diff --git "a/ILLA/Словарь-Язык татарского фольклора-2018 (1).txt" "b/ILLA/Словарь-Язык татарского фольклора-2018 (1).txt" new file mode 100644--- /dev/null +++ "b/ILLA/Словарь-Язык татарского фольклора-2018 (1).txt" @@ -0,0 +1,25286 @@ +Г. ИБРАҺИМОВ исем. ТЕЛ, ӘДӘБИЯТ ҺӘМ СӘНГАТЬ ИНСТИТУТЫ +К.Р. Галиуллин +ТАТАР ФОЛЬКЛОРЫ ТЕЛЕ МӘКАЛЬЛӘР, КАНАТЛЫ ӘЙТЕЛМӘЛӘР, ҖОР СҮЗЛӘР ҺӘМ ӘЙТЕМНӘР СҮЗЛЕК +Казан +ББК 81.632.3-4:82.3(2=632.3)-4 + +"2014-2020 елларда Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасындагы башка телләрне саклау, өйрәнү һәм үстерү" дәүләт программасы кысаларында нәшер ителә +Фәнни редактор +филология фәннәре докторы, профессор К.М. Миңнуллин +Рецензентлар: +ТӘһСИ ның лексикография бүлеге мөдире, филология фәннәре кандидаты +Р.Т. Сәфәров, +ТӘһСИ ның халык иҗаты бүлеге мөдире, филология фәннәре кандидаты +И.И. Ямалтдинов +Галиуллин К.Р. +Әлеге хезмәт - татар паремияләренең дүрт төре (мәкальләр, канатлы әйтелмәләр, әйтемнәр, җор сүзләр) материалларын системалаштырып тасвирлаучы белешмәлек, хәзерге вакытта төзелеп килә торган татар паремияләре теле белешмәлекләре комплексының мөһим компонентла- рыннан берсе. Басманың төп өлешен конкорданс, сүз формаларының кире һәм ешлык сүзлекләре тәшкил итә. +Белешмәлек филологларга, сүзлекләр һәм уку әсбаплары төзүчеләргә, укытучыларга, студентларга, укучыларга, шулай ук татар халкының авыз иҗаты, аның теле белән кызыксынучыларга тәкъдим ителә. +УДК 811.512.145:398.9:81.374 +ББК 81.632.3-4:82.3(2=632.3)-4 +ISBN 978-5-93091-281-4 +© Галиуллин К.Р., 2018 + +1.1.1. СҮЗ БАШЫ +Лингвофольклористика - хәзерге филология фәненең актив үсештәге +өлкә лә реннән берсе. Бу өлкәдәге тикшеренүләр арасыннан шактый зур +урынны паре мияләр (мәкаль, әйтем һәм башка кече фольклор жанрлары) теленә, аның төрле аспектларына багышланган хезмәтләр алып тора +(к., мәсәлән, татар тел белем ен дә [Нәбиуллина 2003; Мөгътәсимова 2005; +Федорова, 2004; Юсупова һ. б. 2010]). +Хәзерге вакытта фольклор теле сүзлекләрен төзү перспективалы +юнәлеш ләрдән санала [Бобунова 2004]. +Әлеге китап - татар фольклор лингвографиясендә халык авыз иҗаты +әсәрләре теленең сүзлеген тасвирлауның беренче тәҗрибәсе. Ул - төзелеп +килгән татар паремияләре теленә багышланган белешмәлекләр комплексының төп компонентларыннан берсе. +Белешмәлек татар паремияләренең төрле чыганаклардан алынган материалларны (шулар арасында: [Исәнбәт 2010, ТХИ 1987 һ. б.]) туплаган компьютер фонды нигезендә төзелде. Әлеге белешмәлекнең электрон +текстотекасы нигезен татар фольклорының 12 томлык җыелма басмасы, +паремияләргә багыш ланган том [ТХИ 1987] материаллары тәшкил итә. +Текстотекага 174 тематик төркем составына һәм афористик фольклор +әсәрләренең дүрт төренә - мәкальләр һәм канатлы әйтелмәләр, әйтемнәр һәм җор сүзләргә, караган 17 424 паремия (шул исәптән 335 вариант) керде. +Белешмәлекнең төп өлешен конкорданс, кире (инверсион) һәм ешлык +сүзлек ләре тәшкил итә. +Конкорданс - паремия рәвешендәге мисаллар белән китерелгән сүз +формаларының алфавит күрсәткече. Конкорданс төрле типтагы текст +мате риалларын тасвирлаган сүзлекләр арасында үзенә аерым урын +били, Көнбатыш Европа һәм Төньяк Америка илләренең күбесендә ул +гаять популяр [Карпова 1984]. Рус телендәге текстларның да конкорданслары шактый [Русская 2003; Шестакова 2011]. Андый белешмәлекләр +1 Лингвография - тел гыйлеменең дисциплинаара өлкәсе, тел белешмәлекләре, сүзлекләр төзүнең +теориясе һәм практикасы (лингвография турында к. [Компьютерная 1995: 5-9]); аның бүлекчәләре лексикография, фразеография, морфемография, паремиография һ. б. +татар лингвографиясендә дә барлыкка килде (к., мәсәлән, [Галиуллин, +Кәримуллина, Минһаҗева 2006, 2009]). Шулай ук конкорданслар төрле +фольклор жанрлары (шул исәптән мәкаль һәм әйтемнәр) телен тасвирлаганда да файдаланыла [Бобунова 2007; Галиуллин, Мартьянов 2006]. +Кире сүзлектә инверсион алфавит тәртибендә урнашкан сүз формалары бирелә (статистик мәгълүматлар белән). +Ешлык сүзлегендә татар паремияләрендә 10 тапкыр һәм аннан да артыграк очраган сүз формалары китерелә. +Әлеге сүзлекләр татар паремияләренең академик басмасына [ТХИ +1987] белешмәлек-күрсәткечләр булып хезмәт итә алалар. +Автор, фәнни тикшеренүләргә дә, дидактик филологиягә дә материал бирүче әлеге белешмәлек татар фольклоры телен алга таба тагын да +тирәнтенрәк өйрәнергә этәргеч бирер, дип өметләнә. Сүзлек паремияләр +материалларының системалаштырылган җыентыгы сыйфатында филологларга, сүзлекләр һәм уку әсбаплары төзүчеләргә, укытучыларга, шулай ук +татар халкын ың авыз иҗаты, аның теле белән кызыксынучыларга файдалы булачак. +Автор фонд һәм сүзлек концепциясен тикшерүдә катнашкан филологколлегаларга, барлык белгечләргә ярдәмнәре һәм теләктәшлекләре өчен +рәхмәтле. +Материал туплауда һәм татар фольклоры фондын булдыруның +төрле этапларында катнашкан Г.Д. Ибраһимова, Р.Н. Кәримуллина, +Г.Н. Кәримулл ина, А.Н. Кәримуллинага автор тирән рәхмәтен белдерә. +Фәнни редактор К.М. Миңнуллинга, рецензентлар Р.Т. Сәфәров һәм +И.И. Ямалтдиновка аерым рәхмәт. +Татар паремияләре теле сүзлегенең фонды һәм башка компонентлары өстендә эш дәвам итә, аерым алганда, сүзлекнең электрон версиясе +төзелә. +Автор фондның һәм сүзлекнең мәгълүмати мөмкинлекләрен арттыра һәм баета алырдай теләк-тәкъдимнәр көтеп кала. Алар комплекслы +белешм әлекнең алдагы компонентларын эшләгәндә исәпкә алыначак. +E-mail: galiullin.kamil@mail.ru +Лингвофольклористика - одна из активно развивающихся областей современной филологической науки. Значительное место среди исследований +в этой области занимают работы, посвященные языку паремий (пословиц, поговорок и ряда других малых фольклорных жанров), различным его аспектам +(см., например, в татарском языкознании [Нәбиуллина 2003; Мөгътәсимова +2005; Фёдорова 2004; Юсупова и др. 2010]). +В настоящее время к числу перспективных относится направление, связанное с созданием словарей языка фольклора [Бобунова 2004]. +Данная книга представляет собой первый в татарской фольклорной лингвографии опыт словарного описания языка произведений устного народного +творчества. Она является одним из основных компонентов создаваемого комплекса справочников, посвященных языку татарских паремий. +Справочник составлен на основе компьютерного фонда татарских паремий, включающего материалы различных источников (среди которых: +[Исәнбәт 2010, ТХИ 1987 и др.]). В основу электронной текстотеки данного +справочника легли материалы 12-томного собрания татарского фольклора, +тома, посвященного паремиям [ТХИ 1987]. В текстотеку вошли 17 424 паремии (в том числе 335 вариантов), входящие в 174 тематические группы и +относящиеся к четырем видам афористических фольклорных произведений: +пословицы и крылатые выражения, поговорки и присловья. +Основная часть справочника содержит конкорданс, обратный (инверсионный) и частотный словари. +Конкорданс - алфавитный словоформоуказатель с примерами-паремиями. Конкорданс занимает особое место среди словарей, описывающих +материалы текстов различного типа, и пользуется большой популярностью +в национальных лингвографиях многих стран Западной Европы и Северной +Америки [Карпова 1984]. Немало конкордансов и к русскоязычным текстам +[Русская 2003; Шестакова 2011]. Появились эти справочники и в татарской +лингвографии (см., например, [Галиуллин, Кәримуллина, Минһаҗева 2006, +2009]). Используются конкордансы также при описании языка разных жанров +1 Лингвография - междисциплинарная область языкознания, теория и практика создания языковых справочников, словарей (о лингвографии см.: [Компьютерная 1995: 5-9]); ее подразделами являются лексикография, фразеография, морфемография, паремиография и др. +фольклора, включая пословицы и поговорки [Бобунова 2007; Галиуллин, +Мартьянов 2006]. +В обратном словаре словоформы расположены в инверсионном алфавитном порядке (со статистическими данными). +Частотный словарь включает в себя словоформы, которые встречаются +в татарских паремиях 10 и более раз. +Данные словари могут использоваться как справочники-указатели к академическому изданию татарских паремий [ТХИ 1987]. +Справочник содержит материал для научных исследований и для дидактической филологии, автор надеется, что он будет источником, стимулирующим дальнейшее углублённое изучение языка татарского фольклора. В качестве систематизированного собрания материалов паремий он будет полезен +филологам, составителям словарей и учебных пособий, преподавателям, также всем интересующимся устным народным творчеством татарского народа, +его языком. +Автор признателен коллегам-филологам, всем специалистам, принимавшим участие в обсуждении концепции фонда и словаря, за помощь +и поддержку. +В сборе материала и формировании фонда татарского фольклора на +разных этапах участвовали Г.Д. Ибрагимова, Р.Н. Каримуллина, Г.Н. Каримуллина, А.Н. Каримуллина, которым автор выражает свою глубокую благода��ность. +Особая признательность научному редактору К.М. Миннуллину, рецензентам Р.Т. Сафарову и И.И. Ямалтдинову. +Работа над фондом и другими компонентами словаря языка татарских паремий продолжается, в частности, создается электронная версия справочника. +Автор с благодарностью примет пожелания, направленные на повышение +информационного потенциала фонда и словаря, которые будут учтены в работе над последующими компонентами комплексного справочника. +E-mail: galiullin.kamil@mail.ru +Белешмәлек кереш, сүзлекләр бүлеге һәм кушымтадан гыйбарәт. +КЕРЕШ +Керешкә (_ 1) ике бүлекчә керә: +● "Сүз башы" (татар телендә _ 1.1.1; рус телендә _ 1.1.2); биредә +белешм әлеккә гомуми характеристика бирелә; +● "Белешмәлекнең төзелеше" (татар телендә _ 1.2.1; рус телендә _ +1.2.2); биредә белешмәлекнең бүлекләре һәм бүлекчәләре тасвирлана. +СҮЗЛЕКЛӘР БҮЛЕГЕ +Сүзлекләр бүлегенә (_ 2) өч бүлекчә керә: +● "Конкорданс"; +● "Кире сүзлек"; +● "Ешлык сүзлеге". +Конкорданс +Конкорданс (_ 2.1) - татар паремияләре рәвешендәге мисаллар белән +ките релгән сүз формалары күрсәткече; ул мәкальләр, канатлы әйтелмәләр, +әйтемнәр һәм җор сүзләрдә теркәлгән 19 269 сүз формасын тасвирлый. Аның +мәкаләләрендә шулай ук сүз форма лары ның ешлыгы күрсәтелә. +Сүзлек мәкаләләре конкорданста алфавит тәртибендә урнаша. +Конкорданста ике төрдәге мәкаләләр бирелә: +a) төп мәкаләләр; +b) башка сүзгә җибәрүче мәкаләләр (сылтамалар). +Төп мәкаләләр +Төп мәкаләләрдә биш зона бар: +1) баш берәмлек; +2) баш берәмлек ешлыгы; +3) баш берәмлек кулланылган паремия; +4) китерелгән паремиянең номеры; +5) баш берәмлек кулланылган башка паремияләрнең номерлары. +Мәсәлән: +АВЫЛДАШ (5) ■ Авылдаш атлар ерактан кешнәшер, якыннан тибешер +○ 2448 ● 6959; 11739; 14165 (2) +1) Баш берәмлек. +Баш берәмлек - паремияләрдә теркәлгән сүз формасы ул; мәсәлән: +ЮЛБАРЫС (5) <...> +Аерым баш берәмлекләр итеп сүзләрнең төрле вариантлары китерелә +(к., мәсәлән, аршин - аршын һ. б.). +Бу белешмәлектә сүзләрнең һәм сүз формаларының омонимнары аерылмый (к., мәсәлән, ал, бар мәкаләләре һ. б.). +Омонимик сүзләрне һәм сүз формаларын аерырга түбәндәге контекстлар +ярдәм итә: +a) конкорданста бирелгән контекстлар; сүз формаларының яртысыннан артыграгы (55,3%) өчен конкорданста аларның татар паремияләрендә +куллануның бөтен мисаллары китерелә; +b) шулай ук [ТХИ 1987] дә китерелгән контекстлар; әлеге контекстлар +белән оператив танышуга конкорданс мәкальләрендә күрсәтелгән паремия +номерлары булышлык итә. +Контекстлар тулысы белән белешмәлекнең электрон версиясендә урын +алачак. +2) Баш берәмлек ешлыгы. +Баш берәмлектән соң (түгәрәк җәяләрдә) абсолют ешлык - сүзнең кулланылыш саны (тексттагы сүзләр саны) турында мәгълүматлар китерелә; +мәсәлән: +КАТЫК (16) <...> +Паремия вариантларында кулланылыш саны турындагы мәгълүматлар +вертикаль сызыктан ( | ) соң китерелә; мәсәлән: +БӘК (2 | 3) <...> +ТУЕЗ ( | 1) <...> +3) Баш берәмлекнең кулланылыш мисалы. +К��лланылыш мисалы - шушы сүз формасы булган паремия; мисал кара +квадраттан (■) соң китерелә; мәсәлән: +ДОРФА (2) ■ Дорфа сүздән дорфа эш яхшы ○ 15831 (2) +4) Китерелгән паремия номеры. +Паремия номерлары татар фольклорының академик басмасындагы [ТХИ +1987] номерларга тәңгәл килә. +Паремия номеры ак түгәрәктән (○) соң бирелә; мәсәлән: +ШАУЛЫ (1) ■ Шаулы яңгыр тиз үтәр ○ 1149 +Паремия вариантының санлы билгесенә әлеге вариантның номеры өстәлә +(ике ноктадан соң); мәсәлән: +АЗЫКСЫЗ (1 | 1) ■ Азыклы ат армас, азыксыз ат бармас ○ 2451:1 ● 8847 +Әгәр сүз формасы паремиядә яки аның вариантында ике тапкыр һәм аннан да ешрак очраса, паремия номерыннан соң түгәрәк җәяләрдә әлеге сүз +формасының кулланылыш саны күрсәтелә; мәсәлән: +КОРАЛАЙ (3) ■ Коралай килми - кыш җитми, коралай китми - яз җитми +○ 859 (2) ● 2226 +5) Баш берәмлек кулланылган башка паремияләрнең номерлары. +Башка паремияләрнең номерлары кара түгәрәктән (●) соң бирелә; паремия номерлары арасында - нокталы өтер, ә вариант номерлары арасында өтер +куела; мәсәлән: +ЮГАРЫГА (8 | 2) ■ Йөзсәң, югарыга йөз ○ 391 ● 695, :1, :2; 696; 709-712; +Башка сүзгә җибәрә торган мәкаләләр (сылтамалар) +Конкорданста икенче тамыр компонентларыннан парлы (дефислы) +сүзләргә җибәрә торган мәкаләләр бар; мәсәлән: +әни → әти-әни +көчек → мәче-көчек +Кире сүзлек +Кире сүзлектә (_ 2.2) ахыргы хәрефләре буенча алфавит тәртибендә урнашкан 19 269 сүз формасы исемлеге урын ала; мәсәлән: +(1) ▪ А (1) ▪ ЯМАНЧЫЛЫК +41/5°(5) ▪ КАБА (1) ▪ ТАРЧЫЛЫК +(1) ▪ САБА (1) ▪ БАГУЧЫЛЫК +42/3°(2) ▪ САВЫТ-САБА 418/92°(44) ▪ ЯХШЫЛЫК +41/55°(55) ▪ ТАБА 41/33153/672°(3) ▪ КЫЮЛЫК +<...> <...> +Кечкенә кара квадраттан сулда статистик мәгълүматлар китерелә: +a) түгәрәк җәяләрдә - сүз формасының ешлыгы; +b-e) өскә күтәрелгән 4, 3, 2, 1 саннарыннан соң - ахырлары әлеге сүз +формасының 4-, 3-, 2-, 1-хәрефле ахырына охшаш булган барлык сүз формаларының саны, шулай ук (кыек сузыктан соң) - әлеге сүз формаларының кулланылыш саны; мәсәлән: +41/1131/1123/99154/381°(11) ▪ ДӘРЬЯ +b c d e a +Ешлык сүзлеге +Ешлык сүзлегендә (_ 2.3) татар паремияләрендә 10 тапкыр һәм аннан да +ешрак очрый торган 1745 сүз формасы бирелә. +Сүз формалары ешлыклары кимү тәртибендә [1259 (1230 | 29) дан 10 га +кадәр] урнаша. Тиң ешлыклы сүзләр алфавит тәртибендә бирелә. +Түгәрәк җәяләр эчендә сүз формаларының абсолют ешлыгы күрсәт елә. +Башта - татар паремияләренең төп өлешендәге сүз формаларының саны, аннары (вертикаль сызыктан соң) вариантлардагы саны турында мәгълүматлар +китерелә; мәсәлән: +ДА (1230 | 29) ЙОДРЫК (12) +БЕЛӘН (1197 | 20) ЙӨРӘГЕ (12) +БЕР (1100 | 21) КАЕНАНА (12) +ДӘ (893 | 19) КАЙТМАС (12) +ЮК (755 | 8) КАЛҖА (10 | 2) +<...> <...> +1 дән 9 га кадәр ешлыктагы баш берәмлекләр конкорданста (_ 2.1) тасвирлана. +КУШЫМТА +Кушымтага (_ 3) өч бүлекчә керә: +● "Шартлы билгеләмәләр һәм кыскартылмалар" (татар телендә _ 3.1.1; +рус телендә _ 3.1.2); +● "Әдәбият" (_ 3.2); +● "Татар паремияләре: тематик классификация планы" (татар телендә _ +3.3.1; рус телендә _ 3.3.2). План 19 тематик бүлек һәм 174 тематик т��ркемнән +тора һәм түбәндәге мәгълүматны алу мөмкинлеген бирә: +a) татар паремияләре кергән тематик бүлек һәм төркемнәрнең составы +нинди; +b) теге яки бу паремияләр нинди тематик бүлек һәм төркемнәргә керә; +c) теге яки бу паремия паремияләрнең кайсы төренә (мәкальләргә һәм +канат лы әйтелмәләргә яисә әйтемнәр һәм җор сүзләргә) карый. +Справочник состоит из введения, словарной части и приложения. +ВВЕДЕНИЕ +Введение (_ 1) включает два подраздела: +● "Предисловие" (на татарском языке _ 1.1.1; на русском языке _ 1.1.2); +здесь дана общая характеристика справочника; +● "Структура справочника" (на татарском языке _ 1.2.1; на русском языке _ 1.2.2); здесь описаны разделы и подразделы справочника. +СЛОВАРНАЯ ЧАСТЬ +Словарная часть (_ 2) включает три подраздела: +● "Конкорданс"; +● "Обратный словарь"; +● "Частотный словарь". +Конкорданс +Конкорданс (_ 2.1) представляет собой словоформоуказатель с примерами в виде татарских паремий и описывает 19 269 словоформ, зафиксированных в пословицах, крылатых выражениях, поговорках и присловьях. +В статьях конкорданса также даны сведения о частоте словоформ. +Словарные статьи расположены в конкордансе в алфавитном порядке. +В конкордансе представлены статьи двух типов: +a) основные статьи; +b) отсылочные статьи (отсылки). +Основные статьи +Основные статьи имеют пять зон: +1) заголовочная единица; +2) частота заголовочной единицы; +3) паремия, в которой употребляется заголовочная единица; +4) номер приведённой паремии; +5) номера других паремий, в которых употребляется заголовочная единица. +Например: +АВЫЛДАШ (5) ■ Авылдаш атлар ерактан кешнәшер, якыннан тибешер +○ 2448 ● 6959; 11739; 14165 (2) +1) Заголовочная единица. +Заголовочная единица - это словоформа, зафиксированная в паремиях; +например: +ЮЛБАРЫС (5) <...> +Отдельными заголовочными единицами приводятся различные варианты +слов (см., например, аршин - аршын и др.). +Омонимы слов и форм слов в данном справочнике не разграничиваются +(см., например, статьи ал, бар и др.). +Разграничить омонимичные слова и формы слов позволяют контексты: +a) представленные в конкордансе; для более чем половины словоформ +(55,3 %) в конкордансе приведены все примеры употребления их в татарских +паремиях; +b) а также представленные в [ТХИ 1987], оперативному доступу к этим +контекстам помогают номера паремий, указанные в статьях конкорданса. +Вся совокупность контекстов будет приведена в электронной версии +справочника. +2) Частота заголовочной единицы. +За заголовочной единицей (в круглых скобках) приводятся сведения +об абсолютной частоте - количестве словоупотреблений (текстовых слов); +например: +КАТЫК (16) <...> +Сведения о количестве употреблений в вариантах паремий приводятся +после вертикальной линии ( | ); например: +БӘК (2 | 3) <...> +ТУЕЗ ( | 1) <...> +3) Пример употребления заголовочной единицы. +Пример употребления - паремия, в которой представлена данная словоформа; пример приводится за черным квадратом (■); например: +ДОРФА (2) ■ Дорфа сүздән дорфа эш яхшы ○ 15831 (2) +4) Номер приведённой паремии. +Номера паремий соответствуют нумерации, представленной в академическом издании татарского фольклора [ТХИ 1987]. +Номер паремии приводится за светлым кружком (○); например: +ШАУЛЫ (1) ■ Шаулы яңгыр тиз үтәр ○ 1149 +У варианта паремии цифровое обозначение дополняется (после двоеточия) порядковым номером этого варианта; например: +АЗЫКСЫЗ (1 | 1) ■ Азыклы ат армас, азыксыз ат бармас ○ 2451:1 +● 8847 +Если словоформа встречается в паремии или в варианте паремии два раза +и более, то после номера паремии в круглых скобках указывается количество +употреблений данной словоформы, например: +КОРАЛАЙ (3) ■ Коралай килми - кыш җитми, коралай китми - яз җитми +○ 859 (2) ● 2226 +5) Номера других паремий, в которых употребляется заголовочная +единица. +Номера других паремии приводятся за тёмным кружком (●); между номерами паремий стоит точка с запятой, а между номерами вариантов - запятая; +например: +ЮГАРЫГА (8 | 2) ■ Йөзсәң, югарыга йөз ○ 391 ● 695, :1, :2; 696; 709712; 11311 +Отсылочные статьи (отсылки) +В конкордансе содержатся отсылочные статьи к сложным (дефисным) +словам от их вторых корневых компонентов; например: +әни → әти-әни +көчек → мәче-көчек +Обратный словарь +Обратный словарь (_ 2.2) содержит 19 269 словоформ, расположенных +в обратном алфавитном порядке с учётом конечных букв слова, например: +(1) ▪ А (1) ▪ ЯМАНЧЫЛЫК +41/5°(5) ▪ КАБА (1) ▪ ТАРЧЫЛЫК +(1) ▪ САБА (1) ▪ БАГУЧЫЛЫК +42/3°(2) ▪ САВЫТ-САБА 418/92°(44) ▪ ЯХШЫЛЫК +41/55°(55) ▪ ТАБА 41/33153/672°(3) ▪ КЫЮЛЫК +<...> <...> +Слева от маленького чёрного квадрата приведены статистические сведения: +a) в круглых скобках - частота словоформы; +b-e) после выносных цифр 4, 3, 2, 1 - количество всех словоформ, имеющих +4-, 3-, 2-, 1-буквенную финаль, сходную с финалью данной словоформы, а +также (после косой линии) - количество употреблений этих словоформ; например: +41/1131/1123/99154/381°(11) ▪ ДӘРЬЯ +b c d e a +Частотный словарь +Частотный словарь (_ 2.3) включает 1745 словоформ, которые встречаются в татарских паремиях 10 раз и более. +Словоформы расположены в порядке убывания частоты [от 1259 +(1230 | 29) до 10]. Слова с одинаковой частотой располагаются в алфавитном +порядке. +В круглых скобках указана абсолютная частота словоформ. Сначала +приведены сведения о количестве текстовых словоформ в основной части татарских паремий, затем (после вертикальной линии) - в вариантах; например: +ДА (1230 | 29) ЙОДРЫК (12) +БЕЛӘН (1197 | 20) ЙӨРӘГЕ (12) +БЕР (1100 | 21) КАЕНАНА (12) +ДӘ (893 | 19) КАЙТМАС (12) +ЮК (755 | 8) КАЛҖА (10 | 2) +<...> <...