebada oqharinapis. 12Uva sach'asqa qawirasqa kashanku, higo sach'astaj manaña kanchu. Granada sach'as, palmera sach'as, manzana sach'as, jinallataj orqopi kaj tukuy sach'aspis ch'akirapullankutaj. Chayrayku tukuy runaj kusikuynin chinkapun. 13Qankuna, altarpi sirvejkuna sacerdotes, qhashqa p'achata churakuspa sonqo nanayta waqaychej, imaraykuchus Diosniykichejpa Templompi ofrendata jaywanapajqa manaña kanchu ch'aki mikhuykuna, nitaj vinopis. 14Runasta tantaspa, niychej ayunota ruwanankuta. Señorninchej Tata Diospa Templompi tantaychej kurajkunata, kay naciompi tiyakoj tukuynin runastawan, chaypitaj Tata Diosman qhaparikuychej. 15Ay, Tata Diospa p'unchaynenqa qayllamushanña. Chay manchachikuna p'unchayqa Tukuy Atiyniyoj Diosmanta phirisqa kayta apamushawanchej. 16Qhawashajtillanchej, mikhunanchejta qhechurawarqanchej. Diosninchejpa Templompi kusikoyqa tukukapun. 17Tarpusqa mujoqa pachampi wañuraporqa, trigopis ch'akiraporqa, trojestaj thuñisqas kanku. 18Uywaspis manchayta waqarashanku. Wakasqa qhasillata pastosta mask'akushanku, ovejastaj tropantin wañurapushanku. 19Tata Dios, Qanta qhaparikamuyki, imaraykuchus ninaqa ruphaykun ch'impi kaj qhorasta, jinallataj campopi kaj sach'astapis. 20Campopi k'ita animalespis Qanta qhaparikamusunku, imaraykuchus juch'uy mayuspi kaj yakupis ch'akipun. Campospi sumaj pastos kajtataj nina ruphaykapun. + +Sapara rimaykuna - Wikipidiya +Sapara rimaykuna. +Sapara simikuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi. +3 Huk rimankuna +Ispañulkuna Awya Yalata manaraq atiptin ancha runasapa (pachak waranqamanta aswan rimaqniyuqchá) karqaspapas, kunan pacha tukuy sapara rimaykuna yaqa wañusqañam. K'awchu waq'ayaypi achka waranqa sapara rimaq runakunas wañurqan. +Ima rimayninkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tukuy kawsaqraq sapara rimaykunaqa Piruwpim, Sapara simillataq Ikwadurpim. +Kaymi sapara rimaykuna: +Andoa simi [anb] (wañusqaña) +Kunampu simi [tuyrun manam kanchu] (wañusqaña) +Huk rimankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kay hinatam rimakuna siq'inchasqa, sapara simipi: +'mamaypa allqun' (kichwa rimaypi hina: 'ñuka mamapak allku') +Kay qatiqpi huk yupay rimankunam:[1] +Wichq'achiq () nisqapi: kichwa rimaymanta rimakuna. +Qillqa pukyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Awya Yala rimaykunap ayllun +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:26, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Lampalliqi suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Manu mamallaqta wari kancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Paraqas mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waskaran mamallaqta wari kancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yana Chaka-Chemillén mamallaqta wari kancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Utishi mamallaqta wari kancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Abiseo mayu mamallaqta wari kancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Cutervo mamallaqta wari kancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tinku Mariya mamallaqta wari kancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amutapi walla mamallaqta wari kancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Bahuaja-Sonene mamallaqta wari kancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Anqas Walla mamallaqta wari kancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hanan Purus mamallaqta wari kancha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chiklayu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lampalliqi pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ampay mamallaqta willkachasqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lachay mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tuman distritu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wayllay mamallaqta willkachasqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sunin mamallaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Titiqaqa mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Megantoni mamallaqta willkachasqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sira ayllu llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Piruw Umalliq +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +3 ñiqin kantaray killapi 1938 watapi +pulitiku wan musikuq +Pedro Pablo Kuczynski Godard (PPK, Piyru Pawlu Kuchinski Qutar) (3 ñiqin kantaray killapi 1938 watapi paqarisqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq musikuqmi, pulitikupas, hukllachasqa suyukunayuqpas. 28 ñiqin anta situwa killapi 2016 watapi p'unchwmanta Piruwpa umalliqninmi kachkan, 2021 watakama kanan. +2016pi Piruw llaqta umalliqkayta munapan: Qipa tumaypi Kikuwan atipanakunqa. +1980 watamanta 1982 watakama Piruwpas Micha wan Qhuya ministrunmi karqan. +Pirwanukuna Wakinchaypaq (Peruanos Por El Kambio, PPK) nisqa partidupi wankurisqa kaspa, 2016 watapi umallina akllanakuykunapi aynirqan. Chayrayku huk partidukunawan Gana Perú nisqa akllanakuy tantanakuytam kamarirqan. 5 ñiqin inti raymi killapi 2016 watapi akllanakuykunapi iskay ñiqin akllanakuy muyupi Keiko Fujimoritam atirqan lliw kunkakunap 50,12-%-ninwan.[1] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pedro Pablo Kuczynski. +Katiguriyakuna: +Lima llaqtapi paqarisqa +Umalliq (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:15, 25 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Atuq waqachi - Wikipidiya +Atuq waqachi +Atuq waqachi[1] (Cylindropuntia tunicata = Opuntia tunicata) nisqaqa huk kichkasapa sintuqmi, atuqkunata huk sallqa uywakunatapas ayqichinapaq wiñachisqa qinchakunapi, yura saywakunapi. +↑ Qheswa simi hamut'ana kuraq suntur: Simi Taqe Qheswa - Español - Qheswa. Qusqu, Piruw 2006. p. 32. atoq waqachi: Opuntia tunicata Link et otto. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atuq waqachi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Cylindropuntia + +Tacuarembó suyu saywitu (Uruwayi) +Tacuarembó suyu (kastilla simipi: Departamento de Tacuarembó), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tacuarembó mi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tacuarembó suyu. + +Unyun pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Kutawasi +Pata patakuna, Qawana llaqtapi, Allqa distritupi +Sipya phaqcha (150 m hanaq), Kutawasi mayup phaqchan, Waynakuta distritupi, Kutawasi qhichwa, Unyun pruwinsya +Unyun pruwinsya (aymara simipi: Unyun jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de La Unión) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kutawasi llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Kutawasi qhichwa risirwa +Mayukuna: Kutawasi mayu +Pruwinsya (Ariqipa suyu) + +Uma llaqta Musuq Loja +Sukumpiyu marka nisqaqa huk markam Ikwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Musuq Loja llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Limunqucha risirwa - Kuyawinu risirwa - Kayampi Kuka kawsaykuska amachasqa allpa - Cofán Bermejo kawsaykuska amachasqa allpa - Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki +Mayukuna: Awariku mayu - San Miguel mayu - Putumayu +Sukumpiyu markapiqa Napurunakunam tiyanku. Paykunaqa kay kitillikunapi kawsanku: +Amachasqa sallqa suyukuna: Cofán Bermejo risirwa • Kayampi Kuka risirwa • Kuyawinu risirwa • Limunqucha risirwa • Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki +Mayukuna: Awariku mayu • Putumayu +Runa llaqtakuna: Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan • Kichwa • Napuruna + +Awklanda kan llaqta Musuq Silandapi. Kan Musuq Silandaq hatunpuni llaqta. 1.4 hunu runa tiyanku chaypi. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Parma FC) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Parma FC) +"Piluta hayt'aq (Parma FC)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wamp'uy rimay nisqakunaqa urin, chinchay suyukunapi, manataq chawpi suyukunapichu - Kulumbyapi, Ikwadurpi, chinchay Piruwpi, urin Piruwpi, Buliwyapi, Arhintinapi - rimasqa qhichwa simip k'iti rimayninkunam: + +Rumisapa distritu (kastilla simipi: Distrito de Rumisapa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, San Martin suyupi, Lamas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Rumisapa llaqtam. + +Ronaldinho sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ronaldinho sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ronaldinho sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Kawsay qillqa - Wikipidiya +Kawsay qillqa (kastilla simipi: biografía) nisqaqa runap kawsasqanmanta qillqasqam. + +Paqarisqa Rusya, 28 ñiqin pawqar waray killapi 1868 watapi, +Wañusqa Rusya, 18 ñiqin inti raymi killapi 1936 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: La madre The Mother (Мать) +Aleksey Maksimovich Peshkov (rusiya simi: Алексе́й Макси́мович Пе́шков or Пешко́в, Kastilla simipi: Máximo Gorki), Maxim Gorky (Максим Горький) sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin pawqar waray killapi 1868 watapi(greg) (16 ñiqin pawqar waray killapi 1868 watapi(jul)) paqarisqa Nizhny Novgorod llaqtapi - † 18 ñiqin inti raymi killapi 1936 watapi(greg) (2 ñiqin inti raymi killapi 1936 watapi(jul)) wañusqa Moskwa llaqtapi), Rusiya mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa (La madre nisqa kawsay rikch'anmi karqan. + +"Kusituy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Detroit nisqa llaqtaqa, Michigan suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Detroit llaqtapiqa 912.062 runakuna (2009) tiyachkan. + +Q'anjob'al simi nisqaqa Watimala mama llaqtapi huk rimaymi, Q'anjob'al runakunap rimasqan, Maya rimaykunaman kapuq. + +3 chaniyuq tikraykuna ñak'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Qhapaq chunkana + +Runa Simi: K + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Nurwiga) + +08 Laqtay Urqu + +Runa Simi: Chhuka + +Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq - Wikipidiya +Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq +Yachakuqkuna Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq Ismael Montesmanta +Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq nisqaqa (kastilla simipi: Escuela Superior de Formación de Maestros Ismael Montes) Buliwyapi hatun yachay wasim, Quchapampa suyupi, Jarani pruwinsyapi, Wak'as munisipyupi. +Kay ñawpaq Jatun Yachay Wasi purun runakunapaq Quchapampa suyupi kamasqa karqa 18 p'unchay jatun puquy killa 1916 wata, Tunqulipi, Qulumi, Chapari pruwinsyapi. Yachayniyuq George Rouma yachachisqanman jina, ñawpaqman aparqa yachachiq Angel Chaves Ruiz. Chaymanta manaraq watata junt'asaqtin apasqa karqa Muruman, Sakawa riqpi, maymantachus lluqsirqanku ñawpaq yachachiqkuna; chaypitaq karqa inti raymi killa 1922 watakama. +Chaymanta aparqanku warmikunata T'arataman, qharikunatataq Laqa Laqaman. 1926 watapitaq qharikunata aparqanku Wint'uman, warmikunatataq Killaqulluman. Chaymantataq 1928 watapi apasqa karqanku Tikipaya riqman; chay kikin +watapitaq Buliwya suyu umalliq kamarqa chunka watata wisk'asqa kanankupaq tukuy jatun yachay wasikuna yachachiqkunapaq. +1938 watapi Buliwya suyu umalliq, Germán Busch, kamarqa watiqmanta kay Jatun Yachay Wasi kicharikunanpaq Quchapampapi, Qalaqala riqpi. +Uq kamayniqta Ministiryu Yachaymanta 1940 watapi suticharqa "Ismael Montes" sutiwan kay Jatun Yachay Wasita. Chaymanta qhipan wata apasqa karqa Punata llaqtaman. +Qhipaman, 1946 watapi yachachiq Toribio Claure Montaño mañasqanmanjina apasqa karqa Challwamayuman, Escuela Indigenalpa wasinman. Chay watamantapacha kunan kama Wak'aspi, kay Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq, wakichin musuq yachachiqkunata kampupi wawakunata yachachinankupaq. +Jinallataq, Wak'aspi kasqanrayku kay Jatun Yachay Wasi astawan riqsisqa "Wak'as Normal" sutiwan. +Buliwyapi indihina yachay sunturkuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Wak'as munisipyu +Katiguriyakuna: +Quchapampa suyu +Jarani pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:07, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Old Bailey nisqa taripay sunturpi taripana, London llaqtapi, Thomas Rowlandson, Augustus Pugin-pa siq'isqan Ackermann's Microcosm of London nisqapaq (1808-11 watakunapi). +Taripay suntur icha Yachaq tantari (kastilla simipi: tribunal, corte) nisqaqa chirarimanapaq tantaymi, kamachikuna chay chiqarimaypa tiksin kaptin. +Ch'ataq ch'atasqa nisqa runata q'uma nisqa huchamanta ch'atanmi, wanachanapaq. +Amachaq ch'atasqata, mañaqta amachaspa rimapunmi. +Taripakuq taripayta rimanmi, ch'atasqata wanachaspa icha qispichispa, taripanakuypitaq huk mañaqta chiqachaspa icha mañaqpura chimpapuraychispa. +Kay iskay hinatam chiqarimanku: +Wanana taripana nisqapi ch'ataq taripakuq ima q'uma rurasqamanta ch'atasqa runata taripaywan wanachan icha - ama nispa - qispichin +Taripanakuy nisqapi taripakuq iskay mañaqpurataq huk mañaqta chiqachan icha mañaqpura chimpapuraychinmi. +Mama llaqtapi Hatun yachaq tantari icha Kamachikamayuq tantari nisqaqa rimana huñunakuypa kamasqan kamachikuna hatun kamachiwan paqtachus mana paqtachus kayta riqsichin. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:13, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Commons katt'ana uñnaqa Daniel Alcides Carrión jisk'a suyu. + +Los Organos distritu (kastilla simipi: Distrito de Los Organos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Sullana pruwinsyapi. +Kamasqa 11 ñiqin qhapaq raymi killapi 1962 watapi, Fernando Belaúnde Umalliq. +Uma llaqtanqa Los Organos llaqtam (3 msnm). + +Berilyu icha Birilyu, Be (latin simipi: Beryllium) nisqaqa huk allpa alkali q'illaymi. + +Jaén pruwinsya +Pukara distritu (kastilla simipi: Distrito de Pucará) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Kashamarka suyupi, Jaén pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pukara llaqtam. +Mayukuna: Wankapampa mayu - Chutanu mayu + +Mulli yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Mulli yura rikch'aq ayllu (familia Anacardiaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, Tiksimuyuntinpi 72 rikch'ana, 500-chá rikch'aqniyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mulli yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mulli yura rikch'aq ayllu + +Aswan riqsisqa qillqasqan: Un mundo para Julius +Alfredo Bryce Echenique icha Alpriyu Prayis Ichinikisutiyuq runaqa (* 19 ñiqin hatun puquy killapi 1939 watapi paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi - ) huk Piruw mama llaqtayuq kastilla simipi qillqaq runam. +Kallpaq mama: Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin. +1990 -Iskay riqisqa warmi riman. Dos señoras conversan (3 piki kawsay rikch'akuna). +1995 - Ayriwa killapi suyayamankichu. No me esperen en abril (kawsay rikch'a). +1972 Piruw Mama llaqta Simi kapchiy Suñay: Un mundo para Julius + +T'inki k'allampa (Zygomycota, Zygomycetes) nisqakunaqa k'allampakunam. Muruchankunaqa t'inkinakusqa k'allampa q'aytukunapi paqarisqa t'inki murucha nisqam. Achka rikch'aqninkuna qurwara layakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'inki k'allampa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: T'inki k'allampa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'aqya. +↑ 1,0 1,1 Qheswa simi hamut'ana kuraq suntur: Simi Taqe Qheswa - Español - Qheswa. Qusqu, Piruw 2006. p. 481, 918. qhaqya, q'aqya. + +Achuqalla llaqta - Wikipidiya +Achuqalla (kastilla simipi: Achocalla) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, huk llaqtam, Achuqalla munisipyup uma llaqtanmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Nikarawa). +"Suyu (Nikarawa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Igbo simi (asụsụ Ndi Igbo) nisqaqa Kunti Aphrikapi huk rimaymi, Niqirya, Ikwaturyal Khiniya mama llaqtakunapi. Iskay chunka hunuchá rimaqniyuq kachkan. + +Quechua: Pasiphiku mama qucha + +Runa Simi: Mutilu + +meningitis in Quechua: Ñutqu p'istuq llika unquy + +Rimaykullayki Welcome/qu, allin hamusqayki Wikimedia Meta-Wiki nisqapi! Kay llika tiyayqa tukuy Wikimedia ruraykamaykunata t'inkinakunapaq rimanakunanchikpaqpas. Kawpayniykumanta p'anqatapas ñawiriykiman. Rimay t'ikraykunata munaspaykimanqa, Meta:Babylon nisqaman riykiman. Meta:Babel icha Wikimedia Forum nisqaman willayniykitapas kachaykiman (ama hina kaspa, manaraq kachaspa p'anqap hawanpi ima hina rurana nisqakunata ñawiriy). Munaspaykimanqa, rimanakuy p'anqaypi tapuwaykiman. Kusikuspa llamk'apuy! ~~~~ +Silq'uyniykiqa rantipusqa plantillapim ch'aqtasqa kanqa; tawantin tildeqa (~~~~) manam qillqamunaykichu kachkan - ichataq manam waqllinqachu. + +Runa Simi: Punku p'anqa: Kurku kallpanchay + +Runa Simi: Buliwyapi Jesuita Misyunkuna + +Runa Simi: Yaku muyuriy + +Runa Simi: Ch'iñi kawsay yachay + +Qispiqanchi jisk'a suyu +Jach'a suyu Qusqu +Huch'uy Ananta +Qullpa Qaqa (Huch'uy Ananta) +Q'illu Wallayuq +Yana Urqu (Q'umir Qucha) +Yuraq Kancha + +Kay tantaripika , takikunawan , tushuykunawan , yuyari karanakunatami hcyachirkakuna. +Kay punllapika, wami llamkana uku, mama wasi, mama wawakunantin, mama ayllupi yuyaykunatami kunakurka. + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Afgansuyu) + +Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta + +Mama llaqta Hurwatsuyu +Luka Modrić sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin tarpuy killapi 1985 watapi paqarisqa Zadar llaqtapi - ) huk Hurwatsuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Piluta Hayt'ay (Hurwatsuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luka Modrić. +Piluta hayt'aq (Hurwatsuyu) + +Sintiru[1][2] (familia Tayassuidae) nisqakunaqa huk iskay ruk'anayuq ñuñuq uywakunam, sach'a khuchi, tukuy mikhuq, Awya Yalapi sach'a-sach'akunapi kawsaq. +Kaymi huk sintiru rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sintiru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sintiru + +Qarapuku (kastilla simipi: Puerto Carabuco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Eliodoro Camacho pruwinsyapi, Qarapuku Chawaya munisipyup uma llaqtanmi. + +Qallariy willañiqi ‎(1357 × 628 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 24 KB; MIME laya: image/png) + +2 chaniyuq tikraykuna khuru kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +I, Sadalmelik sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, rurasqanta sapsi kamay nisqamanmi kacharin. Kayqa tukuy Tiksimuyuntinpim chanin. +I, Sadalmelik sutiyuqqa pitapas saqillan kay rurasqanta llamk'achiyta imapaqpas, mana phatawanchu, chay hina phatakuna mana kamachiypa kamachiptinkama. + +Angel Uribe, (*29 ñiqin tarpuy killapi 1943, paqarisqa Ancón, Lima llaqtapi, - †17 ñiqin kantaray killapi 2008 wañusqa Ancón, Lima llaqtapi), sutiyuq runaqa huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +1829: New York suyu Kamachiq runa. + +Runa Simi: K'awchu waq'ayay + +Llaqta Taki + +Runa Simi: Shanxi pruwinsya + +ÑAK'AREQ LLANK'AQKUNA! +wañuy seq'oywan atipasqa wajchayacheqjunamanta p'itisqa, +hatun auqa watakunapi. +RIJCH'ARIYCHIS LLANK'AQKUNA!! + +Runa Simi: Ruray + +Rioja pruwinsya - Wikipidiya +Rioja pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Rioja) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, San Martin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Rioja llaqtam. +Mayukuna: Mayu + +Katiguriya:Uma kamayuq (Urasuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Urasuyu) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Uma kamayuq (Urasuyu). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Urasuyu). +"Uma kamayuq (Urasuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pukakuru risirwa suyu - Wikipidiya +Tiyay Luritu suyu, Luritu pruwinsya Tiqri distritu +Pukakuru risirwa suyu (kastilla simipi: Zona Reservada Pucacuro) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Luritu suyupi, Luritu pruwinsyapi, Tiqri distritupi. + +Abiseo mayu mamallaqta wari kancha - Wikipidiya +(Abiseo mayu mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Tiyay Amarumayu suyu; San Martin suyu, Mariscal Cáceres pruwinsya, Wikunku distritu +Kamasqa wata 11 ñiqin chakra yapuy killapi 1983 watapi (D.S. Nº 064-83-AG) +Abiseo mayu mamallaqta parki nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi San Martin suyupipas, huk mamallaqta parkim. +Mayukuna: Abiseo mayu - Montecristo mayu - Tumaq mayu (Río Túmac) - Curvo mayu +K'usillukuna +Abiseo mayu mamallaqta parkip saywitun +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Awya Yala) + +Iskay katuliku taytakura, Roma llaqtapi. +Kura [1] nisqaqa Kathuliku Inlisyapi misa nisqa Dyusta yupaychayta ruraq inlisyapi mink'asqa runam. Huk prutistanti inlisyakunapi Pastur (latin simipi pastor, "michiq") nikunkum. + +20 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (20.09., 20-IX, 20ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap iskay pachak suqta chunka kimsayuq kaq (263ñ - wakllanwatapi 264ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 102 p'unchaw kanayuq. + +Siemianowice Śląskie nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. 25,5 km² +Siemianowice Śląskie llaqtapiqa 68.658 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Siemianowice Śląskie. + +Dresden llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Sachsen suyup uma llaqtanmi. Dresden llaqtapiqa 547.172 runakunam kawsachkanku (2016 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dresden. + +Novak Djokovic (Sirbya simipi Novak Đoković/Новак Ђоковић) sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin aymuray killapi 1987 watapi paqarisqa Beograd llaqtapi - ), Sirbya mama llaqtapas kurku kallpanchaq. + +Kay sumaq ancha kamayoq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka soqtayoq wataq qanchis killaq isqon p`unchayninpi llaqtancheqrayku qhawanankupaq Hamawt'akuna hatun tantakuy, congreso nisqapi tantasqa, tukuy sonqonkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamacheq qhencheq awqakunamanta huk similla tukuy neqpi llaqtancheqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut`i sut`ipi rikuchinku; chaywanpis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt'a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? +Ñoqayku kay Amerikaq suti suyunpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñoqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutinpi, llaqtaykuq kamachiyninpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sonqoykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik'iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t'aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhecheparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisaminpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhepamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt'anankupaqri, ñoqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchananpaqri imaraykuchus rurancheq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qellqapi tukuy churakuchun. Congreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, secretarioykuq qellqanwan kallpachasqa. +Kay hina juramentota tukuy llaqtancheqpi tiyakuq runakuna. +¿Jurankichu Pachakamaq Apu Yayancheqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayneqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamacheqkunamantawan? +San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. + +Кечуаqu: Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Runa Simi: Bolívar pruwinsya (Piruw) + +Runa Simi: Qhatuq + +Runa Simi: Wallqanqa + +Munakusqa taripanaqa wakin samiq qatillanayuqmi. Manam atinichu $1-manta $2-man t'ikrayta. + +Rubén ayllumanta, tawa chunka soqtayuq waranqa pichqa pachaknin qarikuna. +22-23Simeón ayllumanta, pichqa chunka isqonniyuq waranqa kimsa pachaknin qarikuna. +24-25Gad ayllumanta, tawa chunka pichqayuq waranqa soqta pachak pichqa chunka qarikuna. +26-27Judá ayllumanta, qanchis chunka tawayuq waranqa soqta pachaknin qarikuna. +28-29Isacar ayllumanta, pichqa chunka tawayuq waranqa tawa pachak qarikuna. +30-31Zabulón ayllumanta, pichqa chunka qanchisniyuq waranqa tawa pachaknin qarikuna. +32-35Joseypa churinkunamantam: Efraín ayllumanta, tawa chunka waranqa pichqa pachaknin qarikuna. Manasés ayllumantañataq kimsa chunka iskayniyuq waranqa iskay pachaknin qarikuna. +36-37Benjamín ayllumanta, kimsa chunka pichqayuq waranqa tawa pachaknin qarikuna. +38-39Dan ayllumanta, soqta chunka iskayniyuq waranqa qanchis pachaknin qarikuna. +40-41Aser ayllumanta, tawa chunka hukniyuq waranqa pichqa pachaknin qarikuna. +42-43Neftalí ayllumanta, pichqa chunka kimsayuq waranqa tawa pachaknin qarikuna. +44Kaynatam Moiseswan Aarón chaynataq Israelpi chunka iskayniyuq ayllukunapa kamachiqninkuna yuparqaku. 45Llapallan Israelpa mirayninkunata, guerrapaq hina kaqkunata, iskay chunka watayuqmanta hanayman yuparuptinkum, 46soqta pachak kimsayuq waranqa pichqa pachak pichqa chunka qarikuna karqaku. + +37Chaynumi, ashwan Dyus nitin Moisés chay sarsa rupayashanpaq iskribishanllapi, intrachimanchik, wanushakunaqashi kawsamuyanqa nir. Chaqa ninmi: Dyusqashi, Abrahampa, Isaacpa, Jacobupa, Dyusnin nir. + +Frankfort nisqa llaqtaqa, Kentucky suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Frankfort llaqtapiqa 25.527 runakuna (2010) tiyachkan. + +Wiswiru (Mespilus germanica, Mespilus canescens) nisqaqa huk wayuq mallkim. Rurunkunataqa mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wiswiru + +Katiguriya:Saqmanakuyuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Saqmanakuyuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Saqmanakuyuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Saqmanakuyuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Saqmanakuy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Saqmanakuyuq (Mama llaqta) + +Ayha pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Aija) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ankash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Ayha llaqtam. +Pisqa (pichqa) listritunmi kan. + +Willkawasi icha Willkawayi (Willkap wasin, Willkap wayin) nisqaqa huk ñawpa Wari qhapanam, Piruwpi, Anqash suyupi, Waras pruwinsyapi, Wayllas qhichwapi. +Willkawasiqa Waras llaqtamanta 6 km karum. + +Chunwa Hatun Pirqa +Chunwa Hatun Pirqapi karu puriqkuna +Tinkurachina siwikuna 40° 25′ N, +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi; "hatun pukara") nisqaqa Chunwa mamallaqtapi ancha hatun pirqam. China mamallaqtata amachanapaqsi saywanpi pirqachasqa karqan 480 kñ watamanta 221 kñ watakamas. +7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Chunwa Hatun Pirqataqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Chunwa Hatun Pirqa. +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Chunwa) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Asya) + +2016 Rio Pukllaykunap sananchan. +Ulimpiku pukllaykuna 2016 nisqaqa 2016 watapi Rio de Janeiro llaqtapi ( Brasil mama llaqtapi) XXXI ñiqin Musuq pacha Ulimpiku pukllaykunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Apuwasinyuq pukllaykuna 2016. +COI Ulimpiku pukllaykuna 2016 (inlish simipi) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Usyanya). +"Mayu (Usyanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kichwa warmi, Alawsi llaqtayuq, Ikwadur mama llaqtapi +Puruha nisqa runakunaqa huk kichwa rimaq Kichwa runa llaqtam, Chimpurasu markapi, Ikwadurpi, kawsaq. +Puruha llaqta: +Hukkuna llaqtakuna: + +Rikuypacha, paqarin pachapi. +Paqarin nisqaqa p'unchawpa qallariyninmi, inti lluqsirquptinña, manataq chawpi p'unchaw kaptin. + +The Beatles nisqaqa huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq rock nisqaqa kusituymi karqan, tawantin takiqkunam: John Lennon, Paul McCartney, George Harrison, Ringo Starr. Kusituyqa Liverpool llaqtapi (Inlatirra suyupi) paqarirqan 1957 watapi. 1970 watapitaq puchukarqan. +Single nisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kumpilasyun nisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tributu nisqa huñukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kusituy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Runap wasa rurunkuna. +Wasa ruru icha Riñun nisqaqa ispap paqariyninpa ukhu yawrinmi. Wasa rurakunapiqa wakman ch'illchiy (utrafiltrasyun) nisqawan yawarmanta ispam tukukun. + +Haruki Murakami (村上 春樹 Murakami Haruki?) sutiyuq runaqa ( * 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1949 watapi paqarisqa Kyoto llaqtapi - ) Nihun mama llaqtayuq qillqaq qarqan. + +Quechua (Runa Simi) – Huklla Dyusmi kan, Muhamad-qa paypa willaq runanmi + +Presidente de Mink'akuy Tawantinsuyupaq. + +Runa Simi: Wamanripa + +Runa Simi: Michigan qucha + +Sinru qillqa: Iskusya suyupi wat'akuna + +5 Pichq'a (pisqa) +7 K'anchis (qanchis) + +Runa Simi: Ukucha + +QHAPAQ ÑAN II + +P'anqakunata hawaman quy - Wikibooks +P'anqakunata hawaman quy +Huk sapaq p'anqap icha aswan p'anqakunap qillqanta wiñay kawsaynintapas hawaman quyta atinki XML qillqaman. Chaytaqa huk MediaWikita llak'achiq wikiman hawamanta chaskiyta atinku hawamanta chaskiy p'anqa nisqawan. +P'anqakunata hawaman qunaykipaqqa, sutinkunata kay qatiqppi qillqana k'itichaman qillqay, sapa siq'ipi huk suti, akllaspa kunan p'anqata wiñay kawsaynintapas munankichu ichataq kunan p'anqatallachu qhipaq hukchasqallamanta willayllawan. +Qhipaqta munaspaykiqa, t'inkitapas llamk'achiyta atinki, ahinataq Sapaq:HawamanQuy/Qhapaq p'anqa, "Qhapaq p'anqa" p'anqapaq. +P'anqakunata yapay kay katiguriyamanta: +Kunan llamk'apusqatam ch'aqtay, manataqmi wiñay kawsaynintinchu. +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Takichaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Willkapampa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Willkapampa (sut'ichana) rikuy. +Willkapampa (kastilla simipi: Vilcabamba) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Loja markapi, Loja kitipi, Willkapampa kitillip uma llaqtanmi. +Willkapampa llaqta +Podocarpus mama llaqta parki +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Willkapampa (Ikwadur). + +Tiwanaku jisk'a taqa suyu +Uma llaqta Tiwanaku +Tiwanaku (aymara simipi: Tiwanaku jisk'a taqa suyu; kastilla simipi: Municipio de Tiahuanaco) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tiwanaku llaqtam. . +Mayukuna: Wakira mayu +Tiwanaku munisipyupiqa kimsa kantunmi. +Qhichwa simi 76 +Tiwanaku munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Katiguriya:Uruwayi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uruwayi. +"Uruwayi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Naranjito (kastilla simipi: Naranjito) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Naranjito kitip uma llaqtanmi. + +Qillqana phuru nisqaqa tullpuwan hunt'ana k'aspi qillqanam, tullpu pusana ch'iqtayuq asiru ñawch'iyuq qillqanapaq siq'inchanapaqpas. +Ñawpa pachataq chiqap pisqu phurunkunawansi qillqaq karqan, ñawch'inta ñawpaqta muthuspa. Huk suyukunapitaq yura wirumanta rurasqa qillqana wiru (kalamos) nisqawansi qillqaq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqana phuru. + +Tikraynin sañay Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Ransiya). +"Uma kamayuq (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna unquy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Pululawa (kastilla simipi: Pululahua / Pululagua) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 3.356 mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna t'ipi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kulchawa pruwinsya - Wikipidiya +Kulchawa pruwinsya +Kulchawa (Kastilla simipi: Provincia de Colchagua) nisqaqa O'Higgins suyupi (Chilipi) huk pruwinsyam. +Hatun llaqta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Pedro Blanco Soto sutiyuqqa (19 ñiqin kantaray killapi 1795 watapi paqarisqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi, 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1829 watapi wañusqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup pichqa ñiqi umalliqninmi karqan. + +Kunan watiqmanta qankunawan kachkani, ajinapis, kunan kay yachaqanapi, maymantataq kanki chayta yachaqasunchik. Ama sayk'uychikchu. + +Jach'a suyu Taqna +Hallka k'iti kanchar 113,27 km² +Hanaq kay 3 094 m +Pacha suyu UTC-5 +Saywitu: Taqna suyu + +quwiki Tampupata mama llaqta risirwa + +Kuyu Kuyu jisk'a t'aqa suyu +Killaqa distritu + +VI HATUN RAYMI HARAWI ATIPANAKUY "LLAQTAYPAQ MISK'I RIMAYNIN 2018" + +Runa Simi: Algonkin rimaykuna + +k'akcha pukllay + +Chinchaysuyu. + +1995 watamantapacha "Añaskitu" p'anqa ruwakun, periódico "Conosur Ñawpaqman" nisqapta uña wawan jina. "Añaskituqa" wawakuna ñawinanpaq, wawakunap ruwayninkuta, yachayninkuta, kawsayninkuta qhichwa qallupi qillqarimunku. Ñawiriychik. + +1.- Perú suyupiqa imaymana kawsakuykuna hinallataq achka rimaykunam kachkanku; +4.- Kunan watakunapitaq, llaqta runakuna hinallataq Estadopas, Perú suyupa rimayninkunata kallpanchachkankuña. +3.- Lliw llaqtakuna risqsisqapuni kachun, maypipas runa kasqanrayku yachasqan simipi rimarinanpaq; +4.- Perú suyupi kunanpacha ruraykunaqa lliw rimaykunatam qispichinan, wakcha kay, usuchinakuy hinallataq chullasqa kay qullunanpaq. +3.- Sapa runa, maypipas munasqanmanhina yachasqan simipi rimarinanpaq atiyniyuq kaynintam sayapanayku. + +Uma llaqta Rispampa +Chimpurasu marka nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Rispampa llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Sankay mama llaqta parki - Chimpurasu fauna risirwa +Urqukuna: Chimpurasu - Qhapaq Urqu - Puñay +Mayukuna: Chanchan mayu +Quchakuna:: Q'illu qucha -- Usukuchi quchakuna (Alawsi kitipi) +2001 watapiqa markapi 116.205 Kichwa runam kawsachkanku. Chimpurasu markapiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa aswanta kay kitikunapi kawsanku: Alawsi kiti, Kumanta kiti, Kulta kiti, Champu kiti, Wamuti kiti, Wanu kiti, Pallatanka kiti, Pinipi kiti. [1] +http://www.inec.gov.ec / Markakunamanta yupaykuna, Hatun Yupay 2001 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chimpurasu marka. +Amachasqa sallqa suyukuna: Chimpurasu fauna risirwa • Sankay mama llaqta parki +Quchakuna: Q'illu qucha • Usukuchi quchakuna +Runa llaqtakuna: Kichwa • Puruha + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'umir Kawu. +"Q'umir Kawu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Melgar pruwinsya - Wikipidiya +Waman Tapara / Melgar pruwinsya +Uma llaqta Ayawiri +Waman Tapara[1] icha Melgar pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Melgar) nisqaqa Piruw mama llaqtap Punu suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Ayawiri llaqtam. +Kay pruwinsyaqa qillqaq Mariano Melgar Valdiviesomantam sutichasqa. +Chimpulla 5.489 m Melgar pruwinsya, Santa Rusa distritu, Qusqu suyu, K'anas pruwinsya, Layu distritu +Khunurana (Willkanuta walla) 5.550 m Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu, Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu +Kunka rit'i urqu +5.200 m Melgar pruwinsya, Santa Rusa distritu, Qusqu suyu, K'anas pruwinsya, Layu distritu +Ururillu quchapiqa kanmi kay pisqukuna:[2] +Hukkunapas Melgar pruwinsyapi: + +kaqpi kanku: paqtachay1paqtachay2 + +Qhapaq Yupanki - Wikipidiya +Qhapaq Yupanki Inkakunap pichqa ñiqin qhapaqninsi karqan. +1320 ñiq watakunapi qhapaq inkas karqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Mayta Qhapaq +Qhipaqnin inka qhapaq: Inka Ruq'a + +Kastilla simipi llika tiyanan www.quito.gov.ec +Kitu (Kastilla simipi: Quito) nisqaqa Ikwadurpa uma llaqtanmi, Kitu kitipi, Pichincha markapi. Kitukarakuna kawsarka ñawpa pachapi, kay kunan Kitu llaqtapi. 100 000 runami kunanka kaypi kawsanchik, charinchikmi shuk Consejo de Gobierno, kamak tukuy Kitukara runakunata rikuk. Yachay munashpaka qillqay Yupaychani mashikuna. +32 llaqta kitillinmi kan: +Buxton, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Llaqta (Pichincha marka) +Llaqta (Kitu kiti) + +Katiguriya:Kusituy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Kusituy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kusituykunamanta qillqakuna. +"Kusituy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kusituy (Mama llaqta) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musika (Buliwya). + +Uru wat'akuna, Titiqaqa qucha (Punu suyu, Piruw) +Mama llaqta Piruw +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi, aymara simi +Runa ñit'inakuy 16,79 runa / km² +Kamasqa wat'a 26 ñiqin ayriway killapi 1822 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Aymara simipi llika tiyanan +Punu suyu nisqaqa (aymara simipi: Punu jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Puno) Piruw mama llaqtapi huk suyum . Uma llaqtanqa Punu llaqtam. +13 Suyupi paqarisqa +Amachasqa sallqa suyukuna: Bahuaja-Sonene mamallaqta parki - Titiqaqa mama llaqta risirwa - Aymara-Lupaka risirwa suyu +Titiqaqa quchapi: Amantani - Chilata - Chirita nº 1 - Chirita nº 2 - - Istiwis - Intika - Qipata - Sutu wat'a - Suwasi - Tikunata wat'a - Titiqaqa wat'a - Uru wat'akuna - Ustuti +Rinkunara llaqta chhimp'a Ananiya urqupi Putina pruwinsya +Suti Hanaq kay (~) Tiyakuynin +Achasiri 4.950 m Kallawaya pruwinsya +Allinqhapaq 5.780 m Kallawaya pruwinsya +Ananiya 5.853 m Putina pruwinsya +Ariquma - m Kallawaya pruwinsya +Chapi rit'i urqu 5.400 m Putina pruwinsya +Charantaña rit'i urqu 5.200 m Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu +Chihik'apaq 5.650 m Kallawaya pruwinsya +Chimpulla 5.489 m Melgar pruwinsya, Santa Rosa distritu, Qusqu suyu, K'anas pruwinsya, Layu distritu +Chuqñaquta rit'i urqu 4.683 m ? 5.800 m ? Putina pruwinsya +Hatun Palumani 5.730 m Putina pruwinsya +Ichhuqullu rit'i urqu 5.423 m Putina pruwinsya +Jurwari rit'i urqu +5.200 m Putina pruwinsya +Kallihun 5.827 m Putina pruwinsya +Kawalluni rit'i urqu +5.400 m Putina pruwinsya +Kunka rit'i urqu +5.200 m Melgar pruwinsya, Santa Rosa distritu, Qusqu suyu, K'anas pruwinsya, Layu distritu +Kunakunka rit'i urqu +5.000 m Putina pruwinsya +Lusuqucha rit'i urqu +5.200 m Putina pruwinsya +Lluqisa 5.100 m Kallawaya pruwinsya +Muskaya 5.400 m Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu, Qusqu suyu, K'anas pruwinsya, Layu distritu, Qanchi pruwinsya, Marankani distritu +Ñakariya rit'i urqu 5.360 m Putina pruwinsya, Sandia pruwinsya +Qillma rit'i urqu 5.448 m Nuñuwa distritu +Qinamari 5.438 m Kallawaya pruwinsya +Rit'i Urmasqa rit'i urqu +5.200 m Putina pruwinsya +Rit'ipata rit'i urqu 5.350 m Sandia pruwinsya +Salluyu rit'i urqu 5.999 m Putina pruwinsya, Sina distritu; Buliwyapipas +San Andrés rit'i urqu +5.200 m Putina pruwinsya +Surapata rit'i urqu 5.324 m Putina pruwinsya +Wilaquta rit'i urqu 5.179 m Sandia pruwinsya +Wisk'achani rit'i urqu - m Putina pruwinsya +Wisk'achani - m Wankani pruwinsya +Yana Quchilla 5.443 m Melgar pruwinsya, Santa Rosa distritu (saywa: Punu / Qusqu); Willkanuta walla / Raya walla +Hampi yurakuna: +Ururillu quchapiqa, Melgar pruwinsyapi, kay pisqu layakunam kawsanku:[1] +Hukkunapas Punu suyupi: +Yaku pisqukuna: +Allpa yaku kawsaqkuna: +Challwakuna: +Chunka kimsayuq pruwinsyanmi kan: +Titiqaqa wat'api inti yupaychana wasi +Wasikuna Uru wat'akuna +2005 watapiqa Punu suyupi 1.245.508 runakunam kawsachkanku. +Qhapaq qillqasqa: Punu suyupi rimaykuna +Punu suyupiqa Qusqu-Qullaw runasimita, kastilla simita, aymara simita rimanku.[3] +San Ruman pruwinsyapiqa aswanta kastilla simitam rimanku (45,1%) 1993 watapi. +Kastilla simita rimaqkuna (%) +Qhichwa simita rimaqkuna (%) +Huk indihina simita rimaqkuna +Kay llaqtakunapi aswanta aymara simitam rimanku: +Kay llaqtakunapi aswanta qhichwa simitam rimanku: +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Sillustani llaqtapi chullpa. +Kallawaya pruwinsyapi tusuykuna: +Punu suyupitaq Titiqaqa qucha, hinaspa Sillustanipi chullpakuna kan. +Titiqaqa qucha +Uru wat'akuna +Kiyaqa qaqa siq'ikuna +Wawa wasikuna : 423 +Huch'uy yachay wasikuna: 1.897 +Chawpi yachay wasikuna: 468 +Yachay sunturkuna +Suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Punu suyu +Punku p'anqa: Piruw +Uma llaqta: Punu +Amachasqa sallqa suyukuna: Aymara-Lupaka risirwa suyu • Bahuaja-Sonene mamallaqta parki • Titiqaqa mama llaqta risirwa +Mawk'a llaqtakuna: Jisk'airumuqu • Kalasaya • Kutimpu • Pukara • Sillustani +Runa llaqtakuna: Aymara • Qhichwa +Punu suyupi rimaykuna: aymara simi • kastilla simi • qhichwa simi +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:39, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Awsanqati rit'i urqu (Pitumarka-Uqunqati) + +Saynas kasqa ñawpaq pachapi, iskay apukuna wawqintin: Sintiwan, Tiriqmanawan. + +Kastilla simipas rimayninpiqa llumpay chiqisqam. Wakinkum kaynata ninku: "gallo", "gayo"; "cuchillo", cuchiyo". "cuchío", "cuchisho", cuchizo. Portugués simipas hinallam rimaypiqa: "carro", "cajo". Kaynata rimachkaspankupas huk niraqllatam qillqanku: "gallo", "cuchillo", "carro". Qichwa simipipas hinallam: "wasi", "wahi", "wayi"; "huq", "hoq", "Oj" nichkaspapas qillqaspaqa kaynatam qillqana: "wasi". + +Kay Dirección Regional de Salud Puno (DIRESA) nesqamanta willakamunko yaqapis kay watapi kasqa iskay pachak soqta chunka iskayniyoq (262) onqoy kay Leishmaniasis uta nesqamanta hinallataq iskay (2) onqosqakuna kay Malaria nesqamanta kaykunatas hampinku tukuy hampina wasikunapi. +Kay millay onqoyqa astawanmi aqarinman pasaqta chuspikunaq kanisqan yunka llaqtakunapi maypichus qhoyakunapi llank'aq chaykunapi, hina kaqtinmi qayna p'unchay hinallataq kunan p'unchay aparikurqan rimaykuna, imaynamantan hark'akusunchisman kay onqoykunamanta chayta. + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/y" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Bahia suyu + +Runa Simi: Killa mit'a + +Qhichwa simi +(Runa Simi-manta pusampusqa) +Suyukuna: Andes +Rimaykunap ayllun: Qhichwa +Kay mama llaqtakunapi: Piruw, Buliwya, Ikwadur, Kulumbya +SIL Llapa k'iti rimayqa kikin tuyruyuqmi +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Qhichwa simi icha Runasimi ñisqaqa Urin Awya Yalapi rimasqan rimaymi. Tawantinsuyup siminsi karqan. Kunanqa yaqa 14.000.000 runam kay simita rimanku, Piruwpi, Buliwyapi, Arhintinapi, Ikwadurpi, Chilipi, Kulumbyapi kaytaqa riman. Lliw Awya Yala rimaykunamanta astawan rimaqniyuqmi. Qhichwa sutita churarqa runasimiman Fray Domingo de Santo Tomás, ñawpaq qillqaq kay simimanta. +2 Qhichwa simip k'iti rimayninkuna +4 Allin qillqay hawa rimanakuy +8.1 Qhichwa runakunapaq simi qullqakuna +8.2 Simi qullqakuna: Qhichwa simi - Huk simikuna +8.3 Qhichwa simimanta yachay +8.4 Qhichwa simipi antañiqiq wakichiy +8.5 Wamaq runakunap qhichwa simita yachakunanpaq +8.6 Siq'i llumpa - ima sanampakunawan qillqay +8.7 Qhichwa simip k'iti rimayninkunamanta +Simi yachaqkunaqa rimanakun, qhichwa simi hukllachu achkachu rimay. SIL International ñisqa tantanakuy ñinmi, 42 rimaymi, nispa. Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Sunturtaq ñinmi, huklla simi, Qusqu llaqtap rimayninmi huklla allin qhichwa simi, ñispa. Ichataq Chanka rimaqqa manam Wanka rimayta hap'inchu, Wankataq manam Chanka rimaytachu. Chayraykum ñinku, manam hukllachu rimay, ichataq achka qhichwa rimay ñisqa rimaykunap ayllunmi, ñispa. +Qhichwa simip k'iti rimayninkuna +Achka qhichwa k'iti rimaymi kachkan, iskaynintin hatun rimay huñum, achkataq aslla urin rimay huñum: +Waywash rimaykuna (Qhichwa I) +Wamp'uy rimaykuna (Qhichwa II) +Yawyu rimaykuna +Kichwa (Ikwadurpi Kulumbyapipas): Chay rimaypaqqa Shukllachishka Kichwa nisqa allin qillqayninmi. +Urin qhichwa simi (Qhichwa II-C): Chay rimaypaqqa Urin runasimi nisqa allin qillqaymi. +Qusqu-Qullaw runasimi (Buliwyapi Qhichwapas) +Pakaraw runasimi (yaqa wañusqa) +Arhintina qispikusqa "acta": qhichwa simipi, kastilla simipi. (1816). +Alfredo Torero sutiyuq simi yachaqpa nisqankamaqa qhichwa simi Lima suyupis paqarirqan. Chay k'itipi lliwmanta aswan k'iti rimaykuna kaptinmi, chaypi qhichwa simip qallarisqan karqan, nispa ninmi. Chaymantataqsi qhichwa rimayqa chawpi Antikunapis mast'arirqan, iskaynintin rimay huñuman (Waywash, Wamp'uy) rakispa. Inkakunalla chaymanta unay pachas Qusquman apamurqan, chaypi ñawpaqta mana qhichwata rimaptinkus. Inkakunaqa wamp'uy qhichwatas tukuy Tawantinsuyup rimaynin hinas llamk'achispa kunan Ikwadurmanpas aparqan. +Ispañulkuna Tawantinsuyuta atiparqaspa, 16, 17 ñiqin pachakwatakunapi Fray Domingo de Santo Tomás, Diego González Holguín sutiyuq ispañul tayta kurakunam ñawpaq qhichwa simimanta simi qullqakunatam simi kamachiykunatapas qillqarqanku. +Ispañulkunaqa ñawpaqta qhichwa simita qhatuna simi hinas, kristiyanuchay nisqapaqpas llamk'achirqan. Alli-allillamantataq kastilla simitas mast'arirqan, qhichwa simita, huk indihina simikunatapas ñit'ipaspa. Mana warkukuq republikakunallapi chaypi kamachiq wiraquchakunas qhichwa simitaqa tukrillapas saruparqan, kastilla simillata saqillaspa. +Piruwpi Juan Velasco Alvarado umalliq kaptin, 1975 watapi ñawpaq kutim qhichwa simita tukri simi hinaman kamachirqan. Chaywanpas, kunankamapas manam chiqap tukri simichu. Buliwyapi Evo Moralestaq 2006 watapim qhichwa simitam, aymara simitapas tukri simikunaman rurarqan.18.11.1985. Piruwpi, Sapan Achaha kamyuqmi nisqa. +Allin qillqay hawa rimanakuy +Qhichwa rimayninchikta tukri nisqa qhichwa siq'i llumpawan qillqanchik. Chay siq'i llumpanchikqa kimsantinmi hanllalliyuq. Rodolfo Cerrón Palomino yachaqmi chay allin qillqaytaqa kaman. Chay hinataqmi kunan Piruwpi Buliwyapipas qhichwa siq'i llumpatam llamk'achinku. +Qhichwa Simi Hamut'ana Kuraq Suntur nisqaqa manam ari nispa, kunanraqmi pichqantin hanllalliwan qillqayta munan. Chay hinam Juan Velasco Alvaradop Piruwpi kamachisqan siq'i llumpa karqan, ichataq 1986 watallakamam tukri siq'i llumpa karqan, chaymanta kimsantin hanllalli tukrichasqa kaptinmi. +Willakuykuna (Qhichwa, Aymara simikunapi) +Qhichwa simipi pilikulakuna. +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi (pdf, 8,16 MB) +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Ayakuchu Chanka Qichwa Simipi (pdf, 7,98 MB) +Yachakuqkunapa Shimi Qullqa - Anqash Qichwa Shimichaw (pdf, 8,62 MB) +Simi qullqakuna: Qhichwa simi - Huk simikuna +Simi taqi Runasimi - Aliman - Inlish simi - Kastilla simi: achka k'iti rimaykunam, lliw simi qullqamanta aswan hatunmi; aswan allin qillqaykunapi (urin runasimi, QSHKS, Shukllachishka Kichwa, hukkunapas). +Iskay simipi yuyayk'ancha / Buliwya (Qhichwa simi - Kastilla simi) (pdf 4,95 MB). Buliwya urin runasimi (j-niyuq). +Simi Taqe Qheswa - Español - Qheswa (Qheswa simi hamut'ana kuraq suntur), Qusqu, Piruw, 2006 (pdf 3,8 MB). QSHKS qillqay. +Kichwapa mushuq shimikuna (Ikwadur). Shukllachishka Kichwa. +Qhichwa simimanta yachay +Anti Simikunap T'uqyaynin (Qhichwa simippas) +Qhichwa simipi antañiqiq wakichiy +Siq'i llumpa - ima sanampakunawan qillqay +Qusqu runasimip siq'i llumpan +Qhichwa simip k'iti rimayninkunamanta +Saywitu: Argentina mama llaqtapi Chili mama llaqtapipas simikuna +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (qhichwa simipi widyum) +Noemí Vizcardo Rozaspa widyum (qhichwa simipi willaykunam +Nancy Ayala, Blog: "Tukuy niraq willakuykuna" (qhichwa simipi blog) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:59, 17 ukt 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Ñuqaqa, kay rurasqaypa iskaychay hayñiyuq kaqnin, rurasqayta Sapsi Chaskinancha nisqamanmi kacharichkani. Kayqa tukuy Tiksimuyuntinpim chanin. +Ñuqaqa pitapas saqillani kay rurasqayta llamk'achiyta imapaqpas, mana phatawanchu, chay hina phatakuna mana kamachiypa kamachiptinkama. +Musuqllaqta distritu (Aqumayu) +Tupaq Amaru jisk'a t'aqa suyu +San Pawlu (Qusqu) jisk'a t'aqa suyu +Santu Tumas (Chumpiwillka) jisk'a t'aqa suyu + +Salmun (genus Salmo) nisqaqa hatun mama quchakunapi kawsaq tullu challwakunam, aycha mikhuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Salmun + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Makiduniya rikuy. +Aswan hatun llaqta Skopje +Runa llaqtap sutin Macedonio, -a +Kaypi wankurisqa: NATO, Huñusqa Nasyunkuna, OSCE +Makidunya icha Republika Makidunya nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Skopje llaqtam. + +Petra (Arabya simipi: البتراء‎ , al-Bitrā') nisqaqa Hurdanya mamallaqtapi huk mawk'a llaqtam. 1985 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +7 ñiqin anta situwa killapi 2007 p'unchawpi Bernard Weber sutiyuq runap paqarichisqan New Open World Corporation (NOWC) nisqa Suwisa ruruchina Petrataqa Musuq Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla nisqap huk achachillanmi kanman rimarirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Petra. +Mawk'a llaqta (Hurdanya) + +Pinchikilla (kastilla simipi: electricidad) huk micha rikch'aqmi. +Pinchikillaqa chuqikunapi, k'illimsapipas (pinchikilla pusaq nisqa) purinmi. Anta yawirkakunapim purichinchik, antaqa lliwmanta aswan allin pinchikilla pusaq kaptinmi. +Pinchikillataqa k'anchanapaq (achkinapaq), kuyunapaq, q'uñinapaq (ahinata yanuypaq), karuyaripaq (yawirka rimaypaq) ankichiypaq (radyupaq) hukkunapaqpas llamk'achinchikmi. + +John Milton-pa rurasqan Paradise Lost, Gustave Doré-pa siq'isqan 1866 watapi. +Satanas nisqaqa (iwriyu: השָׂטָן ha-Satan ('ch'ataq') - arabya: الشيطان al-Shaitan ('hayu kaq'); iskaynin simita rima saphimanta: Sh-Ṭ-N) hudyu, kristiyanu iñiykunapi saqram, Dyuspa hayunmi, urmasqa millay killkim. + +Katiguriya:Pariwanaqucha pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Pariwanaqucha pruwinsya +► Distritu (Pariwanaqucha pruwinsya)‎ (8 P) +"Pariwanaqucha pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna qhuya kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +René Coty sutiyuq runaqa (20 ñiqin pawqar waray killapi 1882 watapi paqarisqa Le Havre llaqtapi - 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1962 watapi wañusqa Le Havre llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku runam qarqan. +1954 watamanta 1959 watakama Ransiyap hatun umalliqninmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: René Coty. + +Juan José Muñante López sutiyuq runaqa; icha "Jet" (* 12 ñiqin inti raymi killapi 1948 watapi paqarisqa Pisku llaqtapi - ), huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. + +Iklisiyastiku (kastilla simipi: Libro del Eclesiástico, Libro de la Sabiduría de Sirácides) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. + +Runa Simi: Qhapaq chunkana + +quwiki Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Urasuyu) + +Runa Simi: Alalay qucha + +3. Raymi punchakunata mana sakina. +jatun juchayukmi kani. +Kay Santa Cruzrayku, tukuy millaykunamanta +RUNAKUNATA, +/Tukuy warmikunapak, +Kachun tukuy pachakunapi. + +Uralan islaw rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Bulgarya + +Guyana Mama Llaqta +• PIB, llapan runap Ñiqi: 156º +Runa Simi: Wayana + +Victoria nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. British Columbia pruwinsya uma llaqtanmi. + +Tiyay P'utuqsi suyu, Antonio Quijarro pruwinsya, Chinchay Chichas pruwinsya, Urin Chichas pruwinsya +Chichas wallaqa Uyuni kachi quchap antinpim tarikun. (NASA satiliti rikcha) +Chichas walla (kastilla simipi: Cordillera de Chichas) nisqaqa Buliwyap Antikunanpi huk wallam, P'utuqsi suyupi, Antonio Quijarro pruwinsyapi, Chinchay Chichas pruwinsyapi, Urin Chichas pruwinsyapipas. +Churulki 5.571 m[1] Chinchay Chichas pruwinsya, Qutaqayta munisipyu, Saqraryu kantun, Urin Chichas pruwinsya, Atucha munisipyu, Atucha kantun +Qusqu (Cerro Cusco) 4.769 m Antonio Quijarro pruwinsya, Tumawi munisipyu, Tumawi kantun +Urqu (P'utuqsi suyu) + +Katiguriya:Phirriñaphi pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Phirriñaphi pruwinsya +"Phirriñaphi pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Alto Paraná suyu (kastilla simipi: Departamento Alto Paraná), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Ciudad del Este mi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alto Paraná suyu. + +Chanqu[1] (Ranunculus aquatilis) nisqaqa huk quram, yakupi wiñaq, rikch'aq waranqaysum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chanqu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Lituwa). +"Pulitiku (Lituwa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rumu icha Yuka (Manihot esculenta) nisqaqa huk allpapi puquq chakra yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rumu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Rumu + +Toshiro Mifune sutiyuq runaqa ( * 1 ñiqin ayriway killapi 1920 watapi paqarisqa Qingdao llaqtapi - 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1997 watapi wañusqa Mitaka llaqtapi) huk Nihun mama llaqtayuq aranway pukllaq runam karqan. + +Tikraynin aqllasqa Kastillanu simipi: + +Benito Amilcare Andrea Mussolini (*Dovia di Predappio, Trolini, Italya, 29-VII-1883 - †Dongo, Italya, 28-IV-1945) sutiyuq runaqa huk italyanu phasista pulitiku runas karqan, Adolf Hitlerpa awqaq masinsi Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi. 1922 watamanta 1943 watakamaqa Italyap Pusaqnin (il Duce) nisqa karqan. 1943 watapis italyanu awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan, 1945 watapitaq ankalli italyanu runakunas wañuchirqan. + +Guadalupe Victoria Mishiku mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku + +JOSUÉ 10:13 _ Intiwan, killawantaj sayarqanku, israelitakuna enemigonkuta tukuchinankukama. Kayqa Cheqan Runaj qhelqasqan qhelqapi kashan. Inteqa uj p'unchayta jina, chawpi p'unchaypi sayarqa. +13Intiwan, killawantaj sayarqanku, israelitakuna enemigonkuta tukuchinankukama. Kayqa Cheqan Runaj qhelqasqan qhelqapi kashan. Inteqa uj p'unchayta jina, chawpi p'unchaypi sayarqa. + +Kechuacha: yupay yachay + +Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, "libre" flisqa, allin kausaypi, chaninchasqa kausaypi kananpaq, yuyayniyoq, yachayniyoq runa kasqanman jina. Llapa runamasinwantaqmi wauqentin jina munanakunan. + +Vicuñay qillqay punchullay (Bis) + +Hukllachasqa Arab Imiratukuna + +Runa Simi: Qhampu k'usillu + +que: yachay wayllukuy + +16 ñiqin ayriway killapi + +Dic 2006: 1 4 Piruwpa llaqta takin , 2 3 Chiqap Jesuspa Inlisyan , 3 3 Wiyulin , 4 3 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 5 3 Lunq'u , 6 3 Miray , 7 3 Qichuy , 8 3 Nawirá , 9 3 Saksaywaman , 10 3 Rimay , 11 3 Piruw , 12 2 Ikwayur , 13 2 Bilhika , 14 2 Ispana ukhu , 15 2 Kalindaryu , 16 2 Green Day , 17 2 Sinru qillqa: Kusituy (Piruw) , 18 2 Jarabe de Palo , 19 2 Michael Jackson , 20 2 Hullaqa , 21 2 Hatun p'unchaw , 22 2 Hatun k'anchay , 23 2 Akawara , 24 2 Wata hunt'ay , 25 2 Ch'uya Ispiritu +Dic 2008: 1 3 Uni runa , 2 3 Inkallajta , 3 3 Limaq , 4 2 Istiwis wat'a , 5 2 T'utura wamp'u , 6 2 Quijarro phaqchakuna , 7 2 Quijarro mayu , 8 2 Barbara Nikomidyamanta , 9 2 Inka llaqta , 10 2 Eusébio , 11 2 Chaka Marka kantun , 12 2 Chiripa , 13 2 Kuyawinu risirwa , 14 2 Titiqaqa qucha , 15 2 Santa Barbara , 16 2 Waychu llaqta , 17 2 Buliwyapi Jesuita Misyunkuna , 18 2 Iskanwaya , 19 2 Hatunqulla , 20 2 Awariku kiti , 21 2 Pilawit'u , 22 2 Qullpa Qucha , 23 2 Parqu Qucha (Buliwya) , 24 2 Inkallaqta , 25 2 Wak'as +Ene 2009: 1 2 Haji Mohamed Suharto , 2 2 Shallka , 3 2 Toro Muerto , 4 2 Hatun Qillqapampa , 5 2 Mik'ulla , 6 2 Ladislao Cabrera , 7 1 Qhichwa simi kapchiy +Dic 2011: 1 3 Fransiscanu San Ruman Llachay Wasi , 2 2 Rincunada , 3 2 Hueypoxtla (munisipyu) , 4 2 Mathiyup qillqasqan , 5 2 Samiwa distritu , 6 2 Kapilla distritu , 7 2 Muqiwa distritu , 8 2 Moon siq'i llumpa , 9 1 Janq'uquta (Taqna) +Ene 2014: 1 2 Salitral k'iti (Sullana) , 2 2 José Emilio Pacheco , 3 2 Nelson Ned , 4 2 Krup , 5 2 Siki , 6 2 Ankash washa waqta , 7 2 T'utura (Quchapanpa) , 8 1 Wankapampa pruwinsya +Ene 2018: 1 2 Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin , 2 2 Ramón Valdés , 3 2 J Balvin , 4 2 Fernando Belaúnde Terry , 5 2 Santu Tumas listritu (Kashamarka) , 6 2 Pumata distritu , 7 2 Chukuwitu pruwinsya , 8 1 Katharine Graham + +400 0 _ ‎‡a Nicolás Guillén‏ ‎‡c Kuba mama llaqtayuq willay kamayuq dan qillqaq‏ + +Waras llaqtapi +Pampas distritu; (kastilla simipi: Distrito de Bambas ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kurunku pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Pampas llaqtam. + +Suchuq nisqakunaqa (classis Reptilia) p'aspasapa qarayuq uywakunam. +Suchuqkunaqa pisqu hina runtukunatam wachan. Mana uqllaptinmi runtukuna inti q'uñiypi uqllakun. +Suchuq rikch'aq ñiqikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Q, q nisqaqa latin siq'i llumpapi chunka qanchisniyuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq chunka iskayniyuq kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Pulitika Rakiy - Turkiya jach'a suyunaka. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hawa ministru (Alimanya). +"Hawa ministru (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Santa Krus suyu, Chikitus pruwinsya, Ruburiy munisipyu +Tukawaka qhichwa risirwa suyuqa amachasqam kachkan, Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, Chikitus pruwinsyapi, Ruburiy munisipyupi,. + +Runa Simi: Pukaqucha + +DAY 4 : INCA TRAIL, LLAQTAPATA - LLULLUCHAPAMPA + +mana upallay kaqtin hinaspa ñak'ariy sapa kausaypipas. + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 17.4 km (10.8 mi) west + +"Ruranampaq kaqta tsarakï logratsun" (Santiägu 1:4) _ Yachakunapaq kaq +^ [2] (12 kaq pärrafu): Bibliaqa manam willakuntsu ëkaq querubinkunata tsë carguman Dios churanqanta. + +quwiki Katiguriya:Umalliq (Gana) + +Podocarpus mama llaqta parki +Mama llaqta: Ikwadur +Tinkurachina siwikuna +Kamasqa wata 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1982 watapi (A.M. No. A-0398) +Karu puriqkuna / wata: +Pacha suyu: + +The Amazons of the Apu Sara-Sara: «Qasiri warmi llaqta» +Keywords: Qasiri Warmi Llaqta. + +Qhapaq Ñan Patabamba +1km - Huchuy Qosqo - Lamay (senderismo) + +Murawya (Chiku simipi: Morava, Aliman simipi: Mähren, Kastilla simipi: Moravia) nisqaqa Chiksuyu Ripuwlikap huk suyunmi, chinchayninpi. Uma llaqtanqa Brno llaqtam. + +Uma llaqta Kumarapa +Suyu Santa Krus +Manuel María Caballero pruwinsya (kastilla simipi: Manuel María Caballero) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa Kumarapa llaqtam. +Mayukuna: Kumarapa mayu +Quchakuna: Q'umirqucha +Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam, Qhichwa runakunam tiyanku. +Manuel María Caballero pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saypina munisipyu +Saywitu: Manuel María Caballero pruwinsya + +(Aqha p'uchqu-manta pusampusqa) +Yaqa kaqlla t'inkikuna Asetamida +Mama aqha p'uchqu yakuqichusqa, +Qara Nanay, sasa k'arakuna. +Ñawi Nanay, ayphu rikuy, sasa k'arakuna. +Mama aqha p'uchqu icha Ethan p'uchqu (CH3COOH) nisqaqa mama aqhapi kaq karbuksi p'uchqum, mama aqha p'uchquy nisqapi ethanulmanta icha misk'imanta muksichaqwan ruranakuspa tukukuq. + +Trygve Lie, 1° Huñusqa Nasyunkunap Sapsi Qillqakamayuqnin +Trygve Lie sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin anta situwa killapi 1896 watapi paqarisqa Oslo llaqtapi - 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1968 watapi wañusqa Gelio llaqtapi), Nurwiga mama llaqtayuq diplumatiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Trygve Lie. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khiniya-Wisaw. +"Khiniya-Wisaw" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Allpaqa millmamanta rurasqa piruwanu warak'a. +Warak'a nisqaqa huk chakunapaq chuqana ayñim. Chakuq ñawpaqta warak'awan rumita muyuchispa, muyu aypalla utaychkaptin chaymanta huk warak'ap puchunta makinta paskaspa chay rumitaqa chuqanmi. + +Runa Simi: Parapiti mayu + +Norte lawmanta timpuchkaq manka taqtakaykamuchkaqtam, nispa. +sasachakuy hamunqa. + +Titiqaqa qucha, + +Runa Simi: Huwan IX + +Runa Simi: Hatun k'usillu + +hanaq pacha taytanchikpa unanchasqan runa. + +"Mana manchhaykunas, mana llaquiykunas, entero chayta karunchay Cholita sin nombre! Bendicionniyquita qoayqu tukuy llank'aykunasniyqupaq kay 2013 watapaq..." + +4) Runasimipi + +("Qispisqañam kachkanchik, ñawpaq kananchik wiñaypaq") +• Tinkurachina siwikuna Lima +Aswan hatun llaqta Lima +Qhichwa simi, +Huq piruwpa rimaykuna +Kamay paqtachi atiy umalliq +9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1824 +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 39º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 50º +Runa llaqtap sutin piruwpa +Piruw (kastilla simipi: Perú, aymara simipi: Piruw) nisqaqa Urin Awya Yalapi huk Sinchawkam. Uma llaqtanqa Lima llaqtam. +Piruwqa sapan llaqtam, umalliqniyuq, Qurinaka nisqa rimana huñunakuyniyuqpas. +Suyu hina hatunkamachiyllana chawanasqa llaqtanchik, hallp'antaq 1 285 216 km² chhikanmi, Piruwpam 29 hunu tiyaqyuqmi; paykunaqa kastillanu, qhichwa, aymara rimaqkunam, chaymanta wah runakunaq rimayninkupis kallantaqmi. +6 Mama llaqta +8 Rimaykuna +10 Hatun llaqtakuna +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa wiñay kawsaynin +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa allpa saywachi +Piruw llaqtaqa iskay chunka tawayuq Dipartamintuyuqmi Suyukuna, huk Pruwinsia Constitucionalwan kuska; hatun riqsisqa llaqtakunaqa kaykunan: Lima, Ariqipa, Truhillu, Chiklayu, Wankayu, Piwra, Qusqu chaymanta Chimputi llaqtawan. +Unay pacha conquistasqamanta Piruw llaqtaqa kimsa hatunsuyuman t`ipisqa kaqkasqa: Chala (Costa) nisqa Pasiphiku mama quchawan tinkusqa; chaymantataq Walla (Sierra) nisqa hanan pata llaqtakuna; chaymantataq Urqu (montaña) nisqa Amarumayu sach'a-sach'a suyu (Selva Amazónica) nisqa karqan. Kayhinaman t'ipisqaqa 1941 watakamallan kaq kasqa; imaraykuchus chhaqay III Asamblea General del Instituto Panamericano de Geografía e Historia nisqaqa pusaq regionman t`ipiytan apruwasqaku, chaymanta Geógrafo nisqa Javier Pulgar Vidal nisqa yuyasqa. Kay musuq t`ipiyqa Mapa Fisiográfico nisqatan rikhurichisqa, chaymi chiqan biogeografican; hinamantan kayhina suyukuna rikhurisqa: +Qhichwa suyu +Quchakuna: Titiqaqa qucha - Chinchayqucha - Pallqaqucha - Aqupiya qucha Chuqllu qucha - Lankilayu - Parinaqucha - Pumaqanchi qucha - Qunuqucha - Salinas qucha - Siwinaqucha +Mayukuna: Amarumayu - Apurimaq - Huchusuma mayu - Mantaru- Marañun - Mayutata - Pampas mayu - Putumayu - Rimaq mayu - Santa mayu - Tampu mayu - Tumpis mayu - Ukayali - Willkamayu +Llaqta pusanapaq rakiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruw llaqtapiqa kanmi suyukuna, wamanikuna (194), k'itikunapas. +Piruwpi kanmi 24 suyu, 1 constitucional wamani, ima 1 Metropolitana Suyupas: +Hallka k'iti kanchar +Runa ñit'inakuy (km2) +Mama llaqta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa umalliqnin +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa Kunrisun +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa hatun kamachin +Sananchakuna: Unancha - Wallqanqa - Llaqta taki - Huk sananchakuna: +Qhapaq qillqasqa: Katiguriya:Piruwpa sananchankuna +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa unanchan +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa wallqanqan +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa llaqta takin +Tukri sutin: República Peruana (Piruwki Sapan Llaqta) [1821 - 1950] ---> República del Perú (Piruw Sapan Llaqta Republikan) [1950 watamanta kunankama] +Qhapaq qillqasqa: Piruw suyupi runa llaqtakuna +Piruw llaqtapiqa askha runa llaqtakuna indihina ayllu llaqtakunapas tiyanku, Qhichwa runa, Aymara runa, Awahun runa, Ashaninka runa, hukkunapas. +Qhapaq qillqasqa: Piruwpi rimaykuna +Qhapaq qillqasqa: Piruwpa suyunkunapi rimaykuna +Kastilla simi (tukri simi hina llamk'achisqa): 16 000 000 rimaq +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +* Lima llaqta suyu - - - - +/1 rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Tawantinsuyu iñiy, kathuliku kristiyanu iñiywan chaqrusqa +Hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq qillqasqa: Lista: Llaqtakuna (Piruw) +Lima, uma llaqta +Turistiku llaqtaqa Qusqu, chay Qusqupiqa Machu Pikchu unay llaqta kan, hinaspa Willka Qhichwa kan. Mayutata suyupi tarikullantaq Manu mamallaqta parki. Punu suyupitaq Titiqaqa qucha, hinaspa Sillustanipi chullpakuna kan. Ariqipa suyupitaq Misti nina urqu, Qullqa qhichwa hinaspapis Nina Urqu Qhichwa (Valle de los volcanes) tarikullantaq. Ika suyupitaq Naska siq'ikuna hinaspapis Paraqas mamallaqta parki chaykuna kan. Anqash suyupitaq Waylas qhichwa hinaspa Waskaran (6,768 m) chaykuna kan. Ikitus llaqtapitaq llipin sach'akunayuq selva hinaspa Amarumayu hatun mayu ima kan; Tumpis suyupitaq ima munay playakuna kan. Lampalliqipitaq Valle de las Pirámides hinaspa Tesoros de Sipan nisqakuna kan. Kashamarka suyu Inka armakuna hinaspa sumaq campiñayuq. Qispi kay suyutaq unay pacha mawk'a Chan Chan llaqtayuq. +1 Aymuray killa Llamk'ay p'unchaw +Inti raymi killa Quyllur Rit'i (Qusqu Suyu) +28 Anta situwa killa Yaya llaqta kusikuy +8 Qhapaq raymi killa Map'annaq kunsi p'unchaw +9 Qhapaq raymi killa Ayakuchu maqay +Utkupampa mayu, Amarumayu suyu +Qullqa Qhichwa, (Ariqipa suyu +Ruru qhatuq warmi, Wamanqa llaqtapi Ayakuchu suyupi +Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) +Punku p'anqa: Piruw +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piruw. +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (qhichwa simipi widyum) +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (aymara simipi widyum) +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (ashaninka simipi widyum) +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (awahun simipi widyum) +Uma Llaqta · Limaq +Allpa saywachi: Sinru qillqa: Llaqtakuna (Piruw) · Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna · Piruwpa pulitika rakiynin +Llaqta pusay · Piruwpa hatun kamachin · Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin · Piruwanu Nasyunalista Partidu · Piruwpaq Huñu +Piruw suyupi runa llaqtakuna · Piruwpi rimaykuna · Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) · Piruwpa llaqta takin · Piruwpa unanchan · Piruwpa wallqanqan +Urin Awya Yalapi mama llaqtam +Katiguriyakuna: +Mama llaqta (Awya Yala) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:29, 4 awr 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Isqunawa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Isqunawa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Isqunawa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +K'ana runa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Piruwpi runa llaqtakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piruw suyupi runa llaqtakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Isconahua (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sierra del Divisor risirwa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Iskunawa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amarumayu sach'a-sach'a suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Iskonawa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Panu rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Arhintina). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna siq'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +San Miguel suyu (kastilla simipi: Departamento de San Miguel) nisqaqa huk suyum Salwadur mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Miguel de la Frontera llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Miguel (Salwadur) suyu. + +Piwin yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Piwin yura rikch'aq ayllu (Araucariaceae) nisqaqa huk llat'an muruyuq yurakunap rikch'aq ayllunmi, akwa raphiyuq, chhuquruqutu hina ruruyuq sach'akunam. Chay sach'akunaqa Urin Awya Yalapi, Awstralyapi, Musuq Silandapipas wiñan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piwin yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Piwin yura rikch'aq ayllu + +Huk yawar ch'unqaq. +Yawar ch'unqaq, Yawar ch'unqa[1] icha Mapamari[2] (Hirudinea) nisqakunaqa yakupi kawsaq sillwi kurukunam. Uywakunap runappas yawartam ch'unqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Yawar ch'unqaq. + +Santa Ana (kastilla simipi: Santa Ana de Chiquitos icha Santa Ana de Velasco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Santa Krus suyupi, José Miguel de Velasco pruwinsyapi, San Inasyu munisipyupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Ana (José Miguel de Velasco). + +Tiqri distritu (kastilla simipi: Distrito de Tigre) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Luritu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Intutu llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ataq + +Uma llaqta Qallanmarka +Qallanmarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Callanmarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqara pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Qallanmarka llaqtam. + +(Q'alamarka munisipyu-manta pusampusqa) +Uma llaqta Qalamarka +Qalamarka (kastilla simipi: Calamarca) nisqaqa tawa ñiqin munisipyu Jaruma pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qalamarka llaqtam. +Quchakuna: Jach'a Quta - Pinuta qucha - Quta Pata - Wari Quta - Wari Qutani - Yunkamaya qucha +Qalamarka munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Madriz suyu (kastilla simipi: Departamento de Madriz) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Somoto llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Madriz suyu. + +Tikraynin chhuqa Kastillanu simipi: + +Tikraynin qillpuyuq Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Chilata qucha + +quwiki La Paz (Unduras) suyu + +1Contribución cobraqkunan huchasapamanta qhawasqakunapiwan Jesusta uyariq llapalla asuykurqanku. 2Chaymi fariseokunaqa kamachikuy simita yachachiqkunapiwan ninakurqanku: –Kayqa huchasapakunatan chaskin, paykunawantaq mikhunpas, nispanku. 3Chaymi Jesusqa kay rikch'anachiy simita paykunaman nirqan: 4–Mayqenniykichispas pachak ovejayoq kashaspa, huknin chinkaqtin, ¿manachu isqon chunka isqonniyoqta ch'inneqpi saqeykuspa, chinkaq ovejata maskhaq rinman tarimunankama? 5Tarimuspataq kusisqa rikranpi q'epiykakamunman. 6Wasinman chayamuspataq, amigonkunata wasi-masinkunatawan huñuykuspa ninman: –Q'ochukusunchis, chinkasqa ovejayta tarikampusqaymanta, nispa. 7Niykichismi, chay hinan hanaq pachapipas astawan q'ochukuy kanqa huk huchasapaq Diosman kutirikusqanmanta, isqon chunka isqonniyoq chaninkunamantaqa, paykunaqa manañan Diosman kutirikunankuñachu. 8Huk warmiqmi ancha munasqa chunka qolqen karqan. Huknin chinkaqtinqa, ¿manachu lamparanta hap'iykachispa, wasintapas pichaspa tarinankama allintapuni maskhanman? 9Tarispataq amigankunata wasi-masinkunatawan huñuspa ninman: Q'ochukusunchis, chinkasqa qolqeyta tarikapusqaymanta, nispa. 10Niykichismi, chay hinatan Diospa angelninkunaqa q'ochukunku huk huchasapaq Diosman kutirikusqanmanta, nispa. 11Jesusqa nillarqantaqmi: –Huk runan iskay churiyoq karqan. 12Sullk'akaqmi taytanta nirqan: –Taytáy, kaqniykimanta tupaqniyta qoykapuway, nispa. Chaymi kaqninmanta paykunaman rakiykapurqan. 13Pisi p'unchaykunamantataq sullk'a churiqa lliwta huñuykuspa karu llaqtaman ripurqan. Chaypin mana allinta kawsaspa kaqninta lliwta q'arurqan. 14Lliwta tukuqtintaq chay suyupi muchuy karqan. Hinan paypas pisichikuspa 15chay suyupi huk runata valekurqan imallapipas llank'ananpaq, paytaq khuchikunata michiqta chakranman kacharqan. 16Hinan waynaqa khuchikunaq mikhunanta mikhuykuyta munarqan, manataq pipas chayllatapas qorqanchu. 17Chaymi yuyayninta hap'ikuspa nirqan: –¡Taytaypa llapa llank'apakuqninkunaqa puchu-puchu mikhunayoqmi kashanku, ñoqataq kaypi yarqaymanta wañushaniña! 18Hatarispa taytayman ripusaq, hinaspa nisaq: Taytáy, Dios contran qan contrapiwan huchallikuni, 19manañan "churíy" niwanaykipaq hinañachu kani, huknin llank'apakuqniykita hinallaña chaskiykuway, nispa. 20Hatarispataq taytanman ripurqan. Karullapiraq kashaqtintaqmi taytanqa payta rikurqan, hinaspan mayta khuyapayaykuspa phawarirqan, oqllaykuspataq much'aykurqan. 21Churintaq nirqan: –Taytáy, Dios contran qan contrapiwan huchallikuni, manañan "churíy" niwanaykipaq hinañachu kani, nispa. 22Taytataq ichaqa kamachinkunata nirqan: –Aswan sumaq p'achata usqhaylla horqomuychis, hinaspa payta p'achachiychis, anillotapas dedonman churaykuychis, usut'atapas chakinman churaychis. 23Hinallataq wirayachisqa torillotapas apamuspa nak'aychis, mikhuspanchistaq q'ochukusunchis. 24Kay churiyqa wañusqan karqan, kawsarimpuntaq, chinkasqan karqan, tarisqataq kapun, nispa. Chaymi q'ochukuyta qallarirqanku. 25Kurakkaq churintaq chakramanta kutimuspa wasiman qayllaykushaspa tocashaqta tusushaqtawan uyarirqan. 26Hinaspan huk kamachita waqyaspa tapurqan: –¿Iman kashan? nispa. 27Chaymi payqa nirqan: –Wawqeykin kutimpusqa, taytaykitaqmi wirayachisqa torillota nak'achin, allillanta chaskisqanrayku, nispa. 28Hinan phiñakuspa mana haykuyta munarqanchu. Chaymi taytanqa lloqsimuspa haykunanpaq rogarqan. 29Paytaq ichaqa taytanta nirqan: –Qhawariy, kay tukuy watañan serviyki mana hayk'aqpas kamachikuyniykita p'akispa, chaywanpas manan hayk'aqpas huk cabrachallatapas qowarqankichu amigoykunawan q'ochukunaypaq. 30Ichaqa, rabona warmikunawan purispa kaqniykita tukuq churiyki chayamuqtintaq, wirayachisqa torillotaraq nak'achisqanki, nispa. 31Hinaqtinmi taytanqa nirqan: –Churíy, qanqa ñoqawanpunin kashanki, tukuy kaqniykunapas qanpapunin. 32Kay wawqeykiqa wañusqa kashaspan kawsarimpun, chinkasqa kashaspan tarisqa kapun, chayraykun q'ochukuspa kusikunanchispuni, nispa. + +Luzmila Carpio - Wiñay LLaqta + +/ sapsi / suyuyuq / + +Runa Simi: Kampana mama llaqta parki + +quwiki Katiguriya:Taytakura (Mama llaqta) + +Alperenpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Alperen" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawinchakuq taytaykuna mamaykuna llapantiykichikpas... +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawpaqtaqa napaykamuykichikmi llapantapas. Taytaykip... + +Katiguriya:Mit'a yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Mit'a yachay +Mit'a yachay nisqamanta qillqakuna (Meteorología) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mit'a yachay. +"Mit'a yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pidrup huk ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Pidrup huk ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Primera Epístola de San Pedro) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Simun Pidrup grigu simipi qillqasqan huk ñiqin ipistula kristiyanu masinkunapaq. +Pidrup huk ñiqin qillqasqan, bible.is nisqapi: +Pidrup huk ñiqin qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Pidrup huk ñiqin qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Pidrup huk ñiqin qillqasqan (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Pidrup huk ñiqin qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Pidrup huk ñiqin qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Tiyay Punu suyu, Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu, Santa Rosa distritu +Santa Juana (kastilla qillqaypi: Nevado Santa Juana) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Raya wallapi, huk rit'i urqum, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, Nuñuwa distritupi, Santa Rosa distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.200+ mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Lampa pruwinsya / Melgar pruwinsya + +Yakup hawanpi machapukuna. +Tiyachkaq pillunya, pañaman (anqas), lluq'iman (puka) purichkaq aknanakuchkaq pillunyakunap paqarichisqan. +Pillunya nisqaqa maywiykuspa mast'arikuq micham, machapu hinam. +Kay micha rikch'aqkunam pillunyakunapi mast'arikun: +Iliktrumaqnitiku illanchay: maywiykuq pinchikilla suyukunam maqnitiku suyukunawan ch'allisqa + +Kallpaq suntu nisqakunaqa (familia Carabidae) huk suntukunam, allpa hawanpi utqaylla kallpaq palamakunam. Lliwmanta aswan rikch'aqninkuna aycha mikhuq kaspa wakin palamakunatam, kurucha kunatam mikhun. 30.000-chá rikch'aqninkuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kallpaq suntu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kallpaq suntu + +Augusto Nicolás Sandino Calderón, Augusto César Sandino sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin aymuray killapi 1895 watapi paqarisqa Niquinohomo llaqtapi - 21 ñiqin hatun puquy killapi 1934 watapi wañusqa Manawa llaqtapi) Nikarawa mama llaqtayuq pulitikus awqaq pusaqpas karqan. Hukllachasqa Amirika Suyukunap awqaqninkuna Nikaraqata sarupaptin chay awqankunaman ankallikurqansi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Augusto César Sandino. + +(Chinu simi-manta pusampusqa) +Kaypi rimasqa: Chunwa Runallaqta Republika, Chunwa Republika (Taywan), Singapur, aslla simi: huk Asyapi mama llaqtakuna. +Rimaykunap ayllun: Han-P'ut' rimaykuna +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) nisqaqa Chunwa mama llaqtapi rimasqa rimaymi. Lliw tiksimuyuntinpi rimaykunamanta aswan rimaqkunayuqmi, lluna iskay pachak hunu rimaqninmi. +Kaymi chinu simip k'iti rimayninkuna: + +Yunka runashimi nisqaqa Piruwpa Kashamarka, Lampalliqi, Lima suyunkunapi rimasqa qhichwa simip k'iti rimayninkunam. +Chinchay rimaykunapiqa manañam [h] nisqa kunkatachu rimanku, ahinataq manam hatun nispachu, ichataq atun nispam rimanku. Mana urin runasimi hinaqa, mawk'a qhichwap /s/, /š/ kunkataraq sapaqchankum, s, sh qillqaspa, hinallataq /ch/, /ĉ/ kunkatapas, ch, ĉ (ch' Kashamarkapi) qillqaspa. Manam chinchay runashimi hinachu, ichataq urin runasimi hinam, mawk'a qhichwap /k/, /q/ kunkantaraq sapaqchanku. +Chinchay runashimi rimaykunaqa kaymi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taytakura (Italya). +"Taytakura (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) icha Hiyamin, llaqtaqa Chunwa mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Kamasqa 282 wata. + +Ñaqch'a nisqaqa chukchakunata llump'achanapaq kaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñaqch'a. + +Minas Gerais suyu (purtuyis simipi: Estado de Minas Gerais) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Belo Horizonte llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Minas Gerais suyu. + +Bella Unión distritu (kastilla simipi: Distrito de Bella Unión) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Bella Unión llaqtam. + +Chorzów nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Chorzów llaqtapiqa 110.538 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chorzów. + +Runa Simi: Pasqu pruwinsya + +Wisk'achayuq + +KUNAN P'UNCHAYSI PUSAKUSAYKI + +Hatun rikch'aq ñiqi +Hunt'a tullu challwa (Teleostei) nisqakunaqa hunt'a tulluyasqa saqruyuq tullu challwakunam, wach'i wayt'anam. 25900 riqsisqa rikch'aqnin kaspa lliw challwakunap 96 %-nin rikch'aqninkunam. +Kaymi hunt'a tullu challwakunap 40 rikch'aq ñiqinkunam,[1] huk rikch'aq ayllunkunam (448), rikch'anakunam (4278), rikch'aqninkunapas (25900). +Tulluqallu rikch'aq ayllu (Osteoglossidae) +Paña rikch'aq ayllu (Characidae) +Tihiras challwa rikch'aq ayllu (Hemiodontidae) +Tukunari rikch'aq ayllu (Prochilodontidae) +Impa rikch'aq ayllu (Astroblepidae) +Wakupa rikch'aq ayllu (Cichlidae) +Atun challwa rikch'aq ayllu +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hunt'a tullu challwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hunt'a tullu challwa +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 09:02, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +ayllukunapa iñiyninkumantawan". En Atuqpa Chupan Riwista, wata 1, yupay 1. + +quwiki 9 ñiqin qhapaq raymi killapi + +Runa Simi: Chusun Runakapaq Runallaqta Republika + +Huñusqa Nasyunkuna +kunan pacha +Unquy quyllurkuna + +Alfredo Zitarrosa Uruwayi mama llaqtayuq takiq wan takichaq + +Chaymi, chaypi kaq runakunaqa niranllapa: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sach'a-sach'a. +"Sach'a-sach'a" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pachakamaq llaqta - Wikipidiya +Pachakamaq apu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Tiyay Lima pruwinsya, Lurín distritu +Pachakamaq llaqtaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Lima pruwinsyapi, Lurín distritupi, Lima llaqtap chawpinmanta 40 km karum. +Pachakamaq llaqtapiqa qawiñakuna Pachakamaq apupaqqa rurasqa hatun yupaychana wasim karqan. Kunanraqmi chaymanta qawiñakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pachakamaq llaqta. +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Lima pruwinsya) + +Durango suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Durango), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Victoria de Durango llaqtam. +Munisipyukuna (Durango) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Durango suyu. + +Katiguriya:Gualberto Villarroel pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Gualberto Villarroel pruwinsya +"Gualberto Villarroel pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Walla Antikuna, Yawyu walla +Aqup'allqa (kastilla qillqaypi Acopalca, Acospalca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Tanta distritupi.[1] Pikchunqa mama quchamanta 5.445 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Yawyu pruwinsya (Lima suyu) + +Utqa kay, Utqay, Millwa, Phullu, Saphraycha icha Wayralla nisqaqa, Qusqu Qullawpi T'ihuña nisqapas (aymara simimanta t'ijuña "utqaylla puriy, utqay, kallpay"; kastilla simipi: velocidad) nisqaqa imappas huk mit'api purisqan karu kayninmi, karu kay pachamanmi. +Utqa tupukunaqa kaymi: + +Runa sutip rantin nisqaqa (kastilla simipi: pronombre personal) pipapas sutinpaq, ima sutirimanapaqpas ranti nisqa rimam. + +3 chaniyuq tikraykuna nina kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +07 Q'osqo llaqta + +Runa Simi: Tayiksuyu + +Griguryanu kalindaryu nisqaqa 1582 watapi Griguryu XIII sutiyuq Tayta Papap kamarichisqan kalindaryum. Kunan pachaqa Tiksimuyuntinpi yaqa tukuy mama llaqtakunapim walichkan. +Griguryanu kalindaryukamaqa wata chunka iskayniyuq killayuqmi. Chhasku wataqa kimsa pachak suqta chunka pichqayuq (365) p'unchawniyuqmi, wakllanwatataq kimsa pachak suqta chunka suqtayuq (366) p'unchawniyuqmi. Hulyanu kalindaryupi hinaqa, llapa tawa kaq, tawawan rakinalla wataqa wakllanwatam, ichataq wakin kaqniyuq: +Tawa pachakwan p'akinalla watakunaqa wakllanwatam, wakin pachakwan p'akinalla watakunataq manam wakllanwatachu. +Hinallataqmi griguryanu kalindaryupi wakllanwatakuna kaymi: +Manataqmi griguryanu kalindaryupi wakllanwatakunachu kay watakuna: +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:15, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +/ quya / ñust'a / awkikuna / palla / qhapaq apu mama / aqsu / lliklla / mitayu / + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +purikunanchikpaq. + +Eos 2004: 1 2 Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna +Du 2004: 1 1 WikiRuraykamay:Mama llaqtakunamanta qillqakunata t'ikray +Mae 2006: 1 3 Aymara simi , 2 3 Wasi , 3 2 Arikipa , 4 2 Inka yachay tarpuy , 5 2 Killa , 6 2 Lima Hatun llaqta suyu , 7 1 Uva +Mez 2006: 1 3 Qullasuyu , 2 3 Kuntisuyu , 3 3 Antisuyu , 4 3 Chinchaysuyu , 5 3 Inka yachay tarpuy , 6 3 Qhichwa simi , 7 2 Awya yala , 8 2 Wasi quwi , 9 2 Qhichwa Simi , 10 2 Runa simi , 11 1 Titiqaqa qucha +Goue 2006: 1 3 Maras , 2 2 Salta wamani , 3 1 Qulla suyu +Du 2006: 1 3 Limaq , 2 2 Titiqaqa qucha , 3 2 Apuyaya Simin , 4 2 Hisuw , 5 2 Apuyaya , 6 2 Warani , 7 2 Piruwpa llaqta takin , 8 2 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 9 2 Yupay , 10 2 Wien , 11 2 Awstriya , 12 2 Intika , 13 2 Tawantinsuyu , 14 2 Qusqu +Kzu 2006: 1 4 Piruwpa llaqta takin , 2 3 Chiqap Jesuspa Inlisyan , 3 3 Wiyulin , 4 3 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 5 3 Lunq'u , 6 3 Miray , 7 3 Qichuy , 8 3 Nawirá , 9 3 Saksaywaman , 10 3 Rimay , 11 3 Piruw , 12 2 Ikwayur , 13 2 Bilhika , 14 2 Ispana ukhu , 15 2 Kalindaryu , 16 2 Green Day , 17 2 Sinru qillqa: Kusituy (Piruw) , 18 2 Jarabe de Palo , 19 2 Michael Jackson , 20 2 Hullaqa , 21 2 Hatun p'unchaw , 22 2 Hatun k'anchay , 23 2 Akawara , 24 2 Wata hunt'ay , 25 2 Ch'uya Ispiritu +Mez 2007: 1 4 Nihun , 2 3 Maria Reiche , 3 3 Alcalá de Henares , 4 3 Tiksimuyup mama llaqtankuna , 5 3 Wikipidiya:Unanchakunap Plantillankuna , 6 3 Ikwayur , 7 3 Wuliwiya , 8 3 SI tupuy , 9 3 Shuyturahu , 10 3 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 11 3 Madrid , 12 3 Wamanqa , 13 3 Ransis simi , 14 3 Ispaña , 15 3 Iwrupa , 16 2 Titiqaqa qucha , 17 2 Chhuka , 18 2 Chunwa Runallaqta Ripuwlika , 19 2 Uru wat'akuna , 20 2 Sahtu qucha , 21 2 Wat'a , 22 2 Wikipidiya:Kafiy , 23 2 Wikipidiya:Café , 24 2 Iruru muyu , 25 2 Puytu +Goue 2007: 1 4 Musambik , 2 4 Wuliwiya , 3 4 Kawpaq runa , 4 4 Iwrupa , 5 4 Piruw , 6 3 Banladish , 7 3 Patallaqta , 8 3 Arabya siq'i llumpa , 9 3 Khiniya-Wisaw , 10 3 Kinya , 11 3 Zagreb , 12 3 Luksimbur , 13 3 Islandya , 14 3 Turkiya , 15 3 Rumanya , 16 3 Asya , 17 3 Albanya , 18 3 Bilhika , 19 3 Iraq , 20 3 Iran , 21 3 Suwisa , 22 3 Niwari simi , 23 3 Hukllachasqa Qhapaq Suyu , 24 3 Chiklayu , 25 3 Lampalliqi suyu +Gwe 2007: 1 5 Unriya , 2 5 Hukllachasqa Qhapaq Suyu , 3 4 Grinada , 4 4 Asiru Qucha (Quchapampa) , 5 4 Litunya , 6 4 Hurwatsuyu , 7 4 Liechtenstein , 8 3 Martin de Porres , 9 3 Lajas kiti , 10 3 Mao Zedong , 11 3 Alberto Fujimori , 12 3 Víctor Raúl Haya de la Torre , 13 3 Riyunyun , 14 3 Sahara Arabya Dimukrata Republika , 15 3 Kalalit Suyu , 16 3 Kunti Sahara , 17 3 Iskusya , 18 3 Wachu distritu , 19 3 Puquqwata kantun , 20 3 Chusun Runakapaq Runallaqta Republika , 21 3 Tayhan Republika , 22 3 Bruniy , 23 3 Sawud Arabya , 24 3 Luksimbur , 25 3 Suwidsuyu +Ebr 2008: 1 3 Lanki , 2 3 Bolívar pruwinsya (Buliwya) , 3 3 Narciso Campero pruwinsya , 4 2 Cantabria , 5 2 Galicia , 6 2 Qalana distritu , 7 2 Wanwara distritu , 8 2 Aququcha (Pasqu) , 9 2 Pichqaqucha (Qusqu) , 10 2 Pichqaqucha (Wanuku) , 11 2 Anqasqucha (Awankay) , 12 2 Tiqllu qucha , 13 2 Pikullu , 14 2 Urpuna , 15 2 Pukaqapa , 16 2 Chankarra , 17 2 T'uksi urqu , 18 2 Yanakusma , 19 2 Kampanas urqu (Piwra) , 20 2 Wanipaku , 21 2 Lunq'u urqu , 22 2 Kukauru , 23 2 Qhapaqa , 24 2 Yumya , 25 2 Jurqara +Eos 2008: 1 3 Qhichwa runa , 2 2 Llakwash , 3 2 Qaqilla , 4 2 Sarapuru , 5 2 Bombuskara mayu , 6 2 Chuschi distritu , 7 2 Wiñay Wayna , 8 2 Punku p'anqa: Yachachiy , 9 2 Ashaninka , 10 2 Pays de la Loire , 11 2 Punku p'anqa: Piruw , 12 2 Kichwa runa , 13 2 Aymara runa , 14 2 Pampas , 15 2 Mihiku llaqta , 16 2 Chanka runa , 17 1 Makidunya (suyu) +Kzu 2008: 1 3 Uni runa , 2 3 Inkallajta , 3 3 Limaq , 4 2 Istiwis wat'a , 5 2 T'utura wamp'u , 6 2 Quijarro phaqchakuna , 7 2 Quijarro mayu , 8 2 Barbara Nikomidyamanta , 9 2 Inka llaqta , 10 2 Eusébio , 11 2 Chaka Marka kantun , 12 2 Chiripa , 13 2 Kuyawinu risirwa , 14 2 Titiqaqa qucha , 15 2 Santa Barbara , 16 2 Waychu llaqta , 17 2 Buliwyapi Jesuita Misyunkuna , 18 2 Iskanwaya , 19 2 Hatunqulla , 20 2 Awariku kiti , 21 2 Pilawit'u , 22 2 Qullpa Qucha , 23 2 Parqu Qucha (Buliwya) , 24 2 Inkallaqta , 25 2 Wak'as +Gen 2009: 1 2 Haji Mohamed Suharto , 2 2 Shallka , 3 2 Toro Muerto , 4 2 Hatun Qillqapampa , 5 2 Mik'ulla , 6 2 Ladislao Cabrera , 7 1 Qhichwa simi kapchiy +Mae 2010: 1 8 Atuqwan Allquwan , 2 7 Bambi , 3 6 Dumbo , 4 6 Qhapaq Liyun , 5 3 Qispichiqkuna (kuyuchisqa siq'isqa) , 6 3 Papa , 7 3 Grigu siq'i llumpa , 8 2 Nuñuwa , 9 2 Olusẹgun Ọbasanjọ , 10 2 Villarrica (Chili) , 11 2 Tamrayku , 12 2 Sikra mayu , 13 2 Upa mayu (Anqara) , 14 2 Katalan simi , 15 2 Walther Nernst , 16 2 Dong Hoi antanka pampa , 17 2 San Antonio Kachi , 18 2 Mayukuna suyu , 19 1 Luis Abanto Morales +Du 2010: 1 2 Kutsra , 2 2 Mitu-mitu , 3 2 Ch'iya , 4 2 Atuq siwis , 5 2 Willa Uqhukuna sallqa kawsay takyana , 6 2 Machalilla mama llaqta parki , 7 2 Yana Chaka-Chemillén mamallaqta wari kancha , 8 2 Sajama mamallaqta warikancha , 9 2 Sigmund Freud , 10 2 Waka aycha , 11 2 Anqash suyu , 12 1 Llanganati mama llaqta parki +Mae 2011: 1 3 Uqsitaniya , 2 2 Fois suyu , 3 2 Kuska , 4 2 Chhulla , 5 2 Archidona kiti , 6 2 Qasa , 7 2 Madidi mamallaqta parki , 8 2 Icharati distritu , 9 2 Mayukuna marka , 10 2 Killapampa pruwinsya , 11 2 Amaku , 12 2 Anqas , 13 1 Chukchidur +Mez 2011: 1 4 Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) , 2 3 Ollanta Humala , 3 2 Alberto Gilardino , 4 2 Plastiku , 5 2 Cavia aperea , 6 2 Sach'a quwi , 7 2 Turu pisqu , 8 2 Sipuru , 9 2 Bearnpa Gaston tawañiqin , 10 2 Bearn , 11 2 Hercules (kuyuchisqa siq'isqa) , 12 2 Yanapiruru , 13 2 Kichkarusachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) , 14 2 Parispi Qullananchikpa Qhupuyuqnin (kuyuchisqa siq'isqa) , 15 2 Santa Rosa Limamanta kantun +Kzu 2011: 1 3 Fransiscanu San Ruman Llachay Wasi , 2 2 Rincunada , 3 2 Hueypoxtla (munisipyu) , 4 2 Mathiyup qillqasqan , 5 2 Samiwa distritu , 6 2 Kapilla distritu , 7 2 Muqiwa distritu , 8 2 Moon siq'i llumpa , 9 1 Janq'uquta (Taqna) +C’hwe 2012: 1 3 Nøtterøy , 2 2 Rima Rima , 3 2 Yawar t'ayqu , 4 2 T'ikraq , 5 2 Putaqa (sut'ichana) , 6 2 Saqmanakuy , 7 2 Rómulo Sauñe Quicaña , 8 2 Qullqa hirka , 9 2 Chiqllarahu , 10 2 Chaqllaku , 11 2 Awharahu , 12 2 Pamparahu , 13 2 Yuraq Walla , 14 2 Chuma , 15 2 Chincha kastaña , 16 2 Salinas de Garci Mendoza munisipyu , 17 2 Machala , 18 2 Tulkan , 19 2 Wari llaqta , 20 1 Tauri-garay +Mez 2012: 1 2 Xi'an , 2 2 Tianjin , 3 2 Verónika Mendoza , 4 2 Marqus distritu , 5 2 Kiskachay distritu , 6 2 Yuksa , 7 2 Chunwa Runallaqta Ripuwlika , 8 2 Chakrarahu , 9 2 Kashapampa pruwinsya , 10 2 Pikkin , 11 2 Liyun Urqu , 12 2 Sinigal , 13 2 Lagartu , 14 2 Singapur , 15 2 Sri Lanka , 16 2 Qipa pinkuyllu , 17 2 Suwisa , 18 1 Archipiélago de Juan Fernández mama llaqta parki +C’hwe 2013: 1 2 Jacksonville (Florida) , 2 2 Sira-sira , 3 1 Waynaqhapaq rit'i urqu +Gen 2014: 1 2 Salitral k'iti (Sullana) , 2 2 José Emilio Pacheco , 3 2 Nelson Ned , 4 2 Krup , 5 2 Siki , 6 2 Ankash washa waqta , 7 2 T'utura (Quchapanpa) , 8 1 Wankapampa pruwinsya +C’hwe 2014: 1 4 Anaphilaksiya , 2 2 Lorenzo Bernardi , 3 2 Sochi , 4 2 Qhichwa simikuna Kastilla simipi , 5 2 Altu k'iti , 6 2 Krup , 7 1 Juan Almeida +C’hwe 2015: 1 3 Ayllu , 2 2 Sajama mamallaqta warikancha , 3 2 Kanatá , 4 2 Tintaya , 5 2 Willkamayu , 6 1 Magaly Solier Romero +Her 2015: 1 2 Ayllu runakuna pachantin pukllaykuna , 2 2 George Lucas , 3 1 Sondor distritu +Eos 2016: 1 2 Tibet Awtunumu Suyu , 2 2 Naska , 3 2 Naska pruwinsya , 4 2 Piruw , 5 1 Armando Manzanero +Mae 2017: 1 2 Chinchay Yawyu-Quchas waqaychasqa , 2 2 Miguel Hernández , 3 1 Musuq Ispaña Qapaq ranti suyu +Du 2017: 1 3 Christian Ramos , 2 3 Robert Mugabe , 3 2 Carlos Cáceda , 4 2 Piruw mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchun , 5 2 Adán Balbín , 6 2 Alberto Rodríguez , 7 2 Yoshimar Yotún , 8 2 Pedro Gallese , 9 2 Ricardo Gareca , 10 2 Aldo Corzo , 11 1 Piruwpa Nasiyunal Istadyun +Gen 2018: 1 2 Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin , 2 2 Ramón Valdés , 3 2 J Balvin , 4 2 Fernando Belaúnde Terry , 5 2 Santu Tumas listritu (Kashamarka) , 6 2 Pumata distritu , 7 2 Chukuwitu pruwinsya , 8 1 Katharine Graham +Meu 2018: 1 3 Piruw , 2 2 Martín Vizcarra , 3 2 Yupa ruwana , 4 2 Pedro Pablo Kuczynski , 5 2 Piruwpa umalliqnin , 6 1 Eduardo Picher + +Benito Amilcare Andrea Mussolini (*Dovia di Predappio, Trolini, Italya, 29-VII-1883 - †Dongo, Italya, 28-IV-1945) sutiyuq runaqa huk italyanu phasista pulitiku runas karqan, Adolf Hitlerpa awqaq masinsi Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi. 1922 watamanta 1943 watakamaqa Italyap Pusaqnin (il Duce) nisqa karqan. 1943 watapis italyanu awqaq pusaqkuna umallinamanta qarqurqan, 1945 watapitaq ankalli italyanu runakunas wañuchirqan. + +Runa Simi: Mamaku +Runa Simi: Manaqaraku + +Runa Simi: Vermont suyu + +/ qhapaq apu / apu / kuraka / waranqa / pisqa pachaka kamachikuq / sapsi / + +Qachu-qachu nisqaqa achka qachu yurakunawan qatasqa allpam, waylla hinam, lliw yurakunamanta aswantaq qachu yurakunam (Gramineae icha Poaceae nisqa). Inkill nisqakunapas qachu-qachum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qachu-qachu. + +Kamasqa wasi, Resistencia llaqta +Hallka k'iti kanchar 99633 km² +Chaku wamani (kastilla simipi: Provincia del Chaco) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Resistencia llaqtam. +Mama llaqta Chaku Hatun Hallka k'iti kanchar (Uma llaqta: Villa Occidental) kamasqa 31 ñiqin qhulla puquy killapi 1872 watapi, Domingo Sarmiento Umalliq. +Juan José Castelli, 24.333 runakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chaku wamani. + +Uma llaqta Uqunqati +Uqunqati distritu (kastilla simipi: Distrito de Ocongate) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Awsanqati urqup kinrayninpi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Uqunqati llaqtam. +33 ayllu llaqtakuna, kay aniksukunapi: Pukaurqu (Mallma, Mawayani, Chawpimayu, Pampakancha), Awsanqati (Antamayu, Rodeana, Upis Paqchanta, Pukarumi), Tinki (Puykampampa, Chiqaspampa, Marampaki), Pinchimuru, Quñamuru, Qullqa, Sallikancha, Wayna Awsanqati, Aqukunka, Pallqa, Llullucha, Lawalawa (Kuch'uwasi), Hullikunka, Wakatinku, Chakachimpa, Yanama, Wiquunu, Patapallpa (Hanan Patapallpa, Urin Patapallpa), Lawramarka, iskay runayuq chawpikuna (Lawramarka, Tinki), Uqunqati (chawpi llaqta) + +San Martin pruwinsya - Wikipidiya +Laguna del Mundo Perdido, Wimpayuq distritu, Anqas Walla mamallaqta parki +Uma llaqta Taraputu +San Martin pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de San Martín) nisqaqa Piruw mama llaqtap San Martin suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Taraputu llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Anqas Walla mamallaqta parki +Mayukuna: Mayu - Wallaqa mayu +San Martin pruwinsyapiqa Chayawita, Llakwash runakunam tiyanku. + +Uma llaqta Wankani +Wankani distritu nisqaqa (kastilla simipi Distrito de Huancané ) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Wankani pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wankani llaqtam. +Urqukuna: Wisk'achani + +Tikraynin juppa Kastillanu simipi: + +Paqarisqa USA, Brooklyn, 8 ñiqin inti raymi killapi 1933 watapi +Wañusqa USA, Manhattan, 4 ñiqin tarpuy killapi 2014 watapi +Joan Alexandra Molinsky sutiyuq warmiqa, icha Joan Rivers (* 8 ñiqin inti raymi killapi 1933 watapi paqarisqa Brooklyn llaqtapi - 4 ñiqin tarpuy killapi 2014 watapi wañusqa Manhattan llaqtapi) huk Ñawikaruy wan kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Joan Rivers. + +Vincent van Gogh sutiyuq runaqa ( * 30 ñiqin pawqar waray killapi 1853 watapi paqarisqa Zundert llaqtapi, Urasuyupi - † 29 ñiqin anta situwa killapi 1890 watapi wañusqa Auvers-sur-Oise llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. + +Bournemouth nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Llaqta Maqta – Chungui – La Mar + +quwiki Churuti kawsaykuska amachasqa allpa + +Runa Simi: Campeche suyu + +mana ñawiyuq, mana simiyuq kanaykipaq, +Qichwa warmicham kani. Ñuqaqa Lima llaqtapi paqarirqani manchakuy sasachakuy wata kasqanrayku. Waranqa isqun pachak pusaq chunka pusaqniyuq watapi, iskay chunka iskayniyuq aymuray killapim paqarirqani; ichaqa taqsaymantaraq qichwata uyarirqani taytaykunamanta chaynalla sasachakuy tukuptin llaqtaykunaman kutispaykum aswan allinta qichwa simita tuqyachirqani. Chaymanta pacha ñam sipaschaña kaptiy kutimanta Limaman hamurqaniku Literaturata Universidad Nacional de San Marcos hatun wasipi yachapakunaypaq. Kunam punchawkunapi ñam yachapakuyniyta tukuspañam Kallpa: Revista de Arte y Cultura nisqapi umalliq kani. +Rumi saywa, sumaq pirqa + +10. Luzmila Carpio – Wiñay llaqta + +K'uchiki Aychapi Qillqa (Aymara) + +qhapaq quya pukara hatun yaya kawallu awqaq + +Runa Simi: K'allampa q'aytu + +Buchenwald sutiyuq ñit'ina samk'ay pampapi samk'asqa runakuna, 16 ñiqin pawqar waray killapi 1945 p'unchawpi. +Ulukawstu icha Ulukawtuma (grigu simimanta: Ολοκαύτωμα [Olokaútoma], "lliwta kañay") nisqaqa, Shoá (iwriyu simimanta: שואה "k'asu, qulluy") nisqapas Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi Adolf Hitler-pa kamachisqan Hudyukunata wañuchiymi karqan. +Hitlerqa lliw Iwrupapi kawsaq hudyukunata wañuchiyta kamachiptin, Nazi nisqa yanapaqninkuna suqta hunu hap'isqa, ñit'ina samk'ay pampakunapi (Konzentrationslager nisqapi) samk'asqa runakunata sipiyta atirqanku. +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy + +jap'irqanku chay wañusqata. Chaymanta juk achachi cura lluqsimusqa chay wañusqata jasut'irqa, +paqa, chay aychaqa jamp'atu kasqa, arroztaq uqhulluwan katariwan kasqa". +chin kaq ninkuqa, chaymanta kay venticuatrupaq San Bartolomeqa chay iskinapi rikhurirqa. +llank'arqanku, paykuna karqanku kuraq,chawpi, sullk'a, jukninku yayata misatawan yupaychaq, +kaqqa uywasninta munakuq. Sullk'a kaqqa machu machupuni kasqa, bueyesninta sinch'ita +llank'achisqa nin, waq kutiqa atisqanku, waq kutiqa mana atisqankuchu llank'ayta. Chaymanta + +Tinkunaku "Bolivia" + +Llankanati mama llaqta parki - Wikipidiya +(Llanganati mama llaqta parki-manta pusampusqa) +Llankanati mama llaqta parki [1] (kastilla simipi: Parque Nacional Llanganates) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk mama llaqta parkim, Napu markapi, Tina kitipi, Pastasa markapi, Mera kitipi, Kutupaksi markapi, Salcedo kitipi, Tunkurawa markapipas, Baños kitipi, Patate kitipi, Pillaru kitipi . +www.ambiente.gob.ec Llankanati mama llaqta parki (kastilla simi) + +Pampa kuntur, Kuntur[1] chaylla icha Ullawanka (Sarcoramphus papa) nisqaqa huk aya mikhuq pisqum, wiskulmi, Awya Yalapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pampa kuntur. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pampa kuntur + +Tiyay Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu, Muruqucha distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Chikla distritu +Pukaqucha (kastilla qillqaypi:Nevado Pucacocha) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Chawpi Wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi, Muruqucha distritupipas, Lima suyupipas, Waruchiri pruwinsyapi, Chikla distritupi, Antikuna q'asa ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.265 mitrum aswan hanaq. + +Mama llaqta Wayana +Georgetown llaqtaqa Wayana mama llaqtap uma llaqtanmi. + +Kaypi rimasqa: Indya (Gujarat) +Qillqa: Guyarati siq'i llumpa +Kay mama llaqtakunapi: Indya (Gujarat) +Guyarati simi (ગુજરાતી) nisqaqa Gujarat suyup rimayninmi, Indyapi. Tawa chunka tawayuq hunuchá rimaqnin kachkan. + +Tupisa munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Tupiza) huk ñiqin munisipyu Urin Chichas pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tupisa llaqtam. +Tupisa munisipyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Josh Duhamel sutiyuq runaqa (14 ñiqin ayamarq'a killapi 1972 paqarisqa) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Josh Duhamel. + +Punku p'anqa: Yachay - Wikipidiya +Yachay nisqaqa (latin simipi: scientia, chaymanta kastilla simipi ciencia) aypaq yachaykunankam atipay allichaypas ruray ñan (proceso) nisqamanta. Chay yachayqa runakunap rurasqanpa, qhawaswanpa, yuyaychakusqanpa ruruchisqan kaspa, allin-allinchasqa kaspa, rurananqa huk yanapanakunawan kamachinata qatichinaspa chaskinam, huklla hatun kamachina llik'api, chay llik'api ruranakuspa. +Quyllur yachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Victoria; (kastilla simipi Victoria del Reino Unido) sutipaq warmiqa ( * 24 ñiqin aymuray killapi 1819 watapi paqarisqa London llaqtapi – † 22 ñiqin qhulla puquy killapi 1901 watapi wañusqa Wight Wat'a llaqtapi). +20 ñiqin inti raymi killapi 1837 watapi watamanta Hukllachasqa Qhapaq Suyu wan Ilandapas Quya. +1 ñiqin qhulla puquy killapi 1877 watapi watamanta Baratpas Quya +William IV Hukllachasqa Qhapaq Suyu wan Ilanda Quya +Quya (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Iñuku huk'i yachayLlamk'apuy + +AIDS Unquy Hark'aypa Chaskisqa Waqlliynin + +Runa Simi: Rhode Island suyu + +Mana kaq sapaq p'anqatam munanki. +Allin sapaq p'anqakunataqa tarinki Sapaq p'anqakuna nisqa p'anqapim. + +quwiki Katiguriya:Sawintu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Hatun t'uqyay + +quwiki Katiguriya:Mama llaqta parki (Winisuyla) + +• Tinkurachina siwikuna T'aypik¹ +Aswan hatun llaqta T'aypik +Chunwa Republika icha Chunwa Nasyunalista Republika nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam, Taywan wat'apim. +Llaqtakuna (Taywan) + +Albany nisqa llaqtaqa, New York suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Albany llaqtapiqa 97.856 runakuna (2010) tiyachkan. + +Uma llaqta Pakasmayu +Pakasmayu distritu (kastilla simipi: Distrito de Pacasmayo) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi , Pakasmayu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pakasmayu llaqtam. + +Qhichwa kaykunatapas niyta munanmi: Qhichwa runa, Qhichwa simi, Qhichwa suyu. +Qhichwa nisqaqa urqukunap chawpinpi hatun p'ukrum. Qhichwapiqa mayum purin. +K'ichki qhichwachukunataqa wayq'u ninchikmi. +Ama kastilla simipi "huayco" nisqa lluqlla nisqawan pantaychu. +Llankanuku wayq'u, Piruwpi. +Wayq'u nisqaqa urqukunap chawpinpi mayuchayuq k'ichki p'ukrum, k'ichki qhichwam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhichwa. + +3 chaniyuq tikraykuna k'anka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'anka1k'anka2k'anka3 + +Augsburg llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Bayern suyupi, Lech mayup patanpi. Augsburg llaqtapiqa 289.584 runakunam kawsachkanku (2016 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Augsburg. + +Katiguriya:Urasuyu - Wikipidiya +Katiguriya:Urasuyu +"Urasuyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Huk sutinkuna Sisi p'uchqu +Llika minuywa Rikch'ata rikuy +huk yaqa kaqlla t'inkikuna Methanal +Samakuy Surq'anpi k'aray, uhuy, sasa samay, ansaqiy; mana t'uylla unquy willaqkuna. +Sisi p'uchqu icha Methanu p'uchqu (HCOOH) nisqaqa huk karbuksi p'uchqum, sisikunap amachakunanpaq puriqllanpi kaq. + +Bandurria llaqta, Wawra pruwinsya +Uma llaqta Ampar +Ampar distritu (kastilla simipi: Distrito de Ambar) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi , Wawra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Ampar llaqtam. + +Tikraynin pallaq Kastillanu simipi: + +José Pedro Infante Cruz, El Ídolo de Guamuchil, sutiyuq runaqa (*18 ñiqin ayamarq'a killapi 1917 paqarisqa Mazatlán llaqtapi, Mishikupi - 15 ñiqin ayriway killapi 1957 wañusqa Mérida llaqtapi) huk Mishiku mama llaqtayuq Ranchera takiqsi qarqan, runaqa takiqmi, simi kastilla qarqan. + +Huk t'ikranakunaLlamk'apuy + +Q'umirquchawan Likankawur, Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwa +Mama llaqta: Buliwya (61%) +Chilipi: Antofagasta suyu, El Loa pruwinsya; Arika Parinaqutapas suyu, Parinaquta pruwinsya +Suni kay 695 km chincha-qulla +Tinkurachina siwikuna +Buliwyap Kunti Wallan icha Ariq Walla (Cordillera Occidental de Bolivia / Cordillera Volcánica) nisqaqa Antikunapi huk wallam, Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Paqaqi pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Urin Lipis pruwinsyapipas, Uru Uru suyupi, Atawallpa pruwinsyapi, Ladislao Cabrera pruwinsyapi, Sajama pruwinsyapipas, Chili mama llaqtapipas, Antofagasta suyupi, El Loa pruwinsyapi, Arika Parinaqutapas suyupi, Parinaquta pruwinsyapi. Sajama nina urquqa llapan urqukunamanta aswan hatunmi. +Buliwyapi amachasqa sallqa suyu: Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwa +Chilipi amachasqa sallqa suyu: Lawqa mama llaqta parki +Mayukuna: Kachimayu - San Pawlu mayu +Suti Hanaq kay (~) Tinkurachina siwikuna Mama llaqta +Buliwyap Antikunan +Saywitu: Chinchay Lipis pruwinsya +Saywitu: Urin Lipis pruwinsya +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:37, 13 awr 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Chunka waranqa kamayuq 10 000 familias +3 Kimsa 13 Chunka kimsayuq 50 Pisqa chunka + +Quechua: ña, kunan + +Runa Simi: Suti + +Runa Simi: T'aqanakuy + +Runa Simi: Wayllapampa distritu (Qusqu) + +Yanamayu ayllu Nº 1 (quechua) + +400 0 _ ‎‡a Olga Guillot‏ ‎‡c Kuba mama llaqtayuq takiq‏ + +10 Jehoväqa manam sufritsikoq nï munëninllachö tsarakoq mandakoqtsu. Gobernanqan nunakunaqa libri y kushishqam sientikuyan (2 Cor. 3:17). Tsëtam David kënö nirqan: "Pë këkanqanqa chipapäkikanmi y tsëchöqa alläpa respëtum kan, kallpa y kushishqa këmi pë täranqanchöqa kan" (1 Crön. 16:7, 27). Y Salmusta qellqaq Etan jutiyoq nunam kënö nirqan: "Alabayäshoqniki kaqkunaqa kushishqam kayan. Jehovällä, qaqllëkipa aktsinchö purirmi sïguiyan. Jutikichömi llapan junaqkuna kushishqa këta tariyan, y alli kaqta ruranqëkirëkurmi alabashqa kayan" (Sal. 89:15, 16). + +Etiquetas: bolivia, HUMBERTO CABALLERO, p'utuqsi, tinku, video, танцы боливии + +Mama quchakuna, Uralan Manyamanta qhawasqa. +Mama qucha (Kastilla simipi: Océano, grigu simimanta: Ωκεανός [Ōkeanós]) nisqaqa Tiksi muyupi ancha hatun yakum, kachisapa hatun qucham, lliw yaku pachamanta aswan hatun yakum. +Mama quchapi kaq yakuqa kachisapam, mamaqucha yaku nisqam. +Pichqantinmi mama qucha kan: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama qucha. + +Kamarisqa 28 ñiqin tarpuy killapi 1893 watapi +Kamachichisqa 16 ñiqin ayamarq'a killapi 2003 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: FC Porto. + +Katari (Viperidae) nisqakunaqa ancha miyusapa hatun kiruyuq mach'aqwaykunam, aycha mikhuq suchuq uywakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Katari. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Katari + +• Tinkurachina siwikuna Athina +Aswan hatun llaqta Athina +Grisya (grigu simipi Ελλάδα [Elláda] icha Ἑλλάς [Hellás]) Iwrupapi mama llaqta. Uma Llaqtanqa Athina llaqtam. +Llaqtakuna (Grisya + +"Ransiya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sixto Palavecino sutiyuqqa (31 ñiqin pawqar waray killapi 1915 watapi paqarisqa Barrancas llaqtapi, Salawina suyupi, Santiago del Estero wamanipi, wañusqa 24 ñiqin ayriway killapi 2009 watapi Santiago del Estero llaqtapi) Arhintina mama llaqtayuq takiqmi, harawiqmi (qhichwa simipi kastilla simipipas), t'ikraqmi, wiyulin waqachiqpas karqan. +Kastilla simimanta qhichwa simiman qillqaq José Hernándezpa 1872 watamanta harawintam Martín Fierro icha El Gaucho Martín Fierro nisqa t'ikrarqan. + +Pichqa chunka kamayuq 50 familias +3 Kimsa 13 Chunka kimsayuq 50 Pisqa chunka + +quwiki Klawil yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Guanacaste pruwinsya + +Runa Simi: Arininakuy + +1 1 576 576 576 Wikipedia rimanakuy:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna + +awqaf.gov.qa + +quwiki Katiguriya:Allwiya kamayuq (Mama llaqta) + +Biblia yachachisqanmanta: Pirqapi qillqa - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Reypa mamanqa ch'aqwata uyarispa, mikhuchkanku chayman yaykurqa. ‘Ama llakikuychikchu', nispa reyman nirqa. ‘Reinoykipi juk runa tiyan, paytaq santo dioskunata riqsin. Nabucodonosor abueloyki rey kachkaptin, chay runata tukuy yachaqkunata kamachinanpaq churarqa. Payqa Daniel sutikun. Payta waqyachiy, Danieltaq imachus kay qillqasqa niyta munasqanta willasunqa', nispa. +Usqhayta Danielta apamurqanku. Payqa mana imatapis jap'ikuyta munarqachu. Chaymantataq Daniel nirqa: ‘Jehová abueloykimanta reinonta qhichurqa, payqa mayta sunqunpi jatunchakusqanrayku. Chayrayku, Jehová payta jasut'irqa', nispa willarqa. +‘Kayta pirqapi qillqakun: MENE, MENE, TEKEL, UPARSIN ima', nispa Daniel nirqa. +Chaymanta: ‘MENE rimayqa, Dios reinoykip p'unchayninta yupasqanta, chantapis, rey kasqaki tukukapusqanta niyta munan. TEKEL rimaytaq, balanzapi pesasqa kasqaykita niyta munan, manataq allin runa kasqayki yachakunña. UPARSIN rimaytaq, reinoyki medosman, persasman ima qusqa kasqata niyta munan', nispa Daniel sut'incharqa. + +Aucaraqa huk uchuy sallqapi llaqta pichqa pachak (500) tiyaq runakunawan, Ayacuchu Piru llaqta ukupi. Uraypi kachkan tawa chunka suqtayuy (46) futukuna runakunamanta sitiumantapas Aucarapi Aucaraneqpipas. + +14. WIÑAY LLAQTA - Luzmila Carpio + +Runa Simi: Punku p'anqa: Llaqta pusay + +Muña yura rikch'aq ayllu + +Kamasqa wata 1100 A.D. 1st 15 ñiqin tarpuy killapi 1533 watapi +Pacha suyu UTC/GMT-5 +Hatun rumiyuq k'ikllu ñan. +Qusqu (QSHKS qillqaypi: Qosqo, kastilla simipi: Cusco icha Cuzco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Qusqu suyup uma llaqtanmi. Qusqu llaqtapi 329.203 tiyaq (runa) kawsachkanku (2005). +Qusqu llaqta. Ñawpa pacha siq'isqa. +Inka runakunapawan Tawantinsuyup uma llaqtansi karqan. 1533 watapi Ispaña awqakunas atipaspa thuñirqan. +1983 watamanta 1995 watakama Daniel Estrada Qusqu llaqtap kurakan kaspa, llaqtap tukri sutinta kastilla simipi "Cusco" nisqamanta QSHKS qillqaypi hina "Qosqo" nisqaman t'ikrarqan. +Llapan mamallaqtamanta runakuna samun kuyaqnin. +Qusqu llaqtamantaqa 3 km karu Saksaywaman nisqa p'ukaram. +Qusqup yupaychana takinqa Qusqu, Qusqu, willkasqam sutiyki nisqam. +New Jersey, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Santa Barbara, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Tumipampa, Ikwadur +Saksaywaman (Qusqu llaqtamanta 3 km) +Uma llaqta: +Llaqta (Qusqu suyu) +Llaqta (Qusqu pruwinsya) + +Masatika simi (Ha shuta Enima) nisqaqa Mishikupi, Oaxacapi huk rimaymi, Masatika runakunap rimasqan, Otomanki rimaykunaman kapuq. + +Katiguriya:Qillqaq (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Arhintina) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Qillqaq (Arhintina). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Arhintina). +"Qillqaq (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Iwriyukunapaq qillqa (kastilla simipi: Epístola a los Hebreos) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, mana riqsisqa runap grigu simipi qillqasqan ipistula iwriyu kristiyanukunapaq. +Iwriyukunapaq qillqa, bible.is nisqapi: +Iwriyukunapaq qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Iwriyukunapaq qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Iwriyukunapaq qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Iwriyukunapaq qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Iwriyukunapaq qillqa, bibles.org nisqapi: + +Yupay yachaq +Tran Dai Quang sutiyuq runaqa, witnam simipi Trần Đại Quang, (12 ñiqin kantaray killapi 1956 watapi paqarisqa Ninh Bình pruwinsyapi - 21 ñiqin tarpuy killapi 2018 watapi paqarisqa Hanoi llaqtapi), huk Witnam mama llaqtap Yupay yachaq wan pulitikum, kumunista pusaqmi karqan. +2016 watamanta 2018 watakama Witnampa umalliqninmi qarqan. + +Ramiz Alia sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin kantaray killapi 1925 watapi paqarisqa Shkodër llaqtapi - 7 ñiqin kantaray killapi 2011 watapi wañusqa Tirana llaqtapi ), huk Albanya mama llaqtayuq musikupas, pulitiku wan Umalliq. +1991 watamanta 1992 watakama ñawpaq kuti Albanyapa Umalliqnin karqan. + +Siqlla distritu +Uma llaqta Siqlla +Siqlla distritu (kastilla simipi: Distrito de Secclla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqara pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Siqlla llaqtam. + +"Urqu (Wankawillka suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Pruwinsya (Punu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tlapanika simi (Me'phaa) nisqaqa Mishikupi, Guerreropi, Morelospipas huk rimaymi, Tlapanika runakunap rimasqan, Otomanki rimaykunaman kapuq. + +Krus icha Kurus (kastilla simipi: Cruz) nisqaqa chakanam. Kristiyanu iñiypiqa chay chakanam, maypichus Jesus chakatasqa kaspa wañurqan. + +кечуа Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +kečuanski: uma llaqta (qu) + +Runa Simi: Utah suyu + +Runa Simi: La Paz (Unduras) suyu + +Runa Simi: Aqunqhawaq + +Manolete Ispaña mama llaqtayuq turup wañuchiq + +Runa Simi: Q'itayay + +Sitqa, Shitqa icha Yana mustasa (Brassica nigra) nisqaqa huk quram, hayaq q'aparniyuq. Murukunamantaqa mustasa nisqa q'apachanatam ruranku. +Sitqataqa Kunkistadurkunas Awya Yalaman apamurqan. Kunan pacha Antikunapi achka sitqam kan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sitqa + +(Qutuphaqsi mama llaqta parki-manta pusampusqa) +Kamasqa wata 4 ñiqin anta situwa killapi 1977 watapi (R.O. 876 - A259) +Kutupaksi mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Cotopaxi) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk mama llaqta parkim, Kutupaksi markapi, Latakunka kitipi, Napu markapi, Archidona kitipi, Pichincha markapi, Mejía kitipi. +Sinchulawa, Qutuphaqsi mama llaqta parki +Mayukuna: Daule mayu - Kutuchi mayu +Quchakuna: Limpyupunku (Limpiopungo) +Kutupaksi mama llaqta parkilla wiñaq yurakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +www.ambiente.gov.ec / Kutupaksi mama llaqta parki + +5 chaniyuq tikraykuna suyu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: suyu1suyu2suyu3suyu4suyu5 + +Chikichasqa rikch'aq (EN)[1] +Yuraq mat'i makisapa (Ateles belzebuth) nisqaqa huk Awya Yalapi kawsaq qhampu k'usillum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq mat'i makisapa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraq mat'i makisapa + +Katiguriya:Uma kamayuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Uma kamayuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +"Uma kamayuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin yaqch'iy Kastillanu simipi: + +Suri Phuyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Suri Phuyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Suri Phuyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Mutkiy nisqaqa chaqllisinchi musyaymi, wayra pachanta mast'ariq. +Runakunaqa uywakunapas sinqanwanmi mutkin. + +Papaqucha nisqaqa (kastilla qillqaypi: Papacocha) Piruw mama llaqtapi, huk qucham Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Aqupampilla distritupi. + +Uma llaqta Boise +Idaho nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Boise llaqtam. + +3 chaniyuq tikraykuna ch'aqchu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay Wankawillka suyu +Yana Urqu nisqaqa Piruwpi, Wankawillka suyupi huk urqum. + +Lille llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +кеч. Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +quwiki Katiguriya:Awqaq pusaq (Mama llaqta) + +Iruru muyu (kastilla simipi: circunferencia) huk pampa suyup hawan muyupayaq siq'im. + +water sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +water sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +water sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +27Manasés ayllukunapas manam qarqoyta atirqachu Bet-seán llaqtapi, Taanac llaqtapi, Dor llaqtapi, Ibleam llaqtapi, Meguido llaqtapi hinaspa muyuriqninpi kaq taksa llaqtakunapi yachaq runakunatapas. Chaynapim cananeokunaqa hinalla chay llaqtakunapi yachakurqaku. 28-Israelpa mirayninkunam atiyniyuqña rikuriruspanku llapa cananeokunata mana imallapaq llamkachikurqaku, ichaqa manam qarqoyta atirqakuchu. +31Aser ayllupas manam Aco llaqtapi, Sidón llaqtapi, Ahlab llaqtapi, Aczib llaqtapi, Helba llaqtapi, Afec llaqtapi hinaspa Rehob llaqtapi yachaqkunataqa qarqoyta atirqachu. 32Chaynapim Aser aylluqa mana qarqosqankurayku cananeokunawan kuska yacharqa. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Kamachina rikuy. +Mama llaqtakunap kamachiy layankuna. +Kamachiy icha Guwirnu (kastilla simimanta: gobierno) nisqaqa mama llaqtap pusaqnin runakunam. +Qhapaq suyu + +"ama wañuychu, anchatan khuyakuyki", +llapa runakuna, + +Huklla kay - Qispi kay - Llamk'ay +Aswan hatun llaqta Harare +- reconocida (como Zimbabue) Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta +Simbabwi llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Simbabwipiqa 13.010.000 runakunam kawsachkanku. + +Ayara nisqaqa (aymara simimanta ajara; genus Chenopodium) huk yura rikch'anam, qurakunam. + +Tiyay Pasqu suyu +Aququcha nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Pasqu suyupi, huk qucham.[2] + +Kiti P'uchqu qucha kiti +Musuq Loja (kastilla simipi: Nueva Loja) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi Sukumpiyu markap uma llaqtanmi, P'uchqu qucha kitipi. Musuq Loja k'itipiqa ancha achka allpa wiratam hurqunku. +Musuq Loja llaqtataqa 1970 watapis kamarirqanku. Chaypi kaq paray sach'a-sach'apiqa Hukllachasqa Amirika Suyuyuq, Texaco sutiyuq ruruchinap llamk'aqkuna allpap ukhunpi allpa wiratam tarirqan, k'itita Lago Agrio ("P'uchqu qucha") sutichaspa, Sour Lake sutiyuq, Texas suyupi kaq Texacop tiyaynin llaqtamanta. Chaymantapacha chay llaqtaqa anchatam wiñarqan. +Musuq Loja k'itipi kaq sach'a-sach'aqa ancha dañuchisqañam. +P'uchqu qucha +Llaqta (Sukumpiyu marka) +Llaqta (P'uchqu qucha kiti) + +Bangalore llaqtaqa Indya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Bangalore llaqtapiqa 4.931.603 runakunam kawsachkanku. + +Wankapampa (kastilla simipi: Huancabamba) nisqaqa Piruwpi huk llaqtam, Piwra suyupi, Wankapampa distritupi, Wankapampa pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Wankapampa pruwinsya) + +Alejandro Agustín Lanusse sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin chakra yapuy killapi 1918 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1996 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi), huk Arhintina mama llaqtayuq awqaq pusaq, pulitikupas runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alejandro Lanusse. + +Apuwasinyuq pukllaykuna 2016 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Apuwasinyuq pukllaykuna 2016 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Apuwasinyuq pukllaykuna 2016 sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Apuwasinyuq_pukllaykuna_2016" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Mata unquy, Khiki unquy icha Qaracha (Scabies) nisqaqa runap qaranpi ancha millay siqsiysapa unquymi, mata khikip paqarichisqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mata unquy. + +2 chaniyuq tikraykuna llimphi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Cueca (kastilla simipi: Cueca) nisqaqa Arhintinapi, Buliwyapi, Chilipi, Piruwpipas, huk tusuymi. + +Tikraynin wayra apamusqa Kastillanu simipi: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ariña + +Apalsolapaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Apalsola" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Alto Parawayi suyu + +Runa Simi: Oklahoma llaqta + +quwiki Katiguriya:Pulitiku (Qasaqsuyu) + +bolivia ("bulibiya mama llaqta") + +1272 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Katiguriya:Riqsisqa runa (mama llaqtakama) + +Runa Simi: Kitu + +"Kausachum Qhapaq Ñan" +"Jallalla Qhapaq Ñan" + +Kyōto llaqta +Kyōto (nihun simipi: 京都市, Hepburn: Kyōto-shi?), Nihun hatun llaqta, Uma llaqtam Kyōto llaqta kamachiy llaqtam, Kansai suyu hatun llaqta. 827,90 km2 +Kyōto llaqta kamachiy + +Gorzów Wielkopolski nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Gorzów Wielkopolski llaqtapiqa 124.274 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gorzów Wielkopolski. + +Katiguriya:Llaqta (Islandya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Islandya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Islandya). +"Llaqta (Islandya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Lima, 30 ñiqin ayriway killapi 1586 watapi +Wañusqa Lima, 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1617 watapi +Rurasqankuna Awya Yala wan Philipinakuna +Santa Rosa Limamanta (kastilla simipi: Santa Rosa de Lima), Isabel Flores de Oliva sutiyuq warmiqa (* 30 ñiqin ayriway killapi 1586 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1617 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq kathuliku Santam karqan. Limaq Santa Rúsa, manaqa Limaq Mama Llúsha. +30 kaq p'unchawqa awustupi Santa Rosa Limamanta warmip raymi p'unchawninmi. +Ñawiriy kay yachay panq'ata[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Rosa Limamanta. + +Qutaqutani. Kay suyupiqa Lawqa mayup pukyunmi. +Purimuq mayukuna: Challwiri mayu, Sajama mayu, Turqu mayu +Lawqa mayu (kastilla simipi: Río Lauca) nisqaqa huk 225 km suni mayum, Buliwya mama llaqtapi, Uru Uru suyupi, Litoral pruwinsyapi (Iskara munisipyupi, Iskara kantunpi, Payrumani del Litoral kantunpi, Machaqamarka Krus munisipyupi), Sajama pruwinsyapi (Turqu munisipyupi, Chachakumani kantunpi), Sawaya pruwinsyapi (Sawaya munisipyupi, Saqawaya kantunpi), Chili mama llaqtapipas, Arika Parinaqutapas suyupi, Parinaquta pruwinsyapi. Pukyunqa Qutaqutani ñiqpim. Quwiphasa kachi quchaman purin. + +Tikina nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Tikina yaku k'ikllu (Titiqaqa quchapi) + +Musquy nisqaqa runap puñuchkaspa yuyayninpi rikusqakunam, chiqap kawsaypi hinapas, ichataq manam chiqapchu. + +2 chaniyuq tikraykuna qunchu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Rinaku (Ficus spp.) nisqaqa huk sach'a-sach'akunapi wiñaq hatun sach'akunam. Pisqukuna akanwan murukunata huk sach'akunap k'allmanman apamurqaptin, muru phutuspa musuq rinakuchatam paqarichin. Chay yuracha huk sach'a hawanpi awram (anku yura) hina wiñaq, saphinkunata allpaman kachaspa. Allpaman chayamuptin, rinaku kallpasapalla wiñarin, huk sach'ata muyu-muyulla wiñapuspa wañuchispa. +Rinakup rurunkunaqa manam mikhunachu, chumam. + +Runa Simi: Wask'a + +'protectedinterface' => "Kay p'anqapiqa wakichintinpa uyapuranpaq qillqam. +-'editinginterface' => "'''Paqtataq:''' Uyapura p'anqatam llamk'apuchkanki. Hukchaptiykiqa, chay uyapurap rikch'ayninqa hukyanqa huk ruraqkunapaqpas. Uyapurata t'ikrayta munaspaykiqa, [http://translatewiki.net/wiki/Main_Page?setlang=qu Betawiki] nisqa MediaWiki t'ikrana ruraykamay llika tiyaypi ruranaykimanta hamut'ariy.", ++'editinginterface' => "'''Paqtataq:''' Uyapura p'anqatam llamk'apuchkanki. Hukchaptiykiqa, chay uyapurap rikch'ayninqa hukyanqa huk ruraqkunapaqpas. Uyapurata t'ikrayta munaspaykiqa, [http://translatewiki.net/wiki/Main_Page?setlang=qu translatewiki.net] nisqa MediaWiki t'ikrana ruraykamay llika tiyaypi ruranaykimanta hamut'ariy.", +'cascadeprotected' => "Kay p'anqaqa amachasqam kachkan, ''phaqcha'' nisqa kamachiwan amachasqa kay {{PLURAL:$1_p'anqapi_p'anqakunapi}} ch'aqtasqa kaspanmi: +P'anqakunata hawaman qunaykipaqqa, sutinkunata kay qatiqppi qillqana k'itichaman qillqay, sapa siq'ipi huk suti, akllaspa kunan p'anqata wiñay kawsaynintapas munankichu ichataq kunan p'anqatallachu qhipaq hukchasqallamanta willayllawan. +'exportcuronly' => "Kunan llamk'apusqatam ch'aqtay, manataqmi wiñay kawsaynintinchu.", ++'trackbackbox' => "Ñawpaqman qatipay (Trackback) nisqakuna kay p'anqapaq:
+ +Runa Simi: Mishisuki rimaykuna + +Runa Simi: Rioja pruwinsya + +H.G. Wells Inlatirra mama llaqtayuq qillqaq wan yachay wayllukuq + +Sika Sika llaqtap inlisyan +Uma llaqta Sika Sika +Sika Sika munisipyu (kastilla qillqaypi: Municipio Sica Sica) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Jaruma pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Sika Sika llaqtam. +Mayukuna: Jaruma mayu - K'ithu mayu (Río Kheto) +Sika Sika munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Katiguriya:Awqaq pusaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Awqaq pusaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awqaq pusaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Awqaq pusaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Awqaq pusaq (Mama llaqta) + +Huch'uy yachay wasi, Guantánamo pruwinsiya, Kuba. +Huch'uy yachay wasi, Ñawpaq runayay wayi (Ankash qallu); (kastilla simipi: Escuela primaria, Educación primaria) nisqaqa wawakunap yachakuyta qallarinanpaq yachay wasim. Yachachiqqa yachakuqkunata ñawiriymanta, qillqaymanta, yupaylliymanta, tiksi kawsay yachaymantapas yachachinmi. Wamra chaykunata yachakurqaspanqa, chawpi yachay wasiman riyta atinmi. +Waskaran wakichiy, Willakuykuna: qhichwa, aymara, kastilla simipi] + +Uma llaqta Muñani +Muñani distritu (kastilla simipi: Distrito de Muñani) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Muñani llaqtam. +Muñani distritu kamasqa wata 2 ñiqin aymuray killapi 1854 watapi. + +Uma llaqta Mérida +Kamasqa wata 26 Hatun puquy killa 1983 +Ikstrimadura nisqaqa (kastilla simipi: Extremadura, ikstrimadura simipi: Estremaúra) huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Latín simi: Extrema Dori Uma llaqtanqa Mérida llaqtam. +Vettones (Vettoni) runakuna wan lusitanos (Lusitani) runakuna. + +Yanapa:Qhichwa simimanta, kastilla rimaqkunapaq + +Paul Albert Anka sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin anta situwa killapi 1941 paqarisqa Ottawa llaqtapi - ) huk Kanada mama llaqtayuq takiqmi wan takichaq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paul Anka. +Ottawa llaqtapi paqarisqa + +Yuraq itapallu [1] (Marrubium vulgare) nisqaqa Buliwyapi wiñaq hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq itapallu. + +Hortaleza distritu; (kastilla simipi: distrito de Hortaleza, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hortaleza distritu. + +Q'icha unquy (Cholera, kastilla simipi cólera) nisqaqa q'icha añaki (Vibrio cholerae) nisqa añakikunap paqarichisqan, ch'unchulta ch'utiq, chiki (maqlluq) unquymi. Chay unquymantaqa q'ichaspa, achka runakuna wañunmi. Q'icha unquyqa runap upyasqan yakuwanmi qatiykun. + +Purimuq mayukuna: Chama mayu, Zulia mayu, Catatumbo mayu +Marakaypu qucha; (kastilla simipi: Lago de Maracaibo) nisqaqa huk Winisuyla mama llaqtapi hatun qucham. + +munasqayki ruwasqa kachun kay pachapi, +imaynam hanaq pachapi hina. +pampachasqaykuta hina. +# 6.13 Kay parteqa ñawpaq manuscritokunapiqa manam kanchu. [Qampam munaychakuypas, atiypas, hatun kaypas + +Ñoqaykuaq kayku, wayna sipaskuna, sayaq qhari, warmi, chahra ruwaqkuna, yuyayniyoq hamaut'akuna, takipi tusucheqkuna. Imallapas yachay munaqkuna. +Qosqo Pututu Q'epachi aylluaq, tiyayku Cusco llaptapi, Peru suyopi.SUNARP nisqapi 1155700 yupaychasqawan. +Llaqta runakunaqa, hamautakuna ima, allin kausayta maskhaspankun purinku sapaq sapaq yachaypi. Wakinmi purinku Cristiano yachaypi, wakintaq budismopi, wakintaq islampi, wakinkutaq imaymana yachaykunapi. +Ichaqa teqsimuyuntin runakunaqa munanchismi kay mama pachanchis,uywaqninchis, hatun wasinchis amachasqa kananpaq. +Qosqopin (en Cusco) sutichayku "Apu nispa : Willkasqa kallpata, sut'y kausayta, cheqaq sut'ichayta. Pachamamaq kallpantan tariyku hatun orqokunapi, rit'y orqokunapi, hatun saywakunapi, ichaqa willkasqa Pacha kamaqpa munayninpi, payta wakharikuspa. +Ñokaykuq pututukunaqa: Hatun qochapi uywasqa ch'urun; willkasqa apukunaq kallpachasqanmi. Intiraymi p'unchay (21 de junio) p'unchayninchiskuna wiñayta qallarisqan pachapi, Inti Taytaq qhapaq raymiman cutiyta qallariqtin, Inti Wataq qallariyninpi. +Umaykupiqa awasqa ch'ulllun, kurkuykupitaq awasqa qhapaq pallay kunayoq poncho, yana wara usutantin ima. +Ichaqa kantaqmi llaqta llaqta p'achayku, willakuytapas yachayku chay llaqtakunamanta. + +Runa Simi: Atakama kachi qucha + +Llaqta nisqaqa achka runakunap kuska kaynin. +Runa llaqta: huk hina, huk kultura nisqayuq, huk mama llaqtapi kawsaq runakunam. +Mama llaqta: huk pusaqkunap kamachisqan suyu, chaypim achka runakuna kawsan achka hatun llaqtakunapi, ayllu llaqtakunapipas. +Hatun llaqta: ancha achka wasikunam, chaypim achka runakuna kawsan. +Uma llaqta: huk hatun llaqtam, chaypim mama llaqtap kamachiqninkuna tiyaykun. +Uchuy llaqta: huk uchuylla llaqtam, uchuy, pisi wasikunayuq, chaypim pisilla runakuna kawsan. +Ayllu llaqta: huk uchuylla llaqtam, uchuy, pisi wasikunayuq, chaypim pisilla runakuna kawsan, huk ayllupi hina, ñawpa pacha hinachá. +Kayqa sut'ichana qillqam, achka sut'ikunayuq simita sut'ichanapaq. Huk qillqakunapi t'inkikunaqa ama kaywanchu watakuchun. + +Runa Simi: Casanare suyu + +Runa Simi: Qispichiy yaya yachay + +Commons katt'ana uñnaqa Ukayali jach'a suyu. + +Runa Simi: Hayñiq kay + +เกซัว (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/qh" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +—Taytituy, qam kaypi kasha katkiqa, ukniyqa mana wanunantachu. + +Uma llaqta Tina (Tena) +Napu marka nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Napo) Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Tina llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Llanganati mama llaqta parki - Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki - Antisana kawsaykuska amachasqa allpa - Kayampi Kuka risirwa +Quchakuna: Papallakta qucha - Wampiqucha (Huambicocha) - Loreto qucha - Mogotes qucha - Sucus qucha - Baños qucha +Pakcha amachana sach'a-sach'apiqa, Chaku kitipi, kanmi kay yurakunam: [1] +Gonzalo Díaz de Pineda kitillip amachana sach'a-sach'apiqa kay uywakunam kawsanku: +Napu markapiqa kay Kichwa runallaqtakuna tiyanku: Kayampi Napurunakunapas. +Uyakachi llaqta ñiqpi, Kayampi Kuka risirwa, Napu marka +www.inec.gov.ec / Markakunap yupayninkuna, 2001 +www.inec.gov.ec / Kitikunap yupayninkuna, 2001 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Napu marka. +Mayukuna: Napu mayu +Runa llaqtakuna: Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan • Kayampi • Napuruna • Waorani + +Yaku kumar (Holothuroidea) nisqakunaqa kumarman rikch'akuq kichka qarayuqkunam. + +Uma llaqta Indipindinsya llaqta +Indipindinsya distritu (kastilla simipi: Distrito de Independencia) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Indipindinsya llaqtam. +Distritupi kamasqa watamanta 16 ñiqin pawqar waray killapi 1964 watapi, Fernando Belaúnde Umalliqmi. +Tupaq Amaru llaqta +Tawantinsuyu llaqta +Hukllachasqa llaqta (La Unificada) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Indipindinsya distritu (Lima). + +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi; Llaqtap sutipaq, T'an qhapaq llaqta? (唐 Dhang) uma llaqta Qhin qhapaq llaqta/Qhiyan qhapaq llaqta? (淸 Tsieng) Kimlin? (金陵 Cim-ling).], abbreviated han simipi: Ñin (Ñin?; han simipi: 宁 Nieng +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi), Chunwa Jiangsu pruwinsya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Namkin llaqtapiqa 7 588 900 runakunam kawsachkanku. +11 distritukuna wan 2 cundadukuna: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'arkiyay + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'awchi +3 chaniyuq tikraykuna k'awchi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Li Yuanhong, (Chinu simipi: 黎元洪, pinyin: Yuánhóng) sutiyuq runaqa, (*19 ñiqin kantaray killapi - 1864 paqarisqa Huangpo, Hubei, llaqtapi, - 3 ñiqin inti raymi killapi - 1928 wañusqa Tianjin llaqtapi). +1916 watamanta 1917 watakamam wan 1922 watamanta 1923 watakamam ñawpaq kuti Chunwapa Umalliqnin karqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu naq'isqa +Tikraynin naq'isqa Kastillanu simipi: + +XX. Raymi Llaqta-Fest in Chachapoyas 2015 + +Hawa Rimaykuna, Runa Shimi +Hawa Rimaykuna, Killkatina, Runa Shimi +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +runakuna.com + +Runa Simi: Madrid suyu + +케추아어: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta + +K'a simi-simi, + +Runa Simi: T'asra + +Roger Federer Suwisa mama llaqtayuq kurku kallpanchaq + +Runakuna.org + +Sumaq Llaqta + +Runa Simi: Mariscal Cáceres pruwinsya + +Itier, César (1999): Karu Ñankunapi Usi comunidad willakuykunamanta tawa chunka akllamusqay 40 + +Manam atinichu "$1" p'anqapaq musuq ch'usaq musuqchasqata kamariyta. + +yurakuna.com + +400 0 _ ‎‡a Errol Flynn‏ ‎‡c Awstralya-Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +"Kay sumaq ancha kamayoq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka soqtayoq wataq qanchis killaq isqon p`unchayninpi llaqtancheqrayku qhawanankupaq Hamawt'akuna hatun tantakuy, congreso nisqapi tantasqa, tukuy sonqonkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamacheq qhencheq awqakunamanta huk similla tukuy neqpi llaqtancheqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut`i sut`ipi rikuchinku; chaywanpis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt'a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku?" + +HAWANSUYO: Runa Qullusqanmanta, Pablo Landeo +RUNA QULLUSQANMANTA, Pablo Landeo + +Mama llaqta Kulumbya +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Ibagué +Simikuna kastilla simi, kichwa simi +Runa ñit'inakuy 69,83 runa / km² +Hallka k'iti k'anchar 23 562 km² +Kamasqa wata 1886 +Pacha suyu UtC-5 +Tolima suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Tolima) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Sincelejo llaqtam. +5 Markapi paqarisqa + +Ignacio Merino Muñoz sutipaq runaqa, (* 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1817 watapi paqarisqa Piwra llaqtapi, Piruwpi - † 17 ñiqin pawqar waray killapi 1876 watapi wañusqa París llaqtapi) Piruwanu llimphiqpas karqan. + +Chikasa (Chikashsha, inlish simipi Chickasaw) nisqa runakunaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi (Oklahoma, Mississippi, Louisiana suyukunapi) kawsaq indihina runa llaqtam, chikasa simita rimaq, 38.000-chá runakuna. Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtamansi kapurqan. + +Uma llaqta Nikasyu +Nikasyu distritu (kastilla simipi: Distrito de Nicasio) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Nikasyu llaqtam. + +Muksi, Akakipa icha Uksidu (kastilla simipi óxido, grigu simimanta: Οξείδιο < οξύς "p'uchqu") nisqakunaqa muksichaqpa t'inkisqankunam. +Kaypim huk muksikuna: +Q'illaykunap muksinkuna + +Paqarisqa Ransiya, Grenoble, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Puka wan yana +Marie-Henri Beyle sutiyuq runaqa, icha Stendhal (* 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1783 watapi paqarisqa Nantes llaqtapi - † 23 ñiqin pawqar waray killapi 1842 watapi wañusqa Paris llaqtapi ), Ransiya mama llaqtayuq qillqaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Stendhal. + +Roraima suyu (purtuyis simipi: Estado de Roraima) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Boa Vista llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roraima suyu. + +Frank Lincoln Wright sutiyuq runaqa (8 ñiqin inti raymi killapi 1867 watapi paqarisqa Richland Center llaqtapi - 9 ñiqin ayriway killapi 1959 watapi wañusqa Phoenix llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq Wasichay kamayuqmi qarqan. +Wasichay kamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hawa ministru (Ransiya). + +Chuqi nisqaqa t'inkisqa q'illayniyuq qiqllam, sallqapi kaq, q'illayta hurqunapaq runap llamk'achisqan. + +Uma llaqta Esmeraldas +Esmeraldas marka nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Esmeraldas llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Kayapas Mataje risirwa • Kutakachi Kayapas risirwa • Mache Chindul risirwa +Runa llaqtakuna: Chachi + +Tumawi kantun (kastilla simipi: Cantón Tomave) nisqaqa Buliwya suyupi huk kantunmi, P'utuqsi suyupi, Antonio Quijarro pruwinsyapi, Tumawi munisipyupi. Uma llaqtanqa Tumawi llaqtam. +Tumawi munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Yachay wayllukuq icha Hamut'aru (grigu simipi: Φιλόσοφος, chaymanta kastilla simipi: filósofo) yachay wayllukuyta ruraq, hamut'aq yachaqmi. +Huk yachay wayllukuqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Runa Simi: Sinru qillqa:Llaqtakuna (Mishiku) + +Rikchay wiñay kawsay. + +Quéchua : rikch'ayrimana (qu) + +Punku p'anqa: Pachaykamay + +quwiki Sunqu p'itiy + +Huñupasqa suti k'iti + +"Jatun sutiyki pataman oqharisqa kachun." (NEH. 9:5.) +9 Levitasqa jinata mañakullarqankupuni: "Tata Dios, qanllamin kʼata Dios kanki. Qan ruwarqanki cielota, cielomanta aswan patapi kajtapis, chaypi tukuy chʼaskastapis. Ruwallarqankitaj kay pachata, kaypi tukuy ima kajtapis, mama qochastapis, chaypi tukuy ima kajtapis. Qanqa tukuy imasman kawsayta qonki. Chayraykumari cielopi [kajkunapis] yupaychasunku", nispa (Neh. 9:6). Arí, Jehovaqa janaj pachapi may chhika chʼaskasta ruwarqa, kay Jallpʼapi tukuy ima kajtapis. Jallpʼapeqa may chhika kausajkuna layankuman jina tiyan. Janaj pachapitaj angelesta ruwarqa, pikunachus Jallpʼa ruwasqa kasqanta rikorqanku (1 Rey. 22:19; Job 38:4, 7). Angelesqa Diospa munayninta llampʼu sonqowan juntʼanku. ¿Imaynamantá? "Salvacionta herenciapaj japʼejkunata" yanapaspa (Heb. 1:14). Noqanchejpis Diospa angelesnin jina llampʼu sonqo kana, ujchasqataj payta sirvina (1 Cor. 14:32, 33, 40). +16 Babiloniamanta kutimuspapis israelitasqa juchapi urmallarqankutaj. Chaywanpis mana ñaupa tatasninku jinachu karqanku. Levitas kayta nillarqankupuni: "Kunantaj qhawariy, ñawpa tatasniykuman jallpʼata qorqanki chaypa poqoyninmanta mikhunankupaj, chay kikin jallpʼallapitaj wata runas kashayku. Tukuy poqochisqasniykoqa, juchasniykurayku reyesta pataykuman churarqanki, chaykunallapaj kashan. [...] Chayrayku may llakisqa kashayku", nispa (Neh. 9:36, 37). + +5) Kuyu suyu + +Runa llaqta Mollo runa +Iskanwaya nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Muñecas pruwinsyapi, Llika mayu qhichwapi, Awkapata llaqta ñiqpi. + +Katiguriya:Llaqta (Chinchay Ilanda) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Chinchay Ilanda) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Chinchay Ilanda). +"Llaqta (Chinchay Ilanda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Idaho suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Idaho suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Idaho suyu. +"Idaho suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chanrara,[2] Chullchu[3] icha Kaskawil mach'aqway (genus Crotalus) niqakunaqa huk miyusapa kiruyuq mach'aqwaykunam, Awya Yalapi kawsaq. Chupanpiqa chanrarayuqmi, awqakunata manchachispa ayqichinapaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chanrara mach'aqway +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Chanrara mach'aqway. + +kaqpi kanku: kanchay1kanchay2 + +Juan Rafael Mora Porras sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin hatun puquy killapi 1814 paqarisqa San José llaqtapi - 30 ñiqin tarpuy killapi 1860 wañuisqa Puntarenas llaqtapi ). Kustarika mama llaqtap pulitiku karqan. +1849 watamanta 1860 watakama ñawpaq kuti Kustarikapa Umalliqnin karqan. + +Uma llaqta Atlanta +Georgia nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Atlanta llaqtam. + +Austin nisqa llaqtaqa, Texas suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Austin llaqtapiqa 757 688 runakuna (2008) tiyachkan. +Uficial qillqa web Austin llaqta (kastilla simipi) + +Uma llaqta Mukachi +Mukachi kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Mocache) Ikwadur mama llaqtapi, Mayukuna markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Mukachi llaqtam. +Mayukuna: Quevedo mayu - Lechugal mayu +huk llaqta kitilli: Mukachi +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Mocache kiti + +Indiku mama qucha nisqaqa (kastilla simipi: Océano Índico, inlish simipi: Indic Ocean) Asyap, Iwrupap, Awstralyap, Antartikap chawpinpi mama qucham. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hampikamayuq (Rusiya). +"Hampikamayuq (Rusiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqtakuna huk suyukunapas Asyapi +Asya icha Asiya nisqaqa lliwmanta aswan hatun allpa pacham. + +Archidona (kastilla simipi: Archidona) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Napu markapi, huk llaqtam, Archidona kitip uma llaqtanmi. +Llaqta (Archidona kiti) + +3 chaniyuq tikraykuna p'akinchay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Peter Joseph Wilhelm Debye (Petrus Josephus Wilhelmus Debije sutiyuq runaqa (24 ñiqin pawqar waray killapi 1884 watapi paqarisqa Maastricht llaqtapi - 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1966 watapi wañusqa Ithaca llaqtapi) huk Urasuyu mama llaqtap Chaqllisinchi yachaqsi karqan. + +↑ Textbeispiele: César Itier: Literatura nisqap qichwasimipi mirayñinmanta, AMERINDIA n°24, 1999; Sumaq kawsay – Kuskanchik yachasunchik, 4i. Perú Suyupi Yachay Kamayuq, Lima 2015, S. 48; Sumaq kawsay – Kuskanchik yachasunchik, 6i. Perú Suyupi Yachay Kamayuq, Lima 2015, S. 57. + +32Saynapin qankunaqa cheqaq kaqta reqsinkichis. Chay cheqaq kaqtaqmi librasunkichispas, nispa. +33Chaynu Jesús nitinmi, paykunaqa niranllapa: +32Chayshina kasuwashpaqach'i, tukuy nishushqaypaq yach'angimanllapa: Allibmi kashqa, nishpa. Chay allip nishushqayta kasushpaqach'i, manana randishqa kriyadushinaqa kangimanllapachu. Ashwanch'i librina kangimanllapa, nishpa. +34Chaymi Jisusqa paykunata nirqan: + +quwiki Chinchay Santander suyu + +nightshade in Quechua: Papa yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Meta suyu + +Runa Simi: Rikch'aq ayllu + +Jisq'on kay rimay (9) +Tukuy runaspata atiynin tian munasqanman jina llank'ananpaj, maynejllapipis llank'aspa kaswayninta mask'ananpaj, llank'aspallapunitaj kawsakuyman; chay llank'asqanmantatajri yupachikuyta, llank'ay patapitaj wasinpitaj runa jina kawsakuyta atinanpaj. +Mana ujllachu, tukuy atiyniyoj kanku samarinkunankupaj samarikusaspataj munaynillanku ruasqa kunanpaj, ña ruanasninta junt'aykuspaqa pillapis atiyniyoj mana munanpaj, ruasqan patapi asllawan unayta llank'anallantapuni munanqanku chayqa. Watapi uj kuti samarikuy mit'a kanqapuni, chay samarikuy mit'amantapis llank'aj runa qolqeta jap'inapuri tian, samarikuy mit'atinta lllank'anmanpis karqa jina. + +9 de Julio de 1816: "Ñoqayku kay Amerikaq suti suyunpi tantasqa..." +Kay sumaq ancha kamayoq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka soqtayoq wataq qanchis killaq isqon p`unchayninpi llaqtancheqrayku qhawanankupaq Hamawt'akuna hatun tantakuy, congreso nisqapi tantasqa, tukuy sonqonkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamacheq qhencheq awqakunamanta huk similla tukuy neqpi llaqtancheqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut`i sut`ipi rikuchinku; chaywanpis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt'a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? +Ñoqayku kay Amerikaq suti suyunpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñoqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutinpi, llaqtaykuq kamachiyninpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sonqoykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik'iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t'aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhecheparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisaminpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhepamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt'anankupaqri, ñoqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchananpaqri imaraykuchus rurancheq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qellqapi tukuy churakuchun. Congreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, secretarioykuq qellqanwan kallpachasqa. +Kay hina juramentota tukuy llaqtancheqpi tiyakuq runakuna. +¿Jurankichu Pachakamaq Apu Yayancheqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayneqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamacheqkunamantawan? +San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. + +400 0 _ ‎‡a Helmut Kohl‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq pulitiku‏ + +Runa Simi: León suyu + +Runa Simi: V + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Urasuyu). +"Pulitiku (Urasuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sipris yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Sipris yura rikch'aq ayllu (Cupressaceae) nisqaqa huk llat'an muruyuq yurakunap rikch'aq ayllunmi, akwa raphiyuq, chhuquruqutu hina ruruyuq sach'akunam. Chay sach'akunaqa Iwrupapim, Asyapim, Afrikapim, Chinchay Abya Yalapipas wiñan. +Siprisqa Piruwman apamusqam. +Kaymi huk rikch'anakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sipris yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sipris yura rikch'aq ayllu + +Uma llaqta Dijon +Bourgogne nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Dijon llaqtam +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bourgogne. + +Shukllachishka Kichwa (Hukllachasqa Qhichwa) nisqaqa Ikwadurpi, Kichwa nisqa Qhichwa simipaq allin qillqayninmi, Ampatu llaqtapi kaq Kichwa Amawta Kamachik nisqa yachay sunturpa kamachisqan. +Chay allin qillqayqa ECUARUNARI tantanakuypa ufisyal nisqa allin qillqay kaptinpas, achka kristiyanu tantanakuykuna manaraqmi llamk'achinkuchu, astawantaq kastilla simipi hina qillqanku. + +Chaski unanchana (kastilla simipi: sello postal) nisqaqa chaski wasip kamachisqankama ch'ipachisqan papil unanchacham, apaykachay mink'aqpaq rantiq runap qullqita qusqanta kaqnachanapaq. Chaski unanchanataqa apaykachana chaski qillqaman, pakitiman llut'anku. Achka chaski unanchanakunapiqa imakunamanta rikch'akunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chaski unanchana. + +Uma llaqta Pukusana +Pukusana distritu; (kastilla simipi: distrito de Pucusana) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Mayukuna: Mala +Uma llaqtanqa Pukusana llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pukusana distritu. + +Yokohama (nihun simipi: 名古屋市, Hepburn: Yokohama-shi?), Nihun hatun llaqta, Uma llaqtam Kanagawa llaqta kamachiy llaqtam, Kantō suyu hatun llaqta. 437 km2 +Kanagawa llaqta kamachiy + +Kawallu awqaq nisqakunaqa kawallupi puriq awqaqkunam. + +Anamura[1][2] icha Wayruru sach'a[3] (genus Ormosia) nisqakunaqa Awya Yalapi sach'a-sach'akunapi wiñaq chaqallu rikch'anam, thansa icha sach'akunam, wayruru nisqa puka yana muruyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anamura. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Anamura + +Tiyakuynin Anqash suyu, Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu, Qaras distritu +Ñawpaq wichasqa: 19 ñiqin chakra yapuy killapi 1932 watapi, E. Hein, E. Schneider +Artisanrahu icha Artisan Rahu (kastilla qillqaypi Artesonraju) nisqaqa Piruwpi huk urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Waylas pruwinsyapi, Santa Krus distritupi, Qaras distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5,999m (6,025 m) mitrum aswan hanaq. + +Genova llaqtapi paqarisqa + +R��bida wat'aqa (kastilla simipi: Isla Rábida, inlish simipi Rábida icha Jervis) Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk uchuy wat'am, Pasiphiku mama quchapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rábida wat'a. + +Aswan hatun llaqta Kiyiw +Ukranya icha Ukrayna nisqaqa Iwrupapi huk mamallaqtam. Uma llaqtanqa Kiyiw llaqtam. + +~0.01% Yakuchaq diwtiryuchasqa (HD) +Hawcha (latin simipi: Saturnus, kastilla simipi: Saturno) nisqaqa intimanta suqta karu kaq puriq quyllurmi inti llikapi. + +Purani Churikimpaya nisqaqa (kastilla simipi: Jardín Botánico de Purani Churiquimbaya) huk butaniku muyam Buliwyapi, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Surata llaqta ñiqpi, mama quchap hawanmanta 2700 mitrumanta 3100 mitrukama aswan hanaq, 1999 watapi kamasqa. + +Poemas de Amor en Quechua: akllasqa rimaykuna [ Qosqo Qhechwasimipi ] +ima sumaqmi wankapi llaqtapi. +Mana yachasqayki. +Chay mana kuyana kuyasqaykimanta. +quri ñaqch'awan ñaqch'aspa +ruruq urpiman tukurqan. +ñuqapaq k'anchan. +t'inpiykipi wañupusaq, +sach'a chawpipi waqaqta, + +Runa Simi: Dyusmanta yachay + +Bulibiya Mama Llaqta + +2. Manam munaqtaqa, manam pipis purwakan kanman qayanmantsu. + +Runa Simi: Miranda suyu + +Añaskituqa p'anqitaqa wawakunapaq 1995 watamantapacha "Añaskitu" p'anqa ruwakun, periódico "Conosur Ñawpaqman" nisqapta uña wawan jina. "Añaskituqa" wawakuna ñawinanpaq, wawakunap ruwayninkuta, yachayninkuta, kawsayninkuta qhichwa qallupi qillqarimun, "Añaskitu" ñawpaqtaqa Suplemento Educativo nisqalla karqa, grupos de educación Raqaypampapi llank'arinankupaq. Kay Suplemento Educativo nisqataqa… + +la vida: kawsay, kawsaykuna + +400 0 _ ‎‡a Gamal Abdel Nasser‏ ‎‡c Ihiptu mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku‏ + +George Walker Bush sutiyuq runaqa (6 ñiqin anta situwa killapi 1946 watapi paqarisqa New Haven llaqtapi, Connecticut suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) huk US-amirikanu pulitiku runam. 2000 watamanta 20 ñiqin qhulla puquy killapi 2009 watapi p'unchawkama Hukllachasqa Amirika Suyukunap 43 kaq umalliqninmi karqan. +Ripublikanu partidupi wankurisqan kaspa, 2000 watapi 2004 watapipas umallinapaq akllanakuykunapim yallirqan. +11 ñiqin tarpuy killapi 2001 p'unchawpiqa terroristakuna New York llaqtapi pitu hatun wasintintam (World Trade Center, New York Twin Towers nisqata), Washington DC llaqtapi maqanakuy ministiryup (Pentagon nisqap) huk rakinta suwakusqa antankakunawan thuñichirqan, achka waranqa runakunatam wañuchispa. Chaymantam George W. Bush terrorismu hayu maqanakuyta rimarirqan. +USA-pa umalliqnin kachkaspa, iskay hatun maqanakuyta qallarirqan: +7 ñiqin kantaray killapi 2001 p'unchawmanta USA awqaqkunaqa Afganistan mama llaqtata atirqan. +20 ñiqin pawqar waray killapi 2003 p'unchawmanta USA awqaqkunaqa Iraq mama llaqtata atirqan, Saddam Hussein sutiyuq umalliqninta urmachispa hap'ispa. Chay Saddam Husseinqa 30 ñiqin qhapaq raymi killapi 2006 p'unchawpi runa warkhunapim wañurqan. Kunanraqmi chay Iraq mama llaqtapi maqanakuchkanku. +2005 watapi Awustu killapi Katrina nisqa hatun pillunkuy New Orleans llaqtatam thuñichirqan, chunka waranqa runata wañuchispa. George Bush mana allinta yanapaptin, aswan USA runakuna manañam Bushtachu q'imin. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: George Walker Bush. +Katiguriyakuna: +Pulitiku (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:25, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Arhintina) + +Uma llaqta Muhiniti (Mojinete) +Muhiniti (kastilla simipi: Mojinete) nisqaqa huk munisipyu Urin Lipis pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Muhiniti llaqtam (271 llaqtayuq, 2001 watapi). + +13 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (13.03., 13-III, 13ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap qanchis chunka iskayniyuq kaq (72ñ - wakllanwatapi 73ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 293 p'unchaw kanayuq. + +lad.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:Intibuca_in_Honduras.svg" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Michi, Mishi icha Misi (Felis silvestris catus) nisqaqa huk aycha uquq ñuñuq uywam. +Runam michitaqa uywan, ukuchakunata mikhunapaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Misi/Michi + +Ch'awar (Bromelia serra, Bromelia hieronymi) nisqaqa ch'awarhina yuram. Raphinmantaqa q'aytuchatam hurqunchik waska ruranapaq. + +Ponceano kitilli (kastilla simipi: Parroquia Ponceano) nisqaqa Kitu llaqtap kitillinmi, Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, Kitu kitipi. + +Iquique (aymara simimanta: Ikiñ-iki [1] llaqtaqa Chili mama llaqtapi huk llaqtam. Iquique llaqtaqa Tarapaka suyup uma llaqtanmi. + +Piruwpi runakunap rurasqan, wiqawwan aparinapaq chumpiyuq, sach'amanta warkukunapaq awana: + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 24 W Nisqawan Parlaykuna +Wañuy ukhu: Abismo. + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/j" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +400 0 _ ‎‡a Jacques Chirac‏ ‎‡c Ransiya mama llaqta Umalliq‏ + +misi-kuna-qa yana-m kanku. +wasi-qa hatun-si ka-sqa. + +Runa Simi: Huñusqa Aylluskakuna + +Pukllanamanta Willakuy 2 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Pukllanamanta Willakuy 2 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Pukllanamanta Willakuy 2 sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Toy Story 2 (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kwintu Urqhuchikuypi 2 (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Kamasqa 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1904 watapi Rio de Janeiro llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Botafogo FR. + +Rikch'aq putu - Wikipidiya +Rikch'aq putu (latin simipi: phylum) nisqaqa uywallakunapaq mitan kamaypi, raki huñukunapaq huk katiguriyam. + +Tiyay Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Chikla distritu, Matukana distritu +Nieveria (kastilla qillqaypi:Cerro Nieveria / Neveria) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Chikla distritupi, Matukana distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.250 mitrum aswan hanaq. + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chamiku + +Alliwillay nisqaqa (grigu simimanta: Ευαγγέλιον [euangélion] "allin willakuy") Jesuspa kawsasqanmantaqa willakuq qillqakunam, Dyuspa Simin Qillqapa Musuq Rimanakuyninpi, Mathiyu, Markus, Lukas, Huwan iwanhilista nisqakunap qillqasqankuna. + +Katiguriya:Pruwinsya (P'utuqsi suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (P'utuqsi suyu) +"Pruwinsya (P'utuqsi suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kisapincha (kastilla simipi: Quisapincha) nisqaqa huk uchuy llaqtam Ikwadur mama llaqtapi, Tunkurawra markapi, Ampatu kitipi, Kisapincha kitillip uma llaqtanmi.. +Kisapincha kitillipiqa Tunkurawa Kichwa runakunam tiyanku. [1] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kisapincha. + +Aswan hatun llaqta Santiago de Chile +18 ñiqin tarpuy killapi 1810 +12 ñiqin hatun puquy killapi 1818 +Chili nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Santiago de Chile llaqtam. +Riñihue qucha, 77 km² (Los Lagos suyu) +Ranco qucha, 401 km² (Los Lagos suyu) +Puyehue qucha, 156 km² (Los Lagos suyu) +Rupanco qucha, 223 km² (Los Lagos suyu) +Llanquihue qucha, 860 km² (Los Lagos suyu) +Copiapó mayu, 162 km (Atakama suyu) +Chunka kimsayuq suyunmi kan. +Chili (Llaqtakuna) +Chungará qucha Sajama nina urquwan, Lawqa mama llaqta parki + +Tiyakuynin Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu, Lima suyu, Kanta pruwinsya, Waru distritu, Waruchiri pruwinsya, Wansa distritu +Chunta (kastilla qillqaypi: (Nevado Chonta / La Chonta) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi, Lima suyupipas, Kanta pruwinsyapi, Waru distritupi, Waruchiri pruwinsyapipas, Wansa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200 mitrum aswan hanaq. + +C, c nisqaqa latin siq'i llumpapi kimsa kaq sanampam. Qhichwa simipiqa ch nisqa t'inkisqa sanampallapim (urin runasimipitaq ch', chh nisqa t'inkisqa sanampakunapipas, Wanka, Kashamarka, Inkawasi rimaykunapitaq ĉ nisqa waki sanampapim). +Romanu simikunapiqa c sanampataqa e, i, y ñawpanpi [s] hinam rimanku, manataq [k] hinam. Chayrayku qhichwa simipi wamaq rimaykunamanta hap'isqa simikunataqa s, k sanampakunawanmi qillqanchik. + +2 chaniyuq tikraykuna p'istuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"Musika (Nihun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hassanal Bolkiak. + +"Willkanuta walla" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +El Alto distritu (kastilla simipi: Distrito de El Alto) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Talara pruwinsyapi. +Uma llaqtanqa [[El Alto (Talara)_El Alto] llaqtam (275 msnm). + +Marsala llaqtaqa Sicilia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Mauricio Férez Yázbek Garcés icha Mauricio Garcés sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin qhapaq raymi killapi 1926 watapi paqarisqa Tampico llaqtapi - 27 ñiqin pawqar waray killapi 1989 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaqmi. + +Darmstadtiyu, Ds (musuq latin simipi: Darmstadtium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Runa Simi: Cojedes suyu + +quwiki Katiguriya:Chili-chili yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Ayakuchu suyu + +Sapaq p'anqakuna - Wikibooks +Sapaq p'anqakuna +Amachasqa p'anqa sutikuna +Amachasqa p'anqakuna +Aslla kuti llamk'apusqa p'anqakuna +Hatun p'anqakuna +Katiguriyannaq p'anqakuna +Mana llamk'achisqa katiguriyakuna +Mana llamk'achisqa plantillakuna +Mana llamk'achisqa rikchakuna +Muchusqa p'anqakuna +P'akisqa pusapunakuna +Uchuylla p'anqakuna +Wakcha p'anqakuna +Ñawpaqta qallarisqa p'anqakuna +P'anqa sutisuyukuna +Kaqninniyuq p'anqakuna +Tukuy p'anqakuna +Tukuy p'anqakuna ñawpa k'askaqchayuq +Hark'asqa ruraqkuna +Llamk'achkaq ruraqkuna +Sapsita hark'asqa IP tiyaykuna +Musuq p'anqakuna +Watiqasqa p'anqakuna +Willakuna llamk'anakunapas +Pusapunapaq sapaq p'anqakuna +Mayninpi p'anqa +Mayninpi pusapuna p'anqa +Achka kuti llamk'achisqa p'anqakuna +Lliwmanta aswan hukchasqayuq qillqakuna +Lliwmanta aswan t'inkimuqniyuq qillqakuna +P'anqa llamk'anakuna +P'anqakunata hawaman quy +P'anqakunata wakichay +Huk sapaq p'anqakuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Llamk'anakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Tukuy sapsipaq hallch'akuna - Wikibooks +Tukuy sapsipaq hallch'akuna +Wikibookspa tukuy hallch'ankunamanta ch'allisqa rikuy. Rikuyniykitaqa k'ullkuchaytam atinki hallch'a layata, ruraqpa sutinta (uchuy icha hatun sanampakunata musyaq) icha chayachisqa p'anqata (uchuy icha hatun sanampakunata musyaq) akllaspa. +22:54 29 nuw 2007 AlimanRuna (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa Plantilla:Delete nisqa p'anqatam qullun (Samiqnin karqan kay hinam: '#REDIRECT Plantilla:Champay' (huklla ruraqnin: 'AlimanRuna')) +15:15 18 ukt 2007 AlimanRuna (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) churkusqa Rikcha:Wiki-logo-Ñ-manan background-wan.png ({{GFDL}} ) +15:09 18 ukt 2007 AlimanRuna (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa p'anqatam astan Wikibooks:Portal de la comunidad-manta Wikiliwrukuna:Ayllupaq p'anqa-man +15:08 18 ukt 2007 AlimanRuna (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa p'anqatam astan Wikibooks:Kamachiq-manta Wikiliwrukuna:Kamachiq-man +18:03 16 sit 2007 AlimanRuna (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq ruraqqa p'anqatam astan Plantilla:Delete-manta Plantilla:Champay-man +17:27 16 sit 2007 AlimanRuna (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiquna kamarisqañam +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +qu: paqu yachaq + +Mama llaqta Suwisa +Tinkurachina siwikuna 47° 22" N - 8° 32" E +Runa ñit'inakuy 4 006 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 91,88 km² +Hanaq kay 408 m +Kamasqa wata +Zürich llaqtaqa Suwisa mama llaqtap lliwmanta aswan hatun llaqtanmi, Zürich suyup uma llaqtanmi. Zürich llaqtapiqa 347.517 runakunam kawsachkanku (2005). +Yachay sunturkuna: + +Runa Simi: Klawil yura rikch'aq ayllu + +Hebreos 7:3 _ Payqa rikhurin mana taytayoq, mana mamayoq, mana ñawpa tayta-mamayoq. Manallataqmi nacesqanpas wañusqanpas yachakunchu, aswanpas Diospa Churinman rikch'akuspan wiñaypaq sacerdote kapun. +3Payqa rikhurin mana taytayoq, mana mamayoq, mana ñawpa tayta-mamayoq. Manallataqmi nacesqanpas wañusqanpas yachakunchu, aswanpas Diospa Churinman rikch'akuspan wiñaypaq sacerdote kapun. + +Runa Simi: Parawa mayu + +Rinri nanay (Otitis media) nisqaqa runa rinrip unquyninmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Indya). + +Pantimayu, saywapi Buliwya - Arhintina +Uma llaqta Padcaya +Aniceto Arce pruwinsya (kastilla simi: Aniceto Arce ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Tarija suyupi. Uma llaqtanqa Padcaya llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Tariquía flora faunapas mama llaqta risirwa +Urqukuna: Callejon - Chirimuya - Morao - Nogal - Pina urqu - Suyu Suyu - Tarkhayuq - +Mayukuna: Pantimayu - Tarija mayu +Pruwinsyapiqa aswanta mana indihina runakunam Qhichwa runakunapas tiyanku. +Pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Aniceto Arce pruwinsya + +Tiyay Buliwyapi: Santa Krus suyu, Chuqichaka suyu, Tarija suyu +Waraniyi runa nisqaqa lliw Waraniyi simita rimaq runakunam, Arhintina, Brasil, Buliwya, Parawayi mama llaqtakunapi tiyaq. +1 Waraniyi runa llaqtakuna +2 Buliwyapi Waraniyi runakuna +Waraniyi runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwyapi Waraniyi runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Buliwya suyupiqa 133.393 Waraniyi runa kawsan, Chiriwanu nisqakunam, Santa Krus suyupi, Chuqichaka suyupi, Tarija suyupipas [2]. +Chuqichaka suyu Luis Calvo pruwinsya - +Chuqichaka suyu Hernando Siles pruwinsya - +Tarija suyu Burnet O'Connor pruwinsya - +Tarija suyu Gran Chaco pruwinsya - +Waraniyi runakunaqa Waraniyi simitam (Rimakunap ayllun: Tupi waraniyi) rimanku. +Waraniyi runakuna, Brasil +↑ www.amazonia.bo / Waraniyi runakuna +Parawayipi runa llaqta +Uruwayipi runa llaqta +Waraniyi rimaq runa llaqta + +Chukchu (Malaria) nisqaqa Plasmodium nisqa ch'ulla kawsaykuqkunap paqarichisqan, yawarpi kachkaq puka yawar kawsaykuqkunata ch'utiq, chiki (maqlluq) runap unquyninmi. Achka runakunam chay unquywan wañun. +Wiruti sankudum (Anopheles), huk qhiti (Culicidae) nisqa ch'iti ch'uspikunapas chay unquchiq Plasmodium nisqakunataqa apaykuspa chukchuta qatichin. +Unqusqa runataqa kimsantin p'unchawpi huk p'unchawpi anchata ruphanmi. + +Tembladera, Quntumasa pruwinsya +Uma llaqta Qatan +Kastilla simipi llika tiyanan municontumaza.gob. +Tantarika distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Tantarica) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Quntumasa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qatan llaqtam. +Mayukuna: Chiliti mayu / Magdalena mayu - Hiqitipiqi mayu +Distritu (Quntumasa pruwinsya) + +Franz Tamayo pruwinsya Wallqanqa +Pilichuku (kastilla simipi: Pelechuco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Pilichuku munisipyup uma llaqtanmi. + +Holguín pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Holguín), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Holguín llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Holguín pruwinsya. + +Runa Simi: Mawlli suyu + +Jean-François Millet Ransiya mama llaqtayuq llimphiq + +quwiki Iñuku huk'i + +4 Ulikoq (llullakoq) willakïkunawanmi Satanasqa nunakunata engañan (leyi 1 Juan 5:19). Entëru Patsamanmi, periödicu, radiu, television y Internet chashqa. Yanapakurpis, këkunaqa lluta portakïkunata y mana allikunatam yachatsikun (Jer. 2:13). Tantiyarinapaq, ollqupura y warmipura casakoqkunatam allitanö rikätsikun, y tsëkuna mana alli kanqanta Biblia ninqantaqa alläpa michäkunqantanönam rikäyan (1 Cor. 6:9, 10). + +Runa Simi: Piruwpa unanchan + +Mama llaqta Ransiya +Paris icha Paqis llaqtaqa Ransiya mama llaqtap uma llaqtanmi. + +Runa Simi: Tobiyap qillqasqan + +Runa Simi: Jiangxi pruwinsya + +Kuka sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kuka sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kuka sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Coca (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qoqa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'uñi yaku upyana ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Waranqa nisqaqa tiyaq yupaymi. Waranqaqa chunka kuti pachakmi - icha chunka kuti chunka kuti chunkam. +Ñiqi yupayninqa waranqa ñiqi icha waranqa kaq. +Yupay sanampanqa 1000. + +Kubaltu icha Kuwaltu, Co (musuq latin simipi: Cobaltum, aliman simimanta: Kobalt) nisqaqa huk q'illaymi. + +Chulumani (kastilla simipi: Chulumani) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Urin Yunka pruwinsyap uma llaqtanmi. +Saywitu: Urin Yunka pruwinsya + +Iskay qallayuq qallapurina, Awstralyapi. +Qalla, Phirunku icha Ruyda nisqaqa ima muyu hinapas, muyunapaq, kuyuchinapaqpas. +Qallapurinapi tawa icha aswan qallakunam. Lliw allpapi kuyuchisqa apaykachanakuna qallakunayuqmi. +Tawantinsuyupiqa manas kuyuchinapaq qallatachu riqsirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qalla. + +Suyu Piruwpi: Luritu suyu, Mariscal Ramón Castilla pruwinsya, Maynas pruwinsya +Runakuna Piruwpi: 3.487 llapan +Yagua nisqakunaqa Piruwpi, Luritu suyupi, tiyaq runa llaqtam, Yagua simita rimaq. +Amarumayu purimuq mayukunapas, Nanay mayu, Atakwari mayu + +Ortès (occitan simipi) - Orthez ransis simipi - Bearn suyupa ñaupa uma llaqta karqa. Kunan hatun llaqta Aquitainepi. + +Confuciop sutinqa chunwa simip t'uqyayninman rikch'arinan kachkan. Chaymi, qillqananchik "kunfuchi". Chunwa simip Q nisqanqa CH nisqa t'uqyakuyman rikch'arin riki. + +Tiyay Punu suyu, Sandia pruwinsya, Kiyaqa distritu, Kuyu Kuyu distritu +Wila Quta (aymara simi wila puka icha yawar, quta qucha [2] "puka qucha" icha "yawar qucha", kastilla qillqaypi Vilacota) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk urqum, Apulupampa wallapi, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, Kiyaqa distritupi, Kuyu Kuyu distritupipas, Ananiya rit'i urquñiq, Rinkunara quchap chinchay-antinpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.179 mitrum aswan hanaq. + +Kachun (Cucumis sativus) nisqaqa huk chakra yuram. Rurunkunatam mikhunchik. + +5. Ayllu Pachaqama, +3. Ayllu Taypi Collana 3. Ayllu Jilahuta + +• Runasimipi Qellqay (2da. parte) Clodoaldo Soto Ruiz + +Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq +26 ñiqin kantaray killapi - 1951 – 7 ñiqin ayriway killapi - 1955 +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +10 ñiqin aymuray killapi - 1940 – 27 ñiqin anta situwa killapi - 1945 +30 ñiqin ayamarq'a killapi - 1874 +24 ñiqin qhulla puquy killapi - 1965 +Sir Winston Leonard Spencer Churchill sutiyuq runaqa (*30 ñiqin ayamarq'a killapi-1874 watapi paqarisqa Woodstock llaqtapi, Inlatirrapi - †24 ñiqin qhulla puquy killapi-1965 wañusqa London llaqtapi) huk britaniku kawpaq runas qillqaqpas karqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyup ñawpaq ministrunsi iskay kuti karqan, iskay ñiqin pachantin maqanakuypipas. +Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1953 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Neville Chamberlain Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq +Clement Attlee Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq +Katiguriyakuna: +Pulitiku (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Uma kamayuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Qillqaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Nobel suñay +Nobel Suñay Simi Kapchiypi +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:12, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Achkiy + +كيشوا (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Runa Simi: Chetumal + +Puno: k'aha k'aha onqoy wañuchisqa wawakunata + +qu: paqu yachaq + +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +26 ENERO 2018 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +Runa Simi: Prutun + +Mama llaqta Uganda +Kampala llaqtaqa Uganda mama llaqtap uma llaqtanmi. +Kamasqa wata: 1890, Ugandapi uma llaqta 1962 watamanta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kampala. + +Haumea nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Haumea (sut'ichana) rikuy. +Haumea icha (136108) Haumea (hawayi simimanta: Haumea, kastilla simipi: Haumea) nisqaqa intimanta huk karu kaq tuna puriq quyllurmi inti llikapi. + +21 ñiqin ayamarq'a killapi 1667 watapi – 6 ñiqin qhapaq raymi killapi 1672 watapi +Pedro Antonio Fernández de Castro, X Conde de Lemos sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin anta situwa killapi 1632 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi, Ispañapi - † 6 ñiqin qhapaq raymi killapi 1672 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk ispañul awqaq pusaqsi, 1667 watamanta 1672 watakamataq Piruwpa wirriyninsi karqan. + +Arqi pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Arqi +Arqi (kastilla simi: Arque) nisqaqa Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Arqi llaqtam. +Mayukuna: Arqi mayu - Khasa Grande mayu - Sapu mayu - Takupaya mayu +Arqi pruwinsyapiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Arqi munisipyu +Saywitu: Arqi pruwinsya + +Victori de Durango icha Durango llaqta nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Durango suyu uma llaqtanmi. +Francisco de Ibarra kamasqa 8 ñiqin anta situwa killapi 1563 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Victoria de Durango. + +Waranqawata (millennium) nisqaqa waranqantin watakunam. +Kristup paqarisqanmanta waranqawatakunaqa kay hinatam yupanchik: Ñawpaq ñiqin waranqawataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1 watapi qallarisqam, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1000 watapitaq puchukasqam. Kay hinatam qati-qatilla kunankama. +Chayrayku kunan waranqawataqa 3 ñiqin waranqawatam: 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapim qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 3000 watapitaqmi puchukanqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Ukranya). +"Pulitiku (Ukranya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Musika (Awstrya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kurku nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Kurku (sut'ichana) rikuy. +Kurku, kwirpu, pachanka icha ukhu nisqaqa lliw runap, uywap, yurappas kaqta rikuchiqmi. + +Hillurina yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Hillurina yura rikch'aq ayllu (familia Orchidaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, ancha rikch'aqsapam, 25.000-chá 30.000-chá rikch'aq. Achka rikch'aqninkunaqa ancha sumaq tuktuyuqmi, hillurina nisqa waytam. +Kaymi huk hillurina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hillurina yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hillurina yura rikch'aq ayllu + +Quechua (Nunakuna/Runakuna/Kichwa/Inga) + +ch'iriyninnaq ch'iriykunannaq +ch'iriykimanta ch'iriykikunamanta +ch'iriykuta ch'iriykukunata +ch'iriykumanta ch'iriykukunamanta +ch'iriykupaq ch'iriykukunapaq +ch'irinkupaq ch'irinkukunapaq + +Inkarrí (Inkarriy, Inka Rey) - Q'iru (Q'ero), Pukyu, Wamanqa llaqtakunamanta +Qusqu llaqtap paqarisqanmanta, ñawpa pacha, kay pacha, taripay pacha kananmantapas willasqakuna +Paqtataq Inka, Inti phawarqarinman quri challwa hina Willkamayuman. Hina kanman chayqa iskay pachak watamanta inti lluqsimunqa. +Q'iru (Q'ero) ayllu llaqtamanta willasqakuna (Thomas Müller-pa uyarispa qillqasqan) +Inkarríqa Paytiti llaqtapi kachkanchá (Huwan Qispi-p willasqan, Q'iru ayllu llaqtamanta) +Inkarríqa kunanqa hatariramuchkanñas (Feliks Machaqa-p willasqan, Q'iru ayllu llaqtamanta) +Inkarrí kawsaspaqa, kay timpu tukukuptinqa rikhurimunqachá (Domingo Pawqar-pa willasqan, Q'iru ayllu llaqtamanta) +Inkarrí kaqtaqa nak'apunku, chayqa kawsachkan Qullarrí (Paskuwal Samata-p willasqan, Q'iru ayllu llaqtamanta) +Pukyu llaqtamanta willasqakuna (José María Arguedas-pa uyarispa qillqasqan) +Umallanñas kachkan Inkarrípa. Chayllamantas urayman wiñachkan (Mateo Garriaso-p willasqan, Chawpi ayllup uman, Pukyu llaqtapi) +Qusqupi Rey, Qusquta riy! - takichkan pisquchakuna (don Viviano Wamancha-p willasqan, Chawpi ayllumanta, Pukyu llaqtapi) +Mandamintun, wañusqa kaptin, manam yachakunchu ni rurakunchu (don Nieves Qispi-p willasqan, Qullana ayllup uman, Pukyu llaqtapi) +Yawarnin rikcharispa aycha tullunwan huñunakunqa (María de García-p willasqan, Wamanqa = Ayakuchu llaqtamanta) +Pacha tikrarqukuptinsi, Inkarrí kutimunqa (huk michiqpa willasqan Chakaray ayllu llaqtapi) +Sipiwanki, Pizarro, ichaqa umay kakunqa, kwirpuy lluqsinqa (doña Práxides Avendaño de Castro-p Lima llaqtapi willasqan, Chachas llaqtamanta) +Gregorio Kunturi Mamani-p kawsasqanmanta willasqanmanta (Ricardo Valderrama Fernández-pa Carmen Escalante Gutiérrez-papas uyarispa qillqasqan) +Inkarrí kutimuchun kuntur hina, ñisqaku llapan urqukuna (Hulyan Chuqñi-p willasqan, Chuschama ayllu llaqtamanta, Wamanqa = Ayakuchu k'itipi) +Titiqaqa quchamanta ñawpa willakuy (huascaran.edu.pe-manta) +Imatataq t'ikraspa llamk'apuni? +Q'iru (Q'ero) ayllu llaqtamanta willasqakuna +Kay willasqakunataqa Alimanyamanta kaq Thomas Müller uyarispa qillqarqan. +Thomas Müller-pa uyarispa qillqasqan, Huwan Qispi-p willasqan (Q'iru ayllu llaqtamanta, 85-chá watayuq). +Maymanta paqarispachá purirqan Inkarrí Qullarríwan apustaspa Punu Rayakama? Chay Rayapis Qullay qhapaqwan Inka qhapaqwan apustasqaku. Inka qhapaq apasqa hawas hamk'ata. Chaymanta imakunatawanchá aparqan: kukatachá, imakunatawanchá aparqan. Qulla qhapaqqa qusqa kisuta, qañiwa hak'uta. Hinaspa, Qulla qhapaqpa qusqanta ratullas Inkarrí tukupun wayrapiwan, hak'uta qhaquspa Inka qhapaq. Qulla qhapaqtaq mana hawas hamk'ata usachinchu. Hina kasqa, riki, chay Rayapi. Ima hinatachá chayta rimarqanku? Chayqa apustasqaku, Punuman Qulla qhapaq, Qusqutataq Inka qhapaq. +Hinaspan chaymantataq Punuman chamqarqan Qulla qhapaq. Kay ñuqanchik larumantaq, Qusqumantaq chamqamusqan kikin Rayamanta quri tawnata Inkarrí Inka qhapaq. Hinaspas quri tawnaqa Rumiqullqallaman chayamusqa. Rumiqullqa Wakarpay, riki, t'ikrana kachkan. Chayllaman chayamusqa quri tawna, hinaspan p'itarispa k'aspi ayllusqa p'itanpuni. Anchay hinataq p'itaspa Qusqukama quri tawna tariparusqa. +Chay Qusqu quchas karqa. Qucha patapi chakarqupukusqa chay quri tawna. Chayqa chay Rumiqullqamanta p'itaspa kay quri tawna patapi Qusqu kamakusqa, Qusqu llaqta paqarimusqa kikinpitaq quri tawnamanta. +Kikin quri tawnamanta Jesus Temblores Taytacha paqarisqa. Chay Qusqu llaqtap taytan Jesus Temblores, Kristu Jesus, Jesus Temblores milagroso kikin kwirpun kachkan, riki. Yuraqtaq karqan, kunanqa yanamantaq chay Taytacha tukupusqan. Chayqa inlisyata kamarqan, katedral inlisyata, chaypi chay Taytacha paqarisqa. +Inkap kamasqan chayqa munayniyuq kawsaq rimaq karqan, quri qullutayuq. Chay quri qulluta kikinllamantas waqarqan, chay kampanaqa, mana watasqachu. Ahina kasqa chay. +Chay ahina kasqa, chayqa ripusqa chay María Angola. Kayllaña ripusqa, hayk'a watamantañachá chay ripurqan? Rayanlla sawkulla atisqapis chay María Angolaqa turripi, hinaspan ripusqan qusanwan. +Chay ispañulkunataqsi chay quri qullutanta hurquyta awaytiyasqaku. Hina ripusqa. Mana atisqachu, manaña chaytaqa qampas ñuqapas mana rikuniñachu. Kikin katedral pampaman uraypusqa mana Qusquntin runapas atisqachu. Ni alambri, ni kabristu, ni lasu, ni tawna, ni ima, ni waqra, ni imapas hurqusqachu. Pampaman chinkaspa, María Angola ripusqa qusanman chayqa, Lukri quchapichá qhari warmi kapunku. Ahina chay kasqa. Chay rantin rurasqallañam Qusqupiqa kachkan, mana Inkarrípa rurasqanñachu, hina kasqa. Chaypichá kay mundu paqarirqan, riki. Hinachá kasqa. Anchayllata chay Inkamanta yachani. +Sipipusqaku riki ispañulkuna Inkarrítaqa. Maypichá kanqa? Ñisqan riki hamusqa ispañulkunaqa kay hinata kawallukunapi, frinuyuqtakama. Hinaspa chayamusqaku. Mana papil rurayta [atispa] Inkarríqa khipullapis rimasqa, q'aytu khipullapi chayqa ñisqa, khipullapi papilta apachimun. "Imataq kay q'iwiri, k'umuchu, kay takillpuchu kay", ñispa, "kay iskribisqata?" ñisqa Inkarríqa. Hinaspan kawallupi chayamuptin firrutataq mikhuchkan qurita qarachimusqa pesebreman, kawallunpaq. Chayqa chay quriwan kutispa hamuspa, sipipusqanku wakinta Inkarrítaqa. +Imatañam kay taripayman pisiñam chayqa. Pisiñam, riki, kanqa. Qamqa yachachkankichá. Iskay waranqa watallapaqtaqsi kay mundu Jesus paqarirqan. Chayqa kunanqa, riki, kachkan waranqa isqun pachak qanchis chunka qanchisniyuq watañachu, imahinachu kachkanpas? Chayqa pisiñam llakikuyninchik kay taripayman, Dyusninchikpa kay timpunchik, kay kawsay timpunchikpa tukunanpaq. Hinallapaqsi Jesus Dyusninchik paqarirqan. +Chay timputa kasqa, riki, Dyus padre eterno timpun ñichkankutaq. Chaysi karqan, manas kay inti kasqanraqchu, killallaraqsi kasqan inti. Ahinallam chaytapas uyarini. Chaypi kawsarqan Dyus padre eternop wawankuna ñawpachá, riki. Ñawpa kay intirrukuna. Chay kunanqa umanku kapuchkan mach'aykunapi muntun-muntun maypipas, ch'akisqa kachkan. Anchaychá karqan chay timpuqa. +Thomas Müller-pa uyarispa qillqasqan, Feliks Machaqa-p willasqan (Q'iru ayllu llaqtamanta, 40-chá watayuq). +Kay timpu imahinapipas tukuwasun hayk'aq timpupas. Anchaypichá chaypiqa ima hinapis kasun, wañuqwanpas kawsaqwanpas, hina misti hina musu. Chay hina kaqllapas ima hinapis kasunraqchá, riki, chay taripay pachapi. Taripay pachapi kasun, timpu tukupunqa. Hinaspaqa lluqsimuchkan chayqa, kay larumantañataqchus lluqsimunqa, uraymantachus, wichaymantachus. Chay hinataqa rimachkanku, riki, icha mana kaqllataqchu kasun. Imahina timpupas kaq huk timpuña kanqa, kay taripay pacha tukukuptinqa. Chayqa wañuqwan kawsaqwanqa tupawasun. Imahina kakusunchá? Ñispa ñinku chaytaqa. +Ñawpa timpupiqa ñawpa machupunichá karqan. Ñuqanchik hinachá runa kaytaqa karqan. Imahina trasayuq runachá karqan? Chaytaqchá haqay tiyanankupas kichka patakunapi kachkan, chimpakunapi kachkan, riki. Anchay chay ñawpakuna karqan chayqa, huk timpuyuqchá karqan. +Chayqa killallas intinku karqan, mana kay inti hinachu. Chaysi kay taytanchik inti lluqsimuptin, ch'akirqapunku. Mana intip rikunan. Imahinam chay killalla karqan intinku? Chayllapi puriqku. Chakrata llamk'aqku. Huk timpuña chay, riki. Wak hina wasitapas ruranku muyutakama, mana kachiyuq mikhuqsi. Imahinam chay karqan? Chay timpupas [manas] wiraquchakunapas, dukturpas karqanpunichu. Imahinam karqanpas icha manachu karqan? Hayk'aq timpullapas ima timpullapipas hawayllanchikkunapas chay taripay pachata rikunqapuniyá, riki. Imahina klasi runachá kanqa? Manachus kay hina mikhuq kanqa? Imahina p'achayuqsi kanqa? Ima kikillamantachus sach'ata frutata mikhuqllanñachus kanqa? Imahinachá kanqa? +Inkarríqa p'ampachasqachá. Ima purkiriya, saqrakunaraqchá, ima mistip p'ampasqanchus! Imachá, chaypunichá riki? Kunanqa hinapaqpunichá kay timpu imahinachá? Dyusninchikpa munayninwanchá kamanqa, chaychá hatarimunqaqa. Icha chullallam Dyusninchikqa Taytanchikqa hanaq pachapi, munayniyuqqa, riki. +Thomas Müller-pa uyarispa qillqasqan, Domingo Pawqar-pa willasqan (Q'iru ayllu llaqtamanta, 85-chá watayuq). +Inkarrí rikhurimusqa ñawpa timpupi, Raya q'asamanta, Qullarríwan Inkarríwan, quri tawnata chamqamuq kasqaku. Hinaspan Qullarrí chamqamusqa ñawpaqta Raya q'asamanta; chay "lliwh, lliwh, lliwh!" chinkaykamuchkasqaña, qhipaqtañam Inkarríqa chamqamusqa. Chayqa Qullarríqa chamqamusqan Qusqu llaqtata tawna chakakapusqa quri tawna; chayqa chaypi llaqtata kamarirqakapun. Sichus Inka indígena ñawpaqtaq chamkamunman karqan chayqa, anchayqa kay Q'iru Qusqupis llaqta kanman karqan. +Inkarríqa hamusqa lliwtas warak'awan warak'aspa, lliw urqukunata pampayay tiyaq. Chayqa haqay larupi, qaqa larupi, pampa riki; kay laruqa qaqallaña. Chaypis Qullarina Inkarríman tamalta q'uñiyta taripachisqa. Chay tamal q'uñiyta chaypi mikhuykuspa, mikhuykuptin chay rumiwan warak'aspa kay urqukunata pampachaman karqan. Hinaspañataqri Qullarinaqa chay rumita warak'amanta hurqukusqa, chayqa ch'usaqllata may liwirqun manaña imawan. Chay quruntachallanñas chay ch'uqlluchatawanchá tamalta taripacharqa chaychata tukumuspaña chaywan warak'amusqan chayqa. +Chayqa maymanchá Inkarríqa yaykumurqanpas. Aswan Paytiti llaqtamanchá, maymanchá. Ima hina kanqapas kay Inkarríqa, taripay pacha tukukuptinqa, rikhurimunqachus. Icha wañupun chayqa, manañachus. Mayraqchá Paytitipis llaqtapis kakun. Manataq Inkarrí rikurimunchu, ichas wañupunchus, ichas kawsakuchkanchus. Kawsaspaqa, kay taripay pacha, kay timpu tukukuptinqa rikhurimunqachá. +Thomas Müller-pa uyarispa qillqasqan, Paskuwal Samata-p willasqan (Q'iru ayllu llaqtamanta, 40-chá watayuq). +Qullarrí Inkarríwan kay Qusqutapas kamaq karqanku iskayninkumanta. Chay yanqa q'asamantachá Inkarrí ñirqan. Ima q'asa, ñinku. Chaymantataq Qullarrí chamqamurqan quri tawnata. Chayqa Qusqupiqa quri tawna patapi kamaripunku, qucha patapi Qusquqa kachkan, riki. +Chay hatun katedral Inkap kamasqanraqmi kachkan, rumi muldiyasqakama. Anchaypi kamaq kasqaku, hinaspa chaymantataq hatun katedral Taytacha kamarqunku Qusqupi. Chaymanta Qusquqa kamakapun, anchayqa quchachá kanman karqan. +Chaychá chay Qusqu machu chachakuma hap'ichkan. Qusqutaqa chaysi hap'in kunankama tiyachkallan, kay timpu tukuykama. Chay machu chachakumata Inkarrí churarqan, paysi plantasqa. Chayqa sunqunpipas kachkanman hinachá animunqa, tiksita hap'ichkan. Machu chachakuma kumpakunqa chayqa, temblorpas qhasupunqa. Imapas kanqa hinayá, riki. Manam kumpakunanchu chay. Paymantapuni wikch'ukunqa chayqa, timpuchá tukukunqa, pisiña riki. +Qullarrí tukuchinqa kay pachata, Inkarrí kaqtaqa nak'apunku, manam kanchu. Qullarrí kawsachkan. Chayqa kawsachkan Qullarríqa – Ima ñisqan chay llaqtata? – Paychis [Paytiti] llaqtapis, Paychi [Paytiti] inkantupi, maychá kakunpas? +Chay Qullarrí kutimunqas timpu tukuyta. Kutimunqa chayqa haqay q'uncha ruminchikkuna, kay rumikuna, kay k'aspikuna quriman tukukunqa, qullqi. Ñisyu qhawasunchik kay timpu tukuytaqa. Yastataq kay mayukuna quri atinqa. Manayá imapaqpas walinqañachu. Ñuqanchik pura rantirikusun, qullqiyua karqusun, chay manaña imaman hurquwasunñachu. Lliwpas qullqiyuqpuni kanqaku chay timpupiqa. Wañuy timpu tukuytaqa qurillaña imapis hatarinqa. Wañunanchik k'uchutayá hina kanqa. Manaraq wañuchkaptinchik chayqa, manañayá quritapas imapas as-astachá gastasun. Manapas gastasunchu, hinaña, riki. +Wakin allin runa ispirituman tukusunchik, hinaspa kayman kutiykamusun. Kaypi frutallaña kapunqa anchay pachapi. Manaña papa kanqachu, mana imapas kanqañachu. Kay pachapi tiyapusun kawsaq. Ispiritu imahina kay pichinchuchakuna hina, ima sach'apas frutaman tukupunqa. Imahinachá kanqapas? Warminchikpas kanqachus manachus? Imahinachá chay timpuraqchá yachakusunchik? Manam kunanqa yachakunchu. +Ispiritu Santu timpu. Quriyuq timpu kaq, ankay timputa as mana yuyachkanichu. Mana sutinta yachanichu. Kay timpuman kapun. Ispiritu Santu timpupiqa manam p'achakuqpas, ñuqanchikqa phuruyuq kasun, pichinku hina chhukrunachayuq kasun, riki, raprayuq kapusun chayqa. Manaña imatapas yachasunñachu. +Chaylla chay Ispiritu Santu, ispiritu kapusunchik; chayyá Ispiritu Santu timpu. Chaytaqchá, riki, manaña papa llamk'aytapas imatapas yachasunñachu, kay timpu tukukuymantaqa. Kay timpu tukunallanpaq Qullarrí kutimunqa. Chayllapi lluqsimpunqa kay pacha, illariypitaq Inkarrí karqan chayqa, timpu tukukuyllapaq. +Kay willasqakunataqa José María Arguedas uyarispa qillqarqan. Chay Pukyu llaqtapi tawantin ayllukuna: Qullana, Chawpi, Pichqachuri, Qayaw. +José María Arguedas-pa uyarispa qillqasqan, Mateo Garriaso-p willasqan (Chawpi ayllup uman, Pukyu llaqtapi). +Inkarríqa sallqa warmipa wawallansi kasqa. Taytantaq Inti Tayta kasqa. Chay sallqa warmi wachapusqa, Tayta Inti churispakusqan Inkarríta. Rey Inka kimsa warmiyuq kasqa. Inka rurasqan kachkan Aqnupi. Qillqata pampapi, binu, aqa, tragu kachkan, timpuchkan. +Josafat Roel Pineda-pa uyarispa qillqasqan, don Viviano Wamancha-p willasqan (Chawpi ayllumanta, Pukyu llaqtapi). +Wañunan kaptinsi: "Uy quri qullqi", ñispas, tukuy pachapi chinkarichisqa qullqita. "Qanchis istadupi quri qullqi pakakuy!" ñisqas. Chaymantaqa pichayá sipirqa? Ispañulchachriki sipirqa, umantataq Qusquman apasqa. Chaymantas pisquchakuna chalapi takichkan: "Qusqupi Rey, Qusquta riy!" takichkan. +Mandamintun, wañusqa kaptin, manam yachakunchu ni rurakunchu +José María Arguedas-pa uyarispa qillqasqan, don Nieves Qispi-p willasqan (Qullana ayllup uman, Pukyu llaqtapi). +Manam kawsanmanchu. Limapis uman kachkan. Maytas, maytas, maytas padisirqa. Manam yachanikuchu wañusqanmanta. Manam mandamintun rurakunñachu. Mandamintun, wañusqa kaptin, manam yachakunchu ni rurakunchu. +Taytachachiri payta qunqachirqa. Imaychá. Manam yachanichu. Kunanqa yaku, naturalpas, imapas Dyuspa kumbinisqanmi. Riki kachkan Qillqatapi, aqa timpuq, binu timpuq, tragu timpuq, Inkarrípa rurasqan. +Alejandro Ortiz Rescaniere-p uyarispa qillqasqan, María de García-p willasqan (Wamanqa = Ayakuchu llaqtamanta, pichqa chunkachá watayuq). +Sapa llaqtaman chayaspanku, warminqa yanukusqa. Mana pipas chaykuna yachasqanta pay qapaq Inkapa warmin yachachiwanku. Chay Inkaqa Intipa churinsi kasqa; sallqa, saqispa, mana mikusqa warmipa wawan. +Ichayá mana ancha llakinanpaq Inkaqa chay churinta rurarqa. Aslla watallapi chay churin rikurirusqa kallpasapa, alli-allin kallpayuq, ancha maqtallaña. Manayá kunan runakuna kaq hinachu, qasqunpi mancharisqa akatanqa hina yanqa purikuq. +Inkarrísi qillqata ñawinchaspa piñakuspa qaparisqa: "Ima uywakunam, ima pisqukunam atakanwan qanrayachispa kay aswan yuraq papilta?" ñispa ñisqa. +Ichaqa Inka yachasqaña chay wawqinmanta; chaysi kiputa paypaq saqisqa, qaytumantas chay kipuqa. "Ima millay runa paraq chay awasqa, chay mawka pacha?" ñispa rimasqa Ispañarríqa. +Pariwana quchapa yakunpas chakirinqa. Chaymantañataqsi Inkarríninchikpa mana tukuy ruray atisqan musuq llaqta, ancha hatun llaqta chayraq rikurimunqa. +Kaykunata yachan qaqakuna, urqukuna. Inkarrí rimarqusqa Sara-Sarawan, Sulimanawan, Achataywawan. Chay muntañatas rikurqusqa. Hatu-hatunsi, karu-karumantapas rikurimunsi, chaysi yachan llapachan. +Alejandro Vivanco Guerra-p uyarispa qillqasqan, doña Práxides Avendaño de Castro-p Lima llaqtapi willasqan (Chachas llaqtamanta, 47 watayuq). +Kunanñataq chay Inkarrímanta willaykamusqaykichik. Inkarrísi llaqtay larupi rikurisqa, rarqata aspispa, yakuta pusaspa yaku pusasqanmantataq chakiruptin kutisqa. Yakuta tapamuptin, yaku mana hamuptin, tapusqa: "Pitaq yakuta tapamun?" ñispa ñisqa, chaymanta ch'itirukusqa, ch'itirukuptinqa yachayta munasqa. +Chay yakutas taparusqa Qurupuna, urqu Qurupuna taparusqa ch'itiyninta. Chayllamanta Qurupuna wiksayuq kutirusqa. Unqunan sirkaña kaptin, mañan Inkarríta quri kirawta qullqi lawadorta wawanta uywananpaq. Inkarríñataq mana riqsiyta tukuspa hinaspa ñisqa: "Manam chay warmita riqsinichu. Pitaq chay warmi?" ñispa, "Manam chay warmipa wawan churiychu," ñisqa. +Inkarrí ñisqa: "Sipiwanki, ichaqa umay kakunqa, kwirpuy lluqsinqa," ñispa sipichikun. Pizarroqa mana apruwichanchu. Pachamama millpurun llapa wasita. Timpurun Qusqu. Allqutapas millpurun allpa. Mana imatapas apruwichanchu Pizarro. Chay hinata kastigarqan Inkarrí Pizarrota. +Kunturiqa 1908 watapi Aqupiya / Acopía llaqtapi paqarisqa (provincia de Aqumayu / Acomayo, departamento de Qusqu / Qosqo). +Tupaq Amaruqa Tunqasukamanta karqan, paysanu, inkap churin, ichaqa huk p'unchaw chay ispañul enemigokuna wañuchirqan. Qallunta hurqusqaku, ñawinkunata saphinmantaraq. Chay hinatam Tupaq Amaruta wañuchisqaku kuntraryunkuna. Tupaq Amarup kuntraryunkunaqa inka machulanchikkunap kuntraryullantaqmi karqan. Inkarrí, machulanchikkunap timpunmantaqa kaytam ñinku: +Dyusninchiksi llaqtan llaqtanta purispa tapusqa: "Ima llamk'anatam qunayta munankichik?" +Inkarrí kutichisqa: "Ñuqaykuqa manam mayqin kaq llamk'anaykitapas munaykuchu. Makiykupim ima llamk'anapas, llamk'anata munaspaykuqa." +Chay hinata kutichisqaku: "Ñuqaykuqa rumita purichiyta yachayku, huk warak'allawan urqukunata wayq'ukunata hatarichiyku. Manam imatapas munaykuchu,imaymanatam yachayku." +Allinlla. Chay Dyusqa kasqa iskay uyayuq, hinaspa ñawpa machulanchik Inkap enemigonman risqa, Ispañata llaqtan llaqtan puriqllataq. Hinaspa ñisqa: "Imatam munankichik? Llamk'anata qusqaykichik. Mañawaychik iman munasqaykichikta." +Inka pisichakapuchkaptin, kay Ispaña llaqtapiqa llapanku karqanku munaysapa. Hinaspa imaymanata mañakusqaku: "Kayta, haqayta munayku," ñispa. +Kay hinam Inka, Inkarríninchik sobrado karqan, mana llamk'anata mañakusqaku, "ñuqayku munayku," ñispa. Chaymi paykunaqa kunan llamk'anku karruta, makinakunata, firru mankakunata, tukuyta. Mana ñuqanchik rurasqanchikkunata. Chayqa kasqa, paykunamantaq Dyus kikin kay llamk'anakunata qurqan, mana ñuqanchik hinachu pisichakapurqanchik Taytachap donninta. +Ñuqanchikqa kanchik piruwanu, indígena, paykunaqa karqanku Inka runa, ichaqa churinkunam kanchik, chaymantam wañuchirqanku chay ispañakunapas Tupaq Amaruta. +Ima hinam riki kunan kumbintu Santa Teresa, San Pedropi monjakuna kan, kay hinallataqsi inkap warminkuna kaq. Chay warmikunata hurquspan, kay ispañulkuna kasarakusqaku, paykunataq churinkuta wachasqaku. +Quri chuqllutataqsi kawallukunaman quyachiq: "Kay hinatam qurita qusqaykiku, ichaqa ama wañuchiwaychikchu!" +Allinlla. Tukuy munayniyuq kaspas, ispañakunaqa Inkanchikta wañuchisqaku. Inkakunaqa manam papilta riqsirqankuchu, qillqata. Taytacha papilta quyta munaptinpis, paykuna richasasqaku, imaraykuchus paykunaqa mana nutisyata papilpichu apachinakurqanku, aswanpas wik'uña q'aytukunallapi: Mana allin nutisyakunapaq yana q'aytukunapi, allin nutisyakunapaqtaq karqan yuraq q'aytukuna. Kay q'aytukunam karqan liwru hina, ichaqa ispañakuna mana kananta munasqakuchu, hinaspa Inkaman huk papilta qusqaku: "Kay papilmi riman," ñispa. +Pampamantaq papilta wikch'upusqa. Inkaqa manam papilkunamanta unancharqanchu. Ima hinataq papil rimanman karqan, manataq liyiyta yacharqanchu chayri? Kay hinatam Inkanchik wañuchichikusqa. Chaymanta pacham Inkarrí chinkapun. Inkakuna Wayna Qhapaq, Inka Ruq'a tiyunkuna kasqa. Inka Rumichakataq wawqin karqan. Llapan paykunataqmi ispañakuna wañuchisqaku. +Chay hinam kawsasqa. +Julian Choqñe, 74 watayuq, (comunidad) Chuschama ayllu llaqtamanta (Ayakuchu / Wamanqa kitipi). +Qusqu llaqtap paqarisqanmanta willasqakunata rikch'anachinapaq kay qillqataqa kayman churamunim. +Ancha unay wataña, inkakuna manaraq chayamuchkaptinsi, kay Qullaw suyupi tiyaqkunaqa sinchita ñak'ariq kasqaku. Manam tarpuytaqa yachaqkuchu, manataqsi pipas yachachiq kasqachu. Chaysi, yarqachikuspaqa karutaraqsi puriqku, chaypis purun mallkikunapa, sach'akunapa rurunta pallaqku. +Mana husut'ayuq, q'ala chakillas purisqakupas, uywakunapa qaranwantaqsi p'achakusqakupas. Uywakunataqa wach'ikunawansi chaquq kasqaku. +Huk p'unchawsi tayta Intiqa, chay ñak'ariyninkuta rikuspa, nisqa: "Manku Qhapaq, Mama Uqllu wawaykunatan runakuna yanapananpaq kachasaq" nispa. Chaysi, Titi Qaqa hatun quchamantas Manku Qhapaq, Mama Uqlluwan lluqsimusqaku. +Manku Qhapaqsi makinpi huk quri tawnata apasqa. Chay tawnataqa tayta Intis qusqa kayhinata nispa: "Chay suyukunata kay tawnata sat'ispa purimunayki, maypin allpa ukhuman chinkanqa, chaypim Qusqu sutiyuq llaqtata hatarichinki" nispa. Paykunaqa tayta Intipa kamachikusqanmanhinas purinku, tawnata sat'ispa sat'ispa. +Chayhinata purichkaptinkus, huk p'unchaw quri tawnaqa allpa ukhuman suskhuykuspa utqaylla chinkarqapusqa. Taytankupa nisqanta yuyarispa chaypi Qusqu llaqtata sayarichisqaku. +Chaypis, Manku Qhapaqqa chay suyupi tiyaq qhari runakunata tukuy rurayta yachachisqa. Yachachisqas allpa llamk'ayta, mikhuykuna tarpuyta ima, manaña karu purinankupaq. Uywakunata michiytapas yachachillasqataq, chaysi llama uywayta qallarisqaku. Rumi pirqamanta wasi ruraytapas yachachillasqataq, allin kawsanankupaqmi tukuy rurayta yachachisqa. +Mama Uqlluñataqsi warmikunata yachachillasqataq. Yachachisqam wik'uña millwamanta awaykuna rurayta, chaymanta tukuy llimp'i punchukuna awaytapas. +Mikhuna wayk'unankupaq llink'i allpamanta manka ruraytapas yachachisqa. Huk ruraykunatapas yachachillasqataq. Chayhinapis llapa runa aswan allinta kawsayta yachasqaku. +Ñawpaqmantam kay willakuy kan. Ñawpa watas tawa wawqikuna kasqaku, paykunaqa: Ayar Kachi, Ayar Uchu, Ayar Awqa, Ayar Manku nisqa kasqaku. Sapanka wawqikunas kaq warmillayuqtaq kasqaku, paykunaqa: Mama Waku, Mama Kuru, Mama Rawk'a, Mama Uqllu nisqa sutiyuq kasqaku. +Hukninkaq, Ayar Kachi sutiyuq wawqinkus, aswan kallpasapa runa kasqa, huk warak'allawansi urqukunata thuñichiq. Chayta rikuspas wawqinkuna chiqnikusqaku, mana rikuytapas atiqchu kasqaku. +Huk p'unchawsi wakin wawqinkuna, Ayar Kachitaqa mach'aypi wichq'arqapunku. Chayta ruraspas kimsantin wawqikunaqa ripuqku. Wanakawrimansi chayasqaku. Chaypis huk k'uychi rikhurisqa. +Ayar Uchu wawqis ñawparqusqa, chayllapis huk hatun wak'a rumiman tukurqapusqa. Chaypitaqsi Ayar Mankuta nisqa "Sutiykita Manku Qhapaqman t'ikray" nispa. +Carlos Falconí, Wamanqa llaqtapi, 1987 watapi. +Kay Thomas Müller-pa, hukkunappas qillqasqankunataqa asllata llamk'apunim, kay qatiq kastilla rimaymanta simikunatam t'ikraspa: +Kay p'anqapi t'ikrasqay simikunaqa cursiva ñisqapim. +Wakin kastilla simikunataqa chay hinatam qillqamuni, aswan allinta kamallasqanrayku, ahina: +Agua unu (Pukyu llaqta runakunapqa yupaychaykunallapi takisqan, chayri "yaku" ñispa rimanku), +Kutipayasqa simikunataqa manam qillqamunichu, ahinataq: "riki", hukkunatawan. +Quniraya Inkawan pachata siqispa rayarqan: chunka tawayuq ñiqin uma raki. +Wiraquchakuna (Ispañulkuna) Kashalliwyata rupachiptin, paytaq ancha ñakarispa kawsarirqan: chunka pusaqniyuq ñiqin uma raki. +Inka Atawallpamanta harawikuna: +Musuq pacha kutiypaq taki: "Hatariy, Atawallpa!" (Rumi Llaqta kusituypa rurasqan) +Atawallpa Inkap waqyay harawin. Waman Pumap siq'isqan (dibuhun): Wiraquchakuna umanta kuchun 1533 watapi +Inkanchik kawsaptinqa, kapuyniyuq kaykuman (Wikus llaqtamanta, Waylas kitipi, Ankashpi) +Inkap iskaynin churinkuna - Paykunata maskamuychik! (Antamarka llaqtamanta, Ayakuchu kitipi) +Inka Wañuymanta waqyay. Waman Pumap siq'isqan (dibuhun): Wiraquchakuna Tupaq Amaru huk ñiqinpa umanta kuchun 1572 watapi +Adaneva ñisqamanta willasqa (Wikus llaqtamanta, Waylas kitipi, Ankashpi) +Ima hinas Q'iru llaqta runakuna asindatuta qarqurqanku + +quwiki Katiguriya:Taripay amachaq (Mama llaqta) + +Mateo 28:19, 20 nisqanpim nichkan bautizakunapaq kimsa ruwaykunamanta. + +Runa Simi: Q'umpuyasqa + +Runa Simi: Yunnan pruwinsya + +Quechua : Hukllachisqa Amirika Suyukuna (qu) + +Runa Simi: Artigas suyu + +Killa junt'asqa s. luna Ilena. + +La Paz (Unduras) suyu - Wikipidiya +La Paz (Unduras) suyu +La Paz suyu saywitu (Unduras) +La Paz suyu (kastilla simipi: Departamento de La Paz), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa La Paz. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: La Paz (Unduras) suyu. + +Kaypi rimasqa: urin Piruw, Buliwya, chinchay Arhintina +Kay mama llaqtakunapi: Piruw, Buliwya +Urin Qichwa nisqaqa urin Piruwpi, Buliwyapipas, Jujuypipas Qhichwa simipaq allin qillqayninmi. +Chay allin qillqaytaqa tayta Rodolfo Cerrón Palominom kamaspa, 1994 watapi urin qhichwa simipaq qhichwa - kastilla simi taqitas uyaycharqan. Chay Chanka Qusqu Qullaw allin qillqaytaqa Piruwpa urinpi, Bulibiyapipas llamk'achinchik, chay hinataq wikipidiyapi. Arhintinap runasiminpaq chay hinallataqmi allin kanman. +Lliw k'iti rimaykunamanta aswan ñawpaq t'uqyaykuna hinam qillqanchik, ahinataq: + +Paqarisqa Chiksuyu, 3 ñiqin anta situwa killapi 1883 watapi +Wañusqa Awstiriya, 3 ñiqin inti raymi killapi 1924 watapi +Rurasqankuna Qillqaq, taripay amachaq. +Franz Kafka sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin anta situwa killapi 1883 watapi paqarisqa Praha llaqtapi - 3 ñiqin inti raymi killapi 1924 watapi wañusqa Kierling llaqtapi) huk Chiksuyu mama llaqtayuq taripay amachaq wan qillqaqmi. + +Tiyay Kashamarka suyu, San Pablo pruwinsya, San Pablo distritu +Kunturwasi qhapana nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a qhapanam, Kashamarka suyupi, San Pablo pruwinsyapi, San Pablo distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kunturwasi qhapana. + +1894 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam). + +Jigme Palden Dorji sutiyuq runaqa (* 1919 watapi paqarisqa - 6 ñiqin ayriway killapi 1964 watapi wañusqa) huk Butan mama llaqtapi pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jigme Palden Dorji. + +2 chaniyuq tikraykuna qasa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"Zamora Chinchipi marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mamallaqtapura Qullqi Qullqa (qu) + +PRONIED'ninta, llank'akunqa Plan de Infraestructura Nisqa. Chaypi, reqsikunqa, ruwarikunqa hinallataq qhawarikunqa proyectokunata llank'aykunatapuwan, estadoq qolqenwan yachaywasikuna perqakuykunata tukuy t'aqakunapi Educación ukhupi: básica, superior, tecnológica técnico productiva nisqa ima. Hinallataq wajarinan sector privado nisqata, hinallataq llaqta runakunata qolqe churaypi, perqa ruwaypi, yachapaykunapipas. Hinallataq mashkhariypi, allichaypi, ruwaypi, qhawariypi ima, llaqtaq yachayasikuna perqakunata. + +Runa Simi: Q'illu mayu + +1Kusisamiyoqmi millay runakunaq yuyaychayninta mana hap'ikuqqa, huchasapakunaq purinanpipas mana puriysikuqqa, Diosta asipayaqkunawanpas mana tiyaysikuqqa. 2Payqa Señor Diospa kamachikuy siminwanmi kusikun, chaytan tutapas p'unchaypas yuyaymanan. 3Payqa mayu patapi sach'a hinan, tiempollanpi ruruq sach'a hinan, raphinpas q'omerllapunin kashan. ¡Imapas ruwasqanqa allillanpunin! 4Millay runakunaqa manan chay hinachu kanku, paykunaqa wayraq apasqan ñut'u paja hinan kanku. 5Chaymi paykunaqa juicio p'unchaypi huchachasqapuni kanqaku, huchasapakunaqa manan chanin runakunawan rikhurinqakuchu, 6Señor Diosqa chanin runakunaq puriynintan waqaychan, millay runakunaq puriyninmi ichaqa chinkapunqa. + +Runa Simi: San Damian Chiqa distritu + +Chunka pusaqniyuq - Dieciocho. +Kimsa chunka -Treinta. + +Rumi, Pico Rocarre, Yana Urqukuna + +10Ichaqa Señorninchis Jesucristopa kutimunan p'unchawqa qonqayllamantan chayamunqa. Imaynan suwapas mana willakuspalla hamun suwakuq, saynatan payqa qonqayllamanta hamunqa. Chay p'unchawmi ancha mancharikuypaq qaparishaq truenokuna pasaqtin, hanaq pacha cielo chinkachisqa kanqa, tukuy kaqninkunapiwan ima. Saynallataqmi kay pachapas, tukuy imakunantin, ninapi k'anasqa kaspa chinkanqa. +11Qankunaqa yachankichismi tukuy imakunapas mana imaman tukuchisqa kananta. Chayraykuyá Diosta kasukuspa, sapa p'unchaw allin kaqkunata ruwaspa, mana huchallikuspa kawsaychis.12Hinaspa allin kaqkunata ruwaspa, listolla suyaychis, Diospa kutimunan p'unchaw apurayman chayamunanpaq. Chay p'unchawmi cielopas, hinallataq cielopi tukuy ima kaqkunapas titi hinaraq chullurispa tukukapunqa.13Noqanchistaqmi ichaqa suyashanchis Diospa prometewasqanchis mosoq cielota, hinallataq mosoq allpatawan. Chaypiqa manañan ni ima mana allinpas kanqañachu; aswanmi Diospa munasqanman hinallaña kawsasunchis. + +Runa Simi: Yamt'a + +Anqa Chami SAPA INKA-4 m + +www.akuna.net + +Plantilla:Piruwpi mawk'a llaqta - Wikipidiya + +Katiguriya:Qillqaq (Chunwa) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Chunwa) +(Katiguriya:Chunwa qillqaq-manta pusampusqa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Chunwa). +"Qillqaq (Chunwa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Trenton nisqa llaqtaqa, New Jersey suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Trenton llaqtapiqa 84.913 runakuna (2010) tiyachkan. + +Katiguriya:Urqu (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Piruw). +"Urqu (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Urqu (Mama llaqta) + +Santa Krus distritu (kastilla simipi: Distrito de Santa Cruz) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Hanaq Amarumayu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santa Krus llaqtam. + +Kukupin nisqaqa kurkuntinpi lliwmanta aswan hatun ch'añanmi. Prutinakunata, hayaqita ruraykunmi, yawartataq millay imayaykunamanta llump'aychanmi chay imayaykunata hukchaspa. +Ñatin sutin Anqash qallupi. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Maruku) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Maruku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Maruku). +"Uma kamayuq (Maruku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Gustavo Díaz Ordaz Bolaños sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin pawqar waray killapi 1911 watapi paqarisqa Serdán llaqtapi – † 15 ñiqin anta situwa killapi 1979 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) mishikunapas taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +1942 watamanta 1945 watakama Puebla suyu Kamachiq runa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gustavo Díaz Ordaz. + +Kikisani urqu, Tarukachi distritu, Istiki llaqtamanta rikusqa +Tarukachi distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Tarucachi) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi , Tarata pruwinsyapi, 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1874 watapi kamasqa. Uma llaqtanqa Tarukachi (Tarucachi) llaqtam. + +Kachina (FeSO4) nisqaqa iskay chani khillay salina puchq'uchasqam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takana waqachina. +"Takana waqachina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Arctium lappa nisqaqa hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arctium lappa. + +Tikraynin qhawariq Kastillanu simipi: + +Pampa Hermosa (Ukayali) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Pampa Hermosa (Ukayali) jisk'a t'aqa suyu +Commons katt'ana uñnaqa Pampa Hermosa (Ukayali) jisk'a t'aqa suyu. + +Runa Simi: Tuyur + +Runa Simi: Río Negro suyu + +Runa Simi: Rutpa qillqasqan + +Kay citatataj qosqanku chunkaujniyoj p'unchaypaj (11/01/08), kay tantanakuypitaj, tukuy rijkunamantaj willarikun imayraykuchus kay jatun rimarikuyta ruakun, jinamantataj watejmanta wajyarikun qepan wirnis punchaypi jatun rimariyta ruanapaj. Kay iskay rimarikuytaj, asqapuni ch'ajuariyku, mana ch'ajuriyllachu karqa, uj yachaywasiman tijrarikunllataj kay jatun rimariy, maypichus willarikun imaynachus karqa tinkunakuy wawqe panakuna mapuchi embajador chilenuwan, jinamantataj yachay kicharisqapitaj t'ukutikun mapuchikunaj qawaynipi. + +1631 LAGUITAO, VICENTE SUYU + +400 0 _ ‎‡a Punsalmaagiin Ochirbat‏ ‎‡c Mungul suyu mama llaqtayuq allwiya kamayuq wan pulitiku. Umalliq‏ + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/u" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Tayta Wasi Cusco - + +Keczua (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +4Kusa shumaqmi kanqa, waqaqkunaqa. +5Kusa shumaqmi kanqa, chay mana kusa kani nir yarpuqkunaqa. +8Kusa shumaqmi kanqa, chay mayqanpis kusa allinla yarpuyniyjun kaqkunaqa. + +"Kanqa yuyarikunaykichejpaj" +Qhepa casarasqankuta ama ñaupajwan kikinchanankuchu tiyan. Qhepa warminkuta mana rejsej amigoswan kaspa, sonqonta mana nanachinankuta qhawarinanku tiyan. Wasanchasqa karqanku chayqa sutʼita parlarikunanku tiyan purajmanta atienekunankupaj (1/7, páginas 9, 10). +Mana Pentecostés 33 watapichu juntʼakuyta qallarerqa, manaqa 1914 watamanta qhepallaman. Kay 1919 watapi, Jesusqa kamachisninta qhawananpaj allin kamachita churarqa. Jesuspa kamachisnintaj yachachiykunata tukuy japʼejkuna kanku (15/7, páginas 21-23). +Dios yachasqanta colores sonqonchejta kuyuchiyta atisqanta, jinallataj yuyarinapaj yanapawasqanchejtapis (1/10, páginas 14, 15). + +Antioquia suyu nisqaqa (kastilla simipi: Antioquia) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Medellín llaqtam. +Mayukuna: Cauca mayu, Atrato mayu, Magdalena mayu +9 wamani wan 125 munisipyunmi kan. +Antioquia suyupiqa Inga runakunam kawsanku, huk kichwa runa llaqtam, kichwa simita (inga kichwa) rimaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antioquia suyu. + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Umalliq (Pulunya). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Pulunya). +"Umalliq (Pulunya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Seryu, Ce (musuq latin simipi: Cerium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +Tikraynin k'akra Kastillanu simipi: + +Kapuli (Prunus virginiana, Prunus serotina var. salicifolia, nawa simimanta: capolli) nisqaqa huk wayuq thansam. Rurunkunatam mikhunchik. +kapuli ( capulí Kastilla simipi) qillqasqa 'Prunus capollins, ruru mikhuna +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kapuli + +Tawak'uchu (QSHKS: Tawa k'uchu, kastilla simipi: cuadrángulo) nisqaqa tawantin k'uchuyuq, tawantin manyayuq pampa suyum. Tukuy k'uchuqa yapanakusqa 360 k'atmayuq. +Sapanka k'uchu isqun chunka k'atmayuq kaptin, wask'a ninchikmi. + +San Sebastián de los Reyes nisqaqa Ispaña mama llaqtapi Madrid suyupi huk hatun llaqtam. + +Uma llaqta Colima +Colima suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Colima), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Colima llaqtam. +Munisipyukuna (Colima) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Colima suyu. + +Katiguriya:Kapchiq (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Kapchiq (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiq (Mishiku). + +Runa Simi: Chukcha k'utu + +ch'akichisqa +hatun llaqta +kawsay wikch'uy +p'uchukasqa zable, + +Runa Simi: Barbaquwa rimaykuna + +Runa Simi: Parinaquta llaqta + +Atulhu Hitlaa, aliman simipi Adolf Hitler (20 ñiqin ayriway killapi 1889 paqarisqa Braunau am Inn llaqtapi, Awstiriyapi, 30 ñiqin ayriway killapi 1945 wañusqa Berlin llaqtapi), huk aliman pulitiku runam karqan. Alimankunap "Pusaqnin" (der Führer) nikurqan. Iskay ñiqin pachantin maqanakuyta qallarirqaspa, ima hayk'appas aswan huchayuq runapura karqan. +Huk ñiqin pachantin maqanakuymanta Hitlerqa Nasyunalsusyalista Aliman Llamk'aqpa Partidun (NSDAP) nisqap umalliqnin tukurqan. Chay NSDAP partiduqa llamk'aqkunaman ancha hayu kaspa, musuq maqanakuypaq llamk'arqan, "qasi kanapaq kayku" nispa llullaspa. +1933 watamanta 1945 watapi wañuyninkama Alimanyap qhapaq suyu kansillirnin (Reichskanzler) karqan. 1 ñiqin tarpuy killapi 1939 p'unchawpi Pulunyata atiyta kamachirqaptin, hatun maqanakuy qallarirqan. +Hitler lliw Iwrupapi kawsaq hudyukunata wañuchiyta kamachiptin, Nazi nisqa yanapaqninkuna suqta hunu hap'isqa, ñit'ina samk'ay pampakunapi (Konzentrationslager nisqapi) samk'asqa runakunata sipiyta atirqanku. Chay hatun wañuchiytaqa Ulukawtuma ninkum. Maqanakuynintinpiqa pichqa chunka pichqayuq hunu runakuna wañurqan. +Aliman awqaqkuna maqanakuyta chinkachkaptin, Rusyamanta awqaqkunataq Berlin llaqtata 1945 watapi atichkaptin, Hitler warminta wañuchispa kikintapas wañuchikurqan, manañam Alimanyap puchukaynintachu rikuspa. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:44, 19 may 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Qaqaqay distritu + +Runa Simi: Kuriya + +Katiguriya:Waraqu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Waraqu yura rikch'aq ayllu +Waraqu yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Waraqu yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Hukllachasqa Qhapaq Suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Hukllachasqa Qhapaq Suyu +► Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq‎ (9 K, 27 P) +► Kultura (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (3 K) +► Mama llaqta parki (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (1 K, 3 P) +► Pulitika rakiy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (2 K) +► Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (1 P) +► Wiñay kawsay (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (4 P) +"Hukllachasqa Qhapaq Suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ransis saltir, isqun kaq pachakwatapi siq'isqa. +Rachina waqachina nisqakunaqa ruk'anap ñawch'inwan rachispa waqachisqa tiwlli waqachinakunam, ahinataq kitara, charanku. +Kaymi huk rachina waqachinakuna: +Appalachian dulcimer (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Banjo (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Banjolele (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Diddley bow (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Katiguriya:Kawkas rimay - Wikipidiya +Katiguriya:Kawkas rimay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawkas rimay. + +Oxford nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Oxford. + +Qhichwa simipi pilikulakuna - Wikipidiya +Kaymi qhichwa simipi pilikulakuna: +Pichqa Minutukuna Llaqtanchispi Wañuqkunamanta (1992) + +Katiguriya:Wata (21 ñiqin pachakwata) - Wikipidiya +Katiguriya:Wata (21 ñiqin pachakwata) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wata (21 ñiqin pachakwata). +"Wata (21 ñiqin pachakwata)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Chunchi +Chunchi kiti (kastilla simipi: Cantón Chunchi) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Chimpurasu markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Chunchi llaqtam. +huk llaqta kitilli: Chunchi +Ayllu llaqtakuna: Empalme de Capzol, Pasaluma, Piñankay, Pakunsha, Llamallun, Chawarpata +Ayllu llaqtakuna: Verdepamba, Kilampu, Llalla, Compud Viejo, Kullun, Tawri, Saguín + +Hatun wat'akunaLlamk'apuy + +Ichuqa (kastilla simipi: Ichoca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Inkisiwi pruwinsyapi, huk llaqtam, Ichuqa munisipyup uma llaqtanmi. + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Amu kaskawil + +Matiyu (Mateo) 5:1-13 - ancha achka hina t'ikrasqakuna +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado). +K'iti rimay +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Kusisamiyuqmi kankichik maypacha ñuqarayku, k'amisqa qatiykachasqa kawaqchik, tukuy mana allin kaqtataq qamkunamanta, llullakuspa, ninkuman. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Kusisamiyuqmi kankichik, ñuqarayku k'amisuptiykichikpas qatiykachasuptiykichikpas, hinallataq tukuy mana allinkunata llullakuspa qamkunamanta rimaptinkupas. +Hilario Huanca, Hermann Wendling 2007 Puno, Perú Punu (Qullaw) Kusisqam kankichik, sichus ñuqarayku wahach'asunkichik, qatiykachasunkichik, imaymana mana allinkunata qamkunamanta rimanqaku hina. +Hisus, kay achka runakunata rikuspanmi, siqarqa qichqa urqu pataman. Chaypi tiyaykuptin, disipulunkuna huñunakurqaku paypa muyuriqninman. +Kusikuyniyuqmi pirsigisqa (qatikachasqa) kaqkuna, allin kayta huntachisqankurayku, paykunapaqmi Dyuspa Hanaqpachan. +Kusikuyniyuqmi mansukuna; paykuna kay pacha irinsya chaskinankurayku. +Kusikuychik, quchukuychik hanaq pachapi hatun primyuykichik kasqanrayku. +Chay hinata kancharichun kanchaynikichik runakunapa qayllampi, allin rurasqaykichikta rikuspanku, hanaq pachapi kaq Taytaykichikta qapaqchanankupaq. +Anchatayá kusikuychik, hatun primyutam chaskinkichik hanaq pachapi. Chaynatam ñakarichirqaku qamkunamanta ñawpaq kaq Dyusmanta willakuqkunatapas. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Kusisamiyuqmi llamp'u sunqukunaqa; imarayku paykunan kay hallp'apachata chayaqimanta chaskinqaku. +Kusisamiyuqmi ch'uya sunquyuq kaqkunaqa; imarayku paykunan Dyusta rikunqaku. +Kusisamiyuqmi kankichis maypacha ñuqarayku, k'amisqa qatiykachasqa kawaqchis, tukuy mana allin kaqtataq qankunamanta, llullakuspa, ninkuman. +Qankunan hallp'apachaq kachin kankichis; kachitaqchus q'aymayapunman chayqa, ¿imawan kachichakunmanri? manan imapaqpas allinñachu, yallinraq hawaman wikch'usqa kanampaq, runakunaq saruykachanampaqtaq. +Manataqmi huk k'anchaytapas hap'ichispa, huk manka urapi churakunchu, yallinraq k'anchanapatapi, wasipi tukuy kashaqkunata k'anchanampaq. +Chay hina tan k'anchayniykichis runakunaq ñawpaqimpi k'anchachun, allin ruasqaykichista rikuspa, hanaqpachakunapi kaq Yayaykichista hatunchanankupaq. +Paykunata yachachispataq nirqan: +Kusisamiyuqmi llamp'u sunquyuqkunaqa, paykunaqa kay pacha hallp'atan irinsyapaq chaskinqaku. +Kusisamiyuqmi chanin-kaymanta yarqachikuqkunaqa, ch'akichikuqkunaqa, paykunaqa saksachisqan kanqaku. +Kusisamiyuqmi ch'uya sunquyuqkunaqa, paykunan Dyusta rikunqaku. +Kusisamiyuqmi thak-kaypi kawsanapaq allipunachiqkunaqa, paykunaqa Dyuspa wawankunan kanku. +Kusikuychis q'uchukuychis, hanaq pachapi primyuykichisqa hatunmi, chay hinatapunin qankunamanta ñawpaq prufitakunatapas qatiykacharqanku, nispa. +Hisusqa nillarqantaqmi: –Qankunan kay pachapi runakunapaq kachi kankichis, kachitaqchus q'aymayapunman chayri, ¿imapaqñataq walinman? Manan imapaqpas walinmanñachu, aswanpas hawaman wikch'unallapaqñan, hinaspa runakunaq sarusqan kananpaq. +Lamparata hap'ichispaqa manan raki ukhumanchu churanku, aswanpas k'anchana patamanmi, wasipi kaqkunata llapanta k'anchananpaq. +Chay hinata k'anchayniykichis runakunaq ñawpaqinpi k'anchachun, allin ruwasqaykichista rikuspa, hanaq pachapi kaq Yayaykichista yupaychanankupaq, nispa. +Ancha kusisqan kanqaku llamp'u sunquyuq runakunaqa; paykunan allpa pachata huk irinsyata hina chashkinqaku. +Hisusqa nillarantaqmi khaynata: —Qankunaqa kay pachapi runakunapaqmi huk k'anchay hina kankichis, imaynan muqu patapi ruwasqa llaqtapas, llapallan runakunapa rikunanpaq alayri kashan chay hina. +Saynayá qankunapas Dyusta kasukuspa huk k'anchay hina kaychis llapallan runakunapaq; saynapin allin ruwasqaykichista runakuna rikuspanku, hanaq pachapi Dyus Taytaykichista paykunapas alabanqaku, nispa. +Kusisqan kanku llamp'u sunqukuna, imaraykuchus paykunan chaskinqa kay hallp'ata. +Kusisqan kanku chanin kay rayku yaraqasqa hinallataq ch'akisqa puriqkuna, imaraykuchus paykuna saksachisqan kanqa. +Kusisqan kanku ch'uya sunquyuqkuna, imaraykuchus paykuna rikunqakun Dyusta. +Kusisqan kanku allin kawsaypaq llank'aqkuna, imaraykuchus paykuna Dyuspaq churinkuna sutichasqa kanqa. +Qankunan kankichis kay pachapaq k'anchay. Manan pakakunmanchu huk urqu patapi sayaq llaqta. +Manan pipas hap'ichinmanchu huk k'anchayta huk k'anallawan pakaykunanpaq, ashwanpis huk k'anchana pataman churaykun, llapan wasipi kaqkunata k'anchananpaq. +Hinata k'anchachun k'anchayniykichis runakunaq ñawpaqinpi, allin ruwasqaykichista qhawarispa, yupaychanankupaq hanaq pachapi kaq Taytaykichista. +May kusisqas kanku llamp'u sunquwan Dyusta kasuqkuna. Paykunaqa kay pachapi Dyuspa nisqanmanjina jap'inqanku. +Nillataq runas k'anchayta jap'ichispa wich'i uraman churankuchu. Manachayrí pataman churanku wasipi tukuy tiyakuqkunata k'anchamunanpaq. +Kusikuyniyuqmin kanku llamp'u sunquyuqkunaqa, imaraykuchus paykuna kay pachata hirinsyankupaq jap'inqanku. +Kusikuyniyuqmin kanku chiqan kawsaymanta yarqhachikuqkunaqa, ch'akichikuqkunapis, imaraykuchus paykuna saqsachisqa kanqanku. +Qankunaqa kay pachapaq k'anchay kankichiq. Urqu patapi llaqtaqa mana pakasqa kayta atinchu. +Nillataq pipis k'anchayta jap'ichinchu wich'iwan k'umpuykunampaq. Pillapis k'anchata jap'ichispaqa, pataman churan wasipi tukuy kaqkunata k'anchanampaq. +Qankuna runakunapaq kachi jina kankichis. Ch'apaqyawaqchis chayri, ¿imaynatataq kachinchawaqchis? Manaña sirwiwaqchischu; kalliman wikch'usqa kawaqchis runakuna sarunanpaq. +Qankuna runakunapaq k'anchaynin kankichis. Luma patapi ruwasqa llaqtaqa mana pakasqa kayta atinchu. +Nillataq lamparata jap'ichispaqa, kajunwan k'umpiykunkuchu; manachayri altu patapi churanku, wasipi tukuy kaqkunata k'anchananpaq. +"Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus llamp'u sunquyuq kanku chaykunaqa, imaraykuchus paykunam munasqa jinataq suyasqa jallp'ata jap'iqanqaku." +"Kusikuyniyuqmi kanku pikunachus ch'uwa sunquyuq kanku chaykunaqa, imaraykuchus paykunaqa Dyustam rikunqaku." +"Qankunaqa kaypachapaq k'anchayninmi kankichis. Uj urqu patapi kaq athun llaqtaqa manam pakaykukuchkanmanchu. +Manallataqmi pipas k'anchayta t'apiwan qhupiykunapaq jap'ichinmanchu, manachayqa wasipi kaqkunaman uj sut'i chhikamanta tukuyninkuman k'anchamunampaqmi churanchis. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Qhapaq Yupanki +Runa Simi: Qhapaq Yupanki + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 18 R Nisqawan Parlaykuna + +quwiki Makabayop huk ñiqin qillqasqan + +Quechua (Runa Simi) - Huklla Dyusmi kan, Muhamad-qa paypa willaq runanmi + +quechua: Ayti (Runa Simi) + +Ecuador shuk Abya Yalapi mamallaktami kan. 2010 watapi, chay mamallaktapi 14 306 876 kari warmimi tiyarka[2]. Ecuador mamallaktapak uma llaktaka Quito llaktami kan, paypak ashtawan hatun llaktaka Guayaquil llaktami kan. Ashtawan Ecuador mamallaktamanta runakuna Katulikumi kan. Ashtawan Ikwadur runakunaka Kastilla shimi, icha Mishu shimi riman, shinapash ayllu runakunaka Kichwa shimita, Shuwar shimita, shuk shimikunatapash riman. +Ecuador mamallaktaka chusku suyukunata charinmi : Yawati suyu, Kuntisuyu, Chawpisuyu, Antisuyutapash. +1534 watakaman, 1822 wataman, Kitupak mamallaktaka Ispañapakmi karkan. Chay watakunapi, indihina runakuna ashta llakikunata charirkan, Ispañulkunaka tukuy sumak llaktakunata hapirka, hasindakunata rurankapa, chay hasindakunapi, kichwa runakunaka sinchi sinchilla llankarka, kashnalla mana alli mikunakunata charirka, mishu amukunaka indihinakunata ashta makarka. Shinapash, sumak iglesiakunata rurarka, shina Kitupak Iglesia de la Compañia. Kashna, tawka runakuna ashtawan sumak suyukunata Kitupi rurakurka. Chay runakunaka Kitupa yachay wasi (escuela Quiteña) nishkami, paykuna Indihinakunapa ispañulkunapa yawarta, yuyaykunatapash charirka. + +quwiki Katiguriya:Urqu (Chili) + +Longotea distritu (kastilla simipi: Distrito de Longotea) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi , Bolívar pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Longotea llaqtam. + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +apallaway llaqtanchikman, +purikunanchikpaq. + +Chunwa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Chunwa (sut'ichana) rikuy. +Chunkuk nisqa sanancha. +Chun suyup wiñay kawsasqanpi hukchasqankuna. + +Yampara pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Tarapuku +Yampara pruwinsya (aymara simipi: Yampara jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Yamparáez) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqichaka suyupi. Uma llaqtanqa Tarapuku llaqtam. +Yampara pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Maine) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Maine) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Maine). +"Allpamanta yachaykuna (Maine)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mantikilla nisqaqa (kastilla simimanta: mantequilla) lichip natanmanta rurasqa sinchi mikhunam, wirasapa, aslla yakuyuqpas. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Unriya). + +Uma llaqta Tutu +Tutu distritu (kastilla simipi: Distrito de Totos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum Kankallu pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi. Uma llaqtanqa Tutu llaqtam. +Quchakuna: Lawraqucha - Llullucha qucha +Mayukuna: Pampas mayu - Tutus mayu + +Anna Rita Del Piano sutiyuq warmiqa (* 26 ñiqin anta situwa killapi 1966 watapi paqarisqa Cassano delle Murge Italya llaqtapi -), Italyapi) huk italyanu aranway pukllaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anna Rita Del Piano. +Anna Rita Del Piano sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Joseph Paul DiMaggio sutiyuq runaqa icha Joe DiMaggio (* 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1914 watapi paqarisqa Martinez llaqtapi - 8 ñiqin pawqar waray killapi 1999 watapi wañusqa [[Hollywood (Florida)_Hollywood)] llaqtapi], huk USA kurku kallpanchaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Joe DiMaggio. + +Oklahoma llaqta nisqa llaqtaqa Oklahoma suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi, huk hatun llaqtam. Oklahoma llaqta llaqtapiqa 551.789 runakuna (2008) tiyachkan. + +Paqarisqa 4 ñiqin pawqar waray killapi 1982 watapiwatapi (36 watayuq) +Ontario, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Landon Timothy Donovan sutiyuq runaqa, (* 4 ñiqin pawqar waray killapi 1982 watapi paqarisqa Ontario llaqtapi - ), huk USA mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Landon Donovan. +Piluta hayt'aq (Everton FC) + +Miraflores (Yawyu) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Miraflores (Yawyu) jisk'a t'aqa suyu + +Tinkurachina siwikuna 64° 0' N, 16° 39' E +Hvannadalshnúkur nisqaqa Islandya mama llaqtapi huk nina urqum . Pikchunqa mama quchamanta 2.110 mitrum aswan hanaq. + +Pukyu: Chinchayqucha, Antikuna, Piruw +Purimuq mayukuna: Apurimaq, Ichhu mayu +Mantaru mayu (kastilla simipi: Río Mantaro), ñawpa pacha Wankamayu, nisqaqa Piruwpi huk mayum, Wankawillka suyupi, Ayakuchu suyupi, Hunin suyupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mantaru mayu. + +Tiyay Qusqu suyu, Qispiqanchi pruwinsya, Urqus distritu +Urqus qucha nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Urqus distritupi. +Rikcha: Urqus qucha + +VII Chunwa Runa Llaqta Kunrisu Umalliq +Li Peng, (李鹏), (Chinu simipi: 李鹏, chino tradicional: 李鹏, pinyin: Lǐ Péng, Wade-Giles: Li P'eng) sutiyuq runaqa, 20 ñiqin kantaray killapi 1928 paqarisqa Chengdu llaqtapi, - ) Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtap Allwya kamayuq wan pulitiku qarqan. . + +Qallariy willañiqi ‎(723 × 1069 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 263 KB; MIME laya: image/png) +so.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Tiyay Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu +Jisk'a Pata[2] (Aymara simi jisk'a uchuy, pata pata,[3] "uchuy pata", kastilla qillqaypi Jiskha Pata) nisqaqa Antikunapi, Buliwya suyupi juk urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.508 mitrum aswan hanaq. Kay urquqa Qhapaq Wallapi tiyan, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Batallas munisipyupi, Janq'u Laya, Janq'u Uyu, Mullu Apachita, Pasu Mullu urqukunañiq. + +4 ñiqin Kristup ñawpan pachakwataqa 400 kñ watapi qallarirqan. 301 kñ watapi puchukarqan. + +Francis William Aston (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1877 watapi paqarisqa Harborne llaqtapi - † 20 ñiqin ayamarq'a killapi 1945 watapi wañusqa London llaqtapi); Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. + +Ben-Hur nisqaqa huk pilikulam, 1959 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa William Wyler karqan. + +Pukina simi nisqaqa ñawpa pacha Antikunapi huk rimaysi karqan, Titiqaqa qucha patanpi, Arika, Taqna, Muqiwa k'itikunapi rimasqas. Kastilla kamachiy pachapis wañurqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ayña + +Runa Simi: Pallasqa pruwinsya + +Runa Simi: Puriy + +Tráquea: Sunquru, T'ullu + +www.ikuna.at + +Runa Simi: Chiloé wat'akuna + +Siq'i llumpa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Siq'i llumpa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Siq'i llumpa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sanampakuna (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Allin qillqay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Siq'i llunpa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Katiguriya:Latin sanampa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Siqi llump'a (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Siq'i llump'a (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Siqi llumpa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qillqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Yana machin[2] icha Sukali[3] (Cebus apella) nisqaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq machinmi, huk k'usillu. +↑ Rylands et al (2003). «Cebus apella». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 12 de mayo de2006 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yana machin. + +Wañusqa Italya, Milano +Eugenio Montale sutiyuq runaqa (12 ñiqin kantaray killapi 1896 watapi paqarisqa Genova llaqtapi - 12 ñiqin tarpuy killapi 1981 watapi wañusqa Milano llaqtapi) Italya mama llaqtayuq harawi qillqaq runam, italya simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Eugenio Montale. + +Jutiapa suyu (kastilla simipi: Departamento de Jutiapa), nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Jutiapa llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jutiapa suyu. + +Paqarisqa Kulumbya, 22 ñiqin hatun puquy killapi 1872 watapi +Wañusqa Kulumbya, 3 ñiqin inti raymi killapi 1950 watapi +Hatun yaya watamanta 13 ñiqin qhulla puquy killapi 1928 watapi +Tayta kura watamanta 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1896 +Hatun yaya watamanta 22 ñiqin hatun puquy killapi 1872 +Ismael Perdomo Borrero sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin hatun puquy killapi 1872 watapi paqarisqa Gigante llaqtapi - † 3 ñiqin inti raymi killapi 1950 watapi wañusqa Bogotá llaqtapi) huk Kulumbya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Uma Hatun yaya Bogotápi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ismael Perdomo. + +Mayuatu (Mapachi, genus Procyon), Kuycha (Potos flavus) nisqa aycha uquq ñuñuqkunamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Tuta k'usillu, kichwapi Tuta kushillu,[1][2] Musmuki icha Mutuchi (genus Aotus) nisqakunaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillukunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tuta k'usillu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tuta k'usillu + +Rufino Arellanes Tamayo sutiyuq runaqa, (* 25 ñiqin chakra yapuy killapi 1899 watapi paqarisqa Tlaxiaco llaqtapi - † 24 ñiqin inti raymi killapi 1991 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi), Mishiku mama llaqtap llimphiqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rufino Tamayo. + +Katiguriya:Llaqta (Impapura marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Impapura marka) +"Llaqta (Impapura marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aytipi pacha kuyuy. +"Aytipi pacha kuyuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Balqash qucha nisqaqa huk Kasaqstan mama llaqtapi hatun qucham. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Rusiya). +"Takichaq (Rusiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hirohito (裕仁), Shōwa Hatun Qhapaq (昭和天皇:Shōwa Tennō), (* 29 ñiqin ayriway killapi 1901 watapi paqarisqa Tokio llaqtapi – 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1989 watapi wañusqa Tokio llaqtapi), 124º Hapun pa hatun qhapaqnin + +Lillehammer llaqtaqa Nurgi mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Runa Simi: Achuqcha + +Masintin nisqaqa iskay-iskaylla kapunakuq masa nisqapas kaq, huk hukman kaqlla kaq, masi hinam. Iskaynintinmi kaqlla chaniyuqmi. +Ahinataqmi huk masintinkuna: + +Quechua: simi qullqa + +quwiki Katiguriya:Pulitika rakiy (Brasil) + +"Kay Latinoamerica pachaka, tukuj kaypi wiñakuypajqa, sumaj yachachej wasi kasan. Imaraykuchus, kay pachaqa qharikuna warmikuna pachakuti qhawarista llank'anku, mask'anku, musqhunkutajpis chay sumaj pachapi tiyanaypupaj, wayqikunajina tukuy kikillantajina qhaspa. Janajpachapi jina kay pachapi tiyanaykupaj". + +14Ayunopaq runakunata huñumuychik, + +45Chaymanta Jesusqa, Dyusta adurananllapa wasiman yaykur, chay ruripi rantikuqkunata, [rantiqkunata] itakuq ĉhurakaran, + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +6 Jehovaqa, payta tukuy imapi kasunapaq mayta kallpachakuspapis, mana tukuy imapichu atinanchikta yachan. Munakuwasqanchikraykutaq sunqumantapacha pesachikuspa khuyakuyninta maskʼaptinchik, perdonanawanchikta niwanchik. Qheshwa Biblia, Salmo 51:17 nin: "Diosmanqa pesachikoj sonqota jaywana. Qanqa Diosniy, llakiymanta tʼunasqa sonqota, mana qhesachankichu", nispa. Arí, Jehovaqa, juchayuq "tʼunasqa sonqota" ni jaykʼaq qhisachanqachu. +8 Davidqa, juchasninmanta pesachikuspa nirqa: "Chantá mana imatapis pakaspa, tukuy juchayta, sajra ruwasqaytawan willakorqayki. [...] Tata Dios, qan perdonawarqanki", nispa (Salmo 32:5). Hebreo qallupi "perdonawarqanki" rimayqa, "uqhariy" chayri "apay" niyta munan, kay pʼitipitaq "juchasta, saqra ruwaykunata ima, apakapuy" niyta munan. Jehovaqa, Davidpa juchanta ajinata uqharispa apakapurqa. Chaytaq juchanmanta manaña llakikunanpaq maytachá sunqucharqa (Salmo 32:3). Ñuqanchikpis, juchasninchikta Jesuspa wañuyninniqta karuman apakapunanta mañakuptinchikqa, Dios kikillantataq ruwananpi atienekuna (Mateo 20:28). +13 Jesusqa, Diospa perdonninta, imatachus manuq runa, manukuq runa ima ruwasqankutawan kikincharqa. Chayrayku ajinata mañakunanchikta nirqa: "Manu caskaycumanta perdonawaycutaj", nispa (Mateo 6:12, Mosoj Testamento [MT], 1956). Ajinamanta juchasninchikta, juk manuta paganapuni kasqantawan kikincharqa (Lucas 11:4, MT1956). Arí, juchallikuspaqa Jehovaman manu rikhurinchik. Juk libro nisqanmanjinaqa, griego qallupi "perdonay" rimay, "manusqanchikmanta qunqapuspa manaña kutichipunawanchikta suyay" niyta munan. Jehovaqa, juchasninchikta perdonaspa, manunchikta chinkachipun. Sunqumantapacha pesachikuqkunaqa, Jehová juchasninkuta pampachaptin manaña ni jaykʼaq yuyarikunanta yachaspa, mayta sunquchakunku (Salmo 32:1, 2). +16 Jehovaqa, musuq tratopi kaqkunamanta nirqa: "Noqa sajra ruwasqankuta pampachasaj, manañataj jaykʼajpis juchasninkumanta yuyarikusajchu", nispa (Jeremías 31:34). Kay rimaykuna, Jehová juchasninchikta pampachaspa, ¿yuyayninmanta chinkachipusqantachu niyta munan? Mana. Imaptinchus Palabranpiqa, Davidpatajina achkha runaspa juchasninkuta pampachasqanmanta parlan (2 Samuel 11:1-17; 12:13). Chaytaq Jehová juchallikusqankuta mana qunqasqanta rikuchin. Chantapis ñuqanchik yachakunanchikpaq, pesachikuqkunap juchasninkuta perdonasqanta, Palabranpi qillqachirqa (Romanos 15:4). Chantá, Jehová juchasta pampachaspa manaña "yuyarikus[qan]", ¿imataq niyta munan? + +400 0 _ ‎‡a Anna Magnani‏ ‎‡c Italya mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Yanaqa distritu + +Runa Simi: Wamachuku + +Limaq Marka – Chinchaysuyupi - Tawantinsuyupi Pacha Puckuy Killa, Pisqawaranqa chunka isqunniyuq watapi Lima – Marzo del 2012. + +Ruruchina, Imprisa icha Kurpurasyun (kastilla simipi: empresa, corporación) nisqaqa musikuq, ruruchiq nisqa runakunap tantanakuyninmi, umalli musikunapaq. + +Kawsaq nisqaqa tukuy kawsaq, wiñaq, imayay t'ikray (metabolismu) nisqata ruraqkunam, ahinataq: +wayllaq (yurakuna anqas añakikunapas) +mikhuq (uywakuna runakunapas) +└─Eukaryota (Kawsaykuq huk'iyuq) + +Llakhun icha Yakumpi, kichwapi Hikama (Smallanthus sonchifolius = Polymnia sonchifolia) nisqaqa huk allpapi puquq chakra yuram. Saphintam mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llakhun + +Tomáš Garrigue Masaryk ( * 7 ñiqin pawqar waray killapi 1850 watapi paqarisqa Hódonin llaqtapi - 14 ñiqin tarpuy killapi 1937 watapi wañusqa Lány llaqtapi). Huk Chikusluwakya mamallaqap qillqaq wan pulitiku qarqan. +1918 watamanta 1935 watakama ñawpaq Chikusluwakyapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tomáš Masaryk. + +Kevin Michael Costner sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1955 watapi paqarisqa Lynwood llaqtapi - ) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtaq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaqmi. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kevin Costner. + +"Sach'a kamay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Maki nisqaqa hap'inapaq kurku yawrim, marq'ap ñawch'inpi. Runaqa iskaymi makiyuq. Huk makiqa pichqantin ruk'anayuqmi. +Makikunawanqa hap'inchik, llamk'anchik, siq'inchik, qillqanchik. + +Uma llaqta Carabayllo +Qarawayllu distritu (kastilla simipi: distrito de Carabayllo) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qarawayllu (Carabayllo) llaqtam. + +Enzo Francescoli Uriarte (* 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1961 watapi paqarisqa Montevideo llaqtapi, Uruwayi mama llaqtapi - ) huk Uruwayi mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. + +3 chaniyuq tikraykuna munasqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tamrayku (Tambrayku) urqum Lirqay llaqtapa apun, chayman runakuna rinku pagapu ruwakuq, apuman mañakuspa. Kay urqu lani sayasqa hinam, chayi sutinpas nin: ham - rayku, warmiman nisqa hinaraq. + +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:WalesCardiff.png" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Commons katt'ana uñnaqa Hisus (Lawriqucha) jisk'a t'aqa suyu. + +Runa Simi: Tawantinsuyu iñiy + +Commons katt'ana uñnaqa Puerto Inka jisk'a t'aqa suyu. + +Kimsa chunka chinillakuna. + +quwiki Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya + +Runa Simi: Yachay wayllukuy + +83. Intiqa manam animaqyuqchu, manam yuyayniyuqchu, manataq imaktapas riqsinchu, rimaytapas yachanchu. +24. "Kay huchakta huchallikuqtaqa rumiwan chuqachakuspa wañuchichun" ninmi. +12; runakunap animanchikkunaqa manam ukunchikkunawanchu wañunku llamakunahina. +106. Tukuy ima haykakunapas runaraqmi aswan yupayqa aswan qulla(na)nqa. +107. Kay llapanri runap siruiqinpaq rurasqa kamam. +" Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, "libre" ñisqa, allin kausaypi, chaninchasqa kausaypi kananpaq, yuyayniyoq, yachayniyoq runa kasqanman jina. Llapa runamasinwantaqmi wauqentin jina munanakunan. " +Hinaspa, kastillasimilla rimaqkunapas runasimitam yachanmanku. Chaymantaqa, tukuy rikchaq yachay wasikunapim yachachiqkuna runasimita yachachinmanku kastillasimi rimaqkunkaqa runasiminchikta yupaychanankupaq ima. Mana chay hina kaptinqa, manam allinchu kanman runasiminchikpaq. +Hinaman, tukuy rikchaq simikunapas allin yupaychasqa, chaninchasqam qispilla kawsakunan. Chay simikunaqa chinkakuptinqa, imaymana yachaykunam wañukunqa. Chaymantaqa, runakayninchikmi wakchayarqunman. UNESCO nisqan hina, tukuy pachapi suqta waranqa (6,000) simimanta, pichqa chunka por ciento (50%) nisqanmi wañunayan. Sapa iskay simanam huk simi chinkan. Hamuq watakunapi, Continente Americano nisqanpi qanchis pachak (700) simi, Africapi iskay pachak (200) simi, Asiapi pusaq chunka (80) simi, Europapiñataqmi tawa chunka (40) simi wañukunqa. Manchakuypaqmi chaykuna kachkan. Chaymi llapallanchik yanapanakuspa, rimanakuspa tiqsimuyuntinpi imaymana simikunata takyachinchikman, wañunayaqkunataqa rikchachinchikman, hatarichinchikman himanam kallpanchachinchikman. Wañusqa kaptinkupas, hebreo simita hinam kawsarichimunchikman. +llapanpaqmi takini, yachaqpaq qinallataqmi mana yachaqpaq, mana yachaqkunaqa yachachun kay pachapi huk sumaq miski rimay kasqanta. +llapanmi rin, maqtakunapas, campisinukunapas, llaqta runakunapas, sumaqmi, qawaptiy campisinu mamakuna tusuptin, waqtallanpitaq maqta llaqta runakuna tusuptin. +Ima willaytan ninkiman, tukuy runakunaman kay pachapi? +tukuy runakuna kay pachapi, yachananmi, huk sumaq miski rimaymanta, riksinanmi kay pachapi runa simi quechua, rimaymanta, INKA, rimasqanta; ama ya qunqaychikchu kay wakcha runakunamanta quechua rimaq , qinallataqmi ama ya wikapaq hina rikuriychikchu kay cultura andina , yachawaq sumaq sunqunchikta, kuyakuyallañan kaniku. + +S: Niranku. Entonces hinallataq chay yachaq, chay altumisayuqqa, Ausangatewan parlasqaku. Hinapis sapachallan karapakusqa napi, Ausangateq larunpa chay nakunqa, chay larunpi, chay armamentowan soldakunaq larun huq laru karpakapusqa. +Hinaspas Ausangateqa nisqa "Pakakunki hamunku, ichaqa sipipapunki chaykunata pero mana llapantachu sipisqa" nispa. Yawar hunt'a hatarisqa nisqa nispa. Hinaspasya Ausangate urayramusqa uqi caballosllapi yuraq sombreroyuq, yuraq ponchoyuq, wikuña chalinayuq. Yuraq qantikama. + +Quispe, H. y J.M. García 1986 Diospa Llaqtanpi Huñukusunchis. Cusco. [ Links ] + +Rumiyasqa: 228,7 Ma-65,5 Ma (pisqukunata mana ch'aqtaspa) +Dinusawru (Dinosauria, grigu simimanta: Δεινόσαυρος [Deinósavros] "manchay qaraywa") nisqakunaqa ñawpa-ñawpa pacha kawsaq kasqa uywakunas karqan, suchuqkunas, runap kayninmanta ancha aswan ñawpaqsi. +Huk Dinusawrukunaqa - ahinataq Triceratops, Brachiosaurus - yura mikhuqsi karqan, hukkunataq - ahinataq Tyrannosaurus rex - aycha mikhuqsi. +Dinusawrukunataqa tullunkunamantallam riqsinchik. Chayraykum manam riqsinchikchu, ima hinachus qaran, ukhu yawrinkuna karqan. Gideon Mantell sutiyuq kawsay yachaqpa warminsi Mary Ann Mantell 1825 huk dinusawrup kiruntas tarirqan Inlatirrapi. Qusanqa Iguanodon nispa sutincharqan. Richard Owen sutiyuq yachaqtaq chay ñawra wañusqaña uywakunata "wañusqa rikch'aqkunam" nispa Dinosauria sutincharqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dinusawru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Dinusawru +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:48, 24 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Ñaqch'a-ñaqch'a (Erodium cicutarium) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Tupu-tupu nisqakunaqa huk wayuq yurakunam, papa yura rikch'aq aylluman kapuq. Kaymi huk rikch'aqninkuna: + +Katiguriya:Llaqta (Burnet O'Connor pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Burnet O'Connor pruwinsya) +"Llaqta (Burnet O'Connor pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Allin kachkaqsi rikch'aq +Yunka mut'uy icha Yunka mutuyllu[1] (Senna alata syn. Cassia alata)[2] nisqaqa Urin Awya Yalapi kawsaq yuram, rikch'aq mut'uymi. Hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yunka mut'uy. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yunka mut'uy + +Qaras llaqta, Qaras distritu, Waylas pruwinsya, Anqash suyu +Kamasqa wata 29 ñiqin qhapaq raymi killapi 1856 watapi(Simón Bolívar) +Qaras distritu (kastilla simipi: distrito de Caraz) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Waylas pruwinsyapi, Anqash suyupi. +10 Runakuna +Quchakuna: Parun qucha +Mayukuna: Santa mayu +Qaras llaqtapi +Distritu (Anqash suyu) + +Aykili nisqaqa (kastilla simipi: Aiquile) Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, huk llaqtam. Narciso Campero pruwinsyap uma llaqtanmi. +Yupaykuna: Aikili munisipyu +Llaqta (Narciso Campero pruwinsya) + +Kay willañiqiqa Creative Commons nisqap hayñiyuqpa sutin willay 3.0 mana apasqa saqillayninwanmi saqillasqa. + +Katiguriya:Wañusqa 20 ñiqin pachakwatapi - Wikipidiya +Katiguriya:Wañusqa 20 ñiqin pachakwatapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wañusqa 20 ñiqin pachakwatapi. +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Wañusqa_20_ñiqin_pachakwatapi&oldid=606922" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Kasqa ispañul kulunya, warkukuq suyu, Marukup hap'isqan +Uma llaqta Ayun +Kunti Sahara nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. 1976 watakama ispañul kulunyam karqaptin, ispañul tiranu Francisco Franco wañurqaptin Kunti Saharayuq runakuna Sahara Arabya Dimukrata Republika nisqatam rimarirqan. Chawanpas Marukuwan Mawritanya awqaqkuna hap'irqan. Mawritanya awqaqkuna anchuptin Marukum tukuy Kunti Sahram hap'irqan. + +Nyíregyháza nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Nyíregyháza llaqtapiqa 116.899 runakunam kawsachkanku (2004). + +Jonah Tali Lomu MNZM sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin aymuray killapi 1975 watapi paqarisqa Auckland llaqtapi - † 18 ñiqin ayamarq'a killapi 2015 watapi wañusqa Auckland llaqtapi), huk Musuq Silanda kurku kallpanchaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jonah Lomu. +Auckland llaqtapi paqarisqa + +9 de Julio de 1816: "Ñoqayku kay Amerikaq suti suyunpi tantasqa..." +Kay sumaq ancha kamayoq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka soqtayoq wataq qanchis killaq isqon p`unchayninpi llaqtancheqrayku qhawanankupaq Hamawt'akuna hatun tantakuy, congreso nisqapi tantasqa, tukuy sonqonkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamacheq qhencheq awqakunamanta huk similla tukuy neqpi llaqtancheqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut`i sut`ipi rikuchinku; chaywanpis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt'a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? +Ñoqayku kay Amerikaq suti suyunpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñoqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutinpi, llaqtaykuq kamachiyninpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sonqoykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik'iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t'aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhecheparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisaminpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhepamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt'anankupaqri, ñoqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchananpaqri imaraykuchus rurancheq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qellqapi tukuy churakuchun. Congreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, secretarioykuq qellqanwan kallpachasqa. +Kay hina juramentota tukuy llaqtancheqpi tiyakuq runakuna. +¿Jurankichu Pachakamaq Apu Yayancheqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayneqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamacheqkunamantawan? +San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. + +Quechua : Watimala llaqta (qu) + +Runa Simi: South Dakota suyu + +Runa Simi: Urin anti asya rimaykuna + +Paqarisqa 9 ñiqin tarpuy killapi 1968 llaqtapi +Rurasqankuna takichaq, takiq, kitara waqachiq, aranway pukllaq +Ana Lila Downs Sánchez sutiyuq runaqa (9 ñiqin tarpuy killapi 1968 paqarisqa Oaxaka llaqtapi Mishiku), Mishikupi mama llaqtayuq takichaqmi, takiqmi, taki qillqaqmi, kitara waqachiqmi karqan, kastilla simillapim qillqarqan inlish simipipas. Huk Ranchera takiqsi karqan, runaqa Mishiku mama llaqtayuq takiqmi, mishtika simi karqan.[1] +1 Kawsay qillqa +2.1 Ñit'isqa phiruru +2.2 Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya +Kawsay qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamanqa Ana Sánchez ayllu runa mishtika, taytantaq amirika mama llaqtapi paqarisqa Allen Downs. Sutinqa, Lila hindipi "grasyasapa warmi" niyta munansi. Indyapitaq Lila nisqaqa achkiypa pukllayninsi. +Musuq York llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi 1992 watapi urqhurqa kantu, chanta Taki aranway sutichasqa ñawpaq kaq p'anqakunata inlish simipi qillqasqata. Kay taki kapchiy, Paul Cohen, suticharqa runasimita amirikawa sutiwan, ichapas kay rimay maymantacha tiqsikusqanmanta. +Downsqa Oaxaka de Juárez, Oaxaka llaqtakunapim yachay wasiman rirqan. 2002 watapi amirikawa llaqtapi hatun plasapi mikhunata qhatuchkaptin, Julie Taymor sutiyuq kuyu walltay pusaqsi pilikulapi pukllanapaq mink'achirqan, chaymanta Julie Frida sutiyuq pilikulanpim pukllarqan. +2011 sutiyuq pilikulapim Mariachi Gringo sutiyuq warmita pukllarqan, 2012 watapi Guadalajara llaqtapi Ariel Suñayta (Premio Ariel) chaskispa. +Lilaqa takinmi, takikunatapas kamarin, lliwninmanta aswan mishtika simipi, saputika simipi hukkunatataq kastilla simipim. Ñawpaq diskunqa La Sandunga sutiyuqmi. +Ñit'isqa phiruru[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lila Downs. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 07:08, 13 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +4-Paykunaqa kananku: Allin rikchayniyuq, sano cuerpoyuq, tukuy imapas yachaq, allin yachayniyuqkuna hinaspa palaciopi servikunankupaq hinam. Paykunatam yachachinanku Caldea law rimaytawan qellqayta. + +Rikch'aq ayllu +Qarapara[1][2] (ordo Testudines) nisqakunaqa p'aspa-p'aspasapa pura-purayuq suchuq uywakunam, yura mikhuq icha aycha mikhuq. +Mayukunapi kawsaq qaraparakunataqa Charapa,[3][4][5] allpa hawapi kawsaqkunata Tsawata[6] (Sawata, Chawata), yakupi allpa hawapipas kawsaqkunatataq Yawati[7] ninchik. +Kaymi huk iskay charapa rikch'aqkuna: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qarapara + +Wat'a icha tara[1] nisqaqa quchapi, yakupura allpam. + +Córdoba (ñawpa pacha: Corduba) nisqaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Andalusiya suyupi. +Cordobaqa Córdoba Emiratu nisqap (islam Damasku Kalifatup huk suyunpa) uma llaqtansi karqan, chaymantataq Córdoba Kalifatu nisqa islam qhapaq suyup uma llaqtansi. Chaypacha Tiksimuyuntinpi lliw llaqtakunamanta aswan hatunsi karqan, yaqu hunus runayuq. 1236 watapis kristiyanu kastillayuq awqaqkuna arabya runakunata atispa llaqtatas hap'irqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Córdoba (Ispaña). + +Llaqta qayanqillqa: no hay +Llaqta taki: Intermeco +• Tinkurachina siwikuna Sarajevo +Aswan hatun llaqta Sarajevo +Busna-Hirsiquwina (Bosna i Hercegovina) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Sarajevo llaqtam. +Busna + Hirsiquwina (Llaqtakuna) + +2 chaniyuq tikraykuna tiqsi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Piruw). +► Qispi kay suyu‎ (8 K, 7 P) +"Suyu (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Suyukuna (Piruw) +Suyu (Mama llaqta) + +3 chaniyuq tikraykuna naq'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: naq'iy1naq'iy2naq'iy3 + +Juan Manuel Vargas Risco sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin kantaray killapi 1983 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ), huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Manuel Vargas. + +Paul-Henri Spaak sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1899 watapi paqarisqa Schaerbeek llaqtapi - 31 ñiqin anta situwa killapi 1972 watapi wañusqa Braine-l'Alledu llaqtapi), Bilhika mama llaqta taripay amachaq, pulitiku wan Uma kamayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paul-Henri Spaak. + +Marilyn Monroe icha Mirilin Munrruy sutiyuq warmiqa (1 ñiqin inti raymi killapi 1926 paqarisqa; 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1962 wañusqa) huk aranway pukllaqsi, takiqsi, kikincha warmipas karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Tiyay: Pinzón wat'aqa, Yawatisuyupi +Pinzón wat'a (kastilla simipi: Isla Pinzón, inlish simipi Pinzón icha Duncan) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk taram, Pasiphiku mama quchapi. + +Sipán nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Lampalliqi suyupi, huk mawk'a llaqtam. + +Chaltura kitilli icha San José de Chaltura kitilli (kastilla simipi: Parroquia Chaltura / San José de Chaltura) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, huk kitillim Impapura markapi, Hatuntaki kitipi. Uma llaqtanqa Chaltura llaqtam. + +Runa Simi: Wikipidiya:Kusa qillqa + +Mariscal Cáceres jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Mariscal Cáceres jisk'a t'aqa suyu +Jach'a suyu Ariqipa +Hallka k'iti kanchar 579,31 km² +Hanaq kay 16 m +Pacha suyu UTC-5 + +29"Piru chay amunqa niran: ‘Ama chaytaqa rurayllapachu. Chaqa chay ballikukunata pilashaq nirqami, chay trigukunatapis pilayankillapa kanqa. + +14 k 0 0 Qhapaq p'anqa +101 0 0 Hukllachasqa Amirika Suyukuna +3 1 2 0 0 5.2 k Yarinaqucha listritu + +Qusqu llaqtaqa kay pachap uma llaqtanmi. + +14 Waynas, sipaskuna ima qankunapis "ama[lla]taj anchata parlaychejchu", nitaj tatasniykichejpa yuyaychayninta usqhayllata qhesachaychejchu. Imaraykuchus paykunaqa yachachisunaykichejpaj kashanku (Pro. 22:6). Ichapis tatasniykichejqa kikin chʼampaykunallapitaj rikukorqanku, chaymantataj pesachikunku, nitaj munankumanchu kikinpi rikukunaykichejtaqa. Chayrayku ama yuyaychejchu contraykichejpi kasqankutaqa, astawanqa yanapayta munasusqaykichejta (Proverbios 1:5, 6 leey). Biblia nin: "Tataykita, mamaykitawan jatumpaj qhaway", nispa. Chayrayku paykunata munakuychej, imaynatachus munakusunkichej ajinata. Ajinamanta "Señormanta yachachispa" uywayta atillasonqachej (Efe. 6:2-4). + +Sumaq qhaway pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Sumaq qhaway +Sumaq qhaway pruwinsya (Kastilla simipi: Provincia de Bellavista) nisqaqa San Martin suyupi, Piruwpi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Sumaq qhaway llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Cordillera Azul mamallaqta parki + +Huwanpa huk ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Huwanpa huk ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Primera Epístola de San Juan) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Iwanhilista Huwanpa grigu simipi qillqasqan huk ñiqin ipistula kristiyanu masinkunapaq. +Huwanpa huk ñiqin qillqasqan, bible.is nisqapi: +Huwanpa huk ñiqin qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Huwanpa huk ñiqin qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Huwanpa huk ñiqin qillqasqan (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Huwanpa huk ñiqin qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Huwanpa huk ñiqin qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Uma llaqta Inírida +Guainía suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de Guainía) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Inírida llaqtam. +Guainía suyu: 1 munisipyu: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guainía suyu. +Uficial qillqa web Guainía Gubirnasyun (kastilla simipi) + +T'ikraq nisqaqa huk rimaypi kaq qillqata wakin rimaymanmi t'ikran. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: T'ikraq. + +Zeeland nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Zeeland (Zeeuws: Zeêland), kastilla simipi: Zelanda. +Uma llaqtanqa Middelburg llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zeeland pruwinsya. + +Katiguriya:Qucha (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Qucha (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Dél-Dunántúl (Urin Transdanuwyu ) nisqaqa Unriya mama llaqtap huk riqyunmi. + +Uma llaqta Achanisu +Chaparra distritu (kastilla simipi: Distrito de Chaparra) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Achanisu llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna ñat'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: ñat'i1ñat'i2 + +Pachangara distritu (kastilla simipi: Distrito de Pachangara) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Uyun pruwinsyapi. + +Cartagena icha Cartagena de Indias nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. + +Inka quncha[1] (Leucopaxillus giganteus syn. Clitocybe gigantea) nisqaqa huk tiksicha k'allampam, wayllakunapi wiñaq. Mikhuna k'allampam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inka quncha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Inka quncha + +Chinchaysuyu. + +↑ Sallqarimaq: Uywanakuyta iskay simipi yachachinakuy. Quechua sunqu, 22. Mai 2014. + +Lliw runakunam nacesqanchikmantapacha libre kanchik, lliw derechonchikpipas iguallataqmi kanchik. Yuyayniyoq kasqanchikraykum hawkalla aylluntin hina kawsayta debenchik llapa runakunawan. +PICHQA KAQ (5) +1. Lliw runakunam llaqtanchikpi qespinchik, chayraykum llaqtanchikpaq deberniyoq kanchik. + +Runa Simi: Wara + +Karu Llaqtaman + +Warma kay (suqta watankumanta, chunka hukniyuq watankukama) +MANA UNQUQ KAY, ALLIN MIKUSQA +Perú suyunchikpim, gobierno munarqa wiksayuq warmikuna aswan allin qawasqa kanankuta, chaymi mana anchañachu wañukuq wawakuna kanku (TMI). 2,000 watapim Perú suyunchikpi- sapa huk waranqa kawsaq nacimuq wawakunamantam- kimsa chunka kimsayuq wañukuq karqaku, manaraq huk watankuman chayachkaspa(Mnv). 2,011 watapiñataqmi chunka suqtayuqllaña wañukuq wawakuna karqaku, sapa waranqa kawsaq nacimuqkunamanta (Mnv). Chayna kaptimpas, altoandino hinallataq amazónico regionkunapim, achkaraq wawakuna wañukunku, 2,000 watapi wañukusqankumanta aswan achkaraq. Puno regionpim sapa waranqa kawsaq nacimuq wawakunamanta, tawa chunka wañunku manaraq huk watankuman aypachkaspanku. +Manaraq pichqa watayuq warmi qari warmakuna desnutrición cronicawan kasqankum, tikrachinanchik kachkan Perú suyunchikpi. ENDES 2012 nisqampi hinaqa, sapa pachak warmamantam 15.2 % desnutrisqa kanku. Chunka hukniyuq andinas amazónicas regionkunapi, sapa llaqtata qawaspam kayta tarinchik: 20% warmakunam desnutrisqa kanku, aswanraq Huancavelica hinallataq Apurimac regionkunapi, chaypim 46% warmakuna desnutrisqa kanku. +2001 watamanta 2009 watakamam, aswan achkaña warmakuna educación inicialman rirqaku, kimsa watayuq kaqkuna, tawa watayuq, pichqa watayuq kaqkunapas; ñawpaqmi 53% warmakuna iniclaman rirqaku chaymantaqa 66% warmakunaña lliw suyunchikpi. Chaynam aswan karqa hatun llaqtakunapi (de 59% a 75%), campuniñataq pisi niqlla (de 44% a 55%), chaynapim hatun llaqtakunapi 5% aswan achka warmakuna educación inicialman aypanku: 2001 watapim15% karqa, 2,009 watapiñataq 20%. +Perú suyunchikpim yaqa iskay pachak waranqa wawakuna(paqarisqankumanta pichqa watayuq kanankukama) mana partida de nacimientuyuq kanku. Aswan achkam mana documentuyuq kanku campo llaqtakunapi (8%), hatun llaqtakunapiñataqmi(6%); aswan achka wawakunam( kimsa watankumanta pichqa wtayuq watankupi kanankukama) mana documentuyuq kanku amazónico mama simi rimaq comunidadkunapi (23%), aswan achka runa simiyuq kaqkunamanta(2%), aymara (1%), castellano rimaqkuna (4%). Aswan achka wawakunam (paqarisqankumanta pichqa watampi kanankukama) mana documentuyuq kanku Loretupi hinallataq Ucayalipi, chaypim sapa pichqa wawamanta, huk mana partida de nacimientuyuq kanku (21%). Kay iskay departamentukunapi tarikuq llapallan provinciakunapim quince porcientomanta aswan achkaraq mana documentuyuq kanku, aswan achkam marañonpi tarikuq Datenpi(50%), Loretupi (31%), Atalayapi (44%) hinallataq Puruspi (37%). +Pichqa watankukamam warmakuna ayllunku ukupi maqanakuyta rikunku (36%) hinallataq kaninakuyta, manchachinakuyta (30%). Llapallan regionkunapim chaynalla. ENDES 2010 nisqanman hinaqa, 76% violencia ñakariq mamakunam, mana maymanpas quejakuq rinkuchu, chay mamakunapam wawanku kan uña wawamanta pichqa watankukama. Chaynallam maypiña tiyakuptinkupas. Hatun llaqtakunapim 77%, campu llaqtakunapitaq 75%. + +Turu tukuyta alzanchaypi (1) +Chaypa causa karqan (2) + +Runkuraqay; Sayajmarka; Phuyupatamarka; Wiñay Wayna e Intipata: + +Runa Simi: Musuqllaqta distritu (Phirriñaphi) + +aywiki Mariscal Ramón Castilla jisk'a suyu + +Pedro Armendáriz Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Kay qillqaqa Qhulla puquy killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Qhulla puquy killa icha Iniru (kastilla simipi: Enero) nisqaqa watapi huk kaq killa pacham. + +Galatayuqkunapaq qillqa - Wikipidiya +Galatayuqkunapaq qillqa (kastilla simipi: Epístola a los Gálatas) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan ipistula Galata llaqtapi kristiyanukunapaq. +Galatayuqkunapaq qillqa, bible.is nisqapi: +Galatayuqkunapaq qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Galatayuqkunapaq qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Galatayuqkunapaq qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Galatayuqkunapaq qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Galatayuqkunapaq qillqa, bibles.org nisqapi: + +Uma llaqta Chaka Marka (Desaguadero) +Chaka Marka kantun[1] (kastilla simipi: Cantón Desaguadero) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi, Huchusuma munisipyupi. Uma llaqtanqa Chaka Marka (Desaguadero) llaqtam. +Kantun (Chuqiyapu suyu) +Kantun (Inkawi pruwinsya) + +Petros Sampras, Pete Sampras sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1971 watapi paqarisqa Washington llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas kurku kallpanchaq. +14. 11 ñiqin qhulla puquy killapi 1993 watapi Awstralya Sydney Dura Awstiriya Thomas Muster 7-6 6-1 +26. 28 ñiqin pawqar waray killapi 1994 watapi Nihun Osaka Dura Ransiya Lionel Roux 6-2 6-2 +King of Swing - Pete Sampras Uficial Qillqa web (inlish simipi) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayas marka. +"Wayas marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mayabeque pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Mayabeque), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San José Lajasmanta llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayabeque pruwinsya. + +Qhunakunka (kastilla qillqaypi Gunacunca) nisqaqa Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Piruwpi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananiya distritupi hinallataq Sina distritupi, Kawalluni rit'i urquñiq.[3] Pikchunqa mama quchamanta 5.650 mitrum aswan hanaq. + +"Yanuq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Lima suyu, Wawra pruwinsya, Wawra distritu +Akaray (kastilla simipi: Acaray icha Fortaleza de Acaray) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a pukaram, Lima suyupi, Wawra pruwinsyapi, Wawra distritupi. + +Wañuy pacha chayamunk'a + +21Ñoqapa kawsakuyniyqa Cristom, wañukuyñataqmi aswan allinraq. 22Ichaqa kay pachapiraq kawsaspayqa Señorpaqmi imatapas allinta ruwayman, chaymi mayqan akllaytapas mana atinichu. 23Iskayninmanta mayqanpas akllayqa sasam, ichaqa munaymanmi wañukuspay Cristowanña kuska kayta, chay kaqmi ñoqapaqqa aswan allin kanman. 24Aswanqa qamkunaraykum kay pachapiraq kawsanay. + +Maribel: Ahh, chaytaqa mamay wakichirqa, k'achitusninta aqllan, khurusqata, q'uyusqata wikch'un. +Ajinata parlariyku Maribel warmi wawawan, payqa may chhika yachayniyuq. Jallp'api llank'ayqa may waliq, mikhunata puquchinku, ruwaspapuni ñaraq qhari wawa, warmi wawa imaqa imatapis yachaqakunku. Kay jina llank'aymantaqa wawakunataqa ama karunchanachu. + +Marañun mayu, Bellavista llaqtaniq, Jaén pruwinsya +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Pumawaka +Simikuna kastilla simi +Hallka k'iti kanchar 732,8 km�� +Kamasqa wata 28 ñiqin qhapaq raymi killapi 1943 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Kastilla simipi llika tiyanan www.munijaen.gob.pe +Pumawaka distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Pomahuaca) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Jaén pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pumawaka llaqtam. +2 Distritupi paqarisqa + +Israyil Mama Llaqta +Aswan hatun llaqta Yerushalayim +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 99º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 53º +Israyil nisqaqa Asyapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Yerushalayim llaqtam, ichataq achka mama llaqtakunap ambahadankunaqa Tel Awiw llaqtapim. +israyil llaqtapi paqarisqa +' Llaqta Runakuna Distritu + +Mama llaqta Buliwya +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Chuma / Ch'uma +Simikuna aymara simi, kastilla simi, qhichwa simi +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Hallka k'iti kanchar - km² +Hanaq kay m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-4 +Chuma icha Aymara simimanta[1] Ch'uma (kastilla simipi: Cantón Chuma) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi, Chuqiyapu suyupi, Muñecas pruwinsyapi, Chuma munisipyupi. Uma llaqtanqa Chuma / Ch'uma llaqtam (392 llaqtayuq, 2001 watapi). +2 Kantunpi paqarisqa +Kantunpi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +↑ katari.org: Ch'umaña (v.) - Escurrir o filtrar (Ruraqpa qillqaynin: quri ch'uma, malla ch'uma hina) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chuma munisipyu: yupaykuna, saywiwtu +Chuqiyapu suyu +Uma llaqta: Chuqiyapu +Amachasqa sallqa suyukuna: Apulupampa sallqa pacha suyu • Madidi mamallaqta parki • Pilón Lajas kawsay pacha risirwa • Purani Churikimpaya • Qutapata mamallaqta parki +Quchakuna: Chalalan • Chilata • Ch'iyar Quta • Illampu chullunku qucha • Lichiquta • Milluni • Q'ululu • Santa Rusa • Such'i • Titiqaqa • Wiñaymarka +Katiguriyakuna: +Kantun (Chuqiyapu suyu) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 12:30, 18 nuw 2012 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Chuqichaka suyu + +Runa Simi: Hatun waqar + +quwiki Katiguriya:Takichaq (Unriya) + +Runa Simi: Chuqu + +Piminta (genus Piper) nisqaqa huk ancha hatun yura rikch'anam, 2.000-manta aswan rikch'aqmi, thansakunam, qurakunam, waska yurakunam, paypura achka rikch'aqkunap murukunaqa q'apachana‎paq llamk'achisqam. + +Sandoval qucha , Mayutata suyu +Tiyay Tampupata pruwinsya, Mayutata suyu +Llaqtakuna: Puerto Maldonado (10 km) +Sandoval qucha nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Mayutata suyupi, Tampupata pruwinsyapi, Tampupata distritupi, Mayutata mayup kuntinpi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sandoval qucha. +Sandoval qucha: Uywakunap photokuna; Saywitu; + +Uma llaqta Hatunqulla +Hatunqulla distritu (kastilla simipi: Distrito de Atuncolla) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Punu pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Hatunqulla llaqtam. +Quchakuna: Umayu qucha +Kay p'anqaqa 12:02, 21 dis 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +3 chaniyuq tikraykuna mich'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +The Beach Boys nisqaqa huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq Rock kusituymi, 1961 watapi Brian Wilson-pa, Mike Love-pa, Al Jardine-pa, David Marks-pa, Bruce Johnston-pa paqarichisqan. + +Taj Mahal nisqaqa Indya mamallaqtapi huk wasichaymi. 1983 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taj Mahal. +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Indya) + +Qaqa Mach'ay nisqaqa Piruwpi huk mach'aymi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Yawyu distritupi, Wampuna urqupi. + +Wilhelm Richard Wagner sutiyuq runaqa (22 ñiqin aymuray killapi 1813 watapi paqarisqa Leipzig llaqtapi, Alimanyapi; Venezia llaqtapi; 13 ñiqin hatun puquy killapi 1883 watapi wañusqa Italyapi) aliman takichaqmi karqan. + +Vicente Pérez Rosales mama llaqta parki - Wikipidiya +Vicente Pérez Rosales mama llaqta parkipi +Tiyay Los Lagos suyu, Llanquihue pruwinsya +Vicente Pérez Rosales mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Vicente Pérez Rosales) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Los Lagos suyupi. + +Urqu k'illusira [1] (Begonia boliviensis) nisqaqa Buliwya suyupi wiñaq hampi yuram, huk laya achanqaraymi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Urqu k'illusira + +www.pasonisqan.com + +Juch'uy mallku + +manaraq wiñasqa runa, manaña wawachu, suqtamanta aswan watayuq, p'asñapas maqt'apas. + +FESTIVAL "LLAQTA RAYMI" + +Day 1: Cusco/Ollantaytambo - Llaqtapata: + +K'ili K'ili Qullu (Qucha Pampa) + +Runa Simi: Ukayali pruwinsya + +Quechua Siwikunap Apun + +Runa Simi: Huwan XVIII + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Sporting Cristal) + +Huk kuyuylla karu rimanakuna. +München llaqta ñiqpi karu rimay ankichina turri. +Ankichiy karu rimay nisqaqa maymanpas apana karu rimanapura ruqyay willakunata ankichiy nisqa radyu illanchaywan apaykuspa t'inkinakuspa llamk'aykuq llamk'ana llikam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ankichiy karu rimay. + +Katiguriya:Kapchiq (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiq (Piruw). + +Plantilla:Stub sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Plantilla:Stub sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Plantilla:Stub sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Uma llaqta Maray +Chiqra distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Checras) Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi , Wawra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Maray llaqtam. + +José Miguel de Velasco Franco sutiyuqqa (1795 paqarisqa Santa Krus llaqtapi, Buliwyapi, 1859 wañusqa Santa Krus llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan: +1 ñiqin qhulla puquy killapi 1829 watapi - 24 ñiqin aymuray killapi 1829 watapi +18 ñiqin qhulla puquy killapi 1848 watapi - 6 ñiqin qhapaq raymi killapi 1848 watapi. + +Tikraynin qhanqa Kastillanu simipi: + +Siraq nisqaqa siraywan p'achamanta churanakunata ruraq runam, thanta p'achapi hutk'ukunatapas allichaq, pruphisyunmi. + +Runa Simi: Purtuyis simi + +Andrés pukllayku wan 5 mashikuna. + +Kay sumaq ancha kamayoq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka soqtayoq wataq qanchis killaq isqon p`unchayninpi llaqtancheqrayku qhawanankupaq Hamawt'akuna hatun tantakuy, congreso nisqapi tantasqa, tukuy sonqonkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamacheq qhencheq awqakunamanta huk similla tukuy neqpi llaqtancheqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut`i sut`ipi rikuchinku; chaywanpis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt'a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? +Ñoqayku kay Amerikaq suti suyunpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñoqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutinpi, llaqtaykuq kamachiyninpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sonqoykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik'iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t'aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhecheparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisaminpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhepamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt'anankupaqri, ñoqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchananpaqri imaraykuchus rurancheq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qellqapi tukuy churakuchun. Congreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, secretarioykuq qellqanwan kallpachasqa. +Kay hina juramentota tukuy llaqtancheqpi tiyakuq runakuna. +¿Jurankichu Pachakamaq Apu Yayancheqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayneqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamacheqkunamantawan? +San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. + +Runa Simi: Bahamakuna + +quwiki Katiguriya:Sapallu yura rikch'aq ayllu + +17 Ñust'akunaq takin + +400 0 _ ‎‡a Richard Burton‏ ‎‡c Kamri mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +400 0 _ ‎‡a Tirso de Molina‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq taytakura wan qillqaq‏ + +quwiki Katiguriya:Ch'in pacha (Chinchay Abya Yala) + +Runa Simi: Friesland pruwinsya + +Runa Simi: José Ramón Loayza pruwinsya + +PROVERBIOS 1:25 _ Imatachus yuyaychasqasniyta qhesachankichej, imatachus k'amisqaytapis mana jap'ikunkichejchu. +25Imatachus yuyaychasqasniyta qhesachankichej, imatachus k'amisqaytapis mana jap'ikunkichejchu. + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'ay (Mama llaqta) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Duminikana). +"Pulitiku (Duminikana)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Uriondo +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi, hukkuna +José María Avilés pruwinsya (aymara simipi: José María Avilés jisk'a suyu; kastilla simi: José María Avilés ) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Tarija suyupi. Uma llaqtanqa Uriondo llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Tariquía flora faunapas mama llaqta risirwa - Sama urqukuna kawsay risirwa +Mayukuna: San Juan de Oro mayu - Tarija mayu +Luru: Ara militaris, huk Tariquía flora faunapas mama llaqta risirwapi kawsaq pisqu +Dunas de Tajzara (Yunchara munisipyupi, Arenalespi, Qupaqhawanapi) +Saywitu: José María Avilés pruwinsya + +Aytipi pacha kuyuy (2010) +Aytipi pacha kuyuy (2010) nisqaqa 12 ñiqin qhulla puquy killapi 2010, 21:53:10 UTC pachapi qallarirqan, 7.0 graduyuq. +Iskay pachak waranqa runam wañurqan. +Aytipi pacha kuyuy + +Qullqa qhichwapi, Kaylluma pruwinsya +Uma llaqta Achuma +Achuma distritu (kastilla simipi: Distrito de Achoma) nisqaqa Qullqa qhichwapi huk distritum Piruw mama llaqtapi, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Achuma llaqtam. +Mayukuna: Ananta mayu - Qullqa mayu - Parqumayu +Distritupiqa qhichwa simitam, kastilla simitam rimanku. +Qullqa qhichwapi llaqtakuna (Chiwaymanta Qhawanakuntikama): Achuma, Canacota, Chiway, Ichupampa, Lari, Maca, Madrigal, Pinchullu, Qhawanakunti, Qupuraki, Tuti, Yanque +Saywitu: Kaylluma pruwinsyap distritunkuna (inlish simipi) + +Waranta (kastilla simipi: Guaranda icha San Pedro de Guaranda) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Bolívar markap Waranta kitipas uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Waranta kiti (PDF) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waranta. +Llaqta (Bolívar marka) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Italya). +"Kurku kallpanchay (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ska nisqaqa Shamayka wat'api paqarisqa musika istilum, rocksteady, reggae nisqakunap ñawpaqninmi. + +Tikraynin tharmiy Kastillanu simipi: + +Raúl Modesto Castro Ruz sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin inti raymi killapi 1931 watapi paqarisqa Birán llaqtapi - ) huk Kuwa mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raúl Castro. + +K'uchu Wasi + +Quechua _ Runasimi / Qhichwa: Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy; Huk Ñiqin + +(Kichka-manta pusampusqa) + +Paris llaqtapi qillqasqa, +uma raymi killapa yaqa tukuyninpi, 2014 watapi. + +Waqtaqnin. Chay yuraq rumiqa killam, + +quwiki Katiguriya:Wañusqa 23 ñiqin pachakwatapi kñ + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, States of Mexico.svg & 2006_Mexican_election_per_state.png nisqamanta rurasqa. + +/ qullqa / ch'uñu / muraya / qaya / ch'arki / maqnu / kuka / lumu / chakra / muya / sapsi / Inka chakra / yupakuna chakra / Inkakuna / aqlla / waqa willka / qhapaq apu / apukuna / kurakakuna / allikaqkuna / kamachikuqkuna / michuq Inka / wakcha runap chakran / qumpi / pirqaq chikuq / awqa kamayuq / pukara / + +Kečuanski (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Ankucha (kastilla simipi: nervio) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Anku (kastilla simipi: tendón) nisqaqa sinchi aychata tulluwan t'inkiq ukhu yawrim. + +Kaypi rimasqa: Chunwa Runallaqta Republika, Chunwa Republika (T'aywan wat'a), Singapur, aslla simi: huk Asyapi mama llaqtakuna. +Ñiqi: 1 ñiqin +Rimaykunap ayllun: Han-P'ud rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Chunwa Runallaqta Republika, Chunwa Republika (Taywan), Singapur, Huñusqa Nasyunkuna +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) nisqaqa lliw Han simimanta aswan rimaqniyuq rimaymi, Chunwa suyupim. 836 hunu rimaqniyuqmi kachkan. + +Katiguriya:Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu +Ch'antasqa tuktuyuq yurakunamanta qillqakuna. +"Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qullawpi kawsaq pariwanakuna: +Pariwana, Kañapa qucha, P'utuqsi suyu, Buliwya +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pariwana + +Tikraynin paqtachaq Kastillanu simipi: + +Rikuway (kastilla simipi: Recuay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk llaqtam, Rikuway pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Rikuway pruwinsya) + +"Mayu (Napu marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(Pioneer 11, Voyager I + II nisqapi rikch'a) +Ñuqanchikqa runa (latin simipi: Homo, grigu simipi: Άνθρωπος [ánthrōpos]) nikunchikmi. Mitan kamaypaq sutinchikqa latin simimantam, Homo sapiens nispa, yachaq runa niyta munaspa. +Tukuy tiksi muyupiqa suqta llunamanta aswan runakunam kachkanchik. Runakunaqa sayasqalla purinchik. Ch'ullam yuyaychakuq kawsaq kay kanchik. +Runakunaqa warmipas qharipas kanchik. +Runa llaqta +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Runa +Kay qillqapis Waylas qalluchawmi kaykan: Runa. + +Ankayuq K'uchu +Aququcha (Lima) + +Lima: Wallqa + +"Papagu simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runaq runa kayninta sarunchasqata rikuspan, wakin ima mil lay salqa runakunaq runa masinta ku'muchisqanta, waqachisqanta rikuspan, kay ancha sut'i kamachikuykuna rikhurin, ashwan allin, ashwan sumaq kausay runaq taripananpaq; mana imamanta manchakuspa, mana yarqayta muchuspa, sut'i simipi rimarispa qasi kausaypi kananpaq. +Runapaqpuni tukuy ima allinkunapas kamasqa karqan. Chay kamasqa kasqanta reqsispan; "derechon" kasqanta yachaspan kay simikuna kamakun qharipas warmipas kushkachasqalla kausanankupaq, sapa p'unchay ashwanta jananchakuspa. Kausanankupaq: paykuna ukhupipas, llapa ayllu runa uldiupipas, sapanka runataqmi tukuy llakimanta qespisqalla purikunan, llapa "mundo" pachantinman qasi kausay mast'arikunanpaq. +Chay rimasqanku junt'akunanpaqtaqmi, jatun "Asamblea" nisqa, ancha sut'inta qowanchis kay "Declaración Universal de los Derechos Humanos" qelqapi, llapa llaqtakuna ch'ullallata yuyaykuspa runaq allinkayninta tajyachinanpaq, chay allin kamachikuy simikuna junt 'akunanpaq. +Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, "libre" flisqa, allin kausaypi, chaninchasqa kausaypi kananpaq, yuyayniyoq, yachayniyoq runa kasqanman jina. Llapa runamasinwantaqmi wauqentin jina munanakunan. +Kay jatun kamachikuyqa llapa runapaqmi, qasilla qespisqalla purikunanpaq, pipas kachun, mistipas, runapas, yuraqpas yanapas; warmipas, qharipas. Taytachakuna mamachakunapi i-ñiqpas. Pacha Mama yupaychaqpas; imayna yuyaykuq runapas. May llaqtayoqpas; wajchapas, qhapaqpas. +Llapan runan kausaypachapaq kamasqa, mana piqpa rimapayasqantaqmi purikunan kausanan p 'unchaykama. +PHISQA ÑIQEN (5) +Manan pipas, peqpapas, k'irisqan, muchuchisqan, k'umuchisqan kananchu. +Llapa runaq "derechunmi", maypipas runa jina "respetasqa" kananpaq. +Llapa runapaq churasqan sapanka "nacionpi", jatun llaqtapi "tribunalkuna", "leywan", "amparakunanpaq" piña mayña runakayninta sarunchayta munaqtinpas. +Llapa runapas, imamantaña juchachasqa kaspapas, "tribunalpa" uyarisqanmi kanan; chayman jina juchayoq kasqanpas, mana juchayoq kasqanpaq yachakunanpaq. +Jayk'an juchachasqa runaq-qa, kanmi "derechon" manan juchayoqcho kani, ninanpaq "justicia" taripanankama. +Manan piqpa imayna kausakusqantapas tapupakuyta atinchischo. Manataqmi imaynatas warminwan, wawankunawan tiyan chaytapas yachayta munananchischu. Manan runaq allin kasqanta, "honranta", allin runa kasqanta panpachanachu; Chaykuna ruwasqamantaqa "leymi" muchuchinan. Chay tukuywanpis, manan pipas qelqa apachisqanchista, "carta" chaskinanchista pakallapi, mana yachasqanchis "liita" yachayta atinchu. Llapa runan chay mana chaninmanta "libre" l:anan, "leypa" "protejisqan +Cheqnisqaña, qatiykachasqaña kaspapas, piqpa wasinpipas, maypipas pakuykukuyta atinmi, may "nacionpipas", may llaqtapipas, may cheqaspipas. +CHUNKA PHISQAYOQ ÑIQEN (15) +Llapa runakunaq "derechunmí juj nacionalidadniyoq" kay. Llapataqmi mayqen naciontapas tiyananpaq ajllakuyta atin. Chaymantaqa manan pipas jark'akuyta atinchu. +Qharipas warmipas junt'asqa watanman chayaspaqa "casarakuyta" atin piwanpas maywanpas, mana piqpa jark'akusqan, yuraqwanña yanawanña, paykuna pura tinkuku, munanakunku chayqa. +Warmi qhari wawakunantin tiyaspataqmi allin rimanakuypi tiyananku, kikin "derechuyoq" juj sonqolla tiyaspapis, t'aqanakuspapis. +Llapa runan yuyaykukuyta, jamut'ayta atin yuyaychakusqanman jina. Manan pipas chaytaqa jark'ayta atinmanchu. Kaqtaqmi ima "religionpipas" kausayta atin tukuy runaq yachashasqan. +Tukuy runapas umanpi yuyaykusqantan rimarinan manapitapas manchakuspa. Yuyaykusqantataqmi pachantin runaman, teqsi muyuntin, lluy "munduntin" runaman riqsichinan yachananpaq. Sut'in rimaqtan pacha kamaq taytachapas yanapan. Chay yuyaykukusqanmantaqa, ruwasqanmantaqa manan pipas cheqniytapas, juchachaytapas atinchu. +Pi runapas, may runapas juñunakuytaqa atinmi. Runa juñunakuyqa kananpunin; allin rimanakuypaq, sumaq rimanakuypaq-qa. +Ichaqa, manataqmi pipas tanqasqaqa, mat'isqaqa, ima juñunakuymanpas jaykunanchu. +Llapa runapas atinmi llaqtanta "nacionninta" kamachiyta; chaypaq ajílasqa, chaypaq churasqa kaspaqa; pay kikinpas, mashki mink'anta churaspapas. +Llapa runan, imaynan kausasqanman jina llaqtanwan, "nacionninwan" qochikunan mikhuytapas, tukuy ima kausaytapas; yachaytawanpas, yachayninman yapananpaq, chaywantaq jananchasqa runa kananpaq. +Llapa runapaq kamasqan llank'ayqa, sapanka runataqmi ajllakunan iman munasqan llank'ayta. +Tukuymi llank'ananpaq yanapasqa kanan. Yanqa, qasi kaytaqa mana runa atinchu. Runaqa chanintan, llank'asqanman jina chaskinan "salariontaqa". +Llapa llank'aq runapaqmi samana p'unchayqa churasqa. Kikillantaqmi, kaqllataqmi "vacaciones" ñisqa, sapa wata aslíapas juj killa samayniyoq kanan mana llankaspa "pagasqa". +ISHKAYCHUNKA PHISQAYOQ ÑIQEN (25) +Llapa runapaqmi kanan allin kausay, kaqllataq warminpaqpas, wawankunapaqpas. Kananmi mikliunanpas, wasinpas, p 'achanpas; kanantaqmi janpiqnin "medicupas". "Seguro Socialpas" kananmi paypaq-qa mana llank'ayta atiqtin, onqoqtin; warmin wañuqtin, ima llakipiña kaqtinpas. +Wachakoq warmiqa rikusqan qhawasqan kanan. Wawakunapas kaqllataqmi kanan; "Casadoq" wawanpas, mana "casadoq" wawanpas. +Tukuy runapaq churasqan "escuela", "colegio", "educación", llapataqmi chaykunata chaskinan mana qolqellamanta. +Llapa runan reqsinan jatun yachayniyoqpa yachayninkunata, chaymi "ciencia" nisqa, llapan reqsinan tukuy sumaq ruwaykunata: "artes" sutiyoq. +Sapanka runan munannanchis kay jatun kamachikuy simikunaq juntakunanta, llapa pachantin, "munduntin" llaqtakunapi. +Kay jatun kamachikuy simikunaqa manan juj runallapaqchu; manataqmi "nacionkunaq" kamacheqkunallapaqchu, llapa runaq allinninpaqmi, pachantin llaqtakunapitaqmi junt'akunan. + +quwiki Katiguriya:Qillqaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Mama llaqta: Piruw +Tiyakuynin Hunin suyu, Lima suyu +Aswan hanaq urqu Paryaqaqa 5.750 m +Hallka k'iti kanchar - km² +Suni kay 30 km chinchay-qulla +Tinkurachina siwikuna +Paryaqaqa rit'i urqu +Paryaqaqa walla icha Paryaqaqa wallanka (kastilla qillqaypi: Cordillera de Pariacaca) nisqaqa Piruw suyup chawpi Antinpi, huk wallam, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Shawsha pruwinsyapipas, Lima suyupipas, Waruchiri pruwinsyapi. Paryaqaqa urquqa llapan urqukunamanta aswan hanaqmi (5.750 m hanaq). +Suti Hanaq kay (~) Tiyakuynin +Antachayri 5.700 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu +Jaico 5.300 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu, Yawli distritu +Nurma 5.508 m Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu +Paka 5.550 m Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, San Mateo distritu +Panchakutu 5.400+ m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, San Mateo distritu +Paryaqaqa 5.750 m Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Tanta distritu, Waruchiri pruwinsya, Qinti distritu, Hunin suyu, Shawsha pruwinsya, Kanchayllu distritu +Phaqcha 5.538 m Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, San Mateo distritu +Putka 5.000+ m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu, Yawli distritu +Qarwachuku 5.507 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu, Yawli distritu +Qullqip'ukru 5.658 m Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Qinti distritu; Hunin suyu, Shawsha pruwinsya, Kanchayllu distritu +Qunqusyantaq 5.354 m Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, San Mateo distritu +Sullkun 5.650 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, San Mateo distritu +Suyruqucha 5.600 m Hunin suyu, Shawsha pruwinsya, Kanchayllu distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Qinti distritu +Tukumach'ay 5.350 m Hunin suyu, Shawsha pruwinsya, Kanchayllu distritu +Tunshu 5.730 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu, Shawsha pruwinsya, Kanchayllu distritu +Wararayuq 5.354 m Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Qinti distritu +Wayllakancha / Wallakancha 5.500 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Suytukancha distritu, Yawli distritu +Saywitu: Waruchiri pruwinsya, Lima +www.allthemountains.com / Piruwpi Antikuna (inlish simi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Piruwpi Antikuna +Shawsha pruwinsya +Waruchiri pruwinsya +Yawli pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:41, 29 may 2010 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +• Tinkurachina siwikuna Saint John's +Aswan hatun llaqta Saint John's +Runa llaqtap sutin antiguano, na +Antiwa Barbudawan (inlish simipi: Antigua and Barbuda) llaqtaqa Chawpi Awya Yalap wat'ankunapi huk mama llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antiwa Barbudawan. + +Quywi (mapudungun simimanta; Nothofagus dombeyi) nisqaqa Arhintinapi, Chilipi wiñaq sach'am, rikch'aq wallim, chalamanta 1200 mitrukama mama qucha hawamanta aswan hanaq wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quywi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Quywi + +Pau Bearn suyupa ñaupa uma llaqta karqa. Kunan Aquitaine hatun llaqtapi (Ransiya mamallaqtapi) kan ; Pyrénées Atlantiques suyupa uma llaqta kan. +Navarrapa Enric III inka - Ransiyawan Henri IV inka - Paupa pukarapi paqarirqan. + +Katiguriya:Khirkinchu chupa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Khirkinchu chupa yura rikch'aq ayllu +Khirkinchu chupa yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Lycopodiaceae). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khirkinchu chupa yura rikch'aq ayllu. +"Khirkinchu chupa yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Manizales +Caldas suyu nisqaqa (kastilla simipi: Caldas) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Manizales llaqtam. +Departamento p'unchaw kamasqa 11 ñiqin ayriway killapi 1905 watapi. +Caldas suyu: 27 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Caldas suyu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Caldas. +Uficial qillqa web Caldas Gubirnasyun (kastilla simipi) + +K'ana runa nisqakunaqa K'anas pruwinsyapi, Kiskachay pruwinsyapipas kawsaq qhichwa runa llaqtam. Mawk'a uma llaqtanqa Hatun K'ana nisqas karqan. + +Uma llaqta San Nicolás +San Nicolás distritu (kastilla simipi: Distrito de San Nicolás) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi , Rodríguez de Mendoza pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Nicolás llaqtam. + +Paqarisqa 8 ñiqin ayriway killapi 1950 watapi +Grzegorz Boleslaw Lato sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin ayriway killapi 1950 watapi paqarisqa Malbork llaqtapi) huk Pulunya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Grzegorz Lato. + +Ñaupaqtaqa k'anchanta, pakachun, k'anchanta inti +Llaqta runan unay wata mat'isqa +Willka qapariynin ñak'aymanta + +Katiguriya:Distritukuna (Madrid) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Distritukuna (Madrid). +Katiguriya: 21 Madridpas distritukuna. +"Distritukuna (Madrid)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hik'i (Singultus) nisqaqa q'iwiykuchkaq laqullap paqarichisqan, tunqur k'ikllup chayllapi wichq'aywan samaytup yaykuyninta hark'aymanta hamuq ruqyaymi (hik - hik - hik). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muyuriq pacha. +"Muyuriq pacha" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Utirayay nisqaqa runap icha uywap kawllayninmi (llakusinmi), mana suyakusqa tukusqap paqarichisqan. + +Runa Simi: Dinusawru + +Jach'a suyu Ariqipa + +Runa Simi: Ampi + +Runa Simi: Masaya suyu + +Río Negro suyu saywitu (Uruwayi) +Río Negro suyu (kastilla simipi: Departamento de Río Negro), nisqaqa huk suyum Uruwayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Fray Bentosmi. +3.1 Munisipyukuna +3.2 Llaqtakuna + +quwiki Katiguriya:Llimphiq (Mama llaqta) + +1230049-0012394-Cpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) + +Hatun quchachi yarqamunqa. +kay patsachi pushuqanqa. +Kay ayaqa astamaqmi. +Kay ayaqa tuqapamaqmi. + +Chinchaysuyo (Chinchay Suyu), ubicado al norte; + +Wari pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Wari +Wari llaqta, pruwinsyap uma llaqtan +Wari nisqaqa (aymara simipi: Wari jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Huari) Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Wari llaqtam. +Wari (Qheswa tarpuq), huk runakunapa sutin, hayusqa laqwakunawan (salqa michiq) [1] . +Wari Intipa sutin huk hacha suyu simipi [2] +Quchakuna:: Anta Mina qucha - Challwaqucha - Hiqin qucha - Llankanuku qucha - Purway qucha (Wari distritu) - Q'anrash qucha (San Markus distritu) - Saqraqucha - Tishuyuq (Wantar Chawin distritu) - Tumarina qucha - Waskaqucha +Wari pruwinsyapiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. +Wantar Chawin nisqaqa mawk'a llaqtam. 1985 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +Wantar Chawin, mawk'a llaqta + +U2 nisqaqa huk Ilanda mama llaqtayuq rock kusituymi, 1976/1977 watapi Baile Átha Cliath llaqtapi paqarisqa. 1980 watakunapim ancha riqsisqam kusituy tukurqan. +Kaymi wankurisqan waqachiqkuna: + +Juditpa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Judit) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk apokriphu liwrum. + +Katiguriya:Llaqta (Inlatirra) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Inlatirra) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Inlatirra). +"Llaqta (Inlatirra)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Coimbra distritu (kastilla simipi Distrito de Coimbra), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Castelo Branco llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Coimbra distritu. + +Kamasqa mara 1968 Llamayu phaxsi 30, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Tikraynin mana kuyuq Kastillanu simipi: + +(San Luis rit'i urqu-manta pusampusqa) +San Luwis (kastilla qillqaypi: Nevado San Luis) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Raya wallapi, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, P'allqa distritupi, Paratiya distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. + +Runa Simi: Pinipi kiti + +3.5 Mantachakuy o Marqanakuy: + +Aymara: Piruw Suyu + +Grupo Hatun Llaqta + +- ikunas.com + +Runa Simi: Kunan pacha + +Kobe Bean Bryant (* 23 ñiqin chakra yapuy killapi 1978 watapi paqarisqa Filadelfia llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u. +Ulimpiku pukllaykuna 2012 Quri Midalla + +Anthropologist nisqa Margarita Huayhua. Pampamarka/Surimana (K'ana) Tupaq Amaruq llaqtanmanta. University of Michiganpi Ph.D. nisqata tukuran. Rutgers Universitypi kunan llank'akushan. Runasimi rimaq kawsayninkumanta, sasachayninkunamanta qillqashan ichapas qillqata hatarichimunqa lliw runa qhawarinanpaq, yacharinanpaq. + +"América runa rimaykuna" sutichasqa k'itipi +tukuy sunquykuwan napaykuykiku (QUECHUA) + +1631 LAGUITAO, VICENTE SUYU + +Belo Horizonte llaqtaqa Brasilpi (Minas Gerais suyupi), Amarumayu sach'a-sach'a suyupi huk hatun llaqtam, Purtuyiskunap 1897 watapis tiksisqan. +Belo Horizonte llaqtaqa 2 385 639-chá runayuq kachkan. + +Piri-piri (Cyperus giganteus) nisqaqa ancha hatun runtumam, Awya Yalapi wiñaq. + +Rouen (kastilla simipi: Ruan) llaqtaqa Haute-Normandie riqyunpi, Ransiya mama llaqtapi kan. 21,38 km2 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rouen. + +Llat'an sisa krus k'aspi +Llat'an sisa krus k'aspi, kichwapi Krus kaspi, Kruskaspi[1] (genus Browneopsis) nisqakunaqa huk chaqallu sach'akunam, Urin Awya Yalapi wiñaq, rikch'ana pusaq rikch'aqniyuq. +Krus k'aspi rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi tukuy rikch'aqninkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llat'an sisa krus k'aspi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llat'an sisa krus k'aspi + +Uma llaqta San Lorenzo +Datem del Marañón pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Datem del Marañón) nisqaqa Luritu suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa San Lorenzo llaqtam. +Kay wamanipiqa Chayawita, Shipibo-Conibo, Wamwisa runakunam kawsanku. + +Tikraynin anqallu ñawpa Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Tisku +Tisku distritu (kastilla simipi: Distrito de Tisco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Tisku llaqtam. + +Hatun ch'illka icha ch'illka[1] chaylla icha tayanka[2] (Baccharis salicifolia) nisqaqa Awya Yalapi wiñaq hampi yuram, rikch'aq ch'illkam, hatun thansam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Baccharis +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Baccharis salicifolia. + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Rikcha:Nuvola_apps_hwinfo.png" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Rikunkapaklla, chay ukukunaman 5551 llakikuna yaykushkamanta, 5290 llakikunami allichishka kashka, riksichirka. + +pushak runakuna: + +Katiguriya:Urqu (Wankawillka suyu) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Wankawillka suyu) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Katiguriya:Urqu (Wankawillka suyu) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wankawillka suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Anqara pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Aqupampa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqlluqucha llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqlluqucha pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Churkampa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wankawillka pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waytara pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tayaqaqa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqllu qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Iskay qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'uchu qucha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:Urqu_(Wankawillka_suyu)" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Aswan riqsisqa qillqasqan: El padre +Johan August Strindberg sutiyuq runaqa ( 22 ñiqin qhulla puquy killapi 1849 watapi paqarisqa Stockholm llaqtapi - 14 ñiqin aymuray killapi 1912 watapi wañusqa Stockholm llaqtapi ), huk Suwidsuyu mama llaqtaq qillqaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: August Strindberg. +Stockholm llaqtapi paqarisqa + +Puna qiwuña (Polylepis tarapacana) nisqaqa huk laya qiwuñam, kimsamanta pusaq mitrukama hatun sach'am, Chawpi Antikunapi wiñaq. Sajama mamallaqta parki nisqapi mama quchap hawanmanta 5200 mitrumanta aswan hanaqmi wiñan. Lliw sach'akunamanta aswan hanaq wiñaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puna qiwuña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puna qiwuña + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Universitario de Deportes) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Universitario de Deportes) +"Piluta hayt'aq (Universitario de Deportes)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chila (kastilla simipi: Nevado Chila) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum Ariqipa suyupi, Aplaw pruwinsyapi, Chachas distritupi, Chuqu distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.654 mitrum aswan hanaq. + +Sant Martí distritu; (kastilla simipi: distrito de Sant Martí), nisqaqa huk distritum Barcelonapi, Katalunyapi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sant Martí distritu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sant Martí de Provençals. + +Tikraynin sapaqa Kastillanu simipi: + +Kisilluqucha (kastilla qillqaypi: Lago Quesillococha) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk qucham Waywash wallapi, Wanuku suyupi, Lawriqucha pruwinsyapi, Hisus distritupi, Hatun Siwla rit'i urqu ñiqpi . + +2 chaniyuq tikraykuna mana kaq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yupik simi (Yupik, Yup'ik) nisqaqa 15.000-chá Yupik runakunap rimayninmi, Alaskapi, anti Siwiryapipas. +Kaymi Yupik k'iti rimayninkuna: +Sirenik: Chugot yaqa wat'a (wañusqaña). + +Trinchira pukara (kastilla simipi: Fortaleza de Trinchera) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, Patampuku distritupi. + +Mama llaqtap hawan 68.05 km² + +llaqtakunan much'aykusunki; +illaykikunata llanq'arqan. +Llapan suyukuna sayarichun, + +EL PRINCIPITO _ Quyllur-llaqtayuq-wawamanta-el-principito.pdf + +"Huh k'iti, La Mancha llahta sutiyuhpin, mana yuya... + +1Kinsa chunkakaq wataq tawakaq killanpa phisqakaq p'unchayninpin kamachi-kaypaq apamusqa judío runakunapiwan ñoqa Ezequiel Quebar mayu patapi kasharqani. Chaypin rikurqani hanaq pacha kicharikuqta, hinaspan rikhuriypi Diosta rikurqani. 2Rey Joaquinpa kamachi kaypaq apamusqa kasqanmanta phisqakaq wataq, killaq phisqa p'unchayninpin 3Señor Diosqa rimaykuwarqan, ñoqa Buziq churin sacerdote Ezequielta Babilonia suyupi Quebar mayu patapi kashaqtiy. Hinan Señor Diosqa ñoqata rimaykuwarqan, chaymi llamiykuwasqanta, repararqani. 4Hinaspan rikushasqani wichaymanta tutuka hatun wayra hamushaqta. Manchay hatun phuyumantataq lliphllikimushasqa chikchi pukllaq hina, chaypa muyuriqninpitaq sinchi k'anchay wach'imushasqa. Chay lliphllikiqpa sonqonpitaq sinchi parichisqa metal hina sansashasqa. 5Chaypa chawpinpitaq runaman rikch'akuq tawa kawsashaqkuna kashasqa. 6Chaykunataq sapanka tawa uyayoq kasqa, tawa raphrayoq ima. 7Chakinkunataq kasqa cheqanlla, torillo hina phapatuyoq, k'anchasqataq allin llusk'achasqa bronce hina. 8Tawa uyayoq, tawa raphrayoq kasqankumantapas kallasqataqmi tawantin raphranpa uranpi tawa runa makikuna. 9Raphrankunataq paykunapura waqtanakusqa. Purispaqa manan kutiriqchu kasqa, aswanpas cheqanllatan purisqa. 10Chay tawa kawsashaqkunaq uyantaq kay hina kasqa: Ñawpaqen uyanmi runaq hina kasqa, paña lado uyantaq leonpa hina kasqa, lloq'e lado uyantaq toroq hina kasqa, wasan lado uyantaq ankaq hina kasqa. 11Sapanka kawsashaqpan iskaykama raphrankuna wichayman sayasqa, chay raphrakunataqmi paykunapura tupanakusqa, iskay raphrankuwantaqmi cuerponkuta pakakusqaku. 12Llapankutaq purisqaku ñawpaq ladollaman espirituq kamachisqanman hina mana kutirispa. 13Chay kawsashaqkunaq rikch'aynintaq kasqa rawrashaq sansa hina, otaq nina k'ancha hina. Paykuna chawpipitaq ninaqa qhaswashasqa, ninaq rawraynintaq kasqa sinchi k'anchaqpuni, chay ukhumantataq lliphllikimushasqa. 14Chay kawsashaqkunataq illapaq lliphllikiynin hinaraq phawaykachasqaku. 15Chay kawsashaqkunata qhawashaqtiymi sapankaq ladonpi huk ruedakama pampankupi kasqa. 16Tawantin ruedakunataqmi kasqankama kasqa, q'omer umiña hinaraqmi chhipipipisqapas. Sapanka ruedantaq iskay rueda pasapunachisqaman rikch'akusqa. 17Chaymi tawantin ruedakunaqa may ladomanpas mana kutirispalla purisqaku, kawsashaqkunaq may ladomanchus qhawasqanman hina. 18Ruedankunaq muyuriq patanqa hatuchaqmi, mancharikuyraqmi kasqa, muyuriqninpi ñawikunawan hunt'aykusqa. 19Chay kawsashaqkuna puririqtintaq, paykunawan kuska ruedakunaqa puririllasqataq, pampamanta phalariqtinpas ruedaqa phalarillasqataq. 20Chay kawsashaqkunaqa espirituq munasqanman hinan may ladomanpas puririq kasqa, ruedankupas paykunawan kuska puririsqa kawsaqkunawan huk espiritullayoq kasqankurayku. 21Kawsashaqkuna kuyuriqtinqa ruedakunapas kuyurillasqataq, paykuna sayarpariqtinqa ruedakunapas sayarparillasqataq, pampamantaña hatariqtinpas, ruedakunaqa hatarillasqataq paykunawan kuska, kawsashaqkunawan huk espiritullayoq kasqankurayku. 22Umanku patapitaq chhipipishaq hatun p'alta chhullunku hina mancharikuyraq kasqa. 23Chay p'altaq uranpitaq sapanka kawsashaqkunaqa iskay raphranta hukmanta-huk mast'anakusqa, iskay raphranwanñataq cuerponta pakakusqa. 24Uyarishallasqanitaq puririqtin raphranpa raphapapasqanta, chay ch'aqwaytaq karqan askha unuyoq mayu hina, Tukuy-atiyniyoqpa kunkan hina, askha soldadokunaq ch'aqwasqan hina. Sayaykuqtinkutaq raphranqa uraykullasqataq, 25chaywanpas patanpi p'altamanta huk suenay uyarikushallasqaraq. 26Chay p'alta patapitaq rikukusqa anqas umiñamanta tiyanaman rikch'akuq. Chay kamachikuy tiyana patapitaq runaman rikch'akuq tiyashasqa. 27Chawpi cuerponmanta wichaymantaq rikch'akusqa sinchi parichisqa sansashaq metalman hina, chaymanta uranmantaq ninaman rikch'akuq hina kasqa. Lliw muyuriqninpitaq sumaq k'anchay kasqa, 28paraqtin k'uychi ruwakun chayman rikch'akuq. Chay hina rikch'aypin Señor Diospa lliphlli-kaynin rikhuriwarqan. Rikurqospaytaq uyanpamanta kumpakurqani, hinaspan uyarirqani huk kunka rimaykamushawaqta. + +P'anqa kamariyqa saywachasqam + +quwiki Qhampu k'usillu + +Kunan Pacha + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaqmaymantam +Qusqu llaqtapim plazachallanpimsuyaykamullaway, + +T'uqu llaqta - Wikipidiya +T'uqu llaqta +T'uqu (kastilla qillqaypi: Toco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Klisa pruwinsyapi, T'uqu munisipyup uma llaqtanmi. +Saywitu: Klisa pruwinsya / Germán Jordán +Llaqta (Klisa pruwinsya) + +Teresina (purtuyis simipi: Teresina) llaqtaqa Brasil mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Teresina kamasqa 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1852 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Teresina. + +Pawqar nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Tiyay Buliwyapi: Tarija suyu, Hatun Chaku pruwinsya, Villamontes munisipyu, Yakuywa munisipyu +Wichi nisqakunaqa (Wichí; Buliwyapi Weenhayek; "Mataku" nisqapas) Arhintina, Buliwya mama llaqtakunapi Hatun Chakupi kawsaq indihina runa llaqtam, 50.000 runachá, wichi simita rimaq. +Tarija suyu Hatun Chaku pruwinsya Villamontes munisipyu, Yakuywa munisipyu San Antonio, Capirendita, Quebracheral, Algarrobal, San Bernardo, Villa Esperanza, Resistencia, Viscacheral, hukkunapas + +Pedro Gregorio Armendáriz Hastings sutiyuq runaqa, (* 9 ñiqin aymuray killapi 1912 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi - 18 ñiqin inti raymi killapi 1963 watapi wañusqa Los Angelespi) huk Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaq wan takiqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pedro Armendáriz. + +Uma llaqta Kamana +Kamana pruwinsya (aymara simipi: Kamana jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Camaná) nisqaqa Piruwpi, Ariqipa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kamana llaqtam. + +Odisya nisqaqa (grigu simipi Oδύσσεια, Odýsseia) ñawpa grigukunap epos nisqa harawi willaykuyninsi karqan, Omirospa qillqasqansi, Odisiw sutiyuq grigu qhapaqpa Ithaki wat'api wasinman kutiyta munaspa ripuyninkunamanta willaq. +Chay Odisiwqa Truyap atiqnin nisqas karqan, Truyanu Kawalluwan chay llaqtap ukhunman hamurqaspa (chaymantataq Omiros manam Iliadapichu manam Odisiyapichu willan). +Odisyaqa 700 kñ watapichá qillqasqa karqan, Iliadamanta iskay chunkachá aswan qhipaq. + +Apulu (kastilla simipi: Apolo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Franz Tamayo pruwinsyap uma llaqtanmi. +Apulu munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Franz Tamayo pruwinsya) + +Oliver & Company (inlish simipi: Oliver & Company, kastilla simipi: Oliver y su pandilla) nisqaqa 1988 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa George Scribnermi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Chusun Runakapaq Runallaqta Republika + +23Chantá Jesús nerqa: Niwankichejchari kay nisqata: Médico, Qan kikiykita jampikuy. Astawanqa, Capernaumpi chay ruwasqasniykita uyarisqaykuta kay llajtaykipipis ruwallaytaj ari, nispa. + +Flora Tristan Ransiya-Piruw mama llaqtayuq qillqaq + +400 0 _ ‎‡a Chuck Berry‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq rock takiq, takichaq wan kitara waqachiq‏ + +Vale Sagrado: Tipon, Pikillaqta, Pisac, Puka Pukara, Q'enqo, Tambomachay e Saqsayhuaman +Vale Sagrado: Tipon, Pikillaqta, Pisac, Tambomachay, Puka Pukara, Q'enqo, e Saqsayhuaman + +Runa Simi: Katiguriya:Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +/ uma chuku / yanas p'aqra / maskha paycha / kunka kuchuna / watqanqa / tukapu / q'asana / Wana Qawri / awkikuna / ñust'akuna / + +10 Jukläya nunana këqa o Dios munanqannö këqa, alläpam precisan casädu kawakïnintsikta cuidanapaq (Efes. 4:24). Jukläya nuna këta procuraqkunaqa, "mana alli" munëninkunatam dominayan, ‘jucwan jucwan pununaquita, lluta puriquita, shonquncunapa mana alli muneninkunata' (leyi Colosensis 3:5, 6). "Qonqëcuyena" neq consëjuta cumplinapaqqa, piwampis oqllanakur ruranakï munënintsiktam dominanantsik. Tsë ninanqa mana majantsiktaqa manam kuyëpa tratar qallashwantsu, mana munapänapaq (Job 31:1). Jehovä consejamanqantsikta wiyakurqa, mana alli kaqtam chikishun y alli kaqtam kuyashun (Rom. 12:2, 9). +19 Mushoq Patsa këllachöna këkaptinqa, manam 24.000 israelïtakunanö jutsaman ishkita munantsiktsu. Tsëmi Bibliaqa kë consëjuta qomantsik: "Paqtam ‘Noqaqa manam jutsallacushaqtsu' nicayanquiman. Tseno nicar paqtam quiquiquicuna ishquiriyanquiman" (1 Cor. 10:12). Tsëmi alläpa precisan casädu kawakïnintsikta cuidanantsik y majantsikllapaq y Jehovällapaq kanantsik (Mat. 19:5, 6). Kanan witsanqa masraqmi precisëkun, ‘llutacunata mana rurashpana jutsannaqna cawacunantsic, alli cawaquicho quecaqta Diosnintsic tarimänapaq' (2 Pëd. 3:13, 14). + +Aswan hatun llaqta Monrovia +Libirya, Liwirya icha Liberia nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Libirya. + +Sach'a icha Ruya nisqakunaqa lliw hatun k'aspi hina, q'iru ruraq yurakunam, q'irusapa, ch'ulla kurkuyuq, k'allmakunayuq. Ruya nispa, sach'ap k'allmankunatapas ninchik. +Chakrapi puquchisqanchik sach'akunataqa mallki ninchik. