diff --git "a/origin/VLSP2016/dev.txt" "b/origin/VLSP2016/dev.txt" new file mode 100644--- /dev/null +++ "b/origin/VLSP2016/dev.txt" @@ -0,0 +1,45669 @@ +Người O +cầm O +thư O +đã O +chết O +còn O +người O +nhận O +thư O +thì O +bị O +bắt O +! O + +Biết_bao_nhiêu O +bà O +mẹ O +như O +mẹ O +Đường B-PER +sẽ O +còn O +đau_khổ O +khóc_than O +đến O +cạn O +dòng O +nước_mắt O +. O + +Ôi O +nếu O +mình O +ngã O +xuống O +, O +mẹ O +mình O +cũng O +sẽ O +như O +bà O +mẹ O +ấy O +thôi O +, O +cũng O +sẽ O +là O +một O +bà O +mẹ O +suốt O +đời O +hi_sinh O +vì O +con O +để O +rồi O +mãi_mãi O +đau_xót O +vì O +con O +mình O +đã O +ngã O +xuống O +nơi O +chiến_trường O +khói_lửa O +. O + +Mẹ O +ơi O +! O + +Con O +biết O +nói O +sao O +khi O +lòng O +con O +thương O +mẹ O +trăm O +nghìn O +triệu O +mà O +cũng O +đành O +xa O +mẹ O +ra O +đi O +. O + +Quân_thù O +đang O +còn O +đó O +, O +bao_nhiêu O +bà O +mẹ O +còn O +mất O +con O +, O +bao_nhiêu O +người O +chồng O +mất O +vợ O +. O + +Đau_xót O +vô_cùng O +. O + +20.5.68 O + +Tiễn_chân O +những O +bệnh_nhân O +lên_đường O +trở_về O +đội_ngũ O +chiến_đấu O +, O +lẽ_ra O +chỉ O +là O +niềm O +vui O +, O +vậy_mà O +cả O +người O +đi O +lẫn O +người O +ở O +đều O +buồn O +thấm_thía O +. O + +Hơn O +một O +tháng O +nằm O +lại O +bệnh_xá O +, O +những O +bệnh_nhân O +ấy O +đã O +gắn_bó O +với O +mình O +không O +phải O +chỉ O +là O +tình_thương O +giữa O +người O +thầy_thuốc O +với O +bệnh_nhân O +mà O +trong O +tình_cảm O +ấy O +có O +cả O +nỗi O +cảm_thông O +sâu_sắc O +giữa O +những O +người O +bạn O +. O + +Hôm_nay O +họ O +đi O +rồi O +, O +người O +ra O +đi O +còn O +nhớ O +chăng O +những O +đêm O +dài O +trò_chuyện O +những O +đêm O +mình O +đi O +trực O +. O + +Nhớ O +chăng O +những O +buổi O +cả O +cơ_quan O +đi O +cõng O +gạo O +họ O +đã O +cùng O +mình O +xử_trí O +một O +cas O +thương O +, O +họ O +làm O +như O +những O +nhân_viên O +thực_thụ O +, O +đêm O +đến O +trong O +ánh O +đèn O +dầu O +họ O +ngồi O +hí_hoáy O +lau O +dụng_cụ O +... O + +Những O +ngày O +ấy O +vui O +sao O +! O + +Bao_giờ O +gặp O +lại O +nhau O +và O +có O +còn O +được O +gặp O +nhau O +không O +hở O +những O +người O +bạn O +mến_thương O +? O + +20.7.68 O + +Những O +ngày O +bận_rộn O +công_tác O +dồn_dập O +, O +thương O +nặng O +, O +người O +ít O +, O +mọi O +người O +trong O +bệnh_xá O +đều O +hết_sức O +vất_vả O +. O + +Riêng O +mình O +trách_nhiệm O +càng O +nặng_nề O +hơn O +bao_giờ O +hết O +, O +mỗi O +ngày O +làm_việc O +từ O +sáng O +tinh_mơ O +cho O +đến O +đêm O +khuya O +. O + +Khối_lượng O +công_việc O +quá O +lớn O +mà O +người O +không O +có O +nên O +một_mình O +mình O +vừa O +phụ_trách O +bệnh_xá O +, O +vừa O +lo O +điều_trị O +, O +vừa O +giảng_dạy O +. O + +Vô_cùng O +vất_vả O +và O +cũng O +còn O +nhiều O +khó_khăn O +trong O +công_việc O +, O +nhưng O +hơn O +bao_giờ O +hết O +mình O +cảm_thấy O +rằng O +mình O +đã O +đem O +hết O +tài_năng O +sức_lực O +của O +mình O +để O +cống_hiến O +cho O +cách_mạng O +. O + +Đôi O +mắt O +người O +thương_binh O +hôm O +nào O +đau_nhức O +tưởng O +như O +bỏ O +hôm_nay O +cũng O +đã O +sáng O +lại O +một O +phần O +. O + +Cánh_tay O +anh O +bộ_đội O +sưng O +phù O +đe_doạ O +chảy O +máu O +bây_giờ O +cũng O +đã O +lành_lặn O +. O + +Những O +cánh_tay O +xương O +gãy O +rời O +cũng O +đã O +liền O +lại O +... O + +Đó O +chính O +là O +nhờ O +sức_lực O +của O +mình O +và O +những O +người O +y_tá O +đêm_ngày O +lăn_lộn O +trong O +công_tác O +bên O +giường_bệnh O +. O + +Và O +với O +những O +học_sinh O +, O +mình O +cũng O +đã O +đem O +lại O +những O +điều O +quí_giá O +trong O +lý_luận O +về O +y_học O +. O + +Mình O +đến O +với O +lớp O +không O +phải O +chỉ O +vì O +tinh_thần O +trách_nhiệm O +mà O +bằng O +cả O +tình_thương O +của O +một O +người O +chị O +đối_với O +những O +đứa O +em O +đã O +chịu O +biết_bao O +thiệt_thòi O +đau_khổ O +vì O +bọn O +bán_nước O +nên O +không O +tìm O +đến O +với O +khoa_học O +được O +. O + +Thương O +biết_mấy O +những O +Thuận B-PER +, O +những O +Liên B-PER +, O +những O +Luận B-PER +, O +Xuân B-PER +, O +Nghĩa B-PER +mỗi O +người O +một O +hoàn_cảnh O +nhưng O +đều O +rất O +giống O +nhau O +: O +rất O +ham O +học O +, O +rất O +cố_gắng O +để O +đạt O +mức O +hiểu_biết O +cao O +nhất O +. O + +“ O +Tôi O +xin O +cám_ơn O +thượng_sĩ O +Nguyễn B-PER +Trung I-PER +Hiếu I-PER +( O +người O +phiên_dịch O +tiếng B-MISC +Anh I-MISC +cho O +đơn_vị O +tình_báo O +quân_sự O +số O +635 O +của O +quân_đội O +Mỹ B-LOC +biên_chế O +bên O +cạnh O +lữ_đoàn B-ORG +bộ_binh I-ORG +số I-ORG +11 I-ORG +, O +sư_đoàn B-ORG +bộ_binh I-ORG +23 I-ORG +) O +, O +người O +đã O +cứu O +cuốn O +nhật_ký O +của O +chị O +tôi O +khỏi O +bị O +quẳng O +vào O +đống O +lửa O +bởi O +anh O +đã O +nhận O +ra O +trong O +cuốn O +sổ O +này O +đã O +chứa_đựng O +lửa O +rồi O +để O +anh O +trao O +lại O +nó O +cho O +Fred B-PER +như O +một O +lời O +uỷ_thác O +từ O +chị O +tôi O +. O + +Anh O +Hiếu B-PER +ơi O +, O +nay O +anh O +ở O +đâu O +? O + +Nếu O +đọc O +được O +những O +dòng O +này O +xin O +anh O +hãy O +lên_tiếng O +, O +cho O +chúng_tôi O +được O +nhìn O +vào O +mắt O +anh O +, O +để O +nói O +với O +nhau O +rằng O +tiếng_nói O +của O +tình_yêu O +và O +khát_vọng O +hoà_bình O +có_thể O +vượt O +qua O +mọi O +chiến_tuyến O +để O +đến O +với O +những O +trái_tim O +tốt_lành O +” O +. O + +25.7.68 O + +Một O +buổi O +ngồi O +bên O +giường_bệnh O +của O +Lâm B-PER +. O + +Lâm B-PER +bị O +một O +mảnh O +đạn O +cối O +cá_nhân O +xuyên O +vào O +tuỷ_sống O +, O +mảnh O +đạn O +ác_nghiệt O +đã O +giết O +chết O +một O +nửa O +người O +Lâm B-PER +- O +từ O +nửa O +ngực O +trở_xuống O +. O + +Lâm B-PER +hoàn_toàn O +bại_liệt O +, O +lở_loét O +và O +biết_bao_nhiêu O +đau_đớn O +hành_hạ O +Lâm B-PER +. O + +Lâm B-PER +năm O +nay O +hai_tư O +tuổi O +, O +là O +một O +cán_bộ O +y_tế O +xuất_sắc O +của O +Phổ_Văn B-LOC +. O + +Ban O +dân_y O +huyện O +mới O +rút O +Lâm B-PER +về O +bổ_sung O +chưa O +được O +một O +tháng O +, O +trong O +lần O +đi O +công_tác O +vừa_qua O +địch O +càn O +đến O +, O +Lâm B-PER +xuống O +công_sự O +nhưng O +khi O +tay O +anh O +vừa O +mở O +nắp O +công_sự O +thì O +bọn O +Mỹ B-LOC +đã O +đến O +sát O +sau O +lưng O +, O +một O +mảnh O +đạn O +nhỏ O +đã O +giết_hại O +đời O +Lâm B-PER +một_cách O +đau_đớn O +. O + +Lâm B-PER +chưa O +chết O +nhưng O +chỉ O +còn O +nằm O +để O +chờ O +chết O +. O + +Đứt O +tuỷ_sống O +trong O +điều_kiện O +ở O +miền B-LOC +Bắc I-LOC +còn O +bó_tay O +nữa_là O +ở O +đây O +. O + +Lâm B-PER +biết O +điều O +đó O +nên O +đau_khổ O +vô_cùng O +. O + +Chiều O +nay O +ngồi O +bên O +Lâm B-PER +, O +Lâm B-PER +đưa O +lá O +thư O +của O +Hạnh B-PER +( O +người O +vợ O +trẻ O +của O +Lâm B-PER +) O +cho O +mình O +coi O +rồi O +nói O +khẽ O +với O +mình O +: O +“ O +Chị O +ơi O +, O +các O +chị O +tận_tình O +, O +gia_đình O +tận_tình O +nuôi O +em O +để O +làm O +gì O +? O + +Trước_sau O +em O +cũng O +chết O +, O +em O +có O +sống O +cũng O +chỉ O +làm O +khổ O +các O +chị O +và O +gia_đình O +mà O +thôi O +” O +. O + +Một O +giọt O +nước_mắt O +lăn O +dài O +trên O +gò_má O +gầy O +ốm O +của O +Lâm B-PER +. O + +Thương O +Lâm B-PER +vô_cùng O +mà O +chẳng O +biết O +nói O +sao O +. O + +Nếu O +đặt O +mình O +vào O +hoàn_cảnh O +của O +Lâm B-PER +chắc O +mình O +cũng O +nói O +như O +vậy O +mà O +thôi O +. O + +Nhưng O +không_lẽ O +không O +động_viên O +Lâm B-PER +... O + +Ôi O +! O + +Chiến_tranh O +! O + +Sao O +mà O +đáng O +căm_thù O +đến O +vậy O +và O +đáng O +căm_thù O +vô_cùng O +là O +bọn O +quỉ O +hiếu_chiến O +. O + +Vì_sao O +chúng O +lại O +thích O +đi O +tàn_sát O +bắn O +giết O +những O +người O +dân O +hiền_lành O +, O +giản_dị O +như O +chúng_ta O +? O + +Vì_sao O +chúng O +đang_tâm O +giết O +chết O +những O +thanh_niên O +còn O +đang O +tha_thiết O +yêu_đời O +, O +đang O +sống O +và O +chiến_đấu O +với O +bao O +mơ_ước O +như O +Lâm B-PER +, O +như O +Lý B-PER +, O +như O +Hùng B-PER +và O +nghìn O +vạn O +người O +khác O +nữa O +? O + +68 O + +Một O +cas O +cancer O +dạ_dày O +ở O +giai_đoạn O +cuối O +. O + +Với O +điều_kiện O +thô_sơ O +mình O +cũng O +đã O +mổ O +thăm_dò O +nhưng O +rất O +tiếc O +rằng O +K B-PER +đã O +sang O +giai_đoạn O +di_căn O +. O + +Không_thể O +làm O +gì O +hơn O +đành O +đóng O +ổ_bụng O +lại O +và O +đau_xót O +nhìn O +bệnh_nhân O +đi O +dần O +đến O +cái O +chết O +. O + +Chiều O +nay O +đứng O +bên O +giường_bệnh O +anh O +, O +lòng O +mình O +đau O +như O +cắt O +. O + +Anh O +nói O +với O +mình O +miệng O +cố O +cười O +mà O +những O +giọt O +nước_mắt O +vẫn O +tràn O +trong O +đôi O +mắt O +của O +anh O +: O +“ O +Tôi O +không O +oán_trách O +gì O +đâu O +, O +biết O +chị O +và O +các O +đồng_chí O +trong O +bệnh_xá O +đã O +tận_tình O +cứu_chữa O +nhưng O +bệnh O +tôi O +không_thể O +nào O +khỏi O +được O +. O + +Thì O +đành O +vậy O +. O + +Nếu O +tôi O +còn O +ở O +đây O +thì O +rồi O +sẽ O +ra O +đồi O +sim O +an_nghỉ O +với O +các O +đồng_chí O +. O + +Nếu O +tôi O +về O +dưới O +đó O +thì O +cũng O +chỉ O +được O +nhìn O +ông O +bà O +già O +một O +lần O +nữa O +rồi O +cũng O +xuống O +đất O +thôi O +” O +. O + +Biết O +nói O +gì O +với O +anh O +đây O +, O +mình O +đứng O +im O +hổ_thẹn O +và O +tủi_cực O +vô_cùng O +. O + +Đành_rằng O +dù O +ở O +đâu O +rồi O +cũng O +đành O +bó_tay O +trước O +bệnh O +của O +anh O +nhưng O +còn O +có O +điều_kiện O +để O +kéo_dài O +thêm O +chút_ít O +cuộc_sống O +của O +anh O +. O + +Còn O +ở O +đây O +mình O +như O +tên O +lính O +bại_trận O +giơ O +hai O +tay O +để O +cho O +kẻ_thù O +tước O +bỏ O +vũ_khí O +. O + +9.1.69 O + +Năm O +nay O +Bốn B-PER +hai_mốt O +tuổi O +. O + +Hai_mốt O +tuổi O +bảy O +lần O +bị_thương O +trong O +chiến_đấu O +. O + +Người O +trung_đội_trưởng O +trinh_sát O +trẻ O +tuổi O +ấy O +đã O +để O +lại O +trong O +mình O +những O +cảm_nghĩ O +không O +bao_giờ O +có_thể O +quên O +. O + +Mình O +gặp O +Bốn B-PER +lần O +đầu_tiên O +khi O +Bốn B-PER +vào O +nằm O +bệnh_viện O +với O +một O +vết_thương O +nhỏ O +nơi O +chân O +. O + +Mấy O +hôm O +sau O +, O +chân O +chưa O +lành O +Bốn B-PER +đã O +ra O +viện O +và O +hơn O +một O +tháng O +sau O +mình O +lại O +đón O +Bốn B-PER +vào O +viện O +. O + +Vết_thương O +xuyên O +qua O +khớp O +vai O +mất O +nhiều O +máu O +nên O +Bốn B-PER +xanh_xao O +mệt O +lả O +, O +nhưng O +sau O +khi O +mổ O +xong O +, O +vừa_mới O +tỉnh O +nụ O +cười O +tinh_nghịch O +lại O +nở O +trên O +đôi O +môi O +nhợt_nhạt O +của O +Bốn B-PER +. O + +Vết_thương O +đau_đớn O +nhiều O +nhưng O +Bốn B-PER +không O +rên_la O +mà O +chỉ O +lo O +một O +điều O +: O +có O +còn O +chiến_đấu O +được O +nữa O +hay O +không O +? O + +Những O +lần O +đi O +thăm O +bệnh O +mình O +khẽ O +vuốt O +trên O +mái_tóc O +người O +thương_binh O +trẻ O +tuổi O +và O +nói O +khẽ O +với O +Bốn B-PER +rằng O +: O +Em O +hãy O +yên_tâm O +, O +chắc O +rằng O +em O +sẽ O +còn O +cầm O +súng O +chiến_đấu O +một_cách O +vững_vàng O +. O + +Và O +mới O +hôm O +nào O +đây O +gặp O +lại O +Bốn B-PER +trên O +đường O +hành_quân O +, O +vai O +mang O +khẩu O +AK O +, O +nhìn O +thấy O +mình O +từ O +xa O +nó O +mừng_rỡ O +reo O +lên O +: O +“ O +Chào O +bác_sĩ O +! O + +Báo_cáo O +bác_sĩ O +, O +tay O +em O +bình_thường O +rồi O +” O +, O +và O +nó O +khoa O +tay O +lên O +khoe O +với O +mình O +khớp O +vai O +đã O +hoạt_động O +bình_thường O +. O + +Mình O +cười O +vui O +khi O +nhìn O +nước_da O +khoẻ_mạnh O +hồng_hào O +và O +nụ O +cười O +tinh_nghịch O +của O +chàng O +bộ_đội O +giải_phóng_quân O +ấy O +. O + +Hôm_nay O +Bốn B-PER +lại O +vào O +viện O +, O +da O +xanh O +mướt O +. O + +Em O +nằm O +im_lìm O +không O +rên_la O +. O + +Một O +chân O +đã O +bị O +mìn O +tiện O +cụt O +, O +máu O +thấm O +ướt O +hết O +áo_quần O +. O + +Bằng O +tinh_thần O +trách_nhiệm O +cộng O +với O +tình_thương O +, O +mình O +đã O +cùng O +các O +đồng_chí O +hết_sức O +cứu_chữa O +. O + +Cắt O +cụt O +chân O +xong O +, O +Bốn B-PER +cười O +và O +nói O +: O +“ O +Bây_giờ O +chắc O +sống O +80% O +rồi O +đấy O +” O +. O + +Riêng O +mình O +vẫn O +lo_lắng O +vì O +Bốn B-PER +mất O +máu O +quá O +nhiều O +. O + +Mạch O +vẫn O +rất O +nhanh O +140 O +- O +150 O +nhưng O +cũng O +nhiều O +hi_vọng O +. O + +Cuối_cùng O +Bốn B-PER +đã O +không O +vượt O +qua O +nổi O +. O + +Máu O +ra O +nhiều O +quá O +nên O +em O +không O +còn O +đủ O +sức O +. O + +Bốn B-PER +ơi O +, O +máu O +em O +đã O +thấm O +đỏ O +trên O +mảnh O +đất O +quê_hương O +, O +máu O +em O +đã O +chảy O +dài O +trên O +đường O +em O +đi O +chiến_đấu O +. O + +Tim O +em O +đã O +ngừng O +đập O +cho O +trái_tim O +Tổ_quốc O +muôn_đời O +đập O +mãi O +. O + +Bốn B-PER +chết O +rồi O +, O +hai O +mắt O +nhắm_nghiền O +như O +trong O +giấc_ngủ O +. O + +Ngồi O +bên O +Bốn B-PER +vuốt O +nhẹ O +mái_tóc O +em O +mà O +mình O +tưởng O +như O +em O +còn O +sống O +, O +nước_mắt O +mình O +từng O +giọt O +rơi O +xuống O +tóc O +em O +. O + +Không O +! O + +Bốn B-PER +không O +chết O +đâu O +, O +Bốn B-PER +sẽ O +còn O +sống O +mãi O +trong O +lòng O +mình O +và O +những O +đồng_đội O +đang O +cùng O +em O +trong O +cuộc O +chiến_đấu O +sinh_tử O +này O +. O + +Sau O +khi O +Chính_phủ O +có O +văn_bản O +chỉ_đạo O +các O +địa_phương O +có O +đường O +biên_giới O +tiếp_giáp O +với O +2 O +nước O +bạn O +Lào B-LOC +và O +Campuchia B-LOC +cần O +tăng_cường O +công_tác O +phòng_chống O +buôn_lậu O +xăng_dầu O +qua O +biên_giới O +, O +tình_hình O +tại O +Cửa_khẩu B-LOC +Quốc_tế I-LOC +Lao_Bảo I-LOC +( O +tỉnh B-LOC +Quảng_Trị I-LOC +) O +có O +lắng O +xuống O +, O +song O +chỉ O +sau O +một O +- O +hai O +ngày O +lại O +rầm_rộ O +lên O +với O +mức_độ O +và O +tính_chất O +ngày_càng O +phức_tạp O +. O + +Có_mặt O +tại O +Lao_Bảo B-LOC +ngày O +16-7 O +, O +tức O +chỉ O +2 O +ngày O +sau O +khi O +Chỉ_thị O +1529 O +của O +Chủ_tịch O +UBND B-ORG +tỉnh I-ORG +Quảng_Trị I-ORG +về O +việc O +chống O +buôn_lậu O +xăng_dầu O +qua O +Cửa_khẩu B-LOC +Quốc_tế I-LOC +Lao_Bảo I-LOC +có O +hiệu_lực O +, O +chúng_tôi O +đã O +chứng_kiến O +những O +dòng O +xăng_dầu O +đang O +ngày_đêm O +không O +ngừng O +chảy O +sang O +bên O +kia O +biên_giới O +. O + +Dòng O +sông O +chảy O +ngược O +, O +xăng_dầu O +chảy O +xuôi O +. O + +Bắt_nguồn O +từ O +con O +suối B-LOC +La_La I-LOC +lịch_sử O +trên O +dãy O +Trường_Sơn B-LOC +hùng_vĩ O +, O +trước O +khi O +chảy O +ngược O +về O +bên O +đất O +bạn O +Lào B-LOC +, O +sông B-LOC +Sê_Pôn I-LOC +có O +hơn O +10 O +km O +là O +đường O +biên_giới O +hữu_nghị O +với O +một O +bên O +là O +các O +xã B-LOC +Tân_Thành I-LOC +, O +Tân_Long B-LOC +và O +thị_trấn B-LOC +Lao_Bảo I-LOC +của O +huyện B-LOC +Hướng_Hoá I-LOC +( O +tỉnh B-LOC +Quảng_Trị I-LOC +) O +, O +một O +bên O +là O +huyện B-LOC +Denxavẳn I-LOC +, O +tỉnh B-LOC +Xavannakhẹt I-LOC +của O +Lào B-LOC +. O + +Lợi_dụng O +địa_thế O +“ O +núi O +liền O +núi O +, O +sông O +liền O +sông O +” O +này O +, O +nhiều O +năm O +qua O +sông B-LOC +Sê_Pôn I-LOC +trở_thành O +một O +điểm O +“ O +nóng O +” O +về O +buôn_lậu O +trên O +dọc O +dài O +tuyến O +biên_giới O +Việt_Nam B-LOC +- O +Lào B-LOC +với O +hàng_hoá O +chủ_yếu O +là O +thuốc_lá O +, O +điện_tử O +, O +mỹ_phẩm O +, O +đường O +... O +nhập O +lậu O +vào O +Việt_Nam B-LOC +. O + +Từ O +khi O +giá O +xăng_dầu O +biến_động O +với O +mức O +chênh_lệch O +giữa O +Việt_Nam B-LOC +và O +Lào B-LOC +có O +thời_điểm O +lên O +đến O +4 O +- O +5 O +ngàn O +đồng O +/ O +lít O +, O +con O +sông O +hiền_hoà O +này O +lại O +trở_thành O +con O +đường O +vận_chuyển O +, O +buôn_bán O +trái_phép O +xăng O +dầu O +qua O +biên_giới O +. O + +Đứng O +tại O +bờ O +sông O +cách O +trạm O +kiểm_soát O +đường_sông O +chỉ O +vài O +bước O +chân O +, O +trong O +vòng O +hơn O +20 O +phút O +sáng O +16-7 O +, O +chúng_tôi O +đã O +đếm O +được O +hơn O +10 O +ghe O +thuyền O +“ O +xuất O +bến O +” O +chở O +theo O +hàng O +chục O +can O +xăng O +dầu O +vượt O +sông O +. O + +Con O +sông O +chỉ O +rộng O +hơn O +100 O +m O +mà O +lúc_nào O +cũng O +nhộn_nhịp O +ghe O +thuyền O +, O +buôn_bán O +tấp_nập O +chẳng O +kém O +gì O +chợ_nổi O +trên O +sông O +tại O +các O +tỉnh O +đồng_bằng B-LOC +sông I-LOC +Cửu_Long I-LOC +. O + +Chỉ O +tay O +về O +mấy O +chiếc O +đò O +hàng O +đang O +vượt O +sông O +, O +anh O +Dương B-PER +Khang I-PER +, O +cán_bộ O +trạm O +kiểm_soát O +đường_sông O +nói O +: O +“ O +Đó O +mới_chỉ O +là O +buôn_bán O +nhỏ_lẻ O +của O +dân_nghèo O +đi O +chợ O +tranh_thủ O +kiếm O +thêm O +vài O +đồng O +, O +chứ O +ban_đêm O +mới O +là O +buôn_bán O +lớn O +của O +các O +đầu_nậu O +” O +. O + +Anh O +Khang B-PER +cũng O +cho O +biết O +, O +đường O +đi O +của O +những O +can O +xăng O +dầu O +này O +bắt_đầu_từ O +các O +trạm O +xăng O +dầu O +trong O +Khu B-LOC +thương_mại I-LOC +Lao_Bảo I-LOC +được O +chuyển O +vào O +ban_đêm O +xuống O +các O +bến O +sông O +, O +sau O +đó O +chờ O +thời_cơ O +thuận_tiện O +đưa O +xuống O +đò O +hàng O +chuyển O +qua O +bên O +kia O +sông O +. O + +Phương_thức O +này O +là O +“ O +đánh O +” O +lớn O +- O +mà O +trước O +đó O +vài O +ngày O +, O +các O +lực_lượng O +kiểm_tra O +đã O +bắt_giữ O +trong O +đêm O +ngay O +tại O +đường_biên O +giữa O +sông O +một O +đối_tượng O +người B-MISC +Lào I-MISC +chở O +80 O +can O +xăng O +dầu O +với O +số_lượng O +2.200 O +lít O +. O + +Còn O +vận_chuyển O +nhỏ_lẻ O +thì O +sáng O +ra O +người O +dân O +đi O +chợ B-LOC +Karôn I-LOC +bên O +đất O +Lào B-LOC +chỉ O +cần O +xách O +1 O +can O +loại O +30 O +lít O +sang O +bên O +kia O +sông O +là O +đã O +có O +hơn O +30 O +ngàn O +đồng O +. O + +Khi O +về O +, O +họ O +lại O +xách O +vài O +chục O +cây O +thuốc_lá O +, O +hoặc O +bao O +đường O +là O +coi O +như O +ngày O +đó O +kiếm O +được O +cả O +trăm O +ngàn O +đồng O +. O + +Còn O +trên O +bộ O +, O +tuy O +không O +nhộn_nhịp O +như O +dưới O +sông O +, O +nhưng O +xăng O +dầu O +xuất O +lậu O +lại O +công_khai O +và O +lớn O +hơn O +nhiều O +. O + +Mỗi O +ngày O +có O +hàng O +trăm O +phương_tiện O +mà O +đa_số O +là O +xe_tải O +nặng O +của O +các O +doanh_nghiệp O +Lào B-LOC +vận_chuyển O +hàng_hoá O +vào O +Khu B-LOC +thương_mại I-LOC +Lao_Bảo I-LOC +, O +khi O +về O +đổ O +đầy O +xăng O +dầu O +vào O +hai O +bình O +chứa O +( O +350 O +- O +400 O +lít O +) O +là O +mỗi O +bác O +tài O +đã O +kiếm O +lời O +được O +cả O +triệu O +đồng O +. O + +“ O +Với O +cách O +này O +thì O +chúng_tôi O +chịu O +, O +không O +sao O +kiểm_soát O +được O +. O + +Mặt_khác O +, O +mình O +đâu O +có O +quyền O +gì O +cấm O +, O +hoặc O +kiểm_tra O +xăng O +dầu O +trong O +thùng O +của O +họ O +được O +” O +- O +Chi_cục_trưởng O +Chi_cục B-ORG +Hải_quan I-ORG +cửa_khẩu I-ORG +Quốc_tế I-ORG +Lao_Bảo I-ORG +Lê B-PER +Chí I-PER +Dụng I-PER +than_thở O +. O + +Chống O +xuất O +lậu O +xăng O +dầu O +bằng O +cách O +nào O +? O + +Mặc_dù O +các O +văn_bản O +và O +ý_kiến O +chỉ_đạo O +của O +Chính_phủ O +, O +của O +các O +bộ O +, O +ngành O +về O +tăng_cường O +chống O +buôn_lậu O +xăng O +dầu O +qua O +biên_giới O +được O +ban_hành O +đến O +các O +địa_phương O +có O +đường O +biên_giới O +với O +Lào B-LOC +và O +Campuchia B-LOC +nhiều O +ngày O +qua O +, O +song O +khi O +hỏi O +các O +lực_lượng O +có O +trách_nhiệm O +tại O +Cửa_khẩu B-LOC +Lao_Bảo I-LOC +, O +chúng_tôi O +chỉ O +nhận O +được O +câu O +trả_lời O +là O +“ O +có O +nghe O +nói O +” O +. O + +Ngay O +cả O +văn_bản O +chỉ_đạo O +số O +1329 O +ngày O +13-7 O +của O +UBND B-LOC +tỉnh I-LOC +Quảng_Trị I-LOC +, O +nhiều O +nơi O +hiện O +cũng O +chưa O +nhận O +được O +. O + +Về O +nội_dung O +chỉ_đạo O +“ O +Các O +trạm O +xăng_dầu O +chỉ O +bán O +trực_tiếp O +vào O +phương_tiện O +, O +không O +bán O +xăng O +dầu O +vào O +các O +thùng O +chứa O +, O +can O +chứa O +” O +, O +nhiều O +trạm O +xăng O +dầu O +trong O +Khu B-LOC +thương_mại I-LOC +Lao_Bảo I-LOC +nói O +mới_chỉ O +biết O +được O +qua O +truyền_hình O +( O +! O +? O +) O +. O + +Đi O +từ O +cổng O +A O +tại O +Cửa_khẩu B-LOC +Lao_Bảo I-LOC +về O +cổng O +B O +tại O +Khe_Sanh B-LOC +dài O +hơn O +20 O +cây_số O +, O +chúng_tôi O +đếm O +được O +có O +đến O +gần O +20 O +trạm O +xăng_dầu O +lớn_nhỏ O +, O +trong O +đó O +chiếm O +chủ_yếu O +của O +tư_nhân O +và O +các O +doanh_nghiệp O +liên_doanh O +. O + +Tại O +Trạm B-LOC +xăng I-LOC +dầu I-LOC +Lao_Bảo I-LOC +( O +Công_ty B-ORG +Xăng I-ORG +dầu I-ORG +Quảng_Trị I-ORG +) O +, O +một O +nhân_viên O +bơm O +xăng O +nói O +với O +chúng_tôi O +: O +“ O +Nghe O +nói O +chỉ_thị O +căng O +lắm O +, O +ai O +vi_phạm O +là O +bị O +kỷ_luật O +liền O +” O +. O + +Nói O +là O +vậy O +, O +nhưng O +chỉ O +10 O +phút O +sau O +người O +nhân_viên O +này O +thản_nhiên O +bơm O +đầy O +dầu O +vào O +bình O +30 O +lít O +cho O +một O +người O +dân O +. O + +Khi O +tôi O +đưa O +máy_ảnh O +lên O +chụp O +, O +anh_ta O +liền O +van_nài O +“ O +Đừng O +chú O +, O +cháu O +bị O +đuổi O +việc O +mất O +” O +. O + +Tại O +trạm O +xăng O +dầu O +doanh_nghiệp O +tư_nhân O +Tân_Long B-ORG +, O +người O +bán O +hàng O +còn O +thản_nhiên O +nói O +: O +“ O +Đã O +được O +phép O +bán O +, O +thì O +bán O +ở O +mô O +mà O +chẳng O +được O +, O +mắc O +gì O +lại O +cấm O +tụi O +tui O +không O +được O +đổ O +vào O +can O +” O +. O + +Việc O +kiểm_tra O +và O +xử_lý O +các O +vụ O +vận_chuyển O +, O +buôn_bán O +xăng O +dầu O +qua O +biên_giới O +theo O +chỉ_thị O +của O +Chính_phủ O +và O +của O +tỉnh B-LOC +Quảng_Trị I-LOC +, O +theo O +các O +lực_lượng O +chống O +buôn_lậu O +tại O +Cửa_khẩu B-LOC +Lao_Bảo I-LOC +, O +là O +rất O +khó_khăn O +. O + +Phó_đồn_trưởng O +Đồn B-ORG +Biên_phòng I-ORG +Lao_Bảo I-ORG +Nguyễn B-PER +Viết I-PER +Tân I-PER +nói O +: O +“ O +Hàng O +ngày O +lực_lượng O +tuần_tra O +trên O +sông O +chỉ O +kiểm_tra O +và O +bắt_giữ O +xăng O +dầu O +khi O +đã O +được O +chất O +lên O +các O +ghe O +thuyền O +đẩy O +ra O +giữa O +sông O +. O + +Còn O +những O +can O +xăng O +dầu O +đang O +ở O +trên O +bờ O +, O +hoặc O +trong O +nhà O +dân O +thì O +mình O +lại O +không O +được O +kiểm_tra O +, O +bắt_giữ O +họ O +do O +hành_vi O +buôn_bán O +và O +xuất O +lậu O +chưa O +diễn O +ra O +. O + +Thời_gian O +qua O +, O +ngoài O +vụ O +hơn O +2.000 O +lít O +dầu_ta O +bắt_giữ O +được O +, O +còn O +lại O +là O +vài O +can O +với O +số_lượng O +nhỏ O +chẳng O +đáng O +là O +bao O +. O + +Hay O +tại O +các O +trạm O +xăng O +dầu O +, O +nhân_viên O +bán O +hàng O +bơm O +vào O +các O +can O +, O +thùng O +cho O +người O +mua O +, O +ta O +cũng O +không O +xử_lý O +họ O +được O +vì O +việc_làm O +này O +không_thể O +cho O +là O +hành_vi O +vi_phạm O +được O +. O + +Chẳng_lẽ O +ta O +phạt O +tiền O +hay O +thu_giữ O +xăng O +dầu O +của O +họ O +sao O +? O +” O +. O + +Chống O +xuất O +lậu O +xăng O +dầu O +bằng O +biện_pháp O +nào O +vào O +thời_điểm O +hiện_nay O +? O + +Câu O +hỏi O +này O +của O +chúng_tôi O +đưa O +ra O +cho O +các O +lực_lượng O +chống O +buôn_lậu O +tại O +Cửa_khẩu B-LOC +Lao_Bảo I-LOC +và O +điều O +thực_tế O +là O +đều O +nhận O +được O +câu O +trả_lời O +: O +“ O +Rất O +khó O +” O +. O + +Nhiều O +cán_bộ O +có O +trách_nhiệm O +tại O +đây O +còn O +nói O +rất O +vô_tư O +: O +“ O +Cứ O +tăng O +xăng O +dầu O +bằng O +giá O +với O +họ O +là O +chống O +được O +ngay O +” O +. O + +Rõ_ràng O +, O +các O +giải_pháp O +chống O +xuất O +lậu O +xăng_dầu O +qua O +biên_giới O +, O +không O +riêng O +gì O +đối_với O +Cửa_khẩu B-LOC +Lao_Bảo I-LOC +, O +vẫn O +chưa O +cụ_thể O +, O +chưa O +kiên_quyết O +từ O +phía O +địa_phương O +và O +các O +ngành O +chức_năng O +. O + +Trong O +khi O +đó O +, O +dòng O +xăng O +dầu O +vẫn O +đang O +ngày_đêm O +không O +ngừng O +chảy O +qua O +biên_giới O +... O + +Dù O +đã O +dự_kiến O +trước O +nhưng O +khi O +tình_huống O +xảy O +ra O +vẫn O +có O +những O +cái O +lận_đận O +vất_vả O +vô_cùng O +. O + +Sáng O +nay O +theo O +tinh_thần O +cuộc O +họp O +ban O +lãnh_đạo O +bệnh_xá O +đêm O +qua O +, O +toàn_bộ O +số O +thương_binh O +nặng O +và O +đi_lại O +khó_khăn O +chuyển O +sang O +trường O +Đảng O +vì O +thấy O +địch O +có O +khả_năng O +lùng_sục O +vào O +bệnh_xá O +. O + +Chưa O +đến O +6 O +giờ O +mình O +giục O +anh_em O +chuyển O +thương_binh O +đi O +rồi O +cũng O +tay_xách_nách_mang O +theo O +anh_em O +. O + +Khiêng O +lên O +khỏi O +dốc O +trường O +Đảng O +, O +mồ_hôi O +ai_nấy O +chảy O +dài O +trên O +mặt O +nhưng O +không_thể O +chần_chừ O +nghỉ O +cho O +ráo O +mồ_hôi O +được O +, O +mình O +đành O +động_viên O +anh_em O +quay O +lại O +khiêng O +nốt O +ba O +ca O +thương O +còn O +lại O +ở O +sau O +. O + +Chưa O +đầy O +một O +giờ O +ba_mươi O +phút O +sau O +, O +mấy O +loạt O +súng O +nổ O +gần O +bên O +tai O +, O +mình O +nghĩ O +thầm O +chắc O +địch O +đã O +đến O +trạm O +trực O +nên O +quay O +vào O +báo O +cho O +thương_bệnh_binh O +chuẩn_bị O +tư_thế O +. O + +Chưa O +kịp O +làm O +gì O +thì O +anh_em O +du_kích O +dân_tộc O +hốt_hoảng O +chạy O +vào O +báo O +địch O +đã O +vào O +đến O +máng O +nước O +rồi O +và O +tất_cả O +nhân_dân O +hối_hả O +chạy O +. O + +Tất_cả O +lực_lượng O +khiêng O +thương_binh O +đều O +chưa O +về O +đây O +, O +nhìn O +lại O +còn O +năm O +cas O +phải O +khiêng O +mà O +chỉ O +có O +mình O +, O +Tám B-PER +và O +mấy O +đứa O +học_sinh O +đợt O +I O +đang O +chuẩn_bị O +đi O +về O +. O + +“ O +Không_thể O +bỏ O +thương_binh O +được O +, O +phải O +cố_gắng O +hết_sức O +mình O +khiêng O +thương_binh O +, O +các O +đồng_chí O +ạ O +! O +” O +. O + +Mình O +nói O +mà O +lòng O +thấy O +băn_khoăn O +khi O +trước O +mặt O +mình O +chỉ O +là O +mấy O +đứa O +thiếu_nhi O +gầy_ốm O +, O +mảnh_khảnh O +. O + +Tình_thế O +nguy_nan O +, O +Tám B-PER +và O +Quảng B-PER +hớt_hải O +chạy O +đến O +báo O +tin O +địch O +đã O +vào O +đến O +suối O +nước O +chỗ O +tắm O +rồi O +. O + +Mấy O +cas O +thương O +được O +chuyển O +đi O +, O +còn O +lại O +Kiệm B-PER +- O +một O +thương_binh O +cố_định O +gãy O +xương O +đùi O +. O + +Không O +biết O +làm_sao O +mình O +gọi O +Lý B-PER +- O +con_bé O +học_sinh O +- O +lại O +cùng O +khiêng O +. O + +Kiệm B-PER +lớn O +xác O +, O +nặng O +quá O +hai O +chị_em O +không_thể O +nào O +nhấc O +lên O +được O +. O + +Ráng O +hết_sức O +cũng O +chỉ O +lôi O +được O +Kiệm B-PER +ra O +khỏi O +nhà O +được O +một O +khúc O +, O +mình O +đành O +bỏ O +đó O +đi O +gọi O +anh_em O +đến O +chuyển O +giùm O +. O + +May O +quá O +lại O +gặp O +Minh B-PER +, O +Cơ B-PER +- O +hai O +đứa O +vừa O +thở O +vừa O +báo O +tin O +địch O +đã O +bắn O +chết O +đồng_chí O +Vận B-PER +- O +thương_binh O +. O + +Mấy O +chị_em O +khiêng O +Kiệm B-PER +chạy O +xuống O +hố O +trốn O +tạm O +một O +nơi O +. O + +Một O +giờ O +sau O +mới O +tập_trung O +đông_đủ O +được O +số O +thương_binh O +lại O +, O +chỉ O +thiếu O +một_mình O +Vận B-PER +, O +còn O +cán_bộ O +thì O +vắng O +chín O +đồng_chí O +. O + +Mệt O +, O +đói O +run O +chân O +nhưng O +mình O +và O +các O +đồng_chí O +vẫn O +vô_cùng O +bình_tĩnh O +. O + +Dù_sao O +cũng O +đã O +trưởng_thành O +rồi O +qua O +mấy O +năm O +ác_liệt O +. O + +Bốn O +giờ O +đến O +địa_điểm O +. O + +Hai O +năm O +tròn O +rồi O +đó O +, O +cũng O +vào O +tháng O +tư O +, O +cũng O +giữa O +mùa O +trăng O +mình O +về O +nhận O +công_tác O +tại O +Đức_Phổ B-LOC +giữa O +lúc O +bệnh_xá O +đã O +tan_tành O +sau O +một O +cuộc O +oanh_tạc O +. O + +Bây_giờ O +lại O +tháng O +tư O +... O +nắng O +tháng O +tư O +ở O +miền B-LOC +Nam I-LOC +chói_chang O +. O + +Và O +nỗi O +căm_thù O +cũng O +nóng_bỏng O +như O +ánh O +nắng O +mùa O +hè O +đó O +. O + +Chiều O +nay O +đứng O +trên O +một O +đỉnh O +núi O +cao O +nhìn O +về O +khu_vực O +bệnh_xá O +cũ O +thấy O +khói O +bốc O +lên O +nghi_ngút O +mà O +mình O +rưng_rưng O +nước_mắt O +. O + +Vậy_là O +biết_bao_nhiêu O +mồ_hôi O +công_sức O +, O +bao_nhiêu O +của_cải O +tài_sản O +nhân_dân O +dành_dụm O +nuôi O +thương_binh O +từ O +đó O +đến O +nay O +đã O +cháy O +hết O +thành O +tro O +bụi O +! O + +4.6.69 O + +Vẫn O +là O +những O +ngày O +căng_thẳng O +, O +địch O +đổ O +quân O +sát O +bên O +nhà O +. O + +Chúng O +la_hét O +, O +chặt O +cây O +ầm_ĩ O +cả O +khu O +rừng O +. O + +Bệnh_xá O +im_lìm O +căng_thẳng O +đến O +tột_bậc O +. O + +Đang O +công_tác O +ở O +Phổ_Cường B-LOC +, O +nghe O +báo O +tin O +mình O +lặng O +người O +lo_lắng O +, O +chén O +cơm O +bưng O +trong O +tay O +không O +sao O +ăn O +tiếp O +được O +nữa O +. O + +Chẳng_lẽ O +cứ O +thế_này O +mãi O +sao O +. O + +Vừa O +xây_dựng O +được O +mấy O +bữa O +lại O +lo O +chạy O +, O +bao_giờ O +mới O +tiếp_tục O +được O +nhiệm_vụ O +... O +( O +không O +rõ O +chữ O +) O +? O + +Lo_buồn O +và O +uất_ức O +lạ O +. O + +Có O +cách O +nào O +chứ O +không_lẽ O +bó_tay O +chạy O +dài O +mãi O +sao O +? O + +5.6.69 O + +Địch O +triển_khai O +thêm O +, O +không_thể O +ở O +đó O +được O +nữa O +, O +đêm O +nay O +đa_số O +cán_bộ O +và O +thương_binh O +dẫn O +nhau O +chạy O +xuống O +Phổ_Cường B-LOC +. O + +Tối O +không O +trông O +rõ O +mặt O +người O +nhưng O +có_lẽ O +ai O +cũng O +cảm_thấy O +rất O +đầy_đủ O +những O +nét O +đau_buồn O +trên O +khuôn_mặt O +từng O +cán_bộ O +và O +thương_binh O +. O + +Mình O +lo O +đi O +liên_hệ O +giải_quyết O +công_tác O +đến O +khuya O +mới O +về O +, O +thương_binh O +đã O +đi O +ăn O +cơm O +xong O +, O +nằm O +ngổn_ngang O +trên O +thềm O +nhà O +Đáng B-PER +, O +một_vài O +người O +đã O +ngủ O +, O +số O +còn O +lại O +khẽ O +rên O +vì O +vết_thương O +đau O +nhức O +. O + +Còn O +lại O +trên O +đó O +ba O +cas O +cố_định O +chưa O +có O +người O +khiêng O +, O +một_số O +cán_bộ O +lãnh_đạo O +còn O +trên O +đó O +, O +mình O +cần O +trở_về O +. O + +Trở O +về O +lúc O +này O +thật O +gay_go O +, O +không O +hiểu O +địch O +nằm O +ở O +đâu O +. O + +Nhưng O +biết O +làm_sao O +, O +yêu_cầu O +công_tác O +đòi_hỏi O +mình O +phải O +trở_về O +, O +dù O +chết O +cũng O +phải O +đi O +. O + +Đêm O +rất O +khuya O +rồi O +, O +không O +ai O +chợp O +mắt O +. O + +Thuận B-PER +ngồi O +lặng_thinh O +bên O +mình O +, O +em O +không O +nói O +một O +lời O +nào O +, O +mãi O +đến O +lúc O +chia_tay O +em O +mới O +nói O +một O +câu O +ngắn O +: O +“ O +Chị O +làm_sao O +chứ O +em O +lo O +quá O +đi O +... O +” O +và O +mình O +thì O +không O +nói O +hết O +một O +câu O +: O +“ O +Chị O +gửi O +balô O +cho O +em O +, O +trong O +đó O +có O +quyển O +sổ O +... O +” O +, O +muốn O +nói O +tiếp O +rằng O +nếu O +chị O +không O +về O +nữa O +thì O +em O +giữ O +quyển O +sổ O +đó O +và O +sau_này O +gửi O +về O +gia_đình O +. O + +Nhưng O +mình O +không O +nói O +hết O +câu O +. O + +Trong O +ánh O +trăng O +mờ O +hai O +chị_em O +đều O +đọc O +được O +trong O +đôi O +mắt O +người_thân O +của O +mình O +một O +nỗi O +buồn O +ly_biệt O +. O + +Em O +đi O +rồi O +và O +mọi O +người O +khác O +cũng O +đã O +đi O +hết O +, O +còn O +một_mình O +trên O +chiếc O +thềm O +vắng O +nhà O +chị O +Tính B-PER +, O +không O +hiểu O +sao O +nước_mắt O +bỗng O +tràn O +trên O +đôi O +má O +của O +mình O +. O + +Khóc O +ư O +Thuỳ B-PER +? O + +Đừng O +chứ O +, O +hãy O +dũng_cảm O +kiên_cường O +trong O +mọi O +tình_huống O +, O +hãy O +giữ O +mãi O +nụ O +cười O +trên O +môi O +dù O +trăm_nghìn_vạn O +khó_khăn O +nguy_hiểm O +đang O +đe_doạ O +quanh O +Thuỳ B-PER +. O + +29.7.69 O + +“ O +... O +Khi O +rời O +Hà_Nội B-LOC +để O +dấn_thân O +vào O +cuộc_chiến O +, O +Thuỳ B-PER +( I-PER +Trâm I-PER +) I-PER +chưa O +biết O +chiến_tranh O +là O +thế_nào O +. O + +Hơn O +ba O +năm O +ở O +Đức_Phổ B-LOC +, O +những O +điều O +chị O +viết O +trong O +nhật_ký O +đã O +thay_đổi O +, O +chị O +đã O +trưởng_thành O +. O + +Những O +điều O +chị O +học O +được O +càng O +củng_cố O +vững_chắc O +thêm O +lòng O +quyết_tâm O +đã O +được O +gia_đình O +nuôi_dưỡng O +từ O +nhỏ O +. O + +Chị O +học O +được O +những O +điều O +mà O +tất_cả O +chúng_ta O +đều O +cần O +phải O +học O +... O + +Những O +bài_học O +về O +danh_dự O +, O +những O +bài_học O +về O +lòng O +trắc_ẩn O +, O +tinh_thần O +trách_nhiệm O +, O +những O +bài_học O +về O +sự O +tận_tụy O +với O +lý_tưởng O +, O +và O +những O +bài_học O +mà O +chị O +đã O +nêu O +lên O +một O +tấm O +gương O +về O +tình_yêu O +đối_với O +mọi O +người O +, O +với O +cái O +đẹp O +và O +với O +con_người O +... O + +Cho O +đến O +lúc O +này O +, O +tôi O +là O +người O +đã O +đọc_đi_đọc_lại O +hai O +cuốn O +nhật_ký O +ấy O +nhiều O +hơn O +ai O +hết O +. O + +Trước_đây O +tôi O +đã O +nói O +với O +bà O +và O +giờ_đây O +tôi O +xin O +nói O +lại O +: O +tôi O +không O +hề O +thấy O +trong O +đó O +có O +bất_cứ O +điều O +gì O +khiến O +bà O +hay O +một O +ai O +khác O +phải O +khó O +xử O +. O + +Những O +lời O +bày_tỏ O +về O +tình_yêu O +của O +chị O +cũng O +như O +những O +lời O +gọi O +tha_thiết O +hướng O +về O +gia_đình O +khiến O +bất_cứ O +ai O +từng O +được O +đọc O +qua O +đều O +phải O +xúc_động O +. O + +Con_số O +các O +trận O +đánh O +và O +sự O +chăm_sóc O +của O +chị O +đối_với O +các O +thương_binh O +làm O +chúng_ta O +trở_nên O +xoàng_xĩnh O +... O +” O +( O +thư O +ngày O +28-5-2005 O +, O +Robert B-PER +Whitehurst I-PER +) O +. O + +Chiến_tranh O +thật O +tàn_khốc O +hết_mức O +. O + +Sáng O +nay O +người_ta O +đem O +đến O +cho O +mình O +một O +thương_binh O +toàn_thân O +bị O +lân_tinh O +đốt O +cháy O +. O + +Đến O +với O +mình O +sau O +cả O +giờ O +đồng_hồ O +kể O +từ O +lúc O +bị O +nạn O +mà O +khói O +vẫn O +còn O +nghi_ngút O +cháy O +trên O +người O +nạn_nhân O +. O + +Một O +tai_nạn O +rủi_ro O +làm O +quả O +pháo O +lân_tinh O +nổ O +khiến O +cậu O +bị O +bỏng O +nặng O +. O + +Không O +ai O +còn O +nhận O +ra O +cậu O +bé O +xinh O +trai O +mọi O +ngày O +nữa O +. O + +Đôi O +mắt O +đen O +vui O +cười O +hôm_nay O +chỉ O +còn O +là O +hai O +hốc O +nhỏ O +, O +mi O +mắt O +đã O +chín O +vàng O +, O +khói O +lân_tinh O +vẫn O +còn O +bốc O +lên O +khét_lẹt O +. O + +Trông O +cậu O +ta O +giống O +như O +đem O +thui O +vàng O +trong O +lò O +ra O +. O + +Mình O +đứng O +lặng O +người O +trước O +cảnh O +đau_lòng O +đó O +. O + +Mẹ O +cậu O +khóc O +mếu_máo O +, O +hai O +bàn_tay O +run_rẩy O +sờ O +khắp O +người O +con O +, O +từng O +mảng O +da O +bong O +ra O +, O +cong O +lên O +như O +miếng O +bánh_tráng O +. O + +Em_gái O +và O +chị_gái O +cậu O +vừa O +săn_sóc O +cậu O +mà O +nước_mắt O +ròng_ròng O +chảy O +, O +còn O +một O +người O +con_gái O +thì O +sững_sờ O +ngồi O +c��nh O +cậu O +, O +đôi O +mắt O +dịu_hiền O +đờ_đẫn O +lo_âu O +, O +từng O +lọn O +tóc O +đen O +bết O +mồ_hôi O +dính O +trên O +đôi O +má O +đỏ_bừng O +vì O +xúc_động O +và O +vì O +mệt O +. O + +Từ B-PER +( O +tên O +cô O +gái O +đó O +) O +là O +người_yêu O +của O +Khánh B-PER +( O +tên O +cậu O +bé O +đó O +) O +. O + +Cô O +vừa O +khiêng O +Khánh B-PER +xuống O +đây O +. O + +Nghe O +nói O +cần O +có O +serum O +truyền O +, O +Từ B-PER +đã O +lội O +sông O +đi O +mua O +ngay O +. O + +Nước O +sông O +đang O +lên O +, O +không O +biết O +bơi O +nhưng O +Từ B-PER +vẫn O +băng O +qua O +sông O +, O +tình_yêu O +đã O +giúp O +Từ B-PER +sức_mạnh O +. O + +Bây_giờ O +Từ B-PER +ngồi O +đó O +cạnh O +Khánh B-PER +lặng_yên O +, O +nhẫn_nại O +. O + +Vẻ O +đau_khổ O +hằn O +lên O +trên O +vầng O +trán O +ngây_thơ O +của O +cô O +gái O +xinh_đẹp O +- O +nhìn O +cô O +mình O +muốn O +viết O +một O +bài O +thơ O +về O +tội_ác O +của O +chiến_tranh O +, O +tội_ác O +đã O +bóp_chết O +triệu O +tình_yêu O +trong_sáng O +, O +bóp_chết O +triệu O +hạnh_phúc O +của O +con_người O +nhưng O +mình O +không O +viết O +được O +. O + +Ngòi_bút O +của O +mình O +không O +sao O +viết O +hết O +dù O +đây O +là O +một O +trường_hợp O +mà O +mình O +đã O +thấy O +bằng O +tất_cả O +giác_quan O +và O +tình_cảm O +của O +mình O +. O + +30.7.69 O + +Mười_hai O +giờ O +khuya O +, O +anh O +Kỷ B-PER +từ O +cánh O +Nam B-LOC +ra O +báo O +cho O +mình O +một O +tin O +đau_xót O +: O +địch O +đã O +tập_kích O +vào O +bệnh_xá O +một_cách O +hết_sức O +bất_ngờ O +. O + +Liên B-PER +đã O +bị O +chúng O +bắn O +chết O +trong O +lúc O +dẫn O +thương_binh O +chạy O +. O + +Anh_em O +thương_binh O +không O +hiểu O +ai O +còn O +ai O +mất O +… O + +Trong O +ba O +tháng O +trời O +, O +bốn O +lần O +bệnh_xá O +bị O +đánh_phá O +. O + +Lòng O +mình O +cháy_bỏng O +lo_âu O +. O + +Liên B-PER +ơi O +, O +hôm O +nào O +tạm_biệt O +Thuỳ B-PER +( O +Trâm B-PER +) O +, O +Liên B-PER +còn O +hôn O +Thuỳ B-PER +và O +dặn_đi_dặn_lại O +rằng O +Thuỳ B-PER +phải O +cảnh_giác O +, O +nhưng O +hôm_nay O +người O +ngã O +xuống O +trước O +lại O +là O +Liên B-PER +, O +cô O +gái O +xinh_xắn O +và O +xuất_sắc O +trong O +công_tác O +, O +cô O +gái O +cưng O +của O +bệnh_xá O +không O +còn O +nữa O +. O + +Liên B-PER +ơi O +, O +còn O +sống O +ngày O +nào O +Thuỳ B-PER +thề O +sẽ O +trả_thù O +cho O +Liên B-PER +, O +cho O +Lý B-PER +và O +cho O +cả O +triệu O +người O +đã O +ngã O +xuống O +trong O +cuộc O +chiến_đấu O +sinh_tử O +này O +. O + +29.3.70 O + +Lần O +đầu_tiên O +đào O +huyệt O +chôn O +một O +người O +đồng_đội O +, O +những O +nhát O +cuốc O +của O +mình O +bổ O +xuống O +đá O +làm O +toé O +lửa O +như O +nỗi O +căm_thù O +đang O +bốc O +cháy O +trong O +lòng O +mình O +. O + +Hôm_qua O +trong O +lúc O +đi O +cảnh_giới O +về O +gặp O +địch O +, O +Thành B-PER +đã O +bị O +chúng O +bắn O +chết O +ngã O +ngay O +tại O +suối O +trước O +ngõ O +vào O +nhà O +mình O +, O +và O +anh O +Xuất B-PER +bị O +chúng O +bắn O +bị_thương O +rồi O +hạ O +tàu_bay O +chở O +đi O +. O + +Chiếc O +quần O +của O +anh O +chúng O +rọc O +nát O +còn O +vứt O +lại O +một O +bên O +... O + +Chưa O +đầy O +ba O +tháng O +cơ_quan O +mất O +ba O +người O +! O + +Huyệt O +đào O +chưa O +xong O +mọi O +người O +đã O +khiêng O +Thành B-PER +về O +. O + +Qua O +một O +ngày O +rồi O +mà O +máu O +vẫn O +còn O +chảy O +ướt O +đỏ O +tấm O +drap O +quấn O +quanh O +Thành B-PER +. O + +Mình O +nhìn O +không O +rõ O +mặt O +Thành B-PER +lắm O +, O +chỉ O +thấy O +đôi O +mắt O +đã O +nhắm O +và O +nước_da O +nhợt_nhạt O +. O + +Lúc O +sống O +Thành B-PER +có O +nhiều O +nhược_điểm O +làm O +mình O +không O +ưa O +, O +nhưng O +bây_giờ O +khi O +khoả O +đất O +lấp O +lên O +thân_hình O +người O +đồng_đội O +ấy O +mình O +không O +cầm O +được O +nước_mắt O +. O + +Vậy O +đó O +, O +hãy O +ráng O +mà O +đùm_bọc O +thương_yêu O +nhau O +khi O +còn O +sống O +, O +chứ O +khi O +đã O +chết O +rồi O +có O +khóc O +thương O +cũng O +chỉ O +là O +những O +giọt O +nước_mắt O +nhỏ O +trên O +nấm O +đất O +vô_tri_vô_giác O +mà O +thôi O +. O + +Một O +ngày O +Hà_Nội B-LOC +chớm O +vào O +hè O +2005 O +, O +bác_sĩ O +Phạm B-PER +Ngọc I-PER +Đông I-PER +ở O +khoa O +kết O +- O +giác_mạc O +( O +Bệnh_viện B-ORG +Mắt I-ORG +T.Ư I-ORG +) O +bất_ngờ O +nhận O +được O +email O +từ O +một O +phụ_nữ O +xa_lạ O +ở O +Hoa_Kỳ B-LOC +. O + +Thư O +viết O +: O +“ O +Tôi O +là O +Lisa B-PER +Black I-PER +, O +con O +gái O +tôi O +là O +Lindsay B-PER +Black I-PER +đã O +mất O +tháng O +10-2004 O +và O +đã O +hiến O +tặng O +giác_mạc O +cho O +hai O +người_bệnh O +ở O +VN B-LOC +. O + +Thông_qua O +ông O +Thomas B-PER +Good I-PER +ở O +Viện B-ORG +Nghiên_cứu I-ORG +mắt I-ORG +Lion I-ORG +, O +tôi O +được O +biết O +một O +trong O +hai O +người O +nhận O +được O +giác_mạc O +của O +con O +tôi O +là O +bà O +Đỗ B-PER +Thị I-PER +Thuận I-PER +. O + +Còn O +giác_mạc O +thứ O +hai O +, O +tôi O +tin O +nó O +đã O +được O +hiến O +tặng O +một O +người O +đàn_ông O +ở O +Sài_Gòn B-LOC +... O + +Tôi O +rất O +muốn O +viết O +một O +bức O +thư O +cho O +bà O +Thuận B-PER +để O +kể O +về O +con O +gái O +tôi O +và O +gửi O +cho O +bà O +ấy O +một O +bức O +ảnh O +của O +nó O +... O +” O +. O + +Quà O +tặng O +của O +tấm O +lòng O +. O + +Kể O +từ O +hơn O +một O +năm O +nay O +, O +thông_qua O +ông O +Thomas B-PER +Good I-PER +, O +Bệnh_viện B-ORG +Mắt I-ORG +T.Ư I-ORG +đã O +nhận O +hơn O +100 O +giác_mạc O +được O +hiến O +tặng O +từ O +Hoa_Kỳ B-LOC +. O + +PGS O +- O +TS O +Hoàng B-PER +Minh I-PER +Châu I-PER +, O +trưởng O +khoa O +kết O +- O +giác_mạc O +, O +sẽ O +không O +bao_giờ O +quên O +những O +ngày O +khó_khăn O +đã O +qua O +với O +bệnh_nhân O +của O +chị O +. O + +“ O +Chúng_ta O +có_thể O +ghép O +được O +giác_mạc O +, O +cứu O +được O +đôi O +mắt O +cho O +nhiều O +người_bệnh O +từ O +những O +năm O +1950 O +, O +nhưng O +nhiều O +năm O +qua O +không O +có O +nguồn O +giác_mạc O +để O +ghép O +mặc_dù O +chúng_tôi O +đã O +chạy O +tới O +chạy O +lui O +, O +giật_gấu_vá_vai O +từ O +nhiều O +nguồn O +” O +- O +chị O +Châu B-PER +kể O +. O + +So O +với O +các O +loại O +tạng O +khác O +, O +lấy O +giác_mạc O +dễ_dàng O +hơn O +và O +ít O +gây O +tranh_cãi O +về O +mặt O +pháp_lý O +. O + +Bởi O +với O +ghép O +thận O +thì O +thận O +cho O +phải O +càng O +tươi O +càng O +tốt O +, O +nhưng O +với O +ghép O +giác_mạc O +, O +giác_mạc O +cho O +có_thể O +được O +lấy O +từ O +người O +đã O +chết O +6 O +g O +đồng_hồ O +, O +thậm_chí O +12 O +- O +14 O +giờ O +. O + +Hơn_nữa O +, O +tỉ_lệ O +thành_công O +trong O +ghép O +giác_mạc O +cao O +hơn O +, O +tốn_kém O +ít O +hơn O +... O + +Thế O +nhưng O +với O +quan_niệm O +của O +người O +Á_Đông B-LOC +, O +trong O +nhiều O +năm O +qua O +hầu_như O +chưa O +có O +người B-MISC +VN I-MISC +nào O +hiến O +tặng O +giác_mạc O +của O +mình O +cứu O +người O +sau O +khi O +chết O +( O +với O +các O +tạng O +khác O +cũng O +rất O +hiếm O +khi O +) O +bởi O +ai O +cũng O +quan_niệm O +“ O +chết O +phải O +toàn O +thây O +” O +. O + +Chính O +vì O +lý_do O +này O +, O +danh_sách O +những O +người O +cần O +được O +ghép O +giác_mạc O +tại O +Bệnh_viện B-ORG +Mắt I-ORG +T.