> +Заголовочные единицы с частотой от 1 до 9 описаны в конкордансе +(_ 2.1). +ПРИЛОЖЕНИЕ +Приложение (_ 3) включает в себя три подраздела: +● "Условные обозначения и сокращения" (на татарском языке _ 3.1.1; +на русском языке _ 3.1.2); +● "Литература" (_ 3.2); +● "Татарские паремии: план тематической классификации" (на татарском +языке _ 3.3.1; на русском языке _ 3.3.2). План включает 19 тематических разделов и 174 тематические группы и позволяет получить следующую информацию: +a) каков состав тематических разделов и групп, к которым отнесены татарские паремии; +b) к каким тематическим разделам и группам относятся те или иные паремии; +c) к какому виду паремий (к пословицам и крылатым выражениям или +к поговоркам и присловьям) относится та или иная паремия. +2.1. КОНКОРДАНС ○ КОНКОРДАНС +А (1) ■ Аягыннан тотып селкесәң, "а" хәрефе төшмәс ○ 16696 +АБАГА (2) ■ Абага чәчәге ут булыр, атып җиткәнче юк булыр ○ 1247 ● 1352 +АБАЛЫЙ (1) ■ Курыкканны этләр дә абалый ○ 11190 +АБЗАР (8) ■ Ат урлангач абзар ныгытмыйлар ○ 2523 ● 2595; 3290; 5147; 5185; 8591; 8662; 11758 +АБЗАРГА (1) ■ Атны алсаң, абзарга каратып ал, казанга каратып алма ○ 2560 +АБЗАРДА (1) ■ Ат күрмәгән, ат күрсә, абзарда атланып йөрер ○ 2506 +АБЗАРЛАРЫН (1) ■ Бай булсын, абзары тулы тай булсын, ул тайларны симертсен, абзарларын +җимертсен ○ 7519 +АБЗАРНЫ (1) ■ Атны урлаткач, абзарны бикләмиләр ○ 2566 +АБЗАРЫ (1) ■ Бай булсын, абзары тулы тай булсын, ул тайларны симертсен, абзарларын җимерт сен ○ 7519 +АБЗАРЫН (1) ■ Атын алдырган абзарын бикләгән ○ 2605 +АБЗАРЫНА (3) ■ Иш - ишенә тартыр, ишәк - абзарына тартыр ○ 5443 ● 8616; 11991 +АБЗАРЫННАН (1) ■ Абзарыннан саескан оча ○ 4087 +АБЗАРЫҢДА (1) ■ Иртә дә намаз, кич тә намаз, абзарыңда хайван калмас ○ 16919 +АБЗАРЫҢНЫ (1) ■ Атың югалмас борын абзарыңны биклә ○ 2616 +АБЗЫЕҢНЫҢ (1) ■ Абзыеңның сакалы янганын күрсәң, үзеңнекен суга тык ○ 14538 +АБЗЫЙ (2) ■ Һәркем үз өендә абзый ○ 8356 ● 14539 +АБЗЫЙГА (1) ■ Өзәңге бавы, озын булса да, җиргә җитмәс; эне, яхшы булса да, олы абзыйга +җитмәс ○ 14575 +АБРУЕ (1) ■ Әҗәле җиткән бер үләр, абруе киткән көн дә үләр ○ 11336 +АБРУЕҢ (2) ■ Атың арыса - абруең китәр, карының ачса - кадерең китәр ○ 2609 ● 15754 +АБРУЕҢНЫ (1) ■ Алам дип, абруеңны җуйма ○ 8087 +АБРУЙ (1) ■ Абруй - ирнең куәте ○ 11055 +АБРУЙЛЫ (1) ■ Абруйлы егеткә әҗәлле куян юлыга, ди ○ 12815 +АБСЫН (1) ■ Ага-эне тату булса, ат күп булыр; абсын тату булса, аш күп булыр ○ 14543 +АБЫЕҢНАН (1) ■ Абыеңнан алда тәбегә басма ○ 14540 +АБЫЗ (2) ■ Абыз - атасыннан олырак ○ 16458 ● 16459 +АБЫЗНЫҢ (1) ■ Балның үзе тәмле, абызның сүзе тәмле ○ 16474 +АБЫНА (2) ■ Ат дүрт аяклы, алай да абына ○ 2495 ● 2653 +АБЫНГАН (4) ■ Төптән куркып, түмгәккә абынган ○ 1995 ● 2630; 6124; 7764 +АБЫНКЫ (1) ■ Үзе салынкының аты абынкы ○ 6614 +АБЫНМА (2) ■ Яңаны күреп абынма, искене күреп түңелмә ○ 628 ● 12818 +АБЫНМАССЫҢ (1) ■ Алга карасаң, абынмассың ○ 663 +АБЫНМЫЙ (1) ■ Борынын чөйгән абынмый калмас ○ 10558 +АБЫНСА (2) ■ Ат абынса да, ишәк гаепле ○ 2946 ● 6883 +АБЫНУ (1) ■ Аяк белән абынудан тел белән абыну яман ○ 15468 +АБЫНУДАН (1) ■ Аяк белән абынудан тел белән абыну яман ○ 15468 +АБЫНЫП (3) ■ Саламга абынып егылырга тору ○ 6897 ● 11808; 11857 +АБЫНЫР (1) ■ Тел белмәгән теленнән абыныр ○ 15530 +АБЫНЫРСЫҢ (3) ■ Күккә карап йөрсәң абынырсың, җиргә карап йөрсәң җилегерсең ○ 57 +● 82; 14927 +АБЫСТАЕ (1) ■ Өйдә табак-савыт күп булса, абыстае мактала ○ 10003 +АБЫСТАЙ (1) ■ Абыстай бизәнгәнче туй узган ○ 16957 +АВА (1) ■ Багана ауса, койма да ава ○ 8595 +АВАЗ (1) ■ Урманда ни аваз кычкырсаң, шул ишетелер ○ 1872 +АВАМ-АВАМ (1) ■ Авам-авам дигән агач йөз яши ○ 1644 +АВАР (5) ■ Таш төшкән җиренә авар ○ 171 ● 1650; 1755; 9828; 14391 +АВАРГА (2) ■ Тырнак белән чиртсәң аварга тора ○ 11047 ● 11111 +АВУ (1) ■ Җил искән якка аву ○ 1239 +АВЫЗ (54 | 2) ■ Күз өчен яз яхшы, авыз өчен көз яхшы ○ 912 ● 1850; 3701; 3889; 4722; 4808; +5027 (2); 5148; 5715; 6256; 8502; 8512; 9094; 9151; 9158 (2); 9416; 9585; 9818; 9935 (2), :1; +9942; 10530; 10531; 10545; 10546; 10563; 10565; 10566; 10571 (2); 10583; 10594; 10595; 10597; +10620; 10641; 10647; 10650; 10889; 10958:2; 13672; 13695; 13939; 14687; 14913 (2); 15660; +15718; 16053; 16118; 16267; 16449; 16459 +АВЫЗ-БОРЫН (1) ■ Авыз-борын кыйшаймау ○ 10596 +АВЫЗГА (18 | 1) ■ Зәңгелә кач, идел кич, иске авызга яңа аш ○ 1845 ● 7841; 9103; 9726; 9796; +9801; 9889; 9924; 10033; 10550; 10551:2; 10562; 10564; 10572; 10598; 15473; 15508; 15731; 16572 +АВЫЗДА (6) ■ Тыймаган авызда бәла бар ○ 10585 ● 10599; 11267; 15719; 16236 (2) +АВЫЗДАГЫ (1) ■ Авыздагы сүзгә син ия, авыздан чыккач сүз ия ○ 15720 +АВЫЗДАН (15) ■ Миләш дигән җимеш авыздан - су, күздән яшь китерер, имеш ○ 1810 ● 9389; +9592; 9779; 10589; 10757; 15510; 15719-15724; 16103; 16275 +АВЫЗЛАНГАННЫҢ (1) ■ Бал-май белән авызланганның теле татлы була ○ 9159 +АВЫЗЛЫ (2) ■ Ут - авызлы, урак - телле ○ 8497 ● 10651 +АВЫЗЛЫГА (1) ■ Аяклыга юл бирмәс, авызлыга сүз бирмәс ○ 10998 +АВЫЗЛЫГЫ (2) ■ Ат башына көн килсә, авызлыгы белән су эчәр ○ 2485 ● 13465 +АВЫЗЛЫГЫН (1) ■ Серен белмәгән атның авызлыгын салдырма ○ 2677 +АВЫЗЛЫКСЫЗ (1) ■ Акылсыз егет - авызлыксыз ат, юньсез егет - йөгәнсез ат ○ 12820 +АВЫЗНЫ (4) ■ Олы кабартма авызны каплый ○ 9313 ● 10600; 15457; 15476 +АВЫЗЫ (41 | 3) ■ Урман авызы тар булыр ○ 1854 ● 2187; 2837; 3336; 3540; 3659; 3669; 3827; 4524; +5067; 5682; 5773; 6213; 7126-7128; 7262; 8086; 9480; 9519; 9623; 9690; 10532; 10533, :1; 10555; +10601-10605; 10941; 10943; 10944; 12654; 14196; 14215, :1, :2; 14216; 15658; 15700; 16171; 16304 +АВЫЗЫ-БОРЫНЫ (3) ■ Иртә торган карганың авызы-борыны май була ○ 3944 ● 6170; 14457 +АВЫЗЫМ (2) ■ Кулым тулы май булды, авызым тулы тоз булды, күзем тулы яшь булды ○ 11032 +● 16263 +АВЫЗЫМА (1) ■ Алма пеш, авызыма төш ○ 1840 +АВЫЗЫМДА (3) ■ Эшем дә юк, кешем дә юк, авызымда тешем дә юк ○ 6324 ● 9156; 10817 +АВЫЗЫН (14) ■ Карга баласының авызын таш белән томаламасаң, карылдаудан туктамас ○ 3953 +● 4913; 4914; 5007 (2); 5142; 10534; 10606-10608; 13340; 14073; 15266; 16707 +АВЫЗЫНА (26 | 1) ■ Бәрәңге: "Мин патшалар авызына да керәм!" - дип әйтер, ди ○ 1596 ● 3079; +3340; 3451; 3541; 3542; 3543, :1; 3544; 3545; 3760; 4516; 9417; 9921; 10570; 10609-10612; +12404; 14617; 15458; 15576; 15680; 15725; 15949; 16098 +АВЫЗЫН-БОРЫНЫН (1) ■ Эт талашыр, авызын-борынын ялашыр ○ 3632 +АВЫЗЫНДА (11) ■ Эт авызында таш та яньчелә ○ 3546 ● 3770; 9418; 10535; 10613; 10925; +10945; 11843; 12970; 13861 (2) +АВЫЗЫНДАГЫ (1) ■ Авызындагы тешенә бакма, кулыннан килер эшенә бак ○ 6002 +АВЫЗЫНДАГЫН (1) ■ Акылсыз авызындагын алдырыр ○ 11476 +АВЫЗЫНДАГЫСЫН (1) ■ Теле юк авызындагысын алдырыр ○ 15590 +АВЫЗЫННАН (18) ■ Сарымсак ашамаганның авызыннан ис килмәс ○ 1612 ● 2047; 3450; 3547; +3771; 4027; 5766; 6047; 8550; 10614-10617; 10946; 12281; 14267; 15451; 16697 +АВЫЗЫНЫҢ (1) ■ Теленең тупсасы юк, авызының туктасы юк ○ 15703 +АВЫЗЫҢ (18 | 1) ■ Һавадагы торнага авызың ачып торма, ага! ○ 4139 ● 5284; 6089; 8517; +10536-10540; 10548; 10619; 10884; 10885; 12409, :1; 12615; 15602; 15726; 16282 +АВЫЗЫҢА (5) ■ Күккә карама, авызыңа чәү��ә кунар ○ 56 ● 9520; 9521; 9627; 16283 +АВЫЗЫҢ-БОРЫНЫҢ (3) ■ Мал арыгын симертсәң, авызың-борының май булыр ○ 2379 +● 14213 (2) +АВЫЗЫҢДА (4) ■ Авызыңда ботка кайнатма ○ 10541 ● 10618; 15659; 16042 +АВЫЗЫҢНАН (3) ■ Авызыңнан артык сүзең чыкканчы тәнеңнән җаның чыксын ○ 15727 +● 15728; 15729 +АВЫЗЫҢНЫ (13) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 ● 9128; 9922; 10439; +10440; 10542-10544; 10549; 10568; 15730; 15984; 16339 +АВЫЛ (22) ■ Авыл башы - манара, акыл башы - замана ○ 746 ● 3431-3436; 3531; 3933; 4197; +5148-5150; 5158; 5163; 5168; 5242; 5276; 5279; 13284; 13593; 16996 +АВЫЛГА (6) ■ Авылга җитә эт узар ○ 3437 ● 3764; 5151; 7841; 15731; 15732 +АВЫЛДА (9) ■ Этсез авылда мулла таяксыз йөрер ○ 3739 ● 5152; 5236; 5244; 13590; 14533; +16938; 16971; 17071 +АВЫЛДАГЫН (1) ■ Савылдан килгән авылдагын куган ○ 5043 +АВЫЛДАН (5) ■ Авылыңда ни барны башка авылдан сора, өеңдә ни барны күршедән сора +○ 5157 ● 8317; 13053; 13114; 13127 +АВЫЛДАШ (5) ■ Авылдаш атлар ерактан кешнәшер, якыннан тибешер ○ 2448 ● 6959; 11739; +14165 (2) +АВЫЛДАШЫҢНЫҢ (1) ■ Агай-энеңнең аты узганчы авылдашыңның тае узсын ○ 14667 +АВЫЛ-КҮРШЕ (1) ■ Агай-эне, авыл-күрше ○ 5259 +АВЫЛНЫ (2) ■ Авылны макта, шәһәрдә тор ○ 5153 ● 8456 +АВЫЛНЫҢ (13) ■ Күрше авылның карчыгасы - үз авылыңның каргасы ○ 4031 ● 4264; 51605162; 5179; 5241; 5247-5249; 5263 (2); 12837 +АВЫЛЧЫ (1) ■ Авылчы хатынның колагы озын, теле аннан да озын ○ 13591 +АВЫЛЫ (3) ■ Авылы барның кавеме бар ○ 5154 ● 5155; 5156 +АВЫЛЫНА (2) ■ Авыл эте авылына таба өрә ○ 3431 ● 5234 +АВЫЛЫНДА (1) ■ Бүген монда, иртәгә кәҗә авылында ○ 3068 +АВЫЛЫҢ (1) ■ Ат алсаң, авылың белән; хатын алсаң, кавемең белән ○ 13123 +АВЫЛЫҢДА (1) ■ Авылыңда ни барны башка авылдан сора, өеңдә ни барны күршедән сора +○ 5157 +АВЫЛЫҢНЫҢ (6) ■ Күрше авылның карчыгасы - үз авылыңның каргасы ○ 4031 ● 4264; 5162; +5248; 5249; 12837 +АВЫР (56) ■ Авыр таш, кузгатсаң, җиңеләя ○ 109 ● 121; 182; 233; 402; 539; 540; 641; 1910; 1921; +2117; 2449; 2464; 2697; 2785; 2913; 2927; 4655; 4795; 5158; 5180; 5358; 5395; 5826; 6003-6006; +6127; 6246; 6261; 6277; 6592; 6732; 6757; 6846; 6876; 7165 (2); 7917; 7975; 8101; 8267; 9543; +10013; 10741; 10742; 10814; 11093; 13436; 13737; 13936 (2); 14449; 14521; 14776 +АВЫРГА (1) ■ Җиңелне эзләгән авырга каба ○ 640 +АВЫРГАН (1) ■ Күп авырган кеше үзе дә табибка әйләнә ○ 15235 +АВЫРГАНГА (1) ■ Сары белән авырганга бар да сары күренер ○ 15245 +АВЫРГАЧ (1) ■ Акчаның дуслыгына ышанма, авыргач та сине ташлый ○ 7712 +АВЫРЛЫГЫ (2) ■ Күренгәннең алыслыгы юк, күтәргәннең авырлыгы юк ○ 692 ● 7931 +АВЫРЛЫК (7) ■ Бураның аскы бүрәнәсенә иң авырлык ○ 8244 ● 10274; 12687; 14777; 14778; +14783; 16476 +АВЫРЛЫКНЫ (1) ■ Тырышлык һәр авырлыкны җиңә ○ 6519 +АВЫРЛЫКТА (1) ■ Дус беленер авырлыкта, ир беленер батырлыкта ○ 5353 +АВЫРМАГАН (2) ■ Авырмаган кеше ыңгырашмас ○ 15155 ● 15156 +АВЫРМАС (2 | 1) ■ Аз ашыйм - авырмас башым ○ 9753 ● 10229:2; 15157 +АВЫРМАСЫН (1) ■ Юлга чыксаң, атың арымасын; өйгә кайтсаң, хатының авырмасын ○ 13763 +АВЫРМЫ (1) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: "Аркаңда йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 +АВЫРМЫЙ (1 | 4) ■ Аңламый сөйләшкән авырмый үләр ○ 15777 ● 15777:1, :2, :3, :4 +АВЫРНЫҢ (1) ■ Авырның азы да күп ○ 541 +АВЫРРАК (4) ■ Ач әйткән: "Тулы капчык ипидән буш корсак авыррак" ○ 9555 ● 11304; 11689; +АВЫРСА (7) ■ Әрекмән��м: кызу капса - яулыгым, баш авырса - саулыгым ○ 1341 ● 5410; 13443 +(2); 15201; 15233 (2) +АВЫРСАҢ (2) ■ Симерү белән авырсаң - такта яр ○ 10802 ● 15158 +АВЫРСЫНА (1) ■ "Минем кызым каенанасына камыр да басып бирә, үз киленем утын ярырга +да авырсына", - дип әйткән ди бер каенана ○ 14639 +АВЫРСЫНГАН (1) ■ Авырсынган азапка очрар ○ 6441 +АВЫРСЫНСАҢ (1) ■ Аз эшне авырсынсаң, күп эшкә тарырсың ○ 6443 +АВЫРТА (12) ■ Эт өрми торса, башы авырта ○ 3668 ● 3736; 4058; 6021; 6603; 9624; 10912; +10917; 11343; 13628; 14937; 16448 +АВЫРТКАН (7 | 1) ■ Башы авырткан елан юлга аркылы яткан ○ 4580 ● 10229, :1; 12663; 15159; +15160; 15345; 15625 +АВЫРТКАНЫН (1) ■ Телеңне тешләмичә авыртканын белмәссең ○ 15607 +АВЫРТКАЧ (1) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 +АВЫРТМАГАН (3) ■ Уйламый эшләгән - авыртмаган башка таяк алган ○ 6143 ● 15161; 15346 +АВЫРТМАС (2 | 1) ■ Анасы типкән колынның тәне авыртмас ○ 2839 ● 5542; 10229:3 +АВЫРТМАСА (2) ■ Пычакны әүвәл үзеңә када, авыртмаса, күршеңә када ○ 5230 ● 9951 +АВЫРТМАСЫН (1) ■ Ана авыртмасын дип суга ○ 14220 +АВЫРТМЫЙ (6 | 1) ■ Атка сукканда камчы авыртмый ○ 2553 ● 10398; 15534; 15867; 16182:1; +16519; 16525 +АВЫРТМЫЙЧА (1) ■ Тукран, башы авыртмыйча, тукылдавын куймас ○ 4147 +АВЫРТСА (7) ■ Менгәшмә, менгәштеңме - артың авыртса да эндәшмә ○ 2671 ● 5226; 10238; +10265; 10438 (2); 15227 +АВЫРТТЫР (1) ■ Суксаң - авырттыр, әйтсәң - ишеттер ○ 15966 +АВЫРТТЫРЫР (4) ■ Кәҗәнең ашамаган әреме башын авырттырыр, имеш ○ 3049 ● 15906; +15933 (2) +АВЫРТУЫ (1) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 +АВЫРТЫР (7) ■ Безгә йодрык белән суксаң, үз йодрыгың авыртыр ○ 5691 ● 6203; 10965; 12459; +14287 (2); 14438 +АВЫРУ (43) ■ "Каен агачы бар җирдә авыру бар микән?" - дип әйтәләр, ди, каен агачы юк +җирләрдә ○ 1733 ● 6442; 7479; 9552; 10894; 12469; 12664; 12687; 13839; 13917; 14469; 15032; +15162-15178; 15194; 15198; 15200; 15204; 15216; 15224; 15332; 15338 (2); 15339; 15347; +15368; 15369; 17074 +АВЫРУГА (12) ■ Елан кабы җитмеш төрле авыруга им ○ 4599 ● 4704; 6621; 11056; 11957; +15179-15182; 15249; 15336; 16187 +АВЫРУДАН (3) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле +авырудан дәва ○ 1302 (2) ● 13917 +АВЫРУДЫР (1) ■ Наданлык - дәвасыз авырудыр ○ 16643 +АВЫРУМЫН (2) ■ Җаның сау булса - авырумын димә, тәнең сау булса - ярлымын димә +○ 11352 ● 15308 +АВЫРУНЫ (2) ■ Эчтә булган авыруны куптарып алып булмый ○ 15333 ● 15339 +АВЫРУНЫҢ (4) ■ Авыруның иясе була, даруның киясе була, ди ○ 15183 ● 15184; 15192; 15342 +АВЫРУЫ (2) ■ Һәрбер башның үз авыруы бар ○ 10321 ● 14008 +АВЫРУЫН (2) ■ Байлыгын яшергән бөләр, авыруын яшергән үләр ○ 7237 ● 15209 +АВЫРУЫҢ (1) ■ Авыруың булса булсын, бурычың булмасын ○ 8082 +АВЫРЫ (3) ■ Кирәк ташның авыры юк ○ 134 ● 6157; 12003 +АВЫРЫЙСЫ (1) ■ Авыру караудан авырыйсы җиңел ○ 15169 +АВЫРЫН (1) ■ Йөк авырын нар күтәрер ○ 2925 +АВЫРЫП (1) ■ Авырып яттыңмы, авыру бактыңмы? ○ 15347 +АВЫШКАНЫН (1) ■ Төтеннең кайсы якка авышканын шәйләү ○ 8575 +АВЫШМАС (1) ■ Әҗәл авышыр, вәгъдә авышмас ○ 12623 +АВЫШЧАН (1) ■ Үзе тавышчан да, изгелеккә авышчан ○ 16333 +АВЫШЫР (1) ■ Әҗәл авышыр, вәгъдә авышмас ○ 12623 +АГА (18) ■ Диңгез кайда, чыр��лдак су шунда ага ○ 362 ● 419; 468; 1653; 4139; 4823; 5535; 11955; +12816; 14541; 14542; 14560; 14567; 14570; 14573; 14574; 14581 (2) +АГА-АГА (1) ■ Су, ага-ага, юлын табар ○ 422 +АГАГЫЗНЫҢ (1) ■ Кортлар, тизрәк бал җыегыз, чебен агагызның ашыйсы килгән! ○ 4784 +АГАЕНЫҢ (1) ■ Колан, кактан җирәнсә, как тапмый чүлдә үләр; үзенең башын зур тоткан, агаеның башын хур тоткан - карендәш тапмый ят та үләр ○ 14566 +АГАЙ (5) ■ Агай, алдан сагай ○ 14544 ● 14545; 14561; 14578; 14579 +АГАЙГА (1) ■ Үлгән агайга югалган тай ○ 14577 +АГАЙЛАР (1) ■ Агайлар булса - аш килер, туганнар булса - ту килер ○ 14554 +АГАЙ-ЭНЕ (5) ■ Агай-эне, авыл-күрше ○ 5259 ● 14546-14548; 14666 +АГАЙ-ЭНЕДӘН (2) ■ Алтын өйдән җан яхшы, агай-энедән мал яхшы ○ 11062 ● 14549 +АГАЙ-ЭНЕЛЕ (2) ■ Кыз - алты агай-энеле, кияү - җиде агай-энеле ○ 13091 (2) +АГАЙ-ЭНЕНЕҢ (2) ■ Агай-эненең кадере аманлыкта беленми, яманлыкта беленер ○ 14550 +● 14551 +АГАЙ-ЭНЕҢ (1) ■ Агай-энең сау булса - әдәм тимәс, кисәвең озын булса - кулың көймәс ○ 14552 +АГАЙ-ЭНЕҢӘ (1) ■ Тауга карап тау булма, агай-энеңә яу булма ○ 14568 +АГАЙ-ЭНЕҢНЕ (1) ■ Агай-энеңне яманлап, туган кайдан табарсың; аргамакны яманлап, толпар +кайдан табарсың ○ 14553 +АГАЙ-ЭНЕҢНЕҢ (1) ■ Агай-энеңнең аты узганчы авылдашыңның тае узсын ○ 14667 +АГАЛАМАГАН (1) ■ Үз агасын агаламаган - кеше агасын якалар ○ 14576 +АГАМ (4) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 ● 969; 14555; 14585 +АГАНЫ (1) ■ Аганы күреп эне үсәр, апаны күреп сеңел үсәр ○ 14556 +АГАНЫҢ (1) ■ Эне яхшы булса, аганың бәхете; бала яхшы булса, атаның бәхете ○ 14569 +АГАР (3) ■ Агар суның кадере юк ○ 335 ● 7144; 9386 +АГАРА (4) ■ Кара тула юган саен карала, ак тула юган саен агара ○ 8685 ● 8728; 10936; 16608 +АГАРДЫ (1) ■ Ике күзем агарды ○ 10476 +АГАРМАС (4) ■ Дегет чиләге агармас ○ 1911 ● 3950; 4664; 14056 +АГАРМЫЙ (2) ■ Кара ташны юсаң да агармый ○ 123 ● 3093 +АГАРТА (4) ■ Су һәр нәрсәне агарта, йөз карасын агарта алмый ○ 439 (2) ● 11206; 14945 +АГАРТЫР (1) ■ Акыллының чәчен ахмак агартыр ○ 11469 +АГАРУ (1) ■ Чәч агару чир түгел ○ 10314 +АГАРЫР (1) ■ Оятлы кызарыр, оятсыз агарыр ○ 11271 +АГАСЫ (9) ■ Каплан - песинең агасы ○ 2328 ● 11431; 12166; 14557; 14558; 14572; 14580; 15035; +АГАСЫЗ (1) ■ Ил агасыз булмас, тун якасыз булмас ○ 4915 +АГАСЫН (2) ■ Үз агасын агаламаган - кеше агасын якалар ○ 14576 (2) +АГАЧ (115 | 5) ■ Каты таш ватылыр, каты агач шарт сынар ○ 126 ● 1178; 1180; 1644; 1645 (2); +1646; 1647 (2); 1648-1660; 1678; 1681; 1685; 1686; 1687 (2); 1689; 1695; 1697; 1699; 1703, +:1; 1706; 1707; 1709-1711; 1713; 1714; 1717; 1719; 1725 (3); 1727; 1732; 1740; 1757; 1774; +1780; 1781; 1804; 1822; 1831; 1834; 1869; 1870; 1879, :1; 1880; 1881; 1886; 1906; 1917; 1931; +1948; 1953; 1956:2; 1963; 1968; 1970; 2145; 2186; 2397; 2735; 3019; 3820; 3843; 3866; 3927:1; +3995; 4042; 4588; 4604; 5389; 6007; 6008; 6455; 8453; 8454 (2); 8546; 8758; 8759; 10895; 10973; +11058; 11111; 11802; 12055; 12096; 12350; 12410; 12893; 13198; 13951; 13964; 14182; 14293; +14470; 14808; 15003; 15660; 15733, :1; 16369; 16570; 17086 +АГАЧАК (2) ■ Агачак кан тамырда тормый, чыгачак акча янчыкта тормый ○ 7653 ● 10743 +АГАЧКА (23) ■ Яшен яшьнәгәндә зур агачка сыенма ○ 1158 ● 1180; 1660; 1661; 1674; 1682; 1700; +1714; 1716; 1778; 1832; 1835 (2); 1836; 1912; 1920; 3045; 3273; 3928; 7801; 10560; 11108; 14309 +АГАЧНЫ (23 | 1) ■ Агачны яшьлектә бөк ○ 1662 ● 1663; 1683; 1684; 1688; 1696; 1705; 1712; +1713; 1782; 1882-1884; 1886; 1891; 1908; 1927; 1976; 3927:1; 4783; 6009; 8455; 12712; 15685 +АГАЧНЫҢ (19 | 3) ■ Тимер - агачның патшасы ○ 295 ● 1661:1, :2, :3; 1664-1670; 1675; 1679; +1680; 1690; 1691; 1694; 1698; 1702; 1783; 4859; 13459 +АГАЧСЫЗ (2) ■ Кәкре агачсыз урман булмас ○ 1853 ● 14779 +АГАЧТА (6) ■ Агачта ботак бетмәс ○ 1671 ● 1676; 1677; 1784; 1814; 1951 +АГАЧТАН (20) ■ Агачтан юкә суелмый ○ 1672 ● 1673; 1708; 1718; 1818; 1851 (2); 1919; 1924; +1928 (2); 1947; 1965; 1975; 5555; 7801; 8455; 8546; 11130; 14083 +АГАЧЫ (11) ■ "Каен агачы бар җирдә авыру бар микән?" - дип әйтәләр, ди, каен агачы юк җирләрдә ○ 1733 (2) ● 1740; 1762; 1766; 1785; 1878; 1967; 6543; 11919; 12579 +АГАЧЫН (4) ■ Алмасын ашарсың - агачын кисмә ○ 1799 ● 1907; 3825; 4551 +АГАЧЫНА (4) ■ Теләмәгән агачына кош та оя ясамый ○ 3871 ● 14265; 14345; 16784 +АГАЧЫНДА (1) ■ Усак агачында алма үсми ○ 1758 +АГАЧЫННАН (2) ■ Алма агачыннан ерак төшми ○ 1787 ● 1790 +АГАЧЫНЫҢ (3) ■ Имән агачының иелгәне - сынганы ○ 1726 ● 1788; 13460 +АГАЧЫҢ (2 | 1) ■ Хур күргән агачың гүр өстеңә күләгә булыр ○ 1704 ● 1704:1; 8465 +АГАЧЫҢНЫҢ (1) ■ Тотынган агачыңның тамыры нык булсын ○ 1701 +АГА-ЭНЕ (2) ■ Ага-эне тату булса, ат күп булыр; абсын тату булса, аш күп булыр ○ 14543 ● 14683 +АГА-ЭНЕҢ (1) ■ Атың яман булса, сатып котылырсың; ага-энең яман булса, качып котылырсың; +хатының яман булса, ничек котылырсың ○ 13613 +АГУ (17) ■ Бер үк чәчәктән корт - бал җыя, елан - агу җыя ○ 1260 ● 1520; 1558; 3194; 4653; +4729; 6598; 9802; 9812; 10189; 11957; 12426; 15229; 15469; 15636; 15734; 16105 +АГУДАН (1) ■ Агу хәтәр, агудан гайбәт хәтәр ○ 15734 +АГУЛАНЫРСЫҢ (1) ■ Елан белән дус булсаң, агуланырсың ○ 4590 +АГУЛЫ (1) ■ Агулы елан өчен агусыз тузбаш еланны үтерәләр ○ 4549 +АГУСЫЗ (3) ■ Агулы елан өчен агусыз тузбаш еланны үтерәләр ○ 4549 ● 4673; 15185 +АГУЫ (10) ■ Елан агуы еланга үтми ○ 4585 ● 4613; 4633; 4651; 12113 (2); 13921; 15480; 15663; +АГЫ (4) ■ Гәрәбәнең агы да гәрәбә, сарысы да гәрәбә ○ 279 ● 4634; 5877; 8974 +АГЫЗУ (1) ■ Иске хәсрәт өчен яңадан күз яше агызу акыллылык түгел ○ 14871 +АГЫЗЫП (1) ■ Телгә чичән телнең маен тамызып, сүзнең балын агызып сөйләр ○ 15569 +АГЫЙДЕЛНЕҢ (2) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк +○ 336 ● 3151 +АГЫЛЫЙ (1) ■ Агылый белән тагылый ○ 5513 +АГЫМ (5) ■ Агым судан чиста булмассың ○ 337 ● 4437-4439; 13436 +АГЫМГА (2) ■ Агымга каршы йөзеп булмый ○ 338 ● 7026 +АГЫМНЫ (1) ■ Балык агымны ярата, бака - тоныкны ○ 4443 +АГЫМЫ (2) ■ Ил агымы белән су агымы бер ○ 4916 (2) +АГЫМЫНА (1) ■ Суның агымына карап йөзәсең ○ 453 +АГЫН (1) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән +көмеш агын", - дигән ○ 565 +АГЫНА (1) ■ Еланның агына тисәң, карасы коткармас ○ 4635 +АГЫП (3) ■ Су агып китә, ком һаман кала ○ 423 ● 3053; 11481 +АДАНАШ (2) ■ Аданаш аданашка дим бирә, карлыгач карлыгачка җим бирә ○ 14471 ● 14482 +АДАНАШКА (1) ■ Аданаш аданашка дим бирә, карлыгач карлыгачка җим бирә ○ 14471 +АДАШ (2) ■ Адашсаң, ил белән адаш ○ 4860 ● 5098 +АДАШКАН (3) ■ Адашкан кешегә эт өргән тавыш сандугач сайравыннан да ләззәтлерәк тоела +○ 6718 ● 6719; 6810 +АДАШКАНДА (2) ■ Адашканда гаеп юк, кайтып өен тапкан соң; ачылганда гаеп юк, алдан үзе +япкан соң ○ 6720 ● 6721 +АДАШКАННЫ (2) ■ Адашканны артындагы белер, ялгышканны янындагы белер ○ 660 ● 6722 +АДАШКАННЫҢ ( | 2) ■ Адашканның ояты юк, кайтып килеп өен тапкан соң ○ 6720:1 ● 6720:2 +АДАШМАС (2) ■ Суда балык адашмас ○ 447 ● 4507 +АДАШМАСКА (1) ■ Айлы төн адашмаска яхшы ○ 753 +АДАШМАСЛЫК (1) ■ Аның акылы юлдан адашмаслык кына ○ 11765 +АДАШМАСНЫ (1) ■ Адашмасны томан адаштырган, кунмасны караңгы кундырган ○ 6723 +АДАШМЫЙМ (2) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр ○ 861 ● 13437 +АДАШМЫЙМЫН (1) ■ Адашмыймын дигән кеше каш белән күз арасында адашыр ○ 6724 +АДАШСА (1) ■ Йөргән адашса да барып җитәр ○ 6766 +АДАШСАҢ (2) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 ● 4860 +АДАШТЫРА (2) ■ Тамак барын да адаштыра ○ 9697 ● 13437 +АДАШТЫРГАН (1) ■ Адашмасны томан адаштырган, кунмасны караңгы кундырган ○ 6723 +АДАШТЫРЫР (2) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр ○ 861 ● 6928 +АДАШУ (1) ■ Ике агач арасында адашу ○ 1719 +АДАШЫР (4) ■ Кулга өйрәнгән кош далада адашыр ○ 3860 ● 6724; 12379; 15937 +АДАШЫРСЫҢ (1) ■ Юлдан чыкма - адашырсың ○ 6853 +АДРЕС (1) ■ Адрес була кыекчаң, егет була мыекчан ○ 12817 +АДЫМ (5) ■ Алтмыш адым атлаганчы, алты тапкыр артыңа кара ○ 672 ● 729 (2); 4754; 6729 +АДЫМ-АДЫМ (1) ■ Адым-адым атласаң, озын юл да үтелә; тамчы-тамчы тамласа, каты таш +та тишелә ○ 6725 +АДЫМЛЫ (1) ■ Адымлы ат - алымлы ат ○ 2450 +АДЫМНАН (2) ■ Ерак сәяхәтләр берәр адымнан башлана ○ 6756 ● 6805 +АДЫМЫН (1) ■ Ат тауга җитсә, адымын кызулата ○ 2517 +АДЫМЫННАН (1) ■ Алырмын дигәннең адымыннан билгеле ○ 8103 +АЕ (7) ■ Урак ае - тавыкларның сусыз ае, балаларның үксез ае ○ 958 (3) ● 996; 1046; 1056; 8150 +АЕК (4) ■ Аек яшәгәннең акылы төгәл ○ 9797 ● 9830; 9835; 12818 +АЕКМАС (1) ■ Тилемзәк җигән аекмас ○ 1314 +АЕКНЫҢ (1) ■ Аекның күңелендә, исерекнең телендә ○ 9798 +АЕЛНЫҢ (1) ■ Түшке аелның батканын иясе белмәс, ат белер; ир егетнең кадерен ага-эне +белмәс, ят белер ○ 14683 +АЕМ (2) ■ Аем туры бакканда йолдызларга йодрык ○ 2 ● 12935 +АЕНДА (2) ■ Март аенда урамда чыпчык эчәрлек су була ○ 917 ● 13444 +АЕҢ-КӨНЕҢ (3) ■ Аең-көнең уртак булсын, малың уртак булмасын ○ 7129 ● 11994; 13438 +АЕРА (8) ■ Ак белән караны аера белмәү ○ 642 ● 646; 1355; 1360; 1499; 3274; 4349; 6944 +АЕРГАН (2) ■ Каз артыннан барам дип, бака ботын аерган, ди ○ 4663 ● 7141 +АЕРМАГАН (1) ■ Нәрсә аермаган кешедән ерак кач ○ 603 +АЕРМАС (2) ■ Дуңгыз ай белән көнне аермас ○ 2876 ● 13881 +АЕРМАСЫ (2) ■ Әйтү белән әйтүнең аермасы бар ○ 16238 ● 16544 +АЕРМЫЙ (1) ■ Ун белән тугызны аермый ○ 8063 +АЕРМЫЙЛАР (1) ■ Кашык-аяк шалтыраган саен хатын аермыйлар ○ 13656 +АЕРСА (1) ■ Байлык аерса, фәкыйрьлек кушар ○ 7239 +АЕРУ (1) ■ Сөткә су кушсаң, аеру кыен була ○ 9335 +АЕРЫ (2) ■ Агач аеры үссә дә тамыры бер ○ 1646 ● 3108 +АЕРЫЛА (2) ■ Товар товар янына килгәч аерыла ○ 7978 ● 15932 +АЕРЫЛАСЫ (1) ■ Коры агачны сындырасы җиңел, коры гыйшыктан аерыласы җиңел ○ 12712 +АЕРЫЛАСЫҢ (1) ■ Дусыңнан аерыласың килсә, бурычка бир ○ 5416 +АЕРЫЛГАН (10) ■ Җирдән аерылган җилгә оча ○ 1485 ● 3104; 3314; 4229; 4376; 4861; 5003; +5041; 5127 (2) +АЕРЫЛГАННЫ (4) ■ Аерылганны аю ашар, бүленгәнне бүре ашар ○ 2067 ● 4862; 4863; 12509 +АЕРЫЛГАННЫҢ (1) ■ Иленнән аерылганның канаты каерылган ○ 4977 +АЕРЫЛГАЧ (1) ■ Туган кадере - аерылгач, тун кадере - ертылгач ○ 14509 +АЕРЫЛГАЧТЫН (1) ■ Бергә чакта талашыр, аерылгачтын ялашыр ○ 5134 +АЕРЫЛМА (4 | 1) ■ Һавадагы торнаны тотам дип, кулыңдагы чыпчыктан аерылма ○ 4141:3 +● 5310; 7591; 10952; 12818 +АЕРЫЛМАС (8) ■ Сөтле куй көтүдән аерылмас ○ 3117 ● 3229; 5285; 5435; 5454; 10962; 14486 (2) +АЕРЫЛСАГЫЗ (1) ■ Аерылсагыз айга җитәрсез, бүленсәгез көндә бетәрсез ○ 5132 +АЕРЫЛСАҢ (1) ■ Илгә кушылсаң - ир буласың, илдән аерылсаң - хур буласың ○ 4961 +АЕРЫЛУ (1) ■ Кушылу уңай, аерылу читен ○ 13182 +АЕРЫЛУДА (1) ■ Берегүдә бәрәкәт, аерылуда һәлакәт ○ 4878 +АЕРЫЛЫП (2) ■ Аерылып чыккан корт кебек ○ 4751 ● 12669 +АЕРЫЛЫР (3) ■ Тиз сөйгән тиз аерылыр ○ 12767 ● 15100 (2) +АЕРЫЛЫРГА (1) ■ Аерылырга алты ишек, кайтып керер бер ишек ○ 13115 +АЕРЫЛЫРДА (1) ■ Утыз көн ут булдың, аерылырда чүп булдың ○ 13255 +АЕРЫЛЫШКАН (1) ■ Берләшкән узар, аерылышкан тузар ○ 4886 +АЕРЫМ (5) ■ Ата бөркет аерым очар, бала бөркет парлап очар ○ 3918 ● 4238; 5143; 5423; 6278 +АЕРЫП (2) ■ Араларын су белән дә, ут белән дә аерып булмас ○ 495 ● 6467 +АЕРЫРГА (2) ■ Аерырга булган хатынның күләгәсе дә кәкре күренер ○ 13592 ● 13593 +АЖГЫРГАН (1) ■ Ажгырган айгырның өерен күр, мин-минләнгән егетнең өен күр ○ 11983 +АЖДАҺА (4 | 1) ■ Акча таш астында, таш аждаһа башы астында ○ 7690 ● 9801; 16714; 16729:1; +АЖДАҺАГА (2 | 1) ■ Еланны аждаһага әйләнгәнче үтереп кал ○ 4626 ● 16729, :1 +АЖДАҺАНЫҢ (1) ■ Аждаһаның эчкән саен сусыны кабарыр, ди ○ 16715 +АҖАГАН (1) ■ Аҗаган кайнаган урын ○ 1212 +АҖАУ (1) ■ Агым суда аҗау йөзәр, салкын суда бәрде йөзәр ○ 4439 +АЗ (126 | 3) ■ Эш күп - күмер аз, оста күп - тимер аз ○ 334 (2) ● 542-546; 620; 743; 903; 1086; +1119; 1320; 2154; 3080; 4233; 4258; 4290; 4864; 4894; 5286; 5385; 5451; 5471; 5853; 6010-6012; +6046; 6120; 6140 (2); 6282 (2); 6346; 6443; 6444 (2); 6632; 7131; 7403; 7772; 7842; 8032; 8083; +8084; 8091; 8118, :1, :2; 8119; 8198; 8303; 8574; 8800; 9095; 9096 (2); 9097; 9098; 9419; 9522; +9523; 9524 (2); 9525-9527; 9599; 9671; 9672 (2); 9753; 10052; 10088; 10470; 11398; 11788; +12262; 12559 (2); 12856; 12934; 13439 (2); 13495; 13520; 13521; 14214:1; 14346 (2); 14780; +15369; 15735; 15736 (2); 15737-15743; 15744 (2); 15745; 15746 (2); 15797; 15924; 15927 (2); +15930; 15935; 15973; 16028; 16127; 16285; 16350; 16420; 16460; 16484; 16561; 16565; +16616 (2); 17012; 17034; 17041 +АЗА (2) ■ Эт картайса аза ○ 3598 ● 12098 +АЗАБЫ (3) ■ Юл азабы - гүр азабы ○ 6832 (2) ● 11487 +АЗАГЫ (2) ■ Юл азагы - юл башы ○ 6833 ● 16508 +АЗАГЫН (1) ■ Азагын күрсәтмәсәң, башын башлама ○ 747 +АЗАГЫНДА (1) ■ Яман белән көлсәң, азагында еларсың ○ 12210 +АЗАЙМАСАК (1) ■ Үлеп азаймасак, туып күбәймибез ○ 15452 +АЗАК (1) ■ Азак килгән алдан китәр ○ 748 +АЗАККА (1) ■ Азакка дигән эш казык башына кала ○ 6013 +АЗАМАТ (4) ■ Азамат ирнең баласы өстенә яу килсә дә моңаймас ○ 5526 ● 13439; 14344; 14346 +АЗАН (3) ■ Саңгырауга ике азан әйтмиләр ○ 15253 ● 16914; 16929 +АЗАНЧЫ (1) ■ Ала карга - азанчы, кара карга - казанчы ○ 3930 +АЗАПКА (1) ■ Авырсынган азапка очрар ○ 6441 +АЗАПЛАРЫ (1) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, шуннан калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 +АЗАПНЫ (1) ■ Азапны тауга биргәннәр - күтәрмәгән, аннары кешегә биргәннәр - күтәргән +○ 14781 +АЗАПСЫЗ (2) ■ Азапсыз килгән мал затсыз була ○ 7132 ● 14782 +АЗАР (10) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да узар +○ 3081 ● 3559; 4861; 6675; 6796; 11627; 12412; 12533; 15926; 16469 +АЗАТ (3) ■ Эт булып кол булганчы, бүре бул да азат бул ○ 2205 ● 3837; 5754 +АЗАЯ (1) ■ Кешенең, акылы камилләнгәч, сүзе азая ○ 15902 +АЗГА (4) ■ Көнем калды азга, аздан калды тазга ○ 1047 ● 3917; 11779; 11780 +АЗГАН (2) ■ Азган эт үз оясына кереп өрер ○ 3438 ● 12411 +АЗГАНДЫР (1) ■ Телең табаннан азгандыр инде синең ○ 15708 +АЗГАНЫ (3) ■ Үгезнең азганы бозау арасында ○ 3318 ● 4026; 4330 +АЗГЫН (1) ■ Азгын мәченең авызы пешкән ○ 3336 +АЗГЫНГА (1) ■ Азгынга ияргән азар, бозгынга ияргән бозылыр ○ 12412 +АЗГЫНЛЫК (1) ■ Ярлылык яман китерә, азгынлык иман бетерә ○ 7487 +АЗГЫННЫҢ (1) ■ Азгынның тәмгысы тәртә буе ○ 12413 +АЗГЫНЫ (6) ■ Ат азгыны тайга иярер ○ 2465 ● 7138; 15010 (2); 16962 (2) +АЗДАН (7) ■ Аздан күп була, күптән юк була ○ 547 ● 599; 1047; 9108; 11057 (2); 11877 +АЗДЫРА (3) ■ Байлык аздыра, ярлылык туздыра ○ 7238 ● 7244; 7681 +АЗДЫРЫР (2) ■ Яз берәүне аздырыр, берәүне малдан яздырыр ○ 975 ● 10695 +АЗЛАП (2) ■ Азлап капкан җиңел йотыла ○ 9528 ● 9529 +АЗМАС (7) ■ Киңәшле ил азмас, киң кием тузмас ○ 5015 ● 5723; 6920 (2); 8667; 12960; 13559 +АЗМЫЙ (1) ■ Туры юлдан баручы армый да, азмый да ○ 6817 +АЗМЫШ (1) ■ Язмыш микән, азмыш микән ○ 14997 +АЗНАГАН (1) ■ Азнаган айгырны өердә сына ○ 2757 +АЗНЫҢ (5) ■ Азның чиген белмәгән күпнең чиген белмәс ○ 548 ● 7403; 11487; 11781; 15837 +АЗРАК (1) ■ Берәү, азрак шәһәрдә торып кайткач, печән кибәннәрен: "Бу нинди чәүмәлчекләр?" - дип сораган, ди ○ 5164 +АЗСА (7) ■ Патша азса алла булыр ○ 5861 ● 5938 (2); 7731; 15231; 16714; 17013 +АЗСЫНМА (2) ■ Үз малыңны азсынма, кеше малын күпсенмә ○ 7505 ● 12257 +АЗУ (1) ■ Арыслан үлгәннән соң, азу тешен тычканнар кимерә, ди ○ 2051 +АЗЫ (8) ■ Авырның азы да күп ○ 541 ● 5334; 7489; 7862; 12266; 12498; 15788; 15935 +АЗЫГЫ (11) ■ Бүре азыгы - борынында ○ 2126 ● 6834; 7198; 9099; 11260; 13462 (2); 16063; +16192; 16659 (2) +АЗЫГЫҢ (2) ■ Малың мал булсын дисәң, азыгың мул булсын ○ 2396 ● 6747 +АЗЫГЫҢНЫ (3) ■ Яз япанчаңны, кыш азыгыңны онытма ○ 984 ● 5662; 9394 +АЗЫК (19) ■ Көзге катык - көмеш кашык, язгы катык - ярты азык ○ 886 ● 892; 2171; 2403; 2516; +3263; 3408; 3879; 4349; 6794; 6927; 9255; 9294 (2); 9358; 9435; 9738; 15643; 16838 +АЗЫККА (4) ■ Аракы эчкән азыкка интеккән, тәмәке тарткан кәгазьгә интеккән ○ 9810 ● 12247; +12654; 15700 +АЗЫКЛЫ (1 | 2) ■ Азыклы ат арымас ○ 2451 ● 2451:1, :2 +АЗЫКСЫЗ (1 | 1) ■ Азыклы ат армас, азыксыз ат бармас ○ 2451:1 ● 8847 +АЗЫН (1) ■ Азын капмый ярлы үләр, күбен йотмый бай үләр ○ 7130 +АЙ (81) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 4-17; 26; 41; 42; 67; 70; 74; 75; 83-87; 93; 718; +749; 750; 751 (2); 775; 896 (2); 937; 1046; 1056; 1248; 1386 (2); 2876; 2888; 5883; 6633; 6721; +7133; 7328; 8728; 9530; 9662; 9799; 10053; 10072 (2); 10113 (2); 10150; 10224 (2); 10710; 11109; +11554; 11834; 12076; 12097; 12317; 12670; 12818; 12819; 12935; 13076; 13137; 13678; 14054 +(3); 15661; 15677; 16340 +АЙБАТАККА (1) ■ Аса-көсә айбатакка җил-көн үтмәсен ○ 1208 +АЙ-ВАЙ (2) ■ Ай-вай, эшләгән кеше нидән бай ○ 6014 ● 8028 +АЙГА (13) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 ● 19; 20; 25; 2031; 2032; +2056; 2080; 3500; 3548; 5132; 6511; 11508 +АЙГА-КӨНГӘ (1) ■ Айга-көнгә сикерү ○ 88 +АЙГЫР (11) ■ Айгыр куйсаң өнледән куй, кучкар куйсаң йонлыдан куй ○ 2758 ● 2759; 2763; +2764; 2766-2769; 2867; 2874; 6962 +АЙГЫРЛЫК (1) ■ Колан коега төшкәндә, гөберле бака айгырлык кылыр ○ 2231 +АЙГЫРНЫ (4) ■ Азнаган айгырны өердә сына ○ 2757 ● 2760; 2765; 2818 +АЙГЫРНЫҢ (2) ■ Айг��рның алдыннан, ишәкнең артыннан, ахмакның һәр ягыннан сак бул +○ 11399 ● 11983 +АЙГЫРЫҢ (2) ■ Айгырың ала булса, колының кола булыр ○ 2761 ● 2762 +АЙДА (3) ■ Кыш кояшы айда бер күренер ○ 51 ● 10054; 11066 +АЙДАЙ (1) ■ Җыен йолдыз җыелса да яктылыгы айдай юк ○ 78 +АЙДАН (3) ■ Бай ярлыдан көлгән, бер айдан үзе бөлгән ○ 7196 ● 13412; 14054 +АЙКАМЫЙЛАР (1) ■ Яу узгач, кылыч айкамыйлар ○ 5665 +АЙКЫЙ (1) ■ Дошман теле төерле, айкый гына күңелне ○ 5325 +АЙЛАГАН (2) ■ Айлаган кунак кунак саналмый ○ 10055 ● 11015 +АЙЛАР (1) ■ Айлар да тигез түгел: берсе озын, берсе кыска ○ 752 +АЙЛАРЫ (1) ■ И ураза айлары, сыза йөрәк майлары ○ 16917 +АЙЛЫ (2) ■ Айлы төн адашмаска яхшы ○ 753 ● 12240 +АЙЛЫГЫН (1) ■ Еллыгын уйламаган ирдән биз, айлыгын уйламаган хатыннан биз ○ 13805 +АЙЛЫК (10 | 2) ■ Бакча - байлык бер айлык, тагы да килер гидайлык ○ 1590 ● 2466; 7242:1, :2; +7243; 7507; 9294; 11822; 12833; 14095; 14338; 15195 +АЙНӘСЕ (1) ■ Күз - күңелнең айнәсе ○ 11197 +АЙНЫ (3) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 ● 21; 15683 +АЙНЫГАЧ (1) ■ Исереккә дөнья - җәннәт, айныгач - тәмуг ○ 9833 +АЙНЫЙ (1) ■ Исерек айный, тиле - юк ○ 11575 +АЙНЫК (1) ■ Исерек кеше белән мәҗлестә утырганчы айнык кеше белән чучка көткәнең артык +○ 9831 +АЙНЫМАС (2) ■ Бал айнымас, сары май сасымас ○ 9149 ● 11402 +АЙНЫҢ (10) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 ● 23; 62; 66; 89; 754; 1024; 1248; +3548; 3609 +АЙНЫТА (1) ■ Сүз шәраб кебек: исертә дә, айныта да ○ 16021 +АЙСЫЗ (3) ■ Яманга айлы төн дә бер, айсыз төн дә бер ○ 12240 ● 13594; 13878 +АЙ-ҺАЙ (4) ■ Ай-һай синең йөрешең, бардыр синең бер эшең ○ 6283 ● 8227; 14665; 15662 +АК (88) ■ Кара май ак май ашата ○ 289 ● 549-554; 624; 642; 643; 650; 652; 722; 1029; 1249; 2269; +2348; 2359; 2571 (4); 2623; 2763; 2787; 3067; 3075; 3076; 3085; 3092; 3168; 3439-3441; 3489; +4437; 4438; 4479 (2); 4753; 4865; 5736; 6070; 7654; 7714; 7715; 7995; 8440; 8685; 8760; 8778; +8811; 9100; 9101; 9261; 9326; 9336; 9671; 10042; 10373; 10652; 10653; 10950; 11031; 11059; +11112; 11297; 11452; 11911; 12075; 12106; 12583; 12642; 12989; 13318; 13792; 14348; 14546; +15206; 15818 (2); 15959; 16029; 16384; 16895; 16956 (2); 17010 +ак → ап-ак +АКАЕП (1) ■ Укысаң Гакаид, калырсың акаеп ○ 16939 +АКАЙТЫП (1) ■ Авызын акайтып, күзен йомган ○ 10606 +АКБАЙ (1) ■ Гармунга җырлыйм дип, Акбай да шыңшыган ○ 3477 +АКБАЙГА (1) ■ Акбайга җилдән куркып өрү дә - эш ○ 3442 +АКБҮЗ (1) ■ Акбүз атка җиз камчы ○ 2452 +АКБҮЗАТ (1) ■ Акбүзат йолдыз, Күкбүзат йолдыз, Тимерказык бер ялгыз ○ 24 +АККА (5) ■ Акка кара тиз йога ○ 555 ● 556; 644; 7248; 9420 +АККАН (9) ■ Аккан су кире кайтмас ○ 339 ● 340; 341; 352; 390; 467; 7478; 14755; 15959 +АККАНДА (1) ■ Ага акканда, җиңгә җиккәндә яхшы ○ 14541 +АККАННЫ (1) ■ Учыннан акканны ялаучы ○ 11052 +АККАНЫ (1) ■ Куе суның акканы яхшы ○ 406 +АК-КАРА (1) ■ Күзенә ак-кара күренмәү ○ 10515 +АККОШ (9) ■ Аккош аягына су йокмас ○ 3897 ● 3898-3902; 4120; 4423; 7655 +АКЛАР (1) ■ Тиле үзен-үзе мактар, ялкау үзен-үзе аклар ○ 11650 +АКЛЫГЫ (1) ■ Турылык - йөз аклыгы ○ 12561 +АКМАГАН (1) ■ Акмаган күл кортлый ○ 342 +АКМАС (1) ■ Эшсез кеше - акмас су ○ 6254 +АКМАСА (1) ■ Байдан акмаса да тама ○ 7223 +АКМЫЙ (3) ■ Яткан таш астыннан су да акмый ○ 207 ● 935 (2) +АКНЫ (3) ■ Акны күп таушалдырсаң, карага әйләнер ○ 557 ● 645; 646 +АКНЫҢ (2) ■ Акның аты бар, караның таты бар ○ 558 ● 7715 +АКРЫН (15) ■ Төя, акрын китсә дә, күп юл алыр ○ 2933 ● 4681; 6563; 7005; 11782-11791; 11968 +АКРЫН-АКРЫН (1) ■ Акрын-акрын алтмыш адым дип, бет алтмыш чакрым юл йөрер, ди ○ 4754 +АКСАГАНЫ (1) ■ Күмәк ат арасында бер атның аксаганы беленмәс ○ 2668 +АКСАГЫН (1) ■ Өерле эт аксагын белдермәс ○ 3758 +АКСАДЫ (1) ■ Арба күреп аягы аксады ○ 7097 +АКСАК (24 | 1) ■ Аксак булса да - үз атың ○ 2453 ● 3077-3079; 3103; 3106; 3150; 3174; 34433446; 3524; 3929; 5206; 6792; 12954; 13057:1; 13571; 15186-15188; 15190; 15259; 15263 +АКСАКНЫ (1) ■ Аксакны чатанларга өйрәтмиләр ○ 15189 +АКСАКНЫҢ (2) ■ Аксакның шәүләсе дә аксак ○ 15190 ● 15334 +АКСАКТАН (1) ■ Сукыр аксактан көлмәс, аксак сукырдан көлмәс ○ 15259 +АКСАМАСЫН (2) ■ Ат иясенә килгәч аксамасын ○ 2498 ● 2505 +АКСАРГА (1) ■ Аксак белән йөргән аксарга өйрәнер ○ 15186 +АКСӨЯК (1) ■ Аксөяк эш сөймәс ○ 5716 +АКСЫЙ (1) ■ Эт бүрене күргәнче генә аксый ○ 3583 +АКСЫРГАК (1) ■ Аксыргак бар җирдә ат үлмәс ○ 1250 +АКТА (1) ■ Акта кара юк, карага чара юк ○ 559 +АКТАМЫР (2) ■ Актамыр атка булган үчен сабаннан алыр ○ 1251 ● 1252 +АКТАМЫРНЫ (1) ■ Актамырны ат яратыр ○ 1253 +АКТАР (3) ■ Яхшы күршеңнән сораганчы, яман өеңне актар ○ 5250 ● 6125; 15596 +АКТАРГАН (1) ■ Алдырган - атасы куенын актарган ○ 12417 +АКТАРГАНДА (1) ■ Мактанганда бар, актарганда юк ○ 12018 +АКТАРСАҢ (1) ■ Оясын актарсаң, агусыз елан да тешләр ○ 4673 +АКТЫГЫ (3) ■ Аша, аша, ашның актыгы булмас, ашавыңның актыгы булыр ○ 9760 (2) ● 13680 +АКТЫГЫНА (1) ■ Тон угылга тун тияр, актыгына ат тияр, уртанчыга ук та юк, чук та юк ○ 14139 +АКТЫГЫНДА (2) ■ Котырган эт актыгында үзен-үзе тешли, имеш ○ 3501 ● 14286 +АКТЫГЫННАН (1) ■ Бәла башы бер акча, актыгыннан мең акча ○ 14812 +АКТЫК (5) ■ Байдан хакымны алам дип, ярлы актык кәҗәсеннән язган, ди ○ 7228 ● 7618; 8731; +13306; 17037 +АКТЫКНЫ (1) ■ Артыкны сату түгел, актыкны сату ○ 8027 +АКТЫКТАН (1) ■ Актыктан кем керә, капканы шул ябар ○ 8592 +АКЧА (122 | 2) ■ Вакыт акча түгел, югалтсаң таба алмассың ○ 794 ● 1466; 1628; 2075; 2386; +2417 (2); 2470; 3240 (2); 5159 (2); 5754; 6015; 6332; 6652; 6703; 6929; 7319; 7453; 7455; 7460; +7497; 7653-7655; 7656, :1, :2; 7657-7693; 7694 (2); 7695; 7696; 7777; 7778 (2); 7782; 7783; +7785-7787; 7794; 7804; 7809; 7814; 7817-7820; 7823; 7825; 7826; 7832; 7839 (2); 7843; 7971; +8020; 8050; 8601; 9210; 9802; 11400; 11422; 11582; 11796; 11915; 11927; 12098; 12853; 13116; +13532; 13595; 14133; 14466; 14767; 14812 (2); 14983; 15004; 15044; 15397; 15753; 16344; +16461; 16462; 16853 +АКЧАГА (10) ■ Дуслыкны акчага сатмыйлар ○ 5394 ● 7194; 7697; 7698; 7699 (2); 7812; 7828; +14851; 16555 +АКЧАДА (1) ■ Эш акчада, гөл бакчада ○ 7811 +АКЧАДАН (3) ■ Вакыт акчадан кадерлерәк ○ 795 ● 5348; 11908 +АКЧАДЫР (2) ■ Вакыт акчадыр: гафил булма, качадыр ○ 796 ● 7789 +АКЧАЛЫ (3) ■ Акча - санаулы, акчалы - танаулы ○ 7686 ● 7700; 7721 +АКЧАЛЫК (1) ■ Атың булсын мең тәңкәлек, чыбыркың булсын дүрт акчалык ○ 2614 +АКЧАЛЫНЫҢ (3) ■ Акчалының кулы уйный, акчасызның күзе уйный ○ 7701 ● 7702; 7703 +АКЧАМ (4) ■ Алты акчам бар - ат алырмын, җиде акчам бар - җир алырмын ○ 7730 (2) ● 7821; +АКЧАМНЫ (1) ■ Арзан алдым дип мактанма, акчамны әрәм иттем дип мактан ○ 7857 +АКЧАНЫ (15 | 2) ■ Акча акчаны таба ○ 7656 ● 7656:1, :2; 7704-7710; 7793; 7795; 7819; 7827; +7836; 7867; 17014 +АКЧАНЫҢ (7) ■ Ашлыкның йозагы - салам, акчаның йозагы - саран ○ 1381 ● 7711-7714; +11792; 11910 +АКЧАҢ (13 | 1) ■ Дуслар акчаң барда күп була ○ 5378 ● 5452; 6016; 7724-7727; 7728 (2); 7729; +7806; 7813, :1; 11060 +АКЧАҢНЫ (1) ■ Акчаңны югалтсаң да, акылыңны югалтма ○ 11401 +АКЧАРЛАК (2) ■ Акчарлак килми яз булмый ○ 4211 ● 4212 +АКЧАСЫ (17) ■ Тимерченең балтасы юк, сатучының акчасы юк ○ 315 ● 1893; 2897; 3071; 7456; +7715; 7716 (2); 7717; 7718 (2); 7784; 7815; 7998; 9206; 13271 (2) +АКЧАСЫЗ (6) ■ Акчасыз торып була, икмәксез торып булмый ○ 7719 ● 7720; 7721; 7844; 9102; +АКЧАСЫЗНЫҢ (3) ■ Акчалының кулы уйный, акчасызның күзе уйный ○ 7701 ● 7703; 7722 +АКЧАСЫН (5) ■ Юк кешенең акчасын усал товар бетерер ○ 7434 ● 7457; 7723; 7822; 9829 +АКЫЛ (130 | 3) ■ Авыл башы - манара, акыл башы - замана ○ 746 ● 887 (2); 4874 (2); 5073; +5331; 5550:5, :6; 5664; 6159; 6176; 6235; 6334; 6395; 6590; 6824; 7240; 7242; 7279; 7673; 7698; +7739; 7759; 9581; 9630; 9838; 10756; 10934; 11400; 11402-11405; 11406 (2); 11407-11419; 11429; +11453 (2); 11464; 11480; 11482; 11491-11494; 11515; 11523 (2); 11534 (4); 11535; 11556; 11566; +11573 (2); 11593; 11596 (2); 11602; 11605; 11609; 11611; 11615; 11617; 11652-11655; 11700; +11701; 11714; 11740 (4); 11741 (2); 11742; 11748; 11755-11761; 11769; 11772; 11886; 12035; +12255; 12427; 12428; 12433 (2); 12438 (2); 12440; 12444; 12447; 12630; 13140; 13232; 13614; +14214:1; 14243; 14436; 14542 (2); 14843; 15008; 15138; 15280; 16392; 16499; 16563; 17037 +АКЫЛГА (16) ■ Сакалга карама, акылга кара ○ 10302 ● 11419; 11420 (2); 11495; 11496; 11576; +11599; 11608; 11612; 11620; 11762; 15049 (2); 15747; 15988 +АКЫЛДА (3) ■ Олылык гәүдәдә түгел, акылда ○ 11256 ● 11619; 14970 +АКЫЛДАН (7) ■ Алтынга табынган - акылдан абынган ○ 7764 ● 11421; 11535; 11753; 11766; +14341; 15526 +АКЫЛЛАШУМЫ (1) ■ Акыллашумы бу, такылдашумы? ○ 16264 +АКЫЛЛАШЫР (1) ■ Акылсызлар акыллашыр ○ 11484 +АКЫЛЛЫ (85) ■ Акыллы тычкан ике тишек тишәр ○ 3398 ● 3447; 5287-5289; 5296; 5717; 5718; +7134; 7774; 9814 (2); 10292; 11422-11451; 11509; 11536; 11537; 11539; 11540; 11542; 11545; +11586; 11618; 11632; 11648; 11668; 11675; 11679; 11698; 11702; 11721; 11722; 11729; 11744; +11770; 11771; 11775; 11806; 11984; 12681 (2); 13089; 13440; 13596; 13790; 13807; 14106; +14387; 15392; 15629; 15748-15750; 15841; 15974; 16766 +АКЫЛЛЫГА (17) ■ Намус - акыллыга каты, юләргә - уен ○ 11246 ● 11452-11458; 11481; 11520; +11538; 11543; 11547; 11665; 12420; 14717; 15839 +АКЫЛЛЫДАН (4) ■ Акыллыдан киңәш ал, акылсызның сүзен тыңла ○ 11459 ● 11460; 11461; +АКЫЛЛЫЛАР (3) ■ Акыллылар бәхет артыннан, бәхет юләр артыннан чаба, ди ○ 11462 +● 11463; 12057 +АКЫЛЛЫЛЫК (3) ■ Матурлык дәрья кичтерми, акыллылык - кичтерә ○ 11614 ● 14871; 15738 +АКЫЛЛЫНЫ (5) ■ Авызыңны ябып тор, акыллыны тыңлап тор ○ 10543 ● 11252; 11485; 11562; +АКЫЛЛЫНЫҢ (8) ■ Һөнәрленең кулы алтын, акыллының акылы алтын ○ 6426 ● 11464-11469; +АКЫЛЛЫРАК (1) ■ Бүреге башыннан акыллырак ○ 9022 +АКЫЛЛЫСЫМАН (1) ■ Юләр дисәң - акыллысыман, акыллы дисәң - шыр юләр ○ 11775 +АКЫЛНЫ (9) ■ Эш акылны таба, акыл - эшне ○ 6159 ● 7768; 9803; 10235; 11419; 11470-11472; +АКЫЛНЫҢ (7) ■ Акылның кадере әдәп белән, куәтнең кадере сәләт белән ○ 11061 ● 1147311475; 15529; 16342; 16556 +АКЫЛСЫЗ (22) ■ Акылсыз эт көндез өрә ○ 3448 ● 5289; 5290; 7134; 7135; 10056; 10230-10233; +11425; 11430; 11431; 11476-11480; 12681 (2); 12820; 12821 +АКЫЛСЫЗГА (6) ■ Акыллыга акыл бирсәң, укып белер; акылсызга акыл бирсәң, кычкырып +көлер ○ 11453 ● 11454; 11457; 11480; 11481; 15750 +АКЫЛСЫЗДАН (2) ■ Акылсыздан акыл сорау - иблистән иман сорау ○ 11482 ● 11483 +АКЫЛСЫЗЛАР (1) ■ Акылсызлар акыллашыр ○ 11484 +АКЫЛСЫЗЛЫК (1) ■ Малсызлык ярлылык түгел, акылсызлык ярлылык ○ 11613 +АКЫЛСЫЗНЫ (1) ■ Акылсызны якын итмә, акыллыны ерак итмә ○ 11485 +АКЫЛСЫЗНЫҢ (3) ■ Акыллыдан киңәш ал, акылсызның сүзен тыңла ○ 11459 ● 11468; 11486 +АКЫЛСЫЗЫ (1) ■ Этнең акылсызы коймакка нәфесен сузар ○ 3713 +АКЫЛЫ (45) ■ Көз көне - яшь кияүләр акылы, яз көне - яшь киленнәр акылы ○ 885 (2) ● 888; +4469; 5719; 6426; 7575; 9576; 9797; 10361; 10792; 11487; 11548; 11589-11591; 11598; 11639; +11690; 11695; 11748; 11764; 11765; 11767; 11774; 11778; 11999; 12025; 12322 (2); 12859; +13144; 13725; 13956; 15036; 15047; 15151; 15459; 15463; 15577; 15586; 15635; 15902; 17052; +АКЫЛЫМ (2) ■ Акчам юк - акылым юк ○ 7821 ● 11778 +АКЫЛЫМ-БУЕМ (1) ■ Акылым-буем таман, тик бәхетем яман ○ 14976 +АКЫЛЫН (13) ■ Кешенең акылын үлчи торган үлчәү - аның эше ○ 6080 ● 7758; 9814 (2); 9829; +9855; 11464; 11486; 11488; 11592; 11743; 13958; 15075 +АКЫЛЫНА (3) ■ Аю көченә ышана, кеше акылына ышана ○ 11525 ● 11694; 15106 +АКЫЛЫННАН (2) ■ Алтын дип язган - акылыннан язган ○ 7735 ● 7763 +АКЫЛЫҢ (16) ■ Кеше киңәшен ишет, үз акылың белән эш ит ○ 5011 ● 9816; 9841; 11398; +11489; 11490; 11497; 11560; 11589; 11592; 11626; 11763; 12414; 15600; 15896; 16032 +АКЫЛЫҢА (4) ■ Киемеңә карап каршы алалар, акылыңа карап озаталар ○ 8793 ● 9800; 11491; +АКЫЛЫҢНАН (1) ■ Акылыңнан элек авызың кычкыра ○ 10619 +АКЫЛЫҢНЫ (6) ■ Эчсәң акылыңны эчмә ○ 9859 ● 11401; 11429; 11546; 11597; 12460 +АКЫЛЫҢ-ХОЛКЫҢ (1) ■ Телең-каләмең белән генә әдип булма, акылың-холкың белән дә +әдип бул ○ 16412 +АКЫЛЫ-ҺУШЫ (1) ■ Сылулыктан файда юк, акылы-һушы булмаса ○ 11625 +АКЫРА (2) ■ Чәчкән бакыра, үзе акыра ○ 1506 ● 3326 +АКЫРГАН (1) ■ Акырган башлык түгел, акылы бар башлык ○ 5719 +АКЫРМАГАНЫ (1) ■ Ишәкнең акырмаганы булмас ○ 2984 +АКЫРСА (1) ■ Күпме генә акырса да, сыер сыер инде, ат булмый ○ 3171 +АКЫРЫНГАННАН (1) ■ Акырынганнан курыкма, эндәшмәгәннән курык ○ 15751 +АКЫРЫП (1) ■ Усал сыер акырып уза, юаш сыер кибән боза ○ 3233 +АЛ (95 | 3) ■ Япанга чыксаң, япанча ал ○ 204 ● 560; 624; 634; 661; 711 (2); 892 (2); 1006; 1011; +1213; 1257; 1282; 1383; 1983; 2259; 2470 (2); 2512; 2560; 2787; 3179; 3180 (2); 3181 (2); 3898 +(2); 4692; 4796; 5147; 5251; 5495; 6349; 6794; 6862; 6936 (2); 6979; 6982; 7518; 7709, :1 (2); +7945; 7977; 7980; 8054; 8084; 8128; 8259; 9156; 9430; 9880 (2); 9978:2; 10110; 10138; 10223; +10733; 10791; 11459; 11492; 12282; 12287; 12296; 12348 (2); 12573; 13116 (2); 13125 (2); 13126 +(2); 13136; 13147 (2); 13170; 13175 (2); 13210 (3); 13243; 13253; 14262; 14313 (2); 14559; +14631; 14723; 15139; 15757; 16126; 16368 (2) +АЛА (79 | 3) ■ Ай нурны кояштан ала ○ 8 ● 263; 811; 928; 1007; 1042; 1077; 1293; 2075; 2454; +2512; 2571:1; 2582; 2761; 3371; 3375; 3432; 3930-3935; 3980; 4009; 4316; 4415; 4625; 4797; +4866; 5550:2, :2; 5868 (2); 6733 (2); 7021; 7745; 7828 (2); 8085; 8107; 8203; 8216; 8757; 8887; +8889; 9449; 9814; 10537; 10937; 10946; 12149; 12188; 12465; 12471; 12549; 13083; 13150; +13216 (2); 13392 (2); 13605; 13783; 14170; 14398; 14413 (2); 15120; 15424 (2); 15496 (2); 15749; +16344 (2); 16958 (2); 16994; 17025 (2) +АЛАБАЙ (2) ■ Биредә Алабай, аргы якта ялагай ○ 3774 ● 11794 +АЛАБАЙДАН (1) ■ Эттән әрсез, Алабайдан кадерсез ○ 3801 +АЛАБУГА (1) ■ Алабуга көче җиткәнне йотар ○ 4440 +АЛАБУТА (6) ■ Ак алабута - ачлык елның бодае ○ 1249 ● 1254-1256; 5291; 5959 +АЛАБУТАГА (1) ■ Серне һәркемгә сөйләү - бодайны алабутага алыштыру белән бер ○ 12547 +АЛАЙ (9) ■ Алай диеп бодай булмый, арпа чәчеп бодай булмый ○ 1514 ● 2495; 4657; 5754; 6879; +7094; 7635; 9562; 14647 +АЛА-КОЛА (1) ■ Ала-кола безнең кода ○ 14659 +АЛА-КОЛАСЫ (1) ■ Ахмакның ала-коласы булмас ○ 11518 +АЛАЛАР (4) ■ Атны камытка үлчәп алмыйлар, камытны атка үлчәп алалар ○ 2562 ● 8793; +11599; 12454 +АЛАЛМАССЫҢ (1) ■ Чүп чәчсәң, таза ашлык алалмассың ○ 1464 +АЛАМ (7) ■ Бер колга: "Азат булдың", - дигәннәр. "Алай булгач, акча табам да кол сатып +алам!" - дигән ○ 5754 ● 7228; 7988; 8086; 8087; 8226; 10525 +АЛАМА (10) ■ Алама ат менгәнче, йөгер үзең дигәнчә ○ 2455 ● 2456; 2712; 3449; 6980; 8432 (2); +12147; 13791; 16959 +АЛАМАСЫ (1) ■ Атның аламасы кеше тибеп үтерә ○ 2569 +АЛАМЫН ( | 1) ■ Бирәмен дигән колына чыгарып куяр юлына, аламын дигән колыннан, тартып +алыр кулыннан ○ 16837:1 +АЛАНДА (1) ■ Аланда үскән балан әче була ○ 1786 +АЛАҢГАСАР (1) ■ Алаңгасар алман би, алымсаклы яман би ○ 5720 +АЛАП (1) ■ Алап сугып, ат өркетеп ○ 10021 +АЛАПЛАП (1) ■ Үзләре теләгәнгә алаплап, үзләре теләмәгәнгә калаклап ○ 10014 +АЛАР (2) ■ Алар ат булганчы, үзең эт булырсың әле ○ 2736 ● 10322 +АЛАРДАН (1) ■ Ата-ана да бик якын, алардан да яр якын ○ 12665 +АЛАРНЫ (1) ■ Ерганаклар Идел ясар, аларны Идел ашар ○ 380 +АЛАРНЫҢ (3) ■ Аларның үгезләре дә бозаулаган вакыт ○ 3320 ● 4433; 8640 +АЛАРЫП (1) ■ Кызарып тәнем күренгәнче аларып ямавы күренсен ○ 8869 +АЛАСЫ (5) ■ Көчекнең аласы да, карасы да бер була ○ 3814 ● 7845; 8116; 8134; 14759 +АЛАСЫҢ (6) ■ Ала каргада аласың булсын, курыкма ○ 3934 ● 3935; 4904; 8168; 13627; 13754 +АЛАФА (1) ■ Алданганга алафа бирә, ди ○ 12416 +АЛАФАСЫ (1) ■ Алафасы олы, кабыргасы коры ○ 5689 +АЛАЧА (2) ■ Келәмгә биргесез алача бар, булышканга биргесез арача бар ○ 5583 ● 7657 +АЛАЧАГЫ (1) ■ Байның алачагы күп, ярлының бирәчәге күп ○ 7263 +АЛАЧАГЫМ (1) ■ Алачагым да юк, бирәчәгем дә юк ○ 8212 +АЛАЧАГЫН (1) ■ Мулла алачагын онытмый ○ 17015 +АЛАЧАГЫНА (1) ■ Алачагына - лачын, бирәчәгенә - карга ○ 8213 +АЛАЧАГЫҢ (1) ■ Байга бирәчәгең, ярлыдан алачагың булмасын ○ 7204 +АЛАЧАК (3) ■ Алачак белән бирәчәк бетми ○ 8088 ● 8089; 8090 +АЛАЧЫГЫ (2) ■ Канәгатьсезнең нәфесе тавык алачыгы кебек ○ 11845 ● 11974 +АЛАЧЫГЫМ (1) ■ Кабык алачыгым, туз чиләгем, үз өй генәм булса иде ○ 8269 +АЛАЧЫГЫНА (1) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы +йогар ○ 285 +АЛАША (11) ■ Алаша кибәннән өрекмәс ○ 2770 ● 2771; 2773; 2774; 2775 (2); 2776; 2784; 6865; +9612; 9761 +АЛАШАГА (1) ■ Каруга кару, карт алашага ябу ○ 11846 +АЛАШАМ (1) ■ Бүз алашам арыса, Бүре ханга җиталмам, энем-углым күп туды, күп туса да кол +туды, ханга гарызым әйталмам ○ 5785 +АЛАШАНЫ (3) ■ Алашаны атка санама ○ 2772 ● 2777; 6987 +АЛАШАНЫҢ (1) ■ Тумаган туры алашаның сөяген сындырмыйлар ○ 2778 +АЛАШАҢ (1) ■ Бәхетең булса, алашаң колынлый ○ 14841 +АЛӘТ (1) ■ Аләт барда куәт бар ○ 6335 +АЛБАСТЫГА (1) ■ Җеннән куркып албастыга очраган ○ 16813 +АЛГА (20) ■ Алга бар - артыңа кара ○ 662 ● 663; 702; 729; 2072; 2600; 2773; 2952; 3103; 3256; +6726; 6748; 10878; 11134; 11223; 11423; 11878; 14839; 14857; 16148 +АЛГАН (61) ■ Ай күргән, кояш алган, җил очырып киткән ○ 86 ● 1479; 3441; 3461; 4024; 4436; +4844; 5890; 6143; 6223 (2); 6802; 6846; 7296; 7846 (2); 7847; 7947; 7954; 8050; 8091-8093; +8098; 8115; 8117; 8141; 8143; 8155; 8211; 8395; 8578; 9452; 9496; 9531; 9802; 9843; 10153; +10187; 11496; 11825; 11871; 12415; 13117-13119; 13160; 13226; 13597 (2); 13792; 14248; +14512; 14983 (2); 15357; 15755 (2); 15938; 16463; 16469 +АЛГАНГА (1 | 2) ■ Биргәнгә биш тә күп, алганга алты да аз ○ 8118 ● 8118:1, :2 +АЛГАНДА (10) ■ Бозавын сатып алганда сыеры турында сораш ○ 3255 ● 5515; 5668; 7847; 7936; +8021; 8094; 8193; 8214; 13211 +АЛГАНДАГЫДАЙ (2) ■ Ирем - алгандагыдай, көнем бәйрәмдәгедәй ○ 13527 ● 13633 +АЛГАННЫҢ (1) ■ Чаман атка менгәннең аягы тынмас, яман хатын алганның колагы тынмас +○ 13757 +АЛГАНЧЫ (16) ■ Судан алганчы балтасы да жәл түгел, судан алгач сабы да жәл ○ 1933 ● 2467; +3179; 3341; 3380; 4347; 8095; 11428; 12282; 12287; 12590; 13023; 13136; 13219; 13351; 13783 +АЛГАНЫ (1) ■ Ир-егетнең булганы - талашкан сүзен алганы ○ 13480 +АЛГАНЫМ (1) ■ Менгәнем чаман булды, алганым яман булды ○ 13250 +АЛГАНЫҢ (1) ■ Сатып алганың бүләктән арзанга төшәр ○ 8179 +АЛГАНЫҢНЫ (1) ■ Биргәнеңне аз диген, алганыңны күп диген ○ 8119 +АЛГАЧ (3) ■ Судан алганчы балтасы да жәл түгел, судан алгач сабы да жәл ○ 1933 ● 8214; 13351 +АЛГЫ (1) ■ Алгы көпчәк кайдан тәгәрәсә, арты шуннан тәгәридер ○ 6981 +АЛГЫСЫР ( | 1) ■ Кыдырым хатын өенә җиткәндә алгысыр ○ 13653:1 +АЛДА (23) ■ Алда барганга урын күп ○ 664 ● 665; 723; 939; 1030; 1317; 1521; 3217; 6089; 6783; +6792; 6984; 7970; 10009; 11328; 11809; 11959; 13259; 14540; 15565; 15999; 16168; 16425 +АЛДАВЫ (1) ■ Дус алдавы дошман ялганыннан яманрак ○ 5349 +АЛДАГЫ (3) ■ Дуслар - узганны, гашыйклар алдагы көнне сөйлиләр ○ 5382 ● 6275; 6847 +АЛДАДЫМ (1) ■ Син алдасаң алдадың, мин дә сине алдадым: намазыңны - укыдым, тәһарәтем +алмадым ○ 16933 +АЛДАДЫҢ (1) ■ Син алдасаң алдадың, мин дә сине алдадым: намазыңны - укыдым, тәһарәтем +алмадым ○ 16933 +АЛДАКНЫҢ (1) ■ Алдакның аягы кыска ○ 15752 +АЛДАМАС (2) ■ Йокычан төлке тавык алдамас ○ 2287 ● 14168 +АЛДАМЫЙЛАР (1) ■ Төлкене алдамыйлар, тотып тиресен генә туныйлар ○ 2310 +АЛДАН (57 | 2) ■ Азак килгән алдан китәр ○ 748 ● 755-757; 841; 1159; 1177; 1385 (2); 1525; +2247; 2347; 3134; 3619; 3931; 4009; 4043; 4057, :1, :2; 4230; 4403; 4432; 4809; 5497; 5949; +6720; 6726; 6780; 7013; 7014; 7140; 8102; 8918; 9570; 9665; 10057; 10456; 10468; 10568; 10878; +10981; 11194; 11436; 11793; 12291; 12428; 12822; 13266; 13301; 14544; 14809; 15113; 15143; +15160; 15272; 15759; 16179; 16446 +АЛДАНГАН (1) ■ Алдан барган алланган, соңга калган алданган ○ 755 +АЛДАНГАНГА (1) ■ Алданганга алафа бирә, ди ○ 12416 +АЛДАНМА (2) ■ Алманың кызылына алданма ○ 1798 ● 16789 +АЛДАНМАС (1) ■ Иртә торган белән иртә өйләнгән алданмас ○ 13167 +АЛДАНМЫЙ ( | 1) ■ Карт чыпчык кибәккә алданмый ○ 4171:1 +АЛДАНЫП (2) ■ Чәчкәсенә алданып, чәнечкесенә кадалма ○ 1325 ● 6688 +АЛДАНЫР (2) ■ Акыллы бер тапкыр, акылсыз мең тапкыр алданыр ○ 11430 ● 15931 +АЛДАП (5) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче күргәндә "әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 ● 12028; 16722; +16931; 16994 +АЛДАР (2) ■ Кызыл Хозырны алдар ○ 594 ● 15925 +АЛДАСАҢ (1) ■ Син алдасаң алдадың, мин дә сине алдадым: намазыңны - укыдым, тәһарәтем +алмадым ○ 16933 +АЛДАУ (2) ■ Сату-алу эшенә алдау кермичә калмый, ди ○ 7956 ● 15753 +АЛДАУДАН (1) ■ Чәчәк кыраудан курка, кыз - алдаудан ○ 13045 +АЛДАШСАҢ (1) ■ Алдашсаң - абруең китәр, тиргәшсәң - кадерең китәр ○ 15754 +АЛДАШУ (1) ■ Алышу - алдашу ○ 7856 +АЛДЫ (14) ■ Ай күрде, кояш алды - безгә нәрсәсе калды? ○ 87 ● 666; 758; 1070; 1085; 3140; +5514; 6409 (2); 7264; 11885; 13706; 14760; 14823 +АЛДЫ-АРТЫ (1) ■ Арбаның алды-арты бер эздән барса, атка җиңел була ○ 6996 +АЛДЫЙ (4) ■ Бүрене сөяк белән алдый алмассың ○ 2183 ● 4171; 9817; 12592 +АЛДЫК (1) ■ Ярлылыкның солын алдык - байдан артык торабыз ○ 7536 +АЛДЫМ (14) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 ● 1977; +7857; 8021; 8022 (2); 8023; 8024; 13179; 13248; 13249; 13352; 13353; 16906 +АЛДЫМДА (1) ■ Күз алдымда күләгәдәй булып торма ○ 10839 +АЛДЫМ-КАЙТТЫМ (1) ■ "Сатсам саттым, сатмасам алдым-кайттым, аллаһе әкбар", - дип +әйтте, ди, бер сатучы мулла намаз ниятләгәндә ○ 16932 +АЛДЫН (3) ■ Байның ишек алдын саклаучы этләр үзеннән усалрак була ○ 7282 ● 9325; +АЛДЫНА (9) ■ Бер алдына, биш артына төшү ○ 730 ● 2782; 2898; 3824; 4396; 9421; 10076; +10137; 15725 +АЛДЫНГЫ (1) ■ Алдынгы эшче - данлыклы кеше ○ 6017 +АЛДЫНДА (28) ■ Елкы елың алдында ○ 1038 ● 2682; 3372 (2); 3425; 3549; 3815; 5068; 5284; +5313; 6437; 9422; 10089; 10497; 10540; 11146; 12448; 13073; 13621; 13627; 13903; 15260 (2); +15875; 15901; 15949; 16094; 17082 +АЛДЫНДАГЫ (3) ■ Таң алдындагы тургай күк тәкелдәдең ○ 4159 ● 11499; 14302 +АЛДЫНДАГЫН (2) ■ Алдындагын алты ай эзләгән ○ 718 ● 3586 +АЛДЫННАН (13) ■ Ишек алдыннан аккан суның кадере юк ○ 390 ● 2288; 2457; 2686; 2710; +3681; 5934; 5935; 8420; 8604; 9721; 10155; 11399 +АЛДЫН-ЮЛДЫН (1) ■ Алдын-юлдын ике ашар, сузылып яткан бер ашар ○ 6445 +АЛДЫҢ (8) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү көзгесе ○ 719 ● 5260; 7178; 7848; 9224 +(2); 13212 (2) +АЛДЫҢА (8) ■ Алдыңа бер карасаң, артыңа биш кара ○ 667 ● 668; 834; 6446; 6727; 9532; 10207; +АЛДЫҢДА (8) ■ Алдыңда - ышанычың, артыңда таянычың булсын ○ 669 ● 670; 678; 720; 3166; +5350; 5488; 11794 +АЛДЫҢДАГЫ (1) ■ Артыңдагы дошманың - алдыңдагы дустың ○ 5294 +АЛДЫҢНАН (4) ■ Алдыңнан артың матур ○ 721 ● 722; 834; 15460 +АЛДЫҢНЫ (1) ■ Ишек алдыңны койма белән тот, телеңне бәйдә тот ○ 15485 +АЛДЫҢНЫ-АРТЫҢНЫ (2) ■ Алдыңны-артыңны белеп йөр ○ 671 ● 6728 +АЛДЫҢНЫҢ (1) ■ Үз капка алдыңның карын күрше капкасына көрәмә ○ 5254 +АЛДЫРА (1) ■ Яхшы ат ерактан алдыра ○ 2714 +АЛДЫРГАН (4) ■ Атын алдырган абзарын бикләгән ○ 2605 ● 12415; 12417; 15071 +АЛДЫРМАСАҢ (1) ■ Йөрәк белән алдырмасаң, тел генә ярдәм итмәс ○ 11131 +АЛДЫРЫР (6) ■ Яман юлдаш яуга алдырыр, яман би дауга калдырыр ○ 5969 ● 6962; 11476; +11663; 12418; 15590 +АЛҖЫТА (2) ■ Карак урлап алҗыта, мулла сорап алҗыта ○ 16995 (2) +АЛКА (1) ■ Алка, нихәтле кыйммәт булса да, колак бәясе тормый ○ 8761 +АЛКЫШ (3) ■ Сөйгәнеңә алкыш, сөймәгәнеңә каргыш ○ 12754 ● 14209; 15755 +АЛКЫШЫН (1) ■ Кунакның алтынын алма, алкышын ал ○ 10138 +АЛЛА (40) ■ Күк күкрәмичә "алла" димиләр ○ 1118 ● 2906; 2945; 3224; 3333; 4550; 4755; 5577 +(2); 5757; 5861; 5862; 7400; 7999; 9103; 10323; 10879; 12660; 13238; 16716; 16717; 1683516842; 16864 (2); 16879; 16884-16886; 16889; 16890; 16892; 16960; 17083 +АЛЛАГА (15 | 1) ■ Бәндәгә бәндә булганчы, аллага бәндә бул ○ 5782 ● 16843-16846; 16847, :1; +16848; 16849; 16862; 16863; 16866; 16880; 16887; 16910; 16966 +АЛЛАДАН (9) ■ Алладан көткән буш калыр, үзенә ышанган яулап алыр ○ 16850 ● 16851-16856; +16865; 16872 +АЛЛАЛАРНЫ (1) ■ Алла кешеләрне түгел, кешеләр аллаларны яраткан ○ 16841 +АЛЛАМ (1) ■ Тапкан анам түгел, яраткан аллам түгел ○ 14251 +АЛЛАНГАН (1) ■ Алдан барган алланган, соңга калган алданган ○ 755 +АЛЛАНЫ (1) ■ Шайтан, акыллы булса да, алланы яратмый ○ 16766 +АЛЛАНЫКЫ (2) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, шуннан калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 ● 5871 +АЛЛАНЫҢ (4) ■ Ул гына алланың кашка тәкәсе ○ 3149 ● 16857-16859 +АЛЛАСЫ (1) ■ Алласы - муллага, мулласы бәндәгә сылтар ○ 16860 +АЛЛАҺЕ (1) ■ "Сатсам саттым, сатмасам алдым-кайттым, аллаһе әкбар", - дип әйтте, ди, бер +сатучы мулла намаз ниятләгәндә ○ 16932 +АЛМА (54 | 1) ■ Бәрәңгене буяу белән алма итеп булмый ○ 1601 ● 1731; 1758; 1787-1789; 1790 (2); +1791; 1792 (3); 1793; 1794; 1801; 1802; 1805; 1812; 1813; 1815; 1821; 1840; 1841 (2); 1844; 2560; +5147; 5216; 5251; 5430; 5495; 6600; 7029; 7895; 8142; 8190; 9280; 9723; 10138; 11492; 12521; +12573; 13121; 13127; 13157; 13170; 13196; 13220; 13839; 14288, :2; 14345; 15191; 15757; 16721 +АЛМАГАН (31) ■ Искә алмаган түмгәк чана аудара ○ 120 ● 272; 2458; 2871; 4265; 4939; 5537; +5538; 5606; 5607; 5647; 6467; 6740; 6742 (2); 6874; 7846; 8050; 9562; 9853; 10948; 13795; +13844; 14131 (2); 14210; 14321; 14474; 14793 (2); 15798 +АЛМАГАНГА (4) ■ Ата алмаганга аң очрар ○ 2008 ● 5607; 5644; 6740 +АЛМАГАННЫ (4) ■ Тимер балта булдыра алмаганны кайчакта юкә чөй булдыра ○ 1942 ● 13759; +16411; 16609 +АЛМАГАННЫҢ (1) ■ Ата алмаганның угы алты колач китәр ○ 5539 +АЛМАГАЧ (6) ■ Имән чикләвеге алмагач төбенә тәгәрәми ○ 1730 ● 1795; 3375; 4299; 13090; +АЛМАГАЧНЫ (1) ■ Алмагачны ашласаң, тәмле алма ашарсың ○ 1794 +АЛМАГАЧТА (1) ■ Таза алмагачта да черек алма булгалый ○ 1815 +АЛМАГЫ (1) ■ Бирмәкнең алмагы бар, алмакның салмагы бар ○ 8125 +АЛМАДЫМ (2) ■ Аягым белән бармадым, кулым белән алмадым ○ 10987 ● 16933 +АЛМАЗ (9) ■ Алмаз таш туфракта ятса да, күргән кеше алмый калмас ○ 254 ● 255-257; 293; +12419 (2); 15756 (2) +АЛМАЗНЫ (2) ■ Алмазны алмаз белән кисәләр ○ 256 ● 257 +АЛМАК (4) ■ Алмак бирмәк белән ярашыр ○ 8096 ● 8097; 13213; 13214 +АЛМАККА (1) ■ Берәү бар: күрмәккә бар, үрнәккә юк; берәү бар: алмакка бар, бирмәккә юк +○ 8109 +АЛМАКНЫҢ (1) ■ Бирмәкнең алмагы бар, алмакның салмагы бар ○ 8125 +АЛМАКЧЫ (1) ■ Чыпчык биреп каз алмакчы була ○ 4185 +АЛМАЛАРЫ (2) ■ Алмалары булмаса, алмагач гаепле түгел ○ 1795 ● 1842 +АЛМАЛЫДА (1) ■ Алмалыда бер көн, салмалыда бер көн ○ 1843 +АЛМАМ (1) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр; мал тапмаган мал тапса, кешене +күзгә алмам, дир ○ 7372 +АЛМАН (1) ■ Алаңгасар алман би, алымсаклы яман би ○ 5720 +АЛМАНЫ (1) ■ Алманы үстерү кыен, черетү ансат ○ 1796 +АЛМАНЫҢ (3) ■ Алманың асылын аю ашый, чикләвекнең төшен корт ашый ○ 1797 ● 1798; +АЛМАС (40) ■ Суны ут алмас, алтынны тут алмас ○ 451 (2) ● 1345; 2047; 2468; 2817; 2971; 3091; +3107; 3357; 3512; 3526; 3835; 4020; 4162; 4174; 4218; 5035; 5656; 5686; 6032; 6429; 6557; 6611; +7071; 7630 (2); 8149; 9587; 9988; 11509; 11540; 11542; 12592; 12823; 12913; 13094; 14239; +16713; 16948 +АЛМАСА (4) ■ Аксак эт, йөри алмаса, ятып өрер ○ 3443 ● 4594; 12510; 15178 +АЛМАСАҢ (8 | 2) ■ Ялына тотынып кала алмасаң, койрыгына тотынып кала алмассың ○ 2702 +● 7957, :1, :2; 8177; 9104; 10549; 11460; 12124; 13979 +АЛМАСКА (1) ■ Җәй алмаска, кыш бирмәскә ○ 1067 +АЛМАСЛЫК (1 | 1) ■ Кешегә чокыр казысаң, тирәнрәк казы, үзең төшсәң, чыга алмаслык булсын ○ 12000:5 ● 12545 +АЛМАССЫҢ (64 | 1) ■ Кояшны балчык белән сылый алмассың ○ 46 ● 47; 131; 183; 596; 775; +794; 1042; 1146; 1309; 1924; 1956, :2; 2183; 2289; 2702; 3249; 3496; 3706; 3991; 4171; 4172; +4899; 5007; 5075; 5640; 6151; 6378; 6877; 7394; 7488; 7657; 8282; 8519; 8521; 8938; 9072; 9378; +9627; 9817; 9927; 9933; 10290; 10549; 10586; 10908; 10937; 10975; 11021; 11199; 11590; 11726; +12624; 12791; 13730; 14228; 14714; 14798; 15286; 15402; 16018; 16145; 16584; 17051 (2) +АЛМАСЫ (7) ■ Җир алмасы җилектерми ○ 1627 ● 1783; 1785; 1788; 6149; 10498; 14265 +АЛМАСЫН (3) ■ Алмасын ашарсың - агачын кисмә ○ 1799 ● 1809; 12813 +АЛМАУ (3) ■ Гөмбә белән шалканны аера алмау ○ 1355 ● 1360; 1499 +АЛМАУЧЫ (1) ■ Чын кеше гаепне үзеннән эзләр, чынны күрә алмаучы гаепне күзеннән эзләр +○ 12602 +АЛМАШТЫМ (1) ■ Хәзинә таптым - чүпкә аттым, алтын таптым - бакырга алмаштым ○ 7838 +АЛМАШТЫРЫП (1) ■ Унны тугызга алмаштырып йөрү ○ 8065 +АЛМАШЫНА (1) ■ Баланың кулыннан пычак алсаң, алмашына таяк бир ○ 13994 +АЛМАШЫП (1) ■ Заманны бернинди җәүһәргә дә алмашып булмый ○ 817 +АЛМЫЙ (60) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 ● 37; +169; 254; 439; 1426; 1494; 1545; 1900; 2199; 2229; 2376; 2804; 3274; 3926; 4071; 4213; 4349; +4423; 4747; 4807; 4812; 5406; 5729; 5951; 6094; 6987; 7073; 7197; 7617; 7795; 8225 (2); 8802; +8826; 9045 (2); 9318; 9380; 9674; 10608; 10840; 10888; 11206; 11249; 11302; 11471; 11537; +11539; 12281; 12536; 12549; 12662 (2); 15364; 15423; 15684; 15946; 16165; 16586 +АЛМЫЙДЫР (1) ■ Байның биек баскычы, менә алмыйдыр ач кеше ○ 7275 +АЛМЫЙЛАР (3 | 2) ■ Атны камытка үлчәп алмыйлар, камытны атка үлчәп алалар ○ 2562 +● 10167; 10551:2; 14058:3; 15407 +АЛМЫЙМ (4) ■ Сарык биреп сөйләтә алмыйм, сыер биреп туктата алмыйм ○ 3126 (2) ● 15633 +(2) +АЛМЫЙСЫҢ (6) ■ Берүзең тау күчерә алмыйсың ○ 4890 ● 8025; 10751; 10824; 11149; 16220 +АЛМЫЙЧА (2) ■ Идел суы да барып алмыйча килми ○ 386 ● 11857 +АЛПАВЫТКА (1) ■ Алпавытка юләр тансык ○ 5721 +АЛПАРЫНА (1) ■ Алпарына күрә тулпары ○ 5527 +АЛСА (10) ■ Ат бер юлга күнеп алса, йоклаган килеш тә йөри ○ 2488 ● 4189; 4405; 10946; 13696; +14555; 14857; 15114; 16989; 16994 +АЛСАМ (1) ■ Күпмегә алсам, шуңа сатам ○ 8053 +АЛСАҢ (45) ■ Аю баласын алга алсаң да иш булмас ○ 2072 ● 2184; 2469; 2470 (2); 2560; 2850; +3180; 3181; 4414; 5295; 6047; 7176; 7924; 7925; 9046 (2); 9247; 9880; 11884; 12593; 12826; +13116 (2); 13123 (2); 13124 (2); 13125 (2); 13126 (2); 13133 (2); 13175 (2); 13215; 13217; 13344 +(3); 13994; 14120; 14501 (2) +АЛСУ (1) ■ Алсу күзлек аша карау ○ 10469 +АЛСЫН (5) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: "Аркаңда +йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 ● 6786 (2); 14316; 14598 +АЛТАУ (3) ■ Алтау ала булса, аулаганы китә ○ 4866 ● 14107; 15392 +АЛТМЫШ (20 | 6) ■ Алтмыш адым атлаганчы, алты тапкыр артыңа кара ○ 672 ● 1302; 1515; +1556; 1885; 2771; 2838; 2910; 4754 (2); 6729; 6730, :1, :2; 8897; 9611, :1, :2, :3; 12577; 13342:1; +13672; 14588; 14599; 15102; 16180 +АЛТМЫШКА (7) ■ Алтмышка җиткән кешегә ханнар нәфесе керә, ди ○ 15005 ● 15009; 15025; +15071; 15075; 15101; 15102 +АЛТМЫШНЫКЫ (1) ■ Алтмышныкы бетә, алтыныкы кала ○ 7849 +АЛТМЫШТА (5) ■ Алтмышта картлыгың каршы алыр ○ 15006 ● 15007; 15008; 15077; 15461 +АЛТМЫШТАГЫ (1) ■ Илледәге ил агасы - алтмыштагы ил атасы ○ 15035 +АЛТЫ (39 | 3) ■ Алтмыш адым атлаганчы, алты тапкыр артыңа кара ○ 672 ● 718; 1032; 1526; +1556; 2771; 2910; 3006; 5539; 6650; 6729; 6730, :1, :2; 7265; 7730; 7893; 7982; 8100; 8118, :2; +8215; 8982; 9145; 9726; 10058; 10072; 10113; 10224; 11332; 11511; 11700; 13091; 13115; 13441; +13598; 13599; 14266; 14320; 15101; 15436; 16697 +АЛТЫГА (4) ■ Алтыга алып бишкә сат, атың булсын сәүдәгәр ○ 7850 ● 7961; 9390; 15075 +АЛТЫДА (2) ■ Алтыда бер дөңгелдек, алтмышта бер дөңгелдек ○ 15007 ● 15461 +АЛТЫДАГЫ (2) ■ Алтыдагы акыл алтмышта ○ 15008 ● 15009 +АЛТЫЛЫ (1) ■ Алтылы да бишле, бездә киндер ишле ○ 8732 +АЛТЫН (158 | 1) ■ Ай - мөгезле, алтын - канатлы ○ 7 ● 38; 188; 190; 195; 258-261; 268; 270; +272; 274; 284; 288; 297; 326; 330; 565; 1255; 1433; 1526; 2904; 2974; 3769; 3853; 3875; 4089; +4093, :1; 4868; 4945; 4951; 5114; 5165; 5291; 5528; 5627 (2); 6018; 6019; 6020 (2); 6149; 6370; +6412; 6426 (2); 6529; 6535; 6571; 6982; 7279; 7540; 7731-7741; 7744-7748; 7749 (2); 77507753; 7754 (2); 7755-7758; 7759 (2); 7760; 7761; 7780; 7796; 7807; 7810; 7816; 7824; 7838; +7845; 7939 (2); 7955; 8762 (2); 8842; 9144; 9391; 9996; 10091; 10232; 10234; 10292; 10695; +10744; 11062; 11063; 11088; 11402; 11406 (2); 11409; 11492-11494; 11763; 11890; 11891; 12099; +12521; 12821; 12936; 13187; 13679; 13708; 14106; 14118; 14388; 14392 (2); 14401; 14783; +14857; 15015; 15179; 15740; 15745; 15757; 15760; 15838 (2); 15977; 16033; 16226; 16248 (2); +16331 (2); 16337; 16464; 16465; 16523; 16718; 16902; 16961 +АЛТЫНГА (14) ■ Алтынга бакыр катнаштырсаң, бозарсың ○ 262 ● 5166; 7762-7764; 7797; +11488; 11495; 11496; 11516; 11666; 12100; 12724; 14589 +АЛТЫНДА (1) ■ Алтында тузан тормас ○ 7765 +АЛТЫН-КӨМЕШ (4) ■ Арпа-бодай аш булды, алтын-көмеш таш булды ○ 1517 ● 4867; 7742; +АЛТЫН-КӨМЕШНЕҢ (1) ■ Алтын-көмешнең искесе булмас, ата-ананың бәһасе булмас ○ 14383 +АЛТЫННАН (7) ■ Вакытның кыйммәте алтыннан артык ○ 801 ● 5624; 9031; 9558; 9569; 