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Sach'a. + +Holmyu, Ho (musuq latin simipi: Holmium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +Emerson Leao (*11 ñiqin anta situwa killapi - 1949 paqarisqa Ribeirão Preto llaqtapi - ) Leao sutiyuq runaqa huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Emerson Leao. + +Roh Moo-hyun Korianu simipi:노무현, hanja simipi: 盧武鉉, No Muhyeon, No Muhyǒn sutiyuq runaqa, (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1946 paqarisqa Gimhae llaqtapi - 23 ñiqin aymuray killapi 2009 wañusqa Yansang llaqtapi - ), Uralan Hansuyupa mama llaqta pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roh Moo-hyun. + +12 k 0 0 Qhapaq p'anqa + +YACHAYWASI Nº 9 + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Arsenal FC) + +451 _ _ ‎‡a Santo Domingo llaqta‏ + +Jawa suyukunapi, Europa nisqapi, chanta Latinoamérica chiqakunapipis, jampiq runakuna, yachaq runakuna achkata qhawarichkanku, phachkarichkanku, astawan yachanapaq ¿imaraykutaq chay chhika runakuna kay unquywan rikhurimuchkanku? +Kay llank'ay ukhupiqa kachkanku aswan Yachaqkuna Jatun Yachaywakikunamanta, chanta sumaq Jampihuasikunamanta ima. +Qan, kay jayaqi cáncer unquywan kankiman chayqa, kay Estudio nisqaman atinkiman yaykuyta, ajinapi astawan yachaspaqa, musuq yuyaykunata tarisunman kay unquymanta jampinapaq. Kay Estudio nisqman yaykunapaqqa, ni machkha paqana kachkan, Munankiman chayqa, enfermeras, doctores ima, ch'uwitata riqsichisunqanku imaynata kay Estudio apakunqa. + +/ payakuna / aqllakuna / mama / khipu / paya ikma waqllisqa / mit'a / + +Jach'ak'achi nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Jach'ak'achi (Buliwya), Umasuyu pruwinsyap uma llaqtan, Chuqiyapu suyupi, Buliwyapi. +Jach'ak'achi (Punu), Punu suyupi huk llaqta, Piruwpi. + +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) icha qik (han simipi: 稷 zic +→Muyurikuq pusapunam tarisqa: Plantilla:Han simipi) nisqaqa huk riwi yuram. Chunwapi ñawpa pacha Q'illu mayu pacha (Hiya qhapaq suyu? (夏 Heaa), Shan qhapaq suyu? (商 Shang)) nisqamantapacha tarpunku. Murunkunatam yanuspa mikhunku. Kinwa hina siwuktapas yanunku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Siwuk + +(Qucha patu-manta pusampusqa) +Qucha pili,[1] Qucha patu,[2] Satru,[2] Ch'ipta patu,[2] Ithapatu[2] icha Wislunka[muchusqa pukyu] (Anas flavirostris) nisqaqa huk Urin Awya Yalapi kawsaq pisqum, pilim. +↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Qheswa simi hamut'ana kuraq suntur: Simi Taqe Qheswa - Español - Qheswa. Qusqu, Piruw 2006. p. 459. qocha pato: Anas flavirostris oxyptera Meyen. syn. ch'iphta pato, satro, itha pato. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha pili. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qucha pili + +Kay qillqaqa Anta situwa killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Anta situwa killa icha Hulyu (kastilla simipi: Julio) nisqaqa watapi qanchis kaq killa pacham. + +29 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (29.03., 29-III, 29ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 88 kaq (88ñ - wakllanwatapi 89ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 277 p'unchaw kanayuq. +2017: Aldo Guibovich, (64), Piruw mama llaqtayuq takiq. + +Tunupa nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Tiyay Uru Uru suyu, Ladislao Cabrera pruwinsya, Salinas de Garcí Mendoza munisipyu, Jirira kantun +Saywitu: Chinchay Uyuni kachi qucha Tunupa urquwan +Tunupa nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk nina urqum , Uru Uru suyupi, Ladislao Cabrera pruwinsyapi, Salinas de Garcí Mendoza munisipyupi, Jirira kantunpi. Tunupa nisqa apumanta sutinchasqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musika (Nurwiga). +"Musika (Nurwiga)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta San Miguel icha Salcedo +Salcedo kiti (kastilla simipi: Salcedo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kutupaksi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa San Miguel (icha Salcedo) llaqtam. +Quchakuna: Yampu qucha +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Salcedo kiti + +Tikraynin chullaykuy Kastillanu simipi: + +Roman Herzog Alimanya mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq + +quwiki Katiguriya:Riqsisqa runa (mama llaqtakama) + +Runa Simi: Ukuncha distritu + +quwiki Katiguriya:Mama llaqta (Aphrika) + +Runa Simi: Iskay ñiqin pachantin maqanakuy + +Runa Simi: Isparaw yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Llasaq kay + +Yachachiq Rufinowan Qillqay Yachaqkuna. Ch'uyanchay: ¿imaraykutaq kayhinata qillqayku? Cusco: Asociación Civil Pacha Hunñuy / Centro Guaman Poma de Ayala, 2010. (Rec) + +كيشوا (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Mama llaqta Italya +Runakuna 54 498 (31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2004 watapi) +Runa ñit'inakuy 447 runak./km² +Siena (italianu simipi: Siena), llaqtaqa Italya mama llaqtapnmi. +12 Llaqtapi paqarisqa runakuna +Siena qhapaq llaqta +Buffalo, Musuq York, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Llaqta (Iwrupa) +Llaqta (Italya) +Llaqta (Toscana) + +28 ñiqin inti raymi killapi 1992 watapi – 22 ñiqin qhapaq raymi killapi(Rikuchikuypi pantasqa: Manam kanchu --paq ruraq watayuq) +Burhanuddin Rabbani (Pharsi simipi: حامد الدين رباني) sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin tarpuy killapi 1940 watapi paqarisqa Badakhshan llaqtapi - 20 ñiqin tarpuy killapi 2011 watapi wañusqa Kabul llaqtapi ) huk Afgansuyu mama llaqtayuq Dyusmanta yachachiq wan pulitiku qarqan. + +Pampa-pampa, Pampa pruwinsyapi, Santa Rosamanta chinchanpi 70 km karu. +Pampa-pampa nisqaqa Arhintinapi ancha hatun inkillsapa pampakunam, ancha puqunam. +Pampa-pampapi puquchisqa chakra yurakunaqa triyum, saram, inti waytam, suyam, papam, inchikmi, surgupas. Ancha achka wakakunatam michinku. + +Alessandro Del Piero Olivari sutiyuq runaqa, (* 9 ñiqin ayamarq'a killapi 1974 watapi paqarisqa Conegliano llaqtapi - ), Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alessandro Del Piero. + +Tikraynin ñiqwin Kastillanu simipi: + +Kay qillqaqa Kristup paqarisqanmanta 8 ñiqin watamantam willan. Pusaq yupaymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +8 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Washa waqta suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Washa waqta suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Washa waqta suyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kunchuku (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yunkay pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tiyay Anqash suyu, Pallasqa pruwinsya, Pampas distritu +Pilaqatu (kastilla simipi: Pelagatos) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Anqash suyupi, Pallasqa pruwinsyapi, Pampas distritupi. + +Runa Simi: Uru-Uru suyu unanchan, Buliwya + +Kiskis sutiyuq runaqa huk inka awqaq pusaqsi, wamink'as karqan, ispañulkunaman hayu maqanakuq. + +Katiguriya:Distritu (Chiklayu pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Chiklayu pruwinsya) +"Distritu (Chiklayu pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiksimuyup wayra pachap suyunkuna. Exosfera ("hawa suyu") nisqa ch'usaq pachataq manañam wayra pachachu. + +Uma llaqta Patampuku +Patampuku distritu (kastilla simipi: Distrito de Patambuco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Patampuku llaqtam (455 runa, 2007 watapi). + +Runa Simi: Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Quechua: suyu runa + +Ima hinas Q'iru llaqta runakuna asindatuta qarqurqanku +Ñuqaykuqa mana asinda paqarinantaqa munarqaykuchu, asindarutaqa qarqurqayku, Limakama kamachiqkuna rirqanku. Millay runa asindaru karqan, qaparispalla kamachiq karqan, mana ima ruwasqaykupas nisqanman hina allinchu, runakunata llamk'anchikpa wañuchirqan chay rayku qarqupuyku. Payqa mana kaypichu, llaqtapi tiyarqan. Ñuqaykup qullqiyku ñawpaqa rantinaykupaq karqan, paqucha millmaqa allinta qullqichawaqku. + +Misk'itanta mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Pan de Azúcar) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Atakama suyupi. Katiguriyakuna: Chilipi amachasqa sallqa suyukuna _ Mama llaqta parki (Chili) _ Karu puriy (Chili) _ Atakama suyu. — "Misk'itanta mama llaqta parki - Wikipidiya", + +Sapaq p'anqakuna - Wiktionary +Sapaq p'anqakuna +Amachasqa p'anqa sutikuna +Amachasqa p'anqakuna +Aslla kuti llamk'apusqa p'anqakuna +Hatun p'anqakuna +Katiguriyannaq p'anqakuna +Mana llamk'achisqa katiguriyakuna +Mana llamk'achisqa plantillakuna +Mana llamk'achisqa rikchakuna +Muchusqa p'anqakuna +P'akisqa pusapunakuna +Uchuylla p'anqakuna +Wakcha p'anqakuna +Ñawpaqta qallarisqa p'anqakuna +P'anqa sutisuyukuna +Kaqninniyuq p'anqakuna +Tukuy p'anqakuna +Tukuy p'anqakuna ñawpa k'askaqchayuq +Hark'asqa ruraqkuna +Llamk'achkaq ruraqkuna +Sapsita hark'asqa IP tiyaykuna +Musuq p'anqakuna +Watiqasqa p'anqakuna +Mayqin wikikunapi willañiqita llamk'achinku +Willakuna llamk'anakunapas +Pusapunapaq sapaq p'anqakuna +Mayninpi p'anqa +Mayninpi pusapuna p'anqa +Achka kuti llamk'achisqa p'anqakuna +Lliwmanta aswan hukchasqayuq qillqakuna +Lliwmanta aswan t'inkimuqniyuq qillqakuna +P'anqa llamk'anakuna +P'anqakunata hawaman quy +P'anqakunata wakichay +Huk sapaq p'anqakuna +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:SapaqPanqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Llamk'anakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +La Rioja llaqta + +Munasqa kaypi. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Manchester United) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Manchester United) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Manchester United). +"Piluta hayt'aq (Manchester United)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Buliwya 7 ñiqin pawqar waray killapi 1936 watapi +Wañusqa Buliwya 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 2015 watapi +Hatun yaya Santa Krus llaqta Uma Hatun yaya +Julio Terrazas Sandoval, CSsR sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin pawqar waray killapi 1936 watapi paqarisqa Vallegrande llaqtapi - 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 2015 watapi wañusqa Santa Krus llaqtapi), huk Buliwya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Hatun yaya qarqan. +1991 watamanta 2013 watakama Santa Krus llaqtapi Uma Hatun yaya qarqan. +1982 watamanta 1991 watakama Uru Urupi Hatun yaya qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Julio Terrazas. + +Katiguriya:Qucha (Ariqipa suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Ariqipa suyu) +"Qucha (Ariqipa suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Churupampa +Churupampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Churubamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Wanuku pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Churupampa llaqtam. + +Uma llaqta Caleta Cruz +La Cruz distritu (kastilla simipi: Distrito de La Cruz) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tumpis suyupi , Tumpis pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Caleta Cruz llaqtam. + +Hawiña icha Hawina (kastilla simipi: Jahuina / Jahuiña) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Santa Ana distritupi, Waytara pruwinsyapipas, Pilpichaka distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.288 mitrum aswan hanaq. + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1974 Fußball-Weltmeisterschaft 1974 (inlish simipi: 1974 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1974) nisqaqa 1974 watapi Alimanya mama llaqtapi X ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. +Tawa ñiqin: Brasil. + +Runakunap llanthunkuna, challakupi. +Llanthu nisqaqa muyuriqninman aswan laqha, aswan pisi achkiyniyuq k'itim, achkiy ima kaqpapas hark'asqa kaptinmi. + +Yachacheq llaqtapi kasan. + +Runa Simi: Kariwa rimaykuna + +Runa Simi: Achi tayta + +Ñoqaqa anchatam kuyarqaykichik, nispa. +Tayta Diosñataqmi nin: + +Runa Simi: Mulli yura rikch'aq ayllu + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +10 Runas chayta ruwasqankumanta, ¿Jesús phiñakurqachu? Mana. Astawanqa, may chhika runas payta suyachkasqankuta rikuptin sunqun wawayarqa. Marcos chaymanta nin: "Ashkha runasta rikorqa, paykunatataj khuyakuywan qhawarqa [chayri sunqun wawayarirqa], mana michejniyoj ovejas jina kasqankurayku. Chantá paykunaman tukuy imata yachachiyta qallarerqa", nispa. Arí, Jesusqa, chay runas Diosmanta yachakuyta munasqankuta, mana michiqniyuq ni jarkʼaqniyuq chinkasqa ovejasjina kachkasqankuta ima yacharqa. Chay tiempomanta religionta kamachiqkuna chay ovejasta qhawananku kaptinpis, rumi sunqu kasqankurayku mana qhawasqankuta yachallarqataq (Juan 7:47-49). Chayrayku, chay runasmanta mayta khuyakuspa, "Diospa reinonmanta" yachachiyta qallarirqa (Lucas 9:11). Jesusqa, yachachisqanta imaynatachus chay runas japʼikunankuta mana yachaspapis, mayta khuyakurqa. Nisunman mana yachachisqanmantaraqchu khuyakurqa, manaqa khuyakusqanrayku yachachirqa. +14 Jesusqa, chay phutisqa mamata rikuspa sunqunta wawayachirqa, "khuya[kuspataq]" kʼachamanta nirqa: "Ama waqaychu", nispa. Wañusqaman qayllaykuspataq llamkhaykurqa, chayrayku apaqkuna, riqkuna ima sayarqanku. Sinchimantataq wañusqata nirqa: "Wayna, qanta niyki: Sayariy", nispa. "Wañusqataj [miskʼi puñuymanta rikchʼarispajina] tiyaykamuspa, parlarerqa". ¿Imatá chantá ruwarqa? Biblia nin: "[Jesustaq] mamanman qoporqa", nispa. +17 Jesús perdonanapaq wakichisqa kasqanqa, imaynachus Pedrowan kasqanpi aswan sutʼi rikukun. Pedroqa Jesusta mayta munakurqa. Jesús Jallpʼapi 14 Nisán chʼisillatawanña kawsachkaptin, Pedro nirqa: "Señor, qanwanqa mana carcelllamanchu rinaypaj wakichisqa kani, astawanqa wañunaypajpis", nispa. Pisi horasninmantaq, kimsa kutita mana riqsisqanta nirqa. Chantá imachus kasqanmanta Biblia nin: "Señorqa kutirikuspa, Pedrota qhawarerqa", nispa. "Jawaman llojsispataj, Pedroqa [juchallikusqanmanta mayta llakikuspa] sonqo nanayta waqarikorqa". Jesús wañupusqan pʼunchaypitaq, ichapis tapukurqa: "¿Señorniy perdonawanmanchu karqa?", nispa (Lucas 22:33, 61, 62). +^ párrafo 16 Wakin ñawpaq qillqasqaspiqa, Lucas 23:34 pʼitip qallariyninpi nisqanta mana churankuchu. Chaywanpis, wak achkha riqsisqa ñawpa qillqasqaspi chay rimaykuna rikhurisqanrayku, Traducción del Nuevo Mundo Biblia, wak Biblias ima chay rimaykunata churanku. Jesusqa, ichá romano soldados kurkupi clavaqkunaman chay rimaykunata nirqa. Chay soldadosqa, Jesusta mana riqsisqankurayku, ruwasqanku may jucha kasqanta mana yacharqankuchu. Llulla religionta kamachiqkunarí, yachachkaspa ajinata ruwachisqankurayku, aswan juchayuq karqanku. Chayrayku paykunamanta achkhaspaq, perdón mana karqachu (Juan 11:45-53). + +Mawk'allaqta, Castilla + +Phaka usa (Pthirus pubis) nisqaqa runap phaka suphunpi kawsaq, yawar chunqaq usam. Ñawra yanakunawan yuquspa wachuq runakunam ñataq-ñataq chay usawan usachakunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Phaka usa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Phaka usa + +Katiguriya:Mayu (Amarumayu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Amarumayu suyu) +"Mayu (Amarumayu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Cortina d'Ampezzo llaqtaqa Italya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Cortina d'Ampezzo. + +Katiguriya:Distritu (Lima pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Lima pruwinsya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Distritu (Lima pruwinsya). +"Distritu (Lima pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sichura atuq sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Sichura atuq sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Sichura atuq sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kalipuy mama llaqta risirwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Mama llaqta Chunwa Republika +T'aypik llaqta +T'aypik (chunwa simipi: 台北, pinyin: Táiběi, Kastilla simipi: Taipéi) icha Taipei hatun llaqtaqa Chunwa Republika mama llaqtap, uma llaqtami. +Yachay sunturkuna: Chunwa Mama llaqtap Yachay Suntur +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: T'aypik. +T'aypik oficial web (chunwa wan inlish simipi) +Llaqta (Chunwa Republika) + +Kay mama llaqtakunapi: Butan +Dzonkha simi icha Butan simi (རྫོང་ཁ་, Dzongkha) nisqaqa Butanpa tukri siminmi. Pachak kimsa chunka waranqachá runakunap mama rimaynin, Tibet simip k'iti rimayninmi. + +Ch'uchu nisqakunaqa (genus Sapindus) huk sach'achakunam, thansakunam. Rurunkunapi mayllana imayaymi, chayrayku mayllakunapaqmi llamk'achinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'uchu. + +Marañun mayu, Bellavista llaqtaniq, Jaén pruwinsya +Kastilla simipi llika tiyanan www.munijaen.gob.pe +Santa Rusa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Santa Rosa) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Jaén pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santa Rusa (Santa Rosa) llaqtam. +Mayukuna: Chinchipi mayu - Marañun mayu +Wayllapampa mayu +Distritu (Jaén pruwinsya) + +Rana rugosa nisqa k'ayrap huq'ullun, sulluchakunapas. +Chunka p'unchawniyuq huq'ullukuna. +Huq'ullu, kichwapi chimpaluk nisqakunaqa k'ayrap, hamp'atup, huk allpa yaku kawsaqpa llullunkunam. Yakupi kawsaspa challwa hina yawsamaq nisqawan samanku. +Allpa yaku kawsaqkunaqa ancha llamp'u, ñut'u runtukunatam yakuman wachan. Chay runtumantaqa huq'ullu t'uqyan. Wiñarqaspaña, huq'ulluqa wayra samaq k'ayra, hamp'atu, salamandram tukukun. + +Uma llaqta Victoria +British Columbia, Kanada mama llaqtap pruwinsya. British Columbia pruwinsya 4 000 000 runakunam kawsachkanku (2010). Uma llaqta: Victoria +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: British Columbia. + +20 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapi – 30 ñiqin inti raymi killapi 2010 watapi +María Gloria Macaraeg Macapagal- Arroyo, sutiyuq warmiqa (* 5 ñiqin ayriway killapi 1947 watapi paqarisqa San Huwan (Manila) llaqtapi - ). Philipinakunapi mama llaqta musikuqmi wan pulitiku qarqan. + +Katiguriya:Mayu (Uru Uru suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Uru Uru suyu) +"Mayu (Uru Uru suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Suyt'u usiku delphin (Tursiops truncatus) nisqaqa lliw delphinkunamanta aswan tawqa kaq rikch'aqmi, tukuy mama quchakunapim, hatun quchapim kawsaq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Suyt'u usiku delphin. + +Kuryu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Kuryu (sut'ichana) rikuy. +Iskay ñiqin pachantin hatun maqanakuypa puchukayninpi suwit awqaqkuna chinchayninta tiyapaspa, USA awqaqkunataq uralanninta tiyaparqan. Chaymantapacha Hansuyu mama llaqta iskaynintam rakisqa kachkan: +Kuryu maqanakuypi (25 ñiqin inti raymi killapi 1950 p'unchawmanta 27 ñiqin anta situwa killapi 1953 p'unchawkama) Chinchay Hansuyu Uralanta atiyta munaspa mana atirqan. Ancha achka runakuna wañurqan. Manataq hukllachasqa Hansuyuchu tukurqan. + +Pinchikilla muyu nisqaqa pinchikilla pusaqkunapi muyupayaq pinchikilla chaqnakunam. +Pinchikilla muyupiqa pinchikilla pukyu nisqa pinchikilla mast'ayniyuq kaq, pinchikilla hark'ayniyuq pusaqkunam llamk'anakunapas. Pinchikillaqa pukyu nisqamanta purinmi chay pukyuman purispa kutimunmi. Chayrayku pinchikilla tiknuluhiyapi chayman kayman iskaynintinmi pinchikilla pusaq kananmi atin. + +Iskay qucha nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk qucham. + +Runa Simi: Wiñay kawsay + +Runa Simi: Chaman mayu + +8 (Leyi Mateu 6:25). Jesusqa musyarqanmi discïpulunkunaqa mikïpaq y röpapaq yarpachakïkäyanqanta. Tsëmi Jirkapita Yachatsikunqanchö, "ama yarpacachäyëtsu" nirqan. Tsënö nirqa, imanir mana yarpachakuyänampaq kaqtam entienditsita munarqan. Wanëkäyanqan precisaptimpis, musyarqanmi tsëkunallaman alläpa yarpachakurqa mas precisaq kaqta qonqariyänampaq kaqta. Alläpa kuyarninmi chusku kutipa nirqan tsëkunallaman alläpa yarpachakuyanqanqa mana alli kanqanta (Mateu 6:27, 28, 31, 34). + +31‘Cornelio, Dyusman mañakutkimi, payqa uyapashusha. Chaynulla, mana imayjunkunata yanapatkipis payqa shumaqta rikashusha. + +Кечуаqu: ayujta; awqaq suyu, walla qhuyu, walla wisa qhuyu + +Qankuna, ñoqayku, llapa Abya Yalapi paqariq llaqtakuna huñusqan kanchis pesqa pachaj wata ñak'ariyninchispi. Kushkallataq kanchis ichaqa ch'ulla saqmalla hina hatariyninchispi chay ñak'ariyninchista wikapananchispaq. + +Salta llaqta (Quechua) + +400 0 _ ‎‡a Andy Warhol‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Wankayuq distritu +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Wankayuq +Simikuna kastilla simi +Hallka k'iti kanchar 237,55 km² +Kamasqa wata 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1857 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Wankayu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Huancayo) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Sunin suyupi , Wankayuq pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wankayuq llaqtam. +3 Distritupi paqarisqa + +Runa Simi: Antañiqiq ch'ipachina + +Runa Simi: Waylla + +Paqarisqa Ispaña, 17 ñiqin tarpuy killapi 1580 watapi, +Wañusqa Ispaña, 8 ñiqin tarpuy killapi 1645 watapi, +Rurasqankuna Qillqaq, puita, pulitiku +Aswan riqsisqa qillqasqan: El Buscón +Francisco Gómez de Quevedo y Santibáñez Villegas, Francisco de Quevedo sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin tarpuy killapi 1580 paqarisqa Madrid llaqtapi - † 8 ñiqin tarpuy killapi 1645 Ciudad Real wañusqa llaqtapi), Ispaña mama llaqtamanta pulitiku wan qillqaqmi yachaqpas karqan. +Pulitiku qillqasqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ascética qillqasqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Filosofía qillqasqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Festiva qillqasqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Satírico-morales qillqasqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Francisco de Quevedo. +Katiguriyakuna: +Qillqaq (Ispaña) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:40, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Franjo Tuđman sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1934 watapi paqarisqa Orahovica llaqtapi - ) huk Hurwatsuyu mama llaqtapi taripay amachaq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Stjepan Mesić. + +Uma llaqta Puerto Bermúdez +Puerto Bermúdez distritu (kastilla simipi: Distrito de Puerto Bermúdez) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Uqshapampa pruwinsyapi, Pasqu suyupi. Uma llaqtanqa Puerto Bermúdez llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: San Matías San Carlos amachana sach'a-sach'a +Kay distritupiqa Ashaninka runakunam kawsanku. +Distritu (Pasqu suyu) + +Piruw, Lima suyu, Miraflores +Manuel Pardo y Lavalle sutiyuq runaqa, (* 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1834 paqarisqa Lima llaqtapi - † 16 ñiqin ayamarq'a killapi 1878 wañusqa Miraflores - Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. + +Ñiqwin nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chilina icha Laranqa (Citrus sinensis) nisqaqa huk wayuq mallkim. Killmu rurunkunatam (laranqakunata) mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chilina. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chilina + +Tantasqap suyun (purtuyis simipi: Distrito Federal) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Brasilia llaqtam. 2 562 963 runakuna. + +Ch'ulla kawsaykuq (Quechua) + +- www.ikuna.at + +www.sqam.gov + +Runa Simi: Yuquypi aypay + +Runa Simi: Parinaquta pruwinsya + +Ispaña mama llaqtayuq pulitiku runakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Ispaña). Ispaña +"Pulitiku (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyuwish[2] icha ichu[3] (Pionus menstruus) nisqaqa Urin Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi kawsaq lurum, anqasmi, q'umir raprayuq, umanpi yana kinrayniyuq. +↑ BirdLife International (2008). «Pionus menstruus». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 20 ñiqin kantaray killapi 2009 watapi p'unchawpi rikusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tiyuwish + +Lachiwa miski nisqaqa lachiwap tuktu misk'imanta rurasqan, lachiwanapi waqaychasqa misk'i imaykanam, qirisankunata mikhuchinapaq. Runakunaqa lachiwakunatam uywan, lachiwa misk'ita mikhunapaq hurquspa. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Lachiwa misk'i. + +Taki nisqaqa ("Kantu" nisqapas, kastilla simimanta canto) imam simiwan takisqapas, maykunapitaq waqachinawan waqachisqapas, simiwan rurasqa taki kapchiymi. +Tawantinsuyu pachapiqa takisqa harawim (rimay taki) aswan uyarichisqa simi kapchiy rikch'aq karqan. +Tawantinsuyupi taki rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhichwa simipi takikuna + +Río San Juan suyu (kastilla simipi: Departamento de Río San Juan) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Carlos llaqtam. +Kamasqa 13 ñiqin inti raymi killapi 1949 watapipi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Río San Juan suyu. + +Sunkaru[1][2][3] (genus Pseudoplatystoma) nisqakunaqa ancha suni sunkhayuq, ancha hatun challwakunam, bagrikunam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunap ukhunpi kawsaq challwa mikhuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sunkaru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sunkaru + +Uma llaqta Qaraypampa +Qaraypampa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Caraybamba) Piruw mama llaqtapi distritum Aymara pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Qaraypampa llaqtam. +Mayukuna: Qaraypampa mayu - Qullqachaka mayu + +Exaltación munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de Exaltación) iskay ñiqin munisipyu Yakuma pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Exaltación llaqtam. +Mayukuna: Mamuriy mayu - Yata mayu +Saywitu: Yakuma pruwinsya + +Moratalaz distritu; (kastilla simipi: distrito de Moratalaz, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Moratalaz distritu. + +Kaypi rimasqa: Piruw (San Martin suyu, Luritu suyu) +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (San Martin suyu, Luritu suyu) +Lamas-Luritu nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, San Martin suyupi, Luritu suyupipas (Piruwpi) rimasqa. Llakwash runakunap rimayninmi. + +3 chaniyuq tikraykuna amachay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Waqachiq - Wikipidiya +Katiguriya:Waqachiq + +Ruqt'u kay nisqaqa mana icha manaña uyariytachu atiymi, rinrikuna llik'isqa, mana qhali, unqusqa icha k'irisqa kaptin. +Runa paqarisqanmanta ruqt'u kaspaqa, amupas kanqam. + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Salsa-salsa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Salsa-salsa + +Jisk'a suyu Qispiqanchi + +Sam Shepard Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaqmi, kuyu walltay aranway pukllaqmi wan kuyu walltay pusaq + +Runa Simi: Santa Bárbara (Unduras) suyu + +Isanka rump'u (inlish simipi: basketball, kastilla simipi: baloncesto) nisqaqa iskay quchup rurasqan muyuqara pukllaymi. Pilutaqa hayu quchup isankaman chamqanam atin. + +400 0 _ ‎‡a Flora Tristan‏ ‎‡c Ransiya-Piruw mama llaqtayuq qillqaq‏ + +www.miaqta.net + +Página web no oficial del grupo Llaqta Taqui: www.wamachuko.com/Llaqtataki + +Runa Simi: Ayntaka + +Runa Simi: Chuta pruwinsya + +mana qhawasqaykumanta. + +Waqwa, Mayu sunsu icha Wajchilla (Nycticorax nycticorax) nisqaqa huk mayu patapi kawsaq, challwa mikhuq pisqum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waqwa + +Tupi runa nisqakunaqa Brasilpa anti chalanpi - Atlantiku chalanpi - kawsaq indihina runakunas karqan, tupi simita rimaq. +Tupi runakunaqa achka runa llaqtakunas karqan: +Kunan pacha qhipa wiñayninkunaqa manañam tupi simitachu rimanku, ichataq purtuyis simitam. Purtugalmanta hamusqa runakunawan chaqrukuspas kunan Brasil runakuna tukurqanku. + +Uma llaqta Qullqipata +Qullqipata distritu; (kastilla simipi: Distrito de Colquepata) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Pawqartampu pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Qullqipata llaqtam. +Manu mamallaqta parki + +1876 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chaparru + +quwiki Ikwadurpi Indihina runa llaqtakuna + +Ajraddatzpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Ajraddatz" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Kuyuchina + +кечуа Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +Qillqa raymi 2014 - I Qosqopi Suyukunaq Qillqa Mayt'u Raymi / I Feria Internacional del Libro de Cus + +Runa Simi: Qhiti + +Runa Simi: K'illimsa + +Inti Llaqta + +Manam kachkanchu $2-man t'inkiq p'anqa akllasqa suti k'itipi. + +—Kay runaqa riqchaq dyuskunapaq willamayanchik nir. + +400 0 _ ‎‡a Raúl Leoni‏ ‎‡c taripay amachaq wan pulitiku. Winisuyla Umalliq.‏ + +Runa Simi: Achuni + +Runa Simi: Antioquia suyu + +Shawsha katidral, Shawsha llaqtapi, Hunin suyu +Shawsha (kastilla simipi: Jauja) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Hunin suyupi llaqtanmi, Shawsha pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Shawsha pruwinsya) + +Puerto Francisco de Orellana icha Kuka nisqaqa (kastilla simipi: Puerto Francisco de Orellana / Coca) Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Orellana markap uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Orellana kiti + +Qachwa, Sarwa distritupi, Victor Fajardo pruwinsya, Ayakuchu suyu +Qhachwa (icha Qhaswa, Qachwa) nisqaqa Tawantinsuyupi takisqa kusi harawikuna icha kusi rimay takikunam, tusunapaqpas, tusuy, raymipas. +Yaw Kuntur nisqa takiqa ancha riqsisqa qhachwam. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Israyil) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Israyil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Israyil). +"Piluta hayt'aq (Israyil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Mishiku, Mishiku llaqta, 20 ñiqin kantaray killapi 1951 watapi +Wañusqa Mishiku, Karmin Challaku, 5 ñiqin qhulla puquy killapi 2014 watapi +Alma Muriel sutiyuq warmiqa (* 20 ñiqin kantaray killapi 1951 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi - 5 ñiqin qhulla puquy killapi 2014 watapi wañusqa Karmin Challaku, Quintana Roo suyupi) huk Mishiku Mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Alma Muriel sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Alfonso VIII de Borgoña, Alfonso VIII sutiyuq runaqa ( * 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1155 watapi paqarisqa Soria llaqtapi - † 5 ñiqin kantaray killapi 1214 watapi wañusqa Gutierre-Muñoz (Ávila) llaqtapi) Kastillap qhapaqnsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alfonso VIII. + +Uma llaqta Kaylluma +Kaylluma distritu (kastilla simipi: Distrito de Caylloma) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Kaylluma llaqtam. + +Tiyay: Ayakuchu suyu, Pariwanaqucha pruwinsya, Pullu distritu, Puyusqa distritu +Hallka k'iti k'anchar 75,5 km² (11 km x 8 km) +Pariwanaqucha icha Parinaqucha (kastilla simipi: Laguna Parinacochas icha Laguna Parihuanacochas) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk qucham, Ayakuchu suyupi, Pariwanaqucha pruwinsyapi, Pullu distritupi, Puyusqa distritupipas, Sara Sara urqup chakinpi. + +(Inkawasi (Ayakuchu)-manta pusampusqa) +Suyu Ayakuchu suyu, Pariwanaqucha pruwinsya, Pullu distritu +Llaqtakuna: Inka Wasi, Tarqu, Yuraq Wasi, Pullu +Inka Wasi nisqaqa Piruw mama llaqtapipi huk ñawpa Inka llaqtam, Ayakuchu suyupi, Pariwanaqucha pruwinsyapi, Pullu distritupi. + +Qayllariy 21 ñiqin inti raymi killapi 1888 watapi +Chilinu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur (kastilla simipi: Pontificia Universidad Católica de Chile, PUC) nisqaqa Chilipi, Santiago de Chile llaqtapi huk kathuliku yachay sunturmi. +Chilinu Puntifisya Kathuliku Yachay Suntur, 21 ñiqin inti raymi killapi 1888 watapi kamarisqa karqan (129 watayuq). +Lista: Yachay sunturkuna (Chili) + +Sancti Spíritus pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Sancti Spíritus), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Sancti Spíritus llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sancti Spíritus pruwinsya. + +10 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (10.03., 10-III, 10ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka isqunniyuq kaq (69ñ - wakllanwatapi 70ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 296 p'unchaw kanayuq. + +Waki (kastilla simipi: sociedad) nisqaqa huk llaqtapi - runa llaqtapi, mama llaqtapi - lliw runantinpa kawsayninmi, runapura kayninkunam. + +Kutsra [2] (Aramides cajanea) nisqaqa Chawpi Awya Yalapi, Urin Awya Yalapipas kawsaq pisqum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kutsra + +6 chaniyuq tikraykuna yuyay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kay mama llaqtakunapi: Qasaqsuyu + +Willanapi riqsin, akllay Chanqapuy kay wañuchinapaq, utaq Qipanchay kayta uyarisunpaq watiqmanta ñawpaq huchuy mit'a. + +Kichwakunapa yachaykuna (book) – 3.11 + +Qillqaq, Jorge Kichwa +Qillapasqa RUNA SIMI RAYMI SUYU paq. +Ñaupaq pacha, kanan pacha, qhipa pacha nisqan. +Sumaqta sayarispa qawarikuy ñaupaqnikita,chayqa kan riqsisqayki, rikusqayki, yachasqayki, chaymi sutin Ñaupaq Pacha. Chaymi kanman, chisi punchaw, qaninpa killa, qaninpa wata, unay watakunapis. Kay punchawkunaqa sumaq yachasqaña kan ima ruwasqanchiktapas, kuyasqanchitapas, pi wañukuqtapis, ima llaqtanchikpi kasqanta yachasqaña. +Chayman qinam phipa pachañataq, mana rikusqachu, mana yachasqachu, mana riqsisqachu, chaymi manchakuchwan, ima amusqantapis. Qhipa pachapiqa kanman pachakuyupis, yaku lluqsimuypis, lluqllapis, ima llakipis. Chayman hinataqmi kanma kusikuy, tusukuy, asirikuy punchaw ayllunchikunawan, llaqta masinchikunawan. Mana yachanchikchu qhipanchikpi kaptin, chaymi sutichankchik Qhipa Pacha,mana riqsista pacha, manchakuna pacha. +Chayllapi sayaspayki, humaykipa awanta qawarikuy. Rikunki, tayta intita, mama killata, puyukunata,tutapiqa rikunki quyllurkunata, chaymi sutichanchik Hanan pacha nispa. + +451 _ _ ‎‡a La Rioja llaqta‏ + +Galisya icha Galicia nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santiago de Compostela llaqtam. Galisyapi runakunaqa galligu simitam rimanku. + +400 0 _ ‎‡a Joaquim Machado de Assis‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +purikunanchikpaq. + +1 ñiqin qhapaq raymi killapi 2006 – 30 ñiqin ayamarq'a killapi 2012 +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +Felipe de Jesús Calderón Hinojosa (* 18 ñiqin chakra yapuy killapi 1962 watapi paqarisqa Morelia llaqtapi - ), Mishiku mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +2006 watamanta 2012 watakama ñawpaq kuti Mishikupa Umalliqnin karqan. +Kastilla simipi: + +Katiguriya:Musuq Rimanakuy - Wikipidiya +Katiguriya:Musuq Rimanakuy +"Musuq Rimanakuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tarikaya[1][2][3] (Podocnemis unifilis) nisqaqa suchuq uywam, charapam, yura mikhuq. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tarikaya + +Juan Antonio Pezet Rodríguez de la Piedra sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin anta situwa killapi 1809 paqarisqa Lima llaqtapi - † 24 ñiqin pawqar waray killapi 1879 wañusqa Chorrillos Lima llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Antonio Pezet. + +Carl Nilsson Linnaeus, 1762 watapi qhapaq kayninman t'ikrasqamanta Carl von Linné, latin simipitaq Carolus Linnaeus nisqapas (23 ñiqin aymuray killapi 1707 paqarisqa Råshult llaqtapi, Kronoberg suyupi, uralan Suysyapi; 10 ñiqin qhulla puquy killapi 1778 wañusqa Uppsala llaqtapi, Suysyapi) huk Suysya mama llaqtayuq kawsay yachaq runam karqan. +Carl von Linné-qa uywa, yura, k'allampa rikch'aqpaq iskaynintin simiyuq, latin icha grigu simipi mitan kamaypaq sutitam sut'ichaspa kanankamapas chaninchasqa mitan kamay llika nisqatam kamarqan. +Linné-pa sut'ichasqan rikch'aqpa mitan kamaypaq sutinkunatam L. qillqaspa pisichanchik. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Carl von Linné. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:ru-3. +"Ruwaq:ru-3" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Suqta alminarniyuq Sultan Ahmet Miskita, Istanbul llaqtapi. +Miskita nisqaqa (arabya simipi: مسجد masǧid, "qunqurikuna") muslimkunap manqus wasinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miskita. + +Katiguriya:Ministru - Wikipidiya +Katiguriya:Ministru +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ministru. +Pulitiku llamk'ay + +Millu (Al2(SO4)3) nisqaqa Aluminyu salina puchq'uchasqam. + +Napoli llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Tiyakuynin P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya, Qulcha "K" munisipyu, San Juan kantun +Chiwana (kastilla simipi: Volcán Chiguana) nisqaqa Antikunapi, Buliwya suyupi, huk urqum, Buliwyap Kunti Wallanpi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qulcha "K" munisipyupi, San Juan kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.278 mitrum aswan hanaq. + +Llaqtamasikuna: kuskayananchis tiyan, sukllayas, yanapanakus, chaynakunamanta qeshpinanchispaq. + +KAWSAYMANTA , YAKUMANTA TUPARIKUNA. + +Soong Ching-ling Chunwa mama llaqtayuq pulitiku + +19 octubrepi, Doris Loayza "Runasimi Tutata" watukuran. Pay Ancashmanta. Doris takiran, willakuran ima uyariqkunaman, pampapi tuyaspa. Velakunaq k'anchayninpi uyariqkuna uyariranku Dorista. Chaymanta, huch'uy grupokunapi, llapayku rimapayarayku. Hinaspa, hoq runakunawan rimapayarayku, hoq simikunapi. Hamuy! Llapaykichis atinkichis hamuyta. + +yuraq pusuqukunata. + +Runa Simi: La Sarca qucha + +Runa Simi: San Luis Potosí suyu + +Runa Simi: Altu llaqta + +AS - 7/13 - Peru IX - Cusco: Tipón, Pikillaqta e R... + +Katiguriya:Iñiy - Wikipidiya +Katiguriya:Iñiy +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iñiy. +"Iñiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Punku p'anqa: Iñiy +Iñichiq wasi + +MAKINKUNAPI K'EPISPA, +KAWSASQANCHIS P`UNCHAYNINTA, +SAYK'USQA PURISQANCHISMANTA... +MAKINCHISMANTATAQ CH'UYMAKUN , +OSQAYLLAÑAN, P'UNCHAYKUNA... +MAT'IKUNATA, LLAKIKUNATA RUWASPA, +K'ANCHAYKUNA TULLPUYUQ... +CH'UYA MUNAYUQTAPAS. +CHAYPUNI WASIPIQA SUMAQ MISK'IKUNA , +MANA YUYAYCHASPA K'ANCHAYTA, Q'OÑIÑIYPI KAWSAYTA. +AMA PAQTACHIYCHU HUCH'UY QALLARIYKUNATA. +PACHAQ WATA KAWSAQ SACH'AKUNAN KANMAN, +MANAN HUCH'UYKUNA KANCHU, LLAPANMI HATUN, +YUPANCHANKUN HUCH'UY KAYKUNATAQA. +¡ÑAK'ARISUNMI, CHAY KHIPUYKUNAQA... +CH'USAQ MANA PINIYUQ KASPANCHISTAQ, +MANA URMANANCHISPAQ K'EMIKUYTA PAYKUNAPI, +RUNA SONQOYKU CHAYWAN P'ISTUSQA KAQTA, +SUMAQ RUWAYKUNAWAN,YACHAYWAN...RUNA KAYWAN! +CHAY ÑUT'I KAYNIYKUQA ICHAQA, +CHINKASQA P'UNCHAY KAUSAYQA +ICHATAQMNI HAYK'AQPAS PAQARINPI. +ÑUJÑA K'IRIYN QALLARIN WAQANINCHIS IMA, +AWQAKUNAQ HUCHA MANA ALLIN QATUY P'AKIWASUNMAN CHAYPAS, +QOSAKUNA, CHURIKUNA, AYLLUKUNAQ KAQTIN... +LLALLIQEQ, LLALLISQA, QESACHAQ, K'IRISQAKUNA, +CH'ULLA ATIPASQANKUQA WASINCHISTA TAQMACHINCHIS. +CHAYPITAQMI LLUMP'AKUNA MANA YACHANCHU +KANKU RUWASQAKUNA HUNT'AQ? +MUNASQALLAYKIMAN Q'EWIKACHANAYKIPAQ. +YUYAYNIYKUNA, PAQARIYNINKUNA, KAUSAYNINKUNA. +MANA KANKIMANCHUQA RIT'I SONQO MILLAY YACHAQ; + +P'anqakunata hawaman quy - Wiktionary +P'anqakunata hawaman quy +Huk sapaq p'anqap icha aswan p'anqakunap qillqanta wiñay kawsaynintapas hawaman quyta atinki XML qillqaman. Chaytaqa huk MediaWikita llak'achiq wikiman hawamanta chaskiyta atinku hawamanta chaskiy p'anqa nisqawan. +P'anqakunata hawaman qunaykipaqqa, sutinkunata kay qatiqppi qillqana k'itichaman qillqay, sapa siq'ipi huk suti, akllaspa kunan p'anqata wiñay kawsaynintapas munankichu ichataq kunan p'anqatallachu qhipaq hukchasqallamanta willayllawan. +Qhipaqta munaspaykiqa, t'inkitapas llamk'achiyta atinki, ahinataq Sapaq:HawamanQuy/Qhapaq p'anqa, "Qhapaq p'anqa" p'anqapaq. +P'anqakunata yapay kay katiguriyamanta: +Kunan llamk'apusqatam ch'aqtay, manataqmi wiñay kawsaynintinchu. +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +ñawiykikuna kay, chay iskay qoyllur, munallay, +makiykiq q'oñiy kayta... +Maykunapi waylluyta t'aqwiyninnchispi. +Ama hayk'aq wayllusqayta qonqanaykipaq, +rimayniykunata, luyluykunata, ñawiykunata. +Manchakuyninchismi kaman k'aqchayninchistaqa. +Manchakuy ch'arwawasqanchista wupapanapaqmi kan: +k'irisqa kasqanchis weq'kuyninta saqespa, +Imaynan kanman mana harawi llanp'u yuyaykunaq rantinpi, +runamanta amayá suyanachu ch'uya sonqonta nitaq misk'i kayninta. +Kausayqa p'unchay, tutayaqmanta ruwasqa upan manan hinachu niqqa. +Paqtay, mana paqtaypas mana kikin kausaymantachu, kamachiymantan, +paqtayllan mana k'irakunchu maymanpas, imanaqtin... + +Qhichwa rimaykuna +Qhichwa warmi llama michiq (Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi) +Kichwa warmi, Alawsi llaqtayuq (Chimpurasu suyupi), Ikwadur mama llaqtamanta +Kunchuku k'itimanta qhichwa runakuna +Antikunapi pata-patakuna. Achka papakunatas tarpurqanku +Qhichwa runakuna Tuychi mayu patapi +Ruru qhatuq warmi, Wamanqa llaqtapi (Ayakuchu), Piruw +Puchka, puchkachkaq warmip makinpi, Wamanqa llaqtapi (Ayakuchu), Piruw + +Tunga Qhapaq Suyu +Llaqta qayanqillqa: Ko e Otua mo Tonga ko hoku tofi'a (Tunga simipi; «Dyuswan Tonga machukunamanta chaskisqaymi») +Aswan hatun llaqta Nuku'alofa +• Fecha Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 177º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 180º +Tunga, Tunua icha Tonga nisqaqa Usiyanyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Nuku'alofa llaqtam. + +Runa Simi: Rikch'aq putu + +Qullpachaq,[1] Chhukwi[2] icha Nitruhinu (musuq latin simipi: Nitrogenium, grigu simimanta νίτρον "qullpa", γένος "paqari", Azōton, Άζωτον "mana kawsaq" nisqapas), N nisqaqa huk mana q'illay qallawam, ñawpaq ñiqin, lliwmanta aswan llamsam (chhallam). Tiksi muyup wayra pachanpiqa lliwmanta aswan kaq wapsim, yaqa tawa kuti pichqa patma qullpachaqmi, iskaynintin iñukup iñuwankunayuq (N2). +Kawsa imayaypi achka k'illimsayaqwan t'inkisqa qullpachaqmi kan. Wanuchanapaq llamk'achinchik. Yurakunaqa t'inkisqa qullpachaqta allpamantam hurqunku, mana wayramanta atispanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qullpachaq. + +Kinchis distritu (kastilla simipi: Distrito de Quinches) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi. + +Xiomara Alfaro sutipaq warmiqa, (* 11 ñiqin aymuray killapi 1930 watapi paqarisqa La Habana llaqtapi - ) sutiyuq runaqa Kuba mama llaqtayuq takiqmi kastilla simillapim qarqan. + +Hatun illapa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Hatun illapa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Hatun illapa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kulumbyapi rimay. +"Kulumbyapi rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +T'uksi (Tucsi) nisqaqa Piruwpi, Ayakuchu suyupi, Wankasanku pruwinsyapi, huk urqum. + +Kinuqay distritu (kastilla simipi: Distrito de Quinocay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi. + +Wawqikuna panakuna lllapan ñawinchaq napaykusqa kankichik. Kay 4 wataña kay Lima llaqtapi tiyachkani. Chaypi rikuni imaynatachus runa masiykuna p'inqakunku qhichwa simi rimayta. Paka pakallapi, riqsisqa runakunallawan qhatukunapi rimanku. ¿imaraykutaq chayri? manchakunchisya wasi masinchikta imaraykuchus kay llaqtapiqa tiyanchik aswan imaymana simikuna rimaq. +Chayta t'ikrasun ama manchakuspalla sumaqllata qhichwa misk'i siminchikta rimarikunanchik. Chaymi allin kanqa. Peruanohina runa rikch'asunchik. +llapaykichikta Napaykuykuchik . Nuqan kunan rimarisaq ñawichasqaymanta. Manan t'aqchu kunan watakunapiqa runakunaqa tiyapunku, llaki llakiyllapi, manchasqa, purinaqapunku kay pachapi, imaraykuchuchus sinchi suwakuna kapun, wañichikuy kan, ñawpaq watakunapi, manan karqanchu kay llakikuykuna, chayrayku Inkakunaqa llapan llaqtapaq llank'arqanku, manan wañurqankupischu yaraqaymanta. Chayraku wasipiqa tayta makunaqa wawankunaman, Inkakunaq allin kawsayninta,yachachinanku , yachay wasikunapas qhawarinanku kay yachaqaykunata qhaWarinaNku, Kamachikuq wasi, kay yachaykunata apanaqanan. + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2014 + +Kamasqa Jallu qallta 26 1989, Alan García Umalliq. + +Yupay yachay + +Anti Simikunaq T'uqyaynin - Allinmi Hamusqaykichis! + +Qanchis rumi pukarakunapi Huch'uy Wiraquchakunapaq. + +Allpa wira qhuyayuq mama llaqtakuna +Allpa wira, Rumi wira icha Pitrulyu (Kastilla simi: petróleo) huk allpa ukhunpi tiyaq, yana, rawraypaq, puriqlla (likidu) kaq k'illimsa yakuchaqkuna chaqrusqam, rumiyasqa rawrana nisqa. +1 Huk sutikuna +Huk sutikuna +Allpa wiramantaqa achka imakunatapas ruranchik, ahinataq: +Rawranakuna (antawa, antakuyu, antankakunapaq, wasikunapi quñichinapas) +Katiguriya: + +Punku p'anqa: Yachay + +que: Quyllur llaqtayuq wawamanta + +/ Suk sapallan qhapaq apu Diosman rezanki. / Pisqa chunka mit'a Much'aykusqayki María, pisqa Yayaykuqta tukuychanki. Kimsa Yayayku, kimsa Much'aykusqayki Mariata, kimsa Ininqanchiktawan rezanki. Kayta tukuychaspa ninki: "'Suk sapallan Dios, much'aykumuyki. Waqaychaway animayta. Qhispichiway supaykunamanta, mana alli simiyuq runakunamanta. Animayta ukhu aychaytawanpas waqaychaway haciendaytawanpas. Mana alli chiqnikuqkunamanta ima pleitomantapas waqaychawaytaq. Suk sapallan Dios yaya, Dios churi, Dios espíritu santo, ruraqniy, kamaqniy, kay pacha ruraq, iniykim. Yaya llapa atipaq, Diosmi kanki. Amén. Jesús." / + +5 Llapa wayq'on hunt'achisqa kanqa, llapa orqopas moqokunapas pampayachisqan kanqa, q'ewi ñankunapas cheqanyachisqan kanqa, khallka ñankunapas llamp'uyachisqan kanqa. +6 Tukuy runataq Diospa kachamusqan qespichiqta rikunqa, nispan, nispa. +9 Sach'a wit'uqqa wit'unan patapiñan kashan. Chaymi tukuy mana allin ruruq sach'aqa wit'usqa kaspa ninaman wikch'uykusqa kanqa, nispa. +11 Paytaq paykunata nirqan:- Iskay p'achayoqqa mana p'achayoqman hukninta qochun, mikhunayoqpas chay hinallatataq ruwachun, nispa. +13 Juantaq paykunata nirqan:- Kamachisqaman hinalla cobraychis, ama astawanqa cobraychischu, nispa. +17 Wayrachinantan hap'ishanña, erasqantataq allinta ch'uyananqa, hinaspan trigota taqenman waqaychanqa, pajatataq mana hayk'aq wañuq ninapi kananqa, nispa. +18 Chay hinatan Juanqa anchata anyaykuspa allin willakuykunata runakunaman willarqan. +20 Chaymi Herodesqa Juanta carcelman wisq'achirqan. Chaytawanpas lliw mana allin ruwasqanman yapaykurqan. +22 hinan Santo Espirituqa urpi hina rikch'ayniyoq paypa altonman uraykamurqan. Huk kunkataq hanaq pachamanta nimurqan:- Qanmi munasqay Churiy kanki, qanmi anchata kusichiwanki, nispa. +23 Jesusqa yachachiyta qallarishaspanmi kinsa chunka watayoq hina karqan, runakunataq yuyarqan Josepa churin kasqanta. Joseqa Elipa churinmi karqan, +38 Kainantaq Enospa churin karqan, Enostaq Setpa churin karqan, Set-taq Adanpa churin karqan, Adantaq Diospa kamasqan karqan. + +400 0 _ ‎‡a Arturo Corcuera‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Simi kapchiy icha Literatura nisqaqa ima tukusqankunamanta tukunakunamantapas rimaspa icha qillqaspa willasqanmi. Simikunawan rikuchisqa kapchiymi. +Kaymi simi kapchiypa rikch'aqkunataqa riqsinchik: +Rimasqa simi kapchiy +Qillqasqa simi kapchiy +Harawi - qillqasqa (poesía): +Munay qillqa (prosa, narrativa): +Qhichwa simipiqa achka willakuykunam rimay takikunapas kaptinpas, pisillaraqpunim qillqasqa simi kapchiytaq kachkan. +Punku p'anqa: Simi kapchiy + +Runa Simi: Sipi Sipi munisipyu + +Iñuku huk'i t'uqyay - Wikipidiya +Nevada Test Site nisqapi XX-34 BADGER nisqap iñuku huk'i t'uqyaynin. +Iñuku huk'i t'uqyay nisqaqa iñuku huk'i p'akiy wallqa ruranakuymi. +Huk illanchaykuq qallawap achka iñukunpa rump'u hina - kritiku wisnumanta aswan - kaptinqa, chay iñuku huk'i p'akiy wallqa ruranakuy qallarinmi, iñuku huk'i t'uqyay tukuchispa. Chay iñuku huk'i p'akiywanqa mancha-manchay michaymi - illanchaykuy, ñit'iy, q'uñiy, ñawsachiq achkiy - paqarin. +Iñuku huk'i ayñikunam chay iñuku huk'i t'uqyaywan ancha achkatam thuñichiytam, runakunata wañuchiytam atin. + +Kunturwasi qhapana, San Pablo pruwinsya +San Pablo pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta Tumbaden +Pruwinsya San Pablo pruwinsya +Tumbaden distritu (kastilla simipi: Distrito de Tumbaden) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Kashamarka suyupi, San Pablo pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tumbaden llaqtam. +Mayukuna: Tumbaden mayu + +Killa Qhichwa (Chuqiyapu suyu, Buliwya) - Wikipidiya +Killa Qhichwa (kastilla simipi: Valle de la Luna) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi kan, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Chuqiyapu kitipi. + +Uma llaqta Akya +Akya distritu; icha Akya listritu (kastilla simipi: distrito de Aquia) nisqaqa huk distritum Bolognesi pruwinsyapi, Anqash suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Akya llaqtam. +Mayukuna: Patiwillka mayu +Akya llaqtawan Ichik Aynuck (Jerusalen urqu) (->) +Distritu (Bolognesi pruwinsya) + +Katiguriya:Umalliq (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Umalliq (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Presidentes de México. +"Umalliq (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Indya Mama llaqta Kunrisu +Sri Pandit Jawaharlal Nehru [ʤəʋäɦəɾläl nɛɦɾu] Bharat Ratna Śrī Pandit Jawāharlāl Nehru (hindi simipi,: जवाहरलाल नेहरू sutiyuq runaqa (*14 ñiqin ayamarq'a killapi 1889 watapi paqarisqa Allhabad (Indya) llaqtapi - 27 ñiqin aymuray killapi 1964 watapi wañusqa Musuq Dilhi (Indya) llaqtapi) Indya mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +1947 watamanta 1964 watakama ñawpaq kuti Indyapa Uma kamayuqnin karqan. + +Asankaru nisqaqa (kastilla simipi: Azángaro) Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk llaqtam, Asankaru pruwinsyap uma llaqtanmi. +Asankaru llaqtaqa Asankaru mayu patanpi tiyan. +Llaqta (Asankaru pruwinsya) + +Aswan hatun llaqta Tarawa +Runa llaqtap sutin Kiribatiano/a +Kiribati nisqaqa Usyanyapi (Mikrunisyapi) huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Tarawa llaqtam. 92.533 runakunayuqmi (2005 watapi). + +Uma llaqta Tilali +Tilali distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Tilali) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Muhu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tilali llaqtam. + +Kanuwa ruya,[1] Puku yura,[2] Kapiruna icha Q'apaq siwis (Cedrela odorata) nisqaqa huk hatun sach'am, rikch'aq siwismi, Uralan Awya Yalapi wiñaq. K'ullu kurkumanta kanuwatam ruranku. + +Kiskunfélegyháza nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Kiskunfélegyháza llaqtapiqa 31.404 runakunam kawsachkanku (2005). + +Tikraynin k'apaqchay Kastillanu simipi: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu qhali kay + +Aswan hatun llaqta Amsterdam +• Llapan hallka k'iti k'anchar +Ch'allanaka Ñiqi: 131º +• T'iqisqa kay Ñiqi: 59º +Llaqta ukhu hayt'u (PPA) +• PIB, llapan runap Ñiqi: 22º +Saywitu: Aynacha Jach'a Markanaka +Aynacha Jach'a Markanaka icha Nirlan (urasuyu arupi Nederland, kastilla aru: Países Bajos) nisqaqa Iwrupapi huk jach'a marka. Nayriri marka Amsterdam llaqtam. +Nirlandis aru: ufisyal rimay hina llamk'achisqa. +Jach'a markapi paqarisqa jaqinaka[trukaña _ chimp askichaña] + +Warmimasiykuna, kay hatun p'unchayninchispe +Kay llaqtayoq runakunaqa qhepanchasqapas, kausashaykuraqmi. + +Pacha, Llaqta, Wasichay + +Puka runachakuna takikun, tusukun. + +Runa Simi: Podocarpus mama llaqta parki + +400 0 _ ‎‡a Rafael Nadal‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq kurku kallpanchaq‏ + +Runa Simi: Pansa wat'a + +Qunta q'illay, ²Maqnisyu Quechua + +kawsay, kawsaykuna: la vida + +Tiyay Beni suyu: Cercado pruwinsya, Moxos pruwinsya, Marbán pruwinsya, José Ballivián pruwinsya. +Rimaykunap ayllun musu simi +Musu runa (kastilla simipi: Moxos, Moxeño, Mojeño) nisqaqa lliw arawak rimaykunaman kapuq musu simita rimaq runakunam, chinchay Buliwyapi, Beni suyupi, tiyaq. +Mayukuna: Hatun Sach'amayu, Mamuriy mayu +Moxos runakunaqa musu simitam rimanku. +Huk rimakuna (Qhichwa simi - musu simi): + +Alicia Ernestina de la Caridad del Cobre Martínez del Hoyo icha Alicia Alonso, sutiyuq warmiqa (* 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1920 watapi paqarisqa La Habana llaqtapi) huk Kuba mama llaqtayuq ballet tusuq warmim. +Warmikuna: Laura Alonso +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alicia Alonso. +La Habana llaqtapi paqarisqa runakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Grisya). +"Wiñay kawsay (Grisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kampana (campana) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Kampanas (Campanas) nisqaqa Piruwpi, Piwra suyupi, Wankapampa pruwinsyapi, Kanchaqi distritupi, huk urqum. Pikchunqa mama quchamanta ... mitrum aswan hanaq. + +Sawsi (genus Salix) nisqakunaqa t'akasqa urqupas chinapas sach'akunam, thansakunam, 350 rikch'aq, tukuy tiksimuyuntinpi. +Antikunapi kay sawsi rikch'aqkunam wiñan: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sawsi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sawsi + +(illayuq, allinniyuq, alliyniyuq) + +Samana p'uruchakuna, chukcha sirk'achakunapas. +Samana p'urucha nisqakunaqa (latin simipi: Alveolus pulmonalis, achka: Alveoli pulmonales) surq'anpi kaq p'urucha hina samana yawrichakunam. Ñañu tunqurmanta hamuq samaytu wayayta (chhuhuta, O2) pusamuspa chukcha sirk'achapi kaq yawarmanmi quykun, chimlasayta (CO2) chaskiykuspa, tunqurkunanta samaykuypaq. + +Soritor distritu (kastilla simipi: Distrito de ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Muyupampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Soritor llaqtam. +Distritu (Muyupampa pruwinsya) + +Tikraynin pirasqa Kastillanu simipi: + +. Yuyarinapaq simikuna. 11 p. + +Home yachaykuna hunt'ay + +Kay runap llaqtampi llaqillasqayta. + +400 0 _ ‎‡a Chandrasekhara Raman‏ ‎‡c Indya mama llaqtayuq pachaykamay yachaq‏ + +Runa Simi: Qallu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Llaqanura distritu + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Schleswig-Holstein) + +Qullpaqucha llaqta - Wikipidiya +Qullpaqucha, Wak'as munisipyu, Quchapampa suyu +Wak'as munisipyu Wallqanqa +Qullpaqucha (Khollpa Khocha) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk juch'uy llaqtam, Wak'as munisipyupi, Jarani pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Qullpaqucha, Asiruqucha, Pilawit'u quchapas ñiqpi. +Yachay sunturkuna: Wak'aspi jatun yachay wasi Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq kasqallantaq. + +Pastasa kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Pastaza) Ikwadur mama llaqtapi, Pastasa markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Puyu llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Yasuni mama llaqta parki +Mayukuna: Kuraray mayu - Pastasa mayu +Pastasa kitipiqa Pastasa Kichwa, Achuar, Shuwar, Sapara runakunapas tiyanku. + +Stanislao Cannizzaro sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin anta situwa killapi 1826 watapi paqarisqa Palermo llaqtapi - 10 ñiqin aymuray killapi 1910 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Italya mama llaqtap hamut'ay chaqllisinchi yachaq wan pulitiku mantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Stanislao Cannizzaro. + +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Mama llaqta). +Klubkuna (Mama llaqta) + +Louvre (Musée du Louvre) nisqaqa Paris llaqtapi kaq musiyum, Tiksimuyuntinpi lliwmanta aswan hatunmi kaq musiyu, 1793 watapis kichasqa 60 000 t'asra mitruyuq qhawana pampayuq kaq. + +Sikra mayu (kastilla simipi: Río Sicra) nisqaqa Lirqay llaqtapam mayun, Piruw mamallaqtapi, Wankawillka suyupi, Anqara pruwinsyapi. Tinkun Upa mayuwan. + +Karl Liebknecht sutiyuq runaqa (13 ñiqin chakra yapuy killapi 1871 watapi paqarisqa Leipzig llaqtapi; 15 ñiqin qhulla puquy killapi 1919 watapi wañusqa (sipisqa) Berlin llaqtapi) huk aliman kumunista pulitiku runam karqan. +Huk ñiqin pachantin maqanakuy pachapi aliman rimana huñunakuy wasipi akllasqa kaspa maqanakuyta mana yanapaq huklla kaq kunrisistam karqan. Alimanyapiqa Rosa Luxemburg, Clara Zetkin sutiyuq masinkunawan Alimanyap Kumunista Partiduntam kamarqan. Susyalista pachakutiypaq llamk'aspa, maqanakuyta rurachkaq kapitalista, qhapaqkunaman hayu kaptin, awqankuna paytam Rosatawanmi wañuchirqan. + +Ch'uya qhisqa. +Qhisqa icha Kwarsu nisqaqa huk qiqllam, ullaya (ullayayaq iskay muksi SiO2) nisqap huk rikch'ayayninmi, kimsak'uchu piñiyuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhisqa. + +Friedrich Maximiliano Uhle Lorenz sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin pawqar waray killapi 1856 watapi paqarisqa Dresden llaqtapi, Alimanyapi - 11 ñiqin aymuray killapi 1944 watapi wañusqa Loeben llaqtapi, Alimanyapi) huk alimanyaki yupana yachaqmi, mawk'a llaqtakunata k'uskiykuqpas karqan . +Max Uhle paqarisqa Alimanyapi Dresden sutiyuq llaqtapi 25 kaq punchawpi marzu killapi 1856 watapi. + +K'ita, sallqa + +K'ana Wawakunas + +quwiki Katiguriya:Piruwpi runa llaqta + +Runa Simi: Lakachu icha Iskaysillp'i (Bivalvia) nisqakunaqa alli-allillamanta suchuq, ch'iñicha kawsaqkunata mikhunapaq yaku hurquspa suysuq, iskay isku rumi sillp'iyuq llamp'u uywakunam, yakupi kawsaqkuna. + +Runa Simi: Katiguriya:Piluta hayt'ay + +PAWAY: LLAQTA MAQTACHAY, LLAQTA PASÑACHAY (BIS) + +Las tres de la tardeta huk militar pachayuq runa chayaramuspan, qayaykamurqa esposoyta. Hakuchik plazaman, reuniyunmi kachkan nispa. Hinaptinmi huk señorapas qamuwarqa, ayqekuychik, wak runakunam chayaramun niptin, mana ayqen atichkanankamanlla qapiramuwarqaku. Hinaptinmi, plazaman, waqaya reuniyunman qayamuwachkan, apurawtayá qakuchik nispan niwarqa esposoy. Hinaptinmi pasarqaniku. Mana ama riychu nispay, esposytaqa nirqani. Ama riychu, amayá, pakakurusun, ama risunchikchu, imamantaq risun, nispa, imapas wak runaqa, chay militar pachayuq runaqa kasqa pasmontañuyuq lintisqa y militarpa chay gorrunwan gorrusqa. Hinaptinmi pasaniku, ama riychu, niyta niptiy, esposuyqa, arí risunchik, apuray qampas qamuy niwan. +Chay inglesiya punkumanta, huklawchamanña trasladaruwanku. Wasipa qepachanman, chay. Hinaspanqá, chaypiqa tiyarachiwanku kay llapaykuta. Hinaspanqa, chay waskawan makin watasqa runakunata, warmita qaritaqa, aparamun golpispan. Armanpa kulatanwan waqtaspakunaraq, chay militar pachayuq runaqa. Hinaptinmi kay enemigunchiktam aparamuniku, wak urqupiñam kachkasqa. Qawamuchkasqankichikñanmiki, ñuqayku qamurqaniku patrullawanmi, Huancasankusnintam qamurqaniku patrullawan. Chay kunan tuta chik sipirusunkichikmanchiki karqa, qawamusuchkankichikmik"i, nispan, "kayqaya apamuniku, kay miserabletaqa", nispanqa niwanku. Ciertuchik nini ñuqapas, hinaspa maqasparaq, chay laduykuman aparamun. "Kunanmi riqsenkichik kayta", nispan. Umantapas, chukchanwan lliw taparun, uyampas yawarllaña, maqapasllaña, warmipas, qaripas, puraminti manayá allin tinunpichu. Puraminti, ciertuchik nispayku nini. kaylla, chaypi muntunaykuspan akllawanku, "riqsinkichu kayta" nispan. Manam riqsinichu nin. Waklawman akllawanku, "riqsinkichu", niqtaqa waknaman akllawanku. Iskay lawman cada unuta. Hinaspa chay akllayta tukurun, chukchanmanta, qanayman chutan, chutarispanraqmi, qawachiwankupas. Hinaspa manam riqsinikuchu nispa, chay huklawman akllaruwanku. Hinaspa, niwanku, ya somos cuarenta ya nispan, chay wakin runakuna chay auditoprio nisqayku, asamblea rurasqayku, comun ruwanayku, llaqtapi ruwanayku wasim kachkan, oficinapa qepachallampi. Chay auditorio wasipa patiyunpapim yanukuchkanku wakin runakunaqa. Hinaptinmi chaqa akllaruwanki, correychik ayudamuychik wak ukupi, kusinakuyta nispan, yawkuruwanku chay ukuman. Hinaptin pasaykuniku chayman. +Qinaptin paqarintin, arí chay, tariykuniku. Mana huk vidam rikurirani chaypi. Manam tiniypichu karqani, manam intipas ruparqa allintachu ñuqamantaqa. Manam hukmantam pukatam intipas ruparqa. Hukmantam purirqanipas, lukam karqani chaypi, Huk vida wawaykunapas rikukuspa, Hinaptinnmi chay llaqtamasikunapas ayqerikurqa. Manam kutiramunmanmi chay runaqa, cuwiydamuwachkanchikmi wakwaymanta, manam nispa, ayqerikunku, lliw lliwcha kutirimuspan sipiparuwasun lliw nispa. Hinaptinmi anexumanta vecino, anexumanta runakuna qamuspan ayudawaraku, pampaykapuwarqaku paykuna apurawllataña. +Hinaptinmi plazata qespeptiyqa, formasqaña kachkasqa. Hinaptinmi iskay runata, huk warmi, huk qari, watachasqata humanta lliw warmita paskaruspaña, chay formaspata puntampi qawachiskasqa: +Hinaptinmi waqani, hinaptinmi chay quñusqampi, chay plazapi karqa suedray. Hinaspanmi suedray nin: "Amañayá, llumchuynintawampas sipiychu, ñamiki wawayta sipirunkiña, hijokamamiki, kay wawakuna, pitaq uywanqa, kachakapamuwayñaya", nispa. Hinaptin "upallankim viejay miyerda, qampas wañutachu munanki imataq" nispantaq pasaykachimuwan, chay asamblea ruwanayku wasiman. Chay wañuchisqan runakunapa, chayman, qawaqawanta wikatiyaspan, wañuskunapa qawaqawanta wikatiyaspann pasaykuchiwan. Hinaspanmi kay mikuyta chayachimuy, chay wañukuqpa wasimpi, nispan niwan. Señor manam atiymanchu apayta. Hinach wañuchiwankipas, na sipiwayña, manam atiymanchu niptiymi chay mikuy tinkirayaqta apaychik niptin, chay hina, chay terrukukunallam wintun, chay wañukuqku wasinman. +Hinaptinmi chaypi yanuni, qispiruni wasinta. Hinaptin ninata pukuni, qaytallawan; yantata pakini, umapi lapukuwachkan. Wiksallapi qaytawachkan, "apuray yanukuy carajo", nispan, "muru allqupa waynan" niwaspan. "Chay muru allqupa papaykichikpaqmi apurawta kusinankichik aw kayna yakukunatapas qaywarankuchik" nispa. Tinmi, ñuqaqa, waway qepisqa, ñuqaqa siñurniymantaqa waqanaytaq kachkan. Wawaywa puramintitataq waqachkan. Piro, señura, gollpellawan yanuni chayta, siñura. Golpellawan, manam siñura, manam peluypichu kani, karqani. Hinaptinmi siñora, chaynaruwaspa, apan wasi arraki chay sakiwan. Mana, yanuruchkankichu, nispa. Wakinqa kidakuspan maqawachkan, takawachkan. +Hinaptinmi, aparamuspaqa pasaspaqa, llapa muntura, allin mantil bordaduyuqkuna, llapa pañulun, llapa bestiyapa tapaojon, llapa falda, llapa pantalun, imatataq mana apamurachu. Papakuna, matekakuna, lliw siñura agecuyaramurqa. Hinaptinmi chayta muntuykun, wasi patiyunman. Hinaspanmi nin, apakuychik kayta. Lliw apakuychik, a qepikuychik, familiyaykichikpaq, apakuychik, nispa. +Qinaptinmi jefenqa kasqa iskaylla. Chay iskayqa, nin. Ñuqaykupaqa, wallpallataña pilaykapuwaychik, niptinmi, pilaspa chay iskay jefenman qun. Hinaptinmi chaymi chay mikuyta, chay kutiykaramuspan chay mikuyta, chayachisqayta, pampaman aysaruspaku, wakiqninqa yarqawachkanmi, karumantan yarqaramuwan, nispa platukunawan wisiwsiykuspanña mikuchkan. Hinaptinmi chay mutitapas, papatapas huk kilo bolsa kasqa, achkasu kasqa, chaytam iska iskay cada runaman repartirun. Hinaptinmi fiyambrinkupaq chayta huk putquyninkalla lliw llapallanwan qaypurun. Qinaspanmi, señor, chaypi kuentanakuykun, haykataq kachkankichik, llapallanchikchu kachkanchik, qaykam qamuranchik. Cuarentaydosmi qamuranchik, arí cuarentaydosmi, lliwmi kachkanchik. Manam, señor, mayqenchikpas fallanchikchu, nispan. + +400 0 _ ‎‡a Alejo Carpentier‏ ‎‡c Kuba mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Runa Simi: Kalina qucha + +кечуа Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Purtugal). +"Piluta hayt'aq (Purtugal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Isqun nisqaqa tiyaq yupaymi. +Ñiqi yupayninqa isqun ñiqi icha isqun kaq. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa pusaqmi (8), qhipaqnintaq chunkam (10). + +Rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Rikch'aq ayllu (latin simipi: familia) nisqaqa kawsaqkunapaq mitan kamaypi, raki huñukunapaq huk katiguriyam. + +Alvaro Obregón Salido sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin hatun puquy killapi 1880 watapi paqarisqa Siquisiva llaqtapi – † 17 ñiqin anta situwa killapi 1928 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) mishikunapas Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alvaro Obregón. + +Lynden Pindling sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin pawqar waray killapi 1930 watapi paqarisqa Nassau llaqtapi - 26 ñiqin chakra yapuy killapi 2000 watapi wañusqa Nassau llaqtapi) huk Bahamakuna mama llaqtapi pulitiku karqan. +Wiñay kawsay (Bahamakuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lynden Pindling. +Pulitiku (Bahamakuna) + +Chunchi (kastilla simipi: Chunchi) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Chimpurasu markapi, huk llaqtam,Chunchi kitip uma llaqtanmi. +Llaqta (Chunchi kiti) + +Katiguriya:Kiswar yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Kiswar yura rikch'aq ayllu +Kiswar yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna: Scrophulariaceae. +"Kiswar yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lawrensyu, Lr (musuq latin simipi: Lawrencium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Tiyay Anqash suyu, Waras pruwinsya, Waskaran mamallaqta parki +Churup qucha (kastilla simipi: Laguna Churup) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Waskaran mamallaqta parkipi, Yuraq Wallapi, Waras pruwinsyapi, Anqash suyupi. + +2 chaniyuq tikraykuna karu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +www.llaqtasumaq.blogspot.com + +Quechua: wikch'uy + +Bolívar llaqta + +Runa Simi: Markuna + +"Yatiskaraktasa Aymara arsuñxa, ukhamaxa, inampi Aymaratxa qillqauxasmaxa. Qillqt'asiwaymalla sapuruta sapururjama. (1) + +quwiki Mamallaqta parki + +quwiki Katiguriya:Kisa yura rikch'aq ayllu + +Yukatan nisqaqa Chawpi Awya Yalapi huk hatun yaqa wat'am. Mishiku mama llaqtap anti qhipan, Watimalap chinchaynin, Bilisi mama llaqtapas chay Yukatanpaqa rakinkunam. Yukatan yaqa wat'apiqa Maya runakunam kawsachkan. +Yaqa wat'a (Awya Yala) + +Paskwa (iwriyu simipi: פסח [pésah], chaymanta grigu simipi: πάσχα [páskha], chaymanta kastilla simipi: Pascua) nisqa p'unchawpiqa, - ch'iraw mit'api (p'unchawpa tutap kaqlla kachkayninpa qhipaqnin) ñawpaq hunt'a killap qhipaqnin intichawpi, chaypa qhipaqnin killachawpipas - kristiyanukuna Jesuspa wañusqa kayninmanta sayarisqanmantam yuyaykuspa phistakunku. +Kristiyanu iñiypiqa lliwmanta aswan hatunmi raymi, Jesuspa kawsarikusqanrayku. Simana Santap tukukuyninmi. +Hudyukunataq chay p'unchawpiqa Iqiptumanta ayqisqankumantam (Exodus nisqamantam) yuyaykuspa phistakunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paskwa. + +(Q'alaq'utu-manta pusampusqa) +Qalaqutu (kastilla qillqaypi: Calacoto) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Pakaqi pruwinsyapi, Qalaqutu munisipyup uma llaqtanmi. + +Champi (kastilla simipi: bronce) nisqaqa q'illay chaqrusqakuna kay q'illaykunamantam: +Chay yapasqa qallawakunaqa champita sinchiyachinmi. +Q'illay chaqrusqa + +Narnia llaqtamanta wiñay willaykuykuna - Wikipidiya +Narnia llaqtamanta wiñay willaykuykuna (inlish simipi: The Chronicles of Narnia) nisqaqa wawakunapaq qanchisnintin liwrum, C.S. Lewis-pa qillqasqan 1949 watamanta 1954 watakama. + +Aswan hatun llaqta Maskati +Uman nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. + +Jean-Paul Laurens sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin pawqar waray killapi 1837 watapi paqarisqa Fourquevaux llaqtapi - 23 ñiqin pawqar waray killapi 1921 watapi wañusqa Paris llaqtapi), huk Ransiya mama llaqtayuq ch'iquq (iskultur) wan llimphiqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jean-Paul Laurens. + +Rimaykullayki Gott wisst masillay, mayqin rimaypitaq chay "Gott wisst" nisqaqa "Dyus yachan, Dyus riqsin" (Yaya niqsin) nispa niyta munan? Manam aliman simipichu, chaypi "Gott weiss" ninku, "wissen" nisqa rima verbo irregular kaptinmi. Mayqin rimaypitaq chay hina ninku? Ratullakama masiy. -- AlimanRunawillaway 19:07 27 mar 2011 (UTC) + +Tikraynin wañuq killa Kastillanu simipi: + +Hatun Daphne wat'a icha Daphne Mayor wat'a (kastilla simipi: Daphne Mayor) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk taram, Pasiphiku mama quchapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun Daphne wat'a. + +(a) Chakrakunatapas, uywakunatapas, tukuy kawsaykunatapas aswantam mirachinqataq, chaninchanqataq, chayhina allin chaninchasqa kaspaqa hawa nacionkunaman apanapaqpas kanqa, hawamanta chayamuq kawsaykunamanta amachanqa. +(i) Chakra ruraykunapas, chakra rurukunamanta ruraq industria nisqakunapas musuq yachaykunata chaskispam aswan wiñarinqaku, muhukunamanta, yurakunamanta aswan yachanapaq taqwirispa, chaywan tecnica nisqa yachaykuna mastarichinqa. +(k) Chakra ruray, chakra llamkay aswan chaninchasqa kananpaqmi kamachikuykuna lluqsimunqa Perú suyupi, llaqtankunapi, ayllunkunapi aparikunanpaq. (l) Chakra llamkaqkuna maymantapas tukuy yachaykuna, tukuy willakuykuna chaskinanpaq, huk hatun willanata paqarichinqa, chaywan paykuna ima munasqankuta allin qullqiman chayanankupaq akllarinqaku; hinallataq Perú suyupipas, llaqtakunapipas, ayllukunapipas maykamas kallpanku qun chayta qawarillanqakutaq. + +hatun llaqta + +www.ikuna.net.kw + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (CR Vasco da Gama) + +quwiki Mamallaqtapura Huñu Sallqa Pachata Sallqapi Kaqkunata Amachanapaq + +Sallqa pacha: natura + +—¡Nuqakuna, tukuy wamrayllapakunawan imami mana allinta rurayarqa, kay runapaqqa imanashaqllapapis! nir. + +Runa Simi: Qullqa qhichwa + +Runa Simi: Federico Román pruwinsya + +Runa Simi: Tibet + +‘‘Perú llaqtata riqsiyta munaspaqa, puntata Runasiminta yachay'' +Ama hina kaspa kay qillqachayta, ‘‘La Voz'' de Huamanga Radyupi, diyariyunchikpiwan llapa llaqtaman riqsichipuway. Selva Andinatapiwanmi apachillani. + +Hawa Rimaykuna, Killkatina, Runa Shimi +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +Katiguriya:Charkas pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Charkas pruwinsya +► Llaqta (Charkas pruwinsya)‎ (2 P) +"Charkas pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ampay mamallaqta willkachasqa - Wikipidiya +Tiyay Apurimaq suyu, Awankay pruwinsya, Tampurqu distritu +Kamasqa wata 23 ñiqin anta situwa killapi 1987 watapi D.S. 042-87-AG +Ampay mamallaqta willkachasqa (kastilla simipi: Santuario Nacional de Ampay) muyuyqa qhawasqa kasan, Piruw mama llaqtapi, ,Apurimaq suyupi, Awankay pruwinsyapi, Tampurqu distritupi. Llipinchispa qhawakuntaqmi askha qhapaq kasqan hina. Quchakunatapis qhawariytaya munasankun. +4.1 Ñuñuqkunap layankuna 1995 watapi +Quchakuna: Uspaqucha, Anqasqucha, Willkaqucha, Turnuqucha, Isuqucha +Sach'a-sach'ap yurankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñuñuqkunap layankuna 1995 watapi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wayaqayuq ñuñuq +Achuqalla rikch'aq ayllu (Mustelidae) +1962 watapiqa kimsa ayllu Santuario Nacional de Ampay suyupi tiyarqan, ca. 1977 watapi 30 ayllu karqan. Kamasqa watapiqa, 1987, 70 ayllu muyuypi tiyarqan, Tuturpampa, Qucha, Phaqchaq, Umaq'ata, Chupapata, Sawanay, Ñacchiru, Supayhuayq'u, Llawipunku, Negromonte llaqtakunapi (Hostnig & Palomino, 1997). 1996 watapiqa 51 runa Ñacchiru llaqtapi, Umaccata llaqtapi, Chupapata llaqtapipas tiyarqan, 36 runa Sawanay llaqtapi, Ampay llaqtapi, Maucacalle llaqtapipas, 38 runa Qurwani llaqtapi, Uqshapampa llaqtapi, Phaqchaq llaqtapipas tiyarqan. +Awankay pruwinsya + +Lyon llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Katiguriya:Ramsar k'iti +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ramsar k'iti. + +Paratiya distritu[1] (kastilla simipi: Distrito de Paratía / Paratia) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Paratiya (Paratía / Paratia) llaqtam. +Urqukuna: Chuquyu (Chocoyo) - Hatun Pastu - Illani (Illane) - Kimsa Esquina (Quinsaesquina) - Kunaviri - Minapunta - Qillqa - Sallicuma - San Carlos - San Luwis - Tanika - Waykira- Yanawara rit'i urqu; Wallakuna: Raya walla - Sillapaka walla +Quchakuna: Sayt'uqucha - Jarpaña - Kimsa qucha (Lago Quimsaccocha) - Ch'uru qucha (Lago Churu) +Mayukuna: Paratiya mayu +Paratiya distritupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. + +Maya nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Maya (sut'ichana) rikuy. +Maya nisqa runakunaqa Chawpi Awya Yalapi, Yukatan yaqa wat'api huk runa llaqtam, maya simita rimaq, hunu runachá. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maya. +Bilisipi runa llaqta +Mishikupi runa llaqta +Watimalapi runa llaqta +Unduraspi runa llaqta +El Salvadorpi runa llaqta + +Katiguriya:Roma llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Roma llaqtapi paqarisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roma llaqtapi paqarisqa. +"Roma llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pachiqu (kastilla simipi: Villa Pacheco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, huk llaqtam P'utuqsi suyupi, Urin Chichas pruwinsyapi, Tupisa munisipyupi, Pachiqu kantunpa uma llaqtanmi. + +6 ñiqin qhulla puquy killapi 2010 – 8 ñiqin inti raymi killapi 2010 +Pachaykamay kamayuq wan pulitiku. +Naoto Kan, Naotō Kan (Nihun simipi: 菅 直人), sutiyuq runaqa ( * 10 ñiqin kantaray killapi 1946 paqarisqa Ube llaqtapi - ) Nihun mama llaqta Pachaykamay kamayuq wan pulitiku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Naoto Kan. + +Wask'a[1] icha Sayt'u icha Lliklla ( rectangle / rechtek) (kastilla simi: rectángulo) nisqaqa tawak'uchum, sapanka k'uchunqa isqun chunkam k'atmayuq. Iskaynintin chimpa kaq manyaqa kaqllam. +Tawantin kaqlla manyayuq wask'ataqa t'asra ninchikmi. +Wask'a minuywakuna + +Tikraynin wampuqa Kastillanu simipi: + +3 chaniyuq tikraykuna kamachi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa llaqtap sutin Feroés,-a +Pharuy wat'akuna nisqaqa Atlantiku mama quchapi huk wat'akunam, Dansuyuman kapuq. + +14Chay paykunaqa, tukuy ima pasashanta parlaqnu riyaranllapa. + +Yachatsikushqa, nunakuna mana chaskimashqa. (Rikäri 6-9 kaq pärrafukunata). + +Runa Simi: Tuktunnaq sirk'ayuq + +yachaypi, pukllaykunapi q'ayllasta llalliq + +11. 2004: 1 1 WikiRuraykamay:Mama llaqtakunamanta qillqakunata t'ikray +5. 2006: 1 3 Aymara simi , 2 3 Wasi , 3 2 Arikipa , 4 2 Inka yachay tarpuy , 5 2 Killa , 6 2 Lima Hatun llaqta suyu , 7 1 Uva +11. 2006: 1 3 Limaq , 2 2 Titiqaqa qucha , 3 2 Apuyaya Simin , 4 2 Hisuw , 5 2 Apuyaya , 6 2 Warani , 7 2 Piruwpa llaqta takin , 8 2 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 9 2 Yupay , 10 2 Wien , 11 2 Awstriya , 12 2 Intika , 13 2 Tawantinsuyu , 14 2 Qusqu +12. 2006: 1 4 Piruwpa llaqta takin , 2 3 Chiqap Jesuspa Inlisyan , 3 3 Wiyulin , 4 3 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 5 3 Lunq'u , 6 3 Miray , 7 3 Qichuy , 8 3 Nawirá , 9 3 Saksaywaman , 10 3 Rimay , 11 3 Piruw , 12 2 Ikwayur , 13 2 Bilhika , 14 2 Ispana ukhu , 15 2 Kalindaryu , 16 2 Green Day , 17 2 Sinru qillqa: Kusituy (Piruw) , 18 2 Jarabe de Palo , 19 2 Michael Jackson , 20 2 Hullaqa , 21 2 Hatun p'unchaw , 22 2 Hatun k'anchay , 23 2 Akawara , 24 2 Wata hunt'ay , 25 2 Ch'uya Ispiritu +6. 2007: 1 4 Nihun , 2 3 Maria Reiche , 3 3 Alcalá de Henares , 4 3 Tiksimuyup mama llaqtankuna , 5 3 Wikipidiya:Unanchakunap Plantillankuna , 6 3 Ikwayur , 7 3 Wuliwiya , 8 3 SI tupuy , 9 3 Shuyturahu , 10 3 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 11 3 Madrid , 12 3 Wamanqa , 13 3 Ransis simi , 14 3 Ispaña , 15 3 Iwrupa , 16 2 Titiqaqa qucha , 17 2 Chhuka , 18 2 Chunwa Runallaqta Ripuwlika , 19 2 Uru wat'akuna , 20 2 Sahtu qucha , 21 2 Wat'a , 22 2 Wikipidiya:Kafiy , 23 2 Wikipidiya:Café , 24 2 Iruru muyu , 25 2 Puytu +7. 2007: 1 4 Musambik , 2 4 Wuliwiya , 3 4 Kawpaq runa , 4 4 Iwrupa , 5 4 Piruw , 6 3 Banladish , 7 3 Patallaqta , 8 3 Arabya siq'i llumpa , 9 3 Khiniya-Wisaw , 10 3 Kinya , 11 3 Zagreb , 12 3 Luksimbur , 13 3 Islandya , 14 3 Turkiya , 15 3 Rumanya , 16 3 Asya , 17 3 Albanya , 18 3 Bilhika , 19 3 Iraq , 20 3 Iran , 21 3 Suwisa , 22 3 Niwari simi , 23 3 Hukllachasqa Qhapaq Suyu , 24 3 Chiklayu , 25 3 Lampalliqi suyu +9. 2007: 1 5 Unriya , 2 5 Hukllachasqa Qhapaq Suyu , 3 4 Grinada , 4 4 Asiru Qucha (Quchapampa) , 5 4 Litunya , 6 4 Hurwatsuyu , 7 4 Liechtenstein , 8 3 Martin de Porres , 9 3 Lajas kiti , 10 3 Mao Zedong , 11 3 Alberto Fujimori , 12 3 Víctor Raúl Haya de la Torre , 13 3 Riyunyun , 14 3 Sahara Arabya Dimukrata Republika , 15 3 Kalalit Suyu , 16 3 Kunti Sahara , 17 3 Iskusya , 18 3 Wachu distritu , 19 3 Puquqwata kantun , 20 3 Chusun Runakapaq Runallaqta Republika , 21 3 Tayhan Republika , 22 3 Bruniy , 23 3 Sawud Arabya , 24 3 Luksimbur , 25 3 Suwidsuyu +4. 2008: 1 3 Lanki , 2 3 Bolívar pruwinsya (Buliwya) , 3 3 Narciso Campero pruwinsya , 4 2 Cantabria , 5 2 Galicia , 6 2 Qalana distritu , 7 2 Wanwara distritu , 8 2 Aququcha (Pasqu) , 9 2 Pichqaqucha (Qusqu) , 10 2 Pichqaqucha (Wanuku) , 11 2 Anqasqucha (Awankay) , 12 2 Tiqllu qucha , 13 2 Pikullu , 14 2 Urpuna , 15 2 Pukaqapa , 16 2 Chankarra , 17 2 T'uksi urqu , 18 2 Yanakusma , 19 2 Kampanas urqu (Piwra) , 20 2 Wanipaku , 21 2 Lunq'u urqu , 22 2 Kukauru , 23 2 Qhapaqa , 24 2 Yumya , 25 2 Jurqara +12. 2008: 1 3 Uni runa , 2 3 Inkallajta , 3 3 Limaq , 4 2 Istiwis wat'a , 5 2 T'utura wamp'u , 6 2 Quijarro phaqchakuna , 7 2 Quijarro mayu , 8 2 Barbara Nikomidyamanta , 9 2 Inka llaqta , 10 2 Eusébio , 11 2 Chaka Marka kantun , 12 2 Chiripa , 13 2 Kuyawinu risirwa , 14 2 Titiqaqa qucha , 15 2 Santa Barbara , 16 2 Waychu llaqta , 17 2 Buliwyapi Jesuita Misyunkuna , 18 2 Iskanwaya , 19 2 Hatunqulla , 20 2 Awariku kiti , 21 2 Pilawit'u , 22 2 Qullpa Qucha , 23 2 Parqu Qucha (Buliwya) , 24 2 Inkallaqta , 25 2 Wak'as +1. 2009: 1 2 Haji Mohamed Suharto , 2 2 Shallka , 3 2 Toro Muerto , 4 2 Hatun Qillqapampa , 5 2 Mik'ulla , 6 2 Ladislao Cabrera , 7 1 Qhichwa simi kapchiy +5. 2010: 1 8 Atuqwan Allquwan , 2 7 Bambi , 3 6 Dumbo , 4 6 Qhapaq Liyun , 5 3 Qispichiqkuna (kuyuchisqa siq'isqa) , 6 3 Papa , 7 3 Grigu siq'i llumpa , 8 2 Nuñuwa , 9 2 Olusẹgun Ọbasanjọ , 10 2 Villarrica (Chili) , 11 2 Tamrayku , 12 2 Sikra mayu , 13 2 Upa mayu (Anqara) , 14 2 Katalan simi , 15 2 Walther Nernst , 16 2 Dong Hoi antanka pampa , 17 2 San Antonio Kachi , 18 2 Mayukuna suyu , 19 1 Luis Abanto Morales +11. 2010: 1 2 Kutsra , 2 2 Mitu-mitu , 3 2 Ch'iya , 4 2 Atuq siwis , 5 2 Willa Uqhukuna sallqa kawsay takyana , 6 2 Machalilla mama llaqta parki , 7 2 Yana Chaka-Chemillén mamallaqta wari kancha , 8 2 Sajama mamallaqta warikancha , 9 2 Sigmund Freud , 10 2 Waka aycha , 11 2 Anqash suyu , 12 1 Llanganati mama llaqta parki +5. 2011: 1 3 Uqsitaniya , 2 2 Fois suyu , 3 2 Kuska , 4 2 Chhulla , 5 2 Archidona kiti , 6 2 Qasa , 7 2 Madidi mamallaqta parki , 8 2 Icharati distritu , 9 2 Mayukuna marka , 10 2 Killapampa pruwinsya , 11 2 Amaku , 12 2 Anqas , 13 1 Chukchidur +6. 2011: 1 4 Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) , 2 3 Ollanta Humala , 3 2 Alberto Gilardino , 4 2 Plastiku , 5 2 Cavia aperea , 6 2 Sach'a quwi , 7 2 Turu pisqu , 8 2 Sipuru , 9 2 Bearnpa Gaston tawañiqin , 10 2 Bearn , 11 2 Hercules (kuyuchisqa siq'isqa) , 12 2 Yanapiruru , 13 2 Kichkarusachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) , 14 2 Parispi Qullananchikpa Qhupuyuqnin (kuyuchisqa siq'isqa) , 15 2 Santa Rosa Limamanta kantun +12. 2011: 1 3 Fransiscanu San Ruman Llachay Wasi , 2 2 Rincunada , 3 2 Hueypoxtla (munisipyu) , 4 2 Mathiyup qillqasqan , 5 2 Samiwa distritu , 6 2 Kapilla distritu , 7 2 Muqiwa distritu , 8 2 Moon siq'i llumpa , 9 1 Janq'uquta (Taqna) +2. 2012: 1 3 Nøtterøy , 2 2 Rima Rima , 3 2 Yawar t'ayqu , 4 2 T'ikraq , 5 2 Putaqa (sut'ichana) , 6 2 Saqmanakuy , 7 2 Rómulo Sauñe Quicaña , 8 2 Qullqa hirka , 9 2 Chiqllarahu , 10 2 Chaqllaku , 11 2 Awharahu , 12 2 Pamparahu , 13 2 Yuraq Walla , 14 2 Chuma , 15 2 Chincha kastaña , 16 2 Salinas de Garci Mendoza munisipyu , 17 2 Machala , 18 2 Tulkan , 19 2 Wari llaqta , 20 1 Tauri-garay +6. 2012: 1 2 Xi'an , 2 2 Tianjin , 3 2 Verónika Mendoza , 4 2 Marqus distritu , 5 2 Kiskachay distritu , 6 2 Yuksa , 7 2 Chunwa Runallaqta Ripuwlika , 8 2 Chakrarahu , 9 2 Kashapampa pruwinsya , 10 2 Pikkin , 11 2 Liyun Urqu , 12 2 Sinigal , 13 2 Lagartu , 14 2 Singapur , 15 2 Sri Lanka , 16 2 Qipa pinkuyllu , 17 2 Suwisa , 18 1 Archipiélago de Juan Fernández mama llaqta parki +1. 2014: 1 2 Salitral k'iti (Sullana) , 2 2 José Emilio Pacheco , 3 2 Nelson Ned , 4 2 Krup , 5 2 Siki , 6 2 Ankash washa waqta , 7 2 T'utura (Quchapanpa) , 8 1 Wankapampa pruwinsya +2. 2014: 1 4 Anaphilaksiya , 2 2 Lorenzo Bernardi , 3 2 Sochi , 4 2 Qhichwa simikuna Kastilla simipi , 5 2 Altu k'iti , 6 2 Krup , 7 1 Juan Almeida +2. 2015: 1 3 Ayllu , 2 2 Sajama mamallaqta warikancha , 3 2 Kanatá , 4 2 Tintaya , 5 2 Willkamayu , 6 1 Magaly Solier Romero +10. 2015: 1 2 Ayllu runakuna pachantin pukllaykuna , 2 2 George Lucas , 3 1 Sondor distritu +8. 2016: 1 2 Tibet Awtunumu Suyu , 2 2 Naska , 3 2 Naska pruwinsya , 4 2 Piruw , 5 1 Armando Manzanero +5. 2017: 1 2 Chinchay Yawyu-Quchas waqaychasqa , 2 2 Miguel Hernández , 3 1 Musuq Ispaña Qapaq ranti suyu +11. 2017: 1 3 Christian Ramos , 2 3 Robert Mugabe , 3 2 Carlos Cáceda , 4 2 Piruw mama llaqtap piluta hayt'ay qhari quchun , 5 2 Adán Balbín , 6 2 Alberto Rodríguez , 7 2 Yoshimar Yotún , 8 2 Pedro Gallese , 9 2 Ricardo Gareca , 10 2 Aldo Corzo , 11 1 Piruwpa Nasiyunal Istadyun +1. 2018: 1 2 Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin , 2 2 Ramón Valdés , 3 2 J Balvin , 4 2 Fernando Belaúnde Terry , 5 2 Santu Tumas listritu (Kashamarka) , 6 2 Pumata distritu , 7 2 Chukuwitu pruwinsya , 8 1 Katharine Graham +3. 2018: 1 3 Piruw , 2 2 Martín Vizcarra , 3 2 Yupa ruwana , 4 2 Pedro Pablo Kuczynski , 5 2 Piruwpa umalliqnin , 6 1 Eduardo Picher + +Yawar ch'unqa (Quechua) + +Runa Simi: K'apa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'añarayay + +"T'inki kachkay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ch'uya Ispiritu suyu - Wikipidiya +Ch'uya Ispiritu suyu +Vila Velha, Ch'uya Ispiritu suyu +Ch'uya Ispiritu suyu (purtuyis simipi: Estado do Espírito Santo) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Vitória llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'uya Ispiritu suyu. + +Hildegard von Bingen (Hildegard Bingenmanta 1098-chá watapi paqarisqa; 1179 watapi wañusqa Rupertsberg munastiryupi, Bingen llaqta ñiqpi, Alimanyapi) sutiyuq warmiqa huk Benediktinu munqhas (1136 watamanta pachas abadisa) karqan, aswan chaninchasqa aliman mistiku warmis, iñiymanta yachaqsi, hampi yachaqsi, kawsay yachaqsi, taki kapchiqsi. Latin simipis qillqarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hildegard von Bingen. + +Atucha kantun (kastilla simipi: Cantón Atocha) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi , P'utuqsi suyupi, Urin Chichas pruwinsyapi, Atucha munisipyupi. Uma llaqtanqa Atucha (Atocha) llaqtam (2.033 runa, 2001 watapi). [1] +T'ilamayu llaqta, Atucha kantun + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Chunwa) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Chunwa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Chunwa). + +Qusa nisqaqa warmiwan kuskalla kawsaq qharim, warmip qusanmi, kasarakuy p'unchawmanta pacha. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu larq'a +3 chaniyuq tikraykuna larq'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +/ Kaymi / ñuqa / + +Kamachiy juch'uy chawpi qhatukunamanta +Sut'inchay: sasa kamachiymanta iskay chunka samay tawa pachak chunka suqtayuq yupayninpi qun juch'uy chawpi qutukunaman wallpaspa allinmanta purichinanpaq. +Imataq juch'uy chawpi qhatukunari? +PYME nisqaqa niyta munan: juch'uy, chawpi qhatu kay jinamanta kamachiqa aqllan: +Aswan juch'uy qhatukuna (microempresas): Ranqaymanta qullqi junt'aynin sapa watamanta kay jina kanman 2.400 UF nisqakamalla kanman. +Juch'uy qatukuna (pequeñas empresas): Ranqaymanta qullqi junt'aynin sapa watamanta kay jinamanta 2.400 UF nisqamanta 25.000 UF nisqakama sapa watamanta. +Chawpi qhatukuna (medianas empresas): Ranqaymanta qullqi junt'aynin sapa watamanta kay jina kanman 25.000 UF nisqamanta 100.000 UF nisqa kamalla sapa watamanta. +Aswan juch'uy qhatukuna, (microempresas): Jisq'un llamk'akniyuq yupaychakun. +Chawpi qhatukuna, (medianas empresas): Phichqa chunkamanta, pachak ji'q'un chunka jisq'unniyuqkama llamk'akniyuq yupaychakunman nin. +PYME nisqa, kunaqa mana waq llamk'aykunataqa qhatunkumanchu; wasi jallp'akunataqa manami kay wakichisqapi rikukunchu, askha qullqi kuyurichiqpis jinallataq. +Kamachi iskay chunka, tawa pachak chunka suqtayuq yupayninpi churan kamayta riq'iytaima juch'uy chawpi qhatukunapaq. +Juk PYME nisqa imannamanta, usphi llamk'ayta qallarinapaq urqunmanri? +Juch'uy chawpi qhatukuna yanapayniyuqchu kamachiykuna sanitarias nisqapi? +Tiyanchu juch'uy chawpi qhatukunapaq wakin jark'aykuna ranqhawaqkuna pantayninmanta? +Kanchu yanapaykuna juch'uy chawpi qhatukunapaq solvencia nisqa ch'anpayuq kaptin? +Qhatukunapaq insolvencia nisqapi rikukuptin (niyta munan mana qullqi junt'ay atiqtin kamaykunata kamachikman, mañayta atin asesor qulqimanta insolvencia nisqa, sumaq sinch'i sut'inchananpaq qullqi yupaychay qhatumanta, jinamanta allin puririnanpaq. +Jinallamantataq pichus qawarichik jina karqa manuyuq runamanta, mana llamk'ay atinmanchu Síndico de Quiebras nisqa chay kunallapaqtaq. +Juk raphi qillqasqata urqunman, willaspa imaynapichus rikukun chay qhatuqa, imakunankuta mana qhichunankupaq raphi qillqasqa p'akiymanta, p'uchukay p'unchay manu junt'aymanta, (juicio tributario). +Ari, qillqi junt'ayninqa kanqa puraqmanta uyñikuypi manuyuq kaq junt'ananpaq. +Ari, wakin kunallapi pantaykunapi nikuqtin Código de Trabajo nisqaman. Juk PYME nisqa junt'anman 40 UTM, jatun qhatupaqtaq chayqa 60 UTM niqa jinamnata pantayniyuq kaspa mana sumaq allin jark'asqa kawsayninkumanta llamk'aqkuna chayqa PYME nisqakunamanqa phichqa p'unchayta qunqa sumaq allinta purichinanpaq, wakinkunapiqa pantaq mañanman wakichiyta yachakunapaq tukun llamk'aqkunapaq jinamata muchuy junt'akunman. +Qillqay / Nota: qillqasqa willay kaypi rikhurikqa, Kamachiykunaq puriyninmanta yachananchikpaq. Mana imaraykupis Ley nisqa jinachu, chiqan sut'inchay, nisqakuna, ni kamachiykunamanta yachaqpis junt'anchu. + +Katiguriya:Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq - Wikipidiya +Katiguriya:Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 14 urin katiguriyakunam, 14-pura. +► Allwiya kamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (2 P) +► Aranway pukllaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (145 P) +► Awqaq pusaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (4 P) +► Hampikamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (1 P) +► Kapchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (4 K) +► Kurku kallpanchaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (2 K, 21 P) +► Musikuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (2 P) +► Pulitiku (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (3 K, 34 P) +► Qillqaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (35 P) +► Ruruchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (5 P) +► Takichaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (20 P) +► Wasichay kamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (1 P) +► Yachaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (5 P) +"Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 12 p'anqakunam, 12-pura. +Katiguriyakuna: +Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Riqsisqa runa (mama llaqtakama) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:06, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quechua : Huñusqa Nasyunkuna (qu) + +Kay qhepa p'unchaykuna para kutirimuqtin hamullantaq hinaspan uywa michiqkunata wañuchin kay qollasuyo patapi, imaraykuchus kay ayllu Chajana, distrito de Ácora llaqtapin isaky horas ch'isitan wañusqa tarikun Lucricia Rosa Flores Choque, phisqachunka iskay watayoq pasaq q'eho q'eho ruphasqan. + +Runa Simi: B + +Runa Simi: Chullusqa + +Pukyu (qallarina qillqasqa hinas qillqaypi): Taylor, Gerald (1976) - Ritos y Tradiciones de Huarochirí. (tukuy runasimipi qillqasqa kastillaman tikrasqawanpas) +Runasimi.de-pa llamkapusqan, qillqayta allinyasqan. +Kay qillqasqa hina, "š", "çh" siqikunawanpas qillqasqa panqa qaway (ima hinach Waruchiri runakunapas "sh", "tr" ñispa rimaq karqan) +Huk ñiqin uma raki (Capítulo 1): [Imanam ñawpa pacha wakakuna karqan, imanam atinakurqan, imanam chay pacha runakuna karqan] +Suqta ñiqin uma raki (Capítulo 6): [Imanam Paryaqaqa pichqa wamanmanta yurirqan, chaymanta runakuna tukurqan, imanam tukuy yunkap atipaqninña kaspa, Paryaqaqa ñisqaman riyta qallarirqan, imallapas ñannintinpi tukurqan] +Chunka suqtayuq ñiqin uma raki (Capítulo 16): [Paryaqaqa pichqa runtumanta yuriq wawqiyuqchus karqan, kayri Paryaqaqachu paykunap yayan, chay chaymanta] +Chay hina kaptinpas, kanankama mana qillqasqa kaptinpas, kaypim churani kay huk yayayuq Waruchiri ñisqap machunkunap kawsasqanta: Ima feniyuqchá karqan, ima hinach kanankamapas kawsan, chay chaykunakta. Chayri sapa llaqtanpim qillqasqa kanqa, ima hina kawsasqanpas paqarisqanmanta. +Chaysi huk mitaqa huk warmi wakataq Qawillaqa sutiyuq karqan. Kay Qawillaqas kanan wiñay donsella karqan. Panas ancha sumaq kaptin, pi mayqan waka willkakunapas "puñusaq" ñispa munapayarqan. Chaysi manataq huñirqanchu. Chaymantas kanan qipanpi chay warmiqa chay hina mana pi qaritapas chankaykuchikuspa, huk yura rukmap sikinpi awakurqan. Chaysi chay Quniraya amawta kayninpi huk pisqu tukuspa chay yura rukmaman wichay rirqan. Chaysi chaypi huk rukma chayasqa kaptin, chayman yumayninta churaspa urmachimurqan chay warmi qayllaman. Chaysi chay warmiqa ancha kusikuspa millpuykurqan. Chaysi hinalla chichu tukurqan mana qarip chayasqan. Isqun killapi, imanam warmikunapas wachakun, hina wachamurqan, hina donsellataq. Chaysi kikillantaq huk wata chika ñuñunwan kawsachirqan, "Pip churinchá kayqa?" ñispa. +Chaymantas chaysawa añaswan tinkurqan. Chaysi: "Pana, maypim chay warmiwan tinkunki" ñispa tapuptinsi, payqa ñispa ñirqan: "Manañam tarinkichu, ancha karuktam rin" ñiptinsi, (Qunirayaqa:) "Qamqa chay willawasqaykimanta manam punchawpas purinkichu, tutallam; runapas chiqñiptin, ancha millayta asnaspa purinki" ñispa ancha millaypi ñakarqan. +[Imanam ñawpa pacha runakuna tukurqan mama qucha pachyamuptin.] +Chay simiri kaymi. Ñawpa pachas kay pacha puchukayta munarqan. Chaysi mama quchap pachyamunanta yachaspas, huk urqu llamaqa ancha allin qiwayuqpi, chay llamayuq samachiptintaq, mana mikuspas ancha llakikuq hina karqan, "in-in" ñispa waqaspa. Chaysi chay llamayuqqa ancha piñaspa sarap quruntayninwan chuqllu mikukusqanpi chuqarqan: "Mikuy, allqu! Chika qiwapim samachiyki" ñispa. Chaysi chay llamaqa runa hina rimarimuspa ñispa ñirqan: "Utiq, imaktam qam yuyankiman? Kananmi pichqa punchawmanta qucha pachyamunqa. Chaymi pacha puchukanqa" ñispa rimarirqan. Chaysi chay runaqa ancha mancharispa, "Imanam kasun? Mayman rispam qispisun?" ñispa ñiptinsi, "Haku Willkaqutu urquman! Chaypi qispisun. Pichqa punchawpaq mikuyniykikta apakuy!" ñispa ñirqan. Chaysi chaymantaqa chay urqu llamantapas winaynintapas kikin apaspa, ancha utqaspa rirqan. +Chaymantas chay runaqa ñataq mirarimurqan. Chay kaqsi kanankama runakuna tiyan. Kay simiktam kanan kristiyanukuna unanchanchik chay "tiempo del diluvio" ñisqaktach. Paykunaqa hina Willkaqutukta qispisqanta unanchakun. +Ñam ari kay ñawpaq tawa kapitulupi ñawpa pacha kawsasqankunakta willanchik. Ichaqa kay runakunap chay pacha paqarimusqankunaktam mana yachanchikchu, maymantach paqarimurqan. (Chaymanta kay runakuna chay pacha kawsaqkunaqa paypura awqanakuspa atinakuspallam kawsaq karqanku. Kurakanpaqpas sinchikunallakta qapaqkunallakta riqsikurqan. Kaykunaktam "Purun Runa" ñispa ñinchik.) Kay pachapim chay Paryaqaqa ñisqa Kunturqutupi pichqa runtu yurimurqan. Kay yurisqantam huk runa wakchallataq Watyakuri sutiyuq Paryaqaqap churin ñisqataq ñawpaqlla rikumurqan yachamurqan. Kay yachasqantari achka mistiryu rurasqantawanmi rimasun. Chay pacha kay Watyakuri ñisqa wakchalla mikuspapas, watyakuspalla kawsaptinsi, sutiyachirqan "Watyakurim" ñispa. +Chay pachas huk runa Tamtañamqa sutiyuq ancha qapaq hatun apu karqan. Wasinpas tukuy hinantin wasin "kasa", "kanchu" ñisqa rikchaqkuna pisqukunap rikrawan qataspas karqan. Llamanpas qillu llama puka asul llama ima hayka rikchaqkama llamayuqsi karqan. Chaysi kay runakta chika alli kawsasqanta rikuspas, tukuy hinantin llaqtakunamanta hamuspa yupaycharqan mancharqan. Chaysi payri ancha yachaq tukuspa pisi yachasqanwan, ancha achka runakunakta llullaspa kawsarqan. Chay pachas hina amawta tukuq dyus tukuq kaspataq, chay runa Tamtañamqa sutiyuq ancha millay unquyta tarirqan. Chaysi ancha achka wata unquptinsi, "Ima hinam chika yachaq kamaq kaspataq unqun?" ñispa runakunapas chay pacha rimarqanku. Chaysi chay runaqa "alliyasaq" ñispa, imanam wiraquchakunapas amawtakunakta dukturkunakta qayachin, chay hina tukuy yachaqkunakta sabyukunakta qayachirqan. Chaysi manataq pillapas yacharqanchu chay unqusqanta. +Chaysi kay Watyakuriqa hampiyta qallarirqan, "Yaya, warmiykim wachuq" ñispa. "Chay hina wachuq huchayuq kaptinmi, qamta unquchisunki. Qamta mikuqri kay chika qullanan wasiyki sawam iskay machaqway tiyan. Chaymantam hampaturi iskay umayuqtaq maray ukupi tiyan. Kaykunaktam kanan tukuyninta wañuchisun, chaymi alliyanki. Chaymantam ña alliyaspam, tukuy ima haykakta yallispa ñuqap yayayta muchanki. Qaya minchallam yurimunqa. Qamqa manam ari kamaq runachu kanki; kamaq runa kaspaqa, manam ari unqunkimanchu" ñispa ñiptinsi, ancha mancharirqan. Chaysi ña chay wasinta chika sumaqta "paskasaq" ñiptinsi, ancha llakikurqan. Warminsi hinataq, "Yanqam kay wakcha 'aquylla' ñiwan. Manam wachuqchu kani" ñispa qaparirqan. +Kay huchallikusqantaña, chay huk ñawpaq masan uyarispas, "Ancha pinqayta rurasaq chay wakchakta" ñispa yallinakuytaña qallarirqan. Chaysi huk punchaw chay runaqa, "Wawqi, qamwan yallinakusun imawanpas. Qam wakcharaqchu chika qapaqpaq kuñadayta warmiyankiman" ñispas ñirqan. Chaysi chay wakchaqa "Allitaqmi!" ñispas, yayanman "Kay hinam ñiwan" ñispa willakuq rirqan. Chaysi payqa: "Allitaqmi. Imata ñiptinpas, tuyllam ñuqaman hamuwanki" ñispa ñirqan. +Chaysi qayantin ñataq (runa qapaq ñisqaqa) huk yallinakuyta, (Watyakuri) atipaptin, munarqan. Kay yallinakuysi wallparikuy karqan ancha allin "kasa" ñisqanwan "kanchu" (puru) ñisqanwan. Chaysi kay Watyakuri ñisqaqa ñataq yayanman rirqan. Chaysi huk rasu pachakta yayanqa qumurqan. Chaywansi tukuy runakunaktapas ñawinta rupachispa atiparqan. Chaymantas ñataq: "Pumakta aparispa yallinakusun" ñispa ñirqan. Chaysi kay runaqa pumankunakta aparispa yalliyta munarqan. Chaysi chay wakchaqa, yayan willaptin, tutallamanta huk pukyumanta puka pumakta apamurqan. ((Chay puka pumawansi kanan takiptin, imanam kanan huk arku silu ñiqpi lluqsin, chay hina lluqsiptin, takirqan.)) +Chaymantas kanan ñataq (chay qapaq ñisqaqa) wasi pirqakuywan yallinakuyta munarqan. Chaysi chay runaqa ancha achka runayuq kaspa, huk punchawlla hatun wasikta ñachqa tukuchirqan. Chaysi kay wakchaqa tiksillanta churaspa, tukuy punchaw warmillanwan purikurqan. Chay tutas kanan tukuy pisqukuna chaymanta machaqwaykuna ima hayka pachapi kaqkunas pirqarqan. Chaysi qayaqa ña (chay runaqa) tukusqakta rikuspa, ancha mancharirqan. +Chaymantas chay lluwichu tukuq runaqa hinallataq chay urquktas siqaspa chinkarqan. Chay lluwichus kanan ñawpa pachaqa runa mikuq karqan. Qipanpis kananña achka lluwichu kaspas, "Ima hinam runakta mikusunchik?" ñispa qachwakurqan. Chaysi huk wawallanqa, "Ima hinam runa mikuwasun?" ñispa pantarqan. Chayta uyarispas, lluwichukunaqa chiqirirqan. Chaymantas lluwichupas runap mikunan karqan. +[Imanam Paryaqaqa pichqa wamanmanta yurirqan, chaymanta runakuna tukurqan, imanam tukuy yunkap atipaqninña kaspa, Paryaqaqa ñisqaman riyta qallarirqan, imallapas ñannintinpi tukurqan.] +Kananmi rimasun Waruchiripi chay chay kitipi rurasqankunakta. Chay simiri kaymi. Ña Paryaqaqa hatun runa kaspas, hanaq Paryaqaqa ñisqaman Wallallu Qarwinchup tiyasqanman rirqan. Chaysi Waruchiri chay ura wayqupiqa huk llaqta Wawqi Usa sutiyuq Yunkap llaqtan karqan. Chaysi chay llaqtayuq runakunaqa chay pacha hatun fiestakta ruraspa hatun upyayta upyarqanku. Chay hina upyakuptinsi Paryaqaqa ñisqaqa chay llaqtapi chayarqan. Chayaspas payqa runakunap manyallanmanta tiyaykurqan wakcha hinalla. +Chay hina tiyaptinsi chay llaqtayuq runakunaqa mana hukllapas anqusarqanchu. Tukuy punchaw chay hina kaptinsi, huk warmiqa chay llaqtayuqtaq: "Añañi! Ima hinam chay wakchallaktaqa mana anqusaykunchu?" ñispas, huk hatun yuraq putuwan aswakta apamuspa qurqan. +Chaypis kanan chay llaqtayuq Kupara runakuna ancha yakunmanta ñakarispa, pukyullamanta chakranmanpas pusaspa kawsarqan. Kay pukyum kanan San Lorenzo hanaqnin hatun urqumanta lluqsirqan. Chay urqum kanan Sunaqaqa sutiyuq. Chaypis kanan hatun quchalla karqan. Chaymanta uray pusamuspas ñataq uchuylla quchakunaman huntachispa chakrankunakta parqukuq karqan. +Chay pachas chay llaqtayuq huk warmi Chukisusu sutiyuq karqan, ancha sumaq warmi. Chaysi kay warmiqa sarankuna ancha chakiptin waqakuspa parqukurqan yakun ancha pisi kaptin. Chaysi chay Paryaqaqaqa chayta rikuspa, chay uchuylla quchanta yakullanwan chay quchap siminta kirpaykupurqan. +Chaysi chay warmiqa ñataq ancha nanaqta waqakurqan, chay hinakta rikuspa. Chaysi chay Paryaqaqaqa: "Pani, imaktam chika waqanki?" ñispa tapurqan. Chaysi payqa: "Kay sarallaymi yakumanta chakipuwan, yaya", ñispa ñirqan. Chaysi Paryaqaqaqa: "Ama llakiychu! ñuqam yakuktaqa kay quchaykimanta ancha achka yakukta lluqsichimusaq. Ichaqa qamwan ñawpaqraq puñusun" ñispa ñirqan. +Ñiptinsi, kanan payqa ñirqan: "ñawpaqraq kay yakukta lluqsichimuy! chakray parqusqa kaptinqa, allitaqmi puñusun" ñispas ñirqan. Chaysi "Allitaqmi!" ñispa, yakuktaqa ancha achkakta lluqsichimurqan. Chaysi chay warmipas ancha kusikuspa, tukuy chakrankunakta parqukurqan. Chaysi ña parquyta puchu kaptin, "Puñusun!" ñispa ñirqan. Chaysi: "Manam kananqa, qaya mincharaq puñusun" ñiptinsi, Paryaqaqaqa ancha chay warmikta munaspa, "puñuymanraq" ñispas, ima haykaktapas chay warmiman prometirqan: "Kay chakraykikta mayumanta yakuyuqtam rurapusqayki" ñispa. +Chay rarqaktas kanan pumakuna, atuqkuna, machaqwaykuna, ima hayka pisqukuna picharqan, allicharqan. Kayta ña allichaypaqmi, kay pumakuna, uturunkupas, ima haykapas: "Pim ñawpaq siqisun?" ñispa kamachinakurqan. Chaysi hukpas hukpas, "ñuqaraq, ñuqaraq" ñispa ñirqanku. Chaysi atuqtaq atiparqan: "ñuqam kuraka kani, ñuqaraq ñawpasaq", ñispa. Chaysi kay atuq ñawpamurqan. +Kay tukuyta puchukaspam ñataq Paryaqaqaqa: "Puñusun!" ñispa ñirqan. Chaysi ñataq: "Haku hanaq qaqaman. Chaypiraq puñusun", ñispa ñirqan. Chay qaqam kanan Yanaqaqa sutiyuq. Chaypis waki puñurqan. +Ña puñuspas, kanan chay warmiqa: "Haku iskayninchiktaq. Maytapas risun", ñiptinsi. Payqa, "haku" ñispa, chay Kukuchalla ñisqa rarqap lluqsimusqanman pusarqan. +Chaymantas kanan, imanam ñawpaq kapitulupi qipanpipas, "Tukuy llaqtakunam yunkasapa karqan," ñispa ñinchik, chay hinam kay tukuy hinantin llaqtakunapi Waruchiri prowinsyapi Chaqlla Mama prowinsyapipas tukuy hinantin llaqtakunapipas yunkasapas karqan. Kay yunkakunaktam tukuy hinantin yunkakunakta urañiqman anchurichirqan, "Churiykuna kay kitipi tiyanqa," ñispa unanchaspa. Kaykunakta atiqkunapas sapanpi Paryaqaqap churinkuna sutiyuq sapam "hukmi churin" ñin. Wakinmi, "Manas. Paykamas sachap ruruyninmanta yurimurqan," ñispa rimanku. Kaykunap sutinri kaymi: mayorninmanta Chuqpayku, Chancharuna, Wariruma, Utkuchuku, Tutaykiri, wakinri Sasinmali. Chaymantam huk Paryaqaqap churinsi pachamanta paykama lluqsimurqan. Kaypaq sutinmi Pachachuyru sutiyuq karqan. + +"kaykunapi" Liberato Kani (Miski Takiy Tv Perú) + +Wasi (casa) Qosqo (Cusco) + +K'a simi-simi, + +ASQA (www.asqa.gov.au) + +Biblia yachachisqanmanta: Jerusalenpi suyanku - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Pedrop nisqanta uyariytawan, runaqa Jesusta wañuchisqankumanta mayta phutikurqa. ¿Imatataq ruwanayku tiyan?, nispa tapukunku. Pedrotaq kutichirqa: ‘Saqra ruwayniykichikmanta kutirikuychik, bautizakuychiktaq', nispa. Chay p'unchaypitaq 3.000 runa bautizakuspa, Jesusta qhatiyta qallarirqanku. +¿Imaynatá Pedro parlasqan Hechos 2:23, 36 p'itipi rikuchiwanchik tukuy israelitakuna Jesús wañusqanmanta juchayuq kasqankuta? (1 Tes. 2:14, 15.) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Impapura marka. +"Impapura marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chipcha icha Chibcha rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Uralan Awya Yalapi, Chawpi Awya Yalapipas. +Huk chipcha rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Borũca (Brunca, Brunka): Kustarika, yaqa wañusqaña +Chánguena: Kustarika, Panama, wañusqaña +Rama: uralan anti Nikarawa, wañusqaña icha yaqa hinalla + +Juan Román Riquelme (* 24 ñiqin inti raymi killapi 1978 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Román Riquelme. + +Katiguriya:Takiq (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Takiq (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takiq (Arhintina). +"Takiq (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ultiy +Tikraynin ch'ultiy Kastillanu simipi: + +Awiwiti (Taxodium mucronatum, nawa simimanta: āhuēhuētl) nisqaqa Mishikupi ancha watasapakama wiñaq akwayuq sach'am. + +Katiguriya:Mama llaqta (Iwrupa) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta (Iwrupa) +Iwrupapi mama llaqtakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta (Iwrupa). +"Mama llaqta (Iwrupa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ankara llaqtaqa Turkiya mama llaqtap uma llaqtanmi. Ankara llaqtapiqa 5,019,167 runakunam kawsachkanku (2007). + +Sunqunnakuy, sunqurakuy, sunqu p'akisqa qhipakuy, sunqu tikrakuy + +Saqra, Diyawlu (mañay simi) icha Supay nisqaqa (kastilla simipi: diablo) mana allinmi, iñiykunapi Dyuspa hayunmi. Hudyu, kristiyanu iñiypi Satanas nisqam. + +Q'entichaqa nisqa kay atuj mikhuyta munawan, "imaynall tio, mana urayamuymanchu chiri chaypi kan." Nispa nin. "tio simiyki mana nuqaq jinachu. Achkhataq, jatuntaq kiruyki." +"ama chayta niychu. Simiykita mañarikusaq, uraqamuy yanapaway." Atujqa anchatapuni chay munay takiyta yachaqayta munan. Anchata mañakusqan, ichaqa, k'entita umaycharin. +Ichaqa, wakin runakuna mana allintachu kawsanku, juk runata, pachamamatapis ima nak'arichispa tiyanku, layqakuspa, p'ananakuspa, sipispa jina. Chay millay runa wañun jina, ayan mana ukhupachapi qipanchu, ayantin animantin kaypachaman kutimunku kawsasqanpi purisqanta pallaspa, anchaymi chay kukuchi kan. Wañuska aya kaypachapi ñak'ariyta qallarin. Chay purisqampi ñanpi runakunata mancharichin, kawsaq masinkunata qatipan. P'unchaypi kukuchi allqu jina rikhurin, utaq munay sipas jina rikhurin, ichaqa tutayaqtin millay kukuchiman kutipun. Ichaqa kukuchiqa mancharikunapuni challu challu makiyuk, chakiyuq thanta p'achayuq. Kukuchi millayta qaparin sapa tuta muyurispa maypis runatapis pachamamatapis ñak'arichirqan chaypi. +"Nuqa K'anka kani" nispa chay ancha jatun K'ankaqa kallpanwan mancharichinapaq pukupukutaqa jaytaykun, phuruntapas putumichisparaq. Jinataq pukupuku p'iñasqataq nanasqataq ripun. Chyamanta, pukupuku juezman purin quejata churamusaq nispa, chay forastero k'anka maqakuspa llank'ayniyta qichuyta munawan nispa. +"ancha munay p'unchay kampaq kachun wiraqucha, jatun juez," nispa k'ankaqa juezpa makinta much'aykun. "nuqa k'anka kani, nuqaq kamachikuqniy jatun wiraqucha Español, paymin kunan kay ayllukunaq kamachikuq llapa munayniyuq kan." Kamachikuqniy Españamanta apamuwan kaypi runakunata riqch'arichinaypaq, kay pukupuku kunanqa mana imata kaypi ruwananchu." "ajinakaspa, sasa kay kan, paqarin kutimuychis ichaqa qilqasqata quejata apamuwaychis," nispa juez nin. +Chay p'unchawkunapi ancha pisi qilqaq karanku, atujwan juk'uchawan qilqayta yacharanku. Pukupukuqa atuqta manchakuspa, mikhuwanman nispa, juk'uchaman purin. Juk'ucha kusisqa k'uchilla pukupukupaq qilqarun. K'ankapas mana atujman purinchu, juk'uchaman purillantaq, juk'ucha kusisqa qilqaykapun. +Nuqa wiraqucha, kaymanta kani, pachapas waynaraq kasqanmanta nuqaq awichuykunaq awichun kay ayllu runata riqch'arichirqan. Kunantaq chay llamk'ayta nuqa kay aylluykunata riqch'arichini," nispa pukupuku nin. +Wajmanta juez, sasa kay nispa muspharin. "paqarin susa susa tutamanta kutimunkichis, pichus nuqata ñawpaqta riqcharichiwan, anchaymi chay llamk'ayniyuq kanqa. Kunanqa ripuychis" nispa juez kamachikun. +"Wiraqucha Juez tatay!' waqakuspa pukupuku nin. Manan chay chiqanchu, qayna p'unchaw qilqasqa quejayta makiykiman churani," nin. "manan kanchu" nin juez, "k'ankaq qilqasqata tarini qampaqta manan kanchu kay despachuypi". Nispa juez nin. + +Ariqipa jach'a suyu - Wikipedia +Ariqipa jach'a suyu +Commons katt'ana uñnaqa Ariqipa jach'a suyu. +Ariqipa jach'a suyu Gobierno Regional + +Qhapaq p'anqa +Kay Qhichwa Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. + +José Ramón Loayza jisk'a suyu +Commons katt'ana uñnaqa José Ramón Loayza jisk'a suyu. + +Bulibiya Achka Nasyun Mama Llaqta + +Wikispecies (Wikirikch'aq) nisqaqa Wikimedia nisqa ruruchinap huk ruraykamayninmi, tukuy kawsaqkunap rikch'aqninkunamanta qillqakunata qhawachinapaq. Rikch'aqmanta qillqakunaqa inlish simillapim qillqasqa, Qhapaq p'anqataq huk rimaykunapipas, qhichwa simipipas. + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? + +04 de Agosto 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +Rump'u icha Lunq'u nisqaqa (Runp'u, Lonq'o, grigu simipi: σφαίρα [sphaíra], chaymantam kastilla simipi esfera) huk muyu-muyulla kaq pachankam. Hawanqa maypipas chawpinmantaqa kaqlla karum. + +Quechua: Ulimpiku pukllaykuna (qu) + +Nha Trang llaqtaqa Witnam mama llaqtap Khanh Hoa uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nha Trang. + +Katiguriya:Kultura (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Kultura (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Arhintina). + +Hatun rakiypi chunka hukniyuq kaq pachakwatapis ñawpaq kaq inlisyamanta Bisantinu qhapaq suyupi tukurqan, kunti Iwrupapi kaq Kathuliku Inlisyamantas rakispa. Chay pacha inlisyap umanqa Bisantyu llaqtapis karqan, hatun Aya Sophiya Άγια Σοφία (Santa Sophiya) nisqa hatun inlisyayuq. 1453 watapi Turkukuna Bisantyuta atispa Orthodoksa Inlisyata saruparqan, Islam nisqata mast'aspa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiqan Iñitsay. + +Katiguriya:Kapchiy (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Kapchiy (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiy (Mama llaqta). + +Maywaurku kastilla simipi: Bermejos) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Asway markapi, huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 3963 mitrum aswan hanaq. + +Maya rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Chawpi Awya Yalapi. +Kaymi huk Maya rimaykuna: + +Ama huk ruraqkunap rurasqanmanta hayñinta, ruraqpa hayñin nisqata k'irisunchikchu. +Ama copyright nisqawan sananchasqa p'anqakunatachu copy - paste nisqawan kay Wikiliwrukunapi p'anqakunaman apamusunchikchu. + +En ikunaikunaikuna. + +10Shamuy-ari qamla kay pachapiqa mantamanaykillapapaq. + +qu-1 Kay ruraqqa runasimita aslla yachaywanmi riman. + +Punku p'anqa: Arhintina + +Runa Simi: Q'ipa + +/ sayapayaq / kachakuna wayna / Wari Wira Qucha Runa / Wari Runa / Purun Runa / Awqa Runa / sayapayaq maqt'a / mut'i / + +400 0 _ ‎‡a Adolfo Suárez‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku‏ + +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Runa ñit'inakuy - runa / km² () +Hallka k'iti kanchar 60,87 km² +Kamasqa wata 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1960 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +San Juan de Cutervo distritu (kastilla simipi: Distrito de San Juan de Cutervo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Cutervo pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Juan de Cutervo llaqtam (469 runa, 2007 watapi). +2 Distritupi paqarisqa + +Sevilla, 15 kaq pachakwatapi: Abya Yalaman lluqsichkaq wamp'ukuna. +Sevilla llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Guadalquivir mayu patapim. +Awya Yalapi Kastilla Atiy pachapi, Kastilla Kamachina pachapipas Sevilla llaqtamanta aswan ispañul wamp'ukuna Abya Yalaman lluqsiq karqan. +USA Columbus (Ohio, Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +USA Kansas City (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sevilla. + +Katiguriya:Delaware suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Delaware suyu. +"Delaware suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama Tirisa Kolkatamanta, Agnes Gonxha Bojaxhiu sutiyuq warmiqa, ˈagnɛs gɔnˈʤa bɔˈjadʒju sutipaq (* 26 ñiqin chakra yapuy killapi 1910 watapi paqarisqa Skopje, Imperio Otomano llaqtapi - † 5 ñiqin tarpuy killapi 1997 watapi wañusqa Kolkata llaqtapi). Kathuliku mama. +1979 - Nobel Suñay Qasikaypi +1985 - Medalla Presidencial Qasikaypi Hukllachasqa Amirika Suyukuna +1994 - Kunrisun Qori Medalla (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +1996 - Hukllachasqa Amirika Suyukunap Ciudadana de honor. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama Tirisa. + +Tiyay Qusqu suyu, Killapampa pruwinsya, Santa Teresa distritu +Chuqik'iraw nisqaqa (QSHKS qillqaypi: Choqek'iraw, kastilla simipi: Choquequirao) nisqaqa huk Tawantinsuyu pachamanta mawk'a llaqtam, Piruwpi, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Santa Teresa distritupi, Apurimaq mayumanta 1500 m aswan hanaqmi, Willkapampamanta manam karuchu. Pachakutiq Yupankis (1438-1471) chay k'itita llaqtacharqan kukata, q'illaykunata ruranapaq pisqukunata mirachinapaq. +Pata patakuna, wasi, phaqcha +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuqik'iraw. + +Aswan hatun llaqta Amsterdam +Urasuyu icha Nirlan (urasuyu simipi Nederland) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Amsterdam llaqtam. +Nirlandis simi: ufisyal rimay hina llamk'achisqa. +Chunka iskayniyuq pruwinsyanmi kan. +↑ Urasuyup munisipyukuna nisqaqa 2018: 380. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urasuyu. +Mama llaqta (Iwrupa) + +Qullu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Qullu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Pelota (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Piluta (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Makiyasiy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Allqu wira-wira [1] (Achyrocline satureioides) nisqaqa Buliwyapi wiñaq hampi yuram. +Layakunap sutinkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allqu wira-wira. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Allqu wira-wira + +Alberto Olmedo sutiyuq runaqa icha negro (yana) Olmedo".(* 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1933 watapi paqarisqa Rosario llaqtapi - † 5 ñiqin pawqar waray killapi 1988 watapi wañusqa Mar del Plata llaqtapi) Arhintina mama llaqtayuq kuyu walltay aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alberto Olmedo. + +Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin - Wikipidiya +Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin +Runa unquy hark'ay waqlliy añaw (HIV-1, q'umir), limphusitup hawanpi ukhunmanta paqarimuchkaq. +Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin UHCW, SIDA icha AIDS nisqaqa runa unquy hark'ay waqlliy añaw (HIV, VIH) nisqa añawkunap paqarichisqan, runap unquy hark'ayninta ch'utiq, yuquywan qatichisqa (yuquy unquy nisqa), ancha chiki (maqlluq) unquymi. Achka runakunam chay unquywan wañun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin. + +kaqpi kanku: luqt'uyay1luqt'uyay2 + +Winu (kastilla simimanta vino) nisqaqa ethanulniyuq upyanam, uwaspa misk'i hillinta qunchuwan p'uchquchispa rurasqa. Ch'uya q'umir uwasmantaqa yuraq winum tukukun, yana anqas uwasmantataq tullpu winum. Winuta upyaspaqa machanchik. + +Chukiripampa kitilli (kastilla simipi: Parroquia Chuquiribamba) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim , Loja kitipi, Loja markapi. + +Tikraynin willakuy Kastillanu simipi: + +Topeka nisqa llaqtaqa, Kansas suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Topeka llaqtapiqa 127.473 runakuna (2010) tiyachkan. + +Sinchi kichanakuna yanapayta mana kamachisqa runakuna harkan kipukuna, programakuna chaymanta wak imakuna kaqkunamanta yaykuchkan, chaymanta sasa watuy utaq crackear nisqa kan. Huk allin kichana: + +Kuélap sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kuélap sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Kuélap sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Awqaq sipas suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pikillaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pachakamaq llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Naska siq'ikuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqik'iraw ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Raqch'i ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Patallaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Bagua pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Utkupampa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Bongará pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Luya pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chachapuyas pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Saywiti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Illapachawwan qallarisqa chhasku wata + +ñuka killka-katini runa-shimipi. + +Runa Simi: Panama llaqta + +ACTA DE INDEPENDENCIA EN QUECHUA : Kay sumaq ancha kamayoq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka soqtayoq wataq qanchis killaq isqon p`unchayninpi llaqtancheqrayku qhawanankupaq Hamawt'akuna hatun tantakuy, congreso nisqapi tantasqa, tukuy sonqonkuwan, tukuy yachayninkuwan ...( Reconociendo nuestras raíces, enviado por Omar Enrique de Prada ) + +Runa Simi: 43 kñ + +Quechua kitinqa kayqa pachaykipi yuyakuy, imaraykuchus chay jallp'a pachapi paqarimurqanky + +Malla (kastilla simipi: Malla) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Kimsa Krus wallapi, Chuqiyapu suyupi, José Ramón Loayza pruwinsyapi, Malla munisipyup uma llaqtanmi. + +Aswan hatun llaqta Kinshasa +Kungu Runakamaq Ripuwlika llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. + +Ruq'i yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Ruq'i yura rikch'aq ayllu (familia Rhamnaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, Tiksimuyuntinpi 6000-chá rikch'aqniyuq. +Kaymi huk ruq'i hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruq'i yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ruq'i yura rikch'aq ayllu + +Tikraynin chiqniq Kastillanu simipi: + +Saquena distritu (kastilla simipi: Distrito de Saquena) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Bagazan llaqtam. + +Ruphay mit'a nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Ch'aki mit'a, ch'aki pacha icha Usyay mit'a nisqaqa watapi aswan ch'aki mit'am, inti anchata k'anchaptinmi pisillatapas paraptinmi. + +/ qhapaq apu mama / quya / + +quwiki Katiguriya:Ramsar k'iti (Piruw) + +Runa Simi: Qhapaq + +—¿Imanutaq kayqa kanqa? nir. + +Kay ruraykunapika kipamanmi, yaku kallpanakunata , ama tunirichun mutsurishkakunata paktachinkakuna. + +Aymaraca: mara t'aqa (ay) + +mama llaqta +mamallaqtayuq maqanakuy + +ukata jayp'u ch'usa waranqa manqhanakana thaqta? + +Arhintinap kacharina qillqan (kastilla simipi qhichwa simipipas). +Francisco Narciso de Laprida sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin kantaray killapi 1785 watapi paqarisqa San Huwan llaqtapi - † 22 ñiqin tarpuy killapi 1829 watapi wañusqa Mendoza llaqtapi) huk arhintinu taripay amacha wan pulitikupas runam karqan. +pulitikapi warkukuq suyup qispikuyninmi, warkusqa kaymanta paskayninmi atiq, warkuchiq mamallaqtamanta. Chay hina paskasqa mamallaqtaqa kacharisqa mamallaqta nisqam. +Kulunyaraq, warkukuq kachkaqraq mamallaqtaqa qispichina awqanakuypim kacharikun, icha warkuchiq mama llaqtataqmi warkuchisqan suyuta kacharin. + +Miskitu runakuna, Prinzapolka mayu ñiqpi. +Miskitu nikuq runakunaqa Nikarawap, Unduraspapas Miskitu chalan nisqa mama suyunpi kawsaq indihina runa llaqtam, 150.000-200.000 runam, miskitu simi rimaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miskitu. + +Katiguriya:Qhatamarka wamani - Wikipidiya +Katiguriya:Qhatamarka wamani +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhatamarka wamani. +"Qhatamarka wamani" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Q'utu k'usillu - Wikipidiya +Q'utu k'usillu,[1] kichwapi Kutu[2][3] (genus Alouatta) nisqakunaqa Urin Awya Yalapi, sach'a-sach'akunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillukunam. Kunkasapa qapariykachaqmi. +Kaymi tukuy q'utu k'usillu rikch'aqkuna (Piruwpi kawsaq: wira qillqasqa): +Pukamaki q'utu k'usillu (Alouatta belzebul) - Amarumayu suyupi kawsaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'utu k'usillu. + +Tikraynin p'allqay Kastillanu simipi: + +Kay qillqaqa Kristup paqarisqanmanta 4 ñiqin watamantam willan. Tawa yupaymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +4 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Chunwa) - Wikipidiya +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Chunwa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Chunwa). +"Kurku kallpanchay (Chunwa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Llaqta qayanqillqa: Harambee +Aswan hatun llaqta Nairuwi +Umalliq ranti
HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 14 de Julio 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +07 de Julio 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +04 de Agosto 2017 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +Tinya (kastilla simipi: tamboril) nisqaqa Tawantinsuyumanta takana waqachinam. + +Paqarisqa Indya, 6 ñiqin aymuray killapi 1861 watapi, +Wañusqa Indya, 7 ñiqin chakra yapuy killapi 1941 watapi, +Rurasqankuna Kawsay rikch'a wan harawi qillqaq, amawta. +Rabindranath Thakur (Rabindranath Tagore, banla simipi: রবীন্দ্রনাথ ঠাকুর) Gurudev sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin aymuray killapi 1861 watapi paqarisqa Kolkata llaqtapi - † 7 ñiqin chakra yapuy killapi 1941 watapi wañusqa Santiniketan llaqtapi) Indya mama llaqtayuq qillqaq runam, banla simipi qillqaqmi. +1913 watapi simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. + +Pisqu ch'ullku,[1] Atuqpa uqan[2] icha Ch'ullku chaylla[3][4] (Oxalis corniculata) nisqaqa huk quram, ch'ullkum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pisqu ch'ullku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pisqu ch'ullku + +Katiguriya:Distritu (Muqiwa suyu) +"Distritu (Muqiwa suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Llaqta (Rusiya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Rusiya). +"Llaqta (Rusiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Rusiya) + +Paqarisqa 8 ñiqin aymuray killapi 1970 watapi +Punku taripasqankuna 102 (Huk Divisyun) +Luis Enrique Martínez García, "Lucho" sutiyuq runaqa, (* 8 ñiqin aymuray killapi 1970 watapi paqarisqa Gijón (Ispaña) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Ispaña piluta hayt'aqmi. +Yachay wasikuna: . +1.6 Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Participasyunkunao +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Participasyunkunao[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1998 Ransiya Primera fase +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luis Enrique Martínez. +Gijón llaqtapi paqarisqa + +Basilio Antonio Fergus Alexander sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin kantaray killapi 1947 watapi paqarisqa Panama llaqtapi - 11 ñiqin kantaray killapi 2009 watapi wañusqa Miami llaqtapi), huk Panama mama llaqtayuq takiqmi qarqan, icha Basilio. + +Tanla[1] (genus Leporinus) nisqakunaqa huk challwakunam, Awya Yalapi mayukunapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tanla + +Ayri,[1][2][3] Champi[4][5] (Chanpi),[6] Ch'iqtana[7] (QSHKS qillqaypi Ch'eqtana)[8] icha Hacha[7] (kastilla simimanta, Buliwyapi Jacha,[9] ankashpi Haacha,[10] hachiilla,[3] kichwapi Tumi[11][12] nisqaqa q'iruta, yamt'ata ch'iqtanapaq irraminta nisqa llamk'anam, q'imina hina k'awchi khillay k'ulluwan k'aspim. +Ñawpa pacha ch'iqtanakunataqa ayñi hinam awqakunata wañuchinapaq llamk'achirqan. +Wañuy wanaypipas q'umalliqta wañuchinapaq llamk'achirqan. + +Sanpidru wachuma, Achuma icha San Pidru (Trichocereus pachanoi) nisqaqa kichkasapa, musphachinayuq añapankum, chiqap wachumaman rikch'akuq, Antikunapi wiñaq. +Unay Chawpin runakuna ( Ñawpaq Piruwpi) upyayasqa iñiy ruraypi, iñichiqkuna qatiqkunawan [1] . + +KECSUA: Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Runa Simi: Apachi rimaykuna + +Runa Simi: Antapanpa pruwinsya + +Keczua (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +quwiki Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Chunwa) + +Goodies Qhapaq Ñan. + +Runa Simi: Chaqllisinchi nankay + +Runa Simi: Chawpipacha Khiniya + +Runa Simi: Machu Pikchu distritu + +Tukuy pacha kanqa + +TUCAYTA - Tukuy Cañar Ayllukunapa Tantanakuy (Ecuador); + +Runa Simi: Karuyayasqa + +Qhichwa Simi Piruw - Piruw Mama Llaqta + +Qiru phukuna waqachina +kaqlla waqachinakuna: +Saksuphun nisqaqa (inlish simipi: Saxophone) huk yatana ruk'awi phukuna waqachinam, Adolphe Saxpa 1846 watapi kamasqan. Latamanta ruraptinpas, qiru phukuna waqachina ninchikmi, qipa pinkuyllupi hina ch'ulla wiru raphiwan rurasqa simi rakinrayku. +1 Ancha riqsisqa saksuphun waqachiqkuna +3 Ancha riqsisqa juj yatana ruk'awi ruraqkuna +Ancha riqsisqa saksuphun waqachiqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ancha riqsisqa juj yatana ruk'awi ruraqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Mama llaqta Buliwya (79%) +Tiyakuynin Buliwyapi: Franz Tamayo pruwinsya, Bautista Saavedra pruwinsya, Chuqiyapu suyu +Piruwpi: Punu suyu, Putina pruwinsya +Apulupampa walla (kastilla simipi: Cordillera de Apolobamba) nisqaqa Antikunapi huk Wallam, Buliwya mama llaqtapi (79%), Piruw mama llaqtapipas (21%). Chawpi Urquqa (6.044 m) llapan urqukunamanta aswan hatunmi. +2 Hatun urqukuna +Amachasqa sallqa suyukuna: Apulupampa sallqa pacha suyu +Saywitu: Putina pruwinsya, Punu + +Yanaqa distritu - Wikipidiya +Yanaqa distritu +Uma llaqta Yanaqa +Yanaqa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Yanaca) Piruw mama llaqtapi distritum, Aymara pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Yanaqa llaqtam. +Quchakuna: Yawriqucha (Yauricocha) +Mayukuna: Antapampa mayu - Tumiri mayu +Tunay Kassa mawk'a llaqta +Chinchiru pruwinsya: Anku-Wallu _ Chinchiru _ Qucharqa _ Ranrakancha _ Ukhupampa _ Unquy _ Uranmarka _ Waqana +Distritu (Apurimaq suyu) +Distritu (Aymara pruwinsya) + +Hallka k'iti kanchar - km² 3 271,50 Ha +Vicálvaro distritu; (kastilla simipi: distrito de Vicálvaro, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Iwrupa). +"Wat'a (Iwrupa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Mama llaqta (Usiyanya) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta (Usiyanya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta (Usiyanya). +"Mama llaqta (Usiyanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa llaqta Inka +Llaqtakuna: Puquna (14 km); +Inkallaqta nisqaqa (Inkallajta, Incallacta, Incallajta) huk mawk'a pukaram, Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, Tutura pruwinsyapi, Puquna munisipyupi. 1460 watachá wasichasqam, 80 ha hatunmi. Quchapampa llaqtamanta 130 kilumitruspi tarikun, Puqunamantari 14 km kashan. +www.turismobolivia.bo / Inkallaqta + +Qurupuna, 6.377 m, Kuntisuyus / Aplaw pruwinsya +Uma llaqta Uñun +Uñun distritu (kastilla simipi Distrito de Uñón) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Uñun llaqtam. + +Paqarisqa Madrid, 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1924 watapi +Wañusqa Madrid, 28 ñiqin aymuray killapi 2018 watapi +María Dolores Pradera sutiyuq warmiqa (* {29 ñiqin chakra yapuy killapi 1924 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi - † 28 ñiqin aymuray killapi 2018 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: María Dolores Pradera. + +Katiguriya:Qhichwa rimaq runa llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Qhichwa rimaq runa llaqta +Qhichwa simita rimaq runa llaqtakunamanta qillqakuna. +"Qhichwa rimaq runa llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Coimbra (kastilla simipi: Coimbra) llaqtaqa Purtugal mama llaqtap, Braga distritu uma llaqtanmi. Coimbra 143 396 runakunam kawsachkanku (2011). + +Tikraynin qillqaq Kastillanu simipi: + +Qupaqhawana yaqa wat'a - Wikipidiya +Wiñaymarka qucha, Titiqaqa qucha, Qupaqhawana yaqa wat'awan, satillitimanta rikusqa +Qupaqhawana yaqa wat'a (kastilla simipi: Península de Copacabana) nisqaqa huk yaqa wat'ataqmi Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Piruwpipas, Punu suyupi, Titiqaqa quchap aswan hatun yaqa wat'anmi. + +Junt'ay, junt'achay, junt'aychay, k'apakchay + +1684 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Puriy nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +keč. Shawsha pruwinsya + +diospa siminmanta takikuna + +Runa Simi: Wawra pruwinsya + +Wakiq punchawkuna, kayhina: masikunapaq utaq cevichipaq churasqanku sumaq yuyasqa kanku, huk punchawkuna manataqyá yuyasqachu utaq kaspapas usuchisqa kan. Chaynapunim kachkan ancha qunqasqa, chunka hukniyuq octubre killapi "warmi wawakunapa punchawnin" churasqa. ... + +Boris Karloff Inlatirra mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Buliwya Mamallaqta (κέτσουα) + +Runa Simi: Allqaminka distritu + +Tawa anti suyu + +quwiki Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki + +Vargas suyu - Wikipidiya +Vargas suyu (kastilla simipi: Estado Vargas) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 1 496 km². Uma llaqtanqa La Guaira llaqtam. +José María Vargas, suyu sutipaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vargas suyu. +Suyukuna (Winisuyla) +Uma llaqta Distritu: Caracas + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Urin Awya Yala). + +Tunkurawa nina urqu 14 ñiqin anta situwa killapi 2006 watapi, Salasaka llaqtamanta rikusqa +Uma llaqta Pelileo +Pelileo kitilli (kastilla simipi: Parroquia Pelileo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Tunkurawa markapi, Pelileo kitipi. Uma llaqtanqa Pelileo llaqtam. + +Swahili simi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Swahili simi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kiswahili simi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kiswahili (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Swahili (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Bantu rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Niqir Kungu rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Nuna yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Nuna yachay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nuna yachay. +"Nuna yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Carreras qucha (kastilla simipi: Laguna Carreras) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk qucham. + +"Purtugal" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +4)kuyu suyu + +Runa Simi: Sitqa + +Runa Simi: Aycha mikhuq + +Runa Simi: Antofagasta suyu + +- manam sacha rapillapiqa kay hatun mayu chimpayta atiwaqchu. aswanqa haku kusi kusichapa wasinta, paymi yanapawasunchik, nispa. + +Lima llaqtamanqa chayamurqa warmalla kachkaspa, chay sasachakuy waranqa isqun pachak pusaq chunka kimsayuq watakunapi. Payqa sullka wawqinkunata aparikamuspa kay hatun llaqtaman ripukamurqa. Manañam allinchu kawsanankupaq llaqtankuqa karqa. Chayraykum, kay Lima llaqtapi imakunapipas llamkaspa kawsakurqa, chaynalla arpa tukuytapas ruwarqataq, ichaqa mana chaytallachu yachan guitarra, violintapas tukarqam, chaymantaqa arpachawan allinta tinkurquspan manaña saqinakunkuchu, chaynaspallanmi kawsakullan. +[1]Kay tusuytaqa huk llaqtakunapi Wayliyawanmi sutichanku. + +Runa Simi: Killapampa pruwinsya + +Runa Simi: Chapaq + +Qhuya nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Q'uya (genus Festuca) nisqaqa huk qachu yura rikch'anam, achka rikch'aqmi. + +Ñasa, Unanchalliku, Umanchalliku icha Thiyuriya (grigu simimanta: θεωρία [theoría]) nisqaqa chiqap kaymanta yuyaymi, yuyachakuymi, chiqapmanta, rikusqamanta, yachasqamanta yuyay rikch'am, kaymam. + +Katidral, Ariqipa llaqtapi +Ariqipa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Arequipa) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Ariqipa pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Ariqipa llaqtam. +Ariqipa llaqtapipi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ariqipa distritu. + +Tiyay Qusqu suyu, Khallka pruwinsya +Pitusiray nisqaqa huk piruwanu urqum, Qusqu suyupi, Khallka pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.800 mitrum aswan hanaq. + +Uma llaqta Qayarani / Kayarani (Cayarani) +Qayarani distritu icha Kayarani distritu (kastilla simipi: Distrito de Cayarani) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kuntisuyus pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Qayarani / Kayarani (Cayarani) llaqtam. + +Jaqi ñit'inakuy 4 jaqi/km² (inei 2007) + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Abel Iturralde pruwinsya +Araona icha Cavina nisqaqa lliw takana simita rimaq runakunam, Uralan Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Buliwyapi, Chuqiyapu suyupi, Abel Iturralde pruwinsyapi, tiyaq. +Chuqiyapu suyu Abel Iturralde pruwinsya Ixiamas munisipyu Puerto Araona [2] +Araona runa runakunaqa takana rimaykunaman kapuq araona simitam rimanku. + +kaqpi kanku: llaklla1llaklla2 + +(Higin qucha-manta pusampusqa) +Hiqin qucha icha Hijin qucha nisqaqa (kastilla simipi: Lago Higin) Piruw mamallaqtap qucham, Anqash suyupi, Wari pruwinsyapi, Rapayan distritupi, Hiqin sutiyuq llaqtacha ñiqpi. + +Kawallu chupa[1][2] icha Akurma (genus: Equisetum) nisqaqa huk muqu-muqu yura rikch'anam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawallu chupa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kawallu chupa + +Plutonyu, Pu (musuq latin simipi: Plutonium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. +Plutonyutaqa iñuku huk'i ayñikunapim llamk'achinku, ñawpaq kutita Nagasaki hawapis. + +Walla Antikuna (Buliwyap Kunti Wallan) +Escalante icha El Apagado (Escalante / El Apagado; mana: Qhawana (nina urqu) icha Apagado!) nisqaqa Chili mamallaqtapi huk nina urqum, Sayrikapur qutupi, saywapi Chili-Buliwya (P'utuqsi suyu, Urin Lipis pruwinsya, San Pawlu Lipis munisipyu, Hatun Qitina kantun). + +4 chaniyuq tikraykuna k'anchay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'anchay1k'anchay2k'anchay3k'anchay4 + +Sharanawa icha Sharanahua nisqakunaqa, Onikoin (Onicoin) nikuq, Brasilpi, Piruwpipas, Ukayali suyupi, Purus pruwinsyapi, Purus distritupi, tiyaq runa llaqtam, panu rimaykunaman kapuq sharanawa simita rimaq. +Mayukuna: Hana Purus, Curanja mayu, Chandless mayu, Aqri mayu. +Saywitu: Mayutata suyu (Mawk'a saywitu mayukunawan) + +1575 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Tikraynin alli kaq Kastillanu simipi: + +Kaypi rimasqa: Rusya, Bilarus, Qasaqsuyu, Kirkisuyu, aslla simi: huk anti Iwrupapi, chawpi Asyapi mama llaqtakuna. +Islaw rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Rusya, Bilarus, Qasaqsuyu, Kirkisuyu, Huñusqa Nasyunkuna +Rusu simi nisqaqa Rusya mama llaqtapi rimasqa rimaymi. Ancha rimaqsapam, 285 hunu rimaqninmi, 160 hunu mama rimaqnin. +Rusu simitaqa kirilitsa nisqa siq'i llumpawan qillqanku. Anti islaw rimaymi. + +Barraspaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Barras" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Hinallataq: "Khuchipas chayllaraq bañasqa kashaspanmi, kaqmanta qenlli barropi qospan", nispa. + +Incallaqta Site (Bolivia)52 +Inkallaqta Site (Bolivia)52 + +San Mateo 5:4 QUFNT - Kusa shumaqmi kanqa, waqaqkunaqa. - Bible Search +4Kusa shumaqmi kanqa, waqaqkunaqa. + +Runa Simi: K'allampa puquy + += HN _ Huñusqa Nasyunkuna _ In Quechua += UHCW _ Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin _ In Quechua += SSRH _ Susyalista Suwit Republikakunap Huñun _ In Quechua + +Kaypachapukllaq (12 noticias) + +451 _ _ ‎‡a Manqu Qhapaq pruwinsya‏ + +400 0 _ ‎‡a Frédéric Chopin‏ ‎‡c Pulunya mama llaqtayuq takichaq wan pianu waqachiq‏ + +KECSUA: pichka, pisqa, pichka, phisqa + +1 Rasumpam. Tantiyarinapaq, Bibliam parlan nefilim nishqan nunakunapaq. Nefilim ninanqa, "ushakätsikoqkuna" o "jukkunata ishkitseqkuna" ninanmi (Genesis 6:4). + +TUAZA CASTRO, Luis Alberto. Runakunaka ashka shaikushka shinami rikurinkuna, ña mana tandanakunata munankunachu. Quito: FLACSO, 2011. + +Runa Simi: Qharinchu + +44Pichus chay jatun manchariymanta ayqekojqa t'oqoman urmaykonqa, pichus t'oqomanta llojsimojtaj tojllapiñataj jarap'asqa kanqa, imaraykuchus Noqaqa Moabpa patanman chay castiganan tiempota apachimusaj, nispa nin Tata Diosqa. + +Rimaykunap ayllun: Bora witoto rimaykuna +Bora simi (Bora) nisqaqa 2.000-chá Bora runakunap rimayninmi, Piruw (2.300), Kulumbya mama llaqtakunapi. + +Uma llaqta La Rioja +La Rioja wamani (kastilla simipi: Provincia de La Rioja) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa La Rioja llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: La Rioja wamani. + +(Yuraq Rumi-manta pusampusqa) +Tiyay Qusqu suyu, Killapampa pruwinsya, Willkapampa distritu +Ñusta Hisp'ana icha Yuraq Rumi nisqaqa huk ñawpa Inka llaqtam, Piruwpi, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Willkapampa distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñust'a Hisp'ana. + +(Upa mayu-manta pusampusqa) +Upa mayu (kastilla simipi: Río Opamayo) nisqaqa Piruw mamallaqtapi huk mayum, Wankawillka suyupi, Anqara pruwinsyapi. +Kay mayum, putqa putqa. Miniriam qachachan puramintita, yakun imapaqpas walinchu. +Upa mayum ichin Lirqay llaqtapa uraynimpa Sikra mayuwan tinkunankama. + +Witkus, Kumbinsyun pruwinsya +Rusaspata (Rosaspata) icha Witkus (Vitcos) nisqaqa huk ñawpa llaqtam Piruwpi, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Willkapampa distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rusaspata. + +Tiyay Taqna suyu, Taqna pruwinsya, P'allqa distritu +Wanq'uni (Aymara simim, kastilla qillqaypi Huancune) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk ariqmi,[1] Barroso wallapi, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi, P'allqa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.567 mitrum aswan hanaq. + +Rosa Luxemburg icha Rozalia Luksenburg (5 ñiqin pawqar waray killapi 1871 watapi paqarisqa Zamość llaqtapi, Pulunyapi; 15 ñiqin qhulla puquy killapi 1919 watapi wañusqa (sipisqa) Berlin llaqtapi) huk aliman kumunista pulitiku warmim, yachay wayllukuqpas karqan. Alimanyapiqa Karl Liebknecht sutiyuq masinwan Alimanyap Kumunista Partiduntam kamarqan. Susyalista pachakutiypaq llamk'aspa, maqanakuyta rurachkaq kapitalista, qhapaqkunaman hayu kaspa, awqankunap wañuchisqan karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rosa Luxemburg. + +Punku p'anqa: Allpa saywachi +Allpa saywachi nisqaqa allpakunamanta, mama llaqtakunamanta yachaymi. +Mama llaqtakuna +Llaqtakuna: - Qusqu - Quchapampa - Ariqipa - Wamanqa - Kashamarka - Punu - Tunpis - Bonn - Hamburg -Marseille - Köln - Bordeaux - Toulouse - Nice +Wat'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Titiqaqa wat'a - Amantani - Intika - Chawpi Abya Yalap Wat'ankuna - Taywan - Kérkira - Ilanda - Islandya - Madeira - Pulinisya +Imaykana: Allpa wira - K'illimsa +Wikipidiya:Llaqtamanta qillqakunapaq + +Runa Simi: Mayu raya + +Rikch'aq ñiqi + +400 0 _ ‎‡a Yakub Kolas‏ ‎‡c Bilarus mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Taita Inti, Mama Quilla, Pachamama, Mama Qocha, Coca MamaWiraqocha, Wayra Tawa, Yakumama, Rimaq Mayu, PachacamacApu Rimaq, Apu Misti, Apu SalkantayWillkanina, Willakamayu, WillKawayra, WillkapucunaSutimkunapi Pachacuti, Taulichusko, Caxa Paxa, Tupac Amaru I, Juan Choccne, Tupac Amaru II, Atusparia, Bartolina Sisa, Micaela Bastidas, Ñusta Asarpay, AtuspariaJilatanakas, Kuyakanas, ñañaykuna, turiykuna, panikuna, waujekuna llactamasiykuna + +Allqitu (Charadriidae, "chorlito") nisqakunaqa huk pisqukunam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Allqitu + +Runa Simi: P'uchquy + +(Anqash rimay-manta pusampusqa) +Kaypi rimasqa: Piruw (Anqash suyu) +• mana riqsisqa +Rimaykunap ayllun: Qhichwa +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Anqash suyu) +SIL Llapa k'iti rimayqa kikin tuyruyuqmi: +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Anqash rimay nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Anqash suyupi, kunti Wanuku suyupipas (Piruwpi) rimasqa. +12.1 Huk sutikuna +16.1 Rimay yachaq ruphay mit'a yachay wasi nisqap liwruchasqan willakuykuna qillqakunapas +Maqtsina 'Ankash rimayta yachayan Ankash suyu kuraq patmapi, astawan walla walla laqtakunapi; rimayanpas Wanuku suyupa wamaninkunapi: Marañun wamani, Wakaypanpa wamani Wamaliyis wamani;Qahatanpu wamani, Limaq suyupi. +Kunan Qheswaqa Ikwaadur Piruw, Boliwya llaqtahuñupi Kasqapa (State) simin kan. Rimayan Chilipi, Arhintinapi, Kulumwyapi, tikmuq suyukunapi, manam Kasqa simichu . +Kikin pashtqakunata, yanapi pashtaqkunata nirku qillqaka, astamusqa lainiki achhaamanta ( QII: siq'i). +simikunata k'askan / aglutinante[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wanakan imayta, runakunata, uywakunata llapanllaypa shutichanapaq. +Shuti tumatsiqkuna/ adjetivos[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kapunqanta (posesivo)Nuqapa, qanpa, paypa; nuqantsikpa, nuqakunapa, qankunapa, paykunapa. +Kamana tumatsiq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Verbalizador. Rimaypita huk kamanakuna kay qipanallawan yarqun; wakinqa huk kamanapitam. +skatsiy (tsinpaskatsiy), qtukuy( uryaqtukuy), tsillay (hipitsillay), pukuy (rikapukuy). pakuy (quripakuy) +Huk sutikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pukyukuna willanakunawan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rimay yachaq ruphay mit'a yachay wasi nisqap liwruchasqan willakuykuna qillqakunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Qhichwa simi k'iti rimay +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:52, 28 nuw 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Pierre Werner‏ ‎‡c Luksimbur mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Uma kamayuq‏ + +* Achiwan * Anqas * Awkis * Chaku Urqu * Chawpi * Ch'iyar Jaqhi * Chuqichampi * Inti Watana * Kancha Q'asa * Kimsa Chata * Kimsa Pukyu * Kiru * Kunturi * Kuntur Sinqa * Khipu * Llama Kunka * Lluthuq Q'asa * Mallqu Q'asa * Mawk'a Llaqta * Ñaqha Pukara * Pilluni * Puka Q'asa * Puma Ranra * Puma Suyru * Puma Urqu * Pumawasi * Puyka * P'unqu Q'asa * Qiwiña * Qullpa * Qullu Puphasqa * Qupani * Quri Pata * Q'illu * Runtu Urqu * Ruq'a * Saywa * Sullk'an Urqu * Suyt'u * Taway Q'asa * Tawqa * Tawqa Urqu * Umaqucha * Ura Qaqa * Waka Pakana * Wallata * Waman Pata * Wanakawri * Wanaku * Wark'a Simp'ana * Warkhuyuq * Wathiyayuq * Wayllayuq * Wayruru * Waytaqucha * Willkani + +Campora San Giovanni nisqaqa Italya mama llaqtapi, Calabria suyupi, huk llaqtam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Campora San Giovanni. + +Challwanka, Aymara pruwinsyap uma llaqtan +Uma llaqta Qapaya +Qapaya distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Capaya) Piruw mama llaqtapi distritum, Aymara pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Qapaya llaqtam. +Quchakuna: Charawaylla qucha +Mayukuna: Challwanka mayu - Qapaya mayu + +Iskay Raramuri warmi, Arareco quchap patanpi. +Raramuri runa, Tuaripa ñiqpi, 1892 watapi. +Raramuri icha Tarawmara nisqa runakunaqa (raramuri simipi: Rarámuri, "utqaylla kallpaq") Mishiku mama llaqtapi, Chiwawa suyupi, Kunti Mama Urqukuna (Sierra Madre Occidental) nisqapi kawsaq, raramuri simita rimaq runakunam, pusaq chunka waranqa runachá. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yachachiy ministru (Suwidsuyu). +"Yachachiy ministru (Suwidsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Yachachiy ministru (Mama llaqta) + +(Willay p'anqa-manta pusampusqa) +Willay p'anqakuna qhatuna +Mit'awa[1] icha Kamar qillqa,[1] kichwapi Mitanta,[2] Chirwillan (Tsirwillan)[3] icha Willaypanka[4][5] (Willay panka: Willay p'anqa; kastilla simipi: periódico) nisqaqa llaqtamanta, k'itimanta, tukuy pachamantapas willaykuq, sapa p'unchaw, simana icha killa kutiykuq, ch'ipachisqa qillqam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Mit'awa. + +Jean Baptiste Joseph Fourier ( 21 ñiqin pawqar waray killapi 1768 watapi paqarisqa Auxerre wat'api - 16 ñiqin aymuray killapi 1830 watapi wañusqa Paris llaqtapi) Ransiya Mama llaqta yachay wayllukuqsi runa karqan, pachaykamayuq,hatun yupanamanta yuyaychakuq. + +Uma llaqta Wansa +Wansa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Huanza) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waruchiri pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wansa llaqtam. + +Uma llaqta Quspan +Quspan distritu (kastilla simipi: Distrito de Cospán) nisqaqa Piruwpi huk distritum, Kashamarka pruwinsyapi, Kashamarka suyupi, . Uma llaqtanqa Quspan llaqtam. + +Rintima punku (kastilla simipi: Pongo de Rentema nisqaqa Piruwpi, Amarumayu suyupi, Bagua pruwinsyapi huk mayu punkum. + +Runa Simi: San Pedro (Parawayi) suyu + +400 0 _ ‎‡a Gene Hackman‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: P'uku + +Runa Simi: Tumina pruwinsya + +Runa Simi: Turaya distritu + +Runa Simi: Winisuylapi mama llaqta parkikuna + +Inti Llaqta + +4 chaniyuq tikraykuna tiyay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +(Baykal qucha-manta pusampusqa) +Olkhon wat'a icha Olchon wat'a (Baykal qucha) +Baykal qucha (Mungul simipi: Baygal nuur)) nisqaqa Rusiya mama llaqtapi huk qucham.. +Listwjanka llaqtapi (Baykal qucha + +Llimphi, rikch'akuy aslla qupa anqas wapsi +Achiksamaytu icha Usunu nisqaqa hanaq wayra pachapi intip achkiy illanchayninpi wayaymanta paqariq kimsantin muksichaq iñukuyuq iñuwakunam (O3), runapaq sinchi miyum. +Hanaq wayra pachapi achiksamaytu p'istu nisqapi kaq achiksamaytuqa allpa pachata intip chiqichaq k'uyu qhipa illanchayninmantam amachan. Killimsayakuchaq flurchasqa kluruchasqakunam chay hanaq wayra pachipi kaq achiksamaytutaqa qullunmi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'inki +Tikraynin k'inki Kastillanu simipi: + +Mara yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Mara yura rikch'aq ayllu (familia Meliaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk mara hina yurakuna: +Q'apaq siwis, Kanuwa ruya, Qupa p'anqa (Cedrela odorata) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mara yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mara yura rikch'aq ayllu + +Punku taripasqankuna 22 (Suwidsuyu quchu) +Zlatan Ibrahimović (* 3 ñiqin kantaray killapi 1981 watapi paqarisqa Malmö llaqtapi - ) huk Suwidsuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Piluta hayt'aq (Suwidsuyu) + +PlayStation 2 (PS2) nisqaqa (inlish simi "pukllana tiyana"; nihun simipi: プレイステーション2) huk widyu kunsulam, Nihun qallarikuy Sony sutiyuqpa rurasqanmi PlayStation nisqap qatiqninmi, PlayStation 3 nisqap ñawpaqninmi. + +Aymara: waranqa + +Bibliam kënö nin: "Yachaq nunaqa mantsapakunmi, y mana alli rurëpitam witikun" (Proverbius 14:16). + +400 0 _ ‎‡a Roberto Gómez Bolaños‏ ‎‡c Mishiku mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Cusco, Cuzco, Qusco, Cosco, Qosco, Qozco, Qosqo, Cusco, Cuzco, Qusco, Huchuy Qosqo, Lamay, Patabamba, Pachamanca. + +Piruw llaqta takin Qhuchuntin Qispisqañam kachkanchik ñawpaq kananchik wiñaypaq, ñawpaqtaraq pakachun wach'inta Intinchik pakachun Sayasunmi ñuqanchik chiqapta Llaqtanchikmi wiñaypaq ruwasqa (3 kuti) +Yarayma Llaqta runam unay wata mat'isqa Takyachaqnin waskharta aysarqan Wiñaychasqa usuy warma kaymanmi Unay pachan unay pachan Unay pachan phutikuq ch'inlla Willka qapariynin ñak'aymanta Qispiy qucha patapi uyarikun Ñakay warmakayninta chhapchirispan K'umuchisqa k'umuchisqa K'umuchisqa mat'inta huqarin Mat'inta huqarin Kastilla simiman + +Cambridge Yachay Sunturpa wallqanqan. +Cambridge Yachay Suntur (inlish simipi: University of Cambridge) nisqaqa HQS Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Cambridge Yachay Suntur, 1231 watapi kamarisqa karqan. +Yachachiy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cambridge Yachay Suntur. + +hukkunapas (ancha achka rikch'aqkuna) +Ñukch'u icha Sipita (genus Salvia) nisqakunaqa huk qurakunam, hampi yurakunam. Tukuy Tiksimuyuntinpi 900 rikch'aqninchá. + +Miray icha kutinchay nisqaqa kay yupa hap'ichiymi: + +Avila llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. [[Avila pruwinsya]p] uma llaqtanmi. +Kamasqa wata S V a. C. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Avila. + +Montana suyu, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi khillay ñan. +Khillayñan, "Phuyukunaman antakuru" nisqa antakuruwan, Arhintinapi. +Khillayñan icha Antakuruñan icha Phirrukarril (kastilla simipi: ferrocarril) nisqaqa iskay sunikaray khillay k'aspiyuq, achka q'iru k'aspikunawan watasqa, antakurukunap purinanpaq ñanmi. + +Qulumi (kastilla simipi: Colomi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Chapari pruwinsyapi, Qulumi munisipyup uma llaqtanmi. +Saywitu: Chapari pruwinsya + +Katiguriya:Llaqta (Malta) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Malta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Malta). +"Llaqta (Malta)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Dilma Vana Rousseff sutipaq warmiqa (*14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1947 paqarisqa Belo Horizonte llaqtapi - ). Brasil mama llaqtaq musiku yachaqmi, pulitiku wan Umalliq. +2011 watamanta 2014 watakama ñawpaq kuti Brasilpa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dilma Rousseff. +Musiku yachaqkuna (Brasil) + +Tikraynin pullqay Kastillanu simipi: + +Hokkaido (hapun simi: 北海道 Hokkaidō, "Chincha mama qucha suyu"), nisqaqa Hapun mama llaqtap wat'am. + +2 chaniyuq tikraykuna q'iwa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa (mana wakinchasqa) - 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w (en las variantes regionales). +K'iti rimay +Lukaspa qillqasqan iwanhilyu 2:14 +Clorinda Matto de Turner 1901 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Qapaq kanchay hanaqpachapi kachun Pachakamaqpaq; kay pachapitaq wayllukuy allin rurayniyuq qharikunapaq. +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Glurya hanaqkunapi Dyusman, Kaypachapitaq allinkausay, runakuna purapi allin munay kachun. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Dyusqa hanaq pachapi yupaychasqa kachun! Dyuspa khuyapayasqan runakunataq kay pachapi sumaqta kawsachun! +Hilario Huanca, Hermann Wendling 2007 Puno, Perú Punu (Qullaw) Yupaychasqa kachun Dyusqa hanaq pachapi, kay pachapitaq allin kawsay kachun paypaq munasqan runakunapaq. +Diosbuj Shimi: Mushuj Testamento 2013 Salasaca, Ecuador Salasaka Kichwa Jawa pachapi kak Dyustaka, ‘Kanka alli k'uyllantimi kanki,' nichun. Kay pachapi kawsakkunash Dyus k'uyashkakuna kashkamanta alli kawsayta charishpa tukin apanakuchun. +Kay runakuna yupaymi primir sinsu karqa, Sirinu Siria llaqtapi gubirnadur kachkaptin. +chay Belén llaqtapi sinsachikuqmi rirqa José, María warminwan kuska, pay wiksayuq kachkaptin. +¡Qapaq kay kachun Dyusman altu-altukunapi, kay pachapi hawkayay, runakunapiñataq munakuy! nispanku. +kunan p'unchaymi Dawid llaqtapi Qispichaqichis paqaripusunki, paymi Kristu Apuqullana. +Kay rikuchiy kanqa: tarinkichis uk uñachata unkunapi phirusqata, pampa kanchapi t'anqasqata. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +KAY jinataq karqan, chay p'unchaykunapi Augustu jatun Inkamanta juj kamachisqa simi lluqsimurqan, tukuynin llaqtapi runa yupasqa kanampaq. +Kay jinataq karqan, paykuna chaypi kashaqtinku, wachanan p'unchaykunaqa junt'akurqan. +Anhiltaq paykunaman nirqan: Ama mancharikuychischu, imarayku ancha sumaq willayta qushaykichis, mayqin tukuy Ilaqta runakunapaq kanqa: +Kay runa yupayqa chayllaraqmi qallarirqan Siria suyupi sullk'a riy Kiriniu kamachikushaqtin. +Chaymi anhilqa paykunata nirqan:- Ama mancharikuychischu, ancha allin willakuytan willasqaykichis, chaywanmi llapa runa q'uchukunqa. +Mariataq ichaqa chaykunata yuyaymanaspa sunqunpi allintapuni hap'irqan. +Chaymi anhilqa paykunata nirqan: –Ama mancharikuychischu, ancha allin willakuytan willasqaykichis, chaymi llapa runapaq q'uchukuy kanqa. +Chaymi llapallan chaypi kaq runakunaqa, michiqkunapa willakusqanta uyarispanku, anchata admirakuranku. +Chay p'unchaykunapi Sisar Augustu kamachirqan: "Hinantin suyukunapi tiyaqkuna padrunasqa kachun", nispa. +Belen llaqtapi kashaqtinkun wawan unqukunan p'unchay chayamurqan. +Hinataq wachakurqan phiwi qhari wawanta, p'istuykurqan wawa p'achakunawan, siriykuchirqantaq uywa qaranapi, imaraykuchus paykunapaqqa manan tarikurqanchu ima chiqaspas qurpachana wasipi. +Hina Apuq huk anhilnin paykunaman ukhurirqan, hinataq Apuq gluryan p'istuykurqan paykunata k'anchayninwan. Paykunataq nishuta mancharikurqanku. +Hinataq anhil nirqan: "Ama manchakuychischu; imaraykuchus nuqa niykichis huk allin willakuyta, chaymi kanqa qankunapaq ancha kusikuy, kaqllataq llapan llaqtapaq. +Kunanmi paqarin, Davidpaq llaqtanpi, qankunapaq huk qispichiq, payqa Apu Kristun. +Kaypin qankuna riqsinkichis: tarinkichis chayraq paqarisqa wawata, wawa p'achawan p'istusqata, uywa qaranapi siriykusqata". +"Yupaychasqa kachun Diosqa hanaq pachapi, kay pachapitaq allin kawsay kachun paypaq munasqan runakunapaq". +Pusaq p'unchaymanta wawaq qaranta ch'ikuspa, churarqanku Jesús sutita, anhilpaq nisqanman hina, manaraq María unquq kashaqtin. +Kay runa yupay ñawpaq kuti ruwakurqa Siriniu gubirnadur Siriapi kashaqtin. +Jinataq karqa, paykuna chaypi kashaqtinku, wachakunan tiempo junt'akurqa. +Ñawpaq qhari wawanta wachakurqa, janantaspitaq p'intuykuspa, uywa qaranapi siriykuchirqa. Imaraykuchus paykunapaqqa tambupi mana kampu karqachu. +Karqataq michiqkuna chay jallp'api. Paykuna tutapi trupasninkuta qhawasharqanku. +Anjiltaq paykunata nirqa: Ama mancharikuychiqchu, imaraykuchus qhawaychiq, sumaq nutisyasta jatun kusiyniyuqta willashaykichiq. Tukuy runaspaqtaq kanqa. +Imaraykuchus kunan p'unchay Davidpa llaqtanpi nasimusunkichiq uj Salvadur, Kristu Señormin. +Kaytaq qankunapaq siñal kanqa: Wawata p'intusqata taripankichiq, uywa qaranapi sirisqata. +Tukuy uyariqkunataq t'ukurqanku michiqkuna willarqanku chaymanta. +Jaqay p'unchaykunapi uj kuraq kamachiq Rumanu jallp'api karqa, Augustu sutiyuq. Pay kamachirqa tukuy runas yupasqa kanankuta. +Kay ñawpaq yupayqa karqa kamachiq Siriniu Siria jallp'ata kamachishaqtin. +Chayrayku Joseqa Galilea jallp'a Nazaret llaqtamanta lluqsirqa. Judia jallp'a Belen llaqtaman rirqa Davidpa ayllunmanta kasqanrayku. +Wawata janantaswan mayt'usqata tarinkichiq, uywa qaranapi sirisqata. Ajinamanta yachankichiq nisqay chiqa kasqanta, — nispa. +Tukuy uyariqkunataq michiqkuna willasqankumanta t'ukurqanku. +Chay ñawpaq kaq runa yupay ruwakurqa Siriniu Siriapi kamachishaqtin. +Qankunapaq kay siñal kanqa: Wawata tarinkichiq janantaspi k'irusqa, uywa qaranapi sirikushaqta, nispa. +Chay p'unchaykunapi gubirnaq Augustu Sesar mandakurqan tukuy runa yupasqa kanankupaq. +Belenpi kachkaqtinkutaq, unqukunan p'unchay chayamurqan. +Anjiltaq paykunaman nirqan: "Ama manchakuychischu, imaraykuchus sumaq nutisyakunata apamuykichis tukuy runakuna kusikunankupaq. +Imaynata riqsinaykichispaq, kay siñalqa: qankuna pañalkunawan p'istusqa wawata tarinkichis, uywaman qaranapi sirichkaqta" nispa. +María tukuy ima uyarisqanta sunqunpi waqaycharqan, yuyachkarqantaq. +Chayraykum Joseqa Galilea suyupi kaq Nazaret llaqtamanta lluqsirqan, jinaspataq Judea suyupi kaq Belén llaqtaman puripurqan, maypichus qhapaq suyu apaykachaq David paqarirqan chay llaqtaman, imaraykuchus Joseqa Davidpaq tunu allchhinmi karqan. +Kunan p'unchay Davidpaq llaqtampi uj qhispichiq qankunapaq paqarin, pichus Apu Mesías Tatam –nispa. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Huklla runap qhawariyninlla (inlish simipi: Point of View - POV) nisqataqa Wikipidiyapi ama qillqasunchikchu. Huk runakuna imatapas huk hina qhawariptinqa, imamantapas huk hina yuyaychakuptinqa, rimachina nisqa p'anqapi rimanakuspa mana hukllap qhawariyninlla (inlish simipi: Neutral Point of View - NPOV) nisqatam, tukuy runakunap qhawariyninkunatam qillqamusunchik. +Jimbo Wales sutiyuq Wikipidiyap kamaqnin nin: Mana hukpa qhawariyninllaqa apsulutum, manam rimanakunallachu nispa. + +Runa Simi: Gana + +Butanika icha Wutanika (grigu simimanta: βοτάνη = qura) icha Phituluhiya (grigu simimanta: φυτόν = yura; λόγος = yachay) nisqaqa Kawsay yachaypa istudyah rak'iyninmi tukuy yurakunata, kallampakunatapas laqukunatapas. +Tantayachisqa Butanika: tantayachiq Butanikap yachayninkunam allpa llamk'aypi huk runap yachayninpa rak'iykunapipas. +Butanika allpa llamk'aywan rikurisqansi, watakunapi 9000 7000 - taq K.ñ. Hinapas, Butanika pura yachay hina IV pachakwatapi rikurisqansi: Tiwfrastu qillqasqankunawan yurakunamanta Butanikap taytansi chikanyasqan. Kay qillqasqakuna ancha hatuntuku karanku. Kunan Butanika XVI pachakwata kama manam runayasqanchu. +Grisya llaqtakunayuq pampata mikusqas yurakuna iñisqanku: huk sawsi tantayachispa, Van Helmont kay iñiy manachasqan. Mikuchisqa puquchisqa sawsip unuwan llasaynin 75kg paqtasqan, pampa llasayninmanta 60g pichqa watapi chinkasqanstin. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Butanika. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:23, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Sumak yachaypi, alli kawsaypipash yachakuna. + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Israyil) + +Saimaa nisqaqa Finlandyapi lliwmanta aswan hatun qucham. + +Tikraynin q'illachay Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Titiqaqa qucha - Wikipidiya +Katiguriya:Titiqaqa qucha +"Titiqaqa qucha" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta San Luis +San Luis distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de San Luis) Piruw mama llaqtapi distritum, Lima suyupi , Kañiti pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Luis llaqtam. + +Katiguriya:Pulitika rakiy (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitika rakiy (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Mama llaqta). +► Pulitika rakiy (Chunwa Runallaqta Republika)‎ (3 K, 1 P) + +Degussa, Marl llaqta, Alimanya +Degussa GmbH nisqaqa huk aliman chaqllisinchi ruruchinam. Uma tiyananqa Düsseldorf llaqtapim, Alimanyapi. +18 ñiqin qhulla puquy killapi 1873 p'unchawpis kamasqa karqan. + +P'isaq llaqtamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +P'isaqa (genus Nothoprocta) nisqakunaqa huk yuthukunam. + +Augusta nisqa llaqtaqa, Maine suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Augusta Rouge llaqtapiqa 19.136 runakuna (2010) tiyachkan. + +Katiguriya:Llaqta (Aphrika) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Aphrika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Aphrika). +"Llaqta (Aphrika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +KECSUA: Hukllachasqa Arab Imiratukuna + +Macau (chun simipi: 澳门, tradisyunal chun simipi: 澳門, pinyin: Àomén, purtugal simipi: Macau, kastilla simipi: Macao) nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika chalanpi huk hatun llaqtam. +Taipa wan Coloane wat'akuna. + +Runa Simi: North Dakota suyu + +Runa Simi: Katiguriya:Llaqta (Ransiya) + +Runa Simi: Ballestas wat'akuna + +kb + k'c = kaq + k'aq' + +56[2] San Bartolomeqa, uchchikampi kay saqras chay ladupi kaq. Mana pasaqchu regimientupis chinkaq ninkuqa, chaymanta kay venticuatrupaq San Bartolomeqa chay iskinapi rikhurirqa. Chaymanta manaña uqtawan kanchu, chayrayku tapasqa kachkan chinkarichkan jusk'u chayman ajina tapaykusqa karichkan. Chay tatanchis kasqanmanata manaña runapis chinkanchu purillanña, unayqa jaqay laduta pasaq kanku. +59[5] Hurasninpiqa kaq nin chay saqrasqa. Entusqa mana hurasninpiqa runaqa pasarqa nin, hurasninpiqa apaykuq ninkuqa, qui tal saqrachus kaq. […] Chay hurasninpiqa chinkallaqpuni ninkuqa ah. Chay saqraschá apaykun imananchus chaychá mikhunchus imananchus t'ukunaqa. +63[1] Diablutaqa paychá cruzta chayman atiykuq. Chay diablustaqa cruztaqa chayman churasqanku, chay cruz jark'asan kunankama diablutaqa nin. Chaypiqa runapis chinkallaq nin, mana pasaqchu nin, ajinallataq rigimintupis chaypi uq kan ninqa. Uq batallun suldadupis chayman yaykurqa nin unayqa, ni pasaqchu urayman, nitaq uraymantapis pasaqchu wichayman. […] Chay jusk'u kichasqa, chay jusk'upuni almacen nin ukhuqa, chayllaman yaykupuq kanku nin, tapaykukuy, tapaykukuq kan nin. +64[2] Ari, pay partirpasqa nin cuchillunwan waqtasqa, ujtaq reywan sat'isqa nin. Jinata cuentawaq kanku, jina nispa unay. +65[3] Chay qaqata partinampaq tatanchis Bartolo chaypi rikhurisqa. Llaqtayuq nin tatanchisqa. Jusk'ulla karqa nín yaku pasanampaq, chanta chaypiqa wawa puñuchispa saqesqa nin chay maman uwijata kutichiq risqa. Chanta kutimunampaqqa má kasqachu wawaqa nin. Chanta chaypi rikhurin nín. K'ayantinpaqchus, imachus, rikhurirqa chaypi. […] Entonces jinachus kaqpis, mana yachanichu chaytaqa. Tatanchis kay llaqtayuqpuni nin, mamanpis imachus sutin kasqa. Wawataqa puñuchispa saqisqa chay puntapi nin ah, chay puntallapitaq chay luzlla kashan, kashanchá achaysitupi ninsina. Chayman kutinampaq, mana kasqachu wawaqa, chaymanta chaypi rikhurisqa. +66[1] Ñawpaq unkhuyuq sayaq nin tususpa, q'illu butasniyuq, waqrasniyuq, q'illu puru waqninqa chantataqchá kasqanta chay diablusqa, chay rupasta churakushanku ah. Waqrasniyuqtaq, tusushanku ah, chaykuna wañuspapis mana yaykunkuchu, infiernoman ripunku nisqankutaq. + +Côte - Lamara junt'u tuqi suyu + +quwiki Chunwa Hatun Pirqa + +Katiguriya:Unquy +Unquykunamanta qillqakuna. +"Unquy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kawsaykuq tantalli ismusqa +Sunqu p'itiy +Yawar wañusqa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñuqch'a +2 chaniyuq tikraykuna ñuqch'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +(Apurimaq-manta pusampusqa) +Purimuq mayukuna: Mantaru mayu +Apurimaq icha Apu Rimaq nisqaqa Piruwpi, Ariqipa suyupi, Apurimaq suyupi, Ayakuchu suyupi, Qusqu suyupipas, huk 730,70 km suni mayum. Mismi urqukunapi pukyunmi, chaymanta Anti suyupi sach'a-sach'anta kallpaspa Ukayali mayuta chayamun. +Pukyunmantaqa 731 kilumitrupi Mantaru mayuwan tinkun. Chay tinkunmanta urin rakintaqa Iniy mayu (kastilla simipi: Río Ené), chaymantataqmi Tampu mayu (Río Tambo) nispa sutichanku. Chay Tampu mayuqa Ukayali mayupim chayamun. +Apurimaq mayumantaqa Apurimaq suyum sutichakun. +Saywitu: Apurimaq mayu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Apurimaq mayu. +Mayu (Ayakuchu suyu) +Mayu (Apurimaq suyu) + +Katiguriya:Wasichay kamayuqkuna (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Wasichay kamayuqkuna (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wasichay kamayuqkuna (Mama llaqta). +► Wasichay kamayuqkuna (Piruw)‎ (1 P) + +Arturo Toscanini sutiyuq runaqa ( * 25 ñiqin pawqar waray killapi 1867 watapi paqarisqa Parma llaqtapi - 16 ñiqin qhulla puquy killapi 1957 watapi wañusqa Musuq York llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq Yatawaki pusaq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arturo Toscanini. + +Braga sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Braga sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Braga sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Trunkal (kastilla simipi: La Troncal) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kañar markapi, huk llaqtam, Rirqay kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Trunkal kiti (pdf) + +Hernando Siles Reyes sutiyuqqa (5 ñiqin chakra yapuy killapi 1882 watapi paqarisqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi, 23 ñiqin ayamarq'a killapi 1942 watapi wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (10 ñiqin qhulla puquy killapi 1926 watamanta 28 ñiqin aymuray killapi 1930 watakama). + +Ruyak machin[1] (Pastasa kichwa simipi, "Yuraq machin") (Cebus capucinus) nisqaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq machinmi, huk k'usillu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruyak machin. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ruyak machin + +Sayawsi kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Sayausí) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi. Tumipampa kitipi. + +Radiyu, Ra (musuq latin simipi: Francium) nisqaqa huk allpa alkali q'illay qallawam, illanchaykuq. + +Sima[2] (Dasypus kappleri) nisqaqa huk khirkinchum, Awya Yalapi kawsaq. +↑ Anacleto, T., Cuellar, E. & Members of the IUCN SSC Edentate Specialist Group (2008). «Dasypus kappleri». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 30 December 2008 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sima. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sima + +Ketšua (qu): Runallaqta Republika China + +Piruw Mama Llaqta + +"LLAQTAYMI" + +Yaya Bilbaw waturikusqa Rusata mana allin kahtin. Chaysi asirikuspa santa Rusaqa nisqa: Sinchi mana alinmi kashani, taytáy. Chaypis manan wañusahrahchu. Hisukristun mana kunan wañunayta munanrahchu. Chaysi allin, nispa. Chhaynayá hunt'akun chay rimasqanqa. Chaymi chay Bilbaw yayaqa Diyusman sunqu aswanta churakun. +Chunka iskayniyuh awril killapin, l67l watapi,Rosa de Santa Mariya llahtamasinchisqa, Santa hina rixuripun "canozación" nisqapi. Climinti X nisqa Santu Papa chayta kamarihtin San Pedro Basílicapi, Roma Llahtapi.Chaymanta pachan rihsisqa "Patrona de Lima" nisqa rixuripun, imaynan San Martín de Porraspi, qhipa wataman rixurin hinayá. + +Warmi Wañusqa + +400 0 _ ‎‡a Diana Ross‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq‏ + +k'irirqanchis +k'iriswan qarqa + +Runa Simi: Mayu-Chinchipi mayu + +Kiti Manver: Rosa. + +Uma llaqta Hamalka +Hamalka distritu (kastilla simipi: Distrito de Jamalca) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, Utkupampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Hamalka llaqtam. +Distritu (Utkupampa pruwinsya) + +P'akincha icha Amapula (genus Papaver) nisqakunaqa huk qura rikch'anam, qurakunam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: P'akincha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: P'akincha + +Tumpis suyu - Wikipidiya +Tumpis suyu +Pruwinsyakuna (Tumpis suyu) +Tumpis suyu nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Tumpis llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Los Manglares de Tumbes mamallaqta willkachasqa - Amutapi urqukuna mamallaqta parki - Tumpis mama llaqta risirwa +Cerros de Amotape mamallaqta parki +Saywitu: Tumpis suyu +Uma llaqta: Tumpis +Amachasqa sallqa suyukuna: Amutapi urqukuna mamallaqta parki • Los Manglares de Tumbes mamallaqta willkachasqa • Tumpis mama llaqta risirwa +Mayukuna: Sarumilla mayu • Tumpis mayu + +Gliwice (alimanya simipi: Gleiwitz) nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. 133,88 km² +Gliwice llaqtapiqa 184.415 runakunam kawsachkanku (2014). + +Tikraynin qhatuq Kastillanu simipi: + +Yachaqaq nisqaqa yachay wasipi yachaqaq wamram. + +Mariana Rafaela Gila Judas Tadea Francisca de Paula Benita Bernarda Cecilia de Pineda Muñoz sutiyuq warmiqa icha Mariana Pineda Muñoz (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1804 watapi paqarisqa Granada llaqtapi - 26 ñiqin aymuray killapi 1831 wañusqa Granada llaqtapi) huk Ispaña mama llaqta ankallis karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mariana Pineda. + +Tikraynin siqsiy Kastillanu simipi: + +Juan ima. Kay paykunatami shutichiran "Boanerges". Rimayninchikpiqa "Kunyapa Wamrankuna" + nir intrachimanchik. + +Κέτσουα (qu): Runallaqta Republika China + +mana mam[a]yuq, mana yayayuq + +Machu Pikchu. + +Runa Simi: Sechín + +www.gopinaqta.org + +Runa Simi: Alfred Nobel + +Pardo Miguel distritu; (kastilla simipi: distrito de Pardo Miguel) nisqaqa huk distritum Rioja pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Naranjos llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pardo Miguel distritu. + +Raymi 5 ñiqin kantaray killapi +Maria Faustyna Kowalska, ZMBM, (kastilla simipi María Faustina Kowalska), Helena Kowalska sutiyuq warmiqa (25 ñiqin chakra yapuy killapi 1905 watapi paqarisqa Głogowiec llaqtapi - 5 ñiqin kantaray killapi 1938 watapi wañusqa Łagiewniki llaqtapi) huk Pulunya mama llaqtayuq kathuliku santas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Faustyna Kowalska. + +Uchuq'aspa,[1] Q'illu t'ika[1] icha Ch'iñi sunch'u[2] (Calendula officinalis) nisqaqa huk quram, hampi yuram, q'illu ch'antasqa tuktuyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uchuq'aspa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uchuq'aspa + +Garifuna simi (Garífuna, Igñeri) nisqaqa 300.000 Garifuna icha "Yana Kariw" nisqa runakunap rimayninmi, Unduras, Bilisi, Watimalawan mama llaqtakunapi rimasqa. +Garifuna simiqa Arawak rimaykunamanmi kapun, ichataq anchata kariña simiwanmi chaqrusqa. Qharikunam warmikunamanta wakin hinatam rimanku. Qharikuna achka kariw rimakunata rimaptin, warmikuna manam kariwtachu riman. Yupay rimankunaqa phransis simimantam chaskisqa. + +Sidney Poitier sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin hatun puquy killapi 1927 watapi paqarisqa Miami llaqtapi - ) huk aranway pukllaq wan Kuyu walltay pusaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sidney Poitier. + +Uma llaqta Bologna +Emilia-Romagna nisqaqa Italyapi huk suyum ( Regione). Uma llaqtanqa Bologna llaqtam. +Emilia-Romagna suyupi pruwinsyakuna +Parma pruwinsya +Bologna (uma llaqta) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Emilia-Romagna. + +Qichuwalla distritu +Uma llaqta Velinga +Qichuwalla distritu (kastilla simipi: Distrito de Quechualla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Unyun pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Velinga llaqtam. + +Puka Punta (kastilla qillqaypi: Puca Punta) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum Willkanuta wallapi, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Qispiqanchi pruwinsyapipas, Uqunqati distritupi, Qayanqati qutupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.600+ mitrum aswan hanaq. + +Bantu rimaykuna nisqaqa huk ancha hatun rimaykunap huñunmi, Niqir Kungu rimaykunap lliwmanta aswan hatun urin ayllunmi. Bantu rimaykunataqa Aphrikapim, Sahara ch'in pachamanta uralanpi rimanku. Ñawpaqpipas qhipaqpipas k'askachakuq rimaykunam. +Kaymi huk bantu rimaykuna: + +-Ñoqaqa, marsuy, wayk'usqanku mankamanmi hisp'ayuni- nispas nin huk saqra michiqa. +- Allin, wayqey, kusa- nispas llapan michikunaqa kusisqa t'aqllaykunku. +Hinapis, saqra michikunaq asanbliyanqa tukupun pacha illariyta, manaraq inti lloqsimushaqtin. Chaysi, sapanqa michi kutipun "Minchha kama, minchha kama, wayqey" nispa. + +Runa Simi: Simana + +(APHA y Tinkunakuy) + +KUNAN HINA WATAPI. Nezahualcoyotl + +Tiyay Titiqaqa qucha; Punu suyu, Punu pruwinsya, Amantani distritu +Hallka k'iti k'anchar 5,72 km² +Intika wat'aqa (Kastilla simipi: Taquile) Piruw suyupi, Titiqaqa quchapi huk wat'am, Amantani distritupi, Punu pruwinsyaman kapuq, Punu suyupi. Chaypi runakunaqa qhichwa simitam rimanku. +3 Wat'api paqarisqa runakuna +Qharikuna (25 ñiqin anta situwa killapi 2008 watapi) +Warmikuna (25 ñiqin anta situwa killapi 2008 watapi ) +Wat'api paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wat'a (Piruw) + +Plantilla:Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paris. +"Paris" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wilton Norman "Wilt" Chamberlain sutipaq runaqa (* 21 ñiqin chakra yapuy killapi 1936 watapi paqarisqa Philadelphia llaqtapi - † 12 ñiqin kantaray killapi 1999 watapiwañuisqa Los Angeles llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas isanka rump'u pivot. +Isanka rump'u (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Tawqa iñuwa icha Polimeru nisqaqa achka iñuwakunamanta ch'antasqa hatun iñuwam, ahinataq silulusa, miqu, khitina, plastiku nisqapaq imaykanakunapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tawqa iñuwa. + +Rispampa nisqaqa (kastilla simipi: Riobamba icha San Pedro de Riobamba) Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Rispampa kitipi, Chimpurasu markap uma llaqtanmi. Rispampa llaqtapiqa 135.588 runakunam kawsachkanku (2005). +Pichqa llaqta kitillinmi kan: Lizarzaburu kitilli, Maldonado kitilli, Velasco kitilli, Veloz kitilli, Yaruquíes kitilli. +Sankay mama llaqta parki +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rispampa. + +"Mayu (Santa Krus suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tukachi distritu (kastilla simipi: Distrito de Tocache) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Tukachi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tukachi llaqtam. + +Kuycha[2] (Potos flavus) nisqaqa, mayninpitaq "tuta k'usillu"[3] nisqapas, aycha uquq ñuñuq uywam, Urin Awya Yalapi sach'a-sach'akunap k'allmankunapi kawsaq, wayu, lachiwa misk'i, palamatapas mikhuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kuycha +↑ Helgen, K., Kays, R. & Schipper, J. (2016). «Kuycha». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2016.1. 20 de agosto de 2016 p'unchawpi rikusqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:it-3. +"Ruwaq:it-3" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Manqu Qhapaq iskay ñiqin + +Ch'aki mayu: Río seco. + +Runa Simi: Yawya distritu + +Puno: SENAMHI, pàra hamunqa kay p'unchaykuna + +Piruwpa llaqta takin + +Mayutata suyupi rimaykuna - Wikipidiya +Mayutata suyupi rimaykuna +1 Mayutata suyu +2 Manu pruwinsya +3 Tampupata pruwinsya +4 Tawamanu pruwinsya +Manu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tampupata pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tawamanu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Hatun ch'iwa,[1] Pampa mikhurana icha Puma mikhurana[2] (Veronica persica) nisqaqa huk quram, ch'iwa rikch'anaman kapuq. Asyamantam hamun. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Hatun ch'iwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun ch'iwa + +Guadalupe Pallan (kastilla simipi: Virgen de Guadalupe, Nuestra Señora de Guadalupe ) nisqaqa Mishiku mama llaqtapi huk raymim, chakra yapuy killapi. Guadalupe Pallanqa Mishikup wan Awya Yala patronanmi nisqa. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Guadalupe Pallan (Mishiku). + +1996 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. +17 ñiqin tarpuy killapi: Teodoro Fernández, Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi (p. 1913) + +Kay pacha paqarisqa 5 ñiqin ayamarq'a killapi 1976 watapi +Kaypi paqarisqa Lima, Piruw +Claudia Llosa sutiyuqqa (15 ñiqin ayamarq'a killapi 1976 watapi paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi) huk piruwanu pilikula diriktur warmim. +2006 watapi Madeinusa nisqa ñawpaq pilikulantam rurakurqan, Wanta llaqtayuq Magaly Solier sutiyuq pukllaq warmiwan qhapaq runa hinapaq. +Iskay ñiqin pilikulanqa Mancharisqa Ñuñum (La teta asustada). Chaypipas Magali Soliermi pukllan, Fausta sutiyuq warmitam. Chay pilikulawanqa 2009 watapi Berlin llaqtapi Quri Ukumari Suñayta (Goldener Bär) chaskirqan. +Claudia Llosa sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'aqchuy +2 chaniyuq tikraykuna ch'aqchuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Pataqunya nisqaqa Arhintinap, Chilippas lliwmanta aswan uralan suyunkunam, ancha chirim. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ipuqu + +María Alvarado Trujillo sutiyuqqa icha Pastorita Huaracina, 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1930 paqarisqa Malwas distritupi, Piruwpi - † 24 ñiqin aymuray killapi 2001 wañusqa Lima llaqtapi, huk Piruw mama llaqtayuq takiq warmim karqan. + +3 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (03.11., 3-XI, 3ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 307 kaq (307ñ - wakllanwatapi 308ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 58 p'unchaw kanayuq. +1639: Martin de Porres, Piruw Mama llaqtayuq kathuliku Santu karqan (* 1579). +12. Qhapaq raymi + +qu:Hayk'a ñiqin p'unchaw + +( ) Kuyu Suyu + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 15 km (9.3 mi) east + +1Ch'aqwaykunaq kasqan wasipi askha mikhunamantaqa aswan allinmi sumaq kawsaypa kasqan wasipi huk khamuykuy ch'aki t'anta. 2Allin yuyayniyoq kamachiqa mana p'enqakuq churitan kamachinqa, wawqenkunawantaqmi herenciata chaskinqa. 3Crisolpin qolqetaqa ch'uyayachinku, hornopin qoritaqa ch'uyayachinku, Señor Diostaqmi sonqokunata pruebaqqa. 4Millay runaqa mana chanin rimasqatan uyarin, llullaqa millay simitan uyarin. 5Wakcha runata asipayaqqa Kamaqnintan asipayan, muchuqmanta kusikuqqa muchuchisqapunin kanqa. 6Yuyaq runakunaq coronanqa nietokunan, wawakunaq kusikunanqa tayta-mamakunan. 7Mana yuyayniyoqpaqqa manan allinchu yachaysapa simikunata rimayqa, kamachikuqpaqpas manallataqmi allinchu llullakuyta rimayqa. 8Lluk'iykuyta yachaqpaqqa khuya rumi hinan lluk'iykuyqa, maymanña rin chaypas payqa allillanpunin. 9Huchallikuyta pampachaqqa munakuytan t'ikarichin, huchallikusqata willarqariqmi ichaqa amigokunata t'aqanachin. 10Allin reparaq runaqa huk anyaykusqallawanmi astawan yachaqan pachak maki hasut'iwan mana yuyayniyoqpa yachaqasqanmantaqa. 11Millay runaqa contra hatariyllatapunin munan, ichaqa sinchi muchuchiq runatan payman kachanqaku. 12Aswan allinqa uñankuna qechusqa china ukumariwan tupaymi, mana yuyayniyoq millaykunata ruwashaq runawan tupaymantaqa. 13Runachus allinmanta mana allinwan kutichin chayqa, wasinpiqa sasachakuy kashallanqapunin. 14Ch'aqwata hatarichiqqa qocharayaq unuta kacharpariq hinan, chayrayku ch'aqwa manaraq qallarishaqtin churanakuyta saqepuy. 15Huchallikuqta mana huchayoqman tukuchiytapas, chanin runata huchachaytapas Señor Diosqa millakunmi. 16Mana yuyayniyoqri, ¿imapaqtaq qolqeta apamun yachayta rantinanpaq, mana yuyaynin kashaqtinri? 17Tukuy tiempon amigoqa munakun, llaki-phutiy tiempopipas wawqe hinan khuyapayakun. 18Mana yuyayniyoq runaqa fiakunanpaqmi prometekun, hinaspan wasimasinpaq fiakun. 19Ch'aqwayta munaqqa huchallikuytan munan, alabakuqqa waqlliynintan maskhan. 20Millay sonqoyoqqa manan hayk'aqpas allinkaqta tarinchu, llullakuqpas mana allinmanmi urmaykun. 21Mana yuyayniyoq churiqa taytantan llakichin, mana yuyayniyoq runaq taytanqa manan kusikunchu. 22Kusisqa sonqoqa allin hampin, llakisqa sonqon ichaqa onqochin. 23Millay runaqa pakapi lluk'iykusqatan chaskikun chaninchayta waqllichinanpaq. 24Yuyayniyoqqa yachayllawanpunin ruwayta munan, mana yuyayniyoqmi ichaqa imaymanaman chapukun. 25Mana yuyayniyoq churiqa taytantan llakichin, mamantapas waqapachin. 26Manan allinchu chanin runata muchuchiyqa, manallataqmi allinchu allichachaq runakunata hasut'iypas chanin kawsayniyoq kasqankumantaqa. 27Takyasqa runaqa tupusqallatan riman, allin reparaqqa samp'a sonqollan. 28Mana yuyayniyoq upallakuqtinqa, yachayniyoqpaq hap'isqan kanqa, upallakuqqa yuyayniyoqpaq hap'isqan kanqa. + +llaqtakunan much'aykusunki; +illaykikunata llanq'arqan. +Llapan suyukuna sayarichun, + +LLAQTAMAQTA-CHUNGUI-LA MAR + +WILLASAQTAQMI HUNT'ANAKUNATA, YACHAYKUNATA CHURIYKUNAMAN, HAMAUT'AQ CHURINKUNATAN YACHACHISAQ KAY SUMAQ RUWAYTA. MANA QOLQEMANTA MANA SULLULLMANTA, WILLASAQ LLAPA QELQASQA QALLARIYKUNATA, ICHAQA PAYKUNALLATAPUNI. +KAY SIMMINLLAYTA HUNT'ASAQ CHEYQA Q'OCHORISQAN KANQA KAUSAYNIY LLANK'AYNIY TUKUY RUNAQ HAWAYNINPI QELLPUSQA. + +Yatana qallwa icha Piyanu (italya simimanta: piano "qasilla") nisqaqa huk yatana llumpayuq takana tiwlli waqachinam. Piyanutaqa yatana llumpapi ñit'inakunata (yatanakunata) ñit'ispa waqachinchik. +1 Ancha riqsisqa yatana qallwa ruraqkuna +Ancha riqsisqa yatana qallwa ruraqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yatana qallwapaq ancha riqsisqa ñawray takikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lista: Ancha riqsisqa yatana qallwa waqachiq‎ + +Chiqa distritu +Qiswa chaka, K'anas pruwinsya +Uma llaqta Chiqa +K'anas pruwinsyaqa Qusqu suyupi +Chiqa distritu (kastilla simipi: distrito de Checca) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, K'anas pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Chiqa llaqtam. + +Tina (kastilla simipi: Tena / San Juan de los Dos Ríos del Tena) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk llaqtam, Napu markap uma llaqtanmi. +Tina kitillipiqa Napurunakunam tiyanku. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Tina kiti +Llaqta (Napu marka) +Llaqta (Tina kiti) + +Katiguriya:Kultura (Chiksuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Kultura (Chiksuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Chiksuyu). + +Dorset nisqaqa huk suyum Inlatirrapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi. Uma llaqtanqa Dorchester llaqtam. +13 Dorset suyupi paqarisqa runakuna +Mayukuna: Frome mayu +Dorset suyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Joseph Jordan sutiyuq runaqa, icha Joe Jordan (* 15 ñiqin qhapaq raymi killapi 1951 watapi paqarisqa Cleland llaqtapi - ), huk Iskusya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Joe Jordan. + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Ika suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Ika suyu) +"Mawk'a llaqta (Ika suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wata uchu (Capsicum annuum L.) nisqaqa Tiksimuyuntinpi lliwmanta astawan puquchisqa uchu rikch'aqmi. Kay yuramantaqa achka chakra yura layakunatam akllaspa mirachirqan, hayaq ruruyuq (sallqa yura hina), misk'i ruruyuqpas (misk'i uchu icha paprika nisqa). + +"Yaqa wat'a (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Taki llaqta + +Ibarra:- Inti Haycopungo runa llaktaka , Gonzàlez Suárez kitillipimi kan , Otavalo kitipi, kay laktapika frutilla shinallatak totora ruraykunapipashmi llamkankuna. + +allpapas karqan. + +Runa Simi: Sip'uti + +Runa Simi: Awacha turrikuna + +Runa Simi: Qurutu qucha + +Runa Simi: Chiquimula suyu + +Raul Castilloq rurasqan. Punopi 2015 watapi. + +Chikchi nisqaqa phuyukunamanta urmaykuq chullunku rump'ukunam, urmamuq yakukuna nisqaman kapuq. + +Tirso de Molina Ispaña mama llaqtayuq taytakura wan qillqaq + +20Chaymi chay litrirutaqa Israelmanta achka runakuna liyiranllapa. Chaqa Jerusalén pwiblupaqa shipchanlapi karan. Chay litriruqami iskribikasha karan hebreo rimaypi, latin rimaypi, griego rimaypi ima. + +Brescia llaqtaqa Lombardia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. +llaqtapi paqarisqa +1 Llaqtapi paqarisqa + +Runa Simi: Phirriñaphi pruwinsya + +phuyu chaupipi mamiykimanta hap'isqa rasphipi puriyta, +much'ayta simiy mana usphuyaspa hinaspa wañunayananpaq. + +Chuchaw nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Qarachi[1][2][3] (genus Orestias) nisqaqa Antikunap quchankunapi - Piruwpi, Buliwyapi, Chilipi - kawsaq challwakunam, 3,600 mitru hanaqkama. +Trucha, huk Piruwman apamusqa, musuq uywa nisqa challwakunapas aswan allinta miraykuptinmi, achka qarachi rikch'aqkunam llakipayaspa pisiykuchkanmi. Titiqaqa quchapi kawsaq huk rikch'aqninmi - amantu (Orestias cuvieri) nisqa - 1930, 1940 watakunapiña wañurqan.[4] +Kunanqa Titiqaqa pachapi q'illu qarachiraqmi (Orestias luteus), ispipas (Orestias ispi), Orestias mulleri nisqapas kawsanku. Chinchayquchapitaq huk rikch'aqkunatam (Orestias elegans, Orestias empyraeus) tarinchik. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qarachi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qarachi +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:36, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wen Jiabao 温家宝, (* Tianjin, 1942 mara 15 uru Llamp'u phaxsin yuritayna - ), China jacha marka hiuluku, kumunista anakithiri. Markani Republika China Uma kamayuq. + +Bulivya Mamallaqta (Quechua) + +(Ayawqa distritu-manta pusampusqa) +Uma llaqta Allawqa +Allawqa distritu (kastilla simipi Distrito de Ayauca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Allawqa llaqtam. + +Wiksayuq (chichu) warmi. +Wiksayay icha Chichuyay nisqaqa yumasqa warmip icha china uywap mama tukukuyninmi, kismanpi wawanpa wiñayninpas. +Warmip runtuchan yumasqa kaptin, warmi wiksayaspa wiksayuq icha chichu warmim tukukun. Kismanpi musuq runacham wiñarin. Chay runayaq wawachaqa thamin nisqapim kawsachikun mawap yawarninmanta kikinpa yawarninman. Yumasqamanta isqun killa pacha, warmiqa wawachanta wachanmi. +China ñuñuq uywakunaqa warmi hinam wiksayan, kikinpa chichu pachan yallisqa wachaspa. Runap chichu pachaqa isqun killam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiksayay. + +Uma llaqta Zapotillo +Zapotillo kiti (kastilla simipi: Cantón Zapotillo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Zapotillo llaqtam. +huk llaqta kitilli: Zapotillo +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Zapotillo kiti + +Uchpa ukucha[2] (Hylaeamys perenensis) nisqaqa chincha Urin Awya Yalapi kawsaq khankiqmi, ukucha rikch'aqmi. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi sach'akunapi kawsan. +↑ Weksler, M. & Tirira, D. (2008). «Hylaeamys perenensis». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 15 March 2009 p'unchawpi rikusqa. + +Düsseldorf llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Nordrhein-Westfalen suyupi. Düsseldorf llaqtapiqa 581.122 runakunam kawsachkanku (2007 watapi). +Düsseldorf llaqtapi distritukuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Düsseldorf. + +Alessandro Giuseppe Antonio Anastasio Volta sutiyuq runaqa (18 ñiqin hatun puquy killapi 1745 watapi paqarisqa Como llaqtapi - 5 ñiqin pawqar waray killapi 1827 watapi wañusqa Como llaqtapi) huk Italya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alessandro Volta. +Como llaqtapi paqarisqa + +Mama llaqta: Inlatirra (England) +Hatun Britanya (inlish simipi: Great Britain) nisqaqa Atlantiku mama quchapi huk wat'am, Ilanda wat'ap antinpi, Iwrupaman kapuq. Ilanda wat'apiqa Ilanda republikam, Hukllachasqa Qhapaq Suyuman kapuq. +Hatun Britanyamanqa kay suyukunam kapunku: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun Britanya. + +Ch'unchul icha Chunchulli, Ankashpi Aqash[1] nisqaqa runap, uywakunappas ikuna ukunchakunapaq pila hina ukhu yawrim. Simipim qallarin, sip'utikamataq‎mi purin. Chay ch'unchulnintaqa mikhusqakunam purin. Kurkuqa hiq'ipim, ñañu ch'unchulpipas mikhusqata ukhunchakunmi. Rakhu ch'unchulpitaq akayanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'unchul. + +Kay qillqaqa Tarpuy killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. + +Ñust'awan K'ayrawan (inlish simipi: The Princess and the Frog, kastilla simipi: La princesa y el sapo) nisqaqa 2009 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa John Musker, Ron Clementsmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +31 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (31.12., 31-XII, 31ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 365 kaq (365ñ - wakllanwatapi 366ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninmi, qhipaq kaq p'unchawninmi. + +Nice llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Uma llaqta Putina +Putina distritu (kastilla simipi: Distrito de Putina) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Putina llaqtam. + +Runa Simi: Hatun k'illichu + +Runa Simi: Qaranqa pruwinsya + +Paqarisqa 2 ñiqin ayriway killapi 1927 watapi +Mama llaqta +Wañusqa 17 ñiqin ayamarq'a killapi 2006 watapi +Ferenc Puskás, Ferenc Purczeld Biró sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin ayriway killapi 1927 watapi paqarisqa Budapest llaqtapi - † 17 ñiqin ayamarq'a killapi 2006 watapi wañusqa Budapest llaqtapi) huk Unriya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +1.1 Piluta hayt'aq +2.1 Mama llaqta Kampiunatukuna + +Runa Simi: Yaqa q'illay + +Runa Simi: Amashqa distritu + +Runa Simi: Noord-Holland pruwinsya + +Wallakuna Willkapampa walla, Antikuna +Quriwayrachina (kastilla qillqaypi Corihuaynachina, Corihuayrachina) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Willkapampa wallapi, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Santa Teresa distritupi, Saqsarayuq rit'i urquñiq. Pikchunqa mama quchamanta +5.200 mitrum aswan hanaq. +Quriwayrachina (maw'ka llaqta) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Ispaña). +"Suyu (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Severo Fernández Alonso Caballero sutiyuqqa (15 ñiqin chakra yapuy killapi 1849 watapi paqarisqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi, 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1925 watapi wañusqa Qutaqayta llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (19 ñiqin chakra yapuy killapi 1896 watamanta 12 ñiqin ayriway killapi 1899 watakama). + +Uma llaqta Miqapaka +Miqapaka munisipyu (kastilla simipi: Municipio Mecapaca) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Miqapaka llaqtam. +Mayukuna: Chuqiyapu mayu +Miqapaka munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF; 447 kB) + +Puerto El Carmen de Putumayo sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Puerto El Carmen de Putumayo sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Puerto El Carmen de Putumayo sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Musuq Loja ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +P'uchqu qucha kiti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Putumayu kiti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Chunwa) - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Chunwa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Chunwa). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Chunwa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Henkel, Genthin llaqtapi, Alimanya +Henkel KGaA nisqaqa huk aliman chaqllisinchi ruruchinam. Uma tiyananqa Düsseldorf llaqtapim, Alimanyapi. +1876 watapis kamasqa karqan. + +Mama llaqta Kuba +Pruwinsya La Habana pruwinsya +La Habana (kastilla simipi: Villa de San Cristóbal de La Habana) llaqtaqa Kuba mama llaqtap uma llaqtanmi. La Habana llaqtapiqa 2.201.610 runakunam kawsachkanku (2002). +Felipe Poey, Yachaq, Qillqaq + +Sandia nisqaqa (kastilla simipi: Sandia) Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk llaqtam, Sandia pruwinsyap uma llaqtanmi. +Bahuaja-Sonene mamallaqta parki +Llaqta (Sandia pruwinsya) + +Kaypi rimasqa: Brasil +Tupi simi nisqaqa ñawpa pacha Brasilpa anti chalanpi kawsaq Tupi runakunap rimaynisi karqan, waraniyi simiman ancha rikch'akuqllas, tupi waraniyi rimaykunaman kapuq. +Brasil Purtugalpa kulunyan kachkaptin, chay tupi simita tukuy Brasilpis runa llaqtapura rimarqanku, hinallataqsi blanco nisqa runakunapas, "sapsi simi" (Língua geral) nisqas. +Iskaynintin k'iti rimaysi karqan: +Amarumayu sach'a-sach'a suyupiqa ura Amarumayup patanpi kawsaq Tupinamba runakunap rimayninmanta yurisqa Amarumayu sapsi simi (Língua geral amazônica) icha ñengatu (allin rimay) nisqatas rimarqan. Chay Tupinamba mama k'itipi runakunaqa manañam tupi simitachu riman, ichataq Yanamayup patanpi, Kulumbyawan Winisuylawan saywapim 30.000-chá runakuna chay ñengatu simitaraq rimanku. + +Tikraynin runa ukhu Kastillanu simipi: + +Mama llaqta Khiniya-Wisaw +Tinkurachina siwikuna 11°51' N 15°34O +Wisaw llaqtaqa Khiniya-Wisaw mama llaqtap uma llaqtanmi. +Kamasqa 1687 watamanta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wisaw. + +Sinru qillqa: Tusuy - Wikipidiya +Sinru qillqa: Tusuy +Kay sutisuyupiqa Tiksimuyuntinpi lliwmanta astawan riqsisqa tusuykunam. +Kay mama llaqtamanta +Branle iskay-iskay Huñu tusuy Ransiya 16ñ pw. +Courante ch'ulla Huñu tusuy Ransiya 16ñ pw. +Gavotte 2/4 Huñu tusuy Ransiya 16ñ pw. +Samba (mamallaqtapura) 2/4 Iskaynintin tusuy Brasil ~1920 + +Allpa wapsi nisqaqa allpa ukhunpi tiyaq, rawraqlla wapsikunam, k'illimsa yakuchaqkuna chaqrusqam, rumiyasqa rawrana nisqa. +Allpa wapsitaqa kañaspa wasikunapi q'uñichinchikmi, yanunchikmi. + +Dallas nisqa llaqtaqa, Texas suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Dallas llaqtapiqa 1 254 236 runakuna (2005) tiyachkan. +31 Yachay sunturninkuna: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiq (Ransiya). + +2 chaniyuq tikraykuna chiqan kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Asociación Deportivo Cali nisqaqa huk Kulumbya mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Deportivo Cali. + +Runa Simi: Unriya + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 13.5 km (8.4 mi) south-east + +Kayqa kay Wikipidiyap qhapaq katiguriyanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhapaq katiguriya. + +400 0 _ ‎‡a Ava Gardner‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +451 _ _ ‎‡a Watimala llaqta‏ + +Runa Simi: Pelileo + +27 mayo killapim qichwa rimaq runakunata yuyarisunchik. Kunan pachakunapim llaqta runakunapa sunqunpas qurarikuchkan, sayarikuchkan. Llaqta kayninpas chaninchasqa kaptinmi runa kaqqa rimaynimpipunim maykunapipas riman. Chayta yuyarispaykum tayta Felipe Quispepa willawasqanta riqsichiyta munaspaykum kaypi mirarichkaniku. "Memorialpa willakuyninqa" 23 abril killapi, 2015, Abancay llaqtapi, qawarichkurqa. Tayta Felipeqa suqta chuka kimsa watanpiñas karqa; Qunqaypata llaqtapis tiyasqa.[1] +[1] Kay willakuytaqa Luis Mujicam uyurisqanta qillqan. +Pacha-Kuyupa Sasachakuyninmanta, Suyukunapa Iskay Chunka Ñiqi Rimanakuyninpi, COP 20 huñunakanrayku. +Mama Flora Chuquicóndor, tarpuq warmi Cabanaconde llaqtamanta, 2º Congreso Internacional de Terrazas huñunakuypim sara tarpuy yachayninta riqsirichin, yaqa pachak pusaq chunkayuq runakunapa qayllanpi, Cusco llaqtapi, 19-22 mayo killa 2014 watapi. +Chaypi tinkuypim Mama Floraqa saranmanta riqsisqanta rimaykun. Ima rikchaq kasqanmanhina, sayayninmanhina, llimpinhina, rakunmanhina, kirunmanhina, hukkunamantapas (hk). Paymi, Cabanaconde-Arequipa llaqtapi kaq ñawray sarakunata riqsichiwansunchik. +Chaypaq, kayta llapiykuy: + +Waysallpu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Waysallpu yura rikch'aq ayllu +Urin rikch'aq ayllu +Waysallpu yura rikch'aq ayllu (familia Rosaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, 56-chá rikch'anayuq, kimsa waranqachá rikch'aqniyuq. +Tuktunkunaqa iskay yumanayuqmi, wach'illam, pichqantin raphimuyum, tuktu ukhuyuqmi. Pichqantin akilla raphin, huklla muyum, hinallataqmi wayta raphi muyum. Achka sisa raphinkunam, chunkamanta aswanmi. Ruru raphin pichqantinmi icha hukllamanta achkakamam, qispim icha rakilla huñusqam. Ruru raphintinqa ukhu, chawpi icha hawa tiyaqmi. Sapa ruru raphipiqa iskay murucham. +Rurunqa wichq'asqa rurum. +Rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk waysallpu hina yurakuna: +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waysallpu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waysallpu yura rikch'aq ayllu +Katiguriyakuna: +Yura rikch'aq ayllu +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:31, 3 hun 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Apachi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Apachi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Apachi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Apache (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +"Napu marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Uma kamayuq (Qatar) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Qatar) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Qatar). +"Uma kamayuq (Qatar)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Muni[1] (genus Bidens) nisqakunaqa huk qurakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muni. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Muni + +Kalawasa (genus Cucurbita) nisqaqa sapallu yura rikch'aq ayllup huk yura rikch'anam, hinallataq rurunkunam nisqa. + +Chakra nisqapiqa chakra yurakunatam tarpunchik rurukunap, papakunap, riwi murukunap puqunanpaq, mikhunanchik tukunanpaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chakra. + +Chiwalaki nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk juch'uy llaqtam, Wak'as munisipyupi, Jarani pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. + +"Aranway pukllaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +1864 watamanta 1866 wan 1872 watamanta 1874 ñawpaq kuti Kulumbyapa Umalliqnin karqan. + +quwiki Katiguriya:Mama llaqta parki (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Felix Mendelssohn Alimanya mama llaqtayuq takichaq wan pianu waqichaq + +Runa Simi: Nilusaharu rimaykuna + +70 Mitrani, Henry Apukunapa runakunapa MACHU PICCHU Lima Tours 2007 + +14 ñiqin kantaray killapi 1927 watapi +Roger Moore sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin kantaray killapi 1927 watapi paqarisqa London llaqtapi - 23 ñiqin aymuray killapi 2017 watapi wañusqa Crans-Montana llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq. + +Sallqa akllay - Wikipidiya +Sallqa akllay +Sallqa akllay (natural selection) nisqaqa sallqa pachapi tukuy kawsaqpura yallinakuspa lliwmanta aswan kaqkunap kawsananpaq akllayninmi, Charles Darwinpa nisqankama. +Llapa rikch'aq manas tiyaqlla kayninkunayuqchu, ichataq hukchakuq kayninkunayuqsi. Huk rikch'aqpi kawsaqpuraqa hayk'a aslla chikanyanakuq kikin kaqkunap kayninkunas. Huk kayninkunaqa manas allinchu, hukkunataq allinsi. Chay allin kayninkunayuq kikin kaqkunaqa kawsanqas, hukkunataq wañunqas. +Huk rikch'aqman kapuq kawsaqpura sallqa akllaptinqa, musuq rikch'aqkunas tukukun. +Runap akllaspa mirachiyninwantaq manam sallpa pachapi lliwmanta astawan kawsayta atiqchu, ichataq runapaq lliwmanta aswan allin kaqkunam kawsanapaq akllasqa kanqa. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:19, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +/ quya / lliklla / aqsu / chumpi / wisa / awkikuna / ñust'akuna / + +Uma llaqta Santa Lusiya +Santa Lusiya distritu (kastilla simipi: Distrito de Santa Lucía) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Santa Lusiya llaqtam. + +Uma llaqta Samanku +Samanku distritu (kastilla simipi: Distrito de Samanco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Anqash suyupi, Santa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Samanku llaqtam. + +Arganzuela distritu; (kastilla simipi: distrito de Arganzuela, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. + +Katiguriya:Qhapaq raymi killa - Wikipidiya +Katiguriya:Qhapaq raymi killa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhapaq raymi killa. +"Qhapaq raymi killa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Sankurachi, hat'aqu icha ataqu (genus Amaranthus) nisqakunaqa huk yura rikch'anam, qurakunam, ancha chaniyuq riwikunapas. +Antikunapiqa kiwicha (Amaranthus caudatus), ataqu (Amaranthus quitensis) nisqa rikch'akunatap murunkunatam yanuspa sankhutapas ruraspapas mikhunchik. + +Isiriri qucha (kastilla simipi: Laguna Isirere / Laguna Iserere) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Beni suyupi, Moxos pruwinsyapi, San Ignacio kantunpi. + +Kaypi rimasqa: Isluwinya, aslla simi: Italya (Trieste ñiqpi), Awstiriya (urin Kärnten), urin kunti Unriya +Urin islaw rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Isluwinya +Isluwinya simi (Slovenščina, slovenski jezik) nisqaqa Isluwinya mama llaqtap rimayninmi, islaw rimaymi. Iskay hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Kaypi rimasqa: Islandya +Kay mama llaqtakunapi: Islandya +Islandya simi (íslenska) nisqaqa Islandya mama llaqtap rimayninmi, germanu rimaymi. Kimsa pachak waranqachá rimaqninmi kachkan. + +Killa nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Mama Killa, inkakunap apunmi. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Grisya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Grisya). +"Piluta hayt'aq (Grisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay: Florida pruwinsya, Santa Krus suyu +Ariq qucha (kastilla simipi: Laguna Volcán) nisqaqa huk qucham, Buliwyapi, Santa Krus suyupi, Florida pruwinsyapi, Amboró mamallaqta parki ñiqpi . + +huk Chipaya llaqta (Chipaya llaqtañiq, Chipaya munisipyupi); karupi, saywapi Buliwya-Chili (lluq'imanta pañaman): Wallatiri, Kapurata, Aqutanku, Umarata +Rimaykunap ayllun Chipaya simi +Chipaya runa nisqakunaqa huk runa llaqtam, Chipaya llaqtapi, huk llaqtachakunapipas, Sawaya pruwinsyapi, Buliwya mama llaqtapi tiyaq. +Uru runakunaqa chipaya simitam riman, achka runakunataq aymara simitapas, kastilla simitapas riman. +Kay k'itikunapim kawsanku: Chipaya llaqta (Santa Ana de Chipaya); Ayparawi kantun (Sawaya pruwinsya, Uru Uru suyu); Chinchay Puwpu qucha; Quwiphasa kachi qucha (Uru Uru), Buliwya (Munisipyukuna: Chipaya munisipyu, Churu munisipyu, Puwpu munisipyu, Pasña munisipyu, Challapata munisipyu, Killaqa munisipyu, Santiago Wari munisipyu, Pampa Awllaqas munisipyu, Antamarka munisipyu, Toledo munisipyu). + +Columbus llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, Ohio suyup uma llaqtan. Columbus llaqtapiqa 754.885 runakuna (2008) tiyachkan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu mich'a kay + +4 chaniyuq tikraykuna allichay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kevin Kline Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Runa Simi: Uru runa + +(*) Chungui Llaqta: Allqupa Rinrin Nisqaypin Puriynin (Quechua). + +Diccionario Quecha QHESWA SIMI HAMUT'ANA KURAK SUNTUR + +Nele and the Kunas in Kuna Yala + +Unaymanta tinkuchisqaña, yuyanapaq. + +Morelia nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Michoacán suyu uma llaqtanmi. + +P'ulin (kastilla simipi: volumen) nisqaqa pacha tupuypi huk pachankap tupuyninmi, huk imappas kimsantin chiqanyachikuq pustun (diminsyun nisqakuna): suni kaywan sayt'u kaywan lank'u kay (hanaq icha altu nisqapas). +Sunchi (qullqa), allinlla hawayuq**: A ⋅ h {\\displaystyle A\\cdot h} A = tiksip hallka k'iti k'ancharnin, h = hanaq kay +Ima pachankapas (intigral yupaywan) ∫ A ( h ) d h {\\displaystyle \\int A(h)\\,dh} h = pachankap ima chiqanyachikuq pustunpas, A(h) = chimpaykuqpa hallka k'iti k'ancharnin, h nisqap ukhunpi, h nisqap tiyayninpa ruraynin hina sut'ichasqa. +Hallka k'iti k'anchar (Area) + +2 May, 2015 · by Ayasupai · in Runa Shimi, Takiykuna, Uyaykuna. · + +4 ñiqin qhulla puquy killapi 1834 watapi – 24 ñiqin ayriway killapi 1834 watapi +Piiru Pawllu Wirmuyis Ascarsa; Kastilla simipi: Pedro Pablo Bermúdez Ascarza sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin inti raymi killapi 1793 watapi paqarisqa Tarma llaqtapi - † 30 ñiqin pawqar waray killapi 1852 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu pulitiku Awqaq pusaqmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Pedro Pablo Bermúdez. +4 ñiqin qhulla puquy killapi 1834 - 24 ñiqin ayriway killapi 1834 + +Kay mama llaqtakunapi: Litunya +Latwiya simi icha Litunya simi (Latviešu valoda) nisqaqa Litunya mama llaqtap rimayninmi, baltiku rimaymi. Huk kuskanniyuq hunuchá rimaqninmi kachkan. + +(Qupa rahu-manta pusampusqa) +Pamparahu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Pamparahu (sut'ichana) rikuy. +Tiyakuynin Anqash suyu, Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Marcará distritu +Pamparahu icha Qupa rahu icha Qarwaqataq[1](kastilla qillqaypi: Nevado Copa / Pamparaju / Carhuacatac) nisqaqa Piruw suyupi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Asunsyun pruwinsyapi, Chakas distritupi, Qarwa pruwinsyapipas, Marcará distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.188 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Mama llaqta parki (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta parki (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta parki (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +"Mama llaqta parki (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yuraq ramran, Antikuna ramran[2] icha Ramran, Ramrash, Lamrash[3] chaylla (Alnus acuminata) nisqaqa Antikunapi wiñaq rikch'aq ramranmi, iskay chunka mitrukama wiñaq sach'am. +Yuraq ramranqa Urin Awya Yalapi sapallanmi ramran. Paytaqa Alnus jorullensis[4] nispa t'iktuqankupas, ichataq chay Alnus jorullensis (mishiku ramran) nisqaqa Chawpi Awya Yalapim wiñan. Manaraqmi allinta riqsinchikchu hukllachu rikch'aq icha iskaychu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq ramran. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraq ramran + +Qhipaq Sina, Jacopo Bassano-p llimphisqan. +Katuliku Inlisyapi tanta rakinakuy. +Siñurpa Sinan, Kumunyun icha Iwkharistiya (grigu simipi: (Θεία) Ευχαριστία, latin simipi: Communio) nisqapiqa kristiyanukuna Jesuspa muchusqanmantam wañusqanmantam yuyaykun. +Jesusqa Qhipaq Sinapi "Wañusaq. Kay t'antaqa kurkuymi. Mikhuychik yuyawanaykichikpaq. Kay winuqa yawarniy. Kayqa musuq rimanakuymi. Upyaychik huchaykichikkunata qispisunaykichikpaq." nispa disipulunkunawan t'antata winutapas yachakuqninkunawanmi rakinakurqan (Mathiyu 26:26-29 , Markus 14:22-25 , Lukas 22:19-20 , 1ñ Kurinthuyuqkunapaq 11:23-26 ). + +2 chaniyuq tikraykuna jat'alliy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Justiniano Borgoño Castañeda, (*5 ñiqin tarpuy killapi 1836 paqarisqa Truhillu llaqtapi - †27 ñiqin qhulla puquy killapi 1921 wañusqa Lima llaqtapi ). Piruw pulitiku wan Umalliq. +1894 watamanta ñawpaq kuti Piruwpa Umalliqnin karqan. + +Tiyay Apurimaq suyu, Ariqipa suyu, Ayakuchu suyu +Lunq'u (kastilla qillqaypi Lunco, Limco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk urqum, Apurimaq suyupi, Antapampa pruwinsyapi, Mullipampa distritupi, Ariqipa suyupipas, Unyun pruwinsyapi, Pampamarka distritupi, Waynaquta distritupi, Ayakuchu suyupipas, Parinaqucha pruwinsyapi, Anisu distritupi. + +Elano Ralph Blumer; (*14-VI-1981, Iracemápolis) sutiyuq runaqa huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +2 chaniyuq tikraykuna iskay sunqu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'amaq + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Suwisa). +"Kurku kallpanchaq (Suwisa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna ichapas kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Alagoas suyu (purtugal simipi: Estado do Alagoas) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Maceió llaqtam. + +Katiguriyakuna +Kay qatiq katiguriyakunaqa p'anqayuqmi icha midyayuqmi. Ch'usaq katiguriyakunataqa kaypi manam rikunkichu. Muchusqa katiguriyakunatapas qhaway. +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:Katiguriyakuna" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Hatun Chaku pruwinsya + +Runa Simi: Kasarakuy + +George Walton Lucas, Jr. sutiyuq runaqa (14 ñiqin aymuray killapi 1944 watapi paqarisqa Modesto llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi - ) huk USA mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam karqan. +George Lucas sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. (inlish simipi) + +Antapanpa pruwinsya - Wikipidiya +Antapanpa pruwinsya +(Antapampa pruwinsya-manta pusampusqa) +Antapampa pruwinsya +Antapampa pruwinsya (kastilla simipi Provincia de Antabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Apurimaq suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Antapampa llaqtam.Paqarisqa 29-04-1873 pacha yupaypi, apusimipa yupaynin kanchu. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Pichqaqucha rikuy. +Tiyay Wanuku suyu, Ampu pruwinsya, Qunchamarka distritu +Pichqaqucha (Pichcacocha / Pichgacocha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Wanuku suyupi, Ampu pruwinsyapi, Qunchamarka distritupi. + +Honolulu (inlish simipi) icha Honolulú (Kastilla simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, Hawaii suyup uma llaqtan. Honolulu llaqtapiqa 377 260 runakuna (2004) tiyachkan. +14.1 Inlish simipi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Honolulu, Hawái. +Inlish simipi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqta (Usiyanya) +Llaqta (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Puebla suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Puebla), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Puebla de Zaragoza llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puebla suyu. + +2 chaniyuq tikraykuna rit'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Latin siq'i llumpa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Latin siq'i llumpa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Latin siq'i llumpa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Latin siqi llump'a (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Latin siqi llumpa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Alfabeto latino (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Vladímir (Rusiya simipi: Владимир) nisqaqa Rusiya suyupi, Rusiyapi huk hatun llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sri Lanka. +"Sri Lanka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Angula. + +"Patallaqta" + +Diosqa, kamachin Abrahampa mirayninta, llajtan kananpaj ajllarqa, leyestataj qorqa. Chay llajtata, "Israel" nispa suticharqa. Paykunalla Diosta cheqa kajman jina yupaycharqanku, Palabrantataj waqaycharqanku (Salmo 147:19, 20). Tukuy suyusqa, paykunanejta bendecisqa kananku karqa. Génesis 22:18 leey. + +Runa Simi: Drawida rimaykuna + +Jach'a suyu La Libertad +Kamasqa Llamp'u phaxsi 8 1984 mara, Fernando Belaúnde Umalliq. +Hallka k'iti kanchar + +Runa Simi: Córdoba wamani + +Ch'uya Qillqamanta: Runasimi (Quechua, Quichua) +Runasimipi - Qhichwa simipi - Kichwa shimipi - Quichua shimipi - Quechua - Ketschua +Kaypiqa Ch'uya Qillqamanta rakikunatam achka t'ikrasqakunapi ñawinchayta atinki. +Qhipaq kaq kutisqa: chunka tawayuq kaq punchawpi, chunka kaq killapi, iskay waranqa chunka kimsayuq kaq watapi. +Ch'uya Qillqa + +misk'i takikuna unaykuna llakhayan + +Georges Pompidou Ransiya mama llaqtayuq pulitiku. Uma kamayuq wan Umalliq + +Quyllur Rit'i _ Turismo + +Runa Simi: Bahamakuna unanchan + +"QANAQ PACHA ,KAY PACHA CHAYMANTA UKUPACHA" + +Simi kapchiy icha Literatura nisqaqa ima tukusqankunamanta tukunakunamantapas rimaspa icha qillqaspa willasqanmi. Simikunawan rikuchisqa kapchiymi. +Kawsay rikch'a: Don Quijote - Quyllur llaqtayuq wawamanta +Qhichwa simipi harawikuna +Qhichwa simimanña t'ikrasqa: Bulibyap llaqta takin - Piruwpa llaqta takin - Oíd, Mortales - Don Quijote - Dyuspa Simin Qillqa - Quyllur llaqtayuq wawamanta +Waruchiri qillqasqa + +Mitan kamay katiguriyakuna: 1)Rikch'aq (Especie); 2)Rikch'ana (Género); 3)Rikch'aq ayllu (Familia); 4)Rikch'aq ñiqi (Orden); 5)Rikch'aq sinri (Clase); 6)Rikch'aq putu (Filo); 7)Rikch'aq suyu (Reino); 8)Rikch'aq qhapaq suyu (Dominio); 9)Kawsay (Vida) +Mitan kamay katiguriya nisqaqa huk katiguriyam kamaq runa huk allin allinchay kawsay pachapi tarinanpaq. +luqa mitan kamay katiguriyakuna +Hatunruku mitan kamay katiguriyakuna +Hatun rikch'aq suyu (Superregnum): Rikch'aq suyukunankam. Kimsa rikch'aq qhapaq suyu kan: Archaea, Bacteria Eukaria-pas. +Rikch'aq suyu (Regnum): Tukuy kawsaqkuna kawsay pachapi tantan. Suqta rikch'aq suyu kan: Archaeabacteria, Eubacteria, Protista, Fungi, Plantae Animalia-pas. +Rikch'aq sinri (Classis): Rikch'aq ñiqikunankam. +Rikch'aq ñiqi (Ordo): Rikch'aq ayllukunankam. +Rikch'aq ayllu (Familia): Rikch'anakunankam. +Rikch'ana (Genus): Rikch'aqkunankam. +Bo's Nv Rikch'anamasikunankam. + +Magallanes Yachay Suntur (kastilla simipi: Universidad de Magallanes) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Magallanes Yachay Suntur, 1981 watapi kamarisqa karqan. + +Uma llaqta Miraflores +Llaqtakuna San Antonio, Santa Cruz +Miraflores distritu; (kastilla simipi: distrito de Miraflores) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1857 watapi wata. +Uma llaqtanqa Miraflores llaqtam. +Achka yachay p'anqa qatukunan tiyanku kay listritupi. +Hatun yachay qatu ta ruranku, mamallaqta qucha kuchunpi. + +Kirusini nisqataqa allpa wirata umyaspa ruranku. Ch'uya rawranalla puriqllam. + +Budapest sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Budapest sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Budapest sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Budapist (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Wayanay rumi sach'a sach'a, Wayanay llaqta, Anta distritu +Wayanay (kastilla simipi: Bosque de piedras Huayanay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk rumi sach'a sach'am, Wankawillka suyupi, Aqupampa pruwinsyapi, Anta distritupi, Wayanay llaqtañiq. + +Protaktinyu, Pa (musuq latin simipi: Protactinium) nisqaqa huk Aktinyu rikch'aq q'illaymi, illanchaykuq. + +Yawar hark'ay (Hemostasis) nisqawan yawarchaq k'iri manañam yawarchanqachu, yawar tikayaptinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yawar hark'ay. + +22 ñiqin aymuray killapi 1990 – 27 ñiqin hatun puquy killapi 2012 +Ali Abdullah Saleh علي عبد الله صالح sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin pawqar waray killapi 1942 watapi paqarisqa Bayt al-Ahmar llaqtapi - 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 2017 watapi wañusqa Saná llaqtapi), huk Yaman mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku. +1990 watamanta 2012 watakama ñawpaq kuti Yamanpa Umalliqnin karqan. +Awqaq pusaq (Yaman) + +Illinois nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Springfield llaqtam. + +Albertville llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Minapunta icha Mina Punta (kastilla qillqaypi: Nevado Minapunta / Mina Punta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Raya wallapi, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, P'allqa distritupi, Paratiya distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.465 mitrum aswan hanaq. + +Hayaq yaku (hinallataq kastilla simipi aguardiente, inlish simipi firewater), Kañasu icha Tragu nisqaqa kañasqa, distilasqa winum huk waqtupas, ancha ethanulsapam, kimsa ch'iqtamanta aswan alkulniyuq, ancha hayaq q'aparniyuq. Kañasuta upyaspaqa ancha utqayllam machanchik. +Kaymi huk hayaq yaku layakuna: + +Tikraynin mayllikuy Kastillanu simipi: + +Musuq rimakuna (musuq simikuna) nisqaqa rimasqalla qhichwa simipi manaraq kasqa rimakunam. Kunan pacha, qillqasqa simipi achka chay hina rimakunatam mat'ipayanchik. +3.1 Musuq simikunamanta +Wikipidiyapiqa chay rimakunatataq kay hinam llamk'achinchik: +Qhichwapi musuq rimaña llamk'achisqa kaptinqa, paytam qillqasunchik: +Manaqa, kastilla simipi qillqayta, t'uqyayta qhichwa simiman kikinchanchikmi: +T'inkisqa qillqa sutikunataqa qhichwa simipi hinam qillqanchik: ñawpaqta rikch'ayrimanatam, qhipaqta sutirimanatam, ama kastilla simipi hinachu! +Kathuliku Inlisya (kastilla simipi: Iglesia Católica, grigu simipi: Καθολική Εκκλησία), ama "Inlisya Katulika" qillqamuychu +Ch'uya Ispiritu (Santu Ispiritu; kastilla simipi: Espíritu Santo), ama "Ispiritu Santu" qillqamuychu +Grigu simimanta, latin simimanta paqarisqa rimakunataqa chay rimaykunamantam hap'inchikman: +Wikipidiya:Llaqta sutikuna +Yanapa:Simikuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kay liwrukunapim kachkaqña qhichwa simikunata maskaykiman: +Musuq simikunamanta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kichwapa mushuq shimikuna (Ikwadur) +RUNAKUNAPAK JAYÑI, ECUADORPAK (qhipanpiqa "mushuk shimikuna" nisqa listam) +Iskay simipi yuyayk'ancha / Buliwya (Qhichwa simi - Kastilla simi) (pdf 4,95 MB) +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 15:56, 26 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wakllanwata nisqaqa kalindaryupi 366 p'unchawniyuq watam, manam 365 p'unchawllayuqchu. Griguryanu kalindaryup wakllanwatanpi hatun puquy killa 29 p'unchawniyuqmi, wakin watankunapitaq 28 p'unchawniyuqmi. Wakllanwatallam 29 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawniyuq. +Huk trupiku wataqa 365,2422 p'unchawniyuqmi, chayqa yaqa 365 p'unchaw 6 urayuqmi. Chayrayku llapa tawa ñiqin wataqa wakllanwatam. +365,25 chaylla p'unchawniyuq hulyanu kalindaryupi hina griguryanu kalindaryupiqa llapa tawawan hunt'a rakinalla wataqa wakllanwatam, ahinataq 2004, 2008, 2012. Mana hulyanu hinataq griguryanu kalindaryupi pachak hunt'a rakinalla watakunaqa manam wakllanwatachu, tawa pachak hunt'a rakinalla watakunataq wakllanwatam. Chayrayku kay watakunaqa manam wakllanwatachu: 1700, 1800, 1900, 2100 - kaykunataq wakllanwatam: 1600, 2000, 2400. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:32, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, Category:Topographic maps nisqamanta rurasqa. + +Tawatinsuyu K'uzkiy paqarichisqa Berkeley, Calif. + +Tika (kastilla aru: Adobe), pirqañataki ñiq'ita lurata yä, ñiq'ita taksuta k'ullu tika lurañaru limsusina lupimpi wañt'ayata. + +Imatachus maskʼashasqaykita, mana qhawayta atinkichu. + +6 Corintu cristiänukunaman Pablu cartakurninmi, mana creikoq kaq nunakuna, cristiänukunata mana precisaqtanö y dëbiltanö rikäyanqanta nirqan, y höraqa pëpis dëbilmi sientikurqan (1 Cor. 1:26, 27; 2:3). Y wakin kaq cristiänukunapaq parlarnam firmi creikoqkuna nirqan, peru tsënö nirqa manam wakinkunapita mas precisaq kayanqantatsu nikarqan (Rom. 15:1). Sinöqa, maslla poqushqa kaq cristiänukuna, creikïninkunachö alleq manaraq patsakashqa kaqkunata pacienciawan yanapayänampaqmi nikarqan. + +Quechua-linguo: tukuy, lliw + +Runa Simi: Germanu rimaykuna + +APU WAQAY WILLKA + +Ñawpaqta parlaq purina, chiqapunichus manachus, chayta yachaqraq purina. Chaypaq apana kukata, tantata, aychata, qallparata apana, chay qallparaqa huk nakasqam, mana qara chutisqa, chunchull urqusqalla, chaymi qallpara nisqa sutin, chayniyuq purina. +Tapurinku: Allintachu tiyanki, nispa. Mana allin tiyanki hinaqa guardiayawan wanachisqayki nispa niykunku. Warmitaqa tapunku: Pachayki kanchu, awayta yachankichu, allintachu waykukunki nispa. Qalata pachanta huñuykapunku, chayta churapunku qipinman. Sichus mana churapunku hinaqa, mana allinchu. Manam taytamamanpa wasinpiqa imapas qipananchu. +Hinaspa pachapaqariykama urqupunku, warmitaqa pasachipunku, apakapunku. Chay pasaymantaqa, qariq wasinman chayachinku, chay warmi urqusqataqa. Chaypiqa waykuchinku, llamakunkankunata, uqa kunkankunata quykunku, imaynatas kuchunqa nispa, chay warmi atinchus manachus chaypaq. +Qaritapas suegronqa, qiwata rutuchimun, hatun rumikunata tanqachimun, kanchakunata ruwachin, imaymanata ruwachin. Sichus mana atinchu hinaqa nin: +Imataq kay micha qari, wischupuy aswan nin. Chaynam chay ñuqaykup kaqpiqa warmi urquyqa. + +Runa Simi: Waras pruwinsya + +Wamachuku llaqta +Wamachuku nisqaqa (kastilla simipi: Huamachuco) Wamachuku pruwinsyap uma llaqtanmi, distritupas, Qispi kay suyupi, Piruwpi. +Wamachuku suti qhichwa simipi wamaq chuku nisqaman anchata rikch'akuptinpas, kulli simimantachá hamun. Wamachukupiqa manas hayk'appas qhichwa simitachu rimarqanku, ichataq ñawpa pacha kulli simitas. Čuko "allpa" niyta munansi, ichataq wama nisqap sut'intaqa manam riqsinchikchu. +Awgustinu munqhikunas 1553 watapis Wamachuku llaqtataqa kamarirqan. +10 ñiqin anta situwa killapi 1883 p'unchawpitaq Wamachuku maqanaku nisqapi chilinu awqaqkuna piruwanukunatas atiparqan, Qullpa maqanakuy nisqapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wamachuku. +Llaqta (Qispi kay suyu) +Llaqta (Wamachuku pruwinsya) + +Rikch'aq Imaymana +Masanki, Wikunku,[1] Champira icha Wiririma[2] (genus Astrocaryum) nisqakunaqa Urin Awya Yalapi kawsaq chunta yurakunam, 36-chá 40-chá rikch'aqniyuq rikch'anam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Masanki + +Champagne-Ardenne nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Châlons-en-Champagne llaqtam +Riqyunpi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Champagne-Ardenne. + +T'aychun llaqta (Chunwa Republika) +T'aychun (chinu simipi: 臺中 o 台中, chinu simplificadu: 台中, pinyin: Táizhōng, Kastilla simipi: Taichung) hatun llaqtaqa Chunwa Republika mama llaqtap. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: T'aychun. + +Guangzhou 广州 (Chinu simipi: 武漢; Romanizacion: pinyin simipi: Guangzhou, wade-gilès: Kuang-chou; kastilla simipi: Cantón), Chunwa mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Guangdong pruwinsya uma llaqtam. Wuhan llaqtapiqa 3 152 825 runakunam kawsachkanku. +Wuhanpi sub-pruwinsyia llaqta: 10 distritukuna (区 qu) wan 2 county-level llaqta (市 shi) : + +Misk'i unquy (Diabetes mellitus) nisqaqa mana qatiqlla unquymi, yawarpi ispaypipas aswan misk'iyuq. Paqarinqa mana insulin kaptin icha kurku mana insulinman kutichiptin. + +Tikraynin ruwayniyuq Kastillanu simipi: + +Kongo simi (kikóóngó, kikongo) nisqaqa chawpi Aphrikapi Kongo mayup uran rakinpi kawsaq runakunap rimayninmi. Kimsa hunuchá rimaqnin kachkan. Kungu Runakamaq Republikapiqa tukri simim, Kungu Republikataq Kituba (munukutuba, munu kutuba, kikonga ya léta) nisqa sikllallachasqa rikch'aqninmi tukri simi. + +2 chaniyuq tikraykuna awqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Hukllachasqa Arab Imiratukuna + +Runa Simi: Paqu yachaq + +▪ Runa Simi: 30 ñiqin ayriway killapi + +1, 2by Yakunan + +Runa Simi: Sinchiyasqa + +Putura[1] nisqaqa chaparrup, huk sach'akunappas huruchinmanta kuchusqa imaykanam, ancha chhallam llamp'upas. Puturamantaqa butilla kirpanakunatam ruranku. + +Punku p'anqa: Kawsay yachay - Wikipidiya +Punku p'anqa: Kawsay yachay +Kawsay yachay nisqaqa (latin simipi: Biologia; kastilla simipi: Biología) istudyah yachaymi tukuy kawsaqkunata. Kawsay yachaymi ñawpa musuqpas. Ñawpa yachay hina, Aristotelis (384 watamanta 322 watakama K.ñ.) Kawsay yachaypa taytansi. Paymi tiksikuh huk jatun qillqasqap paqarichoqnin watiqaypi. +Katiguriya:Kawsay yachay +Ñuñuqkuna: Ñuñuq - Paqucha - Puma - Ukumari - Usqullu - Uturunku - Asnu - Kawallu - Waka - Taruka - Iskay ruk'anayuq - K'usillu - Khankiq +Pisqukuna: Pisqu - Kuntur - Wachwa - Chhukruna - Ch'usiqa - Wallpa - Waqar - Hatun Waqar - Mayu sunsu - Tunki +Llamp'u uywakuna: Ch'uru - Wiksachaki +Aycha uquq ñuñuq - Ch'ulla ruk'anayuq - Iskay ruk'anayuq - Sillwichaki - Pakcha: Apasanka - Kusi-kusi - Sira-sira +Kawsay yachaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kawsaqkunap rikch'aqyaynin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kurku yachay - Wanuchana - Ch'ullayuq +Kawsaqkunap tawqa imaymanankukuna kan: uywakuna, yurakunapas, kallampakunapas ancha taksa kawsaqkunapas. +Huk punku p'anqakuna +Katiguriyakuna: +Punku p'anqa (Yachay) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:07, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Phuyuq hirka (huk sutikuna Cuyoc, Puyoc) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi, Puskanturpa rit'i urquñiq.[2] Pikchunqa mama quchamanta 5.550 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe Saywitu: Qaqatampu pruwinsya, Lima suyu + +Hallka, Sallka[1] (kichwa "sallqa",) icha Paramu[2] (kastilla simipi: páramo) nisqaqa chincha Antikunapi, Winisuyla, Kulumbya, Ikwadur mama llaqtakunapi, chincha Piruwpipas sallqa suyum, mama quchamanta 3200 mitru hanaqmanta 4800 mitrukama, inkillsapam. Chawpi Antikunap Puna, Suni suyunkunamanta aswan huq'um. + +2 chaniyuq tikraykuna chullpa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paqarisqap/Wañusqap p'unchawnin 29 ñiqin sitimripi 1571 watapi 18 ñiqin hulyupi 1610 watapi + +Siwanku icha Shiwanku nisqaqa (Milvago chimachima) hap'iq pisqum, Chawpi Awya Yalapi Urin Awya Yalapiwan kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Siwanku + +Demetrio Tupah Yupanki (kikinpa qillqasqan), Demetrio Tupaq Yupanki (urin runasimipi), Demetrio Túpac Yupanqui (kastilla qillqaypi) sutiyuq runaqa (22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1923 watapi paqarisqa San Jerónimo distritupi, Qusqu llaqta ñiqpi - (3 ñiqin aymuray killapi 2018 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq t'ikraqmi, qhichwa simimanta hatun yachaqpas. Kaymanta kaymanpas simikunam t'ikran: kastilla simi, latin simi, qhichwa simi. +Don Quijote nisqata, Piruwpa llaqta takintapas kastilla simimantam qhichwa simiman t'ikrarqan. + +Chili kanila icha Chili kanilu (Drimys winteri) nisqaqa huk sach'am, Chilipi Arhintinapipas Antikunapi wiñaq. Qaranqa ancha askurbina p'uchqusapam (C witamina nisqa). + +3 chaniyuq tikraykuna siqay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yachachiy nisqaqa yachachiqkunap llamk'ayninwan rurasqa wawakunata, wamrakunata, lliw runakunatapas yachaqay rurachiyninmi, tukuy yachachiy llikapas. +Kaymi huk yachachinapaq wallpachaykuna: +Punku p'anqa: Yachachiy +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Runa Simi: Siq'i llumpa + +allin turillaykuna. + +PAQCHA LLAQTAYMANTA, VINCHUS LLAQTAYMANTA DIDALLAY (BIS) + +Chaynas iskaynin hawaskunaqa, unay sinchita ñakarisqaku. Mana para kaptin, mana allpa kaptin, yaqaña wañukusqaku. Chayllamansi hanaqpacha aswan kuyapayasqa parata apachimusqa. + +Runa Simi: Huancayo llaqta wiphala. + +Katiguriya:Inlish simi +"Inlish simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 11 p'anqakunam, 11-pura. + +400 0 _ ‎‡a Eduardo Duhalde‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq‏ + +Runa Simi: Mayutata pruwinsya + +13. Luzmila Carpio – Wiñay llaqta + +Konrad Hermann Joseph Adenauer sutiyuq runaqa (5 ñiqin qhulla puquy killapi 1876 watapi paqarisqa Köln llaqtapi; 19 ñiqin ayriway killapi 1967 watapi wañusqa Rhöndorf barriyupi, Bad Honnef llaqtaman kapuq) Alimanya mama llaqtayuq pulitiku runam karqan, Alimanyap Dimukrata Kristiyanu Unyunninpi (CDU) wankurisqa, kunti Alimanyap ñawpaq kaq kansillirnin. +Konrad Adenauerqa Freiburg im Breisgau llaqtap yachay sunturninpi chiqarimaytam yachaqarqan. Achka watakunam Köln llaqtap kurakanmi karqan, Alimanyap Chawpi Partidun (Zentrumspartei) nisqapi wankurisqa kaspa. Adolf Hitler Alimanyap kansillirnin tukukuptin, nazi nisqakuna tukuy partidukunata champarqan NSDAP nisqa nazi partidu ch'ulla partidu tukunanpaq. Chayrayku Adenauer chay pacha manañam kawpaq runachu karqan. +Nazi kamachina 1945 watapi iskay ñiqin pachantin maqanakuypa p'uchukayninpi urmaptinmi, Konrad Adenauer huk masinkunawan Alimanyap Dimukrata Kristiyanu Unyunnin (CDU) nisqata kamarirqan. Chay partiduwan 1949 akllanakuykunapi atiparqaspa kansillirmi akllasqa karqan. 1949 watamanta 1963 watakama kunti Alimanya mama llaqtap ñawpaq kaq kansillirninmi karqan, 1951 watamanta 1955 watakamataq tuyllalla mama llaqtap hawa ministrunmi. Kumunistakunap, Suwit Huñup, Aliman Dimukratiku Republikap ancha sinchi hayun kaspa Kunti Iwrupap mama llaqtankunawan, Hukllachasqa Amirika Suyukunawanpas llamk'anakurqan, NATO, Iwrupa Huñu nisqa mamallaqtakunap tantanakuyninkunata kamarispa, kunti Alimanyata musuqmanta ayñichaspa (Wiederbewaffnung). Chaywanpas Suwit Huñuwan rimanakuspa 1955 watapi Rusiyapi wichq'asqa aliman awqaqkunata qispichirqan Alimanyaman kutimunanpaq. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñawpaqnin kaq: +Kunti Alimanya mama llaqtap kansillirnin +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:53, 7 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Jonaspa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Jonás) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Jonaspa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Jonaspa qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Jonaspa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Jonaspa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Jonaspa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Paqarisqa Suwisa, 6 ñiqin kantaray killapi 1887 watapi +Wañusqa Ransiya, 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1965 watapi +Charles Édouard Jeanneret-Gris Le Corbusier sutiyuq runaqa, (* 6 ñiqin kantaray killapi 1887 watapi paqarisqa La Chaux-de-Fonds llaqtapi - 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1965 watapi Roquebrune-Cap-Martin llaqtapi), huk Ransiya mama llaqtayuq wasichay kamayuqmi qarqan. +Berlin llaqtapi ayllusapa kawsana wasi. +Wasichay kamayuq (Suwysa) + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Mishiku). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Antonio Gálvez Ronceros sutiyuq runaqa (* 1932 watapi paqarisqa Chincha llaqtapi, Ika suyupi - ) huk piruwki qillqaqmi, simi yachaqpas. + +Rimaykunap ayllun: Makru ge rimaykuna +Ge rimaykuna +Shawanti icha Xavante simi (aʼuwẽ) nisqaqa Brasilpi kawsaq 10.000 Shawanti runakunap rimayninmi. + +Uma llaqta Cancas +Canoas de Punta Sal distritu (kastilla simipi: Distrito de Canoas de Punta Sal) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tumpis suyupi , Contralmirante Villar pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Cancas llaqtam. + +Musuq Isparta suyu (kastilla simipi: Estado Nueva Esparta) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 1 150 km². Uma llaqtanqa La Asunción llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nueva Esparta suyu. + +Uma llaqta Ayha +Ayha listritu (kastilla simipi: Distrito de Aija) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk listritum, Ayha pruwinsyapi, Ankash suyupi. Uma llaqtanqa Ayha llaqtam. +Listritu / Pruwinsya + +Urdun mayup saywitun. +Urdun mayuqa kimsa pukyu mayuyuqmi, pukyunkunaqa Hazbani mayu (Libanupi), Dan mayu (chincha Israyilpi), Banyas mayu (Golan nisqa urqukunapi). Sede Nehemiya ñiqpim huñunakunkum Urdun mayu tukuspa. Chaymanta Tabariya quchantam purin. Chaymantataq Urdunqa Israyil icha Palistina huk larupa, Urdun mamallaqta wakin larunpa chawpinpi purin Wañusqa Quchamanmi. Chay Wañusqa Quchamantaqa manam ima mayupas purikunchu, yakuqa wapsiyaykullanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urdun mayu. + +Olmedo kiti (kastilla simipi: Cantón Olmedo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Olmedo llaqtam. + +José Bernardo Alcedo Retuerto sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin chakra yapuy killapi 1788 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 28 ñiqin qhapaq raymi killapi 1878 watapi wañusqa Lima llaqtapi), Piruw mama llaqtayuq klasiku musika takichaqmi karqan. + +1916 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Lista: Qillqaqkuna (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Runa Simi: Tawqa iñuwa + +Runa Simi: Namib + +Runa Simi: Punku p'anqa: Yupay yachay + +Runa Simi: Aquchinchay + +Hatun qucha +Chawpi hatun quchap machapunkuna. +Hatun qucha icha Lamar qucha nisqakunaqa (Kastilla simipi: mar, grigu simipi: Θάλασσα [Thálassa]) mana allpa pachakunapi kaq, aswanta chay allpa pachakunap chawpinpi kaq hatun yakukunam. +Ancha hatun quchakunaqa mama quchakunam, allpa pachakunap rakisqan: +Tiksimuyup hawanqa 71 % hatun quchakunam. Chay yaku pachap 31,7 %-nin 4000 mitrumanta 5000 mitrukama ukhum. Hatun quchakunapi kawsaq yurakuna inti wayllayninwan wayra pachapi muksichaqpa 70 %-ninmi lluqsichin. +Tukuy mama quchantinqa 1,338 lluna km³-yuqchá, tukuy yaku pachap p'ulinninpa 96,5 %-nin. Mama quchap yakunqa ancha kachisapam, kikin wisnup 3,5 %-nin. Chayrayku manam upyanallachu. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:47, 6 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +P'acha phawrikapi llamk'ay sayachi, Lawrence llaqtapi, Massachusetts suyupi (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi), 1912 watapi. +Llamk'ay sayachichkaq llamk'aqkuna, pulisiyawan tupanakuchkaq, Minneapolis llaqtapi (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi), 1934 watapi. +Llamk'ay sayachi nisqaqa (kastilla simipi huelga, inlish simipi: strike) ruruchinapi icha - sapsi llamk'ay sayachi (huelga general) nisqapi - tukuy mama llaqtapi llamk'aqkunap manaña llamk'ayninmi, aswan hurkayta, aswan allin llamk'ay phatakunatapas aypanapaq, pulitiku llamk'ay sayachi nisqapitaq kawpay taripanapaq - kamachikunata hukchanapaq hukkunatapas - aypanapaq. Llamk'aqkuna sindikatu nisqapi wankurisqa kaspaqa, aswan atiyninkuwan aswantan aypanqakuman. +Achka mama llaqtapim ruruchinapi kaq llamk'aqkunap allinpaq llamk'ay sayachiqa pulitiku hayñinmi, manataq pulitiku taripanapaq llamk'ay sayachichu. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llamk'ay sayachi. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:37, 26 awu 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Iñuku + +Lamas pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Lamas +Lamas pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Lamas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, San Martín suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Lamas llaqtam. +Kay pruwinsyapiqa Llakwash runakunam kawsanku.[1] +Lamas pruwinsyapiqa Lamas-Luritu kichwa simitam rimanku. + +Wankawillka llaqtaqa Ichhu mayu patanpi +Ascensión distritu (kastilla simipi: Distrito de Ascensión) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Wankawillka pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Ascensión llaqtam. + +Machu Pikchupi punku, hananpi punku kirmayuq. +Mikines llaqtapi punku kirma, kimsak'uchu q'imi rumiyuq. +Punku kirma icha Punku chakakuq (dintel) nisqaqa wasichaypi punkup hanaqninta chakakuq rumim. +Inkakuna rumi wasinkunapi, rumi pirqankunapi tukuy punkukunatam punku kirmawan chakachirqan. + +Pakistan nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. +Llaqtakuna (Pakistan) + +Kamasqa wata 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1.985 watapi +Bolívar kiti (kastilla simipi: Bolívar) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Karchi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Bolívar llaqtam. + +Thunq'i nisqaqa chun simipaq romanuchanam achka chun rimaykunapaqmi, 7 ñiqin pachakwatap chun siminpa t'uqyayninpaqmi rurasqa. Thunq'ipi mana samaychasqa kunkawakinkunaqa ([p], [t]) kay hinam b, p, ... qillqasqa, kunkayuq kunkawakinkunataq ([b], [d]) kay hinam bh, dh, ... qillqasqa. +Han siq'i llumpataq manam t'uqyana qillqachu, ichataq sut'i qhawachinam. +Kay sananchakunaqa manam Qhichwa simi hinachu. +Wikipidiya:Qillqa suti/Chun simi, thunq'ipi tiksisqa. + +Francis Ford Coppola sutiyuq runaqa (7 ñiqin ayriway killapi 1939 watapi paqarisqa Detroit llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukuna-pi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Francis Ford Coppola. + +Harry Potter yachaqpa ruminwan (inlish simipi: Harry Potter and the Philosopher's Stone) nisqaqa kawsay rikch'a liwrum, Joanne K. Rowling-pa qillqasqan 1997 watapi. + +"Aranway pukllaq (Unriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qumpaya (kastilla simipi: Combaya) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Qumpaya munisipyup uma llaqtanmi. + +Gérson de Oliveira Nunes, sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin qhulla puquy killapi 1941 watapi paqarisqa Niterói llaqtapi, Brasil mama llaqtapi), "Canhotinha de ouro" ("quri lluq'i chaki" nisqapas) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. + +Kay ruwaq mama simi Runa Simita karqan. +Kay runaqa Runa Simi hamawt'am. + +Runa Simi: Kapchiy + +"La Paz May tantachisqa kayman paqtaraq" + +Runa Simi: Zhejiang pruwinsya + +Runa Simi: Chimaltenango suyu + +Inkuminda (kastilla simipi: Encomienda, "apachikuy, kamachikuy, maña, mink'a") nisqaqa Kastilla Kamachiy pachapi wiraquchaman kamarisqa chakrankunapi indihina runakunap llamk'anan kayninsi karqan. +Ispañulkuna Awya Yalata atiyta qallarirqaptin, 1503 watapis Isabel I Kastillap quyan inkuminda llikatas kamachirqan, indihina runakunap allpankunata hap'ispas inkumindiru (encomendero) nisqa atiq wiraqucha awqaqkunaman quykuspa. Chay allpakunaqa manas chay awqaqkunapchu kapuynin, ichaqa Ispaña Qhapaqpa kapuyninsi. Lliwmanta aswan hatun inkumindaqa Piruwpi kaq Encomienda Casa Grande ("hatun wasi") nisqas, kunan pacha Bilhika hatun hinas. Chay pacha inkumindapi kaq indihinakunas anchata sarusqas karqan. +1791 watapis inkuminda karunchasqa karqan. Chaymantataqsi chay allpakunas wiraquchakunap kapuynin tukuspa asindas tukurqan. Awya Yalapi musuq mama llaqtakuna Ispañamanta qispikuptin wiraquchakuna asindakunapi hinallataqsi indihinakunata sarupurqan. +Qichuychakrayuqpaq llamk'ay mit'a +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:04, 6 sit 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wañusqa 23 ñiqin anta situwa killapi 2013 watapi +Dejalma Pereira Dias dos Santos, "Djalma Santos" , sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin hatun puquy killapi 1929 watapi paqarisqa São Paulo llaqtapi, Brasil mama llaqtapi - 23 ñiqin anta situwa killapi 2013 watapi wañusqa Uberaba llaqtapi ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +2.2 Inter Mama llaqta Kupakuna +Inter Mama llaqta Kupakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +2023 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. + +Q'upa yaku kachaykuna - Wikipidiya +Q'upa yaku kachaykuna +Paris llaqtapi q'upa yaku kachaykuna. +Buenos Aires llaqtapi ñanpi yaku yaykuna hutk'u. +Q'upa yaku kachaykuna (alcantarillado) nisqaqa q'upa yakuta runap wasinmanta, llaqtamanta maymanpas kachaykunapaq rarqam, wirum icha pilam. Hatun llaqtapi chay q'upa yaku kachaykunaqa ñankunap uranpim kan. +Maymanpas yakuta purichimunku, chaymanta q'upa yaku kachaykunam tiyanpas. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Q'upa yaku kachaykuna. + +Kamarisqa 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1904 watapi +Kamasqa 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1904 watapi, Avellaneda, Buenos Aires wamani. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: CA Independiente. + +Quruyqu (kastilla simipi: Coroico) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam. +Llaqta (Chinchay Yunka pruwinsya) + +Katiguriya:Kustarikaniyuq - Wikipidiya +Katiguriya:Kustarikaniyuq + +Hatun kawallu chupa icha Mulla muqu-muqu (Equisetum giganteum) nisqaqa huk rikch'aq kawallu chupam, Awya Yalapi wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun kawallu chupa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun kawallu chupa + +998 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Puquna nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Puquna (sut'ichana) rikuy. +Puquna nisqa allpaqa achka kawsachikuy imayayniyuq kaq allpam. Chaypi chakra yurakuna ancha allintam wiñaspa puqunmi. Lliwmanta aswan puquna allpaqa yana allpam. + +Aramu Muru Punku icha Hayumarka (kastilla simipi: Portal de Aramu Muru / Hayumarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Punu suyupi, Qullaw pruwinsyapi, Jilawi distritupi, Chulli llaqtañiq. + +José Ortega y Gasset Ispaña mama llaqtayuq qillqaq wan yachay wayllukuq + +Runa Simi: Kuyuq rikch'a waqaychana allwiya + +Hotel LLaqta(Lima) + +K'uchu Wasi + +Kankuna quechua (= du) + +Llaqta qayanqillqa: Paz y Progreso +Aswan hatun llaqta Tokyo +Hatun Qhapaq +11 ñiqin hatun puquy killapi 660 a.C. +3 ñiqin qhulla puquy killapi 1868 +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 10º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 3º +Nihun (nihun simipi: 日本 [nihon]) icha Hapun (kastilla simipi: Japón) nisqa llaqtaqa Asyapi huk mama llaqtam. +Nihun mama llaqtapiqa 127 417 244 runakunam kawsachkanku (2005). Uma llaqtanqa Tokyo llaqtam. +3.2 Llaqta kamachiykuna +3.3 Hatun llaqtakuna + +Hatun Chaku pruwinsya +Hatun Chaku pruwinsya Wallqanqa +Mama llaqta Buliwya +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Yakuywa +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi, aymara simi, waraniyi simi, hukkuna +Runa ñit'inakuy 6,67 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 17.428 km² +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-4 +Pruwinsyakuna (Tarija suyu) +Hatun Chaku pruwinsya (kastilla simi: Provincia de Gran Chaco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Tarija suyupi. Uma llaqtanqa Yakuywa llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Awarawi mamallaqta parki - Tariquía flora faunapas mama llaqta risirwa +Urqukuna: Awarawi walla +Mayukuna: Pilkumayu - Tarija mayu + +Runa Simi: Qañawa + +Tuqti (genus Juglans) nisqa kapka ruruyuq yurakunaqa huk sach'akunam, urmaykuq 5-25-man rakisqa raphiyuq, 10-manta 40-kama hanaqman wiñaq, tukuy Tiksimuyuntinpi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tuqti + +30 Kristup ñawpan watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 39 kñ watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 30 kñ watapi puchukarqan. +4 ñiqin Kristup ñawpan chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 40 kñ watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 31 kñ watapi puchukarqan. + +Katiguriya:Uqshapampa pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Uqshapampa pruwinsya +► Distritu (Uqshapampa pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Uqshapampa pruwinsya)‎ (1 P) +"Uqshapampa pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Ñawsaqucha rit'i urqu + +Iskilu (grigu simipi: Αισχύλος, Aischýlos, kastilla simi: Esquilo) (525 Kristup ñawpan watapis paqarisqa Eleusis llaqtapi - 456 Kristup ñawpan watapis wañusqa Gela llaqtapi) huk Grisya mama llaqtayuq qillqaqmi runa qarqan. + +Hódmezővásárhely nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Hódmezővásárhely llaqtapiqa 48.909 runakunam kawsachkanku (2005). + +Kérkira (grigu simipi: Κέρκυρα, italya simipi: Corfù) nisqaqa Allpapura hatun quchaman kapuq Yunyu quchapi huk Grisyaman kapuq wat'am. + +Katiguriya:Iowa suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Iowa suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iowa suyu. +"Iowa suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uchuy chimpansi icha Bonobo (Pan paniscus) nisqaqa huk hatun k'usillum, aswan uchuy chimpansi rikch'aqmi, chawpi Afrikapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uchuy chimpansi. + +Runa Simi: Isquki + +1"Tukuy kaykunatami willashunillapa, nuqapi kriyishaykillapamanta ama chiqanchakanaykillapapaq. + +Kay wasipi 84 paktakayta pushak kamachikuna, 6 patsak llankakkunapakmi kay wasika. + +Dez 2006: 1 4 Piruwpa llaqta takin , 2 3 Chiqap Jesuspa Inlisyan , 3 3 Wiyulin , 4 3 Hukllachasqa Amirika Suyukuna , 5 3 Lunq'u , 6 3 Miray , 7 3 Qichuy , 8 3 Nawirá , 9 3 Saksaywaman , 10 3 Rimay , 11 3 Piruw , 12 2 Ikwayur , 13 2 Bilhika , 14 2 Ispana ukhu , 15 2 Kalindaryu , 16 2 Green Day , 17 2 Sinru qillqa: Kusituy (Piruw) , 18 2 Jarabe de Palo , 19 2 Michael Jackson , 20 2 Hullaqa , 21 2 Hatun p'unchaw , 22 2 Hatun k'anchay , 23 2 Akawara , 24 2 Wata hunt'ay , 25 2 Ch'uya Ispiritu +Dez 2008: 1 3 Uni runa , 2 3 Inkallajta , 3 3 Limaq , 4 2 Istiwis wat'a , 5 2 T'utura wamp'u , 6 2 Quijarro phaqchakuna , 7 2 Quijarro mayu , 8 2 Barbara Nikomidyamanta , 9 2 Inka llaqta , 10 2 Eusébio , 11 2 Chaka Marka kantun , 12 2 Chiripa , 13 2 Kuyawinu risirwa , 14 2 Titiqaqa qucha , 15 2 Santa Barbara , 16 2 Waychu llaqta , 17 2 Buliwyapi Jesuita Misyunkuna , 18 2 Iskanwaya , 19 2 Hatunqulla , 20 2 Awariku kiti , 21 2 Pilawit'u , 22 2 Qullpa Qucha , 23 2 Parqu Qucha (Buliwya) , 24 2 Inkallaqta , 25 2 Wak'as +Dez 2011: 1 3 Fransiscanu San Ruman Llachay Wasi , 2 2 Rincunada , 3 2 Hueypoxtla (munisipyu) , 4 2 Mathiyup qillqasqan , 5 2 Samiwa distritu , 6 2 Kapilla distritu , 7 2 Muqiwa distritu , 8 2 Moon siq'i llumpa , 9 1 Janq'uquta (Taqna) + +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy +Panama llaqta + +400 0 _ ‎‡a Oscar Wilde‏ ‎‡c Ilanda mama llaqtayuq qillqaq‏ + +quwiki Katiguriya:Pulitiku (Mama llaqta) + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Thaysuyu) + +Awapit simi, Awa simi icha Kwaiker simi (Awane, Awa Pit) nisqaqa Uralan Awya Yalap pasiphiku chalanpi huk rimaymi, uralan kunti Kulumbyapi 20.000-chá rimaqniyuq, chincha Ikwadurpitaq 1.000-chá rimaqniyuq, Awa runakunam. + +Mama llaqta: Nepal/Chunwa (Tibet) +Chomolungma (Tibet simimanta: ཇོ་མོ་གླང་མ "Pachap maman"; Nipali simipi: सगरमाथा Sagarmatha, "Hanaq pachap mat'in"; Inlish simipi: Mount Everest) nisqaqa Tiksi muyuntinpi lliwmanta aswan hatun urqum, Nepalpa Tibetwan saywanpi, Himalaya urqukunapi. Pikchunqa mama quchamanta 8.848 mitrum aswan hanaq. + +Rit'i pacha nisqaqa Tiksimuyupi tukuy ancha chiri, ancha rit'isapa, hatun chullunkuyuq suyukunam. +Kay suyukunapim rit'i pachatam tarinchik: +hanaq urqukuna: hanka (rit'i urqukuna). + +Ayti (mama llaqta) - Wikipidiya +(Ayti mama llaqta-manta pusampusqa) +Llaqta qayanqillqa: L'union fait la force (Ransiya simipi: «Huñuqa kallpata ruranmi») +Aswan hatun llaqta Port au Prince +Runa llaqtap sutin Haitiano, -a +Ayti nisqaqa Chawpi Awya Yalap Wat'ankunapi, Ayti wat'api huk mama llaqtam. +Ayti mama llaqtapi llaqtakuna + +Yana lagartu[1][2][3][4] icha Hatun lagartu[5] (Melanosuchus niger) nisqaqa huk lagartum, Awya Yalapi sach'a-sach'akunapi mayukunapi kawsaq, suqta mitrukama wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yana lagartu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yana lagartu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: C. Everett Koop. + +Star Perú nisqaqa huk piruwanu antanka ruruchinam. Uma tiyananqa Lima llaqtapim, Piruwpi. +Llaqta/Antanka panpa + +Uma llaqta Kankallu +Kankallu distritu; (kastilla simipi: Distrito de Cangallo ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kankallu pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi. Uma llaqtanqa Kankallu llaqtam. +Urqukuna: Urpay Wayq'u +Mayukuna: Macro mayu - Mayupampa mayu - Pampas mayu + +Salmukuna, Salmukunamanta qillqasqa (kastilla simipi: Libro de los Salmos) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Salmukuna (Qosqo qheswa simipi) +Salmukuna, bibles.org nisqapi: +Salmukuna (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Mama llaqta Iraq +Hallka k'iti kanchar 1 1134 km² +Bagdad (Arabya simipi: بغداد, Baġdād), Kastilla simipi: Bagdad) icha Baghdad hatun llaqtaqa Iraq mama llaqtap, uma llaqtami. +Yachay sunturkuna: Bagdad Mama llaqtap Yachay Suntur +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bagdad. + +Domingo Elías Carbajo (* 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1805 watapi paqarisqa Ika llaqtapi - † 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1867 watapi wañusqa Lima llaqtapi), pulitiku, Piruw Jefe Supremo (1844). +Hawa t'inkinkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flora (Musuq Silanda). +"Flora (Musuq Silanda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Kuyu walltaypi runa hina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Heinrich Heine Alimanya mama llaqtayuq harawi qillqaq + +Runa Simi: Llaqta kallpay + +Qhichwa simi + +sirk'a yawarwan qispisqa. +wañuq sunqu rikch'arichiq, +mana q'uyti sunqu runakunata +llaqtap sunqunpi k'anchaspa +mana hayk'ap yawarta waqaspa. + +"Diospa mana caqcunaqa diablupa muneninchomi caquicayan" (1 Juan 5:19). Diabluqa, nunapa rurëninkunamanmi mëtikun, peru manam llapankunataqa dominëta puëdintsu. + +Runa Simi: Qichuy + +Wiñay kawsay p'anqa - Wikibooks +Wiñay kawsay p'anqa +Qhapaq p'anqa +llamk'apuy yuyarinaqa manam kanchu +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:History/Qhapaq_p%27anqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Täpakoq (yachakunapaq kaq), febrëru 2016 + +Runa Simi: Puquna + +Runa Simi: Nariñu suyu + +Limaq Marka – Chinchaysuyupi - Tawantinsuyupi Pacha Puckuy Killa, Pisqawaranqa chunka isqunniyuq watapi + +Runa Simi: Huwan X + +Runa Simi: Titiqaqa qucha + +Uma llaqta Velasco Ibarra icha El Empalme +El Empalme kiti (kastilla simipi: Cantón El Empalme) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Velasco Ibarra (icha El Empalme) llaqtam. Kay llaqtaqa José María Velasco Ibarramanta sutichasqa (Ikwadurpa umalliqnin). +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: El Empalme kiti + +yaqa 400 rikch'aq +Waranqaysu, Waranqayu icha Amusiku (genus Ranunculus) nisqaqa huk yurakunap rikch'anam, yaqa tawa pachak rikch'aqniyuq. +Kaymi huk waranqaysu rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waranqaysu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waranqaysu + +Pawlu V, Pawlu V huk pichqa ñiqin (latin simipi: Paulus PP. V, Italya simipi: Paolo V) Camilo Borghese sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin tarpuy killapi 1552 watapi watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 28 ñiqin qhulla puquy killapi 1621 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +16 ñiqin aymuray killapi 1605 watapimanta 28 ñiqin qhulla puquy killapi 1621 watapikama Tayta Papam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fauna. +"Fauna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Chunkasuqtayuqmuru k'uslulu + +Jean-Baptiste Nicolas Robert Schuman sutiyuq runaqa ( (* 29 ñiqin inti raymi killapi 1886 watapi paqarisqa Clausen llaqtapi - 04 ñiqin inti raymi killapi 1963 watapi wañusqa Scy-Chazelles llaqtapi) Ransiya mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Robert Schuman. + +Paqarisqa Ispaña 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1876 watapi +Pau Carles Salvador Casals i Defilló ,(kastilla simipi: Pablo Casals) sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin qhapaq raymi killapi 1876 watapi paqarisqa El Vendrell llaqtapi - 22 ñiqin kantaray killapi 1973 watapi wañusqa San Juan (Burinkin)), huk Ispaña mama llaqtayuq takichaqmiwan chilu waqachiqmi, kastilla simillapim qillqarqan. +Hukllachasqa Amirika Suyukuna Qispi kay Medalla +1963: Qispi kay Medalla, Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq John Kennedy, 24 ñiqin kantaray killapi 1963. +1971: 24 ñiqin kantaray killapi Huñusqa Nasyunkuna Qispi kay Medalla, Secretario General de la ONU, U Thant. +Chilu waqachiq + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Burundi). +"Mayu (Burundi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ayamaych'a yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Ayamaych'a yura rikch'aq ayllu (Orobanchaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. Achka atam yurakunam. +Kaymi huk ayamaych'a hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ayamaych'a yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ayamaych'a yura rikch'aq ayllu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anqas umiña. + +Presidente Hayes suyu (kastilla simipi: Departamento de Presidente Hayes), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Villa Hayesmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Presidente Hayes suyu. + +Baton Rouge nisqa llaqtaqa, Louisiana suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Baton Rouge llaqtapiqa 229.553 runakuna (2010) tiyachkan. + +Alejandro Ortiz Rescaniere-p uyarispa qillqasqan Wikus llaqtapi, 1965 watapi, Juan Coleto-p willasqan (75 watayuq). +Huk quya hara rurinpa pasaykaptin, huk kuru tsakishqa harata qashraraykatsinaa y Mamantsik ishkirinaa mantsakuywan. Mamantsik piñakushqa, ninaa: "Hara, pinqakatsimarqunki. Kanan quyapita nunakuna mikuyashunaykipaq ushmatsiyashunki." Huk p'unchaw sara ukhupi pasaykuptin, huk mach'aqway chakisqa sarata saqaqaqachisqa. Mamanchik urmasqa manchakuywan. Mamanchik phiñakuspa ñisqa: "Sara, pinqachiwarqunki. Kunan p'unchawmanta runakuna mikhusunaykipaq huq'usunkiku." +Hanan patsachaw nunakunaqa mishti kayanqa, mishtikunataq nunakuna. Hanaq pachapi runakunaqa misti kanqaku, mistikunataq runakuna. + +Frida Kahlo Mishiku mama llaqtayuq llimphiq + +Barcelona wallqanqa sanancha + +Cáceres llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. Cáceres Uma llaqta. + +Ayllu llakta, kiti, kitilli, marka pushak mashikuna, Salón de Honor "Rafael Quevedo Pozo" kamay ukupi wankurishpa katirkakunami, GADPC 2017 wata yanapaykunata riksishpa katinkapak. + +Qhapaq p'anqa +Kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. +Ña kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa +qillqasqa p'anqayuqñam. +Punku p'anqakuna +Huk rimaykunapi +100 000 hawa qillqakunayuq Wikipidiyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos 1 Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. +Ñawpaq: Qhichwa simi, Pacha q'uñichiy, K'anchaq Ñan, Sara, Kastillanuchay, Qiwuña +Llamk'anakuna +Watapi lliw p'unchawninkunapaq p'anqakunata qillqasunchik, kaypi qhaway! +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna suytiyuq listap rakinkunataqa qhichwa simiman t'ikrananchikraqmi atin. Manaraq mast'asqa riqsisqa qhichwa simipi rima kaptinqa, qhichwapi musuq simip kinrayninpi kastilla simipi rimatam kakuchinkiman. Kaypi achkaraq t'inkikunap imankunamanta musuq p'anqakunata qillqananchikmi atichkan. +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Uyapurata t'ikrana p'anqap rimanakuyninpi willamuy. +Mama llaqtakunamanta qillqakunata qhichwaman t'ikranaykipaq qhaway Wikipidiya:Aknalla yanapay. +Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa nisqa p'anqata allinchay. +Wikipidiya ruraykunaqa kay k'iti rimaykunapiñam kachkan: +Wikipidiyaqa Wikimediap ruraykamayninmi. Kaymi huk qispi ruraykamaykuna: +Rikch'aqkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:22, 24 awu 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/g" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Cochabamba warmisqa, sumaq makisniyuq kanku misk'i mikhunasta wayk'unapaq. Chayrayku warmi masiwan parlarimuyku, qankunaman chayachimunapaq misk'i ñawpa mikhunasta. +Ajina sanqhitu lluqsinan tiyan, ch'uwaqa mana misk'ichu. Cochabamba Valle Altopi ajina arroz apiqa. + +Naska Pruwinsya +Hostel Naska pruwinsya, Peru + +Yaqa manchachisqa rikch'aq (NT) +Kuntur nisqaqa (Vultur gryphus) lliw phawaq pisqukunamanta aswan hatunmi. +Kunturkunaqa Antikunapim kawsanku. Q'isachanku hanaq hanaq qaqakunapi. Manam llumpay allintachu phawayta atin. Llumpaytam llasanku phawaypaqqa. Wichaymanta urayllamanmi phawanku allinniqta. Uraymanta hanaymanqa satasam phawanku. Aychatam mikhunku, wañusqa uywakuna. +Huk, iskay runtullatam wachanku. Kunturchakunaqa qalatu kanku. Suqta killa q'isapi kanku. Utqaylla hatunyanku, phuruchakunku, hinaspa phawaytaña qallarinku. Mana llumpaytachu miranku. Kay hatun pisqukunaqa waqaychananchik, ama lliw chinkananpaq. +Yawar phistapaq, turu pukllaypaq, kunturkunata hap'ispanku. Turu pukllaypaq hap'ispanku, kunturkunaqa ñakarichinku. +Kunturqa Buliwyapi, Chilipi, Ikwadurpi, Kulumbyapipas huk mama llaqta sanancham, wallqanqankukunapi kan. +Ikwadur mama llaqtap wallqanqan +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kuntur. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kuntur +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:23, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +11Kuyasqay wawqelláy, qamqa amayá mana allin ruwasqantaqa qatipakuychu, aswanqa allin kaqtayá ruway. Allin ruwaqkunaqa Diospam, mana allin ruwaqkunam ichaqa Diosta mana reqsinkuchu. + +400 0 _ ‎‡a Richard Wagner‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq takichaq‏ + +Runa Simi: Qhullquy + +Katiguriya:Piruwpi musuq uywa - Wikipidiya +Katiguriya:Piruwpi musuq uywa +Piruwpi musuq uywakunamanta qillqakuna. +"Piruwpi musuq uywa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna unku kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: unku1unku2 + +Rubem Fonseca sutiyuq runaqa (11 ñiqin aymuray killapi 1925 watapi paqarisqa Juiz de Fora llaqtapi – ), huk Brasil mama llaqtayuq taripay amachaq wan qillqaq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rubem Fonseca. + +Santander nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Santander (sut'ichana) rikuy. +Santander llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. Kantawriya pruwinsyap, Kantawriya suyup uma llaqtanmi. +9 Qhulla puquy killa 1755 hatun llaqta watamanta. +25 Anta situwa killa Santiago P'unchaw raymikuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santander. + +Wayruru sach'a[1] icha Anamura[2] (Ormosia coccinea) nisqaqa Awya Yalapi sach'a-sach'akunapi wiñaq chaqallu sach'am, wayruru nisqa puka yana muruyuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wayruru sach'a + +Mendoza wamani (kastilla simipi: Provincia de Mendoza) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Mendoza llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mendoza wamani. + +Llup'ina (Philosophiya) nisqamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llup'ina. +"Llup'ina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tanranu nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, Wankawillka suyupi, huk urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.431 mitrum aswan hanaq, Chunta wallap aswan hanaq urqunmi. + +Qirisa,[1] Tispu[2] icha Tintaya[3] nisqaqa llullu palamakunam. Aslla t'ikrakuq (Hemimetabola) nisqa palamakunap qirisankunaqa wiñakusqaña palama hinam (Hemimetabola) - ahinataq haqarwitu (aqaruway), usa, yura usa, winchuka -, hunt'a t'ikrakuq (Holometabola) nisqaptaq kuru hinam - ahinataq suntu (urunquy, champi, khachu), sisi, wayrunqu, pillpintu, piki. Pillpintup qirisanqa sika-sika nisqam. +Qirisaqa wiñan aswan kuti qaranta t'ikraspa. Wiñasqaña hunt'a t'ikrakuqpa kuru hina qirisanqa suqta kaq qara t'ikraypi marucham tukukun. Chay maruchamantaqa wiñakusqaña palamam t'uqyan. +Huq'ullu (k'ayrap llullunkuna) + +Elemento nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Nipa: tantachisqaman kapuq (yupay yachaypi); + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'in pacha (Afrika). +"Ch'in pacha (Afrika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Siwikunap Apun: Siwi masikuna (inlish simipi: The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring, kastilla simipi: El Señor de los Anillos: la Comunidad del Anillo) nisqaqa huk pilikulam, 2001 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Peter Jackson karqan. + +Hap'iqay nisqaqa runap ima rimasqatapas - uyarisqapas, rikusqapas, ñawirisqapas - allin sut'illawan yuyayninman hap'iyninmi. + +Norwich nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +a) Utqhayman ch'antiyta qallarinapaq, p'uqay Kichaypi utaq Ruwariy kay programata kunan tarikusqanmantapacha. + +Runa Simi: Ñansa qucha + +Tantanakuy, Wankurina icha Urganisasyun (organización) nisqaqa runakunap, llaqtayuqkunap kuskan taripanankunapaq huñusqa kayninmi. Kapuqnin runakunaqa, tantanakuykuna wankurisqan nisqam. + +www.sisqa.com + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Jehovaqa uyarispa, juk kamachiniqta llaqtaman nirqa: ‘Kay maqanakuyqa mana qamkunaptachu, manaqa Diospatamin. Kunanqa mana maqanakunkichikchu. Manaqa imaynatachus Jehová qankunata librasusqaykichikta rikullankichik', nispa. + +Katiguriya:Distritu (Anqash suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Anqash suyu) +► Distritu (Ayha pruwinsya)‎ (4 P) +► Distritu (Pallasqa pruwinsya)‎ (11 P) +"Distritu (Anqash suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Llaqllin distritu +Qaqaqay distritu +Quris distritu (Ayha pruwinsya) +Tawqa distritu + +Uma llaqta Markas +Markas distritu (kastilla simipi: Distrito de Marcas) nisqaqa Piruw suyupi, huk distritum Aqupampa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Markas llaqtam. + +Atlántida (Unduras) suyu +Atlántida suyu saywitu (Unduras) +Atlántida suyu (kastilla simipi: Departamento de Atlántida ), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa La Ceibam. +Kamasqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1902 watapi +Municipyukuna (Atlántida suyu) +No. Munisipyu Uma llaqta Runakuna (2001)[1] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atlántida (Unduras) suyu. + +Musuq Pacha qucha - Wikipidiya +Tiyay: Beni suyu, Marbán pruwinsya, San Andrés munisipyu; Santa Krus suyu, Warayu pruwinsya +Musuq Pacha qucha (NASA) +Musuq Pacha qucha (kastilla simipi: Laguna Nuevo Mundo) nisqaqa huk qucham, Buliwyapi, Beni suyupi, Marbán pruwinsyapi, San Andrés munisipyupi, Santa Krus suyupipas, Warayu pruwinsyapi. +Qucha (Beni suyu) + +Uma llaqta Tupiqucha +Tupiqucha distritu (aymara simipi: Tupiqucha jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de San Andrés de Tupicocha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waruchiri pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tupiqucha llaqtam. + +Tullparahu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Tullparahu (sut'ichana) rikuy. +Tiyay: Anqash suyu, Waylas pruwinsya, Qaras distritu, Yunkay pruwinsya, Yunkay distritu +Tullparahu, Tullpa rahu, Tullpa Rahu, Tullparaju (mawk'a sutin)[1] icha Wantuy (kastilla simipi: Huandoy) nisqaqa Piruwpi, Yuraq Wallapi, Waskaran mamallaqta parkipi, huk urqum, Anqash suyupi, Yunkay pruwinsyapi, Yunkay distritupi (Urin Tullparahu) Waylas pruwinsyapipas, Qaras distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.395 mitrum aswan hanaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tullparahu. + +Mérida suyu (kastilla simipi: Mérida) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 11 300 km². Uma llaqtanqa Mérida llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mérida suyu (Winisuyla). + +Katiguriya:Chunwa - Wikipidiya +Katiguriya:Chunwa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chunwa. +"Chunwa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta Iran +Tehran (Pharsi simipi: تهران Tehrān, Kastilla simipi: Teherán) icha Teheran hatun llaqtaqa Iran mama llaqtap, uma llaqtami. +Yachay sunturkuna: Tehran Mama llaqtap Yachay Suntur + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu wañuy ukhu +Tikraynin wañuy ukhu Kastillanu simipi: + +Urupampa (kastilla simipi : Urubamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Qusqu suyupi, Urupampa pruwinsyapi, Urupampa distritup uma llaqtanmi. +Wayna Qhapaq palasyu (Chichupampa llaqtapi) + +Kuru qulluna nisqaqa kurukunata, millay uywachakunata wañuchinapaq imayaykunam, runap chakrankunapi llamk'achisqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Miguel de la Frontera. + +Rotterdam llaqtaqa. Zuid-Holland pruwinsyap aswan hatun llaqtanmi. Urasuyu mama llaqtap wamp'urani. +12 Llaqtapi paqarisqa runakuna +Wawa wasikuna : +Huch'uy yachay wasikuna: +Chawpi yachay wasikuna: +Llaqtapi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñaña wamp'uranikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqta (Iwrupa) +Llaqta (Urasuyu) + +Runa Simi: Simi yachay + +Runa Simi: Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq + +Runa Simi: Lampalliqi suyu + +quwiki Iñuku huk'i p'akiy + +quwiki Grand Canyon mamallaqta parki + +intillaqtamachupicchu.com + +m-utahto vomit (PAN: *um-utaq) *utaq + +Ichaqa, kasqanmi k'aspiwan waqtakuy, nanallampuni, +Chay k'aspi k'arakunaq maquinpiraqmi. +mana atikuqtinpis, hayk'aqpas kunan hina, tukurqanichu, +waqtarqanku sinchita q'aspiwan, sinchita. +sapa kay, para, ñankuna… + +Runa Simi: Katiguriya:Qhapaq raymi killa + +Runa Simi: Marakay + +Mama llaqtap hawan 130 km² +Tinkurachina siwikuna 45°4' N 7°42′0 E + +Runa Simi: Qunayqa distritu + +Punku p'anqa: Hampi yachay +Punku p'anqa: Iñiy +Punku p'anqa: Kapchiy +Punku p'anqa: Pachaykamay +Punku p'anqa: Quyllur yachay +Punku p'anqa: Simi kapchiy +Punku p'anqa: Taki kapchiy +Punku p'anqa: Yachay tarpuy + +Leonel Antonio Fernández Reyna sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1953 watapi paqarisqa Santo Domingo llaqtapi - ). Duminikana mama llaqtap taripay amachaq, qillqaq, yachachiq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Leonel Fernández. +Santo Domingo llaqtapi paqarisqa + +Inkisiwi munisipyu (kastilla simipi: Municipio Inquisivi) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Inkisiwi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Inkisiwi llaqtam. +Inkisiwi munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Hacha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Hacha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Hacha sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Aysay wichq'anakuna. +Aysay wichq'ana icha Krimallira (Cremallera) nisqaqa p'achallinakunapi iskay laruta huñuspa wichq'aq antacham, achka butunkunamanta aswan utqayllam. + +Olimpyapi Zeus wank'a nisqaqa Qanchisnintin Tiksimuyu Achachillas karqan, Zeus sutiyuq dyus kaymanta wank'as. +Imayuq: Manqu wasipi ukhupi mast'akuq, 12 mitru hatun. + +Qanchi runa nisqakunaqa Qanchi pruwinsyapi kawsaq qhichwa runa llaqtam. + +Taraputu (kastilla simipi: Tarapoto) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, San Martin suyupi, huk llaqtam, San Martin pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (San Martin pruwinsya) + +4 Segovia llaqtapi paqarisqa +Segovia llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Segovia. +Llaqta (Kastilla Liyunpas) + +Paqtan chunka iskayniyuq uya. +Chunka iskayniyuq uya icha Chunka isakyniyuq uyayuq p'unlu (kastilla simipi: dodecaedro) nisqaqa chunka iskayniyuq uyayuq pachankam. Paqtan chunka iskayniyuq uyaqa kaqlla kaq, paqtan pichqa k'uchu hina uyayuqmi. + +Sulluy (abortus) nisqaqa sullup chinkaynin, manaraq kawsay atiyman wiñaspa. Sullusqa runachaqa chaywan wañunmi. +Runap munasqan, qallarichisqan sulluyqa sulluchiy nisqam. + +Aykili kantun (kastilla simipi: Cantón Aiquile) nisqaqa huk kantunmi Buliwya mamallaqtapi, Quchapampa suyupi, Narciso Campero pruwinsyapi, Aykili munisipyupi. Uma llaqtanqa Aykili llaqtam. +Kantun (Quchapampa suyu) + +2 chaniyuq tikraykuna ñat'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Help sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikibooks +Help sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Help sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qhapaq p'anqa ‎ (← t'inkikuna) + +quwiki Katiguriya:Wañusqa 3 ñiqin pachakwatapi kñ + +Puno: manan tarpunkuchu sach'akunata. +Kay qhepa watakuna kay Puno suyupi manan tarpunkucho sach'akunata, echaqa sapa kutin hinataq sach'akuna murusqa yunkakunapi hinallataq kay carnaval nesqa raymikunapi tukuy llaqtakunapi. Pikunachus kanku... +Puno: q'opa tantanakunatan chimpachinko yachay wasikunaman. +Hatun kusukuywanmi yachay wasikunaman tarpachinko q'opa tantanakunata kay distrito de Coata llaqtapi, pichus kay proyecto especial lago Titicaca PELT nesqamantan kay yanapakuyta apamusqa. Yaqapis iskay... +Kay Ministerio de Agricultura y Riego (Minagri) nesqamantan yachachisqanku kay chakas, kokan,qocha kinray hinallataq unoqolla ayllu runakunata imaynamantas hark'akunkuman kay salqa uywakunamanta, imaraykuchus willakamunkun... + +400 0 _ ‎‡a André-Marie Ampère‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq Pachaykamay wan yupay yachaq‏ + +• Q'osqo Llaqta + +9 Wamrankuna y willkankuna edäyashqa teytankunata y awilunkunata wanayanqankunachö yanapayänampaqmi apostul Pabluqa nirqan. Jina nirqanmi, alli kawakïta ashiyänampa rantin, kayäpunqankunallawan kushishqa kawakuyänampaq kaqtapis (leyi 1 Timoteu 5:4; 5:8, NM *; 6:6-10). Juk cristiänu familianta ‘wanayanqankunata qonampaqqa' manam kë ushakëkaq munduchö kapoqyoq këtaraqtsu wanan (1 Juan 2:15-17). Ama jaqishuntsu ‘capoqyoq quepaq locuyë' o ‘que bidacho imecapaqpis yarpacachecuna', familiantsik mushoq Patsachö mana wanurnin kawakïta chaskiyänampaq kaqta (Mar. 4:19; Lüc. 21:34-36; 1 Tim. 6:19, NM). + +Runa Simi: Churus distritu + +Katiguriya:Willay yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Willay yachay +Willay yachaymanta qillqakuna. +"Willay yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Chaski qillqa +Llamk'aykuna llika + +2 chaniyuq tikraykuna qincha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +César Luis Menotti sutiyuq runaqa, icha "El Bambino" (* 5 ñiqin ayamarq'a killapi 1938 watapi paqarisqa Rosario llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: César Luis Menotti. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Urasuyu). + +Juan José Torres González (3 ñiqin pawqar waray killapi 1920 watapi paqarisqa Quchapampa llaqtapi - 2 ñiqin inti raymi killapi 1976 watapi wañusqa San Andrés de Giles llaqtapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (1970 watamanta 1971 watakama). +1966 watapi Buliwyap ch'amanaku ministru karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Juan José Torres. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu llaqta kamayuq +Tikraynin llaqta kamayuq Kastillanu simipi: + +Kinray manya icha Ch'uytu siq'ip ch'atan nisqaqa (QSHKS: Ch'uytu Seq'eq Ch'atan, kastilla simi: hipotenusa) chiqan kimsak'uchupi mana chiqan chhukap kinrayninpi kaq manyam. + +Sirinka nisqakunaqa runap phukusqan phukuna waqachinakunam. Wayraqa hutk'up manyanman phukuspa luqyaspa sirinkata waqachin. +Kaymi yatawakipi waqachisqa sirinkakuna (wichq'achiqpi: italya simipi): +(Inlish simi (mama llaqta) - Runa simi) + +Tangled (inlish simipi: Tangled, kastilla simipi: Enredados) nisqaqa 2010 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Nathan Greno, Byron Howardmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +www.sqalm.gov.qa +www.qamm.gov.qa + +Kay p'anqaqa 06:51, 9 sit 2012 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Saskatoon nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. Saskatchewan pruwinsya aswan hatun llaqtanmi. + +Chuntu wasi icha Mintu wasi nisqaqa chuntup (mintu nisqappas) rikch'ayniyuq wasim. +Mawk'a Iqiptu runakuna, Maya, Mishika runakunapas achka mintu wasikunatas wasicharqan. +Mawk'a Iqiptupiqa wañusqa qhapaqninkunata - pharaw nisqakunata - ayanta waqaychaspa p'ampacharqan. +Awya Yalapi, Asyapipas lliwmanta aswan chuntu wasikunaqa manqus wasis karqan, dyus kayninkunata yupaychanapaq. Hinallataqsi Inkakunapas chuntu wasinkunata wasicharqan, usnu nisqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuntu wasi. + +Suyk'utampu distritu - Wikipidiya +Suyk'utampu distritu +Uma llaqta Suyk'utampu +Suyk'utampu distritu (kastilla simipi: Distrito de Suyckutambo ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kiskachay pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Suyk'utampu llaqtam. +Suyk'utampu distritupi aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Suyk'utampu distritupi + +Apure suyu, Winisuylapi +Apure suyu (kastilla simipi: Apure) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. Uma llaqtanqa San Fernando de Apure llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Apure suyu. + +Challkuchimaq sutiyuq runaqa huk inka awqaq pusaqsi karqan. +Rumiñawi, Kiskis sutiyuq awqaq pusaqkunawan Atawallpap kimsantin hatun pusaqninpuras karqan. 1532 watapis Kipaypan ñiqpi maqanakupi Waskartas atispa hap'ispa Rumiñawiwan, Kiskiswan awqaqninkunata Qusqumansi pusqarqan. +Ispañulkuna Atawallpata hap'irqaptin, 1533 watapis Kashamarkaman rirqan yanapanapaq. Ispañulkunataq paytapas hap'ispa nanachispa wañuchirqansi. + +Itriyu, Y (musuq latin simipi: Yttrium) nisqaqa huk q'illaymi. + +972 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +San Lucas 21:4 QUFNT - Chaqa, tukuy wakin runakunaqami - Bible Search + +quwiki Badlands mamallaqta parki + +Dibujopi rikukun jina, Jesusqa suwa runawan parlarishan. Chay runaqa sajra ruwasqasninmanta mayta pesachikorqa. Chayrayku Jesusman nerqa: "Yuyarikuwanki ari noqamanta, reinoykipi kaspa", nispa. ¿Imatataj Jesús kutichishanman? *... Payqa kayta nishan: "Cheqatapuni kunampacha niyki: noqawan Paraisopi kanki", nispa. +Chay runaqa, sajra imasta ruwarqa. May chhika runas, kikillantataj ruwarqanku. Chaywanpis chay runasmanta ashkhas, Jehovata, kamachiykunasninta ima mana rejsisqankurayku, sajra kajta ruwarqanku. + +KUTIPAYAQ TAKIRI (Coro) Qispisqañam kachkanchik wiñaypaq kananchik wiñaypaq, ñawpaqtaraq pakachun wach'inta Intinchik, pakachun. Say... + +Para comentar respecto de la lengua quechua deben ser quechua hablantes.Runa simimanta rimanapaqqa rimaytan yachananchis qilqakunatapas ruwanchistaqmi,chaymi chay yanapay, allin yuyaykunawan q'imichay hina qhipantaq k'uskinan lluy llaqtakunapi qhiswa RUNAKUNAQ RIMAYNINTA,chaykunan kan kunan rimay qallarinanchispaqqa . + +400 0 _ ‎‡a Nicolas Poussin‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq llimphiq‏ + +Runa Simi: Manu pruwinsya + +Katiguriya:Llaqta (Pastasa marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Pastasa marka) +► Llaqta (Pastasa kiti)‎ (1 P) +"Llaqta (Pastasa marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kyushu (hapun simi: 九州 Kyūshū, "Isqun suyu"), nisqaqa Hapun mama llaqtap wat'am. + +Badlands mamallaqta parki - Wikipidiya +Badlands mamallaqta parki nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap South Dakota suyupi huk mamallaqta parkim. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Badlands mamallaqta parki. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 600 × 800 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 2,09 MB) +Plantilla:Punku:Kusa qillqa/Qhichwa simi + +Nicolaus Copernicus (Mikołaj Kopernik, Nikolaus Kopernikus) sutiyuq runaqa (19 ñiqin hatun puquy killapi 1473 watapi paqarisqa Toruń llaqtapi, Pulunyapi; 24 ñiqin aymuray killapi 1543 watapi wañusqa Frombork llaqtapi, Pulunyapi) huk quyllur yachaymanta, yupanamanta yachaqsi, hampikamayuqsi karqan. +Copernicusqa De revolutionibus orbium coelestium (latin simipi, Hawa pacha muyukunap muyuriyninmanta) nisqa qillqasqanpiqa musuq yachay tarisqanmanta qillqarqan, Inti tukuy pachap chawpinpi kan, Tiksimuyutaq Intitam muyurin nispa, huk yachaqkuna Tiksimuyu pacha chawpi kan, chaymantaraq iñiptin. + +Suyukuna: Kawka suyu +Rimaykunap ayllun: Barbaquwa rimaykuna +Wambyanu simi (Wam) nisqaqa Kulumbyap Antinkunapi huk rimaymi, 15.000-chá rimaqniyuq, Kawka suyupi. + +Katiguriya:Distritu (Victor Fajardo pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Victor Fajardo pruwinsya) +"Distritu (Victor Fajardo pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Takakuma munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Tacacoma) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Lariqaqa pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Takakuma llaqtam. +Takakuma munisipyupiqa aymara, kastilla, qhichwa, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Chukuwitu yaqa wat'a - Wikipidiya +Chukuwitu yaqa wat'a icha Chukuytu yaqa wat'a[1] nisqaqa (kastilla simipi: Península de Chucuito) Titiqaqa quchapi huk yaqa wat'am, Punu suyupi, Punu pruwinsyapi, Titiqaqa mama llaqta risirwapi. + +San Martin mayu (kastilla simipi: Río San Martín) nisqaqa Buliwyapi huk mayum, Santa Krus suyupi, Beni suyupipas, Iténez pruwinsyapi, Baure munisipyupi, Magdalena munisipyupipas. +Saywitu: Iténez pruwinsya + +Kayqa simi kamachiymanta imakaykunam, qhichwa simipi - kastilla simipi. +Rikch'ayrimana, Saphi hina sutichaninchaq - adjetivo ( Shuti tumatsiq) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu uya rikch'ay +uya rikch'ay + +Ipswich nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Bartolina Sisa sutiyuq warmiqa (12 ñiqin chakra yapuy killapi 1750 watapi icha 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1753 watapi paqarisqa Sullkawi llaqtapi, 5 ñiqin tarpuy killapi 1782 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi) Hanan Piruwpi huk aymara ankallis karqan, Tupaq Katarip warminsi. +Qusanta maqayninkunapi yanapaspa, Andres Tupaq Amaruwanpas Chuqiyaputa ch'utirqanku. Ayriway killapi 1781 watapi Ispañulkuna Tupaq Katarita hap'irqaptinsi, indihina awqaqsuyutas pusarqan. Ispañulkunap Bartolinatapas hap'irqaspansi, runa warkhunapi wañuchirqan, Gregoria Apasa sutiyuq Tupaq Katarip panantawan. + +Anqash Qichwa Shunquyuq - (Ancash de Corazón Quechua): MINKANAKUY + +Shinallatak runakuna tantanakukpi, paykunapa alli kawsayta maskakpi, allpamanta, kullkimanta, kikin yuyaymanta tantarikpi hatun kushikuytami charinchik, shinami llaki kawsaykuna, llakichikkuna tukurinka, chaymanta kay hatun tantariyka kushikushkakunami. +Tukuy mama llaktakunapi ña runa allpakunamanta awkakunata ña llukchinkuna, shinami tukuy llankaykunapi, kawsaykunapi ima mirariykunapipash pakta kana kan, tukuy kay allpa pachapi kawsak runakuna, mana runakunapash pakta kawsana, alli apanakushpa kawsana kanchik. +Kay pankapi killkashkakunaka ima hayñikunatapash mana harkachinachu kan, ima mana alli kashpapash, mana tukuy mama llakta nishkakunataka yallinachu kan, tukuykunatami alli kaypa tukuy runakunapa hayñipami paktachina kan. +Chay tukuy yuyaykunamantami hatun alli shunkuwan, kay Tukuy Mama Llaktakuna Tantariymanta Runakunapa Hayñikunamanta kay killkashkakunata churan, kay killkashkakunataka tukuykunami paktachina, paktariychun yanapana kanchik, kay killkashkaka shinami kan: +b.- Paykunapa allpakunata, kikin llakta allpakunata, allpa mamapi ima tiyashkakunata kichukpi. +d.- Munay mana munay shuk runakunapa kawsaykunaman satikpi, shuktak kawsaykunata yachachikpi. +3. Runa wawakuna kikin yachayta, kikin shimipi, kikin kawsaymanta yachakuchun; mama llaktata pushakkunawan, runakunata pushakkunawan rimarishpami tukuy yanapayta kuna ka, ima mutsurishkakunata tukuytami chayachina yanapana kan. +2. Mama llaktata pushakkunaka kay willaykunapika tukuy sami kawsayta charin, tukuykunamanta pakta, paktami willachinata charin. Mana willaykunata harkanachu kan, shinapash tukuy kay willachikkuna tukuy runakunamanta willachun rikuna kan. +1. Runa llaktakunaka yachaymanta, llankaymanta, ashtawan llankaykunapi yachaykunamanta, wasikunamanta, alli mikuykunamanta, alli kawsaykunamantapash, pimantapash mana washanichik tukushpa, runapurakunamanta, kullkimantapash hayñinata charinmi. + +Rimay icha Simi, Chinchaysuyupi Shimi nisqaqa runapura simiwan tukuy rimasqakunam. Simiwan rimanakuspa, rinriwanmi uyarinakunchik. +1 Awya Yala rimaykuna +2 Iwrupamanta Abya Yalapi rimaykuna +3 Kay pachapi aswan rimasqa simikuna +Kaymi lliwmanta aswan rimaqniyuqraq Awya Yala rimaykuna: +Nawahu simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Iwrupapi paqarisqa, ichaqa Abya Yalapi aswan rimasqa, ufisyal nisqa rimaykuna +Kay pachapi aswan rimasqa simikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñiqi Simi Maypi rimasqa Rimaqkuna (hunu) +2 Inlish simi Hukllachasqa Qhapaq Suyu, Chinchay Awya Yala, Awstralya, Musuq Silanda, Urin Afrika, Ilanda, hukkunapas. Tiksimuyuntinpi lliwmanta astawan llamk'achisqa qhatuna simi 456 +4 Kastilla simi Ispaña, Chawpi, Urin Awya Yala, Hukllachasqa Amirika Suyukuna 362 + +1302 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Ruraq:Crochet.david" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +from ikunas.com + +Runa Simi: Pallasqa distritu + +Danyelpa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Daniel) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Danyelpa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Danyelpa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Danyelpa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Danyelpa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Allpa llamk'ay nisqaqa runap yurata uywatapas kamachiynin. Chay kamachiyninwanqa runap manañam chakunan, sallqa yurakunata pallanan chayllachu atin. Allpa llamk'ayqa iskaynintin kuraq llamk'aymi: +Michiypitaq uywanchikkunatam wayllakunapi, q'achuwan michinchik. +Wanuchana - Yaku - Allpapi puquq - Chaqallu mikhuna - Wayta - Muruyuq - Uchpa - Achala wayta +Q'iru - Yurakuna +Mit'a yachay: Chullunku - Illap'u - Mit'a - Para - Phuyu - Rit'i +Wiru yura rikch'aq ayllu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk Wiru yurakuna: + +Surku distritu (Lima pruwinsya) - Wikipidiya +Surku distritu (Lima pruwinsya) +Surku distritu (kastilla simipi: Distrito de Santiago de Surco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Lima pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Surku (Santiago de Surco) llaqtam. +Kamasqa 1821 wata. Distritupas kamasqa 16 ñiqin qhapaq raymi killapi 1929 watapi wata, Kamachina N° 6644. +Mayukuna: Surku mayu + +3Tayta Dyus nitinmi, payqa tukuy imata ruraran. Chaqa mana rurasha katinqa, mana imapis kanmanchu. + +www.akuna.net + +4Samana diyakunapi-shuypaqami Pabluqa Israel runakunapa tantakananllapa wasiman riq. Chaypiqa tukuy Israel runakunata, mana Israel runakunamatapis, kusata willaq intrakananllapapaq, Jesús tukuypa Washakuqnin nir. + +Runa Simi: Puliwyap llaqta takin + +Runa Simi: Noel Kempff Mercado mamallaqta parki + +Runa Simi: Atalaya pruwinsya + +Dario Fo qillqaq wan aranway pukllaq + +23 ñiqin qhulla puquy killapi + +400 0 _ ‎‡a Augusto Roa‏ ‎‡c Parawayi mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Chayrayku Tatanchisqa wajyarisqa jak'aklluta. Chay hak'aklluqa jinata ¡Tatay! – nispa uyarirqa. +P'unchaypiqa ch'ulla kutillata mikhunqanku, nispa nimuwarqa - nispa nin. +Ñaupaj rimasqanta, kamachiyta ruwasunchis, nispa - ama qhepa kamachikamusgantaqa, jak'achuj asikuspa rimasqantaqa mana kasusunchu: -"pujllakushawanchis", nirqanku. +P'unchay, ch'ulla kutillata mikhunkichis, nispa wajyarimuni. +Chayri Taytanchisqa hak'aklluj qallunta sik'irparqa much'unmanta. Jinarayku yawarkama, puka qhepapun hak'aklluq much'unqa. Chayrayku ñuqanchis sapa p'unchaypiqa kinsa kutita mikhunata qhepakapunchis, hak'achuj llullakusqan rayku + +"Ispaña simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +48 ~ runasimi.de Runasimipi Llaqta Takikuna (Willka Takiy)Imaymana mama llaqtakunamanta Runasimipi Llaqta Takikuna (Willka Takiykuna). Himnos nacionales del Perú, Bolivia , Argentina y Ecuador ... + +Llapa Runaq Hatanriynin, 34 Inti Raymi 2009. + +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Runa ñit'inakuy runa / km² +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Hallka k'iti kanchar km² +Hanaq kay m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Talawira ( kastilla simipi: Talavera de la Reyna) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Apurimaq suyupi, Antawaylla pruwinsyapi, huk llaqtam, Talawira distritup uma llaqtanmi. +Llaqtapi paqarisqa +Clodomiro Landeo Lagos, kitara waqachiq, willay kamayuq, karu rikuypi rimaq + +(Tiraqi pruwinsya-manta pusampusqa) +Uma llaqta T'iraqi +T'iraqi pruwinsya ([aymara simi]]pi: T'iraqi jisk'a suyu; kastilla simi: Provincia de Tiraque) nisqaqa Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa T'iraqi llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Carrasco mamallaqta parki +Mayukuna: Jatun Mayu +Quchakuna: Pila Qucha - Sayt'u Qucha - T'utura Qucha +Tiraqi pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: T'iraqi pruwinsya +Mawk'a saywitu: T'iraqi pruwinsya + +Acadia mamallaqta parki +Badlands mamallaqta parki +Everglades mamallaqta parki +Glacier mamallaqta parki (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Yosemite mamallaqta parki + +Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Unriya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Unriya). + +Katiguriya:Qucha (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Mama llaqta). + +Chincha wat'akuna - Wikipidiya +Tiyay Pisqu pruwinsya, Ika suyu, Piruw +Hallka k'iti k'anchar Chinchay Chincha wat'a: +Hanaq kay: 34 m (Chinchay Chincha wat'a) +Chincha wat'akunaqa (kastilla simipi: Islas Chincha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi Pasiphiku mama quchapi Ika suyupi wat'akuna. +Chinchay Chincha wat'a: ~ 1.300 m x 900 m; hanaq kay: 34 m +Chincha wat'akuna (Saywitu) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Beşiktaş JK. + +Tikraynin unkuy Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Killiwaya +Killiwaya kantun (kastilla simipi: Cantón Quillihuaya) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Pallqa munisipyupi. Uma llaqtanqa Killiwaya llaqtam (435 llaqtayuk, 2001 watapi). [1] +Kantunpiqa aswanta Aymara runakunam tiyanku. +Kantun (Pedro Domingo Murillo pruwinsya) + +Johann Gregor Mendel (qhichwa simipi: Griguriw Mendel) sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin anta situwa killapi 1822 watapi paqarisqa Heinzendorf llaqtapi (Awstiriya Silisya) - † 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1884 watapi wañusqa Brünn llaqtapi (Awstiriyapi, kunantaq Chiksuyupi) ) huk Awstiriya Chiksuyu mama llaqtap yachaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gregor Mendel. + +Auvergne-Rhône-Alpes nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Lyon llaqtam + +Wachuma, Sankay, Sakay icha Hawaqullay (Trichocereus peruvianus syn. Echinopsis peruviana) nisqaqa kichkasapa, musphachinayuq añapankum, Antikunapi wiñaq. + +Chulukanas distritu (kastilla simipi: Distrito de Chulucanas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Murrupun pruwinsyapi, Piwra suyupi. Uma llaqtanqa Chulukanas llaqtam. + +Bulibiya Mama Llaqta + +quwiki Katiguriya:Piruwpi pacha kuyuy + +Runa Simi: Yampara pruwinsya + +Runa Simi: Allpa llamk'ay + +LLAQTA MAQTA. +ETIMOLOGÍA: "LLAQTA MAQTA" + +Bibliamanta yachakusqayman jina, kausayniyta tijrachinay kasqanta repararqani. Kay 2 Corintios 7:1 nisqanqa, sonqoy ukhukamapuni chayawarqa. Chaypi nin: "Cuerponchejta, [...] llimphuchakuna tukuy chʼichi kajmanta", nispa. + +Milton Nascimento Brasil mama llaqtayuq takiq, takichaq wan kitara waqachiq + +Katiguriya:Wiñay kawsay (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Wiñay kawsay (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +"Wiñay kawsay (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Suwisa). +"Pulitiku (Suwisa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +La Joya (mawk'a llaqta) - Wikipidiya +La Joya (mawk'a llaqta) +Tiyay Uru Uru suyu, Uru Uru pruwinsya, Qaraqullu munisipyu, La Joya kantun +Runa llaqta Wankarani +La Joya (La Joya) nisqakunaqa mawk'a Wankarani llaqtakunam, Buliwya mama llaqtapi, Uru Uru suyupi, Uru Uru pruwinsyapi, Qaraqullu munisipyupi, La Joya kantunpi, Huchusuma mayu ñiqpi: La Barca, Pusno, Chuquiña, San Andrés +Saywitu: Uru Uru pruwinsya + +Katiguriya:Qucha (Brasil) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Brasil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Brasil). +"Qucha (Brasil)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay: El Loa pruwinsya, Antofagasta suyu +Atakama kachi qucha (kastilla simipi: Salar de Atacama) nisqaqa Chili mama llaqtapi qucham, ancha hatun kachi qucham.[1][2] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Atakama kachi qucha. + +Aswan hatun llaqta Mugadishu +Sumalya nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Uma llaqta: Mugadishu +Llaqtakuna (Sumalya) + +Paqarisqa Ispaña, Iria Flavia +Aswan riqsisqa qillqasqan: La cruz de San Andrés +Camilo José Cela Trulock sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin aymuray killapi 1916 watapi paqarisqa Iria Flavia llaqtapi - † 17 ñiqin qhulla puquy killapi 2002 watapi wañusqa Madrid llaqtapi), Ispaña mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +1.2 Piki kawsay rikch'a wan willakuykuna +Piki kawsay rikch'a wan willakuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qillqakuna wan insayukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Camilo José Cela. +Qillqaq (Ispaña) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu tayta kay + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu chaki ch'ipana + +Szombathely nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Szombathely llaqtapiqa 80.154 runakunam kawsachkanku (2005). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antonio José de Sucre. + +MATEO 1:22 _ Kay tukuy ima karqa Señorpa nisqan junt'akunampaj, profetanejta nisqanman jina: +22Kay tukuy ima karqa Señorpa nisqan junt'akunampaj, profetanejta nisqanman jina: + +Runa Simi: Yaya mayu + +Kimsantin Dyus nisqaqa (grigu simipi: Αγία Τριάδα, latin simipi: Trinitas, chaymanta kastilla simipi: Trinidad) kristiyanu iñiypi kimsantin hina Dyusmi, huklla Dyus kaspapas: +Yaya Dyusqa hanaq pachapi kamaqmi. +Jesu Kristuqa Dyuspa churinmi. Iñiqnin runakunata huchankumanta qispichinapaq, hanaq pachapi wiñay kawsanankupaq kikinpa kawsanta Kruspi qurqan. +Ch'uya Ispirituqa (Ispiritu Santu) iñiq runakunata pusanmi. +Dyuspa Simin Qillqa chay "Kimsantin Dyus" yuyaymantaqa manam willanchu, ichtaq huklla kutim chay kimsa dyuspa kayninkunata Yaya, Dyus, Ispiritu nisqakunata nin: Mathiyuqa qillqasqanpa puchukayninpi willan, wañusqamanta sayarisqa Jesus disipulunkunaman nin, tukuy runakunata disipulukunaman tukuchispa bawtisaychik Yayap, Churip, Ch'uya Ispiritup sutinpi, nispa (Mathiyu 28:19 ). Chayrayku kunankunapas musuq iñiqkunata Yayap, Churip, Ch'uya Ispiritup sutinpim bawtisanku. +Kimsantin Dyustaqa Kimsantin Dyus raymipim phistanku. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kimsantin Dyus. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:40, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +1. Luzmila Carpio – Wiñay Llaqta + +Runa Simi: Tuyur + +39 PED488 Yachachiy yachakuypá sut'inchayninwan qhishwa simipi llank'ay amañakuyninpiwan N 1 1 + +(ウチュパUchpa "Perú Llaqta" '95) + +Ahvaz Ahwad (Pharsi simipi: اهواز ) hatun llaqtaqa Iran mama llaqtap, Juzesuyu pruwynsyapi uma llaqtami. +Mayukuna: Karun mayu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Kenya). +"Qucha (Kenya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uriondo munisispyu (kastilla simipi: Municipio Uriondo) nisqaqa huk ñiqin munisipyu José María Avilés pruwinsyapi, Tarija suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Uriondo llaqtam. +5 Munisipyupi paqarisqa r +Munisipyupi paqarisqa r[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uriondo munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Urin Yunka pruwinsya - Wikipidiya +Mururata, Urin Yunka pruwinsya, (Coroico llaqtamanta rikusqa) +Uma llaqta Chulumani +Urin Yunka pruwinsya (kastilla simipi Sud Yungas) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk pruwinsyam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Pilón Lajas kawsay pacha risirwa +3 Yana K'achi munisipyu 4.250 Yana K'achi 504 +Yana K'achi munisipyu (%) +Yuraqk'aspi munisipyu (%) + +Katiguriya:Paqarisqa 3 ñiqin pachakwatapi - Wikipidiya +Katiguriya:Paqarisqa 3 ñiqin pachakwatapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqarisqa 3 ñiqin pachakwatapi. +"Paqarisqa 3 ñiqin pachakwatapi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +C-4 nisqa t'uqyayllata allichachkanku. +T'uqyaylla nisqakunaqa ruranakuspa sinchiyasqamanta wapsiman tukuspa t'uqyaq imaykanakunam, chaqrusqakunam, t'uqyachina ayñikunapaqpas llamk'achisqa. +Ancha sinchi t'uqyayllakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Churu nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Waka (Bos taurus) (Qusqu suyupi) +Churu llaqta Uru-Uru suyupi, Buliwyapi + +Aswan hatun llaqta Wagadugu +Burkina Phasu llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Simikuna: Ransiya simi + +Rivas suyu (kastilla simipi: Departamento de Rivas) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Rivas llaqtam. +Kamasqa watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rivas suyu. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'isi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Yaman). +"Pulitiku (Yaman)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +"Distritu (San Martin pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna wat'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: wat'a1wat'a2 + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tihun. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tihun +↑ Emmons, L. & Helgen, K. (2008). «Tihun». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2010.1. 22 de abril de 2010 p'unchawpi rikusqa. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'aska simi + +Tawshiru icha Taushiro nisqakunaqa Piruwpi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, tiyaq runa llaqtam. + +Heroínas Toledo distritu (kastilla simipi: Distrito de Heroínas Toledo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi , Kunsipsyun pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Antonio de Ocopa llaqtam. + +(Awya Yala-manta pusampusqa) +Mama llaqtakuna huk suyukunapas Awya Yalapi +Allpa Pacha Urganisasyunkuna: OEA +Awya yala, Abya Yala icha Awyala nisqaqa (Kuna simimanta Abya-yala, Qhichwa simipi: Puqusqa pacha, Qonti Kuskanrunp'u), Amirika icha Amerika nisqapas Tiksi muyup huk allpa pachanmi. Mu Lan Pi (Chunwa simipi. 1100 K. q.) chaymanta Mulanpi[1] +Iskaymi hatun rakinkuna kan: +Chawpi Awya Yalap Wat'ankuna +5 Rimaykuna +5.1 Awya Yala rimaykuna +5.2 Iwrupamanta Awya Yalapi rimaykuna +7 Mama llaqtakuna +14 Paqarisqa runakuna +Awya Yala rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Awya Yalapi paqarisqa rimaykuna +K'iché simi: Watimala +Nawahu simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Mishiku +Lakota simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Tsalaki simi (Cherokee icha Tsalagi): Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Iwrupamanta Awya Yalapi rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Iwrupapi paqarisqa, ichaqa Awya Yalapi aswan rimasqa, ufisyal nisqa rimaykuna +Kastilla simi: achka mama llaqtakunapi +Purtuyis simi: Brasil +Inlish simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Kanada, Shamayka, Bahamas, Burinkin (Puerto Rico) +Aslla simikuna: Aliman simi, Italya simi, Pulska simi, Yidish simi, hukkunapas +Mama llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ayti mama llaqta +USA (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 06:16, 8 phi 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Sawintu yura rikch'aq ayllu + +quwiki Katiguriya:Khirkinchu chupa yura rikch'aq ayllu + +Runakuna "Sumaj Punlla" + +Rikch'aq suyu - Wikipidiya +Rikch'aq suyu +Rikch'aq suyu (latin simipi: regnum) nisqaqa kawsaqkunapaq mitan kamaypi, raki huñukunapaq lliwmanta aswan hanaq katiguriyam. +Kaymi rikch'aq suyukuna: +Ch'ulla kawsaykuqkuna (Protista) + +1. Wakin kutinchiqniyuq kaq maywiykuna, pillunya suni kayninqa t'ikrasqa yupayninmi. +Maywiy kutinchiq (frecuencia) nisqaqa imay maywiypa (achkiypa, ruqyaypa) huk mit'awipi kutipayayninmi. +Maywiy kutinchiqqa mit'awip t'ikrasqa yupayninmi: + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Juventus FC) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Juventus FC) +"Piluta hayt'aq (Juventus FC)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +9 ñiqin tarpuy killapi 2008 watapi – 2 ñiqin qhapaq raymi killapi 2008 watapi +Somchai Wongsawat , thay simipi: สมชาย วงศ์สวัสดิ์, (* 31 ñiqin chakra yapuy killapi 1947 watapi paqarisqa Amphoe Chawang llaqtapi - ). Thaysuyu mama llaqtapas taripay amachaq, pulitiku wan Uma kamayuq. +Yachachiy Ministrukuna (Thaysuyu) + +Llaqta qayanqillqa: Iustitia - Pietas - Fides (latin simipi) +Aswan hatun llaqta Paramaribo +Surinam llaqtaqa Urin Awya Yalapi huk mama llaqtam. Surinampiqa 487.024 runakunam kawsachkanku. +Surinam (Llaqtakuna) + +Quysupakana (kastilla qillqaypi: Nevado Coisopacana) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Willkapampa wallapi, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Willkapampa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.176 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Killapampa pruwinsya, Qusqu pdf + +Biyubiyu nisqaqa (kastilla simipi: río Biobío, mapudungun simi Biyubiyu "iskaynintin q'aytu", biyu "q'aytu") Chili mama llaqtapi huk mayum, Biyubiyu suyupim. Kastilla Kamachiy pachapi unayta Wirriynatu Piruwpa urin saywansi karqan, Mapuchikuna qispi kayninta chaypacha amachayta ayparqaptinsi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Islandya). +"Qucha (Islandya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +José María Linares Lizarazu sutiyuqqa (10 ñiqin anta situwa killapi 1810 watapi paqarisqa Ticalapi, P'utuqsi llaqtapi, Buliwyapi, 23 ñiqin kantaray killapi 1861 watapi wañusqa Valparaíso llaqtapi, Chilipi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (9 ñiqin tarpuy killapi 1857 watamanta – 14 ñiqin qhulla puquy killapi 1861 watakama). +José María Linares pruwinsyaqa José María Linaresmantam sutichasqa. + +Yoruba simi (Èdèe yorùbá) nisqaqa Kunti Aphrikapi huk rimaymi, Niqirya, Binin, Tugu mama llaqtakunapi. Iskay chunka pusaqniyuq hunuchá rimaqniyuq kachkan. + +Tiyay Ayakuchu suyu, Wamanqa pruwinsya, Pakayqasa distritu +Piki Mach'ay nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Ayakuchu suyupi, Wamanqa pruwinsyapi, Pakayqasa distritupi. + +Kentucky nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Frankfort llaqtam. + +Tikraynin chawqa Kastillanu simipi: + +Hermanosninchejtaqa jarkʼananchej, entiendenanchej, munakunanchej ima tiyan, astawanraj kay tiempopeqa (1 Tes. 5:11). Chayrayku, niraj paykunata waturej rishaspaqa imaspichus rikukushasqankupi tʼukuriy, Jehovaj yanapayninta mañakuy, ima textostachus leepunaykitataj allinta ajllay. Ajinamanta, "saykʼusqasta" kallpachanaykipaj jina parlariyta atinki. + +Ankayuq K'uchu + +aywiki Chuqlluqucha jisk'a suyu + +quwiki Phransya mama llaqtapi dipartamintukuna + +quwiki Katiguriya:Paqarisqa 9 ñiqin pachakwatapi + +Feliz QHAPAQ RAYMI + +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Rimanakuy:Qhapaq p'anqa +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Rimanakuy:Qhapaq panka (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Rimanakuy:Qhapaq_p%27anqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Qhapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Wiña sach'a + +Sajama mamallaqta warikancha +Sajama pruwinsya + +Lakachu icha Iskaysillp'i (Bivalvia) nisqakunaqa alli-allillamanta suchuq, ch'iñicha kawsaqkunata mikhunapaq yaku hurquspa suysuq, iskay isku rumi sillp'iyuq llamp'ukakunam, yakupi kawsaqkuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lakachu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Lakachu + +Runa Simi: T'iraqi pruwinsya + +q'ata mayukunaq + +Mama Purwamanta. + +Paqarisqa Chinchay Ilanda, 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1898, Belfast +Wañusqa Inlatirra, 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1963, Oxford +Aswan riqsisqa qillqasqan: Narnia llaqtamanta wiñay willaykuykuna +Clive Staples Lewis sutiyuqqa (* 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1898 watapi paqarisqa Belfast llaqtapi, Chinchay Ilandapi - † 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1963 watapi wañusqa Oxford llaqtapi, Inlatirrapi) huk Chinchay Ilandayuq qillqaqmi, simi yachaqpas karqan. Narnia llaqtamanta wiñay willaykuykuna nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. +Narnia llaqtamanta wiñay willaykuykuna (The Chronicles of Narnia) + +Telavi (Kartulsuyu simi: თელავი, kastilla simipi: Telavi) llaqtaqa Kartulsuyu mama llaqtap uma llaqtanmi, Kurá mayu (მტკვარი, Kakheti. + +Paqarisqa Evanston, 4 ñiqin kantaray killapi 1923 watapi +Wañusqa Beverly Hills, 5 ñiqin ayriway killapi 2008 watapi (84) +Aswan riqsisqa qillqasqan: Ben-Hur (1959 kuyu walltay) +John Charles Carter sutiyuq runaqa icha Charlton Heston (* 4 ñiqin kantaray killapi 1923 paqarisqa Evanston llaqtapi Illinois suyupi - † 5 ñiqin ayriway killapi 2008 wañusqa Beverly Hills llaqtapi, California suyupi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. Oskar Suñay. + +Björn Rune Borg sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin inti raymi killapi 1956 watapi paqarisqa Stockholm llaqtapi - ), huk Suwidsuyu mama llaqtap kurku kallpanchaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Björn Borg. + +Tikraynin qhinchachay Kastillanu simipi: + +Tikraynin chunkañiqi Kastillanu simipi: + +Sikuwani (kastilla simipi: Sicuani) llaqtaqa Qanchi pruwinsiyap uma llaqtanmi, Qusqu suyupi, Piruwpi. +Sikuwani llaqtapiqa ankichiq wasim kan: Radio Sicuani.[1] +Llaqta (Qanchi pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Aphrika). +"Urqu (Aphrika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Sinru qillqa: Urqu (Namiwya) + +Paqarisqa New Brunswick, 25 ñiqin tarpuy killapi 1944 watapi +Michael Kirk Danilovich sutiyuq runaqa icha Michael Douglas (25 ñiqin tarpuy killapi 1944 watapi paqarisqa New Brunswick, New Jersey suyupi - ) , huk USA kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. Oskar Suñay. + +Uma llaqta Cutervo +Cutervo pruwinsya (aymara simipi: Cutervo jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Cutervo ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Kashamarka suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Cutervo llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Cutervo mamallaqta parki + +Tikraynin llayt'urisqa Kastillanu simipi: + +5 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (05.01., 05-I, 5ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap pichqa kaq (5ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 360 p'unchaw (wakllanwatapi 361 p'unchaw) kanayuq. + +Sindikatu nisqaqa (kastilla simimanta sindicato) llamk'aqkunap tantanakuyninmi, aswan hurkayta, aswan allin llamk'ay phatakunatapas aypanapaq, llamk'ay sayachikunawan, ruruchinayuqkunawan rimanakuspa. + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:KatiguriyapiKikinmanta" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Qachqa röpakunawan vistishqa juk waranqa ishkë pachak joqta chunka (1.260) junaqkunapa musyatsikuyan (3) + +Umawa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Umawa (sut'ichana) rikuy. +Umawa nisqaqa Javier Pulgar Vidal-pa nisqankama Piruwpi, Antikunap antinpi paray sach'a-sach'asapa sallqa suyum, mama quchamanta 400 mitru hanaqkama. Umawaqa Amarumayu sach'a-sach'a suyup rakinmi. +1 Chakra yurakuna +2 K'ita yurakuna +3 Umawapi paqarisqa chakra yurakuna +4 Sallqa uywakuna +Chakra yurakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +K'ita yurakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rinaku (Ficus dendrocida) - huk sach'akunata wañuchiq sach'a +Umawapi paqarisqa chakra yurakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Sallqa uywakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Paychi (Arapaima gigas) - huk wach'i wayt'ana challwa +ancha achka rikch'aqkuna +Katiguriyakuna: +Piruwpi sallqa suyu +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:33, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Yachay munaq + +Quechua: kimsa khata sisayuq + +Runa Simi: Paqucha + +5Chaqa nuqa kay pachapi karllaraqmi, tukuypa achkirachikuqnin kani nir. + +Punku p'anqa: Chili +Chili · Katiguriya: Arhintina ·Chilip wiñay kawsaynin · Punku p'anqa: Urin Awya Yala +Allpa saywachi, sallqa pacha +Allpa saywachi: Urqukuna: Yuyayyaku; Nina urqukuna: Aqutanku - Huriqi - Irruputunku - Kapurata - Likankawur - Linsur - Minchincha - Ojos del Salado - Parinaquta - Paruma - Pumirapi - Putana - Sayrikapur - Tuqurpuri - Ullawi - Ulqa ; Lista:Chilipi urqukuna; Mayukuna; Quchakuna; Wat'akuna: Rapanuy; Pataqunya +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Rapanuy +Mamallaqta parkikuna: Katiguriya:Chilipi mama llaqta parkikuna +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Kusa qillqakuna suyapayaqkunapas +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Ikwadur +Punku p'anqa: Piruw +Mama llaqta, kawpay +Mamallaqta: Chilip unanchan - Chilip wallqanqan - Chilip llaqta takin +Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq: +Ñawrakuna: Chili mama llaqtap wiñay kawsaynin +Republika: Chili mama llaqtap umalliqninkuna +Runa llaqtakuna: Qhichwa runa +Simi kapchiy: Chili mama llaqtap qillqaqninkuna: Isabel Allende - Sergio Badilla Castillo - Pablo Neruda +Kapchiy: Chili mama llaqtap llimphiqninkuna: +Allpa llamk'ay: Sara - Papa - Allpa llamk'ay - Wiru yura rikch'aq ayllu +Karu puriy: Mama llaqta parkikuna +Chili mama llaqtap qillqaqninkuna: Isabel Allende - Sergio Badilla Castillo - Pablo Neruda +Chili mama llaqtap llimphiqninkuna: +Piluta hayt'aqkuna: +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:06, 8 hul 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'utakuy + +Caynarachi distritu (kastilla simipi: Distrito de Caynarachi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, San Martin suyupi, Lamas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Shanusi llaqtam. + +Boquerón suyu saywitu (Parawayi) +Boquerón suyu (kastilla simipi: Departamento de Boquerón), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Filadelfiami. +Pilar suyu (1906). Kamasqa 7 ñiqin qhapaq raymi killapi 1973 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Boquerón suyu. + +Chuntu (pirámide) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Suntu[1] (Shuntu),[2] urunquy,[1] khachu (katsu, hatsu),[2] waka-waka icha champi nisqakunaqa (ordo Coleoptera) iskay ch'ila (kapka) hark'akunapaq raprakunayuq, iskay wiquriqtaq phawanapaq raprakunayuq palamakunam, khachuq k'akllachayuq. Suntukunap qirisankuna kuru hinam, ichaqa khachuq k'akllachayuqña, suqta chakiyuqpas. +Huk suntukunaqa yurakunatam mikhun, hukkunataq palamakunatam icha huk uywachakunatam. +Kaymi huk rikch'aq ayllunkuna, rikch'aqninkunapas: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suntu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Suntu + +Katiguriya:Huñusqa Nasyunkuna Sapsi Sikritaryu - Wikipidiya +Katiguriya:Huñusqa Nasyunkuna Sapsi Sikritaryu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huñusqa Nasyunkuna Sapsi Sikritaryu. +"Huñusqa Nasyunkuna Sapsi Sikritaryu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyakuynin Taqna suyu, Tarata pruwinsya, Tarata distritu +Chuntaqullu nisqaqa (kastilla simipi: Nevado Chontacollo) Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum Barroso wallapi, Taqna suyupi, Tarata pruwinsyapi, Tarata distritupi. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.484 mitrum aswan hanaq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'uytukuy +2 chaniyuq tikraykuna k'uytukuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'uytukuy1k'uytukuy2 + +Tikraynin ati mach'aqway Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Quchapampa suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Quchapampa suyu +► Mayu (Quchapampa suyu)‎ (1 K, 20 P) +"Quchapampa suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Quchapampa suyu + +Chay runaqa niran: + +Nina Pacari, 1985 watakama María Estela Vega Conejo sutiyuq warmiqa (9 ñiqin kantaray killapi 1961 watapi paqarisqa Kutakachi llaqtapi, Impapura markapi, Ikwadurpi) huk ikwaduryanu, kichwa rimaq taripay amachaqmi, pulitiku warmim. +24 watayuq kaspa misti sutintam t'ikrachirqan Nina Pacari (Paqari) sutichakuspa. Chay p'unchawkunapi Ikwadur mama llaqtapi manam pi kichwa warmipas taripay amachaqchu karqan, Ninataq ñawpaq kaqmi tukurqan. Chaymanta FICI masinkunawan, CONAIE masinkunawanpas Ikwadur runakuna hatariyta sinchiyanapaq llamk'arqan. 1998 watamanta Ninaqa Chimpurasu markapaq diputawmi tukurqan, chaymanta Asambliyap qatiq pusaqninmi akllasqa karqan. 2003 watapi Lucio Gutiérrez Mamallaktata Pushak kaptin, suqta killa yallisqakama, Nina Pacari Ministro de relaciones exteriores karqan, Pachakutik nisqa partidumanta. 2003 watapi Chakra yapuy killa killapi tukuy aylluruna ministrukuna kamachinamanta lluqsirqan: CONAIE nisqap pusaqninkunam, Pachakutik runakunapas, Lucio manaña allichu mamallaqtata pusaykun nispa yuyaspa. +2003 watamanta kunankaman Nina Pacari yachachiqmi kachkan Ampatu llaqtapi amawta yachana wasipi. Kunanqa Corte Constitucional nisqapipas taripakuqmi kachkan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 03:04, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Musuq wataqa qankunapaq allinllataq kachun, ari. + +Runa Simi: Katiguriya:Pachakwata + +José Rizal qillqaq, hampikamayuq wan ankalli + +Runa Simi: Warmiy pruwinsya + +Runa Simi: Chuqichaka + +quwiki Katiguriya:Mama llaqta parki (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +[[qu:Hukllachasqa Amirika Suyukuna]] + +13 KAQ YACHATSIKÏ Alli y mana alli reykuna + +Runa Simi: Puriq quyllurcha + +Chunkawata nisqaqa chunkantin watakunam. +Kristup paqarisqanmanta chunkawatakunaqa kay hinatam yupanchik: Ñawpaq ñiqin chunkawataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1 watapi qallarisqam, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 10 watapitaq puchukasqam. Kay hinatam qati-qatilla kunankama. +Chayrayku kunan chunkawataqa 201 ñiqin chunkawatam: 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapim qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2010 watapitaqmi puchukanqa. + +Runa Simi: Mérida suyu (Winisuyla) + +27 ñiqin qhulla puquy killapi +27 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (27.01., 27-I, 27ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (27ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 338 p'unchaw (wakllanwatapi 339 p'unchaw) kanayuq. + +Chiriwanu (Chiriguano) nisqakunaqa Waraniyi runakunaman kapuq indihina runa llaqtam, 100.000-chá runayuq, Hatun Chakupi - anti Buliwyapi (Santa Krus suyupi), kunti Parawayipi, chincha Arhintinapipas (Salta wamani, Formosa wamani, Chaku wamanipi) - kawsaq. +Waraniyi simiman kapuq k'iti rimayninqa chiriwanu waraniyi nisqam. + +Maputu (purtuyis simipi: Maputo) nisqaqa Musambik mama llaqtap uma llaqtanmi, 346 km²-niyuq. +Maputu llaqtapiqa 1 244 227 runakunam kawsachkanku (2006). +3 Qhapaq runa +4 Maputu llaqtapi paqarisqa +Maputu llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maputu. +Llaqta (Musambik) + +Impa (Astroblepus ubidiai) nisqaqa Ikwadurpi huk quchakunapi, chayman puriq mayukunapipas kawsaq wach'i wayt'ana challwam, bagricham, ahinataq Impakucha nisqapi kawsaq. +Runa huk challwakunatam challwayrayku apamutpinmi, kunanqa pisillañam impakuna kachkan. 1964 watapi Impakuchaman apamusqa "simisapa" yana lubinam (Micropterus salmoides) impakunatam mikhun. Chayrayku ima chaypi yaqa wañusqa rikch'aqmi. + +Uma llaqta Punata +Punata munisipyu (kastilla simipi: Municipio Punata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Punata pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. Uma llaqtanqa Punata llaqtam. +Punata munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Saywitu: Punata munisipyu +Mawk'a saywitu: Punata pruwinsya + +Mariscal Nieto pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta Qaruma (Carumas) +Qaruma distritu (aymara simipi: Qaruma jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Distrito de Carumas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Mariscal Nieto pruwinsyapi, Muqiwa suyupi. Uma llaqtanqa Qaruma llaqtam. + +Tata Sawaya (kastilla simipi: Tata Sabaya) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk nina urqum, Uru Uru suyupi, Sawaya pruwinsyapi, Sawaya munisipyupi, saywapi Pagador kantun, Pitaqullu kantun, Qawana kantun, Witalina kantun. Pikchunqa mama quchamanta 5.430 mitrum aswan hanaq. +Sawaya munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Tikraynin killariy Kastillanu simipi: + +Buenos Aires jisk'a suyu + +quwiki Madagaskar (kuyuchisqa siq'isqa) + +by Yachakuqkunapa Simi Qullqa + +400 0 _ ‎‡a Clint Eastwood‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaq‏ + +6 ñiqin qhapaq raymi killapi +6 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (06.12., 6-XII, 6ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 340 kaq (340ñ - wakllanwatapi 341ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 25 p'unchaw kanayuq. + +400 0 _ ‎‡a Oleg Blokhin‏ ‎‡c Ukranya mama llaqtayuq piluta hayt'aq‏ + +quwiki Tigri (Quyllur iñiy) + +Uma llaqta Villa María del Triunfo +Villa María del Triunfo distritu; (kastilla simipi: distrito de Villa María del Triunfo) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Villa María del Triunfo llaqtam. + +Ninat'uru (magma, grigu simimanta: μάγμα) nisqaqa Tiksimuyup ukhunpi kaq ancha q'uñi puriqllayasqa rumi imayaymi. Nina urqu ratatachkaptinqa luq'unmanta chay ninat'uru hawaman hamunmi, chay kunantaq ratata (lava) nisqam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ninat'uru. + +Sara musk'uru sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Sara musk'uru sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Sara musk'uru sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Ustilago maydis (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Allpapi puquq nispa chakrapi puquchisqanchik chakra yurakunata ninchik, imapachus chillkin icha saphinkunata allpa ukhunpi puquqtam mikhunchik. +Antikunapi lliwmanta aswan chaninchasqa allpapi puquqkunaqa kay qatiqpim: + +Tiyay Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Laraw distritu +Tanraniyuq (kastilla qillqaypi:Nevado Tanranioc) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Laraw distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +Tikraynin llat'akuy Kastillanu simipi: + +Kumishin[1] icha Kumihin[2] nisqakunaqa (ordo Isoptera) huk palamakunam. +Kumishinkunaqa waki palamam: Huk tayta mama kumishinpa wawankuna huk kumishin wakitam ruran. Kumishinpa qirisankuna wiñakusqaña mama palama hinam, manam hunt'a hukchaykuqchu. +Kumishinkunaqa q'irutam mikhun, chayrayku runap mana munakusqan palamakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kumishin. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kumishin + +Ch'iki qachu[1] (Elymus repens syn. Agropyron repens) nisqaqa huk qachu yuram, anchata mast'arispa miraykuq rikch'am, Awya Yalapi musuq yuram, Iwrupamanta apamusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'iki qachu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'iki qachu + +2 chaniyuq tikraykuna ch'achu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Jaime Huguet sutiyuq runaqa (* 1412 watapi paqarisqa Valls llaqtapi - 1492 wañusqa Barcelona llaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq llimphiq karqan. + +10-21: Pisqu chhukrunakuna. 1-9: Pisqu chakikuna. +Chhukruna, Chhuru, Chhutu, Tupsa, Tapsa, T'apsana icha Ch'ikana nisqaqa pisqukunap siminmi, waqra imayaymantam, k'aki tullumantam sanka tullumantapas ch'antasqa. + +Utrecht llaqtaqa. Utrecht pruwinsyap uma llaqtanmi. + +3 chaniyuq tikraykuna mut'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qullaw (kastilla simi: Altiplano andino) nisqaqa huk ancha hatun patam Arhintinapi, Buliwyapi, Chilipi, Piruwpipas. + +Runa Simi: Waranqaysu + +quwiki Katiguriya:Kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +"Qosqo Hatun Llaqta, Napaycuykin" + +Javierqa, divorciakusqanmanta sojta watanman casarakorqa. Pay nin: "Qallariypi, qhepa warmeyqa amigosniy tukuy ima ruwasqanta qhawarasqankuta yuyaj", nispa. Leonardotaj waj jina chʼampaywan tinkorqa, pay nin: "Wakenqa, warmiyman ñaupaqeypi nej kanku, ñaupa qosanta faltachasqankuta, mayta munakusqankuta ima", nispa. +3 CHʼAMPAY: WASANCHASQA KARQANKI CHAY. +YUYAYCHAY: Imachus llakichisusqanta warmiykiman willariy. Biblia nin: "Mana pitapis tapurikuypeqa, ima ruwanatapis wakichikusqaqa, mana allinchu rin", nispa (Proverbios 15:22, Qheshwa Biblia). Andreswan Ritawanqa, chayta ruwarqanku nisunman sutʼita parlarikorqanku. Chaytaj purajmanta atienekunankupaj yanaparqa. Andrés nin: "Ritayman nerqani: ‘Uj chʼampay rikhurejtin, ni jaykʼajpis divorciakuypipacha yuyasajchu', nispa. Paypis chayllatataj niwarqa. Kunanqa Ritaypi tukuy sonqo atienekuni", nispa. + +16"Chayna punta chayta taputinqa, niran: ‘Taytituy, qillaynikiqami dyis kuti masta ganasha' nir. + +Qhari, chinchaysuyupi Ullqu nisqaqa urqu runam. Warmi rakhayuq kaptin, qharitaq ulluyuqmi. + +Valle (Unduras) suyu - Wikipidiya +Valle (Unduras) suyu +Valle suyu saywitu (Unduras) +Valle suyu (kastilla simipi: Departamento de Valle), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Nacaome. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Valle (Unduras) suyu. + +Bombuscaro mayu, Podocarpus mama llaqta parki +Zamora Chinchipi marka Wallqanqa +Uma llaqta Guayzimi +Nangaritza kiti (kastilla simipi: Cantón Nangaritza) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Zamora Chinchipi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Guayzimi llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Podocarpus mama llaqta parki +Nangaritza kitipiqa Sarakuru Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa Guayzimi kitillipi Zurmi kitillipipas kawsanku. [1] +huk llaqta kitilli: Guayzimi kitilli +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Nangaritza kiti + +20 ñiqin qhapaq raymi killapi 2008 watapi – 17 ñiqin ayamarq'a killapi 2013 watapi +2004 watamanta 2007 watakama wan 2008 watakama ñawpaq kuti Kartulsuyupa Umalliqnin karqan. +2000 watamanta 2001 watakama ñawpaq kuti Kartulsuyupa Chaninchaq Ministrunin karqan. +Ñawpaq warmi: Sandra E. Roelofs +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mijeil Saakashvili. +Tbilisi llaqtapi paqarisqa + +Hamachi yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Hamachi yura rikch'aq ayllu (familia Iridaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, 66 rikch'anayuq, 2000-chá rikch'aqniyuq. +Kaymi huk hamachi hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hamachi yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hamachi yura rikch'aq ayllu + +Uma llaqta Puerto El Carmen de Putumayo +Putumayu kiti (kastilla simipi: Cantón Putumayo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Puerto El Carmen de Putumayo llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Kuyawinu risirwa +Mayukuna: San Miguel mayu - Putumayu +Putumayu kitipiqa Kichwa runakunam (Napuruna), Siona, Secoya runakunapas tiyanku. +Puerto El Carmen (Llaqta k'iti) 1.515 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Putumayu kiti + +2 chaniyuq tikraykuna pikchu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yosemite mamallaqta parki - Wikipidiya +Yosemite mamallaqta parki nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi, California suyupi, huk mamallaqta parkim. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Yosemite mamallaqta parki. + +John Winston Lennon sutiyuq runaqa (*9 ñiqin kantaray killapi 1940 paqarisqa Liverpool llaqtapi, Inlatirrapi - 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1980 wañusqa Musuq York llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq rock takiqmi, takina qillqaqmi, takichaqmipas karqan. + +Kaypi rimasqa: Indya (Maharashtra) +Kay mama llaqtakunapi: Indya (Maharashtra) +Marathi simi (मराठी) nisqaqa Maharashtra suyup rimayninmi, Indyapi. Isqun chunka hunuchá rimaqnin kachkan. + +14 ñiqin tarpuy killapi 1859 watapi 67 watayuq +Jānis Čakste sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin tarpuy killapi 1859 watapi paqarisqa Lielsesava llaqtapi - 14 ñiqin pawqar waray killapi 1927 watapi wañusqa Riga llaqtapi) huk Litunya mama llaqtapi taripay amachaq wan pulitiku karqan. + +Markapumaqucha (kastilla qillqaypi: Marcapomacocha) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk qucham Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi. + +Runa Simi: Parispi Qullananchikpa Qhupuyuqnin (kuyuchisqa siq'isqa) + +Jorge Eduardo Eielson sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin ayriway killapi 1924 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - 8 ñiqin pawqar waray killapi 2006 watapi wañusqa Milano llaqtapi, Italyapi) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaqsi karqan. + +Tiksi, Qusqupi Tiqsi nisqaqa (QSHKS qillqaypi teqsi, teqse, grigu simipi βάσις [básis]) imap uranpi, sikinpi kaqpas. Ahinataq kay sut'inkunatam riqsinchik: +Quchap, mayup tiksin: uranpi kaq allpa; + +Katiguriya:Antofagasta suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Antofagasta suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antofagasta suyu. +"Antofagasta suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Millp'uy nisqawanqa runa, uywakunapas mikhusqantam thuqantapas simi ukhunmanta hiq'iman kachan, samana yawrikunata wichq'aspa mikhusqap mana surq'anman rinanpaq. +Qallup pachan ch'itichasqa kaspa millpuyqa qallarinmi. +Runaqa huk p'unchawpi 580-manta 2000-kama kuti millp'un. +Millp'uypaq chayniyuqqa simi ukhupi qallupas sankapas, millp'utim, tunqur muqum, tunquchum, hiq'ipas. + +La Pampa wamani (kastilla simipi: Provincia de La Pampa) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santa Rosa llaqtam. +La Pampa hatun llaqtakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: La Pampa wamani. + +Tiyay Luritu suyu, Luritu pruwinsya, Trompeteros distritu, Urarinas distritu +Urarina icha Shimaku nisqakunaqa, Kachá (runa) nikuq Piruwpi, Luritu suyupi, Luritu pruwinsyapi, Chambira, Urituyaku, Corrientes mayukunap patakunapi tiyaq runa llaqtam, urarina simita rimaq.[1] +Paykunaqa kay 22 ayllu llaqtapi tiyanku. +Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy (urarina simipi) + +Tikraynin awqa tinku Kastillanu simipi: +(awqanakuy, maqanakuy) + +Uma llaqta San Luis Potosí +San Luis Potosí suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de San Luis Potosí), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa San Luis Potosí llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Luis Potosí suyu. + +Tikraynin llaqhi Kastillanu simipi: + +Sami nisqaqa runap allin kayninmi, allin kawsayniyuqmi kaynin. Samiyuq runaqa kusipallam kawsan. + +Ch'in pacha nisqaqa mana kawsayniyuq, ancha ch'aki, ancha q'uñi icha chiri, yurannaq puystum.Kaypas suti: purun. Nin Qusqu Kuraq wasi Taqi + +Yachaywasi. + +Quechua: qhapaq raymi killa (qu) + +Huch'uy Paquyuq Inti Churana Lluq'iyuq Muqu Puka Q'asa Tuqtu Wampa Wanakawri Yana Qaqa + +quwiki Katiguriya:Phallcha yura rikch'aq ayllu + +Sirweqninkunapa mañakïninkunataqa Dios wiyanmi (Salmu 86:5; 1 Tesalonicensis 5:17). + +2000 runakuna kay llankaymanta shinallatak kay killu antawakunamanta tantanakuy, kay Imbabura kitymanta, chaskinkami alli yachaykunata kay "Seguridad vial y personal" llankayta, kay mamallaktapa chapakkuna kay markapi. + +runa shimi (Ecuador Suyu) + +Qhapaq llasa, huk kilugramuyuq, Sèvres llaqtapi (Paris ñiqpi, Ransiyapi) waqaychasqa. +Kilugramu, waranqa k'isura icha waranqa aqnu nisqaqa (grigu simimanta: γράμμα [grámma] = ñawpa pacha Grisyapi llasay tupuy, 1,25 g ñiq, chaymanta kastilla simipi: gramo) qhapaq wisnu tupum SI tupuypi. Kilugramuqa Sèvres llaqtapi (Paris ñiqpi, Ransiyapi) waqaychasqa qullqiyamanta iridyumantapas qhapaq llasap wisnunmi. Ñawpaqtataq gramum qhapaq tupu karqan, kilugramutaq waranqa gramu hinam sut'inchasqa karqan. + +Chilipi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya +Chilipi amachasqa sallqa suyukuna +Kaypi p'anqapiqa Chilipi amachasqa sallqa suyukunata - mamallaqta parkikuna risirwakunapas - rikunki. +Chilipi mama llaqta parkikuna sallqa pachap risirwakunapas +Kamasqa wata +Hallka k'iti k'anchar (ha) +1970 Lawqa mama llaqta parki Tarapaka suyu 137.883 ha +Wik'uñakuna mama llaqta risirwa Tarapaka suyu +1967 (1985) Isluga mama llaqta parki Tarapaka suyu Tamarugal pruwinsya 174.744 ha +1987 Tamarugal Pampa mama llaqta risirwa Tarapaka suyu 102.264 ha +Yuyayyaku mama llaqta parki Antofagasta suyu +La Chimba mama llaqta risirwa Antofagasta suyu +1990 Pariwanakuna mama llaqta risirwa Antofagasta suyu El Loa pruwinsya 73.986 ha +Alto Loa mama llaqta risirwa Antofagasta suyu +Llanos de Challe mama llaqta parki Atakama suyu +Kimsa Krus mama llaqta parki Atakama suyu +1985 Pan de Azúcar mama llaqta parki Atakama suyu 43.764 ha +Pingüino de Humboldt mama llaqta risirwa Atakama suyu +1941 Fray Jorge sach'a sach'a mama llaqta parki Kukimpu suyu Limarí pruwinsya 10.000 ha +1967 Kampana mama llaqta parki Valparaíso suyu Quillota pruwinsya +Rapa Nui mama llaqta parki Valparaíso suyu +El Yali mama llaqta risirwa Valparaíso suyu San Antonio pruwinsya 520 ha +Peñuelas qucha mama llaqta risirwa Valparaíso suyu +Yuraq mayu mama llaqta risirwa Valparaíso suyu +Altos de Lircay mama llaqta risirwa Mawlli suyu +Federico Albert mama llaqta risirwa Mawlli suyu +Torca qucha mama llaqta risirwa Mawlli suyu +Los Bellotos del Melado mama llaqta risirwa Mawlli suyu +Los Queules mama llaqta risirwa Mawlli suyu +Los Ruiles mama llaqta risirwa Mawlli suyu Cauquenes pruwinsya 29 ha +1981 Radal Siete Tazas mama llaqta risirwa Mawlli suyu +Laja qucha mama llaqta parki Biobío suyu +Mucha wat'a mama llaqta risirwa Biobío suyu +Los Huemules de Niblinto mama llaqta risirwa Biobío suyu +Ñuble mama llaqta risirwa Biobío suyu +Ralco mama llaqta risirwa Biobío suyu +Conguillío mama llaqta parki Araucanía suyu 60.832 ha +1967 Huerquehue mama llaqta parki Araucanía suyu 12.500 ha +Nahuelbuta mama llaqta parki Arawkaniya suyu +Tulwaka mama llaqta parki Arawkaniya suyu +Villarrica mama llaqta parki Arawkaniya suyu Cautín pruwinsya 63.000 ha. +Alto Biobío mama llaqta risirwa Arawkaniya suyu +China Muerta mama llaqta risirwa Arawkaniya suyu +Malalcahuello mama llaqta risirwa Arawkaniya suyu +Malleco mama llaqta risirwa Arawkaniya suyu +Nalcas mama llaqta risirwa Arawkaniya suyu +Villarrica mama llaqta risirwa Arawkaniya suyu +Alerce Andino mama llaqta parki Los Lagos suyu +1983 Chiloé mama llaqta parki Los Lagos suyu Chiloé pruwinsya 43057 ha +Puyehue mama llaqta parki Los Lagos suyu +1962 Vicente Pérez Rosales mama llaqta parki Los Lagos suyu 251.000 ha +Palina qucha mama llaqta risirwa Los Lagos suyu +Mocho-Choshuenco mama llaqta risirwa Los Lagos suyu +Valdivia mama llaqta risirwa Los Lagos suyu +Guamblin wat'a mama llaqta parki Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Magdalena wat'a mama llaqta parki Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +1959 San Rafael qucha mama llaqta parki Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu 1.742.000 ha +Queulat mama llaqta parki Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Castillo urqu mama llaqta risirwa Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Coihaique mama llaqta risirwa Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Katalalixar mama llaqta risirwa Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Carlota qucha mama llaqta risirwa Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Cochrane qucha mama llaqta risirwa Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Jeinimeni qucha mama llaqta risirwa Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Las Torres qucha mama llaqta risirwa Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Rosselot qucha mama llaqta risirwa Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Simpson mayu mama llaqta risirwa Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Trapananda mama llaqta risirwa Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo suyu +Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna +Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna +Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna +Katiguriyakuna: +Mama llaqta parki (Chili) +Mama llaqta risirwa (Chili) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:10, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Lluqllataqa kastilla simipi "huayco" ninku. Ama wayq'u nisqawan pantaychu. +Doren llaqtapi (Awstiriyapi) lluqlla. +Lluqlla nisqaqa urqukunamanta lluchk'aspa suchumuq allpam, ancha hatun allpa chinkarim. +Lluqllakunaqa chakrakunatam, llaqtakunatapas p'ampachaspa llik'in, achka runakunatapas wañuchispa. Antikunapiqa, huk urqukunapipas lliwmanta aswan millay chikim. Rit'i urqukunapi chullunku nisyu utqaylla yukuyaptin chay yakuqa urqup allpanta apakuspa qhichwakunamanmi urman. +Waras thuñisqa 1941 watapi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +13 ñiqin qhapaq raymi killapi 1941 p'unchawpi Anqash suyupi huk ancha hatun lluqlla Waras llaqtatas thuñichirqan. Huk hatun chullunku Pallqaquchap ukhunman urmaptin quchap patankuna thuñirqan, yakunkunataq wayq'uta llump'ispa achka allpata apakuspa lluqlla tukuspa, chunka pichqayuq minutumanta Waras llaqtata haywarqan, suqta icha qanchis waranqa runatatas wañuchispa. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:53, 6 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +13 KAQ YACHATSIKÏ Brujeriakunaqa manam allitsu + +"Inkanchej," nerqanku "uj malagüero chayamuwanchej mayqenchus ñaupaj Inti Raymipi rikusqanchej chay kikintataj willawanchej: manchay ñak'ariykunas qayllamusan kay Tawantinsuyu k'acha kausayninta t'ejrananpaj." +Ajina, kay willaykunasta apaspa, kutimorqanku Río de San Juanman, maypichus Francisco Pizarro paykunata suyasarqa. Rikusqankutawan yachasqankutawan willajtinkukamataj, tukuyninku carabela barcuman yaykorqanku, chanta Gallo nisqa churuman ujtawan rerqanku, imaraykuchus San Juan nisqa mayupi ni ima mikhunankupaj karqachu. + +quwiki Katiguriya:3 ñiqin pachakwata kñ + +quwiki Katiguriya:Asunción llaqtapi paqarisqa runakuna + +Awisya llaqta - Wikipidiya +Urin Sinti pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Urin Sinti pruwinsya +Kamataki icha Awisya (kastilla simipi: Villa Abecia / Camataquí) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqichaka suyupi, huk llaqtam, Urin Sinti pruwinsyap uma llaqtanmi. +Saywitu: Sur Sinti pruwinsya + +Uma llaqta Natawila +Natawila kitilli (kastilla simipi: Parroquia Natabuela / San Francisco de Natabuela) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, huk kitillim Impapura markapi, Hatuntaki kitipi. Uma llaqtanqa Natawila llaqtam. +Natawila kitillipiqa Natawila, Otavalo Kichwa runakunam tiyanku. [1] , [2] + +Mana llakiq rikch'aq (LC) +Hatun yuthu (Tinamus major), Anqash rimaypi tsakwa, chakwa icha kutuchupa,[1] nisqaqa lliw yuthukunamanta aswan hatunmi. +1 Urin rikch'aqkuna +Urin rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Achkichkaq sansa k'anchana. +Sansa k'anchana nisqaqa pinchikilla michata achkiy michaman t'ikraq - aswantaq q'uñi michaman - k'anchanam. +Sansa k'anachanaqa ch'usaq p'ulin q'ispillupi q'illay (Wolframyu, Osmiyu, ñawpa pachataq k'illimsamanta) q'aytuyuqmi. +Ñawpaq kaq sansa k'anchanataqa Thomas Alva Edisonsi wallparirqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Sansa k'anchana. + +Kamasqa wata 13 ñiqin qhulla puquy killapi 1967 +San Juan de Lurigancho distritu; (kastilla simipi: distrito de San Juan de Lurigancho) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa San Juan de Lurigancho llaqtam. + +Katiguriya:Maqanakuy yachay - Wikipidiya +Katiguriya:Maqanakuy yachay +"Maqanakuy yachay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Deán Valdivia sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Deán Valdivia sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Deán Valdivia sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Juan Gualberto Valdivia Cornejo (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Gobi nisqaqa Asyapi (Chunwapi, Mungulsuyupipas) huk ch'in pacham. + +Wañusqa 10 ñiqin kantaray killapi 1985 watapi (70) +Aswan riqsisqa qillqasqan: Llaqtayuq Kane +George Orson Welles sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin aymuray killapi 1915 watapi paqarisqa Kenosha llaqtapi Wisconsin suyupi - † 10 ñiqin kantaray killapi 1985 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi, California suyupi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 125 × 150 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 2 KB) +Yawri llaqta + +Atavillos Bajo distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Atavillos Bajo) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waral pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wayupampa (San Agustín de Huayopampa) llaqtam. + +1999 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +"Yuyaykunamantam kay qiyqayqa" in Quechua + +Runa Simi: Kachu k'arachiq + +ukata jayp'u ch'usa waranqa manqhanakana thaqta? + +Kaqninniyuq p'anqakuna - Wikibooks +Kay p'anqapiqa sapaq kaqninniyuq p'anqakunatam sutisuyupi rikunki. + +Kay p'unchawkuna Europa llaqtapi puriykachaspa, askha takikunamanta huk taki nunanman sunqunman chayarpariwan, ari, astawan nuqaman chayan sapa kuti willakunata willaqtiy, Abyayalanchis kawsayninta riqsichinay kaqtin. Chayrayku ña kay takitaqa rak'ipani pisi yachasqa inglés simipi, icha kunanqa kayta haywarishaykichis tawantinsuyuq siminpi runasimipi, qhiswapi, quechuapi. +Takiq: Calle 13 / Taki suti: Ura Abyayala. / Disco: Munaakunaqa haykuychis. +Antikunapi pakasqa llaqta, +Inti paqariq hinallataq p'unchaw wañuy, +antikunaypas t'iqsimuyuq wasa tullunmi. +mana chakiyuq llaqta ichaqa llaqta puriqmi kani. +Quchakunayuq kani, mayukunayuq kani. +Intiyuq kani, ch'akiwananpaq, hinallataq parayuq kani, armakunaypaq. +Ch'aki sach'akunaq qhispisqa raphinkunan kani. +Wayra, chukchay ñaqchaq kani. +Maki llamk'ayta ruwani ari, ichaqa +Kay llaqtaqa mana heq'ipachikunchu ima aytiywanpas, imawan urmayuqtinpas nuqapunin hatarichaq. + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/h" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +quwiki Katiguriya:Kurku kallpanchaq (Rusiya) + +24 ñiqin aymuray killapi 1873 watapi – 30 ñiqin hatun puquy killapi 1879 watapi +Marie Edmé Patrice Maurice de Mac-Mahon sutiyuq runaqa, (* 13 ñiqin anta situwa killapi 1808 watapi paqarisqa Sully (Saône-et-Loire) llaqtapi - † 17 ñiqin kantaray killapi 1893 watapi wañusqa Montcresson llaqtapi), Ransiya mama llaqtayuq Awqaq pusaq wan pulitiku. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Patrice de Mac-Mahon. + +Chiririnqa (huk ch'uspi) +Iskaylla rapra nisqakunaqa (ordo Diptera) iskay wiquriq, qaralla hina, phawanapaq raprakunayuq, iskay waqtanacha hinataq raprachakunayuq palamakunam, ch'unqana k'akllacha k'akllachakunayuq. +Huk iskay qaralla rapra rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iskaylla rapra. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Iskaylla rapra + +Sangolquí nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, huk llaqtam, Rumiñawi kitip uma llaqtanmi. +- Yupaykuna: Rumiñawi kiti + +Kastaña (Bertholletia excelsa) nisqaqa huk Uralan Awya Yala (Brasil, Buliwya, Kulumbya, Wayana, Winisuyla) kawsaq sach'am. + +Kamasqa 19 uru Awti phaxsin 1984, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Кечуа (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Mama llaqta Ransiya +Runa ñit'inakuy 50 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 26,013 km² +Pacha suyu UTC-1 +Auvergne nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi (region). Uma llaqtanqa Clermont-Ferrand llaqtam. + +1Ñoqan Pablon Diospa kamachin kani, Jesucristoq apostolnin. Paymi kachawarqan Diospa akllakusqankunata iñiyninkupi wiñachinaypaq, cheqaq-kayta reqsichinaypaq Diosta tukuy sonqo yupaychanaman hina. 2Ahinapin paykunaqa wiñay kawsayta suyakunqaku. Chay kawsaytan mana llullakuq Diosqa prometerqan, manaraq kay pachapas kamasqa kashaqtin, 3hinaspan tiemponpi siminta reqsichirqan allin willakuykunata willaqtiy. Chaykunatan Qespichiqninchis Diosqa confiawaspa willanaypaq kamachiwarqan. 4Kay cartatan qelqamuyki iñiypi cheqaq churíy Tito. Dios Yayanchis Qespichiqninchis Jesucristopiwan anchata khuyapayasunki, thak-kaytapas qosunki. 5Creta islapiqa saqerqayki ruwanaraq kaqta tukupanaykipaqmi, sapanka llaqtapi iñiqkuna ukhupi umalli runakunata churanaykipaqwan, imaynan nirqaykiña hinata. 6Umalli runaqa mana huchachanan kanan, ch'ulla warmiq qosallan, hinallataq wawankunapas Jesucristopi iñiq kananku, amataq millay puriymantapas mana kasukuq k'ullu kaymantapas qhawasqachu kananku. 7Michiq umalliqa mana huchachanan kanan, Diospa mayordomon kasqanrayku. Paymi kanan mana anchaykachaq, mana saltaq sonqo, mana machaq, mana maqanakuq, qolqellata mana chaninpi mana tariy munaq ima. 8Aswanpas payqa kanan qorpachaqllapuni, allinkaq ruwayta munaq, allin yuyaywan puriq, chaninta ruwaq, ch'uya kawsaq, cuerponta kamachiq. 9Payqa yachaqasqan cheqaq yachachikuytan hap'ikunan, ahinapin cheqaq yachachikuyta yachachispa hukkunata kallpachanqa, kutipakuqkunatapas upallachinqa. 10Askhan kanku mana kasukuq k'ullu runakuna, paykunan yanqa rimaspa q'otukuqkuna kanku, chaykunamanta astawanqa wakin iñiq judío runakunan kanku. 11Chay runakunataqa upallachinapunin, paykunaqa mana allinkunata yachachispan familiakunata llapanta waqllichinku, qolqellata mana chaninpi tariyta munaspa. 12Kikin Creta islamanta paykunaq huknin profetankun nirqan: Creta runakunaqa hina llullapunin kanku, millay salqa animalkuna hinan, rakrapukunan, qellakunan, nispa. 13Chay nisqanqa cheqaqpunin, chayrayku paykunataqa k'arakta anyay, iñiyninkupi allin kanankupaq, 14judío runakunaq yanqa willakuyninkunatapas ama kasunankupaq, cheqaq-kaymanta t'aqakuq runakunaq kamachikusqankunatapas ama kasunankupaqwan. 15Ch'uya kaqkunapaqqa tukuy imapas ch'uyallataqmi, ichaqa huchawan qhellichasqakunapaqpas mana iñiqkunapaqpas manan imapas ch'uyaqa kanchu, yuyayninkupas concienciankupas huchawan qhellichasqa kasqanrayku. 16Paykunaqa "Diosta reqsiyku" ninkun, ichaqa ruwayninkuwanmi Diosta neganku. Chaykunataqa Diospas millakunmi, mana kasukuq k'ullun kanku, manapunin ima allin ruwaytapas atinkuchu. + +Runa Simi: Maynas pruwinsya + +1932 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Pallqa (kastilla simipi: Palca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Pedro Domingo Murillo pruwinsyap uma llaqtanmi. +Pallqa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Google nisqaqa Google Inc. sutiyuq ruruchinap kamachisqan, lliwmanta aswan hatun internet maskanam. + +Charles Edward Anderson Berry sutiyuq runaqa, icha Chuck Berry (18 ñiqin kantaray killapi 1926 watapi paqarisqa St. Louis llaqtapi - 18 ñiqin pawqar waray killapi 2017 watapi wañusqa St. Louis llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq rock takiq, takichaq wan kitara waqachiqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuck Berry. + +Wachuchasqa nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Tabla nisqaqa (Hindi: तबला, Telugu: తబలా, Urdu: تبلہ tablā) huk takana waqachinam, Indyamanta hamuq, iskaynintin wankarmi. + +Rikcha:P wiki letter w.svg sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Rikcha:P wiki letter w.svg sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Rikcha:P wiki letter w.svg sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qhapaq p'anqa (willañiqi t'inki) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Sawna nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Sauna rikuy. +Sawna nisqaqa puñunapaq p'acham, runap umanpa uranman churanapaq. + +Máncora distritu (kastilla simipi: Distrito de Máncora) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Sullana pruwinsyapi. +Kamasqa 14 ñiqin ayamarq'a killapi 1908 watapi, Augusto Leguía Umalliq. +Uma llaqtanqa Máncora llaqtam (3 msnm). + +Mikhuna ukhunchakuy (digestion) nisqaqa runap, uywakunappas mikhusqankunata huptana nisqawan ismuchispa ch'unchulmanta yawarman hurquyninmi, kurkup wiñananpaq icha michata, kallpata chaskinanpaq. + +Kimsa mama llaqta saywa: Brasil (Assis Brasil) - Buliwya (Bolpebra) - Piruw (Iñapari) +Iñapari (kastilla simipi: Iñapari) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Mayutata suyupi, huk llaqtam, Tawamanu pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Tikraynin yankiq Kastillanu simipi: + +Providence nisqa llaqtaqa, Pennsylvania suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Providence llaqtapiqa 178.042 runakuna (2010) tiyachkan. + +karu llaqtaman +uqlla" ñirqanchis. + +Pichqa chunka kamayuq 50 familias + +Runa Simi: Pachakamaq llaqta + +Celia Cruz Kuba mama llaqtayuq takiq + +Allqiya kamayuq (Piruw) + +Runa Simi: Ephesuyuqkunapaq qillqa + +:: Letras de Alexander acha - Ay, ay, ay + +p'unchaw p'unchawkuna +p'unchawpa p'unchawkunap +p'unchawpi p'unchawkunapi +p'unchawkama p'unchawkunakama +p'unchawmanta p'unchawkunamanta +p'unchawwan p'unchawkunawan +p'unchawninnaq p'unchawkunannaq +p'unchawpaq p'unchawkunapaq +p'unchawniy p'unchawniykuna +p'unchawniyta p'unchawniykunata +p'unchawniyman p'unchawniykunaman +p'unchawniypa p'unchawniykunap +p'unchawniypi p'unchawniykunapi +p'unchawniykama p'unchawniykunakama +p'unchawniymanta p'unchawniykunamanta +p'unchawniywan p'unchawniykunawan +p'unchawniynintin p'unchawniykunantin +p'unchawniyninnaq p'unchawniykunannaq +p'unchawniyhina p'unchawniykunahina +p'unchawniyrayku p'unchawniykunarayku +p'unchawniypaq p'unchawniykunapaq +p'unchawniypura p'unchawniykunapura +p'unchawniyninka p'unchawniykunanka +p'unchawniylla p'unchawniykunalla +p'unchawniyki p'unchawniykikuna +p'unchawniykita p'unchawniykikunata +p'unchawniykiman p'unchawniykikunaman +p'unchawniykipa p'unchawniykikunap +p'unchawniykipi p'unchawniykikunapi +p'unchawniykikama p'unchawniykikunakama +p'unchawniykimanta p'unchawniykikunamanta +p'unchawniykiwan p'unchawniykikunawan +p'unchawniykintin p'unchawniykikunantin +p'unchawniykinnaq p'unchawniykikunannaq +p'unchawniykihina p'unchawniykikunahina +p'unchawniykirayku p'unchawniykikunarayku +p'unchawniykipaq p'unchawniykikunapaq +p'unchawniykipura p'unchawniykikunapura +p'unchawniykinka p'unchawniykikunanka +p'unchawniykilla p'unchawniykikunalla +p'unchawnin p'unchawninkuna +p'unchawninta p'unchawninkunata +p'unchawninman p'unchawninkunaman +p'unchawninpa p'unchawninkunap +p'unchawninpi p'unchawninkunapi +p'unchawninkama p'unchawninkunakama +p'unchawninmanta p'unchawninkunamanta +p'unchawninintin p'unchawninkunantin +p'unchawninninnaq p'unchawninkunannaq +p'unchawninhina p'unchawninkunahina +p'unchawninrayku p'unchawninkunarayku +p'unchawninpaq p'unchawninkunapaq +p'unchawninpura p'unchawninkunapura +p'unchawniyku p'unchawniykukuna +p'unchawniykuta p'unchawniykukunata +p'unchawniykuman p'unchawniykukunaman +p'unchawniykupa p'unchawniykukunap +p'unchawniykupi p'unchawniykukunapi +p'unchawniykukama p'unchawniykukunakama +p'unchawniykumanta p'unchawniykukunamanta +p'unchawniykuwan p'unchawniykukunawan +p'unchawniykuntin p'unchawniykukunantin +p'unchawniykunnaq p'unchawniykukunannaq +p'unchawniykuhina p'unchawniykukunahina +p'unchawniykurayku p'unchawniykukunarayku +p'unchawniykupaq p'unchawniykukunapaq +p'unchawniykupura p'unchawniykukunapura +p'unchawniykunka p'unchawniykukunanka +p'unchawniykulla p'unchawniykukunalla +p'unchawniykichik p'unchawniykichikkuna +p'unchawniykichikta p'unchawniykichikkunata +p'unchawniykichikpa p'unchawniykichikkunap +p'unchawniykichikpi p'unchawniykichikkunapi +p'unchawniykichikmanta p'unchawniykichikkunamanta +p'unchawniykichiknintin p'unchawniykichikkunantin +p'unchawniykichikninnaq p'unchawniykichikkunannaq +p'unchawniykichikhina p'unchawniykichikkunahina +p'unchawniykichikrayku p'unchawniykichikkunarayku +p'unchawniykichikpaq p'unchawniykichikkunapaq +p'unchawniykichikpura p'unchawniykichikkunapura +p'unchawniykichikninka p'unchawniykichikkunanka +p'unchawniykichiklla p'unchawniykichikkunalla +p'unchawninku p'unchawninkukuna +p'unchawninkuman p'unchawninkukunaman +p'unchawninkukama p'unchawninkukunakama +p'unchawninkumanta p'unchawninkukunamanta +p'unchawninkuwan p'unchawninkukunawan +p'unchawninkunnaq p'unchawninkukunannaq +p'unchawninkuhina p'unchawninkukunahina +p'unchawninkupaq p'unchawninkukunapaq +p'unchawninkupura p'unchawninkukunapura +p'unchawninkunka p'unchawninkukunanka + +Wamanripayuq (Lima) + +Runa Simi: Chiqan Iñitsay + +Runa Simi: Kañiti mayu + +Runa Simi: Sayyid Ruhollah Musavi Khomeini (Pharsi simipi: روح الله موسوی خمینی , wañusqa Tehran llaqtapi). Muslim pusaqmi karqan. + +Ñawpa pachamantaña runa rikch'aq kikinpa sapsi willana yawrininwanmi runapura willanakun: rimaywanmi. Aswanqa, kurku hawanchayninchikwanmi, uya hawanchayninchikwanmi willanakunchikmi. +Qillqa wallparisqa karqaptinmi, qillqaywanpas willarinakurqanchik, liwruwanmi, willay p'anqawanmi. +Willay p'anqakunata kachanakunapaqqa chaski nisqa runa mink'akunam llamk'ayta qallarirqan. +Pacha musuqyaptin, musuq, pinchikillawan llamk'aq willachikuy llikakunatam wallpariqanku: karu qillqaymi, karu rimaymi, ñaqha watakunapitaq antañiqiq llikakunam, internet nisqa hatun sapsi antañiqiq llikakunap llikanpas. +Huk puririylla riq willachikuypaq llikakunataq willay kancha nisqam. Chay willay kanchaqa willay p'anqa nisqawanmi qallarirqan. Hinallataqmi liwrukunam - ahinataq Dyuspa Simin Qillqam - willay kancha hinam mast'asrisqa karqan. Kunan pachataq pinchikillawan llamk'aq willay kancha llikakunam llamk'aykun: ankichiymi, ñawikaruymi. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:18, 16 hul 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +1. Kay riwistapaq qillqakunataqa runasimillapim apachinan, mana puni paqarichisqataraq. +2. Chay qillqakunapiqa rimana runakunapa yachayninmanta, imayna haykayna kawsakusqankumantapas(Literatura nisqanchikmanta). +Kay musuq riwistanchikpi kanqa imayna runakuna kawsakusqanmanta. +Ø Qillqaqa kimsa paginaslla kanqa(3 págs. máximo) + +Quechua: Bulibiya - Bulibiya Mama Llaqta +Quechua: Piruw - Piruw Mama Llaqta +Aymara: Piruw - Piruw Suyu + +Día 2: Huchuy Qosqo - Cusco: + +Mulan (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Mulan nisqaqa 1998 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Tony Bancroft, Barry Cookmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Tumipampa distritu +Uma llaqta Tumipampa +Tumipampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Tomepampa ) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Unyun pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Tumipampa llaqtam. +Quchakuna: Apalqucha (Lago Apalcocha) + +Pablo Picasso sutipaq runaqa, (* 25 ñiqin kantaray killapi 1881 watapi paqarisqa Málaga llaqtapi - † 8 ñiqin ayriway killapi 1973 watapi wañusqa Mougins llaqtapi), huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Guernica (1937) Mama llaqta Reina Sofia Musiyu (Madrid) + +Katiguriya:Llaqta (Indya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Indya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Indya). +"Llaqta (Indya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Indya) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ikllu +2 chaniyuq tikraykuna k'ikllu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'ikllu1k'ikllu2 + +25 ñiqin qhulla puquy killapi 1930 watapi kamarisqa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: São Paulo Futebol Clube. + +Huch'uy Qusqu, Khallka distritu +Pruwinsya (Piruw) Khallka pruwinsya +Uma llaqta Khallka +Khallka distritu; (kastilla simipi: Distrito de Calca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Khallka pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Khallka llaqtam. +Mayukuna: Kancha Kancha mayu - Willkamayu +Huch'uy Qusqu nisqa ñawpa pachamanta puchukuna +Kancha Kancha mayu, Waran llaqtap chinchayninpi (2.885 m hanaq) +Kancha Kancha llaqta (3.800 m) + +Ratatouille (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Ratatouille nisqaqa 2007 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Brad Birdmi. Disney Pixarwan ruruchinapaqmi rurasqa. + +Katiguriya:Llaqta (Wanta pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Wanta pruwinsya) +"Llaqta (Wanta pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hamanq'ay yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Hamanq'ay yura rikch'aq ayllu (familia Amaryllidaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, 73 rikch'anayuq, 1600-chá rikch'aqniyuq. +Kaymi huk hamanq'ay hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hamanq'ay yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hamanq'ay yura rikch'aq ayllu + +Suyk'utampu Munisipyu + +Tikraynin q'itayay Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Qillqaq (Uruwayi) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Uruwayi). +"Qillqaq (Uruwayi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin llump'aq kay Kastillanu simipi: +llump'aq kay + +Arak (Pharsi simipi: اراک ) hatun llaqtaqa Iran mama llaqtap, Markazi pruwynsyapi uma llaqtami. Soltan Abad. + +Bismarck nisqa llaqtaqa, North Dakota suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Bismarck llaqtapiqa 61.272 runakuna (2010) tiyachkan. + +Salmo 23 - Runasimi (Quechua, Ketschua) - achka t'ikrasqakuna +Tayta Diosmi michiqniy: Mana imapipas pisichiwanchu / Salmo 23 - achka hina t'ikrasqakuna +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna qallariy qillqaypi hinam qillqasqa (textos en su ortografía original). +K'iti rimay +Chuya Qillqa 1987 Ayacucho, Perú Ayakuchu / Chanka Dios Taytalláy, qamllam kanki ñoqallaypa michiqnillayqa, manam imapas pisiwanqañachu. +Chuya Qillqa 2012 Ayacucho, Perú Ayakuchu / Chanka Dios Taytallaymi michiqnillayqa, manam imapas pisillawanqañachu. +Q'omer q'achukunapi samachiwan, Ch'uya pukyukunaman pusaykuwan. +Q'omer q'achukunapi samachiwan, ch'uya unukunaman apawan. +Aswan tuta ukhupi wayq'otan purisaq chaypas, ni ima manchakuykunatapas mancharikusaqchu. Qanmi, Taytallay, noqawan kashanki. Tawanayki, varaykipas yanapawanmi. +Hatun mikhunata ruwapuwanki, awqaykunaq chawpinpi. Umayta q'apaywan hawiwanki, qeruyta llinp'achinki. +Arí, tukuy kawsasqay p'unchaykunapin sumaqllatapuni rikuwanki, munakushallawankipunin, Diosníy, wasiykipin wiñaypaq tiyakusaq. +Dios Taytallaymi michiqnillayqa, manam imapas pisillawanqañachu. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Ñawpa willakuykuna = + +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Chosica +Hallka k'iti kanchar 236,47 km² +Hanaq kay 891 m +Kamasqa wata 1821 +Lima pruwinsya +Lurigancho-Chosica distritu; ( kastilla simipi: distrito de Lurigancho-Chosica) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. + +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Kashamarkilla +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy - runa / km² () +Hallka k'iti kanchar 75,52 km² +Kamasqa wata 23 ñiqin kantaray killapi 1907 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi +Image:Cajamarquilla.png_Kashamarkilla distritu (kastilla simipi: Distrito de Cajamarquilla) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, Uqrus pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kashamarkilla llaqtam (421 runa, 2007 watapi). +3 Distritupi paqarisqa + +/ Qhapaq Apu Inka / waqa willka / amaru / +/ llawt'u / awaki / tukapu / kunka kuchuna / chanpi / quya / awkikuna / ñust'akuna / +/ waman chanpi / llawt'u / maskha paycha / tukapu / quya / awkikuna / ñust'akuna / + +PAWAY: LLAQTA MAQTACHAY, LLAQTA PASÑACHAY (BIS) + +Baure runa nisqaqa lliw Baure simita rimaq runakunam, Buliwyapi, Beni suyupi, Iténez pruwinsyapi, tiyaq. +2 Rimaqkuna +Baure runakunap rimayninqa arawak rimaykunaman kapuq baure simim. 1950 kaq watakunakamas tukuy Baure runakunas chay rimayta rimaq karqan. Chay pachataq Buliwya mama llaqta iskuylatam tiyachimurqan, indihina runakunata kastillanuchanapaq. Chaymantapacha kastilla simita rimayta qallarirqan. Kunan pacha asllaraqmi Baura rimaqkuna, SIL nisqankama chunka kimsayuqllas. +Sutikuna (Qhichwa simi - Baure simi): + +Raqacha yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Raqacha yura rikch'aq ayllu (familia Umbelliferae icha Apiaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, 440 rikch'anayuq, 3500 rikch'aqniyuq. +Tuktunkunaqa iskay yumanayuqmi, pichqantin raphimuyum, wach'illam, wakin-wakinllapi iskaykinraymi. +Pichqantin akilla raphi qispim, maykunapi manam kanchu. Pichqantin wayta raphi qispim. Hinallataqmi pichqantin sisa raphin, huklla muyum. Iskaynintin ruru raphi huñusqam, ukhu tiyaqmi. +Kaymi huk raqacha hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raqacha yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Raqacha yura rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Qipuncha yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Qipuncha yura rikch'aq ayllu +Qipuncha yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Boraginaceae). +"Qipuncha yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Liechtenstein). +"Pulitiku (Liechtenstein)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tantasqa Republika Alimaña Suyu +Uma llaqta t + +Tikraynin q'umi Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Orleans +Centre nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Orleans llaqtam +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Centre (Ransiya). + +Runtuma, Dunduma icha Ichi (genus Cyperus) nisqakunaqa runtuma yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunam, achka rikch'aqmi, 600-chá. +Kaymi huk runtuma yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Runtuma. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Runtuma + +1, 4 iñukunapi killa unquy kayta atin, 2, 3 iñukunapitaq inti wañuy. Huk iñukunapi killa mana tiksi muyup llanthunman yaykunchu. +Mana chhikapura hinachu siq'isqa. + +Katiguriya:Pruwinsya (Pasqu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Pasqu suyu) +"Pruwinsya (Pasqu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yawar llukllunacha nisqakunaqa (inlish simipi: thrombocytes, grigu simimanta: θρομβοκύτταρα) yawarta k'irikunapi tikayachin. + +Wikipidiyapi Kamachiq nisqaqa huk ruraqkunamanta aswan hayñiyuq ruraqmi. P'anqakunataqa amachaytam, qulluytam, champaytam, ruraqkunata hark'aytam, hukkunatapas atin. +Kunan kachkaq qhichwa Wikipidiyapi kamachiqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Uma llaqta Tapayriwa +Tapayriwa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Tapairihua) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aymara pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Tapayriwa llaqtam. + +Ipli (kastilla simipi: Iple) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Hunin suyupi , Shawsha pruwinsyapi, Parqu distritupi. + +Allinmi rikch'akuwan kay qillqasqakuna, ichaqa ¿pipaq qillqasqataqri? Runa simi rimaqkunapas, aymara simi rimaqkunapas kikin siminkupi riki qillqananku. Runa siminchikkunataqa kawsachisunchik kikin simipi rimaspa, uyarispa, qillqaspa, ñawinchaspa. Chayqa llaqta masiykuna, runa siminchiktapuni ari apaykachasunchik. + +Asqupi pruwinsya + +Runa Simi: Santo Domingo llaqta + +keč. Pisqu pruwinsya + +Runa Simi: Phapa + +Mama llaqtakuna huk suyukunapas Asyapi +Asya icha Asiya nisqaqa lliwmanta aswan hatun allpa pacham. + +Kuskan chaskinancha nisqaqa mana huklla runapchu, ichataq achka runakunap kuskan kaq, sapsi chaskinanchanmi. Chay kuskan chaskinanchawanqa sapsiwakipim musikunku. +Katiguriya: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Grisya). + +Valencia nisqaqa (kastilla simipi: Valencia) Ikwadur mama llaqtapi, Mayukuna markapi, huk llaqtam, Valencia kitip uma llaqtanmi. +Valencia llaqtaqa Gregorio Valenciamanta sutichasqam. [1] +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Valencia kiti + +UNESCO nisqaqa Huñusqa Nasyunkunap Tiksimuyuntinpi kawsay saphita amachanapaq tantanakuyninmi. Chawpinqa Paris llaqtapim. + +Killa wañuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Killa wañuy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Killa wañuy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Musuq killa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Flora (Yunka) - Wikipidiya +Katiguriya:Flora (Yunka) +Yunka suyu nisqapi yurakunamanta qillqakuna. +"Flora (Yunka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Awaycha +Awaycha distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Ahuaycha) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tayaqaqa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Awaycha llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna chaqna kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Europe Hukllachasqa Qhapaq Suyu Tourist attractions in Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Llaqta qayanqillqa +Llaqta qayanqillqa nisqaqa (kastilla simipi: lema nacional) mama llaqtap kikin qayanqillqanmi, uchuy rimananmi, mutiwunmi. + +Kuyakuyniyuqqa manam pinqaypaq kaqkunata ruwaqchu, manam kikillanpaq munaqchu (1 Cor. 13:4, 5). + +16. Wasi ayllu kallpanchanapaq, warmakuna, irqikuna, wayna sipaskuna amachasqa, kallpanchasqa kanankupaq _ Acuerdo Nacional +16. Wasi ayllu kallpanchanapaq, warmakuna, irqikuna, wayna sipaskuna amachasqa, kallpanchasqa kanankupaq + +#Lampa: Millay runakuna sach'akunata murusqanku _ La Decana +Inicio REGIONAL #Lampa: Millay runakuna sach'akunata murusqanku +#Lampa: Millay runakuna sach'akunata murusqanku +Hina kaqtinmi kay umalleqkuna tapukuspa nishanku pikunachus kay runakunata kihanqanku, kay sach'a muruykunaqa manan allinchu, multasqan kanqanku nispan willakamunko. + +Kay khuskipiqa tukuy yacharikusqanmanta yaykun: Yachaqachinamanta, jatunpi yachachiy yachakuymanta, imapaq yachachiy yachakuy kasqanmantawan, chanta llank'aypiñaqa uq simipi amañarichiymantawan ima. Kayqa kinsa rak'ikuyniyuq: +Kayqa yachakusqawan ruwayninpiwan t'inkisqa kashan, jinamanta yachakuqqa tukuy amañakusqanta llank'ayninpiña apaykacharinqa. +Simiyachaywasipi kamachiykunaman jina kanqa, waq llank'ana wasikunapiwan umaqi kamachisqanman kanman manaqa Ch'uqichaka kamachiq kamachisqanman jina, kay qhipankunapi: +Llank'aypiña yankirispa, yachachiypiña jinallataq simimanta parlaspa imayna thallmariynin kashasqanta ima. Tukuy kay llank'ayqa suqta pachaq suqta chunkayuq phanita kanqa, astawan sut'incharispa iskay chunka kinsayuq junqajunapi, phisqa kaq ñiqin puriyninpi kanqa. +Musuq t'ukuy, waqkunaman mana riqch'asqataq kanan tiyan. +Mujuchayninqa mask'ayninwan chanta ñawparichiyninwan t'inkisqa kanan tiyan. + +Comunidad Tawa Inti Suyu, Abya Yala + +" ALLIN KAUSAYPA LLANK'AYWAN RURU TARISQAQA TUKUY KUSA RUNAKUNAQ APUSONQONMI;LLANK'AYMI ONQOYPA JANPIN; QELLA, PANKA WAJCHAKUNAQ AUQAN; LLANK'AYQA QHAPAQKAYPA TAYTA MAMANMI KAKUN". + +quwiki Awqaq suyu + +Wq/qu/Qhapaq p'anqa + +Law suyu Umalliq +2 ñiqin qhapaq raymi killapi 1975 watapi – 15 ñiqin chakra yapuy killapi 1991 watapi +Souphanouvong sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin anta situwa killapi 1909 watapi paqarisqa Luang Prabang suyupi - 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1995 watapi wañusqa Vientiane llaqtapi) huk Law suyu mama llaqta pulitiku karqan. +musuq I Law suyu Umalliq +Umalliq (Law suyu) + +Wil nisqaqa Suysa mama llaqtapi huk llaqtam, Sankt Gallen suyupi. Wil llaqtapiqa 23.667 runakunam kawsachkanku (2015). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wil SG. + +San Huwan Dyusmanta (João de Deus) João Duarte Cidade sutiyuq runaqa (8 ñiqin pawqar waray killapi 1495 watapi paqarisqa Montemor-o-Novo llaqtapi - 8 ñiqin pawqar waray killapi 1550 watapi wañusqa Granada) huk Purtugal mama llaqtap taytakura Kathuliku Inlisya santu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan Dyusmanta. + +Waylla mayu, Belén qhichwa +Uma llaqta Lamud +Luya pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Luya jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Luya) Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Lamud llaqtam. +Wañusqakunap llaqtan, Luya pruwinsya + +Rivera llaqta Cerro Marconi-manta +Barriukuna (Rivera llaqta) +Rivera llaqtaqa, Uruwayi mama llaqtapi huk Rivera suyu uma llaqtam. +Rivera llaqta kamasqa 20 ñiqin anta situwa killapi 1867 watapi. +Riverapiqa 78 900 (2011 wata) runakunam kawsachkanku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rivera (Uruwayi). + +Asnu (Equus asinus) nisqaqa huk ch'ulla ruk'anayuq ñuñuq, runap uywasqan uywam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Otto Sander. + +K'uslulu,[1] kichwapi Muruysa[2] icha Muruysi[3] nisqakunaqa (familia Coccinellidae) huk suntukunam. K'uslulukunaqa qirisankunapas yura usakunatam mikhun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'uslulu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: K'uslulu + +Tiyay Wantar Chawin distritu, Wari pruwinsya, Anqash suyu +Wantar Chawin (kastilla simipi: Chavín de Huántar) nisqaqa huk mawk'a llaqtam, Wantar Chawin distritupi, Wari pruwinsyapi, Anqash suyupi, Piruwpi, Kunchuku Qhichwapi. Waras llaqtamanta manam karuchu. +Chuki wanka, Wantar Chawin mawk'a llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wantar Chawin. + +K'uskiykuy icha T'aqwiy (kastilla simipi: investigación) nisqaqa yachaqkunap musuq yachayta tarinanpaq maskaynin. Yachay sunturpi k'uskiykunkum. +Ñawpaqta ñawpaq takyachisqa (hypothesis) nisqatam nichispa, chay ñawpaq takyachisqatam qhawaywan, chapaywan, llami aknawan (experimentum nisqawan) icha qillqakunata ñawiriywan chiqanchaspa, arí icha manam nispa chaskinchik icha mana chaskinchikchu. Chay hinam musuq yachayta tarinchik. +Chay k'uskiykuywan rikusqamanta allinta takyasqa kaymataqa ñasa (theoría) ninchikmi. + +Tiyay Santa Krus suyu, Ñuflo de Chávez pruwinsya, José Miguel de Velasco pruwinsya, Chikitus pruwinsya, Germán Busch pruwinsya +Rimaykunap ayllun makru ge rimaykunachá +Chikitus (kastilla simipi: Chiquitano icha Chiquito) nisqaqa lliw chikitanu simita rimaq runakunam, Uralan Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Buliwyapi, Santa Krus suyupi tiyaq. +Chikitus runakunaqa chikitanu simitam rimanku, ichataq kunan pacha suqta waranqallañachá (SIL nisqankama). 1950 kaq watakunapi Buliwya mama llaqta iskuylatam tiyachimurqan, indihina runakunata kastillanuchanapaq. Chaymantapacha kastilla simita rimayta qallarirqan. +Huk rimakuna (qhichwa simi - chikitanu simi): + +Bydgoszcz nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Bydgoszcz llaqtapiqa 358.614 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bydgoszcz. + +Siluli ch'in pacha (kastilla simipi: Desierto Siloli) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk ch'in pacham. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Siluli ch'in pacha. + +Pacha qapisqa, pacha kamasqa o pacha oqarisqa (Ayacucho y Huancavelica) +DENOMINACIONES Mancharisqa, runa mancharisqa, wawa mancharisqa, amaru japisqa (Ayacucho) + +Runa Simi: Siq'isqa rikchasapa willakuy + +Runa Simi: Llikcha, Khuchi kinwa, Kuchi kinwa, Lliqcha, K'ita kinwa, Kinwilla + +www.phisqa.com + +15 - Runakuna + +Quechua: sinq'a, singa, sinqa (qu) + +1 6 63 k 62 k 62 k Peru suyu umalliqkunapa rimanakuynin + +Kay wayiqa kaykan, CHAWPIN anti wayipa kuntisuyumpam, Kishukru hirkapa chakinchaw, distrito de Chavín de Huantar, provincia Huari, Ancash – Perú llaqtachaw. + +Katiguriya:Iñiy + +POEMAS – HARAWIKUNA: "Mamay" + +Chiyu icha Wamintsi[1] (Fuchsia) nisqakunaqa huk yurakunam, thansakunam, yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu (Onagraceae) nisqaman kapuq, pachakchá rikch'aqniyuq, Awya Yalapi wiñaq. +Rikch'aqkuna +Kaymi huk rikch'aqninkuna: + +Runa Simi: Wayuq + +(Wikipidiya:Allin hamusqaykichik-manta pusampusqa) +2. Qillqata llamk'apuy +Qhawariy "qillqay" nisqa ñit'inata, llapa qillqap hawa rakinpi. Wikipidiyapiqa, munaspalla lliw p'anqakunatam llamk'apuyta atinki, hallch'asqa ruraqpa sutiykiwan icha mana hallch'asqa. +Qillqay nisqapi ukucha antachawan ñit'iy qillqata allichanapaq. +Wikipidiyaqa insiklupidiyam, ruraqninkunap ayninakuspan rurasqan. Achka runakunam tarinakun Wikipidiyata allinchaykuspan. Llamk'apusqankunataqa wiñay kawsay p'anqapim, ñaqha hukchasqa p'anqapipas rikunki. Wandaluchasqa p'anqakunaqa utqaylla kutichisqam kanku. +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta—ima p'anqatapas llamk'apuriy: Sinchilla wapulla p'anqakunata allinchay. Chay hinatam kay Wikipidiyamantaqa lliwmanta allin willay pukyutam rurasunchik. +Allin yuyayta hap'inayaspaykiqa, ñawiriy +P'anqata allinchanaykipaqqa qillqay nisqa ñit'ina butunpi (p'anqap hawa rakinpi) ñit'iy. +P'anqata waqaychay nisqa ñit'ina butunpi (p'anqap ura rakinpi) ñit'iy qillqasqaykikunata waqaychanaykipaq. Ñawpaqta qhawanallaykipaqtaq "ñawpaqta qhawallay" butunta ñit'iy. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:35, 6 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Truyanu maqanakuy +Truyanukuna kawalluta llaqtap ukhunman aysamuchkan. Giovanni Domenico Tiepolo-p llimphisqan. +Truyanu maqanakuy nisqaqa (grigu simipi Τρωικός πόλεμος) ñawpa grigukunap willaykusqansi karqan, tukuy grigu llaqtakuna Truya llaqtap hayunsi kaptin. +Truya llaqtap Priamos sutiyuq qhapaqninpa churin, Paris sutiyuq, Spartip qhapaqninpa Eleni sutiyuq warminta hap'ikuptinsi, tukuy grigu qhapaqkuna ancha phiñakuspas awqaqninkunata Truya llaqtaman maqanapaq qayakurqan. Chay Truya llaqtapi chunka watas maqanakuspapas manas atirqanchu. Chay maqanakuymanta Omirosmi Iliada nisqanpi willaykun. +Achka awqaqkuna, grigukunap Akhiliyasnin, truyanukunap Ektorninpas wañuptinña, grigukuna manaraq atiptin, Odisiw sutiyuq Ithakip qhapaqnin qiqutamantas yuyarqan: Truyanukunaman manañam awqapuykikuchu nispa llullaspa Truyanu Kawalluta haywarqan. Chay kawallup ukhunpis Odisiw huk awqaqkunawan pakakurqan. Truyanukuna iñiptinsi kawalluta llaqtap ukhunman aysamurqan. Truyanukuna anchata phistarqaspa ch'allkurqaspa machakurquptinsi, grigu awqakuna llaqtap punkunkunatas kicharqan. Hawamanta kutimuq grigukunas llaqtaman yaykurqan, chaypi truyanu runakunata wañuchispa. +Asllas truyanukuna ayqiyta atirqan, paypurataqsi Ayniyas. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:10, 22 awu 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +qu-3 Kay ruraqqa Runa Simita ñawparikusqa yachaywanmi riman. +Ñuqaqa Alimanya mama llaqtamantam kani. Berlin llaqtapim paqarirqani. +Imatapas qillqamuwayta munaspaykiqa, rimanakuy p'anqayman rimunaykipaq kaypi ñit'iy. +2 Ruraqpa urin p'anqankuna +6 Ruraqpa hukpas kamarisqan p'anqakuna +8 Llamk'anakuna +Kunanqa ñuqa AlimanRuna qhapaq hinam, Sapa Inka hinam kay Wikipidiyatam kamachichkani, manam huk qhichwa rimaqkuna qillqamusqaykunata kachkaqchá pantasqaykunamanta allinchaptin. Mat'ipayachkani mama rimaqkunatam, qillqamusqaykunap allinpuni kananpaq. Qillqamuwaychik rimachinay nisqaman! +Musuq p'anqakuna +Qulluna p'anqakuna +Llamk'anakuna +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 14:11, 20 mar 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: 350 watakuna kñ + +quwiki Kichka k'usillu + +Shirin Ebadi (pharsi simi: شيرين عبادى‎‎ Širin Ebādi‎) sutiyuq warmiqa (* 21 ñiqin inti raymi killapi 1947 watapi paqarisqa Hamadan llaqtapi - ), huk Iran mama llaqtayuq taripay amachaq wan taripakuq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shirin Ebadi. +Qahira llaqtapi paqarisqa + +Katiguriya:Urqu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu. +"Urqu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Sinru qillqa: Urqu (Chinchay Awya Yala) + +Huehuetenango suyu (kastilla simipi: Departamento de Huehuetenango) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Huehuetenango llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huehuetenango suyu. + +Rumiyasqa rawrana nisqakunaqa rawranalla allpa pachapi tiyaqkunam, ancha ñawpa pacha wañusqa yurakunamanta, uywakunamanta allpap ukhunpi mana wayra pachachu chaylla kaptin k'illimsayaspa tukusqas, achka pachak hunu watakunapis. +Rumiyasqa rawranakunaqa kaymi: +Runakuna chay rawranakunataqa antawakunapaq, pinchikilla ruranapaq, q'uñichinapaqpas llamk'achinmi. +Runakuna achka rumiyasqa rawranakunata kañaptinmi, ancha achka chimlasaymi wayra pachaman hamuykuchkan. Chay chimlasaywanqa pacha q'uñinmi. Rumiyasqa rawrana kañay wayra pacha waqlliptinmi, hamuq pachapi kutipayaq michakunata llamk'achiyta munanku. + +Booyabazooka de la Wikipedia en inglés sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, kaywan rurasqanta uyaychachkanmi kay qatiq saqillaywan: + +"Distritu (Kaylluma pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Víctor Lidio Jara Martínez sutiyuq runaqa (*28 ñiqin tarpuy killapi-1932 p'unchawpi paqarisqa Chillán llaqtapi - 16 ñiqin tarpuy killapi -1973 p'unchawpi wañusqa Santiago de Chile llaqtapi) huk takiqmi, rimay taki ruraqmi, aranway kamachiqpas karqan. +Chakra runa ayllupi paqarirqaspa, chakra runakunap, llamk'aqkunap hayñinkunapaq sasaychakurqan, pulitiku takikunata ruraspa takispa. Augusto Pinochet phasista awqaq pusaqkunawan Salvador Allendeta wamink'a maqaypi wañuchirqaspa kamachinantapas qarqurqaspa achka runakunata sipirqaspa Victorta Santiago llaqtap istadyunpi wañuchirqan. +Víctor Jara-p kamachisqan aranwaykuna: +Kuska kamachisqankuna: + +Peter Paul Rubens sutiyuqqa 28 ñiqin inti raymi killapi 1577 watapi paqarisqa Siegen llaqtapi - 30 ñiqin pawqar waray killapi 1640 watapi wañusqa Antwerpen llaqtapi, Bilhika-pi) huk Alimanya mama llaqtayuq llimphiq runas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Peter Paul Rubens. + +Aníbal António Cavaco Silva sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin anta situwa killapi 1939 watapi p'unchawpi paqarisqa Boliqueime llaqtapi - ) Purtugal mama llaqtap musiku wan pulitiku qarqan, uma kamayuqninmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aníbal Cavaco Silva. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'antakuy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Uralan Hansuyu). +"Pulitiku (Uralan Hansuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Armenia +Quindío suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Quindío) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Armenia llaqtam. +Quindío suyu: 12 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quindío. +Uficial qillqa web Quindío Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Uma llaqta Cumbayá +Cumbayá kitilli (kastilla simipi: Parroquia Cumbayá) nisqaqa huk chakrapura kitillim, Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, Kitu kitipi. Uma llaqtanqa Cumbayá llaqtam. + +Unancha icha bandira (kastilla simimanta: bandera) nisqaqa wask'api allichasqa llimphikunayuq, llimphi tuyruchakunayuq tuyrum, ima mama llaqtappas, suyuppas, tantanakuypapas sanancham. +Tawantinsuyup unanchanqa Wiphalam karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq (Ransiya). +"Llimphiq (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu chawpi p'unchawta mikhuy + +Motörhead nisqaqa huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq rock. + +Runa Simi: K'uychichawwan qallarisqa wakllanwata + +—Willayllapa chay runakunaqa tanqallapa sinkwinta, sinkwinta nir. +—Ama ‘Mana' niyllapachu. Chaqa mayqanpis nuqanchikpa mana kuntranchik karqami, faburninchik kanqa nir. + +Runa Simi: Tiksi k'atacha + +Sinchi afectasqa kashan Cayabaya llaqta, Azangaro, Melgar Putina, Collao Puno San Roman, hinallataq Lampa llaqta ima. + +Mana yuyarinachasqa p'anqakuna +Kay p'anqaqa 23:57, 11 ini 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +quwiki 2 ñiqin kantaray killapi + +Piyu VII, Piyu huk qanchis ñiqin (latin simipi: Pius PP. VII, Italya simipi: Papa Pio VII) sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin chakra yapuy killapi 1742 watapi paqarisqa Cesena llaqtapi - † 20 ñiqin chakra yapuy killapi 1823 watapiwañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +14 ñiqin pawqar waray killapi 1800 watapi watamanta 20 ñiqin chakra yapuy killapi 1823 watapi watakama Tayta Papam. + +Taray llaqtam, Willka Qhichwapi. +Uma llaqta Taray +Hallka k'iti kanchar 53,78 km² +Taray distritu (kastilla simipi: distrito de Taray) nisqaqa Piruw llaqtapi, huk distritum Khallka pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Taray llaqtam. +Mayukuna: Taray mayu - Willkamayu +Huch'uy Qusqu +Distritu (Khallka pruwinsya) + +Kisu nisqaqa (kastilla simimanta: queso) lichimanta rurasqa sinchi mikhunam. + +Suni waqracha (Ensifera) nisqakunaqa huk haq'arwitukunam, suni waqrachayuq, yura icha aycha mikhuq. +Huk iskay rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suni waqracha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Suni waqracha + +Umachaki (Cephalopoda) nisqakunaqa umapi achka hap'ina chakikunayuq, kachi yakupi kawsaq, aycha mikhuq llamp'ukakunam. +Unqayru umachaki (Nautiloidea) (huk wasichayuq umachakikuna) +Q'iwsu umachaki (Ammonoidea): wañusqañakuna (Ammonites) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umachaki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Umachaki + +Uywariy nisqaqa runap sallqa animalkunata - yurakunatapas - kamachinanman suhitariyninmi. Akllaspa mirachispa musuq uywasqa rikch'aqkunatam paqarichin. +Uywasqa nisqaqa runap chay uywariy nisqawan uywasqan, kamachisqan uywam, aycha mikhuqkunapas millay uywachakunata mikhunapaq, michinapi yura mikhuqkunapas aychata, lichita chaskinapaq. +Uywasqa sach'akunataqa mallki, huk uywasqa yurakunatataq chakra yura ninchikmi. +Runakunaqa unay ñawpa pachañas uywakunata uwayta qallarirqan. +Kaymi huk uywasqakunam: +Uwiha (10000 wata yallisqa, kunti Asyapi) +Wallpa (3500 wata yallisqa, Asyapi) + +Heydər Əliyev sutiyuq runaqa Heydər Əlirza oğlu Əliyev (rusiya simipi: Гейдар Алиев, Gueidar Aliyev (* 10 ñiqin aymuray killapi 1923 watapi paqarisqa Najichevan llaqtapi - 13 ñiqin qhapaq raymi killapi 2003 watapi wañusqa Cleveland llaqtapi ) huk Asarsuyu mama llaqtap pulitiku karqan. + +11 ñiqin pawqar waray killapi 1996 – 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 2007 +John Winston Howard sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin anta situwa killapi - 1939 paqarisqa Sidney llaqtapi - ). (Awstralya mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +1996 watamanta 2007 ñawpaq kuti Awstralyapa Uma kamayuqnin karqan. + +Jatun Mayu nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Quchapampa suyupi, T'iraqi pruwinsyapi, T'iraqi munisipyupi, Jarani pruwinsyapipas, Wak'as munisipyupi.[1] Parqu Quchaman purin. +↑ T'iraqi munisipyu: yupaykuna, saywitu + +4 chaniyuq tikraykuna wichay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Mohandās Karamchand Gandhī sutiyuq runaqa (मोहनदास करमचंद गांधी, Mohandās Karamcand Gāndhī) icha Mahatma Gandhi, sanskrit simipi: महात्मा māha atma, "hatun nuna", (2 ñiqin kantaray killapi 1869 paqarisqa Porbandar llaqtapi - 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1948 wañusqa Musuq Dilhi llaqtapi), huk Indya mama llaqtayuq pulitiku runam, yachay wayllukuqpas karqan. + +Jorge Pous River, Jorge Rivero, sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin inti raymi killapi 1938 paqarisqa Mishiku llaqtapi - ) huk runaqa Mishiku mama llaqtayuq Aranway pukllaqmi. + +Sir Edmund Percival Hillary sutiyuq runaqa (10 ñiqin anta situwa killapi 1919 paqarisqa Auckland llaqtapi, Musuq Silandapi; 11 ñiqin qhulla puquy killapi 2008 wañusqa Auckland llaqtapi, Musuq Silandapi) huk urqu wichaqmi karqan. Tenzing Norgay sutiyuq Sherpa wichaqwan 29 ñiqin aymuray killapi 1953 ñawpaq wichaq kaspa Chomolungma urqup pikchuntam wicharqan. + +Iñuku huk'i micha nisqaqa iñuku huk'ipi kaq tiksi k'atachakunata (iliktrunkunata, niwtrunkunata) hap'inakuq micham. + +Gracias a Dios suyu saywitu (Unduras) +Gracias a Dios suyu (kastilla simipi: Departamento de Gracias a Dios), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Puerto Lempira. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gracias a Dios (Unduras) suyu. + +Ferrara llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Runa Simi: Qispikay suyu + +33Chaymi chay tutalla chay kuytakuqqa, Pablupa, Silaspa chuqrikashankunata paqashana karqa, tukuy ayllunkunawan tantakar shutikuranllapana. + +Tata Juan Coronado Mojocoya-Zudañez provincia jap'iypi, Chuquisaca-Boliviapi paqarisqa. Payqa Qhichwa Casimiro Huanca (UNIBOL) jatun yachaywasipi yachachiq. Pay "Qhichwa kawsaymanta" yachachin. Astawanpis Qhichwallapi parlaspa yachachin, wakin kutitaq kastilla simipipis parlasqanmanta ch'uwanchaykurispa. Kay clasepiqa "Filosofía amaútica" tawantinsuyu chhiqapi kawsaymanta t'ukunku. Jinallamantataq Calendario Tradicionalmantapis ch'aqwarillankutaq. Paykunapaqqa kay Calendarioqa tata intip chanta mama killap kuyuyninmanjina llamk'aq kasqa. Chantapis Chakanaman jinaqa tawa jatun raymikuna karqa ñinku. Chaykunata qhawarispataq, yachachiq Juanpa clasekunanqa mana teoríallachu, ruwaspa rikuchiypis kallantaq. Yachakuqkunaqa jatun yachaywasi ukhup chaqran patapi may sumaqta ruwaspa yacharikunku. + +Runa Simi: Huron qucha + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? +Lucas 21:24 pʼitipi Jesús nirqa: "Mana judío kajkunaqa Jerusalenta saruranqanku, paykunaj pʼunchayninku juntʼakunankama", nispa. Jerusalenqa, Judá suyupta capitalnin karqa. Chay llaqtata Davidpa miraynin kamachirqa (Salmo 48:1, 2). Chay reykunaqa, mana wakkunajinachu karqanku, paykunaqa Diospa "kamachina tiyanampi" tiyaykurqanku, Diostaq paykunata akllarqa sutinpi kamachinankupaq (1 Crónicas 29:23). Ajinamanta Jerusalenpiqa, Jehovap kamachiynin rikukurqa. +Wakin kutiqa, Bibliapi sachʼasqa kamachiqkunawan ninakun (Ezequiel 17:22-24; 31:1-5). Chayrayku, chay sachʼa kʼutukusqanqa, Jerusalenpi Diospa kamachiynin kʼutukusqanwan ninakurqa. Astawanpis, willakusqanmanjina Jerusalenta ‘qanchis watata' ‘sarunanku' karqa, kay ‘qanchis wataqa' profético watas karqa, ¿machkha tiempotaq chay karqarí? +Jesusqa, janaqpachamanta Reyjina ‘kutimuyninpi', jatuchaq maqanakuykuna, yarqhaykuna, jallpʼa ikhakuykuna, may chhika unquykuna ima rikukunanta nirqa (Mateo 24:3-8; Lucas 21:11). Nisqantaq kunan juntʼakuchkan. Chaytaq, 1914 watapi Jesucristo Diospa Reinonpi kamachiyta qallarisqanta rikuchiwanchik, ‘qhipa saqra tukukuy pʼunchaykuna' qallarisqanta ima (2 Timoteo 3:1-5). + +Runa Simi: Kawapana rimaykuna + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (SC Internacional) + +Runa Simi: Griguryu IV + +Runa Simi: Uqa + +que: Hukllachasqa Amirika Suyukuna; Hukllachasqa Awya Yala Suyukuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Nihun). +"Kultura (Nihun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rakikuq rimay nisqakunaqa (kastilla simipi: lengua analítica) rimankunata mana hukchaykuq rimaykunam, mana rimana yapaqniyuq. Rimankunaqa rimana saphillam. Rimakunap ñiqinchayllanmantam rimasqap sut'inta hap'inchik. +Kay hinaqa chinu simim: +Ñuqa "kapuq" yanaqi -kuna tukuy munay mikhuy runtu +Inlish simipas yaqa rakikuq rimay. + +Eduardo Ninamango Mallqui sutiyuq runaqa (1947 watapi paqarisqa Wankayu llaqtapi) piruwanu qhichwa simipi, kastilla simipipas qillqaqmi. Wanka rimaqmi. +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturninpi, Pontificia Universidad Católica del Perú nisqapipas simi kapchiytam yachaqarqan. Kunanqa Piruwanu Awtunuma Yachay Sunturpim amawtam kachkan. +Qhichwapi harawikuna: + +Llamk'apusqaykuna +llamk'apuyWatiqasqa p'anqakuna + +Antañiqiq ch'ipachina (printer) nisqaqa rikch'akunata qillqakunatapas antañiqiqmanta qillqana p'anqaman ch'ipachinapaq llamk'anam. + +Iskay qallallayuq qallapurina, Ispañapi. +Qallapurina icha Karru nisqaqa qallayuq apaykachanam, ñankunapi icha hukpi purinapaq, astanapaq, aysanapaq icha tanqanapaq. + +1 ñiqin aymuray killapi 1989 – 21 ñiqin tarpuy killapi 1993 +Hun Sen sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1952 watapi paqarisqa Peam Koa Sna llaqtapi - ). Kambuya mama llaqta pulitiku wan Uma kamayuq. Kampuchea Uma kamayuq (1985-1989). +1989 watamanta 1993 watakama wan 1998 watamanta ñawpaq kuti Kambuyapa Uma kamayuqnin karqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu surk'ay + +Pakaku (kastilla simipi: Nevado Pacaco) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Waytapallana wallapi, Hunin suyupi, Kunsipsyun pruwinsyapi, Qumas distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.000+ mitrum aswan hanaq. + +Inti wayta icha Inti t'ika (Helianthus annuus) nisqaqa huk quram, chakra yuram, ch'antasqa tuktuyuq. Wirasapa murunkunatam mikhunchik. + +Runa Simi: Iñiy + +1995 watamantapacha "Añaskitu" p'anqa ruwakun, periódico "Conosur Ñawpaqman" nisqapta uña wawan jina. "Añaskituqa" wawakuna ñawinanpaq, wawakunap ruwayninkuta, yachayninkuta, kawsayninkuta qhichwa qallupi qillqarimun. Sutita churanapaqtaq, radio Raqaypanpawan uk atipanaku ruwakurqa, chaymanta "Añaskitu" suti lluqsimun, wawakunawan khuchka llank'anapaq, wawakunapura riqsinakunankupaq, "Añaskitu" niqta parlanarikunankupaq. Añaskituqa ñapis 22 watantaña junt'arpan. + +quwiki Intichawwan qallarisqa chhasku wata + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Alimanya). +"Wiñay kawsay (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kapinuta pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Kapinuta +Kapinuta pruwinsya (kastilla simi: Capinota) nisqaqa Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, juk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kapinuta llaqtam. +2 Santiwañis munisipyu 6.402 Santiwañis 1.046 +Santiwañis munisipyu (%) +Kapinuta pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +Mikhuna yawri: runap ñat'inkuna. +Mikhuna yawri nisqakunaqa mikhuna ukhunchakunapaq ukhu yawrikunam, ahinataq: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu p'akikuy + +Kay qillqaqa Inti raymi killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Inti raymi killa icha Hunyu (kastilla simipi: Junio) nisqaqa watapi suqta kaq killa pacham. Chay killapiqa Inti Raymita phistanku. + +Hallka k'iti kanchar - km² 770,28 Ha +Kamasqa wata 28 Pawqar waray killa 1987 +Usera distritu; (kastilla simipi: distrito de Usera, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. + +Manuel Azaña Díaz, sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin qhulla puquy killapi 1880 watapi paqarisqa Alcalá de Henares llaqtapi - 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1940 watapi wañusqa Montauban llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq qillqaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manuel Azaña. + +El Triunfo kitilli (kastilla simipi: Parroquia El Triunfo) nisqaqa huk kitillim Ikwadur mama llaqtapi, Kutupaksi markapi. La Maná kitipi. + +Chinchay Awya Yala sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Chinchay Awya Yala sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Chinchay Awya Yala sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Puka atuq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hukllachasqa Amirika Suyukuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chinchay Amerika (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chincha Amerika (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chincha Abya Yala (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chawpi Awya Yalap Wat'a qutu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chinchay Abya Yala (allpa pacha) (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chinchay Abya Yala (suyu) (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chinchay Abya Yala (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pinu yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sipris yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kuyuti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awya Yala Bisunti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Bisunti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chincha Awya Yala (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Atuq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Algonkin rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Siyu rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Na diné rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Athapaska rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Maskoki rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Eskimo aleut rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Liryu yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qanchist'upsi k'uslulu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awya Yala rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Utu astika rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pichqantin Siwilchasqa Runallaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +190.232.206.226paq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +Llamk'apusqakunata maskay +Pata musuqchasqakunallata rikuchiy P'anqa kamarisqakunallata rikuchiy Aslla llamk'apusqakunata pakay +01:22 18 dis 2014 (dif _ wñka) . . (+73)‎ . . Ayha pruwinsya ‎ (→‎Llaqta pusay rakiy: Qusqu simipi, d mana kanchu Runa simipi) (qhipaq hukchasqa) +Hayk'a llamk'apusqankuna · Sapsi llamk'apusqankuna · IP huchhamanta willakuna · utrace · RBLs +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Torres del Paine mama llaqta parki + +Runa Simi: Q'iwiykuy + +yana allpa, muyu, kay mushuk surkunakunapi, + +18 Yachay Munaq + +Llaqtaymanta hanpurani mana mamay taytay kaqtin; totalmente q'ara, wakcha, madrinaypa makinpi karani. Paymi chukchayta rutuwaran, hinaspa huk p'unchay hatunchaña kashaqtiy niwaq: + +Jesusqa yachachisqasninpaj uj religionllata sayaricherqa. Chaytataj wiñay kausayman pusaj kʼullku ñanwan kikincharqa. Chay kʼullku ñanpitaj pisi runaslla kanku (Mateo 7:14). Diosqa Biblia nisqanman jina payta yupaychajkunallata allinpaj qhawan. Paykunataj uj yuyaylla kanku. Juan 4:23, 24; 14:6; Efesios 4:4, 5 leey. +"Tukuypa ñaupaqenpi Diosta rejsisqankuta ninku, ruwasqasninkuwantajrí payta qhesachanku" (TITO 1:16). +Cristianosqa Bibliata jatunpaj qhawanku. Runaj nisqanman jinalla kausanankumantaqa, Bibliaj nisqanman jinapuni kausakunku (Mateo 15:7-9). Chantapis mana puraj uyaschu kanku. Juan 17:17; 2 Timoteo 3:16, 17 leey. + +Runa Simi: San Markus pruwinsya + +Etiquetas: aymara, aymará, helhasqa, jeljasja, mikhuna wasi, municipalidad, puno, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi, señalética +Etiquetas: helhasqa, jeljasja, mikhuna wasi, municipalidad, puno, qelqasqa, qhechwa simipi, qillqasqa, quechua escrito, runasimipi + +Runa Simi:Hamp'atu + +Wakilla llaqta - Wikipidiya +Wakilla llaqta +Chaka Wakilla llaqta (Ikwadur) - Aguas Verdes (Piruw), +Wakilla (kastilla simipi: Huaquillas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wakilla kitipi, Kuri markapi, huk llaqtam, Wakilla kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Wakilla kiti +Amachasqa sallqa suyukuna: Arinillas risirwa • Santa Klara wat'a risirwa + +Everglades mamallaqta parki - Wikipidiya +Llika tiyanan Everglades mamallaqta parki +Everglades mamallaqta parki nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap Florida suyupi huk mamallaqta parkim. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Everglades mamallaqta parki. + +Kilutuwa (kastilla simipi: Quilotoa) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk nina urqum, Kutupaksi markapi, Puhili kitipi, Sumpawa kitillipi, Illinisa risirwapi. Pikchunqa mama quchamanta 3.914 mitrum aswan hanaq. + +Paraqas Munisipyu + +Wayaramirin (kastilla simipi: Guayaramerín) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Vaca Díez pruwinsyapi, Beni suyupi, huk llaqtam, Wayaramirin munisipyup uma llaqtanmi, Mamuriy mayup lluq'i patanpi tiyaq. +Kimsantin llaqta: 1.115 km +Llaqta (Vaca Díez pruwinsya) + +Roh Tae-woo, YongDang 용당, Korianu simipi: 노태우, hanja simipi: 盧泰愚, No Tae-u sutiyuq runaqa, (* 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1932 paqarisqa Daeogu llaqtapi - ), Uralan Hansuyupa mama llaqta Awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. + +Pachanka nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Pachanka (sut'ichana) rikuy. +Pacha tupuypiqa ima kimsa hinaman kachkaqtapas Pachanka icha Kurku ninchik. +Kaymi huk pachankakuna: +Machina (cubo, suqta t'asra kaq uyayuq pachanka) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pachanka. + +Rumilla pirqa, Machu Pikchupi. +Pirqana rumi icha Wasichana rumi nisqaqa pirqanapaq, wasichanapaq llamk'achisqa, ch'iqusqa rumim, sapsillaqa suqtawask'a rikch'ayniyuq. +Inkakuna rumilla pirqankunapaq chay pirqana rumikunataqa ancha allintas ch'iquq karqan. + +Kimsa Chata (Aymara simi, qhichwa simipas kimsa,[1] pukina simi chata urqu,[2] "kimsa urqu", kastilla qillqaypi: Quinsachata) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk urqum Willkanuta wallapi, Qusqu suyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +Runa Simi: La Gaiba qucha + +quwiki Puliwyap llaqta takin + +/wariqsa / arawi / puka llama / quya / ñust'a / haylli / pinqullu / Ayaw haylli yaw haylli, Uchuyuqchu chakrayki? Uchuy tunpalla samusaq. T'ikayuqchu chakrayki? T'ikay tunpalla samusaq. Chaymi, quya, Ahaylli, Chaymi, palla, Ahaylli, pata llampi ahaylli, Chaymi, ñust'a, Ahaylli, Chaymi, siqlla, Ahaylli. / Murqutullay murqutu, Llulluchallay llullucha! Mana sunquyki qiwiqchu? Mana waqakunki, Siqllallay kaspa, Quyallay kaspa, Ñust'allay kaspa. Unuy wiqillam apariwan, Yakuy parallam pusariwan. Chay llikllaykita rikuykuspa, Chay aqsuykita qhawaykuspa, Mana ñam pachapas ch'isiyanchu, Tuta rikch'ariptiypas, Manañataqmi pacha paqarinchu, Qamqa, quya, qam señora, Manachi yuyariwankichu? Kay sankaypi, Puma atuq mikhuwaptin, Kay pinaspi wisq'asqa, K'ikasqa tiaptiy, Palla! / + +400 0 _ ‎‡a Mercedes Sosa‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq takiq‏ + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 11 N, Ñ Nisqawan Parlaykuna + +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +Qispichiy yaya yachay icha Qispichiy thiyuluhiya (Teología de la liberación) nisqaqa Awya Yalapi paqarisqa kristiyanu yaya yachay puririymi, wakchakunap kunkan nikuq. +Qispichiy yaya yachayqa wakcha runakunata llakichisqa, ñit'isqa, sarupasqa kaymanta qispichiytam munan. Dyuspa Simin Qillqapi qillqasqakunamanta ch'uyanchaspa, wakchap hayñinkunaqa Dyuspa hayñinkunam (2ñ Moyses (Exodus) 22:21-23 , Rimakuykuna 14:31 , Rimakuykuna 17:5 ), Dyusqa wakchakunatam akllan (Santyagu 2:5 ) nispa. Hinallataq Jesus wakchakunawan kikinchakun (Mathiyu 5:3 ), pichus wakchata saminchan icha ñakapan, hinallataqmi taripay p'unchawpi Dyuspa chaskisqan icha q'illisqan kanqa (Mathiyu 25:31-46 ). +Qispichiy yaya yachayta q'imiq lliwmanta aswan riqsisqa taytakurakunaqa piruwanu Gustavo Gutiérrezmi, brasiliru Leonardo Boffmi, ikwaduryanu Leonidas Proañopas. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qispichiy yaya yachay. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:16, 8 ukt 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Allpa saywachi + +Runa Simi: Payta pruwinsya + +Sabaynu (kastilla simipi: Sabaino) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk llaqtam Apurimaq suyupi, Antapampa pruwinsyapi. Sabaynu distritup uma llaqtanmi. +Llaqta (Antapampa pruwinsya) + +Katiguriya:Piwra suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Piwra suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piwra suyu. +"Piwra suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay qillqaqa Qhapaq raymi killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Qhapaq raymi killa icha Disimri (kastilla simipi: Diciembre) nisqaqa watapi chunka iskayniyuq kaq killa pacham. Chay killapiqa Qhapaq Raymita phistarqanku, Nawidad hina p'unchawpi, lliwmanta aswan suni tutapi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Burinkin). +"Pulitiku (Burinkin)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Angélica Beatriz del Rosario Arcal de Gorodischer sutiyuq warmiqa (* 28 ñiqin anta situwa killapi 1928 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq qillqaq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Angélica Gorodischer. + +Mérida llaqta (kastilla simipi: Ciudad de Mérida Santiago de los Caballeros de Mérida) nisqaqa Winisuylapi huk hatun llaqtam. Mérida suyu uma llaqtapmi. 11 300 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mérida (Winisuyla). +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Mérida (Winisuyla). + +Ñawpa suyunkunaqa Guipúzcoa, Nawarra, Lapurdi, Sola (chay tawaqa yuskara rimaqmi), Bearn, Bigurra, Kumenge, Fois, Kusseran (chay pichqataq uqsitan simi rimaqmi), Aragun, Katalunya, Andorra sutiyuqmi karqanku. +Kunan Ransiya, España, Andorrawan suyukunam Piriniyukunayuq. +Ñaupa willana yupan : Hercules llakisqa Pirenepa wañuyrayku karqa, kayrayku ancha hatun rumikunata kachaykurqa, Ajna Pirenekuna ruwarqa. + +Romanu pukllanakuna, urpupas. +Wawallku nisqaqa runa hina rikch'aq pukllanam, wawakunap icha urpu aranway nisqapi pukllananpaq. Wawallkuqa musuq simim. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu raqch'a +Tikraynin raqch'a Kastillanu simipi: + +San Luis distritu (Lima pruwinsya) - Wikipidiya +San Luis distritu (Lima pruwinsya) +Pachakamaq llaqta, Lima pruwinsya +San Luis distritu (kastilla simipi: Distrito de San Luis) nisqaqa Lima pruwinsyapi huk distritum, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 30 ñiqin aymuray killapi 1968 watapi wata. +Mayukuna: Surco mayu +Uma llaqtanqa San Luis llaqtam. + +Paqarisqa 2 ñiqin qhapaq raymi killapi 1923 watapi +María Anna Sophía Kaikilía Kalogeropoulou (grigu simipi: Μαρία Άννα Σοφία Καικιλία Καλογεροπούλου) sutiyuq María Callas sutinchasqapas warmiqa (* 2 ñiqin qhapaq raymi killapi 1923 watapi paqarisqa New York llaqtapi - † 16 ñiqin tarpuy killapi 1977 watapi wañusqa París llaqtapi) huk Grisya mama llaqtayuq aranway takiqmi karqan. +Kuyuq wankillikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Takiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Musika (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Iñu icha T'upsi (kastilla simipi: punto) nisqaqa ima ch'iñilla kaqpas. Pacha tupuykama iñuqa hallka k'iti kancharninnaqmi. + +Puente Alto nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Puente Alto llaqtapiqa 515.400 runakunam kawsachkanku (2004). + +Aswan hatun llaqta Luanda +Angula llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. + +Asuti, Hasut'i (Jasut'i) icha Siq'uyllu nisqaqa lliwti, anku hina maqanam, runata uywatapas wananapaq. + +Iñiy maqtsiq ( cura, sacerdote, pastor). Kay runa yachakushqa iñiykayta, yachaywaylluyta, shimiwankuyta; shumaq riman qatirayaananraykur; apuyayawasinkunachaw qillayta qillayllaakuyan. Hirka suyu wamanichu warmiyuq, tsuriyuq kayashqa. Qillqaq Qunsalis Praya iñiy maqtsikuna mana allin nir qillqashqa. +Uuki Maryu Wiryulyu, Watikanupa willaq uman, kay watakuna. + +Kay qillqaqa Inti raymi killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Inti raymi killa icha Hunyu (kastilla simipi: Junio) nisqaqa watapi suqta kaq killa pacham. Chay killapiqa Inti Raymita phistanku. + +Mario Benedetti Uruwayi mama llaqtayuq qillqaq + +mayupi ch'ulla chalwacha, + +Runa Simi: San Ruman pruwinsya + +Willka Chakana suyu + +Runa Simi: Obi mayu + +P'aqu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +P'aqu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Paqu llimphi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Parya (genus Passer) nisqaqa huk takiq pisqukunam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Parya + +Aswan riqsisqa qillqasqan: Concept of the Corporation +Peter Ferdinand Drucker sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin ayamarq'a killapi 1909 watapi paqarisqa Wien llaqtapi - 11 ñiqin ayamarq'a killapi 2025 watapi wañusqa Claremont llaqtapi) Awstiriya mama llaqtayuq Taripay amachaq wan qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Peter Drucker. +Taripay amachaqkuna (Awstiriya) + +Santa Fe llaqta +Uma llaqta Santa Fe +Santa Fe wamani (kastilla simipi: Provincia de Santa Fe) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santa Fe llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Fe wamani. + +Michelangelo di Lodovico Buonarroti Simoni, Miguel Angel sutiyuq runaqa, (* 6 ñiqin pawqar waray killapi 1475 watapi paqarisqa Caprese llaqtapi, Italyapi - †18 ñiqin hatun puquy killapi 1564 watapi wañusqa Roma llaqtapi), huk Italya mama llaqtayuq wasichay kamayuqmi (arkitiktu), ch'iquqm (iskultur), llimphiqmi, tarina kamaqmi, pachaykamay yachaqmi, quyllur yachaqmi, pacha yachaqmi, pacha tupuy yachaqmi, yura yachaqmi, chaqllisinchi yachaqpas qarqan. + +Katiguriya:Chuqiyapu llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Chuqiyapu llaqtapi paqarisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuqiyapu llaqtapi paqarisqa. +"Chuqiyapu llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Chuqiyapu_llaqtapi_paqarisqa&oldid=609887" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Buliwya llaqtapi paqarisqa + +Utsu, manaqa uchu ( Kastilla simipi , 'ají', tayikimanta ), huk ayaq ruru; mikuyan mikuywan tallur. +Utsuy niyan huk mikuy qarakuyta; alhwiris, raymi ruraq, riqishqankunata qayan, shumaq mikutsin, qutsuyan , tushuyan, llapan mikupakuqkuna watanpaq niyan imata qarananpaqkaqta, imawan yanapananpaqkaqta. Tasyawmi rurayan hirka suyupa markanchaw. +Utsupanpa taksha marka, Llunpa listritu, Lururiaqa wamanichu, Ankash suyuchu, karru nani chashana; tsaypitaqa tsayllana Yurmapìs, Yanamapis. + +Balsas (kastilla simipi: Balsas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk llaqtam, Balsas kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Balsas kiti + +2 chaniyuq tikraykuna esos kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Pilliyuyu icha Lichuwa (Lactuca sativa) nisqaqa huk ch'ulla wata quram, lichi hillisapam, yuyupakunapaq llamk'achisqa. + +6 ñiqin pawqar waray killapi +6 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (06.03., 6-III, 6ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap 65 kaq (65ñ - wakllanwatapi 66ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 300 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +* Quechua (Ecuador) : tayta + +Runa Simi: Guárico suyu + +que: Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +677 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Kaypi rimasqa: Piruw, Brasil +"Kampa" rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: +Ashaninka simiqa (Kampa simi nisqapas) Ashaninka runakunap rimayninmi, Piruw Brasilwan mama llaqtakunapi rimasqa, Apurimaq, Iniy, Tampu, Piriniy, Pichis mayukunap, hanaq Ukayali mayuppas suyunpi. +Huk k'itikunapiqa ashaninka simita rimaq runakunaqa Asháninka, hukkunataq Ashéninka icha Ashíninka nikunkum. Chay hina nisqa k'iti rimayninkunaqa qanchisnintinmi: +Ashaninka icha "Kampa" nisqa rimay huñumanqa kay ancha kaqlla rimaykunapas kapunmi: +Numatsiqinqa simi (6.500-chá rimaqniyuq) +Machiqinqa simi (10.000-chá rimaqniyuq) +Kakinte simi (300-chá rimaqniyuq) +Chay Ashaninka huñuman kapuq rimaynintinqa pachak waranqamanta aswan rimaqniyuqmi. + +Muhammad Naguib sutiyuq runaqa arabya simipi: محمد نجيب‎, (* 20 ñiqin hatun puquy killapi 1901 watapi paqarisqa Khartumpi - 28 ñiqin ayamarq'a killapi 1984 watapi wañusqa Qahira llaqtapi). Ihiptu mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku karqan. +1953 watamanta 1954 watakama ñawpaq kuti Ihiptupa Umalliqnin karqan. Ihiptu Uma kamayuq (1952-1954) +Ñawpaq warmikuna: Aziza M. Labib +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muhammad Naguib. + +(Quyllur Rit'i-manta pusampusqa) +Quyllur Rit'i nisqaqa Sinaqara urqupi (Awsanqati urqu ñiqpi), Sinaqarapi (Mawayani ayllu llaqtapi, Uqunqati listritupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Qusqu suyupi, Piruwpi) phistasqan raymim. Awsanqati urqupiqa runakuna sapa watam Quyllurit'i raymipiqa tunakunku. Chaypiqa Apu Awsanqatitam yupaychanku. + +Uma llaqta Qatawasi +Qatawasi distritu (kastilla simipi: Distrito de Catahuasi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qatawasi llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Baden-Württemberg. +"Baden-Württemberg" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mary Robinson, Mary Patricia Leneghan (Ilanda simi: Máire Pádraigín Ní Lionnacháin) sutiyuq warmiqa (* 27 ñiqin inti raymi killapi 1951 paqarisqa Belfast llaqtapi - ), huk Ilanda mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Belfast llaqtapi paqarisqa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gabun. + +2 chaniyuq tikraykuna qhali kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tikraynin jiyupay Kastillanu simipi: + +Kay Fotokuna llamkana kikillan fotokuna allichan kamchkan imakuna llimpi hina, mana tupaq hina, kanchaynin hina puka ñawikuna hina utaq chiqanchay huk wist'u horizonte, munasqa hina. + +400 0 _ ‎‡a Tita Merello‏ ‎‡c Arhintina mama llaqtayuq aranway pukllaq wan takiq‏ + +Nicolas Poussin Ransiya mama llaqtayuq llimphiq + +Kay katiguriyapi ruraqkunaqa $1 nisqatam rimanku nisqankama. + +quwiki Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy + +Kipa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kipa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Yiwuti). +"Umalliq (Yiwuti)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hugo Ballivián Rojas sutiyuq runaqa (7 ñiqin inti raymi killapi 1901 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 1995 wañusqa Chuqiyapu llaqtapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (16 ñiqin aymuray killapi 1951 watamanta 9 ñiqin ayriway killapi 1952 watakama). + +Katiguriya:Llaqta (Víctor Fajardo pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Víctor Fajardo pruwinsya) +"Llaqta (Víctor Fajardo pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Remigio Morales Bermúdez sutiyuq runaqa, (*30 ñiqin ayamarq'a killapi-1836 paqarisqa Pica llaqtapi, †1 ñiqin ayriway killapi-1894 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq (Grisya). +"Llimphiq (Grisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Kallpanakuy + +Mama llaqta Piruw +Tiyay Awaq distritu, ,Chupaka pruwinsya, Hunin suyu, Antikuna +Hallka k'iti k'anchar - km² +Ñawinpukyu (kastilla qillqaypi: Ñahuimpuquio, Ñahuinpuquio, Nauquinpuquio) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Hunin suyupi, Chupaka pruwinsyapi, Awaq distritupi, Ñawinpukyu llaqta ñiqpi.[2] +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Hunin pruwinsya (Hunin suyu) + +pillkukunaq qhaqunta hina. +Chaypaq hinataqmi chay p'unchawkuna lliw callekunapi rimay kan, gringokunas avionpi semanantin purispa mama Killaman chayanku, nispa. Nuqamanta rimayllachu si no kanman. + +awqanakuy s. "awqanakuy; awqatinkuy" awqanakuy awqanakuy Krieg "war; battle" guerra +imaymana rikchaq adj. imaymana rikch'aq all kinds of +killa huntasqa s. killa junt'asqa luna ilena +kunan adv.t. kunan kunan kunan kunan "cunan; cunun" kanan "jetzt; heute" "now; today" "ahora; hoy; actualmente; actual" +nisqa s. nisqa dicho +pichqa num. pishqa pichqa "phisqa; phishqa" "phisqa; pisqa" pichca pitsqa f�nf five "cinco; el n�mero 5" +qapaq situwa s. "qhapaq situwa; qhapaq situa" August august agosto +qullurisqa v. q'ollurisqa arremangado +simi qillqa s. simi q'elq'a Buch book libro +waranqa num. waranqa waranqa waranqa "waranqa; warank'a" huaranga waranqa tausend thousand "mil; el n�mero 1000" + +Runakuna de Ecuador + +K'uchu Wasi + +quwiki Katiguriya:Paqarisqa 14 ñiqin pachakwatapi + +Katiguriya:Mayu (Chinchay Awya Yala) + +16 Moisestajrí mana manchachikorqachu. Astawanpis Dios ‘salvananpi', paykunarayku maqanakunanpi ima creerqa (Éxodo 14:13, 14 leey). Chaytaj israelitasta yanaparqa Diospi atienekunankupaj. Biblia nin: "Creesqankurayku israelitasqa Puka Qocha nisqaj chawpinta, chʼaki pampata chimparqanku. Egiptomanta soldadosrí, [...] yakuwan pʼampachikorqanku", nispa (Heb. 11:29). Chayta rikuspataj israelitasqa, ‘Jehovata manchachikuyta qallarerqanku, paypitaj creerqanku, kamachin Moisespipis' (Éxo. 14:31). + +Runa Simi: Yaku wakra + +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +13 ñiqin hatun puquy killapi 1929 watapi +Panama llaqta +Omar Efraín Torrijos Herrera sutiyuq runaqa, (* 13 ñiqin hatun puquy killapi 1929 paqarisqa (Santiago) llaqtapi - †31 ñiqin anta situwa killapi 1981 wañusqa Panama llaqtapi ). +1969 watamanta 1981 watakamam ñawpaq kuti Panamapa Umalliqnin karqan. +Kastilla simipi: +Inlish simipi: + +Katiguriya:Llaqta (Ikwadur) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Ikwadur) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Ikwadur). +► Llaqta (Manawi marka)‎ (2 K, 22 P) +► Llaqta (Mayukuna marka)‎ (1 K, 12 P) +"Llaqta (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Sinru qillqa: Llaqtakuna (Ikwadur) +Pedro Vicente Maldonado llaqta +Sarakuru llaqta + +Katiguriya:Uru Uru suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Uru Uru suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uru Uru suyu. +"Uru Uru suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Uru Uru suyu + +Qichuychakrayuqpaq llamk'ay mit'a - Wikipidiya +Kastilla Kamachiy pachapi P'utuqsi urqu. +Wiraquchapaq llamk'ay mit'a nisqaqa huk simanapas huk killapas mistikunapaq, wiraqucha nisqa llaqta taytakunapaq yanqa, qasilla llamk'ana mit'a karqan. +Kastilla atiymanta, kastilla qhapaq pacha nisqapiqa Abya Yalapi runakuna wiraquchakunapaq, mistikunapaq yanqa llamk'ana atirqan. Chay munay mana munay llamk'ay mit'api ancha achka runakunaqa ñak'a-ñak'aspa qhuyakunapi, ahinataq P'utuqsi urqu qullqi qhuyapi, wañurqan. + +Uma llaqta San Pablo +San Pablo distritu (kastilla simipi: Distrito de San Pablo) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Kashamarka suyupi, San Pablo pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Pablo llaqtam. +Mayukuna: Llapa mayu + +Katiguriya:Buliwya +"Buliwya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Waman Puma Suñay + +Chawpi p'unchaw nisqaqa p'unchawpa chawpinmi, chunka iskayniyuq uras (12:00) nisqa pacham ("las dusi" nisqapas). +Chawpi p'uncha pachapiqa inti lliw pachamanta astawan hanaqpim tiyachkan, uralan rikuchiq iñupim. + +Paqarisqa Purtugal, 1524 watapi +Wañusqa Purtugal, 10 ñiqin inti raymi killapi 1580 watapi, +Luís Vaz de Camões (* 1524 watapi paqarisqa Lisboa llaqtapi - 10 ñiqin inti raymi killapi 1580 watapi wañusqa Lisboa llaqtap) Purtugal mama llaqtap, purtuyis simipi qillqaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luís de Camões. + +Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Crypturellus duidae, huk Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwapi kawsaq pisqu +Tiyay Luritu suyu, Maynas pruwinsya +Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional Allpahuayo-Mishana) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Luritu suyupi, Maynas pruwinsyapi. +Mayukuna: Nanay mayu +Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwapiqa 1.305-chá ayllu (5. 400 runa) kawsan . +↑ www.inrena.gob.pe / Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwa (kastilla simipi) +↑ www.go2peru.com / Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwa (kastilla simipi) +www.enjoyperu.com / Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwa (kastilla simi) +Karu puriy (Luritu suyu) + +Piruw, 19 ñiqin hatun puquy killapi 1863 watapi +Piruw, 6 ñiqin hatun puquy killapi 1932 watapi +Augusto Bernardino Leguía y Salcedo sutiyuq runaqa (* 1863 paqarisqa Lampalliqi llaqtapi - † 1932 wañusqa Kallaw llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. + +Uma llaqta Atakami +Atakami kiti (kastilla simipi: Cantón Atacames) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Esmeraldas markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Atakami llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Mache Chindul kawsaykuska amachasqa allpa +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Atakami kiti + +Antiwa Barbudawan sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Antiwa Barbudawan sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Antiwa Barbudawan sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Antigua y Barbuda (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iskinakuy +Tikraynin k'iskinakuy Kastillanu simipi: +(k'ichkinakuy, ñit'inakuy, qullukuy) + +Tiyay Piwra suyu, Wankapampa pruwinsya, Kanchaqi distritu +Mishawaka (Cerro Mishahuaca) nisqaqa Piruwpi, Piwra suyupi, Wankapampa pruwinsyapi, Kanchaqi distritupi, huk urqum. + +Lista: Ancha riqsisqa wiyula waqachiqkuna +Ancha riqsisqa wiyula waqachiqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wiyulapaq qillqasqa taki kapchiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Yaku llaqta - Wikipidiya +Yaku (kastilla simipi: Yaco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Kimsa Krus wallapi, Chuqiyapu suyupi, José Ramón Loayza pruwinsyapi, Yaku munisipyup uma llaqtanmi. + +Wiqita distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Wiqita distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Z84 nisqa maki illapapayana, Eibarresa Star nisqa ruruchinap rurasqan. +Maki illapapayana (metralleta) nisqaqa makikunawan hap'ina kikinmanta achka kuti utqaylla illapapayaq t'uqyachina ayñim. + +Puka atuq (Vulpes vulpes) nisqaqa huk aycha uquq ñuñuq uywam, Chinchay Awya Yalapi, Iwrupapi, Asyapipas kawsaq atuqmi, puka millmaqarayuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puka atuq + +paykuna --> noqanchis + +RUNA LLAKTAKUNAPAK HATUN TUPARIPI. + +quwiki Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Wapsi kuyuchina + +Runa Simi: Hayñiq kay + +Runa Simi: Kinsa ñiqin ñiqin Piruw Wiphala (1822 - 1825). + +Llaqta taki: La Marseillaise1 +Runa llaqtap sutin Neocaledonio, -a +1 Tukuy Ransiyapi. +Kanaki icha Musuq Kaliduniya (Kanaky icha Collectivité d'Outre-mer de Nouvelle-Calédonie) nisqaqa Ransiya mama llaqtap huk kulunyanmi, Usiyanyapi wat'akunam. Pulitiku, musiku chawpinqa Numea llaqtam. + +Rotterdam llaqtaqa. Zuid-Holland pruwinsyap aswan hatun llaqtanmi. Urasuyu mama llaqtap wamp'urani. +Ñaña wamp'uranikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Wiqi nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Wiki nisqaqa (hawayi simimanta: "utqaylla") antañiqiq llikapi, internetpipas llikaman yaykusqa ruraqkunapaq atinalla llamk'apunapaq p'anqakunap llikanmi, wiki llamp'u kaq (wiki software) nisqawan atichisqa. +Wikimedia foundation sutiyuq ruruchinaqa huk wikikunatam rurachinmi, ahinataq Wikipidiya (Wikipedia), Wikisimitaqi (Wiktionary), Wikiliwrukuna (Wikibooks). + +California, Berkeley Yachay Suntur (inlish simipi: University of California, Berkeley) nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +California, Berkeley Yachay Suntur, 23 ñiqin pawqar waray killapi 1868 watapi kamarisqa karqan (150 watayuq). + +Katiguriya:Unduras +► Llaqta (Unduras)‎ (1 P) +"Unduras" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'aspi chaki +2 chaniyuq tikraykuna k'aspi chaki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Andrés de Santa Cruz Villavicencio y Calahumana sutiyuq runaqa (5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1792 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 25 ñiqin tarpuy killapi 1865 watapi wañusqa Beauvoir, Ransiyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (24 ñiqin aymuray killapi 1829 watamanta 17 ñiqin hatun puquy killapi 1839 watakama). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Andrés de Santa Cruz. + +Taruka rinri[1][2] icha Taruka ninri[3] (genus Hieracium) nisqakunaqa huk yura rikch'anam, ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq aylluman kapuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taruka rinri. + +400 0 _ ‎‡a Miloslav Vlk‏ ‎‡c Chiksuyu mama llaqtayuq taytakura. Insistía Kathuliku Kardinal‏ + +Quechua: runayupay (qu) + +Kay qatiq katiguriyakunaqa p'anqayuqmi icha midyayuqmi. Ch'usaq katiguriyakunataqa kaypi manam rikunkichu. Muchusqa katiguriyakunatapas qhaway. +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:Katiguriyakuna" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Hanaq pachaq kusikuynin, waranqakta much'asqayki, yupay ruru puquq mallki, runakunap suyakuynin, kallpannaqpa q'imikuynin, waqyasqayta. +Uyariway much'asqayta, Diospa rampan, Diospa maman, yuraq tuqtu haman­q'ayman, yupasqalla qullpasqayta, wawaykiman suyusqayta, rikuchillay. + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 15 km (9.3 mi) south-east + +LLAQTA MAQTA, Chungui, La Mar. + +1, 2. ¿Ima profeciamantataj Jesuspa yachachisqasnin astawan yachayta munarqanku, imaraykú? +2 Jesuspa yachachisqasnenqa "Diospa reinon evangeliomanta" kusiywan paywan willarqanku (Luc. 8:1-3; 9:1, 2). Chayrayku, Jesús uj kutipi imatachus nisqanta yuyarikorqankuchá, pay nerqa: "Cheqamanta cosechanaqa ashkha, oqharejkunatajrí pisilla kanku. Mañakuychej Señormanta aswan ashkha oqharejkunata cosechanman kachamunampaj", nispa (Luc. 10:2). Chaywanpis, ¿imaynatataj juntʼakunman karqa "tukuynejpi willasqa kanqa, tukuy runas yachanankupaj" nisqan? ¿Maymantataj aswan oqharejkuna rikhurinman karqa? Jesuspa yachachisqasnenqa Mateo 24:14 nisqan imaynatachus kay tiempopi juntʼakunanta yachaspa, tʼukullachá qhepakunkuman karqa. +13 Chay ancianosqa ñaupa cristianos jinallataj mayta llankʼashanku Diospa "Palabranta" astawan willakunanpaj (Hech. 6:4). Sumaj willaykunata tiyakunku chay suyuspi, jinallataj Jallpʼantinpipis mayta willakushasqanta rikuspa mayta kusikunku (Hech. 21:19, 20). Paykunaqa willayta ñaupajllamanpuni apanankupaj Bibliaj yuyaychayninta, espíritu santoj yanapayninta ima maskʼanku, nitaj munayninkuman jinallachu ruwanku (Hechos 15:28, 29 leey). Chay hermanos ajinata ruwasqankoqa qotuchakuykunapipis kikinta ruwakunanpaj yanapan (Efe. 4:11, 12). + +28 ñiqin anta situwa killapi 1990 watapi – 21 ñiqin ayamarq'a killapi 2000 watapi +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +28 ñiqin anta situwa killapi 1938 watapi(Rikuchikuypi pantasqa: Mana riqsisqa qillqa unancha "[" watayuq) +Alberto Kenya Fujimori Fujimori (nihun simipi, Kanji 藤森 謙也; Kana アルベルト・ケンヤ・フジモリ; Rōmaji Aruberuto Ken'ya Fujimori) sutiyuq runaqa (28 ñiqin anta situwa killapi 1938 watapi paqarisqa Lima llaqtapi, Piruwpi) huk piruwanu allwiya kamayuq wan pulitiku runam. 1990 watamanta 2000 watakamam Piruwpa umalliqnin karqan. +1990 p'unchawpi umallinapaq akllanakuypi Mario Vargas Llosawan hayu kaspa lliw kunkakunap 53-%-ninwan yallispa, 28-VII-1990 p'unchawpim Piruwpa umalliqnin tukurqan. +1992 watapi Abimael Guzmánta hap'ispa K'anchaq Ñanta atipaspa atawsapa arpaysapam tukurqan. Chay aypasqankunamantaqa kimsa kuti umalliq kayman akllasqam karqan. Achka Qhichwa warmikunata mana munaptinpas mana yachaptinpas qumichichirqan. Hukwanpas, runa hayñikunata sarupuspa maki p'akichikuykuspa chaymanta qhawapayasqam karqan. +Chay huchanunaraykuqa 17 ñiqin ayamarq'a killapi 2000 watapi munay mana munaymi kamachiymanta ithirirqan. +2000 watamanta 2005 watakama Nihun mama llaqtapim tiyarqan, chaymantataq Chilipim. 22 ñiqin tarpuy killapi 2007 watapi piruwanu pulisiyaman hap'ichisqam karqan. Chaymantapacha samk'ay wasipim kachkan. 20 ñiqin anta situwa killapi 2009 watapi Fujimoriqa yapa pusaq kuskanniyuq wata wananaman samk'ay wasipi taripasqa karqan, maki p'akichikusqanrayku, mama llaqtap qullqinta hap'isqanrayku. +Chaymantataq ususin Keiko sutiyuq iskay kutiñam umallinapaq akllanakuypi – 2011, 2016 watakunapi – aynirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alberto Fujimori. + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Phinsuyu) + +Génesis 1:1 _ Qallariypin Diosqa hanaq pachata kay pachatawan kamarqan. +1Qallariypin Diosqa hanaq pachata kay pachatawan kamarqan. + +Runa Simi: Wayana unancha + +Kichkarusachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Kichkarusachamanta (inlish simipi: Sleeping Beauty, kastilla simipi: La bella durmiente) nisqaqa 1959 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Clyde Geronimi, Les Clark, Eric Larson, Wolfgang Reithermanmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Saqiy rikuy. +Tayta Mama wañurqaspaqa, wawankunaman, churinkunaman kapuqninkunatam saqin. + +Kinchi (kastilla simipi: El Quinche) nisqaqa huk llaqtam Ikwadurpi, Pichincha markapi, Kitu kitipi, Kinchi kitillip uma llaqtanmi. + +Uma llaqta Pichiwa +Justo Apu Sawarawra distritu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Justo Apu Sahuaraura ) Piruw mama llaqtapi distritum Aymara pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Pichiwa llaqtam. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iqikuy + +Chiri nisqaqa ima mana q'uñichu kaqpas. Kaypi qhaway: + +Wanay (kastilla simipi: Guanay) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, huk llaqtam, Wanay munisipyup uma llaqtanmi. + +Iliktrun nisqaqa iñuku hawapi kaq niyatiwu chaqnasqa tiksi k'atacham, pisi-pisillalla iñuku wisnuyuq. + +Runa Simi: Yachay wayllukuq + +Rikch'aq wañuy + +Runa Simi: Ikwadurpa markankuna + +Qhichwa Simi + +Runa Simi: Malwa yura rikch'aq ayllu + +(AY) Piruw Suyu + +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 29 Junio 2018 - CORAPE +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 22 Junio 2018 +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI 13 Julio 2018 + +400 0 _ ‎‡a Leonid Brezhnev‏ ‎‡c Susyalista Suwit Republikakunap Huñun mama llaqtayuq pulitiku‏ + +Qusqu jach'a suyu +Qusqu jach'a suyu nayriri marka: Qusqu. + +Kay foto 1976 watapi maypi iskay enfermerakuna shuytu ñawchepi Mayinga N. kaqwan kachkan, kayta huk warmi Ebola virukunawan unquyqa; qam aswan qhipa punchawkuna achkha hemorragias ukhunyuqpi wañusqan. +Evola virusmanta unquyqa ('EVD) utaq kay hemorrágica k'achay Ebolamantaqa (EHF) huk runa unquy kay Ebolamanta virushuchanrayku qukun. Sintomas kaqninkunaqa iskaymanta kimsa semanasmantahina qhipanta kay virus chimpaykuchikuspapacha qallarinku, huk k'ahakaqwan, kunka nanaywan, Aycha nanaykuna, chaymanta uma nanaykunaima. Aswan rikukuqqa hamun ñat'ikuna kaqwan, q'ipnakunawan, chaymanta q'ichawanima, chaymanta kay q'iwicha kaqmanta rurukunakaqmanta pisi llamk'anasninwan ima. Kayniqpiqa, wakin runakunaqa yawar lluqsiy ch'ampasniyuq kayta qallarinku.[1] +Kay virusqa chimpachikun huk infectasqa uywapyawar kaqwan utaq kurpumanta wapsikuna kaqwan ima (aswan rikukuqqa k'usillu kaqkunapi utaq puquymanta chiñi) kaqkunapi.< ref name=WHO2014/> Wayranninta chimpachikuyqa manaraq yachakunchu qumir pampapi.[2] Kay puquykunamanta chiñi kaqkunaqa kay virusta apankumantaq chimpachinkumantaq mana waqllichikuspataq nikun. Hukta runaman infeccion hap'iptin, kay unquyqa runapurapi chimpachikuy atinman. Wañuy atipaq runakunaqa kay unquyta chimpachiy atinkuman esperma kaqninta iskay killantahina. Diagnostico kaqta ruwanarayku, aswan riqsikuqpiqa, wak kikin sintomasniyuq unquykuna karunchakunku, kay malaria kaqjina cólera kaqjina chaymanta wak hemorrágicas virales k'aja kaqkuna. Kay yawarmanta diagnostico kaqta sumaq riqsinapaq anticuerpos virales kaqkunapi viral RNA virales, utaq virusnintinpipuni sumaq qhawaychakun.[1] + Rak'ikuyninqa kachkan kay chimparachiy unquyta pisillachiywan ima kay infectasqa k'usillukunamanta chaymanta khuchikunamanta runakunaman. Kay ruwakuyta atinman kay infeccionta sumaq yacharaspa chay uywakunapi, wañurachiypi chaymanta kurpumanta virusta sumaq raqparachiypi sichus unquy tarikun chay. Sumaqta aychata wayk'uspa chaymanta hark'akunapaq p'achata churakuspa aychata ruwanapaq kusallataq kanman, hark'akunapaq p'achatahina churakuna chaymanta makita mayllakuna kaqjina sichus huk runa kay unquyniyuq muyurinninpi kachkanchik chay. Kurpumanta wapsi muestrasqa chaymanta kay unquywan runakunamanta tejidosqa sumaq hark'aywan llamk'akunanku tiyan. [1] +Mana huk aqllasqa hampikuynin kay unquypaq tiyanchu; ruwaykuna kay infectasqa runasta yanapanapaq qukunan tiyantaq [[Kay terapia [siminta rehidratación]] (yaku pisi misk'itaq millutaq upyanapaq) utaq intravenosos yakus.[1] Kay unquyqa huk achkha wañuymanta tasakaqniyuq: aswantaqa mañuchispa kachkan 50% kaqmanta chaymanta 90% kaqkama kay viruswan infectasqa kaqkunata.[1][3] Kay EVD ñawpataqa riqsichikurqa kay Sudán kaqpi chaymanta kay Congo kaqmanta República Democrática kaqpi. Aswataqa kay unquyqa rikhuriykunapi kay África Subsahariana k'aja pampakunapi rikhurin.[1] Kay 1976 kaqpi(ñawpata riqsikuptin) kay 2013 kaqkama, aswan pisi kay 1.000 runakunamanta chimpachikurqanku watapi.[1][4] Aswan hatun rikhuriyqa kunankamaqa kay Ebola rikhuriyninmanta kay 2014 kay África Occidentalthaskiypi, kaqta Guinea kaqta, Sierra Leona kaqta, Liberia kaqta waqllichkan chaymanta ichapas Nigeria kaqtapas ima.[5][6] Kay Qhapaq Sitwa 2014 kaqmanta qallarispa aswan kay 1.600 casosmanta riqsikurqanku.[7] Sinchita llamk'akuchkan huk t'uqsina kaqta ruwanapaq; ichaqa, manaraq nihuk kanraqchu.[1] +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:56, 19 awu 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Chetumal (maya simipi: Ch'aak Temal "donde crecen los árboles rojos") nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Quintana Roo suyu wan Othón P. Blanco munisipyu uma llaqtanmi. +Othón P. Blanco kamasqa 5 ñiqin aymuray killapi 1898 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chetumal. + +Iskupitani (Escopetane) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, Willkanuta wallapi, huk urqum, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Markapata distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.600 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Awsanqati, Hapu Punta, Hatunñanu Punta, Iskupitani, Kisuq'ipina, Kunturkiña, San Brawllu, Wila Aqhi, Yayamari, Phinaya llaqta, Wiluyu llaqta, Siwinaqucha + +Katiguriya:Qillqaq (Ikwadur) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Ikwadur) +Ikwadur mama llaqtayuq qillqaqkunamanta qillqakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Ikwadur). +"Qillqaq (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Walla (Buliwya). +"Walla (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +9 ñiqin aymuray killapi p'unchawqa (09.05., 9-V, 9ñ mayukillapi) Griguryanu kalindaryupi watap 129 kaq (129ñ - wakllanwatapi 130ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 236 p'unchaw kanayuq. + +Johan Julius Christian Sibelius icha Jean Sibelius sutiyuq runaqa ( 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1865 watapi paqarisqa Hämeenlinna llaqtapi - † 20 ñiqin tarpuy killapi 1957 watapi wañusqa Järvenpää llaqtapi) huk Phinsuyu mama llaqtap wiyulin waqachiq wan musika takichaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jean Sibelius. + +Kunka (kastilla qillqaypi: Nevado Cunca) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Raya wallapi, huk rit'i urqum, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, Santa Rosa distritupi, Qusqu suyupipas, K'anas pruwinsyapi, Layu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200+ mitrum aswan hanaq. + +Ewe simi (Èʋe / Èʋegbe) nisqaqa Kunti Aphrikapi huk rimaymi. Pichqa hunuchá rimaqniyuq kachkan. + +Wayay, wikch'uy, ayqichiy + +Aleksandr Puxkin Rusiya mama llaqtayuq qillqaq + +quwiki Katiguriya:Umalliq (Chunwa Runallaqta Republika) + +RED KICHWA: Kichwa ayllu llaktakunapi wachachik tayta-mamakuna kikin hampiwan llankashpa katin, kay pachakunapi mus… https://t.co/jCdXLsprQd + +Runa Simi: Asikuy + +Runa Simi: Urin Lipis pruwinsya + +Lliw runasimi rimanakunamanta (general) + +Kay kuyllurwan ñukanchikpak yayakuna mamakunapash kawsarkankuna. Kimsa kuyllurkuna Chawpipimi charin, "Tres Marías" shutinkunami, shinashpaka, shukti runakuna "Cinturón de Orión" shutinkuna. + +Bulibiya Mamallaqta (28) + +Tiyay: Quchapampa suyu, Chapari pruwinsya, Qulumi munisipyu +Qurani qucha (kastilla simipi: Laguna Corani, Lago Corani) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, Chapari pruwinsyapi, Qulumi munisipyupi, huk qucham. + +Lliphi nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Illapa nisqaqa t'uqyayllawan t'uqyachina ayñim. +Kunan pachaqa lliw awqaqmi maqanakuypi illapata llamk'achin. +Inkakunaqa chay ayñita mana riqsirqaptinmi, Ispañamanta awqakunaqa illapankunawan, khillaychukinkunawanpas utqaylla atiparqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Illapa. + +Climinti IV, Gui Foucois le Gros sutiyuq runaqa (latin simipi: Clemens IV PP., Italya simipi: Papa Clemente IV) (* 23 ñiqin ayamarq'a killapi 1195 watapi paqarisqa Saint-Gilles-du-Gard llaqtapi - † 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1268 watapi wañusqa Viterbo llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +5 ñiqin hatun puquy killapi 1265 watapimanta 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1268 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Climinti IV. + +Patranka (Spheniscus humboldti) nisqaqa Uralan Abya Yalap kunti chalanpi kawsaq pinwinum, mama qucha patapi q'isachaq. Aswantaqa chuqi challwakunatam, huk uchuy challwata, umachakikunata, yukrakunatapas mikhun. +Piruwpiqa 13.000-chá patrankakuna kawsachkan. Runap challwayninrayku pisillaraq challwakuna kaptin, runap chakunraykupas pinwinukuna pisichkanmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Patranka + +K'illimsayaqpa iskaynintin t'inkin (C=C) yakuchaqchay, q'illaywan katalisachasqa. +Katalisachaq icha Katalisatur nisqaqa (catalizador, grigu simimanta κατάλυσις "chulluy") chaqllisinchipi ima ruranakuyta tukuchiq imayaymi, kikintataq manam wakinchaqchu. +Kawsaqpa imayay yamkiyninpi katalisachaq kaq prutinakunataqa huptana (insima) ninchik. + +Harry Potter nina q'iruwan (inlish simipi: Harry Potter and the Goblet of Fire) nisqaqa kawsay rikch'a liwrum, Joanne K. Rowling-pa qillqasqan 2000 watapi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñawpa kay + +Llaqta Maqta (Chungüi-La Mar) pg. 78 + +Runa Simi: Ruru + +Runa Simi: Pennsylvania suyu + +Simone de Beauvoir Ransiya mama llaqtayuq yachay wayllukuq wan qillqaq + +▪ Runa Simi: 31 ñiqin qhulla puquy killapi + +K'ala Marka - Willka Kuti + +Qallawap ñiqi rakirinkuna +Qallawa tawqa Kinray q'illaykuna +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 5, 4, d +Llimphi, rikch'aynin qullqi hina, uqi q'illay +T'inki kachkay (KPP-pi) Sinchiyasqa +Muksichana yupaykuna 2, 3, 4, 5 +Iñuku illwa (yupasqa) 171 pm +Wanadyu, V (musuq latin simipi: Vanadium) nisqaqa huk q'illaymi. + +quwiki Sinru qillqa:Llaqtakuna (Mishiku) + +Runa Simi: Kañamu + +"Allillanchu, sumaq pachamamachaykaypi! Allillanchu hatun sumaq mallkirunakunachay! Allillanchu abikuna! Allillanchu Inti Taytay, Mama Killa, sumaq q'ayma anqas hanaqpacha! Allillanchu phuyukuna! Allillanchu wayqechay wayra, panachay para! Allillanchu sumaq unu! sumaq allyu! Allillanchu sumaq runakuna, sumaq nunarunakuna! Ñoqaqa Robert Jeffrey Rich, wawariki! Sonqoywan munay. Añchatam añanchaquyky." + +Lee Myung-bak, (Kuriya simipi: 이명박, hanja simipi: 李明博, I Myeongbak, Yi Myŏng-bak) sutiyuq runaqa, 19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1941 paqarisqa Nakakawachi distritu, Hirano (Ōsaka) llaqtapi - ), huk Tayhan mama llaqta pulitiku qarqan. +2008 watamanta 2013 watakama ñawpaq kuti Tayhan Republikapas Umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Lee Myung-bak. + +Quchapitiq, Quchapitiq distritu, Warmiy pruwinsya +Uma llaqta Warmiy llaqta +Warmiy pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Huarmey) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Warmiy llaqtam. +Mayukuna: Warmiy mayu - Culebras mayu + +Walawantay (kastilla qillqaypi: Nevado Hualahuantay) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Raya wallapi, huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Marankani distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200+ mitrum aswan hanaq. + +Marie Curie sutiyuq warmiqa (7 ñiqin ayamarq'a killapi 1867 paqarisqa Warszawa llaqtapi, Pulunyapi; 4 ñiqin anta situwa killapi 1934 wañusqa Salanches llaqtapi, Fransyapi), Marya Saloméa Skłodowska Boguska, huk chaqllisinchimanta yachaqsi karqan, Ransiyapi llamk'aq, illanchaykunamanta k'uskiykuspa. + +Yasuo Fukuda, (Nihun simipi: 福田 康夫 Fukuda Yasuo), sutiyuq runaqa,(*16 ñiqin anta situwa killapi - 1936 paqarisqa Takasaki llaqtapi - ). + +Tiyay Sangay mama llaqta parki, Pinipi kiti, Chimpurasu marka +Qhapaq Urqu, kichwapi Kapak Urku (kastilla simipi: El Altar) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.319 mitrum aswan hanaq. +Q'illu qucha +Qhapaq Urqu Q'illu quchawan + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Kipru). +"Umalliq (Kipru)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rurasqankuna Hampikamayuq, qillqaq, Yachay wayllukuq, amawta. +José Ingenieros (* 24 ñiqin ayriway killapi 1877 watapi paqarisqa Palermo llaqtapi - 31 ñiqin kantaray killapi 1925 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi ), huk Italya-Arhintina mama llaqtayuq hampikamayuq, yachay wayllukuqmi, qillqaq runam karqan, kastilla simipi qillqaqsi karqan. +Palermo llaqtapi paqarisqa + +Tikraynin pichasqa Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Parma + +quwiki Katiguriya:Qantu yura rikch'aq ayllu + +San Mateo 15:33 QUFNT - Chaymi, yaĉhakuqninkunaqa - Bible Search + +"kaykunapi" Liberato Kani (Miski Takiy Tv Perú) + +Yupay yachaypi: ch'usaqmanta aswan uchuy yupay: x < 0 {\\displaystyle x<0} , sanancha: − {\\displaystyle -} ; + +Hampikamayuq icha Midiku (kastilla simipi: médico) runaqa hampikunata quspa unqusqa runakunatam hampiykunmi. Hampikamayuq tukunapaqqa hatun yachay wasipi hampi yachaykunata yachakunanmi. +Hampikamayuq kaykuna (qhichwa simipiwan kastilla simipi)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Huk runap maki sillunkuna. +Huk runap chaki sillunkuna. +Sillu (latin simipi: unguis, grigu simipi: όνυξ [ónyx]) nisqaqa runap, ñuñuq uywakunappas ruk'ananpa ñawch'inpi kaq kiratinamanta sinchi last'acha icha kichka hina kaqmi. +Runap sillunkunaqa last'acha, p'alltacha hinam, makipipas chakipipas. Hinallataq k'usillukunap sillunkunam. +Huk ñuñuqkunap sillunkunaqa kichka hinam. Aycha uquq ñuñuqkunap, aswanta michikunap sillunkunaqa ancha k'awchim, uywakunata hap'inapaq. +Ch'ulla ruk'anayuq, iskay ruk'anayuq nisqa yura mikhuq ñuñuq uywakunap ancha rahku sillunqa phapa nisqam. + +Q'isa, kichwapi Kisha nisqaqa pisqukunap huk uywakunappas wasi hina tiyananmi, kawsananpaq, hayunkunamanta chiki mit'akunamantapas ayqimunanpaq. Chaypi runtukunatam churanku, mallkunkunata uywanku. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Q'isa. + +Katiguriya:Gonzanamá kiti +"Gonzanamá kiti" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Utishi mamallaqta wari kancha - Wikipidiya +(Utishi mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Utishi mama llaqta parki +Lago de Ángel, Icharati distritu, Pawqartampu wallap hayt'ananpi, Utishi mama llaqta parki, Megantoni mamallaqta wak'apas +Tiyay Tampumayu distritu, Satipu pruwinsya, Hunin pruwinsya, Hunin suyu (84,5%); Icharati distritu, Killapampa pruwinsya, Qusqu suyu (15,5%); +Utishi mama llaqta parki nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, Qusqu suyupi, huk mamallaqta parkim. +Mayukuna: Cutivireni +Utishi mamallaqta parkimanta (kastilla simipi) + +Barbara Joan Streisand icha Barbra Streisand sutiyuq warmiqa (24 ñiqin ayriway killapi 1942 watapi paqarisqa Brooklyn llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq takiqmi, takichaq wan aranway pukllaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Barbra Streisand. + +Uma llaqta Jinchupalla +Jinchupalla distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Inchupalla) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Wankani pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Jinchupalla llaqtam. +Kay llaqtap sutinqa aymara simim: jinchu rinri,[1] palla pallay,[2][3] "rinri pallay". + +Maypim anqas killmu uma suyuntu kawsan +Anqas killmu uma suyuntu (Cathartes burrovianus) nisqaqa huk aya mikhuq pisqum, wiskulmi, Urin Awya Yalapi kawsaq. +↑ BirdLife International (2009). «Cathartes burrovianus». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2010.4. 09 demayo de 2011 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anqas killmu uma suyuntu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Anqas killmu uma suyuntu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antartika. +"Antartika" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uywasqa nisqaqa runap uywariy nisqawan uywasqan, kamachisqan uywam, aycha mikhuqkunapas millay uywachakunata mikhunapaq, michinapi yura mikhuqkunapas aychata, lichita chaskinapaq. +Kaymi huk uywasqakuna: + +400 0 _ ‎‡a Luis de Góngora‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Runa Simi: Yaku quyllur + +quwiki Katiguriya:Pruwinsya (Ika suyu) + +2 km from Intillaqta Machu Picchu +2,6 km from Intillaqta Machu Picchu + +1730 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Runa Simi: Huwan VIII + +03 - pariwanaquchapi_llamayuqkuna_(peru) + +"Maya simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +quwiki Puka Mayu (P'utuqsi) + +www.sqalm.gov.qa +www.qamm.gov.qa + +Runa Simi: Hanu k'ara + +Manas mayqin waqtapipas kasqachu, hinaspas chay yutucha nisqa: Risaqyá mamay maskaq, nispa. +Yutuchaqa sunqunta nikusqa: Llamaqa manam mamaychu kasqa, nispa. +Arí, kanmi mamayqa, nispansi nikusqa. Sumaqtam yachani mamayuq kasqayta. Imaynapas tarisaqmi, tarisaqmi, nispa. +Chaymantas aswan hawanta qawaptin, rikurusqa avionta. Chaysi nisqa: Waqaya mamayqa wak hanaypiraq kachkasqa, nispa. Chaytas qawaspa qayakusqa: mamáy, kaypim ñuqaqa kachkani, nispa. +Chay carromansi kallpaykuspa, siqarusqa. Chaysi carroman siqaruspa, qayakusqa: mamáy, mamáy, mamáy nispa chay hatun carrota. +1. Ñuqayku, hatun llaqtakunapa kamachiqninkuna, Nueva York llaqtapi Hatun Huñunakuypa kasqampi huñunakuniku 6 punchawmanta 8 kama setiembre killa 2000 watapi, musuq pacha qallariynimpi, kay pachanchik allin kawsayman puririnanta munaspa, chay kamachiyninkuna musuqmanta qawarinapaq. +2.- Riqsiparinikum, llapanchikpa qawarinanchikta, llaqtanchikunapa allin kawsayninta hinataqmi qawarinanchik, kallpanchachinanchik runapa allin kayninta, hina kaqlla chay kaqlla kay pachapi kayninta. Hatun kamachikuq hinam allinta kamachina kaypachapi runakuna rayku, wakchakunapaq aswantaq warmakuna rayku, paykunam musuq runakuna kanqaku. +5. Kay pachapi runakunapaqmi allin kallpanchay kanan, chaypaqmi allinta qawarispa puririchichanchik, kunanqa manam allintachu aypunakun chay musuq tinkunakuq llaqtakunapa kallpanchayninqa, hinallataq chaninpas. Riqsirinikum hatun atiysapa llaqtakunata, musuq kallpanchakuq llaqtakunatapas sasachakusqankuta, kay wakcha llaqtakuna yanaparinankupaq. Chay raykum llapanchik yanapanakuspa ñawpaqman qawarispa mana imatapas manchakuspa puririnanchik. Kay ruwaykunam llapan llaqtakunapaq kanan, wakcha llaqtakunapaq, huknin llaqtakunapaqpas chay raykum tukuy kamachiykunata ruwana, chay llaqtanakunawan kuskanchaykanakuspa. +• Chay kaqlla kay. Allin puririymanta, manam pitapas mayqin llaqtatapas micharichinachu. Warmipaq qaripaqpas chay kaqllam kanan imapas. +• Yanapanakuy. Llapan llaqtakunapa sasachakuyninkunaqa chay kaqllam, llapankupa qawasqanmi kanan, imaynam allin kaykuna, yanapanakuykuna hina. Sasachakuqkuna, wakchakunam aswan yanapanakuykuna chaskiqmi kanan, atipayniyuq llaqtakunamanta. +• Uyachanakuy. Kikin puram runakunaqa kawsarinanku, huk iñiqkuna, huk kawsaqkuna, huk rimaqkunapiwan. Chaykunam allin qawarina, manam manchachikunachu muchuchinakunataqchu, kaypachapi llaqtanchik puraqa. Llapan llaqtakunapim qawka kawsayta allin tinkunakuyta kallpanchananchik. +• Llapanchikpa ruwana. Llapan llaqtakunam allinta tinkunakuspa, sasachakuykuna mana mirananpaq, allin kawsayman hinataq allin yachayman chayanapaq imatapas ruranchik, tukuy imatapas kamachinakunanchik. Llapan huñunakuymanta aswan hatun kasqan rayku, chaymi Hatun Huñunakuyqa, aswan kamachikuykunatam, chaypaq hina ruwarinan. +7. Kay allin kawsaykuna, sumaq chayaypi tukurinanpapmi, kamachikuykunata willarimuniku aswan allinkunam nispa. +8. Imatapas ruwasaqkum awqanakuyta llaqtanchikunamanta wischunapaq, llaqta ukupi hinataq llaqta purapas, chaywanmi kay watakunapi yaqa 5 hunu runakuna wañurqa. Hinallataqmi imaynatapas chinkachisaqku aswan hatun awqanakunapa manchachikuyninta. +• Droga nisqan, runa wañuchiq, chinkachinapaq llapanchik imakunatapas rurananchik, llapan llaqtachikpi allinta kamachispa chinkachinapaq. +• Llapan llaqtakunapim aswan imakunatapas kallpanchaspa rurana, huchallikuyta chinkachinapaq, warmi rantiy, runa rantiy, mana allin qullqichakuypas tukunanpaq. +• Hukllamanta chinkachisun hatun awqanakunata, aswan nuclear awqanakuna nisqanta, chaypaq imatapas rurana chayna kananpaq, kanmantaqmi haykaqpas, llapan llaqtakuna qayarinapaq, chaypi kamachikuykunata, chay hatun awqanakuna, chinkachinapaq llapanchik qawarisunchik. +11. Imakunatapas ruwaspas, masinchikunata, qarikuna, warmikuna, warmakunatapas ancha wakcha kay manan allin kawsayta, mana allin kayta atichiptin, qispichinanchik, kunanmi chayna kanku 1,000 hunu runakuna. Allin kawsayman chayarinankupaq imaynallapas, wakcha kay tukurinanpaqmi munachkaniku imakunatapas rurayta chayna kananpaq. +12. Chay raykum kamachiniku, kaypi tukuy llaqtakunapipas tukuy imatapas rurayninta wakcha kay chinkachinapaq. +13. Chaykuna allinman chayananpaqa, sapa llaqtam allin kamachikuyta atin, allin kawsaypi kayta, atin. Hinataqmi hatun llaqtapa rurayninkuna, qawa llaqtakuwan allinta puririnan, qullqi ruraykunapas allintam ñawpaqman rinan. +14. Hinataqmi llakiyku kachkan imaynam musuq kallpanchakuq llaqtakuna, aswan allinta puririnanpaq, harkaykuna kaptin. Chay raykum tukuy imatapas ruwasaqku, allin chayayman Hatun llaqtakunapa 2001pi Reunion nisqanman chayananpaq, chaypim imayna kallpanchanapaq chaykuna maskay kanqa. +• wakcha kaymanta aswan lluqsiy munaq llaqtakunata, aswan yanapay, allin kawsayman chayarinankupaq kachun. +• Qawarinataqmi chay watakunallapi, llapan llaqtapi warmi, qari warmakuna, primaria yachayllatapas tukunankupaq, chaywan warmi, qari warmapas, kaqlla tukuy yachayman atinankupaq. +• Chay watallapaqtaq pisichina, kimsaman tawamanta, mamakunapa wañuyninta, iskayman kimsamanta, manaraq 5 watayuq warmakunapa wañuynintapas, kunan kaqkunata qawaykuspa. +• Warmipas qaripas chay kaqlla kanantam qawariniku, hinataqmi qawariniku imaynam warmi, wakcha kayta tukuchinanpaq, yarqaytapas, unquykunatapas, allin kawsayman puririynintapas, tukuy ima ruranantawan. +• Yakukuna mana allin hapiyninta chinkachisun, tukuy kaq kamachikuykunata, chay patachachinapaq, llapanchik allinta aypunakupaq, lliw suyupipas, llaqtanchikpipas, kayllapipas. +V. Allin kamachikuymanta, allin kawsayninchikmanta, llaqtapa allin kamachiyninmanta. +24. Allin llaqtapa kamachiynin, runa kayninchikunapas, llapa llaqtapi runapa kayninkunapas allin kananpaqmi, tukuy imata rurarinanchik, hinallataqmi allinman puririyninpaqpas. +• Llapa llaqtanchikuna runapa, tukuy ima, allin kawsayninpaq kaqta kamachisun, allinta qawarispa chayna kananpaq. +• Huk llaqtayuq runamasinchikuna allin qawasqa kananpaqmi tukuy imatapas rurananchik, hinataq llankaqkunapaq, ayllunkunapaqpas, tukuchinam imayna kayninchikmanta, llaqtanchikunapi mana allin qawanakuy kaptin, hinaspa aswan allin kawsaypi kakunapaq, allinta kamachinakuna. +26. Pacha llakikuna, sipiykuna, awqanakuykuna, huk llakikunapapas sasachakuyta, warmakunapas, llaqtarunakunapas chay kaq sasachakunku chayta yanapanapaq, imatapas rurasaqku yanapanakuy, amachanakuypas kananpaq allin kawsaypi kanankupaq. +• Convención sobre los Derechos del Niño12 nisqanta musuqyachisun, puririchisun, hinaspa warmakuna rantiy, awqanakuypi kay, mana allin, millay ruraykunapi kaqta chinkachinapaq kamachikuykunata puririchisun. +VII. África llaqtakunapi aswan yanapayninmanta. +27. Africapiqa yanapasunmi llaqta kamachikuynin allin kananpaq, hinallatqmi hawka kaypi, wakcha kay chinkachiy, allin puririyninpas chayna kananpaq, chaywan Africa llaqta llapan llaqtakunawan kuskanchakunankupaq. +• Africapi musuq llaqta kamachikuynintam aswan yanapaniku, tukuy ima kamachikuyninkunapi. +• Africata aswan yanapasunchik hatun VIH/SIDA wañuy unquy ama mirananpaq, hinallataq huk unquykunatapas. +29. Hatun Huñunaykuta kallpanchachisunchik, aswan allin kaykunapaq rurarininpaq: allinman llaqtakuna musuqyayman puririnanpaq, wakcha kay chinkachinapaq, mana yachay, unquykunapas chinkachinapaq, mana chay kaqlla llapanpaq kay chinkachinapaq, awqanakuy, manchachikuy, huchakuy chinkachinapaqpas, hinallataq kay pachanchik qulluchiynin, waqllichiynin chinkachinapaq. +• Corte Internacional de Justiciata kallpanchachisunchik llapa llaqtakunapa allin kawsay, hawka kawsaypas kananpaq. +• Secretariata mañarisunchik, Asamblea Generalpa kamachikuyninkunaman hina, llapan llaqtakunapaq chay atiykuna aypunanpaq, aswan allin kamachikuykunawan, musuq yachaykunwanpas, hinaspa chay llaqtakunapa mañakuyninkunata, allinta qawarispa puririchichun. +• Hatun Huñunakuy, huk huñunakuyninkuna, Bretton Woods nisqan huñunakuy hinallataq Organización Mundial del Comerciopiwanpas allin puririyninta qawarisunchik allin kawsayman chayanankupaq, huk huñunakuykunaywanpas ima, hawka kay, musuq kallpanchakuypas, sasachakuypaq, allin kamachikuykuna tarinapaq. +• Hatun Huñunakuy, sapa llaqtapa huñunakuyninwan allin kawsaypi kanankupaq, Union Parlamentaria nisqanpi, qawarisunchik, kaykunapaq: hawka kay, allin kay, musuq kallpanchakuy, llapa llaqtawan qawarinakuy, llaqta kamachiynin hinataq qari warmimanta kayta. +8 pacha huñunakuy + +"Montero, manañam Mauro kanñachu, imay uralla, karqa, maymanpas inskayniykuchik ripikuymanku karqa. Imaynallaq ura karqa kanan, tutapichu punchawpichu kani. Marcelino imaynam kay vidallay kanqa", nispay, abrasakuspa, chaypipas munturukusqani. Monteropas waqachakasqa, kuñaduy Monterupas. + +Romanu qhapaq llaqta + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu sip'usqa +Tikraynin sip'usqa Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Aqhuyani +Aqhuyani nisqaqa (aymara simim, kastilla qillqaypi Ajoyani) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Aqhuyani llaqtam. +Urqukuna: Pumaqulluni - Qinamari - Q'iruni + +Roger Federer sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1981 watapi paqarisqa Basel llaqtapi - ), Suwisa mama llaqtapas kurku kallpanchaq. +Churinkuna: Myla Rose wan Charlene Riva (*23 ñiqin anta situwa killapi 2009 watapi). +1 Pukllaykuna +Basel llaqtapi paqarisqa + +James Cleveland Owens, Jesse Owens sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin tarpuy killapi 1913 watapi paqarisqa Oakville llaqtapi - † 12 ñiqin pawqar waray killapi 1980 watapi wañusqa Tucson llaqtapi), USA Hukllachasqa Amirika Suyukunapas Kallpanay, huk karu kaq purinakunapim (100 m, 200 m, 4x100m). +1976 - Qispi kay Presidencial Medalla - Hukllachasqa Amirika Suyukuna - Gerald Ford +1990 - Qori Medalla Hukllachasqa Amirika Suyukuna Rimana huñunakuy - George H. W. Bush. +Uficial Qillqa web (inlish simipi) +Kallpanakuy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Kurku kallpanchaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Luis Ricardo Llontop Godeau sutiyuq runaqa ( * 2 ñiqin kantaray killapi 1985 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq wan Universitario de Deportes piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Luis Llontop. + +4 ñiqin ayamarq'a killapi 1995 watapi – 18 ñiqin inti raymi killapi 1996 watapi +14 ñiqin tarpuy killapi 1984 watapi – 20 ñiqin kantaray killapi 1986 watapi +Shimon Peres, שִׁמְעוֹן פֶּרֶס (Szymon Perski) sutiyuq runaka (* 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1923 watapi paqarisqa Vishneva llaqtapi - 28 ñiqin tarpuy killapi 2016 watapi wañusqa Tel Awiw llaqtapi), huk Israyil mama llaqtap pulitiku qarqan. +1984 watamanta 1986 watakama wan 1995 watamanta 1996 ñawpaq kuti Israyilpa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Shimon Peres. + +Kamachi, Kamachina icha Liy (kastilla simimanta: ley) nisqaqa mama llaqtapi rurana tiksikunam, kamachi qillqa nisqakunapi qillqasqam. +Dimukratiyapiqa parlamintum kamachikunataqa kaman, apsulutu nisqa qhapaq suyupitaq qhapaqmi. + +Wallqanqa icha pukllanka nisqaqa huk amachana ayñim. +Wallqanqapi llimphisqa tuyruchakuna, llimphikunata mama llaqtap, huk llaqtakunap wallqanqa sananchan hina llamk'achinchik. + +Uma llaqta München +Bayern icha Bawarya nisqaqa huk suyum (Land/ Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa München llaqtam. +Mayukuna: Danuwyu mayu + +José Antonio Páez Herrera sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin inti raymi killapi 1790 watapi paqarisqa Acarigua llaqtapi - † 6 ñiqin aymuray killapi 1873 watapi wañusqa New York llaqtapi) huk Winisuylanu mama llaqtayuq Awqa suyuq wan pulitikumi, kawpaqpas karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: José Antonio Páez. + +Lawrawani qucha (aymara simi[1][2] kastilla qillqaypi Labrahuani) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk qucham, Qhapaq Wallapi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Batallas munisipyupi, Kirani kantunpi, Ch'iyar Quta ñiqpi.[3] + +Amsterdam llaqtaqa Uray Llaqta Suyu mama llaqtap uma llaqtanmi. Amsterdam llaqtapiqa 859.732 runakunam kawsachkanku (2018). + +↑ Abba, A.M. & Superina, M. (2009). «Dasypus novemcinctus». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 17 de marzo 2011 p'unchawpi rikusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun armallu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun armallu + +Ws227 nisqata huk p'anqakunapi maskay + +Runa Simi: K'aklla + +Cashaloma runa llaktaka sakirin La Esperanza kitillipi, Ibarra kitipi, kay llaktapika trigo, cebada, papas, fréjol shinallatak saratapashmi tarpunkuna, kay ruraykunami ayllukunapak sumak kawsayta charinkuna. + +Suxta chunka mama llaktamanta shuk shuk tantarikunai chayankakuna. Kaykunapika (OIM), kullki kamachik; (JMDI), (UNITAR), (PNUD), (ONU-Hábitat), mashikunami chaypi kanka. + +Quechua: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta + +29Mana tukui­kuna, Cristo kikin kacha­muska runa kan­kuna­chu. + +8Aaronmi altarman asuykurqan, hinaspan pay kikinpa huchan pampachasqa kananpaq torillota nak'arqan. + +Runa Simi: Kitu kiti + +Hatun k'itikunaq Puriy Seq'eriynin +Kikillanpi Hatun K'itikuna +01 HANTUN P'ITITA:Qosqo llaqtapi ñaupachakuq kausariynin. +Pleistoceno pachapiqa, Qosqo qheswaqa hatunkaray qochan karan "Morkill "sutichasqa, chaypitaq imaymana challwakuna, huch'uy unullapi kausaq uywakuna, laqokuna kausaranku. +02 HATUN P'ITITA: QOSQO LLAQTAPI ÑAUPA RUNA TIYAQKUNA +Rumi patapi llinphiqa ñaupa munay llank'ay hinan karan; imaymana Qosqoq k'itinkunapin karan: Chawaytire (Khallka wamanipi), Virginniyuc (Kiskachay wamanipi) o Qolqemarka (Chunpiwillkas wamanipi). +03 HATUN P'ITITA: QOSQOPI LLAQTA SUYU AYLLUCHAKUQKUNA +Kay teqsichakuy patapitaq hoq yachay kamaqkuna paqariranku hatun karay suyu k'itikunapi aylluchakuspa. +Ñaupa Tawantinsuyuqa, allin llank'ayninkunarayku, llaqta runa kamayninwan, ancha mast'arikuyninwan chanin llaqta karan, rumi kamayniyuq ñaupa kausariniyuq ima chanin yachay tarpuyniyuq. +Hatun k'itiqa pachamama haywarina imaymana kaqkunatan qhawarichin apukunaman, mallkikunaman, ch'auchiskunaman, tukuy hinantin aukikunaman kausay pachamamapi chaninchaspa. kausay pachamamawan kuskalla puriq, runakunapurapi, runa paqarichiy willkuypi, ch'auchiskunapi ima. Kay taqechaypiqa qoaq ch'eqonmi anchata qhawarikun; uturunku qatiqnin willay yachayniyuq, imaymana kaqkuna q'ochurikuypi wankikin rikhurin. +Inkakunaqa imaymana mosoq ruwaykunatan llank'ayninkupaq atiparanku rumipi, dioritawan, andesitawan, calisawan, cuarcífera qaqawan ima allin llanka'aykunata wiñaypaq wiñayninpaq atiparanku, Saqsaywaman, Tipon, Machupijchu, Choqek'irau ruwasqankuta hina. +Kay hatun k'itiqa hoq tupukunaq taqechayninkunatan qhawarichin (qhasqo sayayninpi achalaykunaq t'ipakunanpaq), chain illakunata (aukikunaq ch'eqoyninkunata), qhari wan warmiwan chanincharispa, mirarinankuta qhawarichispa wakin uywakunamanta t'aqarin hunt'arparintaq. Anti yanachakuynin huch'uy qori llank'aykunapin qhawarichikun. +1532 watapi españolkunaq chayamuyninwan, anti llaqta kausayninchis t'aqarikuyta qallarin. +1536 watapi mijmay puriywan qallarin, "Qosqo perqasqa" kashaqtin ancha yupaychasqa kausariy karan kay ukhupi, mana chaninchasqa Virgen Mariawan Patron Santiagowan rikhurimunku, españolpa rantinmanta maqanakuranku. +Qosqopi Manqo Inka atipasqa, Willkapanpa suyuman ripuran, chay susyumanta auqachaywan chuchupakuran 1572 watakama, chay pachapi hap'irqanku, wañuchisqa ima karqan, qhepa chanin kaq chaskiq, Tupaq Amaru. +Chaymanta hoq killakuna españolkuna auqachakuranku, kikin Tupaq Amaru khunpachakuqninkunata ima, hap'isqa atipasqa ima karan, hinamanta Qosqo Auqaypatapi wañuchisqa karan. +Europeas Kausaykuna ñaupa kausay ruwaykuna ima virreinato pachapi kikinchakura. Warmikunaq qharikunaq p'achayninpi, wasipi kaqkunaqa europa llank'ayniyuqmi karan Luis XIV kawitun hina (marupi llaqllasqa, imaymanawan llinphirisqa qoriwan llunch'isqa ima, chanin munay llank'aywan rococó achalayriwan ima), hoqkunapuwan. +Wankikiqa Qosqo qelqaq mana mast'arisqa qelqanpa yuyaynin, askha munay llank'ayniyuq ruwarisqanmi karan, Francisco Gonzales Gamarra hoqninqa + +Runa Simi: Millp'uti + +QHAPAQ ÑAN 1 + +Kay kamukunata uriyakuchipaychilla. + +Katiguriya:Qantu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Qantu yura rikch'aq ayllu +Qantu yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Polemoniaceae). +"Qantu yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +17 ñiqin hatun puquy killapi 1844 – 11 ñiqin qhapaq raymi killapi 1844 +Ramón Castilla y Marquesado sutiyuq runaqa (* 31 ñiqin chakra yapuy killapi 1797 paqarisqa Tarapaka llaqtapi - † 30 ñiqin aymuray killapi 1867 wañusqa Tarapaka llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. +Hatun puquy killa 1844 - Qhapaq raymi 1844 +Ancha unqusqaña katinmi, 9 ñiqin ayriway killapi 1863 p'unchawpi Pedro Diez Canseco sutiyuq hiniralmi Castilla kamachinamanta qarqurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ramón Castilla. + +Katiguriya:Maqanakuy kapchiy - Wikipidiya +"Maqanakuy kapchiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:289 kñ - Wikipidiya +Kay Katiguriyaqa 289 kñ kñ watamanta qillqayuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 289 kñ. +"289 kñ" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +6 chaniyuq tikraykuna munay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Harry Potter. +"Harry Potter" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Harry Potter pakasqa ukhuwan + +Tansu Penbe Çiller, sutiyuq warmiqa (* 24 ñiqin aymuray killapi 1946 watapi paqarisqa Istanbul llaqtapi - ). Turkiya mama llaqtap musikuq, pulitiku, ministru, Uma kamayuq qarqan. +1993 watamanta 1996 watakama kuti Turkiyapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tansu Çiller. + +/ machasqa / Awaya, ayawaya! Machaq, machaqlla. Tukuy kay upyaq, upyaqlla. Tukuy kay qipnaq qipnaqlla. Tukuy kay qamqa serviy, suyulla. Mina suyulla. / + +Sapaq p'anqakuna - Wikipidiya +Sapaq p'anqakuna +Amachasqa p'anqa sutikuna +Amachasqa p'anqakuna +Aslla kuti llamk'apusqa p'anqakuna +Hatun p'anqakuna +Katiguriyannaq p'anqakuna +Mana llamk'achisqa katiguriyakuna +Mana llamk'achisqa plantillakuna +Mana llamk'achisqa rikchakuna +Muchusqa p'anqakuna +Uchuylla p'anqakuna +Wakcha p'anqakuna +Ñawpaqta qallarisqa p'anqakuna +P'anqa sutisuyukuna +Kaqninniyuq p'anqakuna +Katiguriyakuna +Tukuy p'anqakuna +Tukuy p'anqakuna ñawpa k'askaqchayuq +Hark'asqa ruraqkuna +Llamk'achkaq ruraqkuna +Sapsita hark'asqa IP tiyaykuna +Musuq p'anqakuna +Watiqasqa p'anqakuna +Mayqin wikikunapi willañiqita llamk'achinku +Willakuna llamk'anakunapas +Pusapunapaq sapaq p'anqakuna +Mayninpi p'anqa +Mayninpi pusapuna p'anqa +Achka kuti llamk'achisqa p'anqakuna +Lliwmanta aswan hukchasqayuq qillqakuna +Lliwmanta aswan t'inkimuqniyuq qillqakuna +P'anqa llamk'anakuna +P'anqakunata hawaman quy +P'anqakunata wakichay +Huk sapaq p'anqakuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Llamk'anakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +1Jesucristoq kamachin, Jacoboq wawqen ñoqa Judasmi kay cartata qelqamuykichis Diospa waqyasqankunaman. Qankunatan Dios Yaya munakusunkichis, Jesucristotaq waqaychashasunkichis. 2Diosmi anchatapuni khuyapayasunkichis, thak-kaytapas qosunkichis, munakusunkichispas. 3Munakusqay wawqe-panaykuna, maytapunin munarqani llapanchispa qespikuyninchismanta qankunaman qelqamuyta, ichaqa kunanmi kikiymanta obligasqa rikukuni kaykunata qelqamunaypaq: Qankunatan kallpachaykichis iñiypi qaqatapuni sayanaykichispaq, chay iñiytan ch'ulla kutillata Diosqa ch'uya llaqtanman qorqan. 4Diosta mana manchakuq wakin runakunan, mana reparachikuq hinalla haykumurqasunkichis. Paykunaqa millay runakunan kanku, chayraykun ñawpaqmantaña huchachanapaq nisqaña karqanku, Diosninchispa khuyapayakuynintapas q'ewispa qhelli kawsayman tukuchinku, sapallan munaychakuq Señor Jesucristotapas negankun. 5Yachashankichisña chaypas, munanin huk kutitawan qankunata kayta yuyarichiyta: Señorqa Israel llaqtantan Egipto suyumanta horqomurqan, ichaqa chay qhepatan mana iñiqkunata wañurachirqan. 6Hinallataq qallariypi munayniyoq kasqankuwan mana contentakuq angelkunatapas wiñaypaq watasqata laqhayaq ukhupi hatun taripay p'unchaypaq Diosqa waqaychashan, hanaq pacha tiyanankuta saqepusqankurayku. 7Kaqllataqmi Sodoma llaqtapas, Gomorra llaqtapas, muyuriqpi llaqtakunantin, chay angelkuna hinallataq qhelli huchapi purirqanku, aychaq sinchi millay munasqankunata ruwaspanku, chay hawa wiñay ninaq muchuchiyninta ñak'arirqanku. Chaykunaqa llapa wanananchispaq ejemplo churasqan kashan. 8Chay hinallataqmi chay mosqokuq runakunapas cuerponkuta qhellichanku, atiyniyoq Señorta pisichanku, hanaq pachapi atiyniyoqkunatapas k'aminku. 9Kikin Arcangel Miguelpas saqrawan churanakushaspa, Moisespa ayanta qechunakushaspanqa, manan saqrata k'amispa huchacharqanchu, aswanmi nirqan: Señormi anyasunki, nispalla. 10Chay runakunan ichaqa mana yachashaspa imatapas k'aminku. Paykuna kikinkumanta munasqankupitaq mana yuyayniyoq uywakuna hina, waqllinku, wañuyman rinankupaq. 11¡Ay, imaynaraqmi paykunaqa kanqa! Cainpa ruwasqanta hinan ruwashanku. Qolqeraykun Balaam hina pantaykunku. Coré hina awqa sayarisqankuraykun wañuchisqa kanku. 12Iñiqkunapaq wakichisqa mikhuyniykichiskunapipas sinchi p'enqaymi paykunaqa kanku, chaypin qankunawan kuska kusisqa mikhunkupas ukyankupas mana p'enqarikuspa, chaykunaqa paykuna kikillankutan michikunku. Paykunaqa kanku wayraq apaykachasqan mana parayoq phuyu hinan, cosecha tiempopi mana ruruyoq saphinmanta t'irasqa mullpha sach'a hinan. 13Paykunaqa lamar-qochaq sinchi phoqchiqesqan hinan kanku, p'enqay ruwasqankuqa qochaq wikch'usqan qhelli phosoqo hinan rikhurin. Paykunaqa mana takyaykuspa phawaykachaq ch'askakuna hinan kanku. Chaymi paykunaqa huchachasqa kashanku, laqhayaq ch'ampi tutayaqpi wiñaypaq kanankupaq. 14Paykunamantan Adanpa qanchiskaq miraynin Enocpas profetizarqan: "Señortan rikurqani waranqa-waranqa ch'uya angelkunawan hamushaqta, 15lliwta taripananpaq, hinaspa llapa millay runakunata lliw mana chanin ruwasqankumanta, Diosta mana manchakuspa huchasapakunaq paypa contranpi llapa k'arak simikunata rimasqankumantawan huchachananpaq", nispa. 16Chay runakunaqa millay munasqallankuta ruwayta munaspankun chhuchupakunku, qhepallapin rimanku, hinallataq hatunchakuspanku runakunapaq allinta rimaq tukunku imatapas chaskinankuraykulla. 17Qankuna ichaqa, munakusqay wawqe-panaykuna, yuyariychis Señorninchis Jesucristoq apostolninkunaq ñawpaqmantaña willasqanku simikunata. 18Paykunan nirqasunkichis: "P'uchukay qaylla tiempokunapiqa kanqan asipayakuqkuna, millay munayninkuman hina puriqkuna", nispa. 19Paykunaqa t'aqanachiqkunan kanku, kay pacha kaqpi yuyayniyoqmi kanku, manataqmi Diospa Espiritunqa paykunapi kanchu. 20Qankuna ichaqa, munakusqay wawqe-panaykuna, ancha ch'uya iñiyniykichispi wiñachinakuychis, Santo Espirituq yanapayninwan Diosmanta mañakuychis. 21Diospa munakuyninpi allinta takyaychis, Señorninchis Jesucristoq khuyapayakuyninpi, wiñay kawsay qonasuykichista suyakuychis. 22Wakin iskayrayaqkunata iñiyninkupi yanapaykuychis. 23Wakinta qespichiychis, ninamanta qechurqoq hina, wakintataq cuidakuspa khuyapayaychis, ichaqa mana chanin kawsayninkupi qhellichasqa p'achatapas cheqnikuychis. 24Chay hinaqa, mana urmaqta waqaychaqniykichis atiyniyoq Diosman, ancha kusikuywan qhapaq qayllanman mana huchachanata asuykachiqniykichis, 25sapallan qespichiqninchis Diosman, qhapaqchaypas, hatunchaypas, hatun kamachikuypas, qhapaq-atiypas, qaynapas, kunanpas, wiñay-wiñaypaqpas Señorninchis Jesucristoq sutinpi kachun. Amén. + +Runa Simi: Sallqa amachay + +kaymy-llaqtay.de + +7. Uchuylla pilachakuna (Microtubuli) +Kawsaykuq (kichwapi Kawsaykuk),[1] Kastiñu,[2] K'atkilla icha Silula[3] nisqaqa (kastilla simipi hina célula qillqasqapas)[4] lliw kawsaqkunap - runap, uywakunap, yurakunap, k'allampakunappas - lliwmanta aswan pisi huklla kayninmi. +Ch'ulla kawsaykuq nisqa kawsaqchakunaqa ch'ullalla kawsaykuqmi kaqkuna. +Ch'ulla kawsaykuqkunaqa kawsaykuq huk'innaq (Procariota) icha kawsaykuq huk'iyuq (Eucariota) nisqakunam. Lliw runap, uywakunap, yurakunap, k'allampakunappas kawsaykuqninkuna kawsaykuq huk'iyuqmi, Eucariota kanchik. Añaki (Bacteria) nisqakunataq, anqas añakikunapas (Cyanobacteria) kawsaykuq huk'innaqmi. +Kawsaykuq huk'iyuq nisqa kawsaykuqpiqa kay kawsaykuq yawrikunam: +kawsaykuq huk'i (nucleus) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawsaykuq. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:24, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Rikch'aq sinri + +Katiguriya:Llaqta (Asway marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Asway marka) +"Llaqta (Asway marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Yaqa wat'a - Wikipidiya +Katiguriya:Yaqa wat'a +"Yaqa wat'a" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hypochaeris. + +Tikraynin qhaqmiy killa Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Qawaq +Qawaq distritu (kastilla simipi: Distrito de Cahuac) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Wanuku suyupi, Yaruwillka pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qawaq llaqtam. + +Runa Simi: Sisachay + +Huñusqa Nasyunkuna + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Bahamakuna) + +Manas sonqoykupas allinchu; ancha mancharisqas, nisiu weqeyuqsi, waqaq tuyapa hina, nakasqa turupa hinas; chaysi mana allinchu, +Ama chayta niwaychu. Waranqa waranqa watapi kallpachasqa yachayniymanta, mukutuymanta, astawan wiñaymi vida, mana samaq mundu, mana samaspa paqariq mundo, tukuy pacha, wiñay. + +Qhichwa Simi, Runa Simi +ablativ -Manta,-piqta Wasi Manta, Wasi piqta pe / de la casa + +Runa Simi: Inlatirra suyup riqyunkuna + +13 k 0 0 Qhapaq p'anqa +395 0 0 Hukllachasqa Amirika Suyukuna +7 1 2 170 170 170 Katiguriya:Llimphiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +1 1 202 202 202 Katiguriya:Kapchiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +1 1 7 7 161 Katiguriya:Llimphiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +5 1 1 225 225 225 Katiguriya:Ch'iquq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Runa Simi: P'utuqsi suyu unanchan, Buliwya + +Tayta ciprianumanta. Hugo Carrillo – Hawansuyo +Suyaykuyraq, tayta ubispu, tayta cura… + +Runa Simi: Mishiku unancha + +/ Qhapaq Inka Tawantin Suyu kamachikuq apukuna / + +Paqarisqa: 26 ñiqin ayamarq'a killapi 1908 watapi +Wañusqa: 11 ñiqin tarpuy killapi 1941 watapi +Ukupasiun: Militar Piruw Awqaq suyupi Capitan +Alfredo Novoa Cava, sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin ayamarq'a killapi 1908 watapi paqarisqa Chipin llaqtapi - † 11 ñiqin tarpuy killapi 1941 watapi wañusqa Porotillo llaqtapi), Piruw mama llaqtayuq Awqaq suyupi. +Piruwpa Allpa awqaq suyu + +Runa Simi: Qarwa pruwinsya + +- Pisqu pruwinsya, Perú + +Ama Murcia nisqa mama llaqtawan pantaychu. +Murcia llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Murcia suyup uma llaqtanmi. +Qhipaq kaq arabya mama llaqtap uma llaqtansi karqan, 1492 watapis ispañulkunap rikunkista (reconquista) nisqapi atipasqan. +Ch'iraw mit'a raymikuna +Miami, Hukllachasqa Amirika Suyukuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Murcia. +Llaqta (Murcia suyu) + +Katiguriya:Arhintinapi runa llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Arhintinapi runa llaqta +"Arhintinapi runa llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(Qusqumanta Punukama khillay ñan-manta pusampusqa) +Raya q'asa ñiqpi +Piruwanu Urin Khillayñan (Ferrocarril del Sur) nisqaqa Piruwpa urinpi kaq khillayñanmi, Mataranimanta Ariqipanta Hullaqakama, chaymanta Punukamapas Qusqukamapas. + +Peba yagua rimaykuna - Wikipidiya +Peba-Yagua simikuna nisqaqa huk rimaykunap ayllunmi, Piruwllapi. +Yameo simi (wañusqaña) + +Kañamu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Kañamu yura rikch'aq ayllu (familia Cannabaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, qanchis rikch'anayuq, 170 rikch'aqniyuq. +Kaymi huk kañamu hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kañamu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kañamu yura rikch'aq ayllu + +Q'ispi rumi icha Q'ispi kapa[1] (kastilla simipi: obsidiana) nisqaqa sallqa pachapi tukukusqa q'ispillum, mana chanta rumim, ariqmanta hamuq. Q'ispi rumipiqa 70–75% ullayam (SiO2), maqnisyu iskaymuksipas (MgO), winchupas (iskay-kimsachani khillay muksi, Fe3O4). +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Q'ispi rumi. + +Ismuruku kantun (kastilla simipi: Cantón San Antonio de Esmoruco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk kantunmi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, Ismuruku munisipyupi. Uma llaqtanqa Ismuruku llaqtam (370 runa, 2001 watapi). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Burundi). +"Umalliq (Burundi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Flora (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Flora (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flora (Mama llaqta). + +Puriqlla icha Likidu nisqaqa (kastilla simipi: líquido) imayaypa t'inki kachkaynin, imapichus chay imayayqa manam p'ulinnintachu, ichaqa rikch'aytataqmi hukchan. Chay hinam kay pacha phatakunapi, wasi q'uñipi yakum. + +Pallatanka (kastilla simipi: Pallatanga) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Chimpurasu markapi, huk llaqtam, Pallatanka kitip uma llaqtanmi. + +Hukllachasqa Arab Imiratukuna in Quechua + +Runa Simi: Qhatqi + +quwiki Tupi waraniyi rimaykuna + +Runa Simi: Ñansa phaqcha + +Mama llaqta: Piruw +Tiyakuynin Ariqipa suyu, Muqiwa suyu +Hallka k'iti kanchar km² +Ariqipa llaqta, Misti urqu (lluq'i), Pikchu Pikchu qutu (paña) +Wik'uñakuna Pampa Kañawas, Yura distritu, Ariqipa suyu, Kachi-kachi yuraq yakupas mama llaqta risirwapi +Ariq Walla (kastilla simipi: Cordillera Volcánica) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, huk wallam Piruwpa Kunti Wallanpi, Ariqipa suyupi, Muqiwa suyupipas. Chhachani urquqa (6.075 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. +Amachasqa sallqa suyukuna: Kachi-kachi yuraq yakupas mama llaqta risirwa +Mayukuna: Chili mayu - Tampu mayu +Quchakuna: Salinas qucha +Suti Hanaq kay (~) Tiyakuynin +Apustaluni (Cerro Apostalone) 5.432 m Muqiwa suyu, Mariscal Nieto pruwinsya, Qaruma distritu +Chhachani 6.075 m Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsya, Pukaurqu distritu, Yura distritu, (Ariqipa llaqta: 20 km) +Coronado (Cerro Coronado) 5.400+ m Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsya, Chiriwata distritu, Saraqhatu distritu (Pikchu Pikchu qutu) +Ipuqhapaq 5.596 m Muqiwa suyu, Mariscal Nieto pruwinsya, Qaruma distritu +Jant'ajawi 5.352 m Muqiwa suyu, Mariscal Nieto pruwinsya, Qaruma distritu +Misti 5.821 m Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsya, Chiriwata distritu, Hanan Kusisach'a distritu, Miraflores distritu, Qayma distritu, Tarukani distritu +Nukarani 5.750 m / 5.784 m Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsya, Yura distritu +Phatima 6.002 m Ariqipa pruwinsya +Pikchu Pikchu 5.650 m Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsya, Puqsi distritu, Tarukani distritu +Qiwuña (Cerro Quenual O.) 5.400 m Muqiwa suyu, Mariscal Nieto pruwinsya, Qaruma distritu +Ubinas 5.672 m Muqiwa suyu, General Sánchez Cerro pruwinsya, Ubinas distritu (Umati llaqta: 35 km) +Piruwpa wallankuna (inlish simi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uma llaqta: Ariqipa +Amachasqa sallqa suyukuna: Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa • Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa • Kutawasi qhichwa risirwa +Quchakuna: Mururqa qucha • Kachiqucha (Ariqipa) • Pallaqucha +Mawk'a llaqtakuna: Hatun Qillqapampa +Simikuna: Ariqipa suyupi rimaykuna +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Piruwpi Antikuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:18, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Musuq Rimanakuy icha Musuq Tistamintu nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap musuq rakinmi, Jesus kawsarqaptinña qillqasqa liwrunkunam, grigu simipi qillqasqa. Mushuq willariy, Ankash qallupi. +Musuq Rimanakuypa liwrunkuna iwanhilyu (kusi willay) nisqa liwrukunam Jesuspa kawsasqanmanta Kruspi wañusqanmanta sayarisqanmantapas willaq, Apustulkunap rurasqankuna nisqa liwru, ipistula nisqa chaski qillqakuna kristiyanu iñiqkunapaq, Huwanpa Apokalipsisnin nisqa liwru. +Musuq Rimanakuypa liwrunkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musuq Rimanakuy. + +Pampa kuru (Platyhelminthes) nisqakunaqa huk uywa rikch'aq putum. Sillwi kurukunaqa sillwinnaq, llusp'i, chakinnaq, siki hutk'unnaq uywachakunam. Muyuri kuru (Turbellaria) nisqakunaqa yakupi, allpapi mayninpipas aycha mikhuspa kawsaptin, lliw wakin pampa kuru rikch'aqkunataq uywakunapi runapipas atam kaspa kawsanku. +Kaymi huk iskay pampa kuru rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pampa kuru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pampa kuru + +Pedro Paulet Mostajo sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin anta situwa killapi 1874 paqarisqa Ariqipa llaqtapi, Piruwpi - † 5 ñiqin kantaray killapi 1945 wañusqa Buenos Aires llaqtapi) Allwiya kamayuq qarqan. + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupap 1930 watapi lluqsiyninkunayuq saywiti. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1930 (inlish simipi: 1930 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1930) nisqaqa 1930 watapi Uruwayi mama llaqtapi I ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. +Iskay ñiqin: Arhintina. +Kimsa ñiqin: USA. + +Rosetta Rumi, grigu simipi iqiptu simipipas, 196 kñ-si rurasqa, 1799 watapi tarisqa. Paywan hiruqliphiku nisqakunatam hap'iqayta qallarirqanku. +Rimay t'ikray nisqawanqa t'ikraq nisqa runa qillqata huk rimaypi hap'iqaspa wakin rimaypim qillqamun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rimay t'ikray. + +Katiguriya:Kitilli (Asway marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Kitilli (Asway marka) +"Kitilli (Asway marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Frederick Carlton Lewis, Carl Lewis sutipaq runaqa (* 1 ñiqin anta situwa killapi 1961 watapi paqarisqa Birmingham llaqtapi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapas Kallpanay, huk karu kaq purinakunapim (100 m, 200 m, 4x100m). + +Katiguriya:Montana suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Montana suyu. +"Montana suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta Awstralya Inlatirra +Mark Schwarzer sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin kantaray killapi 1972 watapi paqarisqa Sydney llaqtapi) huk Awstralya Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mark Schwarzer. + +Kichka ataqu icha Kichka hat'aqu[1] (Amaranthus spinosus) nisqaqa huk sankurachi quram, hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kichka ataqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kichka ataqu + +Kastilla simipi: Ombligo + +quwiki San Andrés wan Providencia suyu + +wiñay sallqa llaqtakuna qawaq. +varayuq tayta José María Arguedaspa +sallqa runa waylluq, +churinkuna kasqayku rayku. +2. Hukllam wañuy, hukllam kawsay. + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 9.8 km (6.1 mi) east + +Qhapaq p'anqa +Kay p'anqakunata qhichwa simipi rikuy +Tiyaqllata hukchanaykipaqqa allinkachinaykikunata llamk'apuy (yaykunaykim atin). +P'unchawpa akllasqa rikchan +RSS-vir _ E-chaskiwan _ Ñawpaq p'unchawkunap rikchankuna ... +P'unchawpa akllasqa multimidyan +Ñawpaq p'unchawkunap multimidyankuna ... +Tiksi katiguriyakuna · Katiguriya sach'a +Rumiyasqa kawsaqkuna · Mama quchapi kawsay · Rikuypacha · Imakuna · Hawa pacha · Mit'a +Rikch'aqkama +Kuyuq rikchakuna · Siq'intin · Hap'isqa rikchakuna · Siq'isqa · Sananchakuna · Llimphisqa · Saywitukuna (saywituntin) +Taki kapchiy · Rimasqakuna · T'uqyay · Hap'isqa widyukuna +Wikirikchaq - Rikch'aqkuna Wikiwillay - Willaykuna Wikisuntur - Yachay suntur + +Puno: Q'oñiwasipi tiyaqkuna trapusqanku sach'akunata + +Muyuriq pacha amachay nisqaqa runakunap muyuriq pachanchikta waqlliymanta amachay rurayninchikkunam. +Kay pacha musuqyaptinmi runakuna phawrikankunawan, antawakunawan, q'upankunawan miyuchaspa runap qhali kaynintam waqllirqaptin, huk runakuna chay sasachakuykunatam qhawayta qallirqan. Chaywan muyuriq pacha rikch'arimuymi p'aqarimurqan. +Chay sasachakuykuna musikuypaq, tukuy runa wakipaq miraykuptinmi, mama llaqtakunapas muyuriq pacha amachaypaq kamachikunatam kamachirqan. +Muyuriq pacha amachaypaq ruranakuna kaymi: +Q'upakunata ama sallqa pachaman wikch'unchu, ichataq q'upata rakispa imaykanankunata musuqmanta llamk'achichun. +Wasinkunata ama nisyuta q'uñichichunchu, ichataq punkukunata wintanakunata allinta wichq'achun. Wasi pirqakunata wasi qatapas chiriyaymanta amachachun. +Q'upa yakukunata ch'uyachachunku. +Pinchikillachanakunapi kutipayaq michakunata (kawsasqamanta micha, inti micha, yaku micha, wayra micha) llamk'achichunku. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:12, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Tiyay: Hunin suyu, Satipu pruwinsya, Tampumayu distritu; Ukayali suyu, Atalaya pruwinsya, Raymondi distritu +Purimuq mayukuna: Pirini mayu, Iniy mayu, Champu mayu +Tampu mayu (kastilla simipi: Río Tambo) nisqaqa Piruwpi, Hunin suyupi, Satipu pruwinsyapi, Tampumayu distritupi, Ukayali suyupipas, Atalaya pruwinsyapi, Raymondi distritupi, huk mayum. Ukayali mayuman purin (Atalaya llaqta, Ukayali suyu). +Piruw mamasuyup pruwinsyankuna: Satipu pruwinsya (Hunin), Atalaya pruwinsya (Ukayali) +Mayu (Hunin suyu) +Mayu (Ukayali suyu) + +Johann Strauss II (alimanya simipi: Johann Strauß Sohn), sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin kantaray killapi 1825 watapi paqarisqa Wien llaqtapi (Awstryapi - † 3 ñiqin inti raymi killapi 1899 watapi wañusqa Wien llaqtapi) Awstrya mama llaqtayuq rumantiku musika takichaqmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Johann Strauss II. +Wien llaqtapi paqarisqa runakuna + +Chaqallu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Chaqallu yura rikch'aq ayllu (familia Leguminosae icha Fabaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, sach'akunam, sach'acha, ch'ulla watayuq icha achka watayuq qurakunapas. Rurunkunaqa chaqallum. +Ñawpaq mitan kamaypiqa Leguminosae nisqa rikch'aq ñiqim nikurqan, Papilionaceae, Mimosaceae, Caesalpiniaceae rikch'aq ayllu kaptin. +Faboideae (Papilionaceae kasqa, latin simipi Papilio = "pillpintu") yurakunaqa pillpintu hina rikch'aq tuktuyuq kaptin, Caesalpinioideae, Mimosoideae nisqakunataq wach'illa (quyllur hina) pichqantin raphi sillwiyuq tuktuyuqmi. +Kaymi huk chaqallu hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chaqallu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chaqallu yura rikch'aq ayllu + +14 ñiqin anta situwa killapi 1958 watapi – 9 ñiqin hatun puquy killapi 1963 watapi +Muhammad Najib ar-Ruba'i (arabya simipi: محمد نجيب الربيعي) sutiyuq runaqa (* 1904 watapi paqarisqa Bagdad llaqtapi - 1983 waatpi wañusqa Bagdad llaqtapi) huk Iraq mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku karqan. +Bagdad llaqtapi paqarisqa + +2 chaniyuq tikraykuna ch'ampa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'iqullu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'iqullu + +Saruchay, sarunchay, t'ustiy, t'aqtay + +Samanna icha Kalamar (Teuthida) nisqakunaqa hatun mama quchakunapi kawsaq umachakikunam, chunkachakim. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Samanna + +Ullaya (SiO2; kastilla simipi: sílice) nisqaqa huk qiqllam, Ullayayaq iskay muksim. +Umiña kaq ullayataqa kwarsu ninchikmi. +Q'awchi rumi nisqa mana umiña kaq ullayataqa ninachanapaq llamk'achinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ullaya. + +Uma llaqta Morpeth +Northumberland nɔːˈθʌmbələnd nisqaqa huk suyum (county) Inlatirrapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi. Uma llaqtanqa Morpeth llaqtam. +Northumberland mama llaqta parki + +Phawka,[2][3] Urqu sunchu[4] icha Urqu tiqwa[5] (genus Flourensia) nisqaqa huk yura rikch'anam, chantasqa tuktuyuq rikch'aq aylluman kapuq, Awya Yalapi wiñaq yurakunam. +↑ Tukuy rikch'aqniyuq sutisuyu + +Mistul, Mishtul icha Mishtol[1] (Ziziphus mistol) nisqaqa huk kichkasapa wayuq sach'acham, puka ruruyuq, chincha kunti Arhintinapi Hatun Chakupi wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ziziphus + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu riqsisqa +2 chaniyuq tikraykuna riqsisqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: riqsisqa1riqsisqa2 + +3 chaniyuq tikraykuna chhalla kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Pachamama, kay derechosniykitan qanman haywarimushayki, kay wata lloqsisqanchis agostopi. Chaskiykukuy uywaqniy kay despachota. Tuta p'unchaw, ñuñuqniy unkaqniy. Sumaqllataña chaskiyukuy, tukuymanta defendiway, onqoytapas karunchachay, ama ima llakikunapas qhawasunchu, hasta watakama sumaqllaña kawsakusun. + +Yurak rit'i +5 Pichq'a, pisqa + +KAY PACHA y JANAQ PACHA + +10Chaymanta Jesús, Jerusalén pwibluman yaykutinqa, tukuyla chay pwiblumanta kaq runakuna kusalata laqyaranllapa. Chaymi achka runakuna kaynu nir tapunakuyaqllapa: +—¿Uyapankichu chay wamrakuna rimayashantaqa? nir. + +Runa Simi: Abel Iturralde pruwinsya + +Commons katt'ana uñnaqa Jisk'a suyu (Wanuku jach'a suyu). +Inka wamp'uwatana jisk'a suyu +Wanuku jach'a suyu + +Uma llaqta Surat'a +Illampu chullunku qucha, Lariqaqa pruwinsya +Surat'a munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Sorata) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Lariqaqa pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Surata llaqtam. +Mayukuna: Challa suyu mayu - San Cristobal mayu +Quchakuna: Chilata qucha - Illampu chullunku qucha +Titiqaqa qucha: 25 km +Surat'a sapsi: yupaykuna, saywitu (PDF: 898 kB) + +Yunkuyu pruwinsya - Wikipidiya +Yunkuyu pruwinsya (aymara simipi: Yunkuyu jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Yunguyo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Titiqaqa qucha patanpi, Punu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Yunkuyu llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Aymara-Lupaka risirwa suyu +Quchakuna: Titiqaqa qucha - Wiñaymarka qucha +Yunkuyu pruwinsyapiqa aswanta indihina simikunatam (aymara simi) rimanku. +Qupaqhawana yaqa wat'a + +Kevin De Bruyne sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin inti raymi killapi 1991 watapi paqarisqa Drongen llaqtapi) huk Bilhika mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kevin De Bruyne. +Piluta hayt'aq (KRC Genk) + +Katiguriya:Piluta hayt'ay (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay (Arhintina). + +Martinik nisqaqa (phransis simipi: Martinique) Chawpi Awya Yalap Wat'ankunapi huk wat'am, phransis kulunyam. +Wachuriq suyu (Awya Yala) + +Louis Renault sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin aymuray killapi 1843 watapi paqarisqa Autun llaqtapi - 8 ñiqin hatun puquy killapi 1918 watapi wañusqa Barbizon llaqtapi), huk Ransiya mama llaqtayuq taripay amachaq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Louis Renault. + +Tawa chakana nisqaqa tawantin suyu rikuchiq iñukunata qhawachiq chakanam. +Tawa chakanaqa tawantin iñuyuqmi, sapa iñuntaq kimsantin patayuq. +Kaytaq iñukunap patankunam: + +Qarwamayu nisqaqa (kastilla simipi: Carhuamayo) Piruw mamallaqtapi, Hunin suyupi, huk mayum. + +Erie qucha (inlish simipi: Lake Erie) nisqaqa huk Kanada mama llaqtapi Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapiwan hatun qucham. + +► Wañusqa 6 ñiqin pachakwatapi‎ (ch'usaq) + +3 chaniyuq tikraykuna ñawpa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qhichwa simi Bulibiya - Bulibiya Mama Llaqta +Bulibiya (Bulibiya Mama Llaqta) icha Qullasuyu nisqaqa Uralan Abya Yala mama llaqtanmi. + +Runa Simi: Quyllurchaw + +Runa Simi: Pichana + +Petrarca Italya mama llaqtayuq qillqaq + +400 0 _ ‎‡a Joko Widodo‏ ‎‡c allwiya kamayuq wan pulitiku. Kuraka wan Umalliq‏ + +1, 2. ¿Imatataq Jesus rurarqan 33 wata 14 de nisan paqaschö? (Rikäri kë yachatsikïpa qallananchö këkaq dibüjuta.) +2 Jesusqa, Diosman mañakurirmi levadürannaq tantata apostolninkunata pasarin kënö nir: "Tsarir mikuyë". Tsëpitanam, vïnuyoq cöpata tsarirkur yapë Diosman mañakurir kënö nin: "Llapëki uputsinakuyë" (Mat. 26:26, 27, NM). Tsëpitaqa, manam apostolninkunata mas mikïta qorqannatsu, peru mana qonqëpaq precisaq yachatsikïkunatam yachakuyarqan. + +Runa Simi: Peter Pan (kuyuchisqa siq'isqa) + +Yumay nisqaqa runtuchap yuma kuruchawan huñunakuyninmi runap, uywakunap, yurakunappas miraykunanpaq. Yumanapaqqa qharip warmiwan yuqunakunankum atin. +Warmip kisma rurumantaqa sapa killa huk kuti ch'ulla runtucham rurakun. Mana yumasqa kaspanmi, warmi k'ikun. +Yuqunakuspa, qhariqa ullunta warmip rakhanman sat'in. Yumaqa q'urutakunamantam paqarispa, ullunta rakha ukhuman purin. Qharip yumanpi kaq yuma kuruchakunaqa kismapi kachkaq runtuchamanmi rinku, chupachankuta maywispa. Runtucha kachkaptinqa, ch'ulla yuma kurucha yaykuyta atispa yumanmi. Yumasqa runtuchamantaqa kismapi musuq runacham wiñariptin, warmi wiksayanmi. Chaymanta isqun killa pacha wawanta wachanmi. +Yurakunaqa wayra icha palamakuna sisachaptin tuktunkunapim yumanku. Sisa huk tuktumanta wak tuktup ruru raphiman chayaspa, ukhupi kaq runtuchaman wiñan. Huk sisacha runtuchata chayayta atispa yuman. Chaymantataq musuq murukunayuq rurukunam puquyta atinku. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Waskaran: Imamanta rurasqataq kwirpunchikri? (PDF), wawakunapaq qillqasqa +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 02:52, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Piruwpa llaqta takin - Wikipidiya +Piruwpa llaqta takin +Somos libres, seámoslo siempre nisqaqa (kastilla simipi), qhichwa simiman t'ikrasqa "Qispisqañam kachkanchik, ñawpaq kananchik wiñaypaq" nisqa Piruwpa llaqta takinmi. Takinantaqa José Bernardo Alcedom kamarirqan, kastilla simipi rimankunatataq José de la Torre Ugartem qillqamurqan. Demetrio Tupah Yupankim 1974 watapi Qusqu qhichwa simiman t'ikrarqan, 1985 watapi huk kutitaq Teófilo Cárdenas Alvaradom. +1 Qhichwa simipi +Qhichwa simipi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Demetrio Tupah Yupankip t'ikrasqan (1974)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqtanchikmi wiñaypaq ruwasqa (3 kuti) +rikch'ariymi llapapaq kamakun. +Llaqta runam unay wata mat'isqa +Piruwpa wallqanqan +Runasimi.de: Piruwpa Llaqta Takin +Llaqta taki + +Huwan XXI Tayta Papa wallqanqa +Huwan XXI, Huwan XXI iskay chunka huk ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. XXI, Italya simipi: Giovanni XXI) Pedro Julião sutiyuq runaqa (* 1215 watapi paqarisqa Lisboa llaqtapi - † 20 ñiqin aymuray killapi 1277 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +20 ñiqin tarpuy killapi 1276 watapimanta 20 ñiqin aymuray killapi 1277 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan XXI. + +Uma llaqta Thaqupampa +Thaqupampa kantun (kastilla simipi: Cantón Tacobamba) nisqaqa huk kantunmi Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Cornelio Saavedra pruwinsyapi, Thaqupampa munisipyupi. Uma llaqtanqa Thaqupampa llaqtam (183 llaqtayuq, 2001 watapi).[1] +Mayukuna: Thaqupampa mayu +Quchakuna: Urqu Qucha +↑ Thaqupampa munisipyu: yupaykuna, saywitu +Kantun (Cornelio Saavedra pruwinsya) + +Taraska simi (P'urhépecha) nisqaqa chawpi Mishikupi huk rimaymi, Taraska runakunap rimasqan. Ch'ulla rimaymi. + +Ruqyayqa wayra pachapi, imayaykunapi pillunyakunam, maywiq iñukukunawan iñuwakunam. +Wayra pachapi ruqyaypa utqayninqa kimsa pachak mitru sikundumanmi (300 m/s). +Takipi, waqachinawan rurasqa, sapaq hayñiq kayniyuq, sapaq maywiy kutinchiqniyuq kaq ruqyayqa suynay nisqam. + +Barranca distritu (kastilla simipi: Distrito de Barranca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Datem del Marañón pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Lorenzo llaqtam. + +Uma llaqta Palermo +Sicilia nisqaqa Allpapura hatun quchapi huk Italyaman kapuq wat'am suyupas. Uma llaqtanqa Palermo llaqtam. + +Punku taripasqankuna 36 (Mama llaqta Busna-Hirsiquwina Piluta hayt'ay quchu) +Edin Džeko sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin pawqar waray killapi 1986 watapi paqarisqa Sarajevo llaqtapi - ) huk Busna-Hirsiquwina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Edin Džeko. + +Warma Kuyay nisqaqa José María Arguedaspa kastilla simipi qillqasqan willakuymi, warmakunap khuyanakuyninmanta willaq. +Qhichwa simipi uyaychasqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Mariano Eduardo de Rivero y Ustariz sutiyuq runaqa ( 22 ñiqin kantaray killapi 1798 watapi paqarisqa Ariqipa llaqtapi - 6 ñiqin ayamarq'a killapi 1857 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Piruw mama llaqtap chaqllisinchimanta yachaqsi wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mariano Eduardo de Rivero. + +Amachasqa p'anqa sutikuna - Wikibooks +Manam kachkanchu kay kuskanachina tupukunawan amachasqa p'anqakuna. +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:AmachasqaSuti" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Kay CSS p'anqataqa manam llamk'apuyta atinkichu. + +Llaqtaymanta - De la pampa + +5. Kuyaqnillay runakuna, +8. Aylluy kaqpas, reqsisqaypas, +Waqachikuq ancha wasi. + +Runa Simi: Chugay distritu + +Wuliwya Suyu - Bulibiya Mama llaqta + +19"Amami kay pachapi kaq imaykillapataqa tantakunkillapachu. Chaqa kay pachapi kaq imaykillapaqami pumpir, muqusyar ima, limpu tukukan. Chaynulla suwakuqkunamapis wasikunaman yaykur suwakunllapa ima. + +400 0 _ ‎‡a Fernando Lugo‏ ‎‡c Parawayi mama llaqtayuq taytakura wan pulitiku‏ + +kutichakuy ukhu (Cuarto del Rescate) nisqawan. +Uma llaqta Chugur +Chugur distritu (kastilla simipi: Distrito de Chugur) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Wallqayuq pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chugur llaqtam. + +Lampalliqi (kastilla simipi: Lambayeque) nisqaqa Lampalliqi suyupi (Piruwpi) huk llaqtam (manataqmi uma llaqtanchu), Lampalliqi pruwinsyap uma llaqtanmi.. +Llaqta (Lampalliqi pruwinsya) + +Puka sullu-sullu (Bomarea sanguinea) nisqaqa huk yuram, Antikunapi wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Bomarea + +Quchapampa pruwinsya - Wikipidiya +Runa ñit'inakuy 1322,3 runa / km² +Quchapampa pruwinsya (kastilla simi: Provincia de Cercado) nisqaqa Buliwya suyupi, Quchapampa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Quchapampa llaqtam. +Tapaqari pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara, waraniyisimikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Saywitu: Quchapampa munisipyu +Maw'ka saywitu: Quchapampa pruwinsya + +Uma llaqta Buenos Aires +Buenos Aires distritu (kastilla simipi: Distrito de Buenos Aires) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi , Pikuta pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Buenos Aires llaqtam. + +Uma llaqta La Rivera +Puerto de Mejillones pruwinsya (aymara simipi: Puerto de Mejillones jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Puerto de Mejillones) nisqaqa Buliwyapi, Uru Uru suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa La Rivera llaqtam. +2 Tukuy Santukuna munisipyu 387 Tukuy Santukuna (Todos Santos) +3 Qaranqa munisipyu 353 Qaranqa +Pruwinsyapiqa astawan Aymara runakunam tiyanku. +Puerto de Mejillones pruwinsyapiqa kastilla, aymara, qhichwa, simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Puerto de Mejillones pruwinsya + +Ch'iwa (genus Veronica) nisqakunaqa huk yura rikch'anam, qallu yura rikch'aq aylluman kapuq, pichqa pachak rikch'aqniyuqmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ch'iwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'iwa + +Tiyay: Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsya, Cerro Colorado distritu, Yura distritu, Urin Piruw +Chhachhani icha Chachani nisqaqa Piruwpi, Misti urqup, Ariqipa llaqtap chinchay antinpi huk ariqmi, rit'iyuq urqum, Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsyapi, Cerro Colorado distritupi, Yura distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 6.075 mitrum aswan hanaq. + +Paqarisqa Nikarawa 2 ñiqin hatun puquy killapi 1926 watapi +Wañusqa Nikarawa 3 ñiqin inti raymi killapi 2018 watapi +Tayta kura watamanta 10 ñiqin chakra yapuy killapi 1958 watapi +Miguel Obando y Bravo sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin hatun puquy killapi 1926 watapi paqarisqa La Libertad llaqtapi - 3 ñiqin inti raymi killapi 2018 watapi wañusqa Manawa llaqtapi), huk Nikarawa mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Hatun yaya qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miguel Obando. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuyu. +"Yuyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kamasqa mara 1929 Jallu qallta phaxsi 16, Augusto Leguía Umalliq. + +Maria Stuart (Mary, Queen of Scots, Mary Stuart, Mary Stewart , Mary I; *8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1542 paqarisqa Linlithgow llaqtap palasyunpi; †8 ñiqin hatun puquy killapi 1587 wañusqa Fotheringhay-pa palasyunpi, sipisqa), Iskusya mama llaqtap huk quyansi karqan, 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1542 p'unchawmanta 24 ñiqin anta situwa killapi 1567 p'unchawkama. + +I, Moktoipas sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, kaywan rurasqanta uyaychachkanmi kay qatiq saqillaykunawan: + +Runa Simi:Añallu k'aspi + +Georg Friedrich Händel ( inlish rimaqkunap George Frideric Handel nisqan) ( 23 ñiqin hatun puquy killapi 1685 paqarisqa, 14 ñiqin ayriway killapi 1759 wañusqa) sutiyuq runaqa Alimanyapi , Inlatirrapipas kawsasqa takichaqmi karqan, barruku musika nisqata ruraq. Aswan pacha Hatun Britanya kawsarqan. + +12 kaq versïculu: waktsa kaqkunaqa salvashqam kayanqa. + +Piruwpa llaqta takin + +Atawallpa Inkap waqyay harawin. Atawallpa wañun Qasamarka llaqtapi, 1533 +Atawallpa wañun Kashamarka (Qasamarka) llaqtapi, 1533 +(Ma = Mana; Suklla = Huklla; Sina = Hina) +Qallarina qillqapi, tayta Waman Puma "Sapra aucacho" ñispa qillqarqanmi (sapra: saprayuq wiraquchakuna - icha pantasqachá → saqra). +Waman Pumap siq'isqan (dibuhun): Wiraquchakuna Atawallpa Inkap umanta kuchun 1533 watapi. +Inka Wañuymanta waqyay. Waman Pumap siq'isqan (dibuhun): Wiraquchakuna Tupaq Amaru huk ñiqinpa umanta kuchun 1572 watapi + +13 k 0 0 Qhapaq p'anqa +1 1 31 31 31 Katiguriya:Yachay wayllukuq (Mama llaqta) +5 1 1 113 113 113 Katiguriya:Yachaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +7 1 1 19 19 19 Katiguriya:Punu llaqtapi paqarisqa + +Runa Simi: Pampa Awllaqa + +Mach'aqway (subordo Serpentes) nisqaqa chakinnaq, aycha mikhuq suchuq uywakunam, miyu kiruyuq icha miyu kirunnaq. +Huk iskay mach'aqway rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Hatun rakiypi chunka hukniyuq kaq pachakwatapis ñawpaq kaq inlisyamanta kunti Iwrupapi tukurqan, anti Iwrupapi, Bisantinu qhapaq suyupi kaq Orthodoksa Inlisyamantas rakispa. +Chunka suqtayuq kaq pachakwatapi prutistanti inlisyakunas Katuliku Inlisyamanta rakikurqan. +Ispañulkuna, purtuyiskunapas katuliku inlisyata Abya Yalaman mast'arqan, Tawantinsuyu iñiyta sarupaspa. + +Marukupi p'acha tullpuqkuna, Fes llaqtapi. +Tullpuy nisqaqa p'achakunata tullpuwan llimphichay allwiyam. + +Uma llaqta Waqana +Waqana distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Huaccana) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chinchiru pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Waqana llaqtam. + +Yuraqchupa luwichu[1][2] icha Luwichu[3] (Luychu)[4] chaylla (Odocoileus virginianus) nisqaqa tukuy Awya Yalapi kawsaq tarukam, iskay ruk'anayuq ñuñuqmi, yura mikhuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraqchupa luwichu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraqchupa luwichu + +Ahus icha Ajus (Allium sativum) nisqaqa huk allpapi raphikunawan puquq chakra yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ahus. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ahus + +Wayanay nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Wayanay (sut'ichana) rikuy. +Tiyakuynin Qusqu suyu, Urupampa pruwinsya, Ullantaytampu distritu +Wayanay (kastilla qillqaypi Huayanay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Willkapampa wallapi, huk rit'i urqum Qusqu suyupi,Urupampa pruwinsyapi, Ullantaytampu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.464 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Kitilli (Zamora Chinchipi marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Kitilli (Zamora Chinchipi marka) +"Kitilli (Zamora Chinchipi marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Salt Lake City nisqa llaqtaqa, Utah suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Austin llaqtapiqa 186.440 runakuna (2010) tiyachkan. Runa simipi Kachisqa Qucha Llaqta. + +"Nurwiga" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Huk yaku pinchikillachana, Krasnoyarsk llaqtapi, Rusyapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yaku pinchikillachana. + +Runa Simi: Yanuqkuna Wok nisqawan, Chinapi. + +Runa Simi: Qarawili pruwinsya + +Haarlem llaqtaqa. Noord-Holland pruwinsyap uma llaqtanmi. +llaqtapi paqarisqa runakuna +12 Llaqtapi paqarisqa runakuna + +Runa Simi: Aymara + +9Chay ch'isipacha Tata Diosqa Gedeonta kamacherqa: «Sayarispa, madianitakunawan maqanakoj urayk'uy; paykunata Noqa atipaykuchisqayki. + +Ninkutaq qoyra (catarata) tiyapurqa ñawisninpi. Waq kunataq nillankutaq sinchi kay (rudo, duro) karqa. Chayraykucha jinamanta sutichanku. + +Etiquetas: SUMAQ LLAQTA + +LLAQTA-TAKI + +Paqarisqa 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1947 watapi +Piluta hayt'ay Brasil quchu - Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1970 +Eduardo Gonçalves de Andrade sutiyuq runaqa, icha "Tostão" , (* 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1947 watapi paqarisqa Belo Horizonte llaqtapi, Brasil mama llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +2.1 Piluta Hayt'ay Brasil quchu +Piluta Hayt'ay Brasil quchu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1966 Inlatirra Huk fase 1 1 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1970 Mishiku Atipaq 6 2 +Uralan Awya Yala Piluta hayt'aq 1971 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tostão. + +Paltas kiti (kastilla simipi: Cantón Paltas) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi, huk kitim, Loja llaqtamanta 97 kilumitruspi tarikun. Paltas kitiqa kay sutita apan kay llaqtapi sinchi Palta runakuna kawsaqmanta. [1] Uma llaqtanqa Katakucha llaqtam (San Pedro Apóstol de Catacocha icha Catacocha chaylla). Achka kawsay ruraykunata charisqamanta mama llaqtapaq Patrimonio Culturalman tikrarqa 25 aymuray killa 1994 watapi. +Paltas kitiqa chinchay suyupi Loja markapi tiyakun, [2] +chinchay suyuman Chawarpampa, Olmedo kitikuna, Kuri markawanpas, +kunti suyuman Puyanku, Celica kitikunawan kantun. +iskay llaqta kitilli: Katakucha, Lourdes +73 uchuy ayllu llaqtapas. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Paltas kiti + +Córdoba nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Córdoba rikuy. +Córdoba llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Córdobapiqa 1.272.334 runakunam kawsachkanku (2001). +Quchapampa, Buliwya +Llaqta (Arhintina) + +Antañiqiq ukucha nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Ukucha icha Huk'ucha (Buliwyapi: Juk'ucha), waywash rimaykunapi Ukush nisqakunaqa uchuylla khankiq uywakunam, kay rikch'aq ayllukunaman kapuq: + +Wila Qullu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Wila Qullu (sut'ichana) rikuy. +Wila Qullu, Waylla (iskay pikchu, Waylla Anti, Waylla Kunti), Phukhu Qullu (karupi) (lluq'imanta pañaman, Chili mama llaqtamanta rikusqa) +Tiyay: Buliwyapi: P'utuqsi suyu, Daniel Campos pruwinsya, Llika munisipyu, Canquella kantun +Wila Qullu (aymara simi wila puka, qullu urqu,[2] "puka urqu", kastilla qillqaypi Wila Kkollu) nisqaqa Antikunapi, Buliwyap Kunti Wallanpi, huk urqum, Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, Daniel Campos pruwinsyapi, Llika munisipyupi, Canquella kantunpi,[3] Chili mama llaqtapipas, Tarapaka suyupi. Pikchunqa mama quchamanta 4.948 mitrum aswan hanaq. +↑ Llika munisipyu: yupaykuna, saywitu Phuqu Qulluwan + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Grisya). + +Huwanpa qillqasqan (grigu simipi: εὐαγγέλιον κατὰ Ἰωάννην, kastilla simipi: Evangelio según san Juan) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Iwanhilista Huwanpa grigu simipi qillqasqan. Wakin kimsa iwanhilyu (kusi willay) qillqa hinaqa, Jesuspa kawsasqanmanta wañusqanmanta sayarisqanmantapas willan. Musuq Rimanakuypa tawa ñiqin qillqanmi. +Huwanpa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Huwanpa qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Huwanpa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Huwanpa qillqasqan (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Huwanpa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Huwanpa qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Uma llaqta Bolognesi +Sipawa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Tahuanía ) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Atalaya pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa Bolognesi llaqtam. +Distritupiqa Nawa, Piru, Yaminawa runakunam tiyanku. + +Uma llaqta Tunja +Boyacá suyu nisqaqa (kastilla simipi: Boyacá) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Tunj llaqtam. +Boyacá suyu: 123 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Boyacá suyu. +Uficial qillqa web Boyacá Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iwray +Tikraynin k'iwray Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Kapchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Kapchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +► Ch'iquq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (2 P) +► Takiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (37 P) +Kapchiq (Mama llaqta) +Kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Maximilian Schell sutiyuq runaqa, (8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1930 watapi paqarisqa Wien llaqtapi - 1 ñiqin hatun puquy killapi 2014 watapi wañusqa Innsbruck llaqtapi) huk Awstiriya Suwisa mama llaqtayuq Kuyu walltay pusaq wan aranway pukllaq runam. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maximilian Schell. + +Wiksa (abdomen) nisqaqa kurkup ura rakinmi. +Wiksap ukhunpiqa achka ukhu yawrikunam, ahinataq + +Rarqa (yarqha, larqha) icha sikya nisqaqa chakrakunata parqunapaq mayu hina allpapi aspisqa siq'i hinalla uchkum.Hukmanpa ninku raqra. + +Valle Sur (Tipon – Pikillaqta)1/2Dia + +Aswan hatun llaqta San Pauluw +• Llapan hallka k'iti k'anchar +Ch'allanaka Ñiqi: 5º +• T'iqisqa kay Ñiqi: 5º +Llaqta ukhu hayt'u (PPA) +• PIB, llapan runap Ñiqi: 4º + +20Tukuy kay pasashankunaqa kwatru-syintus sinkwinta (450) añumata kaq kasha kanqa. + +Mana riqsisqa, jallp'ay, jawa runataq sapataq + +Runa Simi: Thuqay ch'añan + +Miraflores (Ariqipa) jisk'a t'aqa suyu +Qhawanakunti jisk'a t'aqa suyu + +400 0 _ ‎‡a Roger Moore‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +—Nuka, achka waran­ga­kuna­mi suti kani. Iapa achka­kuna­mi kan­chi. + +"Kiti (Yawatisuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +IV Río de la Plata Pruwinsyakuna Umalliq +José Ignacio Álvarez Thomas sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin hatun puquy killapi 1787 watapi paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † 19 ñiqin anta situwa killapi 1857 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi, Arhintinapi) huk piruwan Awqaq pusaq, pulitikupas runam karqan. + +Katiguriya:Sinru qillqa: Llaqta (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Sinru qillqa: Llaqta (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sinru qillqa: Llaqta (Mama llaqta). +"Sinru qillqa: Llaqta (Mama llaqta)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Lista (Llaqtakuna) +Sinru qillqa (Mama llaqta) + +Kuwiha (kastilla simipi: Cobija) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Nicolás Suárez pruwinsyapi huk llaqtam, Pando suyup uma llaqtanmi. +Llaqta (Pando suyu) +Llaqta (Nicolás Suárez pruwinsya) + +Rigveda (19 pachakwatapi qillqasqa). +Wita nisqaqa (Sanskrit simipi वेद veda, "yachay") Hinduwismup willka qillqankunam, sanskrit simipi tawantin qillqa, dyuspa sunqullisqansi, ancha ñawpa pacha qillqasqa (1200 kñ – 900 kñ). +Kaymi Wita nisqa qillqasqakuna: + +Moysespa kimsa ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Moysespa kimsa ñiqin qillqasqan, Iñiy uyaychaqpaq (Qosqo simipi), Iñiy matsiqpaq ( Ankash qallupi); (kastilla simipi: Levítico) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Imamantachus qilqasqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Israyilpa llaqtaq ch'uya kananmanta. +Moysespa kimsa ñiqin qillqasqan (Leviticus), bible.is nisqapi: +Moysespa kimsa ñiqin qillqasqan (Leviticus) (Qosqo qheswa simipi) +Moysespa kimsa ñiqin qillqasqan (Leviticus) (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Moysespa kimsa ñiqin qillqasqan (Leviticus), bibles.org nisqapi: +Moysespa kimsa ñiqin qillqasqan (Leviticus) (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Humboldt pinwinu mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Patrankakuna, Churus wat'api, +Humboldt pinwinu mama llaqta risirwapi +Churus wat'api, Humboldt pinwinu mama llaqta risirwa, Chili. +Humboldt pinwinu mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional Pingüino de Humboldt) mama llaqta risirwaqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Kukimpu suyupi. + +Tiyakuynin Anqash suyu, Yunkay pruwinsya, Yunkay distritu, Manqus distritu, Qarwa pruwinsya, Shilla distritu +Walla Yuraq Walla, Antikuna +Ñawpaq wichasqa: 1932 +Waskaran urqu (Kastilla simipi: Huascarán) nisqaqa lliw Piruwpi aswan hatun urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Yunkay pruwinsyapi, Yunkay distritupi, Manqus distritupipas,Qarwa pruwinsyapipas, Shilla distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6,768 mitrum aswan hanaq. Huk suti Matash rahu. + +Yaku hurquna nisqaqa (pusu nisqapas, kastilla simimanta pozo) upyana yakuta hurqunapaq allpapi hutk'um, runap rurasqan icha sallqallam. Pukyukunam (Hutuqpunkukuna) sallqalla yaku hurqukunapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yaku hurquna. + +Paña icha Piraña nisqakunaqa aycha mikhuq challwakunam, Uralan Awya Yalapi Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piraña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Piraña + +Kay mama llaqtakunapi: Uralan Kuriya, Chinchay Kuriya +Kuriya simi icha Chusun simi/Hankuk simi nisqaqa Kuriya suyup (Uralan Kuriya, Chinchay Kuriya mama llaqtakunap) rimayninmi. Pusaq chunka hunumanta aswan rimaqninmi kan. + +Simi hawa tullu (Maxilla) nisqaqa uma tullup masintin tullunmi, simip, ñawip, sinqap ukhunkunata qinchaq, sankap rakinpi tullupas kaq. + +Uma llaqta Jucul +Santa Leonor distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Santa Leonor) Piruw mama llaqtapi distritum, Lima suyupi , Wawra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Jucul llaqtam. +Mayukuna: Chiqra mayu (Río Checra) + +Ch'uwa Yacu Bolivia "Tinkunakama" - 14 de Julio 2010 - Musica Andina + +Anta ñan kawa, anta ñan mirachikunapi, ñan paskaykunapi, yaku kawa, yachana wasi ruraykunai, ishpana ukukuna, pukllana kuskakuna, michakuna, wawakunapak yanaykunatami ruraska kan . + +quwiki Katiguriya:Montevideo llaqtapi paqarisqa + +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +1 ñiqin qhulla puquy killapi 1993 watapi – 17 ñiqin qhapaq raymi killapi 1997 watapi +Václav Klaus ( * 19 ñiqin inti raymi killapi 1941 watapi paqarisqa Praha llaqtapi - ). huk Chiksuyu mama llaqtayuq musikuq, yachaychiq, pulitiku, Uma kamayuq wan Umalliq. +7 ñiqin pawqar waray killapi 2003 watapi-manta ñawpaq kuti Chiksuyupa Umalliqnin karqan. +Churinkuna: + +Runa Simi: Rikch'aqyay + +Ika suyu Piruwpi saywitu. Guillermo Romero-pa ruwasqa. + +Runa Simi: Truhillu suyu + +Runa Simi: Limón pruwinsya + +Runa Simi: Sergipe suyu + +Ima ruraykunamanta. + +Ketšua (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +hanaq (pi. jUe- ^inaq); (^jVo^ + +Ñawinchanapaq munay qillqasqakuna 2014 wata quechua.pdf (18.17Mb) + +Kawsay - Runakuna + +400 0 _ ‎‡a Yasujirō Ozu‏ ‎‡c Nihun mama llaqtauq kuyu wallqtay pusaq‏ + +Uma llaqta San Pedro de los Incas +Corrales distritu (kastilla simipi: Distrito de Corrales) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tumpis suyupi , Tumpis pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Pedro de los Incas llaqtam. + +Antapampa jisk'a suyu +Inka wamp'uwatana jisk'a suyu +Wallaqa jisk'a suyu +Wankapampa jisk'a suyu +Wankayu jisk'a suyu + +1 ñiqin kantaray killapi 2010 – 26 ñiqin hatun puquy killapi 2013 +Kim Hwang-sik, (Kuryu simipi: 김황식, hanja simipi: 金滉植) sutiyuq runaqa, (9 ñiqin chakra yapuy killapi 1948 watapi paqarisqa Jangseong) llaqtapi - ). huk Tayhan mama llaqta pulitiku qarqan. +2010 watamanta 2013 watakama ñawpaq kuti Tayhan Republikapas Uma kamayuqnin karqan. + +Machalilla mama llaqta parki - Wikipidiya +Machalilla mama llaqta parki nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Puerto López kitipi, Manawi markapi, huk mama llaqta parkim. +www.ambiente.gob.ec / Machalilla mama llaqta parki pdf + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Chinchay Ilanda) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Chinchay Ilanda) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Chinchay Ilanda). +"Piluta hayt'aq (Chinchay Ilanda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Piluta hayt'aq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Aix-en-Provence llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Waqar (Ardeidae) nisqakunaqa huk pisqu rikch'aq ayllum. Achka waqarkunaqa yaku patapim kawsan, challwa mikhuqmi. +Kaymi huk waqar rikch'aqkunam: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waqar +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waqar. + +York Yachay Suntur (York University) nisqaqa Kanada mama llaqtapi huk yachay sunturmi. + +Chiru, Chinru icha Uya nisqaqa pachankap huk p'allta kaq kinrayninmi. Liwrupiqa p'anqap huk kinrayninmi. + +1 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (01.01., 01-I, 1ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (1ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 364 p'unchaw (wakllanwatapi 365 p'unchaw) kanayuq. + +Runa Simi: Tintin + +• Tinkurachina siwikuna Musuq Dilhi +Aswan hatun llaqta Mumbai +- Punchaw Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 2º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 4º +Indya icha Barat nisqaqa (Hindipi: भारत; Bhārat, Inlishpi: India) chawpi Asyapi huk mama llaqtam. +3.2 Hatun llaqtakuna + +Sapa punchaw rimaykuna + +Runa Simi: Layqa qulluy + +Katiguriya:Pisqu - Wikipidiya +Katiguriya:Pisqu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pisqu. +"Pisqu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Anqas killmu uma suyuntu +Puka uma suyuntu +Q'illu uma suyuntu +Quri wakamayu + +Zhu De (chinu 朱德, Wade-Giles: Chu Teh; 1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1886 watapi – 6 ñiqin anta situwa killapi 1976 watapi Chunwa mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku qarqaqn. +1954 watamanta 1959 watakamapacha Chunwa Runallaqta Republika Umalliq ranti. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zhu De. +Umalliq ranti (Chunwa Runallaqta Republika) +Awaqaq pusaq (Chunwa Runallaqta Republika) + +Tabriz (Pharsi simipi: تبریز ' hatun llaqtaqa Iran mama llaqtap, Kunti Asarsuyu pruwynsyapi uma llaqtami. +Kasmasqa 246 watapi. +Mayukuna: Aji mayu wan Ghuri mayu. + +Georgius I Grisyamanta Georgius Huk Ñiqin Grisyamanta (kastilla simi: Jorge I de Grecia, grisya simi: Γεώργιος A', Βασιλεύς των Ελλήνων; ) sutiyuq runaqa, 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1845 watapi paqarisqa København llaqtapi - 18 ñiqin pawqar waray killapi 1913 watapi wañusqa Salunika llaqtapi) huk Grisyap Riy. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Georgius I Grisyamanta. + +San Pawlu Lipis munisipyu Q'umirqucha, Yuraqquchawan, Nelly urqu (Cerro Nelly) (lluq'i), Q'umirqucha urqu (Cerro Laguna Verde) (paña), Likankawur nina urqumanta rikusqa +Pruwinsya Urin Lipis pruwinsya +San Pawlu Lipis munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de San Pablo de Lípez) huk ñiqin munisipyu Urin Lipis pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. +San Pawlu Lipis llaqta + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Kuba). +"Takichaq (Kuba)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yuyay nisqaqa (latin simipi: memoria), runap ima rurasqantapas, rikusqantapas, uyarisqantapas, willasqantapas, ima muchusqantapas pacha lluqsikurqaptinña musuqmanta yachayta, willayta atiyninmi. + +Sipya phaqcha (150 m hanaq), Kutawasi mayup phaqchan, Waynakuta distritupi, Kutawasi qhichwa +Uma llaqta Tawrisma +Waynakuta distritu (kastilla simipi: Distrito de Huaynacotas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Unyun pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Tawrisma llaqtam. +Quchakuna: Wansuqucha (Huanzococha) +Mayukuna: Warkaya mayu + +Wakamayu charapa[4] (Peltocephalus dumerilianus) nisqaqa suchuq uywam, charapam, yura mikhuq. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsan. +↑ Tortoise & Freshwater Turtle Specialist Group (1996). «Peltocephalus dumeriliana». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. January 29, 2010 p'unchawpi rikusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wakamayu charapa + +de facto nisqaqa (latin simi: "rurasqamanta") kaytam niyta munan: mana kamachipi qillqasqa kaptinpas, chiqaptaq kay hinam kachkan. + +Samborondón (kastilla simipi: Samborondón) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Samborondón kitip uma llaqtanmi. + +Teniente Manuel Clavero distritu (kastilla simipi: Distrito de Teniente Manuel Clavero) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Luritu suyupi , Putumayu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Soplin Vargas llaqtam. +Kamasqa 19 ñiqin kantaray killapi 2004 watapi. + +llaqtakunan much'aykusunki; +illaykikunata llanq'arqan. +Llapan suyukuna sayarichun, + +Huk mañakuyqa kan mana sunqu tiyaptinmi utaq llaqta runa mana allinyanapasqa kaptin, Ministerio de Cultura mañapayasqa kaptinqa, llaqta runata uyarikuspam allinta yanapanan, allin chaskina wasikunata tukuy allintam churanan. + +QULLAMARKA: VII QullamarkaTinkunakuy (Lipeo 2008) +Qullamarkatinkunakuy (1) +VII QullamarkaTinkunakuy (Lipeo 2008) + +Q'umirqocha (Yanaq Qusqu K'uchu) Q'umirqucha (Camanti) Q'umirqucha (Canchis) +Q'umirqucha (Yanaq Qusqu K'uchu) Q'uq'umatz Q'urawiri + +k'anchay k'anchaykuna +k'anchayta k'anchaykunata +k'anchayman k'anchaykunaman +k'anchaypa k'anchaykunap +k'anchaypi k'anchaykunapi +k'anchaykama k'anchaykunakama +k'anchaymanta k'anchaykunamanta +k'anchaywan k'anchaykunawan +k'anchaynintin k'anchaykunantin +k'anchayninnaq k'anchaykunannaq +k'anchayhina k'anchaykunahina +k'anchayrayku k'anchaykunarayku +k'anchaypaq k'anchaykunapaq +k'anchaypura k'anchaykunapura +k'anchayninka k'anchaykunanka +k'anchaylla k'anchaykunalla +k'anchayniy k'anchayniykuna +k'anchayniyta k'anchayniykunata +k'anchayniyman k'anchayniykunaman +k'anchayniypa k'anchayniykunap +k'anchayniypi k'anchayniykunapi +k'anchayniykama k'anchayniykunakama +k'anchayniymanta k'anchayniykunamanta +k'anchayniywan k'anchayniykunawan +k'anchayniynintin k'anchayniykunantin +k'anchayniyninnaq k'anchayniykunannaq +k'anchayniyhina k'anchayniykunahina +k'anchayniyrayku k'anchayniykunarayku +k'anchayniypaq k'anchayniykunapaq +k'anchayniypura k'anchayniykunapura +k'anchayniyninka k'anchayniykunanka +k'anchayniylla k'anchayniykunalla +k'anchayniyki k'anchayniykikuna +k'anchayniykita k'anchayniykikunata +k'anchayniykiman k'anchayniykikunaman +k'anchayniykipa k'anchayniykikunap +k'anchayniykipi k'anchayniykikunapi +k'anchayniykikama k'anchayniykikunakama +k'anchayniykimanta k'anchayniykikunamanta +k'anchayniykiwan k'anchayniykikunawan +k'anchayniykintin k'anchayniykikunantin +k'anchayniykinnaq k'anchayniykikunannaq +k'anchayniykihina k'anchayniykikunahina +k'anchayniykirayku k'anchayniykikunarayku +k'anchayniykipaq k'anchayniykikunapaq +k'anchayniykipura k'anchayniykikunapura +k'anchayniykinka k'anchayniykikunanka +k'anchayniykilla k'anchayniykikunalla +k'anchaynin k'anchayninkuna +k'anchayninta k'anchayninkunata +k'anchayninman k'anchayninkunaman +k'anchayninpa k'anchayninkunap +k'anchayninpi k'anchayninkunapi +k'anchayninkama k'anchayninkunakama +k'anchayninmanta k'anchayninkunamanta +k'anchayninwan k'anchayninkunawan +k'anchayninintin k'anchayninkunantin +k'anchayninninnaq k'anchayninkunannaq +k'anchayninhina k'anchayninkunahina +k'anchayninrayku k'anchayninkunarayku +k'anchayninpaq k'anchayninkunapaq +k'anchayninpura k'anchayninkunapura +k'anchaynininka k'anchayninkunanka +k'anchayninlla k'anchayninkunalla +k'anchayninchikrayku k'anchayninchikkunarayku +k'anchayninchikpaq k'anchayninchikkunapaq +k'anchayniyku k'anchayniykukuna +k'anchayniykuta k'anchayniykukunata +k'anchayniykuman k'anchayniykukunaman +k'anchayniykupa k'anchayniykukunap +k'anchayniykupi k'anchayniykukunapi +k'anchayniykukama k'anchayniykukunakama +k'anchayniykumanta k'anchayniykukunamanta +k'anchayniykuwan k'anchayniykukunawan +k'anchayniykuntin k'anchayniykukunantin +k'anchayniykunnaq k'anchayniykukunannaq +k'anchayniykuhina k'anchayniykukunahina +k'anchayniykurayku k'anchayniykukunarayku +k'anchayniykupaq k'anchayniykukunapaq +k'anchayniykupura k'anchayniykukunapura +k'anchayniykunka k'anchayniykukunanka +k'anchayniykulla k'anchayniykukunalla +k'anchayniykichikta k'anchayniykichikkunata +k'anchayniykichikpa k'anchayniykichikkunap +k'anchayniykichikpi k'anchayniykichikkunapi +k'anchayniykichikmanta k'anchayniykichikkunamanta +k'anchayniykichiknintin k'anchayniykichikkunantin +k'anchayniykichikninnaq k'anchayniykichikkunannaq +k'anchayniykichikhina k'anchayniykichikkunahina +k'anchayniykichikrayku k'anchayniykichikkunarayku +k'anchayniykichikpaq k'anchayniykichikkunapaq +k'anchayniykichikpura k'anchayniykichikkunapura +k'anchayniykichikninka k'anchayniykichikkunanka +k'anchayninku k'anchayninkukuna +k'anchayninkuman k'anchayninkukunaman +k'anchayninkupa k'anchayninkukunap +k'anchayninkupi k'anchayninkukunapi +k'anchayninkukama k'anchayninkukunakama +k'anchayninkumanta k'anchayninkukunamanta +k'anchayninkuwan k'anchayninkukunawan +k'anchayninkunnaq k'anchayninkukunannaq +k'anchayninkuhina k'anchayninkukunahina +k'anchayninkurayku k'anchayninkukunarayku +k'anchayninkupaq k'anchayninkukunapaq +k'anchayninkupura k'anchayninkukunapura +k'anchayninkunka k'anchayninkukunanka +k'anchaychikchu ama + +Wikipidiya (inlish simipi, kastilla simipi: Wikipedia) nisqaqa qispi insiklupidiyam, Jimbo Wales sutiyuq runap paqarichisqan, Wikimedia nisqa ruruchinap kamachisqan. Wikipidiyaqa qispi wikim: Internet wamp'unawan pillapas yaykunman allichanman ima. + +Runa Simi: Qutuqa + +Runa Simi: Wayana unancha + +кечуа Piruw Mama Llaqta + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Urasuyu) + +Laja qucha mama llaqta parki + +quwiki Sach'a-sach'amanta Qillqa 2 + +Uma llaqta Puquna llaqta +Puquna munisipyu (Municipio de Pocona) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Tutura pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. Uma llaqtanqa Puquna llaqtam. +Urqukuna: K'uchu urqu 3.320 m +Mayukuna: Phaqcha mayu +Munisipyupiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Puquna munisipyuqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Carrasco mamallaqta parki: camping, phaqcha +Tutura llaqta +Carrasco mamallaqta parki +Saywitu: Puquna munisipyu +Puquna munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF) +Tutura pruwinsya + +Katiguriya:Qucha (Qusqu suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Qusqu suyu) +"Qucha (Qusqu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Eseqyelpa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Ezequiel) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Eseqyelpa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Eseqyelpa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Eseqyelpa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Eseqyelpa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Kutakachi llaqta - Wikipidiya +Kutakachi llaqta +Kutakachi (Cotacachi) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Impapura markapi huk llaqtam, Kutakachi kitip uma llaqtanmi. + +Tikraynin chiqchiy Kastillanu simipi: + +2 ñiqin pawqar waray killapi p'unchawqa (02.03., 2-III, 2ñ marsupi) Griguryanu kalindaryupi watap suqta chunka hukniyuq kaq (61ñ - wakllanwatapi 62ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 304 p'unchaw kanayuq. + +Mawlli nisqaqa (kastilla simipi: río Maule, mapudungun simi Mawle "paraysapa"[1][2]) Chili mama llaqtapi huk mayum, Mawlli suyupim. 15 ñiqin pachakwatap qallarisqanpi Tawantinsuyup urin saywansi karqan, Mapuchikunawan. +Pukyunqa Antikunapim, Mawlli quchapim. Pasiphiku mama quchamanmi rin. + +Tikraynin k'allampa Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Mishiku). +"Piluta hayt'aq (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Lariqaqa pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Lariqaqa pruwinsya +► Qucha (Lariqaqa pruwinsya)‎ (1 P) +"Lariqaqa pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +quwiki Kawsaykuq tantalli ismusqa + +Warmi sarawikunapa tushuykunaka takikunapish kan: apunchik wawa diosman, "sumak Jesuslla", michikkunaman "Venid pastorcillo", "en Belén", shuktakunapish. Kay takikunaka haylli arawikuna tayta Intiman, pachamamaman karka. Chay chusku warmi sarawikunaka kay tushuykunata ruran: dengoza, Michilaila, chuchi tushuy, shukkunapish. Apunchik wawata apankapak shukta takikunatami ruran, shina: wawaku ña shamun, sumak Jesuslla, shuk doncella makipi, wayta sisakuna, kimsa hatun pushak (monarcas). Kari sarawikunaka chunka tushuytami charin; warmi sarawikunaka 12 tushuytami charin. Chaymanta tayta takikka 36 tushuykunatami yachachin[1]. + +Uchpa — Peru Llaqta + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/kh" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +AKLLANA Select Category Arawikuna (2) Hawa Rimaykuna (15) Imashikuna (11) Kalluwata (5) Kawsaymanta (25) Killkatina (50) Kuyllurkuna (7) Runa Shimi (82) Takiykuna (16) Tarpunchik (2) Uyaykuna (11) Wasichik (2) Wawakunapa Rimaykuna (10) +Wawakunapa Rimaykuna 11 August, 2016 +Hawa Rimaykuna 4 August, 2016 + +Pacha K'Anchay + +Zielona Góra nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Zielona Góra llaqtapiqa 118. 920 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zielona Góra. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: SS Lazio. + +Katiguriya:Wañusqa 1969 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Wañusqa 1969 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:Wañusqa 1969 sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:Wañusqa_1969" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Llaqta qayanqillqa: Pro Mundi Beneficio (latin simipi) +• Tinkurachina siwikuna Panama llaqta +Aswan hatun llaqta Panama llaqta +Runa llaqtap sutin Panameño, -a +Panama nisqaqa (kastilla simipi: Panamá) Chawpi Awya Yalapi huk mama llaqtam. +Uma llaqta: Panama llaqta (Ciudad de Panamá) +Embera simi: 10.000 rimaqkuna +Panama: 67%-chá mistikuna, 13%-chá mulatukuna, 10%-chá wiraquchakuna, 8,3% runa indihina nisqakuna. +9 pruwinsyakuna, 75 distritukuna, 3 kumarkakuna indígenas ( pruwinsya ) wan 640 corregimientokuna +Hallka k'iti k'anchar +' Llaqta Runakuna Pruwinsya + +Tiyay Chuqichaka suyu, Jaime Zudáñez pruwinsya, Pristu munisipyu, Rudiyu kantun, Pasupaya kantun +Kamasqa wata 20 ñiqin aymuray killapi 1997 watapi (D.S. 24623) +Palmar kawsay suyu (kastilla simipi: Área Natural de Manejo Integrado El Palmar) suyuqa amachasqam kachkan, Buliwya mamallaqtapi, Chuqichaka suyupi, Jaime Zudáñez pruwinsyapi, Pristu munisipyupi, Rudiyu kantunpi, Pasupaya kantunpipas. +Chincha: Quchapampa suyu +Kunti: Pasupaya llaqta, Rumi Kancha llaqta +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu: Tulilla Eupatorium buniifolium ("tolilla") +Palmar kawsay suyupiqa kanmi 24 laya ñuñuqkuna. +Kay suyupiqa kanmi 112 laya p'isqukuna 30 ayllupi. +Waychaw rikch'aq ayllu Tyrannidae +Risirwapiqa kanmi suqta laya allpa yaku kawsaq, qanchis laya mach'aqway, 42 laya pillpintukunapas. +Aswan hatun llaqtakuna: Pasupaya, Rudiyu +Huk uchuy ayllu llaqtakuna: Aramasi, Luman, Turku Turku, Tranka, Hurnu Kasa , Palmar. +Pristu llaqtapi 553 runa (151 ayllu) kawsan. +Karu puriy (Chuqichaka suyu) + +Uma llaqta Unquy +Unquy distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Ongoy) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chinchiru pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Unquy llaqtam. + +Wayllay mamallaqta willkachasqa - Wikipidiya +Tiyay Pasqu suyu, Pasqu pruwinsya +Wayllay mamallaqta willkachasqa (kastilla simipi: Santuario Nacional de Huayllay) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Pasqu suyupi, Pasqu pruwinsyapi. + +Uma llaqta Qullqimarka +Qullqimarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Colquemarca) nisqaqa Chumpiwillka pruwinsyapi huk distritum, Qusqu suyupi, Piruwpi. +Mayukuna: Qañawimayu + +Qarawichka[1] icha Hakaranta (genus Jacaranda) nisqakunaqa huk sach'akunam, Uralan Awya Yalapi wiñaq. +↑ Clodoaldo Soto Ruiz: Runasimi-kastillanu-inlis llamkaymanaq qullqa. University of Illinois, 2010. p. 156. Qarawichka. Jacaranda. Jacarandá. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qarawichka. + +Aswan hatun llaqta Ashkawat +Turkminsuyu icha Turkministan Asyapi huk mama llaqtam. +Llaqtakuna (Turkministan) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Bilarus). +"Pulitiku (Bilarus)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Indyu, In (musuq latin simipi: Indium) nisqaqa huk q'illay qallawam. + +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Taqna suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mawk'a llaqta (Taqna suyu) +"Mawk'a llaqta (Taqna suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Santa Fe nisqaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Santa Fe llaqtapiqa 369.589 runakunam kawsachkanku (2001). + +Uyaychay nisqata ruraspaqa, runa ima willakunata willa waqaychanapim - liwrupim huk qillqakunapipas, pilikulapim, internet llikapim sapsilla musyanalla ruran, chaywan chay willakunawan sapsi runakunatam sapsilla musyayta atichispa. + +Hipólito Yrigoyen Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq (1916 - 1922 & 1928 - 1930). + +Service Pack 3 nisqa runa simi Office 2007(KB2526307) t'iqipaq tupayachiq +Kay kunan ruwasqa qatichakun: +T'isanalla: Kamayuqkuna TI nisqa kuchuyta tapuykunanku Kamayuqkunapaq TI llank'anakunaq. +Sichus runa simi Microsoft Office 2007 nisqa t'iqi tupayachiq kaqtin, qañiy 32 bits, chayta huk qatipay ruwaynakunata apay: +Churay Service Pack 3 qun t'iqi tupayachiq runa simipi Office 2007 (KB2526307). Chaypaq, kaykuna thaskiykunata qhatiy: +Kamayuqkuna TI administación nisqapi llank'aqkuna hunt'asqa llank'aykunata tarinkuman Office kunanchaypi, hinallataq kay kamachiypi hunt'achinkuman TechCenter ruwaq hinallataq huñuy ruwaynakunaq Office System. + +Runa Simi: K'ita waranqaysu, Kita waranqaysu + +Runa Simi: Ñupchu + +Mayta Qhapaq IV Inca - +Yawar Waqaq VII Inca - + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Israyil) + +Runa Simi: K'aklla tullu + +Kaymantapacha: 9 ñiqin pawqar waray killapi 2011 +Enda Kenny, Seán Tomás Ó Ceallaigh sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin ayriway killapi 951 paqarisqa Castlebar llaqtapi -). Ilanda mama llaqtap yachachiq wan pulitiku qarqan. +2011 watamanta ñawpaq kuti Ilandapa Uma kamayuqnin karqan. +1994 watamanta 1997 watakama Qhatu wan Karu puriy ministruninmi kanqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Enda Kenny. + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Italya) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Italya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Italya). + +Katiguriya:Flora (Antikuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Flora (Antikuna) +"Flora (Antikuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Brasil · Brasilpa wiñay kawsaynin · Katiquriya: Brasil · Punku p'anqa: Urin Awya Yala + +Mama llaqta Nihun +Llaqtakuna: Shiga, Nagahama - Nihun +Biwa qucha (nihun simipi: 琵琶湖, Biwa-ko, Kastilla simipi: Lago Biwa), hatun qucham, Nihunpas mama llaqtakunapi. Poyang quchaqa 670,33 km² hatunmi. Quchap hawanqa mama quchamanta 85,614 mitrum aswan hanaq. + +Tiyay Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, San Damian distritu, San Mateo distritu +Tunaq (kastilla qillqaypi:Tunac) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, San Damian distritupi, San Mateo distritupipas, Utushmikunan rit'i urquñiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.315 mitrum aswan hanaq. + +Runa Simi: Hamut'ay + +13Qankunaqa, Jesucristopi allinta iñispa, ama ishkayaychishchu. Aswanqa iñiyniykichispi allinta qaqa hina sayaychis. Hinaspapas qankunaqa Diosta manchakuspa, valiente runakuna hina kaychis, ni imatapas ama manchakuspa.14Saynallataq imata ruwaspapas, sumaq munakuy sonqowan imatapas ruwaychis. + +Runa Simi: Asunsyun pruwinsya + +Qallawap ñiqi rakirinkuna +Chaqllisinchipiqa lliw qallawakunata Qallawap ñiqi rakirinkuna nisqapim chiqachanchik. Huk qallawap huñunpi (grupo), ura-uranpi chiqachasqa qallawakunaqa kaqlla hinam ruranku. Huk siq'itaqa, chinru-chinrunpi chiqachasqa qallawakunayuq, ñiqi rakiri (periodo) ninchikmi. +Qallawap ñiqi rakirinkunaqa kay hinam: +ñiqi rakirinkuna + +Runa Simi: Punata pruwinsya + +Katiguriya:Qhapaq (Ispaña) - Wikipidiya +Katiguriya:Qhapaq (Ispaña) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhapaq (Ispaña). +"Qhapaq (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Qhapaq (Mama llaqta) + +Kay mama llaqtakunapi: Ukranya +Ukranya simi (українська мова) nisqaqa Ukranya mama llaqtap rimayninmi, islaw rimaymi. Tawa chunka hukniyuq hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Tikraynin kachaykuy Kastillanu simipi: + +Francisco Villa sutinchasqapas José Doroteo Arango Arámbula kay Pancho Villa sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin inti raymi killapi 1878 watapi paqarisqa Durango llaqtapi - 20 ñiqin anta situwa killapi 1923 watapi wañusqa Hidalgo del Parral llaqtapi), huk Mishiku mama llaqta ankallis karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pancho Villa. + +Raymi 11 ñiqin chakra yapuy killapi +Chiara d'Assisi, OF, (kastilla simipi Santa Clara de Asís, OF, Chiara (Clara) Favarone sutiyuq warmiqa (16 ñiqin anta situwa killapi 1194 watapi paqarisqa Assisi llaqtapi - 11 ñiqin chakra yapuy killapi 1253 watapi wañusqa Assisi llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kathuliku santas aarqan. +11 ñiqin chakra yapuy killapi Santa Clara raymi p'unchawninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiara d'Assisi. + +Tikraynin raymiy Kastillanu simipi: + +San Antonio distritu (kastilla simipi: Distrito de San Antonio) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, San Martin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Antonio llaqtam. + +Laja qucha mama llaqta parki - Wikipidiya +Laja qucha mama llaqta parkipi +Laja qucha mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Laguna del Laja) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Biyubiyu suyupi. + +Foto: Qhapaq Ñan. + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, Image:Flag of Peru (state).svg nisqamanta rurasqa. +Piruwpa wallqanqan + +Magallanes k'ikllu, hawa pachamanta rikusqa. +Magallanes k'ikllu nisqaqa Uralan Awya Yalap uralan manyanpi kaq yaku k'ikllum, Ninasuyuta allpa pachamanta rakiq, Arhintinaman Chilimanpas kapuq. + +Runa Simi: Monagas suyu + +Runa Simi: Kapchiy + +phakmisqa papa hina kayku t'ira erqeykunawan: + +YUPAY YACHAY: MATEMATICAS + +Kunanqa kay p'anqa ch'usaqmi kachkan. Kaytam rurayta atinkiman: kay p'anqap sutinta huk p'anqakunapi maskay icha payman kapuq hallch'akunapi maskay, ichataq kay p'anqata kamariyta manam saqillasunkichu. + +Runa Simi: Jinan + +Day 2: Inca Trail (Llaqtapata – Llulluchapampa) + +Kay sumaq ancha kamayuq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka suqtayuq wataq qanchis killaq isqun p‘unchayninpi llaqtanchiqrayku qhawanankupaq Hamawt‘akuna hatun tantakuy, kongreso nisqapi tantasqa, tukuy sunqunkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamachiq qhinchiq awqakunamanta huk similla tukuy niqpi llaqtanchiqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut‘i sut‘ipi rikuchinku; chaywampis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt‘a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? Munankichiqchu tukuy llaqtakunapiraykuchus Ranti kankichiq España Reykunamanta t‘aqakuspa, paykunaq kikin atiyninpi, kamachiyninpi qhiparinankuta? Kayta uyariytawan, usqhay usqhayta hatarispa: munaykun nispa qaparinkuq; aswan kallpayuq kay sut‘i munayninku kananpaqri hukmanta hukmanta munayku nirqanku; tukuypa yachayninman chayananpaqri kay hinata qillqarqanku. +Ñuqayku kay Amerikaq suti suyumpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñuqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutimpi, llaqtaykuq kamachiynimpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sunquykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik‘iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t‘aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhichiparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisamimpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhipamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt‘anankupaqri, ñuqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchanampaqri imaraykuchus ruranchiq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qillqapi tukuy churakuchum. Kongreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, sekretarioykuq qillqanwan kallpachasqa. Kay hina huramentota tukuy llaqtanchiqpi tiyakuq runakuna. ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayniqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamachiqkunamantawan? ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqman, ari ninkichu llaqtanchiqman, atiyninrayku, kamachiyninrayku tukuy kallpakiywan sayariyta kawsayniykita, sumaq sutiykita, tukuy imaykita chinkarichinaykikamaypis? Ari, hinatan hurani. Hinata ruraqtiyki Pachakamaq yanapasuchun, manari pay muchuchisuchun llaqta mamanchiqri ñakasuchun. +F.N.Laprida - San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. Hamau‘ta Antonio Saenz, Buenos Ayres llaqtaq rantin. + +ampikunanti.com + +Ilyu iñuku hina siq'isqa +Iñuku[1][2] icha Atumu (grigu simimanta: ἄτομος [átomos] "mana ch'iqtaypaq", chaymanta kastilla simipi átomo) nisqaqa qallawap lliwmanta aswan pisi huklla kayninmi. +Iñukupiqa tiksi k'atachakunam: iñuku huk'ipiqa prutunkuna niwtrunkunapas, iñuku hawapitaq iliktrunkunam. Chay prutunkunaqa pusitiwu nisqa pinchikilla chaqnayuq kaptin, iliktrunkunataq niyatiwu nisqa pinchikilla chaqnayuqmi. Niwtrunkunaqa manam chaqnasqachu. Iñukupiqa prutunkunap iliktrunkunappas kaqlla yupayninmi. Chayraykum tukuy iñukuntin manam pinchikilla chaqnayuqchu. +Prutrunkuna niwtrunkunapas yaqa tukuy iñukup wisnunniyuqmi, iliktrunkuna aswan-aswan pisilla llasaq kaptinmi. +Llapa qallawaqa kikinpa prutun yupayniyuqmi iñuku huk'inpi, iñuku yupay nisqa. +T'inkisqa imayaypa iñuwa nisqaqa iñukukunamantam t'inkisqam. +"Mana ch'iqtaypaq" nisqa kaptinpas, ch'iqtayta atinchik, ichaqa ñak'a-ñak'ayta. Huk qallawa rikch'aqkunam illanchaykuspa umphuykun, huk qallawam tukukuspa. Huk illanchaykuq qallawap achka iñukunpa rump'u hina - kritiku wisnumanta aswan - kaptinqa, illanchayninmanta wallqa ruranakuymi qallarinmi, iñuku huk'i t'uqyay tukuchispa. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 17:26, 19 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +(Yaku pila-manta pusampusqa) +Romanukunap rurasqan titimanta yaku purichina (Bath (Somerset), Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +Yaku wiru icha Yaku pila nisqaqa wiru rikch'aq wichq'asqa yaku purichinam, upyana yakuta runap wasinkunaman, wasip ukhunpipas purichinapaq. Yaku shuqush huk sutin kanman, kikinniq [1]. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yaku wiru. + +Tiyay: Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Tanta distritu +Pawqarqucha (kastilla qillqaypi: Paucarcocha) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Tanta distritupi.. +Qucha (Lima suyu) + +Katidral, Chuqiyapu, Chuqiyapu suyup uma llaqtanmi +Uma llaqta Ayata +Ayata (kastilla simipi: Ayata) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Muñecas pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya suyupi. Uma llaqtanqa Ayata llaqtam. +Munisipyupiqa aswanta Qhichwa runakunam, Aymara runakunam tiyanku. +Munisipyupiqa qhichwa, aymara, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Muñecas pruwinsya + +Uma llaqta San Bartolo +San Bartolo distritu; (kastilla simipi: distrito de San Bartolo) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa San Bartolo llaqtam. + +Hatun Aleksandru sutiyuq runaqa (grisya simipiː Αλέξανδρος, kastilla simipiː Alejandro Magno) (20 ñiqin anta situwa killapi 356 kñ watapi paqarisqa Pela llaqtapi - 13 ñiqin inti raymi killapi 323 kñ watapi wañusqa Babilun llaqtapi) huk Mawk'a Makiduniya Sapan kallpay awqaq pusaqsi, kawpaq runas, mama llaqta pusaqsi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun Aleksandru. + +Saywiti: Contae icha County nisqakuna (Ilanda) +Ilanda icha Irlanda (Ilanda simipi: Poblacht na hÉireann, Inlishpi: Republic of Ireland), Ripuwlika Ilanda Iwrupapi huk mama llaqtam, Ilanda wat'api. Uma llaqtanqa Baile Átha Cliath icha Áth Cliath (inlish simipi: Dublin) llaqtam.Chinchay Ilanda nisqaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyumanmi kapuchkan. +Simikuna: Ilanda simi, Inlish simi +Contae nisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +► Llaqta (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (78 P) +► Mayu (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (2 P) +► Qucha (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (5 P) +Allpamanta yachaykuna (Chinchay Awya Yala) + +17 ñiqin tarpuy killapi p'unchawqa (17.09., 17-IX, 17ñ sitimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 260 kaq (260ñ - wakllanwatapi 261ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 105 p'unchaw kanayuq. +1996: Teodoro Fernández, Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi (p. 1913) + +30 ñiqin tarpuy killapi 1987 – 16 ñiqin ayriway killapi 1992 +Mohammad Najibullah (Pashtu simipi: محمد نجيب الله) sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1947 watapi paqarisqa Gardīz llaqtapi - ) huk Afgansuyu mama llaqtapi hampi yachaq wan pulitiku karqan. +Umalliq (Afgansuyu) + +Apaychikchi (eczema) nisqaqa qarap mana qatiqllachu unquyninmi. + +Sapsi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Sapsi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Imasa mayu icha Chunchunga mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Imasa) Piruw mama llaqtapi huk mayum, Amarumayu suyupi , Bongará pruwinsyapi. + +Katiguriya:Llaqta (Piwra pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Piwra pruwinsya) +"Llaqta (Piwra pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Missouri nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Jefferson City llaqtam. + +Iridyu, Ir (musuq latin simipi: Iridium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Pinu yura rikch'aq ayllu (Quechua) +quwiki Pinu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Nawa + +400 0 _ ‎‡a Luis Alberto Sánchez‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq qillqaq, willaykuna pusaq wan pulitiku. Uma kamayoq‏ + +Buliwya Mamallaqta (Af-Quechua) +Wuliwya Suyu (Af-Aymara) + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 75 × 66 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 9 KB) + +Sajama mamallaqta warikancha - Wikipidiya +(Sajama mamallaqta parki-manta pusampusqa) +Sajama mamallaqta warikancha nisqaqa Puliwya mama llaqtapi huk mama llaqta warikancham, Uru Uru suyupi, Sajama wamanipi, Karanka Kurawara kuraq wasipi, Sajama kantunpi, Qaripi kantunpi, Lagunas kantunpipas, Turqu munisipyupipas, Kusapata kantunpi. +Pisqukuna: [1] Sajama mamallaqtapiqa kay uywakunam kawsanku: +Sajama siq'ikuna +Mawk'a inlisyakuna +Karu puriqkuna: 42% Buliwyamanta runakuna, 58% huk llaqtakunamanta (Alimanya, Ransiya, Ispaña, hukkunapas) +↑ www.birdlife.org / Waterbirds Report r. 11, Nota: Manam P'utuqsi suyupi kanchu. +Saywitu:Sajama pruwinsya + +Katiguriya:Piluta hayt'ay (Inlatirra) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay (Inlatirra) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay (Inlatirra). + +"Lista (Urqu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wañusqa 7 ñiqin anta situwa killapi 1984 watapi (68) +Elba de Pádua Lima sutiyuq runaqa, icha "Tim" (* 20 ñiqin hatun puquy killapi 1916 watapi paqarisqa Rifaina llaqtapi, Brasil mama llaqtapi - † 7 ñiqin anta situwa killapi 1984 watapi paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi, Brasil ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +2.2 Piluta hayt'ay pukllaykamachiq +Piluta hayt'ay pukllaykamachiq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +2 chaniyuq tikraykuna tapara kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kuriya. +"Kuriya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Qusqu pruwinsya + +phylum in Quechua: Rikch'aq putu + +1 Chay p'unchaykunapin Bautizaq Juanqa hamuspa Judea ch'inneqpi kay hinata willarqan: 2 –Huchaykichista saqepuspa Diosman kutirikuychis, hanaq pacha qhapaqsuyun sispaykamun, nispa. 3 Chay Juanmantan profeta Isaiasqa nirqan: "Ch'inneqpin huk kunka waqyakun: Señor Diospa ñanninta allichaychis, purinankunata cheqanyachiychis", nispa. 4 Juanqa camelloq millmanmanta awasqa p'achawanmi p'achakurqan, qara chumpiwantaq chumpikurqan, mikhuqtaq langosta kuruta, wanqoyru misk'itawan. 5 Runakunataq payman hamurqanku Jerusalén llaqtamanta, Judeamanta, Jordán mayuq qayllankunamantawan, 6 hinaspan huchankuta willakuspa Jordán mayupi Juanwan bautizachikurqanku. 7 Juanqa askha fariseokunata, saduceokunatawan bautizasqanman hamuqta rikuspan paykunata nirqan: –Yaw, mach'aqway miray runakuna. ¿Pitaq willarqasunkichis Diospa kachamunan ñak'ariymanta ayqenaykichista? 8 Diosman kutirikuspaykichis kawsayniykichis t'ikrasqa kasqanta rikuchikuychis, 9 amataq sonqoykichispi yuyaychischu: Abrahampa mirayninmi kayku, nispaykichisqa. Niykichismi, Diosqa atinmi kay rumikunamantapas Abrahampaq wawakunata sayarichiyta. 10 Sach'a wit'uqqa wit'unan patapiñan kashan, chaymi tukuy mana allin ruruq sach'aqa wit'usqa kaspa ninaman wikch'uykusqa kanqa. 11 Ñoqaqa unuwanmi bautizaykichis Diosman kutirikusqaykichisrayku, qhepayta hamuqmi ichaqa ñoqamanta aswan atiyniyoq, manataqmi ñoqaqa usut'ankunallatapas apanaypaq hinachu kani, paymi bautizasunkichis Santo Espirituwanpas ninawanpas. 12 Wayrachinantan hap'ishanña, erasqantataq allinta ch'uyanchanqa, hinaspan taqenman trigota waqaychanqa, pajantataq mana hayk'aq wañuq ninapi kananqa, nispa. 13 Chaymantataq Jesusqa Galileamanta Jordán mayuman chayarqan, chaypi Juanpa bautizasqan kananpaq. 14 Juantaq ichaqa mana bautizayta munaspa nirqan: –Ñoqa qanpa bautizasqayki kanay kashaqtinchu, ¿qanri ñoqaman hamuwanki? nispa. 15 Chaymi Jesusqa nirqan: –Ama hark'awaychu, Diospa kamachikusqankunataqa llapantapunin hunt'ananchis, nispa. Hinan Juanqa payta bautizarqan. 16 Jesusqa bautizachikuspaña unumanta lloqsimushaqtintaq hanaq pacha kicharikamurqan, hinan Jesusqa rikurqan pay pataman Diospa Espiritun paloma hina uraykamushaqta. 17 Hanaq pachamantataq huk kunka nimurqan: –Kaymi munakusqay Churiy, paymi anchata kusichiwan, nispa. +1 Chaymantataq Diospa Espiritunqa ch'inneqman Jesusta pusarikurqan, payta saqra wateqananpaq. 2 Tawa chunka p'unchayta, tawa chunka tutatawan ayunaspañataq yarqachikurqan. 3 Satanastaq Jesusman asuykuspa nirqan: –Diospa Churinchus kanki chayqa, kay rumikunata niy t'antaman tukunanpaq, nispa. 4 Jesustaq ichaqa nirqan: –Diospa Simin Qelqan nin: "Manan t'antallawanchu runaqa kawsanqa, aswanpas Diospa llapa siminwanmi", nispa. 5 Hinan saqraqa Jerusalén llaqtaman Jesusta pusarqan, hinaspan Dios yupaychana wasi pataman sayaykachispa 6 payta nirqan: –Diospa Churinchus kanki chayqa, kay ukhuman saltaykuy Diospa Simin Qelqan nin, "Qanraykun angelninkunata kachamunqa, chaymi qanta makinkupi hap'isunkiku ama rumipi chakiykita k'irikunaykipaq", nispa. 7 Jesustaq nirqan: –Diospa Simin Qelqaqa nillantaqmi, "Aman Señor Diosniykita wateqankichu", nispa. 8 Saqrataq wakmanta Jesusta pusarqan huk hatun orqo pataman, hinaspan kay pacha lliw suyukunata lliw hatun-atiyninkunatawan qhawarichispa 9 Jesusta nirqan: –Qonqoriykukuspachus yupaychawanki chayqa, lliw kaykunatan qopusqayki, nispa. 10 Hinaqtinmi Jesusqa nirqan: –Anchhuriy, Satanás, Diospa Simin Qelqan nin, "Señor Diosniykitan yupaychanki, pay sapallantataqmi servinkipas", nispa. 11 Hinan saqraqa paymanta t'aqarikapurqan. Angelkunataq hamuspa Jesusta servirqanku. 12 Jesusmi Juanpa preso kasqanta uyarispa Galilea provinciaman kutipurqan. 13 Nazaret llaqtamantan Zabulón ayllu, Neftalí ayllu hallp'a qorpapi qocha pata Capernaúm llaqtaman tiyaq rirqan. 14 Chay hinapin profeta Isaiaspa nisqanta hunt'arqan. Paymi nirqan: 15 "Zabulón hallp'a, Neftalí hallp'a, lamar-qochaman riq ñan, Jordán mayu inti lloqsimuy lado hallp'a, mana judío runakunaq tiyanan Galilea hallp'a. 16 Tutayaqpi purishaq llaqtan huk hatun k'anchayta rikurqan, manchay tutayaq pachapi tiyaq runakunatan huk k'anchay k'anchaykurqan", nispa. 17 Chaymantapachan Jesusqa willayta qallarirqan: –Huchaykichista saqepuspa Diosman kutirikuychis, hanaq pacha qhapaqsuyun sispaykamunña, nispa. 18 Galilea qocha patanta purishaspataq Jesusqa rikurqan iskay wawqeta, Pedro sutiyoq Simonta, wawqen Andrestawan. Paykunaqa challwaqkunan karqanku, chaymi challwa hap'inanku llikata qochaman wikch'uykusharqanku. 19 Hinan paykunata nirqan: –Qhepayta hamuychis, runakuna challwaytan yachachisqaykichis, nispa. 20 Chaymi paykunaqa llikankuta saqerparispa Jesuspa qhepanta ripurqanku. 21 Chaymanta rishaspataq wak iskay wawqetawan rikurqan, Zebedeoq churinkunata Jacobota wawqen Juantawan. Paykunaqa taytankupiwanmi botepi llikankuta allichasharqanku. Hinan paykunata waqyarqan. 22 Chaymi paykunaqa botenkuta taytankutawan saqerparispa Jesuspa qhepanta ripurqanku. 23 Jesustaq Galileantinta purirqan sinagogakunapi yachachispa, Diospa qhapaqsuyunmanta allin willakuykunata willaspa, llapa onqoyniyoq, nanayniyoq runakunata qhaliyachispa. 24 Chaymi Siria provinciantinpi Jesusmanta uyarikurqan, hinan payman apamurqanku nanayniyoqkunatapas, imaymananiraq onqoypi ñak'ariqkunatapas, supaypa ñak'arichisqankunatapas, t'uku onqoyniyoqkunatapas, such'ukunatapas, Jesustaq paykunata qhaliyachirqankama. 25 Askha runan Jesuspa qhepanta purirqanku: Galileamanta, Decápolis llaqtamanta, Jerusalenmanta, Judeamanta, Jordán mayu inti lloqsimuy ladomantawan. +1 Jesusqa nillarqantaqmi: –Ama hukkunata huchachaychischu, ahinapin Diosqa mana huchachasunkichischu. 2 Imaynatachus hukkunata huchachankichis chay hinallatataqmi Diospas qankunataqa huchachasunkichis, imaynatachus hukkunata ruwankichis chay hinallatataqmi Diospas qankunataqa ruwasunkichis. 3 ¿Imaraykun wawqeykiq ñawinpi qhellita qhawanki, manataq ñawiykipi kaq kurkutaqa reparakunkichu? 4 Chay hinari, ¿imaynatan wawqeykita ninki: Ñawiykimanta qhellita horqosqayki, nispa, ñawiykipitaq kurku kashaqtin? 5 ¡Iskay uya! ñawpaqtaqa ñawiykimantaraq kurkuta horqokuy, chayraqmi wawqeykiq ñawinmanta qhellita horqonaykipaq allinta rikunki. 6 Ama alqokunaman Diospaq t'aqasqa kaqta qaraychischu, paqtan kutirimuspa llik'irqarisunkichisman, amallataq perla walqaykichistapas khuchikunaman wikch'uychischu, paqtan perlakunata sarunkuman, nispa. 7 Jesusqa nillarqantaqmi: –Diosmanta mañakuychis qosunkichismi, maskhaychis tarinkichismi, waqyakuychis kicharimusunkichismi. 8 Pipas Diosmanta mañakuqqa chaskinmi, maskhaqpas tarinmi, waqyakuqtapas kicharimunqan. 9 ¿Mayqenniykichistaq wawaykichis t'antata mañakushaqtin rumita qowaqchis? 10 Challwata mañakushaqtinpas, ¿mach'aqwayta qowaqchis? 11 Qankunapas mana allin millay runa kashaspa, allin kaqkunata wawaykichiskunaman qoyta yachankichismi, chaymantapas astawanraqmi hanaq pachapi kaq Yayaykichisqa allin kaqkunata mañakuqtiykichis qosunkichis. 12 Chay hinaqa, imaynatachus runakunaq ruwanasuykichista munankichis, chhaynallatataq qankunapas paykunata ruwaychis, chay hinatan kamachikun Diospa kamachikuy siminpas profetakunaq qelqasqanpas, nispa. 13 Jesusqa nillarqantaqmi: –K'illku punkunta haykuychis. Hatun punkunta haykuspa hatun ñanninta riqkunaqa infiernomanmi askhallaña rishanku. 14 K'illku punkunta haykuspa ñañu ñanninta kawsayman riqkunaqa pisillan kanku. 15 Llulla profetakunamanta allinta cuidakuychis. Paykunan hamusunkichis ovejaman tukuspa, sonqonkupitaq ichaqa yarqasqa atoqkuna hina kanku. 16 Paykunataqa imayna ruwasqankupin reqsinkichis. Manan uvasqa khiskakunamantachu pallakun, manallataq higospas kisakunamantachu pallakun. 17 Llapa allin sach'aqa allin rurukunatan rurun, mana allin sach'akunan ichaqa mana allin rurukunata rurun. 18 Allin sach'aqa allintakamallapunin rurun, mana allin sach'ataq mana allintakamallapuni rurun. 19 Mana allinta ruruq sach'ataqa wit'uspan ninaman kanaykapunku. 20 Chay hinaqa, ruwasqankunapin llulla profetakunataqa reqsinkichis. 21 Manan llapa "¡Señor! ¡Señor!" niwaqniychu hanaq pacha qhapaqsuyumanqa haykunqa, aswanpas hanaq pachapi kaq Yayaypa munayninta ruwaqllan haykunqa. 22 Askhan taripay p'unchaypi niwanqaku: ¡Señor! ¡Señor! ¿Manachu qanmanta willakurqayku, sutiykipi supaykunatapas qarqorqayku, sutiykipi askha milagrokunatapas ruwarqayku? nispa. 23 Chaymi paykunata nisaq: Manapunin reqsiykichischu, qayllaymanta anchhuriychis mana allin ruwaqkuna, nispa. 24 Pipas uyariwaspan nisqaykunata hunt'aq runataqa qaqa patapi wasinta ruwaq yuyayniyoq runawanmi rikch'anachisaq. 25 Para chayamuqtinmi mayukuna wasapaspa wasiman haykurqan, wayrapas sinchita wayramuspa wasiman waqtakurqan, ichaqa qaqa patapi teqsichasqa kaspanmi chay wasiqa mana thunikurqanchu. 26 Pipas nisqaykunata uyarishaspa mana hunt'aq runataqa aqo patapi wasinta ruwaq mana yuyayniyoq runawanmi rikch'anachisaq. 27 Para chayamuqtinmi mayukuna wasapaspa wasiman haykurqan, wayrapas sinchita wayramuspa wasiman waqtakullarqantaq, hinan wasiqa manchayta thunikurqan, nispa. 28 Chaykunata rimayta Jesús tukuqtintaq runakunaqa yachachikuyninmanta muspharqanku. 29 Atiywanmi paykunataqa yachachirqan, manan kamachikuy simita yachachiqkuna hinallachu. +1 Orqomanta Jesús uraykamuqtinmi askha runakuna paypa qhepanta rirqanku. 2 Chayllamanmi lepra onqoyniyoq runaqa Jesusman hamuspa ñawpaqenpi qonqoriykukurqan, hinaspan nirqan: –Señor, munanki chayqa atinkin qhaliyachiwayta, nispa. 3 Chaymi Jesusqa makinwan llamiykuspa nirqan: –Munanin, qhali kapuy, nispa. Hinan onqoyninqa kaq rato chinkapurqan. 4 Jesustaq payta nirqan: –Amapunin pimanpas kaytaqa willankichu, aswanpas sacerdoteman rispa qhawachikamuy, hinaspa Moisespa kamachikusqanman hina ofrendata haywamuy qhaliyapusqaykita paykuna yachanankupaq, nispa. 5 Capernaúm llaqtaman Jesús haykuqtinmi Roma soldado capitanqa Jesusman asuykuspa rogakurqan: 6 –Señor, kamachiymi wasiypi such'uyaspa onqoshan sinchi nanayta muchuspa, nispa. 7 Chaymi Jesusqa nirqan: –Rispaymi qhaliyachimusaq, nispa. 8 Capitantaq nirqan: –Señor, ¿pitaq ñoqari kani wasiyman haykuykamunaykipaq? Aswanpas rimarillay, kamachiyqa qhaliyallanqan. 9 Ñoqapas kamachina runan kani, kamachinitaq soldadokunatapas. Huknintan nini: Riy, nispa, hinan rin. Huknintataq nini: Hamuy, nispa, hinan hamun. Kamachiytapas nini: Kayta ruway, nispa, hinan ruwan. 10 Chayta uyarispanmi Jesusqa muspharqan, hinan qhepan riqkunata nirqan: –Cheqaqtan niykichis, manapunin Israel runakunapipas mayqentapas kay hina iñiyniyoq runataqa tarirqanichu. 11 Niykichismi askhan tukuy hinantinmanta hamunqaku, hinaspan hanaq pacha qhapaqsuyupi tiyaykunqaku Abrahamwan, Isaacwan, Jacobpiwan. 12 "Diospa qhapaqsuyunpiñan kashani" niqkunataq ichaqa laqhayaqman qarqosqa kanqaku. Chaypin kanqa waqaypas, kiru k'achachachaypas, nispa. 13 Hinaspan Jesusqa capitanta nirqan: –Kutipuy, iñisqaykiman hina ruwasqa kachun, nispa. Chay kamachintaq kaq rato qhaliyarqapurqan. 14 Chaymantataq Jesusqa Pedroq wasinman haykuspa Pedroq suegranta tarirqan fiebrewan puñunapi onqoshaqta. 15 Hinaspan makinta llamiykuqtin fiebre onqoyqa thanirqapurqan, hinan warmiqa hatarispa paykunaman mikhunata haywarqan. 16 Ch'isiyaykuytañataq Jesusman pusamurqanku supaykunaq ñak'arichisqan askha runakunata, hinan Jesusqa rimarispalla supaykunata qarqorqan, llapan onqosqakunatapas qhaliyachirqan. 17 Chay hinapin profeta Isaiaspa nisqanqa hunt'akurqan. Isaiasmi nirqan: "Pay kikinmi onqoyninchiskunamanta qhaliyachiwarqanchis, nanayninchiskunatapas qechuwarqanchis", nispa. 18 Jesusqa muyuriqninpi askha runakunata rikuspanmi yachachisqankunata kamachirqan qochanta chimpanankupaq. 19 Chay raton kamachikuy simita yachachiqqa payman asuykuspa nirqan: –Yachachikuq, maytaña riqtiykipas qhepaykitan purisaq, nispa. 20 Chaymi Jesusqa nirqan: –Atoqkunapas t'oqoyoqmi, phalaq animalkunapas q'esayoqmi, Runaq Churinpan ichaqa mana kanchu maypi puñuykunallanpas, nispa. 21 Hinan hukkaq yachachisqanqa payta nirqan: –Señorníy, simiykimanta risaq, taytay wañuqtin p'ampaykamuq, nispa. 22 Jesustaq nirqan: –Qhepayta hamuy, hina wañusqakunaqa ayankuta p'ampamuchunku, nispa. 23 Chaymantataq Jesusqa boteman haykuspa yachachisqankunapiwan rirqan. 24 Chayllamanmi sinchi wayra qochapi hatarirqan, unuq phoqchiqeynintaq boteman hunt'aykusharqanña, Jesustaq ichaqa puñusharqan. 25 Hinaqtinmi yachachisqankunaqa Jesusman asuykuspa rikch'achirqanku: –¡Señor, qespichiwayku, chinkaykapushanchisñan! nispanku. 26 Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –¡Pisi iñiyniyoq runakuna! ¿Imanaqtinmi mancharikushankichis? nispa. Chaymi sayarispa wayratapas qochatapas phiñarikurqan, chay hinapin thak kapurqan. 27 Hinan paykunaqa musphaspa ninakurqanku: –¿Pitaq kay runari, chaytaq wayrapas qochapas kasun? nispanku. 28 Qocha chimpapi Gádara runakunaq hallp'anmanmi Jesusqa chayarqan, chayllamanmi panteonmanta lloqsimurqanku supaykunaq ñak'arichisqan iskay runakuna, paykunaqa sinchi phiñan karqanku, manañan pillapas chay ñannintaqa purirqanchu. Paykunan Jesusman qayllaykurqanku. 29 Hinaspan qaparirqanku: –Diospa Churin Jesús, ¿iman ñoqaykuwan ruwanayki? ¿Manaraq tiemponpichu ñak'arichiqniyku hamunki? nispanku. 30 Qayllankupitaq t'aqantin askha khuchikuna mikhurasharqanku. 31 Chaymi supaykunaqa Jesusta rogakurqanku: –Qarqowaspaykikuqa haqay khuchikunaman kachawayku, nispa. 32 Jesustaq paykunata nirqan: –Riychisyá, nispa. Hinan lloqsispanku chay t'aqantin khuchikunaman haykurqanku, t'aqantin llapa khuchikunataq qaqa patanta qochaman phawaykuspa unupi wañurqanku. 33 Chaymi khuchi michiqkunaqa ayqerirqanku, llaqtaman rispataq lliwta willakurqanku imachus supaypa ñak'arichisqan runakunawan sucedesqanta. 34 Hinan llaqtallantin lloqsimurqanku Jesuswan tupaq, payta rikuspataq rogakurqanku llaqtankumanta ripunanpaq. +1 Chaymantataq Jesusqa boteman haykuspa qochanta chimparqan, hinaspan llaqtanman chayarqan. 2 Jesusmanmi wantumurqanku mana kuyuriy atiq such'uta, hinan Jesusqa Diospi iñisqankuta rikuspa, chay such'uta nirqan: –Churíy, kallpachakuy, huchaykikunatan pampachayki, nispa. 3 Chaymi kamachikuy simita yachachiqkunamanta wakinqa sonqonkupi nirqanku: –Kay runaqa Diostan pisichashan, nispanku. 4 Jesustaq paykunaq yuyaykusqankuta yachaspa nirqan: –¿Imanaqtintaq sonqoykichispi mana allinta yuyaykushankichis? 5 ¿Mayqentaq aswan atikuq: Huchaykikunatan pampachayki, niychu, icha: Sayarispa puririy, niytaqchu? 6 Yachanaykichispaqpas Runaq Churinqa atiyniyoqmi kay pachapi huchakunata pampachananpaq. Such'utataq nirqan: –Sayariy, puñunaykita hoqarispa wasiykita ripuy, nispa. 7 Hinan such'uqa wasinta ripurqan. 8 Runakunataq chayta rikuspa muspharqanku, hinaspan Diosta hatuncharqanku, runakunaman chay hina atiyta qosqanmanta. 9 Chaymanta rishaspataq Jesusqa Mateo sutiyoq runata rikurqan contribución cobrana cheqaspi sisata cobrashaqta. Hinaspan nirqan: –Qhepayta hamuy, nispa. Hinan Mateoqa sayarispa qhepanta rirqan. 10 Chaymantataq Jesusqa Mateoq wasinpi mikhunanpaq tiyashaqtin, contribución cobraq askha runakuna, huchasapamanta qhawasqakuna hamuspa Jesuswan yachachisqankunapiwan kuska tiyaykurqanku. 11 Chayta rikuspan fariseokunaqa Jesuspa yachachisqankunata nirqanku: –¿Imanaqtinmi yachachiqniykichisqa contribución cobraqkunawan, huchasapakunapiwan mikhun? nispanku. 12 Jesustaq chayta uyarispa paykunata nirqan: –Qhalikunaqa manan hampiqta necesitankuchu, aswanpas onqosqakunallan necesitanku. 13 Riychis, hinaspa kayta yachamuychis, Diosmi nin: Khuyapayakuq kanaykichistan munani, manan sacrificio haywawanaykichistachu munani, nispa. Ñoqaqa manan chanin runakunata waqyaqchu hamuni, aswanpas huchasapakunata waqyaqmi hamuni, nispa. 14 Bautizaq Juanpa yachachisqankunan Jesusman qayllaykuspa tapurqanku: –Ñoqaykupas fariseokunapas ayunaykun, ¿imanaqtintaq yachachisqaykikunari mana ayunankuchu? nispa. 15 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –¿Casamientoman invitasqakunaqa noviowan kuska kashaspa llakikunkumanchu? Manan. Ichaqa chayamunqan p'unchaykuna, noviota aparqoqtinku ayunananku, nispa. 16 Manan pipas mawk'a p'achamanqa mosoq telawan remiendanchu, chay hina kaqtinqa mosoq tela remiendon q'estispa mawk'akaqta astawan llik'inqa. 17 Manataqmi pipas upi vinotaqa mawk'a qara odrekunaman hillp'unchu, chay hina kaqtinqa qara odrekunatachá poqospa phatachinman, vinotaq hich'akunman, qara odrekunapas llik'ikapunman, aswanmi upi vinotaqa mosoq odrekunaman hillp'unku, chaymi vinopas mana usunqachu, odrepas mana llik'ikunqachu, nispa. 18 Chaykunata Jesús paykunaman nishallaqtinraqmi, judío runakunaq huknin umalli payman hamurqan, qonqoriykukuspataq nirqan: –Ususiymi kunallanraq wañurqapun, ama hinachu kay, payta llamiykampuway kawsarinanpaq, nispa. 19 Chaymi Jesusqa yachachisqankunapiwan paypa qhepanta rirqan. 20 Huk warmin chunka iskayniyoq wataña yawar apaywan onqosharqan, hinaspan Jesuspa qhepanta asuykuspa p'achanpa ch'ullpanta llamiykurqan. 21 Payqa sonqonpin yuyaykusqaña: Jesuspa p'achallantapas llamiykuspaqa qhaliyasaqpunin, nispa. 22 Jesustaq ichaqa warmiman kutirispa nirqan: –Ususíy, kallpachakuy, iñiyniykin qhaliyachisunki, nispa. Hinan warmiqa kaq rato qhaliyarqapurqan. 23 Jesustaq umalli runaq wasinman chayaspa, wañuchikuqpapi qenata tocapakuqkunata qaparkachaqkunatawan rikuspa 24 nirqan: –Lloqsiychis, sipasqa manan wañunchu, puñushallanmi, nispa. Chaymi runakunaqa Jesusta asipayarqanku. 25 Runakunata qarqospataq Jesusqa wasiman haykuspa makinmanta sipasta hap'iykurqan, hinan sipasqa hatarirqan. 26 Chaymi Jesuspa chay ruwasqankunata lliw chay cheqaskunapi yacharqanku. 27 Chaymanta Jesús rishaqtinmi, iskay ñawsakuna waqyakuspa payta qatipakurqanku: –¡Davidpa churin, khuyapayaykuwayku! nispanku. 28 Wasiman Jesús haykuqtintaq chay ñawsakunaqa payman asuykurqanku, hinan Jesusqa paykunata nirqan: –¿Iñinkichischu kay mañakusqaykichis ruwanayta? nispa. Paykunataq: –Arí, Señor, nirqanku. 29 Chaymi ñawinkuta llamiykurqan: –Iñisqaykichisman hina ruwasqa kachun, nispa. 30 Ñawinkutaq kicharikapurqan. Hinan Jesusqa allin-allinta paykunata kamachirqan: –Aman kaytaqa pimanpas willankichischu, nispa. 31 Paykunataq ichaqa lloqsispa hina Jesuspa lliw ruwasqankunata chay cheqaskunapi willakurqanku. 32 Ñawsa kashaspa qhaliyaq runakuna lloqsishaqtinkutaq supaypa ñak'arichisqan upa runata Jesusman pusamurqanku. 33 Supayta Jesús qarqoqtintaq upaqa rimarirqan, chaymi runakunaqa musphaspa nirqanku: –Manan hayk'aqpas Israel suyupi kay hinataqa rikurqanchischu, nispa. 34 Fariseokunataq ichaqa nirqanku: –Kay runaqa supaykuna kamachiqpa atiyninwanmi supaykunata qarqon, nispa. 35 Jesusqa llapan llaqtakunata ayllukunatawanmi purirqan, sinagogankupi yachachispa, Diospa qhapaqsuyunmanta allin willakuykunata willaspa, imaymana onqoyniyoqkunata, nanayniyoqkunata qhaliyachispa. 36 Chaypin Jesusqa runakunata rikurqan mana michiqniyoq ovejakunata hina wikch'usqata, ch'eqechisqata, chaymi paykunata khuyapayarqan. 37 Hinaspanmi yachachisqankunata nirqan: –Cosechanaqa askhapunin, llank'aqkunataq ichaqa pisilla. 38 Chayrayku, chakrayoqta valekuychis cosechanman llank'aqkunata kachamunanpaq, nispa. +1 Jesusmi chunka iskayniyoq yachachisqankunata yachachispaña chaymanta ripurqan Galilea provincia llaqtakunapi yachachispa allin willakuykunata willamunanpaq. 2 Juanqa carcelpi kashaspanmi Cristoq ruwasqankunata uyarirqan, hinaspan iskay yachachisqankunata payman kacharqan: 3 –¿Qanchu kanki Diospa kachamusqan, icha huktataqchu suyakusaqku? nispa tapumunankupaq. 4 Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –Riychis, uyarishasqaykichista rikushasqaykichistawan Juanman willamuychis. 5 Ñawsakunan qhawarin, wist'ukunan puririn, lepra onqoyniyoqkunan qhaliyan, roqt'ukunan uyarin, wañusqakunan kawsarin, wakchakunamantaq Diosmanta allin willakuykuna willakun. 6 Kusisamiyoqmi ñoqamanta mana p'enqakuqqa, nispa. 7 Paykuna ripuqtintaq, Jesusqa runakunaman Juanmanta nirqan: –¿Ima qhawaqtaq ch'inneqta rirqankichis? ¿Wayraq maywiykachasqan soqosta qhawaqchu rirqankichis? 8 Chayri, ¿ima qhawaqtaq rirqankichis? ¿Sumaq p'achawan p'achaykusqa runata qhawaqchu? Sumaq p'achawan p'achasqakunaqa reykunaq wasinpin kashanku riki. 9 Chayri, ¿ima qhawaqtaq rirqankichis? ¿Profetata qhawaqchu? Arí, profeta qhawaqmi. Niykichismi, payqa profetamantapas aswan kurakmi. 10 Juanmantaqa kay hinatan Diospa Simin Qelqa nin: "Willaqniytan ñawpaqeykita kachani, paymi ñanta hamunaykipaq allichanqa", nispa. 11 Cheqaqtan niykichis: Bautizaq Juan hinaqa manan pipas karqanchu, chaywanpas Hanaq pacha qhapaqsuyupiqa aswan huch'uykaqmi Juanmantaqa aswan kurak. 12 Bautizaq Juanpa tiemponmantapacha kunankaman Hanaq pacha qhapaqsuyumanqa awqakuna phawaykunku, kallpayoqkunataq chayta hap'irqoyta munanku. 13 Llapan profetakunaq qelqasqanpas Moisespa qelqasqan kamachikuypas Juanpa hamunankamallan willasqa karqan. 14 Creeytachus munankichis chayqa, Juanmi chay suyakusqaykichis Eliasqa. 15 Uyarinanpaq ninriyoqqa uyarichun. 16 ¿Pimantaq kay tiempo runakunata rikch'achisaq? Plazakunapi tiyaykuspa waqyanakuq erqekunamanmi rikch'achisaq. 17 Paykunan waqyanakunku: –Qenatan tocapuykiku, manataq tusunkichischu, llakiy-llakiy takitan takipuykiku, manataq waqankichischu, nispa. 18 Bautizaq Juanmi hamurqan, payqa pisillatan mikhurqan, manataqmi vinotapas ukyarqanchu, ninkutaq: Supaypa hunt'aykusqanmi, nispa. 19 Runaq Churin hamuspa mikhuqtinmi ukyaqtinmi ninkichis: Kayqa rakrapun, machaqmi, contribución cobraqkunaqpas, huchasapakunaqpas amigonmi, nispa. Chaywanpas Diospa yachayninqa ruwasqankunawanmi reqsichikun, nispa. 20 Wakin llaqtakunapin Jesusqa askha milagrokunata ruwarqan, ichaqa runakunan Diosman mana kutirikurqankuchu, chaymi Jesusqa paykunata anyaspa nirqan: 21 –¡Ay, imaynaraqmi kanki, Corazín llaqta! ¡Ay, imaynaraqmi kanki, Betsaida llaqta! Tiro llaqtapipas Sidón llaqtapipas qankunapi hina milagrokuna ruwakunman karqan chayqa, unayñachá huchata saqepuspa Diosman kutirikunkuman karqan, hinaspan llakikuymanta usphawan hach'ikuspa llaki p'achawan churakunkuman karqan. 22 Chayraykun niykichis, taripay p'unchaypiqa qankunan aswan muchuchisqa kankichis Tiro llaqtapi Sidón llaqtapi tiyaqkunamantaqa. 23 Capernaúm llaqta, qanqa ¿yuyankichu hanaq pachaman hoqarisqa kayta? Manan. Wañuy-pachaman wikch'uykusqan kanki. Qanpi ruwasqay milagrokuna Sodoma llaqtapi ruwakunman karqan chayqa, kunankaman kashanman karqan. 24 Chayraykun niykichis, taripay p'unchaypiqa qankunan aswan muchuchisqa kankichis Sodoma llaqtapi tiyaqkunamantaqa, nispa. 25 Chaypachan Jesusqa Diosmanta mañakuspa nirqan: –Yayáy, hanaq pachapipas kay pachapipas munaychakuqmi kanki. Kay yachaykunatan yachayniyoqkunamanta yuyayniyoqkunamantawan pakaykurqanki, hinaspan wawakuna hina kaqkunaman sut'incharqanki. Chaymi graciasta qoyki. 26 Arí, Yayáy, chay hinatapunin munarqanki, nispa. 27 Hinaspan Jesusqa yachachisqankunata nirqan: –Tukuy imaymanatan Yayayqa qowan. Manan pipas Churitaqa reqsinchu, aswanpas Yayallan, manataq pipas Yayataqa reqsinchu, aswanpas Churillan, pimanchus Churiqa reqsichiyta munan chayllapiwanmi Yayataqa reqsin. 28 Ñoqaman hamuychis llapa sayk'usqakuna q'episapakuna, ñoqan samachisqaykichis. 29 Yugoyman k'umuykukuychis, hinaspa ñoqamanta yachaqakuychis llamp'ulla, huch'uyyaykukuq sonqoyoq kasqayta, chaymi qankunaqa samakuyta tarinkichis. 30 Yugoyqa ch'usallan, q'epiypas manan llasachu, nispa. +1 Kamachikuy simita wakin yachachiqkunan fariseokunapiwan Jerusalén llaqtamanta hamuspa Jesusman qayllaykuspa tapurqanku: 2 –¿Imaraykun yachachisqaykikunaqa ñawpa runakunaq yachachisqan simita p'akinku? Paykunaqa manan makinkuta mayllikunkuchu mikhunankupaq, nispa. 3 Chaymi Jesusqa paykunata tapurqan: –Qankunapas, ¿imaraykun Diospa kamachikuyninta p'akinkichis, ñawpa runakunaq yachachisqanta ruwaspaykichis? 4 Diosmi kamachikurqan: "Taytaykita mamaykita respetanki", nispa. Kamachikullarqantaqmi: "Pipas taytantapas mamantapas ñakaqqa wañuchunpuni", nispa. 5 Qankunataq ninkichis: Pipas taytantapas mamantapas ninman: Lliw imachus qanman qonay karqan chaytan Diosman ofrendata qopuni niqqa, 6 manan taytantapas mamantapas yanapanqañachu, nispaykichis. Chay hinatan ñawpa runakunaq yachachisqanta ruwaspa Diospa kamachikuyninta p'akinkichis. 7 ¡Iskay uyakuna! Allintamá qankunamanta profeta Isaiasqa nisqa: 8 "Kay runakunaqa simillanwanmi yupaychawan, sonqonkutaq ichaqa ñoqamanta karupi kashan. 9 Yanqanpaqmi yupaychawanku, yachachikuyninkupas runaq yachachikuynillanmi", nispa. 10 Hinaspan Jesusqa runakunata qayllanman waqyaspa nirqan: –Uyariychis, hinaspa entiendeychis: 11 Manan imapas mikhusqanchu runataqa huchallichin, aswanpas mana allinta yuyaykuspa rimasqanmi runataqa huchallichin, nispa. 12 Hinan yachachisqankunaqa Jesusman asuykuspa nirqanku: –¿Yachankichu fariseokunaqa chay rimasqaykita uyarispa phiñakusqankuta? nispa. 13 Jesustaq nirqan: –Ima yurapas hanaq pacha Yayaypa mana tarpusqanqa t'irasqan kanqa. 14 Hina kashachun paykunaqa, ñawsata pusaqkunaqa ñawsallataqmi kanku. Ñawsapura pusanakuspaqa, iskayninkun t'oqoman urmaykunqaku, nispa. 15 Hinan Pedroqa Jesusta nirqan: –Chay rikch'anachiy simita sut'inchawayku, nispa. 16 Chaymi Jesusqa nirqan: –¿Qankunapas manachu entiendenkichis? 17 ¿Manachu reparankichis ima mikhusqapas wiksaman haykusqanta, hinaspa hisp'anaman lloqsipusqanta? 18 Millay rimasqakunan ichaqa sonqomanta lloqsimuspa runataqa huchallichin. 19 Runaq sonqonmantan lloqsimun mana allin yuyaykuna, runa wañuchiykuna, wasanchaykuna, qhelli huchapi puriykuna, suwakuykuna, yanqa tumpakuykuna, millay k'amikuykuna. 20 Chaykunan runataqa huchallichin, mana mayllisqa makiwan mikhuyqa manan runataqa huchallichinchu, nispa. 21 Chaymanta puririspataq Jesusqa rirqan Tiro ladoman, Sidón ladomanwan. 22 Hinan chay ladomanta mana judía warmi hamuspa Jesusta waqyakurqan: –¡Señor, Davidpa churin, khuyapayaykuway! Ususiytan sinchita supay ñak'arichishan, nispa. 23 Jesustaq ichaqa mana imanirqanpaschu. Chaymi yachachisqankunaqa payman asuykuspa rogakurqanku: –Qhepanchistan waqyakuspa hamushan, kachapuy ripunanpaq, nispa. 24 Chaymi Jesusqa nirqan: –Israel suyumanta chinkasqa ovejakunallamanmi Yayayqa kachamuwan, nispa. 25 Hinan warmiqa Jesuspa ñawpaqenpi k'umuykukuspa nirqan: –¡Señor, yanapaykullaway! nispa. 26 Jesustaq nirqan: –Manan allinchu wawakunaq t'antanta qechuspa alqokunaman qaraykuyqa, nispa. 27 Hinan warmiqa nirqan: –Arí, Señor. Chaywanpas alqokunaqa uywaqninkuq mesanmanta usuqkunataqa mikhunmi, nispa. 28 Hinaqtinmi Jesusqa nirqan: –¡Ususíy, ancha hatunmi iñiyniyki! Munasqaykiman hina ruwasqa kachun, nispa. Chay ratopachan ususinqa qhaliyarqapurqan. 29 Chaymanta ripuspataq Jesusqa Galilea qocha pataman chayarqan, hinaspan orqota wicharispa chaypi tiyaykurqan. 30 Askha runakunan Jesusman rirqanku, wist'ukunata, ñawsakunata, upakunata, ñuk'ukunata, wak askha onqosqakunatawan pusaspanku. Hinaspan Jesuspa ñawpaqenman qayllaykachirqanku, hinan Jesusqa paykunata qhaliyachirqan. 31 Chaymi runakunaqa muspharqanku, upakuna rimariqtin, ñuk'ukuna haywariqtin, wist'ukuna puririqtin, ñawsakuna qhawariqtin. Hinaspan Israelpa Diosninta hatuncharqanku. 32 Jesusmi yachachisqankunata waqyaspa nirqan: –Kay runakunatan khuyapayani, kinsa p'unchayñan ñoqawan kashanku, manataqmi mikhunankupaq imapas kanchu. Manan yarqasqataqa wasinkuman kachapuymanchu, ñanpichá pisipankuman, nispa. 33 Hinaqtinmi yachachisqankunaqa Jesusta nirqanku: –¿Maymantan askha t'antata tariykuman kay ch'inneqpi askha runakunaman saksachinaykupaq? nispa. 34 Jesustaq paykunata nirqan: –¿Hayk'ataq t'antaykichisqa kashan? nispa. Paykunataq nirqanku: –Qanchisllan kashan pisi challwachakunallapiwan, nispa. 35 Chaymi Jesusqa runakunata kamachirqan pampapi tiyaykunankupaq. 36 Chay qanchis t'antata, challwachakunatawan hap'iykuspataq Diosman graciasta qospa phasmirqan, hinaspan yachachisqankunaman qorqan runakunaman rakimunankupaq. 37 Hinan llapanku mikhurqanku saksaykunankukama. Puchuq p'akikunatataq qanchis canasta hunt'ata hoqarirqanku. 38 Mikhuqkunaqa tawa waranqa qharikunan karqan, warmikunapas wawakunapas manan yupasqachu karqan. 39 Chay qhepatataq Jesusqa runakunata kacharparipurqan, boteman haykuspataq Magadán hap'iyman ripurqan. +1 Fariseokunataq saduceokunapiwan Jesusta wateqanankupaq asuykuspa nirqanku: –Huk milagrota rikuchiwayku hanaq pachamanta kasqaykita yachanaykupaq, nispa. 2 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –Tarden pukata antawaraqtinmi ninkichis: Allin tiempon kanqa, nispa. 3 Tutamanta yanata antawaraqtintaq ninkichis: Paranqan, nispa. ¡Iskay uyakunan kankichis! Qankunaqa cielota qhawaspan imaynachus tiempo kananta kusata yachankichis, ¿imaynataq mana reparankichischu kunan tiempo imaynachus kasqanta? 4 Yaw, Diosta mana kasukuq millay runakuna, milagro ruwanaytan munashankichis, ichaqa manan ima milagrotapas rikuchisqaykichischu, aswanpas profeta Jonasta sucedesqallantan milagrota hina rikuchisqaykichis, nispa. Chaykunata nispataq Jesusqa ripurqan. 5 Jesuspa yachachisqankunan qochata chimpaspa t'anta apakuyta qonqarqanku. 6 Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –Cuidakuychis waqaychakuychis fariseokunaq saduceokunaq qonchunmanta, nispa. 7 Chaymi paykunaqa ninakurqanku: –Kaytaqa nishawanchis t'antata mana apakamuqtinchismi, nispanku. 8 Hinan Jesusqa chay nisqankuta entiendespa nirqan: –Pisi iñiyniyoq runakuna, ¿imaraykun rimashankichis t'antata mana apamusqaykichismanta? 9 ¿Manaraqchu entiendenkichis? ¿Manallataqchu yuyarinkichispas phisqa t'antamanta phisqa waranqa runaman rakisqayta? ¿Puchuntapas hayk'a canastatachus hoqarisqaykichista? 10 ¿Manallataqchu yuyankichis qanchis t'antamanta tawa waranqa runaman rakisqayta? ¿Puchuntapas hayk'a canastatachus hoqarisqaykichista? 11 ¿Imaynataq mana entiendenkichischu? Chaytaqa manan t'antamantachu nishaykichis, aswanpas fariseokunaq saduceokunaq qonchunmanta cuidakunaykichispaqmi niykichis, nispa. 12 Hinan entienderqanku, mana t'anta qonchumantachu nishasqanta, aswanpas fariseokunaq saduceokunaq yachachikuyninmanta cuidakunankupaq rimashasqanta. 13 Jesusmi Felipeq kamachisqan Cesarea llaqta qaylla hallp'aman chayaspa yachachisqankunata tapurqan: –¿Runakunari pin ninkutaq Runaq Churinmanta? nispa. 14 Chaymi yachachisqankunaqa nirqanku: –Wakinmi Bautizaq Juanmi ninku, wakintaq Eliasmi ninku, wakintaq Jeremiasmi ninku, wakinñataq profetakunamanta hukninchá ninku, nispa 15 Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –Qankunari, ¿pin niwankichistaq? nispa. 16 Simón Pedrotaq Jesusta nirqan: –Qanqa kawsaq Diospa Churin Criston kanki, nispa. 17 Hinan Jesusqa payta nirqan: –Jonaspa churin Simón, kusisamiyoqmi kanki, manan runachu chaytaqa yachachirqasunki, aswanpas hanaq pachapi kaq Yayaymi. 18 Ñoqapas nillaykitaqmi, qanqa Pedro kasqaykita, kay qaqa patapin iglesiayta sayarichisaq, manataqmi Wañuy-pachaq atiyninpas iglesiataqa atipanqachu. 19 Qanmanmi Hanaq pacha qhapaqsuyuman haykuna llavekunata qosqayki, kay pachapi tukuy watasqaykiqa hanaq pachapipas watasqallataqmi kanqa, kay pachapi tukuy paskasqaykipas hanaq pachapiqa paskasqallataqmi kanqa, nispa. 20 Hinaspanmi Jesusqa yachachisqankunata kamachirqan: –Aman pimanpas Cristo kasqaytaqa willankichischu, nispa. 21 Chaymantapachan Jesusqa yachachisqankunaman sut'inchaspa nirqan: –Jerusalén llaqtamanqa rinaypunin, chaypin kurak runakuna, sacerdote umallikuna, kamachikuy simita yachachiqkuna sinchitapuni ñak'arichiwaspa wañuchiwanqaku. Ichaqa kinsakaq p'unchaypin kawsarimpusaq, nispa. 22 Chaymi Pedroqa payta wakman pusaspa anyarqan: –Señor, amapuni Diospas munachunchu chay hina sucedenasuykitaqa, nispa. 23 Hinan Jesusqa Pedrota nirqan: –¡Satanás, ladoymanta anchhuriy! Urmachiytan munawanki. Qanqa manan Dios hinachu yuyaykunki, aswanpas runa hinallan yuyaykunki, nispa. 24 Hinaspan Jesusqa yachachisqankunata nirqan: –Pipas qhepayta hamuyta munaqqa, pay kikinta negakuchun, hinaspa cruzpi ñoqarayku ñak'arishaq hina ñak'arispa qhepayta hamuchun. 25 Pipas pay kikillanta waqaychakuyta munaqqa, chinkapunqan, pipas ñoqarayku wañuqmi ichaqa kawsanqa. 26 Huk runachus kay pachantinpi lliw kaqkunata paylla hap'ikapunman kawsaynintataq chinkachikapunman chayqa, ¿ima allintaq paypaq kanqa? ¿Hayk'atataq runaqa qonman kawsayninta qespichinanpaq? 27 Runaq Churinqa angelninkunapiwanmi Yayanpa hatunchasqan hamunqa, hinaspan sapankaman ruwasqanman hina pagapunqa. 28 Cheqaqtan niykichis, kaypi kashaqkunamanta wakinkunaqa manan wañunqakuchu Runaq Churinta qhapaqsuyunpi hamushaqta rikunankukama, nispa. +1 Soqta p'unchay qhepatataq Jesusqa Pedrota, Jacobota wawqen Juantawan huk alto orqoman paykunallata pusarqan. 2 Hinaspan ñawpaqenkupi Jesuspa rikch'aynin huk-niraqman tukurqan, uyanpas inti hinan k'ancharirqan, p'achanpas rit'i hina yuraqmi k'ancharirqan. 3 Chaypin paykunaqa rikurqanku Moisestawan Eliastawan, Jesuswan parlashaqta. 4 Hinan Pedroqa Jesusta nirqan: –Señor, may allinmi kaypi kayninchisqa, munanki chayqa, kinsa ch'ukllata kaypi ruwasaqku: hukta qanpaq, hukta Moisespaq, huktataq Eliaspaq, nispa. 5 Pedro rimashaqtillanraqmi huk k'anchaq phuyu paykunata pakaykurqan. Hinan phuyu ukhumanta huk kunka nimurqan: –Kaymi munakusqay Churiy, paymi kusichiwan, payta uyariychis, nispa. 6 Yachachisqankunataq chayta uyarispa sinchita mancharikuspa pampakama k'umuykukurqanku. 7 Chaymi Jesusqa paykunaman asuykuspa llamiykurqan, hinaspan nirqan: –Sayariychis, ama mancharikuychischu, nispa. 8 Hinan paykunaqa qhawarispa, mana pitapas rikurqankuchu, aswanpas sapan Jesusllata. 9 Orqomanta uraykamushaspataq Jesusqa paykunata kamachirqan: –Aman pimanpas chay rikhuriyta willankichischu Runaq Churin kawsarimpunankama, nispa. 10 Hinan yachachisqankunaqa payta tapurqanku: –Kamachikuy simita yachachiqkunaqa, ¿imanaqtintaq ninku: Eliasraqmi ñawpaqtaqa hamunqa, nispanku? nispa. 11 Jesustaq paykunata nirqan: –Arí, Eliaspunin ñawpaqtaqa hamunan, hinaspan lliw imaymanata allichanqa. 12 Ichaqa niykichismi, Eliasqa hamurqanñan. Payta mana reqsispan judío runakunaqa ima munasqankuta paytaqa ruwarqanku. Ahinallataqmi Runaq Churinpas paykunaq ñak'arichisqan kanqa, nispa. 13 Chayraqmi Jesuspa yachachisqankunaqa entienderqanku Bautizaq Juanmanta rimashasqanta. 14 Askha runakunaq kasqanmanmi chayarqanku. Hinan huk runa Jesusman asuykurqan, qonqoriykukuspataq nirqan: 15 –Señor, churiyta khuyapayaykuy, ataquewan hap'ichikuspan sinchitapuni ñak'arin. Askha kutitan urmaykun ninamanpas unumanpas. 16 Chaymi yachachisqaykikunaman pusamurqani, paykunataq mana qhaliyachiyta atinkuchu, nispa. 17 Hinan Jesusqa nirqan: –¡Ay, mana iñiyniyoq waqllisqa runakuna! ¿Hayk'aqkamataq qankunawan kasaq? ¿Hayk'aqkamataq muchusqaykichis? Chay waynata pusamuwaychis, nispa. 18 Pusamuqtinkutaq Jesusqa phiñarikuspa waynamanta supayta qarqorqan, hinan waynaqa chay ratomantapacha qhali kapurqan. 19 Chaymantataq yachachisqankunaqa wakllapi Jesusman asuykuspa tapurqanku: –¿Imanaqtintaq ñoqaykuqa supayta mana qarqoyta atirqaykuchu? nispa. 20 Jesustaq paykunata nirqan: –Qankunaqa mana tukuy sonqochu Diospi iñisqaykichisraykun mana atirqankichischu. Cheqaqtan niykichis, huk mostaza ruru hinallapas iñiyniykichis kanman chayqa, kay orqotan niwaqchis: Kaymanta haqayman suchuriy, nispa, hinan suchunman. Iñiqtiykichisqa manan imapas mana atikuqqa kanmanchu. [ 21 Chay t'aqa supayqa manan lloqsinmanchu, aswanpas mañakuywan ayunayllawanmi, nispa]. 22 Galilea provinciapi Jesusqa yachachisqankunapiwan kashaspan paykunata nirqan: –Runaq Churinqa runakunamanmi hap'ichisqa kanqa, 23 hinan paykunaqa wañuchinqaku. Ichaqa kinsakaq p'unchaypin kawsarimpunqa, nispa. Chaymi paykunaqa sinchitapuni llakikurqanku. 24 Jesusmi Capernaúm llaqtaman chayarqan. Hinan Dios yupaychana wasimanta contribucionta cobraqkunaqa Pedroman asuykuspa nirqanku: –¿Yachachiqniykichisqa Dios yupaychana wasimanta contribucionta paganchu? nispa. 25 Pedrotaq nirqan: –Arí, paganmi, nispa. Wasiman chayaspa hinataq Jesusqa Pedrota tapuykurqan: –Simón, ¿ima niwaqtaq? Kay pacha reykunaqa, ¿pimantataq contribuciontapas impuestotapas cobranku? ¿Llaqta-masinkumantachu icha wak llaqtayoqmantachu? nispa. 26 Chaymi Pedroqa Jesusta nirqan: –Wak llaqtayoqkunamantan, nispa. Jesustaq payta nirqan: –Chay hinaqa, llaqta-masinkunaqa manan pagananchu. 27 Chaywanpas paykunata ama phiñachinanchispaq qochata rispayki anzuelota wikch'uykamuy, hinaspan ñawpaqkaq challwa hap'isqaykiq siminta kicharispa huk qolqeta tarinki, ñoqamantawan qanmantawan contribucionta paganapaq hina. Chayta horqospayki pagamuy, nispa. +1 Chaykunata nispanmi Jesusqa Galilea provinciamanta Jordán mayuq inti lloqsimuy chimpanpi Judeaq hap'iyninman rirqan. 2 Hinan paypa qhepanta askha runakuna rirqan, chaypitaq onqosqakunata qhaliyachirqan. 3 Wakin fariseokunataq Jesusman asuykurqanku, wateqayta munaspataq tapurqanku: –¿Atikunchu ima hawallapas qosaq warminmanta t'aqakuynin? nispa. 4 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –¿Manachu Diospa Simin Qelqata leerqankichis? Diosqa qallariypi kamarqan qharita warmitawanmi. 5 Diospa Simin Qelqan nin: "Chayraykun runaqa taytantapas mamantapas saqepunqa, hinaspan warminman hukllachaykakapunqa, huk cuerpollataq kapunqaku", nispa. 6 Chay hinaqa, manan iskayñachu kanku aswanpas huk cuerpollañan. Chayrayku, runaqa Diospa hukllachasqantaqa ama t'aqachunchu, nispa. 7 Fariseokunan Jesusta tapullarqankutaq: –¿Imaraykutaq Moisesqa kamachikurqan t'aqanakuy qelqata haywaspa warminmanta t'aqakunanta? nispa. 8 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –Moisesqa rumi sonqo kaqtiykichismi saqerqasunkichis warmiykichismanta t'aqakunaykichispaq. Ichaqa manan hinachu qallariypiqa karqan. 9 Chayraykun ñoqaqa niykichis: Pipas warminmanta ima hawallapas t'aqakunman wak qhariwan mana wasanchashaqtin, hinaspa wak warmiwan casarakapunman chayqa, wasanchay huchatan ruwan, nispa. 10 Hinan yachachisqankunaqa Jesusta nirqanku: –Warminwan qhariq chay hina kawsaynin kanan kaqtinqa, mana casarakuyllañan allin, nispa. 11 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –Manan llapa runachu kay yachachikuytaqa umapi hap'inku, aswanpas pikunamanchus Diosqa yachachin chaykunallan entiendenku. 12 Kanmi nacesqanmantapacha mana warminayachikuqkuna, mana qharinayachikuqkuna. Kallantaqmi runakunaq kapasqanpas, wakintaqmi mana munankuchu warmiyoq qhariyoq kayta Hanaq pacha qhapaqsuyurayku. Pipas chay hina kayta atiqqa kallachun, nispa. 13 Jesusmanmi wawakunata pusamurqanku, paykunata llamiykunanpaq Diosmanta mañapunanpaqwan. Hinan yachachisqankunaqa pusamuqkunata phiñarirqanku. 14 Jesustaq nirqan: –Wawakunaqa hinalla ñoqaman hamuchunku, ama paykunataqa hark'aychischu, paykuna hina kaqkunapaqmi Hanaq pacha qhapaqsuyuqa, nispa. 15 Wawakuna patamanmi makinta churaykurqan, chaymantataq ripurqan. 16 Huk runan Jesusman asuykuspa nirqan: –Yachachikuq, ¿ima allintataq ruwasaq wiñay kawsayniyoq kanaypaq? nispa. 17 Chaymi Jesusqa nirqan: –¿Imanaqtintaq allinkaqmanta tapuwanki? Diosllan allinqa. Wiñay kawsayniyoqchus kayta munanki chayqa, Diospa kamachikuyninkunata hunt'ay, nispa. 18 Chay runataq nirqan: –Chaykunari, ¿mayqen kamachikuykunataq? nispa. Hinan Jesusqa nirqan: –Aman pitapas wañuchinkichu, aman wasanchankichu, aman suwakunkichu, aman llullakuspa tumpankichu. 19 Taytaykita mamaykitan respetanki, hinallataq runa-masiykitapas qan kikiykita hina munakunki, nispa. 20 Chaymi chay waynaqa nirqan: –Lliwtan chaykunataqa hunt'aniña. ¿Imaraqtaq ruwanay? nispa. 21 Jesustaq nirqan: –Chanin kayta munanki chayqa, rispa kaqniykikunata vendemuy, wakchakunamantaq qomuy, hinaspa qhepayta hamuy. Hinan hanaq pachapi qhapaq kayniyki kanqa, nispa. 22 Waynataq chayta uyarispa llakisqa ripurqan, sinchi qhapaq kasqanrayku. 23 Hinan Jesusqa yachachisqankunata nirqan: –Cheqaqtan niykichis, may sasapunin qhapaq runapaqqa Hanaq pacha qhapaqsuyuman haykuyninqa kanqa. 24 Nillaykichistaqmi camelloraqmi yawriq ninrin suchuyta atinman Diospa qhapaqsuyunman qhapaqpa haykunanmantaqa. 25 Yachachisqankunataq chayta uyarispa sinchita musphaspa nirqanku: –Chay hinari, ¿pillañataq qespichisqaqa kanman? nispanku. 26 Hinan Jesusqa paykunata qhawarispa nirqan: –Runakunapaqqa mana atikuqmi kayqa, Diospaqmi ichaqa tukuy imapas atikun, nispa. 27 Chaymi Pedroqa Jesusta nirqan: –Ñoqaykuqa imaymanaykuta saqemuspaykun qanwan purishayku. ¿Imataq ñoqaykupaqri kanqa? nispa. 28 Jesustaq paykunata nirqan: –Cheqaqtan niykichis, tukuy imapas mosoqyachisqa kaqtinmi, Runaq Churin kamachikuy qhapaq tiyananpi tiyaykuqtin, qankunapas ñoqawan purisqaykichisrayku chunka iskayniyoq tiyanakunapi tiyaykullankichistaq, Israelpa chunka iskayniyoq ayllunta juzgaspa kamachinaykichispaq. 29 Pipas wasintapas, wawqenkunatapas, panankunatapas, taytantapas, mamantapas, wawankunatapas, chakrankunatapas ñoqarayku saqemuqmanqa Diosmi pachak kutitawanraq qopunqa, hinallataq wiñay kawsaytapas qonqa. 30 Ichaqa kunan p'unchay askha hatunpaq qhawasqakunan pisipaq qhawasqa kanqaku, kunan p'unchay pisipaq qhawasqakunataq hatunpaq qhawasqa kanqaku. +1 Diospa qhapaqsuyunqa kaymanmi rikch'akun. Uvas chakrayoqmi tutallamanta lloqsispa uvas chakranpi llank'amunankupaq runakunata mink'amurqan. 2 Chay llank'aqkunawanmi rimanakurqan iman paganata hina jornalninta pagapunanpaq, hinaspan uvas chakranman paykunata kacharqan. 3 Tutamanta las nueveta hina lloqsispataq chakrayoqqa hukkunatapas plazapi yanqa sayashaqta rikuspa, 4 paykunata nirqan: –Qankunapas uvas chakraypi llank'ampuwaychis, iman paganatan pagapusqaykichis, nispa. Hinan paykunaqa llank'aq rirqanku. 5 Lloqsillarqantaqmi chawpi p'unchayta hinapas, las tresta hinapas, hinaspan chay hinatakama mink'amurqan. 6 Las cincota hinaña lloqsispataq chakrayoqqa hukkunatapas yanqa sayashaqta rikuspa, paykunatapas nillarqantaq: –¿Imaraykun p'unchay-ch'isiyaq kaypi qasishankichis? nispa. 7 Paykunataq nirqanku: –Manan pipas mink'akuwankuchu, nispa. Chaymi chakrayoqqa nirqan: –Qankunapas uvas chakraypi llank'ampullawaychistaq, iman paganatan pagapusqaykichis, nispa. 8 Inti haykuyña kaqtintaq uvas chakrayoqqa mayordomonta nirqan: –Llank'aqkunata waqyaspa pagapuy, qhepa haykuqkunamanta qallarispan ñawpaq haykuqkunapi tukupunki, nispa. 9 Las cincota hinaña haykuqkunataq sapankanku huk jornaltakama chaskirqanku. 10 Hinan ñawpaqta haykuqkunaqa aswan askha chaskiyta yuyarqanku, ichaqa paykunapas huk jornaltakamallapunin chaskirqanku. 11 Chaymi huk jornaltakama chaskispa chakrayoq contra rimaspa nirqanku: 12 –Kay qhepa haykumuqkunaqa huk horallatan llank'anku, chaychu ñoqaykuman hinallataq paganki, ñoqaykuqa ch'isiyaqnintinmi sayk'uytapas ruphaytapas muchurqayku, nispa. 13 Hinan chakrayoqqa hukkaqninkuta nirqan: –Amigo, manan ñoqaqa mana chanintachu ruwayki, ¿manachu huk jornalta paganaypaq rimanakurqanchis? 14 Pagoykita aparikuspa ripuy, kay qhepa kaqmanpas qanman hinallataqmi pagayta munani. 15 Qolqeywanqa ñoqan yachani ima ruwaytapas. Icha, ¿envidiakunkichu allin runa kaqtiy? nispa. 16 Chay qhepatan Jesusqa nirqan: –Ñawpaqkaqkunan qhepa kanqaku, qhepakaqkunataq ñawpaq kanqaku, nispa. 17 Jesusmi Jerusalén llaqtaman rishaspa chunka iskayniyoq yachachisqankunata ñanpi wakneqman pusaspa nirqan: 18 –Jerusalén llaqtamanmi rishanchis, Runaq Churinqa sacerdote umallikunaman kamachikuy simita yachachiqkunamanwanmi hap'ichisqa kanqa, hinan wañunanpaq huchachanqaku. 19 Mana judío runakunamanmi entreganqaku, hinan paykunaqa asipayanqaku suq'aykunqaku, chakatanqaku ima. Kinsakaq p'unchaypitaqmi kawsarimpunqa, nispa. 20 Zebedeoq warminmi churinkunantin Jesusman asuykurqan, hinaspan qonqoriykukuspa valekurqan. 21 Jesustaq nirqan: –¿Imatan munanki? nispa. Hinan warmiqa nirqan: –Qhapaqsuyuykipi, kay iskaynin churiyta hukninta paña ladoykipi, huknintataq lloq'e ladoykipi tiyaykachiy, nispa. 22 Chaymi Jesusqa nirqan: –Manan yachankichischu imatachus mañakusqaykichista. ¿Ñoqa hina ñak'ariyta atiwaqchischu? nispa. Paykunataq nirqanku: –Arí, atisaqkun, nispa. 23 Hinan Jesusqa nirqan: –Arí, ñoqa hinapas ñak'arinkichismi, paña ladoypi lloq'e ladoypiwan tiyaykunaykichismi ichaqa mana ñoqaq tiyaykachinaychu, aswanpas Yayaypa akllasqankunapaqmi chay tiyanakunaqa, nispa. 24 Chayta uyarispataq chunkantin yachachisqankunaqa chay iskay wawqepaq phiñakurqanku. 25 Chaymi Jesusqa paykunata waqyaspa nirqan: –Yachankichismi wak suyukunapi kamachikuqkunaqa paykuna ukhupi munaychakusqankuta, paykuna ukhupi umalli kaqkunapas atiyniyoq kasqankuta. 26 Qankuna ukhupin ichaqa mana chay hinachu kanqa, aswanqa, pipas qankuna ukhupi umalli kayta munaqqa, serviqniykichismi kanqa, 27 mayqenniykichispas umalli kayta munaqqa, kamachiykichismi kanqa. 28 Runaq Churinqa manan servichikunanpaqchu hamurqan, aswanpas servinanpaqmi, hinaspa askha runa kacharichisqa kananrayku wañunanpaq, nispa. 29 Jericó llaqtamanta yachachisqankunawan Jesús lloqsishaqtinmi, askha runakuna paypa qhepanta risharqanku. 30 Iskay ñawsakunan ñan patapi tiyasharqanku, Jesuspa chayninta rishasqanta uyarispataq kunkayoqta waqyakurqanku: –¡Davidpa churin Señor, khuyapayaykuwayku! nispa. 31 Runakunataq chay ñawsakunata phiñarikurqanku upallanankupaq, ñawsakunataq ichaqa aswanta waqyakurqanku: –¡Davidpa churin Señor, khuyapayaykuwayku! nispa. 32 Hinan Jesusqa sayaykurqan, hinaspa paykunata waqyaspa nirqan: –¿Imatan qankunapaq ruwanayta munankichis? nispa. 33 Paykunataq nirqanku: –Señorniyku, qhawarichiwanaykikutan munayku, nispanku. 34 Chaymi Jesusqa paykunata khuyapayaspa ñawinkuta llamiykurqan, hinan qhawarirqankupacha, Jesuspa qhepantataq ripurqanku. +1 Jesusmi huktawan rikch'anachiy simikunapi runakunata yachachispa nirqan: 2 –Hanaq pacha qhapaqsuyuqa kaymanmi rikch'akun. Huk reymi churinta casarachishaspa fiestata ruwarqan. 3 Chay reymi kamachinkunata kacharqan casarakuy fiestaman waqyasqakunata pusamunankupaq. Ichaqa manan hamuyta munarqankuchu. 4 Huk kamachinkunatañataq wakmanta kacharqan, waqyasqakunata nimuychis: Mikhunatan wakichiniña, wirayachisqa toroykunan uywaykunapiwan nak'asqaña, lliwpas wakichisqañan kashan, hamuychis casarakuy fiestaman, nispaykichis. 5 Waqyasqakunataq mana kasukurqankuchu, hinaspan ripurqanku. Hukkaqmi chakranman ripurqan, hukkaqtaq negocionman ripurqan, 6 wakintaq reypa kamachinkunata maqaspa wañuchirqanku. 7 Chaymi reyqa chayta uyarispa phiñakurqan, hinaspan soldadonkunata kamachirqan, paykunataq runa wañuchiqkunata wañuchirqanku, llaqtankutapas kanaykurqanku. 8 Hinan reyqa kamachinkunata nirqan: –Casarakuy fiestaqa wakichisqañan kashan, waqyasqakunataq ichaqa mana kasukuspa reparachikunku mana chaypaq hina kasqankuta. 9 Chay hinaqa, hatun callekunaman riychis, hinaspa llapan tarisqaykichista casarakuy fiestaman waqyamuychis, nispa. 10 Chaymi kamachikunaqa callekunaman lloqsispanku, llapan tarisqankuta huñumurqanku, mana allin runakunatapas allin runakunatapas. Chaymi hatun mikhuna wasiman runakuna hunt'aykurqan. 11 Hinan reyqa runakunata qhawaq haykurqan, hinaspan chaypi rikurqan casarakuy p'achawan mana p'achasqa runata. 12 Chaymi nirqan: –Amigo, ¿imaynataq kayman haykumurqanki casarakuy p'achawan mana p'achasqa? nispa. Paytaq ichaqa ch'inlla kakurqan. 13 Hinan reyqa serviqkunata nirqan: –Chakinta makintawan wataspa apaychis, hinaspa hawa laqhayaqman wikch'umuychis, chaypin waqaypas kiru k'achachachaypas kanqa, nispa. 14 Askhan waqyasqakunaqa, pisillataqmi akllasqakunaqa. 15 Chaymantataq fariseokunaqa rispa rimanakurqanku imaynatachus Jesusta ima rimasqallanpipas pantarqoqtin huchachanankupaq. 16 Hinaspan fariseokunaqa yachachisqanku runakunata Herodes t'aqamanta kaqkunatawan Jesusman kacharqanku kay hinata nimunankupaq: –Yachachikuq, yachaykun cheqaqkaqta rimaq kasqaykita. Qanqa runaq rimasqanta mana kasuspan Diospa munasqanman hina kawsanata yachachinki. Qanqa manan runakunaq rikch'aynintachu qhawanki. 17 Imaninkitaq: –¿Allinchu Roma rey Cesarman contribucionta pagay? Icha, ¿manachu? nispa. 18 Jesustaq ichaqa mana allin yuyaykusqankuta reparaspa nirqan: –Iskay uyakunan kankichis, ¿imanaqtintaq wateqawankichis? 19 Contribución pagana qolqeta rikuchiwaychis, nispa. Hinan huk qolqeta haywarqanku. 20 Jesustaq paykunata nirqan: –¿Piqpa uyantaq kaypi kashan? ¿Piqpa sutintaq kaypi qelqasqa kashan? nispa. 21 Paykunataq nirqanku: –Roma rey Cesarpan, nispanku. Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –Roma rey Cesarpa kaqtaqa payman qopuychis, Diospa kaqtataq Diosman qopuychis, nispa. 22 Chayta uyarispataq muspharqanku, hinaspan qayllanmanta ripurqanku. 23 Chay p'unchaypin "Kawsarimpuyqa manan kanchu" niq saduceokuna Jesusman asuykuspa tapurqanku: 24 –Yachachikuq, Moisesmi nirqan: "Pipas mana wawayoq wañukapunman chayqa, wawqenmi chay viudawan casarakunqa, hinaspan wañuq wawqenpaq wawata churiyapunqa", nispa. 25 Ñoqayku ukhupin qanchis wawqe karqanku. Ñawpaqkaqmi casarakurqan hinaspan wañukapurqan, viudataq mana wawayoq kaspa cuñadonwan casarakurqan. 26 Chay hinallataq iskaykaqpas, kinsakaqpas, qanchisnintinpas wañupurqanku. 27 Llapankuq qhepantataq warmipas wañukapullarqantaq. 28 Kawsarimpuy p'unchaypi kawsarimpuqtinkuri, ¿mayqenpa warmintaq kanqa chay qanchisnintin wawqeqri? Llapanwantaq casarakurqanpas chayqa, nispa. 29 Jesustaq paykunata nirqan: –Pantankichismi Diospa Simin Qelqatapas Diospa atiynintapas mana yachaspa. 30 Kawsarimpuypiqa manan casarakunqakuñachu, manallataq casarachisqapaschu kanqaku, aswanmi hanaq pachapi Diospa angelninkuna hina kanqaku. 31 Wañusqakunaq kawsarimpunanmantapas, ¿manachu leerqankichis qankunaman Diospa rimaykusqanta? Diosmi nirqan: 32 "Ñoqan kani Abrahampa Diosnin, Isaacpa Diosnin, Jacobpa Diosnin", nispa. ¡Diosqa manan wañusqakunaq Diosninchu, aswanpas kawsaqkunaq Diosninmi! nispa. 33 Runakunataq Jesuspa yachachikuyninta uyarispa muspharqanku. 34 Hinan fariseokunaqa saduceokunata Jesuspa upallachisqanta uyarispa huñunakurqanku. 35 Hukninkun karqan kamachikuy simita yachachiq, paymi Jesusta wateqaspa tapurqan: 36 –Yachachikuq, ¿mayqentaq Diospa kamachikuyninmantaqa aswan chaniyoq? nispa. 37 Jesustaq payta nirqan: –Señor Diosniykitan munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy yuyayniykipiwan. 38 Chaymi aswan chaniyoq ñawpaqkaq kamachikuyqa. 39 Iskaykaq aswan chaniyoqqa kaymi: Runamasiykitan qan kikiykita hina munakunki. 40 Chay iskaynin kamachikuykunamantan tukuy kamachikuy simipas profetakunaq willasqanpas paqarin, nispa. 41 Fariseokuna huñunasqa kashaqtinkutaqmi Jesusqa paykunata tapurqan: 42 –¿Ima ninkichistaq Cristomanta? ¿Piqpa Churintaq? nispa. Paykunataq nirqanku: –Davidpa Churinmi nispa. 43 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –¿Imaynataq Davidqa Santo Espirituq yuyaychasqan kaspa Cristota: "Señor", nispa suticharqan? Davidmi nirqan: 44 Señor Diosmi Señorniyta nirqan: "Paña ladoyman tiyaykuy, Awqaykikunata chaki sarunaykiman churanaykama", nispa. 45 Kikin Davidtaq Cristota "Señor", nispa nin chayqa, ¿imaynapitaq Davidpa Churinqa kanman? nispa. 46 Hinaqtinmi mana pipas imatapas payman kutichiyta atirqanchu. Manchakuspankun chay p'unchaymantapacha manaña pipas astawan Jesusta tapurqanchu. +1 Dios yupaychana wasimanta lloqsispataq Jesusqa ripusharqan, hinan yachachisqankunaqa payman asuykuspanku, Dios yupaychana wasikunata payman qhawachirqanku. 2 Jesustaq paykunata nirqan: –¿Rikushankichischu lliw kaykunata? Cheqaqtan niykichis, manan kaypiqa rumi patapi huk rumillapas qhepanqachu, llapanmi thunisqa kanqa, nispa. 3 Olivos orqopi Jesús tiyaykuqtintaq yachachisqankunaqa sapaqllapi payman asuykuspa tapurqanku: –Niwayku, ¿hayk'aqtaq chaykunaqa kanqa? Kutimunaykiña kashaqtinqa kay tiempopas p'uchukapunanpaqña kashaqtinqa, ¿imakunatan rikusaqku? nispa. 4 Jesustaq paykunata nirqan: –Cuidakuychis, paqtataq pipas pantachisunkichisman. 5 Askhan sutiywan sutichakuspa hamunqaku: Ñoqan Cristoqa kani, nispa. Hinaspan askhata pantachinqaku. 6 Awqa-tinkuykunamanta, ch'aqwaykunamantawan rimaytan uyarinkichis, ichaqa aman mancharikunkichischu, lliw chaykunaqa hinapunin kanan, chaywanpas manaraqmi p'uchukaychu. 7 Llaqtakunan huk llaqtakuna contra maqanakunqa, suyukunapas suyukuna contran sayarinqa. Kallanqataqmi askha cheqaskunapi yarqaypas pacha chhaphchiykunapas. 8 Tukuy chaykunaqa nanay qallariyllaraqmi. 9 Chay p'unchaykunapin ñak'arichinasuykichispaq kamachikuqkunaman hap'iykachisunkichis, hinaspan wañuchisunkichis. Ñoqaraykun lliw llaqtakuna cheqnikusunkichis. 10 Chay p'unchaykunaqa askhan ñoqapi manaña iñipunqakuchu, cheqninakuspataq paykunapura kamachikuqkunaman hap'iykachinakunqaku. 11 Askha llulla profetakunan rikhurimunqaku, hinaspan askha runata pantachinqaku. 12 Mana allin ruwaqkuna sinchita askhayaqtinmi manaña askha runa munanakapunqakuchu. 13 Ichaqa pipas p'uchukaykama qaqata sayaqmi qespichisqa kanqa. 14 Qhapaqsuyumanta allin willakuykunan kay pachantinpi willasqa kanqa, llapa suyukunaq yachananpaq, hinaqtinmi p'uchukayqa chayamunqa. 15 Profeta Danielmi qelqarqan Diospa millakusqan qhellichaq runamanta, Dios yupaychana wasipi chay qhellichaqta rikuqtiykichisqa, (kayta leeqqa entiendichun) 16 Judea hap'iypi kaqkuna orqokunaman ayqechunku. 17 Wasi patapi kaqpas ama uraykuchunchu wasinmanta imatapas horqomunanpaq. 18 Campopi kaqpas ama wasinman kutichunchu p'achankunata apananpaq. 19 ¡Ay, chay p'unchaykunapi wiksallikuqkunamanta! ¡Ay, ñuñuq wawayoq warmikunamantapas! 20 Diosmanta mañakuychis chaykuna ama paray tiempopipas samana p'unchaypipas kananpaq. 21 Chay p'unchaykunaqa manchay ñak'ariymi kanqa, chay hinaqa manan hayk'aqpas kay pacha qallariymantapacha kunankama karqanchu, manataqmi kanqapaschu. 22 Chay p'unchaykunatachus Diosqa mana pisiyachinmanchu karqan chayqa, manan pipas qespichisqachu kanman. Ichaqa, akllakusqankunaraykun chay p'unchaykunata pisiyachinqa. 23 Pipas nisunkichisman: "¡Qhawariychis, kaypin Cristoqa kashan!, otaq ¡qhawariychis, haqaypin Cristoqa kashan!" nispa chayqa, aman creenkichischu. 24 Llulla cristokunan llulla profetakunan rikhurimunqaku, hinaspan musphay señalkunatapas milagrokunatapas ruwanqaku, ahinapi atispaqa Diospa akllakusqankunatapas pantachinankupaq. 25 Chaykunataqa ñawpaqmantañan willashaykichis. 26 Chayrayku: "Qhawariychis, ch'inneqpin kashan" nisunkichis chayqa, aman lloqsinkichischu. Otaq "Qhawariychis, chay wasi ukhupin kashan" nisunkichis chaypas, aman creenkichischu. 27 Imaynan lliphllikiyqa inti lloqsimuymanta lliphllikispa inti haykuykama k'ancharin, chay hinallatataqmi Runaq Churinpas hamunqa. 28 Maypichus wañusqa kashanqa, chaymanmi kunturkunapas huñukunqaku, nispa. 29 Jesusqa nillarqantaqmi: –Chay ñak'ariy p'unchaykuna pasaqtin hinan inti tutayanqa, killapas mana k'anchanqachu, qoyllurkunapas cielomanta t'akakamunqa, hanaq pachapi ch'askakunapas chhaphchirisqan kanqa. 30 Hinaqtinmi Runaq Churinta hanaq pachamanta hamushaqta rikunqaku, chaymi kay pachapi llapa runakuna khuyayta waqaykunqaku. Runaq Churintan rikunqaku hatun atiywan lliphlli-kaywan phuyupi hamushaqta. 31 Paytaqmi angelninkunata kachamunqa trompetata sinchita tocaqtinku teqsimuyuntinmanta akllakusqankunata huñumunankupaq. 32 Higos sach'amanta kay yachachikuyta yachaychis: K'allman q'omeryamuqtin, raphinkunapas ch'ikchirimuqtinmi yachankichis poqoy tiempo qayllamushasqanta. 33 Chay hinallataq qankunapas tukuy chaykunata rikuspaykichisqa, yachaychis tiempoqa qayllallapiña kashasqanta. 34 Cheqaqtan niykichis, manan kay mirayqa tukukunqachu lliw chaykuna hunt'akunankama. 35 Hanaq pachapas kay pachapas tukukunqan, simiykunan ichaqa kashallanqapuni. 36 Chay p'unchayta chay horatawanmi ichaqa mana pipas yachanchu, manallataq hanaq pachapi kaq angelkunapas, Churipas, aswanpas Yayallan yachan. 37 Imaynan Noepa p'unchayninkunapi karqan, chay hinallataqmi Runaq Churin hamuqtinpas kanqa. 38 Runakunata manaraq unu millp'ushaqtinmi, mikhusharqanku, ukyasharqanku, casarakusharqanku, casaranankupaq rimanakusharqanku Noepa arcaman haykusqan p'unchaykama, 39 manataq imatapas repararqankuchu millp'uq unu chayamuspa llapanta millp'unankama. Chay hinallataqmi Runaq Churin hamuqtinpas kanqa. 40 Campopin iskay runa kashanqaku, hukninmi apasqa kanqa, huknintaq saqesqa. 41 Iskay warmin maranpi kutashanqaku, hukninmi apasqa kanqa, huknintaq saqesqa. 42 Makilla kashaychis, manan yachankichischu ima horatachus Señorniykichispa kutimunanta. 43 Kayta yachaychis, wasiyoq runachus yachanman ima hora tutatachus suwa hamunanta chayqa, rikch'anmanmi manataq wasinta suwachinmanchu. 44 Runaq Churinqa hamunqa mana yachasqaykichis horatan, chayrayku qankunapas makilla kashaychis, nispa. 45 Jesusqa nillarqantaqmi: –Allin yuyayniyoq hunt'aq kamachi hina kaychis. Paytan patronninqa wasinpi kaqkunata kamachinanpaq churarqan, tiempollanpi kamachinkunaman mikhunatapas qonanpaqwan. 46 Chay kamachiqa kusisamiyoqmi patronnin kutimuspa chay hina ruwashaqta payta tariqtinqa. 47 Cheqaqtan niykichis, paytan patronninqa churanqa tukuy kaqninkunata qhawananpaq. 48 Ichaqa chay kamachi millay kanman chayqa, sonqonpin ninman: Manaraqmi patronniyqa kutimunqachu, nispa. 49 Hinaspa kamachi-masinkunata maqayta qallarinman, machaqkunawantaq mikhunmanpas ukyanmanpas chayqa, 50 chay kamachiq patronninqa kutimunqa mana suyasqan p'unchaypin, mana yachasqan horapin. 51 Hinaspan sinchita payta muchuchinqa, iskay uyakunatawantaq churanqa, chaypin waqaypas kiru k'achachachaypas kanqa, nispa. +1 Pisi p'unchaykunamantan wakmanta Jesusqa Capernaúm llaqtaman haykurqan, wasipi kashasqantataq yacharqorqanku. 2 Hinan askha huñunakamurqanku, chay hinapin punkupas manaña ayparqanchu sayaykunankupaq, paykunamantaq Jesusqa allin willakuykunata willarqan. 3 Hinaqtinmi wakin runakunaqa payman hamurqanku huk such'uta tawamanta wantumuspa. 4 Askha runa kasqanraykun Jesusman mana asuykuyta atirqankuchu, chaymi paypa kashasqan cheqas wasi patata paskaspa t'oqospanku ima, puñunapi sirishaqta such'uta uraykachirqanku. 5 Jesustaq paykunaq iñiyninkuta rikuspa, such'uta nirqan: –Churíy, huchaykikunatan pampachayki, nispa. 6 Kamachikuy simita wakin yachachiqkunataq chaypi tiyasharqanku, paykunan sonqonkupi yuyaykuspa 7 nirqanku: ¿Imaraykutaq kayri chay hinata riman? ¡Diosta pisichaspan riman! ¿Pitaq huchakunata pampachaytari atinman, manachu Dioslla? nispa. 8 Hinan sonqonkupi chay hina yuyaykusqankuta Jesusqa yachaspa paykunata nirqan: –¿Imaraykun chay hinata sonqoykichispi yuyaykunkichis? 9 ¿Mayqentaq aswan atikuq: Huchaykikunatan pampachayki, nispa such'uta niychu, icha: Hatariy puñunaykita hoqarispa ripuy, niytaqchu? 10 Yachanaykichispaqpas Runaq Churinqa atiyniyoqmi kay pachapi huchakunata pampachananpaq. Chayta nispataq such'u runata nirqan: 11 –Qantan niyki: Hatariy, puñunaykita hoqarispa wasiykita ripuy, nispa. 12 Hinaqtinmi hatarispa hina, puñunanta hoqarispa, llapankuq ñawpaqenmanta lloqsipurqan. Chaymi llapanku musphaspa Diosta hatuncharqanku: Manan kay hinataqa hayk'aqpas rikurqanchischu, nispanku. 13 Jesustaq wakmanta qocha pataman lloqsirqan, hinan tukuy runakuna payman huñukurqanku, chaymi paykunata yachachirqan. 14 Chaymanta rishaspanmi rikurqan Alfeoq churin Leví runata, contribución cobrana cheqaspi sisata cobrashaqta, hinaspan nirqan: –Qhepayta hamuy, nispa. Hinan sayarispa Leviqa qhepanta rirqan. 15 Levipa wasinpin Jesusqa mikhunanpaq tiyaykurqan, chaypin kashallarqantaq askha runakuna, contribución cobraqkuna, huchasapamanta qhawasqakuna, Jesuspa yachachisqankunapiwan kuska tiyasharqanku. Askhan karqanku, Jesuspa qhepanta riqkunaqa. 16 Contribución cobraqkunawan huchasapamanta qhawasqakunapiwan mikhuqta Jesusta rikuspankutaq, Fariseo t'aqamanta kamachikuy simita yachachiqkuna Jesuspa yachachisqankunata nirqanku: –¿Imaraykun payqa contribución cobraqkunawan huchasapamanta qhawasqakunapiwan mikhunpas ukyanpas? nispa. 17 Jesustaq chayta uyarispa paykunata nirqan: –Qhalikunaqa manan hampiqta necesitankuchu, aswanpas onqosqakunallan necesitanku. Manan hamurqani chanin runakunata waqyaqchu, aswanpas huchasapakunata waqyaqmi, nispa. 18 Bautizaq Juanpa yachachisqankunapas, fariseokunaq yachachisqankunapas ayunashaqtinkun runakunaqa hamuspa Jesusta tapurqanku: –¿Imaraykun Juanpa yachachisqankunapas, fariseokunaq yachachisqankunapas ayunanku, yachachisqaykikunañataq mana ayunankuchu? nispa. 19 Jesustaq paykunata nirqan: –¿Casarakuyman invitasqakunaqa, novio paykunawan kashaqtinqa ayunankumanchu? Paykunawan novio kashaqtinqa manan ayunankumanchu. 20 Ichaqa chayamunqan p'unchaykuna, noviota aparqoqtinku ayunanankupaq. 21 Manan pipas mawk'a p'achamanqa mosoq telawan remiendanchu, chay hina kaqtinqa mosoq tela remiendon q'estispa mawk'akaqta astawan llik'inqa. 22 Manataqmi pipas upi vinotaqa mawk'a odrekunaman hillp'unchu, chay hina kaqtinqa, upi vinon poqospa phatachinman, vinopas hich'akunman, odrepas llik'ikapunman, aswanmi upi vinotaqa mosoq odrekunaman hillp'unku, nispa. 23 Samana p'unchaypi chakra ukhunta Jesús rishaqtinmi, yachachisqankunaqa purin-purin trigo umata k'aptayta qallarirqanku. 24 Chaymi fariseokunaqa payta nirqanku: –Qhawariy, ¿imaraykun yachachisqaykikunaqa samana p'unchaypi Diospa kamachikuyninta p'akispa ruwanku? nispa. 25 Jesustaq paykunata nirqan: –¿Manachu hayk'aqpas leerqankichis Davidpa ruwasqanta? ¿Imaynachus paywan kaqkunapas pisichikuspa yarqachikusqankuta? 26 Abiatar uma sacerdote kashaqtinmi Davidqa runankunapiwan Diospa wasinman haykurqan, hinaspa Diospa ñawpaqenpi churasqa t'antakunata mikhurqan, runankunamanpas qoykullarqantaq. Chay t'antakunataqa sacerdotekunallan mikhuqku, nispa. 27 Paykunataqa nillarqantaqmi: –Samana p'unchayqa runapaq churasqan karqan, manan runachu samana p'unchaypaq. 28 Chayraykun Runaq Churinqa samana p'unchaypapas Señornin, nispa. +1 Jesusqa sinagogamanmi wakmanta haykurqan, chaypin kasharqan huk runa hukkaq makin ch'akisqa. 2 Fariseokunataq Jesusta qhamiyarqanku samana p'unchaypi qhaliyachinmanchus chayta rikuspa payta huchachanankupaq. 3 Hinaqtinmi ch'akisqa makiyoq runata Jesusqa nirqan: –Sayarimuspa chawpipi sayaykuy, nispa. 4 Paykunatataq Jesusqa nirqan: –¿Samana p'unchaypiqa allintachu ruwana icha mana allintachu ruwana? ¿Kawsaytaqa qespichinachu, icha wañuchinachu? nispa. Paykunataq ichaqa ch'inlla karqanku. 5 Hinan muyuriqninpi kaqkunata phiñasqa qhawarispa, sonqonku rumiyasqa kasqanmanta llakikurqan, chaymi runata nirqan: –Haywarimuy makiykita, nispa. Runataq haywarirqan, hinan makinqa qhaliyarqapurqan. 6 Chaymi fariseokunaqa lloqsispa Herodes t'aqapiwan Jesús contra rimanakurqanku wañuchinankupaq. 7 Jesustaq ichaqa yachachisqankunawan qocha pataman rirqan, hinan Galilea provinciamanta ancha askha runa paypa qhepanta rirqan. Hinallataq Judea hap'iymanta, 8 Jerusalén llaqtamanta, Idumea hap'iymanta, Jordán mayu inti lloqsimuy ladomanta, Tiro llaqtaq, Sidón llaqtaq muyuriqninmantawan Jesuspa tukuy ruwasqankunamanta uyarispanku, ancha askha runakuna payman hamurqanku. 9 Chaymi yachachisqankunata kamachirqan boteqa wakichisqallapuni kashananpaq, askha runakuna kasqanrayku payta mana k'iskinankupaq. 10 Askhatataqmi qhaliyachirqan, chayraykun tukuy onqoywan muchuqkunaqa Jesusman mat'ipakamurqanku payta llamiykunankupaq. 11 Mana allin espiritukunataq Jesusta rikuspa, ñawpaqenpi qonqorikurqanku, hinaspan qaparispa nirqanku: –¡Qanqa Diospa Churinmi kanki! nispanku. 12 Paytaq ichaqa allin-allinta paykunata kamachirqan ama paymanta sut'ita rimarinankupaq. 13 Orqoman wicharispataq, Jesusqa pikunatachus munarqan chaykunata waqyakurqan, hinan payman hamurqanku. 14 Chunka iskayniyoq qharikunatan akllakurqan paywan kuska purinankupaq, allin willakuykunata willaqta kachananpaq. 15 Atiytataq paykunaman qorqan supaykunatapas runakunamanta qarqonankupaq. 16 Paykunan karqan: Simón (paytan Pedro sutiwan suticharqan), 17 Zebedeoq churinkuna Jacobo, Juanpiwan (paykunatan Boanerges sutiwan suticharqan, chayqa "Q'aqyaq churikuna" ninantan nin), 18 Andrés, Felipe, Bartolomé, Mateo, Tomás, Alfeoq churin Jacobo, Tadeo, Zelote nisqa t'aqamanta Simón, 19 Judas Iscariotepiwan, paymi Jesusta hap'ichiqqa karqan. 20 Hinamantataq wasiman hamurqanku. Chaymi wakmanta runakuna huñunakamurqanku, chayraykun paykunaqa manaña mikhuytapas atirqankuchu. 21 Jesuspa familiantaq chaypi kasqanta uyarispa payta pusakapunankupaq hamurqanku, "manan yuyayninpichu kashan" niqtinku. 22 Jerusalén llaqtamanta hamuspankun kamachikuy simita yachachiqkunapas nirqanku: –Kay runaqa supaykunata kamachiq Beelzebupa hunt'aykusqanmi kashan, chaymi supaykunata qarqon, nispa. 23 Paykunata waqyaspataq rikch'anachiy simikunapi nirqan: –¿Satanasqa pay kikinta qarqokunmanchu? 24 Huk suyupi runakuna cheqninakun chayqa, chay suyuqa tukukapunqan. 25 Huk familia cheqninakun chayqa, chay familiapas tukukapunqan. 26 Satanaspas kikinpa contranpi hatarispaqa, t'aqanasqa kaspaqa manan takyanmanchu, aswanmi tukukapunqa. 27 Manan pipas kallpasapaq wasinman haykuspa kaqninkunata suwayta atinmanchu kallpasapata manaraq watashaspaqa, wataspañan ichaqa wasinta suwayta atinman. 28 Cheqaqtan niykichis, Diosmi runakunaq ima huchantapas tukuy mana allin rimaywan k'amisqankutapas pampachanqa, 29 pipas Santo Espíritu contra mana allinta rimaspa pisichaqmi ichaqa mana hayk'aqpas pampachasqachu kanqa, aswanmi wiñaypaq huchayoq kapun, nispa. 30 Chaytaqa nirqan, "mana allin espirituyoqmi kashan" niqtinkun. 31 Chayllamanmi Jesuspa wawqenkuna mamanpiwan hamurqanku, hinaspan hawapi kashaspanku payta waqyamuqta kachaykurqanku. 32 Jesuspa muyuriqninpi tiyashaq runakunataq payman willarqanku: –Mamaykin wawqeykikunapiwan maskhashasunkiku, hawapitaqmi kashanku, nispa. 33 Hinan paykunata nirqan: –¿Pitaq mamaypas wawqeykunapas? nispa. 34 Muyuriqninpi kaqkunata qhawarispataq nirqan: –Kayqa mamaypas wawqeykunapas. 35 Pipas Diospa munayninta ruwaqmi wawqeypas, panaypas, mamaypas, nispa. +1 Qocha chimpamantaq Gerasa llaqta runakunaqman chayarqanku. 2 Botemanta Jesús lloqsiqtin hinan panteonmanta mana allin espirituq ñak'arichisqan runa paywan tupaq hamurqan. 3 Paymi panteonpi tiyaq, manataq cadenakunawanpas watayta pipas atiqñachu. 4 Askha kutiñan thunkunakunawan, cadenakunawan watasqa karqan, paytaq ichaqa cadenakunatapas p'itirqan, thunkunakunatapas ñut'urqan, manañan pipas atipayta atiqchu. 5 Tuta-p'unchaymi orqokunapipas panteonpipas qaparkachaspa puriq, pay kikinta rumikunawan k'irikuspa. 6 Jesusta karumanta rikuspataq phawarimuspa qonqoriykukurqan. 7 Qaparispataq nirqan: –¿Iman ñoqawan ruwanayki ancha hatun Diospa Churin Jesús? Diosraykun rogakuyki, ama ñak'arichiwaychu, nispa. 8 Chaymi Jesusqa nirqan: –¡Mana allin espíritu kay runamanta lloqsiy! nispa. 9 Jesustaq payta tapurqan: –¿Iman sutiyki? nispa. Chaymi kutichirqan: –"Waranqa-waranqan" sutiyqa, askha kasqaykurayku, nispa. 10 Hinan anchata rogakurqan ama sinchi karuman paykunata qarqonanpaq. 11 Chay orqo qayllapin askha khuchikuna mikhusharqan. 12 Llapan supaykunataq Jesusta rogakurqanku: –Khuchikunaman kachawayku, chaykunaman haykunaykupaq, nispa. 13 Chaymi Jesusqa uyakurqan mañakusqankuta. Millay supaykunataq lloqsispa khuchikunaman haykurqanku, hinan khuchikunaqa qochaman t'aqantin phawaykurqanku, heq'epaspataq wañupurqanku. Chay khuchikunaqa iskay waranqa hinan karqan. 14 Khuchi michiqkunataq phawarispa, llaqtapi, campopipas willakamurqanku. Chaymi lloqsimurqanku imachus kasqanta rikunankupaq. 15 Jesusman hamuspankutaq askha waranqa supaykunaq ñak'arichisqan runata, p'achasqa tiyashaqta, yuyayninpiña kashaqta rikuspa mancharikurqanku. 16 Rikuqkunataq paykunaman willarqanku, imachus chay supaykunaq ñak'arichisqan runawanpas khuchikunawanpas sucedesqanta. 17 Chaymi runakunaqa Jesusta rogakurqanku hallp'ankumanta ripunanpaq. 18 Hinan boteman Jesús haykuqtin, supaykunaq ñak'arichisqan runaqa payta rogakurqan: –Qanwanmi ripuyta munani, nispa. 19 Jesustaq ichaqa mana munarqanchu, aswanmi nirqan: –Wasiykita ripuspa familiaykikunaman willamuy Señor Diospa imaymana ruwapusqasuykita khuyapayasqasuykitawan, nispa. 20 Hinan ripurqan, Jesuspa imaymana paypaq ruwasqanta Decápolis llaqtakunapi willakurqan. Hinan lliw runa muspharqanku. 21 Wakmanta Jesusqa qocha chimpaman botepi chimpaqtintaq askha runakuna payman huñukamurqanku. Payqa qocha patapin kasharqan. 22 Sinagogapi Jairo sutiyoq umalli runataq hamurqan, hinaspan Jesusta rikuspa hina ñawpaqenpi qonqoriykukuspa 23 khuyayta rogaykukurqan: –Ususichaymi wañurqapushanña, hamuy, llamiykampuway qhaliyaspa kawsananpaq, nispa. 24 Chaymi Jesusqa paywan rirqan, askha runataq qhepanta rispa payta k'iskiykurqanku. 25 Chaypin huk warmi karqan, chunka iskayniyoq wataña yawar apaywan onqoshaq. 26 Paymi askha hampiqkunawan hampichikuspa sinchita ñak'arisqa, lliw kaqnintapas tukukapusqa, manataq imapas qhaliyachisqañachu, aswanmi astawan mana allin kapusqa. 27 Paymi Jesusmanta rimaqta uyarispa runa-runa ukhumanta qhepallanmanta asuykuspa p'achanta llamiykurqan. 28 Payqa yuyaykusqañan: P'achallantapas llamiykuspaqa qhaliyasaqmi, nispa. 29 Yawar apaynintaq kaq rato thanirqapurqan, hinan chay ñak'ariymanta cuerponpi qhaliyasqanta yachakurqan. 30 Jesustaq atiyninwan qhaliyachisqanta reparaspa hina runakunaman kutirispa nirqan: –¿Pin llamiykamuwan? nispa. 31 Yachachisqankunataq nirqanku: –Qhawariyyá runakunaq k'iskipakamusqasuykita, tapukunkiraqtaq: –¿Pin llamiykamuwan? nispayki, nispa. 32 Jesustaq muyuriqninta qhawaykacharqan pichus llamiqninta rikunanpaq. 33 Hinan warmiqa mancharisqa khatatataspa, qhaliyasqa kasqanta yachakuspa Jesuspa ñawpaqenpi qonqoriykukurqan, hinaspan tukuy imatachus ruwasqanta payman willarqan. 34 Chaymi Jesusqa nirqan: –Ususíy, Diospi iñiyniykin qhaliyachisunki, thak-kaypi ripuy, onqoyniykimanta qhaliyachisqañan kanki, nispa. 35 Jesús rimashallaqtinraqmi sinagogapi umalli runaq wasinmanta hamurqanku: –Ususiykiqa wañukapunñan, ¿imapaqñataq yachachikuqtaqa astawan sayk'uchinki? nispanku. 36 Jesustaq ichaqa chay nisqankuta mana kasuspa umalli runata nirqan: –Ama mancharikuychu, iñillay, nispa. 37 Hinaspan mana pitapas paywan rinanta munarqanchu, aswanpas Pedrota, Jacobota, Jacoboq wawqen Juanllatawanmi. 38 Hinaspan sinagogapi umalli runaq wasinman chayaspa runakunata ch'aqwashaqta rikurqan, paykunan qaparkachasharqanku, khuyayta waqasharqanku. 39 Haykuspataq paykunata nirqan: –¿Imaraykun qaparkachaspa waqashankichis? Sipaschaqa manan wañunchu, aswanpas puñushallanmi, nispa. 40 Chaymi Jesusta asipayarqanku, paytaq ichaqa llapanta hawaman qarqospa sipaschaq tayta-mamanta, paywan kaqkunatawan pusarikuspa sipaschaq kasqanman haykurqan. 