Ư I-ORG +hiện_nay O +đã O +lên O +đến O +300 O +trường_hợp O +. O + +Nhưng O +theo O +chị O +Minh B-PER +Châu I-PER +, O +đây O +là O +chỉ O +tính O +những O +trường_hợp O +lên O +được O +đến O +bệnh_viện O +. O + +Còn O +lại O +trước_đây O +không O +có O +nguồn O +giác_mạc O +, O +các O +tuyến O +phát_hiện O +bệnh_nhân O +nhưng O +cũng O +không O +dám O +gửi O +lên O +. O + +Biết O +tình_hình O +này O +, O +từ O +năm O +1998 O +một O +người B-MISC +Mỹ I-MISC +là O +Thomas B-PER +Good I-PER +đã O +có O +dự_kiến O +quyên_góp O +giác_mạc O +từ O +các O +ngân_hàng O +giác_mạc O +tại O +Mỹ B-LOC +tặng O +những O +người O +không O +may_mắn O +ở O +VN B-LOC +. O + +Trăn_trở O +mãi O +, O +đến O +2004 O +ông O +mới O +tìm O +được O +đường O +: O +gửi O +giác_mạc O +được O +hiến O +tặng O +đến O +Tokyo B-LOC +qua O +Hãng B-ORG +Hàng_không I-ORG +Nhật_Bản I-ORG +- O +JAL B-ORG +( O +vì O +lý_do O +đến O +Tokyo B-LOC +, O +giác_mạc O +hiến O +tặng O +sẽ O +được O +bảo_quản O +lại O +và O +Hãng B-ORG +Hàng_không I-ORG +Nhật_Bản I-ORG +cũng O +miễn_phí O +các O +kiện O +hàng O +đặc_biệt O +này O +) O +, O +trước O +khi O +gửi O +qua O +VN B-ORG +Airlines I-ORG +đến O +VN B-LOC +. O + +Bằng O +con O +đường O +nói O +trên O +, O +trong O +hơn O +một O +năm O +qua O +đợt O +nhiều O +nhất O +đã O +có O +18 O +giác_mạc O +, O +đợt O +ít O +có O +4 O +- O +5 O +giác_mạc O +của O +những O +người B-MISC +Mỹ I-MISC +có O +tấm O +lòng O +thật O +vĩ_đại O +đến O +được O +VN B-LOC +, O +đem O +lại O +ánh_sáng O +cho O +những O +người_bệnh O +ở O +đất_nước O +này O +. O + +Ánh_sáng O +làm O +thay_đổi O +cuộc_đời O +. O + +Là O +một O +trong O +những O +người B-MISC +VN I-MISC +hiếm_hoi O +được O +tới O +thăm O +“ O +ngân_hàng O +mắt O +” O +ở O +Mỹ B-LOC +, O +bác_sĩ O +Hoàng B-PER +Minh I-PER +Châu I-PER +nói O +suốt O +đời O +chị O +sẽ O +không O +bao_giờ O +quên O +những O +câu_chuyện O +xúc_động O +được O +mắt O +thấy O +, O +tai O +nghe O +từ O +chính O +những O +người O +đã O +hiến O +tặng O +giác_mạc O +cho O +người_bệnh O +, O +trong O +đó O +có O +những O +người_bệnh O +VN B-LOC +. O + +Đó O +là O +câu_chuyện O +của O +một O +bà O +mẹ O +có O +con O +trai O +10 O +tuổi O +đã O +qua_đời O +sau O +một O +tai_nạn O +giao_thông O +. O + +Đau_đớn O +nhưng O +bà O +mẹ O +đã O +tự O +đấu_tranh O +rồi O +quyết_định O +hiến O +tặng O +giác_mạc O +của O +con O +trai O +cho O +ngân_hàng O +và O +trở_thành O +tình_nguyện_viên O +vận_động O +mọi O +người O +hiến O +tặng O +giác_mạc O +sau O +khi O +chết O +, O +cứu O +những O +người O +còn O +sống O +thoát O +khỏi O +mù_loà O +. O + +Một O +ngày O +, O +bác_sĩ O +Châu B-PER +nói_chuyện O +với O +hai O +y_tá O +người B-MISC +Mỹ I-MISC +và O +một O +người O +trong O +đó O +có O +nguyện_vọng O +nhưng O +không_thể O +hiến O +giác_mạc O +vì O +lý_do O +bệnh_lý O +. O + +“ O +Bà O +ấy O +rất O +ấm_ức O +về O +chuyện O +đó O +và O +ngạc_nhiên O +tại_sao O +chúng_ta O +không O +có O +giác_mạc O +để O +ghép O +cho O +người_bệnh O +” O +- O +chị O +nói O +. O + +Nhu_cầu O +được O +ghép O +giác_mạc O +: O +có O +; O +khả_năng O +thực_hiện O +kỹ_thuật O +: O +có O +, O +nhưng O +giác_mạc O +để O +ghép O +thì O +không O +. O + +Có O +những O +cháu O +bé O +bị O +bệnh O +và O +cần O +ghép O +từ O +năm O +9 O +tuổi O +, O +nay O +đã O +ngoài O +20 O +tuổi O +nhưng O +vẫn O +phải O +chờ O +. O + +Trong O +tâm_khảm O +của O +các O +bác_sĩ O +nhãn_khoa O +, O +ý_đồ O +, O +mơ_ước O +có O +được O +nguồn O +giác_mạc O +, O +và O +sau_này O +là O +“ O +ngân_hàng O +giác_mạc O +” O +đã O +được O +ấp_ủ O +trong O +nhiều O +năm O +. O + +Song_song O +với O +dự_án O +“ O +ngân_hàng O +mắt O +” O +, O +Orbis B-ORG +cũng O +vừa O +cam_kết O +hỗ_trợ O +Bộ B-ORG +Y_tế I-ORG +hoàn_thiện O +pháp_lệnh O +về O +hiến O +ghép O +mô O +tạng O +, O +dự_kiến O +vào O +tháng O +mười O +này O +. O + +Có O +luật O +nhưng O +các O +bác_sĩ O +vẫn O +chưa O +hết O +lo_lắng O +: O +“ O +Vấn_đề O +là O +ý_thức O +người O +dân O +, O +làm_sao O +để O +mỗi O +người B-MISC +VN I-MISC +đều O +thấy O +được O +sự O +đau_khổ O +của O +những O +người O +không O +may O +bị O +mù_loà O +và O +tự_nguyện O +hiến O +tặng O +một O +phần O +nhỏ O +thân_thể O +mình O +sau O +khi O +chết O +để O +cứu O +họ O +” O +- O +bác_sĩ O +Đông B-PER +nói O +. O + +Nhưng O +chúng_tôi O +- O +những O +người O +viết O +bài O +này O +- O +tin O +rằng O +có O +ngân_hàng O +sẽ O +có O +người O +hiến O +tặng O +, O +bởi O +tại O +VN B-LOC +vừa_qua O +đã O +có O +người O +“ O +mở_đường O +” O +: O +tình_nguyện O +hiến O +thận O +, O +gan O +cho O +những O +cháu O +bé O +không O +may O +mắc O +bệnh O +hiểm_nghèo O +. O + +Và O +thật O +may_mắn O +là O +ngoài O +“ O +người O +tình_nguyện O +” O +Thomas B-PER +Good I-PER +, O +Tổ_chức B-ORG +Orbis-1 I-ORG +, O +tổ_chức O +hoạt_động O +phi O +lợi_nhuận O +trên O +toàn_cầu O +trong O +lĩnh_vực O +nhãn_khoa O +, O +cũng O +đang O +hỗ_trợ O +bệnh_viện O +xây_dựng O +“ O +ngân_hàng O +mắt O +” O +, O +với O +mục_đích O +thu_thập O +giác_mạc O +do O +chính O +những O +người B-MISC +VN I-MISC +hiến O +tặng O +để O +cấy O +ghép O +phòng_chống O +mù_loà O +cho O +những O +đồng_bào O +bị O +mù O +hoặc O +có O +nguy_cơ O +bị O +mù O +do O +nguyên_nhân O +giác_mạc O +. O + +Thật O +khó O +mà O +kể O +hết O +nỗi O +vui_sướng O +của O +những O +người O +được O +ghép O +giác_mạc O +và O +sáng O +mắt O +trở_lại O +. O + +Bác_sĩ O +Đông B-PER +kể O +rằng O +chị O +Thuận B-PER +vốn O +mắc O +một O +bệnh O +rất O +hiếm O +gặp O +, O +nếu O +không O +có O +giác_mạc O +để O +ghép O +thì O +chị O +sẽ O +vĩnh_viễn O +mất O +đi O +đôi O +mắt O +của O +mình O +trong O +khi O +chị O +mới O +36 O +tuổi O +, O +còn O +nửa O +cuộc_đời O +dằng_dặc O +phía O +trước O +. O + +Trong O +bức O +thư O +phúc_đáp O +bà O +Lisa B-PER +, O +bác_sĩ O +Đông B-PER +đã O +gửi O +kèm O +hai O +bức O +ảnh O +chị O +Thuận B-PER +trước O +và O +sau O +ghép O +để O +bà O +thấy O +“ O +từ O +nay O +chị O +chỉ O +có O +niềm O +vui O +và O +hạnh_phúc O +” O +. O + +Tại O +khoa O +kết O +- O +giác_mạc O +, O +chúng_tôi O +gặp O +ba O +bệnh_nhân O +chờ O +xuất_viện O +sau O +ghép O +giác_mạc O +. O + +Một O +trong O +số O +đó O +là O +một O +người O +đàn_ông O +bị O +loét O +giác_mạc O +đến O +từ O +Vĩnh_Phúc B-LOC +. O + +Lần O +trước O +, O +khi O +xuống O +Hà_Nội B-LOC +khám O +mắt O +, O +con O +ông O +phải O +dìu O +bố O +đi O +từng O +bước O +, O +nếu O +không O +có O +giác_mạc O +để O +ghép O +ông O +sẽ O +bị O +mù O +. O + +Nhưng O +nhờ O +có O +những O +tấm O +lòng O +từ O +nước O +Mỹ B-LOC +, O +ông O +đã O +tự O +đi_lại O +được O +. O + +“ O +Ngày_mai O +tôi O +sẽ O +về O +Vĩnh_Phúc B-LOC +, O +lần O +này O +tôi O +tự O +đi O +với O +đôi O +mắt O +của O +mình O +” O +- O +ông O +nói O +thật O +tự_tin O +. O + +Bạn O +đã O +từng O +cùng O +con O +gái O +, O +con O +trai O +hoặc O +các O +cháu O +nhỏ O +trong O +nhà O +chơi O +trò O +bịt_mắt_bắt_dê O +? O + +Hay O +gặp O +một O +đêm O +tối O +mà O +nhà O +bạn O +mất O +điện O +? O + +Chỉ O +một O +lúc O +thôi O +nhưng O +bạn O +sẽ O +thấy O +ánh_sáng O +, O +sự O +“ O +nhìn O +- O +thấy O +” O +quí_giá O +đến O +mức O +nào O +. O + +Và O +với O +những O +người_bệnh O +may_mắn O +được O +nhận O +món O +quà O +quí_giá O +này O +, O +ánh_sáng O +đã O +làm O +thay_đổi O +cuộc_đời O +họ O +, O +đem O +lại O +cho O +họ O +cuộc_sống O +bình_thường O +, O +như O +chúng_ta O +. O + +Còn O +các O +bác_sĩ O +, O +sau O +mọi O +vất_vả O +đã O +phải O +trải O +qua O +họ O +nói O +thật O +giản_dị O +: O +“ O +Chúng_tôi O +sẽ O +làm O +mọi O +việc O +để O +mỗi O +ngày O +sống O +với O +con_người O +là O +một O +ngày O +hạnh_phúc O +” O +. O + +Tôi O +cũng O +thật O +hạnh_phúc O +vì O +được O +sống O +giữa O +những O +con_người O +như O +vậy O +. O + +Hơn O +một O +năm O +qua O +, O +trên O +vùng_đất O +chuyển_dịch O +từ O +trồng O +lúa O +sang O +chuyên_canh O +tôm O +hoặc O +luân_canh O +lúa O +- O +tôm O +của O +Cà_Mau B-LOC +đã O +liên_tục O +xảy O +ra O +những O +biến_động O +bất_thường O +. O + +Nhiều O +nơi O +tôm O +chết O +hàng_loạt O +trên O +diện O +rộng O +và O +99% O +hộ O +nông_dân O +đã O +phải O +mang O +nợ O +ngân_hàng O +. O + +Mặc_dù O +sản_lượng O +nuôi_trồng O +thuỷ_sản O +sáu O +tháng O +đầu O +năm O +2005 O +đạt O +60.000 O +tấn O +, O +không O +giảm O +so O +với O +cùng O +kỳ O +năm_ngoái O +, O +nhưng O +sự O +phân_cực O +về O +năng_suất O +đang O +diễn O +ra O +mạnh_mẽ O +trên O +từng O +vùng O +, O +tiểu_vùng O +khác O +nhau O +. O + +Với O +những O +vùng O +lấp O +lại O +được O +một O +vụ O +lúa O +trên O +đất O +nuôi O +tôm O +, O +năng_suất O +đạt O +tới O +trên O +30 O +triệu O +ha O +năm O +. O + +Ngược_lại O +, O +ở O +những O +vùng O +chuyên O +nuôi O +tôm O +, O +thậm_chí O +năng_suất O +có_khi O +bằng O +không O +. O + +Một_số O +địa_bàn O +chuyên O +nuôi O +tôm O +thuộc O +các O +huyện O +Cái_Nước B-LOC +, O +Đầm_Dơi B-LOC +... O +tôm O +chết O +trắng O +kéo O +dài O +đang O +báo_động O +một O +thảm_hoạ O +. O + +Trong O +khi O +đó O +tình_hình O +lấp O +lại O +một O +vụ O +lúa O +trên O +đất O +nuôi O +tôm O +đang O +có O +những O +diễn_biến O +xấu O +. O + +Năm O +2004 O +, O +toàn O +tỉnh O +thực_hiện O +gieo_trồng O +lại O +lúa O +trên O +đất O +nuôi O +tôm O +được O +trên O +43.000 O +ha O +, O +nhưng O +diện_tích O +có O +thu_hoạch O +chỉ O +đạt O +trên O +19.000 O +ha O +với O +năng_suất O +chỉ O +2,9 O +tấn O +ha O +. O + +Tại O +ba O +huyện O +chuyển_dịch O +trọng_điểm O +Cái_Nước B-LOC +, O +Đầm_Dơi B-LOC +và O +huyện B-LOC +Phú_Tân I-LOC +tình_hình O +còn O +bi_đát O +hơn O +. O + +Diện_tích O +gieo_trồng O +ba O +huyện O +này O +là O +10.000 O +ha O +, O +thế O +nhưng O +diện_tích O +có O +thu_hoạch O +chỉ O +đạt O +200 O +ha O +với O +năng_suất O +chỉ O +đạt O +... O +1 O +tấn O +ha O +. O + +Thực_tiễn O +này O +cho O +thấy O +môi_trường O +đất O +, O +nước O +đang O +suy_thoái O +đến O +mức O +báo_động O +đỏ O +trên O +vùng_đất O +chuyển_dịch O +Cà_Mau B-LOC +. O + +Việc O +bố_trí O +lại O +cơ_cấu O +sản_xuất O +vào O +năm O +2001 O +tại O +Cà_Mau B-LOC +được O +nhận_định O +là O +một O +hướng O +đi O +đúng O +. O + +Thực_tế O +nhờ O +con O +tôm O +, O +nhiều O +vùng O +nông_thôn O +đã O +trở_nên O +sung_túc O +. O + +Hiệu_quả O +trên O +một O +diện_tích O +đất O +tăng O +lên O +, O +ngoại_tệ O +từ O +xuất_khẩu O +thuỷ_sản O +tăng O +lên O +... O + +Thế O +nhưng O +vì O +nóng_vội O +mà O +quá_trình O +bố_trí O +lại O +sản_xuất O +đã O +bị O +đốt O +cháy O +một_số O +công_đoạn O +kỹ_thuật O +quan_trọng O +. O + +Trong O +đó O +, O +đặc_biệt O +là O +vấn_đề O +triển_khai O +thực_hiện O +hệ_thống O +thuỷ_lợi O +đồng_bộ O +phục_vụ O +sản_xuất O +. O + +Theo O +những O +dự_toán O +kỹ_thuật O +ban_đầu O +, O +để O +chuyển_đổi O +trên O +200.000 O +ha O +đất O +từ O +trồng O +lúa O +sang O +nuôi O +tôm O +và O +luân_canh O +lúa O +tôm O +, O +Cà_Mau B-LOC +cần O +phải O +có O +4.000 O +tỉ O +đồng O +để O +làm O +hệ_thống O +thuỷ_lợi O +đủ O +sức O +phục_vụ O +cơ_cấu O +sản_xuất O +mới O +. O + +Thế O +nhưng O +đến O +nay O +, O +số O +tiền O +dùng O +vào O +việc O +phát_triển O +hệ_thống O +thuỷ_lợi O +chỉ O +mới O +đạt O +chưa O +đến O +400 O +tỉ O +đồng O +. O + +Đây O +là O +vấn_đề O +cần O +phải O +cấp_bách O +giải_quyết O +trước O +khi O +dùng O +các O +biện_pháp O +khoa_học O +khác O +để O +giải_toả O +mối O +hiểm_hoạ O +về O +môi_trường_sinh_thái O +vùng_đất O +nuôi O +tôm O +của O +Cà_Mau B-LOC +! O + +“ O +Cha O +cháu O +hi_sinh O +lúc O +cháu O +mới O +sáu O +tháng O +tuổi O +. O + +Mỗi O +khi O +kể O +cho O +cháu O +nghe O +về O +cha O +, O +mẹ O +lại O +khóc O +. O + +Cháu O +thấm_thía O +nỗi O +đau_xót O +mất O +cha O +nhưng O +lòng O +đầy O +tự_hào O +... O +” O +. O + +Trên O +sân_khấu O +cô O +bé O +Phạm B-PER +Đơn I-PER +Thương I-PER +nghẹn_ngào O +kể O +về O +cha O +, O +còn O +bên O +dưới O +hội_trường B-LOC +Thống_Nhất I-LOC +TP. B-LOC +HCM I-LOC +buổi O +sáng O +20-7-2005 O +những O +tiếng O +nấc O +, O +giọt O +nước_mắt O +cứ O +lăn O +trào O +. O + +Cha O +của O +Thương B-PER +- O +liệt_sĩ O +Phạm B-PER +Văn I-PER +Chiến I-PER +- O +không O +phải O +ngã O +xuống O +trong O +chiến_tranh O +mà O +ngay O +trong O +thời_bình O +( O +ngày O +20-2-1993 O +) O +khi O +cùng O +đồng_đội O +truy O +bắt O +tội_phạm O +. O + +Không O +chỉ O +là O +sự O +nỗ_lực O +vượt O +qua O +khó_khăn O +, O +280 O +gương_mặt O +tiêu_biểu O +về O +dự O +hội_nghị O +biểu_dương O +các O +thế_hệ O +con O +liệt_sĩ O +, O +con O +thương_binh O +tiêu_biểu O +toàn_quốc O +( O +do O +Bộ B-ORG +LĐ I-ORG +- I-ORG +TB I-ORG +& I-ORG +XH I-ORG +, O +báo B-ORG +Nhân_Dân I-ORG +và O +UBND B-ORG +TP. I-ORG +HCM I-ORG +tổ_chức O +) O +còn O +có O +chung O +nỗi O +đau O +... O + +San_sẻ O +nỗi O +đau O +. O + +Trần B-PER +Châu I-PER +Thanh I-PER +- O +học_sinh O +lớp O +12 O +chuyên O +toán O +Trường B-ORG +THPT I-ORG +Bến_Tre I-ORG +- O +phải O +tạm O +rời O +ghế O +ra O +ngoài O +hành_lang O +vì O +không O +sao O +cầm O +được O +nước_mắt O +: O +“ O +Ba O +mình O +là O +thương_binh O +nặng O +, O +sức_khoẻ O +rất O +kém O +, O +nhưng O +mình O +còn O +cha O +, O +còn O +may_mắn O +hơn O +Thương B-PER +... O +” O +. O + +Ông O +Hoàng B-PER +Trung I-PER +Hải I-PER +- O +giám_đốc O +Công_ty B-ORG +Dịch_vụ I-ORG +viễn_thông I-ORG +Vinaphone I-ORG +- O +khi O +biết O +mẹ O +Đơn B-PER +Thương I-PER +là O +giáo_viên O +, O +gia_đình O +còn O +nhiều O +khó_khăn O +, O +đã O +tặng O +ngay O +sổ O +tiết_kiệm O +10 O +triệu O +đồng O +cho O +Đơn B-PER +Thương I-PER +. O + +Bảy O +năm O +liền O +Đơn B-PER +Thương I-PER +đều O +học O +xuất_sắc O +, O +biết O +phụ_giúp O +mẹ O +việc O +nhà O +, O +chi O +xài O +tiết_kiệm O +. O + +Thương B-PER +nhớ O +có O +lần O +mẹ O +nói O +: O +“ O +Mẹ O +như O +con O +chim O +thoát O +nạn O +sợ O +cành O +cây O +cong O +. O + +Mất O +cha O +con O +, O +mẹ O +chỉ O +còn O +con O +, O +nên O +con O +đi O +đâu O +về O +muộn O +là O +mẹ O +thường O +hay O +nghĩ O +quẩn O +” O +. O + +Tự O +học O +và O +giúp_đỡ O +bạn O +cùng O +tiến O +. O + +Có O +đến O +188 O +bạn O +được O +hội_nghị O +biểu_dương O +còn O +ngồi O +trên O +ghế O +nhà_trường O +với O +những O +thành_tích O +học_tập O +vượt_trội O +bằng O +sự O +tự O +nỗ_lực O +ph��n_đấu O +. O + +Như O +Nguyễn B-PER +Chí I-PER +Tiện I-PER +- O +một O +trong O +ba O +học_sinh O +giỏi O +nhất O +của O +Trường B-ORG +THPT I-ORG +Gò_Công_Đông I-ORG +, O +tỉnh B-LOC +Tiền_Giang I-LOC +. O + +Cha O +hi_sinh O +từ O +lúc O +Tiện B-PER +còn O +rất O +nhỏ O +, O +nhưng O +con O +đường O +đến O +đại_học O +thì O +đầy O +cam_go O +. O + +Học_kỳ O +đầu_tiên O +, O +Tiện B-PER +túi_bụi O +chạy O +chỗ O +này O +dạy O +kèm O +, O +chỗ O +kia O +xin O +bán O +hàng O +, O +sau O +đó O +lại O +căng_thẳng O +với O +những O +con_số O +, O +cái O +chữ O +... O +Quĩ_tín_dụng O +SV O +đã O +giúp O +Tiện B-PER +kịp_thời O +giảm O +bớt O +lo_âu O +kinh_tế O +. O + +Học_kỳ O +sau O +, O +điểm_số O +của O +Tiện B-PER +đã O +tăng O +vọt O +. O + +Vượt O +lên O +cái O +khó O +, O +nhiều O +bạn O +còn O +biết O +san_sẻ O +giúp_đỡ O +bạn O +học O +tốt O +. O + +Mỵ B-PER +Duy I-PER +Linh I-PER +( O +tỉnh B-LOC +Thanh_Hoá I-LOC +) O +hiện O +là O +SV O +khoa O +kỹ_sư O +tài_năng O +Trường B-LOC +ĐH I-LOC +Bách_khoa I-LOC +Hà_Nội I-LOC +từng O +là O +học_sinh O +giỏi O +cấp O +tỉnh O +và O +quốc_gia O +. O + +Bố O +là O +thương_binh O +, O +Linh B-PER +cũng O +đầy O +vẻ O +nhiệt_huyết O +của O +“ O +con O +nhà O +lính O +” O +. O + +Đến O +với O +hội_nghị O +bạn O +khoác O +trên O +người O +chiếc O +áo O +xanh O +tình_nguyện O +của O +ĐH B-LOC +Bách_khoa I-LOC +Hà_Nội I-LOC +với O +chút O +tiết_lộ O +: O +“ O +Mình O +vừa O +tham_gia O +xong O +đợt O +Tiếp_sức O +đến O +trường O +ở O +bến_xe B-LOC +Giáp_Bát I-LOC +đấy O +” O +. O + +Nhưng O +hội_nghị O +còn O +xúc_động O +khi O +biết O +trong O +bảy O +năm O +học O +phổ_thông O +Duy B-PER +Linh I-PER +còn O +giúp O +bạn O +nghèo O +Hoàng B-PER +Vũ I-PER +Tân I-PER +bằng O +cách O +nhịn O +quà O +sáng O +mua O +sách O +, O +vở O +cho O +bạn O +, O +kèm O +bạn O +những O +môn O +yếu O +, O +động_viên O +những O +lúc O +bạn O +có O +ý_định O +bỏ O +học O +đi O +làm O +... O + +Hiện O +Tân B-PER +đã O +bước O +vào O +năm O +2 O +Học_viện B-ORG +Kỹ_thuật I-ORG +quân_sự I-ORG +. O + +Hay O +Đơn B-PER +Thương I-PER +vừa O +là O +bạn O +vừa O +là O +thầy O +kèm O +hai O +bạn O +Phúc B-PER +và O +Thuỳ B-PER +Linh I-PER +học O +yếu O +hay O +nghịch_ngợm O +của O +lớp O +. O + +“ O +Dù O +kết_quả O +học_tập O +của O +các O +bạn O +chưa O +thật O +cao O +nhưng O +đã O +có O +rất O +nhiều O +tiến_bộ O +” O +- O +Đơn B-PER +Thương I-PER +tiết_lộ O +. O + +Cống_hiến O +cho O +đời O +những O +tài_năng O +. O + +Bên O +cạnh O +những O +bạn O +nhỏ O +vai O +mang O +khăn_quàng_đỏ O +hồn_nhiên O +, O +còn O +là O +những O +bậc O +đàn_anh O +đàn_chị O +. O + +Mậu_Thân O +năm O +1968 O +, O +Nguyễn B-PER +Thành I-PER +Tâm I-PER +mất O +đi O +người O +cha O +, O +mẹ O +vừa O +bị O +vết_thương O +tinh_thần O +vừa O +bị O +đòn_roi O +của O +địch O +tra_tấn O +khiến O +sức_khoẻ O +suy_sụp O +. O + +Thiếu O +ăn O +, O +bệnh_tật O +luôn O +đe_doạ O +đến O +sức_khoẻ O +các O +thành_viên O +trong O +gia_đình O +nên O +10 O +tuổi O +Tâm B-PER +đã O +hun_đúc O +quyết_tâm O +học O +thật O +giỏi O +, O +trở_thành O +người O +thầy_thuốc O +của O +gia_đình O +và O +cộng_đồng O +. O + +Từ_chối O +công_việc O +giảng_dạy O +tại O +khoa O +y O +Trường B-LOC +ĐH I-LOC +Cần_Thơ I-LOC +, O +bác_sĩ O +Tâm B-PER +trở_về O +phục_vụ O +cộng_đồng O +tại O +quê_hương O +Bến_Tre B-LOC +. O + +Lần O +đầu_tiên O +rời O +làng O +quê O +hẻo_lánh O +đến O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +là O +trường_hợp O +của O +rất O +nhiều O +đại_biểu O +. O + +Lê B-PER +Gia I-PER +Khánh I-PER +14 O +tuổi O +- O +“ O +ở O +tuốt O +trong O +rẫy O +thôn B-LOC +10 I-LOC +, O +thị_trấn B-LOC +Đắk_Hà I-LOC +, O +tỉnh B-LOC +Kontum I-LOC +” O +. O + +Cha O +Khánh B-PER +là O +thương_binh O +, O +để O +“ O +đi O +thành_phố O +” O +, O +mẹ O +phải O +mượn O +bàn_ủi O +về O +ủi O +bộ_đồ O +thẳng_thớm O +, O +cha O +mua O +cho O +Khánh B-PER +đôi O +dép O +mới O +( O +hai O +năm O +mới O +được O +thay O +dép O +mới O +) O +, O +chị O +thì O +xếp O +đồ O +vào O +giỏ O +... O + +Ba_mẹ O +cũng O +chưa O +từng O +biết O +TP O +nên O +dặn_dò O +con O +rất O +kỹ O +: O +“ O +Thấy O +cái O +gì O +đẹp O +về O +nhớ O +kể O +cho O +cả O +nhà O +nghe O +” O +. O + +Mẹ O +còn O +mượn O +200.000 O +đồng O +cho O +Khánh B-PER +làm O +lộ_phí O +, O +nhưng O +Khánh B-PER +cho O +biết O +: O +“ O +Em O +sẽ O +cố_gắng O +không O +sử_dụng O +số O +tiền O +này O +, O +để O +nguyên O +về O +cho O +mẹ O +” O +. O + +Tán O +sỏi O +ngoài O +cơ_thể O +( O +luận_văn O +bảo_vệ O +tốt_nghiệp O +cao_học O +) O +, O +chế_tạo O +que O +nòng O +gắn O +với O +ống O +thông O +tiểu O +làm O +giảm O +tổn_thương O +cho O +người_bệnh O +, O +phục_hồi O +chức_năng O +cho O +trẻ O +khuyết_tật O +tại O +cộng_đồng O +... O + +Tâm B-PER +cứ O +thế O +miệt_mài O +cống_hiến O +cho O +đời O +bằng O +những O +việc_làm O +thiết_thực O +. O + +“ O +Có O +những O +lúc O +tôi O +tự O +hỏi O +động_cơ O +nào O +giúp O +mình O +vượt O +qua O +những O +thử_thách O +. O + +Thì O +câu O +trả_lời O +là O +không_thể O +nào O +ngoảnh O +mặt O +làm_ngơ O +khi O +nhìn O +thấy O +những O +mảnh O +đời O +bất_hạnh O +” O +. O + +Còn O +anh O +Trần B-PER +Phi I-PER +Hùng I-PER +, O +hiện O +là O +phó_giám_đốc O +Sở B-ORG +Công_nghiệp I-ORG +tỉnh I-ORG +Quảng_Nam I-ORG +, O +là O +học_sinh O +miền B-LOC +Nam I-LOC +ra O +Bắc B-LOC +học O +, O +một O +ngày O +anh O +nhận O +được O +tin O +cả O +cha O +lẫn O +mẹ O +đều O +không O +còn O +nữa O +. O + +“ O +Bầu_trời O +như O +sập O +xuống O +” O +nhưng O +không O +ngăn O +nổi O +anh O +tốt_nghiệp O +đại_học O +trở_về O +quê_hương O +phục_vụ O +. O + +Lăn_lộn O +với O +những O +đề_tài O +thử_nghiệm O +sản_xuất O +bia O +, O +có O +lúc O +anh O +đã O +làm_việc O +liên_tục O +23 O +giờ O +ngày O +. O + +Anh O +nói O +: O +“ O +Hạnh_phúc O +nhất O +là O +mẻ O +thử_nghiệm O +đầu_tiên O +thành_công O +, O +những O +đề_tài O +đạt O +kết_quả O +được O +áp_dụng O +vào O +sản_xuất O +như O +dứa O +hộp O +, O +rượu_mùi O +từ O +phế_liệu O +dứa O +, O +vang O +dứa O +, O +áp_dụng O +tia_cực_tím O +để O +xử_lý O +vi_sinh O +cho O +nước O +dùng O +sản_xuất O +nước_ngọt O +... O +” O +. O + +Lưu B-PER +Xuân I-PER +Khuyến I-PER +( O +28 O +tuổi O +) O +, O +chủ O +cơ_sở O +gốm O +Làng_Ngòi B-ORG +thôn B-LOC +Tân_Ninh I-LOC +, O +xã B-LOC +Tư_Mại I-LOC +, O +huyện B-LOC +Yên_Dũng I-LOC +, O +tỉnh B-LOC +Bắc_Giang I-LOC +, O +ra O +trường O +với O +tấm O +bằng O +cử_nhân O +nghệ_thuật O +chuyên_ngành O +gốm O +trang_trí O +, O +Khuyến B-PER +đã O +đi O +rất O +nhiều O +làng O +gốm O +truyền_thống O +trong O +nước O +để O +học_hỏi O +và O +đúc_kết O +kinh_nghiệm O +từ O +chính O +những O +người O +thợ_thủ_công O +. O + +Có O +xí_nghiệp O +mời O +Khuyến B-PER +ở O +lại O +với O +lương O +cao O +nhưng O +anh O +quyết_định O +cùng O +vợ O +( O +học O +chung O +ngành O +) O +vay O +vốn O +lập O +xưởng O +tạo O +một O +phong_cách O +gốm O +riêng O +ở O +làng_nghề O +Phù_Lãng B-LOC +( O +Bắc_Ninh B-LOC +) O +. O + +Thành_công O +, O +xuất O +cả O +hàng O +đi O +nước_ngoài O +, O +Khuyến B-PER +lại O +nảy O +ra O +ý_tưởng O +đem O +xưởng O +về O +quê O +vừa O +phát_triển O +kinh_tế O +cho O +quê O +nhà O +, O +vừa O +chăm_sóc O +người O +cha O +là O +thương_binh O +nặng O +. O + +Anh O +cho O +biết O +: O +“ O +Thời_kỳ O +đầu O +đối_với O +tôi O +quả O +là O +gian_nan O +, O +trả_giá O +bằng O +10 O +chuyến O +lò O +thử_nghiệm O +không O +phù_hợp O +khiến O +tài_chính O +khánh_kiệt O +. O + +Phải O +vay O +vốn O +tiếp_tục O +và O +quyết_định O +xây O +lò O +mới O +đi O +đến O +thành_công O +” O +. O + +Trong O +đó O +, O +còn O +có O +rất O +nhiều O +người O +đã O +nối_nghiệp O +của O +cha_ông O +: O +nghiệp O +lính O +. O + +Thượng_tá O +Nguyễn B-PER +Trọng I-PER +Nghĩa I-PER +( O +43 O +tuổi O +) O +- O +trưởng_phòng O +tuyên_huấn O +Cục B-ORG +Chính_trị I-ORG +quân_khu I-ORG +7 I-ORG +- O +nhớ O +lại O +: O +“ O +Năm O +tuổi O +mất O +cha O +, O +6 O +tuổi O +mất O +mẹ O +, O +anh_chị_em O +chẵn O +được O +chia O +về O +nội O +, O +lẻ O +về O +ngoại O +nuôi O +. O + +Học O +xong O +lớp O +10 O +mình O +xin O +nhập_ngũ O +. O + +Căng O +lắm O +à O +! O + +Cô O +không O +chịu O +, O +chính_quyền O +cũng O +không O +chịu O +vì O +chưa O +đủ O +tuổi O +, O +gia_đình O +lại O +có O +quá O +nhiều O +người O +hi_sinh O +. O + +Nhưng O +mình O +thì O +cương_quyết O +, O +làm O +đơn O +thuyết_phục O +gia_đình O +ký O +cam_kết O +” O +. O + +Anh O +nói O +bằng O +tất_cả O +nỗi O +tự_hào O +của O +một O +người O +lựa_chọn O +đúng O +... O + +Những O +nỗi O +đau O +không O +bao_giờ O +quên O +nhưng O +đã O +lắng O +lại O +, O +biến O +thành O +niềm O +tin O +, O +hành_động O +. O + +Từng O +ngày O +qua O +và O +ngày O +mai O +một O +thế_hệ O +đang O +đi O +về O +đích O +của O +chính O +mình O +... O + +Vẫn O +là O +những O +ngày O +công_tác O +dồn_dập O +, O +khó_khăn O +vẫn O +đến O +từng O +giờ O +từng O +ngày O +, O +vậy_mà O +sao O +lòng O +mình O +lại O +thấy O +ấm_áp O +niềm O +tin O +. O + +Phải_chăng O +nụ O +cười O +trên O +đôi O +môi O +còn O +thoáng O +nét O +đau_buồn O +của O +người O +học_sinh O +trẻ O +ấy O +làm O +mình O +dịu O +đi O +mọi O +suy_nghĩ O +về O +riêng_tư O +? O + +Phải_chăng O +vì O +tiếng O +hát O +lạc O +giọng O +vẫn O +vang O +lên O +khi O +lòng O +người O +trai O +ấy O +vẫn O +đang O +rớm O +máu O +vì O +hai O +cái O +tang O +đè O +nặng O +trên O +ngực O +, O +đã O +là O +một O +lời O +nhắc_nhở O +mình O +hãy O +học_tập O +tinh_thần O +lạc_quan O +kỳ_diệu O +đó O +. O + +Vâng O +, O +tôi O +xin O +học_tập O +và O +học_tập O +không O +ngừng O +để O +giữ O +vững O +niềm O +tin O +cách_mạng O +mà O +các O +đồng_chí O +đã O +dạy O +tôi O +bằng O +cuộc_sống O +chiến_đấu O +kiên_cường O +của O +các O +đồng_chí O +. O + +Và O +mình O +đã O +vui O +, O +lời O +ca O +lại O +cất O +lên O +sau O +những O +giờ O +lao_động O +mệt_nhọc O +. O + +Lòng O +sung_sướng O +biết_bao O +khi O +thấy O +rằng O +có O +rất O +nhiều O +đôi O +mắt O +nhìn O +mình O +cảm_thông O +thương_yêu O +mến_phục O +. O + +Đó O +là O +đôi O +mắt O +của O +những O +học_sinh O +mong_đợi O +mình O +lên_lớp O +. O + +Đó O +là O +đôi O +mắt O +của O +các O +bệnh_nhân O +mong O +mình O +đến O +bệnh O +phòng O +... O + +Vậy O +là O +đủ O +rồi O +Thuỳ B-PER +ạ O +, O +đừng O +đòi_hỏi O +cao O +hơn O +nữa O +. O + +Cả O +Đức_Phổ B-LOC +này O +đã O +dành O +cho O +mình O +một O +tình O +thương_yêu O +trìu_mến O +. O + +Đó O +là O +một O +ưu_tiên O +rất O +lớn O +rồi O +. O + +Chị O +Hai B-PER +về O +mang O +tin_buồn O +: O +anh O +Dũng B-PER +đã O +chết O +vì O +bị O +Mỹ B-LOC +bắt O +sống O +và O +giết O +tại O +chỗ O +. O + +Đau_xót O +biết_chừng_nào O +! O + +Không_lẽ O +quyển O +sổ O +nhỏ O +này O +cứ O +ghi O +tiếp O +mãi O +những O +trang O +đầy O +máu O +hay O +sao O +. O + +Nhưng O +Thuỳ B-PER +ơi O +! O + +Hãy O +ghi O +đi O +, O +ghi O +cho O +đầy_đủ O +tất_cả O +những O +máu_xương O +, O +mồ_hôi_nước_mắt O +của O +đồng_bào O +ta O +đã O +đổ O +20 O +năm O +nay O +. O + +Và O +ở O +những O +ngày O +cuối O +của O +cuộc O +đấu_tranh O +sinh_tử O +này O +, O +mỗi O +sự O +hi_sinh O +càng O +đáng O +ghi O +đáng O +nhớ O +nhiều O +hơn O +nữa O +. O + +Vì_sao O +ư O +? O + +Vì O +đã O +bao_nhiêu O +năm O +rồi O +ta O +chiến_đấu O +hi_sinh O +và O +niềm O +hi_vọng O +đã O +như O +một O +ngọn O +đèn O +rực O +sáng O +trước O +mắt O +, O +ở O +cuối O +đoạn O +đường O +, O +hôm_nay O +gần O +đến O +đích O +thì O +ta O +ngã O +xuống O +... O + +14.8.68 O + +Buổi O +chiều O +hôm O +ấy O +26-1-1967 O +mình O +rời O +Phổ_Hiệp B-LOC +ra O +đi O +. O + +Sân O +nhà O +Thường B-PER +đông_nghịt O +những O +người O +đến O +tiễn_đưa O +mình O +. O + +Xúc_động O +làm O +mình O +lúng_túng O +, O +chẳng O +biết O +làm O +gì O +, O +mình O +ngồi O +xuống O +cạnh O +mẹ O +Thường B-PER +bốc O +củ O +bỏ O +vào O +thúng O +. O + +Lúc O +ngẩng O +lên O +mình O +bỗng O +sửng_sốt O +vì O +một O +đôi O +mắt O +đăm_đăm O +nhìn O +mình O +, O +đôi O +mắt O +đen O +to O +rất O +hiền O +, O +long_lanh O +nước_mắt O +. O + +Đôi O +mắt O +nhìn O +mình O +buồn O +vô_hạn O +và O +tràn_ngập O +một O +tình O +thương_yêu O +thiết_tha O +. O + +Đó O +là O +đôi O +mắt O +của O +Khiêm B-PER +. O + +Thư O +Frederic B-PER +Whitehurst I-PER +gửi O +Đặng B-PER +Kim I-PER +Trâm I-PER + +Ngày O +3-6-2004 O +. O + +Kim B-PER + +Hôm_nay O +tôi O +đọc O +thư O +cô O +viết O +về O +những O +bức O +ảnh O +đó O +( O +ảnh O +những O +người O +ở O +Đức_Phổ B-LOC +đã O +được O +phóng_viên O +ảnh O +Văn B-PER +Giá I-PER +chụp O +năm O +1970 O +, O +nay O +còn O +sống O +ở O +địa_phương O +- O +K._T. B-PER +) O +và O +tôi O +lại O +có O +cái O +cảm_giác O +cũ O +. O + +Tôi O +đau_đớn O +thật_sự O +, O +tôi O +không_thể O +nào O +cầm O +được O +nước_mắt O +. O + +Thật O +là O +kỳ_lạ O +vì O +những O +người O +đó O +vẫn O +muốn O +gặp O +tôi O +. O + +Lạ O +quá O +. O + +Chúng_tôi O +cần O +phải O +nói_chuyện O +với O +nhau O +cả O +về O +chiến_tranh O +, O +nếu O +không O +sẽ O +là O +có O +tội O +. O + +Chúng_ta O +cần O +phải O +biết O +về O +những O +trận O +đánh O +, O +những O +khái_niệm O +và O +những O +cảm_giác O +. O + +Khi O +những O +người O +bình_thường O +nghe O +theo O +chính_phủ O +( O +Mỹ B-LOC +) O +đi O +đánh O +nhau O +với O +những O +con_người O +bình_thường O +khác O +thì O +đó O +là O +vì O +họ O +không O +có O +đủ O +thông_tin O +, O +không O +có O +đủ O +khái_niệm O +. O + +Khi O +những O +người O +lính O +Mỹ B-LOC +đi O +tới O +một O +đất_nước O +xa_xôi O +như O +thế O +để O +đánh O +nhau O +với O +người B-MISC +Việt_Nam I-MISC +, O +không O +một O +ai O +trong O +họ O +biết O +về O +đối_thủ O +của O +mình O +và O +rồi O +sẽ O +có O +bao_nhiêu O +người O +chết O +. O + +Nhưng O +các O +bạn O +không O +bao_giờ O +phải O +đặt O +câu O +hỏi O +trong O +đầu O +bởi_vì O +các O +bạn O +chiến_đấu O +để O +bảo_vệ O +, O +chiến_đấu O +vì O +tự_do O +. O + +Còn O +chúng_tôi O +đánh O +nhau O +để O +làm O +gì O +? O + +Những O +gì O +người B-MISC +Mỹ I-MISC +xa O +nhà O +có_thể O +lấy O +được O +từ O +VN B-LOC +có O +đáng O +phải O +làm O +cho O +máu O +đổ O +nhiều O +đến O +thế O +không O +? O + +Tôi O +biết O +Việt_Nam B-LOC +đẹp O +lắm O +. O + +Tôi O +biết O +Đức_Phổ B-LOC +là O +nơi O +giống O +với O +thiên_đường O +nhất O +trên O +trái_đất O +này O +. O + +Nhưng O +các O +tướng_lĩnh O +không O +đánh O +nhau O +vì O +một O +nơi O +giống O +với O +thiên_đường O +. O + +Họ O +đánh O +nhau O +vì O +dầu_mỏ O +, O +vì O +những O +tài_nguyên O +thiên_nhiên O +, O +vì O +đất_đai O +, O +vì O +những O +thứ O +mà O +chúng_ta O +chẳng_bao_giờ O +cần O +đến O +cả O +. O + +Người_ta O +bảo O +chúng_tôi O +rằng O +nếu O +chúng_tôi O +thua O +trong O +cuộc O +chiến_tranh O +này O +thì O +cả O +thế_giới O +sẽ O +thay_đổi O +khủng_khiếp O +. O + +Vâng O +, O +chúng_tôi O +đã O +thua O +cuộc O +chiến_tranh O +vậy_mà O +thế_giới O +chẳng O +có O +gì O +thay_đổi O +. O + +Chúng_tôi O +học O +được O +gì O +từ O +điều O +đó O +? O + +FRED B-PER +Mình O +quen O +Khiêm B-PER +trong O +những O +ngày O +ác_liệt O +của O +mùa O +khô O +1967 O +khi O +mình O +về O +công_tác O +tại O +Phổ_Khánh B-LOC +. O + +Người O +giáo_viên O +trẻ O +ấy O +đã O +đến O +với O +mình O +bằng O +cả O +tình O +thương_mến O +và O +cảm_phục O +rất O +chân_thành O +. O + +Tâm_hồn O +những O +đứa O +đã O +qua O +thời O +học_sinh O +có O +những O +nét O +dễ O +cảm_thông O +nhau O +. O + +Những O +ngày O +nằm O +dưới O +công_sự O +mình O +kể O +cho O +Khiêm B-PER +nghe O +về O +Pavel B-PER +và O +Ruồi_Trâu B-PER +, O +về O +những O +bài O +thơ O +mình O +yêu O +thích O +. O + +Anh O +viết O +tên O +em O +thành O +liệt_sĩ O +Bên O +những O +hàng O +bia O +trắng O +giữa O +đồng O +Nhớ O +nhau O +anh O +gọi O +: O +em O +, O +đồng_chí O +Một O +tấm O +lòng O +trong O +vạn O +tấm O +lòng O +. O + +Khiêm B-PER +cũng O +rất O +thích O +bài O +Núi_Đôi O +, O +Quê_hương O +. O + +Rồi O +Khiêm B-PER +kể O +cho O +mình O +nghe O +cuộc_đời O +học_sinh O +vào_tù_ra_tội O +của O +Khiêm B-PER +. O + +Khiêm B-PER +đã O +ở O +tù O +ba O +năm O +, O +đi O +khắp O +nhà_lao O +tỉnh O +, O +Huế B-LOC +... O + +Bọn O +giặc O +đánh_đập O +nhiều O +lần O +làm O +Khiêm B-PER +gầy_yếu O +. O + +Mới_đầu O +chỉ O +là O +thân O +với O +nhau O +, O +nhưng O +sau O +mình O +trở O +nên O +thân O +với O +Khiêm B-PER +bằng O +một O +tình O +bạn O +rất_đỗi O +trong_trắng O +và O +chân_thành O +. O + +Công_tác O +đồng_bằng O +được O +một O +thời_gian O +mình O +về O +căn_cứ O +. O + +Từ O +buổi O +xa O +Khiêm B-PER +đến O +nay O +gần O +một O +năm O +rồi O +nhưng O +mình O +vẫn O +cảm_thấy O +có O +một O +đôi O +mắt O +đen O +buồn O +, O +long_lanh O +nước_mắt O +đang O +nhìn O +mình O +trong O +buổi O +chia_tay O +. O + +Ai O +có O +ngờ O +lần O +chia_tay O +đó O +lại O +là O +vĩnh_biệt O +. O + +Khiêm B-PER +đã O +chết O +rồi O +! O + +Trong O +một O +buổi O +đi O +càn O +, O +giặc O +Mỹ B-LOC +đã O +tìm O +thấy O +công_sự O +của O +Khiêm B-PER +. O + +Chúng O +mở O +nắp O +công_sự O +, O +Khiêm B-PER +vọt O +lên O +dùng O +quả O +lựu_đạn O +duy_nhất O +trong O +tay O +quăng O +vào O +lũ O +giặc O +. O + +Bọn O +quỉ O +khát_máu O +sợ_hãi O +nằm O +rạp O +xuống O +. O + +Khiêm B-PER +chạy O +được O +một O +đoạn O +nhưng O +quả O +lựu_đạn O +chó_chết O +đã O +câm O +, O +bọn O +giặc O +chồm O +dậy O +đuổi O +theo O +Khiêm B-PER +và O +đến O +băm O +nát O +người O +Khiêm B-PER +. O + +Khiêm B-PER +chết O +rồi O +, O +đôi O +mắt O +đen O +dịu_hiền O +giờ_đây O +mở O +trừng O +căm_giận O +. O + +Mái_tóc O +đen O +xanh O +của O +Khiêm B-PER +giờ_đây O +đẫm O +máu O +và O +bụi O +cát O +. O + +Những O +hạt O +cát O +của O +quê_hương O +quyện O +vào O +mái_tóc O +của O +người O +thanh_niên O +anh_dũng O +. O + +Chiếc O +áo O +Ninfan O +màu O +xám O +giờ_đây O +rách_nát O +và O +loang_lổ O +máu O +. O + +Chiếc O +áo O +ấy O +Khiêm B-PER +đã O +mặc O +hôm O +đầu_tiên O +gặp O +mình O +, O +cũng O +chiếc O +áo O +ấy O +Khiêm B-PER +đã O +cùng O +Thuỳ B-PER +len_lỏi O +trên O +những O +con O +đường O +nhỏ O +hẹp O +đầy O +gai O +lưỡi O +hùm O +... O + +Và O +cũng O +chiếc O +áo O +ấy O +một O +đêm O +trăng O +đẹp O +từ O +Phổ_Khánh B-LOC +trở O +về O +, O +gió O +lạnh O +từ O +biển O +thổi O +vào O +làm O +Khiêm B-PER +khẽ O +run O +. O + +Thuỳ B-PER +đã O +đưa O +chiếc O +áo O +của O +Quế B-PER +cho O +Khiêm B-PER +mặc O +, O +trên O +nền O +áo O +xám O +giản_dị O +nổi_bật O +màu O +đỏ O +đậm_đà O +như O +lời_nói O +Khiêm B-PER +hôm O +ấy O +: O +“ O +Thuỳ B-PER +ơi O +! O + +Trên O +đời O +này O +trừ O +ba_má O +, O +Khiêm B-PER +không O +thương O +ai O +hơn O +Thuỳ B-PER +kể_cả O +người_yêu O +Khiêm B-PER +” O +. O + +Khiêm B-PER +đã O +hi_sinh O +rồi O +! O + +Nghe O +tin O +mình O +bàng_hoàng O +không O +tin O +là O +sự_thật O +. O + +Khi O +đã O +chắc_chắn O +mình O +không O +khóc O +, O +có O +phần O +bình_thản O +nữa O +. O + +Mình O +đã O +dùng O +nghị_lực O +khống_chế O +nỗi O +xúc_động O +nhưng O +mỗi O +giây_phút O +qua O +đi O +nỗi O +đau_thương O +mới O +lớn O +dần O +và O +giờ_đây O +nước_mắt O +mình O +ràn_rụa O +. O + +Mình O +khóc O +một_mình O +bên O +ngọn O +đèn O +khuya O +, O +những O +giọt O +nước_mắt O +mằn_mặn O +chảy O +dài O +trên O +mặt O +rồi O +rơi O +xuống O +lăn O +trên O +vạt O +áo O +mình O +. O + +Khiêm B-PER +ơi O +, O +có O +cách O +nào O +nghe O +được O +lời O +Thuỳ B-PER +nói O +một O +lần O +nữa O +hay O +không O +? O + +Hãy O +nghe O +đây O +lời O +hứa O +trả_thù O +cho O +Khiêm B-PER +là O +hứa O +bằng O +đau_thương O +xé O +ruột O +, O +bằng O +căm_thù O +bầm O +gan O +và O +lời O +hứa O +bằng O +cả O +thương_nhớ O +không O +bao_giờ O +phai_nhạt O +. O + +Nghe O +chăng O +Khiêm B-PER +, O +người O +bạn O +bất_tử O +trong O +lòng O +tôi O +! O + +14.7.69 O + +Hôm_nay O +là O +ngày_sinh O +của O +ba O +, O +mình O +nhớ O +lại O +ngày O +đó O +giữa O +bom O +rơi O +đạn O +nổ O +, O +mới O +hôm_qua O +một O +tràng O +pháo O +bất_ngờ O +đã O +giết O +chết O +năm O +người O +và O +làm O +bị_thương O +hai O +người O +. O + +Mình O +cũng O +nằm O +trong O +làn O +đạn O +lửa O +của O +những O +trái O +pháo O +cực O +nặng O +ấy O +. O + +Mọi O +người O +còn O +chưa O +qua O +cái O +ngạc_nhiên O +lo_sợ O +, O +vậy_mà O +mình O +vẫn O +như O +xưa_nay O +, O +nhớ_thương O +lo_lắng O +và O +suy_tư O +đè O +nặng O +trong O +lòng O +. O + +Ba_má O +và O +các O +em O +yêu_thương O +ở O +ngoài O +đó O +làm_sao O +thấy O +hết O +được O +cuộc_sống O +ở O +đây O +. O + +Cuộc_sống O +vô_cùng O +anh_dũng O +, O +vô_cùng O +gian_nan O +, O +chết_chóc O +hi_sinh O +còn O +dễ_dàng O +hơn O +ăn O +một O +bữa O +cơm O +. O + +Vậy_mà O +người_ta O +vẫn O +bền_gan O +chiến_đấu O +. O + +Con O +cũng O +là O +một O +trong O +muôn O +nghìn O +người O +đó O +, O +con O +sống O +, O +chiến_đấu O +và O +nghĩ O +rằng O +mình O +sẽ O +ngã O +xuống O +vì O +ngày_mai O +của O +dân_tộc O +. O + +Ngày_mai O +trong O +tiếng O +ca O +khải_hoàn O +sẽ O +không O +có O +con O +đâu O +. O + +Con O +tự_hào O +vì O +đã O +dâng O +trọn O +đời O +mình O +cho O +Tổ_quốc O +. O + +Dĩ_nhiên O +con O +cũng O +cay_đắng O +vì O +không O +được O +sống O +tiếp O +cuộc_sống O +hoà_bình O +hạnh_phúc O +mà O +mọi O +người O +trong O +đó O +có O +con O +đã O +đổ O +máu_xương O +để O +giành O +lại O +. O + +Nhưng O +có O +gì O +đâu O +, O +hàng O +triệu O +người O +như O +con O +đã O +ngã O +xuống O +mà O +chưa O +hề O +được O +hưởng O +trọn O +lấy O +một O +ngày O +hạnh_phúc O +. O + +Cho_nên O +có O +ân_hận O +gì O +đâu O +! O + +Bò_cạp O +đang O +là O +món O +ăn O +hấp_dẫn O +số_một O +tại O +một_số O +nhà_hàng O +ở O +TP B-LOC +HCM I-LOC +. O + +Những O +con O +bò_cạp O +đen_nhánh O +, O +càng O +tua_tủa O +, O +lông O +xù_xì O +làm O +nao O +lòng O +các O +vị O +thực_khách O +. O + +Cái O +gì O +hiếm O +, O +lạ O +mới O +quý O +nên O +giá_cả O +của O +một O +đĩa O +bò_cạp O +chiên O +độ O +chục O +con O +làm O +không O +ít O +thực_khách O +như O +tôi O +đây O +phải O +giật_mình O +: O +trên O +100.000 O +đồng O +… O + +“ O +Cái O +hang O +nào O +mà O +bên O +trên O +bị O +khoét O +rộng O +ra O +là O +hang O +“ O +tụi O +nó O +” O +đấy O +! O + +” O +- O +Cậu O +bé O +Dư B-PER +cầm O +chiếc O +cuốc O +nhỏ O +giáng O +mạnh O +xuống O +cái O +hang O +mới O +phát_hiện O +và O +sau O +chưa O +đầy O +nửa O +phút O +đào_bới O +, O +đã O +thấy O +hai O +chú O +bò_cạp O +đá O +đen_nhánh O +bằng O +hai O +ngón O +tay O +chụm O +lại O +quơ_quơ O +càng O +và O +giương O +chiếc O +đuôi O +cong O +nhọn_hoắt O +lên O +đe_doạ O +… O + +Món O +ăn O +thời_thượng O +. O + +Bò_cạp O +đang O +là O +món O +ăn O +hấp_dẫn O +số_một O +tại O +một_số O +nhà_hàng O +ở O +TP B-LOC +HCM I-LOC +. O + +Những O +con O +bò_cạp O +đen_nhánh O +, O +càng O +tua_tủa O +, O +lông O +xù_xì O +làm O +nao O +lòng O +các O +vị O +thực_khách O +. O + +Cái O +gì O +hiếm O +, O +lạ O +mới O +quý O +nên O +giá_cả O +của O +một O +đĩa O +bò_cạp O +chiên O +độ O +chục O +con O +làm O +không O +ít O +thực_khách O +như O +tôi O +đây O +phải O +giật_mình O +: O +trên O +100.000 O +đồng O +… O + +Thú_thực O +, O +khi O +ông O +bạn O +rủ O +đi O +ăn O +bò_cạp O +ở O +khu O +sân_bay O +( O +quận B-LOC +Tân_Bình I-LOC +) O +, O +tôi O +chỉ O +định O +đi O +xem O +“ O +nó O +” O +như O +thế_nào O +chứ O +chưa O +dám O +bỏ O +thứ O +côn_trùng O +độc O +đó O +vào O +miệng O +. O + +“ O +Ăn O +đi O +, O +không O +là O +tiếc O +đấy O +! O + +Thứ O +này O +ăn O +vô O +là O +đảm_bảo O +“ O +ông O +ăn O +bà O +khen O +” O +à O +nghen O +! O +” O +. O + +Dù O +quyết_tâm O +, O +nhưng O +nghĩ O +đến O +cái O +giống O +vừa O +độc O +vừa O +đen_trùi_trũi O +gớm_ghiếc O +đó O +là O +tôi O +lại O +thấy O +ghê_ghê O +trong O +người O +. O + +“ O +Ăn O +thử O +thì O +có O +chết O +ai O +đâu O +nào O +! O + +Người_ta O +cũng O +ăn O +hết O +đấy O +thôi O +! O + +” O +- O +Vừa O +suy_nghĩ O +tôi O +vừa O +liếc O +mắt O +nhìn O +một O +lượt O +các O +bàn O +bên O +cạnh O +và O +cả O +... O +ông O +bạn O +ngồi O +kế O +. O + +Gắp O +đại O +một O +con O +bỏ O +miệng O +, O +cảm_nhận O +đầu_tiên O +khi O +răng O +cắn O +vào O +con O +côn_trùng O +cực O +độc O +này O +là O +béo_béo O +, O +bùi_bùi O +pha O +vị O +ngòn_ngọt O +. O + +Cái O +“ O +áo_giáp O +” O +của O +nó O +nhai O +giòn_rụm O +, O +tan O +ra O +trong O +miệng O +. O + +Một O +vị O +rất O +lạ O +, O +rất O +khó O +tả O +. O + +Và O +tất_nhiên O +là O +không_thể O +chê O +nó O +được O +… O + +Vào O +xứ_sở O +bò_cạp O + +Anh O +bạn O +ở O +Tân_Phú B-LOC +( O +Đồng_Nai B-LOC +) O +gọi O +điện O +kêu O +: O +“ O +Ông O +lên O +đây O +đi O +! O + +Có O +nhiều O +cái O +để O +viết O +lắm O +! O +” O +. O + +“ O +Cái O +gì O +? O +” O +. O + +“ O +Bù_kẹp O +! O +” O +. O + +“ O +Bù_kẹp O +là O +cái O +gì O +? O +” O +. O + +“ O +Là O +con O +bò_cạp O +đó O +! O +” O +. O + +Quẳng O +vội O +bộ_đồ O +vào O +ba_lô O +, O +tôi O +thẳng O +tiến O +lên O +núi_rừng O +Tân_Phú B-LOC +. O + +Hỏi O +sao O +gọi O +“ O +bù_kẹp O +” O +, O +anh O +cười O +: O +“ O +Dân O +miền B-LOC +Tây I-LOC +gọi O +con O +bò_cạp O +là O +bù_kẹp O +. O + +Lên O +đây O +gọi O +riết O +thành O +quen O +! O + +Mai O +ông O +vào O +trong O +vùng O +Năm_Rưỡi B-LOC +mà O +xem O +người_ta O +bắt O +bù_kẹp O +thế_nào O +! O +” O +. O + +Hỏi O +đường O +xong_xuôi O +, O +nai_nịt O +gọn_gàng O +đúng O +chất O +dân O +đi O +rừng O +, O +tôi O +vù O +xe O +vào O +vùng O +Năm_Rưỡi B-LOC +( O +nằm O +trên O +địa_bàn O +Phú_Lộc B-LOC +- O +xã O +vùng_đệm O +của O +Vườn_quốc_gia B-LOC +Nam_Cát_Tiên I-LOC +) O +. O + +Khác O +xa O +5 O +năm O +trước_đây O +khi O +tôi O +lên O +, O +Phú_Lộc B-LOC +đang O +trở_nên O +trù_phú O +và O +ngày_càng O +đông_đúc O +hơn O +. O + +Tôi O +quen O +cậu O +bé O +Dư B-PER +khi O +hỏi O +đường O +vào O +nhà O +ông O +Năm B-PER +Hưng I-PER +- O +Trưởng O +ấp O +. O + +Hỏi O +cậu O +bé O +về O +bò_cạp O +, O +cậu O +nghi_ngờ O +: O +“ O +Chú O +muốn O +mua O +à O +? O +” O +. O + +“ O +Không O +, O +chú O +muốn O +đi O +bắt O +! O + +” O +Cậu O +tròn O +mắt O +ngạc_nhiên O +... O + +Và O +tôi O +đã O +thành_công O +khi O +thuyết_phục O +được O +cậu O +cho O +tôi O +đi O +theo O +... O +xách O +xô O +xem O +cậu O +đào O +bù_kẹp O +. O + +Cậu O +Dư B-PER +giở O +lu O +cho O +tôi O +xem O +đám O +bò_cạp O +mà O +mấy O +ngày O +nay O +cậu O +bắt O +được O +. O + +Một O +đống O +đen_sì O +, O +con O +nào O +con O +nấy O +lớn O +hơn O +cả O +con O +tôm_càng O +lúc_nhúc O +dưới O +đáy O +lu O +khiến O +tim O +tôi O +muốn O +nhảy_vọt O +ra O +ngoài O +. O + +Dù O +đã O +ăn O +nó O +rồi O +, O +nhưng O +nhìn O +thấy O +đám O +bò_cạp O +còn O +sống O +này O +thực_sự O +thần_kinh O +tôi O +cũng O +không O +còn O +được O +vững O +cho O +lắm O +. O + +Dư B-PER +ra O +sau O +nhà O +vác O +theo O +một O +cái O +xô O +nhựa O +, O +hai O +cái O +kẹp O +sắt O +và O +một O +cái O +sạc-lai O +nhỏ O +( O +cái O +cuốc O +để O +làm O +rẫy O +ở O +miền O +núi O +) O +. O + +Đồ_nghề O +đơn_giản O +chỉ O +vậy O +. O + +Chúng_tôi O +lên O +rẫy O +giữa O +cái O +nắng O +trưa O +hè O +gay_gắt O +. O + +Vòng O +qua O +mấy O +ruộng O +lúa O +, O +rẫy O +bắp O +và O +cây_ăn_trái O +đang O +vào O +mùa O +, O +Dư B-PER +kêu O +tôi O +dừng O +lại O +và O +bắt_đầu O +quan_sát O +. O + +Lật O +từng O +tảng O +đá O +, O +lôi O +từng O +túm O +cỏ O +dại O +lên O +, O +Dư B-PER +chỉ O +cho O +tôi O +cách O +để O +nhận_biết O +hang O +nào O +là O +hang O +bò_cạp O +, O +hang O +nào O +là O +hang O +rắn O +, O +hang O +dế O +: O +“ O +Hang O +bù_kẹp O +thì O +dẹp O +, O +hang O +rắn O +thì O +lớn O +và O +láng O +, O +hang O +dế O +thì O +nhỏ O +” O +… O + +Chỉ O +một O +lỗ O +hang O +áng O +bằng O +hai O +ngón O +tay O +cái O +, O +Dư B-PER +khẳng_định O +với O +tôi O +: O +“ O +Hang O +này O +chắc_chắn O +có O +một O +“ O +đôi O +” O +ở O +trong O +đó O +! O +” O +. O + +Nói O +rồi O +cậu O +bé O +vung O +cuốc O +bổ O +xuống O +. O + +Sau O +4 O +nhát O +cuốc O +, O +cậu O +dùng O +tay O +bới O +đất O +lên O +. O + +Sau O +lớp O +đất O +cứng O +phía O +trên O +là O +lớp O +đất O +xốp O +và O +rất O +tơi O +. O + +Dùng O +tay O +móc O +cho O +ra O +lỗ O +hang O +, O +Dư B-PER +kêu O +: O +“ O +Thấy O +chưa O +? O +Một O +cặp O +lớn O +đây O +! O +” O +. O + +Dư B-PER +móc O +chiếc O +kẹp O +sắt O +vào O +lôi O +ra O +một O +chú O +bò_cạp O +đen_trũi O +, O +bóng O +nhẫy O +. O + +Con O +vật O +bị O +chiếc O +kẹp O +sắt O +giữ O +chặt O +, O +chỉ O +giơ O +được O +mỗi O +cặp O +càng O +và O +chiếc O +đuôi O +nhọn_hoắt O +lên O +đe_doạ O +. O + +Thấy O +tôi O +ghé O +sát O +mặt O +để O +“ O +ngắm O +” O +con O +vật O +, O +Dư B-PER +cầm O +đưa O +xa O +ra O +kêu O +: O +“ O +Chú O +đừng O +nhìn O +gần O +vì O +có_thể O +nó O +phun O +độc O +từ O +đuôi O +vào O +mắt O +. O + +Rất O +độc O +và O +sưng O +cả O +tuần_lễ O +đó O +, O +nhức O +lắm O +! O +” O +. O + +Bỏ O +“ O +chiến_lợi_phẩm O +” O +đầu_tiên O +vào O +chiếc O +xô O +, O +cậu O +bé O +lại O +sục O +chiếc O +kẹp O +sắt O +xuống O +cái O +hang O +vừa O +đào O +lên O +và O +lôi O +lên O +thêm O +một O +con O +mập_mạp O +hơn O +con O +lúc O +nãy O +. O + +Dư B-PER +giải_thích O +: O +“ O +Con O +này O +là O +con O +cái O +đang O +có O +bầu O +. O + +Con O +cái O +thì O +càng O +và O +đuôi O +nhỏ O +hơn O +con O +đực O +” O +. O + +Xong O +hang O +thứ O +nhất O +, O +Dư B-PER +quay O +qua O +bên O +cạnh O +và O +bắt_gặp O +ngay O +chiếc O +hang O +thứ O +hai O +. O + +Đào O +cái O +hang O +này O +lên O +khá O +khó_khăn O +vì O +mắc O +phải O +một_số O +hòn O +đá O +nhỏ O +. O + +ở O +hang O +này O +chỉ O +có O +một O +chú O +bò_cạp O +đang O +“ O +phòng O +không O +” O +nhưng O +khá O +lớn O +. O + +Dư B-PER +tỏ_vẻ O +am_tường O +: O +“ O +Bù_kẹp O +rất O +sạch_sẽ O +. O + +Chúng O +không O +ăn O +mấy O +thứ O +dơ_bẩn O +mà O +chỉ O +hút O +chất O +của O +mấy O +thứ O +côn_trùng O +như O +cuốn_chiếu O +, O +bọ_rầy O +... O +nên O +ăn O +ngon O +và O +bổ_dưỡng O +lắm O +” O +. O + +Dư B-PER +cũng O +như O +rất O +nhiều O +người O +dân O +ở O +Phú_Lộc B-LOC +này O +từ O +lúc O +nhỏ_xíu O +đã O +quen O +với O +loài O +bù_kẹp O +đá O +này O +. O + +Có O +“ O +đầu_ra O +” O +, O +người O +dân O +nơi O +đây O +đổ O +lên O +rẫy O +, O +lên O +núi O +để O +săn O +chúng O +đem O +bán O +. O + +“ O +Mỗi O +ngày O +tranh_thủ O +ngoài O +giờ O +học O +đi O +đào O +cũng O +kiếm O +được O +chừng O +10 O +- O +20 O +ngàn O +đồng O +. O + +ở O +vùng O +này O +như O +vậy O +là O +cũng O +khá O +lắm O +rồi O +. O + +Ngày O +Chủ_nhật O +hè O +này O +có O +ngày O +đào O +được O +cả O +ký_lô O +, O +mua O +gạo O +ăn O +được O +cả O +tuần O +” O +- O +Dư B-PER +khoe O +. O + +Chừng O +3 O +tiếng O +đồng_hồ O +, O +cậu O +bé O +đã O +đào O +được O +hơn O +20 O +con O +. O + +Dư B-PER +lắc_lắc O +chiếc O +xô O +: O +“ O +Chừng O +này O +khoảng O +3 O +lạng O +. O + +Để O +đó O +mai O +đào O +tiếp O +rồi O +bán O +luôn O +! O + +” O +“ O +Để O +vậy O +không O +sợ O +nó O +chết O +sao O +? O +” O +- O +Tôi O +hỏi O +. O + +Cậu O +bé O +cười O +: O +“ O +Làm_sao O +chết O +được O +, O +chú O +để O +cả O +tuần O +nó O +cũng O +chưa O +chắc O +đã O +chết O +nữa O +! O +” O +. O + +Trời O +đã O +bắt_đầu O +kéo O +mây O +đen O +chuyển O +mưa O +. O + +Chúng_tôi O +trở_về O +nhà O +cậu O +. O + +Dư B-PER +cho O +biết O +giá O +mua O +hơn O +một O +năm O +trước_đây O +là O +khoảng O +2.000 O +đ O +con O +. O + +Chia_tay O +cậu O +bé O +, O +tôi O +cũng O +không O +quên O +mua O +số O +bò_cạp O +mình O +cùng O +cậu O +đi O +săn O +suốt O +buổi O +trưa O +dù_rằng O +đưa O +về O +thành_phố O +cũng O +không O +biết O +để O +làm O +gì O +. O + +Cậu O +bé O +chỉ O +cho O +tôi O +chỗ O +thu_mua O +bò_cạp O +duy_nhất O +tại O +đây O +: O +“ O +Ngay O +ngã O +ba O +, O +gần O +trụ_sở O +uỷ_ban O +xã O +, O +có O +treo O +tấm O +bảng O +lớn O +lắm O +! O +” O +. O + +Mai O +này O +bò_cạp O +còn O +không O +? O + +Ngược O +lên O +Phú_Tân B-LOC +, O +Túc_Trung B-LOC +( O +Định_Quán B-LOC +) O +, O +Tà_Lài B-LOC +( O +Tân_Phú B-LOC +) O +cũng O +bắt_gặp O +cảnh O +trẻ_con O +, O +người_lớn O +kéo O +nhau O +đi O +bắt O +bò_cạp O +. O + +Tại O +những O +nơi O +này O +, O +lượng O +người O +đi O +bắt O +và O +“ O +sản_lượng O +” O +khá O +cao O +nên O +việc O +thu_mua O +khá O +nhộn_nhịp O +. O + +Theo O +một O +nông_dân O +ở O +ấp B-LOC +4 I-LOC +xã B-LOC +Phú_Tân I-LOC +, O +hiện O +trong O +ấp O +có O +gần O +chục O +hộ O +cả O +nhà O +cùng O +đi O +đào O +bò_cạp O +để O +bán O +. O + +Tại O +các O +ấp O +khác O +tình_hình O +cũng O +tương_tự O +. O + +Anh O +Nguyễn B-PER +Văn I-PER +D. I-PER +( O +ấp B-LOC +5 I-LOC +, O +Tà_Lài B-LOC +) O +cho O +biết O +phong_trào O +bắt O +bò_cạp O +rộ O +lên O +từ O +năm_ngoái O +, O +khi O +cà_phê O +mất_giá O +chỉ O +còn O +chừng O +5.000 O +đồng O +kg O +mà O +chẳng O +ai O +mua O +. O + +Lúc O +đó O +có O +người O +đến O +hỏi O +mua O +bò_cạp O +giá O +40 O +- O +50 O +ngàn O +đồng O +kg O +. O + +Thế_là O +rẫy O +vườn O +bị O +xới O +tung O +lên O +. O + +Không O +chỉ O +người O +dân O +trong O +xã O +mà O +người O +dân O +từ O +nhiều O +xã O +ven O +đó O +cũng O +đổ_xô O +sang O +đây O +để O +đi O +đào O +. O + +Đi O +cùng O +với O +đó O +là O +tình_trạng O +nhiều O +rẫy O +vườn O +trồng O +bắp O +và O +cây_ăn_trái O +bị O +những O +người O +đi O +bắt O +bò_cạp O +làm O +hư_hại O +khiến O +nhiều O +chủ O +vườn O +khốn_đốn O +, O +phải O +kêu O +lên O +chính_quyền O +. O + +“ O +Nhiều O +người O +bắt O +quá O +, O +đến O +giờ O +bù_kẹp O +càng O +lúc O +càng O +ít O +đi O +. O + +Trước O +đào O +chút_xíu O +được O +cả O +ký O +, O +giờ O +đào O +cả O +ngày O +chưa O +được O +nửa O +ký O +” O +- O +Bác O +Năm B-PER +ở O +ấp B-LOC +6 I-LOC +( O +Phú_Lộc B-LOC +, O +Tân_Phú B-LOC +) O +lắc_đầu O +nói O +. O + +Nhiều O +nông_dân O +cho O +biết O +bò_cạp O +núi O +là O +loài O +côn_trùng O +có O +lợi O +vì O +chúng O +ăn O +các O +loại O +cuốn_chiếu O +, O +bọ_rầy O +phá_hoại O +cây_trồng O +… O + +Việc O +bò_cạp O +bị O +săn_bắt O +nhiều O +sẽ O +làm O +ảnh_hưởng O +lớn O +đến O +mùa_màng O +. O + +Tuy_nhiên O +, O +theo O +ông O +Đinh B-PER +Tuấn I-PER +Đạt I-PER +- O +Phó O +Chủ_tịch O +UBND B-ORG +xã I-ORG +Phú_Lộc I-ORG +( O +Tân_Phú B-LOC +) O +- O +thì O +chính_quyền O +địa_phương O +cũng O +đành O +bó_tay O +vì O +những O +“ O +thợ_săn O +” O +này O +hoạt_động O +rất O +bí_mật O +, O +gọn_nhẹ O +, O +chủ_yếu O +là O +trẻ_em O +. O + +Theo O +đà O +này O +, O +không O +biết O +mai O +này O +núi_rừng O +Tân_Phú B-LOC +( O +Định_Quán B-LOC +) O +bò_cạp O +có O +còn O +không O +? O + +Họ O +là O +ba O +anh_em O +tật_nguyền O +và O +cả O +ba O +đều O +bị O +chất_độc O +da_cam O +cướp O +đi O +đôi O +chân O +lành_lặn O +, O +chỉ O +còn O +ba O +thân O +người O +động O +cựa O +, O +suốt O +ngày O +di_chuyển O +bằng O +đôi O +tay O +trên O +hai O +miếng O +gỗ O +tựa O +như O +ba O +củ O +khoai_lang O +đang O +lăn_lóc O +trên O +cát O +. O + +Mấy O +chục O +năm O +qua O +, O +họ O +vẫn O +sống O +, O +đã O +sống O +, O +sống O +đúng O +nghĩa O +cao_cả O +nhất O +. O + +Nhưng O +trước O +khi O +làm O +được O +như O +vậy O +, O +ba O +anh_em O +họ O +đã O +từng O +nhiều O +lần O +quấn O +lấy O +nhau O +như O +ba O +con O +giun_đất O +bên O +bờ O +sông B-LOC +Kiến_Giang I-LOC +toan_tính O +một O +cái O +chết O +để O +thoát O +cảnh O +tàn_tật O +, O +nghèo_túng O +, O +cô_độc O +và O +bế_tắc O +. O + +” O +Nhiều O +lần O +toan O +chết O +nhưng O +răng O +bọn O +em O +vẫn O +không O +chết O +được O +” O +- O +chị O +Phan B-PER +Thị I-PER +Bi I-PER +ngơ_ngác O +kể O +. O + +” O +Răng O +lại O +chết O +? O + +Lần O +mô O +định O +chết O +em O +cũng O +hét O +lên O +, O +em O +không O +muốn O +chết O +, O +sống O +cực O +mấy O +cũng O +được O +, O +nhưng O +em O +không O +muốn O +chết O +” O +- O +anh O +Phan B-PER +Thanh I-PER +Giản I-PER +tiếp_lời O +. O + +” O +Tui O +là O +anh O +hai O +đứa O +nó O +, O +chính O +tui O +muốn O +đưa O +hai O +đứa O +em O +cùng O +lăn O +xuống O +sông B-LOC +Kiến_Giang I-LOC +chết O +cho O +xong O +, O +nhưng O +lại O +chính O +tôi O +dùng O +miệng O +cắn O +cổ O +áo O +hai O +đứa O +em O +mình O +, O +kéo O +vào O +nhà O +, O +không_thể O +chết O +như O +rứa O +được O +, O +phải O +sống O +thôi O +anh O +nờ O +... O +” O +- O +anh O +Gianh B-PER +tâm_sự O +... O + +” O +Trong O +triệu O +thứ O +bạc O +, O +bạc O +chi O +là O +bạc O +không O +tiêu O +? O +... O +” O + +Bà O +Nguyễn B-PER +Thị I-PER +Bích I-PER +, O +mẹ O +của O +ba O +người O +con O +tật_nguyền O +run_run O +thắp O +nén O +hương O +trước O +bàn_thờ O +chồng O +, O +sụt_sịt O +khóc O +và O +kể_lể O +, O +nhưng O +không O +phải O +bà O +kể O +cho O +tôi O +nghe O +mà O +như O +đang O +phụng_phịu O +với O +chồng O +mình O +: O +” O +Tui O +là O +tui O +hận O +cái O +đêm O +tháng_chạp O +nớ O +. O + +Gần O +tết O +. O + +Ông O +đến O +trước O +cửa_ngõ O +nhà O +tui O +. O + +Ông O +hát O +. O + +Làng B-LOC +Xuân_Hồi I-LOC +xã B-LOC +Liên_Thuỷ I-LOC +ni O +ai O +không O +biết O +ông O +hát O +hay O +. O + +Huyện B-LOC +Lệ_Thuỷ I-LOC +lại O +có O +nhiều O +làn_điệu O +dân_ca O +hay O +như O +rứa O +, O +ông O +lại O +hát O +hay O +như O +rứa O +, O +có O +đứa O +con_gái O +mô O +trong O +làng O +mà O +không O +ưng O +ông O +, O +răng O +ông O +lại O +ưng O +tui O +, O +lại O +đến O +trước O +ngõ O +nhà O +tui O +, O +ông O +hát O +, O +ông O +cưa O +kéo O +tui O +. O + +Thì O +tui O +cũng O +không O +thua O +chi O +ông O +. O + +Tui O +hát O +đối_đáp O +với O +ông O +. O + +Nhớ O +không O +? O + +” O +Chứ O +thiếp O +hỏi_thăm O +chàng O +... O +Trong O +ngàn O +thứ O +bắp O +, O +bắp O +chi O +là O +bắp O +không O +rang O +? O + +Trong O +vạn O +thứ O +than O +, O +than O +chi O +là O +than O +không O +quạt O +? O + +Trong O +triệu O +thứ O +bạc O +, O +bạc O +chi O +là O +bạc O +không O +tiêu O +? O +... O +” O +. O + +Ông O +đáp O +: O +” O +Thiếp O +hỏi O +thì O +chàng O +xin O +thưa O +( O +... O +) O +. O + +Trong O +ngàn O +thứ O +bắp O +, O +lắp_bắp O +mồm O +, O +lắp_bắp O +miệng O +là O +bắp O +không O +rang O +. O + +Trong O +vạn O +thứ O +than O +, O +than_thở O +thở_than O +là O +than O +không O +quạt O +. O + +Trong O +triệu O +thứ O +bạc O +, O +bạc_tình O +bạc_nghĩa O +là O +bạc O +không O +tiêu O +... O +” O +. O + +Rứa O +thôi O +mà O +ưng O +nhau O +. O + +Ông O +đi O +dân_công O +hoả_tuyến O +, O +vô O +Quảng_Trị B-LOC +, O +nhiễm O +chất_độc O +da_cam O +trong O +Quảng_Trị B-LOC +. O + +Ông O +về O +, O +cho O +tui O +liền O +ba O +đứa O +con O +, O +cả O +ba O +đứa O +tật_nguyền O +, O +còi_cọc O +. O + +Rứa O +mà O +ông O +không O +thương O +chi O +, O +khi O +ba O +đứa O +con O +còn O +bé O +thơ O +như O +rứa O +mà O +ông O +lại O +bệnh O +nặng O +, O +ông O +rời O +bỏ O +mẹ O +con O +tôi O +. O + +Nhiều O +đêm O +, O +ôm O +ba O +giọt O +máu O +què O +cụt O +vô O +tay O +mình O +, O +tui O +b���_tắc O +, O +tui O +cũng O +muốn O +chết O +theo O +ông O +. O + +Nhưng O +chết O +như O +rứa O +là O +chết O +tội O +. O + +Chết O +như O +rứa O +là O +bạc_tình O +bạc_nghĩa O +với O +ông O +. O + +Hèn_chi O +lại O +có O +câu O +đối_đáp O +: O +” O +Bạc_tình O +bạc_nghĩa O +là O +bạc O +không O +tiêu O +... O +” O +. O + +Hơn O +40 O +năm O +, O +bà O +Bích B-PER +gập O +lưng O +xuống O +ruộng O +, O +nhặt_nhạnh O +từng O +hạt O +lúa O +củ O +khoai O +chỉ O +mong O +lo O +đủ O +ngày O +hai O +bữa O +cơm O +nuôi O +những O +đứa O +con O +tàn_tật O +. O + +Ngày O +quăng_quật O +trên O +ruộng O +, O +tối O +, O +bà O +và O +con O +thuyền O +nhỏ O +, O +với O +vài O +tay O +lưới O +, O +xé O +đêm O +ra O +thả O +lưới O +, O +kiếm O +từng O +con O +cá O +, O +bán O +được O +đồng O +nào O +mua O +gạo O +đồng O +đó O +, O +không O +đủ O +tiền O +mua O +gạo O +thì O +mua O +khoai O +sắn O +, O +muối O +tương O +. O + +Mái_tóc O +một O +thời O +tốt_tươi O +, O +dài O +chấm O +gót O +của O +bà O +, O +qua O +từng O +năm_tháng O +cực_nhọc O +, O +rơi_rụng O +hết O +trên O +sông_nước O +Kiến_Giang B-LOC +. O + +Nhưng O +bù O +lại O +, O +những O +đứa O +con O +tật_nguyền O +của O +bà O +đã O +lớn_khôn O +và O +thành O +người_lớn O +tự O +lúc_nào O +... O + +Đã O +đến O +tuổi O +gần_đất_xa_trời O +, O +vẫn O +trong O +cảnh O +khổ O +, O +nhưng O +nhìn O +ba O +đứa O +con O +lúc O +này O +, O +bà O +yên_lòng O +mà O +nói O +với O +chồng O +rằng O +, O +bà O +đã O +không O +phụ O +lòng O +ông O +, O +đã O +không O +bạc_tình O +bạc_nghĩa O +với O +ông O +... O + +” O +Bác O +Khải B-PER +ơi O +, O +hãy O +cho O +cháu O +một O +cái O +xe_lăn O +... O +” O + +Trong O +ba O +anh_em O +thì O +Phan B-PER +Thanh I-PER +Giản I-PER +quyết_chí O +hơn O +cả O +. O + +Anh O +còn O +xin O +đi O +học O +đến O +lớp O +3 O +. O + +Biết O +chữ O +rồi O +, O +anh O +về O +dạy O +lại O +cho O +anh O +và O +chị O +của O +mình O +. O + +Anh O +bàn O +với O +anh_chị O +tìm O +kế O +sống O +. O + +Thôi_thì O +đủ O +cách O +: O +Làm O +nón O +, O +đan O +lưới O +, O +nuôi O +gà O +, O +nuôi O +lợn O +, O +giữ O +trẻ O +thuê O +. O + +Phải O +quăng_quật O +nhiều O +năm O +như O +vậy O +thì O +Giản B-PER +mới O +tìm O +cho O +mình O +được O +một O +nghề O +phù_hợp O +: O +Cắt O +tóc O +. O + +” O +Em O +nhớ O +, O +lần O +đầu O +cắt O +tóc O +cho O +anh O +Bình B-PER +. O + +Hồi_hộp O +lắm O +. O + +Mình O +bị O +teo O +chân O +, O +phải O +nhờ O +anh O +Bình B-PER +bế O +đặt O +lên O +cái O +ghế O +thật O +cao O +. O + +Anh O +Bình B-PER +nói O +: O +” O +Tau O +thương O +mi O +, O +tau O +liều O +cho O +mi O +cắt O +tóc O +để O +mọi O +người O +khỏi O +mặc_cảm O +, O +họ O +cũng O +sẽ O +đến O +cho O +mi O +cắt O +tóc O +” O +. O + +Em O +cố O +cắt O +cho O +thật O +đẹp O +nhưng O +càng O +cố O +thì O +cái O +đầu O +tóc O +anh O +Bình B-PER +cứ O +méo_mó O +, O +nham_nhở O +. O + +Anh O +Bình B-PER +soi O +gương O +, O +la O +lên O +oai_oái O +nhưng O +vẫn O +trả O +tiền O +rồi O +ba_chân_bốn_cẳng O +phóng O +về O +thị_xã O +cắt O +lại O +. O + +Em O +lại O +lôi O +đầu O +anh O +Gianh B-PER +ra O +cắt O +. O + +Anh O +Gianh B-PER +cười O +: O +” O +Tau O +cũng O +tật_nguyền O +như O +mi O +, O +cứ O +cắt O +đi O +, O +xấu O +đẹp O +chi O +cũng O +được O +, O +miễn_là O +mi O +thạo O +nghề O +” O +. O + +Mấy O +tháng O +liền O +em O +cứ O +lấy O +đầu O +tóc O +của O +anh_em O +làm O +thí_nghiệm O +. O + +Rồi O +quen O +tay O +. O + +Rồi O +có O +khách O +. O + +Khách O +trong O +xóm O +, O +trong O +thôn O +, O +trong O +làng O +. O + +Rứa O +là O +có O +tiền O +. O + +Có O +tiền O +rồi O +, O +em O +muốn O +làm O +răng O +để O +có O +một O +chuyến O +đi O +thật O +xa O +, O +đi O +được O +quanh O +làng O +. O + +Cả O +đời O +em O +chỉ O +loanh_quanh O +trong O +sân O +nhà O +, O +làm O +răng O +ra O +khỏi O +được O +vườn O +nhà O +mình O +? O + +Phải O +có O +xe_lăn O +thôi O +. O + +Nhưng O +lấy O +tiền O +mô O +mua O +xe_lăn O +. O + +Tự_dưng O +em O +liều O +lên O +, O +viết O +thư O +cho O +bác O +Thủ_tướng O +Phan B-PER +Văn I-PER +Khải I-PER +. O + +Trong O +thư O +em O +nói O +rằng O +, O +bác O +Khải B-PER +ơi O +, O +cháu O +bị O +thương_tật O +liệt O +chân O +, O +khổ O +lắm O +, O +không O +đi O +mô O +được O +hết O +, O +bác O +là O +Thủ_tướng O +, O +bác O +cho O +cháu O +cái O +xe_lăn O +được O +không O +? O + +Em O +vi��t O +rồi O +cho O +thư O +vào O +phong_bì O +. O + +Em O +đề O +ngoài O +bì_thư O +: O +” O +Cháu O +Phan B-PER +Thanh I-PER +Giản I-PER +, O +làng B-LOC +Xuân_Hồi I-LOC +, O +xã B-LOC +Liên_Thuỷ I-LOC +, O +huyện B-LOC +Lệ_Thuỷ I-LOC +, O +tỉnh B-LOC +Quảng_Bình I-LOC +. O + +Kính O +gửi O +bác O +Phan B-PER +Văn I-PER +Khải I-PER +Thủ_tướng O +ở O +Hà_Nội B-LOC +” O +. O + +Rứa O +mà O +thư O +đến O +tay O +bác O +Khải B-PER +. O + +Rồi O +bác O +Khải B-PER +gửi O +thư O +trả_lời O +, O +lại O +đề_nghị O +Hội B-ORG +Chữ_thập_Đỏ I-ORG +tặng O +cho O +em O +chiếc O +xe_lăn O +. O + +Mừng O +ơi O +là O +mừng O +. O + +Có O +xe_lăn O +, O +em O +đi_lại O +trong O +làng O +, O +trong O +thôn O +, O +biết O +nhiều O +người O +, O +” O +tiếp_thị O +” O +nghề O +cắt O +tóc O +của O +mình O +, O +” O +khuyến_mãi O +” O +cả O +giá_cả O +, O +rứa O +là O +đông O +khách O +anh O +ạ O +. O + +Rứa O +là O +ở O +ngoài O +nớ O +bác O +Khải B-PER +không O +biết O +mô O +, O +nhờ O +bác O +mà O +em O +có O +được O +đôi O +chân O +đấy O +. O + +Mấy O +lần O +nghe O +tin O +bác O +Khải B-PER +vô O +thăm O +Quảng_Bình B-LOC +, O +em O +tính O +đến O +thăm O +bác O +, O +cảm_ơn O +bác O +, O +nhưng O +đi O +lên O +thị_xã B-LOC +Đồng_Hới I-LOC +gần O +50 O +cây_số O +xa O +quá O +, O +em O +thôi O +. O + +Có O +nghề O +, O +có O +thu_nhập O +, O +tiền O +em O +cắt O +tóc O +góp O +vào O +cho O +mẹ O +mua O +gạo O +, O +mua O +cá O +mắm O +. O + +Em O +còn O +làm O +thơ O +. O + +Làm O +thơ O +tình O +. O + +Anh O +không O +tin O +anh O +cứ O +hỏi O +nhiều O +thanh_niên O +trong O +xã O +thì O +biết O +. O + +Nhiều O +anh O +lấy O +được O +vợ O +đẹp O +vẫn O +phải O +mang O +ơn O +em O +đó O +. O + +Vì_răng O +à O +? O + +Vì O +em O +làm O +thơ O +tình O +hộ O +họ O +để O +họ O +mang O +thơ O +đi O +tán O +gái O +. O + +Họ O +nói O +chính O +họ O +làm O +bài O +thơ O +này O +để O +tặng O +cho O +nàng O +. O + +Các O +nàng O +đọc O +, O +cảm_động O +, O +gật O +đầu O +yêu O +. O + +Hay O +không O +? O + +Ví_dụ O +như O +bài O +ni O +: O +Chia_tay O +em O +trên O +dòng O +sông O +xóm O +vắng O +Trăng O +mùa O +thu O +bàng_bạc O +cuối O +chân_trời O +Sương O +rơi O +ướt O +trên O +từng O +thảm O +cỏ O +Bóng O +em O +nhoà O +hun_hút O +vào O +đêm O +... O + +Mấy O +lần O +em O +định O +làm O +một_số O +bài O +thơ O +tố_cáo O +Mỹ B-LOC +rải O +chất_độc O +da_cam O +, O +làm O +khổ O +bao O +người O +rồi O +bỏ O +vô O +bì_thư O +gửi O +thẳng O +cho O +Tổng_thống O +Mỹ B-LOC +. O + +” O +Nếu O +anh_em O +tui O +có O +được O +vài O +triệu O +thì O +biết_tay O +... O +” O + +Ngồi O +nói_chuyện O +mãi O +với O +mấy O +anh_em O +họ O +, O +kể O +tới O +kể O +lui O +vẫn O +là O +chuyện O +khổ O +. O + +Chị O +Bi B-PER +nói O +: O +” O +Bây_chừ O +trong O +nhà O +tui O +vẫn O +bữa O +cơm O +, O +bữa O +cháo O +thôi O +, O +vẫn O +có O +chút O +thức_ăn O +mắm O +ruốc O +, O +muối_vừng O +, O +nhưng O +so O +với O +trước_đây O +là O +quá O +sướng O +rồi O +. O + +Bây_chừ O +, O +mỗi O +tháng O +ba O +anh_chị_em O +được O +trợ_cấp O +khoảng O +400 O +ngàn O +, O +rứa O +là O +quá O +sướng O +” O +. O + +Anh O +Giản B-PER +thắc_mắc O +: O +” O +Chính_sách O +chi O +rất O +lạ O +. O + +Cả O +ba O +anh_em O +nhà O +tui O +đều O +bị O +tật_nguyền O +vì O +nhiễm O +chất_độc O +da_cam O +. O + +Nhưng O +chỉ O +có O +tui O +và O +chị O +Bi B-PER +là O +được O +hưởng O +chính_sách O +trợ_cấp O +cho O +người O +bị O +chất_độc O +da_cam O +, O +còn O +anh O +Gianh B-PER +lại O +được O +hưởng O +chính_sách O +trợ_cấp O +người O +nghèo O +. O + +Răng O +lại O +rứa O +? O + +Anh O +Gianh B-PER +nói O +: O +” O +Ba O +anh_em O +phân_công O +nhau O +, O +thằng O +Giản B-PER +cắt O +tóc O +, O +con B-PER +Bi O +nuôi O +gà O +, O +nuôi O +lợn O +, O +giúp O +mẹ O +nấu_nướng O +. O + +Tui O +giữ O +trẻ O +” O +. O + +Chị O +Bi B-PER +thở_dài O +: O +” O +Tui O +mà O +có O +được O +vài O +triệu O +bạc O +thì O +biết_tay O +” O +. O + +Tôi O +ngạc_nhiên O +: O +” O +Vài O +triệu O +bạc O +thì O +làm O +được O +gì O +mà O +chị O +doạ O +ghê O +thế O +? O +” O +. O + +Chị O +Bi B-PER +cười O +: O +” O +Thiệt O +đó O +. O + +Nếu O +có O +vài O +triệu O +bạc O +, O +tui O +nuôi O +được O +cả O +trại O +lợn O +, O +rồi O +cho O +nó O +đẻ O +, O +rồi O +lại O +bán O +, O +rồi O +cho O +nó O +đẻ O +, O +rồi O +lại O +bán O +, O +quanh_n��m O +suốt O +tháng O +như O +rứa O +, O +biết_tay O +... O +” O +. O + +Anh O +Gianh B-PER +nhìn O +tôi O +: O +” O +Nói O +thiệt O +, O +bây_chừ O +thì O +cả O +ba O +anh_em O +tui O +đã O +tự O +sống O +được O +rồi O +, O +không O +còn O +bi_quan O +, O +không O +còn O +bế_tắc O +như O +trước O +nữa O +. O + +Rứa O +là O +anh_em O +tui O +đã O +tự O +sống O +, O +đã O +thắng O +được O +số_phận O +tật_nguyền O +. O + +Chứ O +như O +chục O +năm O +trước O +, O +nghĩ O +lại O +thấy O +sợ O +, O +mấy O +lần O +anh_em O +lết O +ra O +bờ O +sông O +, O +tính_chuyện O +... O +chết O +! O +” O +. O + +Họ O +ngồi O +quây O +bên O +tôi O +, O +thấp O +tè O +, O +thân_thể O +bệt O +xuống O +sàn O +nhà O +nhưng O +hình_như O +ngọn O +lửa O +sống O +đang O +cháy O +rực O +trong O +từng O +đôi O +mắt O +. O + +Tôi O +quay_quắt O +bởi O +ước_ao O +của O +chị O +Bi B-PER +: O +” O +Nếu O +tui O +có O +được O +vài O +triệu O +bạc O +, O +biết_tay O +... O +” O +. O + +Bạn_đọc O +yêu_dấu O +ơi O +, O +có O +nghe O +lời O +chị O +Bi B-PER +” O +doạ O +” O +chúng_ta O +không O +? O + +Tôi O +đã O +nhìn O +chị O +Bi B-PER +mà O +không O +cầm O +được O +nước_mắt O +khi O +nghe O +chị O +Bi B-PER +ước_ao O +và O +” O +doạ O +” O +đời O +như O +vậy O +... O + +Rừng O +chiều O +sau O +một O +cơn O +mưa O +, O +những O +lá O +cây O +xanh O +trong O +trước O +ánh O +nắng O +, O +mỏng_mảnh O +xanh O +gầy O +như O +bàn_tay O +một O +cô O +gái O +cấm_cung O +. O + +Không_khí O +trầm_lặng O +và O +buồn O +lạ_lùng O +. O + +Cả O +khu O +nhà O +bệnh_nhân O +im_lặng O +, O +bên O +khu O +nhân_viên O +cũng O +chỉ O +nghe O +thấy O +tiếng O +Hường B-PER +rì_rầm O +trò_chuyện O +với O +ai O +. O + +Một O +nỗi O +nhớ O +mênh_mang O +bao_trùm O +quanh O +mình O +. O + +Nhớ O +ai O +? O + +Nhớ O +ba O +, O +nhớ O +má O +, O +nhớ O +những O +người O +vừa O +ra O +đi O +... O +và O +nhớ O +cả O +một O +người O +bệnh_nhân O +đang O +chờ O +mình O +đến O +với O +anh O +nữa O +. O + +Bên O +trong O +nỗi O +nhớ O +hình_như O +có O +một O +nỗi O +buồn O +sâu_kín O +, O +thầm_lặng O +nhưng O +rất O +nặng_nề O +. O + +Dù_sao O +vết_thương O +lòng O +vẫn O +đang O +rỉ O +máu O +, O +dù O +mình O +có O +muốn O +lấy O +công_việc O +, O +lấy O +mọi O +nỗi O +nhớ O +khác O +để O +lên O +trên O +nó O +vẫn O +trỗi O +dậy O +xót_xa O +vô_cùng O +. O + +Hãy O +quên O +đi O +Th B-PER +ơi O +! O + +Hãy O +quên O +đi O +mà O +tìm O +lại O +niềm O +hi_vọng O +mới_mẻ O +xanh O +tốt O +trong_lành O +hơn O +. O + +Hãy O +lấy O +niềm O +tự_hào O +mà O +quên O +đi O +thất_vọng O +. O + +14.4.68 O + +Một O +bài O +thơ O +làm O +tặng O +cho O +mình O +, O +bài O +thơ O +của O +một O +thương_binh O +đang O +nằm O +viện O +, O +xuất_phát O +từ O +lòng O +mến_thương O +cảm_phục O +đối_với O +một O +người O +bác_sĩ O +đã O +chăm_sóc O +anh O +và O +mọi O +bệnh_nhân O +khác O +một_cách O +tận_tình O +. O + +Anh O +ta O +tìm_hiểu O +kỹ O +về O +mình O +và O +viết O +bài O +thơ O +tặng O +mình O +. O + +Bài O +thơ O +tràn_ngập O +niềm O +mến_yêu O +chân_thành O +và O +nỗi O +đau_xót O +trước O +mối O +tình O +tan_vỡ O +của O +mình O +. O + +Anh O +ta O +nói O +lên O +những O +lời_nói O +xót_xa O +cay_đắng O +của O +một O +cô O +gái O +bị O +người_yêu O +phụ_bạc O +. O + +Đọc O +bài O +thơ O +... O +mình O +buồn O +vô_hạn O +. O + +Ôi O +! O + +Đây O +mới O +là O +điều O +đáng O +buồn O +nhất O +trong O +quan_hệ O +với O +M. B-PER +. O + +Mọi O +người O +đều O +trách O +M. B-PER +, O +đều O +thương O +mình O +, O +nhưng O +mình O +xót_xa O +biết_bao_nhiêu O +khi O +thấy O +người_ta O +thương O +mình O +bằng O +một O +tình_thương O +có O +cả O +sự O +thương_hại O +nữa O +! O + +Dù O +anh O +Thiết B-PER +, O +dù O +Hào B-PER +, O +Nghinh B-PER +... O +ai_ai O +đi_nữa O +đã O +cảm_thương O +san_sẻ O +với O +mình O +, O +mình O +vẫn O +không O +muốn O +. O + +Một_mình O +đã O +đủ O +giải_quyết O +rồi O +, O +một_mình O +đủ O +sức O +chôn O +sâu O +cả O +chín O +năm O +thương_yêu O +hi_vọng O +ấy O +xuống O +tận O +đáy O +đất O +sâu O +rồi O +- O +mảnh O +đất O +tâm_hồn O +mình O +vẫn O +màu_mỡ O +, O +vẫn O +đủ O +sức O +để O +gieo O +lên O +đó O +một O +mùa O +hoa O +tươi O +đẹp O +được O +kia_mà O +. O + +Hỡi O +tất_cả O +mọi O +người O +, O +không O +cần O +tưới O +lên O +mảnh O +đất O +ấy O +những O +giọt O +lệ O +xót_thương O +đâu O +. O + +Hoa O +thơm O +phải O +được O +tưới O +bằng O +nước O +mát O +trong_lành O +. O + +21.12.68 O + +Rất O +lâu O +rồi O +mình O +không O +nghĩ O +đến O +M B-PER +... O + +Hôm_nay O +đọc O +lại O +những O +lá O +thư O +từ O +ngoài O +Bắc B-LOC +, O +thư O +của O +Thái B-PER +, O +của O +Phương B-PER +, O +của O +cậu O +Hiền B-PER +... O +bỗng_dưng O +mình O +buồn O +vô_kể O +. O + +Ngoài O +ấy O +ai O +cũng O +mong O +mình O +hạnh_phúc O +, O +ai O +cũng O +tưởng O +mình O +hạnh_phúc O +khi O +gặp O +lại O +M B-PER +... O + +Nhưng O +cuộc_đời O +sao O +lắm O +nỗi O +éo_le O +. O + +Hạnh_phúc O +trong O +tình_yêu O +đã O +không O +đến O +với O +mình O +. O + +Mình O +không_thể O +hiểu O +được O +sau_này O +sẽ O +ra O +sao O +, O +mình O +sẽ O +yêu O +ai O +, O +người O +đó O +như O +thế_nào O +, O +liệu O +trong O +mình O +có O +còn O +được O +cái O +sôi_nổi O +tha_thiết O +yêu_thương O +nữa O +hay O +không O +? O + +Thuỳ B-PER +ơi O +! O + +Bi_quan O +đấy O +ư O +? O + +Hãy O +nhìn O +lại O +đi O +, O +bên O +cạnh O +Thuỳ B-PER +có O +bao_nhiêu O +đồng_chí O +, O +bao_nhiêu O +thanh_niên O +đã O +cống_hiến O +tuổi_trẻ O +của O +họ O +cho O +cách_mạng O +, O +họ O +ngã O +xuống O +chưa O +hề O +được O +hưởng O +hạnh_phúc O +. O + +Sao O +Th B-PER +lại O +nghĩ O +đến O +riêng_tư O +. O + +Đừng O +nhìn O +ra O +Bắc B-PER +, O +hãy O +nhìn O +ở O +đây O +, O +ở O +mảnh O +đất O +còn O +nóng_bỏng O +đạn O +bom O +đau_thương O +và O +lửa_khói O +này O +. O + +26.11.69 O +. O + +Thư O +Frederic B-PER +Whitehurst I-PER +gửi O +Đặng B-PER +Kim I-PER +Trâm I-PER +. O + +Thứ_sáu O +, O +6-5-2005 O + +Em_gái O +Kim B-PER +, O + +Bác_sĩ O +Đặng B-PER +Thuỳ I-PER +Trâm I-PER +là O +một O +anh_hùng O +đối_với O +toàn O +thế_giới O +. O + +Đó O +không O +phải O +một O +lời O +khoa_trương O +mà O +hoàn_toàn O +là O +sự_thật O +. O + +Anh O +Robert B-PER +và O +tôi O +đã O +nghĩ O +rằng O +nếu O +không O +tìm O +được O +gia_đình O +chị O +thì O +chúng_tôi O +sẽ O +xuất_bản O +một O +cuốn O +sách O +về O +chị O +Thuỳ B-PER +và O +gia_đình O +em O +- O +nếu O +còn O +sống O +- O +sẽ O +biết O +về O +chị O +. O + +Và O +chúng_tôi O +đã O +tìm O +được O +gia_đình O +em O +. O + +Thuỳ B-PER +Trâm I-PER +quá O +đặc_biệt O +và O +quá O +nhiều O +điều O +em O +kể O +cho O +chúng_tôi O +ngay O +cũng O +như O +chúng_tôi O +kể O +cho O +gia_đình O +em O +khiến O +điều O +đó O +càng O +trở_nên O +rất O +rõ O +nét O +. O + +Vì_thế O +ý_tưởng O +của O +em O +về O +một O +cuốn O +sách O +cũng O +trùng O +giống O +ý_tưởng O +của O +chúng_tôi O +. O + +... O +Thuỳ B-PER +đã O +cho O +chúng_ta O +mọi O +hi_vọng O +về O +tương_lai O +. O + +Cô O +gái O +có_thể O +nhận O +thấy O +vẻ O +đẹp O +ngay O +giữa O +cuộc O +chiến_tranh O +đó O +quá O +đặc_biệt O +, O +không_thể O +bị O +giấu O +kín O +mà O +không O +cho O +mọi O +người O +cùng O +biết O +... O + +... O +Tôi O +đã O +nhượng O +quyền_sở_hữu O +của O +mình O +đối_với O +hai O +quyển O +nhật_ký O +này O +cho O +bảo_tàng O +, O +vì_thế O +tôi O +không_thể O +quyết_định O +về O +tương_lai O +của O +chúng O +nữa O +nhưng O +tôi O +muốn O +mẹ O +các O +bạn O +phải O +được O +sờ O +thấy O +những O +dòng O +chữ O +đó O +, O +sờ O +thấy O +những O +trang O +giấy O +và O +cảm_nhận O +được O +tình_yêu O +trong O +hai O +cuốn O +sách O +đó O +. O + +Và O +tôi O +không O +biết O +phải O +làm O +thế_nào O +. O + +Tôi O +sẽ O +rất O +vinh_dự O +nếu O +được O +trả O +tiền O +mời O +mẹ O +các O +bạn O +đến O +để O +cầm O +hai O +quyển O +nhật_ký O +, O +hoặc O +là O +Kim B-PER +hoặc O +Hiền B-PER +hoặc O +Hồ B-PER +Nam I-PER +đều O +được O +. O + +Tôi O +không O +giàu O +nhưng O +cũng O +không O +quá O +nghèo O +đến O +mức O +gia_đình O +tôi O +phải O +phản_đối O +mong_muốn O +đó O +. O + +Từ O +rất O +lâu O +rồi O +tôi O +vẫn O +nghĩ O +nếu_như O +cuốn O +sách O +được O +xuất_bản O +, O +hoặc O +người_ta O +làm O +phim O +về O +nó O +thì O +tôi O +sẽ O +dùng O +số O +tiền O +bán O +sách O +để O +thiết_lập O +một_số O +giường_bệnh O +tại O +Hà_Nội B-LOC +. O + +Lúc O +ở O +Texas B-LOC +tôi O +nói O +với O +mọi O +người O +rằng O +đó O +có_thể O +là O +ý_tưởng O +của O +tôi O +nhưng O +ý_tưởng O +đó O +sinh O +ra O +từ O +khi O +tôi O +nhìn O +thấy O +những O +đứa O +trẻ O +bị O +đốt O +cháy O +ở O +Quảng_Ngãi B-LOC +bao_nhiêu O +năm O +về O +trước O +. O + +Và O +tôi O +có_thể O +nhìn O +thấy O +bác_sĩ O +Đặng B-PER +tiếp_tục O +sự_nghiệp O +y_tế O +của O +mình O +ngay_cả O +khi O +chị O +đã O +chết O +đi O +, O +tiếp_tục O +chăm_sóc O +đồng_bào O +mình O +bằng O +chính O +câu_chuyện O +của O +chị O +. O + +Tôi O +biết O +điều O +này O +giống O +như O +chuyện O +cổ_tích O +, O +nhưng O +chuyện O +cổ_tích O +cũng O +có_thể O +trở_thành O +sự_thật O +. O + +Hai O +tuần O +qua O +đã O +chứng_minh O +điều O +đó O +. O + +Anh_trai O +Fred B-PER + +Thêm O +một O +tuổi_đời O +, O +thêm O +một O +năm O +lửa_khói O +trên O +chiến_trường O +miền B-LOC +Nam I-LOC +gian_khổ O +. O + +Chúc O +Thuỳ B-PER +vững O +bước O +trên O +con O +đường O +vinh_quang O +mà O +Th B-PER +đã O +chọn O +. O + +Th B-PER +ơi O +, O +Th. B-PER +không O +buồn O +khi O +lễ O +kỷ_niệm O +sinh_nhật O +của O +Th B-PER +chỉ O +có O +lá O +rừng O +ướt_đẫm O +trong O +mưa O +dào_dạt O +khẽ O +nói O +với O +Th B-PER +những O +lời O +thân_mến O +. O + +Th B-PER +không O +buồn O +khi O +bản_nhạc O +mừng O +Th. B-PER +hôm_nay O +chỉ O +có O +dòng O +suối O +ào_ào O +tuôn O +nước O +về O +xuôi O +. O + +Và O +căn O +phòng O +mà O +Th B-PER +đang O +ngồi O +để O +ghi O +lên O +trang O +vở O +đời O +của O +mình O +thêm O +một O +trang O +mới O +chính O +là O +chiếc O +hầm O +chật_chội O +ướt_át O +này O +. O + +Th B-PER +không O +buồn O +vì O +sau_này O +mở O +lại O +những O +trang O +sổ O +này O +Th B-PER +sẽ O +tự_hào O +về O +những O +năm O +tuổi_trẻ O +của O +mình O +. O + +Ở O +đây O +Th. B-PER +không O +có O +những O +giây_phút O +ấm_áp O +giữa O +bạn_bè O +bên O +lọ O +hoa O +nhỏ O +với O +những O +bông O +hồng O +thơm_ngát O +để O +trên O +bàn O +. O + +Ở O +đây O +Th B-PER +không O +có O +cái O +hạnh_phúc O +đi O +cạnh O +người_yêu O +trên O +con O +đường O +vắng O +khi O +ánh O +chiều O +tím O +dần O +trong O +buổi O +hoàng_hôn O +. O + +Ở O +đây O +Th B-PER +thiếu O +nhiều O +nhưng O +cũng O +rất O +đầy_đủ O +. O + +Cho_nên O +Th B-PER +hãy O +cười O +đi O +, O +hãy O +vui O +đi O +khi O +vở O +đời O +mở O +sang O +một O +trang O +mới O +đầy O +vinh_quang O +, O +đẹp_đẽ O +. O + +13.1.70 O + +Vậy O +là O +M. B-PER +đã O +ra O +đi O +! O + +Không_thể_nào O +mình O +lại O +nghĩ O +sự_việc O +như O +bây_giờ O +. O + +Tám O +năm O +về O +trước O +dưới O +rặng O +cây O +trên O +con O +đường O +cũ O +mình O +tiễn O +M. B-PER +đi O +Nam B-LOC +, O +không O +một O +lời O +hứa_hẹn O +, O +không O +một O +giọt O +nước_mắt O +trong O +buổi O +chia_tay O +để O +rồi O +suốt O +năm O +năm O +sau O +mình O +dành O +trọn O +tình_yêu O +thiết_tha O +chung_thuỷ O +cho O +người O +giải_phóng_quân O +ấy O +. O + +Và O +mình O +đã O +lên_đường O +vào O +Nam B-LOC +theo O +tiếng O +gọi O +của O +Tổ_quốc B-ORG +và O +tình_yêu O +. O + +Mình O +đã O +gặp O +lại O +M. B-PER +. O + +Ai O +cũng O +tưởng O +rằng O +hạnh_phúc O +đó O +không O +có O +gì O +sánh O +được O +. O + +Nhưng O +cuộc_đời O +thật O +lắm O +nỗi O +éo_le O +. O + +Khi O +xa O +nhau O +mình O +đã O +thiết_tha O +thầm O +gọi O +tên O +M. B-PER +trong O +từng O +giây O +từng O +phút O +nhưng O +khi O +gặp O +nhau O +mình O +đã O +để O +cho O +lòng O +tự_ái O +ngự_trị O +lên O +trên O +tình_yêu O +. O + +M. B-PER +không O +phải O +là O +của O +riêng O +mình O +, O +đành_rằng O +M. B-PER +chỉ O +dành O +tình_yêu O +cao O +nhất O +cho O +Đảng O +, O +cho O +nhân_dân O +, O +nhưng O +nếu O +để O +cho O +mình O +quá O +ít O +yêu_thương O +thì O +... O +không_thể O +đáp_ứng O +với O +trái_tim O +sôi_nổi O +yêu_thương O +của O +mình O +. O + +Mình O +không O +hề O +đòi_hỏi O +phải O +gần O +nhau O +, O +phải O +cưới O +nhau O +mà O +chỉ O +mong O +rằng O +dù O +giữa O +bom O +rơi O +đạn O +nổ O +, O +giữa O +lửa_khói O +chiến_trường O +tình_yêu O +vẫn O +sáng_ngời O +rực_rỡ O +. O + +M. B-PER +đã O +không O +làm O +được O +như O +vậy O +và O +mình O +đã O +bắt O +con O +tim O +mình O +phải O +quên O +đi O +những O +gì O +đã O +nuôi O +sống O +nó O +trong O +hơn O +mười O +năm O +nay O +. O + +Bây_giờ O +M. B-PER +ra O +đi O +không O +gặp O +Thuỳ B-PER +, O +như O +lá O +thư O +M. B-PER +viết O +lại O +: O +“ O +Sự O +sống O +của O +tình_yêu O +không O +cần O +sự O +có_mặt O +của O +nhau O +, O +dù O +ở O +Nam B-LOC +hay O +Bắc B-LOC +, O +dù O +là O +gần O +nhau O +hay O +cách O +ngàn O +dặm O +đường O +nắng_mưa O +cát O +bỏng O +... O + +Ở O +đâu O +anh O +cũng O +vẫn O +là O +anh O +của O +tám O +năm O +qua O +và O +nhiều O +năm O +nữa O +để O +mà O +yêu O +em O +tha_thiết O +. O + +Hãy O +sống O +với O +nhau O +như O +một O +người O +thân_yêu O +nhất O +trên O +đời O +. O + +Quyền O +quyết_định O +là O +hoàn_toàn O +do O +em O +... O +” O +. O + +Cách O +giải_quyết O +đó O +cũng O +được O +. O + +Ở O +đây O +mình O +cũng O +sẽ O +dành O +trọn O +cuộc_sống O +cho O +chiến_đấu O +và O +công_tác O +- O +không_thể O +nào O +có O +tình_yêu O +được O +và O +M. B-PER +ở O +đó O +chắc O +cũng O +không_thể O +nào O +có O +được O +một O +tình_yêu O +chân_chính O +khi O +nghĩ O +đến O +ai O +khác O +ngoài O +mình O +. O + +Cuộc_đời O +đã O +dành O +cho O +ta O +một O +đoạn O +đường O +như O +vậy O +thì O +hãy O +ráng O +mà O +đi O +, O +bao_giờ O +gặp O +lại O +nhau O +hãy O +nói O +tiếp O +đến O +tương_lai O +. O + +Chúc O +M. B-PER +, O +người O +đồng_chí O +yêu_thương O +, O +lên_đường O +bình_an O +. O + +Gửi O +theo O +M. B-PER +ngàn O +vạn O +nhớ_thương O +, O +tình O +nhớ_thương O +của O +một O +người O +bạn O +và O +một O +người O +đồng_chí O +. O + +10.6.70 O + +Chiều O +nay O +sao O +buồn O +da_diết O +. O + +Phải_chăng O +vì O +đây O +là O +thời_gian O +cuối_cùng O +anh O +có_thể O +đến O +thăm O +em O +trước O +lúc O +lên_đường O +, O +nhưng O +thời_gian O +ấy O +đã O +trôi O +đi O +và O +như O +vậy O +là O +không O +gặp O +anh O +trước O +khi O +chia_tay O +. O + +Chia_tay O +- O +những O +cuộc O +chia_tay O +trên O +mảnh O +đất O +khói_lửa O +này O +ai O +mà O +biết O +được O +ngày O +gặp O +lại O +như O +thế_nào O +, O +có O +hay_là O +không O +có O +. O + +Lẽ_nào O +anh O +lại O +làm_thinh O +ra O +đi O +sao O +anh_trai O +thân_quí O +? O + +Nhưng O +nỗi O +buồn O +còn O +vì O +lá O +thư O +của O +mẹ O +, O +lá O +thư O +ngắn_ngủi O +, O +có O +giấu O +nỗi O +đau_buồn O +và O +thương_nhớ O +nhưng O +nỗi O +đau_buồn O +ấy O +vẫn O +toát O +lên O +dù O +chỉ O +trong O +một_vài O +chữ O +mẹ O +chưa O +cân_nhắc O +kỹ O +trước O +khi O +viết O +. O + +Mẹ O +yêu O +ơi O +, O +con O +hiểu O +lòng O +mẹ O +héo_hon O +đau_xót O +khi O +con O +của O +mẹ O +còn O +phải O +lăn O +mình O +trong O +lửa_đạn O +, O +những O +lá O +thư O +của O +con O +, O +của O +các O +em O +gửi O +đến O +mẹ O +chỉ O +nói O +lên O +một O +phần O +vạn O +sự O +gian_khổ O +ác_liệt O +vậy_mà O +mẹ O +đã O +lo_lắng O +như O +vậy O +. O + +Nếu_như O +mẹ O +biết O +được O +con O +và O +các O +em O +đã O +trải O +qua O +những O +ngày O +ác_liệt O +như O +thế_này O +thì O +mẹ O +sẽ O +nói O +sao O +? O + +Mẹ O +yêu O +ơi O +, O +nếu_như O +con O +của O +mẹ O +có O +phải O +ngã O +xuống O +vì O +ngày_mai O +thắng_lợi O +thì O +mẹ O +hãy O +khóc O +ít O +thôi O +mà O +hãy O +tự_hào O +vì O +các O +con O +đã O +sống O +xứng_đáng O +. O + +Đời O +người O +ai O +cũng O +chết O +một O +lần O +. O + +Dĩ_nhiên O +lòng O +con O +bao_giờ O +cũng O +ao_ước O +được O +trở_về O +với O +mẹ O +với O +ba O +, O +với O +miền B-LOC +Bắc I-LOC +ngàn O +vạn O +yêu_thương O +. O + +Một O +buổi O +sáng O +như O +sáng O +nay O +, O +rừng O +cây O +xanh_tươi O +sau O +một O +trận O +mưa_rào O +. O + +Không_gian O +trong_lành O +mà_sao O +lòng O +mình O +lại O +ngập_tràn O +thương_nhớ O +, O +nhớ O +miền B-LOC +Bắc I-LOC +vô_vàn O +. O + +Nhớ O +từ O +những O +hàng O +cây O +bên O +đường_phố O +, O +những O +cây O +bàng O +, O +cây O +sấu O +lá O +xanh_bóng O +sau O +những O +cơn O +mưa O +và O +con O +đường_nhựa O +sạch_sẽ O +vào O +những O +buổi_sáng O +. O + +Nhớ O +một O +căn O +phòng O +đơn_sơ O +nhưng O +đầm_ấm O +, O +buổi_sáng O +râm_ran O +tiếng O +cười O +nói O +chen O +lẫn O +tiếng O +phát_thanh O +từ O +chiếc O +radio O +để O +giữa O +nhà O +. O + +Nhớ O +mẹ O +, O +nhớ O +ba O +, O +nhớ O +Phương B-PER +và O +tất_cả O +những O +người O +thân_yêu O +ngoài O +ấy O +. O + +Bao_giờ O +tiếng O +súng O +chiến_tranh O +chấm_dứt O +để O +ta O +trở_về O +với O +miền B-LOC +Bắc I-LOC +yêu_thương O +? O + +Liệu O +còn O +có O +được O +những O +ngày O +đoàn_tụ O +ấy O +không O +? O + +Mưa O +vẫn O +cứ O +rơi O +hoài O +. O + +Mưa O +càng O +thêm O +buồn O +thấm_thía O +và O +mưa O +lạnh O +làm O +cho O +người_ta O +thèm_khát O +vô_cùng O +một O +cảnh O +sum_họp O +của O +gia_đình O +. O + +Ước O +gì O +có O +cánh O +bay O +về O +căn O +nhà O +xinh_đẹp O +ở O +phố B-LOC +Lò_Đúc I-LOC +để O +cùng O +ba_má O +và O +các O +em O +ăn O +một O +bữa O +cơm O +rau_muống O +và O +nằm O +trong O +tấm O +chăn O +bông O +ấm_áp O +ngủ O +một O +giấc O +ngon_lành O +. O + +Đêm O +qua O +mơ O +thấy O +hoà_bình O +lập O +lại O +, O +mình O +trở_về O +gặp O +lại O +mọi O +người O +. O + +Ôi O +, O +giấc O +mơ O +hoà_bình O +độc_lập O +đã O +cháy_bỏng O +trong O +lòng O +cả O +30 O +triệu O +đồng_bào O +ta O +từ O +lâu O +rồi O +. O + +Vì O +nền O +hoà_bình O +độc_lập O +ấy O +mà O +chúng_ta O +đã O +hi_sinh O +tất_cả O +. O + +Biết_bao O +người O +đã O +tình_nguyện O +hiến_dâng O +cả O +cuộc_đời O +mình O +vì O +bốn O +chữ O +độc_lập O +, O +tự_do O +. O + +Cả O +mình O +nữa O +, O +mình O +cũng O +đã O +hi_sinh O +cuộc_sống O +riêng O +mình O +vì O +sự_nghiệp O +vĩ_đại O +ấy O +. O + +Nắng O +đầu O +thu O +tươi O +vàng O +óng_ả O +tràn_ngập O +cả O +khu O +rừng O +. O + +Nắng O +đầu O +thu O +với O +những O +cơn O +gió O +se O +môi O +và O +se O +cả O +lòng O +người O +. O + +Lại O +nhớ O +... O + +Nhớ O +từ O +một O +người O +bạn O +hiền_lành O +, O +kín_đáo O +có O +ngôi O +nhà O +nhỏ O +cuối O +phố B-LOC +Đội_Cấn I-LOC +, O +nhớ O +đến O +đứa O +em O +tinh_nghịch O +có O +mái_tóc O +mềm O +kẹp O +bổng O +lên O +cao O +, O +nhớ O +một O +đứa O +em_trai O +miền B-LOC +Nam I-LOC +vừa O +gửi O +thư O +tạm_biệt O +trước O +lúc O +lên_đường O +đi O +học O +, O +nhớ O +một O +đứa O +em O +thân_thiết O +có O +đôi O +mắt O +long_lanh O +dưới O +hàng O +mi O +dài O +và O +nhớ O +sao O +một O +người O +thân_yêu O +đã O +vĩnh_viễn O +nằm O +yên_nghỉ O +trên O +bờ O +biển O +quê_hương O +. O + +Đất_nước O +ơi O +! O + +Mình O +biết O +ngày O +thắng_lợi O +không O +xa O +nữa O +nhưng O +sao O +vẫn O +thấy O +hạnh_phúc O +xa_vời O +quá O +. O + +Liệu O +có O +được O +thấy O +ngày O +hạnh_phúc O +ấy O +nữa O +không O +? O + +Đọc O +bài_thơ O +của O +P.H B-PER +viết O +tặng O +mình O +từ O +miền B-LOC +Bắc I-LOC +gửi O +vào O +: O +Nơi O +ấy O +là O +khoảng O +trời O +anh O +ở O +Ngày_xưa O +và O +cả O +mai_sau O +Nơi O +ấp_iu O +mối O +tình O +nhỏ O +, O +tổ O +chim_sâu O +Con O +chim O +nhỏ O +bay O +rồi O +... O + +Không O +lẽ_nào O +mối O +tình O +không O +được O +đáp O +lại O +vẫn O +còn O +mãi O +trong O +anh O +hở O +người O +nghệ_sĩ O +? O + +Với O +mình O +, O +hình_ảnh O +anh O +bị O +những O +hình_ảnh O +khác O +che_khuất O +lâu O +rồi O +nhưng O +hôm_nay O +đọc O +bài_thơ O +sao O +mình O +thấy O +nhớ O +anh O +. O + +Một O +mùa_hè O +khi O +hoa_phượng O +nở O +đỏ O +trên O +đường_phố O +, O +nắng O +chói_chang O +qua O +vòm O +cây_xanh O +. O + +Neil B-PER +, O +người O +viết O +bức O +thư O +dưới O +đây O +, O +là O +một O +nhà O +làm O +phim O +và O +nhiếp_ảnh O +vốn O +là O +bạn O +thân O +của O +gia_đình O +tôi O +từ O +lâu O +. O + +Anh O +ấy O +rất O +thân O +với O +Robert B-PER +và O +sống O +ở O +New B-LOC +Orleans I-LOC +. O + +Anh O +ấy O +rất O +muốn O +ghi O +lại O +cuộc O +hội_ngộ O +của O +gia_đình O +chúng_ta O +, O +tôi O +sẽ O +gửi O +cho O +Kim B-PER +xem O +những O +thư O +anh O +ấy O +viết O +... O + +Fred B-PER +thân_mến O +, O +Tất_cả O +những O +người O +từng O +đọc O +cuốn O +nhật_ký O +của O +bác_sĩ O +Trâm B-PER +đều O +cảm_động O +theo O +một O +phương_diện O +nào O +đó O +. O + +Hoặc O +vì O +những O +câu_thơ O +mà O +chị O +dùng O +để O +tả O +lại O +thiên_nhiên O +quanh O +mình O +trong O +màn O +sương O +của O +cuộc O +chiến O +hay O +vì O +tình_thương O +sâu_sắc O +với O +người O +em O +nuôi O +, O +hoặc O +vì O +niềm O +tin O +chắc_chắn O +vào O +cuộc O +đấu_tranh O +mà O +vì O +nó O +chị O +đã O +hi_sinh O +. O + +Không O +một O +ai O +đọc O +xong O +mà O +không O +cảm O +thấy O +một O +điều O +gì O +. O + +Trong O +những O +trang O +nhật_ký O +của O +chị O +chứa_đựng O +biết_bao O +câu_chuyện O +. O + +Là O +một O +nhà O +làm O +phim O +, O +thách_thức O +đối_với O +tôi O +là O +phải O +nhận_diện O +được O +phần O +cốt_lõi O +cảm_xúc O +của O +câu_chuyện O +và O +làm O +sao O +kể O +lại O +câu_chuyện O +với O +sự O +kính_trọng O +và O +chân_thực O +nhất O +sao O +cho O +x���ng_đáng O +với O +câu_chuyện O +ấy O +. O + +Vì O +tôi O +đã O +đến O +Hà_Nội B-LOC +năm O +1994 O +và O +được O +biết O +về O +cuốn O +nhật_ký O +hơn O +mười O +năm O +, O +cũng O +như O +vì O +mối O +quen_biết O +cá_nhân O +với O +cậu O +và O +Rob B-PER +, O +tôi O +cảm O +thấy O +mình O +thật O +may_mắn O +và O +vinh_dự O +được O +tham_gia O +vào O +bộ O +phim O +tư_liệu O +này O +. O + +Sau O +25 O +năm O +làm_việc O +trong O +tư_cách O +một O +nhà O +làm O +phim O +và O +một O +nhà O +nhiếp_ảnh O +, O +tôi O +sẽ O +nói O +với O +cậu O +rằng O +thường_thường O +câu_chuyện O +mà O +người_ta O +bắt_đầu O +sẽ O +không O +nhất_thiết O +đúng O +như O +câu_chuyện O +người_ta O +sẽ O +kết_thúc O +. O + +Bản O +trường_ca O +của O +cậu O +với O +tác_phẩm O +của O +bác_sĩ O +Trâm B-PER +chưa O +kết_thúc O +. O + +Theo O +nhiều O +nghĩa O +nó O +chỉ O +mới O +bắt_đầu O +. O + +Cuộc O +gặp O +giữa O +cậu O +và O +Rob B-PER +với O +bà O +Trâm B-PER +( O +mẹ O +của O +bác_sĩ O +Thuỳ B-PER +Trâm I-PER +- O +ND O +) O +cùng O +với O +các O +con_gái O +của O +bà O +là O +Hiền B-PER +và O +Kim B-PER +sẽ O +là O +phần O +rất O +quan_trọng O +của O +câu_chuyện O +. O + +Qua O +cuộc O +gặp O +đó O +có_thể O +chúng_ta O +sẽ O +nghe O +được O +tiếng_nói O +của O +bác_sĩ O +Trâm B-PER +và O +câu_chuyện O +về O +chị O +ấy O +sẽ O +làm O +tất_cả O +chúng_ta O +đều O +hiểu O +dẫu_cho O +chúng_ta O +có O +sống O +ở O +bên O +bờ O +nào O +của O +đại_dương O +đi O +chăng O +nữa O +... O + +Neil B-PER +Mình O +đi O +học O +về O +qua O +căn O +nhà O +ba O +tầng O +ở O +14 B-LOC +phố I-LOC +Lê I-LOC +Trực I-LOC +ngước O +lên O +nhìn O +đã O +thấy O +anh O +đứng O +đó O +đợi O +mình O +, O +mái_tóc O +xoà O +phủ O +trên O +đôi O +mắt O +buồn O +. O + +Một O +chiều O +khi O +cơn O +dông O +ầm_ĩ O +nổi O +lên O +khắp O +bốn O +chân_trời O +gió_bụi O +mù_mịt O +, O +anh O +vẫn O +đứng O +đợi O +mình O +ở O +đầu O +sân B-LOC +Hàng_Đẫy I-LOC +, O +mình O +đạp O +xe O +qua O +ngạc_nhiên O +nhận O +ra O +anh O +dưới O +ánh O +đèn O +đêm O +của O +thành_phố O +... O + +Trong O +một O +lá O +thư O +cuối_cùng O +viết O +cho O +mình O +, O +anh O +nói O +: O +” O +Thôi O +em O +đi O +đi O +, O +rồi O +em O +sẽ O +có O +một O +người_yêu O +xứng_đáng O +nhưng O +anh O +có_thể O +nói O +chắc_chắn O +rằng O +không O +có O +một O +người O +nào O +trên O +đời O +này O +yêu O +em O +hơn O +anh O +được O +đâu O +” O +. O + +Hình_như O +câu O +nói O +đó O +là O +sự_thực O +, O +nhưng O +mình O +không O +ân_hận O +bởi_vì O +mình O +không O +yêu O +anh O +thì O +làm_sao O +có O +được O +một O +tình_yêu O +đẹp_đẽ O +công_bằng O +? O + +Được O +thư O +nhà O +, O +những O +lá O +thư O +đượm O +màu_sắc O +hoà_bình O +. O + +Những O +con O +đường O +đỏ_rực O +hoa_phượng O +và O +căn O +phòng O +nhỏ O +thơm_ngát O +hương O +sen O +. O + +Chiếc O +tủ O +radio O +quen_thuộc O +giữa O +nhà O +. O + +Ôi O +! O +Các O +em O +của O +tôi O +ơi O +, O +khung_cảnh O +ấy O +xa_vời O +quá O +, O +chị O +Thuỳ B-PER +của O +các O +em O +chỉ O +biết O +có O +những O +dòng O +đạn O +lửa O +đỏ_rực O +giữa O +trời O +đêm O +, O +chỉ O +biết O +có O +mùi O +thuốc O +pháo O +hăng O +xộc O +vào O +mũi O +, O +chỉ O +biết O +có O +những O +buổi O +chia_tay O +trong O +lo_âu O +... O +cho_nên O +cảm O +thấy O +buồn_buồn O +khi O +đọc O +những O +trang O +thư O +của O +các O +em O +. O + +Độ O +này O +rất O +nhiều O +người O +đi O +Bắc B-LOC +, O +họ O +ra O +đi O +hồ_hởi O +vui_tươi O +, O +nhưng O +khi O +đến O +chào O +mình O +hình_như O +họ O +không O +dám O +biểu_lộ O +niềm O +vui O +ấy O +. O + +Còn O +mình O +cười O +rất O +tươi O +tiễn O +họ O +lên O +đường O +nhưng O +rồi O +sau O +đó O +một_mình O +mình O +đứng O +lặng O +hồi O +lâu O +không O +biết O +nói O +gì O +. O + +Thuỳ B-PER +ơi O +, O +đừng O +buồn O +Thuỳ B-PER +nhé O +, O +hẹn O +ngày_mai O +khi O +nước_nhà O +độc_lập O +Thuỳ B-PER +cũng O +sẽ O +đi O +về O +phương B-LOC +Bắc I-LOC +, O +lúc O +đó O +chắc O +niềm O +vui O +sẽ O +vẹn_toàn O +. O + +Hôm_nay O +là O +ngày_sinh O +của O +Phương B-PER +. O + +Em O +ơi O +! O +Không O +phải O +chị O +nhớ O +em O +và O +ngày_sinh O +của O +em O +vì O +ngọn O +gió O +lạnh O +và O +mưa_phùn O +từ O +phương B-LOC +Bắc I-LOC +thổi O +về O +gây O +nên O +cái O +lạnh O +giữa O +núi_rừng O +này O +đâu O +. O + +Bao_giờ O +cũng O +vậy O +, O +giữa O +hoàn_cảnh O +nào O +cũng O +vậy O +chị O +cũng O +vẫn O +giữ O +trọn O +trong O +lòng O +những O +kỷ_niệm O +êm_ấm O +của O +gia_đình O +ta O +. O + +Nhớ O +sao O +những O +ngày O +chủ_nhật O +, O +những O +ngày O +kỷ_niệm O +sinh_nhật O +nhà O +mình O +đông O +vui O +bè_bạn O +đến O +chúc_mừng O +và O +những O +bữa O +liên_hoan O +đậm_đà O +ấm_cúng O +. O + +Hôm_nay O +cũng O +ngày O +chủ_nhật O +, O +em O +tôi O +làm O +gì O +để O +kỷ_niệm O +ngày_sinh O +của O +chính O +mình O +? O + +Chắc_chắn O +rằng O +em O +sẽ O +nhớ O +đến O +chị O +, O +trong O +niềm O +vui O +em O +đã O +để O +một_chút O +nhớ_thương O +cho O +người O +chị O +ở O +xa O +. O + +Em O +tôi O +không_thể O +nào O +tưởng_tượng O +được O +ngày O +này O +chị O +đã O +làm O +gì O +. O + +Ngày O +này O +ư O +? O + +Sáng O +ra O +vác O +rựa O +đi O +làm O +, O +buổi O +trưa O +xách O +thuốc O +trong O +vai O +theo O +hai O +chú O +dẫn O +đường O +đi O +thăm O +bệnh O +cho O +một O +đồng_chí O +cán_bộ O +. O + +Trên O +đường O +đi O +gặp O +những O +người O +bộ_đội O +, O +chị O +đã O +ngập_ngừng O +đứng O +lại O +bên O +người O +bạn O +đồng_hương O +mà O +không O +biết O +nói O +gì O +. O + +Họ O +đang O +bẻ O +măng O +nứa O +, O +nước_da O +xanh O +tái O +nói O +với O +chị O +rằng O +họ O +đã O +bị O +đói O +và O +sốt_rét O +lâu O +ngày O +. O + +Cuộc O +kháng_chiến O +vĩ_đại O +này O +viết O +bằng O +xương_máu O +và O +tuổi O +xuân O +của O +bao O +người O +, O +em O +có O +biết O +thế O +không O +em O +? O + +Được O +thư O +mẹ O +... O +mẹ O +của O +con O +ơi O +, O +mỗi O +dòng O +chữ O +, O +mỗi O +lời_nói O +của O +mẹ O +thấm O +nặng O +yêu_thương O +, O +như O +những O +dòng O +máu O +chảy O +về O +trái_tim O +khao_khát O +nhớ_thương O +của O +con O +. O + +Ôi O +! O +Có O +ai O +hiểu O +lòng O +con O +ao_ước O +được O +về O +sống O +giữa O +gia_đình O +, O +dù O +chỉ O +là O +giây_lát O +đến O +mức O +nào O +không O +? O + +Con O +vẫn O +hiểu O +điều O +đó O +từ O +lúc O +bước O +chân O +lên O +chiếc O +ôtô O +đưa O +con O +vào O +con O +đường O +bom_đạn O +. O + +Nhưng O +con O +vẫn O +ra O +đi O +vì O +lý_tưởng O +. O + +Ba O +năm O +qua O +, O +trên O +từng O +chặng O +đường O +con O +bước O +, O +trong O +muôn_vàn O +âm_thanh O +hỗn_hợp O +của O +chiến_trường O +, O +bao_giờ O +cũng O +có O +một O +âm_thanh O +dịu_dàng O +tha_thiết O +mà O +sao O +có O +một O +âm_lượng O +cao O +hơn O +tất_cả O +mọi O +đạn O +bom O +sấm_sét O +vang O +lên O +trong O +lòng O +con O +. O + +Đó O +là O +tiếng_nói O +của O +miền B-LOC +Bắc I-LOC +yêu_thương O +, O +của O +mẹ O +, O +của O +ba O +, O +của O +em O +, O +của O +tất_cả O +. O + +Từ O +hàng O +lim O +xào_xạc O +trên O +đường B-LOC +Đại_La I-LOC +, O +từ O +tiếng O +sóng O +sông B-LOC +Hồng I-LOC +dào_dạt O +vỗ O +đến O +cả O +âm_thanh O +hỗn_tạp O +của O +cuộc_sống O +thủ_đô O +vẫn O +vang_vọng O +trong O +con O +không O +một O +phút O +nào O +nguôi O +cả O +. O + +Biết_bao O +lần O +trong O +giấc O +mơ O +con O +trở_về O +với O +Hà_Nội B-LOC +, O +con O +trở_về O +giữa O +vòng_tay O +êm_ấm O +của O +ba_mẹ O +, O +trong O +tiếng O +cười O +trong_trẻo O +của O +các O +em O +và O +trong O +ánh_sáng O +chan_hoà O +của O +Hà_Nội B-LOC +. O + +Xa O +nhà O +ba O +năm O +, O +năm O +năm O +hay O +bao_lâu O +đi O +chăng_nữa O +chắc O +rằng O +cũng O +không O +có O +gì O +khác O +trong O +tình O +nhớ_thương O +của O +con O +, O + +Địch O +càn O +lên O +súng O +nổ O +rần_rần O +con O +vẫn O +cười O +, O +bình_tĩnh O +ra O +công_sự O +. O + +Địch O +tập_kích O +vào O +căn_cứ O +, O +vừa O +chạy O +địch O +có O +đêm O +phải O +ngủ O +rừng O +con O +cũng O +vẫn O +cười O +, O +nụ O +cười O +vẫn O +nở O +ngay O +cả O +khi O +tàu O +rọ O +và O +HU-1A O +quăng O +rocket O +xuống O +ngay O +trên O +đầu O +mình O +... O + +Vậy_mà O +khi O +nghĩ O +đến O +gia_đình O +, O +đến O +những O +người O +thân_yêu O +trên O +cả O +hai O +miền O +, O +lòng O +con O +xao_xuyến O +xót_xa O +và O +cũng O +có O +những O +lúc O +những O +giọt O +nước_mắt O +thấm O +mặn O +yêu_thương O +chảy O +tràn O +trên O +đôi O +mắt O +của O +con O +. O + +Năm O +nay O +Trần B-PER +Bạch I-PER +Đằng I-PER +đã O +bước O +vào O +tuổi O +80 O +( O +ông O +sinh O +ngày O +15-7-1925 O +) O +. O + +Trò_chuyện O +với O +ông O +, O +mới O +thấy O +sức O +nghĩ O +của O +bậc O +cao_niên O +này O +còn O +rất O +sắc O +, O +rất O +khoẻ O +. O + +Gặp O +ông O +trên O +các O +trang O +báo O +- O +sự O +gặp_gỡ O +thường_xuyên O +, O +có O +lúc O +là O +hằng O +ngày O +- O +người O +đọc O +thật_sự O +quí_mến O +ông O +về O +thái_độ O +lao_động O +cần_mẫn O +, O +nghiêm_túc O +, O +với O +tinh_thần O +trách_nhiệm O +công_dân O +rất O +cao O +. O + +Cống_hiến O +của O +ông O +cho O +văn_chương O +và O +báo_chí O +trong O +2 O +thế_kỷ O +qua O +đã O +rất O +đáng O +trọng O +, O +nhưng O +tôi O +tin O +rằng O +những O +ngày O +tới O +sự O +cống_hiến O +ấy O +sẽ O +còn O +tiếp_tục O +dồi_dào O +, O +sâu_sắc O +, O +có_ích O +cho O +dân O +, O +cho O +nước O +. O + +Trong O +nền O +văn_hoá O +văn_nghệ O +VN B-LOC +hiện_đại O +có O +một O +hiện_tượng O +đáng O +chú_ý O +: O +một O +số O +nhà O +cách_mạng O +trung_kiên O +, O +nổi_tiếng O +, O +tuy O +vẫn O +không O +xa_rời O +hoạt_động O +chính_trị O +nhưng O +chủ_yếu O +gắn_bó O +và O +đã O +có O +những O +đóng_góp O +xuất_sắc O +trong O +lĩnh_vực O +sáng_tác O +, O +nghiên_cứu O +. O + +Tôi O +nghĩ O +đến O +nhà O +sử_học O +, O +nhà_thơ O +Trần B-PER +Huy I-PER +Liệu I-PER +, O +người O +đã O +từng O +được O +bầu O +làm O +phó_chủ_tịch O +Uỷ_ban B-ORG +Dân_tộc I-ORG +giải_phóng I-ORG +tại O +Đại_hội O +Quốc_dân O +ở O +Tân_Trào B-LOC +( O +8-1945 O +) O +và O +được O +cử O +làm O +bộ_trưởng O +Bộ B-ORG +Tuyên_truyền I-ORG +trong O +Chính_phủ O +lâm_thời O +sau O +Cách_mạng O +Tháng O +Tám O +. O + +Tôi O +lại O +nghĩ O +đến O +nhà O +sử_học O +và O +nghiên_cứu O +văn_học O +, O +nhà O +giáo_dục O +Trần B-PER +Văn I-PER +Giàu I-PER +, O +người O +đã O +từng O +lãnh_đạo O +khởi_nghĩa O +ở O +Sài_Gòn B-LOC +( O +25-8-1945 O +) O +và O +được O +cử O +làm O +chủ_tịch O +Uỷ_ban B-ORG +kháng_chiến I-ORG +Nam_bộ I-ORG +khi O +Pháp B-LOC +gây_hấn O +, O +xâm_lược O +nước O +ta O +lần O +2 O +( O +23-9-1945 O +) O +. O + +Trần B-PER +Bạch I-PER +Đằng I-PER +thuộc O +nhóm O +nhân_vật O +đặc_sắc O +này O +. O + +Trước_hết O +ông O +là O +nhà O +cách_mạng O +. O + +Anh O +thanh_niên O +học_sinh O +Trương B-PER +Gia I-PER +Triều I-PER +( O +tên O +thật O +của O +ông O +) O +là O +cháu O +nội O +của O +cụ O +nghè O +Trương B-PER +Gia I-PER +Mô I-PER +, O +một O +nhân_sĩ O +trí_thức O +yêu O +nước O +nổi_tiếng O +ở O +Nam_bộ B-LOC +cuối O +thế_kỷ O +19 O +đầu O +thế_kỷ O +20 O +, O +giác_ngộ O +cách_mạng O +từ O +năm O +17 O +tuổi O +và O +gắn_bó O +hết_sức O +chặt_chẽ O +với O +hai O +cuộc O +kháng_chiến O +chống O +Pháp B-LOC +cũng O +như O +chống O +Mỹ B-LOC +ở O +miền B-LOC +Nam I-LOC +. O + +Trong O +30 O +năm O +gian_khổ O +và O +hào_hùng O +ấy O +, O +ông O +lần_lượt O +đảm_trách O +nhiều O +cương_vị O +quan_trọng O +. O + +Trần B-PER +Bạch I-PER +Đằng I-PER +đã O +từng O +là O +bí_thư O +Thành_uỷ B-ORG +Sài_Gòn I-ORG +, O +nhiều O +năm O +phụ_trách O +Ban B-ORG +tuyên_huấn I-ORG +Trung_ương I-ORG +cục I-ORG +và O +là O +một O +trong O +những O +uỷ_viên O +Đoàn O +chủ_tịch O +Mặt_trận B-ORG +Dân_tộc I-ORG +giải_phóng I-ORG +miền I-ORG +Nam I-ORG +VN I-ORG +. O + +Có_lẽ O +cũng O +do O +chịu O +ảnh_hưởng O +của O +gia_đình O +, O +lòng O +ham_thích O +văn_chương O +hình_thành O +trong O +ông O +rất O +sớm O +. O + +Năm O +1943 O +- O +năm O +đầu_tiên O +đến O +với O +cách_mạng O +cũng O +là O +năm O +Trần B-PER +Bạch I-PER +Đằng I-PER +có O +những O +bài_thơ O +đầu_tay O +già_dặn O +, O +chững_chạc O +: O +Trên O +bờ O +Đồng_Nai B-LOC +, O +Dấu O +cũ O +, O +Chiếu O +rách O +mưa O +đêm O +, O +Dạy_học O +lậu O +... O + +Sự_nghiệp O +cầm O +bút O +của O +ông O +tính O +từ O +đó O +đến O +nay O +đã O +hơn O +60 O +năm O +. O + +Những O +cuốn O +sách O +, O +bài O +báo O +của O +ông O +nếu O +xếp O +lại O +có_lẽ O +vượt O +mức O +” O +trước_tác_đẳng_thân O +” O +như O +Người_xưa O +thường O +nói O +để O +ca_ngợi O +những O +trí_thức O +văn_nghệ_sĩ O +lao_động O +cần_mẫn O +. O + +Trong O +lĩnh_vực O +văn_chương O +, O +ông O +ký O +nhiều O +bút_danh O +: O +Hưởng B-PER +Triều I-PER +, O +Nguyễn B-PER +Hiểu I-PER +Trường I-PER +, O +Trần B-PER +Quang I-PER +, O +Nguyễn B-PER +Trương I-PER +Thiên I-PER +Lý I-PER +và O +có_mặt O +trong O +nhiều O +thể_loại O +. O + +Ông O +là O +tác_giả O +của O +những O +tập O +truyện_ngắn O +nóng_bỏng O +tính O +thời_sự O +như O +Bác O +Sáu B-PER +Rồng I-PER +( O +1975 O +) O +, O +Một O +ngày O +của O +bí_thư O +tỉnh_uỷ O +( O +1985 O +) O +và O +của O +những O +tiểu_thuyết O +góp_phần O +thúc_đẩy O +xu_thế O +đổi_mới O +của O +đất_nước O +: O +Chân_dung O +một O +quản_đốc O +( O +1978 O +) O +, O +Ngày O +về O +của O +ngoại O +( O +1985 O +) O +. O + +Ông O +thử O +sức O +và O +tự O +khẳng_định O +trong O +lĩnh_vực O +kịch O +: O +Trần B-PER +Hưng I-PER +Đạo I-PER +bình O +Nguyên O +( O +1951 O +) O +, O +Nửa O +tuần O +trăng O +kỳ_lạ O +( O +1984 O +) O +, O +Tình_yêu O +và O +lời O +đáp O +( O +1985 O +) O +, O +Một O +mùa O +hè O +oi_ả O +( O +1986 O +) O +, O +Một O +mối O +tình O +( O +1987 O +) O +. O + +Ngành O +nghệ_thuật O +điện_ảnh O +non_trẻ O +của O +nước O +ta O +cũng O +được O +Trần B-PER +Bạch I-PER +Đằng I-PER +quan_tâm O +. O + +Nếu O +kịch_bản O +phim_truyện O +Ông O +Hai B-PER +Cũ I-PER +( O +hai O +tập O +- O +1985 O +, O +1987 O +) O +, O +Dòng O +sông O +không O +quên O +( O +1989 O +) O +chưa O +gây O +được O +ấn_tượng O +đậm_đà O +thì O +tác_phẩm O +qui_mô O +, O +hoành_tráng O +Ván O +bài O +lật O +ngửa O +( O +chín O +tập O +, O +bắt_đầu O +thực_hiện O +từ O +1982 O +, O +hoàn_thành O +năm O +1988 O +) O +là O +một O +thành_công O +quan_trọng O +. O + +Không O +có O +mấy O +người O +năng_động O +, O +đa_tài O +như O +Trần B-PER +Bạch I-PER +Đằng I-PER +. O + +Ông O +vừa O +là O +nhà_văn O +vừa O +là O +nhà_báo O +. O + +Ngay O +từ O +năm O +1946 O +ông O +đã O +được O +giao O +phụ_trách O +tờ O +Chống O +Xâm_Lăng O +của O +Thành_uỷ B-ORG +Sài_Gòn I-ORG +và O +từ O +1951 O +làm O +tổng_biên_tập O +báo B-ORG +Nhân_Dân I-ORG +Miền I-ORG +Nam I-ORG +của O +Trung_ương O +cục O +. O + +Có_thể O +nói O +từ O +đó O +đến O +nay O +Trần B-PER +Bạch I-PER +Đằng I-PER +luôn O +là O +một O +trong O +những O +cây_bút O +hàng_đầu O +của O +nền O +báo_chí O +cách_mạng O +VN B-LOC +. O + +Nhiều O +người O +ngạc_nhiên O +trước O +sức O +nghĩ O +và O +sức O +viết O +của O +cây_bút O +cao_niên O +này O +. O + +Ông O +quan_tâm O +đến O +hầu_hết O +các O +lĩnh_vực O +của O +đời_sống O +, O +nhạy_cảm O +trước O +những O +biến_thiên O +tích_cực O +cũng O +như O +tiêu_cực O +của O +xã_hội O +, O +rất O +nghiêm_khắc O +trong O +việc O +phê_phán O +những O +hiện_tượng O +sai_trái O +và O +có O +nhiều O +kiến_nghị O +sâu_sắc O +về O +việc O +đổi_mới O +đất_nước O +. O + +Tập O +Đổi_mới O +- O +Đi O +lên O +từ O +thực_tế O +1.090 O +trang O +( O +NXB B-ORG +Trẻ I-ORG +, O +2000 O +) O +gồm O +112 O +bài O +, O +chọn O +từ O +hàng O +ngàn O +bài O +viết O +trong O +25 O +năm O +, O +chia O +làm O +ba O +phần O +: O +Thôi_thúc O +của O +đổi_mới O +( O +1975 O +- O +1985 O +) O +, O +Gian_nan O +những O +bước_đầu O +( O +1986 O +- O +1991 O +) O +, O +Chín O +năm O +cho O +một O +cuộc O +hồi_sinh O +( O +1992 O +- O +2000 O +) O +là O +tập O +văn O +chính_luận O +xuất_sắc O +hiếm O +thấy O +trong O +những O +năm O +gần O +đây O +. O + +Còn O +nhớ O +, O +khi O +tác_phẩm O +này O +viết O +dưới O +dạng O +tiểu_thuyết O +( O +chưa O +chuyển_thể O +thành O +kịch_bản O +điện_ảnh O +) O +được O +đăng O +nhiều O +kỳ O +trên O +báo B-ORG +Tuổi_Trẻ I-ORG +đã O +cuốn_hút O +một O +lượng O +độc_giả O +rất O +đáng_kể O +. O + +Thể_loại O +mà O +ông O +gắn_bó O +lâu_dài O +, O +thuỷ_chung O +hơn O +cả O +là O +thơ O +. O + +Từ O +những O +bài_thơ O +đầu_tay O +như O +đã O +nói O +ở O +trên O +, O +ông O +lần_lượt O +cho O +xuất_bản O +các O +tập O +Bài O +ca O +khởi_nghĩa O +( O +1970 O +) O +, O +Hành_trình O +( O +1972 O +) O +, O +Theo O +sóng O +Đồng_Nai B-LOC +( O +1975 O +) O +, O +Đất_nước O +lại O +vào O +xuân O +( O +1978 O +) O +, O +Những O +cái O +tên O +đồng_bằng O +( O +1986 O +) O +, O +Tuyển_tập O +Hưởng B-PER +Triều I-PER +( O +1997 O +) O +. O + +Xin O +nói O +kỹ O +một_chút O +về O +bộ O +Ván O +bài O +lật O +ngửa O +và O +về O +thơ O +của O +ông O +. O + +Tính O +cho O +đến O +nay O +đã O +có O +rất O +nhiều O +tiểu_thuyết O +, O +phim_ảnh O +tái_hiện O +cuộc O +đối_đầu O +lịch_sử O +giữa O +nhân_dân O +ta O +và O +thế_lực O +xâm_lược O +Mỹ B-LOC +trong O +suốt O +hai O +thập_kỷ O +( O +1954 O +- O +1975 O +) O +. O + +Trong O +số O +không O +nhiều O +những O +sáng_tạo O +nghệ_thuật O +thành_công O +, O +tác_phẩm O +của O +Trần B-PER +Bạch I-PER +Đằng I-PER +giữ O +vị_trí O +nổi_trội O +. O + +Dù O +là O +người O +trong O +cuộc O +nhưng O +chắc_chắn O +tác_giả O +cũng O +đã O +phải O +tốn O +nhiều O +công_sức O +để O +chiếm_lĩnh O +mảng O +hiện_thực O +hết_sức O +rối_rắm O +phức_tạp O +của O +miền B-LOC +Nam I-LOC +giai_đoạn O +1954 O +- O +1963 O +. O + +Tính O +tư_liệu O +lịch_sử O +đậm_đặc O +, O +xác_thực O +và O +đắt_giá O +. O + +Rải O +khắp O +hơn O +1.5000 O +trang O +sách O +có O +không O +ít O +điện O +khẩn O +, O +hồ_sơ O +mật O +, O +thông_báo O +, O +hiệu_triệu O +của O +Mỹ B-LOC +và O +chính_quyền O +ông O +Diệm B-PER +. O + +Những O +bước O +thăng_trầm O +, O +những O +khúc O +quanh O +ngã O +rẽ O +gian_truân O +của O +công_cuộc O +đấu_tranh O +chống O +ngoại_xâm O +ngay O +trong O +sào_huyệt O +của O +đối_phương O +đã O +được O +nhà_văn O +thể_hiện O +sinh_động O +, O +cuốn_hút O +. O + +Do O +có O +điều_kiện O +tìm_hiểu O +, O +quan_sát O +tại_chỗ O +, O +và O +do O +bản_lĩnh O +cách_mạng O +già_dặn O +nên O +ông O +đã O +tránh O +được O +căn_bệnh O +sơ_lược O +, O +giản_đơn O +mà O +nhiều O +cây_bút O +thường O +mắc O +khi O +viết O +về O +những O +nhân_vật O +lịch_sử O +thuộc O +tuyến O +đối_lập O +. O + +Người O +đọc O +lần_lượt O +được O +tiếp_xúc O +với O +nhiều O +tướng_lĩnh O +, O +chính_khách O +cỡ O +Maxwell B-PER +Taylor I-PER +, O +Paul B-PER +Arkins I-PER +, O +Cabot B-PER +Lodge I-PER +... O +, O +những O +người O +đứng O +đầu O +chính_quyền O +Sài_Gòn B-LOC +như O +Ngô B-PER +Đình I-PER +Diệm I-PER +, O +Ngô B-PER +Đình I-PER +Nhu I-PER +... O + +Tuy O +bơi O +ngược O +dòng O +lịch_sử O +, O +có O +nợ O +lớn O +với O +nhân_dân O +ta O +, O +nhưng O +dưới O +ngòi_bút O +Trần B-PER +Bạch I-PER +Đằng I-PER +, O +họ O +là O +những O +người O +có O +đầu_óc O +, O +có O +tài_năng O +và O +không O +phải O +là O +không O +có O +nhân_cách O +. O + +Cần O +ghi_nhận O +thành_công O +đặc_sắc O +của O +nhà_văn O +qua O +việc O +xây_dựng O +nhân_vật O +trung_tâm O +- O +người O +chiến_sĩ O +cách_mạng O +Nguyễn B-PER +Thành I-PER +Luân I-PER +, O +dạn_dày O +mưu_trí O +trong O +tranh_đấu O +, O +kiên_cường O +linh_hoạt O +trong O +gian_khó O +hiểm_nguy O +. O + +Phẩm_chất O +, O +tính_cách O +cao_đẹp O +của O +người O +anh_hùng O +này O +cũng O +như O +của O +Thuỳ B-PER +Dung I-PER +- O +người O +đồng_đội O +luôn O +sóng O +bước O +trên O +từng O +chặng O +đường O +hoạt_động O +gian_nan O +quyết_liệt O +- O +thật_sự O +đã O +chiếm_lĩnh O +được O +cảm_tình O +của O +người O +đọc O +vì O +đã O +được O +tác_giả O +khai_thác O +đúng_mức O +chiều O +sâu O +nội_tâm O +và O +được O +đặt O +trong O +nhiều O +mối O +quan_hệ O +xã_hội O +giằng_chéo O +rối_rắm O +. O + +Có_thể O +coi O +Ván O +bài O +lật O +ngửa O +là O +một O +trong O +những O +tiểu_thuyết O +tiêu_biểu O +cho O +khuynh_hướng O +sử_thi O +của O +văn_học O +VN B-LOC +hiện_đại O +. O + +Khác O +với O +tiểu_thuyết O +hoặc O +kịch_bản O +văn_học O +, O +tôi O +có O +cảm_giác O +Trần B-PER +Bạch I-PER +Đằng I-PER +đến O +với O +thơ O +thoải_mái O +hơn O +nhiều O +. O + +Có_thể O +vì O +ông O +muốn O +tìm O +ở O +khu O +vườn O +tĩnh_lặng O +này O +một O +cuộc O +chơi O +tinh_thần O +tao_nhã O +, O +để O +giải_toả O +một O +phần O +sức_ép O +khá O +căng O +của O +cuộc_sống O +- O +đặc_biệt O +là O +mấy O +năm O +hoạt_động O +đấu_tranh O +thời O +tiền_khởi_nghĩa O +cũng O +như O +những O +năm O +dài O +chống O +Pháp B-LOC +và O +chống O +Mỹ B-LOC +. O + +Qua O +các O +trang O +thơ O +, O +ông O +như O +muốn O +ghi O +lại O +nhật_ký O +tâm_hồn O +. O + +Làm O +thơ O +, O +dù O +là O +ngắn_gọn O +cô_đúc O +bốn O +câu O +( O +như O +Dạy_học O +lậu O +, O +Ở O +Xa_Cam B-LOC +) O +hoặc O +qui_mô O +hoành_tráng O +64 O +khổ O +, O +256 O +câu O +thơ O +( O +như O +Hành_trình O +) O +hình_như O +ông O +chủ_yếu O +quan_tâm O +đến O +ý_tưởng O +, O +tâm_trạng O +chứ O +không O +quá O +chú_trọng O +đến O +việc O +trau_chuốt O +ngôn_từ O +. O + +Ông O +đến O +với O +thơ O +cùng O +lúc O +ông O +đến O +với O +cách_mạng O +. O + +Trách_nhiệm O +với O +dân O +với O +nước O +luôn O +đè O +nặng O +trên O +vai O +, O +vì_thế O +dù O +ông O +đề_cập O +đến O +tình O +riêng O +hay O +nghĩa O +chung O +thì O +chất O +lý_tưởng O +, O +tinh_thần O +kiên_định O +của O +người O +chiến_sĩ O +vẫn O +in O +đậm_nét O +trong O +từng O +bài O +. O + +Tôi O +nhớ O +đến O +bài O +Chiếu O +rách O +mưa O +đêm O +ông O +viết O +62 O +năm O +về O +trước O +để O +ghi O +lại O +một O +kỷ_niệm O +nhỏ O +nhưng O +khó O +quên O +với O +Trần B-PER +Văn I-PER +Giàu I-PER +- O +người O +đồng_chí O +, O +người O +bạn O +vong O +niên O +mà O +ông O +kính_trọng O +. O + +Nỗi O +gian_truân O +cơ_cực O +trên O +bước O +đường O +tranh_đấu O +được O +ông O +kể O +lại O +điềm_đạm O +và O +xúc_động O +: O +Giọt O +tí_tách O +ngoài O +thềm O +Lạnh O +cắt O +ruột O +, O +mưa O +đêm O +Ở O +trần O +, O +manh O +chiếu O +rách O +Anh O +với O +tôi O +mỗi O +bên O +Anh O +trở O +mình O +: O +chiếu O +lủng O +Tôi O +co O +cẳng O +: O +trống_trơn O +Ván O +như O +bằng O +nước_đá O +Thèm O +ngủ O +giữa O +đống O +rơm O +Và O +thật O +bất_ngờ O +, O +khi O +đọc O +đến O +khổ O +thơ O +kết_thúc O +: O +Cuộc_sống O +chỉ O +bắt_đầu O +Mà O +thử_thách O +dài O +lâu O +Kệ O +trời O +mang O +áo O +xám O +Mặt O +nước O +nở O +hoa O +sao O +17 O +tuổi O +đã O +có O +những O +câu_thơ O +đầy O +hào_khí O +như O +thế O +, O +quả O +là O +đáng O +nể O +. O + +Khí_phách O +hào_hùng O +, O +chất O +trữ_tình O +và O +chiều O +sâu O +của O +sự O +suy_tưởng O +ấy O +thường O +hoà_quyện O +trong O +thơ O +ông O +, O +đặc_biệt O +khi O +nhà_thơ O +đối_diện O +với O +những O +thời_điểm O +lịch_sử O +: O +miền B-LOC +Nam I-LOC +Đồng_khởi O +, O +Chiến_dịch O +tổng_tấn_công O +xuân O +Mậu_Thân O +Ngày O +30-4-1975 O +... O + +Những O +bài O +thơ O +hay O +nhất O +của O +Trần B-PER +Bạch I-PER +Đằng I-PER +được O +sáng_tác O +trong O +không_khí O +đặc_biệt O +ấy O +: O +Những O +người O +con O +gạo_cội O +của O +miền B-LOC +Nam I-LOC +, O +Trong O +tổng_tấn_công O +đọc O +Lục B-PER +Vân I-PER +Tiên I-PER +, O +Nghĩ O +về O +ngày O +đại_thắng O +của O +một O +thành_phố O +. O + +Xin O +nói O +một_chút O +về O +bài O +Nghĩ O +về O +ngày O +đại_thắng O +... O + +Viết O +bài_thơ O +này O +trong O +ngày O +đầu O +quân_dân O +ta O +hoan O +ca O +mừng O +chiến_thắng O +, O +nhà_thơ O +đã O +khiến O +người O +đọc O +chú_ý O +ngay O +từ O +những O +câu_thơ O +mở_đầu O +. O + +Thật O +hào_sảng O +, O +nhưng O +e O +có O +một_chút O +cường_điệu O +chăng O +: O +Thế_là O +trái_đất O +ngừng O +quay O +Trời O +nín O +thở O +. O + +Biển O +ngất_ngây O +, O +bàng_hoàng O +Thắng O +rồi O +! O + +Thần_thoại O +Việt_Nam B-LOC +Cả O +thời_gian O +, O +cả O +không_gian O +đổi O +màu O +Thắng O +rồi O +! O + +Lịch_sử O +xôn_xao O +Hành_tinh O +thêm O +một O +tự_hào O +mông_mênh O +Thắng O +rồi O +! O + +Ấp_ủ O +chung O +riêng O +Nhẹ_lâng O +những O +cặp O +chim O +chuyền O +sáng O +nay O +( O +Trái_đất O +) O +ngừng O +quay O +/ O +( O +trời O +) O +nín O +thở O +/ O +( O +biển O +) O +ngất_ngây O +bàng_hoàng O +/ O +( O +thời_gian O +, O +không_gian O +) O +đổi O +màu O +... O + +Đúng O +là O +có O +sự O +can_thiệp O +của O +biện_pháp O +tu_từ O +đấy O +, O +nhưng O +không O +gây O +phản_cảm O +mà O +có_lẽ O +phải O +nói O +như O +thế O +mới O +cực_tả O +được O +tâm_trạng O +tột_cùng O +hạnh_phúc O +của O +ông O +cũng O +như O +của O +chúng_ta O +trong O +những O +phút_giây O +lịch_sử O +, O +đằng_đẵng O +đợi_chờ O +ấy O +. O + +Câu_thơ O +như O +tiếng O +reo O +vui O +: O +Thắng O +rồi O +! O + +Thắng O +rồi O +! O +... O +nhưng O +bản_lĩnh O +cách_mạng O +già_dặn O +của O +người O +chiến_sĩ O +trong O +chừng_mực O +nào O +đó O +đã O +kiềm_chế O +sự O +hân_hoan O +chính_đáng O +mà O +có O +phần O +quá_đáng O +của O +người O +nghệ_sĩ O +. O + +Để O +từ O +đó O +ông O +dành O +những O +phút O +trầm_tư O +, O +cảm_nhận O +cho O +thấu_đáo O +kiệt_cùng O +ý_nghĩa O +, O +tầm_vóc O +, O +ảnh_hưởng O +lớn_lao O +của O +chiến_thắng O +lịch_sử O +này O +: O +Cao O +. O + +Ai O +tính O +nổi O +mấy O +tầm O +Sâu O +. O + +Ai O +ước O +nổi O +tột_cùng O +mà O +đo O +Dài O +. O + +Ai O +biết O +đến O +bao_giờ O +Rộng O +. O + +Ai O +đoán O +hết O +cuộc O +cờ O +năm O +châu O +? O + +Những O +câu_thơ O +được O +đặt O +dưới O +dạng_thức O +nghi_vấn O +: O +Ai O +tính O +nổi O +? O +Ai O +ước O +nổi O +? O +Ai O +biết O +đến O +? O +Ai O +đoán O +hết O +? O +. O + +Hỏi O +, O +không O +phải O +vì O +thi_sĩ O +hoang_mang O +, O +mà O +vì O +ông O +muốn O +cùng O +người O +đọc O +đi O +đến O +tận_cùng O +của O +chân_lý O +. O + +Cảm_hứng O +ấy O +, O +sự O +suy_tưởng O +hoà_quyện O +trong O +niềm O +vui O +lớn O +ấy O +cứ_thế O +quán_xuyến O +suốt O +76 O +câu_thơ O +của O +toàn O +bài O +. O + +Không O +màu O +, O +không O +mùi O +, O +không O +vị O +, O +cũng O +không O +thấy O +hay O +sờ O +được O +... O +vậy_mà O +lại O +bán O +được O +. O + +Một O +công_ty O +lạ_đời O +chuyên O +bán O +... O +không_khí O +cho O +những O +ai O +yêu_thích O +sự O +trong_lành O +. O + +Và O +người O +dân O +thì O +không O +phải O +đợi O +đến O +khi O +vào O +bệnh_viện O +mới O +được O +thở O +oxy O +sạch O +, O +tinh_khiết O +mà O +có_thể O +mua O +về O +cho O +cả O +nhà O +cùng O +thở O +. O + +Một O +loại_hình O +tuy O +không O +mới O +ở O +nước_ngoài O +nhưng O +lại O +đang O +” O +hot O +” O +ở O +VN B-LOC +. O + +” O +Oxy O +shop O +” O +đầu_tiên O +tại O +VN B-LOC +. O + +Đi O +nghỉ O +trưa O +sẵn O +tiện O +thở O +tí O +oxy O +sạch O +cho O +khoẻ O +không O +? O + +Oxy O +shop O +đầu_tiên O +ở O +TP O +đó O +nha O +” O +- O +nhỏ O +bạn O +thân O +vỗ O +vai O +sau O +khi O +” O +căng O +da O +bụng O +” O +vì O +chầu O +cơm O +trưa O +văn_phòng O +. O + +Ngồi O +bên O +tôi O +là O +một_số O +sĩ_quan O +của O +Đặc_khu B-ORG +Xây_Xẩm_Bun I-ORG +. O + +Chọn O +hai O +ghế O +salon O +cạnh O +nhau O +, O +chị O +nhân_viên O +bước O +đến O +niềm_nở O +tư_vấn O +rồi O +hướng_dẫn O +chúng_tôi O +đặt O +ống O +thở O +vào O +mũi O +. O + +Chị O +nhẹ_nhàng O +mở O +van O +của O +cái O +bình O +màu O +xanh O +ngay O +sau O +lưng O +, O +cái O +đồng_hồ O +đo O +chỉ O +mức O +5 O +: O +” O +vậy O +vừa O +chưa O +em O +, O +có O +người O +thích O +mạnh O +có O +người O +lại O +thích O +nhẹ O +. O + +Chị O +để O +mức O +trung_bình O +cho O +em O +làm_quen O +nha O +” O +. O + +Một O +làn O +khí O +mát O +lạnh O +theo O +hai O +lỗ O +nhỏ O +dẫn O +vào O +mũi O +, O +xuống O +tận O +phổi O +. O + +” O +Trên O +thế_giới O +” O +dịch_vụ O +này O +có O +từ O +rất O +lâu O +rồi O +. O + +Ở O +Trung_Quốc B-LOC +, O +Nhật_Bản B-LOC +, O +Thái_Lan B-LOC +, O +ngay O +cả O +Singapore B-LOC +nổi_tiếng O +là O +TP O +trong_sạch O +nhất O +thế_giới O +... O +cũng O +sớm O +có O +dịch_vụ O +này O +. O + +Người_ta O +làm O +ở O +nhiều O +nơi O +như O +nhà_ga O +, O +sân_bay O +, O +trong O +siêu_thị O +, O +quán O +bar O +, O +ở O +dọc O +đường O +hay O +trên O +núi O +có O +vô_số O +những O +” O +oxy O +shop O +” O +phục_vụ O +người_dân O +. O + +Còn O +ở O +VN B-LOC +đây O +đúng O +là O +” O +oxy O +shop O +” O +đầu_tiên O +- O +anh O +Huỳnh B-PER +Ngọc I-PER +Minh I-PER +, O +phó_chủ_tịch O +Liên_đoàn B-ORG +Cử_tạ I-ORG +thể_hình I-ORG +TP. I-ORG +HCM I-ORG +, O +dí_dỏm O +nhận_định O +. O + +Theo O +bác_sĩ O +Trương B-PER +Thìn I-PER +- O +nguyên O +giám_đốc O +Viện B-LOC +Y_học I-LOC +dân_tộc I-LOC +TP. I-LOC +HCM I-LOC +- O +oxy O +tinh_khiết O +rất O +tốt O +cho O +sức_khoẻ O +, O +nhất_là O +cho O +người_già O +và O +những O +người O +thường_xuyên O +tiếp_xúc O +với O +khói O +bụi O +, O +không_khí O +ô_nhiễm O +. O + +nhưng O +lạm_dụng O +sẽ O +không O +tốt O +, O +chức_năng O +lọc O +khí O +của O +phổi O +sẽ O +” O +lười_biếng O +” O +hoạt_động O +, O +dẫn O +đến O +tình_trạng O +ức_chế O +thần_kinh O +hô_hấp O +. O + +Do_đó O +tuỳ O +thể_trạng O +từng O +người O +, O +tuỳ O +hoàn_cảnh O +mà O +sử_dụng O +oxy O +tinh_khiết O +hợp_lý O +, O +người O +bình_thường O +chỉ O +thở O +từ O +10 O +phút O +; O +thường_xuyên O +tiếp_xúc O +khói O +bụi O +, O +ô_nhiễm O +thở O +20 O +phút O +là O +được O +; O +tuyệt_đối O +không O +sử_dụng O +24 O +/ O +24 O +g O +. O + +Tốt O +nhất O +nên O +đến O +bác_sĩ O +để O +được O +tư_vấn O +, O +hướng_dẫn O +. O + +Anh O +là O +người O +” O +phát_pháo O +” O +ra O +loại O +dịch_vụ O +lạ_đời O +này O +từ O +3 O +- O +4 O +năm O +trước O +, O +sau O +những O +chuyến O +công_tác O +nước_ngoài O +và O +” O +thấy O +rất O +cần O +ở O +VN B-LOC +” O +. O + +Ý_tưởng O +không O +thành O +vì O +khi O +đó O +bình O +oxy O +chỉ O +dành O +cho O +... O +người O +bệnh O +nặng O +trong O +bệnh_viện O +. O + +Ngay O +khi O +có O +thông_tin O +về O +Công_ty B-ORG +Lá_Xanh I-ORG +sẽ O +bán O +oxy O +tinh_khiết O +ra O +ngoài O +, O +anh O +đã O +liên_hệ O +và O +thành_lập O +” O +oxy O +shop O +” O +đầu_tiên O +của O +TP O +này O +. O + +Hiện O +” O +oxy O +shop O +” O +ở O +Trung_tâm B-ORG +TDTT I-ORG +Phú_Thọ I-ORG +chỉ O +có O +hai O +phòng O +( O +một O +phòng O +dành O +riêng O +cho O +nữ O +) O +với O +khoảng O +20 O +ghế O +. O + +Một O +suất O +thở O +( O +20 O +- O +30 O +phút O +) O +, O +kèm O +ly O +nước O +trái_cây O +mát_lạnh O +có O +giá O +20.000 O +đồng O +( O +nếu O +khách O +đã O +có O +dây O +thở O +được O +giảm O +5.000 O +đồng O +) O +. O + +Oxy O +99,9% O +. O + +Non O +sáu O +tháng O +trở_lại O +đây O +, O +ở O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +và O +Hà_Nội B-LOC +mới O +rầm_rộ O +phong_trào O +mua O +oxy O +sạch O +về O +nhà O +thở O +. O + +Tại O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +hiện O +có O +khoảng O +20 O +công_ty O +sản_xuất O +oxy O +nhưng O +đa_số O +lại O +phục_vụ O +công_nghiệp O +và O +y_tế O +, O +chưa O +có O +loại O +dành O +cho O +dân_dụng O +. O + +Tháng O +4-2004 O +, O +Công_ty B-ORG +cổ_phần I-ORG +Lá_Xanh I-ORG +ra_đời O +, O +đăng_ký O +mặt_hàng O +kinh_doanh O +duy_nhất O +là O +oxy O +99,9% O +( O +do O +nhà_máy B-ORG +A34 I-ORG +và O +A41 B-ORG +không_quân O +trực_thuộc O +Bộ B-ORG +Quốc_phòng I-ORG +chuyên O +sản_xuất O +oxy O +cho O +phi_công O +cung_cấp O +độc_quyền O +) O +. O + +Với O +tiêu_chí O +” O +đưa O +oxy O +tinh_khiết O +đến O +từng O +nhà O +” O +, O +hiện_nay O +Lá_Xanh B-ORG +đang O +thống_lĩnh O +thị_trường O +cung_ứng O +oxy O +tinh_khiết O +cho O +người_dân O +có O +nhu_cầu O +sử_dụng O +dịch_vụ O +này O +tại O +nhà O +, O +khách_hàng O +đã O +tăng O +lên O +5000 O +khách O +chỉ O +sau O +một O +năm O +hoạt_động O +. O + +Giá O +oxy O +99,9% O +tương_đối O +rẻ O +, O +10 O +lít O +nén O +( O +khoảng O +1.500 O +lít O +oxy O +) O +giá O +35.000 O +đồng O +, O +14 O +lít O +nén O +: O +45.000 O +đồng O +, O +40 O +lít O +nén O +: O +70.000 O +đồng O +( O +bình O +chứa O +có_thể O +thuê O +hoặc O +mua O +hẳn O +với O +giá O +1,5 O +- O +1,9 O +triệu O +đồng O +) O +. O + +Những O +bình O +nhỏ O +hơn O +từ O +2 O +- O +3 O +- O +4 O +- O +6 O +lít O +phải O +mua O +luôn O +trọn O +bộ O +( O +gồm O +vali O +, O +bình O +, O +ống O +, O +đồng_hồ O +.... O +) O +với O +giá O +120 O +- O +150 O +USD O +( O +xài O +hết O +thì O +mang O +tới O +nạp O +lại O +) O +tiện_lợi O +khi O +phải O +di_huyển O +đường O +xa O +, O +mang O +theo O +đi O +du_lịch O +... O + +Trung_bình O +một O +lần O +thở O +30 O +phút O +hết O +khoảng O +90 O +lít O +chưa O +đến O +2.000 O +đồng O +. O + +” O +Ông_già O +tôi O +bị O +suyễn O +, O +mỗi O +lần O +lên O +cơn O +vô O +bệnh_viện O +cấp_cứu O +cũng O +chỉ O +cho O +thở O +oxy O +vài O +mươi O +phút O +rồi O +về O +. O + +Chúng_tôi O +liên_hệ O +bệnh_viện O +không O +được O +nên O +ra O +cửa_hàng O +bán O +dụng_cụ O +y_khoa O +thuê O +một O +bình O +để O +ở O +nhà O +cho O +tiện O +nhưng O +không O +yên_tâm O +vì O +chẳng O +biết O +họ O +bơm O +oxy O +chất_lượng O +thế_nào O +. O + +Bây_giờ O +thì O +khác O +, O +có O +tem O +niêm_yết O +, O +có O +nơi O +xuất_xứ O +, O +bảo_hành O +nên O +yên_tâm O +hơn O +nhiều O +” O +- O +anh O +Vũ B-PER +Hữu I-PER +Tuấn I-PER +( O +Q. B-LOC +Phú_Nhuận I-LOC +) O +cho O +biết O +. O + +Phần_lớn O +khách_hàng O +sử_dụng O +oxy O +hiện_nay O +lại O +không O +hề O +có O +bệnh_tật O +gì O +( O +khác O +hẳn O +với O +quan_niệm O +” O +chỉ O +có O +người O +bệnh O +nặng O +mới O +thở O +oxy O +” O +như O +từ O +trước O +tới O +nay O +) O +. O + +Sau O +khi O +ký O +nhận O +bình O +oxy O +40 O +lít O +( O +cỡ O +lớn O +nhất O +) O +, O +chị O +Đỗ B-PER +Thị I-PER +Ngọc I-PER +Hương I-PER +( O +28 O +tuổi O +, O +ở O +Q. B-LOC +Gò_Vấp I-LOC +) O +cho O +biết O +: O +” O +Bố_mẹ O +chồng O +đều O +đã O +trên O +70 O +, O +chồng O +làm O +trong O +ngành O +cao_su O +thường_xuyên O +hít O +thở O +trong O +khí O +độc O +, O +còn O +tôi O +buôn_bán O +cả O +ngày O +ngoài O +chợ O +cũng O +hít O +bao_nhiêu O +là O +khói O +bụi O +. O + +Mỗi O +ngày O +chỉ O +” O +thở O +” O +200 O +phút O +trong O +bữa O +cơm O +tối O +, O +ông_bà O +già O +cần O +nhiều O +hơn O +thì O +cho O +ống O +vào O +mũi O +hít O +riêng O +. O + +Chẳng O +tốn O +bao_nhiêu O +mà O +ai O +cũng O +thấy O +nhẹ_nhõm O +người O +. O + +Vậy O +là O +được O +rồi O +” O +. O + +Theo O +anh O +Lê B-PER +Thanh I-PER +Tấn I-PER +- O +trợ_lý O +tổng_giám_đốc O +Công_ty B-ORG +Lá_Xanh I-ORG +- O +ngày_càng O +có O +nhiều O +doanh_nghiệp O +, O +công_ty O +( O +ngành_nghề O +giày O +, O +cao_su O +, O +vệ_sinh O +, O +hoá_chất O +... O +) O +, O +trung_tâm O +thể_dục O +, O +chăm_sóc O +sức_khoẻ O +... O +liên_hệ O +để O +mở O +phòng O +oxy O +phục_vụ O +công_nhân_viên O +, O +khách_hàng O +của O +mình O +. O + +Tôi O +ấp_ủ O +ý_định O +viết O +về O +anh O +Đinh B-PER +Minh I-PER +Tăng I-PER +từ O +rất O +lâu O +, O +nhưng O +cứ O +mỗi O +dịp O +gặp O +anh O +để O +viết O +, O +anh O +lại O +gạt O +đi O +rồi O +bảo O +: O +” O +Thì O +mình O +cũng O +chỉ O +làm O +một O +công_việc O +bình_thường O +, O +có O +gì O +ghê_gớm O +đâu O +, O +nhà_báo O +cứ O +viết O +về O +hàng O +vạn O +liệt_sĩ O +trẻ O +ở O +trên O +nghĩa_trang O +kia O +... O +” O +. O + +Một O +đời O +với O +nghĩa_trang O +. O + +Cách O +nay O +mấy O +hôm O +, O +một O +đồng_nghiệp O +ở O +Hà_Nội B-LOC +nhờ O +tôi O +lên O +NTLS B-LOC +Đường I-LOC +9 I-LOC +tìm O +mộ O +một O +người O +anh O +, O +hỏi_thăm O +anh O +Đinh B-PER +Minh I-PER +Tăng I-PER +, O +chị O +Tú B-PER +Anh I-PER +ở O +ban O +quản_trang O +nói O +: O +” O +Anh O +Tăng B-PER +bị O +suy O +thận O +nặng O +, O +đang O +định O +chạy O +thận O +nhân_tạo O +ở O +Bệnh_viện B-ORG +Trung_ương I-ORG +Huế I-ORG +nhưng O +không O +có O +tiền O +, O +hiện O +nằm O +ở O +nhà O +uống O +thuốc_nam O +cầm_cự O +với O +bệnh_tật O +, O +nhưng O +xem_ra O +cũng O +nguy_nan O +lắm O +! O +” O +. O + +Sợ O +không O +có O +cơ_hội O +chờ O +nhân_vật O +của O +mình O +” O +cho_phép O +” O +để O +viết O +, O +từ O +Đông_Hà B-LOC +tôi O +chạy O +ra O +Vĩnh_Linh B-LOC +thăm O +anh O +. O + +Anh O +Tăng B-PER +đang O +nằm O +bệnh O +, O +gương_mặt O +và O +cả O +thân_hình O +phù_nề O +lên O +vì O +bệnh O +thận O +và O +nhiều O +bệnh O +khác O +. O + +Sinh O +ra O +ở O +Minh_Hoá B-LOC +( O +Quảng_Bình B-LOC +) O +, O +năm O +1971 O +vào O +lính O +, O +lăn_lóc O +hầu_hết O +khắp O +chiến_trường O +Bình_Trị_Thiên B-LOC +. O + +Mười O +năm O +ở O +lính O +, O +năm O +1981 O +anh O +Tăng B-PER +chuyển O +ngành O +về O +NTLS B-LOC +Trường_Sơn I-LOC +khi O +ấy O +mới O +vừa O +xây_dựng O +xong O +. O + +Ai O +đã O +đến O +NTLS B-LOC +Trường_Sơn I-LOC +những O +năm O +ấy O +mới O +biết O +: O +cả O +một O +vùng O +đồi_núi O +mênh_mông O +đầu O +nguồn O +sông B-LOC +Bến_Hải I-LOC +rợn_ngợp O +gió O +Lào B-LOC +, O +cây O +dại O +. O + +Khu_vực O +NTLS B-LOC +Trường_Sơn I-LOC +như O +một O +ốc_đảo O +xanh_mát O +nhờ O +những O +hàng O +thông O +vừa O +kịp O +lên O +xanh O +, O +hàng_hàng O +mộ_bia O +tăm_tắp O +, O +những O +phù_điêu O +, O +nhà O +bia O +, O +tượng O +... O +giữa O +sắc O +tím O +hoa O +sim O +, O +hoa O +mua O +. O + +Con O +đường O +lên O +đây O +quá O +gian_nan O +, O +những O +quãng O +qua O +nông_trường O +cao_su O +, O +đất O +bazan O +ngập O +bụi O +mùa_hè O +và O +bùn O +đỏ_quạch O +dày O +bết O +vào O +mùa O +mưa O +. O + +Anh O +Tăng B-PER +đã O +bám_trụ O +ở O +đấy O +hơn O +15 O +năm O +. O + +Vợ_con O +ở O +Nông_trường B-LOC +Bến_Hải I-LOC +, O +cách O +chưa O +đầy O +hai_chục O +cây_số O +nhưng O +lâu_lâu O +anh O +mới O +về O +được O +, O +nhiều O +cái O +tết O +anh O +không O +ở O +nhà O +. O + +Xa O +dân O +, O +xa O +chợ_búa O +, O +phương_tiện O +đi_lại O +không O +có O +nên O +gian_nan O +không_thể O +tính O +hết O +. O + +Ngoài O +việc O +chăm_sóc O +khói_hương O +cho O +10.036 O +nấm_mồ O +liệt_sĩ O +, O +công_việc O +thường_ngày O +của O +ban O +quản_trang O +là O +hướng_dẫn O +các O +thân_nhân O +đi O +tìm O +mộ O +. O + +Những O +năm O +qua O +NTLS B-LOC +Trường_Sơn I-LOC +đã O +được O +đầu_tư O +lớn O +để O +nâng_cấp O +, O +đường B-LOC +Hồ_Chí_Minh I-LOC +chạy O +ngang O +qua O +, O +trở_thành O +một O +địa_chỉ O +hành_hương O +, O +nhiều O +người O +trở_lại O +vẫn O +hỏi_thăm O +anh O +Tăng B-PER +, O +song O +anh O +đã O +về O +làm O +trưởng O +ban O +quản_trang O +NTLS B-LOC +Đường I-LOC +9 I-LOC +, O +một O +NTLS O +quốc_gia O +ở O +phía O +tây O +thị_xã B-LOC +Đông_Hà I-LOC +, O +qui_mô O +cũng O +lớn O +như O +NTLS B-LOC +Trường_Sơn I-LOC +. O + +Về O +NTLS B-LOC +Đường I-LOC +9 I-LOC +, O +đỡ O +heo_hút O +hơn O +khi O +ở O +NTLS B-LOC +Trường_Sơn I-LOC +nhưng O +công_việc O +thì O +vẫn O +thế O +, O +ngày_ngày O +chăm_lo O +các O +phần_mộ O +liệt_sĩ O +, O +hướng_dẫn O +thân_nhân O +thăm_viếng O +và O +thực_hiện O +các O +nghi_thức O +khánh_tiết O +khi O +đón O +hài_cốt O +các O +liệt_sĩ O +qui_tập O +về O +. O + +Mười_bảy O +năm O +anh O +Tăng B-PER +làm O +ở O +NTLS B-LOC +Trường_Sơn I-LOC +và O +tám O +năm O +nay O +ở O +NTLS B-LOC +Đường I-LOC +9 I-LOC +, O +cũng O +là O +tròn O +một_phần_tư O +thế_kỷ O +sống O +với O +những O +nấm_mồ O +liệt_sĩ O +, O +chỉ O +vài O +năm O +nữa O +về O +hưu O +nhưng O +căn_bệnh O +quái_ác O +đã O +quật_ngã O +anh O +. O + +Ngậm_ngùi O +phận O +người O +. O + +Anh O +Tăng B-PER +kể O +có O +lần O +đang O +đêm O +ba O +cô_gái O +người O +Hà_Nội B-LOC +vào O +đánh_thức O +các O +anh O +trong O +ban O +quản_trang O +dậy O +. O + +Họ O +bảo O +gia_đình O +có O +bốn O +người O +con O +, O +anh_trai O +cả O +đã O +hi_sinh O +, O +bà O +mẹ O +già O +của O +ba O +cô O +bảo O +họ O +phải O +đi O +tìm O +bằng_được O +mộ O +người O +anh O +để O +đưa O +bà O +cụ O +đi O +thăm O +mộ O +. O + +Ba O +chị_em O +tìm O +khắp O +nơi O +từ O +Nam B-LOC +ra O +Trung B-LOC +, O +hết O +các O +NTLS O +mà O +không O +thấy O +, O +bà_mẹ O +đã O +gần O +đất O +xa O +trời O +suốt O +ngày O +chỉ O +một O +lời O +khẩn_cầu O +như O +thế O +, O +các O +cô O +bảo O +việc O +tìm O +mộ O +anh_trai O +vẫn O +cứ O +tiếp_tục O +, O +nhưng O +để O +mẹ O +thanh_thản O +những O +ngày O +cuối O +đời O +, O +họ O +xin O +các O +anh O +cho O +họ O +dùng O +phấn O +ghi O +tên O +người O +anh_trai O +lên O +một O +mộ_bia O +vô_danh O +để O +mẹ O +lên O +viếng O +, O +khi O +đưa O +mẹ O +về O +Hà_Nội B-LOC +, O +các O +anh O +có_thể O +xoá O +tấm O +bia O +... O + +Nghe O +họ O +nói O +, O +cả O +ban O +quản_trang O +không O +ai O +cầm O +được O +nước_mắt O +. O + +Hôm O +ra O +thăm O +anh O +, O +nhà O +vắng_vẻ O +, O +anh O +kể O +chị O +Linh B-PER +vợ O +anh O +gần O +50 O +tuổi O +rồi O +, O +đang O +đi O +hái O +tiêu O +thuê O +theo O +thời_vụ O +, O +qua O +vụ O +tiêu O +lại O +xoay_xở O +việc O +khác O +. O + +Con O +gái O +đầu O +đang O +học O +ở O +Trường B-ORG +cao_đẳng I-ORG +Sư_phạm I-ORG +, O +con O +trai O +Đinh B-PER +Xuân I-PER +Cường I-PER +vừa O +học O +xong O +lớp O +8 O +nhưng O +đã O +biết O +nhảy O +xe_đò O +ra O +tận O +Hải_Dương B-LOC +, O +Nam_Định B-LOC +, O +Nghệ_An B-LOC +cắt O +thuốc_nam O +ở O +các O +ông O +lang O +về O +chữa O +bệnh O +cho O +bố O +. O + +Tôi O +hỏi O +: O +” O +Sao O +anh O +không O +vào O +Huế B-LOC +chạy O +thận O +nhân_tạo O +, O +anh O +có O +bảo_hiểm O +y_tế O +mà O +? O +” O +. O + +Anh O +Tăng B-PER +lắc_đầu O +kể O +bài_toán O +nghe O +nhói O +lòng O +: O +lương O +900.000 O +đồng O +/ O +tháng O +chi_tiêu O +cho O +cả O +gia_đình O +, O +trong O +khi O +một O +lần O +chạy O +thận O +nhân_tạo O +tốn O +700.000 O +đồng O +, O +mỗi O +tuần O +chạy O +hai O +đến O +ba O +lần O +, O +rồi O +tiền O +xe_cộ O +, O +ăn_ở O +, O +thuốc_men O +bồi_dưỡng O +. O + +” O +Thành_ra O +vẫn O +chưa O +dám O +đi O +, O +chỉ O +trông O +nhờ O +vào O +thuốc_nam O +, O +bao_giờ O +không_thể O +cầm_cự O +nổi O +thì O +... O +” O +, O +anh O +Tăng B-PER +bỏ_lửng O +câu O +nói O +. O + +Tôi O +nhìn O +ra O +mảnh O +vườn O +nhỏ O +của O +anh O +rồi O +nhìn O +vào O +căn O +nhà O +tuềnh_toàng O +, O +cả O +gia_sản O +này O +nếu O +có O +bán O +đi O +nữa O +cũng O +không O +đủ O +cho O +anh O +chạy O +thận O +nhân_tạo O +vài O +tuần O +. O + +Trên O +mặt O +bàn O +gỗ O +trong O +nhà O +anh O +phủ O +một O +tấm O +kính O +, O +dưới O +mặt O +kính O +là O +những O +tấm O +hình O +được O +anh O +Tăng B-PER +giữ O +như O +một O +niềm O +vui O +nho_nhỏ O +, O +đấy O +là O +hình O +chụp O +anh O +cùng O +các O +vị O +lãnh_đạo O +, O +thân_nhân O +và O +du_khách O +về O +thăm O +NTLS B-LOC +Trường_Sơn I-LOC +và O +NTLS B-LOC +Đường I-LOC +9 I-LOC +. O + +Giá_như O +bệnh_tật O +không O +quật_ngã O +anh O +, O +có_lẽ O +giờ O +này O +anh O +Tăng B-PER +vẫn O +đang O +còn O +tẩn_mẩn O +với O +từng O +bia_mộ O +, O +từng O +đồng_đội O +mà O +25 O +năm O +qua O +anh O +đã O +gắn_bó O +giữa O +bát_ngát O +núi_rừng O +. O + +Dân_gian O +thường O +tin O +rằng O +những O +người O +cõi_âm O +luôn O +lặng_lẽ O +âm_thầm O +độ_trì O +cho O +người O +cõi_dương O +vẫn O +hằng_tâm O +chăm_lo O +cho O +họ O +. O + +Tôi O +cũng O +muốn O +tin O +như O +thế O +cho O +anh O +Tăng B-PER +, O +hương_hồn O +của O +những O +liệt_sĩ O +trên O +cả O +hai O +nghĩa_trang O +quốc_gia O +có_thể O +độ_trì O +cho O +anh O +- O +người O +suốt O +đời O +chăm_sóc O +những O +nấm_mồ O +liệt_sĩ O +- O +qua O +cái O +đận O +hiểm_nghèo O +này O +. O + +Bây_giờ O +là O +tháng O +bảy O +, O +tháng O +bảy O +ở O +Quảng_Trị B-LOC +, O +nhiều O +người O +vẫn O +gọi O +đây O +là O +đất O +thiêng O +! O + +Mình O +cắt O +đứt O +câu_chuyện O +bằng O +sự O +im_lặng O +. O + +Trong O +bóng_tối O +mình O +vẫn O +nhận O +thấy O +sự O +băn_khoăn O +của O +hai O +bệnh_nhân O +đang O +nói_chuyện O +với O +mình O +. O + +Hình_như O +họ O +thấy O +được O +cái O +im_lặng O +nặng_nề O +đẫm O +nước_mắt O +ấy O +của O +mình O +. O + +Họ O +thương O +mình O +một_cách O +chân_thành O +thắm_thiết O +, O +nhưng O +họ O +càng O +nói O +mình O +càng O +thấy O +khổ_đau O +. O + +Họ O +hỏi O +mình O +vì_sao O +không O +đấu_tranh O +cho O +quyền_lợi O +chính_trị O +, O +tại_sao O +mình O +rất O +xứng_đáng O +là O +một O +đảng_viên O +mà O +chi_bộ O +không O +kết_nạp O +. O + +Vì_sao O +, O +vì_sao O +và O +vì_sao O +ư O +? O + +Ai O +mà O +trả_lời O +được O +hở O +hai O +bạn O +mến_thương O +. O + +Quả_tình O +tôi O +không_thể O +trả_lời O +được O +. O + +Cái O +im_lặng O +nặng_nề O +của O +tôi O +cũng O +nói O +được O +với O +các O +bạn O +nhiều O +về O +sự O +bế_tắc O +đó O +. O + +Nào O +phải O +mình O +không O +thiết_tha O +, O +nhưng O +càng O +thiết_tha O +chỉ O +càng O +thấy O +khổ_đau O +mà O +thôi O +. O + +Mấy O +hôm_nay O +rất O +buồn O +, O +ngày_ngày O +những O +lá O +thư O +, O +những O +lời_nói O +, O +những O +hành_động O +tỏ O +lòng O +thương_mến O +thiết_tha O +vẫn O +đến O +với O +mình O +. O + +Nhưng O +chính O +những O +tình_thương O +ấy O +lại O +là O +những O +mồi O +lửa O +châm O +vào O +một O +đống O +củi O +đã O +khô O +từ O +lâu O +. O + +Tại_sao O +mọi O +người O +thương_mến O +cảm_phục O +mà O +Đảng B-ORG +lại O +khắt_khe O +hẹp_hòi O +đối_với O +mình O +? O + +Rất O +nhiều O +chuyện O +đau_đầu O +hằng O +ngày O +vẫn O +xảy O +ra O +quanh O +mình O +. O + +Thì O +đã O +tự_nhủ O +rằng O +không_thể O +đòi_hỏi O +ở O +đâu O +chỉ O +có O +toàn O +người O +tốt O +kia_mà O +, O +đã O +khẳng_định O +” O +đời O +phải O +qua O +dông_tố O +nhưng O +chớ O +có O +cúi O +đầu O +trước O +dông_tố O +” O +, O +mà O +thật_ra O +dông_tố O +đến O +với O +mình O +vẫn O +là O +những O +cơn O +dông O +của O +ngày O +cuối O +hè O +, O +nhẹ_nhàng O +âm_ỉ O +mà O +thôi O +. O + +Hãy O +vui O +lên O +đi O +, O +vui O +lên O +với O +những O +nụ_cười O +trìu_mến O +của O +những O +bệnh_nhân O +đã O +dành O +cho O +mình O +. O + +Vui O +lên O +với O +những O +tình_thương O +chân_thật O +mà O +đa_số O +cán_bộ O +trong O +huyện O +, O +trong O +tỉnh O +, O +trong O +khu O +quen_biết O +đã O +dành O +cho O +mình O +. O + +Vậy O +là O +được O +rồi O +, O +Thuỳ B-PER +ơi O +, O +đừng O +đòi_hỏi O +nữa O +. O + +Đảng B-ORG +ư O +? O + +Rồi O +Đảng B-ORG +sẽ O +thấy O +. O + +Lời O +kể O +của O +đại_tá O +Nguyễn B-PER +Đức I-PER +Thắng I-PER +, O +thuyền_trưởng O +con O +tàu O +không O +số O +, O +Anh_hùng O +Lực_lượng O +vũ_trang O +nhân_dân O +: O +Tôi O +muốn O +nói O +với O +các O +anh O +về O +cái O +bệnh_xá O +huyện B-LOC +Đức_Phổ I-LOC +, O +tỉnh B-LOC +Quảng_Ngãi I-LOC +. O + +Các O +anh O +hiểu O +thế O +nào O +là O +một O +cái O +bệnh_xá O +huyện O +trong O +chiến_tranh O +, O +ở O +miền B-LOC +Nam I-LOC +hồi O +bấy_giờ O +không O +? O + +Riêng O +tôi O +, O +thật_ra O +đến O +lúc O +đó O +, O +có O +dịp O +trôi_dạt O +vô O +đó O +, O +tôi O +mới O +hiểu O +. O + +Thì_ra O +giữa O +chiến_tranh O +, O +một O +vùng O +đất O +quá O +ác_liệt O +, O +thì O +một O +đơn_vị O +bộ_đội O +, O +chủ_lực O +hay O +địa_phương O +, O +thậm_chí O +có O +khi O +cả O +du_kích O +nữa O +, O +rồi O +các O +cơ_quan O +chỉ_huy O +, O +chỉ_đạo O +... O +có_thể O +tạm_thời O +lánh O +đi O +đâu_đó O +, O +thời_gian O +ngắn O +hay O +dài O +. O + +Nhưng O +một O +cái O +bệnh_xá O +huyện O +thì O +không_thể O +lánh O +đi O +đâu O +được O +cả O +, O +đơn_giản O +chỉ O +vì O +nó O +là O +một O +cái O +bệnh_xá O +. O + +Nó O +phải O +có_mặt O +ở O +đó O +bất_cứ O +lúc_nào O +, O +trụ O +bám O +ở O +đó O +, O +vì O +thương_binh O +, O +vì O +những O +người O +dân O +bị_thương O +, O +cả O +bị O +bệnh O +nữa O +, O +b��t_cứ O +lúc O +nào O +. O + +Mà O +Đức_Phổ B-LOC +lúc O +bấy_giờ O +là O +một O +trong O +những O +huyện O +ác_liệt O +nhất O +ở O +chiến_trường O +Khu B-LOC +5 I-LOC +. O + +Sư_đoàn B-ORG +không_vận I-ORG +số I-ORG +1 I-ORG +Mỹ B-LOC +quần O +nát O +ở O +đó O +, O +rồi O +lữ B-ORG +196 I-ORG +Mỹ B-LOC +, O +sư_dù B-ORG +101 I-ORG +Mỹ B-LOC +, O +có O +thời_gian O +cả O +bọn O +sư B-ORG +25 I-ORG +Anh_Cả_Đỏ I-ORG +Mỹ B-LOC +cũng O +ra O +đó O +. O + +Rồi O +Rồng_Xanh B-ORG +, O +Bạch_Mã B-ORG +Nam_Triều_Tiên B-LOC +, O +rồi O +sư B-ORG +2 I-ORG +, O +sư B-ORG +22 I-ORG +, O +sư B-ORG +23 I-ORG +ngụy O +, O +thuỷ_quân_lục_chiến O +, O +quân O +dù O +ngụy O +chẳng O +thằng O +nào O +thiếu O +mặt O +ở O +đấy O +. O + +B52 O +dầm O +nát O +một O +vùng O +bán_sơn_địa O +ngang_dọc O +chỉ O +vài O +chục O +cây_số O +... O + +Mà O +trên O +cái O +vùng O +đất O +ghê_gớm O +, O +suốt O +hàng O +chục O +năm O +trời O +vẫn O +tồn_tại O +, O +trụ_bám O +một O +cái O +bệnh_xá O +huyện O +nhỏ_nhoi O +, O +vô_danh O +, O +gan_lì O +, O +bất_khuất O +. O + +Và O +người O +chỉ_huy O +bệnh_xá O +ấy O +là O +một O +cô_gái O +, O +một O +cô O +bác_sĩ O +trẻ O +người O +Hà_Nội B-LOC +. O + +Năm O +ấy O +chị O +chưa O +đến O +30 O +. O + +Tên O +chị O +là O +Trâm B-PER +. O + +Rất O +tiếc O +tôi O +rất O +có O +lỗi O +, O +tôi O +không O +hỏi O +địa_chỉ O +gia_đình O +chị O +ở O +Hà_Nội B-LOC +, O +phố O +nào O +, O +số O +nhà O +bao_nhiêu O +. O + +Nghe O +nói O +chị O +có O +người_yêu O +vào O +chiến_trường O +trước O +mấy O +năm O +, O +đúng O +chiến_trường O +Quảng_Ngãi B-LOC +, O +cho_nên O +khi O +tốt_nghiệp O +trường O +y O +chị O +xung_phong O +vào O +Nam B-LOC +ngay O +. O + +Không O +biết O +vì_sao O +vào O +chiến_trường O +rồi O +hai O +anh_chị O +lại O +không O +khăng_khít O +với O +nhau O +nữa O +. O + +Chị O +có O +nỗi O +đau O +riêng O +ấy O +, O +giấu O +kín O +. O + +Và O +chị O +chỉ_huy O +cái O +bệnh_xá O +ấy O +, O +trụ O +bám O +đến O +gan_lì O +, O +bền_bỉ O +suốt O +mấy O +năm O +trời O +trên O +vùng O +đất O +hẹp O +đã O +bị O +đánh O +nát O +như O +băm O +ấy O +... O +cho O +đến O +ngày O +chị O +hi_sinh O +... O + +2 O +g O +chiều O +hôm O +ấy O +mười_mấy O +anh_em O +thuỷ_thủ O +xơ_xác O +chúng_tôi O +đến O +được O +bệnh_xá O +của O +chị O +Trâm B-PER +. O + +Chị O +không O +nói O +gì O +nhưng O +biết O +chúng_tôi O +là O +dân O +đường_mòn O +bí_mật O +biển_Đông B-LOC +và O +coi O +chúng_tôi O +là O +những O +người O +anh_hùng O +. O + +Chị O +bảo O +: O +- O +Các O +anh O +phải O +ở O +lại O +đây O +đã O +, O +chưa O +được O +đi O +đâu O +hết O +. O + +Phải O +chữa O +cho O +lành O +các O +vết_thương O +. O + +Rồi O +bồi_dưỡng O +cho O +lại_sức O +để O +còn O +leo O +Trường_Sơn B-LOC +. O + +Bệnh_xá O +đói O +, O +chị O +Trâm B-PER +và O +các O +nhân_viên O +của O +chị O +cũng O +đói O +. O + +Nhưng O +chúng_tôi O +vẫn O +được O +nuôi O +rất O +chu_đáo O +. O + +Chúng_tôi O +ở O +lại O +chỗ O +chị O +Trâm B-PER +đúng O +một O +tháng O +rồi O +bắt O +liên_lạc O +, O +theo O +đường_dây O +dọc O +Trường_Sơn B-LOC +trở_ra O +Bắc B-LOC +... O + +Những O +ngày O +u_uất O +của O +tâm_hồn O +. O + +Có O +gì O +đè O +nặng O +trên O +trái_tim O +ta O +? O + +Đâu O +phải O +chỉ O +có O +một O +nỗi O +buồn O +của O +vết_thương O +rỉ O +máu O +của O +con O +tim O +đó O +đâu O +? O + +Mà O +còn O +có O +những O +gì O +nữa O +kia O +? O + +Những O +sự O +thiếu O +công_bằng O +vẫn O +còn O +trong O +xã_hội O +, O +vẫn O +diễn O +ra O +hằng O +ngày O +; O +vẫn O +có O +những O +con O +sâu O +, O +con O +mọt O +đang O +gặm O +dần O +danh_dự O +của O +Đảng B-ORG +, O +những O +con O +sâu_mọt O +ấy O +nếu O +không O +bị O +diệt O +đi O +nó O +sẽ O +đục_khoét O +dần O +lòng O +tin_yêu O +với O +Đảng B-ORG +. O + +Rất O +buồn O +mình O +chưa O +được O +đứng O +trong O +hàng_ngũ O +của O +Đảng B-ORG +để O +đấu_tranh O +cho O +đến_cùng O +. O + +Ngày O +từng O +ngày O +vẫn O +trôi O +qua O +nặng_nề O +. O + +Công_việc O +bận_rộn O +làm O +mình O +quên O +đi O +những O +chuyện O +bực_bội O +nhưng O +rồi O +nó O +vẫn O +lại O +đâm O +nhói O +vào O +suy_nghĩ O +như O +những O +cây O +gai O +nhức_nhối O +. O + +Tại_sao O +vậy O +hở O +tất_cả O +mọi O +người O +? O + +Tại_sao O +khi O +ta O +là O +kẻ O +đúng O +, O +khi O +ta O +là O +số O +đông O +mà O +không O +đấu_tranh O +được O +với O +một O +số O +nhỏ O +, O +để O +số O +người O +đó O +gây O +khó_khăn O +trở_ngại O +cho O +tập_thể O +? O + +Nhiệm_vụ O +của O +ta O +là O +phải O +đấu_tranh O +cho O +lẽ_phải O +. O + +Mà O +đã O +đấu_tranh O +thì O +phải O +bỏ O +sức_lực O +, O +phải O +suy_nghĩ O +và O +phải O +hi_sinh O +quyền_lợi O +cá_nhân O +, O +có O +khi O +là O +cả O +cuộc_đời O +mình O +, O +cho O +lẽ_phải O +chiến_thắng O +. O + +Vậy O +đó O +Thuỳ B-PER +ơi O +! O + +Khi O +đã O +giác_ngộ O +quyền_lợi O +giai_cấp O +của O +Đảng B-ORG +thì O +suốt O +đời O +Thuỳ B-PER +sẽ O +gắn_bó O +với O +sự_nghiệp O +ấy O +! O + +Th. B-PER +sẽ O +đau_xót O +khi O +sự_nghiệp O +ấy O +bị O +tổn_thương O +, O +Th. B-PER +sẽ O +sướng O +vui O +khi O +sự_nghiệp O +ấy O +lớn_mạnh O +- O +Có O +gì O +đâu O +nữa O +hở O +Th. B-PER +? O + +Nhật_ký O +ơi O +! O + +Đừng O +trách O +Th. B-PER +nghe O +nếu_như O +Th. B-PER +cứ O +ghi O +vào O +nhật_ký O +những O +dòng O +tâm_sự O +nặng_trĩu O +đau_buồn O +. O + +Tiếng O +súng O +chiến_thắng O +đang O +nổ O +giòn O +khắp O +chiến_trường O +Nam B-LOC +Bắc B-LOC +. O + +Thắng_lợi O +đã O +đến O +gần O +chúng_ta O +rồi O +... O + +Nhưng O +trên O +mảnh O +đất O +Đức_Phổ B-LOC +này O +vẫn O +còn O +nặng O +những O +đau_thương O +, O +ngày O +từng O +ngày O +máu O +vẫn O +rơi O +, O +xương O +vẫn O +đổ O +. O + +Điều O +đáng O +buồn O +nhất O +là O +trong O +những O +hi_sinh O +gian_khổ O +ấy O +, O +Th. B-PER +chưa O +thấy O +được O +sự O +công_bằng O +, O +sự O +trung_thực O +. O + +Chưa O +có O +một O +sự O +đấu_tranh O +để O +thắng O +được O +những O +cái O +ti_tiện O +, O +đớn_hèn O +cứ O +xảy O +ra O +làm O +sứt_mẻ O +danh_dự O +của O +hai O +chữ O +đảng_viên O +và O +làm O +mòn_mỏi O +niềm O +vui O +say O +công_tác O +của O +mọi O +người O +trong O +bệnh_xá O +. O + +Thuỳ B-PER +ơi O +! O + +Th. B-PER +chịu_thua O +sao O +, O +khi O +mà O +anh_em O +quần_chúng O +, O +đảng_viên O +, O +thanh_niên O +đều O +ủng_hộ O +Th. B-PER +mà O +vẫn O +không O +thắng O +được O +một_vài O +cá_nhân O +đang O +hoành_hành O +trong O +đội_ngũ O +cán_bộ O +của O +bệnh_xá O +. O + +Cả O +mùa O +khô O +ác_liệt O +không O +một O +lúc O +nào O +mình O +thấy O +bi_quan O +, O +mình O +luôn O +cười O +trong O +gian_khổ O +vậy_mà O +bây_giờ O +mình O +đau_khổ O +quá O +đi O +. O + +Kẻ_thù O +phi_nghĩa O +không O +sợ O +, O +mà O +sợ O +những O +nọc_độc O +của O +kẻ_thù O +còn O +rớt O +lại O +trong O +đồng_chí O +của O +mình O +. O + +Viết O +đơn O +vào O +Đảng B-ORG +, O +niềm O +vui O +thì O +ít O +mà O +bực_dọc O +thì O +nhiều O +. O + +Tại_sao O +con O +đường O +đi O +của O +một O +đứa O +tiểu_tư_sản O +bao_giờ O +cũng O +nhiều O +chông_gai O +đến O +vậy O +? O + +Đành_rằng O +vì O +tính_chất O +giai_cấp O +, O +nhưng O +mình O +vẫn O +thấy O +rất O +rõ O +một O +điều O +ngoài O +cái O +lẽ O +dĩ_nhiên O +ấy O +. O + +Có O +một O +cái O +gì O +đó O +bắt_bẻ O +, O +gọi O +là O +bắt_bí O +của O +một_vài O +cá_nhân O +có O +trách_nhiệm O +. O + +Chẳng O +biết O +nói O +sao O +, O +đời O +nó O +là O +như O +vậy O +đó O +. O + +Dù O +thành_tích O +anh O +có O +cố_gắng O +bao_nhiêu O +cũng O +không O +bằng O +một O +anh O +khác O +ở O +thành_phần O +cơ_bản O +chỉ O +vừa O +mới O +giác_ngộ O +bước_đầu O +. O + +Hường B-PER +hồi O +còn O +sống O +thường O +động_viên O +mình O +rằng O +đó O +là O +chỗ O +hơn O +của O +một O +người O +tiểu_tư_sản O +! O + +Hơn O +gì O +? O + +Hơn O +khó_khăn O +, O +hơn O +cực_nhọc O +hở O +Hường B-PER +? O + +Mình O +như O +một O +đứa O +con O +không O +gia_đình O +lâu O +ngày O +tìm O +về O +mẹ O +nhưng O +người O +mẹ_ghẻ O +còn O +bận O +nâng_niu O +những O +đứa O +con O +riêng O +nên O +thờ_ơ O +lạnh_nhạt O +với O +đứa O +con O +chồng O +. O + +Muôn O +người O +đã O +tạo O +nên O +một O +người_mẹ O +hiền O +vĩ_đại O +là O +Đảng B-ORG +, O +nhưng O +trong O +muôn O +người_mẹ O +ấy O +có O +một O +người_mẹ O +( O +và O +chắc O +không O +phải O +một O +người O +đâu O +) O +y_hệt O +một O +bà_mẹ O +ghẻ O +trong O +câu_chuyện O +cổ_tích O +! O + +Kết_nạp O +Đảng B-ORG +. O + +Cảm_giác O +rõ O +nét O +nhất O +của O +ngày O +hôm_nay O +là O +: O +phải O +phấn_đấu O +để O +sống O +xứng_đáng O +với O +cái O +tên O +” O +một O +người O +cộng_sản O +” O +. O + +Còn O +niềm O +vui O +, O +sao O +nhỏ O +quá O +so O +với O +ý_nghĩa O +của O +ngày O +vui O +. O + +Vì_sao O +vậy O +hở O +Thuỳ B-PER +? O + +Phải_chăng O +như O +hôm O +nào O +Thuỳ B-PER +đã O +nói O +: O +như O +một O +đứa O +con O +khát O +sữa O +mẹ O +khóc O +đã O +mệt O +rồi O +, O +miếng O +sữa O +nuốt O +vào O +không O +còn O +nguyên O +hương_vị O +thơm O +ngon O +và O +cái O +thú_vị O +của O +nó O +nữa O +. O + +Trở_lại O +Đồng_Răm B-LOC +. O + +Mình O +đã O +tạm_biệt O +nơi O +đây O +ngày O +28-4-1969 O +khi O +mà O +bệnh_xá O +bị O +địch O +tập_kích O +vào O +. O + +Hôm_nay O +trở_lại O +nhìn O +những O +nền O +nhà O +sụp_đổ O +, O +ngổn_ngang O +thân O +cây O +cháy O +lòng O +mình O +tràn_ngập O +xót_thương O +. O + +Nơi O +đây O +đã O +ấp_ủ O +biết_bao_nhiêu O +kỷ_niệm O +vui O +buồn O +trong O +đời O +cách_mạng O +của O +mình O +, O +nơi O +đây O +đã O +kết_nạp O +mình O +dưới O +cờ O +Đảng B-ORG +sau O +bao O +ngày O +phấn_đấu O +gian_khổ O +. O + +Nơi O +đây O +đã O +rèn_luyện O +mình O +từ O +một O +sinh_viên O +mới O +ra O +trường O +trở_thành O +một O +cán_bộ O +lãnh_đạo O +có O +nhiều O +thành_tích O +trong O +công_tác O +. O + +Nơi O +đây O +đã O +nảy_sinh O +tình O +chị_em O +cao_quí O +thiết_tha O +, O +mối O +tình O +đã O +nâng O +mình O +đi O +vững O +bước O +qua O +ngàn O +vạn O +chông_gai O +trong O +cuộc_đời O +. O + +Dòng O +suối O +này O +một O +buổi_trưa O +nào O +mình O +đứng O +chờ O +em O +, O +gốc O +cây O +này O +mình O +đã O +ngồi O +cùng O +em O +sau O +những O +ngày O +xa_cách O +... O + +Bao_nhiêu O +kỷ_niệm O +lần_lượt O +hiện O +ra O +trong O +óc O +mình O +. O + +Giặc O +đã O +cướp O +của O +mình O +hai O +quyển O +nhật_ký O +, O +tuy O +đã O +mất O +những O +trang O +sổ O +vô_giá O +đó O +, O +nhưng O +còn O +một O +quyển O +sổ O +quí O +hơn O +cả O +đó O +là O +bộ_óc O +của O +mình O +, O +nó O +sẽ O +ghi O +lại O +toàn_bộ O +những O +điều O +nó O +đã O +tiếp_thu O +được O +trong O +cuộc_sống O +. O + +Như_vậy O +, O +có_thể O +chị O +Thuỳ B-PER +Trâm I-PER +có O +ít O +nhất O +là O +ba O +cuốn O +nhật_ký O +? O + +Những O +gì O +chúng_ta O +đang O +đọc O +là O +nằm O +trong O +hai O +cuốn O +chị O +ghi_chép O +năm O +1968 O +, O +1969 O +, O +1970 O +. O + +Không O +thấy O +có O +năm O +1967 O +, O +năm O +đầu_tiên O +chị O +vào O +chiến_trường O +Quảng_Ngãi B-LOC +. O + +Sống_chết O +vẫn O +bên O +cạnh O +các O +anh O +... O + +Gương_mặt O +bà O +rạng_rỡ O +hẳn O +khi O +tự O +giới_thiệu O +” O +Tôi O +là O +Ngô B-PER +Thị I-PER +BiBi I-PER +” O +, O +cho O +dù O +tên O +cha_sinh_mẹ_đẻ O +của O +bà O +là O +Mahamas B-PER +Bibi I-PER +. O + +” O +Nhưng O +tôi O +luôn O +là O +người B-MISC +VN I-MISC +suốt O +74 O +năm O +của O +cuộc_đời O +, O +nguyện_vọng O +cuối_cùng O +của O +tôi O +cũng O +là O +được O +gia_nhập O +quốc_tịch O +VN B-LOC +” O +. O + +Gia_tài O +của O +bà O +là O +một O +tập O +giấy_tờ O +, O +cái O +đen O +cái O +trắng O +, O +cái O +ố O +vàng O +, O +cái O +cũ O +nát O +... O +, O +nhưng O +đó O +là O +cuộc_đời O +của O +một O +người O +thương_binh O +VN B-LOC +mang O +quốc_tịch O +Pakistan B-LOC +. O + +Bà O +nói O +: O +” O +Tôi O +mong_muốn O +khi O +chết O +đi O +, O +tôi O +được O +nằm O +chung O +chỗ O +với O +những O +đồng_đội O +đã O +từng O +cùng O +vào_sinh_ra_tử O +” O +. O + +Bước O +theo O +cách_mạng O +. O + +Ba O +tháng O +tuổi O +, O +người_mẹ O +Hà_Nội B-LOC +của O +Bibi B-PER +lâm_bệnh O +rồi O +mất O +, O +từ O +đó O +cô O +bé O +theo O +cha O +là O +thương_gia O +người B-MISC +Pakistan I-MISC +rong_ruổi O +khắp O +châu B-LOC +Á I-LOC +buôn_bán O +vải_lụa O +. O + +Bibi B-PER +gọi O +cô_giáo O +dạy O +tiếng B-MISC +Việt I-MISC +là O +mẹ O +. O + +Một O +lần O +, O +cha O +đi O +vắng O +, O +mẹ O +Năm B-PER +( O +Bùi B-PER +Thị I-PER +Năm I-PER +) O +đưa O +Bibi B-PER +từ O +Phnom_Penh B-LOC +về O +tận O +Tân_Châu B-LOC +( O +Châu_Đốc B-LOC +) O +, O +nói O +là O +về O +quê O +ngoại O +. O + +Bibi B-PER +còn O +nhớ O +rõ O +cảnh O +mẹ O +Năm B-PER +quì O +xuống O +, O +trang_trọng O +thề O +trước O +cái O +bàn O +có O +treo O +hai O +lá O +cờ O +đỏ O +và O +ảnh O +Bác B-PER +Hồ I-PER +. O + +Đường O +đời O +của O +Bibi B-PER +ngoặt O +theo O +con O +đường O +của O +cách_mạng O +VN B-LOC +từ O +đó O +. O + +Sau O +này O +người O +cha O +dọn O +về O +Sài_Gòn B-LOC +buôn_bán O +để O +tìm O +con O +, O +muốn O +đưa O +con O +rời O +khỏi O +VN B-LOC +. O + +Gặp O +lại O +cha O +, O +Bibi B-PER +lặp_đi_lặp_lại O +rằng O +cuộc_đời O +mình O +phải O +gắn_bó O +với O +bà_ngoại O +, O +mẹ O +, O +các O +anh_chị O +người B-MISC +VN I-MISC +đã O +đón O +Bibi B-PER +như O +đón O +người_thân O +về O +nhà O +. O + +Người O +cha O +Pakistan B-LOC +cũng O +phải O +chiều O +lòng O +con_gái O +. O + +Mạng_lưới O +liên_lạc O +nội_thành O +Sài_Gòn B-LOC +từ O +đó O +có O +thêm O +một O +cô O +giao_liên O +người O +nước_ngoài O +xinh_đẹp O +, O +nói O +trôi_chảy O +tiếng B-MISC +Pháp I-MISC +, O +tiếng B-MISC +Thái I-MISC +, O +tiếng B-MISC +Campuchia I-MISC +và O +cả O +tiếng B-MISC +Trung_Quốc I-MISC +. O + +Truyền_đơn O +, O +thuốc_nổ O +, O +lựu_đạn O +trao O +cho O +Bibi B-PER +là O +đến O +nơi O +đúng O +hẹn O +; O +cán_bộ O +theo O +chân O +Bibi B-PER +thì O +cứ O +ung_dung O +bước O +qua O +trạm O +gác O +; O +các O +chủ O +sạp O +vải O +ở O +Sài_Gòn B-LOC +cũng O +thông_qua O +cô O +con O +gái O +ông O +chủ O +Pakistan B-LOC +mà O +tiếp_tế O +cho O +cách_mạng O +; O +một_số O +sĩ_quan O +Pháp B-LOC +cũng O +dễ_dàng O +tiết_lộ O +thông_tin O +trong O +đồn_bót O +với O +cô_gái O +lai O +về O +các O +cuộc O +càn_quét O +... O + +Gương_mặt O +đã O +hằn O +vết O +thời_gian O +của O +bà O +Bibi B-PER +74 O +tuổi O +hôm_nay O +sinh_động O +hẳn O +lên O +khi O +bà O +diễn_tả O +động_tác O +dùng O +chiếc O +nón_lá O +để O +che_giấu O +gương_mặt O +xinh_đẹp O +, O +thoáng O +mơ_màng O +khi O +nhắc O +lại O +những O +lời O +thầy O +Tập B-PER +( O +Đào B-PER +Văn I-PER +Tập I-PER +) O +dạy O +cách O +làm_thân O +với O +các O +sĩ_quan O +Pháp B-LOC +, O +cách O +giữ_mình O +trước O +lính O +Pháp B-LOC +... O + +Năm O +1950 O +, O +Bibi B-PER +bị_thương O +nặng O +trong O +lần O +đường_dây O +giao_liên O +bị O +địch O +tập_kích O +ở O +đồng B-LOC +Ông_Cộ I-LOC +( O +nay O +là O +phường B-LOC +12 I-LOC +, O +24 O +, O +Q. B-LOC +Bình_Thạnh I-LOC +, O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +) O +. O + +Mảnh O +pháo O +chém O +vỡ O +trán O +, O +làm O +gãy O +chân O +, O +miểng O +pháo O +ghim O +vào O +khắp O +thân_thể O +, O +nhưng O +các O +đồng_đội O +VN B-LOC +đã O +cứu O +sống O +chị O +. O + +Bình_phục O +, O +sức_khoẻ O +suy_giảm O +, O +Bibi B-PER +vẫn O +tiếp_tục O +hoạt_động O +, O +dùng O +nơi O +ở O +của O +mình O +làm O +trụ_sở O +hội_họp O +, O +nuôi O +giấu O +cán_bộ O +, O +thiết_lập O +các O +đường_dây O +liên_lạc O +, O +tiếp_tế O +quần_áo O +, O +thuốc_men O +, O +hoá_chất O +cho O +chiến_khu O +. O + +Nhà O +của O +Bibi B-PER +cũng O +là O +nơi O +các O +chị O +, O +các O +anh O +tin_tưởng O +mang O +những O +đứa O +con O +có O +khi O +còn O +đỏ_hỏn O +đến O +gửi O +nuôi O +trước O +khi O +thoát_ly O +, O +lại O +có O +khi O +một O +đứa O +bé O +được O +đưa O +từ O +khu O +ra O +với O +lời O +nhắn O +” O +cha O +, O +mẹ O +hi_sinh O +” O +, O +Bibi B-PER +chăm_sóc O +, O +nuôi_nấng O +như O +con O +ruột O +... O + +Cứ O +thế O +, O +qua O +kháng_chiến O +chống O +Pháp B-LOC +đến O +thời O +chống O +Mỹ B-LOC +, O +đến O +hôm_nay O +bà O +Bibi B-PER +có O +hơn O +mười O +người O +con O +đã O +trưởng_thành O +, O +trong O +đó O +có O +cả O +những O +người O +bà O +gửi O +sang O +Pháp B-LOC +cho O +ba O +ruột O +mình O +nuôi O +giúp O +. O + +Sâu_nặng O +Việt_Nam B-LOC +. O + +Bibi B-PER +xinh_đẹp O +ngày_xưa O +bây_giờ O +đã O +có O +tuổi O +. O + +Bà O +đã O +được O +xác_nhận O +là O +thương_binh O +loại O +A O +, O +mức O +3/4 O +từ O +năm O +1994 O +. O + +Bà O +có O +” O +chứng_nhận O +thường_trú O +cho O +người O +nước_ngoài O +” O +tại O +277D B-LOC +Lê I-LOC +Thánh I-LOC +Tôn I-LOC +, O +phường B-LOC +Bến_Nghé I-LOC +, O +Q. B-LOC +1 I-LOC +, O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +. O + +Mỗi O +năm O +, O +đến O +ngày O +27-7 O +, O +ngày O +tết O +âm_lịch O +, O +nhà O +bà O +Bibi B-PER +rộn_ràng O +những O +khách O +. O + +Ấy O +là O +những O +ngày O +vui O +nhất O +trong O +năm O +, O +bà O +loay_hoay O +nấu O +một O +bữa O +cơm O +thật O +thịnh_soạn O +, O +sắp O +lên O +bàn_thờ O +, O +thắp O +nén O +nhang O +mời O +đồng_đội O +... O + +Hồi O +ấy O +, O +Bibi B-PER +thoăn_thoắt O +khi O +đưa O +rước O +cán_bộ O +ra O +vào O +nội_thành O +, O +nhưng O +cô O +lại O +rất O +sợ O +đỉa O +. O + +Mỗi O +lần O +ra O +chiến_khu O +, O +mấy O +chị O +, O +mấy O +anh O +thay O +nhau O +cõng O +Bibi B-PER +lội O +ruộng O +. O + +Từ O +chỗ O +chỉ O +biết O +khóc O +trước O +những O +sợ_hãi O +, O +mất_mát O +, O +Bibi B-PER +đã O +lớn O +dần O +, O +dày_dạn O +dần O +cho O +đến O +ngày O +cô O +có O +can_đảm O +ngồi O +bên O +cạnh O +một O +thương_binh O +đang O +hấp_hối O +, O +nắm O +tay O +anh O +mà O +thủ_thỉ O +: O +” O +Anh O +đừng O +nghĩ O +đến O +cái O +chết O +, O +phải O +cười O +lên O +mà O +nghĩ O +đến O +cuộc_sống O +, O +để O +còn O +chiến_đấu O +. O + +Đây O +không O +phải O +xứ_sở O +của O +em O +nhưng O +em O +vẫn O +vào O +rừng O +, O +vẫn O +sống_chết O +bên O +cạnh O +các O +anh O +đây O +nè O +” O +. O + +Đến O +nhà O +bà O +, O +ngồi O +trước O +hành_lang O +căn_hộ O +tập_thể O +, O +chốc_chốc O +lại O +thấy O +mấy O +người O +hàng_xóm O +sang O +thăm_hỏi O +, O +gửi O +chìa_khoá O +nhà O +, O +chốc_chốc O +lại O +một O +người O +bạn O +già O +đến O +thăm O +. O + +Bà O +cười O +sảng_khoái O +: O +” O +Tôi O +không O +có O +nhiều O +tiền O +nhưng O +giàu O +lắm O +đó O +. O + +Gạo O +không O +bao_giờ O +phải O +mua O +, O +những O +đứa O +nhỏ O +ngày_xưa O +tôi O +nuôi O +bây_giờ O +về O +quê O +lập_nghiệp O +, O +tháng_tháng O +mang O +gạo O +, O +mắm O +, O +trái_cây O +lên O +nuôi O +lại O +mẹ O +. O + +Khi O +xưa O +ba O +tôi O +dạy O +: O +sống O +với O +người B-MISC +VN I-MISC +phải O +luôn_luôn O +tốt O +. O + +Tốt O +với O +họ O +, O +người O +tốt O +, O +người O +xấu O +gì O +cũng O +sẽ O +tốt O +lại O +với O +mình O +. O + +Sau O +này O +tôi O +còn O +biết O +có O +những O +người O +mới O +đánh O +chửi O +nhau O +đó O +, O +ngủ O +qua O +một O +đêm O +thức_dậy O +lại O +thân O +hơn O +hôm_qua O +” O +. O + +Nhà O +bà O +hiện_giờ O +còn O +một O +người O +con_gái O +nuôi O +( O +không O +biết O +đã O +là O +cuối_cùng O +chưa O +) O +và O +con O +gái O +của O +cô O +mới O +tám O +tháng O +tuổi O +lúc O +nào O +cũng O +quấn_quít O +trong O +lòng O +bà_ngoại O +. O + +” O +Tiền O +phụ_cấp O +thương_binh O +, O +tiền O +các O +con O +giúp_đỡ O +, O +tất_thảy O +đều O +để_dành O +mua O +sữa O +cho O +nhóc_tì O +này O +. O + +Từ O +ngày O +có O +cháu O +bên O +cạnh O +, O +tôi O +thấy O +mình O +khoẻ O +hẳn O +lên O +, O +những O +vết_thương O +cũng O +bớt O +tái_phát O +. O + +Khoẻ O +để O +còn O +đợi O +cái O +ngày O +được O +chính_thức O +là O +công_dân O +VN B-LOC +” O +. O + +Câu_chuyện O +với O +bà O +lòng_vòng O +qua O +những O +ký_ức O +rồi O +cũng O +quay O +về O +chủ_đề O +: O +quốc_tịch O +VN B-LOC +. O + +Đã O +hai O +năm O +nay O +, O +bà O +Bibi B-PER +cứ O +viết O +đi O +viết O +lại O +những O +lá O +đơn O +xin O +nhập O +quốc_tịch O +VN B-LOC +với O +những O +lời O +tha_thiết O +: O +” O +Tôi O +mong_muốn O +khi O +chết O +đi O +, O +bia_mộ O +tôi O +sẽ O +mang O +tên O +Ngô B-PER +thị I-PER +BiBi I-PER +( O +lấy O +họ O +của O +mẹ O +ruột O +) O +, O +và O +tôi O +được O +nằm O +chung O +chỗ O +với O +những O +đồng_đội O +đã O +từng O +cùng O +chiến_đấu O +, O +từng O +vào_sinh_ra_tử O +” O +. O + +Tháng O +5-2004 O +, O +Đại_sứ_quán B-ORG +Pakistan I-ORG +tại O +Hà_Nội B-LOC +công_nhận O +bà O +đã O +nộp O +hộ_chiếu O +và O +từ_bỏ O +quốc_tịch O +Pakistan B-LOC +. O + +Từ O +đó O +đến O +nay O +, O +bà O +đã O +nhiều O +lần O +gửi O +đơn O +cho O +phía O +VN B-LOC +nhưng O +hồi_âm O +vẫn O +chưa O +về O +. O + +” O +Khó O +quá O +, O +tôi O +không O +nghĩ O +là O +xin O +gia_nhập O +quốc_tịch O +VN B-LOC +lại O +khó O +vậy O +” O +, O +bà O +BiBi B-PER +nói O +và O +lại O +kể O +những O +câu_chuyện O +- O +những O +câu_chuyện O +mà O +ai O +nghe O +cũng O +hiểu O +VN B-LOC +không O +chỉ O +là O +một O +nửa O +máu_thịt O +mà O +còn O +là O +toàn_bộ O +cuộc_đời O +bà O +. O + +Những O +trang O +nhật_ký O +cuối_cùng O +. O + +Có O +cái O +gì O +mong_đợi O +tha_thiết O +trong O +lòng O +. O + +Mong O +gì O +? O + +Mong O +những O +người O +về O +bổ_sung O +cho O +bệnh_xá O +để O +có_thể O +đảm_đương O +nhiệm_vụ O +nặng_nề O +trong O +những O +ngày O +tới O +. O + +Mong O +cuối O +tháng O +em O +về O +, O +mong O +thư O +những O +người O +thân_yêu O +... O + +Và O +niềm O +mong_ước O +lớn_lao O +nhất O +là O +hoà_bình O +, O +độc_lập O +để O +mình O +lại O +trở_về O +sống O +trọn O +trong O +lòng O +mẹ O +. O + +Sao O +mấy O +b��a O +rày O +trong O +tâm_tư O +mình O +nặng_trĩu O +nhớ_thương O +... O +đêm_đêm O +mình O +mơ O +thấy O +miền B-LOC +Bắc I-LOC +... O + +Ngày_ngày O +mình O +ước_ao O +mong_đợi O +... O + +Ôi O +Th. B-PER +ơi O +! O + +Đường O +đi O +còn O +lắm O +gian_lao O +, O +Th. B-PER +còn O +phải O +bước O +tiếp O +chặng O +đường O +gian_khổ O +đó O +. O + +Hãy O +kiên_trì O +nhẫn_nại O +hơn O +nữa O +nghe O +Th. B-PER + +Chủ_nhật O +, O +trời O +sau O +một O +cơn O +mưa O +quang_đãng O +và O +dịu O +mát O +, O +cây O +lá O +xanh_rờn O +. O + +Trong O +nhà O +lọ O +hoa O +trên O +bàn O +vừa O +thay O +buổi_sáng O +, O +những O +bông O +hoa O +mặt_trời O +xinh_đẹp O +ngả O +bóng O +xuống O +màu O +gỗ O +bóng_loáng O +trên O +chiếc O +radio O +đặt O +giữa O +nhà O +. O + +Chiếc O +đĩa_hát O +đang O +quay O +một O +bản_nhạc O +quen_thuộc O +- O +Dòng O +Danube B-LOC +xanh O +... O + +Có O +tiếng O +cười O +nói O +bạn_bè O +đến O +chơi O +... O + +Ôi O +, O +đó O +chỉ O +là O +giấc O +mơ O +- O +một O +giấc O +mơ O +không O +phải O +là O +trong O +giấc O +ngủ O +! O + +Sáng O +nay O +cũng O +là O +chủ_nhật O +, O +trời O +cũng O +sau O +một O +cơn O +mưa O +. O + +Không_gian O +êm_ả O +, O +nếu O +không O +có O +tiếng O +máy_bay O +thô_bạo O +xé O +nát O +bầu_trời O +thì O +không O +có O +gì O +khác O +đâu O +ngoài O +tiếng O +suối O +rì_rào O +chảy O +! O + +Nơi O +mình O +ở O +lại O +vừa O +qua O +một O +trận O +bom O +- O +chiều O +hôm_kia O +hai O +chiếc O +Moran O +hai O +thân O +quần O +mãi O +rồi O +phóng O +rocket O +xuống O +... O + +Nghe O +rocket O +nổ O +mọi O +người O +vội O +lật_đật O +xuống O +hầm O +, O +nghe O +bom O +rít O +trên O +đầu O +mình O +tưởng O +chúng O +thả O +ở O +quả O +đồi O +trước O +mặt O +, O +nhưng O +sau O +bốn O +loạt O +bom O +chúng O +đi O +, O +mọi O +người O +mới O +hốt_hoảng O +nhận O +ra O +rằng O +bom O +nổ O +cách O +mình O +chỉ O +không O +đầy O +20 O +m O +. O + +Cả O +một O +vùng O +cây O +trơ_trọi O +, O +nilông O +che O +trên O +nhà O +rách O +tan_nát O +và O +bay O +tơi_tả O +từng O +mảnh O +. O + +Từng O +cây O +cột O +bị O +mảnh O +bom O +tiện O +xơ_xác O +. O + +Đất_đá O +rơi O +đầy O +hầm O +! O + +May_mắn O +là O +không O +ai O +bị_thương O +. O + +Sau O +trận O +bom O +, O +mọi O +người O +nhận_định O +điểm O +này O +đã O +bị O +lộ O +, O +vội O +lập_tức O +triển_khai O +tìm O +điểm O +khác O +làm O +nhà O +để O +chuyển O +đi O +. O + +Số O +lực_lượng O +mạnh_khoẻ O +đã O +đi O +hết O +, O +để O +lại O +năm O +thương_binh O +nặng O +cố_định O +và O +bốn O +chị_em O +nữ O +. O + +Chiều O +hôm_qua O +trời O +mưa O +như O +trút O +nước O +, O +bọn O +mình O +đem O +nilông O +trải O +kín O +mặt O +nền O +nhà O +vậy_mà O +nước O +vẫn O +đổ O +xuống O +giàn_giụa O +. O + +Một_số O +người O +chọn O +đảo O +làm O +nơi O +cư_ngụ O +, O +vừa O +tiện O +đánh_bắt O +cá O +, O +vừa O +làm O +rẫy O +kiếm O +thêm O +. O + +Mấy O +thương_binh O +ngồi O +co_ro O +ướt O +lướt_thướt O +. O + +Nhìn O +những O +cảnh O +đó O +mình O +cười O +mà O +nước_mắt O +chực O +trào O +ra O +trên O +mi O +. O + +Tiếng O +chị O +Lãnh B-PER +hỏi O +mình O +: O +” O +Có O +ai O +biết O +cảnh O +này O +cho O +không O +” O +. O + +Ai O +biết O +? O + +Chắc O +nhiều O +người O +biết O +nhưng O +cũng O +không O +ai O +biết O +cho O +tường_tận O +. O + +Và O +mình O +, O +mình O +cũng O +không O +biết O +hết O +còn O +bao_nhiêu O +cảnh O +khổ O +hơn O +nữa O +trong O +cuộc O +kháng_chiến O +quyết_liệt O +này O +. O + +Sinh_tử O +không_thể O +nào O +mà O +ghi O +hết O +, O +mà O +có_lẽ O +cũng O +không O +nên O +nói O +hết O +để O +làm_gì O +. O + +Những O +lá O +thư O +mình O +viết O +cũng O +không O +bao_giờ O +kể O +hết O +với O +những O +người O +thân_yêu O +về O +tất_cả O +nỗi O +khổ O +mình O +đã O +trải O +qua O +. O + +Kể O +để O +làm_gì O +cho O +người O +thân_yêu O +của O +mình O +thêm O +lo_lắng O +. O + +Thuận B-PER +em O +mình O +đã O +trải O +qua O +bao_nhiêu O +lần O +cái O +chết O +kề O +bên O +, O +bao_nhiêu O +câu_chuyện O +đau_buồn O +đã O +hằn O +lên O +khuôn_mặt O +của O +em O +, O +những O +nếp O +nhăn O +làm O +em O +già O +trước O +tuổi O +nhưng O +bao_giờ O +viết O +thư O +cho O +mình O +lá O +thư O +cũng O +tràn_ngập O +lo_âu O +cho O +mình O +và O +nhắc_nhở O +mình O +cảnh_giác O +hơn O +. O + +” O +Còn O +em O +vẫn O +khoẻ O +thôi O +! O +” O +. O + +Mình O +đã O +học_tập O +em O +tinh_thần O +đó O +. O + +Hôm_qua O +trong O +cảnh O +hoang_tàn O +sau O +trận O +bom O +, O +mọi O +người O +gồng_gánh O +ra O +đi O +, O +anh O +Đạt B-PER +đăm_đăm O +nhìn O +mình O +nửa_đùa_nửa_thật O +hỏi O +: O +” O +Có O +ai O +biết O +cảnh O +này O +không O +nhỉ O +? O + +Nếu O +hoà_bình O +lập_lại O +ắt_hẳn O +phải O +chiếu_cố O +nhiều O +đến O +những O +người O +đã O +qua O +cảnh O +này O +” O +. O + +Mình O +cảm_thấy O +đau_nhói O +trong O +lòng O +, O +mình O +làm O +không O +phải O +để O +được O +chiếu_cố O +, O +nhưng O +có O +ai O +hiểu O +nỗi O +ước_ao O +cháy_bỏng O +của O +mình O +không O +? O + +Mình O +trả_lời O +anh O +Đạt B-PER +: O +- O +Ồ O +, O +em O +thì O +chả O +cần O +chiếu_cố O +đâu O +. O + +Ước_mong O +của O +em O +chỉ O +là O +hoà_bình O +trở_lại O +để O +em O +được O +về O +với O +má O +em O +. O + +Có O +thế O +thôi O +! O + +Chúng_mình O +đang O +sống O +trong O +những O +ngày O +căng_thẳng O +tột_bậc O +. O + +Bệnh_xá O +đã O +bị O +đánh_phá O +, O +địch O +tiếp_tục O +uy_hiếp O +dữ_dội O +bằng O +đủ O +loại O +máy_bay O +. O + +Nghe O +tiếng O +máy_bay O +quần O +trên O +đầu O +mình O +thấy O +thần_kinh O +căng_thẳng O +như O +một O +sợi O +dây O +đàn O +lên O +hết O +cỡ O +. O + +Không O +có O +cách O +nào O +giải_quyết O +khác O +hơn O +là O +mình O +vẫn O +phải O +ở O +lại O +cùng O +anh_em O +thương_binh O +. O + +Buồn_cười O +thay O +đồng_chí O +chính_trị_viên O +của O +bệnh_xá O +từ_chối O +không O +dám O +ở O +lại O +cùng O +mình O +trong O +tình_huống O +này O +. O + +Vậy O +đó O +, O +lửa O +thử O +vàng O +gian_nan O +thử O +sức O +. O + +Mình O +cũng O +đành O +chịu_đựng O +trong O +hoàn_cảnh O +này O +chớ O +biết O +nói O +sao O +hơn O +? O + +Những O +ngày O +này O +nhớ O +miền B-LOC +Bắc I-LOC +tha_thiết O +, O +nhìn O +trời O +râm O +mát O +mình O +nhớ O +những O +buổi O +chiều O +mình O +cùng O +các O +bạn O +ung_dung O +trên O +chiếc O +xe O +dạo O +qua O +vườn_ươm O +cây O +, O +những O +luống O +hoa O +pensées O +rực_rỡ O +như O +những O +đàn O +bướm O +đậu O +trên O +mặt_đất O +, O +những O +đoá O +hồng O +ngào_ngạt O +hương_thơm O +... O + +Mình O +nhớ O +cả O +khóm O +liễu_tường O +trong O +vườn O +thực_vật O +- O +bông O +hoa O +Phương B-PER +thường O +hái O +về O +cắm O +trong O +nhà O +. O + +Ôi O +miền B-LOC +Bắc I-LOC +xa_xôi O +, O +bao_giờ O +ta O +trở_lại O +? O + +Ngày O +nay O +Moran O +không O +quần O +, O +không_khí O +im_lặng O +, O +thỉnh_thoảng O +từng O +đợt O +những O +chiếc O +HU-_1A O +quần O +sát O +trên O +đồi O +, O +chắc_chắn O +là O +có O +địch O +ở O +quanh O +khu_vực O +này O +. O + +Chỉ O +có O +ba O +chị_em O +gái O +ở O +nhà O +cùng O +năm O +thương_binh O +cố_định O +. O + +Nếu O +địch O +sục O +vào O +đây O +chắc O +không O +có O +cách O +nào O +khác O +hơn O +là O +bỏ O +chạy O +! O + +Vậy O +được O +sao O +? O + +Mọi O +người O +đều O +đã O +xác_định O +là O +không O +có O +cách O +nào O +hơn O +trong O +tình_huống O +đó O +nhưng O +nỡ O +nào O +? O +... O + +Niên B-PER +, O +một O +cậu O +bé O +thương_binh O +, O +đã O +nói O +với O +bọn O +mình O +giọng O +rất_đỗi O +chân_thành O +: O +” O +Các O +chị O +cứ O +bình_tĩnh O +, O +giặc O +đến O +cứ O +chạy O +đi O +, O +bọn O +em O +ở O +đây O +một_mất_một_còn O +với O +chúng O +! O +” O +. O + +Niên B-PER +năm O +nay O +19 O +tuổi O +, O +em O +công_tác O +ở O +đội O +an_ninh O +thị_trấn O +. O + +Đó O +là O +một O +cậu O +bé O +rất O +xinh O +trai O +, O +khuôn_mặt O +đầy_đặn O +, O +sống_mũi O +cao O +và O +đôi O +mắt O +to O +dưới O +hàng O +mi O +rậm O +. O + +Những O +lúc O +đau_đớn O +Niên B-PER +nhìn O +mình O +với O +đôi O +mắt O +long_lanh O +nước_mắt O +. O + +Niên B-PER +bị_thương O +trong O +lúc O +đi O +công_tác O +, O +vết_thương O +làm O +chảy O +máu O +thứ_phát O +ở O +động_mạch O +chằng O +trước O +. O + +Mình O +mới O +mở O +buộc O +động_mạch O +được O +ba O +bốn O +bữa O +thì O +bom O +giội O +xuống O +bệnh_xá O +, O +Niên B-PER +bị O +cây_gỗ O +trong O +hầm O +đè O +gãy O +chân O +đúng O +ngay O +chỗ O +vết O +mổ O +. O + +Mười O +hai O +ngày O +qua O +mình O +lo_lắng O +chân O +em O +sẽ O +chảy O +máu O +lại O +, O +nếu_vậy O +sẽ O +khó O +bảo_tồn O +nổi O +. O + +Hôm_nay O +s��� O +nguy_hiểm O +ấy O +qua O +rồi O +, O +nhưng O +nếu O +địch O +ập O +đến O +... O +em O +sẽ O +chết O +ư O +Niên B-PER +? O + +Lòng O +mình O +đau O +như O +dao O +cắt O +, O +không O +biết O +nói O +thế_nào O +và O +làm O +cách O +nào O +để O +bảo_vệ O +những O +người O +thương_binh O +bọn O +mình O +đã O +tận_tình O +phục_vụ O +với O +bao_nhiêu O +gian_khổ O +trong O +bao_nhiêu O +ngày O +qua O +. O + +Chiều O +đã O +xuống O +, O +ánh O +nắng O +đã O +mờ O +tắt O +sau O +dãy O +núi O +xa O +. O + +Những O +chiếc O +phản_lực O +, O +Moran O +đã O +thôi O +gào O +rú O +. O + +Rừng O +chiều O +im_lặng O +một_cách O +dễ_sợ O +. O + +Không O +một O +tiếng O +chim O +kêu O +, O +không O +một O +tiếng O +người O +nói O +, O +chỉ O +có O +tiếng O +suối O +róc_rách O +chảy O +và O +chiếc O +transistor O +đang O +phát O +một O +bản_nhạc O +. O + +Mình O +không O +nghe O +nhan_đề O +nhưng O +chỉ O +biết O +khúc O +nhạc O +êm_dịu O +, O +mượt_mà O +như O +cánh O +đồng O +lúa O +xanh O +êm_ả O +trong O +sương O +chiều O +. O + +Bất_giác O +mình O +quên O +đi O +tất_cả O +, O +quên O +cái O +không_khí O +nặng_nề O +đang O +đè O +nặng O +trên O +mình O +suốt O +mấy O +ngày O +nay O +. O + +Từ O +sáng O +đến O +giờ O +ngoài O +lúc O +ăn O +cơm O +, O +ba O +chị_em O +mỗi O +đứa O +ngồi O +một O +góc O +, O +mắt O +đăm_đăm O +theo_dõi O +phát_hiện O +địch O +. O + +Mình O +không O +rời O +vị_trí O +quan_sát O +một O +phút O +nào O +nhưng O +đầu_óc O +mình O +lại O +là O +những O +cảnh O +của O +ngày O +đoàn_tụ O +sum_họp O +. O + +Mình O +sẽ O +trở_về O +chắt_chiu O +vun_xới O +cho O +tổ_ấm O +gia_đình O +, O +mình O +sẽ O +biết O +quí O +từng O +phút O +, O +từng O +giây O +hoà_bình O +ấy O +bởi_vì O +có O +sống O +ở O +đây O +mới O +hiểu O +hết O +giá_trị O +của O +cuộc_sống O +. O + +Ôi O +! O +Cuộc_sống O +đổi O +bằng O +máu_xương O +, O +tuổi_trẻ O +của O +bao_nhiêu O +người O +. O + +Biết_bao_nhiêu O +cuộc_đời O +đã O +chấm_dứt O +để O +cho O +cuộc_đời O +khác O +được O +tươi O +xanh O +. O + +Miền B-LOC +Bắc I-LOC +ơi O +có O +thấu O +hết O +lòng O +miền B-LOC +Nam I-LOC +không O +nhỉ O +? O + +Đến O +hôm_nay O +vẫn O +không O +thấy O +ai O +qua O +. O + +Đã O +gần O +mười O +ngày O +kể O +từ O +hôm O +bị O +bom O +lần O +thứ O +hai O +. O + +Mọi O +người O +ra O +đi O +hẹn O +sẽ O +trở_về O +gấp O +để O +đón O +bọn O +mình O +ra O +khỏi O +khu_vực O +nguy_hiểm O +mà O +mọi O +người O +nghi O +là O +gián_điệp O +đã O +chỉ_điểm O +này O +. O + +Từ O +lúc O +ấy O +, O +những O +người O +ở O +lại O +đếm O +từng O +giây O +, O +từng O +phút O +. O + +Sáu O +giờ O +sáng O +mong O +cho O +đến O +trưa O +, O +trưa O +mong O +đến O +chiều O +... O + +Một O +ngày O +, O +hai O +ngày O +... O +rồi O +chín O +ngày O +đã O +trôi O +đi O +mọi O +người O +vẫn O +không O +trở_lại O +! O + +Những O +câu O +hỏi O +cứ O +xoáy O +trong O +đầu_óc O +mình O +và O +những O +người O +ở O +lại O +. O + +Vì_sao O +? O + +Lý_do O +vì_sao O +mà O +không O +ai O +trở_lại O +? O + +Có O +khó_khăn O +gì O +? O + +Không_lẽ_nào O +mọi O +người O +lại O +đành_đoạn O +bỏ O +bọn O +mình O +trong O +cảnh O +này O +sao O +? O + +Không O +ai O +trả_lời O +bọn O +mình O +cả O +, O +mấy O +chị_em O +hỏi O +nhau O +, O +bực_bội O +, O +giận_hờn O +rồi O +lại O +bật_cười O +, O +nụ O +cười O +qua O +hai O +hàng O +nước_mắt O +long_lanh O +, O +chực O +tràn O +ra O +trên O +mi O +mắt O +. O + +Hôm_nay O +gạo O +chỉ O +còn O +ăn O +một O +bữa O +chiều O +nữa O +là O +hết O +. O + +Không_thể O +ngồi O +nhìn O +thương_binh O +đói O +được O +. O + +Mà O +nếu O +đi O +, O +một O +người O +đi O +thì O +không O +đảm_bảo O +. O + +Đường O +đi O +trăm O +nghìn O +nguy_hiểm O +. O + +Còn O +nếu O +đi O +hai O +người O +thì O +bỏ O +lại O +một O +người O +, O +nếu O +có O +tình_huống O +gì O +xảy O +ra O +thì O +sao O +? O + +Và O +không O +nói O +gì O +xa_xôi O +, O +trước_mắt O +trời O +sẽ O +ập O +nước O +xuống O +, O +một O +mình O +loay_hoay O +làm O +sao O +cho O +kịp O +. O + +Chăng O +nilông O +trước O +thì O +sợ O +máy_bay O +? O + +Cuối_cùng O +cũng O +phải O +hai O +người O +đi O +. O + +Chị O +Lãnh B-PER +và O +Xăng B-PER +ra O +đi O +, O +mình O +đứng O +nhìn O +hai O +chị O +quần O +xắn O +tròn O +trên O +vế O +, O +lặn_lội O +qua O +dòng O +suối O +nước O +chảy O +rần_rần O +, O +tự_nhiên O +nước_mắt O +mình O +rưng_rưng O +... O + +Bất_giác O +mình O +đọc O +khẽ O +câu_thơ O +: O +Bây_giờ O +trời O +biển O +mênh_mông O +Bác B-PER +ơi O +có O +thấu O +tấm_lòng O +trẻ_thơ O +... O + +Không O +, O +mình O +không O +còn O +thơ_dại O +nữa O +, O +mình O +đã O +lớn O +, O +đã O +dày_dạn O +trong O +gian_khổ O +nhưng O +lúc O +này O +đây O +sao O +mình O +cảm O +thấy O +thèm_khát O +đến O +vô_cùng O +bàn_tay O +chăm_sóc O +của O +một O +người O +mẹ O +mà O +thật_ra O +là O +một O +bàn_tay O +của O +một O +người_thân O +hay O +tệ O +hơn O +chỉ O +là O +một O +người O +quen O +cũng O +được O +. O + +Hãy O +đến O +với O +mình O +, O +nắm O +chặt O +bàn_tay O +mình O +trong O +lúc O +cô_đơn O +, O +truyền O +cho O +mình O +tình_thương O +, O +sức_mạnh O +để O +vượt O +qua O +những O +chặng O +đường O +gian_khổ O +trước_mắt O +. O + +Đó O +là O +những O +dòng O +chữ O +cuối_cùng O +của O +chị O +Thuỳ B-PER +Trâm I-PER +. O + +Hai O +ngày O +sau O +, O +ngày O +22-6-1970 O +chị O +hi_sinh O +... O + +Số O +báo O +ngày_mai O +sẽ O +kể O +với O +bạn O +một O +câu_chuyện O +khác O +. O + +Câu_chuyện O +về O +cuộc O +chiến_đấu O +cuối_cùng O +của O +người O +nữ O +bác_sĩ O +trong O +niềm O +tin O +của O +một O +cựu_chiến_binh O +Mỹ B-LOC +. O + +Về O +làng O +” O +đỏ O +” O +Tân_An B-LOC +( O +xóm B-LOC +Mù_U I-LOC +) O +, O +xã B-LOC +Đức_Phong I-LOC +, O +huyện B-LOC +Mộ_Đức I-LOC +( O +Quảng_Ngãi B-LOC +) O +bây_giờ O +thấy O +màu O +xanh O +của O +cây O +và O +màu O +đỏ O +của O +ngói O +. O + +” O +Nhìn O +cảnh O +bình_yên O +nơi O +đây O +không O +ai O +nghĩ O +được O +cảnh O +30 O +năm O +trước O +cả O +xóm O +này O +đã O +bị O +cày O +xới O +, O +máu O +đổ O +như O +thế_nào O +” O +, O +anh O +Nguyễn B-PER +Đợi I-PER +- O +người O +dân O +trong O +làng O +- O +vừa O +dẫn O +tôi O +thắp O +nén O +hương O +trong O +nhà O +bia O +vừa O +rưng_rưng O +nước_mắt O +... O + +Dân O +xây O +nhà O +bia O +. O + +Anh O +Đợi B-PER +kể O +: O +” O +Năm O +1964 O +mình O +mới O +sáu O +tuổi O +. O + +Sau O +một O +trận O +chống O +càn O +ngoài O +rìa O +làng O +, O +tin O +dữ O +bay O +về O +: O +ba O +hi_sinh O +. O + +Nghe O +tin O +này O +, O +mẹ O +mình O +lặng O +đi O +. O + +Cũng O +từ O +ngày O +đó O +, O +mẹ O +( O +mới O +25 O +tuổi O +) O +ít O +nói O +hẳn O +, O +ngày_ngày O +lẳng_lặng O +ra O +phía O +sau O +làng O +đem O +cơm O +cho O +anh_em O +bộ_đội O +du_kích O +và O +ở_vậy O +sớm_hôm O +cháo O +rau O +nuôi O +đứa O +con_trai O +duy_nhất O +là O +mình O +. O + +Tám O +năm O +sau O +, O +mẹ O +lại O +tiễn O +mình O +tiếp O +bước O +theo O +con O +đường O +của O +ba O +” O +. O + +Sát O +nhà O +anh O +Đợi B-PER +là O +nhà O +bà O +Nguyễn B-PER +Thị I-PER +Tồn I-PER +. O + +Thời O +chiến_tranh O +, O +chồng O +bà O +và O +người O +em O +chồng O +cũng O +vào O +du_kích O +rồi O +em O +chồng O +hi_sinh O +. O + +Sau O +đó O +bà O +lại O +tiễn O +hai O +con O +là O +Nguyễn B-PER +Ngọc I-PER +Thường I-PER +, O +Nguyễn B-PER +Văn I-PER +Quang I-PER +vào O +du_kích O +. O + +Chiến_tranh O +khốc_liệt O +, O +anh O +Thường B-PER +, O +anh O +Quang B-PER +hi_sinh O +và O +hai O +người O +em O +kế_tiếp O +là O +Nguyễn B-PER +Tiến I-PER +và O +Nguyễn B-PER +Tới I-PER +cũng O +vào O +du_kích O +, O +rồi O +cũng O +ra_đi O +mãi_mãi O +. O + +Ở O +” O +làng O +lõm O +” O +Tân_An B-LOC +này O +, O +những O +thế_hệ O +tiếp_nối O +ra O +đi O +không O +trở_về O +không O +chỉ O +có O +nhà O +anh O +Đợi B-PER +, O +nhà O +bà O +Tồn B-PER +. O + +Năm O +1975 O +, O +ngày O +vui O +toàn_thắng O +cũng O +là O +ngày O +người O +dân O +Tân_An B-LOC +nhìn O +khắp O +làng O +bùi_ngùi O +: O +cả O +làng O +có O +52 O +nóc O +nhà O +, O +nhưng O +có O +đến O +50 O +gia_đình O +liệt_sĩ O +và O +hai O +gia_đình O +có O +công O +với O +cách_mạng O +. O + +Nhà_cửa O +xác_xơ O +, O +lụp_xụp O +, O +nhiều O +gia_đình O +chết O +hết O +, O +chẳng O +còn O +ai O +đứng O +ra O +thờ_phụng O +. O + +Ngày O +giỗ O +người_thân O +đâu O +thể O +không O +tươm_tất O +. O + +” O +Dân O +làng O +càng O +nghĩ O +càng O +thương O +cái O +làng O +mình O +. O + +Thế_là O +cả O +làng O +bàn_bạc O +chuyện O +xây O +một O +nhà O +bia O +tưởng_niệm O +để O +thờ_phụng O +chung O +của O +cả O +làng O +, O +niềm O +riêng O +cũng O +là O +cảnh O +chung O +, O +cả O +làng O +cùng O +nhau O +chia_sẻ O +nỗi O +đau O +” O +, O +ông O +Nguyễn B-PER +Vụ I-PER +nhớ O +lại O +. O + +Chuyện O +xây O +bia O +tưởng_niệm O +lan O +ra O +khắp O +làng O +. O + +Ông O +Trần B-PER +Út I-PER +kể O +: O +” O +Hồi O +đó O +dân O +làng O +nghèo O +lắm O +, O +bữa O +rau O +bữa O +cháo O +nhưng O +thấy O +việc O +đúng O +nên O +bà_con O +tự_nguyện O +. O + +Người O +bán O +rổ O +khoai_lang O +, O +củ_mì O +; O +người O +ra O +biển O +cào O +ốc O +gạo O +lấy O +tiền O +đóng_góp O +. O + +Rồi O +nhà O +bia O +tưởng_niệm O +được O +xây_dựng O +trong O +cái O +nghĩa O +, O +cái O +tình O +” O +. O + +Cuối O +năm O +1993 O +, O +khánh_thành O +nhà O +bia O +, O +bà_con O +như O +nghẹn O +lại O +khi O +đứng O +trước O +danh_sách O +dài O +những O +liệt_sĩ O +của O +làng O +và O +cả O +những O +vùng O +quê O +khác O +hi_sinh O +trên O +đất O +này O +. O + +Kể O +từ O +ngày O +ấy O +, O +đâu O +chỉ O +có O +dịp O +kỷ_niệm O +Ngày O +thương_binh O +liệt_sĩ O +, O +ngày O +tết O +, O +dân O +làng O +trước O +khi O +ra O +khơi O +hay O +đi O +đâu O +xa O +cũng O +mang O +hương O +ra O +thắp O +. O + +30 O +năm O +rồi O +, O +nhà O +bia O +không O +một O +ngày O +thiếu O +mùi O +hương O +. O + +Đất O +hồi_sinh O +. O + +Tôi O +theo O +anh O +Nguyễn B-PER +Đợi I-PER +đi O +về O +phía O +biển O +. O + +Nơi O +đây O +sau O +chiến_tranh O +chỉ O +có O +trảng O +cát O +dài O +nhìn O +nhức O +mắt O +, O +bây_giờ O +là O +hàng O +dương O +xanh O +. O + +Thấy O +” O +làng O +lõm O +” O +nằm O +chòi O +bên O +mép O +biển O +như O +cái O +gai O +trước O +mắt O +, O +ngày O +26-6-1966 O +Mỹ B-LOC +cho O +máy_bay O +ném O +bom O +phía O +trong O +trảng O +cát O +, O +rồi O +từ O +biển O +tàu O +chiến O +bắn O +lên O +. O + +Chỉ O +trong O +một O +buổi O +sáng O +, O +125 O +người O +dân O +trong O +xóm O +và O +các O +xóm O +lân_cận O +không O +còn O +nữa O +. O + +Đến O +nay O +cả O +làng O +có O +sáu O +bà_mẹ O +VN B-LOC +anh_hùng O +. O + +Có O +nhà O +chết O +hết O +chẳng O +còn O +ai O +thờ_phụng O +. O + +Nhà O +bia O +là O +nơi O +ấm_áp O +những O +nén O +nhang O +. O + +Chị O +Nguyễn B-PER +Thị I-PER +Cúc I-PER +, O +dân O +trong O +làng O +, O +đang O +cào O +lá O +dương O +về O +nấu O +bếp O +, O +kể O +: O +” O +Hồi O +mới O +giải_phóng O +, O +mùa O +hè O +mỗi O +lần O +mang O +cơm O +ra O +biển O +cho O +chồng O +đi O +đánh O +cá O +, O +ngang O +qua O +trảng O +cát O +này O +phải O +bẻ O +theo O +một O +nhánh O +cây O +, O +bước O +đi O +vài O +bước O +ném O +nhánh O +cây O +xuống O +đứng O +lên O +cho O +khỏi O +bỏng O +rát O +” O +. O + +Còn O +ngoài O +mé O +biển O +, O +có O +trên O +vài O +chục O +người O +đàn_ông O +đang O +dồn O +sức O +kéo O +lưới O +rùng O +. O + +Ông O +Nguyễn B-PER +Xuân I-PER +Bình I-PER +, O +69 O +tuổi O +, O +vừa O +kéo O +lưới O +vừa O +nói O +: O +” O +Đất O +này O +khó_khăn O +nhiều O +, O +cố O +làm O +mới O +có O +cái O +ăn O +mà O +lo O +cho O +con_cháu O +” O +. O + +Nhìn O +mẻ O +lưới O +kéo O +cũng O +chỉ O +được O +non O +vài O +ký O +cá O +, O +ông O +cười O +: O +” O +Ngày_mai O +rồi O +sẽ O +khá O +hơn O +” O +. O + +Sau O +chiến_tranh O +, O +đi O +từ O +đầu O +đến O +cuối O +làng O +, O +nhà O +nào O +cũng O +chỉ O +dùng O +thân O +cây O +dương O +bắt O +chéo O +rồi O +gác O +thêm O +một O +cây O +nữa O +làm O +đòn O +dông O +lợp O +tranh O +lên O +ở O +. O + +Mùa O +mưa O +nước O +từ O +Bàu_Súng B-LOC +, O +xã B-LOC +Đức_Chánh I-LOC +đổ O +về O +dâng O +cao O +làm O +tắc O +đường O +từ O +xóm O +đi O +vào O +khu_vực O +trung_tâm O +xã O +. O + +Dân O +làng O +lúc O +phải O +lội O +bộ O +, O +lúc O +chèo O +ghe O +qua O +mé O +rộc O +đến O +xóm B-LOC +Vân_Hà I-LOC +làm O +ruộng O +. O + +Tội O +nhất O +là O +nhiều O +đứa O +trẻ O +trong O +xóm O +lên O +xóm O +trên O +để O +học O +, O +đi O +ngang O +rộc O +bị O +nước O +cuốn O +trôi O +. O + +Khó_khăn O +thật O +nhiều O +nhưng O +chẳng O +ai O +kêu O +khó O +. O + +Bà_con O +cứ O +gom_góp O +từng O +mùa O +mua O +thiên O +ngói O +, O +mua O +gỗ_xẻ O +mè O +, O +làm O +trính O +để O +năm O +hoặc O +mười O +năm O +sau O +tiến_hành O +xây_dựng O +nhà O +. O + +Nhiều O +hộ O +nghĩ O +ra O +cách O +năm O +ba O +người O +góp O +tiền O +để O +một O +hộ O +xây O +nhà O +trước O +, O +sau O +đó O +những O +hộ O +này O +góp O +lại O +cho O +người O +khác O +xây O +. O + +Đến O +năm O +1992 O +cả O +làng O +có O +ngôi O +nhà O +ngói O +đầu_tiên O +, O +những O +người O +là O +thương_binh O +hoặc O +mất O +sức_lao_động O +do O +bị O +địch O +tra_tấn O +tù_đày O +thì O +bà_con O +tập_trung O +sức O +, O +tiền_của O +mà O +giúp O +. O + +Bây_giờ O +, O +hầu_hết O +trong O +làng O +là O +nhà O +ngói O +và O +95% O +số O +hộ O +có O +xe_máy O +. O + +Họ O +bàn O +với O +nhau O +chuyện O +nuôi O +bò O +lai O +, O +nuôi O +tôm O +trên O +cát O +. O + +Trên O +trảng O +cát O +dài O +ngày O +nào O +là O +đất O +chết O +bởi O +pháo O +bầy O +, O +bom_đạn O +cày O +xới O +giờ O +là O +rừng O +phi_lao O +, O +rừng O +điều O +. O + +Ngoài O +phía O +biển O +, O +sau O +năm O +2001 O +, O +khi O +ngành O +thuỷ_sản O +hoàn_thành O +đề_tài O +thực_nghiệm O +nuôi O +tôm O +trên O +cát O +bằng O +vật_liệu O +chống O +thấm O +rẻ O +tiền O +, O +nhiều O +hộ O +đã O +đầu_tư O +hàng O +trăm O +triệu O +đồng O +đào O +hồ O +, O +mua O +con_giống O +thả O +nuôi O +. O + +Ông O +Vũ B-PER +Nhân I-PER +, O +chủ_tịch O +UBND B-ORG +xã I-ORG +Đức_Phong I-ORG +, O +cho O +hay O +Nhà_nước O +đã O +đầu_tư O +xây_dựng O +con O +đường O +nhựa O +1 O +km O +từ O +ngã O +ba O +Ông_Thành B-LOC +về O +đến O +đầu O +làng O +, O +xây_dựng O +trường O +mẫu_giáo O +, O +kéo O +điện O +về O +làng O +, O +cho O +dân O +vay O +vốn O +đóng O +mới O +hai O +chiếc O +tàu O +xa O +bờ O +để O +đánh_bắt O +mực O +nồng O +vôi O +xuất_khẩu O +... O + +Làng O +” O +đỏ O +” O +bây_giờ O +đã O +sinh_sôi O +, O +đổi_mới O +nhiều O +. O + +Chị O +đã O +chết O +như O +chị O +đã O +sống O +. O + +Nhật_ký O +chấm_dứt O +ở O +ngày O +20-6-1970 O +. O + +Hai O +ngày O +sau O +, O +ngày O +22-6-1970 O +, O +chị O +tôi O +hi_sinh O +. O + +Mãi O +mấy O +tháng O +sau O +gia_đình O +tôi O +mới O +biết O +tin O +dữ O +. O + +Hôm O +đó O +là O +một O +ngày O +đầu O +đông O +, O +có O +mấy O +người O +khách O +đến O +gặp O +gia_đình O +. O + +Nỗi O +đau O +người O +mẹ O +. O + +Mẹ O +tôi O +ngã_vật O +xuống O +giường O +, O +lặng O +đi O +không O +nói O +được O +câu O +nào O +. O + +Nhưng O +mẹ O +tôi O +không O +khóc O +. O + +Mẹ O +tôi O +là O +một O +người O +phụ_nữ O +ít O +nói O +, O +đầy O +nghị_lực O +và O +đầy O +lý_trí O +. O + +Có_lẽ O +nỗi O +đau O +đã O +kết O +lại O +trong O +tim O +thành O +một O +khối O +rắn_chắc O +, O +kể O +từ O +đó O +mẹ O +tôi O +càng O +ít O +nói O +và O +hầu_như O +tôi O +không O +thấy O +mẹ O +tôi O +cười O +. O + +Giấy O +báo_tử O +không O +nói O +rõ O +hoàn_cảnh O +chị O +tôi O +hi_sinh O +. O + +Đồng_đội O +cũng O +mỗi O +người O +nói O +một O +khác O +. O + +Người O +thì O +kể O +trên O +đường O +về O +đồng_bằng O +xin O +tiếp_tế O +cho O +bệnh_xá O +, O +chị O +tôi O +gặp O +ổ O +phục_kích O +của O +Mỹ B-LOC +, O +chị O +báo_động O +cho O +đồng_đội O +chạy O +thoát O +và O +ở O +lại O +yểm_trợ O +rồi O +hi_sinh O +. O + +Người O +khác O +kể O +bệnh_xá O +bị O +địch O +tập_kích O +, O +chị O +hi_sinh O +để O +bảo_vệ O +thương_binh O +. O + +Có O +người O +lại O +kể O +toán O +công_tác O +của O +chị O +có O +bốn O +người O +, O +hi_sinh O +ba O +, O +chỉ O +còn O +một O +người O +thoát O +, O +đó O +là O +chị O +y_tá O +Nguyễn B-PER +Thị I-PER +Rô I-PER +. O + +Cuộc O +chiến_tranh O +quá O +khốc_liệt O +, O +sự O +hi_sinh O +diễn O +ra O +từng O +ngày O +, O +từng O +giờ O +, O +chị O +tôi O +hoà_lẫn O +trong O +muôn O +ngàn O +người O +đã O +lặng_lẽ O +hi_sinh O +vì O +Tổ_quốc O +, O +người_ta O +có_thể O +lẫn_lộn O +trường_hợp O +này O +với O +trường_hợp O +khác O +. O + +Có O +một O +điều O +chắc_chắn O +là O +chị O +tôi O +hi_sinh O +trong O +tư_thế O +đương_đầu O +với O +giặc O +. O + +Một O +vết O +đạn O +sâu_hoắm O +, O +ghim O +ngay O +giữa O +trán O +chị O +- O +điều O +này O +khi O +mẹ O +và O +tôi O +lên O +vùng O +núi B-LOC +Ba_Tơ I-LOC +để O +đưa O +chị O +về O +, O +tôi O +đã O +nhìn O +thấy O +. O + +Anh O +Tâm B-PER +, O +bí_thư O +Huyện_uỷ B-ORG +Đức_Phổ I-ORG +hiện_nay O +, O +cho O +biết O +anh O +được O +nghe O +kể O +lại O +trước O +khi O +hi_sinh O +chị O +còn O +hô O +vang O +: O +” O +Hồ B-PER +Chí I-PER +Minh I-PER +muôn O +năm O +. O + +Đả_đảo O +đế_quốc O +Mỹ B-LOC +” O +. O + +Tôi O +cũng O +không O +rõ O +đó O +có O +phải O +là O +sự_thật O +, O +hay O +chỉ O +là O +một O +huyền_thoại O +mà O +người O +dân O +Đức_Phổ B-LOC +yêu_thương O +chị O +kể O +lại O +cho O +thế_hệ O +sau O +nghe O +về O +một O +nữ O +bác_sĩ O +người O +Hà_Nội B-LOC +trẻ_trung O +, O +xinh_đẹp O +đã O +chiến_đấu O +và O +nằm O +lại O +trên O +quê_hương O +họ O +- O +trên O +mảnh O +đất O +Đức_Phổ B-LOC +mà O +chị O +đã O +coi O +là O +quê_hương O +thứ O +hai O +của O +mình O +. O + +Câu_chuyện O +của O +người O +cựu_chiến_binh O +Mỹ B-LOC +. O + +Sau O +bao O +đêm O +Fred B-PER +thức O +cùng O +Nguyễn B-PER +Trung I-PER +Hiếu I-PER +để O +đọc O +cuốn O +nhật_ký O +thứ O +nhất O +, O +cuốn O +nhật_ký O +cùng O +người O +viết O +nên O +nó O +đã O +trở_thành O +điều O +bí_mật O +riêng O +của O +hai O +người O +lính O +. O + +Tháng O +mười O +năm O +ấy O +, O +Fred B-PER +lại O +có O +được O +một O +thông_tin O +về O +tác_giả O +cuốn O +nhật_ký O +. O + +Một O +đêm O +, O +trong O +khi O +chờ O +trận O +đánh O +mở_màn O +, O +Fred B-PER +ngồi O +cạnh O +một O +người O +lính O +Mỹ B-LOC +. O + +Hai O +người O +kể O +lại O +cho O +nhau O +nghe O +những O +trận O +đánh O +mà O +họ O +đã O +trải O +qua O +. O + +Người O +lính O +nọ O +kể O +cho O +Fred B-PER +nghe O +một O +trận O +đánh O +lạ_lùng O +mà O +anh O +ta O +đã O +tham_dự O +. O + +Đó O +là O +một O +trận O +đánh O +không O +cân O +sức O +giữa O +120 O +lính O +Mỹ B-LOC +với O +một O +người O +phụ_nữ O +. O + +Anh O +ta O +tả O +lại O +người O +con_gái O +nhỏ_nhắn O +với O +chiếc O +túi O +vải O +bạt O +trên O +người O +, O +trong O +đựng O +vài O +quyển O +sổ O +nhỏ O +có O +vẽ O +những O +sơ_đồ O +vết_thương O +và O +phác_đồ O +điều_trị O +. O + +Fred B-PER +sững_sờ O +hiểu O +rằng O +anh O +đang O +được O +nghe O +kể O +về O +những O +giây_phút O +cuối_cùng O +của O +tác_giả O +cuốn O +nhật_ký O +đã O +ám_ảnh O +anh O +mấy O +tháng O +nay O +, O +liệu O +đó O +có O +phải O +là O +sự_thật O +? O + +Suốt O +bao_nhiêu O +năm O +Fred B-PER +băn_khoăn O +với O +ý_nghĩ O +ấy O +. O + +Sau O +khi O +liên_lạc O +được O +với O +gia_đình O +tôi O +, O +Fred B-PER +viết O +cho O +mẹ O +tôi O +bức O +thư O +sau O +: O +20 O +g O +27 O +, O +chủ_nhật O +1-5-2005 O +Thưa O +bà O +Trâm B-PER +. O + +Tôi O +mong O +rằng O +thư O +này O +sẽ O +không O +đem O +đến O +cho O +bà O +nỗi O +buồn O +mà O +chỉ O +là O +niềm O +tự_hào O +của O +một O +người O +mẹ O +đã O +sinh O +ra O +một O +người O +con_gái O +rất O +đặc_biệt O +. O + +Tôi O +cần O +phải O +nói O +lại O +với O +bà O +điều O +mà O +bao O +năm O +qua O +tôi O +vẫn O +tin O +: O +đó O +là O +trường_hợp O +hi_sinh O +của O +con_gái O +bà O +. O + +Tôi O +đang O +ngồi O +chờ O +một O +trận O +đánh O +cùng O +một O +đơn_vị O +lính O +Mỹ B-LOC +. O + +Ngồi O +bên O +cạnh O +tôi O +là O +một O +người O +lính O +và O +chúng_tôi O +nói O +với O +nhau O +về O +những O +trận O +đánh O +đã