12990; +АЛТЫННЫ (12) ■ Алтынны ала белгән бүлә дә белер ○ 263 ● 264; 451; 7738; 7749; 7766-7771; +АЛТЫННЫҢ (3) ■ Алтынның бөтен кадере дә аның аз булуында ○ 7772 ● 7773; 11064 +АЛТЫНЧЫНЫҢ (1) ■ Алтынчының бер органы - тимерченең мең органы ○ 265 +АЛТЫНЫ (2) ■ Алтыны барда җүләрне дә акыллы диләр ○ 7774 ● 16886 +АЛТЫНЫКЫ (1) ■ Алтмышныкы бетә, алтыныкы кала ○ 7849 +АЛТЫНЫН (3) ■ Алтын ияр атка тисә, алтынын ал да утка як ○ 6982 ● 10138; 11488 +АЛТЫНЫҢ (5) ■ Бишнең башы булганчы, алтының аягы бул ○ 4892 ● 7775; 11497; 11560; +АЛТЫСЫ (2) ■ Ирсәкнең җиде чикмәне булыр, алтысы кешедә булыр ○ 13646 ● 14122 +АЛУ (19) ■ Торма ачуын тоздан алу ○ 1640 ● 2739; 4838; 7106; 7113; 7851; 7959; 8144; 10073; +11013; 11046; 11366; 13186 (2); 14737; 15451; 15803; 15969; 16508 +алу → сату-алу +АЛУЧЫ (7) ■ Алучы юк - сатучы нишләсен, сатучы юк - алучы нишләсен ○ 7852 (2) ● 7853; +7881; 7886; 8004; 11838 +АЛУЧЫГА (1) ■ Алучыга - баручы ○ 13120 +АЛУЧЫДАН (1) ■ Базар арзан булса, алучыдан оят кача; базар кыйммәт булса, сатучыдан оят +кача ○ 7868 +АЛУЧЫНЫКЫНА (1) ■ Бурычка бирүченең хәтере алучыныкына караганда үткенрәк була +○ 8145 +АЛУЧЫНЫҢ (1) ■ Нәрсә арзанланган саен алучының инсафы китә, нәрсә кыйммәтләнгән саен +сатучының инсафы китә ○ 7943 +АЛУЫ (1) ■ Коега таш ташлау җиңел, алуы авыр ○ 402 +АЛУЫН (1) ■ Мулла алуын белер, бирүен белмәс ○ 17016 +АЛЧАК (1) ■ Арык кеше - алчак, базык кеше - басымчак ○ 10745 +АЛЫ (2) ■ Алы булды, гөле кирәк ○ 647 ● 5877 +АЛЫЙМ (2) ■ Алыйм дигәннең күзе яман, бирим дигәннең сүзе яман ○ 8099 ● 14756 +АЛЫКМАНЫ (1) ■ Толыкманы тугыз пот, алыкманы алты пот ○ 7982 +АЛЫМЛЫ (1) ■ Адымлы ат - алымлы ат ○ 2450 +АЛЫМСАК (1) ■ Асыл түрә сүзеңә карар, алымсак түрә күзеңә карар ○ 5726 +АЛЫМСАКЛЫ (1) ■ Алаңгасар алман би, алымсаклы яман би ○ 5720 +АЛЫН (2) ■ Аргамак алын бирмәс ○ 2779 ● 2806 +АЛЫНА (1) ■ Килен кайниш туфрагыннан алына ○ 13355 +АЛЫНГАН (2) ■ Исеме телгә алынмаган егеттән исеме телгә алынган төбет артык ○ 12889 +● 16816 +АЛЫНМАГАН (2) ■ Исеме телгә алынмаган егеттән исеме телгә алынган төбет артык ○ 12889 +● 14028 +АЛЫНМАС (1) ■ Бүләк һәркемнән алынмас ○ 8158 +АЛЫНМЫЙ (1) ■ Мәхәббәт алтынга сатып алынмый ○ 12724 +АЛЫП (58) ■ Тымызык елга көймәне алып китәр ○ 473 ● 818; 1022 (2); 1976; 2278; 3515; 3547; +3799; 3931; 3981; 4117; 4143; 4829; 5252; 5529; 5530; 5708; 6564; 6811 (2); 7394; 7400; 7850; +7854; 7936; 7967; 8035; 8100; 8135; 8142; 8184; 8197; 8333; 9063; 9476; 9641; 9805; 10643; +10785; 10888; 11470; 12634; 13156; 13237; 13252; 13427; 14219; 14382; 14851; 15333; 15434; +15706; 16223; 16567; 16657; 16778; 16858 +АЛЫПЛАР (1) ■ Алыплар алышмый танышмас ○ 5531 +АЛЫПТАЙ (1) ■ Алыптай алты малайны кабыктай бер ана асрый ○ 14266 +АЛЫР (54 | 2) ■ Югары ятсаң - җил алыр, түбән ятсаң - сил алыр ○ 708 (2) ● 833; 1251; 1262; +2374; 2789; 2933; 3567; 4716; 5022 (2); 5668; 5920; 5968; 6617; 6647 (2); 6702; 6947; 7007; +7155 (2), :1; 7758; 7874 (2); 7879; 8170; 8189 (2); 10694 (2); 11432; 11782; 11894; 12392; 13108; +13117; 13371 (2); 13520 (2); 13521 (2); 14133; 14504; 14758; 15006; 15178; 15537; 16413; 16593; +16628; 16837:1; 16850 +АЛЫРГА (10) ■ Диңгезгә керсәң, чишмәдән су алырга онытма ○ 367 ● 3892; 7806; 7855; 8101; +10281; 10397 (2); 10645; 16118 +АЛЫРЛЫК (3) ■ Җитен чәчсәң, эт ялап алырлык булсын ○ 1575 ● 6128; 10504 +АЛЫРМЫН (5) ■ Еланны өненә кергәндә койрыгыннан тартып алырмын димә ○ 4631 ● 7730 +(2); 8102; 8103 +АЛЫРСЫҢ (16) ■ Алыска салырсың - якыннан алырсың ○ 674 ● 684; 697; 2275; 2760; 3450; +4420; 6047; 7578 (2); 8111; 8129; 8171; 8666; 10947; 16110 +АЛЫС (1) ■ Алыс булса - кешнәмә, якын булса - тешләмә ○ 673 +АЛЫСКА (3) ■ Алыска салырсың - якыннан алырсың ○ 674 ● 5843; 14085 +АЛЫСЛЫГЫ (1) ■ Күренгәннең алыслыгы юк, күтәргәннең авырлыгы юк ○ 692 +АЛЫСНЫ (1) ■ Ашны тәмләндергән - тоз, алысны юык иткән - кыз ○ 12943 +АЛЫСТАГЫ (1) ■ Алыстагы дошманнан андып йөргән дус яман ○ 5292 +АЛЫСТАН (1) ■ Алыстан арбаланганчы, якыннан дурбала ○ 675 +АЛЫЧА (1) ■ Әүвәл мунча, аннан алыча ○ 8636 +АЛЫШ (1) ■ Кул сугып алыш, чыгарып салыш ○ 8051 +АЛЫШ-БИРЕШ (3) ■ Дус белән аша, эч, итмә алыш-биреш ○ 5354 ● 8104; 11384 +АЛЫШКАН (3) ■ Алышкан яуга аркаңны күрсәтмә ○ 5532 ● 11488 (2) +АЛЫШМЫЙ (1) ■ Алыплар алышмый танышмас ○ 5531 +АЛЫШТЫРА (3) ■ Ялангачка өч учак та бер киемне алыштыра алмый ○ 8826 ● 9380; 14239 +АЛЫШТЫРМА (1) ■ Үзең тапкан картаны үпкәгә алыштырма ○ 9411 +АЛЫШТЫРМАС (2) ■ Бүре йонын алыштырыр, бүрелеген алыштырмас ○ 2146 ● 4380 +АЛЫШТЫРУ (1) ■ Серне һәркемгә сөйләү - бодайны алабутага алыштыру белән бер ○ 12547 +АЛЫШТЫРЫП (2) ■ Ишәкнең иярен алыштырып кына холкын алыштырып булмый ○ 2986 (2) +АЛЫШТЫРЫР (1) ■ Бүре йонын алыштырыр, бүрелеген алыштырмас ○ 2146 +АЛЫШУ (1) ■ Алышу - алдашу ○ 7856 +АЛЫШЫМ (1) ■ Алты алышым юк, биш бирешем юк ○ 8215 +АЛЫШЫП (1) ■ Бикләр белән алышып булмас, тирәк белән көрәшеп булмас ○ 5768 +АЛЫШЫР (1) ■ Җиде атага җиткәч кыз бавыры алышыр ○ 13059 +АМАН (3) ■ Атым чаман булса да, сырты аман ○ 2603 ● 5533; 15755 +АМАНЛЫК (1) ■ Ил теләр аманлык, дошман теләр яманлык ○ 5570 +АМАНЛЫКТА (1) ■ Агай-эненең кадере аманлыкта беленми, яманлыкта беленер ○ 14550 +АМАНЫ (1) ■ Таңның яманы - кичнең аманы ○ 948 +АМБАР (3) ■ Эт амбар саклый, мәче казан саклый ○ 3550 ● 7911; 16341 +АМБАРДАГЫ (1) ■ Кырдагы - ашлык түгел, амбардагы - ашлык ○ 1422 +АМБАРЫ (2) ■ Кырмысканың амбары буш булмый ○ 4800 ● 8663 +АМБАРЫҢ (3) ■ Амбарың белән мактанма, ашлыгың белән мактан ○ 1370 ● 1453; 1488 +АМБАРЫҢДА (1) ■ Амбарыңда булса, кесәңдә булыр ○ 1371 +АМБАРЫҢНЫ (1) ■ Айгырың үлмәс борын амбарыңны биклә ○ 2762 +АМИН (2) ■ Коры табакка амин тотмыйлар ○ 9936 ● 16921 +АНА (73) ■ Кыш - үги ана, яз - үз ана ○ 871 (2) ● 1438 (2); 2030; 3869; 4130; 4230-4232; 4266; +4712; 4731; 4747; 5055; 13517; 14220-14222; 14223 (2); 14224-14230; 14238; 14242; 14243; +14247; 14252 (2); 14256-14259; 14266-14272; 14281; 14283; 14301; 14308; 14384 (2); 1438514387; 14392; 14406-14415; 14461; 14462; 14570; 14645; 14703; 14802 (2); 15461 +ана → ата-ана +АНАГА (5) ■ Атага тартып ул тумас, анага тартып кыз тумас ○ 14416 ● 14442; 14452; 14455; 14459 +анага → ата-анага +АНАДА (2) ■ Һавада болыт бар, анада өмет бар ○ 14246 ● 14439 +АНАДАН (8) ■ Алып анадан туар, аргамак биядән туар ○ 5529 ● 13914-13916; 14219; 14248; +14417; 14460 +анадан → ата-анадан +АНАЛЫ (3) ■ Аналы баланың үзе тук, анасыз баланың күзе тук ○ 14273 ● 14274; 14419 +аналы → ата-аналы +АНАЛЫ-АТАЛЫ (1) ■ Аналы-аталы - алтын канатлы ○ 14388 +АНАМ (4) ■ Тапкан анам түгел, яраткан аллам түгел ○ 14251 ● 14420; 14463; 15487 +АНАНЫ (3) ■ Имә белгән кузы ике ананы имәр, имә белмәгән кузы үз анасын имә алмас ○ 3091 +● 14279; 14421 +ананы → ата-ананы +ананыкы → ата-ананыкы +АНАНЫҢ (9) ■ Ана булмыйча ананың кадерен белеп булмый ○ 14222 ● 14231; 14260; 14261; +14275; 14287; 14434; 14438; 15462 +ананың → ата-ананың +АНАҢ (15) ■ Туган илең - туган анаң, чит ил - үги ана ○ 5055 ● 6241 (2); 7880; 13755; 14004; +14232; 14253; 14254; 14264; 14391; 14431; 14453; 14465; 14466 +анаң → атаң-анаң +АНАҢА (1) ■ Эшләгәнең атаң илә анаңа, өйрәнгәнең - үзеңә ○ 6388 +АНАҢДА (1) ■ Анаңда булса - сорарсың, учыңда булса - яларсың ○ 14233 +АНАҢНЫ (1) ■ Атаңны башыңда тот, анаңны учыңда тот ○ 14432 +анаңны → ата-анаңны +АНАҢНЫҢ (1) ■ Чит кешенең сөюе - үз анаңның йодрык төюе ○ 14241 +АНАСЫ (43) ■ Җир - анасы, мал - баласы ○ 210 ● 1520; 1521; 2839; 3254; 4737; 6597; 9806; +13021; 13121; 13822; 13992; 14180 (2); 14236 (2); 14249; 14250; 14278; 14280; 14282; 1428914292; 14296 (2); 14297 (2); 14298; 14303; 14304; 14309-14311; 14315; 14389; 14422-14425; +14810; 16450 +анасы → ата-анасы, атасы-анасы +АНАСЫЗ (9) ■ Сусыз бакча - анасыз бала ○ 456 ● 4713-4715; 14237; 14273; 14276; 14277; 14427 +АНАСЫЗНЫ (2) ■ Анасызны килен итмә, атасызны кияү итмә ○ 13122 ● 14428 +АНАСЫН (9) ■ Имә белгән кузы ике ананы имәр, имә белмәгән кузы үз анасын имә алмас +○ 3091 ● 4726; 4738; 14244 (2); 14245; 14316; 14426; 14464 +анасын → ата-анасын +АНАСЫНА (8) ■ Анасына өргән эт бүре авызына төшәр ○ 3451 ● 14265; 14286; 14313; 14314; +14317; 14390; 14444 +анасына → ата-анасына +АНАСЫНДА (1) ■ Анасында кызы кайгысы, кызында тезе кайгысы ○ 14312 +АНАСЫННАН (3) ■ Бозау анасыннан алга узып йөрсә, бүре ашар ○ 3256 ● 4036; 13065 +АНАСЫНЫҢ (2) ■ Этнең баласы анасының эчендә өрә ○ 3715 ● 14288 +АНДА (20) ■ Арттан караганда алда, үзе һаман анда ○ 723 ● 1036; 2291; 2352; 2979; 4699; 5261; +6295 (2); 7823; 9252; 10324; 10890; 11006; 11205; 11209; 11833; 12744 (2); 16731 +АНДЫЗЛЫ (1) ■ Иерле җирдә ир үлмәс, андызлы җирдә ат үлмәс ○ 1279 +АНДЫЙ (4) ■ Андый гына хан кызында да була ○ 5985 ● 8410; 15334; 15758 +АНДЫП (1) ■ Алыстагы дошманнан андып йөргән дус яман ○ 5292 +АННАН (40 | 3) ■ Алырсың аннан, куянга койрык үссә ○ 2275 ● 2412 (2); 2745; 4347; 5492; 5573; +6155; 6156; 6337; 6471:1; 6923:1, :3; 6965; 7105; 7885; 8636; 9425; 9426; 10091; 10118; 10128; +10144; 10423; 10935; 11038; 12399; 12407; 12462; 13213; 13287 (2); 13538; 13591; 15063; +15499; 15598; 15715; 16134; 16244; 16278; 16863; 17022 +АННАРЫ (3) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 ● 8321; +АНСАТ (5) ■ Тауга менүе кыен, төшүе ансат ○ 166 ● 1796; 7341; 8144; 15369 +АНСЫЗ (1) ■ Кар ак булса да, аны ашап булмый; ипи кара булса да, ансыз яшәп булмый ○ 9261 +АНТ (5) ■ Түбәгә салам япсаң, төшмәскә ант итеп менә, ди ○ 8294 ● 12420; 12577; 12659; 16089 +АНТНЫ (1) ■ Антны бирә дә бел, үти дә бел ○ 12421 +АНЫ (26) ■ Кояш бик зур да, аны капларга кечкенә болыт та җитә ○ 36 ● 1246; 3045; 3324; 3673; +3840; 4983; 5403; 7242; 7710; 8886; 9261; 9427; 9805; 9863; 11012; 11501; 11909; 12435; 13823; +13977; 14596; 14836; 14878; 14936; 16655 +"А"НЫ (2) ■ "А"ны әйткәч, "б"не әйтми хәл юк ○ 16466 ● 16694 +АНЫЙ (1) ■ Аша кызыл тиз аный, зәңгәресе яхшырак ○ 563 +АНЫКЫ (4) ■ Сыер кемнеке булса, бозау аныкы; би кемнеке булса, ил аныкы ○ 5886 (2) ● 8785; +АНЫҢ (52) ■ Аның өенә кояшның койрыгы терәлмәгән ○ 90 ● 288; 493; 494; 1727; 2212; 2602; +2870; 2907; 3321; 3322; 3383; 3468; 3910; 4348; 4386; 4387; 5340; 5344; 6080; 6284; 6285; 6574; +7036; 7037; 7095; 7096; 7772; 8026; 8110; 8165; 8357; 8363; 8551; 9423; 9427; 9491; 10719; 11358; +11764; 11765; 11802; 13627; 14304; 14977; 15152; 15437; 16138; 16265; 16450; 16916; 17079 +АНЫСЫ (1) ■ Анысы шулай шулаен, тартып җибәр кураен ○ 16447 +АҢ (1) ■ Ата алмаганга аң очрар ○ 2008 +АҢА (25) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 223; 224; 498; 499; +1557; 1621; 1844; 2667; 3323; 3377; 3637; 3848; 3998; 5411; 5918; 6814; 8656; 9442; 11222; +11285; 13946; 14762; 15496; 16448 +АҢАР (1 | 1) ■ Ярамаган каз ите, аңар тагын куян ите ○ 9507 ● 13679:1 +АҢАРДА (1) ■ Аңарда каз зиһене бар ○ 4256 +АҢАРДАН (2) ■ Кешенең яхшы эшенә көнчелегең килсә, аңардан уздырып эшлә ○ 6084 ● 7832 +АҢАРЧЫ (2) ■ Аңарчы тигез җирләр түмгәккә әйләнер әле ○ 225 ● 10621 +АҢГЫРА (5) ■ Аңгыра тавык көшел өстендә ач йоклый ○ 4267 ● 4268; 11526; 11527; 11704 +АҢГЫРАНЫ (1) ■ Акыллылар янына барсаң, аңгыраны ияртмә ○ 11463 +АҢГЫТ (1) ■ Ил яманы - маңгыт, кош яманы - аңгыт ○ 4948 +АҢКАУ (1) ■ Ялганга ялкау инана, я булмаса аңкау инана ○ 16160 +АҢКЫГАН (1) ■ Гөл янында торган яфрактан гөл аңкыган ○ 1272 +АҢЛА (1) ■ Мин аз әйтсәм, син күбен аңла ○ 16285 +АҢЛАГАН (1) ■ Аңлаган бер кылдан да аңлар, аңламаган бүрәнәдән дә аңламас ○ 11528 +АҢЛАДЫМ (2) ■ "Ишеттем" дип әйтмә, "аңладым" дип әйт ○ 10391 ● 16672 +АҢЛАМАГАН (2) ■ Аңлаган бер кылдан да аңлар, аңламаган бүрәнәдән дә аңламас ○ 11528 +● 11529 +АҢЛАМАГАНГА (2) ■ Аңламаганга туры сүз дә кыйшык булып күренер ○ 11530 ● 15776 +АҢЛАМАС (3) ■ Аңлаган бер кылдан да аңлар, аңламаган бүрәнәдән дә аңламас ○ 11528 +● 11529; 11933 +АҢЛАМЫЙ (2) ■ Аңламый сөйләшкән авырмый үләр ○ 15777 ● 15778 +АҢЛАМЫЙМ (1) ■ Русчаны белмим, татарчаны аңламыйм ○ 15667 +АҢЛАП (1) ■ Кеше сүзен аңлап тыңлау сөйли белүдән яхшырак ○ 15895 +АҢЛАР (2) ■ Аңлаган бер кылдан да аңлар, аңламаган бүрәнәдән дә аңламас ○ 11528 ● 11531 +АҢЛАРЛЫК (1) ■ Сүзең булсын аңларлык, өзелсә дә ялгарлык ○ 16031 +АҢЛАТА (2) ■ Күз каравы сүздән күбрәк аңлата ○ 10416 ● 15543 +АҢЛАТАЛМАГАННЫ (1) ■ Тел белән аңлаталмаганны таяк белән аңлаталмассың ○ 15531 +АҢЛАТАЛМАССЫҢ (1) ■ Тел белән аңлаталмаганны таяк белән аңлаталмассың ○ 15531 +АҢЛАТУ (1) ■ Наданга максатыңны аңлату дәвәне чокыр атлатудан кыендыр ○ 16640 +АҢЛАТЫП (1) ■ Җүләргә мәкаль әйтсәң, мәгънәсен дә аңлатып бирергә кирәк ○ 16443 +АҢЛЫ (2) ■ Аңлы аңлар, ахмак таңлар ○ 11531 ● 11676 +АҢЛЫЙ (2) ■ Бай, ярлыланса, ярлы хәлен аңлый; ярлы, баеса, сәламең дә алмый ○ 7197 ● 14282 +АҢСЫЗЛЫК (1) ■ Аңсызлык иясен һәлак итә ○ 11532 +АҢЫНА (1) ■ Акыллы аңына алганчы, юләр сөйләп бетерер ○ 11428 +АҢЫШМЫЙ (1) ■ Үзенекен ялгышмый, кешенекен аңышмый ○ 12093 +АПАЙ (1) ■ Сыерың булмаса, кәҗәгә дә "апай" әйтерсең ○ 3061 +АП-АК (1) ■ Кап-кара тавык та ап-ак йомырка сала ○ 4279 +АПАМ (1) ■ Агам кемне алса, җиңгәм шул; апам кемгә барса, җизнәм шул ○ 14555 +АПАМДА (1) ■ Аямда булса ялармын, апамда булса кабармын ○ 14562 +АПАНЫ (1) ■ Аганы күреп эне үсәр, апаны күреп сеңел үсәр ○ 14556 +АПАРА (1) ■ Аш пешерсә - апара, бите-кулы кап-кара ○ 9432 +АПАСЫН (1) ■ Апасын күзәт, сеңелесен ал ○ 14559 +АПАСЫНА (1) ■ Җизнәсе белән тынышмаган балдыз апасына да ят ○ 14653 +АПАСЫННАН (1) ■ Чәчен-башын туздырган, апасыннан уздырган ○ 14584 +АППАГЫМ (4 | 5) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр +аппагым ○ 1073 (2) ● 2223, :1, :2, :3; 3985, :1, :2 +АПРЕЛЬ (3) ■ Апрель кергәч эт биеклеге кар ява ○ 759 ● 760; 938 +АПРЕЛЬДӘ (1) ■ Мартта - шарт, апрельдә - шапырыла ○ 923 +АПТЕКАДА (1) ■ Аптекада тозның кадагы кырык тиен ○ 9105 +АПТЫРА (1) ■ Аптырасаң аптыра, нужа юкны таптыра ○ 14788 +АПТЫРАГАН (9) ■ Аптыраган үрдәк алдына да, артына да йөзәр ○ 4396 ● 4397; 4398; 4551; +14784-14786; 14787 (2) +АПТЫРАМЫЙ (1) ■ Аптырамый ашык, юлың булыр ташлык ○ 6731 +АПТЫРАСАҢ (1) ■ Аптырасаң аптыра, нужа юкны таптыра ○ 14788 +АПТЫРАТА (1) ■ Сентябрьдә син дә бер, мин дә бер, апрель аптырата ○ 938 +АПТЫРАШ (1) ■ Аптыраш белән йөдәш кергәннәр, ди, өйдәш ○ 14789 +АРА (6) ■ Ара өзек булса, дуслык төзек була ○ 5293 ● 6464; 12736; 14472; 16183 (2) +АРАГА (2) ■ Кара көндә дус булган арага кылыч чапса да аерылмас ○ 5454 ● 10460 +АРАДА (7) ■ Тау арада җил тими ○ 151 ● 735; 2999; 3164; 5521; 10930; 14625 +АРАКЫ (22) ■ Авызга кергән аракы әрне сыгып чыгара ○ 9796 ● 9800-9815; 9826; 9827 (2); +9838; 9856 +АРАКЫГА (2) ■ Аракыга сәлам бирсәң, акылың белән саубуллаш ○ 9816 ● 9822 +АРАКЫНЫ (1) ■ Аракыны алдый алмассың ○ 9817 +АРАКЫНЫҢ (2) ■ Аракының биргән көче авыз җимерергә ярый ○ 9818 ● 9820 +АРАКЫСЫ (1) ■ Кистем кискә, аракысы бер мичкә ○ 9865 +АРАКЫСЫН (1) ■ Шайтан үзе керә алмаган җиргә аракысын җибәрә, ди ○ 9853 +АРАЛАРЫН (1) ■ Араларын су белән дә, ут белән дә аерып булмас ○ 495 +АРАЛАРЫНА (1) ■ Араларына кыл да сыймый ○ 2425 +АРАЛАРЫНДА (1) ■ Араларында үлгән мәче ята ○ 3384 +АРАЛАРЫННАН (3) ■ Араларыннан су да үтми ○ 496 ● 1207; 3385 +АРАЛАШ (2) ■ Алтын туфракка аралаш чыгар ○ 259 ● 7750 +АРАНЫ (1) ■ Ашка тәм керткән - тоз, араны бозыштырган - кыз ○ 12942 +АРАҢ (1) ■ Араң өзек булса, кардәшлек якын була ○ 8105 +АРАСЫ (13) ■ Җир белән күк арасы ○ 107 ● 333; 604 (2); 5276 (2); 5534; 8440; 12313 (2); 13467 +(2); 16544 +АРАСЫН (1) ■ Тау-ташны су бозар, ил арасын сүз бозар ○ 16067 +АРАСЫНА (21) ■ Алмазны балчык арасына ташласаң да, алмаз булыр ○ 257 ● 1306; 1546; 2437; +2688; 3125; 3512; 4688; 7118; 8252; 10895; 10919; 10922; 11025; 13814 (2); 13819; 13839; +14599; 14673; 15953 +АРАСЫНДА (23) ■ Тигәнәк арасында үскән чәчәктән саклан ○ 1307 ● 1719; 1985; 2221; 2668; +2719; 3318; 4216; 4538; 4583; 6160; 6724; 7296; 7348; 7740; 8406; 8557; 8579; 9835 (2); 11570; +14708; 15393 +АРАСЫНДАГЫ (2) ■ Күгәрченнәр арасындагы чәүкәләр кебек ○ 4225 ● 5379 +АРАСЫННАН (5) ■ Үлән арасыннан ут йөртмәк ○ 1367 ● 1717; 10643; 11018; 16119 +АРАЧА (1) ■ Келәмгә биргесез алача бар, булышканга биргесез арача бар ○ 5583 +АРАЧЫ (1) ■ Уң кулыңа сул кулың арачы булсын ○ 10970 +АРБА (46) ■ Ерактан арба белән китергәнче, якыннан капчык белән китер ○ 686 ● 929; 1379; +2024; 2469; 2514; 2515; 2596; 2637; 2745; 3297; 3304; 3327; 3328; 5859; 6829; 6880; 6983-6990; +7005; 7009; 7014; 7018; 7039; 7060; 7061; 7063; 7083; 7087; 7094; 7097; 7098; 7111; 7631; +11816; 12207; 13124; 13600; 13810; 14259 +АРБАВЫН (1) ■ Арбавын белсәң, кара елан да карышмый ○ 4552 +АРБАГА (8 | 3) ■ Кыш рәхәт чанага, җәй рәхәт арбага ○ 867 ● 2785; 4214; 6991; 7016, :1, :2, :3; +7017; 7033; 7099 +АРБАДА (3) ■ Бер көн арба көймәдә, бер көн көймә арбада ○ 7009 ● 7990; 16147 +АРБАДАН (2) ■ Беребез арбадан, беребез чанадан сөйли ○ 7101 ● 10886 +АРБА��АНГАНЧЫ (1) ■ Алыстан арбаланганчы, якыннан дурбала ○ 675 +АРБАЛЫ (3) ■ Оренбур-Каргалы - бар да тимер арбалы ○ 5273 ● 6992; 12618 +АРБАЛЫГА (2) ■ Арбалыга юлдаш булма, юргалыга юлдаш бул ○ 6906 ● 6993 +АРБАМ (1) ■ Арбам сынды дип күчтән калма, башым авырта дип эштән калма ○ 6021 +АРБАНЫ (2) ■ Арбаны дегет тота ○ 6994 ● 6995 +АРБАНЫҢ (7) ■ Игеннең җаен иккән белер, арбаның җаен җиккән белер ○ 1405 ● 6996; 6997; +7011; 13395; 13793; 16859 +АРБАҢ (1) ■ Урта юлда арбаң сынмасын, урта яшьтә хатының үлмәсен ○ 13691 +АРБАҢА (1) ■ Арбаңа карап йөк сал, атыңа карап юлга чык ○ 6999 +АРБАҢНАН (1) ■ Утырган арбаңнан бигрәк көпчәкләрен сакла ○ 7075 +АРБАҢНЫ (1) ■ Җәй көне чанаңны, кыш көне арбаңны әзерләп куй ○ 1010 +АРБАҢ-ЧАНАҢ (2) ■ Аркан ишсәң, бау булыр, арбаң-чанаң сау булыр ○ 7000 ● 11791 +АРБАСЫ (4) ■ Арбасы ватылгач елаган, аты үлгәч көлгән ○ 6998 ● 7100; 7266 (2) +АРБАСЫН (1) ■ Ат - арбасын белми, ата - кызын белми ○ 14347 +АРБАСЫНА (3 | 1) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырла, кем чанасына утырсаң, +аның чаңын как ○ 7036 ● 7037; 9978:3; 14773 +АРБЫЙ (1) ■ Яманның авызыннан елан чыгар, арбый алмый җаны чыгар ○ 12281 +АРГАМАК (14) ■ Аттан ат тумыйча, эттән аргамак тумас ○ 2584 ● 2779-2784; 2798; 5529; 5535; +13439; 13751; 14219; 14482 +АРГАМАККА (1) ■ Аргамакка авыр булса, арбага җигелер ○ 2785 +АРГАМАКНЫ (2) ■ Агай-энеңне яманлап, туган кайдан табарсың; аргамакны яманлап, толпар +кайдан табарсың ○ 14553 ● 16719 +АРГАМАКНЫҢ (4) ■ Аргамакның билгесе - эчен эчкә тартканы ○ 2786 ● 2805; 12823; 14346 +АРГАМАКТАН (1) ■ Аргамактан ат туса, ал аягы ак булыр ○ 2787 +АРГАНЫН (1) ■ Ишәк арганын белмәс, ир картайганын белмәс ○ 13552 +АРГЫ (3) ■ Биредә Алабай, аргы якта ялагай ○ 3774 ● 13331; 16274 +АРГЫЛ (1) ■ Аргыл ашкан ат яман, хатыны үлгән карт яман ○ 13794 +АРДАКЛЫ (4) ■ Байга мал ардаклы, ярлыга бала ардаклы ○ 7209 (2) ● 12303; 14374 +АРДАКСЫЗ (1) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, атасыз бала ардаксыз ○ 14374 +АРДАКСЫЗНЫҢ (2) ■ Ардаксызның аркасы туза ○ 11065 ● 14586 +АРЗАН (14) ■ Авызга килгән сүз арзан, авылга килгән бүз арзан ○ 7841 (2) ● 7857-7859; 7868; +7884; 7895; 7932; 8006 (2); 9533; 15731 (2) +АРЗАНАЯ (1) ■ Һәр нәрсәнең бәясе күп булган саен арзаная ○ 8016 +АРЗАНГА (1) ■ Сатып алганың бүләктән арзанга төшәр ○ 8179 +АРЗАНЛАНГАН (1) ■ Нәрсә арзанланган саен алучының инсафы китә, нәрсә кыйммәтләнгән +саен сатучының инсафы китә ○ 7943 +АРЗАНЛЫ (1) ■ Арзанлы итнең тозлыгы татылмый ○ 9106 +АРЗАННЫҢ (4) ■ Арзанның бер сәбәбе була, кыйммәтнең бер хикмәте була ○ 7860 ● 7861-7863 +АРКА (6) ■ Арка ишле эт бүрене җиңәр ○ 3452 ● 5625; 10818; 10819; 10821; 14414 +АРКАВЫН (1) ■ Аркавын атсаң, буен алырсың ○ 8666 +АРКАГА (2) ■ Аркага арка куеп яшәү ○ 10821 ● 15992 +АРКАДА (1) ■ Көнлек азык корсакта, айлык азык аркада ○ 9294 +АРКАДАН (1) ■ Аркадан килеп пычак кадау ○ 10822 +АРКА-ҖИЛКӘ (1) ■ Арка-җилкә тигез килгән, борын тия теңкәгә ○ 10820 +АРКА-ҖИЛКӘҢНЕ (1) ■ Базар - арка-җилкәңне язар ○ 7869 +АРКАЛЫ (1) ■ Аталы бала - аркалы, инәле бала - иркәле ○ 14418 +АРКАМ (1) ■ Атам үлде - аркам сынды, анам үлде - чырагым сүнде ○ 14420 +АРКАМНЫ (3) ■ Эшләгәнемне эт ашый, аркамны бет ашый ○ 3802 ● 6329; 10823 +АРКАН (12) ■ Комнан аркан ишмиләр ○ 138 ● 229; 2353; 7000; 7076; 7091; 7110; 7125; 7338; +8726; 14827; 14845 +АРКАНДА (4) ■ Ат яхшысы - арканда, начарлары - тарханда ○ 2537 ● 2631; 13449; 16362 +АРКАНЛЫ (2) ■ Арканлы ат казыгына уралыр ○ 2459 ● 2460 +АРКАННЫ (1) ■ Арканны җепкә ялгамыйлар ○ 7001 +АРКАНЫ (1) ■ Сусыз мунчала белән арканы ышкыма ○ 10846 +АРКАҢА (1) ■ Аркаңа уклау тыкканмы, бөкерәя алмыйсың ○ 10824 +АРКАҢДА (1) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: "Аркаңда йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 +АРКАҢНЫ (1) ■ Алышкан яуга аркаңны күрсәтмә ○ 5532 +АРКАСЫ (10) ■ Песи аркасы белән җиргә төшми ○ 3369 ● 5858; 7028; 11065; 13463 (2); 14322 +(2); 14586; 15370 +АРКАСЫН (1) ■ Аркасын кеше кашыр, кутырын үзе кашыр ○ 15348 +АРКАСЫНА (1) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем +юклыгы, шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 +АРКАСЫНДА (8) ■ Кәбестә аркасында суган да су эчә ○ 1610 ● 2127; 2632; 3083; 13636 (2); 16184 (2) +АРКАСЫНДАГЫ (1) ■ Кеше аркасындагы