41 Sipaschata makinmanta hap'iykuspataq arameo rimaypi nirqan: –"Talita kumi", nispa, chay simiqa: "Sipascha, qantan niyki, sayariy", ninantan nin. 42 Sipaschataq sayarirqospa puririrqan, chaymi manchayta muspharqanku. Payqa chunka iskayniyoq watayoqmi karqan. 43 Jesustaq paykunata allintapuni kamachirqan ama pimanpas chay ruwasqanta rimarinankupaq. Sipaschaman mikhunata qonankupaqtaq kamachikurqan. +1 Chaymanta lloqsispataq Jesusqa llaqtanman rirqan, yachachisqankunapas paywan rirqanku. 2 Samana p'unchay chayamuqtintaq, sinagogapi yachachiyta qallarirqan, llapankutaq payta uyarispa muspharqanku: –¿Maypitaq kay runaqa kaykunata yachamurqan? ¿Imaynatataq kay yachaytaqa chaskirqan? ¡Milagrokunataraqmi ruwashanpas! 3 ¿Manachu payqa Mariaq churin carpintero? ¿Manachu payqa Jacoboq, Josepa, Judaspa, Simonpapas wawqen? ¿Manachu panankunapas ñoqanchiswan kashanku? nispa. Hinaspan paymanta huk-niraq karqorqanku. 4 Jesustaq ichaqa paykunata nirqan: –Profetaqa allin respetasqan, ichaqa llaqtanpi ayllunpi familianpi kaqkunallan mana respetanchu, nispa. 5 Hinaspan mana ima milagrotapas chaypi ruwarqanchu, aswanpas wakin onqosqakunallata qhaliyachirqan paykunaman makinta churaykuspa. 6 Jesusqa paykunaq mana iñisqankumantan muspharqan. Chaymantataq muyuriqnintin llaqtakunata yachachispa purirqan. 7 Chunka iskayniyoq yachachisqankunata waqyaspataq, iskay-iskaymanta kacharqan. Mana allin espiritukunata runakunamanta qarqonankupaqtaq atiyta paykunaman qorqan. 8 Hinaspan paykunata kamachirqan: –Ama imatapas ñanpaq apakuychischu wayaqatapas, t'antatapas, qolqetapas aswanpas tawnallata. 9 Apakullaychistaq usut'ata, cuerpoykichispi p'achallatawan, nispa. 10 Paykunataqa nillarqantaqmi: –Maypipas huk wasiman haykuspaykichisqa chayllapin samakunkichis chay llaqtamanta ripunaykichiskama. 11 Maypipas mana chaskisunkichismanchu, manataq uyarisunkichismanchu chayqa, chaymanta lloqsispa chakiykichispi kaq hallp'atapas chhaphchinkichis mana allin ruwasqankuta yachanankupaq, nispa. 12 Hinan lloqsispa runakunaman willamurqanku huchankuta saqepuspa Diosman kutirikunankupaq. 13 Askha supaykunatan runakunamanta qarqorqanku, askha onqosqakunatapas aceitewan hawispan qhaliyachirqanku. 14 Rey Herodesmi chaykunamanta rimaqta uyarirqan, runakunaq Jesusmanta rimasqanrayku. Wakin runakunan nirqanku: Bautizaq Juanmi wañusqanmanta kawsarimpun, chaymi payqa atiywan milagrokunata ruwashan, nispa. 15 Wakintaq: Payqa Eliasmi, nirqanku. Wakinñataq: Payqa ñawpa profetakunamanta hukninmi kanman, nirqanku. 16 Herodestaq chayta uyarispa nirqan: Kayqa umanta qhoruchisqay Juanmi, paymi wañusqanmanta kawsarimpun, nispa. 17 Herodesmi wawqen Felipeq warmin Herodiaswan casarakurqan, chaymi Juanqa Herodesta anyarqan: wawqeykiq warminwan tiyashasqaykiqa manan chaninchu, nispa. Hinan Herodesqa Juanta hap'ichimuspa carcelman wisqachirqan. 19 Herodiasqa Juanta cheqnikuspan wañuchiyta munarqan, manataq atirqanchu. 20 Herodesqa manchakurqanmi Juanta, chanin runa ch'uya kawsayniyoq kasqanta yachaspa, chayraykun payta waqaycharqan. Herodesqa kusisqan Juanpa rimasqanta uyarirqan, hinaña hawapi-ukhupi sonqoyoq kashaspapas. 21 Herodiaspa suyasqan p'unchaymi chayamurqan. Herodesmi nacesqan p'unchayninpi kamachikuqninkunaman, comandantenkunaman, Galilea provinciapi allichachaq runakunamanwan hatun mikhuyta haywasharqan, 22 hinan Herodiaspa ususinqa haykuspa tusurqan. Herodestapas mikhuq-masinkunatapas kusichiqtintaq, reyqa sipasta nirqan: –Ima munasqaykita mañakuway, ñoqataq qosqayki, nispa 23 sipasman jurarqan: Tukuy ima mañakuwasqaykitan qosqayki, kamachisqay suyuq kuskannintawanpas, nispa. 24 Sipastaq lloqsispa mamanta tapurqan: –¿Imatan mañakusaq? nispa. Mamantaq nirqan: –Bautizaq Juanpa umanta mañakuy, nispa. 25 Hinan usqhaylla reyman haykuspa mañakurqan: –Bautizaq Juanpa umanta kunanpacha platopi qoykuway, nispa. 26 Reytaq sinchita llakikurqan, ichaqa prometekusqanta mikhuq-masinkuna uyarisqanrayku mana atirqanchu "manan" niyta. 27 Hinaspan reyqa huknin guardiata kamachirqan: –Juanpa umanta usqhaylla apamuy, nispa. 28 Hinan guardiaqa carcelta rispa Juanpa umanta qhorurqamuspa huk platopi apamuspa sipasman qorqan, paytaq mamanman qorqan. 29 Juanpa yachachisqankunataq chayta uyarispa hamurqanku, hinaspan ayanta wanturqanku p'ampamunankupaq. 30 Jesuspa kachasqankunataq kutimuspanku Jesuswan huñuykukurqanku, hinaspan tukuy ruwasqankuta yachachisqankutawan payman willarqanku. 31 Mikhunankupaqpas manan tiemponku karqanñachu runakuna sapa rato chayamusqanrayku, chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –Hamuychis huk ch'inneq cheqasman, hinaspa huk chhikanta samariychis, nispa. 32 Chaymantataq huk botepi ch'inneq cheqasman paykunalla ripurqanku. 33 Askha runakunataq paykuna ripushaqta rikuspa Jesusta yachachisqankunatawan reqsirqorqanku, hinan llapa llaqtakunamanta chakillapi phawaspanku, manaraq paykuna chayashaqtin chayman chayarqorqanku, hinaspan Jesusman huñuykukurqanku. 34 Botemanta lloqsimuspataq Jesusqa ancha askha runakunata rikurqan, hinaspan paykunata khuyapayaykurqan, mana michiqniyoq ovejakuna hina kaqtinku, chaymi imaymanata paykunaman yachachiyta qallarirqan. 35 Ch'isiyaykushaqtintaq yachachisqankunaqa Jesusman asuykuspa nirqanku: –Kayqa ch'inneqmá, tutayanqañataq kanpas. 36 Paykunata kachapuy muyuriq campoman llaqtakunaman rinankupaq, hinaspa mikhunata rantikamunankupaq, nispa. 37 Jesustaq paykunata nirqan: –Qankuna mikhunata qoychis, nispa. Hinan Jesusta nirqanku: –¿Iskay pachak jornalpa chanin qolqewan t'antaman rispachu rantimusaqku, paykunata mikhuchinaykupaq? nispa. 38 Jesustaq paykunata nirqan: –¿Hayk'a t'antaykichistaq kashan? Qhawamuychis, nispa. Yachamuspataq nirqanku: –Phisqa t'antawan, iskay challwallawanmi kashan, nispanku. 39 Hinan paykunata kamachirqan q'omer q'achu patapi llapallankuta t'aqa-t'aqata tiyachimunankupaq. 40 Chaymi tiyaykurqanku pachak pachakmanta, phisqa chunka phisqa chunkamanta t'aqasqa. 41 Phisqantin t'antata, iskaynin challwatawan hap'iykuspataq hanaq pachata qhawarispa graciasta qorqan, t'antakunata phasmispataq yachachisqankunaman qorqan runakunaman rakimunankupaq, kaqllataq iskaynin challwatapas llapallankuman rakichirqan. 42 Hinan llapallanku mikhurqanku saksaykunankukama. 43 Puchuq t'anta p'akita challwa ñut'utawanmi chunka iskayniyoq canasta hunt'ata hoqarirqanku. 44 Mikhuqkunamantaqa qharikunallan phisqa waranqa karqanku. 45 Hinaspanmi Jesusqa yachachisqankunata botepi Betsaida llaqtaman ñawpachirqan, paytaq chaykama runakunata kacharparipusharqan. 46 Paykunata kacharparipuspataq orqota rirqan Diosmanta mañakuq. 47 Tutayaykuqtintaq boteqa chawpi qochataña risharqan, Jesustaq qocha patallapiraq sapallan kasharqan. 48 Hinaspan paykunata rikurqan lloqenawan boteta ñak'ayta suchuchishaqta, ñawpaqenkumanta wayramusqanrayku. Pacha illarimuyta hinataq unu patanta purispa paykuna ladoman Jesusqa rirqan, paykunata ñawpariyta yuyaspa. 49 Paykunataq ichaqa unu patanta purishaqta Jesusta rikuspa: –¡Manchachikuqmi! nispa qaparirqanku. 50 Llapankun payta rikuspa mancharikurqanku. Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –¡Kallpachakuychis, ñoqan kani, ama mancharikuychischu! nispa. 51 Paykunaq kasqanku botemantaq wicharqan, wayrataq thanirqapurqan, hinan paykunaqa muspharqanku. 52 T'anta askhayachisqanmantaqa manaraqmi entienderqankuchu sonqonku rumiyasqa kasqanrayku. 53 Qochata chimpaspankutaq, Genesaret hallp'aman chayaspa boteta wataykurqanku. 54 Paykuna botemanta lloqsishaqtinkutaq, runakunaqa Jesusta reqsirqorqanku. 55 Hinaspan tukuy muyuriqta phawarispanku, hinantinmanta onqosqakunata puñunankupi apamurqanku, maypichus Jesuspa kashasqanta uyarisqanku cheqasman. 56 Jesuspa chayasqan huch'uy llaqtakunapipas, hatun llaqtakunapipas, ayllukunapipas onqosqakunataqa plazakunapin churarqanku, hinaspan Jesusta rogakurqanku p'achallantapas llamiykunankupaq, hinan lliw payta llamiykuqkunaqa qhaliyapurqanku. +1 Chay p'unchaykunapin askha runakuna huktawan huñukamurqanku. Mikhunanku mana kaqtintaq Jesusqa yachachisqankunata waqyaspa nirqan: 2 –Kay runakunatan khuyapayani, kinsa p'unchayñan ñoqawan kashanku, manataq imapas mikhunankupaq kanchu. 3 Mana mikhusqata wasinkuman kacharparipuqtiyqa ñanpin pisipankuman, wakinninkuqa karumantan hamunku, nispa. 4 Yachachisqankunataq payta nirqanku: –Kay ch'inneqpiqa, maypichá t'antapas kanman kay askha runaman saksachinapaqqa, nispa. 5 Hinan paykunata tapurqan: –¿Hayk'a t'antallaykichistaq kashan? nispa. Paykunataq: –Qanchisllan, nirqanku. 6 Chaymi Jesusqa runakunata pampapi tiyaykunankupaq kamachirqan. Qanchis t'antata hap'iykuspataq graciasta qospaña phasmirqan, hinaspan yachachisqankunaman qorqan runakunaman haywanankupaq, hinan runakunaman qorqanku. 7 Kallarqantaqmi pisi challwakunapas, graciasta qospataq runakunaman haywanankupaq kamachirqan. 8 Mikhuspankun saksaykurqanku, puchuq p'akikunatataq qanchis canastata hoqarirqanku. 9 Mikhuqkunaqa yaqa tawa waranqa hinan karqanku. Chaymantataq Jesusqa paykunata kacharparipurqan. 10 Chay qhepatataq yachachisqankunawan boteman haykuspa Dalmanuta ladoman rirqanku. 11 Fariseokunan hamuspanku Jesuswan churanakuyta qallarirqanku. Payta wateqaspan hanaq pacha señalta rikuchinanpaq mañakurqanku. 12 Chaymi Jesusqa tukuy sonqonmanta llakikuspa nirqan: –¿Imanaqtinmi kay runakunaqa señalta mañakun? Cheqaqtan niykichis, manan ima señaltapas rikuchisqaykichischu, nispa. 13 Paykunata saqespataq Jesusqa wakmanta boteman haykuspa qocha chimpaman ripurqan. 14 Jesuspa yachachisqankunataq t'anta apakuyta qonqasqaku, aswanpas ch'ulla t'antallankun botepi karqan. 15 Jesustaq paykunata kamachirqan: –Cuidakuychis, waqaychakuychis fariseokunaq qonchunmanta Herodespa qonchunmantawan, nispa. 16 Hinan yachachisqakunaqa ninakurqanku: –Mana t'antanchis kaqtinmi chaytaqa niwanchis, nispa. 17 Jesustaq chayta yachaspa paykunata nirqan: –¿Imanaqtintaq ninakushankichis: Manan t'antanchis kanchu, nispa? ¿Manachu reparankichis, manachu entiendenkichispas? ¿Rumiyasqachu sonqoykichis kashan? 18 ¿Ñawiyoq kashaspachu mana rikunkichis, ninriyoq kashaspachu mana uyarinkichis? ¿Manachu yuyankichis 19 phisqa t'antata phasmispa phisqa waranqaman mikhuchisqayta? ¿Hayk'a canastatan t'anta p'akisqata hoqarirqankichis? nispa. Paykunataq: –Chunka iskayniyoqtan, nirqanku. 20 Jesusmi nillarqantaq: –Qanchis t'antata tawa waranqapaq askhayachishaqtiyqa, ¿hayk'a canastatan t'anta p'akisqata hoqarirqankichis? nispa. Paykunataq: –Qanchistan, nirqanku. 21 Hinan paykunata nirqan: –¿Manaraqchu entiendenkichis? nispa. 22 Betsaida llaqtaman Jesús chayaqtintaq ñawsa runata payman pusamurqanku, hinaspan llamiykuspa qhaliyachinanpaq rogakurqanku. 23 Hinan Jesusqa ñawsata makinmanta llaqta hawaman pusarqan, hinaspan thoqayninwan ñawinkunata llusiykuspa makinwan umanta llamiykuspa tapurqan: –¿Imallatapas rikunkichu? nispa. 24 Hinan payqa qhawaykacharikuspa nirqan: –Runakunatan sach'akunata hina rikushani, ichaqa purishaqta, nispa. 25 Chaymi Jesusqa wakmanta ñawinkunata llamiykurqan, hinan chay runaqa allinta qhawaspa rikupusharqan ñawinkunataq qhaliyarqapurqan, chaymi karumanta lliwta sut'ita rikurqan. 26 Chaymantataq Jesusqa wasinman kachapurqan: –Aman llaqtaman haykunkichu, nispa. 27 Chay qhepatataq Felipeq kamachisqan Cesarea llaqta qayllapi llaqtachakunaman Jesusqa yachachisqankunapiwan rirqanku. Hinaspanmi yachachisqankunata ñanpi tapurqan: –Runakunari, ¿pin niwankutaq? nispa. 28 Paykunataq kutichirqanku: –Wakinmi Bautizaq Juan kasqaykita ninku, wakintaq profeta Elías kasqaykita ninku, wakinñataq profetakunamanta huknin kasqaykita ninku, nispanku. 29 Chaymi Jesusqa paykunata tapurqan: –Qankunari, ¿pin niwankichistaq? nispa. Pedrotaq payta nirqan: –Qanqa Criston kanki, nispa. 30 Chaymi paykunata allin-allinta kamachirqan ama pimanpas payqa Cristo kasqanta rimarinankupaq. 31 Hinaspan paykunata yachachiyta qallarirqan: –Runaq Churinqa, anchatapunin ñak'arinqa. Kurak runakunan, umalli sacerdotekunan, kamachikuy simita yachachiqkunan, pisicharparispa wañuchinqaku, kinsakaq p'unchaypitaq kawsarimpunqa, nispa. 32 Chay hina sut'itan paykunaman willarqan. Chaymi Pedroqa Jesusta wakman pusaspa anyarqan chay nisqanmanta. 33 Hinan Jesusqa yachachisqankunaman kutirispa Pedrota k'amirqan: –¡Hatariy ñoqamanta Satanás! Qanqa manan Dios hinachu yuyaykunki, aswanpas runa hinallan yuyaykunki, nispa. 34 Hinaspan runakunata yachachisqankunatawan waqyaspa nirqan: –Pipas qhepayta hamuyta munan chayqa pay kikinta negakuchun, hinaspa cruzpi ñoqarayku ñak'arishaq hina ñak'arispa qhepayta hamuchun. 35 Pipas pay kikillanta waqaychakuyta munaqqa chinkapunqa, pipas ñoqarayku allin willakuykunaraykupiwan wañuqmi ichaqa kawsanqa. 36 Huk runachus kay pachantinpi lliw kaqkunata paylla hap'ikapunman kawsaynintataq chinkachikapunman chayqa, ¿ima allintaq paypaqqa kanqa? 37 Chay hinari, ¿hayk'atataq runaqa qonman kawsayninta qespichinanpaq? 38 Pipas ñoqamanta simiykunamantawan kay mana kasukuq huchasapa runakuna qayllapi p'enqakunqa chayqa, Runaq Churinpas paymantaqa p'enqakullanqataqmi, Yayanpa qhapaq-atiyninpi ch'uya angelkunapiwan hamuspan, nispa. +1 Jesusmi Capernaúm llaqtamanta lloqsispa Judea hap'iyman rirqan, hinaspa Jordán mayu inti lloqsimuy ladoman chimparqan. Hinan wakmanta askha runakunaqa payman huñukamurqanku, Jesustaq paykunata yachachirqan imaynan yachachillaqpuni hinata. 2 Fariseokunataq asuykamuspa Jesusta wateqanankupaq tapurqanku: –¿Diospa kamachikuyninman hinaqa atikunchu qosaq warminmanta t'aqakuynin? nispa. 3 Jesustaq paykunata tapurqan: –¿Imatataq Moisesqa kamachirqasunkichis? nispa. 4 Fariseokunataq nirqanku: –Moisesqa nirqanmi: Qosaqa t'aqanakuy qelqata warminman qospaqa t'aqakunmanmi, nispa. 5 Jesustaq paykunata nirqan: –Rumi sonqo kasqaykichisraykun chay kamachikuytaqa qelqapurqasunkichis, 6 kay pachata Dios kamashaspaqa qharita warmitawanmi kamarqan. 7 Chaymi runaqa taytanta mamanta saqepuspa warminwan hukllachakapunqa. 8 Hinaspan iskayninku huk cuerpollaña kanqaku. Chay hinaqa manan iskayñachu kanku, aswanpas hukllañan. 9 Chayrayku, Diospa hukllachasqantaqa ama runaqa t'aqachunchu, nispa. 10 Wasipi kashaspataq yachachisqankunaqa chayllamantataq wakmanta Jesusta tapurqanku. 11 Hinan paykunata nirqan: –Pipas warminmanta t'aqakuspa huk warmiwan casarakunman chayqa, ñawpaq warmintan wasanchan. 12 Kaqllataq warmipas qosanmanta t'aqakuspa huk qhariwan casarakunman chayqa, wasanchanmi, nispa. 13 Wawakunatan Jesuspa llamiykunanpaq pusamurqanku, yachachisqankunataq pusamuqkunata phiñarikurqanku. 14 Jesustaq ichaqa chayta rikuspa phiñasqa paykunata nirqan: –Wawakunaqa hinalla ñoqaman hamuchunku, ama paykunata hark'aychischu, Diospa qhapaqsuyunqa kay wawakuna hina kaqkunallapaqmi. 15 Cheqaqtan niykichis, pipas Diospa qhapaqsuyunta wawa hina mana chaskiqqa manan chaymanqa haykunqachu, nispa. 16 Hinaspan wawakunata marq'arikurqan, paykuna pataman makinta churaykuspataq saminchaykurqan. 17 Ñanta Jesús puririshaqtinmi huk runa phawaylla hamurqan, hinaspan paypa ñawpaqenpi qonqoriykukuspa tapuykukurqan: –Allin yachachikuq, ¿imatan ruwasaq wiñay kawsayniyoq kanaypaq? nispa. 18 Jesustaq payta nirqan: –¿Imaraykun "allin" niwanki? Manan pipas kanchu "allinqa", aswanpas sapan Diosllan. 19 Kamachikuykunataqa yachankin riki: "Aman pitapas wañuchinkichu. Aman wasanchankichu. Aman suwakunkichu. Aman llullakuspa tumpankichu. Aman q'otunkichu. Taytaykita mamaykitan respetanki", nisqata, nispa. 20 Hinan payqa Jesusta nirqan: –Yachachikuq, waynacha kasqaymantañan tukuy chaykunataqa hunt'arqani, nispa. 21 Hinaqtinmi Jesusqa munakuywan qhawaykuspa payta nirqan: –Kanraqmi ruwanayki, phaway tukuy kaqniykita vendemuspa wakchakunaman qomuy, hinan hanaq pachapi qhapaq kayniyki kanqa. Chaymantataq qhepayta hamuy, nispa. 22 Paytaq chayta uyarispa khuyay llakisqa ripurqan, askha kaqniyoq kasqanrayku. 23 Hinaqtinmi Jesusqa muyuriqninta qhawarispa yachachisqankunata nirqan: –¡May sasapunin qhapaqkunapaqqa Diospa qhapaqsuyunman haykunankuqa kanqa! nispa. 24 Hinan yachachisqankunaqa chayta uyarispa muspharqanku. Jesustaq wakmanta paykunata nirqan: –Wawallaykuna, ¡may sasapunin Diospa qhapaqsuyunman haykuyqa! 25 Camelloraqmi yawriq ninrin suchuytaqa atinman Diospa qhapaqsuyunman huk qhapaqpa haykunanmantaqa, nispa. 26 Chayta uyarispan sinchita musphaspa tapunakurqanku: –Chhaynaqa, ¿pillañataq qespichisqaqa kanman? nispa. 27 Jesustaq paykunata qhawarispa nirqan: –Runakunaqa manan qespikuyta atinmanchu, Diosmi ichaqa qespichiyta atin, Diosqa tukuy imatapas atinmi, nispa. 28 Chaymi Pedroqa nirqan: –Ñoqaykuqa lliw imaymanaykuta saqespan qhepaykita hamuyku, nispa. 29 Jesustaq nirqan: –Cheqaqtan niykichis, pipas wasintapas, wawqenkunatapas, panankunatapas, taytantapas, mamantapas, wawankunatapas, chakrankunatapas, ñoqarayku Diosmanta allin willakuykunaraykupiwan saqemuqqa, 30 pachak kutitawanraqmi kay tiempopi chaskinqa wasikunata, wawqekunata, panakunata, mamakunata, wawakunata, chakrakunatapas, qatiykachasqaña kaspapas, qhepa tiempopitaq wiñay kawsayta chaskinqa. 31 Ichaqa, askha hatunpaq qhawasqakunan pisipaq qhawasqa kanqaku, pisipaq qhawasqakunataq hatunpaq qhawasqa kanqaku. 32 Jerusalén llaqtamanmi wichasharqanku, Jesustaq ñawpaqenkuta risharqan. Yachachisqankunaqa muspharqankun, paykunaq qhepanta riqkunataq manchasqa risharqanku. Hinaqtinmi Jesusqa chunka iskayniyoq yachachisqankunata sapaqman wakmanta pusaspa, imaymana payta sucedenanta willarqan: 33 –Qhawariychis, Jerusalén llaqtamanmi wichashanchis, Runaq Churinqa sacerdote umallikunaman, kamachikuy simita yachachiqkunaman hap'iykachisqan kanqa, hinan wañunanpaq huchachanqaku, mana judío runakunamantaq hap'iykachinqaku, 34 paykunan asipayanqaku, suq'aykunqaku, thoqaykunqaku, wañuchinqaku ima. Ichaqa kinsakaq p'unchapin kawsarimpunqa, nispa. 35 Hinamantataq Zebedeoq churinkuna Jacobowan Juanwan Jesusman asuykurqanku: –Yachachikuq, ima mañakusqaykutapas uyariwanaykikutapunin munayku, nispanku. 36 Chaymi Jesusqa paykunata tapurqan: –¿Imatan qankunapaq ruwanayta munankichis? nispa. 37 Paykunataq nirqanku: –Qhapaq kamachikuyniykipi hukniykuta paña ladoykipi, hukniykutataq lloq'e ladoykipi tiyaykachiwayku, nispa. 38 Jesustaq paykunata nirqan: –Manan ima mañakusqaykichistapas yachankichischu. ¿Ñoqa hina ñak'ariyta atiwaqchischu? ¿Ñoqa hina wañuytapas atiwaqchischu? nispa. 39 Paykunataq nirqanku: –Arí, atisaqkun, nispa. Jesustaq paykunata nirqan: –Arí, ñoqa hinapas ñak'arinkichismi, ñoqa hinapas wañunkichismi, 40 paña ladoypi lloq'e ladoypi tiyaykunaykichismi ichaqa, mana ñoqaq tiyaykachinaychu, aswanpas pikunapaqchus wakichisqa kashan chaykunaq tiyaykunanpaqmi, nispa. 41 Chunkantin yachachisqankunan chayta uyarispa Jacobopaq Juanpaqwan phiñakurqanku. 42 Jesustaq paykunata waqyaspa nirqan: –Yachankichismi suyukunapi kamachikuqkunaqa paykuna ukhupi munaychakusqankuta, runakuna ukhupi munayniyoq kaqkunapas atiyniyoq kasqankuta. 43 Qankuna ukhupin ichaqa mana chay hinachu kanqa, aswanpas qankuna ukhupi hatun-kayta munaqqa serviqniykichismi kanqa. 44 Mayqenniykichispas umalli kayta munaqqa lliwpa serviqninmi kanan. 45 Runaq Churinpas manan servichikunanpaqchu hamurqan, aswanpas servinanpaqmi, hinaspa askha runa kacharisqa kananrayku wañunanpaq, nispa. 46 Chaymantan Jericó llaqtaman chayarqanku. Jericó llaqtamanta yachachisqankunantin runakunapiwan Jesús lloqsimushaqtintaq, Timeoq churin ñawsa Bartimeo ñan patapi limosnata mañakuspa tiyasharqan. 47 Nazaret llaqtayoq Jesús kasqanta uyarispataq waqyakurqan: –¡Davidpa Churin Jesús, khuyapayaykuway! nispa. 48 Hinan ñawsata askha phiñarikurqanku upallananpaq, paytaq ichaqa aswan kallpawan waqyakurqan: –¡Davidpa Churin, khuyapayaykuway! nispa. 49 Hinaqtinmi Jesusqa sayaykuspa nirqan: –Waqyamuychis, nispa. Hinan ñawsataqa waqyamurqanku: –Kallpachakuy, sayariy, waqyasunkin, nispa. 50 Chaymi payqa capanta wikch'uspa sayarirqospa Jesusman phawarirqan. 51 Jesustaq payta tapurqan: –¿Ima ruwapunaytan munanki? nispa. Chaymi ñawsaqa nirqan: –Señorníy, qhawarichiwanaykitan munani, nispa. 52 Jesustaq nirqan: –Ripuy, iñiyniykin qhaliyachisunki, nispa. Hinan kaq rato qhawarirqan, hinaspan Jesuspa qhepanta ripurqan. +1 Dios yupaychana wasimanta Jesús lloqsishaqtintaq huknin yachachisqanqa payta nirqan: –Yachachikuq, ¡qhawariy kay hina sumaq thupasqa rumikunata, kay hina hatun wasikunatapas! nispa. 2 Jesustaq nirqan: –¿Rikunkichu kay hatun wasikunata? Manan rumi patapi huk rumillapas qhepanqachu, llapanmi thunisqa kanqa, nispa. 3 Dios yupaychana wasi chimpa Olivos orqopi Jesús tiyashaqtintaq Pedro, Jacobo, Juan, Andrespiwan sapallanpi payta tapurqanku: 4 –Willawayku, ¿hayk'aqmi kay nisqaykiqa kanqa? ¿Ima señaltaq kanqa llapan kaykuna hunt'akunan kashaqtinri? nispa. 5 Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –Cuidakuychis, paqtataq pipas pantachisunkichisman. 6 Askhan sutiywan sutichakuspa hamunqaku: Ñoqan Cristoqa kani, nispanku, hinaspan askhata pantachinqaku. 7 Awqa-tinkuykunamanta, ch'aqwaykunamanta rimasqata uyarispaykichisqa aman musphankichischu, chay hinapunin kanan, ichaqa manan p'uchukayraqchu. 8 Llaqtakunan huk llaqtakunawan maqanakunqaku, huk suyun hukkaq suyuwan maqanakunqa, kanqataqmi kayneqpi chayneqpi pacha chhaphchiykuna, yarqaykuna, ch'aqwaykunapas, chaykunaqa ñak'ariy qallariyllaraqmi kanqa. 9 Qankuna ichaqa kikiykichista cuidakuychis, umalli runakunaq huñunakuyninmanmi apasunkichis, sinagogakunapin hasut'isqa kankichis, kamachikuqkunaq reykunaq ñawpaqenmantaq ñoqarayku apasqa kankichis, ahinapin ñoqamanta paykunaman willankichis. 10 Ñawpaqtaqa allin willakuykunan llapa suyukunaman willasqapuni kanqa. 11 Kamachikuq umalli runakunaman entreganasuykichispaq apasunkichis chayqa, aman ñawpaqmanta llakipakunkichischu imatachus ninaykichismantaqa, aswanpas chay ratopi yuyaychasqasuykichistan rimankichis, manan qankunachu rimankichisqa, aswanpas Santo Espiritun. 12 Wawqenmi wawqenta, taytataq churinta wañuchinapaq entreganqa, churikunataq tayta-mamakuna contra hatarispa wañuchinqaku. 13 Ñoqaraykun lliwpa cheqnisqan kankichis, ichaqa pipas p'uchukaykama qaqata sayaqmi qespichisqa kanqa. 14 Diospa sinchi millakusqan qhellichaq runan Dios yupaychana wasipi sayanqa, chayta rikuqtiykichisqa Judea hap'iypi kaqkuna orqokunaman ayqechunku. (Kayta leeqqa entiendechun). 15 Wasi patapi kashaqpas ama uraykuspa wasinmanta imatapas horqonanpaq haykuchunchu. 16 Chakrapi kashaqpas p'achanta apananpaq ama wasinman kutichunchu. 17 ¡Ay, chay p'unchaykunapi wiksallikuqkunamanta! ¡Ay, wawata ñuñuqkunamantapas! 18 Diosmanta mañakuychis chaykuna ama paray tiempopi kananpaq. 19 Chay p'unchaykunaqa manchay ñak'ariymi kanqa, manan Diospa kamay qallarisqanmantapacha kunankama chay hinaqa hayk'aqpas karqanchu, manallataqmi kanqapaschu. 20 Manachus Señor Diosqa chay p'unchaykunata pisiyachinman karqan chayqa, manan pipas qespichisqachu kanman, aswanpas paypa akllakusqankunaraykun chay p'unchaykunataqa pisiyachirqan. 21 Pipas nisunkichis: "¡Qhawariychis, kaypin Cristoqa kashan!, otaq ¡qhawariychis, haqaypin kashan!" nispa chayqa, aman creenkichischu. 22 Llulla cristokunan, llulla profetakunan rikhurimunqaku, hinaspan señalkunata milagrokunata ruwanqaku, chay hinapi atikuqtinqa Diospa akllakusqankunatapas pantachinankupaq. 23 Chayrayku qankunaqa cuidakuychis, ñawpaqmantañan lliwta willashaykichis. 24 Chay p'unchaykunapin chay ñak'ariy qhepataña inti tutayanqa, killapas mana k'anchanqachu, 25 qoyllurkunapas cielomantan t'akakamunqa, cielopi kaq ch'askakunapas chhaphchisqan kanqa. 26 Chaypachan runakunaqa rikunqaku Runaq Churinta hatun atiywan qhapaq-atiyninwan phuyupi hamushaqta. 27 Hinaspan angelninkunata kachanqa teqsimuyuntinmanta akllakusqankunata huñumunankupaq. 28 Yachaychis higos sach'amanta kay yachachikuyta: K'allman q'omeryamuqtin raphinkunapas ch'ikchirimuqtinmi, poqoy tiempo sispaykamusqanta yachankichis. 29 Ahinallataq qankunapas, kaykuna hunt'akusqanta rikuspaykichisqa, Runaq Churinqa sispaykamushasqanta yachankichis. 30 Cheqaqtan niykichis, manan kay mirayqa tukukunqachu lliw chaykuna hunt'akunankama. 31 Hanaq pachapas kay pachapas tukukunqan, simiykunan ichaqa mana tukukunqachu. 32 Chay p'unchayta chay horatawanmi ichaqa mana pipas yachanchu, manan hanaq pachapi kaq angelkunapas, manallataq Churipas, aswanpas Yayallan. 33 Manan yachankichischu hayk'aqchus chaykuna kanantaqa, chayrayku cuidakuychis, makilla kashaychis. 34 Kayqa karuman puriq runamanmi rikch'akun, paymi wasinta saqerqan, kamachinkunamanpas atiyta qorqan, sapankamantaq ruwanata, punku qhawaqtapas kamachirqan makilla kashananpaq. 35 Makilla kashaychis, manan yachankichischu hayk'aqchus wasiyoqpa hamunantaqa, ch'isintachus, icha kuska tutatachus, icha gallo waqaytachus, ichari tutamantataqchus. 36 Paqtataq qonqaylla hamuspa puñushaqta tarirqosunkichisman. 37 Qankunaman nisqaykunataqa, llapanmanmi nini: ¡Makilla kashaychis! nispa. +1 Askha runakunañan atisqankuman hina ñoqayku ukhupi imakunachus cheqaqpuni kasqanta allin wakichisqata qelqarqanku. 2 Qallariymantapacha chaykunata ñawinkuwan rikuqkunan llapanta willawarqanku, paykunan Diospa siminta willaqkuna karqanku. 3 Chaykunatan ñoqapas qallariyninmanta allintapuni t'aqwirqani, hinaspan yuyaykurqani allin wakichisqa willakuyta qanman qelqamuyta ancha respetasqa Teófilo. 4 Ahinapin yachanki yachaqasqaykiqa cheqaqpuni kasqanta. 5 Judea hap'iypi rey Herodes kamachikushasqan tiempopin, Abiaspa t'aqan sacerdotekunamanta huk sacerdote Zacarías sutiyoq karqan, warmintaq Aaronpa mirayninmanta Elisabet sutiyoq karqan. 6 Iskayninkutaq Diospaq chaninta kawsarqanku. Paykunaqa kasukuqkun Señor Diospa lliw kamachikuyninkunatapas, unanchayninkunatapas, ahinapin mana huchachanata kawsarqanku. 7 Manataqmi wawanku karqanchu Elisabet mana wachakuq kasqanrayku, iskayninkupas machu-payañan karqanku. 8 Dios yupaychana wasipi paypa t'aqanman ruwana tupamuqtinmi Zacariasqa huk kuti Diospa qayllanpi servishaqtin, 9 sacerdotekunaq ruwananman hina, sorteopi Zacariasman tuparqan Señor Dios yupaychana wasi Ch'uya Cheqasman haykuspa inciensota q'apachinanpaq. 10 Llapan runakunataq incienso q'apachina horasta Diosmanta patiopi mañakusharqanku. 11 Hinaqtinmi Señor Diospa angelninqa Zacariasman rikhurirqan incienso q'apachina altarpa paña ladonpi sayashaq. 12 Zacariastaq payta rikuspa mancharisqa muspharqanraq. 13 Hinan angelqa payta nirqan: –Zacarías, ama mancharikuychu, mañakusqaykitaqa Diosmi qosunki, warmiyki Elisabetmi qhari wawata wachakunqa, hinan Juanta sutichanki. 14 Anchatapunin kusichisunki, askhataqmi nacesqanmantaqa q'ochukunqaku. 15 Diospa ñawpaqenpin ancha reqsisqa kanqa. Manan vinotapas ima machanatapas ukyanqachu, mamanpa wiksanpi kashasqanmantapachan Santo Espirituwan hunt'a kanqa. 16 Askha Israel runakunatan Señor Diosninkuman kutirichinqa. 17 Juanqa Señorpa ñawpaqentan rinqa profeta Elías hina ancha kallpayoq atiyniyoq ima. Paymi taytakunata wawakunatawan allipunachinqa, mana kasukuqkunatapas chaninta kawsanankupaq yachachinqa. Ahinatan runakunata wakichinqa Señorta chaskinankupaq, nispa. 18 Zacariastaq angelta nirqan: –¿Imaynapitaq niwasqaykiqa cheqaq kasqanta yachasaq? Ñoqaykuqa sinchi machu-payañan kayku, nispa. 19 Chaymi angelqa payta nirqan: –Ñoqaqa Diospa kamachin Gabrielmi kani, paymi qanman rimaykuspa kay kusikuy simikunata willaykunaypaq kachamuwan. 20 Qanman nisqay simikunaqa tiemponpipunin hunt'akunqa, qanmi ichaqa mana creenkichu, chayraykun upayanki manan rimayta atinkichu wawayki nacemunankama, nispa. 21 Chaykamataq runakunaqa Zacariasta hawapi suyasharqanku. Paykunaqa Dios yupaychana wasipi unayta kamuqtinmi muspharqanku. 22 Lloqsimuspataq, paykunata mana rimapayayta atirqanchu, chaymi repararqanku Dios yupaychana wasipi rikhuriyta rikumusqanta. Payqa upayapuspanmi makillanwanña rimarqan. 23 Servinan p'unchaykuna hunt'akuqtintaq wasinta ripurqan. 24 Chaykuna qhepatataq warmin Elisabetqa wiksallikapurqan, hinaspan phisqa killata wasillapi karqan. 25 Payqa nirqanmi: –Kay hinatan Señor Diosqa khuyakuwaspa ruwawan runakunaq p'enqawasqanta ch'inyachinanpaq, nispa. 26 Soqta killamantataq, Diosqa ángel Gabrielta kacharqan, Galilea provinciapi Nazaret nisqa llaqtapi tiyaq 27 María sutiyoq doncella sipasman, paymi Davidpa mirayninmanta José sutiyoq qhariwan casarakunanpaq rimaykusqaña kasharqan. 28 Chay sipaspa kashasqanman haykuspataq angelqa nirqan: –¡Diospa ancha saminchasqan warmi, napaykuykin! Señor Diosmi qanwan kashan, nispa. 29 Paytaq ichaqa angelpa rimapayasqanmanta muspharqan, sonqonpitaq tapukurqan: ¿Imataq chay rimaykuyri? nispa. 30 Hinaqtinmi angelqa payta nirqan: –María, ama mancharikuychu, Diosmi sumaqta qhawarimusunki. 31 Kunanmi wiksallikunki, hinaspan huk qhari wawata wachakunki, paytan Jesusta sutichanki. 32 Paymi ancha allin reqsisqa kanqa, Ancha Hatun Diospa Churin nisqan kanqa. Señor Diosmi ñawpa taytan Davidpa kamachikunanpi churanqa. 33 Hinan Jacobpa mirayninta wiñaypaq kamachinqa, kamachikuynintaq mana tukukuq kanqa, nispa. 34 Chaymi Mariaqa angelta nirqan: –Qhariwan manaraq kashaspayqa, ¿imaynataq wawayoq kayman? nispa. 35 Angeltaq payta nirqan: –Santo Espiritun qanman uraykamunqa, Ancha Hatun Diosmi atiyninwan p'istuykusunki, chaymi naceq wawaqa Diospaq t'aqasqa kanqa, Diospa Churin sutichasqataq kanqa. 36 Aylluyki Elisabetpas paya kayninpiñan qhari wawata wiksallikun. Paytaqa "Mana wachakuq" nirqankun, ichaqa kunanwanmi soqta killaña wiksallikusqan. 37 Diospaqqa manan imapas mana atikuqqa kanchu, nispa. 38 Chaymi Mariaqa nirqan: –Señor Diospa warmi kamachinmi kani, nisqaykiman hina Diosqa ñoqawan ruwachun, nispa. Angeltaq qayllanmanta ripurqan. 39 Chay p'unchaykunapin Mariaqa Judea orqo-orqoneqpi huk llaqtaman usqhaylla rirqan. 40 Zacariaspa wasinman haykuspataq Elisabet-ta napaykurqan. 41 Mariaq napaykusqanta Elisabet uyariqtin hinataq, wiksanpi wawaqa "wat'ak" nirqan. Hinan Santo Espirituqa Elisabetman hunt'aykurqan, 42 chaymi kunkayoqta nirqan: –Llapan warmikunamanta aswan saminchasqan kanki, saminchasqataqmi qanmanta nacemuq wawapas. 43 Ñoqapaqqa ancha samin Señorniypa maman watukamuwayninqa. 44 Napaykuwasqayki simita uyariqtiy hinan, wiksaypi wawaqa kusisqa "wat'ak" nirqan. 45 Señor Diospa nisqasuykin hunt'akunqa, chayta creespan kusisamiyoq kanki, nispa. 46 Chaymi Mariaqa nirqan: Almaymi Señor Diosta hatunchan, 47 sonqoytaq Qespichiqniy Diospi kusikun. 48 Kay kamachin wakcha warmitan qhawariwarqan, kunanmantaqa lliw miraykunan "kusisamiyoqmi" niwanqaku, 49 hatun ruwaykunata Atiyniyoq Dios ruwapuwasqanrayku. "Ch'uya" nisqan sutinqa. 50 Diosqa manchakuqninkunatan miray-miraykama khuyapayan. 51 Makinwanmi atiyninta rikuchirqan, anchaykachaqkunatan ch'eqerichirqan. 52 Atiyniyoqkunatan kamachikushaqtin wikch'urqan, wakchakunatataq hoqarispa hatuncharqan. 53 Yarqasqakunatan allinkunawan saksachirqan, qhapaqkunatataq mana imayoqta kutirichirqan. 54 Khuyapayaspanmi Israel kamachinta yuyarispa yanaparqan, 55 Abrahampa miraynintan ñawpa taytanchiskunaman prometesqanman hina wiñaypaq khuyapayarqan, nispa. 56 Mariataq kinsa killata hina Elisabetwan qhepakurqan, chaymantataq wasinta kutipurqan. 57 Elisabetpa wachakunan killa hunt'akuqtintaq, qhari wawata wachakurqan. 58 Chaymi wasimasinkuna ayllunkunapiwan Diospa ancha khuyapayasqanta uyarispa paywan kusikurqanku. 59 Pusaq p'unchaymantan wawaq qhari-kaynin qarachata señalayman runakunaqa hamurqanku, hinaspan taytanpa sutin Zacariaswan sutichayta munarqanku. 60 Chaymi mamanqa nirqan: –Manan, Juanmi sutinqa kanqa, nispa. 61 Paytataq nirqanku: –¿Imanaqtin? Manan pipas aylluykipiqa chay sutiyoqqa kanchu, nispa. 62 Hinaspanmi makillankuwan taytanta tapurqanku, ima sutiwanchus wawata sutichayta munasqanta. 63 Hinan qelqana tablachata mañakuspa qelqarqan: Juanmi sutinqa, nispa. Lliwtaq utirayarqanku. 64 Chay ratotaq siminpas kichasqa qallunpas paskasqa kaqtin Diosta yupaychaspa rimarirqan. 65 Hinan llapan wasimasinkuna mayta mancharikurqanku. Tukuy chaykunataq lliw Judea orqo-orqokunapi willasqa karqan. 66 Llapan uyariqkunataq chaykunata sonqollankupi yuyaykuspa nirqanku: –¿Pipunitaq kay wawaqa kanqa? nispanku. Señor Diostaq wawawanpuni kasharqan. 67 Santo Espiritun Juanpa taytan Zacariasman hunt'aykurqan, chaymi profetizarqan: 68 Israelpa Señor Diosninqa yupaychasqa kachun, watukamuspa llaqtanta kacharichisqanmanta. 69 Kamachin Davidpa mirayninmantataq atiyniyoq Qespichiqta kachamuwanchis. 70 Ch'uya profetankunawanmi Diosqa ñawpaqmantaña prometerqan 71 awqanchiskunamanta qespichiwananchispaq, llapan cheqnikuwaqninchismanta kacharichiwananchispaq. 72 Prometellarqantaqmi ñawpa taytanchiskunata khuyapayananpaq, ch'uya rimanakuyninta yuyarikunanpaqwan. 73 Diosmi ñawpa taytanchis Abrahamman juraspa prometerqan 74 awqanchiskunamanta kacharichisqa kananchispaq, 75 paypa ñawpaqenpi ch'uyata chaninta kawsaspa lliw p'unchayninchiskunapi mana manchakuspa servinanchispaq. 76 Qantaqmi, wawáy, Ancha Hatun Diospa profetan nisqa kanki. Señor Diospa ñawpaqenta ñanninkunata allichaspan rinki. 77 Llaqtanpa huchankunatan pampachanqa, ahinapin paykunata qespichinqa, chaytan paykunaman willanki. 78 Diosninchismi anchata khuyapayawaspanchis hanaq pachamanta Pacha-paqariy k'anchaywan watukamuwasunchis, 79 laqhayaqpi tiyaqkunatapas, wañuyta manchakuqkunatapas k'anchaykunanpaq, thak kawsay ñanpi pusawananchispaq, nispa. 80 Wawataq wiñasharqan, yuyaytapas aswan-aswanta hap'isharqan. Ch'inneqpitaq tiyarqan Israel llaqtaman rikuchikunan p'unchaykama. +1 Jesusmi Santo Espirituwan hunt'a, Jordán mayumanta kutimpurqan, hinan ch'inneqman Espirituqa pusarqan, chaypitaq tawa chunka p'unchay kamurqan saqraq wateqasqan. 2 Chay p'unchaykunapiqa manan imatapas mikhurqanchu, chaymantañan yarqachikurqan. 3 Hinaqtinmi saqraqa Jesusta nirqan: –Diospa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanpaq, nispa. 4 Jesustaq saqraman kutichirqan: –Diospa Simin Qelqan nin: "Manan runaqa t'antallawanchu kawsanqa", nispa. 5 Chaymantataq saqraqa huk alto orqoman pusaspa, huk qhawariyllapi llapallan kay pacha suyukunata payman qhawarichirqan. 6 Hinaspan saqraqa payta nirqan: –Qanmanmi qosqayki tukuy kay kamachikuyta kay suyukunaq hatun-atiynintawan. Ñoqan kay atiytaqa chaskirqani, chaymi pipas munasqayman qosaq. 7 Qanchus qonqoriykukuspa yupaychaykuwanki chayqa, llapallanmi qanpa kanqa, nispa. 8 Jesustaq saqraman kutichirqan: –Diospa Simin Qelqan nin: "Señor Diosniykitan yupaychanki, pay sapallantataqmi servinkipas", nispa. 9 Chaymantataq saqraqa Jerusalén llaqtaman Jesusta pusarqan, hinaspan Dios yupaychana wasi pataman sayaykachispa payta nirqan: –Diospa Churinchus kanki chayqa, kay ukhuman saltaykuy. 10 Diospa Simin Qelqan nin: "Diosmi angelninkunata kamachinqa waqaychanasuykipaq", nispa. 11 Nillantaqmi: "Makinkupin qanta chaskisunkiku chakiykita rumipi ama k'irikunaykipaq", nispa. 12 Chaymi Jesusqa saqraman kutichirqan: –Diospa Simin Qelqan nin: "Aman Señor Diosniykita wateqankichu", nispa. 13 Manapuni wateqayta atispataq saqraqa Jesusmanta anchhuripurqan huk kutikama. 14 Jesusmi Santo Espirituq kallpachasqan Galilea provinciaman kutipurqan, chay muyuriq campokunapitaq paymanta rimarqanku. 15 Sinagogakunapin yachachirqan, lliw runakunataq payta hatuncharqanku. 16 Wiñasqan Nazaret llaqtaman rispataq, haykullaqpuni hinata samana p'unchaypi sinagogaman haykurqan, hinaspan Diospa Simin Qelqa leeq sayarirqan. 17 Profeta Isaiaspa qelqasqanta payman haywaqtinkutaq k'uyuraspa kay qelqasqata tarirqan: 18 "Señor Diospa Espiritunmi ñoqapi kashan, wakchakunaman allin willakuykunata willanaypaqmi akllawarqan. Payqa kachamuwarqan presokunaman kacharisqa kanankuta willanaypaq, ñawsakunaman qhawarinankuta willanaypaq. Payqa kachamuwarqan sarunchasqakunata kacharinaypaq, 19 Señor Diospa llaqtanta sumaq qhawarinan p'unchaykuna chayamusqanta willanaypaq" nispa, niqta. 20 Qelqata k'uyuykuspataq waqaychaqman haywapuspa tiyaykurqan, chaypi llapa kaqkunataq payta makilla qhawasharqanku. 21 Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –Kunanmi kay leesqay uyarisqaykichis Qelqa hunt'akun, nispa. 22 Sumaq simikunata rimaqta uyarispan musphaspa Jesusmanta llapallanku allinta rimarqanku, hinaspan nirqanku: –¿Manachu payqa Josepa churin? nispa. 23 Hinan paykunata nirqan: –Imaynan rimaypi ninku: Hampikuq, qan kikiykita hampikuy, nispa, chay hinatapaschá niwankichis. Capernaúm llaqtapi imaymana ruwasqaykitan uyariyku, chay hinallataq kay llaqtaykipipas ruway, nispa. 24 Jesusqa nillarqantaqmi: –Cheqaqtan niykichis, manan mayqen profetapas llaqtanpiqa allin chaskisqachu. 25 Cheqaqtapunin niykichis, profeta Eliaspa tiemponpin askha viudakuna Israelpi karqan, kinsa wata soqta killayoqta para mana chayaqtintaq, hinantin llaqtakunapi hatun yarqay karqan. 26 Chay hinaña kashaqtinpas Diosqa manan Eliasta mayqenninkumanpas kacharqanchu, aswanpas Sidón hap'iypi Sarepta llaqtapi viuda warmillamanmi kacharqan. 27 Profeta Eliseoq tiemponpipas askhan lepra onqoyniyoqkuna Israelpi karqan, chaywanpas manan mayqenninkutapas Diosqa qhaliyachirqanchu, aswanpas Siria suyumanta Naamanllatan qhaliyachirqan, nispa. 28 Chayta uyarispan sinagogapi kaqkuna sinchita phiñakurqanku. 29 Hinaspan sayarispa llaqtamanta qarqorqanku. Chay llaqtatan ruwasqaku orqo patapi, chaymanmi qaqapachinankupaq aparqanku. 30 Jesustaq ichaqa chawpinkuta lloqsispa ripurqan. 31 Galilea provinciapi Capernaúm llaqtaman uraykuspanmi Jesusqa samana p'unchaykunapi paykunata yachachirqan. 32 Hinan atiywanpuni yachachisqanmanta muspharqanku. 33 Sinagogapin mana allin supay espirituq ñak'arichisqan runa kasharqan, paymi kunkayoqta qaparirqan: 34 –¡Waw! Nazaret llaqtayoq Jesús, ¿imataq ñoqaykuwan ruwanayki? ¿Tukuwaqniykuchu hamunki? Reqsiykin pichus kasqaykita, qanqa Diospa Ch'uya Churinmi kanki, nispa. 35 Jesustaq payta phiñarikurqan: –¡Upallay, lloqsiy paymanta! nispa. Chaymi supayqa runakuna chawpiman wikch'urparispa, mana imanaspalla paymanta lloqsirqorqan. 36 Hinan llapa musphaspa ninakurqanku: –¿Ima simitaq kayri? Chaytaq mana allin espiritukunata atiywan kallpawan kamachin, paykunataq lloqsinku, nispa. 37 Chaymi tukuy muyuriq llaqtakunapi Jesusmanta rimarqanku. 38 Sinagogamanta lloqsispataq Jesusqa Simonpa wasinman haykurqan, hinan Simonpa suegranqa sinchi fiebrewan onqosharqan, chaymi onqosqapaq valekurqanku. 39 Jesustaq onqosqaman k'umuykuspa fiebreta phiñarikurqan, hinan thanirqapurqan. Hatarispan hinataq warmiqa paykunata servirqan. 40 Inti haykuytañan llapa onqosqayoq imaymananiraq onqoyniyoqkunata Jesusman pusamurqanku, chaymi payqa sapankaman makinta churaykuspa qhaliyachirqan. 41 Askha runakunamantataqmi supaykunapas qaparikuspa lloqsirqanku: –Qanqa Diospa Churinmi kanki, nispa. Jesustaq ichaqa phiñarikuspa supaykunata mana rimarichirqanchu payqa Cristo kasqanta yachasqanku hawa. 42 Pacha illarimuqtinmi Jesusqa huk ch'inneqman lloqsirqan. Runakunataq maskhaspa payta tarirqanku, hinaspan hark'arqanku paykunamanta ama ripunanpaq. 43 Jesustaq ichaqa paykunata nirqan: –Huk llaqtakunamanpas Diospa qhapaqsuyunmanta allin willakuykunataqa willamunaymi, chaypaqmi Diosqa kachamuwarqan, nispa. 44 Ahinatan Jesusqa judío runakunaq sinagogankunapi willaspa purirqan. +1 Genesaret qocha patapi Jesús kashaqtinmi, runakunaqa payman mat'ipakurqanku Diospa siminta uyarinankupaq. 2 Jesustaq qocha patapi iskay boteta rikurqan. Challwaqkunan botekunamanta uraykamuspa llikankuta t'aqsasharqanku. 3 Jesusmi Simonpa botenman haykuspa valekurqan qocha ukhuman asllata apaykunanpaq. Hinaspan tiyaykuspa botemantapacha runakunata yachachimurqan. 4 Rimayta tukuspataq Simonta nirqan: –Aswan qocha ukhuneqman haykuspa llikaykichista wikch'uykuychis challwanapaq, nispa. 5 Simontaq payta nirqan: –Yachachikuq, tutantinmi llank'arqayku manataqmi imallatapas hap'imurqaykuchu, aswanpas nisqaykiman hina llikata wikch'uykusaq, nispa. 6 Wikch'uykuspataq askha challwata hap'irqanku, hinan llikankuraq yaqa llik'ikurqan. 7 Chaymi huknin botepi kaq challwaq-masinkuta makinkuwan waqyarqanku yanapaq hamunankupaq, hamuqtinkutaq iskaynin boteman hunt'achirqanku yaqa chinkaykunankukama. 8 Simón Pedrotaq chayta rikuspa Jesuspa ñawpaqenpi qonqoriykukurqan: –Señorníy, huchasapa runan kani, anchhuriykuy ñoqamanta, nispa. 9 Challwa hap'isqankumantan Simonqa paywan kaqkunapiwan anchatapuni mancharikurqanku. 10 Mancharikullarqankutaqmi Simonpa challwaq-masin Zebedeoq churinkuna Jacobowan Juanpiwan. Jesustaq Simonta nirqan: –Ama mancharikuychu, kunanmantaqa runakunata challwaqmi kanki, nispa. 11 Hinan botekunata qocha pataman chayachispanku lliwta saqespa Jesuspa qhepanta ripurqanku. 12 Huk llaqtapi Jesús kashaqtinmi, lepra onqoypa tukusqan runa hamurqan, paymi Jesusta rikuspa pampakama k'umuykukuspa rogakurqan: –Señor, munanki chayqa atinkin qhaliyachiwayta, nispa. 13 Chaymi Jesusqa makinta haywarispa llamiykurqan: –Munanin, qhali kapuy, nispa. Rimariqtin hinataq chay onqoyqa chinkapurqan. 14 Hinan Jesusqa kamachirqan: –Aman pimanpas willakunkichu, aswanpas rispayki sacerdotewan qhawachikamuy, Moisespa kamachikusqanman hina qhaliyasqaykimanta ofrendata haywamuy, chaymi qhaliyasqaykita llapa yachanqaku, nispa. 15 Chaywanpas aswantaraqmi Jesusmantaqa uyarikurqan. Askha runakunataq huñukamurqanku Jesusta uyarinankupaq, onqoyninkumanta qhaliyachisqa kanankupaqwan. 16 Jesustaq ch'inneqman rispa Diosmanta chaypi mañakamuq. 17 Huk p'unchay Jesús yachachishaqtinmi fariseokunaqa kamachikuy simita yachachiqkunapiwan tiyasharqanku. Paykunan Galilea provincia huch'uy llaqtakunamanta, Judea hap'iymanta Jerusalén llaqtamantawan hamusqaku. Señor Diospa atiynintaq Jesuspi kasharqan onqosqakunata qhaliyachinanpaq. 18 Hinan wakin runakunaqa such'u runata puñunapi wantumuspanku Jesuspa ñawpaqenman churaykunankupaq apaykuytapuni munarqanku. 19 Askha runakuna kasqanrayku mana maynintapas apaykuyta atispataq, wasi pataman wicharqanku, hinaspan t'oqospa paykuna chawpiman, Jesuspa ñawpaqen cheqasman puñunantinta warkuykurqanku. 20 Jesustaq iñisqankuta rikuspa such'uta nirqan: –Runa, huchaykikunatan pampachayki, nispa. 21 Hinaqtinmi kamachikuy simita yachachiqkunaqa fariseokunapiwan sonqonkupi yuyaykurqanku: ¿Pitaq kayri Diosta pisichaspa riman? ¿Pitaq huchakunata pampachaytari atinman? ¿Manachu Dioslla? nispanku. 22 Chay hina yuyaykusqankuta yachaspan Jesusqa paykunata nirqan: –¿Imaraykun chay hinata sonqoykichispi yuyaykunkichis? 23 ¿Mayqentaq aswan atikuq: Huchaykikunatan pampachayki, niychu, icha: Sayarispa puriy, niytaqchu? 24 Yachanaykichispaqpas Runaq Churinqa atiyniyoqmi, kay pachapi huchakunata pampachananpaq, chayta nispataq such'uta nirqan: –Qantan niyki: Hatariy, puñunaykita hoqarispa wasiykita ripuy, nispa. 25 Chaymi rikushaqtinku such'uqa puñunanta hoqarispa wasinta ripurqan, Diosta hatunchaspa. 26 Llapankutaq musphaspanku Diosta hatuncharqanku. Hinaspan ancha mancharisqa nirqanku: –Kunan p'unchaymi mana hayk'aq rikusqanchiskunata rikunchis, nispanku. 27 Chaykuna qhepatataq Jesusqa lloqsimuspa Leví sutiyoq runata contribución cobrashaqta rikurqan, contribución cobrana cheqaspi sisata cobrashaqta, hinaspan nirqan: –Qhepayta hamuy, nispa. 28 Lliwta saqespataq sayarispa Jesuspa qhepanta ripurqan. 29 Hinaspan Leviqa hatun mikhuyta wasinpi haywarqan, askhataq contribución cobraqkunapas hukkunapas paykunawan mikhuq tiyaykurqanku. 30 Kamachikuy simita yachachiqkunataq fariseokunapiwan Jesuspa yachachisqankuna contra rimaspa nirqanku: –¿Imaraykun contribución cobraqkunawan huchasapakunapiwan mikhunkichispas ukyankichispas? nispa. 31 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –Qhalikunaqa manan hampiqta necesitankuchu, aswanpas onqosqakunallan necesitanku. 32 Manan chanin runakunata waqyaqchu hamurqani, aswanpas huchasapakunata Diosman kutirichinaypaqmi, nispa. 33 Hinaqtinmi paykunaqa Jesusta nirqanku: –¿Imaraykun Juanpa yachachisqankunapas fariseokunaq yachachisqankunapas sapa kuti ayunanku mañakunku, yachachisqaykikunataq mana ayunaspa mikhunkupas ukyankupas? nispa. 34 Jesustaq paykunata nirqan: –¿Casamientoman invitasqakunataqa, ayunachinkumanchu novio paykunawan kashaqtinqa? Manan. 35 Ichaqa chayamunqan p'unchaykuna, noviota aparqoqtinku ayunanankupaq, nispa. 36 Huk rikch'anachiy simitapas paykunaman nillarqantaqmi: –Manan pipas mosoq p'achata llik'ispaqa mawk'a p'achaman siranmanchu, chay hinata ruwaqtinqa mosoq remiendon llik'inman, mosoq remiendoqa manan allinchu mawk'a p'achapaqqa. 37 Manan pipas upi vinotaqa mawk'a odrekunaman hillp'unchu, chay hina kaqtinqa, upi vinon poqospa odrekunata phatachinman, vinopas hich'akunman, odrekunapas llik'ikapunman. 38 Aswanmi upi vinotaqa mosoq odrekunaman hillp'unku. 39 Pipas poqosqa vinota malliykuspaqa manan upi vinotaqa munanñachu. Payqa ninmi: Poqosqan aswan sumaqqa, nispa. +1 Samana p'unchaypi chakra ukhunta Jesús rishaqtinmi, yachachisqankunaqa trigo umata k'aptaspa makinkupi qhaqospa mikhurqanku. 2 Chaymi wakin fariseokunaqa paykunata nirqanku: –¿Imanaqtinmi samana p'unchaypi mana ruwanata ruwankichis? nispa. 3 Jesustaq paykunata nirqan: –¿Manachu leerqankichis Davidpa ruwasqanta? Paypas runankunapas yarqachikuspan 4 Diospa wasinman haykuspa, Diospa ñawpaqenpi churasqa t'antakunata mikhurqan, paywan kaqkunamanpas qoykullarqantaq. Chay t'antakunataqa sacerdotekunallan mikhuqku, nispa. 5 Jesusqa nillarqantaqmi: –Runaq Churinqa samana p'unchaypapas Señorninmi, nispa. 6 Hinallataqmi hukkaq samana p'unchaypipas sinagogaman haykuspa yachachirqan. Chaypin kasharqan huk runa paña makin ch'akisqa. 7 Hinan kamachikuy simita yachachiqkunaqa fariseokunapiwan Jesusta qhamiyarqanku, samana p'unchaypi qhaliyachiqtinqa, chayman tumpalla payta huchachanankupaq. 8 Paytaq ichaqa yuyaykusqankuta yachaspa ch'akisqa makiyoq runata nirqan: –Hatarimuspa chawpipi sayaykuy, nispa. Paytaq hatarispa sayaykurqan. 9 Hinaqtinmi Jesusqa paykunata nirqan: –Hukta tapusqaykichis: ¿Samana p'unchaypiqa allinkaqtachu ruwana, icha mana allinkaqtachu ruwana? ¿Kawsayta qespichinachu, icha hinallatachu wañuqta qhawana? nispa. 10 Muyuriqninpi llapanta qhawarispataq chay runata nirqan: –Haywarimuy makiykita, nispa. Runataq haywarirqan, chaymi makinqa qhaliyarqapurqan. 11 Hinan paykunaqa k'arakta phiñakuspa, imatachus Jesusta ruwanankupaq rimanakurqanku. 12 Chay p'unchaykunapin Jesusqa Diosmanta mañakunanpaq orqoman rirqan, hinan tutantin Diosmanta mañakurqan. 13 Pacha illarimuqtintaq yachachisqankunata waqyaspa, paykunamanta chunka iskayniyoqta akllarqan, hinaspan paykunata "apostolkuna" nispa suticharqan. 14 Paykunan karqan: Simón (paytan Pedrota suticharqan), wawqen Andrés, Jacobo, Juan, Felipe, 15 Mateo, Tomás, Alfeoq churin Jacobo, Zelote nisqa t'aqamanta Simón, 16 Jacoboq churin Judas, Judas Iscariotepiwan, paymi Jesusta hap'ichiqqa karqan. 17 Orqomanta paykunawan uraykuspataq Jesusqa huk pampapi sayaykurqan, chaypin suyasharqanku askha yachachisqankuna, kallarqantaq lliw Judea hap'iymanta Jerusalén llaqtamanta, lamar-qocha patapi kaq Tiro llaqtamanta, Sidón llaqtamantawan askha runakuna. Paykunan Jesusta uyarinankupaq onqoyninkumanta qhaliyachisqa kanankupaqwan hamurqanku. 18 Mana allin espiritukunaq ñak'arichisqankunapas qhaliyachisqan karqanku. 19 Jesusqa llapa runata atiyninwan qhaliyachiqtinmi, paytaqa llamiykuytapuni munarqanku. 20 Jesustaq yachachisqankunata qhawarispa nirqan: Kusisamiyoqmi kankichis wakchakunaqa, qankunapaqmi hanaq pacha qhapaqsuyuqa. 21 Kusisamiyoqmi kankichis kunan yarqasqakunaqa, saksachisqan kankichis. Kusisamiyoqmi kankichis kunan waqaqkunaqa, asikunkichismi. 22 Kusisamiyoqmi kankichis Runaq Churin hawa runakuna cheqnisuqtiykichis, qarqosuqtiykichis, k'amisuqtiykichis, sutiykichistapas millayta hina pisichaqtinkuqa. 23 Chaykunata ruwasqasuykichis p'unchayqa q'ochukuychis, kusikuychis, hanaq pachapi premioykichisqa hatunmi, chay hinatapunin ñawpa taytankupas profetakunata ruwarqanku. 24 Ichaqa, ¡ay, imaynaraqmi kankichis qhapaqkuna! ¡Qankunaqa qhapaq kayniykichiswanmi kusikurqankichisña! 25 ¡Ay, imaynaraqmi kankichis kunan saksasqakuna! Yarqachikunkichismi. ¡Ay, imaynaraqmi kankichis kunan asikuqkuna! Llakikunkichismi, waqankichismi. 26 ¡Ay, imaynaraqmi kankichis lliw runakuna qankunata alabaqtinku! Chay hinatapunin ñawpa taytankupas llulla profetakunamanta allinta rimarqanku. 27 Uyariwaqniykunamanmi niykichis: –Munakuychis awqaykichiskunata, allinta ruwaychis cheqnikuqniykichiskunapaq, 28 sumaq simiwan kutichiychis ñakaqniykichiskunaman, yanqamanta tumpaqniykichiskunapaqpas Diosmanta mañapuychis. 29 Huk lado uyaykipi saqmaqniykimanqa, huknin ladotawan kutirichiy, capaykita qechuqniykimanqa camisaykitapas ama hark'akuychu. 30 Pipas mañakuqniykimanqa qoykuy, imaykitapas hap'ikapuqmantaqa amaña mañakapuychu. 31 Imaynatachus qankunapaq runakunaq ruwananta munankichis, chay hinallatataq qankunapas paykunapaq ruwaychis. 32 Munakuqnillaykichistachus munakunkichis chayqa, ¿ima allintan ruwankichis? Huchasapakunapas chay hinataqa ruwankun. 33 Allin ruwapuqnillaykichispaqchus allinta ruwapunkichis chayqa, ¿ima allintan ruwankichis? Huchasapakunapas chay hinataqa ruwankun. 34 Kutichipunasuykichista suyaspalla manunkichis chayqa, ¿ima allintan ruwankichis? Huchasapakunapas huchasapa-masinkumanqa manunkun kaqllatataq chaskinankuraykuqa. 35 Munakuychis awqaykichiskunata, allinta ruwapuychis, manuykuychistaq ama imatapas chaskikuyta yuyaspalla, chaymi premioykichisqa hatun kanqa, hinaspan Ancha Hatun Diospa wawankuna kankichis. Payqa mana reqsikuqninkunapaq, mana allinkunapaqpas sumaq sonqon. 36 Ahinaqa, khuyapayakuq kaychis, imaynan Yayaykichispas khuyapayakuq hina. 37 Ama runa-masiykichista juzgaychischu, ahinapin Diospas mana juzgasunkichischu. Ama huk runakunata huchachaychischu, ahinapin Diospas mana huchachasunkichischu. Hukkunata pampachaychis, ahinapin pampachasqallataq kankichis. 38 Runa-masiykichisman qoykuychis, ahinapin Diosqa qosunkichis. Payqa qosunkichis allin tupusqata, ñit'isqata, chhaphchisqata, unkhuyniykichispi llimp'arishaqta. Kikin tupusqaykichis tupuwanmi Diosqa tupusunkichis, nispa. 39 Jesusqa huk rikch'anachiy simitapas paykunaman nillarqantaqmi: –¿Huk ñawsa runa ñawsamasinta pusanmanchu? ¿Manachu iskayninku t'oqoman urmaykunkuman? 40 Yachachisqaqa manan yachachiqninmantaqa aswan yachayniyoqqa kanmanchu, chaywanpas astawan yachaspaqa yachachiqnin hinan kanqa. 41 ¿Imaraykun wawqeykiq ñawinpi qhellita qhawanki, manataq ñawiykipi kaq kurkutaqa rikukunkichu? 42 Chayri, ¿imaynatan wawqeykita niwaq: Wawqéy, ñawiykipi kaq qhellita horqosqayki, nispa, ñawiykipi kaq kurkuta mana rikukushaspaykiqa? Iskay uya, ñawiykimantaraq kurkuta horqokuy, hinaspañan allinta qhawanki wawqeykiq ñawinpi qhellita horqonaykipaq. 43 Allin sach'aqa manan mana allintaqa rurunchu, manallataq mana allin sach'apas allintaqa rurunchu. 44 Sapanka sach'aqa rurusqanpin reqsichikun. Manan higostaqa khiskamantachu pallanku, manallataqmi uvastapas t'ankarmantachu pallanku. 45 Allin runaqa allin sonqoyoq kaspanmi allinta riman, mana allin runataq millay sonqoyoq kaspa millayta riman. Imachus sonqonpi hunt'a kashan chaytan siminqa riman. 46 Señorníy, Señorníy, nishawaspaykichisqa, ¿imaraykutaq kamachisqaykunataqa mana ruwankichischu? 47 Pipas ñoqaman hamun, hinaspa simiykunata uyarispa hunt'an, chay runamantan yachachisqaykichis pimanchus rikch'akusqanta: 48 Rikch'akunmi wasi sayarichiq runaman, paymi qaqa patapi ukhutapuni t'oqospa teqsita churarqan. Lloqlla chayamuqtintaq mayuqa wasapaspa chay wasiman kallpawanpuni waqtakurqan, manataq kuyurichillarqanpaschu allin teqsichasqa kasqanrayku. 49 Ichaqa pipas uyarishaspa mana hunt'anchu chayqa, rikch'akunmi hallp'a pampapi mana teqsiyoq wasita sayarichiq runaman. Mayutaq chay wasiman kallpawanpuni waqtakuqtin thunikurqan, hinaspan pasaqta thunikapurqan, nispa. +1 Jesusqa chunka iskayniyoq yachachisqankunata waqyaspanmi, paykunaman atiyta kamachikuytawan qorqan llapa supaykunata qarqonankupaq, onqosqakunatapas qhaliyachinankupaq. 2 Hinaspan paykunata kacharqan Diospa qhapaqsuyunmanta willamunankupaq, onqosqakunata qhaliyachimunankupaqwan. 3 Nirqantaq: –Aman imatapas ñanpaqqa apakunkichischu, tawnatapas, qoqawatapas, t'antatapas, qolqetapas, iskay p'achatapas. 4 May wasimanpas haykuspaykichisqa chayllapin samakunkichis chay llaqtamanta ripunaykichiskama. 5 May llaqtapipas mana chaskiyta munasunkichischu chayqa, chaymanta lloqsispa, chakiykichispi kaq hallp'atapas chhaphchinkichis mana allin ruwasqankuta yachanankupaq, nispa. 6 Hinan puririspa lliw huch'uy llaqtakunata rirqanku, allin willakuykunata willaspa, tukuy hinantinpi onqosqakunatapas qhaliyachispanku. 7 Kamachikuq Herodesmi Jesuspa lliw ruwasqankunata uyarirqan. Chaymi hawapi-ukhupi sonqoyoq kasharqan, Juanmi wañusqanmanta kawsarimpun, niqtinku. 8 Wakinmi nirqanku: –Profeta Eliasmi rikhurimun. Hukkunataq: –Mayqen ñawpa profetachá kawsarimpun, nispanku. 9 Herodestaq nirqan: Juanpa umantaqa qhoruchipurqanin riki. ¿Pitaq chayri kanman chaykunata uyarinaypaqqa? nispa. Paytataq rikuytapuni munarqan. 10 Apostolkunataq kutimuspa imaymana ruwamusqankuta Jesusman willarqanku. Paykunallata pusarikuspataq Jesusqa Betsaida llaqta qayllaman rirqan. 11 Runakunataq chayta yachaspa qhepanta rirqanku. Hinan Jesusqa paykunata chaskispa Diospa qhapaqsuyunmanta yachachirqan, onqosqakunatapas qhaliyachirqan. 12 Ch'isiyaykushaqtintaq chunka iskayniyoq yachachisqankunaqa Jesusman asuykuspa nirqanku: –Kachapullayña runakunata muyuriqpi huch'uy llaqtakunaman estanciakunaman chaypi qorpachakamunankupaq, mikhunatapas maskhakamunankupaq, kaypiqa ch'inneqpin kashanchis, nispa. 13 Jesustaq ichaqa paykunata nirqan: –Qankuna mikhuchiychis, nispa. Paykunataq nirqanku: –Phisqa t'anta iskay challwallaykun kashan, icha, ¿riykumanchu kay llapan runakunapaq mikhuna rantimuq? nispa. 14 Yaqa phisqa waranqa qharikunan karqanku. Chaymi yachachisqankunata Jesusqa nirqan: –Phisqa chunkatakama t'aqaspa runata tiyachiychis, nispa. 15 Chay hinata ruwaspankun llapankuta tiyachirqanku. 16 Hinan Jesusqa phisqa t'antata iskay challwatawan hap'iykuspa hanaq pachata qhawarispa graciasta qorqan, phasmispataq yachachisqankunaman haywarqan runakunaman rakimunankupaq. 17 Hinan llapanku mikhurqanku saksanankukama, puchuq p'akikunatataq chunka iskayniyoq canastata hoqarirqanku. 18 Jesusqa huk kuti sapallan mañakushaqtinmi yachachisqankunaqa paywan kasharqanku, hinan paykunata tapurqan: –Runakunari, ¿pin niwankutaq? nispa. 19 Paykunataq kutichirqanku: –Wakinmi Bautizaq Juanmi ninku, wakintaq Eliasmi ninku, wakinñataq ñawpa profetakunamanta hukninmi kawsarimun, nispanku. 20 Chaymi Jesusqa paykunata tapurqan: –Qankunari, ¿pin niwankichistaq? nispa. Chaymi Simón Pedroqa payta nirqan: –Diospa Cristonmi kanki, nispa. 21 Paytaq ichaqa allin-allinta kamachirqan chayta ama pimanpas rimarinankupaq. 22 Nirqantaq: –Runaq Churinqa sinchitan ñak'arinqa. Kurak runakunan, sacerdote umallikunan, kamachikuy simita yachachiqkunan cheqnikuspa wañuchinqaku, ichaqa kinsakaq p'unchaypitaq kawsarimpunqa, nispa. 23 Llapa runakunatataq nirqan: –Pipas qhepayta hamuyta munaqqa pay kikinta negakuchun, cruzpi ñak'arishaq hinataq sapa p'unchay ñak'arispa qhepayta hamuchun. 24 Pipas kawsaynillanta waqaychakuyta munaqqa wiñaypaqmi chinkapunqa, pipas ñoqarayku wañuqmi ichaqa wiñaypaq kawsanqa. 25 ¿Ima allintaq kanman huk runachus, lliw kay pachantinpi kaqkunata paylla hap'ikapunman, kawsaynintataq wiñaypaq chinkachikapunman chayri? 26 Pipas ñoqamanta simiykunamantawan p'enqakunqa chayqa, Runaq Churinpas paymantaqa p'enqakullanqataqmi, Yayaqpas ch'uya angelkunaqpas hatunchasqan qhapaq-atiyninpi hamuqtin. 27 Cheqaqtan niykichis, Diospa qhapaqsuyun hamuqtinmi, kaypi kaqkunamanta wakinniykichisqa kawsashankichisraq, nispa. 28 Pusaq p'unchay hinaña chay simikuna nisqanmantataqmi Pedrota, Juanta, Jacobotawan Jesusqa pusarikurqan, hinaspan orqota wicharqan Diosmanta mañakuq. 29 Mañakushaqtintaq uyan huk-niraqman tukurqan, p'achanpas yuraq lliphipishaqman. 30 Chayllamanmi iskay qharikuna rikhurimuspa, Jesuswan rimasharqanku, paykunan Moiseswan Eliaswan karqanku, 31 Lliphlli-kay ukhupitaq, Jerusalenpi Jesús wañunanmanta rimasharqanku. 32 Pedrotaq paywan kaqkunapiwan puñuywan aysachikusharqanku, rikch'arispankutaq Jesuspa qhapaq-atiyninta rikurqanku, chay iskaynin qharikunatapas paywan kashaqta. 33 Jesusmanta chay iskay runakuna t'aqarikushaqtinkutaqmi Pedroqa payta nirqan: –Yachachikuq, ¡may allinmi kaypi kayninchisqa! Kinsa ch'ukllata ruwasaqku, hukta qanpaq, hukta Moisespaq, huktataq Eliaspaq, nispa. Pedroqa mana reparaspan chay hinata rimarqan. 34 Chayta pay rimashaqtintaq huk phuyu hamuspa paykunata pakaykurqan. Chaymi yachachisqakunaqa phuyuq pakaykusqan kaspa mancharikurqanku. 35 Chay phuyumantan huk kunka nimurqan: –Kaymi munakusqay Churiy, payta uyariychis, nispa. 36 Chay kunka upallaqtintaq Jesusqa sapallanña kapusharqan, paykunataq chay p'unchaykunapi rikusqankuta mana pimanpas imatapas rimarirqankuchu. 37 Qhepantin p'unchaymi orqomanta uraykamushaqtinku, askha runakuna Jesusman tariparqanku. 38 Runakuna ukhumantataq huk qhari waqyakurqan: –Yachachikuq, ama hinachu kay, sapallan churiyta qhawaykampuway. 39 Paytan supay hap'in, hinan qonqaylla qaparichin, wat'akichispanmi phosoqota aqtuchin, k'irispataq ñak'ayta paymanta t'aqarikun. 40 Yachachisqaykikunatan valekurqani chay supayta qarqonankupaq, manataqmi atirqankuchu, nispa. 41 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –¡Ay, mana iñiyniyoq waqllisqa runakuna! ¿Hayk'aqkamataq qankunawan kasaq? ¿Hayk'aqkamataq muchusqaykichis? nispa. Taytatataq nirqan: –Churiykita pusamuy, nispa. 42 Chaymi wayna asuykushallaqtinraq, supayqa urmachispa wat'akichirqan. Jesustaq mana allin espirituta phiñarikuspa waynata qhaliyachirqan, hinaspan taytanman kutichipurqan. 43 Llapankutaq Diospa hatun atiyninmanta muspharqanku. Imaymana ruwasqanmanta llapa musphashaqtinkutaq Jesusqa yachachisqankunata nirqan: 44 –Kay simikunata allinta uyariychis, Runaq Churinqa runakunamanmi hap'ichisqa kanqa, nispa. 45 Paykunataq chay rimasqanta mana entienderqankuchu, mana entiendenankupaq pakasqa hinaraq kaqtin, imachus chay simi kasqanta tapuykuytapas manchakurqankutaq. 46 Yachachisqakunaqa mayqenninkuchus qollana kanankumantan churanakurqanku. 47 Hinan Jesusqa sonqonkuq yuyaykusqanta yachaspa, huk wawata hap'iykurqan, hinaspan ladonpi sayaykachispa 48 paykunata nirqan: –Pipas ñoqaq sutiypi kay wawata chaskiqqa, ñoqatan chaskiwan, pipas ñoqata chaskiwaqtaqmi kachamuwaqniy Diosta chaskin, qankuna ukhupi aswan huch'uykaqmi qollanaqa kanqa, nispa. 49 Juantaq Jesusta nirqan: –Yachachikuq, huk runatan sutiykipi supaykunata qarqoshaqta rikumuyku, payqa manan ñoqanchiswan puriqchu, chaymi hark'amurqayku, nispa. 50 Jesustaq Juanta nirqan: –Ama payta hark'aychischu, mana contranchispi kaqqa ñoqanchiswanmi kashan, nispa. 51 Hanaq pachaman ripunan tiempo qayllaykamuqtinmi Jesusqa Jerusalén llaqtaman riytapuni yuyaykukurqan. 52 Hinaspan willaqkunata ñawpachirqan, paykunan rispanku Samaria runakunaq huk llaqtanman haykurqanku qorpachanata maskhamunankupaq. 53 Samaria runakunataq mana payta chaskiyta munarqankuchu Jerusalén llaqtamanpuni rishaqta reparaspa. 54 Hinan yachachisqankunaqa Jacobowan Juanwan chayta yachaspa nirqanku: –Señorniyku, munanki chayqa profeta Elías hina hanaq pacha ninata uraykachimusun paykunata rupharqonanpaq, nispa. 55 Chaymi Jesusqa kutirispa paykunata anyarqan. 56 Chaymantataq huk llaqtachaman ripurqanku. 57 Ñanta rishaqtinkun huk runa Jesusta nirqan: –Señor qatikusqaykin mayta riqtiykipas, nispa. 58 Jesustaq payta nirqan: –Atoqkunapas t'oqoyoqmi, phalaq animalkunapas q'esayoqmi, Runaq Churinpaqmi ichaqa mana kanchu maypi puñuykunallanpaqpas, nispa. 59 Chaymantataq huk runata nirqan: –Qhepayta hamuy, nispa. Paytaq nirqan: –Señorníy, simiykimanta risaq taytayta p'ampaykamuq, chaymantataq qatikusqayki, nispa. 60 Jesustaq payta nirqan: –Hina wañusqakunaqa ayankuta p'ampamuchunku. Qanqa rispa, Diospa qhapaqsuyunmanta willamuy, nispa. 61 Huk runapas Jesustaqa nillarqantaqmi: –Señorníy, ñoqapas qatikusqaykin ichaqa simiykimanta wasiypi kaqkunawanraq kacharparinakamusaq, nispa. 62 Hinan Jesusqa payta nirqan: –Pipas yapunata hap'iykuspaña qhepaman qhawariqqa, manan Diospa qhapaqsuyunpi llank'ananpaq hinachu, nispa. +1 Chaykuna qhepatataq Señor Jesusqa qanchis chunka iskayniyoqta akllaspa iskay-iskaymanta ñawpachirqan, lliw maymanchus rinan llaqtakunaman ayllukunamanwan. 2 Paykunataqa nirqanmi: –Cosechanaqa askhallañan, llank'aqkunan ichaqa pisilla. Chay hinaqa, chakrayoqta valekuychis cosechanman llank'aqkunata kachananpaq. 3 Riychis, ñoqan kachashaykichis atoqkunaq chawpinman oveja uñakunata hina. 4 Ama apaychischu qolqetapas, qoqawatapas, usut'atapas, amallataq ñanpiqa pitapas napaykunkichischu. 5 May wasiman haykuspaykichispas napaykunkichisraqmi: –Thak-kay kachun kay wasipi, nispa. 6 Pillapas chaypi sumaq thak kawsay munaq runa kanqa chayqa, saminchayniykichismi payman chayanqa, mana chaytaq kutimpusunkichis. 7 Haykusqaykichis wasillapin samakunkichis, qosqasuykichista mikhuspa, ukyaspa. Llank'aqqa pagonta chaskinanpunin. Amataq wasin-wasinta puriychischu. 8 May llaqtamanpas haykusqaykichispi chaskisunkichis chayqa, imachus haywasqasuykichistan mikhunkichis. 9 Chaypi onqosqakuna kaqtinqa qhaliyachinkichismi. Paykunatan ninkichis: Qankunamanmi Diospa qhapaqsuyunqa sispaykamunña, nispa. 10 May llaqtamanpas haykusqaykichispi mana chaskisunkichischu chayqa, callenkuman lloqsispan ninkichis: 11 –Llaqtaykichis hallp'a chakiykuman k'askakuqtawanpas contraykichispin chhaphchiyku. Ichaqa yachaychis, Diospa qhapaqsuyunqa sispaykamushanñan, nispa. 12 Niykichismi, taripay p'unchaypiqa Sodoma llaqtamanta kaqkunaraqmi pisi muchuchisqa kanqa chay llaqtamantaqa, nispa. 13 ¡Ay, qanmanta Corazín llaqta! ¡Ay, qanmanta Betsaida llaqta! Qankunapi ruwasqa milagrokuna, Tiro llaqtapi Sidón llaqtapiwan ruwakunman karqan chayqa, maypachañan usphapi luto p'achayoq tiyaykuspa Diosman kutirikunkuman karqan. 14 Chayraykun Tiro llaqtamantapas Sidón llaqtamantapas taripay p'unchaypiqa aswan muchuchisqaraq qankunaqa kankichis. 15 Qanrí, Capernaúm llaqta, ¿yuyankichu hanaq pachakama hoqarisqa kayta? Manan. ¡Ukhu-pachakaman wikch'uykusqa kanki! nispa. 16 Qankunata uyariqqa ñoqatan uyariwan, qankunata mana uyariyta munaqqa ñoqatan mana uyariyta munanchu, ñoqata mana uyariyta munaqtaq kachamuwaqniy Diosta mana uyariyta munanchu, nispa. 17 Qanchis chunka iskayniyoq kachasqakunan kusisqa kutimpurqanku: –Señor, sutiykita rimariqtiykuqa supaykunapas kasuwankun, nispa. 18 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –Ñoqan rikurqani Satanasta rayo hina hanaq pachamanta urmaykamushaqta, nispa. 19 Qankunamanmi atiyta qorqaykichis mach'aqwaykunata alacrán kurukunata sarunaykichispaq, awqaq tukuy kallpantapas atipanaykichispaq, manataq imapas imanasunkichischu. 20 Chaywanpas ama espiritukunaq kasusqasuykichismantachu kusikuychis, aswanqa kusikuychis sutiykichis hanaq pachapi qelqasqa kasqanmanta, nispa. 21 Chay kikin raton Jesusqa Santo Espirituq hunt'aykusqan kusikuywan nirqan: –Yayalláy, qanmi kanki hanaq pachapipas kay pachapipas munaychakuq. Kay yachaykunatan yachayniyoqkunamanta yuyayniyoqkunamantawan pakarqanki, huch'uykunamantaq sut'incharqanki, chaymantan yupaychayki. Arí, Yayáy, ahinatapunin qanqa munarqanki. 22 Yayaymi tukuy imaymanata qowarqan. Manan pipas yachanchu pichus Churi kasqantaqa, aswanpas Yayallan, manallataq pipas yachanchu pichus Yaya kasqantaqa, aswanpas Churillan, hinallataq pimanchus Churiqa reqsichiyta munanman chayllapiwanmi yachan, nispa. 23 Yachachisqankunaman kutirispataq paykunallaman nirqan: –Kusisamiyoqmi rikushasqaykichista rikuqkunaqa. 24 Niykichismi, askha profetakunan, reykunan rikushasqaykichis rikuyta munarqanku, manataq rikurqankuchu. Paykunan uyarishasqaykichistapas uyariyta munarqanku, manataq uyarirqankuchu, nispa. 25 Kamachikuy simita yachachiqmi Jesusta wateqananpaq sayarispa tapurqan: –Yachachikuq, ¿imatan ruwasaq wiñay kawsayniyoq kanaypaq? nispa. 26 Jesustaq payta nirqan: –¿Imataq Diospa kamachikuy siminpi qelqasqa kashan? ¿Ima ninmi leesqaykipi? nispa. 27 Paytaq nirqan: –Señor Diosniykitan munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy kallpaykiwan, tukuy yuyayniykipiwan, runa-masiykitataq qan kikiykita hina munakunki ninmi, nispa. 28 Jesustaq nirqan: –Allintan ninki, chay hinata ruwamuy, hinan kawsanki, nispa. 29 Paytaq ichaqa mana qhepapi kayta munaspa Jesusta nirqan: –¿Pitaq runamasiyri? nispa. 30 Chaymi Jesusqa nirqan: –Huk runatan Jerusalén llaqtamanta Jericó llaqtaman uraykushaqtin suwakuna hap'irqorqan. Chaykunan lliw kaqninta ch'utirqospa k'iriykuspa wañunayashaqta wikch'uspa pasakurqanku. 31 Huk sacerdote chay ñanta uraykuspataq, k'irisqa runata rikuspa chimpallanta pasarqan. 32 Chhaynallataqmi Leví runapas chayneqman chayaspa, payta rikuspa chimpallanta pasarqan. 33 Ichaqa Samaria llaqtayoq runan chay ñanta purishaspa paypa kasqanman chayarqan, rikuspataq khuyapayaykurqan. 34 Hinaspan asuykuspa, vinowan aceitewan k'irinkunata hampiykuspa wataykurqan, sillakunan uywaman sillaykachispataq tampuman aparqan, hinaspan payta cuidarqan. 35 Qhepantin p'unchay ripunanpaqtaq iskay p'unchay jornal qolqeta tampuyoqman qorqan: –Payta cuidaykapullawanki, lliw ima gastasqaykimantapas kutimuspaymi pagapusqayki, nispa. 36 ¿Mayqentaq chay kinsantinmanta suwakunaq ch'utisqanpa runamasin? ¿Imaninkitaq? nispa. 37 Hinan payqa nirqan: –Payta khuyapayaykuqmi, nispa. Chaymi Jesusqa nirqan: –Riy, kaqllatataq qanpas ruwamuy, nispa. 38 Rishaspantaqmi Jesusqa huch'uy llaqtaman haykurqan, hinan Marta sutiyoq warmi wasinpi Jesusta chaskirqan. 39 Paypa ñañanmi María sutiyoq karqan, paymi Jesuspa ñawpaqenpi tiyaykuspa rimasqanta uyarisharqan. 40 Martataq ichaqa askha ruwanakuna atipaqtin asuykuspa nirqan: –Señorníy, ¿manachu imapas qokusunki ñañay mana imatapas ruwaysiwaqtin? Niykapuway yanapawananpaq, nispa. 41 Jesustaq nirqan: –Marta, Marta, afanasqan kashanki, imaymanawan musphasqa. 42 Llapan ruwanamanta aswan allinqa hukllan, chay allinkaqtan Mariaqa akllakun, chaytaqa manan pipas paymanta qechunqachu, nispa. +1 Huk kutinmi Jesusqa huk cheqaspi mañakusharqan, mañakuyta tukuqtintaq huknin yachachisqanqa payta nirqan: –Señorníy, yachachiwayku mañakuyta, imaynan Juanpas yachachisqankunata yachachirqan hinata, nispa. 2 Chaymi paykunata nirqan: –Mañakuspaykichisqa kay hinatan ninkichis: Yayayku, sutiyki yupaychasqa kachun, Qhapaqsuyuyki hamuchun, 3 sapa p'unchay t'antaykuta qowayku. 4 Huchaykuta pampachawayku, imaynan ñoqaykupas huchallikuwaqniykuta pampachayku hinata. Amataq wateqasqa kanaykuta munaychu, nispaykichis, nispa. 5 Paykunataqa nillarqantaqmi: –Mayqenniykichistaq kuska tutata amigonpata rispa ninman: Amigóy, ama hinachu kay, kinsa t'antaykita ayniriway, 6 huk amigoymi chayarqamuwan, manataqmi imaypas kanchu haywarinaypaq, nispa. 7 Hinaqtintaq payqa ukhumanta nimunman: Ama rimapayamuwaychu, punkupas wisq'asqañan, wawakunantinmi puñukushani, manan hatarimuymanchu mañakusqaykita qonaypaq, nispa. 8 Amigonña kashaspapas manan kuska tutataqa qoykunanpaq hatarinmanchu, chaywanpas sinchitapuni rimapayaqtinqa hatarispa qonmanpunin ima mañakusqantapas. 9 Chaymi ñoqaqa niykichis, mañakuychis qosunkichismi, maskhaychis tarinkichismi, waqyakuychis kicharimusunkichismi. 10 Pipas mañakuqqa chaskinmi, maskhaqpas tarinmi, waqyakuqpaqpas kicharisqataqmi. 11 ¿Mayqen taytataq qankunamanta churin challwata mañakuqtin, mach'aqwayta qoykunman? 12 Runtuta mañakuqtinpas, ¿alacrán kuruta qoykunman? 13 Qankunapas mana allin kashaspa wawaykichisman allin kaqkunataqa qoyta yachankichismi, chaymantapas astawanraqmi hanaq pachapi kaq Yayaykichisqa mañakuqninkunaman Santo Espiritunta qonqa, nispa. 14 Huk runamantan upayachiq supayta Jesusqa qarqorqan, hinan supay lloqsirqoqtin upa runaqa rimarirqan, chaymi runakunaqa muspharqanku. 15 Wakintaq ichaqa nirqanku: –Supaykunaq kamachiqnin Beelzebupa atiyninwanmi supaykunataqa qarqon, nispa. 16 Hukkunataq payta wateqayta munaspa hanaq pacha señal ruwananta mañakurqanku. 17 Chaymi Jesusqa yuyaykusqankuta yachaspa paykunata nirqan: –Huk suyupi runakuna cheqninakuspa t'aqanakun chayqa, suyuqa tukukapunqan. Huk wasipi kaqkunapas cheqninakuspa t'aqanakun chayqa, chay wasiqa ch'usaqyapunqan. 18 Satanaschus pay kikin contra sayarinman chayqa ¿imaynatataq kamachikushallanman? Qankunaqa ninkichismi: –Supaykunataqa Beelzebupa atiyninwanmi qarqon, nispa 19 Ñoqataqchus Beelzebupa atiyninwan supaykunata qarqoni chayqa, churiykichiskunari ¿piqpa atiyninwantaq qarqonku? Paykunan pantasqa kasqaykichismanta juzgasunkichis. 20 Aswanpas ñoqachus Diospa atiyninwan supaykunata qarqoni chayqa, Diospa qhapaqsuyunqa ñan qankunaman chayamunña. 21 Armakunayoq kallpasapa runachus wasinta allinta waqaychan chayqa, tukuy kaqninpas llapallanmi kashan. 22 Ichaqa paymanta aswan kallpasapa hamuspanmi atipanqa, hinaspan llapan chay hap'ipakusqan armakunatapas qechuspa kaqninkunata rakirqonqa. 23 Mana ñoqawan kaqqa, ñoqaq contraymi, mana ñoqawan huñuqtaqmi ch'eqechin. 24 Runamanta mana allin espíritu lloqsispaqa, ch'aki cheqaskunapin purin samaykuyta maskhaspa, mana tarispataq nin: Lloqsimusqay wasiyman kutiykapusaq, nispa. 25 Kutispataq pichasqata allichasqata tarin. 26 Chaymi kutispa paymanta aswan millay qanchis espiritukunatawan pusamun, hinaspan haykuspa chaypi tiyanku. Chay runataq ñawpaq kawsayninmantapas aswan millayraq qhepamanqa kapun, nispa. 27 Chaykunata Jesusqa nishaqtinmi runakuna ukhumanta huk warmi kunkayoqta payta nimurqan: –Kusisamiyoqmi wachakuqniyki, ñuñuqniyki warmiqa, nispa. 28 Jesustaq nirqan: –Aswan kusisamiyoqqa Diospa siminta uyarispa hunt'aqkunan, nispa. 29 Runakuna Jesusman huñukamuqtinkutaq, payqa nirqan: –Kay tiempo runakunaqa mana allinmi, milagrotan rikuyta munanku, Diosqa manan milagrota rikuchinqachu, aswanpas profeta Jonasta sucedesqallantan milagrota hina rikuchinqa. 30 Imaynan Nínive llaqta runakunapaq Jonasqa huk señal karqan, ahinallataqmi Runaq Churinpas kay tiempo runakunapaq huk señal kanqa. 31 Uray lado suyu reinan sinchi karumanta Salomonpa yachayninta uyariq hamurqan, kunantaqmi kaypi kashan Salomonmantapas aswan yachayniyoqqa. Chayraykun taripay p'unchaypi chay reina hatarimuspa kay tiempo runakunata huchachanqa. 32 Nínive llaqta runakunan Jonaspa willakusqanwan Diosman kutirikurqanku, kunantaqmi kaypi kashan Jonasmantapas aswan allin willakuqqa. Chayraykun taripay p'unchaypi chay runakuna hatarimuspa kay tiempo runakunata huchachanqa. 33 Manan pipas lamparata hap'ichispaqa pakamanchu, nitaq raki ukhumanchu churan, aswanmi k'anchana pataman churan, haykumuqkuna k'anchayta rikunankupaq. 34 Ñawiqa lámpara hinan cuerpota k'anchan, chaymi ñawiyki allin kashan chayqa, lliw cuerpoykipas k'anchayniyoq kanqa, mana allinchus ñawiyki kashan chayqa, cuerpoykipas tutayaqllataqmi kanqa. 35 Chay hinaqa cuidakuy, qanpi kaq k'anchayqa, amayá tutayaq hinachu kachun. 36 Ahinaqa, lliw cuerpoykichus k'anchayniyoq kashan, manataq imallanpas tutayaqchu chayqa, llapan cuerpoykin k'anchanqa, lamparaq k'anchaynin k'anchasqasuykita hina, nispa. 37 Rimayta tukuqtintaq huk fariseoqa Jesusta waqyarqan paywan mikhunanpaq, chaymi Jesusqa wasiman haykuspa mikhuq tiyaykurqan. 38 Mikhunanpaq Jesusqa mana makinta mayllikuqtintaq fariseoqa muspharqan. 39 Chaymi Señor Jesusqa payta nirqan: –Qankunaqa fariseokuna vasotapas platotapas patallantan mayllinkichis, sonqoykichistaq ichaqa suwakuywan mana allin ruwaywan hunt'a kashan. 40 ¡Mana yuyayniyoqkuna! ¿Diosqa manachu patantapas ukhuntapas ruwallarqantaq? 41 Aswanpas kapuqniykichismanta wakchakunaman qoykuychis, chay hinapin qankunapaqqa lliw imapas limpio kanqa. 42 ¡Ay, qankunamanta fariseokuna! Hierba buenamanta, rudamanta, llapa yuyukunamantawanmi diezmota qoshankichis, ichaqa manan runakunapaq chanintachu ruwankichis, manallataq Diostapas munakunkichischu. Chaykunataqa ruwanaykichispunin karqan, diezmo qoytapas mana qonqaspa. 43 ¡Ay, qankunamanta fariseokuna! Sinagogakunapin allinkaq tiyanakunallapi tiyayta munankichis, plazakunapipas napaykunatan munankichis. 44 ¡Ay, qankunamanta! Mana rikhuriq aya p'ampanakuna hinan kankichis, runakunan mana yachaspa aya p'ampasqa patanta purinku, nispa. 45 Chaymi kamachikuy simita yachachiqkunamanta huknin payta nirqan: –Yachachikuq, chayta nispaqa ñoqaykutapas k'amishawankikun, nispa. 46 Chaymi Jesusqa nirqan: –¡Ay, qankunamantapas kamachikuy simita yachachiqkuna! Llasa q'epikunatan runakunaman q'epichinkichis, qankunataq ichaqa mana huk dedollaykichiswanpas chay q'epikunata yanapaykunkichischu. 47 ¡Ay, qankunamanta! Ñawpa taytaykichiskunan profetakunata wañuchirqanku, qankunataq chay p'ampasqakuna patapi yuyarina saywata ruwankichis. 48 Chay hinaqa, qankunan ñawpa taytaykichispa ruwasqankunata yachaqkunapas "Allinmi" niqkunapas kankichis. Paykunaqa wañuchirqankupunin, qankunataq ichaqa ayanku p'ampasqa patapi yuyarina saywata ruwankichis. 49 Chayraykun Diosqa yachayninpi nirqan: –Profetakunatapas apostolkunatapas paykunamanqa kachasaqmi, wakinninkutan wañuchinqaku, wakinninkutataq qatiykachanqaku, nispa. 50 Kay pacha kamasqamantapachan llapallan profetakuna wañuchisqa kasqanmanta kay tiempo runakuna manuchasqa kanqa, 51 Abelta wañuchisqankumantapacha Zacariasta wañuchisqankukama. Zacariastan Dios yupaychana wasi altar qayllapi wañuchirqanku. Arí, niykichismi, qankunan manuchasqa kankichis. 52 ¡Ay, qankunamanta kamachikuy simita yachachiqkuna! Qankunaqa Diosmanta yachay llavetan hap'ikapunkichis. Qankuna kikiykichispas manan haykunkichischu, haykushaqkunatapas hark'ankichismi, nispa. 53 Chaymanta Jesús lloqsiqtintaq kamachikuy simita yachachiqkunaqa fariseokunapiwan sinchita paypaq phiñakapurqanku, imaymanamantataq tapupayarqanku, 54 imapipas pantaqtinqa chayman tumpalla payta huchachanankupaq. +1 Waranqa-waranqa runakuna sarunakunankukama huñukamushanankamataq Jesusqa yachachisqankunamanraq nirqan: –Cuidakuychis fariseokunaq qonchunmanta, chayqa iskay uya-kayninkun. 2 Manan imapas pakasqaqa kanchu mana rikhuriqqa, manataq ima pakasqapas kanchu mana yachakuqqa. 3 Chaymi pakapi imapas nisqaykichisqa sut'ipi uyarisqa kanqa, wasi ukhupi ninrillaman imapas nisqaykichisqa wasi patakunamantan sut'i willasqa kanqa. 4 Amigoykuna, qankunatan niykichis, ama manchakuychischu cuerpoykichista wañuchiqkunataqa, chaymantaqa manan ima ruwaytapas atinkumanñachu. 5 Aswanpas niykichismi pitachus manchakunaykichista. Manchakuychisqa Diosta, paymi wañuchispa infiernoman wikch'uykunanpaq atiyniyoqqa. Arí, niykichismi, paytapuni manchakuychis. 6 ¿Manachu phisqa pichitankaqa iskay huch'uy qolqeman vendekun? Chaywanpas Diosqa manan huknillantapas qonqanchu. 7 Chay hinallataqmi chukchaykichispas llapallan yupasqa kashan. Chay hinaqa, ama manchakuychischu, askha pichitankamantapas aswan chaniyoqmi qankunaqa kankichis, nispa. 8 Pipas runakunaq ñawpaqenpi "reqsinin" niwaqniytaqa Runaq Churinpas Diospa angelninkunaq qayllanpi "reqsinin" nillanqataqmi. 9 Pipas runakunaq qayllanpi "negawanqa chayqa" Diospa angelninkunaq qayllanpipas "negasqallataqmi kanqa". 10 Pipas Runaq Churin contra rimanman chayqa, pampachasqan kanqa, Santo Espíritu contra mana allinta rimaspa pisichaqmi ichaqa, mana pampachasqachu kanqa, nispa. 11 Sinagogakunaman, juezkunaman, kamachikuqkunamanpas apasunkichis chayqa, aman llakikunkichischu imaynatachus kutichinaykichismanta imatachus ninaykichismantapas. 12 Santo Espiritun chay kikin rato imatachus ninaykichistaqa yachachisunkichis, nispa. 13 Runakuna ukhumantataq huk runa Jesusta nimurqan: –Yachachikuq, wawqeyta niykapuway herenciaykuta rakinakapunaykupaq, nispa. 14 Jesustaq payta nirqan: –Uyariy, runa, ¿pitaq qankuna ukhupi juezpaqpas rakiqpaqpas churawarqan? nispa. 15 Chaymantataq runakunata nirqan: –Qhawariychis, tukuy imaymana munapayaymanta cuidakuychis. Runaq kawsayninqa manan askha kaqniyoq kaspallachu allin kanqa, nispa. 16 Chaymi huk rikch'anachiy simita paykunaman nirqan: –Huk qhapaq runan chakranmanta askhallataña cosecharqan. 17 Hinaspan payqa sonqonpi nirqan: ¿Imanasaqmi? ¿Maymanñataq waqaychasaq kay cosechaytaqa? nispa. 18 Kayta ruwasaq: Taqena wasiykunata thunispa aswan hatuchaqkunata sayarichisaq, chaymantaq lliw cosechayta kaqniykunatawan waqaychasaq, 19 hinaspa sonqoyta nisaq: Sonqolláy, ñan askhaña kaqniykikuna askha watapaq taqesqa kapusunki. Kunanqa, samakuy, mikhukuy, ukyakuy, q'ochukuy, nispa. 20 Diostaq ichaqa payta nirqan: –Mana yuyayniyoq runa, kunan tutan wañupunki. Waqaychasqaykikunari, ¿pipaqtaq kanqa? nispa. 21 Chhaynan payllapaq qhapaq kayta waqaychaqqa, Diospa qhawarinanpaqmi ichaqa wakcha, nispa. 22 Chaymantataq Jesusqa yachachisqankunata nirqan: –Chayraykun niykichis, ama llakipakuychischu imatachus mikhunaykichismantapas imawanchus p'achakunaykichismantapas. 23 Kawsayqa mikhuymantapas aswan chaniyoqmi, cuerpopas p'achamantaqa aswan chaniyoqmi. 24 Qhawariychis alqamarikunata, manan tarpunkupaschu cosechankupaschu, manan despensankupas taqenkupas kanchu, chaywanpas Diosmi mikhuchin. Qankunaqa phalaq animalkunamantapas aswan chaniyoqmi kankichis. 25 ¿Mayqenniykichistaq atinman llakipakuspa sayayninman huk chhikallantapas yapaykukuyta? 26 Chayllatapas ruwayta mana atishaspaykichisqa, ¿imapaqtaq imamantapas llakikunkichis? 27 Qhawariychis hamanq'ay t'ikakuna imaynatachus wiñasqanta, manan llank'ankupaschu phuskankupaschu. Niykichismi, rey Salomonpas qhapaqña kashaspapas, manan chay huknin t'ika hinallapas p'achakurqanchu. 28 Chay hinatan Diosqa campopi plantakunata p'achachin, chaykunan huk p'unchay wiñan, qhepantin p'unchaytaq hornoman wikch'uykunku. ¿Chaychu Diosqa qankunatapas mana p'achachisunkichisman? ¡Qankunaqa pisi iñiyniyoqmi kankichis! 29 Chayrayku, ama llakipakuspaqa puriychischu: ¿Imatataq mikhuykusaqpas? ¿Imatataq ukyaykusaqpas? nispaqa. 30 Tukuy chaykunamantaqa Diospi mana iñiq llapa runakunan llakipakunku. Yayaykichisqa yachanmi chaykuna pisisqasuykichista. 31 Aswanpas maskhaychis Diospa qhapaqsuyunta, hinan chaykunata payqa qosunkichis, nispa. 32 Qankunaqa pisi t'aqa oveja hinallaña kashaspapas, ama manchakuychischu, Yayaykichismi qhapaqsuyunta qosunkichis. 33 Kaqniykichista vendespa wakchakunaman qoychis, hinaspa mana thantakuq qolqe waqaychanata ruwakuychis, hanaq pachapi mana hayk'aq tukukuq qhapaq kayta huñuychis, chaymanqa manan suwapas chayanchu, manallataq chaypiqa thutapas thutanchu. 34 Maypichus qhapaq kayniykichis kashan, chayllapitaqmi sonqoykichispas kashan, nispa. 35 Wakichisqallaña kashaychis, lamparaykichispas hap'ichisqallaña kachun. 36 Casarakuymanta patronninkuq kutimpunanta suyaq runakuna hina qankunapas kashaychis, paykuna chayamuspa waqyakamuqtin punkuta usqhaylla kichanaykichispaq. 37 Kusisamiyoqmi patronninkuq kutimuspa rikch'ashaqta tarisqan chay kamachikunaqa. Cheqaqtan niykichis, kikin patronmi p'achanta allichakuspa mikhunankupaq tiyaykachispa servinqa. 38 Chawpi tutatapas, wallpa waqaytapas hamuspa chay hina suyashaqta paykunata tarinqa chayqa, kusisamiyoqmi kanqa chay kamachikunaqa. 39 Kayta ichaqa yachaychis, ima horatachus suwaq hamunanta wasiyoq yachanman chayqa, rikch'ashanmanpunin, hinaspan wasinta mana suwachinmanchu. 40 Qankunapas wakichisqallapuni kashaychis, Runaq Churinqa mana suyasqaykichis horatan hamunqa, nispa. 41 Chaymi Pedroqa Jesusta nirqan: –Señorníy, kay rikch'anachiy simitaqa, ¿ñoqallaykupaqchu, icha, llapapaqchu ninki? nispa. 42 Hinan Señor Jesusqa nirqan: –¿Pitaq allin yuyayniyoq hunt'aq mayordomoqa? Paytan patronqa wasinpi kaqkunata kamachinanpaq churan, tiempollanpi kamachinkunaman mikhunatapas qonanpaq. 43 Kusisamiyoqmi chay mayordomoqa kanqa patronnin hamuspa chay hina ruwashaqta tarinman chayqa. 44 Cheqaqtan niykichis, paytan patronqa churanqa tukuy kaqninkunata qhawananpaq. 45 Ichaqa chay mayordomochus sonqonpi ninman: Patronniyqa manaraqmi chayamunqachu, nispa. Hinaspa qhari kamachikunata warmi kamachikunata maqayta qallarinman, hinallataq mikhunman, ukyanman, machanmanpas chayqa, 46 patronninmi chayamunqa mana suyasqan p'unchaypi, mana yachasqan horapi, hinaspan sinchita suq'aykunqa, mana iñiyniyoqkunawan kuskatataq payta muchuchinqa. 47 Patronninpa munayninta yachashaspa mana wakichikuq, mana kasukuq kamachiqa aswan suq'aykusqan kanqa. 48 Patronninpa munayninta mana yachaspa suq'anapaq hina ruwaqmi ichaqa pisi suq'asqalla kanqa. Pimanchus Diosqa askhata qon, chaymantaqa askhallatataqmi mañanqa, pimanchus Diosqa aswan askhata hap'ichin, chaymantaqa aswan askhallatataqmi mañanqa. 49 Ñoqaqa ninatan kay pachaman apamurqani. Chhaynaqa, maytan munayman rawrashanantaña. 50 Sinchi ñak'arinayraqmi kashan, chaymi maytapuni llakikushani hunt'akunankama. 51 ¿Yuyankichischu hamusqaywan kay pachaqa thak kananta? Manan, aswanpas t'aqanachiqmi hamuni. 52 Kunanmantan huk familiapi phisqa t'aqanasqa kanqaku, kinsan iskaypa contranpi, iskaytaq kinsaq contranpi. 53 T'aqanasqan kanqaku, taytan churin contra, churitaq taytan contra, mamataq ususin contra, ususitaq maman contra, suegrataq qhachunin contra, qhachuntaq suegran contra, nispa. 54 Runakunatapas nillarqantaq: –Inti haykuy ladomanta phuyu lloqsimuqta rikuspaykichismi ninkichis: Paramunqan, nispa, paranpunitaq kanpas. 55 Uray wayra wayramuqtinmi ninkichis: Ruphayanqan, nispa, ruphayanpunitaq kanpas. 56 ¡Iskay uyakunan kankichis! Cieloqpas kay pachaqpas imayna kasqanta qhawaytan yachankichis, ¿imaynataq kay p'unchaykuna imaynachus kasqantaqa mana reparankichischu? 57 ¿Imaraykutaq qankuna kikiykichisri chaninkaqta mana reqsinkichischu? 58 Awqaykiwan juezman rishaspaykiqa ñanllapiraq paywan allipunay, paqtan juezman aysaykusunkiman, jueztaq guardiaman hap'ichisunkiman, guardiataq carcelman apaykusunkiman. 59 Chaymantaqa manapunin lloqsimunkichu llapallan manukusqaykita kutichipunaykikama, nispa. +1 Chay tiempon wakin runakuna Jesusman rispa willarqanku: –Galilea provincia runakunan sacrificio haywanankupaq animalkunata wañuchishaqtinku, Pilatoqa paykunata wañuchirqan, hinan yawarninkuqa animalkunaq yawarninwan chhaqrukurqan, nispa. 2 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –¿Yuyankichischu chay runakunaqa Galilea provinciapi tiyaq runakunamanta aswan huchasapa kaspanku wañuchisqa kasqankuta? 3 Manapunin, aswanqa qankunapas manachus Diosman kutirikunkichis chayqa, llapallaykichismi wañunkichispuni. 4 Chunka pusaqniyoq runakunatan Siloé qochana qayllapi torre thunikuspa wañuchirqan, ¿yuyankichischu chay runakunaqa Jerusalén llaqtapi llapallan tiyaqkunamanta aswan huchasapa kaspanku wañusqankuta? 5 Manapunin, aswanqa qankunapas manachus Diosman kutirikunkichis chayqa, llapaykichismi wañunkichispuni, nispa. 6 Kay rikch'anachiy simitan Jesusqa nirqan: –Huk runaq uvas chakranpin higos sach'a mallkisqa karqan. Chakrayoqqa higosta pallaq rispataq mana ima rurutapas tarirqanchu, 7 chaymi uvas chakra llank'aqta nirqan: –Qhawariy, kaywanqa kinsa watañan kay higos sach'aq rurun pallaq hamusqay, manataqmi tarinichu. Wit'upuy, ¿imapaqñataq hallp'atapas usuchinqa? nispa. 8 Chaymi payqa nirqan: –Wiraqocháy, saqeykuyraq kay watatawan, muyuriqninta hasp'ispay wanuwan churasaq. 9 Rurunqataqchus chayqa allinmi kanqa, mana ruruqtintaq wit'upunki, nispa. 10 Sinagogapin Jesusqa samana p'unchaypi yachachisharqan. 11 Chaypin kasharqan chunka pusaqniyoq wataña supaypa onqochisqan warmi, paymi k'umuykuspallaña puriq, manataq imaynamantapas cheqan sayayta atiqchu. 12 Hinan Jesusqa payta waqyaspa nirqan: –Warmi, onqoyniykin kacharipusunki, nispa. 13 Hinaspan payta llamiykuqtin hina cheqanta sayarispa Diosta hatuncharqan. 14 Sinagogapi kamachikuqtaq samana p'unchaypi Jesuspa qhaliyachisqanmanta phiñakuspa runakunata nirqan: –Llank'anapaqqa soqta p'unchaymi kan, chay p'unchaykunapi qhaliyachisqa kanaykichispaqqa hamuychis, amataq samana p'unchaypichu, nispa. 15 Chaymi Señor Jesusqa payta nirqan: –Iskay uyakuna, ¿manachu samana p'unchaypi sapankaykichis wakaykichistapas asnoykichistapas uywa kanchamanta kacharispa unu ukyaqta qatinkichis? 16 Kay warmiqa Abrahampa ususinmi, paymi chunka pusaqniyoq wataña Satanaspa watasqan kasharqan, ¿chaychu mana samana p'unchaypi kacharichiyman karqan? nispa. 17 Chaykunata niqtinmi lliw awqankunaqa p'enqasqa karqanku. Llapan runataq ichaqa paypa musphana ruwasqankunamanta kusikurqanku. 18 Jesusmi nillarqantaq: –¿Imamanmi Diospa qhapaqsuyunqa rikch'akun? ¿Imamantaq rikch'achisaq? 19 Mostaza muhumanmi rikch'akun, chaytan huk runaqa huertanpi tarpurqan, wiñaspanmi hatun sach'a kapurqan, phalaq animalkunataq k'allmankunapi q'esachakurqanku, nispa. 20 Jesusqa nillarqantaqmi: –¿Imamantaq Diospa qhapaqsuyunta rikch'achisaq? 21 Qonchumanmi rikch'akun, chaytan huk warmi kinsa tupu hak'upi tuparqachispa poqonankama saqeykun, nispa. 22 Jesusmi Jerusalén llaqtaman rishaspa, llapa llaqtakunapi huch'uy llaqtakunapiwan yachachirqan. 23 Chay purisqanpin huk runa payta tapurqan: –Señor, ¿pisillachu qespikunqaku? nispa. Jesustaq paykunata nirqan: 24 –K'illku punkunta haykunaykichispaq kallpachakuychis. Niykichismi, askhan haykuyta munanqaku, manataq atinqakuchu. 25 Punkuta wasiyoq wisq'amuqtinmi hawamanta punku takayta qallarinkichis: ¡Señor, kicharimuwayku! nispa. Paytaq nimusunkichis: Manan reqsiykichischu, manataqmi yachanichu maymantachus kasqaykichistapas, nispa. 26 Hinaqtinmi qankunaqa ninkichis: Kuskan mikhurqanchis ukyarqanchis, plazaykupitaqmi yachachirqankipas, nispa. 27 Hinan nimusunkichis: Manapunin reqsiykichischu, manataqmi yachanichu maymantachus kasqaykichistapas. Ñoqamanta anchhuriychis, llapa mana chanin ruwaqkuna, nispa. 28 Chaypachan Abrahamta, Isaacta, Jacobta, llapa profetakunatawan Diospa qhapaqsuyunpi rikunkichis, qankunataq ichaqa wikch'usqa kankichis, chaypin waqaypas kiru k'achachachaypas kanqa. 29 Runakunan inti lloqsimuymanta, inti haykuymanta, wichaymanta, uraymanta hamuspanku Diospa qhapaqsuyunpi hatun mikhuy mikhuq tiyaykunqaku. 30 Qhepa kaqkunan ñawpaq kanqaku, ñawpaq kaqkunataq qhepa kanqaku, nispa. 31 Chay raton wakin fariseokuna payman hamuspa nirqanku: –Herodesmi wañuchiyta munashasunki, kaymanta ripuy, nispanku. 32 Jesustaq paykunata nirqan: –Rispaykichis chay atoqta nimuychis: Kunanta paqarintawanmi supaykunata qarqosaq, onqosqakunatapas qhaliyachisaq, minchhatataq ruwanayta tukusaq, nispa. 33 Chaywanpas kunan, paqarin, minchhatawanqa Jerusalenman chayanaypuniraqmi. Manan profetaqa wak llaqtapiqa wañunmanchu aswanpas Jerusalén llaqtallapipunin. 34 ¡Jerusalén, Jerusalén! Qanmi kanki profetakunata wañuchiq, Diospa qanman kachamusqankunatapas ch'aqeq. ¡Askha kutitan munarqani wawaykikuna huñuykuyta imaynan wallpapas raphran ukhupi chiwchinkunata oqllaykun hinata, manataq munarqankichu! 35 Chay hinaqa, wasiykichismi purunyapunqa. Niykichismi, manan rikuwankichisñachu: ¡Saminchasqa kachun Señor Diospa sutinpi hamuqqa! nispa, ninaykichis tiempo chayamunankama, nispa. +1 Huk samana p'unchaypi fariseokunaq huknin umallinpa wasinman mikhuq haykuqtinmi wakin runakunaqa Jesusta makilla qhawasharqanku. 2 Huk punkillisqa runan Jesuspa ñawpaqenpi kasharqan. 3 Hinan Jesusqa kamachikuy simita yachachiqkunata fariseokunatawan nirqan: –¿Atikunmanchu samana p'unchaypi qhaliyachiy icha manachu? nispa. 4 Paykuna ch'inlla kaqtinkutaq onqosqa runata hap'iykuspa qhaliyachirqan, hinaspanmi kachapurqan. 5 Paykunatataq nirqan: –Mayqenniykichispa wawaykichispas wakaykichispas t'oqoman urmaykuqtinqa, ¿manachu horqowaqchispacha samana p'unchayña kashaqtinpas? nispa. 6 Manataq pipas chay nisqanman kutichiyta atirqanchu. 7 Waqyasqakunaq imaynatachus allinkaq tiyanakunata akllasqankuta rikuspataq Jesusqa paykunata nirqan: 8 –Pipas casarakuyman waqyasunkichis chayqa, aman allinkaq tiyanapiqa tiyankichischu, paqtan qanmanta aswan allinpaq hap'isqa paypa waqyamusqan kanman, 9 hinaspanmi paytapas qantapas waqyamuq hamuspa nisunkiman: –Tiyanata payman qoykuy, nispa, hinaspataq qhepapi p'enqasqa tiyamuwaq. 10 Aswanpas waqyasqa kaspaykiqa haykuspa qhepallapi tiyaykuy, waqyaqniyki hamuspa: –Amigóy, ñawpaqman asuykamuy, ninasuykipaq, chaymi mikhuq-masiykikunaq qayllanpi hatunchasqa kanki. 11 Pipas hatunchakuqqa huch'uyyaykachisqan kanqa, huch'uyyaykukuqtaqmi hatunchasqa kanqa, nispa. 12 Waqyaqnin runatapas nillarqantaq: –P'unchaypas ch'isinpas hatun mikhuyta wakichispaykiqa aman waqyankichu amigoykikunata, wawqeykikunata, aylluykikunata, qhapaq wasi-masiykikunatapas, paqtan paykunapas kaqllatataq waqyaspa kutichipusunkiman. 13 Aswanpas hatun mikhuyta wakichispaykiqa wakchakunata, ñuk'ukunata, wist'ukunata, ñawsakunatawan waqyanki, 14 chaymi kusisamiyoq kanki. Paykunaqa manan kutichipuyta atisunkimanchu, ichaqa chanin runakunaq kawsarimpuyninpin Dios kutichipusunki, nispa. 15 Chayta uyarispan huknin mikhuqmasin Jesusta nirqan: –Kusisamiyoqmi Diospa qhapaqsuyunpi hatun mikhuyta mikhuysikuqqa, nispa. 16 Hinaqtinmi Jesusqa payta nirqan: –Huk runan hatun mikhuyta ruwaspa askha runata waqyachimurqan. 17 Mikhuy horastataq waqyachimusqakunaman kamachinta kacharqan: –Hamuychis, llapanmi wakichisqaña kashan, nispa nimunanpaq. 18 Ichaqa llapallankun: –Manan hamuyta atiymanchu niyta qallarirqanku. Ñawpaqkaqmi nirqan: –Chakra rantisqayta qhawaqmi rinay kashan, valekunin pampachaykuwachun, nispa. 19 Hukninpas nirqan: –Phisqa masa torotan rantirqoni chaykunaq yapusqanta qhawaqmi rinay kashan, valekunin pampachaykuwachun, nispa. 20 Hukninpas nillarqantaq: –Chayllaraqmi casarakuni, manan riyta atiymanchu, nispa. 21 Hinan kamachiqa chaykunata patronninman willarqan. Chaymi patronninqa phiñasqa kamachinta nirqan: –Usqhaylla riy plazakunata, callekunatapas, hinaspa kayman pusamuy wakchakunata, ñuk'ukunata, wist'ukunata, ñawsakunatawan, nispa. 22 Chaykuna qhepatan kamachiqa nirqan: –Wiraqocháy, kamachiwasqaykiman hinan waqyamuni, chaypas kashanraqmi tiyanaqa, nispa. 23 Chaymi patronqa kamachinta nirqan: –Riy callekunata, hatun ñankunatapas, hinaspa pusaykamuy wasiy hunt'a kananpaq. 24 Yachaychis, chay ñawpaq waqyasqa runakunaqa manapunin mayqenpas mikhunayta mallinqachu, nispa. 25 Askha runakunan Jesuswan risharqanku, kutirispataq paykunata nirqan: 26 –Pipas ñoqaman hamun hinaspa taytanta, mamanta, warminta, wawankunata, wawqenkunata, panankunata, pay kikintawanpas ñoqamanta astawan munakun chayqa, manan yachachisqay kayta atinmanchu. 27 Pipas ñoqarayku cruzpi ñak'arisaq hina wañunanña kaqtinpas qhepayta mana hamuqqa, manan yachachisqay kayta atinmanchu. 28 Pipas torreta sayarichiyta munaspaqa tukunankama gastananpaqmi ñawpaqtaraq qolqenta yupan hayk'achus kasqanta. 29 Paqtan teqsita churaspalla mana tukuyta atiqtin, llapan chayta rikuqkuna payta asipayankuman: 30 –Kay runaqa torre sayarichiyta qallarispan mana tukuyta atinchu, nispanku. 31 Hinallataqmi chunka waranqa soldadoyoq reypas ñawpaqtaraq tiyaykuspa tanteakunqa, iskay chunka waranqa soldadoyoq contranpi hamuq reywan maqanakuq rinanpaq. 32 Mana atiq hina kaspataqmi karullapiraq awqan kashaqtin umallikunata kachanqa mana maqanakuspalla allipunakapunankupaq. 33 Chhaynan, mayqenniykichispas tukuy kaqninta mana saqeqqa, manan yachachisqay kayta atinmanchu, nispa. 34 Kachiqa allinmi, kachitaqchus q'aymayapunman chayqa, ¿imapaqñan valenman? 35 Manañan valenchu hallp'apaqpas wanupaqpas, aswanpas wikch'upunallapaqñan. Pipas uyarinanpaq ninriyoqqa uyarichun, nispa. +1 Contribución cobraqkunan huchasapamanta qhawasqakunapiwan Jesusta uyariq llapalla asuykurqanku. 2 Chaymi fariseokunaqa kamachikuy simita yachachiqkunapiwan ninakurqanku: –Kayqa huchasapakunatan chaskin, paykunawantaq mikhunpas, nispanku. 3 Chaymi Jesusqa kay rikch'anachiy simita paykunaman nirqan: 4 –Mayqenniykichispas pachak ovejayoq kashaspa, huknin chinkaqtin, ¿manachu isqon chunka isqonniyoqta ch'inneqpi saqeykuspa, chinkaq ovejata maskhaq rinman tarimunankama? 5 Tarimuspataq kusisqa rikranpi q'epiykakamunman. 6 Wasinman chayamuspataq, amigonkunata wasi-masinkunatawan huñuykuspa ninman: –Q'ochukusunchis, chinkasqa ovejayta tarikampusqaymanta, nispa. 7 Niykichismi, chay hinan hanaq pachapipas astawan q'ochukuy kanqa huk huchasapaq Diosman kutirikusqanmanta, isqon chunka isqonniyoq chaninkunamantaqa, paykunaqa manañan Diosman kutirikunankuñachu. 8 Huk warmiqmi ancha munasqa chunka qolqen karqan. Huknin chinkaqtinqa, ¿manachu lamparanta hap'iykachispa, wasintapas pichaspa tarinankama allintapuni maskhanman? 9 Tarispataq amigankunata wasi-masinkunatawan huñuspa ninman: Q'ochukusunchis, chinkasqa qolqeyta tarikapusqaymanta, nispa. 10 Niykichismi, chay hinatan Diospa angelninkunaqa q'ochukunku huk huchasapaq Diosman kutirikusqanmanta, nispa. 11 Jesusqa nillarqantaqmi: –Huk runan iskay churiyoq karqan. 12 Sullk'akaqmi taytanta nirqan: –Taytáy, kaqniykimanta tupaqniyta qoykapuway, nispa. Chaymi kaqninmanta paykunaman rakiykapurqan. 13 Pisi p'unchaykunamantataq sullk'a churiqa lliwta huñuykuspa karu llaqtaman ripurqan. Chaypin mana allinta kawsaspa kaqninta lliwta q'arurqan. 14 Lliwta tukuqtintaq chay suyupi muchuy karqan. Hinan paypas pisichikuspa 15 chay suyupi huk runata valekurqan imallapipas llank'ananpaq, paytaq khuchikunata michiqta chakranman kacharqan. 16 Hinan waynaqa khuchikunaq mikhunanta mikhuykuyta munarqan, manataq pipas chayllatapas qorqanchu. 17 Chaymi yuyayninta hap'ikuspa nirqan: –¡Taytaypa llapa llank'apakuqninkunaqa puchu-puchu mikhunayoqmi kashanku, ñoqataq kaypi yarqaymanta wañushaniña! 18 Hatarispa taytayman ripusaq, hinaspa nisaq: Taytáy, Dios contran qan contrapiwan huchallikuni, 19 manañan "churíy" niwanaykipaq hinañachu kani, huknin llank'apakuqniykita hinallaña chaskiykuway, nispa. 20 Hatarispataq taytanman ripurqan. Karullapiraq kashaqtintaqmi taytanqa payta rikurqan, hinaspan mayta khuyapayaykuspa phawarirqan, oqllaykuspataq much'aykurqan. 21 Churintaq nirqan: –Taytáy, Dios contran qan contrapiwan huchallikuni, manañan "churíy" niwanaykipaq hinañachu kani, nispa. 22 Taytataq ichaqa kamachinkunata nirqan: –Aswan sumaq p'achata usqhaylla horqomuychis, hinaspa payta p'achachiychis, anillotapas dedonman churaykuychis, usut'atapas chakinman churaychis. 23 Hinallataq wirayachisqa torillotapas apamuspa nak'aychis, mikhuspanchistaq q'ochukusunchis. 24 Kay churiyqa wañusqan karqan, kawsarimpuntaq, chinkasqan karqan, tarisqataq kapun, nispa. Chaymi q'ochukuyta qallarirqanku. 25 Kurakkaq churintaq chakramanta kutimuspa wasiman qayllaykushaspa tocashaqta tusushaqtawan uyarirqan. 26 Hinaspan huk kamachita waqyaspa tapurqan: –¿Iman kashan? nispa. 27 Chaymi payqa nirqan: –Wawqeykin kutimpusqa, taytaykitaqmi wirayachisqa torillota nak'achin, allillanta chaskisqanrayku, nispa. 28 Hinan phiñakuspa mana haykuyta munarqanchu. Chaymi taytanqa lloqsimuspa haykunanpaq rogarqan. 29 Paytaq ichaqa taytanta nirqan: –Qhawariy, kay tukuy watañan serviyki mana hayk'aqpas kamachikuyniykita p'akispa, chaywanpas manan hayk'aqpas huk cabrachallatapas qowarqankichu amigoykunawan q'ochukunaypaq. 30 Ichaqa, rabona warmikunawan purispa kaqniykita tukuq churiyki chayamuqtintaq, wirayachisqa torillotaraq nak'achisqanki, nispa. 31 Hinaqtinmi taytanqa nirqan: –Churíy, qanqa ñoqawanpunin kashanki, tukuy kaqniykunapas qanpapunin. 32 Kay wawqeykiqa wañusqa kashaspan kawsarimpun, chinkasqa kashaspan tarisqa kapun, chayraykun q'ochukuspa kusikunanchispuni, nispa. +1 Jesusqa yachachisqankunata nillarqantaqmi: –Huk qhapaq runaqmi mayordomon karqan, paymi patronninpa kaqninkunata q'arushasqanmanta huchachasqa karqan. 2 Chaymi payta waqyaspa nirqan: –Mana allin rimaykunatan qanmanta uyarishani. Mayordomo-kayniykimanta cuentata qoway, manañan mayordomoyqa kawaqchu, nispa. 3 Hinan mayordomoqa sonqonpi nirqan: –¿Imanaykusaqtaq patronniy mayordomo-kayniymanta wikch'upuwaqtinqa? Chakrapi llank'aytapas manan atiymanchu, mañapakuytapas p'enqakullanitaqmi. 4 Mayordomo-kayniymanta wikch'uwaqtinqa, ¿imanasaqtaq wasinkupi runakuna chaskiwanankupaq? Yachanin ima ruwaytapas, nispa. 5 Chaymi patronninpa sapanka manukuqninkunata waqyaspa ñawpaqkaqta nirqan: –¿Hayk'a manun patronniyman kanki? nispa. 6 Manukuqtaq nirqan: –Pachak barril olivo aceiten, nispa. Paytaq nirqan: –Manukusqayki qelqata hap'iy, hinaspa usqhaylla phisqa chunkallamantaña qelqay, nispa. 7 Hukkaqtapas nillarqantaq: –Qanrí, ¿hayk'a manun kanki? nispa. Hinan manukuqqa nirqan: –Pachak carga trigon, nispa. Paytataq nirqan: –Manukusqayki qelqata hap'iy, hinaspa pusaq chunkallamantaña qelqay, nispa. 8 Chaymi patronninqa chay mana allin mayordomota yachaywan ruwasqanmanta "allinmi" nirqan. Niykichismi: Kay pacha kaqkunallapi yuyaq runakunaqa runamasinku ukhupin aswan yachaysapa kanku Diospa wawankunamantaqa. 9 Chayrayku kay pachapi mana chaninpi tarisqa qhapaq kaykunawan amigokunata tariychis, ahinapin qhapaq kaykuna pisisuqtiykichis wiñaypaq tiyana wasikunapi chaskisunkichis, nispa. 10 Pisillapi hunt'aqqa askhapipas hunt'aqllataqmi, pisillapipas mana chanin kaqqa askhapipas manallataqmi chaninchu. 11 Kay pacha qhapaq kaykunapichus mana hunt'aq kankichis chayqa, ¿piñan confiasunkichisman hanaq pacha cheqaq qhapaq kayta? 12 Hukpa kaqninpichus mana hunt'aq kankichis chayqa, ¿pitaq tupaqniykichistari qosunkichisman? 13 Manan pi kamachipas iskay patrontaqa serviyta atinmanchu, huknintan munakunman, huknintataq cheqnikunman, otaq hukninman k'askakunman, huknintataq pisichanman. Manan Diostawan qhapaq kaytawanqa serviyta atiwaqchischu, nispa. 14 Qolqe sonqo fariseokunan tukuy chaykunata uyarispa Jesusta asipayarqanku. 15 Hinaqtinmi Jesusqa paykunata nirqan: –Qankunan runakunaq ñawpaqenpi kikiykichista chaninchakuq kankichis, ichaqa Diosmi sonqoykichista reqsin, runakunaq ancha allinpaq rikusqanqa Diospa ñawpaqenpin ancha millay, nispa. 16 Jesusmi nillarqantaq: –Diospa kamachikuynin simipas profetakunaq qelqasqanpas Bautizaq Juanpa willakuyta qallarisqankamallan karqan, chaymantapachan Diospa qhapaqsuyunqa willasqa kashan, llapataq chaymanqa haykuytapuni munanku. 17 Cielopas kay pachapas chinkapuy atiqllan, Diospa kamachikuy siminmi ichaqa mana huk seq'ellanpas chinkanqachu. 18 Pipas warminta wikch'upuspa huk warmiwan casarakun chayqa wasanchanmi, pipas qosanpa wikch'upusqan warmiwan casarakun chayqa wasanchallantaqmi, nispa. 19 Jesusqa nillarqantaqmi: –Huk qhapaq runan karqan sani-puka ancha chaniyoq p'achallawan p'achakuq, sapa p'unchaytaq sumaq mikhunawan q'ochukuq. 20 Kallarqantaqmi Lázaro sutiyoq wakcha runa lleq-nisqa cuerpoyoq, paymi qhapaqpa wasin punkupi wikch'usqa kashaq. 21 Qhapaqpa mesanmanta ususqakunawanmi saksaykuyta munaq. Alqokunallan asuykuspa lleq-nisqa cuerpontapas llaqwaqku. 22 Chay hina kashaspan wakchaqa wañukapurqan, hinan Abrahampa kasqanman angelkuna pusarqan. Hinallataq qhapaqpas wañukapurqan, hinan p'ampapurqanku. 23 Ukhu-pachapitaq qhapaqqa manchay ñak'ariypi kashaspa, karumanta qhawarispa Abrahamtawan Lazarotawan rikurqan. 24 Hinaspan payqa waqyakurqan: –Taytáy Abraham, khuyapayawaspayki Lazarota kachamuway, dedo puntallanpipas unuta apamuwaspa qalluyta thasnuykunanpaq, kay rawraypin manchayta ñak'arishani, nispa. 25 Abrahamtaq payta nirqan: –Churíy, yuyariy allinkunallapi kawsasqaykita, Lazarotaq mana allinkunapi kawsasqanta, kunanqa paymi kaypi sonqochasqa kashan, qantaq manchayta ñak'arishanki. 26 Chaywanpas, ñoqaykutawan qankunatawanqa huk sinchi hatun ukhu wayq'on t'aqashawanchis, kaymanta qankunaman chimpayta munaqkunaqa manan atinkuchu, manallataq chaymanta kayman chimpamuytapas atinkuchu, nispa. 27 Hinan nirqan: –Chhaynaqa, taytáy, valekuykin Lazarota taytaypa wasinman kachanaykipaq. 28 Phisqa wawqeyoqmi kani, paykunaman willamuchun, chay hinapi ama paykunapas kay manchay ñak'ariy pachaman hamunankupaq, nispa. 29 Abrahamtaq nirqan: –Moisespa qelqasqankunata profetakunaqtapas hap'ishankun, chaykunata kasukuchunku, nispa. 30 Hinaqtinmi qhapaqqa nirqan: –Manan, taytáy Abraham, pipas wañusqamanta kawsarispa paykunaman riqtinmi ichaqa, Diosman kutirikunqaku, nispa. 31 Abrahamtaq payta nirqan: –Manachus Moisespa, profetakunaq qelqasqankunatapas kasunqaku chayqa, wañusqamantaña huknin kawsarimuspa riqtinpas manan kasukunqakuchu, nispa. +1 Jesusmi yachachisqankunata nirqan: –Runakunata misk'achiqkunaqa kanqapunin, ichaqa, ¡ay, chay misk'achiq runamanta! 2 Paypaqqa aswan allinmi kanman karqan molino rumita kunkanman warkuykuspa lamar-qochaman wikch'uykuyninku kay huch'uykunamanta hukninta huchaman urmachinanmantaqa. 3 Chhaynaqa, kikiykichista cuidakuychis. Wawqeyki qan contra huchallikuqtinqa payta anyaykuy, huchanta reqsikuqtintaq pampachaykuy. 4 Huk p'unchaypi qanchis kuti qan contra huchallikuspa, qanchis kutillatataq chay p'unchaypi asuykamusunkiman: –Huchallikunin pampachaykuway nispa chayqa, pampachankin payta, nispa. 5 Apostolkunataq Señor Jesusta nirqanku: –Astawan iñinaykupaq yanapaykuwayku, nispa. 6 Hinan Señor Jesusqa nirqan: –Huk mostaza ruru sayayllapas iñiyniykichis kanman chayqa, kay sicómoro sach'ata niwaqchismi: T'irakuspa lamar-qochapi mallkikamuy, nispa, hinan kasusunkichisman. 7 Kamachiykichista yapumusqanmantapas uywa michimusqanmantapas kutimuqtinqa, ¿mayqenniykichistaq niwaqchis: Asuykamuy, tiyaykuy, mikhunaykipaq, nispa? 8 Manan mayqenniykichispas niwaqchischu, aswanqa niwaqchismi: Cenayta wayk'umuy, p'achaykita allichakuspataq servimuway, mikhuyta ukyayta, tukunaykama, chaymantaña qanqa mikhunkipas ukyankipas, nispa. 9 Chay kamachitaqa manan "gracias" nillanpaschu kamachisqanta ruwasqanmantaqa. 10 Chay hinallataq qankunapas tukuy kamachisqakunata ruwaspaykichisqa, ninkichis: –Kay hina kamachiykikunallan kayku, ima ruwanallaykutan ruwapuykiku, nispa. 11 Jerusalén llaqtata Jesús rishaspataqmi, Galilea provinciawan Samaria provinciawan tupay qorpanta pasarqan. 12 Hinan huk huch'uy llaqtaman haykushaqtin, chunka runa lepra onqoyniyoq payman hamurqanku. Karullapi sayaykuspataq 13 kunkayoqta waqyakurqanku: –¡Yachachikuq Jesús, khuyapayaykuwayku! nispa. 14 Jesustaq paykunata qhawarispa nirqan: –Riychis, sacerdotekunawan qhawachikamuychis, nispa. Rishaqtinkutaqmi qhaliyasqa karqanku. 15 Chaymi hukninku qhaliyasqa kasqanta rikukuspa kutirqamurqan alto kunkawan Diosta yupaychaspa. 16 Hinaspa Jesuspa ñawpaqenpi pampakama k'umuykuspa graciasta qorqan. Payqa Samaria runan karqan. 17 Jesustaq nirqan: –¿Manachu qhaliyasqakunaqa chunka karqanku? ¿Maypitaq isqonri? 18 ¿Kay wak llaqtayoq runallachu Diosta hatunchaqqa kutimun? nispa. 19 Chay runatataq nirqan: –Sayarispa ripuy, Diospi iñiyniykin qhaliyachisunki, nispa. 20 Hayk'aqchus Diospa qhapaqsuyun hamunanmanta fariseokuna tapuqtinkutaq Jesusqa nirqan: –Diospa qhapaqsuyun hamunantaqa manan señalkunawanraqchu yachawaqchis, 21 manataqmi ninkumanchu: –¡Kaypin kashan! ¡Haqaypin kashan! nispapas. Diospa qhapaqsuyunqa qankunawanñan kashan, nispa. 22 Yachachisqankunatataq nirqan: –Tiempon chayamunqa Runaq Churinpa kay pachaman kutimunan punch'ayta rikuyta munanaykichispaq, manataqmi rikuyta atinkichischu. 23 Hinan runakunaqa nisunkichis: ¡Kaypin kashan! ¡Haqaypin kashan! nispa. Ichaqa aman kasunkichischu, amataqmi qhepankutapas rinkichischu. 24 Imaynan rayoqa tukuy hinantinman lliphllikispa k'ancharin, chay hinallataqmi Runaq Churinpa kutimuyninpas kanqa. 25 Ichaqa ñawpaqtaraqmi sinchita ñak'arinan, hinaspataq kay tiempo runakunaq ñak'arichisqan kanan. 26 Imaynan Noepa p'unchayninkunapi karqan, chay hinallataqmi Runaq Churinpa kutimunanpaqpas kanqa. 27 Arcaman Noepa haykusqan p'unchaykaman mikhusharqanku, ukyasharqanku, casarakusharqanku, casarakunapaq rimanakusharqanku, millp'uq para unu chayamuspataq llapallanta millp'urqan. 28 Kaqllataqmi Lotpa p'unchayninkunapipas karqan, mikhusharqanku, ukyasharqanku, rantisharqanku, vendesharqanku, tarpusharqanku, wasita sayarichisharqanku. 29 Lotpa Sodoma llaqtamanta lloqsimusqan p'unchaymi ichaqa, cielomanta azufreyoq nina para chayamurqan, hinaspan llapallanta p'uchukachirqan. 30 Chay hinallataqmi kanqa Runaq Churinpa rikhurimusqan p'unchaypipas. 31 Chay p'unchaypiqa wasi patapi kaqqa amaña uraykuchunchu wasipi kaqninkunata horqonanpaq, chhaynallataq chakrapi kaqpas wasinman ama kutimuchunñachu. 32 Lotpa warminta imachus sucedesqanta yuyariychis. 33 Pipas kawsayninta waqaychakuyta munaqqa chinkachinqan, pipas kawsayninta chinkachiqmi ichaqa wiñaypaq kawsanqa. 34 Niykichismi, chay tutapin huk puñunapi iskay puñushanqaku. Hukninmi apasqa kanqa, huknintaq saqesqa. 35 Iskay warmin kuska kutashanqaku. Hukninmi apasqa kanqa, huknintaq saqesqa. [ 36 Iskay runan chakrapi kashanqaku. Hukninmi apasqa kanqa, huknintaq saqesqa], nispa. 37 Chaymi uyariqkunaqa payta tapurqanku: –Señor, ¿maypitaq chaykunari kanqa? nispa. Hinan paykunata nirqan: –Maypichus wañusqa kashanqa chaymanmi kunturkunapas huñunakunqa, nispa. +1 Mana chiriyaspa mañakunapuni kasqanta yachachispanmi Jesusqa huk rikch'anachiy simita paykunaman nirqan: 2 –Huk llaqtapin karqan huk juez Diostapas mana manchakuq, runatapas mana respetaq. 3 Kallarqantaq chay llaqtapi huk viudapas. Paymi sapa kuti juezman riq awqanmanta librananpaq chaninchayta mañakuspa. 4 Chaymi juezqa unayña mana chaninchayta munashaspapas sonqonpi nirqan: –Diosta mana manchakushaspaypas, runata mana respetashaspaypas, 5 hinata kay viudapaq qatiykachawasqanrayku chaninchapusaq, amaña hamupayawaspa pacienciayta tukuwananpaq, nispa. 6 Señor Jesusqa nillarqantaqmi: –Uyariychis chay mana chanin juezpa nisqanta. 7 ¿Diosqa manachu akllakusqankunaq tuta-p'unchay mañakusqankuta chaninchapunman? ¿Payqa unaytachu suyachikunman? 8 Manan, usqhayllan paykunapaq chaninchapunqa. Ichaqa Runaq Churin hamuspa, ¿Diospi iñiq runakunata kay pachapi tarinqachu? nispa. 9 Chanin runaman tukuspa hukkunata pisichaqkunamanmi kay rikch'anachiy simitapas Jesusqa nillarqantaq: 10 –Iskay runan Dios yupaychana wasiman wicharqan mañakuq. Hukninmi karqan fariseo, huknintaq contribución cobraq. 11 Fariseon sayaykuspa kay hinata mañakurqan: Diosníy, graciastan qoyki, manan wakin runakuna hinachu kani suwakuq, mana chanin, wasanchaq, manallataq kay contribución cobraq hinapaschu kani. 12 Iskay kutitan semanapi ayunani, tukuy ima tarisqaymantan diezmotapas qoyki, nispa. 13 Contribución cobraqtaq ichaqa karullapi sayaykuspa hanaq pachata qhawariyllatapas mana munarqanchu, aswanmi llakikuymanta qhasqonta takakuspa mañakurqan: Diosn��y, ñoqa huchasapata khuyapayaykuway, nispa. 14 Niykichismi, chay contribución cobraqmi wasinta Diospa chaninchasqan kutipurqan, manataqmi fariseochu. Pipas hatunchakuqqa k'umuykachisqan kanqa, k'umuykukuqtaqmi hatunchasqa kanqa, nispa. 15 Jesusmanmi wawakunata pusamurqanku llamiykunanpaq, yachachisqankunataq chayta rikuspa paykunata phiñarirqanku. 16 Jesustaq paykunata nirqan: –Wawakunaqa hinalla ñoqaman hamuchunku, ama paykunata hark'aychischu, Diospa qhapaqsuyunqa kay wawakuna hina kaq runakunallapaqmi. 17 Cheqaqtan niykichis, pipas wawa hina Diospa qhapaqsuyunta mana chaskiqqa, manan chayman haykunqachu, nispa. 18 Huk umalli runan Jesusta tapurqan: –Allin yachachikuq, ¿imatan ruwasaq wiñay kawsayniyoq kanaypaq? nispa. 19 Hinan Jesusqa payta nirqan: –¿Imaraykun "allin" niwanki? Manan pipas kanchu "allinqa", aswanpas sapan Diosllan. 20 Diospa kamachikuy siminkunataqa yachankin riki: "Aman wasanchankichu. Aman pitapas wañuchinkichu. Aman suwakunkichu. Aman llullakuspa tumpankichu. Taytaykita mamaykita allinta respetanki", nisqata, nispa. 21 Hinan payqa Jesusta nirqan: –Tukuy chaykunataqa waynacha kasqaymantapachan hunt'arqani, nispa. 22 Jesustaq chayta uyarispa payta nirqan: –Kanraqmi ruwanayki, llapan kaqniykita vendemuspa wakchakunaman qomuy, hinan hanaq pachapi qhapaq kayniyki kanqa, hinaspa qhepayta hamuy, nispa. 23 Hinaqtinmi chay runaqa chaykunata uyarispa anchata llakikurqan, sinchi qhapaq kasqanrayku. 24 Jesustaq ancha llakisqa kasqanta rikuspa nirqan: –May sasapunin qhapaqkunapaqqa Diospa qhapaqsuyunman haykuyqa kanqa. 25 Camelloraqmi yawriq ninrinta suchuyta atinman Diospa qhapaqsuyunman qhapaqpa haykunanmantaqa, nispa. 26 Hinan chayta uyariqkunaqa nirqanku: –Chhaynaqa, ¿pillañataq qespichisqaqa kanman? nispa. 27 Chaymi Jesusqa nirqan: –Runakunapaqqa mana atinan, Diospaqmi ichaqa atikun, nispa. 28 Hinaqtinmi Pedroqa nirqan: –Ñoqaykuqa lliw imaymanaykuta saqespan qhepaykita hamuyku, nispa. 29 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –Cheqaqtan niykichis: Pipas wasinta, tayta-mamanta, wawqenkunata, warminta, wawankunata, Diospa qhapaqsuyunrayku saqemuqqa, 30 kay tiempopin ancha askhata chaskinqa, qhepa tiempopitaq wiñay kawsayta chaskinqa, nispa. 31 Jesusqa chunka iskayniyoq yachachisqankunata sapaqman pusaspan nirqan: –Kunanqa Jerusalén llaqtamanmi wicharishanchis, Runaq Churinmanta profetakunaq lliw qelqasqanmi hunt'akunqa. 32 Mana judío runakunamanmi hap'ichisqa kanqa, paykunan asipayanqaku, k'aminqaku, thoqaykunqaku ima. 33 Suq'aykusqanku qhepatataq wañuchinqaku, ichaqa kinsakaq p'unchaypitaq kawsarimpunqa, nispa. 34 Paykunataq mana chaykunata entienderqankuchu, manataq yacharqankuchu imamantachus rimasqantapas. 35 Jericó llaqtaman Jesusqa sispaykushaqtinmi, huk ñawsa ñan patapi limosnata mañakuspa tiyasharqan. 36 Askha runaq purisqanta uyarispataq imachus kasqanta tapukurqan. 37 Nazaret llaqtayoq Jesuspa purishasqanta willaqtinkutaq 38 ñawsaqa waqyakurqan: –¡Davidpa churin Jesús, khuyapayaykuway! nispa. 39 Ñawpaqta riqkunataq phiñarikurqanku upallananpaq. Ñawsataq ichaqa aswantaraq waqyakurqan: –¡Davidpa churin Jesús, khuyapayaykuway! nispa. 40 Chaymi Jesusqa sayaykuspa kamachikurqan pusamunankupaq. Asuykamuqtintaq payta tapurqan: 41 –¿Ima ruwapunaytan munanki? nispa. Ñawsataq nirqan: –Señor, qhawarichiwanaykitan munani, nispa. 42 Jesustaq payta nirqan: –Qhawariy, Diospi iñiyniykin qhaliyachisunki, nispa. 43 Hinan kaq rato qhawarirqan, chaymi Jesuspa qhepanta ripurqan Diosta hatunchaspa. Llapa runataq chayta rikuspa Diosta yupaycharqanku. +1 Jericó llaqtaman haykuspa, chayninta Jesús rishaqtinmi, 2 huk qhapaq qhari, Zaqueo sutiyoq, chaypi kasharqan, paymi contribución cobraqkunaq huknin umallin karqan. 3 Jesustan rikuytapuni munarqan pichus kasqanta reqsinanpaq. Taksalla kaspataq, Jesusta mana rikuyta atirqanchu askha runakuna kaqtin. 4 Chaymi phawaylla ñawpaspa, Jesusta rikunanpaq sicómoro sach'aman wicharqan, chayninta Jesusqa rinan kaqtin. 5 Jesustaq chayneqman chayaspa, sach'ata qhawarispa nirqan: –Zaqueo, usqhaylla uraykamuy, kunanmi wasiykipi qorpachakusaq, nispa. 6 Chaymi Zaqueoqa usqhaylla uraykamuspa kusisqa payta chaskirqan. 7 Chayta rikuspataq llapanku contranpi rimarqanku: –Huchasapa runaq wasinmanmi qorpachakuq haykun, nispanku. 8 Zaqueotaq sayarispa Señor Jesusta nirqan: –Señorníy, kaqniykunaq kuskannintan wakchakunaman kunanpacha qosaq, imapichus pimantapas q'otuspa suwakurqani chayqa, tawa kutitan kutichipusaq, nispa. 9 Chaymi Jesusqa payta nirqan: –Kunan p'unchaymi familiantinta Dios qespichisunki, qanpas Abrahampa miraynin kasqaykirayku. 10 Runaq Churinqa hamurqan chinkasqa runata maskhaspa qespichinanpaqmi, nispa. 11 Jerusalén llaqta qayllapi Jesús kashaqtinmi uyariqninkunaqa chaykunata uyarispa yuyaykusharqanku Diospa qhapaqsuyun chayamunanpaq sispallaña kasqanta, chaymi Jesusqa kay rikch'anachiy simita nirqan: 12 –Huk allin wiraqochan karu llaqtaman rirqan rey kananpaq nombramiento chaskiq, kutimuspataq kamachikunanpaq. 13 Manaraq rishaspataq chunkantin kamachinkunata waqyaspa askha qolqeta sapankaman qorqan: Kutimunaykama kaywan llank'amushaychis, nispa. 14 Chay wiraqochaq llaqta-masinkunataq ichaqa payta cheqnikuspanku qhepanta willaqkunata kacharqanku: –Chay runaq reyniyku kanantaqa manan munaykuchu, nispa nimunankupaq. 15 Chaywanpas payqa chay suyuman nombrasqa rey kutimuspanmi qolqe qosqan kamachikunata waqyachimurqan, sapankaq qolqe mirachisqanta yachananpaq. 16 Chaymi hukkaq hamurqan: –Wiraqocháy, qowasqayki qolqetaqa chunka chhikatawanmi mirarqachimuni, nispa. 17 Chaymi payta nirqan: –Kusapunin, allin kamachi, pisillapi hunt'aq kasqaykiraykun chunka llaqtakunata kamachinki, nispa. 18 Hukpas hamuspa nirqan: –Wiraqocháy, qowasqayki qolqetaqa phisqa chhikatawanmi mirarqachimuni, nispa. 19 Hinan paytapas nillarqantaq: –Qanpas phisqa llaqtakunatan kamachinki, nispa. 20 Hukpas hamuspa nillarqantaq: –Wiraqocháy, kayqa qowasqayki qolqeyki, khipunapin waqaycharqani, 21 phiña runa kaqtiykin manchakurqayki, mana t'akasqaykimantan hoqarinki, mana tarpusqaykimantan cosechanki, nispa. 22 Chaymi payqa nirqan: –Mana allin kamachi, rimasqaykipin taripayki: Phiña runa kaspay, mana t'akasqaymanta hoqariq, mana tarpusqaymantapas cosechaq kasqayta yachashaspaykiqa, 23 ¿imaraykun qolqeytaqa mana bancomanchu churamurqanki, kutimuspa interesnintinta mañakapunaypaq? nispa. 24 Hinaspan chaypi kaqkunata nirqan: –Qosqay qolqetaqa qechuychis, hinaspa chunka chhika qolqe mirachiqman qoychis, nispa. 25 Paykunataq nirqanku: –Wiraqocháy, payqa chunka chhika qolqeyoqñatáq, nispanku. 26 Paytaq nirqan: –Pipas kaqniyoqmanqa astawanraqmi qosaq, mana kaqniyoqmantataqmi pisilla kaqnintapas qechusaq. 27 Paykunaq reynin kanayta mana munaq awqaykunatapas kayman apamuychis, hinaspa ñawpaqeypi wañuchiychis, nispa. 28 Chay rimayta tukuspataq Jesusqa Jerusalén llaqtaman wicharqan. 29 Olivos orqo chakipi kashaq Betfagé llaqtawan Betania llaqtawan tupayman chayaspan, iskay yachachisqankunata nirqan: 30 –Haqay chimpa llaqtachaman riychis, chayman haykuspan mana hayk'aq sillakusqa malta asno watasqata tarimunkichis, hinaspan paskaspa chayta aysamunkichis. 31 Pipas: ¿Imapaqmi paskashankichis? nisunkichis chayqa, ninkichis: Señormi kay asnota necesitan, nispa. 32 Kachasqakunataq rispa nisqanta hina tarimurqanku. 33 Malta asnota paskashaqtinkutaq asnoyoqkunaqa paykunata nirqanku: –¿Imapaqmi asnoykuta paskashankichis? nispa. 34 Chaymi paykunaqa nirqanku: –Señormi kay asnota necesitan, nispanku. 35 Hinan Jesusman aysamuspanku, p'achankuwan asnota caronaykuspa Jesusta sillaykachirqanku. 36 Pay rishaqtintaq, runakunaqa p'achankuta ñanpi mast'arqanku. 37 Jerusalén llaqtaman qayllaykushaspa Olivos orqota uraykushaqtinkun, llapa yachachisqankunaqa tukuy milagrokunata rikusqankumanta q'ochukuspanku qaparispa Diosta yupaycharqanku: 38 –¡Yupaychasqa kachun Señor Diospa sutinpi hamuq Reyqa! ¡Hanaq pachapi thak-kay kachun, Diostaq yupaychasqa kachun! nispanku. 39 Hinan runakuna ukhupi kaq wakin fariseokunaqa nirqanku: –Yachachikuq, upallachiy yachachisqaykikunata, nispa. 40 Jesustaq paykunata nirqan: –Niykichismi, paykunachus upallanman chayqa, rumikunan qaparinman, nispa. 41 Jerusalén llaqtaman qayllaykuspa qhawarispataq chay llaqtamanta Jesusqa waqarqan: 42 –¡Maytan munayman kunan p'unchayllapas qanqa thak-kaypi kawsanaykimanta yachanaykita! ¡Ichaqa, manaraqmi kunanqa entiendeshankichu! 43 P'unchaykunan chayamusunki, awqaykikunan muyuriqniykipi perqata sayarichispa muyuykusunki, tukuyneqmantataq k'iskiykusunki. 44 Hinaspan pampaman thunisunki, hinallataq qan ukhupi tiyaq wawaykikunatapas, manataq huk rumillapas rumi patapi saqesqachu kanqa, qespichinasuykipaq hamuq Diosta mana reqsisqaykirayku, nispa. 45 Dios yupaychana wasiman haykuspan Jesusqa lliw chaypi vendeqkunata hawaman qarqospa nirqan: 46 –Diospa Simin Qelqan nin: "Wasiyqa mañakuna wasin", nispa. Qankunataq ichaqa suwakunaq tiyanan qaqa wasiman hina tukuchipusqankichis, nispa. 47 Dios yupaychana wasipitaq sapa p'unchay yachachirqan, ichaqa sacerdote umallikunan, kamachikuy simita yachachiqkunawan, llaqtapi kurak runakunapiwan, Jesusta wañuchiyta munarqanku. 48 Ichaqa manan imaynamantapas atirqankuchu, llapan runakuna makilla payta uyarisqankurayku. +1 Huk p'unchaymi Dios yupaychana wasipi runakunata Jesús yachachispa Diosmanta allin willakuykunata willashaqtin, sacerdote umallikuna, kamachikuy simita yachachiqkuna, kurak runakunapiwan Jesusman asuykuspa 2 nirqanku: –Niwayku, ¿ima atiywanmi kaykunata ruwanki? ¿Pitaq kay atiyta qorqasunki? nispa. 3 Hinaqtinmi Jesusqa paykunata nirqan: –Ñoqapas hukta tapuykusqaykichis. 4 ¿Pitaq Juanta kachamurqan bautizananpaq? ¿Dioschu? Icha, ¿runakunachu? Niwaychis, nispa. 5 Hinan paykunaqa ninakurqanku: –"Diosmi" nisun chayqa, ninqan: ¿Imaraykun payta mana creerqankichischu? nispa. 6 "Runakunan" nisun chayqa, llapa runan ch'aqewasun, Juanqa cheqaq profetapuni kasqanta yachasqankurayku, nispa. 7 Chaymi nirqanku: –Pichus kachamusqantaqa manan yachaykuchu, nispa. 8 Hinan Jesuspas paykunata nirqan: –Ñoqapas manallataqmi niykichismanchu ima atiywanchus kaykunata ruwasqayta, nispa. 9 Kay rikch'anachiy simitan runakunaman Jesusqa nirqan: –Huk runan chakranpi uvas yurakunata plantarqan, hinaspan llank'aqkunaman wakiypi qospa unaypaq karuman ripurqan. 10 Uvas pallana chayamuqtinmi chakrayoqqa huknin kamachinta kacharqan payman tupaq uvasta llank'aqkunamanta chaskimunanpaq. Llank'aqkunataq ichaqa maqaykuspa mana imayoqta qatirparirqanku. 11 Wakmantataq paykunaman hukkaq kamachinta kacharqan, chaytapas maqaykuspa millayta k'amispa, mana imayoqta qatirparirqanku. 12 Hukkaqtañataq wakmanta kacharqan. Chaytapas maqaykuspallataq qarqorqanku. 13 Hinaqtinmi uvas chakrayoqqa nirqan: –¿Imanasaqtaq? Munasqay churiyta kachasaq, payta rikuspaqa ichapas respetanqaku, nispa. 14 Llank'aqkunataq ichaqa payta rikuspa ninakurqanku: –Kayqa chakrayoqpa churinmi, wañurqachisun, chakrataq ñoqanchispaq kapunqa, nispanku. 15 Hinaspan uvas chakra hawaman aysaspa wañuchirqanku. Chaymi Jesusqa nirqan: –Uvas chakrayoqqa, ¿imananqataq paykunata? 16 Hamunqan, hinaspan chay llank'aqkunata wañuchinqa, uvas chakrantataq hukkunaman qopunqa, nispa. Chayta uyarispankutaq runakunaqa nirqanku: –¡Amayá chay hinaqa kachunchu! nispanku. 17 Jesustaq paykunata qhawaykuspa nirqan: –Sut'inchawaychis, Diospa Simin Qelqan kay hinata nin: "Wasi perqaqkunaq wikch'usqan rumin esquina hap'iq churasqa rumi kapun", nispa. 18 Pipas chay rumi pataman urmaqqa p'akikunqan, piqpa patanmanchus rumi urmaykuspataqmi ñut'unqa, nispa. 19 Hinan sacerdote umallikunaqa kamachikuy simita yachachiqkunapiwan chay rato Jesusta hap'irqoytapuni munarqanku, paykuna contra chay rikch'anachiy simita nisqanta reparaspanku, ichaqa runakunatan manchakurqanku. 20 Hinamantataq chanin runaman tukuq qhamiyaqkunata kacharqanku ima rimasqallanpipas Jesusta hap'irqospa, chayman tumpalla kamachikuqman payta hap'ichinankupaq. 21 Paykunan Jesusta tapurqanku: –Yachachikuq, chanin rimasqaykitapas yachachisqaykitapas yachaykun. Qanqa manan pimanpas sayapakunkichu, aswanpas Diospa munayninman hinapuni kawsanatan yachachinki. 22 ¿Allinchu Roma rey Cesarman contribucionta pagay? Icha, ¿manachu? nispa. 23 Jesustaq ichaqa llullallawan tapusqankuta yachaspan nirqan: 24 –Qhawachiwaychis huk qolqeta. ¿Piqpa uyantaq kaypi kashan? ¿Piqpa sutintaq kaypi qelqasqa kashan? nispa. Hinan paykunaqa: –Roma rey Cesarpan, nirqanku. 25 Hinaqtinmi Jesusqa nirqan: –Roma rey Cesarpa kaqtaqa Cesarman qopuychis, Diospa kaqtataq Diosman qopuychis, nispa. 26 Chay hinapin runakunaq qayllanpi mana pantaspa rimaqtin mana hap'irqoyta atirqankuchu, aswanmi chay hina kutichisqanmanta musphaspa upallarqanku. 27 Saduceokunaqa kawsarimpuy kasqanta manan creeqkuchu. Chaymi wakinninku Jesusman asuykuspa tapurqanku: 28 –Yachachikuq, Moisesmi qelqapuwarqanku: Piqpa wawqenpas casarakuspa mana wawayoq kashaspa wañukapunman chayqa, wawqenmi chay viudawan casarakunan, hinaspan wawqenpaq wawata churiyapunan, nispa. 29 Qanchis wawqekunan karqanku, ñawpaqkaqmi casarakurqan, manaraq wawayoq kashaspataq wañukapurqan. 30 Iskay kaqpas viudawan casarakurqan, hinan chaypas mana wawallayoqtaq wañukapurqan, 31 kinsakaqpas chay viudawan casarakullarqantaq, chay hinatakaman qanchisnintin casarakuspa mana wawayoqkama wañukapurqanku. 32 Warmipas qhepankuta wañukapullarqantaq. 33 Kawsarimpuy p'unchaypiri, ¿mayqenkaqpa warmintaq kanqa? Qanchisnintinmi paywanqa casarakurqanku, nispa. 34 Hinaqtinmi Jesusqa paykunata nirqan: –Kay pachallapin qharipas warmipas casarakunku, casarachisqataq kankupas, 35 ichaqa wañusqakunamanta kawsarimpunankupaq Diospa akllasqankunaqa hamuq kawsaypiqa manañan casarakunqakuchu, manallataq casarachisqapaschu kanqaku, 36 mana wañuq kasqankurayku. Paykunaqa angelkuna hinan, Diospa wawankunan kanku wañusqankumanta kawsarimpusqankurayku. 37 Wañusqakunaq kawsarimpunan kasqantaqa Moisespas yachachirqanmi t'ankarmanta qelqasqanpi, Señor Diosqa "Abrahampa Diosnin, Isaacpa Diosnin, Jacobpa Diosnin", kasqanta, nispa. 38 Diosqa manan wañusqakunaq Diosninchu, aswanpas kawsaqkunaq Diosninmi, paypaqqa llapankupas kawsashanmi, nispa. 39 Kamachikuy simita yachachiqkunamanta wakinnintaq nirqanku: –Yachachikuq, allintan ninki, nispa. 40 Manañan astawanqa imatapas tapurqankuñachu. 41 Jesustaq paykunata nirqan: –¿Imanaqtinmi ninku Cristoqa Davidpa churin kasqanta? 42 Kikin Davidmi Salmos qelqapi nin: "Señor Diosmi Señorniyta nirqan: Paña ladoypi tiyaykuy 43 awqaykikunata chaki sarunaykiman churanaykama", nispa. 44 Davidtaq payta "Señor" nin, ¿chayri imaynapitaq paypa churinri kanman? nispa. 45 Llapa runakuna uyarishaqtinmi Jesusqa yachachisqankunata nirqan: 46 –Cuidakuychis kamachikuy simita yachachiqkunamanta, paykunan munanku qoysu p'achayoq puriyta, plazakunapi runakunaq napaykunanta, sinagogakunapipas kurak runakunaq tiyanankunata, hatun mikhuykunapipas allinkaq tiyanakunata. 47 Hinallataq wakcha viudakunaq kaqnintapas qechunku, Diosmanta unayta mañakuq tukuspataq chay ruwasqankuta pakayta munanku. Paykunan aswan huchachasqaqa kanqaku, nispa. +1 Jesusmi qhapaqkunata Dios yupaychana wasipi alcanciaman qolqeta churaykushaqta rikusharqan. 2 Huk wakcha viudatapas rikullarqantaq, chayman iskay qolqechata churaykushaqta. 3 Chaymi Jesusqa nirqan: –Cheqaqtan niykichis, kay wakcha viudan llapankumanta astawanqa churaykun. 4 Llapanmi qhapaq kashaspa puchuqnin qolqellata Diospaq ofrendata churaykunku, viudataq ichaqa wakcha kayninpi tukuy kawsananpaq kaqta llapanta churaykurqan, nispa. 5 Dios yupaychana wasiq sumaq ruminkunamanta qokuykunawan sumaqchasqa kasqanmantawan wakinkuna rimashaqtinkun Jesusqa nirqan: 6 –P'unchaykunan chayamunqa, kay qhawasqaykichiskunaqa lliwmi thunisqa kanqa, manan rumi patapi huk rumillapas qhepanqachu, nispa. 7 Paytataq tapurqanku: –Yachachikuq, ¿hayk'aqmi kay nisqaykiqa kanqa? ¿Ima señaltaq kanqa llapan kaykuna hunt'akunanpaqri? nispanku. 8 Chaymi Jesusqa nirqan: –Cuidakuychis, paqtataq pantachisqa kawaqchis, askhan sutiywan sutichakuspa hamunqaku: Ñoqan Cristoqa kani, p'uchukay tiempopas sispaykamushanñan, nispanku. Chay hinaqa, aman paykunaq qhepanta rinkichischu. 9 Awqa-tinkuykunamanta, ch'aqwaykunamanta rimayta uyarispaykichisqa aman mancharikunkichischu, chaykunaraqmi ñawpaqtaqa kanan, ichaqa manan p'uchukayraqchu kanqa, nispa. 10 Jesusqa nillarqantaqmi: –Llaqtakunan huk llaqtakunawan maqanakunqaku, huk suyun hukkaq suyuwan maqanakunqa, 11 sinchi pacha chhaphchiykunan kanqa, kayneqpi chayneqpi yarqaykuna, onqoykuna, hanaq pachapipas mancharikuy hatun señalkunan kanqa. 12 Ichaqa tukuy chaykuna ñawpaqtaraqmi runakunaqa hap'isunkichis, qatiykachasunkichis, sinagogakunaman, carcelkunaman aysasunkichis. Ñoqaraykun reykunaq, kamachikuqkunaq ñawpaqenman apasqa kankichis. 13 Ahinapin ñoqamanta paykunaman willankichis. 14 Chay hinaqa, ama sonqoykichispi ñawpaqmanta yuyaykunkichischu imatachus kutichikunaykichista, 15 ñoqan yachachisqaykichis yachaywan rimanaykichispaq, chaymi llapa awqaykichiskunaqa mana, atipaytapas kutichiytapas atisunkichischu. 16 Ichaqa tayta-mamaykichis, wawqeykichiskuna, aylluykichiskuna, amigoykichiskuna kamachikuqkunaman hap'iykachisunkichis, wakinniykichistataqmi wañuchisunkichis. 17 Ñoqaraykun tukuypa cheqnisqan kankichis. 18 Ichaqa chukchaykichispas manan hukllapas chinkanqachu. 19 Qaqata sayaspaykichismi qespikunkichis. 20 Jerusalén llaqtata askha soldadokunaq muyuykusqanta rikuspaykichisqa thunikuynin chayamusqanta yachaychis. 21 Chaypacha Judea provinciapi kashaqkunaqa orqokunaman ayqechunku, Jerusalén llaqta ukhupi kashaqkunataq hawaman lloqsichunku, chakrakunapi kashaqkunapas amaña llaqtamanqa haykuchunkuchu. 22 Chay p'unchaykunapin Diosqa llaqtanta muchuchinqa paypa nisqan qelqasqakuna lliw hunt'akunanpaq. 23 ¡Ay, chay p'unchaykunapi wiksallikuqkunamanta! ¡Ay, wawata ñuñuqkunamantapas! Kay pachapin manchay ñak'ariy kanqa, kay llaqtapaqpas manchay phiñakuymi kanqa. 24 Wakintan soldadokuna espadawan wañuchinqaku, wakintataq llapa suyukunaman presota apanqaku, Jerusalén llaqtatapas wak suyu runakunan munaychakunqaku, wak suyu runakunaq kamachikunan tiempo hunt'akunankama, nispa. 25 Jesusqa nillarqantaqmi: –Señalkunan intipi, killapi, ch'askakunapipas kanqa, kay pachapitaq suyukuna manchay llakikuypi rikukunqaku, mancharikunqakutaqmi lamar-qochaq qaparisqanwan phoqchiqesqanwan. 26 Kay teqsimuyuntinman hamunan kaqkunata yuyaspan runakunaqa mancharisqa musphanqaku, cielopi kaq ch'askakunapas chhaphchisqan kanqa. 27 Hinaqtinmi Runaq Churinta rikunqaku, hatun atiywan lliphlli-kaywan phuyupi hamushaqta. 28 Chaykuna sucedeqtinqa makillaña qhawapakushaychis, Diospa kacharichinasuykichis tiempon chayamushanña, nispa. 29 Huk rikch'anachiy simitapas Jesusqa nillarqantaqmi: –Qhawariychis higos sach'ata, hinallataq mayqen sach'atapas. 30 Raphichakushaqtaña rikuspaykichismi poqoy tiempo sispaykamusqanta reparankichis. 31 Ahinallataq qankunapas, kaykuna hunt'akusqanta rikuspaykichisqa Diospa qhapaqsuyun qayllaykamushasqanta yachankichis. 32 Cheqaqtan niykichis, manan kay mirayqa tukukunqachu lliw chaykuna hunt'akunankama. 33 Hanaq pachapas kay pachapas tukukunqan, simiykunan ichaqa mana tukukunqachu. 34 Cuidakuychis qankuna kikiykichista, paqtataq sonqoykichis rumiyanman viciokunawan, machaywan, kay kawsaypa llakichikuyninwan, chaytaq Runaq Churin kutimunan p'unchay qonqaylla hap'isunkichisman. 35 Seq'ona waskha hinan chayamunqa kay pachantinpi lliw kawsaqkunapaq. 36 Chay hinaqa, tuta-p'unchay Diosmanta mañakuspa rikch'ashaychis, tukuy chay hamuqkunamanta ayqenaykichispaq, hinaspa Runaq Churinpa qayllanpi rikhurinaykichispaq, nispa. 37 Jesusqa Dios yupaychana wasipin p'unchay yachachiq, tutataq Olivos orqoman rispa chaypi qhepakuq. 38 Llapa runakunataq tutallamanta Dios yupaychana wasiman hamuqku Jesusta uyarinankupaq. +1 Hinaspan llapa huñunakuqkuna kamachikuq Pilatoman Jesusta aparqanku. 2 Chaypin payta huchachaspa nirqanku: –Kay runatan llaqtaykuta ch'aqwachishaqta tarimuyku, Roma reyman contribución qonatapas hark'akuqta, ñoqan Cristopas reypas kani, nispa niqta. 3 Chaymi Pilatoqa Jesusta tapurqan: –¿Qanchu judío runakunaq reynin kanki? nispa. Jesustaq nirqan: –Arí, nisqayki hinapunin, nispa. 4 Hinan Pilatoqa sacerdote umallikunata, runakunatawan nirqan: –Kay runapiqa manan ima huchatapas tarinichu, nispa. 5 Paykunataq ichaqa aswan kallpawanraq nirqanku: –¡Yachachikuyninwanmi runakunata ch'aqwachin Judea provinciantinpi, Galilea provinciamanta Jerusalén llaqtakama! nispa. 6 Chaymi Pilatoqa Galileamanta kasqanta uyarispa, cheqaqchus Jesusqa Galileamanta kasqanta tapurqan. 7 Herodespa kamachikusqan Galileamanta kasqanta yachaspataq, Herodesman apachirqan, paypas chay p'unchaykunapiqa Jerusalén llaqtallapitaqmi kasharqan. 8 Jesusta rikuspataq Herodesqa anchata kusikurqan, unayña payta rikuyta munasqanrayku. Jesusmanta imaymanata uyarispantaqmi, ima milagrotapas rikushasqan ruwananta munasharqan. 9 Jesustaq tapupayaqtin mana imatapas kutichirqanchu. 10 Sacerdote umallikunataq kamachikuy simita yachachiqkunapiwan chaypi kasharqanku sinchita payta huchachaspanku. 11 Herodestaq soldadonkunapiwan Jesusta pisicharqan, asipayanankupaqtaq reyta hina sumaq p'achawan p'achaykachispa Pilatoman kaqta kutichipurqan. 12 Chay kikin p'unchaymi Herodeswan Pilatowan allipunapurqanku. Ñawpaqqa awqantinmi karqanku. 13 Chaymi Pilatoqa sacerdote umallikunata, kamachikuqkunata, runakunatawan waqyachimuspa, 14 paykunata nirqan: –Kay runatan runakuna ch'aqwachiqta hina apamuwarqankichis, chaymi huchachasqaykichisman hina ñawpaqeykichispi tapurqani, ichaqa manan kay runapiqa imatapas huchachanapaq hinaqa tarinichu. 15 Manallataqmi Herodespas tarimunchu, chaymi kutichimpun. Manan imallatapas wañunanpaq hinaqa ruwasqachu. 16 Chay hinaqa, hasut'ispa kacharipusaq, nispa. [ 17 Sapa wata Pascua Fiestapin mañakuqtinku huk presota kacharillaqpuni]. 18 Llapan chaypi huñuykusqa kashaqkunataq huk-nisqalla qaparirqanku: –¡Wañuchiy chaytaqa, Barrabastataq kacharipuy! nispanku. 19 Barrabastaqa carcelman wisq'asqaku llaqtapi ch'aqwata hatarichisqanmantan, runa wañuchisqanmantawan. 20 Chaymi Pilatoqa huktawan paykunata rimapayarqan, Jesusta kachariyta munaspan. 21 Paykunataq ichaqa astawan qaparirqanku: –¡Paytaqa chakatay! ¡Paytaqa chakatay! nispanku. 22 Chaymi Pilatoqa kinsakaq kutitawan paykunata nirqan: –¿Ima mana allintataq payqa ruwarqan? Wañunanpaq hinaqa manan ima huchatapas paypiqa tarinichu. Chay hinaqa, hasut'ispalla kacharipusaq, nispa. 23 Paykunataq ichaqa sinchita qaparkacharqanku chakatasqa kananpaq mañakuspanku, chaymi paykunaqa uyarichikurqankupuni. 24 Hinan Pilatoqa kamachikurqan paykunaq mañakusqan ruwasqa kananpaq. 25 Chaymi mañakusqanku Barrabasta kacharirqan, ch'aqwata hatarichisqanmanta, runa wañuchisqanmantawan carcelpi wisq'asqa kashaqta. Jesustataq paykunaman hap'iykachirqan munasqankuta ruwanankupaq. 26 Chakatanankupaq Jesusta apashaspataq hap'irqorqanku Cirene llaqtayoq Simonta, payqa campomantan hamusharqan, hinan payman cruzta q'epiykachirqanku, Jesuspa qhepanta apananpaq. 27 Jesuspa qhepantaqa askha runan rirqan, warmikunapas paymanta khuyayta waqaspa llakikuspa rirqanku. 28 Jesustaq paykunaman kutirispa nirqan: –Jerusalén llaqta warmikuna, ama ñoqamantaqa waqaychischu, aswanpas qankuna kikiykichismanta wawaykichiskunamantawan waqaychis. 29 Qhawariychis, hamuq p'unchaykunapin ninqaku: Kusisamiyoqmi mana wachakuqkuna, mana wiksallikuqkuna, mana ñuñuq warmikunapas, nispa. 30 Chaymi orqokunata ninqaku: Ñoqayku pataman thuniykakamuy, moqokunatapas: Pakaykuwayku, nispa. 31 Q'omer sach'ata kay hinata ruwanku chayqa, ¿ch'akitaqa imananqakuraqtaq? nispa. 32 Apallarqankutaqmi iskay mana allin ruwaqkunatapas Jesustawan kuskata wañuchinankupaq. 33 Calavera nisqa pataman chayaspankutaq, chaypi Jesusta chakatarqanku, mana allin ruwaqkunatapas hukninta pañapi, huknintataq lloq'epi. 34 Hinan Jesusqa nirqan: –Yayáy, paykunata pampachaykuy, manan yachankuchu ima ruwasqankutapas, nispa. P'achantataq rakinakurqanku sorteaspanku. 35 Runakunataq qhawasharqanku, kamachikuqkunapas asipayaspa nirqanku: –Hukkunataqa qespichirqanmi, pay kikintapas qespichikuchun Cristo kaspaqa, nispanku. 36 Soldadokunapas asuykuspa vinagreta haywaspa asipayallarqankutaq: 37 –Judío runakunaq reynin kanki chayqa, kikiykita qespichikuy, nispanku. 38 Jesuspa uman altopitaq huk qelqasqa karqan (griego rimaypi, latín rimaypi, hebreo rimaypiwan): KAYMI JUDÍO RUNAKUNAQ REYNIN, nisqa. 39 Huknin mana allin ruwaq warkusqataq payta k'amirqan: –Qanchus Cristo kanki chayqa kikiykitayá qespichikuy, hinaspa ñoqaykutapas qespichiwayku, nispa. 40 Hukkaq mana allin ruwaqmasintaq payta anyarqan: –¿Manachu qanpas Diosta manchakunki kaq ñak'ariyllapitaq kashaspa? 41 Ñoqanchisqa mana allin ruwasqanchismantapunin ñak'arishanchis, ruwasqanchisman hinapunin chaskishanchis, paymi ichaqa mana ima mana allintapas ruwarqanchu, nispa. 42 Hinaspan Jesusta nirqan: –Qhapaqsuyuykipi hamuspayki ñoqamanta yuyarikuwanki, nispa. 43 Chaymi Jesusqa nirqan: –Cheqaqtan niyki, kunanmi ñoqawan kuska paraisopi kanki, nispa. 44 Yaqa chawpi p'unchaymantapachan las tres horaskama kay pachantinpi tutayarqan. 45 Intin laqhayarqan, Dios yupaychana wasi ukhupi cortinapas kuskanmantan llik'ikurqan. 46 Jesustaq kunkayoqta nirqan: –¡Yayáy, makiykimanmi espirituyta hap'ichiyki! nispa. Chayta nispataq wañukapurqan. 47 Capitantaq chay hina sucedesqanta rikuspa Diosta hatuncharqan: –Cheqaqtapunin kay runaqa mana huchayoq kasqa, nispa. 48 Llapan chayta qhawaq huñukamuq runakunapas chay hina kasqanta rikuspan, llakikuymanta qhasqonkuta takakuspa kutipurqanku. 49 Jesuspa llapan reqsisqankunataq Galilea provinciamantapacha qhepanta hamuq warmikunapiwan chaykunata karullamanta qhawasharqanku. 50 Judeapi kaq Arimatea llaqtayoq José sutiyoq runan allin chanin qhari karqan. Paymi Diospa qhapaqsuyunta suyakusharqan. 51 Umalli runakunaq huñunakuyninmanta hukninmi karqanpas, payqa manan rimanakusqankupipas ruwasqankupipas yuyaykuq-masinkuchu karqan. 52 Paymi kamachikuq Pilatoman asuykuspa Jesuspa cuerponta mañakurqan. 53 Chakatasqamanta uraykachispataq sumaq lino telapi p'istuykurqan, hinaspan qaqapi t'oqosqaman churaykurqan, chaymanqa manaraqmi ima ayatapas churasqakuchu. 54 Samana p'unchaypaq wakichikuna p'unchaymi karqan. Samana p'unchaypas qallarimusharqanñan. 55 Galilea provinciamanta Jesuswan hamuq warmikunapas qhepanta rillarqankutaq, hinaspan aya p'ampanata rikumurqanku, imaynachus Jesuspa cuerpon churasqa kasqantawan. 56 Wasiman kutispataq imaymana q'apaq hawinakunata wakichirqanku, hinaspan Diospa kamachikuyninman hina samana p'unchaypi samarqanku. +1 Semana qallariy p'unchaytaq pacha illarimuyta warmikunaqa aya p'ampanaman kutimurqanku wakichisqanku q'apaq hawinakunata aparikamuspanku. 2 Chayaspataq aya t'oqo wisq'ana rumita suchuchisqataña tarirqanku. 3 Hinaspan haykuspa Señor Jesuspa cuerponta mana tarirqankuchu. 4 Chaymi mancharikuspa mana imanaytapas atishaqtinku lliphipishaq p'achayoq iskay qharikuna qayllankupi sayaykurqanku. 5 Mancharikuspanku pampaman k'umuykuqtinkutaq, qharikunaqa nirqanku: –¿Imaraykun kawsashaqtaqa wañusqakunaq kananpi maskhashankichis? 6 Manan kaypiñachu, kawsarimpunñan. Galileapi kashasparaq nisqasuykichista yuyariychis, 7 paymi nirqan: "Runaq Churintaqa huchasapa runakunaman hap'ichiqtinkun chakatanqaku, kinsakaq p'unchaytaq kawsarimpunqa", nispa. 8 Hinan warmikunaqa nisqankunata chayraq yuyarirqanku. 9 Aya p'ampanamanta kutimuspataq, tukuy chaykunata chunka hukniyoq apostolkunaman wakinkunamanwan willarqanku. 10 Apostolkunaman chaykunata willaqkunan karqan Magdalá llaqtayoq María, Juana, Jacoboq maman María, wakin warmikunapiwan. 11 Warmikunaq willasqantaq apostolkunaman yanqa rimasqaman rikch'akurqan, chaymi mana creerqankuchu. 12 Chaywanpas, Pedroqa aya p'ampanamanmi phawarirqan, t'oqota qhawaykuspataq p'istusqanku lino telakunallataña churarayashaqta rikurqan, hinaspan chay hina kasqanmanta musphaspa ripurqan. 13 Chay kikin p'unchaymi Jesuspa iskay yachachisqankuna Emaús huch'uy llaqtata risharqanku. Chay llaqtaqa Jerusalenmanta iskay legua kurakpin karqan. 14 Chaykuna sucedesqanmanta rimaspan risharqanku. 15 Paykuna rimaspa tapunakuspa rishaqtinkun, kikin Jesusqa asuykuspa paykunawan kuska rirqan. 16 Paykunaq ñawintaq ayphayasqa hina karqan Jesusta mana reqsinankupaq. 17 Jesustaq paykunata tapuykurqan: –¿Imamanta tapunakuspan purishankichis? nispa. Chaymi paykunaqa llakisqa uyantin sayaykurqanku. 18 Cleofas sutiyoq kaqtaq nirqan: –Jerusalén llaqtapi kay p'unchaykuna imachus sucedesqantaqa lliwmi yachan, ¿chaychu qanqa Jerusalenpi qorpachakushaspayki mana yachanki? nispa. 19 Hinan Jesusqa nirqan: –¿Imataq sucederqan? nispa. Chaymi paykunaqa nirqanku: –Nazaret llaqtayoq profeta Jesustan imaymanata ruwaykurqanku. Paymi Diospa qayllanpipas llapa runaq qayllanpipas atiywanpuni rimarqanpas ruwarqanpas. 20 Paytan sacerdote umallikuna, kamachikuqniykupiwan hap'ichirqanku huchachaspa wañuchinankupaq, hinan chakatarqanku. 21 Ñoqaykuqa Israel suyuta kacharichinantan suyakusharqayku. Chaykuna sucedesqanqa kinsa p'unchayñan. 22 Chaywanpas, ñoqayku t'aqa warmikunan musphachiwanku. Paykunan tutallamanta aya p'ampanaman rirqanku, 23 manataq cuerponta tarimusqakuchu. Angelkunas paykunaman rikhurispa nimusqa: Jesusqa kawsashanmi, nispa. 24 Chaymi wakinniyku aya p'ampanaman rispa warmikunaq nisqanta hinapuni tarimurqanku, Jesustan ichaqa mana rikumusqakuchu, nispa. 25 Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –¡Mana yuyayniyoqmá qankunaqa kasqankichis! ¡Profetakunaq nisqantapas ñak'ayllamá creesqankichis! 26 ¿Manachu Cristoqa chaykunata ñak'arinanpuni karqan manaraq hanaq pachapi hatunchasqa kashaspa? nispa. 27 Hinaspan Moisespa qelqasqankunamanta llapallan profetakunaq qelqasqankama paymanta lliw qelqasqata sut'incharqan. 28 Emaús llaqtachaman chayashaqtinkutaq Jesusqa aswan karuman puriq hina karqan. 29 Chaymi paykunaqa hark'arqanku: –Ch'isiñamá, tutayashanñataq kanpas, ñoqallaykuwanña qhepakuy, nispa. Hinan Jesusqa paykunawan samakuq haykurqan. 30 Paykunawan mikhuq tiyaykuspataq t'antata hap'ispa Diosman graciasta qorqan, phasmispataq paykunaman haywarqan. 31 Chay raton ñawinku kicharikuqtin Jesusta reqsirqorqanku, paytaq qhawashaqtinku chinkarqapurqan. 32 Chaymi paykunaqa ninakurqanku: –¿Manachu ñanpi rimapayawaspanchis Diospa Simin Qelqaq nisqanta willashawaqtinchisqa sonqonchis kawsarirqan? nispa. 33 Kaq ratopachan Jerusalén llaqtaman kutirqanku, hinaspan chunka hukniyoq apostolkunata paykunawan kashaqkunatapas huñunasqata tarirqanku. Hinan nirqanku: 34 –Cheqaqtapunin Señor Jesusqa kawsarimpusqa, Simonmanpas rikhurinñan, nispa. 35 Emausmanta kutimuqkunapas willakullarqankutaqmi imaynatachus ñanpi paykunaman rikhurisqanta, mikhunapaq t'antata phasmishaqtin Jesusta reqsirqosqankutawan. 36 Chaykunamanta rimashaqtinkun Jesusqa chawpinkupi sayaykuspa paykunata napaykurqan: –Sonqoykichispi thak-kay kachun, nispa. 37 Paykunataq ichaqa llaksasqa mancharikuspanku espirituta rikushasqankupaq yuyarqanku. 38 Jesustaq ichaqa nirqan: –¿Imanaqtintaq mancharikunkichis? ¿Imanaqtintaq sonqoykichispi iskayrayashankichis? 39 Qhawariychis makiykunata, chakiykunata, ñoqa kikiypunin kani. Llamiykuwaychis qhawaykuwaychis, espirituqa manan aychayoqchu manataq tulluyoqchu, rikushawankichis hina ñoqaqqa kanmi cuerpoy, nispa. 40 Chayta nispataq makinkunata, chakinkunata paykunaman qhawaykachirqan. 41 Kusikuymanta musphaspa manaraq creeshaqtinkutaq Jesusqa nirqan: –¿Imallaykichispas mikhuykunaypaq kashanchu? nispa. 42 Paykunataq phasmi challwa kankata haywarqanku. 43 Hinan Jesusqa ñawpaqenkupi mikhurqan. 44 Hinaspan paykunata nirqan: –Kaykunan hunt'akun Moisespa kamachikuy qelqanpi, profetakunaq qelqanpi, Salmo qelqasqakunapipas ñoqamanta llapan qelqasqakuna. Chaykunamantan qankunawan kashaspayraq willarqaykichisña, nispa. 45 Chay raton yuyayninkuta kicharirqan Diospa Simin Qelqata entiendenankupaq. 46 Hinaspan paykunata nirqan: –Qelqasqa kasqanman hinapunin Cristoqa ñak'arinan karqan, wañuspataq kinsakaq p'unchaypi kawsarimpunan karqan. 47 Chay hinapi Jerusalén llaqtamanta qallarispa hinantin suyukunapi paypa sutinpi Diosman kutirikuypas huchakuna pampachaypas willasqa kanan karqan. 48 Qankunan chaykunata rikuq yachaq kankichis. 49 Qhawariychis, ñoqan Yayaypa prometesqanta kachamusqaykichis. Chaykamataq qankunaqa Jerusalén llaqtapi suyashaychis hanaq pachamanta hamuq atiyta chaskinaykichiskama, nispa. 50 Chaymantataq Jesusqa paykunata llaqta hawaman pusarqan Betania llaqtakama. Chaypin makinta mast'arispa paykunata samincharqan. 51 Saminchashaspanmi qayllankumanta t'aqarikurqan, hinaspan hanaq pachaman hoqarisqa karqan. 52 Paykunataq Jesusta yupaycharqanku, hinaspan ancha kusisqa Jerusalén llaqtaman kutimpurqanku. 53 Dios yupaychana wasipiqa kashallaqkupunin, Diosta yupaychaspanku saminchaspanku. +1 Huk runan karqan fariseokunamanta Nicodemo sutiyoq, judío runakunaq umallin. 2 Paymi Jesusman tutalla rispa nirqan: –Yachachikuq, yachaykun yachachinaykipaq Diospa kachamusqasuykita. Manan pipas ruwasqayki milagrokunataqa ruwayta atinmanchu manachus Dios paywan kanman chayqa, nispa. 3 Jesustaq payta nirqan: –Cheqaqtapunin niyki, pipas Diospa qhapaqsuyunpi kananpaqqa wakmantan nacenan, nispa. 4 Nicodemotaq kutichirqan: –¿Imaynataq runari machuña kashaspa wakmanta nacenman? Icha, ¿mamanpa wiksanman kutiykuspachu wakmanta nacemunman? nispa. 5 Jesustaq nirqan: –Cheqaqtapunin niyki, pipas Diospa qhapaqsuyunpi kananpaqqa unumantawan Diospa Espiritunmantawanmi nacenan. 6 Runamanta naceqqa runallan, Espiritumanta naceqpas espiritun. 7 Ama musphaychu: "Wakmantan nacenaykichispuni" nisqaymantaqa. 8 Wayraqa may munasqanmantan wayramun, suenasqallantan uyarinki, manataqmi yachankichu maymanta hamusqantapas, maymanchus risqantapas, chay hinallataqmi Espiritumanta pipas naceqqa, nispa. 9 Nicodemotaq payta tapurqan: –¿Imaynataq kayri kanman? nispa. 10 Chaymi Jesusqa kutichirqan: –¿Israel runakunata yachachiq kashaspachu qanqa chayta mana yachanki? 11 Cheqaqtapunin niyki, ima yachasqaykutan rimayku, ima rikusqaykutataqmi willaykupas, willasqaykutataqmi mana chaskinkichischu. 12 Kay pacha kaqkunamanta qankunaman nishaqtiy mana iñinkichischu chayqa, ¿imaynatataq iñiwaqchis hanaq pacha kaqkunamanta niykichisman chayqa? 13 Manan pipas hanaq pachamanqa wicharqanchu, aswanpas hanaq pachamanta uraykamuq Runaq Churillanmi. 14 Imaynan Moisesqa ch'inneqpi broncemanta mach'aqwayta warkurqan, chay hinallataqmi Runaq Churinpas warkusqa kanqa, 15 pipas paypi iñiqqa wiñay kawsayniyoq kananpaq. 16 Diosqa anchatapunin runakunata munakurqan, chaymi sapan Churinta kachamurqan, pipas paypi iñiqqa ama wañunanpaq, aswanpas wiñay kawsayniyoq kananpaq. 17 Diosqa kay pachaman Churinta kachamurqan, manan runakunata huchachananpaqchu, aswanmi runakunata qespichinanpaq. 18 Diospa Churinpi iñiqqa manan huchachasqachu, paypi mana iñiqmi ichaqa huchachasqaña, Diospa sapan Churinpi mana iñisqanrayku. 19 Kaykunamantan Diosqa huchachanqa: K'anchaymi kay pachaman hamurqan, runakunataq laqhayaqta aswanta munakurqanku k'anchaymantaqa, ruwasqanku mana allin kasqanrayku. 20 Pipas mana allinkaqta ruwaqqa k'anchaytan cheqnikun, manataq k'anchayman hamunchu, ruwasqankuna mana sut'inchasqa kananpaq. 21 Cheqaqkaqta ruwaqmi ichaqa k'anchayman hamun, ahinapin ruwasqankunata k'anchay sut'inchanqa Diospa yanapasqan kasqanta yachakunanpaq, nispa. 22 Chay qhepatan Jesusqa yachachisqankunapiwan Judea ladoman rirqan, chaypi paykunawan qhepakuspataq runakunata bautizarqan. 23 Juanpas bautizallarqantaqmi Salim qaylla Enonpi, askha unu chaypi kasqanrayku. Runakunan rispa bautizachikurqanku. 24 Juanqa manaraqmi carcelpi wisq'asqachu karqan. 25 Juanpa wakin yachachisqankunataq ch'uyanchakuymanta judiomasinku runawan tapunakurqanku. 26 Juanman rispataq nirqanku: –Yachachikuq, Jordán mayu inti lloqsimuy ladopin huk runa qanwan karqan, paymantan qanqa willawarqankiku, kunanqa paymi bautizashan, llapallataqmi payman rishanku, nispa. 27 Hinan Juanqa nirqan: –Manan runaqa imatapas chaskiyta atinmanchu Dios payman mana qoqtinqa. 28 Qankuna kikiykichismi uyariwarqankichis: Manan ñoqachu Cristoqa kani nisqayta, aswanpas paypa ñawpaqenta Diospa kachamusqallanmi kani, nispa. 29 Casarakuypiqa noviollan noviayoqqa, novioq amigontaq paypa rimasqanta uyarispa anchatapuni q'ochukun, chay hinan ñoqapas anchatapuni q'ochukushani. 30 Payqa aswan-aswan reqsisqan kanan, ñoqataqmi pisi reqsisqallaña kanay, nispa. 31 Hanaq pachamanta hamuqqa lliwpa qollananmi, kay pachamanta kaqqa kay pachallamantan, kay pacha kaqkunallamantataq rimanpas. Hanaq pachamanta hamuqmi ichaqa lliwpa qollanan. 32 Payqa imachus rikusqantan uyarisqantan willakun, manataqmi pipas willakusqantaqa chaskinchu. 33 Willakusqanta chaskiqmi ichaqa, Diospa nisqanta cheqaqpaq hap'in. 34 Diospa kachamusqanqa Diospa siminkunatan riman, Diosqa Espiritunta mana mich'akuspan payman qon. 35 Yayaqa Churintan munakun, chaymi lliwta qorqan pay kamachikunanpaq. 36 Churipi iñiqqa wiñay kawsayniyoqmi, Churipi mana iñiyta munaqmi ichaqa chay kawsayman mana haykunqachu, aswanmi Diospa phiñakuynin paypaqqa kaqlla kashan, nispa. +1 Jesusmi nirqan: –Cheqaqtapunin niykichis: Pipas oveja kanchaman mana punkunta haykuspa wakninta haykuqqa suwan, llat'anaqtaqmi. 2 Pipas punkunta haykuqmi ichaqa oveja michiq. 3 Pay haykunanpaqqa punku qhawaqmi punkuta kicharin, ovejakunapas kunkantaqa uyarinmi. Michiqtaq ovejankunata sutinmantakama waqyaspa hawaman pusamun. 4 Llapan ovejankunata hawaman pusamuspataq ñawpaqenkuta rin, ovejakunataq qhepanta rinku kunkanta reqsisqankurayku. 5 Mana reqsisqaq qhepantan ichaqa mana rinqakuchu, aswanmi paymanta ayqekunqaku, wak runakunaq kunkanta mana reqsisqankurayku, nispa. 6 Chay rikch'anachiy simitan Jesusqa paykunaman nirqan, paykunataq ichaqa imatachus nisqanta mana entienderqankuchu. 7 Jesusqa nillarqantaqmi: –Cheqaqtapunin niykichis: Ñoqan ovejakunapaq punku kani. 8 Manaraq ñoqa hamushaqtiy lliw hamuqkunaqa suwakunan llat'anaqkunan karqan, ovejakunan ichaqa mana paykunata kasurqankuchu. 9 Ñoqan punku kani, pipas ñoqanta haykuqqa qespichisqan kanqa, hinaspan haykunqa lloqsinqa, q'achutapas tarinqa. 10 Suwaqa hamun suwakunallanpaq, wañuchinallanpaq, tukunallanpaqwan, ñoqan ichaqa hamuni kawsanankupaq, t'ikarishaq kawsayniyoq kanankupaqwan. 11 Ñoqan allin michiqqa kani. Allin michiqqa ovejankunaraykun wañuytapas mana manchanchu. 12 Pagoraykulla michipakuqmi ichaqa ovejakunaq mana dueñon kaspa, loboq hamushasqanta rikuspa ovejakunata saqerparispa ayqerikapun, lobotaq ovejakunata hap'irqarispa ch'eqechin. 13 Ahinaqa, pagoraykulla michipakuqqa ayqenmi, pagasqa kasqanrayku, manataq ovejakunamantaqa imapas qokunchu. 14 Ñoqan allin michiqqa kani. Imaynan Yayaqa reqsiwan, ñoqapas Yayata reqsillanitaq, ahinatan ovejaykunata reqsini, ovejaykunapas reqsiwankutaq. Ovejaykunaraykun wañuytapas mana manchanichu. 16 Wak ovejaykunapas kallantaqmi, mana kay t'aqamanta kaqkuna, paykunatapas pusamunaymi, hinan kunkayta uyarinqaku, ch'ulla t'aqallataq kanqa, huk michiqnillayoq. 17 Ñoqaqa wañuspa kawsarimpunaypaq liston kashani, chaymi Yayaqa munakuwan. 18 Manan pipas kawsayniytaqa qechuwanqachu, aswanpas ñoqa kikiymi qoni. Atiyniyoqmi kani wañunaypaq, atiynillayoqtami kani kawsarimpunaypaqpas. Chay kamachikuytaqa Yayaymantan chaskirqani, nispa. 19 Hinan judío runakunaqa chay simikunata uyarispanku wakmanta yuyayninkuta mana tupachirqankuchu. 20 Askha runakunan nirqanku: –Supaypa hunt'aykusqanmi, waq'an, ¿imapaqmi uyarinkichis? nispanku. 21 Wakintaq nirqanku: –Kay simikunaqa manan supaypa hunt'aykusqan runaqchu, ¿atinmanchu supayqa ñawsakunaq ñawin kichariyta? nispa. 22 Paray tiempopin Jerusalén llaqtapi Dios yupaychana wasi Ch'uyanchay Fiesta karqan. 23 Jesustaq Dios yupaychana wasipi purisharqan, Salomón nisqa portalninta. 24 Chaymi runakunaqa Jesusta muyuykuspa nirqanku: –¿Hayk'aqkaman iskayrayachiwankiku? Cristopuni kaspaykiqa sut'inta willawayku, nispa. 25 Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –Nirqaykichisñan, manataq creewarqankichischu. Yayaypa atiy qowasqanwanmi imaymanata ruwani, chaykunan ñoqamanta willakun. 26 Qankunan ichaqa mana iñinkichischu, mana ovejaykuna kasqaykichisrayku. 27 Ovejaykunaqa kunkaytan uyarinku, ñoqapas paykunataqa reqsinin, qhepaytataq purinkupas. 28 Ñoqan wiñay kawsayta paykunaman qoni, manapunin hayk'aqpas chinkanqakuchu, manataqmi pipas paykunataqa makiymanta qechuwanqachu. 29 Paykunata qowaqniy Yayayqa llapamanta atiyniyoqmi, Yayaypa makinmantaqa manataqmi pipas paykunata qechuyta atinmanchu. 30 Ñoqawan Yayawanqa hukllan kayku, nispa. 31 Chaymi judío runakunaqa wakmanta rumita hoqarirqanku payta ch'aqenankupaq. 32 Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –Yayaypa atiy qowasqanwanmi askha allin ruwaykunata rikushasqaykichis ruwarqani, ¿mayqenkaqmantataq ch'aqewankichis? nispa. 33 Judío runakunataq payta nirqanku: –Manan allin ruwasqaykimantachu ch'aqesqaykiku, aswanpas Dios contra rimaspa pisichasqaykimantan, runalla kashaspa Dioswan kuskachakusqaykimantawanmi, nispa. 34 Jesustaq paykunata nirqan, kamachikuy simi qelqaykichispin nin: "Ñoqan nini qankunaqa dioskuna kasqaykichista", nispa. 35 Diospa Simin Qelqaqa manan yanqayachisqa kanmanchu. Diospa Siminta uyariq runakunatan Diosqa "dioskuna" nispa suticharqan. 36 Ñoqatan Yayaqa sapaqchawaspa kay pachaman kachamuwarqan, chaymi ñoqaqa: Diospa Churinmi kani, nini. Chay hinaqa, ¿imanaqtintaq niwankichis: Dios contra rimaspan pisichanki, nispa? 37 Yayaypa ruwasqankunata mana ruwaqtiyqa, ama iñiwaychischu. 38 Ichaqa chaykunatachus ruwani chayqa, ruwasqaykunapiyá iñiychis manaña ñoqapi iñispapas, ahinapin Yayawan ñoqawanqa huklla kasqaykuta entiendenkichis, nispa. 39 Hinaqtinmi runakunaqa huktawan hap'irqoytapuni munarqanku, Jesustaq ichaqa qayllankumanta chinkarqapurqan. 40 Jesusqa Jordán mayuta chimpaspa kutillarqantaqmi ñawpaqta Juanpa bautizashasqan cheqasman, hinaspan chaypi qhepakurqan. 41 Askha runakunan Jesusman rirqanku, hinaspan nirqanku: –Juanqa manan ima milagrotapas ruwarqanchu, ichaqa Jesusmanta Juanpa tukuy ima nisqanmi cheqaqpuni karqan, nispa. 42 Chaypin askha runakuna Jesuspi iñirqanku. +1 Pascua Fiestapaq soqta p'unchayraq kashaqtinmi, Jesusqa kawsarichisqan Lazaroq llaqtan Betaniata rirqan. 2 Chaypin cenayta Jesuspaq wayk'urqanku. Martan servirqan, Lazarotaq Jesuswan mikhunanpaq tiyaqkunapiwan kuska tiyarqan. 3 Mariataq ancha chaniyoq huk botella nardo q'apaq hawina aceitewan Jesuspa chakinta hawiykurqan, hinaspan chukchanwan ch'akichirqan. Wasimantaqmi hawinaq sumaq q'apaynin hunt'aykurqan. 4 Hinan Jesuspa yachachisqankunamanta huknin hap'ichinanpaq kaq, Judas Iscarioteqa nirqan: 5 –Kay q'apaq hawinaqa kinsa pachak jornal qolqemanmi vendekunman karqan, hinaspa wakchakunaman qosqa kanman karqan, nispa. 6 Chaytaqa nirqan manan wakchakunata khuyapayaspachu, aswanpas suwa kaspanmi. Paymi qolqe hap'iq karqan, hinaspan chay qolqemanta suwakullaqpuni. 7 Chaymi Jesusqa nirqan: –Ama kay warmita hark'aychu, p'ampasqa kanay p'unchaypaqmi kaytaqa waqaychasharqan. 8 Wakchakunaqa qankunawanpunin kashan, ñoqan ichaqa mana tukuy tiempochu qankunawan kasaq, nispa. 9 Askha judío runakunan yacharqanku Jesuspa Betaniapi kashasqanta, hinaspan rirqanku Jesusta qhawaq, wañusqanmanta kawsarichisqan Lazarotawan qhawaq. 10 Chaymi sacerdote umallikunaqa rimanakurqanku Lazarotapas wañuchinankupaq, 11 Lázaro hawa askha judío runakuna paykunamanta t'aqarikuspa Jesuspi iñisqankurayku. 12 Qhepantin p'unchaymi fiestaman riq askha runakuna Jerusalén llaqtaman Jesuspa chayamunanta yachaspa, 13 palma k'allma hap'intinkama payta chaskiq lloqsirqanku, hinaspan kunkayoqta nirqanku: –¡Yupaychasqa kachun qespichiqqa! ¡Saminchasqa kachun Señor Diospa sutinpi hamuqqa! ¡Saminchasqa kachun Israelpa Reyninqa! nispa. 14 Jesusmi malta asnota tarispa chaypi sillaykukurqan. Diospa Simin Qelqan nin: 15 "Sión llaqta ama manchakuychu, qhawariy, Reyniykin hamushan huk malta asnopi sillaykusqa", nispa. 16 Chaykunatan yachachisqankunaqa chaypacha mana entienderqankuchu, ichaqa Jesús hanaq pachaman wicharipuqtinñan yuyarirqanku chaykunaqa paymanta qelqasqa kasqanta, chay ruwasqankupas Jesuspaq kasqantawan. 17 Jesuswan kashaq runakunan willakurqanku imaynatachus Jesusqa Lazarota aya p'ampana t'oqomanta waqyaspa wañusqanmanta kawsarichisqanta. 18 Chaymi askha runakuna Jesusman taripaq lloqsirqanku, chay milagro ruwasqanta yachasqankurayku. 19 Hinan fariseokunaqa ninakurqanku: –Rikushanchismi, manan ima ruwaytapas atinchischu. Qhawariychis, llapallanmi paypa qhepanta ripushanku, nispa. 20 Fiestapi yupaychanankupaq Jerusalenman wichariqkunataq wakin karqan Greciamanta kaq runakuna. 21 Paykunan Galileapi Betsaida llaqtayoq Felipeman asuykuspa valekurqanku: –Wiraqocháy, Jesustan rikuyta munashayku, nispa. 22 Hinan Felipeqa rispa Andresman willamurqan, Andrestaq Felipewan kuska rispa chayta Jesusman willamurqanku. 23 Chaymi Jesusqa paykunata nirqan: –Ñan tiempoña Runaq Churin hatunchasqa kananpaq. 24 Cheqaqtapunin niykichis, trigo ruruchus hallp'aman mana haykunchu, manataq wañunpaschu chayqa, sapallanmi qhepan, wañuspanmi ichaqa askhata rurun. 25 Kawsayninta munakuqqa chinkachinqan, kay pachapi kawsayninta cheqnikuqmi ichaqa wiñay kawsaypaq waqaychanqa. 26 Pipas serviwaqniyqa qhepayta hamuchun, serviqniyqa maypichus kasqaypin kallanqataq. Pipas serviwaqniytaqa Yayaymi hatunchanqa. 27 Kunanmi almayqa sinchi llakisqa kashan. ¿Ima nisaqtaq? Icha, ¿Yayáy, kay llakikuymanta qespichiway, nisaqchu? Manan, aswanpas ñak'ariqpunin hamurqani. 28 Yayalláy, sutiykita hatunchay, nispa. Hinan hanaq pachamanta huk kunka nimurqan: –Hatuncharqaniñan, wakmantataq hatunchasaq, nispa. 29 Chaypi kashaq runakunataq kunkata uyarispa nirqanku: –Q'aqyaqeqpa kunununuyninmi, nispa. Wakintaq nirqanku: –Angelmi payta rimaykamun, nispa. 30 Hinan Jesusqa nirqan: –Manan ñoqaraykuchu kay kunkaqa uyarikun, aswanpas qankunaraykun. 31 Kunanmi kay pachapi kaqkunaqa juzgasqa kanqa, kunanmi kay pachapi kamachikuq qollanapas qarqosqa kanqa. 32 Hallp'a patapi hoqarisqa kaspaymi llapa runata ñoqa kikiyman asuykachikamusaq, nispa. 33 Chaytaqa nirqan imaynatachus wañunanta entiendechispanmi. 34 Chaymi runakunaqa payta nirqanku: –Ñoqaykuqa kamachikuy simipin yacharqayku Cristoqa wiñaypaq kawsananta. ¿Imaynataq qanri ninki: Runaq Churinqa hoqarisqapunin kanan, nispayki? ¿Pitaq chay Runaq Churinqa? nispa. 35 Hinan Jesusqa paykunata nirqan: –Pisi tiempollatañan k'anchayqa qankunawan kanqa, k'anchay qankunawan kashaqtinraq puriychis ama laqhayaq hap'inasuykichispaq. Laqhayaqpi puriqqa manan yachanchu maytachus risqantapas. 36 K'anchay qankunawan kashaqtinqa k'anchaypi iñiychis, k'anchaypi kashaq runakuna kanaykichispaq, nispa. Chaykunatan Jesusqa rimarqan, hinaspan ripuspa paykunamanta pakakurqan. 37 Runakunaqa manan Jesuspi iñirqankuchu askha milagrokunataña ñawpaqenkupi ruwashaqtinpas. 38 Chaykunan karqan profeta Isaiaspa qelqasqan hunt'akunanpaq. Paymi nirqan: "Señor, ¿pitaq creerqan willasqaykuta? ¿Pimantaq Señor Diosqa atiyninta rikuchirqan?" nispa. 39 Chaymi mana iñiyta atirqankuchu. Isaiasqa nillarqantaqmi: 40 "Ñawinkutan ñawsayachirqani, sonqonkutan rumiyachirqani, ñawinkuwan ama rikunankupaq, sonqonkuwan ama entiendenankupaq, ahinapi ama kutirikamuwanankupaq, ama qhaliyachinaypaqwan", nispa. 41 Chaykunatan Isaiasqa nirqan Jesuspa qhapaq-atiyninta rikuspa, chaymi paymanta rimarqan. 42 Chaywanpas, judío umallikunamantaqa askhan Jesuspi iñirqanku, ichaqa fariseokunata manchakuspankun mana rimarirqankuchu, sinagogamanta ama qarqosqa kanankupaq. 43 Paykunaqa runakunaq hatunchanallankutan munarqanku Diospa hatunchananmantaqa, nispa. 44 Jesusmi kunkayoqta nirqan: –Pipas ñoqapi iñiqqa manan ñoqallapichu iñin, kachamuwaqniypipas iñillantaqmi 45 Pipas ñoqata rikuqqa kachamuwaqniytapas rikunmi. 46 Ñoqa k'anchaymi kay pachaman hamuni, pipas ñoqapi iñiqqa manan laqhayaqpichu kanqa. 47 Pipas simiykunata uyarishaspa mana hunt'aqtaqa manan ñoqachu juzgasaq. Manan runakunata huchachanaypaqchu hamuni, aswanpas runakunata qespichinaypaqmi. 48 Pipas pisichawaspa simiykunata mana kasukunqachu chayqa, kanmi payta juzgaq. Rimasqay simin paytaqa p'uchukay p'unchaypi huchachanqa. 49 Manan ñoqaqa kikillaymantachu rimani, aswanpas kachamuwaqniy Yayan kamachiwarqan imaynatachus rimanayta imatachus ninaytapas. 50 Yachanitaqmi kamachikuyninqa wiñaypaq kawsachiq kasqanta. Chaymi rimaspayqa Yayaq kamachiwasqanman hina rimani, nispa. +1 Pascua Fiesta ñawpaqtaraqmi Jesusqa kay pachamanta Yayanman kutipunanpaq hora chayamusqanta yacharqan. Kay pachapi paypa kaqkunata imaynatachus munakurqan, chay hinallatapunin paykunataqa tukukuykamapas munakurqan. 2 Jesusqa yachachisqankunawan manaraq cenashaqtinkun, saqraqa Simonpa churin Judas Iscarioteta sonqonpi yuyaykachirqanña Jesusta hap'ichinanpaq. 3 Jesusqa yacharqanmi lliw atiyta Yayaq payman qosqanta, Diosmanta hamusqantapas, Diosman kutipunantapas. 4 Cenasqanmanta hatarispanmi pata p'achanta ch'utikuspa toallawan cinturanta wataykukurqan. 5 Hinaspan puruñaman unuta hich'aykuspa yachachisqakunaq chakin maylliyta qallarirqan, watakusqan toallawantaq ch'akichirqan. 6 Simón Pedroman qayllaykuqtintaq Pedroqa nirqan: –Señorníy, ¿imaynataq qanri chakiykunata maylliwankiman? nispa. 7 Jesustaq nirqan: –Kunanqa manan entiendenkichu kay ruwasqayta, qhepamanñan entiendenki, nispa. 8 Chaymi Pedroqa nirqan: –Manapunin chakiykunataqa maylliwankimanchu, nispa. Jesustaq payta nirqan: –Mana maylliqtiyqa manan ñoqawanñachu kawaq, nispa. 9 Hinan Simón Pedroqa nirqan: –Señorníy, ama chakiykunallatachu maylliway, aswanpas makiykunatawan umaytawan, nispa. 10 Jesustaq payta nirqan: –Bañasqa kaqqa limpioñan, chakinkunallatañan mayllikunan. Qankunaqa limpioñan kashankichis, ichaqa manan llapaykichischu, nispa. 11 (Jesusqa yacharqanmi pichus payta hap'ichinanta, chaymi nirqan: –Manan llapaykichischu limpioqa kashankichis, nispa). 12 Chakinkuta maylliyta tukuspataq pata p'achanwan churaykukuspa wakmanta tiyaykurqan, hinaspan paykunata nirqan: –¿Entiendenkichischu imatachus ruwarqaykichis chayta? 13 Qankunan niwankichis: Yachachikuq, Señor, nispa. Chaytaqa allintan ninkichis, chaypunin kani. 14 Ñoqa Señorpas, Yachachikuqpas kashaspa, chakiykichista maylliykichis chayqa, qankunapas chakiykichista mayllinakunaykichismi. 15 Yachaqakunaykichispaqmi rikuchiykichis, imaynan ñoqa ruwani ahinata qankunapas ruwanaykichispaq. 16 Cheqaqtapunin niykichis, kamachiqa manan patronninmanta aswan kurakchu, manallataq kachasqapas kachaqninmanta aswan kurakchu. 17 Kaykunata entiendespachus ruwankichis chayqa, kusisamiyoqmi kankichis. 18 Manan llapaykichismantachu rimani, ñoqan yachani pikunatachus akllasqayta, ichaqa kayta nini "T'anta mikhuqmasiymi ñoqa contra sayarirqan" niq Qelqa hunt'akunanpaqmi. 19 Kunanmantapachan kayta nishaykichis, manaraq chaykuna sucedeshaqtin, chaykuna sucedeqtinñataqmi pichus Ñoqa kasqayta creenkichis. 20 Cheqaqtapunin niykichis, pipas ñoqaq kachasqayta chaskiqqa, ñoqatan chaskiwan, ñoqata chaskiwaqtaq kachamuwaqniyta chaskin, nispa. 21 Jesusqa chayta nispanmi sonqonpi llakikurqan, hinaspan sut'inta nirqan: –Cheqaqtapunin niykichis, hukniykichismi hap'ichiwanqa, nispa. 22 Chaymi yachachisqakunaqa qhawanakurqanku pimantachus nisqanta mana yachaspa. 23 Jesuspa munakusqan huknin yachachisqantaq Jesusman k'iraykurisqa kasharqan. 24 Paytan Simón Pedroqa ch'illmirirqan, pimantachus Jesusqa nishan chayta tapunanpaq. 25 Chaymi payqa Jesusman k'iraykurisqa kaspa tapuykurqan: –Señorníy, ¿pitaq chayri? nispa. 26 Hinan Jesusqa nirqan: –Chay runaqa pimanchus t'antata challpuykuspa qosaq chaymi, nispa. T'antata challpuykuspataq Simonpa churin Judas Iscarioteman qorqan. 27 Chaymi t'antata mikhuykuqtin hina Satanasqa payman haykurqan, hinan Jesusqa Judasta nirqan: –Imachus ruwanaykitaqa usqhaylla ruway, nispa. 28 Ichaqa manan mayqenninkupas entienderqankuchu, imanaqtinchus chayta nisqanta. 29 Wakintaq yuyarqanku Judasqa qolqe hap'iq kaqtin Jesuspa: Fiestapaq munasqanchista rantimuy, otaq wakchakunaman qomuy, nispa payta nishasqanta. 30 Judasqa t'antata mikhuykuspan lloqsirqanpacha. Tutañataq karqan. 31 Judas lloqsiqtin hinan Jesusqa nirqan: –Kunanmi Runaq Churinqa hatunchasqa, paywantaq Diospas hatunchasqa kashan. 32 Dioschus Churiwan hatunchasqa kashan chayqa, kikin Diosmi Churita hatunchanqa, kunanmantapachataqmi hatunchanqa. 33 Wawallaykuna, pisillatañan qankunawan kasaq. Maskhawankichismi, ichaqa, imaynan judío runakunatapas nirqani: Ñoqaq risqaymanqa manan hamuyta atiwaqchischu, nispa, ahinatan qankunatapas kunanqa niykichis. 34 Mosoq kamachikuytan churapuykichis: Qankunapura munanakuychis. Imaynan ñoqapas munakuykichis, ahinata qankunapas munanakuychis. 35 Chhaynapin ñoqaq yachachisqaykuna kasqaykichista llapa yachanqaku qankuna munanakuqtiykichis, nispa. 36 Simón Pedron Jesusta nirqan: –Señorníy, ¿maytataq rinkiri? nispa. Jesustaq payta nirqan: –Ñoqaq risqaymanqa manaraqmi kunan hamuyta atiwaqchischu, qhepatañan ichaqa hamuyta atinkichis, nispa. 37 Pedrotaq nirqan: –Señorníy, ¿imaraykun kunanqa qhepayki hamuyta mana atiymanchu? Qanraykun wañusaqpas, nispa. 38 Chaymi Jesusqa payta nirqan: –¿Ñoqaraykuchu wañunki? Cheqaqtapunin niyki: Manaraq gallo waqashaqtinmi reqsiwasqaykita kinsa kutita negawanki, nispa. +1 Wiraqocháy Teófilo, ñawpaq qelqamusqaypin willamurqaykiña Jesuspa llapan ruwasqanmanta yachachisqanmantawan, qallariymantapacha 2 hanaq pachaman hoqarisqa kasqan p'unchaykama. Manaraq hanaq pachaman hoqarisqa kashaspanmi akllakusqan apostolkunata Santo Espirituq atiyninwan kamachirqan. 3 Jesusmi wañusqanmanta kawsarimpuspa tawa chunka p'unchay ukhupi apostolkunaman sut'ita rikhurirqan, hinaspan Diospa qhapaqsuyunmanta yachachirqan. Chay hinapin apostolkunaqa yacharqanku cheqaqtapuni Jesusqa kawsashasqanta. 4 Paykunawan kashaspanmi, Jesusqa paykunata kamachirqan: –Amaraq Jerusalén llaqtamanta lloqsiychischu, aswanpas Yayaq prometesqanta nisqayman hina suyaychis. 5 Juanqa unuwanmi bautizarqan, qankunan ichaqa kay pisi p'unchaykunallamanta Santo Espirituwan bautizasqa kankichis, nispa. 6 Apostolkunan huñunakuspa Jesusta tapurqanku: –Señorniyku, ¿kay tiempopichu Israel suyuta wakmanta sayarichinki ñawpaq hina kananpaq? nispa. 7 Hinan paykunata nirqan: –Manan qankunamanchu chay yachayqa tupasunkichis, aswanpas kikin Yayallan tiempokunatapas p'unchaykunatapas akllananpaqqa atiyniyoq. 8 Qankunaman Santo Espíritu hamuqtinmi ichaqa atiyta chaskinkichis, hinaspan testigoykuna kankichis Jerusalén llaqtapi, lliw Judea provinciapi, Samaria provinciapi, kay pachaq k'uchunkunakamaraq, nispa. 9 Chaykunata nisqanmantañataq Jesusqa paykuna qhawashaqtinku hanaq pachaman hoqarisqa karqan. Hinan huk phuyu payta pakaykurqan. 10 Jesuspa hanaq pachaman ripushasqanta qhawashaqtinkutaq, yuraq p'achayoq iskay qharikuna paykunawanña kasharqanku. 11 Chay qharikunan paykunata nirqan: –Galileamanta kaq qharikuna, ¿imanaqtinmi hanaq pachata qhawashankichis? Qankunamanta hanaq pachaman ripuq kikin Jesusmi hanaq pachaman ripusqanta rikusqaykichis hinallatataq kutimunqa, nispa. 12 Hinaqtinmi apostolkunaqa Olivos nisqa orqomanta Jerusalén llaqtaman kutipurqanku, chay orqoqa Jerusalén llaqtamanta qayllallapin kashan, huk kilómetro hinalla. 13 Llaqtaman haykuspataq qorpachakusqanku altos wasiman wicharqanku, chaypin kasharqanku: Pedro, Jacobo, Juan, Andrés, Felipe, Tomás, Bartolomé, Mateo, Alfeoq churin Jacobo, Zelote nisqa t'aqamanta Simón, Jacoboq churin Judaspiwan. 14 Llapan chaykunan huk sonqolla Diosmanta mañakunankupaq huñukuqku, paykunawanmi kasharqan warmikunapas, Jesuspa maman Mariapas, wawqenkunapas. 15 Chay p'unchaykunapin pachak iskay chunkayoq hina iñiqkuna huñukurqanku. Hinan Pedroqa chawpinkupi sayaykuspa nirqan: 16 –Wawqe-panaykuna, Santo Espirituqa ñawpaqtañan Davidpa siminwan Judasmanta rimarqan. Diospa Simin Qelqaqa hunt'akunanpunin karqan. Judasmi karqan Jesusta hap'iqkuna pusaq. 17 Payqa ñoqanchiswan yupasqa kaspan kay ruwayninchispi ruwaysikuq karqan. 18 Paymi mana chanin ruwasqanmanta qolqe pagasqankuwan chakrata rantirqan, umanpamanta urmaykuspataq phatarqan, hinan lliw ch'unchulninkunapas tallikurqan. 19 Jerusalén llaqtapi llapa tiyaqkunataq chayta yachaspanku chay chakrata rimayninkupi suticharqanku: Aceldama, nispa. 20 Aceldamaqa Yawar Chakra ninantan nin. Salmos Qelqapin qelqasqa kashan: "Wasinpas purunyapuchun, amataq chaypi tiyaqpas kachunchu", nisqa. Nillantaqmi: "Umalli kayninpipas wak runa llank'achun", nispa. 21 Chay hinaqa, Señor Jesuswan kuska tukuy tiempo puriq-masinchis qharikunamanta hukninta akllasunchis. 22 Paykunan Juanpa Jesusta bautizasqanmantapacha ñoqanchiswan karqanku Jesuspa hanaq pachaman hoqarisqa kasqan p'unchaykama. Chay hinaqa, paykunamantan hukninta akllananchis Jesuspa kawsarimpusqanmanta testigomasinchis kananpaq, nispa. 23 Chaymi iskayta akllarqanku: Justo sutiyoq José Barsabasta, Matiastawan. 24 Hinaspan mañakurqanku: –Señorniyku, qanllan tukuy runaq sonqonta reqsinki, qanpuni reqsichiwayku mayqentachus kay iskayninmanta akllakusqaykita, 25 apostol-kaypi Judaspa rantinpi ruwanayoq kananpaq. Chay llank'anayoq kaymantaqa Judasmi lloqsipurqan, maypichus kananman ripunanpaq, nispa. 26 Hinaspan sortearqanku, suertetaq Matiasman chayarqan, chaymi chunka hukniyoq apostolkunaman yupasqa kapurqan. +1 Pentecostés Fiesta p'unchay chayamuqtinmi llapallanku huk sonqolla huñunasqa kasharqanku. 2 Hinan hanaq pachamanta qonqaylla huk suenay uyarikurqan, sinchi wayraq suenasqan hina, chay suenaymi tiyashasqanku wasiman hunt'aykurqan. 3 Hinaqtinmi paykunaqa nina qallushaq hina rawraykunata rikurqanku, chaykunan umanku pataman tiyaykurqan. 4 Chaymi llapallankuman Santo Espirituqa hunt'aykurqan, hinan wak rimaykunapi rimayta qallarirqanku, Santo Espirituq paykunata rimachisqanman hina. 5 Jerusalén llaqtapin kasharqanku kay pachapi hinantin suyukunamanta Dios sonqo judío runakuna. 6 Chay rimasqankuta uyarispanku askha huñurqakamurqanku, hinaspan sapankaq rimayninpi paykunaq rimasqanta uyarispanku muspharqanku. 7 Chaymi manchaytapuni musphaspa ninakurqanku: –¿Manachu llapan kay rimaqkunaqa Galilea runakuna kanku? 8 ¿Imaynataq sapankanchispa rimayninchispipuni rimasqankuta uyarinchis? 9 Kaypiqa kashanchis Partia suyumanta, Media suyumanta, Elam suyumanta, Mesopotamia suyumanta, Judea provinciamanta, Capadocia suyumanta, Ponto suyumanta, Asia suyumanta, 10 Frigia suyumanta, Panfilia suyumanta, Egipto suyumanta, hinallataq Cirene lado Libia cheqaskunapi tiyaqkunapas, Roma llaqtapi tiyaq judío runakunapas, judío runaman t'ikrakuqkunapas, 11 Creta islamanta kaqkunapas, Arabia suyumanta kaqkunapas. Chaywanpas Diospa musphana ruwasqankunatan rimayninchispipuni rimaqta uyarishanchis, nispa. 12 Hinaspan llapanku manchaytapuni musphaspa ninakurqanku: –¿Imataq kanqarí? nispanku. 13 Hukkunataq ichaqa asipayaspa nirqanku: –Vinowanmi machasqa kashanku, nispa. 14 Hinaqtinmi Pedroqa chunka hukniyoq apostolkunawan kuska sayarispa kunkayoqta runakunata nirqan: –Judiomasiykuna, Jerusalén llaqtapi llapallaykichis tiyaqkuna, makilla uyariwaychis, kunanmi sut'inchasqaykichis. 15 Qankunaqa machasqan nishankichismi, ichaqa manan kaykunaqa machasqachu kashanku, las nuevellaraqmi kashanpas. 16 Aswanpas kayqa profeta Joelpa nisqanmi hunt'akushan. Paymi nirqan: 17 "Diosmi nin: Qhepa p'unchaykunapin Espirituyta llapa runakunaman kachaykamusaq, hinan churiykichiskunapas ususiykichiskunapas sutiypi profetizanqaku, wayna churiykichiskunapas rikhuriykunatan rikunqaku, machu runaykichiskunapas mosqokuykunatan rikunqaku. 18 Chay p'unchaykunapiqa Espirituytaqa kachaykamullasaqtaqmi qhari kamachiykunamanpas warmi kamachiykunamanpas, hinan sutiypi profetizanqaku. 19 Hanaq pachapipas musphanakunatan rikhurichisaq, kay pachapipas milagrokunatan ruwasaq, runakunan wañuchinakunqaku, llaqtakunan ruphaykachisqa kanqaku, q'osñin phuyu hinaraq putuminqa. 20 Señorpa manchana hatun p'unchayniy manaraq sut'i chayamushaqtinmi inti tutayanqa, killataq yawar pukaman tukunqa, 21 chaymi pipas Señorpa sutinpi waqyakuqqa qespichisqa kanqa", nispa. 22 Israel runakuna, kay simikunata uyariwaychis. Nazaret llaqtayoq Jesusmi hatun ruwaykunawan, musphanakunawan, milagrokunawan ima Diospa chaninpaq qhawarisqan qhariqa karqan, Diosmi qankuna ukhupi paywan chaykunata ruwarqan, imaynan yachankichis hinata. 23 Chay Jesusmi Diospa ñawpaqmantaraq yachasqanman yuyaykusqanman hina hap'ichisqa karqan. Paytan qankunaqa presota hap'irqankichis, hinaspan waqllisqa runakunawan chakataspa wañuchirqankichis. 24 Ichaqa Diosmi payta kawsarichimpurqan wañuymanta kacharichispa, paytaqa manapunin wañuyqa hap'irayayta atirqanchu. 25 Davidmi Jesusmanta nirqan: "Señortaqa ñawpaqeypin rikushallaqpuni kani, paña ladoypin payqa kashan, manan imapas urmachiwanqachu. 26 Chaymi ñoqaqa sonqoypi kusikuni, simiywanpas ancha kusisqan takini. Paypi suyakuspan cuerpoypas samakunqa. 27 Diosníy, Wañuy-pachapiqa manan saqerpariwankichu, Ch'uya Kamachiykiq cuerpontaqa manan ismurichinkichu. 28 Kawsay ñantan reqsichiwarqanki, ancha q'ochukuytan qayllaykipiqa qoykuwanki", nispa. 29 Llaqtamasiykuna, ñawpa taytanchis Davidmantan sut'inta willaykichis, payqa wañupurqanmi, hinaspan p'ampasqa karqan, kunan p'unchaykamataqmi p'ampakusqan sepulturan kaypi kashan. 30 Paymi profeta kaspa juramentowan Diospa prometesqanta yacharqan mirayninmanta runa-kayman hina Cristoqa hamunanta, hinaspa paypa rantinpi kamachikuy tiyanapi tiyaykunanta. 31 Davidqa rikushanmanpas hinan Cristoq kawsarimpunanmanta ñawpaqtaña rimarqan sepulturapi mana saqesqachu kananta, manataq aychanpas ismunanta. 32 Chay Jesustan Diosqa kawsarichimpurqan, chaymantan llapayku testigokuna kayku. 33 Jesusqa Diospa paña ladonman hoqarisqan karqan, hinaspan Yayaq prometesqan Santo Espirituta chaskirqan, chaytan payqa ñoqaykuman kachaykamun, chaytataqmi qankunaqa rikushankichispas uyarishankichispas. 34 Manan Davidchu hanaq pachamanqa hoqarisqa karqan, chaywanpas paymi nirqan: "Señormi Señorniyta nirqan: Paña ladoypi tiyaykuy, 35 awqaykikunata chaki sarunaykiman churanaykama", nispa. 36 Llapallan Israel miray runakuna, allintapuni yachaychis, qankunaq chakatasqaykichis Jesustan Diosqa churarqan Señor kananpaq, Cristo kananpaqwan, nispa. 37 Chayta uyariqtinkun sonqonku "ch'allaq" nirqan, chaymi Pedrota wakin apostolkunatawan nirqanku: –Wawqeykuna, ¿imatan ruwasaqku? nispa. 38 Hinan Pedroqa paykunata nirqan: –Huchaykichista saqepuspa Diosman kutirikuychis, hinaspa Jesucristoq sutinpi sapankaykichis bautizachikuychis, huchaykichis pampachasqa kananpaq, hinan Santo Espirituq atiy qokuyninta chaskinkichis. 39 Chaytaqa Señor Diosmi prometerqan qankunapaq, churiykichispaq, llapa karupi kaqkunapaqpas, lliw waqyasqankunapaqpas, nispa. 40 Ahinatan Pedroqa anchatapuni paykunata kunaykuspa kallpacharqan: –Kay waqllisqa miray runakunamanta t'aqakuychis, nispa. 41 Chaymi simita sonqonkupi chaskikuqkunaqa bautizasqa karqanku, hinan chay p'unchaypi iñiqkunaman yapakurqan kinsa waranqa hina runakuna. 42 Paykunaqa apostolkunaq yachachikuyninpin allinta sayaqku, huk sonqollan kawsaqku, t'antata phasmispan mikhuqku, Diosmantapas mañakuqku. 43 Apostolkunan askha milagrokunata señalkunata ima ruwarqanku, chaymi llapa runakuna anchata muspharqanku. 44 Llapallan iñiqkunaqa huk sonqollan karqanku, tukuy imankupas llapallankupaqmi karqan. 45 Hallp'ankutapas kaqninkutapas vendespan llapallankuman rakirqanku, sapankaq necesitasqanman hina. 46 Sapa p'unchaymi Dios yupaychana wasipi huk sonqolla huñukurqanku, hinallataq wasi-wasipipas t'antata phasmispa mikhurqanku, q'ochukuspa llamp'u sonqolla kuska mikhurqanku. 47 Paykunaqa Diostan hatuncharqanku, tukuy runakunaq allinpaq qhawasqantaq karqanku. Señortaq iglesiaman sapa p'unchay yapasharqan qespichisqa kaqkunata. +1 Hallp'a pataman lloqsispaykuñan yacharqayku chay islaqa "Malta" nisqa kasqanta. 2 Chaypi tiyaqkunataq khuyapayawaspanku sumaqta rikuwarqanku. Chaymi para chayaqtin chirisqanrayku ninata hap'ichispa q'oñikunaykupaq llapaykuta pusaykuwarqanku. 3 Pablo llant'ata pallamuspa ninaman churaykuqtin, picaq mach'aqway nina rawraymanta ayqespa, makinman wank'irqokurqan. 4 Hinan chay islapi tiyaqkunaqa picakuq mach'aqwayta makinpi wank'isqata rikuspa ninakurqanku: –Kay runaqa runa wañuchiqpunin kanman, chaymi lamar-qochamantaña qespikun chaypas, "Chanin-Kay" nisqa diosaqa mana munanchu kawsananta, nispanku. 5 Ichaqa Pablon makinman wank'ikuq mach'aqwayta ninaman chhaphchiykurqan, manataq imanasqallapaschu karqan. 6 Paykunataq Pablota qhawasharqanku: –Kunallanmi punkirinqachus wañusqachus wikch'ukunqapas, nispa. Unayta suyashaqtinku mana imapas kaqtintaq, huk-hinataña yuyaykuspa nirqanku: –Kay runaqa huk diosmi kanman, nispa. 7 Maypichus kasharqayku chay qayllapi hallp'aqa islapi umalli runa Publio sutiyoqpa hallp'anmi karqan, paymi wasinpi sumaqta chaskiykuwaspanku kinsa p'unchay qorpachawarqanku. 8 Chaypachan Publioq taytanqa fiebre onqoywan disenteriapiwan onqosqa puñunapi kasharqan, paymanmi Pabloqa watuykukuq haykurqan, hinaspan Diosmanta mañakuspaña makinta churaykuspa qhaliyachirqan. 9 Chayta yacharqospan islapi tiyaq wakin onqoyniyoqkunapas hamurqanku. Hinan qhaliyachisqa karqanku. 10 Chaymi paykunaqa askha regalokunata qoykuwarqanku, hinaspan puririshaqtiyku tukuy imaymanata barcoman churaykapuwarqanku. 11 Chay islapi kinsa killa kasqaykumantañan Alejandría llaqtamanta hamuq barcopi ripurqayku. Chay barcoqa paray tiempo pasanankaman chaypi kasharqan. Barcoq ñawpaqenpitaq "Mellizo" nisqa diosninkuq rikch'ayninkuna llaqllasqa karqan. 12 Siracusa llaqtaman chayaspataq, chaypi kinsa p'unchayta qheparqayku. 13 Chaymanta qocha cantonta muyurimuspa, Regio llaqtaman chayarqayku. Qhepantin p'unchay uray wayra wayramuqtintaq iskay p'unchaymanta Puteoli llaqtaman chayarqayku. 14 Chaypi wawqe-panakunawan tupaqtiykutaq valekuwarqanku qanchis p'unchayta paykunawan qhepakunaykupaq. Chaymantataq Roma llaqtaman rirqayku. 15 Roma llaqtapi tiyaq iñiqkunaqa ñoqaykumanta uyarispankun Apio Foro llaqtakama aypamuwarqanku, wakintaq "Kinsa Tambo" nisqakama. Pablotaq paykunata rikuspa Diosman graciasta qorqan, hinaspan kallpachakurqan. 16 Roma llaqtaman chayaqtiykutaq, kamachikuqkunaqa Pablota, pay cuidaq soldadotawan sapaqpi tiyananpaq saqellarqanku. 17 Kinsa p'unchaymantataq Pabloqa judío umalli runakunata waqyachimurqan. Huñukamuqtinkutaq paykunata nirqan: –Wawqeykuna, ñoqaqa manan imatapas llaqtanchis contrapas, ñawpa taytanchiskunaq costumbren contrapas ruwarqanichu. Chaywanpas Jerusalén llaqtapin llaqta-masinchiskuna Roma suyu kamachikuqkunaman presota hap'ichiwarqanku. 18 Chaymi kamachikuqkunaqa allinta tapuwaspaña ñoqapi mana ima huchachaypas wañunaypaq hina kaqtin kacharipuyta munawarqanku. 19 Ichaqa judío runakuna ñoqa contra rimaqtinkun Roma rey Cesarpa juzgawanantapuni mañakurqani, chaywanpas manan imamantapas llaqta-masinchiskunata huchachanaypaqchu. 20 Chayraykun waqyachimurqaykichis qankunawan tupaykuspa rimanaypaq. Israel suyuq suyakuyninraykun kay cadenawan watasqa kashani, nispa. 21 Chaymi paykunaqa nirqanku: –Ñoqaykuqa manan ima cartatapas Judea hap'iymantaqa contraykipi chaskiykuchu, manataqmi mayqen judiomasinchis hamuqpas qanmantaqa imatapas mana allintaqa willakunchu, manan rimarillankupaschu. 22 Chaywanpas imatachus yuyaykusqaykitan uyariyta munayku. Yachaykun chay t'aqa contra hinantinpi rimasqankuta, nispa. 23 Chaymanta rimanankupaqmi huk p'unchayta akllarqanku, chaymi Pabloq chayakusqan wasiman aswan askha hamurqanku. Paykunamanmi p'unchay-ch'isiyaqta yachachirqan Diospa qhapaqsuyunmanta willaspa. Chay hinatan Moisespa kamachikuy siminta profetakunaq qelqasqanta sut'inchaspa, Jesuspi iñichiytapuni munarqan. 24 Hinaqtinmi wakinqa Pabloq nisqankunata allinpaq hap'irqanku, wakintaq ichaqa mana creerqankuchu. 25 Chaymi paykunapura yuyayta mana tupachispa ripushaqtinku Pabloqa nirqan: –Allintan Santo Espirituqa profeta Isaiaswan ñawpa taytanchiskunaman nirqan: 26 "Phaway kay runakunata nimuy: Anchataña uyarishaspapas manan entiendenkichischu, allintaña qhawashaspapas manan reparankichischu. 27 Kay runakunaq sonqonqa rumiyasqan, ninrinkupas roqt'uyasqan, ñawinkupas ñawsayasqan, ñawinkuwan mana rikunankupaq, ninrinkuwan mana uyarinankupaq, sonqonkuwan mana entiendenankupaq. Ahinapin ñoqaman mana kutirikamuwanqakuchu, manataq qhaliyachisqapaschu kanqaku", nispa. 28 Chay hinaqa, yachaychis, kunanmantaqa Diospa qespichiyninqa mana judío runakunamanmi willasqa kanqa, paykunan ichaqa uyarinqaku, nispa. [ 29 Chayta niqtintaq judío runakunaqa lloqsirqanku, paykunapura manchayta churanakuspa]. 30 Pabloqa arriendakusqan wasipin iskay watantin tiyarqan, chaypin chaskirqan llapan payta watukamuqkunata. 31 Pabloqa mana manchakuspan Diospa qhapaqsuyunmanta willarqan, Señor Jesucristomantapas yachachirqan, manataq pipas paytaqa hark'arqanchu. +1 Jesucristoq kamachin ñoqa Pablon, apóstol kanaypaq akllasqa kani, paymanta allin willakuykunata willanaypaq t'aqasqa. 2 Chay allin willakuykunatan Diosqa ñawpaqmantaña profetankunawan Ch'uya Qelqakunapi prometerqan. 3 Chay willakuykunaqa Diospa Churin Jesucristomantan karqan, paymi runa kayninman hinaqa Davidpa miraynin karqan. 4 Diosmi Santo Espirituq atiyninwan wañusqanmanta payta kawsarichimpurqan, hinaspan atiywan Diospa Churin kasqanta sut'incharqan. Paymi Señorninchis Jesucristoqa. 5 Dios khuyakuwaqtinmi Jesucristo akllakuwarqan apostolnin kanaypaq, chay hinapi llapa suyukunapi runakuna Jesucristopi iñispa kasukunankupaq, ahinapi paypa sutinta yupaychanankupaq. 6 Qankunatapas Diosmi akllakurqasunkichis Jesucristoq kanaykichispaq. 7 Chaymi Roma llaqtapi kaqkunaman qelqamuykichis. Diosmi qankunatapas munakuspa ch'uya llaqtan kanaykichispaq akllakurqasunkichis: Dios Yayanchismi Señorninchis Jesucristopiwan anchata khuyapayasunkichis thak-kaynintapas qosunkichis. 8 Ñawpaqtaqa, llapallaykichismantan Jesucristoq sutinpi Diosniymanraq graciasta qoni, Jesucristopi iñisqaykichis kay pachantinpi willasqa kasqanmanta. 9 Diostan tukuy sonqo servini, Churinmanta allin willakuykunata willaspa. Diosmi yachan sapa kuti mañakuyniypi qankunata yuyarisqayta. 10 Diosmantan mañakushani, ichapas pay munaqtinqa imaynallamantapas qankuna watukuq hamuyman. 11 Qankunawan tupaykuytaqa munashanipunin, Santo Espirituq saminchayninwan qankunata yanapaykunaypaq, ahinapi iñiypi qaqatapuni sayanaykichispaq. 12 Chay hinaqa, iñiyniykichismi kallpachawanqa, ñoqaq iñiyniytaq qankunata kallpachasunkichis. 13 Wawqe-panaykuna, yachanaykichistan munani, askha kutiñan qankuna watukuq hamuyta munarqani, wak suyukunapi hina qankuna ukhupipas runakunata Jesucristopi iñichinaypaq, ichaqa manan kunankama atimushanichu. 14 Ñoqaqa llapallan runamanmi willanay mana judío runakunamanpas, ch'unchukunamanpas, yachayniyoqkunamanpas, mana yachayniyoqkunamanpas. 15 Chaymi ñoqaqa maytapuni munashani allin willakuykunata qankuna Roma llaqtapi tiyaqkunamanpas willayta. 16 Jesucristomanta allin willakuykunamantaqa manan p'enqakunichu. Chay willakuykunaqa Diospa atiyninmi, llapallan iñiqkuna qespichisqa kananpaq, ñawpaqtaqa judío runakunapaq, chaymantataq mana judío runakunapaq. 17 Chay willakuykunan reqsichin imaynatachus Diosqa runata chaninchasqanta. Chay chaninchayqa iñiyllawanpunin. Diospa Simin Qelqan nin: "Chanin runaqa iñiyllawanmi kawsanqa", nispa. 18 Diosqa hanaq pachamantan phiñakuyninta rikuchimun payta mana manchakuq llapa runakunaman, mana chanin kawsaq runakunamanwan. Paykunan mana chanin kawsayninkuwan cheqaq-kay reqsinata hark'ashanku. 19 Imachus Diosmanta yachakuqtaqa paykunaqa yachankun, Diospuni paykunaman sut'inchasqanrayku. 20 Kay pacha qallariymantapachan runakunaqa sut'ita yachanku Diosqa wiñay atiyniyoq kasqanta, payqa Diospuni kasqantapas. Chaykunataqa manan runakunaqa rikunchu, aswanpas Diosqa kamasqankunapin sut'ita reqsichikun. Chay hinaqa, manan pipas: Manan yacharqanichu, ninmanchu. 21 Diosta reqsishaspankupas, manan Diosta hinachu yupaycharqanku, manallataqmi graciastapas qorqankuchu, aswanmi yanqa yuyayniyoq kapurqanku, mana entiendeq sonqonkupas laqhayaykapurqan. 22 Yachaysapamanmi tukurqanku, ichaqa mana yuyayniyoqmi kapurqanku. 23 Chaymi wiñay kawsaq Diosta hatunchanankutaqa wañuq runaq rikch'aynin ruwasqa idolokunata yupaycharqanku, hinallataq phalaq animalkunaq, uywakunaq, mach'aqwaykunaq rikch'ayninkunatapas yupaycharqanku. 24 Chayraykun Diosqa sonqonkuq munasqan sinchi mana chanin ruwayman saqerparirqan. Chaymi paykunapura sinchi p'enqayta ruwaspa qhellichanakurqanku. 25 Manan Diospa cheqaq yachachikuyninkunapiqa iñirqankuchu, aswanmi llulla yachachikuykunapi iñirqanku, hinaspan kamasqakunata yupaycharqanku servirqanku, manataq Kamaq Diostachu yupaycharqankupas servirqankupas. ¡Paytaqa wiñay-wiñaypaqmi hatunchananchis! Amén. 26 Chaymi Diosqa paykunata saqerparirqan sinchi millay p'enqay ruwaykunaman. Chay hinapin warmikunapas qharita manaña munarqankuchu, aswanpas warmipuran t'inkinakurqanku, 27 hinallataq qharikunapas warmita manaña munarqankuchu, aswanpas aychankuq munayninpi rawrarispan qharipura p'enqayta t'inkinakurqanku, hinaspan kikin cuerponkupi mana chanin p'enqay ruwasqankumanta ñak'ariyta chaskirqanku. 28 Diosta reqsiyta mana munaqtinkun, Diosqa paykunatapas waqllisqa yuyayninkuman saqerparirqan mana ruwanakunata ruwanankupaq. 29 Paykunaqa tukuy mana chanin ruwaqkunan kanku: millaykuna, hillukuna, mana allinkuna, envidiakuqkuna, runa wañuchiqkuna, churanakuqkuna, q'otuqkuna, simi apakuna. 30 Hinallataq runamasin contra rimaqkuna kanku, Diosta cheqnikuqkuna, usqhaylla phiñakuqkuna, pay-payman tukuqkuna, hatunchakuqkuna, mana allinkaqta paqarichiqkuna, tayta-mamankuta mana kasuqkuna, 31 mana yuyayniyoqkuna, rimasqankuta mana hunt'aqkuna, mana munakuyniyoqkuna, saltaq sonqokuna, mana khuyapayaqkuna ima. 32 Paykunaqa yachankun Diospa chanin kamachikuynin chay hina ruwaqkunataqa wañuchinapaq huchachananta, chaywanpas paykunaqa manan ruwallankuchu, aswanraqmi chhayna millay ruwaqkunataqa "allinmi" ninku. +1 Cristopi iñispaymi cheqaqta rimani, manan llullakunichu. Concienciaypas Santo Espirituq yuyaychasqanmi cheqaq rimashasqayta sut'itapuni willawan. 2 Sinchi llakisqan kashani, sonqoypin waqashani. 3 Ñoqa kikiymi munayman ñakasqa kayta, Cristomanta t'aqasqa kaytapas, llaqtamasiy judío runakunata yanapaykunayrayku. 4 Paykunaqa Diospa adoptasqa wawankuna Israelpa mirayninmi kanku, paykunamanmi Diosqa qhapaq-atiyninta rikuchirqan, paykunawantaqmi Diosqa rimanakurqanpas, paykunamanmi qorqan kamachikuy simitapas, Diosta imayna yupaychaytapas yachachirqan, paykunan Diospa prometesqankunatapas chaskirqanku. 5 Paykunan ñawpa taytanchiskunaq miraynin kanku, paykuna miraymantan Cristopas runa-kayninman hinaqa nacemurqan. Paymi lliwpa Qollanan Diosqa, ¡wiñay-wiñaypaq yupaychasqa kachun! Amén. 6 Chayta nispaqa manan: Diosqa prometekusqankunata mana hunt'aqmi, nishanichu, aswanmi nishani ñawpa taytanchis Israelpa mirayninkunaqa manan llapanchu Diospa akllasqan kanku, 7 manallataqmi Abrahampa miraynin kasqankuraykuchu llapankupas paypa wawanpuni kanku, nispa. Aswanpas Diosmi Abrahamta nirqan: "Isaac churiykimantan mirayniyki kanqa", nispa. 8 Chay hinaqa, aychaman hina naceqkunaqa manan Diospa wawankuna kayta atinchu, aswanpas Diospa prometesqanman hina naceqkunallan Abrahampa cheqaq wawankunaqa kanku. 9 Kay hinatan Diosqa Abrahamman prometerqan: "Kunan hina tiempotan kutimusaq, warmiyki Sarataq qhari wawayoq kanqa", nispa. 10 Manataqmi chayllachu, Rebecaq iskaynin churinkunaqa ch'ulla taytallayoqmi karqan, paymi ñawpa taytanchis Isaacqa karqan. 11 Ichaqa wawakuna manaraq naceshaspa, allintapas mana allintapas manaraq ruwashaqtinkun, (Diospa yuyaykusqanman hina akllakusqanqa kashallanpuni, paymi runaq ruwasqanta mana qhawaspalla munasqanman hina waqyaspa pitapas akllakun) 12 Rebecatan Diosqa nirqan: "Kurakkaqmi sullk'akaqta servinqa", nispa. 13 Qelqaqa nillantaqmi: "Jacobtan munakurqani, Esautataq cheqnikurqani", nispa. 14 Chay hinaqa, ¿imanisuntaq? ¿"Diosqa manan chaninchu" nisunchu? ¡Manapunin imaynamantapas! 15 Diosmi Moisesta nirqan: "Pitachus khuyapayaytapas munani chaytan khuyapayasaq, pitachus llakipayaytapas munani chaytan llakipayasaq", nispa. 16 Chay hinaqa, Diosqa runakunataqa akllan khuyapayaspallanmi, manan runakuna munaqtinkuchu nitaq kallpachakuqtinkupaschu. 17 Chaymi Qelqapi Diosqa Egipto reyta nin: "Qanpi atiyniyta rikuchinaypaqpunin reyta churarqayki, lliw runakunaman ñoqamanta kay pachantinpi willasqa kananpaq", nispa. 18 Chay hinaqa, pitachus khuyapayayta munan chaytan Diosqa khuyapayan, pitachus sonqonta rumiyachiyta munan chaytan rumiyachinpas. 19 Niwankichispaschá: Chay hinaqa, ¿imanaqtintaq Diosqa runata huchachan? nispa. Chayri, ¿pitaq Diospa munaynin contra sayarinman? 20 ¿Pitaq qanri kanki Dioswan churanakunaykipaq? T'uru mankaqa ruwaqninta ninmanchu: ¿Imanaqtinmi khaynata ruwawarqanki? nispa. 21 Manka ruwaqqa atiyniyoqmi ima munasqanta t'urumanta ruwananpaq. Kikin t'urumantan ruwan hukta sumaq waqaychana mankata, huktataq sapa p'unchay apaykachana mankata. 22 Diosqa phiñakuynintapas atiynintapas reqsichiyta munaspan phiñakuyninwan muchuchinapaq kaq runakunata ancha pacienciawan hinallata qhawasharqan. ¿Imanisunmantaq chaymanta? 23 Kaqllataqmi Diosqa ancha sumaq-kayninta rikuchiyta munaspa ñoqanchistapas khuyapayawarqanchis. ¿Imanisunmantaq chaymanta? Ñawpaqmantañan wakichiwarqanchis payman rikch'akuq sumaqpuni kananchispaq. 24 Chay hinatan Diosqa waqyawarqanchis, wakinta judío runakunamanta wakintataq mana judío runakunamanta. 25 Profeta Oseaspa qelqasqanpipas ninmi: "Mana llaqtaytan llaqtaymi nisaq, mana munakusqaytan munakusqaymi" nisaq, nispa. 26 Nillantaqmi: "Qankunaqa manan llaqtaychu kankichis nisqa cheqaspin, kawsaq Diospa wawankuna nisqa kankichis", nispa. 27 Isaiaspas Israel runakunamantaqa nirqanmi: "Israelpa miraynin lamar-qocha aqo hina askhaña kanqa chaypas, puchuqllanmi qespichisqa kanqa. 28 Señor Diosqa usqhayllan kay pachantinpi simintaqa hunt'anqapuni", nispa. 29 Isaiasqa ñawpaqtapas nillarqantaqmi: "Tukuy-atiyniyoq Señor Dioschus mirayninchista mana puchuchinmanchu karqan chayqa, Sodoma llaqta hinan kasunman karqan, Gomorra llaqtamantaq rikch'akusunmanpas karqan", nispa. 30 Chay hinaqa, ¿imanisuntaq? Kaytan nisunchis: Chaninchayta mana maskhaq mana judío runakunan Diospi iñispa chaninchasqa karqanku. 31 Ichaqa Israel runakunan kamachikuy simita maskharqanku, chayta hunt'aspa Diospa chaninchasqan kanankupaq, manataqmi chaytaqa tarirqankuchu. 32 ¿Imanaqtintaq mana tarirqankuchu? Mana iñiywan maskhasqankuraykun, aswanpas ruwaykunawan maskhasqankuraykun. Chaymi misk'ana rumi nisqapi misk'akurqanku. 33 Diospa Simin Qelqan nin: "Sionpin churani misk'ana rumita, Sionpin churani urmana qaqata, paypi iñiqqa manan p'enqaypichu kanqa", nispa. +1 Wawqe-panaykuna, tukuy sonqoywan munaspan Diosmanta mañakushani Israel runakuna qespichisqa kanankupaq. 2 Paykunamantan rimarini, Israel runakunaqa tukuy sonqon Diosta serviyta munashanku, ichaqa manan imayna servinata hinachu. 3 Imaynatachus Diosqa runata chaninchasqanta mana yachaspan, paykunaqa munayninkuman hina chaninchakuyta munarqanku. Chaymi Diospa chaninchayninta mana kasurqankuchu. 4 Kamachikuy simitaqa Criston tukupun llapa paypi iñiqkuna chaninchasqa kanankupaq. 5 Kamachikuy simita hunt'aspa chaninchasqa kanamantaqa Moisespas qelqarqanñan: "Pipas kamachikuy simita hunt'aqqa chaykunawanmi kawsanqa", nispa. 6 Iñiywan chaninchasqa kanamantan ichaqa kay hinata nin: "Ama sonqoykipi niychu: ¿Pitaq hanaq pachamanri wichanqa?" nispa. (Chayqa Cristota uraykachimunapaqmi) 7 "Chayri, ¿pitaq Ukhu-pachamanri uraykunqa?" nispa. (Chayqa Cristota wañusqanmanta kawsarichimunapaqmi) 8 Chay hinaqa, ¿imanintaq? Kay hinatan nin: "Diospa siminqa qayllaykipin kashan, simillaykipiña sonqollaykipiña", nispa. Kaymi iñiymanta willasqayku simiqa: 9 Simiykiwanchus "Jesusqa Señormi" ninki chayqa, sonqoykipipas wañusqanmanta Diospa kawsarichimpusqanta iñinki chayqa, qespichisqan kanki. 10 Sonqoykiwan iñiqtiykin Diosqa chaninchasunki, simiykiwan "Jesusqa Señormi" niqtiykin Diosqa qespichisunki. 11 Diospa Simin Qelqan nin: "Pipas paypi iñiqqa manan p'enqachisqachu kanqa", nispa. 12 Judío runakunapas mana judío runakunapas kaqkamallan kanku, kikin Señormi llapaq Señornin, payqa llapan mañakuqninkunatapas anchatan saminchan. 13 Diospa Simin Qelqan nillantaq: "Pipas Señorpa sutinta waqyakuqqa qespichisqan kanqa", nispa. 14 Ichaqa, ¿imaynatan mañakunkuman paypi mana iñispankuqa? ¿Imaynatan paypi iñinkuman paymanta willakuyta mana uyarishaspaqa? ¿Imaynatan uyarinkuman pipas paykunaman mana willashaqtinqa? 15 ¿Imaynatan willaq rinkuman pipas paykunata mana kachashaqtinqa? Diospa Simin Qelqapin nin: "¡Ima sumaqmi allin willakuykunata willaqkunaq puriyninqa!" nispa. 16 Ichaqa manan llapachu allin willakuykunataqa kasukunku, chaymi profeta Isaiaspas nirqan: "Señor Diosníy, ¿pitaq willakusqaykutari uyarirqan?" nispa. 17 Chay hinaqa, iñiyqa uyariywanmi hamun, uyariytaq Cristoq siminmanta hamun. 18 Ichaqa tapukunin: ¿Manachu willakuytaqa uyarirqanku? nispa. Arí, uyarirqankupunin, Diospa Simin Qelqapin nin: "Lliw kay pachantinpin willaqkunaq kunkanqa uyarikurqan, teqsimuyuntinmanmi paykunaq siminqa chayarqan", nispa. 19 Tapukullanitaqmi: ¿Manachu Israel llaqtaqa chayta yacharqan? nispa. Moisesmi ñawpaqtaraq nirqan: "Pisipaq qhawasqa runakunamantan envidiakunkichis, mana yuyayniyoq llaqtatan phiñapayankichis", nispa. 20 Isaiaspas mana mancharikuspan nin: "Mana maskhawaqniykunan tariwarqanku, ñoqamanta mana tapukuqkunamanmi rikuchikurqani", nispa. 21 Israel llaqtamantan Isaiasqa nillantaq: "Ch'isiyaq p'unchaymi makiykunata mast'arispa waqyarqani mana kasukuq k'ullu runakunata", nispa. +1 Chaywanpas, wawqe-panaykuna, manan Diospa Espiritunpa pusasqan runakunaman hinachu rimapayarqaykichis, aswanpas rimapayarqaykichisqa aychaq ruwayninkunaman hina puriqkunamanmi, Cristopi chayllaraq iñiqkunaman hina. 2 Wawaman lecheta ukyachiq hinallan facilkaqllata yachachirqaykichis, qankunaqa manaraqmi mikhuyta atirqankichischu. Kunanpas manapuniraqmi mikhuyta atishankichischu, 3 aychaq munayninman hina puriq kasqaykichisrayku. Qankuna envidianakunkichis, churanakunkichis chayqa, aychaq munasqanman hinan purishankichis, Diospi mana iñiq runakuna hinallan ruwashankichis. 4 Qankunapuran ninakunkichis: Ñoqaqa Pabloq t'aqanmi kani, nispa. Ñoqaqa Apolospa t'aqanmi kani, nispa. Chay hinata ninakushaspaqa, ¿manachu Diospi mana iñiq runakuna hina kashankichis? 5 Chay hinaqa, ¿pitaq Apolosri? ¿Pitaq Pablopas? Ñoqaykuqa Diospa kamachinkunallan kayku, ñoqayku hawataq qankunaqa Señorpi iñirqankichis. Sapankaykun Señorpa qowasqanku llank'anapi llank'ayku. 6 Ñoqan tarpurqani, Apolostaq qarparqan, Diosmi ichaqa wiñachirqan. 7 Chay hinaqa, manan tarpuqpas qarpaqpas imapaschu, aswanpas Diosmi, paymi tarpusqata wiñachin. 8 Tarpuqpas qarpaqpas kaqkamallan, sapankamantaqmi Diosqa llank'asqanman hina pagapunqa. 9 Ñoqaykuqa Diospa llank'aysiq-masinkunan kayku, qankunataq Diospa llank'ashasqan chakra hina kankichis, Diospa sayarichishasqan wasi hina kankichis. 10 Diospa qowasqan yachaywanmi allin albañil hina teqsita churarqani, huktaq chay patapi perqashan. Ichaqa sapanka qhawakuchun imaynatachus chay patapi perqashasqanta. 11 Manan pipas wak teqsitaqa churayta atinmanchu churasqaña kashaqtinqa, chay teqsiqa kikin Jesucriston. 12 Pipas chay teqsi patapiqa perqanmanmi qoriwanpas, qolqewanpas, umiñawanpas, k'ulluwanpas, q'achuwanpas, ichhuwanpas, 13 ichaqa sapankaq ruwasqanmi taripay p'unchaypiqa rikuchisqa kanqa. Chay p'unchaymi, Diosqa ninawan probanqa imaynatachus sapankaq ruwasqanta. 14 Chay teqsi patapi piqpa perqasqantachus nina mana ruphanqachu chayqa, chay runaqa premiontan chaskinqa. 15 Piqpa ruwasqantachus ruphapunqa chayqa, lliwtan chinkachipunqa. Chaywanpas payqa qespichisqan kanqa, ichaqa nina ukhumanta suchurqamuq hinallaña. 16 ¿Manachu yachankichis qankunaqa Diospa tiyanan wasi kasqaykichista? ¿Manachu yachankichis qankunapi Diospa Espiritun tiyashasqantapas? 17 Pipas Diospa tiyanan wasita thuninqa chayqa, Diosmi payta ch'usaqyachinqa, Diospa wasinqa payllapaqpunin, chay wasin qankunaqa kankichis. 18 Ama pipas pay kikinta q'otukuchunchu. Pipas kay pachaq yachayninwan yachayniyoq kasqanta yuyan chayqa, mana ima yachaq hina kachun, cheqaq yachayniyoq kananpaq. 19 Kay pacha yachayqa mana yuyayniyoq kaymi Diospaqqa. Diospa Simin Qelqan nin: "Diosmi yachaysapakunataqa kikin yuyaysapa-kayninkupi toqllapi hina hap'irparin", nispa. 20 Nillantaqmi: "Señor Diosqa yachanmi yachaysapakunaq yuyayninqa mana imapaq serviq kasqanta", nispa. 21 Chay hinaqa, ama pipas runakunata qatikuspaqa hatunchakuchunchu. Tukuy imaymanapas qankunaqmi: 22 Pablopas, Apolospas, Pedropas, kay pachapas, kawsaypas, wañuypas, kunankaqpas, hamuqkaqpas. Tukuy chaykunapas qankunaqmi, 23 qankunataq Cristoq kankichis, Cristotaq Diospa. +1 Lliwmi yachanku hukniykichis madrastranwan qhelli huchapi kasqanta, chay hina mana chanin ruwayqa manan uyarikunchu Diospi mana iñiq runakuna ukhupipas. Sinchi millaymi chay huchaqa. 2 ¡Qankunaqa hatunchakushankichisraqtaq! Sinchi llakisqan kashanaykichis, chay mana chanin ruwaqtaqa qankuna ukhumanta qarqonaykichismi. 3 Ñoqaqa manaña qankunawanchu kashani chaypas, espiritupiqa qankunawanmi kashani, chay mana chanin ruwaq runataqa huchachaniñan chaypipas kashayman hina. 4 Señorninchis Jesucristoq sutinpi, huñuykukuqtiykichismi ñoqaqa espiritupi qankunawan hukllachasqa kashasaq, hinan Señor Jesuspa atiyninwan 5 chay runata Satanasman hap'ichinkichis, aycha cuerpon muchuchisqa kananpaq, espirituntaq Señor Jesús kutimuqtin qespichisqa kananpaq. 6 Manan allinchu chay ruwasqaykichismanta hatunchakuyniykichisqa. ¿Manachu yachankichis huk chhikan qonchulla llapan masata poqochisqanta? 7 Qankunaqa mana qonchuyoq t'anta hinan kankichis, chayrayku ñawpa qonchuta wikch'uychis, ahinapin qankunaqa mana qonchuyoq mosoq masa hina kankichis. Criston ñoqanchisrayku sacrificasqa karqan, Pascua Cordero hina. 8 Chay hinaqa, Pascua Fiestata ruwasun ch'uya sonqowan cheqaq-kaywan, chaykunan mana qonchuyoq t'anta hina. Ama ruwasunchu mana allin-kaywan, millay ruwaywan, chaykunan qonchuyoq t'anta hina. 9 Hukkaq cartapin qelqamurqaykichis qhelli huchapi puriqkunawan ama huñukunaykichispaq. 10 Chaywanpas manan nishanichu: Kay pachapi tukuy qhelli huchapi puriqkunamanta, payllapaq kananta munaqkunamanta, suwakunamanta, ídolo yupaychaqkunamantawan t'aqakuychis, nispaqa. Chay hina kanman chayqa, kay pachamanta lloqsinaykichischá kanman. 11 Aswanpas qelqamurqaykichisqa: Mayqenpas "Diospi iñiqmi kani" nishaspa qhelli huchapi purishanman, otaq payllapaq kananta munaqpas kanman, ídolo yupaychaqpas kanman, millay k'amiqpas kanman, machaqpas kanman, suwapas kanman chayqa, ama chay hina runawanqa huñukuychischu, amapuni chay hina millaywanqa kuskapas mikhuychischu, nispa. 12 Ñoqaqa manan mana iñiq runakunataqa juzgaymanchu, Diosmi paykunataqa juzganqa. Qankunaqa iglesiapi kaqkunatan juzganaykichis. Diospa Simin Qelqan nin: "Chay huchallikuq runataqa qankuna ukhumanta qarqoychis", nispa. +1 Ñoqamanta yachaqakuychis, imaynan ñoqapas Cristomanta yachaqakuni hinata. 2 Wawqe-panaykuna, anchatan agradecekuykichis tukuy imapi ñoqata yuyarikuwasqaykichismanta, tukuy yachachisqaykunatapas hap'ikusqaykichismantawan. 3 Ichaqa kaykunatan yachanaykichista munani, Cristoqa llapa qhariq umanmi, qharitaq esposanpa uman, Diostaq Cristoq uman. 4 Pi qharipas uman qatasqa mañakun otaq profetizan chayqa, Cristotan pisichan. 5 Pi warmipas uman mana qatasqa mañakun otaq profetizan chayqa, qosantan pisichan, chukchan rutusqa warmipas kanman hina. 6 Manataq warmi umanta qatakunchu chayqa, llapa chukchanta rutuchikuchun. Chukchan rutuchikuypas, q'ala k'isuchikuypas p'enqay paypaq kaqtintaq qatakuchun. 7 Qhariqa manan qatakunanchu, Diospa rikch'aynin kasqanrayku, Diospa kusikunan kasqanraykupiwan. Warmin ichaqa qhariq kusikunan. 8 Qhariqa manan warmimanta ruwasqachu karqan, aswanpas warmin qharimanta ruwasqa karqan. 9 Manataqmi qhariqa warmipaq kamasqachu karqan, aswanpas warmin qharipaq kamasqa karqan. 10 Chayraykun warmiqa umanta qatakunan angelkunaq allinpaq qhawasqan kananrayku. 11 Chaywanpas Señorpa ñawpaqenpiqa manan qharimanta sapaqchu warmiqa, manallataq warmimanta sapaqchu qharipas. 12 Imaynan warmiqa qharimanta ruwasqa, chay hinallataqmi qharipas warmimanta nacen, ichaqa tukuy imapas Diosmantan paqarimun. 13 Qankuna kikiykichis reparaychis, ¿allinchu kanman warmi umanta mana qatakuspalla Diosmanta mañakuqtin? 14 Kay pachapi kawsayninchispas ¿manachu yachachiwanchis, chukchanta qhari hatunta wiñachikuqtinqa p'enqay paypaq kasqanta? 15 Warmipaqmi ichaqa ancha allinpuni chukchanta wiñachikuynin, chukchanqa umanta pakaykuq kasqanrayku. 16 Pipas chaymanta churanakuyta munan chayqa, manan ñoqaykupas Diospa iglesiankunapas huk-hina costumbretaqa reqsiykuchu. 17 Kayta qelqamuspayqa manan "allin ruwaymi" niykichismanchu. Qankunaqa huñukuyniykichispin mana allinta ruwashankichis allin ruwanaykichismantaqa. 18 Ñawpaqtaqa uyarinin iglesia hina huñukuspas qankunapura t'aqanakushankichis. Arí, hinapunin kanman. 19 Qankuna ukhupi sapaq-sapaq t'aqanakuykunaqa kananmi, chay hinapi cheqaq iñiqkuna sut'i reqsisqa kanankupaq. 20 Huñukuspaykichisqa manan Señorpa Cenantañachu mikhunkichis, 21 aswanpas mikhuspaqa sapankan pay kikinpa mikhunanta ñawpaqta mikhun, wakintaq yarqasqa qhepan, wakintaq macharqapunku. 22 Qankunaqqa, ¿manachu wasiykichis kan mikhunaykichispaqpas ukyanaykichispaqpas? Icha, ¿Diospa iglesiantachu pisichankichis? Icha, ¿mana imayoqkunatachu p'enqachinkichis? ¿Ima nisqaykichistaq? ¿"Allin ruwaymi" nisqaykichischu? ¡Manapunin "allinmi" niykichismanchu! 23 Kay yachachisqaytaqa kikin Señormantan chaskirqani: Señor Jesusqa hap'iykachisqa karqan chay tutan t'antata hap'irqan, 24 Diosman graciasta qospataq phasmirqan, hinaspan nirqan: Kayqa cuerpoymi qankunarayku qosqa, kaytan ruwankichis mikhuspa ñoqata yuyariwanaykichispaq, nispa. 25 Chay hinallataq cena mikhusqankumantaña vinoyoq vasota hap'ispa nirqan: Kay vinoyoq vasoqa yawarniywan cheqaqchasqa mosoq rimanakuymi, sapa kuti kayta ukyaspaqa ñoqata yuyariwanaykichispaqmi ruwankichis, nispa. 26 Sapa kuti kay t'antata mikhuspaykichisqa, kay vinotapas ukyaspaykichisqa, Señorpa wañusqantan willankichis pay hamunankama. 27 Chay hinaqa, pipas mana manchakuywan hawan-ukhunta chay t'antata mikhun, Señorpa vasonmantapas ukyan chayqa, Señorpa cuerponmanta yawarninmantawanmi huchachasqa kanqa. 28 Chayrayku, sapanka allinta sonqonta t'aqwikuchun, hinaspa chay t'antata mikhuchun chay vinotapas ukyachun. 29 Pipas Señorpa cuerpon kasqanta mana allinta reparaspa mikhunpas ukyanpas chayqa, pay kikin huchachasqa kananpaqmi mikhunpas ukyanpas. 30 Chayraykun qankuna ukhupi askha onqosqakunapas, pisi kallpakunapas kashanku, wakintaq wañupunku. 31 Ichaqa allintachus ñoqanchis kikinchista t'aqwikusunman chayqa, manan huchachasqachu kasunman. 32 Juzgaspan Señorqa wanachiwanchis, ama mana iñiq runakunawan kuska huchachasqa kananchispaq. 33 Chay hinaqa, wawqe-panaykuna, Cenata mikhunaykichispaq huñukuspaykichisqa suyaykunakuychis. 34 Pipas yarqasqa kashaqqa wasinpi mikhumuchun, ama chay hina huñukusqaykichismanta Dios huchachanasuykichispaq. Wakin imapas kaqtaqa chayamuspañan kamachisqaykichis. +1 Ñoqa rimayman runakunaq rimayninkunata, angelkunaq rimayninkunatapas, manataq munakuyniy kanmanchu chayqa, chanlán niq fierro hina otaq chin-chin niq platillo hinallan kayman. 2 Profetizaytapas atiyman, tukuy pakasqa yachaykunatapas yachayman, tukuy imaymanatapas yachayman, iñiyniypas ancha hatun kanman orqokunata wak cheqasman astachinaykamaraq, ichaqa manataq munakuyniy kanmanchu chayqa, manan imapaschu kayman. 3 Tukuy kaqniykunata wakchakunaman rakiyman, cuerpoytapas ruphachinapaq hap'iykachikuyman, manataq munakuyniy kanmanchu chayqa, manan imapaqpas serviymanchu. 4 Pipas munakuqqa muchukuqllan, sumaq sonqollan, munakuqqa manan envidiakunchu, manan k'ankaykachanchu, manan hatunchakunchu, 5 manan mana ruwanakunatachu ruwan, manan payllapaq kanantachu munan, manan phiñakunpachachu, manan sientepakunchu, 6 manan mana chanin kaqmantachu kusikun, aswanpas cheqaqkaqmantan kusikun. 7 Munakuqqa tukuy imatan muchun, tukuy imatan creen, tukuy imatan suyakun, tukuy imapin pacienciakun. 8 Munakuyqa wiñaypaqmi. Profetizaykunan ichaqa tukukapunqa, mana yachasqa simi rimaykunapas manan kanqañachu, yachaypas tukukapunqan. 9 Wakillantan yachanchis, wakillantan profetizanchispas. 10 Hunt'asqataña yachaqtinchismi ichaqa, chay wakillan yachasqanchis tukukapunqa. 11 Huch'uyllaraq kashaspayqa wawa hinan rimarqani, yuyaykurqani, unancharqanipas. Takyasqa runaña kaspaymi ichaqa, wawa hina kasqaytaqa saqerqani. 12 Kunanqa espejopi hina ayphallataraqmi rikushanchis, chay p'unchay chayamuqtinmi ichaqa sut'ita uya-uyapura rikusunchis. Kunanqa wakillantaraqmi yachani, chay p'unchay chayamuqtinmi ichaqa hunt'asqatapuni yachasaq, imaynan ñoqata reqsiwanku hinata. 13 Chay hinaqa, kashallanpunin iñiypas, suyakuypas, munakuypas, ichaqa chaykunamanta aswan chaniyoqqa munakuymi. +1 Chaymi Diospa llank'ananpi llank'aysikuq kaspayku, qankunata valekuykiku Diospa sumaq sonqo-kayninta ama pisichanaykichispaq. 2 Diosmi nin: "Chaskina tiempopin uyarirqayki, qespichina p'unchaypin yanaparqayki", nispa. Kayqa, kunanmi Diospa chaskinan tiempo, kunanmi Diospa qespichinan p'unchaypas. 3 Manan pimanpas ima misk'anatapas churaykuchu, llank'ayniykumanta ama p'enqayta rimanankupaq. 4 Aswanpas tukuypin Diospa kamachinkuna kasqaykuta rikuchikuyku: ancha pacienciawanmi muchukuyku ñak'ariykunata, pisichikuykunata, sasachakuykunatawan. 5 Hinallataq suq'awanku, carcelman wisq'awanku, ch'aqwaykunapipas maqawanku. Sinchi sasakunapin llank'ayku, pisi puñusqan kayku, yarqaytapas muchuykun. 6 Rikuchikullaykutaqmi Diospa kamachinkuna kasqaykuta ch'uya kawsasqaykuwan, yachasqaykuwan, llamp'u sonqo kasqaykuwan, sumaq sonqo kasqaykuwan, Santo Espíritu ñoqaykupi kashasqanwan, cheqaq sonqowan munakuq kasqaykuwan, 7 cheqaq rimaq kasqaykuwan, Diospa atiynin ñoqaykupi kashasqanwan, chanin-kay armakunata paña makiykupipas lloq'e makiykupipas hap'isqaykuwan. 8 Wakin kutipin allinpaq qhawasqa kayku, wakin kutipitaq mana allinpaq qhawasqa kayku. Wakin kutipin ñoqaykumanta allinta rimanku, wakin kutipitaq mana allinta rimanku. Cheqaqtaña rimashaqtiykupas llullapaqmi hap'iwanku. 9 Allin reqsisqaña kashaqtiykupas mana reqsisqata hinan rikuwanku. Wañuy patallapiñan kashayku, ichaqa kawsashaykuraqmi, sinchi muchuchisqan kayku, ichaqa manan wañuchiwankuraqchu. 10 Sinchi llakisqaña kashayku chaypas, kusisqallapunin kayku. Wakchaña kayku chaypas, askha runatan qhapaqyachiyku. Mana imayoqña kayku chaypas, tukuy imaymanayoqmi kayku. 11 Corinto llaqtapi kaq wawqe-panaykuna, qankunamanmi ancha sut'i simiykuwan rimaykuykichis, sonqoykutan qankunapaq kicharpariyku. 12 Sonqoykuqa qankunapaq mast'arisqan kashan, qankunan ichaqa sonqoykichista mana kichariwankikuchu. 13 Sonqoykichista kichariychis, imaynan ñoqaykupas qankunapaq kichariyku hinata, wawaykunata hinan rimapayaykichis. 14 Ama iñiqkunaqa mana iñiqkunawan yugoman watasqa hina pareschakuychischu. Chanin-kayqa mana chanin-kaywanqa manan hukllachakunmanchu. K'anchayqa laqhayaqwanqa manan tupachinkumanchu. 15 Cristowan Satanaswanqa manan sonqota tupachinkumanchu. Iñiqwan mana iñiqwanqa manan sonqota tupachinkumanchu. 16 Dios yupaychana wasiwan ídolo yupaychana wasiwanqa manan kaqkamachu. Ñoqanchisqa kawsaq Diospa tiyanan wasin kanchis. Kikin Diosmi nirqan: "Ñoqan paykunawan tiyasaq, paykuna ukhupin purisaq, Diosninkutaq kasaq, paykunataq llaqtay kanqaku", nispa. 17 Chaymi Diosqa nillantaq: "Paykuna ukhumanta lloqsiychis, paykunamanta t'aqakuychis, ama ima qhelli kaqtapas llamiychischu, hinan ñoqa chaskisqaykichis. 18 Qankunaq Yayaykichismi kasaq, qankunataq churiykuna ususiykuna kankichis, ninmi Tukuy-atiyniyoq Señor Diosqa", nispa. +1 Criston qespichiwarqanchis libre kananchispaq, chay libre-kaypi qaqata sayaychis amataq kamachi-kaymanqa huktawan kutiriychischu. 2 Uyariwaychis, ñoqa Pablon niykichis, qhari-kayniykichista señalachikunkichis chayqa, manan Cristoqa imapaqpas servisunkichischu. 3 Huktawanmi nini, pi runapas qhari-kayninta señalachikuqqa kamachikuy simiq lliw kamachisqantan hunt'ananpuni. 4 Qankunachus kamachikuy simita hunt'asqaykichiswan chaninchasqa kayta yuyankichis chayqa, Cristomanta t'aqasqan kashankichis, Diospa munakuyninmantapas karunchakapunkichismi. 5 Ñoqanchisqa Jesucristopi iñispanchismi Santo Espirituq kallpachasqan kaspa, makilla suyakushanchis Diospa chaninchawananchista. 6 Jesucristowan hukllachasqa kashanchis chayqa, qhari-kayninchis señalasqa kaypas mana señalasqa kaypas manan imapaqpas serviwanchischu, aswanpas Jesucristopi iñispa munanasqa kawsaynillanchismi servin. 7 Qankunaqa allintan purisharqankichis, ¿pitaq hark'arqasunkichis cheqaq-kayta mana kasunaykichispaqri? 8 Chay wak yachachikuyqa manan waqyaqniykichis Diosmantachu rikhurimurqan. 9 Rimaymi kan: "Huk pisi qonchullan llapa masata poqochin", nisqa. 10 Chaywanpas Señorpi confiakuspaymi qankunamanta mana iskayrayanichu huk-hinata yuyanaykichistaqa. Ichaqa Diosmi chay pantachiqniykichis runata huchachanqa, pi runaña kachun chaypas. 11 Wawqe-panaykuna, ñoqachus yachachiykichismanraq: Qhari-kayniykichista señalachikuychis, nispa chayqa, manachá judío runakunaqa qatiykachawanmanchu. Chay hina kaqtinqa: Criston cruzpi wañurqan, niqtiypas, manachá phiñakunkumanchu. 12 Allinmi kanman qhari-kayniykichista señalachikuychis, nispa yachachiqniykichiskunaqa, ¡paykuna kikinku qhari-kayninkuta hukpaqkama wit'ukuchunku! 13 Qankunaqa, wawqe-panaykuna, libre kanaykichispaqmi waqyasqa karqankichis, ichaqa ama libre-kayniykichisqa aychaykichispa millay munaynillanta ruwanaykichispaqchu kachun, aswanpas munanakuspa hukkuna-hukkunawan yanapanakuychis. 14 Diospa llapa kamachikuynin simikunaqa ch'ulla kamachikuyllamanmi huñukun, chaymi nin: "Runamasiykitan qan kikiykita hina munakunki", nispa. 15 Qankunapurachus qhansanakunkichis mikhuykunakunkichis chayqa, allinta cuidakuychis, paqtataq qankunapurallataq ch'usaqyachinakuwaqchis. 16 Kaytan niykichis: Santo Espirituq munasqanman hina kawsaychis, amataq aychaykichispa munasqantachu ruwaychis. 17 Runaq sonqonqa Santo Espirituq mana munasqantan munan, Santo Espiritutaq runaq sonqonpa munasqanta mana munanchu. Chaykunan paykunapura churanakunku, hinan munasqaykichista mana ruwayta atinkichischu. 18 Santo Espiritutaqchus pusashasunkichis chayqa, manan kamachikuy simiq kamachisqanñachu kankichis. 19 Runaq millay munasqan ruwaykunaqa sut'i reqsisqan, chaykunaqa kaykunan: wasanchaykuna, qhelli huchapi puriykuna, millay viciokunapi kawsaykuna, 20 ídolo yupaychaykuna, layqakuykuna, cheqninakuykuna, quejanakuykuna, lerq'opayanakuykuna, k'arak phiñakuykuna, payllapaq kananta munaykuna, ch'eqechinakuykuna, wak t'aqata hatarichiykuna, 21 envidiakuykuna, [runa wañuchiykuna], machaykuna, aycha kusichiypi waqlliykuna, chaykunaman rikch'akuq ruwaykunapiwan. Chaykuna hawan anchata anyaykichis, imaynan nirqaykichisña hina, chay hinata ruwaqkunaqa manan Diospa qhapaqsuyunman haykunqakuchu. 22 Santo Espiritun ichaqa kawsayniykichispi ruruchin: munakuyta, q'ochukuyta, sumaq kawsayta, pacienciayoq-kayta, sumaq sonqo-kayta, allin runa-kayta, rimasqanta hunt'aq-kayta, 23 llamp'u sonqo-kayta, cuerpo kamachiq kaytawan. Chay ruwaykuna contraqa manan ima kamachikuy simipas kanchu. 24 Cristoq kaqkunaqa ñan chakatankuña aycha cuerpoq millay yuyaykuyninta sinchi munapakuynintawan. 25 Santo Espiritun kawsachiwanchis, chaymi Santo Espirituq pusasqan hinapuni kawsananchis. 26 Ama yanqa hatunchakuqchu kasunchis, amataq hukkuna-hukkunawan phiñachinakuspachu nitaq envidianakuspachu. +1 Señorninchisraykun ñoqa preso kashani, chaymi valekuykichis Diospa waqyasqankuna hinapuni allinta kawsanaykichispaq. Chaypaqmi Diosqa waqyarqasunkichis. 2 Qankunaqa huch'uyyaykukuywan, llamp'u sonqo kaywan, pacienciawan, munakuypi muchunakuspaykichis kawsaychis. 3 Santo Espirituq kallpachasqan huk sonqolla kaychis, hukkuna-hukkunawantaq thak-kaypi kawsayta maskhaychis. 4 Huk cuerpollan, huk Santo Espiritullan kan, imaynan Diosqa waqyarqasunkichis huk suyakuyllaman hina. 5 Hukllan Señorqa, hukllan iñiypas, hukllataqmi bautismopas, 6 llapanchispa Yayanchis Diospas hukllan, paymi llapallata kamachin, llapapitaq ruwan, llapapitaqmi kashanpas. 7 Sapankanchismanmi llank'anapaq atiyta qowanchis, Cristoq qowasqanchisman hina. 8 Chaymi Diospa Simin Qelqaqa nin: "Hanaq pachamanmi wicharirqan presochasqakunata apaspa, hinaspan atiykunata runakunaman qorqan", nispa. 9 "Wicharqan" nispanqa, ¿ima ninantataq nin? Chayta nispaqa, kay pachaq aswan ukhunkama ñawpaqta uraykusqantan nishan. 10 Chay kikin uraykamuqllataqmi hanaq pachaq hawanmanraq wicharqan, tukuy imaymanaman pay kikin hunt'aykunanpaq. 11 Hinaspa pay kikillantaq churarqan hukkunata apóstol kananpaq, hukkunata profeta kananpaq, hukkunata Jesucristomanta allin willakuykunata willaq kananpaq, hukkunata pastor kananpaq, hukkunatataq yachachiq kananpaq. 12 Paykunatan churarqan iñiqkunata allinta wakichinankupaq, Diosta servinankupaq, Cristoq cuerponta wiñachinankupaq. 13 Chay hinapin iñiypi huk-nisqalla-kaymanpas Diospa Churinta allin reqsiymanpas llapallanchis chayasunchis, allin takyasqa runa, Cristoq hunt'asqa sayaynin hina sayayniyoq wiñasqa kaymanpas. 14 Ahinapi manaña wawakuna hinañachu kasunchis runakunaq tukuy llulla yachachikuyninwan qochata phoqchiqechiq wayrawan hina kayman chayman apaykachasqapaschu, pantachiyta munaq yuyaysapa llulla runakunaq q'otusqanpaschu kasunchis. 15 Aswanpas munakuywan cheqaqkaqta rimaspa, tukuy imaymanapi Cristowan hukllachasqa wiñasunchis. Paymi cuerpoq umanqa. 16 Cristoq yanapasqanmi llapa cuerpoqa allin k'askanasqa kashan, sapanka moqokuna allin ch'antasqa, sapankataq ruwananman hina allinta llank'aqtin llapa cuerpo munakuypi aswan-aswanta wiñashan. 17 Señorninchispa sutinpin kamachiykichis: Amaña wakin mana judío runakuna hinaqa kawsaychisñachu, paykunaqa mana imapaq valeq yuyayninkupin purinku. 18 Tutayasqa yuyayniyoq kaspankutaq Diosmanta hamuq kawsayta mana chaskinkuchu, rumi sonqo kaspankun Diosta mana reqsinkuchu. 19 Paykunan mana p'enqarikuspa tukuy imaymana sinchi millaykunata ruwanku, lliw mana chanin kaqkunatapas mana amikuspan ruwashallanku. 20 Qankunan ichaqa, mana chay hinatachu Cristomanta yachaqakurqankichis. 21 Cheqaqtapunin Cristomantaqa uyarirqankichisña, Jesuspi cheqaq-kay kasqanman hinapunitaqmi paymantaqa yacharqankichispas. 22 Chayrayku, ñawpa kawsayniykichista wikch'upuychis, chay mawk'a runaqa q'otukuq mana chanin munayninkunawanmi waqllisqa kashan. 23 Qankunaqqa yuyayniykichispas sonqoykichispas mosoqman t'ikrasqan kanan. 24 Qankunaqa Diosman rikch'akuq kamasqa mosoq runawan p'achallikuychis, chaymi rikuchikun chanin kawsaypi cheqaq ch'uya kawsaypiwan. 25 Chayrayku, amaña llullakuychisñachu, aswanpas sapankaykichis runa-masiykichiswan cheqaqkaqta rimaychis, huk cuerpoq miembronkunalla kasqanchisrayku. 26 Phiñakunkichischus chayqa, ama huchallikuychischu, ama p'unchay ch'isiyaqqa phiñasqa kaychischu, 27 amapuni imaynallamantapas saqraq huchallichinasuykichistaqa munaychischu. 28 Suwakuqqa amaña suwakuchunñachu, aswanpas llank'achun, allinkunata makinwan ruwaspa, pisichikuqkunaman imallatapas qoykunanpaq. 29 Ama millay qhelli simikunata rimaychischu, aswanpas allin kaqkunallatapuni rimaychis uyariqkunaq wiñanankupaq necesitasqanman hina, chaymi paykunapaq saminchay kanqa. 30 Amataq Diospa Santo Espiritunta llakichiychischu, Santo Espirituwanmi qankunaqa sellosqa kashankichis qespichisqa kanaykichis p'unchaypaq. 31 Tukuy haya sonqo-kay, phiñapayay, k'arak phiñakuy, qaparkachay, tumpay, tukuy mana allin ruwaykunapas qankunamanta chinkachun. 32 Aswanpas sumaq sonqo kaychis, khuyapayanakuq, pampachaykunakuq, imaynan Diospas Cristopi qankunata pampacharqasunkichis ahinata. +1 Diospa munasqa wawankunan kankichis, chayrayku payman rikch'akuq kaychis. 2 Munanakuypi kawsaychis, imaynan Cristopas munakuwarqanchis hinata. Payqa ñoqanchisraykun sacrificiopi pay kikinta haywakurqan Diospa sonqonman chayaq sumaq q'apay ofrendata hina. 3 Qankunaqa Diospaq t'aqasqa runakunan kankichis, chayrayku qankuna ukhupiqa ama rimayllapas kachunchu qhelli huchapi puriymanta, tukuy mana chanin kaymanta, munapayaymantapas. 4 Amataq millayta rimaychischu, p'enqay simikunata, asichikuq qhelli simikunatapas, chaykunaqa manan allinchu, aswanpas Diosman graciasta qospallapuni kaychis. 5 Qankunaqa yachankichisñan, pipas qhelli huchapi purin, mana chaninta ruwan, munapayanpas chayqa, Cristoqpas Diospapas qhapaqsuyunmanqa manan haykunqakuchu (munapayayqa idolokunata yupaychay hinan). 6 Ama piwanpas yanqa simikunawan q'otuchikuychischu, chay huchakuna hawan mana kasukuqkunaman Diospa phiñakuyninqa chayamun. 7 Ama paykunaq ruwaqmasinqa kaychischu. 8 Huk tiempopiqa laqhayaqpin kawsarqankichis, kunanmi ichaqa Señorwan hukllachasqa kaspa k'anchaypi kashankichis. 9 K'anchayqa paqarichin tukuy sumaq sonqo-kayta, chanin kawsayta cheqaq-kaytawan. 10 K'anchaypi kashaq runakuna hina kawsaychis, imachus Señorpa sonqonta kusichiq kaqta ruwaspa. 11 Laqhayaqpi kashaq runakunaq mana valeq ruwasqankutaqa ama ruwaysikuychischu, aswanpas mana chanin ruwasqankumanta anyaychis. 12 Paykunaq pakapi ruwasqankumantaqa rimayllapas p'enqakuymi. 13 Ichaqa tukuy imaymanapas k'anchayman horqosqa kaqtinqa lliwmi sut'inchasqa kapun, k'anchaymi tukuy imatapas sut'ita rikuchiqqa. 14 Chayraykun nin: "Puñusqaykimanta rikch'ariy, wañusqakunamanta kawsariy, chaymi Cristo k'anchaykusunki", nispa. 15 Chayrayku, allintapuni reparakuychis imaynatachus kawsashasqaykichista, ama mana yuyayniyoq hinaqa kawsaychischu, aswanpas yachayniyoq hinapuni kawsaychis. 16 Tiempotaqa ama usuchiychischu, kay p'unchaykuna mana allin kasqanrayku. 17 Ama mana yuyayniyoqqa kaychischu, aswanpas imachus Señorpa munaynin kasqanta allintapuni reparaychis. 18 Ama vinowan machaychischu, machaypiqa waqlliymi kan, aswanpas Santo Espirituwan hunt'a kaychis. 19 Qankunapura kallpachanakuychis salmokunawan, yupaychana takikunawan, Santo Espirituq yuyaychasqan takikunawan. Señorman takispa payta tukuy sonqo yupaychaychis. 20 Tukuy imaymana kaqkunamanta Señorninchis Jesucristoq sutinpi Dios Yayaman graciasta qollaychispuni. 21 Cristota manchakuspa kasunakuychis. 22 Imaynan Señorninchista kasunkichis chay hinata casarasqa warmikuna qosaykichista kasuychis. 23 Qosaqa esposaq umanmi, imaynan Cristopas iglesiaq uman hina. Criston iglesiaq qespichiqninqa, chay iglesian paypa cuerpon. 24 Imaynan iglesiaqa Cristota kasukun, ahinallataqmi casarasqa warmikunapas tukuy imapi qosankutaqa kasukunanku. 25 Qosakuna, esposaykichista munakuychis, imaynan Cristopas iglesiata munakuspa payrayku wañurqan hinata. 26 Chaytan payqa ruwarqan iglesiata unupi mayllispa Diospa siminwan ch'uyanchananpaq, 27 ancha sumaq iglesiata pay kikinman qayllaykachinanpaq, mana qhelliyoqta, mana sip'uyuqta, mana imaq tupaykusqanta, aswanpas ch'uyata, mana huchachanata ima. 28 Chay hinatan qosakunapas esposankutaqa munakunanku, kikinkuq cuerponkuta hina. Esposanta munakuqqa pay kikintan munakun. 29 Manan pipas pay kikinpa cuerpontaqa hayk'aqpas cheqnikunchu, aswanpas mikhuchispanmi allinta uywan, imaynan Cristopas iglesiapaq ruwan hinata. 30 Ñoqanchisqa Cristoq cuerponmi kanchis, chay cuerpoq miembronkuna ima. 31 Chayraykun Diospa Simin Qelqaqa nin: "Runaqa taytanta mamanta saqepuspan warminwan hukllachaykakapunqa, iskayninkutaq huk cuerpollaña kapunqaku", nispa. 32 Kay pakasqa yachayqa sasa entiendeymi, aswanpas ñoqaqa nishani Cristomanta iglesiamantawanmi. 33 Chayrayku, qosakuna, sapankaykichis qankuna kikiykichista hinapuni esposaykichista munakuychis, hinallataq qankunapas esposakuna qosaykichista respetaychis. +1 Wawakuna, tayta-mamaykichista Señorpi iñiqkuna hinapuni kasukuychis, chaymi chaninqa. 2 Diospa Simin Qelqan nin: "Taytaykitapas mamaykitapas respetankin", nispa. Chay ñawpaqkaq promesayoq kamachikuymi nin: 3 "Ahinapin allillan kanki, kay pachapipas unayta kawsanki", nispa. 4 Qankunapas, tayta-mamakuna, wawaykichista ama phiñachiychischu aswanpas kasuchikuspa uywaychis, Señormanta yachachispa. 5 Kamachikuna, kay pachapi patronniykichista kasuychis, respetowan, manchakuywan sut'in rimaq kaywan, Cristotapas servishawaqchis hina. 6 Ama runakunaq rikunallantaqa ruwaychischu, paykunawan allin kayta munaspalla, aswanpas Cristoq kamachinkuna hinapuni, Diospa munayninta tukuy sonqo ruwaychis. 7 Sonqopas-sonqo llank'aychis, Señorta serviq hinapuni, ama runakunata serviq hinallachu. 8 Yachankichismi kamachi kaspapas mana kamachi kaspapas, sapanka runan allinta ruwasqanman hina Señormanta chaskinqa. 9 Qankunapas, patronkuna, chay hinallatataq kamachiykichiskunapaq ruwaychis, amaña astawan manchachiychischu. Yachankichismi, qankunaqpas paykunaqpas hanaq pachapi Señorniykichisqa ch'ullalla kasqanta, payqa manan pimanpas sayapakunchu. 10 Chaymantapas, wawqe-panaykuna, Señorpi kallpachakuychis paypa atiyniyoq kallpanwan. 11 Diospa qosqan llapallan tupapakuna p'achawan churakuychis, saqraq q'otukuq yuyayninkuna contra qaqata sayanaykichispaq. 12 Manan runawanchu maqanakunchis, aswanpas kamachikuqkunawanmi, atiyniyoqkunawanmi, kay laqhayaq pachapi kamachikuqkunawanmi, hanaqkunapi kaq mana allin espiritukunawanmi. 13 Chayrayku, Diospa qosqan llapallan tupapakuna p'achawan churakuychis, mana allin p'unchaypi allinta tupapakunaykichispaq, hinaspa tukuypi wakichikuspaña qaqata sayanaykichispaq. 14 Allintapuni sayashaychis, cheqaq-kaywan chumpiwan hina allin chumpiykusqa, chanin-kaywan fierro unkuwan hina churaykusqa. 15 Usut'asqa soldado hina listolla kashaychis thak-kay allin willakuykunata usqhaylla willamunaykichispaq. 16 Astawanraqqa iñiyniykichista hark'apakuna escudota hina hap'iychis, chaywanmi saqraq llapa rawrashaq wach'isqankunatapas thasnuyta atinkichis. 17 Diospa qespichiyninwanpas cascowan hina churakuychis umaykichista hark'ananpaq, hinallataq Santo Espirituq espadantapas hap'iychis, chay espadaqa Diospa Simin Qelqan. 18 Diosmanta sapa p'unchay mañakuychis tukuy rogakuywan valekuywan, Santo Espirituq yanapasqan. Chaypaqtaq rikch'ashallaychispuni, mana p'itiyta llapallan iñiqkunapaq Diosmanta mañapuspaykichis. 19 Ñoqapaqpas mañapuwaychis, Diosninchispa qelqanmanta rimariqtiy yanapawananpaq, allin willakuykunaq pakasqa yachaynintapas mana manchakuspa willanaypaq. 20 Diosmi Cristoq rantinpi churawarqan chay allin willakuykunata willanaypaq, chay hawan kunanpas preso kashani. Mañakuychis, rimanayta hinapuni mana manchakuspa allin willakuykunata willanaypaq. 21 Señorpa llank'ananpi hunt'aq munakusqanchis wawqe Tiquicon lliwta willasunkichis imaynachus kashasqaymantapas tukuy llank'ashasqaymantapas. 22 Chaypaqpunin paytaqa kachamushaykichis, imaynachus kashasqaykuta willanasuykichispaq, ahinapi qankunata kallpachanasuykichispaqwan. 23 Dios Yayanchis Señorninchis Jesucristopiwan thak-kaytapas iñiywan munakuytapas wawqe-panakunaman qosunkichis. 24 Señorninchis Jesucristota mana hayk'aq tukukuq munakuywan llapallan munakuqkunapaq Diospa saminchaynin kachun. +1 Cristowan kuskan kawsarichimpusqa kankichis, chayrayku hanaq pachapi kaqkunata maskhaychis, chaypin Cristoqa tiyashan, Diospa paña ladonpi. 2 Ama kay pacha kaqkunapichu yuyaychis, aswanpas hanaq pacha kaqkunapi yuyaychis. 3 Qankunaqa Cristowanmi wañurqankichis, kawsayniykichistaq Cristowan Diospi pakasqa kashan. 4 Kikin Cristopunin kawsayniykichisqa, chaymi pay rikhurimuqtin qankunapas paywan kuska qhapaq k'anchayninpi rikhurillankichistaq. 5 Chay hinaqa, qankuna kay pachapi lliw millay ruwaykunamanta t'aqakuychis, ama qhelli huchapi puriychischu, ama millay map'ata ruwaychischu, ama cuerpoykichispa munasqanta ruwaychischu, ama mana allinta yuyaykuychischu, ama munapayaychischu, munapayayqa ídolo yupaychay hinan. 6 Chaykuna hawan mana kasukuqkunaman Diospa phiñakuyninqa chayamun. 7 Qankunapas ñawpaqqa chaykunata ruwaspan purirqankichis. 8 Kunan ichaqa tukuy kaykunata saqepuychis: k'arak phiñakuyta, phiñasqalla kayta, millay-kayta, tumpayta, qhelli rimayta. 9 Ama qankunapura llullakuychischu. Qankunaqa ñawpa kawsayniykichispi millay ruwaykunatan wikch'upunkichisña, 10 hinaspan mosoq runa-kaywan p'achawan hina churakunkichisña. Kamaqniykichis Diosmi paypa rikch'ayninman hina chay mosoq runata mosoqyachishan payta allinta reqsinankama. 11 Chay kawsaypiqa manañan t'aqa-t'aqa kay kanñachu, mana judío runawanpas judío runawanpas, qhari-kaynin señalasqawanpas mana señalasqawanpas, wak llaqtayoqwanpas ch'unchuwanpas, kamachiwanpas mana kamachiwanpas, aswanpas Cristollañan, payllataqmi llapapipas kashan. 12 Diosmi qankunataqa munakusunkichis, chaymi paypaq kanaykichispaq akllakurqasunkichis. Chay hinaqa p'achawan hina p'achakuychis khuyapayakuq-kaywan, sumaq sonqo-kaywan, huch'uyyaykukuywan, llamp'u sonqo-kaywan, pacienciawan ima. 13 Qankunapura paciencianakuychis, pipas hukpa contranpi imatapas riman chayqa, pampachaykunakuychis. Imaynan Cristopas pampacharqasunkichis, chay hinallataq qankunapas pampachaychis. 14 Chaykunamanta astawanqa munakuq sonqo kaychis, munakuymi tukuy imatapas sumaqta hukllaman tukuchin. 15 Diosqa huk cuerpolla kanaykichispaqmi waqyarqasunkichis thak-kaypi kawsanaykichispaq, chayrayku Cristoq qosqasuykichis thak-kayqa sonqoykichispi kamachikuchun. Hinallataq agradecekuq kaychis. 16 Cristoq yachachikuynin sonqoykichispi llimp'arichun, qankunapura tukuy yachaywan yachachinakuspa kallpachanakushaqtiykichis, hinallataq salmokunata, yupaychana espiritual takikunata, takishaqtiykichis, Diosman tukuy sonqo graciasta qoshaqtiykichis. 17 Tukuy imataña ruwankichis otaq rimankichis chaypas, lliwta ruwaychis Señor Jesuspa sutinpi, paywan Dios Yayaman graciasta qospa. 18 Casarasqa warmikuna, qosaykichista kasuychis, chaytan ruwanaykichis Señorpi iñiqkuna hinapuni. 19 Qosakuna, esposaykichista munakuychis, amataq paykunata k'amipayaychischu. 20 Wawakuna, tukuy imapi tayta-mamaykichista kasuychis, chaymi Señorta kusichin. 21 Tayta-mamakuna, wawaykichista ama k'utuychischu, paqtan unphuyankuman. 22 Kamachikuna, kay pacha patronniykichista tukuy imapi kasuychis, ama qhawashasqallachu ruwaychis runakunata kusichinallaykichispaqqa, aswanpas cheqaq sonqowan Diosta manchakuspa ruwaychis. 23 Tukuy imatapas runakunapaq ruwaspaykichisqa tukuy sonqowan ruwaychis, Señorpaq hinapuni, ama runakunapaq hinallachu. 24 Qankunaqa yachankichisñan tupaqniykichis herenciata Señorpa qonasuykichista. Qankunaqa cheqaq Patronniykichis Cristotan servishankichis. 25 Mana chaninta ruwaqmi ichaqa, mana chanin ruwasqallantataq chaskinqa, Diosqa manan mayqen runamanpas sayapakunchu. +1 Wawqe-panaykuna, tiempokunamanta p'unchaykunamantawanqa manan qankunaman qelqamunayñachu. 2 Qankuna kikiykichismi allinta yachankichis, Señorpa kutimunan p'unchayqa qonqayllan chayamunqa, imaynan suwapas tutalla hamun hinata. 3 Runakunan nishanqaku: Thak-kaypin kashanchis, allin waqaychasqan kashanchis, nispa. Chayllamanmi qonqaylla manchay wañuray paykunata hap'inqa, imaynan onqoq warmita wachakuy nanay qonqaylla hap'in hinata, manataqmi ayqeytaqa atinqakuñachu. 4 Qankunaqa, wawqe-panaykuna, manan laqhayaqpiñachu kashankichis, chay hinaqa, Señorpa kutimunan p'unchayqa manañan suwa hinachu hap'isunkichis. 5 Qankunaqa llapaykichismi k'anchaypi kawsaq runakuna kankichis, p'unchaypi kawsaq runakuna, qankunaqa manan tutayaqpi kawsaq runakunachu, nitaq laqhayaqpi kawsaq runakunapaschu kankichis. 6 Chayrayku, ama wakinkuna hinaqa puñusunchischu, aswanpas rikch'ashasunchis, allin yuyayninchispitaq kashasunchispas. 7 Puñuqkunaqa tutan puñunku, machaqkunapas tutan machanku. 8 Ñoqanchis ichaqa, p'unchaypi kawsaq runakuna kaspa allin yuyayninchispi kasunchis, iñiywanpas munakuywanpas fierro unkuwan hina churakusunchis, Diospa qespichiwananchista suyakuywanpas cascowan hina churakusunchis. 9 Diosqa manan phiñakuyninwan muchuchisqa kananchispaqchu churawarqanchis, aswanpas Señorninchis Jesucristopi iñispa qespichisqa kananchispaqmi. 10 Jesucriston ñoqanchisrayku wañurqan, kawsaspapas wañuspapas paywan kuska kawsananchispaq. 11 Chayrayku, hukkuna hukkunawan sonqochanakuychis kallpachanakuychis, imaynan ruwashankichispuni hinata. 12 Wawqe-panaykuna, valekuykichismi, qankuna ukhupi llank'aqkunata respetanaykichispaq. Paykunan Señorwan kawsayniykichispi umallispa pusasunkichis yuyaychasunkichis. 13 Paykunataqa llank'asqankuraykun allinta rikunaykichis, anchatataq munakunaykichispas. Qankunapura sumaqta kawsaychis. 14 Wawqe-panaykuna, valekullaykichistaqmi, qellakunata anyaykuychis, manchalikunata yanapaykuychis, pisi kallpakunata kallpachaykuychis, hinallataq llapapaqpas pacienciayoq kaychis. 15 Qhawariychis, paqtataq pipas mana allinman mana allinllawantaq kutichiwaqchis, aswanpas hukkuna-hukkunapaq allinkaqllatapuni ruwaychis, hinallataq llapapaqpas. 16 Kusisqallapuni kaychis. 17 Diosmantaqa mañakushallaychispuni. 18 Tukuy imaña hayk'aña kaqtinpas Diosman graciasta qollaychispuni, Diosqa munan Jesucristowan hukllachasqa kaspa chay hinata kawsanaykichistan. 19 Santo Espiritutaqa ama ninata hina chiriyachiychischu. 20 Diospa yuyaychasqan profetizaykunataqa ama pisipaq hap'iychischu. 21 Tukuy ima nisqatapas allinta t'aqwiychis, hinaspa allinkaqninta hap'iqakuychis. 22 Tukuy mana allinkaqmanta t'aqakuychis. 23 Thak-kayta qoq kikin Dios qankunata hunt'asqata ch'uyayachisunkichis, lliw cuerpoykichistapas almaykichistapas espirituykichistapas, allin waqaychasqata mana huchachanata waqaychasunkichis, Señorninchis Jesucristoq kutimunankama. 24 Waqyaqninchis Diosqa hunt'aqmi, payqa tukuy chaykunataqa hunt'anqapunin. 25 Wawqe-panaykuna, ñoqaykupaqpas Diosmanta mañapuwayku. 26 Llapallan wawqe-pananchiskunawan ch'uya much'aykuywan napaykunakuychis. 27 Señorpa sutinpin kamachiykichis llapallan wawqe-panakunaman kay qelqata leepunaykichispaq. 28 Señorninchis Jesucriston sumaqta saminchasunkichis. +1 Chaymantapas, wawqe-panaykuna, ñoqaykupaq Diosmanta mañapuwayku, Señorpa simin mast'arikunanpaq, sumaq chaskisqa kananpaqwan, imaynan qankuna chaskirqankichis chay hina chaskisqallataq kananpaq. 2 Mañakullaychistaq waqllisqa millay runakunamanta waqaychasqa kanaykupaq, willasqaykutaqa manan llapallachu iñinku. 3 Ichaqa hunt'aqmi Señorqa, paymi kallpachasunkichis, mana allin kaqmantapas waqaychasunkichis. 4 Señorpin confiashayku qankunaman kamachisqaykuta ruwashasqaykichismanta, hinallataq qhepaman ruwanaykichismantapas. 5 Señor yanapasunkichis sonqoykichispi imaynatachus Dios munakun chay hinata munakunaykichispaq, Cristoq pacienciasqanta hina pacienciakunaykichispaqwan. 6 Wawqe-panaykuna, Señorninchis Jesucristoq sutinpin kamachiykiku, llapa mana llank'ay munaq wawqe-panakunamanta t'aqakuychis, paykunaqa manan yachachisqaykuman hinachu kawsanku. 7 Qankunaqa ñoqaykumantan yachaqakurqankichis imaynatachus kawsanaykichista. Ñoqaykuqa manan qankuna ukhupi mana llank'aspachu kawsarqayku, 8 manataqmi piqpa mikhunantapas yanqallaqa mikhurqaykuchu. Aswanpas sasawanmi sayk'uywanmi tuta-p'unchay makiykuwan llank'arqayku, ama mayqenniykichistapas gastachinaykupaq. 9 Qankunamanta yanapayta mañakunaykuqa chaninmi, chaywanpas ñoqaykuqa llank'arqayku qankuna ñoqaykumanta yachaqakunaykichispaqmi. 10 Qankunawan kashaspaykuraqmi kay hinata kamachirqaykiku: Pipas mana llank'ayta munanchu chayqa, amallataq mikhuchunpaschu, nispa. 11 Uyariykun qankuna ukhupi wakin mana imata llank'aspa purisqankuta, aswanpas hukpa kaqninman chapukuspalla kawsasqankuta. 12 Chay hina kaq runakunatan Señorninchis Jesucristoq sutinpi kamachispa anyayku chaninpi llank'aspanku mikhunankuta tarinankupaq. 13 Qankuna ichaqa, wawqe-panaykuna, allinkaqta ruwaspaqa ama sayk'uychischu. 14 Pipas kay cartapi nisqaykuta mana kasukuqtinqa, allinta reqsiykuychis pichus kasqanta, hinaspa ama paywan huñukuychischu, ahinapin payqa p'enqakunqa. 15 Ichaqa ama awqaykichista hinachu paytaqa rikuychis, aswanpas iñiq-masiykichista hina sumaqta anyaykuychis. 16 Kunanqa thak-kayta qoq kikin Señorpuni tukuy tiempopipas imaña-hayk'aña kaqtinpas thak-nisqata kawsachisunkichis. Llapallaykichiswanña Señorqa kachun. 17 Ñoqa Pablon makiywanpuni qelqaspa napaykamuykichis, cartaypuni kasqanta yachanaykichispaq, ahinatapunin tukuy cartaykunapipas qelqani. 18 Señorninchis Jesucristo llapallaykichista sumaqta saminchasunkichis. +1 Ñawpaqtaqa kaytan yuyaychayki: llapa runapaq Diosmanta mañapuychis, valekuychis, rogakuychis, Diosman graciasta qoychis. 2 Mañapullaychistaq reykunapaqpas, llapa kamachikuqkunapaqpas, allin kawsaypi, sumaq kawsaypi kawsakunanchispaq, Diosman sonqollisqa, tukuy imapipas paypa sonqonman chayaqta ruwaspa. 3 Qespichiqninchis Diospa qayllanpi chay hina mañakuyqa allinmi, paypa sonqonman chayaqtaq kanpas. 4 Payqa munanmi llapan runakuna qespichisqa kanankuta, cheqaq-kayta reqsinankutapas. 5 Diosqa ch'ullallan, hinallataqmi Diostawan runakunatawan allipunachiqpas ch'ullalla, paymi Jesucristo runa. 6 Jesucristoqa pay kikinmi wañuyman hap'iykachikurqan, llapa runa huchankumanta kacharichisqa kanankupaq, chaywanmi Diosqa yuyaykusqanta tiemponpipuni sut'inchan. 7 Chaypaqmi ñoqaqa willaq kanaypaq churasqa karqani, apóstol kanaypaq, iñiymanta cheqaq-kaymantawan mana judío runakunaman yachachinaypaqwan. Cheqaqtan rimani, manan llullakunichu. 8 Chayraykun munani hinantinpi llapa runakuna ama phiñakuspa, ama churanakuspa, ch'uya sonqowan makinta hoqarispa Diosmanta mañakunankuta. 9 Hinallataq munani warmikunapas allinta hap'iq p'achawan churakunankuta, iman p'achakunata hinalla allin yuyaywan, ichaqa ama qoriwanpas, perlakunawanpas, ancha valorniyoq p'achawanpas p'achakunankuta, amallataq chukcha ñaqch'akuyninkutapas k'achanchakunankuta, 10 aswanpas munanin allinkunata ruwaspa Diosta yupaychaq warmikuna hinapuni kawsanankuta. 11 Iglesiaq huñukuyninpi warmiqa ch'inlla yachaqakuchun, tukuy imapi kasukuspa. 12 Warmitaqa manan yachachinanta munanichu, manallataq qharita kamachinantapas, aswanpas ch'inlla kanantan munani. 13 Diosqa Adantan ñawpaqtaqa ruwarqan, chaymantañan Evataqa. 14 Manataqmi Adanchu q'otusqa karqan, aswanpas Evan q'otuchikuspa huchallikurqan. 15 Ichaqa wawakunata uywaspan iñiypi, munakuypi, ch'uya-kaypi, allin yuyaypi ima, qaqata sayaspa qespichisqa kanqa. +1 Kay rimayqa cheqaqmi: Pipas umalli kaytapuni munan chayqa, allin llank'aytan akllakun. 2 Chaymi umalliqa kay hina kanan: mana huchachana, ch'ulla warmiq qosallan, pay kikinta allinta cuidakuq, allin yuyaywan puriq, respetanapaq hina kawsaq, qorpachaqllapuni, yachachinanpaqpas allin wakichisqa. 3 Paymi kanan mana machaq, mana saltaq sonqo, aswanpas llamp'u sonqo, munakuq, piwanpas mana churanakuq, qolqemanpas mana k'askakuq. 4 Paymi kanan wasinpi kaqkunata allinta kamachiq, wawankunatapas kasukuqta, respetakuqta yachachiq. 5 Wasinpi kaqkunata mana kamachiyta yachaqqa, ¿imaynatan Diospa iglesianta cuidanman? 6 Umalliqa ama chayllaraq iñiqchu kachun, paqtan sinchita hatunchakuspa saqra hina huchachasqa kanman. 7 Diospi mana iñiq runakunaqpas allinpaq hap'isqanmi kanan, ama p'enqaymanpas saqraq toqllanmanpas urmaykunanpaq. 8 Chay hinallataqmi diaconokunapas respetana runakuna kananku, rimasqankuta hunt'aqkuna, mana machaqkuna, ama q'otuspa qolqeta tariy munaqkuna ima. 9 Paykunaqa ch'uya concienciawanmi k'askakunanku iñiymanta sut'inchasqa yachachikuyman. 10 Chay runakunaq kawsaynintaqa ñawpaqtan allintaraq qhawarinaykichis, chaymantañan mana huchachana hina kaqtinku diácono kanankupaq churanaykichis. 11 Hinallataq warmikunapas respetana warmikuna kananku, ama simi apachu, pay kikinta allinta cuidakuq, tukuy imapipas hunt'aq. 12 Diaconokunaqa ch'ulla warmiq qosallanmi kananku, wawankutapas wasinkupi kaqkunatapas allintan kamachinanku. 13 Allinta llank'aq diaconokunaqa, allin respetasqan kanqaku, Jesucristopi iñiyninkupitaq astawan kallpachakuspa wiñanqaku. 14 Usqhayllan qanwan tupaykuyta munashani, ichaqa paqtan manapas usqhamuymanchu, chaymi kay cartata qelqamushayki, 15 imaynatachus Diospi iñiqkuna ukhupi purinanchista yachanaykipaq, chayqa kawsaq Diospa iglesianmi. Chay iglesiataqmi Diosmanta cheqaq-kayta takyachinpas waqaychanpas. 16 Diospi iñiymanta sut'inchawasqanchis may hatunpuni kasqantaqa lliwmi yachanku: Criston runa cuerpoyoq rikuchikurqan, Santo Espiritun chanin kasqanta sut'incharqan, angelkunaq rikusqanmi karqan, hatun suyukunaman willasqan karqan, kay pachapi runakunan paypi iñirqan, hanaq pachapi chaskisqan karqan. +1 Llank'aq kamachikunaqa tukuy imapipas allintapuni patronninkuta respetachunku, Diospa sutinpas yachachikuyninchispas ama pisichasqa kananpaq. 2 Wakin kamachikunaq patronninkuchus iñiq chayqa, chay kamachikunaqa ama iñiq kasqankuraykuchu pisichachunku. Paykunaqa munasqa iñiq wawqepaqmi llank'ashanku, chayraykun aswan allintapuni llank'ananku. Chaykunatan yachachinaykipas kamachinaykipas. 3 Pipas q'ewisqa yachachikuyta yachachin, manataq Señorninchis Jesucristoq cheqaq siminkunatapas cheqaq yachachikuyninchistapas kasukunchu chayqa, 4 pay kikinta hatunchakuqmi, manataqmi imatapas yachanchu. Chay hina runaqa wañunraqmi tapunakuymanta, churanakuymantapas. Chaykunamantataqmi paqarimun envidiakuykuna, ch'aqwaykuna, k'amikuykuna, millay watupakuykuna, 5 waqllisqa yuyayniyoq runakunawan mana tukukuq thawtiykuna. Chay hina runakunaqa manapunin cheqaq-kaytaqa reqsinkuchu, aswanpas Dios yupaychaytapas qolqeta astawan tarinapaq kasqallantan yuyanku. [Chay hina runakunamanta t'aqakuy.] 6 Pipas imachus kapuqninwan sonqopas-sonqo kan chayqa, paypaqqa hatun qhapaq kayta tariy hinan Dios yupaychayqa. 7 Kay pachamanqa manan imatapas apamurqanchischu, manallataqmi imatapas apasunchischu. 8 Chayrayku, mikhunanchispaqpas p'achakunanchispaqpas kashaqtinqa, chaykunawanmi sonqopas-sonqo kashananchis. 9 Qhapaqyayta munaq runakunan ichaqa wateqayta mana atipaspa, toqllaman hina urmaykunku, hinaspan mana valeq waqllichiq munapayaypi rikukuspanku, chaykunawan chinkayman ñak'ariyman urmaykapunku. 10 Qolqe sonqo-kaymi tukuy mana allinkunaq saphinqa, chaymi wakinkunapas chayta munapakuspanku iñiyta saqepurqanku, hinaspan imaymana llakikunapi rikukurqanku. 11 Qan ichaqa, Dios sonqo runa, tukuy chaykunamanta t'aqakuy, hinaspa sayay chanin kawsaypi, Dios sonqo-kaypi, iñiypi, munakuypi, pacienciayoq-kaypi, llamp'u sonqoyoq-kaypi ima. 12 Allinta maqanakushaq hina iñiypi kallpachakuy, wiñay kawsayman hap'ipakuy, chaymanmi Diosqa waqyarqasunki askha testigokunaq qayllanpi ancha sut'itapuni iñiyniykimanta rimariqtiyki. 13 Chhaynaqa, tukuy imaymanata kawsachiq Diospa ñawpaqenpi, Poncio Pilatoq ñawpaqenpi allin sut'ita rimariq Jesucristoq ñawpaqenpi ima, kamachiyki 14 mana pantaspa kamachisqayta allintapuni kasukuy Señorninchis Jesucristoq kutimunankama. 15 Chaytan Diosqa tiemponpipuni rikhurichimunqa. Payqa yupaychanan, Kamachikuqmi, sapallan Diosmi, reykunaq Reynin, señorkunaqpas Señornin. 16 Pay sapallanmi mana wañuqqa, mana chimpaykuy atina k'anchaypi tiyaqqa. Paytaqa manan pi runapas rikurqanchu, manataqmi rikuytapas atinmanchu. ¡Payllapuni tukuy-atiyniyoq kachun! ¡Payllapuni wiñay-wiñaypaq hatunchasqa yupaychasqa kachun! Amén. 17 Kay pachapi qhapaqkunata kamachiy ama hatunchakuq kanankupaq, amataq qhapaq kaykunamanpas k'askakunankupaq, aswanpas kawsaq Diosman hap'ipakunankupaq. Qhapaq kaykunaqa tukurqokuqllan. Payllan kusikunanchispaq tukuy imaymanatapas askhatapuni qowanchis. 18 Allinkaqta ruwanankupaq kamachiy, allinkunata ruwaspa t'ikarichunku, hinallataq mana mich'akuspa qoykukuq yanapaykukuq kachunku. 19 Ahinapin hamuq tiempopaq allin taqesqa hina, allin takyachisqa hina, tukuy imaymanankupas kanqa, hinaspa cheqaq kawsayman hap'ipaykukuchunku. 20 Timoteo, imatachus Dios yachachirqasunki chayta waqaychay. Ama uyariqpas tukuychu Dios contra thawtiykunataqa, "allin yachay" nispa sutichasqa yanqa churanakuykunatapas. 21 Chay hina yachachikuykunata qatikuspankun wakinkunapas cheqaq iñiymanta t'aqakapunku. Diosninchis sumaqta saminchasunkichis. +1 Qanqa, churíy Timoteo, Jesucristoq ancha khuyapayakuyninwan kallpachakuy. 2 Askha testigokunaq qayllanpi uyariwasqaykita yachachiy confiakuna iñiq runakunaman, paykunapas wakichisqa kaspa hukkunaman yachachinankupaq. 3 Qanpas Jesucristoq allin soldadon hinapuni ñak'ariykunata muchuysikuy. 4 Manan pi soldadopas serviciopi kashaspaqa llaqta kawsaypi ruwaykunata ruwaysikunchu, aswanpas kamachiqninpa munaynillantan ruwan. 5 Chay hinallataqmi llallinakuypi phawaqpas manachus kamachisqaman hina phawan chayqa, manan premiota chaskinqachu. 6 Chakrata allinta llank'aqqa payraqmi chakraq rurusqanta cosechanan. 7 Chay nisqayta allinta yuyaymanay, hinan Señorqa tukuyta entiendechisunki. 8 Yuyariy Jesucristomanta, paymi wañusqanmanta kawsarimpurqan, paymi Davidpa miraynin, chaymi willasqay allin willakuykunaqa. 9 Chay allin willakuykunaraykun muchushani, mana allin ruwaq hina cadenawan watasqa kanaykama. Diospa siminmi ichaqa mana watasqachu kashan. 10 Chaymi tukuyta muchuni Diospa akllakusqankunarayku, paykunapas Jesucristowan hukllachasqa kaspa qespichisqa kanankupaq Dioswan wiñayta kawsanankupaqwan. 11 Kay simiqa cheqaqmi: Jesucristowanchus wañusunchis chayqa, payllawantaqmi kawsasunchispas. 12 Pacienciawanchus muchusun chayqa, payllawantaqmi kamachisunchispas. Paytachus negasunchis chayqa, paypas negallawasunchistaqmi. 13 Manaña hunt'aq kaqtinchispas, payqa hunt'aqllapunin kashanqa, payqa manan pay kikinta negakuyta atinmanchu. 14 Iñiqkunaman chaykunata yuyarichiy. Hinaspa Señorpa ñawpaqenpi tukuy sonqowan anyay, yanqa thawtiy simikuna hawa ama ch'aqwanankupaq. Chay ch'aqwaykunaqa manan imapaqpas valenchu, aswanpas uyariqkunatan waqllichin. 15 Diospa ñawpaqenpi allinpaq hap'isqa kanaykipaq kallpachakuy, mana imamantapas p'enqakuyniyoq llank'aq hina, cheqaq-kay simita allinta yachachinaykipaq. 16 Dios contra thawtiykunamanta t'aqakuy, chay hina thawtiqkunaqa astawanraqmi mana chaninpi chinkaykapunqaku. 17 Paykunaq yachachikuyninkuqa gangrena hinaraqmi mast'arikushan. Paykunamantan Himeneowan Filetowan kashanku, 18 paykunan cheqaq-kaymanta t'aqakapuspa ninku: Kawsarimpuyqa ñan karqanña, nispa. Chay hinapin wakinkunaq iñiynintapas waqllichinku. 19 Diospa teqsi churasqanmi ichaqa mana kuyuriq sayashan, chay teqsipin kay hina qelqasqa kashan: "Señorqa reqsinmi paypa kaqkunataqa", nispa. Kashallantaqmi: "Señortaqa reqsinin" niqkuna mana chanin-kaymanta t'aqakuchun, nisqapas. 20 Huk hatun wasipiqa manan qorimanta qolqemanta serviciokunallachu kan, aswanpas kallantaqmi k'ullumanta, t'urumanta serviciokunapas. Wakinmi allin kaqkunapi servikunanpaq, wakintaq sapa p'unchay qhellichanapaq. 21 Chhaynaqa, pipas chay qhelli kaqmanta ch'uyanchakun chayqa, chaniyoq serviciokuna hina qhawasqan kanqa. Payqa Señorninpaq ch'uyanchasqan kanqa, payta servinanpaq, tukuy allin kaqta ruwananpaqpas wakichisqa. 22 Wayna-kaypa waqllisqa munapayayninkunamanta ayqey, hinaspa munashallaypuni chanin kawsayta, hunt'aq-kayta, munakuyta, hukkunawan sumaq kawsayta, ch'uya sonqowan Señorta llapa yupaychaqkunawan kuska. 23 Yanqa mana yuyayniyoq churanakuykunamanta t'aqakuy, qanqa yachankiñan chaykunaqa ch'aqwayllata hatarichisqanta. 24 Señorpa kamachinqa manan ch'aqwaykunapichu purinan, aswanmi llapapaq munakuyniyoq kanan, yachachinanpaqpas kusan kanan, pacienciayoqtaq kananpas 25 kutipakuqkunata llamp'u sonqowan anyananpaq. Ichapas Diosqa yuyayman kutirichinman cheqaq-kayta reqsinankupaq, 26 yuyayninkuta hap'ikuspa saqraq toqllanmanta ayqenankupaqwan. Paykunaqa saqraq watasqanmi kashanku munayninta ruwanankupaq. +1 Kaytaqa yachanaykin: tukukuy qaylla p'unchaykunataqa sasa tiempokunan chayamunqa. 2 Runakunan kanqa paykuna kikinkuta munakuqkuna, qolqe sonqokuna, alabakuqkuna, hatunchakuqkuna, runamasinkuta k'amiqkuna, tayta-mamankuta mana kasuqkuna, mana reqsikuqkuna, Diosta mana manchakuqkuna, 3 mana munakuyniyoqkuna, mana khuyapayakuqkuna, yanqa qasi tumpakuqkuna, aychankuq munaynillanta ruwaqkuna, millay yana alma runakuna, tukuy allinkaqta cheqnikuqkuna, 4 amigonkunata hap'iykachiqkuna, waq'a hina ruwaqkuna, pay-payman tukuqkuna ima. Chay runakunaqa Dios munakunankutaqa aycha kusichiyllapin puriyta munanqaku, 5 Dios sonqo runamanmi rikch'akunqakupas, kawsayninkuwantaqmi ichaqa Dios sonqo-kaytapas "manan valenchu" ninqaku. Qanqa chay hina runakunamanta t'aqakuy. 6 Chay hina runakunaqa wasi-wasita haykuspan pisi yuyayniyoq sinchi huchasapa warmikunaq sonqonta suwanku. Chay warmikunan imaymana niraq munapakuypa apaykachasqan purinku. 7 Paykunaqa imatapas yachashallankupunin, ichaqa manan hayk'aqpas cheqaq-kaytaqa entiendenkuchu. 8 Imaynan Janeswan Jambreswanpas Moisespa contranpi sayarirqanku, ahinallataqmi chay qharikunapas cheqaq-kaypa contranpi sayarinku. Paykunan waqllisqa yuyayniyoq kaspa Diospa wikch'usqan mana iñiyniyoq runakuna kanku. 9 Paykunaqa manan astawanpas allinyanqakuchu, llapa runan reparanqa mana yuyayniyoq kasqankuta, imaynan Moisés contra sayariq runakunatapas repararqanku hinata. 10 Qanmi ichaqa allinta entienderqanki yachachikuyniykunata, imaynatachus purisqayta, imachus yuyaykusqayta, iñiyniyoq kasqayta, pacienciayoq kasqayta, munakuq kasqayta, muchukuq kasqayta, 11 qatiykachasqa kasqayta, ñak'arisqaykunata ima. Qanqa allintan yachanki Antioquía llaqtapi, Iconio llaqtapi, Listra llaqtapipas tukuy imaymana sucedewasqanta, qatiykachaykunata muchusqaytapas, ichaqa Señormi tukuy chaykunamanta qespichiwarqan. 12 Jesucristowan hukllachasqa kaspa Diospaq hinapuni kawsayta llapa munaqkunaqa qatiykachasqapunin kanqaku. 13 Ichaqa millay runakunapas q'otuq runakunapas aswan-aswanraqmi mana chanin-kayman chayanqaku, q'otuspanku q'otuchikuspanku ima. 14 Qan ichaqa, imatachus yachaqasqaykipi allinta iñisqaykipipas qaqata sayay. Qanqa yachankin pikunachus chaykunata yachachisqasuykita. 15 Wawa kasqaykimantapachan Diospa Simin Qelqakunataqa yacharqanki, chaykunaqa yachaytan qosunki, Jesucristopi iñispa qespikunaykipaq. 16 Diospa Simin Qelqakunaqa llapallanmi Diospa yuyaychasqan, chayraykun allinpuni yachachinapaq, anyanapaq, wanachinapaq, chanin kawsayta yachachinapaq. 17 Ahinapin Dios sonqo runaqa allin yachachisqa kanqa, tukuy allin kaqkunata ruwananpaqpas allin-allin wakichisqa. +1 Ñoqan Pablon Diospa kamachin kani, Jesucristoq apostolnin. Paymi kachawarqan Diospa akllakusqankunata iñiyninkupi wiñachinaypaq, cheqaq-kayta reqsichinaypaq Diosta tukuy sonqo yupaychanaman hina. 2 Ahinapin paykunaqa wiñay kawsayta suyakunqaku. Chay kawsaytan mana llullakuq Diosqa prometerqan, manaraq kay pachapas kamasqa kashaqtin, 3 hinaspan tiemponpi siminta reqsichirqan allin willakuykunata willaqtiy. Chaykunatan Qespichiqninchis Diosqa confiawaspa willanaypaq kamachiwarqan. 4 Kay cartatan qelqamuyki iñiypi cheqaq churíy Tito. Dios Yayanchis Qespichiqninchis Jesucristopiwan anchata khuyapayasunki, thak-kaytapas qosunki. 5 Creta islapiqa saqerqayki ruwanaraq kaqta tukupanaykipaqmi, sapanka llaqtapi iñiqkuna ukhupi umalli runakunata churanaykipaqwan, imaynan nirqaykiña hinata. 6 Umalli runaqa mana huchachanan kanan, ch'ulla warmiq qosallan, hinallataq wawankunapas Jesucristopi iñiq kananku, amataq millay puriymantapas mana kasukuq k'ullu kaymantapas qhawasqachu kananku. 7 Michiq umalliqa mana huchachanan kanan, Diospa mayordomon kasqanrayku. Paymi kanan mana anchaykachaq, mana saltaq sonqo, mana machaq, mana maqanakuq, qolqellata mana chaninpi mana tariy munaq ima. 8 Aswanpas payqa kanan qorpachaqllapuni, allinkaq ruwayta munaq, allin yuyaywan puriq, chaninta ruwaq, ch'uya kawsaq, cuerponta kamachiq. 9 Payqa yachaqasqan cheqaq yachachikuytan hap'ikunan, ahinapin cheqaq yachachikuyta yachachispa hukkunata kallpachanqa, kutipakuqkunatapas upallachinqa. 10 Askhan kanku mana kasukuq k'ullu runakuna, paykunan yanqa rimaspa q'otukuqkuna kanku, chaykunamanta astawanqa wakin iñiq judío runakunan kanku. 11 Chay runakunataqa upallachinapunin, paykunaqa mana allinkunata yachachispan familiakunata llapanta waqllichinku, qolqellata mana chaninpi tariyta munaspa. 12 Kikin Creta islamanta paykunaq huknin profetankun nirqan: Creta runakunaqa hina llullapunin kanku, millay salqa animalkuna hinan, rakrapukunan, qellakunan, nispa. 13 Chay nisqanqa cheqaqpunin, chayrayku paykunataqa k'arakta anyay, iñiyninkupi allin kanankupaq, 14 judío runakunaq yanqa willakuyninkunatapas ama kasunankupaq, cheqaq-kaymanta t'aqakuq runakunaq kamachikusqankunatapas ama kasunankupaqwan. 15 Ch'uya kaqkunapaqqa tukuy imapas ch'uyallataqmi, ichaqa huchawan qhellichasqakunapaqpas mana iñiqkunapaqpas manan imapas ch'uyaqa kanchu, yuyayninkupas concienciankupas huchawan qhellichasqa kasqanrayku. 16 Paykunaqa "Diosta reqsiyku" ninkun, ichaqa ruwayninkuwanmi Diosta neganku. Chaykunataqa Diospas millakunmi, mana kasukuq k'ullun kanku, manapunin ima allin ruwaytapas atinkuchu. +1 Ñawpa tiempopin Diosqa ñawpa taytanchiskunaman imaymanamanta askha kutita profetakunawan rimapayarqan, 2 kunantaq kay p'uchukay tiempokunapi Churinwan rimapayawanchis. Churinwanmi Diosqa hinantin pachakunatapas ruwarqan, hinaspa tukuy herencia chaskiq kananpaq payta churarqan. 3 Paymi Diospa hatun-atiyninpa lliphlli-kayninqa, Diospa kikin rikch'ayninpunitaq kanpas, paymi tukuy imaymanatapas atiyniyoq siminwan hap'ishan. Paymi runakunaq huchanta Dioswan pampachachispa hanaq pachapi Diospa paña ladonpipas tiyaykurqan. 4 Diospa Churinqa angelkunamantapas aswan kurak-kaymanmi ayparqan, paykunaq sutinmantapas aswan qollana sutitapunin chaskirqan. 5 Diosqa manan hayk'aqpas mayqen angeltapas nirqanchu: "Qanmi Churiyqa kanki, kunan p'unchaymi churiyayki", nispaqa. Manallataq mayqen angelmantapas nirqanchu: "Ñoqan Yayanqa kasaq, paytaq Churiy kanqa", nispaqa. 6 Phiwi Churinta kay pachaman kachamuspanmi ichaqa nin: "Diospa llapallan angelninkuna payta yupaychachunku", nispa. 7 Angelninkunamantataq nin: "Diosmi angelninkunata wayraman hina tukuchin, kamachinkunatapas rawrashaq ninaman hina tukuchin". 8 Churintan ichaqa nin: "Qanqa Diosmi kanki, wiñay-wiñaypaqmi lliwta kamachikunki, chaninkaqta ruwaspallapunin kamachikunki. 9 Chaninkaqtan munakurqanki, mana chaninkaqtataq cheqnikurqanki, chaymi ñoqa Diosniykiqa wakinkunamantapas, hatunchaspa aceitewan hawispa kusichirqayki", nispa. 10 Nillantaq: "Qanqa Señormi kanki, qallariypiqa qanmi kay pachata teqsicharqanki, hanaq pachatapas makiykiwanmi ruwarqanki. 11 Chaykunaqa tukukapunqan, qanmi ichaqa kashallankipuni. Llapallanmi chaykunaqa p'acha hina mawk'ayapunqa, 12 huk p'achata hinan chaykunata k'uyuykunki, huk p'acha hinataqmi cambiasqa kanqa, qanmi ichaqa kaqllapuni kanki, kawsayniykipas manan hayk'aqpas tukukunqachu", nispa. 13 Diosqa manan hayk'aqpas mayqen angeltapas nirqanchu: "Paña ladoypi tiyaykuy, awqaykikunata chaki sarunaykiman churanaykama", nispaqa. 14 Llapan angelkunaqa Diospa kamachin ruwaq espiritukunallan kanku, paykunaqa Diospa qespichisqankunaq allinninpaq yanapaqta kachamusqallanmi kanku. +1 Chay hinaqa, Diospaq ch'uyanchasqa wawqe-panaykuna, hanaq pachapaq waqyasqa-masiykuna, allintapuni Jesuspi yuyaychis. Paymi Diospa kachamusqan, iñiyninchispi uma sacerdote. 2 Payqa churaqnin Diospaq hunt'aqmi karqan, imaynan Moisespas Diospa llaqtanpaq hunt'aq karqan hina. 3 Imaynan wasi sayarichiqqa ruwasqan wasinmantapas aswan hatunchasqa kan, chay hinatan Diospas Jesustaqa Moisesmantapas aswantaraq hatunchan. 4 Llapa wasiqa runaq sayarichisqanmi, Diosmi ichaqa tukuy imaymanata ruwarqan. 5 Cheqaqtapunin Moisesqa Diospa llaqtan ukhupi hunt'aq kamachi karqan, payqa rimarqan imakunatachus Diosqa qhepaman rimanqa chaykunatan. 6 Criston ichaqa hunt'aq Churi kaspa Diospa llaqtanta kamachin. Chay llaqtaqa ñoqanchismi kanchis, p'uchukaykamachus mana manchakuspa qaqata sayasunchis chayqa, kusikuy suyakuyninchispipas allinta hap'ipakusunchis chayqa. 7 Chayraykun Santo Espirituqa nin: "Kunan p'unchaychus Diospa kunkanta uyarinkichis chayqa, 8 ama sonqoykichista rumiyachiychischu, imaynan ch'inneqpi wateqay p'unchaypi ñoqa contra sayarirqanku hinataqa. 9 Chaypin ñawpa taytaykichiskuna probawaspanku wateqawarqanku, ruwasqaykunata tawa chunka wata rikushaspankupas. 10 Chayraykun chay runa miraypaq phiñakurqani, hinaspan nirqani: Paykunaqa sonqonkupi pantashallankupunin, manataqmi ñanniykunatapas reqsinkuchu", nispa. 11 Chaymi phiñakuspa jurarqani: Samakunankupaq qosqay hallp'amanqa manan hayk'aqpas haykunqakuchu, nispa. 12 Wawqe-panaykuna, makilla cuidakuychis, paqtataq mayqenniykichispas mana iñiq hina millay sonqoyoq kaspa, kawsaq Diosmanta t'aqakuwaqchis. 13 Aswanpas sapa p'unchay hukmanta-huk kallpachanakuychis, chay "kunan p'unchay" nisqa manaraq tukukushaqtin, paqtan mayqenniykichispas huchaq q'otusqan kaspa sonqoykichista rumiyachikuwaqchis. 14 Cristowan herenciayoqmi kanchis qallariypi confiakusqanchispi p'uchukaykama qaqata sayasunchis chayqa. 15 Chayraykun nin: "Kunan p'unchaychus Diospa kunkanta uyarinkichis chayqa, ama sonqoykichista rumiyachiychischu, wateqay p'unchaypi ñoqa contra sayarirqanku hinataqa", nispa. 16 ¿Pikunataq karqan Diospa siminta uyarispaña Dios contra sayariqkunaqa? Chaykunaqa karqan Egiptomanta Moisespa pusamusqan llapa runakunan. 17 ¿Pikunawantaq Diosqa tawa chunka wata phiñasqa kasharqan? Chaykunaqa huchallikuqkunan karqan, paykunan ch'inneqpi wañurqanku. 18 ¿Pikunamantaq Diosqa jurarqan samakunankupaq qosqan hallp'aman mana haykunankupaq? Chaykunaqa karqan payta mana kasuqkunan. 19 Chay hinaqa, yachanchismi mana iñisqankurayku mana haykuy atisqankuta. +1 Chay hinaqa, Diospa samakuy qosqanman haykunapaq prometesqa kashanraqtaq chayqa, makillapuni cuidakusunchis, paqtan mayqenninchispas chay samakuy qosqanman mana haykusunmanchu. 2 Ñoqanchismanpas Egiptomanta lloqsimuqkunaman hinallataqmi allin willakuykunataqa willawarqanchis, ichaqa manan iñiywanchu uyarirqanku, chaymi chay uyarisqanku simiqa paykunapaqqa yanqapaq karqan. 3 Ñoqanchis iñiqkunan ichaqa Diospa qosqan samakuyman haykunchis paypa nisqanman hina. Paymi nirqan: "Phiñakuyniypin jurarqani: Samakuy qosqaymanqa manan hayk'aqpas haykunqakuchu", nispa. Chaywanpas Diosqa kay pachata kamasqanmantapachan ruwananta tukurqan. 4 Diospa Simin Qelqapin qanchiskaq p'unchaymanta kay hinata nin: "Qanchiskaq p'unchaypin Diosqa tukuy ruwasqankunamanta samarqan", nispa. 5 Nillantaqmi: "Samakuy qosqaymanqa manan hayk'aqpas haykunqakuchu", nispa. 6 Chaymi ñawpaqtaña allin willakuykunata uyariqkunaqa mana kasukusqankurayku mana haykurqankuchu. Chaywanpas Diospa samakuy qosqanman haykuqkunaqa kashankuraqmi. 7 Chayraykun Diosqa huktawan huk p'unchayta churan "Kunan P'unchay" nisqata. Chaytan payqa ñawpaqmantaña Davidwan willachiwarqanchis. Paymi nirqan: "Kunan p'unchaychus Diospa kunkanta uyarinkichis chayqa, ama sonqoykichista rumiyachiychischu", nispa. 8 Josuechus Israel runakunata samachinman karqan chayqa, manachá Diosqa qhepaman huk p'unchaymanta rimanmanchu karqan. 9 Chay hinaqa, Diospa llaqtanpaqqa kanraqmi samakuna tiempo. 10 Diospa samakuy qosqanman haykuqqa llank'asqankunamantan samakunña, imaynan Diospas ruwasqankunamanta samakurqan hinata. 11 Chhaynaqa, chay samakuyman haykunanchispaq kallpachakusunchis, paqtan pipas chay wakin mana kasukuqkuna hina urmanman. 12 Diospa siminqa kawsaqmi, atiyniyoqmi, llapa iskay filoyoq espadamantapas aswan filollañan. Almatapas, espiritutapas, moqo-moqotapas, chilinatapas taripanankaman haykun, sonqopi yuyaykusqakunatapas lliwtapunin sut'inchan. 13 Diosmanmi cuentata qosunchis. Diospa ima kamasqanpas qayllanpiqa manan pakasqachu, aswanpas lliwmi rikhurin, sut'itaq kashanpas. 14 Diospa Churin Jesusmi hatun uma sacerdotenchisqa, paymi hanaq pachaman Diospa qayllanman haykurqan, chayrayku iñiyninchispi qaqata sayasunchis. 15 Uma sacerdotenchisqa pisi kallpa kashaqtinchispas khuyapayawanchispunin, payqa ñoqanchis hinan imaymanapi wateqasqa karqan, ichaqa manan huchallikurqanchu. 16 Chay hinaqa, ama manchakuspa Diospa khuyapayakuq qayllanman chimpaykusunchis khuyapayawananchispaq, yanapaykuna kashaqtinchispas yanapaykuwananchispaq. +1 Chay hinaqa, tukuy nisqaykumanta aswan allinqa kaymi: Uma sacerdoten kapuwanchis, paymi Jesucristo hanaq pachapi manchana atiyniyoq Diospa paña ladonpi tiyaykurqan, 2 hinaspa cheqaq karpapi Ch'uyay-ch'uya Cheqaspi servishan, chay karpaqa manan runaq ruwasqanchu karqan, aswanpas Señor Diosmi ruwarqan. 3 Llapa uma sacerdoteqa ofrendakunata sacrificiokunata haywananpaq churasqan karqan, chaymi uma sacerdotenchispas imallatapas haywananpuni karqan. 4 Kay pachapichus pay kashanman karqan chayqa, manan sacerdotechu payqa kanman karqan, kamachikuy simiman hina ofrendakunata haywananpaq churasqa sacerdotekuna kashaqtinqa. 5 Ichaqa, chay sacerdotekunaq servisqanqa hanaq pachapi kaqkunaq llanthunmanmi rikch'akun. Dioswan Tupana Karpata ruwanan kashaqtinmi, Diosqa Moisesta nirqan: "Qhawariy, imaynatachus Sinaí orqopi rikuchirqayki chayman rikch'akuqtan tukuy imaymanatapas ruwanki", nispa. 6 Uma sacerdotenchis Jesucriston ichaqa aswan allin llank'anata chaskirqan, hinallataq payqa aswan allin rimanakuypi allipunachiq, chay rimanakuymi aswan allin prometesqakunayoq churasqa karqan. 7 Chay ñawpaqkaq rimanakuychus tukuypi hunt'asqa kanman karqan chayqa, manan qhepakaq rimanakuyqa kanmanchu karqan. 8 Ichaqa Señor Diosmi chay tiempo Israel runakunata phiñarikuspa nirqan: "P'unchaykunan chayamushan, chaypachan Israel runakunawanpas Judá runakunawanpas mosoqmanta rimanakusaq", nispa 9 Señor Diosqa nillantaqmi: "Manan Egipto suyumanta horqomuspa makinkumanta hap'ispa pusamusqay p'unchaypi ñawpa taytankuwan rimanakusqayta hinachu rimanakusaq. Paykunaqa manan rimanakusqayta hunt'arqankuchu, chaymi ñoqapas paykunataqa wikch'urqani", nispa. 10 Señor Diosqa nillarqantaqmi: "Qhepa p'unchaykunapiqa Israel runakunawan kay hinatan rimanakusaq: Paykunaq yuyayninkupin kamachikuy simiykunata churasaq, sonqonkupitaq chaykunata qelqasaq. Ñoqan paykunaq Diosninku kasaq, paykunataq ñoqaq llaqtay kanqaku. 11 Huch'uypas hatunpas llapankun reqsiwanqaku, chaymi manaña pipas runamasintapas wawqentapas yachachinqachu: "Señorta reqsiy", nispaqa. 12 Mana chanin ruwasqankutapas pampachasaqmi, huchankutapas manañan astawanpas yuyarisaqñachu", nispa. 13 Mosoq rimanakuymanta Dios rimaspaqa, mawk'ayachipunmi ñawpaqkaq rimanakuytaqa. Unayniyoq kaqpas mawk'ayashaqpas kunallanmi chinkapunqa. +1 Moisespa kamachikuy siminqa hamuq allinkaqkunaq llanthun hinallan karqan, manan chay kikin allinkaqkunapunichu. Diosman qayllaykuqkunaqa watan-watanmi kikin sacrificiokunallatapuni haywarqanku, chaymi kamachikuy simiqa mana atinchu paykunata Diospa chaskinanpaq hina ruwayta. 2 Kamachikuy simichus Diospa chaskinanpaq hina ruwayta atinman chayqa, manañachá chay sacrificiokunata haywankumanñachu karqan. Chay haywaqkunaqa ch'ulla kutillapichá cheqaqtapuni ch'uyanchasqa kaspanku manaña huchaq ñit'isqanchu kankuman karqan. 3 Aswanpas chay sacrificiokunan huchankuta sapa wata hina yuyarichiq, 4 torokunaq orqo cabrakunaq yawarnin huchankuta mana qechuyta atisqanrayku. 5 Chayraykun Cristoqa kay pachaman hamuspa nirqan: "Manan sacrificiotapas ofrendatapas munarqankichu, aswanmi huk cuerpota wakichipuwarqanki. 6 Hucha pampachay sacrificiokunapas ruphachina sacrificiokunapas manan sonqoykiman chayaqchu karqan", nispa. 7 Chaymi nirqani: Diosnilláy, munayniykita ruwanaypaqmi hamushani, imaynan qelqa k'uyupi ñoqamanta qelqasqa kashan hina, nispa. 8 Ñawpaqtaqa ninmi: Manan munarqankichu sacrificiotapas, ofrendatapas, hucha pampachay sacrificiotapas, ruphachina sacrificiotapas, chaykunaqa manan sonqoykiman chayaqchu karqan, nispa. Chaytan nin kamachikuy simiman hinaña chaykuna haywana karqan chaypas. 9 Chaymantapas nillantaqmi: Diosnilláy, munayniykita ruwanaypaqmi hamushani, nispa. Chay hinaqa, Diosmi ñawpaqkaq sacrificiokunata wikch'un, chaykunaq rantinpitaq mosoq sacrificiota churan. 10 Diosmi ch'uyanchawanchis, paypa munayninta ruwaspa Jesucristoq ch'ulla kutillata wiñaypaq kikin cuerponta sacrificiopi entregakusqanrayku. 11 Llapa sacerdoten sapa p'unchay servin, kikin sacrificiokunallatapuni askha kutita haywaspanku. Chay sacrificiokunaqa manan hayk'aqpas huchakunata qechuyta atinchu. 12 Criston ichaqa ch'ulla sacrificiollata huchakunamanta wiñaypaq haywarqan, hinaspa Diospa paña ladonpi tiyaykurqan. 13 Chaypin kunan suyashan awqankunata chaki sarunanman churanankama. 14 Payqa ch'ulla ofrendallawanmi huchamanta ch'uyanchasqakunata Diospa wiñaypaq chaskikapunanpaq hinapuni ruwarqan. 15 Kaqllataq Santo Espiritupas chaymanta willawanchis, 16 Señor Diosmi nin: "Qhepa p'unchaykunapiqa kay hinatan paykunawan rimanakusaq: Sonqonkupin kamachikuyniykunata churasaq, yuyayninkupitaq chaykunata qelqasaq", nispa. 17 Nillantaqmi: "Huchankutapas mana chanin ruwasqankutapas manan hayk'aqpas yuyarisaqñachu", nispa. 18 Chhaynaqa, huchakunachus pampachasqa kapun chayqa, manañan necesitakunñachu huchamanta haywana sacrificioqa. 19 Wawqe-panaykuna, Jesucristoq yawarninraykun kunanqa Ch'uyay-ch'uya Cheqasman mana manchakuspa haykuyta atinchis. 20 Cristoqa wañuspanmi Diospa kashasqan t'aqaq cortinanta haykuspa huk mosoq kawsashaq ñanta kicharipuwarqanchis Diosman qayllaykunanchispaq, chayqa paypa cuerponmi. 21 Cristoqa hanaq pacha Diospa wasinpi uma sacerdotenchismi. 22 Chayrayku, Diosman asuykusunchis cheqaq sonqowan, mana kuyuriq hunt'asqa iñiywan, mana allin yuyaymanta ch'uyanchasqa sonqowan, ch'uya unuwan mayllisqa cuerpowan. 23 Willakusqanchis suyakuyninchispi qaqata sayasun, ama iskayrayaspa, prometewaqninchis Diosqa hunt'aqpuni kasqanrayku. 24 Hukkuna hukkunawan kallpachanakusunchis aswanta munanakunanchispaq, allin ruwaykunatapas ruwananchispaq. 25 Ama huñunakuyninchista saqesunchu, imaynan wakinkuna saqenku hinataqa, aswanpas astawanraq kallpachanakusun, Señorpa kutimunan p'unchay qayllaykamushasqanta yachashaspanchisqa. 26 Cheqaq-kayta reqsishaspanchisñachus yuyaymantapuni huchallikusunchis chayqa, manan hucha pampachaq sacrificio kanñachu, 27 aswanpas manchay-manchay hatun juiciollañan suyawanchis. Chaypin Diospa awqankunataqa nina rawray ruphaykapunqa. 28 Pipas Moisespa kamachikuy siminta mana kasukuqqa iskay otaq kinsa testigokunaq sut'inchasqanmi mana khuyapayaspa wañuchisqa karqan. 29 Chay hinaqa, pipas Diospa Churinta sarunchan chayqa, Cristoq yawarninwan ch'uyanchasqa kaspa chay rimanakuyta cheqaqchaq yawartapas qhellipaq hap'in chayqa, khuyapayaqnin Espiritutapas k'amin chayqa, ¿imayna muchuchisqaraqtaq kanqa? 30 Yachanchismi Señorpa nisqanta. Paymi nirqan: "Ñoqan awqa vengakuqqa kani, ñoqan paymanqa kutichipusaq", nispa. Nillarqantaqmi: "Ñoqa Señor Diosmi llaqtayta juzgasaq", nispa. 31 ¡Manchay-manchaymi kawsaq Diospa makinman urmayqa! 32 Diospa k'anchaykusqasuykichis p'unchaykunata yuyariychis, chaypachan sinchi sasakunata muchushaspapas qaqata sayarqankichis. 33 Mayninpin runakunaq qayllanpi k'amisqa, muchuchisqa karqankichis, mayninpitaq chay hinata muchuqkunawan muchuysikuq-masi karqankichis. 34 Preso kaqkunatapas khuyapayarqankichismi, kaqniykichista qechushasuqtiykichispas kusisqallapunin muchurqankichis, hanaq pachapi aswan allin kaqniykichis, mana hayk'aq tukukuq kasqanta yachaspa. 35 Amapuni Señorpi suyakuyniykichistaqa chinkachiychischu, chay hina kaspaqa allin-allin saminchasqan kankichis. 36 Qankunaqa anchatapunin pacienciakunaykichis Diospa munayninta ruwanaykichispaq, ahinapi paypa prometesqanta chaskinaykichispaq. 37 Diospa Simin Qelqan nin: "Kunallanmi, usqhayllan, chay hamunanpaq kaqqa hamunqa, manan tardamunqañachu. 38 Chaninchasqay runaqa iñiywanmi kawsanqa. Qhepamanchus kutirikapunqa chayqa, manan paymantaqa kusisqachu kasaq", nispa. 39 Ñoqanchisqa manan kutirikapuspa chinkayman riqkunachu kanchis, aswanpas qespichisqa kananchispaq iñiyniyoqkunan kanchis. +1 Diospapas Señor Jesucristoqpas kamachin Santiagon, kay pachantinpi ch'eqerisqa kashaq chunka iskayniyoq aylluta napaykamuykichis. 2 Wawqe-panaykuna, imaymana sasachakuykunapichus rikukunkichis chayqa, anchata kusikuychis, 3 iñiyniykichis probasqa kaqtin, aswan pacienciayoq kanaykichista yachaspa. 4 Ichaqa pacienciakushallaychispuni, iñiypi wiñay tukusqa, hunt'asqa, tukuy imapaq wakichisqa kanaykichispaq. 5 Mayqenniykichispas pisi yachayniyoq kashan chayqa, mana phiñarispa lliwman askhatapuni qoq Diosmanta mañakuchun, hinan Diosqa payman yachayta qonqa. 6 Ichaqa iñiywanpuni mañakuchun, mana imamanta iskayrayaspa, iskayrayaqqa lamar-qochapi kayman chayman wayraq aytiykachachisqanman, phoqchiqeymanmi rikch'akun. 7 Chay hina runaqa amaña yuyachunchu Señormanta imallatapas chaskiytaqa. 8 Iskayrayaq runaqa tukuy ima ruwasqanpipas manan takyanchu. 9 Wakcha wawqe-panaqa Diospa hatunchasqanmanta kusikuchun, 10 qhapaqtaq Diospa k'umuykachisqanmanta kusikuchun. Qhapaqqa qora t'ika hinan chinkapunqa. 11 Inti lloqsimuspa ruphaykuqtinmi qoraqa ch'akipun, t'ikanpas urmapun, sumaq rikch'ayninpas chinkapun. Chay hinan qhapaqpas qolqeq qhepan purishasqanpi chinkapunqa. 12 Kusisamiyoqmi wateqayta muchuq runaqa, chaywan probasqa kaspa mana atipachikuqqa wiñay kawsay coronatan chaskinqa, chaytan Diosqa prometerqan munakuqninkunaman. 13 Pipas sasachakuypi wateqasqa kaspaqa, ama nichunchu: Diosmi wateqashawan, nispaqa. Diosqa manan mana allinpa wateqananchu, manataqmi pitapas Diosqa wateqanchu. 14 Pipas kikinpa millay munayninwan aysachikuspa sonqontapas suwachikun, chaymi wateqasqa-kayqa. 15 Chay millay munaymi saphichakuspa huchata paqarichin, huchataq wiñaspa wañuyta paqarichin. 16 Ancha munasqa wawqe-panaykuna, ama q'otukuychischu. 17 Tukuy allin kaqkunatapas, tukuy chanin kaqkunatapas hanaq pachamantan chaskinchis, hanaq pacha k'anchaykuna kamaq Yayamanta, payqa manan cambianchu, manataqmi llanthu hinachu kuyuykachanpas. 18 Diosqa pay kikinpa munayninmantan cheqaq allin willakuywan nacechiwarqanchis, kamasqankunamanta ñawpaqkaq kananchispaq. 19 Munasqa wawqe-panaykuna, llapaykichis usqhaylla uyariq kaychis, ichaqa allin yuyaywan rimaychis, amataq usqhayllachu phiñakuychis. 20 Phiñakuq runaqa manan Diospa chanin munaynintachu ruwan. 21 Chayrayku, tukuy qhelli-kayta sinchi mana chaninkaqtapas wikch'upuychis, hinaspa sonqoykichispi saphichasqa simita llamp'u sonqowan chaskiychis, chay simiqa atiyniyoqmi qespichinasuykichispaq. 22 Ama yanqa uyariqkunallachu kaychis, qankuna kikiykichista q'otukuspa, aswapas Diospa siminta hunt'aqpuni kaychis. 23 Pipas Diospa siminta uyarishaspa mana hunt'aqqa espejopi uyanta qhawakuq runamanmi rikch'akun. 24 Paymi imaynachus kasqanta qhawakun, ripuspataq imaynachus kasqanta qonqarqapun. 25 Diospa hunt'asqa kamachikuy siminmi kacharichin, pipas chayta allin-allinta qhawaspa t'aqwin, hinaspa mana qonqaspa chay kamachikuy simita hunt'an chayqa, tukuy ruwasqankunapin kusisamiyoq kanqa. 26 Pipas Diosta cheqaq yupaychaq kasqanta yuyan, manataq hawan-ukhun rimasqanta reparakunchu chayqa, pay kikintan q'otukun, Dios yupaychayninpas yanqapaqmi. 27 Dios Yayaq sonqonman chayaq chanin mana ima qhelliyoq yupaychayqa kay hinan: Mana tayta-mamayoqkunatapas, viudakunatapas, llakikuyninkupi yanapaykuymi, kay pachaq millay ruwayninkunamanpas mana chhaqrukuspa waqaychakuymi. +1 Wawqe-panallaykuna, musphana atiyniyoq Señorninchis Jesucristopi iñiyniyoq kaspaykichisqa, ama rikch'ayninta qhawaspachu runakunata allinpaq hap'iychis. 2 Qankunaq huñukuyniykichisman huk runa qori sortijayoq, sumaq p'achayoq haykumunman, huk wakcha runapas haykumullanmantaq thanta p'achayoq chayqa, 3 sumaq p'achayoqkaq runata allinpaq qhawarispaykichistaq niwaqchis: Qanqa kay allinkaq tiyanapi tiyaykuy, nispa, wakcha runatataq ichaqa niwaqchis: Qanqa chayllapi sayaykuy, nispa, otaq: Kay pampapi chakiy qayllapi tiyaykuy, nispa. 4 Chayta ruwaspaykichisqa, ¿manachu qankuna kikiykichis runakunata akllashankichis? ¿Manachu millay yuyayniyoq juezkunaña kankichis? 5 Munakusqay wawqe-panaykuna, kayta uyariychis: Diosqa kay pachapi wakchakunatan akllakurqan iñiypi qhapaq kanankupaq, munakuqninkunaman prometesqanman hina qhapaqsuyunpi kanankupaqwan. 6 Qankunan ichaqa wakchakunata p'enqachirqankichis. ¿Manachu qhapaqkunaqa muchuchisunkichis? ¿Manachu paykuna kikinku juezkunamanpas aysasunkichis? 7 ¿Manachu paykunaqa Jesucristoq ancha chaniyoq sutinta ñakanku? Chay sutitan qankunaqa sut'ita rimarirqankichis. 8 Diospa Simin Qelqan nin: "Runamasiykita munakunki qan kikiykita hina", nispa. Chay hinaqa, cheqaqtapunichus chay allinnin kamachikuy simita hunt'ankichis chayqa, allintan ruwankichis. 9 Runata imaynachus kasqanta akllaspaykichismi ichaqa, huchallikunkichis, kamachikuy simiq huchachasqantaq kankichis, chay kamachikuyta p'akisqaykichis hawa. 10 Pipas kamachikuy simita lliwta hunt'aspa huk chhikallanta pantarqon chayqa, llapallanmantan huchachasqa rikukun. 11 Kikin Diosmi nirqan: "Aman wasanchankichu", nispa. Nillarqantaq: "Aman pitapas wañuchinkichu", nispa. Chay hinaqa, wasanchay huchata mana ruwawaqchu, ichaqa wañuchiwaqtaq karqan chayqa, kamachikuy simita p'akiqñan kanki. 12 Qankunaqa rimaychispas ruwaychispas kacharichiwaqninchis kamachikuy simiq nisqanwan juzganapaq kaqkuna hinapuni. 13 Mana khuyapayakuqpaqqa mana khuyapayakuyniyoq huchachaymi kanqa, khuyapayakuqkunan ichaqa taripay p'unchaypi atipaqkuna kanqaku. 14 Wawqe-panallaykuna, pipas: Iñiyniyoqmi kani, ninman, manataq allinkaqkunata ruwanmanchu chayqa, ¿ima allintaq kanman? ¿Chay iñiyqa atinmanchu payta qespichiyta? 15 Huk wawqepas otaq huk panapas mana p'achayoq, mana mikhunayoq sapa p'unchay kasaqtin, 16 mayqennillaykichispas paykunata niwaqchis: Allillanña ripuychis, allinta p'istukuychis, saksaykuychis, nispa, ichaqa manataq kawsananpaq imakunachus pisisqanta paykunaman qowaqchischu chayqa, ¿ima allintaq kanman? 17 Chay hinallataqmi iñiypas allin kaqkunata mana ruwaspaqa wañusqa kashan. 18 Icha pipas ninqapaschá: Qanqa iñiyniyoqmi kanki, ñoqataq allinkunata ruwani, nispa. Chay hinaqa ninin: Rikuchiway iñiyniykita allinkaqta mana ruwaspalla, ñoqataq allinkaqta ruwaspa iñiyniyta rikuchisqayki, nispa. 19 Qanqa iñinkin Diosqa ch'ullalla kasqanta, allinmi chayqa. Ichaqa supaykunapas creenkun, manchakuymantataq khatatatanku. 20 Mana yuyayniyoq runa, ¿manachu yachanki mana ruwayniyoq iñiyqa wañusqa kasqanta? 21 Ñawpa taytanchis Abrahampas iñiywan ruwasqanraykun Diospa chaninchasqan karqan, maypachachus altar patapi churin Isaacta sacrificiopi haywasharqan chaypacha. 22 Qhawariy, Abrahampa iñiyninqa ruwasqankunawanmi rikuchikurqan, ruwasqankunawanmi iñiyninpas hunt'asqa-kayman ayparqan. 23 Ahinapin Diospa Simin Qelqa hunt'akurqan. Chaymi nin: " Abrahammi Diospi iñirqan, chaymi Diosqa payta chanincharqan", nispa. Ahinapin Abrahamqa Diospa amigon nisqa kapurqan. 24 Chay hinaqa, yachankichismi, runaqa ruwasqankunapiwan chaninchasqa kasqanta, manataq iñiyllawanchu. 25 Chhaynallataqmi rabona warmi Rahabpas ruwasqankunawan chaninchasqa karqan. Paymi qhamiyaq kachasqakunata qorpacharqan, hinaspan wak ñanninta paykunata kachapurqan. 26 Imaynan mana espirituyoq cuerpoqa wañusqa kashan, chay hinallataqmi allinkunata mana ruwaqtinchisqa iñiyninchispas wañusqa kashan. +1 Wawqe-panallaykuna, ama askhachu yachachiqkunaqa kayta munaychis, yachankichismi yachachiqkunatan Diosqa hukkunamanta aswantaraq juzganqa. 2 Llapanchismi imaymanapi pantanchis. Pipas rimaspa mana pantaqmi allin takyasqa runaqa, atintaqmi lliw cuerponwanpas kasuchikuyta. 3 Kasuwananchispaq caballokunaq siminman frenota churanchis chayqa, tukuy cuerpontapas kutirichiyta atinchismi. 4 Qhawarillaychistaq barcokunatapas, ancha hatunña kashan chaypas sinchi wayraq apaykachasqan kaqtinpas, huk huch'uy timonllawanmi barco purichiqqa kutirichin may munasqan ladoman. 5 Chay hinallataqmi qallupas cuerponchispi huch'uychalla, ichaqa imaymanakunataraqmi riman. Qhawariychis, huch'uy ninallan may hatun sach'a-sach'atapas ruphaykun. 6 Qallupas nina hinan, tukuy mana allinkunata rimaspan cuerponchista huchallichin, infierno ninaq hap'irichisqan hinataq tukuy kawsayninchista rawrarichin. 7 Runaqa atinmi tukuy imaymana phiña animalkunata, mach'aqwaykunata, lamar-qochapi kaq animalkunatapas samp'ayachispa mansoyachiyta, 8 qalluntan ichaqa mana pi runapas samp'ayachiyta atinchu. Qalluqa mana samp'ayachikuq sinchi mana allinmi, wañuchiq venenowan hunt'aykusqa hinan. 9 Chay qalluwanmi Dios Yayata saminchanchis, chayllawantaqmi Diospa rikch'ayninman hina kamasqa runakunatapas ñakanchis. 10 Huk simillamantan saminchaypas ñakaypas lloqsimun. Wawqe-panallaykuna, chayqa manan chay hinachu kanan. 11 Manan huk pukyullamantaqa phullpumunchu misk'i unuwan p'osqo unuwanqa. 12 Wawqe-panallaykuna, higos sach'aqa manan aceitunasta ruruyta atinmanchu, uvas yurapas manan higostaqa ruruyta atinmanchu. Chay hinallataqmi p'osqo unuta phullpuchimuq pukyuqa mana misk'i unuta phullpuchimunmanchu. 13 ¿Pipas qankuna ukhupi yachaysapa yuyaysapa kanchu? Kan chayqa rikuchikuchun allinta kawsasqanpi yachaywan huch'uyyaykukuspa ruwasqankunapi. 14 Ichaqa sonqoykichispi llakichiq envidiakuypas churanakuypas kan chayqa, ama hatunchakuychischu, amallataq llullakuychispaschu cheqaq-kay contraqa. 15 Chay yachayqa manan Diosmantachu hamun, aswanpas kay pachamantan, runamantan, kikin saqramantawanmi. 16 Maypichus envidiakuypas churanakuypas kan, chaypin ch'aqwaypas tukuy mana allin ruwaypas kallantaq. 17 Diosmanta hamuq yachayniyoq runakunan ichaqa ch'uya kawsayniyoq kanku, hinallataq sumaqpi kawsaqkuna, llamp'u sonqokuna, allin yuyaywan kawsaqkuna, tukuy imapi khuyapayakuqkuna, tukuy imapi allinkaqta ruwaqkuna, mana pimanpas sayapakuqkuna, mana iskay uyakuna ima. 18 Thak-kaypi kawsanapaq allipunachiq runakunaqa sumaqpi kawsaspan allinta ruwanku chanin kawsayta ruruta hina cosechanankupaq. +1 ¡Yaw, qhapaqkuna, uyariychis! Ñak'ariypi rikukunaykichismanta waqaychis qapariychistaq. 2 Qhapaq kayniykichisqa ismusqan kashan, p'achaykichispas thutaq thutasqanmi kashan. 3 Qoriykichispas qolqeykichispas qhoqasqan kashan, chay qhoqayasqanmi huchachasunkichis, nina hinataq aychaykichistapas ruphanqa. Qankunaqa kay p'uchukay p'unchaykunapin qhapaq kayta taqeshankichis. 4 Chakraykichista cosechaqkunamanmi mana pagarqankichischu. ¡Uyariychis, llank'aqkunaman mana pagasqaykichismi waqyakamushan! Chay llank'aqkunaq waqyakusqantan Tukuy-atiyniyoq Señorqa uyarinña. 5 Qankunan kay pachapi kawsarqankichis q'ochukuykunapi, aycha kusichiykunapi sonqoykichispa munasqanta ruwaspa, uywa hina wirayashankichis nak'ana p'unchaypaq. 6 Qankunaqa chanin runatan huchachaspa wañuchirqankichis, ¿manachu Diosqa qankuna contra sayarinqa? 7 Chay hinaqa, wawqe-panaykuna, pacienciakuychis Señorpa hamunankama. Qhawariychis chakra llank'aqta, payqa hallp'aq sumaq rurusqanta manaraq hoqarishaspanmi ñawpaq paratapas qhepa paratapas pacienciawan suyakun. 8 Señorpa hamunanqa qayllaykamushanñan, chayrayku qankunapas pacienciakullaychistaq, amataq pisi kallpayaychischu. 9 Wawqe-panaykuna, ama hukkuna hukkunawan quejanakuychischu, mana chayqa huchachasqan kankichis. Juzgaqninchis Diosqa punkupiñan kashan. 10 Wawqe-panaykuna, Señorpa sutinpi rimaq profetakunaq ñak'arispa pacienciakusqankumanta yachaqakuychis. 11 Ñoqanchisqa ñak'arispa pacienciakuqkunataqa kusisamiyoqpaqmi hap'inchis. Qankunaqa uyarirqankichismi Jobpa pacienciakusqanmanta, yacharqankichismi imaynatachus qhepaman payta Señorpa saminchasqantapas. Señorqa ancha khuyapayakuqmi llakipayakuqtaqmi. 12 Chaywanpas wawqe-panallaykuna, ama juraychischu hanaq pacha sutipipas, kay pacha sutipipas, ama ima sutipipas. Chayrayku, "arí" nisqaykichisqa "arí" nisqa kachun, "manan" nisqaykichispas "manan" nisqallataq kachun, ahinapin Diosqa mana huchachasunkichischu. 13 ¿Pipas qankuna ukhupi llakisqachu kashan? Diosmanta mañakuchun. ¿Pipas kusisqachu kashan? Yupaychaykunata Diosman takichun. 14 ¿Pipas qankuna ukhupi onqosqachu kashan? Iglesiapi umalli runakunata waqyachikamuchun, paypaq Diosmanta mañapunankupaq, Señorpa sutinpi aceitewan payta hawiykunankupaqwan. 15 Iñiywan Diosmanta mañakuyqa onqosqatan qhaliyachinqa, hinan Señorqa payta sayarichinqa, huchallikunmanña karqan chaypas pampachasqan kanqa. 16 Huchaykichiskunata willanakuychis, hukkuna hukkunapaqtaq Diosmanta mañapuychis, qhaliyachisqa kanaykichispaq. Chanin runaq tukuy sonqowan Diosmanta mañakusqanqa ancha atiyniyoqmi. 17 Eliaspas ñoqanchis hina runallan karqan, paymi tukuy sonqowan mañakurqan ama paramunanpaq, chaymi mana paramurqanchu kinsa wata soqta killanta. 18 Chaymantataq huktawan mañakurqan, hinan paramurqan, hallp'ataq rurusqanta poqochirqan. 19 Wawqe-panallaykuna, mayqennikichispas cheqaq-kaymanta t'aqarikapun, hinaspa hukniykichis chay runata kutirichimun chayqa, 20 kayta yachaychis: huchasapata pantay ñanninmanta kutirichimuqqa, chay runatan wañuymanta qespichinqa, askha huchakunatataq pampachachinqa. +1 Chayrayku, tukuy mana allin ruwaytapas, tukuy llullakuytapas, iskay uya kaytapas, envidiakuytapas, tukuy imaymana mana allin rimaytapas wikch'upuychis, 2 hinaspa chayllaraq nacesqa wawakuna hina Santo Espirituq qosqan mana chhaqrusqa lecheta anchatapuni munaychis, chaywan wiñaspa qespichisqa kanaykichispaq. 3 Qankunaqa yachankichisñan Señorpa sumaq sonqo kasqantaqa. 4 Señormi kawsaq rumiqa, paytan runakunaqa wikch'urqanku, Diospaqmi ichaqa akllasqa ancha chaniyoq kawsaq rumi. Payman asuykuychis. 5 Kawsaq rumikunawan hina espiritual wasi perqasqa kanaykichispaq, Diospaq t'aqasqa sacerdotekuna kanaykichispaq, Jesucristowan Diospa sonqonman chayaqtapuni espiritual sacrificiokunata haywanaykichispaqwan. 6 Chayraykun Diospa Simin Qelqapas nin: "Ñoqan Sión llaqtapi esquina hap'iq rumita churani, akllasqa ancha chaniyoq rumita churani, paypi iñiqqa manan p'enqachisqachu kanqa", nispa. 7 Chayrayku, qankuna iñiqkunapaqqa ancha chaniyoqmi chay rumiqa, mana iñiqkunapaqmi ichaqa, Diospa Simin Qelqa hunt'akun. Chaypin nin: "Wasi sayarichiqkunaq wikch'usqan rumin esquina hap'iq kapun", nispa. 8 Nillantaqmi: "Paymi misk'ana rumi, paymi urmachiq qaqa", nispa. Paykunaqa Diospa siminta mana kasukuspankun misk'anku, chaypaq unanchasqapunitaqmi karqankupas. 9 Qankunan ichaqa Diospa akllakusqan ayllu kankichis, reyta serviq sacerdotekuna, Diospaq t'aqasqa ch'uya runakuna, Diospa rantikusqan llaqta. Diosmi laqhayaqmanta sumaq k'anchayninman waqyaspa akllakurqasunkichis paypa musphana ruwasqankunata willanaykichispaq. 10 Ñawpaqqa manan llaqtanchu karqankichis, kunanmi ichaqa Diospa llaqtan kapunkichis. Ñawpaqqa manan Diosqa khuyapayarqasunkichischu, kunanmi ichaqa Diospa khuyapayasqanña kashankichis. 11 Munasqay wawqe-panaykuna, wak llaqtayoqkunata, purikuqkunata hinan, valekuykichis aychaq millay munasqankunataqa amapuni ruwaychischu, chaykunaqa kikin runaq contranpin maqanakushan. 12 Diospi mana iñiqkuna ukhupi allintapuni kawsaychis. Ahinapin paykunaqa contraykichispi mana allin ruwaqkunamanta hina rimashaspapas, juzgana p'unchay chayamuqtin allin ruwasqaykichista rikuspanku Diosta yupaychanqaku. 13 Señor-rayku kasukuychis runaq churasqan llapa kamachikuqkunata, Roma suyu reytapas qollana kamachikuq kasqanrayku. 14 Kasukullaychistaq kamachikuqkunatapas, paykunatan reyqa churan mana allin ruwaqkunata muchuchinanpaq, allin ruwaqkunatataq sumaqta rikunanpaq. 15 Diosqa munanmi allinkaqta ruwaspaykichis, mana yuyayniyoq runakunaq thawtisqanta ch'inyachinaykichista. 16 Kamachi-kaymanta kacharichisqa runakuna hina puriychis, ichaqa paqtataq kacharichisqa kaspaykichis mana allinkaqta ruwawaqchis, aswanpas Diospa kamachinkuna hina kawsaychis. 17 Respetaychis lliwta. Munakuychis iñiq-masiykichiskunata. Manchakuychis Diosta. Respetaychis reytapas. 18 Kamachikuna, patronniykichiskunata tukuy manchakuywan kasuychis, ama sumaq khuyapayakuq kaqkunallatachu, aswanpas phiña kaqkunatapas kasukullaychistaq. 19 Pipas Diospa munayninta yachashaspa, mana ima huchanmanta muchuchisqa rikukuspaqa pacienciakuchun, chaymi Diospaqqa ancha sumaq. 20 Huchallikusqaykichis hawa muchuchisqa kawaqchis chayqa, ¿ima allintaq kanman, pacienciawanña muchuwaqchis chaypas? Ichaqa allinkaqta ruwaspaykichischus pacienciawan muchunkichis chayqa, Diospaqmi ancha sumaq. 21 Chaypaqpunin Diosqa waqyarqasunkichis, Cristopas ñoqanchisraykun muchurqan, muchusqanta qhawarispanchis yupinta qatikunanchispaq. 22 Payqa manan huchallikurqanchu, manataqmi pitapas q'oturqanchu. 23 Payqa k'amishaqtinkupas manan k'amipakullarqantaqchu, ñak'arichishaqtinkupas manan amenazarqanchu, aswanmi chaninninpi juzgaq Diosman hap'iykachikurqan. 24 Kikin Criston huchanchiskunatapas cruzpi chakatasqa kaspa cuerponpi aparqan, huchakunapaq wañuspanchis chanintapuni kawsananchispaq. Paypa k'irinkunawanmi qhaliyachisqa karqankichis. 25 Ñawpaqqa chinkasqa oveja hinan purisharqankichis, kunanmi ichaqa kutimpunkichisña waqaychawaqninchis, michiwaqninchis Cristoman. +1 Qankunapas, casarasqa warmikuna, qosaykichista kasuychis. Ahinapin Diospa siminpi mana iñiq mayqen qosapas mana rimapayasqalla iñinqa warminpa allin purisqanta, ch'uya kawsasqanta manchakuyniyoq kasqanta, 2 sumaq respetowan kawsasqanta rikuspa ima. 3 Sumaqchakuyniykichisqa ama hawaman rikukuqllachu kachun, chukcha ñaqch'akuyniykichispas ama k'achanchasqachu kachun, ama qoriwan k'achanchasqachu, amataq p'achallaykichischu sumaqchasqa kachun, 4 aswanpas sonqoykichis sumaqchasqaqa kachun llamp'u sonqo-kaywan, sumaq sonqo-kaywan. Chay hina sumaqchakuymi mana tukukuqqa, Diospa ñawpaqenpipas ancha chaniyoqqa. 5 Diosman hap'ipakuq ñawpa tiempo ch'uya warmikunaq sumaqchakuyninpas chay hinan karqan. Paykunaqa qosankutan kasukuqku. 6 Chay hinatan Sarapas Abrahamta kasurqan, chaymi payta, "wiraqocháy" nirqan. Qankunapas allinkaqtachus ruwankichis, manataq imatapas manchakunkichischu chayqa, Saraq ususinkunan kankichis. 7 Kaqllataq qankunapas qosakuna, esposaykichiswan allin yuyaywan kawsaychis p'akikuq vasota hina rikuspa sumaqta respetaychis, khuyakuyninpi Diospa qosqan wiñay kawsayta chaskiq-masiykichis kasqanrayku. Ahinapin Diosmanta mañakuyniykichisqa mana hark'asqachu kanqa. 8 Kunantaq, llapallaykichis huk sonqolla kawsaychis, llakipayanakuspa, qankunapura munanakuspa, khuyapayanakuspa, llamp'u sonqo kaspaykichis ima. 9 Ama mana allinmanqa mana allinllawantaq kutichiychischu, k'amisuqtiykichisqa ama k'amillaychistaqchu, aswanpas saminchaychis, Diosqa waqyarqasunkichis hukkunata saminchanaykichispaqmi. 10 Diospa Simin Qelqan nin: "Pipas kawsayta munakun, sumaq p'unchaykunatataq rikuytapas munan chayqa, ama qallunqa mana allinkaqta rimachunchu, ama siminpas llullakuchunchu. 11 Mana allinkaqmanta t'aqakuchun, hinaspa allinkaqta ruwachun, hukkunawan sumaq kawsayta maskhachun, hinaspa chaypi purichun. 12 Señorqa chanin runakunatan qhawashan, mañakusqankutapas makillan uyarishan. Ichaqa mana allin ruwaqkunaq contranpin kashan", nispa. 13 ¿Pitaq mana allinta ruwasunkichisman, allinkaqtapuni ruwashaqtiykichisqa? 14 Chaninkaqta ruwasqaykichisraykuchus muchuchisunkichis chayqa, ¡kusisamiyoqmi kankichis! Chayrayku, ama paykunataqa manchapakuychischu, amataq llakipakuychispaschu. 15 Aswanpas Cristota sonqoykichispi yupaychaychis, Señorninchispuni kasqanta reqsispa. Suyakuyniykichismanta pipas tapuqniykichisman allinta kutichinaykichispaqqa wakichisqallapuni kashaychis, hinaspa kutichiychis llamp'u sonqowan respetowan. 16 Allintapuni kawsaychis concienciaykichis allin kananpaq, ahinapin Cristopi iñiqkuna hinapuni allin kawsasqaykichismanta k'amiqniykichiskunaqa mana allin rimasqankumanta p'enqakunqaku. 17 Dios munaqtinqa, aswan allinmi allinkaqta ruwaspa ñak'arinaykichisqa, mana allinkaqta ruwaspa ñak'arishanaykichismantaqa. 18 Cristopas huk kutillatan huchanchiskunarayku wañurqan. Payqa chanin kashaspanmi mana chaninkunarayku wañurqan, Diosman pusanasuykichispaq. Cuerpopin wañuchisqa karqan, espiritupitaq kawsarichimpusqa karqan. 19 Chay kikin espiritullapitaqmi preso kashaq espiritukunamanpas rispa willamurqan. 20 Paykunan ñawpa tiempopi mana kasukurqankuchu, chay tiempopi arcata Noé wakichishaqtinmi Diosqa pacienciawan suyasharqan. Chay arcapin pusaq runakunalla unumanta qespichisqa karqanku. 21 Chay unuqa bautismo unumanmi rikch'akun, bautismoqa manan aychaq millay kayninta ch'uyanchanchu, aswanpas Diosmanta ch'uya sonqoyoq kayta mañakuymi, chay hinapin bautismoqa Jesucristoq kawsarimpusqanwan qespichiwanchis. 22 Jesucriston hanaq pachaman wicharipuspa Diospa paña ladonpi kashan, paytan angelkunapas, kamachikuqkunapas, atiyniyoqkunapas kasukunku. + +29"Chaynu Dyusmanta tukuyla karqa, ama chay urumanta, platamanta, rumimanta yanqa rurakashakunataqa dyusniy nishunllapachu. Chaqa chaykunataqami runakuna yarpuyninllamanta rurasha. + +Qhepaypi, wayq'o sikipi llaqta, paqta kanman P'isaq +sayk'usqa Wanka Rumita hina + +400 0 _ ‎‡a Jean-François Millet‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq llimphiq‏ + +"Tukyakuna mana kanchu wawakuna pukllanapa" Mamallakta Chapakkunapa alli willaykunami tukuy mamallaktapi, kay Grupo de Intervención y Rescate (GIR)... + +Runa Simi: Magdalena suyu + +Jach'ak'achi munisipyu +(Achakachi munisipyu-manta pusampusqa) +Uma llaqta Jach'ak'achi +Jach'ak'achi munisipyu (aymara simi: Jach'ak'achi jisk'a t'aqa suyu; kastilla simipi: Municipio Achacachi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Umasuyu pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Jach'ak'achi llaqtam (7.540 runa, 2001 watapi).[1] +6 Munisipyupi paqarisqa +Mayukuna: Ch'iyar Juqhu mayu (Río Chiar Jokho) - Jach'a Jawira +2005 watakama chunka tawayuq kantunmi karqan. +Munisipyupiqa aswanta Aymara runakunam tiyanku. +Munisipyupiqa aymara, kastilla, qhichwa simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [8] +Qhichwa simi 593 +Tupaq Katari Yachay Suntur (aymara simipi: Tupak Katari Jach'a Yatiñ Uta) +Munisipyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +↑ www.lexivox.org / T'aqamara kantun, kamasqa 2007 watapi +Jach'ak'achi munisipyu: yupaykuna, saywitu +Munisipyu (Chuqiyapu suyu) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Isluwinya). +"Pulitiku (Isluwinya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Nuna yachay icha Sikhuluhiya (grigu simimanta: ψυχολογία [psychología]) nisqaqa runap kawllayninmanta, musyayninmanta, llakllayninmanta, purtakuy nisqa ima hinatapas rurayninmanta, runap nunanmanta yachaymi. +Ancha riqsisqa nuna yachaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Caracas llaqtapi Winisuyla. +Ukupasiun: Hampikamayuq, awqaq pusaq wan pulitiku. +Sebastián Francisco de Miranda Rodríguez , sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin pawqar waray killapi 1750 watapi paqarisqa Caracas llaqtapi - † 14 ñiqin anta situwa killapi 1816 watapi wañusqa Cádiz llaqtapi), huk Winisuyla mama llaqtayuq pulitiku, awqaq pusaq, qillqaq wan ankallis qarqan. +Winisuyla mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1810 watapi ankallikurqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Francisco de Miranda. + +Paris llaqtapi qullqiya iridyumanta huk mitru karu kaq. +Mitru (metro) icha thatki nisqaqa (grigu simimanta: μέτρον [métron] = tupuy) karu kay tupum SI tupuypi. Sut'inchaku kay hinam: achkiypa ch'usaqpi purisqan karu kay 1/299 792 458 sikundupi (3,34 nanusikundu-chá). Metromanta polomanta - chawpipachakama karu kaypa 1⁄10000000-n kaq imapas hina ñawpata rimakurqanku. +Mitruta huq tupukunapi tukuchiy (inlish simipi) + +10 ñiqin kantaray killapi 1982 watapi (hatun kamachiypa) – 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1985 watapi (ripusqa) +Hernán Siles Zuazo sutiyuqqa (19 ñiqin pawqar waray killapi 1913 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 6 ñiqin chakra yapuy killapi 1996 watapi wañusqa Montevideo llaqtapi, Uruwayipi) huk buliwyanu taripay amachaqmi, pulitikupas karqan. Iskay kuti Buliwyap umalliqninmi karqan, Nasyunalista Pachakutiy Rikch'arimuy (Movimiento Nacionalista Revolucionario, MNR) nisqap kamariqninmi karqan Víctor Paz Estenssorowan. 1952 watapi Buliwya Mamallaqta Pachakutiypa huk pusaqninmi karqan. +Hawa t'ikikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Kayman purin: Amarumayu (San Antônio do Içá llaqtapi, Brasil) +Putumayu, inga kichwapi Walsayaku, Brasilpi Içá nisqaqa (kastilla simipi: Río Putumayo; Valsayacu nisqapas) Brasilpi, Ikwadurpi (Sukumpiyu markapi), Kulumbyapi Piruwpipas, Luritu suyupi, huk mayum. Amarumayuman rin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Putumayu. + +Ch'askachawwan qallarisqa chhasku wata ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +José Manuel González Ganoza sutiyuq runaqa, icha Caico (* 10 ñiqin anta situwa killapi 1954 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - 8 ñiqin qhapaq raymi killapi 1987 watapi wañusqa Ventanilla distritupi) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José González Ganoza. +Plantilla:Piluta hayt'aq (Piruw mamallaqta quchu / Awya Yala Kupa 1987) + +Ichilu pruwinsya - Wikipidiya +Surutu mayu, Amboró mamallaqta parki +Ichilu pruwinsya (aymara simi: Ichilu jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Ichilo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa Buena Vista llaqtam. +Mayukuna: Ichilu mayu - Surutu mayu +Ichilu pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Ichilu pruwinsya + +Musuq T'aypik Runa ñit'inakuy +Musuq T'aypik (chunwa simipi: 新北市, pinyin: Xīnběi Shì, Pe̍h-ōe-jī: Sin-pak-chhī Kastilla simipi: Nuevo Taipéi) icha Musuq Taipei hatun llaqtaqa Chunwa Republika mama llaqtap. + +Tikraynin witayasqa Kastillanu simipi: + +Wayt'achkaq arinkikuna. +Arinki (genus Clupea) nisqaqa hatun mama quchakunapi kawsaq tullu challwakunam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Arinki + +Katiguriya:Raymi +"Raymi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ilanda. +"Ilanda" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Carl Sagan sutiyuq runaqa (9 ñiqin ayamarq'a killapi 1934 paqarisqa Brooklynpi, New York; 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1996 wañusqa Seattlepi, Washington suyu) huk quyllur yachaymanta, yachaqsi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Julio César Chávez González sutiyuq runaqa icha Nino Benvenuti (* 12 ñiqin anta situwa killapi 1962 watapi paqarisqa Obregón llaqtapi - ), Mishikupi mama llaqtaq kurku kallpanchaq runa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Julio César Chávez. + +Kaypi Sik'iy utaq tikray llank'ana allichakuta akllanapi, clic ruway Microsoft Office Language Interface Pack 2010– Qhichwa kaypi Kunan chantisqa llankanapaq allichakukuna tawak'uchipi, chaymanta akllay Sik'iy akllay. +Ari,chaymanta waqaychana CHM urachimuspa, manan rikuywaqchu wiq'ata, qatiy kay yupikunata: + +PUKLLAY TIKAPALLAY (Cusco) + +Runa Simi: Uyun pruwinsya + +quwiki Katiguriya:Qucha (Allpa pacha) + +Runa Simi: Misk'i pruwinsya + +Runa Simi: Jaime Zudáñez pruwinsya + +11 k 0 0 Qhapaq p'anqa +1 1 0 0 6.2 k Kuru unquy pruwinsiya + +Runa Simi: Ikwadur unancha + +Runa Simi: Uhu + +Puquy k'allku + +Layqa qulluy nisqapiqa Iwrupapi kamachiqkuna waranqa-waranqa layqa (bruja) sutinchasqa runakunata, lliwmanta aswan warmikunata wañuchirqan. +Ancha ñawpa pachañas Mawk'a Iqiptupi, Babilunpipas layqa nisqa runakunatas qatiykachaspa wañuchirqan. Hudyukunap, Kristiyanukunappas liwrunpas, Dyuspa Simin Qillqam layqa kaymanqa ama nin (5ñ Moyses (Deuteronomium) 18:10-12 ). +Iwrupapi 5 ñiqin anta situwa killapi 1484 p'unchawpi Hatun Papa Inusinsyu pusaq ñiqin bula qillqanwan Summis desiderantes affectibus nispa qallarispa Kathuliku inlisyap sutinpi inkisisyun nisqawan layqa qulluyta kamachirqan. Hinaspa Kathuliku inlisya waranqa-waranqa layqa nisqa warmikunata wañuchichirqan, chaymantataqsi hinallataq prutistanti inlisyakunapas. +Chay pacha inkisisyun taripay sunturkuna hampiq warmikunata layqa kaymanta, diyawlu ruranakuymanta, dyusta ñakaymanta ch'atarqan. Hipachiywan chay warmikunamantaqa kunfisyun willakuytam atipayarqan. Achka bruja, brujo nisqa runakunatas - wañuy wanayman taripaspa yamt'a tawqapi kañaspa wañuchirqan, lliwmanta astawantaq Ispañapi, Alimanyapipas. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:11, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kristuyuyay iñiy nisqaqa Hisukristu qispichiq kaymanta iñiymi. +Kristiyanu iñiykama Jesusqa Dyuspa Churinmi. Huklla Dyusmi kaspa, chay Dyusqa kimsantin hinam: +Yaya Dyusqa hanaq pachapi kamaqmi. +Jesu Kristuqa Dyuspa churinmi. Iñiqnin runakunata huchankumanta qispichinapaq, hanaq pachapi wiñay kawsanankupaq kikinpa kawsanta Kruspi qurqan. +Ch'uya Ispirituqa (Ispiritu Santu) iñiq runakunata pusanmi. +Dyusqa Israel llaqtanwan Sinai urqupi Moysesman Chunkantin Kamachiykunatam qillqachispa Ñawpa Rimanakuytam kamachirqan. Jesustaq Urqupi Kamiykuypiqa musuq kamachiykunatam kamarqan. Qhipaq Sinapiqa rakinakuspa Kruspi kurkunta yawarnintapas quspa Musuq Rimanakuyta kamachirqan iñiqninkunata huchankunamanta qispichinapaq, wiñay kawsanankupaq. Wañuymanta sayarispa wañuytam atiparqan. Pisilla chaymanta hanaq pachaman rirqan. Chaymanta pacha Dyuspa pañanpi tiyachkan. Hamunqa kay pachaman runakunata taripanapaq. +Apustulu Pawlu kristiyanu iñiytaqa mana hudyu kaq llaqtakunaman yachachirqan. Payqa hinapas wañuchisqa karqan. +Kristiyanukunaqa tiksi sut'iyachiyninkunataqa Iñini mañaypi rimaykunku. +Yayayku nisqa, Iwanhilista Matiyukama Jesuspa kamachisqan mañayqa ancha chaninchasqam. +Kristiyanukunaqa huk runakunatam katisismunisqa qillqawan kristiyanu iñiymantam yachachinku, Jesusqa hanaq pachaman rina kaspa lliw iñiqninkunata chay yachachiyta kamachirqaptinmi. +Kristiyanu tukuspa, runaqa bawtisakun huchankunamanta qhispichikunapaq. Jesu Kristumanta yuyanapaq, huchanmanta qhispikunapaqpas Siñurpa Sinantam mikhun. +Lliwmanta aswan chaninchasqa kristiyanu phistakunaqa kaymi: +Pintikustis: Ch'uya Ispiritup runakunaman mast'arikusqan +Paskwapqa ñawpaqnin tawa chunka p'unchawkuna mallaspa sasinku Jesuspa muchusqanta yuyanapaq. Paskwap qanchistaq ñawpaqnin p'unchawkunaqa Simana Santa nikun. Chay pachaqa Jesuspa muchasqanta Yerusalempi chayasqanmanta sayarisqankama pacha yuyaykunku. +Jesuspa hanaq pachaman risqanmantapachaqa kristiyanukuna achka pisilla iñiykunaman rakikurqanku. Chayrayku kunan pacha achka kristiyanu inlisyakunam: +Protestantismu: Martin Luther-pa, huk rifurmatur nisqa runakunap kamasqan +Ispañamanta Purtugalmantapas awqakunaqa Abya Yalapi chayamuspa, kaypi runakunata ñit'ipayta, qullqita qurita qichuytapas munaspa "katuliku, kristiyanukunam kayku" nispa llullarqan. Runakunap Tawantinsuyu iñiyta ama nichaspa, kristiyanu iñiyta runakunaman kamachirqan. Chay munay mana munaywan iñichiyqa manam Jesuspa siminkamachu karqan, kristiyanu iñiyqa runap qispillam kamarikuyninwan chiqaptaq iñinan kaptin. +Kunanqa Abya Yala mama llaqtakunapi lliw runakunamanta aswan katuliku kaptin, hukkunataq protestantu inlisyakunapi iñiqkunapas kanku. Chaywanpas, achka runakunam kunanraq Pachamamata huk apukunatapas yupaychan. +Hawa T'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wycliffe Bible Translators (Diospa Simin Qelqa T′ikrachiq): Perupi qheswa runakunata servinapaqmi aynipi llank'ashanku. Irma Inugay de Phelps qelqasqan (QSHKS qillqaypi) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:40, 26 may 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qallu-qallu[1] (Plantago lanceolata) nisqaqa huk quram, hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qallu-qallu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qallu-qallu + +T'iqisqa urqu (kawsaq turu pisqup ñawi yurunqa yuraqmi) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Turu pisqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Turu pisqu + +Maicon Douglas Sisenando icha Maicon; (*26-VII-1981, Novo Hamburgo) sutiyuq runaqa huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Comatrana llaqta, Ika distritu +Comatrana (kastilla simipi: Comatrana) nisqaqa Piruwpi, Ika suyupi, Ika pruwinsyapi, Ika distritupi, huk llaqtam. + +Wamanpallpa icha Hatun Wamancha (Buteo poecilochrous) nisqaqa huk hatun hap'iq pisqum, antikunapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wamanpallpa + +Llika rump'u (inlish simipi kastilla simipiwan: netball) huk iskay quchup qanchis pukllaq sapa quchup rump'u pukllaymi. Pay isanka rump'uhawa, rump'uwan pullqayta manarí atinchu. Rump'uyuqrí runataqa takayta mana atinchu. Pusaq chunka mama llaqtapimanta aswan kan pukllasqa. Yari huk warmi pukllaymi. + +Felipe Santiago Salaverry del Solar sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin aymuray killapi 1806 paqarisqa Lima llaqtapi - † 18 ñiqin hatun puquy killapi 1836 wañusqa Ariqipa llaqtapi) huk piruwanu awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. Piruwpi Umalliq (1835-1836). + +Tinkurachina siwikuna 47° 22" N - 8° 32" E +Zürich llaqtaqa Suwisa mama llaqtap lliwmanta aswan hatun llaqtanmi, Zürich suyup uma llaqtanmi. Zürich llaqtapiqa 347.517 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zürich. + +Kiswar yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Kiswar yura rikch'aq ayllu (Scrophulariaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Tuktunkunaqa tawantin icha pichqantin raphimuyum, iskaykinraymi, wakin wakinllapi wach'illam. Akilla, wayta raphikunaqa huñusqam. Huklla sisa raphi muyum. Ruru raphintinqa hawa tiyaqmi. +Kaymi huk kiswar hina yurakuna: +atuq t'ika, allqu llant'a (Alonsoa acutifolia) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kiswar yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kiswar yura rikch'aq ayllu + +Mengistu Haile Mariam sutiyuq runaqa (21 ñiqin aymuray killapi 1937 watapi paqarisqa Walayita suyupi - ) huk Ithiyupyaap awqaq pusaq, pulitiku wan umalliqninmi kachkan. +Ñawpa warmi: Wubanchi Bishaw. Churinkuna (?): . +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mengistu Haile Mariam. + +Awqaq suyu, pulitiku +Susilo Bambang Yudhoyono sutiyuq runaqa (*9 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi paqarisqa Tremas, Pacitan llaqtapi - ), huk Indunisya Awqaq suyu wan pulitiku karqan. +2004 watamanta 2014 watakama ñawpaq kuti Indunisyapa Umalliqnin karqan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'uyayachiy + +1788 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Hatuntaki kiti icha Antonio Ante kiti (kastilla simipi: Canton Antonio Ante / Canton Atuntaqui) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Impapura markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Hatuntaki llaqtam. +Ibarra llaqta: 12 km +Suqta kitillinmi kan: +Atuntaki kitipiqa Karanki, Natawila, Otavalo Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa kay kitillikunapi kawsanku: [1], [2] , [3] +/ Yupaykuna: Hatuntaki kiti + +Kawsaqkunap rikch'aqyayninLlamk'apuy + +Tiyay: Piruwpi: Ukayali suyu +Amarumayu purimuq mayukunawan: Yuruá mayu +Yuruá mayu (kastilla simipi: Río Yuruá (Piruwpi) / Juruá) nisqaqa huk 3.350 km suni mayum, Piruwpi, Ukayali suyupi, Brasilpipas, Aqri suyupi. Amarumayuman purin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuruá mayu. +Mayu (Aqri suyu) + +Hifikepunye Pohamba sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin chakra yapuy killapi 1935 watapi paqarisqa Okanghudi llaqtapi - ) huk Namiwya mama llaqta pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hifikepunye Pohamba. + +Winchuka,[1][2] Chirimacha[2] icha Uluchi[1] (Triatoma infestans) nisqaqa runap yawarninta ch'unqaq palamam, chaqas unquyta qatichiq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Winchuka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Winchuka + +Neodimyu, Nd (musuq latin simipi: Neodymium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +Rasaq rit'i urqu, qullamanta rikusqa +Tiyay Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu; Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qupa distritu +Rasaq nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Paqllun distritupi, Lima suyupipas, Qaqatampu pruwinsyapi, Qupa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.017 mitrum aswan hanaq. + +Llapan hallka k'iti k'anchar: 133 007 km². + +Mana llakiq rikch'aq (LC)[1] +Kuyuti (nawa simimanta koyotl; Canis latrans) nisqaqa Chinchay Awya Yalapi kawsaq aycha uquq ñuñuqmi, atuq hina rikch'aqmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kuyuti + +Runa Simi: Musquy + +6 6 69 4.6 k 3.5 k WikiRuraykamay:Mama llaqtakunamanta qillqakunata t'ikray + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa (mana wakinchasqa) - 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w (en las variantes regionales). +K'iti rimay +J: Dyuspa Librumpi qillqasqa kachkan: Runaqa manam tantallawanchu kawsan. +J: Qillqasqam kachkan: Manam tantallawanchu runaqa kawsanqa. +J: Qillqasqam kachkan: "Runaqa manam tantallawanchu kawsanqa". +J: Qillqasqam, manam qhari t'antallamantachu kawsanqa ña, tukuy Pachakamaqpa siminmanta. +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Supay: Dyuspa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanta. +J: Qillqasqa kachkan: Manam t'antallawanchu runaqa kawsanqa, yallinraq Dyuspa tukuy siminwanmi. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Saqra: Dyuspa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanpaq. +J: Dyuspa Simin Qillqam nin: "Manam runaqa t'antallawanchu kawsanqa". +Wycliffe Mosoq Testamento 2013 Este de Apurímac, Perú Apurimaq Diablo: Chiqaptapuni Dyuspa Wawan kaspaykiqa, kay rumikunatayá niy t'antaman tukunanpaq. +J: Qillqasqam kachkan: Manam t'antallawanchu kawsan runaqa. +J: Iskribisqamin: Mana t'antallawanchu runaqa kawsanqa, antis tukuy Dyuspa palawrasninwan kawsanqa. +J: Dyusmanta Qhillqasqapi nin: Mana t'antallawanchu runaqa kawsanqa. +Dios Tatanchispaq Musuq Rimanayninkuna 2006 Norte de Bolivia Apulu (Buliwya) Supay: Chiqachus Dyuspaq Churin kanki chhikaqa, kay rumita t'antaman tukuchun niy. +J: Qilqasqakunapiqa ajinatam nin: ‘Runaqa manam t'ant'allawanchu kawsanman.' +J: Dyus Killkachishkapika: "Runakunaka tantallawan mana kawsanchu. Tayta Dyus rimashka tukuy shimikunawanmi kawsan. +J: Killkashka tiyanmi, nirka, Mana tantallawan runa kausankachu, astawan tukuy Dyus rimashka shimikunawan. +Chayman Jesus kuntistarqa diyabluta: "Diospa Librumpi qillqasqa kachkan: Runaqa manam tantallawanchu kawsan," nispa. +Piru Jesus diyabluta kuntistarqa: "Diospa Santu Librunpi qillqasqam kachkan: "Yupaychanki Dios Taytaykita, Pay sapallantataqmi qunqurikuspa yupaychanki," nispa. +Jesusñataqmi diyabluta kuntistarqa: "Qillqasqam kachkan Santa Bibliyapi: "Ama Dios Taytaykita tintankichu," nispa. +tawa chunka punchaw supaypa tintasqan karqa. Hinaspam chay punchawkunapi mana imatapas mikuspa, chayraq yarqachikurqa. +Hisusñataqmi kuntistarqa: Kamaq Dyusnikitam aduranki, payllatataqmi sirbinki, niqmi qillqasqa kachkan, nispa. +Chaypim tawa chunka punchawpuni diyablupa tintasqan karqa, chay punchawkuna mana imatapas mallisqanraykum chaymantañam yarqachikurqa. +Hinaptinmi Jesus nirqa: Qillqasqam kachkan: "Runaqa manam tantallawanchu kawsanqa", nispa. +Chaymi Jesusñataq nirqa: Qillqasqam kachkan: "Siñur Diosllaykitam yupaychankiqa, payllatataqmi sirwinkipas" nispa. +Jesusñataqmi nirqa: Qillqasqam kachkan: "Siñur Diosnikitaqa amam pruybaman churankichu", nispa. +Jesustaq Espiritu Santomanta hunt'asqa Jurdanmanta kutimuspa, chay ispirituq pusasqan purumpampata rirqan. +Chaypi tawachunka p'unchay karqan supaypa watikasqan, mana imata mikhuspa; kay p'unchaykuna llalliktin yarqachikurqan. +Supaytaq nirqan: Sichus Pachakamakpa churin kanki, t'antaman tukuy, ñiy kay rumita. +Jisustaq kutichirqan: Qilqasqan, manan qary t'antallamantachu kausanqa ña, tukuy Pachakamakpa siminmanta. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Jesustaq, Santu Espirituwan hunt'a, Hurdán mayumanta kutipurqan, ch'in pampaman Espirituq pusasqantaq karqan. +Tawachunka p'unchaypaq, supaypa watiqasqantaq karqan. Manataq imatapas mikhurqanchu chay p'unchaykunapi; yarqachikurqantaq chay p'unchaykuna qhipataña. +Chaypacha supayqa nirqan payta: Diospa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanta. +Jesustaq kutichispa, payman nirqan: Nisqa kashan: Aman Apu Diosniykita watiqankichu, nispa. +Jesusmi Santu Espirituwan hunt'a, Jurdán mayumanta kutimpurqan, hinan ch'inniqman Espirituqa pusarqan, chaypitaq tawa chunka p'unchay kamurqan saqraq watiqasqan. +Chay p'unchaykunapiqa manan imatapas mikhurqanchu, chaymantañan yarqachikurqan. +Hinaqtinmi saqraqa Jesusta nirqan: –Diospa Churinchus kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanpaq, nispa. +Jesustaq saqraman kutichirqan: –Diospa Simin Qilqan nin: "Manan runaqa t'antallawanchu kawsanqa", nispa. +Qanchus qunquriykukuspa yupaychaykuwanki chayqa, llapallanmi qanpa kanqa, nispa. +Jesustaq saqraman kutichirqan: –Diospa Simin Qilqan nin: "Siñur Diosniykitan yupaychanki, pay sapallantataqmi sirwinkipas", nispa. +Diospa Simin Qilqan nin: "Diosmi angilninkunata kamachinqa waqaychanasuykipaq", nispa. +Nillantaqmi: "Makinkupin qanta chaskisunkiku chakiykita rumipi ama k'irikunaykipaq", nispa. +Chaymi Jesusqa saqraman kutichirqan: –Diospa Simin Qilqan nin: "Aman Siñur Diosniykita watiqankichu", nispa. +Chaypin Jesusqa karan tawa chunka p'unchaw mana ni imatapas mikhuspa. Chay p'unchawkunapin diyabluqa Jesusta huchaman urmachiyta munaran. Chay tawa chunka p'unchaw pasaruqtinñataqmi Jesusqa yarqachikuran. +Chaymi diyabluqa khaynata niran: —Chiqaqtapuni Diospa Wawan kaspaykiqa, kay rumikunatayá niy t'antaman tukunanpaq, nispa. +Chaypi saqra watiqarqan tawa chunka p'unchay pacha. Llapan chay p'unchaykunapi, payqa manan mikhurqanchu imatapas, qhipañiqman yaraqachikurqan. +Hina saqraqa payta nirqan: "Sichus Diospaq churinpuni kanki chayqa, kamachiy kay rumita t'antaman kutinanpaq". +Jesustaq saqrata kutichirqan: "Qilqasqan kashan: Manan t'antallawanchu kawsan runaqa". +Tawa chunka p'unchayta Supay payta tintarqa. Manataq ni imatapis mikhurqachu chay p'unchaykunapi. Yarqachikurqataq chay p'unchaykuna qhipata. +Chaypacha Supayqa nirqa payta: Sichus Diospa Churin kanki chayqa, niy kay rumita t'antaman tukunanta. +Makinkupi jap'isunqanku, Ama chakiykita rumipi takakunaykipaq. +Chaypachataq tawa chunka p'unchaykunantinpi supay Satanás Jesusta juchallichiyta munasharqa. Jesustaq chay p'unchaykunapi mana ni imatapis mikhurqachu. Chay qhipata pay yarqhachikurqa. +Jesusqa kutirqa Jurdán Mayumanta Espíritu Santuwan junt'asqa, chay Espiritutaq Payta pusarqa ch'in pampaman. +Chaypiqa tawa chunka p'unchayninman Kuraq Supayqa Jesusta juchaman urmachiyta munarqa. Chay tawa chunka p'unchaypi mana imata mikhusqanraykutaq Jesusqa yarqhachikurqa. +Chantá Kuraq Supayqa nirqa Jesusta: Sichus Diospa Churin kanki chayqa, niy kay rumiqa t'antaman tukunanta, nispa. +nirqataq: Kay tukuy atiyta qusqayki, tukuy kapuynintawan, imaraykuchus nuqaman qusqa karqa; chayrayku pimanchus munani, chayman quyta atini. +Sichus ñawpaqiypi qunquriykukuspa, yupaychawanki chayqa, kay tukuynin Qampata kanqa, nispa. +Chantá nillantaq: Makisninkupi jap'isunqanku, ama chakiykita rumipi takakunaykipaq, nispa. +Chaypitaq tawa chunka p'unchayta supay Jesusta pruybaman churarqan. Jesús chay p'unchaykuna ni imata mikhusqanrayku yariqachikapurqan. +Supaytaq nirqan: —Sichus Diospaq Churinpuni kanki chayqa, kay rumita t'antaman tukuchiy. +Jesustaq kuntistarqan: —Eskrituraqa nin: ‘Mana mikhunallawanchu runaqa kawsanqa, manachayri Diospaq tukuy palabrankunawan.' +Ñawpaqiypi qunquriykukuspa adurawanki chayqa, kay tukuy ima qanpaqta kanqa. +Jesusqa Ch'uwa Ajayu junt'am Jordán mayuniqmanta kutimpurqan, Ajayutaq ch'usaq qasi pampaniqman payta pusapurqan. +Chaypitaq tawachunka p'unchay qaynachkaqtin Supayqa payman yanarirqan. Chay p'unchaykunapiqa manam imatapas mikhusqachu, chhikamantataq yariqachikupurqanmi. +Jesustaq payman ajinata jaynirqan: –Qilqasqakunapiqa ajinatam nin: ‘Runaqa manam t'ant'allawanchu kawsanman,' nispa. +Makinkunawan uqharisunkichis, chakiykikunata rumikunaman chayaspa ama nanjachikunaykipaq,' –nispa. +Jesustaq payman ajinata jaynirqan: –Qilqasqakunapiqa nillantaqmi: "Tata Diosniykitaqa ama yanariychu," –nispa. +Chay jipami diyabloka, shuj jatun urkuman, Jesustaka pusharka. Chay urkumandaka, kay pachapi tiyaj tukuy llaktakunatami, ñapash rikuchirka. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +quwiki Katiguriya:Uma llaqta (Urin Awya Yala) + +Yaka-yaka (familia Picidae) nisqakunaqa yaqa tukuy tiksimuyuntinpi kawsaq pisqukunam, puriq icha tiyapayaq. Akakllukunaqa chhukrunawan sach'akunap qaranpi chhurupayaspa palamakunata qirisakunatam hap'ispa mikhunku, "yaka-yaka" nispa ruqyaspa. +218 rikch'aqnintam riqsinchik. Urin Awya Yalapiqa akakllu (hak'akllu, Colaptes rupicola), huk rikch'aqkunapas kawsanmi. Chinchay Awya Yalapiqa lliwmanta aswan achka kaq rikch'aqa Chinchay Awya Yala akakllum (Colaptes auratus). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yaka-yaka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yaka-yaka + +Hatun Britañapi chaski qillqa pallana (busun), 19 ñiqin pachakwatamanta. +Chaski icha Kurriyu (kastilla simipi: correo, inlish simipi: mail, post, huk iwrupa rimaykunapi: posta) nisqaqa ima willaykunata, chaski qillqakunata, q'ipikunata wantukunapaq, kachaqmanta chaskiman apamunapaq runa llikam. Chaskiqa qallariyninpi mama llaqtap iman kaptinpas, huk mama llaqtakunapi akuna qallarikuyman qurqan. +Kaymi mama llaqtap chaskinpa ruranankuna: +Kunan pachaqa anchata willanakunchik internet nisqantam, e-chaskiwanmi, manañam mama llaqtap chaskinwanchu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chaski. + +Katiguriya:Qillqaq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Mama llaqta). + +1680 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +1918 mara 28 uru Taypi sata phaxsin (Awstriya-Unkariya Qhapaq suyumanta) + +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Hunin suyu, Pasqu suyu, Lima suyu) +Yaru rimay nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, chinchay Hunin suyupi (Tarma k'itipi), Pasqu suyupi, chinchay Lima suyupipas (Piruwpi) rimasqa. + +4 chaniyuq tikraykuna taripay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Enanitos Verdes (kastilla simi: "q'umir ch'itichakuna") nisqaqa huk arhintinu kusituymi. + +2 chaniyuq tikraykuna urqu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Mana kay qillqata champanata munaspaykiqa, rimachina p'anqapi qillqaspa willariy. Kay qillqa manapuni champana kaptinqa icha allinchayta munaspaykiqa, kay willachata ch'usaqchariy. Amalla kikiykip rurasqayki qillqamanta ch'usaqchaychu. + +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin Wikipidiya + +Runa Simi: Turku rimaykuna + +Runa Simi: K'usillu + +Mumbai llaqtaqa Indya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Mumbai llaqtapiqa 12.883.645 runakunam kawsachkanku. + +antikuna ukumari + +451 _ _ ‎‡a Yellowstone mamallaqta parki‏ + +Jach'a Uma (aymara simi jach'a hatun, jatun, uma yaku, "jatun yaku", kastilla qillqaypi Jacha Uma, Jachcha Uma) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Uru Uru suyupi, Uru Uru pruwinsyapi, Surakachi munisipyupi.[1][2] +↑ Surakachi munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Pukaqaqa distritu - Wikipidiya +Pukaqaqa distritu +Uma llaqta Pukaqaqa +Pukaqaqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Pucacaca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Pikuta pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pukaqaqa llaqtam. +Anqas Walla mamallaqta parki +Distritu (Pikuta pruwinsya) + +Lamas distritu (kastilla simipi: Distrito de Lamas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, San Martin suyupi, Lamas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Lamas llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ikwadur. +"Ikwadur" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Suti nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Suti (sut'ichana) rikuy. +Suti, kichwapi Shuti (latin simipi: nomen, grigu simipi: Όνομα) nisqaqa pitapas icha imatapas sutichasqam. +Runakunam sutiyuq, hinallataqmi ima allpamanta yachaykunapi puystukunapas sapaq sutiyuqmi: llaqtakunam, urqukunam, mayukunam, quchakunapas. +Uralan Awya Yalapiqa llapa runaqa sapaq sutiyuq iskaynintin ayllu sutiyuqpas, ahinataq: +Mariya Mamani Qispi sutiyuq mamanpa wawan. +Kaymi huk runa sapaq sutikuna: + +Aveiro (kastilla simipi: Aveiro) llaqtaqa Purtugal mama llaqtap, Braga distritu uma llaqtanmi. Aveiro 73 559 runakunam kawsachkanku (2011). + +Tikraynin yachaqana Kastillanu simipi: + +Getúlio Dorneles Vargas, GêGê ,Dr. Getúlio, sutipaq runaqa (* 19 ñiqin ayriway killapi 1882 watapi paqarisqa Sao Borja llaqtapi - 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1954 watapi wañusqa Rio de Janeiro llaqtapi). Brasil pulitiku wan Umalliq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Venezia. +► Venezia llaqtapi paqarisqa‎ (8 P) +"Venezia" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Veracruz suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Veracruz de Ignacio de la Llave), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Xalapa-Enríquez llaqtam. +Munisipyukuna (Veracruz) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Veracruz suyu. + +Tiyay: Buliwyapi: Pando suyu +Hatun Sach'amayu (Río Madeira / Madera) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Brasil mama llaqtapipas, huk 3.239 km suni mayum, Amarumayup aswan hatun purimuq mayum.. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun Sach'amayu. + +Washington Delgado sutiyuq runaqa (1927 watapi paqarisqa Qusqu llaqtapi; 6-9-2003 wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu kastilla simipi qillqaqsi karqan. Piruw mamallaqtap simi kapchiy suñaynin (Premio Nacional de Poesía) nisqata chaskirqan. + +(rusu simipi Tukuy suyukunap proletaryunkuna, huñunakuychik!) +Uma llaqta Moskwa +Tukri simi Rusu simi + 14 tukri simikuna +Kamachiy Susyalista mama llaqta +Hallka k'iti k'anchar +Wankurisqa: Nasyunkunap Huñun, Huñusqa Nasyunkuna, Warszawa paktu, COMECON +¹ Suwit Huñup tukri sutinkuna +Rusya mama llaqta huk ñiqin pachantin maqanakuypi llallisqa karqaptin Hatun Uktuwri Pachakutiy nisqapi 1917 watapi tukusqa Rusu Suwit Republika 1922 watapi Bolshewikkunap Yuraqkunata atiyninpi Susyalista Suwit Republikakunap Huñun tukukuptin Vladimir Lenin sutiyuq kumunista pusaq ñawpaq umalliqninmi tukurqan. Lenin wañurqaptin Yosif Stalin achka watakuna tiranu hina kamachirqan, iskay ñiqin pachantin maqanakuypi Adolf Hitlerpa Alimanyanta atipaspa ancha atiyniyuqmi tukurqan. +Suwit Huñuqa 1991 watakamam karqan, Mihail Gorbachov umalliqninpa tukupusqankama. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Susyalista Suwit Republikakunap Huñun. +Suwit Huñunpi runakunap wiñasqan 1963-manta 1993-kama (waranqa runakunapi). +Katiguriyakuna: +Puchukasqa mama llaqta (Iwrupa) +Puchukasqa mama llaqta (Asya) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:26, 21 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quyllur llaqtayuq wawamanta. Qillqaqpa dibuhunkunantin. _ Centro Bartolomé de Las Casas +Quyllur llaqtayuq wawamanta. Qillqaqpa dibuhunkunantin. + +quwiki Katiguriya:Qillqaq (Parawayi) + +Quechua: k'illimsa + +Pays Bolivie / Bolivia / Volívia / Llaqta / Buliwya / Wuliwya Suyu + +Runa Simi: Hukllachasqa Arab Imiratukuna + +Aquchinchay icha Kumita (grigu simimanta: Κομήτης [Komī'tīs], kastilla simipi cometa) intita muyupayaq pisilla km hatun, hatunkaray (intip k'anchapusqan kaspa) k'anchaq chupayuq hawa pacha pachankam. + +Wiraqucha nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Ispañamanta, lliw Iwrupamantapas hamusqa, kastilla simipi blancos nisqa runakunam, qhipa wiñaynin runakunapas. +Qhapaq runakunata napaykuna rima. + +Abuta (Abuta) nisqaqa Chawpi, Uralan Awya Yalapi paray sach'a-sach'akunapi wiñaq iskay phutuy raphiyuq lluq'aq yurakunam, thansakunam, huk sach'akunapas. +Kaymi huk abuta rikch'aqkuna: + +Jeremiyap qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Jeremías) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Jeremiyap qillqasqan, bible.is nisqapi: +Jeremiyap qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Jeremiyap qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Jeremiyap qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Jeremiyap qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Wamanqapi Mama Llaqtap San Kristuwal Yachay Sunturnin - Wikipidiya +Wamanqapi Mama Llaqtap San Kristuwal Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional de San Cristóbal de Huamanga, UNSCH) nisqaqa Piruwpi, Wamanqa llaqtapi huk yachay sunturmi. +Wamanqapi Mama Llaqtap San Kristuwal Yachay Sunturnintaqa 3 ñiqin anta situwa killapi 1677 watapi Wamanqapi Don Cristóbal de Castilla y Zamora sutiyuq hatun yayam kamarirqan. Chayrayku 340 watayuqmi kachkan. +Wamanqapi Mama Llaqtap San Kristuwal Yachay Sunturnin: Tukri llika tiyaynin (kastilla simipi) + +Urupampa llaqta +Uma llaqta Urupampa +Urupampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Urubamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Urupampa pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Urupampa llaqtam. + +Portsmouth nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iqiptu. +"Iqiptu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Ransiya). +"Takichaq (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Binidiktu VII, Binidiktu VII qanchis ñiqin (latin simipi: Benedictus PP. VII, Italya simipi: Benedetto VII) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 10 ñiqin anta situwa killapi 983 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +? ñiqin aymuray killapi 974 watapi watamanta 10 ñiqin anta situwa killapi 983 watapi watakama Tayta Papam. +? ñiqin kantaray killapi 974 watapi - 10 ñiqin anta situwa killapi 983 watapi + +Chillán nisqaqa Chilipi huk hatun llaqtam. Chillánpiqa 161.953 runakunam kawsachkan (2002 watapi). + +Yarina, Pullupuntu icha Chili (Phytelephas macrocarpa) nisqaqa huk laya chunta sach'am, Urin Awya Yalapi kawsaq (Pakaya-Samirya mama llaqta risirwapi, Piruw). + +Mölnlycke llaqtaqa Suwidsuyu mama llaqtapi huk llaqtam. Mölnlycke llaqtapiqa 15.289 runakunam kawsachkanku (2008). + +Tinkurachina siwikuna 66° N 121° W +Hatun ukumari qucha icha Sahtu qucha (Slavey simipi: Sahtu; Inlish simipi:Great Bear Lake; fransis simipi: Grand lac de l'Ours; kastilla simipi: Gran Lago del Oso) nisqaqa Kanada mama llaqtapi huk qucham. Sahtu quchap patanpiqa Chipewyan (Dene) runakunam kawsachkan. + +Runa Simi: Llaqta pusay + +kunan punchaw +kunan punchaw qollasuyu, antisuyu, chinchaysuyu, qontisuyu +qontisuyu, chinchaysuyu,qollasuyu, antisuyu +kaymi kanqa, uku, hana, kay pachapaq + +quwiki Iskay ñiqin pachantin maqanakuy + +Alonso Berruguete Ispaña mama llaqtayuq ch'iquq + +S/. Kunan mañakusunchis Dius Taytanchismanta bendisionninta, sumaq kausakunanchispaq, familianchiskunapaq, munaqninchiskunapaq, chaqranchiskunapaq, uywanchiskunapaq, wasinchiskunapaqpas. +LL. Yayayku, hanaq pachakunapi kaq . . . +Llapan ch'eqmikuna lloqsichun kaymanta, hinallataq lliu supaykunapas anchurichun. +- (Chaymanta runakuna qonqorikuspa, runakunata ch'aqchuy). +Manaraqmi misk'i rimayninchis cristiano huñunakuyninchiskunapi sut'inchasqaraqchu. Pisi pisillamanta puririsunchis hoq p'unchay sut'inchasqa kanankama. Hoq llaqta wawqenchiskunawan huñu puririshanchis hinallataq wawqenchis sacerdotekunawanpas, hasta Jesucristo Taytanchismi kasqanta, tukuy qallu rimarinankama. +Bautismowanmi qallarinchis cristiano kayta. Bautisakusqanchis p'unchaymantapachan tukupunchis Jesucristoq wauqen, Dios Yayanchispa wawan. Wawaqa hallpa t'uru hina paqarimun, kunanmanta huq sonqoyoqmi. Taytanchis Jesucristotaq sonqonpi tiakun. Sumaqmi Jesuspa wasinqa. Imaynatan ruwasunchis chay wasin ch'uya wiñay kananpaq. +Waqchakunata viudakunatapas yanapaqta rikuwasunchis tukuy ima hayk'a ruwayninkupi chayqa, yachallanqataqchá runa kayta. Yachanqa runamasin munakuyta kusikunqa waqanqapas paykunawan kuskachá. Diospa llaqtanpaq llank'ayta yachanqachá, luchanqataq Diospa llaqtanwan kuska mana allinkuna hawa. Yachallanqataq huq ch'ulla Dios Yayaq wawan hina kayta. +Chay hinaqa maskhasunchisyá allin cristiano compadrekunata. Maychika kutin maskhanchis qolqenrayku qhapaq wapo kaqtin. Mana qhawarinchischu allin runachus manachus chaytaqa. Chaymantataq sut'inta suwaykunqaku ahijadonkuta, mana allintan yachachinku chaypi, mana chaninkuna ruwayta. Maskhay allin cristianota compadripaq manañá qolqen kaqtinpas. Munakuyninwan k'anchaykunqa, wawaq sonqonpitaq k'ancharinqa, yachachinqataq runa kayta. +Chay hina kaqtin llapa cristiano runakuna bautisayta atinku. Chayraqchá mana chaypin sacerdote kanchu, ¿pin bautisayata atin?, llapa cristiano runakuna atinku. Qharipas warmipas bautisayta atinmi. Kikin taytama-manpis atinmi. +S/. Kunanqa llapallaykichista tapusaykichis. Kay wawakuna bautisakuyta atikunkuchu. +S/. Kay wawakuna kausaywan kausanankupaq, cristiano runakunaman tukunankupaqpas. Diusmanta mañakuna. +S/. Kay wawakuna cristiano runakuna hina kausaspa, allin ejempluta llapa runakunaman sapa p'unchau qonankupaq. Diusmanta mañakuna. +S/. Kay wawakuna allinta kausaspa, hanaqpachaman chayanankupaq. Diusmanta mañakuna. +S/. Dius Taytayku, qan Jesucristo Churiykita kay pachaman kachamorqanki llapa runakunata huchankunamanta panpachananpaq, kay wawakunata panpachapuwayku. Hinataq kachun Jesus. +S/. Padrinokuna, madrinakuna, kunanqa ahijadoykichispa sutinpi tapusaykichis. +S/. Iñinkichischu Dius Yayanchispi, hanaq pacha kay pacha kamaqpi +S/. Wauqeypanaykuna NN.... cristiano runakunaman tukunkichisña, kay yuraq p'achaqa (churakun) cristiano kasqaykichista niyta munanmi. Hinataq ch'uya sonqoyoq kanaykichis, kashan wiñay kausayniyoq kanaykichispaq. +S/. Cristoq k'anchayninta chaskiychis. Qankuna taytamamakuna, padrinomadrinakuna Cristoq k'anchaynintaqa ama wañuchiychischu. Wawaykichiskuna Cristoq k'anchayniyoq purichunkupuni. Taytanchis Jesucristuwan kuska wiñaypa wiñayninpaq kausanankupaq. Hinataq kachun Jesus. +S.P/. Yayayku, hanaq pachakunapi kaq... +Dius Yayanchis noqanchis kamaq, kamawarqanchis qharita warmitawan. Mana kamarqan hoq sapallantachu, iskaymi karqanku. Iskay kaspapas ch'ullallaman tukupurqanku munanakuyninkupi. Chay hinatan willawanchis Sagrada Biblia: Génesis 1,26-27 y 2,24-25. +"Nerqantaq Dius Yayanchis: Runata kamasun. Noqanchis kikinta noqanchisman riqchakoqta, qocha challwakunata, altun phawaq pichinqokunata llapan kay pachapi kausaq uywakunatawan, qharita kamarqan. Chayrayku, qhariqa taytantapas mamantapas saqepunqa, hinaspan warminman hoqllachaykakapunqa, hoq aychallataq kapunqaku. Iskayninkutaq q'alalla karqanku, qharipas warmipas, manataq p'enqanakurqankuchu". +Wawanchiskunata yanapananchis, sumaq kausaytataq runamasinchiskunaman qhawarichinanchis. Llaqtamasinchiskunawantaq allinta kay hallp'a pachata ruwananchis, Ch'ulla ayllulla kanchis wauqenchiskunaq chaupinpi. Qhari warmiqa Diospa llaqtanpa chaupinpi kashan. Qhawarisunchis noqanchispa sonqonchispi wakin misk'i rimaykunata Sagrada Bibliamanta: +Pro. 10,5 Mikhuy huñuna tiempupi huñukoq, runaqa allin umayoqmi. Chutarayaq runaqa mana yuyayniyoqmi. +Pro. 1 5,17 Aswan allinmi munakuywan lawallatapas haywarinayki, hoq q'aspataraq cheqnikuywan qoykunaykitaqa. +Pro. 1 6,8 Aswan allinmi pisillapipas chanin kay, askha suakunamantaqa. +Pro, 22,22 Waqchakunata mana kallpayoqchu kanku, ama tanqarpariychu, kuskachay wasikunapi amataq saruychu, Dius Yayanchismi yanapanqa, ñit'iqkunatataq kausayninta qechunqa. +Pro. 24,30 Qhella runaq chakranta qhawarirqani, qora tukuykapusqa, wiñaykushan kiskallaña, perqankunapas thuni thunillaña. Chayta rikuspa sonqoypi yuyaykuni, ¡imataq kayqa, atacallau!, kay runa puñukuspalla, machakuspalla, chutarayaspapas kausan, chaymanta sua hina thantallaña, auqa hinallapas yarqhallaña, nispa nini. +Pro. 6,6 Yau, qhella runa, qhawariy sisita, rikuy Ilank'asqanta, yachaysapachá kanki. +Eclo. 11,7 Mana allinta yachaspa ama kunaychu, mana allinta uyarispa ama kutichiychu. Wakin millayta qapariqtinqa mana uyarinkuchu. Rimaysapakunallan qaparkachanku, rimaysapa runaqa aqomantapas aswan llasan. +Pro. 6,24 Ayqerikuy qhariyoq warmimanta, misk'i siminwanmi q'otusunkiman. Puriyta atiwaqchu q'ala chaki ninaq ruphasqan patanta, manan chakiykita ruphaqtin, chay hinan hoq casada warmiwan pantaqqa. +Eclo.32,1 Presidentipaq aqllarqasunkiku, ama sonqoykita poqochiychu, runamasiykipaq runa hina kay, ñaupaqta haywariy, chaymantaña tiaykunki. +Pro. 31,31 Pichá sumaq warmita tarikunqa, qorimantapas astawan k'anchareqmi, qosanmi tukuy sonqonta paypi churaykun, sapa p'unchay tukuy allinllata ruan, mana allintaqa manan, millmata maskhakun, makinkunawan t'isakun, karumanta mikhunata maskhakamun, hunt'a wasinpi kananpaq. Tutallamanta sayarin, qosanta wawankunatawan mikhuchinanpaq, qolqenta huñukun chakra rantikunanpaq, yawar hump'inwan tarikusqanwan tarpuchikun. Pisi kallpakunata yanapan, waqchakunapaq makinta haywarin, wasinpipas mana chirichu, qosanpas wawankunapas p'achasapa, paypaqpas p'achata ruakun, t'asqasqa p'achankunapas k'ancharishaqraq. Utispa qhawarinku chanin pureq warmi, asiykuntaq paqarin p'unchaupaq. Wawankunata munakuy siminkunawan yachachin, wasinpas sumaq chaninchasqa, mana hayk'aqpas qhella t'antata mikhunchu. Huñukuykunapipas qosan rimarin, warmiyqa kusa allinllaña, nispa, wawankunataq sayarinku, sinchi q'ochukuywan, nispa. Askha warmikuna chanin kanku, paykunamantapas qanmi aswan allinllaraq kanki. +Pro. 28,24 Taytamama suaqqa, rimanraqtaq mana huchachu, nispa, runa wañucheq hina kashan. +Pro. 15,19 Qhellaq ñanninqa kiskaq hunt'aykusqanmi, llank'aqpa ñanninqa munay pampa. +Eclo. 9,10 Ñaupaq amigoykita ama wiqch'uychu, mosoqqa mana chay hinachu. +S/. N.N., Qankunaq munayniykichismantachu kasarakunaykichispaq hamushankichis. +S/. Kasarakuyta munasqaykichisrayku, makiykichista hap'inakuychis. (paña maki). +Qosa: Noqa N. qanta N. warmiypaq chaskiyki, prometeykitaq cheqaqta kausanayta allin kaypi, mana allin kaypipas; qhali kaypipas, onqoypipas; munakusqayki, respetasqayki sapa kausayniy p'unchaupi. +Warmi: Noqa N. qanta N. qosaypaq chaskiyki prometeykitaq cheqaqta kausanayta allin kaypi mana allin kaypipas; qhali kaypipas, onqoypipas; munakusqayki, respetasqayki sapa kausayniy p'unchaupi. +R/. Warmi: Hinataq kachun Jesus. +R/. Qosa: Hinataq kachun Jesus. +Warmi: N qosay kay kikin unanchayllapitaqmi chaskiyki. +Hinaspa qanrí, allin Taytanchis, kay warmiqharita qhawariy: paykunata waqaychay, imayna lliqllawan hina paykunatapis p'istunayukunku, huq wasi qatasqa hina paykuna q'oñinaykipaq. +S/. Dius qespicheqninchis, kay qhariwarmita wawankunatawan waqchakaymanta yarqaymantapas qespichiy, paykunapaq chanin llank'ayta qospapunin. +Ichaqa noqayku mañakuykiku: paykunaqa ama yuyaymanachunkuchu qolqellapi, imayna kay Diospaq kanman; paykunaqa wakinta ama sut'inta suachunkuchu, aswanpas ama paykunallapaqchu ima hayk'atapis ruwachunku, llapan sarusqakunata kacharichichunku. Taytayku Jesucristurayku. +Bautismowanmi qallarirqanchis cristiano kausayta. Chay punchay, sapankanchismanmi inti k'anchaykuwarqanchis. +Hoq p'unchaytaq kasarakuranchis. Wañuyñan t'aqawasunchis, qhali kaypi onqosqapas, nispa. Wiñaypaq kuskallapunin. Chaymantapacha hoq pisita munanakunchis, hoq pisita maqanakuspa, hoq pisita llank'aspa, wasita ruakuspapas. Wawanchiskunata qhawapayaspa wiñachispa. +S/. Yayallay, pampachay yuyayninwan hucha ruwasqankunamanta, mañakuykiku Taytallay (mat'inpi Santa Crusta ruay). +Mañakusunchis: Ay Taytay, hanaq pacha Jesucristo Taytallay, pusakapuy kay wawaykita, amaña nisiuta ñak'arichunñachu. Hanaq pacha kusi gloria wasiykiman pusakapuy. Hinataq kachun Jesus. +¡Taytallay!, kay ch'aran ayata p'ampamusunchis, ichaqa aqllasqaykikunawan huñuykunaykipaq, kallpachayniykiwantaq kausarichinaykipaq, tukuy sonqoykuwantaq mañakuykiku. +S/. Jesucristo Taytanchismanta mañakusunchis kay wauqenchispaq (icha pananchispaq). Paymi niwanchis: Noqan kausarinpuyqa kani, kausaypas; noqapi iñiqqa, wañusqa kashaspapas, kausanqan, nispa. Kay hinata tukuy sonqonchiswan llapanchis mañakusunchis. +S/. Mañakusunchis: Taytallay wawaykita khuyapayaykuy, ama huchankunanmanta muchunanpaq, munayniykita hunt'ayta munarqan. Kay pachapi cristiano runakunawan kuska puriyta munarqan, chayta qhawariyyá, aqllasqaykikunawan angelniykikunawanpas kuska kausananpaq. H.K.J. +k'anchaykuytaq payman wiñay k'anchayta +Waqayniykunaqa noqaq t'antaymi, tuta punchay, +P'unchaypi Taytallay khuyapayaykuwankichá +Ama Cain hinachu ruaychis, paymi supaypawawan karqa, chaymi wauqen Abelta wañuchirqan. lmanaqtintaq payta wañuchirqan. Tukuy imaymanan qechunanrayku. +2 . lcha qhari warmi t'aqa t'aqachu purinkichis. +5. Compadrekuna, ahijadoykikunata yanapankichischu, otaq ñit'ipunkichischu, icha kamachillapaqchu munankichis. +Llank'aqniykikunaman chanintachu pagapunki, icha qolqenkutachu suakunki. +4. Hoqkunatachu envidiakurqanki, calumniarqankichu, layqacherqankichu, llullakuspa cheqnikuspa ima, mana chanin juramentokunatachu ruarqanki qolqerayku mana yachaspa. +5. Autoridadkuna, llaqtaykipaq chanintachu llank'anki, icha q'otunkichu, otaq suapunkichu. +7. Amautakuna, hamp'eqkuna, yachacheqkuna, waqchakunata yanaparqankichischu. +Mañakusun: Noqa huchasapa, llapa atipaq Diospa ñaupaqenpi confesakuni qankuna wayqepanaykunaq ñaupaqeykichispipas; anchatan huchallikurqani, yuyaywan, rimaywan, ruwaywan, mana ima hunt'ayniywanpas: huchaymi, huchaymi, ancha hatun huchaymi. Chayraykun mañakuni wiñay Virgen Santa Mariata, angelkunata, llapa santokunata, qankuna wayqepanaykunatapas, Taytanchis Diosmanta mañapuwanaykichispaq. Hinataq kachun Jesus. +Gloria: Kusi gloria kachun, hanaqpachapi Diospaq kay pachapitaq, sonqo thaq niy kachun, Diospa ch'iqllusqan runakunapaq. +lñiyninchista: lñini Dius Yaya llapa atipaqman. Hanaq pacha kay pacha ruraqqenman. Jesucristu paypa sapay Churin Apunchismanpas. Kaymi Espiritu Santumanta runa tukorqan. Virgen Santa Mariamanta paqarimorqan. Poncio Pilatoq siminmanta muchorqan. Kruspi chaqatasqa karqan wañorqan. P'anpasqataq karqan. Ukhu pachakunaman uraykurqan. Kimsa ñeqen p'unchaupi wañusqanmanta kausarinporqan. Dius Yaya llapa atipaqpa pañañeqenpi tiashan. Chaymantan kay pacha p'uchukayta kausaq runakunata wañoqkunatawanpas taripaq hamonqa. Espiritu Santuman iñini. Santa Iglesia katolikata. Santokunaq huqllachakuyninta. Huchakunaq panpachakuyninta. Wañuqkunaq kausarinpuyninta. Wiñay kausaytapas iñinitaqmi. Hinataq kachun Jesus. +P/. Yupaychaykikun Taytallay. +P/. Ña Taytanchisman oqharisqaña kashan. +Kikin Taytanchis Jesucristo Jueves Santo tutallanpi munayllanwan ñak'arinanpaq hap'erqonankuña kashaqtin, t'antata hap'erqan, qan Yayanman grasiasta qospataq phatmirqan, apostolkunamantaq rakiykorqan nispa: +HAP'IYKUYCHIS, MIKHUYCHISTAQ KAY T'ANTATA. KAYMI NOQAQ UKHUY. PAYMI QANKUNARAYKU ENTREGASQA KANQA. +HAP'IYKUYCHIS, UKYAYCHISTAQ. KAY KALISPI YAWARNIY. QANKUNARAYKU LLAPA RUNARAYKUPAS HICH'ASQA KANQA, HUCHAKUNA PAMPACHASQA KANANPAQ. +T'ANTA PHAQMISQA +S.P/. Yayayku hanaq pachakunapi kaq, sutiyki much'asqa kachun. Qhapaq kayniyki noqaykuman hamuchun. Munayniyki ruasqa kachun imayna hanaqpachapi, hinallataq kay pachapipas. P'unchauninkuna t'antaykuta kunan qowayku. Huchaykutari panpachapuwayku imaynan noqaykupas noqaykuman huchallikoqkunata panpachayku hina. Amataq kachariwaykuchu wateqayman urmanaykupaq. Yallinraq mana allinmanta qespichiwayku. Hinataq kachun Jesus. +Cristo Jesuspa yawarnin, ch'uyanchayaway +K'iriykikunaq ukhunpi, paqariway +Sapa p'unchay waqaychawanchis. +Yupaychasqa kachun Diosninchis hanaq pachapi. +Kay pachapipas allin sonqo runakunapaq. +payllatataq qhawasunchis, llak'aypi much'uypi +wañunanchis p'unchaykama. +k'anchayniyki chayananpaq +Kunanqa manan vino chaypi kanchu, +Kay yuraq Hostia, t'antan ñawpaq karqan, +kunanqa manan t'anta chaypi kanchu, +Huchanchis-raykun, Cruspipas wañurqan, +Dios Yayanchispa t'anta ruasqanta. +kamachisqaykiq hunt'akunanpaq. +Imaymanawan mañakunanchis. Tukuy sonqonchiswan Jesús taytanchista wasipi, chaqrapi, ñankuna purisqanchispi, may-pipas, rimaykunanchis. "Qankuna Diuspa wasin kankichis, Espiritu Santo samaykuna", niwanchis San Pablo (I Corintios 3, 16-17). Jesús Taytanchiswan kuska purishanchis kaypipas maypipas, paytan rimaykunanchis. Chaytan munan. +runata churarqanki tukuy kaqkuna pataman, ovejakuna, wakakuna, salqakuna, lamarqochapi wayt'aq challwaku-na, tukuy imaymanakuna pataman. +Chay hina ruaqqa, mana hayk'aqpas pantanqachu. +wawankunapas hallp'a pachata chaskikunqaku. +paymi chakiykunata asnaq t'urumanta orqowanqa. +k'uytuykachasqaymanta hoqariway. +Ch'uya munakuyniykipi waqaychaykuway +manataq almanpi q'otunchu. +makiyki muchuchiy hina umaypaq karqan. +mana freno kaqtiy maymanchá apasunkiman, nispa. +munakuyniywan p'istuykusqayki, nispa. +Mana allin ruwasqaykunamanta ch'uyanchaway, +p'akisqaña tulluykuna karqan chaypis, +Llulla qallu, waq'ayasqa simikunata +Noqa ichaqa, q'omer olivo mallki hina kashani +k'anchayniykiwan k'anchaykamuwayku, +allin taripay kamachisqaykimanta. +Qanllan kay pacha runakunata allinta taripanki. +Hayk'aqkamachá llaqtakunata q'otunkichis. +muchuypi kaq runakunata saqsaykachiychis. +millay runakunaq makinmanta orqoychis, nispa. +mosoq p'unchaykunata q'ochukunaykupaq. +k'ancharichuntaq llapa runakunaq ñaupaqenpipas. +hanaq pacha kay pacha kamaqmanta. +sinchitan k'amiwasqankurayku Taytallay, +Mana chanin q'epiykuna q'episqaypi, +ñit'isqan sarusqantaq. +chayrayku yupaychaykiku. +tulluykunapas mana pakakurqanchu, nispa niwarqanmi. +ñawiykipiñan karqan, +libruykipi qelqasqañan karqan p'unchayniykikuna, +Salmo 146.- Taytanchismi ñit'isqakunata qhespichinqa. +ñit'isqakunata yanapanqan, +Diospa kay chunka kamachikusqan simi iskaymanmi tukun: Diosman sonqo kanki, tukuy ima hayk'ata yallispa, runamasiykitari qan kikiykita hina munanki. +Pro. 1,7. Dios Yayanchista ñaupaqta yupaychay, allinta reqsinaykipaq, apusqachaqkunaqa sumaq amau-ta yachachikuyninta, wiqch'uyukunku. +runakuna q'omuykuspa maskhanku, lchaqa +Lc. 10,27.Dios Taytaykita munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy kallpaykiwan, tukuy yuyayniykipiwan; runamasiykitataq qan kikiykita hina. +Pro. 20,9 Pitaq ninman sonqoyta maqlliway nispa, huchamanta ch'uyan kani, ninmanchu. +Hap'iychis, mikhuychis; kayqa cuerpoymi qankunarayku phatmisqa kaytan ruankichis yuyariwanaykichispaq, nispa. Chay hinallataq vasotapas, mikhusqanmantaña hap'irqan: +Kay vasoqa yawarniypi mosoq rimanakuymi; kaytan sapa kuti uqyaspa, yuyariwanaykichispaq ruankichis, nispa. Sapa kuti kay t'antata mi-khuspaykichisqa kay vasomantapas uqyaspaykichisqa, Taytanchispa wañusqantan willankichis pay hamunankama. +Pro. 20,20 Pichus taytamanta ñakan, wañusqan k'anchaynin tutayaqpin purin. +Eclo. 11,2 Ama yupaychankichu mosoq p'achayoq-ta nitaq thanta p'achayoq kaqtin thuqaykunkichu. Huch'uyllan abejakuna ichaqa misk'ita llank'anku. +Eclo. 34,22 Runamasinpa mikhunan suaqqa, wañuchinmi, llank'aqninpa llank'asqan suaqqa, yawartan ch'aqchun. +Pro. 28,15 Leon ukukupas yarqhaymantaraq khamupakuspa, chay hinan millay runa llaqtanta yarqhaymanta ñak'arichin. +Mat. 5,21-24 Uyarirqankichismi ñaupa runakunaman: +Pro. 5, 20 lmanaqtin wawallay, k'askakunki hoq mana reqsisqayki warmiman, maq'allikunkitaq qhasqonman, maskhakuy hoq reqsisqayki allin warmita. +Pro. 22, 6 Wawaykita yachachiy allin ñan purinanpaq wiñaqtenqa manañan alchayta atiwaqchu. +Mt. 6,22-23 Ñawin cuerpoq k'anchayninqa; chaymi, ñawiyki allin kaqtinqa lliu cuerpoykipas k'anchayniyoq kanqa; ñawiyki mana allin kaqtintaq ichaqa, lliu cuerpoykipipas tutayaq kanqa. Chay hinaqa, qanpi kaq k'anchaychus tutayaq kan chayqa, ¡may hinaraqtaq kikin tutayaqqa kanqa! Manan pipas iskay señortaqa serviyta atinman-chu; hoqnintan cheqnikunman hoqnintataq muna-kunman, hoqninmanmi k'askakunman hoqninta-taq pisipaq hap'inman. Manan Diosta qhapaqkay-tawanqa serviyta atiwaqchischu. +Eclo. 14,3 Maqllapaqqa mana allinchu kaqninkuna, cheqnikuqpaqqa mana allinchu qolqe. +Pro. 19,24 Qhellaqa makinwan llauqch'in pukumanta, manataq siminmanpas apakuyta atinchu. +Pro. 16, 19 Aswan allinmi waqchakunawan q'umuykukuspa kausay, q'otuspa qhapaqkunawan purinamantaqa. +Pro. 12, 28 Chanin runaqpa puriyninqa kausachinmi, cheqnikoqpa puriyninqa wañuchinmi. +Sant. 3, 5-11 Hinallataq qallupas, huch'uy qallulla, hatunchaqkunatataq riman. Qhawariy, huch'uy ninalla, ¡may chikan sach'a-sach'atapas ruphaykun!. Qallupas nina hinan, hoq hinantinpacha mana allin-kaymi. Chay hinan qalluqa siminchis ukhupi churasqa, kaymi tukuy cuerpunchista millaychan, tukuy kausayninchistataq raurarichin, infiernoq raurarichisqantaq kanpas. Tukuy imaymana uywakuna, pichinqokuna, mach'aqwaykuna, lamar-qochapi kausaqkunapas sanp'ayanmi, runataq sanp'ayachinpas. Qallutan ichaqa, mana pi runapas sanp'ayachiyta atinchu, hoq mana sanp'ayachikoq mana allinmi, wañucheq venenollañan. Chay qalluwanmi Dios Yayata saminchanchis, chayllawantaqmi Diospa riqch'ayninman hina ruasqa runakunatapas ñakanchis. Hoq simillamantan saminchaypas ñakaypas lloqsimun. Wauqeykuna manan allinchu kay hina kananqa. ¿Hoq puqyuqa hoq t'oqollanta phullpuchimunchu misk'i unutapas p'osqo unutapas? +Pro. 9,1 Ama warmiykitawan tumpakuychu, qan kikiyki mana allin ñanta yachachiwaq. Ama sipas p'asñata munapayaychu, mana allinmanmi urmaykuwaq. Ama hoq casada warmiwan uqyaychu, mana sonqoykiwan aysayachikunaykipaq, puqllasqaykiwan qaqapawaqmi. +Eclo. 11,11 Pichus qhapaqllan q'otuspa, kunanqa sinchi askhallaña kapuwan, samakusaq, nispa nin. Qonqaylla wañuy chayamun, piraqchá mikhuykapunqa. +Pro. 20,17 Suasqa t'antaqa misk'illaña, chaymanta ichaqa siminpi aqoman tukupun. +Pro. 28,3 Ñit'eq runa lloqlla hina haykuspa, kausayninchista ñit'in, mana imayoqta saqepun. +Sant. 5,4-6 ¡Uyariychis qhapaqkuna! Waqaychis qapariychistaq ñak'ariykunapi rikukunaykichismanta. Qhapaq-kayniykichisqa ismusqan kashan, p'achaykichispas thutaq thutasqanmi kashan. Qoriykichispas qolqeykichispas qhoqayasqan kashan, qhoqayasqantaq ch'atasunkichis, nina hinataq aychaykichistapas mikhunqa. Qhepa p'unchaykunapaqmi qhapaq-kayta taqerqankichis. Chakraykichista rutuqkunaq q'otuywan hap'ikapusqaykichis pagonmi waqyakamushan; rutuqkunaq waqyakusqantataq ejersitokunayoq Taytanchis uyarin. Kay pachapin kausarqankichis q'ochukuykunapi, aycha misk'ichiykunapiwan; uywa hina wirayarqankichis ñak'ana p'unchaypaq. Chanin runatan huchachaspaykichis wañuchirqankichis, paytaq mana sinchichakusunkichischu. +Yayayku, hanaq pachakunapi kaq, sutiyki much'asqa kachun, qhapaq kayniyki noqaykuman hamuchun, munayniyki rurasqa kachun, imaynan hanaqpachapi, hinallataq kay pachapipas. +Much'aykusqayki Maria, Diospa gracianwan hunt'asqan kanki. Apunchis Diosmi qanwan, warmikunamanta qollananmi kanki, wiqsaykimanta paqarimoq Jesus wawaykiri qollanantaqmi. +Ah, Santa Maria Diospa Maman, noqayku huchasapakunapaq much'apuwayku, kunan wañuyniyku pachapipas. Hinataq kachun Jesus. +lñinin Dios Yaya llapa atipaqman, hanaqpacha kaypacha ruraqqenman. Jesucristo Paypa Churin Apunchismanpas; kaymi Espiritu Santomanta runa tukurqan; Virgen Santa Mariamanta paqarimorqan; Poncio Pilatoq siminmanta muchurqan; cruspi chaqatasqa wañurqan; p'anpasqataq karqan; ukhu-pachakunaman uraykurqan; kimsa ñeqen p'unchaypi wañoqkunamanta kausarinpurqan; hanaq pachaman wicharipurqan; chaypin Dios Yaya llapa atipaqpa paña ñeqenpi tiyasqan; chaymanta kay pacha p'uchukayta, kausaq runakunata wañoqkunatawanpas taripaq hamunqa. Espiritu Santuman iñinin; Santa Iglesia Catolicata, Santukunaq huqllachakuyninta, huchakunaq panpachakuyninta, wañoq-kunaq kausarinpuyninta, wiñay kausaytapas iñinitaqmi. Hinataq kachun Jesus. +Much'aykusqayki sapay Qoya, waqcha khuyaq Mama; kausay, ñuqñu, suyanayku, much'aykusqaykitaq. Qantan waqyamuyku, Evaq qarqosqa wawankuna. Qanta yuyamuyku waqaspa, anchispa kay hueq'e pachapi. Chay ari, markayku noqaykuman chay khuyapayaq ñawiykita kutirichimuy. Chaymantarí kay qarqoypacha p'uchukaqtin, qollanan Jesusta, wiqsaykimanta paqarimoqta, rikuchiwayku. Ah, llakipayaq; ah, khuyapayaq, ah, ñuqñu Virgen Maria, ñoqaykupaq much'apuwayku, Jesucristoq qosqaykichismi nisqanpa kaman kaykupaq. Hinataq kachun Jesus. +Ancha hatun Diosnillay, uywaqllay, mana pantay cheqaq, qanpin iñinin; mana pantay khuyakoq, qanpin suyakuni; mana tukukoq munay, qantan munayki; ima kaqkunatapas yallispa. Anchatan llakikuni tukuy son-qoywan, qan phiñachisqaykimanta, qan kasqaykirayku. Grasiastan qoyki kamawasqaykimanta, qespichiwasqa-ykimanta, cristiano rurawasqaykimanta, kunankama waqaychawasqaykimanta. Chaskiychiykin, Sagrado Co-razon de Jesuspa meritonkunarayku, tukuy yuyaymana-yniyta, rurayniyta, rimayniyta, kunan p'unchau nak'ariy-niykunata, oracionniykunatapas, indulgenciaku-nata chaskinaypaq, tukuy necesitaqkunapaq chas-kichispa, teqsimuyuntin runakunaq, noqaqpas huchaykunarayku. Purgatoriupi ñak'areq almakunarayku. +R/. Noqapi hunt'akuchun simiykiman hina. (Much'aykusqayki...) +Pisqa ñeqen: Llat'an mana p'achayoqta, pachallichinki. +Qanchis ñeqen: Mana yachaqta, yachachinki. +Pusaq ñeqen: Kunaypaq kaqta, kunanki. +Chunka kimsayoq: Kausaqkunapaq, wañuqkunapaqpas Diosta much'apunki. +Chunka tawayoq: Ayakunata p'anpanki. +Jesucristo Apunchis hasut'isqa, kisqa pilluwan churay-kusqa, wañuyman sentensiasqa karqan. +Jesusllay, kausayta llapan runakunaman qorqanki, noqaykutaq, qhapaq kayniykita qechurqaykiku. Noqay-ku huchallikusqaykurayku wañuyman churakurqanki; chay wañuymanta qan qhespichiwanaykikupaq, hatun ñak'ariykunaman, wañuymanpas munaynillaykimanta churakunki. Chay ñak'arisqayki, wañusqaykirayku, infiernomanta, tukuy mana allinmantapas winay qhespichiwayku. +Apu Jesusllay, munakuyniykirayku, huchaykunata q'epirikurqanki panpachawanaykirayku; kallpanchaway, noqapas ñak'ariyniykunata, llank'ayniytapas, allin sonqolla qan munakuypi apanaypaq. +Orqo wichay crusnin q'epiykusqa purimusqanpi yawar hump'in t'aqarisqantan chay Veronica warmi, llakikuypa atipasqan ch'akiyqachirqan yuraq lliqllanwan, Jesustaq chay rurasqanmanta, uyanta chay yuraq pañupi saqen. +Apu Jesusllay, chay yawarchasqa uyayki, mana reqsi-ynan, hinallataqmi noqapas huchaykunaq p'anpasqan mana reqsiyña kashani; chay Veronicaman khuyakuy-niyki qosqaykita haywariway ch'uyanchakunaypaq. +CHUNKA KAQ ESTACION: Jesucristo p'achankunamanta llat'arisqa. +Jesucristoq cuerponta qhawaykusqa, manan paypa chay sumaq aychanñachu, manañan runamanpas riq-ch'akunñachu, chay waqtasqa k'irikunawan; yapamanta yawarnin hich'arikamun, chaymi chay huchanchiskunaq chanin. +Kimsa hora ñak'arisqan qhepata, qhespicheqninchis almanta Taytanman kutichispa, paymanta mañay-kukuspa, wañurqan; chaywan kaypachapi rurananta hunt'aspa, hanaq pacha punkuta kicharirqan. +Jesuspa ayanta uraykachispa, Mamanpa marqayninman kumpaykunku; imayna k'irisqa qonqowanmi Mamanchis Maria chaskirqan wawanta wañusqata; pay-pas huchanchisraykun chay tukuy nanayta ñak'arirqan. +Pacha paqariy ch'asqa Qoillur +Nukñu qhapaq Apu, +Yupaychasqa k'anchay, +Huchaypi qospasqay, ñak'arichiwanmi, +k'irinchasqa ukhuntapas +Crusman t'ipaykunankupaq; +Runa tukusqaykirayku. +Waqanallay ch'ukllallaman, ñukñu Jesusllay. +kay santo p'unchaykunapi. +JERUSALEN, LLAQTA RUNA +1. Jerusalen, llaqta runa +1 . Wañuy pacha chayamunqa +Qhapaq kaqpas, waqchallapas; +Sut'illanmi k'ancharinqa. +Cheqaq chaninchasqa kanqa. +Mana allin rurasqayta +K'anchayniykiq surumpisqan. +17. CHAKATASQA K'IRINCHASQA +Chakatasqa k'irinchasqa, +llakikunan kunan p'unchau +nanaqta q'irinchawanku. +Qhapaq makiykita. +Huchanta ch'uyanchananpaq. +Qanman k'asqaykukunaypaq. +Chay kuska yupaychanaypaq. +26. QOSQO LLAQTA +1 . Qosqo llaqta, rikch'ariyña, +K'anchaykunaq kawsayllanta. +2. Qosqo llaqta, q'ochurikuy, +Llapan suyu kawsayninta, +Teqsimuyuq k'anchaq Inti +Mamaykita waqachispa. +Weqe-pacha purisqaypi. +5. Tukuy sonqo waqyakuyki, +1 . Ch'uyay - ch'uyayllan paqarirqanki, +Qanchis awqa wach'ikuna +Hucha ruruq, kiska sach'aqa +Tukuy millay huchaymanta. +tukuy runaq kusi markan. +warak'achallay k'aq k'aq chayay +Rit'ipi ratasqa, intiq k'anchanqan +chaupi tutata kay pachapi K'ANCHAYTA + +Runa Simi: Umalliq + +Runa Simi: Chawpi yachay wasi + +Qankuna, ñoqayku, llapa Abya Yalapi paqariq llaqtakuna huñusqan kanchis pesqa pachaj wata ñak'ariyninchispi. Kushkallataq kanchis ichaqa ch'ulla saqmalla hina hatariyninchispi chay ñak'ariyninchista wikapananchispaq. + +Pampachawayku. Kayqa manam kichakuyta atinchu. + +Ushanan tiempokunachöqa, guërrakunapis, mallaqëkunapis, terremötokunapis, y qeshyakunapis kanmi (Mateo 24:7; Lucas 21:11). + +Simita akllay quechua (Cusco) +4 Jehová Dios Adanta kamaspaqa ancha chaniyoq regalota qoran: ch'uya kawsayta. May allinchá paypaqqa karan. Ch'uya cuerpowan ch'uya yuyaywanqa manan hayk'aqpas onqonanchu, machuyananchu nitaq wañunanchu karan. Hinaspapas sumaqtan Jehová Dioswan kawsakuran. Biblia nin, Adanqa ‘Diospa kamasqan [churin] karan', nispa (Lucas 3:38). Imayna huk munakuq tayta churinwan sumaqpi kawsan chay hinatan Adanpas Dioswan kawsaran. Arí, Kamaqqa rimanakuranmi churinwan, sumaq llank'anata qoran yachachirantaqmi ima ruwanantapas (Génesis 1:28-30; 2:16, 17). +12 Biblian willan Jesús wañunan p'unchaypi sinchi ñak'arisqanta. Mana khuyapayaspan soq'aranku, clavokunawan takaspan kurkupi warkuranku, mayta ñak'arichispataq wañuchiranku (Juan 19:1, 16-18, 30; apéndice nisqata qhaway, ¿Cristianokuna hap'inankuchu cruzta? nisqa temata). ¿Ima rayku chhaynaniraqta ñak'ariran? Satanasmi runakunamanta niran, wateqasqa kaspaqa manan hukllapas Jehová Diosman hunt'aq kanmanchu nispa, chaytaqa ñawpaqmanñan astawan yachasun. Chhaynaniraqta ñak'arishaspapas Diosmanmi hunt'aq karan, chaywanmi Jesusqa Saqraq k'amisqanman allinta kutichiran. Chaywanmi rikuchiran ch'uya runaqa allin kaqta mana allin kaqta payllamanta akllanan kashaqtinpas atinmanmi tukuy sonqowan Diospaq hunt'aq kayta, Saqraña sasachakuykunapi churashaqtinpas. ¡Anchatachá Diosqa kusikuran munakusqan Churi hunt'aq sonqo kasqanmanta! (Proverbios 27:11.) +13 ¿Imaynatan pagakuran kacharichisqa kanapaq? 33 watapi Jesuspa hamusqan qhepata, nisán killapi, 14 p'unchaypin Dios hinallata qhawasqa mana huchayoq ch'uya Churin wañuchisqa kananta. Chhaynapin Jesusqa "ch'ulla kutillata wiñaypaq" ch'uya kawsayninta sacrificiopi haywaran (Hebreos 10:10). Wañusqanmanta kinsa p'unchaymanmi Jehová Dios kawsarichiran espíritu cuerpopi. Hanaq pachaman kutipuspan Jesusqa Taytanman haywaran chaniyoq ch'uya kawsayninta Adanpa mirayninta kacharichinanpaq (Hebreos 9:24). Jehová Diosqa chaskiranmi Jesuspa sacrificakusqanta, chay sacrificiowantaq huchamanta wañuymantawan llapa runakunata kacharichin (leey Romanos 3:23, 24). +20 Kacharichiypi iñiy. Jesusmanta kayta nikuran: "Churipi iñiqqa wiñay kawsayniyoqmi" kanqa, nispa (Juan 3:36). ¿Imaynatan rikuchisunman Jesuspi iñisqanchista? Manan simillanchiswanchu. Santiago 2:26 texton nin: "Allinkunata mana ruwaqtinchisqa iñiyninchispas wañusqa kashan", nispa. Arí, ruwaywanmi cheqaq iñiytaqa rikuchikun. Jesuspi iñisqanchista rikuchinapaqqa kallpachakunan pay hina rimasqanchispi ruwasqanchispipas kananchispaq (Juan 13:15). +21 Sapa wata Señorpa Cenanman riy. 33 watapi, 14 nisán tutapin, Jesús qallarichiran huk yuyarina p'unchayta, chaytan Biblia sutichan ‘Señorpa Cenan', nispa (1 Corintios 11:20; Mateo 26:26-28). Chaytan reqsikullantaq Jesuspa wañusqan Yuyarina P'unchay, nispa. Jesusmi chayta qallarichiran apostolninkunapas llapa cheqaq cristianokunapas kayta yuyarinankupaq: wañuyninwanmi ch'uya kawsayninta qoran kacharichisqa kananchispaq. Kikin Jesusmi kamachiran: "Kaytan ruwankichis yuyariwanaykichispaq", nispa (Lucas 22:19). Kacharichiywanmi Jehová Diospas Jesucristopas rikuchinku ancha munakuwasqanchista, chaytan yuyarichiwanchis Jesuspa wañusqan Yuyarina P'unchay. Kacharichiymanta agradecido kasqanchis rayku Señorpa Cenanman rinchis. * +22 Arí, kacharichiyqa Jehová Diospa ancha chaniyoq regalonmi (2 Corintios 9:14, 15). Kacharichiyqa wañupuqkunatapas yanapanmanmi, chaymantan 6, 7 capitulokunapi yachasun. +Kacharichiywanmi huchanchiskuna panpachasqa kapun, ch'uya concienciayoq kanchis, wiñay kawsaytapas suyakushanchis (1 Juan 1:8, 9). + +Runa Simi: Barranca pruwinsya + +Runa Simi: Chili mayu + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Chunwa Republika) + +quwiki Anastasia (kuyuchisqa siq'isqa) + +Runa Simi: Aladdin (kuyuchisqa siq'isqa) + +Ĉ, ĉ nisqaqa huk waki sanampam, Chinchaysuyullapi qillqasqa, chawpi suyukunap rimayninkunallapi (Wanka, Kashamarka, Inkawasi-Kañaris rimaykunapi). Huk qhichwa simi rimaykunapitaq [č] kunkata nispa "ch" qillqanku: +Huk Wanka qillqaqkunaqa, ahinataq Rodolfo Cerrón Palomino, chay ĉ nisqapaq tr t'inkisqa sanampatam qillqan, [tr] kunkawan mana kaqlla kaptinpas ("traki", "katray", "imatr"). + +K'uychichawwan qallarisqa chhasku wata - Wikipidiya +K'uychichawwan qallarisqa chhasku wata +Kayqa k'uychichawwan qallarisqa chhasku watapaq kalindaryum, ahinataq 2005 icha 2011. +Huk k'uychichawwan qallarisqa chhasku watakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Allin simi nisqaqa runap huk runata chaninchaspa sumaq rimayninmi. Mana allin simiqa millay simim. +Allin simiyuq runaqa huk runata napaykunmi, yanapaptinqa añaychanmi. + +Bern (Bern-aliman simipi: Bärn) llaqtaqa Suwisa mama llaqtap uma llaqtanmi, Bern suyup uma llaqtanmi. Bern 128 153 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bern. +Llaqta (Suwisa) + +Aden Abdullah Osman Daar , Aadan Cadde, (sumalya simipi: Aadan Cabdulle Cismaan Daar, arabya simipi: آدم عبد الله عثمان دار‎ ) sutiyuq runaqa (* 1908 watapi paqarisqa Beledweyne llaqtapi - 8 ñiqin inti raymi killapi 2007 watapi wañusqa Nairobi llaqtapi ) huk Sumalya mama llaqta pulitiku karqan. + +(uqllanakuy) + +Pachak nisqaqa tiyaq yupaymi. Pachakqa chunka kuti chunkam. +Ñiqi yupayninqa pachak ñiqi icha pachak kaq. +Yupay sanampanqa 100. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa isqun chunka isqunniyuqmi (99), qhipaqnintaq pachak hukniyuqmi (101). + +"Universitario de Deportes" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Llaqta taki: Lofsöngur +Aswan hatun llaqta Reykjavík +Islandya nisqaqa Iwrupaman kapuq wat'am, mama llaqtam. Uma llaqtanqa Reykjavík llaqtam. +Mayukuna: Þjórsá + +Qillqanancha kamay icha Alhibra (algebra) nisqaqa yupaypura apanakuymanta, hayk'a kayninmantapas yachaymi, yupay yachaypa urin yachayninmi. Chay yupaykunataqa paqtachanipi qillqananchakunawanmi qillqanchik. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tunisya. +"Tunisya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Waqay + +Con Hotel Colca Llaqta: www.colcallaqtahotel.com + +quwiki Katiguriya:Kiti (Chimpurasu marka) + +www.qhapaqkuna.org + +Bibliapita yachakunapaq (30 min.): ia cap. 18 § 14-21 y yarpachakunapaq tapukïkuna. + +Johannes Rau Alimanya mama llaqtayuq willay kamayuq wan pulitiku. Umalliq + +Apuwasinyuq pukllaykuna + +Runa Simi: Philimonpaq qillqa + +2_Mayupi Kuyanakuy.mp4 - 64 Mb + +mana riqsisqa runap llaqtanman + +Suksu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Mayusuksu icha Mayutsuktsu (genus Cinclus, familia Cinclidae) nisqakunaqa mayu patapi kawsaq, yakupi ch'ultikuq, yana patpayuq pisqukunam, yakupi kawsaq palamakunata mikhuq. + +Utkupampa llaqtapi (Bagua Grande), Utkupampa pruwinsya +Uma llaqta Kasharuru +Kasharuru distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Cajaruro) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi, Utkupampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kasharuru llaqtam. + +San Pawlu Lipis munisipyu Q'umirqucha, Yuraqquchawan, Nelly urqu (lluq'i), Q'umirqucha urqu (paña), Likankawur nina urqumanta rikusqa +Nelly (kastilla simipi: Cerro Nelly) nisqaqa Buliwyapi, Antikunapi, huk urqum, Buliwyap Kunti Wallanpi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi, Q'umirqucha ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.676 mitrum aswan hanaq. + +Aqchi (kastilla simipi: Acchi) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum Chunta wallapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.281 mitrum aswan hanaq. + +(latin simipi: Puchukayqa llamk'ayta llawt'unmi) +• Tinkurachina siwikuna Victoria +Aswan hatun llaqta Victoria +Sichillakuna nisqa wat'akunaqa (phransis simipi: Seychelles) Indiku mama quchapi wat'akunam, mama llaqtapas, Aphrikamanmi kapuq. + +Harriet Beecher Stowe sutiyuq warmiqa (* 14 ñiqin inti raymi killapi 1811 watapi paqarisqa Litchfield llaqtapi - † 1 ñiqin anta situwa killapi 1896 watapi wañusqa Hartfort llaqtapi ), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap qillqaqmi. + +Teknesyu, Tc (musuq latin simipi: Technetium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuqllam. + +Uma llaqta Anthura +Anthura kantun (kastilla simipi: Cantón Anthura) nisqaqa Buliwya suyupi huk kantunmi, P'utuqsi suyupi, Tomás Frías pruwinsyapi, Tinkipaya munisipyupi. Uma llaqtanqa Anthura llaqtam.. +Tinkipaya munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Uma llaqta Muru +Muru distritu (kastilla simipi: Distrito de Moro) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, Santa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Muru llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna rat'ay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yanomami simi (Gŭycan) nisqaqa Winisuyla, Brasil mama llaqtakunapi kawsaq 20.000-chá Yanomami runakunap rimayninmi. + +Rio de Janeiro suyu (purtugal simipi: Estado do Rio de Janeiro) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Rio de Janeiro llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rio de Janeiro suyu. + +kaqpi kanku: jukllachay1jukllachay2 + +Huñusqa Nasyunkuna (qu) + +Runa Simi: Waysallpu yura rikch'aq ayllu + +Kay Katiguriyaqa 3 watamanta qillqayuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 3. +"3" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ñaupa cristianosqa, tantakuykunasninkupi Diosman takej kanku, Paymanta mañakoj kanku, Palabrantapis leespa ukhunchaj kanku (1 Corintios 14:26). Tantakuyniykuman jamuspaqa, kikinta ruwasqaykuta rikunki. + +Yawar wañusqa +Yawar wañusqa icha Q'uyu (Haematoma) nisqaqa qarapi ( q'uyu) icha huk kawsaykuq tantallipi k'irisqa sirk'achamanta hamuq llukllusqa yawarmi. + +Wiki sirwiqqa manam willakunata quyta atinchu mink'akuqniykip (wamp'unaykip) hap'iyta atisqan chantapi. + +400 0 _ ‎‡a Aleksandr Puxkin‏ ‎‡c Rusiya mama llaqtayuq qillqaq‏ + +San Juan 7:7 QUFNT - Kay pachamanta kaqkunaqa, mana - Bible Search +7Kay pachamanta kaqkunaqa, mana ĉhiqnishuyta puytinllapachu qamkunataqa. Piru nuqata-shuypaqa ĉhiqnimanllapa, kusala mana allin rurashanllapakunata willar rikachishayrayku. + +Qhapaq Inka - Tawuantin Suyu (Inca Empire) + +UKUN RIQ MAYUKUNA KAYPIPAS MAYPIPAS: llaqtan llaqtan José María Arguedas liyiyqasmanta[1] + +Uma llaqta Breu +Kastilla simipi llika tiyanan muniyurua.gob.pe +Yurwa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Yurúa ) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Atalaya pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa Breu llaqtam. +Mayukuna: Sipa mayu - Sipawa mayu - Urupampa mayu + +Kusikuy, chinchaysuyupi Kushikuy nisqaqa allin kawllaymi (llakusim), runa q'uchukuptinqa, saksasqa, qhali kaptinqa. + +Tiyay: Punu suyu, San Ruman pruwinsya, Hullaqa distritu +Chakas qucha (Laguna de Chacas) nisqaqa huk qucham, Piruwpi, Punu suyupi, San Ruman pruwinsyapi, Hullaqa distritupi. + +Antañiqiq añaw nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Añaw, Ch'iñi khuru icha Wirus (latin simimanta: virus, "miyu") nisqakunaqa ancha ch'iñilla, mana kikin kawsaykuq imakunam. Ancha ch'iñikaraylla kaptinmi, iliktrun ch'iñi qhawanallawan (iliktrun mikruskupu nisqawan) rikunchik. +Añawkunaqa kawsachkaq kawsaykuqllapim miraykun. Chayraykum lliw añawkuna unquchiqmi, runap, uywap, yurap, k'allampap icha añakip unquyninkunata paqarichispa. +Kaymi huk unquchiq añawkunap paqarichisqan runap unquyninkuna: +Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin (AIDS / SIDA) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Añaw. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Añaw + +Andrew Warhola sutiyuq runaqa icha Andy Warhol (6 ñiqin chakra yapuy killapi 1928 watapi paqarisqa Pittsburgh llaqtapi - 22 ñiqin hatun puquy killapi 1987 watapi wañusqa New York llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Llimphiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Andy Warhol. +Llimphiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Waylas P'ukru nisqaqa (kastilla simipi: Callejón de Huaylas) huk hatun qhichwam, Santa mayup qhichwan, uralan Antikunapi, Piruwpi, Anqash suyupi, Yuraq Urqukunap Yana Urqukunawan chawpinpi, Rikuway, Waras, Qarwas, Yunkay, Waylas pruwinsiyakunapi. Waylas kallki Ankash qallupi. +Quchakuna: Qunuqucha, Llankanuku quchakuna (Waskaran mama llaqta parkipi, Yunkay pruwinsya): Chinanqucha, Urqunqucha; Canrash, Ventanilla, Pagarisha, Sacracocha, Waskaqucha, Yanallullimpa, Huacuyacocha, Wachuqucha, Purway, Librón, Wamanripa. +Wantar Chawin, UNESCO Tukuy runakunap qhapaq kaynin +Waskaran mama llaqta parki, UNESCO Tukuy runakunap qhapaq kaynin + +Huwan XII, Huwan XII chunka iskay ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. XII, Italya simipi: Giovanni XII) Ottaviano sutiyuq runaqa (* 939 watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 14 ñiqin aymuray killapi 964 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +16 ñiqin qhapaq raymi killapi 955 watapimanta 14 ñiqin aymuray killapi 964 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan XII. +16 ñiqin qhapaq raymi killapi 955 watapi - 14 ñiqin aymuray killapi 964 watapi + +Uma llaqta Musuq Rikina +Musuq Rikina distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Nueva Requena) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Coronel Portillo pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa Pukallpa llaqtam. +Hanan Purus mamallaqta parki + +Amawta nisqaqa yachaqmi, yachay sunturpi, hatun yachay wasipi runakunata yachachiq runam, pruphisyunmi. + +12:35 31 mar 2006 Jon Harald Søby (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) sutiyuq rakiquna kamarisqañam + +Muyupampa (3) + +Runa Simi: Lluq'aq yura + +Texas nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Austin llaqtam. + +paqariku sach'a + +Runa Simi: Ñansa qucha + +Runa Simi: Atlantiku mama qucha + +Runa Simi: Lamud distritu + +Layqaquta yachaywasipi Huwancha sutichasqa maqt'illu, llapan pukllaq masinkunata, sapa kutilla waqachirqan. Huwanchaqa isqun watayuqsi karan. Wakin yachaqmasinkunapis isqun watayuqllataqsi karqanku; ichaqa kay Huwanchaqa, sapa p'unchaw allinta chawllata mikhuruspa anchata wiñasqa. Paywan tuparachiktinchisqa wakinkunaqa huchuylla karqanku. Wiraqucha Walintin Mulinas hamawtanqa kasqa. Allintas kay wiraquchaqa yachachiq, ichaqa mana chiwchikunaq maqanakusqankutaqa qhawarqanchu. Chay maqanakuykunaqa patiyupis sapa kutilla kaq. +Ama qapariychu. Lliw maqt'illukunaq uyarinantachu munanki . Kaypiñan kayku- nispas ninku. +Tawa killañas kay aychakunawan, latanuskunawan, t'antakunawan Huwanchataqa wirayachinku. Mayninpiqa qullqitas mañakun. Chaysi kimsantin iskulirukuna Titiqaqa quchapatapi huñunakusqaku. Chaypis yuyayninkunata kallpachispa Huwanchapaq ch'ullalla kasun, nispas ninku. +Ari. Kunanmanta pacha ch'ullalla kasun. Manañan allquchakuswanñachu. Kay kamalla Huwancha kachun. Paqarinqa kay maqt'ata kimsantinchikmanta maqasun – nispas ninku iskulirukunaqa. +Chay p'unchaw chayamuqtinsi, Huwancha quchapataman silwarispa rishkaptin, Manukucha maqanakuyta maskaspa, Huwanchataqa sikinpi hayt'an. ¡Ima nanmi, Manukucha, karahus!, nispas hayt'ataqa kutichin. Chayllapis, Hurhicha Huwanchaq sinqanta saqmarparin. Manukuchañataq, Hurhichañataq ñawinta saqmaspa qumiryachinku. Yawarllañas Huwanchaqa kashkan. Chaysi yawarninta qawaspa waqayta qallarin. Waqashkaktintaq Winsischa k'aspiwan chakinpiraq, muqhunpiraq, umanpiraq takarparin. +Ñuqapis wayqichay napaykuyki kay Titiqaqa quchapachamanta. Kay Punu llaqtapin tiyani. Nisqayki hina huq p'unchawkama. + +Katidral, Sunin suyu (Piruw) +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Wankayuq +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Hallka k'iti kanchar 44.409 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Sunin suyu (kastilla simipi: Departamento de Junín), Piruw. Uralan Sunin suyupiqa Wanka limay nisqatam rimanku, chinchaypitaq Yaru rimaytam. Uma llaqtanqa Wankayu llaqtam. +7 Suyupi paqarisqa + +Runa Simi: Kayampi llaqta + +Tikraynin ch'usaqchay Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Nobel Suñay Qasikaypi - Wikipidiya +Katiguriya:Nobel Suñay Qasikaypi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nobel Suñay Qasikaypi. +"Nobel Suñay Qasikaypi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Paqarisqa Ispaña, 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1893 watapi +Wañusqa Ispaña, 6 ñiqin hatun puquy killapi 1984 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: Cántico wan Clamor. +Jorge Guillén y Alvarez sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1893 watapi paqarisqa Valladolid llaqtapi - † 6 ñiqin hatun puquy killapi 1984 watapi wañusqa Málagallaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jorge Guillén. +Valladolid llaqtapi paqarisqa + +Uma llaqta Pachamarka +Pachamarka distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Pachamarca ) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Churkampa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Pachamarka llaqtam. +Distritu (Churkampa pruwinsya) + +Paqarisqa Buliwya, 11 ñiqin kantaray killapi 1854 watapi, +Wañusqa Buliwya, 2 ñiqin inti raymi killapi 1928 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Íntimas +Paz Juana Plácida Adela Rafaela Zamudio Rivero sutiyuq warmiqa icha "Soledad" (11 ñiqin kantaray killapi 1854 watapi paqarisqa Quchapampa llaqtapi - 2 ñiqin inti raymi killapi 1928 watapi wañusqa Quchapampa llaqtapi) huk Buliwya mama llaqtayuq qillqaqmi karqan. +Harawikunata, kawsay rikch'akunata wallparqa. +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Buliwya) +Qillqaq (Buliwya) +Quchapampa llaqtapi paqarisqa + +(t'aqllay, k'akllanchay, qallanchay) + +Quchas distritu +Uma llaqta Quchas +Quchas distritu (kastilla simipi: Distrito de Cochas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Quchas llaqtam. + +(Harakmbet simi-manta pusampusqa) +Harakmbet simikuna icha Harakmbut nisqaqa huk uchuy rimaykunap ayllunmi, Piruwpi, Uralan Abya Yalapi. + +Chilipi amachasqa sallqa suyukuna 55 1 (Miscanti_Lagoon_near_San_Pedro_de_Atacama_Chile_Luca_Galuzzi_2006.jpg) +Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki 22 1 (Bradypus.jpg) + +-Kuyu suyu. + +tukuy llaqtapi runakuna ñakasqanta, + +400 0 _ ‎‡a Kevin Kline‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: X + +Rawray kuyuchina nisqaqa ukhunpi rawranap (allpa wiramanta rurasqa, hukkunapas) rawrayninwan tukukuq wapsikunap ñit'iyninwan llamk'aq kuyuchinam. +Antawakunam rawray kuyuchinayuq. +Rawraywan tukukuq wapsikunam ñit'iyninwan asiru tiñiqipi asiru tanqana p'alltata tanqan. Chaywanmi tanqana p'allta huk asiru k'aspitam hukchaqlla hawaman urawan tanqapayanmi. Chay k'aspimanta kuyupayayqa muquyuq k'aspiwan muyuriq asiru t'urpimanmi astakun. Tanqana p'allta uraman tanqasqa kaptin, hawan kutimun muyuriq t'urpipi kachkaqraq kuyu michawan. Chayqa iskay ñiqin kuyuy mit'a nisqam. +Rawranap pusampuyninkamaqa kay rawray kuyuchinakunatam rakinachinchik: +Huk asiru tiñiqipi hayk'a kuyuy mit'akunakamataq kaykunatam rakinachinchik: +Huklla kuyuy mit'apim rawraq rawrachina kuyuchina p'alltatam kuyuchin. Huk mit'akunapitaq kachkaqraq kuyuy michawan purin. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:08, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"kaykunapi" Liberato Kani (Miski Takiy Tv Perú) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Rusiya). + +Tikraynin p'alta Kastillanu simipi: + +Tiyakuynin Qusqu suyu, Anta pruwinsya, Anta distritu, Urupampa pruwinsya, Chinchiru distritu, Maras distritu +Waypu qucha (kastilla qillqaypi: Lago Huaypo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Qusqu suyupi, Anta pruwinsyapi, Anta distritupi, Urupampa pruwinsyapipas, Chinchiru distritupi, Maras distritupipas. + +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Inlatirra) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay klubkuna (Inlatirra) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay klubkuna (Inlatirra). +"Piluta hayt'ay klubkuna (Inlatirra)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Piluta hayt'ay klubkuna (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Youri Raffi Djorkaeff sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin pawqar waray killapi 1968 watapi paqarisqa Lyon llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Youri Djorkaeff. +Lyon llaqtapi paqarisqa + +Katiguriya:Burinkin +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Burinkin. +"Burinkin" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +21 ñiqin qhapaq raymi killapi p'unchawqa (21.12., 21-XII, 21ñ disimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 355 kaq (355ñ - wakllanwatapi 356ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 10 p'unchaw kanayuq. + +Marinera (kastilla simipi: Marinera) nisqaqa Uralan Awya Yalapi, Piruwpi, huk tusuymi. + +Parma llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +4 chaniyuq tikraykuna willay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:it. + +Seaborgyu, Sg (musuq latin simipi: Seaborgium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +09 - Llaquiy Runa + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:KatiguriyannaqPlantilla" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +quwiki Plantilla:Piluta hayt'aq (Piruw mamallaqta quchu / Awya Yala Kupa 2011) + +Hinaspa nuqanchis kaymanta wañuspa huk vidaman ripunchis riki. Animunchis ripun. Hinaspa chaymanta alquchata uywakunchis. Chayqa sumaq yana ch'illuchata uywakunchis alquchata. Chayqa ayparamuwansi. Hinaspa ayparamuwaspanchisqa sumaqta q'ipispa nadaspa pasachiwanchis. Supay mayusyá t'impuspa haykushan unu. Hinaspa pasachiwanchis alqucha. Chayqa riki librawanchischá chay alqucha. (Apolinaria Molina, annexe de Ch'alla Ch'alla, communauté de Lutto, Chumbivilcas, 23/07/2000) +— Riki chay almaqa rin riki volcanman riki. Volcan chaypitaqsi fierro kurus kashan. Anchaymantaqsi siq'i rishan riki rishan pataman. Hinaspa inti ña bajayamuq chinkayapushaqtinña chaypitaqsi fierro kurus rawrashan q'usñishan. Hinaspa anchayman angelitochakuna wañun anchaytaqsi ushphallataña almataqa chay usphanta huñun. Hinaspas ankhaynata almakuna chay vergatoriomanqa achhuyunku. Hinaspas ankay cantollantaqa cantollantaqa ruphan ruphan ruphan q'alata. Chayqa chay angelito reatilluta churanku chay makichanman riki aqnata. Hinaspa aqna chay almata chay marq'asqanku aqnata qispiyushanku. Anchaytachus ninkichis vergatorio nispa. Chaypi librakun. Sichus mana chayqa hap'ipakun chaypachaqa q'ala q'alachatasyá ruphan. (Pablo Molina, annexe de Ch'alla Ch'alla, communauté de Lutto, Chumbivilcas, 27/07/2002) + +Jach'a suyu LA Libertad La Libertad +Hallka k'iti kanchar + +кечуа Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +Runa Simi: Arhintinap llaqta takin + +Runa Simi: Pisqupanpa pruwinsya + +Qhapaq p'anqa +Kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. +Ña kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa +qillqasqa p'anqayuqñam. +Punku p'anqakuna +Huk rimaykunapi +100 000 hawa qillqakunayuq Wikipidiyakuna: +Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin (kastilla simipi: Universidad Nacional Mayor de San Marcos, UNMSM) nisqaqa Piruwpi qhapaq Yachay sunturmi, Lima llaqtapi. Aswan chaninchasqa, sut'inchasqa yachay wankurina Piruw mamallaqtapi kan, hinan kaspa Piruwpi, Awya Yalawpi ñawpaq yachay sunturnin kan. 1548 watapi, Santo Domingo kunwintupi pata yachaqkunamanta qallarisqaku. Fray Tomas de San Martín nispa, chiqanchasqa paqarirqaku, hinaqtin 1551 wata ayriwa killa 12 ñiqin Carlos 1 Ispañamanta Qhapaq kamaqillqanninwan chaynallata kawsarirkaku. +Ñawpaq: Qhichwa simi, Pacha q'uñichiy, K'anchaq Ñan, Sara, Kastillanuchay, Qiwuña +Llamk'anakuna +Watapi lliw p'unchawninkunapaq p'anqakunata qillqasunchik, kaypi qhaway! +Wikipidiya:Lliw Wikipidiyapaq qillqanakuna suytiyuq listap rakinkunataqa qhichwa simiman t'ikrananchikraqmi atin. Manaraq mast'asqa riqsisqa qhichwa simipi rima kaptinqa, qhichwapi musuq simip kinrayninpi kastilla simipi rimatam kakuchinkiman. Kaypi achkaraq t'inkikunap imankunamanta musuq p'anqakunata qillqananchikmi atichkan. +Kunanqa Interface nisqa Wikipidiyap uyapuran qhichwa simiman t'ikrasqañam. Huk t'ikrasqakunaman ama niyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Uyapurata t'ikrana p'anqap rimanakuyninpi willamuy. +Mama llaqtakunamanta qillqakunata qhichwaman t'ikranaykipaq qhaway Wikipidiya:Aknalla yanapay. +Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa nisqa p'anqata allinchay. +Wikipidiya ruraykunaqa kay k'iti rimaykunapiñam kachkan: +Wikipidiyaqa Wikimediap ruraykamayninmi. Kaymi huk qispi ruraykamaykuna: +Rikch'aqkuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:22, 24 awu 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +DAVIDQA, wasanchasqa kay imaynachus kasqanta sumaqta yacharqa. Juk kutiqa, may chhika runas, munasqa llaqta masisnin ima, kamachiyninman pakayllamanta uqharikurqanku. Familianmanta kaqkunapis wasanchallarqankutaq, ñawpaq warmin Micaljina. Micalqa, qallariypi "Davidta munakorqa," kamachiqjina ruwayninpitaq sumaqtachá yanaparqa. Chaywanpis qhipamanqa, "sonqompi Davidta pisipaj qhawarqa", "mana pʼenqayniyoj runa", nispataq suticharqa (1 Samuel 18:20; 2 Samuel 6:16, 20). +2 Davidqa, Ahitofelwan sumaqta umachachikuq. Umachasqantataq Jehovap nisqantajina japʼikuq (2 Samuel 16:23). Chaywanpis chay atienekusqan runaqa, Davidta wasancharqa, contranpi sayaykuqkunamantaq jukchaykukurqa. ¿Pitaq chay tropata rikhurichirqa? Wawan Absalón. Payqa, tatanpa cuentanmanta kamachiyta munaspa, "tukuy israelitaspa sonqonkuta suwarqa". May chhika runas payman jukchaykukurqanku, chayrayku Davidqa mana wañunanpaq ayqikurqa (2 Samuel 15:1-6, 12-17). +4 Hebreopi Qillqasqas nisqanmanjinaqa, chiqa sunqu rimay kʼachamanta imamanpis munakuywan kʼaskaykuy, ruwapuyta munasqanta juntʼanankamataq mana karunchakuy niyta munan. Juk chiqa sunqu runaqa, munakuyniyuq, manataq juntʼananraykullachu imatapis ruwan. Chantapis chiqa sunqu kayqa, mana kikinchu chiqa kaqta ruwaywan chayri atienekunapaqjina kaywan. * Salmistaqa, killa "cheka testigo jina cielopi" kasqanta nirqa, sapa tuta lluqsimusqanrayku (Salmo 89:37, Quechua de Cuzce). Chaywanpis killa chiqa sunqu kasqantaqa, mana nisunmanchu. ¿Imaraykú? Imaraykuchus munakuyta rikuchiqkunalla chiqa sunqu kayta atinku, mana kawsayniyuq imastaq mana. +8 Dios munakuyninrayku chiqa sunqu kasqanta yuyarikuna. "Diosqa munakuymin", chayrayku paylla chiqa sunqu kasqanta sumaqta rikuchin (1 Juan 4:8). Ángeles, runas imaqa, Jehovap kʼacha kaykunasninta rikuchiyta atinku. Chaywanpis Jehovalla, may sumaqmanta chiqa sunqu. "Machu Runa" kasqanraykutaq, janaqpachapi chayri kay pachapi kawsaqkunamanta nisqaqa, may unaymantaña kʼacha munakuyninta rikuchin (Daniel 7:9, 10). Chayrayku chiqa sunqu kayqa Paypi kachkan, ni pitaq chayta rikuchiyta atinmanchu. Kunanqa, wakin sutʼinchaykunata qhawarina. +10 Jehovaqa, yuyasqanta mana tikrachispa kamachisninwan chiqa sunqullataq. Runasqa, munaynillankuwan lluqsiyta munasqankurayku, sunqunkuwan atipachikusqankurayku ima, iskay yuyayniyuq kanku. Jehovarí, allin kaqmanta, mana allin kaqmanta ima kikillantapuni yuyan. May chhika waranqa watasña pasaptinpis, layqiriyusmanta, lanti yupaychaymanta, wañuchiymanta ima, kikillantapuni yuyan. Profeta Isaiasniqta kayta nirqa: "Machuyanaykichejkama noqaqa kikillampuni kasaj", nispa (Isaías 46:4). Chayrayku Palabranpi nisqanmanjina kawsakuyqa, allinninchikpaqpuni kanqa (Isaías 48:17-19). +18 Jehová saqra runasta castigasqanpis, chiqa sunqu kasqanta rikuchin. ¿Imaynamantá? Chayqa, Apocalipsis libropi, Jehová qanchis angelesman imatachus kamachisqanpi rikukun. Chaypi nin: "Rispa, jallpʼa pataman jichʼaykamuychej Diospa kʼajaj phiñakuyninta chay qanchis vasosmanta", nispa. Kimsa kaqqa, "mayusman, yaku juturisman ima copanmanta jichʼaykorqa", yawarmantaq tukurqanku. Chantá chay ángel Jehovaman nin: "Cheqanmin kanki Señor, pichus kanki, karqankitaj, chay Santo ["chiqa sunqu", NM] Kaj, imaraykuchus kay imasta cheqanta juzqarqanki. Kay pachapi runasqa ajllakusqasniykejpa yawarninkuta, profetaspatapis jichʼarqanku. Chayrayku qampis yawarllatataj paykunaman ujyachinki, imaraykuchus chaypaj jina kanku", nispa (Apocalipsis 16:1-6). +19 Runas juzgasqas kasqankumanta willaq ángel, Jehovata "chiqa sunqu" nispa sutichan. ¿Imaraykú? Imaraykuchus saqra runasta chinkachispaqa, kamachisninwan chiqa sunqu, paykunataqa qhatiykachaspa wañuchirqanku. Payqa chiqa sunqu kasqanrayku, paykunamanta mana qunqakunchu. Astawanqa paykunata watiqmanta rikukapuyta mayta munan, chayrayku Biblia ninjina kawsarichimunqa (Job 14:14, 15). Jehovaqa, mana wañupusqankuraykuchu qunqapun, "Paypajqa tukuy kawsashanku" (Lucas 20:37, 38). Jehová yuyayninpi kaqkunata kawsarichimunanqa, paylla may chiqa sunqu kasqanta sutʼita rikuchin. +21 Jehová Diosqa, chiqa sunqu kayninta "may chhika runas[man]" rikuchillanqataq. Paykunaqa, "jatun ñakʼariy" tiempomanta lluqsispa paraisopi wiñaypaq kawsakunqanku (Apocalipsis 7:9, 10, 14). Jehovaqa, kamachisnin juchasapas kaptinkupis paykunawan chiqa sunqu, wiñaypaq kawsakunankutataq nin. ¿Imaynamantá? Wañuymanta kacharichisqanniqta, chaytaq chiqa sunqu kasqanta aswan sutʼita rikuchin (Juan 3:16; Romanos 5:8). Ajina kasqantaq chiqan kaqta munakuqkunatapis, Payman pusan (Jeremías 31:3). ¿Manachu Jehová wiñaypaq chiqa sunqu kasqanta yachay, payman astawan qayllaykuchiwanchik? Payman astawan qayllaykuyta munaspaqa, chiqa sunqullapuni kanapaq astawan kallpachakuna. +^ párrafo 4 Kay 2 Samuel 22:26 pʼitipi "chiqa sunqu" rimay rikhurisqantaqa, "kʼacha munakuy" chayri "mana wasanchaq munakuy" rimaykunaman wak pʼitispi tikrachikun. + +Runa Simi: Louisiana suyu + +Runa Simi: Punku p'anqa: Mishiku + +Lluq'i [1] (Kageneckia lanceolata) nisqaqa huk sach'am, qhichwa suyu nisqapi wiñaq. Qhichwa allpakunapi chanta chiri allpakunapi ima tiyan, puka k'ulluyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lluq'i sach'a. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Lluq'i sach'a + +Arinillas kawsaykuska amachasqa allpa - Wikipidiya +(Arinillas risirwa-manta pusampusqa) +Arinillas kawsaykuska amachasqa allpa (kastilla simipi: Reserva Ecológica Arenillas) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, Arinillas kitipi, Wakilla kitipipas, Kuri markapim. + +Thaqu[1][2] (genus Prosopis, nawa simipi: mizquitl, kastilla simipi: algarrobo, mesquite) nisqakunaqa huk chaqallu sach'akunam. Q'iruntaqa yamt'apaq, tiyanakunata ruranapaq hap'inchik. Murunkunata kutaspa hak'uta yanuspa mikhunakunatam ruranchik. +Huk thaqu rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mishikupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Thaqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Thaqu + +Uma llaqta Santiago Tuna +Santiago Tuna distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Santiago de Tuna) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waruchiri pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santiago Tuna llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna p'anqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kay qillqaqa Kristup paqarisqanmanta 3 ñiqin watamantam willan. Kimsa yupaymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +3 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waqra suntu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Waqra suntu + +Yanuqkuna Wok nisqawan, Chunwapi. +Yanuy icha Wayk'uy nisqawanqa runa mikhunatam q'uñichin, t'impuchkaq yakupi icha ninap hawanpi, allin qaparyanapaq, unquchiqkunatapas wañuchinapaq. + +Tikraynin ñakaq Kastillanu simipi: + +Valentin Louis Georges Eugène Marcel Proust Marcel Proust sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin anta situwa killapi 1871 watapi paqarisqa Auteuil llaqtapi - † 18 ñiqin ayamarq'a killapi 1922 watapi wañusqa París llaqtapi), Ransiya mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. + +Pólvora distritu (kastilla simipi: Distrito de Pólvora) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Tukachi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pólvora llaqtam. + +Achkam p'anqakuna mama llaqtakunamanta sutisuyuyuq. Chay wiki p'anqakunapiqa t'inkikunam kachun sapa mama llaqtamanta p'anqakunawan. Chay ruranapaqqa kaykunata llamk'achisunchik: +mama llaqtap unanchan +mama llaqtap sutin +mama llaqtamanta p'anqawan t'inki +Achka sanampa tuyrukunam kan. Kay Wikipidiyapiqa kimsantin sanampa ISO 3166 tuyrutam, Mama llaqtapura ulimpya kumitiypa tuyruntapas llamk'achinchik. +Kapiqa qhichwa simipi sutikunam. Kikin sutikunata qhawanaykipaqqa mama llaqtamanta p'anqapi qhaway. +Wiñay Kawsay Sutikuna Hukkunapas +Ñawpa SSRH-pa Hukllachasqa Quchun {{EUN}} +Alimanya Qhapaq Suyu {{IAL}} +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:28, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Jesuspa paqariynin (Fra Filippo Lippi-pa llimphisqan). +Ayakuchu suyumanta maki kapchiy +Nawirá icha Wisuw yurii [1] (kastilla simipi: Navidad) nisqa p'unchawpiqa, iskay chunka pichqayuq kaq p'unchawpi qhapaq raymi killapim kristiyanukuna Jesuspa Belen llaqtapi paqarisqantam, wata hunt'aynintam phistakunku. +1 Imatataq Apuyayapa Simin Qillqa nin +Imatataq Apuyayapa Simin Qillqa nin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Apuyayapa Simin Qillqa Lukaspa Qillqaspanpi kaytam Hisuwpa yurisqanmanta willawanchik (Lukas 2:1-20 ): +Chay p'unchawkunapim hatun kamachiq Augustuqa kamachikurqan llapa llaqtakunapi tiyaqkuna yupasqa kanankupaq. +Kay runa yupayqa chayllaraqmi qallarirqan Sirya suyupi sullk'a kamachiq Kirinyu kamachikuchkaptin. +Chaymi anqelqa paykunata ñirqan: "Ama mancharikuychikchu, ancha allin willakuytan willasqaykichik, chaywanmi llapa runa q'uchukunqa. +"Dyusqa hanaq pachapi yupaychasqa kachun! Dyuspa khuyapayasqan runakunataq kay pachapi sumaqta kawsachun!" ñispa. +Mariyataq ichaqa chaykunata yuyaymanaspa sunqunpi allintapuni hap'irqan. +Phistakuq runapuraqa Allinlla Raymi! nispa napaykunakunkum. Chinchay Abya Yalapi Iwrupapipas runapura kamarikunata, t'inkakunatam quykupuq. Santa Klaus (Papa Noel) sutiyuq runas wawakunaman chay kamarikunata qupuyta hamuqsi. +Pukyukuna willanakunawan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:23, 24 may 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"LLAQTAYMI" + +Kañamu Pacha "Hortisol" + +кечуа Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +Quchapampa suyu +Quchapampa jach'a suyu +Parququcha, Quchapampa suyu +Mama llaqta Buliwya +Uma llaqta Quchapampa +Hallka k'iti kanchar 55.631 km² +Kamasqa wata 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1826 watapi +Qhichwa simipi llika tiyanan +Qurani qucha, Chapariy pruwinsya +Quchapampa suyu (aymara simipi: Quchapampa jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Cochabamba) nisqaqa Puliwya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Quchapampa llaqtam. Quchapampa suyu tarikun chawpipi Puliwya suyupi. Antiman kantun Santa Krus suyuwan, qullaman kantun Chuqichaka suyuwan, P'utuqsi suyuwan, kuntiman kantun Uru Uru suyuwan, Chuqiyapu suyuwan, chinchamantaq kantun Beni suyuwan. +llaqta pusana rakiy +aswan hatun llaqtakuna +suyupi paqarisqa runakuna +Amachasqa suyukuna: Tunari mamallaqta parki - Carrasco mamallaqta parki - Isiboro Secure mamallaqta parki - Inkakasani Altamachi Anti fauna mama llaqta risirwa - Ripichun mach'aykuna sallqa kawsay willkachasqa +Urqukuna: Tunari, Arcopongo, Kukapata, Mazo Cruz, Yanaqaqa, Tutura ;Kunturpuñuna, Khurupanpa, P'allqaluma, Juch'uy Llallawa, Quturipunta (Arani pruwinsyapi); +Quchakuna: Qurani qucha (Chapariy pruwinsyapi); Rudiyu qucha; Parququcha, Asiruqucha, Junt'utuyu, Pilawit'u, Qullpaqucha, Yanatama (Wak'as munisipyupi); K'ichkiqucha (Tarata pruwinsyapi), Larati qucha, Wara Wara qucha +Aymar aru: Quchapampa jach'a suyu + +Llaqta K'uchu +Mawk'a Llaqta +T'aqta Urqu +Runa Simi: Aqumayu pruwinsya + +Suphullu nisqaqa runap qaranpi achka q'uñiymanta, rawraymanta icha nisyu llamk'aymanta, ñit'iymanta paqariq kurku puriqllawan hunt'asqa phukpu hinam, nanaysapa t'uqyayta atiq. + +Misti katari (Viperinae) nisqaqa mach'aqwaykunam, Iwrupa, Asya, Aphrika allpa pachakunapi kawsaq, aycha mikhuq suchuq uywakunam. + +Uma llaqta General Saavedra llaqta +Saavedra munisipyu (kastilla simipi: Municipio General Saavedra) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Obispo Santiestevan pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa General Saavedra llaqtam. +Saavedra munisipyupiqa kastilla, qhichwa, waraniyi, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Saavedra munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'uchi +3 chaniyuq tikraykuna k'uchi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paqarisqa Inlatirra, 10 ñiqin kantaray killapi 1660, Cripplegate +Wañusqa Inlatirra, 24 ñiqin ayriway killapi 1731, Moorfields (70) +Daniel Defoe (* 10 ñiqin kantaray killapi 1660 watapi paqarisqa Cripplegate llaqtapi - † 24 ñiqin ayriway killapi 1731 watapi wañusqa Moorfields llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq qillqaq wan willay kamayuq runam karqan. +Willay kamayuqkuna (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Napu chichiku[2] (Saguinus graellsi) nisqaqa huk Uralan Abya Yalap paray sach'a-sach'ankunapi k'allmakunapi kawsaq k'usillum, rikch'aq chichikum. +↑ de la Torre, S., Di Fiore, A. & Stevenson, P. (2008). «Saguinus nigricollis ssp. graellsi». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 2 January 2009 p'unchawpi rikusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Napu chichiku + +Iskaymuyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Iskaymuyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Iskaymuyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Bicicleta (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Bici (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Antapyu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Ismuchiq nisqakunaqa wañusqa kawsaqkunata akasqakunatapas ismuchispa kikinpa kawsa imayayninta ruraykunapaq michata chaskiq kawsaqkunam: k'allampakuna añakikunapas. +Mikhuq hinam hukkunap kawsa imayayninta mat'ipayanku, ichaq wañusqa imayaytam. Hinallataq chimlasayta yakutapas wayra pachaman kachaykunku. Kawsachikuy imayaykunatataq manam mikhunkuchu, ichataq wayllaq hina muyriq pachamantam hurqunku. + +Usa qachu[1] (Avena barbata) nisqaqa huk qachu yuram, rikch'aq awinam, Awya Yalapi musuq yuram, Iwrupamanta apamusqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Usa qachu. + +K'utuna,[1] Qhachuti,[2] Tihira,[3][4][5] (Tijira), Tihiras (Tijiras)[6][5] icha Tikras,[7][5] kichwapi K'ankin[8] nisqaqa iskaynintin rakimanta rurasqa kuchuna llamk'anam, irramintam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'utuna. +↑ 5,0 5,1 5,2 Kastilla simipi tijera(s) nisqamanta hap'isqa: tihira, tijira, tihiras, tijiras, tikras (iskay simisqa icha "diglosia" nisqarayku). + +Katiguriya:Mama llaqta parki (Chili) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta parki (Chili) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta parki (Chili). +"Mama llaqta parki (Chili)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Alberto de Agostini mama llaqta parki +Juan Fernández tarakuna mama llaqta parki + +(Uchuy llaqta-manta pusampusqa) +Llaqtacha icha Uchuy llaqta nisqaqa uchuylla llaqtam, uchuy, pisi wasikunayuq, chaypim pisilla runakuna kawsan. +Indihina nisqa runakunapi aswan uchuy llaqtakunaraq ayllu llaqtakunam, runakunap kulturan hina. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqtacha. + +Abebe Bikila sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin chakra yapuy killapi 1932 watapi paqarisqa Mout llaqtapi - 25 ñiqin kantaray killapi 1973 watapi wañusqa Adis Ababa llaqtapi), Ithiyupyapas Kallpanay, huk karu kaq purinakunapim (Maraton). +Ulimpiku pukllaykuna 1960 Romaeles, Ulimpiku pukllaykuna 1964 Tokyo wan Ulimpiku pukllaykuna 1968 Mishiku. + +2 chaniyuq tikraykuna phaka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Antharu,[1] Waywacha,[2] Waywachi[3] icha Waywashi[4] (familia Sciuridae) nisqakunaqa huk khankiq uywakunam. +Huk iskay piruwpi kawsaq rikch'aqkuna: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Antharu + +Tiyay: Punu suyu, Qullaw pruwinsya, Santa Rusa distritu +Lurisquta nisqaqa (kastilla simipi: Lago Loriscota) Piruw mamallaqtapi huk qucham, Punu suyupi, Qullaw pruwinsyapi, Santa Rusa distritupi. + +Jacksonville nisqa llaqtaqa, Florida suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Jacksonville llaqtapiqa 807.815 runakuna (2008) tiyachkan. + +Kichwa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kichwa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Kichwa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qhapaq p'anqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Amaru suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Shukllachishka Kichwa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quyllur llaqtayuq wawamanta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'utu k'usillu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yupay yachay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Umalliq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinku hayt'ay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Achkiy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'iti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +2. Manam pi tasi "Runakunawan qutukaashun" ninmanchu mana munaqta wapuypaqa. + +Runa Simi: Wanachay + +Runa Simi: Colonia suyu + +Rómulo Betancourt willay kamayuq wan pulitiku. Winisuyla Umalliq + +pushak runakuna: + +Warmi Wañusqa + +Runa charik, shinapash Runa wakcha, mana allilla kan. Shuk runakuna achka mikuna, churana, Yachana Wasi, kullky, charinkuna, shuktikuna runaka, ni mikunapak paktachinkuna. Chayka, mana Sumak Kawsayta shutinmi. +Runakuna, HATARISHUNCHIK. +RUNAKUNAPAK, TUKUY USHAYTA. + +Fernando VII kay Fernando Qanchis Ñiqin (kastilla simi: Fernando VII de España) sutiyuq runaqa (14 ñiqin kantaray killapi 1784 watapi paqarisqa San Lorenzo de El Escorial llaqtapi - 29 ñiqin tarpuy killapi 1833 watapi wañusqa Madrid llaqtapi) huk Ispañap Qhapaqni. +Ispañap Riy: 19 ñiqin pawqar waray killapi 1808 watapi - 29 ñiqin tarpuy killapi 1833 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fernando VII. + +Kay pacha paqarisqa 26 ñiqin tarpuy killapi 1892 watapi +Kaypi paqarisqa Ariqipa, Piruw +Kay pacha wañusqa 28 ñiqin ayamarq'a killapi 1969 watapi +Kaypi wañusqa Lima, Piruw +Honorio Delgado Espinoza sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin tarpuy killapi 1892 watapi paqarisqa Ariqipa llaqtapi, Piruwpi - † 28 ñiqin ayamarq'a killapi 1969 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq simi yachaqsi, nuna yachaqsi, hampi yachaqsi, hampikamayuq qarqan. +Alma_mater: Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin +Qillqa Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin +Qillqa web Cayetano Heredia Piruwpi Yachay Sunturnin + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Arhintina). +"Allpamanta yachaykuna (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Liyun V, Liyun V huk pichqa ñiqin (latin simipi: Leo PP. V, Italya simipi: Leone V) sutiyuq runaqa (* ? paqarisqa Ardea llaqtapi - † ? ñiqin tarpuy killapi 903 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +? ñiqin anta situwa killapi 903 watapimanta ? ñiqin tarpuy killapi 903 watapikama Tayta Papam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Witnampi antanka pampa. +"Witnampi antanka pampa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Wamp'uq nisqaqa wamp'upi llamk'aq runam, wamp'u runa pruphisyunmi. Ima puririyman wamp'u puriyta kamachiqmi. + +San Martín de Porres distritu; (kastilla simipi: distrito de San Martín de Porres) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 22 ñiqin aymuray killapi 1950 watapi, Manuel A. Odría Umalliq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Martín de Porres distritu. + +Boston, Chunka kimsayuq kulunyakuna +17 ñiqin ayriway killapi 1790 watapi 84 watayuq +Benjamin Franklin (* 17 ñiqin qhulla puquy killapi 1706 watapi paqarisqa Boston llaqtapi - 17 ñiqin ayriway killapi 1790 watapi wañusqa Philadelphia llaqtapi) Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtappulitiku, hamut'ay yachaq wan Wallpariq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Benjamin Franklin. +Wallpariq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Mariscal Sucre kitilli (kastilla simipi: Parroquia Mariscal Sucre) nisqaqa Kitu llaqtap llaqta kitillim, Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, Kitu kitipi. + +Justiniano Borgoño sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Justiniano Borgoño sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Justiniano Borgoño sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +La Encantada qucha (kastilla simipi: Laguna La Encantada) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Lima suyupi, Wawra pruwinsyapi, Santa María distritupi. + +Allqitu (Charadriidae, "chorlito") nisqakunaqa huk pisqukunam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Allqitu + +Roberto Gómez Bolaños sutiyuq runaqa, icha Chespirito, (* 21 ñiqin hatun puquy killapi 1929 watapi paqarisqa Mishiku llaqtapi, Mishikupi - 28 ñiqin ayamarq'a killapi 2014 watapi wañusqa Cancún llaqtapi) huk Mishiku aranway pukllaq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Roberto Gómez Bolaños. + +Q'illay (latin simipi: metallum) nisqakunaqa lliphiyaq, q'uñita pinchikillatapas pusaykuq qallawa imayaykunam. Huk q'illaykunaqa allpapiqa llump'ayllam, huktaq t'inkisqam chuqin, icha iskay rikch'ayniyuq chuqim. +Mana q'illaywan ruranakuspa q'illayqa iliktrunkunata qupuspa pusitiwu q'ipisqa iñukukuna tukun, mana q'illaytaq niyatiwu q'ipisqa iñuku tukuptin. Ahinam q'ipisqa iñuku t'inkisqa, kachi tukukun. Q'illayqa manam iñuwatachu rurakun. +Q'illaypuraqa mana chaqllisinchi ruranakuspa q'illay chaqrusqa (ahinataq champi hukkunapas) ruranakunku. +Aswan runap llamk'achisqan q'illaykuna kaymi: + +Tupi waraniyi rimaykuna - Wikipidiya +Tupi waraniyi rimaykuna nisqaqa Uralan Awya Yalapi Tupi rimaykunap huk urin ayllunmi tupi rimaykunap uklla rimaqsapa tupi rimayninmi: Waraniyi simim. +Huk tupi waraniyi rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuma hich'ay. + +Yale Yachay Suntur (inlish simipi: Yale University) nisqaqa USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Yale Yachay Suntur, 1701 watapi kamarisqa karqan. + +Tikraynin chamakuy Kastillanu simipi: + +Putura[1] nisqaqa chaparrup, huk sach'akunappas huruchinmanta kuchusqa imaykanam, ancha chhallam llamp'upas. Puturamantaqa butilla kirpanakunatam ruranku. + +2 chaniyuq tikraykuna miq'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yanapa:Qillqata llamk'apuy - Wikipidiya +Yanapa:Qillqata llamk'apuy +P'anqata hukchanaykipaq, p'anqap umanpi kaq "Qillqay" ñit'inata ñit'iy. +Llamk'ana wintanapi kaq qillqakunata munaspaqa hukchay. Qillqayniykikunata yapay. +Llamk'ayniykita tukuspaqa, "Ñawpaqta qhawallay" ñit'iy rurasqayki hukchasqakunap rikch'ayninta rikunaykipaq. Mana allin kaptinqa, musuq llamk'ana wintanapi hukchay. Allin kaptinqa, "P'anqata waqaychay" ñit'iy. Kunan waqaychasqa hukchasqa p'anqata rikunki. +Wikipidiyata llamk'apuq runa (ruraq nisqa) manaraq ruraqpa sutinta quspa yaykamurqaspaqa, antañiqiqninpa IP huchhanmi llamk'apusqan p'anqap hukchay hallch'ayninpi waqaychasqa kanqa. Yaykurqaspaqa, ruraqpa sutinmi nisqa hukchay hallch'aypi rikuna kanqa. +Yanapa:Musuq qillqa +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 21:55, 23 phi 2011 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Hukllachasqa Qhapaq Suyu - Wikipidiya +Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Llaqta taki: God Save the Queen (Dyus Quyata Amachachun) +• Tinkurachina siwikuna London +1 ñiqin qhulla puquy killapi 1801 +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 22º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 6º +Hatun Britanyap Chinchay Irlandapapas Hukllachasqa Qhapaq Suyunku (inlish simipi: United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland, UK; kastilla simipi: Reino Unido de Gran Bretaña e Irlanda del Norte) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam Sapan kallpay. Uma llaqtanqa London llaqtam. +2.5 Mama llaqta parkikuna +6 Hatun llaqtakuna +Hatun urqukuna: +Hallka k'iti k'anchar (km²) +Wat'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Inlatirra suyupi wat'ankuna +Iskusya suyupi wat'ankuna +Kamri suyupi wat'ankuna +Chinchay Ilanda suyupi wat'ankuna +Mama llaqta parkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yorkshire Dales mama llaqta parki +North York Moors mama llaqta parki +Inlish simi: ufisyal rimay hina llamk'achisqa +Simikuna: Kamri simi, Iskusya simi, Ilanda simi hukkunapas +Hukllachasqa Qhapaq Suyumanqa kay suyukunam kapunku: +Hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqtakuna (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Yy. Llaqta Runakuna Riqyun / Suyu +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hukllachasqa Qhapaq Suyu. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:36, 24 mar 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +PACHAQ HAP'ISQAN + +Runa Simi: Michiq + +5 Jesusqa tukïnöpam mana mantsapakoq kanqanta yachatsikunqanchö rikätsikurqan. Tantiyarinapaq, pushakoq religiösukuna, nunakunata engañëkäyanqantapis mana mantsashpam willakurqan (Mateu 23:13-36). Jina manam permitirqantsu, kë mundu mana alliman ishkitsinanta (Juan 16:33). Michëkäyaptimpis yachatsikur sïguirqanllam (Juan 5:15-18; 7:14). Jinamampis, ishkë kutichömi templuchö rantikïkaqkunata qarqamurqan (Mateu 21:12, 13; Juan 2:14-17). +8 Jina yachatsikurninmi mana mantsapakoq kanqantsiktaqa rikätsikuntsik (Hëchus 14:3). Juk, rasumpa kaqllata parlaq Diospa Palabrampitam yachatsikuntsik (Juan 17:17, NM). Ishkë, ‘Diospa mincancunallam cantsic', y pëqa santu espïritunwanmi yanapamantsik (1 Corintius 3:9; Hëchus 4:31). Y kima, Jehovätawan nunakunatam kuyantsik. Tsëmi llapan puëdinqantsikmannö yachatsikuntsik (Mateu 22:37-39). Mana mantsapakoq karninmi yachatsikur sïguikantsiklla. Pushakoq religiösukuna engañashqan nunakunatam rasumpa kaqta yachatsintsik (2 Corintius 4:4). Mana wiyamashqa o qatikachëkämashqapis, yachatsikïtaqa manam jaqintsiktsu (1 Tesalonicensis 2:1, 2). +11 ¿Imanötaq Jesus imatapis alli pensëkur ruraq? Kimallata rikärishun. Juk kaq, Parlanampaqmi alleqraq pensaq. Shumaq yachatsikuptinmi wiyaqninkunaqa espantakuyaq (Mateu 7:28; Lücas 4:22). Jina, Diospa Palabranta alleq leyirmi, cada cäsuchö alli utilisëta yachaq (Mateu 4:4, 7, 10; 12:1-5; Lücas 4:16-21). Jinamampis, yachatsikurninqa nunakunapa shonqunmanmi chëta procuraq. Tantiyarinapaq, kawariramurmi, Jesusqa discïpulunkunawan parlarqan y pëpaq profecïakuna parlanqanta entienditsirqan. Tsëmi discïpulunkunaqa alläpa kushikur kënö niyarqan: "Jesus captinchi, nänichoqa shonquntsic allapa cushicorqon" (Lücas 24:27, 32). +12 Ishkë kaq, Jesusqa alli pensëkur ruranqanta rikätsikurqan imanö këninwanmi. Manam rasllatsu piñakoq (Proverbius 16:32), piñënintam dominaq y yachanëllapaqmi kaq (Mateu 11:29). Jina, qateqninkuna pantayaptimpis pacienciakoqmi (Marcus 14:34-38; Lücas 22:24-27). Mana alli tratëkäyaptimpis manam contestarqantsu (1 Pëdru 2:23). + +quwiki Katiguriya:Barcelona llaqtapi paqarisqa runakuna + +"QHAPAQ ÑAN" OR "INKA ÑAN" + +San Juan 7:12 QUFNT - Chay runakunamanta wakinkunami - Bible Search + +Runa Simi: Pachaykamay + +Runa Simi: Punku p'anqa: Yachay + +Runa Simi: Arqi pruwinsya + +Pakaqi pruwinsya - Wikipidiya +(Paqaqi pruwinsya-manta pusampusqa) +Uma llaqta Kuru Kuru +Saywitu: Saywa Piruw, Chili, Buliwya Charaña llaqtawan +Pakaqi pruwinsya icha Pakajaqi pruwinsya (aymara simipi: Pakaqi jisk'a suyu / Pakaxi jisk'a suyu; kastilla simipi: Pacajes) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kuru Kuru llaqtam. +Urqukuna: Anallaqsi - Kunturiri rit'i urqu - Laram Q'awa +Quchakuna: Aripunu qucha +8 Qallapa munisipyu 8.099 Qallapa 268 +Q'aqyawiri munisipyu (%) +Qalaqutu munisipyu +Qallapa munisipyu + +Tiyay: Baltra wat'aqa, Yawatisuyupi +Baltra wat'a icha Uralan Seymour wat'a (kastilla simipi: Isla Baltra icha Seymour Sur) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk taram, Pasiphiku mama quchapi. +Hatun Daphne wat'a Uchuy Daphne wat'awan, Baltra wat'amanta rikusqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Baltra wat'a. + +Hatun Chimu pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Kaskas +Hatun Chimu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Gran Chimú) nisqaqa Qispi kay suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kaskas llaqtam. + +Willkawaman pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Willkawaman +Willkawaman pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Vilcas Huamán) nisqaqa huk piruwanu pruwinsyam, Ayakuchu suyupi. Uma llaqtanqa Willkawaman llaqtam. +Mayukuna: Kankallu mayu - Pampas mayu - Wischunku mayu + +Compostela nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Compostela (sut'ichana) rikuy. +Ama Santiago de Compostela nisqa mama llaqtawan pantaychu. +Pruwinsya 25px A Coruña +Santiago de Compostela llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santiago de Compostela. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Santiago de Compostela. +Llaqta (Galisya) + +São Bernardo do Campo llaqtaqa Brasilpi (São Paulo suyupi hatun llaqta), Purtuyiskunap 1553 watapis tiksisqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: São Bernardo do Campo. + +Luiz Inácio Lula da Silva, Lula sutipaq (*27 ñiqin kantaray killapi - 1945 paqarisqa Caetés llaqtapi - ). Brasil pulitiku wan Umalliq. + +Uma llaqta Limoges +Limousin nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Limoges llaqtam + +Maurice Auguste Chevalier sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin tarpuy killapi 1888 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1972 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq aranway pukllaq wan takiqsi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maurice Chevalier. + +01 - Ancha Naupa Pachakunapis 02 - Sayay 03 - Tusurqamuy 04 - Qarqusqamasikunapaq 05 - Kan 06 - Italaque Jach'a Khantati 07 - Qespichiisii 08 - Wauqeipaq 09 - Pichqa Pachak Watamantamucupayaspa 10 - Puka Tikacha + +Runa Simi: Truyanu maqanakuy + +Hatun llaqta (quwiki) + +/ maqt'akuna / wachiwa / yuthu / k'iwyu / takami / awas / riqriq / qhapaq apukuna / maqt'a / sapsi / quya / waqa / + +t'uksiypaq t'uksiykunapaq +t'uksiynka t'uksiykunanka +t'uksiynpaq t'uksiynkunapaq +t'uksiynchikta t'uksiynchikkunata +t'uksiynchikpi t'uksiynchikkunapi +t'uksiynchikmanta t'uksiynchikkunamanta +t'uksiynchikpaq t'uksiynchikkunapaq +t'uksiynchiklla t'uksiynchikkunalla +t'uksiynkuntin t'uksiynkukunantin +t'uksiynkupaq t'uksiynkukunapaq +t'uksiynkunka t'uksiynkukunanka + +Runa Simi: Jujuy wamani + +Paquyaq asuka[2] icha ch'ullasuphu asuka[3] (Otaria flavescens) nisqaqa huk asukam, Urin Awya Yalap chalanpi kawsaq, Pasiphiku, Atlantiku mama quchakunapi. Challwakunatam mikhun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paquyaq asuka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Paquyaq asuka + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'imchullikuy +Tikraynin k'imchullikuy Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: User nl-N. +"User nl-N" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Willk'i llaqtap uma kanchan +Uma llaqta Willk'i +Willk'i distritu (kastilla simipi: Distrito de Vilque) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum Punu pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Willk'i llaqtam. + +Uma llaqta Jujan icha Alfredo Baquerizo Moreno llaqta +Alfredo Baquerizo Moreno (Llaqta k'iti) 6.546 + +Sayakuq rumi, Rentrisch llaqtapi (Alimanyapi), pichqa mitru sayaq. +Sayakuq rumi nisqaqa maypipas kaq runap (icha sallqa pachappas) sayachisqan, sayaq rumitam ninchik. +Sayaq rumikunaqa ñawpa machu runakunapaq sananchakunas, manqus rumipaschá karqan, Tayta Intita yupaychanapaqchá. +Iwrupapi mawk'a kilta runakunap sayakuq runakunaqa menhir nisqam (britun simimanta rima). + +Uma llaqta Limón +Kantunkuna (Limón pruwinsya) +Limón, Kustarika mama llaqtap pruwinsya # 5. Cartago pruwinsya 444 884 runakunam kawsachkanku (2010). + +Mercedes mayu (kastilla simipi: Río Mercedes) nisqaqa huk mayum, Buliwyapi, Beni suyupi, Vaca Díez pruwinsyapi, Wayaramirin munisipyupi. + +The Emperor's New Groove (inlish simipi: The Emperor's New Groove, kastilla simipi: El Emperador y sus Locuras, Las Locuras del Emperador) nisqaqa 2000 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Mark Dindalmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Italya). +"Qillqaq (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kuyuchisqa siq'isqa - Wikipidiya +Kuyuchisqa siq'isqa +Kuyuchisqa siq'isqa, Eadweard Muybridge. +Kuyuchisqa siq'isqa nisqaqa achka siq'isqa rikch'achakunamanta rurasqa pilikulam. +Walt Disney sutiyuq kuyu walltay pusaqmi ancha achka kuyuchisqa siq'isqa pilikulakunatam rurarqan. +Kaymi huk kuyuchisqa siq'isqa pilikulakuna: + +Nawa simi nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Kaypi rimasqa: El Salvador +Suyukuna: Sentzunat suyu, Awachapan suyu. +Nawat simi icha Pipil simi (Nawat) nisqaqa Pipil runakunap rimayninmi, El Salvador (Kuskatan) mama llaqtapi rimasqa, nawa rimaykunaman kapuq. 200-llachá mama rimaqninkuna kachkan (Witzapan, Itzalku, Nawitzalku, Kwisnawat munisipyukunapi), 3000 yachakuqkunataq. + +Nobel Suñay Hampi Yachaypi nisqaqa Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypura huk suñaymi, hampi yachaypi ancha allin aypasqakunapaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruta graveolens. + +400 0 _ ‎‡a Patrick Swayze‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq.‏ + +Mama llaqta: Piruw +Walla Antikuna (Piruwpi Antikuna, Anti Walla (Piruw)) +Hallka k'iti kanchar 7.274 km² +Suni kay 134 km chinchay-qulla +Tinkurachina siwikuna +Urupampa walla (kastilla simipi: Cordillera de Urubamba icha Cordillera Urubamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk wallam, Qusqu suyupi, Khallka pruwinsyapi, Killapampa pruwinsyapi, Urupampa pruwinsyapipas. Sawasiray urquqa (5.818) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. +Hanaq kay (~) +Apuy Padreyuq 5.100 m Khallka pruwinsya, Laris distritu, Killapampa pruwinsya, Uqupampa distritu +Bonanta 5.300 m / 5.319 m Killapampa pruwinsya, Wayupata distritu, Urupampa pruwinsya, Santa Teresa distritu +Halanquma 5.350 m Urupampa pruwinsya, Ullantaytampu distritu +Grau 5.650 m Khallka pruwinsya +Kunturwachana 5.073 m Khallka pruwinsya +Marquni 5.350 m Killapampa pruwinsya, Wayupata distritu, Urupampa pruwinsya, Ullantaytampu distritu +Pitusiray 5.800 m Khallka pruwinsya +Pumawank'a 5.300 m Khallka pruwinsya, Laris distritu, Urupampa pruwinsya, Urupampa distritu +Qhapaq Saya 5.060 m Khallka pruwinsya, Laris distritu, Urupampa pruwinsya, Urupampa distritu +Qiluqanuqa 6.250 m (?) Khallka pruwinsya +Q'irayuq +5.400 m Khallka pruwinsya, Khallka distritu +Sawasiray / Qullqi Krus 5.818 m Khallka pruwinsya, Khallka distritu, Laris distritu +Siriwani 5.350 m Khallka pruwinsya, Khallka distritu, Laris distritu +Suqchupampa 5.450 m Khallka pruwinsya +T'iriqway (Terijuay) 5.250 m Khallka pruwinsya, Laris distritu, Killapampa pruwinsya, Uqupampa distritu +Waqay Willka 5.350 m / 5.361 m Killapampa pruwinsya, Wayupata distritu, Urupampa pruwinsya, Ullantaytampu distritu +Willka Wiqi (Verónica) 5.682 m Killapampa pruwinsya, Wayupata distritu, Urupampa pruwinsya, Ullantaytampu distritu +www.allthemountains.com / Piruwpi Antikuna (inlish simi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitukuna: Piruwpi Anti Walla +Uma llaqta: Qusqu +Amachasqa sallqa suyukuna: Machiqinqa ayllu llaqta risirwa • Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu • Manu mamallaqta parki • Megantoni mamallaqta willkachasqa • Utishi mamallaqta parki +Runa llaqtakuna: Amarakaeri • Ashaninka • K'ana • Machiqinqa • Piru • Qhichwa • Qhichwa • Q'irus • Yurakari +Mawk'a llaqtakuna: Chinchiru • Chuqik'iraw • Huch'uy Qusqu • Machu Pikchu • Muray • Muyuqmarka • Q'inqu • Qurikancha • Raqch'i • Rusaspata • Saksaywaman • Tampumach'ay • Tarawasi • Tipun • Wamanmarka • Wayna Pikchu • Willkapampa • Ñusta Hisp'ana +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Piruwpi Antikuna +Killapampa pruwinsya +Khallka pruwinsya +Urupampa pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 08:06, 28 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Piruw Suyu (Aymara) + +Runa Simi: Watikanu llaqta + +quwiki Katiguriya:Urqu (Allpa pacha) + +que: Romanu qhapaq llaqta + +Runa Simi: Yakunayay + +Paqarisqa Ransiya, 29 ñiqin inti raymi killapi 1900 watapi, +Wañusqa Ransiya, 31 ñiqin anta situwa killapi 1944, +Rurasqankuna Qillqaq, antanka pusaq, awqaq. +Aswan riqsisqa qillqasqan: Le Petit Prince +Antoine de Saint-Exupéry [ɑ̃twan də sɛ̃.tɛg.zy.pe.ʀi] sutiyuqqa (Antoine Marie Roger, Vicomte de Saint-Exupéry; (* 29 ñiqin inti raymi killapi 1900 paqarisqa Lyon llaqtapi - 31 ñiqin anta situwa killapi 1944 Marseille wañusqa llaqta ñiqpi) , hatun qucha hawanpi antankawan awqaspa), Ransiya mama llaqtamanta qillqaqmi antanka pusaq awqaqpas karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa Le Petit Prince (Quyllur llaqtayuq wawamanta) nisqa kawsay rikch'anmi karqan. +Le Petit Prince (1943) (The Little Prince) (Quyllur llaqtayuq wawamanta) + +Illisqa yaqa wat'a - Wikipidiya +Illisqa yaqa wat'a nisqaqa (kastilla simipi: Illescas) Piruw mama llaqtapi, Piwra suyupi huk yaqa wat'am. + +Piruwpi rimaykuna - Wikipidiya +Piruw suyupiqa achka rimaykunatam rimanku. Kastillanuchayrayku lliwmanta astawan rimasqa simiqa kastilla simim. Antikunapiqa qhichwa simitam, aymara simitam, Lima suyupitaq aslla haqaru simitapas rimanku. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi lliwmanta astawan rimasqa rimaykunaqa ashaninka simim, awahun simim. +Chamikuru Arawak Hunin 2 (yaqa wañusqa) +Iñapari Arawak Mayutata 4 (yaqa wañusqa) +Mashku Arawak Mayutata 20-chá (yaqa wañusqa) +Anqash qichwa Qhichwa Anqash 1.000.000 +Arabela (chiripunu) Sapara Luritu 50 (yaqa wañusqa) +Kawaranu Sapara Luritu 5 (yaqa wañusqa) +Ikitu (hamakore, amakakore, ikito) Sapara Luritu 35 (yaqa wañusqa) + +Tigri (Quyllur iñiy) - Wikipidiya +Tigri (Quyllur iñiy) +Tigri (Chinu simipi:虎, hǔ) kimsa 12-watakuna p'allta muyu Uywakuna, , Chunwapas Kalindaryu. +13 ñiqin hatun puquy killapi 1926 - 1 ñiqin hatun puquy killapi 1927: Tigri Nina +5 ñiqin hatun puquy killapi 1962 - 24 ñiqin qhulla puquy 1963: Tigri Yaku +23 ñiqin qhulla puquy 1974 - 10 ñiqin hatun puquy killapi 1975: Tigri Qiru +9 ñiqin hatun puquy killapi 1986 - 28 ñiqin qhulla puquy 1987: Tigri Nina +28 ñiqin qhulla puquy 1998 - 15 ñiqin hatun puquy killapi 1999: Tigri Tiksimuyu +14 ñiqin hatun puquy killapi 2010 - 2 ñiqin hatun puquy killapi 2011: Tigri Q'illay +Solar Month Fades 6 ñiqin hatun puquy killapi - 5 ñiqin hatun puquy killapi + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Mishiku). +"Aranway pukllaq (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ispaña) - Wikipidiya +Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ispaña) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ispaña). +"Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Niqirya). +"Pulitiku (Niqirya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Buliwya). +"Piluta hayt'aq (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Qhichwa simi +Kaypiqa Qhichwa simimantam qillqasqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhichwa simi. +► Qhichwa simi k'iti rimay‎ (26 P) +"Qhichwa simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Chanin yachaykuna +Killa sutikuna +Qhichwa Suyu Yachachiymanta Kunaq + +Bellavista de la Unión distritu (kastilla simipi: Distrito de Bellavista de la Unión) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Sichura pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Bellavista llaqtam. + +Tiyakuynin Lima suyu, Kanta pruwinsya, Waru distritu, Waruchiri pruwinsya, Wansa distritu +La Corte (kastilla qillqaypi: (La Corte) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk urqum icha uchuy wallam (Cordillera de La Corte), Jitpa wallapi, Lima suyupi, Kanta pruwinsyapi, Waru distritupi, Waruchiri pruwinsyapipas, Wansa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.362 mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna laq'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Shenzhen chinu simipi: 深圳, hatun llaqta Guangdong pruwinsya, Chunwa Runallaqta Republika mama llaqta. 2 050 km2 + +Tiyupunti (kastilla simipi: Teoponte) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Tiyupunti munisipyup uma llaqtanmi. + +6"Chaynullami Dyusqa niranpis: ‘Aylluykikunaqami kay tayashanllapamantaqa lluqshir rir uklaw pachakunapi kwatru-syintus (400) añuta tanqallapa furastirukuna yupay, kusata sirbikur, qischakar ima. + +quwiki Katiguriya:Hillurina yura rikch'aq ayllu + +Ñawpaq p'anqay + +Runa Simi: Pampa + +400 0 _ ‎‡a Osvaldo Dorticós‏ ‎‡c taripay amachaq wan pulitiku. Umalliq‏ + +11 ñiqin qhulla puquy killapi 1996 watapi – 30 ñiqin anta situwa killapi 1998 watapi +Ryutaro Hashimoto, (Nihun simipi: 橋本 龍太郎, Hashimoto Ryūtarō), sutiyuq runaqa, (* 29 ñiqin anta situwa killapi 1937 watapi paqarisqa Soja llaqtapi, Okayama suyupi - 1 ñiqin anta situwa killapi 2006 watapi wañusqa Tokyo llaqtapi ). +1996 watamanta 1998 ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. +Wañusqa simi +11 ñiqin qhulla puquy killapi 1996 - 30 ñiqin anta situwa killapi 1998 + +Chincha Awya Yalapi tipi nisqa karpa (Oklahoma, 1869). +Karpa nisqaqa p'achamanta k'aspikunamantapas rurasqa kawsanam, wasicha hina, ichataq utqaylla hatarichinapaq utqayllapas chaqunapaqpas. + +Katiguriya:Valparaíso suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Valparaíso suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Valparaíso suyu. +"Valparaíso suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna puñuna kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Waqra nisqaqa huk uywakunap umanpi sinchi, ichataq ukhunpi ch'usaq kaqmi, hatun kichkaman rikch'akuq, kiratina nisqa imayaymanta. +Runakuna waqrakunamantaqa waqra phuku nisqa waqachinakunatam ruranku, suyk'ukunatapas. +Tawantin waqrayuq uwiha (inka nisqapas). +Luwichukunaqa hatun p'allqasapa waqrayuqmi: Cervus elaphus hippelaphus, Alimanyapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waqra. + +Katiguriya:Ayakuchu suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Ayakuchu suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ayakuchu suyu. +"Ayakuchu suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Ayakuchu suyu + +Kuyuti (nawa simimanta koyotl; Canis latrans) nisqaqa Chinchay Awya Yalapi kawsaq aycha uquq ñuñuqmi, atuq hina rikch'aqmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kuyuti + +Wara (aymara simi wara, 'quyllur';[1] kastilla simipi: Huara) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk llaqtam munisipyupas (comuna), Tarapaka suyupi, El Tamarugal pruwinsyapi. + +Moncloa-Aravaca distritu; (kastilla simipi: distrito de Moncloa-Aravaca, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Moncloa-Aravaca distritu. + +Kichka, kiska[1] icha Kasha nisqaqa ima hawanpi k'awchi, ñawch'i kaqpas, aswanta yurakunapim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kichka. + +Lawrence Edward "Larry" Page sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin pawqar waray killapi 1973 watapi paqarisqa East Lansing llaqtapi, Michigan suyupi - ), Hukllachasqa Amirika Suyukunapi mama llaqtap Yupay yachaq, Google nisqa ruruchinap kamaqninmi pusaqninpas. + +케추아어 (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Mayukuna suyu +Ranco qucha (Mayakuna suyu, Chili) +Mama llaqta Chili +Uma llaqta Valdivia +Simikuna kastilla simi +Runa ñit'inakuy 19,3 runa / km² +Hanaq kay Punu: 5 m +Kamasqa wat'a 2 ñiqin kantaray killapi 2007 watapi +Karu rimay yupay 56-63 (Chili-Matukuna suyu) +Mayukuna suyu nisqaqa ( kastilla simipi: XIV Región de Los Ríos) Chili mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Valdivia llaqtam. +Suyukuna (Chili) + +Wañusqa 21 ñiqin tarpuy killapi 1977 watapi +Zózimo Alves Calazães sutiyuq runaqa icha Zózimo (* 19 ñiqin inti raymi killapi 1932 watapi paqarisqa Salvador llaqtapi - 21 ñiqin tarpuy killapi 1977 watapi wañusqa Rio de Janeiro ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Brasil quchu Suwidsuyu 1958 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Brasil quchu Chili 1962 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zózimo. + +Zaragoza nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Zaragoza (sut'ichana) rikuy. +Ama Zaragoza nisqa mama llaqtawan pantaychu. +Zaragoza llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. +Kamasqa 24 a C wata +12 distritukuna: + +Paqarisqa Firenze, 3 ñiqin aymuray killapi 1469 watapi +Wañusqa Firenze, 21 ñiqin inti raymi killapi 1527 watapi +Aswan riqsisqa qillqasqan: Il Principe +Kaypi paqarisqa: Firenze +qillqaq, pulitiku yachay wayllukuq +Niccolo di Bernardo dei Machiavelli sutiyuq runaqa, kastilla simi: Nicolás Maquiavelo, (* 3 ñiqin aymuray killapi 1469 watapi paqarisqa Firenze llaqtapi - 21 ñiqin inti raymi killapi 1527 watapi wañusqa Firenze llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq yachay wayllukuq, pulitiku, qillqaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Niccolo Machiavelli. + +Baruqpa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Baruc) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk apokriphu liwrum. + +Inkachaka qucha nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk qucham, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Chuqiyapu munisipyupi. + +Uma llaqta Santa Rosa Yakumamanta +Santa Rosa (kastilla simipi: Santa Rosa de Yacuma) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu José Ballivián pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santa Rosa Yakumamanta llaqtam. +Mayukuna: Yakuma mayu - Yata mayu + +Qillqay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Qillqay sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Qillqay sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Huch'uy yachay wasi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yanapa:Musuq qillqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qillqana ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yachaqay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Siq'isqa rikchasapa willakuy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Katiguriya:Alaska suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Alaska suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alaska suyu. +"Alaska suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin ismusqa Kastillanu simipi: + +The Adventures of Ichabod and Mr. Toad (inlish simipi: The Adventures of Ichabod and Mr. Toad, kastilla simipi: La leyenda de Sleepy Hollow y el Señor Sapo) nisqaqa 1949 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Jack Kinney, Clyde Geronimi, James Algarmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Uruwayi Mama Llaqta +Aswan hatun llaqta Muntividëw + +Peterborough nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +"Pacha kuyuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Oromo simi (ኦሮሚኛ 'Orominya) nisqaqa Ithiyupyapi lliwmanta aswan runakunap rimayninmi. Iskay chunka pichqayuq hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Punta de Bombón distritu (kastilla simipi: Distrito de Punta de Bombón) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Islay pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Punta de Bombón llaqtam. + +Toulouse llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +1971 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +quwiki Q'uñi kay + +Runa Simi: Wawa hampikamayuq + +pakuñas, mit'añas tukusitaw. +qhispisqa, qhispisqa kay suyu, +wiñay kusiy k'anchaypi waqaychasun, + +Qhichwa Simi + +Tikraynin q'isa Kastillanu simipi: + +Hornopirén mama llaqta parki - Wikipidiya +Yuraq mayu, Hornopirén mama llaqta parkipi +Hornopirén mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Hornopirén) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Los Lagos suyupi. + +Tiyay Lima suyu, Barranca pruwinsya, Supi Wamp'urani distritu +Aspero nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Supi qhichwapi, huk mawk'a llaqtam, Lima suyupi, Barranca pruwinsyapi, Supi Wamp'urani distritupi. + +Punu (kastilla simipi: Puno) nisqaqa huk piruwanu hatun llaqtam, Titiqaqa quchap patanpi. Punu suyup uma llaqtanmi. +Istiwis wat'awan Punu llaqta, Titiqaqa qucha + +Tiyakuynin Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu, Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Chiqakupi distritu +Quyllur Puñuna icha Quyllurpuñuna nisqaqa (kastilla qillqaypi Ccoyllor Puñuna, Joyllor Puñuna) Antikunapi, Piruwpi huk rit'i urqum, Willkanuta wallapi, Qillqaya Rit'ipampapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Qurani distritupi, Qusqu suyupipas, Qanchi pruwinsyapi, Chiqakupi distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.743 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Jarupata urqu, Pumanuta urqu, Qillqaya Rit'ipampa, Qilma urqu, Khunurana, Quyllur Puñuna rit'i urqu. + +Titiqaqa quchapi t'utura wamp'u. +T'utura wamp'ukuna, Uru wat'akuna, Titiqaqa qucha +T'utura wamp'u nisqaqa achka tutura yurakunamanta wataspa rurasqa wamp'um. +Uru runakunam Titiqaqa quchapi chay tutura wamp'ukunawanqa wamp'un. + +Tiyay: Santa Krus suyu, Warayu pruwinsya +Ispaña qucha (kastilla simipi: Laguna España) nisqaqa huk qucham, Buliwyapi, Santa Krus suyupi, Warayu pruwinsyapi. + +Kay Katiguriyaqa 2014 watamanta qillqayuqmi. +"2014" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Kusipata distritu, Uqunqati distritu +Takusiri (kastilla qillqaypi: Tacusiri) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum Willkanuta wallapi, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Qispiqanchi pruwinsyapipas, Kusipata distritupi, Uqunqati distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Llaqta (Modesto Omiste pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Modesto Omiste pruwinsya) +"Llaqta (Modesto Omiste pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'imachiy + +Yura icha Mallki (latin simipi: Planta - (regnum) Plantae, grigu simipi: Φυτόν - Φυτά) nisqaqa llapan imapas allpamanta wiñaq kawsaqmi, inti wayllay nisqata ruraq. Yuraqa saphiyuq, chillkiyuq, raphiyuqmi. Chillkip ñawch'inpitaq icha raphip lluk'inkunapiqa yurap mukmunkunam. +yurakunap mitan kamay raki huñukuna +sumaq t'ikakuna +3 Yurakunap mitan kamay raki huñukuna +4 Mikhuna chakra yurakuna +5 Hampina chakra yurakuna +9 Sumaq t'ikakuna + +Runa Simi: Illanchaykuy + +Plantilla:Punku:Kusa qillqa/K'anchaq Ñan + +Pukara (Jaén) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia + +Huwan V, Huwan V pichqa ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. V, Italya simipi: Giovanni V) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Antakya llaqtapi - † 2 ñiqin chakra yapuy killapi 686 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +23 ñiqin anta situwa killapi 685 watapimanta 2 ñiqin chakra yapuy killapi 686 watapikama Tayta Papam. + +www.paykuna.com + +Runa Simi: Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) + +Ch'aco Huayllasqa + +dbr:Phisqa_Quta +dbr:Tata_Ch'iyar_Qullu + +Apayllahuay llaqtanchikman,wasinchikman chay chiri orgupy, + +(quechua) Titiqaqa Qucha + +Quechua: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta +Quechua: Piruw – Piruw Mama Llaqta +Aymara: Piruw – Piruw Suyu + +(Chuqichinchay warani-manta pusampusqa) +Chuqichinchay (Antares, Αντάρης) nisqaqa anchata k'anchaq quyllurmi. Amaru kuntur (Scorpius) nisqa waranipim, Alpha Scorpii (alpha Sco) nisqapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuqichinchay. + +Ashmakunapa yachanan + +11 ñiqin aymuray killapi 2010 watapi – 13 ñiqin anta situwa killapi 2016 watapi +Kaymantapacha 6 ñiqin qhapaq raymi killapi 2005 watapi +6 ñiqin qhapaq raymi killapi 2005 watapi – 11 ñiqin aymuray killapi 2010 watapi +Hukllachasqa Qhapaq Suyu Parlamintu +Kaymantapacha: 7 ñiqin inti raymi killapi 2001 watapi +London, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +David Cameron (* 9 ñiqin kantaray killapi 1966 p'unchawpi paqarisqa London llaqtapi - ) Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap uma kamayuqninmi kachkan. +2010 watamanta Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq +Wiñay kawsay (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Gordon Brown Hukllachasqa Qhapaq Suyu Uma kamayuq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: David Cameron. +Apulliq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Pukallpa llaqtap sallqa allpan, Manantay distritu +Uma llaqta San Fernando +Pruwinsya Coronel Portillo pruwinsya +Manantay distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Manantay) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Atalaya pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa San Fernando llaqtam. + +Tikraynin illayuq Kastillanu simipi: + +Tapuna unancha, tapuna chiku icha chiku chaylla nisqaqa qillqapi tapuykunata sananchapaq qillqa unancham, kay hinam: ?. +Lliwmanta aswan rimaykunapiqa hunt'a rimaypa qhipallanmanmi chay tapuna unanchataqa qillqamunchik. Kastilla simitaq iskaynintin tapuna unanchayuqmi. Hunt'a rimaypa ñawpanpipas huk sanancham, t'ikrasqa chikum: +Qhichwa simipi: Munawankichu? - Arí. / Manam. + +Malwa (genus Malva) nisqakunaqa huk tuktuyuq qurakunam, sumaq t'ikayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Malwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Malwa + +Uma llaqta Augusta +Maine nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Augusta llaqtam. + +Qullqichaka (kastilla simipi: Colquechaca) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Chayanta pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qullqichaka llaqtam. + +Tikraynin qhiñipa Kastillanu simipi: + +Sirkonyu, Zr (musuq latin simipi: Zirconium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Rock en Quechua-Tema: Chay chay chay _ Tinkuy Yachaykuna + +Runa Simi: Hanaq pacha + +Runa Simi: Sacatepequez suyu + +Runa Simi: Urqu + ++'prefs-help-gender' => "Munaspaykiqa: llamp'u kaqpa allinlla warmi icha qhari nispa napaykusunaykipaq. Kay willayqa sapsim kanqa.", +'prefs-help-realname' => "* Chiqap sutiyki (munaspaqa): quwaptiykiqa, llamk'apusqaykikunam paywan sananchasqa kanqa.", +'loginerror' => "Pantasqa llamk'apuy tiyaypa qallarisqan", +'revisiondelete' => "Mawk'a llamk'apusqakunata qulluy/paqarichiy", + +5- Kuyu suyu + +Aqha tomachispa / ripusunchiq nispa / machaykuchiwasqa (chirqani). / Machaykuchiytawan / qullqiyta urqhuspa / chinkarikapusqa. / Riqcharinaypaq / mana qullqiyuq, / wayra bolsillo, / pachan kantinapi / aqha ch'akimanta wañuspa. + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Buliwya) + +Runa Simi: Zulia suyu + +Josef-Dieter "Sepp" Maier sutiyuq runaqa (28 ñiqin hatun puquy killapi 1944 watapi paqarisqa Metten llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Mamallaqtapura kampionatukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1990 Alimanya Alimanya mama llaqtap quchuntin. Alimanya 1974 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1970 Mishiku Kimsa ñiqin +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sepp Maier. + +Paqarisqa 29 ñiqin qhapaq raymi killapi 1958 watapi (59 watayuq) +Mama llaqta Alhirya +Lakhdar Belloumi sutiiyuq runaqa (12 ñiqin inti raymi killapi 1973 watapi paqarisqa Mascarap llaqtapi - ) huk Alhirya mama llaqtap piluta hayt'aqmi qarqan. +Churinkuna: +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1982 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lakhdar Belloumi. +Piluta hayt'aq (Alhirya) +Piluta hayt'aq (MC Oran) +Piluta hayt'aq (Al-Arabi SC) + +Tabaconas-Namballe mamallaqta wak'a - Wikipidiya +Tiyay Kashamarka suyu, San Ignacio pruwinsya, Namballe distritu, Tabaconas distritu [1] +Kamasqa wata 20 ñiqin aymuray killapi 1988 watapi (D.S. Nº 051-88-AG) +Tabaconas-Namballe mamallaqta wak'a (kastilla simipi: Santuario Nacional Tabaconas-Namballe) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Kashamarka suyupi, San Ignacio pruwinsyapi, Namballe distritupi, Tabaconas distritupipas. +Kina yura rikch'aq ayllu Rubiaceae +Tabaconas-Namballe mamallaqta willkachasqa suyupiqa kanmi 33 laya pisqukuna 17 layapas ñuñuqkuna +↑ www.enjoyperu.com / Tabaconas-Namballe mamallaqta willkachasqa (kastilla simipi) +Karu puriy (Kashamarka suyu) + +Sophoniyaspa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Sofonías) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Sophoniyaspa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Sophoniyaspa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Sophoniyaspa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Sophoniyaspa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Petén suyu (kastilla simipi: Departamento de Petén) nisqaqa huk suyum Watimala mama llaqtapi. Itzá aru: Noh Petén = Hatun Wat'a; Uma llaqtanqa Flores llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Petén suyu. + +Uma llaqta Kapillas +Kapillas distritu (kastilla simipi: Distrito de Capillas) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Kapillas llaqtam. + +96 Kristup ñawpan wataqa (96 kñ) manaraq Hulyanu kalindaryuyuq watam karqan, ichataq Romanu kalindaryuyuq. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (SC Corinthians) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (SC Corinthians) +"Piluta hayt'aq (SC Corinthians)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kulliqucha icha Qulliqucha (QSHKS qillqaypi: Kulliqocha, Qoltiqocha) nisqaqa huk piruwanu qucham, Anqash suyupi, Shuyturahu urqu ñiqpi. + +Patrick Stephan Kluivert sutiyuq runaqa, "Patje, Paddy" qayay sutiyuq, (* 1 ñiqin anta situwa killapi 1976 watapi paqarisqa Amsterdam (Urasuyu) llaqtapi - ) Urasuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan Pukllaykamachiq. + +Kumanta (kastilla simipi: Cumandá) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Chimpurasu markapi, huk llaqtam, Kumanta kitip uma llaqtanmi. + +Suwit Huñup Umalliqnin +15 ñiqin pawqar waray killapi 1990 watapi – 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1991 watapi +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +Susyalista Suwit Republikakunap Huñuninpa Umalliqnin +Suwit Huñup Kumunista Partidun +Mikhail Sergéyevich Gorbachev [mʲɪxʌˈil sʲɪrˈgʲejɪvʲɪʨ gərbʌˈʨof] (rusu simipi: Михаил Сергеевич Горбачёв) sutiyuq runaqa (2 ñiqin pawqar waray killapi 1931 watapi paqarisqa Stavropol (Rusiya) llaqtapi), huk Rusya mamallaqtap pulitikum. +1985 watapi marsu killamanta 1991 watapi awustu killakama Suwit Huñup Kumunista Partidunpa chawpi kumitinpa hiniral sikritaryun kaspa, 1990 watapi marsu killamanta 1991 watapi disimri killakama Susyalista Suwit Republikakunap Huñunp umalliqnin kaspa glasnost ("kunkasapa rimay") nisqawan, perestroika ("wakinchay") nisqawanpas Chiri Maqanakuy nisqap puchukaynintam qallarirqan. +1991 watapiqa Nobel Suñay Qasikaypim chaskirqan. + +Simi kamachiy, Wanka simipi Shimip luliqnin nisqaqa (kastilla simipi: gramática) rimaymanta kamachinakunam. +2 Rikch'ayrimana +Kikin suti ( nombre propio), Limaq marka, Arhintina, Ariqipa llaqta; Umar Siiwuri, Israyil; Aywaq Kuntur. Piruw mamallaqta, Amaru suyu. Sipas awqaq mayu. +Huñuq suti ( nombre colectivo) haytay huñu, allqu qhuchu, yacachiq huñu, ayllu, qura qura, wat'a qutu, urqhu urqhu, tukuy qatu. +K'urpasqa suti ( nombre concreto) Kuntur, chiwaku,kurku, llika wira, q'urunta, q'uruta, maray, tuñay, patara qillqa, wantuq, puru puru, winya, uqa, yaku, wayra, para. +Rikch'ayrimana[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ishkay shimiwan manaqa atska shimiwan tsay shutisha rimallata rurantsik; hinasi takiasham qatinayuqnin. Kay kaqninkuna kan: +Mikuna challwa Raw mama llaqta qucha ( Del mar de Grau pez comestible) +Ñawpaq shuti tumatsiq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yupayyuq rimalla[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yupakuna kaymi kayan: +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:06, 16 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Punu suyu + +The Qhapaq Ñan + +Ojo-Publico nisqan, Red Investigativa Regionalwan kuska qawarimunku, yaqa pisqa pachak waranqa licenciakunata, kay 50 qipa watakunapi rakisqankuta, surandino nisqa suyukunapi purispataqmi pallamunku unurayku maqanakuymanta willakuykunata. Chaypin qawarinchis hatun empresakunalla yaqa llapan unuta hap'ikuqtin, muyuriqninpi ayllu runapa mana unuyuq, mana imayuq ñak'arisqankuta. Hawapi karu suyukunaman apanankupaq allpa tarpuq hatun agroempresakunan, hinallataqmi minakunapas, atisqanku unuta, munanankukama hurqunankupaq licenciayuq kasqankuta, sasa ch'akiy patapi kaq ayllukunaq muyurisqan. +Qusqu, Apurimaq suyukunaq punankunapin kashan Perú suyuntinpi aswan hatun cobre minakuna. Chaykunamanta Estadopa waranqa-waranqanpi ashkha qullqita impuestamanta chaskinankaman, muyuriqninpi ayllu runakunaqa mana unuyuq, mana luz k'anchayniyuq ñak'arishanku. +50 waranqa runakunan, 2 pachak llaqtakunapi, corredor del sur nisqapi wasiyuq runakunan, mana imayuqña rikukapushanku, ayllu allpankuta, ununkuta, sach'ankunatapas chay minakuna millp'uruqtin. +Paymi Alto Warka ayllumanta (Qusqu suyupi Espinarmanta) +"Kunachallanmi, Alto Warka aylluykupiqa mana unuyuq, mana luz k'anchaqniyuq, mana desagüe nisqayuq kawsayku. Chaypin qawarini wakchamantapas aswan wakcha kasqaykuta". +Payqa ninmi: Alto Huancané ayllumanta (Qusqu suyupi Espinarmanta) +"Piscocaya ayllu runaqa, minawan qari tukuspankun unutaqa hap'ikunku, paykunallapaq, wakinta wikch'uwaspanku". +(Yaqa pisqa pachak waranqa) unu-yaku hurqunapaq licenciakunan kashan kunankama, pisilla runaq makinpi, enpresakunapaqpas. +Chay llapan licenciakunamantan, yaqa 32 waranqa kamachin yaqaña tukukuypaq kaq unuta suq'unankupaq. +(pisqa waranqa tawa pachak suqta chunka) unu-yaku hurqunapaq licenciakunan kashan 43 agrario nisqa, mina, industria nisqa hatun empresakunaq makillanpi. +1.576 (waranqa pisqa pachak qanchis chunka suqtayuq) unu-yaku hurqunapaq licenciakunan minakunapaq. 2011 watapin astawan kay licenciakuna rakiyqa yapakurqan, Madre de Dios suyupi minakuna, leypa kamachisqanman hina llank'ayta munaqtinku. 2014 watapitaqmi, astawan kay licenciakuna rakiy yapakurqan, sur nisqapi megaproyecto sutichasqa hatun llank'aykunata tanqarinankupaq . +Industria nisqapaq rakisqanku licenciakunaqa aswan ashkhan costallapi, challwawan llank'aqkunapaq, kolata, cervezatapas botellaman hillp'uqkunapaq, azucar fabrikaqkunapaqwan. 3.034 unu-yaku hurqunapaq licenciakunamantan, sapa pachakmanta 17 hina, Lima provinciallapi kashan. +Perú suyuntinpi llapallan runamantan, sapa pachakmanta 65 (suqta chunka qanchisniyuq) hina costapi tiyanku. Paykunaq ukyananpaq, t'aqsakunanpaq, desagüe nisqakunapaqpas unuqa, yaqa llapallanmi allpaq sunqunmanta suq'usqalla, aswanraq Limapiqa, Lambayequepi, Piurapipas. +Kay tukuytan rurarqan: + +Paqarisqa USA, New York, 25 Qhapaq raymi killa - 1899 +Wañusqa USA, Hollywood, 18 Qhulla puquy killa - 1957 (58) +Humphrey DeForest Bogart, Humphrey Bogart sutiyuq runaqa (25 ñiqin qhapaq raymi killapi-1899 paqarisqa Musuq York llaqtapi, 14 ñiqin qhulla puquy killapi 1957 wañusqa Hollywood llaqtapi, California suyupi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Bogartqa wañurqan 1957 watapis tunquchu apanqara unquymanta. + +QILLQAKUNA( alfabeto quechua) :: MAMARA-PERÚ + +URL tiyaypi sut'ichasqa rurayqa manam kanchu. Mana allintachá qillqanki, icha p'itisqa t'inkitachá qatinki. translatewiki.net sutiyuq wikipi llamp'u kaqpipas pantasqachá kanman. + +Janaj Pacha "Llaqta" +09 - Karum llaqtaman +11 Karu Llaqtamanta +Inti Mujus "Tinkuna" +04 - Qarqusqamasikunapaq + +400 0 _ ‎‡a Andreas Papandreou‏ ‎‡c Grisya mama llaqtayuq pulitiku‏ + +9. NUESTRO AMOR - Inka Llaqta + +Antapampa (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu +Aqupampa (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu +Chuqlluqucha jisk'a suyu +Mariscal Cáceres (Wankawillka) jisk'a t'aqa suyu +Mullipampa (Chuqlluqucha) jisk'a t'aqa suyu +Pumaqucha (Aqupampa) jisk'a t'aqa suyu +San Huwan (Chuqlluqucha) jisk'a t'aqa suyu +Wanka-Wanka jisk'a t'aqa suyu +Wankawillka jach'a suyu +Wankawillka jisk'a suyu +Wankawillka jisk'a t'aqa suyu +Yawli (Wankawillka) jisk'a t'aqa suyu +Chuqlluqucha llaqta +Chuqlluqucha pruwinsya +Churkampa pruwinsya +Wankawillka pruwinsya +Mayuq distritu + +41Piru chaymanpismi, kusa achka runakuna rikaq rirllapa, kaynu niyaqllapa: + +Kay región puno suyupi kay provincias Lampa hinallataq San Antonio de Putina nesqapi, echaqa manan kanchu kay macusani llaqta. + +Kalwaryu urqu, Qupaqhawana, Titiqaqa qucha, Buliwya +Qupaqhawana (kastilla simipi: Copacabana) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Titiqaqa qucha patapi. Chuqiyapu nisqamantaqa 155 km karum. +Buliwyapi mawk'a llaqtakuna +Chiripa - Inkachaka - Inkallaqta - Inkamach'ay - Inkaraqay - Iskanwaya - Iwawi - Ixiamas pukara - Jach'a Phasa - Killawat'a - Laqaya - Lukurmata - La Joya - Moxos pampa - Pachataka - Pasto Grande - Qala Qala - Qhunqhu Wankani - Qulli Qulli chullpakuna - Qunchamarka - Sahama chullpakuna - Sahama siq'ikuna - Samaypata pukara - Sampaya - Sinti qhichwa - Takisi - Titiqaqa wat'a - Tiwanaku - Urunquta - Uxi - Wisk'achani +Llaqta (Manqu Qhapaq pruwinsya) +Mawk'a llaqta (Buliwya) + +Uma llaqta Witichi +Witichi munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Vitichi) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Chinchay Chichas pruwinsyapi, P'utuqsi suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Witichi llaqtam. +Mayukuna: Witichi mayu +Munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Witichi munisipyu: Yupaykuna; saywitu + +2 chaniyuq tikraykuna miray kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Kañar marka +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kañar marka. +"Kañar marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Asiru (kastilla simimanta: acero) nisqaqa khillaypa huk q'illaykunawan q'illay chaqrusqakunam, 2,1 %-manta mana aswan k'illimsayaqniyuq. Khillaywanqa kay q'illaykunayuqmi kanman: +Iskay waranqamantam aswan asiru layakuna kan. + +Charlottetown nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. Prince Edward Island pruwinsya uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Charlottetown. + +Umiriqi (kastilla simipi: Omereque) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Narciso Campero pruwinsyapi, Umiriqi munisipyup uma llaqtanmi. +Kay llaqtap sutinqa aymara simim, "mayupura, qhichwapura kawsay".[1] +Umiriqi munisipyu: yupaykuna, saywitu +[[Katiguriya:Llaqta (Narciso Campero pruwinsya + +Kuyuchina icha Mutur (motor) nisqaqa imatapas kuyuchinapaq llamk'anam. Huk michatam - pinchikilla, chaqllisinchi - kuyuy michamanmi t'ikran. +Huk kuyuchinakunaqa apaykachanapim, purichinapaq, hukkunataq tiyaq kuyuchinam, imatapas muyurinallapaq, huk tiyayllapi kuyunapaq - ahinataq pinchikilla hutk'unapi, kuyuchinayuq kuchupayanapi, huk llamk'anakunapi. +Kaymi huk kuyuchina layakuna: + +Tikraynin qhillichay Kastillanu simipi: + +Q'ipa, Irqunchu icha Trumpita nisqaqa huk lata phukuna waqachinam. + +Wawra mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Huaura) Piruw mama llaqtapi mayum, Lima suyupi, Wawra pruwinsyapi. Pasiphiku mama quchaman purin. + +Villa Rivero icha Muela (kastilla simipi: Villa Rivero / Muela) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Punata pruwinsyapi, Villa Rivero munisipyup uma llaqtanmi. +Jesús Lara, qillqaq + +Hawsa simi (هَوُس) nisqaqa Kunti Aphrikapi huk rimaymi, Niqiryapi chunka pusaq kuskanniyuq hunu, Niqirpitaq pichqa hunu rimaqniyuq. Chay iskay mama llaqtapiqa lliwmanta aswan rimaqniyuqmi. + +Rupa-Rupa nisqapi q'uñi pukyu, Amarumayu suyu, Piruw +Rupa-Rupa nisqaqa Javier Pulgar Vidal-pa nisqankama Piruwpi, Antikunap antinpi sach'a-sach'asapa sallqa suyum, mama quchamanta 400 mitru hanaqmanta 1000 mitrukama. + +Aniceto Arce Ruiz sutiyuqqa (17-IV-1824 paqarisqa Tarija llaqtapi, Buliwyapi, wañusqa 14-VIII-1906) huk buliwyanu umalliqmi karqan (15-VIII-1888 - 11-VIII-1892). + +freebase:Quriqucha (Cusco) + +DAY 1: CUSCO – CHILLCA – LLAQTAPATA: + +Kay hamut'aykunaqa taripakuy achkha huñurisqa llaqta runakunaman tapuykachakuspa, kaqllataq industriakunata purichiqkunaman, rimaykuna qhawaykachakusqamanta, hinantin pachapi aswan yachaq paqtachaqkunamanpas ima. +Sapaqchakuq kayqa, runap t'iqsi derechunmi, hinapunin llaqta kamachiy, llaqta allin kawsanankupaqpa. Runap allinkayninpaqmi sayakun, kaqllataq runap huk kaq derechunkunatapas aswantam kallpachachin, ñataq qispisqa rimayninpi yachayninpi, qispisqa masichakuyninpi ima. Hinantin pachapi runakunap derechunkunapipas chaninchasqa hinam kachkan.[1] Runap kawsaynin qhawaykachayqa, rimaynin uyariypas, apakunmanmi sichus llaqta kamachina ley nisqa kamachillaptin, kay kamachiypas churakunmanmi churakunalla kaptinmi, ñataq yupaychasqata tarinapaq mana chayqa manam.[2] +Internet nisqa manaraq llapan runakunaman mast'arikuchkaptinqa, paqtachaq hamut'aykunaqa kaqllataq runap rimayninta qhawaykachanapaq sasa imaymanakuna kaptinmi Estaduqa manan k'uskitachu runakunap rimayninkuta nitaq kawsayninkutapas qhawaykacharqanchu. Qhipa watakunapiqa chay tecnologias nisqa sasa imaymanakunaqa aswantam alliyarqapunku ichaqa, paqtachaq hamut'aykunaqa manañam ch'uyatachu takyachikunkuchu kay pacha tecnologia nisqakuna apaykachaypiqa. Digital pachapi runakunap kawsayninmanta imaymana willaykuna sinchitapuni t'uqyarpariptin, rimayninkumanta waqaychaq ''metadatos'' nista hap'iykachanalla kaptin, kaqllataq, runakunap achkha willay mana sinchi qullqichaspalla waqaychanapaq rikurpariptin, imaymana serviciukunata qusqunapas willayninta munasqankuman hap'iykachaptinkupas, Estadukunaqa munasqankuta hinam runap puriyninmantaqa qhawaykachachkanku.[3] Chaynapi runakuna kachkaptintaq, runakunap derechunmanta kamachinakunaqa manam musuqyachkankuchu chayniraqta runakunap rimayninkunamanta kawsayninkumanta mana hark'asqa hina qhawaykachakuchkaptin, hinaspapas manam ima allin takyasqa kamachiypas qhawachkanchu Estadup imaymana tecnologia nisqakunata hap'iykachaspa k'uskisqanta nitaq mayniraq willaykunamantas hap'iykachakusqanmantapas. +Runakunap rimayninta qhawaykachaypiqa, Estadukunaqa hinantin pachapi runakunap derechunkunata chaninchananpaqmi, urapi kaq hamut'aykuna nisqakunatam hunt'achinman. +Kunan pachapi «Rimaykuna qhawaykachayqa » kayniraqkunata marq'arin: chapatiyanta, hap'irpariyta, huqariyta, k'uskiyta, hap'iykachayta, unayachiyta, waqaychayta ima, hinatan maymanpas haykurparispaqa imaymana willaykunatam hap'irpanmi, kay willaykuna runap ñawpa, kunan, hamuq kawsayninmanta imam kan. Kunan pachapi «Rimaykuna» nisqakunaqa marq'arin, electrónicos nisqa k'itipi imaymanakuna ruwarisqamanta, pikunawan rimasqamanta, pikunawan qullqichasqamanta; chaykunata qhawaspa yachakun pim runa kasqanta, maypi kasqantapas, ima computadurachus hap'ikusqantapas IP nisqata qhawaspa yachakun, maypi hayk'ata rimarisqakuna unayasqanmanta, rimarisqa pachapitaq ima maquinakunatam hap'ikusqatapas yachakunmi. +Pachanmantaqa, rimarinakunaman haykurpariymanta kamachinakunaqa, imayniraq mit'asqa kamachiyniyuq karqan. Kunan kaq kamachinakunaqa imataqri ''kaqkuna'' ''mana kaqkuna'' utaq ''qillqakuq willaynin'' ''metadatos'' nisqakuna mayqin kasqankutaqa huknirayanmi, hinallataq datos nisqakuna waqaychakusqanmanta, chayraq apaykachasqankumanta, utaq kay datos nisqakuna runap wasinpichu kakusqanta utaq servicio kuqkunap makinchipichu kasqantapas ña rikurinña.[7] Ichaqa, kayniraq mit'asqakunaqa, runakunap kawsanta nitaq masichakusqanta manañam hayk'api qhawaykachakusqantaqa tupunñachu. Aswantataq unaymantaraqmi unanchakun rimaykunap chaninchasqa kaqninta waqaychanapaq, ichaqa manas kikin rimasqakunap ukhunpichu chaninchasqa kaqkunataqa tarikunchu, as sinchitas rimasqakunap muyuriyninpis runap kawsayninmantaqa willaykachanman, chayrayku kay muyuriq willaynunapas kikillantam waqaychakunkuman. Kunan pachapiqa kay willaykuna sapallankupi utaq llapankupi t'aqwiykachakuptinqa, rikurichinkumanmi ima runa kasqanmanta, masichakusqanmanta, kurkunmanta, qhalikayninmanta, sananmanta,warmiqhari kayninmanta, maymanta kasqanmanta utaq imayna yuyaymanasqamanta, hinallataq runa maypi kasqantapas, maypi purisqantapas qhatipanmanmi lliw pachantinpi [8], utaq kay kikintam huk k'itipi llapantin runakuna kaqman ruwallanmanmi, ñataq hatariq runakunaman utaq politica puriykachaypi runakunamanpas. Chaynatam kay llapan willaykunaqa rirpurin utaq yuririn kay runakunap rimarisqankumanta pacha, hinallataq kay llapan willaykunaqa manam llapan runakunapaq kicharisqa hinachu kachkan, chayraykutaq kay willaykunaqa ''waqaychasqa willaykuna'' nispan llaqta kamachinakunawan aswan waqaychasqa kakunman. +HAMUT'AYKUNA +CH'UYA AYPANA: Estadukunap umallinkuna rimaykunata qhawaykachanankupaqqa, huñichikuman llaqta munasqallaptin, Ch'uya Aypanalla aypana kaptin. Mayqin kamachina churakuptinpas, manapunim runakunataqa rakinmanchu sananta qhawaspa, warmiqhari kayninta, siminta, imapi iñisqanta, politicapi purisqanta utaq mayqin suyupi kasqanmanta qhawaspapas, nitaq qullqiyuq mana qullqiyuq kasqantapas, nitaq may k'itipi paqarisqanta qhawaspapas. +CH'UYA AYPANA: Rimaykunata Estado qhawaykachananpaqqa, Ch'uya Aypana tarinallapaq kaptinmi kamachinakunaqa kamarichikunkuman. Runakunap rimayninku qhawaykachakunman, kaywan ch'uya aypana kallaptin, utaq hukkunamanta kaylla runakunap derechunta mana sinchi sarunchaq kaptin. Qhawaykachakunanpaq paqtachaqkunap kamachiptinpas kikin kamachiy quq kamachiptinkupas, Estadup huchallinpim samarin. +TAKYACHINA: Ley kamachisqanwan mayqin rimaynin qhawaykachayqa, kamachikunmanmi sichus t'upsisqa ch'uya aypana aypakullaptinmi. +q'umalliymanta kikin willay maskhasqallatam hap'iykunman, hukaq kaq imaymana willaykunaqa aman tupakunmanchu, chayna kaptinqa utqhayllan q'ulluchikunman utaq runaman qhupuchikunman; and +kay willaykunamanqa, kamachiqniyuq umalliqllam q'apiykachanmanqa, hinallataq kikin kamachisqallapaqmi h'apinmanpas. +Sichus runap derechunta mana sarunchaspa Estado rimaykunata qhawaykachanqa chayqa, manam runataqa qhatiykachakuqachu, kawsantapas t'aqwikachakunqachu, llapan derechunkunapas manam saruykachakunqachu, hinallataq kaykuna allin purichisqa kanankupaqqa, Estaduqa allin kaq mana pimanpas k'umuykachakuq umalliqmanmi kaykunata riqsichinman: +kikin willay maskhasqallatam hap'iykunqa, hukaq kaq imaymana willaykunaqa mana tupakunqachu, chayna kaptinqa utqhayllan q'ulluchipunqa utaq qhupuchikunqa, +willaykunataqa, kamachiqniyuq umalliqllam q'apiykachanqa, hinallataq kikin kamachisqallatam h'apinqapas. +PAQTACHAQ UMALLIQKUNA ALLIN PURIQ: Qhawaykachasqa rimaykunamanta kamachiy churaqqa, kanmanpuni mana pimanpas k'umuykachakuq paqtachaq umalliqmi. Umalliqqa, t'aqasqa: +allinta llamk'ananpaqqa imaymana munasqakunaqa makinpupunim kanman. +LLAQTAP RIKUYNIN: Rimaykuna qhawaykachaymanta chiqanchasqa ch'uyalla willakunanpaqqa, Estadukunaqa aywaq mana pimanpas k'umukuq chiqanchaqkunatam churankuman.[11] Chaninchaqkunaqa umachasqam kankuman imayna Estado purisqanmanta yachachinankupaq, hinallataq, pakasqa willaykunaman, chani willaykunaman Estado chayaspaqa, kamachinakunata kasukusqanta mana kasukusqantapas rikuchinankupaq, kaqllataq rikunmi sichus Estadu ch'uyatachu reqsichichkan ima willaykuna hap'isqanmanta, rimaykuna qhawaykachaypi ima tecnicakunawan ruwasqanta, may atiyniyuq kasqata ima, hinallataq sapa kuti runap rimayninta t'aqwiykachasqanqa riqsichichkanchu icha manachu. Atiysapap makinmanta chaninchaqkunaqa hamuqkunaqa t'ikrachikunmanmi hukkunawan, sapallan llamk'aq mana pimanpas k'umuykachakuq chaninchaqkunawan. +Musuq simikuna + +5. Ministerio Culturan waqarikun tukuy llaqta runakunaman llapan 51 siminchiskunata amachanankupaq, chaninchanankupaq, lliw llaqtanchiskunapa yachayninkunamanta lloqsimusqanman hina. Hinaspapas napayukun tukuy runakuna, huñunakuykuna ima Runasiminchista sayapakusqankunamanta, chay Martin Romero kamachikuq rimasqanmanta. +6. Tukunapaq, Ministerio Cultura, mink'akamun tukuy runakunaman Alerta contra el Racismo nisqaman haykuspa (www.alertacontraelracismo.pe), kayna hina sasachakuykunamanta yachanankupaq, hinallataq tukuy sayapakuq kaqkunamanta yachanankupaq chay "étnico – racial" usuchikuqkunata, t'aqachikuqkunata, tukuchinanchispaq. + +Manuel Mariano Melgarejo Valencia sutiyuqqa (13 ñiqin ayriway killapi 1820 watapi paqarisqa T'arata llaqtapi, Buliwyapi, 23 ñiqin ayamarq'a killapi 1871 watapi wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi) huk buliwyanu umalliqmi karqan. + +Waka kiti sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Waka kiti sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Waka kiti sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +San Pedro de Huaca (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Pedro Waka (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Pidru Waka kiti (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kurku kallpanchay nisqaqa (inlish simipi: sport, kastilla simipi: deporte) runap kuyuyninwan, kallpasapa rurayninwan kallpanchayninmi. +Katiguriya: Kurku kallpanchay +K'akcha pukllay +Piluta hayt'ay +Ulimpiku pukllaykuna qillqay +Wiñay kawsay qillqay + +Wañusqa 11 ñiqin ayriway killapi 1895 watapi (64) +Julius Lothar von Meyer sutipaq, (*19 ñiqin chakra yapuy killapi 1830 paqarisqa Varel llaqtapi, Alimanyapi - † 11 ñiqin ayriway killapi 1895 wañusqa Tübingen llaqtapi, Alimanyapi), huk wasichay kamayuqmi chaqllisinchi yachaqpas karqan. + +llamk'aq, pulitiku +Einar Henry Gerhardsen sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin aymuray killapi 1897 watapi paqarisqa Asker llaqtapi - 19 ñiqin tarpuy killapi 1987 watapi wañusqa Oslo llaqtapi) huk Nurwiga mama llaqtayuq llamk'aq, pulitiku wan kawpaq runa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Einar Gerhardsen. + +Chunkawata nisqaqa chunkantin watakunam. +Kristup paqarisqanmanta chunkawatakunaqa kay hinatam yupanchik: Ñawpaq ñiqin chunkawataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1 watapi qallarisqam, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 10 watapitaq puchukasqam. Kay hinatam qati-qatilla kunankama. +Chayrayku kunan chunkawataqa 201 ñiqin chunkawatam: 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2001 watapim qallarirqan, 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2010 watapitaqmi puchukanqa. + +Uni (kay hinatam nikun), Kashibo-Kakataibo icha Kashiwu-Kakataywu nisqakunaqa (kastilla simipi Cashibo-Cacataibo, Cachibo, Cacibo, Cahivo, Caxibo, Hagueti icha Managua nisqa) Piruwpi, Wanuku suyupi, pruwinsyapi, Ukayali suyupi, Luritu suyupipas, tiyaq runa llaqtam, panu rimaykunaman kapuq kashibu simita rimaq. +Paykunaqa 6 ayllu llaqtapi, tiyanku. +Wanuku suyu Inka wamp'uwatana pruwinsya Codo del Pozuzo distritu +Ukayali suyu Coronel Portillo pruwinsya Campoverde distritu +Luritu suyu Ukayali pruwinsya Padre Márquez distritu + +Wilhelm II (27 ñiqin qhulla puquy killapi 1859 watapi paqarisqa Berlin llaqtapi; 4 ñiqin inti raymi killapi 1941 watapi wañusqa Doorn llaqtapi, Urasuyupi) Alimanya mamallaqtayuq, Prusyayuq kaq Hohenzollern panakayuq kaspa Aliman Impiryup qhipaq kaq hatun qhapaqninmi (impiratur, Kaiser nisqa) karqan 15 ñiqin inti raymi killapi 1888 watapi p'unchawmanta 9 ñiqin ayamarq'a killapi 1918 watapi p'unchawkama. Alimanya 1918 watapi huk ñiqin pachantin maqanakuypi llallisqa kaptin kamachiyninmanta wasqinan karqan, chaymanta Urasuyumanmi ayqirqan. +Alimanya mama llaqtap hatun qhapaqnin +qhipaq kaq hatun qhapaq (Alimanyap ñawpaq kaq umalliqnin: Friedrich Ebert) + +Heidelberg llaqtaqa Alimanyapim. Chay llaqtapiqa kawsanku achka runakunam. +Heidelberg llaqtapi tarikun unay pachamanta yachay sunturmi (Heidelberg Yachay Suntur). + +Katiguriya:Kisa yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Kisa yura rikch'aq ayllu +Kisa yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna. +"Kisa yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yuma nisqaqa qharip, urqu uywap yumananpaq puriqllam, ullunta lluqsiq, ancha achka yuma kuruchayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuma. + +Kuri marka (kichwapi; urin runasimipi: Quri laqta, kastilla simipi: El Oro) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Machala llaqtam. Qhichwa I: Quri marka [1] +Amachasqa suyukuna: Arinillas kawsaykuska amachasqa allpa - Santa Klara wat'a risirwa + +Hatun panda sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Hatun panda sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Hatun panda sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Panda (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Wallpasqa simi - Wikipidiya +Wallpasqa simi icha Wallpasqa rimay huk simiqa rimay achupallawan, simi kamachiywan picharip icha huk juch'uy qutup ruwasqa. Kay simiqa natural simimanta (ing: natural language, Natlang) mana kikinchu; natural simiqa wiñakun huk kawsay saphi rak'i-jina. + +"Ispañayuq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiy (Italya). + +Suchu piki nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. + +Sapaliri (Zapaleri) nisqaqa Lipis wallapi, Antikunapi, huk ariqmi, Arhintinapi, Jujuy wamanipi, Buliwya suyupipi, P'utuqsi suyupi (Urin Lipis pruwinsya, San Pawlu Lipis munisipyu, Hatun Qitina kantun), Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwapi, Chili mama llaqtapipas, Antofagasta suyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.619 m / 5.653 mitrum aswan hanaq. + +Mana allin uywasqa + +Vasily Dmitrievich Polenov sutiyuq runaqa (rusiya simi: Васи́лий Дми́триевич Поле́нов) (* 1 ñiqin inti raymi killapi 1844 watapi paqarisqa Sankt Peterburg llaqtapi - † 18 ñiqin anta situwa killapi 1927 watapi wañusqa Polenova llaqtapi), huk Rusya mama llaqtayuq llimphiqmi qarqan. + +Runa Simi: Tabaconas-Namballe mamallaqta wak'a + +"Llapa warmikunaman, lliu warmikunaman kay Perú llaqtamanta, kay hatun Pachamantapas, llapanchiqta nini: ama manchakuichikchu chay uku sunquykichikpa nimuyta..." + +Pichqa chunka kamayuq 50 familias + +"Yupaychasqa, jatunchasqataj kachun wiñay Reyqa." (1 TIM. 1:17.) +Jehovaqa ni jaykʼaj kamachej kayta saqenchu (6, 8, 10, 12, 17 parrafosta qhawariy) +15 Juan Bautistaqa 29 watapi, "janaj pacha reinoqa qayllapiña kashan" nispa willayta qallarerqa (Mat. 3:2). Jesusta bautizashajtintaj, Jehovaqa Jesusta Mesiasta jina ajllarqa, Reinonpi kamachinanpajtaj Reyta jina. Chantapis, munakusqanta rikuchinanpaj kayta nerqa: "Kaymin ancha munasqa Chureyqa. Paywan sonqo juntʼasqa kani", nispa (Mat. 3:17). + +24 88 24 k 28 k 27 k Hukllachasqa Qhapaq Suyu +19 79 4.3 k 5.4 k 24 k Hukllachasqa Amirika Suyukuna +13 31 23 k 24 k 23 k Chunwa Runallaqta Ripuwlika +6 52 35 k 36 k 35 k Sinru qillqa:Llaqta pusana rakiy (Buliwya) + +quwiki Rikch'a waqaychana sinta + +Runa Simi: Ignacio Warnes pruwinsya + +Kay 33 qillqasqakunayuq Runa Simipi wikipidiya 2003pi tiqsipurqa + +Titiqaqa mama llaqta risirwa + +1995 watamantapacha "Añaskitu" p'anqa ruwakun, periódico "Conosur Ñawpaqman" nisqapta uña wawan jina. "Añaskituqa" wawakuna ñawinanpaq, wawakunap ruwayninkuta, yachayninkuta, kawsayninkuta qhichwa qallupi qillqarimun, "Añaskitu" ñawpaqtaqa Suplemento Educativo nisqalla karqa, grupos de educación Raqaypampapi llank'arinankupaq. Kay Suplemento Educativo nisqataqa may chhika wawakuna ñawirisqanku, chayta rikuspataq p'anqaman tukun, sutita churanapaqtaq, radio Raqaypanpawan uk atipanaku ruwakurqa, chaymanta "Añaskitu" suti lluqsimun, wawakunawan khuchka llank'anapaq, wawakunapura riksinakunankuñaq, "Añaskitu" niqta parlanarikunankupaq. +1995 watamantapacha "Añaskitu" p'anqa ruwakun, periódico "Conosur Ñawpaqman" nisqapta uña wawan jina. "Añaskituqa" wawakuna ñawinanpaq, wawakunap ruwayninkuta, yachayninkuta, kawsayninkuta qhichwa qallupi qillqarimun. Sutita churanapaqtaq, radio Raqaypanpawan uk atipanaku ruwakurqa, chaymanta "Añaskitu" suti lluqsimun, wawakunawan khuchka llank'anapaq, wawakunapura riqsinakunankupaq, "Añaskitu" niqta… +1995 watamantapacha "Añaskitu" p'anqa ruwakun, periódico "Conosur Ñawpaqman" nisqapta uña wawan jina. "Añaskituqa" wawakuna ñawinanpaq, wawakunap ruwayninkuta, yachayninkuta, kawsayninkuta qhichwa qallupi qillqarimun. Kay Suplemento Educativo nisqataqa may chhika wawakuna ñawirisqanku, sutita churanapaqtaq, radio Raqaypanpawan uk atipanaku ruwakurqa, chaymanta "Añaskitu" suti… +1995 watamantapacha "Añaskitu" p'anqa ruwakun, periódico "Conosur Ñawpaqman" nisqapta uña wawan jina. "Añaskituqa" wawakuna ñawinanpaq, wawakunap ruwayninkuta, yachayninkuta, kawsayninkuta qhichwa qallupi qillqarimun, "Añaskitu" ñawpaqtaqa Suplemento Educativo nisqalla karqa, grupos de educación Raqaypampapi llank'arinankupaq. Kay Suplemento Educativo nisqataqa may chhika wawakuna… +Añaskituqa p'anqitaqa wawakunapaq1995 watamantapacha "Añaskitu" p'anqa ruwakun, periódico "Conosur Ñawpaqman" nisqapta uña wawan jina. "Añaskituqa" wawakuna ñawinanpaq, wawakunap ruwayninkuta, yachayninkuta, kawsayninkuta qhichwa qallupi qillqarimun, "Añaskitu" ñawpaqtaqa Suplemento Educativo nisqalla karqa, grupos de educación Raqaypampapi llank'arinankupaq. Kay Suplemento Educativo nisqataqa may… + +Qara nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Aksu nisqaqa chankantinpaq p'achallinam, mana rakisqa, ichataq huklla p'achamanta, warmip p'achallikusqan. + +Ayawaska[1] (Banisteriopsis caapi; Banisteriopsis rubsyana) nisqaqa huk miyusapa awram (anku yuram), Umawa sach'a-sach'akunapi wiñaq. +Umawa suyupi paqu yachaqkunaqa samiruka (Psychotria viridis) nisqawan chaqruspa musphachikun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ayawaska. + +Qusqu pruwinsya - Wikipidiya +Kastilla simipi llika tiyanan municusco.gob.pe +Qusqu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia del Cusco) nisqaqa Qusqu suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Qusqu llaqtam. +Sallqa suyukuna: Qhichwa, Suni + +Pichiw waranqaysu[1] (Consolida regalis) nisqaqa huk quram, waranqaysu yura rikch'aq ayllumanmi kapuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pichiw waranqaysu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pichiw waranqaysu + +Chachas qucha Chachas llaqtawan; lluq'i: Chila walla +Uma llaqta Chachas +Chachas distritu (kastilla simipi: Distrito de Chachas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Chachas llaqtam. +Quchakuna: Chachas qucha + +Katiguriya:Uruwayipi runa llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Uruwayipi runa llaqta +"Uruwayipi runa llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Flora (Qhichwa) +Qhichwa suyu nisqapi yurakunamanta qillqakuna. +"Flora (Qhichwa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iwchan + +Uma llaqta Fredericton +New Brunswick (ransis simipi: Nouveau-Brunswick) Kanada mama llaqtap pruwinsya. New Brunswick pruwinsya 750 851 runakunam kawsachkanku (2010). Uma llaqta: Fredericton +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: New Brunswick. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu musk'a + +Runa llaqtap sutin Maltés, -a +Malta nisqaqa Allpapura hatun quchapi huk wat'a huñum, Iwrupaman kapuq, mama llaqtapas. Uma llaqtanqa Valletta llaqtam. + +Inlisya nisqa wasimanta qhawanaykipaqqa chaypi qhaway. +Kristiyanu inlisya nisqaqa (grigu simimanta: εκκλησία (ekklīsía) "qayakusqa [runakuna]", chaymanta kastilla simipi: iglesia) kristiyanu iñiykama, Dyuspa Simin Qillqapi qillqamusqa Jesuspa kamasqankama tukuy iñiqnin runakunap kuskachakusqanmi. +Jesus huklla inlisyatam kamarqaptinpas, hanaq pachaman risqanmantapacha kristiyanukuna achka pisilla iñiykunaman rakikurqanku. Chayrayku kunan pacha achka inlisyakunam: +Protestantismu: Martin Luther-pa, huk rifurmatur nisqa runakunap kamasqan + +7Chaymi chay yaĉhakuqninkunaqa paykunapura ninakuranllapa: "¡Mana tantata apamusha kashallapami, chaynu nimashanchikllapa kanqa!" nir. + +Runa Simi: Uru Uru pruwinsya + +Runa Simi: Utusku pruwinsya + +-Jumaxa aymara arunaka (2) qillqaraktati? +-Jiwasaxa aymara chiqa yatiyawi (2) qillqatanwa. + +Runa Simi: Hirapha + +Kancha Kancha Q'asa + +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa - Wikipidiya +Rimanakuy:Qhapaq p'anqa +qu: Kay rimanakuy p'anqaqa Qhapaq p'anqa nisqamantam rimanakunapaq; sapsillata rimanakuyta munaspaykiqa, Wikipidiya:Ayllupaq p'anqa qhaway. +hatun Yachay wasipi manan suaq rimayninta pusawaqchu, manataqmi jankurimay allinchu kanman. qhapaq yachayniyoq kananpajqa, español ch'uyatan rimana. chaychu wiñanman chay mana chanin queswa rimasqayquichis mosoq runakunaq umanpi, !!!Manan waqcha yachayniyoq runa... rijch'ariy.. puririy qosqo llaqtata, chaypi yachay runasimita.. ama hapinakuychu allin yachaywan, yanqa seqapakunki thanpi rimayniykiwan +Maypitaq musuq rimanakunayuq runa simi yuyayk'anchata mask'ayta atini? Runa simi yuyayk'anchayuq kashanin, ichaqa manan kaypi askha rimanakunata mask'ayta atinichu. Runa simi manan mama simiychu - inlish simiqa mama simiymi. +Way way. Manam allin musuq simiyuq simiqullqakuna kanchu. Ichataq kaypim huk t'inkikunata tarinki: +Wikipidiya:Musuq simikuna#Musuq simikunamanta. +Kaypitaqmi Wikipidiyap uyapuranpi (interface nisqapi) llamk'achisqa musuq simikuna. Kaymanqa qampas huk simikunatam yapayta atinki, allin kaptinqa: +Yanapa:Simikuna +Sulpayki. Runa simi Windows OS huq musuq rimanakunayuqpas. Gott wisst (rimanakuy) 23:50 26 mar 2013 (UTC) +Rimaykullayki. Chakanaqa "andinu" nisqa chakanam, krustaq kristiyanu chakanam. Imaraykutaq "krus" nisqa mana allinchu kanman? Hisustaq kay hinam qillqasunchik, qhichwa qillqaypi hina: Hisus (qhipanpi -s nisqawan), riki. -- 00:10 19 dis 2014 (UTC). +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Qhapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 08:12, 15 ini 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Amaku + +Rumi unquy: ispay puru rumikuna. +Rumi unquy (Lithiasis) nisqaqa wasa rurupi (wasa ruru rumi) icha ispay purupi (ispay puru rumi) paqariq rumi hinakunam, ispay p'uchqumantam, ispaymanta tukukuq, ancha nanachiq. + +Pidrup iskay ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Pidrup iskay ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Segunda Epístola de San Pedro) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Simun Pidrup grigu simipi qillqasqan iskay ñiqin ipistula kristiyanu masinkunapaq. +Pidrup iskay ñiqin qillqasqan, bible.is nisqapi: +Pidrup iskay ñiqin qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Pidrup iskay ñiqin qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Pidrup iskay ñiqin qillqasqan (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Pidrup iskay ñiqin qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Pidrup iskay ñiqin qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Uwuy pinkuyllu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Uwuy pinkuyllu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Phukuna waqachina ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Inlish pinkuyllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Zoila Augusta Emperatriz Chávarri del Castillo sutiyuq warmiqa (10 ñiqin tarpuy killapi 1922 watapi paqarisqa Kallaw[1][2], Piruwpi, 1 ñiqin ayamarq'a killapi 2008 watapi wañusqa, Los Angeles llaqtapi, California suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi), Ima Sumaq ("Yma Sumac") nisqa sutinwan lliwmanta astawan riqsisqa huk piruwanu supranu takiq warmis karqan. +1.3 1944 watapi ñawpaq ruqyay yuyachakusqankuna +Killimsa takiqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +1944 watapi ñawpaq ruqyay yuyachakusqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Chakana tuktuyuq rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Chakana tuktuyuq rikch'aq ayllu (familia Cruciferae icha Brassicaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, 338 rikch'anayuq, 3.709 rikch'aqniyuq. +Tuktunkunaqa iskay yumanayuqmi, tawantin raphimuyum, wach'illam, chakana hinam. Tawantin wayta raphinkunaqa qispillan, hinallaqtami tawantin akilla raphinkuna, iskay muyupim. Suqtantin sisa raphinkuna iskay muyupim. Hawa sisa muyuqa chutu iskayniyuqmi, ukhu muyutaq tawa suni sisa raphiyuqmi. Ruru raphintinqa hawa tiyaqmi, ch'ulla icha iskay q'illayuq. Iskay puquna ruru raphim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chakana tuktuyuq rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chakana tuktuyuq rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Mayu (Chinchay Awya Yala) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Chinchay Awya Yala) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Chinchay Awya Yala). + +Katiguriya:Chiksuyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chiksuyu. +"Chiksuyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Cachicadán distritu; (kastilla simipi: Distrito de Cachicadán) nisqaqa huk distritum Santiago Chuku pruwinsyapi, Qispi kay suyupi, Piruw mama llaqtapi. + +(Pallqarasu-manta pusampusqa) +Pallqarahu nisqaqa, Anqash rimaypi Pallqarasu, (kastilla qillqaypi Palcaraju) Piruw mama llaqtapi huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Qarwa pruwinsyapi, Aqu distritupi, Waras pruwinsyapipas, Independencia distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.274 mitrum aswan hanaq (Chawpi Pallqarahu). +Waras llaqta: 25 km + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ir niy + +4 chaniyuq tikraykuna mikhuna kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Brasilia llaqtaqa Brasil mama llaqtap wan Tantasqap suyun uma llaqtanmi. + +Runa Simi: Kimsa khata sisayuq + +Runa Simi: Chinchayqucha + +Phukuna waqachina - Wikipidiya +Phukuna waqachina +Phukuna waqachina nisqa waqachinata phukuspa waqachinchik. +Phukuna waqachinakunap samiyachiynin (klasifikasyun): +Lata phukuna waqachinakuna +Qiru phukuna waqachinakuna +Yatawakipi phukuna waqachinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi yatawakipi waqachisqa phukuna waqachinakuna (wichq'achiqpi: italya simipi): +Saksuphun nisqaqa latamanta rurasqam, ichaqa simi rakin qipa pinkuyllu, qiru phukuna waqachinapi hinam. Chayraykum mana qiru phukuna waqachinachu, mana qiru phukuna waqachinachu. +Tawantinsuyu phukuna waqachinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ch'urup sillp'inmanta rurasqa phukuna waqachina +China suyup phukuna waqachinankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:55, 14 phi 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wanay icha Wanachay nisqaqa pi runamanpas paypaq millay kaq ruraymi huchallikusqanrayku, q'umallikusqanrayku. +Wanakuy, Ankash qallupi. "Wanakuyna, kachakukuna warkayashuruyki, alaq yakuwan paqaspa armatsiyashuruyki". +Tayta mamaqa wawanta wanachan mana uyarisqanrayku, ima millaytapas rurasqanrayku. +Hinallataq yachay wasipi yachachiq mana uyariq, mana llamk'aq yachaqaqkunatam wanachan. Huk mama llaqtakunapim yachachiq ama maqachunchu, yachaqaqkunata rimapullachun, ruranakunatam qullachun. +Mama llaqtaqa q'umalli nisqa huchallikuq, mana kamachikunakama ruraq runatam wanachan. Chay wananaqa taripay sunturpim kamarikunku. Kay wanaykuna hinam kachkan: +Samk'ay wanay: Taripasqa runaqa samk'ay wasipim wichq'asqa kachun, huk mit'alla icha wañunankama (ancha millay rurasqanrayku). +Wañuy wanay: Taripasqa runaqa wañuchisqa kachun (huk mama llaqtakunallapiraq, ancha millay rurasqanrayku): runa warkhunapi, uma kuchuywan, miyu wapsi ukhupi (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi), pinchikilla tiyanapi (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi). Huchallikuqqa wañunanta samk'ay wasipim suyan. +Maqay wanay: Taripasqa runaqa maqasqa kachun, asutiwan icha k'aspiwan (pisilla mama llaqtakunapi: Iranpi, Sawud Arabyapi) +Mutuy wanay: Taripasqa runaqa mutusqa kachun. Makinta, chakinta, huk kurku yawrikunatapas kuchunku (pisilla mama llaqtakunapi: Iranpi, Sawud Arabyapi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wanachay. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 01:36, 7 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Aswan qhepaman, warmiyman Bibliamanta yachachej hermanasqa, yachachisqankuta uyarikunaypaj invitawarqanku. Noqataj "ya" nerqani. Chaypi uyarisqayqa, sonqoymanpuni chayawarqa. Astawanqa Salmo 37:10, 11 versiculospi nisqan. Chaypi nin: "Tumpamantawanqa manaña sajra runas kanqankuchu; may jinata maskʼaspapis, manaña paykunata tarinkiñachu. Llampʼu sonqoyojkunatajrí kay pachata herenciata jina japʼenqanku, allin kawsaypitaj kusisqa kanqanku", nispa. + +Costa - Lamara junt'u tuqi suyu + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +purikunanchikpaq. + +Paqarisqa 5 ñiqin hatun puquy killapi 1985 watapi +Cristiano Ronaldo dos Santos Aveiro sutiyuq runaqa icha "Cristiano Ronaldo", (* 5 ñiqin hatun puquy killapi 1985 watapi paqarisqa Funchal llaqtapi - ), huk Purtugal mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Warmi: - Churinkuna: (1) Cristiano . +Huk Distinsynkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +UEFA Watapi Piluta hayt'aq 2008 +FIFA Piluta hayt'aq 2008 +Purtugal simipi: + +Piruw suyupi runa llaqtakuna - Wikipidiya +Simikuna Qhichwa simi, Kichwa, Aymara simi, kastilla simi, hukkunapas: +Qhapaq qillqasqa: Piruwpi simikuna +Kay Piruw suyupiqa kanmi askha runa llaqtakuna. +Tikuna runa (Ticuna, Tukuna) +1 Amarumayu sach'a-sach'a suyupi runa llaqtakuna +2 Qhichwa rimaq runa llaqtakuna +2.1 Kichwa runakuna +Amarumayu sach'a-sach'a suyupi runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Arawaka rimaq ayllu llaqtakuna: Amuesha, Ashaninka, Culina, Chamicuro, Machiqinqa, Nomatsiguenga, Piro +Jíbaro rimaq ayllu llaqtakuna: Achual, Awahun, Candoshi, Huambisa, Jíbaro +Tupi-Warani rimaq ayllu llaqtakuna: Cocama - Cocamilla +Cahuapana rimaq ayllu llaqtakuna: Chayahuita, Jebero +Peba-Yagua rimaq ayllu llaqtakuna: Yagua +Huitoto rimaq ayllu llaqtakuna: Bora, Huitoto, Ocaina +Harakmbet rimaq ayllu llaqtakuna: Amarakaeri +Tacano rimaq ayllu llaqtakuna: Ese' Ejja +Tucano rimaq ayllu llaqtakuna: Orejón, Secoya +Qhichwa rimaq runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kichwa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñawpa pachap runallaqtankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +www.ethnologue.com / Piruwpi rimaykuna + +Uma llaqta Lukma +Lukma distritu (kastilla simipi: Distrito de Lucma) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, Mariscal Luzuriaga pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Lukma llaqtam. + +Orsay Musiyu (Musée d'Orsay) nisqaqa Paris llaqtapi kaq musiyum, 1900 watapi wasichasqa, 1986 watamantataq musiyum. +Ñawpa pacha khillayñan kaynakum (Gare d'Orsay nisqa) karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Musée d'Orsay. + +Kawsaypa kimsantin mit'an wañuypas, Hans Baldung-pa llimphisqan. +Kawsay (latin simipi: vita, grigu simipi: Ζωή) ninchikmi kawsay yachaypiqa ima kawsaqpipas, imayay t'ikray (metabolismu) nisqatapas. Kawsayqa wañuywanmi puchukan. +Runaqa wawacha kayninmanta chaymanta wamra kaspa sayaq runamanmi wiñan, sayaq kaspataq manaña wiñaspa. Runap kawsayninpa mit'ankunaqa kaymi: +Wawa (0-3 watayuq runa) +Wawa kayqa paqariyninwanmi qallarin, anukaywantaq tukukun. + +Paqarisqa Brasil, Río de Janeiro, 16 ñiqin kantaray killapi 1929 watapi (82) +Arlette Pinheiro Esteves da Silva icha Fernanda Montenegro sutiyuq warmiqa (* 16 ñiqin kantaray killapi 1929 watapi paqarisqa Río de Janeiro llaqtapi - ) huk Brasil aranway pukllaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fernanda Montenegro. + +Piwra pruwinsya - Wikipidiya +Piwra pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Piura) nisqaqa Piwra suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Piwra llaqtam. + +Rikch'ariy, rikch'arikuy + +Uma llaqta Wiesbaden +Hessen nisqaqa huk suyum (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Wiesbaden llaqtam. + +Tiyakuynin Taqna suyu, Kantarawi pruwinsya, Kantarawi distritu, Punu suyu, Qullaw pruwinsya, Santa Rosa distritu +Larqanku (kastilla qillqaypi Larjanco) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk rit'i urqum, Taqna suyupi, Kantarawi pruwinsyapi, Kantarawi distritupi, Punu suyupipas, Qullaw pruwinsyapi, Santa Rosa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.585 m mitrum aswan hanaq. + +Paulo Coelho sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1947 watapi paqarisqa Rio de Janeiro - ), Brasil mama llaqtayuq qillqaq, kastilla simipi qillqaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paulo Coelho. + +Kamasqa Llamayu phaxsi 15 1970 mara, Juan Velasco Umalliq. + +Kashapampa (kastilla simipi: Cajabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Kashamarka suyupi, huk llaqtam, Kashapampa pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Llaqta Maqta (Chungüi-La Mar) pg. 78 + +Bulibiya Mama Llaqta + +Linti nisqaqa ima ch'uya, q'ispi kaqpas achkiyta ch'iqichinapaq icha pallanapaq. Chay lintikunataqa chaykamaqa ch'iqichina linti, pallana linti nichkimi. +Pallana lintiqa huk rikch'a hamuq ackiywan huk rich'atam, t'ikrasqa rikch'atam, rikch'ay (virtual) nisqa rikch'atam ruranmi. Q'ispillumanta rurasqa pallay lintikunaqa phutu hap'inakunapim, ch'iñi qhawana (mikruskupu) nisqapim, karu qhawana (tiliskupu) nisqapim. Qhawana q'ispillupitaq pallana lintikunam icha ch'iqichina lintikunam. +Ñawinchikpiqa pallana linti llika qarachapim rikch'ay rikch'ata paqarichin. +Huk runa karulla rikuq ñawiyuq kaspaqa, qhawana q'ispillupi pallana lintikunatam chaskin; qayllalla rikuq ñawiyuq kaspaqa, ch'iqichina lintikunatataqmi chaskin. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:31, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Nevada suyu + +Qumas, Lima pruwinsya +Uma llaqta Qumas +Suyu Lima llaqta suyu +Qumas distritu (kastilla simipi: distrito de Comas) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 12 Qhapaq raymi killa 1961 wata, Manuel Prado Umalliq. +Mayukuna: Chillun mayu +Uma llaqtanqa Qispikay (La Libertad) llaqtam. +Distritu (Lima pruwinsya) + +1884 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Tandil nisqaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Tandil llaqtapiqa 101.010 runakunam kawsachkanku (2001). + +Aswan hatun llaqta Cotonú (Porto-Novo llaqtataq tukri uma llaqtanmi) +Binin llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. + +Luis García Meza Tejada sutiyuqqa (8 ñiqin chakra yapuy killapi 1929 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (17 ñiqin anta situwa killapi 1980 watamanta 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1981 watakama). + +QUSQU RUNAKUNA / CUSQUEÑ@S: +QHAWAY BASEKUNA KAYPI, KASTILLA SIMIPI, RUNASIMIPIPAS! + +Runa Simi: Kristuyuyay iñiy + +Franz Kafka Chiksuyu mama llaqtayuq taripay amachaq wan qillqaq + +Chukuwitu pruwinsya + +Кечуа (язык) (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Runa Simi: Pampa sach'awaka + +Runa Simi: Chachakuma yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Chili kanila + +Llaqta Hotel, Miraflores, Lima, Peru + +Kamachichisqa 26 ñiqin aymuray killapi 1938 watapi (80 watayuq) [4] +River Plate nisqaqa huk arhintinu piluta hayt'ay klubmi. +piluta hayt'aqkuna +3 Piluta hayt'aqkuna +4 Willay pukyukuna + +Runa Simi: Pisqa + +3 ñiqin ayamarq'a killapi - 1970 – 11 ñiqin tarpuy killapi - 1973 +Salvador Guillermo Allende Gossens sutiyuq runaqa, (* 26 ñiqin inti raymi killapi 1908 watapi paqarisqa Valparaíso llaqtapi - † 11 ñiqin tarpuy killapi 1973 watapi wañusqa Santiago de Chile llaqtapi ). +1970 watamanta 1973 watakamam ñawpaq kuti Chilipa Umalliqnin karqan. +Lista: Qillqaqkuna (Chili) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Salvador Allende. + +Tiyay: Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Tanta distritu, Waruchiri pruwinsya, Qinti distritu, Hunin suyu, Shawsha pruwinsya, Kanchayllu distritu +Paryaqaqa (kastilla simipi: Nevado Pariacaca) nisqaqa Piruwpi, Paryaqaqa wallapi, huk rit'i urqum, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Tanta distritupi, Waruchiri pruwinsyapipas, Qinti distritupi, Hunin suyupipas, Shawsha pruwinsya, Kanchayllu distritupi, Chinchay Yawyu-Quchas risirwapi. Chincha pikchunqa mama quchamanta 5.730 mitrum aswan hanaq, uralan pikchuntaq 5.750 mitrum. +Ñawpa pacha Apu Paryaqaqaqa Waruchiri runakunap yupaychasqansi karqan, chaymantaqa Waruchiri qillqasqam willawanchik. Wankakunap yupaychasqan Wallallu Kharwinchu sutiyuq wak'atas atiparqan. + +Killawaya[1] , Qhillawaya[2] , Khillawaya[3] icha Qillawaya[4](kastilla simipi: Quiabaya) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Killawaya munisipyup uma llaqtanmi. + +Uma llaqta San Inasyu +José Miguel de Velasco pruwinsya (aymara simipi: José Miguel de Velasco jisk'a suyu; kastilla simipi: José Miguel de Velasco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa San Inasyu llaqtam. +Kay pruwinsyaqa umalliq José Miguel de Velascomantam sutichasqa. +Amachasqa suyukuna: Noel Kempff Mercado mamallaqta parki +Mayukuna: Pawsirna mayu +Quchakuna: Bahia Toco Largo qucha - Bellavista qucha - Wapumu qucha +Tawa inlisyakuna, kay llaqtakunapi: San Inasyu, Santa Ana, San Rafael, San Miguel. +K'uychi phaqcha (Noel Kempff Mercado mamallaqta parkipi) + +Uma llaqta Paján +Paján kiti (kastilla simipi: Cantón Paján) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Paján llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Paján kiti + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1986 (inlish simipi: 1982 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1986) nisqaqa 1986 watapi Mishiku mama llaqtapi XIII ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. +Tawa ñiqin: Bilhika. + +Kay hinas mamut rikch'akurqan. +Mamut (Mammuthus primigenius) nisqaqa huk wañusqaña elephanti rikch'aqmi. Ancha suphusapas karqan. Iwrupapi, Asyapi, Chinchay Awya Yalapipas kawsaqsi karqan, chhullunku pachapi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mamut + +3 chaniyuq tikraykuna misk'i kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna ch'aqway kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Silvio Rodríguez Domínguez, sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1946 watapi paqarisqa San Antonio de los Baños llaqtapi - ) huk Kuba mama llaqtapas Musuq Trova takiqsi karqan, runaqa Kuba mama llaqtayuq takiqmi, taki qillqaq, kitara waqachiq, simi kastilla karqan, takichaqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Silvio Rodríguez. + +Santa Krus distritu (kastilla simipi: Distrito de Santa Cruz) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Waylas pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Waripampa llaqtam. +Kay distirupiqa aswanta qhichwa simitam rimanku. + +Martin Luther King (Martin Luther-manta sutichasqa, 15 ñiqin qhulla puquy killapi 1929 watapi paqarisqa Atlanta llaqtapi, Georgia suyupi, USApi - 4 ñiqin ayriway killapi 1968 watapi wañusqa (sipisqa) Memphis llaqtapi, Tennessee suyupi, USA-pi) huk Bawtisaqkunap inlisyanniyuq willka rimaqmi karqan. +Hukllachasqa Amirika Suyukunapi kawsaq yana runakunap hayñinkunapaq chharpuykuspa, Nobel suñayta chaskirqan. 1968 watapiqa chiqniq awqankunap wañuchisqan karqan. +Atlanta (Georgia) llaqtapi paqarisqa + +2 chaniyuq tikraykuna wayta kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/i" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Turi nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Huk turrikuna. +Turri (kastilla simimanta: torre) nisqaqa ancha hatun, lank'u, ñañu, mana rakhu wasim. +Kay tukuyninkunapaq turrikunam: +Maqanakunapaq: Achka turrikunaqa maqanakuypi awqakunata hark'anapaq pukarakunam. +Wamp'ukuna qhawachinapaq: pharu +Samk'anapaq: turri hina samk'ay wasi + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Llut'ay, K'askay rikuy. +Llut'ana, K'askana icha K'askachina nisqaqa ima iskay rakitapas, imakunatapas t'inkinapaq imayaymi. +Llut'ana puriqllataqa, chullusqataqa huk icha iskaynintin rakimanmi churanchik, chaymantataqmi t'inkichik. Llut'ana ch'akiyaptin hap'inakunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llut'ana. + +Suqus llaqtamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Huk yachaqkunaqa ninku, suqus (Phragmites) rikch'anapi hukllam rich'aq, hukkunataq tawantinmi rikch'aqman rakinku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Suqus + +kaqpi kanku: usqay1usqay2 + +Casimira Rodríguez sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Casimira Rodríguez sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Casimira Rodríguez sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Misk'i llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Casimira Rodríguez Romero (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Akllaspa mirachiy nisqaqa runap uywakunata, yurakunata lliwmanta aswan allin uywasqakunata, murukunata akllaspa mirachiyninmi. +Runa akllaspa mirachispaqa ñawpaqta sallqa kasqa uywakunata yurakunata uywarinmi. +Akllaspa mirachiyninwanqa musuq uywa, yura rikch'aqkunam tukukun, runap munayninwan tukusqa. +Sallqa pachapitaq rikch'aqyaypi sallqa akllay nisqas kan. + +Shiwi simi icha Suñi simi (Shiwi'ma, keres simipi Zuñi) nisqaqa Musuq Mishikupi (Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) huk rimaymi, Shiwi runakunap rimaynin, lliwmanta astawan Shiwinna (Zuñi Pueblo) llaqtapi. Ch'ulla rimaymi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'acha kay +2 chaniyuq tikraykuna k'acha kay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: k'acha kay1k'acha kay2 + +Qullqi wasi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Qullqi wasi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Banku (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Banco (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qullqiwasi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +T'impuy nisqapiqa puriqlla wapsichana iñuta aypaspa wapsim tukukun. +Manam alli-allimanta wapsiyay hinachu, t'impuchkaq puriqllaqa achka phukpukunatam ruran. + +Paqu yachaq icha Paqu hampiq (curandero, chamán, shaman) runaqa ayllu llaqtapi tiyaspa runakunatam hampiykunmi, Pachamamawan, wak'akunawan, urqup apunkunawan rimanakuspa, q'uwaspa, wilanchaspa. +Qusqu suyupi ayllu llaqtakunapiqa (ahinataq Q'irus llaqtapi) kay paqu yachaqkunam: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqu yachaq. + +Iosif Vissarionovič Džugašvili (rusu simipi: Иосиф Виссарионович Джугашвили, kartul simipi: იოსებ ჯუღაშვილი) sutiyuq runaqa (18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1878 paqarisqa Gori llaqtapi, Kartulsuyupi, 5 ñiqin pawqar waray killapi 1953 wañusqa Moskwa llaqtapi), Yosif Stalin (Иосиф Сталин) nisqapas, Suwit Huñup pusaqnin karqan 1924 watamanta Leninta qatispa 1953 watapi wañuyninkama, Suwit Huñup Kumunista Partidunpa sapsi qillqaqninpas 1922 watamanta 1953 watakama, tiranu hinas qhapaspa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yosif Stalin. + +Katiguriya:Kurku kallpanchay (Israyil) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchay (Israyil). + +Qhatuq nisqaqa qhatuna nisqata qhatupi, maypipas rantiq rantichiqmi, musiku runam, pruphisyunmi. + +Miguel de Unamuno Ispaña mama llaqtayuq yachay wayllukuq wan qillqaq + +Chunka pusaqniyuq - Dieciocho. +Ishkay chunka sukniyuq - Veintiuno. +Kimsa chunka -Treinta. + +Runa Simi: Tarata pruwinsya (Piruw) + +451 _ _ ‎‡a Chinchay Maryana Wat'akuna‏ + +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Rakiy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Yupa hap'ichiy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'iqtaku ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +T'ipi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Punku p'anqa: Yupay yachay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rak'iku (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'utu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'usaq yupay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yupaylliy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +T'ikrasqa yupay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'iqtay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +P'akiy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kay rikuykunapika Otavalo, San Antonio, Antonio Ante . Cotacachi kitikuna maykaman kanatak rikunkapakmi ashtaka tantarikunata rurashka. + +Qayna paqarin pikunachus kanku humalleqkuna kay hampina wasimanta qhawareq purisqanku kay hampi qhatuna wasinata para llaqtapi , hinaspan tarisqanku mana allin hampikunata. + +Runa Simi: Paysandú suyu + +Altarniyuq (kastilla qillqaypi: Nevado Altarniyoc) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Miraflores distritupi, Tanta distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.346 mitrum aswan hanaq. + +Montero (kastilla simipi: Montero) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Obispo Santiestevan pruwinsyap uma llaqtanmi. +Kay llaqtaqa Coronel Marceliano Monteromantam sutichasqa. +Llaqta (Obispo Santiestevan pruwinsya) + +Tiyay Chinchay Yunka pruwinsya, Chuqiyapu suyu +Vagantes mayu (kastilla simipi: Río Vagantes) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk mayum, Chinchay Yunka pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. + +Wayuq icha Misk'i ruru mallki nisqaqa lliw chakrapi puquchisqanchik - icha sach'apas kaq - wayusapa, misk'i ruruyuq yurakunam, sach'a icha mallki. +Piruwpi lliwmanta aswan chaninchasqa wayuq mallkikunaqa kay qatiqpim: + +Q', q' nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, uralan runasimillapi aymara simillapi qillqasqa sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Tiyakuynin Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu +Uqhu (kastilla qillqaypi Uco) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum, Jitpa wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Markapumaqucha distritupi. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.100 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe/escale/ Saywitu: Yawli pruwinsya / Kanta pruwinsya + +Jean-Jacques Rousseau Suwisa-Ransiya mama llaqtayuq yachachiq, qillqaq wan yachay wayllukuq + +Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Hukllachasqa Arab Imiratukuna +Hukllachasqa Awya Yala Suyukuna +Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +awqaf.gov.qa + +Runa Simi: Paján kiti + +Runa Simi: Lachay mama llaqta risirwa + +400 0 _ ‎‡a Elizabeth Taylor‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +Hanan Purus mamallaqta wari kancha + +8 ñiqin anta situwa killapi p'unchawqa (08.07., 8-VII, 8ñ hulyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 189 kaq (189ñ - wakllanwatapi 190ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 176 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +quwiki Paparawa yura rikch'aq ayllu + +Rapa Nui mama llaqta parki - Wikipidiya +Rapa Nui mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Rapa Nui) nisqaqa Chili mama llaqtaman (Valparaíso suyuman) kapuq Rapanuy wat'api huk mama llaqta parkim, amachasqa suyum. + +Óscar Rafael de Jesús Arias Sánchez sutipaq (* 13 ñiqin tarpuy killapi 1940 watapi paqarisqa Heredia (Kustarika) llaqtapi - ). Kustarika mama llaqtapi tariapay amachaq, musikuq wan pulitiku runa qarqan. +1986 watamanta 1990 wan 2006 watamanta 2010 watakama ñawpaq kuti Kustarikapa Umalliqnin karqan. +Heredia llaqtapi paqarisqa + +Guanajuato nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Guanajuato suyu uma llaqtanmi. +3 Guanajuato llaqtapi paqarisqa +Antonio de Mendoza kamasqa 1546 watapi. +Guanajuato llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mishiku Mishuku llaqta[8] +Ikwadur Tumipampa[9] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guanajuato. + +Sérvulo Gutiérrez Alarcón sutipaq runaqa, (* 19 ñiqin pawqar waray killapi 1914 watapi paqarisqa Ika llaqtapi, Piruwpi - † 21 ñiqin anta situwa killapi 1961 watapi wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi), llimphiqpas karqan. + +Mikrunisya (mama llaqta) - Wikipidiya +Mikrunisya (mama llaqta) +Aswan hatun llaqta Winu + +Chuqi Uta munisipyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Chuqi Uta munisipyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Chuqi Uta munisipyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Katiguriya:Llaqta (Ukranya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Ukranya) +"Llaqta (Ukranya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +kawsay yachaykuna: s. cultura + +Pitsqa waranqa (5.000) nunakunata Jesus pachan qaran (1-15) +^ Griëgu idiömachöqa "ishkë chunka pitsqa (25) o kima chunka (30) estadiukunanömi" ninmi. Juk estadiuqa pachak puwaq chunka pitsqa (185) metrum kaq. + +Runa Simi: K'umukuq rimay + +Kancha Kancha Q'asa + +Chay runaqa niran: +—Ama manchakurchu, nuqalapi kriyiy. Chaymi wamraykiqa alliyanqa nir. +—Ama waqayllapachu. Kay wamraqami mana wanushachu, punuyanlami nir. + +Quechua: kimsa chunka kimsayuq + +Paqarimuyta rayminchik, llapallan punchaunimpi rayminchik; Churikunapta, Mamakunapata, taytakunapata, payakunapata, machukunapata. Llapan ayllunchikpi, kawsaqkunapata. +Raymipaqmiki tukuy ima kawsay chaskisqanchikpas, riqsisqanchikpas, munasqanchikpas, tukuy sunquwan kuyasqanchikpas. Hinallam chayaypas, ripuypas, wasichakuypas, ayllu minkasqan qispichiypas. + +Chunkantin Kamachiykuna - Wikipidiya +Chunkantin Kamachiykuna +Chunkantin kamachiykuna, iwriyu simipi qillqasqa, Jekuthiel Sofer, 1768 watapi. +Chunkantin kamachiykuna nisqaqa (iwriyu simipi: עשרת הדיברות, grigu simipi: Δεκάλογος [Dekálogos]) hudyu iñiypi, kristiyanu iñiypipas, Torakama, Ñawpa Rimanakuy nisqa qillqasqakama Moshe sutiyuq runaman Sinay urqupi Dyuspa kamachisqankunam. +(1) Dyusqa kay tukuyta rimaspa ñirqan: +(2) Ñuqam Apuyki Tayta Dyus kani; Egiptomanta hurqumurqayki, wata runallapuni kasqaykimanta. (3) Ñuqamanta hawaqa wak dyusniyki ama kachunchu. (4) Ama ima lantitapas rurakunkichu, imaman rikch'akuqtapas, hanaq pachapi, kay pachapi, amataq allpap ukhunpi yakupi kaqman rikch'akuqtapas. (5) Ama qunqurikunkichu chaykunaman, amataq yupaychankichu. Imaraykuchus ñuqam Apuyki Tayta Dyus kani sinchi, qhusqu Dyus. Taytakunap huchallikusqanmantam wanachasaqpuni churinkunata willkankunatapas kimsa ñiqin miraykunakama, tawa ñiqin miraykunakamapas. (6) Ichaqa khuyawaspa, kamachikusqaykunata uyarikuq runakunata waranqantin mirayninkamam khuyapayasaq. +(7) Ama qasi mana kaqta huqarinkichu Apuyki Tayta Dyuspa sutinta; Tayta Dyusqa manam saqinqachu Dyuspa sutin qasimanta huqarikuqta mana wanayniyuq. +(13) Ama wañuchinkichu runa masiykita. +(17) Ama munapayankichu runa masiykip wasinta; +ama munapayankichu runa masiykip warmintapas, [qusantapas], qhari kamachintapas, warmi kamachintapas, wakantapas [buwisnintapas], asnuntapas, amataq ima kaqtapas. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi.de: Chunka kamachiykuna (Exodus 20:1-17) - achka hina t'ikrasqakuna, Chunka kamachiykuna (katisismu nisqamanta) +Chunkantin Kamachiykuna, Exodus 20:2-17, bible.is nisqapi: +Chunkantin Kamachiykuna (Qosqo qheswa simipi) +Chunkantin Kamachiykuna (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Chunkantin Kamachiykuna, Exodus 20:2-17, bibles.org nisqapi: +Chunkantin Kamachiykuna (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:45, 7 ukt 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Ilarya Supa Waman (Hilaria Supa Huamán, Kasilla simipi) sutiyuq warmiqa (1957 watapi paqarisqa Wayllaqucha ayllu llaqtapi, Warukuntu listritupipi, Anta wamanipi, Qusqu suyupi, Piruwpi) huk piruwki, qhichwa simi rimaq llaqta pusaq warmim. +Wakcha chakra warmi kaspa wiñaspa, runa hayñikunapaq rimapayarqan. +Piruwpaq Huñu (Unión por el Perú) pusana rakipi wankurisqa kaspa, 2006 watapi Piruwpa Kunrisunman akllasqa karqan. 25 ñiqin anta situwa killapi 2006 p'unchawpi Piruwpa wiñay kawsayninpi ñawpaq kuti qhichwa simipim hurarqan, María Sumire sutiyuq warmipa hinallataq qhichwapi huraspa qatiptin, fujimorista Martha Hildebrandt sutiyuq kunrisup umalliqnin warmi k'amiptinpas. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hilaria Supa. +Hilaria Supa Huamán - kawsasqanmanta (kastilla simipi) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 07:03, 27 mar 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Llaqwa + +Wikipidiyapiqa kamachiq ruraqta hark'aytam atin, chay ruraq Wikipidiyapi p'anqakunata wandaluchaptinqa icha huk ruraqkunata k'amiptinqa. Hark'asqa ruraqqa manañam Wikipidiyapi llamk'apuyta atinchu. Hark'ayqa Wikipidiyata millay ruraymanta amachanapaqmi, manam ruraqkunata wanachanapaqchu. +Mit'alla hark'asqa ruraqqa huk puchukana pachakamallam hark'asqa kanqa. Chay ruraq millay ruraykunawan mana tatiptinqa, Wikipidiyamanta qarqusqa - wiñaypaq hark'asqa - kanqa. +Kaymi hark'anapaq sapsi raykukuna: +P'anqata samiqninmanta ch'usaqchay +Spam nisqa millay t'inkikunata yapay +Huk ruraqkunata manchachiy icha k'amiy + +Thüringen nisqaqa huk suyum Freistaat Thüringen (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Erfurt llaqtam. +Yachay sunturkuna: Erfurt, Jena, Weimar llaqtakunapi + +Málaga llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Andalusiya llaqtapatapim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Málaga. + +Pichinku (icha Pichitanka) (Zonotrichia capensis) nisqaqa Urin Awya Yalapi kawsaq pisqum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pichinku + +Jorge Jamil Mahuad Witt sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin anta situwa killapi 1949 watapi paqarisqa Loja llaqtapi, Ikwadurpi) huk ikwaduryanu pulitiku runam. +1998 watamanta 2000 watakama Ikwadurpa umalliqninmi (Mamallaktata Pushak nisqa) kachkan, Fabián Alarcónta qatispa . + +Giuseppe Versaldi sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin anta situwa killapi 1943 watapi paqarisqa Villarboit llaqtapi - ) huk Italya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Hatun yaya Kardinal Sacratissimi Cordis Iesu ad Castrum Praetorium (2012). +2011 watamanta 2015 watakama Musiku Watikanu mama llaqtapi Umalliq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Giuseppe Versaldi. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Atlético Madrid) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Atlético Madrid) +"Piluta hayt'aq (Atlético Madrid)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kuru Kuru icha Kurukuru (Coro Coro / Corocoro) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Paqaqi pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Paqaqi pruwinsya) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq (Piruw). +"Llimphiq (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Sinru qillqa:Llimphiq (Piruw) + +Malawi qucha; (Nyassa qucha) nisqaqa Aphrika mama llaqtapi huk qucham. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu jayk'a + +Pampachaway. Kunanqa manan kay munasqaykiman haykuyta atiwaqchu. + +Kay p'anqaqa 04:23, 19 sit 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Hukllachasqa Amirika Suyukuna in Quechua + +Tarikiya flora faunapas mama llaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Tarija suyu, Aniceto Arce pruwinsya, Burnet O'Connor pruwinsya, Hatun Chaku pruwinsya, José María Avilés pruwinsya +Kamasqa wata 1 ñiqin chakra yapuy killapi 1989 watapi (D.S: Nº 22277) +Tarikiya flora faunapas mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional de Flora y Fauna Tariquía) mama llaqta risirwaqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Buliwya mama llaqtapi, Tarija suyupi, Aniceto Arce pruwinsyapi, Burnet O'Connor pruwinsyapi, Hatun Chaku pruwinsyapi, José María Avilés pruwinsyapipas. +Tarikiya flora faunapas mama llaqta risirwapiqa kanmi 609 laya yurakuna, 135 ayllupi. +Kay mama llaqta risirwapiqa kanmi 406 laya uywakuna: 58 laya ñuñuqkuna, 241 laya pisqukuna, 43 laya allpa yaku kawsaqkuna suchuqkunapas, 64 laya challwakuna. +Kay amachasqa suyupi Ava-Guaraní (Tupi-Guaraní) runakunam kawsanku. +www.fundesnap.org / Tariquía flora faunapas mama llaqta risirwa +Mama llaqta risirwa (Buliwya) + +Qalawala yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Qalawala yura rikch'aq ayllu (familia Polypodiaceae) nisqaqa huk raki-rakikunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk qalawala rikch'aq yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qalawala yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qalawala yura rikch'aq ayllu + +Puka yawar kawsaykuq nisqakunaqa (inlish simipi: erythrocytes, grigu simimanta: ερυθροκύτταρα, ερυθρά αιμοσφαίρια) yawarpi muksichaqta apaykuq, huk'innaq kawsaykuqkunam. Surq'anpi wayra pachamanta yawarman hamuchkaq muksichaqta yawar puka nisqa imayaywan hap'iykun. + +Pachakamilla Kristu icha Achachillakunap Apun, kastilla simipi Señor de los Milagros icha Cristo Moreno nisqaqa chakatasqa Kristumanta huk llimphisqa rikch'am, Limapi Santuario de Las Nazarenas nisqa Nasarinakunap Munastiryunpi Hatun Altarpi, achka piruwanu runakunap yupaychasqan, willka kaptinsi. +Pedro Dalcón sutiyuq Angulamanta isklawpa llimphisqansi karqan, Raul Banchero nisqankamas. Rubén Vargas Ugarte nin, 1651 watapi karqaña nispa. Yupaychaqninkunaqa lliwmanta aswan yana runas karqan. +1 P'unchaw raymikuna +P'unchaw raymikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +2 chaniyuq tikraykuna quya kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Anqara pruwinsya nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Anqara nisqaqa k'aprapas q'irupas q'illaypas wisinam, huk mikhuykunata - yuyupata, sankhuta, chupita, lawata - churanapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Anqara. + +Quqta phaqcha, 771 m hanaq, Bongará pruwinsya +Uma llaqta Yamwraspampa +Yamwraspampa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Yambrasbamba) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Amarumayu suyupi , Bongará pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Yamwraspampa llaqtam. +Mayukuna: Imasa mayu - Nieva mayu +Distritu (Bongará pruwinsya) + +4 chaniyuq tikraykuna t'uqsiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Suway, chinchaysuyu rimaykunapi Shuway nisqaqa huk q'umam, huk runamanta ima kapuqnintapas qichuymi. Suwaq runaqa suwa (shuwa) nisqam. + +Q'apachana nisqakunaqa mikhunapa q'aparninta allinchanapaq. +Achka qurakunatam, rurukunatapas q'apachanapaq llamk'achinchik. +Kaymi huk q'apachankuna: + +Marka nisqaqa aymara simimanta hamuq rimam, llaqta niyta munaq. Ikwadur mama llaqtapi kichwapi musuq simi marka nisqaqa pruwinsya (kastilla simipi: provincia) niyta munanmi. Piruwpi Buliwyapipas Qhichwa pulitiku simi ñawpaqman lluqsiptinqa, chay simiqa hinallataq pruwinsya niyta munanqachá. + +Patallaqta, Inca Trail, Peru + +(Simun Pidru-manta pusampusqa) +Simun Piyru (iwriyu simipi שמעון Shimon, grigu simipi Πέτρος Pétros, "qaqa, rumi"; Betsaida llaqtapi paqarisqa; 29 ñiqin inti raymi killapi 67 watapi wañusqa Ruma llaqtapi) Musuq Rimanakuypi nisqakamaqa Jesuspa chunka iskayniyuqnintin willarikuq nisqa qatirikuqpura huksi karqan. Mawk'a Kristuyuyayp ñawpaq kaq pusaqninsi karqan, Romap ñawpaq yayayninsi karqan. +Tiwiriyas quchapi challwaq kaspa, Hisusta uyarispa qatirqan. Hisus wañuyman taripasqa kaptin, "manam riqsinichu" nirqan. Hisus hanaq pachaman rirqaptinsi, Kristiyanu inlisyata kamariywan ruraykacharqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simun Piyru. +Katiguriyakuna: +Paqarisqa mana riqsisqa +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:32, 28 may 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +país - Mama llaqta + +Eduardo Galeano Uruwayi mama llaqtayuq qilllqaq + +Lord Byron Inlatirra mama llaqtayuq harawi qillqaq + +Runa Simi: 6 ñiqin chakra yapuy killapi + +—"Señor Diosniykitan munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy vidaykiwan, tukuy kallpaykiwan, hinallataq tukuy yuyayniykiwan ima. Saynallataqmi runamasiykitapas qan kikiykita hina khuyakunayki", nispa [Levítico 19.18; Deuteronomio 6.5]. +—Chay k'irisqa runata khuyapayaspa yanapaq runan, nispa. +—Allintami nishayki. Chayta rurarqami, tukuy tyimpupaqna kawsanki nir. +28Niptinmi: "Allintam niyanqui. Chaycunacta lulal'a wiñay simpripämi cawsanqui" nin. +—Chay liykunaqam nin: "Tayta Dyusta kuyayllapa tukuy shunqoykiwan, tukuy bidaykiwan, tukuy jwirsaykiwan, tukuy yuyaynikiwan. Runa masikitapis kuyay, kwirpuykita kuyashqaykishina", nishpa. +30Chaymi Jisusqa nirqan: + +Кечуаqu: huk ñiqin (ñawpaj) + +Runa Simi: Kichka ukucha + ++ 1 municipality _ spa: municipalidad _ que: llaqta suyu: + +Кечуаqu: uma llaqta + +Bibliapita yachakunapaq: ia 7 kaq cap. 15-27 kaq pärrk. y yarpachakunapaq tapukïkuna (30 min.) +Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq (2016 wata 25-31 de enëru) + +"Markäkïqa, imatapis shuyanqantsikta chaskinantsikpaq kaqta següru këmi" (HEBRËUS 11:1). +10 Hebrëus librupa 11 kaq capïtulunchömi apostol Pablu kënö nirqan: "Karqanmi wanushqankunata kawarimoqta chaskeq warmikuna, peru wakin nunakunataqa sufritsiyarqanmi, porqui manam libri kayänanrëkurqa markäkïninkunata jaqiriyarqantsu, tsënöpa mas alli kaq kawarimïta lograyänampaq" (Hebrëus 11:35). Jehoväpa mëtsikaq sirweqninkunam, wanushqakuna kawariyämunampaq kaqman markäkurnin, imëka problëmakunapa pasëkarpis Jehoväta jaqiyarqantsu. Musyayarqanmi, shamoq tiempuchö kawaritsimunampaq kaqta y shumaq patsachö kawayänampaq kaqta. Nabotman y Zacarïasman pensarishun, pëkunataqa rumiwan tsampirmi (saqmarmi) wanutsiyarqan Dios mandakunqanta wiyakuyanqanrëkur (1 Rëyes 21:3, 15; 2 Crönicas 24:20, 21). Danieltanam mallaqashqa leonkunaman jitarkuyarqan, y kiman amïgunkunatanam rawrëkaq hornuman jitëkuyarqan. Manam munayarqantsu mana alli dioskunata adorëta, tsëpa rantinqa wanuyänampaqmi listu këkäyarqan. Kë nunakunaqa, imëkachöpis tsarakuyänampaq santu espïritunwan Dios yanapanampaq kaqmanmi chipyëpa markäkuyarqan (Daniel 3:16-18, 20, 28; 6:13, 16, 21-23; Hebrëus 11:33, 34). +11 Micäyapitanö y Jeremïaspitanömi mëtsikaq profëtakunapita burlakuyarqan o carcelman llawiyarqan. Wakinnam alläpa chikiyaptin, Elïasnöpis ‘tsunyaq sitiukunachö y jirkakunapa puriyarqan, machëkunachö y patsa rurin uchkukunachö kawayarqan'. Peru imëka pruëbakunapa pasëkarpis ‘chaskiyänampaq kaqta següru karmi' Jehovätaqa jaqiyarqantsu (Hebrëus 11:1, 36-38; 1 Rëyes 18:13; 22:24-27; Jeremïas 20:1, 2; 28:10, 11; 32:2). + +sach'a llaqta + +Qorichasqa phulluy, t'eqe p'achay +q'ochasqa aychaykunata mat'ipan +Sumaq taparasqa p'achay, phalalayaq llaqollay + +400 0 _ ‎‡a Luis Abanto Morales‏ ‎‡c Piruw mama llaqtayuq takiq wan takichaq‏ + +Llaqta qayanqillqa: Allāh, al-Watan, al-Malik +(Arabya simi: «Dyus, Taytallaqta, Qhapaq») +Aswan hatun llaqta Ad Dar al Bayda +Kamachiy Hatun kamachiyuq qhapaq suyu +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 35º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 54º +Maruku (arabya simipi: المغرب [al-Maghrib], fransis simipi: Maroc, kastilla simipi: Marruecos) nisqaqa chinchay Afrikapi huk mama llaqtam. +Marukupiqa 33.241.259 runakunam kawsachkanku. +Qhatuna simikuna: Fransis simi, Kastilla simi + +Runa Simi: Sara musk'uru + +1.- Huklla kay + +Betanzos nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, huk llaqtam, Cornelio Saavedra pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Cornelio Saavedra pruwinsya) + +Concepción Yachay Suntur (kastilla simipi: Universidad de Concepción) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Concepción Yachay Suntur, 14 ñiqin aymuray killapi 1919 watapi kamarisqa karqan (99 watayuq). + +Tikunata wat'a, Qutusmanta rikusqa, Qapachiqa distritu, Titiqaqa qucha +Uma llaqta Qapachiqa +Qapachiqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Capachica) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Qapachiqa llaqtam. +16 munisipyunmi kan: Llachun, Yapura, Anqasqucha, Qullpa, Miraflores, Qapanu, Qutus, Siyali, Chillura, Isañura, Isqallani, Tuqturu, Hilata, San Cristóbal, Yanqaqu, Qapachiqa. +Qutus yaqa wat'a, Qapachiqa distritu, Qapachiqa yaqa wat'api + +Uma llaqta Tosagua +Tosagua kiti (kastilla simipi: Cantón Tosagua) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Tosagua llaqtam. +Mayukuna: Carrizal mayu‎ +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Tosagua kiti pdf + +http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Saraguru_dress.JPG Sarakuru (Saraguro) nisqa runakunaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kichwa runa llaqtam, Loja markapi, Sarakuru kitipi, Loja kitipipas, Zamora Chinchipe markapipas, Zamora kitipi, ca. 183 llaqtapi kawsaq. Sarakurukunaqa ñawpa pacha mitmaqkunamantas paqarimurqan, Inkakuna, Tupaq Yupanki Palta runakunata atirqaptinsi Qullasuyupi (Urdaneta k'itipi) kawsaq Pakillapa runa mitmamusqa. +Sarakurukunap tantanakuyninqa SAKIRTA (Saraguro Kichwa Runakunapak Jatun Tantanakuy) nisqam, ECUARUNARI nisqapi wankurisqa. +SAKIRTA Saraguro Kichwa Runakunapak Jatun Tantanakuy (ECUARUNARI) + +Chumpi urqu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Chumpi urqu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Chumpi urqu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Antikuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Teletubbies nisqaqa ñawikaruy karqan qhipaq BBC. Chay pilikulapi qispichiqkunaqa Tinky Winky, Dipsy, Laa Laa, wan Po. + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Toribio de Mogrovejo. + +Uma llaqta Pichincha +Pichincha kiti (kastilla simipi: Cantón Pichincha) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Pichincha llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Pichincha kiti + +"Takiq (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Plantilla:Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya + +Nobel Suñay Simi Kapchiypi +Nobel Suñay Simi Kapchiypi Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypura huk suñaymi, simi kapchiypi ancha allin aypasqakunapaq. +2016 Bob Dylan (Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq) +1993 Toni Morrison (Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq) +1976 Saul Bellow (Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq) +1962 John Steinbeck (Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq) +1954 Ernest Miller Hemingway (Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq) +1949 William Faulkner (Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq) +1948 Thomas Stearns Eliot (Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq) +1938 Pearl S. Buck (Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq) +1936 Eugene Gladstone O'Neill (Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq) +1930 Sinclair Lewis (Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq) +Nobel Suñaykuna +Katiguriyakuna: +Nobel suñay +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 02:25, 12 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wiraquchakunaqa Atawallpawan tinkunakunku 1532 watapi, Waman Pumap siq'isqan +Atawallpa (Ataw Wallpa nisqapas)[ Ave fénix, kastillasimipi][1] icha alli suti paqarin Ataw Illapamanta ( Excelso relámpago). Inkakunap chunka kimsayuq ñiqin qhapaqninsi, Hanan Qusqup pusaq ñiqintaq qhapaqnin karqan. +1527 watamanta 1532 watakama Kashamarka llaqtapi Chinchaysuyuta kamachirqan. 1532 watapi Waskar wawqintas wañuchichirqan. Aswan hatun awqaq pusaqninkunaqa Rumiñawi, Kiskis, Challkuchimaq sutiyuqsi karqan. Kikin watapi Ispañamanta awqakunaqa Kashamarkaman chayamuspas, payta hap'irqan. Atawallpa achka qullqitas apachimuptinpas, chay awqakunaqa paytas sipirqan. Anchata chaskiskir, karu marka runakuna wañuchiranlla +Qhipaqnin inka qhapaq: Tupaq Wallpa +Atawallpa Inkap waqyay harawin. Waman Pumap siq'isqan (dibuhun): Wiraquchakuna umanta kuchun 1533 watapi +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:44, 15 ukt 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kamasqa Huillka kuti phaxsi 15 1857 mara, Ramón Castilla Umalliq. +Hallka k'iti kanchar + +Aymar aru: Quchapampa + +Runa Simi: Yawyu pruwinsya + +Runa Simi: Phallcha yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: C + +Runa Simi: Qichuychakrayuqpaq llamk'ay mit'a + +K'a simi-simi, + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 10 M Nisqawan Parlaykuna + +Piruw Suyu (Aymara) + +Kaypi rimasqa: Indya ( Maharashtra) +Rimaykunap ayllun: Indu iwrupiyu rimaykuna +Indu rimaykuna +Qillqa: Diwanaqri siq'i llumpa +Kay mama llaqtakunapi: Indya ( Maharashtra) +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Marathi simi (मराठी) nisqaqa Maharashtra suyup rimayninmi, Indyapi. Isqun chunka hunuchá rimaqnin kachkan. + +Tiyay Qusqu suyu, Killapampa pruwinsya, Santa Teresa distritu, Willkapampa distritu +Chuqitakarpu icha Chuqi Takarpu (kastilla qillqaypi Choquetacarpo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Willkapampa wallapi, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Santa Teresa distritupi, Willkapampa distritupipas, Saqsarayuq rit'i urquñiq.[3] Pikchunqa mama quchamanta 5.520 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Killapampa pruwinsya Province (Qusqu suyu) +Saywitu: Santa Teresa llaqta, Aguas Calientes, Machu Pikchu, Willkamayu, Apurimaq mayu, Sallqantay rit'i urqu, Wamantay, Tukarway rit'i urqu, Padreyoc rit'i urqu. + +Inlisya Veracruz suyu +Rafael Guízar Valencia (*26 ñiqin ayriway killapi 1878 watapi paqarisqa Cotija llaqtapi - † 6 ñiqin inti raymi killapi 1938 watapi wañusqa Miihiku llaqtapi) huk Mishiku kathuliku Santu karqan wan Veracruz Aeropolipa hatun yaya. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rafael Guízar Valencia. + +Usnu icha ushnu nisqakunaqa Inka pachapi pata-pata hina rurasqa chuntu wasikunas karqan, chawpinpi siqana pata-patayuq. +Kunankamapas raqayninkunatam rikunchik. +usnu hatun rumi saywa, pachaaman hatisqa. imaypis aknana k'itipi ( puchachaw). Kay sutiwam iskay k'iti kan: Llaqma mayu manyanpa ( Llumpa kiti, Ankash suyu), hukaq Puwaqpanpa ( Pomabamba, prov.) + +Tiyay Punu suyu, Sandia pruwinsya, Kiyaqa distritu +Kalijun (kastilla qillqaypi: Calijón (mana = Kallihun urqu (Callejón) Putina pruwinsyapi, Ananiya distritupi)) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Apulupampa wallapi, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, Kiyaqa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. + +Tikraynin anchaykuq Kastillanu simipi: + +Mayukuna marka - Wikipidiya +Babahoyo, markap uma llaqtan +Mayukuna marka nisqaqa (kastilla simipi: Provincia de Los Ríos) Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Babahoyo llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayukuna marka. + +Paqarisqa Buliwya, 15 ñiqin anta situwa killapi 1879 watapi, +Wañusqa Buliwya, 6 ñiqin aymuray killapi 1946 watapi, +Rurasqankuna Taripay amachaq, pulitiku, qillqaq +Aswan riqsisqa qillqasqan: Pueblo Enfermo +Alcides Arguedas sutiyuq runaqa (15 ñiqin anta situwa killapi 1879 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi - 6 ñiqin aymuray killapi 1946 watapi wañusqa Chulumani llaqtapi) huk Buliwya mama llaqtayuq Taripay amachaq wan qillqaqmi karqan. +Chuqiyapu llaqtapi paqarisqa + +Jan Ceulemans sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin hatun puquy killapi 1957 watapi paqarisqa Lierse llaqtapi - ) huk Bilhika mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +2.1 Mama llaqta Kampiunatokuna +Mama llaqta Kampiunatokuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta hayt'aq (Lierse) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ullu sunqu +Tikraynin k'ullu sunqu Kastillanu simipi: + +Asiy nisqaqa runap q'uchukuspan, ima asinapaqtapas uyarispan icha rikuspan ahahaha nispa rimayninmi, rikuchikuymi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Asiy. + +Llamp'u kaq icha Softwer nisqaqa (inlish simipi: software) antañiqiqpi tiyachisqa mana imayaymanta kaq wakichikunam. +Kay hinam llamp'u kaqman kapuq wakichikunatam rakinchik: + +Tikraynin qhapariq Kastillanu simipi: + +(el del suyum) + +Nisqayki "$1" sutiyuq ruraqqa manam kanchu. Allin qillqasqaykita llanchiriy. + +LUCAS 9:55 _ Jesustajrí kutirispa, paykunata k'amerqa. + +Antapampa jisk'a suyu +Antapampa jisk'a suyu nayriri marka: Antapampa. +Antapampa Jisk'a suyu Munisipyu + +Runa Simi: Kunturkanki pruwinsya + +548907: BÜTTNER, MARIE-M. ET. AL.: - Yanamayu Ayllu 1. Kay liwruqa Qullasuyu qhishwa runakunaq allin kawsay maskharinankupaq. + +Joko Widodo allwiya kamayuq wan pulitiku. Kuraka wan Umalliq + +"Fransiya simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay ñoqawan hamuqtiyki, runa simita yachachisqayki. + +Mama llaqta Chunwa Republika +Hallka k'iti kanchar 271,77 km² +T'aypik llaqta +T'aypik (chunwa simipi: 台北, pinyin: Táiběi, Kastilla simipi: Taipéi) icha Taipei hatun llaqtaqa Chunwa Republika mama llaqtap, uma llaqtami. +Yachay sunturkuna: Chunwa Mama llaqtap Yachay Suntur +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: T'aypik. +T'aypik oficial web (chunwa wan inlish simipi) +Llaqta (Asya) +Uma Llaqta (Asya) +Llaqta (Chunwa Republika) + +Mama llaqta HQS +Hallka k'iti kanchar 39,42 km² +Runa ñit'inakuy 3.103 runa / km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Ipswich nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Siq'isqa rikchasapa willakuy - Wikipidiya +Carl Barks, Walt Disneypa ruruchinanpaq Donald Patumanta rikchasapa willakuykunata siq'iq, siq'isqankunata silq'uchkaq, 1994 watapi. +Siq'isqa rikchasapa willakuy nisqaqa (inlish simipi: comics, kastilla simipi: historieta) achka siq'isqa rikch'achakunamanta rurasqa willakuycham, qillqasqa rimayniyuqpas, willay p'anqapi icha liwrupi. +Walt Disney sutiyuq kuyu walltay pusaqmi ancha achka siq'isqa rikchasapa willakuykunata rurarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Siq'isqa rikchasapa willakuy. + +Uma llaqta San Husiy +San Husiy distritu (kastilla simipi: Distrito de San José ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Husiy llaqtam. + +Wañusqa 17 ñiqin hatun puquy killapi 1967 watapi (58) +Siru Aliriya Wasan (Ciro Alegría Bazán, Kastilla simipi) sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin ayamarq'a killapi 1909 watapi paqarisqa Qillqa asindapi, Wamachuku ñiqpi - † 17 ñiqin hatun puquy killapi 1967 watapi wañusqa Chaqlakayu llaqtapi) huk piruwki llaqta pusaq wan willaq kamayuq manaqa qillqaqsi p'anqa willaqpas karqan. +El mundo es ancho y ajeno 1941 (Pachaqam kichakasqam runapapas) ("Mashtakashqawan runapam Patsaqa") +Duelo de caballeros [Cuentos] ( Kawallusqakuna wahunakuyhanan)[Willanakuy] ("Lluqashqa puriqkuna tinkukay ") + +Katiguriya:Llaqta (Beni suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Beni suyu) +► Llaqta (Iténez pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Mamuriy pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Marbán pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Moxos pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Yakuma pruwinsya)‎ (1 P) +"Llaqta (Beni suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mariano Ignacio Prado Ochoa (* 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1826 watapi paqarisqa Wanuku llaqtapi - † 5 ñiqin aymuray killapi 1901 watapi wañusqa Paris llaqtapi), Awqaq pusaq, pulitiku, Piruw Umalliq (1865-1867, 1867, 1867-1868; 1876-1879). + +Kaypi rimasqa: Hawayi wat'akuna (Hukllachasqa Amirika Suyukunaman kapuq) +Rimaykunap ayllun: Awstrunisyu +Hawayi simi (‘Ōlelo Hawai‘i) nisqaqa Hawayi wat'akunapi kawsaq indihina runakunap rimayninmi. Yaqa wañusqañam rimay, kunan pachataq Hawayi indihinakuna musuqmanta yachaqayta munanku. Niihau wat'allapi tukuy runakunam (160 runa) rimanku, wawakunapas. + +Sumaj K'anchay + +Unay Pachas N° 1 – Qheshwa Simipi Qullasuyu Aranwaykuna +Unay Pachas N° 2 – Qhishwa Simipi Qullasuyu Hawariykuna + +Runa Simi: Qhari + +Runa Simi: Chipaw distritu + +Runa Simi: 17 ñiqin pachakwata + +Kusillaqta (De San Juan de Lurigacho) + +Quéchua : simi qullqa , simi taqi , simiyuq p'anqa , simi pirwa + +Katiguriya:Lista (Allpamanta yachaykuna) + +Quechua: t'uksiy, kichkay + +400 0 _ ‎‡a Carlos Drummond‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Qucha Quchayuq Urqu +Waylla Qucha +Runa Simi: Jarani pruwinsya + +Antapampa jisk'a suyu +Paqucha (Antawaylla) jisk'a t'aqa suyu + +Runa Simi: Yuquy + +Kuraka nisqaqa (kastilla simipi: alcalde) huk llaqtap (hatun llaqtap, uchuy llaqtap, ayllu llaqtap) pusaqnin runam. + +Wachay - Yuriy icha Paqariy: +Warmiqa mama tukuspa wawanta wachanmi. Wawaqa mamanpa rakhanmanta lluqsispa yurinmi icha paqarinmi. +Warmip runtuchan yumasqa kaptin, warmi wiksayan, kismapi musuq runacham wiñarin. Yumasqamanta isqun killa pacha, wachana nanay qallarinmi. Warmiqa wawanta rakhanmantam wachan. Wawa yuriptin, pupu waskata willunam atin. Chaymantataq thaminraq lluqsinmi. Lluqsisqa wawataqa ñuñunayaptin ñuñuchinam atin, ama hark'aychu. +Ñuñuq uywakunaqa runa hinam uñachankunata wachanku. Pisqukunataq huk uywakunapas runtukunatam wachanku. Uñachakunaqa, malqukuna nisqa, chaymanta sapallam runtuta t'uqyachispa paqarinku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqariy. + +Llaqta qayanqillqa: «Dios, Unión, Libertad» +• Tinkurachina siwikuna San Salwadur +Aswan hatun llaqta San Salwadur +Runa llaqtap sutin salvadoreño, -a +Salwadur (kastilla simi: El Salvador, "Qispichiq") nisqaqa Chawpi Awya Yalapi huk mama llaqtam. * Uma llaqta: San Salwadur (Qispichiq Santu Llaqta) +Kamasqa Ispañamanta 15 ñiqin tarpuy killapi 1821 watapi +Nawat simi (yaqa wañusqa) +' . Runakuna Suyu + +Yawatisuyu (kastilla simipi: Islas Galápagos) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Pasiphiku mama quchapi, huk wat'akunam , Ikwadur mama llaqtap markapas. Uma llaqtanqa Puerto Baquerizo Moreno llaqtam. +Chunka tawayuq hatun wat'anmi, ~ pachak uchuy wat'anmi kan. +Isabela (inlish simipi: Albemarle) +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Yawatisuyu pdf, 4 MB +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: San Cristóbal wat'a (2006) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yawatisuyu. +Amachasqa sallqa suyukuna: Yawatisuyu risirwa + +Buena Vista nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Ichilu pruwinsyap uma llaqtanmi. +Buena Vista munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Ichilu pruwinsya) + +Watimala llaqta - Wikipidiya +Watimala llaqta +Mama llaqta Watimala +Watimala llaqta (kastilla simipi: Nueva Guatemala de la Asunción) llaqtaqa Watimala mama llaqtap uma llaqtanmi. Watimala llaqta 942 348 runakunam kawsachkanku (2002). + +Uma llaqta Arapa +Kamasqa wata 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi +Arapa distritu (kastilla simipi: Distrito de Arapa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Arapa llaqtam. +Arapa distritu kamasqa wata 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi. +Quchakuna: Arapa qucha +Mayukuna: Asankaru mayu +Urqukuna: Titiqaqa + +Santu Tumas distritu (kastilla simipi: Distrito de Santo Tomás) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Cutervo pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santu Tumas llaqtam. +2 Listritu paqarisqa +Listritu paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Yachachiy nisqaqa yachachiqkunap llamk'ayninwan rurasqa wawakunata, wamrakunata, lliw runakunatapas yachaqay rurachiyninmi, tukuy yachachiy llikapas. +Kaymi huk yachachinapaq wallpachaykuna: + +Pete Seeger sutiyuq runaqa (May 3, 1919 – January 27, 2014) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pete Seeger. + +Suri Phuyu (Aymara simi suri suri, phuyu phuru, "suri phuru", kastilla qillqaypi Suriphuyo) nisqaqa Buliwyapi huk urqum , P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.458 mitrum aswan hanaq. + +"Kristiyanu raymi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta San Isidro +San Isidro distritu; (kastilla simipi: distrito de San Isidro) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Punchaw kamasqa 24 ñiqin ayriway killapi 1931 watapi, Oscar R. Benavides Umalliq. +Uma llaqtanqa San Isidro llaqtam. + +Tikraynin t'uqyachiy Kastillanu simipi: + +Runap marqan. +Dyuspa llaqtan. + +A LA LLAQTA INCA + +Papa chayaqtin tawaman q'allurpana. Chay puka uchu mankapi qhitichkan chayman jich'aykuna papata, habas chayasqatawan, chaypi piqturpana, uk 5 minutos jinata qhitirichina. Mana ancha caldo kanachu tiyan. +Chaytataq uk platopi qarakuna uk chhika perejil pikasqayuqta. "Sumaq misk'i mikhuna chayqa", nispa willariwanchik mama Gregoria Caricari, pay ajinata wayk'urin Colomipi. + +SISTEMA "TUKUY RIKUY" + +Runa Simi: Quris distritu (Ayha pruwinsya) + +Runa Simi: Qarañawi pruwinsya + +Kimsa pisqam tukuy piñas. +chay tukuy chaytam willakun. + +Runa Simi: Ch'iraw mit'a + +Mana yuyarinachasqa p'anqakuna + +Runa Simi: Ayqichiy + +Siwk patma nisqaqa siwk siq'ip iskay iñupura kaq patmanmi. Chay iskay iñupura siwk siq'iqa lliw atinalla kaqman siq'ipuramanta aswan sispa, aswan pisi suni siq'im. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Siwk patma. + +Runa Simi: Guantánamo pruwinsya + +Runa Simi: Tinku Mariya mamallaqta wari kancha + +Runa Simi: Sipikuy + +La Rioja llaqta - Wikipidiya +La Rioja llaqta +Kathidral, La Rioja llaqta +La Rioja llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. La Rioja wamani uma llaqtap. La Riojapiqa 161 183 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: La Rioja llaqta. +Llaqta (La Rioja wamani) + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Uruwayi) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Uruwayi). +"Piluta hayt'aq (Uruwayi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rimini llaqtaqa Emilia-Romagna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Ch'illka, Thula icha T'ula (genus Baccharis) nisqaqa huk ch'antasqa tuktuyuq thansakunam, 250-chá 400-chá rikch'aqkuna, yuraq icha llanqha waytayuq. Si no se entiende ? +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'illka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'illka + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu qillqa kamayuq +Tikraynin qillqa kamayuq Kastillanu simipi: +(qillqaq runa) +wata junt'ay + +Jorge Eielson sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Jorge Eielson sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Jorge Eielson sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Piruw) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa:Llimphiq (Piruw) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Diego Martínez Barrio sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1883 watapi paqarisqa Sevilla llaqtapi - 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1962 watapi wañusqa París llaqtapi). Ispaña mama llaqtap willay kamayuq wan pulitiku qarqan. + +Uma llaqta Kanchapampa +Kanchapampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Canchabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Waqaypampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Kanchapampa llaqtam. + +Rakha k'akara (Latin simipi: clitoris, grigu simipi: κλειτορίς [kleitorís]) nisqaqa warmip yuqunayachiq kurku yawrinmi, punkichikuq ukhuyuqmi, rakhap hawanpi, ichataq rakha wirp'akunap pakasqanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rakha k'akara. + +18 ñiqin qhulla puquy killapi - Wikipidiya +18 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (18.01., 18-I, 18ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka pusaqniyuq kaq (18ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 347 p'unchaw (wakllanwatapi 348 p'unchaw) kanayuq. +1911 - José María Arguedas, Piruw mama llaqtayuq qillqaq (w. 1969). + +Sayri Tupaq Inkakunap chunka suqtayuq ñiqin qhapaqninsi, Willkapampap iskay ñiqintaq qhapaqnin karqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Manqu Qhapaq iskay ñiqin +Qhipaqnin inka qhapaq: Titu Kusi Yupanki + +Yawalu (Yábalo) llaqta, Lasa kantun +Uma llaqta Lasa +Lasa kantun (kastilla simipi: Cantón Laza) nisqaqa huk kantunmi Buliwya mamallaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Urin Yunka pruwinsyapi, Irupana munisipyupi. Uma llaqtanqa Lasa llaqtam. + +Pullurki,[1][2] Qhiñipa[1][2] icha Qhisqa[1] nisqaqa ñawi hawapi, mat'i manyapi kaq suphunkunam. + +2 chaniyuq tikraykuna malliy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +81 wataqa Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Diyula simi (Julakan) nisqaqa Kunti Aphrikapi huk rimaymi. Kimsa hunuchá rimaqniyuq kachkan. + +Mayta Qhapaq Inkakunap tawa ñiqin qhapaqninsi karqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Lluq'i Yupanki +Qhipaqnin inka qhapaq: Qhapaq Yupanki + +8 ñiqin hatun puquy killapi 1826 watapi – 7 ñiqin anta situwa killapi 1827 watapi +Bernardino de la Trinidad González Rivadavia y Rivadavia sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin aymuray killapi 1780 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † 21 ñiqin tarpuy killapi 1845 watapi wañusqa Cádiz llaqtapi, Ispañapi) huk arhintinu pulitikupas runam karqan. + +Tukuy mikhuq nisqakunaqa yurakunata uywakunatapas mikhuq uywakunam, ahinataq khuchi, wallpa. + +4 chaniyuq tikraykuna ch'utu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +BIBLIAJ profeciasnin juntʼakusqanqa, tumpamantawan imaschus kananta rikuchin, chaykunataj kharkatinapaj jina kanqa. ¿Imataj wakichisqa kanapaj yanapawasun? Apóstol Pabloqa yuyaychawarqanchej, mana "rikukoj kajtachu qhawa[nata], manachayqa mana rikukoj kajta". Chayrayku, janaj pachapi chayri kay Jallpʼapi wiñay kausayta suyakusqanchejta yuyarikunapuni. Pabloqa, cristianosman chayta qhelqarqa, cheqa sonqo runas, ima tʼinkastachus japʼinankupi yuyanankupaj. Chaypi yuyaspaqa chʼampaykunata, qhatiykachasqa kayta ima, muchuyta atinkuman karqa (2 Cor. 4:8, 9, 16-18; 5:6, 7). +2 Pabloj yuyaychasqanmantaqa kayta yachakusunman: suyakusqanchej sinchʼi kananpajqa, mana rikusqanchej imasllachu yuyayninchejpi kanan tiyan, manaqa niraj rikusqanchej imaspis (Heb. 11:1; 12:1, 2). Chayrayku kay yachaqanapi, qhepan yachaqanapiwan, chunka imas qhepaman kananmanta ukhuncharisun. Chaykunataj wiñay kausayta suyakusqanchejwan khuskachasqa kashan. +4 "Tukuy imapis allillan; ni imamanta llakikuna kanchu" nispa pikunapis nichunku, chayqa Jehovaj pʼunchaynin qallarinanpajña kashasqanta rikuchenqa. Pablo nerqa: "Qankunarí, hermanos, mana laqhapichu kashankichej, jaqay pʼunchayqa suwa jina taripasunaykichejpaj. Tukuyniykichej kʼanchaypa wawasnin kankichej", nispa (1 Tes. 5:4, 5). Noqanchejqa, kay tiempopi imaschus kashasqanmanta Biblia imatachus nisqanta entiendenchej, ashkha runastajrí mana entiendenkuchu. Chaywanpis, ¿imaynatapunitaj "tukuy imapis allillan; ni imamanta llakikuna kanchu" nisqa profecía juntʼakonqa? Chaytaqa rikuspachá yachasun. Chayrayku "ama puñuspa qhawana. Chʼaki sonqo runas jina yuyayninchejpi kana" (1 Tes. 5:6; Sof. 3:8). +5 ¿Imataj chantá kanqa? Pablo nerqa: "Maypachachus runas nishanqanku: Tukuy imapis allillan; ni imamanta llakikuna kanchu, nispa chaypacha, ujllata paykuna tukuchisqa kanqanku", nispa. Chayqa, "jatun Babilonia[j]" contranpi sayaykukusqanwan qallarenqa, pitachus "phisu" warmi nispa sutichakullantaj. Chay warmeqa, Jallpʼantinpi tukuy llulla religioneswan ninakun (Apo. 17:5, 6, 15). Tukuy llulla religionesta, cristianos nichikojkunatapis chinkachikusqanqa, "manchay ñakʼariy" tiempo qallarisqanta rikuchenqa (Mat. 24:21; 2 Tes. 2:8). Ashkha runasqa, chayta rikuspa mayta tʼukonqanku. ¿Imaraykú? Imaraykuchus phisu warmeqa, chay tiempokama payllapi atienekuspa kanqa. "Noqaqa reina jina tiyasqa kashani" "nitaj waqaytapis rikusajchu" nispa nishanqa. Chaywanpis ujllata pantasqa kasqanta reparakonqa. Payqa "uj pʼunchayllapi" nisunman usqhayllata chinkachisqa kanqa (Apo. 18:7, 8). +15 Satanasqa ñaupajta, imaynatachus sajra pachan chinkachisqa kasqanta rikunan kanqa. Chantá paypis mana ayqeyta atenqachu. Apóstol Juan imachus kananta niwanchej (Apocalipsis 20:1-3 leey). Jesucristoqa, chinkay chinkay ukhoj "llaventa" japʼej "ángel" jina, Satanasta, supaykunasnintawan, chinkay chinkay ukhuman wijchʼuykonqa, waranqa wataspajtaj chaypi wataykonqa (Luc. 8:30, 31; 1 Juan 3:8). Ajinamanta, katarej uman pʼaltarpasqa kayta qallarenqa (Gén. 3:15).* +16 ¿Imataj chinkay chinkay "ukhu", maymanchus Satanasta, supaykunasninta ima wijchʼuykukun chay? Juanqa Griego parlaypi, ábyssos rimayta oqharerqa, chaytaj "mana tukukoj ukhu juskʼu", "mana taripay atina ukhu" niyta munan. Chayrayku chay lugartaqa mana pipis taripayta atinmanchu, manaqa Jehovalla, chayri chinkay chinkay ukhoj "llaventa" japʼej angellla. Chaypitaj Satanasqa, wañusqapis kanman jina kanqa, imaraykuchus ni imata ruwayta atenqañachu, niñataj "runasta chʼawkiyan[qachu]". "Phiña león jina qhaparirispa" purejtaqa siminta wisqʼakonqa (1 Ped. 5:8). +18 Kay yachaqanapeqa, "mana chay rikukoj" imasmanta phishqataña ukhuncharinchej, chaykunatataj sumajta qhawananchej tiyan. Qhepan yachaqanapeqa, phishqa imaspiwan aswan qhepaman kananmanta parlarisun. + +rikchel.org + +quechua: Watikanu llaqta (Runa Simi) + +Tiyay: Kanada, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Purimuq mayukuna: Saginaw mayu, Au Sable mayu +Purikuq mayukuna: St. Clair mayu +Huron qucha; (kastilla simipi: Lago Hurón). Qucha. Hukllachasqa Amirika Suyukuna / Kanada. + +Katiguriya:Llaqta (Burinkin) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Burinkin) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Burinkin). +"Llaqta (Burinkin)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Germaine Greer sutiyuq warmiqa (29-I-1939 paqarisqa) huk Awstralyayuq qillqaqmi. + +Qillqa: Diwanaqri siq'i llumpa +Kay mama llaqtakunapi: Barat +Hindi simipi qillqasqa. +Hindi simi nisqaqa Barat mama llaqtapi lliwmanta aswan rimasqa rimaymi, tukri simim, pichqa pachak hunu rimaqkunayuq. Urdu simitaq, Pakistan mama llaqtap tukri simin, ancha kaqllam. Hindi simitaqa Diwanaqri siq'i llumpawanmi qillqanku. + +Tiyay Punu suyu, Lampa pruwinsya, P'allqa distritu, Paratiya distritu +Qillqa (kastilla qillqaypi: Nevado Quillca) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Raya wallapi, huk rit'i urqum, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, P'allqa distritupi, Paratiya distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.350 mitrum aswan hanaq. + +Tiyay Truhillu distritu, Wanchaku distritu, Truhillu pruwinsya, Qispi kay suyu +Chan Chan (muchik simimanta: Jang-Jang, "inti-inti") nisqaqa Piruwpa chalanpi, Qispi kay suyupi, Truhillu pruwinsyapi, Truhillu distritupi, Wanchaku distritupipas, tikakunawan wasichasqa hatun llaqtam karqan, Chimukunap uma llaqtansi. +Truhillu llaqtamantaqa 5 km karum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chan Chan. +Mawk'a llaqta (Qispi kay suyu) + +Uma llaqta Tulata (Tolata) +Tulata (kastilla simipi: Tolata) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Klisa pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tulata llaqtam. +Tulata munisipyupiqa 12 llaqtanmi kan. +Saywitu: Tulata munisipyu +Saywitu: Klisa / Germán Jordán pruwinsya + +Kichka muqu-muqu (Sulcorebutia steinbachii) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +(wañusqaña rikch'aq ñiqikuna) +Muqu-muqu nisqakunaqa (Equisetopsida) raki-rakicha chillkiyuq, chay hinalla q'aytu hina raphiyuq tuktunnaq sirk'ayuq yurakunam, aswan qurakuna, ichaqa sach'akunapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muqu-muqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Muqu-muqu + +Rakisa nisqaqa (kastilla simimanta: partido) pulitiku tantanakuymi, kuskan idiyuluhiyayuq, mama llaqtapi kawpayta aknachayta munaq. Wankurisqan runakunaqa munayllam yaykamun. +Rakisakunaqa manam mamallaqtapchu tantanakuynin, ichataq achka, lliwmanta aswan mamallaqtakunapiqa partidupi wankurisqa kawpaq runakunam mamallaqtap kawpayninta pusan, kamachiyninpi rimana huñunakuypipas. Rimana huñunakuy akllanakuykunapim partidukunaqa atipanakun. +Huk mamallaqtakunaqa ch'ulla partidu llikayuqmi, ahinataq kunan Chunwapi, ñawpa pacha Suwit Huñupipas kumunista partiduyuq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Islandya). +"Urqu (Islandya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Islandya) + +Fortino Mario Alfonso Moreno Reyes, Cantinflas, sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1911 paqarisqa Mishiku llaqtapi, Mishikupi - 20 ñiqin ayriway killapi 1993 wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Aranway pukllaq karqan, runaqa Mishiku mama llaqtayuq. +Cantinflas sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Kamarisqa 26 ñiqin ayriway killapi 1903 watapi (115 watayuq) +Kamachichisqa 2 ñiqin kantaray killapi 1966 watapi +26 ñiqin ayriway killapi 1903 watapi kamarisqa karqan, Madrid llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atlético Madrid. + +Uma llaqta Saint Paul +Minnesota nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Saint Paul llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna chimpa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +1904 wataqa Griguryanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +KURKU AYCHA NANAY + +Jach'a suyu Wanuku + +Runa Simi: Chiri mit'a + +quwiki Urin anti asya rimaykuna + +Runa Simi: K'aymitu + +1Uz suyupin Job sutiyoq runa tiyarqan, paymi hunt'aq runa, chanin runa karqan, tukuy sonqonwan Diosta servikuq, mana allin ruwaymantapas t'aqakuq. 2Paymi karqan kinsa ususiyoq qanchis churiyoq. 3Uywankunataq karqan qanchis waranqa oveja, kinsa waranqa camello, phisqa pachak masa toro, phisqa pachak china asnopas. Kamachin runakunapas ancha askhan karqan. Jobqa inti lloqsimuy lado suyukunapi runakunamanta aswan qhapaqmi karqan. 4Jobpa churinkunaqa wasinkumankama waqyachinakuspan qati-qatilla fiestata ruwaqku, chay fiestankumanmi kinsantin panankuta waqyachillaqkupuni paykunawan mikhunankupaq ukyanankupaqwan. 5Chay fiesta ruwayta tukuqtinkutaq Jobqa wawankunata waqyachispa sapankata ch'uyanchachiq, hinaspan tutallamanta hatarispa sapanka wawanmanta sacrificiota Diosman haywaspa ruphachiq: Ichapaschá wawaykunaqa sonqonku ukhupi Diosta ñakaspanku huchallikunkuman karqan, nispa niq yuyaywan. Jobqa chay hinatapunin ruwayta yachaq. 6Huk p'unchay angelninkuna Señor Diosman qayllaykushaqtinmi, Satanaspas paykunawan kuska qayllaykullarqantaq. 7Chaymi Señor Diosqa payta nirqan: –¿Maymantan hamushanki? nispa. Satanastaq kutichirqan: –Kay pachaq k'uchun-k'uchunta purimusqaymantan, nispa. 8Hinan Señor Diosqa nirqan: –¿Kamachiy Jobta qhawarirqankichu? Pay hina chanin runaqa manan kay pachantinpi kanchu. Payqa tukuy sonqonwanmi serviwan, mana allin ruwaymantapas t'aqakunpunin, nispa. 9Satanasmi ichaqa nirqan: –Manamá yanqanchu Jobqa yupaychashasunki. 10Qanqa paytapas familiantapas tukuy kaqnintapas manan piwanpas llamiykachinkichu, aswanmi lliw ima ruwasqantapas saminchashanki, chaymi uywankunapas suyuntinman hunt'aykushan. 11Kaqninkunatachus kunan qechurqowaq, chayñayá yachawaq imaynataraqchus uyaykipi ñakasunkiman chayta, nispa. 12Señor Diostaq Satanasta nirqan: –Chay hinaqa, Jobpa lliw kaqninta munasqaykita ruwamuy, pay kikintan ichaqa ama imanankipaschu, nispa. Hinan Satanasqa Señor Diospa qayllanmanta ripurqan. 13Huk p'unchaymi Jobpa churinkuna ususinkunapiwan kurakninkuq wasinpi ukyasharqanku mikhusharqanku. 14Hinan huk runa Jobpa wasinman willakuq chayarqamurqan: –Torokunawanmi chakrata llank'asharqayku, china asnokunatapas qayllallaykupi michisharqayku. 15Chayllamanmi Sabá suyu runakuna llat'anaq phawaykamuwaspanku uywakunata qatirikapunku. Llank'aq-masiykunatataq wañurqarichipunku, ñoqallañan wañuchinamanta ayqerqamuni, chaymi willaq hamushayki, nispa. 16Chay runa manaraq willakuyta tukuykushaqtinmi huk runaqa chayarqamullarqantaq: –Llapan michiqkunata ovejakunatawanmi rayo rupharqapun, ñoqallatañan mana wañuchiwanchu, chaymi willaq hamushayki, nispa. 17Chay runa manaraq rimayta tukuykushaqtinmi huk runapas chayarqamullarqantaq: –Caldea suyu runakunan kinsa t'aqa hamusqaku, hinaspan llat'anaq phawaykamuspa camellokunata qatirikapunku. Michiq-masiykunatataqmi wañurqarichipunku, ñoqallañan wañuchinamanta ayqerqamuni, chaymi willaq hamushayki, nispa. 18Chay runa manaraq willakuyta tukuykushaqtinmi huk runapas chayarqamullarqantaq: –Churiykikunan ususiykikunapiwan kurakninkuq wasinpi mikhusharqanku ukyasharqanku, 19chayllamanmi qonqaylla tutuka hatun wayra ch'inneqmanta hamurqospa, wasita tawantin ladomanta wawaykikuna pataman thuniykapun, hinan llapallankuta wañurqachin, ñoqallañan mana wañunichu, chaymi willaq hamushayki, nispa. 20Chaymi Jobqa sayarispa llakikuymanta p'achanta llik'irparikurqan, chukchantapas ruturqokurqan, hinaspan uyanpamanta wikch'ukuspa Señor Diosta yupaychaykurqan. 21Nirqantaq: –Q'alallan kay pachaman paqarimurqani, q'alallataqmi wañukapusaqpas, Señor Diosmi lliw imatapas qowarqan, payllataqmi qechukapuwan. ¡Saminchasqapuni Señor Diosqa kachun! nispa. 22Chaykunaña kaqtinpas Jobqa manapunin huchallikurqanchu, manallataqmi Diostapas huchacharqanchu. + +Runa Simi: Wakamayu + +Runa Simi: Rodríguez de Mendoza pruwinsya + +quwiki Wayaqacha k'allampa + +Mana allin yachachikuykunamanta +8Yachanchikmi kamachikuykunaqa allin kasqanta, sichum chay kamachikuyman hina ruwaptinkuqa. 9Yachasqanchikpi hinapas leyqa qosqa karqa manam allin ruwaq runakunapaqchu, aswanqa leyta qepanchaqkunapaqmi, mana kasukuqkunapaqmi, millay ruwaqkunapaqmi, huchasapakunapaqmi, Diosta mana manchakuqkunapaqmi, tayta-maman wañuchiqkunapaqmi, runa wañuchiqkunapaqmi, 10waqllikuqkunapaqmi, qaripura kakuqkunapaqmi, runamasin suwaqkunapaqmi, llullakuqkunapaqmi, yanqapas-yanqa Diospa sutin rimaqkunapaqmi hinaspa allin yachachikuykunapa contranpi kaqkunapaqmi. 11Chay allin yachachikuyqa yupaychasqanchik Diospa kunawasqan ancha allin noticiam. + +Qanchis sitiukunachö këkaq creikoqkunapaq salüdu (4-8) + +Runa Simi: Musuq Dilhi + +Phallcha[1][2] (genus Gentiana) nisqakunaqa llimphisapa tuktuyuq t'ika yurakunam, tawa pachakmanta aswan rikch'aqmi, phallcha yura rikch'aq aylluman kapuq, tukuy Tiksimuyuntinpi mana nisyu q'uñi puystukunapi wiñaq. +1 Rikch'aqkuna +2 Rikch'akuna +Rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk phallcha rikch'aqkuna: +Rikch'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Phallcha yura rikch'aq ayllu +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:05, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Llallawa llaqta, Rafael Bustillo pruwinsya +Uma llaqta Irupata +Irupata kantun (kastilla simipi: Cantón Irupata) nisqaqa huk kantunmi Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Rafael Bustillo pruwinsyapi, Chayanta munisipyupi. Uma llaqtanqa Irupata llaqtam. +Kantun (Rafael Bustillo pruwinsya) + +Llaqta taki: O Canada +Qhapaq llaqta taki: God Save the Queen +Aswan hatun llaqta Toronto +• Chaninchasqa Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta +11 ñiqin qhapaq raymi killapi-1931 +Kanatá nisqaqa (inlish simipi, phransis simipi Canada) Awya Yala chinchayninpi mama llaqta. Uma llaqta: Ottawa. +3.1 Pruwinsyakuna +3.1.1 Uma llaqta (pruwinsyakuna) +Kamasqa Hukllachasqa Qhapaq Suyumanta 1 ñiqin anta situwa killapi +Aswan hatun llaqta +Hallka k'iti k'anchar: pacha (km2) +Hallka k'iti k'anchar: yaku (km2) +Hallka k'iti k'anchar: total (km2) +Uma llaqta (pruwinsyakuna)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ransis simi: ufisyal rimay hina llamk'achisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kanatá. + +Katiguriya:Llaqta (Waras pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Waras pruwinsya) +"Llaqta (Waras pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Calakmul nisqaqa Mishiku mamallaqtapi huk mawk'a Maya llaqtam. 2002 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. + +Yerushalayim (iwriyu simipi: ירושלים, inlish simipi: Jerusalem) icha Al Quds (arabya simipi: القدس) nisqaqa Israyil mama llaqtap uma llaqtanmi. +Hudyukunap, kristiyanukunap, muslimkunap willka llaqtanmi. + +Utku sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Utku sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Sapara rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Luis Adolfo Siles Salinas sutiyuqqa (21 ñiqin inti raymi killapi 1925 watapi paqarisqa Chuqiyapu llaqtapi, Buliwyapi, 19 ñiqin kantaray killapi 2005 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (27 ñiqin ayriway killapi 1969 watamanta 26 ñiqin tarpuy killapi 1969 watakama). + +Pika (aymara simim; [1] kastilla simipi: Pica) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk llaqtam munisipyupas (comuna), Tarapaka suyupi, El Tamarugal pruwinsyapi. +Isluga nina urqu mamallaqta parki + +5 chaniyuq tikraykuna ukhu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +janderk de Wikipidiya en Ingles Simi sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, rurasqanta sapsi kamay nisqamanmi kacharin. Kayqa tukuy Tiksimuyuntinpim chanin. + +Chantinapaq kay 64-bit ima niraqta, 2 layamanta akllayta apaykachanayki kanmi. + +Novial simi, mamallaqtapura yanapayuq simi, yachaqayta kayllapi atinki. + +Quechua: rimayqillqa (qu), simi taqe (qu) + +Runa Simi: Runakunapaq Kallpa + +1. Chiqaptapuni yachay qispichikuymanta. + +Francisco Miró Quesada 1918 wata 21 ñiqin qhapaq raymi killapi paqarirqaku. Huk yachay wayllukuq karqan; hinallataqsi, huk Willay kamayuq karqan. Óscar Miró Quesada de la Guerra María Josefina Cantuarias Dañino tatankuna kapun. Payqa Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin yacharqaku +Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin hatun runakuna + +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin (qu) + +Kaypiqa tukuy qillqanakunam, imatachus ñuqanchikpa lliw Wikipidiyapaq qillqananchik tiyananmi. +Qhichwa simipi qillqanaykipaq kaypipas qhawariy: Wikipidiya:Allin qillqay +1.1.4 Qillqaqkuna, Yachaywayllukuqkuna (Escritores y filósofos) +1.2 Llaqtakuna (Países), kamachinakuna (leyes), pulitika (política) +1.4.3 Qhapaq Llaqtakuna (Principales ciudades) +1.11.9 Allpapi tiyaqkuna (Recursos) +1.19 Llimphikuna (Pawqarkuna) +1.20 Yachay sunqu kay, Yachay wayllukuy (Filosofía) +Kawsay qillqa (Biografía)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qillqaqkuna, Yachaywayllukuqkuna (Escritores y filósofos)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katuliku Qhapaqkuna: Isabel I, Fernando +Victoria (quya) Inlatirrap qhapaq warmin +Awqaq apuqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llaqtakuna (Países), kamachinakuna (leyes), pulitika (política)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mikhunakuna upyanakunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Misk'ikuna, Sankukuna, Añakakuna +Chilina / Laranqa (Naranja) Laranqa sach'a +Challwakunawan mariscokunawan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qhapaq Llaqtakuna (Principales ciudades)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Indiku mama qucha +Pasiphiku mama qucha +Titiqaqa qucha +Wañusqa qucha (Mar Muerto) +Romanu qhapaq llaqta (Imperio romano) +Akllanakuspa kamachinakuy (Democracia) +Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin (OEA) +Mama llaqta tantarimanta (Πολιτεία [Polieía]), Platon-pa qillqasqan +Phukuna waqachina +Yachay / Yachaysapa (Ciencia)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kawsaykuq huk'iyuq = Eucariota +Allpapi tiyaqkuna (Recursos)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willay p'anqa (Karma qillqa, Qillqasqa rapra) (Diario, Periódico) +Qillqana p'anqa / Papil (Papel) +Llimphikuna (Pawqarkuna)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachay sunqu kay, Yachay wayllukuy (Filosofía)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kastilla simipi sut'inchana qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:02, 6 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +RunakunapacK Rikcharimuy FECAB – BRUNARI. + +Katiguriya:Musika (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Musika (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musika (Mama llaqta). + +Saqtan pruwinsya - Wikipidiya +(Santa pruwinsya-manta pusampusqa) +Santa pruwinsya +Chimputi, Santa pruwinsyap uma llaqtan +Uma llaqta Chimputi +Santa pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Santa) nisqaqa Piruw mama llaqtap Anqash suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chimputi llaqtam. + +Tiyay Punu suyu, Punu pruwinsya, Pichakani distritu +Kutimpu (kastilla simipi: Cutimbo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Punu suyupi, Punu pruwinsyapi, Pichakani distritupi. Punu llaqtamantaqa 25 km karum. + +3 chaniyuq tikraykuna mayt'uy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Johan Cruyff Urasuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aq + +Runa Simi: Torres del Paine mama llaqta parki + +Runa Simi: Maki kapchiy + +Runa Simi: Sunch'u + +"Diosqa ancha-anchatam kuyarqa runakunata, chaymi sapallan churinta qomurqa pipas paypi iñiqqa manaña puchukaspa wiñaypaqña kawsanampaq" (Juan 3:16). + +400 0 _ ‎‡a Miguel de Unamuno‏ ‎‡c Ispaña mama llaqtayuq yachay wayllukuq wan qillqaq‏ + +400 0 _ ‎‡a Fidel Castro‏ ‎‡c Kuba mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku‏ + +Runa Simi: Henan pruwinsya + +420 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Katiguriya:Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya +Katiguriya:Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna. +► Ayllu llaqta risirwa (Piruw)‎ (6 P) +► Piruwpi mamallaqta willkachasqa‎ (7 P) +► Piruwpi willkachasqa ñawpa suyu‎ (4 P) +► Ramsar k'iti (Piruw)‎ (9 P) +"Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Plantilla:Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna +Chankaybaños risirwa suyu +Piruwpi Ramsar k'itikuna + +Wantar Chawin mawk'a llaqtapi, Wari pruwinsya +Uma llaqta Rawapampa +Rawapampa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Rahuapampa) Piruw mama llaqtap distritum, Wari pruwinsyapi, Anqash suyupi. Uma llaqtanqa Rawapampa llaqtam. +Urqukuna: Wanay urqu +Mayukuna: Puchka mayu +Distritupiqa kastilla simitam, qhichwa simitam rimanku. + +Guangxi, Chunwa Runallaqta Republika +Guangxipi Zhuang Autunumu Suyu (chun simipi: 广西壮族自治区, tradisyunal chun simipi: 廣西壯族自治區, phinyimpi: Guǎngxī Zhuàng Zú Zìzhì Qū, machu transcripsyun: Kwangsi), nisqaqa Chunwa Runallaqta Republikap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Nanning llaqtam. + +Asarsuyu Mama llaqta Frinti +Baku Mama Llaqtap Yachay Sunturnin +Abulfaz Elchibey ( Əbülfəz Elçibəy) sutiyuq runaqa (aser simipiː Əbülfəz Qədirqulu oğlu Əliyev Abulfaz Qadirqulu oglu Aliyev (rusiya simipi: Абульфа́з Гадиркули́ оглы́ Али́ев) (* 7 ñiqin inti raymi killapi 1938 watapi paqarisqa Najichevan llaqtapi - 22 ñiqin chakra yapuy killapi 2000 watapi wañusqa Ankara llaqtapi ) huk Asarsuyu mama llaqtap pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Abulfaz Elchibey. +Pulitiku (Asarsuyu) + +Qhapaq p'anqa/Sillp'a +Wikipidiya-pi napaykuykiku masillay. Achka simikunapim qispi insiklupidiyata rurachkayku. 2003 watapi tiksipusqam karqan. Kunan pachaqa Qhichwa Wikipidiyap 20 402 qillqasqanñam kachkan. +2 Llamk'anakunaraq +Wikipidiyaman yaykunapaq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mañasqa qillqasqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Sunqup hatun sirk'ankuna. +Sirk'a nisqaqa yawarta pusaq ukhu yawrim, p'ukru pilam, sirk'a pirqa nisqayuq. Tukuy kurkup sirk'antintaqa sirk'a llika ninchikmi. +Sunqumanta pusaq sirk'akunaqa tawna sirk'am (arteria) - sinchi aychasapa, rakhu pirqayuq -, sunquman pusaqtaq ch'illa sirk'am (vena). Kurku yawrikunaqa ch'iñi sirk'akunam (capilares) - sinchi aychannaq, ñañu pirqayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sirk'a. + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Asya) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Asya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Asya). +"Allpamanta yachaykuna (Asya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Achiwiti (nawa simimanta: Āchiyōtl, Bixa orellana) nisqaqa huk wayuq yuram, sach'am. Rurunkunawanmi tullpunku. Hampi yurapas. + +Tikraynin chikllusqa Kastillanu simipi: + +4 chaniyuq tikraykuna kunka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Rapa nisqaqa rawrachkaq wapsikunam, ninapi hawa kaq, ancha q'uñim, achkichkaq. + +K'a simi-simi, + +Q'illu Qisqa + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? +5 May chhika runas, religionninkuta apaykachaqkunata tapunku: "¿Imaraykutaq kayjinata ñakʼarinchik?", nispa. Paykunataq: "Diospa munayninrayku", nispa kutichinku. Astawanpis: "Diosqa tukuy imata kachamuwanchik", nispa nillankutaq. Wakkunamantaq ninku: "Diospa ñanninqa mana yachakunchu", nispa. Chantapis: "Diosninchik wawasta apakapun, paywan khuska tiyakunankupaq", nispa nillankutaq. Chaywanpis, Jehovaqa runasta mana llakichisqanta yachankiña. Biblia nin: "Ama yuyallaychejpischu Tukuy Atiyniyoj Diosqa ima sajratapis ruwasqanta, chayrí ima mana cheqan kajtapis", nispa (Job 34:10). +8 Chantapis ñakʼariykuna kananpaqqa, runallataq juchayuq. Kimsa yachaqanapi rikurqanchikjina, runaqa Diospa contranta uqharikusqanmantapacha juchasapa. Chayrayku tukuypis astawan atiyniyuq kayta munanku, chay atiyta taripanankupaqtaq maqanakunku, runa masinkuta ñakʼarichinku ima (Eclesiastés 4:1; 8:9). Chantapis Biblia nisqanmanjina, runaqa ñakʼarin mana suyasqallan ima llakiykunapipis rikukuspa (Eclesiastés 9:11). Kay pacha mana Jehovap makinpichu kasqanrayku, payqa mana kay pachapi kaqkunata jarkʼanchu. Chayrayku runaqa mana suyasqallan imapis kaptin ñakʼarinman. +9 Diosninchik mana ñakʼarichiwasqanchikta yachayqa, mayta sunquchawanchik. Payqa mana maqanakuymanta, wañuchinakuymanta, runa masinta runa sarusqanmanta, nitaq mana parasqanmantapis juchayuqchu. Chaywanpis, kay tapuyman kutichinanchik tiyan, ¿imaraykutaq Dios runa ñakʼarinanta saqin? Payqa tukuy atiyniyuq, chayrayku tukuy ñakʼariykunata chinkachiyta atin. Jina kaptin, ¿imaptintaq mana imatapis ruwanchu? Jehová Diosta riqsinchikña, munakuy kasqanta yachanchikña, paylla yachan imaraykuchus runa ñakʼarinanta saqisqanta (1 Juan 4:8). +12 Juk yachachiqwan kikinchana. Chay yachachiqqa, yachakuqkunata mana japʼiqanapaqjinalla yachachiyta yachachichkan. Chayllapi juk yachakuq paywan churanakun. Nintaq paypa yachachisqan mana allinchu kasqanta. Chay yachakuqqa: "Ñuqa astawan allinta yachani chayrayku aswan allinta yachachiyman", nispa nin. Wakin yachakuqkuna chayta creespa chay churanakuq yachakuqwan khuska sayaykukunku. Chayta rikuspa, ¿imatataq yachachiq ruwanman? Payqa chay uqharikuqkunata wikchʼuyta atinman. Chaywanpis, ¿imatataq qhipakuqkuna ninkuman? Ichá chay uqharikuqkuna allinta ruwasqankuta ninkuman. Chantá manaña yachachiqta jatunpaq qhawankumanchu. Kunan tʼukuriy, ¿imaynataq kanman karqa, yachachiq chay churanakuq yachakuqta, ‘qam nisqaykimanjina yachachiy', niptin? +13 Jehovaqa jinallatataq ruwarqa. Edén huertapi imachus pasasqanta, "waranqa waranqa" angelespis rikurqanku (Job 38:6, 7; Daniel 7:9, 10). Chayrayku, imaynatachus Jehová chay uqharikuyta allinchananqa, angelesta, runata ima yanapanan karqa. ¿Imatataq Jehová ruwarqa? Payqa Kuraq Supay kamachinanta saqirqa. Chantá Kuraq Supaypa atiyninpi runasta paykunapura kamachinakunankuta saqillarqataq. +18 Ichá wakinkuna ninkuman, "Dios, Adanta Evatawan mana juchallikunankupaq ruwanman karqa chayqa, mana ima ñakʼariypis kanmanchu karqa", nispa. Imaraykuchus mana jinatachu ruwasqanta yachanapaq, Dios juk regalota quwasqanchikpi tʼukurina. +Jehovaqa, Churinniqta, tukuy ñakʼariykunata, runap saqra ruwasqasninta ima chinkachinqa (1 Juan 3:8). + +Cesar Vallejo, Piruw jarawi jaqi. + +259 Antoine de Saint-Exupéry, Quyllur llaqtayuq wawamanta (Quechua; see note above) + +1Huk runan karqan fariseokunamanta Nicodemo sutiyoq, judío runakunaq umallin. 2Paymi Jesusman tutalla rispa nirqan: –Yachachikuq, yachaykun yachachinaykipaq Diospa kachamusqasuykita. Manan pipas ruwasqayki milagrokunataqa ruwayta atinmanchu manachus Dios paywan kanman chayqa, nispa. 3Jesustaq payta nirqan: –Cheqaqtapunin niyki, pipas Diospa qhapaqsuyunpi kananpaqqa wakmantan nacenan, nispa. 4Nicodemotaq kutichirqan: –¿Imaynataq runari machuña kashaspa wakmanta nacenman? Icha, ¿mamanpa wiksanman kutiykuspachu wakmanta nacemunman? nispa. 5Jesustaq nirqan: –Cheqaqtapunin niyki, pipas Diospa qhapaqsuyunpi kananpaqqa unumantawan Diospa Espiritunmantawanmi nacenan. 6Runamanta naceqqa runallan, Espiritumanta naceqpas espiritun. 7Ama musphaychu: "Wakmantan nacenaykichispuni" nisqaymantaqa. 8Wayraqa may munasqanmantan wayramun, suenasqallantan uyarinki, manataqmi yachankichu maymanta hamusqantapas, maymanchus risqantapas, chay hinallataqmi Espiritumanta pipas naceqqa, nispa. 9Nicodemotaq payta tapurqan: –¿Imaynataq kayri kanman? nispa. 10Chaymi Jesusqa kutichirqan: –¿Israel runakunata yachachiq kashaspachu qanqa chayta mana yachanki? 11Cheqaqtapunin niyki, ima yachasqaykutan rimayku, ima rikusqaykutataqmi willaykupas, willasqaykutataqmi mana chaskinkichischu. 12Kay pacha kaqkunamanta qankunaman nishaqtiy mana iñinkichischu chayqa, ¿imaynatataq iñiwaqchis hanaq pacha kaqkunamanta niykichisman chayqa? 13Manan pipas hanaq pachamanqa wicharqanchu, aswanpas hanaq pachamanta uraykamuq Runaq Churillanmi. 14Imaynan Moisesqa ch'inneqpi broncemanta mach'aqwayta warkurqan, chay hinallataqmi Runaq Churinpas warkusqa kanqa, 15pipas paypi iñiqqa wiñay kawsayniyoq kananpaq. 16Diosqa anchatapunin runakunata munakurqan, chaymi sapan Churinta kachamurqan, pipas paypi iñiqqa ama wañunanpaq, aswanpas wiñay kawsayniyoq kananpaq. 17Diosqa kay pachaman Churinta kachamurqan, manan runakunata huchachananpaqchu, aswanmi runakunata qespichinanpaq. 18Diospa Churinpi iñiqqa manan huchachasqachu, paypi mana iñiqmi ichaqa huchachasqaña, Diospa sapan Churinpi mana iñisqanrayku. 19Kaykunamantan Diosqa huchachanqa: K'anchaymi kay pachaman hamurqan, runakunataq laqhayaqta aswanta munakurqanku k'anchaymantaqa, ruwasqanku mana allin kasqanrayku. 20Pipas mana allinkaqta ruwaqqa k'anchaytan cheqnikun, manataq k'anchayman hamunchu, ruwasqankuna mana sut'inchasqa kananpaq. 21Cheqaqkaqta ruwaqmi ichaqa k'anchayman hamun, ahinapin ruwasqankunata k'anchay sut'inchanqa Diospa yanapasqan kasqanta yachakunanpaq, nispa. 22Chay qhepatan Jesusqa yachachisqankunapiwan Judea ladoman rirqan, chaypi paykunawan qhepakuspataq runakunata bautizarqan. 23Juanpas bautizallarqantaqmi Salim qaylla Enonpi, askha unu chaypi kasqanrayku. Runakunan rispa bautizachikurqanku. 24Juanqa manaraqmi carcelpi wisq'asqachu karqan. 25Juanpa wakin yachachisqankunataq ch'uyanchakuymanta judiomasinku runawan tapunakurqanku. 26Juanman rispataq nirqanku: –Yachachikuq, Jordán mayu inti lloqsimuy ladopin huk runa qanwan karqan, paymantan qanqa willawarqankiku, kunanqa paymi bautizashan, llapallataqmi payman rishanku, nispa. 27Hinan Juanqa nirqan: –Manan runaqa imatapas chaskiyta atinmanchu Dios payman mana qoqtinqa. 28Qankuna kikiykichismi uyariwarqankichis: Manan ñoqachu Cristoqa kani nisqayta, aswanpas paypa ñawpaqenta Diospa kachamusqallanmi kani, nispa. 29Casarakuypiqa noviollan noviayoqqa, novioq amigontaq paypa rimasqanta uyarispa anchatapuni q'ochukun, chay hinan ñoqapas anchatapuni q'ochukushani. 30Payqa aswan-aswan reqsisqan kanan, ñoqataqmi pisi reqsisqallaña kanay, nispa. 31Hanaq pachamanta hamuqqa lliwpa qollananmi, kay pachamanta kaqqa kay pachallamantan, kay pacha kaqkunallamantataq rimanpas. Hanaq pachamanta hamuqmi ichaqa lliwpa qollanan. 32Payqa imachus rikusqantan uyarisqantan willakun, manataqmi pipas willakusqantaqa chaskinchu. 33Willakusqanta chaskiqmi ichaqa, Diospa nisqanta cheqaqpaq hap'in. 34Diospa kachamusqanqa Diospa siminkunatan riman, Diosqa Espiritunta mana mich'akuspan payman qon. 35Yayaqa Churintan munakun, chaymi lliwta qorqan pay kamachikunanpaq. 36Churipi iñiqqa wiñay kawsayniyoqmi, Churipi mana iñiyta munaqmi ichaqa chay kawsayman mana haykunqachu, aswanmi Diospa phiñakuynin paypaqqa kaqlla kashan, nispa. + +Runa Simi: Pacha suyu + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Suwisa) + +Yuyarisunchis: 1535 watapi, Francisco Pizarro millay runa, khuchi runa, Atawallpa Inkata wañuchirqan. Ñawpaqtataq qori qolqeta mañakuran, manan wañuchishaykichu nispa. Maytukuy qori qolqetan Inka masinchiskuna llipin Tawantinsuyumanta huñuspa chay khuchi runapaq Qasamarkaman (Cajamarca) aparanku. Yuyariychis. Yuyarisunchis. Chay khuchi runa hinan, kay japonés nisqa, khuchi runa kaspa llullakuwashanchis, suwakuwashanchis. +HOQ P'UNCHAYKAMAÑA, WAYQE PANAYKUNA. + +/ chakra / Apamuy tributoykita, tasaykita. Calleyuq, wasiyuq, chacrayuq, llamayuq, haciendayuqmi kanki. Kallpamanta pagaray, reyta servinkitaqmi. Kayta watay, alcalde. Rollopi azotay, Wanachiy. / tasa kamayuq / + +400 0 _ ‎‡a Carlos Antonio López‏ ‎‡c Parawayi mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku‏ + +2 chaniyuq tikraykuna t'aqlla kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Darmstadt llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Hessen suyupi. Darmstadtpiqa 141.257 runakunam kawsachkanku (2006 watapi). +Chesterfield, Hukllachasqa Qhapaq Suyu, 1959 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Darmstadt. + +Miguel Gregorio Antonio Ignacio Hidalgo y Costilla y Gallaga Mondarte Villaseñor, Miguel Hidalgo sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin aymuray killapi 1753 watapi paqarisqa Pénjamo, Guanajuato llaqtapi – † 30 ñiqin anta situwa killapi 1811 watapi paqarisqa Chihuahua llaqtapi) mishikunapas tayta kura wan militar. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miguel Hidalgo. + +Ricardo Cristóbal Blume Traverso sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1933 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Piruwyuq. + +Tara[1] (Caesalpinia spinosa syn. Caesalpinia tinctoria) nisqaqa huk chaqallu sach'am icha thansam. Rurunkunataqa q'illu, yana, uqi tullpunata ruranapaq hap'inchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tara. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tara + +Kachimayu distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kachimayu distritu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kachimayu distritu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Yarqay nisqaqa runap icha uywap mana mikhurqaspa mikhunayananmi, saksakunapaq. +Runa unayta mana mikhuspa yarqasqa kaspa yarqaymanta wañunmi. +Runallaqtapi mana ruru mana muru kaptinqa, hatun yarqaymi tukukun, achka runakuna wañun. +Mana chiqan wakipi aslla kapuqniyuq runa, achkataq wakcha runa kaptinqa, chay kapuqniyuqkunallam wirayaspa sasachakun, wakchakunataq yarqasqa kaspa wañun. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Partidu (Buliwya). +"Partidu (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uchpa nisqaqa (uchpamanta sutinchasqa) huk rock, blues nisqa qhichwa simipi takiq kusituymi. Freddy Ortiz, Antawaylla llaqtayuq runam, chay kusituyta paqarichirqan 1994 watapi Wamanqa llaqtapim. Wakin pichqa takiqkunaqa Wamanqa llaqtayuqmi. +Runasimi.de: Uchpa sutiyuq kusituypa rurasqan takikuna - rimaynin +Youtube nisqapi widyukuna: Ananaw, Corazón contento (qhichwa simipi) + +Franz Tamayo kancha, Pukarani, Qhapaq Wallawan: (lluq'imanta) Ch'iyar Juqhu, Qillwani Chachakumani rit'i urquwan, Wara Warani, Kunturiri, Wayna P'utuqsi, Chakaltaya, hukkunapas +Pukarani (kastilla simipi: Pucarani) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, Antikuna pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Antikuna pruwinsya) + +Uma llaqta Puerto Carreño +Hallka k'iti k'anchar 105 947 km² +Vichada suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Vichada) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Puerto Carreño llaqtam. +Departamento p'unchaw kamasqa 18 ñiqin chakra yapuy killapi 1991 watapi. +Vichada suyu: 4 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vichada suyu. +Uficial qillqa web Vichada Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Qullqapirwa (Colcapirhua) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, Killaqullu pruwinsyapi, huk llaqtam, Qullqapirwa munisipyup uma llaqtanmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Malta. + +Uma llaqta Cuispes +Cuispes distritu (kastilla simipi: Distrito de Cuispes) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi , Bongará pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Cuispes llaqtam. + +Katiguriya:Pruwinsya (Lima suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Pruwinsya (Lima suyu) +"Pruwinsya (Lima suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Misti, Mistikuna + +4 Hawa t'inkuna +Archibald Alexander Leach sutiyuq runaqa icha Cary Grant (18 ñiqin qhulla puquy killapi 1904 watapi paqarisqa Bristol llaqtapi - 29 ñiqin ayamarq'a killapi 1986 watapi wañusqa Davenport llaqtapi), Hukllachasqa Qhapaq Suyupi) huk Kuyu walltay pukllaq aranway pukllaqmi karqan. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Kuyu walltay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Hawa t'inkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Cary Grant sutiyuqmanta qillqa: inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi. + +Pisqu llaqta + +Runa Simi: Urqusapa Kharabaq + +Runa Simi: Ayllu llaqta + +quechua: Buliwya – Buliwya Mama Llaqta + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +Qusqu llaqtapim plasachallanpim +Machu Pikchupi Wayna Pikchupi +purikunanchikpaq. + +Ikwadurpa llaqta takin + +Family Guy kay qhipaq runa yapasqa kanqaku FOX. + +Kamarisqa 7 ñiqin chakra yapuy killapi 1924 watapi (93 watayuq) +Kamachichisqa 2 ñiqin anta situwa killapi 2000 watapi +Universitario de Deportes nisqaqa huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'ay klubmi. +2.1 Mama llaqta Atipasinakuna +4 Ruyrus hayt'aqkuna +7 ñiqin chakra yapuy killapi 1924 watapi kamarisqa karqan. +Mama llaqta Atipasinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piluta hayt'aq 2017[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ruyrus hayt'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ruyrus hayt'ay (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Universitario de Deportes. +Club Universitario de Deportes nisqamanta willaykuna ranuykunapas (inlish simipi) +Piluta hayt'ay kampiunatu (Piruw) +Piluta hayt'ay klubkuna (Piruw) + +Sirisa (Prunus cerasus) nisqaqa huk wayuq mallkim. Rurunkunatam (sirisakunata) mikhunchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sirisa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Istrilla intillama. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Istrilla intillama + +Manuel José Joaquín del Corazón de Jesús Belgrano sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin inti raymi killapi 1770 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - 20 ñiqin inti raymi killapi 1820 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi), Arhintinu mama llaqtaq Taripay amachaq, awqaq pusaq pulitikupas, Uralan Abya Yalapi mamallaqtakunap Ispañamanta qispichiqnin Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuypi, kamarikuspa kunan kachkaq mama llaqtakunapaq awqarqan, Arhintinapaq, Buliwyapaq, Piruwpaqpas. + +Zabrze nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Zabrze llaqtapiqa 177.188 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zabrze. + +"Wikipidiya:Mana elementbox" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kiwicha yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Kaqlla mitan kamaypaq sutinkuna +Kisa yura rikch'aq ayllu (Amaranthaceae) nisqaqa huk iskay phutuy raphiyuq yurakunap rikch'aq ayllunmi, qurakunam, 160 rikch'anam, 2.400-chá rikch'aq. +Kaymi huk rikch'anakuna, rikch'aqkunapas: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kiwicha yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kiwicha yura rikch'aq ayllu + +Maria Antonia Josefa Johanna von Habsburg-Lothringen sutiyuq warmiqa (2 ñiqin tarpuy killapi 1755 paqarisqa, 16 ñiqin kantaray killapi 1793 wañusqa Paris llaqtapi), Marie Antoinette, Awstiriyap hatun dukisan, chaymantataqsi Ransiyap quyan karqan. Ransis pachakutiypis urmana ch'iqtanawan wañuchisqa karqan. + +2 chaniyuq tikraykuna amachaq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay Punu suyu, Lampa pruwinsya, Qalapuha distritu, San Ruman pruwinsya, Hullaqa distritu +Ikinitu (kastilla simipi: Iquinito) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk 4.565 m hanaq urqum, Punu suyupi, Lampa pruwinsyapi, Qalapuha distritupi, San Ruman pruwinsyapipas, Hullaqa distritupi. + +Tikraynin khapaykuy Kastillanu simipi: + +Língua quíchua (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +Quechua (qu): Hukllachasqa Arab Imiratukuna + +Ocuviri Llaqtapi Etnomatematica (Perú) + +Runa Simi: Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa + +Tuqti (genus Juglans) nisqa kapka ruruyuq yurakunaqa huk sach'akunam, urmaykuq 5-25-man rakisqa raphiyuq, 10-manta 40-kama hanaqman wiñaq, tukuy Tiksimuyuntinpi. +Rurunkunatam mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tuqti. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tuqti + +Darién pruwinsya saywitu (Panama) +46,951Darién pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Darién), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Uma llaqtanqa La Palmam. 46 951 km2. +3.2 Llaqtakuna + +Runa Simi: Wayana unancha + +Runa Simi: Manta kiti + +"Wallis simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +1.1 Rurana kamachina musuq t'una qillqasqakunata ruranapaq +2.1 Waskaran nisqa internet punkumanta, Qhichwa - Qhichwa - Kastilla +Rurana kamachina musuq t'una qillqasqakunata ruranapaq[allichay] +Kay p'anqapi kaq "iskaychanapaq" qillqata kay p'anqamanta musuq p'anqaman iskaychay. +Q'illqata allinchay. Qhichwapi sut'ichanakunapaqqa, Qhichwapi Wikipidiyapi p'anqakunap qallariyninkunatam, huk Qhichwapi sut'ichasqakunayuq pukyukunatam, - t'ikrananpaqtaq - iskay simipi simi qullqakunatapas llamk'apuyta atinki: "Musuq qillqanapaq allin pukyukuna" rakita qhaway. +Kastilla simipi Wikisimitaqi qhichwapi kaqlla rimaña kaptinqa, paytam kichay "editar" ñit'ispa. +Interwiki nisqa t'inkikunata kastilla simipi p'anqamanta qhichwa p'anqaman iskaychay. +"[[es:" + kastilla simipi qillqap sutin + "]]" qhichwa p'anqapi interwiki rakiman yapay. +"Waqaychay" ("grabar") ñit'iy (qhichwa p'anqata). +"[[qu:" + qhichwapi qillqap sutin + "]]" kastilla simipi p'anqapi interwiki rakiman yapay. +"Waqaychay" ("grabar") ñit'iy (kastilla simipi p'anqata). +Waskaran nisqa internet punkumanta, Qhichwa - Qhichwa - Kastilla[allichay] +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi (pdf, 8,16 MB) +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Ayakuchu Chanka Qichwa Simipi (pdf, 7,98 MB) +Yachakuqkunapa Shimi Qullqa - Anqash Qichwa Shimichaw (pdf, 8,62 MB) +Kay p'anqa kastilla simipi: Wikisimitaqi:Contribuir efectivamente +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 05:42, 31 hul 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Lennart Georg Meri sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin pawqar waray killapi 1929 watapi paqarisqa Tallinn llaqtapi - ) huk Istunya mama llaqtapi qillqaq, kuyu walltay pusaq wan pulitiku karqan. + +Wiñaymarka qucha Kuyawani llaqtamanta rikusqa, Warina munisipyu +Uma llaqta Warina +Kamasqa wata 15 ñiqin anta situwa killapi 2005 watapi [1][2] +Warina munisipyu (kastilla simipi: Municipio Huarina) nisqaqa Umasuyu pruwinsyapi huk munisipyum, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi, 15 ñiqin anta situwa killapi 2005 watapi kamasqa. Uma llaqtanqa Warina llaqtam. +chinchayman: Warisat'a kantun (Jach'ak'achi munisipyu, Umasuyu pruwinsya) +antiman: Piñas kantun (Antikuna pruwinsya) +qullaman: Wankani kantun (Antikuna pruwinsya), Titiqaqa qucha +Mawk'a Jach'ak'achi munisipyu (Warina llaqtawan): yupaykuna, saywitu (PDF; 671 kB) + +Uma llaqta Wankaskar +Wankaskar distritu (kastilla simipi: Distrito de Huangascar) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wankaskar llaqtam. +Wankaskar distritupiqa Yawyu runasimitam rimanku, Asanqaru-Wankaskar-Chuqus k'iti rimaytam. Kunan pachataq aswanta kastilla simitam rimanku. + +Pistoia sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Pistoia sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Pistoia sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Uma llaqta Chumisa +Chumisa kantun (kastilla simipi: Cantón Chumisa) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi huk kantunmi, Chuqiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Takakuma munisipyupi. +Takakuma munsipyu: yupaykuna, saywitu + +Bragança distritu (kastilla simipi Distrito de Bragança, latin: Bracara Augusta), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Bragança llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bragança distritu. + +Walaychu (kastilla simipi: walaycho / hualaycho) nisqaqa huk Buliwiyapi paqarisqa uchuy charankum, rachina tiwlli waqachinam. + +Tikraynin wiq'uy Kastillanu simipi: + +Tikraynin jayk'aq Kastillanu simipi: + +llamk'ay llamk'aykuna +llamk'ayta llamk'aykunata +llamk'ayman llamk'aykunaman +llamk'aypa llamk'aykunap +llamk'aypi llamk'aykunapi +llamk'aykama llamk'aykunakama +llamk'aymanta llamk'aykunamanta +llamk'aywan llamk'aykunawan +llamk'aynintin llamk'aykunantin +llamk'ayninnaq llamk'aykunannaq +llamk'ayhina llamk'aykunahina +llamk'ayrayku llamk'aykunarayku +llamk'aypaq llamk'aykunapaq +llamk'aypura llamk'aykunapura +llamk'ayninka llamk'aykunanka +llamk'aylla llamk'aykunalla +llamk'ayniy llamk'ayniykuna +llamk'ayniyta llamk'ayniykunata +llamk'ayniyman llamk'ayniykunaman +llamk'ayniypa llamk'ayniykunap +llamk'ayniypi llamk'ayniykunapi +llamk'ayniykama llamk'ayniykunakama +llamk'ayniymanta llamk'ayniykunamanta +llamk'ayniywan llamk'ayniykunawan +llamk'ayniynintin llamk'ayniykunantin +llamk'ayniyninnaq llamk'ayniykunannaq +llamk'ayniyhina llamk'ayniykunahina +llamk'ayniyrayku llamk'ayniykunarayku +llamk'ayniypaq llamk'ayniykunapaq +llamk'ayniypura llamk'ayniykunapura +llamk'ayniyninka llamk'ayniykunanka +llamk'ayniylla llamk'ayniykunalla +llamk'ayniyki llamk'ayniykikuna +llamk'ayniykiman llamk'ayniykikunaman +llamk'ayniykipa llamk'ayniykikunap +llamk'ayniykipi llamk'ayniykikunapi +llamk'ayniykikama llamk'ayniykikunakama +llamk'ayniykimanta llamk'ayniykikunamanta +llamk'ayniykiwan llamk'ayniykikunawan +llamk'ayniykintin llamk'ayniykikunantin +llamk'ayniykinnaq llamk'ayniykikunannaq +llamk'ayniykihina llamk'ayniykikunahina +llamk'ayniykirayku llamk'ayniykikunarayku +llamk'ayniykipaq llamk'ayniykikunapaq +llamk'ayniykipura llamk'ayniykikunapura +llamk'ayniykinka llamk'ayniykikunanka +llamk'ayniykilla llamk'ayniykikunalla +llamk'aynin llamk'ayninkuna +llamk'ayninman llamk'ayninkunaman +llamk'ayninpi llamk'ayninkunapi +llamk'ayninwan llamk'ayninkunawan +llamk'ayninninnaq llamk'ayninkunannaq +llamk'ayninrayku llamk'ayninkunarayku +llamk'ayninpaq llamk'ayninkunapaq +llamk'ayninchikpaq llamk'ayninchikkunapaq +llamk'ayniyku llamk'ayniykukuna +llamk'ayniykuta llamk'ayniykukunata +llamk'ayniykuman llamk'ayniykukunaman +llamk'ayniykupa llamk'ayniykukunap +llamk'ayniykupi llamk'ayniykukunapi +llamk'ayniykukama llamk'ayniykukunakama +llamk'ayniykumanta llamk'ayniykukunamanta +llamk'ayniykuwan llamk'ayniykukunawan +llamk'ayniykuntin llamk'ayniykukunantin +llamk'ayniykunnaq llamk'ayniykukunannaq +llamk'ayniykuhina llamk'ayniykukunahina +llamk'ayniykurayku llamk'ayniykukunarayku +llamk'ayniykupaq llamk'ayniykukunapaq +llamk'ayniykupura llamk'ayniykukunapura +llamk'ayniykunka llamk'ayniykukunanka +llamk'ayniykulla llamk'ayniykukunalla +llamk'ayniykichik llamk'ayniykichikkuna +llamk'ayniykichikman llamk'ayniykichikkunaman +llamk'ayniykichikpa llamk'ayniykichikkunap +llamk'ayniykichikpi llamk'ayniykichikkunapi +llamk'ayniykichikkama llamk'ayniykichikkunakama +llamk'ayniykichikwan llamk'ayniykichikkunawan +llamk'ayniykichiknintin llamk'ayniykichikkunantin +llamk'ayniykichikninnaq llamk'ayniykichikkunannaq +llamk'ayniykichikhina llamk'ayniykichikkunahina +llamk'ayniykichikrayku llamk'ayniykichikkunarayku +llamk'ayniykichikpaq llamk'ayniykichikkunapaq +llamk'ayniykichiklla llamk'ayniykichikkunalla +llamk'ayninkuwan llamk'ayninkukunawan +llamk'ayninkunnaq llamk'ayninkukunannaq +llamk'aychikchu ama + +400 0 _ ‎‡a Rosa Luxemburg‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq yachay wayllukuq wan pulitiku‏ + +Runa Simi: Kawsaq + +Chinchay Maryana Wat'akuna +Chinchay Maryana Wat'akuna Llaqta Tanta +Tukri simikuna Inlish simi, chamurru simi carolinyan simipas +Uma llaqta Saipan +Mama llaqta kamachina Llaqta Tanta +Hallka k'iti k'anchar 477km² +Runa ñit'inakuy 168 runa sapallan km²-pi +Mama llaqta taki Gi Talo Gi Halom Tase (chamurru simipi); Satil Matawal Pacifico (carulinyan simipi) +Mama llaqta tuyru 580 / MNP / MP +Chinchay Maryana Wat'akuna Llaqta Tanta nisqaqa (inlish simipi: Commonwealth of the Northern Mariana Islands; chamurru simipi: Sankattan Siha Na Islas Mariånas) llaqta tantam Hukllachasqa Amirika Suyukunawan pulitika tinkiypi. Huk allin tiyayniyuqmi Chinchay Pasiphiku mama quchapi. + +Kichwa Rimaykuna: Wikipedia en Quechua + +Katiguriya:Qillqaq (Afgansuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Afgansuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Afgansuyu). +"Qillqaq (Afgansuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Willk'uyuyu (Lepidium sativum) nisqaqa huk laya hampi yurap sutin. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Willk'uyuyu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Willk'uyuyu + +Killa Satiliti nisqaqa mayqin muyupayaq imallapasmi muyuntin puriq quyllurmuyuntinta. + +Rusariu Raymi (1506). Praha Mama llaqta Musiu, Praha. +Albrecht Dürer sutipaq runaqa (21 ñiqin aymuray killapi 1471 watapi paqarisqa Nürnberg llaqtapi; 6 ñiqin ayriway killapi 1528 watapi wañusqa Nürnberg llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alberto Durero. + +Kamarisqa 1 ñiqin kantaray killapi 1905 watapi +Kamachichisqa 15 ñiqin qhulla puquy killapi 2011 watapi + +XXXIX Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +James Earl Carter, Jr., Jimmy Carter, sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin kantaray killapi 1924 watapi paqarisqa Plains (Georgia) llaqtapi - llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas karqan, 39 kaq umalliqnin (1977 watamanta 1981 watakama), ñawpaq Demokrata Partidupi kaq umalliqsi. + +Mama llaqta Tayhan +Hong Myung-Bo (* 12 ñiqin hatun puquy killapi 1969 watapi paqarisqa Siul llaqtapi - ) Tayhan piluta hayt'aq. Los Angeles Galaxy wan Tayhan Republika quchu piluta hayt'ay. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hong Myung-Bo. + +Katiguriya:Kumurakuna - Wikipidiya +Katiguriya:Kumurakuna +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kumurakuna. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 853 × 1024 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 596 KB) + +Paqarisqa 23 Ayamarq'a killa1883 +José Clemente Ángel Orozco Flores sutipaq runaqa, (* 23 ñiqin ayamarq'a killapi 1883 watapi paqarisqa Zapotlán llaqtapi - 7 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi), Mishikupi kumunista wan llimphiqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Clemente Orozco. + +29 ñiqin hatun puquy killapi - Wikipidiya +29 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (29.02., 29-II, 29ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi wakllanwatap suqta chunka kaq 60ñ p'unchawninmi, watap puchukayninkama 306 p'unchaw kanayuq. Wakllanwatallapim kan, wakin watakunapitaq manam kanchu. + +"Kuyu walltay pusaq (Nihun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta (Quechua) + +17 ñiqin ayamarq'a killapi p'unchawqa (17.11., 17-XI, 17ñ nuwimripi) Griguryanu kalindaryupi watap 321 kaq (321ñ - wakllanwatapi 322ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 44 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +Runa Simi: Aisén suyu + +18"Ramá llaqtapi tiyaq runakunan +20—Hatariy, hinaspa wawata mamitantinta pusayukuspa, Israel nación llaqtaykiman kutipuy. Ñan wañurunkuña wawa wañuchiy munaq runakunaqa, nispa. +13Chaymandaqam chay yach'ayniyuq runakuna riptinllapanaqa, Jusi puñuykaptin, Dyuspa suq anjilnin musqoynimbi nirqan: +16Chay yach'ayniyuq runakuna Irudista mana abisaptinqam, payqa yach'arqan: Chay runakunaqam ingañawashqa, nishpa. Chaymi ancha fiyuta piñakushpa, suldadungunata kamachirqan: + +Tukuy atisqanchejta willaranapaj Diosmanta yanapata mañakuna. Imatachus ruwayta atisqallanchejta ruwana, manataj mana atisqanchejtaqa (Mat. 22:37; 2 Tim. 4:2). + +/ qhapaq apu suyuyuqkuna / sapsi / + +Runa Simi: Malyakhiyap qillqasqan + +Runa Simi: Hulkan pruwinsya + +quwiki Katiguriya:Urqu (Mama llaqta) + +Qhapaq Ñan. + +Runa Simi: Liaoning pruwinsya + +• Tinkurachina siwikuna San José +Kustarika llaqtaqa Chawpi Awya Yalapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa San José llaqtam (1.345.750 runakuna (2005)). +3 Yurakuna uywakunapas +Yurakuna uywakunapas[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Takarpucha (clavo) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Kilampu[2] (Philander opossum) nisqaqa huk rikch'aq q'arachupam, Chawpi, Urin Awya Yalapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kilampu + +Chimpu Uqllu sutiyuq warmiqa Wayna Qhapaq inkap kuchansi, Inka Garcilaso de la Vega sutiyuqpa mamansi karqan. 16 kaq pachakwatapis kawsarqan. + +Ransiya ) · Malwina wat'akuna + +Kawsachikuy imayay icha Nutrimintu (nutrimentum) nisqakunaqa kawsaqkunap kawsachikunanpaq muchusqan imayaykunam. +Uywakunap runakunappas mikhunanpi kaq kawsachikunanpaq kawsachikuy imayaykunaqa mikhuna imayay nisqapas, kaymi: + +Plantilla:Suyukuna (Mishiku) - Wikipidiya + +28 ñiqin anta situwa killapi 1945 watapi – 29 ñiqin kantaray killapi 1948 watapi +José Luis Bustamante y Rivero sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin qhulla puquy killapi 1894 watapi paqarisqa Ariqipa llaqtapi - † 11 ñiqin qhulla puquy killapi 1989 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk piruwanu Taripay amachaq wan pulitiku, awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. + +Tikraynin ��uqa Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Celica +Celica kiti (kastilla simipi: Cantón Celica) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Celica llaqtam. +Mayukuna: Santa Rusa mayu +huk llaqta kitilli: Celica +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Celica kiti + +Yaku puma, Hatun pishña[2] icha Yaku lobo[3] (Pteronura brasiliensis) nisqaqa huk aycha uquq ñuñuq uywam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yaku puma. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yaku puma + +Pullirawan p'achallikusqa warmikuna, Panamapi. + +Amaychura (Cachexia) unquyniyuq runaqa anchata yarqasqam, mana icha pisillata mikhuq. Mana mikhunayay, qhaqya icha apanqara unquyniyuq runam ñataq-ñataq amaychurayuq. Mana hampisqa kaspa wañuy chiki kapunmi. + +juch'uy qutu + +T'iqisqa kay jak/km² + +Germanyu, Ge (musuq latin simipi: Germanium) nisqaqa huk yaqa q'illaymi. + +Wiñay kawsay icha Isturiya (grigu simimanta: Ιστορία [Istoría]) nisqaqa runantinpa, allpa pachap, sapaq mamallaqtakunap icha runallaqtakunappas kasqankunam, imam tukurqun, ima hinam karqan, pikunam imatapas rurarqan. +Mama llaqtakuna +Alimanya - Arhintina - P'arasil - Puliwya - China - Khrisya - Hukllachasqa Amirika Suyukuna - Hukllachasqa Qhapaq Suyu - Ikuwatur - Iqiptu - Ispaña - Italya - Kulumpya - M'ihiku - Ransiya - Piruw - Rusiya - Winisuyla +Chinchaysuyu - Antisuyu - Kuntisuyu - Qullasuyu - Antawaylla - Inka - Inka Garcilaso de la Vega - Inka qhapaq - Inkarrí - Pukyu llaqta - Q'irus - Qusqu - Qusqu suyu - Ariqipa suyu - Ayakuchu suyu - Wanuku suyu - Saksaywaman - P'isaq - Ullantaytampu - Machu Pikchu - Willka Qhichwa - Waman Puma - Wamanqa - Wankawillka -Wiphala - Tawantinsuyu iñiy - Pachakamaq apu - Pachamama - Qun Tiksi Wiraqucha - Khipu q'aytu - Tampumach'ay - Rumiqullqa +Wiraquchapaq llamk'ay mit'a - Kumunismu - Akllanakuspa kamachinakuy - Qhapaq suyu - Republika - Susyalismu - Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy - Asinda - Chakra kamay allinchay + +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Asarsuyu) - Wikipidiya +Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Asarsuyu) + +Runa Simi: Huwan V + +15"Chaymi qamkuna munamayarqa, mantakushaykunata intrakar kasunkillapa. + +Mama llaqta USA +Runa ñit'inakuy 861 runak./km² +Hallka k'iti kanchar 963.5 km² +Kamasqa wata +Indianapolis nisqa llaqtaqa, Indiana suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Indianapolis llaqtapiqa 839.489 runakuna (2010) tiyachkan. + +Neuquén llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Neuquén wamani uma llaqtap. Neuquénpiqa 227 460 runakunam kawsachkanku (2005). +Llaqta (Neuquén wamani) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Orellana. +"Orellana marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Punku taripasqankuna 3 (Piruw quchu) +Héctor Chumpitaz Gonzáles, "Chumpi" sutiyuq runaqa, (* 12 ñiqin ayriway killapi 1944 watapi paqarisqa Cañete llaqtapi, - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +2.1 Mama llaqta suñaykuna +Mama llaqta suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqtapura suñaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Awya Yala Kupa Piluta hayt'ay Piruw quchu Piruw 1975 +Candidato a Watapi Urin Awya Yala Piluta hayt'aq[1] 1971 + +Tikraynin qhispisqa Kastillanu simipi: + +Pinchikilla mast'ay nisqaqa iskay iñup pinchikilla chaqnanpura chhikan kaymi tupunapaq. + +Paqarisqa 22 ñiqin qhulla puquy killapi 1942 (76 watayuq) +Punku taripasqankuna 4 (Mama llaqta Grisya Piluta Silicciun) +Dimitrios Domazos (grisya simipi: Δημήτρης Δομάζος) sutiyuq runaqa, icha "Mimis" Domazos (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1942 watapi paqarisqa Abelokipi llaqtapi, Grisya mama llaqtapi - ) huk Grisya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. + +Ñaw yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Ñaw yura rikch'aq ayllu (familia Tecophilaeaceae, mapudungun simimanta: gnao) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk ñaw hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñaw yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ñaw yura rikch'aq ayllu + +Tiyay: , Buliwya, Quchapampa suyu, Jarani pruwinsya +Challwa Mayu nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Wak'as munisipyupi, Jarani pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. +Mayu (Quchapampa suyu) + +Tikraynin pusaq ñiqi Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Suruqch'i + +30 ñiqin qhapaq raymi killapi + +- Qhapaq Ñan: Camino Inca + +Quechua: [1] qhapaq p'anqa → qu + +Quéchua : Chunwa Runallaqta Ripuwlika (qu) + +Quechua-Yanakuna (1) + +Runa Simi: Tigri (Quyllur iñiy) + +Kimsantin, kastilla simipi Trinidad nisqaqa kaykunatam niyta munan: +huk llaqtakuna, ahinataq +Kimsantin llaqta (Trinidad), Bulibyapi +Trinidad wat'a, Trinidad Tubaguwan nisqa mama llaqtaman kapuq +Trinidad Tubaguwan, Chawpi Abya Yalap wat'ankunapi huk mama llaqta + +Bolívar nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Bolívar munisipyu, Quchapampa suyupi +Bolívar munisipyu icha Antequera munisipyu, Uru-Uru suyupi +Bolívar llaqta, Bolívar kitipi, Karchi marka +Simón Bolívar (Ikwadur), huk llaqta, Simón Bolívar kitipi, Wayas marka +Bolívar llaqta (Winisuyla) + +Ts, ts nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, Anqash suyullapi qichwapi kichwallapipas qillqasqa sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +1799 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam). + +Uma llaqta San Juan de Lanca +Utaw distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de San Mateo de Otao) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waruchiri pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Juan de Lanca llaqtam. + +Qipuncha yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Qipuncha yura rikch'aq ayllu (familia Boraginaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qipuncha yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qipuncha yura rikch'aq ayllu + +Ch'ura taruka[1] (Blastocerus dichotomus) nisqaqa Uralan Awya Yalapi ch'urakunapi kawsaq ancha hatun tarukam, iskay mitrukamam sayaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'ura taruka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'ura taruka + +Interlingua (ISO 639; simi kichaq: ia, ina) llaqtakuna wallpasqa simi (IAL) ruwasqa 1937manta 1951kama International Auxiliary Language Associationpa (iala). Interlingua ruwasqa simi iskay-kaq, kimsa-kaq k'itipicha(Esperanto qhipanpi, Ido qhipanpicha); interlinguapis natural wallpasqa simi ancha popular. + +Caserta llaqtaqa Campania suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 77 × 68 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 17 KB) + +Chiplli (kastilla simipi: mantisa) nisqaqa huchhap huchharallankunam. + +Manuel Quezón Philipinakuna mama llaqtayuq awqaq pusaq, taripay amachaq wan pulitiku + +06 Tukuy tukuy d.r. + +ALLPAKUNA ALLCHANAPAQ (REFORMA AGRARIA) LA LIBERTAD – SUYUPI AGRICULTURAPA ALLIN KAWSAYTA QAWANAPAQ ASWAN SUMAQ YACHACHISPA +ALLPAKUNA ALLCHANAPAQ (REFORMA AGRARIA) LA LIBERTAD – SUYUPI AGRICULTURAPA ALLIN KAWSAYTA QAWANAPAQ ASWAN SUMAQ YACHACHISPA [ 3 votes ] + +74 ：QTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQTAQT：2006/08/11(金) 23:29:38.00 ID:HNLmgiAm0 + +Qhapaq Ñan: Cabuyal + +Kay willakunaqa hallch'asqam. Qhipaq musuqchasqaqa 16:55 22 ukt 2018 karqan. 5000-lla taripasqam pakasqa hallch'api aypalla kachkan, manam aswanchu. +Qhipanpiqa rikuchkanki 12-kama tarisqakunatam, #1 huchhamanta #12 huchhakama. +Mana yuyarinachasqa p'anqakuna‏‎ (4 qillqakuna) +Wikiliwrukuna‏‎ (2 qillqakuna) +Wikiliwrukuna:Qillqakuna hatunyaypi‏‎ (2 qillqakuna) +Plantilla:Rikcha saqillay‏‎ (1 qillqa) +Wikiliwrukuna:Qillqay plantillakuna‏‎ (1 qillqa) +Wikiliwrukunapaq plantilla‏‎ (1 qillqa) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:MunasqaKatiguriya" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Simita akllay quechua (Cusco) +Jesusta wañuchinankupaq sacerdotekunaq rimanakusqankumanta (1-6) +Jesús jap'isqa kasqanmanta (47-53) +^ Qhaway "explicasqa simikuna" nisqapi "Jatun Junta" nisqata. + +Rostock llaqtap Yachay sunturnin +Joachim Gauck sutiyuq runaqa (24 ñiqin qhulla puquy killapi 1940 watapi paqarisqa Rostock llaqtapi) Alimanya mama llaqtayuq prutistanti tayta kuram, pulitiku runapas. +2012 watamantam Alimanya mama llaqtap Umalliqninmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Joachim Gauck. + +Uma llaqta Hannover +Niedersachsen nisqaqa huk suyum (Land / Bundesland) Alimanya mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Hannover llaqtam. +Mayukuna: Elbe + +Uma llaqta Anapia +Hallka k'iti kanchar 9,54 km² +Kamasqa wata 1 ñiqin inti raymi killapi 1983 watapi +Anapia distritu (kastilla simipi: Distrito de Anapia) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Yunkuyu pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Anapia llaqtam. +Distritu kamasqa watakama 1 ñiqin inti raymi killapi 1983 watapi, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Hanaq pachapi pachakawrikuna. +Pachakawri icha Ch'askaplata (meteoro) nisqaqa Tiksimuyuman urmachkaspa wayra pachapi rawrachkaspa quyllur hina ratullalla achkiq rumim. Mana hunt'alla rawraspaqa allpa hawaman urmaspa pachakawri rumim tukukun. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'uyku kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kaypi rimasqa: Italya, Suysa, San Marino, Watikan llaqta, aslla simi: uralan anti Ransiya, Isluwinyap, Hurwatsuyup chalan (Istra). +Kay mama llaqtakunapi: Italya, Suysa, San Marino, Watikan llaqta +Italya, Suysa (Ticino suyupi), San Marino + +Charasani munisipyu icha General Juan José Perez munisipyu (kastilla simipi: Municipio de General Juan José icha Municipio de Charazani) nisqaqa huk ñiqin munisipyu Bautista Saavedra pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. +Quchakuna: Ch'uxña Quta + +Phaqut nisqaqa Qiru phukuna waqachinam. + +Dene Suline icha Chipewyan simiqa (Dëne Sųłiné) 12.000 Chipewyan runakunap rimayninmi, Kanadapi. + +Katiguriya:Bilhika +"Bilhika" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kinara kitilli (kastilla simipi: Parroquia Quinara) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim , Loja kitipi, Loja markapi. +Mayukuna: Palmira mayu + +Tikraynin winkhuq Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Boaco suyu + +14Chaymantami Jesusqa chay runataqa, Dyusta adurananllapa wasipi tarir, niran: + +Huwan (Juan) 1:1-14 - ancha achka hina t'ikrasqakuna +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado). +K'iti rimay +Huwanpa qillqasqan iwanhilyu 1:1 +Chuya Qillqa 1987 Ayacucho, Perú Ayakuchu / Chanka Tukuy imapa qallariyninpiqa karqañam Simiqa, chay Simiqa karqa Dyuswanmi, chay Simiqa Dyusmi. +Chuya Qillqa 2012 Ayacucho, Perú Ayakuchu / Chanka Tukuy imapa qallariyninpiqa Simiqa karqañam, chay Simiqa Dyuswanmi karqa, chay Simiqa Dyusmi. +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu / Qosqo Qallariypi Wiñay Simi kaq, Wiñay Simitaq Dyuswan kaq, Wiñay Simitaq Dyusqa kaq. +Wycliffe, Mosoq Testamento 2013 Este de Apurímac, Perú Apurimaq runasimi Qallariyninpi manaraq kay pacha unanchasqa kachkaptinmi, Palawraqa ña karqanña. Chay Palawraqa Dyuswanmi karqan. Chay Palawran Dyus karqan. +Diosmanta Qhelqa 1993 Centro/Sur de Bolivia Qullasuyu runasimi Qallariypiqa Dyuspa Simi Nisqanqa karqapuni. Chay Simi Nisqanqa Dyuswan kachkarqa, Chay Simi Nisqantaq Dyuspuni karqa. +Mushuq Tistamintu 2004 Cajamarca, Perú Kashamarka Kichwa Manaraq kay pacha kaptinmi, suq Rimaqqa karqanna. Chay Rimaqqam Dyuspa pullan kashpa, paypis Dyus karqan. +Kayqa qallariypi Pachakamaqwan karqa. +Tukuy ima payrayku rurasqa karqa, mana imapas chaypachapi rurasqaqa, mana payñiyuqqa rurakurqa. +Paypi karqa kawsayqa, kawsaypas qharikunap k'anchaynin karqa. +Huk qharimi Pachakamaqmanta kachasqa karqa, pimi Yuwan* sutiyuq karqa. +Kaymi tumpaypaq hamurqa, k'anchaymanta ariñiychik, tukuy payrayku iñiyninkunapaq. +Payqa manami chaqay k'anchaychu karqa, k'anchaymantari iñichinanpaqllami kachasqa karqa. +Chiqa k'anchaymi karqa, tukuy qharita k'anchachiq kay pachaman hamuq. +Pachapi karqa, pachapas payrayku rurakurqa, pachapas mana riqsirqachu. +Pikunami mana yawarmanta, mana aychap munayninmanta, mana qharip munayninmanta, Pachakamaqmantari paqarisqa kanku. +Sanampa s: kawsay, sapay: kawzay, zapay (s ñisqa), wakin rimasqakunapi: s (sh/š ñisqa). +Tukuy ima hayk'a payrayku rurasqa karqanku, manam imapaschu, mana paymanta rurasqachu karqan, kaytaqmi rurakusqan karqa. +Paymi kawsaynin kachkarqa, kawsaypas runakunap k'anchaynin kachkarqa. +K'anchayri tutakunapi llipipintaq tutakunapas mana chaqayta hap'irqankuchu. +Huk runa karqa Dyuspa kacharisqan, paypa sutin Huwan* kachkarqa (y Huwan sutiyuq). +Kaymi unanchananpaq hamurqa, k'anchayninta unanchachinanpaq, tukuy runakuna payrayku iñinankupaq. +Paymi mana k'anchaychu karqan, yallinraq k'anchaypa unanchannillanmi kananpaq. +Chiqa k'anchaymi kachkarqa tukuy runa kay pachaman hamuqta k'ancharichiq. +Kay pachapi kachkarqa, kay pachari payrayku rurasqa karqan, kay pachapastaq mana payta riqsirqanchu. +Qallariypim Rimay (Palawra) karqa y Rimay Dyuswan kuska kachkarqa Rimaytaqmi Dyus karqa. +Paypim kawsay karqa, Kawsaytaqmi runakunapa kanchaynin karqa. +Dyuspa kachamusqanmi huk runa hamurqa; Paypa sutin Huwan* karqa. +Paymi (Dyuspa Rimayninmi) chiqap Kanchay karqa kay pachaman hamuspa llapa runata kanchariq. +Paymi kachkarqa kay pachapi, Paypa ruwasqantaqmi karqa kay pacha, kay pacha runakunañataqmi Payta mana riqsirqakuchu. +Dyusmanta kachamusqa runam karqa, Huwan* sutiyuq. +Chiqap kanchayqa karqa, kay pachaman hamuspa, llapallan runa kanchariqmi. +Kay pachapim karqa, paywantaqmi kay pachapas rikurirqa, hinaptinmi runakuna mana riqsirqachu. +Tukuy imapa qallariyninpiqa karqañam Simiqa, chay Simiqa karqa Dyuswanmi, chay Simiqa Dyusmi. +Kawsaymi paypi karqa, chay kawsaytaqmi achkiy karqa runakunapaq. +Huwanqa* manam chay achkiychu karqa, payqa achkiymanta willakunanpaq kachamusqallam karqa. +Achkiymi karqa kay pachapi, paywanmi Dyus kay pachata rurarqa, runakunam ichaqa mana riqsirqachu. +Tukuy imapa qallariyninpiqa Simiqa karqañam, chay Simiqa Dyuswanmi karqa, chay Simiqa Dyusmi. +Paynintakamam tukuy imapas unanchasqa karqa, mana paywanqa manam imapas unanchasqachu karqa. +Kawsaymi paypi karqa, chay kawsaymi llapa runakunapaq achkiy karqa. +Kay achkiymi tutayaypi kancharirqa, tutayaypas manam wañuchiyta atirqachu. +Kay pachapim karqa, kay pachapas paynintakama unanchasqam karqa, runakunam ichaqa mana riqsirqakuchu. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +Kawsayqa paypin kaq, kawsaytaq runakunap k'anchayninqa kaq. +K'anchaytaq laqhakunapi lliphipipin; laqhakunataq chayta mana atiparqanchu. +Huk runa karqan Dyuspa kachamusqan, Huwan* nisqa sutiyuq. +Kaymi rikuchiypaq hamurqan k'anchaymanta willanampaq, tukuy runakuna payrayku iñinankupaq. +Manan paychu haqay k'anchayqa karqan, yallinraq k'anchaymanta willanampaq kachamusqa karqan. +Haqaymi chiqap k'anchayqa kaq mayqin tukuy runata k'anchan, kaypachaman hamuqta. +Haqay Wiñay-Simitaq aycha ruwasqa karqan, ñuqanchik purapitaq tiyarqan, (lliphllikaynintataq rikurqanchik, Yayap sapan Churimpa lliphllikayninta hina), sumaqkaymanta chiqaqmantawan hunt'a. +Manaraq imapas kamasqa kachkaptinmi Simiqa karqanña, Simitaq Dyuswan karqan, Simitaq Dyus karqan. +Tukuy imatapas paywanmi Dyusqa ruwachirqan. Mana paywanqa manam ima kaqpas ruwasqachu karqan. +Paymantam kawsayqa paqarirqan, chay kawsaytaq runakunap k'anchaynin karqan. +K'anchaymi laqhayaqta k'anchan, laqhayaqtaq k'anchayta mana tutayachirqanchu. +Manam Huwanchu* k'anchayqa karqan, aswanpas k'anchaymanta willananpaqmi hamurqan. +Llapa runata k'anchaq chiqap K'anchayqa kay pachamanmi chayamuchkarqanña. +Qallariypim Simiqa karqanña, Simitaq Dyuswan karqan, Simitaq Dyus karqan. +Payqa qallariymantapacham Dyuswan karqan. +Tukuy imatapas paywanmi Dyusqa ruwarqan. Mana paywanqa manam ima kaqpas ruwasqachu karqan. +Chiqap K'anchaymi kay pachaman chayamuchkarqanña llapa runata k'anchananpaq. +Chay Simim kay pachapi kachkarqan, kay pachaqa paypa ruwasqanmi karqan, runakunataq payqa pichus kasqanta mana riqsirqankuchu. +Chay Simim runa kapurqan, hinaspan ñuqanchikwan tiyarqan. Paymi Yayap sapallan Churin kaspa ancha musphanapuni karqan, ñuqaykutaq chayta rikurqayku. Payqa ancha khuyakuqmi chiqap kaqmi karqan, Dyuspa qhapaq atiynintataq hunt'asqata rikuchirqan. +Qallariyninpi manaraq kay pacha unanchasqa kachkaptinmi, Palawraqa ña karqanña. Chay Palawraqa Dyuswanmi karqan. Chay Palawran Dyus karqan. +Paymi qallariyninpi Dyuswan karqan. +Chay Palawran Kawsayqa; payllataqmi runakunapaqpas huk K'anchay. [Nuta: Chay Palawrapas, chay Kawsaypas, hinallataq chay K'anchaypas kikin Siñur Hisusmi]. +Chay K'anchayqa tutayaqpin k'anchan. Ichaqa tutayaq limbuqa manan chay K'anchaytaqa wañuchiyta atirqanchu. +Paymi huk tistigu hina chay K'anchaymanta willakuq hamurqan, saynapi llapallan runakuna chay K'anchaypi kriyinankupaq. +Ichaqa manan Bawtisaq Huwanchu* chay K'anchayqa karqan. Aswanmi payqa chay K'anchaymanta willakunanpaq hamurqan. +Chay chiqap K'anchaymi kay pachaman ña hamuchkarqanña, llapallan runakunapa kawsayninta k'anchayunanpaq. +Chay K'anchaq Palawran ña kay pachapiña kachkarqan. Kay pachatapas paymi unancharqan. Ichaqa kay pachapi tiyaq runakunaqa manan riqsirqankuchu kay pacha unanchaq pay kachkaptinpas. +Chay K'anchaq Palawraqa kay pacha ruwasqanmanmi hamurqan. Ichaqa kay pachapi runakunaqa manam chashkirqankuchu. +Chay k'anchaq Palawran runaman tukumuspa, ñuqanchikwan kushka tiyarqan. Chaymi ñuqaykuqa Dyuspa sapallan Wawanta rikurayku, ancha atiyniyuq kasqanta, ancha munakuyniyuq kasqanta, hinallataq tukuy chiqap kaqkunapas paypi kasqanta. +Paypi kachkaq kawsay, kawsaytaq karqan runakunaq k'anchaynin. +K'anchaytaq qusirin tutaq chawpinpi, tutataq mana payta atiparqanchu. +Hamurqan huk runa, Dyuspaq kamachisqan, sutintaq karqan Juwan*. +Pay hamurqan willakuq, k'anchaymanta willakunanpaq, hinapi payrayku llapan runakuna iñinankupaq. +Ichaqa payqa manan k'anchaychu karqan, ashwanpis payqa hamurqan k'anchaymanta willakuq. +Chay Simi karqan chiqap k'anchay llapan runakunata k'anchariq, paytaq chayamurqan kay pachaman. +Kachkarqanña kay pachapi, payraykutaqmi kay pacha ruwakurqan, kay pachataq mana payta riqsirqanchu. +Hina Simi tukupurqan aycha kaq runaman, hinataq tiyaykurqan ñuqanchik ukhupi; hina rikurqanchik gluryanta, imatachus chaskirqan Taytamanta pay ch'ulla churin kasqanrayku; paymi kachkan hunt'asqa grasyawan hinallataq chiqapwan. +Paypimin kawsayqa karqa, kawsaytaq runakunaq k'anchaynin karqa. +K'anchaytaq laqhapi lliphipin. Laqhataq k'anchayta mana atiparqachu. +Karqa juk runa Dyusmanta kachamusqa, Juwan* sutiyuq. +Mana paychu chay k'anchay karqa, antis k'anchaymanta tistigu jina willananpaq kachamusqa karqa. +Jaqaymin chiqa k'anchay karqa. Pay kay munduman jamuspa tukuy runata k'anchan. +Juanqa mana chay chiqa k'anchaychu karqa. Manachayrí chay k'anchaymanta runasman willanallanpaq karqa. +Chay chiqa k'anchayrí kawsayniyuq Nisqamin. Tukuy runaq yuyayninman k'anchamuq k'anchayqa Dyusmanta kay pachaman yaykumusharqaña. [Yaykumusharqa juchata atipaq.] +Payqa kay pachapi kasharqa runas chawpipi. Kay pachataq payniqta ruwasqa karqa. Kay pacha runastaq mana payta riqsirqankuchu. +Chay Nisqa, Kristuqa, runaman tukuspa nasikurqa. Payri ñuqaykuwan tiyakurqa. Paypi Dyuspa kayninta rikurqayku. Dyus Tatap k'ata Wawan kasqanraykutaq paypiqa Dyuspa kayninta rikurqayku. Kristuqa k'acha kayninwan chiqa kaqwanpis junt'amin. +Qallariypiqa Dyuspa Simi Nisqanqa karqapuni. Chay Simi Nisqanqa Dyuswan kachkarqa, Chay Simi Nisqantaq Dyuspuni karqa. +K'anchayrí laqhapi lliphipin, laqhataq k'anchayta mana atiparqachu. +Mana Juwanchu* chay k'anchayqa karqa. Payqa k'anchaymanta willanallanpaq kachamusqa karqa. +Chiqa k'anchayqa kay pachapi tukuy runasman k'anchananpaq jamuchkarqa. +Dyuspa Simi Nisqanqa kay pachapiña kachkarqa. Kay pachaqa Payñiqta ruwasqa karqa; chaywanpis kay pachapi kaq runas mana Payta riqsirqankuchu. +Chay Dyuspa Simi Nisqanqa aychallikurqa, ñuqayku ukhupitaq tiyakurqa. Jatun kayninpa k'anchayninta rikurqayku, Dyus Tatap juk k'ata Churinpa jatun kayninpa k'anchayninta jina. Payqa junt'a karqa k'acha kaywan, chiqa kaqwantaq. +Kawsayqa paypi kachkarqa, chay kawsaytaq runaspaq k'anchay karqa. +Chiqa k'anchayqa kay pachapi tukuy runasman k'anchananpaq hamuchkarqa. +Palawraqa kay pachapiña kachkarqa. Kay pachaqa Payñiqta ruwasqa karqa; chaywanpis kay pachapi kaq runas mana Payta riqsirqankuchu. +Chay Palawraqa aychallikurqa, ñuqayku ukhupitaq tiyakurqa. Jatun kayninpa k'anchayninta rikurqayku, Dyus Tatap juk k'ata Churinpa jatun kayninpa k'anchayninta jina. Payqa junt'a karqa k'acha kaywan, chiqa kaqwantaq. +Quechua de Bolivia - Qullasuyu runasimi (Dyusmanta Qillqa, 2014 watapiri, kay hinachu kanqa?). +Kawsayqa Paypi kachkarqa, chay kawsaytaq runakunapaq k'anchay karqa. +Chiqa k'anchayqa kay pachapi tukuy runakunaman k'anchananpaq jamuchkarqa. +Dyuspa Simi Nisqanqa kay pachapiña kachkarqa. Kay pachaqa Payñiqta ruwasqa karqa; chaywanpis kay pachapi kaq runakuna mana Payta riqsirqankuchu. +Qallariypiqa Palawra karqanña, Palawrataq Dyuswan karqan, chay Palawrataq Dyus karqan. +Kawsayqa paypi kachkarqan. Chay kawsaytaq k'anchay karqan runakunapaq. +Chay k'anchay laqa tutayaqpi k'anchan, laqa tutayaqtaq mana wañuchiyta atinchu. +k'anchaymanta willaq, paypaq nisqanrayku k'anchaypi tukuy kriyinankupaq. +Mana Juwanchu* k'anchay karqan, manachayri kachamusqa karqan k'anchaymanta willananpaq. +Tukuy runata k'anchaykuq, wirdad k'anchay kay pachaman jamurqan. +Chay Palawra kay pachapi kachkarqan. Payninta Dyus kay pachata ruwarqan chaywanpas, kay pachapi kaq runakuna mana riqsirqankuchu. +Chay Palawra runaman tukurqan, ñuqayku ukhupitaq kawsachkarqan, munakuywan wirdadwan junt'a. Paypi Dyuspaq gluryusu kayninta rikurqayku. Chay Dyuspaq kayninta Dyus Tatamanta jap'iqarqan ch'ulla Churin kasqanrayku. +Kawsayqa paypim kachkarqan, kay kawsaytaq tukuy runakunapaq k'anchayninmi karqan. +Kay k'anchaymi laqa ch'amakakunapi lliphipichkan, chay laqa ch'amakakunataq manam wañjachiyta atichkarqankuchu. +paytaq chay k'anchaymanta juk sut'inchaqjina rimasqanniqta tukuyninku iyaw ninankupaq willaq kachamusqa karqan. +Juwanqa* manam chay k'anchaychu kachkarqan, manachayqa chay k'anchaymanta willananpaq kachamusqallam karqan. +Tukuy runakunaman k'anchariq chiqan k'anchayqa kaypachamanmi jamuchkarqan. +Paymi tukuyta rurarka; Pay mana rurakpika, tukuy rurashkakunamanta mana ima tiyanmanchu karka. +Pay, Dyus rimashka Shimi, shuti Lusmi karka, kay pachaman shamushpa tukuy runakunata achikyachinmi. +Tukuy imalla tiyakkunataka, paywanmi rurarka. Tukuy imatapish payllawantakmi rurarka. +Paypimi kawsayka tiyarka. Chay kawsaymi, tukuy runakunata achikyachik Lus karka. +Tukuykunata achikyachik chay Lusmi, ña kay pachaman chayamurka. +Kay Juwan* shamurka rimankak, kay punchayachinara riksichinkak, pay rimashkamanta tukuy runakuna kirinakuchu. +Qallariypiqam payqa Tayta Dyuswan karqan. +Chay Rimaq Michaqam kay munduta rurashqa karqan. Chaymandaqam kay munduman shamuptin, runakunaqa mana yaçharqanllapachu: Paymi kay munduta rurashqa, nishpaqa. +Tayta Dyus nitinmi, payqa tukuy imata ruraran. Chaqa mana rurasha katinqa, mana imapis kanmanchu. +Tayta Dyus paywan tukuy imata rurasha katinmapis, kay pachaman shamutinqa, runakunaqa mana riqsiranllapachu Dyus nirqa. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Jill Abramson Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaq, willay kamayuq wan ruruchiq + +Peru Llaqta - Uchpa - Rock & Blues en Quechua + +Maurice Couve de Murville sutiyuq runaqa ( (* 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1977 watapi paqarisqa Reims llaqtapi - 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1999 watapi wañusqa Paris llaqtapi) Ransiya mama llaqtap pulitiku qarqan, Ransiya Musiku ministru (1968) wan Uma kamayuq (1968-1969). +1958 watamanta 1968 watakama Ransiya mama llaqtap Hawa ministruninmi kachkan. + +Rosalind Franklin sutiyuq warmiqa (25 ñiqin anta situwa killapi 1920 paqarisqa Notting Hill llaqtapi - 16 ñiqin ayriway killapi 1958 wañusqa Chelsea llaqtapi, kunan London llaqtapi) huk pachaykamaymanta, yupanamanta yachaqsi, yachay wayllukuqsi, Inlatirrayuq. + +Tikraynin juchayuq Kastillanu simipi: + +Chiqa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Chiqa (sut'ichana) rikuy. +Chiqa (derecho) nisqaqa wakipi tukuy kamachintinmi, kamachinantinmi, runakunap allinta kawsanakunanpaq. +Sapaq runap, tantanakuypa chiqankunataqa hayñi ninchikmi. +Taripay sunturkunam, taripakuqkunam chiqataqa riman. + +Wikipidiya:Kayqa manam Wikipidiyachu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Wikipidiya:Kayqa manam Wikipidiyachu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Llaqta qayanqillqa: Für Gott, Fürst und Vaterland (Aliman simipi: «Dyuspaq, Awkipaq, Mama llaqtapaq») +• Tinkurachina siwikuna Vaduz +Aswan hatun llaqta Schaan +Runa llaqtap sutin de Liechtenstein¹ +Liechtenstein nisqaqa (aliman simi, "líhtenshtayn" nispa t'uqyay) Iwrupapi huk mama llaqtacham, awki suyum. Uma llaqtanqa Vaduz llaqtam. + +Katiguriya:Umalliq (Philipinakuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Umalliq (Philipinakuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Philipinakuna). +"Umalliq (Philipinakuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qhipaq ninachasqa: 550 AD ± 150 wata +Chimpurasu, Chimpu rasu icha Chimpu Rasu nisqaqa (kastilla simipi: Chimborazo) Ikwadur mama llaqtapi huk nina urqum, Chimpurasu markapi, Wanu kitipi. Pikchunqa mama quchamanta 6.310 mitrum aswan hanaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chimpurasu. + +John Michael Talbot sutiyuq runaqa (8 ñiqin aymuray killapi 1954 watapi paqarisqa Oklahoma llaqta llaqtapi, Oklahoma suyupi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq kathuliku munqhim, takiqmi, kumpusiturpas. + +Llama (Lama glama) nisqaqa huk ñuñuq, iskay ruk'anayuq, runap uywasqan uywam. Millmanmantaqa puchkaspa awaspa p'achatam ruranchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llama. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Llama + +11 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (11.01., 11-I, 11ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka hukniyuq kaq (11ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 354 p'unchaw (wakllanwatapi 355 p'unchaw) kanayuq. + +Boscastle nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk llaqtam, Cornwall suyupi. + +Runa Simi: Pipil + +Kay qillqa kastilla simimanta qillqa Ayuda:Tablas-manta kutichikuchkanmi. Chayrayku, wakillan pantay mana kutichisqa pitikunataq tarinata atinkim. +5.2 Siq'inchasqakuna +7 Tawlap, rikchap, qillqap muyuriyninpi pampa +9.2 Wamp'unaykipi rikuna +Ñawirina nisqatapas qillqamunkiman, kay siq'iwanmi: "_+ leyenda " kay qhipanpi: "{_". +Sinq'inchasqa nisqapaq qillqaqa huk siq'im: "_- parámetros opcionales para la tabla " musuq siq'inchasqawan qallarispa, siq'inchasqapi k'itichakunapaq qillqakunaqa musuq siq'iwanmi rakinakun icha "_". +Sikllalla rikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pukyu qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rikch'akuy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñawparikusqa rikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Huk ñawparikusqa rikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Q'isachasqa tawla[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Rikch'anachiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Siq'inchasqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +K'itichakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tawlap kinrayninpi qillqasqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Tawlap, rikchap, qillqap muyuriyninpi pampa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikipidiya qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wamp'unaykipi rikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:49, 28 hun 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"Simin ...? Simin sapa kuwi?" + +ayllu, ayllukuna, ayllus, Aymaran + +Runa Simi: Miihiku llaqta + +www.acarqan.net + +Diospa sutinmanta k'acha kaykunasninmanta ima yachakuy. + +19 ñiqin pachakwata - Wikipidiya +19 ñiqin pachakwata +19 ñiqin pachakwataqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1801 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 1900 watapi puchukarqan. +Ima tukusqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +19 ñiqin pachakwatap watankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 13:25, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/s" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Kathuliku inlisya - Artemisa llaqta +Artemisa pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Artemisa), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Artemisa llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Artemisa pruwinsya. + +Tusuy nisqaqa (kastilla simipi: baile, danza, coreografía) runakunap takiywan, waqachiywan kuyuyninkunam. +1 Urin Awya Yalapi tusuykuna +Urin Awya Yalapi tusuykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chukuwitu llaqtapi huk tusuy +Qusqupi tusuykuna (kastilla simipi) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Ispaña). +"Wiñay kawsay (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Nilusaharu rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Nilusaharu rimaykuna sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Nilusaharu rimaykuna sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Rimaykunap ayllun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Raúl Alberto Antonio Gieco, sutiyuq runaqa icha León Gieco (* 20 ñiqin ayamarq'a killapi 1951 watapi paqarisqa Cañada Rosquín llaqtapi ) Arhintina mama llaqtayuq takiq wan takichaq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: León Gieco. + +Uma llaqta Viedma +Río Negro wamani (kastilla simipi: Provincia de Río Negro) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Viedma llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Río Negro wamani. + +Urin Wat'a (inlish simipipas sutin South Island, Mawri simipipas sutin Te Wai Pounamu) Musuq Silandaq iskay ua wat'amanta aswan hatun wat'an, runakunarí Wichay Wat'aanta pisi askhan. Huk hunu runa paypiqa tiyanku - Musuq Silandapi runakunamanta huk tawa taq'allan. Paypaqa sayay 151,215 tawa k'uchuyuq kilumitru. + +Hucha (kastilla simipi: pecado) nisqaqa ima mana allin rurasqapas. +Hudyuwan Kristiyanu iñiykama huchaqa runap mana Dyuswan rimanakuq kachkayninmi. Kristiyanu iñiykamaqa Jesus Qispichiqmi runakunapaq wañurqaspa sayarispa runakunap huchankunata apakun, paypi iñiptinqa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hucha. + +9 ñiqin hatun puquy killapi 2001 – 19 ñiqin tarpuy killapi 20061 +Mama llaqtap Houston yachay suntur +Thaksin Shinawatra, thay simipi:ทักษิณ ชินวัตร, (* 21 ñiqin anta situwa killapi 1949 watapi paqarisqa San Kamphaeng llaqtapi - ). Thaysuyu mama llaqta ruruchiq warmi, pulitiku wan Uma kamayuq. +2001 watamanta 2006 watakama ñawpaq kuti Thaysuyupa Uma kamayuqnin karqan. +Pulitiku (Thaysuyu) + +2 chaniyuq tikraykuna querer kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Diné (diné simi, "runa") icha Nawahu nisqa runakunaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi, Dinétah icha Diné bikéyahdi nisqa mama suyunpi, Arizona, Colorado, Musuq Mishiku, Utah suyukunapi kawsaq indihina runa llaqtam, Chinchay Awya Yalapi lliwmanta aswan hatun runa llaqtam, 178.000 runam, diné simita rimaq. + +400 0 _ ‎‡a Juan Carlos Onetti‏ ‎‡c Uruwayi mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Runa Simi: Rikch'aq + +quwiki Katiguriya:Mawk'a llaqta (Kashamarka suyu) + +34Discipulonkunañataqmi imayrikuqtapas mana entienderqakuchu. Chay rimasqanqa pakasqa hina kasqanraykum mana entienderqakuchu. + +• Ñawpaqnin Tupaq Inka Yupanki +Paqarisqa Tumipampa, 1467 +Wañusqa Tumipampa, 1525 +Wayna Qhapaq sutiyuq runaqa Inkakunap chunka hukniyuq ñiqin qhapaqninsi, Hanan Qusqup suqta ñiqintaq Sapa Inkan karqan, Tupaq Inka Yupankip churinsi. +1493 watamanta 1527 watakama qhapaq inkas karqan. Muru unquywansi wañurqan. +Iskaynintin churinsi qhapaqkuna tukurqan: Atawallpa Inka Kashamarka llaqtapis, Waskar Inka Qusqu llaqtapitaq. +Wayna Qhapaqpa kimsa kaq churinqa Inti Kusi Wallpa Waskar sutiyuqsi karqan, Hanan Qusqu panakap qhipaq kaqsi. Huk churintaq Pawllu Inka Tupaqsi karqan. +Ñawpaqnin inka qhapaq: Tupaq Inka Yupanki + +Katiguriya:Veneto +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Veneto. + +Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan, Qhepa qelqa kamachi [1] [2](kastilla simipi: Deuteronomio) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan (Deuteronomium), bible.is nisqapi: +Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan (Deuteronomium) (Qosqo qheswa simipi) +Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan (Deuteronomium) (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan (Deuteronomium), bibles.org nisqapi: +Moysespa pichqa ñiqin qillqasqan (Deuteronomium) (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Brito (Hércules Brito Ruas) sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1939 watapi paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +4 Mama llaqtapura kupakuna +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1970: Kampiun (Brasil piluta hayt'ay quchu). +Roca Kupa: 1971 (Brasil piluta hayt'ay quchu). + +Santu (qhari) icha Santa (warmi) nisqaqa - latin simimanta: sanctus, sancta; grigu simipi: άγιος, άγια [ágios, ágia]; iwriyu simipi: קדש, [qodesh] - kristiyanu inlisyapi Dyuswan allinta kawsaq iñiq runam, willka hina. +Apustul Pawlu nisqankamaqa llapa Dyuspi iñiq runaqa santum, mana chay allin rurayninkunaraykuchu, ichataq Dyuspa grasyallanraykum. +Kathuliku Inlisyapiqa Hatun Papam Dyuswan allin kawsayniyuq runakunata "santu runam karqan" nispa santuchan (kanunisasyun), Dyuspa yanapayninwan achachillakunata ruraptinmi icha Dyuspi iñiyninrayku sipisqa (martir) kaptinmi. + +Katiguriya:Llimphiq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Llimphiq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq (Mama llaqta). +► Llimphiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (1 P) +Llimphiy (Mama llaqta) + +Kamasqa 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1904 watapi Manchester llaqtapi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Manchester United FC. + +Mamerto Urriolagoitía Harriague sutiyuqqa (5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1895 watapi paqarisqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi, 4 ñiqin inti raymi killapi 1974 watapi wañusqa Chuqichaka llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (1949 watamanta 1951 watakama). + +Suqchupampa (kastilla qillqaypi: Succhubamba) nisqaqa huk piruwanu urqum, Qusqu suyupi, Urupampa pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.450 mitrum aswan hanaq. + +Runa Simi: Kutu-kutu yura rikch'aq ayllu + +Watimala llaqta + +Mawk'allaqta, La Unión - WikiVisually + +Llapan Piruw llaqtanchispiqa 43 simikunam rimakun; Q. cusco-collao, Q. Ayacucho-chanca, Q. Wanka, Ancashina. Q. Kañaris Cajamarca ; uh t'aqataq kan ,yunka llaqtakunapiqa 40 mana riqsisqanchis Qhiswa simikunatawan rimanku.Ghay allin yupaychasqakunam kay: Machiguega, Ashaninka, Shipibo, Aguaruna,Achwar, Wampis, Bora, Shiwillu, Wituto, Shawi, kukama , Kukamillu, Tikuna, Nomatsiguega, Kandozi, chapra, Piru, Esseja, Arambutmatses, Kulina, Kakataibo, Urarina, Kunibo ima. + +Punku p'anqa: Hampi yachay - Wikipidiya +Punku p'anqa: Hampi yachay +Hampi yachay nisqaqa runap qhali kayninmanta, unquyninkunamanta, unquymanta allinchaymanta, hampikunamantapas yachaymi. +Añakikuna - Añawkuna - Qurwarakuna - Ch'ulla kawsaykuqkuna - +Runap kurku yawrinkuna (kastilla simi - qhichwa simi) +Kamayuq kaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hampi yurakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa T'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:13, 21 nuw 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +K'a simi-simi, + +Yaku quyllur (Asteroidea) nisqakunaqa quyllurman rikch'aq, pichqa icha aswan marq'ayuq kichka qarayuqkunam, aycha mikhuq. + +Yana Yuraq Karnawal, Pasto llaqtapi, Kulumbyapi. +Karnawal, Gijón llaqtapi (Ispañapi). +Karnawal, Pukllay icha Anata nisqaqa (kastilla simipi: Carnaval, kaymanta: carne vale! "aycha adyus") huk raymi p'unchawmi, hatun puquy killapi. Karnawal p'unchawmanta Paskwa intichawkamaqa tawa chunka p'unchawmi, kwarisma nisqa pacham, mana aycha mikhuna pacham. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karnawal. + +Atam nisqaqa huk qurpa kawsaq nisqa kawsaqkunap hawanpi icha ukhunpi kawsaqmi, qurpa kawsaqpa kurku puriqllankunawan kawsachikuq, mana icha alli-allillamanta qurpa kawsaqta wañuchiq, ichataq waqllillaq. +Atamkunaqa k'allampakunam, uywakunam, yurakunapas. Hinallataqmi qurpa kawsaqkunapas k'allampakunam, uywakunam, yurakunam. +Hunt'a atam nisqakunaqa - ahinataq mallunwa - qurpallantam kawsan, manam huk imakunamantapaschu. Rakilla atam nisqakunataq - ahinataq hamillu, ayamaych'a, antakusmapas - huk yurakunapi wiñaq yurakunam, inti wayllay ruraspapas huk kawsachikuy imayaykunata qurpa yuramanta hurquq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atam. + +Asankaru pruwinsya (aymara simipi: Asankaru jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Azángaro) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Asankaru llaqtam. +Asankaru pruwinsya kamasqa wata 21 ñiqin inti raymi killapi 1825 watapi. +Mayukuna: Asankaru mayu - Pukara mayu - Ramis mayu + +Ñawsa kay nisqaqa mana icha manaña rikuytachu atiymi, ñawikuna llik'isqa, mana qhali, unqusqa icha k'irisqa kaptin. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñawsa kay. + +Marakaypu (kastilla simipi: Maracaibo) nisqaqa Winisuylapi huk hatun llaqtam. Zulia suyu uma llaqtapmi. 557 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Marakaypu. + +Carson City nisqa llaqtaqa, Nevada suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Helena llaqtapiqa 55.274 runakuna (2010) tiyachkan. + +Taoyuen llaqta (Chunwa Republika) +Taoyuen (chinu simipi: 桃園市; pinyin: Táoyuán Shì; Wade–Giles: T'ao-yüan Shih; Pe̍h-ōe-jī: Thô-hn̂g-chhī, kastilla simipi: Taoyuan) hatun llaqtaqa Chunwa Republika mama llaqtap. + +Renyu, Re (musuq latin simipi: Rhenium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu atiy millp'uy +atiy millp'uy + +"Yachay suntur (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Yachay suntur (Mama llaqta) + +Tikraynin pankuy Kastillanu simipi: + +Buliwya Mama Ilaqta (quíchua) +Wuliwya Suyu (aimará) + +quwiki Katiguriya:Kusituy (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Runa Simi: Q'illay kañina + +Runa Simi: Yachaymanta qillqasqa + +Runa Simi: Akchiq Ñan + +Runa Simi: Zacatecas suyu + +Runa Simi: Raqacha yura rikch'aq ayllu + +Huk kutis kaq kasqa (carátula) + +Runa Simi: Ruq'i yura rikch'aq ayllu + +Kayqa ruraqkunap rakiqunankunata kamariymanta hallch'am. + +Himno Nacional (Quechua) Qullasuyu Llaqtap Takiynin + +Achanqaray, Achanqara (Qusqu, Buliwya) icha Achankaray (Anqash) (genus Begonia) nisqakunaqa waytasapa qurakunam, 800 rikch'aqniyuq rikch'anam, Awya Yalapi, Aphrikapi Asyapipas wiñaq, achanqaray t'ikakuna ayllumantam (Begoniáceae). +Achka achala waytakunam. Iska iskaymanta urqu chinantinpi t'ikan, pukamanta pantikama llimphikunapi. Wiru tulluyuq, hatun muyu raphiyuq, raphinpa wasanpi anku hina puriqniyuq. T'ikanpa tullunqa tunpan sunin, wiruna, qhatqi, purgapaq allinmi. +Achanqaray papaqa, kay yurap ch'ullan saphin, papaman rikch'asqa, chukchu hampinapaq allinmi, kaq ima k'ipchan unquykunapaqpas. +Yunka Achanqaraq nisqaqa achanqaraypa huk ayllunmi, sach'a yuram, huk utaq iskay mitru nisqata hanankama. Wiñan yunka ukhupim, Chawpi Awya Yalamanta Ura Awya Yalakama. Hatun raphiyuqmi, warku warku t'ikayuqmi. +1 Rikch'aqkuna +Rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Achanqaray. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:53, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +P'utuqsi suyu - Wikipidiya +P'utuqsi suyu +P'utuqsi jach'a suyu +P'utuqsi suyu Wallqanqa +Mama llaqta Buliwya +Uma llaqta P'utuqsi +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi, aymara simi, waraniyi simi, hukkuna +Runa ñit'inakuy 6,25 runa / km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1826 watapi +Qhichwa simipi llika tiyanan +P'utuqsi suyupi pruwinsyakuna +Buliwya suyupi suyukuna +P'utuqsi suyu nisqaqa (aymara simipi: P'utuqsi jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Potosí) Buliwya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa P'utuqsi llaqtam. +5 Aswan hatun llaqtakuna +7 Suyupi paqarisqa +Amachasqa suyukuna: T'uru T'uru mamallaqta parki - Eduardo Abaroa anti faunapaq mama llaqta risirwa +Chunka suqtayuq pruwinsyanmi kan: +P'utuqsi suyupiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Runa llaqta +Huk indihina runa llaqta 0,3 +P'utuqsi suyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [3] +Aswan hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +P'utuqsi suyupi aswan hatun llaqtakuna [4] +Kañapa qucha +Turu Turu mamallaqta parki +Suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Marcelino Vidaurre Cazón (tesis): Pachakamay yanapaq p'anqakunap Tupiza qhichua ayllupi apaykachaynin (qhichwa simi, kastilla simi) +Amachasqa sallqa suyukuna: Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwa • Turu Turu mamallaqta parki +Runa llaqtakuna: Aymara • Qhichwa • Waraniyi +Mawk'a llaqtakuna: Laqaya • Urunquta +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:46, 12 ini 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Chipticha de la Mar-puka qucha +Chipticha de la Mar- llaqta maqta + +Kay ñawpaq qhawariypa chhikan kaynin: 72 × 600 iñu. Huk huyaku: 146 × 1216 iñu. +Qallariy willañiqi ‎(146 × 1216 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 56 KB; MIME laya: image/jpeg) +eo.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku +it.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku +pt.wiktionary.org-pi kaykunapi llamk'achinku +Willakunap kamaynin p'unchaw, pacha +Willañiqi hukchay p'unchaw, pacha +Antañiqichay p'unchaw, pacha +Saqillasqa Flashpix rikch'ay +Ruk'aqta sayaq rikch'a hap'ina +Chiqalla hap'isqa rikcha + +Qillqa distritu +Uma llaqta Qillqa +Qillqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Quilca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kamana pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Qillqa llaqtam. + +Kañiti mayu, Lunawana distritu +Uma llaqta Lunawana +Kamasqa wata 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1821 watapi +Lunawana distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Lunahuaná) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kañiti pruwinsyapi, Lima suyupi. Uma llaqtanqa Lunawana llaqtam. + +Uma llaqta Olympia +Washington nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Olympia llaqtam. + +Hasyu, Hs (musuq latin simipi: Hassium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Llanqha icha Panti nisqaqa yuraqwan pukamanta chaqrusqa llimphim. K'ita waysallpukunaqa chay llimphiyuqmi. Achkiyqa manam hayk'appas pantichu. + +Ninaparaqu (Ninaparaco) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, Willkanuta wallapi, Hatun Uma qutupi, huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Qispiqanchi pruwinsyapipas, Uqunqati distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.800 mitrum aswan hanaq. + +Miguel Ángel Gutiérrez La Rosa sutiyuq runaqa, icha "Mudo" (* 19 ñiqin ayamarq'a killapi 1956 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +4.1 Inlish simipi + +Tikraynin simin ukhu Kastillanu simipi: + +Chipika[1] icha Kachu[2] (Cynodon dactylon) nisqaqa huk qachu yuram, anchata mast'arispa miraykuq rikch'am, Awya Yalapi musuq yuram, Asyamanta apamusqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chipika + +Ernest Miller Hemingway sutiyuq runaqa icha Ernest Hemingway (* 21 ñiqin anta situwa killapi 1899 watapi Oak Park paqarisqa llaqtapi - † 2 ñiqin anta situwa killapi 1961 watapi Ketchum wañusqa llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtamanta Willay kamayuq wan qillqaqmi karqan. + +Kristu Qispichiq wank'a nisqaqa Jesu Kristu Qispichiqmanta wank'am Rio +Copacabana nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Kamasqa 17 uru Llamp'u phaxsin 1964 mara, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Runa Simi: Angula + +Runa Simi: Ch'iqtaku + +Runa Simi: Sañayqa distritu + +asqa, yusqi. + +Walt Whitman Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq qillqaq + +Mama llaqta Hurwatsuyu +Runa ñit'inakuy runa / km² +Hallka k'iti kanchar 641 km² +Hanaq kay 455 m +Kamasqa wata +Zagreb llaqtaqa Hurwatsuyu mama llaqtap uma llaqtanmi. Zagreb llaqtapiqa 700.717 runakunam kawsachkanku (2006). + +Maypim willañiqita llamk'achinku +Mayqin wikikunapi willañiqita llamk'achinku +Manam kanchu aswan huyakuyuq rikcha. +Kay willañiqip ruraqninmanta willaykuna manam kanchu. +Kay willañiqiqa Creative Commons nisqap kay hinallataq rakinakuy 3.0 mana apasqa saqillayninwanmi saqillasqa. +rakinakuy – iskaychay, mast'ariy, maymanpas kachay kay rurasqata +Ruraqpa sutinta willay – Kay rurasqataqa ruraqninpa icha saqillaqninpa sut'ichasqan hina unanchanaykim (ichataq amapuni kay hinachu, pay q'imisunkiman icha rurayniykita q'iminman rikch'akunman). +P'unchaw/pacha nisqapi ñit'iy chaypacha willañiqi kachkasqata qhawanaykipaq. +Kay wakin wikikunam willañiqitaqa llamk'achinku: +he.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku +he.wikinews.org-pi kaykunapi llamk'achinku +Qhaway mayqin wikikunapim willañiqita llamk'achinku. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 03:07, 10 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Juk machasqa qhari chayarimun wasinman allin tutay tutatañapi. thallananman siriykurparin map'ay map'a chakintin, chay chakinkunata churarparispa warmimpa uman reynipi. Chantaqa puñu sajtintaj warminta much'ayta munaspa musqhin jacha asnayta, chaypitaq nin: Yau warmi, simiykiqa imaraykutaj asnalla kashan, manchu simiykita mallakunki. Warmintaq nin: Yau, upa, k'usillo, allin, machasqa kashanki, simiyqa manan asnanchu, pitaj nisurqanki puñuy umaykiwan uraypi, chay chakiyta much'ay nispa. Chayrayku mana weq'oscachu kutikmuajchu wasiyquiman kunan jina pantakunayquipa. + +Muru unqusqa runa. +Muru unquy (Variola, kastilla simipi: viruela) nisqaqa añawkunap paqarichisqan, runap qaranta ch'utiq, chiki (maqlluq) unquymi. Murukunawanmi qarata llik'iykuspa, unquqpa uyanta p'arqachanmi. Ancha achka runakunam chay unquywan wañurqan. +Ispañamanta awqakuna Abya Yalaman chayamurqaptin, muru unquysi achka aswan runakunata wañuchirqan, Wayna Qhapaqtapas tukuchispa. 1977 watapi hampi kamayuqkuna tiksi muyuntinpi muru unquyta tukuchirqanmi. + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Alimanya) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Alimanya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Alimanya). +"Piluta hayt'aq (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hulyanu kalindaryu nisqaqa 45 kñ watapi Gaius Iulius Caesar sutiyuq Romanukunap impiraturninpa kamarichisqan kalindaryum. +1582 watap qatiqnin watakunapi waliyta puchukarqan, Griguryanu kalindaryuta kamarichiptinmi. Huk mama llaqtakunapi - Rusiyapi 1918 watakama - aswan pachata walirqan. +Griguryanu kalindaryukamaqa wata chunka iskayniyuq killayuqmi. Chhasku wataqa kimsa pachak suqta chunka pichqayuq (365) p'unchawniyuqmi, wakllanwatataq kimsa pachak suqta chunka suqtayuq (366) p'unchawniyuqmi. Llapa tawa kaq, tawawan rakinalla wataqa wakllanwatam, ahinataq: + +Pebas distritu (kastilla simipi: Distrito de Pebas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Mariscal Ramón Castilla pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pebas llaqtam. + +Christian Rudolph Ebsen, Jr. sutiyuq runaqa (April 2, 1908 – July 6, 2003) huk aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Buddy Ebsen. + +Siwikunap Apun: Iskaynintin pukara (inlish simipi: The Lord of the Rings: The Two Towers, kastilla simipi: El Señor de los Anillos: las dos torres) nisqaqa huk pilikulam, 2002 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Peter Jackson karqan. + +San Antonio de Lomerío munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de San Antonio de Lomerío) huk munisipyu Ñuflo de Chávez pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. +San Antonio de Lomerío munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Katiguriya:Waranqaysu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Waranqaysu yura rikch'aq ayllu +Waranqaysu yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Ranunculaceae). +"Waranqaysu yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(Ch'aphi rit'i urqu-manta pusampusqa) +Chapi (qhichwa simi) icha Ch'api (aymara simi: kichka)[2] nisqaqa Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananiya distritupi, Sina distritupipas, Ananiya, Rit'ipata rit'i urqukunañiq. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +"Aranway pukllaq (Kuriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pachakawri luq'u (crater) nisqaqa ima hawa pacha pachankappas hawanpi, allpanpi chaman urmasqa pachakawri rumip tukuchisqan luq'um. + +Sallqa: See Puna. +Puna. See Sallqa + +mana ñawiyuq, mana simiyuq kanaykipaq, +Qichwa warmicham kani. Ñuqaqa Lima llaqtapi paqarirqani manchakuy sasachakuy wata kasqanrayku. Waranqa isqun pachak pusaq chunka pusaqniyuq watapi, iskay chunka iskayniyuq aymuray killapim paqarirqani; ichaqa taqsaymantaraq qichwata uyarirqani taytaykunamanta chaynalla sasachakuy tukuptin llaqtaykunaman kutispaykum aswan allinta qichwa simita tuqyachirqani. Chaymanta pacha ñam sipaschaña kaptiy kutimanta Limaman hamurqaniku Literaturata Universidad Nacional de San Marcos hatun wasipi yachapakunaypaq. Kunam punchawkunapi ñam yachapakuyniyta tukuspañam Kallpa: Revista de Arte y Cultura nisqapi umalliq kani. +Rumi saywa, sumaq pirqa + +(Kichwa: Ecuador Runakunapak Rikcharimuy, + +Runa Simi: Grimm wawqikuna + +Runa Simi: Takichaq + +California nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Sacramento llaqtam. + +Runa Simi: D + +Runa Simi: Kamay paqtachi atiy + +Simone Roussel icha Michèle Morgan sutiyuq warmiqa (* 29 ñiqin hatun puquy killapi 1920 watapi paqarisqa Neuilly-sur-Seine llaqtapi - 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 2016 watapi wañusqa Meudon llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtap kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Michèle Morgan. + +Alfredo Stroessner Matiauda sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1912 watapi paqarisqa Encarnación llaqtapi - † 16 ñiqin chakra yapuy killapi 2006 watapi wañusqa Brasilia llaqtapi), Parawayi mama llaqtap awqaq pusaq, pulitikupas runam karqan. +1954 watamanta 1989 watakamaqa kuti Parawayip umalliqninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alfredo Stroessner. + +Tunkurawa[1][2] nisqaqa (kichwapi; kastilla simipi: Tungurahua; urin runasimipi: Tunqurawra; Tungurawa icha Tunkurawra nisqapas) Ikwadur mama llaqtapi (Tunkurawa markapi) huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5,016 mitrum aswan hanaq. +Inlisya, Cotaló llaqtawan Tunkurawa nina urqu, Pelileo kiti + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu yinta sach'a + +17 ñiqin qhapaq raymi killapi 2008 – 5 ñiqin chakra yapuy killapi 2011 +Newcastle Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Abhisit Vejjajiva, thay simipi: อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ, (* 3 ñiqin chakra yapuy killapi 1964 watapi paqarisqa Newcastle llaqtapi - ). Thaysuyu mama llaqta musikuq, taripay amachaq, pulitiku wan Uma kamayuq. + +Chinchiru (Qusqu) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Chinchiru (Qusqu) jisk'a t'aqa suyu + +Uma llaqta Markapata +Markapata distritu (kastilla simipi: Distrito de Marcapata) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qispiqanchi pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Markapata llaqtam. +Urqukuna: Awsanqati - Chakiriyuq - Hapu Punta - Hatun Ñañu Punta - Iskupitani - Jaqhichuwa - Kisuq'ipina - Qullqi - Wila Jaqhi - Wisk'achani -- Yayamari; Walla: Willkanuta walla + +Tumarapi (kastilla simipi: Tumarapi) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Paqaqi pruwinsyapi, Waldo Ballivián munisipyup uma llaqtanmi. +Llaqta ( pruwinsya) + +2 chaniyuq tikraykuna salar kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tepewan simi (O'otham) nisqaqa chawpi Mishikupi huk rimaymi, Tepewan runakunap rimasqan, utu astika rimaykunaman kapuq. + +Kay mama llaqtakunapi: Sumalya +Sumali simi (af Soomaali) nisqaqa Sumalya mama llaqta runakunap rimayninmi, tukri siminpas. Iskay chunka pichqayuq hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Qinqu quyllur (Ophiuroidea) nisqakunaqa pichqa ancha suyt'u ñañukaray marq'ayuq kichka qarayuqkunam. + +Perú suyupi hatun ima ruraykunapas qispichisqa kananpaq Estado nisqaqa: +(k) llaqta runapa yanapayninwan sapa llaqtapi musuq llamkaykunata hatarichinqa, kaqkunatataq allinyachinqa. Chaynallataq, wasi ruraypi llamkanapaq, Estado nisqaqa: + +Runa Simi: K'anas pruwinsya + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Bilhika) + +1Iconio pwiblupimi, Pabluwan Bernabiqa pulla yaykuranllapa Israel runakunapa tantakananllapa wasiman. Chaymi, chaypi paykunaqa yaĉhachikuranllapa Jesucristupaq. Chaynu yaĉhachikutinllapami achka runakuna kriyiranllapa, Israel runakuna, mana Israel runakunamapis. + +Кечуаqu: kimsa ñiqin + +Wikiliwrukunapi Kamachiq nisqaqa huk ruraqkunamanta aswan hayñiyuq ruraqmi. P'anqakunataqa amachaytam, qulluytam, champaytam, ruraqkunata hark'aytam, hukkunatapas atin. +T'una qillqasqa +Kay p'anqaqa 09:15, 29 nuw 2007 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +DÍA 1: CUSCO / CHILLCA / LLAQTAPATA. + +Huch'uy Qusqu + +Kunan p'unchaymin chayamusqa Pedro Pablo Kuczynski kay mama qochaq kantunman hinaspan rimarin kay qhelly uno ama haykunampaq mama qochaman ruwasunchis kay planta de tratamiento nesqata nispa. + +Quyllur llaqtayuq wawamanta + +Hatun Chaku nisqaqa chincha Arhintinapi, kunti Parawayipi, anti Buliwyapipas sallqa suyum, sach'asapa, thansasapa, qachusapa. Hatun Chakuqa paray mit'ayuq ruphay mit'ayuqmi. +Hatun Chakupiqa achka q'acha-q'acha icha paaq (pawaq, genus Schinopsis) nisqa sach'akunam wiñanku. + +Yachay wasipi qillqana pirqa. +Qillqana pirqa nisqaqa yana pirqam, sayaq yana last'am, yuraq qillqana iskuwan qillqamunapaq, utqaylla huq'u llachapawan ch'usaqchanapaqpas rurasqa. Qillqana pirqakunataqa yachay wasikunapim llamk'achinku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqana pirqa. + +Dilhi llaqtaqa Indya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Dilhipiqa 11.215.130 runakunam kawsachkanku. +Llaqta (Indya) + +Walter Hallstein sutiyup runaqa (* 17 ñiqin ayamarq'a killapi 1901 watapi paqarisqa Mainz llaqtapi - 29 ñiqin pawqar waray killapi 1982 watapi wañusqa Stuttgart llaqtapi) Alimanya mama llaqtap pulitiku kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Walter Hallstein. +Mainz llaqtapi paqarisqa + +L'Hospitalet de Llobregat llaqtaqa Ispañapi huk llaqtam, Katalunya suyup llaqtanmi. +Distritukuna wan barriukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: L'Hospitalet de Llobregat. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: L'Hospitalet de Llobregat. + +Angers llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Hatun sikwanka (Ramphastos toco) nisqaqa lliwmanta aswan hatun pinsham, sikwankam, ancha hatun killmu chhukrunayuqmi, Urin Awya Yalapi paray sach'a-sach'akunapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun sikwanka + +Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki - Wikipidiya +Sumaku nina urqu, Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki +Sumaku Napu-Galeras mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Sumaco Napo-Galeras) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk mama llaqta parkim, Napu markapi, Orellana markapi, Sukumpiyu markapi. +↑ www.sumaco.org Sumaku Napu-Galeras mama llaqta parkimanta (kastilla simipi) +www.birdlife.org / Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parkimanta (kastilla simi) +www.ambiente.gov.ec / Sumaku Napu - Galeras mama llaqta parki (kastilla simi) + +Uma llaqta Wakilla llaqta +Wakilla kiti (kastilla simipi: Huaquillas) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Kuri markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Wakilla llaqtam. Icha sutin samun waka illamanta. +Amachasqa sallqa suyukuna: Arinillas kawsaykuska amachasqa allpa + +Qarwaq llaqta, Ataqiru distritu +Uma llaqta Qarwaq +Ataqiru distritu (kastilla simipi: distrito de Ataquero) nisqaqa huk distritum Qarwa pruwinsyapi, Anqash suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qarwaq llaqtam. +Distritu (Qarwa pruwinsya) + +Millma q'arachupa[1] (genus Caluromys) nisqakunaqa huk rikch'ana q'arachupakunam, Urin Awya Yalapi sach'akunap k'allmankunapi kawsaq, ch'isipi tutapipas puriq. +Antikunap antinpi rikch'aqninqa siyantpitsu (Caluromys lanatus) nisqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Millma q'arachupa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Millma q'arachupa + +Qallariy willañiqi ‎(2816 × 2112 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 1,5 MB; MIME laya: image/jpeg) +Gio 2000 de Wikipidiya en Italiano Simi sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, rurasqanta sapsi kamay nisqamanmi kacharin. Kayqa tukuy Tiksimuyuntinpim chanin. +Gio 2000 sutiyuqqa pitapas saqillan kay rurasqanta llamk'achiyta imapaqpas, mana phatawanchu, chay hina phatakuna mana kamachiypa kamachiptinkama.Public domainPublic domainfalsefalse + +Huk warmip ñuñunkuna. +Ñuñu,[1][2][3] Chuchu[1][3][4] icha Chichi[2][3] (Latin simipi: mamma) nisqaqa warmip qhasqunpi wawata ñuñunapaq kurku yawrinmi, k'inchunpim (mullkhunpi). Ñuñupiqa ñukñum paqarin. Warmiqa china uywakunapas wawankunata ñuñunwan ñuñunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñuñu. + +Piero Fernando Alva Niezen; "Ciego" sutipaq runaqa (* 14 ñiqin hatun puquy killapi 1979 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +3 chaniyuq tikraykuna uray kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Llaqta (Tumpis suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Tumpis suyu) +► Llaqta (Contralmirante Villar pruwinsya)‎ (1 P) +"Llaqta (Tumpis suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Arizona suyu. +"Arizona suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mama llaqta: Buliwya +Tiyakuynin Chuqichaka suyu, Oropeza pruwinsya; Uru Uru suyu, Sebastián Pagador pruwinsya; P'utuqsi suyu, Antonio Quijarro pruwinsya, Chayanta pruwinsya, Tomás Frías pruwinsya; +Hallka k'iti kanchar - km² +Los Frailes walla (kastilla simipi: Cordillera de Los Frailes) nisqaqa Buliwyap Antikunanpi huk wallam, Chuqichaka suyupi, Oropeza pruwinsyapi, Uru Uru suyupi, Sebastián Pagador pruwinsyapi, P'utuqsi suyupipas, Antonio Quijarro pruwinsyapi, Chayanta pruwinsyapi, Tomás Frías pruwinsyapi, Chuqichaka llaqtap kuntinpi. P'utuqsi suyup chinchayninmanta qullaman rin. Lliwmanta aswan pikchunkunaqa kaymi Michaga, Santa Juana, Gracias a Diós. +Hanaq kay (~) +Santa Juana 4.456 m P'utuqsi suyu +Tela Phaqui (Cerro Tela Phaqui) 3.526 m Oropeza pruwinsya, Chuqichaka munisipyu, Kila Kila kantun +Triqu Urqu (Triqo Orkho) - m Oropeza pruwinsya, Chuqichaka munisipyu, Chaunaca kantun +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Los Frailes walla. +Katiguriyakuna: +Buliwyap Antikunan +Urqu (Chuqichaka suyu) +Urqu (P'utuqsi suyu) +Oropeza pruwinsya +Chayanta pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:42, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Punku p'anqa: Chili + +Runa Simi: Pirna + +Runa Simi: K'apra icha Raqch'i nisqaqa ( grigu simipi Κεραμική [keramikí], chaymanta kastilla simipi: cerámica) nisqaqa t'urumanta icha ch'aqumanta rurasqa, kañasqa imakunam, mikhunata waqachanapaq, hukkunapaq. + +Aymara: Piruw Suyu + +Geoffrey Chaucer Inlatirra mama llaqtayuq harawi qillqaq + +Runa Simi: Killachawwan qallarisqa chhasku wata + +Ilut'aq, ruraq + +2 chaniyuq tikraykuna link'u kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: link'u1link'u2 + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flora (Urin Awya Yala). +"Flora (Urin Awya Yala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Carmen nisqaqa Georges Bizet-pa 1875 watapi rurasqan taki aranwaymi, Ludovic Halévy-pa Henri Meilhac-papas qillqasqan liwruchayuq, Prosper Mérimée-pa qillqasqan kawsay rikch'api Carmen tiskisqa, 3 ñiqin pawqar waray killapi 1875 p'unchawpi Opéra-Comique nisqapi Paris llaqtapi ñawpaqta pukllasqa. + +Lawqa mama llaqta parki Parinaqutawan +Mama llaqta Chili +Uma llaqta Iquique +Tarapaka suyu nisqaqa (aymara simim; [1] kastilla simipi: I Región de Tarapacá) Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa Iquique llaqtam. +Iskay pruwinsyanmi kan. +Suyukuna (Chili) + +Katiguriya:Llaqta (Sirya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Sirya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Sirya). +"Llaqta (Sirya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Dansuyu). +"Taripay amachaq (Dansuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Bob Dylan sutiyuq runaqa, Robert Allen Zimmerman (iwriyu simipi: שבתאי זיסל בן אברהם, Shabtai Zisl ben Avraham) sutiwan riqsisqapas (24 ñiqin aymuray killapi 1941 watapi paqarisqa Duluth llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pop rock, country, blues takiqmi, tusuqmi, takina qillqaqpas. +Simi kapchiypi Nobel Suñay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bob Dylan. + +Alcobendas nisqaqa Ispaña mama llaqtapi Madrid suyupi huk hatun llaqtam. + +T'uqu nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +(Ransis simipi: «Llamk'ay, Qispi kay, Mama llaqta») +Aswan hatun llaqta Lomé +Tuqu icha Togo nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Llaqtakuna (Togo) + +José María Pérez de Urdininea sutiyuqqa (1795 paqarisqa Santa Krus llaqtapi, Buliwyapi, 1859 wañusqa Santa Krus llaqtapi, Buliwyapi) Buliwya suyup umalliqninmi karqan (18 ñiqin ayriway killapi 1828 watamanta 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1828 watapi 1828 watakama). + +1572 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +kawsay yawarta ch"unqarqani. + +Anqara, Piruw +Jach'a suyu Wankawillka + +Runa Simi: Guaviare suyu + +Runa Simi: Wankayuq distritu + +quwiki Katiguriya:Paqarisqa 9 ñiqin pachakwatapi kñ + +Kunanqa rihsisunchisya Runa Simita, inkakunah rimayninta, Kay musuhanpi, Supercarretera de Informacion, Internetpa Kancharyninwan. + +Zhao Ziyang pulitiku wan Uma kamayuq + +Wiktionary:Qhichwa k'iti rimaykuna - Wiktionary +Wiktionary:Qhichwa k'iti rimaykuna +(Wiksimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna-manta pusampusqa) +Achka qhichwa k'iti rimaykunam kachkan, iskaynintin hatun rimay huñum, achkataq aslla urin rimay huñum: +Waywash rimaykuna (Qhichwa I) +Wamp'uy rimaykuna (Qhichwa II) +Yawyu rimaykuna +Kichwa (Ikwadurpi Kulumbyapipas): Chay rimaypaqqa Shukllachishka Kichwa nisqa allin qillqayninmi. +Uralan qhichwa simi (Qhichwa II-C): Chay rimaypaqqa Uralan runasimi nisqa allin qillqaymi. +Qusqu-Qullaw runasimi (Buliwyapi Qhichwapas) +w:Qhichwa simi#Qhichwa simip k'iti rimayninkuna +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 05:43, 31 hul 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +19Chaynu nirnaqa, niranpis: ‘Chaymantaqa nuqalla nikashaq: Taytituy, kusala achka mikunayjun achka añupaq kanki. Samar mikuy, upyay, kusa aligrilla kawsay nir'. Chaynu nir ima, chay runaqa kusata yarpuyaran. + +Qosqo llaqtapi. + +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +José Antonio García-Belaúnde sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin pawqar waray killapi 1948 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw Mama llaqtapi Taripay amachaq, diplumatiku, pulitiku wan qillqa runanam.2006 watamanta 2011 watakamapi Piruwpa kansillirninmi karqan. + +Chachakumani llaqta (Chuqiyapu) - Wikipidiya +Chachakumani (kastilla simipi: San Juan de Chachacomani) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Chachakumani kantunpa uma llaqtanmi. + +Uma llaqta Puela +Puela kitilli (kastilla simipi: Parroquia Puela) nisqaqa huk kitillim Ikwadur mama llaqtapi, Pinipi kitipi, Chimpurasu markapi. Uma llaqtanqa Puela llaqtam. +Mayukuna: Puela mayu +Kitillipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku. [1] + +Mama llaqta Niqirya +Victor Ikpeba sutiiyuq runaqa (12 ñiqin inti raymi killapi 1973 watapi paqarisqa Benin llaqtap llaqtapi - ) huk Niqirya mama llaqtap piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Victor Ikpeba. + +Uma llaqta Tocota +Wanuwanu distritu (kastilla simipi: Distrito de Huanuhuanu) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Tocota llaqtam. + +Marku (kastilla simipi: Marco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam , Hunin suyupi , Shawsha pruwinsyapi, Marku distritup uma llaqtami. + +Kamarisqa 4 ñiqin ayriway killapi 1909 watapi 109 watayuq +Porto Alegre, Urin Hatunmayu suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: SC Internacional. + +Kaphiy yura (Coffea arabica) nisqaqa huk thansam, Piruwpi musuq yuram. Rurunkunamantaqa kaphiy nisqatam ruranchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kaphiy yura + +Pedro Alvares Cabral sutiyuq runaqa ( 1468 watapi paqarisqa Belmonte llaqtapi - 1520 watapi wañusqa Santarém llaqtapi) Purtugal mama llaptap awqaq pusaq wan naviganti qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pedro Alvares Cabral. + +2019 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. + +Buwis nisqaqa q'urasqa turum, manaña q'urutayuq, aswan allinta yuntapi llamk'anapaq, runata mana ch'utinapaq, mana china wakata yuqunayanapaq. + +John Gilbert Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaq + +"Diosqa musyanmi [...] nawikikuna kichakäriptin Diosnö alli kaqta y mana alli kaqta reqir kayänëkita" (Genesis 3:5). + +Qhapaq Ñan [1] + +Ashka runasqa ninku mana ni imata ruwana kasqanta ama ñawpa simis chinkananpaq Boliviapi. Waqkunataq mana chayllatachu yuyanku. Mana chayqa, ninku empeñuta churanata aswan uskhayta chay ñawpa simisqa wañunanpaq. Chay runasqa munasanku chay simista kunitan pacha thasnuchiyta, imaraykuchus wañunqankupuni ninku. Kay tiemposninchiqpi mana kawsankumanchu, ninku. Wañuchunkuña ninku. Nillankutaq: Castellanulla kawsachun, nispa. +Jinapis, waqkuna yuyanku empeñuta churana kasqanta, mana sayk'uspa, chay simisqa amapuni wañunanpaq. Chayta yuyaqkunamantaqa, ashkhamin kanku pikunachus sumaqta chay simista parlaspa, k'achitu kasqanrayku, tukuy sunqu munakunku. Kaykunaqa cuentá qukunku mana atikusqanmanta ujllapi, qhaq pacha, chay ñawpa simista yaykuchiyta iskay chunka ujniyuq kaq pachaq watasman. +k'askachiyta. Kay wataspi palabrasqa, yupa yupa rikhurimunku sapa kuti. Tukuy laya musuq imasqa karu llaqtasmanta sutisniyuqña jamuwanchiq. Kunanqa tapukunchiq: ¿imatataq ruananchiq tiyan qhishwa simi kay watasninchiqpi kawsananpaq? +Mana chay ñawpa palabrasmantachu parlasani, mana chayqa chay musuq palabrasmanta, mayqinkunachus llaqta palabraspuni kanku, chaykunamanta. Llaqtasninchiqpi qhishwata parlaqkunaqa tuta p'unchay llaqta palabraswan atipachikusanku, mayqinkunachus qhishwaman sat'iykukusanku escuelasniqta, periodicusniqta, radioniqta, televisionniqta ima. +Chayta yuyaspa, ñawpaqtaraq, tukuy imamanta astawan phukunawan phukuyta munanku chay ñawpa palabrasta, mayqinkunachus kawsasankuraq machu runas ukhupi estanciaspi, urquspi ima. Chay palabrastaqa llaqtaspi tiayakuqkuna mana riqsinkuñachu. Chayrayku chay palabrasta pallarquna ninku. Chaymantataq mujuta jina, qhishwaq sunqunman tarpuna ninku, tukuy runas riqsinankupaq. Kay runasqa kachaykukunku Chukisakaman, Putusiman, Qhucha Panpaman, Ururuman, La Pazman ima, mask'aspa chay chinkasqa k'acha rumisitusta. Munankutaq chaykunata urqhuyta chunka suqtayuq kaq pachaq watasmanta, phinkirichinankupaq iskay chunka ujniyuq kaq pachaq watasman. +Qhipantaraq, waqkuna munanku p'anparayta mana riqsisqa palabrasta urqhuspa mawk'a diccionariusmanta, gramaticasmanta, catecismusmanta, yarawismanta, takiykunamanta ima. Kay runasqa mana Boliviamanta librusllapichu mask'asanku chay palabrasta, mana chayqa Qusqu llaqtaman rinku chay palabrasta pallaq. Wakinku ñawpa Tawantinsuyuman phawayta munanku, sapa suyumantapuni tariyta munaspa qhishwa palabrasta. +Chay llaqta jatun (Ese pueblo es grande). Chay llaqtaqa jatun. +Chay jatun llaqta (Ese pueblo grande). +Chay runaqa machasqamanta warminta maqayta yachan. +Mikhunayki karqa. +Paykunaqa jamunanku karqa . +6 Suqta 16 Chunka suqtayuq +Imaraykuchus chayta ruanayta yachachiwarqanku). + +400 0 _ ‎‡a Claude Debussy‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq takichaq‏ + +400 0 _ ‎‡a Bechara El Khoury‏ ‎‡c taripay amachaq wan pulitiku. Uma kamayuq wan Umalliq Libanu‏ + +López Saravia, Fernando / 43307358 / Llaqta / Lima + +Mishikuwan Hukllachasqa Amirika Suyukunap saywan, San Diego (California) (HAS, lluq'i), Tijuana (Mishiku, paña) +Saywa nisqaqa iskay suyupura - mama llaqtapurapas - khuskan manyanninmi. Saywap huk kinrayninpiqa huk suyum, wakin kinrayninpitaq wakin suyum. +Saywakunataqa saywa rumikunawanmi tiyachinku. Chay rumipuraqa siwk siq'ikunam saywa kan. +Mama llaqtakunapurataq achka saywakunaqa hatun qinchayuqmi, pirqayuqmi, ahinataq 1961 watamanta 1989 watakama Berlin pirqam, chay pachapi Kunti Alimanyawan Anti Alimanyap saywanpas, kunantaq Urin Kuriyawan Chinchay Kuriyap saywanmi, Mishikuwan Hukllachasqa Amirika Suyukunap saywanpas, Mishikumanta llamk'ay maskaq runakunata HAS-man chayamuymanta hark'anapaq. +Chakrakunataqa rumi pirqakunatam icha yura saywakunawanmi saywanachinku. + +400 0 _ ‎‡a Jimmy Connors‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukunapas kurku kallpanchaq.‏ + +Tiyay Lima suyu, Barranca pruwinsya, Supi distritu +Karal (kastilla simipi Caral) nisqaqa Piruw mamallaqtapi huk aswan mawk'a llaqtam, Supi qhichwapi, Lima suyupi, Barranca pruwinsyapi, Supi distritupi. +Supi llaqta + +4 chaniyuq tikraykuna ruq'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Yanakancha +Yanakancha distritu (kastilla simipi: Distrito de Yanacancha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Pasqu pruwinsyapi, Pasqu suyupi. Uma llaqtanqa Yanakancha llaqtam. + +Qhapaq Walla Titiqaqa quchamanta rikusqa (lluq'i: Chiyaruku rit'i urqu, chawpi: Chachakumani rit'i urqu) +Tiyay Chuqiyapu suyu, Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu +Walla Antikuna, Qhapaq Walla +Chachakumani (Chachacomani) nisqaqa Buliwyapi, Antikunapi, Qhapaq Wallapi huk rit'i urqum, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Batallas munisipyupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.074 mitrum aswan hanaq. +Qhapaq Walla Titiqaqa quchamanta rikusqa (lluq'i: Illampu, Janq'u Uma; paña: Chiyaruku, Chachakumani) Killawat'awan +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chachakumani. +Urqu (Chuqiyapu suyu) + +Aswan riqsisqa qillqasqan: The Great Gatsby +Francis Key Scott Fitzgerald sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin tarpuy killapi 1896 watapi St.Paul, Minnesota paqarisqa llaqtapi - 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1940 watapi Hollywood, Los Angeles wañusqa llaqtapi), Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtamanta wan qillqaqmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: F. Scott Fitzgerald. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lituwa. +"Lituwa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Urqu (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Urqu (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Arhintina). +"Urqu (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Trujillo sutiyuqqa achka hatun llaqtakunam: +Trujillo sutiyuq runakuna: +Chad Trujillo, USA mama llaqtayuq quyllur qhawaq + +Mama llaqta Liechtenstein +Vaduz llaqtaqa Liechtenstein mama llaqtap uma llaqtanmi. Vaduz llaqtapiqa 5047 runakunam kawsachkanku (2005). + +Tiyay: Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Paqllun distritu, Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +Hanaq kay Huch'uy Tsacra (5.548 m) +Tsakra (kastilla qillqaypi Tsacra, Sacra) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Paqllun distritupi, Lima suyupipas, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi. + +2 chaniyuq tikraykuna llaqta masi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: llaqta masi1llaqta masi2 + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amarumayu sach'a-sach'a suyu. +► Flora (Amarumayu sach'a-sach'a suyu)‎ (2 K) +"Amarumayu sach'a-sach'a suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Quntumasa +Quntumasa distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Contumazá) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Quntumasa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Quntumasa llaqtam. + +Kamana (kastilla simipi: Camaná) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, huk llaqtam, Kamana pruwinsyap uma llaqtanmi. + +Cambridge nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Maria Callas Grisya-Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq taki aranway pukllaq + +Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Attractions in Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Llapa runan kay pachapi paqarin qispisqa, "libre" flisqa, allin kausaypi, chaninchasqa kausaypi kananpaq, yuyayniyoq, yachayniyoq runa kasqanman jina. Llapa runamasinwantaqmi wauqentin jina munanakunan. + +Piruw Suyu (Aymara) + +Runa Simi: Malwina wat'akuna + +-Se llama Nanay Mayu. + +кечуа Piruw Mama Llaqta + +Quechua: llapsa k'ulllu + +Chunka punchaw qapaq inti raymi 1948 watapi pachantin llaqtakunapa huñunasqa kachkaspanku allinmi ninku riqsichinku ima "pachantin llaqtarunapa runaq allin kananpaq hatun kachiyta" chaypi tukuy ima nisqanmi kay qillqapi rikurichkan. Chay rimanakuy qipanmanmi, llapan nacionkuna hapiyninpi kaqkunata mañakun kay qillqa tukuyniraq yachay wasikunapi riqsisqa, ñawirisqa kananpaq, mana imayna nacionkuna kasqankuta qawarispa. +Lliw runakunam paqarisqanchikmantapacha qispisqa kanchik, lliw derechunchikpipas kaqllataqmi sapakamanchikpa kanan. Yuyayniyuq kasqanchikraykum hawkalla aylluntinhina kawsayta atinanchik llapa runakunawan. +PICHQA KAQ (5) +CHUNKA KIMSAYUQ (13) +Lliw runakunam llaqtanchikrayku imapas kanchik, chayraykum llaqtanchikpi yuyaywan ima rurasqanchikpas allin kanan. +CHASKI QILLQA: Carta. + +Kečujų (qu): Hukllachasqa Amirika Suyukuna + +quwiki Arinillas kawsaykuska amachasqa allpa + +Runa Simi: Puquchi + +Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu - Wikipidiya +Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu +(Sicán mama llaqta musiyu) +Tiyay Lampalliqi suyu, Phirriñaphi pruwinsya, Pitipu distritu +Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu, ñawpa Hatun Batan risirwa suyu (kastilla simipi: Santuario Histórico Bosque de Pómac, ñawpa Zona Reservada de Batán Grande), suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Lampalliqi suyupi, Phirriñaphi pruwinsyapi, Pitipu distritupi. +Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyupiqa kay uywakunam kawsanku:[1] +Pumaq sach'asach'a willkachasqa ñawpa suyupiqa kanmi 89-chá laya pisqukuna. +↑ www.sernanp.gob.pe Pumaq sach'a-sach'a willkachasqa ñawpa suyu: yurakuna, uywakuna (kastilla simi) +Piruwpi willkachasqa ñawpa suyu +Karu puriy (Lampalliqi suyu) + +LXVII Hukllachasqa Amirika Suyukuna Kansillir +Hukllachasqa Amirika Suyukuna Senador Junior - Musuq York +26 ñiqin kantaray killapi 1947 watapi (70 watayuq) +Chicago, Illinois, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Hillary Diane Rodham Clinton sutiyuq warmiqa (* 26 ñiqin kantaray killapi 1947 watapi paqarisqa Chicago llaqtapi, Illinois suyupi, USApi) huk US-amirikanu pulitiku runam. +2016 watapi umallina akllanakuykunapi umallinata mañaspa Donald Trumppa atipasqa karqan. +Hukllachasqa Amirika Suyukuna Kansillir + +K'allma nisqaqa yura kurkumanta kinrayman wiñaq chillkim, kurkupi raphi lluk'ipi mutmumanta phutuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'allma. + +Kamarisqa 13 ñiqin ayriway killapi 1924 watapi (94 watayuq) +AEK FC (grisya simipi: AEK - Αθλητική Ένωσις Κωνσταντινουπόλεως – Athlitiki Enosis Konstantinoupoleos), nisqaqa huk Grisya mama llaqtap piluta hayt'ay klubmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: AEK FC. + +Muruchata (kastilla simipi: Morochata) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi, Quchapampa suyupi, Jayupaya pruwinsyapi, huk llaqtam, Muruchata munisipyup uma llaqtanmi. +Muruchata munisipyu: Yupaykuna +Jayupaya munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Jayupaya pruwinsya) + +Kay mama llaqtakunapi: Busna-Hirsiquwina +Busna simi (Bosanski jezik) nisqaqa Busna-Hirsiquwina mama llaqtapi llamk'achisqa tukri siminmi, islaw rimaymi. Iskay kuskanniyuq hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Katiguriya:Musiku sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Musiku sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:Musiku sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:Musiku" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Illimani saywapi Lampati kantun - Murillo pruwinsya +Uma llaqta Lampati (Lambate) +Simikuna kastilla simi, aymara simi +Lampati kantun (kastilla simipi: Cantón Lambate) nisqaqa huk kantunmi Buliwya mamallaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Urin Yunka pruwinsyapi, Irupana munisipyupi. Uma llaqtanqa Lampati (Lambate) llaqtam (347 llaqtayuq, 2001 watapi). + +Katiguriya:Nina urqu (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Nina urqu (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nina urqu (Arhintina). +"Nina urqu (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Jarani llaqta +Jarani nisqaqa (kastilla simipi: Arani; jarani icha jallmani nisqamanta sutinchasqa) Buliwya mama llaqtapi llaqtam, Quchapampa suyupi, Jarani munisipyup, Jarani pruwinsyap uma llaqtanmi. +Qullana K'acha Mama, Jarani llaqtapi willkachasqa +Saywitu: Jarani pruwinsya + +Kuwintu q'ipi, simi apaq + +ThyssenKrupp AG nisqaqa huk aliman ruruchinam. + +Deep Purple nisqaqa huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq Rock kusituymi, 1968 watapi paqarisqa London llaqtapi. + +Changsha ( chun simipi: 长沙, machu chun simipi: 長沙市, phinyimpi: Chángshā), Chunwa llaqtap, Hunan pruwinsya uma llaqtanmi. + +quechua: Bahamakuna (Runa Simi) + +k'aspi qillqana + +Runa Simi: Arauco pruwinsya + +Willakuy icha Kwintu nisqaqa huk rimasqallam simi kapchiypa rikch'aqnin. Willaqqa hayk'appas pay kaspa, ñawpa pachapim willaykun, qhichwa simipitaq hayk'ap hinapas kasqa pacha nisqapim. +Qhichwa simi kapchiypiqa achka ñawpa pachamanta willakuq kwintukunatam riqsinchik. Kay pachaqa wamaqyachkaptinmi, sumaq willakuykunata qunqachkaptinmi, sinchi-sinchita qillqananmi tiyan. +Kay samiqniyuqmi qhichwa simipi willakuykuna: +Nak'aq (Pishtaq): indihina runakunata sipiq millay ispañul, misti runa; +Wiraquchapampa (Q'iru llaqtapi willakuykuna): urqu apukunap ispañulkunata atipayninmanta; +Willakuykuna: Chay p'anqapiqa yachay wasipaq liwrukunapi willakuykunam qhawachikun. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:36, 6 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Yaqa q'illay + +Rudiyu qucha (kastilla simipi: Laguna Rodeo) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, huk qucham. + +Guanajuato suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Guanajuato), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Guanajuato llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guanajuato suyu. + +Llawi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Llawi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Llawi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Llave (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Almería llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Andalusiya suyupi. +26 Qhapaq raymi killa: Pendón P'unchaw. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Almería. + +1898 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq illapachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Uma llaqta K'ayrani +K'ayrani distritu (aymara simipi K'ayrani jisk'a t'aqa suyu, kastilla simipi: Distrito de Cairani ) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi, Kantarawi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa K'ayrani llaqtam. + +Musuq Dilhi (hindi simipi: नई दिल्ली, Naī Dillī) llaqtaqa Indya mama llaqtap uma llaqtanmi. + +Perugia llaqtaqa Umbria suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Tikraynin chhullmiy Kastillanu simipi: + +Chapalachi simi, Chachi simi icha Kayapa simi (Cha'palaachi) nisqaqa Ikwadurpi chincha chalanpi kawsaq 3.500-chá Chachi runakunap rimayninmi. + +pakuñas, mit`añas tukusitaw. + +Quechua: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta +Quechua: Piruw – Piruw Mama Llaqta +Aymara: Piruw – Piruw Suyu + +Amire80paq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Amire80" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi (kastilla simi: Quechua) Abya-yalaman simi. Tawantinsuyupa simin karan. Yaqa 14.000.000 runakuna Runasimita rimanku; Piruwpi, Bolibiyapi, Arxintinapi, Ikwadurpi, Chilipi, Kulumbiyapi kaytaqa riman. Runasimiqa lliw Abya-yalapa simikunamanta rimasqa kaq. + +Etiquetas: alfabeto aymara, Aymar qillqanaka, Aymara, Ch'amañchasiña, latin qillqa, Qillqa + +13Chaynaqa, sapa ayllumantayá allin yachayniyuq allin yuyayniyuq chaynataq ancha reqsisqa runakunata akllaychik, chaynapi kamachiqnikichikta churanaypaq", nispa. +14Hinaptinmi qamkunañataq niwarqankichik: "Chay niwasqaykikuqa allinpunim", nispaykichik. +15Chaymi sapa ayllumanta allin yachayniyuq chaynataq allin experienciayuq runakunata akllarqani, hinaspaymi kamachiqnikichik kananpaq churarqani, chaynapi waranqa runakunata, pachak runakunata, pichqa chunka runakunata, chunka runakunata kamachinankupaq. Wakintañataqmi sapa aylluta kamachinanpaq churarqani. +18Tukuy imapas ruwanaykichiktaqa chay tiempopim sumaqta yachachirqaykichik. +23Chay niwasqaykichik allinpaq rikchakapuwaptinmi, qamkunamanta chunka iskayniyuq runakunata, sapa ayllumanta hukta akllarqani. +39Qamkunam nirqankichik: "Kay wawa-churikichikkunataqa enemigonchikmi qechuruwasunchik", nispa. Aswanqa chay mana imapas yachaq warmakunam chay allpamanqa yaykunqaku. Paykunaman qoptiymi chay allpaqa paykunapaña kanqa. + +k'iti kay pachapi, ichaqa, +chiqah rimaypiqa, mana kaymi kashan. +Chay k'itiqa manchay qhawasqan +kay sapa p'unchay kawsaypiqa, +Chay k'itiqa nuqah rihsisqallaymi, +kay pachapiqa, tukuy +chayqa manchay p'utisqan. +Chaymi chay k'iti nuqah sapallay rihsisqayqa. + +Cochabamba, Quchapampa suyu + +quwiki Daniel Campos pruwinsya + +Chani nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Chani (sut'ichana) rikuy. +Chani (valor) nisqaqa imappas allin, waliq kayninmi, qhaturiq kayniymi, chhikan kayninmi. + +Obispo Santiestevan pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Obispo Santiestevan) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa Montero llaqtam. +Mayukuna: Piray mayu - Wapay mayu +Quchakuna: Piray qucha - Tarata qucha +Obispo Santiestevan pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, waraniyi, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] + +(Mayutata-manta pusampusqa) +Tiyay: Piruw, Amaru suyu +Buliwya, Beni suyu, Pando suyu +Pukyu Antikuna, Piruw +Amaru mayu [1] (Kastilla simipi: Río Madre de Díos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Buliwya mama llaqtapipas huk 1.150 km suni mayum. Paqarin Pillqupata mayu Piñipiñi mayuwan tikuptin Q'usñipata hacha hachanpi, Pauqartanpu wamani, Qusqu suyupi. +Amachasqa sallqa suyukuna (Piruwpi): Wawaha-Sunini mamallaqta waricancha - Manu mamallaqta waricancha - Tanpupata mamallaqta churakusa +Mayutata mayup purimuq mayunkuna (Piruwpi) +Mayutata mayu, Pando suyupi, Buliwyapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amarupa mayu. +Mayu (Mayutata suyu) +Mayu (Pando suyu) + +Veronica Scopelliti icha Noemi (25 ñiqin qhulla puquy killapi 1982 paqarisqa Romapi, Italyapi) sutiyuq warmiqa huk italyanu pop, rock, R&B, jazz takiqmi. + +Katiguriya:Chaqllisinchi yachaq - Wikipidiya +Katiguriya:Chaqllisinchi yachaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chaqllisinchi yachaq. +"Chaqllisinchi yachaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tak'a (familia Tabanidae) nisqakunaqa yawar ch'unqaq ch'uspikunam. + +Katiguriya:Qispi kay suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:Qispi kay suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:Qispi kay suyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Buenos Aires. Plantilla:Wikisource +► Buenos Aires llaqtapi paqarisqa‎ (32 P) +► Buenos Aires llaqtapi paqarisqa runakuna‎ (ch'usaq) +"Buenos Aires" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Umari distritu (kastilla simipi: Distrito de Umari) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Pachitiya pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Umari llaqtam. + +Ramis mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Ramis) Piruw mamallaqtapi huk mayum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi, Wankani pruwinsyapi. + +Chili Suyu (Aymara) + +Frédéric Chopin Pulunya mama llaqtayuq takichaq wan pianu waqachiq + +Kay p'anqaqa 22:55, 5 phi 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +7 Atska pachak watakuna pasanqanchönam, israelïtakuna testïgun kayanqanta nirir, Jehovä kënö nirqan: "Noqalla kanqäta musyayänëkipaq. Noqapa puntätaqa manam ni ima Dios kashqatsu, y qepämampis manam juk kashqatsu". Jina nunakunapaq alli kaqta munanqanqa manam imëpis cambiashqatsu, tsëmi kënö nirqan: "Noqaqa imëpis kanqänöllam kashaq" (Isaïas 43:10, 13; 44:6; 48:12). Clärum këkan, mana imëpis cambiaq y markäkïpaq Diostam israelïtakunaqa sirwiyarqan. Y noqantsikpis tsë Diosllatam sirwintsik (Malaquïas 3:6; Santiägu 1:17). + +Impapura marka (kastilla simipi: Provincia de Imbabura) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Ibarra llaqtam. +Suqta kitinmi kan: +Impapura markapiqa Karanki, Kayampi, Natawila, Otavalopas Kichwa runakunam tiyanku. Paykunaqa kay kitillikunapi kawsanku: [1], [2], [3] , [4] +Awasqa p'achakuna, qhatu, Utawalu +↑ www.codenpe.gov.ec/otavalo.htm / Otavalo runakuna (kastilla simipi) + +Susyalismuman Rikch'arimuy nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Susyalismuman Rikch'arimuy (sut'ichana) rikuy. +Susyalismuman rikch'arimuy, kastilla simipi Movimiento al Socialismo (MAS) nisqaqa huk buliwyanu susyalista partidum, 1997 watapi Evo Moralespa kamarisqan. +2005 watapi umallinapaq rimana huñunakuypaqpas akllanakuykunapi yallinakurqan. Evo Morales atispa 22 ñiqin qhulla puquy killapi 2006 p'unchawpi Buliwyap umalliqninmi tukurqan. + +Uchuy suri (Pterocnemia pennata) nisqaqa Antikunapi kawsaq surim. +Suri / Uchuy suri (Pterocnemia pennata garleppi), Tika Uta, Turco munisipyu, Uru-Uru suyu, Buliwya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uchuy suri. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uchuy suri + +Tiyay Brasilpi: Amarumayu suyu (Brasil), Aqri suyu +Piruwpi: Ukayali suyu: Purus pruwinsya +Kulina, Culina, Kulino, Kulyna, Kurina, Kollina, Madija icha Madihá (autodenominación: Madija) nisqakunaqa Brasilpi, Amarumayu suyupi, Aqri suyupipas, Piruw mama llaqtapipas, Ukayali suyupi, Purus pruwinsyapi, tiyaq runa llaqtam, arawak rimaykunaman kapuq kulina simita rimaq. +Brasilpiqa 865-chá Kulina runa tiyan. +Amarumayu suyu (Brasil), Aqri suyu Feijó munisipyu +Amarumayu suyu (Brasil) + +Uma llaqta Kulumpi (Columbe) +Kulumpi kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Columbe) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Kulta kitipi, Chimpurasu markapi. Uma llaqtanqa Kulumpi llaqtam (Columbe). +Mayukuna: Gaushi mayu - Kulumpi mayu (Río Columbe) +Kulumpi kitillipiqa Puruha Kichwa runakuna kawsanku. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Kulta kiti (2001) + +Burbuwnpa Juan Carlos I kay Burbuwnpa Juan Carlos Huk Ñiqin (kastilla simi: Juan Carlos I de Borbón) sutiyuq runaqa (5 ñiqin qhulla puquy killapi 1938 watapi paqarisqa Roma llaqtapi, Italyapi) huk Ispaña mama llaqtayuq Riy. +Ispañap Riy: 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1975 watapi - 19 ñiqin inti raymi killapi 2014 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Carlos I. + +Kaypi rimasqa: Piruw (Ayakuchu suyu, Wankawillka suyu, Apurimaq suyu) +Kay mama llaqtakunapi: Piruw (Ayakuchu suyu, Wankawillka suyu, Apurimaq suyu) +Chanka rimay icha Ayakuchu Chanka runasimi nisqaqa huk qhichwa simi k'iti rimaymi, Ayakuchu, Wankawillka, Apurimaq suyukunapi (Piruwpi) rimasqa. Chanka runa llaqtappas rimasqansi karqan. +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Ayakuchu Chanka runasimipi Liwru online 7,7MB + +Paqarisqa Ispaña, Barcelona, 5 ñiqin pawqar waray killapi 1940 watapi +José Gómez Romero sutiyuq runaqa, icha Dyango (* 5 ñiqin pawqar waray killapi 1940 watapi paqarisqa Barcelona llaqtapi - ), huk Ispaña mama llaqtayuq takiqmi, kastilla simillapim qillqarqan. +Churinkuna: Marcos Llunas wan Jordi. +Barcelona llaqtapi paqarisqa + +(Llimphiq-manta pusampusqa) +Llimphiy nisqaqa llimphiyuq tullpukunawan, ima llimphinawanpas rikch'akunata ruraymi, rikch'akunaman, imamanpas llimphita quymi. + +Alkali q'illay nisqakunaqa huk kaq qallawap huñunpa q'illayninkunam, t'inkisqakunapi huk chaniyuq (muksichana yupay: +1), huk mana q'illaykunawan (aswanta kachichaqkunawan), yakuwan, p'uchqukunawan ancha sinchita ruranakunmi. +Yakumuksinkunaqa ancha sinchi llipt'am. + +Elche nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Elche (sut'ichana) rikuy. +Elche llaqtaqa (valencia simipi: Elx) Ispañapi huk hatun llaqtam, Valencia suyupi. +Ibero nisqa runakunas 5 ñiqin pachakwata kñ Helike nisqa llaqtata kamarirqan. Qhipaqtataq romanukunas kikncharqan. 8 ñiqin pachakwatapi arabya mama llaqtaman kapurirqan, 1244 watapis Aragun qhapaq suyup awqankunap hap'isqan karqan. +Qhapaq qillqasqa: Palmeral de Elche +Llaqta (Valencia suyu) + +Tikraynin pirqachay Kastillanu simipi: + +Marcelino Maridueña kiti sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Marcelino Maridueña kiti sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Marcelino Maridueña kiti sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Coronel Marcelino Maridueña kiti (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Santa Lusiya kiti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Coronel Marcelino Maridueña llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Velasco Ibarra llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Nobel Suñay Pachaykamaypi nisqaqa Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypura huk suñaymi, pachaykamaypi ancha allin aypasqakunapaq. +14 Willay pukyukuna + +Tilu (genus Tilia) nisqakunaqa huk sach'akunam, kimsa chunka rikch'aq, Iwrupapi, Asyapi, Chinchay Awya Yalapipas wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tilu + +Aoraki Urqu (Inlish simipi nisqaqa Mount Cook, Mawri simipis nisqaqa Aoraki) Musuq Silandaq aswan hatun urqunmi; payqa 3,754 mitruyuq. Payqa Urin Alpikunapin kashan; Urin Alpikuna urqukunan Urin Wat'aq suyt'u kaypi. + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +Qusqu llaqtapim plazachallanpim - suyaykamullaway, + +Alfonsina Storni Arhintina mama llaqtayuq qillqaq + +Bolivia llaqtamanta Kamachik prisidinti Evo Morales Ayma, kay p'unchaykunapi kanqa tupanakuy rimanakuy Bolivia llaqta Mercosur nisqaman akhunampaq, kay rimanaykuypi muñayku mañakuyta. +Kaykunanmi kanku kay mañakuykunan: +Gubirnu Boliviano intirista hap'in kimsa runasimikunapi (quechua, aymará, guaraní) alfabitisación chayanampaq liw runakunaman, hinallataq kastillanu simipi allin kawsayta maskaspa llapan llaqtarunapaq riqsichikun. +Mercosur nisqapi ancha 50 millones llaqtarunakunan kay runasimikunata quechua, aymará, guarani nisqata rimanku. +Mercosurmanta qukumancha yanapakuy técnico- lingüístico nisqata llaqtaruna haywanakunankupaq kay simikunapi quechua, aymará, guarani nisqapi. Allinta kallpachinapaq kay "Unidad en la diversidad" nisqata tanqarita munan yanapaykuymanta. +Hinallataq, Prisidinti Morales, kanmi huk kawsay, ñuqayku Paraguay runallaqta sunquyku ukhumanta nanawanku, chaymi kay mañakuyta chayachimuykiku: +Kichasqa qillqa (17) . Campaña " Guaraní llamk'ana simi Mercosurpi hinallataq Paraguy llaqtapi, lengua oficial" Prisidinti Boliviapaq, Wiraqucha Evo Morales Ayma + +Runa Simi: Sallqa akllay + +Pachakamaq sutiyuq apuqsi tukuy pachatas kamarisqa. +Yayayku hanaq pachapi kaq. +Tukuy pachapi runakunaqa qispi kachun. +Ancha ñawpa pacha huk runas kasqa. +Ñuqa wawa kaptiy, manaraqmi tiliwisyunchu karqan. Chay pacha wawakuna wasi hawapim pukllaq karqanchik. +Huk p'unchawpa iskay chunka tawayuq t'aqan, ura nisqapas +Huk p'unchawqa iskay chunka tawayuq pachayuqmi. +Kay p'anqaqa 20:04, 26 awr 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Nurwiga Qhapaq Suyu +Aswan hatun llaqta Oslo +Runa llaqtap sutin Noruego, -a +Nurwiga icha Nurgi (Norge) nisqaqa Iwrupapi huk mamallaqtam. Uma llaqtanqa Oslo llaqtam. +Llaqtakuna (Nurwiga) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nurwiga. + +Mats Julian Hummels ( 16 ñiqin qhapaq raymi killapi 1988 watapi paqarisqa Bergisch Gladbach llaqtapi - ) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mats Hummels. + +Suryavarman II sutiyuq qhapaqsi 12 kaq pachakwatapi wasicharqan. +Kunankamapas Hindu manqus wasim. Vishnu sutiyuqta (qhipaqta Budista kaqta) yupaychanku. + +2 chaniyuq tikraykuna sut'ichay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +(Uchuy achuqalla-manta pusampusqa) +Uchuy achuqalla icha Unchuchukuy[1] (Mustela nivalis) nisqaqa huk uchuylla aycha uquq ñuñuq uywam, achuqallam, Chinchay Awya Yalapi, Iwrupapi, Asyapipas kawsaq. Allpa ukhupi kawsaq ukuchakunatam mikhun. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Unchuchukuy. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Unchuchukuy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu (Ikwadur). +"Urqu (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Zinho (Crizam César de Oliveira Filho ) sutiyuq runaqa; (* 17 ñiqin inti raymi killapi 1967 watapi paqarisqa Nova Iguaçu llaqtapi - ) sutiyuq runaqa huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq qarqan. + +Runa Simi: Luritu pruwinsya + +Arawkaniya suyu nisqaqa ( kastilla simipi: IX Región de la Araucanía) Chilipi huk suyum. Uma llaqtanqa Temuco llaqtam. +Suyukuna (Chili) + +1, 2by Yakunan + +K'anchay pacha. + +Runa Simi: Chinchay Santander suyu + +Kay huñukunapi llamk'achisqa: +Sapsi hayñikunamanta hallch'asqa + +quechua: rikch'ayrimana + +Bulibiya Mama Llaqta +Piruw Mama Llaqta + +Runa Simi: Piruwpa llaqta takin + +Kay kutichina yuyayka mana shina kanchu, kay mañaypika constitucionpi killkashkata, paktachichunmi mañanakunmi. Kaypika shina nin: "kay Ecuador Mama Llaktapika tawka runakuna kawsan", chay yuyayta paktachichunmi mañanakun. Chay yuyayta paktachinkapak tukuy yachaywasikunapi paktachinami kan, chay hawa runakunapak yachanapika, paykunapak shimipi yachachichunmi mañan. Yachaytaka Estadomi rikuna kan, pushakkunapak wakichinawan. (O) + +Allqumiyu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Allqumiyu yura rikch'aq ayllu (familia Apocynaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk allqumiyu hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allqumiyu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Allqumiyu yura rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Qincha pruwinsya (Beni) +"Qincha pruwinsya (Beni)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uchpa kusituy nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Uchpa nisqaqa rawrasqa yamt'ap, k'illimsap, q'awap, huk rawranakunap manaña rawrana kaq, hak'u hina puchunkunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uchpa. + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Usiyanya) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Usiyanya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Usiyanya). + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (FC Porto) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (FC Porto) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (FC Porto). +"Piluta hayt'aq (FC Porto)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Wata +Wata distritu (kastilla simipi: Distrito de Huata) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Punu pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Wata llaqtam. + +Puna yuthu (Tinamotis pentlandii) nisqaqa Urin Awya Yalapi (Arhintina, Buliwya, Chili, Piruw) kawsaq pisqum.Icha sutin huk suyupi tsaakwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puna yuthu + +Millpu (kastilla qillqaypi:Cerro Millpo) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Chikla distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.238 mitrum aswan hanaq. + +Tikraynin ñañi Kastillanu simipi: + +Takina icha Miludiya ima takinapaq rurasqanpas, simiwan takinapaq, maykunapitaq waqachinawan waqachinapaq. Taki sanampakunawan qillqasqaqa takina qillqasqa ninchik. +Hinallataq pisqukunap takisqantam taki ninchik. +Qhichwa simipi takikuna + +Runa Simi: Piwin yura rikch'aq ayllu + +Laja munisipyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Laja munisipyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Laja munisipyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Antikuna pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Laqha munisipyu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqiyapu suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wayna P'utuqsi (Chuqiyapu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Altu llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqiyapu mayu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sinru qillqa:Llaqta pusana rakiy (Buliwya) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wiyacha ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Achuqalla llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Jaruma pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lariqaqa pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Manqu Qhapaq pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Umasuyu pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chinchay Yunka pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Urin Yunka pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Inkawi pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Franz Tamayo pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Inkisiwi pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +José Ramón Loayza pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pakaqi pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pedro Domingo Murillo pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tuychi mayu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ixiamas munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Buenaventura munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sika Sika munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qalamarka munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Umala munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qullqincha munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qullana munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kurwa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qarañawi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waychu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Muqu Muqu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Apulu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Papil Pampa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chakarilla munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waki munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Huchusuma munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Inkisiwi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kaqwata munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qullqiri munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ichuqa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Likuma Pampa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'imi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Surat'a munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wanay munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yampupata yaqa wat'a ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Killa Qhichwa (Chuqiyapu suyu, Buliwya) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kalwaryu urqu (Titiqaqa qucha) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qupaqhawana munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Pidru Tikina munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Titu Yupanki munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wiyacha munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sika Sika llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Waychu llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Titiqaqa wat'a llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Charasani munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qataqura munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Takakuma munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Killawaya munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tipuani munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Mapiri munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tiyupunti munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Batallas munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Laja munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quruyqu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quripata munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Jach'ak'achi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Janq'ulaymi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Miqapaka munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pallqa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Altu llaqta munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuqiyapu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Achuqalla munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chulumani munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Irupana munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yana K'achi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yuraqk'aspi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Asunta munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Luriway munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sapajaqi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yaku munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Malla munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'ayruma munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuma munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ayata munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awqapata munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kuru Kuru munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'aqyawiri munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qalaqutu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qumanchi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Charaña munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tumarapi munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pakaqi Nasa Q'ara munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qallapa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Umanata munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Iskuma munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Warina munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chawpi Qhatantika ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'ululu Quta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Umala kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'iyar Umani kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yana K'achi kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'iyar Juqhu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'iyar Quta (Chuqiyapu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wayna P'utuqsi kantun ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wisk'achani (mawk'a llaqta) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uchuy Allpamayu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Andrés Machaqa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Jesus Machaqa munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Taraqu munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:Chuqiyapu suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yana K'achi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tumarapi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Asunta llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'ayruma ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yaku llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wanay llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tiyupunti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'imi llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Taraqu llaqta (Buliwya) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Titu Yupanki llaqta ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Quri Ch'uma ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Q'uru Qhini ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Santiago Wata munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tupaq Katari Jatun Yachay Wasi ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chachakumani llaqta (Chuqiyapu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Laram Q'awa urqu (Paqaqi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Watajata munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Chuwa Kukani munisipyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Uxi (mawk'a llaqta) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Janq'u Quta (Altu llaqta) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ch'iyar Juqhu mayu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kimsa Chata (Chuqiyapu) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Tupaq Amaru iskay ñiqin sutinchasqapas José Gabriel Túpaq Amaru icha Husiy Gawriyil Kunturkanki (José Gabriel Condorcanqui), sutiyuq runaqa (19 ñiqin pawqar waray killapi 1738 watapi paqarisqa Tinta llaqtapi, Qanchi pruwinsyapi icha Surimana llaqtapi, Tupaq Amaru distritupi, K'anas pruwinsyapi, Qusqu suyupi; 18 ñiqin aymuray killapi 1781 watapi wañusqa Qusqu llaqtapi), huk piruwanu qhichwa ankallis karqan. +Husiyqa 25 ñiqin aymuray killapi 1760 watapi, 22 watayuqsi kaspa, Nuestra Señora de la Purificación sutiyuq inlisyapi Surimana llaqtapi 16 watayuq Mikayla Bastidastawansi kasarakurqan. Kimsa churinsi karqan, Hipólito (1761), Mariano (1762), Fernando (1768) sutiyuq. +Piruw mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1780 watapi ankallikurqan. +Mana atiptinsi, 1781 watapi Ispañulkunaqa Tupaq Amaruta Yanaurqup mach'ayninkunapi hap'ispa Qusqu llaqtata apaspa chaypis sipirqanku, chaymantataqsi Hipólito sutiyuq kuraq churintawan, Mikaylatawan, Tumasa Titu Kuntimaytatapas. Fernando sutiyuq sullka churinsi taytamamanpa wañuyninta rikurqan. +Tupaq Amaru II wanka, Qusqu llaqtapi. +Tupaq Amaru (huk ñiqin) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 20:56, 6 mar 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki Katiguriya:Ruruchiqkuna (Mama llaqta) + +ñuka mana yachani. + +Ayti (mama llaqta) in Quechua + +Kasway rikch'a nisqaqa (kastilla simipi novela, fransis simipi roman) munay qillqasqa simi kapchiypa huk rikch'aqninmi. Kawsay rikch'aqa willakuymanta aswan sunim. Willaqqa ñuqa icha pay kaspa, ñawpa pachapi icha kunan pachapim willaykun. +Kaypim huk kawsay rikch'akunamanta qillqakuna: +Quyllur llaqtayuq wawamanta + +Wapsi kuyuchina sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Wapsi kuyuchina sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Wapsi kuyuchina sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kuyuchina ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Mama llaqta - Wikipidiya +(Mamallaqta-manta pusampusqa) +Mama llaqta (kastilla simipi: estado) nisqaqa huk runa llaqtap icha aswan runa llaqtakunap suyunmi. Mama llaqtaqa republika nisqa icha qhapaq suyum. +Ikwadurpi suyu chikakuna: mama llakta - marka - kiti - kitilli + +Katiguriya:Distritu (Chuta pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Chuta pruwinsya) +"Distritu (Chuta pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (02.01., 02-I, 2ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi iskay kaq (2ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 363 p'unchaw (wakllanwatapi 364 p'unchaw) kanayuq. + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Antikuna pruwinsya, Pukarani munisipyu, Tukiya kantun +Taypi Chaka Quta (aymara simi taypi chawpi, chaka chaka, quta qucha, [2] "chawpi chaka qucha", kastilla qillqaypi: Taypi Chaca Kkota, Taypi Chaka Kkota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Qhapaq Wallap kuntinpi, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Pukarani munisipyupi, Tukiya kantunpi, Sura Quta nisqap uray kuntinpi. +Pukarani munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Verona llaqtaqa Veneto suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Mula kisa,[1] Urqu ithana[2] icha Quwi kisa[3] (Urtica urens) nisqaqa huk quram, rikch'aq kisam, hampi yuram. Iwrupamanta hamun, kunantaq tukuy Tiksimuyuntinpi kawsan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mula kisa + +4"Tukuy imata ruranaypaq nimashaykita kay pachapi rurar tukchishayraykumi, runakuna qamtaqa kusata alabashunllapa. + +Runa Simi: Yupay yachay + +Ama umaykunata kuchuwaychu. – Idra nisqan. +"Qampa" panayki ancha sumaqmi, ñoqap munaychallam. +d) Kaypa qocha yakunmi ancha chiri. +POEMAS – HARAWIKUNA: "Mamay" + +Runa Simi: Asqupi pruwinsya + +Yuguslawyamanta paqarisqa musuq mama llaqtakuna. +Yuguslawya nisqaqa (sirbu hurwat simipi, sirbya simipi, hurwat simipi, isluwinu simipi Jugoslavija) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam karqan, 1918 watamanta 1991 watakama, kunan Isluwinya, Hurwatsuyu, Sirbya, Busna-Hirsiquwina, Yanaurqu, Makidunya musuq mama llaqtakunapi. Urin Islaw runakunap mama llaqtanmi nikurqan. +1918 watamanta 1929 watakama Sirbyukunap Hurwatkunap Isluwinukunap Qhapaq Suyun nikurqan, chaymantapacha 1940 watakamataq Qhapaq Suyu Yuguslawya karqan, Aleksandar I Karadjordjevic qhapaqpa kamachirqan. Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi aliman, italyanu awqaqkunap atipasqan karqan. +1945 watamanta 1991 watakamataq Susyalista Tantasqa Republika Yuguslawya karqan, Iskay ñiqin pachantin maqanakuypi aliman awqaqkunata atipaq kumunista ankallikunap kamasqan, suqtantin suyuyuq: Sirbya, Hurwatsuyu, Busna-Hirsiquwina, Yanaurqu, Isluwinya, Makidunya. +Katiguriya: +Puchukasqa mama llaqta (Iwrupa) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:12, 10 hun 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Ñaw (Conanthera bifolia, mapudungun simimanta: gnao) nisqaqa huk qura yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñaw. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ñaw + +Bukuresti llaqtapi hatun illapa. +Tsar Pushka nisqa ancha hatun illapa, Sankt Peterburg llaqtapi, Rusiyapi. +Hatun illapa icha Kañun nisqaqa t'uqyayllawan ancha hatun piqwanata t'uqyachina ayñim. +Iwrupa mama llaqtakunaqa chay ayñita wallparirqaptinmi, tukuy allpa pachakunapi mama llaqtakunata atipaspa kulunyacharqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun illapa. + +Alain Delon sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin ayamarq'a killapi 1935 watapi paqarisqa Sceaux llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtayuq kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan. +ALAIN DELON - Ufisyal qillqa web (inlish simipi) + +Qallu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Qallu yura rikch'aq ayllu (familia Plantaginaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qallu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qallu yura rikch'aq ayllu + +T'aynam sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +T'aynam sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +XLV Hukllachasqa Amirika Suyukuna Akllasqa Umalliq +14 ñiqin inti raymi killapi 1946 watapi (71 watayuq) +Plantilla:Llaqtawillay USA New York, New York suyu, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Donald John Trump icha Chunal Yun Turum sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin inti raymi killapi 1946 watapi paqarisqa New York llaqtapi, New York suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) huk US-amirikanu pulitiku runam. 2016 watapi Hukllachasqa Amirika Suyukunap 45 kaq umalliqninman akllasqa karqan, 2017 watamanta 2021 watakama umalliq kananpaq, Hillary Clintonta atipaspa. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Donald Trump. +Ruruchiq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Wanqara (kastilla simipi: bombo) nisqaqa huk Tawantinsuyupi paqarisqa takana waqachinam, huk wankar rikch'aqmi. + +Rump'u qillqanap ñawch'inpi kaq rump'uchan. +Rump'u qillqana nisqaqa tullpuwan hunt'asqa wiruyuq, ñawch'inpi asiru rump'uchayuq qillqanam. Rump'ucha qillqana p'anqap hawanpi muyuriptin tullpu p'anqaman lluqsin, siq'ita ruraspa. + +Qhasqu (pectus) nisqaqa kurkup wichay rakinmi. +Warmip qhasqunqa ñuñuyuqmi. Qhasqup ukhunpiqa sunquwan surq'anmi. Chay ukhu yawrikunataqa maqta nisqa waqta tulluntinmi amachan. Chay waqta tullupuraqa qhasqu sinchi aycham. + +Juan Diego Flórez Salom sutiyuq runaqa ( 13 ñiqin qhulla puquy killapi 1973 watapi paqarisqa Lima llaqtapi), huk Piruw mama llaqtayuq Taki aranway takiqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Diego Flórez. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alimanya. +"Alimanya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +quwiki Katiguriya:Mayu (Arhintina) + +Runa Simi: Putumayu suyu + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, Flag of the United Nations.svg nisqamanta rurasqa. + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Toscana) + +Qipaq kaq kutisqa: kimsa kaq punchawpi hawkaykuski (hulyu) killapi, iskay waranqa kimsa kaq watapi. +Simi Taqi / Simikuna + +C) una llaqta. + +Wiñay kawsay icha Isturiya (grigu simimanta: Ιστορία [Istoría]) nisqaqa runantinpa, allpa pachap, sapaq mamallaqtakunap icha runallaqtakunappas kasqankunam, imam tukurqun, ima hinam karqan, pikunam imatapas rurarqan. +Mama llaqtakuna +Alimanya - Arhintina - P'arasil - Puliwya - China - Khrisya - Hukllachasqa Amirika Suyukuna - Hukllachasqa Qhapaq Suyu - Ikuwatur - Iqiptu - Ispaña - Italya - Kulumpya - M'ihiku - Ransiya - Piruw - Rusiya - Winisuyla +Chinchaysuyu - Antisuyu - Kuntisuyu - Qullasuyu - Antawaylla - Inka - Inka Garcilaso de la Vega - Inka qhapaq - Inkarrí - Pukyu llaqta - Q'irus - Qusqu - Qusqu suyu - Ariqipa suyu - Ayakuchu suyu - Wanuku suyu - Saksaywaman - P'isaq - Ullantaytampu - Machu Pikchu - Willka Qhichwa - Waman Puma - Wamanqa - Wankawillka -Wiphala - Tawantinsuyu iñiy - Pachakamaq apu - Pachamama - Qun Tiksi Wiraqucha - Khipu q'aytu - Tampumach'ay - Rumiqullqa +Wiraquchapaq llamk'ay mit'a - Kumunismu - Akllanakuspa kamachinakuy - Qhapaq suyu - Republika - Susyalismu - Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy - Asinda - Chakra kamay allinchay +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:06, 10 hul 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +"Diosmanta tukuy Qhelqasqaqa paypa yuyaychasqan." (2 Timoteo 3:16, Diosmanta Qhelqasqa.) + +Runa Simi: Kañiti pruwinsya + +Qaqatampu jisk'a suyu +Waruchiri jisk'a suyu + +Saint John nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. Newfoundland wan Labrador pruwinsya uma llaqtanmi. +Kamasqa 5 ñiqin chakra yapuy killapi 1583 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Regina. + +Pawyun icha Pawyan (genus Papio) nisqakunaqa Aphrikapi kawsaq k'usillukunam. + +Teresa Ruiz López sutiyuqqa (21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1988 watapi paqarisqa palmayuq llaqtapi, Oaxaka, Mishiku) huk mishikupi wanu aranway pukllaq. +Kuyuchisqa siq'isqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +'Tilburg, Urasuyupas llaqtaqa. Noord-Brabant pruwinsyap iskay aswan hatun llaqtanmi. +Yachay sunturkuna: Tilburg Yachay sunturnin +Llaqta (Urasuyu) + +Uma llaqta T'aqapampa / Takapampa +T'aqapampa distritu icha Takapampa distritu[1](kastilla simipi: Distrito de Tacabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kashamarka suyupi, Chuta pruwinsyapi. Uma llaqtanqa T'aqapampa / Takapampa llaqtam. + +P'allqaluma nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi, huk urqum, Jarani pruwinsyapi, Wak'as munisipyupi. + +Quechua: mit'a yachay + +Quéchua : Dyuspa Simin Qillqa (qu) + +11Munashay ukniykuna, qamkunaqami kay pachapiqa furastiru yupay, mana tukuy tyimpupaqchu kankillapa. Chaymi rugashunillapa, ama qamkunalla munashaykillapata rurar kawsanaykillapapaq. Chaqa mana allin yarpuykunami, imanupis mana allinta rurachir, Dyusmanta chiqanchamananchikllapa.12Chay-ari allinkunata rurar kawsayllapa, chay mana kriyiqkunawanqa. Chaynuqami michka qamkunapaq kusa mana allinta rimayarmapis, kwintata qukar ninqallapa: "Alliptami wak runakunaqa Dyus munashanta ruranllapa" nir. Chaymi ashwan Dyuspi kriyirna, jwisyu diya ĉhamutinqa Dyusta alabanqallapa. + +Runa Simi: 1 ñiqin pachakwata kñ + +Runa Simi: Suruqch'i + +Humphrey Bogart Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Qiwuña,[1] Qiwiña,[2][3] Qiwña,[2][4][5] Qiñwa[6][7][8] icha Qiwna[9], kichwapi Kiñwa[10] icha Sachakiñwa[11] (genus Polylepis) nisqaqa huk sach'akunam, 4500 mitru hanaqkama wiñaq. 26 rikch'aqniyuq rikch'anam, waysallpu yura rikch'aq aylluman kapuq. Qiwuñaqa ancha alli-allillamantam wiñan, qaranta pisi-pisillamanta k'uskiykuchispa. Chay pisillata paskasqa qaranqa sach'ata chirimantam amachan. +2 Rikch'aqkuna +3 Amachasqa sallqa suyukunapi qiwuña sach'a-sach'akunap tiyan +Ñawpa pachas Punapi ancha achka qiwuña-qiwuñas karqan, kunan pachataq chaymanta chunka ch'iqtallamantas aswan pisillas puchuq kachkan. Tawantinsuyu pachapiqa Inkakuna ama sach'a muthuychu ñiqsi karqan. Ispañulkuna hamuptinqa achka sach'akunas michina ruranapaq muthusqa karqan. +Qiwuña-qiwuña Punapi allin allpapaq ancha chaniyuq kaptinmi, chay sach'a-sach'akunata amachananchikmi tiyachkan. +Mama llaqtap sach'a-sach'a kamayuqninkunaqa qiwuña ranti utqaylla wiñaq kalistukunatam churayta munan, runakunata q'iruwan kawsachinapaq. Chaywanpas huk kawsay pacha amachaq tantanakuykunam ayllu llaqtakunawan yanapanakuspa musuq qiwuña-qiwuñakunata churayta munan. +Rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Polylepis rugulosa, Sajama mamallaqta parki, Buliwya +Amachasqa sallqa suyukunapi qiwuña sach'a-sach'akunap tiyan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Amachasqa sallqa suyu +Qusqu suyu Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu Polylepis sericea, Polylepis pepei, Polylepis pauta, Polylepis lanata +San Martin suyu Abiseo mayu mamallaqta parki Polylepis pepei, Polylepis pauta +Qusqu suyu / Mayutata suyu Manu mamallaqta parki Polylepis pauta +Ayakuchu suyu Pampa Galeras - Bárbara D'Achille mama llaqta risirwa Polylepis incana +Anqash suyu / Wanuku suyu / Lima suyu Waywash Urqukuna risirwa suyu Polylepis incana +Hunin suyu / Qusqu suyu Utishi mamallaqta parki Polylepis canoi +↑ Rimana 6, Kuskanchik Yachasunchik, Qichwa. Perú Suyupi Yachay Kamayuq, Lima 2013, p. 104. Qiwña sach'ata tarpusunchik. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qiwuña. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qiwuña +Katiguriyakuna: +Waysallpu yura rikch'aq ayllu +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:00, 17 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Andrew Jackson‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku‏ + +www.epikchay.com + +Pachakamaq llaqta +151 _ _ ‎‡a Pachakamaq llaqta‏ + +Runa Simi: Ninakuru + +Essen llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Nordrhein-Westfalen suyupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Essen. + +Alberto Manuel Andrade Carmona sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1943 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 19 ñiqin inti raymi killapi 2009 watapi wañusqa Washington llaqtapi), huk piruwanu abugadum, pulitikupas karqan. +1990 watamanta 1995 watakamapim Miraflorespa kurakan akllasqa tukurqan. +1996 watamanta 2002 watakamapim Limap kurakan akllasqa tukurqan. +Somos Piruw partidupi wankurisqa kaspa, 2006 watapi Piruwpa Kunrisunman akllasqa karqan. + +Thirty Seconds to Mars nisqaqa huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq rock. + +(Ch'uspi wira-manta pusampusqa) +Mapa nisqaqa (ch'uspi wira nisqapas, kastilla simipi: cera) lachiwakunap wiksanpi rurasqan wira hina imayaymi, lachiwana nisqa lachiwap q'isanta ruranapaq. Chay lachiwanataqa puriqllachaspa mapatam hurqunchik. Chaymantaqa bilakunatam ruranchik. + +Uma llaqta San Clemente +San Clemente distritu; (kastilla simipi: distrito de San Clemente) nisqaqa huk distritum Pisqu pruwinsyapi, Ika suyupi, Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Clemente llaqtam. + +Tiyay Qispi kay suyu, Truhillu pruwinsya, Moche distritu +Killa Wak'a (kastilla simipi: Huaca de la Luna) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi, Truhillu pruwinsyapi, Moche distritupi, huk chuntum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Killa Wak'a. + +Édouard-Joachim Corbière icha Tristan Corbière sutiyuq runaqa ( 18 ñiqin anta situwa killapi 1845 watapi paqarisqa Ploujean llaqtapi - 1 ñiqin pawqar waray killapi 1875 watapi wañusqa Morlaix llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq harawi qillqaq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tristan Corbière. + +Palama iskay waqrachayuqmi (kaypi: kukaracha). +Waqracha icha Antina (antena, antenna) nisqaqa sillwichakikunap umanpi kaq uchuy waqra hinam, mutkinapaq, kullanapaq. +Palamakuna, pachakchakipas iskay waqrachayuqmi, qaraqruyuwataq tawa waqrachayuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Waqracha. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Surinam. +"Surinam" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rit'i Yuraqchamanta - Wikipidiya +Millay hawa mama (puka p'achayuq) Rit'i Yuraqchaman (yana chukchayuq) sintakunatam quchkan. +Rit'i Yuraqchamanta (aliman simipi: Schneewittchen, ura sahun simipi Sneewittchen, inlish simipi: Snow White, kastilla simipi: Blanca Nieves) nisqaqa Rit'i Yuraqcha sutiyuq quya p'asñachamanta, millay hawa mamamanta, qanchisnintin ch'iti (wank'i, ch'ukchu, iqu) nisqamantapas willakuymi, Grimm wawqikunap (Jacob Grimm, Wilhelm Grimm) Alimanyapi pallasqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rit'i Yuraqchamanta. +Grimm wawqikunap pallasqan willakuykuna + +Tikraynin amuqllu Kastillanu simipi: + +Jean-Bertrand Aristide sutiyuq runaqa "Titide" o "Titid"(* 15 ñiqin anta situwa killapi 1953 watapi paqarisqa Port Salut llaqtapi - ). Ayti mama llaqtayuq taytakuram, Yachay wayllukuqmi, Dyusmanta yachachiqmi, pulitikupas. +1991 watamanta ñawpaq kuti Aytipa Umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Jean-Bertrand Aristide. + +Tikraynin musquchay Kastillanu simipi: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iquy + +Qulu Qulu (Colo Colo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk mawk'a llaqtam, chullpakunayuqmi, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, Patampuku distritupi, Patampuku mayuñiq. + +Fulgencio Yegros Parawayi mama llaqtayuq awqaq pusaq wa pulitiku + +Runa Simi: Hatun wamp'u + +Qakuña llaqtamasiy warma masikuna (Bis) + +Runa Simi: Mama aqha p'uchqu + +Paqarisqa Ispaña, 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1893 watapi +Wañusqa Ispaña, 6 ñiqin hatun puquy killapi 1984 watapi +Rurasqankuna Qillqaq, amawta. +Aswan riqsisqa qillqasqan: Cántico wan Clamor. +Jorge Guillén y Alvarez sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1893 watapi paqarisqa Valladolid llaqtapi - † 6 ñiqin hatun puquy killapi 1984 watapi wañusqa Málagallaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. + +Kañamu Pacha "Hortisol" + +Mink'achaqkuna rikch'awa + +Tiyay Ariqipa suyu, Aplaw pruwinsya, Uraka distritu +Hallka k'iti kanchar 5 km² +Hatun Qillqapampa icha Hatun Qillqamarka[1] (kastilla simipi Toro Muerto ("wañusqa turu")) nisqa rumi qillqa (pitrugliphu) nisqakunaqa Piruwpi rumipi siq'isqakunam, Ariqipa suyupi, Aplaw pruwinsyapi, Uraka distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun Qillqapampa. +Mawk'a llaqta (Ariqipa suyu) + +Mama llaqta Arhintina arhintinu +Américo Rubén Gallego sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin ayriway killapi 1955 watapi paqarisqa Bragado llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Piluta h'aytaq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mama llaqta River Plate Arhintina 1981 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Américo Gallego. + +Saltillo nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Coahuila suyu uma llaqtanmi. +Alberto de Canto kamasqa 25 ñiqin anta situwa killapi 1577 watapi. +Mishiku Coyoacán, Mishiku llaqta. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Saltillo. + +Tiyakuynin Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, Pitumarka distritu, Qispiqanchi pruwinsya, Markapata distritu +Yayamari, Muntura icha Amruqa (Montura / Ambroja) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Willkanuta wallapi, huk rit'i urqum, Qusqu suyupi, Qanchi pruwinsyapi, Pitumarka distritupi, Qispiqanchi pruwinsyapipas, Markapata distritupi, Siwinaquchañiq. Pikchunqa mama quchamanta 6.049 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Qanchi pruwinsya + +(Qhapaq suyu-manta pusampusqa) +Sapan kallpay icha Qhapaq suyu icha Monarkhiya (kastilla simipi: Monarquía, grigu simimanta: Μοναρχία, "ch'ullap kamachiynin") nisqaqa huklla sapan qhapaqpa kamachiyniyuq mama llaqtam. Mama llaqtayuq runakunaqa manam akllankuchu qhapaqta. +Huk republika nisqakuna: +Hukllachasqa Qhapaq Suyu, Ispaña, Uray Llaqta Suyu. +Inkakunap mama llaqtanpas, Tawantinsuyu, sapan kallpay karqan, Pachakutiq Inka qhipanmanta. + +Ch'upu (absceso) nisqaqa kurkupi huk tiyaypi huñusqa q'iyam, unquchiqkunap (añakikunap, atamkunap) paqarichisqan. Kurkuta amachaq yuraq ywar kawsaykuqkunam unquchiqkunawan ch'uputa q'illuchan. Ch'upuqa mayninpipas kurkupi paqarin, ahinataq ñutqupi, tullupi, qarapi, surq'anpi, sinchi aychapi. Millay ch'upuqa ruphariyta, chirichita, unqusqa tiyaypi nanaytapas paqarichinmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chulla uywampullu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chulla uywampullu + +Vivien Leigh, Vivian Mary Hartley chiqap sutiyuq warmiqa (5 ñiqin ayamarq'a killapi 1913 p'unchawpi paqarisqa Darjeeling, Barat; 7 ñiqin anta situwa killapi 1967 p'unchawpi wañusqa London llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq aranway pukllaqsi karqan. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Kuyu walltay (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Llapa ruru kancha icha Ataw kancha nisqa ( huk simipi paradise, paradis, paradies) chayqa sutin ancha ñawpaq pachapi karqan nirku iñiykuna yachay p'anqanpi. Chaypi tiyasqa unayniyuq yayakuna, mamakuna. Niyanku huchanmanta Apuyaya wikch'usqa. Chaypitaqa runa llamk'apun, wanakunanpaq. + +Emiliano Zapata Salazar sutiyuq runaqa, (* 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1879 watapi paqarisqa San Miguel Anenecuilco, (Morelos) llaqtapi - † 10 ñiqin ayriway killapi 1919 watapi wañusqa Chinameca, (Morelos) llaqtapi), Mishikupas Awqaq suyup hiniral. +Allpa awqaq suyu (Mishiku) + +Madrid icha Mallrit llaqtaqa Ispaña mama llaqtap uma llaqtanmi. + +Thachkiyninchistaqa basesmantapacha t'ukurinapuni kanman, ama kachapuris kanachu kanman, manataq kayman jaqayman apaykachachikunachu tiyan. + +Runa Simi: Piruw Llamk'aqkuna Sapsi Tantanakuy + +Cóndor Huta llaqta as tumpa chiri, jinapis kay comunidadpi q'umir puquykunaqa sumaqta puqun. Mana carpaspipunichu" + +Sumaq Llaqta + +Kaypi rimasqa: Buliwya, Piruw +Suyukuna: Chawpi Antikuna +• mana riqsisqa +Rimaykunap ayllun: Aru rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Buliwya, Piruw +SIL Llapa k'iti rimayqa kikin tuyruyuqmi: +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Aymara simi k'itikuna +Buliwya suyupi Aymara simi k'itikuna +Aymara simi icha Aymar simi (aymara simipi: Aymar aru) nisqaqa 3.000.000 aymara runakunap rimayninmi, kay mama llaqtakunapi: +1 Huk rimakuna +2 Aymara simi k'itikuna +5.2 Simi qullqakuna: Aymara simi - Huk simikuna +Huk rimakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk aymara rimakuna (qhichwa simi - aymara simi): +Aymara simi k'itikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chuqiyapu suyu +Chakrapura k'itikuna: 93% aymara simi rimaq +Umasuyu pruwinsya: 96% aymara simi rimaq +Paqaqi pruwinsya: 94% aymara +Eliodoro Camacho pruwinsya: 97% aymara +Muñecas pruwinsya 99% aymara +Lariqaqa pruwinsya: 95% aymara +Franz Tamayo pruwinsya: 98% aymara simi rimaq, 16% qhichwa simi rimaq +Wiyacha llaqta 60% aymara, 55% aymara/kastilla simi, 38% kastilla simi +José Ramón Loayza pruwinsya: 94% aymara +Inkisiwi pruwinsya +Chakrapura k'itillikuna: 89% aymara +Qullqiri llaqta: 41% aymara, 25% qhichwa, 45% kastilla simi +Antikuna pruwinsya: 97% aymara +Manqu Qhapaq pruwinsya: 93% aymara] +Gualberto Villarroel pruwinsya: 97% aymara +Chinchay Yunka pruwinsya 69% aymara, 91% aymara/kastilla simi, 29% kastilla simi, 4% qhichwa +Uralan Yunka pruwinsya +Qarañawi pruwinsya +Uru-Uru pruwinsya 77% aymara simi rimaq, 23% aymara-qhichwa] +Uru-Uru llaqta: 22% aymara, 40% qhichwa, 99% kastilla simi +Qaranqa pruwinsya: 94% aymara +Ladislao Cabrera pruwinsya: 91% aymara, 20% qhichwa +Sawkari pruwinsya: 83% aymara, 31% aymara/qhichwa +Uralan Qaranqa pruwinsya: 96% aymara +Chinchay Qaranqa pruwinsya: 97% aymara +Ch'allapata pruwinsya icha Eduardo Avaroa pruwinsya: +Ch'allapata llaqta: 25% aymara, 65% qhichwa +Wanuni llaqta: 64% qhichwa, 16% aymara +P'utuqsi suyu: +Daniel Campos pruwinsya: 71% aymara, 98% qhichwa +Chinchay Lipis pruwinsya: 4% aymara, 89% qhichwa +Antonio Quijarro pruwinsya: 17% aymara, 74% qhichwa +Uyuni llaqta: 13% aymara, 46% qhichwa +Quchapampa suyu: +Jayupaya pruwinsya +Tapaqari pruwinsya +Chuqichaka suyu: +Urupisa pruwinsyapi, Pujpu kantun +Wankani pruwinsya +Punu pruwinsya: Aqura distritu, Platiriya distritu Chukuwitu distritu, Pichakani distritu +Putina pruwinsya +Chukuwitu pruwinsya (Juli) +Tarata pruwinsya +Región XIV, X-pas (Mayukuna suyu Quchakuna suyupas): 1.602 runa +↑ butler.cc.tut.fi Aymara simi k'itikuna (Albo 1995) (kastilla simi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Aymara runakunapaq simi qullqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yatiqirinaka Aru Pirwa (Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Aymara simipi) Liwru online 8,0MB +Simi qullqakuna: Aymara simi - Huk simikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (aymara simipi widyum) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:49, 4 sit 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +K'ayruma munisipyu - Wikipidiya +Pruwinsya José Ramón Loayza pruwinsya +Uma llaqta K'ayruma +K'ayruma munisipyu (kastilla simipi: Municipio Cairoma) nisqaqa pichqa ñiqin munisipyu José Ramón Loayza pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa K'ayruma llaqtam. +Urqukuna: Jach'a Kunturiri (Chuqiyapu) (Araka kitipi) - Salvador Apachita (Tienda Pata kitipi) - Turrini (saywapi Inkisiwi pruwinsyawan) +Mayukuna: Luriway mayu +K'ayruma kantun +K'ayruma munisipyu: yupaykuna, saywitu + +2 chaniyuq tikraykuna q'altiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Allwiya kamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Allwiya kamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +(Katiguriya:Allwiya kamayuqkuna (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)-manta pusampusqa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allwiya kamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Allwiya kamayuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allwiya kamayuq (Mama llaqta) + +Qusqupi, Buliwyapipas k'iti rimaykunapim -q nispa ninku. +Hukllachasqa Urin Runasimi nisqapitaq -p nispa qillqnchik, mawk'a Inkakuna hinam. Chayrayku Buliwyamanta qillqakunapipas chay -p nisqata qillqanku, ahinataq: duraznop juch'uy k'allmanta; sach'ap sapin; chakrap muyuynin nispa, Julieta Zurita Cavero (ed., Proeibandes, Qhuchapampa 2009): Imaymanta Qhichwapi ñawikunanchikpaq puquykunamanta qillqapi. +Robert Vallejos Valdiviap qillqasqanta Urin Runasimipi kay hinatam qillqanchik: + +Yoro suyu saywitu (Unduras) +Yoro suyu (kastilla simipi: Departamento de Yoro), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Yoro. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yoro suyu. + +Jesu Kristu icha Hisu Kristu (grigu simimanta: Ιησούς Χριστός [Iēsoús Khristós], Χριστός = "Hawisqa") kristiyanu iñiykama wañuymanta sayarispa kawsarisqa Jesusmi, Yaya Dyuspa churin. Dyuspa pañanpi hanaq pachapi tiyansi. Chaymantas hamunqa runakunata tarinapaq. + +Wiñay wayna nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Wiñay wayna (sut'ichana) rikuy. +Wiñay Wayna (Huiñay Huayna) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, huk Inka raqaymi. +Ñawpa llaqtakuna Wiñay Wayna ñiqpi: + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 2800 × 1400 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 2 KB) + +3 chaniyuq tikraykuna ch'utiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Islas Canarias icha Kanarya wat'akuna nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtakunaqa Santa Cruz de Tenerife llaqta Las Palmas de Gran Canaria llaqtapas. + +Leiria distritu (kastilla simipi Distrito de Leiria), nisqaqa Purtugal mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Leiria llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Leiria distritu. + +Lúcio (Lucimar Ferreira da Silva) sutiyuq runaqa (8 ñiqin pawqar waray killapi 1978 watapi paqarisqa Brasilia llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +kanchay.net + +San Juan 8:27 QUFNT - Piru paykunaqami, mana - Bible Search + +Camille Corot Ransiya mama llaqtayuq llimphiq + +Inti Llaqta + +que: Harry Potter pakasqa ukhuwan + +400 0 _ ‎‡a Shirin Ebadi‏ ‎‡c Iran mama llaqtayuq taripay amachaq. Nobel Suñay‏ + +Qusqu suyu - Wikipidiya +Qusqu jach'a suyu +Mama llaqta Piruw +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy 16,79 runa / km² +Kamasqa wata 18 ñiqin ayriway killapi 1822 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Qusqu suyup wamaninkuna +Qusqu suyu (aymara simipi: Qusqu jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento del Cusco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Qusqu llaqtam. +1.1 Hatun urqukuna +1.3 Hatun quchakuna +9 Suyupi paqarisqa +14.1 Churupampa – Piluta hayt'aq warmikuna +Amachasqa suyukuna: Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu - Manu mamallaqta parki - Utishi mamallaqta parki - Machiqinqa ayllu llaqta risirwa - Megantoni mamallaqta willkachasqa +Mayu punkukuna: Mayniki, Timpya (500 m) (Killapampa pruwinsyapi). +Hatun mayukuna purimuq mayukunawan[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hatun quchakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Asnaqucha Aqumayu Musuqllaqta 3.760 m 33,00 +Qusqu suyupiqa kay pisqukunam [1] kawsanku: +Chunka kimsayuq pruwinsyanmi kan. +Qusqu suyupiqa Amarakaeri, Ashaninka, Machiqinqa, Piru runa, Qhichwa runakunam tiyanku. +Qhapaq qillqasqa: Qusqu suyupi rimaykuna +Qusqu suyupiqa aswanta runasimitam, kastilla simitam rimanku.[3] +/2 inlish simi, purtuyis simi, huk hawa simi, ruqt'u runakuna +Qusqu suyupiqa Qusqu-Qullaw runasimitam rimanku. +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Huk karu purinakuna, karu purina mawk'a wasichasqakuna : +Tawa quchakuna (Qusqu: 107 km): Pumaqanchi qucha, Aqupiya qucha, Asnaqucha, Pampamarka qucha (Qusqu: +Anta pruwinsyapi: +Khallka pruwinsyapi: +Khallka llaqta (Qusqu: 50 km); Huch'uy Qusqu raqaykuna; Machakancha armakuna; Minasmuqu; urqukuna: Pitusiray, Sawasiray. +P'isaq llaqta; Willka qhichwa; qhuta; intiwatana; pata patakuna +Qiswa chaka (Qusqu: 143 km) (Q'iwi distritupi) +*Raqch'i (Wiraqucha) Qanchi pruwinsyapi (Qusqu llaqtamanta 112 km karum) +Qusqu pruwinsyapi: +Qusqupi inlisyakuna: +Q'inqu (Qusqu llaqta: 6 km karum) +Killapampa pruwinsyapi: +Chuqik'iraw ( (Qusqu: 90 km, Awankay: 123 km, Cachora: 30 km), (Awankay pruwinsyapi), Inka llaqta +Paruru pruwinsyapi: +Pikillaqta (Qusqu: 38 km) +Antawaylla (Qusqu: 45 km); 1580 watamanta inlisya; +Urupampa pruwinsyapi: +Willka Qhichwa +Urupampa llaqta (Qusqu: 78 km) +Chinchiru llaqta (Qusqu: 28 km); Chinchirup mawk'a wasichasqankuna; inlisya; raqaykuna;Quchakuna: Waypu qucha, Piwray qucha; Urqukuna: Sallqantay, Waqaywillka, Pumasillu, Chichun +Llaqtapata (Qusqu: 50 km; Machu Pikchu: 4 km) +Chinchiru (mawk'a llaqta) +Apu Tayta Chuqikillka, Hatun Piruw mamasuyup Kawsaynin (2008 watamanta)) +Huch'uy yachay wasikuna: 1.743 +Chawpi yachay wasikuna: 399 +Yachay sunturkuna: +Mama Llaqtap San Antonio Abad Yachay Sunturnin +Suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qillqaqkuna: +Pulitikukuna: +↑ Sinru qillqa: Wakarpay quchapi pisqukuna (Qhichwa simipi, inlish simipi, kastilla simipi, latin simipi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Qusqu suyu +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi (Liwru online pdf) +bvirtual.proeibandes.org / Huchuy runakunaq imayna uywaynin (Roccoto llaqta, Paruru pruwinsya, Qusqu suyu) (qhichwa simi, kastilla simi) +Nereo Hancco Mamani (qhichwa yachachiq): Irqikunap qhichwa simi kastilla simi ima Qhiwar ayllupi rimasqankumanta +Churupampa – Piluta hayt'aq warmikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Uma llaqta: Qusqu +Amachasqa sallqa suyukuna: Machiqinqa ayllu llaqta risirwa • Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu • Manu mamallaqta parki • Megantoni mamallaqta willkachasqa • Utishi mamallaqta parki +Runa llaqtakuna: Amarakaeri • Ashaninka • K'ana • Machiqinqa • Piru • Qhichwa • Qhichwa • Q'irus • Yurakari +Mawk'a llaqtakuna: Chinchiru • Chuqik'iraw • Huch'uy Qusqu • Machu Pikchu • Muray • Muyuqmarka • Q'inqu • Qurikancha • Raqch'i • Rusaspata • Saksaywaman • Tampumach'ay • Tarawasi • Tipun • Wamanmarka • Wayna Pikchu • Willkapampa • Ñusta Hisp'ana +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:41, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +29Chaymi runakuna chaypi uyakuqkunaqa, niyaranllapa: "Kunya karan" nir. Nataq wakin-shuypaqa niyaranllapa: "Uk angelmi payta willasha" nir. +40"Dyusmi kay runakunapa nawintaqa limpu kirpasha. + +Waqachina icha Takina nisqaqa takinapaq, taki kapchiyta ruranapaq llamk'achinam. +Kaymi huk waqchinakuna (kastilla simipi sutinkunapas): +phukuna waqachina +1 Phukuna waqachina +1.1 Qiru phukuna waqachinakuna +1.2 Lata phukuna waqachinakuna +2.2 Phiskuna waqachina + +Runa Simi: Allpapura hatun qucha + +San Marino (uma llaqta) - Wikipidiya +(San Marino (llaqta)-manta pusampusqa) +San Marino llaqtaqa San Marino mama llaqtap uma llaqtanmi. San Marino llaqtapiqa 4.426 runakunam kawsachkanku (2006). +Llaqta (San Marino) + +Nanchang ( chun simipi: 南昌市, phinyimpi: Nánchāngshì), Chunwa llaqtap, Jiangxi pruwinsya uma llaqtanmi. +6 distritukuna wan 4 cundadukuna: +Nanchang (inlish simipi) + +Sarayaku nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Pastasa markapi, Pastasa kitipi, Bubunasa mayu patanpi huk llaqtam. Sarayaku llaqtapiqa waranqa kichwa rimaq runam kawsachkan, Sarayaku kitillipitaq 2200 kichwa runam. Sarayaku llaqtayuq runakunaqa Arhintina mama llaqtayuq CGC nisqa allpa wira ruruchinawan hayu kaspa llat'anasqa kanamantam amachakunapaq maqanakunku. +Sarayaku llaqtaqa Pastasa Runakuna Tantanakuy nisqapi wankurisqam. +Sarayakuqa paray sach'a-sach'asapam, ancha yura, uywa rikch'aqsapam. Achka mayukunam. +Sarayakupiqa iskay simipi iskay kawsaypi yachaymi: kichwa rimaypi, kastilla simipipas. +Sarayakupiqa suqta huch'uy yachay wasim. +Sarayakupiqa huk chawpi yachay wasim. +Sarayakupiqa huk yachay suntur hinam, Tumipampa, Lleida llaqtakunap hatun yachay wasikunawan llamk'anakuq. +Sarayaku runakunaqa challwa hap'iqmi, chakra runam, yura pallaqkunapas. +Llaqta (Pastasa marka) +Llaqta (Pastasa kiti) + +Siyu rimaykuna - Wikipidiya +Siyu rimaykunap ñawpa pacha suyunkuna. +Siyu rimaykuna nisqaqa huk Awya Yala rimaykunap ayllunmi, Chincha Awya Yalapi. +Lliwmanta aswan rimaqniyuq siyu rimayqa Lak'ota-Dak'ota-Nak'ota simim (26.000 rimaqniyuq). +Siyu rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +III. Mississippi Qhichwa Siyu rimaykuna icha Chawpi Siyu rimaykuna (Central Siouan) +IV. Ohio Qhichwa Siyu rimaykuna icha Uralan Anti Siyu rimaykuna (Southeastern Siouan) + +Pinwinu (Spheniscidae) nisqakunaqa yana yuraq alqa-alqa, ancha allinta wayt'aq, mana phawayta atiq pisqukunam. Pinwunukunaqa mama qucha patapim, chalapim q'isachan. Challwakunatam, umachakikunatam, yukrakunatapas mikhunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pinwinu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pinwinu + +Ch'iraw mit'a, Sisa pacha, T'ikay pacha icha Pawqarwara nisqaqa watapi chiri mit'ata qatiq mit'am. Ch'iraw mit'apiqa p'unchawkuna suniyanmi. Ñawpaq qasa kasqa allpamanta musuq yurakunam phutumun, musuq kawsaymi tukukun. +Tiksimuyup chincha larunpi ruphay mit'aqa marsu, awril, mayukilla killakunapim, uralan larunpitaq sitimri, uktuwri, nuwimri killakunapim. Kalindaryukamaqa pawqarwara p'unchaw tuta kuskan kaynin p'unchawmanta Inti raymi inti t'ikrakuykama mit'am. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'iraw mit'a. + +Katiguriya:Islaw rimay - Wikipidiya +Katiguriya:Islaw rimay +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Islaw rimay. +"Islaw rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:1009 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Katiguriya:1009 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Katiguriya:1009 sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Katiguriya:999 ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Katiguriya:1009" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Ukrus pruwinsya - Wikipidiya +Ukrus pruwinsya +(Uqrus pruwinsya-manta pusampusqa) +Uma llaqta Ukrus +Ukrus pruwinsya (aymara simipi: Ukrus jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Ocros) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk pruwinsyam. +4 Rikch'aykuna +Rikch'aykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willawista llaqta, Ukrus pruwinsya +Uqrus pruwinsya + +Llaqta saruy - Wikipidiya +Llaqta saruy icha Liktatura (latin simimanta: dictatura) nisqa mama llaqtapiqa huklla liktatur icha llaqta saruq, (dictator) nisqa runam atiyniyuq. +Huk pulitiku ñasakunapiqa diktaturap hayunqa akllanakuspa kamachinakuymi (dimukratiya nisqam). + +Ulimpiku pukllaykuna 2012 nisqaqa 2012 watapi London llaqtapi (Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtapi) XXX ñiqin Musuq pacha Ulimpiku pukllaykunam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musika (Pulunya). +"Musika (Pulunya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Calzada distritu (kastilla simipi: Distrito de Calzada) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Muyupampa pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Calzada llaqtam. + +Georg Philipp Telemann (* Magdeburg llaqtapi, Alimanyapi, 14 ñiqin pawqar waray killapi 1681 watapi paqarisqa - Hamburg llaqtapi, Alimanyapi, 25 ñiqin inti raymi killapi 1767 watapi wañusqa) sutiyuq runaqa Alimanyapi kawsasqa takichaqmi karqan, barruku musika nisqata ruraq. + +Tiyakuynin Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Makusani distritu, Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu +Lluqisa (kastilla qillqaypi: Lloccesa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk rit'i urqum, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Makusani distritupi, Melgar pruwinsyapipas, Nuñuwa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.158 mitrum aswan hanaq. + +Qachu ukucha (genus Akodon) nisqaqa yaqa tukuy Uralan Awya Yalapi kawsaq khankiqkunam, ukuchakunam, achka rikch'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qachu ukucha. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Qachu ukucha + +Tikraynin k'achanchay Kastillanu simipi: + +Iglesiapi pastor yachachisqa, ima sumaj, kusiy matrimonio ukhupi qhari, warmi kawsay kasqanta. + +Huh k'iti, la Mancha llahta suyupin, mana yuyarina markapin, yaqa kay watakuna kama, huh axllasqa wiraqucha… + +coast in Aymara: Lamara junt'u tuqi suyu + +Kichwa Rimaykuna + +Runa Simi: Aragua suyu + +Tayta Wayllaqawaqa karpintirus + +кечуа: Piruw Mama Llaqta +Runa Simi: Piruw + +Mana, Diospa ruwasqasnenqa may sumajpuni. Payqa runasta, angelestapis, kamachiykunasninta kasukuyta atinankupaj jina ruwarqa (Deuteronomio 32:4, 5). Diosqa allin chayri mana allin kajta ajllayta atinapaj jina ruwawarqanchej. Chaytaj munakuwasqanchejta rikuchiwanchej. Santiago 1:13-15; 1 Juan 5:3 leey. + +Kutupaksi marka nisqaqa (Qutuphaqsi marka nisqapas; kastilla simipi: Cotopaxi) Ikwadur mama llaqtapi huk markam. Uma llaqtanqa Latakunka llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Llanganati mama llaqta parki - Kutupaksi mama llaqta parki - Illinisa kawsaykuska amachasqa allpa +Iskay simipi iskay kawsaypi yachay wasikuna: +Hatun Huywa (Colegio Intercultural Bilingüe Jatun Juigua), Yakupampa ayllu llaqtapi, Puhili kitipi +www.inec.gov.ec / Kitikunap yupayninkuna, Hatun Yupay 2001 + +Juan Pablo Duarte Díez sutiyuq runaqq (* 26 ñiqin qhulla puquy killapi 1813 watapi paqarisqa Colonial llaqtapi - 15 ñiqin anta situwa killapi 1876 watapi wañuisqa Caracas llaqtapi ). Kustarika mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku runa karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juan Pablo Duarte. + +Tiyay Lima pruwinsya, Santiago de Surco distritu +Hanaq kay 0 m - 15 m +Willa Uqhukuna sallqa kawsay risirwa icha Willa Ch'urakuna sallqa kawsay risirwa (kastilla simipi: Refugio de Vida Silvestre Pantanos de Villa) suyuqa amachasqam kachkan, uqhukunam (ch'urakunam), Piruw mama llaqtapi, Lima pruwinsyapi, Santiago de Surco distritupi. + +Pillunkuy nisqaqa wayra pachapi muyuriymi. + +Tiyay Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Qurani distritu, Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu ; Qusqu suyu, Qanchi pruwinsya, San Pawlu distritu +Pumanuta (Pumanota) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, Willkanuta wallapi, Qunurana qutupi, huk urqum, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Qurani distritupi, Melgar pruwinsyapi, Nuñuwa distritupi, Qusqu suyupipas, Qanchi pruwinsyapi, San Pawlu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.516 mitrum aswan hanaq. [1] +Saywitu: Kallawaya pruwinsya / Qanchi pruwinsya + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Uganda). +"Mayu (Uganda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kaypi rimasqa: Pulunya, aslla simi: huk anti Iwrupapi mama llaqtakuna. +Kay mama llaqtakunapi: Pulunya +Pulaku simi (Język polski) nisqaqa Pulunya mama llaqtap rimayninmi, islaw rimaymi. Pichqa chunka hunuchá rimaqninmi kan. + +2 chaniyuq tikraykuna jina kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu q'itachakuy +Tikraynin q'itachakuy Kastillanu simipi: + +2025 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. + +Bibliapita yachakunapaq: ia cap. 10 § 12-21 y yarpachakunapaq tapukïkuna (30 min.) +Cristiänunö Kawakunapaq y Yachatsikunapaq reunionchö yachakunapaq (2016 wata 7-13 de marzu) + +09 - Llaquiy Runa + +Khasay nisqaqa hiq'imanta siminta ruqyaywan lluqsiq millp'usqa icha chimlasaychasqa upyanamanta paqariq wapsikunam - chimlasay, qullpachaq, wayay, hukkunapas. + +K'uychi Ayllu Cusco + +Wayu icha Misk'i ruru nisqakunaqa lliw mikhunalla, misk'i rurukunam, chakra yurakunapi, mallkikunapi, k'ita yurakunapi puquqmi. +Piruwpi lliwmanta aswan chaninchasqa wayukunaqa kay qatiqpim: + +Kawsaypachaqa, Pachamamanchikqa, Yayanchikqa, manan nakaqkunata, manan kawsay usuchiqkunata, runa sipiqkunata churiachinku. Kunanpacham tukuy ima kasqanta, chaypi churana kachkan, runa hina yapa kawsananchikpaq. Kay pachaqa, qatun kawsayqa, manam tukuqchu. Manan kunan, paqarinpas, mimchapas, usianmanchu.Pachamamanchikqa manam usuchimuq runakuna ruasqampi tukukunmanchu. Maypitaqsi pachamamanchikta tukurachinmanku? Tukuchichkantaqmi paykuna kawsakuy yachayta. + +Runa Simi: Phukuna waqachina + +Uma llaqta Wirpakancha +Wirpakancha distritu (kastilla simipi: Distrito de San Isidro) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Waytara pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa San Huwan Wirpakancha llaqtam. + +San Andrés Machaqa munisipyu - Wikipidiya +San Andrés Machaqa (kastilla simipi: San Andrés de Machaca; aymara simi: machaqa musuq,[1]) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Chuqiyapu suyupi, Inkawi pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Andrés Machaqa (San Andrés de Machaca) llaqtam. . +Iwawi (mawk'a llaqta) +San Andrés Machaqa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Aswan hatun llaqta Adis Ababa +Itiwpya icha Itiwpiya (kastilla simipi: Etiopía)llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. +Itiwpiyapiqa 75 067 000 runakunam kawsachkanku. +Uma llaqta: Adis Ababa icha Addis Abeba, 2 757 730 runakuna (2005) + +I Chunwa Hatun Qhapaq +Qin Shi Huang (chinu simipi: 秦始皇, pinyin: Qín Shǐhuáng, Wade-Giles: Ch'in Shih-huang), (* qhapaq raymi killapi 260 kñ watapi paqarisqa Handan llaqtapi - 10 ñiqin tarpuy killapi 210 kñ watapi 210 kñ watapi wañusqa Shaqiu llaqtapi), Zheng sutiyuq runaqa. +Qin panaqa Riy (247 kñ watamanta 221 kñ watakama) wan I Chunwa Hatun Qhapaq (221 kñ watamanta 210 kñ watakama) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Qin Shi Huang. +Paqarisqa 259 kñ +Wañusqa 210 kñ + +Vinces nisqaqa (kastilla simipi: Vinces) Ikwadur mama llaqtapi, Mayukuna markapi, huk llaqtam, Vinces kitip uma llaqtanmi. +Llaqta (Vinces kiti) + +Hanan Kharthli suyu +Kaspi ( km² - runakuna); +Yava ( km² - runakuna); +Jashuri ( km² - runakuna); +Kamachiq runa: Andro Barnov. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hanan Kharthli suyu. + +Uru Uru llaqta Uru Uru quchawan (karupi), lluqi: Asanaki walla +Hallka k'iti k'anchar 214 km² +Purikuq mayukuna: Huchusuma mayu, Laq'a Jawira (Laca Jahuira) +Uru Uru qucha (kastilla simipi: Lago Uru Uru) nisqaqa Buliwya suyupi huk qucham, Uru Uru suyupi, Pantaleón Dalence pruwinsyapi, Uru Uru pruwinsyapipas, Asanaki wallap kuntinpi. + +Tinku distritu (Amarumayu) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Tinku distritu (Amarumayu) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Tinku distritu (Amarumayu) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Paqarisqa Busna-Hirsiquwina 13 ñiqin tarpuy killapi 1962 watapi (56 watayuq) +Edin Dervišhalidović sutiyuq runaqa, icha Dino Merlin (* 12 ñiqin tarpuy killapi 1962 watapi paqarisqa Sarajevo llaqtapi - ) huk Busna-Hirsiquwina mama llaqtayuq takiqmi, taki qillqaqkuna takichaqmi karqan. +Taqikuna produced Dino Merlin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dino Merlin. + +Tikraynin qanchis ñiqi Kastillanu simipi: +qanchis ñiqi + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu runa kamayuq +Tikraynin runa kamayuq Kastillanu simipi: + +Mit'a nisqaqa watapi pachakunam. Ima mit'awip (pachap) rakintapas mit'a ninchikmi, hinallapas llamk'ay mit'atam. +Kastilla atiymanta, kastilla qhapaq pacha nisqapiqa Abya Yalapi runakuna wiraquchakunapaq, mistikunapaq yanqa llamk'ana atirqan. Chay munay mana munay wiraquchapaq llamk'ay mit'api ancha achka runakunaqa ñak'a-ñak'aspa qhuyakunapi, ahinataq P'utuqsi qullqi qhuyapi, wañurqan. + +San Griguryu VII, Griguryu VII huk qanchis ñiqin (latin simipi: Gregorius PP. VII, Italya simipi: Gregorio VII) Hildebrando Aldobrandeschi sutiyuq runaqa (* 1020 watapi paqarisqa Sovana llaqtapi - † 25 ñiqin aymuray killapi 1085 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +22 ñiqin ayriway killapi 1073 watapimanta 25 ñiqin aymuray killapi 1085 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Griguryu VII. + +Paqarisqa Ispaña, Alcoy, 16 ñiqin tarpuy killapi 1946 watapi +Camilo Blanes Cortés sutiyuq runaqa, icha Camilo Sesto (* 16 ñiqin tarpuy killapi 1946 watapi paqarisqa Alcoy llaqtapi - ), huk Ispaña mama llaqtayuq takiqmi, kastilla simillapim qillqarqan. + +Ivan Perišić sutiyuq runaqa (2 ñiqin hatun puquy killapi 1989 watapi paqarisqa Split llaqtapi) huk Hurwatsuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ivan Perišić. + +Gustav Ludwig Hertz sutiyuq runaqa (22 ñiqin anta situwa killapi 1887 watapi paqarisqa Wurzburg llaqtapi - 30 ñiqin kantaray killapi 1975 watapi wañusqa München llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. + +Lurin mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Lurín) Piruw mama llaqtapi mayum, Lima suyupi, Lima pruwinsyapi, Waruchiri pruwinsyapi. Pasiphiku mama quchaman purin. + +Runa Simi: Ch'ura taruka + +Runa Simi: Ñawpa pacha + +quwiki Rapachu yura rikch'aq ayllu + +ch'ulla kaq, mana yanayuq kaq, mana masiyuq kaq, 1 +Chaypiqa iskay mansanam. Hukqa uchuymi, huktaq hatunmi. + +ADAIR TEREZINHA CHEVONIKA (1939-2013) payta wachakura Yuraq Mayupi, Paraná llaqtapin. Elena chay Miguel Chevonika paykunapa wawan. Paykara allpallankaq. Ukranyamantan pay. Kuskanakuy chay Euclides Coelho de Souza iskay churinkara (André chay Ana). Pay ruwara piqcha pacha kikinruna, hukpacha piqcha chunka llanka harawi chay llapawawakuna kusichinanpa achka waranqakuna wawaq achka hatun llaqta Abya Ayala. Kachanka yachay wasi harawikuna kikinruna Centro Popular de Cultura (CPC) Tinkuy hatun llaqta yachachiq maqtakuna (UNE) 1961pi, chay harawikunakikinruna: Teatro de Bonecos Dadá. +KaKarayachachiq harawi kikinruna hatun llaqta Brasilpi, chay hatun llaqta Muskupi wasi Kuklopi, Serguey Obratzov yachachiq.Chaypi wipyaku sinchirunapi 1964pi, kuchayuq qilqa yachachiqsanmanta machirunakuna yachay llankay hamawta Paulo Freyripa, ruraykuy kikin runa. Huchayuq yachachiq "pachakutiq" yachachiq wawakunatan huchayuq yachay wasi wawakunapi "Principito". +Hatikachana huklaw hatun llaqtaman Chile chaypi hatun llaqta Perú, chay pikaqlla ruwarun Yachay Wasi kikin runa ayllupi Kusi-Kusi. + +Runa Simi: Huwanpa qillqasqan + +quwiki Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq + +Runa Simi: Kumanta kiti + +Puywanku icha Urganu nisqaqa (kastilla simimanta: órgano, italya simipi: organo) huk yatana llumpayuq phukuna waqachinam (yatana phukuna waqachina nisqa). Puywankutaqa yatana llumpapi ñit'inakunata (yatanakunata) ñit'ispa waqachinchik. Huk runa phukuna wayaqawanmi wayrata q'illay phukunakunanta phukun. +2 Ancha riqsisqa puywanku waqachiqkuna +2.1 Huk ancha riqsisqa ñawra takikuna +Huk puywankupaq rurasqa ñawra takikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ancha riqsisqa puywanku waqachiqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Huk ancha riqsisqa ñawra takikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:08, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quechua: wañuy wanay (qu) + +Kumpi Mayupi, Kashamarka pruwinsya +Tiyay Kashamarka suyu, Kashamarka pruwinsya, Kashamarka distritu +Kumpi Mayu nisqaqa huk ñawpa k'itim Piruwpi, Kashamarka suyupi, Kashamarka pruwinsyapi, Kashamarka distritupi. Kashamarka Kumpi mayumantaqa 20 km karum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kumpi Mayu. +Mawk'a llaqta (Kashamarka suyu) + +1577 wataqa Hulyanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Samk'asqakunap muyuynin, Vincent van Gogh-pa llimphisqan 1890 watapi. +Samk'ay wasi, (hatun) wichq'ay wasi icha karsil (kastilla simipi: prisión, cárcel) nisqaqa taripasqa huchallikuqkunata wananapaq icha ancha millaymanta ch'atasqa runakunata taripana kachkaptin wichq'anapaq wasim. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Samk'ay wasi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'achallikuy +Tikraynin k'achallikuy Kastillanu simipi: + +Nihunpi pacha kuyuy (2011) nisqaqa 12 ñiqin pawqar waray killapi 2011, 05:46 UTC pachapi qallarirqan, 9.0 graduyuq. +Waranqa runam wañurqan. + +Chinchay Awya Yala akakllu (Colaptes auratus) nisqaqa Chincha Awya Yalapi kawsaq yaka-yakam. + +Chikaluma kantun (kastilla simipi: Cantón Chicaloma) nisqaqa huk kantunmi Buliwya mamallaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Urin Yunka pruwinsyapi, Irupana munisipyupi. Uma llaqtanqa Chikaluma (Chicaloma) llaqtam (634 llaqtayuq, 2001 watapi). + +Faisal bin Abdul-Aziz, Sawud Arabya Qhapaq, arabya simipi:فيصل بن عبدالعزيز آل سعود‎ ) 1 ñiqin ayriway killapi 1905 watapi paqarisqa Riyad llaqtapi - 25 ñiqin pawqar waray killapi 1975 watapi wañusqa Riyad llaqtpi ). Sawud Arabya pulitiku wan Qhapaq. + +Lordi nisqaqa huk Phinsuyu llaqtayuq Rock kusituymi. + +22 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (22.06., 22-VI, 22ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 173 kaq (173ñ - wakllanwatapi 174ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 192 p'unchaw kanayuq. + +Runa Simi: Qunta q'illay + +Pichus q'anchaykuriwanqa. + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:KatiguriyannaqRikcha" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +August 25th: Ollantaytambo and Pikillaqta + +Kayqa MediaWiki suti k'itipi llamk'achinalla willaykunayuq sutisuyum. Ama hina kaspa, MediaWiki Localisation nisqata, translatewiki.net nisqatapas watukuy, MediaWiki nisqata t'ikraywan yanapayta munaspaykiqa. +Ch'illchina, allinchasqa kachkaykama: Mana hukchasqa Tukuy Hukchasqa +Kunan kachkaq qillqa +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:TukuyWillaykuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +15 Chay ángeles janaj pachaman ripusqankutawan, michejkunaqa ninakorqanku: Jaku rina Belenman, yachamuna imachus kasqanta, Señor willawasqanchejman jina, nispa. +18 Tukuynin uyarejkuna t'ukorqanku michejkunaj willasqankumanta. +25 Chaypacha tiyakorqa Jerusalenpi uj runa Simebn sutiyoj. Payqa k'acha karqa, Diosta manchachikoj. Allin runa kaspa, suyasharqa Israel sonqochasqa kananta. Espíritu Santopis paypi kasharqa. +28-29 Jinapi Simeonqa wawata marq'arikuspa, Diosta kay jinata yupaycharqa: Kunanqa Señor, sonqo junt'asqata kamachiykita kachapuway, imaraykuchus niwasqaykeqa junt'akun. +33 Jesuspa tatan, mamanwan t'ukorqanku, Simeonqa wawamanta nisqanmanta. +40 Chantá wawaqa wiñarqa, kallpachakorqataj, yachaywan junt'asqa. Diospa khuyakuynintaj paywan karqa. +44 Wajkunawan rishasqanta yuyaspa, paykunaqa uj p'unchay puriypiña watukorqanku ayllusninku ukhupi, rejsisqas ukhupi ima. +47 Uyarejkunaqa anchatataj t'ukusharqanku yachayninmanta, kutichisqasninmanta ima. +50 paykunarí mana entienderqankuchu chay nisqanta. +52 Jesusqa wiñasharqa yachaypi, cuerpompipis. Payqa Diospaj allin qhawasqa karqa, chantá tukuy runaspajpis. + +Pacha qapisqa, pacha kamasqa o +Alkanzo, pachas pacha q'apirusqa +Mancharisqa, runa + +2013 Waruchiri ñisqap ñawpa machunkunap kawsasqan [Manuscrito quechua de Huarochirí] . Lima : IFEA, 2da. ed., 135 p. [ficha] + +Jesu Kristu icha Hisu Kristu (grigu simimanta: Ιησούς Χριστός [Iēsoús Khristós], Χριστός = "Hawisqa") kristiyanu iñiykama wañuymanta sayarispa kawsarisqa Jesusmi, Yaya Dyuspa churin. Dyuspa pañanpi hanaq pachapi tiyansi. Chaymantas hamunqa runakunata tarinapaq. + +Runa Simi: Pasqu suyu + +Tags: Trekking, Machu Picchu, Peru, Cusco, T2, Urubamba, Iskakucho, Wayllabamba, Pacaymayo, Wiñay Wayna, Llaqtapata, Warmiwañusca, Sayacmarca, Runkuracay, Phuyupayamarca, Intipunku + +Wayaqacha k'allampa - Wikipidiya +Wayaqacha k'allampa +Wayaqacha k'allampap muruchankunaqa wayaqacha ukhunpim puqunku: llapa wayaqachapi tawantin icha pusaqnintin murucha. +Rikch'aq sinri +Helvella crispa - huk wayaqacha k'allampa. +Wayaqacha k'allampa (Ascomycota, Ascomycetes) nisqakunaqa k'allampakunam, muruchankunata wayaqacha (ascus) nisqap ukhunpi puquchiq. Achka rikch'aqninkuna hatun k'allampa puquyniyuqmi, hukkunataq qurwarakunam, hukkunataq qunchum, ahinataq aqha qunchum. Hukkunaqa kusma qara kaspa ch'ulla kawsaykuq laquwanmi kawsanakun. +Huk rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayaqacha k'allampa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wayaqacha k'allampa +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 08:04, 13 nuw 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +2Kaykunaqa qellqasqa karqa, +18Chay runakunaqa kikillankum wañuyman qarakuchkanku, +manam tariwankichikchu. +32Mana yachayniyuqkunataqa + +qu: paqu yachaq + +Tiyay: Pasqu suyu, Uqshapampa pruwinsya, Puerto Bermudez distritu; Wanuku suyu, Inka wamp'uwatana pruwinsya, Codo del Pozuzo distritu +Purimuq mayukuna: Wamp'umayu wayq'u (Qda. Huampumayo), huk wayq'ukunapas +Pususu mayu (kastilla simipi: Río Pozuzo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk 20 km suni mayum, Pasqu suyupi, Uqshapampa pruwinsyapi, Puerto Bermudez distritupi, Wanuku suyupipas, Inka wamp'uwatana pruwinsyapi, Codo del Pozuzo distritupi. Palkasu mayuman purin. + +Qallariy willañiqi ‎(3139 × 2347 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 1,25 MB; MIME laya: image/png) +Runa Simi: Ñansa quchap kinraykunapi runakunap ñit'inakuynin. +Kay willañiqip ruraqninmanta willaykuna manam kanchu. +stq.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Kurmanbek Salíyevich Bakíyev (kirilitsapi: Курманбек Салиевич Бакиев ) sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin chakra yapuy killapi 1949 watapi paqarisqa Masadan llaqtapi - ) huk Kirkisuyu mama llaqta allwya kamayuq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurmambek Bakiyev. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Isluwakya. +"Isluwakya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pukyu llaqta - Wikipidiya +Pukyu llaqta +Pukyu (kastilla simipi: Puquio) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, huk llaqtam, Lukana pruwinsyap uma llaqtanmi. +Manuelcha Prado (*1957), piruwanu kitara waqachiq, takiq, takichaq, taki qillqaq + +Jinés Cornejo Endara sutiyuq runaqa (1952 watapi paqarisqa Amariti llaqtapi, Chuqiyapu suyu, Buliwyapi) buliwyanu apulu qhichwa simipi, kastilla simipipas qillqaqmi. +Jinesqa misti ayllupi wiñaspa Amariti ayllu llaqtachapi kawsarqan 19 watayuq kayninkamam. Chaypacha ancha achka qhichwa willakuykunatam uyarispa sunqunchasqa karqan. 2013 watapi ñawpaq kawsay rikch'antam uyaycharqan, Saqapa sutiyuq. + +3 chaniyuq tikraykuna kusa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Achi tayta; fam.: Achi yaya; (kastilla simipi: padrino) + +Sojourner Truth sutiyuq warmiqa (chay sutinwanqa 1843 watamantas, 1797-cha watapi paqarisqa Isabella Bomefree sutinchasqa kaspa; 1883 watapi wañusqa) Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq, isklaw kaq yana runap qispi kayninpaq rimapuq kawpaqsi karqan. +Paqarirqanqa isklawsi kaspa. + +Phan Van Khai, witnam simipi: Phan Văn Khải, chinu simipi: 潘文凱 (* 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1933 watapi paqarisqa Củ Chi distritupi - 17 ñiqin pawqar waray killapi 2018 watapi ) huk Witnam mama llaqtap pulitikumi qarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Phan Văn Khải. + +Carlos Alberto "Capita" (Carlos Alberto Torres) sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin anta situwa killapi 1944 watapi paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi - 25 ñiqin kantaray killapi 2016 watapi wañusqa Rio de Janeiro llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +New York Cosmos Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1977-1978 +California Surf Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1979-1982 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carlos Alberto. + +Hailé Selassié I Tafari Makonnen sutiyuq runaqa (23 ñiqin anta situwa killapi 1892 watapi paqarisqa - 27 ñiqin chakra yapuy killapi 1975 watapi wañusqa) Ithiyupyap hatun qhapaqninsi ((de iure: 1931-1974; de facto: 1916-1936 wan 1941-1975) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Hailé Selassié I. +Qhapaq (Ithiyupya) + +Istronsyu, Sr (musuq latin simipi: Strontium) nisqaqa huk allpa alkali q'illaymi. + +Uma llaqta Northallerton +North Yorkshire icha Chinchay Yorkshire nisqaqa huk suyum (county) Inlatirrapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi. Uma llaqtanqa Northallerton llaqtam. + +Galisya icha Galicia nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santiago de Compostela llaqtam. Galisyapi runakunaqa galligu simitam rimanku. + +San Ransisku qucha nisqaqa (kastilla qillqaypi Lago San Francisco) Piruw mama llaqtapi huk qucham, Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Chuqlluqucha distritupi. + +Saqmanakuyqa huq awqanakuy pukllaymi maypi iskay runakuna awqanakunku saqmakunawan. +2 Willay pukyukuna + +quwiki Manqu Qhapaq pruwinsya + +Video 01. "Chungui mayu", música del llaqta maqta de Chungui. +Video 03. "Warqaqasa ipu para", música del llaqta maqta de Chungui. + +Iñinim Dyus Yaya llapa atipaqman, hanaq pachap kay pachap ruraqinman. Jesukristu paypa Sapay Churin Apunchikmanpas; kaymi Espiritu Santup k'achayninmanta runa tukurqan, Qullana Mariyap wiksanmanta paqarimurqan; Ponsyu Pilatup siminmanta muchurqan; Kruspi chakatasqa wañurqan, p'ampasqataq karqan; ukhu pachakunaman uraykurqan, kimsa ñiqin p'unchawpi wañusqakunamanta kawsarimpurqan; hanaq pachakunaman wicharipurqan; chaypim Dyus Yaya llapa atipaqpa paña makinpi tiyachkan, chaymantan kay pacha p'uchu kayta kawsaq runakunata wañusqakunatawanpas taripaq hamunqa. Espiritu Santuman iñinim, Ch'uya tukuypaq inlisyata, Santukunap hukllachakuyninta, huchakunap pampachakuyninta, ayakunap kawsarimpuyninta, wiñay kawsaytapas iñinitaqmi. Hinataq kachun. + +quwiki Aycha wayt'ana + +Windows (inlish simipi, "wintanakuna") nisqaqa antañiqiqkunapaq huk llamk'aykuna llikam, Bill Gates-pa Microsoft sutiyuq ruruchinanpa rurasqan, Tiksimuyuntinpi lliwmanta aswan mast'asqam. + +Runa Simi: Piwra pruwinsya + +Puka linsi (Lynx rufus) nisqaqa Chinchay Awya Yalapi kawsaq aycha uquq ñuñuq uywam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puka linsi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puka linsi + +Carlos Enrique José Pellegrini sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin kantaray killapi 1846 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - † 17 ñiqin anta situwa killapi 1906 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq, Willay kamayuq, pulitikupas runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carlos Pellegrini. + +Philipp Lahm ( 11 ñiqin ayamarq'a killapi 1983 watapi paqarisqa München llaqtapi - ) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2014 Brasil atipaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Philipp Lahm. + +Burinkin Wankusqa Qispi Mama Llaqta +Llaqta taki: La Borinqueña +• Tinkurachina siwikuna San Huwan +Aswan hatun llaqta San Huwan +"Autonomía" local¹ Hukllachasqa Amirika Suyukuna 1898¹ +¹ Hukllachasqa Amirika Suyukuna-p hap'isqan suyu, 1898 watakama Ispañap hap'isqan, Hatun kamachyninqa 1952watapi rimarisqa +Burinkin nisqaqa (kastilla simipi: Puerto Rico) Chawpi Awya Yalap Wat'ankunapi huk mama llaqtam, Hukllachasqa Amirika Suyukuna-manta warkukuq. Uma llaqtanqa San Huwan llaqtam. +Burinkin mama llaqtapiqa 3.916.632 (2005) runakunas kawsachkanku. + +Thomas Kennerly Wolfe Jr. sutiyuq runaqa, icha Tom Wolfe (* 2 ñiqin pawqar waray killapi 1930 watapi paqarisqa Richmond llaqtapi - 15 ñiqin aymuray killapi 2018 watapi wañusqa New York llaqtapi), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq willay kamayuq wan qillqaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tom Wolfe. + +Qillqanapaq, siq'inchanapaq tullpumanta ñawirinaykipaq qhaway tullpu. +Q'illu 2G nisqa t'inkisqap minuywan. +Marukupi tullpukuna, Fes llaqtapi. +Tullpuna nisqaqa llimphiyuq imayaymi, p'achakunata tullpunapaq llamk'achisqa. +Kaymi huk sallqamanta tullpukuna: +Antikunapi yuramanta hurqusqa tullpunakuna kaymi: +pichana rikch'ayuq (...) - achki icha chawpi q'umir, k'allampakunata yapaspa yana q'umirtam chaskinchik + +Ruraychaqamanta q'upa yaku, Piruwpi. +Q'upa yaku nisqaqa runap map'achasqan yakum. +Wasikunapiqa runap ispayninmi, akanmi yakukunataqa map'achan. Ruraychaqapitaq ancha miyusapa q'upa yakukunapas tukukunmi. Chay q'upa yakukunaqa sallqatam waqllichin, sasachakuysapam. Muyuriq pacha amachanapaqqa chay q'upa yakukunaqa ch'uyachanam tiyan. Hatun llaqtakunamantaqa chay q'upa yakutaqa q'upa yaku kachaykuna nisqantam kachaykunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'upa yaku. + +Sach'a Rumi nisqaqa Buliwyasuyupi, Siluli ch'in pachapi, huk hatun qaqam P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sach'a Rumi. + +Montanerpa pukaran Bearnpi (hatun llaqta Montanerpi) kan. Chunka tawayuq ñiquin wiñaypi Gaston Febusrayku (Bearnpa hatun inkan) sayarichisqa karqa. + +Muyska simi (muyskkubun[1]) nisqaqa Muyska runakunap rimasqan rimaysi karqan, kunan Kulumbyapis. Muyska simiqa Kastilla Kamachiy pachapis wañurqan. + +LLAQTAMAQTA-CHUNGUI-LA MAR - + +yanapankimanchu qhichwa wikipidiyapi? Qhichwa mama rimaq kaspaykim, ancha sumaqtam qillqamuyta atinkiman. +P' P'aspa: s.(zoo) Uq tuta puriq p'isquq sutin, p'as, p'as nispa waqan chay. P'isaqa: Uq laya mana chupayuq p'isquq sutin, papasuwa chirillaqtasllapi tiyan mallta wallpa chhikan, aychan manchay misk'i. P'isqu: s.(zoo) Nikun chay phawayachanku uq laya uywakuna chayta, chantaqa phuruyuq kanku. P'utupapa, k'ipapapa: s.(bot) Nikun chay papa qhipakuq waqmanta lluqsimuspa puqun chay. P'utuy: Chay ima mallkipis kutirimun waqmanta wañananpaq. + +Qhapaq Ñan II + +quwiki 1 ñiqin tarpuy killapi + +Runa Simi: T'ikraq + +quwiki Katiguriya:Uma kamayuq (Grinada) + +quwiki Katiguriya:Wiñay kawsay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Runa Simi: Mayuatu + +Uma llaqta El Carmen +El Carmen kiti (kastilla simipi: Cantón El Carmen) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa El Carmen llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: El Carmen kiti + +Tikraynin chaychay Kastillanu simipi: + +Kunturkanki pruwinsya - Wikipidiya +Kunturkanki pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Kunturkanki jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Condorcanqui) Piruw mama llaqtapi, Amarumayu suyupi, huk pruwinsyam, José Gabriel Kunturkanki sutiyuq runamanta sutinchasqa. Uma llaqtanqa Santa María de Nieva llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Ichigkat muja - Kuntur walla mamallaqta parki - Santiago-Kumayna risirwa suyu +Pruwinsyapiqa Awahun, Wamwisa runakunam tiyanku. +Saywitu: Amarumayu suyu +Pruwinsya (Amarumayu suyu) + +Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa - Wikipidiya +(Kachi-kachi yuraq yakupas mama llaqta risirwa-manta pusampusqa) +Wik'uñakuna Pampa Kañawas, Yura distritu, Ariqipa suyu, Kachi-kachi yuraq yakupas mama llaqta risirwapi +Tiyay Ariqipa suyu, Ariqipa pruwinsya, Kaylluma pruwinsya; Muqiwa suyu, General Sánchez Cerro pruwinsya [1] +Kamasqa wata 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1979 watapi (D.S. Nº 070-79-AA) +Saywitu: Kachi-kachi yuraq yakupas mama llaqta risirwa (Piruwpi) +Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Nacional de Salinas y Aguada Blanca) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, Ariqipa pruwinsyapi, Kaylluma pruwinsyapi, Muqiwa suyupipas, General Sánchez Cerro pruwinsyapi. +Quchakuna: Kachiqucha (Ariqipa) - Aguada Blanca +↑ www.enjoyperu.com / Kachi-kachi yuraq yakupas mama llaqta risirwa (kastilla simipi) +Karu puriy (Ariqipa suyu) +Karu puriy (Muqiwa suyu) + +Awillanu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Awillanu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Awillanu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Awillana (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Avellana (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Avellano (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awidul yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Chila (genus Cecropia) nisqaqa huk Uralan Abya Yalapi Chawpi Awya Yalapipas kawsaqaq yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chila. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chila + +Urin Sudan nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Yuba llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurku kallpanchaq (Uruwayi). + +K'arachiq (Cnidaria) nisqakunaqa q'ispi, ch'ulla mikhuna akana hutk'uyuq, aycha mikhuq, yakupi kawsaq uywakunam. Hap'ina marq'ankunap qaranpi kaq k'arachina kawsaykuqninkunawan mikhuna uywakunatam tunuchaspa hap'ikun. + +4 chaniyuq tikraykuna ruway kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +rantiy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +rantiy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +rantiy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Agent Smith (The Matrix)paq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Agent_Smith_(The_Matrix)" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +quz-EC Quechua (Ecuador) runa shimi (Ecuador Suyu) + +363AV: Qusqu llaqtapi chaninchasqa kamachiq wiraquchakuna, Inti tayta kunanqa ima munayta k'anchariyta qallarimun quri wach'inkunawan siqsirichimun sunqunchikman, kallpanchikman, llaqtanchikman, ima munaymi kay musuq paqariypi kunan chaskisunchik sumaq hawarikunata, sumaq takikunata, karu llaqtakunapi, ichachus aswan allin takisqata, aswan allin chayasqata, hinaspa kunanqa sunqunchik kusirikuyta qallarinqa, kaqllatataq yuyayninchikpi t'pasqa qhipanqa, sunqunchiktaq llanllarinqa kusikuypi, chayta yuyaymanaspam kunanqa kaypi paskarisunchik kay ruwaykunata qamkunawan khuska. Kay qallarinapaqtaqmi llapallanchik takisunchik tukuy sunqu Qusqu llaqta yupaychana takita... +366[...] Kunanqa hinamanta hinaqa puririsunchik kay ruwaykunata, kaymantaq pusarimusunchik huk hatun runata, hatun hamawt"ata, payqa qayllanwanmi chaninchan Qusqu llaqtanchikpi qhichwa simi rimariykunata, kaypim kachkan ñuqanchikwan khuska [Federico Noboa], kuraq inka, paymi rimarinqa kaypi palabras de presentación ñisqata, noventa y cuatro años cumplidos (aplausos). +441RH: Chay rimasunchik qhichwapi, manachu. Imatataq kay qhichwa simi qampaq, sunquykipi. +442BZ: Llapan, llapan. Ñuqapaqmi llapanmi, thaptikunin astawanraq inkap yupinta purispa, Inkap yachayninta yachaspa, Inkap yuyayninkunata taripaspa, ñuqap sunquypi thaptikun aswantaraq, waqani, khuyani imayna kay allin ñan puriq runakuna ch'usaqman tukusqa, allin yuyaq runakuna ch'usaqman tukusqa, allin llamk'aq runakuna ch'usaqman tukusqa, qhipa willaykunata qunqachkayku, qunqapuyku, qunqachkayku mana taripaykuchu ñawpaq machulaykukunap purisqanta, yuyasqanta, takisqanta, tususqanta, yuyasqanta. Ñuqaqa ñini, manaraq españolkuna chayamuchkaptin kay llaqtanchikpi, inkakunap ñawpachisqan tiksi muyuntinpaq apachiran llamk'asqanta, yuyasqanta tiksi muyuntinpaq, chaypi kachkan papa llamk'asqan, sara llamk'asqan, kinuwa llamk'asqan, tarwi llamk'asqan. Allin kallpa, allin tullu runa jap'ichinapaq.[...] Nuqaqa ñini, runasimita ruwas, runasimita rimaspa, runawan khuska purispa, rimaspa, asikuspa, llamk'aspa, sapinchik'an chayasunchik, umanchikta churasunchik ñuqanchik pataman, chayllam allin runa kasunchik, kunanqa purichkanchik mana saphiyuq, mana umayuq, jinam kachkayku kay pachapi, kay llaqtapi ñuqayku. + +Runa Simi: Everglades mamallaqta parki + +Runa Simi: T'aychun + +Kambuya Qhapaq +24 ñiqin tarpuy killapi 1993 – 7 ñiqin kantaray killapi 2004 +25 ñiqin ayriway killapi 1941 – 2 ñiqin pawqar waray killapi 1955 +Norodom Sihanouk sutiyuq runaqa, Kambuya Qhapaq, (* 31 ñiqin kantaray killapi 1922 paqarisqa Phnom Penh llaqtapi - 14 ñiqin kantaray killapi 1922 wañusqa Pikkin llaqtapi). Kambuya pulitiku, Uma kamalluq wan Qhapaq. +1941 watamanta 1955 watakama wan 1993 watamanta 2004 watakama ñawpaq kuti Kambuyapa Qhapaqnin karqan. +Churinkuna: 40 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Norodom Sihanouk. +Phnom Penh llaqtapi paqarisqa + +Ch'aki nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chaki nisqaqa purinapaq kurku yawrim, chankap ñawch'inpi. Runaqa iskaymi chakiyuq. +Chakikunawanqa purinchik. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'ipay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Popol Vuh icha Poopol Wuuj nisqaqa (k'iché simipi: "huñu qillqa") k'iché simipi qillqasqa Watimalapi kawsaq K'iché runakunap iñiyninmanta, wiñay kawsasqanmanta mawk'a willakuykunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Popol Vuh. + +Preston nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Katiguriya:Georgia suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Georgia suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Georgia suyu. +"Georgia suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +13 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (13.01., 13-I, 13ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka kimsayuq kaq (13ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 352 p'unchaw (wakllanwatapi 353 p'unchaw) kanayuq. + +Rikch'arimuy - Wikipidiya +Rikch'arimuy nisqaqa runakunap, llaqtayuqkunap kuskan taripanankunapaq rurayninmi, tantanakuykunapi wankurisqa kaspa icha mana wankurisqa. + +Allinta takyapakuspa wiñayqa allinmi, chaymi peru suyunchikpa munayniy. Chay aypanapaqmi kay chunka qanchisniyuq, abril killapi, iskaychunka waranqa chunkapusaqniyuq watapi, kamachi ruwaqkuna, qurqumura chay Ley marco sobre Cambio Climático sutinchasqata. + +Runa Simi: Yuraq waqar + +Runa Simi: Kaytaqa Huhsunqupam tiksisqan yapasqanpas, Flag of Uruguay.svg & Flag of Uruguay (1828-1830).png nisqamanta rurasqa. + +ch'iqichisqa + +Takanakuy pukllaykunapi takisqa, Santo Tomás llaqtapi +Takanakuy, Nawidad p'unchawpi, Santo Tomás, Chumpiwillka (Chumbivilcas), Qusqu suyu (Qosqo suyu) +Hatariy, Atawallpa! (Runasimipi pacha kutiypaq taki) + +Runa Simi: Hawsa simi + +Johnny Weissmuller llaqtapi, Hukllachasqa Amirika llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq Kallpasapa wayt'ayqa kurku kallpanchaq wan kuyu walltaypi aranway pukllaqmi + +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +← Qhapaq p'anqa +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Qhapaq p'anqa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Portada (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhapaq panka (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Qhapaq_p%27anqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +400 0 _ ‎‡a Édith Piaf‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq‏ + +Runa Simi: Sispa waranqaysu + +Title Quyllur llaqtayuq wawamanta + +Runa Simi: Allpapi puquq + +Oficial Website: www.ecourts.gov.in. + +Mama llaqta (quwiki) + +Uma llaqta Chimpuwata +Chimpuwata kantun (kastilla simipi: Cantón Chimboata) nisqaqa Buliwyapi huk kantunmi, Quchapampa suyupi, Tutura pruwinsyapi, Puquna munisipyupi. Uma llaqtanqa Chimpuwata llaqtam (69 llaqtayuq, 2001 watapi). + +Plutun (puriq quyllur: 1930-2006) nisqaqa intimanta iskay karu kaq tuna puriq quyllurmi inti llikapi. +Tuna puriq quyllurkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Inti llikapiqa pichqa tuna planitakunam (intimanta karu kayninkukamam sinruchasqa): + +Portachuelo nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Sara pruwinsyap uma llaqtanmi. +Mayukuna: Piray mayu - Güenda mayu +Llaqta (Sara pruwinsya) + +Plantilla:Piluta hayt'aq (Piruw mamallaqta quchu / Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1982) - Wikipidiya +Plantilla:Piluta hayt'aq (Piruw mamallaqta quchu / Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1982) + +San Matías amachasqa sallqa suyu - Wikipidiya +Tiyay Santa Krus suyu; Ángel Sandoval pruwinsya, San Matías munisipyu; Germán Busch pruwinsya, Puerto Suárez munisipyu; +San Matías amachasqa sallqa suyu (kastilla simipi: Area Natural de Manejo Integrado San Matías) suyuqa amachasqam, kachkan, Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi. +San Matías parkipiqa kanmi 874 laya yurakuna. +Kay amachasqa suyuqa kanmi 14 laya ñuñuqkuna 11 aylluwan, 142 laya pisqukuna 46 aylluwan, suchuqkuna 11 ayllupi, 24 laya allpa yaku kawsaqkuna 5 ayllupi. +www.santacruz.gov.bo / San Matías amachasqa sallqa suyu + +Killaqa distritu - Wikipidiya +Killaqa distritu +(Kiyaqa distritu-manta pusampusqa) +Killaqa qaqa siq'ikuna, Killaqa distritu +Uma llaqta Killaqa +Kiyaqa distritu (kastilla simipi: Distrito de Quiaca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Killaqa llaqtam (369 runa, 2007 watapi). + +Kacharisqa Mamallaqta Papwa Musuq Khiniya +• Tinkurachina siwikuna Moresby Wamp'urani +Aswan hatun llaqta Moresby Wamp'urani +Runa llaqtap sutin papuano/a +Papwa Ñukini icha Papwa Musuq Khiniya (inlish simipi: Papua New Guinea, tok pisin simipi, hiri motu simipi: Papua Niugini) nisqaqa Musuq Khiniya wat'api huk mama llaqtam. + +Ukhu pacha: Gustave Doré-pa siq'isqan, Diwinu Kumidya nisqapaq 34 kaq rikch'a. +Ukhu pacha icha Rurin pacha nisqaqa kay pachap ukhunpi pacham. +Tawantinsuyu iñiykamaqa ukhu pachapiqa Supaykunas tiyachkan. Chaymanta pusamuspa Kristiyanu iñiypi infierno nisqa ukhu pachaqa Saqrap, Satanaspa pachansi. + +John Christian Galliquio Castro sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin qhulla puquy killapi 1979 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq wan Universitario de Deportes piluta hayt'aqmi. +Pisqu llaqtapi paqarisqa + +Chanka runakuna Antawaylla k'itipi kawsaq mama llaqtas karqan. 1438 watapi Qusqu llaqtatas atiyta munarqanku. Manas atiptinku, Pachakutiq Inka Yupanki paykunata atirqan, suyunkuta Tawantinsuyuman hap'imuspa. +Kunan pacha Chanka runakunaqa Chanka runasimitam (Quechua ayacuchano) rimanku. Kay k'iti rimaypi José María Arguedas sumaq sumaqlla harawikunata qillqarqan. Kunan p'unchaw 1.000.000 icha 1.500.000 runakuna chanka runasimita rimanku. Paykunaqa Ayak'uchu, Apurimaq, Wankawillka suyukunapi Lima llaqtapi ima tiyankus. + +John Dalton sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin tarpuy killapi 1766 watapi paqarisqa Eaglesfield llaqtapi - 27 ñiqin anta situwa killapi 1844 watapi wañusqa Manchester); Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq mama llaqtap huk Yupay yachaq wan Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: John Dalton. + +Suysuspa mikhuq nisqakunaqa yakupi kawsaq, yakuta suysuspa ima ch'iñichakunallatapas - añakikunata, ch'ulla kawsaykuqkunata, laqukunata, huk uchuylla kawsaqchakunatapas mikhuq uywakunam, ahinataq lakachu, achka qaraqruyuwakuna. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu rurasqa +2 chaniyuq tikraykuna rurasqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: rurasqa1rurasqa2 + +Tiyay: Qusqu suyu, Khallka pruwinsya, Laris distritu, Killapampa pruwinsya, Uqupampa distritu +Apuy Padreyuq (kastilla qillqaypi: Apuy Padreyoc) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Urupampa wallapi, huk rit'i urqum,[1] Qusqu suyupi, Khallka pruwinsyapi, Laris distritupi, Killapampa pruwinsyapipas, Uqupampa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.100 mitrum aswan hanaq. +↑ allthemountains.com Saywitu: Apuy Padreyuq, T'iriqway, Uqupampa mayu, Yanatili mayu, Aparaes mayu, Laris llaqta + +Katiguriya:Hamachi yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Hamachi yura rikch'aq ayllu +Hamachi yura rikch'aq aylluman kapuq yurakunamanta qillqakuna (Iridaceae). +"Hamachi yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna sipi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Pikikuy + +Qhapaq Ñan. Atacama + +Mama llaqta: Piruw +Tiyay Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Lima suyu, Kanta pruwinsya, Waruchiri pruwinsya +Hallka k'iti kanchar - km² +Suni kay km chinchay-urin +Tinkurachina siwikuna +Jitpa walla icha La Viuda walla (kastilla simipi: Cordillera La Viuda) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi llaqtapi, huk wallam, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Lima suyupipas, Kanta pruwinsyapi, Waruchiri pruwinsyapipas. +Quchakuna: Antaquta (Quriway) - Markapumaqucha - Markaqucha - Sapikancha - Yantaq +Mayukuna: Chillun mayu +Suti Hanaq kay (~) Tiyakuynin +Allqay 5.359 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Qarwaqayan distritu, Lima suyu, Waral pruwinsya, Atavillos Alto distritu +Anqasqucha / Azulcocha 5,045 m Lima suyu, Kanta pruwinsya, Waru distritu +Qallas 5.200 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu +Chunta 5.200 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu, Lima suyu, Kanta pruwinsya, Waru distritu, Waruchiri pruwinsya, Wansa distritu +Jitpa 5.200 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu, Lima suyu, Kanta pruwinsya, Waru distritu +Llaslla 5.200 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu +La Corte 5.362 m Lima suyu, Kanta pruwinsya, Waru distritu, Waruchiri pruwinsya, Wansa distritu +Kashpi 5.200+ m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Wansa distritu +La Fila (Nevado La Fila) 4.800+ m Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Wansa distritu +Mishipa Ñawin 5.208 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu +Pukaqucha 5.265 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu, Muruqucha distritu, Lima suyu, Waruchiri pruwinsya, Chikla distritu - Chawpi Walla (Piruw) / Jitpa walla +Puwaqhanka 5.350 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Qarwaqayan distritu, Lima suyu, Waral pruwinsya +Rahuntay 5.477 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu - Chawpi Walla (Piruw) / Jitpa walla +Turriyun 5.000+ m Lima suyu, Kanta pruwinsya, Waru distritu +Uqhu 5.000+ m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu +Wik'uñita 5.200 m Hunin suyu, Yawli pruwinsya, Markapumaqucha distritu +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Piruwpi Antikuna +Kanta pruwinsya +Waruchiri pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:12, 11 may 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Yuraq Urqu rikuy. +Mama llaqta: Piruw +Walla Antikuna, Piruwpi Antikuna, Kunti Walla (Piruw) +Hallka k'iti kanchar 10.126 km² +Suni kay 182 km chincha-urin +Tinkurachina siwikuna +Waskaran mamallaqta parkipi wisk'acha +Llankanuku quchakuna, Yuraq Walla, Piruw +Yuraq Walla icha Yuraq Hanka nisqaqa (kastilla simipi: Cordillera Blanca) Piruwpi Antikunapi, Kunti Wallapi, Anqash suyupi huk wallam, Waylas qhichwap antinpi kaq urqu wallqam, rit'i urqukunam. +Quchakuna: Churup qucha - Llankanuku quchakuna - Pallqaqucha - Parun qucha +Hanaq kay (~) +Artisanrahu 5.999 m Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu, Qaras distritu +Awha 5.850 m Waylas pruwinsya, Qaras distritu, Santa Krus distritu +Chakrarahu 6.112 m Waylas pruwinsya, Qaras distritu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu, Yunkay distritu +Champara 5.735 m Waylas pruwinsya, Yuraqmarka distritu +Chakchi P'unqu 5.300 m Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu +Chawpikallki 6.354 m Qarwa pruwinsya, Shilla distritu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu, Yunkay distritu +Chiqllarahu 5.200+ m Qarwa pruwinsya, Shilla distritu +Rurichinchay 6.309 m Qarwa pruwinsya, San Miyil Aqu distritu, Waras pruwinsya, Independencia distritu, Wari pruwinsya, Wari distritu +Chukllarahu 5575 m Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Shilla distritu +Garcilaso 5.885 m Waylas pruwinsya, Qaras distritu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu +Hankarurish 5.550 m Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu, Yuraqmarka distritu +Hatunqucha 5.829 m Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu +Kanchas 5.204 m Asunsyun pruwinsya, Aquchaka distritu, Chakas distritu +Kayish 5.721 m Waras pruwinsya, Waras distritu, Wari pruwinsya, Wantar distritu +Kitarahu 6.036 m Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu +Millwaqucha 5.350 m Waylas pruwinsya, Yuraqmarka distritu +Mururahu / Urin Punkus 5.688 m Rikuway pruwinsya, Qataq distritu; Wari pruwinsya, Wantar Chawin distritu +Pallqarasu 6.274 m Qarwa pruwinsya, San Miyil Aqu distritu; Waras pruwinsya, Independencia distritu, +Pamparahu Qarwaqataq / Qupa 6.188 m / 6.203 m Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Markara distritu +Paqtsarahu / Rukutuyu 5.750 m Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Markara distritu +Paqtsaruri / Wikus 5.325 m Qarwa pruwinsya, Markara distritu +Parun 5.600 m Waylas pruwinsya, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu, Parun qucha ñiqpi +Parya 5.510 m Waylas pruwinsya, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu, Parun qucha ñiqpi +Pastururi +5.200 m Rikuway pruwinsya, Qataq distritu +Pilanku 5.150 m Waylas pruwinsya, Yuraqmarka distritu +Punkus 5.711 m Rikuway pruwinsya, Qataq distritu +P'urukiñwa 5.600+ m Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Shilla distritu +Pukaranra / Kohup 6.156 m Qarwa pruwinsya, San Miyil Aqu distritu, Waras pruwinsya, Independencia distritu +Pumapampa 5.200+ m Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Markara distritu +Pumpuyaq 6.166 m Anqash suyu +Qhanqaraqa Qhanqaraqa m Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Shilla distritu +Qaqawilka 5.419 m Yunkay pruwinsya, Yanama distritu +Qaras 6.020 m Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu, Qaras distritu, Parun qucha ñiqpi +Qiwllarahu 5.682 m Rikuway pruwinsya, Qataq distritu +Qullqa hirka (La Esfinge) 5.325 m Waylas pruwinsya, Qaras distritu, Parun qhichwa +Rinrihirka 5.810 m Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu +Ruriqucha / Yanarahu (Contrahierbas) 5.954 m / 6.036 m Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Shilla distritu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu +Sintiru 5.100 m Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu +Tawllirahu 5.840 m Pumapampa pruwinsya, Pumapampa distritu, Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu +Tayapampa 5.657 m Waylas pruwinsya, Yuraqmarka distritu +Tullparahu / Wantuy 6.360 m Waylas pruwinsya, Yunkay pruwinsya +Tuqllarahu 6.032 m Waras pruwinsya +Ulta 5.875 m Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Shilla distritu +Uqshapallqa 5.881 m Waras pruwinsya, Independencia distritu, Tarika distritu +Urus 5.686 m Qarwa pruwinsya, San Miyil Aqu distritu, Waras pruwinsya, Tarika distritu +Waskaran 6.746 m Yunkay pruwinsya, Yunkay distritu, Manqus distritu, Qarwa pruwinsya, Shilla distritu +Wayurahu 5.450 m Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Markara distritu +Yakuwarmi 5.259 m Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu +Yanaphaqcha 5.460 m Anqash suyu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu, Yunkay distritu +Yanarahu rit'i urqu 5.400+ m Qarwa pruwinsya, San Miyil Aqu distritu, Waras pruwinsya, Tarika distritu +Yanarahu (Llankanuku) 5.000+ m Yunkay pruwinsya, Llankanuku quchakuna ñiqpi +Yawina 5.000+ m Asunsyun pruwinsya / Qarwa pruwinsya +Yunkay, Llankanuku quchakuna +Sinru qillqa: Anqash suyupi urqukuna +Piruwpi Antikuna +Waskaran mama llaqta parki +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitukuna: Yuraq Walla, Waywash walla +Anqash suyu +Amachasqa sallqa suyukuna: Waskaran mamallaqta parki • Waywash walla amachasqa allpa +Anqash suyupi rimaykuna: Anqash rimay • kastilla • qhichwa +Mawk'a llaqtakuna: Chankillu • Kitarawaqachiqpa mach'aynin • Pañamarka • Sechín • Wantar Chawin • Willkawasi +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Urqu (Anqash suyu) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 07:47, 27 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Piruwpi Sasachakuy pacha (Sasachakuy tiempo) nispaqa Piruwpi 1980 watakunapi mamallaqtayuq maqanakuytam sutichanku, Piruwpi ukhu maqanakuy (Conflicto armado interno en el Perú) nisqapas. Chaypacha K'anchaq Ñan icha Akchiq Ñan (Sendero Luminoso) nisqa maoista, terrorista nisqa ankalli tantanakuymi Piruw mamallaqtatam awqanakurqan. Senderista nisqa ankallikuna, piruwanu awqaqkunapas 70.000-chá runakunata sipirqan, paypura lliwmanta aswan Qhichwa runakunatas. +1980 watapi umalliq akllanakuypi Chuschi llaqtachapi akllana p'anqakunata kañispa maqanakuyta qallarirqan. Antikunapi, Ayakuchu, Apurimaq, Wankawillka suyukunapi karulla k'itikunapi kamachinatam hap'irqan. Fernando Belaúnde Terry sutiyuq Piruwpa umalliqninqa awqaqkunamanta manchakuspa, qallariypi mamallaqta pulisiyallatam maqanakuyman kacharqan. 1982 K'anchaq Ñan Wamanqapi samk'ay wasita ch'utispa masikunata qispichispa, pulitiku hayu runakunatataq sipiptin, Belaúndeqa Ayakuchu suyupi maqanakuy kamachiytam rimarirqan. Alberto Fujimori piruwanu umalliq kachkaptin, piruwanu awqaqkunam Akchiq Ñanta yaqata k'asuyachirqan, ichataq kunankamapas aslla pachakchá senderista nisqakuna Amarumayu sach'a-sach'a suyupi maqanakun. Antikunapitaq manañam kankuchu. 12 ñiqin tarpuy killapi 1992 p'unchawpiqa GEIN (Grupo Especial de Inteligencia) nisqa pakasqa pulisiyam Abimael Guzmánta Lima llaqtapi hap'irqan. +Maqanakuy puchukaptinpas, Antikunapiqa llik'isqa ayllukuna, llaqtakuna kakunmi. Tukuy millay rurasqamanta willanapaqqa, disimri killapi 2000 Valentín Paniagua sutiyuq umalliq Piruwpa Chiqappaq Allinyanakapunapaq Kacharimuynin (Comisión de la Verdad y Reconciliación de Perú) nisqata kamarqan. Chay kacharimusqa runakunaqa 16985 runata willachispa 21 tantaykunapi 9500 ñak'arichisqa runata uyarispa hatun willayta qillqarqan, 28 ñiqin chakra yapuy killapi 2003 p'unchawpi Alejandro Toledo sutiyuq umalliqman willaspa. +Chay Piruwpi ukhu maqanakuyqa Ayakuchu suyupi, huk suyukunapipas Qhichwa runakunapaq ancha sasachakuymi pacha karqan. Lliwmanta aswan maqanakuqkunaqa manam Qhichwa llaqtayuq runakunachu karqan, manam Qhichwa runakunapaq muchuypaqchu karqan. Ichataq lliw sipisqa runakunamantaqa 56%-nin chakra runam, 75%-nin qhichwa rimaqmi, 68%-nin wakcham, 79%-nin ayllu llaqta, mana hatun llaqta k'itikunamantam.[1] Chay sipisqakunata ruraqkunamanta 57%-ninsi ankallikuna karqan - Senderista nisqakunam, 1,5 %-ninsi MRTA-pa ankallikuna, wakinkunataq piruwanu wardyakunam, awqaqkunam.[2] Chay ankallikunaqa hinallataqmi wardyakuna, awqaqkuna mana ayñiyuq chakra runakunatam, wawakunatapas sipirqan. Hinaptinmi chay maqanakuyqa Piruw Republikap wiñay kawsayninpi lliwmanta aswan yawarchaq maqanakuymi karqan. +Piruwanu awqaqkunaqa k'apak qhichwa ayllu llaqtakunata puchukachirqan (ahinataq Matara, Chiyara, Suqus, Tutus, Walla, Tikiwa, Wankaraylla, Sirkamarka, Qispillaqta, Aqumarka, Askipata, Iripampa, Pampay ayllu llaqtakunapi), hinallataqmi K'anchaq Ñanmi qhichwa runakunata ñak'aykurqan, lliw Lukanamarka llaqtayuq runakunatam wañuchispa, achka Uchuraqay llaqtayuq runakunatapas. +Tukuy chay terror nisqa manchachiyninwan K'anchaq Ñanqa maqanakuyta tukuy Piruq mama llaqtapi, Lima llaqtamanpas mast'arqan. Chaypi 15 ñiqin hatun puquy killapi 1992 watapi María Elena Moyano illapayayarqanku. +Ichataq Piruwpi atiyniyuqkunap wañuy iskadrunninkunapas achka runakunatam, pulitiku hayunkunatam sipirqanku - ahinataq 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 1992 watapi Grupo Colina nisqaqa Pedro Huillca Tecse sutiyuq sindikatukunap pusaqninta. +Huk qillqaqkunam Sasachakuy pacha nisqamanta qhichwa simipipas qillqarqanku. Carlos Falconí Aramburú sutiyuq takichaq taki qillqaqmi chaypachaña chay hatun sasachakuymanta takikunata qillqarqan, ahinataq Ofrenda (1982), Viva la patria (1986), Tierra que duele (1987), Justicia punkupi suyasaq (2002) nisqa takikunatam. Huk takinkunatam Manuelcha Pradopas takirqan, ahinataq Ofrenda nisqa, qhichwa simipi takita. Pablo Landeo Muñoz 2016 watapi Aqupampa sutiyuq kawsay rikch'anpipas chay Sasachakuy pachapi hatun llaqtaman ayqisqa runakunamantam willan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Gustavo Buntinx, Gabriela Germaná: Éxodo / Llaqta puchukay (t'ikraqnin: Leo Casas, Sarwa llaqtapi llimphisqakuna) +Uma Llaqta · Limaq +Allpa saywachi: Sinru qillqa: Llaqtakuna (Piruw) · Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna · Piruwpa pulitika rakiynin +Llaqta pusay · Piruwpa hatun kamachin · Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin · Piruwanu Nasyunalista Partidu · Piruwpaq Huñu +Piruw suyupi runa llaqtakuna · Piruwpi rimaykuna · Lista: Yachay sunturkuna (Piruw) · Piruwpa llaqta takin · Piruwpa unanchan · Piruwpa wallqanqan +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:51, 31 ini 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Aleksandra Kollontái Rusiya mama llaqtayuq pulitiku + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Duminikana). +"Umalliq (Duminikana)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +4 Kristup ñawpan wataqa (4 kñ) Hulyanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Paqarisqa Piruw, 17 ñiqin aymuray killapi 1802 watapi +Wañusqa Piruw, 3 ñiqin ayriway killapi 1863 watapi +Miguel De San Román y Meza sutiyuq runaqa, (* 17 ñiqin aymuray killapi 1802 watapi paqarisqa Punu llaqtapi - † 3 ñiqin ayriway killapi 1863 watapi wañusqa Chorrillos, Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq awqaq pusaqmi, kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miguel de San Román. +Punu llaqtapi paqarisqa + +Kantō suyu (kastilla simipi: Región de Kantō nihun simipi: 関東地方, Hepburn simipi: Kantō-chihō), nisqaqa huk suyum Nihun mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Tokyo llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kantō suyu. + +Tikraynin k'ananaq Kastillanu simipi: + +Romanukunapaq qillqa - Wikipidiya +Romanukunapaq qillqa (kastilla simipi: Epístola a los Romanos) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Apustul Pawlup grigu simipi qillqasqan ipistula Roma llaqtapi kristiyanukunapaq. +Romanukunapaq qillqa, bible.is nisqapi: +Romanukunapaq qillqa (Qosqo qheswa simipi) +Romanukunapaq qillqa (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Romanukunapaq qillqa (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Romanukunapaq qillqa (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Romanukunapaq qillqa, bibles.org nisqapi: + +Tara yura urin rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Tara yura urin rikch'aq ayllu +Tara yura urin rikch'aq ayllu (subfamilia Caesalpinioideae) nisqaqa huk chaqallu yurakunap urin rikch'aq ayllunmi, rurunkunaqa chaqallum. 140 rikch'ananmi, waranqa rikch'aqninmi kan. +Tuktunkunaqa iskay yumanayuqmi, wach'illam icha iskaykinrami, pichqantin raphimuyum. Sapsilla chunkantinm pichqantin icha achka sisa raphinkunam, iskaymanta aswanmi. Sapsilla huklla ruru raphinmi. +Kaymi huk tara hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tara yura urin rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tara yura urin rikch'aq ayllu + +Hanaq kay 0 m – 35m +Kayapas Mataje kawsaykuska amachasqa allpa (kastilla simipi: Reserva Ecológica Manglares Cayapas Mataje) suyuqa amachasqam kachkan, Ikwadur mama llaqtapi, San Lorenzo kitipi, Eloy Alfaro kitipipas, Esmeraldas markapim. +Mayukuna: Kayapas mayu (Cayapas), Mataje mayu + +Huwan XIX, Huwan XIX chunka isqun ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. XIX, Italya simipi: Giovanni XIX) Romanus sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † ? ñiqin kantaray killapi 1032 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +4 ñiqin aymuray killapi 1024 watapimanta ? ñiqin kantaray killapi 1032 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan XIX. +4 ñiqin aymuray killapi 1024 watapi - ? ñiqin kantaray killapi 1032 watapi + +Meu 2014: 1 2 Binidiktu XV , 2 1 Aqupampilla t'aqa suyu + +16 Chantapis, Índice de las publicaciones Watch Tower, chantá CD-ROM de la Watchtower Library nisqapi ashkha yachayta tarisunman, qhechuapitaj Internetpi Biblioteca nisqapi, kay www.jw.org/qu nisqapi. Chaytaj Jehovata yupaychanapaj yanapawanchej, runastapis Dioswan allinyakunankupaj yanapayta atinchej (2 Cor. 5:20). Yachakojkunataj, waj runasman yachachiyta atillanqankutaj (2 Tim. 2:2). + +Taki LLaqta + +"Diosqa mana judío kajkunata watuk[orqa], paykuna ukhumantataj runasta ajllak[orqa] paypata kanankupaj." (HECH. 15:13, 14.) +6 Cristianos nichikojkunapis Tata, Churi, espíritu santo ima ujlla kasqankuta yachachinku. Chaytaj Jehovata mana tukuy atiyniyojta jinachu qhawachin. Chaywanpis llajtanqa chay llulla yachachiymanta jarkʼasqa kashan, imajtinchus kayta jap'ikun: "Israelitas, uyariychej ari: Señor Tata Diosmin Diosninchejqa; pay kʼatalla Señorqa" (Deu. 6:4). Jesusqa chay rimaykunata oqharillarqataj, cheqa cristianospis ajinallatataj yuyanchej (Mar. 12:29). +12 "Cheqa kajta tukuy" rejsejkunaqa wañusqas mana ñakʼarishasqankuta yachanku (2 Juan 1). Chayrayku Salomonpa nisqan cheqapuni kasqanta yachanchej, pay nerqa: "Uj kawsashaj alqoraj aswan allin wañusqa leonmanta nisqaqa. Kawsashajkunaqa wañunankuta yachakunku; wañusqasrí mana imatapis yachankuchu [...]. Imachus ruwanaykipaj tiyan, chayta tukuy kallpaykiwan ruway, imaraykuchus wañuspa maymanchus rinki, [chaypeqa, QB] manaña ima ruwanapis kanchu, ni yuyanapis, ni yachanapis, nitaj yachaypis", nispa (Ecl. 9:4, 5, 10). +"Noqarí mana rikuyta atinichu [layqa ruwaykunata, NM]." (Isa. 1:13) +"Wañusqasrí mana imatapis yachankuchu." (Ecl. 9:5, 10) +15 Diosqa wañuymanta, juchamanta ima kacharichinawanchejpaj imatachus ruwasqanta yachachiwanchej, chaymantataj mayta agradecekunchej (Rom. 5:12). Yachanchej jina, Jesusqa "mana sirvichikojchu jamorqa, astawanqa jamorqa runasta sirvej, kawsaynintataj qoj, ashkha runas salvasqa kanankupaj" (Mar. 10:45). "Cristo Jesusnejta juchamanta kacharichisqa" kasqanchejta yachayqa may sumajpuni (Rom. 3:22-24). + +Kay kunan pacha p'anqaqa kunan watamantam willasunki. +3 2010 watapi tukusqankuna +11 ñiqin pawqar waray killapi 2011: Nihunpi pacha kuyuypi (9.0 graduyuq / patayuq) chunka waranqa runam wañurqan. +11 ñiqin inti raymi killapi/11 ñiqin anta situwa killapi 2010: Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2010 Urin Aphrikapi. +18 ñiqin inti raymi killapi 2010: Wañusqa: José Saramago, purtuyis qillqaq. +12 ñiqin qhulla puquy killapi 2010: Aytipi pacha kuyuypi (7.0 graduyuq) iskay pachak waranqa runam wañurqan. +25 ñiqin inti raymi killapi 2009: Wañusqa: Michael Jackson, "Pop" takiqmi, tusuqmi, takina qillqapas. +2007 watapi tukusqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +6 ñiqin tarpuy killapi 2007: Wañusqa: Luciano Pavarotti, Opera takiqmi. +15 ñiqin chakra yapuy killapi 2007: Piruwpi pacha kuyuypi (8.0 graduyuq) pichqa pachak runam wañurqan, waranqa pusaq pachaktaq k'irisqa karqan, 16.200 wasi kawsana thuñisqam. +15 ñiqin qhulla puquy killapi 2007: Rafael Correa Ikwadurpa umalliqninmi (Mamallaktata Pushak nisqa) tukukun. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:33, 5 dis 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: K'awchisuyt'u + +quwiki Katiguriya:Qucha (Arhintina) + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:GraphSandbox" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Katiguriya:Kusituy (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Kusituy (Arhintina) +Arhintina mama llaqtayuq kusituykunamanta qillqakuna. +"Kusituy (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pakay (Pakay yura)[1][2][3][4] icha Paqay[1] (genus Inga) nisqakunaqa, kichwapi Munta kachi[5] icha Payak yura[6] nisqapas huk wayuq chaqallu mallkikunam, misk'i ukhuyuq ruruyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pakay yura. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pakay yura + +Muqu Muqu llaqta - Wikipidiya +E. Camacho pruwinsya Wallqanqa +Muqu Muqu icha Muqumuqu (kastilla simipi: Mocomoco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Eliodoro Camacho pruwinsyapi, Muqu Muqu munisipyup uma llaqtanmi. + +Phong Nha-Ke Bang mamallaqta parki nisqaqa Witnam mama llaqtap Quang Binh suyupi huk mamallaqta parkim. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Phong Nha-Ke Bang mamallaqta parki. + +Meitneryu, Mt (musuq latin simipi: Meitnerium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Potsdam llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Brandenburg suyup uma llaqtanmi. Potsdam llaqtapiqa 171.810 runakunam kawsachkanku (2016 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Potsdam. + +Tikraynin chakuy Kastillanu simipi: + +Ñoqam qawachisqayki pikunam kasqanta, nispa. +10Hinaptinmi arrayankunapa chawpinpi kaq runa nirqa: +Kay waqrakunaqa Judata, Israelta chaynataq Jerusalentapas cheqerachiq atiykunam, nispa. + +"displayName": "runa shimi (Ecuador Suyu)" + +Irma Lozano aranway pukllaq + +quwiki Katiguriya:Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Runa Simi: Awqallama distritu + +Jarani icha Arani nisqaqa huk ñiqin munisipyu Jarani pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Jarani llaqtam. +14 Munisipyupi paqarisqa runakuna +Jarani munisipyupiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Jarani munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Munisipyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Jarani munisipyu + +Tsotsil simi (Bats'i k'op) nisqaqa Mishikupi, Chiapas suyupi huk rimaymi, Tsotsil runakunap rimasqan, Maya rimaykunaman kapuq. + +Acadia mamallaqta parki - Wikipidiya +Acadia mama llaqta parki +Acadia mamallaqta parki nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap Maine suyupi huk mamallaqta parkim. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Acadia mamallaqta parki. +Allpamanta yachaykuna (Maine) + +Muwriy simi (Mòoré) nisqaqa Kunti Aphrikapi kawsaq Mossi nisqa runakunap rimayninmi. Pichqa hunuchá rimaqniyuq kachkan. + +Yarina lagartu,[1] Kasha lagartu,[1] Dirinshu[2] icha Yarina[3] chaylla (Paleosuchus trigonatus) nisqaqa huk uchuylla lagartum, Awya Yalapi sach'a-sach'akunapi mayukunapi kawsaq, 1,20 mitrukama wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yarina lagartu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yarina lagartu + +Sunin pruwinsya - Wikipidiya +Hunin pruwinsya +Chinchayqucha, Hunin pruwinsya +Uma llaqta Hunin +Sunin pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Junín) nisqaqa Piruw mama llaqtap Hunin suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Hunin llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Utishi mamallaqta parki - Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu - Hunin mama llaqta risirwa +Mayukuna: Ullqumayu + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'antasqa +Tikraynin ch'antasqa Kastillanu simipi: + +Tayapampanisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Yuraq Wallapi, huk urqum, Waylas pruwinsyapi, Yuraqmarka distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.657 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Witnamniyuq + +Sirk'i (Bartonellosis) nisqaqa Bartonella nisqap añakikunap paqarichisqan ancha millay qarap unquymi, tuqa hina mana allin wiñaq qaramantam, yawarchaq tikti hina, titira nisqa millay yawar ch'unqaq ch'iti ch'uspikunap apaykusqan. Mana hampita chaskispaqa, yaqa kuskan unqusqakunam wañun. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simi kapchiy (Italya). + +Illapachaw nisqaqa (kichwapi: kulla puncha, kastilla simipi: Jueves) tawa ñiqin p'unchaw simanapi, illap'umantam sutinchasqa. + +5. Qhara Qhara Suyu (Sucre e Potosí) + +1631 LAGUITAO, VICENTE SUYU + +sirk'a yawarwan qespisqa. +mana q'oyti sonqo runakunata +mana hayk'aq yawarta waqaspa. + +22Chaymantami chay uyakuqkunaqa, kusa jwirtita rimar, niqllapa: + +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +9 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi +Awqaq suyu, pulitiku +Susilo Bambang Yudhoyono sutiyuq runaqa (*9 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi paqarisqa Tremas, Pacitan llaqtapi - ), huk Indunisya Awqaq suyu wan pulitiku karqan. +2004 watamanta 2014 watakama ñawpaq kuti Indunisyapa Umalliqnin karqan. + +Runa Simi: Iñuku huk'i + +Tikraynin tantasqa Kastillanu simipi: + +Prudente José de Morais e Barros sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin kantaray killapi 1841 watapi paqarisqa Itu llaqtapi - 3 ñiqin qhapaq raymi killapi 1902 watapi wañusqa Piracicaba llaqtapi). Brasil mama llaqtayuq pulitiku wan taripay amachaq qarqan. +1894 watamanta 1898 watakama Brasilpa Umalliqnin qarqan. +1889 watamanta 1890 watakama São Paulo suyu Umalliqnin qarqan. +Churinkuna: (9) Yachaywasi: . +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Prudente de Morais. + +Katiguriya:Winisuyla +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Winisuyla. +"Winisuyla" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lausanne llaqtaqa Suysa mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Vaud suyup uma llaqtanmi. +Lausanne llaqtapiqa 117 152 runakunam kawsachkanku (2005). + +Nextlalpan llaqtapi kiyusku. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Italya). +"Wiñay kawsay (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kanta (kastilla simipi: Canta) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi, huk llaqtam, Kanta pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Kanta pruwinsya) + +Makbule Hande Özyener sutiyuqqa (12 ñiqin qhulla puquy killapi, 1973 paqarisqa Istanbul llaqtapi, Turkiya) huk Turkiya mama llaqtayuq takiq warmim. + +Andrea di Michele di Francesco de Cioni sutiyuq runaqa icha Andrea del Verrochio (* 1435 watapi paqarisqa Firenze llaqtapi - 1488 wañusqa Venezia llaqtapi), huk Italya mama llaqtayuq ch'iquqm (iskultur), llimphiqmi, yachaqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Andrea del Verrochio. + +Bernal distritu (kastilla simipi: Distrito de Bernal) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Sichura pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Bernal llaqtam. + +Waytunas qucha (kastilla simipi: Laguna Huaytunas icha Huaitunas / Ginebra / Yajehaja / Rogoaguado) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, Yakuma pruwinsyapi, huk qucham. +Qucha (Yakuma pruwinsya) + +3 chaniyuq tikraykuna kamachiq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Luritu suyu - Wikipidiya +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Ikitus +Simikuna kastilla simi +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata 7 ñiqin hatun puquy killapi 1866 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Luritu suyup wamaninkuna +Luritu suyu (kastilla simipi: Departamento de Loreto) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Ikitus llaqtam. +6 Suyupi paqarisqa +Amachasqa suyukuna: Cordillera Azul mamallaqta parki - Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwa - Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa - Güeppí risirwa suyu - Pukakuru risirwa suyu - Sierra del Divisor risirwa suyu +Mayukuna: Amarumayu, Napu mayu, Nanay mayu, Marañun, Ukayali, Wallaqa mayu, Yawari mayu, Putumayu. +Quchakuna: Rimachi qucha +Pusaq pruwinsiyanmi kan: +Mariscal Ramón Castilla pruwinsyapi, Maynas pruwinsyapipas Yagua runakunaqa tiyanku. Urarina runakunaqa Luritu pruwinsyapi tiyanku. Rikina pruwinsyapiqa Mayurunakuna, Kapanawa runakunapas kawsanku, Datem del Marañón pruwinsyapiqa Wamwisa runakuna Chayawitapas kawsanku. Ukayaki pruwinsyapiqa Shipibo-Conibo runakuna, Cashibo-Cacataibo, Piru runakunapas tiyanku. Maynas pruwinsyapiqa Napurunakuna tiyanku. Alto Amazonas pruwinsyapiqa Chamikuru runakuna Chayawitapas tiyanku. +Qhapaq qillqasqa: Luritu suyupi rimaykuna +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Luritu suyu +Punku p'anqa: Piruw +Amachasqa sallqa suyukuna: Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwa • Anqas Urquwallqa mamallaqta parki • Güeppí risirwa suyu • Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa • Pukakuru risirwa suyu • Sierra del Divisor risirwa suyu +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:34, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Hallka k'iti k'anchar + +Runa Simi: Isqun + +Runa Simi: Pacha kuyuqta Amaniq + +Runa Simi: Inka qhichwa simi + +Kay hina sapaq p'anqaqa manam kanchu + +Juan And Only: Wiñay Llaqta +Wiñay Llaqta + +Katiguriyakuna +Kay qatiq katiguriyakunaqa p'anqayuqmi icha midyayuqmi. Ch'usaq katiguriyakunataqa kaypi manam rikunkichu. Muchusqa katiguriyakunatapas qhaway. +"https://qu.bywiki.com/wiki/Sapaq:Katiguriyakuna" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Plawtich + +Runa Simi: Mayu atuq + +Runa Simi: Markuna distritu + +Urin anti asya rimaykuna - Wikipidiya +Urin anti asya rimaykuna icha Awstruasyatiku rimaykuna nisqaqa huk hatun rimaykunap ayllunmi, urin anti Asyapi, anti Indyapipas. Rakikuq rimaykunam. +Awstruasyatiku rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Munda rimaykuna (19 rimay, 10 hunu rimaqniyuq; CHincha anti, Chawpi Indya) +Mon-Khmer rimaykuna (132 rimay, 85 hunu rimaqniyuq) + +Wañuy nisqaqa kawsaypa puchukayninmi. Tukuy yurakunap, uywakunap, runakunappas wañunanmi. +Wañuywanqa kurku ayam tukukun. +Chanin yachaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hukllam wañuy. + +Uma llaqta Pumaqanchi +Pruwinsya (Piruw) Aqumayu pruwinsya +Pumaqanchi distritu (kastilla simipi: Distrito de Pomacanchi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aqumayu pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa Pumaqanchi llaqtam. +Quchakuna: Pumaqanchi qucha +Pumaqanchi nisqaqa huk uchuy llaqtam. Pumaqanchi llaqta ñiqpiqa Pumaqanchi qucham. + +Kichkarusachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kichkarusachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kichkarusachamanta (kuyuchisqa siq'isqa) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +La bella durmiente (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sleeping Beauty (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Chuqa pisqu icha Suk'a (Fulica) nisqakunaqa quchakunap patanpi q'isachaq pisqukunam, Uralan Awya Yalapi rikch'aqsapam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuqa pisqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chuqa pisqu + +Paqarisqa 24 ñiqin hatun puquy killapi 1940 +Mama llaqta Iskusya +Denis Law sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin hatun puquy killapi 1940 watapi paqarisqa Aberdeen llaqtapi - ) Iskusya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Denis Law. + +Sinru qillqa: Ancha riqsisqa kitara waqachiq - Wikipidiya +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Sinru qillqa: Ancha riqsisqa kitara waqachiq. + +Zorritos distritu (kastilla simipi: Distrito de Zorritos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Tumpis suyupi , Contralmirante Villar pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Zorritos llaqtam. + +Puka chikayu[2] (Marmosa rubra) nisqaqa huk rikch'aq q'arachupam, ukucha hina uchuyllam, Chawpi, Urin Awya Yalapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puka chikayu + +Katiguriya:Kultura (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Kultura (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +► Kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (2 K) +► Musika (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (2 K, 23 P) +► Simi kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)‎ (1 K) +Kultura (Mama llaqta) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'askachiy +3 chaniyuq tikraykuna k'askachiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +quwiki Katiguriya:Kapchiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Runa Simi: Manta + +Amazonas suyu Piruwpi saywitu. Guillermo Romero-pa ruwasqa. +Awqaq sipas suyu + +Runa Simi: Aytipi pacha kuyuy (2010) + +OLLANTAY; SUMAQ T'IKA; QURI CH'USPI; MANCO II; T'IKAHINA. +Inka Rumiñawi Inka Ollantay Inka Ollantay Inka Rumiñawi 468 champipas ñam akllasqaña. Tukuytaraq waqyay, kunay, willankichikraq, paqtapas k'umuykunman wakillanpas, yawarñinkum ancha khuyay. Ancha phiñas huñukunku yunkakunata waqyaspa; ñankunatari paskaspa qaramantas unkukunku. Hinam manchayñinta pakan chay pisi sunqu Chayanta; mana chakiq chayananta ñanta paskaspa munaskan. Ñamá q'uya kamarisqa llamanchikpas chaqnanapaq; aqupurun t'ikranapaq ñam rikranchik kamarisqa. Lluqsiytañachu yuyanki phiña amaru tinkuriq, chay runakuna takuriq? Ñawpaqtaraq qam waqyanki misk'i simi paykunata. Munanim, rikuy, runata, manam yawar hich'aytachu pitapas qulluchiytachu. Ñam ñuqapas lluqsisaqña, tukuy imam kamarisqa; kay sunquymi mancharisqa, huk yuyaypim musphasqaña. Rimariy, ñiy, kay llawt'uyta munaspapas... Sapaykipi uyariway. Hanansuyu apu wamink'a, wasiykipi samarimuy; ñuqa waqyanay kaptinqa q'aya p'unchaw muyurimuy. Qampa simiykim ñuqapaq Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna +Sumaqt'ika Manam chayllaraqchu sunquyta nanachin, turalláy. Ancharaq T'ituwanquwallu Pawqarwallpapiwan chay unay ñuqamanta rimasqankum. Ruk'ana Wayllukusqay puka achanqaray, pisim llakiyñiyki. Qhawariy runamasinchikkunap chiqaq ñak'arisqanta, amataq chika unupi hiq'ipaytaqchu. Awkithupawan Pawqar-wallpawanqa qichunakuymi warminkupaq munasunkiku, uyarisqaykihina. Escena 2a Ruk'ana, Rumichaka, Sumaqt'ika Entra Rumichaka. Rumichaka Misk'itachu pana turantin rimankichik, hukñin purikachaspa, hukñintaq tiyarayaspa? Kusikunim huk yuyaylla, huk sunquylla sami kawsaywan wayllunakusqaykichikmanta. Qhari kaq qharihina pananta munakuchun. Hinallataq warmi kaq turanpa allin kamachisqanta munakuywan, manchakuywan hunt'achun. Ruk'ana Munakusqayku taytalláy, Sumaqt'ika ususiykip sunqullanmi llakikuypi p'akinchasqa. Imatataq kamarisaq chay llakikuy thasnunaypaq? Rumichaka P'aqu Ruk'ana, takyasqa runañam kanki. Manam qayna p'unchaw ñaqu tulluchu. Paqarin minchhatam Qusqupi yachankihina Kuski Raymi. Pusay panaykita warmakunatawan. Qamri, Sumaqt'ika, manchakuywan, 484 Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna +Atuqrimachi Apu Intip churinpa khuyay munanan kuraka, wasiykimanmi, llaqtaykimanmi puririmuni manchay uyayki napaykuq, munayñiyki usachiq. A, khuyapaya Inka, munawasqaykita qhawarichiway. Antisuyumantapacham purimuchkani, chirita wayrata muchuspa. Kusi Maytap phiwi churinmi kani. Riqsiwanmi P'aqu Ruk'ana churiyki. Paywan kuskam purimurqayku Qhapaq Yupankip kamachikuyñinpi Apu Chimup phiña runankunawan maqanakuq. Rumichaka Samaykuy wakcha wasipi, Atuqrimachi, Kusimaytap qhali churin. P'aqu Ruk'ana wawqiykim ñiwarqan. Qamchu Qhapaq Yupankip paña rikran kanki? Atuqrimachi Arí, ñuqam kani, sapa inka. Yallinraq kuraq wawqiymi sutiy sutillayuqtaq pim ayqichirqan Chimup sullk'a phiña wawqinta. Rumichaka Pampachaway, Atuqrimachi, chika ch'ikllukuq kayñiyta. Munayñiymanta usachiy, yuyaykusqaykitari ama ima manchakuywan rimariway. Atuqrimachi Manchakunay apu Inka, k'umuykunay llamp'u kuraka, chunka mana apu Chimuwan maqanakuy willaqñiykichu hamuni, icha sunquyki k'aranchanaypaq. Yallinraq, maykamataq qhasqullayta munakuy ñaraq nina rawrarichinqa? Anchachus rimariptiy k'araqta phiñakuwaq? 488 Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna +Rumichaka Manchakuyñiyuq wayna, manam pumachu, manam amaruchu kani allinmantaqa imamantapas phiñakunaypaq. Tukuy hayk'apas qharipaqqa taripay atinallanmi. Ama manchakuychu. Atuqrimachi Inka, yakiña tukuy atipaq makiykita mast'ariwanki, wakchakhuyaq sunquykita kichariwanki chayqa, willasqaykim tukuy yuyayñiywan. Uyarikullaway, manchay yachayñiyuq hamawt'a. Yarawiqchus kayman, takispallaraq munasqayta willaykiman, pinkuyllutachus yachayman qayllaykipi llakiyñiyta rimarichiyman, o khuyakuq inka. Rumichaka Munasqay Rimachi, manapunim qhipaman kutiriymanchu. Makiypichus mañawasqayki kanqa, yachakuy taripankim. Atuqrimachi Hamawt'a, sunquymi khatatatan munayñiypi q'amparmanasqa. Pimantaq ullpuykusaq mana wayllusqaypa taytanman kaspari? Khuyakuyñiykita ñuqaman kamariy musphayñiypa p'uchukananpaq. Entra un paje agitado, quien, después de las generalas, desata su quipe [atado] y presenta un quipu enviado por el padre de Atuqrimachi. Escena 4a Rumichaka, Atuqrimachi, paje. Paje Apu kuraka, p'unchawñiykikuna sumaq kachun. (Con gran reverencia se dirige a Atuqrimachi.) Llaqtan llaqtanta, wasin wasintam maskamuyki, q'inqu 490 Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna +munaqniyki, llakiyniykipi kusichiqniyki. Ama waqaychu, ama waqaychu, ñuqa waqasaq waqanaykita. Tusurqusaq, takirqusaq, icha imatachu rurarqusaq kusiykipaq. Q'umirq'inti: Manam imatapas munanichu, wawqilláy, munay wawa. Imachá kanpas kay sunquypi, kikiypunim mana yachanichu. Sapa puñuykuptiymi, qhincha millay rikranchawan, yana p'aspa sawnanchawan. Kaymi q'uymin tuta p'unchaw ancha phutiq sunqullayta, kaymi q'amparmanan ancha muchuq qhasqullayta. Pillas kanman watuy yachaq? Mayllas kanman kay yana khipu paskariq, sut'in simi mast'ariq kay musquyta? Qurich'uspi: Imas chayri kanman mana paskay atinapaq? Icha ñuqa atiymanchus? Q'umirq'inti: Ama chayman churakuychu. Samp'araqmi kanki. Anchatam kayta munaspa, qhawarinki. Kay watuyqa, kay paskayqa hamawt'apaqmi. Qurich'uspi: Ancham musphan, ancham phutin p'ita p'ita kay wawa sunquy watuq-hina huk millayta, kichka kawsay qallariyta. Kayta nini qaynamanta Quriqhasqu wawqinchikta, manam payri kayta iñinchu, manataqmi qhawarinchu millay, ranra ñan suyasqanta. Hinam kachkan kay sunquypas kichkakunap t'urpuykusqan tunki tunki. Q'umirq'inti: Upallay, hirq'i! Yarqaymantam rimachkanki. Yanqatam musphachkanki. Puriy, hanqa, mut'inchikta t'impuchimuy. Qurich'uspi: Hina hina qarquwachkay pituykimanta. K'arachinim anchakama sunquykita, kuska kuska rimaptinchik. Imatachu icha watun kay sunquy. Chaymi kunan "hanqa, lluqsiy" niwachkanki mut'inchikman tumpa tumpa. Q'umirq'inti: Warma, imananmi? Ama simi simi kutichiwaychu, chaqlaykimantaq. Wawqiykita waqyamuy, hanqa. Maypim purin? Imatam ruran? Qurich'uspi: Yayay ranti wawqilláy, kaypim kani sullk'achayki, kamayniyki ruranaypaq, kunayniyki hunt'anaypaq. Sipiwaypas, qhuruwaypas, chakiykipim wañusaqpas. Qamman kunasqan kayku. Yayanchikpa munayniyki rurakuchun. Q'umirq'inti: Manam chaytachu tapuyki. Ruray kamachisqayta. Y en seguida se sale y el otro se queda exclamando: 498 Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna +Escena 2a Q'umirq'inti: Ay, yayalláy! Ay, mamalláy! Maypim, maypim kankichik? Maytam rinkichik? Ima awqa yana lluqllam pakasunkichik ñawiymanta? Sunquy tutayasqam waqayasaqña. Hanan phawaq phichiwkuna, chayñiqpi manachus tupamunkichik mamataytaywan? Qhincha qhincha phuyukuna, qamkunachu icha chayñiqpi pakachkankichik taytamamayta? Atiy raphi mallkikuna, icha llanthuykichikchu pakawachkan chay sach'a sach'api munakuyniypa kusi taqi churakuyninta? Urqukuna, wayq'ukuna, qamkunachu icha chayñiqpi rikuwaqchik taytamamallayta? Hallp'a rikuy wiñaq qurakuna, manachu chayñiqpi kan sunquypa sunqun? T'iqsimuyu p'achallichiq Pachakamaq, huk simillata rimariy taytamamaymanta, icha chaywan kay wañuy p'itiq sunquy kawsarinman. Desesperado dice: Yanqam imapas, tukuypas! Makiypim sullk'achaykunam muchuchiwanman wiñarispa. Lluqsichunku kaymanta, manam astawan rikuymanchu. Chinkachunku ñawiymanta, sapallayña wañusaqpas. Manapunim uywaymanchu kaykunata. Yachamuchunku chayñiqpi hump'inkuwan kawsakuyta. Sapaymi aswan kusi kawsasaq. Chay Qurich'uspicha ancha simisapacham, yuyaypa llallisqan ichaqa manam qasichu ñuqawan kanqaku tiyaspanku. Quriqhasqucha, maypim kanki? Imatam rurachkanki? Llamakuna hunt'asqachu kachkan? T'iqimurqanki allintachu yayanchikpa saqisqan quri qhutquta wayaqakunapi? Pitaq chayta qhawachkan? Escena 3a Q'uriqhasqu: Napaykuykim, wawqilláy. Imaynallam kachkanki? Q'umirq'inti: Imaynapas kakusaq! Imam qamman qukusunki? Willaway hanqa tapusqayta! Q'uriqhasqu: Amalla phiñapayawankimanchu, manchakapullaykiñam kukuchitahina. Sapa kuti, sapa p'unchaw qaparispa k'utupayawaptiyki, tulluykunapas chukukukun, uma chukchaypas sayarin, wirp'aykunapas khatatatan, hank'uykunapas q'inti q'inti rikukapun. Sapa qamta 500 Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna +qhawariptiy ñawiykunapas pakakuyta munay munan. Q'umirq'inti: Utqhay, willaway tapusqayta. Manam ñuqa pukllanichu, manataqmi qamwan ñuqa asinichu. Q'uriqhasqu: Llamakunaqa mikhuchkasqaraqmi ichhuta, huk kaqllanmi kiru nanaywan qalalalachkasqa. Imachá allinpas kanman, wawqilláy? Yachawaqchu, kunan purun risqaypi (¿kimsa?) atuqwan tupamuni, iskay chakiwankama watuy chayta? Q'umirq'inti: Ñam niykiña, hirq'i, mana ñuqa pukllanichu, ama imasmarikunata willawaychu, manam chaypaqchu kani. Qasi sayaspa rimay, ama chiqchiychu chhaynaqa, lluqsiy! Se sale y solo: Q'uriqhasqu: Ima llakim kay ñuqapaq ancha p'usqu, ancha qhatqi! Musquypichu, sut'ipichu rikukuni kunanhina llakinaypaq? Maypim kanki hathun kusi taytamamalláy? Ima aqum siqrasunki chay k'itipi, chay suyupi? Ima mayum hark'asunki? Ima urqum kutichisunki chay kinraypi, chay qhipapi, wawaykichikta qunqarispa kanaykichikpaq? Maypim yuyay? Maypim sunqu? Ima wayram apakapun? Q'umirq'inti: Lluqsiy, lluqsiy kaymanta, anchatañam muchuyki. Sunquytam tukunki allwakuspa. Ama, qhincha chiririnka, kaypi muyupayawaychu. Hanqa, lluqsiy, hanqa, lluqsiy! K'arawanmi pituyki kaypi. Q'uriqhasqu: Pachakamaq qullanan apu awki, yayalláy, qunqur chaki ullpuykuspam much'aykuyki, yupaychayki kay usuri willullu hirq'illayki. Qammi kanki llapa wakchap kusikuynin, aswan sumaq, aswan llamp'u, aswan ñukñu khuyakuqniy. Qammanmi huch'uy hathun ullpuykun, qampim tarin llapa kusi samillanta. Chaymi kunan mink'akuyki qarqusqaña rikukuspa. Manam pipas aswan kanchu ñuqamanta mama taytay chinkariptin. Pimanñataq anchhuykusaq? Maymanñataq kutirisaq? Maytañataq yaykuykusaq, ancha kusi, ancha sami, yarqawanmi, ch'akiwanmi nispa? Sapan qamllam apu kanki, llakiyniypi kusi miraq, waqayniypi kusichiqniy. K'ancharimuy as allinta, as sumaqta, rikuchiway allin ñanta, ama pantay purinaypaq. Q'umirq'inti: Yaw, millay, yaw, qhincha, lluqsiy, lluqsiy wasiymanta! Anchatapuniñam muchuykichik. Manam qamkunaqa taytaypa 502 Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna +churinchu, ni mamaypa wawanchu kankichik. Hanuk'amanta uywasqan k'umillukunam kankichik. Manam ñuqa imapaqpas munaykichikchu. Se salen llorando los dos chicos y se cierra el telón y aparecen sentados al pie de un árbol y lloran su desventura. ACTO SEGUNDO Escena primera Q'uriqhasqu: Imapitaq rikukunchik? Imatataq rurasunchik? May punkutataq ullpuykusun kusi kusi? Pimantaq risun? Maymantaq anchhuykusun? Manam pipas, manam maypas aswan kanchu ñuqanchikpaq khuyaq sunqu munaqinchik. Kunanqa rikukunchik killa mamayuq, inti taytayuq, quyllurkuna aylluyuq. Ichaqa Pachakamaq ancha hathunmi, uywallawasunmi. Paymi mana kaqmanta tukuy imata churamunqa kusinchikpaq, saminchikpaq. Qurich'uspi: Haku, wawqicháy, Qamawarata. Ichas chaypi tarimuchwan khuyaqninchikta, pillatapas, kallpa tullu hap'inanchikkama. Q'uriqhasqu: Ama, ama maytas. Haku kutipusun wawqinchikman. Wawqinchikta llullaykuspa pampachayta mañamusun. Manachá ancha awqa rumi sunquchu kanqa. Haku, Qurich'uspicha, ama waqaychu, haku wawqicháy, haku. Maytataq risun mana imayuq? Kayninpas qaqataq, chayninpas mayutaq, waqninpas sayaqtaq, maynintataq chhaqay ñanman chimpasun wichaypas uraypas purinanchikpaq? Qurich'uspi: Imaman risun, chhaqay awqa hiwaya sunquman, munaqninpas mana munakuy yachaqman. Amapuniña, amapuniña, sut'illanmi runaqa kanchik, qhawaykunalla. Pachakamaqqa churamullanqam tukuy imata. Manam pi, maypas wañunchu yarqayllamanta. Aswan huch'uy kuruchatapas wiray wiraytam uywan allpa sunqupi. Chaychus mana uywakuwachwan usurillanta, usuchasqata rikuwaspanchik? Q'uriqhasqu: Arí, hinam tukuy rimasqaykipas. Pampachayta yachasun kunanmanta hatun samiyuq kananchikpaq, munakuyta puchkananchikpaq, allin sunquyuq kayta allwinanchikpaq. Qurich'uspi: Wawqichalláy, chanillantam rimarinki, sut'in simi, sut'i 504 Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna +sunqu, mana panta. Hinam kanan, hinam rurukunan. Ichaqa, runa manam chaymi ninchu, manam chayta riqsiyta munanchu, allin sunqu kawsananpaq, allin ruraywan purinanpaq, chayhinamanta kusi kawsay tarinanpaq. Chiqniqnintam runa wayllun, munaqnintam yanqa chiqnin chiqnikuspam. Kaymi, kaymi aychanchikpi wiñay qurpa. Kaymi sunqunchikpi yana llanthu, ñawsa kaywan k'anchayta pakaykun, aswan aswan khuyananchik. Q'uriqhasqu: Haku, hanqa, ripusun wawqinchikman. Ch'isiyanñam, kaypi kanchik, imanchiktam mikhusun? Imanchikpim puñusun? Qurich'uspi: Allintañam watun sunquy tuychikapi, manapunim chaskiwachwanchu amaru sunqu Q'intiqa. Ancha misk'i ch'unqasqanmi hayaqi sunqunpi puqun millayta, chaymi phusuquyan q'uymispam. Chaymi churan phiñata, awqa millay kananpaq. Yanqapunim kutichwan. Ch'ikikuymi paypi miran apuskachawan. Map'a millaymi ñawinpi tutayan. Manañam riqsiwachwanchu. Q'uriqhasqu: Haku, hina kutipusun, qasa wayram atiwachwan, suq'a phirum khipuwachwan, Pachamamam hap'iwachwan, awkikunam phiñakunman. K'ita sallqa tukuptinchik, usqullukunam mikhuwachwan, chawpi tutap llanthullanpi purimuspa. Qurich'uspi: Hinatapas riysisqayki kasqan chaki kutimunanchikpaq, aswan waqaq, aswan muchuq, wichay uray kuti t'ikraq. Los dos chicos: Wawqichalláy, sunquchalláy, urpichalláy, quri t'ika, quri puytu, quri kitu, rawraq lliplli puka umiña, rankhi rankhi sansaq q'iqma, misa awaq suni chukcha, ñukñu simi, kawsaq pukyu, misk'iy misk'iy qispi unu, inkillkunapi, pawqarkunapi aswan ch'ikllusqa, aswan wayllusqa sumaq t'ika, qanturwalla, qammi kanki mukmurichkaq puqpukilla, llanllarichkaq waqankilla, rawrarichkaq llamp'u achanqaray, mañakuykikum khuyayniykita kay usuri wakchallaykipaq. Punku qhipallaykipi qurpanchawayku. Qunqur chaki wiqi ñawim mañakuykiku kay samita, kay kusita. Kichaykuway punkuykita. T'ipkallasaqñam ch'akiypi, wañullasaqñam yarqaypi, intip kankasqan, chirip atisqan. Q'umirq'inti: (Sale y los bota miserablemente.) Imamanmi ñakay wiqi aysaq millay millay haq'arwitukuna hamuwankichik, wasiy punku qhinchachaq? Karunchakuychik kaymanta. Mana chayri wank'iykichikmi makiypi, ñak'aspam rurasaq kay kayllapi muyunkichik chayqa. Se cierra el telón y aparecen en el campo al pie de un árbol. 506 Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna +Nemesio Zúñiga Cazorla Trag i c om e d i a T'ika hina ACTO I Escena 5a Wayna Kutipa: Yayalláy, yayalláy, hump'ipas saq kutirimuni, huk qullata rikuspa. "Mulluqhawamantam kani" ninmi. Kaytañam hamuchkan, llamankuna qatirisqa. Icha imata munan. Qañiwata, k'ispiñutachá apamuchkan, ch'arkita sarawan chhalanapaq. Apu Kutipa: Puriy, ma qhawarimuy kaytachus hamun chayta. Chaykamataq yaykuy ukhuta. T'ikahina: Simiykita hunt'amusaq, yayalláy. (Sale.) Wayna Kutipa: Ñuqapas qhawarqamusaq. (Sale.) Apu Kutipa: Pipunitaq chay qulla kanman? Hayk'apmantahinataq qullakuna hamun kay k'itiman? Chiqnikunim chay runakunata. Yawarniytam q'uñichin, ñawpa qhichwakunawan awqanakuq kasqankumanta, lliw qhichwantinpi t'iqmurispa usurichasqankunamanta. Escena 6a Wayna Kutipa: Apuy, munakusqay yayalláy, Sinchik'anaq waynam hamusqa, qañiwawan, ch'arkiwan sara chhalaq, kay k'itinchik riqsiq-hina. Kaytapunim hamusqa, hawapiñam kachkan. 514 Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna +Apu Kutipa: Ñuqamantaqa manapasmi tinkuymanchu chay runawan, chunka apu kaptinpas. Ichaqa waqyaykamuy. Wayna Kutipa: Chay, yaya. (Sale.) Escena 7a Wayna Kutipa: Yayalláy, Apu K'anaqpa churinsi, riqsiytas munasunki. Apu Kutipa: Pipas kachun, yaykumuchun. Wayna Kutipa: Chaypachaqa waqyaykamusaq, yayalláy. Apu Kutipa: Maymantas chay runa kanman? Imamantaq kaykama hamunman? T'ika mukaytaqsi pusamunman? Escena 8a Sinchik'anaq: Apulláy, kamisaraki? Apu Kutipa: Hinallataq qampas, wayna, ichas napaykuwanki. Sinchik'anaq: Qhapaq sutiykip itupasqanmi qayllaykiman ithikatamuni, ullpuykuspa napaykuq, ñuk��u sutiykip akhitatasqan. Qurpachaway purikuqta. Apu Kutipa: Maymantam kanki, wayna, imam sutiyki? Sinchik'anaq: Sutiyqa Awki Sinchik'anaqmi, K'anamarkamanta. Apu Kutipa: Imam kaykama pusamuchkasunki? Tiyaykuy, wayna. Sinchik'anaq: Qam, awki, riqsiykuqllam hamuchkani, Mulluqhawa ayllumanta. Llaqtapiri sutiykim ancha munasqa. A + +20 de Mayo 2016 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI - CORAPE +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 20 de Mayo 2016 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI +06 de Mayo 2016 – HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +Kay willakunaqa hallch'asqam. Qhipaq musuqchasqaqa 14:52 16 dis 2018 karqan. 5000-lla taripasqam pakasqa hallch'api aypalla kachkan, manam aswanchu. +Qhipanpiqa rikuchkanki 11-kama tarisqakunatam, #1 huchhamanta #11 huchhakama. +Main Page →‎ Qhapaq p'anqa +Portada →‎ Qhapaq p'anqa +Qhapaq panka →‎ Qhapaq p'anqa +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Pusapunakuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Huñusqa Aylluskakuna +Huñusqa Nasyunkuna +Huñusqa Nasyunkuna unancha +Paqarisqan 24 ñiqin kantaray killapi 1945, San Francisco (California) llaqtapi. +Huñusqa Nasyunkunap wankurisqan mama llaqtakuna 192 +Huñusqa Nasyunkunap tiyanan New York, New York suyu, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +1 Huk tukri sutinkuna: +Huñusqa Aylluskakuna, HA (inlish simipi: United Nations UNO, kastilla simipi: Naciones Unidas ONU) tukuy Tiksi muyuntinpi nasyunkunap, mama llaqtakunap tantanakuyninmi. Qurikashqa Alluskakuna ( Ankash qallu). Huñusqa Aylluskuna Allichay ( ONU). + +Karu rimay, Karuyari, Yawirka rimay icha Tiliphunu, Tiliwunu (grigu simimanta: Τηλέφωνο[ν] Tīléphōno[n], chaymanta kastilla simipi: teléfono) nisqaqa karu rimanakunaspa uyarinakunapaq, ruqyayta rimasqakunata pinchikilla yawirkanta icha radyu illanchaywan apaykuq, pisilla mast'ay pinchikillawan llamk'aykuq llamk'ana llikam. +Maymanpas apana karu rimanakunataqa kuyuylla karu rimana ninchikmi. + +Pichqa chunka kamayuq 50 familias +3 Kimsa 13 Chunka kimsayuq 50 Pisqa chunka + +Comayagua suyu saywitu (Unduras) +Comayagua suyu (kastilla simipi: Departamento de Comayagua), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Comayaguam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Comayagua suyu. + +José Miguel Gallardo Vera sutiyuq runaqa icha Miguel Gallardo (* 29 ñiqin tarpuy killapi 1949 watapi paqarisqa Granada llaqtapi - 11 ñiqin ayamarq'a killapi 2005 watapi wañusqa Madrid llaqtapi ) huk Ispaña mama llaqtayup takichaq wan takiqmi. +Tayta: , Mama: Vera. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miguel Gallardo. + +Tikraynin wañuchiq Kastillanu simipi: + +Abdullah bin Haji Ahmad Badawi, Pak Lah sutiqpa, (*26 ñiqin ayamarq'a killapi - 1939 paqarisqa Kepala Batas (Penang) llaqtapi - ). Malasya pulitiku wan Uma kamayuq. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Abdullah Ahmad Badawi. + +Santa Lusiya (Wayas) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Oleg Volodymyrovych Blokhín u Oleg Vladimirovič Blojin (Rusu simipi: Олег Владимирович Блохин; ukranya simipi: Олег Володимирович Блохін), (2 ñiqin ayamarq'a killapi 1952 watapi paqarisqa Kyiv llaqtapi - ) huk Ukranya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. + +Mumbai llaqtaqa Indya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Mumbai llaqtapiqa 12.883.645 runakunam kawsachkanku. + +Emmanuel Jean-Michel Frédéric Macron sutiyuq runaqa (21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1977 watapi paqarisqa Amiens llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq qullqi wasi kamachiqmi, pulitikupas. 2017 watamanta Ransiyap umalliqninmi kachkan. + +Uma llaqta Huacaraje +Huacaraje munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Huacaraje) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Iténez pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Huacaraje llaqtam. + +quwiki Chunta yura rikch'aq ayllu + +14"¡Diosyá hanaq pachapi alabasqa kachun! +15Hinaspan chay angelkuna hanaq pachaman kutipuqtinku, chay michiqkunaqa khaynata ninakuranku: + +Runa Simi: Huwan XXI + +Runa Simi: Petén suyu + +Runa Simi: Wachuy + +Paqarisqa 5 ñiqin anta situwa killapi 1182 +Wañusqa 3 ñiqin kantaray killapi 1226 watapi [1] +Rurasqankuna Muyuriq pacha, uywakuna, qhatuqkuna, Italya, Philipinakuna, Meycauayan llaqta, Telchac llaqta ( Mishiku +Ransisku Asisimanta, Francesco d'Assisi, 'Giovanni di Pietro Bernardone (kastilla simipi: San Francisco de Asís) sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin anta situwa killapi 1182 watapi watapi paqarisqa Assisi llaqtapi [4] - † 3 ñiqin kantaray killapi 1226 watapi wañusqa Assisi llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kathuliku santus karqan. + +01 - Ancha Naupa Pachakunapis 02 - Sayay 03 - Tusurqamuy 04 - Qarqusqamasikunapaq 05 - Kan 06 - Italaque Jach'a Khantati 07 - Qespichiisii 08 - Wauqeipaq 09 - Pichqa Pachak Watamantamucupayaspa 10 - Puka Tikacha + +Quechua : Panama llaqta (qu) + +Qhapaq Raymi (1) + +Yellowstone mamallaqta parki - Wikipidiya +Yellowstone mamallaqta parki +Yellowstone mama llaqta parki +Mama llaqta: Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Yellowstone mama llaqta parki nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk mamallaqta parkim, Idaho suyupi, Montana suyupi, Wyoming suyupipas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yellowstone mama llaqta parki. +Karu puriy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Allpamanta yachaykuna (Montana) +Allpamanta yachaykuna (Idaho) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Katiguriya:Tukuman wamani +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tukuman wamani. +"Tukuman wamani" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tipa (Tipuana tipu) nisqaqa huk chaqallu sach'am, Uralan Awya Yalapi wiñaq, 40 mitrukama sayakuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tipa + +Rinri nisqaqa uyarinapaq umapi kurku yawrim. Runaqa uywakunapas iskaymi rinriyuq. + +2 chaniyuq tikraykuna t'iqmu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Muqu icha Tullu muqu (articulatio) nisqaqa iskay icha aswan tullukunap kuyuylla t'inkikuyninmi. Kuyuq tullukunap chawpinpiqa k'apam, muqu puriqllapas. +Kaymi huk tullu muqukuna: + +Niqir Kungu rimaykuna nisqaqa huk ancha hatun rimaykunap ayllunmi, Aphrikapim. Lliwmanta aswan hatun urin ayllunqa Bantu rimaykunam - chawpi, anti, uralan Aphrikapi -, ichataq kunti Aphrikapim huk urin ayllunkunam, hatun rimaykunapas. Ñawpaqpipas qhipaqpipas k'askachakuq rimaykunam. +Kaymi Niqir Kungu rimaykunap urin ayllunkuna, Williamson-Blench-pa 2000 watapi nisqankama: +Platoid: Kainji rimaykuna, Hanaqpata rimaykuna (Plateau), Tarokoid, Jukunoid +Uralan Bantoid: Jarawoid, Tivoid, Beboid, Ekoid, Nyang rimaykuna, Inkill rimaykuna (Grassland), Bantu rimaykuna +Kaymi lliwmanta aswan rimaqniyuq Niqir Kungu rimaykuna: + +Fritz Haber (* 9 ñiqin qhapaq raymi killapi 1868 watapi paqarisqa Breslau llaqtapi, Alimanyapi - † 29 ñiqin qhapaq raymi killapi 1934 watapi wañusqa Basel, llaqtapi Suwisapi); huk Chaqllisinchi yachaqmanta hampi yachaymantapas yachaqsi karqan. + +T'iksu pampa icha Chinru pampa nisqaqa allpa hawawan ñawch'i chhukata ruraq, mana siriq, aswantaq t'iksu kaq p'alltam, llasaq wisnukunata aswan pisilla kallpawan huqarinapaq. Sikllalla kuyunam. + +Runa Simi: F + +Winnipeg qucha; (inlish simipi: Lake Winnipeg) nisqaqa huk Kanada mama llaqtapi qucham. + +Katiguriya:Yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Katiguriya:Yura rikch'aq ayllu +Yura rikch'aq ayllukunamanta qillqakuna. +"Yura rikch'aq ayllu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 66 p'anqakunam, 66-pura. +Allqumiyu yura rikch'aq ayllu +Awidul yura rikch'aq ayllu +Ayamaych'a yura rikch'aq ayllu +Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu +Ch'uchu yura rikch'aq ayllu +Chachakuma yura rikch'aq ayllu +Chakana tuktuyuq rikch'aq ayllu +Chaqallu yura rikch'aq ayllu +Chili-chili yura rikch'aq ayllu +Chirimuyu yura rikch'aq ayllu +Chunta yura rikch'aq ayllu +Hamachi yura rikch'aq ayllu +Hamanq'ay yura rikch'aq ayllu +Haya yura rikch'aq ayllu +Hillurina yura rikch'aq ayllu +Intimpa yura rikch'aq ayllu +Isparaw yura rikch'aq ayllu +Kañamu yura rikch'aq ayllu +Kina yura rikch'aq ayllu +Kisa yura rikch'aq ayllu +Kiswar yura rikch'aq ayllu +Kiwicha yura rikch'aq ayllu +Klawil yura rikch'aq ayllu +Kumu-kumu yura rikch'aq ayllu +Kutu-kutu yura rikch'aq ayllu +Liryu yura rikch'aq ayllu +Liwtu yura rikch'aq ayllu +Malwa yura rikch'aq ayllu +Mara yura rikch'aq ayllu +Mulli yura rikch'aq ayllu +Muña yura rikch'aq ayllu +P'akincha yura rikch'aq ayllu +Papa yura rikch'aq ayllu +Paparawa yura rikch'aq ayllu +Paqpa yura rikch'aq ayllu +Phallcha yura rikch'aq ayllu +Pika-pika yura rikch'aq ayllu +Pinu yura rikch'aq ayllu +Pirqakachun yura rikch'aq ayllu +Piwin yura rikch'aq ayllu +Qalawala yura rikch'aq ayllu +Qallu yura rikch'aq ayllu +Qantu yura rikch'aq ayllu +Qipuncha yura rikch'aq ayllu +Rapachu yura rikch'aq ayllu +Raqacha yura rikch'aq ayllu +Runtuma yura rikch'aq ayllu +Ruq'i yura rikch'aq ayllu +Sapallu yura rikch'aq ayllu +Sawintu yura rikch'aq ayllu +Sipris yura rikch'aq ayllu +Thumana yura rikch'aq ayllu +Tintin yura rikch'aq ayllu +Tuqti yura rikch'aq ayllu +Urqukisa yura rikch'aq ayllu +Wachanqa yura rikch'aq ayllu +Waranqaysu yura rikch'aq ayllu +Waranway yura rikch'aq ayllu +Waraqu yura rikch'aq ayllu +Waysallpu yura rikch'aq ayllu +Wiru yura rikch'aq ayllu +Yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu +Ñaw yura rikch'aq ayllu +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 19:26, 18 nuw 2007 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +(San Martín suyu-manta pusampusqa) +Wallaqa mayu Misk'iyaku mayu, Pikuta pruwinsya +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Muyupampa +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata 6 ñiqin tarpuy killapi 1906 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +San Martín suyup pruwinsyankuna +San Martin suyu nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Muyupampa llaqtam. Aswan hatun llaqtanqa Taraputu llaqtam. +9.1 San Martín qhichwa simipi kastilla simipipas willakuykuna ILV +Amachasqa sallqa suyukuna: Abiseo mayu mamallaqta parki - Cordillera Azul mamallaqta parki - Hanan Mayu amachana sach'a-sach'a +Mayukuna: Wallaqa - Mayu - Sapusuwa mayu - Tukachi mayu +Punkukuna: Kaynarachi (350 m) Lamas pruwinsyapi; De Aguirre (500 m) (San Martin pruwinsyapi); Wamanwasi (San Martin pruwinsyapi). +Quchakuna: Laguna del Mundo Perdido - Sawsi qucha +Chunka pruwinsyanmi kan, 77 distritunmi kan. +San Martin suyupi Chayawita, Llakwash runakunam tiyanku. +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Wawa wasikuna : 498 +Huch'uy yachay wasikuna: 1.129 +Chawpi yachay wasikuna: 198 +Yachay sunturkuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: San Martin suyu +San Martín qhichwa simipi kastilla simipipas willakuykuna ILV[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Punku p'anqa: Piruw +Amachasqa sallqa suyukuna: Abiseo mayu mamallaqta parki • Anqas Urquwallqa mamallaqta parki • Hanan Mayu amachana sach'a-sach'a +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:42, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +www.zalaqta.net + +Kastilla Kamachiy pacha (kastilla simipi: tiempo de la colonia española) nisqaqa Awya Yalapi ispañulkunap kamachinan kasqa pachas karqan, ispañul kulunya pachas. Qallarirqan Kastilla Atiy nisqawansi (Cristobal Colonpa Chawpi Awya Yalap Wat'ankunata tarisqanwan 1492 watapis, Piruwpiqa 1532 watapis), puchukarqantaq Simón Bolívarpa pusasqan Ispaña Amirika Kacharikuna Awqanakuykunapi, chunka isqunniyuq pachakwatap qallarisqanpi. + +Uma llaqta Matalaqi +Matalaqi distritu (kastilla simipi: Distrito de Matalaque) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, General Sánchez Cerro pruwinsyapi, Muqiwa suyupi. Uma llaqtanqa Matalaqi llaqtam. + +Tantanakuy, Wankurina icha Urganisasyun (organización) nisqaqa runakunap, llaqtayuqkunap kuskan taripanankunapaq huñusqa kayninmi. Kapuqnin runakunaqa, tantanakuykuna wankurisqan nisqam. + +Ama kastilla simipi "huaico" nisqa lluqlla nisqawan pantaychu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayq'u. + +1798 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Iñuku huk'i p'akiy - Wikipidiya + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +Qusqu llaqtapim plazachallanpim - suyaykamullaway, + +Runa Simi: Chinchay + +quwiki Katiguriya:Kultura (Brasil) + +23Chaqa tukuy payta mana kasuqkunataqa, + +Piruw Suyu (Aymara) + +Runa Simi: Kitarawaqachiqpa mach'aynin + +"Kanqa yuyarikunaykichejpaj" +12 Marcos nisqanman jinataj, Jesús nerqa: "Kaymin yawarneyqa, mosoj tratomanta yawar, mayqenchus ashkha runasrayku jichʼasqa kanqa, chay", nispa (Mar. 14:24). Jesuspa yawarnenqa "jichʼasqa ka[r]qa ashkha runaspa juchasninku pampachasqa kanampaj" (Mat. 26:28). Chayrayku, vinoqa Jesuspa yawarninwan ninakun. Chaynejtataj kacharichisqa kayta atinchej, imajtinchus juchasninchejta pampachayta atin (Efesios 1:7 leey). +Chayrayku, Jallpʼantinpi Jehovaj testigosnenqa kay watapi 14 abril lunes pʼunchaypi, inti yaykupusqantawan nisán killaj 14 pʼunchaynin qallarinanta yachankuña. Chay tutapeqa killa juntʼa kanqa. (Imaynatachus Jesuspa Wañuyninta Yuyarinapaj pʼunchayta ajllakusqanta astawan yachayta munaspaqa qhawariy La Atalaya 1 noviembre 1977, páginas 671, 672.) + +San Juan 8:39 QUFNT - Chaymi, paykunaqa niranllapa: - Bible Search +39Chaymi, paykunaqa niranllapa: + +Divergent money sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Divergent money sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Uma llaqta Cardiff +Kamri (inlish simipi: Wales, kamri simipi: Cymru) nisqaqa Hukllachasqa Qhapaq Suyup suyunmi, kunti chalanpi. +2.1 Qhapaq suyukuna +4 Kamri suyupi paqarisqa +Qhapaq suyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lista:Kamri suyupi munisipyukuna +5 hatun llaqta (city): +Kamri suyupi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kamri. + +Uchpa luwichu, Brasilpi +Uchpa luwichu,[1][2] Ushpitu[3] icha Ushpira,[4] Arhintinapi Wasuncha[5] (Mazama gouazoubira) nisqaqa Chawpi, Uralan Awya Yalapi kawsaq tarukam, iskay ruk'anayuq ñuñuqmi, yura mikhuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uchpa luwichu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Uchpa luwichu + +Dustin Lee Hoffman sutiyuq runaqa, (8 ñiqin chakra yapuy killapi 1937 watapi paqarisqa Los Angeles llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dustin Hoffman. + +Kashamarka qhichwa runakunap kawsayninmantaLlamk'apuy +Dyuspa Simin QillqaLlamk'apuy + +Tiyay Anqash suyu, Yunkay pruwinsya, Shupluy distritu +Kitarawaqachiqpa mach'aynin (kastilla simipi: Cueva del Guitarrero) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk ñawpa llaqtam, Waylaspi, Anqash suyupi, Yunkay pruwinsyapi, Shupluy distritupi, Santa mayu patanpi. + +6 chaniyuq tikraykuna kamay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay Chuqiyapu suyu, Bautista Saavedra pruwinsya, Charasani munisipyu, Charasani kantun +Ch'uxña Quta (aymara simi ch'uxña q'umir,[2] quta qucha,[3] "q'umir qucha", kastilla qillqaypi: Chojña Kkota) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Qhapaq Wallapi, Chuqiyapu suyupi, Bautista Saavedra pruwinsyapi, Charasani munisipyupi, Charasani kantunpi, Such'i mayup antinpi, Qachu Qutap kuntinpi. +Charasani munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Qhipaq maqanakuy - Wikipidiya +Qhipaq maqanakuy (inlish simipi: The Last Battle) nisqaqa wawakunapaq liwrum, C.S. Lewis-pa qillqasqan 1956 watapi. + +Aswan hatun llaqta Port Louis +Runa llaqtap sutin Mauriciano, -na +Mawrisyu icha Mawrityus llaqtaqa Afrikapi huk mama llaqtam. + +Runa Simi: Chañaral pruwinsya + +Buliwya Mama Ilaqta (quíchua) +Wuliwya Suyu (aimará) + +quwiki Villa Clara pruwinsya + +Runa Simi: Amboró mamallaqta parki + +Runa Simi: Darling mayu nisqaqa ( inlish simipi: Darling river) Awstralya mama llaqtayuq, Usyanyapi 2 450 km suni mayum. (→Darling mayu) + +Quyllur llaqtayuq wawamanta +Title: Quyllur llaqtayuq wawamanta + +Chinchaysuyu. + +15. Uchpa - Peru Llaqta + +Waliqta kawsanapaqqa, sumaqta mikhuna, ñaraq wawakuna, machu runas, awichus ima. Chayta kallpachariyta munaspa CENDA wakichin microprogramas nisqata nutriciónmanta parlarikunapaq. Kay kutipi qallarisun ñawpaq kaq wakichiywan. +Chaqra llank'aq runa masiqtaqa may chhika yachaynin tiyan, kay yachayninkuqa unaymantapacha jamun, kuraq tatasmanta wawasman chayan. Kay kuti qhawarisun papa jallch'asqanchispi khuru rikhuriptin imaynata chinkachisunman. CENDA wasipi uk p'anqa kaymanta tiyan. + +San Lucas 12:20 QUFNT - "Piru Dyusqami chay runataqa - Bible Search + +Kë revistachömi këkan 2017 wata 1 al 28 de mäyuyaq yachakunapaq yachatsikïkuna. + +Mama llaqta Piruw +Simikuna qhichwa simi / Kashamarka rimay; kastilla simi; awahun simi; +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Kamasqa wata 11 ñiqin hatun puquy killapi 1855 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Kashamarka suyu (Qusqu runasimipi Qasamarka suyu; kastilla simipi Cajamarca) nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Kashamarka suyupiqa 1.359.023 runakunam kawsachkanku (2005). Uma llaqtanqa Kashamarka llaqtam. +12 Suyupi paqarisqa runakuna +15.1 Kashamarka qhichwa simipi kastilla simipipas willakuykuna ILV +Amachasqa suyukuna: Cutervo mamallaqta parki - Tabaconas-Namballe mamallaqta willkachasqa - Paqaypampa amachana sach'a-sach'a - Sunchupampa chaku suyu - Chancaybaños risirwa suyu +Mayukuna: Chankay, Marañun, Mayu-Chinchipi mayu, Kashamarka mayu, Hiqitipiqi, Kuntipampa, Krisniqas, Chutanu, Wankapampa. +Kashapampa pruwinsyapi urqukuna: +Phaqchakuna:: Yuraqphaqcha (Perlamayu) +Chunka kimsayuq pruwinsyanmi kan. +Kashamarka suyupiqa Awahun runakunam tiyanku. +Qhichwa simi (kashamarka rimay: Chitilla, Purkun, Pultumarka llaqtakunapi), kastilla simi, awahun simi +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Musuqta yurayasqa k'iti, Maki Maki, Yanaqucha qhuya +Kumpi Mayu: huk mawk'a llaqta +Wawa wasikuna : 857 +Huch'uy yachay wasikuna: 3.383 +Chawpi yachay wasikuna: 572 +Yachay sunturkuna +Suyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kashapampa pruwinsyamanta (kastilla simi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Kashamarka suyu +Kashamarka qhichwa simipi kastilla simipipas willakuykuna ILV[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Punku p'anqa: Piruw +Uma llaqta: Kashamarka +Amachasqa sallqa suyukuna: Chankaybaños risirwa suyu • Cutervo mamallaqta parki • Paqaypampa amachana sach'a-sach'a • Sunchupampa chaku suyu • Tabaconas-Namballe mamallaqta willkachasqa +Mayukuna: Chankay mayu • Hiqitipiqi • Kuntipampa • Marañun mayu • Mayu-Chinchipi mayu +Mawk'a llaqtakuna: Kumpi Mayu • Kunturwasi qhapana • Utusku qhawanachakuna +Runa llaqtakuna: Awahun • Qhichwa +Rimaykuna: Kashamarka rimay • kastilla • qhichwa +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:30, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Uma llaqta Pinipi +Pinipi kiti (kastilla simipi: Penipe) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Chimpurasu markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Pinipi llaqtam. +Qhapaq Urqu (5.319 m) Q'illu quchawan +Amachasqa sallqa suyukuna: Sangay mama llaqta parki +Mayukuna: Chorreras mayu - Cubillines mayu - Puela mayu +Quchakuna: Q'illu qucha (Qhapaq Urqupi) +Pinipi (Llaqta k'iti) 710 + +Mary Robinson, Mary Therese Winifred Bourke sutipaq warmiqa (* 21 ñiqin aymuray killapi 1944 watapi paqarisqa Ballina (Ilanda) llaqtapi - ). Ilandapi taripay amachaq wan pulitiku. +1990 watamanta 1997 wan 2006 watamanta ñawpaq kuti Ilandapa Umalliqnin karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitika rakiy (Kuba). + +Reyes (kastilla simipi: Reyes) nisqaqa huk ñiqin munisipyu José Ballivián pruwinsyapi, Beni suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Reyes llaqtam. + +Tinku Mariya llaqtawan "Sumaq puñuq", Tinku Mariya mamallaqta parkipi +Uma llaqta Naranjillo +Pruwinsya Leoncio Prado pruwinsya +Luyando distritu icha Padre Felipe Luyando distritu (kastilla simipi: Distrito de Padre Felipe Luyando) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Wanuku suyupi, Leoncio Prado pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Naranjillo llaqtam. +Kamasqa 27 ñiqin aymuray killapi 1952 watapi, Manuel A. Odría Umalliq. + +Chachi icha Kayapa nisqakunaqa huk Ikwadurpi, chincha chalanpi Esmeraldas markapi kawsaq runa llaqtam, chapalachi simita rimaq. 3500-chá 5000-chá runayuq. + +Kay katiguriyaqa ch'usaqmi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Watimala). +"Pulitiku (Watimala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Pulitiku (Thaysuyu). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Thaysuyu). +"Pulitiku (Thaysuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Miguel Ángel Juárez Celman sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin tarpuy killapi 1844 watapi paqarisqa Córdoba llaqtapi - † 14 ñiqin ayriway killapi 1909 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. + +Yoga (Olga) Syahputra (8 ñiqin hatun puquy killapi 1983 watapi paqarisqa Jakarta llaqtapi) sutiyuq runaqa huk aranway pukllaqmi, kuyu walltaypi pukllaqmi, Indunisya. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Olga Syahputra. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Watikanu. +"Watikanu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2032 wataqa Griguryanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam kanqa. + +Chahta (inlish simipi Choctaw) nisqa runakunaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi (Oklahoma, Mississippi, Florida, Alabama, Louisiana suyukunapi) kawsaq indihina runa llaqtam, chahta simita rimaq, 150.000-manta aswan runam. Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtamansi kapurqan. + +Maqaq ch'uru - Wikipidiya +Maqaq ch'uru +Maqaq ch'uru icha Wayllaqipa ch'uru (familia Strombidae) nisqakunaqa mama quchap chalankunapi, kachi yakupi kawsaq ch'urukunam. Khillaychakiwan maqapuq runa hina wasicha kirpanawan pachapi aysaspam kuyukuykunku. +Tawantinsuyu pachapiqa Inkakuna sillp'inkunamanta putututas rurarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maqaq ch'uru. + +Grace Patricia Kelly sutiyuq warmiqa (* 12 ñiqin ayamarq'a killapi 1929 watapi paqarisqa Philladelphia llaqtapi, - †14 ñiqin tarpuy killapi 1982 watapi wañusqa Monte Carlo llaqtapi), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranwaypi, kuyu walltaypi, ñawikaruypipas pukllaqmi qarqan. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Grace Kelly. + +Brighton nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +(Awya Yala-manta pusampusqa) +Mama llaqtakuna huk suyukunapas Awya Yalapi +Allpa Pacha Urganisasyunkuna: OEA +Awya yala, Abya Yala icha Awyala nisqaqa (Kuna simimanta Abya-yala, Qhichwa simipi: Puqusqa pacha, Qonti Kuskanrunp'u), Amirika icha Amerika nisqapas Tiksi muyup huk allpa pachanmi. Mu Lan Pi (Chunwa simipi. 1100 K. q.) chaymanta Mulanpi[1] +Iskaymi hatun rakinkuna kan: +Chawpi Awya Yalap Wat'ankuna +5 Rimaykuna +5.1 Awya Yala rimaykuna +5.2 Iwrupamanta Awya Yalapi rimaykuna +7 Mama llaqtakuna +14 Paqarisqa runakuna +Awya Yala rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Awya Yalapi paqarisqa rimaykuna +K'iché simi: Watimala +Nawahu simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Mishiku +Lakota simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Tsalaki simi (Cherokee icha Tsalagi): Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Iwrupamanta Awya Yalapi rimaykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Iwrupapi paqarisqa, ichaqa Awya Yalapi aswan rimasqa, ufisyal nisqa rimaykuna +Kastilla simi: achka mama llaqtakunapi +Purtuyis simi: Brasil +Inlish simi: Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Kanada, Shamayka, Bahamas, Burinkin (Puerto Rico) +Aslla simikuna: Aliman simi, Italya simi, Pulska simi, Yidish simi, hukkunapas +Mama llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ayti mama llaqta +USA (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 06:16, 8 phi 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Wikipedia:Ayllupaq p'anqa + +Runa Simi: Caldas suyu + +quwiki Katiguriya:Rapachu yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Mit'awa + +quwiki Kutakachi Kayapas kawsaykuska amachasqa allpa + +Manam kanchu "$1" sutiyuq p'anqa. Munaspaykiqa kamarillay. + +Kunanqa rihsisunchisya Runa Simita, inkakunah rimayninta, kay musuhn~anpi, Supercarretera de informacion, Internetpa k'ancharyninwan + +Sumaq ceremoniapi, kay Ing. Ernesto Molina Chávez, kay kamachikuq Gobierno Regional nisqampi Ayacuchu llaqtapi, paymi rikuchirqa kay Concurso "EMPRENDE: Haciendo Realidad Nuestro Negocio-2010" nisqanta, kaypa munayninmi maqtakunaman upurtunidakuna huykunapaq, chaypi yacharuspanku kikinkupa niguciunku churanankupaq. + +Pacha suyu - Wikipidiya +Pacha suyu (kastilla simipi: Huso horario) + +DÍA 1: CUSCO – CHILLCA – LLAQTAPATA: +DIA 2: LLAQTAPATA – LLULLUCHAPAMPA: + +Tiyay Punu suyu, Putina pruwinsya, Ananiya distritu, Sandia pruwinsya, Kiyaqa distritu, Kuyu Kuyu distritu +Qurwari nisqaqa (aymara simim, kastilla qillqaypi Jorhuari) Antikunapi, Apulupampa wallapi, huk rit'i urqum, Piruwpi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananiya distritupi, Sandia pruwinsyapipas, Kiyaqa distritupi, Kuyu Kuyu distritupipas, Ñakariya rit'i urquñiq. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.200 mitrum aswan hanaq. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Germanu rimay. +"Germanu rimay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hutk'ucha k'allampa (Polyporales) nisqakunaqa hutk'uchasapa murucha p'alltayuq tiksicha k'allampakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hutk'ucha k'allampa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hutk'ucha k'allampa + +Katiguriya:Llamk'ana - Wikipidiya +Katiguriya:Llamk'ana +Llamk'anakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llamk'ana. +"Llamk'ana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Antañiqiq ukucha +Kuyuq rikch'a hap'ina +Rikch'a hap'ina +Wichaykuna k'aspi + +Millq'uti icha Tunquchu nisqaqa (latin simipi: Oesophagus, grigu simimanta Οισοφάγος) simimanta hiq'iman pusaq mikhunata pusaq yawrim, pila hinam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Millq'uti. + +Dundee (Kastilla simipi: Dundee, Iskusya simi: Dundee Gaelic simi: Dùn Dèagh) llaqtaqa Iskusya mama llaqtapi huk llaqtam. Dundee 190.000 runakunam kawsachkanku (2008). + +Katiguriya:Uma kamayuq (Musambik) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Musambik) +"Uma kamayuq (Musambik)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +4 chaniyuq tikraykuna q'asuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Blackpool nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Runa Simi: Qallawap ñiqi rakirinkuna + +Runa Simi: Qhapaqkunap iskay ñiqin qillqasqan + +Runa Simi: Sikundu + +Leonid Brezhnev Susyalista Suwit Republikakunap Huñun mama llaqtayuq pulitiku + +Runa Simi: Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq + +UHCW Unquy hark'aypa chaskisqa waqlliynin + +"Quechua ("Nunakuna/"Runakuna/"Kichwa/"Inga) + +Llaqtakamayuq kankichu? +Lópezqa tawa wawkenkunayuq kan. + +400 0 _ ‎‡a Marlene Dietrich‏ ‎‡c Alimanya mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq‏ + +Tayta kurapa nisqanpihinas tratitutaqa ruwarqunku." (34) + +Tintin yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Tintin yura rikch'aq ayllu (familia Passifloraceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, Tiksimuyuntinpi 18 rikch'anayuq, 840-chá rikch'aqniyuq. +Antikunapiqa lliwmanta aswan kururunku (genus Passiflora) nisqap rikch'aqninkunam wiñan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tintin yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tintin yura rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Santa Krus suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Krus suyu. +"Santa Krus suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +K'uychi phaqcha +San José wat'akunap kachi quchakunapas chunta yura sach'a-sach'a + +Katiguriya:Wat'a (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Wat'a (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wat'a (Arhintina). +"Wat'a (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin chiqaq Kastillanu simipi: + +Halle llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Sachsen-Anhalt suyupi, Saale mayup patanpi. Halle llaqtapiqa 207.513 runakunam kawsachkanku (2016 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Halle (Saale). + +San Sebastián Yachay Suntur (kastilla simipi: Universidad de San Sebastián) nisqaqa Chili mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +San Sebastián Yachay Suntur, 1989 watapi kamarisqa karqan. + +Phaqcha mayu nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk mayum, Quchapampa suyupi, Jarani pruwinsyapi, Wak'as munisipyupi, T'utura pruwinsyapipas, Puquna munisipyupi.[1] Qallarin Wak'as llaqtañiq. Pilawit'u quchamanta kunti-antiman purin. +↑ Wak'as munisipyu: yupaykuna, sawitu + +Tiyay Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Ayawiri distritu, Miraflores distritu, Tanta distritu +Qutuni (Aymara simi, kastilla qillqaypi Cotoni) icha Tiklla (kastilla qillqaypi Ticcla, Ticlla) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Ayawiri distritupi, Miraflores distritupi, Tanta distritupipas, Yawyu wallap aswan hanaq urqunmi. Pikchunqa mama quchamanta 5.897 mitrum aswan hanaq. + +Kutaisi (Kartul simi: ქუთაისი, kastilla simipi: Kutaisi) llaqtaqa Kartulsuyu mama llaqtap. Imeretia suyu uma llaqtanmi, Rioni mayu (რიონი). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kutaisi. + +it.wiktionary.org-pi kaykunapi llamk'achinku +pag.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +29 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (29.06., 29-VI, 29ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 180 kaq (180ñ - wakllanwatapi 181ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 185 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +quwiki Katiguriya:Distritu (Bongará pruwinsya) + +Paul Keating Awstralya mama llaqtayuq pulitiku. Uma kamayuq (1991-1995) + +Runa Simi: Yawar q'icha + +Runa Simi: Kawsay qillqa + +quwiki Anta distritu (Qusqu) + +Wakinkunaqa niyan Jesus levïta kasta mana kaptin, templupa santu sitiuman yëkunanta judïukunapa leynin michanqanta. Tsëmi niyan, tentanampaqqa juk visionllachö Satanas rikätsinqanta. Y atska pachak watakunanam pasarishqa karqan profëta Ezequiel juk visionllachö juk templuman apashqa kanqampita (Ezequiel 8:3, 7-10; 11:1, 24; 37:1, 2). +Leyeqkuna tapukuyanqan, 2016 wata marzu killa + +9Yupasqankum kaykuna karqa: Qorimanta kimsa chunka tazonkuna, qollqemanta waranqa tazonkuna, iskay chunka isqonniyuq cuchillokuna, 10qorimanta kimsa chunka vasokuna, qollqemanta tawa pachak chunka vasokuna hinaspa tukuy rikchaq waranqa serviciokuna. + +Quechua: p'aki + +1. Watimala llaqta +6. Panama llaqta +Chawpi Awya Yala icha Chawpi Amerika nisqataqa Chinchay Awya Yalaman tawqachinchikmi. Chaypiqa kay qatiq mama llaqtakunam: +Chawpi Awya Yalap Wat'ankunataqa hinallataq Chinchay Awya Yalaman tawqachinchikmi: + +Uraykuy hanaq kaypa puchun: 450 m +Mississippi mayu nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi huk 6.270 km suni mayum. +Hatun purimuq mayukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mayu (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Tiyay Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya; Lima suyu, Barranca pruwinsya, Wawra pruwinsya, Sayan distritu +Patiwillka mayu (kastilla simipi: Río Pativilca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk mayum Anqash suyupi, Lima suyupipas. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay (Uruwayi). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: New Mexico suyu. +"New Mexico suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Awqapata +Awqapata (kastilla simipi: Aucapata) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Muñecas pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya suyupi. Uma llaqtanqa Awqapata llaqtam (183 runa, 2001 watapi). + +Kaymantapacha: 3 ñiqin chakra yapuy killapi 2011 watapi +Peter Charles Paire O'Neill sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin hatun puquy killapi 1965 watapi paqarisqa Ialibu-Pangia distritu pi - ), huk Papwa Ñukini mama llaqtap pulitiku wan Uma kamayuq. +2011 watamanta Papwa Ñukinipa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Peter O'Neill. + +Dante Alighieri sutiyuqqa (14 ñiqin aymuray killapi icha 13 ñiqin inti raymi killapi 1265 watapi paqarisqa Firenze llaqtapi, Italyapi, 14 ñiqin tarpuy killapi 1321 watapi wañusqa Ravenna llaqtapi, Italyapi) huk Italya mama llaqtayuq qillqaq runam karqan. + +Takikunap takin - Wikipidiya +Takikunap takin (kastilla simipi: Cantar de los Cantares) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Qutsyuypa qutsun (Ankash qallupi), nisqaqa Apuyaya willaypi , Mawka willay haqishqapi, huk yachaypanqam. +Takikunap takin, bible.is nisqapi: +Takikunap takin (Qosqo qheswa simipi) +Takikunap takin (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Takikunap takin, bibles.org nisqapi: + +Kipa nisqaqa (Shofar nisqapas) huk phukuna waqachinam, waka uñap waqranmanta rurasqa. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Purtugal). +"Llaqta (Purtugal)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Piruw llaqta wiphala. + +Tikraynin p'aqa Kastillanu simipi: + +Takich'unku (kastilla simipi: coro) nisqaqa takiqkuna kuskam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takich'unku. + +06 . Viento ( Llaqta taki ) + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:PukyuLiwru" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Machapu + +Kay akllaypika manany pacha tiyanka, runakuna mana alli kari warmi runa kan ninkapak ushanka, shullashpa willaykunata churakpi, mana ushaykunata charikpi, shinallatak mana tukuy willayta willakpi. + +quechua: Philipinakuna (Runa Simi), Philipinas (Runa Simi) + +Runa Simi: Hernando Siles pruwinsya + +Inkakunapas, ñawpaqraq kawsaq runakunapas qhuyakunapiqa llamk'aqña kasqaku; ichaqa quri qullqitapas manam miyu wañuchikuq unukunawanchu ch'uyayachiqku kasqa, aswanpas makinkup kallpanwa hasp'ispalla, aqutapas, ñut'u allpatapas aytispalla ch'uyanchaq kasqaku; chaysi Qusqupi, Quri Kanchapipas, qaylla qaylanpipas qurimanta qullqimanta rurasqa uywakunapas, sach'akunapas, runapas kaq kasqa, chaykunari, ¿maytaq kunan? ¿Pitaq chaykunatari aparqun? +Qhuyakunapiqa runaqa llamk'arqanpuni, ichaqa Pacha Mamanchikta mana waqllichispa; runa masinchikta mana miyuspa, huk kawsaqkunata mana wañuchispa; chaykunaqa allinmi. + +Novial simi, mamallaqtapura yanapayuq simi, yachaqayta atinki. + +willay kamayuq, pulitiku +Barbu Catargiu sutiyuq runaqa (* 26 ñiqin kantaray killapi 1807 watapi paqarisqa - 20 ñiqin inti raymi killapi 1862 watapi wañusqa Bukuresti llaqtapi) huk Rumanya mama llaqtayuq willay kamayuquqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Barbu Catargiu. +Willay kamayuq (Rumanya) + +Boaco suyu (kastilla simipi: Departamento de Boaco) nisqaqa huk suyum Nikarawa mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Boaco llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Boaco suyu. + +Porfirio Díaz sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin tarpuy killapi 1830 watapi paqarisqa Oaxaca llaqtapi – † 2 ñiqin anta situwa killapi 1915 watapi wañusqa Parispi) Mishiku mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Porfirio Díaz. + +Manqu Qhapaq pruwinsya - Wikipidiya +Manqu Qhapaq jisk'a suyu +Qupaqhawana, Manqu Qhapaq pruwinsya +Manqu Qhapaq Wallqanqa +Uma llaqta Qupaqhawana +Manqu Qhapaq pruwinsya (aymara simipi: Manqu Qhapaq jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Manco Kapac) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Chuqiyapu suyupi. +2 San Pidru Tikina munisipyu 6.093 San Pidru Tikina 839 +San Pidru Tikina munisipyu +Titu Yupanki munisipyu +Manqu Qhapaq, ñawpaq ñiqin inka qhapaq, Waman Pumap siq'isqan +Kalwaryu urqu (Titiqaqa qucha) +Yampupata yaqa wat'a +Saywitu: Manqu Qhapaq pruwinsya + +Paqarisqa 24 ñiqin anta situwa killapi 1938 watapi (79 watayuq) +Mama llaqta Brasil Italya +José João Altafini, "Mazzola" sutiyuq runaqa, (* 24 ñiqin anta situwa killapi 1938 watapi paqarisqa Piracicaba llaqtapi - ), Brasil Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Altafini. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Washington rikuy. +Hukllachasqa Amirika Suyukunap ñawpaq kaq Umalliqnin +15 ñiqin inti raymi killapi 1775 watapi – 23 ñiqin qhapaq raymi killapi 1783 watapi +Suqta kaq Hukllachasqa Amirika Suyukunap Awqaqsuyunpa Hatun Pusaqnin +13 ñiqin anta situwa killapi 1798 watapi – 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 1799 watapi + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Suysya). +"Aranway pukllaq (Suysya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ayti nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +Nobel Suñay Chaqllisinchipi nisqaqa Alfred Nobelpa tistamintunpi sananchasqan pichqantin Nobel Suñaypura huk suñaymi, thakpaq ancha allin aypasqakunapaq. +Huk Nobel Suñaykuna Stockholm llaqtapi qusqa kaptin, kay thakpaq suñaytataq Oslo llaqtapim quykunku. +2009 Barack Obama, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi Umalliq. +2003 Shirin Ebadi, Irán mama llaqtayuq Taripay amachaq +2002 Jimmy Carter, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi Umalliq. + +"Kuyu walltay pusaq (Kanada)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu +Waqshash (Nevado Huacshash) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.644 mitrum aswan hanaq. + +Hampi yura nisqakunaqa lliw runakunata hampinakunapaq, unquymanta alliyachinapaq llamk'achisqan yurakunam. +Kaymi huk hampi yurakunam: + +Alexey Arkhipovich Leonov (rusiya somi : Алексе́й Архи́пович Лео́нов) sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin aymuray killapi 1934 watapi paqarisqa Listvyanka llaqtapi - ) huk Susyalista Suwit Republikakunap Huñun Rusya mama llaqtatuq awqaq pusaq wan allwiya kamayuq (inhiñiru) runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alexey Leonov. + +Katiguriya:Pennsylvania suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Pennsylvania suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pennsylvania suyu. +"Pennsylvania suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +3 chaniyuq tikraykuna t'aqwiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyay: P'utuqsi suyu, Urin Lipis pruwinsya, Hatun Qitina kantun +Hallka k'iti k'anchar 5,2 km² +Q'umirqucha (kastilla simipi: Laguna Verde) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, Hatun Qitina kantunpi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'umirqucha. + +Tikraynin q'uchurikuy Kastillanu simipi: + +Tikraynin rimariq Kastillanu simipi: + +K'iti nisqaqa imappas muyuyninmi. Ikwadur mama llaqtapiqa kichwapi kiti nisqaqa kantun (kastilla simipi: cantón) niyta munanmi. Piruwpi Bulibiyapipas Qhichwa pulitiku simi ñawpaqman lluqsiptinqa, chay simiqa distritu (distrito) ichach pruwinsya (provincia) niyta munanqachá. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ñañu kay +Tikraynin ñañu kay Kastillanu simipi: + +Tikraynin yapasqa Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Alberta pruwinsya + +Runa Simi: Chiksuyu icha Chika ( Chiku simipi: Česko) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Praha llaqtam. + +As allinta qespirichishayku, llaqtaman kutichinaykupaq. Internet sonqonta. +Mana allin ruwasqamanta + +Quechua: tawa chunka pichqayuq + +Runa Simi: Kamachi quq atiy + +1 Corintios 7:35 _ Kay consejokunataqa qankunapa allinniykichispaqmi nishaykichis, manan qankunata prohibinaypaqchu. Aswanmi noqaqa munani, Señorninchis Jesucristoman vidaykichista entregaykuspa, allinta kawsaspa, mana ni imapipas afanakuspa, payta servinaykichista. + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Impapura marka) + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 27.2 km (16.9 mi) north-west + +Qhapaq p'anqa +Текст из страницы: Qhapaq p'anqa. Wikipediamanta. Kayman riy: wamp'una, maskana. Wikipidiyaman allinmi hamusqaykichik Kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa 2003 watapim tiksipusqa. Qampas llamk'apuysiyta atinkim. Ña kay qhichwa simipi Wikipidiyaqa. 20 428. qillqasqa p'anqayuqñam. Wikipidiyapi maskay. Katiguriyakuna. Wiñay kawsay. Yachay. Allpa llamk'ay. Kultura. Allpa saywachi. Kawsay yachay. Kurku kallpanchay. Taki kapchiy. Llup'ina. Hampi yachay. Pachaykamay. Kapchiy. Iñiy. Simi kapchiy. Kawpay. Yupana. Llamk'ana. Quyllur yachay. Kuyu walltay. Rimay. Yachachiy. Chaqllisinchi. Nuna yachay. Musiku. Punku p'anqakuna. Arhintina. Buliwya. Brasil. Chili. Ikwadur. Kulumbya. Mishiku. Piruw. Wikipidiya:Rimanakuy (discusiones sobre Wikipedia), Huk rimaykunapi. Huq Amerika simipi Wikipidiyakuna: Atikamekw · Avañe'ẽ (Waraniyi simi) · Aymar aru (Aymara simi) · ᏣᎳᎩ (Tsalaki simi) · Diné bizaad (Diné simi) · Inuktitut/ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ (Inuyt simi) · Inupiatun/Iñupiak (Inupiak simi) · Kalaallisut (Kalalit simi)... + +Runa Simi: Glacier mamallaqta parki (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +quwiki Katiguriya:Pulitiku (Chunwa) + +Kay hatun kawsay chinkariy llakikunaka wamrakunapi, wawakunapimi ashtawan sinchi kan, chaymantami ayllullaktakunapi, yachana wasikunapi sinchiyachina kanchik. + +Wak'as llaqta iskay quchasninwan, Pilawit'u Qullpaquchapas (chawpi) +Mama llaqta Buliwya +Uma llaqta Wak'as +Simikuna Qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy 44 runak./km² +Hallka k'iti kanchar 334 km² +Pacha suyu UTC-4 +Wak'as (kastilla simipi: Vacas, wak'a nisqamanta sutinchasqa) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu, Jarani pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtan Wak'as, "Papaq llaqtan" sutiwan riqsisqa, achkha papa puqusqanrayku. +Qhipa runayupayman jina tiyapun 12.511 runakunan (2001). +17 Qullana runakuna +Wak'as munisipyu tarikun qulla antipi Quchapampa suyupi; antiman kantun Carrasco pruwinsyawan, kuntiman kantun Jarani munisipyuwan, chinchaman kantun T'iraqi pruwinsyawan, qullamantaq kantun Misk'i pruwinsyawan. Kasqantaq jana kaynin 3.400 mitrusmanta 4.420 mitrus kama. +Wak'as allin riqsisqallataq quchasninrayku, mayqinkunachus aswan jatunkuna kanku Quchapanpa suyu ukhupi. +Quchakuna: Parqu Qucha, Asiru Qucha, Junt'utuyu, Pilawit'u, Qullpa Qucha, Yanatama. +Mayukuna: Phaqcha, Challwa Mayu, Jatun Mayu +Phaqchakuna: Turu Wayq'u +Chukiqayarap tuktunkuna, Khurupampa urqupi, Wak'as munisipyupi +Kay munisipyupi wiñan juk ñawpa mallki, Chukiqayara (Titanka / Puya / Kara / T'ikanka) sutiwan riqsisqa, t'ikan sapa pachaq watalla, wiñantaq 10 m. aswanta, Quchapampa suyupi Wak'asllapi tiyan kay mallkiqa. Ñawpaq riqsichiktaq karqa jamut'asqa Ransiyamanta Alcide d'Orbigny, 1838 watapi. Kay mallkiq jamut'asqa sutin Puya raimondii. +Tiyallantaq waq mallkikuna: +Chaymanta kallankutaq kay k'itakuna: wisk'acha, atuq, añathuya (Mephitidae) , k'itaquwi, ch'usiqa, waman, p'isaqa, yuthu, jamp'atu, k'ayrankuli, ararankha, kataripis. +Tiyallankutaq kay uywakuna: llama, quwi, waqkuna ima. +Juk wak'a qiru, ñawpa runakuna Wak'aspi tiyakuqkunaqta, tarisqa musuq wasi ruwaykunapi. +Ñawpa pacha Wak'as k'itipi kawsarqanku ñawray llaqtakuna, Quta Chuwi llaqtakuna jina, qhipaman Inkakuna pachapi Puqunawan khuska juñusqa karqa Tawantinsuyuman, maynintataqchus qhapaq ñan riq. Chaymanta kulunya pachapi karqa Misk'i k'itiqta, "Doctrina de San Francisco de Pocona" ukhupi, "Viceparroquia de Santa Bárbara de Bacas" sutiwan. +Qhispiy chayamusqantawan musuq suyu Buliwyapaq, Wak'as riqsipasqa karqa wisikantun jina Misk'i pruwinsyaqta, 1830 watapitaq kantunman tukurqa. Chaymanta musuq Punata pruwinsya kamasqa kasqanmantawan, 1874 watapi, Wak'as kantun juñusqa karqa Wantiula wisikantunninwan khuska, kinsa ñiqin T'iraqi munisipyumpata. Qhipa watasmantaq Jarani pruwinsya kamakuqtin, 1914 watapi, Wak'as kantun qiparirqa iskay ñiqin T'iraqi munisipyumpata jina. Qhipa qhipamantaq, T'iraqi kamasqa kaqtin musuq pruwinsya, 1986 watapi, Wak'as kikin pachapi tukurqa iskay ñiqin munisipyu Jarani pruwinsyaqta. Chaymantapachataq Wak'aspa wakin juch'uy llaqtasninta kay musuq pruwinsya T'iraqi jap'iyqakapun: Boqueron k'asa, Ch'ullkumayu, Qañiquta, Qayarani, Quwari, Payrumani, T'ulapampa, Sapataranchu waqkunatawan. +Kulunya pachapi Wak'as karqa 13 ayllu llaqtasniyuq, "estancias" sutiwan riqsisqas, chaymanta Buliwya suyu qhispiy tarisqantawan, Quchapampa munisipyu kay jatuchachaq jallp'akunata jap'iyqakapurqa "haciendasman" tukuchispa "Rijurma Agrariakama" (1953), kaykunaq arrinsanwantaq payllaq munisipyu yachay wasinkunata Quchapampa suyuq uma llaqtanpi. +Wak'as munisipyumanta llaqtayuqkuna riqsisqan kanku maqanakusqallankumantapuni, ankalli kayninkuraykutaq tukuy atiy millp'uymanta ñak'arisqankumanta kulunya pachapi ripublikapiwan, ñawpa kaysay jap'in achkha juqharichiykunata jatariykunatawan, kaykunamanta achkha tukukurqanku kallpawan pampachasqas, atirakiywantaq. Maqanakuyninkuna ukhupi allin kawsayta mask'aspa 1936 watapi, 20 p'unchay qhapaq inti raymi killapi kamarqanku iskay kaq ñiqin qutata Buliwya suyupi ukhupi, "Sindicato de Trabajadores Agrarios de Vacas" nisqa sutiwan, yachachiq Toribio Clauriq yanapayninwan khuska, pichus kamasqa ñawpaq watapi "Escuela Indigenal de Vacas" juch'uy yachay wasita Challwamayupi, mask'aspa purum runakunapaq qhispiyta. +Wak'as munisipyupiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Runa llaqta +Huk indihina runa llaqta 0,1 +Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq, chawpi kanchan. +Munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Wak'as munisipyuqta tiyan achkha allin imakuna qhawaykachanapaq, ñawpaqta kasanku quchasnin Parququcha, Asiruqucha, Junt'utuyu, Pilaqucha, Qullpaqucha, Yanatamawan; riqsisqas challwakunarayku, qucha p'isqus icha k'ita pilikunaraykupis; chanta Quchaquchitapis maypichus unay pacha Santa Bárbara rikhurikunman kasqa. +Unay ñawpa mallki Puya raimondii, Chukiqayara sutiwan riqsisqa, sapa pachaq watalla t'ikaq, may ima chaniyuq riqsisqa. Jinallataq Turu Wayq'u phaqcha; qhatukuna sapa junqajuna: intichaw p'unchayta Wak'as llaqtapi, killachaw p'unchayta Rudiyupi, ch'askachaw p'unchaytataq Parirumpi, chhalaku wata qhatukuna San Pedro Virgen del Carmen raymipiwan, "Jatun qhatu challwamanta" ayriway killapi iskay ñiqin intichaw p'unchayninpi, maypichus atikun mikhuriyta challwamanta misk'i mukhuna wayk'usqasta, waqkuna mikhuykunatapis, Wak'as aqhatawan khuska uqyaykurispa. Phuqllay raymi takipayanakuswan, ayakunaq p'unchaynin raymipis mastak'uswan wayllunk'aswan ima; Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaqpis, juk ñawpa jatun yachay wasi Buliwya suyumanta, maypichus kamasqa karqanku "Escuela Indigenal de Vacas", "Sindicato de Trabajadores Agrarios de Vacaswan" khuska. Jinallataq Santa Bárbara raymi, Wak'aspa patrunan, qhapaq raymin Wak'as llaqtaq p'unchaynin ima, raymichakun kikin Wak'aspi tawa p'unchay qhapaq inti raymi killapi; chanta ruwakullankutaq waq raymikunapis. +Ayriway killapi iskay ñiqin intichaw p'unchayninpi ruwakun Wak'as llaqtapi Jatun qhatu challwamanta, karu puriymantawan (Feria del Pejerrey y del Turismo). +Jinallataq sapa qanchischawta ruwakunku qhatukuna, Wak'as llaqtapi intichaw p'unchayta, Rudiyupi killachaw p'unchayta, Parirumpitaq ch'askachaw p'unchayta; kay qhatukunapi ranqhanku tukuy laya puquykunata, astawanqa Wak'as munisipyumanta puquykunata, ranqhallankutaq p'achakuna waq imakunatapis. +18 ñiqin hatun puquy killapi: Jatun Yachay Wasi Yachachiqkuna Wakichikunankupaq, Escuela Superior de Formación de Maestros Ismael Montespa p'unchaynin, Challwamayupi. +2 ñiqin chakra yapuy killapi: Kanpu runaq p'unchaynin, Challwamayupi. +3 ñiqin chakra yapuy killapi: Virgen de Copacabana, Buliwyaq Quyan pillunchasqa, Challwamayupi. +15 ñiqin kantaray killapi: Wak'as munisipyuq p'unchaynin +2 ñiqin ayamarq'a killapi: Ayakunap p'unchawnin / Tukuy Santukuna, mast'akus, wayllunk'as. +4 ñiqin qhapaq raymi killapi: Santa Bárbara, Wak'aspa qhapaq raymichakuynin. +Yachakuqkuna Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq Ismael Montesmanta +Yachachiymanta rimaspa Wak'as munisipyupi tiyan tukuy yachay wasikuna. Ñawpaq juch'uy yachay wasi qhari wawakunapaq kamasqa karqa 1862 watapi, kikin Wak'as llaqtapi. Aswan qhipatataq kamarqa yachachiq Toribio Claure Challwamayupi Escuela Indigenal de Vacas nisqata, 1935 watapi, Warisata yachay wasi unanchayninman jina, purum runakunaq wawasninku yachakunankupaq. Kunanqa tiyan tukuy juch'uy llaqtakunapi Juch'uy Yachay wasikuna, jinallataq wakimpi Chawpi yachay wasikunapis. +1946 watapi "Escuela Normal Rural Ismael Montes", kunan "Escuela Superior de Formación de Maestros Ismael Montes", 18 p'unchay jatun puquy killapi 1916 watapi kamasqa Tunqulipi, Qulumi k'itipi, apasqa karqa Escuela Indigenal de Vacaspa wasinman; maypichus kunankama wakichikunku musuq yachachiqkuna llank'amunankupaq purumakunapi. +Qullana runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Munisipyupi paqarisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachachiqkuna: +Mariano Vásquez, pay karqa kasiki, pay kikintaq kamarqa juk "juch'uy yachay wasi qhispisqata" Kuruspampa jallkampi 1925 watapi. +José Rojas, paqarimurqa Wak'as llaqtapi, pay karqa yachachiq, arawirqa "Linda Vaqueña" takiyta. +Pablo Fernández, paqarimurqa Wak'as llaqtapi 29 ñiqin inti raymi killapi 1954 watapi. +Waqachiqkuna: +Ronald Rodríguez Clavijo, paqarimurqa Wak'as llaqtapi 10 ñiqin tarpuy killapi 1959 watapi. +Natividad Betty Veizaga Siles, paqarimurqa Wak'as llaqtapi 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1957 watapi. Payqa Pukaq Wayra Qutumanta 1980 watamantapacha. +Tantakamusqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Toribio Claure Montaño, paqarimurqa T'arata llaqtapi 27 ñiqin ayriway killapi 1900 watapi, wañupurqataq Qurqi (Uru-Uru) llaqtapi, 16 ñiqin pacha puquy killapi 1965 watapi. Karqa yachachiq kampupi llaqtakunapiwan. Pay kamarqa «Escuela Indigenal de Vacas» nisqata, Challwamayupi; yanapallarqataq «Sindicato de Trabajadores Agrarios de Vacas» nisqaq kamayninpi. +Ñaña llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq Ismael Montes Wak'asmanta +Wak'as llaqta +Ismael Montes Jatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wak'as munisipyu. +Saywitu: Wak'as munisipyu +Wak'as munisipyu: yupaykuna, saywitu +Yupaykuna: Wak'as munisipyu +Wak'asmanta rikch'akuna +«Ismael Montes» Yatun Yachay Wasi Yachachiqkunaq Wakichikunankupaq (Kastilla simi) +Puya Raimondi (Chukiqayara) wañupuwasanchiq (Kastilla simi) +Quchapampa suyu +Uma llaqta: Quchapampa +Amachasqa sallqa suyukuna: Carrasco mamallaqta parki • Isiboro Secure mamallaqta parki • Tunari mamallaqta parki +Quchakuna: Alalay qucha • Asiruqucha • Junt'utuyu • K'ichkiqucha • Larati qucha • Parququcha • Pilawit'u • Qullpaqucha • Qurani qucha • Rudiyu qucha • Wara Wara • Yanatama +Mawk'a llaqtakuna: Inkachaka • Inkallaqta • Inkaraqay +Runa llaqtakuna: Aymara • Qhichwa • Yurakari +Katiguriyakuna: +Munisipyu (Quchapampa suyu) +Jarani pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:01, 17 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Karu rimay tuyru icha Karu rimay yupay (kastilla simipi: prefijo telefónico) nisqaqa huk llaqtap icha k'itip karu rimanapaq yupaymi, ch'ulla runap icha wasip karu rimay yupaypa ñawpaqninpi karu rimay antaman ñit'inam. +Kaymi mama llaqtakunap karu rimay tuyrunkuna, Mamallaqtapura karu willanapaq tantanakuy (Unión Internacional de Telecomunicaciones, UIT) nisqap kamasqan, E.164 nisqa kamalliy qillqasqanpi. +1.1 Suyu 1 – Chinchay Abya Yala (Chawpi Abya Yalap Wat'ankunapas) +1.6 Zona 6 - Pasiphikup Wat'ankuna +Suyu 1 – Chinchay Abya Yala (Chawpi Abya Yalap Wat'ankunapas)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hukllachasqa Amirika Suyukuna: +Chawpi Abya Yalap Wat'ankuna +Suyu 2 - Afrika[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suyu 4 - Iwrupa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suyu 5 - Mishiku, Chawpi Abya Yala, Urin Awya Yala[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Zona 6 - Pasiphikup Wat'ankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Zona 0 Maere Wat'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:04, 17 awu 2011 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +[[qu:Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan]] + +Walla Antikuna, Chawpi Walla (Piruw), +Llawa P'ukru (kastilla qillqaypi Llaguapucro) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Lima suyupi, Waruchiri pruwinsyapi, Chikla distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.200 mitrum aswan hanaq. + +Tabasco suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Tabasco), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Villahermosa llaqtam. +Munisipyukuna (Tabasco) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tabasco suyu. + +VIII Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +Hukllachasqa Amirika Suyukuna Hawa Ministru +1 ñiqin qhulla puquy killapi 1829 watapi – 5 ñiqin pawqar waray killapi 1829 watapi +5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1782 watapi +Martin Van Buren sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin qhapaq raymi killapi 1782 watapi paqarisqa Kinderhook llaqtapi - † 24 ñiqin anta situwa killapi 1862 watapi wañusqa Kinderhook llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku runas karqan, umalliqnin (1837 watamanta 1841 watakama), ñawpaq Dimokratiku Partidupi kaq umalliqsi. +1829 watamanta ñawpaq kuti New York suyu Kamachiq runa. +Wiñay kawsay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Martin Van Buren. +Taripay amachaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Hawa ministru (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Khallana,[1] Kuchuna (Khuchuna)[2][3] icha Tumi[2] nisqaqa, kichwapi Llita[3] icha Kuchuhillay[4] nisqapas, ankashpi Ruquna[5] nisqaqa, runasimipi astawantaq Kuchillu[6][7] (ankashpi Kutsillu,[5] kastilla simipi cuchillo nisqamanta) nisqataq, huklla rakimanta rurasqa khuchuna llamk'anam, irramintam, asirumanta icha khillaymanta. + +Tikraynin qhipamanta Kastillanu simipi: + +Uma llaqta Chawarpampa +Chawarpampa kiti (kastilla simipi: Cantón Chaguarpamba) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Loja markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Chawarpampa llaqtam. +huk llaqta kitilli: Chawarpampa +Chawarpampa (llaqta) 967 +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Chawarpampa kiti + +Aswan hatun llaqta Ulaanpaatar +Mungul suyu icha Mungulya Asyapi mama llaqtam. +Mungul suyu pulitika rakiyː 21 aymguud (pruwinsyakuna; sing. aimag o aymag) wan huk munisipyu (khot): +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mungul suyu. + +Chiru nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Uya nisqaqa umap ñawpaq kinrayninmi, ñawiyuq, sinqayuq, simiyuq. + +pachakchá rikch'aqnin, ahinataq +Intillama kuru mama icha Siku mama,[1] nisqakunaqa (genus Dichotomius) Awya Yalapi kawsaq akatanqakunam, pachakchá rikch'aqninkuna. + +Kichka t'ankar sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kichka t'ankar sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kichka t'ankar sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Papa yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Papa rikch'ana ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Kamirun). +"Piluta hayt'aq (Kamirun)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mikhuy nisqaqa mikhuq nisqa kawsaqkunap - uywakunap, runakunap - mikhunap ukhunchakuyninmi. Kay hinam runa mikhun: +Kaniy: Mikhunamanta rakinkunata kuchun (kirukunawan); +Khachuy: Kanisqa mikhunatam simipi ch'amqan (kirukunawan); +Runaqa kaywanmi mikhun: +P'uku nisqamantam kucharawan mikhun (ichataq kuchilluwan tinirurwanpas), suyk'umantataqmi upyan. + +Kiel llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Schleswig-Holstein suyup uma llaqtanmi. Kiel llaqtapiqa 247.441 runakunam kawsachkanku (2016 watapi). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kiel. + +39 Kristup ñawpan wataqa (39 kñ) Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Punku wichq'ana, sat'isqa llawiwan. +Mawka wichq'ana, Kathmandu llaqtapi (Nepalpi). +Wichq'ana nisqaqa punkuta, huk kichanalla wichq'anallakunatapas wichq'anapaqmi, llawiwanmi llawinapaq. + +Maki muqu nisqaqa makita phiruru tulluwan wach'i tulluwanpas t'inkiq muqunmi. + +Yanuq icha Wayk'uq nisqaqa mikhunata yanuq runam, pruphisyunmi. + +Runa Simi: San Pablo pruwinsya + +Édith Piaf Ransiya mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq + +Runa Simi: Florida (Uruwayi) suyu + +Nazione Bolivia / Bolivia / Volívia / Llaqta / Buliwya / Wuliwya Suyu + +▪ Runa Simi: Katiguriya:Wañusqa 2018 + +Qillqaq nisqaqa imakunatapas - harawikunata, willakuykunata, kawsay rikch'akunata, aranwaykunata - qillqaq, simi kapchiq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq. + +Runa Simi: Qiruwillka distritu + +quwiki Tarata pruwinsya (Piruw) + +Fidel Valdez Ramos sutiyuq runaqa, icha Fidel Ramos (* 18 ñiqin pawqar waray killapi 1928 watapi paqarisqa Lingayen llaqtapi - ), huk Philipinakuna mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fidel Ramos. +Awqaq pusaq (Philipinakuna) + +Stephen Robert "Steve" Irwin (22 ñiqin hatun puquy killapi 1962 paqarisqa Essendon llaqtapi, Awstralyapi; 4 ñiqin tarpuy killapi 2006 wañusqa Hatun Hark'ana Mullu-mullupi) huk Awstraliyayuq ñawikaruy tunachiqmi karqan. +Sallqa uywakunawanmi ñawikaruy qhawaqkunataqa tunachirqan, ahinataq The Crocodile Hunter (inlish simi, "Lagartu chakuq") nisqa ankichina qatintinpi. Beerwahpi Awstralya Uywapampa (Australia Zoo) nisqap pusaqninmi karqan. 2006 watapi huk wach'i rayam Irwintaqa wach'inwan miyuchaspa wañuchirqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yanaurqu. + +Uma llaqta Chakarilla +Simikuna aymara simi, kastilla simi, hukkuna +Chakarilla (kastilla simipi: Chacarilla) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Gualberto Villarroel pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Chakarilla llaqtam. +Munisipyupiqa aymara, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] + +Llump'ay kamay nisqaqa (higiene, grigu simimanta υγιεινή [τέχνη] (ygieinī' [téchnī]) wasita, runap kurkunta llump'aychay, pichay, ch'uyanchay ruraykunam, unquykunata hark'anapaq, runap qhali kananpaq. +Kaymi llump'ay kamay ruranakunam: + +Aswan hatun llaqta Marka Watimala + +Madrid suyu nisqaqa (kastilla simipi: Comunidad de Madrid) Ispaña mama llaqtapi huk suyum (comunidad autónoma). Uma llaqtanqa Madrid llaqtam. + +3 chaniyuq tikraykuna chuki kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Wañusqa 29 ñiqin inti raymi killapi 2003 watapi (96) +Katharine Houghton Hepburn sutiyuq warmiqa (12 ñiqin aymuray killapi 1907 watapi paqarisqa Hartford llaqtapi Connecticut suyupi - 29 ñiqin inti raymi killapi 2003 watapi wañusqa Old Saybrook llaqtapi, Connecticut suyupi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq.Oskar Suñay. +Hepburnqa wañurqan 2003 watapis. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'uwa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Mayupura (Quchapampa) - Wikipidiya +Mayupura (kastilla simipi: Entre Ríos) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Quchapampa suyupi, Tutura pruwinsyapi, Mayupura munisipyupi (Bulo Bulo kantun). +Mayupura munisipyu: yupaykuna, saywitu (PDF) + +Runa Simi: K'aspi ichhuna, K'aspi rutuna + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq, +Qusqu llaqtapim plasachallanpim suyaykamullaway, +Machu Pikchupi Wayna Pikchupi purikunanchikpaq. +Inka wawa ñuqa hina, may llaqtapin waqachkanki. +Ama suwa, ama qilla, allin kawsaypi tiyananchikpaq. +Inka wawa mana mayniyuq, kayman hamuy kay ñuqawan. +Kay ñuqawan hamuqtiyki, runa simita yachachisqayki. +–Ñuqaqa, lliw yachayniywan aswan sumaqmi kani,– nillantaq atuqqa. +Yachaykunan munay qarakunamantaqa aswan allin. +Huk kutis hatun machaqway sach'aq pachanpi chutasqa puñukusqa. Chaysi, huk atuq hatun machaqwayta qawarispa, machaqway patanpi thallaykuspa patachayukun, mana sayanchaspa, aswantaraq tullu wasan p'akikunanankama chutarikun. +Chay p'uchaymanta atuqqa ñuk'uman tukupun. +Huk atuqsi atuq sipiq runakunawan maskachikusqa, chaysi llant'a ruraq runata pakananta mañakusqa. Llant'a ruraq runaqa wasinta pakakunanpaq hawachin. Chayllapis, atuq maskaq runakunaqa rikurqarimunku hinaspa llant'a ruraq runata tapunku pacha, sichus atuqta rikurqanchus manachus chayta. +Llant'a ruraq runaqa siminwan nin mana, makinwantaq qawachin maypis atuq pakakuchkan chayta. Atuq maskan runakunaqa, llant'a ruraq siminwan nisqanta kasunku, manan makinwan nisqanta wakichinkuchu, hinaspa phawaylla pasanku. +Ama ch'aqwa kawsayniykiwan, sumaq rimasqaykita panpachankichu. +Musuq simikuna: +Ama k'iriq runakunataqa hayk'aqpis yanapakuyta mañakunkichu. +Sallqa uywakunaq quñuyninpi, k'usillu munayta tususpa, lliw uywamasinkunawan inka kanampaq akllachikun. +Chaysi huk china atuqqa k'irisqa sunquyuq mana inkapaq akllasqa kaspa, mikhunata ukumari tuqllapi rikurquspa, k'usilluta chayman aparqun, inkaq qurinmi kaypi kachkan nispa. +Ama hayk'aqpis ima ruraykunamampis qaykunkichu, sichus manaraq allintachu kallpaykita qawarinkichu chayqa. +P'anra atuqqa, wañunanta pakaspa, waqtanta nin: +Yukakuq runakunaqa wañuypatallapin kawsanku. +Huk yarqasqa atuqsi puka t'asta k'ullun ukhunpi aycha mikhunata, hank'atawan ima tarikusqa, waka michiq irqichakuna pakakusqankuta. Atuqqa aychata, hank'atakunata utqhayllataña mikhuykun, waqunpis utinankama, wiksanpis tinya tinya hina mat'i qhipanankama. Tukuy mikhuykunata tukurquspa t'asta sach'aq sunqu t'uqunmanta lluqsimun, chaysi, atuqqa umallantas urquyta atimun, ñataq tinta tinya wiksanqa aswan hatun t'uquq siminmantaqa qhiparqusqa: +Ch'aqwamantaqa sunqunchista llanp'uyachispan lluqsimusun. +Urqu t'uqumantataq anca sipiq runaqa mana ch'aqwayta ruraspa, phurukunawan watasqa wach'iwan ankaq sunqunta chakachispa sipirqun. +Iskay k'ankakunas wallpakunamanta maqakunakusqaku, chaysi hukniq kaq huch'uy k'ankachata mancharqachin. +Manchachisqa K'ankachaqa ch'apraq ukhuman utqhaylla pakakuq rin. Hatun K'ankataq wallpakuna uyarinanrayku rumi pirqa patataman wicharquspa, tukuy kallpanwan takiykun: +Chinpa urqukunapi tiyaq machu ancaqa, k'ankaq takiyninta uyurirqamun pacha. Ankaqa qhunqayllamanta ch'ikmispa takiq k'ankataqa lliw sillunkunawan wañuñankama k'apirqapun. +Chunka p'unchaw qapaq inti raymi 1948 watapi pachantin llaqtakunapa huñunasqa kachkaspanku allinmi ninku riqsichinku ima "pachantin llaqtarunapa runaq allin kananpaq hatun kachiyta" chaypi tukuy ima nisqanmi kay qillqapi rikurichkan. Chay rimanakuy qipanmanmi, llapan nacionkuna hapiyninpi kaqkunata mañakun kay qillqa tukuyniraq yachay wasikunapi riqsisqa, ñawirisqa kananpaq, mana imayna nacionkuna kasqankuta qawarispa. +PUNTA KAQ (1).- Lliw runakunam paqarisqanchikmantapacha qispisqa kanchik, lliw derechunchikpipas kaqllataqmi sapakamanchikpa kanan. Yuyayniyuq kasqanchikraykum hawkalla aylluntinhina kawsayta atinanchik llapa runakunawan. +KIMSA KAQ (3).- Lliw runakunam derechuyuq kanchik kawsananchikpaq qispichisqa kananchikpaq hinaspa allin qawasqa kananchikpaq. +PICHQA KAQ (5).-Manam pipas imaymana ñakariykunaman churasqaqa kachwanchu, manataqmi runa kayninchikta pinqayman churaykuspa hasutasqaqa kachwanchu. +SUQTA KAQ (6).-Lliw runakunam maypiña tarikuspapas derechuyuq kanchik ima juiciopipas uyarichikunanchikpaq. +PUSAQ KAQ (8).-Lliw runakunam derechuyuq kanchik justiciapi uyarisqa kaspanchik amparachikunanchikpaq, kamachikuykunamanhina derechunchikpa waqllichiq ruwaqkunamantam allin qawasqa kananchik. +ISQUN KAQ (9).-Huchanta mana sumaqta yachachkaspaqa manam pipas mana imamanta hapisqaqa kananchu, carcilpi wisqasqa nitaq hukláw naciunman qarqusqaqa kanmanchu. +CHUNKA KIMSAYUQ (13) +1. Lliw runam derechuyuq kanchik huk nacioniyuq kanapaq. +CHUNKA ISQUNNIYUQ (19).-Lliw runakunam imayna yuyaymanakusqanchiktapas rimarinanchikpaq derechuyuq kanchik, derechuyuqtaqmi kanchik mana pipa harkakusqan chaykunata willakunanchikpaqpas, chaskichwantaqmi hukkunapa yuyaymanakusqantapas. +1. Lliw runakunam llaqtanchikrayku imapas kanchik, chayraykum llaqtanchikpi yuyaywan ima rurasqanchikpas allin kanan. +KIMSA CHUNKA (30).-Kay hatun kamachikuy qillqapiqa nichkanqa llapanchikpa derechunchik qispisqa kananpaqmi, manam huk runallapaqchu, manataqmi kamachikkuqkunallapaqchu, aswanpas pachantin llaqtakunapin huntakunan. Manam pipas kay qillqapa nisqanta waqllisqata hapispa ima munasqanta ruranmanchu. +· CHASKI QILLQA: Carta. +Huk p'unchaw, mamitan kamachin misk'i t'antakunata sach'a-sach'a urqu qhipapi tiyaq hatun mamitanman apanampaq, aman ñanpi purispa sayarinkichu nispa, ñataq sach'a-sach'a kinrayqa manchakunapaq kasqa, chaypi huk millay yaryasqa atuq purikachasqanrayku. +Kapirusitaqa misk'i t'antayuq t'ipanta huqarispa ñantakama puriykun. Sach'a sach'a chawpi kinrayta purinan kasqa hatun mamitanpa wasinmam chayananpaq, chaysi sumaq sipaschaqa manas manchakunchu, ñataq ñanpi tukuy riksisqan pisqukunawan, purun quwikunawan, tarukachakunawan tupasqa. +Chaysi, hatun millay atuqta ñawpaqninpi rikun. +– Atuqqa ripukapun – nispa sunqun ukhupi chaninchan – , mana imapis maychakunaypaq kanchu. Hatun mamitayqa aswantaraq kusirikunqa sumaq t'ikakuna, misk'i t'antakuna apasqaywan. +Atuqqa ch'arki mamakuchataqa millp'urpapun, puñunanmantaq winarpakuspa, ñawintataq waqtanta ch'ikmichin pacha. Mana nichhutachu suyan, Kapirusitaqa munay kusi kusillaña chayamun pacha. +Kapirusitaqa, hatun mamitanpiwan manaña hayk'aqpis manchachisqañachu kanku, Kapirusitataq wanansi chay mana kasukusqanmanta. Hatun mamitantapas nin, mana riqsisqa runakuwan amaña rimanakunanpaq. Chaymanta pacha, mamitanpa, hatun mamitantapuwan munay yuyayninkunata kasukuyta atin. +Kuntur pasa Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq, may... + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/a" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Anqara pruwinsya + +aywiki Pawqartampu jisk'a t'aqa suyu + +400 0 _ ‎‡a Franklin Roosevelt‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku. Umalliq‏ + +400 0 _ ‎‡a Leonardo Padura‏ ‎‡c Kuwa mama llaqtayuq willay kamayuq wan qillqaq‏ + +400 0 _ ‎‡a José Laurel‏ ‎‡c Philipinakuna mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitiku‏ + +Ashkha llankaykuna nirinku, chay 'natural' nisqa rin, qhawachikun t'akachikuspa yachaykunapi pisi suyasqa, moderna sut'ichanakunamanta: wasikuna, sitios arqueológicostachu mikhunastachu yurakunatawan, uywakunatawan orqokunatachus p'ujyotachus kikillantataj pachapi churanku. Chay rejpi wajyamuyku t'ukurikunankupaj uj sumaj kawsanamanta arqueologiata, contextos arqueológicospi kuyuqjina pʼakikuqjinapis, phajchajina ima k'asqasqa tinkusqa ima. Imachus kanman chay objeto nisqa, "la cosa" mana titi kajtin, aswan sinchi, atij kuyunapaj, kawsayniyuj ima. Mayk'aqtaq thajan ukhumpi. Kay especialistaskunamanta tanta arqueológicos abordajesmanta kawsakuna nisqa, kikillantaq jina nisqa, posthumanistas fenomenológicos nisqa ima munan t'ukuchiyta, wajkuna imapi composiciones materialidadesmanta kayna pachapi kunan jina. kay abordajeskuna ñaupaj rimasqanchismanta, kusqalla rinku, astawan ashkha ñawirikunasta churamuyta munanku chay nisqa ‘lo arqueológico' ‘lo material' imachus pitisqa jina registromanta titi yachanapaq, tak'achikunapaj. Wajyayku qamkunata t'ukurinapaj, kay etnograficoskuna arquelogicoskunawan registrosmanta, empíricos clásicamente rejsiqakunawam naturales jina qhawaspa imaynatachus kawsakunku chay waqin referenteskunawan ‘mana naturales' nisqa (‘t'akachakusnintaj') qhawaspataj chay tantanakunanta, awasqakunanta ch'ampakunanta ima apanku tukuy pachapi rikhurichispa ima (‘t'akachakusnintaj'origamijina). Tukunapaj, wajyayku tukuyta jamuchunku ruwakunankupaj mosoj modalidadesta presentacionesmanta rikuchinapaj sut'ichanapaj kay yachaykunasta imaynatapis atiykuman chayayta mosoj ñankunaman mask'anapaj fenomenosta yachakuyta munayku. +Imayna kajtin, ruwasqa, runakuna, kawsakuna, achkha imakuna. +pushak runakuna: + +Mar 2014: 1 2 Binidiktu XV , 2 1 Aqupampilla t'aqa suyu + +ch'aranchasqa + +Runa Simi: Piruw-Wuliwiya Šukllanakusqa Llaqta wiphala. + +Mayupura munisipyu (Quchapampa) - Wikipidiya +Mayupura munisipyu +Mayupura icha Bulo Bulo (kastilla simipi: Entre Ríos) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Tutura pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. Uma llaqtanqa Mayupura (Entre Ríos) llaqtam. +Mayukuna: Ichilu mayu +Mayupura munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Mayupura munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Sants-Montjuïc distritu; (kastilla simipi: distrito de Sants-Montjuic), nisqaqa huk distritum Barcelonapi, Katalunyapi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sants-Montjuïc distritu. + +Tiyay La Rioja wamani +Pillanwasi icha Pissis urqu (Monte Pissis) nisqaqa Arhintina mama llatapi huk nina urqum. Pikchunqa mama quchamanta 6.795 mitrum aswan hanaq. + +Didier Deschamps sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin kantaray killapi 1968 watapi paqarisqa Bayonne llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan, kunantaq pukllaykamachiqmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Didier Deschamps. +Bayonne llaqtapi paqarisqa + +Rikina pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Rikina +Rikina pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Requena) nisqaqa Luritu suyupi, Piruw mama llaqtapi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Rikina llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa - Sierra del Divisor risirwa suyu +Quchakuna: Avispa qucha +Mayukuna: Tapichi mayu - Ukayali mayu + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Umalliq (Ihiptu). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Ihiptu). +"Umalliq (Ihiptu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu jawch'a +2 chaniyuq tikraykuna jawch'a kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tuhu (familia Talpidae) nisqakunaqa huk allpa ukhupi kawsaq palama uquq ñuñuqkunam. + +Minsk icha Miensk (Менск) llaqtaqa Bilarus mama llaqtap uma llaqtanmi. Minsk llaqtapiqa 1.974.819 runakunam kawsachkanku (2017). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Minsk. +Llaqta (Bilarus) + +Irraminta nisqaqa allwiyapi imatapas ruranapaq llamk'anam, khillaymanta (irru nisqamanta), huk imaykanamanta rurasqa. +Kaymi huk irramintakuna: +Kaymi huk t'inkinakuna: + +Waru waru, Illawi distritu, Punu pruwinsya +Waru waru (kastilla simipi: camellón) Unu sayana pampakunapi hatuchaq wachukuna. Titiqaqa qayllakunapi waru waru chakrakunaqa achka rikukun. Paray watapiqa yurakunata unu mana huqarinchu, kaqtaq ch'aki watapipas wachu unumanta hurquspa yurachakunata qarpana kaq kasqa. + +2 chaniyuq tikraykuna paqarin kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +D, d nisqaqa latin siq'i llumpapi tawa kaq sanampam. Qhichwa simipiqa huk rimaykunamanta simikunallapim. + +Runa surq'an. +Surq'an nisqaqa qhasqunchikpi ukhu yawrim. Surq'anwan samanchikmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Surq'an. + +Ah! Santa Maria Diospa maman, ñuqayku huchasapakunapaq mañapuwayku, kunan, wañuyniyku pachapipas. +"Pungupa musquynin" José Maria Arguedaspa qillqasqan + +wañusqamanña rikch'awan. +wañusqañamin kasqa. +Kaymin ñuqap kamachisqay (Variante de Chayanta, 1871, ctd. en + +кечуа Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +Inkakunap wasichasqankuna - Wikipidiya +Inkakunap wasichasqankuna +Chunka iskayniyuq k'uchuyuq pirqana rumi, Hatun Rumiyuq k'ikllu ñanpi, Qusqu llaqtapi. +Machu Pikchupi rumi pirqapi wintana, kirma rumiyuq. +Machu Pikchupi musuq waylla qatayuq rumi wasi, pata-pata hawapi. +Inka Ruq'ap kanchan, ancha sanaywa hatun wasi. +Akllawasi, Pachakamaq llaqtapi. +Inkakunaqa ancha sikllalla rikch'ayniyuq, ancha sinchi, sanaywaq, kunanraq rikunalla hatun wasikunatam wasicharqan. +2 Inkakunap hatun wasi layankuna +Ulilla, hina-hinalla wasikunataqa tikakunawansi pirqacharqan, kunankamapas ayllu llaqtakunapiraq wasichanku hinas. +Qhapaqkunap wasinkunatataq, manqus wasikunatapas pirqana rumi ch'iquspa rumilla pirqakunamantas wasicharqan, mana pirqa llut'anatachu, mana isku chapusqatachu churaspa. Ancha allinta pirqasqa rumipura saywanman manapas tumichu, manapas yawrichu sat'ikuyta atirqan. +Inkakunap wasichasqankunapiqa ancha hatun rumikunatam tarinchik, ahinataq Saksaywamanpi, Qusqupi Hatun Rumiyuq sutiyuq k'ikllu ñanpipas. Manataqsi pirqankunata achalacharqanchu. +Lliwmanta aswan allin ch'iquqkunaqa Qullawmantas hamuspa Qusqu llaqtapi hatun Inka panakakunapaqsi llamk'aq karqan. +Inkakunap rumilla wasinkunaqa ancha sinchi kaspas pacha kuyuypapas manas thuñichisqanchu karqan, Ispañulkunap musuq wasichasqankuna urmaptintaq. +Inkakunaqa manas k'uktikunatachu, manapas p'aqchikunatachu pirqarqan. Punkunkunataqa wintanankunatapas kirma rumikunawanmi qatacharqan. Wasi qatankunaqa k'ullumanta chakakuqniyuq, ichhumanta, qachumanta rurasqas karqan, waylla qatas, ichataq chay pachamanta qatakuna manañam kanchu. +Inkakunap hatun wasi layankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kancha nisqakunaqa chawpi kanchata hatun tawa k'uchu hina muyuriq hatun wasikunas karqan. Sapa Inkap wasin, ichataq manqus wasikunapas - ahinataq Qusqupi Qurikancha - kanchas karqan. Huk kanchakunap puchunkunatataq Ullantaytampu llaqtapim tarinchik. +Kallanka nisqakunaqa ancha hatun, 70-kama mitru suni wask'a wasis karqan, ñawch'i wasi qatayuqsi, Inka mama llaqtap kamachiyninpa llamk'achisqan. +Usnu icha ushnu nisqakunaqa pata-pata hina rurasqa chuntu wasikunas karqan, chawpinpi siqana pata-patayuq. +Tampu nisqakunaqa inka chaskikunapaq, puriqkunapaqpas qurpachana wasinkunas karqan, inka ñankunap kinrayninkunapi, sikllalla wasichasqas, mikhunapaq qullqayuqpas. +Akllawasi nisqakunaqa akllasqa ñust'akunapaq wasis karqan, p'achakunatas, aqhatapas ruranapaq. +Inka wasiyuq llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qusqu suyupi +Qusqu llaqta +Ullantaytampu (kunankamapas llaqtayuq, 2.792 m hanaq) +Willkawaman: Manqus wasi llaqtas, Chankakunata Puqrakunatapas atiparqaptin kamarisqa. Willkawaman pruwinsyapi, 3.490 mitru hanaq, 40.000-chá runayuq. +Pachakamaq llaqta +Kashamarka (Tupaq Yupankipsi kamarisqan) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inkakunap wasichasqankuna. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:02, 29 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kayqa Qhichwa Wikipidiyam. Imatataq chayqa niyta munan? +Kay Wikipidiyaqa manam Qusqulla (Qosqo) qhichwachu, manam Ayakuchulla qichwachu, manam Anqashlla qichwachu, manapas Ikwadur kichwallachu. Kay Wikipdiyaqa tukuy qhichwa rimaqkunapaqmi. Chayrayku uralan runasimi nisqa allin qillqaytam llamk'achinchik, Wikipidiya:Allin qillqay nisqa p'anqapipas qhaway. +Chay uralan runasimi nisqata mana riqsispaqa, ama mancharikuychu! Kay Wikipidiyapi ima qhichwa k'iti rimaypipas qillqaspa yanapankiman. Ima mana hap'iqanalla qillqasqa rimakunataqa huk ruraqkunam allinchanqaku. +Manataq chay sapsi qhichwapi qillqayta munaspaqa, sapaqtaq qhichwa k'iti rimayllapi munaspaqa, huk sapaq Wikipidiyapi qillqaychik, icha k'iti rimaypi musuq Wikipidiyata qallarichiychik! Ahinataq, Qosqo rimaytaqa lluymanta astawanmi munani nispaqa, (QSHKS hina), chay k'iti rimaypa tuyruta - quz llamk'achiychik! Chay tuyrupaq Wikipidiyataq http://quz.wikipedia.org/ kanqa! +Ama mancharikuychikchu. Huk hatun rimaykunapaqpas k'iti rimayninkunapaq Wikipidiyankunam kachkanñam, ahinataq Italya simipaq (Lumbaart, Sicilianu hukkunapas), Aliman simipaqpas (Kölsch, Boarisch, Alemannisch hukkunapas). +Munakusqa ruraqkuna, kay Qhichwa Wikipidiyapi yanapawaychik! Ichataq sapaq k'iti rimayta munaspaykichikqa, chay k'iti rimaypi Wikipidiyapi qillqaychik. +Wikipidiya ruraykunaqa kay k'iti rimaykunapiñam kachkan: +Incubator nisqapi:[pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 14:41, 15 hul 2011 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki K'allampa + +Runa Simi: Irpa + +Piruw Llamk'aqkuna Sapsi Tantanakuy - Wikipidiya +Piruw Llamk'aqkuna Sapsi Tantanakuy +Ñawpaq kaq CGTP nisqa sindikatu hatun tantanakuyqa 17 ñiqin aymuray killapi 1929 watapi kamarisqas karqan. Tantanakuy kamachiyninqa maqay wakichinpas José Carlos Mariáteguip, "Amauta" nisqa willay p'anqanpi uyanchasqa karqan. Chay ñawpaq CGTP-qa pisilla pachamanta puchukarqan. +9 ñiqin p'unchawmanta 14 ñiqin p'unchawkama anta situwa killapi 1968 watapi llamk'aqkunap huñunakuyninpi musuq sindikatu hatun tantanakuymi paqarirqan, ñawpaqta CDUS, chaymantataq CGTP nisqam. Juan Velasco Alvaradop kamachinallanmi CGTP-ta llamk'ayta saqillarqan. + +Georges Bizet sutiyuq runaqa (*Paris llaqtapi (Ransiyapi) paqarisqa 25 ñiqin kantaray killapi 1838 p'unchawpi - † Bougival llaqtapi (Ransiyapi) wañusqa 3 ñiqin inti raymi killapi 1875 p'unchawpi) rumantiku musika takichaqmi karqan. + +Ruriqucha rit'i urqu +Ruriqucha rit'i urqu qullamanta rikusqa +Tiyakuynin Anqash suyu, Asunsyun pruwinsya, Chakas distritu, Qarwa pruwinsya, Shilla distritu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu +Ruriqucha[1] icha Yanarahu (kastilla qillqaypi: Nevado Yanarrajo, Contrahierbas icha Contrayerba, Ruricocha) nisqaqa Piruwpi, huk rit'i urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Asunsyun pruwinsyapi, Chakas distritupi, Qarwa pruwinsyapi, Shilla distritupi, Yunkay pruwinsyapi, Yanama distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.954 m / 6.036 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Yunkay pruwinsya + +Katiguriya:Taripay amachaq (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Taripay amachaq (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Arhintina). +"Taripay amachaq (Arhintina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hawa ukucha[2] (Oecomys bicolor) nisqaqa, Wasi ukucha[3][4] nisqapas Urin Awya Yalapi kawsaq khankiqmi, rikch'aq ukucham. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi sach'akunapi kawsan. Sach'ap k'allmankunapi wasi qatakunapipas (waylla qatakunapi) q'isachan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Oecomys + +Brazzaville nisqaqa Kungu Republika mama llaqtap uma llaqtanmi, 263,9 km²-niyuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Brazzaville. + +Phirriñaphi, Santa Lucía de Ferreñafe (kastilla simipi: Ferreñafe) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Lampalliqi suyupi, Phirriñaphi pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Phirriñaphi pruwinsya) + +Simikuna Aymara simi +Runakuna () +Chukuwitu icha Chukuytu[1] (kastilla simipi: Chucuito) nisqaqa Piruw mama llaqtap huk uchuy llaqtam, Titiqaqa quchap patanpi, Punu suyup llaqtanmi, Punu pruwinsyapi (manam Chukuwitu pruwinsyapichu). Chukuwitu llaqtaqa Punu llaqtamanta 18 km karum. +Piruwanu Qullawpi huk wasi. +Chukuwitu, Punu suyu + +Uma llaqta Cieneguilla +Suyu Lima llaqta suyupi +Cieneguilla distritu; (kastilla simipi: distrito de Cieneguilla) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 3 ñiqin pawqar waray killapi 1970 watapi, Juan Velasco Umalliq. +Mayukuna: Lurin +Uma llaqtanqa Cieneguilla llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cieneguilla distritu. + +7 ñiqin tarpuy killapi 1989 watapi – 3 ñiqin anta situwa killapi 1993 watapi +George Cadle Price sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin qhulla puquy killapi 1919 watapi paqarisqa Bilisi llaqtapi - † 19 ñiqin tarpuy killapi 2011 watapi paqarisqa Bilisi llaqtapi) huk Bilisi mama llaqtapi pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: George Cadle Price. +Bilisi llaqtapi paqarisqa + +Yasuo Fukuda sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Sullana nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Piwra suyupi, Sullana pruwinsyapi, Sullana distritupi, Chira mayup patanpi. Sullana pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Sullana pruwinsya) + +Lago Jach'a Quta (Aroma) + +LLank'ay, runakunaq sonqon llamp'uyachinapaq. + +quwiki Katiguriya:Uma llaqta (Asya) + +Runa Simi: China ninakuru + +runasimi ñawpa willana: Tinku suyupura. Runaq Takin: Santiago del Estero + +Llamk'apusqaykuna + +10"Chaymi chay sirbiqninkunaqa lluqshiranllapa kallikunaman. Chaypimi tukuy allin, mana allin yarpuyniyjun kaqkunata tarishantaqa kunachiran. Chaynumi chay mantakuqpa wasinmanqa kusala achka runakunata untachiranllapa. + +Manchester nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manchester. + +Siwi nisqaqa ima muyu kaqpas, p'allta muyu hina, chawpinpitaq ch'usaq kaq. Ahinataq q'illaymanta siwikunata ruk'ananchikmanmi chhitanchik. +Siwikunap Apun (John Ronald Reuel Tolkien-pa qillqasqan kawsay rikch'a) + +Vincent Leonard Price, Jr. sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin aymuray killapi 1911 watapi paqarisqa St. Louis llaqtapi - 26 ñiqin kantaray killapi 1993 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vincent Price. + +Eris nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Eris (sut'ichana) rikuy. +Eris, Dysnomia nisqa satilitinwan, Hubble Space Telescope nisqap hap'isqan rikch'a. +Eris, (136199) Eris icha 2003 UB313 nisqaqa intimanta ancha karu kaq tuna puriq quyllurmi, inti llikapi. + +Wawa hampikamayuq nisqaqa (kastilla simipi: pediatra) wawakunap unquyninkunamanta yachaq hampikamayuqmi, wawakunata, wamrakunata yanapaq. + +Tupu mayu (kastilla simipi: Río Topo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk mayum, Tunkurawa markapi, Baños kitipi, Yanamayu kitillipi. Pukyunqa Llankanati mama llaqta parkipim. + +90 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +(a) Perú suyupa Hatun Kamachinan amachasqa kanqa, kamachikusqanmanhina kawsanapaq, llapan suyukunawan, llaqtakunawan kuska Perú hatun suyuqa chulla sunqulla, chulla umalla kananpaq. +Ima ruraypas, ima llamkaypas llapan runakunawan kuska rimanakuspa rurasqa kananpaq rimanakuyku, chayqa Hatun Kamachinanmanhina apakunqa, llapan organizacionkuna, llaqtapi kaq institucionkunapas yanapakunanku; ichaqa partidos políticos nisqa aswantaqa yanapakunanku. +(a) Derechus políticos nisqa yuyasqalla kananpaq, allin qawasqalla apakunanpaqmi kamachikuykunata churanqa. +(h) Perú hatun suyupi, suyunkunapipas, llaqtankunapipas lliw kamachiqkunaqa chuya chuya akllakuypi yaykunqaku. +(k) Ima ruraypas, ima llamkaypas llapan runakunawan kuska rimanakuspa rurasqa kanqa, chayqa Hatun Kamachina nisqanmanhina apakunqa, llapan organizacionkuna, llaqtapi kaq institucionkunapas, Partidos Políticos nisqakunapas yanapakunanku. +(a) Perú ñawpa pacha kawsay yuyaykunata mana qunqanapaq, aswantaqa riqsispa kawsanapaq kamachikamunqa. +(ch) Llapa runakuna yanapanakuspa hawkalla tiyanankupaq, sumaq qawanakuypi, huk niray usupi kawsaspapas, piña kaspapas pampachaykukuspa, mana awqanakuspa, Perú huk suyulla kanapaqmi kamchikuykuna kanqa. +(a) Imamanpas chayanapaq rimanakuykunata kallpanchanqa. +(h) Perú suyupi yuyaywan rimanakuspam, qipa pachapi ima ruraytapas llapanchikmanta qawarinapaq, huk kamachikuykunata churamunqa. +(a) Huk kamachiylla llapan runapaq, llapan institucionkunapaqpas kananta munaspam sistema nacional de planeamiento nisqata paqarichinqa, chaywan maykama, haykapkama chay llamkaykuna rurakunanta qawarinapaq, chaypaqpas qatipaykunata churallanqataq. +Manaña maqanakuy kananpaq, Perú allin yupaychasqa kananpaq, mana manchakuypi kawsanapaq +(ch) Perú suyupi tiyaq runakunapa derechunkunata kallpanchanapaq, Hatun Kamachinata, huk kamachikuykunatapas qawarispa tiyanapaqmi wakichinqa, chaykunawanmi hawka kawsayta runakunaqa tarinqa. +(h) Llaqtapipas, ayllupipas, wasi ayllupipas manaña maqanakuy, awqanakuy kananpaqmi kamachikamunqa, chaywanmi warmikunata, warmakunata, machu payakunata imam aswantaqa kallpawan qawarinqa. +(a) Perú ukupi sapa suyukunapa, sapa llaqtakunapa allin llamkaynin ñawpaqman puririnanpaqmi qullqiwanpas, ima yanapaywanpas kallpachanqa. +(ch) Llapan runakunawan rimanaykukuspa kamachikuykunapas, qullqi rakinakuypas, tukuy imapas rurakunqa. +(k) Suyupura, llaqtapura atipanakuypi, llallinakuypihina llamkaspa allin kawsayta aypanankupaqmi huk kamachikuykunata lluqsichimullanqataq. +(ll) Institucionkuna, empresakuna, qullqita mañakunankupaqpas, gastanankupaqpas yanapayta chaskinqaku, chaywanmi suyukunapipas, llaqtakunapipas allinta ima llamkaytapas puturichinankupaq, llamllarichinankupaq ima, yanapakunqa. +(m) Perú ukupi wakin suyukunata huñunaspa huk hatun rimanakuy suyukunaman tukuchinqa, hukllanasqaqa kuska allin kawsayta sayarichinankupaq. +(n) Suyukuna ukupi alcaldiyakunata huñunaspa huk hatun rimanakuy wasiman tukuchinqa, hukllanasqaqa kuska allin kawsayta sayarichinankupaq. +(a) Imachus munasqanchik Perú suyu allin qispisqa kananpaq, allpanpas, runankunapas allin qawasqa kananpaq llapan runakuna minkapihina llamkanqaku. +(ch) Perú suyu allin qawasqa kananpaq, hawkalla tiyakunapaq, hinallataq mana ima maqanakuypas kananpaq militarkunata allin llamkayman churanqa. +(h) Perú suyu allin qawasqa kananpaq, hawkalla tiyakunapaqpas llapallan yachay wasikunapi tukuy ima yachaykuna yachachikunqa. +(a) Llapa runapaq llamkay kananpaq, llaqta ukupi empresakuna ñawpaqman purinanpaq, yanapakuy kanqa. +(ch) Llaqtakunapa allin llamkana rurayninta kallpachakunqa, chaywan maymantapas willakuykunata riqsinankupaq, aswanta yacharinankupaq, huk musuq tecnología nisqata chaskinankupaq, maymantapas qullqita manukunankupaq, yanapakunqa. +(n) Maypipas ima llakiyña qatiptinpas, lluqllaña, tuñiyña, kañaykunaña, huk imaña kaptinpas yanapaytan atinan, runakunata yachachispa, qullqitapas huk yanapaykunatapas chayachispa. +(a) Runakuna manaña sarunchasqa kananpaq, piña mayña kaspapas maypipas allin rikusqa, allin chaskisqa kanankupaqmi kamachikuykunata churanqa. +(h) Warmipas, qaripas huk runahinalla allin qawasqa, allin rikusqa kananpaq, kikin Estadumanta huk institución lluqsimunqa, chaymantapacha kamachiykuna paqarichimunanpaq. +(k) Wawakunapas, wayna sipaskunapas, machu payakunapas, qarinkupa wischusqan warmikunapas, ima mana ruray atiqkunapas, wakchakunapas, qunqasqakunapas, paykuna lliw allin qawasqa kananpaq, yanapaykunata churachinqa. +(h) Yachachiqkuna allin rikusqa kanankupaq kamachikullanqataq, chayqa kanqa llapa runakunapa yanapayninwan, chaywan paykunaqa allin yachachinankupaq, allin kawsaypi tiyakunankupaq, yachachinankupaqpas tukuy imata chaskinankupaq. +(i) Wawakuna, irqikuna, warmakuna, wayna sipaskunapa yachayninkuqa aswan yuyaypim rurakunqa, munasqanku rimayninkunata, ima apu taytakunapi iñisqankutapas chaninchaspa. +(l) Estadupa kamachisqan universidad nisqa hatun yachay wasikunapi, educación técnica nisqa yachay wasikunapipas aswan allintam yachachikunqa, may suyupi, may llaqtapi tiyasqankumanhina. +(ll) Llapallan yachay wasikuna aswan allinta purinankupaqmi chaninchaykunata paqarichinqa, chaypi yachakuqkunapa derechusninkupas yupaychasqa kananpaq. +(m) Mana qillqay yachaqrayku ñawsachasqa runakunata chinkachinqa, chaypaq musuq politicakata kamachikunqa, chaypi campo runakunawan, yunka runakunawan, hatun llaqtakunapi kuchunchasqa runakunawan llamkananpaq. +(n) Reforma Educativa purinanpaq sapa wata qullqita yapanqa 0.25% Estadupa (PBI) nisqa llapan qullqi chaskisqanmanta, chaywanpas munanqa 6% PBI nisqaman watapi aypananta. +(ñ) Cuerpo kallpanchay yachay (educación física nisqa) yachachiyta, ima sumaq ruray yachay (educación artistica nisqa) yachachiyta imas yachay wasikunapi yapamanta kallpawan churakunqa, wawakaymantapacha hatun pukllaykunapas yachachikunqa. +(p) Llapa runakunapa rimayninta uyarispa, institucionkunawan kuska, wawakunapa allin yachayninta qawanapaq kallpachakunqa. +(r) Waynakuna mana droga nisqaman yaykunankupaq, allin kawsayninku mana waqllichinankupaq, mana awqanakuypi purinankupaq, yachaykunata yachay wasikunapi mastarichinqa. +(s) Perú suyu ukupi achka simipi rimasqanchikrayku, tukuyniraq runakuna, ayllukuna kasqanrayku, iskay simipi, iskay kawsaypi (Educación Bilingüe Intercultural nisqapi) yachakuyta aswan ñawpaqman puririchinqa. +(l) Hampina wasikuna llapan llaqtakunapi churasqa kanqa, aswanpas wakchayasqa llaqta ukupi tiyaq runakunapaq; warmikunapaq, wawakunapaq, machu payakunapaq, mana ima ruray atiq runakunapaqpas kanqa. +(ll) Mana unquykuna kananpaq llamkaykunata kallpachanqa, chaypaq llaqtapi, ayllupi runakunata, institucionkunata ima, yanapakunankupaq minkakunqa. Paykuna, maypiña kaspapas imayna chay llamkaykuna purisqanta qawarinqaku, ichapas may suyukunapa, llaqtakunapa munasqanmanhina kananpaq. +(r) Hampina wasikunapi hampi kamayuq llamkaqkunam huk yachaykunawan kallpachasqa kanqaku, chaywan sumaqta runakunata chaskinankupaq, hampinankupaq ima. +(s) Musuq hampiykunata, biomédica nisqamanta aswan yachanapaq taqwiriy apakunqa, hinallataq, ñawpa tayta mamanchikkunapa hampi yachayninkupas riqsisqa kanqa, chaywan pipas hampikunanpaq. +(a) Llamkayniyuq runa kananpaq, llamkasqanchikkuna hawa hatun suyukunapi chaninniyuq kananpaq, chiqap yachay wiñananpaq, rurasqanchikkuna musuqyananpaq, chiqap yachaywan runakuna wiñananpaq Estaduwan, yachaywan hinaspa llamkayniyuqkuna rimanakunankupaq llamkanqa; kaymanhinam runakuna atiyninkunata, yachayninkunata, llamkayninkunata wiñachinqaku. +(ch) Qawanakustin rimaspa, allin takyasqa llamkaykuna kananpaq kamachikuykuna kanqa. +(ñ) Llaqta wiñachinapaq llamkaykuna warmikunata, machu payakunata, wayna sipaskunata llamkachinanpaqmi tanqanqa. +(p) Mana ruray atiq runakunapaq, atinankupaqhinalla, llamkaykunata rikurichimunqa; hinaspa ima ruraypipas huchuy llaqtakunapi kaq runakunaraq llamkanayuq kanankupaqmi tanqanqa. +(t) Allin mana allin llamkanakunamanta yachanapaq qatipaykunata, yanapaykunata qispichinqa. +(k) Allin hinaspa mana unquyniyuq mikuykuna kananpaq, runakuna mikunanpaq mikuypa mirayninta, rantikuyninta, taqiyninta, aypuynintawan, llaqtakunapa kamachiqkunawan kuska qawanqa hinaspa allin mana allin mikuna kasqanta tupunqa. +(ll) Mana yukasqa, mana qutusqa kanankupaq qatu llaqtapi rantipakuqkunapa rurayninta, allichakuyninta, qawayninta ima puririchinqa. +(n) Sachakunapas uywakunapas tarpuykunapas allin kananpaq hukllapas, achkapas chiqap maskayta, musuq yachay taqwiriyta ruranankupaq kallpachachinqa. +(ñ) Mana kayniyuq, mana qullqiyuq, mana llamkayniyuq runakunapas ayllukunapas allin mikusqa kananpaq imaymanata ruranqa. +(p) Llaqtata aylluta, puririchispa, kikinkupura umanchakuspa llamkanankupaq; sinchi wakchayasqa ayllukuna, pichqa watayuqkama wawakuna, ñuñuqkuna, wiksayuq warmikuna, yachay wasi riq warmakuna, wakchakuna, sinchi wakchayasqa runakuna hinaspa wakchayasqa ayllukuna ima allin mikusqa kananpaq llamkanqa. +(s) Sinchi wakchayasqa runakuna allin huntasqa mikunankupaq huk rikchaq mikuykunata haywanqa. +(chk) Allin mikusqa runakuna kananpaq, allin mikuy yanukunankupaq, chuya wasi, chuya uku kanankupaq, llaqtapa derechusninkunata, mikusqanku qawanakunankupaq llaqtata yachachinqa. +(w) Llaqtanchikpi tarpusqanchikpa huk allin mikuykuna rikurimusqanmanta willarinqa. +(y) Mana hukpa yanapasqallan, uywasqalla, haywasqallan kanapaq runakunata, llaqtakunata purichinqa. +(a) Ayllukuna kuyanakuspa allin takyasqa wiñananpaq, mana rakinakusqa kanankupaq yachay llamkaykunata, programas educativos nisqata qispichinqa. +(i) Lliw warmi qari warma wayna sipaskuna, maqtakuna yachay wasiman yaykunankupaq, allin qali qali kawsanankupaq, tarpuyninkumanhina wiñanankupaq, pukllanankupaq llamkanqa; kuyakuyninta, runakayninta, atipayninta allinta takyachinanpaq qawanqa. +(l) Pasñakuna, maqtakuna huñunakuspa runakunata, pandillaje nisqa mana suwananpaq, maqananpaq, kirichananpaq, sumaq llampu sunqullawan allin kawsayman churanqa. Hinaspa mana kay rikchaq huñunakuykuna rikurimunanpaq llamkanqa. +(m) Warmi qari warmakunapa, pasñakunapa, maqtakunapa amachaqnin hatun wasikunatam, Defensoría del Niño y del Adolescente nisqata kallpachachinqa. Ima ñakakuypas rikurimuptin amachanankupaq, nanachikunankupaq, hinaspa kaykuna tarikusqankumanhina hampinankupaq. +(n) Sipas, maqta, pukllananpaq, asikunanpaq, umanchasqa ruraykuna qispichinanpaq mirachinanpaq allin llamkaykunata rikurichimunqa. +(a) Chuyata rimaspa hatun llamkaq wasikunata takyachinqa. +(ch) Perú suyu allin kananpaq, huk hawa nacionkunawan, suyukunawan kuska kananpaq, mana qipachasqa kananpaq llamkanqa. Kayna kanapaqmi lliw llaqtakunapa wiñayninta allichakuyninta maskanqa. +(h) Huk runakuna qullqinwan imapas ruranankupaqmi tanqanqa. +(l) Lliw yaykuyniyuq (qullqiyuq) kananpaq, mana pipas qipachasqa kananpaq, rantipakuy kaptinqa lliwchankupaq kanan. +(a) Sapa suyukunapi, sapa llaqtakunapi musuqta, chuyata, allin umanchaqta, allin rurana llamkanakunata sayarichinqa. +(i) Allin kaqniyuq qatu rantinakunatam rurachinqa. +(n) Yachay paqarichiykuna, ruranakuna, chiqap yachaykuna, musuq yachaykuna rikurimunanpaqmi huk taqwiykunata tanqanqa, chaykunaqa kallanqataqmi riqsinapaqpas.. +(l) Pachamama chaninchaspa kawsananpaq, chay ukupi fabricakuna, minakuna, huk ruraykunapas chuyapi purinankupaqmi kamachikuy lluqsimunqa; hinallataq sacha mallki kawsaykunata, tukuy kawsaq ruraykunata, tukuy kawsaq rantikuykunata, tukuy kawsaq riqsichiykunata ima ñawpaqman puririchinqa. +(ll) Kay tiyasqanchik pacha allpanchiktapas, yakunchiktapas, samananchik wayratapas, allin qawasqa kananpaq, huk qatipaykunata hurqunqa. +(n) Hatun llaqtakuna allichasqa kananpaq yanapakunqa, chay ukupi qupakunata, fabrica nisqapa qillichasqanta pisiyachinapaq, utaq kaqmanta imaynata huqarinapaq yachachinqa. +(a) Maymantapas qullqita hurqumuspa yachaq runakuna, investigador runakuna aswan yachayniyuq kanankupaq churanqa, chay ruranapaqmi wasikunatapas hatarichinqa, musuq yachaykuna qispichinankupaqpas kamachinqa. +(h) Kay Perú suyupikaq allin qullqi wachachiq sectorkunapim hatun yuyayniyuq, hatun yachayniyuq runakuna kananpaq yanapanqa. +(i) Perú suyupi, ukun suyukunapipas hatun llamkaykunata ñawpaqman apachinqa, chay llamkaykunaqa runakunapa allin rikusqan kanqa. +(a) Tukuy ruraykuna qispichinapaqmi huk kamachikuykunata qunqa, chayqa kanqa akchiyuq kanapaq, hatun ñankuna kananpaq, lamarquchanta wanpukuna chayamunanpaq, avionkuna tiyananpaq, karupi tarikuq runamasinchikwan rimanakunapaq ima. +(h) Empresa privada nisqapa yanapakuyninta maskaspa, tukuy ruraykunata hatarichinqa, allinyachinqa, chaywan allin yachaykuna kananpaq, qalilla kawsanapaq, chakrakuna qarpanapaq yakupas kanqa. +(k) llaqta runapa yanapayninwan sapa llaqtapi musuq llamkaykunata hatarichinqa, kaqkunatataq allinyachinqa. +(l) wasi ruray mana sinchi sasa kananpaq hatun kamachiy plan nacional de vivienda nisqata rurachinqa, hinallataq, utqaylla, pisi qullqillawan, allin takyasqata wasi rurakunapaq musuq kamachikuykunata hurquchimullanqataq. +(m) ayllukuna allin wasita rantikunanpaqpas, rurakunanpaqpas yanapanqa. +(n) allin wasikuna rurakunanpaqsi, musuq yachaykunata qunqa, chaywanqa, llapa runapaq, utqayllata, allin sayachisqa wasita rurakunankupaq. +(ñ) wasi ruraypi llamkaq runakunataq aswan yanapasqa kanqaku, paykuna yachachiykunawan kallpachasqa kanqaku, riqsisqa, chaninchasqa ima. +(p) pisi qullqiyuq runakunapaq yanapakuy kanqa, allpankupas papelniyuq kananpaq, wasinkupas tituluyuq kananpaq, chaywan hatun kamachikuy ukupi kawsanankupaq. +(q) sapankumanta wasi rurakuqkunapaq yanapakuy kanqa, chaywan musuq wasita allinta sayarichinankupaqpas, tanta wasita allinchanankupaqpas. +(k) Huk nacionkunawan rantinakunapaq llamkaykunata, ima ruraykunatapas allinyachina kanqa, aduana nisqapipas, hukkunapipas yanapayta tarinankupaq. +(l) Huk nacionkunawan rantinakunapaq llamkaykunata, ima obraskunatapas hatarichina, allinyachina kanqa, empresa privada nisqata minkakunqa. +(ñ) Rantinakuy wasikunata, empresakunata ima aswan llapan Perú ukupi mirachinapaq, musuq rimanakuykuna kanqa; chaywanmi, rantinakunapaq ima rurasqanchikkuna yapakunqa. +(q) Hawa nacionkunawan allin rantinakuy ruranapaq, ima sasachakuykunatapas chuyanchanqa. +(a) Chakrakunatapas, uywakunatapas, tukuy kawsaykunatapas aswantam mirachinqataq, chaninchanqataq, chayhina allin chaninchasqa kaspaqa hawa nacionkunaman apanapaqpas kanqa, hawamanta chayamuq kawsaykunamanta amachanqa. +(i) Chakra ruraykunapas, chakra rurukunamanta ruraq industria nisqakunapas musuq yachaykunata chaskispam aswan wiñarinqaku, muhukunamanta, yurakunamanta aswan yachanapaq taqwirispa, chaywan tecnica nisqa yachaykuna mastarichinqa. +(k) Chakra ruray, chakra llamkay aswan chaninchasqa kananpaqmi kamachikuykuna lluqsimunqa Perú suyupi, llaqtankunapi, ayllunkunapi aparikunanpaq. +(l) Chakra llamkaqkuna maymantapas tukuy yachaykuna, tukuy willakuykuna chaskinanpaq, huk hatun willanata paqarichinqa, chaywan paykuna ima munasqankuta allin qullqiman chayanankupaq akllarinqaku; hinallataq Perú suyupipas, llaqtakunapipas, ayllukunapipas maykamas kallpanku qun chayta qawarillanqakutaq. +(ch) Fuerzas Armadas democracia nisqa ukullapi allin qawasqa purinanpaq, yanapay kanqa. +(h) Militarkunawan, llaqta runakunawan huk runahinalla kuska llamkanankupaq, kamachikuykuna kanqa. +(i) Fuerzas Armadas nisqa musuqyachisqa, utqaylla allin imatapas ruraq kananpaq, yanapakuy kanqa; chayqa rurakunqa llaqta runapa munasqanmanhina, sumaq kawsay yuyaywan rurakunqa. +(a)Llaqta runakuna allin yuyaywan, allin sunquwan ima rurayninkuta huntachinankupaq kallpachanqa. +(k) Droga apaqkuna, contrabando apaqkuna, yuraq kunkayuq runakuna chay mana allin kawsaq runakuwan yanapanakuspa llamkaq manaña kananpaq, hawka kawsayta ama waqllichanapaq, mana qinri qullqi kananpaq, llapan runa impuestuta pagananpaq, kamachikuykuna kanqa. +(a) Pakallapi droga ruraqkuna, apaqkuna, rantiqkuna ima chinkanankupaqmi kamachikuykuna kanqa, chaykunaqa rurakunqa, chuya yuyaypi, musuq kawsaykunata qawarispa; chaypaqqa, allin yachaykunata pataman uqarinqa, ayllu wasikunapa yanapayninwan. +(h) Drogapi puriq runakuna manaña kananpaq; hinallataq, hampina wasikunapi droga hampikuna chinkananpaq kamachikunqa. +(l) Maypichus chakrakuna, allpakuna, chay kukawan tarpusqa, huk qurakunawanpas wakchayasqa kan, chaykunata yapamanta qapaqyachinqa musuq tarpuykuna wiñarinanpaq. +(m) Chay drogawan kirisqa llaqtakunapi ecoturismo nisqata llamkachinqa, chaypi tiyaqkunapa yanapayninwan. +(h) Llaqta runamanta, ayllu runamanta lluqsiq justiciatawan chaninchanqa, ichaqa, Poder Judicialpa kamachikusqan justiciatawan kuskancharisqa purinanpaq, chayllan allin rimanakuyman chayasun; chaypaqmi, huk kamachikuykuna lluqsimunqa. +(i)Juez de Paz nisqa auturidadkuna akllanakuypi churasqa kanqaku, ima ruraypas qawasqa, kallpachasqa kanqa. +(k) Mana awqanakuypi kawsanapaq, manaña sapa kuti ñakariypi tarikunapaq rimanakuykunata kallpachanqa. +(l) Hatun kamachinapa kamachiynin riqsisqa kananpaq, tukuy imata kamachinqa, Derechus Humanos nisqa yupaychasqa kananpaq kallpachallanqataq, mana kamachisqanmanhina puriqkunapaqtaq hasutayta churachinqa. +Runakunapa derechunku allin yupaychasqa kananpaq, tukuy runa willay mañakuspa chaskispa kanankupaq, hinallataq, Gobiernu ima rurasqantapas chuya chuyata, ama llullakuspa willakunanpaq, rimanakuyku. Chaymantapas rimanakullaykutaq, pipas mana manchakuspa, mana pakakuspa imatapas rimananpaq, llapan runakuna ima willakuytapas allinta, chiqanta, chaskinankupaq. Nillaykutaq, yuyaypi qispisqa prensa nisqa kananpaq, hinallataq, tukuy willakuqkuna paqarichiq astawan mastarikunanta, imaymana willakuykunata runaman riqsichispa kananpaq. +(a) Gobiernupa ima rurasqantapas, gastukuna rurasqanmantapas, kikinta chuyata, mana imatapas pakaspa willakunankupaq kamachikamunqa. +(ch) Pipas mana manchakuspa, mana pakakuspa imatapas rimay kanantaqa amachakunqam; chaypaq mana yanapaq kamachikuykunata, chiqap willakuy pantachiqkunata ima chinkachipunqa. +(l) Estadupa willakuynin chaskinapaq, ima rurasqanpas riqsisqa, willasqa kananpaq, hukllachasqa kamachikuykuna kanqa. +(ll) Sapa akllanakuy kaptin, Partido Político nisqakuna atipanakuypi, llallinakuypi, yaykunankupaq, kamachikunqa; sapakamapas ima kasqanta yachananpaq, chay willay kamayuqkuna, Medios Masivos nisqamanta ima tapukuytapas chaskinankupaq. +(p) Pikunachus, mana kasqan rimaqkunapaq, runakunapa sunqun kirichiqkunapaq, honran tupaqkunanpaq, paykunataqa manam riqsipanqachu, aswanmi chinkanankupaq musuq kamachiykuna lluqsimunqa. + +Johann Sebastian Bach sutiyuq runaqa (21 ñiqin pawqar waray killapi 1685 watapi paqarisqa Eisenach llaqtapi (Alimanyapi); 28 ñiqin anta situwa killapi 1750 watapi wañusqa Leipzig llaqtapi, Alimanyapi) baruku musika takichaqmi karqan. + +Muchuqlla munakuyqa llamp'ulla; munakuyqa mana chikikuyniyoq; munakuyqa mana k'ankaykachanchu, manan anchaykachanchu, +Kunanqa espejopi hina ayphallataraqmi rikushanchis, chay p'unchay chayamuqtinmi ichaqa sut'ita uya-uyapura rikusunchis. Kunanqa wakillantaraqmi yachani, chay p'unchay chayamuqtinmi ichaqa hunt'asqatapuni yachasaq, imaynan ñoqata reqsiwanku hinata. +Chay hinaqa, kashallanpunin iñiypas, suyakuypas, munakuypas, ichaqa chaykunamanta aswan chaniyoqqa munakuymi. +manam penqaypaq ruraqchu, manam kikillanpaq munaqchu, manam piñakuqchu, nitaqmi cheqnikuqchu. +Chaymi cheqaq khuyakuyqa mana ni hayk'aqpas chinkanqachu. Ichaqa chayamunqan p'unchaw, Diosmanta profeciakunata amaña rimanankupaq, mana yachasqanku rimaykunata amaña rimanankupaq, hinallataq Diosmanta yachasqanku yachaykunapas manaña necesarioñachu kananpaq. Aswanmi chaykunaqa tukukapunqa. +Ichaqa wiñaypaq kaqkunaqa kaykunan: Diospi iñiy, Diospa prometesqankunapi pacienciawan suyakuy, hinallataq khuyakuy ima. Kay kinsantinmanta aswan más importante kaqqa, khuyakuymi. +Sichus Diospa Simi Nisqanta sut'inchayman, yachaymantaj tukuy pakasqa yachaykunata, tukuy kay pacha imasmantawan; sitajchus sinch'ita creeyta atiyman orqosta ithirichinaypaj jina, manataj munakuyniyoj kayman chayqa, mana imachu kayman. +Maypachachus allin junt'asqa yachay jamonqa chaypacha, pisi yachayninchej tukukaponqa. +Kunanqa wiñaypaj kaykuna kanku: Creey, suyakuy, munakuy ima; chay kinsa kajkunamanta aswan kurajqa munakuymin. +Kunan ayphallata rikunchis espejopi jinalla; uj p'unchay tukuy imata allin sut'ita rikusunchis. Kunanqa yachayneyqa mana junt'asqachu, uj p'unchaytaj tukuy imata rejsisaj imaynatachus Dios rejsiwan, ajinata. + +Quechua mit'awaqillqaqa mana munanchu ñawillijman willayta chari mach'itmayta mit'awaqillqaj willasqanmanta. + +Tuktunnaq sirk'ayuq - Wikipidiya +Rikch'aq t'aqa +Hiki p'anqa yura (Lycopodiophyta) +Tuktunnaq sirk'ayuq nisqakunaqa (Pteridophyta) mana muruyuq, ichaqa chillkiyuqña, raphiyuq, saphiyuq, sirk'ayuq yurakunam. +Tuktunnaq sirk'ayuqkunap mitan kamay raki huñukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tuktunnaq sirk'ayuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Tuktunnaq sirk'ayuq + +Wañusqa Arhintina, Buenos Aires +Leopoldo Lugones Argüello sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin inti raymi killapi 1874 watapi paqarisqa Villa de María del Río Seco llaqtapi - 18 ñiqin hatun puquy killapi 1938 watapi Tiqri wañusqa llaqtapi), Arhintina mama llaqtamanta willay kamayuq wan qillqaqmi yachaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Leopoldo Lugones. + +Ama Granada nisqa Ispañapi hatun llaqtawan pantaychu. +Aswan hatun llaqta Saint George's +• Punchaw Hukllachasqa Qhapaq Suyupi +Runa llaqtap sutin Granadino, -a +Grinada, inlish simipi Grenada nisqaqa Chawpi Awya Yalap wat'ankunapi huk wat'am, mama llaqtapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Grinada. + +Griguryu X, Griguryu X huk chunka ñiqin (latin simipi: Gregorius PP. X, Italya simipi: Gregorio X) Teobaldo Visconti sutiyuq runaqa (* 1210 watapi paqarisqa Rosiers-d'Égletons llaqtapi - † 10 ñiqin qhulla puquy killapi 1276 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +27 ñiqin pawqar waray killapi 1272 watapimanta 10 ñiqin qhulla puquy killapi 1276 watapikama Tayta Papam. +27 ñiqin pawqar waray killapi 1272 watapi - 10 ñiqin qhulla puquy killapi 1276 watapi + +Corrientes wamani (kastilla simipi: Provincia de Corrientes, guaraní simipi: Taragüí Tetãmini) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Corrientes llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Corrientes wamani. + +Yanaqucha (Hunin suyupi) - Wikipidiya +Tiyay: Hunin suyu +Yanaqucha (Yanacocha) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Hunin suyupi. + +Pikwayu (Cocos nucifera) nisqaqa huk sach'am, chunta yuram, sinchi-sinchi ruruyuq, Uralan Abya Yalaman apamusqa. Wayunpa ukhunpi misk'i lichi hina puriqllam, upyasqanchikmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pikwayu + +2 chaniyuq tikraykuna kuna kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: kuna1kuna2 + +Naranjal icha San José de Naranjal (kastilla simipi: Naranjal) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk llaqtam, Naranjal kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Naranjal kiti + +Uma llaqta Qawachu +Qawachu distritu (kastilla simipi: Distrito de Cahuacho) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Qawachu llaqtam. + +2 chaniyuq tikraykuna tayta kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Santa Ana / Mullikintil +Mullikintil kitilli (kastilla simipi: Parroquia Mulliquindil / Santa Ana) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Kutupaksi markapi. Salcedo kitipi. Uma llaqtanqa Santa Ana llaqtam. + +At the Drive-In nisqaqa huk USA mama llaqtayuq Rock kusituymi, 1993 watapi paqarisqa El Paso llaqtapi. + +2 chaniyuq tikraykuna achikyay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna uqhu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna k'araq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ñaupaqtaqa k'anchanta, pakachun, k'anchanta inti +Llaqta runan unay wata mat'isqa +Willka qapariynin ñak'aymanta +Rimaq - K'iti + +(Emanuel ninanqa "Noqantsicwanmi Dios quecan" ninanmi.) +18Kayshinam Jisukristuqa nasirqan. Suq warmi Marya shutiqmi suq runa Jusi shutiqwan tratukushqa karqan kasarananllapa. Piru dunsillaraq kashpa, manaraq puñuptinllapam, chay Maryaqa pach'ayuqna (ukuyuqna) karqan, Dyuspa Santu Ispiritumba pudirninmanda.19Kanan Jusiqam ancha allin runa karqan. Chaymi Marya "Pach'ayuqmi (Ukuyuqmi) kani", niptin, mana munarqanchu dimandayta, ni suqkunata parlachiyta: "Suqwanmi kashqa", nishpaqa. Ashwanmi munarqan uyaraplla (uyaralla) akrakayta Maryamandaqa.20Chaymi akrakanambaq yuyaykaptinqa, Dyuspa suq anjilnin musqoynimbi Jusitaqa nirqan: +23Suq dunsilla china manaraq runawan puñushpam, pach'ayuq (ukuyuq) rin kaq. Chaymi rin qeshyaq suq wambrituta. Chay wambritundam rinllapa shutichiq Imanwilta. + +Runa Simi: Santa Catarina suyu + +Morelos suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Morelos), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Cuernavaca llaqtam. + +quwiki Punku p'anqa: Wiñay kawsay + +YUPAY YACHAY +pusaqta, iskaywan rakiy, tawan +Tawa waranqa = 4000 +Pisqa pachaj waranqa = 500,000 + +400 0 _ ‎‡a Pranab Mukherjee‏ ‎‡c Indya mama llaqtayuq qillqaq wan pulitiku‏ + +Runa Simi: Yawar + +Punku p'anqa: Yachachiy - Wikipidiya +Punku p'anqa: Yachachiy +Yachayta munaspaykiqa, yachachiy.