O +từng O +tham_dự O +. O + +Người O +lính O +đó O +kể O +cho O +tôi O +nghe O +về O +một O +trận O +chiến_đấu O +lạ_lùng O +giữa O +đơn_vị O +của O +anh O +ta O +gồm O +120 O +người O +đàn_ông O +với O +một O +người O +phụ_nữ O +. O + +Đơn_vị O +của O +anh O +ta O +gặp O +nhiều O +lều O +trại O +trong O +rừng O +sâu O +trên O +vùng O +núi O +phía O +tây O +huyện B-LOC +Đức_Phổ I-LOC +. O + +Ngay_lập_tức O +có O +một O +người O +nổ O +súng O +vào O +họ O +. O + +Người O +lính O +thấy O +rõ O +nhiều O +người O +đang O +chạy O +trong O +rừng O +để O +trốn O +thoát O +và O +muốn O +bắt O +họ O +, O +vì_thế O +họ O +kêu_gọi O +người O +đang O +bắn O +hãy O +đầu_hàng O +, O +nhưng O +đáp O +lại O +lời O +kêu_gọi O +đầu_hàng O +là O +thêm O +rất O +nhiều O +viên O +đạn O +bắn O +vào O +họ O +. O + +Đây O +là O +một O +người O +rất O +anh_hùng O +bởi_vì O +lính O +Mỹ B-LOC +được O +trang_bị O +rất O +nhiều O +vũ_khí O +vậy_mà O +phải O +khá O +lâu O +mới O +có_thể O +chặn O +lại O +một O +tay O +súng O +duy_nhất O +. O + +Khi O +thấy O +bị O +bắn O +tiếp O +, O +lính O +Mỹ B-LOC +bèn O +bắn O +trả O +và O +tay O +súng O +kia O +trúng O +đạn O +. O + +Nhưng O +toán O +lính O +Mỹ B-LOC +không O +bắt O +được O +ai O +khác O +nữa O +. O + +Khi O +đến O +được O +nơi O +người O +kia O +nằm O +toán O +lính O +Mỹ B-LOC +nhận O +thấy O +người O +đó O +đang O +bảo_vệ O +các O +bệnh_nhân O +trong O +một O +bệnh_viện O +. O + +Trên O +xác O +người O +phụ_nữ O +đó O +có O +một O +khẩu O +CKC O +và O +một O +cái O +túi O +vải O +bạt O +đựng O +vài O +cuốn O +sổ O +và O +sách_vở O +. O + +Trong O +chiến_tranh O +nhiệm_vụ O +của O +tôi O +là O +kiểm_tra O +tất_cả O +các O +giấy_tờ O +, O +tài_liệu O +bắt O +được O +của O +đối_phương O +. O + +Những O +điều O +người O +lính O +đó O +kể O +cho O +tôi O +nghe O +chắc_chắn O +là O +cái O +chết O +của O +người O +phụ_nữ O +có O +cuốn O +nhật_ký O +tôi O +nhận O +được O +ít O +lâu O +sau O +khi O +chị O +hi_sinh O +. O + +Trong O +thời_gian O +đó O +không O +có O +một O +tài_liệu O +nào O +khác O +giống O +như O +người O +lính O +mô_tả O +, O +vì_thế O +tôi O +tin O +chắc O +mình O +đã O +được O +nghe O +người O +lính O +nọ O +kể O +về O +cái O +chết O +của O +tác_giả O +cuốn O +nhật_ký O +. O + +Đó O +là O +cuốn O +nhật_ký O +thứ O +hai O +của O +bác_sĩ O +Đặng B-PER +Thuỳ I-PER +Trâm I-PER +. O + +Các O +con O +gái O +bà O +kể O +rằng O +một O +tháng O +sau O +ngày O +cuối_cùng O +ghi O +trong O +cuốn O +nhật_ký O +thứ O +hai O +thì O +Thuỳ B-PER +Trâm I-PER +hi_sinh O +trong O +một O +trận O +đánh O +. O + +Và O +nhờ O +một O +người O +bạn O +dẫn O +đường O +chỉ O +nơi O +chôn_cất O +gia_đình O +đã O +mang O +hài_cốt O +chị O +từ O +Quảng_Ngãi B-LOC +về O +vào O +năm O +1979 O +. O + +Có O +đúng O +chị O +nằm O +trên O +một O +dãy O +núi O +cao O +ở O +miền O +tây O +Đức_Phổ B-LOC +? O + +Và O +các O +bạn O +của O +chị O +có O +kể O +lại O +chị O +đã O +hi_sinh O +ra_sao O +không O +? O + +Suốt O +35 O +năm O +nay O +tôi O +vẫn O +nghĩ O +rằng O +chắc_chắn O +bác_sĩ O +Đặng B-PER +đã O +chết O +đúng O +như O +chị O +sống O +, O +hoàn_toàn O +không O +vị_kỷ O +, O +hoàn_toàn O +dâng_hiến O +. O + +Nếu O +tôi O +có O +xâm_phạm O +vào O +riêng_tư O +của O +bà O +thì O +cho_phép O +tôi O +xin_lỗi O +và O +mong O +không O +có O +điều O +gì O +xấu O +cả O +. O + +Tôi O +đã O +mang O +điều O +này O +trong O +lòng O +quá O +lâu O +và O +tôi O +vẫn O +đang O +đi O +tìm O +câu O +trả_lời O +. O + +Nhận O +được O +thư O +của O +Fred B-PER +, O +mẹ O +tôi O +vội O +gọi O +điện O +hỏi O +lại O +anh O +Lê B-PER +Văn I-PER +Khương I-PER +- O +người O +cùng O +công_tác O +trong O +bệnh_xá B-LOC +Đức_Phổ I-LOC +về O +địa_điểm O +chị O +tôi O +hi_sinh O +. O + +Anh O +cho O +biết O +nơi O +chị O +tôi O +ngã O +xuống O +chỉ O +cách O +bệnh_xá O +có O +50 O +m O +. O + +Hôm O +đó O +anh O +cũng O +đi O +công_tác O +, O +mãi O +hơn O +một O +tháng O +sau O +mới O +về O +và O +chỉ O +được O +nghe O +kể O +lại O +rằng O +chị O +tôi O +vừa O +ra O +khỏi O +bệnh_xá O +để O +đi O +công_tác O +xuống O +đồng_bằng O +thì O +phát_hiện O +có O +địch O +, O +chị O +nổ O +súng O +ngay O +báo_hiệu O +cho O +các O +bạn O +và O +chiến_đấu O +giữ O +chân O +chúng O +. O + +Mọi O +người O +thoát O +được O +hết O +, O +toán O +lính O +Mỹ B-LOC +kia O +vẫn O +nằm O +lại O +phục O +thêm O +ba O +ngày O +nữa O +mới O +rút_lui O +. O + +Chị O +tôi O +được O +đồng_bào O +dân_tộc O +địa_phương O +và O +đồng_đội O +chôn_cất O +ngay O +tại O +nơi O +chị O +ngã O +xuống O +, O +trên O +một O +đỉnh O +dốc O +của O +sườn O +núi B-LOC +Ba_Tơ I-LOC +. O + +Nghe O +tôi O +kể O +lại O +những O +chi_tiết O +ấy O +, O +Fred B-PER +viết O +cho O +mẹ O +tôi O +: O +9 O +g O +44 O +, O +thứ_hai O +, O +2-5-2005 O +. O + +Thưa O +bà O +Trâm B-PER +. O + +Và O +giờ O +đây O +thắc_mắc O +của O +tôi O +đã O +được O +giải_đáp O +. O + +Trận O +đánh O +mà O +người O +lính O +nọ O +tả O +lại O +cho O +tôi O +đúng O +là O +điều O +đã O +xảy O +ra O +. O + +Con O +gái O +bà O +đã O +một_mình O +chiến_đấu O +với O +120 O +lính O +Mỹ B-LOC +để O +bảo_vệ O +các O +bạn O +mình O +. O + +Ở O +bất_cứ O +đất_nước O +nào O +trên O +thế_giới O +điều O +đó O +đều O +được O +gọi O +là O +ANH_HÙNG O +và O +những O +người O +anh_hùng O +đều O +được O +tất_cả O +mọi O +người O +tôn_kính O +, O +dù O +người O +đó O +là O +đàn_ông O +hay O +đàn_bà O +. O + +Thế_giới O +phải O +được O +biết O +về O +sự O +dũng_cảm O +của O +con O +gái O +bà O +và O +mãi_mãi O +học_hỏi O +được O +điều O +gì O +đó O +từ O +tình_yêu O +và O +những O +suy_nghĩ O +của O +chị O +. O + +Hôm_qua O +tôi O +cùng O +mẹ O +, O +vợ O +và O +con_gái O +đi O +ăn O +tiệm O +. O + +Em O +trai O +tôi O +và O +vợ O +n�� O +cũng O +đi O +cùng O +. O + +Em_trai O +tôi O +là O +Michael B-PER +, O +thời_gian O +chiến_tranh O +nó O +rất O +nóng_lòng O +muốn O +được O +sang O +VN B-LOC +tham_chiến O +. O + +Nhưng O +cha O +tôi O +, O +một O +sĩ_quan O +hải_quân O +cao_cấp O +, O +lại O +không O +muốn O +đưa O +cả O +ba O +con O +trai O +sang O +VN B-LOC +. O + +Lúc O +đó O +anh O +trai O +tôi O +và O +tôi O +đã O +ở O +VN B-LOC +rồi O +. O + +Vì_thế O +ông O +đã O +dùng O +các O +thế_lực O +chính_trị O +của O +mình O +để O +Michael B-PER +không O +tham_gia O +cuộc_chiến O +. O + +Michael B-PER +rất O +tức_giận O +vì O +chuyện O +ấy O +. O + +Nó O +vẫn O +tiếp_tục O +trở_thành O +một O +sĩ_quan O +quân_đội O +và O +mới O +về O +hưu O +năm_ngoái O +với O +hàm O +đại_tá O +sau O +34 O +năm O +phục_vụ O +trong O +không_lực O +. O + +Hôm_qua O +lúc O +ở O +tiệm O +ăn O +nó O +xẵng O +giọng O +nói O +với O +tôi O +rằng O +thoạt_tiên O +nó O +rất O +phản_đối O +những O +việc O +mà O +Robert B-PER +và O +tôi O +làm O +đối_với O +hai O +cuốn O +nhật_ký O +của O +con O +gái O +bà O +. O + +Nó O +tức_giận O +trước O +hành_động O +của O +chúng_tôi O +. O + +Tôi O +hiểu O +. O + +Dẫu_sao O +nó O +cũng O +chưa O +từng O +phải O +nếm O +vị O +mặn O +của O +chiến_tranh O +. O + +Nó O +chưa O +từng O +biết O +đến O +cảm_giác O +nát O +tim O +khi O +nhìn O +thấy O +những O +người O +lính O +ngã O +xuống O +trên O +trận_địa O +. O + +Vì_thế O +nó O +mới O +tức_giận O +. O + +Nhưng O +trong O +bữa O +ăn O +với O +mẹ O +tôi O +nó O +hiểu O +ra O +hành_động O +của O +chúng_tôi O +. O + +Một O +người O +mẹ O +nhất_thiết O +phải O +được O +biết O +về O +cuộc_đời O +và O +những O +suy_nghĩ O +của O +con O +gái O +mình O +. O + +Vậy_là O +nó O +chấp_nhận O +. O + +Tôi O +nghĩ O +thật O +buồn O +biết_bao O +vì O +nó O +không O +biết O +được O +Thuỳ B-PER +Trâm I-PER +đã O +dạy O +chúng_ta O +những O +gì O +. O + +Nó O +không O +nhìn O +thấy O +những O +gì O +tôi O +đã O +nhìn O +thấy O +. O + +Nó O +và O +biết_bao_nhiêu O +người O +khác O +chỉ O +nhìn O +thấy O +vầng O +hào_quang O +của O +chiến_tranh O +mà O +không O +cảm O +thấy O +sai_trái O +đến O +thế_nào O +khi O +một O +dân_tộc O +này O +đi O +xâm_lược O +một O +đất_nước O +khác O +. O + +Biết_bao O +cuộc_đời O +đã O +bị O +huỷ_hoại O +. O + +Nhưng O +nó O +là O +một O +người O +lính O +. O + +Những O +lúc O +không O +hành_nghề O +luật_sư O +hay O +khoa_học O +, O +tôi O +trở_thành O +một O +người O +làm O +vườn O +. O + +Những O +lúc O +làm_việc O +trong O +vườn O +chăm_sóc O +những O +bông O +hoa O +, O +tôi O +có_thể O +nghĩ O +triền_miên O +hàng O +giờ O +về O +những O +chuyện O +như O +thế O +. O + +Hôm_qua O +những O +ý_nghĩ O +của O +tôi O +tràn_đầy O +về O +Thuỳ B-PER +Trâm I-PER +. O + +Tôi O +vẫn O +thắc_mắc O +. O + +Và O +hôm_nay O +, O +một O +bông O +hoa O +đẹp O +từ O +Hà_Nội B-LOC +đã O +trả_lời O +bao O +câu O +hỏi O +ngày O +hôm_qua O +của O +tôi O +. O + +Thuỳ B-PER +Trâm I-PER +đúng O +là O +người O +như O +tôi O +nghĩ O +. O + +Chị O +đã O +chết O +đúng O +như O +tôi O +hình_dung O +qua O +câu_chuyện O +của O +tôi O +với O +người O +lính O +nọ O +bao_nhiêu O +năm O +về O +trước O +. O + +Và O +giờ O +đây O +tôi O +đã O +biết O +. O + +Và O +bật O +khóc O +để O +biết O +. O + +Người O +phụ_nữ O +- O +tay O +súng O +duy_nhất O +chiến_đấu O +với O +120 O +lính O +Mỹ B-LOC +ấy O +là O +ai O +? O + +Là O +chính O +chị O +Thuỳ B-PER +Trâm I-PER +hay O +là O +một O +người O +con_gái O +nào O +khác O +thì O +cuộc O +chiến O +bi_tráng O +ấy O +vẫn O +làm O +xúc_động O +người O +đọc O +hôm_nay O +. O + +Và O +dù O +là O +ai O +thì O +niềm O +tin O +của O +người O +cựu_chiến_binh O +Mỹ B-LOC +vẫn O +nguyên_vẹn O +thế O +- O +chị O +Thuỳ B-PER +Trâm I-PER +đã O +chết O +đúng O +như O +chị O +sống O +, O +hoàn_toàn O +dâng_hiến O +... O + +Dâng_hiến O +ngay_cả O +khi O +chị O +mất O +đã O +35 O +năm O +... O + +Mẹ O +con O +mình O +cứ O +buồn O +, O +cứ O +khóc O +mãi O +chẳng O +ích O +gì O +... O + +Đời O +không O +yêu O +mẹ O +con O +mình O +thì O +mẹ O +con O +mình O +yêu O +lấy O +đời O +mà O +sống O +, O +mẹ O +ơi O +! O +” O +. O + +Đó O +là O +lời O +của O +cô_gái O +25 O +tuổi O +Lê B-PER +Thị I-PER +Thu I-PER +Hiền I-PER +tâm_sự O +với O +mẹ O +và O +, O +với O +những O +dòng O +này O +bài O +viết O +của O +chị O +đã O +giành O +giải O +nhất O +cuộc O +thi O +” O +Hãy O +kể O +cho O +tôi O +nghe O +câu_chuyện O +của O +bạn O +” O +do O +Hiệp_hội B-ORG +Ôtô I-ORG +- I-ORG +xe_máy I-ORG +Nhật_Bản I-ORG +và O +Uỷ_ban B-ORG +An_toàn I-ORG +giao_thông I-ORG +quốc_gia I-ORG +tổ_chức O +. O + +Người O +con_gái O +nghị_lực O +ấy O +cũng O +là O +một O +VĐV O +khuyết_tật O +xuất_sắc O +vừa O +giành O +được O +1 O +HCV O +cầu_lông O +tại O +cuộc O +thi O +cho O +người O +khuyết_tật O +đang O +diễn O +ra O +tại O +Hà_Nội B-LOC +ở O +nội_dung O +đánh_đôi O +trên O +xe_lăn O +. O + +Đó O +là O +chiếc O +HCV O +thứ O +sáu O +kể O +từ O +khi O +Hiền B-PER +đến O +với O +thể_thao O +khuyết_tật O +trong O +ba O +năm O +qua O +. O + +Nhìn O +gương_mặt O +trẻ_trung O +, O +xinh_xắn O +và O +thông_minh O +của O +Hiền B-PER +trên O +sân_đấu O +, O +ít O +người O +nghĩ O +rằng O +cô_gái O +trẻ O +ấy O +phải O +qua O +năm O +lần O +lên O +bàn O +mổ O +trong O +vòng O +năm O +năm O +sau O +một O +tai_nạn O +giao_thông O +xảy O +ra O +với O +cô O +trước O +sinh_nhật O +lần O +thứ O +20 O +đúng O +ba O +ngày O +. O + +Với O +tỉ_lệ O +65% O +thương_tật O +vĩnh_viễn O +và O +một O +chân O +bị O +mất O +đi O +, O +có_thể O +nói O +Hiền B-PER +phải O +trải O +qua O +những O +ngày O +đau_đớn O +nhất O +cả O +về O +thể_xác O +lẫn O +tinh_thần O +. O + +Bị O +tai_nạn O +ngay O +sau O +khi O +gia_đình O +sa_sút O +, O +cả O +nhà O +phải O +ở O +nhờ O +một O +người O +bà_con O +tại O +phường B-LOC +Hoà_Khánh_Bắc I-LOC +( O +Đà_Nẵng B-LOC +) O +. O + +Từ O +đó O +đến O +nay O +, O +ba O +Hiền B-PER +do O +không O +chịu O +nổi O +cú O +sốc O +đã O +đi O +làm_ăn O +biệt_tăm O +trong O +năm O +năm O +qua O +. O + +Giám_đốc O +Bưu_điện B-ORG +Đà_Nẵng I-ORG +Phạm B-PER +Trung I-PER +Kiên I-PER +: O +” O +Đúng O +là O +tôi O +đã O +đọc O +lá O +đơn O +của O +Lê B-PER +Thị I-PER +Thu I-PER +Hiền I-PER +và O +tôi O +đã O +gọi O +điện O +cho O +cô O +ấy O +. O + +Mấy O +năm O +trước O +, O +anh O +Hồ B-PER +Thế I-PER +( O +nguyên O +giám_đốc O +Bưu_điện B-ORG +Đà_Nẵng I-ORG +) O +cũng O +nói O +với O +tôi O +rằng O +anh O +rất O +ấn_tượng O +về O +Hiền B-PER +. O + +Nhưng O +hơn O +một O +năm O +nay O +chúng_tôi O +chưa O +có O +kế_hoạch O +tuyển O +người O +. O + +Nếu O +tuyển O +cán_bộ O +, O +tôi O +sẽ O +lưu_ý O +trường_hợp O +của O +Hiền B-PER +” O +. O + +Ba O +mẹ_con O +Hiền B-PER +chỉ O +biết O +sống O +dựa O +vào O +nhau O +và O +cũng O +thật O +lạ_lùng O +khi O +chính O +cô_gái O +tật_nguyền O +lại O +là O +chỗ O +dựa O +cho O +người O +mẹ O +đau_khổ O +. O + +Mẹ O +Hiền B-PER +nói O +: O +” O +Con O +tôi O +rất O +mạnh_mẽ O +và O +tự_tin O +. O + +Khi O +công_an O +đến O +lấy O +tin O +và O +quay O +phóng_sự O +, O +nó O +đồng_ý O +ngay O +. O + +Nó O +đi O +ra O +đường O +, O +vào O +quán O +uống O +cà_phê O +với O +bạn_bè O +trong O +ánh O +mắt O +tò_mò O +của O +mọi O +người O +mà O +không O +hề O +mặc_cảm O +, O +tự_ti O +” O +. O + +Tai_nạn O +đã O +khiến O +cô O +dở_dang O +con O +đường O +nghề_nghiệp O +sau O +khi O +tốt_nghiệp O +lớp O +trung_cấp O +bưu_điện O +và O +đang O +chờ O +quyết_định O +đi O +làm O +và O +cũng O +dở_dang O +cả O +lớp O +bồi_dưỡng O +cảm_tình O +Đảng B-ORG +từ O +năm O +20 O +tuổi O +. O + +Hiền B-PER +tham_gia O +thể_thao O +không O +nhiều O +như O +các O +đồng_đội O +khác O +vì O +cô O +phải O +phụ O +mẹ O +kiếm O +tiền O +nuôi O +em O +ăn_học O +. O + +Nhưng O +sức O +con_gái O +và O +nghị_lực O +khiến O +Hiền B-PER +tiến O +nhanh O +với O +hai O +HCB O +tại O +Para O +Games O +2003 O +, O +năm O +HCV O +trong O +các O +giải O +toàn_quốc O +khiến O +Hiền B-PER +được O +nhiều O +đồng_đội O +trong O +cả O +nước O +biết O +đến O +. O + +Hai O +năm O +sau O +tai_nạn O +, O +Hiền B-PER +vẫn O +đi O +thi_tuyển O +công_chức O +ngành O +bưu_điện O +. O + +Hiền B-PER +kể O +: O +” O +Tôi O +thấy O +tên O +mình O +có O +trong O +danh_sách O +90 O +người O +trúng_tuyển O +vào O +ngành O +bưu_điện O +năm O +2002 O +nhưng O +chờ O +mãi O +vẫn O +không O +được O +gọi O +đi O +làm O +. O + +Tại O +cuộc O +thi_tuyển O +, O +bác O +Hồ B-PER +Thế I-PER +( O +giám_đốc O +Bưu_điện B-ORG +Đà_Nẵng I-ORG +năm O +ấy O +) O +cũng O +nói O +rằng O +tôi O +là O +người O +trả_lời O +vấn_đáp O +ấn_tượng O +nhất O +” O +. O + +Tháng O +sáu O +vừa_qua O +, O +cô O +đã O +viết O +thư O +cho O +giám_đốc O +Bưu_điện B-ORG +Đà_Nẵng I-ORG +Phạm B-PER +Trung I-PER +Kiên I-PER +, O +trình_bày O +mọi O +việc O +, O +năng_lực O +và O +nguyện_vọng O +của O +mình O +. O + +Hai O +ngày O +sau O +, O +ông O +Kiên B-PER +đã O +gọi O +điện O +đến O +nhà O +Hiền B-PER +gieo O +cho O +cô O +một O +hi_vọng O +: O +” O +Sẽ O +lưu_ý O +trường_hợp O +của O +Hiền B-PER +” O +. O + +Mấy O +năm O +qua O +, O +ngoài O +thể_thao O +, O +Hiền B-PER +còn O +dồn O +sức O +viết O +văn O +, O +và O +văn_chương O +cũng O +mang O +lại O +cho O +cô O +nhiều O +hạnh_phúc O +. O + +Năm O +2002 O +, O +Hiền B-PER +đoạt O +giải O +đặc_biệt O +( O +10 O +triệu O +đồng O +) O +của O +báo B-ORG +Hoa_Học_Trò I-ORG +ở O +cuộc O +thi O +” O +Nét O +bút O +kỷ_niệm O +” O +viết O +về O +” O +vết O +sẹo O +” O +trong O +đời O +mình O +. O + +Năm O +2004 O +, O +cô O +lại O +nhận O +giải O +ba O +của O +báo B-ORG +Thanh_Niên I-ORG +viết O +về O +chiến_dịch O +Mùa_hè O +xanh O +. O + +Trước O +khi O +lên O +đường O +ra O +Hà_Nội B-LOC +dự O +giải O +thể_thao O +, O +Hiền B-PER +đã O +gửi O +bài O +dự O +thi O +” O +Mùa_hè O +xanh O +mãi O +trong O +tôi O +” O +do O +báo B-ORG +Tuổi_Trẻ I-ORG +tổ_chức O +. O + +Trong O +bài O +viết O +này O +, O +Hiền B-PER +viết O +về O +một O +bạn O +tình_nguyện_viên O +ở O +Para O +Games O +, O +người O +đã O +tạo O +niềm O +vui O +cho O +Hiền B-PER +với O +12 O +bông O +hồng O +mỗi O +ngày O +. O + +Hành_trang O +để O +ra O +biển O +lớn O +. O + +Có O +một O +giai_thoại O +đồng_quê O +: O +” O +Cậu_bé O +nhìn O +dòng O +suối O +trước O +nhà O +và O +hỏi O +cha O +: O +Suối O +chảy O +về O +đâu O +, O +thưa O +cha O +? O + +Chảy O +ra O +sông O +con O +ạ O +. O + +Con O +lại O +hỏi O +: O +Ra O +sông O +rồi O +chảy O +đi O +đâu O +nữa O +? O + +Rồi O +đổ O +ra O +biển O +con O +ạ O +. O + +Thế O +hết O +biển O +rồi O +tới O +đâu O +vậy O +cha O +? O + +Hết O +biển O +rồi O +hoà O +vào O +đại_dương O +mênh_mông O +... O +” O +. O + +Hành_trang O +của O +những O +người O +trẻ O +hôm_nay O +luôn O +bắt_đầu O +từ O +những O +dòng O +suối O +nhỏ O +, O +vượt O +bao O +ghềnh_thác O +để O +vươn O +ra O +biển O +lớn O +... O + +Bài_toán O +khó O +của O +nguồn O +nhân_lực O +. O + +Có O +một O +thời O +trên O +các O +phương_tiện O +thông_tin O +đại_chúng O +VN B-LOC +liên_tục O +xuất_hiện O +những O +lời O +giới_thiệu O +đầy O +tự_hào O +về O +những O +” O +copywriter O +” O +( O +người O +viết O +lời O +quảng_cáo O +) O +của O +các O +công_ty O +, O +tập_đoàn O +nước_ngoài O +: O +công_việc O +hứng_thú O +, O +thu_nhập O +cả O +ngàn O +đô O +chỉ O +từ O +một O +ý_tưởng O +... O + +Tưởng_chừng O +như O +đơn_giản O +, O +vậy_mà O +khi O +trao_đổi O +với O +các O +doanh_nghiệp O +này O +về O +” O +chỗ O +đứng O +” O +của O +người B-MISC +VN I-MISC +trong O +nền O +công_nghiệp O +quảng_cáo O +thì O +: O +vai_trò O +của O +copywriter O +người B-MISC +Việt I-MISC +chỉ O +dừng O +lại O +ở O +mức O +” O +dịch O +lời O +quảng_cáo O +” O +. O + +Nếu O +chủ_động O +hơn O +, O +họ O +cũng O +chỉ O +đi O +đến O +80% O +ý_tưởng O +ban_đầu O +của O +mình O +bởi O +quyền O +quyết_định O +một O +sản_phẩm O +quảng_cáo O +cuối_cùng O +thuộc O +về O +các O +” O +creative O +director O +” O +( O +giám_đốc O +sáng_tạo O +) O +. O + +Mà O +những O +người O +nắm O +quyền O +quyết_định O +một O +slogan O +của O +các O +sản_phẩm O +vẫn O +là O +” O +độc_quyền O +” O +của O +người O +nước_ngoài O +. O + +Đã O +có O +lúc O +nhiều O +công_ty O +, O +tập_đoàn O +nước_ngoài O +nói O +thẳng O +với O +những O +công_ty O +môi_giới O +nguồn O +nhân_lực O +cao_cấp O +VN B-LOC +rằng O +: O +với O +một O +vị_trí O +công_tác O +, O +tôi O +có_thể O +trả O +10.000 O +USD O +cho O +một O +nhân_sự O +đến O +từ O +nước_ngoài O +, O +nhưng O +chỉ O +1.000 O +USD O +cho O +người B-MISC +VN I-MISC +! O + +Tại_sao O +? O + +Đơn_giản O +, O +bởi O +các O +anh O +không O +được O +đào_tạo O +trong O +một O +môi_trường O +chuyên_nghiệp O +, O +một O +đẳng_cấp O +quốc_tế O +! O + +Một O +thực_tế O +đáng O +buồn O +! O + +Nhưng O +ai O +sẽ O +là O +người O +giải O +bài_toán O +khó O +này O +? O + +Jonah B-PER +Levey I-PER +là O +giám_đốc O +điều_hành O +và O +cũng O +là O +người O +sáng_lập O +VietnamWorks.com O +- O +một O +dịch_vụ O +giới_thiệu O +việc_làm O +qua O +Internet O +hàng_đầu O +của O +VN B-LOC +, O +và O +cũng O +là O +giám_đốc O +điều_hành O +của O +Navigos B-ORG +Group I-ORG +- O +nơi O +cung_cấp O +các O +dịch_vụ O +tư_vấn O +và O +đào_tạo O +nguồn O +nhân_lực O +. O + +Theo O +ông O +: O +” O +Thị_trường O +nguồn O +nhân_lực O +cao_cấp O +của O +VN B-LOC +tuy O +nhỏ O +nhưng O +nhu_cầu O +tìm_kiếm O +một O +nhà O +quản_lý O +giỏi O +thật_sự O +là O +rất O +lớn O +và O +hầu_hết O +các O +công_ty O +, O +tập_đoàn O +quốc_tế O +đang O +làm_ăn O +tại O +VN B-LOC +đều O +đang O +rất O +” O +khát O +” O +nguồn O +nhân_lực O +này O +. O + +Tuy_vậy O +, O +khi O +phải O +tuyển O +các O +vị_trí O +quan_trọng O +cho O +các O +công_ty O +, O +chúng_tôi O +luôn O +đòi_hỏi O +kỹ_năng O +giao_tiếp O +và O +tính O +chuyên_nghiệp O +cao O +” O +. O + +Ông O +Trần B-PER +Quốc I-PER +Dũng I-PER +- O +giám_đốc O +Trung_tâm B-ORG +dịch_vụ I-ORG +việc_làm I-ORG +cho I-ORG +người I-ORG +nước_ngoài I-ORG +Fosco I-ORG +, O +nơi O +quản_lý O +trên O +6.000 O +nhân_viên O +của O +hơn O +100 O +công_ty O +, O +cơ_quan O +nước_ngoài O +tại O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +- O +cũng O +đưa O +ra O +một O +” O +chuẩn O +” O +về O +lao_động O +cao_cấp O +làm_việc O +trong O +môi_trường O +quốc_tế O +: O +trình_độ O +chuyên_môn O +, O +trình_độ O +ngoại_ngữ O +và O +khả_năng O +hoà_nhập O +môi_trường O +quốc_tế O +. O + +Trong O +đó O +nhân_lực O +VN B-LOC +luôn O +yếu O +và O +thiếu O +” O +chuẩn O +” O +thứ O +ba O +. O + +Không O +khác O +hơn O +, O +giám_đốc O +một O +công_ty O +chuyên O +cung_ứng O +lao_động O +cao_cấp O +cho O +các O +tập_đoàn O +quốc_tế O +, O +các O +công_ty O +đa O +quốc_gia O +ở O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +đưa O +ra O +nhận_xét O +: O +một O +trong O +những O +điểm O +yếu O +của O +nguồn O +nhân_lực O +VN B-LOC +vẫn O +là O +thiếu O +các O +kỹ_năng O +thích_ứng O +môi_trường O +và O +xử_lý O +tình_huống O +đạt O +chuẩn O +quốc_tế O +. O + +” O +Chính O +người O +trong O +cuộc O +” O +Trịnh B-PER +Thanh I-PER +Lâm I-PER +, O +giám_đốc O +marketing O +của O +Microsoft B-ORG +, O +cũng O +nhớ O +lại O +: O +” O +Hồi O +xưa O +, O +khi O +bước O +chân O +vào O +guồng_máy O +làm_việc O +mang O +tính O +quốc_tế O +mới O +thấy O +mình O +còn O +thiếu O +nhiều O +kỹ_năng O +để O +giải_quyết O +những O +công_việc O +cụ_thể O +. O + +Lúc O +đó O +, O +cứ O +khao_khát O +có O +một O +nơi O +nào O +đó O +huấn_luyện O +, O +dạy O +mình O +cách O +thích_ứng O +môi_trường O +mới O +, O +kỹ_năng O +làm_việc O +, O +kỹ_năng O +giải_quyết O +một O +vấn_đề O +khó_khăn O +trong O +quan_hệ O +nhân_sự O +, O +kỹ_năng O +vạch O +kế_hoạch O +làm_việc O +dài_hạn O +... O + +Sau O +này O +, O +tôi O +biết O +ở O +nước_ngoài O +các O +chương_trình O +đào_tạo O +đều O +bắt_buộc O +phải O +có O +các O +vấn_đề O +này O +” O +. O + +Những O +con O +đường O +ra O +biển O +... O + +Nhà O +xã_hội_học O +Nguyễn B-PER +Thị I-PER +Oanh I-PER +, O +một O +người O +từng O +làm_việc O +với O +nhiều O +tổ_chức O +quốc_tế O +, O +chia_sẻ O +: O +” O +Người B-MISC +Việt I-MISC +có O +tính O +thụ_động O +. O + +Hầu_hết O +chúng_ta O +chưa O +quen O +, O +chính_xác O +là O +không O +dám O +khám_phá O +những O +cái O +mới O +, O +cái O +khác_lạ O +. O + +Phải O +dám O +làm O +những O +điều O +khác_lạ O +một_chút O +mới O +dễ O +thành_công O +. O + +Tôi O +đã O +xem O +loạt O +bài O +” O +Những O +người O +làm_thuê O +số O +1 O +ở O +Việt_Nam B-LOC +” O +, O +những O +người O +trong O +loạt O +bài O +này O +đều O +có O +một O +điểm O +chung O +: O +dám O +chấp_nhận O +những O +suy_nghĩ O +mới O +. O + +Chỉ O +như O +thế O +mới O +đạt O +được O +những O +ước_mơ O +, O +hoài_bão O +lớn O +. O + +Tôi O +biết O +đó O +chưa O +phải O +là O +tất_cả O +, O +tôi O +tin O +còn O +rất O +nhiều O +người O +giỏi O +, O +người O +tài O +đâu_đó O +ở O +những O +vùng_miền O +khác_nhau O +mà O +các O +bạn O +chưa O +tìm O +ra O +” O +. O + +Tiến_sĩ O +Nguyễn B-PER +Thắng I-PER +là O +giám_đốc O +marketing O +khu_vực O +Đông_Dương B-LOC +của O +Nokia B-ORG +. O + +Anh O +bôn_ba O +xứ O +người O +hơn O +10 O +năm O +, O +từng O +đứng O +lên O +bục O +cao O +nhất O +của O +giải_thưởng O +kinh_tế O +- O +thương_mại O +toàn O +Tiệp_Khắc B-LOC +, O +nay O +đã O +trở_về O +. O + +Không O +chỉ O +để O +làm_việc O +, O +mà O +điều O +tâm_huyết O +hơn O +là O +anh O +muốn O +mang O +những O +giá_trị O +mình O +học O +được O +, O +tìm_thấy O +được O +gửi O +lại O +cho O +một O +thế_hệ O +kế_tiếp O +thông_qua O +những O +khoá O +đào_tạo O +thạc_sĩ O +do O +anh O +hướng_dẫn O +. O + +Hay O +một O +trường_hợp O +khác O +, O +anh O +Đỗ B-PER +Đình I-PER +Minh I-PER +, O +giám_đốc O +kinh_doanh O +toàn_quốc O +của O +Tập_đoàn B-ORG +Cargill I-ORG +tại O +VN B-LOC +, O +trăn_trở O +: O +” O +Người B-MISC +Việt I-MISC +mình O +giỏi O +lắm O +, O +chưa O +bao_giờ O +để O +thua O +ai O +cả O +. O + +Nhưng O +mình O +thiếu O +một_số O +yếu_tố O +mang O +tính O +quyết_định O +để O +có O +những O +tập_đoàn O +đẳng_cấp O +thế_giới O +. O + +Và O +điều O +đó O +thì O +chúng_ta O +cần O +phải O +học O +. O + +Chúng_tôi O +đi O +làm_thuê O +thật O +nhưng O +chưa O +bao_giờ O +thấy O +mình O +hèn O +, O +mà O +chỉ O +thấy O +mình O +chưa O +đủ O +mạnh O +để O +có_thể O +lèo_lái O +một O +con O +thuyền O +lớn O +” O +. O + +Giản B-PER +Tư I-PER +Trung I-PER +, O +người O +từng O +làm O +chủ O +một O +doanh_nghiệp O +nhựa O +ở O +Q. B-LOC +5 I-LOC +, O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +, O +sau O +khi O +tốt_nghiệp O +đại_học O +đã O +phải O +từ_bỏ O +những O +kế_hoạch O +kiếm O +tiền O +cỏn_con O +của O +mình O +khi O +một O +ngày O +chợt O +nhận O +ra O +: O +mình O +sẽ O +kiếm O +được O +gì O +cho O +bản_thân O +và O +mang O +về O +cho O +xã_hội O +được O +gì O +khi O +quẩn_quanh O +với O +nhựa O +? O + +Trung B-PER +giải_tán O +cơ_sở O +, O +xách O +cặp O +đi O +làm_thuê O +những O +tập_đoàn O +kinh_doanh O +lớn O +nhất O +thế_giới O +đang O +có_mặt O +tại O +VN B-LOC +. O + +Anh O +làm_thuê O +với O +mức O +lương O +rất O +cao O +, O +nhưng O +cái O +được O +nhiều O +nhất O +chính O +là O +kinh_nghiệm O +, O +là O +kiến_thức O +và O +là O +lời O +giải O +cho O +câu O +hỏi O +: O +vì_sao O +người_ta O +lớn O +đến O +thế O +? O + +Anh O +tự_hào O +bước O +ra O +và O +mở O +riêng O +cho O +mình O +một O +nơi O +dùng O +để O +” O +nói O +” O +cho O +mọi O +người O +biết O +phải O +làm O +thế_nào O +để O +lớn O +từ O +chính O +kinh_nghiệm O +của O +mình O +. O + +PACE B-ORG +- O +trung_tâm O +đào_tạo O +nhân_lực O +- O +đã O +ra_đời O +như_thế O +. O + +” O +Muốn O +tham_gia O +cuộc_chơi O +toàn_cầu O +, O +anh O +buộc O +phải O +có O +kiến_thức O +chuẩn O +, O +kỹ_năng O +chuẩn O +và O +cách O +ứng_xử O +chuẩn O +” O +. O + +Trung B-PER +đập O +bỏ O +ba O +rào O +cản O +lớn O +nhất O +của O +người B-MISC +Việt I-MISC +khi O +đến O +với O +hệ O +” O +chuẩn O +” O +này O +: O +ngôn_ngữ O +( O +Việt_hoá O +hệ_thống O +tài_liệu O +) O +, O +kinh_phí O +( O +mời O +giảng_viên O +là O +các O +chuyên_gia O +thành_công O +ở O +VN B-LOC +đến O +chia_sẻ O +kinh_nghiệm O +và O +kiến_thức O +) O +và O +thời_gian O +( O +rút O +ngắn O +các O +học_phần O +, O +chỉ O +chọn O +những O +điều O +quan_trọng O +và O +cần_thiết O +cho O +xã_hội O +hiện_nay O +) O +. O + +Và O +như_thế O +, O +những O +chương_trình O +đào_tạo O +giám_đốc O +điều_hành O +( O +CEO O +) O +, O +giám_đốc O +tài_chính O +( O +CFO O +) O +danh_tiếng O +hàng O +trăm O +năm O +của O +các O +trường O +đại_học O +lớn O +nhất O +thế_giới O +sẽ O +có O +hàng O +trăm O +ngàn O +người B-MISC +Việt I-MISC +được O +thụ_hưởng O +. O + +Anh O +tin O +, O +chúng_tôi O +tin O +, O +và O +rất O +nhiều O +người O +khác O +cũng O +tin O +: O +giấc_mơ O +xuất_khẩu O +hàng O +ngàn O +giám_đốc O +điều_hành O +chẳng O +có O +gì O +là O +xa_vời O +. O + +Giản B-PER +Tư I-PER +Trung I-PER +làm O +chúng_tôi O +nhớ O +lại O +một O +câu_chuyện O +khác O +, O +buồn O +và O +chưa O +có O +hậu O +. O + +Khi O +thực_hiện O +loạt O +bài O +này O +, O +chúng_tôi O +thử O +tìm_kiếm O +những O +gương_mặt O +trở_về O +từ O +chương_trình O +đào_tạo O +nhân_tài O +của O +Nhà_nước O +. O + +Nhiều O +ngàn O +tỉ O +đồng O +đã O +được O +chi O +cho O +những O +thạc_sĩ O +, O +tiến_sĩ O +người B-MISC +Việt I-MISC +được O +đào_tạo O +ở O +nước_ngoài O +nhưng O +người O +về O +như O +bóng O +chim O +tăm O +cá O +. O + +Người O +duy_nhất O +mà O +chúng_tôi O +biết O +được O +, O +tốt_nghiệp O +cao_học O +ngành O +vi_sinh O +, O +thì O +đang O +làm O +... O +nhân_viên O +hành_chính O +, O +chính_xác O +là O +cặm_cụi O +gõ O +máy_tính O +những O +công_văn O +, O +hồ_sơ O +của O +một O +cơ_quan O +khoa_học O +công_nghệ O +nhà_nước O +. O + +Và O +, O +có O +một O +câu_chuyện O +đáng O +suy_nghĩ O +khác O +diễn O +ra O +tháng O +7-2005 O +, O +tổng_giám_đốc O +Pepsi B-ORG +Phạm B-PER +Phú I-PER +Ngọc I-PER +Trai I-PER +đã O +rủ O +những O +người O +bạn O +ở O +Công_ty B-ORG +Kinh_Đô I-ORG +cùng O +bỏ O +tiền O +đầu_tư O +cho O +bốn O +sinh_viên O +xuất_sắc O +nhất O +cuộc O +thi O +Dynamic O +đến O +Mỹ B-LOC +tham_quan O +các O +công_ty O +, O +xưởng O +sản_xuất O +và O +tham_dự O +các O +cuộc O +hội_thảo O +khoa_học O +của O +các O +trường O +đại_học O +lớn O +trên O +thế_giới O +. O + +” O +Chỉ O +là O +một O +dịp O +để O +các O +bạn O +có_thể O +nhìn O +xa O +, O +nhìn O +rộng O +và O +sờ O +tận_tay O +những O +mô_hình O +danh_tiếng O +, O +đó O +là O +những O +kinh_nghiệm O +mà O +chúng_tôi O +muốn O +gửi O +cho O +các O +bạn O +như O +một O +hành_trang O +bước O +ra O +thế_giới O +... O +” O +. O + +Cuộc_sống O +sôi_động O +quanh O +mình O +đã O +trả_lời O +được O +nhiều O +điều O +hơn O +nếu O +chúng_ta O +chịu_khó O +quan_sát O +và O +suy_nghĩ O +... O + +Câu_chuyện O +về O +” O +những O +người O +làm_thuê O +số O +1 O +” O +bởi_thế O +sẽ O +không O +khép O +lại O +ở O +đây O +, O +mà O +chuyện O +của O +những O +con_người O +ra O +đi O +để O +mang O +về O +cho O +xã_hội O +những O +công_nghệ O +, O +những O +qui_trình O +làm O +chủ O +, O +những O +khát_vọng O +vươn O +lên O +đã O +giúp O +bạn_đọc O +trẻ O +nhận O +ra O +một O +điều O +đơn_giản O +: O +giấc_mơ O +toàn_cầu O +đến O +bằng O +những O +hành_động O +cụ_thể O +chứ O +không O +phải O +bằng O +những O +lời O +thở_than O +về O +tài_sản O +của O +một O +đất_nước O +đói_nghèo O +và O +lạc_hậu O +. O + +Nhiều O +trường O +đại_học O +dán O +những O +bài O +báo O +này O +lên O +bảng O +tin O +của O +trường O +. O + +Nhà B-ORG +xuất_bản I-ORG +Trẻ I-ORG +đang O +xúc_tiến O +để O +quyển O +sách O +về O +” O +những O +người O +làm_thuê O +số O +1 O +” O +ra_đời O +trong O +một O +ngày O +gần O +đây O +và O +nhiều O +bạn_đọc O +yêu_cầu O +thực_hiện O +các O +chương_trình O +giao_lưu O +với O +SVHS O +trong O +ngày O +nhập_học O +... O + +Kế_hoạch O +còn O +nhiều O +, O +trăn_trở O +cũng O +còn O +nhiều O +, O +và O +chúng_tôi O +muốn O +hẹn O +bạn_đọc O +ở O +một O +kênh O +thông_tin O +khác O +: O +diễn_đàn O +Tuổi O +20 O +. O + +Hãy O +chia_sẻ O +cùng O +mọi O +người O +tại O +tuoi20tuoitre.com.vn O +. O + +Và O +sáng_mai O +, O +hãy O +đến O +với O +buổi O +giao_lưu O +trực_tuyến O +đầu_tiên O +với O +họ O +tại O +www.tuoitre.com.vn O +. O + +Những O +chiếc O +võng O +, O +bình_toong O +nước O +, O +máy O +truyền O +tin O +, O +máy O +đánh O +chữ O +, O +cây O +bút O +, O +quyển O +sổ_tay O +, O +lá O +thư O +... O +, O +tất_cả O +đều O +đã O +úa O +màu O +thời_gian O +nhưng O +vẫn O +còn O +tươi O +những O +cuộc_đời O +. O + +Phía O +sau O +những O +kỷ_vật O +trưng_bày O +theo O +chủ_đề O +” O +Kỷ_vật O +của O +những O +người O +đi O +B B-LOC +” O +đang O +diễn O +ra O +tại O +Bảo_tàng B-LOC +TP. I-LOC +HCM I-LOC +( O +kết_thúc O +vào O +10-8-2005 O +) O +là O +những O +câu_chuyện O +đong O +đầy O +khát_vọng O +độc_lập O +của O +lớp_lớp O +chiến_sĩ O +vượt O +Trường_Sơn B-LOC +, O +những O +câu_chuyện O +bây_giờ O +không O +còn O +của O +riêng O +ai O +. O + +Kỷ_vật O +một O +thời O +máu_lửa O +. O + +Những O +hình_ảnh O +sinh_hoạt O +hằng O +ngày O +giữa O +núi_rừng O +hết_sức O +đơn_sơ O +của O +chiến_sĩ O +được O +tái_hiện O +tại O +bảo_tàng O +ấn_tượng O +ngay O +với O +khách O +tham_quan O +. O + +Vì_sao O +đã O +sau O +hơn O +30 O +năm O +, O +những O +món O +đồ O +ấy O +vẫn O +được O +giữ_gìn O +cẩn_thận O +để O +gửi O +cho O +bảo_tàng O +? O + +” O +Kỷ_vật O +của O +thời O +máu_lửa O +mà O +! O + +Hễ O +nhìn O +đến O +là O +kỷ_niệm O +xưa O +ập O +về O +” O +, O +chị O +Nguyễn B-PER +Thị I-PER +Thu I-PER +Vân I-PER +- O +cán_bộ O +bảo_tàng O +- O +nói O +. O + +Chị O +kể O +: O +” O +Cứ O +đến O +người O +này O +liên_hệ O +để O +tìm O +kỷ_vật O +lại O +được O +chỉ O +thêm O +người O +khác O +, O +hơn O +một O +tháng O +nhóm O +đã O +sưu_tập O +được O +gần O +400 O +hiện_vật O +để O +chọn_lọc O +trưng_bày O +. O + +400 O +hiện_vật O +nhưng O +là O +biết_bao O +cuộc_đời O +trải O +qua O +chiến_tranh O +” O +. O + +Bao O +lần O +dọn O +nhà O +nhiều O +thứ O +phải O +bỏ O +lại O +hay O +thất_lạc O +, O +nhưng O +chiếc O +ruột_tượng O +bằng O +vải O +kaki O +- O +kỷ_vật O +vượt O +Trường_Sơn B-LOC +- O +bao_giờ O +cũng O +được O +thiếu_tướng O +Mai B-PER +Văn I-PER +Phúc I-PER +( O +79 O +tuổi O +) O +, O +đoàn B-ORG +613 I-ORG +Bộ B-ORG +Quốc_phòng I-ORG +, O +ưu_tiên O +gìn_giữ O +. O + +Đoàn O +đi O +B B-LOC +của O +ông O +đi O +bộ O +hơn O +ba O +tháng O +mới O +vào O +đến O +suối B-LOC +Tha_La I-LOC +( O +Tây_Ninh B-LOC +) O +, O +cứ O +khoảng O +5 O +- O +7 O +ngày O +đường O +là O +có O +trạm O +tiếp_tế O +lương_thực O +, O +gian_khổ O +nhất O +là O +đoạn O +đi O +sang O +Lào B-LOC +phải O +mất O +một O +tháng O +mới O +có O +trạm O +. O + +Trước O +khi O +rời O +trạm O +bên O +VN B-LOC +, O +mỗi O +người O +được O +phát O +một O +bao O +gạo O +15 O +kg O +, O +lúc O +này O +chiếc O +ruột_tượng O +vốn O +theo O +ông O +từ O +lúc O +còn O +ở O +tiểu_đoàn B-ORG +202 I-ORG +, O +trung_đoàn O +xe_tăng O +được O +phát_huy O +công_dụng O +. O + +Càng O +đi O +, O +gạo O +càng O +trĩu O +đều O +sang O +hai O +bên O +, O +chỗ O +ở O +vai O +cảm O +thấy O +nhẹ_tênh O +, O +do O +vậy O +ông O +còn O +đảm O +thêm O +nhiệm_vụ O +vác O +chiếc O +nồi O +nấu O +cơm O +to_đùng O +. O + +Ông O +nói O +: O +” O +Nhiều O +đồng_đội O +đi O +cùng O +thấy O +chiếc O +ruột_tượng O +tiện_lợi O +bèn O +nảy O +ra O +sáng_kiến O +lấy O +chiếc O +quần O +dài O +bỏ O +gạo O +vào O +rồi O +túm O +hai O +đầu O +ống O +lại O +” O +. O + +Chiếc O +máy_ảnh O +cũ O +hiệu O +Rolleiflex B-ORG +của O +đại_tá O +Thái B-PER +Doãn I-PER +Mẫn I-PER +( O +83 O +tuổi O +) O +được O +sử_dụng O +từ O +năm O +1966 O +đến O +ngày O +đất_nước O +hoàn_toàn O +giải_phóng O +. O + +Nhiều O +người O +đã O +lọt O +vào O +ống_kính O +của O +ông O +, O +nhưng O +ông O +chỉ O +có O +một O +tấm O +ảnh O +duy_nhất O +của O +mình O +vì O +ông O +hoạt_động O +trong O +lĩnh_vực O +an_ninh O +tình_báo O +, O +không_thể O +để O +hình_ảnh O +của O +mình O +lộ_diện O +ở O +bất_cứ O +tình_huống O +nào O +. O + +Và O +lần O +” O +xé_rào O +” O +duy_nhất O +là O +vào O +ngày O +30-3-1975 O +khi O +ông O +hay O +tin O +quê_hương O +Thừa_Thiên B-LOC +- I-LOC +Huế I-LOC +của O +ông O +được O +giải_phóng O +với O +niềm O +cảm_xúc O +trào_dâng O +. O + +Tấm O +ảnh O +ấy O +và O +chiếc O +máy_ảnh O +ấy O +giờ O +được O +ông O +nâng_niu O +lau_chùi O +mỗi O +ngày O +, O +bởi O +đó O +là O +một O +phần O +ý_nghĩa O +của O +cuộc_đời O +ông O +. O + +Nhiều O +kỷ_vật O +được O +các O +cựu_chiến_binh O +tặng O +bảo_tàng O +sau O +một O +thời_gian O +dài O +đắn_đo O +và O +lưu_luyến O +, O +nhưng O +có O +những O +món O +không_thể O +rứt O +ra O +khỏi O +cuộc_đời O +họ O +được O +. O + +Với O +trung_tá O +Nguyễn B-PER +Văn I-PER +Thắng I-PER +( O +79 O +tuổi O +) O +- O +một O +trong O +những O +người O +đầu_tiên O +vào O +đường B-LOC +Trường_Sơn I-LOC +năm O +1958 O +- O +cũng O +vậy O +. O + +Trên O +ngón O +áp O +út O +tay_trái O +của O +ông O +là O +chiếc O +nhẫn O +bạc O +mòn O +đã O +gần O +gãy O +đôi O +do O +đồng_bào O +Tà_Ôi O +Vân_Kiều O +tặng O +. O + +Ngày O +ấy O +, O +đi O +đặt O +trạm O +ở O +các O +khu_vực O +có O +dân O +để O +chuẩn_bị O +cho O +việc O +mở O +đường B-LOC +Trường_Sơn I-LOC +, O +ông O +đã O +sống O +trong O +lòng O +đồng_bào O +Tà_Ôi O +như O +ruột_rà O +. O + +Ông O +đã O +gửi O +nhiều O +kỷ_vật O +đi O +B B-LOC +cho O +bảo_tàng O +, O +duy O +chiếc O +nhẫn O +bạc O +thì O +không_thể O +. O + +Vượt O +ra O +khỏi O +mỗi O +cuộc_đời O +. O + +Tám O +kỷ_vật O +sắc_sảo O +được O +làm O +từ O +phế_liệu O +chiến_tranh O +của O +cố O +soạn_giả O +Ngô B-PER +Y I-PER +Linh I-PER +- O +tiểu_ban B-ORG +văn_nghệ I-ORG +ban B-ORG +tuyên_huấn I-ORG +Trung_ương_Cục I-ORG +- O +được O +bà O +Nguyễn B-PER +Thị I-PER +Liên I-PER +( O +vợ O +của O +cố O +soạn_giả O +) O +cho O +bảo_tàng O +mượn O +để O +trưng_bày O +. O + +Thiếu_tướng O +Phan B-PER +Khắc I-PER +Hy I-PER +- O +phó_tư_lệnh O +bộ_đội O +Trường_Sơn B-LOC +- O +còn O +giữ O +hơn O +100 O +lá O +thư O +của O +ông O +và O +vợ O +gửi O +cho O +nhau O +thời O +chiến_tranh O +. O + +Mỗi O +lá O +thư O +chỉ O +bé O +bằng O +bàn_tay O +, O +viết O +trên O +giấy O +pơluya O +mỏng_manh O +đã O +ngả O +màu O +, O +được O +dán O +lại O +cẩn_thận O +trên O +một O +tờ O +giấy O +to O +( O +thư O +của O +ông O +mặt O +trước O +, O +thư O +của O +bà O +dán O +mặt O +sau O +) O +. O + +Mỗi O +lá O +thư O +đều O +da_diết O +, O +nồng_cháy O +những O +tháng O +năm O +dài O +xa_cách O +. O + +Đọc O +lại O +những O +bức O +thư O +, O +ông O +sống O +lại O +một O +phần O +đời O +, O +nụ O +cười O +hóm_hỉnh O +của O +ông O +như O +trở_về O +tuổi O +thanh_xuân O +của O +ngày O +hôm_qua O +. O + +” O +Chúng O +là O +hiện_thân O +của O +chồng O +tôi O +trong O +gia_đình O +” O +- O +bà O +Liên B-PER +bộc_bạch O +. O + +Bà O +kể O +: O +” O +Lấy O +vợ O +xong O +ổng O +tập_kết O +ra O +Bắc B-LOC +rồi O +lại O +đi O +B B-LOC +. O + +Món O +quà O +tặng O +vợ O +ngày O +gặp O +lại O +là O +bộ O +nút O +áo O +tuyệt O +đẹp O +đẽo O +ra O +từ O +trúc O +trên O +đường O +hành_quân O +. O + +Sống O +ở O +chiến_khu O +thấy O +cái O +gì O +có O +khả_năng O +sử_dụng O +được O +ổng O +đều O +” O +tha O +” O +về O +chất O +đống O +trước O +nhà O +. O + +Dụng_cụ O +trong O +rừng O +thiếu_thốn O +vậy O +mà O +cứ O +kiên_trì O +mài_giũa O +trên O +đá O +để O +ra O +chiếc O +đèn O +dầu O +, O +muỗng O +, O +gạt_tàn O +thuốc O +bằng O +vỏ O +bom_napalm O +, O +hộp O +đựng O +xà_bông O +, O +khay O +uống O +trà O +bằng O +vỏ O +pháo O +sáng O +, O +dao O +bằng O +nhíp O +xe_tăng O +... O +, O +có O +món O +gần O +cả O +năm O +mới O +làm O +xong O +” O +. O + +Ông O +mất O +năm O +1978 O +, O +nhiều O +món O +được O +đặt O +riêng O +trong O +chiếc O +tủ O +đựng O +kỷ_vật O +, O +riêng O +chiếc O +hộp O +đựng O +xà_bông O +vẫn O +được O +bà O +sử_dụng O +hằng O +ngày O +hơn O +30 O +năm O +qua O +. O + +Trong O +tủ O +trưng_bày O +ở O +bảo_tàng O +, O +kỷ_vật O +của O +đại_tá O +hoạ_sĩ O +Phạm B-PER +Thanh I-PER +Tâm I-PER +là O +bút O +sắt O +, O +bút O +chì O +và O +dao O +vẽ O +; O +còn O +ở O +nhà O +ông O +có O +cả O +một O +chiếc O +tủ O +to O +ướp O +hương O +long_não O +chỉ O +để O +dành O +đựng O +những O +kỷ_vật O +đi O +theo O +người O +phóng_viên O +chiến_trường O +. O + +Ông O +đi O +B B-LOC +năm O +1968 O +với O +bút_danh O +Huỳnh B-PER +Biếc I-PER +, O +với O +ông O +vũ_khí O +không O +phải O +là O +súng O +mà O +là O +cây O +bút O +sắt O +ngòi O +răng_cưa O +đã O +theo O +ông O +từ O +thời O +chống O +Pháp B-LOC +. O + +Ngày O +cũng O +như O +đêm O +, O +bút O +sắt O +và O +ống O +mực O +đựng O +trong O +lọ O +thuốc O +Penicillin O +luôn O +ở O +trong O +túi O +áo O +ngực O +phải O +của O +ông O +. O + +” O +Lắm O +khi O +đang O +hí_hoáy O +vẽ O +thì O +pháo_kích O +tới O +, O +tranh O +có_thể O +bỏ O +nhưng O +bút O +và O +mực O +thì O +thu O +vào O +túi O +áo O +thật O +nhanh O +” O +. O + +Giờ O +đây O +, O +ông O +tặng O +bút O +sắt O +lại O +cho O +bảo_tàng O +, O +vì O +” O +kỷ_vật O +không O +còn O +là O +của O +riêng O +mình O +nữa O +mà O +là O +của O +chung O +những O +người O +đi O +B B-LOC +” O +. O + +Kỷ_vật O +của O +những O +người O +đi O +B B-LOC +dường_như O +đã O +vượt O +ra O +khỏi O +mỗi O +cuộc_đời O +, O +trở_thành O +bằng_chứng O +lịch_sử O +. O + +” O +Ý_tưởng O +tập_hợp O +thành O +một O +cuộc O +trưng_bày O +của O +bảo_tàng O +thật O +ý_nghĩa O +. O + +Chúng_tôi O +đều O +đã O +vào O +tuổi O +thất_thập_cổ_lai_hi O +, O +kỷ_vật O +cũng O +không_thể O +đi O +theo O +mãi O +” O +, O +nhiều O +cựu_chiến_binh O +đều O +nói O +như O +vậy O +và O +lựa_chọn O +cách O +” O +xin O +được O +gửi O +lại O +bảo_tàng O +, O +nơi O +gìn_giữ O +cẩn_trọng O +nhất O +” O +. O + +Một O +cây O +cầu O +bắc O +qua O +dòng_sông O +cay_đắng O +. O + +Đây O +là O +bức O +thư O +Robert B-PER +Whitehurst I-PER +( O +anh_trai O +của O +Fred B-PER +) O +gửi O +cho O +bà O +Doãn B-PER +Ngọc I-PER +Trâm I-PER +( O +mẹ O +của O +chị O +Thuỳ B-PER +Trâm I-PER +) O +. O + +Thư O +viết O +ngày O +28-5-2005 O +, O +lúc O +23 O +g O +47 O +, O +được O +mở_đầu O +bằng O +một O +dòng O +chữ O +” O +Gửi O +người O +mẹ O +tuyệt_vời O +” O +. O + +Tuổi_Trẻ B-ORG +xin O +được O +trích_đăng O +... O + +Gửi O +người O +mẹ O +tuyệt_vời O +. O + +Sau O +bức O +thư O +rất O +dài O +gửi O +đi O +không O +nhận O +được O +h��i_âm O +, O +tôi O +cứ O +nghĩ O +có_lẽ O +mình O +đã O +làm O +bà O +bực_mình O +, O +thế O +nhưng O +hôm_nay O +bà O +gửi O +cho O +tôi O +một O +bức O +thư O +và O +trao O +cho O +tôi O +một O +nhiệm_vụ O +nặng_nề O +- O +làm O +một O +người O +sáng_suốt O +. O + +Tôi O +không O +dám O +chắc O +mình O +có O +phải O +là O +người O +sáng_suốt O +hay O +không O +nhưng O +tôi O +sẽ O +cố O +hết_sức O +thành_thật O +nhất O +. O + +Tôi O +gọi O +điện O +cho O +mẹ O +tôi O +, O +đọc O +cho O +mẹ O +tôi O +nghe O +bức O +thư O +của O +bà O +và O +dường_như O +cả O +hai O +mẹ O +con O +tôi O +đều O +hoà O +chung O +nước_mắt O +với O +bà O +, O +cảm_nhận O +được O +vị O +mặn_chát O +của O +nỗi O +buồn O +- O +nỗi O +buồn O +giống O +nhau O +ở O +mọi O +con_người O +. O + +Tôi O +xin O +mẹ O +tôi O +cho O +một O +lời O +khuyên O +và O +sau O +đây O +tôi O +xin O +chuyển O +tới O +bà O +những O +suy_nghĩ O +của O +mẹ O +tôi O +và O +cũng O +là O +của O +tôi O +. O + +Tôi O +nghĩ O +không O +ai O +có_thể O +xúc_phạm O +đến O +Thuỳ B-PER +, O +và O +không O +ai O +từng O +hiểu O +Thuỳ B-PER +như O +bà O +hiểu O +. O + +Bà O +là O +mẹ O +của O +Thuỳ B-PER +và O +đã O +cho O +Thuỳ B-PER +sự O +sống O +cũng O +như O +cho O +Thuỳ B-PER +những O +giấc O +mơ O +. O + +Mọi O +người O +- O +những O +ai O +được O +đọc O +nhật_ký O +của O +Thuỳ B-PER +- O +sẽ O +không O +bao_giờ O +lấy O +đi O +của O +bà O +được O +điều O +đó O +. O + +Không O +ai O +có_thể O +tước_đoạt O +của O +bà O +những O +năm_tháng O +vất_vả O +nhưng O +tuyệt_vời O +nuôi O +dạy O +Thuỳ B-PER +từ O +thơ_ấu O +cho O +đến O +lúc O +trưởng_thành O +- O +không O +gì O +có_thể O +làm O +thay_đổi O +điều O +đó O +. O + +Những O +riêng_tư O +của O +bà O +- O +trong O +đó O +có O +Thuỳ B-PER +- O +không O +bao_giờ O +có_thể O +mất O +đi O +. O + +Bà O +đã O +nuôi O +dạy O +nên O +một O +người O +con_gái O +chân_thành O +và O +tốt_đẹp O +và O +bà O +cũng O +rất O +may_mắn O +khi O +Thuỳ B-PER +còn O +có O +ba O +người O +em_gái O +khác O +, O +tất_cả O +đều O +rất O +yêu_thương O +bà O +. O + +Fred B-PER +và O +tôi O +sống O +với O +cuốn O +nhật_ký O +của O +Thuỳ B-PER +lâu O +hơn O +thời_gian O +Thuỳ B-PER +được O +sống O +, O +vậy_mà O +chúng_tôi O +vẫn O +không O +được O +ở O +trong O +cùng O +thứ O +ánh_sáng O +của O +gia_đình O +bà O +. O + +Bà O +cần O +phải O +biết O +rằng O +ở O +đây O +nhiều O +người O +đã O +được O +đọc O +cuốn O +nhật_ký O +, O +không O +phải O +chúng_tôi O +muốn O +làm O +nó O +nổi_tiếng O +mà O +chúng_tôi O +chỉ O +muốn O +gìn_giữ O +không O +để O +cho O +nó O +bị O +mai_một O +. O + +Trong O +lịch_sử O +đã O +có O +bao O +điều O +tuyệt_vời O +được O +viết O +ra O +, O +được O +ca_ngợi O +, O +được O +xây O +nên O +và O +rồi O +sau O +đó O +mất O +đi O +... O +vì O +chiến_tranh O +, O +vì O +thời_gian O +, O +vì O +những O +sự O +vô_tình O +. O + +Sự O +vô_tình O +đối_với O +những O +điều O +Thuỳ B-PER +cống_hiến O +cho O +cuộc_đời O +- O +không O +phải O +chỉ O +cho O +chúng_tôi O +hay O +cho O +gia_đình O +bà O +... O + +Fred B-PER +sợ O +rằng O +số_phận O +cuốn O +nhật_ký O +của O +Thuỳ B-PER +cũng O +sẽ O +như O +vậy O +. O + +Khi O +rời O +Hà_Nội B-LOC +để O +dấn_thân O +vào O +những O +trận O +chiến O +ác_liệt O +ở O +miền B-LOC +Nam I-LOC +, O +Thuỳ B-PER +chưa O +biết O +chiến_tranh O +là O +thế O +nào O +. O + +Hơn O +ba O +năm O +ở O +Đức_Phổ B-LOC +, O +những O +điều O +Thuỳ B-PER +viết O +ra O +đã O +thay_đổi O +và O +chị O +đã O +trưởng_thành O +. O + +Chị O +đã O +học O +được O +những O +bài_học O +củng_cố O +thêm O +lòng O +quyết_tâm O +mà O +gia_đình O +đã O +nuôi_dạy O +nên O +cho O +chị O +. O + +Chị O +đã O +học O +được O +những O +điều O +mà O +tất_cả O +chúng_ta O +đều O +cần O +phải O +học O +. O + +Chúng_tôi O +, O +những O +kẻ O +sống O +bên O +ngoài O +vầng O +ánh_sáng O +gia_đình O +ấy O +, O +sẽ O +không O +bao_giờ O +tước_đoạt O +đi O +được O +những O +lời O +chị O +thường O +viết O +gửi O +đến O +bà O +, O +đến O +gia_đình O +. O + +Nhưng O +tất_cả O +chúng_tôi O +đều O +cần O +học O +những O +bài_học O +kia O +- O +những O +bài_học O +về O +danh_dự O +, O +những O +bài_học O +về O +tinh_thần O +trách_nhiệm O +và O +chăm_sóc O +người O +khác O +, O +bài_học O +về O +tận_tụy O +với O +sự_nghiệp O +và O +những O +bài_học O +mà O +chính O +chị O +là O +một O +tấm O +gương O +về O +tình_yêu O +kiên_định O +, O +về O +cái O +đẹp O +và O +lòng O +nhân_ái O +. O + +Tôi O +biết O +Thuỳ B-PER +không O +định O +viết O +cho O +cả O +thế_giới O +rộng_lớn O +này O +đọc O +, O +nhưng O +có_lẽ O +chính O +vì O +thế O +mà O +những O +niềm_tin O +sâu_thẳm O +trong O +chị O +được O +nói O +ra O +rất O +tự_nhiên O +, O +và O +tôi O +đã O +thấy O +chị O +có O +đủ O +dũng_cảm O +để O +theo_đuổi O +niềm_tin O +ấy O +trong O +trận O +thử_thách O +cuối_cùng O +. O + +Cả O +Fred B-PER +và O +tôi O +đều O +rất O +sung_sướng O +vì O +bà O +còn O +sống O +với O +gia_đình O +để O +được O +nhận O +những O +lời O +con_gái O +bà O +gửi O +lại O +, O +nhưng O +cả O +hai O +chúng_tôi O +đều O +nghĩ O +rằng O +giá_như O +cách O +nào O +đó O +chị O +còn O +sống O +cho O +đến O +ngày O +giải_phóng O +thì O +chúng_tôi O +sẽ O +thấy O +hạnh_phúc O +hơn O +nhiều O +. O + +Cho O +đến O +lúc O +này O +tôi O +là O +người O +đã O +đọc O +đi O +đọc O +lại O +cuốn O +nhật_ký O +nhiều O +hơn O +ai O +hết O +. O + +Trước O +đây O +tôi O +đã O +viết O +và O +bây_giờ O +tôi O +xin O +nhắc O +lại O +rằng O +tôi O +không O +hề O +đọc O +thấy O +điều O +gì O +có_thể O +khiến O +Thuỳ B-PER +hoặc O +bà O +thấy O +khó O +xử O +. O + +Những O +lời O +chị O +giải_bày O +về O +tình_yêu O +cũng O +như O +lời O +gọi O +tha_thiết O +hướng O +tới O +gia_đình O +sẽ O +khiến O +bà O +xúc_động O +hơn O +cả O +, O +nhưng O +bất_cứ O +ai O +được O +đọc O +những O +lời O +đó O +đều O +cảm_thấy O +xúc_động O +... O + +Tôi O +đã O +gặp O +Steve B-PER +Maxner I-PER +ở O +Texas B-LOC +và O +từ O +đó O +đến O +giờ O +thường O +trao_đổi O +với O +anh O +ta O +. O + +Đọc O +thư O +bà O +tôi O +nhận O +thấy O +có O +sự O +khác_biệt O +về O +văn_hoá O +và O +những O +gì O +bà O +thấy O +có O +vẻ O +huênh_hoang O +thì O +với O +chúng_tôi O +chỉ O +là O +một_cách O +anh O +ta O +muốn O +bày_tỏ O +rằng O +mình O +nhận O +trách_nhiệm O +này O +một_cách O +nghiêm_túc O +thế_nào O +. O + +Tất_cả O +những O +kế_hoạch O +, O +những O +lời O +hứa O +về O +việc O +bảo_quản O +đó O +ở O +bên O +này O +là O +rất O +cần_thiết O +và O +chúng_tôi O +, O +những O +người O +lớn O +lên O +ở O +đất_nước O +này O +, O +muốn O +được O +nghe O +thấy O +. O + +Tôi O +nghĩ O +rằng O +rồi O +bà O +sẽ O +quyết_định O +cộng_tác O +với O +anh O +ta O +và O +dần_dần O +anh O +ta O +sẽ O +trở_nên O +dễ_chịu O +hơn O +đối_với O +bà O +... O + +Tôi O +tin O +chắc O +anh O +ta O +sẽ O +đáp O +lại O +sự O +dịu_hiền O +của O +bà O +, O +và O +tôi O +tin O +rằng O +nếu_như O +đối_với O +bà O +mọi O +việc O +diễn O +ra O +quá O +nhanh O +thì O +bà O +cần O +phải O +làm O +anh O +ta O +điềm_tĩnh O +lại O +. O + +Người B-MISC +Mỹ I-MISC +chúng_tôi O +là O +thế O +đấy O +, O +bà O +cần O +phải O +tha_thứ O +cho O +chúng_tôi O +. O + +Bà O +chưa O +gặp O +Fred B-PER +, O +khi O +nào O +gặp O +Fred B-PER +bà O +sẽ O +bắt_đầu O +biết O +rằng O +chúng_tôi O +đã O +thực_hiện O +việc O +này O +như O +thế_nào O +. O + +Nhưng O +đôi O +lúc O +nhịp O +sống O +quá O +nhanh O +khiến O +chúng_tôi O +bỏ_qua O +không O +nhìn O +thấy O +tình_yêu O +của O +một O +người O +mẹ O +. O + +Bà O +cần O +nhắc_nhở O +chúng_tôi O +. O + +Chúng_tôi O +muốn O +biết O +vì_sao O +Thuỳ B-PER +có_thể O +kiên_định O +đến O +thế O +, O +vì_sao O +chị O +lại O +có_thể O +trở_thành O +dũng_cảm O +đến O +thế O +, O +bao_nhiêu O +năm O +rồi O +chúng_tôi O +chưa O +được O +hỏi O +bà O +những O +câu O +hỏi O +ấy O +. O + +Đó O +là O +những O +bài_học O +cho O +tất_cả O +chúng_tôi O +. O + +Có O +phải O +Thuỳ B-PER +học O +được O +những O +điều O +đó O +từ O +gia_đình O +không O +? O + +Hay O +chị O +học O +được O +một_số O +điều O +từ O +các O +bạn O +cùng O +lớp O +, O +từ O +thầy_giáo O +, O +hay O +từ O +xã_hội O +? O + +Có O +phải O +mặc_dù O +rất O +bận_rộn O +để O +học O +trường O +y O +chị O +ấy O +còn O +học O +cả O +chính_trị O +, O +và O +có O +thật O +chị O +ấy O +đã O +tốt_nghiệp O +về O +chính_trị O +cũng O +như O +đã O +tốt_nghiệp O +y_khoa O +? O + +Chị O +ấy O +lấy O +đâu O +ra O +khả_năng O +cảm_thụ O +về O +cái O +đẹp O +? O + +Trả_lời O +chúng_tôi O +những O +câu O +hỏi O +đó O +không O +hề O +tước_đoạt O +đi O +tình O +mẹ O +của O +bà O +, O +nhưng O +có_thể O +chúng O +sẽ O +làm O +cho O +những O +lời O +chị O +viết O +trở_nên O +sâu_sắc O +hơn O +. O + +Tôi O +muốn O +hỏi O +bà O +tất_cả O +những O +câu O +đó O +và O +nếu_như O +câu O +hỏi O +có O +vẻ O +quá O +ngạo_mạn O +thì O +xin O +bà O +hãy O +nhắc_nhở O +tôi O +và O +buộc O +tôi O +phải O +kiên_nhẫn O +hơn O +. O + +Giờ_đây O +mẹ O +tôi O +nói O +rằng O +vì O +chúng_tôi O +mà O +bà O +bị O +cuốn O +nhật_ký O +của O +Thuỳ B-PER +làm O +cảm_động O +. O + +Bà O +đọc O +chúng O +lần O +đầu O +cách O +đây O +gần O +30 O +năm O +và O +trong O +suốt O +mấy O +chục O +năm O +nay O +bà O +cũng O +tham_gia O +vào O +câu_chuyện O +của O +Fred B-PER +và O +tôi O +về O +cuốn O +nhật_ký O +. O + +Mẹ O +tôi O +đòi O +tôi O +nói O +với O +bà O +rằng O +đối_với O +mẹ O +tôi O +cũng O +như O +đối_với O +rất O +nhiều O +bạn_bè O +của O +mẹ O +tôi O +- O +những O +người O +từng O +được O +đọc O +vài O +phần O +của O +cuốn O +nhật_ký O +đó O +, O +những O +lời O +Thuỳ B-PER +viết O +là O +một O +cây O +cầu O +, O +một O +con O +đường O +bắc O +qua O +dòng O +sông O +chất_chứa O +những O +vô_tình O +, O +những O +cay_đắng O +, O +những O +lòng O +tin O +lầm_lạc O +đã O +chia_cắt O +hai O +đất_nước O +chúng_ta O +quá O +lâu O +. O + +Các O +bạn O +của O +mẹ O +tôi O +đã O +nhận O +ra O +rằng O +bà O +cũng O +không O +khác O +họ O +nhiều O +, O +và O +họ O +cũng O +sẽ O +vô_cùng O +tự_hào O +nếu O +có O +được O +một O +người O +con_gái O +như O +con_gái O +bà O +. O + +Mẹ O +tôi O +nói O +rằng O +cây O +cầu O +quan_trọng O +chính O +vì O +điều O +đó O +. O + +Cây O +cầu O +đó O +cũng O +có O +nghĩa O +là O +mẹ O +Trâm B-PER +ơi O +, O +bà O +cần O +phải O +suy_nghĩ O +thật O +nhiều O +về O +việc O +xuất_bản O +cuốn O +nhật_ký O +. O + +Mẹ O +tôi O +bảo O +tôi O +nói O +với O +bà O +rằng O +cuốn O +nhật_ký O +của O +Thuỳ B-PER +là O +một O +phương_thuốc O +để O +chữa O +lành O +nỗi O +đau O +và O +sự O +chia_cắt O +, O +và O +việc O +xuất_bản O +cuốn O +nhật_ký O +cũng O +là O +một O +cách O +để O +nối_tiếp O +sự_nghiệp O +của O +cuộc_đời O +Thuỳ B-PER +... O +sự_nghiệp O +làm O +dịu O +những O +vết_thương O +và O +đau_đớn O +. O + +Tôi O +nghĩ O +mình O +đồng_ý O +với O +ý_kiến O +của O +mẹ O +tôi O +, O +và O +tôi O +hi_vọng O +bà O +cũng O +sẽ O +nhìn O +thấy O +điều O +đó O +. O + +Mẹ O +tôi O +gửi O +đến O +bà O +lòng O +thương_mến O +một O +người O +mẹ O +của O +một O +gia_đình O +thương_yêu O +nhau O +. O + +Tôi O +sẽ O +kể O +cho O +bà O +nghe O +chuyện O +cụ O +tôi O +xưa O +kia O +là O +một O +nông_dân O +và O +là O +một O +giáo_sĩ O +trong O +cái O +thị_trấn O +nhỏ_bé O +. O + +Khi O +cuộc O +nội_chiến O +ở O +nước O +chúng_tôi O +vào O +những O +năm O +1860 O +sắp O +nổ O +ra O +thì O +cụ O +rất O +ủng_hộ O +Abraham B-PER +Lincoln I-PER +và O +cụ O +cũng O +không O +sử_dụng O +các O +nô_lệ O +da O +đen O +trong O +nông_trang O +. O + +Cụ O +đã O +hứa O +rằng O +nếu O +chiến_tranh O +nổ O +ra O +thì O +cụ O +sẽ O +rời O +khỏi O +miền B-LOC +Nam I-LOC +. O + +Nhưng O +rồi O +trận_địa O +tiến O +đến O +quá O +nhanh O +và O +hầu_hết O +chín O +người O +con_trai O +của O +cụ O +đều O +lần_lượt O +ra O +trận O +chiến_đấu O +bảo_vệ O +miền B-LOC +Nam I-LOC +. O + +Bốn O +trong O +số O +chín O +người O +con O +của O +cụ O +ngã O +xuống O +, O +và O +theo O +như O +những O +câu_chuyện O +tôi O +được O +nghe O +kể O +lại O +thì O +trước O +lúc O +nhận O +được O +tin O +báo_tử O +từng O +người O +cụ O +đều O +đã O +biết O +trước O +rồi O +. O + +Chiến_tranh O +chưa O +kết_thúc O +cụ O +đã O +tự O +kết_liễu O +đời O +mình O +trong O +nỗi O +tuyệt_vọng O +vì O +đã O +mất O +bốn O +người O +con O +cho O +một O +mục_đích O +mà O +cụ O +không O +ủng_hộ O +. O + +Tôi O +rất O +muốn O +mình O +có_thể O +đọc O +được O +những O +gì O +cụ O +viết O +ra O +, O +để O +biết O +được O +những O +suy_nghĩ O +cũng O +như O +biết O +được O +niềm O +tin O +của O +cụ O +. O + +Đó O +là O +một O +sự O +mất_mát O +. O + +Giờ O +đây O +, O +vào O +những O +năm O +này O +Thuỳ B-PER +vẫn O +còn O +sống O +trong O +tim O +mẹ O +, O +sau O +này O +s�� O +là O +trong O +tim O +các O +cháu O +trai O +, O +cháu O +gái O +, O +rồi O +đến O +chắt O +trai O +, O +chắt O +gái O +, O +một O +ngày O +nào O +đó O +chị O +sẽ O +trở_thành O +một O +bà O +tổ O +cô O +đối_với O +vô_số O +thế_hệ O +, O +nhiều O +người O +trong O +số O +con_cháu O +đó O +có_thể O +sẽ O +không O +phải O +người B-MISC +VN I-MISC +. O + +Mẹ O +Trâm B-PER +ạ O +, O +tất_cả O +chúng_ta O +cần O +được O +biết O +những O +lời O +chị O +viết O +. O + +Giống O +như O +chị O +viết O +trong O +bài O +thơ O +đề O +ngày O +7-1-1970 O +” O +tình_thương O +đã O +chắp_cánh O +dài O +cho O +ta O +” O +... O + +Ước O +gì O +tôi O +được O +ngồi O +cạnh O +bà O +, O +và O +khóc O +, O +và O +nói O +về O +tất_cả O +những O +điều O +này O +. O + +Bà O +sẽ O +nhìn O +Fred B-PER +và O +tôi O +, O +biết O +được O +nét_mặt O +chúng_tôi O +khi O +nói O +đến O +những O +chuyện O +này O +. O + +Tôi O +định O +tháng O +tám O +này O +sẽ O +cùng O +Fred B-PER +sang O +Hà_Nội B-LOC +và O +có_lẽ O +lúc O +đó O +bà O +sẽ O +có_thể O +đánh_giá O +được O +Rob B-PER +có O +sáng_suốt O +hay O +không O +, O +hay O +chỉ O +là O +một O +kẻ O +lắm O +lời O +. O + +Tôi O +kính_trọng O +nỗi O +e_sợ O +của O +bà O +và O +nhìn O +thấy O +ở O +đó O +những O +năm_tháng O +đằng_đẵng O +bà O +ôm_ấp O +tình_yêu O +đối_với O +Thuỳ B-PER +. O + +Tôi O +mong O +bà O +sẽ O +cho_phép O +chúng_tôi O +được O +hiểu O +và O +được O +kính_trọng O +chị O +, O +và O +khi O +đó O +trái_tim O +bà O +sẽ O +được O +bình_yên O +. O + +Người O +cựu_chiến_binh O +Mỹ B-LOC +đã O +đặt O +ra O +rất O +nhiều O +câu O +hỏi O +xung_quanh O +cuộc_đời O +một O +người O +con_gái O +VN B-LOC +- O +người O +con_gái O +ở O +bên O +kia O +chiến_tuyến O +nhưng O +hơn O +30 O +năm O +nay O +chẳng O +còn O +xa_lạ O +trong O +chính O +gia_đình O +ông O +. O + +Điều O +gì O +đã O +làm O +nên O +sức_mạnh O +nơi O +cô_gái O +dịu_dàng O +đa_cảm O +ấy O +? O + +Đó O +cũng O +là O +câu O +hỏi O +mà O +nhà_văn O +Nguyên B-PER +Ngọc I-PER +đi O +tìm O +câu O +trả_lời O +. O + +Và O +ông O +có O +một O +đề_xuất O +... O + +Hơn O +2 O +giờ O +chiều O +, O +vẫn O +mưa O +lất_phất O +, O +thị_trấn B-LOC +Khâm_Đức I-LOC +, O +huyện B-LOC +Phước_Sơn I-LOC +( O +Quảng_Nam B-LOC +) O +đã O +hiện O +ra O +trước O +mặt O +chúng_tôi O +. O + +Khác O +với O +vẻ O +đông O +vui O +, O +nhộn_nhịp O +mọi O +ngày O +, O +” O +phố O +vàng O +” O +- O +cái O +tên O +được O +mọi O +người O +quen O +gọi O +cho O +Khâm_Đức B-LOC +- O +hôm_nay O +bỗng O +lặng_lẽ O +, O +âm_u O +... O + +” O +Thấy O +người_ta O +chết O +thảm_thiết O +rứa O +, O +làm_răng O +ai O +có_thể O +làm_ngơ O +được O +” O +. O + +Xác O +19 O +công_nhân O +làm O +vàng O +thuộc O +Công_ty B-ORG +TNHH I-ORG +Trường_Sơn I-ORG +tại O +bãi O +vàng O +Phước_Thành B-LOC +( O +Phước_Sơn B-LOC +) O +đã O +được O +đưa O +về O +thị_trấn O +này O +. O + +” O +Tội_nghiệp O +, O +họ O +toàn O +là O +người O +miền B-LOC +Bắc I-LOC +... O +” O +- O +một O +chủ O +quán O +ở O +đầu O +thị_trấn O +nói O +khi O +tôi O +dừng O +lại O +hỏi O +về O +tình_hình O +bãi O +vàng O +. O + +” O +Nhà O +vĩnh_biệt O +” O +. O + +Bên O +chiếc O +lều O +bạt O +mới O +được O +Công_ty B-ORG +Trường_Sơn I-ORG +dựng O +lên O +để O +tạm O +làm O +” O +nhà O +vĩnh_biệt O +” O +, O +bốn O +người O +thợ O +liệm O +- O +vốn O +cũng O +là O +công_nhân O +đào O +vàng O +- O +đang O +tiếp_tục O +công_việc O +của O +họ O +. O + +” O +Chúng_tôi O +đang O +” O +sửa_soạn O +” O +cho O +người O +thứ O +12 O +đây O +! O +” O +- O +một O +thợ O +liệm O +nói O +. O + +” O +Mặt_mày O +, O +mình_mẩy O +ai O +cũng O +bị O +trầy O +sướt O +, O +bầm_giập O +cả O +. O + +Gần O +hai O +ngày_đêm O +rồi O +chứ O +ít O +đâu O +... O +” O +- O +một O +thợ O +liệm O +khác O +nói O +khi O +anh O +đang O +chèn O +trà O +khô O +vào O +quan_tài O +. O + +Không O +có O +khói O +nhang O +, O +cũng O +không O +có O +một O +tiếng O +khóc O +bên O +những O +áo_quan O +giữa O +cảnh O +tử_biệt_sinh_ly O +đầy O +những O +đoạn_trường O +này O +nhưng O +vẫn O +buồn_bã O +, O +vẫn O +đầy O +não_nề O +thương_cảm O +với O +người O +dân O +Khâm_Đức B-LOC +, O +với O +những_ai O +đến O +bãi O +xác O +này O +khi O +họ O +nhìn O +vào O +nét O +đăm_chiêu O +và O +sự O +thinh_lặng O +đầy O +buồn_th���m O +của O +hàng O +chục O +công_nhân O +đứng O +tản_mát O +quanh O +” O +nhà O +vĩnh_biệt O +” O +nằm O +âm_u O +bên O +ngút_ngàn O +rừng_núi O +Trường_Sơn B-LOC +. O + +” O +Bọn O +tôi O +dồn O +sức O +chuyển O +xác O +ra O +, O +giờ O +trong O +bãi O +chẳng O +còn O +ai O +. O + +Phải O +hơn O +10 O +người O +mới O +chuyển O +được O +một O +xác O +. O + +40 O +km O +từ O +bãi O +Phước_Thành B-LOC +ra O +đây O +phải O +đi O +suốt O +một O +ngày_đêm O +, O +mãi O +đến O +sáng O +15-11 O +mới O +ra O +đây O +được O +... O +” O +, O +Ngô B-PER +Văn I-PER +Hoàng I-PER +- O +một O +công_nhân O +19 O +tuổi O +- O +nói O +. O + +Đêm O +kinh_hoàng O +. O + +Ở O +văn_phòng O +Công_ty B-ORG +Trường_Sơn I-ORG +, O +cách O +bãi O +xác O +chừng O +150 O +m O +, O +cũng O +trong O +những O +bộ_đồ O +xanh O +sẫm O +rộng O +thùng_thình O +, O +gần O +50 O +công_nhân O +, O +người O +đứng O +nhìn O +những O +bạn_bè O +mình O +ở O +” O +nhà O +vĩnh_biệt O +” O +, O +người O +lê_la O +trước O +cửa O +văn_phòng O +, O +tất_cả O +đều O +lặng_im O +, O +buồn_bã O +. O + +Giám_đốc O +Lại B-PER +Văn I-PER +Quyền I-PER +mắt O +đỏ O +, O +mặt O +phờ_phạc O +vì O +thiếu O +ngủ O +và O +lo_lắng O +nói O +vắn_tắt O +về O +thảm_trạng O +: O +” O +Thấy O +trời O +mưa O +lớn O +, O +trưa O +13-11 O +chúng_tôi O +cho O +anh_em O +nghỉ_việc O +, O +cho O +một_số O +rút O +ra O +cơ_quan O +công_ty O +. O + +Khoảng O +11 O +g O +30 O +đêm O +13 O +, O +lúc O +anh_em O +đang O +ngủ O +thì O +thảm O +nạn O +xảy O +ra O +. O + +Dòng O +lũ O +từ O +trên O +núi O +ào O +xuống O +cuốn O +đất_đá O +theo O +, O +đẩy O +cả O +trại O +số O +4 O +đi O +, O +vùi O +lấp O +anh_em O +. O + +Cũng O +may O +là O +toàn O +trại O +hôm O +đó O +chỉ O +có O +33 O +người O +, O +thoát O +chết O +được O +14 O +người O +, O +trong O +đó O +có O +bốn O +người O +bị_thương O +. O + +Công_ty O +chúng_tôi O +toàn O +người O +tỉnh B-LOC +Ninh_Bình I-LOC +, O +đông O +nhất O +là O +ở O +hai O +huyện B-LOC +Nho_Quan I-LOC +, O +Kim_Sơn B-LOC +” O +. O + +Anh O +Nguyễn B-PER +Văn I-PER +Niên I-PER +- O +người O +thoát O +chết O +trong O +gang_tấc O +- O +vẫn O +chưa O +hết O +bàng_hoàng O +kể O +lại O +: O +” O +Lúc O +đó O +khoảng O +23 O +g O +30 O +, O +đa_số O +anh_em O +còn O +thức O +vì O +một_số O +vừa O +xem O +tivi O +ở O +trại O +bên O +về O +, O +một_số O +vừa O +sửa O +lại O +mái O +trại O +bị O +dột O +vì O +mưa O +quá O +lớn O +. O + +Bỗng O +những O +tiếng O +ầm_ầm O +từ O +phía O +bên O +trên O +trại O +vang O +lên O +, O +tôi O +cùng O +anh_em O +vùng O +dậy O +. O + +Lũ_ống O +xuất_hiện O +, O +kèm O +theo O +lở O +núi O +đổ O +ào O +xuống O +trại O +. O + +Tôi O +và O +một_số O +anh_em O +liền O +chạy O +thẳng O +ra O +phía O +trước O +, O +bị O +lũ O +đẩy O +chúi O +xuống O +, O +cố O +gượng O +dậy O +được O +. O + +Chỉ O +một O +phút O +sau O +tôi O +đã O +nhận O +ra O +cả O +trại O +bị O +cuốn O +trôi O +và O +vùi O +lấp O +... O +” O +. O + +Bãi O +dựng O +trại O +rộng O +chừng O +1 O +ha O +nay O +đã O +gần O +như O +một O +đầm O +lầy O +với O +khoảng O +10.000 O +khối O +đất_đá O +, O +không O +kể O +ngổn_ngang O +những O +cây O +rừng O +lớn_nhỏ O +. O + +Khủng_khiếp O +nhất O +là O +lượng O +đất_đá O +này O +đã O +trôi O +trượt O +trên O +một O +đoạn O +dài O +chừng O +600 O +m O +, O +trong O +đó O +mái O +trại O +” O +định_mệnh O +” O +này O +đã O +bị O +đẩy O +đi O +gần O +200 O +m O +! O + +Không O +một O +tiếng O +kêu_gào O +, O +trong O +cơn O +mưa O +như O +trút O +nước O +thảm_kịch O +xảy O +ra O +trong O +tích_tắc O +. O + +Sau O +tiếng O +ầm_ào O +khiếp_đảm O +đó O +, O +những O +công_nhân O +ở O +các O +trại O +bên O +liền O +đến O +đổ_xô O +vào O +việc O +tiếp_cứu O +bốn O +người O +bị_thương O +, O +rồi O +cùng O +10 O +người O +còn O +lại O +bới O +đào O +tìm O +thi_thể O +những O +người O +bất_hạnh O +. O + +Từ O +12 O +g O +khuya O +13 O +đến O +rạng O +sáng O +14 O +họ O +đã O +tìm O +được O +xác O +19 O +người O +. O + +Đau_lòng O +lắm O +nhưng O +rồi O +mình O +cũng O +phải O +ráng O +. O + +Toàn O +là O +người O +cùng O +quê O +, O +cùng O +vì O +áo O +cơm O +cuộc_sống O +mà O +đem O +thân O +đến O +đây O +... O +” O +, O +anh O +Niên B-PER +ngậm_ngùi O +nói O +. O + +Bác_sĩ O +pháp_y O +Nguyễn B-PER +Liêm I-PER +- O +người O +phụ_trách O +phẫu_thu��t O +giám_định O +- O +cũng O +không O +cầm O +được O +xúc_động O +: O +” O +Dù O +có O +một_số O +người O +bị O +chấn_thương O +, O +nhưng O +tất_cả O +họ O +đều O +bị O +chết O +ngạt O +. O + +Họ O +đều O +còn O +rất O +trẻ O +... O +” O +. O + +Tôi O +giở O +bản O +danh_sách O +mà O +ông O +Quyền B-PER +trao O +ra O +xem O +, O +thì_ra O +trong O +số O +19 O +người O +, O +chỉ O +trừ O +đội_trưởng O +Võ B-PER +Văn I-PER +Chiến I-PER +ở O +tuổi O +47 O +, O +bảo_vệ O +Hoàng B-PER +Văn I-PER +Định I-PER +ở O +tuổi O +35 O +, O +số O +còn O +lại O +đều O +ở O +độ O +tuổi O +21 O +- O +25 O +. O + +Bóng_tối O +dần O +buông O +xuống O +” O +thung_lũng O +vàng O +” O +, O +mái O +lều O +vĩnh_biệt O +của O +những O +người O +đào O +vàng O +bất_hạnh O +phần_phật O +trước O +ngọn O +gió O +từ O +hướng O +rừng O +thổi O +tới O +nghe O +thật O +não_nùng O +nhưng O +những O +người O +khâm_liệm O +vẫn O +tiếp_tục O +công_việc O +, O +công_nhân O +đào O +vàng O +của O +Công_ty B-ORG +Trường_Sơn I-ORG +vẫn O +ngồi O +chờ O +chào O +vĩnh_biệt O +những O +đồng_đội O +vắn O +số O +của O +mình O +. O + +Cái O +bếp O +nhỏ O +, O +mẹ O +ơi O +... O + +Trao_đổi O +với O +Tuổi_Trẻ B-ORG +sáng O +16-11 O +, O +chủ_tịch O +UBND O +tỉnh O +Nguyễn B-PER +Xuân I-PER +Phúc I-PER +cho O +biết O +ngay O +sau O +khi O +thảm O +nạn O +xảy O +ra O +làm O +thiệt_mạng O +19 O +công_nhân O +đào O +đãi O +vàng O +của O +Công_ty B-ORG +TNHH I-ORG +Trường_Sơn I-ORG +, O +tỉnh O +đã O +chỉ_đạo O +các O +ngành O +chức_năng O +của O +tỉnh O +tập_trung O +khắc_phục O +hậu_quả O +, O +tìm_kiếm O +những O +người O +bị O +mất_tích O +trong O +lũ_quét O +, O +đồng_thời O +quyết_định O +trích O +từ O +ngân_sách O +tỉnh O +hỗ_trợ O +mỗi O +nạn_nhân O +thiệt_mạng O +1 O +triệu O +đồng O +và O +500.000 O +đồng O +đối_với O +những O +người O +bị_thương O +. O + +Ngoài_ra O +Công_ty B-ORG +TNHH I-ORG +Trường_Sơn I-ORG +quyết_định O +hỗ_trợ O +gia_đình O +19 O +nạn_nhân O +thiệt_mạng O +trong O +đợt O +lũ_quét O +vừa_qua O +, O +mỗi O +gia_đình O +50 O +triệu O +đồng O +để O +lo O +chi_phí O +mai_táng O +. O + +Ở O +Bệnh_viện B-LOC +huyện I-LOC +Phước_Sơn I-LOC +, O +bốn O +con_người O +được O +xem O +là O +lớn O +số O +, O +là O +may_mắn O +cũng O +đang O +chịu_đựng O +đau_thương O +không O +ít O +. O + +Tôi O +đến O +khi O +các O +y_sĩ O +ở O +đây O +vừa O +làm_thuốc O +buổi O +chiều O +cho O +họ O +. O + +Bị O +trầy O +sướt O +và O +sưng O +tấy O +người O +, O +một O +ngón O +tay O +bị O +gẫy O +, O +Nguyễn B-PER +Hoài I-PER +Nam I-PER +( O +23 O +tuổi O +) O +vẫn O +quên O +đau O +, O +ứa O +nước_mắt O +khóc O +cho O +người O +bạn O +Bùi B-PER +Văn I-PER +Luyến I-PER +cùng O +xóm O +với O +mình O +: O +” O +Nó O +hay O +nói O +đùa O +. O + +Xem O +tivi O +về O +, O +thấy O +trời O +mưa O +lớn O +nó O +nằm O +nói O +với O +em O +: O +” O +Làm O +nghề O +này O +dễ O +bị O +sập O +hầm O +, O +mưa_lũ O +làm O +núi O +lở O +sập O +trại O +lắm O +. O + +Trong O +anh_em O +mình O +tau O +mà O +chết O +thì O +tội_nghiệp O +mẹ O +tau O +lắm O +! O +” O +. O + +Nó O +nói O +chưa O +đầy O +hai O +phút O +thì O +nghe O +ầm_ầm O +... O +” O +. O + +Phạm B-PER +Văn I-PER +Hiếu I-PER +( O +19 O +tuổi O +) O +bị O +gẫy O +một O +xương O +sườn O +, O +rách O +tai O +, O +sưng O +bầm O +khắp O +người O +, O +cũng O +cố O +nói O +lên O +nỗi O +đau O +của O +mình O +với O +bạn_bè O +xấu_số O +, O +nhất_là O +với O +Luyến B-PER +: O +” O +Nó O +không O +cha O +, O +18 O +tuổi O +đã O +cố O +cùng O +mẹ O +làm O +được O +mái O +nhà O +hai O +gian O +. O + +Thấy O +mẹ O +che O +dụm O +bên O +góc O +hè O +nấu_ăn O +khổ_cực O +, O +nó O +nói O +cuối O +năm O +lĩnh O +tiền O +về O +làm O +cho O +mẹ O +cái O +bếp O +nhỏ O +. O + +Vậy_mà O +... O +” O +. O + +Mừng O +mình O +còn O +sống O +, O +họ O +lại O +thương O +kẻ O +ra O +đi O +. O + +” O +Biết O +làm O +vàng O +ở O +rừng O +sâu O +là O +cực O +. O + +Nhưng O +vì O +cuộc_sống O +khó_khăn O +nên O +mới O +ra O +đi O +. O + +Ai O +cũng O +mong O +đến O +tết O +để O +nhận O +lương O +dồn O +một O +lần O +mang O +về O +. O + +Ai_ngờ O +... O +” O +- O +Lê B-PER +Đức I-PER +Hà I-PER +( O +18 O +tuổi O +) O +nói O +bên O +giường_bệnh O +như O +một O +lời O +than_thở O +... O + +Bãi O +đào O +vàng O +Phước_Thành B-LOC +vẫn O +còn O +là O +nơi O +bỏ_ngỏ O +bởi O +cho O +đến O +giờ O +chưa O +có O +ai O +vào O +đó O +, O +kể_cả O +các O +cán_bộ O +chức_năng O +. O + +Nhưng O +rồi O +những O +người O +đào O +vàng O +cũng O +sẽ O +vào O +. O + +Khi O +đã O +đưa O +hết O +người O +nằm_xuống O +về O +quê O +, O +họ O +phải O +quay O +lại O +với O +hầm O +vàng O +. O + +Nhìn O +những O +khuôn_mặt O +rất O +trẻ O +của O +họ O +, O +nghĩ O +đến O +những O +bất_trắc O +vốn O +chứa O +đầy O +nơi O +các O +hầm O +đào O +vàng O +giữa O +thăm_thẳm O +Trường_Sơn B-LOC +, O +nhớ O +lại O +những O +cái O +chết O +của O +49 O +người O +đào O +vàng O +cũng O +vì O +lũ O +làm O +lở O +núi O +vùi O +lấp O +trại O +hồi O +năm O +1997 O +ở O +bãi O +vàng O +Phước_Chánh B-LOC +( O +kề O +Phước_Thành B-LOC +) O +... O +tôi O +không O +khỏi O +chạnh_lòng O +. O + +” O +Nghề O +nông O +ở O +quê O +mình O +khổ O +quá O +. O + +Dẫu_sao O +tụi O +em O +cũng O +phải O +cố O +vì O +mỗi O +tháng O +kiếm O +được O +năm O +sáu O +trăm O +ngàn O +cũng O +quí O +lắm O +... O +” O +, O +lời O +của O +” O +cậu O +bé O +” O +Chu B-PER +Văn I-PER +Minh I-PER +, O +18 O +tuổi O +, O +chưa O +một O +lần O +được O +cắp O +sách O +đi O +học O +, O +đã O +khiến O +tôi O +không O +còn O +biết O +nói O +gì O +thêm O +... O + +Những O +mảnh O +vỡ O +trên O +hè O +phố O +. O + +Cuộc_sống O +vật_vờ O +trên O +hè O +phố O +bán O +thân O +nuôi O +miệng O +, O +hình_ảnh O +họ O +với O +người_đời O +là O +sự O +khinh_khi O +, O +tủi_nhục O +. O + +Với O +họ O +mái O +ấm O +là O +hè_phố O +, O +công_viên O +, O +gầm O +cầu O +... O + +Chén O +cơm O +của O +họ O +luôn O +chan O +đầy O +nước_mắt O +của O +kiếp O +” O +hoa O +đêm O +” O +trên O +vỉa_hè O +. O + +Nhiều O +đêm O +đi O +cùng O +những O +người O +đồng_đẳng O +, O +phóng_viên O +Tuổi_Trẻ B-ORG +đã O +có O +cái O +nhìn O +cận_cảnh O +hơn O +về O +những O +cô_gái O +” O +hoa O +đêm O +” O +... O + +” O +Tôi O +sinh O +ra O +ở O +vỉa_hè O +, O +mẹ O +tôi O +là O +hoa O +đêm O +! O +” O +. O + +Cùng O +các O +đồng_đẳng_viên O +( O +ĐĐV O +) O +quận B-ORG +1 I-ORG +, O +chúng_tôi O +đến O +khu O +công_viên B-LOC +30-4 I-LOC +( O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +) O +. O + +Nơi O +đây O +, O +chúng_tôi O +nghe O +những O +cư_dân O +sống O +về O +đêm O +nhắc O +đến O +một O +biệt_danh O +: O +M. B-PER +” I-PER +khùng I-PER +” I-PER +đầy O +sự O +ngang_tàng O +... O + +Đó O +là O +một O +cô_gái O +25 O +tuổi O +có O +nước_da O +đen O +, O +khuôn_mặt O +” O +trời O +bắt O +xấu O +” O +, O +tóc O +để O +ngang O +vai O +. O + +Nhưng O +trong O +” O +thế_giới O +về O +đêm O +” O +ở O +khu_vực O +này O +thì O +ai O +cũng O +sợ O +cái O +tính O +ngang_tàng O +của O +M. B-PER +, O +hễ O +đụng O +vào O +M. B-PER +” I-PER +khùng I-PER +” I-PER +là O +bị O +cô O +” O +xắt O +” O +ngay_lập_tức O +. O + +M. B-PER +” I-PER +khùng I-PER +” I-PER +có O +thâm_niên O +sống O +đường_phố O +cũng O +gần O +bằng O +số O +tuổi O +25 O +của O +mình O +. O + +Sau O +nhiều O +đêm O +tiếp_cận O +cùng O +các O +ĐĐV O +của O +quận B-LOC +1 I-LOC +đi O +phát O +bao_cao_su O +cho O +những O +” O +hoa O +đêm O +” O +, O +tôi O +mới O +có O +cơ_hội O +trò_chuyện O +với O +M. B-PER +. O + +Cô O +bảo O +mình O +được O +sinh O +ra O +từ O +một O +cuộc O +tình O +hè O +phố O +. O + +Người O +thân_thiết O +nhất O +của O +cô O +trên O +cõi_đời O +này O +là O +một O +phụ_nữ O +mà O +thuở O +nhỏ O +cô O +gọi O +là O +bà O +ngoại O +. O + +Đó O +là O +bà O +Hai B-PER +” I-PER +cô_đơn I-PER +” I-PER +đã O +nhặt O +cô O +từ O +hè O +phố O +và O +đưa O +về O +sống O +chung O +trong O +căn O +nhà O +xập_xệ O +ven O +bờ O +kênh B-LOC +Nhiêu_Lộc I-LOC +đen_ngòm O +ngày O +nào O +. O + +Tuổi O +lên O +7 O +, O +M. B-PER +được O +trả O +lại O +hè O +phố O +khi O +bà O +Hai B-PER +” I-PER +cô_đơn I-PER +” I-PER +qua_đời O +, O +và O +rất O +tự_nhiên O +, O +cô O +nhập O +ngay O +vào O +đám O +trẻ O +bụi_đời O +khu_vực O +Tân_Định B-LOC +vừa O +đi O +xin O +ăn O +, O +vừa O +móc O +bọc O +, O +lượm O +ve_chai O +. O + +” O +Bữa O +được O +người O +ta O +cho O +thì O +ăn O +no O +thở O +không O +nổi O +, O +bữa O +thèm O +một O +tô O +cơm O +với O +nước O +tương O +cũng O +không O +có O +. O + +Đi O +ngang O +quán_ăn O +mà O +nước_miếng O +cứ O +túa O +ra O +, O +bụng O +réo O +chịu O +không O +nổi O +” O +- O +M. B-PER +nhớ O +lại O +tuổi_thơ O +dữ_dội O +của O +mình O +. O + +” O +Tuổi O +nhỏ O +có O +cái O +cực O +của O +nhỏ O +, O +tuổi O +càng O +lớn O +cái O +cực O +, O +cái O +nhục O +càng O +lớn O +hơn O +và O +bây_giờ O +cũng O +chẳng O +khá O +hơn O +” O +- O +M. B-PER +lý_giải O +về O +thâm_niên O +giang_hồ O +của O +mình O +như O +thế O +. O + +Sống O +trên O +đường_phố O +phải O +có O +phe_cánh O +, O +có O +đàn_anh O +bảo_kê O +mới O +tồn_tại O +được O +. O + +Đánh O +mất O +đời O +con_gái O +từ O +khi O +còn O +rất O +nhỏ O +cũng O +là O +một_cách O +để O +M. B-PER +tồn_tại O +trong O +chốn O +giang_hồ O +. O + +Rồi O +bị O +đàn_chị O +đi O +trước O +rủ_rê O +” O +bán O +vốn O +của O +mình O +kiếm O +tiền O +nuôi O +thân O +” O +và O +M. B-PER +chấp_nhận O +khi O +không O +còn O +gì O +để O +mất O +. O + +Ở O +khu_vực O +hồ B-LOC +Con_Rùa I-LOC +, O +chúng_tôi O +la_cà O +làm_quen O +với O +H. B-PER +, O +biệt_danh O +là O +” O +gà O +ròm O +” O +vì O +H. B-PER +có O +dáng O +mình O +dây O +mà O +mỏng O +như O +... O +sợi O +chỉ O +. O + +Đêm O +đầu O +tuần O +, O +trời O +mưa O +suốt O +nên O +H. B-PER +” O +ế O +hàng O +” O +cứ O +rảo O +tới O +rảo O +lui O +, O +mãi O +đến O +gần O +22 O +g O +mới O +có O +một O +khách O +đi O +xe O +cà_tàng O +lạng O +tới O +. O + +H. B-PER +đi O +nhanh O +lại O +gần O +giả_lả O +cười O +chào_mời O +, O +ra O +giá O +và O +leo O +lên O +xe O +với O +người O +đàn_ông O +phóng O +vào O +màn O +đêm O +và O +chỉ O +hơn O +một O +giờ O +sau O +đã O +quay O +về O +bằng O +xe_ôm O +. O + +Trời O +se_se O +lạnh O +, O +H. B-PER +ngồi O +co_rúm O +trên O +chiếc O +ghế O +đá O +. O + +Tôi O +bước O +tới O +gần O +làm_quen O +: O +” O +Mấy O +hôm O +rày O +làm O +được O +không O +em O +? O +” O +. O + +Mắt O +H. B-PER +lạnh_tanh O +như O +hơi O +sương O +khuya O +phả O +xuống O +: O +” O +Chán O +thấy O +mẹ O +, O +gặp O +toàn O +khách O +bèo O +nhưng O +cũng O +phải O +đi O +. O + +Mấy O +hôm_nay O +không O +còn O +một O +xu O +trả O +tiền O +thuê O +nhà O +nên O +ra O +đây O +ở O +luôn O +rồi O +, O +gặp O +mấy O +cha O +công_an O +chạy O +chết O +mẹ O +luôn O +! O +” O +. O + +Gọi O +bịch O +trà O +đá O +của O +người O +phụ_nữ O +đẩy O +chiếc O +xe_đạp O +đi O +bán O +khuya O +, O +H. B-PER +hút O +một O +hơi O +cạn O +hết O +rồi O +gục O +đầu O +ngao_ngán O +. O + +Tôi O +ngồi O +sát O +bên O +tìm_hiểu O +thân_phận O +, O +H. B-PER +chua_chát O +: O +” O +Có O +gì O +đâu O +mà O +hỏi O +bà O +chị O +! O + +Tôi O +là O +dân O +chợ B-LOC +Cầu_Muối I-LOC +, O +không O +biết O +cha O +mình O +là O +ai O +, O +còn O +mẹ O +bị O +bắt O +vì O +bán O +ma_tuý O +, O +bỏ O +lại O +mình O +tôi O +khi O +đó O +mới O +10 O +tuổi O +. O + +Đêm O +tôi O +mò O +ra O +chợ O +, O +đón O +xe_hàng O +về O +tranh O +nhau O +mót O +củ O +su O +củ O +cải O +bán O +kiếm O +tiền O +. O + +Tối O +ngủ O +ké O +mái_hiên O +hay O +sạp O +chợ O +vậy_mà O +cũng O +lớn O +lên O +. O + +Chẳng O +có O +ai O +bày O +cho O +tôi O +nghề O +này O +hết O +, O +tôi O +tự O +ra O +đây O +đi_khách O +mà O +sống O +thôi O +... O +” O +. O + +Nỗi O +đau O +một O +kiếp O +làm O +người O +... O + +Trong O +những O +đêm O +ngồi O +lê_la O +với O +những O +cô O +gái O +” O +hoa O +đêm O +” O +ở O +khu_vực O +công_viên B-LOC +30-4 I-LOC +, O +hồ B-LOC +Con_Rùa I-LOC +, O +chúng_tôi O +được O +nghe O +các O +cô O +kể O +về O +những O +” O +đồng_nghiệp O +” O +mà O +theo O +các O +cô O +là O +” O +không O +khi O +nào O +quên O +tụi O +nó O +được O +” O +. O + +Như O +trường_hợp O +Nh. B-PER +: O +Nh. B-PER +đã O +gác O +kiếm O +giang_hồ O +vì O +vướng O +phải O +căn O +bệnh O +thế_kỷ O +AIDS O +. O + +Nh. B-PER +cũng O +là O +gái O +hành_nghề O +tự_do O +không O +có O +má_mì O +hay O +bảo_kê O +quản_lý O +. O + +Các O +cô O +kể O +lại O +: O +Nh. B-PER +vì O +hận O +tình O +với O +một O +gã O +xe_ôm O +đã O +có O +vợ_con O +, O +bị O +đánh_ghen O +tưng_bừng O +mà O +hận O +đời O +vướng O +vào O +ma_tuý O +. O + +Đồng_đẳng_viên O +( O +ĐĐV O +) O +là O +tập_hợp O +các O +chị O +từng O +có O +cùng O +hoàn_cảnh O +nhưng O +đã O +hoàn_lương O +để O +tiếp_cận O +với O +những O +cô O +gái O +bán_dâm O +. O + +Đội O +giáo_dục O +đồng_đẳng O +ra_đời O +với O +mục_tiêu O +: O +” O +Can_thiệp O +giảm O +tác_hại O +và O +nguy_cơ O +lây_nhiễm O +HIV O +/ O +AIDS O +cho O +cộng_đồng O +” O +. O + +Các O +ĐĐV O +đến O +để O +cung_cấp O +kiến_thức O +thông_tin O +phòng_chống O +HIV O +/ O +AIDS O +và O +cả O +phương_tiện O +( O +như O +bao_cao_su O +, O +bơm O +kim_tiêm O +) O +cho O +những O +người O +bán_dâm O +trên O +đường_phố O +. O + +Với O +năm O +ĐĐV O +ban_đầu O +được O +thành_lập O +vào O +tháng O +4-1994 O +, O +đến O +nay O +Hội B-ORG +Liên_hiệp I-ORG +phụ_nữ I-ORG +TP. I-ORG +HCM I-ORG +đã O +xây_dựng O +được O +10 O +nhóm O +giáo_dục O +đồng_đẳng O +, O +hoạt_động O +ở O +các O +địa_bàn O +quận B-LOC +1 I-LOC +, O +3 O +, O +4 O +, O +6 O +, O +10 O +, O +11 O +, O +Gò_Vấp B-LOC +, O +Tân_Bình B-LOC +, O +Bình_Tân B-LOC +và O +nhóm O +” B-ORG +Đường_sông I-ORG +” I-ORG +với O +25 O +ĐĐV O +nòng_cốt O +và O +gần O +100 O +cộng_tác_viên O +. O + +Mười O +năm O +qua O +, O +các O +ĐĐV O +đã O +tiếp_cận O +hơn O +58.000 O +lượt O +người O +, O +cấp O +444.700 O +bao_cao_su O +và O +hơn O +11.200 O +bơm_kim_tiêm O +, O +152.480 O +tờ O +bướm O +tuyên_truyền O +. O + +Tìm O +cảm_giác O +trong O +chất O +bột O +trắng O +, O +” O +đô O +” O +càng_ngày_càng O +lên O +, O +đi_khách O +bao_nhiêu O +cũng O +không O +đủ O +. O + +Và O +chuyện O +gì O +đến O +đã O +đến O +, O +nhiễm O +HIV O +, O +thân_thể O +tàn_phá O +rất O +nhanh O +và O +rồi O +trong O +một O +đêm O +mưa_gió O +, O +Nh. B-PER +ra O +đi O +trên O +vỉa_hè O +, O +cái O +nơi O +mà O +cô O +đã O +bị O +vứt O +ra O +ngay O +từ O +khi O +tuổi O +còn O +rất O +nhỏ O +. O + +Như O +trường_hợp O +D. B-PER +: O +không O +khác O +mấy O +so O +với O +thân_phận O +của O +Nh. B-PER +, O +nhưng O +D. B-PER +- O +một O +” O +hoa O +đêm O +” O +ở O +công_viên B-ORG +Văn_Lang I-ORG +- O +thì O +đã O +đi O +đến O +cuối O +con O +đường O +đời O +của O +mình O +với O +bệnh O +AIDS O +không O +từ O +ma_tuý O +mà O +do O +” O +mấy O +cha O +say O +rượu O +chơi O +có O +đời O +nào O +chịu O +mang O +bao_cao_su O +đâu O +. O + +Không O +chịu O +thì O +nó O +đánh_đập O +và O +xù O +tiền O +, O +rồi O +tụi O +choai_choai O +hay O +chơi O +trò O +bề O +hội_đồng O +nữa O +, O +biết O +đứa O +nào O +nhiễm O +, O +đứa O +nào O +không O +nhiễm O +” O +. O + +” O +Hôm O +biết O +mình O +bị O +sida O +, O +con_nhỏ O +khóc O +như O +mưa O +... O +” O +- O +C. B-PER +, O +một O +” O +đồng_nghiệp O +” O +của O +D. B-PER +, O +kể O +lại O +số_phận O +đau_khổ O +của O +bạn O +mình O +. O + +Chuyện O +ra O +đi O +của O +Nh. B-PER +, O +của O +D. B-PER +và O +của O +nhiều O +cô O +gái O +khác O +là O +chuyện O +cơm_bữa O +trên O +hè O +phố O +. O + +Vậy_mà O +M. B-PER +- O +một O +” O +hoa O +đêm O +” O +- O +thú_thật O +với O +chúng_tôi O +: O +” O +Em O +đang O +có O +thai O +hai O +tháng O +. O + +Thằng_cha O +say O +rượu O +cứ O +tròng O +bao O +vào O +lại O +xé O +. O + +Mình O +lỡ O +” O +cắn O +” O +tiền O +nó O +rồi O +nên O +nhắm_mắt O +xuôi O +theo O +, O +không O +ngờ O +dính O +thai O +... O +” O +. O + +M. B-PER +cho O +đến O +giờ O +vẫn O +chưa O +dám O +đi O +thử O +máu O +vì O +hình_ảnh O +vật_vã O +đau_đớn O +của O +Nh. B-PER +, O +của O +D. B-PER +trước O +khi O +nhắm_mắt O +vẫn O +còn O +lởn_vởn O +đâu_đây O +... O + +Như O +mọi O +đêm O +, O +Ph. B-PER +ra O +khá O +trễ O +và O +vẫn O +với O +chiếc O +xe_đạp O +có O +gắn O +thêm O +ghế O +ngồi O +cho O +trẻ_con O +. O + +Mắt O +Ph. B-PER +sưng_húp O +. O + +Cả O +nhóm O +nhào O +lại O +hỏi_han O +, O +một O +chị O +hỏi O +: O +” O +Chồng O +đánh O +nữa O +hả O +? O +” O +. O + +Ph. B-PER +vừa O +nghe O +hỏi O +đã O +khóc O +rống O +lên O +: O +” O +Thằng O +con O +tui O +bị O +bắt_cóc O +mất O +rồi O +mấy O +bà O +ơi O +. O + +Tại O +thằng O +chồng O +mê O +đánh O +bài O +, O +tui O +giao O +con O +cho O +nó O +giữ O +để O +đi O +ra O +đây O +làm O +kiếm O +tiền O +cho O +nó O +, O +vậy_mà O +nó O +bỏ O +thằng O +nhỏ O +đi O +đâu O +mất_tiêu O +rồi O +, O +tìm O +cả O +ngày O +chưa O +thấy O +... O +” O +. O + +Tưởng O +tìm O +được O +một O +người O +đàn_ông O +về O +sống O +chung O +như O +một O +chỗ O +dựa O +, O +an_ủi O +, O +nào O +ngờ O +đó O +là O +một O +gã O +bất_nhân O +. O + +Mỗi O +ngày O +hắn O +bắt O +Ph. B-PER +phải O +phát O +” O +lương O +” O +cho O +hắn O +chơi O +bài O +. O + +” O +Nhiều O +hôm O +không O +đủ O +nó O +uýnh O +tui O +bầm O +mình O +... O +” O +. O + +Mới O +đêm O +qua O +thôi O +, O +trời O +mưa O +ít O +khách O +, O +Ph. B-PER +đã O +phải O +đi O +đến O +gần O +3 O +g O +sáng O +hôm O +sau O +mới O +rệu_rã O +mang O +những O +đồng O +tiền O +tủi_nhục O +đạp O +xe O +về O +nhà O +. O + +Những O +cô O +gái O +sống O +bên O +lề O +cuộc_đời O +đã O +không O +còn O +tâm_trí O +liếc O +ngang O +liếc O +dọc O +để O +tìm O +khách O +qua O +đường O +, O +những O +ĐĐV O +không O +còn O +khuyên_nhủ O +những O +bài_học O +phòng_chống O +AIDS O +, O +đi O +phát O +bao_cao_su O +... O +mà O +bu O +quanh O +an_ủi O +người O +mẹ O +mất O +con O +, O +những O +giọt O +nước_mắt O +lăn O +dài O +sau O +những O +tiếng O +nấc O +tức_tưởi O +của O +Ph. B-PER +. O + +Đã O +có O +một O +thời O +những O +mối O +quan_hệ O +lao_động O +được O +xác_lập O +bởi O +giá_trị O +cơ_bắp O +. O + +Đã O +có O +một O +thời O +người O +ta O +bình_đẳng O +trong O +cơ_chế O +” O +trung_bình O +chủ_nghĩa O +” O +. O + +Và O +có O +một O +thời O +vị_trí O +lãnh_đạo O +được O +xem O +là O +vật O +mua_bán O +, O +biếu_xén O +hoặc O +” O +để O +dành O +” O +cho O +con_em O +các O +sếp O +bất_chấp O +năng_lực O +... O + +Còn O +bây_giờ O +, O +khi O +cuộc O +đua O +thương_trường O +đã O +thật_sự O +khốc_liệt O +, O +có O +những O +người O +trẻ O +ở O +độ O +tuổi O +20 O +- O +30 O +, O +họ O +không O +có O +vốn O +tiền O +tỉ O +, O +không O +vai_vế O +thân_quen O +, O +nhưng O +họ O +được O +một O +đơn_vị O +, O +một O +công_ty O +hay O +một O +tập_đoàn O +đa O +quốc_gia O +mời O +về O +, O +” O +đặt O +” O +vào O +những O +vị_trí O +quan_trọng O +và O +tất_nhiên O +đồng_lương O +trả O +cho O +họ O +cũng O +phải O +thật O +xứng_đáng O +bởi O +họ O +là O +những O +” O +người O +làm_thuê O +số O +1 O +” O +! O + +Đây O +là O +câu_chuyện O +về O +Lê B-PER +Trung I-PER +Thành I-PER +- O +hiện O +là O +phó O +tổng_giám_đốc O +Pepsi B-ORG +VN I-ORG +với O +mức O +lương O +hơn O +6.000 O +USD O +/ O +tháng O +, O +đồng_thời O +là O +thành_viên O +sáng_lập O +Trường B-ORG +dạy I-ORG +nghề I-ORG +marketing I-ORG +IAM I-ORG +. O + +Nhưng O +ít O +ai O +biết O +để O +trở_thành O +một O +marketing O +giỏi O +nhất O +VN B-LOC +và O +được O +Tập_đoàn B-ORG +Pepsi I-ORG +tuyển_dụng O +, O +chàng O +trai O +34 O +tuổi O +đã O +” O +khởi_nghiệp O +” O +bằng O +những O +bảng O +điều_tra O +thị_trường O +với O +tiền O +công O +50.000 O +đồng O +/ O +tuần O +! O +... O + +Những O +bài_học O +đầu_tiên O +. O + +Năm O +1992 O +, O +lần O +đầu_tiên O +ở O +VN B-LOC +xuất_hiện O +hoạt_động O +khảo_sát O +thị_trường O +. O + +Một O +công_ty O +nghiên_cứu O +thị_trường O +từ O +Thái_Lan B-LOC +cử O +chuyên_gia O +bay O +sang O +đặt O +vấn_đề O +liên_kết O +với O +ĐH B-ORG +Kinh_tế I-ORG +TP. I-ORG +HCM I-ORG +thực_hiện O +cuộc O +điều_tra O +diện O +rộng O +trên O +người O +tiêu_dùng O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +, O +Hà_Nội B-LOC +và O +Đà_Nẵng B-LOC +. O + +Thành B-PER +là O +một O +trong O +năm O +sinh_viên O +tình_nguyện O +tham_gia O +dự_án O +điều_nghiên O +này O +. O + +Thời O +ấy O +, O +những O +hoạt_động O +khảo_sát O +thị_trường O +đều O +trong O +tình_trạng O +sơ_khai O +, O +đối_tượng O +phạm_vi O +khảo_sát O +chưa O +được O +chọn_lựa O +, O +chủ_yếu O +đụng O +đâu O +hỏi O +đó O +. O + +Cầm O +bảng O +câu O +hỏi O +, O +chàng O +sinh_viên O +kinh_tế O +cứ O +thế O +mà O +lủi O +vào O +bất_cứ O +khu_phố O +nào O +có O +vẻ O +” O +hiền O +, O +hiền O +... O +” O +, O +gõ O +bất_cứ O +cửa O +nhà O +nào O +thấy O +” O +dễ O +, O +dễ O +... O +” O +, O +cũng O +có O +khi O +cả O +buổi O +chẳng O +thu_thập O +được O +gì O +bởi O +đối_tượng O +không O +nằm O +trong O +phạm_vi O +khảo_sát O +. O + +Mỗi O +bảng O +câu O +hỏi O +làm O +rất O +công_phu O +, O +được O +trả O +công O +5.000 O +đồng O +. O + +Và O +lần O +đầu_tiên O +trong O +đời O +, O +Thành B-PER +đã O +kiếm O +được O +tiền O +: O +50.000 O +đồng O +cho O +một O +tuần O +đi O +khắp O +hang_cùng_ngõ_hẻm O +! O + +” O +Nhưng O +bù O +lại O +, O +có O +một O +cái O +gì O +đó O +rất O +khác O +lạ O +đã O +nhen O +lên O +trong O +đầu O +tôi O +với O +bảng O +câu O +hỏi O +và O +những O +cách_thức O +mà O +người O +ta O +tìm_kiếm O +dữ_liệu O +. O + +Nó O +khác O +hoàn_toàn O +với O +những O +bộ_môn O +đã O +học O +trong O +nhà_trường O +. O + +Lần O +đầu_tiên O +tôi O +biết O +một_cách O +căn_bản O +về O +” O +thăm_dò O +” O +, O +” O +điều_nghiên O +” O +, O +những O +thuật_ngữ O +tưởng_chừng O +như O +đơn_giản O +mà O +sau_này O +tôi O +mới O +biết O +những O +thông_tin O +đó O +quyết_định O +số_phận O +cả O +một O +dự_án O +hàng O +triệu O +USD O +. O + +Cậu O +SV O +năm O +cuối O +dần_dần O +bộc_lộ O +mình O +là O +người O +có O +đầu_óc O +tổ_chức O +và O +nhiều O +kinh_nghiệm O +nhất O +trong O +nhóm O +, O +được O +” O +lên O +chức O +” O +nhóm O +trưởng O +, O +rồi O +phụ_trách O +truyền_đạt O +kỹ_năng O +cho O +những O +sinh_viên O +mới O +hơn O +. O + +Rồi O +được O +đi O +Hà_Nội B-LOC +, O +Đà_Nẵng B-LOC +... O + +Ký_ức O +những O +ngày O +đầu O +học O +nghề O +vẫn O +chưa O +phai O +trong O +tâm_trí O +” O +vị O +” O +phó O +tổng_giám_đốc O +ở O +tuổi O +34 O +hôm_nay O +: O +” O +Lần O +ấy O +, O +Công_ty B-ORG +sữa I-ORG +F. I-ORG +đã O +đổ O +không O +biết O +bao_nhiêu O +tiền O +để O +điều_tra O +về O +thị_trường O +sữa O +ở O +VN B-LOC +. O + +Tôi O +lấy O +làm O +lạ O +, O +F. B-ORG +là O +một O +thương_hiệu O +lớn O +toàn_cầu O +sao O +phải O +điều_tra O +quá O +tốn_kém O +như O +thế O +. O + +Các O +số_liệu O +thống_kê O +do O +chúng_tôi O +mang O +về O +chứa_đựng O +một O +thông_tin O +hết_sức O +quan_trọng O +: O +nói O +về O +sữa O +, O +người O +dân O +chỉ O +biết O +hai O +chữ O +” O +Ông B-ORG +Th. I-ORG +” O +- O +một O +nhãn_hiệu O +quá O +quen_thuộc O +vốn O +trước O +đây O +là O +của O +Hãng B-ORG +F. I-ORG +. O + +Và O +đúng O +như O +tôi O +phán_đoán O +, O +Hãng B-ORG +F. I-ORG +phát_động O +cuộc O +chiến O +đòi O +lại O +nhãn_hiệu O +” O +Ông B-ORG +Th. I-ORG +” O +của O +mình O +. O + +Cho_dù O +chiến_thắng O +không O +thuộc O +về O +Hãng B-ORG +F. I-ORG +một_cách O +trọn_vẹn O +, O +nhưng O +tôi O +đã O +thấy O +được O +sức_mạnh O +kinh_hồn O +của O +những O +tấm O +phiếu O +điều_tra O +thị_trường O +- O +bài_học O +đầu_tiên O +về O +thương_hiệu O +của O +tôi O +đã O +có O +từ O +đây O +” O +. O + +Tốt_nghiệp O +loại O +xuất_sắc O +, O +không O +đi O +” O +đầu_quân O +” O +cho O +các O +công_ty O +nước_ngoài O +như O +nhiều O +sinh_viên O +giỏi O +khác O +, O +Thành B-PER +quyết_định O +ở O +lại O +làm_việc O +tại O +Trung_tâm B-ORG +nghiên_cứu I-ORG +thị_trường I-ORG +của O +ĐH B-ORG +Kinh_tế I-ORG +. O + +Thành B-PER +thú_thật O +: O +” O +Trước_tiên O +là O +do O +mê O +công_việc O +mới_mẻ O +này O +, O +nhưng O +thực_tình O +tôi O +cũng O +chờ O +một O +suất O +học_bổng O +của O +trường O +” O +. O + +Mức O +lương O +600.000 O +đồng O +/ O +tháng O +chẳng O +thấm O +vào O +đâu O +so O +với O +công_sức O +anh O +bỏ O +ra O +cho O +những O +dự_án O +khảo_sát O +thị_trường O +tiếp_theo O +. O + +” O +Năm O +1993 O +, O +hàng_loạt O +” O +đại_gia O +” O +như O +Caltex B-ORG +, O +Unilever B-ORG +, O +Johnson B-ORG +and I-ORG +Johnson I-ORG +, O +P B-ORG +& I-ORG +G I-ORG +... O +bắt_đầu O +xuất_hiện O +và O +kéo_theo O +hàng_loạt O +phương_thức O +tiếp_thị O +... O + +Tôi O +lao O +vào O +tiếp_cận O +, O +học_hỏi O +hầu_hết O +các O +loại_hình O +khảo_sát O +lúc O +ấy O +: O +công_nghiệp O +, O +hàng_tiêu_dùng O +, O +thói_quen O +tiêu_xài O +, O +sở_thích O +xem O +truyền_hình O +... O + +Những O +cánh O +cửa O +mới O +cứ O +mở O +ra O +liên_tục O +nên O +tôi O +nghĩ O +không_thể O +đứng O +bên O +ngoài O +mà O +học O +được O +, O +cần O +phải O +bước O +vào O +bên O +trong O +mới O +có_thể O +nhìn O +được O +cận_cảnh O +. O + +Tự_nhiên O +lúc O +đó O +tôi O +khát_khao O +được O +đi O +làm O +cho O +những O +tập_đoàn O +nước_ngoài O +một_cách O +mãnh_liệt O +, O +đi O +làm O +không O +vì O +đồng_lương O +cao O +hơn O +mà O +nơi O +đó O +, O +tôi O +sẽ O +học O +được O +điều O +mình O +cần O +... O +” O +. O + +Với O +doanh_nghiệp O +trong O +nước O +, O +Thành B-PER +là O +người O +” O +quan_trọng O +” O +, O +có O +kinh_nghiệm O +, O +nhưng O +khi O +bước O +chân O +gõ O +cửa O +các O +tập_đoàn O +, O +công_ty O +đa O +quốc_gia O +thì O +anh O +thấy O +mình O +là O +... O +con_số O +không O +! O + +Sau_này O +đúc_kết O +lại O +, O +chưa O +bao_giờ O +trong O +đời O +Thành B-PER +bị O +người O +ta O +từ_chối O +nhiều O +như O +thế O +. O + +Đơn O +xin O +việc O +nộp O +ào_ào O +, O +và O +nơi O +nào O +cũng O +hỏi O +về O +... O +kinh_nghiệm O +. O + +Cuối_cùng O +đành O +phải O +đi O +đường O +vòng O +: O +làm O +sales O +( O +nhân_viên O +bán O +hàng O +) O +cho O +Hãng B-ORG +Caltex I-ORG +! O + +Đó O +là O +giai_đoạn O +mà O +tôi O +khủng_hoảng O +đến O +vật_vã O +, O +tôi O +được O +giao O +đi O +chào_hàng O +món O +” O +khó O +nuốt O +” O +nhất O +là O +... O +nhựa_đường O +! O + +Hết O +nhựa O +lại O +tới O +nhớt O +! O + +Không O +còn O +cảnh O +áo O +trắng O +cà_vạt O +, O +xách O +cặp_táp O +đi O +làm O +điều_tra O +thị_trường O +như O +ngày O +nào O +. O + +Nhiệm_vụ O +của O +tôi O +lúc O +ấy O +là O +tiếp_cận O +với O +... O +lề O +đường O +, O +với O +những O +người O +thợ O +sửa O +xe O +lấm_lem O +dầu_mỡ O +và O +nói O +toàn O +những O +câu_chuyện O +đá O +banh O +, O +vụ O +án O +, O +chuyện O +” O +xe O +cán O +chó O +” O +mới O +hoà_nhập O +khách_hàng O +được O +. O + +Tôi O +cảm O +thấy O +mình O +lì O +hơn O +, O +nhưng O +nghĩ O +lại O +mới O +thấy O +đó O +cũng O +là O +một O +giáo_trình O +quí_giá O +sau_này O +, O +những O +gì O +tôi O +học O +trong O +nhà_trường O +chỉ O +một O +thì O +cuộc_đời O +đã O +dạy O +tôi O +mười O +! O +” O +. O + +Là O +nhân_viên O +bán O +dầu_nhớt O +, O +nhưng O +công_ty O +cũng O +qui_định O +lưu_loát O +tiếng B-MISC +Anh I-MISC +! O + +Thành B-PER +lại O +phải O +vật_vã O +vượt O +qua O +những O +tiêu_chuẩn O +mới O +: O +tiếng B-MISC +Anh I-MISC +, O +kỹ_năng O +giao_tiếp O +, O +kỹ_thuật O +” O +vượt O +qua O +phản_đối O +” O +mà O +người O +bán O +hàng O +lúc O +nào O +cũng O +phải O +đối_diện O +. O + +Khi O +chuyển O +sang O +làm_việc O +cho O +Unilever B-ORG +qua O +một O +cuộc O +phỏng_vấn O +” O +chữa_cháy O +” O +cho O +một O +người O +bạn O +, O +Thành B-PER +mới O +hiểu O +đúng O +về O +giá_trị O +của O +công_việc O +và O +kinh_nghiệm O +. O + +Khi O +tham_gia O +phỏng_vấn O +, O +người O +ta O +đề_nghị O +Thành B-PER +đưa O +ra O +mức O +lương