[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachachiy nispa ninchik wawakunap, lliw runakunappas yachakunanpaq rurasqan yachaykunatam, ahinataq: Wawa wasi, yachay wasi, yachay suntur. +Iskay simipi yachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kawsay yachay - Wiñay kawsay - Allpa saywachi - Musika - Iñiy - Antañiqiq - Chaqllisinchi - Pachay kamay - Yachay -Kapchiy - Yupana - Simi kamachiy/ Rimay - Simi kapchiy - Maki kapchiy - Aranwa - Kurkua kallpanchay - Kawpay - Llank'ana - Llup'ina - Simikuna +Pachantin llaqtakunapi runap allin kananpaq hatun kamachikuy - UNICEF - Huñusqa Nasyunkuna -Urukunakaqpa Dirichunkuna Hatun Kamachikuy +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 11:49, 6 awu 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Rarqa + +Mocha (sut'ichana) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Mocha (sut'ichana) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Mocha (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Isampa kitilli ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Rumipampa kitilli (Pillaru) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Chinchiru nisqaqa (kastilla simipi: Chincheros) Piruw mama llaqtapi, Apurimaq suyupi, huk llaqtam, Chinchiru pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Chinchiru pruwinsya) + +Allqaminka distritu +Tusuy, Qarampa llaqta, Allqaminka distritu +Uma llaqta Allqaminka +Pruwinsya Victor Fajardo pruwinsya +Allqaminka distritu (kastilla simipi: Distrito de Alcamenca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Victor Fajardo pruwinsyapi, Ayakuchu suyupi. Uma llaqtanqa Allqaminka llaqtam. + +Quncha nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Quncha (sut'ichana) rikuy. +Q'uncha, yamt'awan q'uñichinapaq. +Irrumanta q'uncha, 19ñ pachakwata. +Allpawapsi q'uncha, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'uncha. + +Kay qillqaqa Kristup paqarisqanmanta 7 ñiqin watamantam willan. Qanchis yupaymanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +7 wataqa Hulyanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +"Llaqta (Tunkurawa marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin phichqa ñiqi Kastillanu simipi: + +Coventry nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Qespisqa kay, llaqtayku, hiaspa roq'a kay, + +Runa Simi: K'apa challwa + +Buliwya Achka Nasyun Mama Llaqta + +Pagina Web: www.tikunaperu.com + +quwiki José Miguel de Velasco pruwinsya + +Mawk'allaqta, Espinar +Mawk'allaqta, La Uni n +Mawk'allaqta, Sandia +Titiqaqa (Cusco) + +Punku p'anqa: Piruw - Wikipidiya +Punku p'anqa: Piruw +Piruw · Piruwpa wiñay kawsaynin · Katiquriya: Piruw · Punku p'anqa: Urin Awya Yala +Allpa saywachi, Sallqa pacha +Pulitika rakiy: Piruwpa suyunkuna - Pruwinsyakuna - Distritukuna +Llaqtakuna: Lista: Llaqtakuna (Piruw) - Katiquriya: Piruwpa llaqtankuna - Lima - Ariqipa - Qallaw - Truhillu - Chiklayu - Ikitus - Wankayu - Piwra - Chimputi - Qusqu - Pukallpa - Taqna - Huliyaka - Ika - Sullana - Chincha Alta - Wanuku - Wamanqa - Kashamarka - Taraputu - Punu . Tumpis - Waras - Pasqu urqu - Chulukanas - Waral - Muqiwa - Tinku Mariya - Tarma +Allpa saywachi: Urqukuna - Nina urqukuna - Mayukuna - Quchakuna +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Abiseo mayu mamallaqta parki - Machu Pikchu - Naska siq'ikuna - Wantar Chawin - Waskaran mamallaqta parki +Risirwa suyukuna: Katiguriya:Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna: Waywash Urqukuna risirwa suyu +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Kusa qillqakuna (suyapayaqkunapas) +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Chili +Punku p'anqa: Ikwadur +Punku p'anqa: Mishiku +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piruw. +Mama llaqta, kawpay +Mamallaqta: Piruwpa unanchan - Piruwpa wallqanqan - Piruwpa llaqta takin - Kunrisu +Partidukuna kamarikunapas: Piruwanu Nasyunalista Partidu - Amirika Mamallaqtap Pachakutinapaq Huñunakuynin (APRA) - Mamallaqtap Ruraynin (AP) - Piruwpaq huñu (UPP) - Piruwpa Kumunista Partidun +Huk nasyunkuna rimanakuy qhawaq: +Ñawrakuna: Piruw mamallaqtap wiñay kawsaynin - Piruwpa wiñay kawsaynin - Inka - Tawantinsuyu - K'anchaq Ñan +Runa llaqtakuna: Katiguriya:Piruwpi runa llaqtakuna - Piruw suyupi runa llaqtakuna - Achuar - Amarumayu sach'a-sach'a suyup Kichwa runan - Ashaninka - Awahun - Aymara runa - Chanka runa - Chachapuya - Chimu - K'ana runa - Kichwa runa - Llakwash - Machiqinqa - Muchik - Napuruna - Pastasa runa - Qhichwa runa - Q'irus - Qanchi runa - Sapara runa - Urarina - Uru runa - Wanka - Yagua runa +Yachay: Yachay sunturkuna - Mama Llaqtap San Markus Hatun Yachay Sunturnin (Limapi) +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Chan Chan - Naska siq'ikuna - Wantar Chawin - Lima (Mawk'a llaqta) - Ariqipa (Mawk'a llaqta) +Simi kapchiy: Piruw mamallaqtap qillqaqninkuna; Simi kapchiy +Taki kapchiy: Takiqkuna: Ima Sumaq - Felipe Pinglo Alva - Jesús Vásquez - Arturo Cavero; Waqachinakuna: Qina - Siku - Pututu - Antara - K'uypi - Kachu - Wankani; Kusituykuna: Uchpa kusituy - Lista: Kusituy (Piruw); Taki kapchiy +Tusuy: Qusqu suyupi: - Mallkiruna - Mamala - Kichka Qipi - Usha Qasu - Uqatarpu - Qillupisqu - Pawqartampu - Tarpu - Sunturpawqar - Kumillu - Alwasu (Negrillo) - Sarqintu - Ukuku - Chhallalla Phallchay - Warmipusay - Yunkay - Awqachilinu - Chunchachas - Chukchu - K'achampa - Majeñu - Qhapaq Nigru - Qhapaq Ch'unchu - Qhapaq Qulla - Quyacha - Saqra - Siklla (Wayra) - Waka Waka - Unkaku - Walaychu - Kallawaya - Wiphala - Puli Puli - Asachu - Allpaqiru - Qhachwa - Cortamonte -Malli - Qillwa +Karu puriy: Qusqu - Machu Pikchu - Mamallaqta parkikuna - Titiqaqa qucha - Intika - Sillustani - Waylas qhichwa - Kunturwasi qhapana - Muray - P'isaq distritu - Paraqas mamallaqta risirwa - Ballestas wat'akuna - Puka Pukara - Qullqa qhichwa - Qurikancha - Tipun +Qhuya: Piruwpi qhuyakuna: Yanaqucha qhuya - Tintaya (Kiskachay pruwinsyapi) +Ruruchinakuna: Piruwpi ruruchinakuna: Aero Cóndor - Star Perú - Peruvian Airlines +Suyukuna (Piruw) +Piruw suyupi runa llaqtakuna +Qhichwa rimaq runa llaqtakuna: Qhichwa runa · Chanka runa · Inka · K'ana runa · Qanchi runa · Q'irus · Wanka · Kichwa runa: Llakwash · Napuruna · Piruwanu Pastasa runa +Hukkuna indihina runa llaqtakuna: Aymara runa · Uru runa +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:11, 27 mar 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quyllur llaqtayuq wawamanta - Wikipidiya +Quyllur llaqtayuq wawamanta +Le Petit Prince (Quyllur llaqtayuq wawamanta) nisqaqa Antoine de Saint-Exupéry-pa 1943 watapi fransis simipi qillqasqan kawsay rikch'am, lliw qillqasqankunamanta aswan riqsisqam. +2004 watapiqa Lydia Cornejo Endara-p César Itier-papas t'ikrasqan Qhichwa simipi liwruchasqam lluqsirqan. +Qhichwa simiman t'ikrasqa qillqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Suti: Quyllur llaqtayuq wawamanta (Qusqu-Qullaw rimaypi) +May llaqtapi: Qusqu, Piruw +May llaqtapi: Quito, Ikwadur +Quyllur llaqtayuq wawamanta César Itierpa Lydia Cornejop Ransis simimanta t'ikasqan p'anqa liwru. +Quyllur llaqtayuq wawamanta (Qhichwa (Qusqu-Qullaw)) + +Awina (genus Avena) nisqaqa huk rikch'ana qachum, riwi yurakunam. Tarpuy awinap yanusqa murunkunatam mikhunchik. Uywakunatam awinawan mikhuchinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awina. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu rimasqa +2 chaniyuq tikraykuna rimasqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: rimasqa1rimasqa2 + +(Pilcuyo distritu-manta pusampusqa) +Pilkuyu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Pilcuyo) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qullaw pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Pilkuyu (Pilcuyo) llaqtam. + +Tiyay: Hunin suyu, Tarma pruwinsya, San Pedro de Cajas distritu +Waskhaqucha nisqaqa (Huascacocha) icha Wask'aqucha Piruw mamallaqtapi huk qucham, Hunin suyupi, Tarma pruwinsyapi, San Pedro de Cajas distritupi.[1] +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu, Tarma pruwinsya (Hunin suyu) + +Siwar q'inti [2] (Colibri coruscans) nisqaqa Urin Awya Yalapi kawsaq pisqum, q'intim. +↑ BirdLife International (2009). «Colibri coruscans». Chikichasqa Rikch'aq Puka Sutisuyu, UICN nisqap kamachisqan 2018. 29 de octubre de 2010 p'unchawpi rikusqa. +↑ Wakarpay quchap pisqunkuna Siwar Q'ente] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Siwar q'inti. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Siwar q'inti + +Columbia nisqa llaqtaqa, South Carolina suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. Columbia llaqtapiqa 129.333 runakuna (2009) tiyachkan. + +Kaymantapacha: 20 ñiqin anta situwa killapi 1994 +Aleksandr Lukașenko sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin chakra yapuy killapi 1954 watapi paqarisqa Vitebsk llaqtapi - ) huk Bilarus mama llaqtapi musikumi wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aleksandr Lukașenko. + +Tikraynin ichhuriy Kastillanu simipi: + +Rui Manuel César Costa sutiyuq runaqa (Amadora, (* 29 ñiqin pawqar waray killapi 1972 watapi paqarisqa Amadora llaqtapi - ) Purtugal mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rui Costa. + +Wila qura, Wila qhura,[1] Mach'a Qhura,[1] Kuminu Qhura,[1] Yuraq T'ika[1] icha Asnan Qhura[1] (Spergula arvensis) nisqaqa huk quram, anchata mast'arispa miraykuq rikch'am, chakrakunapi yurakunata ithichiq, Awya Yalapi musuq yuram. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wila qura + +Ama Cádiz nisqa mama llaqtawan pantaychu. +Cádiz llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. Latin simipi: Gades, Arabya simipi: قادس' (Qādis'). +Llaqta (Andalusiya) + +San Francisco de Campeche KaanPeech (maya: Kaan= culebra + Peech= garrapata : lugar de serpientes y garrapatas). nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Campeche suyu uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Francisco de Campeche. + +Iterbyu, Yb (musuq latin simipi: Ytterbium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +Tumichuqua qucha (kastilla simipi: Laguna Tumichuqua) nisqaqa Buliwyapi, Beni suyupi, huk qucham. + +Muqiwa distritu (kastilla simipi: Distrito de Moquegua) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Mariscal Nieto pruwinsyapi, Muqiwa suyupi. Uma llaqtanqa Muqiwa llaqtam. + +Hukllachasqa Qhapaq Suyupi mama llaqta parkikuna - Wikipidiya +Hukllachasqa Qhapaq Suyupi mama llaqta parkikuna +Inlatirra suyupi Kamri suyupipas mama llaqta parkikuna +Booze llaqta, Arkengarthdale, North Yorkshire, Yorkshire Dales mama llaqta parki +1 Inlatirrapi Kamripipas mama llaqta parkikuna +2 Iskusya suyupi mama llaqta parkikuna +3 Chinchay Ilanda suyupi mama llaqta parkikuna +Inlatirrapi Kamripipas mama llaqta parkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +3 Snowdonia mama llaqta parki +4 Dartmoor mama llaqta parki 1951 956 +5 Pembrokeshire Coast mama llaqta parki +6 North York Moors mama llaqta parki 1952 1,436 +7 Yorkshire Dales mama llaqta parki 1954 1,769 +8 Exmoor mama llaqta parki 1954 693 +9 Northumberland mama llaqta parki 1956 1,049 +10 Brecon Beacons mama llaqta parki +11 Norfolk Broads mama llaqta parki 1988 303 +12 New Forest mama llaqta parki 2005 580 +Iskusya suyupi mama llaqta parkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mama llaqta parki Kamasqa wata (km²) +Cairngorms mama llaqta parki 2003 3,800 +Chinchay Ilanda suyupi mama llaqta parkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Mama llaqta parki (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:10, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Ch'inyachisqa runap chayaqikunata junt'achinapaq! + +quwiki Nobel Suñay Pachaykamaypi + +Katiguriya:Runa simi +Runa simipi +"Runa simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay katiguriyapiqa kay qatiq 200 p'anqakunam, 220-pura. + +NOSOTROS: Ñuqanchik, yaqanchik. (exclusivo) Nuqakuna, yaqakunA: NOTICIA: Willakuy. + +Runa Simi: Saskatchewan pruwinsya + +Pawti (kastilla simipi: Paute) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Asway markapi, huk llaqtam, Pawti kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Pawti kiti + +Katiguriya:Mishiku +► Tukuy runakunap qhapaq kaynin (Mishiku)‎ (3 P) +"Mishiku" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Tarija suyu, Eustaquio Méndez pruwinsya, José María Avilés pruwinsya, Tarija pruwinsya +Kamasqa wata 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1991 watapi (D.S: Nº 22721) +Sama walla kawsay risirwa (kastilla simipi: Reserva Biologica Cordillera de Sama) suyuqa amachasqam kachkan, Buliwya mama llaqtapi, Tarija suyupi, Eustaquio Méndez pruwinsyapi, José María Avilés pruwinsyapi, Tarija pruwinsyapipas. +Kay risirwapiqa ancha mawk'a llaqtakunam kan. +Pruwinsya Munisipyu Ayllu llaqta +Yunchará munisipyu Qupaqhawana, Churkuya Avilés, Arenales, Muñayuq, Pasajes, +Sama walla kawsay risirwapiqa kanmi kimsa rikch'aq pariwanakuna (genus Phoenicopterus). + +Khiñi (genus Colletia) nisqakunaqa huk yura rikch'anam, 17 rikch'aqniyuq, kichkasapa thansapas sach'achapas, Urin Awya Yalapi wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Khiñi. + +Violeta Barrios Torres, "Violeta Barrios de Chamorro" sutiyuq warmiqa (* 18 ñiqin kantaray killapi 1929 watapi paqarisqa Rivas llaqtapi - llaqtapi), huk Nikarawa mama llaqtayuq willay kamayuq wan pulitiku qarqan. +1990 watamanta 1997 watakama ñawpaq kuti Nikarawapa Umalliqnin karqan. + +Iraqpi atichkaq HAS awqaqkuna Babilun mawk'a llaqtap ñawpanpi. +Babilun nisqaqa ancha ñawpa pacha huk ancha qhapaq hatun llaqtas karqan, Babilun suyu nisqap uma llaqtansi. Kunanqa hatun mawk'a llaqtam, Iraq mama llaqtapim. +Ñawpa pacha Babilun llaqtapi Babilunpa warkhuq muyankuna nisqas karqan. + +Mutupi mayu icha La Leche (kastilla simipi: Río Motupe / La Leche) nisqaqa Piruwpi huk mayum, Lampalliqi suyupi, Phirriñaphi pruwinsyapi, Pitipu distritupi. +Mayu (Lampalliqi suyu) + +Antawa llallinakuy icha Awtu yallinakuy nisqaqa antawa (automóvil) nisqawan yallinakuy kurku kallpanchay rikch'aqmi. + +Iliktrun nisqaqa iñuku hawapi kaq niyatiwu chaqnasqa tiksi k'atacham, pisi-pisillalla iñuku wisnuyuq. + +Bahia Yachay Suntur (purtuyis simipi: Instituto Federal da Bahia) nisqaqa Brasil mama llaqtapi huk yachay sunturmi. + +Hamp'atu walla (lluqi), Sawanqaya, Hamp'atu, Wallqa Wallqawan, Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa +Mama llaqta: Piruw +Suyukuna Ariqipa suyu, Ayakuchu suyu +Hallka k'iti kanchar 9.725 km² +Suni kay 135 km chincha-urin +Tinkurachina siwikuna +Hamp'atu walla (kastilla simipi: Cordillera Ampato) nisqaqa hatun urqukunam, Antikunapi, Piruwpi, Ariqipa suyupi, Ayakuchu suyupipas. Qurupuna urquqa (6.377 m, 6350 m, 6.300 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. +Mayukuna: Ukhuña mayu - Mahis mayu +Suti Hanaq kay (~) Tiyakuynin +Hamp'atu / Waypuna 6.288 m Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Lluta distritu +Lipayuq 5.000+ m Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Qhawanakunti distritu +Sara Sara 5.522 m Ayakuchu suyu, Pariwanaqucha pruwinsya, Puyusqa distritu, Sarasara Pawqar pruwinsya, Pawsa distritu, Sara Sara distritu +Sawanqaya 5.967 m Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Lluta distritu, Maqa distritu +Sulimana 6.117 m Ariqipa suyu, Kuntisuyus pruwinsya, Chichas distritu, Salamanka distritu, Unyun pruwinsya, Qutawasi distritu, Turu distritu +Wallqa Wallqa 6.025 m Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Lluta distritu, Maqa distritu, Qhawanakunti distritu +Puyi Puyi 5.200+ m Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Qhawanakunti distritu +Shiwirqu 5.000+ m Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Qhawanakunti distritu +Kachiqucha Yuraqyaku mama llaqta risirwa +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Piruwpi Antikuna +Urqu (Ariqipa suyu) +Kaylluma pruwinsya +Kuntisuyus pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:44, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Taypi K'uchu + +Truman Capote Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq willay kamayuq wan qillqaq + +Joan Manuel Serrat Ispaña mama llaqtayuq takiq wan takichaq + +Pikillaqta (1) + +Huk runa simipi rapikunaqa kaykunami: +Perú llaqtapa congreson (Qosqo simipimi.) + +31Nataq, mayqan ‘¿Imapaqtaq burruta kaĉhayankillapa?' nishutinllapaqa, niyllapa ‘Taytanchikmi ministiyan' nir. + +quwiki P'anqa kañina + +Sanampa s: kawsay, sapay: cauçay, çapay (s ñisqa), wakin rimasqakunapi: s (sh/š ñisqa). +tukuy-niraq runa paypa willakusqanwan iñinankupaq (creenankupaq). +Paymi kachkarqa kay pachapi, Paypa ruwasqantaqmi karqa kay pacha, kay pacha runakunañataqmi Payta mana reqsirqakuchu. +Diosmanta kachamusqa runam karqa, Juan sutiyuq. +Tukuy imapa qallariyninpiqa karqañam Simiqa, chay Simiqa karqa Dioswanmi, chay Simiqa Diosmi. +Juanqa manam chay achkiychu karqa, payqa achkiymanta willakunanpaq kachamusqallam karqa. +Achkiymi karqa kay pachapi, paywanmi Dios kay pachata rurarqa, runakunam ichaqa mana reqsirqachu. +Juanqa manam chay achkiychu karqa, aswanqa chay achkiymanta willakunanpaq kachamusqallam. +Kay pachapim karqa, kay pachapas paynintakama unanchasqam karqa, runakunam ichaqa mana reqsirqakuchu. +Kausayqa paypin kaq, kausaytaq runakunaq k'anchayninqa kaq. +Juj runa karqan Diospa kachamusqan, Juan nisqa sutiyoq. +Jaqaymi cheqaq k'anchayqa kaq mayqen tukuy runata k'anchan, kaypachaman jamuqta. +Jaqay Wiñay-Simitaq aycha ruasqa karqan, ñoqanchis purapitaq tiyarqan, (lliphllikaynintataq rikurqanchis, Yayaq sapan Churimpa lliphllikayninta jina), sumaqkaymanta cheqaqmantawan junt'a. +Manaraq imapas kamasqa kashaqtinmi Simiqa karqanña, Simitaq Dioswan karqan, Simitaq Dios karqan. +Tukuy imatapas paywanmi Diosqa ruwachirqan. Mana paywanqa manan ima kaqpas ruwasqachu karqan. +Manan Juanchu k'anchayqa karqan, aswanpas k'anchaymanta willananpaqmi hamurqan. +Llapa runata k'anchaq cheqaq K'anchayqa kay pachamanmi chayamusharqanña. +Payqa qallariymantapachan Dioswan karqan. +Tukuy imatapas paywanmi Diosqa ruwarqan. Mana paywanqa manan ima kaqpas ruwasqachu karqan. +Cheqaq K'anchaymi kay pachaman chayamusharqanña llapa runata k'anchananpaq. +Chay Simin kay pachapi kasharqan, kay pachaqa paypa ruwasqanmi karqan, runakunataq payqa pichus kasqanta mana reqsirqankuchu. +Chay Simin runa kapurqan, hinaspan ñoqanchiswan tiyarqan. Paymi Yayaq sapallan Churin kaspa ancha musphanapuni karqan, ñoqaykutaq chayta rikurqayku. Payqa ancha khuyakuqmi cheqaq kaqmi karqan, Diospa qhapaq-atiynintataq hunt'asqata rikuchirqan. +Qallariyninpi manaraq kay pacha unanchasqa kashaqtinmi, Palabraqa ña karanña. Chay Palabraqa Dioswanmi karan. Chay Palabran Dios karan. +Chay Palabran Kawsayqa; payllataqmi runakunapaqpas huk K'anchay. [Nota: Chay Palabrapas, chay Kawsaypas, hinallataq chay K'anchaypas kikin Señor Jesusmi]. +Chay K'anchayqa tutayaqpin k'anchan. Ichaqa tutayaq limboqa manan chay K'anchaytaqa wañuchiyta atiranchu. +Paymi huk testigo hina chay K'anchaymanta willakuq hamuran, saynapi llapallan runakuna chay K'anchaypi creenankupaq. +Ichaqa manan Bautizaq Juanchu chay K'anchayqa karan. Aswanmi payqa chay K'anchaymanta willakunanpaq hamuran. +Chay cheqaq K'anchaymi kay pachaman ña hamusharanña, llapallan runakunapa kawsayninta k'anchayunanpaq. +Chay K'anchaq Palabran ña kay pachapiña kasharan. Kay pachatapas paymi unancharan. Ichaqa kay pachapi tiyaq runakunaqa manan reqsirankuchu kay pacha unanchaq pay kashaqtinpas. +Chay K'anchaq Palabraqa kay pacha ruwasqanmanmi hamuran. Ichaqa kay pachapi runakunaqa manan chashkirankuchu. +Chay k'anchaq Palabran runaman tukumuspa, noqanchiswan kushka tiyaran. Chaymi noqaykuqa Diospa sapallan Wawanta rikurayku, ancha atiyniyoq kasqanta, ancha munakuyniyoq kasqanta, hinallataq tukuy cheqaq kaqkunapas paypi kasqanta. +K'anchaytaq qosirin tutaq chawpinpi, tutataq mana payta atiparqanchu. +Hamurqan huk runa, Diospaq kamachisqan, sutintaq karqan Juan. +Chay Simi karqan cheqaq k'anchay llapan runakunata k'anchariq, paytaq chayamurqan kay pachaman. +Kasharqanña kay pachapi, payraykutaqmi kay pacha ruwakurqan, kay pachataq mana payta reqsirqanchu. +Hina Simi tukupurqan aycha kaq runaman, hinataq tiyaykurqan noqanchis ukhupi; hina rikurqanchis glorianta, imatachus chaskirqan Taytamanta pay ch'ulla churin kasqanrayku; paymi kashan hunt'asqa graciawan hinallataq cheqaqwan. +Paypimin kausayqa karqa, kausaytaj runakunaj k'anchaynin karqa. +Kawsayqa Paypi kasharqa, chay kawsaytaj runaspaj k'anchay karqa. +K'anchayrí laqhapi lliphipin, laqhataj k'anchayta mana atiparqachu. +Mana Juanchu chay k'anchayqa karqa. Payqa k'anchaymanta willanallampaj kachamusqa karqa. +Cheqa k'anchayqa kay pachapi tukuy runasman k'anchanampaj jamusharqa. +Chay Diospa Simi Nisqanqa aychallikorqa, noqayku ukhupitaj tiyakorqa. Jatun kaynimpa k'anchayninta rikorqayku, Dios Tataj uj k'ata Churimpa jatun kaynimpa k'anchayninta jina. Payqa junt'a karqa k'acha kaywan, cheqa kajwantaj. +Palabraqa kay pachapiña kasharqa. Kay pachaqa Paynejta ruwasqa karqa; chaywampis kay pachapi kaj runas mana Payta rejserqankuchu. +Chay Palabraqa aychallikorqa, noqayku ukhupitaj tiyakorqa. Jatun kaynimpa k'anchayninta rikorqayku, Dios Tataj uj k'ata Churimpa jatun kaynimpa k'anchayninta jina. Payqa junt'a karqa k'acha kaywan, cheqa kajwantaj. +Quechua de Bolivia - Qullasuyu runasimi (Diosmanta Qillqa, 2014 watapiri, kay hinachu kanqa?). +Mana Juanchu chay k'anchayqa karqa. Payqa k'anchaymanta willanallanpaq kachamusqa karqa. +Diospa Simi Nisqanqa kay pachapiña kachkarqa. Kay pachaqa Payñiqta ruwasqa karqa; chaywanpis kay pachapi kaq runakuna mana Payta riqsirqankuchu. +Chay Diospa Simi Nisqanqa aychallikurqa, ñuqayku ukhupitaq tiyakurqa. Jatun kayninpa k'anchayninta rikurqayku, Dios Tatap juk k'ata Churinpa jatun kayninpa k'anchayninta jina. Payqa junt'a karqa k'acha kaywan, chiqa kaqwantaq. +Juan sutiyuq Diospaq kachamusqan uq runam karqan, +Juanqa manam chay k'anchaychu kachkarqan, manachayqa chay k'anchaymanta willanampaq kachamusqallam karqan. +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna qallariy qillqaypi hinam qillqasqa (ortografía como en los textos originales). + +▪ Runa Simi: 26 ñiqin aymuray killapi + +Runa Simi: Panpa suyu + +Paqarisqa Ransiya, 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1908 watapi, +Wañusqa Ransiya, 14 ñiqin ayriway killapi 1986 watapi, +Simone-Lucie-Ernestine-Marie Bertrand de Beauvoir sutiyuq warmiqa ( * 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1908 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 14 ñiqin ayriway killapi 1986 watapi wañusqa Paris llaqtapi) Ransiya mama llaqtayuq yachay wayllukuq wan qillqaq warmim, Ransiya simipi qillqaqmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Simone de Beauvoir. + +Tiyay Qispi kay suyu, Wiru pruwinsya, Chaw distritu +Kamasqa wata 2 ñiqin tarpuy killapi 1982 watapi (R.S. Nº 0434-82-AG/DGFF) +Pukyu Santa Rosa amachana sach'a-sach'a (kastilla simipi: Bosque de Protección Puquio Santa Rosa) nisqaqa huk amachana sach'a-sach'am, Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi, Wiru pruwinsyapi, Chaw distritupi. +media.peru.info / Pukyu Santa Rosa amachasqa sach'a-sach'akuna + +Arches mamallaqta parki - Wikipidiya +Arches mamallaqta parki nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap Utah suyupi huk mamallaqta parkim. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Arches mamallaqta parki. +Allpamanta yachaykuna (Utah) + +Riqyun Amarumayu sach'a-sach'a suyu, Hatun Chaku +Tiyay Buliwyapi: Santa Krus suyu; +Rimaykunap ayllun zamuco simi +Ayoreo, corazo, kursu, morotocó icha moro (autodenominación: ayoweo icha ayoeo) nisqaqa lliw ayoreo simita (Rimaykunap ayllun: zamuco simi) rimaq runakunam, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Buliwyapi, Parawayipipas, tiyaq. +Ayoreo runakunaqa ayoreo simitam rimanku. +Huk sutikuna (qhichwa simi - ayoreo simi): + +en.wikivoyage.org-pi kaykunapi llamk'achinku +Mana riqsisqa p'unchaw +Mana mat'isqa +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:AntarcticaDomeCSnow.jpg" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Uma llaqta Arampampa +Bernardino Bilbao pruwinsya (aymara simipi: Bernardino Bilbao jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Bernardino Bilbao)nisqaqa Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Arampampa llaqtam. +1 Arampampa munisipyu 4.859 Arampampa 552 +Arampampa munisipyu (%) +Bernardino Bilbao pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Bernardino Bilbao pruwinsya + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ikay + +Joseph Louis Barrow sutiyuq runaqa, icha Joe Louis (* 13 ñiqin aymuray killapi 1914 watapi paqarisqa Alabama llaqtapi - 13 ñiqin aymuray killapi 1981 watapi wañusqa Las Vegas llaqtapi) huk USA mama llaqtap saqmanakuyuq karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Joe Louis. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:sl. + +Sunkha kaka icha Sach'a sunkha (genus Usnea) nisqakunaqa suni sunkhaman rikch'akuq kusma qarakunam, sach'akunapi wiñaq. Wayaqacha k'allampakunamanmi kapunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sunkha kaka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sunkha kaka + +Ñutqu icha Ñutqhun (latin simipi: cerebrum, grigu simipi: εγκέφαλος [enképhalos]) nisqaqa umanchikpi ukhu yawrim, uma tullup amachasqan. Icha ñusqhun [1] +Ñutquqa ankucha llikap uma yawrinmi. Ankuchakunanta lliw kurku yawrikunatam kamachin. + +Hach'akalla (Jach'akalla) icha Uchuy ullkuypa (Uchuk ullkuypa)[1] (genus Xylaria) nisqakunaqa huk wayaqacha k'allampa rikch'anam, wañusqaña yurakunap q'irunpi icha yura mikhuq uywap akanpi wiñaq, chay mawk'a q'iruta ismuchiq. Tukuy Tiksimuyuntinpi wiñan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hach'akalla. + +Pacha suyu: UTC+7 + +Runa Simi: Sinchiyasqa + +quwiki Katiguriya:Mama llaqta risirwa (Chili) + +17 Ñust'akunaq takin + +Awqaq sipaskuna mayu + +Runa Simi: Wikipedia:Ayllupaq p'anqa + +Piruw Suyu (Aymara) + +chukchayuq warmikuna, Diosllawan. +tumpalla k'utuykusqayki. +hap'ikunapaq kanmanmi. + +Kawsay yachay nisqaqa (latin simipi: Biologia, grigu simimanta: Βιολογία) tukuy kawsaqkunapa yachayninmi. +Kawsay yachaymi ñawpa musuqpas. Ñawpa yachay hina, Aristotelis (384 watamanta 322 watakama K.ñ.) Kawsay yachaypa taytansi. Paymi tiksikuh huk jatun qillqasqap paqarichoqnin watiqaypi. +Kawsay yachay XVI pachakwata XVII pachakwatapas kama manam aswan allichirqanchu. Chay watakunapi, kay yachay tharinankunap musuq pachakunap yanapanrayku wiñasqanmi: kawsaykuqkunap añakikunappas pachanku. +Andreas Vesalius (1514-1564), De humani corporis fabrica-p paqarichoqninmi (latin simipi: Runap kurkunpa pitinkunamanta). Kay qillqasqapi, pay ñawpa amautakunap pantayninkukunatam runap kurkunmanta manacharan. +William Harvey (1578-1657), qillqasqawan sutichasqa De motu cordis et sanguinis (latin simipi: Sunqup Yawarpapas Kuykuyninkumanta) yachachirqawanchik yawar muyuriymantatam. +XVI pachakwatata tukuspa, mikruskupiwup wiñaynin qallarisqa. Iskay siminakuy qallarisqapas: huk siminakuy inwruiyunpam wiñayninrayku kasqan; huktaq siminakuy manakaqpa paqariyrayku kasqan. +Rak'iykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Punku p'anqa: Kawsay yachay +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:01, 23 dis 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Uma llaqta Qapasu llaqta +Qapasu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Capazo) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qullaw pruwinsyapi, Punu suyupi. Uma llaqtanqa Qapasu llaqtam. +Quchakuna: Titiqaqa + +Pulla[1] (genus Allium) nisqaqa huk yurakunap rikch'anam, waranqamanta aswan rikch'aqniyuq. +Kaymi huk pulla rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulla. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pulla + +Katiguriya:Kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +Kapchiy (Mama llaqta) + +Paqarisqa 18 ñiqin inti raymi killapi 1946 +Wañusqa 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 2010 +Fabio Capello (* 18 ñiqin inti raymi killapi 1946 watapi paqarisqa San Canzian d'Isonzo llaqtapi - ) huk Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +1.1 Piluta hayt'aqmi +Piluta hayt'aqmi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fabio Capello. +Pukllaykamachiq (Real Madrid) + +Sumaq Pampa distritu (Ukayali) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Sumaq Pampa distritu (Ukayali) sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Sumaq Pampa distritu (Ukayali) sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Ukayali pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Luritu suyupi rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Szeged nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Szeged llaqtapiqa 163.173 runakunam kawsachkanku (2003). + +Jatun llaqta + +Tiyay Punu suyu, Putina pruwinsya, Ananea distritu +Ananiya icha Hatun Ananiya nisqaqa (kastilla simipi: Ananea icha Ananea Grande) nisqaqa Antikunapi, huk urqum Piruw mama llaqtapi, Apulupampa wallapi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananea distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.853 mitrum aswan hanaq. + +Órgano nisqaqa kastilla simipi kaykunatam niyta munan: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Rumanya). +"Pulitiku (Rumanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +12 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (12.01., 12-I, 12ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka iskayniyuq kaq (12ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 353 p'unchaw (wakllanwatapi 354 p'unchaw) kanayuq. + +Ljubljana llaqtaqa Isluwinya mama llaqtap uma llaqtanmi. Ljubljana llaqtapiqa 255.115 runakunam kawsachkanku (2005). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ljubljana. +Llaqta (Isluwinya) + +Khistuna,[1] kichwapi Llunkulla[2] nisqaqa kirusapa kuchuna llamk'anam, irramintam, k'apka imaykanata - q'iruta, q'illayta, rumita - kuchunapaq. + +Runa Simi: Ch'askachawwan qallarisqa wakllanwata + +Apu Qun Tiqsi Wiraqucha. + +quwiki Katiguriya:Uruwayipi runa llaqta + +Runa Simi: Tibetu birmanu rimaykuna + +GeoHack - Sinru qillqa: Anqash suyupi urqukuna +Sinru qillqa: Anqash suyupi urqukuna + +Yakuri mama llaqta parki - Wikipidiya +Yanakucha, Yakuri mama llaqta parki +Yakuri mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Yacurí) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk mama llaqta parkim, Loja markapi, Espíndola kiti, Zamora Chinchipi markapipas, Chinchipi kitipi, Palanta kitipi.[1] +Yakuri mama llaqta parkimanta + +Snæfellsjökull nisqaqa Islandya mama llaqtapi huk nina urqum . Pikchunqa mama quchamanta 1.446 tatkikuna aswan hanaq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'irichiy +Tikraynin k'irichiy Kastillanu simipi: + +Rimaykunap ayllun chibchan simi +Kuna, Dule icha Tule nikuq runakunaqa Panamap Kuna Yala nisqa mama suyunpi, Kulumbyapipas kawsaq indihina runa llaqtam, 57.000 runam, kuna simi rimaq. +Panamapi runa llaqta + +(Mariscal Luzuriaga pruwinsya-manta pusampusqa) + +Uma llaqta Oña +Oña kiti (kastilla simipi: Oña) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Asway markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Oña llaqtam. +Oña kitipiqa Kañari Kichwa runakunam tiyanku. Paykuna Susudel kitillipi kawsanku. [1] +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Oña kiti + +Much'ay nisqaqa runap wirphanwan huk runata (icha imatapas) llukchiymi, llankhaymi, runa khuyaspa, waylluspa, napaykuspa, yupaychaspa. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Much'ay. + +Uma llaqta Markapumaqucha +Markapumaqucha distritu (kastilla simipi: Distrito de Marcapomacocha) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi , Yawli pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Markapumaqucha llaqtam. +Quchakuna: Antaquta icha Quriway - Markapumaqucha - Markaqucha - Sapikancha - Yantaq +Antikuna q'asa +Distritu (Yawli pruwinsya) + +Tipa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Tipa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +28 ñiqin hatun puquy killapi p'unchawqa (28.02., 28-II, 28ñ phiwrirupi) Griguryanu kalindaryupi ñawpaq kaq (59ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 306 p'unchaw (wakllanwatapi 307 p'unchaw) kanayuq. + +Catania llaqtaqa Sicilia suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +4 chaniyuq tikraykuna llamp'u kay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ñankawasu mayu (waraniyi simipi: Ñancahuazú) nisqaqa huk mayum, Buliwya mama llaqtapi, Quchapampa suyupi. + +2011 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam kanqa. +Sach'a-sach'akunap mamallaqtapura watan (Huñusqa Nasyunkunakama) + +Punku p'anqa: Yupay yachay + +Runa Simi: Thaqu yura urin rikch'aq ayllu + +WARMIKUNA YUYARINIKU (2012) + +Quechua laphaqa wamp'u + +Runa Simi: Ch'uñu + +Runa Simi: Mayukuna suyu + +Runa Simi: Wañusqa Qucha + +Wañusqa Ispaña, 25 ñiqin aymuray killapi 1681 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: La vida es sueño +Pedro Calderón de la Barca y Barreda González de Henao Ruiz de Blasco y Riaño sutiyuq runaqa (* 17 ñiqin qhulla puquy killapi 1600 paqarisqa Madrid llaqtapi - † 25 ñiqin aymuray killapi 1681 Madrid llaqtapi wañusqa), Ispaña mama llaqtamanta qillqaqmi karqan. +Llimanta aswan riqsisqa qillqasqanqa La vida es sueño nisqa kawsay rikch'anmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Pedro Calderón de la Barca. + +Puente de Vallecas distritu; (kastilla simipi: distrito de Puente de Vallecas, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puente de Vallecas distritu. + +"Kiti (Tunkurawa marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Alamu (genus Populus) nisqakunaqa huk sach'akunam, pichqa chunka rikch'aq, Iwrupapi, Asyapi, Chinchay Abya Yalapipas wiñaq, Piruwman apamusqam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Alamu + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Ispaña) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Ispaña) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Ispaña). + +Yana suwaq'ara[1] icha Suwaq'ara[2] chaylla, kichwapi Ismumiku anka[3] icha Ullawanka[4] (Coragyps atratus) nisqaqa huk aya mikhuq pisqum, wiskulmi, Awya Yalapi kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yana suwaq'ara. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yana suwaq'ara + +Rikch'ana (latin simipi: genus) nisqaqa kawsaqkunapaq mitan kamaypi, raki huñukunapaq huk katiguriyam. + +Regina nisqaqa Kanada mama llaqtap hatun llaqtanmi. Saskatchewan pruwinsya uma llaqtanmi. + +Ñutqhun p'istuq llika unquy (Meningitis) nisqaqa ñutqup p'istuq llikanpa unquymi, kawsayta chikichaqmi, añawkunap icha añakikunap paqarichisqan. + +9 ñiqin pachakwatap watankuna + +Santa Krus llaqta +Suyu Santa Krus +Pruwinsya Andrés Ibáñez pruwinsya +Hallka k'iti kanchar 363 km² +Hanaq kay - +Santa Krus nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Santa Krus suyup uma llaqtanmi. + +Qhapaq Raymi + +Churkampa jisk'a suyuxa, Wankawillka jach'a suyu + +19 puncha, kuski killa, 2012 wata hatun rimaypi, Ecuador llaktamanta Pushak, Rafael Correa paypak Mamallaktamanta malta runakunata yanapachun mañarka, tukuy runakunapak yuyaypi hapirishpa "sumak kawsay" rikuy tiyachun paktana, makanakuna hatun willayta rurarka, paskashka. + +Mana llamk'achisqa katiguriyakuna - Wikibooks +Kay qatiq katiguriyakunaqa kamarisqañam, mana ima qillqapas icha katiguriyapas t'inkimuptinpas. +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:ChusaqKatiguriya" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +qu: Kunanqa Qhichwa Wikipidiyapi lliwmanta aswan hatun sasachakuypura, p'anqakunapi manaraqmi achka qispilla rimay kachkanchu. Pisillaraq qhichwa yachaq ruraqkunata yanapanapaqqa, kay p'anqapi kay qatiqpi huk kusaq rimasqakunam kamarisqa kachkanku. Kay rimasqakunata Wikipidiyapi qillqakunapi llamk'achinaykipaq chayman iskaychay, hatun sanampakunata (A, B, C...) allinlla rimakunawan huknachaspa, ichataq ama qunqaychu wiki t'inkikunata yapayta, chaniyuq kayninta rikuptiyki. +Llaqtakuna (ciudades / cities)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi: A llaqtaqa C mama llaqtapi B suyupi huk llaqtam. +Uma llaqta (capital)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi: A llaqtaqa B suyup uma llaqtanmi. +Runasimi: A watapi runa yupaykamaqa/chhikaynaykunakamaqa B runayuqmi kachkan. +Runasimi: Lliwmanta aswan hatun musikuy rurayninkunaqa michiymi/qhatuymi/karu puriymi/chakra kamaymi/sach'a kamaymi/qhuya kichaymi, Bpas. +Runasimi: A llaqtapiqa B yachay sunturmi, Cmi, Dpas. +Runasimi: A llaqtataqa B watapim kamarirqan. +Hatun sallqa llakichiykuna (desastres naturales / natural disasters)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi: A watapiqa hatun pacha kuyuymi llaqtataqa waqllichirqan. +Yachay sunturkuna (universidades / universities)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi: A (kastilla/latin/inlish/... simipi: B) nisqaqa C mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Kawpaq runakuna (políticos / politicians)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachaqkuna, k'uskiykuqkuna (cientificos / scientists)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Runasimi: A ( paqarisqa Bpi (llaqta) C (watapi)) kan D (llaqtahuñu)ki yachaq/ k'uskiyuq riqsisa ( Yachay) kamarisqanpa. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 11:09, 11 awr 2016 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Ayakuchu suyu - Wikipidiya +Mama llaqta Piruw +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi, ashaninka simi +Runa ñit'inakuy 14,0 runa / km² +Kamasqa wata 26 ñiqin ayriway killapi 1822 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi +Ayakuchu suyu nisqaqa huk suyum Piruw mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Wamanqa (Ayak'uchu) llaqtam. +9 Suyupi paqarisqa runakuna +Amachasqa sallqa suyukuna: Ayakuchu Pampa willkachasqa ñawpa suyu - Pampa Galeras - Bárbara D'Achille mama llaqta risirwa +Mayukuna: Lukana mayu - Pampas - Pampamarka mayu - Suntuntu mayu +Chunka hukniyuq pruwinsyanmi kan. +Pariwanaqucha 30.007 Qura Qura +Ayakuchu suyupiqa Ashaninka, Qhichwa runakuna, tiyanku. +Qhapaq qillqasqa: Ayakuchu suyupi rimaykuna +Ayakuchu suyupiqa aswanta runasimitam rimanku.[2] +/1 purtuyis simiwan, ruqt'u runakunawan +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Inlisyakuna: +Wamanqa pruwinsyapi: +Ayakuchu Pampa willkachasqa ñawpa suyu (Wamanqa: 38 km) +Kankallu pruwinsyapi: +Lukana pruwinsyapi: +Pampa Galeras - Bárbara D'Achille mama llaqta risirwa (Wamanqa: 870 km) +Pariwanaqucha pruwinsyapi: +Willkawaman pruwinsyapi: +Wawa wasikuna : 363 +Huch'uy yachay wasikuna: 1.454 +Chawpi yachay wasikuna: 249 +Yachay sunturkuna: +Suyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qillqaqkuna: +Kapchiqkuna: +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Ayakuchu suyu +Punku p'anqa: Piruw +Uma llaqta: Wamanqa +Amachasqa sallqa suyukuna: Ayakuchu Pampa willkachasqa ñawpa suyu • Pampa Galeras - Bárbara D'Achille mama llaqta risirwa • Pitunilla Antikuna parki +Runa llaqtakuna: Ashaninka • Chanka • Qhichwa +Ayakuchu suyupi rimaykuna: ashaninka simi • kastilla • qhichwa +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:29, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +official_name:qu 4 Arhintina Ripuwlika (1), Brasil Tantasqa Ripuwlika (1), Chili Ripuwlika (1), Wuliwiya Achka aylluska Mama Llaqta (1), + +Kë Patsachö këkarninmi, Jesusqa gobiernunchö imanö kawakunapaq kaqta nirqan. Yamë kawakï kanantam munaq, waranqëpayan nunakunatam milagrukunata rurarnin mikutsirqan, qeshyëkaqkunatam kachakätsirqan y wanushqakunatam kawaritsirqan. (Mateu 12:15; 14:19-21; 26:52; Juan 11:43, 44). + +Yuraq ukumari (Ursus maritimus) nisqaqa huk rikch'aq ukumarim, chincha qhipap chiri, rit'isapa chullunkasapa muyuyninkunapi - Chincha Awya Yalapi, Kalalit Nunatpi, Sibiripipas kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq ukumari. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraq ukumari + +Umakuna munisipyu +Umakuna (kastilla simipi: Municipio de Cabezas) nisqaqa kimsa ñiqin munisipyu Urquwallqa pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. +Cordillera pruwinsya + +Qhatu, Kulta llaqtapi +Kulta kiti (kastilla simipi: Cantón Colta) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Chimpurasu markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Kashapampa (Villa La Unión)[1] llaqtam. +Mayukuna: Kashapampa mayu - Sikalpa mayu +Quchakuna: Kulta qucha +Kulta kitipiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku.[2] +Ikwadurpi markakuna, pruwinsyakuna, kitikuna, kitillikuna + +Tiyakuynin P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya, Qimis munisipyu, Qimis kantun +Ukilla (kastilla simipi: Cerro Uquilla) nisqaqa Antikunapi, Buliwya suyupi, huk urqum Buliwyap Kunti Wallanpi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qimis munisipyupi, Qimis kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 3.917 m / 5.091 mitrum aswan hanaq. + +Mullintu, Islay pruwinsyap uma llaqtan +Uma llaqta Mullintu +Islay pruwinsya (aymara simipi: Islay jisk'a suyu; [kastilla simi]]pi: Provincia de Islay) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Mullintu llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa +Juan Gualberto Valdivia Cornejo paqarimurqa Islay pruwinsyapi 11 ñiqin anta situwa killapi 1796 watapi. + +San Buena Ventura icha San Buenaventura (kastilla simipi: San Buena Ventura / San Buenaventura) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, huk llaqtam, San Buenaventura munisipyup uma llaqtanmi. +San Buenaventura munisipyu: Yupaykuna, saywitu + +La Victoria (kastilla simipi: La Victoria) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk llaqtam, Lajas kitip uma llaqtanmi. + +qu:Katiguriya:Paqarisqa 1972 + +Quechua: k'achanchay + +Runa Simi: Inuwit runa + +13 k 0 0 Qhapaq p'anqa +13 1 2 0 4 147 k Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin +4 1 1 171 171 171 Katiguriya:Awqaq pusaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Paqarisqa Watimala, 19 ñiqin kantaray killapi 1899 watapi, +Wañusqa Ispaña, 9 ñiqin inti raymi killapi 1974 watapi, +Rurasqankuna Qillqaq, diplumatiku, amawta. +Miguel Ángel Asturias Rosales (*19 ñiqin kantaray killapi 1899 Watimala paqarisqa llaqtapi - 9 ñiqin tarpuy killapi 1974 Madrid llaqtapi Ispañapi), huk Watimala mama llaqtayuq qillqaq runam karqan, kastilla simipi qillqaqsi karqan. +Nobel Suñay Simi Kapchiypi 1967 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. + +Runa Simi: Griguryu V + +Pacha Mama , Pacha Kuti Inka yupanki. + +400 0 _ ‎‡a Nicolas Bochsa‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq takichaq‏ + +Runa Simi: Tupi waraniyi rimaykuna + +Runa Simi: California suyu + +Runa Simi: Yapuy icha Yapyay nisqa mit'apiqa chakranchikkunapi allpata yapuna lamk'anawan - t'akllawan icha chaki t'akllawan - thamispa t'ikraykunchik chakra yuranchikkunap allin wiñanankupaq. + +Uma llaqta Rimaq llaqta +Rimaq distritu (kastilla simipi: distrito de Rímac) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 2 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 wata, Augusto B. Leguía Umalliq. +Mayukuna: Rimaq mayu +Uma llaqtanqa Rimaq llaqtam. +Mama llaqta Ricardo Bentín Yachay wasi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rimaq distritu. + +Katiguriya:Chakra yura - Wikipidiya +Katiguriya:Chakra yura +Chakra yurakunamanta qillqakuna. +"Chakra yura" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Qusqu suyu, Kiskachay pruwinsya, Kiskachay distritu +K'anamarka nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Qusqu suyupi, Kiskachay pruwinsyapi, Kiskachay distritupi. + +Llut'asqa yura pirqa - Wikipidiya +Llut'asqa yura pirqa +Llut'asqa yura pirqayuq wasi. +Llut'asqa yura pirqa nisqaqa arwi-arwi kaq, allwisqa k'allmakunamanta, surumanta, uqsamanta rurasqa, chaymanta t'uruwan llut'asqa pirqam. +Chay llut'asqa yura pirqakunaqa manam apaq pirqachu, chayrayku chay hina rurasqa wasikunapi q'iru k'aspikunam, manyankunapi kaq k'ullu tunukunam wasita, wasi qatata apan. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu chawpi p'unchaw +Tikraynin chawpi p'unchaw Kastillanu simipi: + +Ignacio José de Allende y Unzaga sutiyuq runaqa, icha Ignacio Allende (* 21 ñiqin qhulla puquy killapi 1769 watapi paqarisqa San Miguel de Allende, Guanajuato llaqtapi – 26 ñiqin inti raymi killapi 1811 watapi paqarisqa Chihuahua llaqtapi) Mishikunapas Awqaq pusaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ignacio Allende. + +North York Moors mama llaqta parki - Wikipidiya +North York Moors mamallaqta parki nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk mama llaqta parkim, North Yorkshire suyupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: North York Moors mama llaqta parki. + +Mercedes-Benz nisqaqa huk aliman antawa ruruchinam. Uma tiyananqa Stuttgart llaqtapim, Alimanyapi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Mercedes-Benz. + +Saqmanakuyqa huq awqanakuy pukllaymi maypi iskay runakuna awqanakunku saqmakunawan. + +DuPont (E. I. du Pont de Nemours and Company) nisqaqa huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapi chaqllisinchi ruruchinam. Uma tiyananqa Wilmington llaqtapim, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. + +Tikraynin q'apchi Kastillanu simipi: + +quwiki K'allampa puquy + +Pachi Wawqe Luis Figueroa, kay llank'aykimanta; jinatataj rejsirinapaj imaynachus kawsay , t'urupi llank'ay muchika wawqe panakuna llajtakunamanta. + +Suyu: Provincia + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/e" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +22) Runa Yupay + +Rumiñawi wank'a, Otavalo llaqtapi, Ikwadurpi. +Rumiñawi sutiyuq runaqa (25 ñiqin inti raymi killapi 1535 wañusqa Kitu ñiqpi) huk inka awqaq pusaqsi karqan. +Rumiñawiqa Atawallpap hatun awqaq pusaqnin kaspa Waskarman hayus awqarqan. 1532 watapis Rumiñawi, Kiskis, Challkuchimaq (Qarakuchima) atispa awqaqninkunata Qusquman pusqarqan. Francisco Pizarro 26 ñiqin anta situwa killapi 1533 Atawallpatas Kashamarka llaqtapi wañuchiptinsi Rumiñawi Chinchaysuyuman ayqispa ankalliytas qallarirqan. Sebastián de Belalcázarpa pusasqan ispañulkunata hark'ayta munaspa manas atirqanchu. Tiyuqaqa ñiqpi (kunan Chimpurasu markapi) huk ispañul kawallukunata wañuchispanpas atipasqa karqan. Churinkunaqa chaypachas wañurqan. Kitu llaqtatas thuñichirqaspas urqukunaman ayqirqan. 1535 watapis Rumiñawi urqupi ispañulkunap hap'isqan karqan. Anchata muchuchiptinpas, manas Atawallpap qurinmantachu willarqan. Ispañulkunaqa manas chaymanta uyarispa Rumiñawitas sipirqan. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:39, 8 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Uj p'unchay atuxqa purisaspa k'acha takiyta uyarisqa nin. Chay takitax sunqun ukhunkama chayasqa. Chaymanta, "pitax takisanri" nispa watukusqa. +Chay jinallaman mama yuthuqa ch'illka wasamanta takispa rikhurimusqa. Chaymanta atuxqa ajinata tapurisqa: + +Runa Simi: Loa mayu + +Pitay nisqaqa siyarupi icha pipapi kañarisqa sansachkaq sayrip icha huk musphachinap q'usñinta siminta samaspa runap surq'anman ukhunchayninmi. +Pitayqa runap allin kayninpaq millaymi. Pitaypa paqarachisqan unquykunaqa surq'an phiru unquymi huk apanqara unquykunapas, sirk'a iskuyaymi, sunqu sirk'a unquymi, sunqu p'itiymi, kawsaykuq tantalli ismusqam. + +Paqarisqa Inlatirra, Canterbury, +Wañusqa Inlatirra, Deptford, +Christopher Marlowe (26 ñiqin hatun puquy killapi 1564 watapi paqarisqa Canterbury llaqtapi - 30 ñiqin aymuray killapi 1593 watapi wañusqa Deptford llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtayuq harawi wan aranwa qillqaq runam qarqan. + +Aswan riqsisqa qillqasqan: Norte +Seamus Heaney sutiyuq runaqa (13 ñiqin ayriway killapi 1939 watapi paqarisqa Derry kundadupi - 30 ñiqin chakra yapuy killapi 2013 watapi wañusqa Dublín llaqtapi) Ilanda mama llaqtayuq harawi qillqaq runam, inlish simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Seamus Heaney. + +Tiyay Santa Krus suyu, Germán Busch pruwinsya, Cordillera pruwinsya +4.III-1988 Otuquis mamallaqta parki +Utukis mamallaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional y Área Natural de Manejo Integrado Bañados de Otuquis) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi, Santa Krus suyupi, Germán Busch pruwinsyapi, Cordillera pruwinsyapipas, huk mamallaqta parkim. +Utukis mamallaqta parkipiqa kanmi 1.647 laya yurakuna 693 rikch'anapi 134 ayllupipas. +Mamallaqta parkipiqa kanmi 700-chá laya pisqukuna, 700 laya ñuñuqkuna, 400 laya challwakuna, 1.100 laya pillpintukuna. +www.santacruz.gov.bo / Otuquis mamallaqta parki +Karu puriy (Santa Krus suyu) + +Tikraynin kamarisqa Kastillanu simipi: + +Tikraynin t'aqmasqa Kastillanu simipi: + +Medio cuerpo, Miguel de Cervantes Saavedra-p ch'iqusqan, Sevilla llaqtapi samk'ay wasip ñawpanpi. +Wank'a (estatua) nisqaqa ch'iqusqa hutun rumim, icha q'illaymanta ch'iqusqapas. + +Tulum nisqaqa Mishiku mama munisipyupi Quintana Roopi huk llaqtam. + +Qhari, warmi wawakuna + +Tinkunakuy (3) + +- El Crupo Musical: Karu Llaqta + +Bulivya Mamallaqta (Quechua) + +quwiki Awya Yala Mama Llaqtakunap Tantanakuynin + +Llaqta Taki (1) + +2014 watapi allinchaspa kaqmanta mirachisqa +Comercio ñanpi 193 yupayniyuqpi – San Borja llaqtapi +Kay qillqasqa mayt'utaqa manam pipas mirachinmanchu, mana paqarichiqkunapa siminwanqa +AKA. (s)͘ ϭ͘ Runakunapas, uywakunapas +2. Kay qhariyqa huk pallayuqcha ari, +riqsisqa wasikunapi awaq, puchkaq, tukuy ima +yachaq kasqaku, paykunaqa tukuy ima +1. Yana yuraq llimp'iyuq wakataqa allqa waka +rimasqantaqa manam hunt'anchu, allqa +wañurayaq (t'uku) unquyniyuq +,atun llaqtapiqa sapa p'unchaw Įdeo +ANTI SUYU. (^) /nƟ lluqsimuyniqpi tarikuq +tarikun͘ haypiqa misk'i rukukunapas, +k'utuna͘ Kay mikhuyqa ch'akisqapaq ancha +marq'ay; pullirap ñawpaqninpi apayqa, +APICHU. (s)͘ Papaman rikch'akuq yunkakunapi +pinquya ruruqa qhuñaman rikch'akuq +ch'uñumantapas t'impusqa puqusqa upyana͘ +AQU. (s)͘ Mayupi Ɵyasqa rumi kuta͘ h'uya +AQU CHINCHAY. (s) Tutakuna hanaqpi +ASNA. (s)͘ /mapas sinchi millay q'apayniyuq͘ +1. tuqtaqa tuqllaman ch'unchullkunata +AWKI. (s)͘ ϭ͘ /nkakunap allin qhawarisqa +tayk'ukunapaq k'ullutaqa ayriwanmi +q'uñichkaqta upyana͘ +CHAKI. (s)͘ Runakunapas, uywakunapas, huk +Runaqa iskay chakinwan purin, wik'uñaqa +CHALA. (s)͘ Mama qucha qaylla q'uñi allpakuna͘ +ch'iqtanapaqpas k'aspimanta kuƟchayuq, +CHAWA. (s)͘ tayk'usqa ima mikhuykunapas +Kay papaqa chawaraqmi kasqa, huk +CHICHU. (s) hina uywakunapas, warmikunapas +CHIMPA. (s) Maypi kaqtapas qhawaq hawa͘ +CHIKCHIPA. (s)͘ Munay q'apayniyuq +CHUKCHA. (s)͘ Runap umanpi wiñaq ch'awar͘ +CHUCHU. (s) Rurukunapas, huk kawsaykunapas +CHUKCHA K'UTU. (s)͘ Llañu ukhullayuq +CHUKI. (s) Q'illay ñawch'iyuqpas, allin thupasqa +ñawch'iyuqpas maqanakuna k'aspi͘ ͬlannja, la +sayayniyuq rumimanta pirqasqa ñawpa +hukullitaqa kay p'unchawkuna manaña +Pisquchakunata wach'ispa t'uqup qispinta +CHHALLA. (s). Sarap ch'akisqa yurankuna. / +CHHUQA. (s). Quchakunapi Ɵyaq wallpa +CHHILLCHI. (s). Imapas kuyuchisqa llañu +wañuntaq, aswanqa tutayaqpi chay rikukun. / +1. Llaqtaypiqa llamap ch'uschantapas, +CHHULLi. (s). Unu qhuñayuq chirimantapas +CHHURUNA. (s). Pisqukunap simin, chayqa +k'aspihina sinchitaq, llañullapitaq tukun. +laq'anapaqmi t'urupi minimanta yaykun. +ch'aki k'allmakunapas huk hawapi huñusqa. / +Kuka chakrataqa ch'apram aƟparqapusqa, +almakunapaq ari t'ika pillukunata +2. Kay uraskamachu ch'aska umanƟn kanki. +1. Kay k'aspikunata ch'atarquy ichapas +1. Pujilí llaqtapiqa llimp'isqa paqpa +CH'AWCHU. (s) 1. Waqaychasqa rurukunap +ñam ch'awchuyuqña kasqa, chayqa +Mayukunapi ayƟsqa ñut'u quri. Ch'ichi quri. / +1. Huñuq wawakuna wiksa q'apiyniyuq +t'impurquchinku, chaytataq wawaman +CH'ICHIY. (r).Ch'aki muhukunapas, papakunapas +Sara tarpusqanchikqa ña ch'ichimusqaña. +CH'ILLIWA. (s) Chayqa aymara simipi, qhichwa +Muqukuna punkisqapaqmi ch'illka +raphitaqa saqtarquspa laq'akuna. +CH'IQTA. (s) 1. Wayk'ukunapaq kurkupas, huk +2. Ch'isiyaykuyta uywaqa payllamanta +CH'UKLLA. (s). Mana pirqallayuq +1. Ch'uchuykunaqa llimp'i hunt'asqam +karqan, chaytam allpa ukhupi mana +1. Tusuqkunaqa ch'ulla kasqaku, huk qhari +Mana allin allwisqa llikllaqa ch'ullpasapam +q'aytumanta rurasqa umaman churanapaq +CH'UNCHULL. (s). Runakunap, uywakunap +CH'UÑU. (s). 1. Papa qasachisqa, sarusqa, +ch'akichisqa wayk'uspa mikhunapaq kawsay. / +1. InƟ raymi killapi ch'uñu rurasqaqa ancha +ch'unqasqani, chayraykutaq uyaypi ch'upu +CH'UQRI. (s) Khitusqamanta qarapi kichasqa +CH'UQULLU. (s) Millwamanta rurasqa umaman +CH'URA. (s) Uqhu, unuyuq qiwayuq allpa. / +CH'URU. (s). Wasin q'ipirisqa pampallan suchuq +Huk llaqtakunapiqa runaqa ch'urutapas +p'akisqatapas utqaylla allinyachin. +CH'USPA. (s). Q'aytumanta awasqa kuka +ch'usampuni; ichaqa sunquypi, umaypim +Kay llamk'ay qallarinapaqqa +paranchu, mikhuykunapas ch'usum kasqa. +CH'USPI. (s) Mikhunakunapipas, qhillikunapipas +Ch'uspikunaqa qhillikunamanta +Yunkakunapi ñut'u ch'uspiqa +pataymi; chayqa k'anƟnapaqmi. +Llat'anay. /Desnudar/. 2. Nak'asqa uywakunap +2. Nak'asqa wakataqa qaranta ama +rurukunapas pisilla puquyniyuq, ch'usaq ruru. +HACH'U. (s) Kuka akullisqa simipi puchuq +• Sarataqa qhapaq raymi killapim hallmanku. +Kay llaqtapiqa saratapas, siwaratapas, +HAMPI. (s) Unquykunatapas, mana +qurakunapas, allpakunapas, huk uywakunapas. +Qura hampikunataqa t'impuq unupi +HAMPIY. (r). Unquq runakunatapas, +HAMP'ARA. K'ullumanta rurasqa tawa chakiyuq +Hamp'atutaqa manam wañuchinachu, +pachapiqa wañusqakunata p'ampanchik. +HANANAY. (ps) Ancha sayk'usqa kaspa qapariy. +t'impuchisqaqa wakchayapunsi hap'ikuqnin. +yanqañam "karqan, karqan͟ nispa +2. Kunan p'unchawqa yachay wasipi manam +HARAWI. (s). Chayqa yarawi. /Poesía, poema/. +HATUN. (s). 1. Hukkunamantaqa kuraqpas. / +2. Waqaychasqa ch'aki hawch'ataqa +ukhunpi haya unuyuq huch'uy wayaqacha. / +huk uywakunapipas churiyaq urqu. /Semental, +Mayqan wik'uña t'aqapipas huk hayñachuqa +HAYK'A. (s). Yupasqamanta tapunapaq simi. / +maqt'akuna hisp'ay puru phukuchuwan +Chay wayq'u runakunaqa sara kallchayta +Allqutaqa manam hayt'anachu, +Paya wakaqa hatun, waka uñaqa huch'uylla. +Hatun papataqa wayk'upaq akllanchik, +huk'uchamanta allinta qhawanakunkichik. +Kay kanchaqa hunt'am, manam huk +HUNU. (s). Yupaspaqa waranqa kuƟ waranqa. / +misk'iyuqtapas phuƟllanku; ichaqa +HUÑUNAKUY. (s). Achka tantasqa runakunap +Llaqta runakunaqa domingo p'unchawtas +1. Wawakuna, ama qunqankichikchu: paqarin +HUMP'I. (s). Sayk'usqa kasqanchikmantapas, +Chay q'awaqa huq'uraqmi kasqa; manam +challwachaman rikch'akuq, chupayuq hatun +Hamk'anapaq huk kinraypi simiyuq mankaman +2. Huk llaqtakunapiqa huq'ullu k'allanapim +Huk'uchaqa pampa hutk'ukunapi Ɵyan, +Kirumanqa misk'ikunam k'askan, chaytaq +waqayninman rikch'akuq kunkayuq phukuy. / +1. Paquchataqa mana ch'awaqchu kasqaku; +inkakunaqa yawarninta sirk'anmanta +ICHHU. (s). Urqukunapipas, pampakunapipas +kamachikuq runa. /Rey/.2. Masachasqa warmip +1. Sapan inkaqa tayta InƟp churinsi kaq kasqa. +ILLAWA. (s). Allwisqa q'aytumanta mininapaq +Illawa q'aytuwanqa allwisqa q'aytuta hukta +IMA. (s). Kawsaykunamanta tapukunapaq simi. +Tayta InƟqa tarpusqa muhuta q'uñichispa +INCHIK. (s). Allpa ukhupi wayaqachakunapi +INTI WATANA. 1. Rumimanta rurasqa kawsay, +2. Kay inƟ watanataqa tawa chunka +IRAY. (r). Ch'akisqa trigo chuqllutapas, siwara +Isankaqa rurakullanmi q'uya +ISPI. (s). Quchapipas, mayupipas kawsaq sullk'a +rinriyuq, iskay ñawiyuq kanchik. +ISQUN. (s). Yupaypi pusaqman huk yapasqa. / +huk yupaymi. +ITHA. (s). Hawiwan mana rikuy aƟy, yurakuna +rikch'akuq qullpa quchakunamanta puqumuq +kachiyuqtaqa mikhunku. +KALLANKA. (s) Llaqllasqa rumi. T'uqra. /Sillar/. +uywakunapas kallpayuqmi kanchik. +k'aspiwanpas kichkawanpas wichq'asqa allpa. / +Kanchapiqa uywata wichq'anchik, kaqtaq +KAMACHIY. (r). 1. Rimasqa hunt'akunan mañay. +2. 3. PerƷ Mama llaqtanchikpiqa kanmi huk +KAMAY. (r). Musuq kawsaykuna paqarichiy. +Morder/. 2. Huk kawsaykunapas kanikullantaq. +KANKA. (s). Aychakunapas, rurukunapas +Kay pachapi kaqkunaqa: hukkuna +kawsaqkuna, hukkunataq mana +kawsaqkuna. +• Kay saqisqayqa kaqlla kachkasqa. +Chayqa lapischaymi karqan, kunan paymi +KASUKUY. (r). Uyarisqatapas, kamachisqatapas +2. Wiksan kuchusqayuq, papayuq, +mikhuq q'ipikuq uywa. /Caballo/. Kayqa Caballo +sallqakunap, yurakunap kay allpa patapi +ima rurasqakuna, tukuy ima uywasqakuna, +tukuy ima ruruchisqakuna. /Vida, cultura, +1. Runapas, uywakunapas, yurakunapas +2.(s). Rimaqpa qayllanpi kaqta rikuchikun. /ste, +KICHAY. (r). Imapas wichq'asqa kapƟn qispichiy, +K'anƟnapaqqa ñawpaqtaraq q'aytuta +2. Paquchaqa chunka hukniyuq killamanta +KICHKA. (s) Wakin yurakunap raphinpipas, +KIMSA. (s). Yupaypiqa iskayman huk yapasqa. / +cucho, carquesia/. 2. Kimsa chiruyuq siq'isqa. / +KINUWA. (s). Urqu suyukunapi runa sayay +KIRU. (s). Mikhuykuna kutanapaq siminchikpi +sasaynillayuq, kichkayuq, kanikuq yuracha. / +rikch'akuq wasayuq, pampa t'uqukunapi Ɵyaq +China kisaqa mana t'ikayuqpaschu manataq +allpakunapi wiñaq, chuqllusapa mikhuna yura. +chaymantataq qhunanku. Kiwicha hak'uqa +KUKULI. (s) Chay suƟyuqqa huk urpicha. / +Kukuli urpichaqa sach'a patakunamanta +kunan wataqa chunka hukniyuq watayuq +iskayniyuq watayuq kasaq. +Kullku urpichaqa pampakunapi k'ita +KUNTI SUYU. (s) Qusqupi Quri Kanchamanta +llaqtapas, Quta Pampa llaqtapas. KunƟ +KURAQ. (s). Uywakunapipas, sallqakunapipas, +KURU. (s). 1. Rurukuna, raphikuna mikhuq +mana chakiyuq sallqacha. /Gusano, +2. Api api kaspa q'illaykuna q'illuyasqa. / +2. Chay ruranakunataqa allin ch'akipi +waqaychanki, mana chayqa kururqunqam. +turaytaq kay kikin llaqtapi. +1. Llikllata allwispaqa kurur q'aytukunata +2. Wawachakunap q'iyayuq kururnintaqa +qhawaykun, kukuchis kasqa. +mikhuykunapas huk kawsaykunapas ñut'usqa. / +Wiksanchik hunt'asqa kapƟnqa kusisqalla +Uchu kutataqa kay p'ukuchapi huqarimuy. +kutarqunku, chayqa wak q'apayniyuq. +2. Kuskan mayupis runaqa q'ipisqan uwihata +Ruphay p'unchawpi quchakunamantaqa +Pichqa ruk'anayuq kututuqa hatun +Kay pachapiqa tukuy imapas kuyunpunim: +purin, qaqalla kikinmanta mana kuyurinchu. +2. Kay ch'uñu lawaqa ancha khakam kasqa, +awichaqa q'umir mansanakunata +Chaqay runaqa millay kasqa, huk pisi +KHAKUY. (r). Wakin ch'akisqa kawsaykuna +KHALLAY. (r). Nak'asqa uywakunap wiksan +Puna ayllukunapiqa santus p'unchawpi huk +mayllakamuwaq, nispa runaqa k'amikun. +2. Hawpa inkakunaqa q'aytu khipusqapis +KHAYA. (s). Uqa ch'uñusqa unupi tuntasqa +KHITUCHI. (s) Ichhunaman rikch'akuq, +2. Hayk'a kasqan yachanapaq ñawraq llimp'i +pisquchakuna. Uritu. /Loro/. +Maqanakuq k'ankakunap k'akarantaqa +K'allampataqa mat'asqa aychatahinam +K'allanaqa kallantaqmi huq'ullu suƟyuq, +K'ALLMA. (s). Sach'akunap, mallkikunap pallqa +Kusikuy p'unchawkunapi runakunaqa +K'ANKA. (s). Wasipi uywasqa qapariyninwan +1. Qusqupiqa runakuna huk huk +k'aminakunku. Hatun huñukuykunapipas +"k'aminakuy suƟyuq͟ qaparinakuy kan. +K'ankaqa hatun k'akarayuq, wallpaqa +huch'uy k'akarallayuq. +K'ARKU. (s). Ima mikhunapas malliykusqaqa +Mana allin ch'irwasqa ch'uñuyuq chayruqa +Chay waraqa manataq mat'ipaschu, +Papil p'anqachakunataqa lawachawanmi +K'ASPI. (s). Yurakunap kuchusqa ch'aki rakhu +Pisi yuyayniyuq runakunaqa k'ayra kaltutam +Chay carropiqa k'ichkillaña Ɵyayku, huk +runapas manam yakunmanñachu karqan. +wañusqa yawar hisp'aynin. Killanwan kay. / +Chichu warmikunaqa manaña k'ikunkuchu. +K'ILLAY. (r). (s). Runap ukhunpi allinyasqa k'iri. / +K'IPA. (s) Hawpaq wata mikhuykuna huqariypi +akllasqa kimsa hunt'asqa raphichakuna. / +K'IRI. (s). 1. Runap ukhunpipas, uywakunap +apakuna. Chayhinaqa aswan p'unchaw +2. Chay uwihayqa ancha k'itapunim, paylla +K'uchi wawakunaqa mana hayk'appas +K'UCHU. (s). Iskay chiqanpa kuchunakusqan, +K'ULLU. (s). 1. Yurakunap rakhu kurkun +Awasqakunapas, ima kawsaypas ancha sinchi. +K'URKUR. (s) Sara wiruman rikch'akuq tulluyuq +2. Chay p'achaqa k'ullum kasqa; hayk'a watach +3. Ancha k'amisqa wawaqa k'ullu uyam +Yana runakunap chukchanqa k'upa. +k'urpachakunata huñumuychik. +yunka sallqacha. /Mono/. 2. Chay sallqa +1. K'usilluchaqa wawakunap tukuy ima +K'USI. (s) Qhichwapi uriq mikhuna suyt'u ruru. +K'usmayllup raphichankunata +pichan, k'uykakunatapas qarqun; chay +1. Wawakunaqa uqata ruphaypi q'uñichispa +2. Thutaqa millwa p'achayta k'uturqusqa. +Lamar quchapiqa imaymana rikch'aq +challwakunam kan. +LAQU. (s). Mayukunapipas, quchakunapipas, +q'umir millwahina rumikunaman ratasqa wiñaq +LAWA. (s). Ch'aki rurukuna kutasqamantapas, +Wawaqa hamp'atuhinaraqmi laq'akamusqa. +Musuq wasi pirqataqa t'uruwanraq +LAYU. (s). Kimsa raphichayuq pampakunapi +Achka raphiyuq ñawinchanapaq qillqasqa. / +Liwrutaqa runa simipi "qillqasqa mayt'u͟ +Misk'i yawarniyuq runakunas llakuntaqa +sayayniyuq, q'ipi apaq, punakunapi Ɵyaq +nispa p'acha qhatuq warmikunaqa anyakun. +2. Tayta mamaqa llamp'u sunqu kaspa +LLAÑU. (s) Q'aytukunap, awaykunap, hukkunap +LLAQLLAY. (r). K'aspimantapas, kurkumantapas, +Kay k'aspiqa rakhuraqmi, aswanraq +LLAQTA. (s). Achka runakunap Ɵyanan +LLAQI LLAQI. (s). Hatun raphikunayuq, karu +q'apachina, kaqtaq yuyaynin chinkachikuq +paquchayuqmi kasqaku. +1. Kinuwa llikch'ataqa qhulla puquy killapim +LLIKLLA. (s) Q'aytumanta awasqa +q'ipikunapaqpas, chirimanta hark'akunapaqpas +kawsaqkunap mana kawsaqkunap kaqnin. / +K'uychip llimp'inkunaqa kaykunam: kulli, +LLIMP'IY. (r). Siq'isqakunatapas huk +LLILLISQA. (s). Mana mayllasqa kaspa +1. Uru Uru llaqtapim llama aychata wayk'uspa +k'anchaqkunapas wañurintaq, kawsarintaq. / +• Yunka runakunaqa llamk'ayninpi sapa +LLIQTI. (s). Simip wirp'ankunapi apiyasqa +Kawsaqkunap mayqan ukhunpas qaran k'irikuy. +ch'akipaschu, ichaqa wañusqa wakap +Misk'i Yaku warmikunaqa wasankupi +rurukunapas, yurakunapas, uywakunapas, +1. Mana chanin runakunaqa llunk'uyllawanmi +tarikuq yana q'umir mikhuna rump'uchakuna. +laq'ay, pirqakuna lluchk'ayachiy, pirqapi +Rumi pirqakunataqa t'uruwan llut'aspa +Urqu lluychuqa k'allmasqa iskay waqrayuq, +MACHINA. (s). Suqta kasqankama uyayuq +MACHU. (s). May unay watayuq +Lampa llaqta qayllapi kan "Turu mach'ay͟ +nisqa qaqa wasi. +• Wakin mach'aykunaqa ancha ukhu, +MAKA. (s) AnƟ llaqtakunapi tarpusqa uriq, +ñawpaqninpi iskay hap'inayuq. /Mano, brazo, /. +wakin uywaqa tawa chakiyuq. +2. Runap makinqa pichqa ruk'anayuq, +t'uqyamusqa, kunanqa qhipan 1Ϭ +2. Chay allquchaypa mamanqa wañupunmi. +1. Mamanchik Carmentaqa chunka suqtayuq +manchakunam kasqa. +mikhuy wayk'ukunapaq apaykachana. /Klla, +kuƟchiy. Tapusqa q'asa kapƟn chay simiwan +runaman rikch'akuq chakrakunapi churasqa. / +apukunamanpas mink'akuy, tukuy sunqu +1. Map'a waynataqa sipaskunapas, llaqta +2. Map'a runataqa manam pipas rikuyta +2. Sullk'a mamaykiqa supay maqlla, manam +MAQMA. (s) Sañu t'urumanta rurasqa +MAQT'A. (s). Chunka iskayniyuq watayuqmanta +chunka pusaqniyuq watayuqkama qhari. +qhaquspa maqchina, kaqtaq q'illay +1. Kay wawata llaqtakama marq'arikapuway. +marq'aykunanchik. +2. Llaqtakunaqa kanmi Marka Patapas, Marka +MARKHU (s) Sinchi q'apayniyuq anƟkunapi +Isku Chaka llaqta qayllallapi huk ayllu kan +kaqtaq paykunap llamk'asqan. /Yunta, par, +1. Wawakunaqa masachaykukuspa tusunku. +2. Kay llaqtapiqa qhapaq sitwa killapim runaqa +3. Wayraqa sarata pampaman mast'arqusqa. +runakunapas, kasqankama llamk'ayniyuq +runakunapas, sunqu tupachiq runakunapas. / +llamk'aq yachachiqkuna. +2. Anchata wirayarqusqanki, kay waraykiqa +MATARA. (s) Quchakunapi rakhu ichhuhina +MAT'IQLLU. (s) Uqhukunapi, rarqakunapi +MAWAY. (s). Hawpaq tarpusqa ñawpaq +MAWK'A. (s). Ima kawsaykunapas unay +Wisch'usqa raqaykunataqa "mawk'a llaqta͟ +ruran, chay yachanapaq tapukuna simi. /¿Cuál͍ +May achka llamayuqmi chay runaqa kasqa. +1. Chakra ruraq runakunaqa maych'ap +2. "Maych'a doctor͟ nisqa runakunaqa +kawsaykunatapas huk chikanta t'aqaspa watay. +p'akirqusqa, chaymantataq qurakunawan +• Watanáy mayuqa wañusqa mayu kapun, +2. Papaqa :esuspi iñiq runakunatas michin. +Mich'a runakunataqa "rumi maki͟ ninku. +wayt'amputa ima mikhuq kasqa. +2. Hatun quchas chay runakunataqa +Qilla wawakunaqa millayta siq'irqun. +• Hawpaq yachachiqkunaqa millay karqan, +Ɵyan. Chala allpapiqa q'ara allqukuna +MILLP'UTI. (s). Simimanta wiksakama riq llañu +MINI. (s). Allwisqa q'aytukuna chakaq +Hawpa runakunaqa mink'api imatapas +asukarniyuqhina, ancha sumaq q'apaq. /Dulce, +Chay wank'uchu papaqa misk'illaña kasqa, +K'ullu llaqllaqwanmi misata +runaqa kawsayku. +Misk'i Yaku llaqtapi warmikunaqa sarata +MUCHI. (s). Runap uyanpi muquchasqa yuraq +MULLAK'A. (s) Pampan puriq, urqukunapi +1. Huqaqa tayta mamayta anchata munani. +4. Chay runaqa manam ancha aƟsqachu carro +MURUCHU. K'anchaq qarayuq sinchi ruruyuq +rikch'akuchkaspa misita rikunchik, kaqtaq +apaykachasqa, manaraq arisqa, manaraq +Qusqu suyupiqa wawakuna sara mut'i +mikhuykuna, t'ikakuna wiñachina kancha. / +qarachata k'utuykuna. +runakunap ukhun muchuy. /Doler, padecer, +runakuna yupaychay. Rimaykuy. /Saludar/. 2. +NINA. (s). Huk kawsaykunap ruphasqan, +• Ninaqa sansamanta hap'ikun. +1. Niwa k'aspiqa phawaqkuna ruranapaqmi +kuƟq, chaytam yuyaq runakuna nin. +nispa tapunapaq simi. /Ya/. +Hanuk'asqa wawaqa ñak'ariyta qallarin, +ÑAK'AY. (ps) Mana kallpayuqllaña kay. Wañuy +llaqtamanta wak llaqtaman chaynin rina. / +suƟyuq. Payqa Lima llaqtapi Ɵyan. +peineta/. 2. Allwisqa q'aytukuna kuskachaq +2. Ima awaypipas, ñawpaqtaqa ñaqch'ataraq +aysana, chaymantataq minina, qhipamanqa +rikunapaq ukhu. /Kjos, la vista/. 2. Rurukunap +mayupi allinta ñaqch'akuni. +T'antapaqqa kachiyuqta, asukarniyuqtam +ÑAWINCHAY. (r). Qillqasqakunata qhawaspa +hunt'achinchik. Qillqasqakunata +ÑIQI. (s). Kamachisqa yupaykunapas, +Kimsa ñiqin kamachikuyqa nin: +ÑAWPAQ. (s). Qallariypi rurasqa. Ha rurasqaña. +t'ikamun, kaqtaq ñawpaqta puqullantaq. +niraq, mana hukllachu, mana kikillanchu. Tukuy +SuƟ ranƟkunaqa kaykuna: ñuqa, qam, pay. +huk ñust'ap wachasqansi kasqa; pay kikinmi +kutasqa. Hatunmanta hak'uman tukuchisqa. / +saphiyuq huch'uy hampi yuracha. /Sutuma, +ñawpaq pacha, kunan pacha, qhipa +PACHAS. (s). Pirqakuna llusinapaq aquman +rikch'akuq kutasqa yuraq allpa. /Yeso/. +kan, chayta kañaspataq kutanku, chay ñut'u +rikunanpaq, mana tarinanpaq waqaychaykukuy. +PALLAY. (r). 1. Imakunapas akllaspa +huk pallqa ñan kasqa. +2. Ch'aki mikhuykunata sarurquspaqa +Punu llaqta warmikunaqa papa q'ipin patapi +allpa, mana urqukunayuq hatun allpa. /Llanura, +wayq'ukunapipas chakraqa allintas puquq. +2. Huk p'unchawmi Yawri llaqtamanta Wililli +3. Chay qhariqa huk warmiwanmi pantasqa. +PANA. (s). Huk qhariqa kay simiwan huk warmi +wakinkunaqa lluq'i makiwan qillqanku. +papaqa misk'i, ichaqa q'uñi allpakunallapi +wiñan. Ruk'i papaqa sinchi, chayraykutaq +PAPAYA. (s). Runap uman sayay q'illu aychayuq +raymi killapim paqarisqa, chayqa Maran +Uray llaqtapi. +allin, raphinkunamantaqa huk mikhuna +pisquchakunatapas hap'ispa mikhun, +runakunata unquchin. +p'unchawkamalla. Paquchaqa riqsisqa +mikhuykunata mirachin, kaqtaq q'achutapas +uywakunapaq. +2. Mama Qucha patapi wasikunaqa ancha +PATA PATA. (s). Urqu qhatakunapi chakranapaq +uywapas, china kawsaqkunapas. /Anciana, +millwahina mikhunayuq sach'a. /Pacae/. +PI. (s). Ima ruraqmantapas tapukunapaq simi. +Kay p'unchawkuna apaykachasqa +Muturniyuq ch'unqaq pichanapas kanmi. +kawsaykunawanpas imapas ch'uyanchay. / +Pichinchu. Pichinku, Pawqar Quri /Gorrión/. +kasqa: Ͳ ͋Runakuna, sapa p'unchawsi +aysarquq kasqa. +PILLI. (s) Mast'asqa raphichayuq mikhuna +Pillikunaqa kanmi misk'ipas, hayaqpas. +Pillpintuchakunaqa t'ikamanta t'ikaman +runakuna wañuqninchikta yuyarispa t'ika +Pukllay p'unchawkunapiqa huch'uy hatun +rurasqa. Qullqa. Taqi. /Depósito, +2. Tawa, pichqa, suqta, achka uyayuq +2. Suqta uyayuq pirwaqa machina suƟyuq. +rikch'akuq rurasqa. /Pared, muro/. +mana ancha kanchu, chayraykutaq runaqa +PISIY. (r) Manaña achkachu, yaqa tukukuyña. +PISQA. (s). Chayqa pichqa. /Cinco/. +PISQU. (s). 1. Uywasqapas, sallqapas +phuruyuq, raprayuq kawsaqkuna. /Ave, +pájaro/. 2. Runakunap qhari kaynin. Ullu. /Pene +kawsaqkunatataq "ñuñuqkuna͟ ninchik. +kuƟrisqa hisp'arqan, pisquchanmi +kakuchkanraq. Mana tukukusqan. /Resto, +PUKARA. (s). Rumimanta rurasqa +guerra, trinchera/. 2. Huk llaqtakunap suƟn. / +2. Ayawiri llaqtapiqa pukllay lunis p'unchaw +paqariytaña rikch'achiq kasqa. +tulluwan wichq'asqachu. Chaysi huk +PUMA. (s). Hatun allqumantaqa aswan hatun +urqukunapi chiri allpa. /Puna/. +wiñan. Misk'i rurukunaqa rikuypas kanchu. +PUNCHU. (s). Qharikunap churakunan rakhu +Huch'uy wawaqa pupunta tukuy imata +Wasi punkuman huk chakasqa k'aspita +churaqku, chayta rikuspa runaqa chay +imapas ancha yupaychasqa kaq. +PUQI. (s) Chayraq wachakuqkunap lichin, +unqusqa kaymantapas ñawita wichq'aspa +llamk'anaypaqmi kasqa. +Waka puqiqa t'impuchisqapas pipuyanmi. +2. Siwullayuq, tumaƟyuq mikhuyqa q'uncha +3. Puquy pachapiqa sinchitapuni paran, ichaqa +PURUN. (s). 1. Unay watakuna mana tarpusqa +Runap mana uywasqan, mana tupapayasqan. / +mana hamut'aq runa. Mana uywasqa. /Persona +Usicayos llaqta runaqa uqa wayk'uta +PUSAQ. (s). 1. Qanchis yupayman huk yapasqa. +/Kcho/. 2. Mana yachaqkuna, mana riqsiqkuna +1. Pusaq watachayuq kaspayqa kimsa ñiqin +PUSAY. (r) Kawsaqtapas, mana kawsaqtapas +qhawanakuq k'uchuyuq siq'isqa. /Rombo, +putututa waqachispa warayuqninta P'isaq +2. Sinchi ninapi hamk'asqa saraqa anchatam +PHALIKA. (s). Warmikunap churakunanman +PHATA. (s). Chayasqa mana qarayuq sarapas, +yupaypi kayhinata qillqakun: 1/ϰ. +huk kawsaqkunamantapas allin waqaychasqa. / +Papa phinataqa k'ichunapaq qhapaq sitwa +awasqa huch'uy llikllacha, wawakunapas +PHUKUNA. (s). 1. Sansa hap'ichinapaq +sach'akunapi kawsaq sallqakuna chakunapaq +PHURU. (s). Llapan pisquchakunap millwasapa +Pisqukunaqa raprankunapi rakhu hatun +PHUSNU. (s) Chayraq nak'asqa uywakunap +P'AMPAY. (r). Runa wañusqatapas, uywa +P'AKISQA. (s). Ima sinchi kawsaykunapas +Qispi rirpuqa chunkaman p'akisqa rikhurin. +Añastaqa papa chakrapi k'aspiwan +p'anarqusqaku. Payqa kuruchakunata mana +P'ANQA. (s) Sara chuqllup qarachankunapas, +chunka pusaqniyuq watayuqkama warmi. +P'asñakunaqa sapa kusikuy p'unchaw +churasqanwan mayt'urqukuni, chaymi +1. Kay p'unchawkunaqa wasitaqa p'uƟwan +QAÑIWA. (s). Puna llaqtakunapi wiñaq +QAQA. (s). Ancha hatun sasa kuyuchina rumi. / +QARACHA. (s). Runap, uywakunap, sallqakunap +Qaqa qaqapiqa manam imapas Ɵyanchu. +Hawa llaqtakunapiqa k'aspi wisllawan +qhipa p'unchawpaq qasasqa rikhurin. +Tullu p'akisqataqa q'uñichkaq qaraywa +2. Qatayniyqa karu llaqtatam llamk'apakuq rin, +Aswan Karu llaqtapiqa inƟ raymi killapi +llaqtaman ancha karu. +tukurquq kasqa. +Hatun kaspayqa runa simipi tukuy +1. Chay allquykim aychayta qichurquwan. +mamay apachiwarqan. Chunka tawayuq +QILLWA. (s). Yaqa wallpa sayay mayukunapi +QILLA. (s). Mana llamk'ay munaq runa. Qasilla +k'anchay yaykunanpaq t'uqukunapi churasqa +QINA. (s). Qanchis t'uquchayuq tuqurucha, +QISPICHIY. (r). Mayqan kawsaqtapas ima +QUCHA. (s). P'ukru allpakunapi achka huñusqa +QIRU. (s). K'ullumanta rurasqa willka aqha +chay watakunapiqa kaq. +q'illaypipas chaninniyuq apaykachana. /Dinero, +1. Achka qullqiyuq runakunaqa qurimantapas, +QUNQURIKUY. (r). Ancha yupaychasqa +purinapaqpas ch'aki mikhuy wayk'usqa. / +runakunaqa hak'uta, k'ispiñu harwisqata +mana allin apaykachasqakunataq miyu. +Allin puqusqa tunasqa quri q'illu llimp'iyuq +huk ayllup kaqnin muyuriqninpas, huk suyup +QURAY. (r). Chakrakunapiqa kallanpuni mana +allin qurakuna, chaykuna hurquymi kay suƟyuq. +QURI. (s). Q'illu niraq qaqa chawpikunapi +q'ipipakuchkaspahina pisiyapullaqtaq kasqa. +San :osé (Azángaro) llaqtamantaqa pichqa +QUSA. (s). Huk warmip kasarakusqan qhari. / +QUTU. (s). Achka ima kawsaykunapas huk +QUYLLUR. (s). Tutakunapi hanaqmanta +QUWI. (s). Tawa chakiyuq, mana chupayuq +allin k'anchaq quyllurkunata, chaypa +awan, ichaqa manam chakra rurayta +QHAPAQ. (s). Achka kaqniyuq, aƟyniyuq runa. / +runakunap llamk'ayninwan, wakcha +runakunap muchuyninwan. +huk k'irisqa ukhutapas, nanasqa ukhutapas +qhatakunapiqa chachakuma sach'akuna +QHARI. (s). Ulluyuq, q'urutayuq runa. +wanunpas, k'urpatapas marun. Ayllu ukhupi +runakunaqa llapanpas ruranayuqmi kanku. +QHATU. Huk llaqta pampa achka ranƟnakuq +QHICHINCHA. (s) Wayk'ukuna wasikunapi +InƟ raymi killapim K'ana Marka llaqtapi +munay tusuykuna qhawakunapaq kan. +2. Chay allpakunapi rimasqa simi. Runa simi. / +1. P'isaq llaqtaqa (Calca) qhichwa allpapim +k'askasqallapuni sapa paqarin rikhurinqa. +papilchawan k'askachina. Chaytaqa huk kuƟ +QHILLI. (s). 1. Mana pichasqa wasipas, +mana t'aqsasqa p'achapas, mana armasqa +1. Qhilli p'achayuq runaqa manam allinchu +payqa :uliacapi paqarirqan. +munasqa q'illaykunap kanan. /Mina/. +kachkanman, ichaqa chunka iskayniyuq +huch'uy mana sayaykuq pisqucha. Luli. / +Latakunka llaqtapi sara mut'itaqa +kachiyuqta wayk'unku, mana kachiyuqtaqa +rurakun. Chayqa huk warkusqa ichhu +wayaqachaman rikch'akun. +rikch'aq apaykachanakuna. /Metal, hierro/. +Pisquchakunaqa ñut'u ichhumantapas, +Waynamantaqa q'umir warayuq, +Q'ISWA. (s) Takasqa, chullusqa q'uya +ichhumanta q'iwisqa waskha. Phala. /soga de +Q'IYA. (s). K'irisqamanta runakunap, uywakunap +Mana hampisqa k'irinchikqa qhillimanta +achka watapi allpayaqman. Q'upataqa allpa +Q'USÑI. (r). 1. Wayrap huqarisqan allpa phuyu. +unquywan mana hap'ichikunapaqqa. +Q'uya ichhuqa unuyuq uqhukunapi allinta +RAKA. (s). Warmikunap hisp'akunan, kaqtaq +Warmiqa huk rakayuq hisp'akunanpaq, +hatun simiyuq aqha puquchinapaq sañu. K'arpa. +qaqa qaqayuq pacha. /Pedregal, cascajoso, +RANTIY.(r). Huk kawsaykuna kaqnichakuy chanin +q'apayniyuq misk'i niraq mikhuna yunka saphi. / +RAPHI. (s). 1. Qillqanapaq yuraq llañu +rikch'akun, huk yurakunap raphichantaq +RAQAY. (s) Hawpa wasikunap puchun. +Qunqarparisqa mawk'a pirqakuna. /Restos de +1. Raqch'i allpaqa riqsisqa hawakunallapim +RAYMI. (s). Hatun p'unchawkunapi wak'akuna +kaq. Chay p'unchawkunaqa kusikuypas, +RIKCH'AY. (r). 1. Puñusqamanta hatariy, +RIKHURIY. (r). Qunqayllamanta ñawpaqninchikpi +RIMASQA SIMI. (s). Huk runakunap uyarisqan +RIMAY. (r). 1. Huk runataq rimaq hukkaqtaq +2. ͋Wawakuna, kunanqa pichqa tapukuyniyuq +RIQSIY. (r). Mana hayk'appas tupasqan runawan +rirpuyuqsi kaq kasqaku. Paykunaqa chay +kawsachkaqta hap'iqku. +urqukunapi rit'in; chaymantataq qasaykun. +Qasasqa rit'iqa achka killapi chullun. +RUMI. (s). Qaqakunamanta rakisqa, +RUK'ANA. (s). Aspikunanchikpaq silluyuq sapa +• Maki ruk'ananchikkunaqa kaykunam: mama +RUMIYASQA. (s). 1. Mayqan ukhunchikpaq +pachach ari allpaqa t'impuykurqan, hinaspataq +huk yurakunapas rumiyasqa tarikun. +Yunka runakunaqa ch'isin paqarin sapa +Allin mikhusqa wallpaqa sapa p'unchawmi +Yaqa llapan yurakuna t'ikan, chaymantataq +chaymi chiqan rurunqa. +t'uqyachinankuchu, qhipamanqa +RURUN. (s). Waqtanchikkunap tukukuynin +1. Wik'uñataqa manaraq paray pacha +kaqtaq allpayuq lluqsin, q'umirniraqtaraq +p'achapaq, pukllanakunapaq, yachana +chukcha wawap kawsayninqa qallarin. +mankakuna, rakikuna, p'ukukuna rurasqa. / +SAPHI. (s).Llapan mallkikunap, yurakunap, +sach'akunap allpa ukhupi tarikuq chakin. /Raíz/. +hinaspataq sañukunata llut'an. Sañukuna +llut'asqantaqa llanthullapi ch'akichin, +• K'anas runakunaqa saqapatam simp' kuqku, +chayqa Chinchiru llaqtapi kachkanraq. +"runaqa ñuqamanta aswan kallpayuqmi, +1. Chay saqsa wakaytaqa qhapaq sitwa killapi +SAQTAY. (r). Ch'uñutapas, huk kawsaykunatapas +paquchaykita hap'inqachu. +rikch'akuq puka muhusapacha. +llamk'aspapas runaqa sayk'ullanchikpuni. +2. Huk p'unchawmi Ch'amaka llaqtata ripƟy +1. Yachana wasipi wawakunaqa "Ɵyay͟ nisqa +nisqaqa purina, "sayay͟ nisqataq sayana. +4. Chunka tawayuq watayuq willkachayqa +Kay rumi pirqasqap suƟnqa "saywa͟. Chayqa +SIMI. (s). 1. Llapan runakunapas, uywakunapas, +2. Rimasqakunap huk phatmachan. /Palabra/. +3. Huk huñusqa runakunap rimaynin. /Lengua, +1. Mach'aqwaypa siminqa hatun kasqa, huk +2. "Allquqa tawa china ch'iqchi uñachakunata +2. Hawpa k'anakunaqa qharipas, warmipas +achka simp'ayniyuq kaq kasqaku. +iskay t'uquchayuq sayasqa qhupucha. /Nariz/. +1. Sinqa t'uqunchikkunapiqa chukchachakuna +surq'anninchikman mana yaykunanpaqmi. +Waskhakunata mañariway, sach'akunatam +mat'irquspa kawsaqkuna wañuchiypas, +SINRICHAKUY. (r). Wawakunapas uywakunapas +Q'aytu umakunataqa waqaychanapaq +SIPAS. (s). Chunka pichqayuq watanmanta +SIQSIY. (r). Mayqan ukhunchikpas, uywakunap, +hunt'asqa yachaykunata kamanqaku: +samaykuspa puriqtaq llamk'aqtaq huch'uy +Papayuq, saphiyuq, q'umir chupayuq +misk'i ruruq sach'akunatapas munakupƟn +Hatunkunaqa such'i suƟyuq, +huch'uychaqkunaqa mawri suƟyuq. +Such'u runaqa pampanta suchuspalla huk +haywarikunapaq allin. +runaqa hawch'aq, papantataqsi uywakuna +2. Qaqakunapi wiñaq ichhuchaman rikch'akuq +SUPI. (s). Wakin mikhuykunaqa wiksanchikpi +SUPHULLU. (s). Ruphasqamantapas, ancha +chaypis millayta k'arakun. +SUQTA. (s). Pichqa yupayman huk yupay +k'aspiyuq sach'achakuna. /Caña, cañaveral/. +Tullu runakunapaqmi kay watuchiy kan: +Iskay suqusman aycha laq'aykusqa. +SURI. (s). 1. Punakunapi Ɵyaq wallatamanta +sirk'anta apan, kaqtaq ukhunchikmanta +qhillichasqa (miyusqa) wayrata sirk'anta +SURUMP'I. (s) Hawikuna k'aray, ñawikuna +Wakcha runakunaqa kay p'unchawkuna +chaykunaqa t'ikrakullanqam, ichaqa manam +maki hap'iykusqallaqa suyasunchikmanchu. +SUYU. (s). Huk mama llaqtap phatman. / +Huqaqa paqarisqani Punu suyupi, +kunanqa Qusqu suyupi Ɵyachkani. Punu +hap'isqam kaq kasqa. +SUYUCHA. (s). Huk suyup aswan huch'uyman +Kay sapatuymi q'aqcharqukun, +pirqamanpas, imamanpas p'anaykuna. / +k'aspikunaqa allin watasqa purin. +TARUKA. (s). Wakaman rikch'akuq uyayuq, yaqa +q'apaykuchinku, chayllawan utqayllataq +t'impurquchina, chaymantataq huk +• Qusqu llaqtapiqa ninku: "P'unchawniyki +• Wasiypiqa q'awa tawqasqahinaraqmi +Huk ayllupiqa kan: tayta mama, wawakuna +awasqakunatapas kuchunapaq q'illaymanta +P'acha siraqkunaqa runata awasqanƟnta +wawakunaqa hatun Ɵnkuyta ruranku. +ch'umpipas suqta chakiyuq urucha. /Langosta/. +qaramanta uyayuq, k'aspichawan waqtaspa +ch'ulla k'aspichallawan waqtaqkutaq, +takiqkutaq; Kunanqa Ɵnyaqa huch'uy +hatun kapun, waqtankutaq qharikuna iskay +TITI. (s). Yaqa llankaman rikch'akuq uqi q'illay. / +mach'aqwaykunapas, qaraywakunapas, +apasankakunapas ƟƟwan hap'ichisqam. +urqukunapi Ɵyaq, aycha mikhuq sallqacha. +3. Tukuyllam llaqtataqa richkan. +/Sentarse/. 2. Huk llaqtapi kawsay. /Habitar, +rikch'akuq sinchi kaynin. /Hueso/. 2. Yurakunap +k'aspikunamanta kamaq kasqa, chaysi tukuy +sirk'ankunata llapa ukhunchikman. Kaqtaq +ch'allarisqaqa aswan allinraq. QhipanƟnqa +• Kaymanta mayukama hayk'a karutaq kasqan +TURA. (s). Warmikuna qharikunata chay +TUQURU. (s). 1. Suquspa ch'usaq sunquyuq +2. Kay apaykachanakunamanta huk t'aqapi +machinakunata akllay, huk t'aqapitaq +TUSUY. (s). Takiqta uyarispapas, waqaqkunap +Atuqchaqa chay tuqllapi hap'ichikun. +TUYUY. (r). Chayqa tuytuy aymara simipi. / +thallaykusqaku, paykunaqa yachay wasiman +mana chayasqakuchu. Chayqa mana +2. Sayk'usqa kaspaqa sallqapas, uywapas, +1. Uhuspaqa mana millp'uykunachu, aswanpas +chaytaq t'aqllachikuchkawaq͟ Ͳ nispa. +T'AQA. (s). Rakisqa, phatmasqa, wakyachisqa. / +• Qamkuna "Uturunku͟ t'aqa wawakunaqa +T'AQAY. (r). Achkamanta huklla akllaypas, +kunkayuqtaraq paykunapura ch'aqlay. /Aplaudir, +hisp'ay puqusqapim t'aqsana kaq, ichaqa +churarquspa llaqtata rin. +k'aminakunanchikchu. +puriq suqta chakiyuq uru. /Langosta/. +ñawpaqta apukunamanraq t'inkarinku. +suƟyasqaku, chayqa manam allinchu, +t'ipasqa llaqtata rinku. +mana chayqa manam aƟkunchu. +Kay p'unchawkunaqa cementota t'iyuwan +chayqa ninapas hap'ikunman. +k'aspichakunaman rikch'akuq raphiyuq yura, / +rurasqa wamp'upi rinkukuna tuytunku. +suysusqa allpata t'uruchaspa musuq wasi +Qharikunapas, urqu uywakunapas, +urqu sallqakunapas ulluyuqpuni kanku. +Suni allpakunapiqa (kimsa waranqa pichqa +UMALLIQ. (s). Huñunakuykunapi huk runakuna +UMAYUQ. (s). Allin yuyayniyuq runa. +huk llaqta ranƟ apaykachanapas. /Símbolo/. +mana allin kaq runapas, huk kawsaqkunapas. +q'icha unquyniyuqmi. +• Q'ayma yawarniyuq runaqa sut'illa q'illu +Kay p'unchawkunaqa kan: cervezakuna +ninku), wak misk'iyachisqa unukunapas +Kikin mayupipas, kikin quchapipas, +UQUTI. (s). Mikhuytaqa siminta qallarinchik, +wayk'ukuna. Uqa q'uchachisqaqa +URIY. (r). Sallqa yurakunapas, tarpusqa +URQU. (s). 1. Qaqakunayuq allpa qutuchasqa. +/cerro/. 2. Kawsaqkunap qhari, churiyaqnin. +sach'akunapipas q'isachakuntaq, Ɵyantaq. +paykunap ukhunpi kawsaq sallqacha. /Piojo/. +kaqtaq chay q'aytumanta awaq kasqaku. +Wawakuna, utqaylla llamk'asunchik, +ñawpaq uman. /Cara/. 2. Raphikunap InƟp +rikusqan hawa. /Cara/. 3. Qillqana p'anqachap +3. Kunanqa tawa chunka suqtayuq uyapi +UYWA. (s). Michisqanchik, mikhuchisqanchik, +1. Asnuchataqa q'ipikuna apananpaqmi +wach'iwan sallqakunata hap'iq kasqaku, +Kunan wataqa, wak yachachiq, wak +llaqtamanta, mana runa simpichu wak +asikun, ichaqa kay kawsayqa muyullanmi. +wawaykikunaqa kanmi. +runakunaqa iskay chunka paquchayuq, +ukhuyuq, yana umayuq, yana raprayuq, +Chay turuyqa wallk'usapallañam karqan. +wawakunaqa sapa p'unchaw huk runtuta +mayllakunapuni, mana chayqa +WALLQANA. (s) Kunkaman churakuna sinrisqa. +Ayllu suƟqa kanmi: Waman, Wamani, +wamanmanta paqarin. +suƟyanku llaqta runakuna puna runakunata. / +millwallayuq. Kunanqa kanraqchus icha +2. Puna runakuna wanaku kapƟykuri, +Wakin quchakunapiqa k'ullumanta +wamp'ukuna kan, chaytaqa wayra +kallpanwan purichin. Runaqa wamp'upi huk +llaqtamanta wak llaqtaman rin. +WANKA. (s). 1. Hatun sayayniyuq qaqa. /Roca +llamk'aykunata tukuspapas (huqariypi) takiy. / +2.Chay huk wayq'u llamk'aqkunaqa +WANKAR. (s). Hatun Ɵnya, watasqa umachayuq +Llaqtakunap p'unchawninpiqa Ɵnyata, +ñawiy rikusqachu, q'illay q'aytuwanmi +allpakuna qhapaqyachiq, misk'iyachiq. /Abono, +• Kharka ñut'usqaqa ch'aki wanumanta +allpakunapipas chaki sapa hatun ch'unqanayuq +• Ch'isinkunapas, tutapas wanwakunaqa +quchakunap samaynin. T'impuq unup +qarpanapaq riq. Allpa patapi ch'iqisqa +2.Phuyu ch'isinkunapiqa runap samasqan +WAQTAY. (r) Huk kawsaqta huchanmanta +2. Ñuqaqa yachay wasipi Ɵnyata waqtani. +3. Chay runaqa sapallan waqtarqun huk +WAQRA. (s). Wakin urqu sallqakunapas, +Ñit'ikuy pachapiqa runakunata +wañuchiq kasqaku. +waranqa, iskayniyuq; tawa waranqa, +• Waraqu ñawpaqta t'ikapƟnqa ñawpaq +runaqa qhawan. +1. Uywakunataqa warak'ayuqpuni +WARMI. (s). Mana qharichu. Qhariyuq kaspa +rutusqa, warmikunataq simp'ayniyuq +chakrakunaqa achka rikukun. Paray +watapiqa yurakunata unu mana huqarinchu, +Huk wataqa ϱ2 simanata apamun, huk +wataqa kimsa pachak suqta chunka +WASICHAY. (r). Tiyanapaq raqaykuna qatay. / +(mismisqamanta) hatun aysana simp'asqa. / +papata churaykuna. Wathiyaqa ch'aquyuq +WAWSA. (s). Qharikunap, urqu uywakunap +chaymi ancha allin. Mikhunataqa suqta +2. Wayq'u allpakunapiqa uqapas chaninmi +paran, qasataqa manam riqsinkuchu. +Runapas, uywakunapas, yurakunapas +hamk'ayuqtam wawakuna mikhunku. +WAYNA. (s). Manaña wawapaschu, manataq +1. Ima tarpusqapas waq'ukunapiqa allinta +Mayu qayllakunapipas, qucha +Waywachaqa sach'akunapim Ɵyan; payqa +sach'akunap ruruntam k'utun. Chupanqa +mana lluqsinapaq, mana yaykunapaq churay. +Wik'uñaqa hatun ñawiyuq, llañu +ch'umpicha. Wik'uñakunaqa huñusqallapuni +Chay punkuta kay llikllawan wichq'aykuy, +WIKSA. (s). Mikhusqanchikpa tantakunan +WILLKACHUQA. (s). Wawakunap ñawinpi +ch'uqñiwan k'askachin. Chaytaqa kikin +1. Kay chachakuma sach'achaqa kunan +Perú Mama llaqtap wiphalanqa puka +WIQU. (s). Ukhunchikpa huk muqun lluqsisqa. +ukhunchikqa k'umuykuytapas aƟn. +1. Wira runaqa achkata mikhun, ichaqa +Rakhu wirp'ayuq runataqa "ch'utusapa͟ +allinchu, runaqa rakhu wirp'ayuqña +T'utura Pallqa llaqtapiqa rakimanta +wisirqamuspa runaqa ch'uñu aqhata +Wisk'acha aycha mikhuq runakunaqa +WISLLA. (s). Mikhuna qarakunapaq +Lawakunataqa k'aspi wisllawan +t'iqichu hayt'ayta aƟpunchu. Chayqa hatun +YACHACHIQ. (s). Ñawinchaytapas, qillqaytapas, +yachachiqkunata, chayqa mana allinchu. +ñawinchaytapas, qillqaytapas, huk musuq +wasi, chayqa hawa llaqtapi kimsa +wawakunapaq. Qallariy yachana wasi, +YAMT'A. (s). Sach'akunapas, mallkikunapas +wayk'ukunapaq ch'iqtasqa. /Leña/. +chayqa sach'akuna wañuchiy. Huk sach'ata +wañuchispaqa iskay kimsa sach'ata +hukkunaqa p'aqu chukchayuq kanku, +hukkunataq ch'umpi chukchayuq paqarinku. +YAPAY. (r). 1. Achka yupaykuna hukman huñuy. +1. Kay apichaqa ancha misk'ipuni kasqa, +2. Wawakuna: paqarinpaqqa kay ϱ +1. Sunqumanta lluqsin huk sirk'a, chayqa +2. Chay runaqa yawar masiymi, kunanmi +YARAWI. (s). Sumaq kamasqa sunqu +Wawakunaqa raymi p'unchawkunapi sumaq +• Santo Tomás llaqtamanta +YUKRA. (s). Kamana mayupi Ɵyaq suqta +YURA. (s). Llapan mallkikunap, sach'akunap +sach'akunam wiñan, kaqtaq tukuy niraq +misk'i rurukunapas chaypi puqullantaq. +Yurakunaqa kanmi sallqapas, mallkisqapas. +chayqa mana mayllakusqamanta. +YUYAQ. (s). Ancha achka watayuq runa. / +aranwaykunata willan. +uchu kutawan ch'akirquchiq kasqa ninku. +hap'iwanchu. Kay yuyaychakusqay, +Qhari warmi yachachiqkuna, +Tayta mamakuna, +Runa simi rimaqkuna, +Kay qillqasqapa suƟnmi QICHWAPI SIMI PIRWA, nillasunmantaqmi SIMI QULLQA +qillqasunchik, kaqtaq mayqan simipa yuyayninta mana yachaspapas, kay simi +rimanku, huk llaqta runakunaqa mana wak llaqta runahinachu rimanku; +Kay SIMI PIRWAqa runa simipi qillqaspa huklla kananchikpaqmi. Qillqakamuntaq +Qillqaqkuna. +millp'uykuytapas manam aƟnchikchu. +ANANAY. (ps) Ancha sayk'usqa kaspapas, +mana qasi qasillachu. Huk simikuna t'ikrachiq +ANTARA. (s). Chunka kimsayuq +munay waqachina kawsay. Huk suƟnqa Siku. / +3. Ancha munayniyuq urqukunapi Ɵyaq apu. / +2. Mana allin kawsaykuna kapƟnqa +Ñawpaqtaqa aya p'achawan churarqunku, +Chay wañusqataqa aya marq'a killapi +AWQA. (s). Chiqnikuq runa, wak ayllu, mana +qañiwapas, papapas, huk rurukunapas. Sallqa. / +AYA. (s). Wañusqa runap ukhun. /Cadáver, +nispa. Wasiyuq warmiqa qurpachansi. +AYCHA. (s). 1. Runakunap, uywakunap tullun +2. Papayaman rikch'akuq q'illu aychayuq +q'ipirisqa unupi Ɵyaq huch'uy china sallqacha. +Hukkunaqa ninku: rumi hamp'atu nispa. / +CHAQRUY. (r). Hukllaman imakunapas huñuy. +CHASKI. (s) Willakuykunapas, huk +CHINCHIRKUMA. (s) Chayqa qhichwakunapi +CHIMPUY. (r). 1. Qillqaspa vocalkuna patapi huk +CHINA. (s). 1. Wachaq uywakunapas, +sallqakunapas. Huknin yurakunapas. /Hembra/. +2. Qusqu llaqta taytakunaqa 2, 3 +CHINCHAY SUYU. (s) Qusqupi Quri +2. Ñawpaqqa kay llaqtakunapi achka wanaku +CHINCHI UCHU. (s) Yunkakunapi wiñaq +ch'iqchiyqa imapas yanachay. +CHIQNIY. (r). Huk kawsaqkunata mana munay. / +Ch'uñutaqa chirawpi chaninta ruranchik, +wallpa uñapas, huk pisquchakunap uñanpas. +CHUPA. (s). 1. Uywakunap, sallqakunap +Runaqa raymi p'unchawkunapi munay +3. Huk pukllaymi karqan chunka suƟyuq, +q'uñichinku, chaytataq ch'aqutawan +CHUPI. (s) 1. Aychayuq, papayuq, ch'uñuyuq, +q'umir yurakunayuq hillisapa mikhuna. /Sopa +Huk runa huk ispañulta nisqa: +CHUSI. (s). Puñuspa qatakunapaq millwamanta +ch'aquta pitunku, kaqtaq chuwapi +p'unchawkunapipas yachasqaña, ñuqataqa +ninku. Rimasqanpas, rurasqanpas allinchu. +CH'AKA. (s) Ch'aki kunkayuqpas, rimasqa mana +kunkayqa ch'akallaña mana uyarikapunchu. +3. Waqaychasqa k'ispiñuqa ch'akinmi. +CH'ARKI.(s). Kachiyuq qasachisqa ch'akichisqa +Punakunapi papa wayk'utaqa ch'aquyuqtam +mikhunchik. Ch'aquqa kaqtaqmi allin +ch'arpatas mayupi tarisqa. +1. AnƟ runakunaqa ch'aska lluqsimuyta ña +Ch'iñi challwataqa mayllarquspallam +2. Huk ch'ipiq niypi ranƟkusqaykuna mana +K'anas runakunaqa ch'iqchi p'achayuq +2. Chay runaqa ch'iqmiwan yachasqa puriqmi. +2. Runaqa ch'uyapi kawsakuna, mana piwan +Qhulla puquy killapiqa chakrakunata +2. Chay rimasqan hawa maqanaykukunku. +wawakuna armanapaqpas. +1. Hat'upa chuqllutaqa lichiyuqtam +2. ͋Haw͊ Kay uchuqa kanikuqmi kasqa. +warmi wawaykunaptan kimsa, qhari +tukuy sunqu hukman taripachiy, quy. /Alcanzar, +haywarina, kaqtaq wasi masikunamanpas. +HILLI. (S) Rurukunap ununpas, mikhuykunap +Punu llaqtapi qarachi t'imputa +hatun simiyuq, lluqsinanpaqtaq llañuchalla. / +HIPI. (s) Ch'aki mikhuykunap hurqusqa ñutu +Khuchichataqa ch'uyapi Ɵyachina, +2. P'isaq llaqtapiqa inƟ p'unchawpi hatun +P'ISQI. (s). Mayllasqa kinuwa t'impusqa, +qhatuqkunaqa k'amikun. +2. Allin q'apisqa masamantaqa t'antapas mana +mikhuqkunam. +2. Runakunap, uywakunap ukhun ruphariyraq. / +hap'iy, unquykunata hukman aypachiy. +sach'akuna wiñan, chaykunamantaqa +mallkisqapas achka sallqa yurakunapas. / +qasi sach'akuna payllamanta +SALLQA. (s). 1. Imapas runap mana mallkisqan, +1. Kay sara lawaqa ancha sankhum kasqa. +2. Sallqa urqukunapiqa mana imapas +Ima llamk'asqamantapas anchata sayk'urquspa +SANKHU. (S) 1. Unuwan ima wakichisqapas +yamt'ap rawrasqan tukusqapas. K'illimsa. / +Huch'uy punkuyuq wasikunataqa +SUTI. (s). 1. Llapan runakunatapas, wakin +2. Runa simipi llapan simikunaqa kimsaman +rakikun, chaykunam: suƟkuna, rimanakuna, +Kay rimasqanchikqa sut'i, mana pantay: +allin sut'inchaykusqaqa chayallankichikmi. +Uwiha uywataqa pukllay lunis p'unchawpas, +Sapa huk p'unchaw puriypis tampukunaqa +qurpachakunapaq kaq kasqa. +umayuq k'aspipas, huk apaykachanakunapas. / +TANTAY. (r). Kawsaqtapas, mana kawsaqtapas +suƟyuq, chaypitaqsi Inka Wayna Qhapaq +TAQI. (s) Mikhuykuna huqarisqa allin +Ch'aki mikhuykunataqa raqch'i +p'uyñukunapipas taqillanchikmi. +runakunaman mikhuchinapaqsi ancha allin. +Huk p'unchaw chinkachisqay warak'ataqa +THIQTINA. (s). Wirapi kankana, aysanayuq pata +p'akiykurquspa kachichayuqta qaywirquna. +1. Sullk'achayqa watayuqña, ichaqa +THAMIN. (s) Warmikunapas, chinakunapas +THUPAY. (r). 1. Ima kawsaykunapas llañuyachiy. +/Raspar, tajar/. 2. Huk uywakunap millwanpas, +T'ANKAY. (r) Sayk'usqa kaspapas, qillakuspapas +munakuymi kaq. Riqsisqamanpas, mana +riqsisqamanpas t'antataqa qurinalla kaq, +kaqtaq kukatapas. T'antataqa achka kuƟ +much'aykuspa chaskikuna kaq. +UKHU. (s). 1. Mana hawapichu, yaykusqa, +huk unquykunapaqpas ancha allinsi. +WACHANQA. (s) Puna qaqa urqukunapi wiñaq, +lluqsichiy, musuq wawa paqarichiy. /Dar a luz, +wachuta simp'an. Huk masaqa kaqta +WILLAKUY. (s). Ñawpa rimaykunamanta +kasqa, ichaqa atuqqa mana hayk'appas +WINKU. (s). 1. Purumanta kichasqa unukuna +puñunapim. Kay p'unchawkunaqa manam +Machu Pikchu uraypis huk machasqa +ñut'urqapusqa, chay phakanta kunan +Huk llaqtamanta wak llaqtaman rispaqa +WIÑAY. (r). 1.Paqarisqanmanta sapa p'unchaw +Aya, wañusqa +Ayllu, (hawa llaqta) +Kamay, ruray, paqarichiy +Huñuy, tantay, t'aqa +Liwru, qillqasqa mayt'u +Rimasqa simi +Allqa, ch'iqchisqa +Kurusqa q'illay +Mama llaqta +"YACHACHINAPAQ SIMIKUNA" + +quwiki Chawpi Awya Yalap Wat'a qutu + +San Juan 12:34 QUFNT - Chaynu nitinmi, chay runakunaqa - Bible Search +34Chaynu nitinmi, chay runakunaqa niranllapa: + +aranway pukllaq, pulitiku +José Marcelo Ejército sutiyuq runaqa, icha Joseph "Erap" Estrada (* 19 ñiqin ayriway killapi 1937 watapi paqarisqa Tondo llaqtapi - ), huk Philipinakuna mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +1998 watamanta 2001 watakama ñawpaq kuti Philipinakunapa Umalliqnin karqan. +Wiñay kawsay (Philipinakuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Joseph Estrada. +Aranway pukllaq (Philipinakuna) + +Dakota nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Chinchay Dakota, Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyun +Uralan Dakota, Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyun + +Uma llaqta K'uchumuyla +K'uchumuyla munisipyu icha Villa Gualberto Villarroel munisipyu (kastilla simipi: Municipio de Cuchumuela / Municipio de Villa Gualberto Villarroel) nisqaqa pichqa ñiqin munisipyu Punata pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Qhipa runayupayman jina tiyapun 1.708 runakunan. Uma llaqtanqa K'uchumuyla llaqtam. +K'uchumuyla munisipyupiqa qhichwa, kastilla simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [1] +Saywitu: K'uchumuyla munisipyu + +Tiyay: Yakuma pruwinsya, Beni suyu +Wachuna qucha (kastilla simipi: Laguna Guachuna) nisqaqa huk qucham, Buliwyapi, Beni suyupi, Yakuma pruwinsyapi. + +Tiyakuynin Anqash suyu, Pumapampa pruwinsya, Pumapampa distritu, Waylas pruwinsya, Santa Krus distritu +Tawllirahu, Tawlli Rahu icha Tawlli rahu nisqaqa Piruwpi, huk urqum Yuraq Wallapi, Waskaran mamallaqta parkipi, Anqash suyupi, Pumapampa pruwinsyapi, Pumapampa distritu, Waylas pruwinsyapipas, Santa Krus distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.830 mitrum aswan hanaq. +Tawlli nisqaqa k'itipi huk uchuy waytam. + +Uma llaqta San Juan +San Juan wamani (kastilla simipi: Provincia de San Juan) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Juan llaqtam. +Kamasqa 1 ñiqin pawqar waray killapi 1820 watapi. +Suyu Uma llaqta Hallka k'iti kanchar Runakuna (2001) Runakuna (2010)[1] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Juan wamani. + +Bagdad sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Bagdad sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Bagdad sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Quchas (kastilla qillqaypi: Ckochas) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, huk llaqtam P'utuqsi suyupi, José María Linares pruwinsyapi, Esquiri kantunpi, Quchas munisipyup uma llaqtanmi. [1] + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiq (Alimanya). + +Wañusqa 5 ñiqin ayriway killapi 1994 (27) +Rurasqankuna takiq, takichaq, kitara waqachiqmi. +Kurt Donald Cobain O'Connor sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin hatun puquy killapi 1967 watapi paqarisqa Aberdeen llaqtapi - 5 ñiqin ayriway killapi 1994 watapi wañusqa Seattle llaqtapi) huk takiqsi karqan, takichaq, kitara waqachiqmi karqan Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kurt Cobain. +Takichaq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu rikch'akuq +Tikraynin rikch'akuq Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Yanaq distritu + +2 6 24 k 24 k 27 k Mama Llaqtap Kurak San Markus Yachay Sunturnin + +—Kancunapaj c'acha causay cachun, —nispa. +20Chayta nispanmi, Jesusqa makinkunapi, hinallataq waqtanpi k'irikunata paykunaman rikuchiran. Chaymi paykunaqa, Señor Jesusta rikuspanku, anchata kusikuranku.21Hinaspan Jesusqa kaqmanta paykunata nillarantaq: +—Santo Espirituta chashkiychis.23Sichus runakuna huchallikuqtin, qankuna perdonankichis chayqa, perdonasqan kanqaku. Sichus qankuna mana perdonankichishchu chayqa, manan perdonasqachu kanqaku, nispa. +—Sichus makinkunapi clavoq haykusqanta mana rikusaqchu, nitaq dedoytapas chay clavoq haykusqanman mana winasaqchu, hinallataq waqtanta k'irisqankumanpas makiyta mana winasaqchu chayqa, manan noqaqa creesaqchu, nispa. +—Tomás, qaway makiykunata; hinaspa winay kayman dedoykita; hinallataq waqtaymanpas makiykita winay. Ama mana creeqqa kaychu, aswanqa creeq runa kay, nispa. +22Chaynu nirqa, Jesusqa paykunaman pukakur, niran: + +Katiguriyannaq p'anqakuna - Wikibooks +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:KatiguriyannaqPanqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Quechua (Arg): paykuna + +Arbuspaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Arbus" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Az1568paq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Az1568" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Paqarisqa 27 ñiqin ayamarq'a killapi 1942 +Wañusqa 18 ñiqin tarpuy killapi 1970 (27) +Rurasqankuna Rock takiq, takichaq, aranway pukllaq +James Marshall Hendrix sutiyuq runaqa, icha Jimi Hendrix (* 27 ñiqin ayamarq'a killapi 1942 watapi paqarisqa Seattle llaqtapi - 18 ñiqin tarpuy killapi 1970 watapi wañusqa London llaqtapi) huk Hard Rock takiqsi karqan, takichaq, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Allqu kichka (allqu kiska),[2][3] ch'uqi ch'api,[4] ch'uqu ch'api,[4] ch'uqa ch'api[4] icha ch'uqila[4] (Xanthium spinosum syn. Xanthium catharticum) nisqaqa huk kichkasapa quram, sallqa uywakunata ayqichinapaq wiñachisqa qinchakunapi, sach'a saywakunapi, hampi yurapas. +Allqu kichkaqa chakrakunapi michinakunapipas mana munasqa quram, uywasqakunata runakunatapas anchata nanachispa t'uksispanmi.[4] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allqu kichka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Allqu kichka + +Kamasqa wata 31 ñiqin anta situwa killapi 1954. +Villaverde distritu; (kastilla simipi: distrito de Villaverde, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Ch'isin Paya. + +Békéscsaba nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Békéscsaba llaqtapiqa 65.691 runakunam kawsachkanku (2005). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Rusiya). +"Mayu (Rusiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:nds-1. +"Ruwaq:nds-1" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hernán Cortés sutiyuqqa (1485 watapi paqarisqa Medellín (Ispaña) llaqtapi, Ispañapi 2 ñiqin qhapaq raymi killapi 1547 wañusqa Castilleja de la Cuesta llaqtapi, Ispañapi) Mishika runakunap qhapaq suyup ispañul atipaqninsi (kunkistadur nisqa) karqan. 1519 watamanta 1521 watakama chay mama llaqtatas atiparqan, 1521 watapi Tenochtitlan nisqa uma llaqtantas thuñichispa. + +Don Quijote - El ingenioso hidalgo Don Quixote de la Mancha (Yachay sapa wiraqucha dun Qvixote Manchamantan) nisqaqa Miguel de Cervantes-pa 1605 watapi kastilla simipi qillqasqan kawsay rikch'am, lliw qillqasqankunamanta aswan riqsisqam. +2005 watapiqa Demetrio Tupaq Yupanki-p t'ikrasqan Qhichwa simipi yachayp'anqachasqam lluqsirqan. +Kawsay rikch'aqa kay hinam qallarin: Huk k'iti, la Mancha llaqta suyupin, mana yuyarina markapin, yaqa kay watakuna kama, huk axllasqa wiraqucha. + +Asamoah Gyan sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1985 watapi paqarisqa Accra llaqtapi - ) mama llaqtayuq Gana piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Asamoah Gyan. + +4 chaniyuq tikraykuna qutu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sirbya. +"Sirbya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chiqan chhuka (kastilla simipi: ángulo recto) nisqaqa isqun chunka k'atmayuq (patayniyuq) chhukam. + +Ganda simi (Luganda) nisqaqa huk Bantu rimaymi, Ugandapi Buganda suyupi kawsaq Baganda runakunap rimayninmi. Pichqa hunuchá rimaqnin kachkan. + +SUMAQ LLAQTA + +Runa Simi: Upyana + +Yarqasqapas ch'akisqapas ,chay pusamuqniykita ñakay +Yarqasqapas ch'akisqapas, chay apakamuqniykita ñakay +Waskhar q'inti wañurapusqa + +Runa Simi: Bahamakuna unanchan + +Kay runa yupayqa chayllaraqmi qallarirqan Siria suyupi sullk'a rey Kirenio kamachikushaqtin. + +Quíchua: Buliwya – Buliwya Mama Llaqta[10] + +Eberhard Diepgen sutiyuq runaqa ( 13 ñiqin ayamarq'a killapi 1941 watapi paqarisqa Berlin llaqtapi - ). Alimanya mama llaqta taripay amachaq wan pulitiku qarqan. + +Runa Simi: T'uqyachina ayñi + +Machaqa Marka kantun (Chuqiyapu) +Uma llaqta Machaqa Marka +Machaqa Marka kantun (kastilla simipi: Cantón Machacamarca) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi juk kantunmi, Chuqiyapu suyupi, Jaruma pruwinsyapi, Sika Sika munisipyupi. Uma llaqtanqa Machaqa Marka llaqtam (aymara simi machaqa musuq, marka llaqta,[1] "musuq llaqta") (304 runa, 2001 watapi). +Kantun (Aruma pruwinsya) + +Uma llaqta Tingo de Ponasa +Tingo de Ponasa distritu (kastilla simipi: Distrito de Tingo de Ponasa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi , Pikuta pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tingo de Ponasa llaqtam. + +Sanqhaya (Echinopsis maximiliana herdex.) nisqaqa Buliwyapi Piruwpipas wiñaq hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Echinopsis. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Echinopsis + +Tikraynin raqay Kastillanu simipi: + +Sávio Bortolini Pimentel sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1974 watapi paqarisqa Vila Velha llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Kuchara nisqaqa puriqllata - chupita, lawata -, sankhutapas mikhunapaq llamk'anam. + +Mayo-Pisabo nisqakunaqa Piruwpi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, tiyaq runa llaqtam, panu simita rimaq. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 840 × 960 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 303 KB) + +Tikraynin kuyuriy Kastillanu simipi: + +Teluryu, Te (musuq latin simipi: Tellurium) nisqaqa huk yaqa q'illaymi. + +Jorge Chávez antanka panpa (kastilla simipi: Aeropuerto Internacional Jorge Chávez) nisqaqa Piruwpi, Qallaw pruwinsyapi, Lima llaqta ñiqpi, huk antanka panpam. + +2lt kuyu suyu + +Pasqu jach'a suyu nayriri marka: Pasqu qullu. +Commons katt'ana uñnaqa Pasqu jach'a suyu. + +(Buliwya Mamallaqta) + +Qhapaq Ñan. + +29Chaymi Jisusqa nirqan: + +(a) Llamkayniyuq runa kananpaq, llamkasqanchikkuna hawa hatun suyukunapi chaninniyuq kananpaq, chiqap yachay wiñananpaq, rurasqanchikkuna musuqyananpaq, chiqap yachaywan runakuna wiñananpaq Estado nisqawan, yachaywan hinaspa llamkayniyuqkuna rimanakunankupaq llamkanqa; kaymanhinam runakuna atiyninkunata, yachayninkunata, llamkayninkunata wiñachinqaku. +(w) Allin mana allin llamkanakunamanta yachanapaq qatipaykunata, yanapaykunata qispichinqa. + +Hamusqaku kichaykuq, rina padrinu, madrina, maman, taytan, punchiyaq punchiyoq, riki Hinaspa… saksayta tarisqaku ararankayta, warmimanta qa tullullantaña. Hinaptinsi ninku. "¡Imanaykusuntaq kunanqa!", nispa. +Chaynalla, chaynalla; hinaspansi, yacharusqakuña, achka llaqtakunapi, chay ararankay ña warmi mikusqanta. Chaynaspanku, chay, suma sumaq sipas kasqa pubri sipas karqa, riki mana imayoq, mana chakrayoq, mana animalniyoq, mana imayoqpuni. Hinaspansi, chaytañataq rimapayaq risqaku, riki mama taytan, ararankaypaqa. Hinaptinsi nin: "Manam; kay wakta yachaniku. Imaynacha kanman", nispa niptin. "Imanaypas imananqachiki; qollqeykuqa kanmi. Ima sucidiptinpas ñoqayku chanisaqku. Haykatapas qosqaykichis", nispa nin (Wawanqa pregakuchkantaqá ya: "Casarachiway, casarachiway nispa). +waqaspanku, maman taytan "Imayan imanasun", ninku. Wawasapan kani, riki", nispa, tayta nin. Ruégakun, riki warmi churintaqa. "Ichayá filicidadninchik kanman. animaltan qosaq, chakratan qosaq, wacatan qosan, niwarantaq. Imapas sucediptikiqa, sumaqtachiki misachisqaykiku, qanpaq hinata. Uywakusaqku allinta, sullkaykikunata, ñañay. kikunata", nispan nisqa. Niptinsi, sipasqa llakillawanña kasqa "¿Imanasaqtaq, imanasaqtaq?" Mamay taytay wakchamiki", nispan. +Pasasqas, kusisqa, mama taytaman riki. Hinaspansi nisqa. "Imanasaq imanasaqtaq, mamay taytay. Hinallayá casarakusaq, imanasaqta. Imapas sucediwaptinqa destinuywanchiki pagasaq. Ima allin kakunaykichik rayku; hina kachun", nispa niptinsi, ¡Bueno! Taytan, mamanqa pasan kusisqa, riki chay ararankaypa maman, taytanmanqa. +"Ari ari ninmi, warmi churiy", nispas nin. Hinaptinsi. "Casarachisunmi", ninsi. Qanra ararankayqa pawarkachanraqsi, yanqallaña kusikuymanta. Lloqarukuykunsi cama hawaman. Cama hawallapis laqaykachan. Pampinas manas purikachqchu. +Hinaspansi vilata sindiykuspa, vilawan qawaykurusqa. Manayá qawananchu karqa, riki. Layqaqa nisqa: "Amam qawankichu", nispa. Layqaqa willakusqa "Aman qawanchiku. Yanqataq qaway kuwaq vilawanpas", nispa. Chayta mana yuyaspa. "Qonqaytaq mikuruwanman kay hina ararankaytaq kachkan", nispan; qawaykusqa vilawan. + +Peru, Ecuador, Bolivien — Llaqtaymanta + +quwiki Timuthiyupaq iskay ñiqin qillqa + +Runa Simi: Delta Amacuro suyu + +Paqarisqa Purtugal, 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1845 watapi +Wañusqa Purtugal, 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1900 watapi, +Aswan riqsisqa qillqasqan: Los Maia, El crimen del padre Amaro +José Maria Eça de Queirós (* 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1845 watapi watapi paqarisqa Póvo de Varczim llaqtapi - 16 ñiqin chakra yapuy killapi 1900 watapi wañusqa París llaqtap) Purtugal mama llaqtap, purtuyis simipi qillqaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: José Maria Eça de Queirós. + +Suru sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Suru sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Suru sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Unquykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wiru yura rikch'aq ayllu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Ignacio pruwinsya ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tabaconas-Namballe mamallaqta wak'a ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llut'asqa yura pirqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kastilla suqus (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Supi mayu, Lima suyu +Supi mayu (kastilla simipi: Río Supe) nisqaqa huk mayum, Piruwpi, Lima suyupi, Barranca pruwinsyapi, Supi distritupi. + +Inlisya nisqa wasimanta qhawanaykipaqqa chaypi qhaway. +Kristiyanu inlisya nisqaqa (grigu simimanta: εκκλησία (ekklīsía) "qayakusqa [runakuna]", chaymanta kastilla simipi: iglesia) kristiyanu iñiykama, Dyuspa Simin Qillqapi qillqamusqa Jesuspa kamasqankama tukuy iñiqnin runakunap kuskachakusqanmi. +Jesus huklla inlisyatam kamarqaptinpas, hanaq pachaman risqanmantapacha kristiyanukuna achka pisilla iñiykunaman rakikurqanku. Chayrayku kunan pacha achka inlisyakunam: + +• Tinkurachina siwikuna Wila Wamp'urani +Aswan hatun llaqta Wila Wamp'urani +Wanwatu nisqaqa Usiyanyapi huk mama llaqtam, wat'akunam. Uma llaqtanqa Wila Wamp'urani llaqtam. + +Linri nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Linri rikuy. +Linli[2] icha Judas rinri (Auricularia auricula-judae syn. Auricularia polytricha) nisqaqa huk tiksicha k'allampam, sach'akunap kurkunpi wiñaspa q'iruta ismuchispa waqllichiq. Tukuy Tiksimuyuntinpim wiñan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Linli + +New York ("Musuq York") llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, New York suyupi. New York llaqtapiqa 8.336.697 runakuna (2012) tiyachkan. +New York llaqtapiqa Huñusqa Nasyunkunap umallinanmi tiyachkan. +Santo Domingo llaqta, Duminikana (1983) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: New York. + +Szolnok nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Szolnok llaqtapiqa 75.712 runakunam kawsachkanku (2001). + +Tikraynin q'usñiy Kastillanu simipi: + +Musyay (sut'i musyay, sut'i hap'iqay, percepción) nisqaqa runap imatapas musyaspa (rikuspa, uyarispa, ñawirispa) chay hinata icha wak hinatapas hap'iqayninmi, ñawpa pacha kikin sapallan hinata yachaqarqaspaña, chayrayku chay icha wak sut'inwan hap'iqaspa. + +Day 1: Cusco / Chillca / llaqtapata. + +Runa Simi: Yaku + +Runa Simi: Iñichiq wasi + +nisqa preparakullantaq wakin huch'uy llaqtakunapi. +nisqa wayk'uykullantaq wakin huch'uy llaqtakunapi. +Kay wayk'ukunapaq puka uchuta kutarparinku kominayoq, +Kankachu ayawireñu niinku ankay p'uku Ayawiriq latu tipiku nisqa wayk'ukullantaq wakin huch'uy llaqtakunapi. +Kay wayk'unapaq puka uchuta kutarparinku kuminayuq, +Kankachu ayawiriño ankay latuta ninku latu tipiku Ayawiriqmanta nisqa ancha wayk'ukullantaq wakin huch'uy llaqtakunapi. +mana allinchu paykunapaq. +Tatansis chaqranpi llank'arkan mamantaq sapa p'chay uywata michirqan Margaritataq wasipi tiyarin imaymanata ruwan wayk'un sapa p'unchay, huk p'un chaysi maman pasaqta unquyapusqa tatan warmintan apan llaqtaman hampina wasiman mana atisqacho ratu hamuyta. +Tatansis chaqranpi llank'arkan mamantaq sapa p'chay uywata michirqan Margaritataq wasipi tiyarin imaymanata ruwan wayk'un sapa p'unchay, huk p'un chaysi maman pasaqta unquyapusqa tatan warmintan apan llaqtaman hampina wasiman mana atisqachu ratu hamuyta. +Uk masa kasarakunqa hina qari manas rikunanchu warmiq p'acha kasarakunanta manas chay kasarakuy allinchu kanman t'aqanakunkus maqanaykuy kan, uktataq ninku kasarakuy p'unchay qari manas warmita rikunanchu sut'illa puni masa t'aqanakunku. +Uk masa kasarakunqa hina qari manaswarmi p'achata rikunanchu kasarakunanpaq, manas chay kasarakuy allinchu kanman t'aqanakunkus maqanaykuy kan, uktataq ninku kasarakuy p'unchay qari manas warmita rikunanchu sut'illa puni masa t'aqanakunku. +p'unchaynimpi; santa rosa runakunaqa hamullanku puni kay +Kay phestataqa ruranku chunka tawayoq p'unchaypi setembe killapi sapa wata; kay tatituq iskay turankuna kan Señor de Huanca qosqo larupi +Kay phestataqa ruranku chunka tawayoq p'unchaypi setembe killapi sapa wata; kay tatituq iskay turankuna kan Señor de Huanca qosqo larupi huktaq Señor de Acllamayo huchuy llanta Orurillo kay tatitukunaqas milaruso. +Kay phistataqa ruranku chunka tawayuq p'unchaypi sitimwi killapi sapa wata; kay tatituq iskay turankuna kan Señor de Huanca qosqo larupi huktaq Señor de Acllamayo huchuy llanta Orurillo kay tatitukunaqas milaruso. +Apamunku k'anchay tusuykunata. +karqankus kunan timpupitaq huch'uy runakunas kanchis mana allin +umanta, kunantaq mana umayuq. +3.- Ñawpaq watakunapi Ayawiri llaqtapi tinajani karqan huk huch'uy llanta + +Machiqinqa ayllu llaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Qusqu suyu, Killapampa pruwinsya, Icharati distritu [1] +Kamasqa wata 15 ñiqin pawqar waray killapi 2003 watapi (R.S. Nº Nº003-2003-AG) +Machiqinqa ayllu llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Comunal Asháninka) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Icharati distritupi. +3 Runa llaqtakuna +Machiqinqa ayllu llaqta risirwapiqa manam runakuna tiyankuchu. Risirwa ñiqpi llaqtakunapiqa kawsanku: Poyeni, Puerto Rico, Miaría, Porotobango, Kitepampani, Tangoshiari, Kochiri, Mayapo, Camaná, Timpía, Poyentimani, Chakopishato, Koribeni, Alto Picha, Chakopishiato. 15 indihina ayllu llaqtaqa kan, 3.800 runa 768-chá ayllupi. Kitepampani llaqtachapiqa 30 runa kawsan (8 ayllu), Miaría llaqtapiqa 680 runa (122 ayllu) tiyan. +↑ www.enjoyperu.com / Machiqinqa ayllu llaqta risirwa (inlish simipi) +Ayllu llaqta risirwa (Piruw) + +Uma llaqta Paqchu +Paqchu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Paccho) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Wawra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Paqchu llaqtam. + +Jorge Antonio Cafrune (*Jujuy llaqtapi paqarisqa 8 ñiqin chakra yapuy killapi 1937 - †Buenos Aires llaqtapi wañusqa 1 ñiqin hatun puquy killapi 1978) huk Arhintina mama llaqtayuq runa llaqta takiqmi karqan. Atawallpa Yupankip achka takinkunatam takirqan. + +Katiguriya:Llaqta (Tarija suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Tarija suyu) +► Llaqta (Aniceto Arce pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Burnet O'Connor pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Eustaquio Méndez pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Hatun Chaku pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Tarija pruwinsya)‎ (1 P) +"Llaqta (Tarija suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tunay Q'asa, Yanaqa distritu +Tunay Q'asa (Tunay Kassa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Apurimaq suyupi, Aymara pruwinsyapi, Yanaqa distritupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'asa. + +Jackson (inlish simipi) llaqtaqa Hukllachasqa Amirika Suyukuna (USA) mama llaqtap aswan hatun llaqtanmi, Mississippi suyup uma llaqtan. Jackson llaqtapiqa 173.861 runakuna (2008) tiyachkan. + +Eduard Buchner (* 20 ñiqin aymuray killapi 1860 watapi paqarisqa München (Alimanyapi) llaqtapi - † 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1917 watapi wañusqa München (Alimanya) llaqtapi); Alimanya mama llaqtap huk Chaqllisinchipi mantapas yachaqsi karqan. +München llaqtapi paqarisqa + +Giuseppe Fortunino Francesco Verdi sutiyuq runaqa (* 10 ñiqin kantaray killapi 1812 watapi paqarisqa Le Roncole llaqtapi Italyapi - † 27 ñiqin qhulla puquy killapi 1901 watapi wañusqa Milano llaqtapi) italyanu takichaqmi karqan. + +Phu Cat antanka pampa (Plantilla:Vi: Sân bay Phu Cat) nisqaqa Witnampi, Quy Nhon llaqta ñiqpi, huk antanka pampam. + +Cagliari llaqtaqa Sardegna suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Bolzano, aliman simipi: Bozen nisqaqa Italyapi huk hatun llaqtam, Trentino Uralan Tirul suyupi, Uralan Tirul nisqapas Bolzano pruwinsyap uma llaqtanmi. +1919 watakamas Bozen llaqtaqa Awstiriyaman kapurqan. + +rikuchikunaka (PAE, AE y PANN 2000) kay Sistema Integrado de Alimentación y Nutrición (SIAN) nishka ukupi tantarishka kan, kay yanapaykunaka alli kaysayta runakuna + +Musuq wataqa qankunapaq allinllataq kachun, ari. + +/ chakra / chaqmay mit'a / yapuy pacha / tarpuy pacha / chaqmay pacha, / arariwa / paryan / pachaqa / Alli sarata, papata, llamata waqaychaychik atuq pumamanta. Saratari llamakunamanta, atuq, lluychu, añas, chiwllu p'isqukuna, yuthu, p'isaqakunamanta, uritu, runa suwakunamanta waqaychaychik. / + +451 _ _ ‎‡a Hukllachasqa Amirika Suyukuna‏ + +Thuqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Thuqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Thuqa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Thuqay (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tuqay (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Tuqa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Unquykuna (kastilla simi - qhichwa simi) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Saliva (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Apachi rimaykuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Katiguriya:Taripay amachaq (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Taripay amachaq (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Mishiku). +"Taripay amachaq (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Taripay amachaq (Mama llaqta) + +Awaytiya llaqta, chakanmanta rikusqa, pruwinsyap uma llaqtan +Awaytiya mayu, Awaytiya llaqtapi +Padre Abad pruwinsya ( Paari Awaa pruwinsya) (aymara simipi: Padre Abad jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Padre Abad) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ukayali suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Awaytiya llaqtam. +Mayukuna: Awaytiya mayu + +Katowice nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Katowice llaqtapiqa 301.834 runakunam kawsachkanku (2014). + +Cafú (Marcos Evangelista de Moraes) sutiyuq runaqa (*7 ñiqin inti raymi killapi 1970 paqarisqa São Paulo llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. + +Yanisha ayllu llaqta risirwa - Wikipidiya +Tiyay Pasqu suyu, Uqshapampa pruwinsya, Palkasu distritu [1] +Yanisha ayllu llaqta risirwa (kastilla simipi: Reserva Comunal Yanesha) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Pasqu suyupi, Uqshapampa pruwinsyapi, Palkasu distritupi. +Kay risirwapiqa chunka Yanesha ayllu llaqta tiyanku. +↑ www.enjoyperu.com / Yanisha ayllu llaqta risirwa (kastilla simipi) +Saywitu: Yanisha ayllu llaqta risirwa, Pasqu suyupi + +Liwri nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Willa icha infurmasyun nisqaqa ima riqsisqapas, willasqapas, ima willanapas. Willakunataqa liwrupim huk qillqakunapipas, pilikulapim, willañiqipim antañiqiqpi huk willa waqaychanapi, ñutqunchikpipas waqaychayta atinchik. +Chay willa waqaychanakunapi kaq willakunawan sapsi runakunata sapsilla musyayta atichispaqa, willayta uyaychanchikmi. + +Ahmed Sékou Touré (Ahmed Seku Turay) sutiyuq runaqa (* 9 ñiqin qhulla puquy killapi 1922 watapi paqarisqa Faranah llaqtapi - 26 ñiqin pawqar waray killapi 1984 watapi wañusqa Cleveland llaqtapi). Khiniya pulitiku wan Umalliq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ahmed Sékou Touré. + +Libertad, La Libertad nisqaqa kastilla simipi qispi kay niyta munanmi. +La Libertad sutiyuqqa kay llaqtakunam: +Qispi kay suyu: Piruwpi huk suyu. +La Libertad (Ikwadur): Ikwadurpi, Santa Elena markapi huk llaqta. + +Deng Xiaoping (chinu simipi: 邓小平, chinu tradisyunal: 鄧小平, pinyin: Dèng Xiǎopíng, Wade-Giles: Teng Hsiao-p'ing) sutiyuq runaqa 22 ñiqin chakra yapuy killapi 1904 watapi paqarisqa Guang'an, Sichuan llaqtapi - 19 ñiqin hatun puquy killapi 1997 watapi wañusqa Pikkin llaqtapi), Chunwa mama llaqtap pulitiku wan qillqaq qarqan. +1978 watamanta 1997 watakamam ñawpaq kuti Chunwa Runallaqta Republikapa umalliqnin qarqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Buliwya). +"Qillqaq (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin p'ita Kastillanu simipi: + +Llaqta taki "Ninos del campo" + +Pacha K'Anchay + +folks in Quechua: Runa llaqta + +Runa Simi: Pukllanamanta Willakuy 3 + +Mama llaqta Piruw, Ispaña +Aranway pukllaqkuna Magaly Solier +Mancharisqa Ñuñu (kastilla simipi qallariy sutin: La teta asustada) nisqaqa huk piruwanu pilikulam, 2009 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa Claudia Llosa karqan. +Kay pilkulaqa Limapi kawsaq sipasmantam willaykun, Fausta sutiyuq, Magaly Solierpa pukllasqan. Piruwpi Sasachakuy pachapi maman huk qharip wiyulasqan karqaspa Limata astakurqan. Faustaqa maman hina qharikunata anchata manchaspa kawsan, rakanta papawan wichq'aspa. Tukuy p'unchaw llakiysapa harawikunata takin. Maman wañuptin Fausta huk warmip wasinpi llamk'ayta qallarin, Chay warmitaq, Aida sutiyuq, Faustapaq mana allinchu kaptin, Fausta mamanpa ayanwan ripun, hatun qucha patanpi p'ampanapaq. +Magaly Solierqa Mancharisqa Ñuñupaq 2009 watapi Berlin llaqtapi Quri Ukumari Suñaytam (Goldener Bär) chaskirqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +La teta asustada sutiyuq pilikulamanta qillqa, inlish simipi, kastilla simipi, Internet Movie Database nisqapi +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:10, 19 mar 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Katiguriya:Umalliq ranti (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Umalliq ranti (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq ranti (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Umalliq ranti (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Umalliq ranti (Mama llaqta) + +Muqu-muqu (Equisetopsida) nisqa yurakunamanta qillqakuna. +"Muqu-muqu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Shira (Cerro Shira) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Chawpi Wallapi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Yawli distritupi, Lima suyupipas, Waruchiri pruwinsyapi, Chikla distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.300 mitrum aswan hanaq. + +Jorge Fernando Arturo Quiroga Ramírez (* 5 ñiqin aymuray killapi 1960 watapi paqarisqa Quchapampa llaqtapi, (Buliwyapi) 2001 watamanta 2002 watakama Buliwya suyup umalliqninmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Jorge Quiroga Ramírez. +Hugo Banzer Buliwya Umalliq + +Kumarapa (kastilla simipi: Comarapa) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Manuel María Caballero pruwinsyap uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kumarapa. +Kumarapa munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Manuel María Caballero pruwinsya) + +Iskay simipi yachay (kastilla simipi: educación bilingüe) nisqa iskay rimaypi yachachiywanqa yachay wasikunapi yachanku, yachakuqkunap mama rimaynin manam kamachiy rimay kaptin. Chay hinataq ñawpaq mama rimayninkupi yachakunku, chaymantas (iskay yachay watamanta pacha) kamachiy rimaypipas. +Bulibiyapi, Piruwpi, Ikwadurpi achka yachaywasikunapi iskay simipi yachay kaptinpas, manaraq lliw icha lliwmanta aswan yachakuqkuna kikinpa mama rimayninpichu, ahina qhichwa simipi icha aymara simipi yachakunku, astawan kamachiy rimaypi kastilla simillapim. Chayraykuqa indihinakunata kunanraqpas kastillanuchankum. +Iskay rimaypi iskay kultura nisqa kawsaypi yachaytaqa iskay simipi iskay kawsaypi yachay ninchikmi. + +2 chaniyuq tikraykuna jark'aq kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yuma kurucha nisqaqa kawsaqkunap mirananpaq urqu kawsaykuqninmi, kuyuqllam, yumapi tawqa-tawqa kaq, q'urutapi paqariq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuma kurucha. + +Wayrap paqarichisqan allpa chinkari, Punu suyupi, Piruwpi. +Urqukunapi yakup paqarichisqan allpa chinkari. +Huk sara chakrapi allpa chinkari, University of Washington, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. +Urqukunapi sach'akunam, thansakunam saphinkunawan allpata hap'ispa hark'aykunmi, ahina allin allpa kakuykunmi. Sach'a-sach'akuna mutusqa kaptinqa, manañam allpata hark'aykunchu. Para yakuwan, wayrawan chinkanmi. Chaymantataqmi manañam puquna allpachu kan. + +Tikraynin p'arqa Kastillanu simipi: + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Salwadur). +"Suyu (Salwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Santa Ana suyu + +Chanchamayu pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Chanchamayu +Chanchamayu pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Chanchamayo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Hunin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Chanchamayu llaqtam (La Merced). +Amachasqa sallqa suyukuna: Puy-Puy amachana sach'a-sach'a - Sumaq Pampa risirwa suyu +Mayukuna: Chanchamayu - P'allqamayu - Pirini mayu - Tarma mayu + +'Clinton Eastwood Jr. sutiyuq runaqa icha Clint Eastwood (31 ñiqin aymuray killapi 1930 watapi paqarisqa San Francisco llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq wan kuyu walltay pusaq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Clint Eastwood. + +"Qucha (Beni suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Muya nisqaqa tukuy rikchaq qurayuq, wayuqsapa, waytasapa chakracham. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Muya. + +Tikraynin k'achachay Kastillanu simipi: + +quwiki Thumana yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Wariwillka + +Runa Simi: Wasikancha distritu + +Runa Simi: Warnes + +warmikuna.com + +Runa Simi: Q'uya + +Runa Simi: Waqar distritu + +Quechua: p'acha jallch'ana + +Lipayuq nisqaqa (Lipayoc) Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk rit'i urqum, Hamp'atu wallapi, Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Qhawanakunti distritupi, Sawanqaya urqup chinchay-kuntinpi. Pikchunqa mama quchamanta 5.168 m / 5.191 mitrum aswan hanaq. + +Tiyay Bautista Saavedra pruwinsya, Chukiyapu suyu +Runakuna 13 waranqa +Kallawaya nisqakunaqa Buliwyapi huk runa llaqtam, Kurwa, Chajaya, Khanlaya, Huata Huata, Inka, Chari llaqtakunapi kawsaq, Charasani k'itipi, Bautista Saavedra pruwinsyapi, Chukiyapu suyupi.[1]. Qallawaya runakunaqa karu puriq hampiqkunam, yura pallaqkunam.[2] +Kallawayakunaqa qhichwa simita rimaspanpas, huk hampiqkuna kallawaya simi nisqa, qhichwamanta pukina simiwan chaqrusqas rimaytas riman. + +Panu rimaykuna - Wikipidiya +Panu rimaykuna +(Panu simi-manta pusampusqa) +Pano icha Panu rimaykuna nisqaqa huk rimaykunaq ayllunmi, Uralan Awya Yalapi, Buliwyapi, Piruwpi, Brasilpipas, Panu takana rimaykunaman kapuq. +Lliwmanta aswan rimaqniyuq panu rimayqa shipibu simim, anti Piruwpi kawsaq Shipibu-Qunibu runakunap rimaynin, 25.000-chá rimaqniyuq. +A. Anti panu rimaykuna +C. "Qhapaq k'allma" +D. Buliwyanu panu rimaykuna (Uralan panu rimaykuna) +G. Chincha panu rimaykuna (Mayuruna) + +Sipas icha ñust'a, Buliwyapi imilla nisqaqa warmicham, manaraq kasarakusqa icha manaraq kimsa chunka watayuq. + +Katiguriya:Karu puriy (Ikwadur) - Wikipidiya +Katiguriya:Karu puriy (Ikwadur) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karu puriy (Ikwadur). +"Karu puriy (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Antisana kawsaykuska amachasqa allpa +Arinillas kawsaykuska amachasqa allpa +Churuti kawsaykuska amachasqa allpa +Cofán Bermejo kawsaykuska amachasqa allpa +Kayampi Kuka kawsaykuska amachasqa allpa +Llankanati mama llaqta parki +Mache Chindul kawsaykuska amachasqa allpa + +Uma llaqta Sangolquí +Rumiñawi kiti nisqaqa (kastilla simipi: Cantón Rumiñahui) Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Sangolquí llaqtam. +Mayukuna: Santa Klara mayu - Pita mayu - San Pedro mayu + +Paqarisqa 1 ñiqin anta situwa killapi 1976 watapi 42 watayuq +Rutgerus Johannes Martinius van Nistelrooij (icha Ruud van Nistelrooy) sutiyuq runaqa (* 1 ñiqin anta situwa killapi 1976 watapi paqarisqa Oss llaqtapi - ), Urasuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Mama llaqta Kupa +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2006 Alimanya Octavos 3 1 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruud van Nistelrooy. +Piluta hayt'aq (Málaga CF) +Piluta hayt'aq (Hamburg SV) + +Praseodimyu, Pr (musuq latin simipi: Praseodymium) nisqaqa huk Lanthanu rikch'aq q'illaymi. + +inlish simi, kastilla simi, Ransiya simi, danés, hukkuna. +1. Mishiku llaqta +Chinchay Awya Yala icha Chinchay Amerika nisqapi kay qatiq mama llaqtakunam: +Hukllachasqa Amirika Suyukuna, Kanada, Mishiku, Kalalit Suyu. +Kay allpa pacha rakikunataqa hinallataq Chinchay Abya Yalaman tawqachinchikmi: + +Bagri icha Michi challwa (Siluriformes) nisqakunaqa saprasapa challwakunam, 2.000-chá rikch'aqniyuq rikch'aq ñiqim, Uralan Awya Yalapitaqmi 1.200 rikch'aqchá. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bagri. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Bagri + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu sach'a-sach'a + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Inlatirra) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (Inlatirra) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Inlatirra). +"Piluta hayt'aq (Inlatirra)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chulli (Juli), Titiqaqa qucha +Chulli nisqaqa (Kastilla simipi: Juli) Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk llaqtam, Chukuwitu pruwinsyap uma llaqtanmi. + +1899 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Corse nisqaqa Allpapura hatun quchapi huk Ransiyaman kapuq wat'am. Uma llaqtanqa Ajaccio llaqtam. + +quwiki Katiguriya:Pruwinsya (Ukayali suyu) + +Commons katt'ana uñnaqa Jisk'a suyu (Apurimaq jach'a suyu). +Antapampa jisk'a suyu + +awqaf.gov.qa + +quwiki Katiguriya:Urqu (Hunin suyu) + +Runa Simi: Aktinyu rikch'aq q'illay + +Puno: SENAMHI, pàra hamunqa kay p'unchaykuna _ La Decana +Puno: SENAMHI, pàra hamunqa kay p'unchaykuna + +Wikiliwrukuna:Ayllupaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikibooks +Wikiliwrukuna:Ayllupaq p'anqa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Wikiliwrukuna:Ayllupaq p'anqa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Wikibooks:Ayllupaq p'anqa (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Wikiliwrukuna:Ayllupaq_p%27anqa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +39Rikayllapa makiykunata, ĉhakiykunata. Nuqallami kani. Kanan kamamarllapa yaĉhayllapa: Uk ayaqa mana aychayjunchu, mana tulluyjunchu. Qamkuna rikamashaykillapanumi nuqaqa aychayjun, tulluyjun ima kani. + +Pacha suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Pacha suyu sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Pacha suyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +WikiRuraykamay:Mama llaqtakunamanta qillqakunata t'ikray ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ayakuchu suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qusqu suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Punu suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pasqu suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Anqash suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ika suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ukayali suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Muqiwa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Sunin suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wanuku suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kashamarka suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Ariqipa suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Awqaq sipas suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wankawillka suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Lampalliqi suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qispikay suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +San Martin suyu ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +RUNAKUNA - KAWSAY + +Unancha icha bandira (kastilla simimanta: bandera) nisqaqa wask'api allichasqa llimphikunayuq, llimphi tuyruchakunayuq tuyrum, ima mama llaqtappas, suyuppas, tantanakuypapas sanancham. +Tawantinsuyup unanchanqa Wiphalam karqan. + +Runa Simi: Ch'usaq pacha + +Anchatan kusikuni runasimipi qealpamusqaykimanta, allintapuni mast'arisun runasimitaqa. Saminchay wayqey. +llaqtamasillay, alejandro misk'iy misk'ita ch'uyan ch'uyanta rimaykusun. +Khupa Alejandrino, noqapas anchatapuni kusikuni kay Hatun huñunakuy karan "VII Congraso Mundial de Quechua" nisqamanta; runasimi rimaq runakunapaq, tukuy sonqoywan, nunaywan ima reqsikuyki; nirayki llaqtaykipi llank'ani; ISEP-P KAMAY YACHAY WASIPI, manan tinkunchischu. pachamamata inti taytataya mink'asun, kay wata tukuy killakunaPI tuparinapaq. + +Christophe Dugarry (* 24 ñiqin pawqar waray killapi 1972 watapi paqarisqa Saint-Jean-de-Luz llaqtapi - ) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Christophe Dugarry. +Piluta hayt'aq (Qatar SC) + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 372 × 58 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 8 KB) +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:Éamon_de_Valera_Signature_2.svg" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Piekary Śląskie nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. 40 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piekary Śląskie. + +Q'aytu nisqaqa imam llañupas, suytupas (suni, yanqana). May hinataq millmamanta, llipipipiq q'aytumanta icha yurakunap q'aytuchanmantam - utkhumanta icha huk yuramanta (kañamu, linu hukkunapas) - puchkanchik. +Q'aytukunawanqa p'achakunatam awanchik. +Kay pachaqa wamaqpayaptin, kunanqa achka artifisyal nisqa q'aytukunata allpa wiramantam ruranku. + +Lleida nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Lleida (sut'ichana) rikuy. +Lleida (Kastilla simipi: Lérida) llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Katalunya suyup llaqtanmi, Girona pruwinsya uma llaqtanmi, 96 188 tiyaq runakunayuq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'ichiy + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Kamri). +"Piluta hayt'aq (Kamri)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Daniel Passarella sutiyuq runaqa, icha "Kaiser" (* 25 ñiqin aymuray killapi 1953 paqarisqa Chacabuco llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +1.2.1 Pukllaykamachiq Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa +Pukllaykamachiq Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Daniel Passarella. +Piluta hayt'aq (Sarmiento Hunin) + +Rumi Llaqta (Bolivia) + +2 Qhapaq Inca + +Noord-Holland pruwinsyapi munisipyukuna llaqtakunapas +Noord-Holland nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Noord-Holland, kastilla simipi: Holanda Septentrional. + +Runa Simi: Radun + +Hatun taruka, awkikunapa wawqin +k'umuchisqa sunqukunapi +Wiñay kawsaq taruka, sach'a sach'akunaq + +qu:Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa + +Quechua: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta +Quechua: Piruw – Piruw Mama Llaqta +Aymara: Piruw – Piruw Suyu + +Shina "Ashpamanta Runa mashikuna" ñukanchik llankayka shuk Raymi mi kan kay Mama pachamanta. + +Runa Simi: Malawi + +Runa Simi: Manqu Qhapaq iskay ñiqin + +Génesis 41:4 _ Hinaspanmi millay toqti wakakunaqa oqoykurqanku chay qanchis llusk'a wira wakakunata. Faraontaq rikch'arirqan. +4Hinaspanmi millay toqti wakakunaqa oqoykurqanku chay qanchis llusk'a wira wakakunata. Faraontaq rikch'arirqan. + +Wacker Chemie AG nisqaqa huk aliman chaqllisinchi ruruchinam. Uma tiyananqa München llaqtapim, Alimanyapi. + +Paqarisqa Inlatirra, London, 29 ñiqin aymuray killapi 1908 +Wañusqa Inlatirra, Canterbury, 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1964 (56) +Aswan riqsisqa qillqasqan: James Bond Kawsay rikch'akuna, +Ian Lancaster Fleming sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin aymuray killapi 1908 watapi paqarisqa London llaqtapi - † 12 ñiqin chakra yapuy killapi 1964 watapi paqarisqa Canterbury llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu Inlatirra mama llaqtayuq qillqaq wan willay kamayuq runam qarqan. +1.1 James Bond Kawsay rikch'akuna +James Bond Kawsay rikch'akuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ian Fleming. +Willay kamayuq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) + +Uma llaqta Sevilla +Andalucía icha Andalusiya nisqaqa huk suyum (comunidad autónoma) Ispaña mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Sevilla llaqtam. + +Karal, chuntukuna, Supi qhichwa, Barranca pruwinsya +Uma llaqta Barranca +Barranca pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Barranca) nisqaqa Lima suyupi, Piruw mama llaqtapi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Barranca llaqtam. +Mayukuna: Fortaleza mayu - Patiwillka mayu - Supi mayu +Quchakuna:: Pasiphiku mama qucha - Patiwillka mayu +Paramunqa, mawk'a llaqta + +Buliwyap umalliqnin - Wikipidiya +Kay qatiqpiqa Buliwyap umalliqninkunatam rikunki. +Buliwyap umalliqninkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Tiyana icha Silla nisqaqa tiyanapaq kuyuyllam icha mana kuyullapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tiyana. + +Uma llaqta Aqus Winchu +Aqus Winchu distritu (kastilla simipi: Distrito de Acos Vinchos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Wamanqa pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Aqus Winchu llaqtam. +Mayukuna: Yukay mayu + +Kay mama llaqtakunapi: Sirbya, Yanaurqu, Busna-Hirsiquwina + +"Waywash walla" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Ñuñoa (Chili) + +Enrique Pélach, Demetrio Molloy 1974 Quechua (sureño), Perú Runasimi (urin Piruw) 6 Qam, resaspaykiqa, wasikiman yaykuy, punkuta wichqay, hinaspayki orasyonpi parlay pakallapi kaq Taytaykiwan, chaymi Hanaqpacha Taytayki chinniyllapi rikuqniki premiuta qusunki. 7 Orasyonta ruwaspaykichikqa, ama palabrakunata mirachiychikchu mana Dyus riqsiqkuna hinaqa; paykunaqa pinsanku Dyuspa uyarinanta achka rimasqankuwan. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) 6 Qan ichaqa, mañakunaykipaqqa wasiykiman haykuy, hinaspa punkuykita wisq'aykukuspa, mana rikuna Yayaykimanta mañakuy, hinan pakallapi ruwasqaykita rikuq Yayayki sut'ipi kutichipusunki. 7 Mañakuchkaspaqa ama mana iñiqkuna hina thawtiychikchu, paykunaqa warararasqankuwanmi Dyuspa uyarisqan kayta yuyanku. + +Chaynas iskaynin hawaskunaqa, unay sinchita ñakarisqaku. Mana para kaptin, mana allpa kaptin, yaqaña wañukusqaku. Chayllamansi hanaqpacha aswan kuyapayasqa parata apachimusqa. + +Runa Simi: Qhali kay + +Buenos Aires jisk'a suyu + +Paqarisqa 20 ñiqin inti raymi killapi 1978 watapi +London, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Mama llaqta HQS +Punku taripasqankuna 23 ( Inlatirra quchu) +Frank James Lampard sutiyuq runaqa, (* 20 ñiqin inti raymi killapi 1978 watapi paqarisqa London llaqtapi - ) huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Mama llaqta + +Runa Simi: Pichqantin Siwilchasqa Runallaqta + +Chuqhawaya (Chojahuaya) nisqaqa Buliwyapi huk llaqtacham, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Pallqa munisipyupi, Ququni kantunpi, Illimani urqu ñiqpi. + +Qallariy willañiqi ‎(SVG willañiqi, rimasqakama 1550 × 2150 iñuyuq, willañiqip chhikan kaynin: 1,05 MB) + +Tawantinsuyu iñiymanta qillqakuna +"Tawantinsuyu iñiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rurasqankuna takiq, kumpusitur, kitara waqachiq +Joan Manuel Serrat i Teresa, el Chico del Poble-sec, sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1943 watapi paqarisqa Barcelona llaqtapi - ), huk Ispaña mama llaqtayuq Trova takichaqmi, takiqmi, kitara waqachiqmi karqan, kastilla simillapim qillqarqan. +Joan Manuel Serrat i Teresa, el Chico del Poble-sec, sutiyuq runaqa (*27 ñiqin qhapaq raymi killapi 1943 paqarisqa Barcelona llaqtapi, Ispañapi - ) huk Trova takiqsi karqan, runaqa Ispaña mama llaqtayuq takiqmi, taki qillqaq, kitara waqachiq, simi kastilla karqan, Kumpusiturpas qarqan. +Wawakuna: Queco. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Joan Manuel Serrat. + +Katiguriya:Umalliq (Ilanda) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Ilanda). +"Umalliq (Ilanda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Livorno llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Rancagua nisqaqa Chilipi huk hatun llaqtam. Rancaguapiqa 214.344 runakunam kawsachkan (2002 watapi). + +Itapúa suyu saywitu (Parawayi) +Itapúa suyu (kastilla simipi: Departamento de Itapúa), nisqaqa huk suyum Parawayi mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Encarnación mi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Itapúa suyu. + +Tikraynin tumaykachay Kastillanu simipi: + +Veraguas pruwinsya saywitu (Panama) +46,951 Veraguas pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Veraguas), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santiagom. 11 239,3 km2. +Distritukuna wan kurregimyentukuna (Darién pruwinsya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Veraguas pruwinsya. + +Marina Esther Traveso, sutiyuq warmiqa, icha Niní Marshall (* 1 ñiqin inti raymi killapi 1903 watapi paqarisqa ̺Buenos Aires llaqtapi - 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1996 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi), Arhintina mama llaqtayuq llimphiq, takiq wan aranway pukllaq qarqan. + +Katiguriya:Wikipidiya:Kusa qillqa - Wikipidiya +Katiguriya:Wikipidiya:Kusa qillqa +"Wikipidiya:Kusa qillqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Metz +Lorraine nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi. Uma llaqtanqa Metz llaqtam. +Riqyunpi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +10 Wajkunata sirvispa kusiyta tariy (Hechos 20:20, 21, 24, 35 leey). Jesusqa kusisqa kanapaj chaytapuni ruwana kasqanta yuyaycharqa. Payqa munaynillanta ruwananmanta, Tatanpa munayninta ruwaspa kusiyta tarerqa. Chayrayku, llampʼu sonqoyoj runas sumaj willaykunata japʼikojtinku mayta kusikoj (Luc. 10:21; Juan 4:34). Qanpis runasta yanapaspa kusiyta tarillankitajchá. Jesús yuyaychasqanman jina imatapis ajllanki chayqa kusisqa kausakunki, Jehovatapis kusichinki (Pro. 27:11). +17 Diosta yupaychajkunaqa chʼampaykunapi rikukunkupuni, chayraykutaj Jehovamanta karunchakunkuman (1 Cor. 15:33; Col. 2:8). Wakin llankʼaykunaqa Jehovamanta karunchanawanchejpaj jinapuni kanku. ¿Rejsinkichu llankʼayninkurayku "creeymanta urmarqanku" chaykunamanta pillatapis? (1 Tim. 1:18, 19.) Chayrayku, sumajta qhawarikuy, ima llankʼaytachus ajllasqaykeqa mana Jehovamanta karunchasunanpaj jinachu kanan tiyan (Pro. 22:3). + +Daniel arap Moi yachachiq , pulitiku , Kinyap Umalliqninpas + +Runa Simi: Hamanq'ay yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Preston nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. (→Preston) + +llaqta -- pueblo + +Qutanaka: Wichiqucha, Paqa. + +8Qankunaqa llapallaykichisyá, anchata khuyanakuspa, huk sonqolla kawsaychis. Tukuy imata ruwanaykichispaqpas primertayá allinta acordaykuychis, saynapi ch'ulla runa hinalla kawsanaykichispaq. Qankunaqa llamp'u sonqoyá kaychis, hinallataq khuyapayakuq ima.9Sichus pipas ima mana allintapas qankunapa contraykichispi ruwasuqtiykichisqa, amayá qankunapas kaqllatachu kutichiychis. Saynallataq pipas k'amisuqtiykichisqa, amallataqyá qankunapas k'amillaychistaqchu. Aswanqa chay runakunapaqyá Diosmanta mañapuychis, paykunata Dios aswan bendecinanpaq. Chaypaqmi Diosqa qankunata akllasurankichis, paymanta bendicionninkunata chashkinaykichispaq.10Chaymi Bibliapipas khaynata nin: +hinallataq sumaq p'unchawkunatapas rikuyta munaspaqa, +11Aswanqa mana allin ruwaykunata dejaspayá, imatapas allin kaqta ruwachun; +peru mana alli ruraqcunataqa, + +Quechua: yaku muyuriy + +1 Jesusqa kuterqa Jordán Mayumanta Espirítu Santowan junt'asqa, chay Espiritutaj payta pusarqa ch'in pampaman. +2 Chaypeqa tawa chunka p'unchayninman Kuraj Supayqa Jesusta juchaman urmachiyta munarqa. Chay tawa chunka p'unchaypi mana imata mikhusqanraykutaj Jesusqa yarqhachikorqa. +16 Jesusqa Nazaret llajtanmanñataj rerqa, maypichus uywasqa karqa, chayman. Samarikuna p'unchaypi sinagogaman yaykuspa, usunkuman jina Diosmanta Qhelqasqata leej sayaykorqa. +20 Chantá Jesusqa librota wisq'aspa, waqaychajman jaywaytawan, tiyaykorqa. Tukuy chay sinagogapi kajkunataj payta qhawasharqanku. +21 Parlayta qallarispataj, paykunaman nerqa: Qhelqasqapi Diospa nisqan kunan p'unchaypi junt'akushan, kay uyariwasqaykichejman jina, nispa. +22 Ancha allimpuni Jesusqa tukuyninkuman rijch'arqa, chay jinata parlasqanmantataj t'ukuspa, tapunakorqanku: Manachu kayqa Josejpa churin? nispa. +23 Chantá Jesús nerqa: Niwankichejchari kay nisqata: Médico, qan kikiykita jampikuy. Astawanqa, Capernaumpi chay ruwasqasniykita uyarisqaykuta kay llajtaykipipis ruwallaytaj ari, nispa. +31 Chaymanta Jesusqa rerqa Galileapi Capernaum llajtaman. Chaypitaj runasman yachacherqa samarikuna p'unchaypi. +32 Runasqa mayta t'ukorqanku yachachisqanmanta, imaraykuchus parlasqanqa atiyniyoj karqa. +39 Chantá Pedroj suegranman qayllaykuspa, Jesusqa k'amerqa k'aja onqoyninta, paytaj sanoyaporqa. Chay ratopacha jatarimuytawan, paykunaman sirverqa. +41 Jinallatataj supaykuna llojsirarqanku ashkha onqosqasmanta, qhaparerqankutaj: Qanqa Diospa Churin kanki, nispa. Paytajrí supaykunata k'amispa, ch'inyacherqa, imaraykuchus yacharqanku pay Cristo kasqanta. + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/t" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +/ uma chuku / yanas p'aqra / maskha paycha / waman chanpi / walqanqa / tukapu / waqa / llimp'i / ichima / awkikuna / ñust'akuna / qhapaq qumi / + +(Qomlek simi-manta pusampusqa) +Kaypi rimasqa: Arhintina, Parawayi, Buliwya +Waykuru rimaykuna +Qumlik simi (qom-lik, qomlek, kom'lik) icha Toba simi nisqaqa 21.000-chá Qumlik runakunap rimayninmi, Arhintina, Parawayi (700 rimaqchá), Buliwya (146 rimaqchá) mama llaqtakunapi, mataku waykuru rimaykunaman kapuq. + +Uman rit'i urqu - Wikipidiya +Uman rit'i urqu +Tiyay Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Miraflores distritu, Tanta distritu +Walla Yawyu walla, Antikuna +Uman (Nevado Uman) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Miraflores distritupi, Tanta distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.431 mitrum aswan hanaq. + +Puquy mit'a - Wikipidiya +Puquy mit'a, Hawkay mit'a icha Kallchay pacha nisqaqa watapi ruphay mit'ata qatiq mit'am. Puquy mit'apiqa tutakuna suniyanmi. Achka mallkikunam wayun, murukunam puqun, chayraykum hatun aymuray pacham. +Tiksimuyup chincha larunpi ruphay mit'aqa sitimri, uktuwri, nuwimri killakunapim, uralan larunpitaq marsu, awril, mayukilla killakunapim. Kalindaryukamaqa puquy mit'a p'unchaw tuta kuskan kaynin p'unchawmanta Qhapaq raymi inti t'ikrakuykama mit'am. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puquy mit'a. + +The Rolling Stones nisqaqa huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtayuq Rock kusituymi, 1965 watapi Mick Jagger-pa, Dick Taylor-pa, Keith Richards-pa, Brian Jones-pa, Tony Chapman-pa, Ian Stewart-pa paqarichisqan. + +Chira mayu, Piwra suyupi +Piruwpi: Piwra suyu, Payta pruwinsya, Sullana pruwinsya +Ikwadur mama llaqtap hatun mayunkuna +Chira mayu (kastilla simipi: Río Chira) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Piwra suyupi, Ikwadur mama llaqtapipas, Loja markapi, huk mayum. Chira mayuqa yaku tinkuqmantam Katamayu Makara mayuwan (río Macará) qallarin. Pasiphiku mama quchaman purin. + +Uma llaqta Lumas +Lumas distritu (kastilla simipi: Distrito de Lomas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Lumas llaqtam. + +Sullana pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Sullana) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Piwra suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Sullana llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sullana pruwinsya. + +9 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (09.06., 9-VI, 9ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 160 kaq (160ñ - wakllanwatapi 161ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 205 p'unchaw kanayuq. + +Mama llaqta: Hukllachasqa Qhapaq Suyup kulunyan, Argentinap atiqllasqan +Tiyay Atlantiku mama qucha, Ninasuyup antinpi +Pacha suyu: +Malwina wat'akuna icha Malwinakuna (kastilla simipi: Islas Malvinas, inlish simi: Falkland Islands, phransis simipi: Îles Malouines) nisqaqa Atlantiku mama quchapi, Ninasuyup antinpi wat'akunam. Hukllachasqa Qhapaq Suyup kulunyanmi, Arhintina mama llaqtap atiqllasqan. +1764 watapis Louis Antoine de Bougainville Malwinakunapi phransis kulunyatas kamarirqan, Saint-Malo sutiyuq phransis wasi llaqtanmanta Îles Malouines sutichaspa, ichataq 1766 watapi ispañulsi tukurqan. Arhintina 9 ñiqin anta situwa killapi 1816 watapi ispañamanta kacharispas, Malwinakuna paypa watankunas tukurqan. 1820 watapi arhintina mama llaqta llamk'aqkunas wat'akunata tiyarirqan. +1982 watapi Malwina maqanakuymi karqan. 2 ñiqin ayriway killapi 1982 watapi arhintina awqaqkunam wat'akunata tiyarirqan, ichataq qanchis simana qhipaqta inlish awqaqkuna ch'utirqan, arhintinakunata atipaspa. 14 ñiqin inti raymi killapi 1982 watapi arhintinakuna saqirparirqan. Chay Malwina maqanakuypiqa waranqamanta aswan runakunam wañurqan, 649 arhintina, 258 britanya awqaqkunam. +Urin Awya Yalapi mama llaqtam +Katiguriyakuna: +Wat'a (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:39, 13 hul 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +23Piru nuqaqami paykunataqa nishaq: ‘Manami maydiyapis riqsishushachu kani. ¡Ashuyllapa nuqamanta, mana allinta ruraqkuna!' nir. + +MySQL-pa kutichisqan pantasqaqa karqan "$3: $4".', ++'noconnect' => "Achachaw, wiki sasachakuyniyuq kaspam willañiqintinwanqa manam t'inkiyta atinchu.
+'cachederror' => "Kayqa mañakusqayki p'anqamanta iskaychasqam, manachá kunan kachkaq p'anqa hinachu.", +'prefs-help-realname' => "* Chiqap sutiyki (munaspaqa): quwaptiykiqa, llamk'apusqaykikunam paywan sananchasqa kanqa.", +'loginerror' => "Pantasqa llamk'apuy tiyaypa qallarisqan", +-'prefs-help-email' => "* Chaski (munaspayki): Huk ruraqkunata ruraqpa p'anqaykimanta icha rimachinaykimanta qamman qillqamusunaykiwan atichin qampa sutiykita mana rikuchispa.", +'nocookiesnew' => "Ruraqpa rakiqunaykiqa kichasqañam, ichataq manaraqmi yaykurqankichu. {{SITENAME}}qa kuki nisqakunatam llamk'achin ruraqkunata kikinyachinapaq. Antañiqiqniykipiqa manam kuki nisqakuna atinchu. Ama hina kaspa, atichispa huk kutita yaykuykachay.", +'nocookieslogin' => "{{SITENAME}} kuki nisqakunata llamk'achin ruraqkunata kikinyachinapaq. Antañiqiqniykipiqa manam kuki nisqakuna atinchu. Ama hina kaspa, atichispa huk kutita ruraykachay.", +'passwordremindertext' => 'Pipas (qamchiki, $1 IP huchhayuq tiyaymanta) mañakuwarqan {{SITENAME}}paq musuq yaykuna rimatam e-chaski imamaytaykiman kachayta ($4). +"$2" sutiyuq ruraqpa yaykuna rimanqa kunan "$3" kachkan. +'eauthentsent' => 'Takyachina e-chaskiqa qusqayki e-chaski imamaytaman kachamusqam. Manaraq huk e-chaskikuna kachamusqa kaptinqa, ñawpaqta e-chaskipi kamachisqakunata qatinaykim tiyan, chiqap e-chaski imamaytaykita takyachinaykipaq.', +'emailauthenticated' => 'E-chaski imamaytaykiqa $1 nisqapi chiqapchasqañam.', +'emailnotauthenticated' => 'E-chaski imamaytaykitaqa manaraqmi takyachirqunkichu. Mana takyachirquptiykiqa, kay qatiq rurachinakunataqa manam atinkichu.', +'noemailprefs' => "E-chaski imamaytaykita willaway kay rurachinakunata llamk'achinapaq.", +-'invalidemailaddress' => "E-chaski imamaytaykiqa manam allinchu. Ama hina kaspa, musuq allin sananchayuq imamaytaykita qillqamuy icha k'itichata ch'usaqchay.", ++'invalidemailaddress' => "E-chaski imamaytaykiqa manam allinchu, manachá allinta qillqasqa. Ama hina kaspa, musuq allin sananchayuq imamaytaykita qillqamuy icha k'itichata ch'usaqchay.", +'clearyourcache' => "'''Paqtataq''': Willañiqita waqaycharquspaykiqa, wamp'unaykip ''cache'' nisqa pakasqa waqaychananta ch'usaqchanaykichá tiyanman hukchasqaykikunata rikunaykipaq: +'usercssjsyoucanpreview' => "Kunay: «Ñawpaqta qhawallay» nisqa ñit'inata llamk'achiy musuq css/js qhawanaykipaq, manaraq waqaychaspa.", +'userinvalidcssjstitle' => "'''Paqtataq:''' Manam kanchu \\"\\$1\\" qara. Yuyariy, kikinpa .css, .js p'anqankunaqa uchuy sanampa umalliyuqmi, ahinataq {{ns:user}}:Foo/monobook.css manataq {{ns:user}}:Foo/Monobook.css nisqachu.", +'file-thumbnail-no' => "Willañiqip sutinqa $1 nisqawanmi qallarin. Ancha uchuylla rikchamanmi rikch'akun (thumbnail). +Kay churkunayki rikcha hunt'a chhikan kayniyuq kaptinqa, chay hunt'atam churkuy, manataq hinaptinqa willañiqip sutinta hukchay.", +'file-exists-duplicate' => 'Kay willañiqiqa kay qatiq {{PLURAL:$1_willañiqip_willañiqikunap}} iskaychasqanmi:', +'shareduploadconflict' => 'Kay willañiqiqa rakinakusqa waqaychanamanta $1-pa sutinwan kaqlla sutiyuqmi.', ++'noimage' => 'Manam kanchu kay sutiyuq willañiqi, ichataq $1ta atinki.', +'protectedtitlestext' => "Kay sutikunayuq p'anqakunaqa kamarinamanta hark'asqam", +'protectedtitlesempty' => "Manam kachkanchu kay kuskanachina tupukunawan amachasqa p'anqakuna.", +'ancientpages' => "Ñawpaqta qallarisqa p'anqakuna", +'alllogstext' => "{{SITENAME}}pa tukuy hallch'ankunamanta ch'allisqa rikuy. +-Rikuyniykitaqa k'ullkuchaytam atinki hallch'a layata, ruraqpa sutinta icha chayachisqa p'anqata akllaspa.", ++Rikuyniykitaqa k'ullkuchaytam atinki hallch'a layata, ruraqpa sutinta (uchuy icha hatun sanampakunata musyaq) icha chayachisqa p'anqata (uchuy icha hatun sanampakunata musyaq) akllaspa.", +'logempty' => "Manam hallch'asqakuna kachkanchu.", +'emailpagetext' => "Kay ruraq e-chaski imamaytanta allinkachinankunapi qillqakamachiptinqa, kay simihunt'anatam llamk'achiyta atinki e-chaskita kachanaykipaq. +'protect-cascade' => "Phaqchalla amachay - kay p'anqapi ch'aqtasqa p'anqakunatapaq amachay.", +'protect-cantedit' => "Manam atinkichu kay p'anqap amachasqa kachkayninta hukchayta, mana saqillasqa kaspaykim.", ++** Mana ruruchiq llamk'apuy awqanakuy +'undeletepagetext' => "Kay p'anqakunaqa qullusqam, ichataq hallch'apiraqmi kachkan, chayrayku paqarichiytam atinki. Mit'a-mit'allaqa hallch'ata ch'usaqchankuchá.", +'undelete-fieldset-title' => 'Musuqchasqakunata musuqmanta paqarichiy', ++'undeleteextrahelp' => "Tukuy llamk'apusqakunata paqarichinaykipaqqa, mana imatapas akllaspa '''''Paqarichiy!''''' ñit'iy. ++Huklla llamk'apusqakunata paqarichinaykipaqqa, munasqayki llamk'apusqakunata akllaspa '''''Paqarichiy!''''' ñit'iy. ++'''''Mana imapas''''' nisqapi ñit'iptiykiqa, tukuy akllasqaqa willana k'itichapas ch'usaqchasqam kanqa.", +'undeleterevisions' => "$1 hallch'asqa {{PLURAL:$1_llamk'apusqa_llamk'apusqakuna}}", +'undeletehistory' => "Qullusqaña p'anqata paqarichiptiykiqa, tukuy llamk'apusqakunam paqarinqa wiñay kawsaypi. Kaqlla sutiyuq musuq p'anqaña kachkaptinqa, paqarichisqa llamk'apusqakunaqa chay musuq p'anqap wiÃ��ay kawsaypim, ñawpaq kaq llamk'apusqakuna hinam paqarinqa.", +'undeleterevdel' => "Qullusqaqa manam paqarichisqachu kanqa qhipaq llamk'apusqa rakilla qullusqa kaptinmanqa. Hinaptinqa, akllasqa nisqaykita qichuy icha lliwmanta aswan ñaqha qullusqa llamk'apusqakunata rikuchiy. Mana saqillasusqayki llamk'apusqakunaqa manam paqarichisqachu kanqa.", +-'spamprotectiontext' => "Kay p'anqata waqaychayniykiqa ''spam'' ch'illchinap hark'asqanmi. Qillqapiqa millay p'anqaman t'inkichá.", ++'spamprotectiontext' => "Kay p'anqataqa manam waqaychayta atinkichu, ''spam'' ch'illchina hark'aptinmi. Qillqapiqa millay p'anqaman t'inkichá, millay p'anqakunapaq sutisuyunpi hallch'asqachá.", +'spam_reverting' => "Qhipaq kaq mana $1-man t'inkimuqniyuq llamk'apusqaman kutichispa", +'filedelete-archive-read-only' => 'Hallch\\'a willañiqi churanaqa "$1" manam llika sirwiqpa qillqanallanchu.', +'confirmemail_oncreate' => "Takyachina chaskiqa e-chaski imamaytaykiman kachamusqam. Yaykunaykipaqqa qatinayki manam tiyanchu, ichataq kay wikipi e-chaski ruranakunata llamk'achinaykipaq tiyanmi.", ++'deletedwhileediting' => "'''Paqtataq''': Kay p'anqataqa qullurqankum qam llamk'apuyta qallarirqaptiyki.", + +Soraya Lamilla USA-Kulumbya mama llaqtayuq takiq wan takichaq + +Mana ch'aqru ukhupi kawsayta munanki chayqa, internetta allinta apaykachay. + +Chanka irkikuna. + +quwiki Katiguriya:Nobel Suñay Pachaykamaypi + +400 0 _ ‎‡a José Martí‏ ‎‡c Kuba mama llaqtayuq Yachay kamayuq, qillqaq wan pulitiku.‏ + +Runa Simi: Wankasanku pruwinsya + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Karchi marka. +"Karchi marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Liyun (Panthera leo, kastilla simimanta: león) nisqaqa huk sallqa aycha uquq ñuñuq uywam, Afrikapi kawsaq. Ñawpa pachas uralan Iwrupapi Asyapipas kawsasqa, kunantaq chaypi wañusqañam, manataq 300-lla liyun Barat mama llaqtapi (Gujarat suyupi). +Liyunqa Afrikapi lliwmanta aswan hatun aycha uquqmi. Kanchakunapim chakun, aswantaq chinakunam. Huk kanchapi huklla urqum aswan chinakunawan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liyun. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Liyun + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Wiñay kawsay (Asya). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Asya). + +Paqarisqa 5 ñiqin hatun puquy killapi 1992 watapi (26 watayuq) +Neymar da Silva Santos Júnior icha Neymar Jr. sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin hatun puquy killapi 1992 watapi paqarisqa Mogi das Cruzes llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Neymar. +Piluta hayt'aq (Paris Saint Germain FC) + +8 ñiqin hatun puquy killapi 1959 watapi – 28 ñiqin ayriway killapi 1969 watapi +1 ñiqin inti raymi killapi 1958 – 8 ñiqin hatun puquy killapi 1959 +Charles André Joseph Marie de Gaulle sutiyuq runaqa, (* 22 ñiqin ayamarq'a killapi 1890 watapi paqarisqa Lille llaqtapi - † 9 ñiqin ayamarq'a killapi 1970 watapi wañusqa Colombey-les-Deux-Églises llaqtapi), Ransiya mama llaqtayuq militar. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Charles de Gaulle. +Pierre Pflimlin Ransiya Uma kamayuq + +Pelileo llaqta, Chimpurasu, Kariwayrasu nina urqukuna +Pelileo (kastilla simipi: Pelileo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Tunkurawa markapi, huk llaqtam, Pelileo kitip uma llaqtanmi. +Yupaykuna: Pelileo kiti + +Katiguriya:Lima llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Lima llaqtapi paqarisqa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lima llaqtapi paqarisqa. +"Lima llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Piruw llaqtapi paqarisqa +Uma llaqtapi paqarisqa + +Sinqa suntu nisqakunaqa (familia Curculionidae) huk suntukunam, umanpa ñawpan sinqamanmi rikch'akun. Yura mikhuqmi. 40.000-chá rikch'aqninkuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sinqa suntu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sinqa suntu + +(Qutawasi qhichwa risirwa-manta pusampusqa) +Tiyay Ariqipa suyu, Unyun pruwinsya +Kamasqa wata 18 ñiqin aymuray killapi 2005 watapi (D.S.) +Kutawasi qhichwa risirwa (kastilla simipi: Reserva Paisajística Sub Cuenca del Cotahuasi) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Ariqipa suyupi, Unyun pruwinsyapi. + +"Distritu (Pachitiya pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu anch'ikuy +Tikraynin anch'ikuy Kastillanu simipi: + +Tikraynin llapisqa Kastillanu simipi: + +Nicolas Poussin sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin inti raymi killapi 1594 watapi paqarisqa Les Andelys llaqtapi - † 19 ñiqin ayamarq'a killapi 1665 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Roma mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nicolas Poussin. + +Maniqui mayu (kastilla simi: Río Maniqui) nisqaqa Buliwya suyupi huk mayum, Beni suyupi, José Ballivián pruwinsyapi, Beni kawsay pacha risirwapi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu p'usquchiy +Tikraynin p'usquchiy Kastillanu simipi: + +Daule mayu (kastilla simipi Río Daule) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk mayum, Wayas markapi, Nobol kitipi. + +2 chaniyuq tikraykuna t'impuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"Qhapaq (Kastilla)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu jawch'a runa + +Runa Simi: Mama qucha + +quwiki Urin Chichas pruwinsya + +Runa Simi: Manqu Qhapaq pruwinsya + +Runa Simi: Chila + +Кечуаqu: rikch'aqyay + +Creitsita munayanqan. Mana pelyashllapa entregakuyaptinqa, kawëninkuna alliyänampaq kaqtam niyarqan (Isa 36:16, 17). + +K'uchu Wasi Ollantaytambo + +Abya Yala llanp'a ch'ujrikuxqa + +Warmikuna, runakuna, wanrakuna: kañarismanta, Inkawasimanta, Penachimanta ima linwaras kanchikllapa. +Warmiqa mana allinchu, yapay. + +Runa Simi: Suqtawask'a + +Belén nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, huk llaqtam, Sucre pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Sucre pruwinsya) + +Paqarisqa USA, New York, 16 ñiqin tarpuy killapi 1924 watapi +Wañusqa USA, New York, 12 ñiqin chakra yapuy killapi 2014 watapi (89) +Betty Joan Weinstein Perske sutiyuq warmiqa, icha Lauren Bacall (*16 ñiqin tarpuy killapi 1924 watapi paqarisqa Musuq York llaqtapi - 12 ñiqin chakra yapuy killapi 2014 watapi wañusqa Musuq York llaqtapi ) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Uma llaqta Lari +Lari distritu (kastilla simipi: Distrito de Lari) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi, Qullqa qhichwapi. Uma llaqtanqa Lari llaqtam. + +Flevoland nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Flevoland, kastilla simipi: Flevolanda. +4 Munisipyukuna (6) +Uma llaqtanqa Lelystad llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flevoland pruwinsya. + +Raymondi distritu (kastilla simipi: Distrito de Raymondi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum Atalaya pruwinsyapi, Ukayali suyupi. Uma llaqtanqa Atalaya llaqtam. +Mayukuna: Tampu mayu - Ukayali mayu - Willkamayu +Raymondi distritupiqa Ashaninka, Amawaka, Piru, Yaminawa runakunam tiyanku. + +Ama p'acha ("Mamay p'achayta t'aqsachkan") nisqawan pantaychu! +Pacha nisqaqa lliw imapas niyta munan. Chay hinataq iskay imatapas ninchik: + +Indiana distritu (kastilla simipi: Distrito de Indiana) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Luritu suyupi , Maynas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Indiana llaqtam. + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Maine) + +quwiki Katiguriya:Mayu (Allpa pacha) + +12Chaymantaqa rirayllapa Filiposman. Chayqami romano runakunapa pwiblun. Chay pwibluqami kusa mas mantakuq kaq, tukuy chay Macedonia pwiblupa pwiblunkunamanmatapis. Chaymi, chay pwiblupi ayka diyakunata tarayllapa. + +"Ayriway killa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +3 chaniyuq tikraykuna k'aski kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +"Kitilli (Kuri marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kashapampa (kastilla simipi: Cajabamba / Villa la Unión) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Chimpurasu markapi, huk llaqtam, Kulta kitip uma llaqtanmi.[1] +Kashapampa llaqtapiqa Puruha Kichwa runakunam tiyanku.[2] +Llaqta (Chimpurasu marka) + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Mishiku). + +Claudio Miguel Pizarro Bosio sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin kantaray killapi 1978 watapi paqarisqa Lima llaqtapi, Piruw mama llaqtapi - ) huk Piruw mama llaqtayuq ruyrus hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Claudio Pizarro. + +Herman Van Rompuy ( * 31 ñiqin kantaray killapi 1947 watapi paqarisqa Efferbeek llaqtapi - ). Bilhika pulitiku wan Uma kamayuq. +30 Qhapaq raymi killa 2008 watamanta ñawpaq kuti Bilhikapa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Herman Van Rompuy. + +Katiguriya:Mikhuna k'allampa - Wikipidiya +Katiguriya:Mikhuna k'allampa +"Mikhuna k'allampa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Wayana). +"Umalliq (Wayana)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Mayukuna: Pawti mayu - Upanu mayu +Santiago de Méndez kitipiqa Shuwar runakunam tiyanku. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Santiago de Méndez kiti + +Paqarisqa 8 Kantaray killa - 1850 +Henry Louis Le Châtelier sutipaq runaqa, (* 8 ñiqin kantaray killapi 1850 watapi paqarisqa Paris llaqtapi, Ransiyapi - † 17 ñiqin tarpuy killapi 1936 watapi wañusqa Miribel-les-Échelles llaqtapi, Ransiyapi), huk wasichay kamayuqmi chaqllisinchi yachaqpas karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Henry Le Châtelier. + +Tiyay: Lima suyu +Mala mayu nisqaqa (kastilla simipi: Río Mala) huk 150 km suni mayum, Piruwpi, Lima suyupi, Kañiti pruwinsyapi. Pasiphiku mama quchaman purin. + +Runa yupay - Wikipidiya +Runa yupay, Llaqta yupay icha Runa hallch'ay (censo) nisqapiqa mama llaqta tukuy llaqtayuq runakunata yupachiyta kamachinmi, tukuy runakunap yupayninta riqsinanpaq. + +Kimpi (Coronopus didymus) nisqaqa huk yuram. + +Ese'eqha nisqa runakunaqa Buliwyapi Piruwpipas huk runa llaqtam, Mayutata, Tampupata, Heath mayukunap patanpi, Pando suyupi Beni suyupipas, 1.800-chá runayuq. Rimayninqa ese'eqha simim. + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Pulitiku (Awstralya). Awstralya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Awstralya). +"Pulitiku (Awstralya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Buliwyapi antanka pampa - Wikipidiya +Katiguriya:Buliwyapi antanka pampa +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Buliwyapi antanka pampa. +"Buliwyapi antanka pampa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +kaqpi kanku: ñinakuy1ninakuy2ninakuy3 + +La Serena nisqaqa Chili mama llaqtapi huk hatun llaqtam. La Serena llaqtapiqa 154.523 runakunam kawsachkanku (2005). + +(aliman simipi Thuñisqakunamanta sayarisqa) +Uma llaqta Berlin¹ +Kamachiy Susyalista mama llaqta +Chiqan kamachiy quq Runa llaqta ukhu (Volkskammer) +Hallka k'iti k'anchar +Iskay ñiqin pachantin maqanakuypa qhipanpi Suwit Huñup awqaqkuna anti Alimanyata hap'isptin, huk atiqkunataq kuntinta hap'iptin, Alimanya tawantin atiq mama llaqtap ukupasyun suyunman rakisqa karqan. Kimsantin kuntinpi kaq ukupasyun suyumanta 1949 watapi kapitalista, parlamintu dimukratiya kaq Tantasqa Republika Alimanya nisqam tukuptin, Suwit Huñup hap'isqan suyumantataq susyalista Aliman Dimukratiku Republika nisqam tukurqan. +Aliman Dimukratiku Republikap musikun, kawpay llikanpas ismuptin 1989 watapi Erich Honecker sutiyuq pusaqnin urmachisqa karqan. 1990 watapi akllanakuypi akllasqa musuq kamachinaqa mama llaqtata chulluchiyta kamarikurqan. Chaymantataq Tantasqa Republika Alimanyaman hukllakurqan. Chaywanmi susyalismu qulluchisqa kaptin runa llaqtap kapuyninkuna (Volkseigentum) nisqaqa kapitalistakunaman, aswanta kunti Alimanyayuq ruruchinakunamanmi qhatusqa karqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aliman Dimukratiku Republika. +Katiguriyakuna: +Puchukasqa mama llaqta (Iwrupa) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:43, 6 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Amarumayu suyu (Winisuyla) + +Kariwarmi runakuna. + +Denis Diderot yachay wayllukuq wan qillqaq + +hampikuna : (n) de cura energias . PSPM Veja , k'anchay , kawsay , sami . +Imperial Quechua : Veja , Qhapaq Simi . +k'anchaypa runa kurkun : Veja , runa Kurku k'anchay . +Mushuk Wara : Veja , Qhapaq Raymi . +ñawpa llaqta :. (n) Ruínas QP +q'anchaykuriy: Veja , k'anchaykuriy , RS + +maypi ñuka hatun mama, + +Quechua (Ecuador): mama, tayta + +www.anqa.ae + +Tiyay: Beni suyu, Mamuriy pruwinsya, Puerto Siles munisipyu +La Sarca qucha (kastilla simipi: Laguna La Sarca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Beni suyupi, Mamuriy pruwinsyapi, Puerto Siles munisipyupi. +Puerto Siles munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Sandro Botticelli (Alessandro di Mariano di Vanni Filipepi) sutiyuq runaqa ( 1 ñiqin pawqar waray killapi 1445 watapi paqarisqa Firenze llaqtapi - 17 ñiqin aymuray killapi 1510 watapi wañusqa Firenze llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq llimphiq runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sandro Botticelli. +Firenze llaqtapi paqarisqa + +Obi mayu icha Ob mayu nisqaqa Rusiyapi huk 5.410 km suni mayum. + +Pruwinsya Abel Iturralde pruwinsya +Uma llaqta San Buenaventura +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi, aymara simi, hukkuna +San Buenaventura munisipyu (kastilla simipi: Municipio de San Buenaventura) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Abel Iturralde pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya suyupi. Uma llaqtanqa San Buenaventura llaqtam. +Mayukuna: Beni mayu + +Inti micha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Inti micha sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Inti micha sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Kawsasqamanta rawrana ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Hat'alliykuq kururay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +North Brunswick, Hukllachasqa Amirika Suyukuna +Timothy Matthew Howard sutiyuq runaqa, icha Tim Howard (* 6 ñiqin pawqar waray killapi 1979 watapi paqarisqa North Brunswick llaqtapi - ), huk USA mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tim Howard. + +Chunka Pichqayuq Waranqa llaqta - Wikipidiya +Chunka Pichqayuq Waranqa +Chunka Pichqayuq Waranqa (kastilla simipi: Quince Mil)) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, huk llaqtam, Kamanti distritup uma llaqtanmi. + +Katiguriya:Kañina - Wikipidiya +Katiguriya:Kañina +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kañina. +"Kañina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +P'anqa kañina +Q'illay kañina + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'iqichiy +2 chaniyuq tikraykuna ch'iqichiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Fernando Ruiz Hierro, "Gran Capitán" sutipaq, (* 23 ñiqin pawqar waray killapi 1968 watapi paqarisqa Vélez-Málaga (Ispaña) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Ispaña piluta hayt'aqmi. + +3 chaniyuq tikraykuna ch'aqiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kaposvár nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Kaposvár llaqtapiqa 68.202 runakunam kawsachkanku (2001). + +Runa Simi: Yuqa + +ikunanta.com + +37Ashwanmi juranaykillapamantaqa imapaqpis ‘Chiqap' nitkillapaqa, chiqap kanqa. ‘Mana' nitkillapapis, mana kanqa. Chaqa mayqanpis jurar imata arnikuqqami dyablu munashannuna rimar arnikuyan. + +Poesías en Quechua "Sumaq Rimaykuna" + +QHAPAQ ÑAN 1 + +10Piru chay runakunaqa mana upallachiytaqa puytiranllapachu. Chaqa Estebanqa, Dyuspa Santu Ispiritun yanapatin, kusa shumaqta rimayaran. + +Isparaw (Asparagus officinalis) nisqaqa huk yuyu yuram, Iwrupamanta Awya Yalaman apamusqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Isparaw. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Isparaw + +Tikraynin runkuy Kastillanu simipi: + +Imakay (concepto) nisqaqa ima rimapaqpas, kapunakuq rimantinpaqpas, ima rimasqapas hap'iqana, sunq'uchakuna sut'inmi. Yuyaychakuspaqa chay rimakunapaq imakaykunatam ñutqunchikpi allinchanchik. + +Milla, Millakuy icha Ami nisqaqa mana allin kawllaymi (llakusim). +Millakuchkaq runaqa imatapas manam munanchu, ripuytam munan, wikch'unayanmanpas, aqtunayanmanpas. + +Katiguriya:Nobel Suñay Simi Kapchiypi - Wikipidiya +Katiguriya:Nobel Suñay Simi Kapchiypi +"Nobel Suñay Simi Kapchiypi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yaku purichina nisqaqa yakuta maymanpas purichinapaq rarqam, wirum icha pilam. Yakutaqa purichinanchik chakrakunata parqunapaq icha llaqtakunata, wasikunata yakuwan t'itunapaq, runap upyananpaq. +Rarqakunawanmi chakrakunata parqunchik. Chay yakuqa manam ch'uya kana tiyanchu. +Upyana yakuqa ch'uya kanam tiyan. Chay yakutaqa pukyukunamantam, ch'uya quchakunamantapas purichimunchik, witkhu icha pincha (acueducto) nisqa kichasqa kaq yaku ñankunapi icha wich'qasqa kaq yaku wiru (tubería) nisqapim. Chay wiru hina purichinakunapiqa ñit'iysapa yakum rin, chayrayku ancha sinchi kananmi tiyaptin, witkhumanta aswan qullqi chaniyuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yaku purichina. + +Kururunku, Tintin icha Hulun (genus Passiflora) nisqakunaqa huk wayuq yurakunam, 530 rikch'aqmi. Achka rikch'aqkunap rurunkunatam mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kururunku. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kururunku + +Nobel Suñay Musikupi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Nobel Suñay Musikupi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Nobel Suñay Musikupi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Nobel Suñay Ikunumiyapi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Tikraynin awasqa Kastillanu simipi: + +Manganisu icha Mangan, Mn (musuq latin simipi: Manganum) nisqaqa huk q'illaymi. + +Polonyu, Po (musuq latin simipi: Polonium) nisqaqa huk q'illay qallawam, illanchaykuq. + +Jeberos distritu (kastilla simipi: Distrito de Jeberos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Hanaq Amarumayu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Jeberos llaqtam. + +Runa Simi: Quchurqu distritu + +Runa Simi: Millq'uti + +Quechua: [1] hatun llaqta → qu + +Runa Simi: Rudiyu qucha + +JONÁS 4:8 _ Inti llojsimuytataj Diosqa uj sinch'i q'oñi wayrata inti llojsimuynejmanta wayrachimorqa. Inti ruphayqa Jonaspa umanman sinch'ita k'ajaykorqa, jinamanta Jonastaqa sonqorparisharqa. Paytaj wañuyta munaspa, nerqa: Aswan allin kanman wañunay kawsanamanta nisqaqa, nispa. +8Inti llojsimuytataj Diosqa uj sinch'i q'oñi wayrata inti llojsimuynejmanta wayrachimorqa. Inti ruphayqa Jonaspa umanman sinch'ita k'ajaykorqa, jinamanta Jonastaqa sonqorparisharqa. Paytaj wañuyta munaspa, nerqa: Aswan allin kanman wañunay kawsanamanta nisqaqa, nispa. + +Quchapampa suyu - Wikipidiya +Quchapampa suyu +Quchapampa jach'a suyu +Parququcha, Wak'as munisipyu, Quchapampa suyu +Mama llaqta Buliwya +Hallka k'iti kanchar 55.631 km² +Kamasqa wata 23 ñiqin qhulla puquy killapi 1826 watapi +Qhichwa simipi llika tiyanan +Qurani qucha, Chapariy pruwinsya +Quchapampa suyu (aymara simipi: Quchapampa jach'a suyu; kastilla simipi: Departamento de Cochabamba) nisqaqa Puliwya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Quchapampa llaqtam. Quchapampa suyu tarikun chawpipi Puliwya suyupi. Antiman kantun Santa Krus suyuwan, qullaman kantun Chuqichaka suyuwan, P'utuqsi suyuwan, kuntiman kantun Uru Uru suyuwan, Chuqiyapu suyuwan, chinchamantaq kantun Beni suyuwan. +3 Llaqta pusana rakiy +7 Aswan hatun llaqtakuna +13 Pukllaykuna +15 Suyupi paqarisqa runakuna +Amachasqa suyukuna: Tunari mamallaqta parki - Carrasco mamallaqta parki - Isiboro Secure mamallaqta parki - Inkakasani Altamachi Anti fauna mama llaqta risirwa - Ripichun mach'aykuna sallqa kawsay willkachasqa +Urqukuna: Tunari, Arcopongo, Kukapata, Mazo Cruz, Yanaqaqa, Tutura ;Kunturpuñuna, Khurupanpa, P'allqaluma, Juch'uy Llallawa, Quturipunta (Arani pruwinsyapi); +Quchakuna: Qurani qucha (Chapariy pruwinsyapi); Rudiyu qucha; Parququcha, Asiruqucha, Junt'utuyu, Pilawit'u, Qullpaqucha, Yanatama (Wak'as munisipyupi); K'ichkiqucha (Tarata pruwinsyapi), Larati qucha, Wara Wara qucha +Sachakuna hukkunapas: [2] +Llaqta pusana rakiy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chunka suqtayuq wamanikuna kan: +Pruwinsyakunap sutinkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Quchapampa suyupiqa aswanta Qhichwa runakunam tiyanku. +Runa llaqta +Huk indihina runa llaqta 0,5 +Quchapampa suyupiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [4] +Aswan hatun llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Quchapampa suyupi aswan hatun llaqtakuna [5] +Sipi Sipi, Killaqullu pruwinsyapi +Wintu, Killaqullu pruwinsyapi +K'ichkiqucha (Angustora qucha) +Carrasco mama llaqta parki +Isiboro Secure mama llaqta parki Chapari pruwinsyapi +Yachay sunturkuna +Ismael Montes Hatun Yachay Wasi, Wak'as munisipyupi +Suyupi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Quchapampa suyu: Yupaykuna +bvirtual.proeibandes.org / Vidal Celedonio Arratia Torrez: Ñawpaqta riqsinakunaraq, chantaraq EIB (qhichwa simi, kastilla simi) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Quchapampa suyu. +Uma llaqta: Quchapampa +Amachasqa sallqa suyukuna: Carrasco mamallaqta parki • Isiboro Secure mamallaqta parki • Tunari mamallaqta parki +Quchakuna: Alalay qucha • Asiruqucha • Junt'utuyu • K'ichkiqucha • Larati qucha • Parququcha • Pilawit'u • Qullpaqucha • Qurani qucha • Rudiyu qucha • Wara Wara • Yanatama +Mawk'a llaqtakuna: Inkachaka • Inkallaqta • Inkaraqay +Runa llaqtakuna: Aymara • Qhichwa • Yurakari +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:00, 12 ini 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Katiguriya:Mississippi suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Mississippi suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mississippi suyu. +"Mississippi suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Alimanya). +"Pulitiku (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Phinsuyu). +"Pulitiku (Phinsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +(Atiyniyuq kay-manta pusampusqa) +Atisqa kay ( empoderamiento) icha atiy (poder) icha Atiyniyuq kay nisqaqa huk runap icha huk runakunap huk runakunata imatapas rurachiyta, uyarichiyta atiyninmi, wakipi, mama llaqtapi, tantanakuypi, ayllupi, ruruchinapi. +Qarachayka. (Imperio).Huk llaqtakunata satin maqaypa rurinman. +Qarachaykunayuq. (Imperialismo). Huk llaqtalla llapan wakin hananpa imaykata ruran, kamachin. + +Sir Alfred Joseph Hitchcock sutiyuq runaqa ( 13 ñiqin chakra yapuy killapi 1899 watapi paqarisqa Leytonstone, London llaqtapi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi - 29 ñiqin ayriway killapi 1980 watapi wañusqa Bel Air, Los Ángeles llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukuna-pi) huk Inlatirra mama llaqtayuq kuyu walltay pusaq runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alfred Hitchcock. + +Penicillium nisqa qurwarap k'allampa q'aytun. +Chilltupi wiñaq qurwarap wayra k'allampa q'aytunkuna, muruchachaqniyuq. +K'allampa q'aytu, hipha icha ipha (υφή) nisqaqa k'allampap tiksi kurku yawrinmi. Hiphaqa ancha ñañullam, watu hinapi qati-qatiqlla kawsaykuqkunam, rakinakuq ukhu pirqakunayuq icha mana ukhu pirqayuq, ancha karuman wiñaq. K'allampa q'aytukunap llikanqa k'allampa llikam ninchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'allampa q'aytu. + +Katiguriya:Mama llaqta parki (Ikwadur) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta parki (Ikwadur) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta parki (Ikwadur). +"Mama llaqta parki (Ikwadur)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Yakuri mama llaqta parki + +Magdalena del Carmen Frida Kahlo Calderón, Frida Kahlo sutiyuq warmiqa, (* 6 ñiqin anta situwa killapi 1907 watapi paqarisqa Coyoacán (Mishiku llaqtapi) - * 13 ñiqin anta situwa killapi 1954 watapi wañusqa Coyoacán, Mishiku llaqtapi), Mishiku mama llaqtap kumunista wan llimphiqpas karqan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:fi-3. +"Ruwaq:fi-3" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Uruwayiyuq - Wikipidiya +Katiguriya:Uruwayiyuq + +Kañina sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kañina sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kañina sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Kutaisi (Kartul simi: ქუთაისი, kastilla simipi: Kutaisi) llaqtaqa Kartulsuyumama llaqtap. Imeretia suyu uma llaqtanmi, Rioni mayu (რიონი). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kutaisi. + +Patallaqta (Llaqtapata)... + +Katiguriya:Wikipidiya:Kusa qillqa + +gobiernoyki hamuchun. Munasqayki rurasqa kachun, kay pachapipas hanaq pachapi hina. +Sapa punchaw mikunaykupaq kunan qowayku. +Hinaspa pampachawayku huchaykuta, ñoqaykupas mana allin rurawaqniykuta pampachasqaykuman hina. +Sapa p'unchay mikhunaykuta qowayku. +Sapa p'unchaypaj t'antaykuta kunan qowayku. +Kausanaykupaj mikhunaykuta qowayku kunan p'unchay. +Sapa p'unchay t'antaykuta kunan qopuwayku. + +Runa Simi: Piruwpa wallqanqan + +Runa Simi: Rikch'a hap'ina + +Kalinagarpi nuyuy: yakusapa suyum, p'allta, urin kaq +Mama llaqta Indya +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Kolkata +Runa ñit'inakuy 904 runa / km² () +Simikuna Banla simi, hukkunapas +Hallka k'iti kanchar 88.752 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Kunti Banla icha Paschimbanga nisqaqa (banla simipi: পশ্চিমবঙ্গ Poshchim Bônggo) huk suyum (state) Indya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Kolkata llaqtam. + +quwiki Sinku hayt'ay + +400 0 _ ‎‡a Francisco de Miranda‏ ‎‡c Winisuyla mama llaqtayuq awqaq pusaq, qillqaq wan pulitiku‏ + +Simi kamachiy, Wanka simipi Shimip luliqnin nisqaqa (kastilla simipi: gramática) rimaymanta kamachinakunam. +2 Rikch'ayrimana +Kikin suti ( nombre propio), Limaq marka, Arhintina, Ariqipa llaqta; Umar Siiwuri, Israyil; Aywaq Kuntur. Piruw mamallaqta, Amaru suyu. Sipas awqaq mayu. +Huñuq suti ( nombre colectivo) haytay huñu, allqu qhuchu, yacachiq huñu, ayllu, qura qura, wat'a qutu, urqhu urqhu, tukuy qatu. +K'urpasqa suti ( nombre concreto) Kuntur, chiwaku,kurku, llika wira, q'urunta, q'uruta, maray, tuñay, patara qillqa, wantuq, puru puru, winya, uqa, yaku, wayra, para. +Rikch'ayrimana[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ishkay shimiwan manaqa atska shimiwan tsay shutisha rimallata rurantsik; hinasi takiasham qatinayuqnin. Kay kaqninkuna kan: +Mikuna challwa Raw mama llaqta qucha ( Del mar de Grau pez comestible) +Ñawpaq shuti tumatsiq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yupayyuq rimalla[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yupakuna kaymi kayan: +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 15:06, 16 dis 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +2 chaniyuq tikraykuna llump'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: llump'iy1llump'iy2 + +Wak'a Pukllana, Lima pruwinsya +Uma llaqta El Agustino +El Agustino distritu; (kastilla simipi: distrito de El Agustino) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw kamasqa 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1965 wata, Fernando Belaúnde Umalliq. +Uma llaqtanqa El Agustino llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: El Agustino distritu. + +Liyun VIII, Liyun VIII huk pusaq ñiqin (latin simipi: Leo PP. VIII, Italya simipi: Leone VIII) sutiyuq runaqa (* ? paqarisqa Roma llaqtapi - † 1 ñiqin pawqar waray killapi 965 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +23 ñiqin inti raymi killapi 964 watapimanta 1 ñiqin pawqar waray killapi 965 watapikama Tayta Papam. +23 ñiqin inti raymi killapi 964 watapi - 1 ñiqin pawqar waray killapi 965 watapi + +Katiguriya:Mikhuna - Wikipidiya +Katiguriya:Mikhuna +Mikhunakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mikhuna. +► Waqaychasqa yura mikhuna‎ (3 P) +"Mikhuna" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Miraflores (mawk'a llaqta) - Wikipidiya +Miraflores mawk'a llaqta, Yanatili distritupi, Chunchus mayuñiq +Miraflores nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk mawk'a llaqtam, Qusqu suyupi, Khallka pruwinsyapi, Yanatili distritup antinpi. Miraflores urqupiqa tiyan, Chunchus mayuñiq (Río Chunchusmayo). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qusqu suyup mawk'a llaqtankuna. + +Miguel López de Legazpi (* 1503 watapi paqarisqa Zumárraga llaqtapi - † 20 ñiqin chakra yapuy killapi 1572 watapi wañusqa Manila llaqtapi]), huk {{ESP]] mama llaqta atipaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miguel López de Legazpi. + +Uqrus (kastilla simipi: (Ocros) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk llaqtam, Uqrus pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Uqrus pruwinsya) + +Katiguriya:Qhapaq (Ithiyupya) - Wikipidiya +Katiguriya:Qhapaq (Ithiyupya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhapaq (Ithiyupya). +"Qhapaq (Ithiyupya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Roberto Rivelino sutiyuq runaqa, icha "Rivelino", (* 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1946 watapi paqarisqa São Paulo llaqtapi, Brasil mama llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +São Paulo llaqtapi paqarisqa + +K'ita yurakunaLlamk'apuy +Waytakuna ( tikakuna)Llamk'apuy + +Guantánamo pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Guantánamo), nisqaqa huk pruwinsyam Kuba mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Guantánamo llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guantánamo pruwinsya. + +2 chaniyuq tikraykuna phaqcha kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Lliw quyllurninkunamanta astawan k'anchaqqa Chuqichinchay (Antares, Αντάρης) nisqam. + +Chaynallatak 19 nunakuna mana imayuq kamakalunku, 34 wasikunañatak llakiypaq, chaynullatak 5 wasikuna mana ya?hanapaqnuuña. + +Kamasqa Jallu qallta phaxsi 4 1964 mara, Fernando Belaúnde Umalliq. + +1Yarqhayqa chay suyupi sinch'iña, mana aguantay atina jinaña karqa. + +. . . wakinkunata Bibliapita mas yachatsinëkipaqmi. + +quwiki Katiguriya:Wachanqa yura rikch'aq ayllu + +Paqarisqa 28 ñiqin ayriway killapi 1970 watapi +Mama llaqta Arhintina +Punku taripasqankuna 11 (quchu) +Ñawpaq pukllasqan 1987 (piluta hayt'aq) +Diego Pablo Simeone González sutiyuq runaqa, icha "El Cholo" (* 28 ñiqin ayriway killapi 1970 paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiq karqan. +1.2.1 Piluta Hayt'aq Pachantin Kupa +2.1 Piluta hayt'aq +3 Willay pukyukuna + +Runa Simi: Santay wat'a + +Runa Simi: Joelpa qillqasqan + +Ch'amanaku sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ch'amanaku sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Ch'amanaku sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Chamanaku (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llamk'anaku (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llank'anaku (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llankanaku (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llamkanaku (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qhali kay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Qilla ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Durazno suyu + +Ñu (genus Connochaetes) nisqakunaqa Aphrikapi, Asyapipas kawsaq huk hatun iskay ruk'anayuq, yura mikhuq ñuñuqkunam, antilupikunam. + +Paqarisqa Piruw, 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1844 watapi, Lima +Wañusqa Piruw, 22 ñiqin anta situwa killapi 1918 watapi, Lima +Rurasqankuna Qillqaq, filusufu, pulitiku +Aswan riqsisqa qillqasqan: Discurso del Politeama +José Manuel de los Reyes González de Prada y Ulloa sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin qhulla puquy killapi 1844 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - * 22 ñiqin anta situwa killapi 1918 watapi wañusqa Lima llaqtapi) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaqmi, simi yachaqpas karqan. Pájinas Libres, Horas de Lucha nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. + +Chullchu rikch'aq (VU) +Sach'a tumati rurukuna +Solanum betaceum nisqap kaqlla sutinkuna[1] +Yunka ch'illtu[2] icha Sach'a tumati (Solanum betaceum syn. Cyphomandra betacea) nisqaqa huk thansam icha sach'acham, qhichwa suyupi wiñaq. Puka icha q'illu rurunkunatam mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yunka ch'illtu. + +Rumaki qhapaq llaqta - Wikipidiya +(Romanu qhapaq llaqta-manta pusampusqa) +Romanu qhapaq llaqta 117 watapi. +Romanu qhapaq llaqtap wiñay kawsasqan: Republika (puka), Qhapaq suyu (khuchinilla), Kunti romanu qhapaq suyu (anqas), Bisantyu suyu (q'illu). +Rumaki qhapaq llaqta (latin simipi: Imperium Romanum) nisqaqa ñawpa pachas huk ancha hatun qhapaq suyus karqan, Iwrupapi, anti Afrikapi, kunti Asyapipas. Uma llaqtanqa Roma llaqtas karqan. Chay Roma llaqtapis Romanukunap qallaqrisqansi karqan. +Romanukunaqa latin simitas rimarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Rumaki qhapaq llaqta. + +Uma llaqta Calceta +Bolívar kiti (kastilla simipi: Cantón Bolívar) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Calceta llaqtam. +Kay kitiqa Simón Bolívarmantam sutichasqa. + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1978 (inlish simipi: 1978 FIFA World Cup, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 1978) nisqaqa 1978 watapi Arhintina mama llaqtapi XI ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. +Kimsa ñiqin: Brasil. + +José Miguel Ramón Adaucto Fernández y Félix sutiyuq runaqa, icha Guadalupe Victoria, (* 29 ñiqin tarpuy killapi 1786 watapi paqarisqa Tamazula (Durango) llaqtapi - † 21 ñiqin pawqar waray killapi 1843 watapi wañusqa Tenacingo, (Miihiku) llaqtapi). huk Mishiku mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +1824 watamanta 1829 ñawpaq kuti Mishikupa Umalliqnin karqan. +Awqaq suyu (Mishiku) + +"Kawsay rikch'a (kastilla simipi)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hanyang Yachay Suntur (kuryu simipi: 한양대학교, hancha: 漢陽大學校)) nisqaqa Tayhan Republika mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Hanyang Yachay Suntur, 1939 kamarisqa karqan. + +2 chaniyuq tikraykuna q'uñichiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'intiy +Tikraynin k'intiy Kastillanu simipi: + +2 chaniyuq tikraykuna t'uruchay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kimsa wawkikuna. + +11 Warmikuna Yupay-Chasqapuni Kasunchik (Khiwi) + +Quechua: kunan punchay (qu) + +Hallka k'iti kanchar +4 Wamanqaqa Wamanqaqa 11,3 km² 3 186 m + +Suwit Huñup Umalliqnin +15 ñiqin pawqar waray killapi 1990 watapi – 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1991 watapi +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +Susyalista Suwit Republikakunap Huñuninpa Umalliqnin +Suwit Huñup Kumunista Partidun +Mikhail Sergéyevich Gorbachev [mʲɪxʌˈil sʲɪrˈgʲejɪvʲɪʨ gərbʌˈʨof] (rusu simipi: Михаил Сергеевич Горбачёв) sutiyuq runaqa (2 ñiqin pawqar waray killapi 1931 watapi paqarisqa Stavropol (Rusiya) llaqtapi), huk Rusya mamallaqtap pulitikum. +1985 watapi marsu killamanta 1991 watapi awustu killakama Suwit Huñup Kumunista Partidunpa chawpi kumitinpa hiniral sikritaryun kaspa, 1990 watapi marsu killamanta 1991 watapi disimri killakama Susyalista Suwit Republikakunap Huñunp umalliqnin kaspa glasnost ("kunkasapa rimay") nisqawan, perestroika ("wakinchay") nisqawanpas Chiri Maqanakuy nisqap puchukaynintam qallarirqan. +1991 watapiqa Nobel Suñay Qasikaypim chaskirqan. +Nobel suñay +Nobel Suñay Qasikaypi + +p'unchaypi, puquy mit'api. +Huywispin wañusah, kunan hina harawisqay p'unchaypi, +kay taki kamarisqaypi, kachiwanmi p'usqurachikuni +Kanmi wañu p'itiy kay pachapiqa, +yana willapakuhninkunachus. +Chay yawar sut'uypa wañu p'itiy sahtasqantah mayqin +Kanmi wañu p'itiy, lluy sullusah, kay pachapiqa ... Ima raykutahri. +llakiq kaynintaq, llakillataq iskay kuti, +sumaq sach'aq kaynintaq, llakillataq +Manan hayk'aq runa masiykuna, +khaynaniraq llaki karqanchu, qhasqopi, p'achapi, +wañusqa chiri kayninta hunt'arqanchu! +Uma nanay onqoytaq horqorqan khaynaniraq mat'ita mat'imanta! +isqon waqtanakuna, mana ch'ulla qapariy. +waq'ayachiwankutaq cinemakunapi, +nitaq paqarimunkuchu nitaq wañunkuchu (paykuna aswan kanku). +khaynaniraq q'elluta rit'ita, intitataq khaynaniraq yawraqta! + +Qhapaq p'anqa +Kay Wikisimitaqiqa Wikipidiyap tukuy qispi samiqninpaq rima paqtachinam. Kay ruraykamaytaqa huk ñiqin p'unchawpi marsu killapi 2005 watapim qallarirqanchik. Kunanqa kaypi 301 qhichwa rimañam. Pillapas kaypi llamk'apuyta atinmi, manam sutinwanchu yanapana atin. Kaypim aswan willaykunatam tarinki: Ayllupaq punku. Wikisimitaqipaqqa GNU FDL nisqam chinchkan: Tukuy samiqqa qispillam wiñay-wiñaypaq (Ruraqpa hayñin p'anqata qhaway). Wikisimitaqip tukunanqa tukuy qhichwa simipi rimakunata sut'ichanam, t'iktuqanam (kaqrikuchinam) ch'uyanchanapas (kikinchanapas) (Wikisimitaqi:Qhichwa k'iti rimaykuna p'anqata qhaway). +Kay rimakunataq (Swadesh nisqa) tukuy wikisimitaqipim kachun. +Wikisimitaqiqa ñawra rimay simi taqim; insiklupidyachu (Imatataq qillqamuy, Yanapana, Sumaq p'anqa rikch'ay p'anqakunata qhaway). Kaymi lliwmanta aswan sumaq rurasqanchikkuna: Kay simanapi t'ikrasqa, Rimana liwru. Ima hina yanapanaykipaq, Ruranakuna, Mañasqa qillqakuna p'anqakunata qhaway. +Musuq qillqakuna - Mayninpi p'anqa - Willaykunapi rimakuna - P'unchawpa riman +Tukuy p'anqakuna +Kachkaq qillqata mirachiy - Mañasqa qillqata mirachiy - T'ikrasqakunata k'uskipay - Simanapi t'ikrasqaman yapay - Simanapi ayninasqaman yapay - P'anqata allichaykuy - Huk ruranakuna +100 000 hawa simikunayuq Wikisimitaqikuna: English (Inlish simi) – Français (Fransiya simi) +Rikch'aqkuna + +Runa Simi: Hunan pruwinsya + +Runa Simi: Hidalgo suyu + +Stockholm llaqtaqa Suwidsuyu mama llaqtap uma llaqtanmi. Stockholm llaqtapiqa 935 619 runakunam kawsachkanku (2006). 381.63 km² + +Novial simi, mamallaqtapura yanapayuq simi, yachaqayta atinki. + +has gloss que: Quruta (Latin simipi: testiculum, grigu simipi: Όρχεις [órxeis]) nisqaqa qharip yuma ruranapaq kurku yawrinmi. Runaqa urqu uywakunapas iskaymi chuspanpi q'urutayuq. + +Runa Simi: Ch'aki mit'a + +Runa Simi: Wiñay kawsay + +Runa Simi: Pakaqucha + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'uyuq +Tikraynin k'uyuq Kastillanu simipi: + +Yuraq thaqu (Prosopis alba) nisqaqa huk thaqum, chaqallu sach'am, misk'i chaqullu ruruyuq. Q'iruntaqa yamt'apaq, punkukunata llamk'anakunatapas ruranapaq hap'inchik. Murunkunata kutaspa hak'uta yanuspa mikhunakunatam ruranchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yuraq thaqu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yuraq thaqu + +Q'iru[1][2] (kichwapi Kiru,[3] wankapi Qilu)[4] icha K'ullu[5][6][7] nisqaqa huk ancha llamk'achisqam imaykanam. Sach'akunapi yuriptin, sach'ap chillkinkunamantam - kurkunmanta k'allmakunamantapas - hurqunchik. Thansakunapas q'iruyuq yurakunam. Sach'ap chillkinkunataqa q'iru k'aspi hinam llamk'achinchik. Rakhu kurkumantaqa q'iru p'alltakunatam kuchunchik. +K'ullu nisqataqa llamk'achinchik wasichaypaq, kuyuylla (kawitu, tiyana, hamp'ara, k'irana) ruranapaq, ima ruranapaqpas. +Q'irup puchunkunamanta, kallmakunamantapas yamt'a nisqatam ruranchik, kañaspa wasita q'uñichinapaq yanunapaqpas. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Q'iru. + +"https://qu.wikipedia.org/wiki/Rikcha:ThomasJeffersonSignature.png" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Uma llaqta Las Palmeras +Los Olivos distritu; (kastilla simipi: distrito de Los Olivos) nisqaqa huk distritum Lima pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Las Palmeras llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Los Olivos distritu. + +Sikas yura (Cycadophyta) nisqa llat'an muruyuq yurakunaqa 360 rikch'aqmi, 11 rikch'anam, 3 rikch'aq ayllum. Piruwpi achka kaq sikas yuraqa waqra p'anqam, hukkunapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sikas yura. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sikas yura + +Sarumilla (kastilla simipi: Zarumilla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Tumpis suyupi, huk llaqtam, Sarumilla pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Tumpis suyu) +Llaqta (Sarumilla pruwinsya) + +Katiguriya:Llaqta (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Hukllachasqa Amirika Suyukuna). +"Llaqta (Hukllachasqa Amirika Suyukuna)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Pulitika rakiy (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Kawsay chaqllisinchi nisqaqa (kastilla simipi: bioquímica) kawsaqkunapi chaqllisinchimanta yachaymi, imayay yamkiyninmanta yachaymi, iñukunkunamantapas iñuwankunamantapas. + +Ch'allaqawa (Challacava) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk juch'uy llaqtam, Wak'as munisipyupi, Jarani pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. +Yachay sunturkuna: Wak'aspi jatun yachay wasi Instituto Normal Superior Ismael Montes kasqallantaq. + +it.wikivoyage.org-pi kaykunapi llamk'achinku +sco.wikipedia.org-pi kaykunapi llamk'achinku + +Robert Frederick Chelsea Moore sutiyuq runaqa, icha "Bobby Moore" (*12 ñiqin ayriway killapi 1941 watapi paqarisqa Barking London llaqtapi,, - † 24 ñiqin hatun puquy killapi 1993 watapi wañusqa London llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bobby Moore. + +Henry Ford sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin chakra yapuy killapi 1863 watapi paqarisqa Greenfield llaqtapi, Michigan suyupi - † 7 ñiqin ayriway killapi 1947 watapi wañusqa Fair Lane llaqtapi) huk l USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq ruruchiqmi qarqan. + +Gonzalo Torrente qillqaq + +Kay p'anqapiqa Inkakunamantam suyukuna. + +Runa Simi: Urdun mayu + +7.- Qosqo Llaqtallay + +Chaypajqa Inglaterrapi, Irlandapi ima kay 1700 wata tukukuynejta chantá kay 1800 wata qallariynejta imachus kasqanta yachananchej tiyan. Chay tiempopeqa, Inglaterra Iglesia, ashkha runaswan, protestanteswantaj chʼajwapi kasharqa. + +Kunan, China + +3.Chaymi Moisesqa nirqan: Musphanamá kayqa, risaq qhawamusaq imanaqtinchus haqay t'ankarta mana ruphasqanta yachanaypaq, nispa. +4.Qhawananpaq Moisés qayllaykusqanta rikuspataq, Jehová Apu-yayaqa t'ankar ukhumanta waqyamurqan: !Moises! !Moisés! nispa. Paytaq kutichirqan: kaypin kashani, nispa. + +Kinray manya icha Ch'uytu siq'ip ch'atan nisqaqa (QSHKS: Ch'uytu Seq'eq Ch'atan, kastilla simi: hipotenusa) chiqan kimsak'uchupi mana chiqan chhukap kinrayninpi kaq manyam. + +RUNAKUNA- 1995 - Runapaj Taki (ECU) WAV + +quwiki Pumaqucha (mawk'a llaqta) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takichaq (Italya). +"Takichaq (Italya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Mama llaqta (Asya) - Wikipidiya +Katiguriya:Mama llaqta (Asya) +Asyapi mama llaqtakunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mama llaqta (Asya). +► Mana riqsichisqa mama llaqta (Asya)‎ (1 P) +"Mama llaqta (Asya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Hukllachasqa Arab Imiratukuna + +(Isquma munisipyu-manta pusampusqa) +Kamasqa wata 6 ñiqin hatun puquy killapi 2009 watapi [1] +Iskuma munisipyu (kastilla simipi: Municipio Escoma) nisqaqa pichqa ñiqin munisipyu Eliodoro Camacho pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya suyupi, kamasqa 6 ñiqin hatun puquy killapi 2009 watapi. Kay p'unchawkama Waychu munisipyupi kantunmi karqan. [2] Uma llaqtanqa Iskuma llaqtam. +Chinchayman: Waychu munisipyu +Qullaman: Qarapuku munisipyu, Titiqaqa qucha +Kuntiman: Waychu munisipyu, Titiqaqa qucha +Waychu munisipyu (Iskuma kantunwan): Yupaykuna, saywitu (2001 watamanta) + +Piruw, Qusqu suyu, Willkanuta walla +Buliwya, Qhapaq Walla, Chuqiyapu suyu +Buliwya, Uru Uru suyu, +Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Piruw, Kunti Walla, Ariqipa suyu +Piruw, Punu suyu +Buliwya, Chuqiyapu suyu +Piruw, Hamp'atu walla, Ariqipa suyu +Piruw, Waywash walla, Anqash suyu, Wanuku suyu +Piruw, Waywash walla, Anqash suyu, Lima suyu +Piruw, Qusqu suyu, Willkapampa walla +Piruw, Anqash suyu, Yuraq Walla +Piruw, Waywash walla, Anqash suyu, Lima suyu, Wanuku suyu + +Tsakhiagiin Elbegdorj (Muñgul simi: Цахиагийн Элбэгдорж, Cahiagín Elbegdor) (* 30 ñiqin pawqar waray killapi 1963 watapi paqarisqa Zereg llaqtapi - ) huk Mungulsuyu mama llaqtayuq pulitikumi qarqan. +18 ñiqin inti raymi killapi 2009 watapi manta 10 ñiqin anta situwa killapi 2017 watapi-kama Mungul suyu Umalliqmi. +Pulitiku (Mungul suyu) +Uma kamayuq (Mungul suyu) +Umalliq (Mungul suyu) + +Arwayqucha (kastilla simipi: Laguna Arhuaycocha) nisqaqa Piruwpi, Yuraq Hankapi, huk qucham, Waylas pruwinsyapi, Santa Krus distritupi, Waskaran mamallaqta parkipi. + +Sutiy Gott Wisst ("Yaya Niqsin"). Tiyani Musaq Silandapi. Yachani rimayta runa simita kastilla simitapis. Allichu wanay kay qíllqanata. + +Katiguriya:Llaqta (Suwidsuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Suwidsuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Suwidsuyu). +"Llaqta (Suwidsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Suwidsuyu) + +Gustave Flaubert sutiyuq runaqa (*21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1821 watapi Rouen llaqtapi - 8 ñiqin aymuray killapi 1880 watapi wañusqa Croisset llaqtapi), Ransiya mama llaqtayuq qillqaq runam karqan, phransya simipi qillqaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gustave Flaubert. +Rouen llaqtapi paqarisqa + +Ch, ch nisqaqa huk t'inkisqa sanampam, qhichwa simipi iskay kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Hotel LLaqta, Lima + +Runa Simi: Hanaq Amarumayu pruwinsya + +Runa Simi: Atawallpa Yupanki + +quechua cuzqueño (Cuzco, Pérou) : quyllun llaqtayuq wawamanta, aukillu + +Runa Simi: Qharqayuy + +Musuq p'anqa + +Imaynatachus willakamunko hina kay miércoles chunka horas kaqtin yaqapis pachak tawachunkayoq (140) ayllu runakuna kay comunidad Sullca, distrito de Maranganí nesqamanta, kichaytan qallarinko sanhakunata chay qallartichin maqanakuyta. + +quwiki Sinru qillqa: Ancha riqsisqa wiyula waqachiq + +Runa Simi: Waka aycha + +Runa Simi: K'urkur distritu + +tukuy llaqtapi runakuna ñakasqanta, + +Hawaman kulun nikpika inti yaya, killa mama, Kuyllurkuna, chaskakunapash wacharishka, kutin ukuman kulun nikpika allpa mama, yaku mama, Rumikuna, ninakuna, urkukuna, akapana, yurakuna, kirukuna, wiwakuna, kuychikuna, wayrakuna, runa warmi, kari runa, ima tiyashkapash wacharishka. + +11 Karu Llaqtaman + +quwiki Katiguriya:Qillqaq (Afgansuyu) + +Runa Simi: Villa Clara pruwinsya + +quwiki Katiguriya:Wañusqa 10 ñiqin pachakwatapi + +Aswan hatun llaqta San Pauluw +• PIB, llapan runap Ñiqi: 4º + +Katiguriya:Llaqta (Manawi marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Manawi marka) +"Llaqta (Manawi marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Flavio Alfaro llaqta +Pichincha llaqta + +2 chaniyuq tikraykuna wak'anchay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: wak'anchay1wak'anchay2 + +Katiguriya:Alabama suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alabama suyu. +"Alabama suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Luís Filipe Madeira Caeiro Figo, "Luis Figo" sutipaq, (* 4 ñiqin ayamarq'a killapi - 1972 paqarisqa Lisboa (Purtugal) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Purtugal piluta hayt'aqmi. + +Tikraynin yuyay p'itiy Kastillanu simipi: + +Siwayru (latin simipi: Cuprum aceticum icha Aerugo), C4H6CuO4 icha (CH3COO)2Cu nisqaqa anta aqha p'uchquchasqam. Wasikunap anta qatankunapim paqarin. + +2 chaniyuq tikraykuna muyuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Miqapaka (kastilla simipi: Mecapaca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Miqapaka munisipyup uma llaqtanmi. + +"Taripay amachaq (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +K'uchu Wasi + +-Kuyu suyu? + +Ayllu (quechua/aymara), Ayni (quechua) + +Llaqta MachuPicchu Pueblo(Machu Picchu) + +Runa Simi: Pachakwatakuna + +PAYKUNAPAQ: julio 2013 + +Kay sapaq p'anqapiqa tukuy churkusqa willañiqikunatam rikunki. +Rikchakunamanta mawk'a musuqchasqakunata ch'aqtay + +"Qamkunaqa gobernaq sacerdötikuna y santu nacionmi noqapaq kayanki." (EX. 19:6) +8 Pachak watakuna pasariptinmi, 33 wata 14 de nisanchö Señorpa Cënanta Jesus patsäratsirqan. Vïnupaq parlarmi Jesus kënö nirqan: "Kë cöpaqa, juk mushoq conträtutam rikätsikun, qamkunapaqrëkur yawarnïta ramariptïmi qallarinqa" (Lüc. 22:20, NM). Y Mateupis kënömi nirqan: "Porqui këmi conträtu yawarnï cuenta kanqanta rikätsikun, jutsankunapita mëtsikaq perdonashqa kayänampaqmi ramashqa kanqa" (Mat. 26:27, 28, NM). + +Antañiqiq ch'ipachina (printer) nisqaqa rikch'akunata qillqakunatapas antañiqiqmanta qillqana p'anqaman ch'ipachinapaq llamk'anam. + +K'aklla qarapi niyuplastiku nisqa hump'i ch'añankunap q'umpuyasqan (Hidradenoma nisqa). +Q'umpuyasqa (tumor) nisqaqa mana atikuspa wiñaykuchkaq waqllisqa kawsaykuqkunam - runapi, uywakunapi, yurakunapipas -, ahinataq apanqara unquy nisqakunapi, q'utu nisqapipas. + +Runa Simi: Santiago suyu + +Chiyu icha Wamintsi[1] (Fuchsia) nisqakunaqa huk yurakunam, thansakunam, yawarch'unqa yura rikch'aq ayllu (Onagraceae) nisqaman kapuq, pachakchá rikch'aqniyuq, Awya Yalapi wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chiyu + +Diego Velázquez de Cuéllar sutiyuq runaqa (* 1465 watapi paqarisqa Cuéllar llaqtapi - † 12 ñiqin inti raymi killapi 1524 watapi wañusqa Santiago de Cuba) Ispaña mama llaqtayuq awqaq pusaq, ruruchiq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Diego Velázquez de Cuéllar. + +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 8, 4, d +Muksichana yupaykuna 2, 3, 4, 6 +Khillay icha K'illi, Fe (latin simipi: Ferrum) nisqaqa huk q'illaymi, allpapiqa aswanqa t'inkisqa chuqin, waki-wakinllapi llump'aymi. +Lliw q'illaymantaqa khillayta astawan llamk'achinchik, imaymanapaqmi. + +Kaymantapacha: 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 2012 +Shinzo Abe, (Nihun simipi: 安倍 晋三 Abe Shinzō), sutiyuq runaqa,(*21 ñiqin tarpuy killapi 1954 paqarisqa Nagato llaqtapi - ). +2012 watamanta ñawpaq kuti Nihunpa Uma kamayuqnin karqan. + +René Descartes sutiyuq runaqa (Renatus Cartesius, 31 ñiqin pawqar waray killapi 1596 watapi paqarisqa La Haye/Touraine llaqtapi, Ransiyapi - 11 ñiqin hatun puquy killapi 1650 watapi wañusqa Stockholm llaqtapi, Suysyapi) huk phransis Yachay wayllukuqsi, Yupay yachaqsi, Pachaykamay yachaqpas karqan, rasyunalismu nisqa yachay wayllukuypa kamariqninsi. +"Cogito ergo sum" ("yuyaychakunim, chaymantaqa kanim") nispa kikinpi sunqullikuytam yachay wayllukuyman pusarqan. Iskaynintin imayaykunamantam yuyaychakurqan, ispiritu nispaqi matirya nisqapipas. + +K'awchu nisqaqa k'awchu sach'ap lichi hillinmanta rurasqa chutariqlla, thalu imaykanam, tawqa iñuwayuq imayaykunayuq. +K'awchumantaqa qallapaq irurukunatam (antawapaq, iskaymuyupaq), k'awchinatam, ullu islamputam, ch'usaqana k'awchutam ruranku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'awchu. + +Paqarisqa 23 ñiqin chakra yapuy killapi 1910 watapi +Wañusqa 21 ñiqin chakra yapuy killapi 1979 watapi +Giuseppe Meazza sutiyuq runaqa, (* 23 ñiqin chakra yapuy killapi 1910 watapi paqarisqa Milano llaqtapi - 21 ñiqin chakra yapuy killapi 1979 watapi wañusqa Lissone llaqtapi) Italya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Giuseppe Meazza. +Inlish simipi + +Tikraynin ñipi Kastillanu simipi: + +Griguryu XI, Griguryu XI huk chunka huk ñiqin (latin simipi: Gregorius PP. XI, Italya simipi: Gregorio XI) sutiyuq runaqa (* 1336 watapi paqarisqa Rosiers-d'Égletons llaqtapi - † 27 ñiqin pawqar waray killapi 1378 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1370 watapi watamanta 27 ñiqin pawqar waray killapi 1378 watapi watakama Tayta Papam. +30 ñiqin qhapaq raymi killapi 1370 watapi - 27 ñiqin pawqar waray killapi 1378 watapi + +"Musiku tantanakuy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kamachi quq atiy (legislativa) nisqaqa mama llaqtap atiy rakiyninpi nisqapi kamachikunata quq atiymi. +Kunan pacha akllanakuspa kamachinakuy (dimukratiya) nisqa mamallaqtakunapiqa rimana huñunakuymi kamachi quq atiyniyuq. + +Tikraynin qillqa Kastillanu simipi: + +Runa Simi: Balqash qucha + +400 0 _ ‎‡a Thomas Gainsborough‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq llimphiq‏ + +400 0 _ ‎‡a Bob Hawke‏ ‎‡c Awstralya mama llaqtayuq pulitiku‏ + +12.00 Caminata Espiritual por el Qhapaq Ñan Papallaqta-Wakayu Qocha (magdalena) + +Wakinchawnaqa atskapash challwakunaqa (trucha) mirashqa, Ayash mayuchawnaqa, pampa Morunachawpis, challwa truchakunaqa allaapa astkapash mirashqa, tsawpaqmi Antamina yakuta pachak pitsqa chunka (150) litros por segundo (lps) aywaq, watachaw kachatsin. + +Runa Simi: Waylas pruwinsya + +Katiguriya:Kapchiq (Arhintina) - Wikipidiya +Katiguriya:Kapchiq (Arhintina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiq (Arhintina). + +kay qatiqpi qhaway +Hamp'atu (familia Bufonidae: Bufo vulgaris, Bufo spinulosus hukkunapas) nisqakunaqa huk allpa yaku kawsaq uywakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hamp'atu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hamp'atu + +Hatun Pawka (kastilla qillqaypi Jatunpauca) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Miraflores distritupi, Tanta distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +Rurasqankuna Twist takiq, aranway pukllaq +Ernest Evans sutiyuq runaqa, icha Chubby Checker (* 3 ñiqin kantaray killapi 1941 watapi paqarisqa Philadelphia llaqtapi - ) huk Twist takiqsi karqan, aranway pukllaq, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chubby Checker. + +Guárico suyu, Winisuylapi +Guárico suyu (kastilla simipi: Estado Guárico) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 66 400 km². Uma llaqtanqa San Juan de Los Morros llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Guárico suyu. + +Cruzadata huk ñiquin maqanakurqa ; Yerushalayimpi huk ñiquin yaykurqa. + +Warisa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Warisa sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Warisa sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Saimiri sciureus (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yuramachi (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Ihiptu). +"Pulitiku (Ihiptu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Siwilla (Allium cepa) nisqaqa huk allpapi raphikunawan puquq chakra yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Siwilla. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Siwilla + +K'uychi phaqcha - Wikipidiya +K'uychi phaqcha (kastilla simipi: Catarata Arco Iris) nisqaqa Pawsirna mayup huk phaqcham ( 88 m), Noel Kempff Mercado mamallaqta parkipi, Buliwyapi, Santa Krus suyupi, José Miguel de Velasco pruwinsyapi. + +San Pablo distritu (kastilla simipi: Distrito de San Pablo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Mariscal Ramón Castilla pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Pablo de Loreto llaqtam. + +Purutu (Phaseolus vulgaris) nisqaqa huk chaqallu chakra yuram. Chaqallunpi achka prutinayuq murukunatam yanuspa mikhunchik.Hacha pushku nisqa Ankash qallupi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Purutu + +Coastline - Lamara junt'u tuqi suyu + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/q%27" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Qhawana pampa + +Mama llaqta Ispaña +Uma llaqta Barcelona +Barcelona pruwinsya +Sant Andreu distritu; (kastilla simipi: distrito de Sant Andreu), nisqaqa huk distritum Barcelonapi, Katalunyapi, Ispaña mama llaqtapi. + +Runa Simi: K'alchaki + +aywiki Machu Pikchu jisk'a t'aqa suyu + +quwiki Chawpi Awya Yala + +quwiki Podocarpus mama llaqta parki + +Kalipuy mamallaqta wak'a - Wikipidiya +(Kalipuy mamallaqta willkachasqa-manta pusampusqa) +Tiyay Qispi kay suyu, Santiago Chuku pruwinsya +Hallka k'iti k'anchar 4.500 ha +Kamasqa wata 8 ñiqin qhulla puquy killapi 1981 watapi (D.S. Nº 004-81-AA) +Kalipuy mamallaqta wak'a (kastilla simipi: Santuario Nacional de Calipuy) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Qispi kay suyupi, Santiago Chuku pruwinsyapi, Kalipuy mama llaqta risirwa ñiqpi. +www.enjoyperu.com / Kalipuy mamallaqta willkachasqa +Karu puriy (Qispi kay suyu) + +Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Segunda Epístola de San Juan) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Musuq Rimanakuyninpi huk liwrum, Iwanhilista Huwanpa grigu simipi qillqasqan iskay ñiqin ipistula kristiyanu masinkunapaq. +Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan, bible.is nisqapi: +Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan (Chincha Buliwya qhichwa simipi) +Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) +Huwanpa iskay ñiqin qillqasqan, bibles.org nisqapi: + +Pruwinsya Sumaq qhaway pruwinsya +Sumaq qhaway distritu; (kastilla simipi: distrito de Bellavista) nisqaqa huk distritum Sumaq qhaway pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +P'unchaw Kamasqa 15 ñiqin kantaray killapi 1925 watapi wata; Augusto B. Leguía Umalliq. +Uma llaqtanqa Sumaq qhaway llaqtam. + +Marin County tarikum Hukllachasqa Amirika Suyukunapi cheynallatan. Kima hatum llaqta Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. + +Katiguriya:Ariqipa llaqtapi paqarisqa - Wikipidiya +Katiguriya:Ariqipa llaqtapi paqarisqa +"Ariqipa llaqtapi paqarisqa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kunturchapana kiti (kastilla simipi: Cantón Centinela del Cóndor) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Zamora Chinchipi markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Zumbi llaqtam. +Mayukuna: Yaya mayu (Zamora mayu) +Quchakuna: El Tuntiak qucha +Kunan huk kitillinmi kan, Zumbi kitilli (llaqta kitilli). + +Tikraynin yarqhachiy Kastillanu simipi: + +Nacional Autónoma de México Yachay Suntur (kastilla simipi: Universidad Nacional Autónoma de México) nisqaqa Mishiku mama llaqtapi huk yachay sunturmi. +Nacional Autónoma de México Yachay Suntur, 1910 watapi kamarisqa karqan. + +1776 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +Aymara llaqta — Pueblo aymara. + +Runa Simi: P'ikwachiy + +Runa Simi: Kayampi urqu + +Chaymandaqash «manaraq, mamitay» niyanshi. + +L, l nisqaqa latin siq'i llumpapi chunka iskayniyuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq suqta kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Punku p'anqa: Iñiy +Iñiy (kastilla simipi: religión, latin simipi: religio, grigu simipi: Θρησκεία) nispa tukuy dyuspi icha dyuskunapi runakunap iñiyninta ninchik. +Tawantinsuyu iñiy +Urqup apunkuna - Pachamama - Pachakamaq apu - Qun Tiksi Wiraqucha - Mama Killa - Tayta Inti - China apukuna - Wak'akuna +Yachay wayllukuy - Mituluqiya +P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna + +Katiguriya:Awya Yalapi runa llaqta - Wikipidiya +Katiguriya:Awya Yalapi runa llaqta +Awya Yalapi runa llaqtakunamanta qillqakuna. +"Awya Yalapi runa llaqta" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Runa +Runamanta qillqakuna. +"Runa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Dél-Alföld (Urin Hatun P'allta) nisqaqa Unriya mama llaqtap huk riqyunmi. + +Mama llaqta Rusya +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2018 (inlish simipi: FIFA World Cup 2018, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 2018) nisqaqa 2018 watapi Rusiya [1] mama llaqtapi XXI ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. +Piluta hayt'aq: Luka Modrić +Tawa ñiqin: Inlatirra +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2018paq 1000 P'unchaw. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2018. +Qatar Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2022 + +Kraków nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Kraków llaqtapiqa 761.873 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kraków. + +2 chaniyuq tikraykuna llasay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Mao Zedong (Chinu simipi: 毛泽东, chinu tradisyunal: 毛澤東, pinyin: Máo Zédōng, Wade-Giles: Mao Tse-Tung), sutiyuq runaqa 26 ñiqin aymuray killapi 1893 paqarisqa Shaoshan, Hunan llaqtapi - 9 ñiqin tarpuy killapi 1976 wañusqa Pikkin llaqtapi) Chunwa mama llaqtayuq qillqaqmi, pulitikupas qarqan. +1949 watamanta 1976 watakama Chunwa Runallaqta Republikap umalliqninmi karqan. +Musuq Chunwa Runallaqta Republika Umalliq +Musuq Chunwa Kumunista Partidu Chawpi Awqaq pusaq Comisyun Umalliq +Musuq Chunwa Runallaqta Republika Chawpi Awqaq pusaq Comisyun Umalliq + +III Hukllachasqa Amirika Suyukuna Umalliq +Thomas Jefferson, sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin ayriway killapi 1743 watapi paqarisqa Shadwell (Virginia) llaqtapi - † 4 ñiqin anta situwa killapi 1826 watapi wañusqa Monticello llaqtapi) huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq pulitiku runas karqan, 3 kaq umalliqnin (1801 watamanta 1809 watakama), ñawpaq Demokratiku wan Republikanu Partidupi kaq umalliqsi. + +Baryu, Ba (musuq latin simipi: Barium) nisqaqa huk allpa alkali q'illaymi. + +Kunukutu kitilli (kastilla simipi: Parroquia Conocoto) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi huk chakrapura kitillim, Pichincha markapi, Kitu kitipi. + +3 chaniyuq tikraykuna qara kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: 26 ñiqin anta situwa killapi + +Llaqta MachuPicchu Pueblo + +Hanaq pachaq kusikuynin, waranqakta much'asqayki, yupay ruru puquq mallki, runakunap suyakuynin, kallpannaqpa q'imikuynin, waqyasqayta. +Uyariway much'asqayta, Diospa rampan, Diospa maman, yuraq tuqtu haman­q'ayman, yupasqalla qullpasqayta, wawaykiman suyusqayta, rikuchillay. + +Runa Simi: Kikuyu simi + +"Ayllu K'anchaq Qoyllur" +Ch'auchu Hap'inachiykuna +AYLLU K'ANCHAQ QOYLLUR - Google+ + +400 0 _ ‎‡a Humphrey Bogart‏ ‎‡c Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq‏ + +quwiki Punku p'anqa: Yupay yachay + +Runa Simi: Surat'a + +Runa Simi: Islay pruwinsya + +Megantoni mamallaqta willkachasqa - Wikipidiya +Lago de Ángel, Pawqartampu wallap hayt'ananpi, Megantoni mamallaqta wak'a +Mama llaqta: Piruw +Tiyay Qusqu suyu, Killapampa pruwinsya, Icharati distritu +Tinkurachina siwikuna +Karu puriqkuna / wata: +Pacha suyu: UTC-5 +Megantoni mamallaqta willkachasqa icha Megantoni mamallaqta wak'a (kastilla simipi: Santuario Nacional Megantoni) suyuqa amachasqam kachkan, Piruw mama llaqtapi, Qusqu suyupi, Killapampa pruwinsyapi, Icharati distritupi. +2.1 Hanan Urupampa kitipi tiyaq ayllu llaqtakuna +2.2 Uray Urupampa kitipi tiyaq ayllu llaqtakuna +Megantoni mamallaqta willkachasqapiqa kanmi 32 laya ñuñuqkuna 7 rikch'aq ñiqipi 17 rikch'aq ayllupipas, 378 laya (600-chá) pisqukuna, 32 laya allpa yaku kawsaqkuna, 19 laya suchuqkuna, 22 layapas (70-chá) challwakuna. Kallantaqmi askha yurakuna kay muyuyllapi wiñaq manataqmi tarikunchu waq tiqsimuyuynintinpi. Kay Mamallaqta Willkachasqapiqa Santuario Nacional nisqa kanmi hatun amachasqa suyu istrikta. Kay kitikunaman atinkumanmi haykuyta yachaqkuna yachay riqsiq, chay warda parkikunaq qawasqantaqmi kanan paykuna. +Kallantaqmi huq p'aki puna nisqa tuparitaqmi Manu mamallaqta parkiwan kuska. +Ñuñuqkuna: (32 laya 7 rikch'aq ñiqipi, 17 rikch'aq ayllupipas) +Pisqukuna: 378 laya +Allpa yaku kawsaqkuna (32 laya) suchuqkunapas (19 laya): +Challwakuna: 22 laya +Hanan Urupampa mayup k'itinpiqa uray Urupampa mayup k'itinpipas - Mainique punku Megantoni parki ñiqpi - askha runa llaqtakuna indihina ayllu llaqtakunapas tiyanku, 38 ayllu llaqtakunaqa tawa runa llaqtakunapa: Machiqinqa, Kampa (Ashaninka Kakintepas), Kugapakori / Nanti, Yine Yami, Panopas (Nahua / Yora), 85% Arawaka. +Hanan Urupampa kitipi tiyaq ayllu llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ayllu llaqta +Runa llaqta +Uray Urupampa kitipi tiyaq ayllu llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna +↑ Megantoni mamallaqta willkachasqa +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +www.cedia.org.pe / Megantoni mamallaqta willkachasqa - Plan Maestrunchis, Noqanchispaq Qhillkaska (Qhichwa simipi) +Saywitu: Qusqu suyu +Willkachasqa ñawpa suyukuna: Ayakuchu Pampa · Chakamarka · Machu Pikchu · Pumaq sach'a-sach'a +Sallqa kawsay risirwakuna : Llakipampa · Willa Uqhukuna +Katiguriyakuna: +Piruwpi mamallaqta willkachasqa +Allpamanta yachaykuna (Piruw) +Karu puriy (Qusqu suyu) +Killapampa pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 14:13, 15 awr 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kawalluyuq kastilla awqaqkuna Mishikakunata atipachkan Otompan maqanakupi, 1520 watapi. +Ñawpa pacha runap lliwmanta aswan utqaylla apaykachananmi karqan. Chayraykum chaski runakuna, awqaqkunapas kawallupi puriq karqan. Kunan pacha iskaymuyu, antakuru, antawa huk apaykachana kaptinmi, manañam sapsi apaykachanachu. Ichataq kunanraq kurku kallpanchaymi, kawallu yallinakuykunam. +Tawantinsuyupiqa manam kawalluta riqsirqankuchu. Hinaptinqa kawalluyuq ispañul awqaqkuna inka wamink'akunata aypallas atiparqan. +Chinchay Awya Yalapi inkill pampakunapitaq chakuq indihina runa llaqtakunapas kawallupi puriqsi karqan, ahinataq Lak'ota, Shayen (Tsitsistas, Cheyenne) hukkunapas. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:47, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi (qu) + +Cortés suyu saywitu (Unduras) +Cortés suyu (kastilla simipi: Departamento de Cortés), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Pedro Sula. +3.1 Munisipyukuna +La Lima 116 km² 60 000 26 76 30 ñiqin chakra yapuy killapi +San Francisco Yojoa 96,8 km² 25 000 10 15 4 ñiqin kantaray killapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cortés (Unduras) suyu. +Suyukuna (Unduras) +Uma llaqta: Tegucigalpa +Suyu (Unduras) + +Katiguriya:Awqaq suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Awqaq suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Awqaq suyu. +"Awqaq suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Mitú +Vaupés suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Vaupés) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Mitú llaqtam. +Vaupés suyu: 6 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Vaupés suyu. +Uficial qillqa web Vaupés Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Rikch'ayrimana - Wikipidiya +Rikch'ayrimana +Rikch'ayrimana icha Sutilli (latin simipi: adjectivum) nisqaqa imappas rikch'ayninta, kayninta icha kachkayninta sut'ichaq rima layam. +1 Rikch'ayrimana + Sutirimana +Rikch'ayrimana + Sutirimana[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Uma llaqta San Gregorio +Nicolás de Piérola distritu (kastilla simipi: Distrito de Nicolás de Piérola) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kamana pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa San Gregorio llaqtam. + +Inuhu (Foeniculum vulgare) nisqaqa huk quram. Rurunkunataqa hampinapaqmi llamk'achinchik, lliw qurantintam q'apachanapaq, yuyu hinatapas llamk'achinchik. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Inuhu + +Aswan hatun llaqta Beirut +Runa llaqtap sutin Libanés, -esa +Libanu llaqtaqa Asyapi huk mama llaqtam. + +Ch'iñi kawallu chupa (Equisetum arvense) nisqaqa huk rikch'aq kawallu chupam, tukuy Tiksimuyuntinpi wiñaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'iñi kawallu chupa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ch'iñi kawallu chupa + +Édouard Manet sutiyuq runaqa (23 ñiqin qhulla puquy killapi 1832 watapi paqarisqa Paris llaqtapi - 30 ñiqin ayriway killapi 1883 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq llimphiq runam qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Édouard Manet. + +Chuntukuna, Karal, Barranca pruwinsya +Barranca distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Barranca) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Barranca pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Barranca llaqtam. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Grisya) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Grisya) +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Uma kamayuq (Grisya). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Grisya). +"Uma kamayuq (Grisya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Taqna suyu, Kantarawi pruwinsya, Kantarawi distritu +Qhipaq ninachasqa 30 ñiqin pawqar waray killapi 1802 watapi +Yukamani nisqaqa (kastilla qillqaypi: Volcán Yucamani / Yucamane) Antikunapi, Piruw mama llaqtapi huk nina urqum, Barroso wallapi, Taqna suyupi, Kantarawi pruwinsyapi, Kantarawi distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.508 mitrum aswan hanaq. + +Liu Xiaobo Chunwa mama llaqtayuq qillqa wan pulitiku. Nobel suñay + +Astawan quellqayta, ñawiriyta munaspaqa yaykuriy "Radio Universidad de Chile" + +WIÑAY LLAQTA Luzmila Carpio + +SACH'AQA II + +Kay ñoqawan hamuqtiyki, runa simita yachachisqayki. +P'unchawpiqa waqachiykimanmi, chaymi killa tutapin risaq; +kanqa chay Illimani hina. +Mayakuna, Inkakuna, pikuna manan kaypiñachu. +pisqokuna hina. +Mana Allin Sank'aq Wasikuna +Chay hatun runakuna niwanchis mana allinkuna kanki nispa. +Llapallan llaqtanchiskuna ñak'arin chay mana allin runakunawan. +Llaqta masiy wayqeykuna, ama iñiychy chay sinchi tukuqkunata. +paykunaqa wañuchiqninchiqkunan, ñak'ariqninchiqkunan. +Rikch'ariy wayqeykuna, ripunanchiq timpoñan chayamun. +Rikch'ariy llaqtallay, marq'anakunanchiqpaq. + +Machu Picchu: Llaqtapata + +Layqa qulluy nisqapiqa Iwrupapi kamachiqkuna waranqa-waranqa layqa (bruja) sutinchasqa runakunata, lliwmanta aswan warmikunata wañuchirqan. +Ancha ñawpa pachañas Mawk'a Iqiptupi, Babilunpipas layqa nisqa runakunatas qatiykachaspa wañuchirqan. Hudyukunap, Kristiyanukunappas liwrunpas, Dyuspa Simin Qillqam layqa kaymanqa ama nin (5ñ Moyses (Deuteronomium) 18:10-12 ). +Iwrupapi 5 ñiqin anta situwa killapi 1484 p'unchawpi Hatun Papa Inusinsyu pusaq ñiqin bula qillqanwan Summis desiderantes affectibus nispa qallarispa Kathuliku inlisyap sutinpi inkisisyun nisqawan layqa qulluyta kamachirqan. Hinaspa Kathuliku inlisya waranqa-waranqa layqa nisqa warmikunata wañuchichirqan, chaymantataqsi hinallataq prutistanti inlisyakunapas. +Chay pacha inkisisyun taripay sunturkuna hampiq warmikunata layqa kaymanta, diyawlu ruranakuymanta, dyusta ñakaymanta ch'atarqan. Hipachiywan chay warmikunamantaqa kunfisyun willakuytam atipayarqan. Achka bruja, brujo nisqa runakunatas - wañuy wanayman taripaspa yamt'a tawqapi kañaspa wañuchirqan, lliwmanta astawantaq Ispañapi, Alimanyapipas. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:11, 9 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +AJChampaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/AJCham" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Yukra (Caridea) nisqakunaqa kachi yakupi kawsaq pura-pura qara qaraqruyuwakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yukra. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yukra + +Huwan III, Huwan III kimsa ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. III, Italya simipi: Giovanni III) Catelinus sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 7 ñiqin anta situwa killapi 574 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan III. + +Alejandro Velasco Astete antanka pampa (kastilla simipi: Aeropuerto Internacional Alejandro Velasco Astete) nisqaqa huk antanka pampam Piruwpi, Qusqu suyupi, Qusqu llaqtapi. +Antanka ruruchinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Aylluskaq maytakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lima (1 Mayta, 5 Antanka ruruchinakuna) +Ariqipa (1 Mayta, 2 Antanka ruruchinakuna) +Amaru (1 Mayta, 3 Antanka ruruchinakuna) +Hullaqa Inka Manqu Qhapaq antanka panpa LAN Perú +Chuqiyapu Altu llaqta antanka panpa Amaszonas / Peruvian Airlines +Piruwpi antanka panpa + +Paqariy Inti (Sol de Mañana) nisqaqa Buliwyapi, P'utuqsi suyupi huk purum k'itim, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi. +Paqariy Intiqa ñanpi Pukaquchamanta Challwiri kachi quchaman. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Paqariy Inti. + +Manuel Laureano Rodríguez Sánchez sutiyuq runaqa, icha Manolete (4 ñiqin anta situwa killapi 1917 watapi paqarisqa Córdoba llaqtapi – 29 ñiqin chakra yapuy killapi 1947 watapi wañusqa Linares llaqtapi), huk Ispaña mama llaqtayuq turup wañuchiq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manolete. + +São Gonçalo llaqtaqa Brasilpi (Rio de Janeiro suyupi hatun llaqta), Purtuyiskunap 1579 watapis tiksisqan. +Purtuyis Gonçalo Gonçalves, kamasqa 6 ñiqin ayriway killapi 1579 watapi +São Gonçalo llaqtaqa 997 372-chá runayuq kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: São Gonçalo. + +Uma llaqta Ichhupampa +Ichupampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Ichupampa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi, Qullqa qhichwapi. Uma llaqtanqa Ichhupampa llaqtam. + +Emilio Butragueño Santos, "El Buitre" sutipaq runaqa, (* 22 ñiqin anta situwa killapi 1963 watapi paqarisqa Madrid (Ispaña) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Ispaña piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Emilio Butragueño. + +Thuqa icha Thuqay nisqaqa (latin simipi: saliva) thuqay ch'añankunap sapachasqan kurku puriqllam, mikhusqata allinta millp'unapaq. + +Prutina (proteína) nisqaqa aminu p'uchqukunamanta t'inkisqakunam, achka-achka aminu p'uchqukunap amidunkunam, tukuy kawsaqkunapim. Mikhuna imayaykunam. Kawsananchikpaq muchunchikmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Prutina. + +Kamasqa Huillka kuti phaxsi 8 1964, Fernando Belaúnde Umalliq. + +Hopi simi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Hopi simi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Qispi rumi patapi, puka piñicháy, +icha tukuyllapaqchus, puntitáy. + +Runa Simi: Chaku wamani + +Runa Simi: Lawriqucha pruwinsya + +Pawqartampu jisk'a t'aqa suyu +Jach'a suyu Qusqu +Jisk'a suyu Pawqartampu +Hallka k'iti kanchar 1 079,23 km² +Hanaq kay 3 005 m +Pacha suyu UTC-5 + +Qhichwa simipi pisiyachisqa qillqa + +Punu pruwinsya - Wikipidiya +Tutura wasikuna, Uru wat'akuna, Punu pruwinsya +Simikuna qhichwa simi, aymara simi, kastilla simi +Kamasqa wata 16 ñiqin pawqar waray killapi 1956 watapi +Punu pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Punu jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Puno) Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk pruwinsyam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Titiqaqa mama llaqta risirwa +Mayukuna: Qunawiri mayu +Quchakuna: Titiqaqa qucha - Umayu qucha +Chunka pichqayuq distritunmi kan. +Intika wat'amanta warmikuna +Punu pruwinsyapiqa Qhichwa runakunam, Uru runakunam tiyanku. +Istiwis wat'a, Punu llaqtañiq +Amantani wat'a, Punu pruwinsya +Sillustani chullpakuna, Umayu qucha patanpi +Chukuwitu yaqa wat'a +Tikunata wat'a +Titiqaqa wat'a + +Kanilu kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia Canelos) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Pastasa markapi. Pastasa kitipi. +Canelos kitilliqa kay kitipi wiñaq laya sach'amantam sutichasqa, Akwa ishpinku canela nisqa (latin simipi: Ocotea quixos).[1][2] +Mayukuna: Bobonaza mayu + +Carlos Caetano Bledorn Verri icha Dunga, Dopey chaylla (* 31 ñiqin kantaray killapi 1963 watapi paqarisqa Ijuí llaqtapi, Brasil mama llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +1984: Ulimpiku pukllaykuna - Iskay ñiqin +1998: Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 1998 - Iskay ñiqin +Pukllaykamachiqkuna (Brasil) + +Katiguriya:Texas suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Texas suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Texas suyu. +"Texas suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tsa'chila nisqakunaqa huk Ikwadurpi (Tsachila markapi, Puerto Limón kitillipi, Pichincha markapipas) tiyaq runa llaqtam, Tsaphiki simita rimaq. +Tsa'chila runakunaqa pusaq llaqtapi, Tsachila markapi, kawsanku: + +Katiguriya:Wañusqa 9 ñiqin pachakwatapi - Wikipidiya +Katiguriya:Wañusqa 9 ñiqin pachakwatapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wañusqa 9 ñiqin pachakwatapi. +"https://qu.wikipedia.org/w/index.php?title=Katiguriya:Wañusqa_9_ñiqin_pachakwatapi&oldid=612134" p'anqamanta chaskisqa (Wikipedia, Qhichwa / Quechua) + +Kielce nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Kielce llaqtapiqa 198.857 runakunam kawsachkanku (2014). + +Arak (Pharsi simipi: اراک ) hatun llaqtaqa Iran mama llaqtap, Markazi pruwynsyapi uma llaqtami. Soltan Abad. + +13 39 2.3 k 3.6 k 30 k Chunwa Runallaqta Ripuwlika +13 25 478 724 9 k Hukllachasqa Arab Imiratukuna +11 20 1 k 1.2 k 5 k Katiguriya:Llaqta (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +12 20 -16 982 8.6 k Chusun Runakapaq Runallaqta Republika + +Qosqo qhechwasimipi akllasqa rimaykuna Antología Quechua del Cusco. Centro Guaman Poma de Ayala, Cusco (2012). +Kusi Sulka Awqalli (editor- yarqatsiq). Voces Quechuas// Qichwa Willakuykuna. Killa Editorial Huarás (2017) ISBN 978-612-4338-05-2 + +Runa Simi: Rimulacha + +quwiki José María Linares pruwinsya + +/ uma chuku / yanas paqra / maskha paycha / waman champi / walqanqa / tukapu / waqa / llimp'i / ichima / awkikuna / ñust'akuna / qhapaq qumi / +/ Llawt'u / maskha paycha / tukapu / waqa / aqllakuna / walla wisa / kunti wisa / chuqan / pinaw / awkikuna / ñust'akuna / +/ uma chuku / yanas p'aqra / maskha paycha / chanpi / walqanqa / tukapu / hatun chaski / churu chaski / t'uqrikuq / wata kamayuq / Tawantinsuyu kamachiq / inkap rantin rimaq / runa yanapaq / inkap khipuqnin / Tawantinsuyu khipuq / hucha khipuq / waqa / chakra / qhapaq apu / awkikuna / ñust'akuna / +/ quya / qhapaq apu / +/ qhapac / uma chuku / yanas p'aqra / maskha paycha / chanpi / walqanqa / tukapu / quya chillka lliphta / awkikuna / ñust'a / +/ puqis qulla / millma rinri / qhapaq apu Inka / awkikuna / ñust'akuna / wira qucha / qhapaq apu quya / qhapaq apu Inkakuna / + +Runa Simi: Mamallaqtayuq maqanakuy + +Paqarisqa 11 ñiqin tarpuy killapi 1978 (39 watayuq) +Punku taripasqankuna 14 (Sirbya Piluta Silicciun) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dejan Stanković. +Piluta hayt'aq (Sirbya) + +Ikwadurpi Indihina runa llaqtakuna - Wikipidiya +Kay p'anqapiqa tukuy Ikwadurpi Indihina runa llaqtakunatam rikunki. +1 Indihina runa llaqtakuna +2 Kichwa runa llaqtakuna +3 Huk Indihina runa llaqta +Indihina runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Secoya Payquqa 400 Sukumpiyu Amarumayu sach'a-sach'a suyu +Siona Payquqa 360 Sukumpiyu Amarumayu sach'a-sach'a suyu +Waorani Wao Tiriro 3.000 Napu marka, Orellana marka, Pastasa marka Amarumayu sach'a-sach'a suyu +Sapara Kichwa, Sapara simi 114 Pastasa Amarumayu sach'a-sach'a suyu +Kichwa runa llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kitu Kara Kichwa, kastilla simi 100.000 Pichincha Antikuna +Puruha Kichwa, kastilla simi 400.000 Chimpurasu Antikuna +suyup Kichwa runan Kichwa 80.000 Napu, Orellana, Pastasa, Sukumpiyu Amarumayu sach'a-sach'a suyu +Huk Indihina runa llaqta[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +↑ www.codenpe.gov.ec / Ikadurpi Indihina runa llaqtakuna (kastilla simipi) + +Antañiqiq ukucha icha Ukucha antacha (mouse) nisqaqa willakunata antañiqiqman yaykuchinapaq antam. Ukuchata misa patapi muyurichispa tuyllalla qhawana pampapi qhawaspa chay willakunata ukuchawan yaykuchinchik, lluq'i icha paña butunta ñit'ispa. + +Judy Garland sutiyuq warmiqa (10 ñiqin inti raymi killapi 1922 paqarisqa Grand Rapids llaqtapi - 22 ñiqin inti raymi killapi 1969 wañusqa London llaqtapi) huk aranway pukllaqsi, takiq pas karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Tiyay Anqash suyu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu, Yunkay distritu, Qarwa pruwinsya, Shilla distritu +Chawpikallki icha Chawpi Kallki (kastilla qillqaypi: Chopicallqui) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Yuraq Wallapi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi , Yunkay pruwinsyapi, Yanama distritupi, Yunkay distritupi, Qarwa pruwinsyapipas, Shilla distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.345 mitrum aswan hanaq. +lluq'imanta pañaman: Wantuy, Waskaran, Chawpikallki (chawpi), Wallqan rit'i urqukuna, Waras llaqtamanta rikusqa +lluq'imanta pañaman: Waskaran, Wallqan, Chawpikallki rit'i urqukuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu sapa kay + +Noord-Holland pruwinsyapi munisipyukuna llaqtakunapas +Noord-Holland nisqaqa Urasuyupi huk pruwinsyam (provincie). urasuyu simipi: Noord-Holland, kastilla simipi: Holanda Septentrional. +Uma llaqtanqa Haarlem llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Noord-Holland pruwinsya. + +Kunkuwana nisqaqa (Tigrisoma lineatum) huk pisqum, Chawpi Awya Yalapi Urin Awya Yalapiwan kawsaq. +Iskay urin rikch'aq kanmi: +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kunkuwana + +Iyobpa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Job) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Iyobpa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Iyobpa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Iyobpa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Uma llaqta Bermejo +Bermejo (kastilla simipi: Bermejo) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Aniceto Arce pruwinsyapi, Tarija suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Bermejo llaqtam. +Mayukuna: Pantimayu +Bermejo munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Jisq'on kay rimay (9) +Tukuy runaspata atiynin tian munasqanman jina llank'ananpaj, maynejllapipis llank'aspa kaswayninta mask'ananpaj, llank'aspallapunitaj kawsakuyman; chay llank'asqanmantatajri yupachikuyta, llank'ay patapitaj wasinpitaj runa jina kawsakuyta atinanpaj. +Mana ujllachu, tukuy atiyniyoj kanku samarinkunankupaj samarikusaspataj munaynillanku ruasqa kunanpaj, ña ruanasninta junt'aykuspaqa pillapis atiyniyoj mana munanpaj, ruasqan patapi asllawan unayta llank'anallantapuni munanqanku chayqa. Watapi uj kuti samarikuy mit'a kanqapuni, chay samarikuy mit'amantapis llank'aj runa qolqeta jap'inapuri tian, samarikuy mit'atinta lllank'anmanpis karqa jina. + +Chay willakuy qipichamanta parlasqankuqa mana chiqachu karqa. Payachakunas, llapan yachaqasqankunata uyarisqakunata ima, warmacha kachkaptinkuqa, chaykunatas yuyarisqanku. Payachakunanchikqa uchuycha kaptinkuqa, mamayuq, taytayuq, payachakunayuq, ima kallaqkutaqmi. + +Dwight Eisenhower Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku + +Bertolt Brecht Alimanya mama llaqtayuq qillqaq + +Standard Southern Quechua (Qhichwa) — Čæy qʰarikunaqa iskæy p'unčawllapim hamunqa. Chay qharikunaqa iskay p'unchawllapim hamunqa. + +Jach'a suyu Wanuku + +K'uchu Wasi + +Manam kanchu kay sutiyuq willañiqi, ichataq $1ta atinki. + +Q'ewe, Kuti, Qayhua, Orqoqa, Ch'itapampa, Tambobamba, Kunyukuyani. + +Runa Simi: Waskaran mamallaqta wari kancha + +Kay ayllukunata tapuy shitaykunapi, kay 4 inty puncha panchi killa, kay tukuy mamallaktapi, mamallaktapa chapak willashkami kay 20 saylla pachakama ña tiyashkami tukuymantaka 445 runakuna ña wanachik pankawan kay ley seca, (Art. 291 numeral 3 de la Ley Electoral). Kamachikta pakishkamanta. Ashtawanka kay Distrito Metropolitano de Guayaquil, llankaymanta 146 yupaykuna + +Runa Simi: Aysay wichq'ana + +Kamarisqa 25 ñiqin pawqar waray killapi 1908 watapi 110 watayuq +Kamasqa 25 ñiqin pawqar waray killapi 1908 watapi Belo Horizonte llaqtapi, Minas Gerais suyu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: CA Mineiro. + +Mapuchi machikuna (paqu yachaqkuna), 1903 +Mapuchi runa (icha arawkanu) nisqaqa lliw mapudungun simita rimaq runakunam, Arhintina Chiliwan mama llaqtakunapi tiyaq. +Inkakunas Mapuchikunata Awqa icha Purun awqa nirqan, Inkap hayunkuna kaptinsi. + +Antonio Lucio Vivaldi sutiyuq runaqa (4 ñiqin pawqar waray killapi 1678 watapi paqarisqa Venezia llaqtapi (Italyapi) - † 28 ñiqin anta situwa killapi 1741 watapi wañusqa Wien llaqtapi, Awstriyapi) Italya mama llaqtayuq barruku musika takichaqmi wiyulinchaqwan wiyulinyachaqwan karqan. +Tawa pachata Wiyulinpa concerto quellqarqan. Vivaldiqa sapaconcertokuna sapawaqachinapaj kellkarqa. + +Li Xiannian, (Chinu simipi: 李先念, chino tradicional: 李先念, pinyin: Lǐ Xiānniàn, Wade-Giles: Li Hsien-nien) sutiyuq runaqa, 23 ñiqin inti raymi killapi 1909 paqarisqa Hong'an llaqtapi - 21 ñiqin inti raymi killapi 1992 wañusqa Pikkin llaqtapi) Chunwa mama llaqtapi pulitiku qarqan. +1982 watamanta 1988 watakamam ñawpaq kuti Chunwapa Umalliqnin karqan. +Ñawpaq warmi: Lin Mei. +Wiñay kawsay (Runallaqta Republika China) +Runallaqta Republika China Umalliq + +Magnoliopsida nisqaqa kaymanmi pusachkan. Huk musuq mitan kamaykunapiqa Ch'ulla khata sisayuq nisqata niyta munanmi. +Phutuchkaq sulluchakuna: Lluq'i: Ch'ulla phutuy raphiyuq sullucha. Paña: Iskay phutuy raphiyuq sullucha +Iskay phutuy raphiyuq (Dicotyledoneae, Magnoliopsida) nisqa qatasqa muruyuq yurakunap murunpi sulluchanqa iskaynintin phutuy raphiyuqmi. Raphinkunapi sirk'achakunaqa manam chimpanasqachu. +Musuq mitan kamaykamaqa iskay phutuy raphiyuq yurakunaqa iskay rikch'aq sinrim: +Arthur John Cronquist nisqankama[1][2] rikch'aq ayllunkunari kaymi: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Iskay phutuy raphiyuq. + +P'utuy, ch'iklliy + +Aswan hatun llaqta Abiyán +¹ Yamoussoukro uficial uma llaqta, Abiyán de facto uma llaqta. +Marphil Chala (phransis simipi: Côte d'Ivoire) nisqaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. + +Tukushi (yana bukya) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Puka bukllu,[1] Puka bukya (icha Bukya chaylla),[2] Bukyu[3][4] icha Puhuyu[5] (Inia geoffrensis) nisqaqa Amarumayupi kawsaq bukyam, wallinacham, kimsa mitrukama sunim, 200 kilugramukama llasaqmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Puhuyu + +Jimmy Wales icha Jimbo Wales sutiyuq runaqa (7 ñiqin chakra yapuy killapi 1966 paqarisqa Huntsville llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi) Wikimedia nisqa ruruchinap, Wikipidiyap kamaqninmi. + +2 chaniyuq tikraykuna ruru kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Tiyakuynin Anqash suyu, Yunkay pruwinsya, Yanama distritu, Yunkay distritu +Yanaphaqcha nisqaqa Piruwpa Antikunan, Yuraq Wallapi, huk urqum, Anqash suyupi, Yunkay pruwinsyapi, Yanama distritupi, Yunkay distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.460 mitrum aswan hanaq. + +2 chaniyuq tikraykuna ma kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Llaqta taki: Huñu Republika +Kaypi wankurisqa: ONU, Arabyaq Mama llaqtap Liga +Yaman icha Yemen nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Sana'a llaqtam. +Llaqtakuna (Yaman) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yaman. + +Hatun chaha,[2] Lluchu chupa,[3] Tawañawi (Chuskuñawi)[4] icha Ayachaka[5] (Philander andersoni) nisqaqa huk rikch'aq q'arachupam, Urin Awya Yalapi kawsaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Hatun chaha + +Tankama (Ficus insipida, Ficus glabrata) nisqaqa, Uhiy nisqapas (kastilla simimanta Ojé) huk Uralan Abya Yalapi sach'a-sach'api wiñaq hatun sach'am. Rurunkunaqa manam mikhunachu, chumam. + +Salla Qullu nisqaqa Antikunapi, Buliwyap Kunti Wallanpi, huk urqum, Uru Uru suyupi, Sajama pruwinsyapi, Turqu munisipyupi, Chachakumani kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 4.644 m / 4.730 mitrum aswan hanaq. + +Por: Mink'akuy Tawantinsuyupaq + +ECUADOR RUNAKUNAPAK KISHPIRIY MASHAYPI AYLLULLAKTAKUNAPI LLANKAK YACHACHIKKUNA (1940?1980) CHAKIÑAN// (No.4, 2018) LUIS ALBERTO TUAZA CASTRO 2018-04-03 + +quwiki Musuq Pacha qucha + +Runa Simi: Eskimo aleut rimaykuna + +(h) Democracia nisqapi tiyanapaq, hawka kawsaypi tiyanapaqpas yachaykuna kamachikamunqa, hinallataq Estado de Derecho nisqapi amachasqa kawsanapaq. Terrorismo mana kananpaqpas yachallanqakutaq. + +Runa Simi: Utishi mamallaqta wari kancha + +AKappapaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/AKappa" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +400 0 _ ‎‡a Tirisa Lisieuxmanta‏ ‎‡c Ransiya mama llaqtayuq kathuliku santu‏ + +Chaqullu nisqa chaqallu yurakunamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Chaqallu icha Chuwi nisqaqa chaqallu yurakunap (Fabaceae nisqakunap) rurunmi, ch'ulla ruru raphimanta paqarisqa, achka murukunayuq. Achka prutina nisqayuq kaspa, mikhunanchikpaq ancha allinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chaqallu. + +Llaqta qayanqillqa: Libertad o Muerte +Aswan hatun llaqta Montevideo +Mama llaqtap hawan +• Llapan hallka k'iti k'anchar +• T'iqisqa kay Ñiqi: 128º +Llaqta ukhu hayt'uy (LUH) +• BUH, llapan runap Ñiqi: 92º +Uruwayi nisqaqa Urin Awya Yalapi mama llaqtam. Uma llaqtanqa Montevideo llaqtam. +3.2 Hatun llaqtakuna +6.1 Qillqaqkuna + +Runa Simi: Nuna yachay + +Runa Simi: Killawat'a + +Ch'apra nisqaqa thansasapa allpam, thansallayuq yura pacham. Sapaq thansatapas ch'apram ninchik, uchuy sach'akunatapas, k'allmankunatapas. +Achka suyukunapi sach'a-sach'a qullusqa kaptinmi, ch'aprallam kakun. Urqukunapi hanaq sallqa suyupitaq - suni suyu nisqapi - ch'apram kan. + +Yanaurqu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Yanaurqu (sut'ichana) rikuy. +Walla Kunti Walla (Piruw), Piruwpi Antikuna +Yana Walla nisqaqa (kastilla simipi: Cordillera Negra) Antikunapi, Piruw llaqtapi, Kunti Wallapi, Waylas qhichwap kuntinpi kaq wallam, Anqash suyupi (97%), Lima suyupipas (2%). +Yana Wallap chinchanpi antinpipas Santa mayum. Urinpitaq Patiwillka mayum. Chawpinpi, Waras llaqta ñiqpitaq Kasma mayum urqukunata chimpan. +Aswan hanaq q'asanqa Wankapiti q'asam (4.680 m hanaq). +Ruqarri 5.187 m Waylas pruwinsya, Matu distritu +Wankapiti 4.988 m Ayha pruwinsya, Ayha distritu, Rikuway pruwinsya + +Jujuy wamani (kastilla simipi: Provincia de Jujuy) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Salvador de Jujuy llaqtam. +Chunka suqtayuq suyunmi (dipartamintu) kan: +Dipartamintu - (Uma llaqta) +Suyu Uma llaqta Hallka k'iti kanchar (km²) Runakuna + +Uma llaqta Charaña +Charaña munisipyu (kastilla simipi: Municipio Charaña) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Pakaqi pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. Uma llaqtanqa Charaña llaqtam. +Mayukuna: Mawri mayu +Charaña munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Tianjin (chun simi: 天津, pinyin: Tiānjìn, macchu: Tientsin) llaqtaqa Chunwa mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Tianjin llaqtapiqa runakunam kawsachkanku. +4 Hawa tink'ikuna +Hawa tink'ikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Huwan XVII, Huwan XVII chunka qanchis ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. XVII, Italya simipi: Giovanni XVII) Siccone Sechi sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 6 ñiqin ayamarq'a killapi 1003 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +? ñiqin inti raymi killapi 1003 watapimanta 6 ñiqin ayamarq'a killapi 1003 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan XVII. + +Butros Butros-Ghali, Huñusqa Nasyunkunap Sapsi Qillqakamayuqnin +Butros Butros-Ghali sutiyuq runaqa (* 14 ñiqin ayamarq'a killapi 1922 watapi paqarisqa Qahira llaqtapi - 16 ñiqin hatun puquy killapi 2016 watapi) wañusqa Giza llaqtapi), Ihiptu) mama llaqtayuq taripay amachaqmi wan diplumatiqu qarqan. +1992 watamanta 1996 watakama Huñusqa Aylluskakunap huk Qayllachiqninmi karqan ( pushallaqnin). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Butros Butros-Ghali. + +Katiguriya:Umalliq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Umalliq (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Mama llaqta). + +Roentgenyu, Rg (musuq latin simipi: Roentgenium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. + +Uma llaqta Wanka +Wanka distritu (kastilla simipi: Distrito de Huanca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Kaylluma pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Wanka llaqtam. + +Kleopatra qanchis ñiqin Philopator (Κλεοπάτρα Ζ' Φιλοπάτωρ) sutiyuq warmiqa (iniru killapi 69 kñ paqarisqa;30 ñiqin ayamarq'a killapi 30 kñ wañusqa) Iqiptupi huk quyas karqan. Qhaparqanqa taytanwan (Ptolemayos XII Auletes), turinkunawan, qusankunawan Ptolemayos XIII, Ptolemayos XIV, Gaius Julius Caesar romanu qhapaqwantaq kawsanakurqansi, quya tiyayninta sinchichaspa. Caesar sipisqa karqaptin, Marcus Antoniuswansi kawsanakurqan, pitu wawata wachakuspa. +Paqarisqa 69 kñ + +Rimay taqi (Kastilla simipi: vocabulario) nisqaqa huk runap riqsisqan, llamk'achisqan icha huk liwrupi, huk simi qullqapi, huk antañiqiq p'anqapi kaq rimakunam. + +Tikraynin waraqay Kastillanu simipi: + +1631 LAGUITAO, VICENTE SUYU + +Apallaway llaqtanchikman, +Qusqu llaqtapim Waqaypatapim suyaykamullaway, + +WILLAQ: Hoq p'unchay Maraspi , kasqa hoq ayllu, mantayoq, taytayoq chaymanta kinsa wawayoq. Kuraq qhari wawaq sutin kasqa Mateo, sullk'a wawa kasqa Jose, sapa p'unchay nishuta llank'asqaku chaqrapi, chaymanta uywakunata michispa. +WILLAQ: chaymanta kasqa hoq wawanku , Nicasio sutiyoq, Nicasio kasqa nishu qella, manas llank'ayta munaqchu. +Willaq: Hoq P'unchay mantan llakikuspa chaymanta renegaspa paywan ( chay qella kasqanmanta) +WILLAQ: Asqha p'unchay ripusqanmanta Nicasio hoq p'unchay haqay karu orqopataman risqa puñuq, manataq pay llank' ayta munaqchu, chaysi chay p'unchayqa k'alata p'achanta ch'utirukuspa kunparayasqa, chaypi puñurapusqa wañusqa hina. Chayllamansi Apu Ausangateqa rihurirusqa , chayqa nisqa ima sumaq mikhuna kasasqa, amalla sapallaychu mikhurusaq, aswan wahasaq hoqkunata. +APU AUSANGATE: wayqeñañaykuna hamuychis, chaypi kashan allin mikhuna. +APU MAMA SIMONA: qankuna yachankichis , noqa renegasqa kani runakunapq, mana hayk'aq imallatapas haywariwanchischu . +APU AUSANGATE: cheqaqmi chayqa mama Simona, mana hayk'aq runa niwanchischu añanchay nispa nitaq pachamamatapas. Noqanchis qonchis imallaptapas. Paykunaman qonchis kaysayta chaymanta asqha mikhuyta, ichaqa manan hayk' aq paykuna niwanchischu añanchay chay coca k'intullawanpas nitaq ahawanpas. +APU WANAKAURI: Chayqa cheqaqmi, ñañay Pitusiray nisqa, sichus mana unuta tarinqaku chayqa , chay llaqtaqa chinkapunqa. Manataq aynita ruwankuchu chayqa. +APU PACHATUSAN: Chayqa cheqaqmi, chay unuqa qanqa uywakunapaq chaymanta sach'akunA (wiñananpaq) ima. +NICASIO: Qallarinapaqqa, kankunaqa aynita yuyarinaykichis, chaymanta pachamamata, apukunatawan. +NICASIO: Noqa sinchi kusisqa kani, kunanqa yachani ayllupi llank'ayta chaymanta yanapayta. Añanchami chay sumaq urpita, sonqompi noqata hap'iwan. + +1882 wataqa Griguryanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam). + +Huk ayllupis huk runa warmintin tiyasqa. Chay runap wasinmanqa huk ch'isi iskay sipaskunas chayanku « Taytáy! Mamáy! qurpachariwayku » nispa. « Qamkunaqa chinkaspachá purichkankichik » nispas wasiyuq warmiqa tapuykun. « Manam chinkaykuchu. Mamaykum runata khuyapayaspa "wakcha runakunata waturikamuychis" nispa kachamuwanku » nispas ninku. Kay runaqa tukuy sunqunwan sipaskunata chaskin. Qhipa paqariymansi chay sipaskunaqa mana kapusqakuchu. Iskaynin llikllallas papa hunt'a watarayachkasqa. Chay llikllakunapiqa imaymana rikch'aq papakunas watarayachkasqa. Chay wasiyuq runaqa ayllumasinkunata waqyachin. Hinaspas llapantin phatminakunku. Chay p'unchawmantas papa mamataqa uywanchik. +Wik'uñachus mamay karqan, + +Runa Simi: Runa hayñi + +Suyukuna: Arizona, Colorado, Musuq Mishiku, Utah +Rimaykunap ayllun: Na diné rimaykuna +Athapaska rimaykuna +Apachi rimaykuna +Diné icha Nawahu simiqa (Diné bizaad) 178.000 Diné runakunap rimayninmi, Hukllachasqa Amirika Suyukunap Arizona, Colorado, Musuq Mishiku, Utah suyunkunapi. + +Chili mayu / Qillqa mayu +Uraykuy hanaq kaypa puchun: 6.056 m +Purimuq mayukunap k'iti hawan: 12.542 km² +Llaqtakuna: Ariqipa + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu jap'isqa +Tikraynin jap'isqa Kastillanu simipi: + +Tiyakuynin Wankawillka suyu, Chuqlluqucha pruwinsya, Wankawillka pruwinsya +Chunta walla (kastilla simipi: Cordillera de Chonta) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk wallam, Wankawillka suyupi, Chuqlluqucha pruwinsyapi, Wankawillka pruwinsyapipas. Tanranu urquqa llapan urqukunamanta aswan hatunmi (5.431 m hanaq). +Altar 5.268 m Chuqlluqucha pruwinsya, Awrawa distritu, Chuqlluqucha distritu, Wankawillka pruwinsya, Ascensión distritu +Antarasu 5.180 m Chuqlluqucha pruwinsya, Santa Ana distritu (Wankawillka), Wankawillka pruwinsya, Wankawillka distritu +Hawiña 5.400 m Chuqlluqucha pruwinsya, Santa Ana distritu, Waytara pruwinsya, Pilpichaka distritu +Palumu 5.308 m Chuqlluqucha pruwinsya, Santa Ana distritu +Qarwarasu 5.169 m Wankawillka pruwinsya, Wankawillka distritu +Sitaq 5.328 m Wankawillka pruwinsya, Aqupampilla distritu, Musuq Uquru distritu +Wamanrasu 5.298 / 5.304 m Chuqlluqucha pruwinsya, Santa Ana distritu, Wankawillka pruwinsya, Wankawillka distritu + +Katiguriya:Suyu (Inlatirra) - Wikipidiya +Katiguriya:Suyu (Inlatirra) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Suyu (Inlatirra). +"Suyu (Inlatirra)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Huk achuni, Iguazú mamallaqta parkipi. +Achuni,[1][2][3][4] Kapisu,[5] Wachi,[6][7][8] Kuchuchu,[6][7] Mashu[7] icha Tihun[9][10] (genus Nasua) nisqaqa tukuy mikhuq aycha uquq ñuñuq uywam. Q'uñi allpakunallapim tiyan. Atuq hina chhuqu uyayuqmi. +Kaymi rikch'aqninkuna: +Yuraqsinqa achuni (Nasua narica) - Kulumbya, Chawpi Awya Yala, Mishiku, Arizona suyu +Urqukuna achuni nisqaqa wakin rikch'anapim (Nasuella olivacea). Antikunapim kawsan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Achuni. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Achuni + +Asnaqucha nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Asnaqucha, Piruwpi, Qusqu suyupi huk qucha; +Asnaqucha (Ayakuchu), Piruwpi, Ayakuchu suyupi huk qucha; +Asnaq qucha (Chinchay Lipis), Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, huk qucha; +Asnaq qucha (Uralan Lipis), Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, Uralan Lipis pruwinsyapi, huk qucha; + +Lincoln nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Lincoln (Lincolnshire). + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Istunya). +"Umalliq (Istunya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +7 Jesusmi nirqan: "Ellucayänan wayicunachomi astayäshunqui. Noqarecurmi autoridacunaman y reycunaman apayäshurniqui, tuquita tapupäyäshunqui" (Mar. 13:9). Këchöqa willakun cristiänukunaqa chikishqa o mana alli tratashqa kayänampaq kaqtam, itsa religiösukunawan o autoridäkunawan (Hëch. 5:27, 28). Pabluman yapë yarpärishun. ¿Mana allikunapa pasanampaq kaqta musyarku mantsapakurirqan? Manam (leyi Hëchus 20:22, 23). + +—¿Maypitaq kanqa chay runaqa? nir. +12Chay runakunamanta wakinkunami kusalata rimayaqllapa Jesuspaqqa. Ukkunami niyaqllapa: "Kusa allin runami" nir. Nataq ukkuna-shuypaqa niyaqllapa: "Manami, ashwan runakunata llullachin" nir. +20Piru, runakunaqami niranllapa: +32Fariseukunami, wakin runakuna Jesuspaq rimaqta uyaparanllapa. Chaymi, paykunaqa kurakunapa mantaqninkunata, Dyusta adurananllapa wasipi wakin kuytakuqkunata kaĉharanllapa, Jesusta aypananllapapaq. 33Piru Jesusqa niran: +—Chiqaptami kay runaqa Dyuspa uk rimaqnin shamunanpaq karan chay, nir. +—Mana mayqanpis chay runa yupay kusa shumaqtaqa rimashachu nir. +47Chaymi, chay fariseo runakunaqa, niranllapa: + +San Ruman pruwinsya Wallqanqa +Mama llaqta Piruw +Pruwinsya San Ruman pruwinsya +Simikuna qhichwa simi, kastilla simi +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Hallka k'iti kanchar - km² +Hanaq kay m +Kamasqa wata 1826 +Hullaqa, Chullasqa icha Huliyaka; (kastilla simipi: Juliaca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, huk llaqtam, San Ruman pruwinsyap uma llaqtanmi. Sinchi hat'unmi qhatu llaqtapa kanqa. Allin ñankunata kanchu, achqa llaqtakunakamapis chayamurkan: Qusqu, Ariqipa, Chuqiyapu, Lampa, Punu, Wankani, Kapachika, Asankaru, Escallani, waqkunata hina. Runakuna nirqapun wayrallaqta, sinchi wayrarakchu, kaypi phawarin chakra yapuy killa, tarpuy killantin. +225.146 runakuna (2007) kaypiqa tiyan, 3824 mitrukuna kachkan, wichay Titiqaqa qucha, qaylla Chakas quchantin, Sillustani chullpakunata qaylla hinaq +Ñawpaqta, warmikuna ruarqan p'achakuna, qhatun churarqan waj mama llaqtarunakunapaq. Chaywanchu, churamurkan 'chankakuq llajta' +Sapa hatun puquy, pawqar waray killantin Hullaqa p'ukllay paqarin, kayta aswan hatun tukuy Piruw raymichakuy kan, tusuqkuna sinchi llimphisqa pach'a llaqtan ñankuna purin, tusun, upyan. Achka Qullasuyum tusunakuna kallpachinku, hinaqtin sapa qhulla puquy killa, San Sebastian qhachwa qallarin. +Allin apaykachana kay llajtapi kan, ñankuna, antakuru allinchasqa kachkan, kaykunaqa llapa runakuna qarukama apan, lliw Piruw uransuyu llaqtakunap tinkin (Punu, Qusqu, Ariqipa, Takna), Qullasuyu qiqin Chuqiyapu Ña may urin llaqta riqti kaypi puriyta kananta. +Kay llaqtapi hinaq tiyan kay Inka Manqu Qhapaq antanka pampa, wakin hawa llaqtakunamanta runap Hullaqaman chayan hinaqtin mayqinkama ripun. Kaymanta tukuy Punu Suyu atiwanlla chayanaypaq kan. +6 Llaqtapi paqarisqa +7.2.2 Yachay wasikuna +8.1 Sinku hayt'ana wankurinakuna +9 Qayanqillqakuna, waq sut'ikunantin +9.2 Waq sut'ikuna +13 Hawa k'itikuna +Ramón Ríos wiñaykawsay yachaq, Hullaqa chhullasqa kaypi rimaynin hamun. Chayta nin, Waynaruqipi achka qhiskata kan, hinaptin, inkakunap chayamuptin qhiskata qhawarqanku, hina nirqan "chhullasqa kaypi". +Huqkaq runam chayarkan chinchaymanta, Ñawpa 6000 watakuna kunamanta, urukuna tiyarqan qaylla mayuqata quchaqatantin. Chakas qucha, T'uruqucha, Qoriwat'a qucha, Quchapampa hina. Chay runakuna mikurqan: ispi, challwa, karachi, mauri, tutura, waqkunanmin. Paykunaqa, tutura wamp'u ruwarqan, chaywanchu, ripurkan waq quchakunakama challwa hap'irqanpaq. +Ñawpa 3000 watakuna kunanmanta, Qaluyu waki paqarisqan Q'omer Moqopi, paykuna ruarkan waruwarukuna, p'achakuna, rumi llank'aypaq. Uywarqan papa, kuy, qinua, alpaca, karachi, kañiwa, wajkunanmin. Chaqay pachapi, Pukaraq runa hampurqan , chaywanchu, Waynaruqi waki paqarirqa. Kayta allin raqch'ikuna saqerqawan. Llachay mawq'a wakiyoq Oscar Ayca Gallegospa nirqapun paykunaqa ch'awpi llajta tiyarkan qaylla Waynaruqi urquqata. +Hullaqa kimsa distritukuna kan: +Runakuna, 1 watam huchun +Hullaqa llaqta achka kitikuna kapun, wakin wiñaykawsaynin wakin sallqaynin, hinaq kaypi wakin llumphasqa puriykuna kachkan Santa Catalina inlisya hina, Waynaruqi urqu, Chakas qucha, Qukan ayllu llaqtantin. +Qhapaq qillqasqa: Santa Catalina inlisya +Hullaqa waqaypatampi kachkan, warruku-indihina ruwachinasqa kan, ruwayta qallarinta yaqa kay 1649 watam, jisuitakunam paqarinkaqu, ña 1774 tukurqanku, sinchi sasapuni sayachinanpaq. Sapa huq turri kanku, kaypika huk sapa kampana kan, sillar rumi Ariqipaman aprarirqanku, kay pirqawasinta ruwananpaq.[3] Kunansi, franciskanukunap kamachikun. +Qhapaq qillqasqa: La Merced inlisya +Kay La Merced inlisya sinchi chanisqa ripublikam pacha kapun, allin wasiy kamay ruwasqa. Kuntip Bolognesi Patam kan. +Puka rumiwan ruwasparkaqu mitalkuna hinaq, kanku sapa huq turri intiwatanantin, kay inlisyia Diego Laymeman ruwasqa karqan. 1959 watam qallarinqaku 1995 musuqmanta tikraypakun. Kunan pacha, kay inlisyata achka runakuna purin, ima imankunapas apayananku. Kay qaylla Hullaqa sayana kachkan +Qhapaq qillqasqa: Fransiscanu San Ruman Llachay Wasi +Ñawpa pacha chanisqanrayku, kunan achka llumphasqa kan. +Qhapaq qillqasqa: Waynaruqi urqu +Waqhaypatam urin kunti kan, ñawpa siq'i hinaq kan, sobre Waynaruqi chimpan. Yuraq kristu, urmiyun ruwachisqaqa, widrio hinam, karu pachamanta rikunta atinchu. +Kaymanta aswan Karu hina rikurkan atinku, hinaqtin, ña llapan Hullaqa llaqta, Arapa qucha, Titiqaqa qucha, Qaraqutu, hatun pampakunata waq quchakunapas rikuyta atinku. Hinaqtin kay Urqumanta sinchi willqasqa kan, kallpachakun llapan Hullaqa qayllakunapas, ña 1987 ruwarqanku, iskay killata tukuchirqanku. Kunanmi kay urquman achka runakuna siqan, kallpanapaq, rikhunapaq; alasitas raymin p'ukllantin kayta hunt'asqa kutin, sumaq chanisqa kan +Kimsa sarunakuna kan, chinchay Bolognesi pata kan. Huk hatun qhatu wasi ukhumpin kachkan, sinchi makipura windinkan,rantin achka pach'akunata (chullukuna, chumpakuna, lliqllakuna, waq pach'akuna) kayta alpaqantin ruwan. Wakin pach'akuna, allin ruwanchasqa kan, hinaq, hawa mamallaqtakunaman rin, qhatun, allin chaninchasqa kan. +Qhapaq qillqasqa: Chakas qucha +Chakas qucha (Laguna de Chacas) nisqaqa huk qucham, 10 chinchan Hullaqa kan, qaylla Qukan Chakas ayllu llaqtam. Hatun Urququna kay quchata muyurin, Ikinitu hinam (aswan hanaq kay kitikuna kan) +Llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hukkaq yachay[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachay wasikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willay kamayuq[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hullaqapi kay simikunata kan: Qhichwa, Aymara, Kastilla simi +Hullaqap simin qhichwata, kastilla simipi kuyurirqan. Kunan pacha, wakin aymar runakunata anti laruman hamurqa, ñaWankani Muhumanta runakunap hamun, hinaqsi aymaran hamunqaku. +Hullaqapi achka mikhunakuna kan, sumaqmi. +Challwa frita: Challwa rurarqan, Chakas quchamanta, Titiqaqa, Arapantin. +Ch'uñu lagua: Ñutu chuñu ruwarisqa +Hullaqa llaqtaman, aswan runakuna sinku hayt'ana pukllan, isanka rump'u hinam. Hullaqap hukkaq sinku hayt'ana wankurinakuna kan American Star nisqa. +Sinku hayt'ana wankurinakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hullaqa Monumental sinku hayt'ana pampa +Hullaqa Pulitikniku sinku hayt'ana pampa +Qayanqillqakuna, waq sut'ikunantin[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Antip huñuna uma llaqtan (Ley N° 24746) +Hullaqa kay sut'ichasqa karqan: [3] +Machuaychakunap, Ch'iñipillkukunap hallpan +Wayra Llaqta +Hullaqapi tukuy apaykachana kachkan, kaykunatawan allinchasqa hinaq, kaypi Inka Manqu Qhapaq antanka pampa kan, antakuru, karrukuna kan. +Ña pitaq mayqin Punu Suyu ripuptin munan, Hullaqaman qallarinka, hina, kaykunaman tinkisqa kan: +Qhapaq qillqasqa: Inka Manqu Qhapaq antanka pampa +Inka Manqu Qhapaq antanka pampa Hullaqampi kachkan, kay antanka pampa sapalla tukuy Punu Suyu kan, llaqtan wichay kitiman ruwasqa kachkan, kaylla walsapata kiti, Lampa lluqsina. Kay antanka pampa, tukuy Awya Yala sayt'uchaq kan, llaqa 4.2 km. Aeropuertos Andinos del Perú kamachisqa. K'alan antankakuna kaypi uranchata atin +Qayllariy 2013 Boeing-ta antankanta mallinapaq nirqan Boeing [5] Kay antanka pampa akllasqa karqan, allin pacha, pampa, chiri, chaki, waqkunaraykupas; mallinakunaqa allinchasqa kan, nirqan. +Hullaqapaq kay apaykachana chanisqa kan. Hullaqa chawpin Piruw urinsuyu kachkan, hinaqtin ñankunata kaymanta qallarin maykinkama. Hullaqamanta asphaltasqa ñankunata rin: Qusqu, Ariqipa, Punu, Wankani, Lampa, waq k'iti-kama +Brasil-man kunan, kay Interoceanica nispa tinqirqan. Covisur nisqa, asphaltarqa kay Hullaqa-Punu ñan, hinaqtin sinchi hunt'asqa kay ñanta kachkan, kunansi, wakin mask'aqkuna nin, kay ñanta waq ñan ruwachina karqan, hinaqtin kunan huk hatun ñan ruwachkan autopista nisqa. +Llaqtapura, Tras-Andino Antakuruñan rin, Perú-Rail-man kamachisqa. Puno, Cuzco, Ariqipa-ntin chayan, waq mamallaqtakuna runam apaspa. Ripublika pachan sinchi mawk'asqa karqan , kunanmi hinaq, wakin runakuna kaywan kuyun, qallarirqan llaqa huq pachawata (1871), lantin llaqtakuna aswa-phisi wiñarkan, hinaqtin achka qhatun apan makipurantin. +Kunan, sinchi llumphasqa kay antakuru kan, hawamanta runakunap chaniyuq kan +Kichasqa ñawikaruy[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Radiyukuna (FM)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Radiyukuna (AM)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ñaña llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chinchaysuyu, Ampatu +Hawa k'itikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hullaqa. +Sinru qillqa: Llaqtakuna (Piruw) +Hullaqa p'ukllay +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu: Punu suyu +Uma llaqta: Punu +Amachasqa sallqa suyukuna: Aymara-Lupaka risirwa suyu • Bahuaja-Sonene mamallaqta parki • Titiqaqa mama llaqta risirwa +Mawk'a llaqtakuna: Jisk'airumuqu • Kalasaya • Kutimpu • Pukara • Sillustani +Runa llaqtakuna: Aymara • Qhichwa +Punu suyupi rimaykuna: aymara simi • kastilla simi • qhichwa simi +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Llaqta (Piruw) +San Ruman pruwinsya +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 00:01, 3 ini 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Paraqas mama llaqta risirwa + +Paqarisqa 3 ñiqin pachakwata +Wañusqa 305 watapi +Raymi 19 ñiqin tarpuy killapi +Aswan riqsisqa llimphisqan Chunta yura rikch'aq ayllukuna +Genaro (italya simipi: Gennaro), Pichanapas santu sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin pachakwata paqarisqa Napoli llaqtapi - † 305 wañusqa Pozzuoli llaqtapi) huk kathulikuSantu karqan. +19 ñiqin tarpuy killapi San Genaroraymi p'unchawninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Genaro. +Napoli llaqtapi paqarisqa runakuna +Paqarisqa 3 ñiqin pachakwatapi + +Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Aranway pukllaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aranway pukllaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +"Aranway pukllaq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kapchiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Aranway pukllaq (Mama llaqta) + +Wayne Mark Rooney sutiyuq runaqa, (* 24 ñiqin kantaray killapi 1985 watapi paqarisqa Croxteth llaqtapi - ) huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. + +Tikraynin qillma Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Distritu (Qurisapa pruwinsya) - Wikipidiya +Katiguriya:Distritu (Qurisapa pruwinsya) +"Distritu (Qurisapa pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Kay mama llaqtakunapi: Dansuyu +Dan simi (dansk) nisqaqa Dansuyu mama llaqtap rimayninmi, germanu rimaymi. Suqta hunuchá rimaqninmi kachkan. + +Arhintina Salta llaqta +José Evaristo de Uriburu sutiyuq runaqa (* 19 ñiqin ayamarq'a killapi 1831 watapi paqarisqa Salta llaqtapi - † 23 ñiqin kantaray killapi 1914 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitikupas runam karqan. + +1 Kristup ñawpan wataqa (1 kñ) Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Tikraynin chiqninakuy Kastillanu simipi: + +2 chaniyuq tikraykuna niy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Inka llaqta + +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna qallariy qillqaypi hinam qillqasqa (textos en su ortografía original). +K'iti rimay +Lukaspa qillqasqan iwanhilyu 2:14 +Clorinda Matto de Turner 1901 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Qapaq kanchay hanaqpachapi kachun Pachakamaqpaq; kay pachapitaq wayllukuy allin rurayniyuq qharikunapaq. +Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Glurya hanaqkunapi Dyusman, Kaypachapitaq allinkausay, runakuna purapi allin munay kachun. +Diospa Simin Qelqa 2004 Cuzco, Perú Qusqu (Qosqo) Dyusqa hanaq pachapi yupaychasqa kachun! Dyuspa khuyapayasqan runakunataq kay pachapi sumaqta kawsachun! +Hilario Huanca, Hermann Wendling 2007 Puno, Perú Punu (Qullaw) Yupaychasqa kachun Dyusqa hanaq pachapi, kay pachapitaq allin kawsay kachun paypaq munasqan runakunapaq. +Diosbuj Shimi: Mushuj Testamento 2013 Salasaca, Ecuador Salasaka Kichwa Jawa pachapi kak Dyustaka, ‘Kanka alli k'uyllantimi kanki,' nichun. Kay pachapi kawsakkunash Dyus k'uyashkakuna kashkamanta alli kawsayta charishpa tukin apanakuchun. +Kay runakuna yupaymi primer censo karqa, Cirino Siria llaqtapi gobernador kachkaptin. +chay Belén llaqtapi censachikuqmi rirqa José, María warminwan kuska, pay wiksayuq kachkaptin. +¡Qapaq kay kachun Dyusman altu-altukunapi, kay pachapi hawkayay, runakunapiñataq munakuy! nispanku. +paykunata angel nirqa: —Ama manchakuychikchu, llapa runa kusikunaykichikpaqmi allin noticiata apamuchkaykichik. +Quechua de Cuzco, Perú - Qusqu / Qosqo Runasimipi (Apunchis Jesukristoq Mosoq Rimanakuynin 1947) +KAY jinataq karqan, chay p'unchaykunapi Augusto jatun Inkamanta juj kamachisqa simi lloqsimurqan, tukuynin llaqtapi runa yupasqa kanampaq. +Kay jinataq karqan, paykuna chaypi kashaqtinku, wachanan p'unchaykunaqa junt'akurqan. +Anjeltaq paykunaman nirqan: Ama mancharikuychischu, imarayku ancha sumaq willayta qoshaykichis, mayqen tukuy Ilaqta runakunapaq kanqa: +Kay runa yupayqa chayllaraqmi qallarirqan Siria suyupi sullk'a rey Kirenio kamachikushaqtin. +Chaymi angelqa paykunata nirqan:- Ama mancharikuychischu, ancha allin willakuytan willasqaykichis, chaywanmi llapa runa q'ochukunqa. +Mariataq ichaqa chaykunata yuyaymanaspa sonqonpi allintapuni hap'irqan. +Chaymi angelqa paykunata nirqan: –Ama mancharikuychischu, ancha allin willakuytan willasqaykichis, chaymi llapa runapaq q'ochukuy kanqa. +Jesús manaraq nacemushaqtinmi, chay p'unchawkunapi Rey Augusto César gobiernasharan ashka nación llaqtakunata. Hinaspan kamachimuran llapallan gobiernasqan llaqtakunapi runakuna censasqa kanankupaq. +Chaymi llapallan chaypi kaq runakunaqa, michiqkunapa willakusqanta uyarispanku, anchata admirakuranku. +Chay p'unchaykunapi Cesar Augusto kamachirqan: "Hinantin suyukunapi tiyaqkuna padronasqa kachun", nispa. +Belen llaqtapi kashaqtinkun wawan onqokunan p'unchay chayamurqan. +Hinataq wachakurqan phiwi qhari wawanta, p'istuykurqan wawa p'achakunawan, siriykuchirqantaq uywa qaranapi, imaraykuchus paykunapaqqa manan tarikurqanchu ima cheqaspas qorpachana wasipi. +Hina Apuq huk angelnin paykunaman ukhurirqan, hinataq Apuq glorian p'istuykurqan paykunata k'anchayninwan. Paykunataq nishuta mancharikurqanku. +Hinataq angel nirqan: "Ama manchakuychischu; imaraykuchus noqa niykichis huk allin willakuyta, chaymi kanqa qankunapaq ancha kusikuy, kaqllataq llapan llaqtapaq. +Kunanmi paqarin, Davidpaq llaqtanpi, qankunapaq huk qespichiq, payqa Apu Criston. +Kaypin qankuna reqsinkichis: tarinkichis chayraq paqarisqa wawata, wawa p'achawan p'istusqata, uywa qaranapi siriykusqata". +"Yupaychasqa kachun Diosqa hanaq pachapi, kay pachapitaq allin kawsay kachun paypaq munasqan runakunapaq". +Pusaq p'unchaymanta wawaq qaranta ch'ikuspa, churarqanku Jesús sutita, angelpaq nisqanman hina, manaraq María onqoq kashaqtin. +Chayraykum Joseqa Galilea suyupi kaq Nazaret llaqtamanta lluqsirqan, jinaspataq Judea suyupi kaq Belén llaqtaman puripurqan, maypichus qhapaq suyu apaykachaq David paqarirqan chay llaqtaman, imaraykuchus Joseqa Davidpaq tunu allchhinmi karqan. +Kunan p'unchay Davidpaq llaqtampi uj qhispichiq qankunapaq paqarin, pichus Apu Mesías Tatam –nispa. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +LETRA PERÚ LLAQTA (Uchpa) - MUSICA.COM + +10Chaynu Jesuspa apustulninkunata willaqkunaqami kaykuna karanllapa: María Magdalena, Juana, Santiagupa maman María, wakin warmikuna ima. + +Runa Simi: Antikuna + +Runa Simi: Hatun puquy killa + +Akapaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Aka" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +/ kawsay unu, hanaq pacha. / Wakcha runa Diospa simin waqaychaqpa, hanaq pacha, Diospa llaqtan. / + +5- kuyu suyu + +Letra en quechua Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq maymantam qawamuwachkanki, kuntur, kuntur apallaway llaqtanchikman, wasinchikman chay chiri urqupi, kutiytam munani, kuntur, kuntur. Qusqu llaqtapim plazachallanpim suyaykamullaway, Machu Piqchupi Wayna Piqchupi purikunanchikpaq. + +Wanuku jach'a suyu +Runa Simi: Wanuku suyu + +Makabayop iskay ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Makabayop iskay ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Segundo Libro de los Macabeos) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk apokriphu liwrum. + +P'uchqu qucha kiti - Wikipidiya +P'uchqu qucha kiti +P'uchqu qucha, Ikwadur +P'uchqu qucha kiti (kastilla simipi: Cantón Lago Agrio) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Sukumpiyu markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Musuq Loja llaqtam. +Quchakuna: Julio Marín qucha +Kitipiqa Kichwa runakunam (Napuruna), Cofán, Secoya runakunapas tiyanku. +Kichwa runakunaqa kay llaqtakunapi kawsanku: +Cofán runakunaqa Cofán Dureno ayllu llaqtapi kawsanku, Dureno kitillipi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: P'uchqu qucha kiti + +Uma llaqta Victoria llaqta +Tamaulipas suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Tamaulipas), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Victoria llaqta llaqtam. +Victoria llaqta, 305 155 runakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tamaulipas suyu. + +Kansai suyu (kastilla simipi: Región de Kansai Región de Kinki , nihun simipi: 関西地方,, Hepburn simipi: Kansai-chihō), nisqaqa huk suyum Nihun mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Osaka llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kansai suyu. + +San Antonio nisqa llaqtaqa, Texas suyup, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk hatun llaqtam. San Antonio llaqtapiqa 1 351 305 runakuna (2008) tiyachkan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: San Antonio (Texas). +San Antonio llaqta + +"Wachuriq suyu (Usiyanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +97 wataqa Hulyanu kalindaryukama intichawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Tiyay: Santa Krus suyu, Germán Busch pruwinsya +Cáceres qucha satilitimanta rikusqa (NASA) +Cáceres qucha nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk qucham, Santa Krus suyupi, Germán Busch pruwinsyapi, Utukis mamallaqta parki ukhupi. + +Punku p'anqa: Kapchiy +Kapchiy nisqaqa runakunap ima allin icha sumaq rurasqakunapas, makinwan rurasqa, ñawinkunawan rikunapaq, rinrinkunaman uyarinapaq, rikch'akunam, musikam, hukkunapas. +Rikch'a kapchiy - Ch'uyanchaku +Wasichay - Wasi - Chaka - Tumay aranwa - Katidral - Inlisya - Manqus wasi; Machu Pikchu - Pikillaqta - Saksaywaman - Tampumach'ay - P'isaq - Pachakamaq - Ullantaytampu - Ullantaytampu - Chan Chan + +www.isqa.ir + +Runa Simi: Kantō suyu + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq + +pakuñas, mit`añas tukusitaw. + +Uchuylla p'anqakuna - Wikibooks + +Intiq sut'uyninkuna (quechua) + +Yaw kuntur llaqtay urqupi tiyaq +purikunanchikpaq. + +(Wikisimitaqi:Ayllupaq punku-manta pusampusqa) +Allin hamusqaykichik Wikisimitaqipi. Ratullakama masiykuna. -- AlimanRuna 15:07 18 oct 2007 (UTC) +Kaypi qhaway: Wikisimitaqi:Kamachiq#Wikisimitaqipi mañakusqa kamachiq kaykuna +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 20:03, 6 dis 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Chachapuyas + +Mauk'a Llaqta + +Ikwadur Abya-yala ura lanpi mama llaqta. + +Kinray nisqaqa mana chawpinchu kaq, ichataq hawan kaq, pañan icha lluq'in, ñawpaq icha qhipaq, hanan icha urin kaq, chirupas manyapas. +Kay p'anqaqa 00:56, 14 hun 2010 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. Paqtataq: Kay p'anqapiqa manaraqchá kachkanchu aswan qayna musuqchasqakuna. + +Qispichiqkuna (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Qispichiqkuna (inlish simipi The Rescuers, kastilla simipi: Los Rescatadores, Bernardo y Bianca) nisqaqa 1977 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Wolfgang Reitherman, Art Stevens, John Lounsberymi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. Chay pilikulapi qispichiqkunaqa iskay ukucham. Ñiqin piti Qispichiqkuna Kangurusuyupi 1990 watapi rurasqa. + +Kamachichisqa 28 ñiqin ayriway killapi 1877 watapi +Chelsea FC (Chelsea Football Club), icha Chelsea, nisqaqa huk Inlatirraniyuq piluta hayt'ay klubmi. +Kamasqa 10 ñiqin pawqar waray killapi 1905 watapi London llaqtapi (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chelsea FC. + +Katiguriya:Bongará pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Bongará pruwinsya +"Bongará pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla. +"Qanchisnintin Tiksimuyu Achachilla" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Khipukuna: watasqa q'aytukuna. +Khipu nisqaqa ima watasqapas q'aytukunam, q'ipikunam. + +Wik'uñakuna (Vicugna vicugna), Pampa Galeras - Bárbara D'Achille mama llaqta risirwapi kawsaq uywakunam. +Kamasqa wata 8 ñiqin anta situwa killapi 1964 watapi +Pallqu distritu (kastilla simipi: Distrito de San Pedro de Palco) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Ayakuchu suyupi, Lukana pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa San Pedro de Palco llaqtam. + +• Tinkurachina siwikuna Panama marka +Aswan hatun llaqta Marka Panama + +Wikipidiyaqa unquy hampinakunamanta achkatam willasunki. Hinaptinpas, unquspaykiqa kay willasqallawan ama hampikuychu, aswantaq hampikamayuqman riy. + +Southend-on-Sea nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Southend-on-Sea. + +Suyk'u nisqaqa k'aprapas hukmantapas upyana wisinam. Suyk'umantaqa upyanchikmi. + +Harry Potter wañuypa chiqanyankunawan - Wikipidiya +Harry Potter wañuypa chiqanyankunawan. +Harry Potter wañuypa chiqanyankunawan (inlish simipi: Harry Potter and the Deathly Hallows) nisqaqa kawsay rikch'a liwrum, Joanne K. Rowling-pa qillqasqan 2007 watapi. + +Ñukñu pichana (Scoparia dulcis) nisqaqa Piruwpi kawsaq yuram. + +Székesfehérvár nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Székesfehérvár llaqtapiqa 104.500 runakunam kawsachkanku (2002). + +Runa Simi: Lampalliqi pruwinsya + +Runa Simi: Monsefú distritu + +quz-EC Quechua (Ecuador) runa shimi (Ecuador Suyu) + +que: Hatun Britanyap Chinchay Irlandapapas Hukllachasqa Qhapaq Suyunku + +(Qhari-manta pusampusqa) + +Huk ñiqin pachantin maqanakuy. +Huk ñiqin pachantin maqanakuy nisqaqa huk hatun maqanakuymi karqan, 1914 watamanta 1918 watakama. +Chawpi atiykuna nisqa mama llaqtakuna - Alimanya, Awstiriya-Unriya, Turkiya, Bulgarya - maqanakurqan kay hayukunawan, Entente nisqa: Fransya, Hukllachasqa Qhapaq Suyu, Rusya, Italya, Rumanya, Hapun, Hukllachasqa Amirika Suyukuna (1917 watamanta). Entente nisqakunaqa 1918 watapim atirqan. +Huk ñiqin pachantin maqanakuypiqa achka hunu runas wañurqan. +Iskay ñiqin pachantin maqanakuy + +1 ñiqin kantaray killapi 1936 – 20 ñiqin ayamarq'a killapi 1975 +Francisco Paulino Hermenegildo Teódulo Franco Bahamonde sutiyuq runaqa (* 4 ñiqin qhapaq raymi killapi 1892 watapi paqarisqa Ferrol llaqtapi - † 20 ñiqin ayamarq'a killapi 1975 watapi wañusqa Madrid llqatapi). Ispaña mama llaqtap awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +1936 watamanta 1975 watakama ñawpaq kuti Ispañapa Umalliqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Francisco Franco. + +Qhaquy nisqaqa iskay q'imirinakuq pachankap kuyuyninta hark'anakuq kallpam. + +3 chaniyuq tikraykuna t'ara kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Katiguriya:Mayu (Ariqipa suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Ariqipa suyu) +"Mayu (Ariqipa suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qharqayuy icha Asma (grigu simimanta: άσθμα [ásthma]; Asthma bronchiale) nisqaqa surq'anpi tunqurchakunapi ninachay unquymi, samayninchikta sasachaq. + +Katiguriya:Ruruchina (Piruw) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruruchina (Piruw). +"Ruruchina (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Ruruchina (Mama llaqta) + +Uma llaqta Yuraq Yaku +Yuraq Yaku distritu; (kastilla simipi: distrito de Agua Blanca) nisqaqa huk distritum Qurisapa pruwinsyapi, Piruw mama llaqtapi. +Uma llaqtanqa Yuraq Yaku llaqtam. +Distritu (Qurisapa pruwinsya) + +2000 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Kudai nisqaqa huk Chili llaqtayuq, pop nisqa kusituymi. + +Maki kapchiy qhatu, Antawayllacha, Qusqu suyu, Piruw. +Maki kapchiy nisqaqa runap makinwan rurasqan, kapchisqan sumaq imakunapas. + +que: Piruw Mama Llaqta + +20 shutikuna kikin. + +ama unay unay yachakuynintsikta qunqayaytsu: "ama suwa, ama uli, ama qila", tsayllachawtaq llapan alli kaway. + +Qhapaq Ñan: Huacahuasi, Rumiqolqa, Choqetakarpu + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? + +ripukusaqku, manaña kutinaykupaq, +chay musuq markakunapi. + +quwiki Katiguriya:Distritu (Jaén pruwinsya) + +Runa Simi: Ruranakuy paqtachani + +Estado Plurinacional de Bolivia (Spanish) Tetã Hetãvoregua Volívia (Guaraní) Buliwya Mamallaqta (Quechua) Wuliwya Suyu (Aymara) + +Runa Simi: Hamut'ay + +Tiyay Anqash suyu, Bolognesi pruwinsya, Akya distritu, Rikuway pruwinsya, Qataq distritu +Tuku icha Wanaku Punta (kastilla qillqaypi Tucu icha Huanaco Punta) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk rit'i urqum, Yuraq Wallapi, Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Akya distritupi, Rikuway pruwinsyapipas, Qataq distritupi.[2][3]Pikchunqa mama quchamanta 5.479 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Rikuway pruwinsya (Anqash suyu) + +Wañusqa 22 Ayamarq'a killa 230 +Cecilia (kastilla simipi: Santa Cecilia; latin simipi: Sancta Caecilia), sutiyuq warmiqa (* 180 wata paqarisqa Roma llaqtapi - † 22 ñiqin ayamarq'a killapi 230 watapi wañusqa Catania llaqtapi) huk kathuliku Santam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Cecilia (santu). + +Katiguriya:Mayu (Taqna suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (Taqna suyu) +"Mayu (Taqna suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +24 ñiqin qhapaq raymi killapi 1964 watapi – 2 ñiqin ayamarq'a killapi 1991 watapi +Kenneth David Kaunda sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin ayriway killapi 1924 watapi paqarisqa Chinsali llaqtapi - ) huk Sambya mama llaqta yachachiq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kenneth Kaunda. + +Tikraynin chunka iskayniyuq Kastillanu simipi: + +(Yuraqqucha-manta pusampusqa) +Yuraqqucha (kastilla simipi: Laguna Blanca) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwapi, huk qucham, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, San Pawlu Lipis munisipyupi, Hatun Qitina kantunpi, Q'umirqucha ñiqpi. + +Mati icha Purunku (Lagenaria siceraria) nisqaqa huk chakra yuram, sapallu hinam. +Anaq, kapka, ch'ila qarayuq rurunkunatam purukunatam ruranchik. Matimantaqa chay purupi mati wayusap raphinmanta rurasqa mati upyana sutinchasqam. +Rurasqakuna. Chaki mikuypaq: mati, hatunqa laapa, anqara.Aqhapaq: puru. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Lagenaria siceraria. + +Wamp'upi challwa hap'iqkuna. +Challwa hap'iy nisqaqa runakunap challwakunata hap'iynin, mikhunanpaq. +Chay challwata hap'iq runakunataqa challwaq ninchikmi. +Challwakunataqa kay hinatam hapinku: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Challwa hap'iy. + +Cien años de soledad sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +2 chaniyuq tikraykuna inti watana kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Ñawpaq wichasqa: 18 ñiqin qhulla puquy killapi 19334 watapi +Mercedario nisqaqa Arhintina mama llatapi huk urqum. Pikchunqa mama quchamanta 6.720 mitrum aswan hanaq. + +Max Ernst sutiyuq runaqa (* 2 ñiqin ayriway killapi 1891 watapi watapi paqarisqa Brühl llaqtapi - 1 ñiqin ayriway killapi 1976 watapi wañusqa Paris llaqtapi), huk Alimanya mama llaqtayuq llimphiq, qillqaq, ch'iquqm (iskultur) yachaqpas wan aranway pukllaq qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Max Ernst. + +P'irqa [1] icha China muni[2] (Bidens pilosa) nisqaqa Urin Awya Yalapi wiñaq hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: P'irqa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Bidens + +Santu Tumas (Chumpiwillka) jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia + +Karu rimay, Karuyari, Yawirka rimay icha Tiliphunu, Tiliwunu (grigu simimanta: Τηλέφωνο[ν] Tīléphōno[n], chaymanta kastilla simipi: teléfono) nisqaqa karu rimanakunaspa uyarinakunapaq, ruqyayta rimasqakunata pinchikilla yawirkanta icha radyu illanchaywan apaykuq, pisilla mast'ay pinchikillawan llamk'aykuq llamk'ana llikam. +Maymanpas apana karu rimanakunataqa kuyuylla karu rimana ninchikmi. + +Runa Simi: Pawqarwara distritu + +Quechua: k'usillu (qu) + +Khuruña nisqaqa (kastilla simipi: Nevado Coruña) Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk rit'i urqum Barroso wallapi, Taqna suyupi, Taqna pruwinsyapi, P'allqa distritupi, Tarata pruwinsyapipas, Tarata distritupi, Tarukachi distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.650 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Tarata pruwinsya / Taqna pruwinsya, Piruw +Urqu (Taqna suyu) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chakra yapuy killa. +"Chakra yapuy killa" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Alsi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Alsi sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Alsi sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Alce (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Alces (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Kamasqa wata 20 ñiqin kantaray killapi 1548 +Chukiyapu (kastilla simipi: La Paz) nisqaqa Buliwya mama llaqtap uma llaqtan (administrativo), Pedro Domingo Murillo pruwinsyapi, Chuqiyapu suyup uma llaqtanmi. Chuqiyapu llaqtapiqa 789.585 runakunam kawsachkanku (2001). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chuqiyapu. +Llaqta (Pedro Domingo Murillo pruwinsya) + +2 chaniyuq tikraykuna tuta kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qataqura munisipyu - Wikipidiya +Pruwinsya José Manuel Pando pruwinsya +Uma llaqta Qataqura +Qataqura munisipyu (kastilla simipi: Municipio Catacora) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu José Manuel Pando pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qataqura llaqtam. +Qataqura munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Paqarisqa Ilanda, 16 ñiqin kantaray killapi 1854 watapi, +Wañusqa Ransiya, 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1900 watapi, +Rurasqankuna qillqaq, Pulitiku. +Oscar Fingal O'Flahertie Wills Wilde sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin kantaray killapi 1854 watapi paqarisqa Dublin llaqtapi - † 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1900 watapi wañusqa Paris llaqtapi) Ilanda mama llaqtayuq qillqaq, pulitiku runam, inlish simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Oscar Wilde. +Dublin llaqtapi paqarisqa + +Vallegrande (kastilla simipi: Vallegrande) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Santa Krus suyupi, huk llaqtam, Vallegrande pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Vallegrande pruwinsya) + +Phiyi simi (Na vosa vaka-Viti) nisqaqa Phiyip rimayninmi. Kimsa pachak waranqamanta aswan mama rimaqniyuqmi kachkan, Phiyi wat'api kawsaq runakunap kuskanchá. + +Wañusqa 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1983 (65) +Joan Miró i Ferrà sutiyuq runaqa ( * 20 ñiqin ayriway killapi 1893 watapi paqarisqa Barcelona llaqtapi, Ispañapi - † 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1983 watapi wañusqa Palma de Mallorca llaqtapi) huk Ispaña mama llaqtayuq llimphiq wan llut'achiq runam karqan. +Llut'achiqankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Joan Miró. +Barcelona llaqtapi paqarisqa runakuna + +Puñuchiq hampikamayuq - Wikipidiya +Puñuchiq hampikamayuq nisqaqa (kastilla simipi: anestesista) runa kuchuypi unquqta musphachinawan puñuchiq hampikamayuqmi. + +4 chaniyuq tikraykuna jawa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Paul Adrien Maurice Dirac sutiyuq runaqa (8 ñiqin chakra yapuy killapi 1902 watapi paqarisqa Bristol llaqtapi - 20 ñiqin kantaray killapi 1984 watapi wañusqa Tallahassee llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyu mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. + +Saqarara[1] (Plantago major) nisqaqa huk quram, rikch'aq llantanmi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Saqarara + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mayu (Iqiptu). +"Mayu (Iqiptu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Iqiptu) + +"User sv-1" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +United Airlines nisqaqa huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq antanka ruruchinam. + +2 chaniyuq tikraykuna maqch'iy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kulumbyar (kastilla simipi: Colombia, "Colonsuyu") nisqaqa Uralan Awya Yalapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Bogotá llaqtam. Kulumbya mama llaqtapiqa 44 534 000 runakunam kawsachkanku (2006). Kulumbya +Qhapaq qillqasqa: Kulumbyapa allpa saywachi +Amachasqa sallqa suyukuna: Kulumbyapi amachasqa sallqa suyukuna - Sunqu wat'a risirwa - +Llaqtakuna: Lista: Kulumbyapi llaqtakuna +Katiguriya:Kulumbyapi mawk'a llaqtakuna: Inkapirqa +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: Tumipampa +Kitikuna: Kiti (Antioquia) - Cundinamarka kiti +Kitillikuna: +Mawk'a llaqtakuna: Barro Colorado +Wiñay kawsay: Qhapaq qillqasqa +Tukuy runakunap qhapaq kaynin: +Tawantinsuyu iñiy +Simi kapchiy: Kulumbya mamallaqtap qillqaqninkuna: Gabriel García Márquez +Llimphiy: Kulumbya mamallaqtap llimphiqninkuna: Fernando Botero +Taki kapchiy: Waqachinakuna: Qina - Siku - Pututu - Antara - K'uypi - Kachu - Wankani +Qhapaq qillqasqa: Kulumbyapi musiku +Allpa llamk'ay: Sara - Papa - Allpa llamk'ay - Wiru yura rikch'aq ayllu +Kulumbyapi runa llaqtakuna Indihina ayllu llaqtakunapas: Awa runa - Embera - Inga - Kichwa runa - Qhichwa Kara +Kusa qillqakuna (suyapayaqkunapas) +Lista: Kulumbyapi llaqtakuna (1-XI) +Lista: Kulumbyapi llaqtakuna +Ama mancharikuychu Wikipidiyap p'anqankunata allinchayta. +Punku p'anqa: Arhintina +Punku p'anqa: Chili +Punku p'anqa: Ikwadur +Punku p'anqa: Mishiku +Punku p'anqa: Piruw +Punku p'anqa: Uralan Awya Yala +Katiguriyakuna: +Punku p'anqa (Mama llaqta) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:41, 7 mar 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +quwiki T'ikrasqa yupay + +José María Arguedas, 1911 watapi Antawaylla llaqtapi (Apurimaq Suyupi) paqarisqa, 2-XII p'unchawpi 1969 watapi wañusqa, Piruw mama llaqtayuq qillqaq, runakunap kawsayninmanta achkata willaspa qillqarqan. Lliwmanta astawan Kastilla simipi qillqaspa, achkatapas Qhichwa simipi willarqan. 1956 watapi Pukyu llaqtapi Inkarrí nisqamanta willasqakunata qillqamurqan. Piruwpi wiraqucha qhapaqkunap kamachiyninrayku llakipayakuspa, 1969 wañuchikurqan. + +Rafael Bustillo Wallqanqa +Mama llaqta Buliwya +Suyu P'utuqsi +Pruwinsya Rafael Bustillo pruwinsya +Simikuna qhichwa simi, aymara simi, kastilla simi, hukkuna +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Hallka k'iti kanchar - km² +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-4 +Llallawa (kastilla simipi: Llallagua) nisqaqa huk buliwyanu llaqtam, P'utuqsi suyupi, Rafael Bustillo pruwinsyapi, Llallawa munisipyup uma llaqtanmi. +Llallawa llaqtaqa Unsiya llaqtap (pruwinsyap uma llaqtanpa) chinchayninpi, chaymanta 7 km karum, Chukiyapu llaqtamantataq 300 km karum, uralanpi, Ururu llaqtamanta 100 km karum, chinchay kuntinpi. Chaymanta huk mana sinchichasqa ñanpi huk 5.000 m hanaq q'asanta purimunchik. +3 Llaqtapi paqarisqa +Llallawa llaqtaqa mama quchap hawanmanta 3.800 m aswan hanaqmi. Llaqtap k'itipiqa iskaynintin urqum, Llallawa nisqam ("ñuñu", "chuchu" niyta munaqsi). Llaqtaqa puna nisqa sallqa suyupim, wata kuskanchaku llaphinqa 10 °C, wata kuskanchaku para yakunqa 400 mm. +Llaqtapi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Lista: Llaqtakuna (Buliwya) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llallawa munisipyu: yupaykuna, saywitu +P'utuqsi suyu +Amachasqa sallqa suyukuna: Eduardo Abaroa anti fauna mama llaqta risirwa • Turu Turu mamallaqta parki +Runa llaqtakuna: Aymara • Qhichwa • Waraniyi +Mawk'a llaqtakuna: Laqaya • Urunquta +Katiguriyakuna: +Llaqta (Buliwya) +Llaqta (P'utuqsi suyu) +Llaqta (Rafael Bustillo pruwinsya) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 09:32, 31 ukt 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Chinandega suyu + +Runa Simi: Suchitepéquez suyu + +quwiki Katiguriya:Taripay amachaq (Arhintina) + +Qillqarimuway (Contacto RUNASIMI.DE) + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Wawqisninqa mancharikuspa mana imatapis kutichirqankuchu. Chayrayku José nirqa: ‘Qayllamuwaychik, ñuqa waqiykichik José kani, pitachus qamkuna Egiptoman venderqankichik, chay', nispa. + +Katiguriya:Kapchiy - Wikipidiya +Katiguriya:Kapchiy +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kapchiy. +"Kapchiy" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Omar Efraín Torrijos Herrera sutiyuq runaqa, (* 13 ñiqin hatun puquy killapi 1929 paqarisqa (Santiago) llaqtapi - †31 ñiqin anta situwa killapi 1981 wañusqa Panama llaqtapi ). + +Katiguriya:Ch'ulla phutuy raphiyuq - Wikipidiya +Katiguriya:Ch'ulla phutuy raphiyuq +Ch'ulla phutuy raphiyuq nisqa yuramanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'ulla phutuy raphiyuq. +► Isparaw yura rikch'aq ayllu‎ (7 P) +► Runtuma yura rikch'aq ayllu‎ (6 P) +"Ch'ulla phutuy raphiyuq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Illampu (chawpi-lluq'i), Janq'u Uma (chawpi), Titiqaqa quchamanta rikusqa +Tiyakuynin Jankhu Uma kantun, Surata munisipyu, Lariqaqa pruwinsya, Chuqiyapu suyu +Ñawpaq wichasqa: 1928 Alfred Horeschowsky (Awstiriya), Hans Pfann (Awstiriya) +Illampu icha Surat'a nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Qhapaq Wallapi, huk urqum, Chukiyapu suyupi, Lariqaqa pruwinsyapi, Surata munisipyupi, Jankhu Uma kantunpi. Pikchunqa mama quchamanta 6.368 m / 6.421 mitrum aswan hanaq. + +Santa Marta (kastilla simipi: Santa Marta) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Magdalena suyu uma llaqtapmi. 2 393,65 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Marta (Kulumbya). + +Cotocollao kitilli (kastilla simipi: Parroquia Cotocollao) nisqaqa Kitu llaqtap kitillinmi, Ikwadur mama llaqtapi, Pichincha markapi, Kitu kitipi. + +0 watakuna nisqa isqunnintin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 9 watapi puchukarqan. +1 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 1 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 10 watapi puchukarqan. + +Chikchi nisqaqa phuyukunamanta urmaykuq chullunku rump'ukunam, urmamuq yakukuna nisqaman kapuq. + +Liyun, layqa warmi, p'acha waqaychana ima (inlish simipi: The Lion, the Witch, and the Wardrobe) nisqaqa wawakunapaq liwrum, C.S. Lewis-pa qillqasqan 1950 watapi. + +Aswan hatun llaqta Brazzaville +Kungu Ripuwlika icha Kungu Brazzaville llaqtaqa Aphrikapi huk mama llaqtam. + +Pay Mariangel Muñoz kamachiy killkak, kay Código Administrativo kamachiy, Mamakamachiypak kallari nipakunata, tiksikunata, allikayta, kutsikuyta, achikllayta, chaypi kayta, llankayñanta rikuchin. + +Paqarisqa Nikarawa, 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1867 watapi +Wañusqa Nikarawa, 6 ñiqin hatun puquy killapi 1916 watapi +Rurasqankuna Willay kamayuq, Harawi Qillqaq, diplumatiku. +Félix Rubén García Sarmiento sutiyuq runaqa, Rubén Darío qayay sutiyuq (* 18 ñiqin qhulla puquy killapi 1867 watapi paqarisqa Darío llaqta (Metapa) llaqtapi - 6 ñiqin hatun puquy killapi 11916 watapi wañusqa León llaqtapi) Nikarawa mama llaqtayuq willay kamayuqpas qillqaqpas runam, kastilla simipi qillqaqmi. +Munay qillqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Huntashqa qillqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kanankaq wakin matsiiykuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Rubén Darío. +Katiguriyakuna: +Willay kamayuqkuna (Nikarawa) +Darío llaqtapi paqarisqa runakuna +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 06:33, 11 ukt 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kichwa Rimaykuna +Kay Nizag ayllu llaktaka kinkin kawsayta, churayta, mikuyta, shimita, iñinata, mana sakishkachu +Ima llullakuna, kusa warmita makashpa , ayllukunapash llakichikukpika. +Chunka pusak mashikunami wiñachikkunaka kan. +IV. KIKIN RIMAYKUNA +Ñawpa pacha, mana yachanchikchu ima watakunachari karka, mana yachanichu shinachu karka, llullachu karka, ñukanchik yuyak taytakunami chay wiñay kawsay rimaytaka charishkakuna: Shuk chuzaluku runamanta. +Chuzalunku runaka urku runami kashka. Chayta yachashpaka: "pipash mana kankachu, Chuzalunkukunami kan. Chay runa kanka ashta chay runata ñuka ushushita wañuchishkamanta, ñuka, pay, wañuy, ñuka wañuy ashta, ñuka wañuchishami alli kasha". + +Runa Simi: Chuqi + +quwiki Ratatouille (kuyuchisqa siq'isqa) + +Kawsay - Runakuna + +Bot - derby: qu:18 ñiqin pachakwata + +Apu Qun Tiksi Wiraqucha, Qun Tiksi Wiraqucha icha Wiraquĉa nisqaqa Tawantinsuyu iñiypi lliwmanta aswan hatunsi apu karqan. Andespi lliw llaqtakunas, chay hinapas Inkakunas, payta yupaychaqsi karqan. Pachap kamaqninsi karqan. +Kunanqa qhichwa runakuna Ispañamanta runakunata, lliw Iwrupamanta hamuq runakunatapas Wiraqucha ninku. + +24 Qhapaq raymi killa 800 – 28 ñiqin qhulla puquy killapi 81 watapi4]] +28 ñiqin qhulla puquy killapi 81 watapi4]] +Carolus Magnus, Karlus Hatun (Karlus hukyuq kaq) ( kastilla simipi: Carlomagno, aliman simipi: Karl der Grosse, latín simipi: Carolus Magnus, Ransiya simipi wan inlish simipi: Charlemagne sutipaq runaqa (* 2 ñiqin ayriway killapi 742 watapi paqarisqa Herstal llaqtapi - † Plantilla:28 wañusqa Aquisgrán llaqtapi ). +Ñawpaq warmikuna wan Wawakuna: + +"Mayu (Wankawillka suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +María del Carmen García Galisteo sutiyuq warmiqa icha Carmen Sevilla (* 16 ñiqin kantaray killapi 1930 watapi paqarisqa Sevilla llaqtapi - ) huk Ispaña mama llaqtayuq takiq, tusuq, kuyu walltaypi aranway pukllaqmi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carmen Sevilla. + +Islas de la Bahía suyu saywitu (Unduras) +Islas de la Bahía suyu (kastilla simipi: Departamento de Islas de la Bahía), nisqaqa huk suyum Unduras mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Roatán. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Islas de la Bahía suyu. + +Ariqipa pruwinsya - Wikipidiya +Ariqipa pruwinsya nisqaqa (aymara simipi: Ariqipa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Arequipa) Piruw mama llaqtapi pruwinsyam, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Ariqipa llaqtam. +Quchakuna: El Fraile qucha - Kachiqucha - Pataqucha - Yuraq Pampa qucha (Lago Pampa Blanca) - Yuraqyaku qucha (Aguada Blanca) +Pruwinsyapiqa kastilla simitam, [qhichwa simi]]tam rimanku. + +Leonid Ilyich Brežněv (rusu simipi: Леони́д Ильи́ч Бре́жнев) Leonid Brezhnev sutiyuq runaqa (19 ñiqin qhapaq raymi killapi 1906 watapi paqarisqa Dniprodzerzhinsk llaqtapi - 10 ñiqin ayamarq'a killapi 1982 watapi wañusqa Moskwa llaqtapi), huk Rusya mama llaqtayuq pulitiku qarqan. +Suwit Huñup pusaqnin karqan 1954 watamanta Nikita Kruschevta qatispa 1964 watapi wañuyninkama, Suwit Huñup Kumunista Partidunpa sapsi qillqaqninpas 1971 watamanta 1982 watakama. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Leonid Brezhnev. + +Aqha icha Aswa nisqa ethanulniyuq upyanataqa winapu icha sura nisqa aslla phutusqa sara murumanta apita p'uchquchispa ruranchik. Aqhata upyaspaqa machanchik. + +K'askachakuq rimay nisqakunaqa (kastilla simipi: lengua aglutinante, latin simimanta: lingua "qallu, rimay", agglutinare "llut'ampuy") rimankunap qhipanman k'askaqkunata yapamuq ch'antakuq rimaykunam. Chay yapamusqa k'askaqkunaqa manam hukyanchu, tiyaqllam. +Kaymi huk k'askachakuq rimaykuna: +Awya Yalapi achka indihina rimaykuna + +Tikraynin k'amiqay Kastillanu simipi: + +Katiguriya:Lampa pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Lampa pruwinsya +"Lampa pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Llaqta (Busna-Hirsiquwina) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Busna-Hirsiquwina). +"Llaqta (Busna-Hirsiquwina)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chiqniy nisqaqa huk runap huk runapaq millay sunquwan ch'utinayaspa rikuynin, awqa kaynin, khuyaypa hayunmi. + +Yana hatun quchapi pacha paqariy. +Yana hatun quchap patanpi llaqtakuna +Karu puriy llaqtakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Jacob Denner sutiyuq runaqa (1685 watapi paqarisqa, 1735 watapi wañusqa) huk aliman phukuna waqachina ruraqsi karqan, Nürnberg llaqtapis kawsaq. +Waqachina ruraq (Alimanya) + +Zulia suyu (kastilla simipi: Estado Zulia) nisqaqa Winisuylapi huk suyum. 63 100 km². Uma llaqtanqa Marakaypu llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Zulia suyu. + +Runa Simi: Lampalliqi + +Trio Los Imbayaska 50 yalli watakunatami, (1955-2012) takishka, paykunaka karkami kimsa kichwa wawkikuna Ibarra llaktamanta: Segundo Antonio (+) (1990), Alberto Enrique (+) (2003) shinallatak Luis Alfonso Chiza Maldonado (+) (30 kuski killa 2012), takishpa purin karka. Abya Yala, España, Europa, Oriente Medio, kay llaktakunapimi takirkakuna. Paykunami ñukanchik runa kawsayta rikuchishpa, sinchiyachihspa purirka. Luis Alfonsoka 75 watakunatami charirka, puchukay chunka watakunapika, Ibarraman + +Qheswa simi hamut'ana kuraq suntur Qhorin Mediamano Qi + +Applepaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Apple" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +6 ñiqin ayriway killapi + +Runa Simi: Ch'antasqa tuktuntin + +Runa Simi: Chaqna antawa + +1924 wataqa Griguryanu kalindaryukama atipachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Katiguriya:Llaqta (Asya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Asya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Asya). +"Llaqta (Asya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Asya) + +Schio nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Schio (sut'ichana) rikuy. +Schio llaqtaqa Italya mama llaqtapi, Veneto suyupi, huk hatun llaqtam. Schio llaqtapiqa 39.566 runam kawsachkanku (2010). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Schio llaqta. + +Provence-Alpes-Côte d'Azur nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi (region). Uma llaqtanqa Marseille llaqtam. + +Angela Merkel, Angela Dorothea Kasner sutiyuq warmiqa (17 ñiqin anta situwa killapi 1954 watapi paqarisqa Hamburg llaqtapi) huk aliman pachaykamay yachaqmi, pulitikupas. +Leipzig llaqtapi yachay sunturpim yachaqarqan pachaykamayta 1973 watamanta 1978 watakama. +2005 watamanta Qhipaqnin kaq: + +Uma llaqta Ch'illkaymarka +Ch'illkaymarka distritu (kastilla simipi Distrito de Chilcaymarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Aplaw pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Ch'illkaymarka llaqtam. + +Awstralyap allpa pacha tiksiqa (qupa anqas) Ñukiniyuqmi, manataq Musuq Silandayuq. +Awstralya nisqaqa huk allpa pacham. Awstralya allpa pachapiqa huklla mama llaqta Awstralyam. + +Ruq'i yura rikch'aq ayllu (Quechua) +quwiki Ruq'i yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Musuqllaqta distritu (Chipin) + +Sapaq ñawirisqakunamanta willananchikpaqqa qillqapi " (ÑAWIRISQA LIWRU, LLIKA Q'ANQA) " qillqasunchik, ahinataq kay hinam, Taraqchimantam: +'''Taraqchi''' ''(Molothrus bonariensis)'' nisqa [[pisqu]]qa huk pisqukunap +- iskay pachakmanta aswan [[rikch'aq]], ahinataq [[tiluchi]]p - [[q'isa]]nta +[[Chakra]]kunata anchata waqllichiq pisqu kaptinmi, runakunata manam munakunchu. +puquykunamanta, p. 13-19: Ariel Balderrama Rocha: Sara puquyniymanta riqsichispa +Chaypi ñawiriqkuna pukyukunatam rikunqa. +Allin liwrukunata qhawachinapaqqa qillqasunchik: +Taraqchi (Molothrus bonariensis) nisqa pisquqa huk pisqukunap - iskay pachakmanta aswan rikch'aq, ahinataq tiluchip - q'isanta qichuspa chaypi kaq runtukunata qarquspa kikinpa runtunkunata huk pisquwan uywachin.[1] +Chakrakunata anchata waqllichiq pisqu kaptinmi, runakunata manam munakunchu.[2] +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 20:14, 9 hul 2011 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Intiyuq K'uchu +K'allapayuq Urqu +Mawk'allaqta, Castilla +Mawk'allaqta, Espinar +Mawk'allaqta, La Unión +Mawk'allaqta, Melgar +Mawk'allaqta, Sandia + +Kay Perú suyupiqa pikunallan imaymana umalliq kanku, qullqiyuq, khapqkunalla, kunantaq kaypi llaqtayuq imatapas umalliyta munaqtintaq churapakunku Hilariyaq umallinanta. Manachu chikanta qasi kankuman, llamk'achunraqya, manaraq rurachkantinchu k'amiyta churapakuyta qallarinkuña. + +ISAÍAS 47:8 _ Chayrayku, kunanqa uyariy kayta, k'anchilla warmi. Kunanqa kamachina tiyanaykipi sumajta tiyarishanki, ni imamanta llakiyniyoj tiyakuspa. Sonqoykipi nishanki: Noqalla kani. Noqamanta jawaqa waj mana kanchu. Mana noqaqa viuda qhepakusajchu, nitaj wawasniypis wañonqankuchu, nispa. + +Paqarisqa 6 ñiqin pawqar waray killapi 1920 watapi +Wañusqa 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1986 watapi (66) +Víctor Humareda Gallegos sutipaq, (* 6 ñiqin pawqar waray killapi 1920 watapi paqarisqa Lampa llaqtapi, Piruwpi - † 21 ñiqin ayamarq'a killapi 1986 watapi wañusqa Lima llaqtapi), Piruwpi llimphiqpas karqan. + +Runa Simi: Suriki wat'a + +K'anchay Peru + +15 k 0 0 Qhapaq p'anqa +7 2 2 3 5 6.2 k Kuru unquy pruwinsiya +142 0 0 Katiguriya:Pruwinsya (Urasuyu) +33 1 2 2 2 64 Katiguriya:Pulitiku (Mama llaqta) +1 1 22 22 13 k Ancha llaqta Limaq +1 1 7 7 741 Lima Hatun llaqta suyu +8 1 1 34 34 34 Katiguriya:Noord-Brabant pruwinsya +8 1 1 34 34 34 Katiguriya:Noord-Holland pruwinsya +8 1 1 34 34 34 Katiguriya:Zuid-Holland pruwinsya +4 1 1 34 34 34 Katiguriya:Limburg (Urasuyu) pruwinsya +8 1 1 0 0 61 Katiguriya:Gelderland pruwinsya +6 1 1 3 3 2.1 k Huñusqa Aylluskakuna + +Chay chikchi tutakuna sirpi qaqapi uyarikun huk ch"aqway allin maqanakuq kuna hina. Chay maqanakuy karqan Arkanhel (San Gabriel) wan huk Qanchis umayuq mach"aqwawan. +Huk pacha huk allqu, huk k"ankapiwan huntakusqaku ch"ullalla kausanankupaq, imamantapis allin tupakunankupaq chaymanta kay t"insimuyu purinamkupaq. Huk tuta, chay k"anka sach"aman siqarqun, allqutaq puñuykun rak"usachaq chakimpi hinallatapuni puñun, k"ankataq mana raq pacha paqariyta takiykusqa. + +Yaw wawqikuna panaykuna, ňuqap šutiy Hugom. Chili suyumanta šamuni, achka Piruw suyumanta šamuq masikunatataq riqsini, chaymi qichwata yačhachiwanku paykunaqa. Ancha šumaqmi kay Qichwa šimiqa, Runašimipaš ňišqa. Piruwpi, Wuliwyapi, Ikuaturpi, Arhintinapi, Kulunpiyapi, Chilipipaš ima rimanku. Mana pinqakušpa Qichwa Runašimipi rimašunchik, allin kawsananchikpaq. + +Manam kanchu chay hina p'anqa + +ALLIN KAMACHIQ TARINAPAQ WILLAKUY / UTAQ HATUN LLAMKAYPA PACHA MAMA AMA KIRINANPAQ YACHAY… – KAYPI + +Wamp'u runa +Wamp'u runakuna, USA Wamp'untin. +Wamp'u runa nisqakunaqa wamp'u, hatun wamp'ukunapi llamk'aq runakunam, pruphisyunkunam. +Wamp'uta kamachiq runaqa wamp'u pusaq, wamp'u kamachiq icha kapitan nisqam. +Wamp'uta sikllaq runaqa wamp'u sikllaq nisqam. + +Llanka pilli,[1] Saqa-saqa,[2] Charanpilli,[3] Pilli-pilli[4][5] icha Leche-leche[6] (Taraxacum officinale syn. Leontodon taraxacum)[7] nisqaqa huk Ch'antasqa tuktuyuq rikch'aq ayllu, q'illu waytaq, lichi hillisapa quram, hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Saqa-saqa. + +Uma llaqta Qupani (Copani) +Qupani distritu (kastilla simipi: Distrito de Copani) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Yunkuyu pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Qupani (Copani) llaqtam (545 runa, 2007 watapi). +Kamachi 24042 kamasqa watamanta 28 ñiqin qhapaq raymi killapi 1984 watapi. + +Kaypi rimasqa: Piruw (Qusqu suyu, Mayutata suyu) +Machiqinqa (Matsigenka) simiqa yaqa 10.000 Machiqinqa runakunap rimayninmi, Piruw mama llaqtapi rimasqa, Qusqu suyupi (Urupampa mayup suyunpi), asllatataq Mayutata suyupipas. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'ullu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: ch'ullu1ch'ullu2 + +Sun Yat-sen, (Chinu simipi: 孫德明, pinyin: Sun Yixian) sutiyuq runaqa, 12 ñiqin ayamarq'a killapi - 1866 paqarisqa Cuiheng (Guangdong) llaqtapi, - 12 ñiqin pawqar waray killapi - 1925 wañusqa Beijing llaqtapi). +1 Qhulla puquy -1912 watamanta 1 ñiqin ayriway killapi -1912 watakamam ñawpaq kuti Chunwapa Umalliqnin karqan. + +Chaskinancha nisqaqa pipapas kapuqninkunam, akuna (hukllapaq, privado nisqa) icha kuskan (sapsi, común nisqa) kapuqninmi. + +Hurutmi (Jurutmi),[1] Usihan (Usijan)[2] icha Kuyuylla nisqakunaqa kuyuylla, q'irumanta, plastikumanta icha q'illaymanta rurasqa wasip ukhunkunapaq imakunam, ahinataq: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kuyuylla. + +Makacha (genus Bellis) nisqakunaqa huk qurakunam, ancha utqaylla mayninpas wiñaq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Makacha + +Maranhão suyu (purtuyis simipi: Estado do Maranhão) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa São Luis llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maranhão suyu. + +Maquía distritu (kastilla simipi: Distrito de Maquía) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santa Isabel llaqtam. + +259 Antoine de Saint-Exupéry, Quyllur llaqtayuq wawamanta (Quechua; see note above) + +Runa Simi: Wamink'a + +Kay qillqaqa Chakra yapuy killa nisqamantam willan, ichataq Qhichwa simipi killa sutikuna ancha ñawram kaptinmi, chaypipas qhaway. +Chakra yapuy killa, Qhapaq situwa killa icha Awustu (kastilla simipi: Agosto) nisqaqa watapi pusaq kaq killa pacham. Chay killapiqa chakrakunata yapunku. + +Runa Simi: Bantu rimaykuna + +quwiki Ch'uchu yura rikch'aq ayllu + +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +16 ñiqin kantaray killapi 1989 watapi – 3 ñiqin ayamarq'a killapi 1990 watapi +3 ñiqin tarpuy killapi 1947 watapi +Kjell Magne Bondevik ( * 3 ñiqin tarpuy killapi 1947 watapi paqarisqa Molde llaqtapi - ). Nurwiga mama llaqta pulitiku wan Uma kamayuq. +17 ñiqin kantaray killapi 2005 watamanta ñawpaq kuti Nurwigapa Uma kamayuqnin karqan. +Wawakuna: 3 + +Runa Simi: Asnaq qañiwa + +Runa Simi: Samuelpa iskay ñiqin qillqasqan + +Kina yura rikch'aq ayllu (Quechua) + +Guido Vildoso Calderón sutiyuqqa (5 ñiqin ayriway killapi 1937 watapi paqarisqa Quchapampa llaqtapi, Buliwyapi) huk buliwyanu pulitikum. Buliwya suyup umalliqninmi karqan (21 ñiqin anta situwa killapi 1982 watamanta 10 ñiqin kantaray killapi 1982 watakama). +Buliwyap umalliqnin + +Floriano Vieira Peixoto sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin ayriway killapi 1839 watapi paqarisqa Maceló llaqtapi - 29 ñiqin anta situwa killapi 1895 watapi wañusqa Rio de Janeiro llaqtapi). Brasil mama llaqtayuq pulitiku wan awqaq pusaq qarqan. +1884 watamanta 1885 watakama Mato Grosso suyu Umalliqnin qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Floriano Peixoto. + +Rikch'aqyay - Wikipidiya +Rikch'aqyay icha Iwulusyun (evolución) nisqaqa huk ñawpa kawsaq rikch'aqmanta musuq, huk kayninkunayuq rikch'aqpa tukukuyninmi. +Charles Darwinpa nisqankamaqa llapa rikch'aq manas tiyaqlla kayninkunayuqchu, ichataq hukchakuq kayninkunayuqsi. Huk rikch'aqpi kawsaqpuraqa hayk'a aslla chikanyanakuq kikin kaqkunap kayninkunas. Huk kayninkunaqa manas allinchu, hukkunataq allinsi. Chay allin kayninkunayuq kikin kaqkunaqa kawsanqas, hukkunataq wañunqas, sallqa akllay (selección natural) nisqamanta. +Ancha riqsisqa rikch'aqyaymanta yachaqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Paqarisqa Kuba La Habana, 29 ñiqin pawqar waray killapi 1962 watapi +Wañusqa Kuba La Habana, 12 ñiqin hatun puquy killapi 2014 watapi +Santiago Feliú Sierra, sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin pawqar waray killapi 1962 watapi paqarisqa La Habana llaqtapi - 12 ñiqin hatun puquy killapi 2014 watapi wañusqa La Habana llaqtapi - ) huk Kuba mama llaqtapas Musuq Trova takiqsi karqan, runaqa Kuba mama llaqtayuq takiqmi, taki qillqaq, kitara waqachiq, simi kastilla karqan, takichaqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santiago Feliú. +La Habana llaqtapi paqarisqa + +Southampton nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Urqu sach'awaka, kichwapi Urku wakra[1] (Tapirus pinchaque) nisqaqa huk rikch'aq sach'awakam, Antikunap antinpi kaq sach'a-sach'a urqukunapi (ruparupa nisqapi) kawsaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu sach'awaka. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Urqu sach'awaka + +3 chaniyuq tikraykuna p'umpu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Umalliq (Kuba). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Kuba). +"Umalliq (Kuba)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Torino llaqtaqa Piemonte suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Pedro Carbo kiti (kastilla simipi: Cantón Pedro Carbo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Pedro Carbo llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Pedro Carbo kiti + +Ununpentyu, Uup (musuq latin simipi: Ununpentium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq, runallap rurasqanmi. Manaraqmi tukuna sutinchu. + +quwiki Santo Domingo llaqta + +Tawa Inti Suyu + +Buliwya Achka nasyunkunap Mama llaqta + +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Rikcha:Nuvola_apps_kcoloredit.png" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +2 Ajinapuni kasqantaqa, Janaqpachapi Tatallanchik sumaqta yachan. Kay rakʼiypa ñawpaq yachaqanasninpi rikunchikjina, Jehovalla aswan jatun munakuyta rikuchin. Ni pi Payjina aswan sumaqta, nitaq aswan unayta munakuyta rikuchirqachu. Chayrayku Jehovata "kusikuq Dios" nispa sutichakusqanqa, ¡may sumaq! (1 Timoteo 1:11, NM.) +10 "Munakuyniyoj runaqa [...] kusikun cheqa kajmanta." Juk Biblia nin: "Munakuyqa [...] chiqan kaqman kusiywan kutikun", nispa. Munakuyqa, chiqa kaqta mana qʼiwinapaq, ‘llullata jukkuna jukkunawan' mana parlanapaq ima tanqawanchik (Zacarías 8:16). Sutʼincharinapaq, munasqa hermanonchik mayta juchallikuptin, Jehovata, payta ima munakusqanchikrayku, Bibliap nisqanmanjina ruwasun, mana pakasunchu, nitaq llullakusunchu. Chayta ruway mana atikuptillanpis, allinninpaq kasqanta yachasqanchikrayku, Dios munakuywan chiqanchananta, chaymanjinataq ruwananta munasun (Proverbios 3:11, 12). Chantapis munakuyqa, cristianos "tukuy imapi allinta puri[napaq]" tanqawanchik (Hebreos 13:18). +11 "[Munakuyniyuqqa] contrampi ima kajtimpis, aguantakullan." Kay rimaykunaqa, "tukuy imata pʼampaykun" ninayan (Magaña). Kay 1 Pedro 4:8 ninjina, "munakoyqa ashkha juchata pʼampan". Arí, juk cristiano munakuyniyuq chayqa, ni pi hermanop pantasqanta tukuyman cuentaspachu purinqa. Achkha kutispiqa, hermanospa juchʼuy pantaykunasninkuta munakuywan pʼampaykuy atikullan (Proverbios 10:12; 17:9). +15 "Munakuyniyoj runaqa mana envidiakunchu." Wakkunap kapuyninmanta, sumaqta ruwasqankumanta, tʼinkasninkumanta ima, mana envidiakunchu. Envidiakuyqa, ñuqallanchikpaq imatapis munanapaq, qutuchakuypi tʼaqanachinapaq ima tanqawanchik. ¿Imataq mana envidiakunapaq yanapawasun? Munakuy. Arí, munakuyniyuq kaspaqa, aswan kapuyniyuq kaqkunawanpis kusikusun (Romanos 12:15). Wakin hermanosta, imatapis sumaqta ruwasqankurayku allin riptinpis, mana phiñakusunchu. +17 "Munakuyniyoj runaqa mana ruwanchu mana allin kajtaqa." Mana allin kaqta ruwaqqa, wakkunap sunqunkuta nanachin. Mana sunquyuq kasqanraykutaq, wakkunap allinninkumanta ni tumpitallatapis llakikunchu. Munakuyrí, runa masinchikwan kʼachas kanapaq tanqawanchik. Chantapis wakkunawan allin runas kanapaq, allinta ruwanapaq, hermanosta jatunpaq qhawanapaq ima yanapawanchik. Ajinamanta "millay mana parlanasta [chayri kawsayta]" qhisachanchik. Chaykunaqa, hermanosta phiñachinman chayri sunqunkuta nanachinman (Efesios 5:3, 4). +20 "Munakuyniyoj runaqa mana kusikunchu mana cheqan kajmantaqa." Dios Parlapawanchej Biblia nin: "Manataj juchanmanta cusipayanchu", nispa. Wak Biblia nin: "Munakuyniyuqqa, wakkuna juchallikuptinku ni jaykʼaq kusikunchu", nispa. Munakuyniyuq runaqa, mana chiqan kaqmanta mana kusikunchu, chayrayku mana ima juchatapis qhawakullasunchu. ¿Imatá juk hermano juchallikuspa ñakʼariptin yuyanchik? Munakuyqa, "kunanqa yachachun", nispa mana kusipayanapaq yanapawasun (Proverbios 17:5). Juk hermano juchanmanta pesachikuptintaq, ¡mayta kusikunchik! +23 Kay yachaqanaqa, munakuymanta parlaq rakʼiyta tukuchan, imaynatachus jukkuna jukkunawan munanakuytataq rikuchin. Ñuqanchikqa, Diospa munakuyninrayku —atiyninrayku, chiqan kayninrayku, yachayninrayku ima— tukuy imaymanamanta kawsayninchikpi kusiyta tarinchik. Chayrayku kayta tapurikuna: "¿Imaynamantá Jehovata munakusqayta rikuchiyman?", nispa. Chay tapuymanqa, qhipa kaq yachaqanapi kutichisun. +^ párrafo 12 Cristianospa munakuyninkuqa, mana imapipis creellanchu. Biblia nin: "Allinta qhawaku[ychik] tʼaqanachejkunamanta, pantachejkunamanta ima, [...] chaykunamanta tʼaqakuychej", nispa (Romanos 16:17). + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (Atlético Madrid) + +QUCHA / QOCHA. Mar, laguna + +Piñi (cristal) nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Umiñakuna: anqas umiña, hematita, khrysokolla, uturunku ñawi (ñawpaq siq'i), qhisqa (kwarsu), turmalina, karnelian, pirita, sugilite (iskay kaq siq'i), malakita, waminchi qhisqa (rusadu kwarsu), obsidiana, puka umiña, ágata (kimsa kaq siq'i), jaspe, amatista, anqas ágata, lapis lázuli (tawa kaq siq'i). +Umiña nisqaqa pawqarquri, k'anchaq, q'ispi rumikunam. +Kay umiñakunatam riqsinchik: +Sani umiña [4]. Kastilla simipi: Amatista. Inlishpi: Amethyst +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umiña. + +Jean-Baptiste-Marie Vianney, (kastilla simipi: Juan María Vianney), sutiyuq runaqa, Ars Taytakura (* 8 ñiqin aymuray killapi 1786 watapi paqarisqa Dardilly llaqtapi - † 4 ñiqin chakra yapuy killapi 1859 watapi wañusqa Ars llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq kathuliku taytakura wan Santu qarqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Jean-Marie Vianney. + +78 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +78 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +78 sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Katiguriya:78 ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Anastasia (kuyuchisqa siq'isqa) - Wikipidiya +Anastasia nisqaqa 1997 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Don Bluth, Gary Goldmanmi. 20th Century Fox ruruchinapaqmi rurasqa. + +Shawsha pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Shawsha +Shawsha pruwinsya (aymara simipi : Shawsha jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Jauja) (Hatun Xauxa) nisqaqa Piruw mama llaqtap Hunin suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Shawsha llaqtam. +Amachasqa sallqa suyukuna: Puy-Puy amachana sach'a-sach'a - Chinchay Yawyu-Quchas risirwa +Urqukuna: Paryaqaqa - Qullqip'ukru - Suyruqucha rit'i urqu - Tukumach'ay - Tunshu; Walla: Paryaqaqa walla +Mayukuna: Mantaru mayu - Qurimarka mayu - Tulumayu +Quchakuna:: Lukina qucha - Pakaqucha - Paqcha qucha - Pirwaqucha - Tipiqucha - Waskaqucha + +Urarinas distritu (kastilla simipi: Distrito de Urarinas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Luritu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Concordia llaqtam. + +Llikcha, kinwilla icha khuchi kinwa (Chenopodium album) nisqaqa huk ayara quram. + +Barcelona (kastilla simipi: Nueva Barcelona del Cerro Santo) nisqaqa Winisuylapi huk hatun llaqtam. Anzoátegui suyu wan Simón Bolívar munisipyu uma llaqtapmi. 76,5 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Barcelona (Winisuyla). + +Altu llaqta antanka panpa - Wikipidiya +(Altu llaqta antanka pampa-manta pusampusqa) +Altu llaqta antanka pampa +Altu llaqta antanka pampa (kastilla simipi: Aeropuerto Internacional El Alto) nisqaqa Chuqiyapu llaqtap antanka pampanmi, Altu llaqtapi, Buliwyapi, Chuqiyapu suyupi. + +Sergipe suyu (purtuyis simipi: Estado de Sergipe) nisqaqa Brasilpi huk suyum. Uma llaqtanqa Aracaju llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sergipe suyu. + +2 chaniyuq tikraykuna ch'ulla kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: ch'ulla1ch'ulla2 + +24"Chaynu nirqa, wakin runakuna chaypi kaqkunataqa niran: ‘Chay runataqa qillayniyta kitar quyllapa, chay dyis kuti masta ganachisha chayta' nir. + +Siq'isqa rikchasapa willakuy + +蓋丘亞語 (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Kay tantarika, mishuyunawqn , yana mashikunawan , runa mashikunapak ruraykunata , kawsaykunatami yuyapi kapinakunka . + +Runa Simi: Qhapaq raymi killa + +Wp/qug/Punu suyu + +Atun challwa (genus Thunnus) nisqaqa hatun mama quchakunapi kawsaq tullu challwakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atun challwa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Atun challwa + +► Llaqta (Asankaru pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Chukuwitu pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Kallawaya pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Lampa pruwinsya)‎ (3 P) +► Llaqta (Muhu pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Putina pruwinsya)‎ (1 K, 1 P) +► Llaqta (Qullaw pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Wankani pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Yunkuyu pruwinsya)‎ (1 P) +"Llaqta (Punu suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Pukara llaqta (Lampa) +Wankani llaqta + +Luisa Dias Diogo sutipaq warmiqa (* 11 ñiqin ayriway killapi 1958 watapi paqarisqa Maputo (Musambik) llaqtapi - ) Musambikpi pulitiku. +2004 watamanta ñawpaq kuti Musambikpa Uma kamayuqnin karqan. + +Mamacha Kandilarya Raymi (kastilla simipi: Fiesta de la Candelaria) nisqaqa Punu llaqtapi, Piruwpi, huk hatun kathuliku raymim, sapa watapi hatun puquy killapi phistasqa. + +Tikraynin ñiqanakuy Kastillanu simipi: + +Sach'a kamay nisqaqa runap sach'a-sach'ata, sach'akunata wiñachiyninmi - churaypas, waqaychaypas, allin tupukama sach'a muthuypas, musuqmanta churaspa tarpuspa wiñachiypas. +Sach'a-sach'a allinta kawsaspa kakunanpaqqa musuq sach'akuna wiñayninmanta ama aswantachu qichunanchik tiyan, hat'alliykuymi rurana tiyan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sach'a kamay. + +Liryu yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Liryu yura rikch'aq ayllu (familia Liliaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi, 16 rikch'anayuq, 600-chá rikch'aqniyuq, Chincha Awya Yalapi, Asyapi, Iwrupapipas wiñaq. Urin Awya Yalapi k'ita liryu yurakunaqa manam kanchu. +Kaymi huk liryu hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Liryu yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Liryu yura rikch'aq ayllu + +San Pawlu pruwinsya Wallqanqa +San Pawlu nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Kashamarka suyupi, huk llaqtam, San Pablo pruwinsyap uma llaqtanmi. + +P'ukru katari (Crotalinae) nisqaqa mach'aqwaykunam, Awya Yala, Asya allpa pachakunapi kawsaq, aycha mikhuq suchuq uywakunam. + +San Lucas 1:61 QUFNT - Chaymantaqa, chaypi kaqkunaqa - Bible Search + +Kay ayllu llaktakunapika ayllukunaka muru llankaykunawanmi kawsakushkakuna, papa, arveja, zapallos, shuktakunatapash; kay murukunataka kay kitilli, kiti ukukunallapitik katushpami katikushkakuna. + +Runa Simi: Mankaq listritu + +quwiki Puquy k'allku + +Runa Simi: Jara qucha + +1Diospapas Señor Jesucristoqpas kamachin Santiagon, kay pachantinpi ch'eqerisqa kashaq chunka iskayniyoq aylluta napaykamuykichis. 2Wawqe-panaykuna, imaymana sasachakuykunapichus rikukunkichis chayqa, anchata kusikuychis, 3iñiyniykichis probasqa kaqtin, aswan pacienciayoq kanaykichista yachaspa. 4Ichaqa pacienciakushallaychispuni, iñiypi wiñay tukusqa, hunt'asqa, tukuy imapaq wakichisqa kanaykichispaq. 5Mayqenniykichispas pisi yachayniyoq kashan chayqa, mana phiñarispa lliwman askhatapuni qoq Diosmanta mañakuchun, hinan Diosqa payman yachayta qonqa. 6Ichaqa iñiywanpuni mañakuchun, mana imamanta iskayrayaspa, iskayrayaqqa lamar-qochapi kayman chayman wayraq aytiykachachisqanman, phoqchiqeymanmi rikch'akun. 7Chay hina runaqa amaña yuyachunchu Señormanta imallatapas chaskiytaqa. 8Iskayrayaq runaqa tukuy ima ruwasqanpipas manan takyanchu. 9Wakcha wawqe-panaqa Diospa hatunchasqanmanta kusikuchun, 10qhapaqtaq Diospa k'umuykachisqanmanta kusikuchun. Qhapaqqa qora t'ika hinan chinkapunqa. 11Inti lloqsimuspa ruphaykuqtinmi qoraqa ch'akipun, t'ikanpas urmapun, sumaq rikch'ayninpas chinkapun. Chay hinan qhapaqpas qolqeq qhepan purishasqanpi chinkapunqa. 12Kusisamiyoqmi wateqayta muchuq runaqa, chaywan probasqa kaspa mana atipachikuqqa wiñay kawsay coronatan chaskinqa, chaytan Diosqa prometerqan munakuqninkunaman. 13Pipas sasachakuypi wateqasqa kaspaqa, ama nichunchu: Diosmi wateqashawan, nispaqa. Diosqa manan mana allinpa wateqananchu, manataqmi pitapas Diosqa wateqanchu. 14Pipas kikinpa millay munayninwan aysachikuspa sonqontapas suwachikun, chaymi wateqasqa-kayqa. 15Chay millay munaymi saphichakuspa huchata paqarichin, huchataq wiñaspa wañuyta paqarichin. 16Ancha munasqa wawqe-panaykuna, ama q'otukuychischu. 17Tukuy allin kaqkunatapas, tukuy chanin kaqkunatapas hanaq pachamantan chaskinchis, hanaq pacha k'anchaykuna kamaq Yayamanta, payqa manan cambianchu, manataqmi llanthu hinachu kuyuykachanpas. 18Diosqa pay kikinpa munayninmantan cheqaq allin willakuywan nacechiwarqanchis, kamasqankunamanta ñawpaqkaq kananchispaq. 19Munasqa wawqe-panaykuna, llapaykichis usqhaylla uyariq kaychis, ichaqa allin yuyaywan rimaychis, amataq usqhayllachu phiñakuychis. 20Phiñakuq runaqa manan Diospa chanin munaynintachu ruwan. 21Chayrayku, tukuy qhelli-kayta sinchi mana chaninkaqtapas wikch'upuychis, hinaspa sonqoykichispi saphichasqa simita llamp'u sonqowan chaskiychis, chay simiqa atiyniyoqmi qespichinasuykichispaq. 22Ama yanqa uyariqkunallachu kaychis, qankuna kikiykichista q'otukuspa, aswapas Diospa siminta hunt'aqpuni kaychis. 23Pipas Diospa siminta uyarishaspa mana hunt'aqqa espejopi uyanta qhawakuq runamanmi rikch'akun. 24Paymi imaynachus kasqanta qhawakun, ripuspataq imaynachus kasqanta qonqarqapun. 25Diospa hunt'asqa kamachikuy siminmi kacharichin, pipas chayta allin-allinta qhawaspa t'aqwin, hinaspa mana qonqaspa chay kamachikuy simita hunt'an chayqa, tukuy ruwasqankunapin kusisamiyoq kanqa. 26Pipas Diosta cheqaq yupaychaq kasqanta yuyan, manataq hawan-ukhun rimasqanta reparakunchu chayqa, pay kikintan q'otukun, Dios yupaychayninpas yanqapaqmi. 27Dios Yayaq sonqonman chayaq chanin mana ima qhelliyoq yupaychayqa kay hinan: Mana tayta-mamayoqkunatapas, viudakunatapas, llakikuyninkupi yanapaykuymi, kay pachaq millay ruwayninkunamanpas mana chhaqrukuspa waqaychakuymi. + +Quyllur Llaqtayuq Wawamanta. "Le Petit Prince", Antoine de Saint-Exupéry. +Quyllur Llaqtayuq Wawamanta. 'Le Petit Prince', Antoine de Saint-Exupéry. Tikrakuna: Lydia Cornejo & César Itier. +3. ANTOINE DE SAINT-EXUPÉRYQuyllur llaqtayuq wawamanta Qillqaqpa dibuhunkunantin Frances simimanta tikraqkuna LYDIA CORNEJO ENDARA, CÉSAR ITIER +6. IS uqta watayuqllaraq kachkaspa huk sumaq dibuhutam liwrupi rikurqani. Chay liwruqa yunka ukumantam rimarqan, Kaw- saymanta willakuykuna nisqa sutiyuqmi karqan. Chayliwrupiqa amarum rikurirqan animal millpukuchkaq. Kayhinamkarqan. Chay liwrupim nirqan «amaruqa hinantintam hapisqantamillpuykurqun mana kamuspalla» nispa. «Chaymantataq manañamamaruqa kuyurinñachu. Hinaspa suqta killam puñun, chunchull-ñinpi mikusqan muyurinankama». «Imaynach?» nispam yunka ukupi kawsaymantaqa yuyay-kukuni. Chaymantaqa huk dibuhuta ruraykuni kulurlapiswan. Kay-hinam karqan: Kuraq runakunamanmi chay ancha sumaq dibuhuytarikuchini «kay dibuhuy manchachisunkichu?» nispa. +14. Quyllur llaqtayuq wawa,B612 asteroide nisqapi. +15. Asillantaqmi: -Maymantaq ripunmanri? nispa. -Maymanpas ari, chiqanta ari. -Hinallaña kachun, kanchayqa sinchi huchuyllam! nispamnin llakirikuspa quyllur llaqtayuq wawaqa. Hinaspam putirisqa nillantaq: -Chiqanta rispaqa manam karutachu purisunman... nispa. IVC hayhinam kayta yacharquni: paypa planetanqa wasiman- tapas tumpa hatun kasqa. Chayhinapuni ari kanman karqan: manam Pacha planetan-chikllachu, Pachapaqariq chaskallachu, Marte, Jupiterchaykunallachu kan. Huk achka planetakunapas kallan-taqmi. Sinchi huchuylla chaykuna kaptinmi ñakaylla telescopio nisqawan riku- sunchikman. Planetaman- ta yachaq astronomo nisqa- kunam mana riqsisqa pla- netata rikurquspaqa yu- paywan sutiyan kayhinata: «3251» nispa. Yuyaykukusqayman- hinaqa chay wawap plane- tanqa B612 sutiyuq kaq- chari kanman. Turkiya llaqtayuq astronomopaqsi +16. chay huchuy planeta- qa huk kutilla rikurir- qan telescopiopi, 1909 watapi. Hatun huñu- nakuypis chay rikus- qanmanta astronomo- masinkunaman willan. Manas pipas kasunchu Turkiya pachayuq kaptin. Chayhinapunim kanku kuraq runakunaqa. Chaypis Turkiyapi kamachikuq llaqtantinta kamachisqa:«Europapihina pachakuychik» nispa, «mana hinaptiykichikqawañuchichisqaykichikmi». Chaysi asteroide B612 sutinchasqakapun: astronomoqa 1920 watapi hukmanta rikusqanmanta willa-llasqataq allin pachayuqña. Chayraqsi hinantin runakunauyaripusqaku. Kuraq runakunaman unanchachinaypaqmi chaykunata wi-llaykichik. Paykunaqanumeroyuq numeroyuq-tapunim imatapasmunan. «Wawqimasitam tariku-ni» nispa willap-tinchikqa mana-punim chanintapuytaqatapuwasunmanchu. +17. «Imaynataq kunkanri? Ima pukllaytataq munan? Pillpintuta qatin-chu?» nispaqa manapunim tapuwasunmanchu. Aswanmi tapu-wasunman «hayka watayuqtaq? haykataq wawqinkuna? haykapukllanayuqtaq? haykatataq taytan ganan?» nispa. Chayta yachas-paraqmi ninkuman «yachaniñam imayna kasqanta» nispa. «Pukaladrillomanta rurasqa munay wasitam rikuni, bintanapi tikakuna-yuqta waytakunayuqta wasipatapipas urpiyuqta» nispa niptin-chikqa manallataqmi imayna chay wasi kasqanta unanchankuman-chu. Kayhinatam ninanchik: «huk wasitam rikuni pachak waranqafranco chaniyuqta». Chayraqmi «ima sumaq wasichari!» nispaqaninkuman. «Quyllur llaqtayuq wawaqa karqanpunim: payqa munay-llam karqan, asikuq, huk uwihayuq kaytapas munarqan. Kaspalla-punim uwihataqa munasunman» nispa niptinchikqa kuraqkunaqaumankuta maywirispachari «ay, kay wawa» niwasunman. «Plane-tanqa B612 asteroidem karqan» nispa niptinchiktaq ichaqa «hina-punim chayqa» nispa niwasunman. Hinaspam manaña tapupaya-wasunmanchu. Hinam paykunaqa. Manam chayqa sintikunanchik-paqchu. Hina kaptinkupas paykunataqa entendenallanchikmi. Ñuqanchik kawsaymanta yachaqqa asikunchikmi numero-kunamantaqa! Cuentohina kay qillqasqaypa qallarinantam munay-man karqan: «Quyllur llaqtayuq wawas kasqa. Tiyasqan planetaqa pay-mantapas tumpa hatunsi kasqa. Chay wawaqa wawqimasiyuqkaytas munasqa... ». Kawsaymanta yachaqpaqqa willasqayqa as-wan chiqanmi kapunman. Ancha llakikuywanmi paymanta qillqani. Chaymi qill-qasqayta mana hawahawallan liyirqunankuta munanichu. Suqtawatañam wawqimasiypa uwihantin ripusqan. Ama qunqanayray- 18 +23. VIA y, quyllur llaqtayuq wawalláy, as asmantam putikuy- ñiykita yacharqani. Tawa punchawmantaqa kaytaña- taqmi yacharquni: inti chinkaykuylla kawsayñiykitallampuchasqa. -Inti chinkaykuqta munanim, nispa niwarqanki. Hakuqawarimusun! -Suyananchikmi... -Imatam suyananchik? -Inti chinkaykuqta ari, nispa nini. Niptiymi utirayankiraq. Hinaspam qammanta asirispaniwanki: -Wasillaypi kasqayta yuyakuni! nispa.24 +25. tukukupuchkaptin «imapiraqchuch rikukusaqpas?» nispamancharikuni. -Imapaq allintaq kichkari? Quyllur llaqtayuq wawaqa tapukusqanman mana kutichip-tinchikqa manapunim «hinalla kachun» nispa niqchu. Tornillohawapiñasqa kachkaspam hinata mana hinata kutichini: -Tikapi kichkaqa yanqallam, allaykukuqllam, nispa. -Achacháw! nispa upallaykun. Chaymanta piñasqa niwan: -Manam chayqa hinachu! nispa. Tikaqa mana kallpayuqmi,mana yachayñiyuqtaq. Kichkallanwanmi amachakun. «Kichkayuq-taqa manchawanqaku» ninmi. Manam imaninipaschu. Sunqullaypim yuyakuni «kay torni-llo manapuni hurquchikuptinqa martillowan takaspa pitarquchi-saq» nispa. Payqa waqmantam rimapayaykuwan: -Chiqapunichu tikaqa..., nispa. -Mana, mana! Manam yachanichu, nispa nini. Yanqallamnirqayki. Yuyayñiyuqpa ruranantam rurachkani. Utirayallanmi. -Yuyayñiyuqpa ruranantá? nispam qawawan martillo hapi-risqata avionñiyman yanalla makiyuq kumurayaqta. Millakuspa avionñiyta qawan. -Kuraq runakunahinam rimachkanki! nispam pinqachiwan. Hinaspam niwallantaq: -Tukuytam pantanki, tukuytam chaqrunki! nispa. Piñasqapunim karqan. Chaymi umanta maywirispa qurichukchanta wayrarichin. -Puka uya runam huk planetapi kasqa. Manam payqa hay- 26 +28. Hinaptinsi hatun mukmuta rikuspa quyllur llaqtayuq wawaqa«imachari rikurimunqa!» nispa suyan. Chaykamas tikaqa qumirwasin ukupi allichakuchkarqan. Kulurñintaraqsi akllakurqan. Alli-llamantas pachakurqan. Huk hukmantas rapichakurqan. Manasmunarqanchu sipu sipulla amapolahina rikurimuyta. Payqa llanlla-richkaqpunis tikarimuyta munarqan. Chay tikaqa kachaykacha-puni kayta munarqan. Chaysi chay punchawpas chay punchawpasmana rikuchikuspa allichakurqan. Hinaspas inti lluqsimuyta riku-rimun. Payqa mana imallas unaymanta lluqsimun hanllarikusparaq. -Ay! Kunallanmi rikcharini, manaraqmi ñaqchakunichu,nispas nin. Quyllur llaqtayuq wawaqa ninsi: -Ima sumaqmi kanki! nispa. Niptinqa: -Hinapunim kani, nispas nin. Intiwanmi paqarimuni... Niptinsi «manachus-hinam kay tikaqa pisillapaqchuyuyakun» nispa umanpi nin «hina kaspapas sunquytamsuwarquwachkan». -Qarpaykuway ari, cha-kiykuwachkanña, nispas nintikaqa. Quyllur llaqtayuq wa-waqa manchay manchayraqyakuta maskarqumuspasqarpaykun. Chay tikaqa yupaycha-chikunanraykus muchuchiq.Kaytas nin, huk punchaw,tawa kichkanmanta: +33. -Munaykim, nispas nin tikaqa. Ñuqam huchayuq kani manachay yachanaykipaq. Ama llakikuychu chaymantaqa. Qampas pisisunqullataqmi karqanki. Tukuy sunqulla ripuy... Amaña qatay-kuwaychu. Hinallaña kasaq. -Wayra hamuptinrí...? -Alliyapuniñam. Tikapaqqa tuta wayraqa allinmi. -Kurupas imapas hamuptinrí...? -Iskay kimsa kurutaqa uywanaypunim pillpintu rikuyta mu-naspaqa. Munayllas pillpintuqa. Mana chayri pitaq watukuq ha-muwanman? Qamqa maypiñachari kanki! Pumapas hamullachun,manam manchanichu, silluyuqmi kani, nispas tawa kichkantarikuchin. Hinaspas nillantaq: -Sayarayaspam piñaykuchiwanki, nispa. Ripullayña ripuytamunaspaqa. Chay tikaqa manas llakikusqanta rikuchiyta munasqachu.Chaysi mana waqaq tukun. XQ uyllur llaqtayuq wawaqa 325, 326, 327, 328, 329, 330 aste- roidekunamansi chayan. Hinaspas hukpiñataq hukpiñataq puriykachan «ichapas ima ruranallatapas kaypi tariyman»nispa, «imatapas yachayman kawsaymanta». Chayqa 325 kaq asteroidepiqa hatun apus tiyasqa ancha sumaqsuni llaqullayuq. Chay apuqa hatun tiyanapis tiyasqa. -Runaymi hamuchkan, nispas nin quyllur llaqtayuq wawatarikuspa. 34 +36. -Inti chinkaykuqta qawariyta munani,nispa. Ama hina kaychu... Intita kamachiychinkaykunanpaq. -Waminkayta «tika tikamanta paway pill-pintuhina, kunanqa harawita qillqaykuy, tikra-kuy wallataman» nispa kamachiyman, manachayta huntanmanchu chayqa mayqanpataq hu-chan kanman? nispas tapuykun wawataqa. -Qampa huchaykim ari kanman. 37 +39. XI3 26 kaq planetapiqa sumaychakuq runas2 tiyaq kasqa. -A! A! Huk runachus-hinam sumaychawaq hamuchkan, nispas nin chay su- maychakuq runaqa quyllur llaqtayuq wa- wata rikurquspa. Chayhinam yu- paychakuq runa- kunapaqqa pipas sumaychaqñillan. -Taytáy! nispas nin quyllur llaqtayuq wa- waqa. Sumbriruy- kitahinaqa manam rikurqanichu. Niptinqa: -Sumbriruyqa na- paykunaypaqmi, nis- pas nin. Sumaychaq- ñiykuna napaykunay- paqmi. Chaypas ma- nam pipas hamunchu kaytaqa, nispa.2 Ñawpaqqa « sumaychakuq » nispa nirqanchik jactanciosota. +41. Manas ari chay sumaychakuq runaqa uyarinchu. Sumaycha-kuq runakunaqa miski simillatam uyarin. -Anchatachu yupaychakuwanki? nispas tapun chay runaqa. -Imaniytam munan «yupaychakuy»? nispas nin. -Yupaychakuyqa kaymi: «qamllapunim sumaq, kachalla, qa-paq, yachaysapa kanki planetaykipi» nispa niwankiman chaymi. -Sapallaykitaq kankiqá planetaykipi! -Ama hina kaychu. Yupaychakullaway, nispas nin. Niptinqa: -Yupaychakuyki, nispas umallanta maywirin. Yupaychasqayriimapitaq yanapasunki? nispa ripun. Qipamanqa «sasam kuraq runakunaqa!» nispas nin quyllurllaqtayuq wawaqa purikuyñinpi. XII3 27 kaq planetapiqa machaysiki runas tiyaq kasqa. Quyllur llaqtayuq wawaqa askamallas chayan chaytaqa. Chaypas an- cha llakikuysi hapin. -Imatataq kaypi rurachkanki? nispas nin machaysikitaqa, chu-saq butillakunap, hunta butillakunap chawpinpi tiyaqta rikuspa. Niptinqa llakisqallas nin: -Upyachkanim, nispa. -Imapaqtaq upyankiri? -Qunqanaypaqmi, nispas nin machaysikiqa. -Ima qunqanaykipaqtaq? nispas tapun sunqu qiwiywan. 42 +44. -Imatataq chay pichqapachak iskaychunka iskayñiyuq waran-qatari yupanki? Businessmanqa sunqunpis nin «manachus-hinam kaypa ta-pukusqanmantaqa librakusaqchu» nispa. -Chay huchuy imakunatapas siylupi rikunchik chaytamyupani. -Chuspitá? -Mana, chay kanchaqkunata. -Wanquyrutá? Tankayllutá? -Manam, chaqay kanchaqkunata qilla runa musquchiqtam yu-pani. Yuyayñiyuqmi kani. Manam timpuy kanchu punchawmusqunaypaq. -A, quyllurkunata! -Arí, chaytam, quyllurkunata. -Imatataq ruranki chay pichqapachak iskaychunka iskayñiyuqwaranqa quyllurwanri? -Pichqapachak iskaychunka iskayñiyuq waranqa qanchis-pachak kimsachunka hukñiyuq. Yuyayñiyuqmi kani. Chanintamyupanay. -Imatataq ruranki chay quyllurkunawanri? -Imata ruraní? -Arí. -Mana imatapas. Kaqñiy chaylla. -Quyllurkuna kaqñiykichu? -Arí. -Apuwan tupamuni, chayqa niwallantaqmi... -Apukunaqa manam kaqñiyuqchu. Kamachinku chayllam. -Imaraykum quyllurkuna kaqñiyuq kayta munanki? 45 +46. -Haykam quyllurñiy chaytam papelpi qillqani, chaytataqmibancoman churamuni. -Hinachu? -Hinam. Quyllur llaqtayuq wawaqa sunqunpis nin: -Quyllur bancoman churasqanqa asichiwan, nispa. Manamchaytaqa yuyayñiyuq runaqa ruranmanchu. Paypaq yuyayñiyuq kayqa manachari kuraq runakunapaqhi-nachu. Hinaspas nillantaq: -Tikay kan, chaytaqa sapa punchaw qarpani. Kimsa volcan-ñiypas kallantaq, chaytapas sapa simana pichani. Imaynapaqpaswañusqa kaqta pichani. Ninasamaq urquykunapaq, tikaypaqallinmi amun kasqayqa. Quyllurkunapaqqa yanqallam amunkasqaykiqa... Businessmanqa utirayansi mana imanispa. Chaysi quyllurllaqtayuq wawaqa ripun. Qipamanqa «kuraq runakunaqa mana unanchay atiyllapunimkanku» nispas nin purikuyñinpi. XIV3 29 kaq planetaqa manas hukkunahinachu kasqa. Llapan- mantapas aswan huchuysi. Huk farol-llas kancharichiq runa- yuq chaypi kasqa. Chaysi quyllur llaqtayuq wawaqa sun-qunpi nin: -Imatach ruran chay farol-kancharichiq runari siylu chawpipi,purun planetapiri? nispa. Ichapas chay kancharichiq runaqa yan-qalla kachkan. Ichaqa apumantapas businessmanmantapas 47 +54. kunanpaq. Chayraqsi nin: amachari icha saqirparimuymanchukarqan! nispa. Hinaspas kallpata hapispa nin: -Ima planetatataq kunan rikumuyman? nispa. -Tierra planetata, Pachata. Allintam paymanta rimanku... Chaysi quyllur llaqtayuq wawaqa tikanta yuyarikuspasiqapun. +58. -Manam qamtahinaqa rikurqanichu. Rukanahina ñañum kanki... +60. XIXH inaspas quyllur llaqtayuq wawaqa suni urquta siqan. Pay- pa riqsisqan urqukunaqa kimsa huchuy volcanllas karqan. Wañusqa kaqqa tiyanansi kaq. «Kay suni urqumantaqahuk qawariyllapichari llapantin pachata rikusaq runantinta... » nis-pas nin. Chaymantaqa ñawchi qaqa qaqallatas rikun. -Imaynalla? nispas nin qasillapas. -Imaynalla... imaynalla... imaynalla, nispallas qaqakunaqayachapayamun. -Pim kankichik? nispas nillantaq quyllur llaqtayuq wawaqa. -Pim kankichik... pim kankichik... pim kankichik..., nispasyachapayamullantaq. +63. Hinaspas sunqunpi nin: «qapaqmi yuyakurqani» nispa «ñuqa-llachari kayhina tikayuq kani niq kani, ichaqa rosasñiy tukuy rosas-hinalla kasqa. Iskay huchuy ninasamaq urquyuqllaqa huk wañusqavolcanñiyuqllaqa huk rosastikayuqllaqa manam hatun quyllur llaq-tayuqchu kani» nispas wischurparikuspa waqaykun. XXIWwawaqa. aqaykuptinqa atuqsi napaykumun: -Imaynalla? nispa. -Imaynalla? nispas qawarikun quyllur llaqtayuq Manas pitapas rikunchu. -Kaypim kachkani, nispas nimun. Kay mallki sikipi... -Pitaq kanki? nispas nin. Munayllam kanki... -Atuqmi kani, ninsi. -Hamuy pukllarikusun, nispas nin quyllur llaqtayuq wawaqa.Llakikuymi atipawan... 64 +64. -Manam pukllaymanchu qamwanqa. Manam runaman ya-chasqachu kani. -A! Manachu? Yuyariykukuspa nillantaq: -Imaniytam munan «runaman yachasqa»? nispa. -Manachari kaymantachu kanki, nispas nin atuqqa. Imatataqmaskankiri? -Runakunatam maskani, ninsi. Imaniytam munan «runamanyachasqa»? -Runakunaqa fusilñiyuqkamam purinku, chaywan kasanku.Chaymi llakikuy! Wallpatapas uywallankutaq. Chayllam allin kay-ñinku. Wallpatachu maskanki? -Mana, nispas nin quyllur llaqtayuq wawaqa. Wawqimasiyuqkaytam munani. Imaniytam munan «runaman yachasqa?» -Qunqasqañam chayqa, ninsi atuqqa. «Wakiyasqa» niytammunan... » +74. -Imanaptin? -Chakiymanta wañusun... Mana uyariq-hinam niwan: -Wawqimasiyuq kayqa allinmi wañunanchik qaylla-muptinpas, nispa. Ñuqaqa ancha kusisqam kani atuqwanwawqichanakusqaymanta. «Manachus-hina wañunaykuta unanchanchu» nispam sun-quypi nini. «Paytaqa manam yarqanchu, manataqmi chakinchu.Intillawanmi kawsan... ». Chayqa sunquyta rikunmanpas-hina niwan: -Ñuqatapas chakiwachkanmi... pukyuta maskamusun...,nispa. «T ayh!» nispa amirqupuni. «Imaynataq hinalla aqupurunpipukyuta maskamuykumanri?» nispa sunquypi nini. Amisqapas pay-wan purini. Unayña upalla purispayku tutayachikuyku. Chayqa quyllur-kunapas kancharimunña. Musquypihinallañam quyllurkunata riku-ni chakiypa humpi huqarichisqan. Quyllur llaqtayuq wawap rimas-qantaqmi umaypi. -Qamtapas chakiykusunkichu? nispam nini. Manam kutichiwanchu. -Sunqunchikpaqpas yakuqa allinmi, nispallam nin. Mana unanchaspam upalla kani. «Mana imatapas tapunaytamunanchu» nispam yuyarini. Saykusqa tiyaykun, ñuqataq qayllanpi tiyaykuni. Hinaspamnin: -Mana rikusqa tikayuq kaspam quyllurqa sumaq..., nispa. «Hinapunim» nispa upallallam qutu qutu aquta qawani killakanchaypi. 75 +78. Chaymi puruta hapirayapuni. Chimsirayasparaqmi upyay-kun. Sunquman chayaq miskihinam chay yakuqa. Manam cha-kiyllapaqchu. Killa kanchaypi purisqaykumanta, rueda muyuri-chispa waqachisqaykumanta, puruta aysarispa kallparisqayku-mantam chay yakuqa pullpumun. Sunqutapas kusirichinmi. Wawakachkaptiy Navidad mallkip kanchayñin, chawpi tuta taki, runa-kunap asiyñinmi Navidadpaq regalo chaskisqayta kanchari-chipuwarqan. Hinallataqmi karqan chay yaku upyaykuptiyqa. -Llaqtamasiykikunaqa huk wertallapim pichqa waranqa ro-sas tikata tikachin..., nispam nin quyllur llaqtayuq wawaqa. Chay-pas manam chaypi tarinkuchu munasqankuta... -Manapunim, nispa nini... -Maskasqankuqa huk tikallapim kachkan, as yaku upyasqa-llapim kachkan. -Hinapunim, nispa nini. Chaymantam quyllur llaqtayuq wawaqa: -Ñawiqa ñawsam, sunqunchikwanmi maskana, nispa nin. Upyaykuniñam. Chaymi allinña samarquni. Illarimuytaqa a-quqa chumpillam qutu qutu kasqa. Chaypas kusichiwallantaqmi.Imamantach llakikuyman karqan... Chaypim quyllur llaqtayuq wawaqa qayllaypi tiyaykuspaniwan: -Simiykitaqa huntanaykipunim, nispa. -Ima simiyta? -Yachankiñatáq... uwihaypa hakimanta dibuhanaykim... Wi-ñayllam chay rosasñiyta uywanay. Dibuhuykunatam bolsilloymanta hurquni. Chayta rikuspaqaquyllur llaqtayuq wawaqa asinmi: 79 +84. Hinallaña kachun. Tuta quyllurkuna qawaptiykiqa mayqan kaqpasquyllurñiy kanqa. Chayqa llapantin quyllurta qawaspam kusirikun-ki... Mayqan kaqpas wawqimasillaykim kanqa. Kunan hukta qus-qayki, nispa asikun. -A! Wawalláy wawa, chay asiyñiykiqa kusichiwanmi. -Chaytam quyta munarqayki... Asiyñiyqa yaku upyachiwas-qaykihinam qampaq kanqa. -Imaniwayta munanki? -Runaqa manam kikin quyllurñiyuqkamachu kanchik. Ñanpuriq runakunataqa quyllurñinqa ñanñintam rikuchin, wakin runa-paqtaq kanchayllam kanchan. Astronomokunapaqtaq uma nanayyupayllam. Businessmanpaqtaq qurim. Chay quyllurkunaqa chin-llam. Qampa quyllurñiykikunaqa manam chay runakunappahina-chu kanqa... -Chaywanri imaniwaytataq munanki? -Tuta siyluta qawaspaykiqa asiqta rikuwanki. Qampaqmi lla-pantin quyllur asimunqa. Asiqmi quyllurñiykikuna kanqa! niwas-pam asirikullantaq. Sunquyki tiyaykupunqaña (sunqunchikqa ti-yaykupullanpunim) chayqa, kusisqallam kanki riqsiwasqayki-manta. Wawqimasillaymi kanki haykapkamapas. Ñuqawan asiytamunaspaykiqa bintanaykita kichararillaspa asirikunki. Runama-siykikunaqa utirayaspam asiqta qawasunki. Chayqa ninki «quyllur-qa asichillawanpuni» nispa. Paykunaqa «muspachkanmi» nisunki.Qamtaqmi sunqullaykipi ninki «quyllur llaqtayuq wawaqa puklla-payamuwanmi» nispa, nispam asirikullantaq. -Quyllur rikunaykitaqa achka asiq kampanillatam rikunki, nis-pam yapa asirikullantaq. Hinaspam niwan: 85 +85. -Kunan tuta amam hamunkichu, nispa. -Manam saqiykimanchu, nispam nini. -Unqusqahinam kasaq, wañunayachkaymanhinam kanqa.Manam chayta rikunaykita munanichu... -Manam saqiykimanchu, nispam nillanitaq. Chayqa manchay llakisqam niwan: -Ichapas chaypi machaqway kanqa, ama kutuchi-kunkichu... Machaqwayqa manchay miyum. Yanqallamantamkutuykusunkiman.... -Manam saqiykimanchu, nispam nillanitaq. -Huk kutuyllapaqmi miyun kan..., nispam sunquntatiyaykuchikun. Chay tutaqa manam paytaqa siqaqta rikunichu.Chinllamantam chinkarirqusqa. Taripaykuptiyqa utqayllam pu-riykuchkasqa. Chayqa: -Aypaykuwankichu? nispallam niwan. Hinaspam makiymanta hapipakuwaspa waqmantallakirikullantaq: -Imamanmi hamunki? Llakikunkim. Wañusqahinam ka-saq, ichaqa manam wañusqachu kasaq... Ñuqaqa upallallam kani. -Karumanmi ari ripunay. Mana ari llasa kurpuntinqaripuymanchu. Ñuqaqa upallallam kani. -Kurpullayñam chaypi kanqa. Amam llakikunkichu. Ñuqaqa upallallam kani. Sunqun patmikuchkaptinpas kallpanchaykukun:86 +86. -Yuyanakullasunmi, nispa. Ñuqapas quyllurta qawallasaqtaq.Quyllurkunaqa qurwayasqa ruedayuq posokamam kanqa. Llapan-tin quyllurmi upyachiwanqa.... Ñuqaqa upallallam kani. -Qamqa waranqa waranqa kampanillayuq kanki, ñuqataq wa-ranqa waranqa posoyuq kasaq, chaymi kusikusun, nispam nin. Waqaspam manaña rimanchu. Hinaspam nin: -Chayllapim, sapallayña risaq, nispa. Chayqa mancharisqa tiyaykurqun. Hinaspam nillantaq: + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Chani (sut'ichana) rikuy. +Chanin icha chiqan nisqaqa allinllam, chiqap nisqam, mana pantasqa, rimasqapas qillqasqapas. + +кечу�� Piruw Mama Llaqta + +Runa Simi: Shuwar + +Tikraynin qillakuy Kastillanu simipi: + +Lidia Gueiler Tejada sutiyuq warmiqa (28 ñiqin chakra yapuy killapi 1921 watapi paqarisqa Quchapampa llaqtapi - 9 ñiqin aymuray killapi 2011 watapi wañusqa Chuqiyapu llaqtapu) Buliwyapi pulitiku karqan. +Buliwya suyup umalliqninmi karqan (16 ñiqin ayamarq'a killapi 1979 watamanta 17 ñiqin anta situwa killapi 1980 watakama). + +Arqi nisqaqa Buliwya mamallaqtapi, Quchapampa suyupi, huk llaqtam, Arqi pruwinsyap uma llaqtanmi. +Saywitu: Arqi munisipyu +Llaqta (Arqi pruwinsya) + +Colón pruwinsya saywitu (Panama) +Colón pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Colón), nisqaqa huk pruwinsyam Panama mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Colónmi. 4 868,4 km2. +Distritukuna wan kurregimyentukuna (Colón pruwinsya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Colón pruwinsya. + +Thasnuq nisqaqa runakunaqa mana munasqa ninakunatam - wasipi, maypipas - thasnunmi, yakuwan, thasnuna phusuquwan, chimlasaywan. + +"Kiti (Santa Elena marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Nery Alberto Pumpido Barrinat sutiyuq runaqa (* 30 ñiqin anta situwa killapi 1957 watapi paqarisqa Monje llaqtapi - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aq wan pukllaykamachiqmi qarqan. + +Yarupaja icha Trapecio (Nevado Yarupajá / Trapecio) nisqaqa Piruw llaqtapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Hisus distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.465 mitrum aswan hanaq. + +Pishtaq hirka (kastilla simipi: Carnicero, "pishtaq", "nak'aq") nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Waywash wallapi, huk urqum, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi, Wanuku suyupipas, Lawriqucha pruwinsyapi, Hisus distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.960 mitrum aswan hanaq. + +Joaquín Ramón Martínez Sabina sutiyuq runaqa, icha Joaquín Sabina (* 12 ñiqin hatun puquy killapi 1949 watapi paqarisqa Úbedad llaqtapi - ) Ispaña mama llaqtayuq takiqmi, qillqaq, simi kastilla karqan, takichaq qarqan. + +Llapaku "Willka" + +Caetano Veloso Brasil mama llaqtayuq kitara waqachiq wan takiq + +San José , Kuna Yala + +Sumak rimay yachay: arawikuna. + +Quechua: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta +Quechua: Piruw – Piruw Mama Llaqta +Aymara: Piruw – Piruw Suyu + +Musiku yachaq wan pulitiku +Yoshihiko Noda, (Nihun simipi: 野田 佳彦 Noda Yoshihiko), sutiyuq runaqa,(*20 ñiqin aymuray killapi 1957 paqarisqa Funabashi llaqtapi - ), Nihun mama llaqtap musiku yachaq wan pulitiku karqan. + +Katiguriya:Uma kamayuq (Nurwiga) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma kamayuq (Nurwiga) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma kamayuq (Nurwiga). +"Uma kamayuq (Nurwiga)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Yachay tarpuypi rimanakuy - Wikipidiya +Yachay tarpuypi rimanakuy (kastilla simipi: interculturalidad) nisqaqa ima iskay kultura nisqa yachay tarpuypura kaqpas, ahinataq huk atiq kulturawan atisqa kulturam, ahinataq Abya Yalapi ispaña kulturawan indihina kulturam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Ransiya). +"Pulitiku (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +George Harold Harrison sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin hatun puquy killapi 1943 watapi paqarisqa Liverpool llaqtapi, Inlatirrapi - 29 ñiqin ayamarq'a killapi 2001 wañusqa Los Angeles llaqtapi) huk Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq rock takiqmi, takina qillqaqmi, takichaqmipas karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: George Harrison. +Liverpool llaqtapi paqarisqa + +I, i nisqaqa latin siq'i llumpapi isqun kaq sanampam. Qhichwa simipitaq tawa kaq sanampam, hanllalli kunkapaqmi. + +L, l nisqaqa latin siq'i llumpapi chunka iskayniyuq kaq sanampam. Qhichwa simipitaq suqta kaq sanampam, kunkawaki kunkapaqmi. + +Calaki icha Chiruki (Tsalagi) simiqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi kawsaq 15.000-22.500 Chiruki runakunap rimayninmi. + +45 Kristup ñawpan wataqa (45 kñ) Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa wakllanwatam karqan. + +Paparawa (Artocarpus altilis) nisqaqa huk Asyapi paqarisqa, kunanqa Uralan Abya Yalapipas wiñaq sach'am. Rurunkunatam mikhunchik. + +Uma llaqta Chukatamani +Chukatamani distritu icha Héroes Albarracín distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Chucatamani / Distrito de Héroes Albarracín) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Taqna suyupi , Tarata pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Chukatamani llaqtam. +Chukatamani distritu 30 ñiqin qhulla puquy killapi 1953 watapi watamanta. + +yachariq kaqta. + +1729 wataqa Griguryanu kalindaryukama k'uychichawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam). + +quwiki Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Idaho) + +Quechua : puka p'akincha (qu) + +Mana cäsukoq nunakunaqa Satanaspa makinchömi këkäyan (19) + +Khishkamanta jarap'asqa, + +Alan ffmpaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Alan_ffm" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +urqu runa, mana wachayta atiq, ulluyuq, ñuñunnaq. + +‘Alli ruraqta y mana alli ruraqtapis Diosqa cawaritsimunqam.' (Hëchus 24:15, Teyta Diospa Mushoq Testamentun.) + +Pacha paqarin, + +451 _ _ ‎‡a Yosemite mamallaqta parki‏ + +Runa Simi: Achkha yupa + +chay pachapaqqa Mozilla nisqa manam wampuqllachu karqan, aswanmi huk Editor html, email nisqa qharinapaq, hukkunawan rimarinap Chat nisqakunawanmi huñirisqalla computadora nisqamanqa churachikuq karqan, chayraykutaqmi aswan allintam llapan runakuna software libre nisqata riqsichiqkunaqa allintam mast'arirqanku, hinallataq chay pachaqa llapam prensa nisqapas allintas runakunamanqa chayachirqanku. Mozillap ch'impu kicharisqanwami 2004 watapi Firefox sutiwan, wampuq purinanpaq hukaqninkumanta t'aqachikun. Kunan kaq Firefox (NinaAtuq) nisqaqa, llapan wampuqkuna hap'ikusqamantaqa tawaqiñi pathman, llapan t'iqsimuyupiqa Firefoxqa kachkan. +Kay musuq wampuq Mozillaqa, ch'impu kicharisqawanmi2 ruwakurqa, ichaqa +1. Kay ukhupi, runakuna puriqqa, llamk'ankum computadora nisqapi imaymana programakuna hinallataq Internet nisqapas qispisqalla kananpaq, mana duiñuyuq kananpaq ima. 2. Código Abierto. Ima programapas kay ch'impu kicharisqawan ruwakusqaqa, atichikullanmanmi: ch'impukunata ñawirichiyta, munasqamanhina ch'imputa allichayta, t'ikrariyta, hinallataq kaywan +Imarayku Firefox wampuqqa ayllu siminchikkunaman t'ikrakunman? Kay tapukuyta kutichinapaqqa, iskay qhawariytam ñawirisunman: UKPIQA.- Llapantin suyukunamanta, imaymanakunata yacharinapaqqa, kunan p'unchawqa huk qhawariyllapim tarikunman computadorata hap'ichikpa, internetman haykuspa. Kunan p'unchawqa kachkanña imaymana willaykuna. Kikin llaqtanchikmantapas kachkanpunin, ñataq video nisqakuna, rikch'aykuna, blog nisqakuna. Kaqllataq internet kaptiyraykupas karu llaqtapi masinchikkunawanpas qillqarikunchikña chaski apachiypi, kachkanllaqtaq runakunawan masichakunapaq riqsichikunapaq kay facebook nisqa twitter nisqa k'itipas. Hinam kay imaymanakunaman internetpi chayarinapaqqa, munakunpunim huk wanpuq, navegador sutichakuqta, kaytaqmi kachkan kay Mozilla Firefox nisqa. Ichaqa, imaptintaqri wakin wampuqkunamanta kay Firefox wampuqtari akllarisunchikman. +Perú suyupiqa, yaqapaschá iskay wampuqllata riqsirqaranchik; chayraq internet riqsichikuchkaptinqa Internet Explorer sutichakuqlla internetmanqa apawarqanchik, ichaqa kay wampuqqa huk hatun empresa ruwasqallanmi, chaymi kaypa ch'impunkunaqa (código) wisq'arayasqallam ñuqanchismanqa chayaq kan. Firefox nisqa wampuqqa llapantin suyumanta kikin llaqta runakuna yanaparikuspa yanaparikuspa ruwarisqankum, chaymi ch'impunkunaqa kicharayasqa ñuqanchikmanqa munasqanchikmanhina churarinanchikpaq chayariwanchik. Hinam kunanpachakunapi Firefoxqa achka kikin llaqtap siminkunamanmi t'ikrarikuchkan, Maya, Azteca simikunaman, Ecuador suyupi Kichwa simiman, asllamantataq Qhichwa simichikman, Aymara siminchikmanpas. UKPITAQ.- Kay pachapi wakin waynasipaskunaqa hinallataq irqikunapas, yaqapaschá sach'a mana saphiyuqhina kawsachkanku, ñawpa tantamamanchikkunamanta yuyayninchikta qunqarispa, mana qunqarispataq sarunchaspa. Kay saphi chinkachiq unquyqa yaqapaschá kachkan kay globalización nisqa mast'arikuptin, kay llapan tecnología moderna nisqakunakuna +wasinchikman chayaptin, ichaqa astawanpaschá kunankama siminchikkuna kay políticas lingüísticas nisqa ukhupi mana chaniyuqhina Estado qhawarayaptin, ichapaschu, colonia pachamantaraq kay Perú suyupi, runa mana llaqtayuq mana dirichuyuq mana simiyuqhina puriptinchikchu. Ichaqa kay kikin pachapiqa kachkanpuni llaqtaruna rikch'ariq, Apunchikkunamanta kallpata mañarikuspa yuyayninchikta pim kasqanchikta qhipirikuspa kawsaq, manapasñachá kikin p'achayuq kikin llikllayuq kinkin punchuyuq, ichaqa kachkankurami kikin sunquyuq. Chay puriypim ichapas, pim kasqanchikta lliw t'iqsimuyupi kay NinaAtuq Firefox nisqapi runasiminchikta aymara siminchikta ñawirichinapaq, llamk'aqkuna kanman. Siminchikkunapi, kay wampuq Firefox utaq waqin programa nisqakuna computadorapi kaspaqa, waynasipaskunap wawakunap p'inqaynintaqa chinkachinmanmi, mana chayqa pim kasqankutam aswanta kallparparichinqa. Tecnologíakunapi siminchik churarisqa kaptinqa wawanchikkunap simichankuqa t'uqyachinqakupunim llaqtanchik siminchikkunataqa. +WILLAKUY 2011 watapi – Mozilla Perú nisqawan Irma Alvarezwanpas, Cusco-Collao qhichwaman Firefox pisi t'ikrasqata Lima MeetUp nisqa tantanakuypi riqsichinku. 2012 watapi – La Paz suyupi llaqta simikunarayku llamk'aq ILLA nisqamanta Amos Batto, Bolivia qhichwaman Firefoxpa yaqa kuchkan simintam t'ikran. 2013 watapi – Intiraymi killapi, 25 p'unchaw kachkaptinmi, Puno llaqtapi aymarakuna qhichwakunarayku llamk'aq UNCA, kaqllataq Firefoxta Perú suyupi mast'ariq Mozilla Perú, hinallataq hatun yachaywasimanta UNA kikin facultad de ingeniería nisqakuna huñurikuspam Firefoxta aymara simiman t'ikrayta qallarinku. Chay pachapipas UNCAwan kuchka, Irma Alvarez qhichwa simi rimaq runakunata tantarispa, qichwa simiman t'ikrachiyta qatichin. Musuq simikuna ch'impu kicharisqa – código abierto wanpuq – navegador Qampaq: Mozillata runasimiman t'ikrapayta yanaparinapaqqa, kayman qillqariy sankaypillo@gmail.com + +Awya Yalapi sunt'ichiq akatanqa (Canthon) nisqa aka suntukunam kawsan. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Scarabaeinae +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Aphodiinae +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Geotrupidae + +Napu mayu patanpi huk llaqtam, Piruw +Piruwpi: Luritu suyu +Pukyu: Qutuphaqsi nina urqu, Antikuna, Ikwadur +Napu mayu (kastilla simipi: Río Napo) nisqaqa huk mayum, Ikwadur mama llaqtapi, Napu markapi Orellana markapipas, Piruw mama llaqtapipas, Luritu suyupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Napu mayu. + +Palestina kiti (kastilla simipi: Cantón Palestina) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Palestina llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Palestina kiti + +Qillqa unancha icha Qillqa sanancha nisqakunaqa hunt'a rimaykunata icha rikunkunata rakinapaq sananchakunam. +chikanchiq iñu, ch'iñi unancha, sut'u, ch'usu: huk iñu, t'upsi (.); + +Pranab Mukherjee (hindi simipi: প্রণব মুখোপাধ্যায় sutiyuq runaqa (* 11 ñiqin qhapaq raymi killapi 1935 watapi paqarisqa Mirati llaqtapi - ) huk Indya mama llaqtayuq qillqaq wan pulitiku qarqan. + +Pisqa nisqaqa tiyaq yupaymi. Huk makipiqa, huk chakipipas pichqa rukanakunam. Pichqa ñiqin p'unchawpim wañusqataqa p'ampachanchik. +Ñiqi yupayninqa pisqa ñiqi icha pitsqa kaq. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa tawam (4), qhipaqnintaq suqtam (6). +Pitsqa, Ankash qallupi. +Phichqa, Puliwya qheswapi. +5 wari yupa, qatin 4ta; ñawpan 6ta. + +3 chaniyuq tikraykuna champi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Asnaq qucha (kastilla simipi: Laguna Hedionda) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, huk qucham. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Asnaq qucha (Chinchay Lipis. + +Wallaqa mayuwan Misk'iyaku mayu, Pikuta pruwinsya +Uma llaqta Pikuta +Pikuta pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de Picota) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, San Martin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Pikuta llaqtam. +Mayukuna: Misk'iyaku mayu - Wallaqa mayu +Kay pruwinsyapiqa Llakwash runakunam tiyanku.[1] + +Basel, Bâle llaqtaqa Suysa mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Basel suyup uma llaqtanmi. + +Tikraynin laqt'uy Kastillanu simipi: + +Tahiti simi (Reo Tahiti) nisqaqa Tahiti wat'api, Ransis Pulinisyap wat'ankunapi kawsaq runakunap rimayninmi. Pachak kimsa chunka waranqachá mama rimaqniyuq kachkan. + +Carlo Pedersoli sutiyuq runaqa, icha Bud Spencer (* 31 ñiqin kantaray killapi 1929 watapi paqarisqa Napoli llaqtapi - † 27 ñiqin inti raymi killapi 2016 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Italya mama llaqtapas wayt'ayuq, takiq, takichaq wan kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan. + +Runa Simi: Omsk + +Saraguro Kichwa Runakunapak Jatun Tantanakuy "SAKIRTA" + +Runa Simi: Qincha pruwinsya (Beni) + +Bulivya Mamallaqta (quechua) +Wuliwya Suyu (aimara) + +Runa Simi: Shiqshipampa distritu + +Morelia llaktapi (México) rimanakuymanta arawik hatun tantanakuyta rurarka, kay tantanakuyka shuk shuk yachaykunamanta yachakkunatami tantachirka, imapa, kay rimanakuy yuyaymanta rimankapa; ima nishpa, wakinkunaka, kunankaman kay rimanakuyka, runakunapak kawsaypilla tiyan yankuna, shinapash kay rimanakuyka, mana runakunapaklla rimay kanchu, kay rimanakuyka mishukunapipash tiyan, tukuy llaktakunapimi tiyan, chaymanta kay rimanakuyka tiyarka. +Kay hatun tantanakuypi, tukuyllata alli alli rimarishpa, "Abyayalamanta, rimanakuykunamanta hatun tantanakuyta" rurashpa sakirishkami. + +Runa Simi: Suyu rikuchiq nisqaqa ( grigu simipi πυξίς, πυξίδα [pyxís, pyxída], kastilla simipi brújula, inlish simipi compass) rikuchiq iñukunata rikuchina antacham, khillaymanta rurasqa maqnitiku kaq muyuriqlla akwayuq wayra waytam. + +Kupisu[1][2] (Podocnemis sextuberculata) nisqaqa suchuq uywam, charapam, yura mikhuq. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi mayukunapi kawsan. + +2 chaniyuq tikraykuna tusuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Llut'ariy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Llut'ariy sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Llut'ariy sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Llutariy (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llutari (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Llut'ari (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Maqnitismu (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +K'illimsayaq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Suyu rikuchiq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Magnetismo (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Phiñakuspa qhaparichkaq awqaq pusaq. +Ch'utiy nisqaqa runap icha uywap huk kaqta phiñakuspa, millay kawllayniyuq kachkaspa maqaynin, rimapuynin, ima millaytapas rurapuyninmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ch'utiy. + +Katidral, Qusqu llaqtapi +Pruwinsya (Piruw) Qusqu +San Jerónimo distritu; (kastilla simipi: distrito de San Jerónimo) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qusqu pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa San Jerónimo llaqtam. +4 San Jerónimopi paqarisqa runakuna +Mayukuna: Watanay mayu +San Jerónimopi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Hukllachasqa Amirika Suyukuna - Wikipidiya +Llaqta qayanqillqa: +Aswan hatun llaqta New York +Hukllachasqa Amirika Suyukuna icha Hukllachasqa Awya Yala Suyukuna, icha Qurikashqa Sinchawkakuna [1] HAS (inlish simipi United States of America) USA nisqaqa Chinchay Awya Yalapi mama llaqtam. +USA-pi hatun llaqtakuna +ñiqin llaqta runakuna suyu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Phinsuyu (Umalliq)]]. +"Umalliq (Phinsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'ika +2 chaniyuq tikraykuna k'ika kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +(Mururqa qucha-manta pusampusqa) +Tiyakuynin Ariqipa suyu, Kaylluma pruwinsya, Qhawanakunti distritu +Muyurqa qucha (kastilla qillqaypi Mueurca, huk mana allin sutikuna Mururca, Mucurca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk qucham, Ariqipa suyupi, Kaylluma pruwinsyapi, Qhawanakunti distritupi.[1] +Saywitu: Ariqipa pruwinsya (chincha) pdf + +Umalliq nisqaqa (kastilla simipi: presidente; Hatun pusaq nisqapas) huk mama llaqtap icha tantanakuypa, runakunap akllasqan pusaq runanmi. +Kichwa rimaypiqa Ikwadur mama llaqtap umalliqninta Mamallaktata Pushak ninkum. + +Mama llaqta: Arhintina (25%) +Suni kay 7.155 km Chincha-urin +Tinkurachina siwikuna +Anti nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Antikuna, Antis icha Anti walla (kastilla simipi: Andes, shukllachishka kichwapi Punasuyu[1]) nisqaqa ancha hatun urqukunam Piruw, Buliwya, Ikwadur, Arhintina, Chili, Kulumbya, Winisuyla mama llaqtakunapi. Chaypis Tawantinsuyu karqan. +Suti Hanaq kay (~) Tiyakuynin +Alqamarinayuq 6.100 m Piruw, Qusqu suyu, Willkanuta walla +Aqutanku 6.052 m Buliwya, Uru Uru suyu, Chili +Artisunrahu 5.999 m Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Awsanqati 6.336 m Piruw, Qusqu suyu, Willkanuta walla +Chawpi Urqu 6.044 m Buliwya, Chuqiyapu suyu, Piruw, Punu suyu +Chawpikallki 6.354 m Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Illimani 6.439 m Buliwya, Qhapaq Walla, Chuqiyapu suyu +Kitarahu 6.040 m Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Pallqarasu 6.274 m Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Parinaquta 6.342 m Buliwya, Uru Uru suyu, Chili, Tarapaka suyu +Pukahirka 6.046 m Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Pukaranra 6.156 m Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Pumirapi 6.282 m Buliwya, Uru Uru suyu, Chili +Qaras 6.020 m Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Qupa 6.188 m / 6.203 m Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Ranrapallqa 6.162 m Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Rasaq 6.040 m Piruw, Waywash walla, Anqash suyu, Lima suyu +Sallqantay 6.264 m Piruw, Qusqu suyu, Willkapampa walla +Sulimana 6.093 m Piruw, Kunti Walla, Ariqipa suyu +Tuqllarahu 6.032 m Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Uturunku 6.008 m Buliwya, Chuqiyapu suyu +Wayna P'utuqsi 6.088 m Buliwya, Qhapaq Walla, Chuqiyapu suyu +Wichahanka 6.127 m Piruw, Yuraq Walla, Anqash suyu +Wisk'achani 6.045 m Piruw, Qusqu suyu, Willkanuta walla +Yayamari 6.049 m Piruw, Qusqu suyu, Willkanuta walla +Yerupaja 6.617 m Piruw, Waywash walla, Anqash suyu, Lima suyu, Wanuku suyu +Chawpi Arhintina-Chili Antikuna +Ikwadurpi Antikuna +Piruwpi Antikuna +Anqas Walla +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Allpamanta yachaykuna (Arhintina) +Allpamanta yachaykuna (Chili) +Allpamanta yachaykuna (Ikwadur) +Allpamanta yachaykuna (Winisuyla) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 16:44, 12 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +San Carlos Suyu + +Runa Simi: Maqari distritu + +Runa Simi: Tukuy Santukuna + +Runa Simi: Puqullay distritu + +Samiq p'anqakuna 303 +(Wikipi tukuy p'anqakuna, rimanakuykunapas pusapunapas hukkunapas) 1501 +P'anqa llamk'apusqakuna Wiktionary-pa paqarisqanmanta 13 027 +Kuskanchaku llamk'apusqakuna p'anqaman 8,68 +Llamk'achkaq ruraqkuna (wankurisqakunap sutisuyun) +(Ñaqha 30 p'unchawkunapi llamk'apuq ruraqkuna) 4 +IP hark'aymanta qispisqakuna (wankurisqakunap sutisuyun) 0 +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wañuy p'itiy +Huch'uy mayu +Runa wañuchiy +Sach'allisqa +K'ullu llaqllaq +Hamut'asqa apurimay +Pay, paykuna, chay, chaykuna +Ch'iqirisqa +Mana riqsisqa + +Wuliwya Suyu - Llaqta - Buliwya Achka Nasyun Mama + +Piruw Suyu (ay) + +Paqarisqa Piruw, 28 ñiqin pawqar waray killapi 1936 watapi, +Jorge Mario Pedro Vargas Llosa sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin pawqar waray killapi 1936 watapi paqarisqa Ariqipa llaqtapi, Piruwpi - ) huk Piruw mama llaqtayuq willay kamayuq wan qillqaq runam. (Maypis: Huryi Maryu Piiru Warhas Lluusa kanman). +Nobel Suñay Simi Kapchiypi 2010 watapis simi kapchiy Nobel suñaytas chaskirqan. +Desafíos a la libertad (1994) Qispikayta wahupaykuna +Cartas a un novelista (1997) Qillqallku huk kawsay rikch'aqman +Piruw Mama llaqta Kawsay rikcha Suñay (1967, por La casa verde) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mario Vargas Llosa. +Ariqipa llaqtapi paqarisqa + +Katiguriya:Piluta hayt'aq (AFC Ajax) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'aq (AFC Ajax) +"Piluta hayt'aq (AFC Ajax)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay: Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Makusani distritu +Allin Qhapaq (kastilla qillqaypi Allincapac, Allin Ccapac, Allin Japac) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Kallawaya wallapi, huk rit'i urqum,[1] Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Makusani distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.780 m / 5.800 mitrum aswan hanaq. +Saywitu: Makusani distritu +Saywitu: Allin Qhapaq, Chichi Qhapaq, Qillwa Quta Rit'i, Makusani llaqta, Ullachiya llaqta + +Katiguriya:Llimphiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llimphiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +"Llimphiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Llimphiq (Mama llaqta) + +XXVI Awstralya Uma kamayuq +3 ñiqin qhapaq raymi killapi 2007 – 24 ñiqin anta situwa killapi 2010 +Kevin Michael Rudd sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin tarpuy killapi 1957 paqarisqa Nambour llaqtapi - ). Awstralya mama llaqtap diplumatiku wan pulitiku qarqan. +2007 watamanta 2010 ñawpaq kuti Awstralyapa Uma kamayuqnin karqan. 2010 watamanta Awstralya Hawa ministru +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kevin Rudd. + +Uma llaqta San Huwan Salinas +San Huwan Salinas distritu (kastilla simipi: Distrito de San Juan de Salinas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Asankaru pruwinsyapi. Uma llaqtanqa San Huwan Salinas llaqtam. + +Langusta (familia Palinuridae) nisqakunaqa hatun mama quchakunapi kawsaq qaraqruyuwakunam. + +Monenh - occitan simipi ; Monein ransis simipi - Bearnpi (Ransyiapi) hatun llaqta kan. +Hatun machu inlishayuq kan. + +Katiguriya:Kultura (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Kultura (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kultura (Mishiku). + +Guarulhos llaqtaqa 1 299 283-chá runayuq kachkan. + +5 Bibliaqa entienditsikun, rasumpa kaq kuyakïtaqa "rurënintsikwan y shonqupita patsë" rikätsikuna kanqantam (1 Juan 3:18). Parlakïnintsikchöpis rikätsikïtaqa puëdintsikmi (1 Tes. 4:18). Peru tsëpitapis masqa, rurënintsikwan rikätsikunqantsikmi mas alliqa. Këllaman pensarishun, juk cristiänu mayintsik mallaqëkaptin o röpannaq këkaptin kuyakïpa parlapärinqantsikllaqa manam yanapanqatsu (Sant. 2:15, 16). Jina tsënöllam, Diosta y nuna mayintsikta kuyarninqa, manam mas yachatsikoqkunata mandamunanllapaqtsu mañakushun, sinöqa llapan puëdinqantsikmannömi yachatsikïta procurashun (Mat. 9:38). + +quwiki Katiguriya:Mulli yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Qupaqhawanap Pallan + +Harrison Ford Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Iliada icha Iliás nisqaqa (grigu simipi Ἰλιάς, Ιλιάδα) ñawpa grigukunap epos nisqa harawi willaykuyninsi karqan, Omirospa qillqasqansi, Truyanu maqanakuy nisqamanta willaq. +Iliadaqa runa qhapaq nisqa Agamemnon sutiyuq qhapaqpa Akhiliyas sutiyuq hatun awqaqwan rimanakuynin, hayu kayninmantam willan. Chay Akhiliyas ancha phiñakuspas huk mit'a mana maqanakuyta munaptinsi, achka grigu awqaqkuna wañun, paypurataq Akhiliyaspa qhuchumasi, Patroklos sutiyuq. Runakunap kinrayninpiqa grigu dyuskunam maqanakun. Athini grigukunap larunpi maqaykuptin, Aristaq Truyanukunap masinmi karqan. Patroklospa wañuyninmanta astawanraq phiñakuspa, Akhiliyas Ektor sutiyuq truyanuwan maqanakuspa wañuchin. Iliada tukukun Akhiliyaspa pisiyaq phiñakuyninwanmi, manaña Akhiliyaspa wañuyninmanta, manaña Truyap puchukayninmanta willaspa. +Iliadaqa lliw Iwrupapi qillqakunamantaqa aswan ñawpa pachamantas karqan, 730 kñ watamantas. Odisiyataq Iliadamanta iskay chunkachá aswan qhipaq. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:31, 3 nuw 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Pukllay Kuna. + +karanki k`irisqa uywahina, +Llaqta mana wayllullaykichu, +kay maqt'akunaqa mana nunayoqsis +raymi p'unchaypi hina kusisqachu kanay +QORIMANTA, UMIÑAKUNAMANTA CH'ANTIRUSQAN, +K'UYCHIMANTA, P'ACHARUSQA SUMAQ TUYRU, +Ichaqa qonqayllamatan para hich'ayukun, tatiqtintaq sumaq k'uychi rikhuriman, chay qhepamantaq sumaq tinti wach'irumuyninwan, tutankunataqmi as chiri, chaymi aswan sumaqta p'achanchisqa kanan ayamarka killamanta hatun poqoy killakama. +Machu Pikchunqa 130 km Qosqo- Perú puriypin, ichaqa aswan yupanchaypi rikusqa suyuchis panpapin Katun. Chayman chayaytaqa atinchis ña "ferrocarril, utaq autobús" nisqaman wicharuspa ichaqa Qosqomanta pacha Ollantanphampu kama (Urupanpa) puririspa, chaymantataq yapamanta "tren" nisqaman wicharuspa utaq chakipipas atikunmi Chayanta yaqa 3 p'unchay puriypi, chaymantataqmi kikin Machu Pikchu aylluman chayaruspataqmi, ñaupaqqa chay llaqtaqa sutichasqa karqan "Aguas calientes" nispa, sumaq q'oñi ununkuna kaqtin, atinchis yapamanta hoq "movilidad" nisqaman wicharuyta utaq chakipi pas atinchismi seayta kikin sumaq Machu Pikchu llut'aykunaman kama. +Aswan apukunaq tiyanan Machu Pikchu, qaqa pachakunapin sayarisqa, ichaqa aswan sumaq yuraq ch'unpi rumikuna patapi, ichaqa sumaq qelqa hinawan tullpurusqa hina, hinaqa yaqa kikinmanta kuchusqa hinan waranqa watakunapin chhayna ruwasqa; llut'asqanku, ima rayku, imapaq kasqantaqa mana khunan kama yachakunchu. +Huch'uy warmi erqentan ayllu sutiyuq wagiman pusasqa kasqa, +ichataqmi ch'uspi manan pharipusqachu, munay watuqman tukurparisqa. +Warmi erqe sipas kaqtintaqmi, llaqtanpi aswan kusisqan kasqa. + +400 0 _ ‎‡a Johan Cruyff‏ ‎‡c Urasuyu mama llaqtayuq piluta hayt'aq‏ + +Runa Simi: Tlaxcala suyu + +"Ayllu Masikuna" +"Ayllu Masikuna" O + +Inka tuqti (Juglans neotropica) nisqaqa Antikunapi wiñaq tuqti sach'am. +Rurunkunatam mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Tuqti. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Inka tuqti + +Maras llaqta tarikuchkan Qusqu suyupi, hinallataq Urupampa llaqtapas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Maras. + +York nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Paqarisqa 15 ñiqin ayriway killapi 1944 (73 watayuq) +Mamallaqtapura pukllasqankuna 61 (55 goles) +Kunishige Kamamoto (nihun simipi: 釜本 邦茂 ) sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin ayriway killapi 1944 watapi paqarisqa Kyotp) llaqtapi - ) mama llaqtayuq Nihun piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kunishige Kamamoto. + +Francesco di Paola, Francesco D'Alessio e Fuscaldo (kastilla simipi: San Francisco de Paula) sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin pawqar waray killapi 1416 watapi watapi paqarisqa Cosenza Paola llaqtapi - † 2 ñiqin ayriway killapi 1507 watapi wañusqa Tours llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq kathuliku santus karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Francesco di Paola. + +Simanap p'unchawninkunamanta qillqakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Simana. +"Simana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Hallka k'iti kanchar 255 km² / 337 km² +Kamasqa wata 7 ñiqin qhulla puquy killapi 1992 watapi / 25 ñiqin kantaray killapi 1992 watapi +Coronel Marcelino Maridueña kiti (kastilla simipi: Cantón Coronel Marcelino Maridueña) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Wayas markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Marcelino Maridueña llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Marcelino Maridueña kiti + +Tikraynin qillqarquy Kastillanu simipi: + +Rocafuerte (kastilla simipi: Rocafuerte) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk llaqtam, Rocafuerte kitip uma llaqtanmi. + +Inka wamp'uwatana pruwinsya Wallqanqa +Pruwinsya Inka wamp'uwatana +Inka wamp'uwatana distritu (kastilla simipi: Distrito de Puerto Inca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Inka wamp'uwatana pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Puerto Inka (Inka wamp'uwatana) llaqtam. +Kamasqa 2 ñiqin hatun puquy killapi 1956 watapi, Manuel A. Odría Umalliq. +Distritu (Inka wamp'uwatana pruwinsya) + +Plantilla:Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya + +Alhaji Ahmad Tejan Kabbah (sirbya simipi: Ahmad Tejan Kabbah) sutiyuq runaqa (* 16 ñiqin hatun puquy killapi 1932 watapi paqarisqa Pendembu llaqtapi - 13 ñiqin pawqar waray killapi 2014 watapi wañusqa Freetown llaqtapi ) huk Liyun Urqu mama llaqtap musiku yachachiq wan pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ahmad Tejan Kabbah. + +Saywitu: Saywa Piruw, Chili, Buliwya Machaqa llaqtawan +Santiago de Machaca (kastilla simipi: Santiago de Machaca) nisqaqa huk ñiqin munisipyu José Manuel Pando pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santiago de Machaca llaqtam. +Machaqa munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Flora (Piruw). +"Flora (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Sinru qillqa: Cutervo mama llaqta parkipi flora + +Runa Simi: K'aspicha ruwli + +Runa Simi: Maray + +Runa Simi: Chiriquí pruwinsya + +Runa Simi: Chayanta pruwinsya + +1Salvawayku Tata Dios, imaraykuchus kaypeqa manaña kanchu cheqanta ruwajqa, nillataj kanñachu ch'uwa sonqoyoj runas. 2Paykunapura llullanakunku; mana kajta ch'awkiyanakunku, puraj uyastaj kanku. 3Tata Diosqa chinkachichun tukuy puraj uyasta, jatunchakuspa parlajkunatawan. 4Chinkachillachuntaj kay jina nejkunata: Simillanchejwanqa tukuy imata atipasun. Siminchejqa noqanchejpata. Pitaj ch'inyachiwasunmanri? nispa. 5Tata Diosqa kay jinata nin: Pisi kallpayojkuna sarusqa kanku, chayraykutaj waqanku. Kunanqa Noqa jatarikuspa, ñak'arichisqa kajkunata yanapasaj chay suyakusqankuman jina. 6Tata Diospa nisqasnenqa ch'uwa, llimphuchasqa qolqe jina, mayqenchus qanchis kutita ninapi ch'uwachasqa jina. 7Qanqa Tata Dios, qhawawasqaykupuni, waqaychawasqaykutaj chay jina runasmanta. 8Sajra runasqa tukuynejta purillanku, tukuy runas sajra kajta allimpaj qhawajtinku. + +Quechua/ケチュア語: Kusikuy wata hunt'asqayki punchay!! + +LLAQTA TAKI (2) +PERÚ LLAQTA (1) +SUMAQ LLAQTA (1) + +Day 1 - Cusco / Llaqtapata + +Pawlu VI wallqanqa + +3.1 k 0 0 7 ñiqin pachakwata kñ +1.4 k 0 0 25 ñiqin tarpuy killapi +1 k 0 0 Chunwa Runallaqta Republika +992 1 1 -31 31 22 k Hukllachasqa Amirika Suyukuna +658 0 0 Katiguriya:Quyllur yachay +5 5 434 4.3 k 434 Alice in Wonderland (kuyuchisqa siq'isqa) +15 4 7 1 0 8.2 k 624 Rit'i Yuraqchawan Qanchisnintin Ch'itiwan (kuyuchisqa siq'isqa) +301 0 0 Katiguriya:Awqaq suyu + +Runa Simi: Moysespa tawa ñiqin qillqasqan + +Ch'askachaw nisqaqa (kichwapi: chashka puncha icha chaska puncha, kastilla simipi: Viernes) pichqa ñiqin p'unchaw simanapi, ch'askamantam sutinchasqa. + +Apallaway llaqtanchikman, + +Home > HATUN LLAQTA MISHKI SIMI > 08 Diciembre 2017_Jatun Llaqta +HATUN LLAQTA MISHKI SIMI + +400 0 _ ‎‡a Juan Carlos Wasmosy‏ ‎‡c Parawayi mama llaqtayuq ruruchiq wan pulitiku. Umalliq‏ + +Runa Simi: Ikwadur unancha + +Katiguriya:9 kñ - Wikipidiya +Katiguriya:9 kñ +Kay Katiguriyaqa 9 kñ kñ watamanta qillqayuqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: 9 kñ. +"9 kñ" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Wata (1 ñiqin pachakwata kñ) + +Katiguriya:Pulitiku (Qasaqsuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Qasaqsuyu). +"Pulitiku (Qasaqsuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Belén +Belén distritu (kastilla simipi: Distrito de Belén) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Luritu suyupi , Maynas pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Belén llaqtam. +Mayukuna: Amarumayu + +Bordeaux llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. + +Katiguriya:Kapchiq (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Kapchiq (Mama llaqta) +► Ch'iquq (Mama llaqta)‎ (6 K) +► Takiq (Mama llaqta)‎ (26 K) +► Aranway pukllaq (Mama llaqta)‎ (22 K) +► Kapchiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (3 K) + +Kiya sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Kiya sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Kiya sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Pachanta (icha Qullqi Krus (Collque Cruz)) nisqaqa Antikunapi, Piruwpi, Willkanuta wallapi, Qayanqati qutupi, huk urqum, Qusqu suyupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.950 mitrum aswan hanaq. + +Paqarisqa Piruw, 23 Ayamarq'a killa - 1872, Piura +Wañusqa Piruw, 6 Pawqar waray killa - 1966, Lima +Enrique López Albújar sutiyuq runaqa (* 23 ñiqin ayamarq'a killapi - 1872 paqarisqa Piwra llaqtapi, Piruwpi - * 6 ñiqin pawqar waray killapi - 1966 wañusqa Lima llaqtapi, Piruwpi) huk Piruw mama llaqtayuq qillqaqmi, simi yachaqpas karqan. Cuentos Andinos, Matalaché, El hechizo de Tomaiquichua nisqa kawsay rikch'akunatam qillqarqan. + +Runakunaq Republika Santu Tumiy Prinsipipas +Aswan hatun llaqta Santo Tomé +Santu Tumiy Prinsipipas Atlantiku mama quchapi huk mama llaqtam, wat'akunam, Afrika ñiqpi. + +3 chaniyuq tikraykuna ch'ustiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Sana'a, (Arabya simipi: صنعاء, Kastilla simipi: Saná) llaqtaqa Yaman mama llaqtap uma llaqtanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sana'a. + +Runa Simi: Washington suyu + +Wawa, Uru wat'akuna, Piruw +Wawa nisqaqa uchuyllaraq runam. Warmim mama tukuspa wawantaqa wachakun. Taytanpa Mamanpapas wawata uywananmi. Tawamanta astawan watayuq, ichataq manaraq sayaq runaqa wamram. +Manaraq huk watayuq wawakunataqa pallpa ninchikmi. +2 Waman Pumap nisqankama mit'ankuna (16 kaq pachakwatapi) +Wawa, wamra kaypa mit'ankuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pallpa (manaraq suqta killayuq runa): ñuñuqllaraq, puñuqllaraq, qhulla wawa, uña wawa +Qispisqa wawa, yuyaychasapa, yuyaychayuq (2-3 watayuq) +Kaywan tukukun: rutuy, wasipi yanapay, sullkakunata qhaway, uywakunata qhaway, sapalla qhawakuspa maymanpas puriy, yachay wasipi yacharikuy +Maqt'a (7-13 watayuq qharicha) +Kaywan tukukun: k'ikuriy, waylluriy +Llamk'aq maqt'a (14-17 watayuq qharicha) +18 wata ñiqniyuq kaspa sayaq runam tukukun. +Waman Pumap nisqankama mit'ankuna (16 kaq pachakwatapi)[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Llullu wawa, kirawpi kaq wawa (1-5 killayuq; ñaqha yurimusqa, ñuñuqllaraq, puñuqllaraq, kirawpi kaq wawa) +Llullu wamra (1-5 watayuq pukllaq, muyuriyninta k'uskiykuqña wawa) +Pukllakuq wamra (5-9 watayuq; pukllaq, allikayakuq, mama taytata yanapaq, sullkakunata qhawaq, wasipi yanapaq, [p'asñacha:] aqha ruraysiq) +Pawaw pallaq (9-12 watayuq p'asñacha: t'ikakunata pallaykuq, hawapi wasipipas yanapaq, iñaka ñust'akunapaq awaq yanuysiqpas) +Tuqllakuq wamra (9-12 watayuq maqt'acha: pisquchata chakuq, llamk'ata yachariq, michiq, yamt'ata ichhutapas pallaykuq, puchkaq, mama taytap huk kuraqpapas nisqanta ruraq) +Qhuru taski, rutusqa taski (12-18 watayuq p'asña: mama taytata yanapaq, iñaka ñust'ap mink'asqan kaq, puchkaq, yanuq, michiq, hukkunapi mink'aq +Maqt'a (12-18 watayuq maqt'a: michiq, chakuq, tarpuysiq, kurakap mink'asqan kaq) +Chunka pusaqniyuq wata ñiqniyuq kaspa sayaq runa tukukun. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachaq masiy. Qusqu - Qullaw Qhichwa (Liwru online pdf) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 10:24, 11 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wasichay nisqaqa wasi, pirqa ruraymanta maki kapchiymi. Pirqakunata wasi qatatapas rurananmi tiyan. Ayllu llaqtakunapiqa kunanraqmi q'iru wasi icha t'uru wasikunata wasichanku, ichhuwan, lukatawan icha huk yurakunawan qatachaspa. Kay pachaqa wamaqyachkaspa, aswan wasikunata sinchiyanawanmi ruranku, qatankunatataq tihakunawan icha aluminyu latawan. Pirqakunataqa pirqaq nisqa runakunam ruran. +1.6 Kusasqa tikawan pirqasqa wasi +3 Wasi rikch'aqkuna +Q'iru wasitaqa q'irullamanta, k'aspikunawan q'iru p'alltakunawanmi ruranchik. +T'uru wasitaqa kallmakunamanta rurasqa pirqakunata t'uruchaspa ruranchik, llut'asqa yura pirqamanta. +Champa wasitaqa t'uruwan chapusqa kallmakunamanta rurasqa champakunawan pirqanchik. +Rumi wasitaqa machina rimi nisqa, takanawan llamk'apusqa rumikunawan pirqanchik. Inkakunaqa rumi wasinkunata mana isku chapusqawanchu, mana t'uruwanchu, mana pirqa llut'anawanchu pirqarqanku, rumilla pirqata ruraspa. +Tika wasitaqa chakisqa t'urumanta rurasqa tikakunawan (aruwi, adubi, adobe) pirqanchik, tikakunata huq'u t'uruwan t'inkispa. +Kusasqa tikawan pirqasqa wasi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kusasqa tikakunataqa isku chapusqawanmi, pirqa llut'anawanmi t'inkispa chay hina wasikunata pirqanchik. +Urmiyunwan pirqasqa wasi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kunan pachapiqa, aswan wasikunatam khillay icha asiru k'aspikunawan urmiyunwan pirqanku. +Wasi rikch'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Iglu (Inuyt runakuna) +Inkakunap wasichasqankuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:54, 17 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +llapan ruranqëkikunapita. + +Runa Simi: Mara yura rikch'aq ayllu + +Idioma Quechua _ Willakuykuna: Pichqakuy +11/10/2016 Wawqe panaykuna, allin punchaw qamkunapaq kachun. +Chay pachamanta kunan punchawninchikkama, pichqa pachak, waranqa watamantaraq, ñoqanchikpas ruwanchikraq pichqakuyta; wakinqa manamá anchata ruwankuñachu. + +400 0 _ ‎‡a Rosalind Franklin‏ ‎‡c Inlatirra mama llaqtayuq hamut'ayuq‏ + +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +Kunantaq 33 yachachiytañataq qhawariy. ¿Imanakuchkankutaq chay caballos, Egiptomanta carrosnin ima? ¿Pitaq paykunata yakuwan p'ampaykuchkan? Jehová. Chaytaqa llaqtanta jark'ananpaq ruwarqa. Chantapis 36, 76 yachachiykunata mask'ay. Chaypiqa Jehová llaqtanta, wañuchinankuta saqirqa. +Kay 10, 15, 33 yachachiykunata yuyarispa, ¿imaraykutaq Diosninchik saqra runakunata wañuchinanta nisunman? +¿Imaynatá 36, 76, yachachiykuna yachachiwanchik, Dios saqra runakunata chinkachinanta, payta yupaychasqankuta nichkaptinkupis? + +Runa Simi: Kuykucha + +Abya Yala Wawgeykuna [21] + +Runa Simi: Simi yachay + +Runa Simi: O + +10 ñiqin qhapaq raymi killapi 1945 watapi – 17 ñiqin kantaray killapi 1953 watapi +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +13 ñiqin anta situwa killapi 1946 watapi – 2 ñiqin hatun puquy killapi 1947 watapi +Alcide De Gasperi sutiyup runaqa (* 3 ñiqin ayriway killapi 1881 watapi paqarisqa Pieve Tesino, Trento llaqtapi - † 19 ñiqin chakra yapuy killapi 1954 watapi Borgo Valsugana, Trento llaqtapi) Italya mama llaqtap pulitiku, uma kamayuqninmi kachkan. +Churinkuna: + +Katiguriya:Uma llaqta (Aphrika) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma llaqta (Aphrika) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma llaqta (Aphrika). +"Uma llaqta (Aphrika)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Qucha (Taqna suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qucha (Taqna suyu) +"Qucha (Taqna suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ñaqch'a-ñaqch'a. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ñaqch'a-ñaqch'a + +Fusui Chunwa _- _Wañusqa: __ 18 qhulla puquy killa , 1982 +Huang Xianfan (Chinu simipi:黄現璠/黄现璠; * 13 Ayamarq'a killa 1899 paqarisqa Fusui llaqtapi, Chunwa - † 18 qhulla puquy killa 1982 wañusqa Guilin llaqtapi, Chunwa) huk chinu wiñay kawsay(icha isturiya) yachachiqpas karqan. +Runallaqta Republika China [1] +Inlish simipi:[8] + +Paqarisqa 21 ñiqin tarpuy killapi 1929 +Mama llaqta Magyarsuyu +Wañusqa 22 ñiqin anta situwa killapi 1979 (49 watayuq) +Ñawpaq pukllasqan 1943 (piluta hayt'aq) 1967 (pukllaykamachiq) +Qhipaq pukllasqan 1965 (piluta hayt'aqmi) 1974 (pukllaykamachiq) +Sándor Kocsis Peter sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin tarpuy killapi 1929 watapi paqarisqa Budapest llaqtapi - 22 ñiqin anta situwa killapi 1979 watapi paqarisqa Barcelona llaqtapi) mama llaqtayuq Unriya piluta hayt'aqmi wan pukllaykamachiqninmi kachkan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sándor Kocsis. + +Katiguriya:Piluta hayt'ay (Sirbya) - Wikipidiya +Katiguriya:Piluta hayt'ay (Sirbya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'ay (Sirbya). + +Uma llaqta Apata +Apata distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Apata) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi , Shawsha pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Apata llaqtam. +Quchakuna: Lukina qucha - Paqcha qucha - Pirwaqucha - Tipiqucha - Waskaqucha + +Huwan X, Huwan X chunka ñiqin (latin simipi: Ioannes PP. X, Italya simipi: Giovanni X) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Borgo Tossignano llaqtapi - † ? ñiqin aymuray killapi 928 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +? ñiqin pawqar waray killapi 914 watapimanta ? ñiqin aymuray killapi 928 watapikama Tayta Papam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan X. +? ñiqin pawqar waray killapi 914 watapi - ? ñiqin aymuray killapi 928 watapi + +T'urpi icha Tisri (latin simipi: axis, kastilla simipi: eje) nisqaqa ima muyupayaqpapas muyupayasqan siwk siq'im. +Tiksimuyup t'urpinqa chinchay qhipantam uralan qhipantapas purin. + +2 chaniyuq tikraykuna willka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yananara (Ribes nigrum) nisqaqa huk wayuq yuram. Rurunkunatam mikhunchik. + +RUNA RIMAY 2016 (Kitu – Ecuador) _ TINKUNAKUYTINKUNAKUY + +qu:Panama llaqta +qu:Qallawap ñiqi rakirinkuna + +[[qu:Iskay ñiqin pachantin maqanakuy]] + +15Nataq ukkunaqa Jesuspaqqa niqllapa: "Dyuspa rimaqnin Eliasmi" nir. Wakinkuna-shuypaqa niqllapa: "Dyuspa uk rimaqninmi kanqa, imanutaq unay rimaqkuna kaq chaynulla" nir. + +Runa Simi: Q'upa yaku + +(Rimaypas takiypas Q'iru ayllu llaqtamanta, Pawqartampu k'itipi, Qusqu suyupi) +Misakuni chay rit'ikuchkaqta! +Rodolfo Holzmann-qa "wallata" ñisqata "gaviota" ñispa kastilla simiman t'ikraptinpas, maychus hinataq "ganso andino" ñispam t'ikranchik, "Mountain Music of Peru" ñisqap t'ikrasqan hina. +Hakullaraqchu amallaraqchu? (Q'iru llaqtamanta taki) + +‘Angelkuna, tayta Diostayá alabaychik. Kallpasapakuna, payllatayá alabaychik. Kamachisqan ruwaqkunayá alabaychik. Nisqankunata kasukuqkunayá alabaychik', nispa (Salmo 103:20). + +4 Runaga yuriycan, y wañuycan. + +Kaypi rimasqa: Buliwya, Piruw +Suyukuna: Chawpi Antikuna +• mana riqsisqa +Rimaykunap ayllun: Aru rimaykuna +Kay mama llaqtakunapi: Buliwya, Piruw +SIL Llapa k'iti rimayqa kikin tuyruyuqmi: +Rimay - Rimaykunap ayllun - Katiguriya:Rimay +Aymara simi k'itikuna +Buliwya suyupi Aymara simi k'itikuna +Aymara simi icha Aymar simi (aymara simipi: Aymar aru) nisqaqa 3.000.000 aymara runakunap rimayninmi, kay mama llaqtakunapi: +1 Huk rimakuna +2 Aymara simi k'itikuna +5.2 Simi qullqakuna: Aymara simi - Huk simikuna +Huk rimakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kaymi huk aymara rimakuna (qhichwa simi - aymara simi): +Aymara simi k'itikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chuqiyapu suyu +Chakrapura k'itikuna: 93% aymara simi rimaq +Umasuyu pruwinsya: 96% aymara simi rimaq +Paqaqi pruwinsya: 94% aymara +Eliodoro Camacho pruwinsya: 97% aymara +Muñecas pruwinsya 99% aymara +Lariqaqa pruwinsya: 95% aymara +Franz Tamayo pruwinsya: 98% aymara simi rimaq, 16% qhichwa simi rimaq +Wiyacha llaqta 60% aymara, 55% aymara/kastilla simi, 38% kastilla simi +José Ramón Loayza pruwinsya: 94% aymara +Inkisiwi pruwinsya +Chakrapura k'itillikuna: 89% aymara +Qullqiri llaqta: 41% aymara, 25% qhichwa, 45% kastilla simi +Antikuna pruwinsya: 97% aymara +Manqu Qhapaq pruwinsya: 93% aymara] +Gualberto Villarroel pruwinsya: 97% aymara +Chinchay Yunka pruwinsya 69% aymara, 91% aymara/kastilla simi, 29% kastilla simi, 4% qhichwa +Uralan Yunka pruwinsya +Qarañawi pruwinsya +Uru-Uru pruwinsya 77% aymara simi rimaq, 23% aymara-qhichwa] +Uru-Uru llaqta: 22% aymara, 40% qhichwa, 99% kastilla simi +Qaranqa pruwinsya: 94% aymara +Ladislao Cabrera pruwinsya: 91% aymara, 20% qhichwa +Sawkari pruwinsya: 83% aymara, 31% aymara/qhichwa +Uralan Qaranqa pruwinsya: 96% aymara +Chinchay Qaranqa pruwinsya: 97% aymara +Ch'allapata pruwinsya icha Eduardo Avaroa pruwinsya: +Ch'allapata llaqta: 25% aymara, 65% qhichwa +Wanuni llaqta: 64% qhichwa, 16% aymara +P'utuqsi suyu: +Daniel Campos pruwinsya: 71% aymara, 98% qhichwa +Chinchay Lipis pruwinsya: 4% aymara, 89% qhichwa +Antonio Quijarro pruwinsya: 17% aymara, 74% qhichwa +Uyuni llaqta: 13% aymara, 46% qhichwa +Quchapampa suyu: +Jayupaya pruwinsya +Tapaqari pruwinsya +Chuqichaka suyu: +Urupisa pruwinsyapi, Pujpu kantun +Wankani pruwinsya +Punu pruwinsya: Aqura distritu, Platiriya distritu Chukuwitu distritu, Pichakani distritu +Putina pruwinsya +Chukuwitu pruwinsya (Juli) +Tarata pruwinsya +Región XIV, X-pas (Mayukuna suyu Quchakuna suyupas): 1.602 runa +↑ butler.cc.tut.fi Aymara simi k'itikuna (Albo 1995) (kastilla simi) +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Aymara runakunapaq simi qullqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yatiqirinaka Aru Pirwa (Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Aymara simipi) Liwru online 8,0MB +Simi qullqakuna: Aymara simi - Huk simikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +INDEPA, Piruwpa llaqta takin (aymara simipi widyum) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 19:49, 4 sit 2014 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +1917 wataqa Griguryanu kalindaryukama killachawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa chhasku watam). + +Day 2 : Pukamarka - Huchuy Qosqo - + +Kay pacha icha Mundu nisqaqa ñuqanchikpa maypipas pachanchik, kay pachapiqa kawsanchik. + +Wisk'acha (genera Lagidium, Lagostomus) nisqakunaqa Antikunapi kawsaq ñuñuq, khankiq uywakunam. Runakunaqa chakuspa aychantam mikhunku. +Lagidium peruanum, Machu Pikchu llaqtapi, Piruw + +Fernando José Torres Sanz sutiyuq runaqa (* 20 ñiqin pawqar waray killapi 1984 watapi paqarisqa Fuenlabrada llaqtapi - ), Ispaña mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Fernando Torres. + +Tikraynin chuqllunka Kastillanu simipi: + +Qhatamarka wamani (kastilla simipi: Provincia de Catamarca) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Qhatamarka (San Fernando del Valle de Catamarca) llaqtam. + +Junt'a, junt'asqa + +Bowser kay p'anqaqa p'anqapi qhaway tiyaq lliw huk lliw mama hina huk Widyu pukllay. Super Mario. Nintendo. + +15Chaymantami, paykunaqa tapuranllapa: + +Runa Simi: Mishiku unancha + +19 ñiqin ayamarq'a killapi 1991 watapi – 20 ñiqin qhapaq raymi killapi 1991 watapi +7 ñiqin anta situwa killapi 2014 watapi (86 watayuq) +Eduard Shevardnadze (Kartulsuyu simipi: ედუარდ შევარდნაძე, Rusiya: Эдуа́рд Амвро́сиевич Шевардна́дзе, tr. Eduard Amvrosiyevich Shevardnadze), sutiyuq runaqa (* 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1928 watapi paqarisqa Mamati llaqtapi - 7 ñiqin anta situwa killapi 2014 watapi wañusqa Tiflis llaqtapi ). Kartulsuyu mama llaqtapi taripay amachaq wan pulitiku. +1995 watamanta 2003 watakama ñawpaq kuti Kartulsuyupa Umalliqnin karqan. +1985 watamanta 1990 watakama ñawpaq kuti Susyalista Suwit Republikakunap Huñunpa Hawa Ministrunin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Eduard Shevardnadze. + +Katiguriya:Llaqta (Awstiriya) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Awstiriya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Awstiriya). +"Llaqta (Awstiriya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Allpamanta yachaykuna (Awstiriya) + +Katiguriya:Santa Elena marka +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Elena marka. +"Santa Elena marka" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tikraynin k'illmi Kastillanu simipi: + +Phidiyu icha Fidiyu (kastilla simimanta: fideo) nisqaqa ch'ukru (anaq) triyu ch'aqi hak'u sankhumanta rurasqa mikhunam, yanunam. + +Qhullquy (Flatulentia) nisqaqa ch'unchulpi añakikunap, qunchuppas paqarichisqan wapsikunam - methanu, chimlasay, yakuchaq salinachasqa -, supi nisqawan sip'utinta lluqsichisqa. + +Santa Krus wamani (kastilla simipi: Provincia de Santa Cruz) nisqaqa huk wamanim Arhintina mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Río Gallegos llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Krus wamani. + +Puka nisqaqa huk llimphim. Yawarqa pukam. Puka achkiyqa 625-manta 740-kama nanometro pillunyayuqmi. + +quechua: Munaku (Runa Simi) + +Runa Simi: Linus (Tayta Papa) + +DIA 5. Chaquiqocha – Phuyupatamarca – Wiñay wayna. + +K'illichu (Falco sparverius) nisqaqa huk tukuy Abya Yalapi kawsaq uchuy hap'iq pisqum, huk wamanmi, kuru wallpa. +K'illi k'illichu; huk sutin: k'illimcha. Kastilla simipi: 'cernícalo' [1]. Ankash rimaypi: killiksha [2] +Wakarpay quchapi achka k'illichu q'isachanmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'illichu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: K'illichu + +San Griguryu II, Griguryu II huk iskay ñiqin (latin simipi: Gregorius PP. II, Italya simipi: Gregorio II) sutiyuq runaqa (* ? watapi paqarisqa Roma llaqtapi - † 10 ñiqin hatun puquy killapi 731 watapi wañusqa Roma llaqtapi) huk Tayta Papam karqan. +19 ñiqin aymuray killapi 715 watapimanta 10 ñiqin hatun puquy killapi 731 watapikama Tayta Papam. +Raymi: 2 ñiqin hatun puquy killapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Griguryu II. +19 ñiqin aymuray killapi 715 watapimanta 10 ñiqin hatun puquy killapi 731 watapi +Paqarisqa ? + +40 Kristup ñawpan wataqa (40 kñ) Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Chikusluwakya nisqaqa (chik simipi, isluwakya simipi Československo) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam karqan, 1918 watamanta 1991 watakama, kunan Chiksuyu, Isluwakya musuq mama llaqtakunapi. Ñawpaq Awstiriyaman kapuq Buhimya, Murawya, Awstiriya Silisya (kunan Chiksuyu), Chincha Unriya (kunan Isluwakya) 1918 watapi tukurqan, Chik, isluwakya runakunap mamallaqtan. +1918 watamanta 1939 watakama, 1945 watamanta 1949 watakama Chikusluwakya Republika nikurqan. Saywankunap k'itinkunapi lliwmanta aswan Aliman runakunam kawsarqan. Chay k'itikunataqa 1938 watapi Adolf Hitlerpa pusasqan Alimanyam hap'irqan. 1939 watapitaq Aliman awqaqkunam tukuy Chiksuyu kaq Chikusluwakyata tiyarirqanku. Isluwakyataq Hitlerpa yanapaq mama llaqta tukrqan. +1945 watapi Iskay ñiqin pachantin maqanakuy tukukuptin, Chikusluwakya musuqmantam tukukurqan. Alimankunataqa ayqichirqanku. 1948 watapi kumunistakunam atipayta hap'irqanku. +1989 watapi kumunista kamachinia urmaptin, ñawpaqtaqa Tantasqa Chikusluwakya Republika tukurqan, chaymantataq musuq Chiksuyu, Isluwakyapas. +Katiguriya: +Puchukasqa mama llaqta (Iwrupa) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 12:10, 30 nuw 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +9 ñiqin inti raymi killapi p'unchawqa (09.06., 9-VI, 9ñ hunyupi) Griguryanu kalindaryupi watap 160 kaq (160ñ - wakllanwatapi 161ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 205 p'unchaw kanayuq. +12. Qhapaq raymi + +30Chaynu nitinllapami, chay runaqa niran: + +5Chaqa kusala achkami nuqa yupay tukur shamunqallapa. Chaymi, ‘Dyuspa Akrashan Cristunmi kani' nir, kusa achka runakunata ingañanqallapa. + +Runa Simi: Q'uchukuy + +quwiki Yana Chaka-Chemillén mamallaqta wari kancha + +Day 1: Cusco-Tambomachay-Huchuyqosqo. + +sirk'a yawarwan qespisqa. +mana q'oyti sonqo runakunata +mana hayk'aq yawarta waqaspa. + +Runa Simi pantachiqkunamanta / Odi Gonzales +Manaraq españolkuna chayamuqtinku, lluy tawantinsuyu llaqtapi runakuna rimaqku Runa simita. Kay simipi niranku "wakcha" nispa, mana mamayoq, manataytayoq, mana llaqtayoq runata. Chaymi karan wakcha kay; Mamapachapas, unupas manan huk runallaqchu karan, llapankuqmi karan. Ichaqa, chay sunkhasapukuna chayamuqtinku, pantachipunku RunaSimita. Chaymanta pacha kunankama "wakcha" nipunku mana qolqeyoq, mana kaqniyoqta, mana wasiyoq, mana allpayoqta. Manataqmi quechuachu sutinpas karan inkakunaq rimayninkuqa; Runa Simin karan. Ichaqa tayta cura Fray Domingo de Santo Tomasmi sutiyapun chhaynata. Pay yacharan rimayta Runa Simita allintapuni. Chaymi, ñawpaqpi, qhelqaran diccionariota RunaSimimanta. Chay pacha pay tiyaq Qheswapanpa llaqtapi, chayrayku diccionarionta qhelqayta tukuspa, pay t'iqrasqa español simiman:"kaymi kan Qheswa Simi diccionario" nispa. Manataq chay kuti llapan españolkunachu yacharanku españolta ñawinchayta nitaq rimayta Runa Simita chayqa, paykuna panta pantata yachasqaku tayta curaq rimayninta; chaymanta pacha Runa Simi kapun Quechua. Ichaqa kunankamapas lluy llaqtakunapi manan reqsinkuchu chay "Quechua" nisqata. Sichus qan tapunki huk Qosqo ayllumanta erqeta "Rimankichu Quechuata?" nispa, chayqa pay nisunki "Ñoqaqa rimanin Runa Simita, manan alqo simitachu" nispa. +Wawqiy ody, kusa chay sumaqta chay pantaykunata chuyanchasqaykimanta. Lliw Runakuna kaykunata yachanmanku. Manataqmi warmnachikuna yachay wasikunapi allintaqa yachachinkunkuchu. Yuyay huntasqa runakunapas, hatun llaqtakunapi manam yachankuchu maypi sarusqankutapas. Llakipayaypaq hinam kanku. + +Kim Dae-jung, (Korianu simipi: 김대중, hanja simipi: 金大中), (* 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1924 watapi paqarisqa Haui-do, Uralan Jeolla (Uralan Hansuyu) llaqtapi - † 18 ñiqin chakra yapuy killapi 2009 watapi wañusqa Siul llaqtapi). +1998 watamanta 2003 watakama ñawpaq kuti Uralan Hansuyupa Umalliqnin karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Kim Dae-jung. + +Kinwara,[1] Unkaka[2] icha Wincha k'uyka (Cestoda) nisqakunaqa huk uywakunap runappas ch'unchulninkunapi kawsaq atam pampa kurukunam. Unkakakunaqa llut'aq umayuq, rakisapa, ch'unchulnaq kurukunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kinwara. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kinwara + +Middlesbrough nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi, huk hatun llaqtam. + +Ruby Catherine Stevens sutiyuq warmiqa, icha Barbara Stanwyck (16 ñiqin anta situwa killapi 1907 paqarisqa Brooklyn llaqtapi - 20 ñiqin qhulla puquy killapi 1990 wañusqa Santa Mónica) huk aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. + +Atlántico suyu nisqaqa (kastilla simipi: Atlántico) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Barranquilla llaqtam. +Atlántico suyu: 23 munisipyukuna:[1] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Atlántico suyu. +Uficial qillqa web Atlántico Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Nou Barris distritu; (kastilla simipi: distrito de Nou Barris), nisqaqa huk distritum Barcelonapi, Katalunyapi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Nou Barris distritu. + +Katiguriya:Qucha (Uganda) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qucha (Uganda). +"Qucha (Uganda)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Anunas (genus Annona) nisqakunaqa huk yurakunap rikch'ananmi, 175 rikch'aqniyuq. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Anunas + +3 chaniyuq tikraykuna paqta kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: paqta1paqta2paqta3 + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Libya. + +(paykuna)** maqawayku +(paykuna)** maqawancheq +(paykuna)** maqasunkicheq + +Juan Evo Morales Ayma ( Huwan Iipu Muralis Ayma Runa Simipi )sutiyuq runaqa (26 ñiqin kantaray killapi 1959 paqarisqa Isallawi llaqtapi, Jurinuqa kantunpi, Buliwyapi) huk buliwiyanu, aymara simi rimaq pulitiku runam. +Evo Moralesqa huk kuka chakrarunap pusaqnin karqaspa, Susyalismuman Rikch'arimuy (MAS) partidup umalliqnin tukurqan. Hukllachasqa Amirika Suyukunap pusaqninkunaqa Buliwyapi mana kukata puquchinapaq sat'irikuspa runakunata anchatam phiñachirqan. USA-man "ama sat'ikuwaykuchu" nispa Evo Morales Buliwyapi umalliy akllanakuypi MAS partidupaq sayakurqan. 18 ñiqin qhapaq raymi killapi 2005 watapi umalliy yallinakuypi lliw kunkakunap 54-%-ninwan yallirqaspa, 22 ñiqin inti raymi killapi 2006 p'unchawmantam Buliwyap umalliqnin kachkan. Yapay Puliwiap pusaqnin. +Buliwyap umalliqnin +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:13, 6 hul 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Quechua: llaqta (qu), ayllu + +Kunanqa tusupayawanku zambo-pura k'itakuna +pawkar pilluy, iskaynin k'illkichakuna ima + +Diospa kachamusqanmi huk runa hamurqa; Paypa sutin Juan karqa. +Kawsayqa paypin kaq, kawsaytaq runakunaq k'anchayninqa kaq. +Juj runa karqan Diospa kachamusqan, Juan nisqa sutiyuq. +Kaymi rikuchiypaq jamurqan k'anchaymanta willanampaq, tukuy runakuna payrayku iñinankupaq. +Manan paychu jaqay k'anchayqa karqan, yallinraq k'anchaymanta willanampaq kachamusqa karqan. +Jaqaymi chiqaq k'anchayqa kaq mayqin tukuy runata k'anchan, kaypachaman jamuqta. +Jaqay Wiñay-Simitaq aycha ruwasqa karqan, ñuqanchis purapitaq tiyarqan, (lliphllikaynintataq rikurqanchis, Yayaq sapan Churimpa lliphllikayninta jina), sumaqkaymanta chiqaqmantawan junt'a. +Manaraq imapas kamasqa kashaqtinmi Simiqa karqanña, Simitaq Dyuswan karqan, Simitaq Dyus karqan. +Tukuy imatapas paywanmi Dyusqa ruwachirqan. Mana paywanqa manan ima kaqpas ruwasqachu karqan. +Paymantan kawsayqa paqarirqan, chay kawsaytaq runakunaq k'anchaynin karqan. +Manan Huwanchu* k'anchayqa karqan, aswanpas k'anchaymanta willananpaqmi hamurqan. +Llapa runata k'anchaq chiqaq K'anchayqa kay pachamanmi chayamusharqanña. +Qallariypin Simiqa karqanña, Simitaq Dyuswan karqan, Simitaq Dyus karqan. +Payqa qallariymantapachan Dyuswan karqan. +Tukuy imatapas paywanmi Dyusqa ruwarqan. Mana paywanqa manan ima kaqpas ruwasqachu karqan. +Chiqaq K'anchaymi kay pachaman chayamusharqanña llapa runata k'anchananpaq. +Chay Simin kay pachapi kasharqan, kay pachaqa paypa ruwasqanmi karqan, runakunataq payqa pichus kasqanta mana riqsirqankuchu. +Chay Simin runa kapurqan, hinaspan ñuqanchiswan tiyarqan. Paymi Yayaq sapallan Churin kaspa ancha musphanapuni karqan, ñuqaykutaq chayta rikurqayku. Payqa ancha khuyakuqmi chiqaq kaqmi karqan, Dyuspa qhapaq atiynintataq hunt'asqata rikuchirqan. +Qallariyninpi manaraq kay pacha unanchasqa kashaqtinmi, Palawraqa ña karanña. Chay Palawraqa Dyuswanmi karan. Chay Palawran Dyus karan. +Chay K'anchayqa tutayaqpin k'anchan. Ichaqa tutayaq limbuqa manan chay K'anchaytaqa wañuchiyta atiranchu. +Paymi huk tistigu hina chay K'anchaymanta willakuq hamuran, saynapi llapallan runakuna chay K'anchaypi kriyinankupaq. +Ichaqa manan Bawtisaq Huwanchu* chay K'anchayqa karan. Aswanmi payqa chay K'anchaymanta willakunanpaq hamuran. +Chay chiqaq K'anchaymi kay pachaman ña hamusharanña, llapallan runakunapa kawsayninta k'anchayunanpaq. +Chay K'anchaq Palawran ña kay pachapiña kasharan. Kay pachatapas paymi unancharan. Ichaqa kay pachapi tiyaq runakunaqa manan riqsirankuchu kay pacha unanchaq pay kashaqtinpas. +Chay K'anchaq Palawraqa kay pacha ruwasqanmanmi hamuran. Ichaqa kay pachapi runakunaqa manan chashkirankuchu. +Chay k'anchaq Palawran runaman tukumuspa, nuqanchiswan kushka tiyaran. Chaymi nuqaykuqa Dyuspa sapallan Wawanta rikurayku, ancha atiyniyuq kasqanta, ancha munakuyniyuq kasqanta, hinallataq tukuy chiqaq kaqkunapas paypi kasqanta. +Paypi kashaq kawsay, kawsaytaq karqan runakunaq k'anchaynin. +Hamurqan huk runa, Dyuspaq kamachisqan, sutintaq karqan Huwan.* +Chay Simi karqan chiqaq k'anchay llapan runakunata k'anchariq, paytaq chayamurqan kay pachaman. +Kasharqanña kay pachapi, payraykutaqmi kay pacha ruwakurqan, kay pachataq mana payta riqsirqanchu. +Hina Simi tukupurqan aycha kaq runaman, hinataq tiyaykurqan nuqanchis ukhupi; hina rikurqanchis gluryanta, imatachus chaskirqan Taytamanta pay ch'ulla churin kasqanrayku; paymi kashan hunt'asqa grasyawan hinallataq chiqaqwan. +Paypimin kawsayqa karqa, kawsaytaj runakunaj k'anchaynin karqa. +K'anchaytaj laqhapi lliphipin. Laqhataj k'anchayta mana atiparqachu. +Karqa uj runa Diosmanta kachamusqa, Juan sutiyuq. +Mana paychu chay k'anchay karqa, antes k'anchaymanta testigo jina willananpaj kachamusqa karqa. +Jaqaymin chiqa k'anchay karqa. Pay kay mundoman jamuspa tukuy runata k'anchan. +Qallariypiqa Dyuspa Simi Nisqanqa karqapuni. Chay Simi Nisqanqa Dyuswan kasharqa, Chay Simi Nisqantaq Dyuspuni karqa. +Kawsayqa Paypi kasharqa, chay kawsaytaq runaspaq k'anchay karqa. +Mana Juwanchu* chay k'anchayqa karqa. Payqa k'anchaymanta willanallampaq kachamusqa karqa. +Chiqa k'anchayqa kay pachapi tukuy runasman k'anchanampaq jamusharqa. +Dyuspa Simi Nisqanqa kay pachapiña kasharqa. Kay pachaqa Payniqta ruwasqa karqa; chaywampis kay pachapi kaq runas mana Payta riqsirqankuchu. +Chay Dyuspa Simi Nisqanqa aychallikurqa, nuqayku ukhupitaq tiyakurqa. Jatun kaynimpa k'anchayninta rikurqayku, Dyus Tataj uj k'ata Churimpa jatun kaynimpa k'anchayninta jina. Payqa junt'a karqa k'acha kaywan, chiqa kaqwantaq. +Palawraqa kay pachapiña kasharqa. Kay pachaqa Payniqta ruwasqa karqa; chaywampis kay pachapi kaq runas mana Payta riqsirqankuchu. +Chay Palawraqa aychallikurqa, nuqayku ukhupitaq tiyakurqa. Jatun kaynimpa k'anchayninta rikurqayku, Dyus Tataj uj k'ata Churimpa jatun kaynimpa k'anchayninta jina. Payqa junt'a karqa k'acha kaywan, chiqa kaqwantaq. +Chiqa k'anchayqa kay pachapi tukuy runakunaman k'anchananpaq jamusharqa. +Dyuspa Simi Nisqanqa kay pachapiña kasharqa. Kay pachaqa Payñiqta ruwasqa karqa; chaywanpis kay pachapi kaq runakuna mana Payta riqsirqankuchu. +Chay Dyuspa Simi Nisqanqa aychallikurqa, ñuqayku ukhupitaq tiyakurqa. Jatun kayninpa k'anchayninta rikurqayku, Dyus Tataj juk k'ata Churinpa jatun kayninpa k'anchayninta jina. Payqa junt'a karqa k'acha kaywan, chiqa kaqwantaq. +Chay Palawra runaman tukurqan, nuqayku uqhupitaq kawsachkarqan, munakuywan wirdadwan junt'a. Paypi Dyuspaq gluryusu kayninta rikurqayku. Chay Dyuspaq kayninta Dyus Tatamanta jap'iqarqan ch'ulla Churin kasqanrayku. +paytaq chay k'anchaymanta uq sut'inchaqjina rimasqanniqta tukuyninku iyaw ninankupaq willaq kachamusqa karqan. +Juwanqa* manam chay k'anchaychu kachkarqan, manachayqa chay k'anchaymanta willanampaq kachamusqallam karqan. +Paymi tukuyta rurarka; Pay mana rurajpika, tukuy rurashkakunamanta mana ima tiyanmanchu karka. +Pay, Dios rimashka Shimi, shuti Lusmi karka, kay pachaman shamushpa tukuy runakunata achijyachinmi. +Paypimi kawsayka tiyarka. Chay kawsaymi, tukuy runakunata achijyachij Luz karka. +Tukuykunata achijyachij chay Luzmi, ña kay pachaman chayamurka. + +Runa Simi: Sanayway + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Pasqu suyu) + +Quyllur Llaqtayuq Wawamanta +Harawikuna / Jarawinaka. Quechua / Aymara + +Runa Simi: Paraíba suyu + +Runa Simi: Tayaqaqa pruwinsya + +Chili-chili yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Chili-chili yura rikch'aq ayllu (Geraniaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. +Kaymi huk Chili-chili hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chili-chili yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chili-chili yura rikch'aq ayllu + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruwaq:cs. + +Kamarisqa 12 ñiqin kantaray killapi 1916 watapi 101 watayuq +Kamachichisqa 29 ñiqin aymuray killapi 1966 watapi +3 Piluta hayt'aqkuna +Piluta hayt'aqkuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: CF America. +Piluta hayt'ay klubkuna (Mishiku) + +Chiloé mama llaqta parki - Wikipidiya +Chiloé mama llaqta parkipi +Tiyay Los Lagos suyu, Chiloé pruwinsya +Chiloé mama llaqta parki (kastilla simipi: Parque Nacional Chiloé) mama llaqta parkiqa, suyuqa amachasqam, kachkan, Chili mama llaqtapi, Los Lagos suyupi. + +Wañusqa 3 ñiqin pawqar waray killapi 2017 watapi 85 watayuq +Raymond Kopa (Raymond Kopaszewski) sutiyuq runaqa (* 13 ñiqin kantaray killapi 1931 watapi - paqarisqa Nœux-les-Mines llaqtapi - 3 ñiqin pawqar waray killapi 1917 watapi wañusqa Angers llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Raymond Kopa. + +Pakaqucha, Shawsha pruwinsya +Pakaqucha (kastilla simipi: Laguna de Paca) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Hunin suyupi, Shawsha pruwinsyapi, Paka distritupi, Chunan distritupi, Pancán distritupipas. + +Uma llaqta Kikacha +Kikacha distritu (kastilla simipi: Distrito de Quicacha) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Qarawili pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Kikacha llaqtam. + +Santa Cruz de Tenerife llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Santa Cruz de Tenerife pruwinsyapi. Tenerife wat'ap uma llaqtanmi. +Buliwya, Santa Krus llaqta +Duminikana, Santo Domingo llaqta +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Santa Cruz de Tenerife. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Cruz de Tenerife. + +Tiyay Lima suyu, Yawyu pruwinsya, Ayawiri distritu, Qaranya distritu, Yawyu distritu +Llunkuti (Nevado Llongote) nisqaqa Piruw mama llaqtapipi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Yawyu wallapi, Lima suyupi, Yawyu pruwinsyapi, Ayawiri distritupi, Qaranya distritupi, Yawyu distritupipas.[2] Pikchunqa mama quchamanta 5.780 mitrum aswan hanaq. +↑ escale.minedu.gob.pe - UGEL saywitu Yawyu pruwinsya (Lima suyu), pdf + +Hunin distritu (kastilla simipi: Distrito de Junín) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Hunin suyupi, Hunin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Hunin llaqtam. +Distritu (Hunin pruwinsya) + +Challaku nisqaqa aqusapa chalam, runap allinta armakunanpaq. + +Katiguriya:Ruwaq:or + +Kay p'anqaqa 18:31, 2 hun 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +Bolivia llaqtamanta Kamachik prisidinti Evo Morales Ayma, kay p'unchaykunapi kanqa tupanakuy rimanakuy Bolivia llaqta Mercosur nisqaman akhunampaq, kay rimanaykuypi muñayku mañakuyta. +Kaykunanmi kanku kay mañakuykunan: +Gubirnu Boliviano intirista hap'in kimsa runasimikunapi (quechua, aymará, guaraní) alfabitisación chayanampaq liw runakunaman, hinallataq kastillanu simipi allin kawsayta maskaspa llapan llaqtarunapaq riqsichikun. +Mercosur nisqapi ancha 50 millones llaqtarunakunan kay runasimikunata quechua, aymará, guarani nisqata rimanku. +Mercosurmanta qukumancha yanapakuy técnico- lingüístico nisqata llaqtaruna haywanakunankupaq kay simikunapi quechua, aymará, guarani nisqapi. Allinta kallpachinapaq kay "Unidad en la diversidad" nisqata tanqarita munan yanapaykuymanta. +Hinallataq, Prisidinti Morales, kanmi huk kawsay, ñuqayku Paraguay runallaqta sunquyku ukhumanta nanawanku, chaymi kay mañakuyta chayachimuykiku: +Kichasqa qillqa (17) . Campaña " Guaraní llamk'ana simi Mercosurpi hinallataq Paraguy llaqtapi, lengua oficial" Prisidinti Boliviapaq, Wiraqucha Evo Morales Ayma + +Open Studio: Pacha, Llaqta, Wasichay + +Runa Simi: Bath + +19.-Chaymantaqa riki k'uturamusqa hinaspa pasayamusqa +23.-Hinaspa k'awchi rumita churayusqaku huk' uchataq riki… +24.-Huk'uchas chayta ruwasqa… + +RUNA SIMI RIMANCHISPA P'UNCHAWNIN - PERU SUYUPI +Kay hatun qilqa peru suyupi D. L. yupana° 21156 runa simi, castilla simitawan kuskata iskaynin simi rimananchispaq kamachikamun. Hinamantaq RM. yupana° 4023-1975, 16 quya raymi killapi 1975 watapi runa simi achahata hurqumuranku tukuy peru suyupi rimananchispaq qilqananchispaq ima. Hina qhipanmanpunitaq RM. yupana° 1218-85-ED. 24 - qhapaq raimi killapi-1985 watapiraq kaqmanta runa simi achahata riqsichikamullarantaq peru suyuntinpi rimananchispaq, qilqananchispaq ima. Chaymi; ñawpa ruwasqakunata, ñawpa yachaykunata yuyarispan kunan p'unchaw 27 p'unchaw aymuray killapi kaqmanta yuyarisanchis astawan allin kallpata churayuspa ichaqa yapamanta musuq rimaykunata k'uskirispa ñawpaqman kay runa simi rimayninchista apasun. Hinallataq Quechumaramanta yachachiq - kamachikuq Dra. Estela Cecilia Gamero Lopez. Coordinadora general. hinaman Soraya Cecilia Olivera Gamero paykunatapas tukuy... +Munasqay runamasikuna, Pragamanta, República Checa suyumanta (ñawpaq Checoslovaquia sutin karan) napaykunata apachimuykiku. Willaykamusaykikun kanpis, kay, Tawantinsuyumanta karu Europa llaqtankunapi, askha runa kasqaykuta, runasimi rimay yachayta munasqaykuta. Askhan yachayta munaqkuna kayku, pisillataq yachachiqkuna kanku. Chaymi, sinchi karupi tiyaqtiyku, sinchi sasa kay yachayniyku. Ichaqa, "munaspaqa atillasunchismanmi !" nispan niyku. Ama hayk'aqpis runasimi rimay tukukuchunchu llaqtaykichispi, chaytan mañakamuykiku tukuy kallpaykuwan sunquyku ukhumanta. Wawaykikunaman yachachimuychis, runasimita sapa p'unchay rimanankupaq. Ama hayk'aqpis qunqachunkuchu. Tayta-mamankuq siminqa, tayta-mamankuq rimayninqa, qurimantapis qulqimantapis aswan allinmi. Runasimi rimayqa manan p'inqakunapaqchu. Rimayniykichisqa qhapaq kayniykichismi, wiñaymanta wiñay kama, ñawpa... + +Runa Simi: Quchas distritu (Lima) + +15 ñiqin kantaray killapi 1970 – 6 ñiqin kantaray killapi 1981 watapi +Awqaq pusaq, pulitiku +Muḥammad Anuar as-Sādāt, Anuar el-Sadat , Anuar Sadat sutiyuq runaqa arabya simipi: محمد أنور السادات,r (* 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1918 watapi paqarisqa Mit Abu I-Kum llaqtapi - 6 ñiqin kantaray killapi 1981 watapi wañusqa Qahira llaqtapi). Ihiptu mama llaqta Awqaq pusaq wan pulitiku karqan. +1970 watamanta 1981 ñawpaq kuti Ihiptupa Umalliqnin karqan. +Ñawpaq warmikuna: +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Anuar el-Sadat. + +Ama Leonardo Vinci sutiyuq taki kapchiq runawan (1690-1730 kawsasqa) pantaychu! +Leonardo di Ser Piero da Vinci sutiyuq runaqa, icha Leonardo (* 15 ñiqin ayriway killapi 1452 watapi paqarisqa Anchiano llaqtapi, Italyapi - †2 ñiqin aymuray killapi 1519 watapi wañusqa Cloux llaqtapi, Fransyapi), huk Italya mama llaqtayuq wasichay kamayuqmi (arkitiktu), rumirum (iskultur), llimphiqmi, tarina kamaqmi, pachaykamay yachaqmi, quyllur yachaqmi, pacha yachaqmi, pacha tupuy yachaqmi, yura yachaqmi, chaqllisinchi yachaqpas qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Leonardo da Vinci. +Wasichay kamayuq (Italya) + +Wikipidiya:Allin qillqay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yanapa:T'una qillqasqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yanapa:Qhichwa simimanta, kastilla rimaqkunapaq ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yanapa:Qillqata astay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yanapa:Qhichwa siminnaq t'una qillqasqa ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Wikipidiya:Qillqa suti ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yanapa:Qillqata llamk'apuy ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'irku kay + +Kay hinam micha rikch'aqkuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Micha. + +Mount St. Helens nisqa nina urqup hawa luq'un, ratatarqaspa, 1980 watapi. +Nina urqu luq'u (crater) nisqaqa nina urqup hawanpi icha kinrayninpipas kaq luq'um. Nina urqu ratatachkaptinqa, luq'unmanta puriqlla kaq ratatam, q'uñi wapsikunam, uchpam, phawaq rumikunapas hamunku. + +"Mayu (Wayas marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Waka +Waka kiti icha San Pidru Waka kiti (kastilla simipi: Cantón San Pedro de Huaca / Cantón Huaca) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Karchi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Waka llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: San Pidru Waka kiti + +Kimsantin Dyus raymi icha Trinidad raymi (latin simipi Trinitatis dies) nisqaqa kathuliku raymim, Pintikustista qatiq intichawpim, Kimsantin Dyusta yuyaykuna phistam. + +Aswan hatun llaqta Bishkik +Kirkisuyu nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Bishkik llaqtam. + +Pakaraw distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Pacaraos) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Waral pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Pakaraw (Pacaraos) llaqtam. Pakaraw runakunaqa 20 ñiqin pachakwatakama Pakaraw runasimitas rimarqanku, kunantaq kastilla simillatam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Kanada). +"Llaqta (Kanada)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta Walmay +Walmay distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Hualmay) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Wawra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Walmay llaqtam. + +Mayqin wikikunapi "Rikcha:P wiki letter w.svg" nisqata llamk'achinku - Wikipidiya +Mayqin wikikunapi "Rikcha:P wiki letter w.svg" nisqata llamk'achinku + +Paramore nisqaqa huk Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq rock. + +Mama llaqtap hawan 117 km² + +Runa Simi: Jayanca distritu + +Alemán nisqa rimaytam chay nacionpiqa rimanku, llaqtachankunapim ichaqa huk rimaykunatapas rimanku. Chay nacionpi aswan riqsisqa mikuyqa Tüarka-Rebel nisqa mikuymi, chay mikuyqa saramanta ruwasqam, huknin mikuyñataqmi Käsknöpfle, chay mikuyqa fideosniyuq hinaspa achka quesoyuqmi. +Hatun llaqtan: Vaduz +50 masnin tukuy rikchaq animalchakunam kan. +1.600 masnin tukuy rikchaq sachakunam kan. + +Ch'ullqiwillka + +Ichhu nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Ichhu (sut'ichana) rikuy. +Ichhu icha Puna ichhu (Stipa ichu) nisqaqa Punapi wiñaq qachu yuram. Llamakunam mikhunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ichhu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Ichhu + +Urqu raki-rakip saphintaqa llamk'achinku kinwara unquyta hampinapaq, miyunwan chay atamkunata wañuchinmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urqu raki-raki. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Urqu raki-raki + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Tansanya) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Tansanya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Tansanya). + +Raymi: 8 ñiqin tarpuy killapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Caridad del Cobre Pallan. + +Paraqas mama llaqta risirwa, Ika suyu, Piruw +Asukakuna, Ballestas wat'akuna, Paraqas mama llaqta parki +Ballestas wat'akunaqa (kastilla simipi: Islas Ballestas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi Pasiphiku mama quchapi Ika suyupi wat'akuna. + +Qallawa tawqa Yaqa q'illaykuna +Ullayayaq icha Silisyu (musuq latin simipi: silicium < silex, "ullaya"), Si nisqaqa huk sinchi kaq, yaqa q'illay qallawam. +Ullaya nisqa ullayayaqpa muksin (SiO2) sallqapi sapsilla kaq qiqllam. +Runakuna ullayayaqtaqa antañiqiq kapchiypi antañiqiq chhillpakunata ruranapaq llamk'achinkum. +Yaqa q'illay + +Tikraynin ñakasqa Kastillanu simipi: + +Mama llaqta Busna-Hirsiquwina +Sarajevo llaqtaqa Busna-Hirsiquwina mama llaqtap uma llaqtanmi. Sarajevo llaqtapiqa 897.523 (?) runakunam kawsachkanku (2005). +Llaqta (Busna-Hirsiquwina) + +Mayukuna suyu - Wikipidiya +Ranco qucha (Mayakuna suyu, Chili) +Uma llaqta Valdivia +Hanaq kay Punu: 5 m +Kamasqa wat'a 2 ñiqin kantaray killapi 2007 watapi +Karu rimay yupay 56-63 (Chili-Matukuna suyu) +Mayukuna suyu nisqaqa (kastilla simipi: XIV Región de Los Ríos) Chili mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Valdivia llaqtam. + +Mulduwa icha Molduwa nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Chişinău llaqtam. + +Wikunka qucha - Wikipidiya +Wikunka qucha (kastilla qillqaypi: Lago Viconga) nisqaqa Antikunapi, Piruw llaqtapi, huk qucham saywapi Waywash walla - Rawra walla, Lima suyupi, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi. +Saywitu: Qaqatampu pruwinsya / Lawriqucha pruwinsya +Katiguriya;Rawra walla + +José Abelardo Quiñones Gonzáles, "Gran General del Aire de la Fuerza Aérea del Perú", sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin ayriway killapi 1914 paqarisqa Pimentel llaqtapi, Piruwpi - † 23 ñiqin anta situwa killapi 1941 wañusqa Quebrada Seca llaqtapi, Ikwadurpi), Piruw Phawaq awqaq suyupi, militarpas. + +Cegléd nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk llaqtam. Cegléd llaqtapiqa 38220 runakunam kawsachkanku (2004). + +Texas nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Austin llaqtam. + +13Amitunchikpi kriyishaykillaparaykumi, kay pachapi kaq gubyirnuykillapata kasuyllapa. Chaqa payqami kay pachapiqa mantakuq-ari.14Chaynulla kasuyllapapis chay gubyirnuykillapamanta kaq wakin mantakuqkunatapis. Chaqa paykunaqami, kay pachapi mana allin ruraqkunata rikar kastigananpaq numrakasha. Piru chay allinta ruraqkunata-shuypaqa yanapananpaq.15Chaqa Taytanchik Dyusmi munan, kriyiqkunaqa tukuywan kusa shumaqta kawsanaykillapata. Chaynami, chay sunsunulla kawsaqkuna, chaynulla Dyusninchikpaq mana allinta rimaqkunamapis, manana imatapis mana allintaqa rimananpaqnachu. + +Punku p'anqa: Taki kapchiy + +"Chiski simi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kay p'anqaqa 02:44, 26 hun 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. + +2 responses to "Manuelcha Prado Runasimi Estudiantekunawan Tinkunakunku" + +San Juan 6:24 QUFNT - Chaymi runakunaqa, Jesusta - Bible Search +24Chaymi runakunaqa, Jesusta chaynulla yaĉhakuqninkunata mana chaypi tarirqa, chay yaku karrukunaman iqar riranllapa Capernaumman, Jesusta maskaq. + +Qallawap ñiqi rakirinkuna +Qallawap sutin, sananchan, yupaynin K'illimsayaq, C, 6 +Qallawa tawqa mana q'illaykuna +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi 14, 2, p +T'inki kachkay (KPP-pi) sinchiyasqa +Huñuna q'uñichiy (graphitu) ? 100 kJ·mol−1 +Wapsi ñit'iy (graphitu) +Muksichana yupaykuna 4, 2 +Iñuku illwa (yupasqa) 67 pm +Uma qillqa: K'illimsayaq qallawap isotopunkuna +K'illimsayaqqa kawsa imayaypi aswan kaq, yakuchaqwan t'inkisqa qallawam. Iskay kuti muksinqa, chimlasay, wayra pachapi kaq wapsim. +K'illimsayaqqa k'illimsapi aswankaray kaq qallawam. +Kay pachapiqa k'illimsayaq iskaynintin rikch'aq hinam: +Graphitu (ahinataq k'illimsapipas) +K'illimsayaq wayra pachapi rawraspaqa, muksichaq wapsiwan chimlasaytam ruranakun. +Yakuchaqwan k'illimsayaqwan t'inkisqakunata k'illimsa yakuchaqkuna ninchik. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: K'illimsayaq. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 22:29, 19 mar 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Wallunk'a Tradicional 2018 "AYAMRK'AY KILLAPI KUSIYRA ÑAUPA WALLUNK'ARISUN" + +Hamusqaku kichaykuq, rina padrinu, madrina, maman, taytan, punchiyaq punchiyoq, riki Hinaspa… saksayta tarisqaku ararankayta, warmimanta qa tullullantaña. Hinaptinsi ninku. "¡Imanaykusuntaq kunanqa!", nispa. +Chaynalla, chaynalla; hinaspansi, yacharusqakuña, achka llaqtakunapi, chay ararankay ña warmi mikusqanta. Chaynaspanku, chay, suma sumaq sipas kasqa pubri sipas karqa, riki mana imayoq, mana chakrayoq, mana animalniyoq, mana imayoqpuni. Hinaspansi, chaytañataq rimapayaq risqaku, riki mama taytan, ararankaypaqa. Hinaptinsi nin: "Manam; kay wakta yachaniku. Imaynacha kanman", nispa niptin. "Imanaypas imananqachiki; qollqeykuqa kanmi. Ima sucidiptinpas ñoqayku chanisaqku. Haykatapas qosqaykichis", nispa nin (Wawanqa pregakuchkantaqá ya: "Casarachiway, casarachiway nispa). +waqaspanku, maman taytan "Imayan imanasun", ninku. Wawasapan kani, riki", nispa, tayta nin. Ruégakun, riki warmi churintaqa. "Ichayá filicidadninchik kanman. animaltan qosaq, chakratan qosaq, wacatan qosan, niwarantaq. Imapas sucediptikiqa, sumaqtachiki misachisqaykiku, qanpaq hinata. Uywakusaqku allinta, sullkaykikunata, ñañay. kikunata", nispan nisqa. Niptinsi, sipasqa llakillawanña kasqa "¿Imanasaqtaq, imanasaqtaq?" Mamay taytay wakchamiki", nispan. +Pasasqas, kusisqa, mama taytaman riki. Hinaspansi nisqa. "Imanasaq imanasaqtaq, mamay taytay. Hinallayá casarakusaq, imanasaqta. Imapas sucediwaptinqa destinuywanchiki pagasaq. Ima allin kakunaykichik rayku; hina kachun", nispa niptinsi, ¡Bueno! Taytan, mamanqa pasan kusisqa, riki chay ararankaypa maman, taytanmanqa. +"Ari ari ninmi, warmi churiy", nispas nin. Hinaptinsi. "Casarachisunmi", ninsi. Qanra ararankayqa pawarkachanraqsi, yanqallaña kusikuymanta. Lloqarukuykunsi cama hawaman. Cama hawallapis laqaykachan. Pampinas manas purikachqchu. +Hinaspansi vilata sindiykuspa, vilawan qawaykurusqa. Manayá qawananchu karqa, riki. Layqaqa nisqa: "Amam qawankichu", nispa. Layqaqa willakusqa "Aman qawanchiku. Yanqataq qaway kuwaq vilawanpas", nispa. Chayta mana yuyaspa. "Qonqaytaq mikuruwanman kay hina ararankaytaq kachkan", nispan; qawaykusqa vilawan. + +Runa Simi: Mishiku unancha + +Novial simi, mamallaqtapura yanapayuq simi, yachaqayta atinki. + +Q'asa Sumaq Pata Tiklla Q'asa Tuna K'uchu T'utura Urqun Chupa Usnu Pata Wamani Wamani Marka Wanu Pata Warawniyuq Warmi Qucha Wayta Wayta Pallana Wayta Qucha +Hatun Pirwayuq Hatun Q'asa Huch'uy Pirwayuq Kachi Mach'ay Urqu Kuntur Wamani Pinqullu Puka Q'asa Puka Urqu Puywan Qarwa K'anti Qarwa Urqu Qarwarasu Qucha + +Katiguriya:Kiti (Zamora Chinchipi marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Kiti (Zamora Chinchipi marka) +"Kiti (Zamora Chinchipi marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Ch'aska sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Ch'aska sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'aska sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Venus (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pachapaqa lusiru (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Pachapaqariq ch'aska (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Suyukuna: Luritu suyu +Kandoshi simi (Kandoshi-Shapra) nisqaqa Piruwpi kawsaq 3.000-chá Kandoshi runakunap rimayninmi. Ch'ulla rimaymi. + +Las Condes nisqaqa Chilipi huk hatun llaqtam. Las Condespiqa 249.893 runakunam kawsachkan (2002 watapi). + +Pumapampa pruwinsya - Wikipidiya +Uma llaqta Pumapampa +Kastilla simipi llika tiyanan munipomabamba.gob. +Puwaqpampa wamani (pusaq pampa) icha Pumapampa pruwinsya (aymara simipi: Pumapampa jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Pomabamba) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Anqash suyupi, huk wamanim. Uma llaqtanqa Pumapampa llaqtam. +4 Wamanipi paqarisqa +Amachasqa sallqa suyukuna: Waskaran mamallaqta wari kancha +Kay wamanipiqa aswanta runa simitam rimanku. +Wamanipi paqarisqa[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Tiyay Punu suyu, Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu +Jarupata nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Antikunapi, huk urqum, Willkanuta wallapi, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, Nuñuwa distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +Uma llaqta Aqupampa +Aqupampa distritu (kastilla simipi: Distrito de Acobamba) nisqaqa Piruw suyupi, huk distritum Aqupampa pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Aqupampa llaqtam. + +Johann Sebastian Bach sutiyuq runaqa (21 ñiqin pawqar waray killapi 1685 watapi paqarisqa Eisenach llaqtapi (Alimanyapi); 28 ñiqin anta situwa killapi 1750 watapi wañusqa Leipzig llaqtapi, Alimanyapi) baruku musika takichaqmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Johann Sebastian Bach. + +Purimuq mayukunap k'iti hawan: +Chillun mayu (kastilla simipi: Río Chillón) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Lima suyupi, huk mayum. Pasiphiku mama quchaman purin. + +huk'innaq, ancha ch'iñilla, ch'ulla kawsaykuq kaq, maypipas, tukuy tiksi muyuntinpi kawsaq. + +Runa Simi: Kuyucha + +Runa Simi: Awqaq pusaq + +/ puriq machu / chakra / khipu kamayuq / awqa kamayuq / pachaqa / apukuna / surqukuq / kuraka qatiq / kuraka warmita pusaq / + +Kamasqa Taypi sata 13 1900, Eduardo López de Romaña Umalliq. + +Suwit Huñup Umalliqnin +15 ñiqin pawqar waray killapi 1990 watapi – 25 ñiqin qhapaq raymi killapi 1991 watapi +Ñawpaqnin kaq: +Qhipaqnin kaq: +Susyalista Suwit Republikakunap Huñuninpa Umalliqnin +Suwit Huñup Kumunista Partidun +Mikhail Sergéyevich Gorbachev [mʲɪxʌˈil sʲɪrˈgʲejɪvʲɪʨ gərbʌˈʨof] (rusu simipi: Михаил Сергеевич Горбачёв) sutiyuq runaqa (2 ñiqin pawqar waray killapi 1931 watapi paqarisqa Stavropol (Rusiya) llaqtapi), huk Rusya mamallaqtap pulitikum. +1985 watapi marsu killamanta 1991 watapi awustu killakama Suwit Huñup Kumunista Partidunpa chawpi kumitinpa hiniral sikritaryun kaspa, 1990 watapi marsu killamanta 1991 watapi disimri killakama Susyalista Suwit Republikakunap Huñunp umalliqnin kaspa glasnost ("kunkasapa rimay") nisqawan, perestroika ("wakinchay") nisqawanpas Chiri Maqanakuy nisqap puchukaynintam qallarirqan. +1991 watapiqa Nobel Suñay Qasikaypim chaskirqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Nobel suñay +Nobel Suñay Qasikaypi +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 21:20, 28 awu 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Amaru suyu - Wikipidiya +(Mayutata suyu-manta pusampusqa) +Mama llaqta Piruw +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Puerto Maldonado +Runa ñit'inakuy - runa / km² +Hallka k'iti kanchar 85.182 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata 26 ñiqin qhapaq raymi killapi 1912 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Qhichwa simipi llika tiyanan +Amaru suyupi hatun mayukuna +Amaru suyu icha Apuyayaypa Mamaynin suyu, (kastilla simipi: Departamento de Madre de Dios) nisqaqa Piruw Sapan llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Puerto Maldonado llaqtam. +Mayutata suyupiqa kimsa pruwinsyam chunka distritumpas. +Kay suyupiqa Amawaka, Amarakaeri, Napuruna, Piru, Shipibo-Conibo, Yaminawa, Machiqinqa tiyanku. +Qhapaq qillqasqa: Mayutata suyupi rimaykuna +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Manu mayu, Manu mamallaqta parki +Pusharu qaqa siq'ikuna, Manu distritu +Wawa wasikuna : 62 +Huch'uy yachay wasikuna: 210 +Chawpi yachay wasikuna: 345 +Yachay sunturkuna: +Suyupi paqarisqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pusharu qaqa siq'ikuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Saywitu:Mayutata suyu +Punku p'anqa: Piruw +Mayutata suyu +Quchakuna: Valencia qucha • Sandoval qucha +Mayukuna: Mayutata mayu • Rumimayu • Manu mayu • Tampupata mayu • Heath mayu +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:36, 14 sit 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Qusqu llaqtapiqa sapa p`unchwami gringukunapaq qullqimanta ruranku. amaña yukaychikchu chay runamasinchikkunata + +Runa Simi: Khankiq + +케추아어: Bulibiya – Bulibiya Mama Llaqta + +Augusto Roa Parawayi mama llaqtayuq qillqaq + +919 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +919 sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +919 sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +2 chaniyuq tikraykuna maywiy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: maywiy1maywiy2 + +Katiguriya:New Hampshire suyu - Wikipidiya +Katiguriya:New Hampshire suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: New Hampshire suyu. +"New Hampshire suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Chukirawa (Chuquiraga jussieui), Cajas mama llaqta parki +San Joaquín kitilli nisqaqa (kastilla simipi: Parroquia San Joaquín) Ikwadur mama llaqtapi huk kitillim, Asway markapi. Tumipampa kitipi. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Khiniya). +"Pulitiku (Khiniya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rutpa qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Rut) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Rutpa qillqasqan, bible.is nisqapi: +Rutpa qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Rutpa qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Rutpa qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Rutpa qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Kiyiw (ukranya simipi: Київ) llaqtaqa Ukranya mama llaqtap uma llaqtanmi. Kiyiw llaqtapiqa 2.455.900 runakunam kawsachkanku (2006). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kiyiw. + +Suwasi wat'a, Muhu pruwinsya, Titiqaqa qucha +Uma llaqta Wayrapata +Wayrapata distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Huayrapata ) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Punu suyupi, Muhu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Wayrapata llaqtam. +Wat'asani yaqa wat'a + +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa 2010 2010 FIFA World Cup South Africa (inlish simipi: FIFA World Cup 2010, kastilla simipi: Copa Mundial de Fútbol de 2010) nisqaqa 2010 watapi Urin Aphrika mama llaqtapi XIX ñiqin Piluta Hayt'ay Pachantin Kupam. +Iskay ñiqin: Urasuyu. + +Radom nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Radom llaqtapiqa 217.834 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Radom. + +"Distritu (Sandia pruwinsya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Arauca nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Arauca suyu uma llaqtapmi. + +Tikraynin yachaq Kastillanu simipi: + +Tikraynin parlarikuna Kastillanu simipi: + +1935 watapi Opel-pa rurasqan iskaymuyu. +Iskaymuyuwan purichkaq runakuna (Bukaya, Jinja llaqta ñiqpi, Ugandapi). +Iskaymuyu, Antapyu, Bisiklita icha Wisikilita nisqaqa (kastilla simipi: bicicleta) kikin pusaq runap kuyuchisqan apaykachanam, ñankunapi purinapaq. Bisiklitaqa iskay qallayuq kaptinmi, iskay muyu ninchik. Pusaqqa chakikunawanmi iskay sarunata (pedal nisqapas) saruspa iskaymuyuta kuyuchin. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Iqiptu). + +Carmen Sevilla Ispaña mama llaqtayuq takiq wan aranway pukllaq + +"Taytayllapa qammi rurarayki syiluta, pachata, mar yakuta, tukuy chaykunapi kaqkunata ima. + +Warmi Wañusqa + +qu: Kay katiguriyaqa Runa Simipi qillqasqayuqmi. +Waruchiri qillqasqa + +Uma llaqta San Ramun (San Ramón) +San Ramun munisipyu nisqaqa (kastilla simipi: Municipio de San Ramón) kimsa ñiqin munisipyu Ñuflo de Chávez pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Ramun (San Ramón) llaqtam. +San Ramun munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Valladolid llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam. Kastilla Liyunpas uma llaptap. +2 Valladolid llaqtapi paqarisqa runakuna +Valladolid llaqtapi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Katiguriya:Pulitiku (Mama llaqta) - Wikipidiya +Katiguriya:Pulitiku (Mama llaqta) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pulitiku (Mama llaqta). +► Umalliq (Mama llaqta)‎ (116 K) +► Pulitiku (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)‎ (2 K, 11 P) + +Kalifornyu sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Qallawap ñiqi rakirinkuna ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Nieto Alcalá-Zamora y Torres sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin anta situwa killapi 1877 watapi paqarisqa Priego de Córdoba llaqtapi - 18 ñiqin hatun puquy killapi 1949 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi). Ispaña mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nieto Alcalá-Zamora. + +Kusasqa tika icha Ladrillu (ladrillo) nisqaqa kusasqa ch'aquyuq t'urumanta rurasqa tikakunam, k'apra tikam, wasichaypi, pirqaypi llamk'achisqa. +Intip q'uñiyllap ch'akisqan aruwi nisqa tikamanta aswan sinchim. + +Baruj Benacerraf (* 28 ñiqin kantaray killapi 1920 watapi paqarisqa Caracas llaqtapi - † 2 ñiqin chakra yapuy killapi 2011 watapi wañusqa Boston llaqtapi); Winisuyla- USA mama llaqtap huk hampikamayuq mantapas yachaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Baruj Benacerraf. +Caracas llaqtapi paqarisqa + +Russell Ira Crowe sutiyuq runaqa (* 7 ñiqin ayriway killapi 1964 watapi paqarisqa Wellington llaqtapi - ) huk Musuq Silanda mama llaqtap aranway pukllaqmi, Hukllachasqa Qhapaq Suyuyuq. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Russell Crowe. + +Palta (Persea americana) nisqaqa huk wayuq mallkim. Wirasapa rurunkunatam mikhunchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Palta. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Palta + +Mama llaqta Awstralya +Brett Michael Emerton sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin hatun puquy killapi 1979 watapi paqarisqa Sydney llaqtapi) huk Awstralya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Brett Emerton. +Piluta hayt'aq (Feyenoord) + +Waskaqucha nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Waskaqucha (sut'ichana) rikuy. +Waskaqucha nisqaqa (kastilla simipi: Huascacocha) Piruw mama llaqtapi huk qucham, Wankawillka suyupi, Wankawillka pruwinsyapi, Willka distritupi. + +Caujul distritu (kastilla simipi: Distrito de Caujul) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi, Uyun pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Caujul llaqtam. + +Sacavém llaqtaqa Purtugalpi huk llaqtam. Sacavém llaqtapiqa 17.659 runakunam kawsachkanku (2001). + +3 chaniyuq tikraykuna wawa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna q'inaqay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Verónica Michelle Bachelet Jeria /βeˈɾonika miˈʃɛl baʃˈle ˈçeɾja/ sutiyuqqa (29 ñiqin tarpuy killapi 1951 paqarisqa Santiago de Chile llaqtapi, Chili mama llaqtapi) huk chilinu pulitiku warmim. 11 ñiqin pawqar waray killamanta 2006 watapi 11 ñiqin pawqar waray killakama 2010 watapi Chili suyup umalliqninmi karqan. + +Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna - Wikipidiya +Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna +Kaypi p'anqapiqa Piruwpi amachasqa sallqa suyukunata - mamallaqta parkikuna risirwakunapas - rikunki. +1 Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna +2 Mama llaqta wari kanchakuna +4 Willkachasqa ñawpa suyukuna +5 Mama llaqta risirwakuna +6 Sallqa kawsay risirwakuna +8 Ayllu llaqta risirwakuna +9 Sach'a-sach'akuna +10 Chaku suyukuna +11 Risirwa suyukuna +12 Huk parkikuna +Piruwpi amachasqa sallqa suyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willkachasqa ñawpa suyukuna 4 41.279,38 ha ++ Nº 12: Ichigkat muja - Cordillera del Condor mamallaqta parki (kamasqa wata 2007) +Mama llaqta wari kanchakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqta parkikuna (ukt. 2007) +Kamasqa wata +1965 Tinku Mariya mamallaqta parki Wanuku 4.777 ha +80px 1975 Waskaran mamallaqta parki Anqash 340.000 ha +1975 Amutapi urqukuna mamallaqta parki Piwra, Tumpis 94.577 ha +1983 Abiseo mayu mamallaqta parki San Martin 274.520 ha +1986 Yanachaga-Chemillén mamallaqta parki Pasqu 122.000 ha +2004 Altu Purus mamallaqta parki Mayutata, Ukayali 2.510.694 ha +mamallaqta parki Amarumayu 88.477 ha +Mamallaqta willkachasqakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqta willkachasqakuna (ukt. 2007) +1974 Wayllay mamallaqta willkachasqa Pasqa 6.815 ha +1981 Kalipuy mamallaqta willkachasqa Qispi kay 4.500 ha +1984 Mejía quchakuna mamallaqta willkachasqa Ariqipa 691 ha +1987 Ampay mamallaqta willkachasqa Apurimaq 3.635 ha +1988 Los Manglares de Tumbes mamallaqta willkachasqa Tumpis 2.972 ha +1988 Tabaconas-Namballe mamallaqta willkachasqa Kashamarka 29.500 ha +2004 Megantoni mamallaqta willkachasqa Qusqu 215.867 ha +Willkachasqa ñawpa suyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Willkachasqa ñawpa suyukuna (ukt. 2007) +1974 Chakamarka willkachasqa ñawpa suyu Hunin 2.500 ha +1980 Ayakuchu Pampa willkachasqa ñawpa suyu Ayakuchu 300 ha +1981 Machu Pikchu willkachasqa ñawpa suyu Qusqu 32.592 ha +2001 Pumaq sach'asach'a willkachasqa ñawpa suyu Lampalliqi 5.887 ha +Mama llaqta risirwakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mamallaqta risirwakuna (ukt. 2007) +mama llaqta risirwa Ayakuchu 6.500 ha +1974 Hunin mama llaqta risirwa Hunin, Pasqu 53.000 ha +1975 Paraqas mama llaqta risirwa Ika 335.000 ha +1978 Titiqaqa mama llaqta risirwa Punu 36.180 ha +1979 Kachi-kachi yuraq yakupas mama llaqta risirwa Ariqipa, Muqiwa 366.936 ha +1981 Kalipuy mama llaqta risirwa Qispi kay 64.000 ha +1982 Pakaya-Samirya mama llaqta risirwa Luritu 2.080.000 ha +2000 Tampupata mama llaqta risirwa Mayutata 274.690 ha +2004 Allpawayu-Mishana mama llaqta risirwa Luritu 58.069 ha +Sallqa kawsay risirwakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Sallqa kawsay risirwakuna (ukt. 2007) +2006 Llakipampa sallqa kawsay risirwa Lampalliqi 8.328,64 +Ayllu llaqta risirwakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Ayllu llaqta risirwakuna (ukt. 2007) +2001 Sira ayllu llaqta risirwa Wanuku, Pasqu, Qusqu 616 413,41 +Chaku suyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Risirwa suyukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +1996 Chancaybaños risirwa suyu Kashamarka 2.628,00 +2002 Cordillera de Colán risirwa suyu Amarumayu 64.114,74 +2002 Waywash Urqukuna risirwa suyu Anqash, Wanuku, Lima 67.589,76 +Huk parkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pitunilla Antikuna parki +Arhintinapi amachasqa sallqa suyukuna +Buliwyapi amachasqa sallqa suyukuna +Chilipi amachasqa sallqa suyukuna +Ikwadurpi amachasqa sallqa suyukuna +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +www.enjoyperu.com/naturaleza / Mama llaqta parkikuna +Willkachasqa ñawpa suyukuna: Ayakuchu Pampa · Chakamarka · Machu Pikchu · Pumaq sach'a-sach'a +Sallqa kawsay risirwakuna : Llakipampa · Willa Uqhukuna +Katiguriyakuna: +P'akisqa willañiqi t'inkiyuq p'anqakuna +Mamallaqta parki (Piruw) +Mama llaqta risirwa (Piruw) +Allpamanta yachaykuna (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:33, 2 hun 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Mikayla Wastiyas Phuyuqhawa, icha sutin kanman (Micaela Bastidas Puyucahua) sutiyuq warmiqa (23 ñiqin inti raymi killapi 1745 watapi paqarisqa Tampurqu llaqtapi; 18 ñiqin aymuray killapi 1781 watapi wañusqa Qusqu llaqtapi) huk piruwanu qhichwa ankallis karqan. +Mikaylap mamansi Josefa Phuyuqhawa, taytantaqsi Manuel Bastidas sutiyuq karqan, inka panakayuqsi. +Mikaylaqa 25 ñiqin aymuray killapi 1760 watapi, 16 watayuqsi kaspa, Nuestra Señora de la Purificación sutiyuq inlisyapi Surimana llaqtapi 22 watayuq José Gabriel Kunturkankitawansi kasarakurqan. Kimsa wawansi karqan, Hipólito (1761), Mariano (1762), Fernando (1768) sutiyuq. +Piruw mama llaqtapi Ispaña kamachiyta 1780 watapi ankallikurqan. +1781 watapi Ispañulkuna Mikaelata, Hipólito sutiyuq kuraq wawantawan, qusantawan hipachispa wañuchirqan. Fernandos mamanpa wañuyninta rikurqan. Chaymantataqsi Tumasa Titu Kuntimaytatapas wañuchirqanku. +Wasiwasipas, hay nisqa distritupi. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 18:02, 6 mar 2017 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Qhupiyapu pruwinsya + +Runa Simi: Killa wañuy + +PE-LMA Municipalidad Metropolitana de Lima Lima llaqta suyu Lima hatun llaqta municipality + +Runa Simi: Rikch'ayrimana + +Raffaello Sanzio Italya mama llaqtayuq llimphiq + +sichus wasiq chaya wasi t'uqu, ventana ichaqa sichus kay kunputarukunapaq chayqa yaqachus hina "qhawana" nispa nikunman. +Runasimipi Qespisqa Software (http://www.runasimipi.org) + +quwiki Big Hero 6 (kuyuchisqa siq'isqa) + +Kamarisqa 1 ñiqin ayamarq'a killapi 1897 watapi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Juventus de Turín. +Pukyumanta willaypi pantasqa: "Nota" sutiyuq huñupaq unanchacham kachkan, ichataq manam chay huñupaq qillqasqa unanchacha manam tarisqachu, icha wichq'aq unanchacha manam kanchu + +Sawaya pruwinsya - Wikipidiya +Sawaya jisk'a suyu +Uma llaqta Sawaya +Sawaya pruwinsya, mawk'a sutin Atawallpa pruwinsya[1][2](aymara simipi: Sawaya jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Sabaya) nisqaqa Buliwyapi, Uru Uru suyupi, juk pruwinsyam. Uma llajtanqa Sawaya llajtam. +Chipaya munisipyupiqa Uru runakunam kawsachkanku. +Mayukuna: Lawqa mayu +Quchakuna: Qullpasa kachi qucha - Saqawaya qucha +Pruwinsyapiqa aswanta Aymara runakunam Chipaya runakunapas tiyanku. + +Yucatán suyu (kastilla simipi: Estado Libre y Soberano de Yucatán), nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Mérida llaqtam. +Munisipyukuna (Yucatán) +Vicente Guerrero, 60 001 runakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yucatán suyu. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Istanbul. + +Michelangelo Merisi da Caravaggio, Caravaggio sutiyuq runaqa, (* 29 ñiqin tarpuy killapi 1571 watapi paqarisqa Milano llaqtapi, Italyapi - † 18 ñiqin anta situwa killapi 1610 watapi wañusqa Porto Ércole llaqtapi, Italyapi), huk wasichay kamayuqmi (arkitiktu), rumirum (iskultur), llimphiqmi, tarina kamaqmi, pachaykamay yachaqmi, quyllur yachaqmi, pacha yachaqmi, pacha tupuy yachaqmi, yura yachaqmi, chaqllisinchi yachaqpas karqan. +Rurusapa aysanayuq wamra, 1593. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Caravaggio. +Wasichay kamayuqkuna (Italya) + +Jürgen Klinsmann sutiyuq runaqa (30 ñiqin anta situwa killapi 1964 watapi paqarisqa Göppingen llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. 1990 watapi Kunti Alimanya quchuntinwan Italyapi Piluta Hayt'ay Pachantin Kupatam ayparqan. Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa atipanakuykunapi chunka hukniyuq kutim punkuta tariparqan. Manaña piluta hayt'aq kaspa, intrinachaq karqan, aliman mamallaqta quchuntinpaq, Bayern Münchenpaqpas. + +1 ñiqin qhapaq raymi killapi 1982 watapi – 4 ñiqin aymuray killapi 1996 watapi +Felipe González Márquez, sutiyuq runaqa (* 5 ñiqin pawqar waray killapi 1942 watapi paqarisqa Sevilla llaqtapi - ), huk Ispaña mama llaqtap taripay amachaq wan pulitiku qarqan. +1982 watamanta 1996 watakama ñawpaq kuti Ispañapa Uma kamayuqnin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Felipe González. + +2 chaniyuq tikraykuna chakata kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Bahía de Caráquez (kastilla simipi: Bahía de Caráquez) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk llaqtam, Sucre kitip uma llaqtanmi. +Llaqta (Sucre kiti) + +Urin Hatunmayu suyu - Wikipidiya +Uralan Hatunmayu suyu (Purtuyis simipi: Estado do Rio Grande do Sul) nisqaqa Brasil mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqta: Porto Alegre. +Santa Maria 262 368 runakuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Urin Hatunmayu suyu. + +Limphusitu nisqa yuraq yawar kawsaykuq, runapi. +Unquy hark'ay nisqaqa kawsaqkunap - runap, uywap, yurap - unquykunata - añawkunata añakikunatapas - hark'anapaq kurkunpi kaqninkunam. Unqay hark'aymanqa kapun yuraq yawar kawsaykuqkunam, hayu kurkuchakunapas. + +2 chaniyuq tikraykuna tupu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Yarawisqu (Leucaena leucocephala) nisqaqa Uralan Awya Yalapi wiñaq huk sach'am, 3-7 mitrukama wiñaq, kurkuntaq 5-50 sintimitrukama rakhum. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Yarawisqu + +1579 wataqa Hulyanu kalindaryukama illapachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +Buliwya Mama Ilaqta (quíchua) +Wuliwya Suyu (aimará) + +Runa Simi: Anku + +Wañusqa Ransiya, Paris +22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1989 watapi, +Rurasqankuna Qillqaq, amawta. +Samuel Barclay Beckett sutiyuq runaqa (13 ñiqin ayriway killapi 1906 watapi paqarisqa Dublin llaqtapi - 22 ñiqin qhapaq raymi killapi 1989 watapi wañusqa París llaqtapi) Ilanda mama llaqtayuq qillqaq runam, inlish simipi qillqaqmi. +1969 watapis simi kapchiypi Nobel Suñaytam chaskirqan. + +Runa Simi: Ch'usaq yupay + +Runa Simi: Huwan XXIII + +Runa Simi: Mullu + +04 - rimuru no kunan + +10Chay runasqa taporqanku: Chantá imanasqaykutajri? nispa. + +Runa Simi: Awqaq + +Katiguriya:Qucha (Arhintina) (qu kalba) + +Runa Simi: Sumaqchawan Sallqawan (kuyuchisqa siq'isqa) + +06 Qosqo llaqta + +Kunanqa rihsisunchisya Runa Simita, inkakunah rimayninta, kay musuhn~anpi, Supercarretera de informacion, Internetpa k'ancharyninwan + +400 0 _ ‎‡a Johnny Weissmuller‏ ‎‡c llaqtapi, Hukllachasqa Amirika llaqtapi, Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq Kallpasapa wayt'ayqa kurku kallpanchaq wan kuyu walltaypi aranway pukllaqmi‏ + +Runa Simi : Khirkinchu chupa yura rikch'aq ayllu + +Piruwpi Jaén llaqtamanta ñawirinaykipaq qhaway Jaén (Piruw). +Jaén, Ispaña mama llaqta +Jaén nisqaqa Ispañapi (Andalusiya suyupi) huk hatun llaqtam. + +Awstiriya Carlos I kay Awstiriyanpa Carlos Huk Ñiqin (kastilla simi: Carlos I de España) sutiyuq runaqa (24 ñiqin hatun puquy killapi 1500 watapi paqarisqa Gante llaqtapi, Bilhikapi; 21 ñiqin tarpuy killapi 1558 watapi wañusqa Cuacos de Yuste llaqtapi (Cáceres pruwinsyapi)) huk Ispañap Qhapaqni. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Carlos V. + +Santa Rosa distritu (kastilla simipi: Distrito de Santa Rosa) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Chiklayu pruwinsyapi, Lampalliqi suyupi. Uma llaqtanqa Santa Rosa llaqtam. + +Wankawillka llaqta, Ichhu mayu patanpi +Wankawillka (Wanka Willka nisqapas, kastilla simipi Huancavelica) nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Wankawillka suyup uma llaqtanmi. +Pablo Landeo Muñoz (*1959), qhichwa qillqaq +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wankawillka. +Llaqta (Wankawillka suyu) +Llaqta (Wankawillka pruwinsya) + +San Buenaventura distritu (kastilla simipi: Distrito de San Buenaventura) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum Kanta pruwinsyapi, Lima suyupi. Uma llaqtanqa San Buenaventura llaqtam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Yatana waqachina. +"Yatana waqachina" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Rumiñawi kiti +"Rumiñawi kiti" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +3 chaniyuq tikraykuna chaka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Uma llaqta Charleston +West Virginia nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunap huk suyunmi. Uma llaqtanqa Charleston llaqtam. + +Kayqa manam Wikipidiyachu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Wikipidiyaqa manam simi qullqachu. Ama kay hinatachu qillqamuy: "T'anta (kastilla simipi: pan)", ichataq kay hinam: "T'anta nisqaqa hak'umanta rurasqa mikhunam." +Wikipidiyaqa manam qallarina k'uskiykunachu. Ichataq huk k'uskikusqamanta willamuy. +Wikipidiyaqa manam llika t'inki, rikch'a, willañiqi qullqachu. +Wikipidiyaqa manam priwadu nisqa runapaq p'anqantinchu. Anchayupallakunamanta qillqasunchik. +Wikipidiyaqa manam willañiqintinchu (data base nisqachu). +Wikipidiyaqa manam rurana kamachinachu. +Kayqa manam Wikipidiyapaq ruraqkunachu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Mana Wikipidiya hina qillqaqa qullunam[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qallarisqa qillqa manam chay hina kaptinqa, qullunanmi kachun. Chaywan kay hinam sananchasqa kanman: +Plantilla:Qulluna: Qanchisnintin p'unchaw rimanakusqa kanqa, p'anqachus qullusqachu manachu qullusqachu kanqa. +Plantilla:Champay: P'anqa utqaylla qullusqa kachun. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 20:21, 17 hun 2010 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Pichqantin Siwilchasqa Runallaqta - Wikipidiya +Pichqantin Siwilchasqa Runallaqta +Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtap pusaqninkuna. +Pichqantin Siwilchasqa Runallaqta (inlish simipi: Five Civilized Tribes) nisqakuna Chinchay Awya Yalapi pichqantin indihina runallaqtas karqan, 1820 watamanta pacha Hukllachasqa Amirika Suyukunap hina kawsayninta mama llaqta kamachinantapas chaskikuq. Tsalaki kaq Sequoyah tsalaki simipaq qillqaytapas kamachirqan. +Pichqantin Siwilchasqa Runallaqta nisqakunaqa Tsalaki, Chikasa, Chahta, Maskoki, Siminula runallaqtakunas karqan. +Hukllachasqa Amirika Suyukunap kamachinanqa 1830 watapi Indian Removal Act nisqa kamachitas kamachirqan, HAS-pa antinpi tukuy indihina runakunata Mississippi mayup kuntinpas ayqichinapaq, Indyu Suyuman (Indian Territory, kunan Oklahoma suyu). 1838 watakama indihina runakunata ayqichirqanku, Waqaysapa Ñan nisqa. HAS mamallaqtayuq maqanakuypi rakinakusqa karqanku, hukkuna Chincha suyukunawan, hukkkunataq Urin suyukunawan maqakuq. +1889 watapi HAS kamachinaqa Indyu Suyup kuntinqa yuraq mitimaqkunapaqsi kicharqan (Oklahoma Land Run). Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtap pusaqninkunaqa kikinpa suyunta Sequoyah sutiyuq kamariytas munarqan, ichataq HAS kamachina manas saqillarqanchu, 1907 Oklahoma suyuta kamarichispa. Chaywansi Pichqantin Siwilchasqa Runallaqtap kikinpa kamachinanta puchukarqan. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Wiñay kawsay (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 23:20, 10 mar 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +2. Huk runawan Yachachiq: Yachachisqa: Yachachiq: Imaynataq kachkanki? Allinllam yachachiqniy, qamri? Ñuqapas allinllam kachkani. +1. Achka yachachisqa-kuna-wan8 Yachachiq: Yachachiq: Allinllachu yachachisqa-y9-kuna? Ñuqa14-pas allinlla-m ka-chka-ni Yachachisqakuna: Allinlla-m10 yachachiq-ni11-y, qam12-rí13? +2. Huk yachachisqa-wan Yachachiq: Yachachiq: Imayna15-taq16 ka-chka-nki17? Ñuqa-pas allinlla-m ka-chka-ni18. Yachachisqa: Allinlla-m yachachiq-ni-y, qam-rí? +III. Ruranapaq (ejercicios) 1. Completa este diálogo. Yachachiq: Yachachisqakuna: Allinllam, Yachachiq: , yachachisqaykuna? , qamrí? allinllam. +Yachachisqakuna: Allinllachu, . Yachachiq: , wayna-sipaskuna, qamkunarí? Yachachisqakuna: Ñuqaykupas . +Yachachiq: Ñuqataq linguista kani. 3. Yachachiq: Ñuqa Huantamanta kani, qamrí? Ricardo: 4. Juana: Ñuqataq Limamanta kani. Ñuqa tiyachkani Lincepi, qamrí? +5. Yachachiq: Ñuqa urqukunaman1 puriq kani, qamrí, Juana? Juana: Ricardo: Ñuqaqa mamaypaq yanuqmi kani, qamrí, yaw Ricardo? Ñuqaqa futbolpi2 pukllaqmi kani. +Yachachiq: Ñuqa-taq San Isidro-pi tiya-chka-ni. 5. Yachachiq: Ñuqa urqu-kuna-man16 [puri-q ka-ni]17, qam-rí, Juana? Juana: Ricardo: Ñuqa mama-y18-paq19 [yanuq-mi20 kani], qam-rí, yaw, Ricardo? Ñuqa-qa futbol-pi [puklla-q-mi ka-ni]. +Ricardo: Imaynataq kachkan? Juana: Ancha sumaqmi kachkan, qillqankunapas, llimpinkunapas. +(Ñuqa) qillqa maytuta ñawinchachkani. +(Ñuqa) masiyta yachachichkani. +Musuq simikuna +El cóndor Kunturkuna hatun cordillerapim tiyanku. Kunturkunaqa manam allinchu pawanku. Paykunaqa animalkunata mikunku. Paykunaqa hanan qaqakunapim qisachanku. Huk, iskay runtutam wachanku. Runakuna kunturkunataqa wañuchinku. Toro pukllaypim runakuna maqanku. Manam allinchu chayqa. Kunan punchaw manam achkachu kunturkunaqa kanku. +Kutichiyninkuna (solucionario) Qallariq ñiqi yachanapaq (primera lección) Napaykunakusun (saludémonos) III. Ruranapaq (ejercicios) 1. Completa este diálogo. Yachachiq: Yachachisqakuna: Yachachiq: Yachachisqakuna: Yachachiq: Yachachisqakuna: Allinllachu, yachachisqaykuna? Allinllam, yachachiqniy, qamrí? Ñuqapas allinllam. Allinllachu, yachachiqniy? Allinllam, wayna-sipaskuna, qamkunarí? Ñuqaykupas allinllam. +3. Completa este diálogo. Raúl: Ana: Raúl: (utaq / o ) Raúl: Raúl: Raúl: Ñuqataq pisipasqam. Ñuqataq piñasqam. Ñuqataq ancha kusisqam. Allinllachu, Ana? Allimllam, qamrí? Ñuqapas allinllam. +Ricardo: Mamansi unqusqa, yaqallas wañurqusqa. Chaytam niwarqa. Paula: Ñuqapas tupaykuytam munani. +Mikuna wasi-pa waqta-n-pi Ricardo huk masi-n-wan, Paula-wan, tupa-naku1-nku. Chayqa, paykuna rima-naku-nku. +Ricardo: Chaywanqa anchatam kusikuni. Kunanqa haku mikuna rantiq. Paula: Ricardo: Paula: Juana: Ricardo, imatataq qayna punchaw mikurqanki? , qamrí? , qamrí, Juana, imatataq mikurqanki? . +Ricardo: Chay-wan-qa kusi-ku-ni, [haku mikuna rantiq]22. Paula: Ricardo: Paula: Juana: +Ricardo: Juana, imatapas mikuykuyyá. Juana: Allinchiki, Ricardo. Chaynaqa ñuqamanqa economico mikunata qaramuway +Llamkaq: Suyaykuychik… ay, economicoqa manam kanñachu. Paula: Chaynaqa, kimsa basicota qumuwayku. Huknin ñuqapaq, huknin Ricardopaq, huknintaq Juanapaq. +Llamkaq: Kayqayá: kay qampaq, kay paypaq, kaytaq hukniykipaq. +Ricardo: Ma, yupasun… huk, iskay, kimsa, tawa, pichqa… pichqata aparqamusqakum! Paula: Juana: Haykataq paykunarí? Huk, iskay, kimsa, tawa, pichqa, suqta, qanchis, pusaq. Pusaq kachkanku. Wakinchiki mana apamurqachu. Kimsapaq mana kanchu. +Ricardo, willariwayku… Hayka watayuqtaq kachkanki? +Ricardo: Ñuqaqa chunka isqunniyuq watayuqmi kachkani. Qamrí, Juana? Juana: Paula: Juana: Paula: Juana: Ñuqaqa iskay chunkamanñam richkani. Haykaptaq iskay chunkamanrí chayanki? Kay killapim. Ima punchawta? Kimsa chunka punchawtam. +Kaypi pusaq pastillam kan. +Kaypi suqta discom kan. +La historia del Ukuku Huk punchaw, huk ukukus huk sipasta suwakusqa. Chaysi, urqu patakama apakusqa. Chaymantas, ukukupas warminpas sallqa urqu tuqupis tiyasqaku. Warmiqa manas uraykuyta atisqachu. Chay warmiqa wasinta kutimuyta munasqa. Chayraykuqa anchatas llakikuchkasqa. Huk punchaw, chay warmiqa ukukupa churinta wachasqa. Chay wawanqa ukukupassi kasqa. Wawanqa, ukuku kaspa, ancha kallpayuqsi kasqa. Huk punchaw, ukukupa churin, waynaña kaspa, llakikusqa mamanta qawasqa. Chaysi, mamanman nisqa —Imaraykutaq llakikunki, mamita? Chay warmiqa wayna ukukumansi kutichisqa —Taytayki ñuqawan mana allinmi, chayraykum. Payqa manam wasiy kutiyta atiwanchu. Wayna ukukus, mamanta uyarispa, anchatas piñakusqa. "Ñuqaqa taytayta wañuchini. Kaypi suyaway, mamachay." Chaymantas, wayna ukuku taytanta maskarisqa. Chay wayna ukukuqa, huk punchaw, paypa taytanta tarisqa. Chaymantas, wañuchisqa. Chaysi, mamantas maskasqa, ‘taytata wañurqaniña' nispa. Chaymantas, wayna ukuku, mamanwan, mamanpa llaqtanman kutisqaku. Chay llaqtapiqa, wiñayta kusikusqaku. +La seducción de Tutaykiri Tutaykiri, Pariaqaqapa churin, ancha sinchi karqan. Kayna sinchi kaspa, iskay mayu runakunata atirqan: Mama mayupas Waruchiri mayupas imam. Chaysi Tutaykiri Waruchirimanta Limaqman uraykuyta qallarirqan. Hinaspa runakuna ancha manchasqa karqan. Chaysi huk warmi chakranpi payta suyarqan, llullachinanpaq. Pinqaynintapas ñuñuntapas rikurichispa, "Yaya, aslla samaykuy; kay aqallata upyaykuy" nispa nirqan. Chay pachas Tutaykiri chay chakranpi qiparirqan. Mana chay warmi llullanchinman chayqa, Tutaykiri Chillkakamam atinman karqa. +Ricardo: Chaynaqa, ñuqa hurqupusaq. Ichaqa chay pachalla kutichimunayki, yanqataq ñuqapa carnetniytapas tanirqachinman. Juana: Anchata riqsikuyki, Ricardo. Chaynapunim kanqa, chaymantaqa ama llakikuychu. +Ricardo: Chayna-qa, ñuqa hurqu-pu-saq3. Ichaqa chay pacha-lla kuti-chi-mu-na4yki, yanqa-taq ñuqa-pa carnet-ni-y-ta-pas tani-rqa-chi-n-man. Juana: Ancha-ta riqsi-ku-yki, Ricardo. Chayna-puni5-m ka-nqa, chay-manta-qa ama6 llaki-ku-y-chu. Ñuqa-qa hurqu-chka-ni kimsa qillqa maytu-kuna-ta paqari-lla-n-paq ñawincha-[na-nchik-paq]8. Chayna-qa haku9 sacha siki-pi tiya-yku-spa ñawincha-mu-sun10. +III. Ruranapaq (ejercicios) 1. Analiza morfológicamente y traduce al castellano los siguientes textos. La muralla Huk punchaw, huk ukuchaqa huk atuqman "yaw, kay pirqam kunan tuniykumunqa. Haku kayta tusapaysiway. Ñuqapas hina tusapachkaniñam" nispa nirqa. Hinasllapi, chay ukuchaqa tusapachkaq atuqtaqa saqiykunsi. Unayña makin chakin naruptinqa, atuqsi ayqikupun. Chayqa tuniykumuspa atuqta ñitipullantaq. Chaypi tukukun. +El gringo tonto Huk gringu hamukusqa warmi-qari caballopi. May karumantachá hamukun gringuqa. Chaysi, huk runaman "siqay señorata" ninsi. Chay gringuqa asno gringuqa ninsi. "Papay, imaynataq señoratari siqasaqri, patronaytari?" chay runaqa ninsi. "Siqay carajo!" Revolverta qawaykuchin. Revolverta qawaykuchiptinqa, mana wañuymanchu runa siqapusqa gringata, delante de su esposo. Chayqa, "kunan kay runata wañuchisaq. Preso kasaq. Aswan peor kanqa", nispas nin. Chayqa runa kapuchkan gringawan. Pitaq huchan? Gringuqa huchan. En vez que "Caballoman siqachiy señorata", "señorata siqay", nispa. Mana intindinchu. +Historias de Caylloma Ñawpa pachapi kay Caylloma provinciapi tiyarqan huknin runakuna. Chay runakunapa sutin karqan "Kunti". Chaymanta, karqanpas huknin runakuna, "Qullawa" sutiyuq. Chaymanta Inka hamurqan Qusqu llaqtamanta pacha. Imaraykus pay hamurqan? Inkaqa hamurqan kay llaqtapi tiyaq runakunata llamkayta yachachinanpaq, chay kawsaykunata sumaqta tarpunankupaq. +"Qullawa" suti-yuq. Chay-manta Inka hamu-rqa-n Qusqu llanta-manta pacha. Imarayku-s pay hamu-rqan? Inka-qa hamu-rqa-n kay llaqta-pi tiya-q runa-kuna-ta llamkay-ta yacha-chi-na-n-paq, chay kawsa-y-kuna-ta sumaq-ta tarpu-na-nku-paq. +Video de la Unidad 2 Ñuqaqa Gavina kani. Kaypi tiyachkani pichqa wataña. Tawa wawayuq kani. Hamusqaymanta pacha yachay wasiman yaykuni. Hinaspa ruwachkani antropologiapi maestriata. Estudiastin ima llamkaykunatapas ruwapakuni. Riqsichikuni yachachiqkunawan yachaq masiykunawanpas. Kaypi estudianiku achka. Tukuy maymantapas hamuqkuna. Hawkam ima llamkayniykutapas ruwaniku, yarqawaptin, nikuq rini, bibliotecaman yaykuni, wakin masikunawanpas rimaniku, ruwanaykunata qispichiniku. Hawka imakunatapas ruwaniku. Chaynataq achka kaniku warmikuna, qarikunaqa aslla. Ima ruwaykunapipas yanapanakuniku. Wakin huk lawmanta hamuqkunawanpas, sapa punchaw tupan. Paykunawan rimani, ichaqa castellanollapi. Mana ancha kanchu runa simi rimaqkuna. +Video de la Unidad 3 Ñuqaqa Sergiom kani. Taytaymanta Moran, mamaymantañataqmi Navarro. Ñuqaqa Ayapata Ayllu llaqtapim paqarirqani. Yachay wasimanpas uñachaymanta pacham rirqani. Chaypi unay wata wiñarqani. Chaymantañam Hatun Talavera sutiyuq llaqtaman hamurqani. Hinaspa aswan qipanta, aswan hatunchaña kaspay, hatun kay Lima llaqtaman hamurqani. Kay Lima llaqtapim achka llamkaykunapi llamkarqani. Llamkarqanim kay wasikunapi yanapaspa tukuy imata yanapakuspa, llamkapakuspa. Hinaspa, aswan hatun maltachaña kaspaymi ayudante carrokunapi llamkapakurqani. Hinaspapas, llamkarqanitaqmi fabricakunapi CITECIL sutiyuq, manka ruwaykuna, plato ruwaykuna, chaykunapilla llamkarqanim. Chaypim, yachay wasiman rirqani. Hinaspa tayta-mamaytapas yanaparqanitaqmi escuelamanta kutimuspay. Yantakunata qipiykuspam kutimurqani wasimanqa. Hinaptin sabado domingonkunañataqmi tayta-mamayta yanapaq kani, yakuta apamuq kani. Chaymantaqa Qusqu llaqtaman ripukuni, hatun yachaywasipi amawta kanaypaq. Chaypi amawtaman qispinaypaq. Chaytam willakuyta qamman munarqani. +Video de la Unidad 4 Ñuqapa sutiymi Cinthia. Andahuaylasmanta hamuchkani. Kay Lima llaqtata hamuni, "hatun yachaywasipi estudiasaq", nispa. Sullkaykunawanmi tiyasaq. Sapa punchaw kay universidadta hamusaq. Hinaspam kaypi qillqa maytukunata ñawinchasaq. Iskay kimsa killamantam llaqtayta kutisaq, mamay watukaq. Ñuqa munayman huk llaqtakuna riyta. Ayacuchota, Cajamarcata, icha huk llaqtakunamanpas riyta munachkani Paqarin tiyay watukaq risaq. Minchataqa kay yachay wasita hamusaq. Profesional qispispayqa wawakunawan llamkayta munayman. Chayllatam kunanqa nisqayki. Huk punchawña yapamanta rimasun. + +Barbara Joan Streisand icha Barbra Streisand sutiyuq warmiqa (24 ñiqin ayriway killapi 1942 watapi paqarisqa Brooklyn llaqtapi - ) huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq takiqmi, takichaq wan aranway pukllaq. + +Runa Simi: Willka Qhichwa + +North York Moors mama llaqta parki + +Yaruwillka jisk'a suyu, Wanuku + +Quechua: Piruw Republika Aymara: Piruw Suyu + +Runa Simi: Wallqayuq distritu + +Muchusqa p'anqakuna +Kay willakunaqa hallch'asqam. Qhipaq musuqchasqaqa 07:16 26 sit 2018 karqan. 5000-lla taripasqam pakasqa hallch'api aypalla kachkan, manam aswanchu. +Qhipanpiqa rikuchkanki 50-kama tarisqakunatam, #1 huchhamanta #50 huchhakama. +Katiguriya:Babel - Ruraqkuna rimayninkama‏‎ (40 t'inkikuna) +inlish‏‎ (12 t'inkikuna) +Rikuchina:Tukuy rimaykuna‏‎ (3 t'inkikuna) +Wikisimitaqi:Imatataq qillqamuy‏‎ (3 t'inkikuna) +Wikisimitaqi:Ruranakuna‏‎ (3 t'inkikuna) +Wikisimitaqi:T'ikrasqakunata k'uskipay‏‎ (3 t'inkikuna) +Wikisimitaqi:Willaykunapi rimakuna‏‎ (3 t'inkikuna) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Sapaq p'anqa +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Muña yura rikch'aq ayllu + +quwiki Katiguriya:Takichaq (Piruw) + +Runa Simi: Phaqcha + +Runa Simi: Idaho suyu + +achka waranqa rikch'aq +Khari-khari[2][3][4][5] Siraka icha Shiraka[6][7] (genus Rubus) nisqa kunaqa huk wayuq, kichka-kichkasapa yurakunam, Waysallpu yura rikch'aq aylluman kapuq rikch'anam, achka waranqa rikch'aqniyuqmi tukuy Tiksimuyuntinpi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Khari-khari. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Khari-khari + +Aswan hatun llaqta Bukuresti +Rumanya (Rumanya simipi: România) nisqaqa Iwrupapi huk mama llaqtam. Uma llaqtanqa Bukuresti llaqtam. + +Hu Jintao (Chinu simipi: 胡锦涛, chinu tradicional:胡錦濤, pinyin: Hú Jǐntāo, Wade-Giles: Hú Jǐntāo) sutiyuq runaqa (* 21 ñiqin qhapaq raymi killapi 1942 paqarisqa Anhui llaqtapi - ). Chunwa mama llaqtap allwya kamayuq wan pulitiku qarqan. +Rong Yiren Chunwa Runallaqta Republika Umalliq ranti + +K'uktiyuq rumi chaka, Corse wat'api. +K'ukti (arco) nisqaqa wasichaypi iskay kinrayta antuta, kuskan muyu rikch'aypi t'inkinachiq kaq, achka rumichakunamanta, tikachakunamanta ch'anasqa. Chay rumikunap llasay kallpanqa q'imina hinapi kinraykunamanmi pusanakun. + +Kay mama llaqtakunapi: Indunisya +Indunisya simi nisqaqa Indunisyap tukri siminmi, qhatu siminpas, kimsa chunka hunuchá runap mama siminñas, iskay pachak hunuptaq chaskisqan simi hina rimasqa. +Indunisya simiqa Malaya simimantas paqarirqan, nirlandis simimanta (Indunisya Urasuyup kulunyan karqan) huk simikunamanta rimakunata chaskispa. + +Hage Geingob sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin chakra yapuy killapi 1941 watapi paqarisqa Grootfontein llaqtapi - ) huk Namiwya mama llaqtapi pulitiku karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hage Geingob. +Uma kamayuq (Namiwya) + +7 chaniyuq tikraykuna kusi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Mana llakiq rikch'aq (SE) +Champiñun (Agaricus bisporus) nisqaqa huk tiksicha k'allampam, rikch'aq quncham. Tukuy Tiksimuyuntinpi lliwmanta astawan puquchisqa mikhusqapas k'allampam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Champiñun + +Katiguriya:Llaqta (Witnam) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Witnam) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Witnam). +"Llaqta (Witnam)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qurisapa pruwinsya (kastilla simipi: Provincia de El Dorado) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, San Martin suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa San Husiy Sisamanta llaqtam. + +Mama Llaqtap Buenos Aires Yachay Sunturnin +Carlos Saavedra Lamas sutiqpa runaqa,(* 1 ñiqin ayamarq'a killapi 1878 watapi paqarisqa Buenos Aires llaqtapi - 5 ñiqin aymuray killapi 1959 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk ArhintinaMama llaqtapas Taripay amachaq, pulitiku wan diplumatiku karqan. Kansillir, Kamachi wan Yachachiy Ministru, Buenos Aires Apulliq. +Nobel Suñay Qasikaypi chaskirqan. + +Unsiya, pruwinsyap uma llaqtan +Rafael Bustillo pruwinsya Wallqanqa +Uma llaqta Unsiya +Rafael Bustillo pruwinsya (aymara simipi: Rafael Bustillo jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Rafael Bustillo) nisqaqa Buliwyapi, P'utuqsi suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Unsiya llaqtam (5.709 llaqtayuq, 2001 watapi). +Mayukuna: Chinchuma mayu +Chuquihuta Ayllu Jucumani munisipyuqa 17 ñiqin inti raymi killapi 2009 watapis kamasqa karqan. [2] Mama munisipyun Unsiya munisipyum. [3] +Chayanta munisipyu (%) +Rafael Bustillo pruwinsyapiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [4] +Saywitu: Rafael Bustillo pruwinsya + +1908 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa wakllanwatam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq atipachawwan qallarisqa wakllanwatam). + +wawakuna, machukuna, qarikuna, +wawakuna, qarikuna, machukuna, +Mana yachasqayki. +Chay mana kuyana kuyasqaykimanta. + +Iñuwakunap/Iñukukunap allinchakuynin kimsantin t'inki kachkaypi (sinchiyasqa = solid, puriqlla = liquid, wapsi = gas. +T'inki kachkay rikch'a. Iñusapa siq'ipi yakup sapaq kayninta rikunki. Q'umir siq'ikuna puriqchana iñup ñit'iymanta wachakuynintam rikuchisunki, anqas siq'ikunataq wapsichana iñup ñit'iymanta wachakuynintam. Puka siq'iqa sinchimanta wapsiyay icha wapsimanta sinchiyay atiyninpa saywanta rikuchisunki. +Sinchiyasqa: Imayayqa manam p'ulinnintachu, rikch'aytachu hukchan. Chay hinam kay pacha phatakunapi, wasi q'uñipi rumikuna, qiru, q'ispillu, hukkunapas. Sinchiyasqa yakutaqa chullunku ninchikmi. +Puriqlla: Imayayqa manam p'ulinnintachu, ichaqa rikch'aytataqmi hukchan. Chay hinam kay pacha phatakunapi, wasi q'uñipi yakum. +Wapsi: Imayayqa p'ulinnintam rikch'aynintapas hukchan. Chay hinam kay pacha phatakunapi, wasi q'uñipi wayra pacham. Wapsiyasqa yakutaqa yaku wapsi ninchikmi. +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 09:08, 15 sit 2008 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Q'uñi kay + +Pacha k'anchay + +Quechua: k'usillu + +CHINCHAYSUYU - ABYA YALA. + +Runa Simi: Wichi + +Runa Simi: Karabubu suyu + +mat'isqa _ Qullasuyu Qhichwata kastilla simiman tikraynin - Oxford Dictionaries +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu mat'isqa +Tikraynin mat'isqa Kastillanu simipi: + +Runa ayakuna, aya wantupi. +Aya nisqaqa wañusqa runap icha uywap kurkunmi. +Kawsaq wañurqaptinqa, ayan ismuytam qallarin. Ismuchiq nisqa kawsaqkunam - añakikuna, hukkunapas -, aya aychamanta kawsachikun. Hinallataq aya mikhuq uywakunam ayap aychanta mikhun. +Runakunaqa ayakunata p'ampachankum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aya. + +Katiguriya:Qillqaq (Chiksuyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Qillqaq (Chiksuyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Chiksuyu). Chiksuyu +"Qillqaq (Chiksuyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Kapchiq (Chiksuyu) + +40 ñiqin pachakwata kñ - Wikipidiya +40 ñiqin Kristup ñawpan pachakwataqa 4000 kñ watapi qallarirqan. 3901 kñ watapi puchukarqan. + +Huk waytakuna. +Wayta icha T'ika nispa lliw pawqar tuktukunata icha tukuy tuktuyuq yurata ninchikmi. Huk waytakunaqa achka ch'iñicha tuktuyuqmi, ahinataq inti waytam, huk ch'antasqa tuktuyuq yurakunapas. + +Katiguriya:Qillqaq (Nikarawa) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qillqaq (Nikarawa). +"Qillqaq (Nikarawa)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qhapaq-Nan.org + +K'uchu Wasi Ollantaytambo + +Eduardo Germn Mara Hughes Galeano: Paqarisqa Uruwayi, 14 iqin tarpuy killapi 1920 . Eduardo Germn Mara Hughes Galeano sutiyuq runaqa, icha Eduardo Galeano . + +Ankaqa, ¡Chiqaqchá! nispa sunqun ukullapi nisqa. Chayqa kusisqa, mana payta mikusqachu. +Hina ankataqa purichin. Chaymantas, ukuchaqa, qunqayllamanta, huk tuquman yaykuykun, hinas ankaqa nin: +Maypipas tarillasaqpunim, nispa. ñuqata yanqalla llullaykukuwan: wawayta qusayki nispa. +POEMAS – HARAWIKUNA: "Mamay" + +que: 7 kitikuna: Kaluma; Chillanes; Chimpu; Echeandía; Waranta; Wampukuna; San Miguel + +Cursos de extension nisqaqa layan simikunata llaqtapi tiyakuqkunapaq wakichiy. Extensión Universitaria, San Francisco Xavier Ch'uqichakamanta kuraq yachaywasiniqta, Facultad de Humanidades, simi jatun yachaywasi ukhumantapacha wawakunamanraq, wayna-sispaskunamanraq, kuraq runamanraq jawa simita manaqa qhishwa simita yachachachinapaq wakichisqa kashan. +Cursos de extensionpiqa tawa simita yachachin, munasqaykiman jina, atiyniykiman jina aqllawaqtaq kaykunamanta: Inlis, qhishwa, rancis, Aliman. Sapa simi uq wakichiypi may'turasqa kashan, sapa wakichiytaq kinsa killapi mayturakun. Sapa wata kinsa wakichiy mast'arakun. +Astawan yachay munaspaqa, Nicolas Ortiz ñan puriyman, 182 yupayman chinpaykurimuy, manaqa kay yupayman waqyarimuwayku -64-34845. + +Kiwi yura nisqaqa huk wayuq yuram, waska yuram, q'umir rurunkuna kiwi nisqam. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Kiwi yura + +Pachakchá rikch'aqkuna, ahinataq: +Wayawa[1][2] (genus Psidium) nisqakunaqa huk wayuq yurakunam, misk'i ruruyuq. +↑ Logos.it, Oscar Pacheco Ríos: T'isimpa yachakay Qhishwa runasimipi, Alimentos - Mikuna. Guayaba: Wayawa, sawintunu. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wayawa. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Wayawa + +Olsztyn nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam. Olsztyn llaqtapiqa 173.831 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Olsztyn. + +Valencia llaqtaqa Ispañapi huk hatun llaqtam, Valencia suyup uma llaqtanmi. + +San Inasyu munisipyu (kastilla simipi: Municipio de San Ignacio de Velasco) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, José Miguel de Velasco pruwinsyapi, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa San Inasyu llaqtam. +San Inasyu munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Nelson Piquet Souto Maior sutiyuq runaqa, icha Nelson Piquet (* 17 ñiqin chakra yapuy killapi 1952 watapi paqarisqa Río de Janeiro llaqtapi - ) huk Brasil mama llaqtayuq awtu yallinakuymi qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nelson Piquet. + +Chala nisqapi yurakunamanta qillqakuna. +"Flora (Chala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Runa Simi: Wañuy + +"Qhapaq Apu Inti taytayku! Atipayniyoq Inti, waqaychawayku qhalitataq qespesqatataq kawsachiwayku, ama llakipiqa, wiñay kusi samiyoq kawsayta qowayku, makiykiwan ap'iyuwayku, rikuchikuyniykutapas chaskiyuwayku...¡Tayta Inti kunan p'unchawniykipi!". + +Kichwa (Ecuador urqukunapi) + +chikunan.com + +quwiki Jach'a Jawira (Antikuna) + +Runasimita rimankichu? + +Kaypi Runa shimimanta rimanakunshunmi, chaymanta yachaykunata rimaykunawan mana chinkachinchikchu. Achka yupaichany. +R: Allimi. Pedro, mikunata munankichu? Paltata charinimi. + +Uma llaqta Puerto Ayora +Hanaq kay 0 m - 864 m +Santa Krus wat'a (kastilla simipi: Isla Santa Cruz) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Yawatisuyupi, huk taram, Yawatisuyup kitinpas. Uma llaqtanqa Puerto Ayora llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Santa Krus kiti +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Santa Krus wat'a. + +Indiana nisqaqa Hukllachasqa Amirika Suyukunapi huk suyum. Uma llaqtanqa Indianapolis llaqtam. + +George Bush nisqaqa kay runakunap sutinmi: +George Walker Bush (1946 watapi paqarisqa), 43 kaq USA-pa umalliqnin. + +Wañusqa 6 ñiqin ayriway killapi 2014 watapi (93) +Joseph Yule Jr. sutiyuq runaqa, Mickey Rooney (* 1 ñiqin tarpuy killapi 1920 paqarisqa New York llaqtapi - † 16 ñiqin ayriway killapi 2014 wañusqa Los Angeles llaqtapi, California suyupi) huk kuyu walltaypi aranway pukllaqmi karqan, Hukllachasqa Amirika Suyukunayuq. Oskar Suñaytas chaskirqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Mickey Rooney. + +Tikraynin quchay Kastillanu simipi: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'usillu +Tikraynin k'usillu Kastillanu simipi: + +Jara qucha (kastilla simipi: Laguna Jara) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk qucham. + +1800 wataqa Griguryanu kalindaryukama quyllurchawwan qallarisqa chhasku watam karqan (Hulyanu kalindaryukamataq intichawwan qallarisqa wakllanwatam). + +PERÚ SUYUQ HATUN TAKIN +Wiñaypaqñan (3) qespiyqa qosqa, + +chhallusqa hina, k'irisqa uyayuhri. + +Kay Wikiliwrukuna nisqapaqmi llamk'asunchik! + +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawinchakuq taytaykuna mamaykuna llapantiykichikpas... +Nonato Rufino Chuquimamani Valer: Ñawpaqtaqa napaykamuykichikmi llapantapas. Taytaykip... + +Quechua: [1] Mikrunisyap Tantasqa Mamallaqtakuna → qu + +Runa Simi: T'utura + +Qhichwa Simi, Runa Simi + +Biblia yachachisqanmanta: Phutiy kawsay qallarin - Jehovamanta sut'inchaqkunapta k'uchun +32 yachachiy: Chunka ñak'ariykuna +38 yachachiy: Chunka iskayniyuq watiqaqkuna +43 yachachiy: Josué llaqtata kamachin +78 yachachiy: Pirqapi qillqa +103 yachachiy: Wisq'asqa wasipi rikhurin +107 yachachiy: Estebanta ch'anqanku +Pusaq kaq tanta: Biblia nisqanqa junt'akun +EDÉN huertamanta jawapi may phutiy kawsay qallarirqa. Adán Evawan mikhunankupaq sinchita llamk'ananku karqa. Misk'i puquyniyuq sach'as wiñananmantaqa, khichkas, qhipus ima, wiñarqanku. Adán Evawan mana Diosta kasukusqankurayku, paymanta karunchakusqankurayku, chayjina kawsayta tarikurqanku. +Astawanraq, Adanwan Evawan wañuyta qallarirqanku. Yuyariy, Diosninchikqa, ‘mana mikhunamanta sach'ap puquyninta mikhunkichik chayqa wañunkichik', nispa nirqa. Chayrayku mikhusqankumantapacha wañuyta qallarirqanku. ¡Diosta wasanchaspaqa, wampu runajina ruwarqanku! +Chay sumaq huertamanta wikch'uchikuytawan, Adán Evawan wawayuq karqanku. Chayrayku wawasninkupis machuyaspa wañunallankutaq karqa. +Adán Evawan Jehovatachus kasukunkuman karqa, may kusisqa wawasninkuwan wiñaypaq kawsankuman karqa. Mana machuyankumanchu karqa, mana unqunkumanchu karqa, nitaq wañunkumanchu karqa. +Diosninchikqa tukuy runa wiñaypaq kusisqa kawsakunanta munan. Paytaq chay munasqan junt'akunanpaq parlanña. Mana Jallp'allachu k'achitu kanqa, manaqa runapis manaña unqunqachu. Chantapis, tukuy puraqmanta munanakunqanku, Dioswantaq sumaqta masinchakunqanku. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Puna qiwlla. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nina urqu (Piruw). +"Nina urqu (Piruw)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Nina urqu (Mama llaqta) + +Chuqllu qucha - Wikipidiya +Tiyay Wankawillka suyu, Piruw) +Chuqllu qucha (Choclococha) nisqaqa Piruwpi huk qucham, Wankawillka suyupi. + +Wirakaray sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Wirakaray sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Wirakaray sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Obesitas (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Obesity (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Obesidad (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Adipositas (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Yarqay ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Rakha (Latin simipi: vagina, grigu simipi: κόλπoς [kólpos]) nisqaqa warmip yumanapaq kurku yawrinmi. Warmiqa china uywakunapas rakhayuqmi. +Yuqunakuspa, qhariqa ullunta warmip rakhanman sat'in. Yumaqa q'urutakunamantam paqarispa, ullunta rakha ukhuman purin. Kismapi runtucha kachkaptinqa, yumanmi. Yumasqa runtuchamantaqa kismapi musuq runacham wiñarin. Warmiqa mama tukuspa wawanta rakhanmantam wachan. + +Qallawa tawqa Aktinyu rikch'aq q'illaykuna +Huñu yupay, ñiqi rakiri yupay, bluki ñiqi n/a, 7, f +Uranyu, U (musuq latin simipi: Uranium) nisqaqa huk q'illaymi, illanchaykuq. +Uranyutaqa iñuku huk'i ayñikunapi, iñuku huk'i pinchikillachanakunapipas llamk'achinku. Qhapaqchasqa 235U nisqawan pisilla kritiku wisnuwanmi iñuku huk'i t'uqyayta aknanku. + +4 chaniyuq tikraykuna p'unqu kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Runa Simi: Qulla Suyu sulphu. + +www.gisqatar.org.qa + +quwiki Sinru qillqa: Qillqaqkuna (Piruw) + +Machu Pikchu,Cuzco + +Outros nomes : BO, Buliwya, Wuliwya, Plurinational State of Bolivia, Estado Plurinacional de Bolivia, Buliwya Mamallaqta, Wuliwya Suyu, Tetã Volívia + +*SM* (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 17 awu 2010 p'unchawpi 20:45 pachapi) +*Youngjin (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 11 awr 2013 p'unchawpi 18:23 pachapi) +-revi (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 16 sit 2013 p'unchawpi 03:43 pachapi) +.avgas (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 22 ini 2012 p'unchawpi 13:11 pachapi) +.sEdivad (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 8 awu 2012 p'unchawpi 02:38 pachapi) +.snoopy. (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 2 hul 2017 p'unchawpi 18:59 pachapi) +94rain (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 22 ukt 2018 p'unchawpi 09:41 pachapi) +99of9 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 16 hul 2014 p'unchawpi 10:24 pachapi) +A.Vahid (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 2 hun 2015 p'unchawpi 16:56 pachapi) +ABCD (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 26 hul 2008 p'unchawpi 05:23 pachapi) +ABF (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 25 mar 2008 p'unchawpi 16:14 pachapi) +ABFbot (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 30 mar 2008 p'unchawpi 18:59 pachapi) +AFlorence (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 22 sit 2015 p'unchawpi 07:31 pachapi) +AUG (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 9 ini 2010 p'unchawpi 01:29 pachapi) +AYST201 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 15 mar 2016 p'unchawpi 12:04 pachapi) +Aaditya 7 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 16 ukt 2011 p'unchawpi 06:23 pachapi) +Abductive (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 12 may 2016 p'unchawpi 06:40 pachapi) +AbiBot (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 27 phi 2015 p'unchawpi 10:18 pachapi) +Abigor (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 2 sit 2009 p'unchawpi 03:27 pachapi) +Abián (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 11 sit 2014 p'unchawpi 08:47 pachapi) +Abronikowski (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 30 ini 2011 p'unchawpi 01:27 pachapi) +Acagastya (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 21 ukt 2018 p'unchawpi 06:48 pachapi) +Acbdyho (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 28 awu 2011 p'unchawpi 02:02 pachapi) +Achates (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 27 may 2008 p'unchawpi 17:33 pachapi) +Achird (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 17 hun 2012 p'unchawpi 09:42 pachapi) +Ad Huikeshoven (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 24 mar 2015 p'unchawpi 16:03 pachapi) +Adambro (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 27 may 2008 p'unchawpi 20:26 pachapi) +Adavyd (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 4 awu 2016 p'unchawpi 07:09 pachapi) +Addihockey10 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 19 hul 2011 p'unchawpi 21:47 pachapi) +Addihockey10 (automated) (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 26 nuw 2011 p'unchawpi 00:00 pachapi) +AddihockeyBot (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 5 ini 2012 p'unchawpi 00:44 pachapi) +Addshore (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 23 phi 2015 p'unchawpi 12:17 pachapi) +Adrignola (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 25 nuw 2009 p'unchawpi 21:07 pachapi) +After Midnight (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 1 nuw 2009 p'unchawpi 11:49 pachapi) +Agadez (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 27 may 2008 p'unchawpi 17:42 pachapi) +AgainErick (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 27 awu 2010 p'unchawpi 09:22 pachapi) +Agent Smith (The Matrix) (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 14 dis 2009 p'unchawpi 00:06 pachapi) +Agusbou2015 (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 21 may 2018 p'unchawpi 23:17 pachapi) +Ah3kal (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 8 nuw 2014 p'unchawpi 07:06 pachapi) +Ahoerstemeier (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 1 awu 2007 p'unchawpi 09:20 pachapi) +Ahonc (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 26 mar 2008 p'unchawpi 20:13 pachapi) +Ahoraes (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 22 awu 2018 p'unchawpi 05:28 pachapi) +Ainali (rimanakuy _ llamk'apusqakuna) (Kamarisqa 24 awr 2010 p'unchawpi 16:55 pachapi) +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:Ruraqkuna" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +KAY 1800 wataspijina juk qillqaq warmi, jinata nirqa: "Kamachiq runaqa munasqanmanjina ruwayta munan, chaytaq juk pakasqa tuqllajina", nispa. Arí, juchasapa runasqa ajina tuqllaman urmallankupuni. Unaymantapacha, "runaqa runa masinta chakisnin uraman churan paypa mana allinnillampaj" (Eclesiastés 8:9). Arí, mana munakuywan kamachisqankurayku, achkha kutispi wakkunata ñakʼarichinku. +3 Diosqa, runata "payman rijchʼakojta ruwarqa" (Génesis 1:26, 27). Chayrayku atiyninchikqa pisillapis kanpuni. Arí, llamkʼayta, wak imasta ruwayta, wakkunata kamachiyta, runa masinchikta astawanpis familiaresninchikta ñuqanchikjina ruwanankupaq tanqayta atinchik; chantapis kallpayuq, kapuykunasniyuq ima kanchik. Juk Salmista Jehovamanta nirqa: "Qampi kawsay yaku juturi kashan", nispa (Salmo 36:9). Arí, Jehová atiyta quwasqanchikrayku imallatapis ruwanchik. Chayrayku Payta kusichinapaqjina imatapis ruwana. ¿Imaynamantá chayta ruwasunman? +4 Jehovap ruwasqanpi rikunchikjina, munakuylla atiyninchikwan allin kaqta ruwanapaq yanapawasun. Ñawpaq kaq yachaqanapiqa, Jehovap tawa jatuchaq kʼacha kaykunasninmanta yachakurqanchik: atiyninmanta, chiqan kayninmanta, yachayninmanta, munakuyninmanta ima. ¿Mayqintataq Jehová astawan rikuchin? Munakuyninta. Chaymanta 1 Juan 4:8, nin: "Diosqa munakuymin", nispa. Arí, Jehovaqa paypuni munakuy, chaymanjinataq tukuy imata ruwan. Atiynintaqa munakuywanpuni rikuchin, payta munakuqkunap allinninkupaqtaq. +6 Munakuyqa, Diosta manchachikuywan khuskachasqa kachkan, chaytaq atiyninchikwan ni pita ñakʼarichinapaq yanapawanchik. ¿Imaraykú chayta ninchik? Proverbios 16:6, jinata nin: "Tata Diosta manchachikuspa, runaqa juchamanta tʼaqakun", nispa. Chayrayku atiyninchikwan ni ima saqra kaqta ruwanachu tiyan. Diosta manchachikuspaqa, kamachiyninchikpi kaqkunata mana ñakʼarichisunchu. ¿Imaraykú? Dios imaynatachus wakkunawan apanakusqanchikmanta cuentata mañanawanchikta yachasqanchikrayku (Nehemías 5:1-7, 15). Chaywanpis Diosta manchachikuyqa, mana chayllachu. Hebreo qallupi "manchachikunaykichejta" nispaqa, Diosta tukuy sunquwan jatunpaq qhaway niyta munan. Bibliaqa manchachikuyta, Diosta munakuywan khuskachan (Deuteronomio 10:12, 13). Jehovata jatunpaq qhawasqanchikrayku payta llakichiyta manchachikunchik, mana ruwasqanchikmanta ñakʼariykunapi rikukunanchikta manchachikuspallachu, manaqa payta mayta munakusqanchikrayku. +8 Ñawpaqtaqa familiamanta parlarina. Efesios 5:22, 23, jinata nin: "Qosaqa warmimpa umanmin", nispa. ¿Imaynatataq qusas Dios atiyta qusqanta apaykachananku tiyan? Bibliaqa, qusasman jinata nin: "Warmi kasqampi yuyaspa. Paykunata sumajpaj qhawaychej, pʼakikoj vaso jina kasqankurayku", nispa (1 Pedro 3:7). Griego qallupi "sumajpaj qhawaychej" rimayqa, "may valorniyuq, [...] jatunpaq qhaway" ima niyta munan. Chay rimayqa ‘regalo', "may valorniyojmin [chayri may kʼachitumin]" rimaykunaman tikrachikun (Hechos 28:10, Mosoj Testamento, 1956; 1 Pedro 2:7). Warminta jatunpaq qhawaq qusaqa ni jaykʼaq maqanchu, mana pisipaq qhawanchu, nitaq kʼumuykachachinchu. Astawanqa jatunpaq qhawan, ruwasqasninwantaq may valorniyuq kasqanta rikuchin. Chayrayku runa chawpipi chayri sapallankupipis, kʼachamantapuni parlapayan (Proverbios 31:28). Qusa ajinata ruwaptinqa, Dios allinpaq qhawanqa, warminpis jatunpaq qhawanqa, munakunqa ima. +9 Warmispis familiankupi yanapayta atillankutaq. Bibliaqa, Diosta yupaychaq warmis qusankuta mana saruspalla, mana pantaypi urmanankupaq sumaqta yanapasqankuta rikuchin (Génesis 21:9-12; 27:46–28:2). Ichapis juk warmiqa qusanmanta aswan yuyayniyuq kanman, chayri wak imasta aswan allinta ruwayta yachanman. Chaywanpis qusankuta "jatumpaj qawa[spa]", "Señorman jina" "kʼumuykukoj sonqo" kananku tiyan (Efesios 5:22, 23, 33). Juk warmi Diosta kusichiyta munaspaqa, yachayniyuq kasqanwan qusanta sumaqta yanapanqa, manataq pisipaq qhawaspa qusanta kamachiyta munanqachu. Ajinamanta familianta sumaqta sayachinqa, "yachayniyoj" warmi kasqanta rikuchinqa, Dioswantaq allinpi kanqa (Proverbios 14:1). +11 ¿Imaynatataq wawas kallpankuwan allin kaqta ruwankuman? Proverbios 20:29, nin: "Waynakunaqa kallpankurayku jatumpaj qhawasqa kanku", nispa. Arí, wayna kachkaspa "Ruwasoj Dios[ta]" tukuy kallpaykiwan yupaychanaykiqa, may sumaq (Eclesiastés 12:1). Ruwasqayki tatasniykita llakichisqanta chayri kusichisqanta amapuni qunqaychu (Proverbios 23:24, 25). Arí, cristiano tatasniykita kasukuspa, allin kaqta ruwaspa ima, paykunata mayta kusichinki (Efesios 6:1). Astawanpis "chaymin Señorta kusichin" (Colosenses 3:20). +12 Jehovaqa, ancianosta qutuchakuypi kamachinankupaq churan (Hebreos 13:17). Chayrayku chay sumaq wakichisqa runasqa, qutuchakuypi yanapananku, hermanospa allinninkutataq maskʼananku tiyan. Kamachinapaq churasqa kasqankumanta mana jatunchakunankuchu tiyan. Astawanpis maychus kaqllata ruwayninkuta qhawaspa, llampʼu sunqus kananku tiyan (1 Pedro 5:2, 3). Bibliaqa, ancianos Diospa qutuchakuyninta "michina[nkuta nin], mayqentachus Jesucristo kikin yawarninwan ranterqa, chayta", nispa (Hechos 20:28). Chayrayku munakuywan qutuchakuymanta hermanosta qhawananku tiyan. +15 Bibliaqa, "tukuy llakisqa almasta sunquchaychik" nin (1 Tesalonicenses 5:14, NM). Arí, Jehovap chiqa sunqu kamachisninpis, wakin kutispi mayta phutikunku. ¿Imaynatá yanapasunman? Jehovapaq may valorniyuq kasqankuta yuyarichinapaq, kʼacha ruwaykunasninkumanta paykunawan parlarisunman. Chantapis Bibliamanta wakin pʼitiswan, Jehová "sonqonkuta nanachikojkunata", "manaña salvasqa kayta suya[qkunata]" ima, mayta munakusqanta rikuchisunman (Salmo 34:18). Parlasqanchikwan wakkunata kallpachaspaqa, khuyakuyniyuq Jehovajina ruwachkanchik, "pichus yachan llakisqasta sonqochayta" (2 Corintios 7:6). +18 Jehovata munakusqanchikrayku, tukuy atisqanchikta runasman willamunchik. ¿Imaynatataq Jehová llamkʼananchikta suyan? Biblia nin: "Tukuy ima ruwanaykichejta tukuy sonqo allinta ruwaychej, Señorpaj jina, ama runapaj jinaqa", nispa. Kawsayninchik mana kikinchu kaptinpis, tukuyninchik chayta ruwasunman (Colosenses 3:23, 24). Jesusqa, kuraq kamachiyta quspa nirqa: "Señor Diosniykitaqa munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy yuyayniykiwan, tukuy kallpaykiwan ima", nispa (Marcos 12:30). Arí, Jehovaqa tukuy almanchikwan munakunanchikta, yupaychananchikta ima munan. +19 ¿Imataq Diosta tukuy almanchikwan yupaychayrí? Alma rimayqa, kawsay, ruwayta atisqanchik, yuyay ima niyta munan. Alma rimay sunqumanta, kallpamanta, yuyaymanta ima parlanapaq uqharikuptin, ¿imaraykutaq Marcos 12:30 chay rimaykunata jukmanta juk uqharin? Sutʼincharina. Ñawpa tiempopiqa, juk runa pay kikin (almanta) wata runa kananpaq vendekuyta atiq. Chaywanpis, ichá mana tukuy sunqunwanchu, nitaq tukuy kallpanwanchu chayri tukuy yuyayninwanchu patronninpaq llamkʼaq (Colosenses 3:22). Chayraykuchá Jesusqa, chay rimaykunata jukmanta juk uqharispa, Jehovata tukuy atisqanchikwan yupaychanata nichkarqa. Arí, tukuy kawsayninchikwan paypaq llamkʼananchik tiyan. +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu kamayuq +Tikraynin kamayuq Kastillanu simipi: + +Allpa wapsiwan (pacha q'uñichiq) +Allpamanta k'illimsawan (pacha q'uñichiq) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wasi q'uñichiy. + +Tulkan kiti (kastilla simipi: Tulcán) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Karchi markapi huk kitim. Uma llaqtanqa Tulkan llaqtam. +Cumbal nina urqu (saywapi Kulumbya-Ikwadur), Tulkan llaqtamanta rikusqa +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Tulkan kiti + +Ottawa nisqaqa Kanada mama llaqtap uma llaqtanmi. + +Bukuresti (rumano simipi Bucureşti), llaqtaqa Rumanya mama llaqtap uma llaqtanmi. +Bukuresti llaqtap (musuq) sectorninkuna: + +Huk nisqaqa tiyaq yupaymi, tukuy tiyaq yupaykunap ñawpaqmi yupaynin. "Huk" nispaqa ch'ulla kaqtam ninchik. Ahinataq: +Chaypiqa iskay runakunam. Hukqa uchuymi, huktaq hatunmi. +Ñawpaqnin tiyaq yupayqa ch'usaqmi (0), qhipaqnintaq iskaymi (2). + +Such'i mayu, Umanata, Eliodoro Camacho pruwinsya +Tiyay: Buliwyapi: Chuqiyapu suyu, Bautista Saavedra pruwinsya, Franz Tamayo pruwinsya, Eliodoro Camacho pruwinsya +Piruwpi: Punu suyu, Wankani pruwinsya, Quqata distritu +Pukyu Such'i qucha (4.605 m hanaq) +Such'i mayu (kastilla simipi: Río Suches) nisqaqa huk 174 km suni mayum Buliwya mama llaqtapi, Chuqiyapu suyupi, Bautista Saavedra pruwinsyapi, Franz Tamayo pruwinsyapi, Eliodoro Camacho pruwinsyapi, Punu suyupipas, Wankani pruwinsyapi, Quqata distritupi. Titiqaqa quchaman rin. +Saywitu: Putina pruwinsya / Wankani pruwinsya + +Yukay llaqta (lluq'i), Wayllapampa llaqta (chawpi), Willkamayuwan +Yukay (kastilla simipi: Yucay) nisqaqa huk piruwanu llaqtam, Qusqu suyupi, Urupampa pruwinsyapi, Yukay distritup uma llaqtanmi. + +Aswan hatun llaqta Kulumbu +Sri Lanka nisqaqa Asyaman kapuq wat'am, Indyap uralan antinpi, mama llaqtapas. + +Turumuchu (Toromocho) nisqaqa huk urqum, Piruwpi, Hunin suyupi, Yawli pruwinsyapi, Muruqucha distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 4.600 mitrum aswan hanaq. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'iraw +Tikraynin k'iraw Kastillanu simipi: + +Intichaw nisqaqa (kichwapi: inti puncha, kastilla simipi: Domingo) qanchis ñiqin p'unchaw simanapi, intimantam sutinchasqa. + +Llunk'u, misk'iq simi, qhanaymachi + +Runa Simi: Pinocchio (kuyuchisqa siq'isqa) + +Federico Román pruwinsya +Mama llaqta Buliwya +Simikuna kastilla simi, qhichwa simi, hukkuna +Runa ñit'inakuy 0,2 runa / km² +Hallka k'iti kanchar 13.200 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Pacha suyu UTC-4 +Federico Román pruwinsya (aymara simipi: Federico Román jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Federico Román) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Pando suyupi, huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa kunan Nueva Esperanza llaqtam. [1] +5 Pruwinsyapi paqarisqa + +MARIANO ACOSTA KITILLIPI AYNINAKUY TANTARITA RURARKA. + +451 _ _ ‎‡a Chinchay Yunka pruwinsya‏ + +Hallka k'iti kanchar 237,56 km² +Hanaq kay 2 825 m +Pacha suyu UTC-5 +Unquy t'aqa suyu; (kastilla arupi: Distrito de Ongoy) nisqaqa huk Jisk'a t'aqa suyu Chinchiru jisk'a suyupi, Apurimaq jach'a suyupi, Piruw jach'a markapi. + +Runa Simi: Urqu wichay + +Runa Simi: Groningen pruwinsya + +Exodus 20:1-17 - Runasimi (Quechua, Ketschua) - achka t'ikrasqakuna +Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna qallariy qillqaypi hinam qillqasqa (textos en su ortografía original). +K'iti rimay +Amam imaman rikchakuq idolotapas ruwakunkichu, hanaq pachapi kaqman, kay pachapi kaqman, allpa ukupi kaqman nitaq yakupi kaqman rikchakuqtapas. +Samana p'unchayta yuyariy ñoqapaq t'aqanaykipaq. +Soqta p'unchaymi llank'anki, tukuy ima ruwanaykitapas ruwanki, +qanchiskaq p'unchaymi ichaqa ñoqa Diosniyki Señor Diospaq t'aqasqa samana kanqa. Aman chaypiqa ima ruwanatapas ruwankichischu, qanpas, churiykipas, ususiykipas, qhari kamachiykipas, warmi kamachiykipas, uywaykipas, llaqtaykipi tiyaq wak llaqtayoqpas. +Soqta p'unchaypin ñoqa Señor Diosqa ruwarqani hanaq pachata kay pachatawan, lamar-qochata, chaykunapi lliw imaymana kaqkunatawan, qanchiskaq p'unchaypitaqmi samarqani, chaymi ñoqaqa samana p'unchayta samincharqani hinaspa sapaqcharqani. +Ama qonqankichu samarikuna p'unchayta Diosniykipaj t'aqapuyta, chay p'unchaypi Diosmanta yuyarikunaykipaj. +Sojta p'unchayta trabajanki, chay p'unchaykunapitaj tukuy ruwanayki kajta ruway. +Tata Diospis sojta p'unchaypi ruwarqa cielota, kay pachata, mama qochata, chay ruwasqasnimpi imaschus kashanku, chaykunatawan. Qanchis kaj p'unchaypitaj samarikorqa. Chayrayku Tata Diosqa samarikuna p'unchayta bendecispa, nerqa Payllapaj t'aqasqa kasqanta. +Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi +Mañaykuna, takikuna, hukkunapas +Ch'uya Qillqata, Katisismu ñisqatapas chaqnamuy + +Puka runachakuna takikun, tusukun. + +Jach'a suyu Ariqipa + +Runa Simi: Tupi rimaykuna + +P'anqaqa watasqakunata nisyu yupayniyuqmi + +Chaywanpis, kan juk libro, maypichus sumaq kutichiykuna tarikun. Kay libroqa, mana jaykʼaqpis llullata yachachinchu. Jesucristo Diosmanta mañakuchkaspa nirqa: "Nisqasniykeqa cheqapuni kanku", nispa (Juan 17:17). Kunan tiempoqa, Santa Biblia Diospa Palabran, kasqanta riqsinchik. Kay paginaspi, rikusunchik imaynatachus Biblia sutʼita, chiqata ima, kay tapuykunaman kutichisqanta. +IMARAYKUTAQ KAY TAPUY: Imaptinchus kay pachaqa, saqra kawsaymanta juntʼa kachkan. May achkha religionestaq, kay ñakʼariykuna Diospa munaynin kasqanta yachachinku. +BIBLIAP YACHACHISQAN: Diosninchikqa, Reinonniqta kay Jallpʼaman allin kawsayta apamunanta nin. Chay Reinon kamachiyta qallariptintaq, runaqa ‘maqanakunanpaq manaña wakichikunqachu'. Aswanqa, "espadasninkuta arado rejasman tukuchenqanku" (Isaías 2:4). Diosqa, saqra ruwaykunata, ñakʼariyta ima, chinkachinqa. Biblia niwanchik: Diosqa, "tukuy waqayta ñawisninkumanta pichanqa, manañataj wañuy kanqachu, nitaj waqaypis, nitaj qhapariypis, nitaj nanaypis, imaraykuchus ñawpaj kaj imasqa [saqra ruwaykuna, ñakʼariy ima] manaña kanqachu, nispa" (Apocalipsis 21:3, 4). +BIBLIAP YACHACHISQAN: Runa wañuspaqa, chinkapun. Eclesiastés 9:5 nin: "Wañusqas mana imatapis yachankuchu", nispa. Wañusqas mana imatapis ruwaptinku, paykunaqa mana ñakʼarichiwasunmanchu, nitaq yanapawasunmanchu (Salmo 146:3, 4). +BIBLIAP YACHACHISQAN: Yaqha tukuy wañusqas kawsarimunqanku. Jesús nirqa: "Tukuy pʼampasqa kajkunaqa [...] kawsarimponqanku", nispa (Juan 5:28, 29). Diosninchik munasqanmanjina, tukuy kawsarimuqkunaqa, paraisopi kawsakunqanku (Isaías 26:19). Diosninchik nisqanmanjina kasukuq runaqa, mana jaykʼaq unquspa, wiñaypaq kawsanqa. Biblia nin: "Cheqan runasqa kay pachata herenciankupaj japʼenqanku, chaypitaj wiñaypaj kawsanqanku", nispa (Salmo 37:29). +BIBLIAP YACHACHISQAN: Jesusqa, imaynatachus kusiy kawsayta tarinanchikta yacharqa, chayrayku nirqa: "May cusiskas cancu sonkoncupi Diosmanta pisiskas caskancuta khawacojcunaka", nispa (Mateo 5:3, Dios Parlapawanchej). Diosta yupaychaspalla kusiy kawsayta tarisun, paymanta, munayninmanta ima, chiqata yachaspa. Diosmantaqa, Bibliap yachachisqallan rikuchiwanchik, imachus allin, imachus mana allin kasqanta. Biblia yachachisqanmanjina ruwaptinchik, kawsayninchik may sumaq kanqa (Lucas 11:28). +Kay yachayqa, may valorniyuq, mana imatapis aswan valorniyuqta tarisunmanchu. Bibliamanta chiqa yachachiyqa, llulla yachachiykunamanta, supersticionesmanta ima, kacharichiwanchik. Chantá, suyakuyta, kusiyta ima, quwanchik. Jesús nirqa: "Cheqa kajta rejsinkichej, chay cheqa kajtaj kacharichisonqachej", nispa (Juan 8:32). + +Ch'usaq, kichwapi chushak nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Mana imayuq p'ulin, qhaway ch'usaq p'ulin; +Mana ima kaqtapas niq yupay, 0 sananchayuq, qhaway ch'usaq yupay. + +K'urpa ruphachisqapi papapas uqapas huk rurukunapas wayk'uy, chayachiy. +Watya nisqaqa Piruwpi huk mikhunam +Wallaqa qhichwapi, Wanuku suyupi Pasqu suyupipas. +Watya ruranapaqqa misk'i papakunata akllana, hurnuta k'urpakunamanta pirqaspa k'iriwan q'uñichina chaymantaq papata churaykuna. + +Kay mama llaqtakunapi: Barat, Banladish +Banla simi nisqaqa Banladish mama llaqtapi, Barat mama llaqtapipas (Kunti Banla, Tripura suyukunapi) rimasqa rimaymi, tukri simim. Ancha rimaqsapam, iskay pachak hunumanta aswanmi. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu qillqasqa +2 chaniyuq tikraykuna qillqasqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Qhuyakunap Waqllisqan Ayllukuna Piruw Mamallaqta Tantanakuy - Wikipidiya +Qhuyakunap Waqllisqan Ayllukuna Piruw Mamallaqta Tantanakuy +Qhuyakunap Waqllisqan Ayllukuna Piruw Mamallaqta Tantanakuy (CONACAMI), kastilla simipi Confederación Nacional de Comunidades del Perú Afectadas por la Minería (CONACAMI) nisqaqa Piruwpi qhuyakunap, allpa wira hurqunakunappas waqllisqan, chikichasqan ayllu llaqtakunap, ayllu runakunap hatun tantanakuyninmi, 1999 watapi kamarisqam. + +Tiyay Punu suyu, Melgar pruwinsya, Nuñuwa distritu, Qusqu suyu, K'anas pruwinsya, Layu distritu, Qanchi pruwinsya, Marankani distritu +Muskaya (kastilla qillqaypi: Nevado Moscaya) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, Raya wallapi, huk rit'i urqum, Punu suyupi, Melgar pruwinsyapi, Nuñuwa distritupi, Qusqu suyupipas, K'anas pruwinsyapi, Layu distritupi, Qanchi pruwinsyapipas, Marankani distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.400 mitrum aswan hanaq. + +Katiguriya:Kiti (Chimpurasu marka) - Wikipidiya +Katiguriya:Kiti (Chimpurasu marka) +"Kiti (Chimpurasu marka)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Lacuna Coil nisqaqa huk Italya llaqtayuq Rock kusituymi. + +Miskolc nisqaqa Unriya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Miskolc llaqtapiqa 181.565 runakunam kawsachkanku (2004). + +Santa Ana Yakumamanta (kastilla simipi: Santa Ana del Yacuma) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, Beni suyupi, huk llaqtam, Yakuma pruwinsyap uma llaqtanmi. +Santa Ana munisipyu: yupaykuna, saywitu +Llaqta (Yakuma pruwinsya) + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; Niña rikuy. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Piluta hayt'aq (Ransiya). +"Piluta hayt'aq (Ransiya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Pau pukara, Bearnpi, chunka huqniyuq ñiqin wiñaypi sayarichisqa karqa qaylla Paupa Gave mayu. +Enric kimsa ñiquen Navarrapa tawa ñiqin Ransiyawanpa kaypi paqarirqa. +Margarida de Navarra, Enric kimsa ñiqin mama apuchan, hatun ransis simipa qillqaq kay pukarapi kawsarqa. + +3 chaniyuq tikraykuna waqay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Kaluma (kastilla simipi: Caluma) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Bolívar markapi, huk llaqtam, Kaluma kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Kaluma kiti (PDF) + +Ch'añan nisqakunaqa kurku puriqllata, chullusqa imayaykunata sapachaq kurku yawrikunam. +Ukhuman sapachaq ch'añankuna +Hawaman sapachaq ch'añankuna: + +Piruw Suyu (aym) + +Tags: chaska, Kichwa, kuyllurkuna + +Runa Simi: Drenthe pruwinsya + +Lenguas quechuas (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Runa Simi: Yiwuti + +Himno Nacional (Quechua) Qullasuyu Llaqtap Takiynin +wiñay kusiy k'anchaypi waqaychasun, +¡wañun qunqur chaski kawsayta! (Bis) + +Chusun Runakapaq Runallaqta Republika + +Yanucamuy nisqaqa clavelchay (2) + +Errol Flynn Awstralya-Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq aranway pukllaq + +Bulibiya Mamallaqta (19) + +Tawantinsuyuqa ch'ullallan kay pachapiqa, kay teqsimuyupiqa karan. Runakunaq willakuykunapiqa, manan pipas, manan pikunapas kay hina kawsaytaqa sutichasqakuchu. Kay Awya Yala (América) pachapiqa, huqllan Tawantinsuyuqa. Manan iskaychu. +Kay Tawantinsuyupin, hatun Hamaut'akuna, Qhapaq sutiyoqkuna, sapa watataqa 13 killakunapi kuskachasqaku. Sapa killatataq 28 p'unchayniyoq. Sichus ñoqanchis mirakusunchis 13 killakunata 28 p'unchaykunawan, chayqa 364 punchayniyoqmi sapa wata kanqa. +Qhapaq runakunaqa aswan umasapakunan Europa runakunamanta kasqaku, científico nisqa runakunamanta. 13 killakunawan sapa watapi, manañan pipas llusk'akunmanchu. +Kaymi YACHAYKUNA (ciencia, conocimiento) kanku. Kaymi kusa yachaykuna kanku. Qhapaq runakunaqa, Inka runakunaqa aswan chaytan tarpurqanku, waynakunaq yuyayninkupi, sipaskunaq sonqonkupi tarpuranku. + +Runa Simi: Qillqa unancha + +Chavin de Huantar ushnuchaw, huqta chunka siqyakunata patsa rurinpa yaku aywananpaq rurayashqanta tariyaashqa; hina kima rumi uma niraqkunata tariyaashqa, tsay umakuna 1200 – 500 AC. watakunapita, kay patsachaw kaykayan. + +aymara : laqampu, alaxa pacha + +Bourgogne sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Bourgogne sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Bourgogne sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +Borgoña (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Burgund (pusapusqa p'anqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) + +Wasay (Euterpe precatoria) nisqaqa huk Uralan Awya Yalapi, Amarumayu sach'a-sach'a suyupi, Brasilpi, Buliwyapi, Piruwpipas, aswanta wiñaq chunta yuram. + +Calceta (kastilla simipi: Calceta) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk llaqtam, Bolívar kitip uma llaqtanmi. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Bolívar kiti + +Awsanqati, Qanchi pruwinsya +Uma llaqta Qumpapata +Qumpapata distritu (kastilla simipi: Distrito de Combapata) nisqaqa Qanchi pruwinsyapi, Qusqu suyupi (Piruwpi), huk distritum. Uma llaqtanqa Qumpapata llaqtam. + +Chunta yura rikch'aq ayllu - Wikipidiya +Chunta yura rikch'aq ayllu (familia Palmae icha Arecaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi. Lliw rikch'aqkunaqa hatun sach'am, sinchi q'iruyuq, kurkup hawanpi raki-raki hina ancha hatun raphiyuq. Huk rikch'aqkunap rurunkunatam mikhunchik, wayu hinam. +Kaymi huk chunta hina yurakuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chunta yura rikch'aq ayllu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chunta yura rikch'aq ayllu + +Katiguriya:Inka qhapaq - Wikipidiya +Kaypi Qhapaq inkakunam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Inka qhapaq. +"Inka qhapaq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Qhapaq Yupanki + +Steven Paul Jobs sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin kantaray killapi 1955 watapi paqarisqa San Francisco llaqtapi - 5 ñiqin kantaray killapi 2011 watapi wañusqa Los Angeles llaqtapi), huk USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtayuq ruruchiqmi qarqan. +iPhone nisqa llamk'aykuna llikap kamaqninmi, Apple Computer Company nisqa ruruchinap kamaqninmi pusaqninpas. +Hawa t'inkukuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Musikuq (Hukllachasqa Amirika Suyukuna) + +Uma llaqta Punchaw +Punchaw distritu (kastilla simipi: Distrito de Punchao) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Wanuku suyupi, Wamali pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Puchaw llaqtam. + +Córdoba suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento de Córdoba) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Montería llaqtam. +Departamento p'unchaw kamasqa 18 ñiqin inti raymi killapi 1952 watapi. +Córdoba suyu: 30 munisipyukuna: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Córdoba suyu (Kulumbya). +Uficial qillqa web Córdoba Gubirnasyun (kastilla simipi) + +Tikraynin qaykuy Kastillanu simipi: + +Pasto (kastilla simipi: San Juan de Pasto) nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Nariñu suyu uma llaqtapmi. 1 181 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pasto. + +"Rima laya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Tiyay Pasqu suyu, Uqshapampa pruwinsya, Wankapampa distritu, Puerto Bermúdez distritu, Villa Rica distritu +Kamasqa wata 20 ñiqin pawqar waray killapi 1987 watapi (R.S. Nº 0101-87-AG/DGFF) +San Matías San Carlos amachana sach'a-sach'a (kastilla simipi: Bosque de Protección San Matías-San Carlos) nisqaqa huk amachana sach'a-sach'am, Piruw mama llaqtapi, Pasqu suyupi, Uqshapampa pruwinsyapi, Wankapampa distritupi, Puerto Bermúdez distritupi, Villa Rica distritupipas. +Saywitu: Pasqu suyu San Matías - San Carlos amachasqa sach'a-sach'akunawan + +2 chaniyuq tikraykuna urpi kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Vallegrande pruwinsya (aymara simipi: Vallegrande jisk'a suy; kastilla simipi: Vallegrande) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk pruwinsyam, Santa Krus suyupi. Uma llaqtanqa Vallegrande llaqtam. +Mayukuna: Wapay mayu +Vallegrande pruwinsyapiqa kastilla, qhichwa, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Vallegrande pruwinsya + +Tobiyap qillqasqan (kastilla simipi: Libro de Tobías) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk apokriphu liwrum. + +2 chaniyuq tikraykuna q'uchukuy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Castilla distritu (kastilla simipi: Distrito de Castilla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Piwra suyupi, Piwra pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Castilla llaqtam. + +Qusqu suyu Piruwpi saywitu. Guillermo Romero-pa ruwasqa. +Qusqu jach'a suyu + +LA SEMANA QHAPAQ ÑAN + +NISHQAN ISHKAY CHUNKA PISQA (25) + +Amquipaq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/Amqui" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Kay pasaq iskay chunka kinsayoq (23) p'unchayta ñan llank'aqkuna kay Sina Yanahuaya nesqaman rikusqanku uk ukumarita hinaspan pasaqta mancharikusqanku hina kaqtinmi umallekunaman kay valle... + +Runa Simi: Lamar pruwinsya + +Uma llaqta Puerto Villarroel +Puerto Villarroel (kastilla simipi: Puerto Villarroel) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk munisipyum, Tutura pruwinsyapi, Quchapampa suyupi. Uma llaqtanqa Puerto Villarroel llaqtam. +Puerto Villarroel munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Puerto Villarroel munisipyu +Puerto Villarroel: yupaykuna, saywitu (PDF; 603 kB) + +Titanic nisqaqa huk pilikulam, 1997 watapi rurasqa. Kuyu walltay pusaqninqa James Cameron karqan. + +Alfredo Félix Alcón Riesco sutiyuq runaqa (* 3 ñiqin pawqar waray killapi 1930 watapi paqarisqa Ciudadela llaqtapi - 11 ñiqin ayriway killapi 2014 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) Arhintina mama llaqtayuq kuyu walltay aranway pukllaqmi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Alfredo Alcón. + +Tiyay Punu suyu, Putina pruwinsya, Ananiya distritu +Kallihun (kastilla qillqaypi: Callejón) (mana = Kalihun urqu (Calejón), Sandia pruwinsyapi, Kiyaqa distritupi!)) (qhichwa simipi: k'isku ñan) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk urqum, Apulupampa wallapi, Punu suyupi, Putina pruwinsyapi, Ananiya distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 5.827 mitrum aswan hanaq. +Kalihun urqu, Sandia pruwinsyapi, Kiyaqa distritupi +Saywitu: Sandia pruwinsya / Putina pruwinsya + +Sara musk'uru[1] (Ustilago maydis) nisqaqa huk tiksicha k'allampam, rikch'aq musk'urum, sara parwakunapi wiñaspa waqllichiq atam. Runakuna kay k'allampata mikhunkum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sara musk'uru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sara musk'uru + +Quchamarka distritu +Quchamarka distritu (kastilla simipi: Distrito de Cochamarca) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Lima suyupi, Uyun pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Quchamarka llaqtam. + +Amedeo Clemente Modigliani sutiyuq runaqa (* 12 ñiqin anta situwa killapi 1884 watapi paqarisqa Livorno llaqtapi - 24 ñiqin qhulla puquy killapi 1920 watapi wañusqa Paris llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq llimphiq wan rumirum (iskultur) runam karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Amedeo Modigliani. + +Bremen llaqtaqa Alimanya mama llaqtapi huk hatun llaqtam, Bremen suyup uma llaqtanmi. Bremen llaqtapiqa 547.535 runakunam kawsachkanku (2010 watapi). + +Hatun tunqur nisqaqa (latin simipi: Trachea, grigu simimanta Τραχεία) simimanta surq'anman pusaq samayta pusaq yawrim, pila hinam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Hatun tunqur. + +runaqayshoez.net + +Runasimi waylluq sipas Alimanyamantan kani, Eva sutiyuq. Yanay Perú llaqtamantan Josymar sutin ima. Iskay waranqa chunka suqtayuq watamantan Múnich llaqtapi hatun yachay wasiman rirqani. Chaypi lingüisticata etnologiata runasimitapasmi yachakushani. +Ichaqa runasimita iskay waranqa chunka tawayuq watamantañan sapallata yachakuspa kashani. Yanayqa huq p'unchaypi niwarqan "kuraq taytamamaykuna aswan allin runasimita rimanku kastilla simimanta" nispa. Chayraykutaq chay misk'i simita yachakuyta qallarini, kunantaq runasimi waylluq kaniñan. +Yanaypa yawar-masikuna runasimi Apurimaqmanta Wamanqamantapas rimanku, ichaqa hatun yachay wasipi runasimi Qusqumanta yachakushani. Kaypi Qusqumanta simipi qillqasaqmi, iskay ima kaqrayku: huq ñiqin, tiqsi muyupi Qusqumanta simitan ashkata yachachisqarayku. Iskay ñiqin, Qusqumanta runasimiqa chay Apurimaqmanta Wamanqamantapas anchata rikch'akuq kasparayku. Chaymanta ashka runa Qusqumanta runasimita ñawinchayta unanchaytapas atinqanku – yanaypa yawar-masinkunapas ima. +¡Sumaqta ñawinchana rimanakuna ima kachun! Qillqallawaychis tukuy pantaykunamanta, chaymanta kusikusaqmi. Huqlla mañasqaymi kan: runasimillapi qillqaychis, ama hina kaspa. ¡Añaychaykichis! + +José Martí Kuba mama llaqtayuq Yachay kamayuq, qillqaq wan pulitiku. + +Kichwa Rimaykuna + +quwiki Kulumbyapi mama llaqta parkikuna sallqa pachap risirwakunapas + +54 Niki, Chikan runakuna, mitachina mañachik tantanakuykuna, kapukchik, mikuna +2 Niki, Sumak Kawsayka runakuna, ayllullaktakuna, llaktakuna, llaktayuk, llaktakunapak +runakuna kawsarayachun. +ayllaktayaykuna, kullkichaskik mañachik wasi, tantanakuykuna, ayllukuna, wasipi +7 7. Kanchis. Yuykuna; +9. Iskun. Chiriyashka/ challwakuna. +kan, kullki paktay tukuy katuk taru, rantichikunaman, kaykunamina kan: Shuk. Mikuykuna +4. Pikunapash pakchiruyukkuna, shinalla rurakkunapash. +7. Rakik ratichikkunapash, paykunapash rantichikunami kan. +WASIKUNAMANPASH.1. +2. Ranti-katuy wasikuna, chay mana ukukpak allí kaykunaman, sumakta apashpa, rimashpa, +10. Chay rantiyuk-katuk wasikuna, shinaykunapash, paykunaka muru allichiskakunata +11. Rantiyuk-katuk wasikuna, shinaykunapash, alli yachay ruraykunawan, sumac yuyay +iskun 9 nikipi, tuparikuna chunka shuk (11) tukyu rantikkuna katuk wasikuna rikurin, tukuy +manaytapash kay yupaykunapi kimirishpa (a, b, c) kay nikichikkunapi. +kankuna, chayta riksichunkuna. +CHRINAKUY.- Katuk-ratichikkuna tukunkapakka, kay samikunata charina kan: +1. Katukuna, rantichik wasikuna, shuktikunapash, mana mishanakuy shina kullkita +4. Katukuna, rantichik wasikuna, shuktikunapash, +12. Katukuna, rantichik wasikuna, shuktikunapash mana tukuri ushay kana kanchu, +uyachikkunapi, shuktikunapipash, yupay nikichik killkakanamanata. +a) Katukuna, rantichik wasikuna, shuktikunapash may antanikikunapi willachinami kan, +18. Nikichik.- PUKUSHKAKUNAPA IMAKAKKUNA: Yupaykunata, riksikkunata, +4.- Tukuy kapukuna, murukuna, tukuy pukushkakunata shuk alli wallpay shuk alli +pukuchikkunaman, katuk runakunaman kapu, muru, tukuy tukuy pukushkakunamanpash +TUKUY YANAPAYKUNA, TUKUY MAY ALLI RURAYKUNA, TUKUY +3. Kimsa: Hatun wasi llankak runakunaka tukuy kay pachamanta hillaykuna charinami kan. +23. Ishkay chunka kimsa niki. MANA RURAK WILLAYKUNA. Kapu pukushka +2. Ishkay. Runakunapa rikurinkuy : kamachik nikkuna. +3. Kimsa. Kay Kamuk yuyay killkashkakuna imashina rurarin. +30. Kimsa chunka niki. UMANASHKAYKU CHAY PURAYKUNATA +killkakatinkapak kay waillayta rikunami kan. +d. Chashnallata, tukuy runa llukshishkakunapa shutikunata, tukuy kapukuna mana shutita +charikkunata, chay willaykunata kachanami kan. +32. Kimsa chunka ishkay niki. - RANTIKKUNAMAN TUKUY CHANIKUNATA +WILLAY.- Tukuy rantik, katuk hatun wasikunaka, tukuy murukunapa, kapukunapa tukuy +33. Kimsa chunka kimsa niki. - TUKUY WILLAYKUNA IMASHINA SAKIRIN. +2. ISHKAY: KIKIN MAÑAYTA RURAYKUNA; Chay ruranakuna, chay tukuy +12. CHUNKA ISHKAY. ALLI MINTALAY RURASHKA: Tukuy mintalaykunata +21. ISHKAY CHUNKA SHUK. TUKUY HILLAYKUNA: Tukuy kaspimanta +hillay rurashkunami kan. +llankak runakunapa chay mana alli rurankapak, chay llakikunata, piñarikkunata +29. ISHKAY CHUNKA ISKUN. ÑANTA MANA ALLI KAY RURAYKUNA: +yuyaykuna mana alli tukunkapakmi kan. +30. KIMSA CHUNKA. ALLI RIKURIK CHANIKUNA: Kapu pukushkakunata chay +35. KIMSA CHUNKA PICHKA. SUMAK ALLI MIKUYKUNA: Chay tukuy +36. KIMSA CHUNKA SUKTA. TUKUY SHUTICHINA, YUPAYCHINA, + +Mati nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Mati (sut'ichana) rikuy. +Mati wayusa (Ilex paraguariensis, waraniyi simipi: ka'a) nisqaqa Uralan Abya Yalapi wiñaq wayusa thansam, Parana mayup Parawayi mayup, Uruwayi mayup suyunkunapi. +Ch'akisqa, kutasqa raphinkunamanta mati upyanatam ruranku, ch'akisqa matimanta purukunapi. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Mati wayusa +Mati wayusa, kaohinayuqchu matiynayuqchu? (inlish simipi) + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chilu. + +Florencia nisqaqa Kulumbyapi huk hatun llaqtam. Caquetá suyu uma llaqtapmi. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Florencia (Caquetá). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Florencia (Caquetá). + +Ruqyay musyana (mikruphunu, micrófono) nisqaqa ruqyayta hukchakuq pinchikilla puriyman ti'kranmi, waqaychanapaq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Ruqyay musyana. + +Palanta ukucha[3] (Oecomys concolor) nisqaqa chincha Urin Awya Yalapi kawsaq khankiqmi, ukucha rikch'aqmi. Amarumayu sach'a-sach'a suyupi sach'akunapi kawsan. Sach'ap k'allmakunapim q'isachan. + +Tres Unidos distritu (kastilla simipi: Distrito de Tres Unidos) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum San Martin suyupi, Pikuta pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Tres Unidos llaqtam. + +Hanan Tapichi distritu (kastilla simipi: Distrito de Alto Tapiche) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Luritu suyupi, Rikina pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Santa Elena llaqtam. + +Alpikuna (ransis simipi kastilla simipipas: Alpes; aliman simipi: Alpen; italya simipi: Alpi) nisqaqa ancha hatun urqukunam Alimanya, Ransiya, Italya, Munaku, Suwisa, Liechtenstein, Awstiriya Isluwinyawan mama llaqtakunapi. + +Charlottep Llikan 2 (inlish simipi: Charlotte's Web 2: Wiblur's Great Adventure) nisqaqa 2003 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Mario Pilusomi. Paramount ruruchinapaqmi rurasqa. Chay pilikulaqa Charlottep Llikan nisqap iskay ñiqin pitinmi pilikula. + +Chay tukuy imas paykunata qhatirerqa, noqanchej yachakunanchejpaj. Qhelqakorqataj kay tiempoj tukukuyninpi kausajkuna, ama paykuna jina ruwananchejpaj (1 Cor. 10:11). + +Runa Simi: Loja kiti + +Hostal LLaqta Mawk'a + +Yayayku hanaq pachakunapi kaq, sutiyki much'asqa kachun; +qhapaq kayniyki ñuqaykuman hamuchun, munayniyki rurasqa kachun, imanam hanaq pachapi, hinataq kay pachapipas. +P'unchawninkuna t'antaykuta kunan quwayku. +Yayayku, achka qhichwa k'iti rimaykunapi + +Nicolas Bochsa Ransiya mama llaqtayuq takichaq + +huk Bahuaja-Sonene mama llaqta parkipi kawsaq uywa +Uma llaqta Sandia +Sandia distritu (kastilla simipi: Distrito de Sandia) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Sandia llaqtam. +Distritu (Sandia pruwinsya) + +Matsuo Basho (1644, watapi paqarisqa Ueno, Mie - 28 ñiqin ayamarq'a killapi, 1694, watapi wañusqa Ōsaka llaqtapi) huk Nihun qillqaqsi karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Matsuo Basho. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Taripay amachaq (Ispaña). +"Taripay amachaq (Ispaña)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +2 chaniyuq tikraykuna q'inquy kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: q'inquy1q'inquy2 + +Uma llaqta Wapu +Wapu kiti (kastilla simipi: Cantón El Guabo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Kuri markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Wapu llaqtam. +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Wapu kiti + +Inkill, Flint Hills, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. +Sach'a-sach'a, San Juan wat'api, Washington, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi. +Yura pacha nisqaqa yurakunap wiñasqan pacham. +Kay yura pacha layakunatam riqsinchik: + +Embera (Emberá) nisqa runakunaqa Panamapi Kulumbyapipas kawsaq indihina runa llaqtam, 100.000-chá runam, embera simi rimaq. + +Katiguriya:Llaqta (Hunin suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Hunin suyu) +► Llaqta (Chanchamayu pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Hunin pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Satipu pruwinsya)‎ (1 P) +► Llaqta (Shawsha pruwinsya)‎ (4 P) +► Llaqta (Tarma pruwinsya)‎ (3 P) +► Llaqta (Wankayu pruwinsya)‎ (2 P) +► Llaqta (Yawli pruwinsya)‎ (2 P) +"Llaqta (Hunin suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Phuyupatamarka nisqaqa Piruwpi huk mawk'a llaqtam, Qusqu suyupi, Qusqu - Machu Pikchu Inka ñanpi, . + +2 chaniyuq tikraykuna karka kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Marta Skavronska, Katarina I sutiyuq warmiqa ( 15 ñiqin ayriway killapi 1684 watapi paqarisqa Jakobstadt llaqtapi - 17 ñiqin aymuray killapi 1727 watapi wañusqa San Petersburg llaqtapi ), huk Rusyap quyansi karqan 1725 watamanta 1727 watakamas. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Katharina I. + +Katiguriya:Wiñay kawsay (Mishiku) - Wikipidiya +Katiguriya:Wiñay kawsay (Mishiku) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiñay kawsay (Mishiku). +► Mawk'a llaqta (Mishiku)‎ (3 P) +"Wiñay kawsay (Mishiku)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Musuq Ispaña Qhapaq ranti suyu + +Chimpu llaqta - Wikipidiya +Chimpu (kastilla simipi: Chimbo) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Bolívar markapi, huk llaqtam, Chimpu kitip uma llaqtanmi. + +Pacha suyu - Wikipidiya +Pacha suyu (kastilla simipi: Huso horario) + +Qullqi (kastilla qillqaypi Ccolcce)[2] icha Qullqi Krus (Jolje Cruz)[1] nisqaqa Piruwpi, Willkanuta wallapi, huk urqum Qusqu suyupi, Qispiqanchi pruwinsyapi, Markapata distritupi, Kisuq'ipina rit'i urqu ñiqpi. Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.400 mitrum aswan hanaq. + +paymi llaqtanta huchankunamanta salvanqa, nispa. +chayqa "Diosmi ñoqanchikwan" ninanmi. + +549 wataqa Hulyanu kalindaryukama ch'askachawwan qallarisqa chhasku watam karqan. + +SUYU: jelu qa. + +natami wakaychirin, chayka wakcha taytamamakunapa shuk hatun yanapaymi kan. Chay yachana wasipika 1.700 shina y a- + +José María Arguedas-pa takikunata uyarispa qillqasqan: +Yawar mayu ("Los ríos profundos" [Ukhu Mayukuna] willasqamanta) +Puna llaqtayuqpa waqyaynin ("Yawar Fiesta" willasqamanta) +José María Arguedas-pa, Taytakura Jorge Lira-pawanpas takikunata uyarispa qillqasqan: +Pacha paqariy uylla, runasimipi - kastilla simipi +(José María Arguedas-pa qillqasqan "Los ríos profundos" [Ukhu Mayukuna] willasqamanta.) +Kay pacha paqarinmantam +Ñuqapa p'unchaw +Chay p'unchawmi ñuqapa +Llank'aq kasqa huk runa +(José María Arguedas-pa qillqasqan "Yawar Fiesta" willasqamanta.) +Puka k'anchayninwan +wach'inkunata, quri chukchanta +urqukuna k'anchayninwan p'istukuspa +hanaq pacha ñiqman k'umuykunkuña +Ñam qaqakunapas, ch'ila rumipas +musuq p'achayuqña +Ñam sallqa wik'uñapas + +Piruw mama llaqtapi runasimi rimaqkuna 1993 watapi (INEI) + +Runa Simi: Wanuku pruwinsya + +quwiki Katiguriya:Llaqta (Urasuyu) + +quwiki Rikch'aq ayllu + +Chikichasqa rikch'aq (EN) +Kay yurap hamut'asqa sutin Puya raimondii kawsay yachaq Antonio Raimondimantam sutichasqa. +Qumanchi urqu (Chuqiyapu suyu); +Kalipuy (Qispi kay suyu); +Kalka (Qusqu suyu); +Warus (Lima suyu); +Yuraq Walla (Anqash suyu); +Pachakayu (Hunin suyu). +Puya raimondii, Pachapaki, Anqash suyu +Titankakuna, Kaska distritu, Anqash +Chikichasqa rikch'aq + +Hanley, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Inlatirra Stoke-on-Trent, Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Sir Stanley Matthews sutiyuq runaqa, (1 ñiqin hatun puquy killapi 1915 watapi paqarisqa Hanley llaqtapi - 23 ñiqin hatun puquy killapi 2000 watapi wañusqa Stoke-on-Trent llaqtapi) huk Inlatirra mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Stanley Matthews. + +Putumayu suyu - Wikipidiya +Mocoa, Putumayu suyu +Uma llaqta Mocoa +Putumayu suyu nisqaqa (kastilla simipi: Departamento del Putumayo) Kulumbya mama llaqtapi huk suyum. Uma llaqtanqa Mocoa llaqtam. +Putumayu suyup munisipyunkunawan Mocoa (uma llaqta) +P'unchaw kamasqa 1991 wata. +Putumayu suyupiqa Inga runakunam kawsanku, huk kichwa runa llaqtam, kichwa simita (inga kichwa) rimaq. + +Bolívar llaqta (Winisuyla) - Wikipidiya +Bolívar llaqta - Bolívar suyu, Winisuyla +Bolívar istatua - Bolívar llaqta +Bolívar llaqta (kastilla simipi: Ciudad Bolívar) nisqaqa Winisuylapi huk hatun llaqtam. Bolívar suyu uma llaqtapmi. 591 km² +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Bolívar llaqta (Winisuyla). + +Tikraynin qhipakuy Kastillanu simipi: + +Punk [pank] nisqaqa wayna runakunap taki rikch'arimuyninmi, 1970 watakunapi Hukllachasqa Amirika Suyukunapi Inlatirrapipas paqarisqa. + +Allqaqucha nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Pasqu suyupi, huk qucham. + +Miyil Raw Siminaryu (Miguel Grau Seminario, Kastilla simipi),"Hatun quchapa chiqa runan" reqsísqa sutiyuq ("Caballero de los Mares") , sutiyuq runaqa (* 27 ñiqin anta situwa killapi 1834 paqarisqa Piwra llaqtapi, Piruwpi - † 8 ñiqin kantaray killapi 1879 wañusqa Punta Angamos llaqtapi, Buliwyapi), Piruw Wamp'u awqaq suyupi, llaqta pusaqpas, Piura apulliq awqarqan. +Chili, unaypita hinchikarkur, hatikarqan Wuliwiyapa patsankunaman. Piruwmansi Pisawapa yaykamurqan. Chili ayraharqan salitrita, Inlatirra yanaparqan. Hatusaq musuq wanpukunawan qatikacharqan Waskarta, Raw pusarqan kay wanputa. 8.10. 1879, Anqaamus ninqanchun atska chili wanpukuna intur taqmayarqan Waskarta. Tsaychaumi Raw, qipa qucha awqa pusaqkunapis wañuyarqan. +Piruwpa Wamp'u awqaq suyu +Piruwpa Kunrisun +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Katiguriyakuna: +Piwra llaqtapi paqarisqa runakuna +Wamp'u awqaq suyu (Piruw) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 05:28, 9 ukt 2018 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +9Jesusqami chaymanta rirqa, chay tantakananllapa wasiman yaykuran. + +Kay sapa jukninchikpata kawsayninchik kanman. Chay sach'aqa tatakunanchik kanku. Wawa kachkaspaqa, tatata mamata munakunchik chanta paykunawan pukllanchik ima... Wiñaspataq saqirpayaranchik... May pachacha ch'ampaypi kaspa chayri mistaspa imalla paykunamanqa kutirimunchik... Paykunataq, ima kaptinpis, tukuy atisqankuta qunawanchikpaq chanta kusisqanawanchikpaq ruwanku. Kay maqt'aqa sach'awanqa jawch'a kaspa jinan... ajinata ñuqanchikpis wakin kutikunapiqa tatanchikkunata apaykachanchik. + +Runa Simi: Wat'a + +quwiki Katiguriya:Piluta hayt'aq (CA Peñarol) + +Rafael Bustillo jisk'a suyu - Wikipedia +Rafael Bustillo jisk'a suyu + +Quechua (Arg): paykuna + +Runa Simi: Ruphay mit'a + +Waki (kastilla simipi: sociedad) nisqaqa huk llaqtapi - runa llaqtapi, mama llaqtapi - lliw runantinpa kawsayninmi, runapura kayninkunam. + +Runa Simi: Formosa wamani + +kay pacha raykuchu +- manam sacha rapillapiqa kay hatun mayu chinpaytaqa atiwaqchu. aswanqa haku kusi kusichapa wasinta, paymi yanapawasunchik, nispa. +Kusa, kusa, haku, arí, chayqa qamkunawan kuska llamkarqusun – nisqa kusi kusichaqa. +ichaqa manam quykunapaqchu. +kawsayninchikunamanta, tukuy ima kasqanchikmanta, + +Qhapaq Ñan - + +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:QallarinaKaskaSutisuyu/kh%27" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +400 0 _ ‎‡a Clarice Lispector‏ ‎‡c Brasil mama llaqtayuq qillqaq‏ + +Quéchua : rikch'aq (qu) + +Runa Simi: San Luis distritu (Lima pruwinsya) + +Runa Simi: Aymara runa + +Chakisapa uru (Opiliones) nisqakunaqa huk pakchakunam, mana awayta atiqchu. Pusaqnintin chakinkunaqa ancha sunim, ancha suyt'um. Ch'iñicha kawsaqraq icha wañusqaña kawsaqkunatam mikhunku. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Chakisapa uru. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Chakisapa uru + +Niyun (musuq latin simipi: Neon, grigu simimanta Νέον, "musuq"), Ne nisqaqa huk umiña wapsi qallawam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kawpay. +"Kawpay" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Qullqincha (kastilla simipi: Colquencha) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi huk llaqtam, Chuqiyapu suyupi, Jaruma pruwinsyapi, Qullqincha munisipyup uma llaqtanmi. +Qullqincha munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Gabriel José de la Concordia García Márquez sutiyuq runaqa (* 6 ñiqin pawqar waray killapi 1927 watapi paqarisqa Aracataca llaqtapi - 17 ñiqin ayriway killapi 2014 watapi wañusqa Mishiku llaqtapi) huk Kulumbya mama llaqtayuq qillqaq runam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Gabriel García Márquez. +Gabriel García Márquez: Manam Pillapis Kanchu Kurunilkaqta Qillqananpaq + +Tiyay Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsya, Batallas munisipyu, Chachakumani kantun, Lariqaqa pruwinsya, Wanay munisipyu, Challana kantun +Janq'u Uyu[3] (Aymara simi janq'u yuraq,[4] uyu kancha,[5] "yuraq kancha", kastilla qillqaypi Jankho Huyo, Janko Huyo) nisqaqa Antikunapi, Buliwya suyupi juk urqum. Pikchunqa mama quchamanta 5.512 mitrum aswan hanaq. Kay urquqa Qhapaq Wallapi tiyan, Chuqiyapu suyupi, Antikuna pruwinsyapi, Batallas munisipyupi, Chachakumani kantunpi, Lariqaqa pruwinsyapipas, Wanay munisipyupi, Challana kantunpi, Jisk'a Pata, Wila Lluxita urqukunañiq. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Qhapaq Walla. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Musika (Alimanya). +"Musika (Alimanya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Plymouth nisqaqa Inlatirra suyupi, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi huk hatun llaqtam. + +Qullpatumayku llaqtap chakan Qañawimayuwan, Llusk'u +Tiyay Apurimaq suyu; Qusqu suyu, Chumpiwillka pruwinsya, Paruru pruwinsya +Llaqtakuna: Santu Tumas (Chumpiwillka) +Qañawimayu, Jaraucata, Qullpa, Yawina icha Santu Tumas mayu nisqaqa (kastilla simipi Río Cañahuymayo, Jaraucata, Collpa, Yavina, Santo Tomás) Piruw mama llaqtapi huk mayum, Apurimaq suyupi, Qusqu suyupipas, Chumpiwillka pruwinsyapi, Paruru pruwinsyapi. Apurimaq mayuman purin. + +Hukllachasqa Qhapaq Suyu +Buffalo llaqtaqa New York suyupi, Hukllachasqa Amirika Suyukunapi, huk + +—¿Maypitaq chay runaqa? +—Nuqami nini, Dyuspa uk rimaqnin kanqa nir. +30Chaynu nitinllapami, chay runaqa niran: +40Chaynu Jesús nitinmi, wakin fariseo runakuna chaypi kar, uyakuqkunaqa niranllapa: + +Winston Churchill awqaq pusaq, qillqaq wan pulitiku + +Runa Simi: North Carolina suyu + +Titiqaqa (Cusco) + +Intiyuq K'uchu +K'allapayuq Urqu +Mawk'allaqta, Castilla +Mawk'allaqta, Espinar +Mawk'allaqta, La Unión +Mawk'allaqta, Melgar +Mawk'allaqta, Sandia + +Runa Simi: Pitu + +San José Wallqanqa +Mama llaqta Kustarika +Uma llaqta Liberia +Runa ñit'inakuy 26,05 runa / km² +Hanaq kay 2 906 m +Kamasqa wata +Kantunkuna (Guanacaste pruwinsya) +Guanacaste, Kustarika mama llaqtap pruwinsya # 3. Guanacaste pruwinsya 280 488 runakunam kawsachkanku (2010). + +Racibórz (aliman simipi: Ratibor) nisqaqa Pulunya mama llaqtapi huk llaqtam, Silisyapi. Racibórz llaqtapiqa 55.818 runakunam kawsachkanku (2014). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Racibórz. + +Quechua: [1] Diwanaqri siq'i llumpa → qu + +quwiki Altu llaqta antanka panpa + +Runa Simi: Pikwayu + +Katiguriya:Takiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Takiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Takiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu). +"Takiq (Hukllachasqa Qhapaq Suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Takiq (Mama llaqta) + +Payta (kastilla simipi: Paita) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk llaqtam, Piwra suyupi, Payta distritupi, Payta pruwinsyap uma llaqtanmi. +Llaqta (Payta pruwinsya) + +T'utura Qucha (kastilla qillqaypi Totora Khocha, Totora Kocha, Totora Qhocha, Totora Qocha, Totora Q'ocha) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi juk qucham, Quchapampa suyupi, T'iraqi pruwinsyapi, T'iraqi munisipyupi, T'iraqi kantunpi.[1] +↑ T'iraqi munisipyu: yupaykuna, saywitu "Laguna Totora Khocha"wan + +Upa - wanq'o - roqt'o = sordo. Suyu - K'iti = región + +...TAKIQ P'ISQUWAN JUK'UCHAWAN Juk pacha karqa juk takiq p'isqu , juk'uchawan juk'uchaqa achka mikhunata tantakusqa aymuraypi paray pachaqa. Takiq p'isquri mana tantakusqachu ni imata qhilla kasqanrayku sapa p'unchay takirispalla kakuq chanta nisqa: -Imapaq tantasaqri ñuqallapaq kanqa mikhunaqa mana llakikunichu chaymanta kusirikuspa-... + +José Antonio Torresola Ruiz sutiyuq runaqa icha Frankie Ruiz (* 10 ñiqin pawqar waray killapi 1958 watapi paqarisqa Paterson llaqtapi - 9 ñiqin chakra yapuy killapi 1998 watapi wañusqa Newark llaqtapi), huk Burinkin USA Hukllachasqa Amirika Suyukuna mama llaqtapas takiqsi karqan. + +Runa Simi: Manchakuy + +Chili Suyu (Aymara) + +Plantilla:ast sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wiktionary +Plantilla:ast sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Ch'illchinakuna pakay plantilla ch'aqtanakuna _ pakay t'inkikuna _ pakay pusapunakuna +Plantilla:ast sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: +puñuy (ch'aqtasqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +Plantilla:-ast- (ch'aqtasqa) ‎ (← t'inkikuna _ llamk'apuy) +"https://qu.wiktionary.org/wiki/Sapaq:KaymanTinkimuq/Plantilla:ast" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +Sapaq p'anqakuna +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Runa Simi: Qanchis + +Uma llaqta Limpani (Limbani) +Limpani distritu (kastilla simipi: Distrito de Limbani) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Punu suyupi, Sandia pruwinsyapi, huk distritum. Uma llaqtanqa Limpani llaqtam. + +Siqi llumpa nisqawanqa, lliw sanampantinwan rimaypi willakunatam qillqanchik. +Kay siq'i llumpakunatam riqsinchik: +Latin siq'i llumpa (lliwmanta aswan rimaykunapi) - chaymantam Qhichwa siq'i llumpapas +Grigu siq'i llumpa (Grigu simi) +Chinu siq'i llumpa (Chinu simi) +Arabya siq'i llumpa (Arabya simi, Iran simi, Urdu simi) +Runa simipi qillqan wakin Latin siq'i llumpawan +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Siq'i llumpa. + +Diego Armando Maradona (* 30 ñiqin ayamarq'a killapi 1960 watapi paqarisqa Lanús llaqtapi) - ) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Diego Armando Maradona. + +Katiguriya:Nebraska suyu - Wikipidiya +Katiguriya:Nebraska suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nebraska suyu. +"Nebraska suyu" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Umalliq (Buliwya). +"Umalliq (Buliwya)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Éric Daniel Pierre Cantona sutiyuq runaqa (* 24 ñiqin aymuray killapi 1966 watapi paqarisqa Marseille llaqtapi, Ransiya mama llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Marseille llaqtapi paqarisqa + +Marsyuyay nisqaqa Karl Marx-pa yuyaychakusqan yachay wayllukuymi, pulitika hap'iqaykuymi, Marsqatiq (marsyuyaq) nisqa runakunap hap'isqan. +Marksismu nisqakama kay waki pachakunam karqan, kachkan, kanqa: +Marsyuyayqa llamk'aqkunap hap'inanmi atin qulqiyayuqkunap kapuqninkunata llamk'aq llaqtapaq, chaywanmi qulqiyuyay wakimanta masiyuyay, chaymantataq aylluyyay wakita llamk'apunapaq. + +Astatu, At (musuq latin simipi: Astatinum) nisqaqa huk kachichaq qallawam, illanchaykuq. + +Emmeline Pankhurst sutiyuq warmiqa (14 ñiqin anta situwa killapi 1858 paqarisqa Manchester llaqtapi Emmeline Goulden sutiwan; 14 ñiqin inti raymi killapi 1928 wañusqa London llaqtapi) huk inlis pulitiku warmis karqan, Hukllachasqa Qhapaq Suyupi warmikunap akllanakuy hayñinpaq rikch'arimuypa kamariqninsi. + +Kaypi rimasqa: Rusya, Bilarus, Qasaqsuyu, Kirkisuyu, aslla simi: huk anti Iwrupapi, chawpi Asyapi mama llaqtakuna. +Kay mama llaqtakunapi: Rusya, Bilarus, Qasaqsuyu, Kirkisuyu, Huñusqa Nasyunkuna +Rusu simi nisqaqa Rusya mama llaqtapi rimasqa rimaymi. Ancha rimaqsapam, 285 hunu rimaqninmi, 160 hunu mama rimaqnin. +Rusu simitaqa kirilitsa nisqa siq'i llumpawan qillqanku. Anti islaw rimaymi. + +Denílson de Oliveira Araújo sutiyuq runaqa, icha Denílson (* 24 ñiqin chakra yapuy killapi 1977 watapi paqarisqa Diadema llaqtapi), huk Brasil mama llaqtap piluta hayt'aqmi qarqan. +1 Awya Yala Kupa (Piluta hayt'ay quchu (Brasil)_Brasil quchu]], 1997) +Piluta hayt'aq (AO Kavala) + +Tiyay: P'utuqsi suyu, Urin Lipis pruwinsya +Asnaq qucha (kastilla simipi: Laguna Hedionda) nisqaqa Buliwya mama llaqtapi, P'utuqsi suyupi, Urin Lipis pruwinsyapi, huk qucham. + +Wiñay kawsayuq, pulitiku +Georgi Sedefchov Parvanov (Bulgarya simipi: Георги Седефчов Първанов) sutiyuq runaqa (* 28 ñiqin inti raymi killapi 1957 watapi paqarisqa Sirishtnik llaqtapi - ) huk Bulgarya mama llaqtayuq Wiñay kawsayuqmi wan pulitiku kawpaqpas karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Georgi Parvanov. + +Peter Seamus Lorcan O'Toole icha Peter O'Toole (* 2 ñiqin chakra yapuy killapi 1932 watapi paqarisqa Connemara llaqtapi, 14 ñiqin qhapaq raymi killapi 2013 watapi wañusqa London llaqtapi) huk Ilanda mama llaqtayuq aranway pukllaqmi qarqan. + +2 chaniyuq tikraykuna layqa kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +2 chaniyuq tikraykuna kawsay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa + +Contae Cheatharlach nisqaqa Ilanda mama llaqtapi huk suyum (Contae). + +/ inkap rantin / awkikuna / qhapaq apu / apukuna / wamanin apu / waranqa kuraka / allikaqkuna / kamachikuqkuna / rampa / wantu / kamachikuq / allikaq / Inkap rantin, taripaq Tawantin Suyu runata / mit'ayu / ch'iqchi rampa / + +Quechua: rikch'ayrimana (qu) + +Runa Simi: Pará suyu + +Kutawasi distritu (kastilla simipi: Distrito de Cotahuasi) nisqaqa Piruw mama llaqtapi huk distritum, Unyun pruwinsyapi, Ariqipa suyupi. Uma llaqtanqa Kutawasi llaqtam. +Urqukuna: Sulimana + +Uma llaqta Mira +Mira kiti (kastilla simipi: Mira) nisqaqa Ikwadur mamallaqtapi, Karchi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Mira llaqtam. +Mayukuna: Mira mayu +www.inec.gov.ec / Yupaykuna: Mira kiti + +Saqsa kuti sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna - Wikipidiya +Saqsa kuti sutiyuq p'anqaman t'inkimuqkuna +Saqsa kuti sutiyuq p'anqamanqa kay qatiq p'anqakunam t'inkimun: + +Katiguriya:Taqna pruwinsya - Wikipidiya +Katiguriya:Taqna pruwinsya +"Taqna pruwinsya" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Villarrica mama llaqta parki - Wikipidiya +Tiyay Arawkaniya suyu, Cautín pruwinsya +Villarrica mama llaqta parki nisqaqa (kastilla simipi: Parque Nacional Villarrica) Chili mama llaqtapi, Arawkaniya suyupi, huk amachasqa suyum. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Villarrica mama llaqta parki. + +Llimphi, rikch'aynin qullqi hina, uqi q'illay +Wanadyu, V (musuq latin simipi: Vanadium) nisqaqa huk q'illaymi. + +Tukawaka mayu (kastilla simipi: Río Tucavaca) nisqaqa Buliwyapi, Santa Krus suyupi, Chikitus pruwinsyapi, huk mayum. + +Asunción icha Asunsyun (kastilla simipi: "Qullana Mariyata hanaq pachaman chaskiy") llaqtaqa Parawayi mama llaqtap uma llaqtanmi. + +Besançon llaqtapi Ransiya. +Wañusqa: 10 ñiqin ayriway killapi 1954 watapi, Lyon Ransiya.(Auguste) +6 ñiqin inti raymi killapi 1948 watapi, Bandol Ransiya.(Louis) + +Hong Kong (chun simipi: 香港) nisqaqa Chunwa Runallaqta Republika chalanpi huk hatun llaqtam. + +Aguascalientes nisqaqa Mishikupi huk suyum. Uma llaqtanqa Aguascalientes llaqtam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Aguascalientes suyu. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu k'uchunchay +Tikraynin k'uchunchay Kastillanu simipi: + +Mocha nisqaqa kaykunatam niyta munan: +Mocha (Ikwadur), Ikwadurpi huk llaqta +Mocha wat'a mama llaqta risirwa, Chilipi +Muchha llaqta (kastilla simipi: Mocha), Chilipi + +Apiyu (kastilla simimanta apio) icha kastilla raqacha (Apium graveolens) nisqaqa huk quram. Allpapi puquq raphintam mikhunchik, icha chillkintapas. Hampi yuram. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Apium graveolens. + +Uma llaqta Obas +Obas distritu (kastilla simipi: Distrito de Obas) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Wanuku suyupi, Yaruwillka pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Obas llaqtam. + +Q'umalli, ati juchayuq + +Kay rikuchikunapika, pikcha chunka chusku hatun riksichinakunatami rikuchikurka, tukuykunapak mutsurihskami kan kay ruraykunata wakaychishpak, shuk shuk ayllukunaman riksichina , rikuchinapash. + +Native Name: {{native name/es/Estado Plurinacional de Bolivia /qu/Bulivya Mamallaqta /ay/Wuliwya Suyu}} + +Rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Wiru yura rikch'aq ayllu + +Santa Sede Lovely Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin Wikipidiya _ xstrike.pro +Santa Sede Lovely Mama Llaqtap San Markus Kuraq Yachay Sunturnin Wikipidiya + +Quechua muyupachaqa mana sut'inchu, chayri khwanchis sut'in kaman jina + +9. Luzmila Carpio – Warmikuna Yupay-Chaqapuni Kasunchik + +Yachay wasip ukhunpi. +Yachay wasi, Yachana wasi icha Iskuyla (kastilla simipi: escuela) nisqaqa wawakunap yachakunanpaq wasim. Yachachiqqa yachakuqkunata ñawiriymanta, qillqaymanta, yupaylliymantapas yachachinmi. Kay sutipas: yachakuy wasi, runayay chawpi. +Piruwpiqa aswan qhichwa wamrakunaqa kastilla simillapi yachakuspanmi, pisillatam yachan. Yachay kamachiqkunaqa wiraqucha kaspa, pisillatam qhichwa simita aqyaspa yanapan. Lliw yachakuqkunapaqqa, kastilla simi rimaqpaqpas, iskay simipi yachanam atinman. Qhichwa rimaqkunapaqtaq kikinpa simillanpim qillqayta ñawiriyta yacharikunanmi atinman. +Hawa t'inkikuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Yachaq masiy. Qusqu - Qullaw Qhichwa (Liwru online pdf) +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Qusqu Qullaw Qhichwa Simipi (Liwru online pdf) +Yachakuqkunapa Simi Qullqa - Ayakuchu Chanka Quichwa Simipi Liwru online 7,7MB +Yachakuqkunapa Shimi Qullqa - Anqash Qichwa Shimichaw (Liwru online pdf, 8,62 MB) +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 04:42, 4 may 2015 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Killa nisqaqa huk sut'ikunayuqmi; Killa (sut'ichana) rikuy. +Iskay chunka pusaqniyuq p'unchawpi - tawa simanapi - killaqa huk kutitam tiksi muyuta muyapayan, huk watapaq huk p'unchaw phaltaptin chunka kimsayuq kutitam. Huk muyusqanta killa icha killa pacha ninchik. +Qhichwa simipi rimasqa killa sutikunaqa ancha ñawram (chaypi qhaway). +Griguryanu nisqa kalindaryukamataq huk watata chunka iskayniyuq killa pachamanmi rakinchik. Chay killakunaqa kimsa chunka, kimsa chunka hukniyuq, iskay chunka pusaqniyuq icha iskay chunka isqunniyuq p'unchawniyuqmi: +Kaymi watap killankuna: +Qhulla puquy killa icha Iniru (kastilla simipi: Enero) - 31 p'unchawniyuq +Hatun puquy killa icha Phiwriru (kastilla simipi: Febrero) - 28 p'unchawniyuq, sapa tawa kaq watapitaq 29 p'unchawniyuq +Ayriway killa icha Awril (kastilla simipi: Abril) - 30 p'unchawniyuq +Aymuray killa icha Mayukilla (kastilla simipi: Mayo) - 31 p'unchawniyuq +Inti raymi killa icha Hunyu (kastilla simipi: Junio) - 30 p'unchawniyuq +Chakra yapuy killa, Qhapaq situwa killa icha Awustu (kastilla simipi: Agosto) - 31 p'unchawniyuq +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +T'inkikunata llamk'apuy +Kay p'anqaqa 06:39, 30 hul 2013 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Jonava (lituwa simipi Jonava) llaqtaqa Lituwa mama llaqtapi huk llaqtam. Jonava llaqtapiqa 34 056 runakunam kawsachkanku (2010). +Chawpi yachay wasikuna: 8 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Jonava. + +Tiyay: Muqiwa suyu, Ilu pruwinsya, Mariscal Nieto pruwinsya +Muqiwa mayu (kastilla simipi: Río Moquegua) nisqaqa huk mayum, Piruw mamallaqtapi, Muqiwa suyupi, Ilu pruwinsyapi, Mariscal Nieto pruwinsyapipas. +Mayu (Muqiwa suyu) + +Kashamarka pruwinsya - Wikipidiya +Utusku qhawanachakuna, Kashamarka suyu +Kashamarka pruwinsya (aymara simipi: Qajamarka jisk'a suyu; kastilla simipi: Provincia de Cajamarca) nisqaqa Piruw mama llaqtap Kashamarka suyupi huk pruwinsyam. Uma llaqtanqa Kashamarka llaqtam. +Amachasqa suyukuna: Sunchupampa chaku suyu +Urqukuna: Kilish urqu - Rumi Tiyana +Kumpi Mayu: huk mawk'a llaqta (Kashamarka: 20 km / 45 min) +Allpa llamk'ay karu puriypas (Agruturismu): Granja Purkun llaqtapi (Kashamarka: 30 km) +Pruwinsya (Kashamarka suyu) + +Raymi 15 ñiqin aymuray killapi +Huwan Bawtista La Sallemanta santu, (ransiya simipiː Jean-Baptiste de La Salle; kastilla simipi: Juan Bautista de La Salle) sutiyuq runaqa, (* 30 ñiqin ayriway killapi 1651 watapi paqarisqa Reims llaqtapi - † 7 ñiqin ayriway killapi 1719 watapi wañusqa Rouen llaqtapi) huk Ransiya mama llaqtayuq kathuliku yachachiq, taytakura wan Santu qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Huwan Bawtista La Sallemanta. + +Chunwa Runallaqta Republika Hawa ministru +Kaymantapacha: 16 ñiqin pawqar waray killapi 2013 watapi +Wang Yi sutiyuq runaqa (chinu simi: 王毅, pinyin: Wáng Yí); (* 19 ñiqin kantaray killapi 1953 watapi paqarisqa Pikkin llaqtapi - ) huk Chunwa Runallaqta Republika mama llaqtami diplumatiku wan pulitiku runam. +2013 watamantapacha Chunwa Runallaqta Republikap hawa ministrunmi +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wang Yi. +Pikkin llaqtapi paqarisqa +Hawa ministru (Chunwa Runallaqta Republika) + +Q'umir umiña, Be3Al2Si6O18 (esmeralda) nisqaqa huk q'umir umiñam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'umir umiña. + +Katiguriya:Yachay wasi +"Yachay wasi" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Amarumayu Pampa Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuynin - Wikipidiya +Amarumayu Pampa Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuynin +Amarumayu Pampa Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuynin, kastilla simipi Coordinadora de las Organizaciones Indígenas de la Cuenca Amazónica (COICA) nisqaqa Buliwya, Piruw, Ikwadur, Kulumbya, Winisuyla, Wayana, Brasil, Surinam, Ransis Wayana mamallaqtakunapi Amarumayu sach'a-sach'a suyumanta ayllu runakunap tantanakuyninkunap hatun tantanakuyninmi. +Amarumayu Pampa Aylluruna Tantanakuykunap T'inkinakuyninqa 14 ñiqin pawqar waray killapi 1984 watapi kamarisqam karqan. +Kaymi wankurisqan tantanakuykuna: + +Tikina yaku k'ikllu, Titiqaqa qucha +San Pawlu Tikina (kastilla simipi: San Pablo de Tiquina) nisqaqa huk buliwyanu llaqtam, Titiqaqa quchap patanpi, San Pidru Tikina munisipyupi, Manqu Qhapaq pruwinsyapi, Chuqiyapu suyupi. + +Wimereux llaqtaqa Ransiya mama llaqtapi huk hatun llaqtam. +1 Paqarisqa llaqtapi +Paqarisqa llaqtapi[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] + +Kamasqa , Umalliq. + +Tikraynin rimaysiq Kastillanu simipi: + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu ch'awkay + +*SM*paq (rimanakuy _ Hark'ay hallch'asqakuna _ churkuykuna _ hallch'akuna _ millay ruray hallch'a) +"https://qu.wikibooks.org/wiki/Sapaq:Rurasqakuna/*SM*" p'anqamanta chaskisqa (Qhichwa / Quechua) + +Runa Simi: Kamachi + +Taytakura (Arxintina) + +Runa Simi: 31 ñiqin pawqar waray killapi + +Sumaq Llaqta + +Runa Simi: Punku p'anqa: Chaqllisinchi + +"RURAQKUNA RAYMI" + +YAPA "Alma", "espíritu": ¿imatataq kay rimaykuna niyta munan? +6 Kunan, kayta tapukunayki tiyan: "¿Imaynatá Jehová munakuwasqanman kutichiyman?", nispa. Ichá wakinkuna, "Jehovata munakuspa", nispa ninkuman. ¿Kikillantataqchu qampis ninki? Jesusqa, astawan jatun kamachiymanta parlaspa nirqa: "[Jehová] Diosniykitaqa munakunki tukuy sonqoykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy yuyayniykiwantaj", nispa (Mateo 22:37). Ichá qampis Jehovata munakunki, chaywanpis, ¿imatataq astawan ruwanayki tiyan, Diosta tukuy sunquykiwan, tukuy almaykiwan, tukuy yuyayniykiwantaq munakunaykipaq? +12 ¿Manachu Bibliamanta yachakuchkaptiyki, sunquykipis kʼajarirqa, kusirikurqa, Diostataq astawan munakunaykipaq tanqasurqa ima? Jinachá karqa. Achkha runaspata sunqunku kikillantataq kʼajarirqa. Kunanqa Diosta munakuyninchik, mana wañunanchu tiyan, manaqa wiñanan tiyan. Mana kunan tiempopi saqra runasjinachu kananchik tiyan, Jesús paykunamanta parlaspa nirqa: "Ashkhaspa munakuyninku chiriyaponqa", nispa (Mateo 24:12). Jehovata munakusqayki, Biblia yachachisqanta munakusqayki ima, mana chiriyapunanpaq, ¿imatá ruwawaq? +13 Jehovamanta, Jesucristomantawan yachakullaypuni (Juan 17:3). Bibliamanta ñawirisqaykipi allinta tʼukuriy, tapukuytaq: "¿Imatataq kay ñawirisqay Jehovamanta yachachiwan? ¿Astawan Diosta tukuy sunquywan, almaywan, yuyayniywan ima munakunaypaq yanapawanchu?", nispa (1 Timoteo 4:15). Jinata tʼukurinki chayqa, Jehovata munakuyniyki mana chiriyapunqachu. +15 Tukuypis sapallanchik Bibliamanta yachakuspa, Diosmanta mañakuspa, Diosta yupaychanchik. Kunanqa, wak runaswan kachkaspa ruwasqanchikmanta parlarina, chay ruwayqa: yachakusqanchikmanta willariy. ¿Pillamanpis Bibliamanta parlarqankiñachu? Jina kaptinqa allinta ruwanki (Lucas 1:73-75). Jehovamanta yachakusqanchikta wakkunaman willaptinchik, Jesús chiqa cristianosman kamachisqanta juntʼachkanchik, chay kamachiytaq: Diospa Reinonmanta tukuy runasman willay (Mateo 24:14; 28:19, 20). +20, 21. ¿Imataq ‘chiqa kaq kawsay' niyta munan, imaraykutaq may kʼacha chay kanqa? +20 Jehovaqa, chiqa sunqu runasta kawsaywan tʼinkanqa, ¿imayna kawsaywantaq? Wakinkuna ichá ninkuman: "¿Manachu kawsachkanchikña, chayrayku mikhunchik, ukyanchik, samanchik ima?", nispa. Wakin kutiqa ichá "¡kaymin kawsayqa!", nispa ninchik. Chaywanpis Bibliaqa, chiqa kaq kawsaymanta parlawanchik. +22 ¿Imaynatá chay ‘chiqa kaq kawsayta' tarisunman? Manaraq chayta nichkaspa apóstol Pablo cristianosta "allin kajta ruwanankuta, allin ruwanaspitaj qhapaj kanankuta", nirqa (1 Timoteo 6:18). Arí, wiñaypaq kawsananchikpaq, Bibliamanta yachakusqanchikmanjina ruwananchik tiyan. Chay ‘chiqa kaq kawsay', ¿pagojina kasqantachu nisunman? Mana; wiñay kawsayqa "Diospa qhasilla kʼacha yanapay[nin]", mana pagochu (Romanos 5:15). Jehovaqa, payta kasukuqkunata yanapayta munan. Payqa, kusisqa, ‘chiqa kaq kawsayta' tarinaykita munan. Jehová chayjina kawsayta, Paypa munakuyninpi kaqkunaman qunqa. +23 Sapa juk tapukunanchik tiyan: "¿Biblia nisqanmanjinachu Diosta yupaychachkani?", nispa. Sapa pʼunchay "arí" nispa kutichinchik chayqa, allinta ruwachkanchik. Arí, Jehovaqa, jarkʼawaqninchik. Payqa llaqtanta kay qhipa saqra pʼunchaykunapi waqaychachkan. Astawanpis, tumpamantawan juk musuq pachaman pusaykuwasunchik. ¡May sumaq chay kanqa! ¡Maytachá kusikusunchik kay qhipa saqra pʼunchaykunapi allin kaqta ruwasqanchikmanta! Kunan allin kaqmanjina kawsanki chayqa, ‘chiqa kaq kawsayta' japʼikuspa wiñaypaq kawsakuyta atinki, qallariypi Diosninchik munasqanmanjina. +Diospa munakuyninpi kaqkuna wiñaypaq chiqa kaq kawsayta kawsanqanku (1 Timoteo 6:12, 19; Judas 21). + +Kay llakikuna, kay phutikuna, + +02 Ayllukuna + +Runa Simi: Chinchay Lipis pruwinsya + +Qusqu suyupi rimaykuna - Wikipidiya +Qusqu suyupi rimaykuna +1 Qusqu suyu +2 Anta pruwinsya +3 Aqumayu pruwinsya +4 Chumpiwillka pruwinsya +5 K'anas pruwinsya +6 Khallka pruwinsya +7 Kiskachay pruwinsya +8 Kumbinsyun pruwinsya +9 Paruru pruwinsya +10 Pawqartampu pruwinsya +11 Qanchi pruwinsya +13 Qusqu pruwinsya +14 Urupampa pruwinsya +Qusqu suyu[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kastilla simita rimaqkuna /1 +Indihina simita rimaqkuna /1, /2 +/1 Rimaqkuna: 5 / 5+ wata +Anta pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Aqumayu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Chumpiwillka pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +K'anas pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Khallka pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Kumbinsyun pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Paruru pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Pawqartampu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qanchi pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qispiqanchi pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Qusqu pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Urupampa pruwinsya[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Piruwpi rimaykuna +Piruwpa suyunkunapi rimaykuna +Anqash suyupi rimaykuna +Apurimaq suyupi rimaykuna +Ayakuchu suyupi rimaykuna +Punu suyupi rimaykuna +Suyukuna (Piruw) +Katiguriyakuna: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 01:09, 16 hun 2010 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Pachakunas jisk'a t'aqa suyu - Wikipedia +Pachakunas jisk'a t'aqa suyu +Jisk'a suyu Antapampa +Hallka k'iti kanchar 226,73 km² +Hanaq kay 3 449 m +Pacha suyu UTC-5 +Antapampa jisk'a suyu +Pachakunas Munisipyu + +Kastilla qillqay nisqaqa (kichwapi kastilla killkay, kastilla qillqaypi castilla quillcai) kastilla simipi llamk'achisqa hina allin qillqaymi. +Qhichwa simipaqpas kastilla qillqaytam unay pacha llamk'achirqanku, Kastilla Kamachiy pachapis, iskay chunka pachakwatakamapas. Kunan pachapas SIL International huk qhichwa simi k'iti rimaykunapaq kastilla qillqaytam llamk'achin, ahinataq Waywash rimaykunapaqmi, kichwa rimaykunapaqpas. Huk k'iti rimaykunapaqtaq SIL International k, q, w qillqaspa manam kastilla qillqayta llamk'achinchu. SIL Internationalpa David Weber-ninmi anchatam chay kastilla qillqayta llamk'achiyta munanmi. +Kastilla qillqayqa kay hinam: +Kastilla qillqay qhichwa simip kunkallankunata manapuni rikuchiptinmi, kunan pachataq qhichwa simipaq manañam llamk'achinchikchu. +Katiguriya: +Kikin ruraqpa llamk'anankuna +Llamk'apusqakuna +Suti k'itikuna +Ñawra rikch'akuykuna +Qhapaq p'anqa +Ayllupaq p'anqa +Kunan pacha +Mayninpi p'anqa +Llamk'anakuna +T'inkisqapi hukchasqakuna +Sapaq p'anqakuna +P'anqamanta willakuna +Kay p'anqaqa 11:51, 27 sit 2009 qhipaq kutitam hukchasqa karqan. +Kay qillqataqa Creative Commons Attribution-ShareAlike License nisqapi ch'uyanchasqa saqillaykamam chaskinki; yapasqa phatakunachá kanqaku. Llamk'apuypaq phatakuna p'anqapi qhaway astawan willasunaykipaq. +Kuyuylla karu rimanapaq rikuriy + +Kay Windows 7 aswan utqay chaymantapas ch'uyitamanta urayachiq. + +Jayupaya llaqta - Wikipidiya +Jayupaya, Ayupaya icha Indipindinsya llaqta (kastilla simipi: Ayopaya / Villa Independencia) nisqaqa Buliwya mamallaqtapi, Quchapampa suyupi, huk llaqtam, Jayupaya pruwinsyap uma llaqtanmi. +Jayupaya mujisipyu: yupaykuna, saywitu + +Paqarisqa Ispaña, 12 ñiqin kantaray killapi 1898 watapi +Wañusqa Ispaña, 6 ñiqin qhulla puquy killapi 1990 watapi +Dámaso Alonso y Fernández de las Redondas sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin kantaray killapi 1898 watapi paqarisqa Madrid llaqtapi - † 25 ñiqin qhulla puquy killapi 1990 watapi wañusqa Madridllaqtapi) Ispaña mama llaqtayuq qillqaq runam, kastilla simipi qillqaqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Dámaso Alonso. + +René Orlando Houseman sutiyuq runaqa (* 18 ñiqin anta situwa killapi 1953 watapi paqarisqa La Banda llaqtapi - 22 ñiqin pawqar waray killapi 2018 watapi wañusqa Buenos Aires llaqtapi) huk Arhintina mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Mama llaqta Huracán Arhintina 1973 +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: René Houseman. + +Katiguriya:La Maná kiti - Wikipidiya +Katiguriya:La Maná kiti +"La Maná kiti" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Manuel Ignacio de Vivanco Iturralde (* 15 ñiqin inti raymi killapi 1806 watapi paqarisqa Lima llaqtapi - † 16 ñiqin tarpuy killapi 1873 watapi wañusqa Valparaíso llaqtapi), Piruw mama llaqta awqaq pusaq wan pulitiku. Piruwpas Supremo Director (1843-1844). +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Manuel de Vivanco. + +Hark'asqa ruraqkuna - Wikibooks +Hark'asqa ruraqta tariy +Mit'alla hark'asqakunata pakay +Huk p'anqapi hayk'a qallawakuna: +Hark'ay kuskanachina tupukuna + +Runa Simi: Yachaq + +Runa Simi: San José pruwinsya + +Apuwasinyuq pukllaykuna 2016 + +5 YACHAQANA Ruwananpaj atiynin: "Ruwarqa cielota, kay pachatapis" +11 YACHAQANA "Tukuy ñankunanqa cheqampuni" +27 YACHAQANA "Payqa may kʼachapuni" +1, 2. ¿Ima "cartatataq" Dios qillqamuwarqanchik, imaraykutaq? +5 Jehovaqa, may yachaywan nisqasninta qillqachirqa. Diosqa, Moisesman nirqa: "Kay palabrasta qhelqay, imaraykuchus chayman jina tratota qanwan ruwani, jinallataj israelitaswampis", nispa (Éxodo 34:27). Chayrayku kay 1513 watapi J.n.j. Biblia qillqakuyta qallarirqa. Diosqa, Palabranta qillqanankupaq 1610 wataspi "ashkha kutista tukuy imaymanamanta", 40 runaswanjina parlarqa (Hebreos 1:1). Chay tiempollapitaq wakin chiqa sunqu qillqaqkuna, pachitanta copiarqanku (Esdras 7:6, NM; Salmo 45:1). +8 Jehovaqa, Palabranta runaswan qillqachispa necesitasqanchikta quwarqanchik. Bibliaqa Diospa "yuyaychasqan" kaspapis, runaspaqjina qillqasqa kachkan (2 Timoteo 3:16). ¿Imaynamantá chayta ruwarqa? Diosqa, achkha kutispi runas sumaqta yuyaychakuspa qillqanankuta saqirqa, ajinamanta "sumaj kʼacha palabrasta maskʼarqa[nku], cheqa qhelqasqan[ku]taj cheqampuni karqa" (Eclesiastés 12:10, 11). Chayrayku Bibliaqa tukuy imaymanamanta qillqakurqa, imaptinchus qillqaqkunaqa, imaynachus kasqankumanjina qillqarqanku. * Chaywanpis "Espíritu Santomin Diosmanta chay imasta parlarqa runasnejta" (2 Pedro 1:20, 21). Ajinamanta ‘Diospa Palabran' ruwakurqa (1 Tesalonicenses 2:13). +9, 10. Bibliata runas qillqasqankurayku, ¿imaraykutaq tukuy ñawiriyta munanapaqjina? +9 Runasniqta Biblia qillqakusqanrayku may sumaqpuni, ñawiriyta munanapaqjinataq. Qillqaqkunaqa ñuqanchikjina juchasapas kasqankurayku, chʼampaykunapi rikukurqanku, juchaman urmanapaqjinataq tanqasqa karqanku. Wakin kutiqa, espíritu santo yuyaychasqanmanjina imaynachus sientekusqankumanta, kallpachakusqankumanta ima qillqarqanku (2 Corintios 12:7-10). Arí, paykuna kikinkumanta parlarqanku. Angelestaq chayta mana ruwayta atinkumanchu karqa. +11 ¿Imaraykutaq Biblia tukuy ñawirinankupaqjina kasqanta nillasunmantaq? Imaraykuchus, ñawpa tiempo runasmanta parlan. Wakinkunaqa Diosta yupaycharqanku, wakintaq mana. Chantapis chʼampaykunasninkumanta, kusiyninkumanta, kawsayninkupi imatachus akllasqankurayku imaynapichus rikukusqankumanta ima ñawiriyta atinchik. Chay tukuytaq "yachachinawanchejpaj qhelqasqa karqa" (Romanos 15:4). Ajinamanta Jehovaqa yachachiyninwan sunqunchikman chayan. Kunanqa, wakinta qhawarina. +12 Bibliaqa, Diosta wasanchaqkunamanta, saqra runasmanta, imachus paykunawan kasqanmanta ima parlallantaq. Chay runas ruwasqankupiqa, imastachus qhisachananchik kasqan sutʼi rikukun. Judas, Jesusta wasanchananpaq imaynatachus japʼichinanta maskʼasqanqa, pitapis wasanchay mana allinchu kasqanta sutʼita rikuchiwanchik. Chaymanta ni mayqin kamachiypis aswan sutʼi kanmanchu (Mateo 26:14-16, 46-50; 27:3-10). Kaykunaqa sunqunchikman chayan, chantá imachus mana allin kasqanta reparaspa chiqnikunapaq yanapawanchik. +14 Ñawpa tiempo runasmanta qillqakusqanqa, imaynachus Jehová kasqanta yachachiwanchik. Jesús qullqita churana qayllapi tiyachkaspa, juk warmip ruwasqanta qhawasqanmanta parlarina. Chaypiqa, tukuy runas qullqita churachkarqanku, "qhapajkunaqa kapuyninkumanta puchojllataña" churarqanku. Chaywanpis Jesusqa, juk wakcha viuda tukuy kapusqan "iskay phatata" churaykusqanta allinta qhawarqa, chay phatasqa "phisullawan ninaku[rqa]". * Jesusqa, Jehovajina yuyasqanrayku chayta reparaspa nirqa: "Kay wajcha viudaqa aswan ashkhata churan, tukuy runasmanta nisqaqa", nispa. Chay nisqanqa, chay viuda tukuy churaqkunamanta aswan achkhata churasqanta rikuchin (Marcos 12:41-44; Lucas 21:1-4; Juan 8:28). +23 Bibliaqa, ajinata yuyaychawanchik: "Ujkuna ujkunawan paciencianakuspa, purajmanta perdonanakuychej", nispa (Colosenses 3:13). "Ujkuna ujkunawan paciencianakuspa" nispaqa, pipis phiñachinawanchikpaqjina imallatapis ruwaptin mana usqhayllata phiñakunanchikta nichkawanchik. Chayta kasukuspaqa, mana wakkunapaq phiñasqalla kasunchu. "Perdonanakuychej" nispataq, phiñakuyninchikta thasnunata nichkawanchik. Jehovaqa, runa masinchikta perdonananchik kasqanta sumaqta yachan. Chaytaq mana paykunallatachu yanapan, manaqa sunqu tiyasqa kawsakunapaq yanapawanchik (Lucas 17:3, 4). Arí, ¡may sumaq yachaypuni Diospa Palabranpi kachkan! +^ párrafo 8 Davidqa ovejasta michiq kasqanrayku, chaymanjina qillqarqa (Salmo 23). Mateotaq ñawpaqta impuestota cobraq kasqanrayku, qullqista sumaqta riqsisqanmanjina qillqarqa (Mateo 17:27, NM; 26:15; 27:3). Lucaspis doctor kasqanrayku, unquykunamanta yachasqanmanjina qillqarqa (Lucas 4:38; 14:2; 16:20). + +Raul Castilloq rurasqan. Punopi 2015 watapi. + +Lima hatun llaqta + +Paqtan chunka iskayniyuq uya. +Chunka iskayniyuq uya icha Chunka isakyniyuq uyayuq p'unlu (kastilla simipi: dodecaedro) nisqaqa chunka iskayniyuq uyayuq pachankam. Paqtan chunka iskayniyuq uyaqa kaqlla kaq, paqtan pichqa k'uchu hina uyayuqmi. + +Mama llaqta Ikwadur +Tinkurachina siwikuna +Uma llaqta Jaramijó +Simikuna kastilla simi +Runa ñit'inakuy runa / km² +Hallka k'iti kanchar 96,8 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata 6 ñiqin aymuray killapi 1927 watapi +Pacha suyu UTC-5 +Kichwa simipi llika tiyanan www.jaramijo.gov.ec +Jaramijó kiti (kastilla simipi: Cantón Jaramijó) nisqaqa Ikwadur mama llaqtapi, Manawi markapi, huk kitim. Uma llaqtanqa Jaramijó llaqtam. + +Runa Simi: Qipuncha yura rikch'aq ayllu + +Runa Simi: Jaramijó kiti + +Sikundu (kastilla simimanta: segundo) nisqaqa huk pacha tupum, huk minutup suqta chunka ñiqin rakinmi. SI tupum. + +Rimanakuy:Mama llaqta - Wikipidiya +Rimanakuy:Mama llaqta +país = suyu +estado = mama llaqta +Patria: Mama llaqta +Provincia: wamani, suyucha, pruwinsya, k'iti +Distrito o cantón: Suyullku, listritu. kiti. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu jant'arqay +Tikraynin jant'arqay Kastillanu simipi: + +Makipura (kastilla simipi: comercio) nisqaqa qhatupi runapura rantinakuymi. Qhatuq (rantichiq) runaqa imatapas rantichinmi, rantiq (rantimuq) runataq rantinmi. Ñawpa pacha rantinakuq runakunaqa rantinakunata qunakuq karqan, ahinataq huk runa wakin runaman papata qurqan, wakin runataq hukinman chaypaq millmatam qurqan. Kunan pachataq rantina qullqi (kañina) nisqawanmi rantinchik. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Makipura. + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu juch'uychay +2 chaniyuq tikraykuna juch'uychay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: juch'uychay1juch'uychay2 + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llimphiy (Alimanya). + +Shanghai llaqtaqa Chunwa mama llaqtapi huk hatun llaqtam. Shanghai llaqtapiqa 18.675.000 runakunam kawsachkanku. + +Aswan hatun llaqta Rankun +Runa llaqtap sutin Birmano/a +Myanmar nisqaqa Asyapi huk mama llaqtam. +Llaqtakuna (Myanmar) + +Wolof simi (Wolof) nisqaqa Kunti Aphrikapi huk rimaymi. Chunka kimsayuq hunuchá rimaqniyuq kachkan, ichataq kimsa hunullachá mama rimaq. Senegalpi runakunap 40 %-ninpa mama rimayninmi, 80 %-nintaq rimanmi, mamapas iskay ñiqin rimaypas hina. + +Antonio Fogazzaro sutiyuq runaqa (25 ñiqin aymuray killapi 1842 watapi paqarisqa Vicenza llaqtapi - 7 ñiqin pawqar waray killapi 1911 watapi wañusqa Vicenza llaqtapi) huk Italya mama llaqtayuq qillqaq runam qarqan. +1905 El Santo, Milano, kawsay rikch'a +1910 Leila, Milano, kawsay rikch'a +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Antonio Fogazzaro. + +Grosseto llaqtaqa Toscana suyupi, Italya mama llaqtapi, kan. + +Sach'akawra[1][2] (genus Pudu) nisqaqa huk tarukachakunam, Antikunapi kawsaq. +Iskaymi rikch'aq kan: +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Sach'akawra. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Sach'akawra + +2010 watakuna nisqa chunkantin watakunaqa 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2010 watapi qallarirqan. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2019 watapi puchukanqa. +202 ñiqin chunkawata nisqataq 1 ñiqin qhulla puquy killapi 2011 watapi qallarinqa. 31 ñiqin qhapaq raymi killapi 2020 watapi puchukanqa. + +Rimay nisqamanta ñawirinaykipaq chaypi qhaway. +Simi, kichwapi Shimi nisqaqa mikhunapaq umapi kurku yawrim. Runap, tulluyuq uywakunappas siminqa iskay wirp'ayuqmi. + +Akllasqa ñan: 2015 manta 2021 kama mitaq rawikuyniman yachakunapaq – SPDA +Akllasqa ñan: 2015 manta 2021 kama mitaq rawikuyniman yachakunapaq + +QHALLALLAJ WIÑAY KAWSAY - 21 TH Nisqawan Parlaykuna + +WARASQA KICHWA MARKAM (2007) + +Q. Manañas? + +Qhapaqkunap huk ñiqin qillqasqan - Wikipidiya +Qhapaqkunap huk ñiqin qillqasqan (kastilla simipi: Primer Libro de los Reyes) nisqaqa Dyuspa Simin Qillqap Ñawpa Rimanakuyninpi huk liwrum. +Qhapaqkunap huk ñiqin qillqasqan, bible.is nisqapi: +Qhapaqkunap huk ñiqin qillqasqan (Qosqo qheswa simipi) +Qhapaqkunap huk ñiqin qillqasqan (Urin Buliwya qhichwa simipi) +Qhapaqkunap huk ñiqin qillqasqan, bibles.org nisqapi: +Qhapaqkunap huk ñiqin qillqasqan (Ayakuchu Chanka runasimipi) + +Monterrey nisqaqa Mishiku mama llaqtap hatun llaqtanmi. Nuevo León suyu uma llaqtanmi. +Diego de Montemayor kamasqa 20 ñiqin tarpuy killapi 1596 watapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Monterrey. + +Kumunista Maniphistu, Kumunista partidup maniphistun (Kommunistisches Manifest) nisqaqa Karl Marx, Friedrich Engels sutiyuq kumunista nisqa partidup kamaqnin kaq runakunap qillqasqan maniphistu nisqam, 1848 watapi London llaqtapi. Chaypiqa kumunismu nisqa kukuchimantam rimanku. Tukuy mama llaqtakunapi kaq llamk'aqkunatam (prulitaryu nisqakunatam) qayakunku huñunakunankupaq kumunista partidupi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Kumunista Maniphistu. + +Hanan Marañun mayu; lluq'i: Hatun Hakas distritu Vista Alegre llaqtawan; karupi: Qiwilla distritu; paña: Llata distritu +Uma llaqta Qiwilla +Qiwilla distritu (kastilla simipi: Distrito de Quivilla) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, huk distritum Wanuku suyupi, Mayukillap Iskaynin pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Qiwilla llaqtam. + +Iñuku wisnu nisqaqa huk chhikan kaymi, qallawap iñukunpa wisnunmi. Iñuku wisnup tupunqa iñuku tupu icha iñuku wisnu huk kay, u nisqam, huk 12C (suqta prutunniyuq, suqta niwtrunniyuq) k'illimsayaq iñukup chunka iskayniyuq kaq rakinmi (IUPAC nisqap 1961 watapi kamachisqan): Chay 12C nisqap iñuku wisnunqa 12 u chayllam. + +Yawyu distritu (Lima suyu) - Wikipidiya +Yawyu distritu (Lima suyu) +Yawyu distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Yauyos) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Lima suyupi , Yawyu pruwinsyapi. Uma llaqtanqa Yawyu llaqtam. +Mayukuna: Kañiti mayu - Yawyu mayu +Distritu (Yawyu pruwinsya) + +Tiyakuynin Wanuku suyu, Lawriqucha pruwinsya, Hisus distritu; Lima suyu, Qaqatampu pruwinsya, Qaqatampu distritu. +Hatun Siwla (kastilla simipi: Nevado Siula Grande) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum, Wanuku suyupi, Lawriqucha pruwinsyapi, Hisus distritupi, Lima suyupipas, Qaqatampu pruwinsyapi, Qaqatampu distritupi. Pikchunqa mama quchamanta 6.344 mitrum aswan hanaq (Ichik Siwla (Siula Chico): 6.260 m). + +Rikch'a icha Wanki (latin simipi: imago, inlish simipi: image, kastilla simipi: imagen) nisqaqa ima rikunallapas - siq'isqapas, llimphisqapas, antañiqiqpa icha ñawikaruypa qhawana pampanpi rikuchisqapas. + +Uma llaqta Santiwañis +Santiwañis munisipyu, ñawpa suti Qarasa, (kastilla simipi: Municipio de Santivañez) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Kapinuta pruwinsyapi, Quchapampa suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa Santiwañis llaqtam. +Quchakuna: Waña Quta +Santiwañis munisipyupiqa qhichwa, kastilla, aymara simikunatam lliwmanta astawan rimanku. [2] +Saywitu: Santiwañis (Qarasa) munisipyu + +(Ayakuchu-manta pusampusqa) +Wamanqa icha Wamanka [1] (Ayakuchu llaqta nisqapas, kastilla simipi: Ayacucho icha Huamanga) huk piruwanu hatun llaqtam, Ayakuchu suyup Wamanqa pruwinsyapas uma llaqtanmi. 2005 watapiqa Wamanqa llaqtapi 147.256 runas kawsachkan. +5 Llaqtapi paqarisqa runakuna +Ñawpaqta Ayakuchu sutiyuq llaqtata Wamanqawan sutichasqaku. Isqun p'unchawpi chunka iskayniyuq killapi 1824 watapi Antonio José de Sucre sutiyuq awqaqkunap umanqa ispañul awqankunatas Wamanqa k'itipi atiparqan. Simón Bolívar Piruwpa qispichiqnin nisqaqa 15 p'unchawpi iskay killapi 1825 watapis chay llaqtataqa Ayacucho sutiwan suticharqan. Chay llaqtaqa Piruwpa Ayakuchu sutiyuqmi suyunpi kachkan. Hatun yachay wasinpa sutinmi Universidad San Cristóbal de Huamanga. +Wamanqapi Mama Llaqtap San Kristuwal Yachay Sunturnin +Llaqtapi paqarisqa runakuna[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Alfredo Alberdi Vallejo, qillqaq +Ayakuchu Pampa willkachasqa ñawpa suyu +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wamanqa. +Llaqta (Ayakuchu suyu) +Llaqta (Wamanqa pruwinsya) + +Punku taripasqankuna 48 (Ukranya quchu) +Andriy Mykolayovych Shevchenko (ukranya simi: Андрій Миколайович Шевченко, Andrij Mykolajovyč Ševčenko}}; sutiyuq runaqa (* 29 ñiqin tarpuy killapi 1976 watapi paqarisqa Dvirkivshchyna llaqtapi - ) mama llaqtayuq Ukranya piluta hayt'aqmi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Andriy Shevchenko. + +Kay rimaqa huk sut'ikunayuqmi; hampiq rikuy. +Hampikuq (kastilla simipi: curandero) nisqaqa huk qurachakunawanpas sallqachakunawanpas apukunata mink'akuspapas unquqkuna alliyachiq runam. +Hampiq runakuna. Rimana 2, Kuskanchik Yachasunchik, Qichwa, Yachana 18, p. 67-69. Perú Suyupi Yachay Kamayuq, Lima 2013. + +Emilio Aguinaldo Famy sutiyuq runaqa (* 22 ñiqin pawqar waray killapi 1869 watapi paqarisqa Cavite llaqtapi - † 6 ñiqin hatun puquy killapi 1964 watapi paqarisqa Manila llaqtapi), huk Philipinakuna mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. + +Runa Simi: Germán Busch pruwinsya + +Wayaqacha k'allampa +Wayaqacha k'allampap muruchankunaqa wayaqacha ukhunpim puqunku: llapa wayaqachapi tawantin icha pusaqnintin murucha. +Rikch'aq sinri +Helvella crispa - huk wayaqacha k'allampa. +Wayaqacha k'allampa (Ascomycota, Ascomycetes) nisqakunaqa k'allampakunam, muruchankunata wayaqacha (ascus) nisqap ukhunpi puquchiq. Achka rikch'aqninkuna hatun k'allampa puquyniyuqmi, hukkunataq qurwarakunam, hukkunataq qunchum, ahinataq aqha qunchum. Hukkunaqa kusma qara kaspa ch'ulla kawsaykuq laquwanmi kawsanakun. +Huk rikch'aqkuna + +Runa Simi: Piauí suyu + +Sarayaku (2003): Sarayaku Sumak Kawsayta Ñawpakma Katina Killka / El libro de +Sarayaku (2003): Sarayaku Sumak Kawsayta Ñawpakma Katina Killka / El libro de la vida de + +1. Uywakuna + +Runa Simi: Aplaw pruwinsya + +"[Diablu] mana rasumpa kaqta parlarqa, kikin imanöpis kanqanmannömi parlan, porqui pëqa ulim, y ulikoqkunapa teytanmi" (Juan 8:44). + +Runa Simi: Chila + +"Runa simi" + +^ [1] (3 kaq pärrafu): Puntataqa, jutinkuna Abran y Saraïmi karqan, tsëpitanam Jehoväqa Abrahan y Sära nishpa cambiarirqan. Tsë jutinkunatam kë yachatsikïchöqa utilizäshun. + +Mama llaqta Indya +Tinkurachina siwikuna 27° 04' N 93° 22' E +Uma llaqta Itanagar +Hallka k'iti kanchar 83 743 km² +Hanaq kay - m +Kamasqa wata +Arunachal Pradesh nisqaqa (telugu simipi: తెలుగు) Indya mama llaqtapi huk suyum (state). Uma llaqtanqa Itanagar llaqtam. +hawa t'inkuna +3 Willay pukyukuna +5 Hawa t'inkuna + +Katiguriya:Llaqta (Veneto) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Veneto) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Veneto). +"Llaqta (Veneto)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Rahu Qulluta, Suyruqucha icha Diablo Mudo (icha Diablomudo) nisqaqa Piruw mama llaqtapi, Waywash wallapi, huk rit'i urqum, Anqash suyupi, Bolognesi pruwinsyapi, Paqllun distritupi, Lima suyupipas, Qaqatampu pruwinsyapi, Qupa distritupi.[2] Pikchunqa mama quchamanta yaqa 5.427 mitrum aswan hanaq. +↑ http://escale.minedu.gob.pe Saywitu: Qaqatampu pruwinsya (Lima suyu) + +Katiguriya:Namiwya +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Namiwya. + +Nicolás Bravo Rueda sutiyuq runaqa, (* 10 ñiqin tarpuy killapi 1786 watapi paqarisqa Chichihualco llaqtapi - † 22 ñiqin ayriway killapi 1854 watapi wañusqa Chichihualco llaqtapi), huk Mishiku mama llaqtayuq awqaq pusaq wan pulitiku qarqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Nicolás Bravo. + +Mama llaqta Ispaña +Uma llaqta Madrid +Suyu Madrid llaqta suyu +Madrid pruwinsya +San Blas distritu; (kastilla simipi: distrito de San Blas, nisqaqa huk distritum Madridpi, Madrid suyupi, Ispaña mama llaqtapi. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: San Blas distritu. +Distritukuna (Madrid) + +Tikraynin nuq'achay Kastillanu simipi: + +Rimaykunap ayllun: Altay rimaykunachá +Kay mama llaqtakunapi: Usbiksuyu +Usbik simi (O'zbek/Ўзбек) nisqaqa Usbiksuyup rimayninmi. Chunka qanchisniyuq hunuchá rimaqninmi kan. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Upyana. +"Upyana" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Uma llaqta San Sebastián +San Sebastián distritum Qusqu pruwinsyapi. +San Sebastián distritu; (kastilla simipi: distrito de San Sebastián) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Qusqu pruwinsyapi, Qusqu suyupi. Uma llaqtanqa San Sebastián llaqtam. + +Tiyakuynin Buliwyapi: P'utuqsi suyu, Chinchay Lipis pruwinsya, Qimis munisipyu, Kana kantun +Chilipi: Tarapaka suyu, El Tamarugal pruwinsya +Michincha nisqaqa Antikunapi huk nina urqum, Buliwya suyupi, P'utuqsi suyupi, Chinchay Lipis pruwinsyapi, Qimis munisipyupi, Kana kantunpi, Chili mama llaqtapipas, Tarapaka suyupi, El Tamarugal pruwinsyapi. Pikchunqa mama quchamanta 5.305 mitrum aswan hanaq. + +9 ñiqin chakra yapuy killapi p'unchawqa (09.08., 9-VIII, 9ñ awustupi) Griguryanu kalindaryupi watap 221 kaq (221ñ - wakllanwatapi 222ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 144 p'unchaw kanayuq. + +ケチュア (qu): Hukllachasqa Qhapaq Suyu + +Runa Simi: Flores suyu + +LOS K'ANA WAWAKUNA - ASNUCHAYPI Video Oficial HD + +Llaqtapata, Patallaqta, Q'inti Marka, circa 11.8 km (7.3 mi) east + +Runa Simi: Rinri + +Ko‘zangni qucha-qucha. + +1Tukuy imapa qallariyninpiqa Simiqa karqañam, chay Simiqa Dioswanmi karqa, chay Simiqa Diosmi. 2Paymi tukuy imapa qallariyninpi Dioswan karqa. 3Paynintakamam tukuy imapas unanchasqa karqa, mana paywanqa manam imapas unanchasqachu karqa. 4Kawsaymi paypi karqa, chay kawsaymi llapa runakunapaq achkiy karqa. 5Kay achkiymi tutayaypi kancharirqa, tutayaypas manam wañuchiyta atirqachu. +10Kay pachapim karqa, kay pachapas paynintakama unanchasqam karqa, runakunam ichaqa mana reqsirqakuchu. 11Paypa kaqmanmi hamurqa, paypa kaqkunam ichaqa mana chaskirqakuchu. 12Haykam payta chaskispa iñiqninkunamanmi ichaqa atiyta qorqa Diospa churinña kanankupaq. 13Paykunaqa manam nacerqaku yawarmantachu, manataqmi aychaman hinachu, nitaqmi runapa munasqanman hinachu, aswanqa Diosmantam. +Manam ñoqachu Cristoqa kani, nispa. +Manam ñoqaqa Eliaschu kani, nispa. +Tariramunikum huk runata, paymantam Moisespas chaynataq profetakunapas qellqarqa. Payqa Joseypa churin Nazaret llaqtayuq Jesusmi, nispa. + +Runa Simi: Sinhala simi + +Runa Simi: Ñañu ch'unchul + +Katiguriya:Uma llaqta (Chinchay Awya Yala) - Wikipidiya +Katiguriya:Uma llaqta (Chinchay Awya Yala) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Uma llaqta (Chinchay Awya Yala). +"Uma llaqta (Chinchay Awya Yala)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Grisya) - Wikipidiya +Katiguriya:Allpamanta yachaykuna (Grisya) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Allpamanta yachaykuna (Grisya). + +Katiguriya:Llaqta (Piemonte) - Wikipidiya +Katiguriya:Llaqta (Piemonte) +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Llaqta (Piemonte). +"Llaqta (Piemonte)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Walla Anti Walla (Piruw), Piruwpi Antikuna +Tiyakuynin Punu suyu, Kallawaya pruwinsya +Suni kay 216 km Chinchay-Urin +Kallawaya walla (kastilla simipi: Cordillera de Carabaya) nisqaqa Antikunapi, Piruw mama llaqtapi, huk wallam.. Allin Qhapaq urquqa (5.780 m / 5.800 m) llapan urqukunamanta aswan hanaqmi. +Awsanqati 5.000+ m Kallawaya pruwinsya, Ayapata distritu, Allinqhapaq riti urquñiq +Japuma 5.480 m Punu suyu +Qillwa Quta Rit'i 5.450 m Kallawaya pruwinsya, Makusani distritu, Ullachiya distritu +Wayna Qhapaq 5.600 m Kallawaya pruwinsya, Makusani distritu + +Paqarisqa 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1981 (36 watayuq) +Xabier Alonso Olano sutiyuq runaqa; (* 25 ñiqin ayamarq'a killapi 1981 watapi paqarisqa Tolosa llaqtapi - ) huk Ispaña mama llaqtayuq wan Real Madrid piluta hayt'aqmi. +Mama llaqta silicciun[llamk'apuy _ pukyuta llamk'apuy] +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Xabi Alonso. +Tolosa llaqtapi paqarisqa + +Qallariy willañiqi ‎(2759 × 1404 iñu; willañiqip chhikan kaynin: 82 KB; MIME laya: image/png) +AlexCovarrubias de Wikipidiya en Ingles Simi sutiyuqqa, kay rurasqanpa iskaychay hayñiyuq kaqnin, rurasqanta sapsi kamay nisqamanmi kacharin. Kayqa tukuy Tiksimuyuntinpim chanin. + +Q'imina icha Kuña nisqaqa huk sikllalla kuyuna nisqa llamk'anam, ancha sinchi imaykanamanata - q'irumanta, q'illaymanta -, iskaynintin ñawch'i chhukata ruranakuq p'alltakunayuq, imakunatapas ch'iqtanapaq icha q'iminapaq. +Kallpakunaqa t'iksu pampapi hinam ruran. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Q'imina. + +Waqtu nisqaqa ethanulniyuq (alkulniyuq) machanapaq upyanam. + +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Wiyula waqachiq. +"Wiyula waqachiq" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna +Sinru qillqa: Ancha riqsisqa wiyula waqachiq + +Tiyay Punu suyu, Kallawaya pruwinsya, Ayuyani distritu, Ituwata distritu, Makusani distritu +Q'iruni (kastilla qillqaypi Queroni) nisqaqa Piruwpi, Antikunapi, huk rit'i urqum, Kallawaya wallapi, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Ayuyani distritupi, Ituwata distritupi, Makusani distritupipas. Pikchunqa mama quchamanta 5.250 mitrum aswan hanaq. + +Kukaña qucha (Lago Cocaña Cocha) nisqaqa Piruw llaqtapi huk qucha, Punu suyupi, Kallawaya pruwinsyapi, Krusiru distritupi. + +Brave (inlish simipi: Brave, kastilla simipi: Brave (Indomable), Valiente) nisqaqa 2012 watapi rurasqa kuyuchisqa siq'isqa pilikulam. Kuyu walltay pusaqninqa Mark Andrews, Brenda Chapmanmi. Disney ruruchinapaqmi rurasqa. + +Aqunqhawaq (kastilla simipi: Aconcagua) nisqaqa Arhintina mama llaqtapi, Mendoza pruwinsyapi huk urqum, lliwmanta Awya Yalapi aswan hanaq. Pikchunqa mama quchamanta 6.962 mitrum aswan hanaq. + +2 ñiqin kantaray killapi 1984 watapi – 1 ñiqin anta situwa killapi 1994 watapi +11 ñiqin inti raymi killapi 1981 watapi – 9 ñiqin pawqar waray killapi 1984 watapi +awqaq pusaq, taripay amachaq, pulitiku +Richard Freiherr von Weizsäcker sutiyuq runaqa (* 15 ñiqin ayriway killapi 1920 watapi paqarisqa Stuttgart llaqtapi - 31 ñiqin qhulla puquy killapi 2015 watapi wañusqa Berlin), huk Alimanya mama llaqtayuq taripay amachaq wan pulitku qarqan, umalliqninmi kachkan. +1981 watamanta 1984 watakama ñawpaq kuti Berlin llaqtapa Kurakanin karqan. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Richard von Weizsäcker. + +Yaya nisqaqa kaykunatam niyta munan: + +ENRIQUE: Ama phutikuychu. Ñuqapis mana riqsisqaykichu. +ENRIQUE: Manaña kaypichu kani. Europa-man rirqani. +ELIAS: Chay sinch'i waliq. Imataq Europa-pi ruwanki. Llank'asankichu. Yachaqasankichu. +ELIAS: Ya. Ñuqa llank'aniyman ripunay tiyan. Waq kutikama. +Kunan Llallagua-manta parlasax. Ñawpax ch'askachaw tutata ñuqayku Llallagua-man rirqayku. Pusax hora-kunapi karirqa. Ñuqayku Llallagua-man k'uychichaw ch'isiyayta jaqay karu llaxtaman chayarqayku. Llallagua askha runayux. Ñuqayku Universidad del Siglo XX-man chayayku. Jaqaypi uj yachachix Llallagua-x turismo kitikunanmanta willariwarqayku. Chantari, ñuqayku mikhux rirqayku. Chaymanta, ñuqayku Uncia-man rirqayku, jaqaypi "Casa de Patiño-ta", rixsirqayku. Chayqa allin karirqa. Jaqaypi mina-kuna, urqukuna, jatuy rumikuna karqa. Chanta ñuqayku Llallagua-man kutimurqayku. Tutapi Teatro-man rirqayku, jaqaypi tusuyta concurso-kunata waxkunatawan qhawarqayku. Chayqa allin karqa. +Intichawta Chayanta-man rirqayku, chay p'unchay ancha rupharqa. Chaymanta, ñuqayku chay chhiqanpi grabar-irqayku. Chayqa sinch'i sasa, jinapis atirqayku. Chanta Llallagua-man kutimurqayku. Ch'usariyqa kusa karqa. Ch'isiyayninpi uj chhikanta samariytawan, La Paz llaxtaman kutimuyta yuyarqayku, imaraykuchus wakin masiykuna sinch'i tarea-yux karqanku. Tukuchanapaxtax flota-man wirarirqayku, La Paz-man ch'usayta qallarirqaykutax. + +www.acarqan.net + +Runa Simi: Saywa rumi nisqaqa iskay suyupura, iskay kapuqniyuqpa allpanpura saywata tiyachinapaq churasqa rumim. Saywaqa iskay saywa rumipura siwk siq'im. + +aywiki Chuqiyapu jach'a suyu + +Runa Simi: Garfield kay rurasqa + +Willka Waman (Quechua) + +Katiguriya:Mayu (P'utuqsi suyu) - Wikipidiya +Katiguriya:Mayu (P'utuqsi suyu) +"Mayu (P'utuqsi suyu)" sutiyuq katiguriyapi qillqakuna + +Numatsiqinqa (Nomatsiguenga, autodenominación: Matsiguenga, Atiri) nisqakunaqa Piruwpi, Hunin suyupi, Satipu pruwinsyapi, Masamari distritupi, Pangoa distritupi, Satipu distritupipas tiyaq runa llaqtam, arawaka simita rimaq. +Hunin suyu Satipu pruwinsya Masamari distritu, Pangoa distritu, Satipu distritu; + +P'akisqa chaki tullu kunka, tiqni chutkipi. +Tiqni chutki ranti, ankichiy rikch'a (radiografía) nisqapi. +Tullup'aki icha P'akisqa (latin simipi: fractura) nisqaqa p'akisqa tullum. + +Uma llaqta San Javier +Simikuna waraniyi simi, chiquitano, mojeño, kastilla simi, qhichwa simi, aymara simi +San Javier munisipyu (kastilla simipi: Municipio de San Javier) nisqaqa iskay ñiqin munisipyu Ñuflo de Chávez pruwinsyapi, Santa Krus suyupi, Buliwya mama llaqtapi. Uma llaqtanqa San Javier llaqtam. +San Francisco Javier inlisya: 1990 watapis UNESCO nisqa Tukuy runakunap qhapaq kaynin rimarirqan. +San Javier munisipyu: yupaykuna, saywitu + +Paqarisqa 8 ñiqin ayamarq'a killapi 1922 +Mamallaqtapura pukllasqankuna 41 (Brasil quchu) +Ademir Marques de Menezes, "Ademir" , sutiyuq runaqa (* 8 ñiqin ayamarq'a killapi 1922 watapi paqarisqa Recife llaqtapi - † 11 ñiqin aymuray killapi 1996 watapi paqarisqa Rio de Janeiro llaqtapi) huk Brasil mama llaqtayuq piluta hayt'aqmi karqan. +Awya Yala Kupa Brasil quchu Brasil 1949 +Piluta Hayt'ay Pachantin Kupa Brasil quchu Quri Piluta 1950 + +Qallariy Qullasuyu Qhichwa - Kastillanu qhapaq kay +2 chaniyuq tikraykuna qhapaq kay kaqmanta Qullasuyu Qhichwa +kaqpi kanku: qhapaq kay1qhapaq kay2 + +Miraykuy nisqaqa runap, uywakunap, yurakunap, k'allampakunap, añakikunappas mirayninmi, wawankunata wachanapaq. +Yuma miraykuy nisqapiqa miranapaq yumanakunkum: runa, uywakuna, yurakuna, k'allampakuna. Achka rikch'aqkunapiqa chay yumanakunanku tiyanmi, ahinataq: runa, tulluyuq uywakuna. +Mana yuma miraykuy nisqapiqa manam yumanakunkuchu: huk uywakuna, yurakuna, k'allampakuna, añakikuna. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Miraykuy. + +Max Karl Ernest Ludwig Planck sutiyuq runaqa (23 ñiqin ayriway killapi 1858 watapi paqarisqa Kiel llaqtapi - 4 ñiqin kantaray killapi 1947 watapi wañusqa Göttigen llaqtapi) huk Alimanya mama llaqtap pachaykamay yachaqsi karqan. +1918 llaqtapi Nobel suñaytas chaskirqan (Nobel Suñay Pachaykamaypi Hampi Yachaytaqpi). + +16 ñiqin qhulla puquy killapi p'unchawqa (16.01., 16-I, 16ñ inirupi) Griguryanu kalindaryupi watap chunka suqtayuq kaq (16ñ) p'unchawninmi - watap puchukayninkama 349 p'unchaw (wakllanwatapi 350 p'unchaw) kanayuq. + +Pinu (genus Pinus) nisqaqa huk Iwrupapi, Asyapi, Afrikapipas wiñaq llat'an muruyuq sach'akunam, Piruwman apamusqam. +Commons nisqaqa multimidya kapuyninkunayuqmi kay hawa: Pinu. +Wikispecies nisqaqa qillqasqa p'anqayuqmi kay hawa: Pinu + +Uma llaqta Ayriwanka (Ayrihuanca) +Ayriwanka distritu icha Micaela Bastidas distritu nisqaqa (kastilla simipi: Distrito de Micaela Bastidas / Ayrihuanca) Piruw mama llaqtapi huk distritum, Grau pruwinsyapi, Apurimaq suyupi. Uma llaqtanqa Ayriwanka llaqtam. +Distritupiqa achka runam qhichwa simita rimanku. + +Auvergne nisqaqa Ransiya mama llaqtapi huk riqyunmi (region). Uma llaqtanqa Clermont-Ferrand llaqtam. + +Waytara distritu (kastilla simipi: Distrito de Huaytará) nisqaqa huk distritum Piruw mama llaqtapi, Waytara pruwinsyapi, Wankawillka suyupi. Uma llaqtanqa Waytara llaqtam. + +San Salvador de Jujuy llaqtaqa Arhintina mama llaqtapi, Jujuy wamanipi, huk llaqtam. + +Waymiyi (Ngäbere) simiqa Panamap Ngöbe-Buglé nisqa suyunpi kawsaq 128.000 Waymiyi runakunap rimayninmi. + +Tikraynin iqhachakuy Kastillanu simipi: + +Kay sumaq ancha kamayuq San Miguel Tukmanmanta hatun llaqtapi, waranqa pusaq pachak chunka suqtayuq wataq qanchis killaq isqun p‘unchayninpi llaqtanchiqrayku qhawanankupaq Hamawt‘akuna hatun tantakuy, kongreso nisqapi tantasqa, tukuy sunqunkuwan, tukuy yachayninkuwan unancharqanku t‘aqakuyninchiqta kunankama kamachiq qhinchiq awqakunamanta huk similla tukuy niqpi llaqtanchiqkunaq kay rurakunanta munasqanku, uyarikun, huk munaylla hinantin rurayninkuwan, yuyayninkuwan, wañuy, wañuy, wañuy munapayasqankuta sut‘i sut‘ipi rikuchinku; chaywampis, yuyaspa kay hatun simipi kasqanta paykunaq, llaqtankunaq, wawankunaq wawanpapis kusisamin, u chikin, Hamawt‘a Rantikuna alliy alliymanta huktawan huktawan kay hawa rimarqanku. Allin allinta unanchaspañari, tapusqa karqanku? Munankichiqchu tukuy llaqtakunapiraykuchus Ranti kankichiq España Reykunamanta t‘aqakuspa, paykunaq kikin atiyninpi, kamachiyninpi qhiparinankuta? Kayta uyariytawan, usqhay usqhayta hatarispa: munaykun nispa qaparinkuq; aswan kallpayuq kay sut‘i munayninku kananpaqri hukmanta hukmanta munayku nirqanku; tukuypa yachayninman chayananpaqri kay hinata qillqarqanku. +Ñuqayku kay Amerikaq suti suyumpi tantasqa, llaqtakunaq Rantin, ñuqaykuman Pachakamaqta waqyaspa llaqtaykuq sutimpi, llaqtaykuq kamachiynimpi hanak-pachaman kay pacha tukuy llaqtakunaman, tukuy runakunaman sunquykuq llamp‘u, chiqan unanchayninta, rikuchispa, rimariyku yachachiyku Muyupachaq qayllanpi; sut‘i huk munaynillan kay tukuy llaqtakunaq kasqanta, llik‘iy saqra walanasta, ima wanchus yanqalla España Reykunaman watasqa karqanku: atiyninta suwankunamanta p‘ataspari huk hatun llaqta rurakunanku; paykuna kikin kunan kamachiq Rey Fernando qanchismanta, wawankunamanta, llaqtanmantawan wiñaypaq t‘aqasqa; kayraykuri hatun sumaq atiywan sutipi qhichiparinku, imaynachus aswan allin kanqa kusisamimpaq tukuy imanku unanchasqa, hina kamachiyta paykuna kikin makinmanta qukunanpaq; tukuy tanta ñaupaqta, qhipamanri hukmanta hukmanta hinata qaparinku, yachachinku, huktawan huktawanri rinku; kayta hunt‘anankupaqri, ñuqaykupi churakuspa puraqmanta watanakunku, kawsayninkuwan, tiyapuyninkuwan, sumaq sutinkuwan. Pikunamanchus yachachikunan, yachachisqa kachun, tukuypa uyaqrinman chayanamanpaq; hawa llaqtakunaq unanchanampaqri imaraykuchus ruranchiq kay sumaq chiqan rurayta, sut‘i qillqapi tukuy churakuchum. Kongreso wasipi rurasqa selloykuwan sellasqa, sekretarioykuq qillqanwan kallpachasqa. Kay hina huramentota tukuy llaqtanchiqpi tiyakuq runakuna. ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqrayku santa krusraykuwanpis + t'impurichiyta, hamach'ayta, mayniqpipis kamarichiyta kay Amerikaq Anti Suyunpi tantasqa hatun llaqtakunaq t'aqakuyninta qanchis Fernando España reymanta, wawasninmanta, llaqtanmanta, tukuy hawa llaqta kamachiqkunamantawan? ¿Hurankichu Pachakamaq Apu Yayanchiqman, ari ninkichu llaqtanchiqman, atiyninrayku, kamachiyninrayku tukuy kallpakiywan sayariyta kawsayniykita, sumaq sutiykita, tukuy imaykita chinkarichinaykikamaypis? Ari, hinatan hurani. Hinata ruraqtiyki Pachakamaq yanapasuchun, manari pay muchuchisuchun llaqta mamanchiqri ñakasuchun. +F.N.Laprida - San Juan llaqtaq rantin tukuy rantista kamachiq. Hamau‘ta Antonio Saenz, Buenos Ayres llaqtaq rantin. + +Runa Simi: Braille + +Hallka k'iti kanchar 132,4 km² +Hanaq kay 2 795 m +Pacha suyu UTC-5 + +Runa Simi: Kikiypaq Inkakunap awqana unancha. + +Hallka k'iti kanchar + +Mama llaqtap hawan 243,6 km² + +Runa Simi: Kashapampa pruwinsya + +Navidad ukhupi, Arequipa runakunan walaykun, yuraq llaqtapi, hatun plazanpi llimpikuna tullpikun, puka q'umirpiwan, yuyasqa k'ikllunkuna munay trineokunawan, mallquiwan K'anchaykuwan munayta. Ichaqa policiakunaq paqariy sayarichisqankuqa allin suyasqan kunan killa. +USE nisqamanta qanchis policiakuna, piska thaskiy sayay paqariyta hatarichisqaku, patiyunpi hunt'araq san Juan de Dios kikllupi. +Chay paqariy sayarichisqankupi churasqaku hatun papa Francisco Perú Suyunchisman chayamunanta enero killapi 2018 nisqapi, payqa apamunqa allin kausaypaq willakuyta, kay ñak'aeisqa llactaqunaman, hinallataq maypichus kan pisi qulquiyuq llactakunaman. +Hinallataq Cristian Cueva, "rinri" Flores sutichasqa, Cristian Ramos, Alberto Rodríguez, Harkárikuq Pedro Gallesse, tusuyta qallarinku Moscu nisqa takiyta anchiy paqariy hatarichisqapi. Cunan tiempopi, chay takiymi allinta uyarikuchkan Perú suyunchispi. +Yuyarisunman cheyqa, Perú suyuqa wakmanta kimsa chunka pisqayuq watamanta puririshan chay Mundial Rusia 2018 pukllayman. muyuntin atipanakuyman. Chay ch'allayman hamaut'a "tigre" Gareca ukurimun tususpallataq. +Chay paqariy ruwasqapi, yuwarimullasqakutaqmi runa masi maskhasqata y tarisqata. Yuyarinkun haqay iskay chunka soqtayuq punchau uchuy puquy killapi, Uchumayu Wayq'upi runa orqosqankuta. Chaypitaq runakuna kausayninkuta yaqa chinkachikusqaku. Yuyarisunchis, chey killapi choferkuna yakuwan aparichikuranku, carronkunatapis yaku tapayapusqa y aparikusqa karutaraq. Chay llaquipi, kinsa runakuna wañusqaku karan. +Kay huch'uy Tayta paqariypi churallasqakutaqmi Policía ruwayninta, maypichus ch'aqway kaqtin cheypi yanapasqa, estadística nisqamanhina, warmi maqay, warmy sarunch'akuy, warmi wañuchiy astawan wiñaska sapa wata. +Kay pisqa ruwaykunaman yapaykusqaku toru maqanakuyta, Arequipa hatun raymi, hinallataq Wititi tusuy. Iskay wata hunt'ayña karun Unesco nisqa Patrimonio Cultural Inmaterial de la Humanidad nisqa título qonsqanmanta pacha. + +Runa Simi: Urin Yunka pruwinsya + +Quechua: iskay phutuy raphiyuq + +Simita akllay quechua (Cusco) +