O +cho O +chính O +mình O +( O +điều O +này O +hầu_như O +còn O +rất O +xa_lạ O +đối_với O +các O +doanh_nghiệp O +nhà_nước O +) O +, O +Thành B-PER +đề_nghị O +mức O +cao O +gấp O +đôi O +so O +với O +lương O +đang O +hưởng O +bên O +Công_ty B-ORG +Caltex I-ORG +: O +400 O +USD O +/ O +tháng O +. O + +Nhưng O +thật O +không O +ngờ O +, O +Unilever B-ORG +đồng_ý O +ngay O +mức O +lương O +tự O +đề_xuất O +đó O +! O + +Cuộc_đời O +Thành B-PER +rẽ O +sang O +một O +bước_ngoặt O +khác O +... O + +Thất_bại O +và O +thành_công O +. O + +Nhiệm_vụ O +đầu_tiên O +được O +giao O +khi O +về O +đầu_quân O +cho O +tập_đoàn B-ORG +Unilever I-ORG +là O +xây_dựng O +thương_hiệu O +cho O +hai O +sản_phẩm O +: O +xà_bông O +Lifebuoy O +và O +Lux O +. O + +Thành B-PER +làm_việc O +độc_lập O +, O +được O +báo_cáo O +thẳng O +với O +trưởng_phòng O +tiếp_thị O +. O + +Đó O +là O +một O +người O +phụ_nữ O +Thụy_Sĩ B-LOC +cho O +tới O +giờ O +anh O +vẫn O +rất O +kính_trọng O +: O +” O +Bà O +ấy O +bảo O +bà O +có O +nhiệm_vụ O +nâng_đỡ O +những O +tài_năng O +VN B-LOC +và O +suốt O +tám O +năm O +trời O +mình O +đã O +có O +dịp O +kiểm_chứng O +lời O +bà O +ấy O +nói O +. O + +Mỗi O +khi O +mình O +làm O +hết_sức O +mà O +chưa O +được O +như_ý O +thì O +bà O +vò O +đầu O +, O +bứt O +tai O +cảm O +thấy O +như O +chính O +bà O +chưa O +làm O +tròn O +bổn_phận O +” O +. O + +Học O +với O +người O +giỏi O +phải O +luôn O +ở O +tư_thế O +” O +hừng_hực O +lửa O +” O +và O +đừng O +bao_giờ O +nghĩ O +đến O +việc O +gặp O +người O +đàn_bà O +Thụy_Sĩ B-LOC +này O +với O +cái O +đầu O +trống_không O +. O + +Bà O +ấy O +bảo O +: O +” O +Hãy O +suy_nghĩ O +và O +chọn O +ra O +giải_pháp O +rồi O +đến O +nói O +chuyện O +với O +tôi O +sau O +! O +” O +. O + +Trong O +môi_trường O +như O +vậy O +, O +Thành B-PER +đã O +bước O +vào O +thử_thách O +đầu_tiên O +bằng O +cách O +” O +chinh_phục O +” O +con_dấu O +” O +cầu O +chứng O +” O +cho O +nhãn_hiệu O +Lifebuoy O +. O + +Đó O +là O +thời_điểm O +mà O +nhãn_hiệu O +này O +đang O +bị O +hai O +đối_thủ O +khác O +cạnh_tranh O +dữ_dội O +. O + +Và O +cuối_cùng O +chàng O +trai O +trẻ O +đã O +giành O +chiến_thắng O +ngoạn_mục O +với O +con_dấu O +” O +cầu O +chứng O +” O +của O +Viện B-ORG +Pasteur I-ORG +với O +cam_kết O +10 O +triệu O +bánh O +xà_phòng O +phát O +không O +cho O +hệ_thống O +y_tế O +hạ_tầng O +trong O +ba O +năm O +. O + +Để O +có O +được O +thành_công O +đó O +, O +trong O +suốt O +ba O +năm O +trời O +Thành B-PER +phải O +đi O +ghe O +vào O +tận O +những O +vùng O +sâu O +nhất O +của O +ĐBSCL B-LOC +hay O +lặn_lội O +lên O +những O +bản_làng O +tít O +tận O +Cao_Bằng B-LOC +để O +điều_tra O +, O +nghiên_cứu O +nhãn_hiệu O +của O +mình O +làm O +có O +tác_dụng O +ra O +sao O +đối_với O +cộng_đồng O +. O + +Đó O +cũng O +là O +một O +giá_trị O +quan_trọng O +trong O +việc O +quảng_bá O +thương_hiệu O +: O +giá_trị O +mà O +sản_phẩm O +mang O +lại O +cho O +cộng_đồng O +- O +cái O +chân O +của O +hoạt_động O +marketing O +chuyên_nghiệp O +là O +đây O +. O + +Năm O +1999 O +, O +nhãn_hiệu O +Lifebuoy O +được O +giải_thưởng O +Unilever B-ORG +toàn_cầu O +bởi O +liên_tục O +tăng_trưởng O +trong O +vòng O +ba O +năm O +. O + +Phần_thưởng O +dành O +cho O +” O +công_trạng O +” O +này O +là O +một O +suất O +du_học O +cao_học O +quản_trị O +kinh_doanh O +tại O +Úc B-LOC +. O + +Học O +xong O +, O +vừa O +từ O +Úc B-LOC +quay O +về O +, O +Thành B-PER +vấp O +phải O +một O +khủng_hoảng O +trong O +sáu O +tháng O +đầu_tiên O +: O +sản_phẩm O +nhuộm O +tóc O +Sunsilk O +vốn O +thành_công O +rực_rỡ O +ở O +Thái_Lan B-LOC +lại O +thất_bại O +nặng_nề O +tại O +thị_trường O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +. O + +Hoá_ra O +, O +sai_lầm O +lại O +nằm O +ở O +điểm O +cơ_bản O +trong O +nghiên_cứu O +thị_trường O +do O +nôn_nóng O +và O +chủ_quan O +khi O +nghĩ O +rằng O +: O +ở O +Thái_Lan B-LOC +thành_công O +thì O +ở O +VN B-LOC +chuyện O +chiếm_lĩnh O +thị_trường O +là O +việc O +... O +đương_nhiên O +! O + +Chỉ O +trong O +ba O +tuần O +thử_nghiệm O +đã O +có O +ngay O +kết_quả O +đắng_cay O +: O +lỗ O +3 O +triệu O +USD O +! O + +Có O +hai O +thái_độ O +phải O +lựa_chọn O +của O +người O +lãnh_đạo O +chương_trình O +khi O +bị O +thất_bại O +nặng_nề O +: O +một O +, O +đổ_thừa O +” O +không O +phải O +lỗi O +tại O +tôi O +” O +; O +hai O +, O +cắn O +răng O +nhận O +trách_nhiệm O +và O +quyết_tâm O +làm O +lại O +. O + +Thành B-PER +đã O +chọn O +cách O +thứ O +hai O +khi O +anh O +đến O +gõ_cửa O +phòng O +tổng_giám_đốc O +và O +đề_nghị O +: O +” O +Hãy O +cho O +tôi O +thêm O +sáu O +tháng O +nữa O +để O +làm O +lại O +mọi O +việc O +. O + +Nếu O +không O +làm O +được O +tôi O +sẵn_sàng O +chấp_nhận O +bị O +đuổi O +việc O +! O +” O +. O + +Những O +cái O +nhìn O +tỉnh_táo O +hơn O +, O +những O +cuộc O +điều_tra O +khoa_học O +hơn O +, O +mẫu_mã O +được O +thay_đổi O +... O +, O +chỉ O +sau O +sáu O +tháng O +doanh_số O +tăng O +gấp O +đôi O +, O +sản_phẩm O +dần O +lấy O +lại O +được O +thị_trường O +. O + +Sếp O +gật_gù O +khen_ngợi O +, O +nhưng O +với O +Thành B-PER +đó O +là O +một O +bài_học O +xương_máu O +trên O +con O +đường O +chinh_phục O +thị_trường O +... O + +Thất_bại O +cũng O +như O +khả_năng O +chuyển O +bại O +thành O +thắng O +của O +Thành B-PER +không O +lọt O +qua O +được O +mắt O +của O +những O +tập_đoàn O +, O +công_ty O +đa O +quốc_gia O +. O + +Tổng_giám_đốc O +Pepsi B-ORG +VN I-ORG +, O +ông O +Phạm B-PER +Phú I-PER +Ngọc I-PER +Trai I-PER +, O +nói O +đơn_giản O +nhưng O +đầy_đủ O +khi O +mời O +Thành B-PER +về O +làm_việc O +với O +cương_vị O +phó O +tổng_giám_đốc O +phụ_trách O +toàn_bộ O +mảng O +marketing O +: O +” O +Đó O +là O +một O +con_người O +làm_việc O +đầy O +say_mê O +và O +có O +sự O +sáng_tạo O +mãnh_liệt O +! O +” O +. O + +Con O +đường O +chinh_phục O +thị_trường O +của O +Lê B-PER +Trung I-PER +Thành I-PER +vẫn O +còn O +là O +con O +đường O +dài O +phía O +trước O +, O +nhưng O +với O +riêng O +anh O +vẫn O +không O +thôi O +ấp_ủ O +một O +hoài_bão O +: O +đưa O +Trường B-ORG +dạy I-ORG +nghề I-ORG +marketing I-ORG +IAM I-ORG +trở_thành O +một O +trung_tâm O +đào_tạo O +chuyên_gia O +markerting O +hàng_đầu O +của O +VN B-LOC +! O + +Người O +” O +phát O +quà O +” O +trong O +đêm O +... O + +Hầu_như O +không O +một O +đồng_đẳng_viên O +nào O +muốn O +nói O +về O +quá_khứ O +” O +rùng_mình O +” O +của O +chính O +mình O +. O + +Ngày O +đầu_tiên O +khi O +tôi O +đến O +và O +đề_nghị O +được O +cùng O +đi O +với O +họ O +đến O +công_viên O +, O +hè_phố O +để O +tiếp_cận O +những O +cô_gái O +” O +hoa O +đêm O +” O +, O +ban_đầu O +không O +ai O +đồng_ý O +nhưng O +cuối_cùng O +họ O +đồng_ý O +với O +một O +nguyên_tắc O +: O +không O +nêu O +tên O +, O +không O +chụp O +ảnh O +. O + +Họ O +bảo O +: O +” O +Trở_về O +với O +đời O +rồi O +, O +thương O +mấy O +đứa O +còn O +đứng O +ngoài O +đường O +, O +ngoài O +phố O +, O +nhưng O +chúng_tôi O +còn O +chồng O +con O +, O +còn O +hàng_xóm O +nữa O +chứ O +, O +đâu O +phải O +ai O +cũng O +chấp_nhận O +quá_khứ O +! O +... O +” O +. O + +Những O +mảnh O +vỡ O +trên O +hè_phố O +. O + +Qua O +đường O +” O +hoa O +nở O +về O +đêm O +” O +... O + +Đèn O +đường O +loang_loáng O +, O +hoà O +chung O +dòng O +xe O +tấp_nập O +trên O +đường_phố O +khu O +trung_tâm O +quận B-LOC +1 I-LOC +, O +chị O +D. B-PER +vẫn O +gò O +lưng O +đạp O +chiếc O +xe O +cọc_cạch O +, O +trước O +giỏ O +xe O +để O +một O +bịch O +xốp O +đựng O +phiếu O +bướm O +và O +những O +hộp O +bao_cao_su O +. O + +Đến O +công_viên B-LOC +30-4 I-LOC +, O +chị O +dừng O +chân O +ở O +góc O +công_viên O +nơi O +đã O +có O +một O +nhóm O +” O +hoa O +đêm O +” O +hành_nghề O +đứng O +đợi O +. O + +Thấy O +tôi O +là O +người O +lạ O +đi O +theo O +, O +một O +” O +hoa O +đêm O +” O +liền O +hỏi O +: O +” O +Chị O +này O +mới O +vào O +đội O +hả O +chị O +? O +” O +. O + +Chị O +D. B-PER +cười O +hiền_hiền O +đỡ O +lời O +cho O +tôi O +: O +” O +Ừ O +, O +mới O +vào O +, O +dắt O +đi O +kèm O +cho O +quen O +” O +. O + +Rồi O +thân_mật O +, O +chị O +D. B-PER +tiếp_tục O +công_việc O +thầm_lặng O +của O +mình O +, O +hỏi_han O +từng O +cô O +: O +” O +H. B-PER +còn O +bao O +không O +? O + +Lấy O +thêm O +đi O +em O +, O +nhớ O +đừng O +đi_khách O +mà O +không O +mang O +bao O +nghe O +, O +có O +ngày O +bị O +” O +ét O +” O +chết O +không O +cứu O +được O +đâu O +đấy O +! O +” O +... O + +” O +Ừ O +mà O +cái O +con_nhỏ O +mới O +ra O +làm O +ở O +đây O +sao O +hôm_nay O +không O +thấy O +, O +chắc O +đi_khách O +rồi O +hả O +? O + +Mấy O +em O +nhớ O +dặn O +nó O +giữ_gìn O +nghe O +... O +” O +. O + +Quay O +sang O +một O +cô O +tuổi O +chừng O +đôi_mươi O +đang O +thập_thò O +nghe_ngóng O +, O +chị O +nói O +: O +” O +Em O +đã O +đến O +trung_tâm O +chị O +giới_thiệu O +chưa O +, O +vào O +đấy O +ở O +đi O +, O +họ O +nuôi O +mình O +ăn_ở O +, O +cho O +đi O +học O +nghề O +sau_này O +làm O +nuôi O +thân O +, O +em O +còn O +phải O +lập O +gia_đình O +nữa O +chứ O +” O +... O + +Những O +cô O +gái O +” O +hoa O +đêm O +” O +ngồi O +tụm O +lại O +trên O +ghế O +đá O +công_viên O +, O +những O +câu_chuyện O +đời_thường O +, O +những O +câu_chuyện O +khách O +quịt O +tiền O +, O +khách O +đánh_đập O +, O +đứa O +nào O +” O +lốc O +” O +không O +có O +khách O +, O +đứa O +nào O +đau_ốm O +... O +lại O +được O +mang O +ra O +kể O +. O + +Và O +tôi O +cảm_nhận O +được O +trong O +cách O +ăn_nói O +, O +biểu_lộ O +tình_cảm O +của O +những O +” O +hoa O +đêm O +” O +dành O +cho O +chị O +D. B-PER +như O +những O +người O +em O +đối_với O +một O +người O +chị O +, O +họ O +thổ_lộ O +, O +chia_sẻ O +tất_cả O +những O +điều O +thầm_kín O +nhất O +. O + +Phát O +bao_cao_su O +xong O +, O +chị O +D. B-PER +lại O +lên O +xe O +đạp O +một_mạch O +tới O +cầu B-LOC +Thị_Nghè I-LOC +. O + +Trên O +cầu O +, O +khung_cảnh O +khá O +xô_bồ O +, O +vài O +chiếc O +xe O +với O +những O +gương_mặt O +say_xỉn O +ghé O +vào O +ngã_giá O +với O +các O +cô O +gái O +. O + +Gần O +23 O +g O +mà O +vẫn O +còn O +gần O +chục O +cô O +đang O +chờ O +khách O +dưới O +ánh O +đèn O +đường O +. O + +Như O +quá O +quen_thuộc O +, O +thấy O +chị O +D. B-PER +lại O +, O +các O +cô O +túa O +ra O +lấy O +” O +quà O +” O +là O +mấy O +cái O +... O +OK O +( O +bao_cao_su O +OK O +) O +! O + +Nhận O +” O +quà O +” O +xong O +, O +các O +cô O +tản O +ra O +thật O +nhanh O +và O +cô O +nào O +cũng O +vội_vàng O +giấu O +bao_cao_su O +vào O +mép O +thành O +cầu O +. O + +Chị O +D. B-PER +lắc_đầu O +: O +” O +Tội_nghiệp O +mấy O +đứa O +nhỏ O +, O +tụi O +nó O +sợ O +công_an O +truy_quét O +kiểm_tra O +thấy O +có O +bao_cao_su O +trong O +người O +là O +coi O +như O +tang_chứng O +, O +vật_chứng O +hành_nghề O +mại_dâm O +sẽ O +đi O +trường O +trại O +ngay O +, O +khi O +nào O +có O +khách O +tụi O +nó O +mới O +đem O +theo O +” O +. O + +Bữa O +nào O +ế O +khách O +, O +mấy O +cô O +mới O +có O +cơ_hội O +tụ O +lại O +nghe O +chị O +D. B-PER +hay O +những O +đồng_đẳng_viên O +khác O +tâm_sự O +, O +nói_chuyện O +về O +AIDS O +. O + +Nhưng O +hôm_nay O +khách O +nhiều O +nên O +chị O +D. B-PER +cũng O +chẳng O +muốn O +la_cà O +lâu O +sau O +khi O +phát O +” O +quà O +” O +. O + +Chị O +quay O +sang O +bảo O +tôi O +: O +” O +Đi O +em O +, O +mình O +qua O +New B-LOC +đi O +! O +” O +. O + +Tôi O +theo O +chị O +D. B-PER +vòng O +về O +công_viên B-LOC +23-9 I-LOC +, O +gần O +khách_sạn B-LOC +New I-LOC +World I-LOC +lộng_lẫy O +ánh O +đèn O +. O + +Đây O +là O +nơi O +” O +hoa O +đêm O +” O +hoạt_động O +rất O +mạnh O +từ O +nửa_đêm O +về O +sáng O +vì O +nhiều O +khách O +nước_ngoài O +. O + +Trời O +đổ O +mưa O +to O +, O +mấy O +bóng_hồng O +túa O +nhau O +chạy O +mất_hút O +vào O +đêm O +đen O +. O + +Đồng_hồ O +đã O +chuyển O +sang O +ngày O +mới O +. O + +Đường_phố O +, O +công_viên O +vắng_lặng O +mà O +chị O +D. B-PER +vẫn O +đứng O +đó O +ngó O +tới O +ngó O +lui O +ra_chiều O +sốt_ruột O +. O + +Không O +còn O +bóng O +một O +cô O +gái O +nào O +vậy_mà O +rất O +lâu O +sau O +chị O +mới O +bảo O +tôi O +: O +” O +Chắc O +tụi O +nó O +trốn O +mưa O +hết O +rồi O +, O +chị_em O +mình O +về O +đi O +” O +. O + +Chị O +D. B-PER +lại O +lầm_lũi O +đạp O +xe O +giữa O +phố O +đêm O +. O + +Chiếc O +xe O +chị O +đang O +đi O +là O +món O +quà O +của O +phó_chủ_tịch O +Hội B-ORG +Phụ_nữ I-ORG +quận I-ORG +1 I-ORG +tặng O +cách O +nay O +đã O +hơn O +chục O +năm O +khi O +thành_lập O +đội O +đồng_đẳng O +đầu_tiên O +. O + +Nó O +cũ O +đến O +mức O +chiếc O +bàn_đạp O +bằng O +kim_loại O +đã O +mòn O +hết O +một O +nửa O +, O +vậy_mà O +đêm O +nào O +cũng O +theo O +chị O +đi O +khắp O +các O +công_viên O +đến O +với O +những O +” O +hoa O +đêm O +” O +! O + +Chút O +ánh_sáng O +toả O +ra O +. O + +Tôi O +không_thể O +quên O +cái O +không_khí O +xúc_động O +với O +hơn O +500 O +người O +về O +dự O +, O +nhiều O +người O +đã O +rơi O +nước_mắt O +khi O +nghe O +những O +lời O +tâm_sự O +của O +chị O +H.D. B-PER +trong O +lễ O +tổng_kết O +10 O +năm O +hoạt_động O +mô_hình O +giáo_dục O +đồng_đẳng O +vào O +cuối O +năm O +2004 O +: O +Hơn O +10 O +năm O +mô_hình O +giáo_dục O +đồng_đẳng O +ra_đời O +, O +đã O +có O +271 O +người O +được O +học O +nghề O +, O +vay O +vốn O +làm_ăn O +, O +ổn_định O +cuộc_sống O +. O + +Con_số O +này O +không O +nhiều O +so O +với O +hàng O +ngàn O +, O +chục O +ngàn O +thân_phận O +” O +hoa O +đêm O +” O +còn O +ngụp_lặn O +ngoài O +vỉa_hè O +, O +công_viên O +nhưng O +thật O +đáng O +quí O +đối_với O +từng O +số_phận O +. O + +Chị O +Nguyễn B-PER +Thị I-PER +Ngọc I-PER +Hạnh I-PER +, O +trưởng O +ban O +gia_đình O +xã_hội O +Hội B-ORG +Liên_hiệp I-ORG +phụ_nữ I-ORG +TP. I-ORG +HCM I-ORG +, O +cho O +biết O +: O +” O +Các O +chị_em O +hành_nghề O +mại_dâm O +là O +đối_tượng O +Hội O +cần O +quan_tâm O +, O +nhưng O +trong O +cuộc O +giành_giật O +cam_go O +này O +, O +đưa O +được O +một O +người O +trở_về O +con O +đường O +hoàn_lương O +, O +có O +gia_đình O +hạnh_phúc O +là O +niềm O +vui O +của O +những O +người O +làm O +công_tác O +xã_hội O +... O + +Chính O +những O +điều O +đó O +làm O +động_lực O +cho O +các O +chị O +đồng_đẳng O +viên O +tiếp_tục O +công_việc O +thầm_lặng O +đưa O +từng O +số_phận O +con_người O +trở_về O +” O +... O + +Trong O +hoàn_cảnh O +không O +còn O +lối_thoát O +, O +tôi O +buộc O +phải O +bán O +đi O +cái O +vốn O +quí O +nhất O +của O +người O +con_gái O +để O +cứu O +cha O +tôi O +đang O +nằm O +bệnh_viện O +và O +trả O +nợ O +cho O +mẹ O +. O + +Tôi O +đã O +đi O +vào O +con O +đường O +mà O +người O +ta O +cho O +rằng O +nhơ_nhuốc O +và O +đen_tối O +nhất O +trong O +kiếp O +làm O +người O +. O + +Tôi O +bị O +bắt O +hơn O +một O +năm O +. O + +Khi O +trở_về O +nhà O +, O +mẹ O +tôi O +đã O +bán O +nhà O +để O +trả O +nợ O +. O + +Cuộc_sống O +lại O +chồng_chất O +khó_khăn O +và O +một O +lần O +nữa O +tôi O +lại O +tiếp_tục O +bước O +vào O +con O +đường O +cũ O +... O + +Một O +đêm O +mưa O +lạnh O +, O +khi O +về O +nhà O +tôi O +chợt O +thấy O +con O +tôi O +còn O +ngồi O +co_ro O +, O +thấy O +mẹ O +, O +nó O +khóc O +nức_nở O +: O +” O +Mẹ O +ơi O +, O +con O +sợ O +quá O +! O + +Đêm O +nào O +mẹ O +cũng O +về O +khuya O +vậy O +? O +... O +” O +. O + +Tôi O +giật_mình O +và O +bàng_hoàng O +chợt O +nhận O +ra O +con O +đường O +mình O +đang O +đi O +là O +ngõ_cụt O +. O + +Trằn_trọc O +cả O +đêm O +, O +vì O +thương O +con O +, O +tôi O +quyết_định O +tìm O +con O +đường O +thoát O +. O + +Tôi O +gặp O +được O +các O +chị O +bên O +hội O +phụ_nữ O +phường O +, O +được O +tham_gia O +lớp O +tập_huấn O +kiến_thức O +phòng_tránh O +HIV O +/ O +AIDS O +và O +cùng O +ba O +người O +bạn O +nữa O +làm O +nòng_cốt O +cho O +đội O +giáo_dục O +đồng_đ_ẳng O +đầu_tiên O +, O +cuộc_đời O +tôi O +bắt_đầu O +được O +làm O +lại O +từ O +đây O +... O +” O +. O + +Chị O +D. B-PER +đã O +đứng O +lên O +và O +làm O +lại O +cuộc_đời O +- O +không O +chỉ O +đời O +mình O +mà O +còn O +bao O +thân_phận O +còn O +chập_chờn O +trong O +đêm O +khác O +. O + +Được O +sự O +giúp_sức O +của O +địa_phương O +, O +của O +hội O +phụ_nữ O +, O +chị O +H.D. B-PER +đã O +có O +việc_làm O +, O +một O +gia_đình O +, O +một O +mái_ấm O +hạnh_phúc O +. O + +Tuy O +cuộc_sống O +không O +dư_dả O +, O +gia_đình O +chị O +vẫn O +phải O +thuê O +nhà O +nhưng O +tôi O +cảm_nhận O +được O +niềm O +hạnh_phúc O +trong O +chị O +khi O +mỗi O +lần O +nghe O +chị O +kể O +về O +những O +thành_viên O +trong O +gia_đình O +. O + +Đó O +là O +lúc O +đôi O +mắt O +chị O +long_lanh O +. O + +Hơn O +mười O +năm O +với O +bao_nhiêu O +đêm O +chị O +âm_thầm O +tiếp_xúc O +với O +những O +người O +cùng O +cảnh_ngộ O +không O +chỉ O +để O +phát O +bao_cao_su O +, O +hướng_dẫn O +cách_thức O +tình_dục O +an_toàn O +, O +mà O +chị O +còn O +tỉ_tê O +khuyên_nhủ O +những O +cô_gái O +trẻ O +bỏ O +nghề O +, O +còn O +chạy O +khắp O +nơi O +tìm O +một O +chỗ O +dạy O +nghề O +miễn_phí O +cho O +chị_em O +. O + +Đã O +có O +khá O +nhiều O +người O +theo O +chân O +chị O +làm O +lại O +cuộc_đời O +. O + +Nằm O +sâu O +trong O +con O +hẻm O +ở O +quận B-LOC +3 I-LOC +( O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +) O +có O +một O +căn O +nhà O +xinh_xắn O +là O +nơi O +được O +Hội B-ORG +Liên_hiệp I-ORG +phụ_nữ I-ORG +TP. I-ORG +HCM I-ORG +cùng O +một O +tổ_chức O +xã_hội O +dành O +để O +giúp O +những O +cô_gái O +bị O +buôn_bán O +ra O +nước_ngoài O +làm O +” O +nô_lệ O +tình_dục O +” O +và O +cả O +những O +mảnh O +đời O +đường_phố O +đang O +phải O +bán O +thân O +. O + +Khi O +tôi O +đến O +, O +trong O +nhà O +đã O +có O +20 O +cô O +đang O +sống O +với O +nhau O +như O +chị_em O +ruột_thịt O +và O +đều O +có O +quá_khứ O +kinh_hoàng O +. O + +Vào O +đây O +các O +cô_gái O +không O +chỉ O +được O +chăm_sóc O +, O +học O +nghề O +mà O +còn O +được O +các O +nhân_viên O +xã_hội O +hướng_dẫn O +những O +điều O +thật O +bình_thường O +như O +nấu_ăn O +, O +trang_trí O +nhà_cửa O +, O +giặt O +quần_áo O +, O +vệ_sinh O +cơ_thể O +, O +chăm_sóc O +sức_khoẻ O +... O + +Buổi O +chiều O +khi O +chúng_tôi O +đến O +thăm O +, O +trong O +gian O +bếp O +tiếng O +nói O +cười O +giòn_tan O +, O +ba O +cô_gái O +đang O +chụm O +lại O +nhặt O +rau O +, O +tỉa O +củ O +dưới O +sự O +hướng_dẫn O +của O +cô O +bảo_mẫu O +. O + +” O +Hôm O +nào O +ai O +rảnh O +thì O +được O +đi O +chung O +với O +cô O +bảo_mẫu O +ra O +chợ O +mua O +thức_ăn O +, O +vào O +bếp O +học O +cách O +nấu_ăn O +. O + +Cô O +dạy O +cả O +cách O +sắp_xếp O +một O +bữa O +ăn O +đầy_đủ O +dinh_dưỡng O +nữa O +, O +vui O +lắm O +” O +- O +Nh. B-PER +, O +18 O +tuổi O +, O +nhanh_nhảu O +nói O +. O + +Nh. B-PER +được O +đưa O +về O +đây O +khi O +cô O +đang O +sống O +vất_vưởng O +ở O +công_viên O +. O + +Cặm_cụi O +đưa O +những O +đường O +chỉ O +viền O +chiếc O +áo_đầm O +, O +chị O +Tr. B-PER +cười O +tươi O +chào O +khách O +: O +” O +Có O +cái O +đầm O +của O +bà O +khách O +Việt_kiều O +cần O +gấp O +, O +mấy O +chị O +ngồi O +chơi O +nha O +” O +. O + +Tôi O +thật_sự O +chú_ý O +đến O +tấm O +bằng_khen O +” O +giải_thưởng O +Lê B-PER +Quí I-PER +Đôn I-PER +” O +do O +Sở B-ORG +GD I-ORG +- I-ORG +ĐT I-ORG +TP. I-ORG +HCM I-ORG +trao_tặng O +của O +cậu O +con_trai O +chị O +được O +treo O +ở O +vị_trí O +trân_trọng O +nhất O +. O + +Cả O +xóm O +không O +ai O +biết O +chị O +Tr. B-PER +đã O +từng O +có O +một O +quá_khứ O +làm O +” O +hoa O +đêm O +” O +. O + +Cách O +đây O +hơn O +bảy O +năm O +, O +để O +giúp O +chị O +Tr. B-PER +không O +rơi O +vào O +con O +đường O +cũ O +, O +Hội B-ORG +Liên_hiệp I-ORG +phụ_nữ I-ORG +đã O +hỗ_trợ O +chị O +theo O +học O +nghề O +may O +sau O +khi O +từ O +Trường B-ORG +Phụ_nữ I-ORG +2 I-ORG +trở_về O +địa_phương O +và O +trong O +một O +dự_án O +trợ O +vốn O +cho O +phụ_nữ O +hoàn_lương O +, O +chị O +được O +vay O +10 O +triệu O +đồng O +( O +lãi_suất O +1% O +) O +để O +ra O +một O +tiệm O +may O +nhỏ O +trong O +xóm O +. O + +” O +Lúc O +còn O +đứng O +đường O +, O +nói O +thật O +là O +tôi O +không O +dám O +mơ O +mình O +có O +được O +như O +ngày O +hôm_nay O +. O + +Cuộc_sống O +bây_giờ O +chưa O +dư_dả O +về O +vật_chất O +nhưng O +tinh_thần O +thì O +thoải_mái O +” O +- O +chị O +thú_thật O +. O + +Sáng O +nay O +ngồi O +quán O +cà_phê O +cóc O +, O +ông O +bạn O +già O +của O +tôi O +tâm_sự O +: O +” O +Chú_mày O +biết O +không O +, O +hôm_kia O +không O +nhờ O +cấp_cứu O +đã O +xong O +cái O +mạng O +già O +này O +! O +” O +. O + +Số_là O +trở_về O +nhà O +sau O +một O +chầu O +nhậu O +, O +bị O +tăng O +huyết_áp O +đột_ngột O +, O +ông O +bị O +choáng O +ngất O +, O +bà O +vợ O +luống_cuống O +tay_chân O +hét O +toáng O +lên O +. O + +Một O +người O +hàng_xóm O +nhanh_trí O +gọi O +số O +115 O +xin O +cấp_cứu O +... O + +Đó O +chỉ O +là O +một O +trong O +hàng O +ngàn O +trường_hợp O +” O +không O +nhờ O +cấp_cứu O +đã O +... O +” O +. O + +Và O +115 O +đã O +trở_thành O +số O +điện_thoại O +đáng O +tin_cậy O +của O +nhiều O +người O +... O + +Theo O +những O +vòng O +xe O +cấp_cứu O +. O + +Buổi O +sáng O +10-11-2003 O +tôi O +ngồi O +ở O +phòng O +cấp_cứu O +115 O +của O +Bệnh_viện B-LOC +Trưng I-LOC +Vương I-LOC +. O + +Trên O +bàn O +trực O +có O +những O +năm O +điện_thoại O +bàn O +và O +hai O +bộ_đàm O +. O + +Y_tá O +Liêu B-PER +Văn I-PER +Trường I-PER +trực O +điện_thoại O +, O +có O +tiếng O +chuông O +reo O +vang O +, O +Trường B-PER +cầm O +ống_nghe O +: O +” O +Ồ O +không O +có O +gì O +đâu O +! O +Nhiệm_vụ O +của O +chúng_tôi O +mà O +. O + +Anh O +ấy O +bình_phục O +là O +tốt O +rồi O +” O +. O + +Quay O +sang O +tôi O +, O +anh O +Trường B-PER +nói O +: O +” O +Một O +chị O +ở O +quận B-LOC +8 I-LOC +gọi O +điện O +cảm_ơn O +chúng_tôi O +đã O +cấp_cứu O +kịp_thời O +nên O +chồng O +chị O +qua O +khỏi O +cơn O +nguy_kịch O +” O +. O + +Tôi O +đã O +từng O +nghe O +cấp_cứu O +nhưng O +chỉ O +khi O +nghe O +chị O +Nguyễn B-PER +Thị I-PER +Tuyết I-PER +Mai I-PER +, O +trưởng O +khoa O +cấp_cứu O +ngoại_viện O +( O +CCNV O +) O +, O +phân_tích O +mới O +thật_sự O +hiểu O +rõ O +” O +nội_tình O +” O +. O + +CCNV O +chỉ O +đảm_nhiệm O +cấp_cứu O +đoạn O +đường O +từ O +hiện_trường O +đến O +cổng O +bệnh_viện O +. O + +Sau O +khi O +nhận O +điện_báo O +, O +mỗi O +ca O +cấp_cứu O +gồm O +êkip O +một O +lái_xe O +, O +một O +bác_sĩ O +( O +BS O +) O +, O +hai O +điều_dưỡng_viên O +( O +ĐDV O +) O +tức_tốc O +lên O +xe O +. O + +BS O +khám O +bệnh O +rồi O +chẩn_đoán O +, O +ĐDV O +đo O +huyết_áp O +, O +chích O +thuốc O +giảm O +đau O +, O +chuyển O +bệnh_nhân O +lên O +băng_ca O +, O +lái_xe O +chở O +thẳng O +đến O +bệnh_viện O +. O + +Sau O +khi O +hoàn_thành O +thủ_tục O +nhập_viện O +là O +xong O +ca O +cấp_cứu O +. O + +BS O +Tuyết B-PER +Mai I-PER +cho O +biết O +khoa O +gồm O +12 O +BS O +, O +22 O +ĐDV O +, O +sáu O +lái_xe O +với O +10 O +xe O +cấp_cứu O +phục_vụ O +cả O +địa_bàn O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +. O + +Họ O +được O +gọi O +là O +cấp_cứu_viên O +( O +CCV O +) O +. O + +Lăn O +theo O +những O +vòng O +xe O +cấp_cứu O +. O + +Buổi O +trưa O +14-11-2003 O +khi O +tôi O +đang O +ngồi O +nói_chuyện O +với O +các O +anh_chị O +bỗng O +ĐDV O +trực_ban O +cho O +biết O +có O +ca O +cấp_cứu O +đường B-LOC +Tô I-LOC +Hiến I-LOC +Thành I-LOC +đang O +gọi O +. O + +Thế_là O +tôi O +cùng O +với O +êkip O +cấp_cứu O +gồm O +BS O +Hà B-PER +Thanh I-PER +Hà I-PER +, O +ĐDV O +Nguyễn B-PER +Thị I-PER +Kim I-PER +Chi I-PER +, O +Nguyễn B-PER +Văn I-PER +Huệ I-PER +, O +lái_xe O +Nguyễn B-PER +Văn I-PER +Nghĩa I-PER +lên_đường O +. O + +Chiếc O +xe O +cấp_cứu O +của O +chúng_tôi O +băng_băng O +với O +tốc_độ O +chóng_mặt O +. O + +Đang O +giờ O +tan_tầm O +, O +trên O +đường O +xe O +qua_lại O +như O +đan O +mắt O +lưới O +. O + +Tiếng O +còi O +hụ O +liên_hồi O +. O + +Anh O +Nghĩa B-PER +lái_xe O +bất_ngờ O +thắng O +gấp O +vì O +từ O +ngã O +ba O +một O +chiếc O +Spacy O +phóng O +ngang O +qua O +. O + +Trên O +đường O +đi O +, O +thỉnh_thoảng O +xe O +phải O +dừng O +lại O +vì O +những O +bác O +xích_lô O +chở O +sắt O +thép O +cứ O +nhơi_nhơi O +cuống O +thép O +dài_ngoằng O +chực O +quất O +vào O +kẻ O +khác O +. O + +Ngoài_ra O +những O +chiếc O +xe O +ben O +ngược O +chiều O +phóng O +bạt_mạng O +như O +muốn O +lao O +vào O +xe O +cấp_cứu O +. O + +Một O +thanh_niên O +mặc O +đồ O +dân_phòng O +chờ O +sẵn O +nơi O +đầu O +hẻm O +đón O +chúng_tôi O +. O + +Xe O +dừng O +, O +các O +anh_chị_em O +CCV O +mỗi O +người O +một O +việc O +. O + +BS O +Hà B-PER +chuẩn_bị O +y_cụ O +, O +ĐDV O +Kim B-PER +Chi I-PER +xách O +theo O +vali O +cấp_cứu O +, O +ĐDV O +Huệ B-PER +đem O +chiếc O +băng_ca O +đẩy O +vào O +nhà O +có O +nạn_nhân O +. O + +Người_bệnh O +là O +một O +bà_cụ O +lớn_tuổi O +, O +bị O +bí O +tiểu O +bụng O +căng O +lên O +như O +cái O +trống_chầu O +. O + +BS O +Hà B-PER +vừa O +chẩn_đoán O +bệnh O +vừa O +an_ủi O +và O +động_viên O +tinh_thần O +. O + +ĐDV O +Kim B-PER +Chi I-PER +tiêm O +một O +mũi O +thuốc O +thông O +tiểu O +. O + +Thấy O +ổn O +, O +cùng O +với O +người_nhà O +, O +CCV O +chuyển O +bệnh_nhân O +ra O +băng_ca O +, O +đưa O +lên O +xe O +. O + +Còi O +cứu_thương O +lại O +bắt_đầu O +hú O +lên O +. O + +Chiếc O +xe O +lại O +phải O +len_lỏi O +qua O +những O +ngả O +đường O +để O +chuẩn_bị O +đưa O +về O +Bệnh_viện B-LOC +Chợ_Rẫy I-LOC +, O +quận B-LOC +5 I-LOC +. O + +Cụ O +già O +rên O +hừ_hừ O +. O + +ĐDV O +Huê B-PER +an_ủi O +và O +lấy O +y_cụ O +bó O +thật O +chặt O +vòng O +bụng O +để O +bà_cụ O +không O +bị O +đau O +khi O +xe O +xóc O +. O + +Được O +chừng O +mươi O +phút O +đường O +xe O +, O +bà_cụ O +đòi O +ói O +mửa O +. O + +Anh O +Huệ B-PER +lấy O +bao O +nilông O +cho O +cụ O +nhưng O +không O +kịp O +nữa O +, O +cụ O +đã O +ói O +tràn O +ra O +sàn O +xe O +. O + +Mùi O +ói O +xông O +nồng_nặc O +. O + +Thấy O +tôi O +có_vẻ O +... O +chịu_đựng O +, O +DV O +Huệ B-PER +cho O +biết O +: O +” O +Có O +người O +không O +chịu O +được O +... O + +Những O +ca O +cấp_cứu O +tai_nạn O +giao_thông O +tanh O +nồng O +mùi O +máu O +. O + +Hoặc O +những O +ca O +sản_phụ O +khó O +sinh O +, O +trên O +đường O +chở O +đến O +bệnh_viện O +nước_ối O +tràn O +ra O +đầy O +băng_ca O +... O + +Lâu O +rồi O +cũng O +quen O +... O +” O +. O + +Lâu O +rồi O +sẽ O +quen O +. O + +Các O +CCV O +cho O +biết O +mặc_dù O +có O +những O +tình_cảnh O +như_thế O +nhưng O +mỗi O +khi O +qua O +được O +cơn O +nguy_kịch O +, O +nạn_nhân O +được O +cấp_cứu O +hồi_sức O +thì O +bao_nhiêu O +khó_chịu O +cũng O +trở_thành O +dễ_chịu O +. O + +Lái_xe O +Mai B-PER +Thanh I-PER +Hoàng I-PER +kể O +lại O +lần O +đi O +xuống O +Củ_Chi B-LOC +cấp_cứu O +một O +hộ O +ở O +một O +xã O +vùng_sâu O +, O +xe O +cấp_cứu O +băng O +qua O +những O +con O +đường_đất O +gập_ghềnh O +dưới O +cơn O +mưa O +như O +thác O +nước O +. O + +Dọc O +đường O +không O +có O +một O +ngọn O +đèn O +nào O +, O +lái_xe O +căng O +mắt O +lăn O +bánh O +. O + +Ngồi O +trên O +xe O +ai O +cũng O +nóng_lòng O +như O +lửa O +đốt O +. O + +Cuối_cùng O +tuy O +tới O +trễ O +nhưng O +cũng O +sơ_cứu O +kịp_thời O +cho O +nạn_nhân O +trước O +ánh O +mắt O +biết_ơn O +của O +gia_đình O +. O + +Mới_đây O +, O +lúc O +1 O +giờ O +sáng O +17-10-2003 O +tại O +ngôi O +nhà O +đường B-LOC +Âu I-LOC +Dương I-LOC +Lân I-LOC +, O +quận B-LOC +8 I-LOC +, O +một O +phụ_nữ O +56 O +tuổi O +ho O +đàm O +đã O +bốn O +ngày O +, O +mệt O +khó O +thở O +, O +đi O +chích O +thuốc O +về O +bỗng O +bất_tỉnh O +, O +liền O +gọi O +cấp_cứu O +. O + +Xe O +cấp_cứu O +tới O +kịp O +, O +nhanh_chóng O +sơ_cứu O +chở O +về O +bệnh_viện O +. O + +Sau O +khi O +bình_phục O +, O +chị O +ấy O +viết O +thư O +cảm_ơn O +y O +BS O +khoa O +cấp_cứu O +. O + +Trò_chuyện O +với O +những O +CCV O +lưu_động O +, O +tôi O +hiểu O +rằng O +chính O +những O +bức O +thư O +cảm_ơn O +ấy O +thật_sự O +là O +” O +cấp_cứu O +và O +hồi_sức O +” O +cho O +anh_chị_em O +CCV O +. O + +BS O +Nguyễn B-PER +Thị I-PER +Tuyết I-PER +Mai I-PER +cho O +rằng O +cấp_cứu O +lưu_động O +kịp_thời O +, O +nhanh_chóng O +đã O +là O +khó O +, O +mà O +xử_lý O +tình_huống O +trước O +bệnh_nhân O +và O +người_nhà O +họ O +càng O +khó O +hơn O +. O + +Thông_thường O +khi O +cơn O +đau O +hành_hạ O +, O +bệnh_nhân O +hay O +cáu_gắt O +, O +ít O +kiềm_chế O +được O +bản_thân O +, O +còn O +người_nhà O +họ O +vì O +xót O +cho O +bệnh_trạng O +của O +người_thân O +nên O +cũng O +dễ O +nổi_nóng O +vô_cớ O +. O + +ĐDV O +Phan B-PER +Thế I-PER +Minh I-PER +Hùng I-PER +cho O +biết O +hồi O +tháng O +10-2003 O +vừa_qua O +, O +đến O +đường B-LOC +Kha I-LOC +Vạn I-LOC +Cân I-LOC +, O +quận B-LOC +Thủ_Đức I-LOC +cấp_cứu O +một O +ông O +say O +rượu O +bị O +trúng_thực O +. O + +Cả O +êkip O +bị O +gã O +say O +văng_tục O +chửi O +thề O +không O +chừa O +một O +ai O +. O + +Lường O +trước O +những O +tình_huống O +như_thế O +nên O +cả O +khoa O +đều O +ý_thức O +được O +thái_độ O +và O +tinh_thần O +làm_việc O +của O +mình O +. O + +Hoà_nhã O +, O +bình_tĩnh O +, O +dịu_dàng O +với O +bệnh_nhân O +là O +phương_châm O +hoạt_động O +của O +CCV O +. O + +Đó O +là O +chưa O +kể O +những O +cú O +điện_thoại O +giả_danh O +hoặc O +những O +lần O +trở_về O +xe O +không O +vì O +tìm O +không O +ra O +địa_chỉ O +của O +những O +nơi O +” O +nhà O +không O +số O +, O +phố O +không O +tên O +” O +. O + +Nhưng O +rồi O +điệp_khúc O +” O +lâu O +rồi O +đời O +mình O +sẽ O +quen O +” O +là O +bài O +ca O +không O +quên O +của O +họ O +... O + +Cách O +đây O +hai O +năm O +có O +một O +chàng O +thanh_niên O +vừa O +ra O +trường O +từ O +phố O +núi O +xuống O +thành_phố O +tìm O +việc_làm O +. O + +Lơ_ngơ O +thế_nào O +, O +chàng O +ta O +bị O +mất O +sạch O +giấy_tờ O +và O +phải O +quay O +về O +quê O +vất_vả O +hoàn_tất O +rất O +nhiều O +thủ_tục O +hành_chính O +để O +làm O +lại O +. O + +Lại O +đi O +tìm O +việc O +. O + +Đọc O +chán O +những O +thông_báo O +tìm O +người O +trên O +báo O +, O +anh_chàng O +lại O +đọc O +cả O +những O +thông_báo O +tìm O +giấy_tờ O +, O +người_thân O +bị O +thất_lạc O +. O + +Và O +thế_là O +ý_tưởng O +về O +một O +dịch_vụ O +báo O +mất O +ra_đời O +... O + +Nhặt O +và O +gọi O +. O + +Một O +ngày O +làm_việc O +của O +anh O +Âm B-PER +bắt_đầu O +bằng O +việc O +làm_quen O +với O +một O +anh O +lái O +xe_ôm O +bất_kỳ O +. O + +” O +Tôi O +là O +nhân_viên O +Công_ty B-ORG +báo I-ORG +mất I-ORG +Khai_Minh I-ORG +... O +” O +. O + +Đáp O +lại O +là O +một O +cái O +nhìn O +đầy O +ngạc_nhiên O +. O + +Anh O +Âm B-PER +giải_thích O +: O +” O +Chắc O +anh O +cũng O +đã O +từng O +nhặt O +được O +giấy_tờ O +rơi_rớt O +, O +công_ty O +chúng_tôi O +sẽ O +giúp O +anh O +trong O +việc O +tìm O +người O +bị O +mất O +và O +trả O +lại O +cho O +họ O +. O + +Anh O +chỉ O +cần O +gọi O +điện_thoại O +... O +” O +. O + +Anh O +xe_ôm O +chẳng O +thắc_mắc O +gì O +mà O +nhanh_chóng O +hưởng_ứng O +: O +” O +Tốt O +quá O +. O + +Tôi O +đã O +mấy O +lần O +nhặt O +được O +giấy_tờ O +, O +bóp O +, O +túi_xách O +. O + +Theo O +địa_chỉ O +mang O +đến O +nhà O +họ O +trả O +, O +có O +người O +thì O +vui_vẻ O +cảm_ơn O +, O +có O +người O +lại O +nghi_ngờ O +vì O +đấy O +là O +đồ_đạc O +họ O +bị O +đánh_cắp O +, O +cướp_giật O +. O + +Phiền O +lắm O +, O +có O +công_ty O +đứng O +giữa O +là O +tiện O +nhất O +” O +. O + +Sau O +anh O +xe_ôm O +là O +mấy O +chị O +gánh O +hàng O +rong O +, O +gánh O +ve_chai O +dạo O +phố O +, O +mấy O +chị O +đi O +xe_đạp O +chở O +hai O +bên O +hai O +cái O +sọt O +đựng O +đồ O +phế_liệu O +. O + +Chỉ O +trong O +một O +buổi O +sáng O +, O +số O +cộng_tác_viên O +của O +anh O +Âm B-PER +đã O +tăng O +lên O +đáng_kể O +. O + +Một O +anh O +thu_gom O +rác O +dân_lập O +đang O +nặng_nề O +đẩy O +xe O +trong O +một O +con O +hẻm O +đường B-LOC +Lê I-LOC +Lợi I-LOC +đã O +mừng_rỡ O +vẫy O +: O +” O +Có O +nè O +... O +” O +. O + +Anh O +móc O +trong O +túi O +áo O +ra O +ba O +chứng_minh O +nhân_dân O +: O +” O +Tôi O +lượm O +được O +trong O +đám O +rác O +này O +nè O +. O + +Trước O +giờ O +, O +phân O +rác O +ra O +thỉnh_thoảng O +cũng O +thấy O +. O + +Gặp O +giấy O +của O +người O +quen O +thì O +trả O +, O +chẳng O +biết O +của O +ai O +thì O +... O +thôi O +. O + +Công_chuyện O +bận O +quá O +mà O +” O +. O + +Anh O +Âm B-PER +cầm O +mấy O +cái O +giấy O +, O +vuốt O +thẳng O +rồi O +cất O +vào O +cặp O +, O +cẩn_trọng O +như O +giấy_tờ O +của O +chính O +m��nh O +... O + +Vừa O +thấy O +bóng O +anh O +Nghĩa B-PER +đi O +vào O +là O +mấy O +chị O +ở O +xóm O +ve_chai O +ở O +P. B-LOC +17 I-LOC +, O +Gò_Vấp B-LOC +đã O +đon_đả O +thông_báo O +: O +” O +Bữa_qua O +... O +không O +nhặt O +được O +gì O +hết O +. O + +Hôm_nay O +thì O +đang O +lựa O +đây O +” O +. O + +Anh O +Nghĩa B-PER +xắn O +tay_áo O +lên O +cùng O +với O +mấy O +chị O +xáo O +tung O +mớ O +vỏ O +hộp O +, O +giấy O +vụn O +, O +sách O +tập O +cũ O +các O +loại O +. O + +Trong O +một O +cuốn O +sách O +cũ O +chợt O +rơi O +ra O +tấm O +thẻ O +sinh_viên O +của O +một O +cô O +gái O +, O +hết O +hạn O +năm O +… O +2001 O +. O + +Mọi O +người O +cùng O +cười O +: O +” O +Xui O +quá O +hả O +? O +Thôi O +, O +cứ O +cất O +làm O +kỷ_niệm O +, O +biết_đâu O +... O +” O +. O + +Đi O +tìm O +giấy_tờ O +rơi O +, O +những O +trạm O +trung_chuyển O +rác O +và O +các O +điểm O +thu_mua O +phế_liệu O +là O +” O +mối O +ruột O +” O +, O +những O +người O +bán O +hàng O +rong O +, O +sửa O +xe O +, O +thu_lượm O +là O +những O +cộng_tác_viên O +thân_thiết O +vì O +” O +đi O +bộ O +, O +đi O +xe_đạp O +, O +ngồi O +cố_định O +một O +chỗ O +mới O +có O +nhiều O +cơ_hội O +nhìn O +xuống O +đường O +chứ O +” O +. O + +Từ O +ngày O +trở_nên O +thân_thiết O +với O +các O +nhân_viên O +của O +Khai_Minh B-ORG +, O +những O +người O +lao_động O +vốn O +rất O +thầm_lặng O +bên O +lề_đường O +này O +như O +vui O +hẳn O +lên O +. O + +” O +Nếu O +nhặt O +được O +, O +chúng_tôi O +sẽ O +cất_giữ O +” O +, O +ai O +cũng O +hồ_hởi O +hứa O +như_vậy O +. O + +Tìm O +và O +trả O +. O + +Trong O +các O +ngăn_kéo O +bàn O +của O +Nguyễn B-PER +Hữu I-PER +Phi I-PER +, O +anh_chàng O +sinh_viên O +lơ_ngơ O +bị O +mất O +giấy_tờ O +dạo O +nào O +, O +nay O +là O +trưởng_phòng O +báo O +mất O +Công_ty B-ORG +Khai_Minh I-ORG +, O +cất_giữ O +hàng O +ngàn O +giấy_tờ O +các O +loại O +đã O +được O +tìm O +thấy O +như_vậy O +. O + +Mỗi O +sáng O +, O +nhân_viên O +của O +công_ty O +lại O +đến O +bàn_giao O +những O +thứ O +họ O +đã O +tìm O +được O +ngày O +hôm O +trước O +và O +lại O +chia O +địa_bàn O +để O +tiếp_tục O +. O + +Ở O +văn_phòng O +, O +Phi B-PER +luôn O +tay O +luôn O +miệng O +với O +cái O +máy O +điện_thoại O +. O + +Nhận O +thông_tin O +báo O +mất O +, O +tìm_kiếm O +địa_chỉ O +và O +liên_lạc O +với O +chủ_nhân O +những O +giấy_tờ O +đã O +tìm O +được O +, O +mời O +người O +đến O +nhận O +, O +tính O +phí O +và O +chi_trả O +thù_lao O +cho O +người O +nhặt O +... O + +Hôm O +tôi O +đến O +, O +có O +một O +chị O +được O +mời O +đến O +nhận O +lại O +giấy O +CMND O +. O + +Chị O +cầm O +tờ O +giấy O +đã O +bị O +thấm O +nước O +, O +hai O +mặt O +nilông O +bị O +bong O +, O +tách O +đôi O +ra O +ở O +một O +góc O +, O +tần_ngần O +: O +” O +Sao O +tìm O +được O +hay O +quá O +vậy O +? O +. O + +Tôi O +mất O +hơn O +một O +tháng O +rồi O +, O +cũng O +chẳng O +biết O +mất O +ở O +đâu O +. O + +Đỡ O +ghê O +, O +khỏi O +phiền_phức O +... O +” O +. O + +Còn O +vô_số O +câu_chuyện O +thú_vị O +như_vậy O +. O + +Đó O +là O +khi O +một O +anh O +cán_bộ O +kêu O +thốt O +lên O +ngạc_nhiên O +khi O +đến O +nhận O +lại O +một O +cặp O +hồ_sơ O +: O +” O +Tôi O +đã O +bị O +mất O +nó O +khi O +công_tác O +ở O +Bạc_Liêu B-LOC +cơ_mà O +. O + +Sao O +lại O +lưu_lạc O +tận O +đây O +? O +” O +. O + +Khi O +một O +chị O +ở O +An_Giang B-LOC +lên O +thành_phố O +bị O +giật O +mất O +giỏ O +xách O +, O +có O +điện_thoại O +hẹn O +đến O +Q. B-LOC +9 I-LOC +để O +nhận O +lại O +, O +chị O +không O +dám O +tới O +và O +đã O +nhờ O +Khai_Minh B-ORG +. O + +Qua O +mấy O +chục O +cây_số O +mênh_mông O +là O +ruộng O +, O +cuối_cùng O +cái O +giỏ O +xách O +đã O +được O +hoàn O +lại O +chủ O +. O + +Cũng O +có O +khi O +người O +được O +mời O +đến O +nhận O +giấy_tờ O +đã O +đến O +văn_phòng O +cùng O +với O +một O +anh O +... O +công_an O +: O +” O +Tại_sao O +đồ O +tôi O +bị O +ăn_trộm O +mà O +lại O +xuất_hiện O +ở O +đây O +? O +” O +... O + +Nhưng O +cũng O +có O +rất O +nhiều O +giấy_tờ O +chưa O +tìm O +được O +chủ O +. O + +Lại O +có O +nhiều O +giấy_tờ O +bị O +những O +chủ_nhân O +từ_chối O +nhận O +lại O +. O + +Thế O +nhưng O +, O +những O +người O +đã O +bỏ O +công O +đi O +tìm O +không O +buồn O +, O +cũng O +không O +vứt O +trở_lại O +đống O +phế_liệu O +. O + +Họ O +vẫn O +lau O +sạch O +từng O +vết O +bẩn O +, O +vẫn O +lưu_giữ O +cẩn_thận O +. O + +” O +Có_thể O +những O +người O +này O +đã O +làm O +được O +giấy_tờ O +khác O +, O +nhưng O +biết_đâu O +một O +ngày O +nào O +đó O +họ O +lại O +muốn O +lấy O +lại O +chúng O +như O +một O +kỷ_niệm O +. O + +Dẫu_sao O +cũng O +là O +vật O +thiết_thân O +một O +thời O +, O +không O +hữu_ích O +thì O +ít_nhất O +cũng O +mang O +lại O +một O +nụ O +cười O +khi O +thấy O +lại O +... O +” O +. O + +Lãi_ròng O +là O +những O +niềm O +vui O +. O + +” O +Làm O +việc O +này O +tuy O +âm_thầm O +nhưng O +vui O +, O +rất O +vui O +, O +chẳng O +có O +gì O +để O +buồn O +. O + +Việc O +tốt O +mà O +... O +” O +, O +các O +nhân_viên O +của O +Khai_Minh B-ORG +nói O +như_vậy O +. O + +Phi B-PER +cho O +biết O +khi O +làm O +dự_án O +về O +dịch_vụ O +báo O +mất O +, O +anh O +đã O +thực_hiện O +một O +cuộc O +thăm_dò O +về O +nhu_cầu O +của O +người O +dân O +TP. B-LOC +HCM I-LOC +. O + +Hầu_như O +100% O +số O +người O +được O +hỏi O +đều O +cho O +biết O +hoàn_toàn O +tán_thành O +và O +sẵn_sàng O +hợp_tác O +nếu O +dịch_vụ O +ra_đời O +. O + +Nhặt O +và O +trả O +đã O +đủ O +để O +vui O +. O + +Dịch_vụ O +của O +họ O +chính O +là O +khâu O +trung_gian O +đảm_bảo O +cho O +những O +niềm O +vui O +ấy O +được O +trọn_vẹn O +. O + +Hiện O +ở O +Công_ty B-ORG +Khai_Minh I-ORG +mới_chỉ O +có O +sáu O +nhân_viên O +làm O +nhiệm_vụ O +tìm_kiếm O +, O +nhưng O +con_số O +những O +người O +làm O +cộng_tác_viên O +cho O +họ O +đã O +nhân O +ra O +tới O +hàng O +trăm O +. O + +Những O +bao_bì O +đựng O +giấy_tờ O +đủ O +loại O +thu_lượm O +được O +ngày_càng O +đầy O +lên O +trong O +các O +ngăn_kéo O +. O + +Chỉ O +thu O +phí O +khi O +” O +châu_về_hợp_phố O +” O +nên O +đã O +hoạt_động O +hơn O +một O +năm O +nhưng O +họ O +vẫn O +chưa O +có O +lãi O +. O + +Bên O +cạnh O +đó O +, O +còn O +rất O +nhiều O +khách_hàng O +chưa O +được O +đáp_ứng O +nhu_cầu O +. O + +Có O +khi O +điện_thoại O +reo O +vào O +lúc O +nửa_đêm O +: O +” O +Tôi O +vừa O +bị O +mất O +giấy_tờ O +ở O +đoạn O +đường O +… O +Nhờ O +tìm O +giúp O +” O +. O + +Phi B-PER +bảo O +ở O +thời_điểm O +này O +thì O +Khai_Minh B-ORG +chưa O +đủ O +nhân_lực O +để O +đảm_nhiệm O +những O +nhiệm_vụ O +tại_chỗ O +như_vậy O +, O +nhưng O +rồi O +... O +sẽ O +nghiên_cứu O +. O + +Các O +ông O +chủ O +trẻ O +của O +dịch_vụ O +báo O +mất O +vẫn O +yên_tâm O +tính O +hướng O +phát_triển O +, O +họ O +là O +những O +người O +tiên_phong O +mà O +. O + +Lãi_ròng O +từ O +ý_tưởng O +của O +họ O +được O +tính O +bằng O +những O +niềm O +vui O +, O +và O +tính O +như_vậy O +thì O +công_ty O +đã O +giàu O +. O + +Mỗi O +tờ O +giấy O +chẳng O +sẽ O +mang O +lại O +ít_nhất O +hai O +nụ O +cười O +của O +người O +bị O +mất O +và O +người O +nhặt O +được O +đấy O +là O +gì O +. O + +Tờ O +bướm O +Công_ty B-ORG +Khai_Minh I-ORG +phân_phát O +để O +quảng_bá O +kết_thúc O +bằng O +một O +câu O +rất O +đẹp O +” O +Một O +người O +làm O +việc O +tốt O +, O +hai O +người O +làm O +việc O +tốt O +... O +tất_cả O +làm O +việc O +tốt O +thì O +cuộc_sống O +ngày_càng O +tốt_đẹp O +hơn O +” O +. O + +Tôi O +chợt O +bật O +cười O +khi O +nghĩ O +công_việc O +họ O +đang O +làm O +là O +” O +chuyên_môn_hoá O +” O +việc O +tốt O +. O + +Chuyên_môn_hoá O +là O +xu_hướng O +của O +phát_triển O +, O +việc O +tốt O +cũng O +chuyên_môn_hoá O +thì O +quả O +là O +… O +tốt O +quá O +. O + +Nghe O +nhiều O +về O +ông O +, O +nhưng O +đến O +hôm_nay O +tôi O +mới O +có O +dịp O +về O +ấp B-LOC +Long_Châu I-LOC +1 I-LOC +, O +xã B-LOC +Thạnh_Mỹ_Tây I-LOC +( O +Châu_Phú B-LOC +, O +An_Giang B-LOC +) O +để O +gặp O +ông O +. O + +Người_ta O +thường O +gọi O +ông O +là O +ông O +Ba B-PER +Phước I-PER +( O +Trần B-PER +Văn I-PER +Minh I-PER +) O +- O +người O +đã O +bỏ O +nhiều O +công O +của O +và O +ngày_tháng O +để O +lo O +chỗ O +an_nghỉ O +cuối O +đời O +cho O +những O +người O +dân_nghèo O +vùng O +lũ O +... O + +Cái O +mất O +, O +cái O +còn O +. O + +Ông O +Ba B-PER +Phước I-PER +vóc O +người O +nhỏ_nhắn O +, O +tóc O +bạc O +, O +da O +ngăm_ngăm O +, O +mặt O +hiện O +rõ O +nét O +từng_trải O +của O +một O +ông_gi�� O +70 O +tuổi O +đã O +có O +cả O +cuộc_đời O +cần_cù O +lao_động O +miệt_mài O +. O + +Ông O +đứng O +bên O +tôi O +nói O +với O +giọng O +tự_hào O +. O + +Chú O +xem O +đó O +, O +cả O +cơ_sở O +sản_xuất O +nước_mắm O +Phước_Hương B-ORG +một O +năm O +làm O +ra O +gần O +2.000 O +tấn O +nước_mắm O +, O +cả O +chục O +hầm O +nuôi O +cá O +, O +hiện O +có O +trên O +600.000 O +con O +cá_tra O +... O + +Tất_cả O +tài_sản O +của O +tui O +giờ_đây O +trên O +3 O +tỉ O +bạc O +rồi O +sẽ O +chẳng O +còn O +là O +của O +tui O +nữa O +, O +nhưng O +cái O +nghĩa_địa O +đó O +mới O +là O +của O +tui O +... O + +Tôi O +nhìn O +theo O +hướng O +cánh_tay O +của O +ông O +Ba B-PER +Phước I-PER +chỉ O +, O +từ O +căn O +nhà O +đúc O +nằm O +ven O +con O +kênh_xáng B-LOC +Vịnh_Tre I-LOC +vòng O +qua O +mấy O +dãy O +nhà_kho O +ủ O +nước_mắm O +, O +mấy O +hầm O +nuôi O +cá_tra O +đang O +lố_nhố O +mấy O +chục O +công_nhân O +làm_việc O +mà O +thầm O +khâm_phục O +người O +nông_dân O +chỉ O +tốt_nghiệp O +tiểu_học O +trường O +làng O +, O +từ O +bàn_tay O +trắng O +đã O +tạo_lập O +nên O +cơ_nghiệp O +... O + +Ba B-PER +Phước I-PER +đang O +là O +chủ_tịch O +hội_đồng_quản_trị O +doanh_nghiệp O +tư_nhân O +sản_xuất O +nước_mắm O +Phước_Hương B-ORG +, O +nhưng O +lại O +bảo O +cơ_nghiệp O +đó O +sẽ O +chẳng O +là O +của O +mình O +, O +bởi O +theo O +cách O +nói O +của O +ông O +, O +cơ_nghiệp O +ông O +tạo_lập O +nên O +đã O +được O +chia O +cho O +con_cháu O +, O +chúng O +đã O +và O +đang O +trực_tiếp O +tổ_chức O +sản_xuất O +kinh_doanh O +. O + +Mai O +này O +chuyện O +tồn_tại O +và O +phát_triển O +hay O +không O +ông O +không O +biết O +chắc O +được O +. O + +Thế O +nhưng O +cái O +nghĩa_địa O +rộng O +trên O +7.000 O +m² O +ở O +ấp B-LOC +Long_Châu I-LOC +1 I-LOC +, O +xã B-LOC +Thạnh_Mỹ_Tây I-LOC +, O +huyện B-LOC +Châu_Phú I-LOC +( O +An_Giang B-LOC +) O +mang O +tên O +Từ_Thiện B-LOC +mà O +ông O +đã O +tốn O +biết_bao O +công_sức O +xây_dựng O +chắc_chắn O +sẽ O +tồn_tại O +và O +phát_triển O +. O + +Ba B-PER +Phước I-PER +tâm_sự O +: O +” O +- O +Chú O +biết O +đó O +, O +đất O +xứ O +này O +thấp O +, O +mùa O +nước O +nổi O +dâng O +lên O +có O +chỗ O +ngập O +trên O +2,5 O +m O +, O +với O +nhiều O +gia_đình O +nghèo O +chỗ O +cao_ráo O +để O +cất O +nhà O +ở O +còn O +không O +có O +nói O +chi O +đến O +chỗ O +an_táng O +người_thân O +nếu O +không O +may O +chết O +vào O +mùa O +nước O +nổi O +. O + +Chú O +mà O +thấy O +cảnh O +chôn O +người O +chết O +mùa O +nước O +nổi O +mới O +xót_xa O +. O + +Lúc O +đó O +người_ta O +phải O +ra_công O +ghép O +ván O +, O +cắm O +cứng O +xuống O +nước O +, O +ém O +kín O +rồi O +bơm O +nước O +ra O +để O +đào O +đất O +. O + +Khi O +đặt O +quan_tài O +xuống O +mà O +dưới O +huyệt O +có O +nước O +, O +quan_tài O +cứ O +nổi O +lên O +bập_bềnh O +chẳng O +chịu O +nằm O +im O +, O +phải O +đè O +xuống O +và O +đổ O +nhanh O +đất O +lấp O +lại O +. O + +Không O +có O +đất O +gần O +, O +người_ta O +phải O +mang O +người O +chết O +lên O +vùng O +Bảy_Núi B-LOC +để O +chôn_cất O +xa_xôi O +, O +tốn_kém O +, O +chỉ O +nhà O +giàu O +mới O +lo O +nổi O +... O + +Mùa O +nước O +nổi O +, O +có O +gia_đình O +nghèo_khổ O +quá O +phải O +để O +quan_tài O +trên O +giàn O +gỗ O +giữa O +đồng O +nước O +mênh_mông O +, O +chờ O +nước O +rút O +mới O +chôn O +. O + +Cách O +an_táng O +này O +người_ta O +thường O +gọi O +bằng O +từ O +” O +xóc_chéo O +” O +, O +thấy O +thương_tâm O +lắm O +chú O +... O + +Ông O +Ba B-PER +Phước I-PER +còn O +kể O +cho O +tôi O +nghe O +nguồn_gốc O +hình_thành O +nghĩa_địa O +này O +. O +