йөк башкаларга җиңел тоела ○ 11992 +АРКЫЛЫ (11) ■ Аркылы яткан агачны буйга алып салмый ○ 1976 ● 2214; 4580; 5213; 7689; +9037; 9605; 10451; 10646; 11519; 13979 +АРКЫЛЫГА (1) ■ Акыллы аркылыга үсә, тинтәк буйга үсә ○ 11424 +АРМАС (2 | 1) ■ Азыклы ат армас, азыксыз ат бармас ○ 2451:1 ● 7752; 11059 +АРМЫЙ (7) ■ Атлының аягы да армый, туны да тузмый ○ 2559 ● 6022; 6739; 6817; 11465; 12327; +АРПА (14) ■ Алай диеп бодай булмый, арпа чәчеп бодай булмый ○ 1514 ● 1515; 1516; 1518; +1519; 1522; 1541; 1576; 1580; 2565; 9032; 9707; 14852; 14983 +АРПА-БОДАЙ (1) ■ Арпа-бодай аш булды, алтын-көмеш таш булды ○ 1517 +АРПА-КӨРПӘ (2) ■ Арпа-көрпә аш булмый ○ 9107 ● 16467 +АРСА (1) ■ Аяк арса да таяк армый ○ 6739 +АРТ (9) ■ Үнәре үргә тарта, арт саны түнгә тарта ○ 745 ● 4510; 6663; 6979; 8259; 8641; 10053; +12223; 16695 +АРТА (2) ■ Ялкау тик ята, аның рыскалы арта ○ 6574 ● 8112 +АРТЕЛЬ (1) ■ Артель ачка үлми ○ 6023 +АРТЕЛЬНЕҢ (1) ■ Артельнең өйрәсе куе ○ 6024 +АРТКА (9) ■ Бер адым алга, ике адым артка ○ 729 ● 774 (2); 1071; 2952; 6792; 10928; 10981; 11878 +АРТКАН (3) ■ Агачта җимеш арткан саен, ботагы күтәрелми ○ 1784 ● 14601; 15090 +АРТКАННЫ (1) ■ Мәчедән артканны эт җыяр ○ 3366 +АРТКАНЧЫ (1) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 +АРТКАЧ (1) ■ Бала-чага арткач, сәке тактасы тарая ○ 13949 +АРТКЫ (2) ■ Көзге көн - арткы акыл, язгы көн - ярты акыл ○ 887 ● 6732 +АРТЛАТЫП (1) ■ Ындыр артлатып кына йөрү ○ 1507 +АРТМАЙ (1) ■ Сарымай - күп кешегә тарымай, ак май - кунаклардан артмай ○ 9326 +АРТМАС (7) ■ Бер тамчыдан диңгез артмас, бер тамчыдан кимемәс ○ 350 ● 413; 1624; 2828; +3742; 5873; 9596 +АРТМЫЙ (4) ■ Таудан таш артмый ○ 167 ● 3829; 5738; 8070 +АРТСЫН (1) ■ Олылыгың арткан саен кечелегең артсын ○ 15090 +АРТТА (11) ■ Алда барма, артта калма ○ 665 ● 676; 939; 5488; 7970; 10009; 10124; 11328; 11809; +11959; 15565 +АРТТАГЫН (1) ■ Юлга чыксаң алдагы кешене җитәргә тырыш, арттагын көтмә ○ 6847 +АРТТАН (13) ■ Арттан атылган таш тубыкка тия ○ 110 ● 723; 1159; 1177; 3533; 4088; 4230; 5497; +5949; 10057; 12428; 15143; 15759 +АРТТЫРА (1) ■ Дуслар белән ашау ашның ләззәтен арттыра ○ 5380 +АРТТЫРУ (1) ■ Мал арттырудан акыл арттыру яхшырак ○ 11611 +АРТТЫРУДАН (1) ■ Мал арттырудан акыл арттыру яхшырак ○ 11611 +АРТТЫРЫР (6) ■ Эшле килер - эш арттырыр, эшсез килер - эш калдырыр ○ 6201 ● 8807; +11831 (2); 12351 (2) +АРТЫ (34) ■ Сайда йөзгәннең арты күренә ○ 421 ● 666; 758; 1070; 1935; 2188; 3273; 3277; 3351; +3631; 3915; 3946; 4135; 4317; 4397; 4408; 4477; 5185; 5514; 5973; 6981; 7201; 7210; 7264; 7950; +11885; 11946; 12026; 12047; 12429; 12572; 14760; 14823; 14876 +арты → алды-арты +АРТЫГРАК (7) ■ Кошларга иректә очу алтын читлектә торудан артыграк ○ 3853 ● 4498; 5625; +6109; 9138; 14936; 14958 +АРТЫГЫН (1) ■ Чүлмәкне диңгезгә чумырсаң да эченә сыйганнан артыгын алмас ○ 9988 +АРТЫК (104) ■ Дәрья төбендәге энҗедән тау башындагы таш артык ○ 283 ● 318; 363; 801; 837; +838; 2065; 2371; 2678; 2708; 2834; 3267; 4035; 4067; 4131; 4271; 4334; 4372; 4466; 4500; 4510; +4867; 5213; 5289; 5302; 5306; 5453; 5498; 5599; 5657; 5889; 6131; 6176; 6418; 7012; 7134; 7136; +7357; 7422; 7536; 7562; 7593; 7644; 7800; 7808; 7862; 8742; 8914; 9108; 9176; 9554; 9569; 9676; +9730; 9830; 9831; 9868; 10029; 10382; 10811; 11314; 11318; 11478; 11795; 12215; 12285; 12286; +12382; 12422; 12650; 12732; 12738; 12793; 12888; 12889; 12905; 13137; 13172; 13210; 13411; +13532; 13802; 13879; 13899; 14092; 14436; 14513; 14608; 14672; 14728; 14790; 15319; 15390; +15391; 15721; 15727; 15872; 15900 (2); 15983; 16237; 16409; 16751; 16956 +АРТЫКЛЫГЫ (1) ■ Сөйгәнеңнең артыклыгы була, кимчелеге булмый ○ 12751 +АРТЫКНЫ (1) ■ Артыкны сату түгел, актыкны сату ○ 8027 +АРТЫМ (1) ■ Алдым - җәннәт, артым - тәмуг ○ 16906 +АРТЫН (10) ■ Артын кайгырткан арымас ○ 677 ● 4044; 4410; 5017; 8214; 8817; 12899; 14720; +14785; 16889 +АРТЫНА (15) ■ Бер алдына, биш артына төшү ○ 730 ● 2070; 2077; 2895; 3453; 4116; 4306; 4396; +4399; 8552; 8553; 8805; 11423; 11867; 12062 +АРТЫНДА (21) ■ Ай гел болыт артында гына тормый ○ 5 ● 2120; 4112; 4749; 5267; 5333; +5722; 5906; 8311; 8694; 8790; 10624; 11146; 11214; 11758; 11777; 15316; 15606; 15626; 15901; +АРТЫНДАГЫ (4) ■ Адашканны артындагы белер, ялгышканны янындагы белер ○ 660 ● 1855; +3215; 14302 +АРТЫНДАГЫН (1) ■ Танау астындагын күрми, тау артындагын күрә ○ 10642 +АРТЫННАН (59 | 1) ■ Су синең артыңнан бармаса, син суның артыннан бар ○ 429 ● 1160; 1161; +1166; 1964; 2255; 2355; 2457; 2621:3; 2681; 2686; 2710; 2851; 3551; 3619; 3772; 3784 (2); 3807; +4236; 4345; 4663; 5709; 5925; 5934; 5935; 6487; 6560; 6563; 7141; 8604; 9124; 9209 (2); 9667; +11399; 11462 (2); 11785; 11934; 11993; 12043; 12048; 12258; 12971; 13002; 13030; 13601 (2); +13796; 13978; 14820; 14938; 15048 (2); 15375 (2); 15403; 15940; 15986 +АРТЫҢ (8) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү көзгесе ○ 719 ● 721; 722; 2671; 5260; 8282; +9965; 10012 +АРТЫҢА (8) ■ Алга бар - артыңа кара ○ 662 ● 667; 668; 672; 3952; 6729; 9869; 11864 +АРТЫҢДА (7) ■ Алдыңда - ышанычың, артыңда таянычың булсын ○ 669 ● 670; 678; 720; 5350; +11794; 15710 +АРТЫҢДАГЫ (2) ■ Артыңдагы дошманың - алдыңдагы дустың ○ 5294 ● 6722 +АРТЫҢНАН (7) ■ Су синең артыңнан бармаса, син суның артыннан бар ○ 429 ● 724; 3686; +8554; 9073; 14916; 15460 +АРТЫҢНЫ (1) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 +артыңны → алдыңны-артыңны +АРТЫР (13) ■ Ай кимендә артыр, тулысында кайтыр ○ 6 ● 431; 586; 4566; 4579; 13618 (2); 13777 +(2); 15102; 15771; 16589; 16603 +АРУ (4) ■ Ару суны куерта ○ 497 ● 5104; 9150; 12840 +АРУЛАНДЫРА (1) ■ Кешене урын аруландырмый, кеше урынны аруландыра ○ 11158 +АРУЛАНДЫРМЫЙ (1) ■ Кешене урын аруландырмый, кеше урынны аруландыра ○ 11158 +АРУЛЫГЫМ (1) ■ Арулыгым - байлыгым, тазалыгым - саулыгым ○ 15349 +АРУЧАН (1) ■ Кайнар ат тиз аручан була ○ 2651 +АРЧА (1) ■ Чәеннән Арча кыры күренә ○ 9504 +АРЧИЛЫК (1) ■ Китәсе киленгә арчилык итмә ○ 13379 +АРЧЫЙ (1) ■ Иртә торган чыпчык тешен арчый ○ 4169 +АРШИН (1) ■ Диңгезне аршин белән үлчәмиләр ○ 370 +АРШИНГА (1) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе +аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 +АРШЫН (1) ■ Кая барсаң да, аршын дүрт сөям ○ 7920 +АРШЫНЫ (1) ■ Һәркем үз аршыны белән үлчи ○ 8018 +АРШЫНЫҢ (1) ■ Үз аршының белән үлчәмә ○ 8074 +АРЪЯГЫНДА (2) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк +○ 336 ● 3151 +АРЫ (10) ■ Кешәнле ат кирәгеннән ары йөрмәс ○ 2660 ● 2737; 3926; 9713; 10091; 10128; 10190; +12037; 12370; 16266 +АРЫГАН (1) ■ Арыган атка йөгән дә йөк ○ 2461 +АРЫГЫН (3) ■ Бүре арыгын белгертмәс, эткә сыртын кабартыр ○ 2128 ● 2379; 3552 +АРЫЙ (4) ■ Җилле яңгыр тиз туктый, җирән ат тиз арый ○ 1200 ● 6480; 9716; 16234 +АРЫЙМ (1) ■ Агай эшли - мин арыйм ○ 14579 +АРЫК (20) ■ Ай симерсә йолдызлар арык ○ 9 ● 16; 1337; 2462-2464; 2667; 3004; 3080; 3283; +4461; 8289; 9109; 9110; 10745; 10746; 10800; 10801; 13445; 15350 +АРЫКЛАСА (1) ■ Каз арыкласа да, карга булмас ○ 4237 +АРЫКЛЫГЫ (1) ■ Терлекнең - арыклыгы, кешенең симезлеге гаеп ○ 10805 +АРЫКЛЫК (1) ■ Хайванда арыклык гаеп ○ 2415 +АРЫКЛЫКТАН (1) ■ Арыклыктан ат үлмәс, ярлылыктан ир үлмәс ○ 7137 +АРЫМА (4) ■ Эшкә тарыма, тарысаң арыма ○ 6198 ● 11662; 12249; 13693 +АРЫМАС (7 | 1) ■ Артын кайгырткан арымас ○ 677 ● 2451, :2; 2471; 2484; 2783; 5528; 6854 +АРЫМАСА (1) ■ Ат арымаса, камыт арымас ○ 2471 +АРЫМАСЫН (1) ■ Юлга чыксаң, атың арымасын; өйгә кайтсаң, хатының авырмасын ○ 13763 +АРЫМЫЙ (1) ■ Ашаган ат арымый, күп кешегә тарымый ○ 2622 +АРЫП (1) ■ Акрын барсаң - күп барырсың, кызу барсаң - арып калырсың ○ 11789 +АРЫР (3) ■ Ярсу ат тиз арыр ○ 2709 ● 3768; 11784 +АРЫСА (4) ■ Атың арыса - абруең китәр, карының ачса - кадерең китәр ○ 2609 ● 2610; 5785; +АРЫСЛАН (53) ■ Ана арыслан, баласы өчен, утка керер ○ 2030 ● 2031; 2032; 2033 (3); 2034; 2035; +2036 (2); 2037 (2); 2038-2051; 2054; 2057 (2); 2062-2064; 2273; 2296; 2305; 2966; 3136; 3372 (2); +3406; 3425; 3516; 6336; 7697; 11357; 12862; 12864; 13481; 13588; 13601; 15097; 15626; 16097 +АРЫСЛАНГА (9) ■ Арыслан көче төлкегә хас түгел, төлке хәйләкәрлеге арысланга төс түгел +○ 2043 ● 2052; 2053; 2061; 2121; 2306 (2); 2308; 12852 +АРЫСЛАНДАЙ (3) ■ Дошманың кырмыскадай булса да, арысландай күр ○ 5341 ● 5343; 15108 +АРЫСЛАН-КИЕК (1) ■ Егет булсаң, егет бул, арыслан-киек кебек бул ○ 12846 +АРЫСЛАННАН (5) ■ Арысланнан арыслан туа ○ 2054 ● 2065; 2333; 3527; 12538 +АРЫСЛАННАР (1) ■ Егетләрнең асылы - арысланнар нәселе ○ 12874 +АРЫСЛАННЫ (4) ■ Арысланны - тырнагыннан, куянны колагыннан таныйлар ○ 2055 ● 2066; +2293; 2335 +АРЫСЛАННЫҢ (6) ■ Арысланның, айга менәм дип, биле биртелгән ○ 2056 ● 2057-2060; 13442 +АРЫСЫ (1) ■ Бер көннең ни арысы, ни биресе ○ 776 +АРЫШ (27 | 2) ■ Арыш анасы - агу ○ 1520 ● 1521-1523; 1525-1529; 1530, :1; 1535; 1542; +1544 (2); 1587; 2611; 6225; 7480; 9111-9113; 9456; 9458; 11396; 11796; 13698, :1; 14431 +АРЫШНЫ (1) ■ Арышны көлгә чәчсәң гөл булыр, солыны грәзгә чәчсәң князь булыр ○ 1531 +АРЫШНЫҢ (3) ■ Арышның баш чыгарган җиреннән урак йөри ○ 1532 ● 1533; 1560 +АРЫШТАН (1) ■ Арыш анасы арыштан алда өлгерә ○ 1521 +АРЫШЫ (2) ■ Арышы булсын, басуы табылыр ○ 1524 ● 1534 +АС (1) ■ Кунак килсә, казан ас, кунак ялгыз ашамас ○ 10106 +АСА (1) ■ Күлне күккә аса ○ 516 +АСА-КӨСӘ (1) ■ Аса-көсә айбатакка җил-көн үтмәсен ○ 1208 +АСАЛАР (2) ■ Ак сарыкны да аягыннан асалар, кара сарыкны да аягыннан асалар ○ 3076 (2) +АСАРЛАР (1 | 3) ■ Усал булсаң асарлар, юаш булсаң басарлар, уртача булсаң, ил агасы ясарлар +○ 12166 ● 12166:1, :2, :3 +АСАРМЫН (1) ■ Аскакка куеп асармын, кискәккә куеп кисәрмен ○ 12643 +АСАРСЫҢ (1) ■ Күк чүпрәккә төйнәп күк читенә асарсың ○ 99 +АСАУ (1) ■ Асау ат кебек йөрисең ○ 2738 +АСКА (4) ■ Өскә куйсаң - аз, аска куйсаң - таз ○ 743 ● 1454; 6504; 9140 +АСКАККА (1) ■ Аскакка куеп асармын, кискәккә куеп кисәрмен ○ 12643 +АСКАН (2) ■ Песи, югары аскан итне ала алмагач, "бүген уразамын", дигән ○ 3375 ● 5690 +АСКЫ (3) ■ Тегермәннең аскы ташы тузмый ○ 1449 ● 1664; 8244 +АСЛАМЧЫСЫЗ (2) ■ Асламчысыз базар булмый, ясамыйча товар булмый ○ 7864 ● 13260 +АСМА (1) ■ Эт муенына энҗе асма ○ 3617 +АСМАГАН (2) ■ Атмаган куян, асмаган казан ○ 2276 ● 11413 +АСМЫЙЛАР (2) ■ Чалмаган үгезгә казан асмыйлар ○ 3299 ● 14058 +АСРА (7) ■ Бөләсең килсә, айгыр асра ○ 2764 ● 2874 (2); 3154 (2); 3177; 5219 +АСРАГАН (3 | 1) ■ Кәҗә асраган каргыштан чыкмас ○ 3020 ● 3138; 3860:1; 4678 +АСРАГАНДА (2) ■ Балалар асраганда кош та төксәрә ○ 3828 ● 14071 +АСРАГАНЧЫ (1) ■ Сигез сыер асраганчы симез сыер асра ○ 3177 +АСРАЛГАН (2) ■ Йортта озак асралган кош мәңгегә очалмас ○ 3834 ● 3861 +АСРАМА (3) ■ Аюдан курыксаң - урманга барма, бүредән курыксаң - сарык асрама ○ 2087 +● 2410; 8306 +АСРАМАГАН (1) ■ Мәче асрамаган тычкан асрар ○ 3349 +АСРАМЫЙ (2) ■ Өрмәсә, хуҗа этне асрамый ○ 3763 ● 14448 +АСРАП (4) ■ Кәҗә асрап ни файда, дуңгызга җитү кайда ○ 3021 ● 4198; 12979; 14071 +АСРАР (3) ■ Мәче асрамаган тычкан асрар ○ 3349 ● 4059; 9206 +АСРАРГА (3) ■ Кулыннан килмәгән күркә асрарга керешер ○ 6489 ● 13687 (2) +АСРАСАМ (1) ■ Сатсам - пулым, асрасам - колым ○ 5995 +АСРАСАҢ (4) ■ Бүре баласын бүреккә салып асрасаң да иш булмас ○ 2133 ● 2842; 14213 (2) +АСРАСЫН (1) ■ Баланы кем тапкан шул асрасын ○ 13980 +АСРАУ (3) ■ Эчтә бүре асрау ○ 2219 ● 5764; 13341 +АСРАША (1) ■ Баланың бишесе асраша, берсе асрый ○ 13990 +АСРЫЙ (10 | 1) ■ Иске яңаны асрый ○ 573 ● 2026 (2); 3821; 4327; 4787:1; 13990; 14131 (2); +14266; 14448 +АССАҢ (3) ■ Эт ассаң муеныңа, җиргә тимәс ○ 3785 ● 10357; 16697 +АСТА (5) ■ Югары менү - морат, аста калу - оят ○ 705 ● 716; 8115; 11965; 14476 +АСТАГЫСЫН (1) ■ Өстәгесен уя, астагысын суя ○ 744 +АСТАН (9) ■ Астан кереп, өстән чыккан ○ 725 ● 726; 4517; 8555; 8883; 8949; 9429; 11797; 14105 +АСТАРЛЫ (1) ■ Хәстәрленең оек башы да астарлы ○ 11942 +АСТРАХАНЬДА (1) ■ Астраханьда сыер бер акча, килә-килә мең акча ○ 5159 +АСТЫ (10 | 1) ■ Асты - тәпи, өсте - тәти ○ 727 ● 727:1; 854; 8819; 9430; 10353; 10557; 10622; +14606; 15561; 15677 +АСТЫН (13) ■ Җиде кат җир астын күрү ○ 249 ● 1856 (2); 3733; 9008; 9904; 10553; 10591 (2); +10623; 10991 (2); 15693 +АСТЫНА (18) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 243; 250; 375; 1720; 2435; +4044; 4331; 7069; 8509; 10336; 10836; 11045; 11046; 11395; 12373; 14705; 15273 +АСТЫНДА (51) ■ Кара җир астында кара елан да туйган ○ 124 ● 237; 638; 1419; 1820; 2208 (2); +2269 (2); 2990; 3402; 3947; 4421; 4474; 4617 (2); 4657; 4680 (3); 4710; 4758; 5311 (2); 5666 (2); +6380; 7086; 7690 (2); 8472; 10825; 10992; 11214; 11761; 12014; 12053; 12350; 12521; 12587; +13393; 14100; 14811; 15405; 15671 (2); 16374; 16700; 16985; 17044; 17046 +АСТЫНДАГЫ (6) ■ Урман артындагы күренә, борын астындагы күренми ○ 1855 ● 3136; 5072; +10092; 10624; 16538 +АСТЫНДАГЫН (5) ■ Табан астындагын күргәнче танау астындагын күр ○ 10574 (2) +● 10625 (2); 10642 +АСТЫННАН (25) ■ Яткан таш астыннан су да акмый ○ 207 ● 211; 238; 728; 1091; 3269; 3507; +3776; 3947; 6617; 6887; 8047; 8559; 8757; 8963; 10961; 11798; 11799; 12884; 13820; 14610; +14867; 15563; 15775 (2) +АСТЫҢ (1) ■ Астың үлән, өстең су - тагы да сиңа ни кирәк? ○ 1353 +АСТЫҢДАГЫ (1) ■ Кеше күзендәге чүпне күргәнче борын астыңдагы бүрәнәне күр ○ 10399 +АСТЫРМА (1) ■ Ачка казан астырма, туңганга ут яктырма ○ 9559 +АСТЫРТЫН (6) ■ Астыртын эт өрми тешли ○ 3454 ● 3761; 11797-11799; 11945 +АСУ (1) ■ Сакка сагайдак асу ○ 5699 +АСУЛЫ (1) ■ Асулы казан, ягулы ут ○ 10022 +АСЫЛ (36) ■ Асыл таш зур булмас ○ 266 ● 267; 434; 561; 1163; 1674 (2); 3821-3824; 3936; 4189; +4868; 5723; 5724 (4); 5725; 5726; 7865; 7866; 8399 (2); 8667; 8668 (3); 8886; 9522; 11930; 13602; +14382; 15719; 15760 +АСЫЛЛЫГЫ (1) ■ Егетнең асыллыгы кулыннан килгән эш белән ○ 12875 +АСЫЛНЫҢ (1) ■ Арзанның күбеннән асылның азы артык ○ 7862 +АСЫЛСАҢ (3) ■ Асылсаң асыл асыл агачка, егылсаң егыл мамык түшәккә ○ 1674 ● 6634; 8399 +АСЫЛСЫЗ (1) ■ Үтеп киткән яңгырны ямылчы алып куармы; асыл ирнең баласы асылсыз булып туармы ○ 14382 +АСЫЛТАШ (1) ■ Ышкылмыйча асылташ та ялтырамый ○ 317 +АСЫЛЫ (8) ■ Боларның асылы бер, заты башка ○ 648 ● 2348; 12874; 13495; 13542; 13808 (2); +АСЫЛЫН (7 | 3) ■ Агачка асылынсаң, асылын асылына ○ 1661 ● 1661:1, :2, :3; 1665; 1667; 1797; +1833; 5829; 12840 +АСЫЛЫНА (4 | 2) ■ Һәрнәрсә үз асылына кайта ○ 637 ● 1661, :1, :3; 3823; 14478 +АСЫЛЫНГАН (1) ■ Асылынган кеше өендә бау турында сөйләшмиләр ○ 15761 +АСЫЛЫНГАНЧЫ (1) ■ Яман агачка асылынганчы, яхшы агач үзеңне бассын ○ 1714 +АСЫЛЫНМА ( | 1) ■ Асылынсаң асылын агачның асылына, асылынма ботаклысына ○ 1661:3 +АСЫЛЫНСАҢ (1 | 3) ■ Агачка асылынсаң, асылын асылына ○ 1661 ● 1661:1, :2, :3 +АСЫЛЫРГА (1) ■ Асылырга язган суда батмас ○ 14791 +АСЫЛЫРСЫҢ (1) ■ Үтә мут булсаң - муеныңнан асылырсың, үтә җыбыткы булсаң - аяк аста +калырсың ○ 11965 +АТ (397 | 11) ■ Күренмәс түмгәк ат өркетә ○ 142 ● 170; 1200; 1214; 1250; 1253; 1279; 2033 (3); +2278; 2449; 2450 (2); 2451, :1 (2), :2; 2454; 2455; 2458-2460; 2462; 2463; 2465-2474; 2475 (2); +2476; 2477; 2478, :1, :2; 2479-2489; 2490 (2); 2491-2505; 2506 (2); 2507 (2); 2508-2511; +2512 (2); 2513-2517; 2518 (2); 2519-2537; 2538 (2); 2539-2546; 2552; 2564; 2571:1; 2583; 2584; +2622; 2625; 2630; 2631 (2); 2632 (2); 2634-2636; 2638; 2640; 2641; 2644-2649; 2651-2654; +2660; 2661 (2); 2664; 2666; 2667 (2); 2668-2670; 2672 (2); 2676; 2678; 2679; 2683; 2684; 2687; +2688; 2693-2696; 2703; 2704; 2708-2711; 2712 (2); 2713-2721; 2730; 2731; 2734; 2736-2741; +2742 (2); 2743-2746; 2755; 2756 (2); 2780; 2787-2789; 2800; 2815; 2838; 2840; 2842; 2847; +2849; 2852; 2853; 2855; 2859, :1; 2871; 2904; 2946-2948; 2981; 2999; 3001; 3002; 3171; 3186; +3192; 3199; 3249; 3272; 3849; 3879; 4449:1; 4553; 4756-4758; 4782; 4811; 5068; 5079; 5295; +5339; 5413; 5432; 5535; 5536; 5541; 5727; 6185; 6280; 6288; 6414; 6460; 6635 (2); 6642; 6670; +6733; 6734; 6907; 6985; 7002; 7029; 7073; 7094; 7137; 7138; 7356; 7441; 7462; 7730; 7824; +8044; 8487; 8594; 8763; 8778; 8787; 8887; 9534; 9538; 9892; 10021; 10108; 10783; 10931; 10989; +11043; 11066-11070; 11307; 11313 (2); 11325; 11359; 11415; 11790; 11839; 11945; 11953; 12019; +12101; 12153; 12208; 12387; 12460; 12644; 12796; 12820 (2); 12824-12829; 12857, :1; 12858 (2); +12868; 12876; 12903; 12924; 12925; 12937; 12938; 13014, :1; 13049; 13055; 13060; 13077; +13123-13128; 13237; 13262; 13330; 13405; 13419; 13436; 13441; 13443-13451; 13465; 13482; +13503; 13537; 13578; 13600; 13603-13606; 13615; 13704; 13779; 13794; 13810; 13876; 13891; +13901; 13908 (2); 14043 (3); 14072; 14139; 14342; 14347; 14359; 14482; 14543; 14560; 14683; +14846; 14855; 15010; 15029; 15030; 15129; 15762, :1; 15763; 16059; 16198; 16468; 16962; 16985 +ат → ир-ат +АТА (67 | 2) ■ Һәр гөл үз сабагында чәчәк ата ○ 1350 ● 2008; 3918; 4230-4232; 5537-5539; 5567; +7507; 8094; 8479; 10271; 10662; 12423; 12424; 13795; 14167; 14321; 14322; 14323 (2); 1432414328; 14338; 14340 (2); 14347-14353; 14357; 14370; 14371; 14377-14381; 14385-14387; +14392; 14406-14409; 14410 (2); 14411-14415; 14442; 14461; 14462; 14567; 14731, :1, :2; 16298 +АТА-АНА (12) ■ Ата-ана да бик якын, алардан да яр якын ○ 12665 ● 14393-14397; 14436; 14447; +14449; 14454 (2); 14467 +АТА-АНАГА (5) ■ Ир бала - ата-анага таяу ○ 14112 ● 14398; 14399; 14435; 14450 +АТА-АНАДАН (2) ■ Ата-анадан калганчы башсыз кал ○ 14400 ● 14443 +АТА-АНАЛЫ (2) ■ Ата-аналы казга унике бәбкә дә аз ○ 4233 ● 14401 +АТА-АНАНЫ (3) ■ Ватан белән ата-ананы чит җирдә таба алмассың ○ 4899 ● 14402; 14433 +АТА-АНАНЫКЫ (1) ■ Баланың гаебе - ата-ананыкы ○ 14441 +АТА-АНАНЫҢ (4) ■ Алтын-көмешнең искесе булмас, ата-ананың бәһасе булмас ○ 14383 +● 14403; 14451 (2) +АТА-АНАҢНЫ (1) ■ Ата-анаңны тәрбия ит, үзең дә тәрбия күрерсең ○ 14405 +АТА-АНАСЫ (1) ■ Баланың ата-анасы, карга булса, "карр-карр" дияр ○ 14440 +АТА-АНАСЫН (4) ■ Инкубатор чебеше ата-анасын танымас ○ 4273 ● 12163; 13476; 14404 +АТА-АНАСЫНА (3) ■ Ала карга гына ата-анасына ошый ○ 3932 ● 13133; 14437 +АТА-БАБАЛЫ (1) ■ Ата-бабалы кеше - тамырлы имән ○ 14473 +АТА-БАБАСЫН (1) ■ Ата-бабасын искә алмаган кеше игелек күрмәс ○ 14474 +АТАГА (5) ■ Җиде атага җиткәч кыз бавыры алышыр ○ 13059 ● 14354; 14416; 14452; 14459 +АТАГАН (3) ■ Аюга атаган бүрегә була ○ 2083 ● 4207; 12065 +АТАГЫ (1) ■ Атның атагы зур булса да, көтүен ишәк көтәр ○ 2949 +АТАДА (1) ■ Балага мәхәббәт анада туксан тугыз өлеш, атада бер өлеш, ди ○ 14439 +АТАДАН (14) ■ Атадан качкан ул башсыз, хуҗадан качкан кол башсыз ○ 5728 ● 5729; 14107; +14341; 14355-14357; 14358 (2); 14369; 14375; 14417; 14460; 16668 +АТАЙ (2) ■ Җәйләүгә тугай яхшы, киңәшкә атай яхшы ○ 14339 ● 15012 +АТАЙГА (1) ■ Бабай чуманы атайга, атай чуманы малайга ○ 15012 +АТАЙДАН (1) ■ Атайдан яшь калдык, акылдан буш калдык ○ 11766 +АТАККА (1) ■ Атка мендем - атакка мендем ○ 2550 +АТАКЛЫ (1) ■ Уртача акыллы булуга караганда атаклы исәр булуы кыен ○ 11698 +АТАЛАР (4 | 2) ■ Җимешсез агачка балта чабалар, җимешле агачка таш аталар ○ 1835 ● 8408:1, +:2; 14327; 14336; 16342 +АТАЛЫ (3) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, атасыз +бала ардаксыз ○ 14374 ● 14418; 14419 +аталы → аналы-аталы +АТАМ (2) ■ Атам үлде - аркам сынды, анам үлде - чырагым сүнде ○ 14420 ● 14463 +АТАМАН (1) ■ Чыда, казак, атаман булырсың ○ 5648 +АТАН (1) ■ Алтмыш көн атан булганчы, алты көн бура бул ○ 2910 +АТАНЫ (1) ■ Атаны узып ул сөйләмәс, ананы узып кыз сөйләмәс ○ 14421 +АТАНЫҢ (5) ■ Атадан бала туса - иге, атаның юлын куса - иге; үзенә охшап тумаса, атасының +юлын кумаса, туганнан да тумаганы - иге ○ 14355 ● 14384; 14434; 14438; 14569 +АТАҢ (21) ■ Ат башы белән уйнаганчы, атаң башы белән уйна ○ 2483 ● 3001; 5730; 5731; 6388; +7880; 12585; 13796; 14253; 14254; 14264; 14330-14333; 14335; 14391; 14431; 14453; 14465; +АТАҢА (1) ■ Атаңа ничек булсаң, балаңнан шуны күрерсең ○ 14334 +АТАҢ-АНАҢ (2) ■ Атаң-анаң барда хөрмәт ит, үлсәләр зиярәт ит ○ 14429 ● 14430 +АТАҢНАН (2) ■ Эш сөймәскә эш кушсаң, атаңнан артык акыл өйрәтә ○ 6176 ● 15764 +АТАҢНЫ (4) ■ Яз башының җиле ярдай атаңны егар ○ 974 ● 2210; 14320; 14432 +АТАП (1) ■ Атап алган бүләкне бүлешмиләр ○ 8098 +АТАР (3) ■ Балтасы суга төшкән сабын да атар ○ 1902 ● 5645; 15117 +АТАСЫ (18) ■ Киндер сугуның ние бар, атасы да кагасы ○ 1551 ● 8324; 12417; 14346 (2); 1435914364; 14376; 14389; 14422-14425; 15035 +АТАСЫ-АНАСЫ (1) ■ Бай кешенең кызын алсаң, атасы-анасы белән мактаныр ○ 7176 +АТАСЫЗ (3) ■ Атасыз йорт - батасыз йорт ○ 14329 ● 14374; 14427 +АТАСЫЗНЫ (2) ■ Анасызны килен итмә, атасызны кияү итмә ○ 13122 ● 14428 +АТАСЫН (9) ■ Атка атланган - атасын белмәс ○ 2547 ● 4869; 11477; 14342; 14365; 14366; 14373; +14426; 14464 +АТАСЫНА (6) ■ Ата алмаган атасына үпкәләгән ○ 14321 ● 14345; 14367; 14368; 14390; 14444 +АТАСЫННАН (1) ■ Абыз - атасыннан олырак ○ 16458 +АТАСЫНЫҢ (6) ■ Явыз бала атасының авызын ябар ○ 14073 ● 14355; 14358 (2); 14372; 14784 +АТАУГА (1) ■ Ата сүзен тыңламаганны атауга аталар, ди ○ 14327 +АТАЧ (1) ■ Атач әтәчнең бүксәсе дә сул якта булыр ○ 4363 +АТАЧАК (1) ■ Атачак угын аткан, җәясен чөйгә аскан ○ 5690 +АТКА (73 | 1) ■ Актамыр атка булган үчен сабаннан алыр ○ 1251 ● 1516; 2452; 2456; 2461; 2464 +(2); 2478:3; 2538; 2547-2554; 2562; 2628 (2); 2633; 2637; 2673; 2679; 2685; 2690-2692; 2697; +2705; 2706; 2722 (2); 2723; 2724; 2732; 2735; 2754; 2772; 2792-2794; 2811; 2845; 2853; 2860; +5751; 6982; 6996; 7002-7004; 7050; 7280; 7333 (2); 8211; 8460; 10218; 11363; 11477; 11500; +11832; 12055; 12198; 13225; 13466; 13757; 14289; 14450; 14578; 14628; 15319; 17085 +АТКАН (19) ■ Баткан көннең аткан таңы бар ○ 763 ● 1819 (2); 2235; 4400; 4401; 4917; 5351; +5540; 5690; 5960; 6573; 11512; 12255; 15505; 15765; 16111; 16215; 16216 +АТКАНГА (2) ■ Таш белән атканга аш белән ат ○ 170 ● 9126 +АТКАНДА (1) ■ Абага чәчәк атканда ○ 1352 +АТКАНДАЙ (1) ■ Яхшы белән сөйләшсәң, балга шикәр каткандай; яман белән сөйләшсәң, эткә +сөяк аткандай ○ 12310 +АТКАННЫҢ (2) ■ Әүвәл атканның авызы канар, соң атканның чунтае тулыр ○ 5682 (2) +АТКАНЧЫ (1) ■ Тавык төшенә тары кергән, таң атканчы ашап бетергән ○ 4325 +АТКАЧ (2) ■ Угын аткач, җәясен яшермә ○ 5641 ● 5642 +АТЛАВЫ (1) ■ Толпарның утлавы бер булса да, атлавы башка ○ 2802 +АТЛАГАН (1) ■ Киң сөйләгән кичкә җитмәс, киң атлаган ишеккә җитмәс ○ 15903 +АТЛАГАНЧЫ (3) ■ Алтмыш адым атлаганчы, алты тапкыр артыңа кара ○ 672 ● 6729; 11005 +АТЛАМА (1) ■ Ашлы табактан аша атлама ○ 9136 +АТЛАМАС (1) ■ Еланнан курыккан ала җептән атламас ○ 4625 +АТЛАМЫЙ (2) ■ Аяк атламый баш йөрми ○ 10887 ● 12757 +АТЛАН (1) ■ Болан атланганчы ботак атлан ○ 2113 +АТЛАНГАН (5) ■ Кояш куянга атланган чак ○ 96 ● 2547; 11580; 12055; 13452 +АТЛАНГАНЧЫ (1) ■ Болан атланганчы ботак атлан ○ 2113 +АТЛАНДЫРУ (2) ■ Юкә агачка атландыру ○ 1778 ● 2735 +АТЛАНМА (3) ■ Тумаган тайга атланма, билен сындырырсың ○ 2862 ● 12019; 13608 +АТЛАНМАС (1) ■ Аты бар атланмас, җире бар атланыр ○ 1373 +АТЛАНСАҢ (2) ■ Арысланга атлансаң, камчың кылыч булсын ○ 2052 ● 2825 +АТЛАНЫП (7) ■ Алмаган ат, тумаган тай, атланып билен сындырма ○ 2458 ● 2506; 4601; 7008; +7791; 13535; 14359 +АТЛАНЫР (3) ■ Аты бар атланмас, җире бар атланыр ○ 1373 ● 7002; 11667 +АТЛАП (3) ■ Баскыч башына берәр атлап менеп җитәрсең ○ 8596 ● 8597; 10908 +АТЛАР (4) ■ Авылдаш атлар ерактан кешнәшер, якыннан тибешер ○ 2448 ● 2555; 6469; 12927 +АТЛАС (7) ■ Ишәк, атлас кисә дә, һаман ишәк булыр ○ 2953 ● 5723; 8667; 8669-8671; 16553 +АТЛАСАҢ (2) ■ Адым-адым атласаң, озын юл да үтелә; тамчы-тамчы тамласа, каты таш та +тишелә ○ 6725 ● 6735 +АТЛАТУДАН (1) ■ Наданга максатыңны аңлату дәвәне чокыр атлатудан кыендыр ○ 16640 +АТЛЫ (6) ■ Атлы - батыр, атсыз - ятыр ○ 2556 ● 2557; 2558; 10058; 11498; 13610 +атлы → өйле-атлы +АТЛЫГА (2) ■ Җәяүле атлыга юл бирер ○ 6875 ● 6978 +АТЛЫЙМ (1) ■ Торна күк атлыйм дип, әтәчнең чаты аерылган ○ 4376 +АТЛЫЛАР (1) ■ Атлылар аттан төшеп, җәяүлеләр ятып карарлык түгел ○ 2747 +АТЛЫНЫКЫ (2) ■ Сабан туе - атлыныкы, туй - тунлыныкы ○ 6671 ● 13261 +АТЛЫНЫҢ (2) ■ Атлының аягы да армый, туны да тузмый ○ 2559 ● 6736 +АТМА (10) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 162; 4746; 5031; 5617; 5684; +8618; 9126; 12136; 16100 +АТМАГАН (5) ■ Кешегә калган көн - таң атмаган төн ○ 856 ● 949; 2276; 15077; 15099 +АТМАГАННЫҢ (1) ■ Атасы болан атмаганның баласы колан атмас ○ 14362 +АТМАС (3) ■ Мизгеле җитми таң атмас ○ 925 ● 14362; 15077 +АТМАСАҢ (1) ■ Атсаң тидерә ат, атмасаң кулың тарт ○ 5541 +АТМЫЙ (1) ■ Акчаны берәү дә суга атмый ○ 7704 +АТМЫЙЛАР (2) ■ Җимешсез агачка таш атмыйлар ○ 1836 ● 5633 +АТМЫЙМЫН (1) ■ Таң атмыймын дисә дә, көн куймый; көн батмыймын дисә дә, төн куймый +○ 947 +АТНА (5) ■ Атна кичнең килеше чәршәмбедән билгеле ○ 761 ● 1385; 1630; 10208; 13644 +АТНАГА (1) ■ Көн дә туйсаң - бөләрсең, атнага бер туйсаң - үләрсең ○ 9668 +АТНАДА (1) ■ Атнада җиде җомга ○ 1031 +АТНАЛЫК (1) ■ Көнлек юлга чыксаң атналык азык ал ○ 6794 +АТНАНЫҢ (1) ■ Һәр айның аты башка, һәр атнаның көне башка ○ 1024 +АТНАСЫ (1) ■ Кияү атнасы айдан озын ○ 13412 +АТНАСЫНА (1) ■ Атнасына алты ял ○ 1032 +АТНЫ (37 | 2) ■ Атны макта, трактор белән эшлә ○ 1372 ● 1442; 2560-2566; 2567, :1, :2; 2568; +2626; 2634; 2650; 2657 (2); 2665; 2701; 2707; 2708; 2725 (2); 2760; 2809; 2972; 4773; 4894; +6757; 7064; 7618; 9534; 10880; 13050; 13051; 13607; 14278; 15162 +АТНЫҢ (45) ■ Атның киеге - колан, кәҗәнең киеге - коралай ○ 2226 ● 2472; 2569-2577; 2623; +2624; 2627; 2629; 2639; 2655; 2662; 2668; 2674 (2); 2677; 2680-2682; 2686 (2); 2698; 2700; +2726; 2727; 2729; 2781; 2790; 2796; 2812; 2860; 2949; 5934; 8156; 12307; 12308; 12830; 12939; +АТСА (2) ■ Таң атса, Чулпан калкыр ○ 65 ● 5602 +АТСАЛАР (1) ■ Бүреген мәчеткә атсалар да кереп алмас ○ 16948 +АТСАМ (1) ■ Бу куянны атсам, тиресен тунап сатсам, бер тай алып кайтсам, килер көзгә ат +булыр ○ 2278 +АТСАҢ (9) ■ Кешегә таш атсаң, үз маңгаеңа тияр ○ 132 ● 3368; 3691; 3769; 5541; 8618; 8666; +12002; 16339 +АТСЫЗ (8) ■ Атлы - батыр, атсыз - ятыр ○ 2556 ● 2558; 2578; 2579; 8766; 10059; 15192; 16844 +АТСЫН (2) ■ Яшьлеген аның яшен атсын, картлыгым минем чәчәк атсын ○ 15152 (2) +АТТА (8) ■ Атта да гаеп, тәртәдә дә гаеп ○ 2580 ● 2581; 2675; 2699; 2748; 8289; 12044; 16861 +АТТАН (22) ■ Арканлы аттан тышаулы ат су сорамый ○ 2460 ● 2582-2587; 2647; 2663; 2747; +2749; 2750; 2857; 2989; 2994; 3172; 3187; 9131; 11783; 13452; 14072; 14369 +АТТЫМ (2) ■ Каргага аттым - бозауга тиде ○ 4015 ● 7838 +АТУ (3) ■ Кеше бакчасына таш ату ○ 1846 ● 2279; 10844 +АТУЧЫ (1) ■ Халыкны болгатучы - үзенә ук атучы ○ 5080 +АТЫ (59) ■ Акның аты бар, караның таты бар ○ 558 ● 562; 1024; 1373; 2588-2600; 2658; 2751; +2752; 2804; 2870; 3983; 4826; 4859; 5160; 6614; 6737; 6998; 7406; 7441; 7492 (2); 7621; 8593; +8781; 9031; 9878; 10139; 10181; 10188; 11059; 11064; 11360; 11465; 12327; 12508; 12831; +12849; 12929; 13391; 13451; 13479; 13519; 14667; 14694; 15192; 16182; 17042 +АТЫБЫЗ (1) ■ Атыбыз - ирле, буебыз - ярлы ○ 13911 +АТЫЛГАН (2) ■ Арттан атылган таш тубыкка тия ○ 110 ● 15722 +АТЫЛМА (1) ■ Гаугага катышма, белмәгән эшкә атылма ○ 6345 +АТЫМ (7) ■ Атым ач торырга өйрәнгәч кенә үлеп китте ○ 2601 ● 2602-2604; 2689 (2); 13608 +АТЫН (19) ■ Атын алдырган абзарын бикләгән ○ 2605 ● 2606; 2656; 3909; 5280; 5495; 5530; +6600; 11244; 11425; 11426; 11498; 11806; 12005; 12282; 12899; 13872 (2); 16889 +АТЫНА (9) ■ Атына көче җитмәгән тәртәсен кыйнар ○ 2607 ● 2608; 2659; 2728; 2753; 9201 (2); +10085; 15766 +АТЫННАН (2) ■ Ата алмаган атыннан күрер ○ 5537 ● 13795 +АТЫНЫҢ (1) ■ Улың күңелчәк булса - атының бәхетсезлеге, кызың күңелчәк булса - башының +бәхетсезлеге ○ 14161 +АТЫҢ (30 | 2) ■ Атың барда арыш чәч ○ 1535 ● 2453; 2609-2617; 2621:1, :2; 2733; 2763 (2); 5124; +7030; 7850; 11071; 11072; 11314; 11653; 13594; 13609-13613; 13697; 13763; 14335 +АТЫҢА (1) ■ Арбаңа карап йөк сал, атыңа карап юлга чык ○ 6999 +АТЫҢНАН (1) ■ Атыңнан элек йөгәнеңне әзерлә ○ 2618 +АТЫҢНЫ (8 | 1) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 ● 2619; 2620; 2621, +:3; 6727; 9264; 16862; 17037 +АТЫҢНЫҢ (2) ■ Ерак юлга чыкмыйча, атыңның яхшы-яманлыгын белмәссең ○ 6758 ● 7015 +АТЫП (10) ■ Таң белән атып, көн белән батып ○ 1057 ● 1247; 1586; 2029; 2220; 3898; 5660; 5697; +14519; 16368 +АТЫР (1) ■ Ятыр корсак ятыр, озакламый таң атыр ○ 9742 +АТЫРЫН (1) ■ Таң атырын тавык белер, көн батарын кәккүк белер ○ 4333 +АУ (7) ■ Арыслан ау тапмый кайтмас ○ 2034 ● 2041; 3455; 3515; 13129; 15463; 16557 +АУГА (11) ■ Аучы үзе йөрмәгән урманны ауга бай саный ○ 2012 ● 2332; 3464; 3521; 3699; 3867; +4198; 4469; 4534; 6487; 12922 +АУГАН (1) ■ Ауган чиләк тәгәрәп капкачын тапкан ○ 9870 +АУДА (2) ■ Бүре колагы ауда ○ 2151 ● 5551 +АУДАРА (4) ■ Искә алмаган түмгәк чана аудара ○ 120 ● 146; 2291; 3371 +АУДАРУ (1) ■ Көннекен көнгә аудару ○ 1050 +АУДАРЫП (2) ■ Һавадагысын аударып, түбәдәгесен түнтәреп ○ 8398 ● 10631 +АУДАРЫР (3) ■ Актамыр сабан аударыр ○ 1252 ● 1882; 3017 +АУДЫ (3) ■ Шәрәле имән ауды ○ 1777 ● 7100; 14333 +АУЛА (1) ■ Һәр җирнең төлкесен үз тозагы белән аула ○ 2318 +АУЛАГАНЫ (1) ■ Алтау ала булса, аулаганы китә ○ 4866 +АУЛАК (4) ■ Аулак күлгә бака хуҗа ○ 343 ● 2901; 4918; 12940 +АУЛАКТА (3) ■ Куркак кеше аулакта батыр була ○ 11169 ● 13614; 16267 +АУЛАКТАГЫ (1) ■ Торлактагы мал - кулдагы мал, аулактагы мал - юлдагы мал ○ 2405 +АУЛАМАС (2) ■ Аучы козгын ауламас, үрдәк аулар ○ 2010 ● 3515 +АУЛАНА (1) ■ Күгәрчен күгәрчен белән аулана ○ 4051 +АУЛАП (1) ■ Авыз белән кош аулап йөрү ○ 3889 +АУЛАР (3) ■ Аучы козгын ауламас, үрдәк аулар ○ 2010 ● 3905; 3921 +АУЛАРГА (1) ■ Үрмәкүчкә дә чебен ауларга тозак кирәк ○ 4835 +АУЛАСА (2) ■ Бөркет бәрән ауласа - өлгесе, тычкан ауласа - көлкесе ○ 3920 (2) +АУЛЫЙ (1) ■ Аучы ау аулый, яучы кыз яулый ○ 13129 +АУЛЫЙЛАР (1) ■ Кошны кош белән аулыйлар ○ 3855 +АУМАС (2) ■ Тимерле чана аумас, таш күперне су алмас ○ 7071 ● 10004 +АУМАСЫН (1) ■ Уңнан-сулдан балта оргач, агач ничек аумасын ○ 1953 +АУМЫЙ (1) ■ Аның чанасы аумый ○ 7096 +АУНАГАН (2) ■ Кичә аунаган кабак бүген капка аша баккан ○ 1608 ● 2473 +АУНАР (2) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 (2) +АУНАСЫН (2) ■ Көнен күрсен, көлдә аунасын ○ 1049 ● 12826 +АУНАТА (1) ■ Йомшак җәйгән какка ауната белер ○ 8409 +АУНЫ (1) ■ Ерактагы ауны күргәнче, якындагы яуны күр ○ 5566 +АУСА (3) ■ Арба ауса җир тигез күренә ○ 6983 ● 8595; 9871 +АУЧЫ (11) ■ Аучы белән балыкчы беркайчан да баемас ○ 2009 ● 2010-2013; 2026; 2029; 2272; +4166; 13129; 13221 +АУЧЫГА (1) ■ Киеккә үлем сәгате җитсә, туп-туры аучыга чабар ○ 2017 +АУЧЫДАН (1) ■ Дөя кошы башын комга тыгып кына аучыдан яшеренә алмый ○ 4213 +АУЧЫНЫ (1) ■ Әллә аучы этен асрый, әллә эте аучыны асрый ○ 2026 +АУ��ЫНЫҢ (2) ■ Уңмаган аучының эте кыек чабар ○ 2022 ● 2025 +АХ ( | 1) ■ Былбылны да алтын читлеккә куйганнар - "Ах, Ватаным!" - дигән ○ 4093:1 +АХ-ВАХ (1) ■ Кәбабен-шәрабен - өф-өф, исәбен-хисабын - ах-вах ○ 7918 +АХИРӘТ (2) ■ Асты ачыткы, өсте бал, ахирәт, син карап ал ○ 9430 ● 13453 +АХИРӘТЕҢДӘЙ (1) ■ Кодаң кордашыңдай булсын, кодагыең ахирәтеңдәй булсын ○ 14633 +АХИРӘТКӘ (3) ■ Дөнья эшен ахирәткә калдырма ○ 14734 ● 16893; 16900 +АХИРӘТНЕҢ (1) ■ Ахирәтнең газабыннан дөньяның намусы көчле ○ 16894 +АХИРӘТТӘ (1) ■ Ахирәттә Әхмәдигә ак тәкә ○ 16895 +АХИРӘТТӘН (1) ■ Дөнья, кыен булса да, ахирәттән күп артык ○ 14728 +АХМАК (45) ■ Акыллы дошманнан курыкма, ахмак дустан курык ○ 5288 ● 5296; 6909; 7665; +10236; 11442; 11446-11448; 11450; 11466; 11469; 11499; 11500; 11501 (3); 11502-11510; 11516; +11531; 11537; 11562; 11595; 11745; 11746; 13130; 13341; 15392; 15974; 15982; 16245 (3); 16247; +16295; 16542; 16963 +АХМАККА (7) ■ Акыллыга бер сүз мая, ахмакка мең сүз зая ○ 11455 ● 11511-11515; 15839 +АХМАКЛЫК (4) ■ Тапмаган малга ышанып, кулдагын бетерү ахмаклык ○ 7418 ● 11503; 11801; +АХМАКЛЫКНЫ (1) ■ Бер акыллы эшләгән ахмаклыкны ун ахмак та эшли алмый ○ 11537 +АХМАКНЫ (2) ■ Ахмакны алтынга мансаң да ахмак ○ 11516 ● 11517 +АХМАКНЫҢ (13) ■ Айгырның алдыннан, ишәкнең артыннан, ахмакның һәр ягыннан сак бул +○ 11399 ● 11437; 11467; 11518-11522; 11539; 11606; 11746; 15725; 16247 +АХМАКТАН (3) ■ Акыллыдан хикмәт чыгар, ахмактан әкәмәт чыгар ○ 11461 ● 11523; 11524 +АХШАМНАН (2) ■ Ахшамнан соң көн тумас ○ 762 ● 11627 +АХЫРЫ (8) ■ Башы барның соңы бар, әүвәле барның ахыры бар ○ 764 ● 6139; 6673; 7142; +12450; 12583; 15092; 16079 +АХЫРЫН (3) ■ Эшне башлаганда ахырын уйла ○ 6236 ● 6245; 6279 +АХЫРЫНДА (1) ■ Ир әүвәлендә җәфа күрми ахырында вафа тапмас ○ 13515 +АҺ (1) ■ Акчаның башы - аһ, соңы - чаһ ○ 7711 +АЧ (102 | 2) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 (2) ● 881; 1490; 2068; 2121; +2122; 2129; 2601; 2835; 3137; 3204; 3337; 3456-3461; 3531; 3686; 4003; 4267; 4434; 4441; 4477; +4554; 5211; 5312; 5732; 5733; 6411; 6417; 6468; 6508; 6564; 7139; 7275; 7531; 7606; 8146; 8848; +9133; 9145; 9216; 9262; 9534; 9535 (2); 9536-9551; 9552, :1; 9553-9556; 9585; 9589; 9651; 9710; +9716; 9754-9757; 9771; 9772; 9795; 9922; 10095; 10110; 10130; 10440 (2); 10534; 11265; 12615; +13307; 13469; 14320; 14645; 14761; 15124; 15984; 16847, :1; 16945; 16974; 17010 +АЧА (9) ■ Игенче орлык чәчә - җирдән ризык юлын ача ○ 1406 ● 2191; 9862; 10053 (2); 14665; +15075; 15457; 16431 +АЧАЛМАГАН (1) ■ Алтын ачкыч ачалмаган йозак юк ○ 7732 +АЧАР (12) ■ Начар - йокыңны ачар ○ 601 ● 3354 (2); 6663 (2); 6855 (2); 8629; 12154; 12684; +15522; 15656 +АЧАРЛАР (1) ■ Каксаң - ачарлар, сорасаң - бирерләр ○ 8163 +АЧАСЫ (1) ■ Ачык йөзне ачасы юк ○ 10657 +АЧКА (24) ■ Бүре ачка түзәр, коллыкка түзмәс ○ 2130 ● 2290; 3101; 3219; 3343; 5083; 5778; +5787 (2); 6023; 6709; 9519; 9557-9563; 9638; 9652; 9717; 9758; 9759 +АЧКАН (7) ■ Көчләп ачкан чәчәкнең исе булмас ○ 1289 ● 6256; 8850; 9158; 10386; 12399; +АЧКАНДА (3) ■ Адашканда йолдыз ай кебек, карын ачканда коры талкан да май кебек ○ 6721 +● 11913; 13946 +АЧКАННАН (1) ■ Бер көн карыны ачканнан кырык көн акыл сорама ○ 9630 +АЧКАНЧЫ (1) ■ Ир битен ачканчы гүр битен ач ○ 13469 +АЧКҮЗ (3) ■ Ачкүз олы кашык эләктерер ○ 9564 ● 9565; 9566 +АЧКҮЗНЕҢ (1) ■ Ачкүзнең кашыгы куенында ○ 9567 +АЧКЫЧ (4) ■ Алтын ачкыч ачалмаган йозак юк ○ 7732 ● 8228; 8233; 8241 +АЧКЫЧСЫЗ (1) ■ Гыйшык - төтенсез ут, ачкычсыз йозак, дәвасыз авыру, савытсыз эчемлек, +йөксез авырлык, туктау урыны билгесез сәфәр ○ 12687 +АЧКЫЧЫ (12) ■ Һәр ишекнең үз ачкычы ○ 8353 ● 10654; 11893; 13200; 15529; 15656; 16388 (2); +16496; 16498; 16576; 16646 +АЧКЫЧЫДЫР (2) ■ Ялкаулык - ярлылыкның ачкычыдыр ○ 6599 ● 9851 +АЧЛЫГЫ (2) ■ Миннәтле аштан карынның ачлыгы яхшы ○ 9308 ● 9536 +АЧЛЫГЫҢНЫ (1) ■ Карының туймастай җирдә ачлыгыңны белдермә ○ 9655 +АЧЛЫК (11) ■ Ак алабута - ачлык елның бодае ○ 1249 ● 1254; 1557; 1863; 2499; 7250; 9101; +9134; 9568; 9746; 15133 +АЧЛЫККА (1) ■ Ачлыкка түзеп була, суыкка - юк ○ 1072 +АЧЛЫКНЫ (1) ■ Туклыкта ачлыкны истә тот ○ 9719 +АЧЛЫКНЫҢ (1) ■ Бер ачлыкның бер туклыгы бар ○ 9628 +АЧЛЫКТА (4) ■ Ачлыкта бай баласы алдан үләр ○ 7140 ● 9569; 9570; 10257 +АЧЛЫКТАН (3) ■ Ачлыктан запас оның булсын, салкыннан запас туның булсын ○ 8888 ● 9571; +АЧМА (1) ■ Авызыңны күккә ачма, карга оялар ○ 10542 +АЧМАГАН (1) ■ Ачмаган ишеге юк, кермәгән тишеге юк ○ 8358 +АЧМАГАННЫ (1) ■ Әйтмәгәнне кем белә, ачмаганны кем күрә ○ 16228 +АЧМЫЙ (2) ■ Авызны пычак ачмый, тел ача ○ 15457 ● 16225 +АЧМЫЙЛАР (1) ■ Бер алучы өчен кибет ачмыйлар ○ 7886 +АЧМЫЙМ (1) ■ Әйтмим - кем белә, ачмыйм - кем күрә ○ 16325 +АЧНЫ (6) ■ Байлар ачны тук санар ○ 7229 ● 9534; 9573-9575; 9653 +АЧНЫҢ (8) ■ Байның бер юклыгы булыр, ачның бер туклыгы булыр ○ 7274 ● 9536; 9576-9580; +АЧСА (3) ■ Атың арыса - абруең китәр, карының ачса - кадерең китәр ○ 2609 ● 10095; 10607 +АЧТА (1 | 2) ■ Арыслан ачта төлке тук ○ 2035 ● 9553:1, :2 +АЧТАН (11) ■ Туфракны җир иткән - изгелек күргән, җирне туфрак иткән - ачтан үлгән ○ 1455 +● 6517; 9460; 9581-9583; 9720; 11499; 13317; 14433; 15175 +АЧТЫР (1) ■ Ачтыр - бүредер, ялангачтыр - шүредер ○ 9584 +АЧТЫРА (1) ■ Акыллы сүз тимер капканы да ачтыра ала ○ 15749 +АЧУ (36) ■ Беткә ачу итеп тунны утка якмыйлар ○ 4766 ● 4840; 5575; 7003; 8373; 8893; 8953; +12414; 12426-12429; 12430 (3); 12431-12437; 12438 (2); 12439-12442; 12462; 12516; 12576; +12582; 12615; 12637; 12645; 16909 +АЧУДАН (2) ■ Бер ачудан коега ташланып була, аннан җиде кат ачу белән дә чыгып булмый +○ 12462 ● 13615 +АЧУЛАНГАННЫ (1) ■ Һәр көлгәнне дусым димә, һәр ачуланганны дошманым димә ○ 5512 +АЧУЛАНДЫРЫП (1) ■ Ачучанны ачуландырып серен алалар ○ 12454 +АЧУЛАНМА (1) ■ Саулыкның кадерен белмәсәң, авыруга ачуланма ○ 15249 +АЧУЛАНМЫЙ (1) ■ Ягымлы сүзгә берәү дә ачуланмый, ачулы сүзгә берәү дә куанмый ○ 16143 +АЧУЛАНУ (1) ■ Кунак алдында кешене ачулану зур холыксызлык ○ 10089 +АЧУЛАНЫШСАҢ (1) ■ Ачуланышсаң да, соңгысын әйтмә ○ 12443 +АЧУЛЫ (7) ■ Ач күп ашар, ачулы күп сөйләр ○ 9547 ● 12444-12447; 12519; 16143 +АЧУЛЫНЫҢ (2) ■ Ачулының алдында торма ○ 12448 ● 12449 +АЧУНЫ (1) ■ Бүгенге ачуны иртәгә саклама ○ 12475 +АЧУНЫҢ (2) ■ Ачуның башы җүләрлек, ахыры үкенеп үләрлек ○ 12450 ● 12451 +АЧУТАШ (1) ■ Ачы сүз әйткәнче, ачуташ яла ○ 15768 +АЧУЧАН (3) ■ Кече казан ташучан, кече кеше ачучан ○ 10763 ● 12452; 12453 +АЧУЧАННЫ (1) ■ Ачучанны ачуландырып серен алалар ○ 12454 +АЧУЫ (11 | 1) ■ Халыкның ачуы яман, күңеле киң ○ 5081 ● 9545; 10673, :1; 10790; 11342; 11507; +12587; 12603; 13088 (2); 14221 +АЧУЫМ (1) ■ "Ып" дияргә ярамый, калка-чыга ачуым ○ 12658 +АЧУЫН (10) ■ Торма ачуын тоздан алу ○ 1640 ● 2062; 2474; 2739; 3553; 4838; 12461; 13387; +13570 (2) +АЧУЫННАН (1) ■ Киленнең уңганын морҗа ачуыннан ук белеп була ○ 13374 +АЧУЫҢ (4) ■ Ачуың килсә, йөзгә хәтле сана ○ 12455 ● 12456-12458 +АЧУЫҢА (2) ■ Акылыңа акыл куш, ачуыңа сабыр куш ○ 11491 ● 12433 +АЧУЫҢНАН (1) ■ Ачуыңнан ташка тип - үз аягың авыртыр ○ 12459 +АЧУЫҢНЫ (1) ■ Ачуыңны ат ит, акылыңны тезген ит ○ 12460 +АЧЫ (63 | 1) ■ Авыр күтәргән ачы кычкырган ○ 540 ● 1588; 1589; 4554; 4765; 4802; 5400; +7436 (2); 7547; 9094; 9111; 9114-9116; 9173; 9189; 9254; 9268; 9297 (2); 9342; 9355; 9424; +9571; 9656; 9673; 9715; 9754; 9783; 12116; 12197 (2); 12228 (2); 12441 (2); 12802; 14212; 14264; +14288:2; 14547; 15464; 15466; 15479; 15523; 15636; 15655; 15668; 15767-15769; 15770 (2); +16063; 16079; 16105; 16106; 16121; 16124; 16142 (2); 16508; 16573 +АЧЫГА (2) ■ Ачыга төче керми ○ 9117 ● 12102 +АЧЫГАННЫҢ (1) ■ Җаны ачыганның теле ачы ○ 15655 +АЧЫДАН (2) ■ Берәүләрнең теше ачыдан камашканда, берәүләрнеке төчедән камашыр ○ 9183 +● 15523 +АЧЫЙ (2) ■ Йокы кәрчемә кебек: биш сәгать эчендә ойый, алты сәгатьтә ачый ○ 6650 ● 9311 +АЧЫК (35) ■ Казанның өсте ачык булса, эткә намус ○ 3487 ● 5393; 5941; 6850; 7954 (2); 82298233; 8253; 8359; 8360; 8594; 9431; 9494; 9585; 10194; 10545; 10620; 10654-10657; 10665; +10675; 10720; 10938; 11031; 11226; 12026; 12679; 15276; 15418 +АЧЫККАН (3) ■ Бал капкан авыз япкан, ачыккан авыз ачкан ○ 9158 ● 9587; 15465 +АЧЫККАНГА (1) ■ Ашны ачыкканга бир, кызны гашыйгына бир ○ 13131 +АЧЫКМЫЙ (1) ■ Өч ел ачлык булса да, аш остасы ачыкмый ○ 9746 +АЧЫКНЫҢ (3) ■ Йөзе ачыкның күңеле ачык ○ 10665 ● 10938; 11226 +АЧЫКСАҢ (1) ■ Ачыксаң да чама белән аша ○ 9586 +АЧЫЛА (3) ■ Кәҗә булса, сарыкка юл ачыла ○ 3025 ● 8637; 8651 +АЧЫЛГАН (2) ■ Вакытсыз ачылган гөл тиз сулар ○ 1266 ● 8254 +АЧЫЛГАНДА (1) ■ Адашканда гаеп юк, кайтып өен тапкан соң; ачылганда гаеп юк, алдан үзе +япкан соң ○ 6720 +АЧЫЛГАНЫН (1) ■ Ишегенең кайсы якка ачылганын белмәү ○ 8368 +АЧЫЛМАГАН (2) ■ Сыерчык теле ачылмаган балага тел алып килә ○ 4117 ● 12898 +АЧЫЛМЫЙ (3) ■ Җил җилләми, томан ачылмый ○ 1191 ● 8270; 16410 +АЧЫЛЫР (5) ■ Читтә йөргән ачылыр ○ 6828 ● 10684; 12111 (2); 12516 +АЧЫМАГАН (1) ■ Ачымаган - төче, пешмәгән - чи ○ 9118 +АЧЫМЫЙ (1) ■ Сыер җиленендә сөт ачымый ○ 3200 +АЧЫНГАН (2) ■ Ачынган йоклар, ачыккан йоклый алмас ○ 9587 ● 15465 +АЧЫНГАННЫҢ (1) ■ Ачынганның теле ачы ○ 15466 +АЧЫНУ (1) ■ Ачу арты - ачыну ○ 12429 +АЧЫНЫ (6) ■ Ачыны күрмиенчә төчене белмәссең ○ 9119 ● 9120-9122; 9343; 9819 +АЧЫП (10) ■ Һавадагы торнага авызың ачып торма, ага! ○ 4139 ● 5204; 5715; 5761; 7242; 8617; +10499; 10568; 10608; 16707 +АЧЫРГАЛАНСА (1) ■ Чаян ачыргаланса, үзен үзе чагар ○ 4690 +АЧЫРЫҢ (1) ■ Җан ачырың булмаса, башым авырта димә ○ 11343 +АЧЫСЫ (2) ■ Ачысы булмаганның төчесе булмас ○ 9123 ● 9292 +АЧЫСЫЗ (1) ■ Ачысыз тоз юк, көнчелексез кыз юк ○ 12941 +АЧЫСЫН (2) ■ Тәмлене яратсаң, ачысын да ярат ○ 9361 ● 13387 +АЧЫСЫН-ТӨЧЕСЕН (1) ■ Дөньяның ачысын-төчесен татыган кеше ○ 14766 +АЧЫТКЫ (1) ■ Асты ачыткы, өсте бал, ахирәт, син карап ал ○ 9430 +АЧЫТУ (1) ■ Татлыны ачыту җиңел, ачыны татлы итү кыен ○ 9343 +АЧЫТЫП (1) ■ Ачыны төче итеп булмый, төчене ачытып булмый ○ 9122 +АЧ-ЯЛАНГАЧ (1) ■ Ач-ялангач бул, фигылең дөрес булсын ○ 12425 +АШ (155 | 3) ■ Таш белән атканга аш белән ат ○ 170 ● 836; 1255; 1374; 1517; 1845; 2499; 3460; +3462; 3824; 5286; 5291; 5297; 5312; 5401; 5509; 5835 (2); 5946; 5959; 6111; 6117; 6138; 6257; +6286-6288; 6295; 6319; 6327; 6344; 6878; 7419; 7481; 7490; 9045; 9095; 9107; 9124-9127; +9130-9134; 9170; 9181; 9186, :1; 9203; 9205; 9221 (2); 9252; 9270; 9310; 9316 (2); 9340; 9344; +9345; 9356; 9367; 9391; 9395; 9402; 9421; 9432-9434; 9439; 9448; 9538; 9542; 9557; 9558; 9560; +9588, :1, :2; 9589; 9590 (2); 9595; 9600; 9606; 9607; 9663; 9691; 9744; 9746; 9750; 9804; 98729875; 9881; 9927; 9943; 10052; 10066; 10087; 10137; 10155; 10189; 10241; 10242; 10757; 11009; +11325; 11504; 11843; 12160; 12224; 12309; 12359; 12779; 12787; 13236 (2); 13261; 13262; +13346; 13371; 13509; 13670; 13772; 13868; 14050; 14118; 14194; 14195; 14198; 14199; 14543; +14548; 14554; 14597; 14621; 14625; 14655; 14780; 14782; 15163 (2); 15336; 15339; 15582; +15771; 15772; 15933; 16055; 16398; 16467; 17031 +АША (56) ■ Урал таудай тау булмас, Урал аша су булмас ○ 194 ● 228; 563; 1608; 1829; 1830; +3712; 4236; 4503 (2); 5118 (2); 5151; 5354; 5978; 6025; 6224; 6276; 6735; 7119; 7877 (2); 8136; +8841; 8950; 9047; 9136; 9208; 9265; 9522; 9523 (2); 9586; 9591; 9616; 9685; 9734; 9760 (2); 9761 +(2); 9774; 10223; 10225; 10228; 10469; 10579; 10626; 11171; 11854; 14587; 14710; 15732; 15900; +15950; 16057 +АШАВЫ (2) ■ Атның яме - ашавы белән дә кашавы белән ○ 2577 ● 9768 +АШАВЫМ (1) ■ Арзан керешермен, ашавым белән кыйммәткә төшерермен ○ 9533 +АШАВЫНА (1) ■ Ашавына карап мал үсәр, ярына карап тал үсәр ○ 2349 +АШАВЫННАН (1) ■ Дәрвиш - ашавыннан, бай - яшәвеннән билгеле ○ 16977 +АШАВЫҢ (1) ■ Качып-посып каз ашаудан тынычлап ачы суган ашавың яхшырак ○ 9656 +АШАВЫҢНЫҢ (1) ■ Аша, аша, ашның актыгы булмас, ашавыңның актыгы булыр ○ 9760 +АШАГАН (67 | 8) ■ Шиңгән үләнне ашаган мал шиңгәк булыр ○ 1334 ● 1363; 1432 (2); 1537; +1594; 1643; 2141; 2350; 2381; 2622-2624; 3081; 3152; 3345; 3390; 3860:2; 4001 (2); 4226; 4335; +4444; 4445; 4483; 4975; 4983; 6065; 6204; 7157; 8764; 9100; 9145 (2); 9350; 9397:1; 9524 (2); +9525 (2); 9530 (2); 9553:1, :2; 9592-9598; 9611, :1, :2, :3; 9626 (2); 9658; 9671 (2); 9727; 9731; +9762; 9767; 9876; 10546; 11263; 11349; 12502; 12648; 13342:1; 14364; 14588; 14652; 15144 +АШАГАН-АШАГАН (1) ■ Аю да балны ашаган-ашаган да артына сылаган ○ 2077 +АШАГАНГА (4 | 2) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен +ашаганга ышанганнар ○ 7496 ● 9599; 9600; 9632; 14288:1, :2 +АШАГАНДА (14 | 1) ■ Үрдәк, ашаганда, хуҗасының өй кыегына карап ала, ди: "Ашасам, өй +кыегы да бар әле", - дип ○ 4415 ● 4416; 5298; 5390; 6026, :1; 6290; 9601-9603; 9923; 10641; +12087; 14676; 17081 +АШАГАННАН (3) ■ Аша, ашаганнан үлмәссең, Габдулла биясе түгелсең ○ 9591 ● 9604; 14792 +АШАГАННЫ (4) ■ Ач чагында ашаганны тук чагында онытма ○ 9553 ● 9605-9607 +АШАГАННЫҢ (4) ■ Ботка ашаганның буыны нык, өйрә ашаганның буыны сыек ○ 9192 (2) +● 9298; 9608 +АШАГАНЧЫ (5) ■ Тар җирдә тәгам ашаганчы, киң җирдә таяк ашаганың яхшы ○ 615 ● 2203; +3554; 8136; 9657 +АШАГАНЫ (2) ■ Су янына утырып сусыз икмәк ашаганы юктыр әле аның ○ 9491 ● 15062 +АШАГАНЫН (2) ■ Кол ашаганын мактар ○ 5825 ● 16547 +АШАГАНЫҢ (2) ■ Тар җирдә тәгам ашаганчы, киң җирдә таяк ашаганың яхшы ○ 615 ● 6027 +АШАГАЧ (1) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен ашаганга ышанганнар ○ 7496 +АШАГЫЗ (1) ■ "Бабайныкы - илнеке, әйдә, ашагыз!" - дип әйтте, ди, бер борынгы кияү ○ 13406 +АШАГЫНЫҢ (1) ■ Ашагының аты узганчы, авылның эте узсын ○ 5160 +АШАДЫ (2) ■ Аш ясаучы аш ясады, кемгә боерган, шул ашады ○ 9590 ● 13342 +АШАДЫК (1) ■ Шулай итеп, чат май итеп, суга манып ашадык ○ 9789 +АШАДЫМ (3) ■ Бал белән май ашадым - авызымда юк, ал белән гөл кидем - иңемдә юк ○ 9156 +● 9403; 9526 +АШАДЫҢ (2) ■ Ит ашадың - дәрт алдың, шулпа ашадың - шифа алдың ○ 9224 (2) +АШАК (1) ■ Үләннән ашак, судан тонык ○ 1368 +АШАЛ (1) ■ Сыртланнан ашалганчы арысланнан ашал ○ 2333 +АШАЛГАНЧЫ (1) ■ Сыртланнан ашалганчы арысланнан ашал ○ 2333 +АШАЛМАС (1) ■ Һәр кошның да ите ашалмас ○ 3886 +АШАМА (3) ■ Әлү кагына шик��р төреп ашама ○ 9401 ● 9682; 10129 +АШАМАГАН (6) ■ Елына бер балтырган ашамаган кешенең эче кортлар, имеш ○ 1278 ● 2069; +3049; 7636; 9351; 13883 +АШАМАГАНДА (1) ■ Ашамаганда турама, сорамаганда сөйләмә ○ 15773 +АШАМАГАННЫҢ (1) ■ Сарымсак ашамаганның авызыннан ис килмәс ○ 1612 +АШАМАЙ (1) ■ Туйга барсаң җик кашавай: чана печән ашамай ○ 13314 +АШАМАС (14 | 2) ■ Ашамас җирдә җимеш күп ○ 1800 ● 2088 (2); 2158; 2798; 3624, :1, :2; 4604; +7947; 9120; 9121; 9464; 9478; 10106; 17059 +АШАМАСА (8) ■ Бүренең авызы ашаса да кан, ашамаса да кан ○ 2187 ● 2899; 3063; 3736; 4324; +5956; 9609; 12012 +АШАМАСАҢ (6) ■ Эшләмичә ашап булмый, ашамасаң яшәп булмый ○ 6214 ● 7877; 9104; 9226; +9619; 14561 +АШАМАСЛАР (1) ■ Тавык түгел, йолкып ашамаслар ○ 4359 +АШАМСАК (2) ■ Атың ашамсак булса - уңдың, хатының ашамсак булса - бөлдең ○ 13609 (2) +АШАМЫЙ (18) ■ Бер юлдан йөргән бүреләр берен бере ашамый ○ 2125 ● 3198; 3514; 3589; +3625; 3804; 4728; 5745; 6028; 6073; 6216; 6749; 9610; 9670; 9740; 10117; 10119; 12757 +АШАМЫЙБЫЗ (1) ■ Салада торсак, печән ашамыйбыз ләбаса ○ 5277 +АШАМЫЙЛАР (2) ■ Тавык күкәй салмас борын чебешен ашамыйлар ○ 4313 ● 5778 +АШАМЫЙМ (3 | 4) ■ Ашамыйм дигән алтмыш коймак ашаган ○ 9611 ● 9611:1, :2, :3; 13342, :1; +АШАМЫЙСЫҢМЫ (1) ■ Кунакка "ашамыйсыңмы?" дигәнче "ашама" диген ○ 10129 +АШАП (24) ■ Җәй көне дип яфрак ашап булмый ○ 1012 ● 1630; 3066; 3943; 4325; 4409; 4764; +6214; 7435; 9128; 9261; 9290; 9612-9614; 9629; 9633; 9641; 9763; 10993; 11116; 13308; 13402; +АШАП-АШАП (1) ■ Борчаклы өйрә бер чара, ашап-ашап туймас бай чура ○ 9188 +АШАП-ЭЧЕП (1) ■ Туйга барсаң борын бар, борын барсаң - урын бар; ашап-эчеп туй да кайт, +соңга калсаң - сугыш бар ○ 13305 +АШАР (61) ■ Ерганаклар Идел ясар, аларны Идел ашар ○ 380 ● 1410; 1537; 1665; 1688; 2067 (2); +2098; 2309; 2703; 2930; 3256; 3350; 3358; 3475; 3925; 4416; 4780; 4862 (2); 5797; 5816 (2); +6205; 6445 (2); 6965 (2); 7490; 9207; 9248; 9382; 9441; 9524 (2); 9525 (2); 9547; 9615; 9616; +9618; 9678; 10120; 10124; 11486; 11847; 11954 (2); 12911 (2); 13143; 14118; 14625 (2); 14806; +15582 (2); 16384; 16987 (2); 17017 +АШАРГА (16 | 1) ■ Эресе эре, вагы вак - ашарга нәрсә юк ○ 659 ● 2774; 3586; 3627; 6410; +6413:1; 6547; 6596; 7746; 9163; 9363; 9617; 9747; 9777; 10214; 10547; 11800 +АШАРСЫҢ (20) ■ Җәй эшләсәң, кыш ашарсың ○ 1015 ● 1386 (2); 1411; 1529; 1794; 1799; 2158; +5304; 5827; 6088; 6107; 6220; 6221; 9537; 9620; 9672 (2); 9677; 13645 +АШАРЧЫЛЫКТА (1) ■ Тауда туган колынның ике күзе ташта булыр, ашарчылыкта туган +баланың ике күзе ашта булыр ○ 14048 +АШАРЫНА (2) ■ Эшләренә иренгән - ашарына сөренгән ○ 6548 ● 9618 +АШАСА (10) ■ Бүренең авызы ашаса да кан, ашамаса да кан ○ 2187 ● 2829; 3955 (2); 4638; 7220; +7472; 14854; 17017; 17060 +АШАСАМ (1) ■ Үрдәк, ашаганда, хуҗасының өй кыегына карап ала, ди: "Ашасам, өй кыегы да +бар әле", - дип ○ 4415 +АШАСАҢ (20) ■ Бер уч көнбагыш ашасаң, ике уч кабыгы чыгар ○ 1539 ● 4282; 4404; 6225; +6226; 8832; 9129; 9202; 9225-9227; 9247; 9403; 9435; 9619; 9672 (2); 9673; 9738; 9749 +АШАСЫ (1) ■ Ашасы җирдә аш бар, эчәсе җирдә су бар ○ 9130 +АШАСЫН (3) ■ Танымаган бүре ашаганчы, таныган эт ашасын ○ 2203 ● 2305; 3554 +АШАТ (1) ■ "Йорт башыңны сат та мине ашат!" - дип әйтә, ди, үрдәк ○ 4406 +АШАТА (8) ■ Кара май ак май ашата ○ 289 ● 1375; 4472; 6004; 6410; 9157; 14940; 16494 +АШАТКАН (1) ■ Миргә ашаткан икмәк югалмый ○ 5040 +АШАТКАНГА (1) ■ Ашаганга аз, ашатканга күп ○ 9599 +АШАТКАНДА (1) ■ Эт тә ашатканда койрык болгар ○ 3641 +АШАТМА (2) ■ Бүрене күпме ашатма, һаман урманга таба бага ○ 2182 ● 9622 +��ШАТМАСАҢ (1) ■ Ашатсаң ашарсың, ашатмасаң катарсың ○ 9620 +АШАТМЫЙ (2) ■ Көтүче эте ашамый да, ашатмый да ○ 3514 ● 3625 +АШАТМЫЙЛАР (1) ■ Этне ауга барганда гына ашатмыйлар ○ 3699 +АШАТСА (1) ■ Карга күке баласын күпме ашатса да, "кәккүк" дип кычкырыр ○ 3973 +АШАТСАҢ (3) ■ Этне күп ашатсаң, хуҗасын тешли ○ 3705 ● 9620; 14228 +АШАТУ (1) ■ Талымлы дуңгызны ашату кыен ○ 2902 +АШАТЫР (4 | 2) ■ Бал балчык ашатыр, балан камыр ашатыр ○ 9153 (2) ● 9153:1, :3; 15553 (2) +АШАТЫРГА (1) ■ Яз өйләнгән кеше хатынны эшләтергә ала, көз өйләнгән кеше ашатырга ала +○ 13216 +АШАУ (16) ■ Җанны борча ашау ○ 4858 ● 5380; 5986; 6166; 6889; 9234 (2); 9674; 9676; 9709; +9764; 9766; 9776; 10491; 10506; 15725 +АШАУГА (1) ■ "Бу ни гаҗәп, бу ни хикмәт: бер ашауга бөтен икмәк!" - дип әйткән, ди, бер +кеше ○ 9640 +АШАУДАН (4) ■ Сыер ашаудан туймас ○ 3182 ● 4412; 9656; 9676 +АШАУ-ЭЧҮ (2) ■ Ашау-эчү байларча, өстә кием юкарак ○ 7515 ● 9765 +АШКА (38 | 6) ■ Ат суйган көнне ашка итне күп салалар ○ 2510 ● 3271; 3540; 4837; 5297; 6213; +6289; 6325; 6328; 6505; 9135; 9186:2; 9317; 9320; 9392; 9436; 9437; 9588, :1, :2, :3; 9617; 10060; +10061; 10536; 10601; 10889; 11229; 11810; 11815; 12274; 12328; 12942; 13064; 13070; 13308; +14215, :1, :2; 15031; 15540; 15919; 16389; 16792 +АШКАЗАНЫНА (1) ■ Татлы - тешкә дошман, ачы - ашказанына дус ○ 9342 +АШКАН (5) ■ Тәртәдән ашкан айгыр яман ○ 2766 ● 6208; 6790; 6810; 13794 +АШКЫНГАН (1) ■ Артык ашкынган ашсыз калыр ○ 11795 +АШКЫНГАНЫ (1) ■ Явызның ашкынганы ялган ○ 12204 +АШЛАГАН (2) ■ Ашлаган җир аш бирә, ашламаган җир таш бирә ○ 1374 ● 1375 +АШЛАМАГАН (1) ■ Ашлаган җир аш бирә, ашламаган җир таш бирә ○ 1374 +АШЛАСАҢ (1) ■ Алмагачны ашласаң, тәмле алма ашарсың ○ 1794 +АШЛЫ (2) ■ Ашлы табактан аша атлама ○ 9136 ● 16964 +АШЛЫГЫҢ (1) ■ Амбарың белән мактанма, ашлыгың белән мактан ○ 1370 +АШЛЫК (11 | 2) ■ Ашлык - ил байлыгы ○ 1376 ● 1377; 1378; 1388; 1422 (2); 1462, :1, :3; 1464; +1488; 9434; 13797 +АШЛЫКНЫ (2 | 2) ■ Ашлыкны арба өйгә кертә, чана базарга илтә ○ 1379 ● 1424:1, :1; 7927 +АШЛЫКНЫҢ (3) ■ Ашлыкның да отчыгы була ○ 1380 ● 1381; 11792 +АШМА (1) ■ Бар булсаң ашма, юк булсаң шашма ○ 7544 +АШМАЦЫ (1) ■ Ашмацы бармак яласа да туяр ○ 9621 +АШМЫЙ (2) ■ Күпме кыркылдаса да, тавык очып тау ашмый ○ 4291 ● 16922 +АШНЫ (13) ■ Ашны бергә пешерсәң, куе була ○ 4870 ● 5299; 6908; 7399; 9137; 9138; 9277; +9532; 9644 (2); 9902; 12943; 13131 +АШНЫҢ (12) ■ Дуслар белән ашау ашның ләззәтен арттыра ○ 5380 ● 9096; 9139; 9140; 9189; +9331; 9348; 9679; 9760; 9877; 10062; 15774 +АШСА (1) ■ Шатлыгың ашса да - җыр, кайгы басса да - җыр ○ 16417 +АШ-СУСЫЗ (1) ■ Читкә ышанган - ирсез, колга ышанган - улсыз, дошманга ышанган - кулсыз, +байга ышанган аш-сусыз калган ○ 13758 +АШ-СУЫН (1) ■ Ир-ат булса, йорт-җирен макта; хатын-кыз булса, аш-суын макта ○ 13809 +АШСЫЗ (3) ■ Ишәк, ашсыз калса да, эшсез калмас ○ 2954 ● 9141; 11795 +АШТА (3) ■ Аз кулны ашта күр, күп кулны эштә күр ○ 6011 ● 11167; 14048 +АШТАН (8) ■ Аштан олы булып булмый ○ 9142 ● 9308; 9438; 11499; 14469; 14935; 15164; 15175 +АШТЫМ (1) ■ Тырыштым - таудан аштым ○ 6624 +АШУСЫЗ (2) ■ Ашусыз булса - таудан биз, үткелсез булса - судан биз ○ 111 ● 5811 +АШЧЫ (1) ■ Мең кешегә бер башчы, ун кешегә бер ашчы ○ 5598 +АШЪЯУЛЫКТА (1) ■ Кырда эзе булмаганның ашъяулыкта күзе булмас ○ 1421 +АШЫ (46 | 1) ■ Эт ашы - кара боламык ○ 3555 ● 4448 (2); 6029; 6184 (2); 6188 (2); 6189; 6190; +6192; 6640; 7267 (2); 7304; 7466; 7702; 8126, :1; 9066; 9143; 9144; 9182; 9193 (3); 9273; 9284; +9418; 9733; 9878; 10090; 10262; 10359; 10613; 11826; 11920; 11925; 11957 (2); 12887; 13285; +14192; 14570; 14623; 16911; 16927 +АШЫГУ (8) ■ Ашыгу - ахмаклык ○ 11801 ● 11802-11805; 11891; 11893; 11896 +АШЫГЫ (1) ■ Ашыкканның ашыгы чыккан ○ 11813 +АШЫГЫП (3) ■ Җәй бар, кыш бар, ашыгып ни эш бар ○ 1068 ● 11806; 15191 +АШЫГЫР (4) ■ Кичке эш кичегер, иртәнгесе ашыгыр ○ 6085 ● 6286; 14086 (2) +АШЫГЫЧ (1) ■ Ашыгыч эшкә шайтан катыша ○ 11807 +АШЫЙ (75 | 1) ■ Тутык тимерне ашый ○ 316 ● 1092; 1797 (2); 1833; 2156; 2261 (2); 2360; 2527; +2631 (2); 2695; 2881; 2907; 2913; 3104; 3107; 3346; 3379; 3556; 3565; 3802 (2); 4047; 4080:1; +4425 (2); 4591; 4611; 4741 (2); 4777; 4783; 4786; 4851 (2); 6206; 6329 (2); 6768; 7361 (2); 7662; +8222 (2); 9399 (2); 9622; 9791 (2); 10024; 10530; 10823 (2); 11005; 11027; 11427; 11912; 11921; +12170 (2); 12536; 12564 (2); 13046 (2); 13073; 13486; 13532; 13875; 14919 (2); 14950 (2); 16725 +АШЫЙЛАР (2) ■ Вакытсыз кычкырган әтәчне суеп ашыйлар ○ 4366 ● 9945 +АШЫЙМ (6) ■ Ат кебек ашыйм, ат кебек эшлим ○ 2742 ● 4429; 9623; 9745; 9753; 9784 +АШЫЙСЫ (5) ■ Кортлар, тизрәк бал җыегыз, чебен агагызның ашыйсы килгән! ○ 4784 ● 7790; +9624; 9625; 14083 +АШЫЙСЫН (1) ■ Эт ашыйсын бет ашый ○ 3556 +АШЫЙСЫҢ (6) ■ Чикләвек ашыйсың килсә, тешеңне жәлләмә ○ 1763 ● 1828; 4446; 6114; 9264; +АШЫК (9) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да узар +○ 3081 ● 3446; 6239; 6675; 6731; 9145; 15425; 15595; 16469 +АШЫККАН (16) ■ Ашыккан су диңгезгә җитмәс ○ 344 ● 3463; 6258; 7005; 10373; 11808-11812; +12944; 12945; 12959; 13041; 15467; 16720 +АШЫККАННАН (1) ■ Ашыкмасаң тиз җитәрсең, ашыкканнан узып китәрсең ○ 11817 +АШЫККАННЫҢ (2) ■ Ашыкканның ашыгы чыккан ○ 11813 ● 11814 +АШЫКМА (5) ■ Үгез җиксәң ашыкма, җай йөргәнгә пошыкма ○ 3312 ● 6239; 8122; 11815; 15595 +АШЫКМАГАН (1) ■ Ашыкмаган арба белән куянга җитәр ○ 11816 +АШЫКМАС (1) ■ Йорты янса да ашыкмас ○ 8371 +АШЫКМАСАҢ (1) ■ Ашыкмасаң тиз җитәрсең, ашыкканнан узып китәрсең ○ 11817 +АШЫКМЫЙ (3) ■ Акрын баскан ат булган, ашыкмый йөргән ир булган ○ 11790 ● 12482; 13578 +АШЫКСА (1) ■ Су ашыкса да, таш - ятыр ○ 424 +АШЫКСАҢ (5) ■ Картаерга ашыксаң, карт ит аша ○ 9265 ● 11818; 11819; 11889; 11976 +АШЫКТЫРМАСАҢ (1) ■ Хәерле эшне ашыктырмасаң, шайтан катыша ○ 16762 +АШЫМ (5) ■ Элеккедәй эшем юк, бәйрәмдәгедәй ашым юк ○ 6716 ● 9309; 9419; 9439; 9510 +АШЫН (11) ■ Теләнченең теләгән ашын кем бирсен ○ 5899 ● 6047; 7268; 9767; 10946; 11921; +12677; 14317; 15144; 16946; 17043 +АШЫНА (5) ■ Туйга да шул әтәч башын өзәләр, үлек ашына да ○ 4377 ● 6030; 9146; 9468; 9879 +АШЫННАН (1) ■ Яманның биргән ашыннан яхшының биргән суы артык ○ 12286 +АШЫНЫҢ (1) ■ Кеше ашының тозын татыма ○ 9274 +АШЫҢ (11) ■ Атың барда җир таны, ашың барда ир таны ○ 2613 ● 8350; 9309; 9409; 10061; +10063; 13573; 13633; 14677 (2); 16912 +АШЫҢА (3) ■ Ашыңа ни салсаң, кашыгыңа шул чыгар ○ 9147 ● 9362; 9440 +АШЫҢНАН (1) ■ Ашыңнан бигрәк кашың булсын ○ 10064 +АШЫҢНЫ (5) ■ Дошманга ашыңны бирсәң, башыңа менәр ○ 5326 ● 6965; 9441; 9791; 12170 +АШЫР (1) ■ Яхшылыкны таудан ашыр, яманлыкны аяк астына яшер ○ 12373 +АШЫРА (2) ■ Кыюлык тау ашыра, гайрәт диңгез кичерә ○ 11192 ● 15521 +АШЫРЫР (2) ■ Байның арбасы таудан тауга ашырыр, ярлының арбасы тигез җирдә шашырыр +○ 7266 ● 12683 +АЮ (51 | 3) ■ Алманың асылын аю ашый, чикләвекнең төшен корт ашый ○ 1797 ● 2011; 20672082; 2088; 2096-2099; 2102-2107; 2109-2111; 2223, :1, :2, :3; 4862; 5715; 6161; 6660; 6668; +11073; 11074; 11185; 11525; 12103; 12431; 12437; 13580; 13920; 14718; 15519; 15842; 16470 +АЮ-БҮРЕ (1) ■ Агай-энедән аю-бүре курыккан ○ 14549 +АЮГА (5) ■ Аюга атаган бүрегә була ○ 2083 ● 2084; 2100; 2101; 3809 +АЮДАН (4) ■ Аюдан курыккан бүрегә юлыккан ○ 2085 ● 2086; 2087; 3805 +АЮНЫ (8) ■ Аю урманны саклый, урман аюны саклый ○ 2082 ● 2088-2093; 12461 +АЮНЫКЫН (1) ■ Аюныкын бүрегә ходай язган күрергә ○ 2094 +АЮНЫҢ (3) ■ Аюның йөрәген май басар, майдан йокы басар ○ 2095 ● 2096; 2108 +АЮЧЫ (1) ■ Безнең әти - аючы, эшләмичә баючы ○ 2112 +АЯГАН (10) ■ Ат аяган ат менәр, тун аяган тун кияр ○ 2475 (2) ● 2476 (2); 3849; 5677; 5686; +10374; 11350; 12054 +АЯГЫ (49) ■ Төлкенең тәҗрибәлесе капкынга ике аягы белән эләгер ○ 2316 ● 2351; 2420; 2477; +2487; 2559; 2571 (4); 2615; 2787; 2803; 2976; 3270; 3368; 3387; 3639; 4124; 4672; 4892; 6451; +7097; 8449; 10005; 10006; 10335; 10880; 10881 (2); 10882; 10981-10985; 11004 (2); 11014; +11016; 11043; 12080; 12105; 12226; 13367; 13757; 15370; 15752; 16161 +аягы → башы-аягы +АЯГЫМ (4) ■ Башым эчтә, аягым тышта ○ 10338 ● 10986; 10987; 16448 +АЯГЫН (34 | 1) ■ Арыслан, айга менәмен дип, аягын сындырган ○ 2032 ● 2225; 2478, :1; 2479; +2480; 2805; 3183; 3557; 3558; 3714; 4160; 4586; 4702; 5915; 6726; 6873; 7167; 10878; 10900; +10904; 10977; 10988; 11005 (2); 11012; 11017; 11044; 11820; 11829; 12293; 15334; 16810; 17022; +АЯГЫНА (8) ■ Колан тоягына ком терәк, кош аягына җил терәк ○ 2233 ● 2472; 3097; 3245; 3897; +4122; 8138; 10915 +АЯГЫНДА (2) ■ Аягында итеге барга бөтен җир өсте күн ○ 9028 ● 9075 +АЯГЫННАН (8) ■ Яхшы ат аягыннан калыр ○ 2711 ● 3076 (2); 3822; 4404; 9660; 16696; 16701 +АЯГЫҢ (14 | 2) ■ Түбәң күктә булса да, аягың җирдә булыр ○ 68 ● 1661:2; 2505; 6738; 8171; +8176; 8429:1; 10883-10885; 10907; 10947; 10989; 10990; 12459; 14928 +АЯГЫҢА (7) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе +аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 4799; +8899; 10274; 11054; 12209; 16476 +АЯГЫҢДАГЫ (1) ■ Аягыңдагы итегең тар булса, дөньяның киңлегендә ни файда ○ 9029 +АЯГЫҢ-КУЛЫҢ (1) ■ Песием, "перес", аягың-кулың дөрес, тычкан тотарга кереш ○ 3392 +АЯГЫҢНАН (1) ■ Күккә менсәң - аягыңнан тартыр, җиргә керсәң - колагыңнан тартыр ○ 101 +АЯГЫҢНЫ (4) ■ Идел кичмичә аягыңны киптермә ○ 383 ● 8429; 12590; 16339 +АЯЗ (13) ■ Алды болыт булса, арты аяз ○ 1070 ● 1074; 1209-1211; 1286; 1408; 1801; 6857; 8889; +11102; 13616; 13728 +АЯЗ-АЯЗ (2) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр аппагым ○ 1073 ● 6447 +АЯЗЫ (1) ■ Көн буран дип көенмә, аязы булыр соңында; мулла килде дип сөенмә, ниязы булыр +соңында ○ 17005 +АЯК (57 | 1) ■ Ай да килгәнгә аяк, көн дә килгәнгә таяк ○ 750 ● 1970; 2426; 2571:1; 3786; 4657; +6542; 6707; 6739; 8332; 8887 (2); 9040; 9047; 10054; 10222; 10233; 10244; 10261; 10325; 10708; +10886-10892; 10902; 10908; 10954 (3); 10959; 10973; 10986; 10991-10996; 11006; 11040; +11308; 11965; 12350; 12373; 12521; 12992; 13555; 14127; 14811; 14867; 15468; 15540; 15775 (2) +аяк → баш-аяк, кашык-аяк +АЯККА (20) ■ Көн суыгы - колакка көч, юл бозыгы - аякка көч ○ 1117 ● 1308; 4303; 4767; 5352; +5356; 6767; 8951; 9057; 9071; 10230; 10236; 10250; 10893; 10956; 10997 (2); 11007; 11312; 16682 +АЯКЛАНЫП (1) ■ Шәп мал аякланып туа ○ 2418 +АЯКЛАРЫ (3) ■ Бүрене аяклары туйдыра ○ 2180 ● 4133; 10332 +АЯКЛАРЫН (1) ■ Дуңгызны өстәл артына утыртсаң, аякларын өстәлгә куяр ○ 2895 +АЯКЛАРЫННАН (1) ■ Аякларыннан күккә ассаң да, алты хәреф төшми авызыннан ○ 16697 +АЯКЛЫ (8) ■ Дүрт аяклы хайван да сөртенә ○ 2357 ● 2495; 2641; 4272; 8411; 16152; 16180; 16181 +АЯКЛЫГА (1) ■ Аяклыга юл бирмәс, авызлыга сүз бирмәс ○ 10998 +АЯКНЫ (3) ■ Кар матур да, аякны туңдыра ○ 1095 ● 8762; 10257 +АЯКНЫҢ (1) ■ Сырлы аякның сыры китсә дә сыны китми, ди ○ 9957 +АЯКСЫЗ (1) ■ Елан - аяксыз, ялган - тамырсыз ○ 15856 +АЯКСЫЗНЫҢ (1) ■ Аяксызның җитмәгән җире юк, колакайның ишетмәгән сүзе юк ○ 15193 +АЯКТА (2) ■ Дус күзе башта, дошман күзе аякта ○ 5368 ● 5582 +АЯКТАН (4) ■ Ат аяктан тузмый, тамактан туза ○ 2481 ● 9144; 10894; 15194 +АЯМА (3) ■ Байның малын аяма ○ 7293 ● 14051 (2) +АЯМАГАН (5) ■ Явын аямаган яуны җиңәр, малын аямаган дауны җиңәр ○ 5654 (2) ● 7388; +10716; 11350 +АЯМАС (1) ■ Мал өчен үз җанын аямаган - кеше җанын аямас ○ 7388 +АЯМДА (1) ■ Аямда булса ялармын, апамда булса кабармын ○ 14562 +АЯП (1) ■ Аяп орган авыртмас ○ 5542 +АЯР (2) ■ Яудан аяр җаным юк, судан аяр туным юк ○ 5710 (2) +АЯУЛЫ (1) ■ Ай да килгән аяулы, көн дә килгән кисәүле ○ 749 +АЯУЛЫЛАР (1) ■ Аяулылар аягын сузган ○ 11820 +АЯУНЫ (1) ■ Балта гомер буе баш исә дә, кискәндә аяуны белми ○ 1888 +Ә (8) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтермен", - дип ○ 884 +● 2145; 2929; 8857; 10608; 14002; 15094; 16319 +ӘБӘТ (1) ■ Тәтәй бара, мин дә барам әбәт чиләк күтәреп ○ 14582 +ӘБҖӘТКӘ (1) ■ Әлхәм белән Әбҗәткә без кермибез әҗәткә ○ 16955 +ӘБИ (5) ■ Әби патшадан калган ○ 6001 ● 14060; 15011; 15134; 15135 +ӘБИДӘЙ (1) ■ Яман кием яшь кызны әбидәй, әбине пәридәй итәр ○ 8829 +ӘБИЕҢӘ (1) ■ Әбиеңә сәлам әйт, бабаң утырмага килсен ○ 15153 +ӘБИЕҢНЕҢ (1) ■ Бабаңның сакалын әбиеңнең иягенә куяр хәл юк ○ 15014 +ӘБИНЕ (1) ■ Яман кием яшь кызны әбидәй, әбине пәридәй итәр ○ 8829 +ӘВӘЛӘНГӘН (1) ■ Ир белән хатын икесе бер камырдан әвәләнгән ○ 13816 +ӘВӘЛӘСӘҢ (1) ■ Комны күпме әвәләсәң дә берекмәс ○ 139 +ӘВЕН (3) ■ Әвен сугып кайту ○ 1510 ● 6582; 16812 +ӘВЕНЕ (1) ■ Әвене янган кеше сымак кылана ○ 1511 +ӘВЕНЕНӘ (1) ■ Әвененә ут капканмыни ○ 8587 +ӘВЕНЕҢ (1) ■ Төсең-битең җир булган, әвенең янды мәллә ○ 10736 +ӘВЕРЕЛӘ (2) ■ Ләйсән суын җиде ел сакласаң, энҗегә әверелә, имеш ○ 1122 ● 16729 +ӘГӘР (6) ■ Әгәр тавышы булса, балык та җырлар иде ○ 4529 ● 5681; 14005; 14511; 16320 (2) +ӘГӘР-МӘГӘР (1) ■ "Әгәр-мәгәр" янында "мәгәр-тәгәре" бар ○ 16203 +"ӘГӘР"НЕ (1) ■ "Әгәр"не чәчкәч, "мәгәр" үскән ○ 16202 +ӘГУЗЕ (1) ■ Әгузе - тана күзе, бисмилла - мулла сүзе ○ 16954 +ӘДӘБЕ (1) ■ Кыз кылыгы белән сөйкемле, ул әдәбе белән сөйкемле ○ 14124 +ӘДӘБИЯТЫ (1) ■ Милләтнең теле - үзенең әдәбияты ○ 16385 +ӘДӘМ (84 | 5) ■ Ибне әдәм кисә торыр - урман халкы үсә торыр ○ 1914 ● 2319; 5483; 5506; 5787; +6007; 6018; 6019; 6461 (2); 6866; 8758; 8776; 9244; 9395; 9396; 9815; 10308:1; 11058; 11066; +11069; 11078, :1; 11115; 11280; 11320-11323; 11324:1; 11389; 11848 (2); 11894; 12096; 12101; +12148; 12189; 12190 (2); 12236; 12334; 12617-12619; 12786; 12918; 13149; 14085; 14086; +14402; 14454 (2); 14470; 14552; 14743; 14808; 14966-14969; 15003; 15026 (2); 15136; 15642; +15650; 15733, :1; 15762, :1; 16068; 16184 (3); 16204; 16205; 16242; 16396; 16470; 16653; 16684; +16685; 16717; 16793; 16794; 16888; 16996; 17008 +ӘДӘМГӘ (4) ■ Әдәмгә кол булганчы, койрык так та эт бул ○ 5977 ● 7439; 9003; 12237 +ӘДӘМЛЕКТӘН (1) ■ Үзе әдәмлектән чыкканның киеме киемлектән чыгар ○ 11341 +ӘДӘМНӘН (3) ■ Бай әдәмнән бәла дә куркыр ○ 7200 ● 11325; 11863 +ӘДӘМНӘР (1) ■ Ил кадерен белмидер ил эчендә яманнар; җир кадерен белмидер җир икмәгән +әдәмнәр ○ 4932 +ӘДӘМНЕ (7) ■ Аракы әдәмне әдәм итмәс, әрәм итәр ○ 9815 ● 10427; 11323; 15339; 15783; +15845; 16206 +ӘДӘМНЕКЕ (1) ■ Елан агуы тешендә, әдәмнеке - телендә ○ 15480 +ӘДӘМНЕҢ (6) ■ Алтын әдәмнең акылын алыр ○ 7758 ● 11324; 11827; 14087; 14970; 16794 +ӘДӘП (10) ■ Акылның кадере әдәп белән, куәтнең кадере сәләт белән ○ 11061 ● 11175; 11253; +11281; 11323; 11376; 11390; 11473; 13777; 15651 +ӘДӘПЛЕ (4) ■ Әдәпле кунак китәр вакытын үзе белер ○ 10197 ● 11326; 13056; 16651 +ӘДӘПЛЕНЕҢ (1) ■ Әдәпленең күлмәге сәдәпле, үзе матур гадәтле ○ 11327 +ӘДӘП-НӘЗАКӘТ (1) ■ Хатын-кызны бизәктән дә бигрәк әдәп-нәзакәт бизи ○ 13724 +ӘДӘПСЕЗ (4) ■ Әдәпсез хуҗага кунак булып килмә ○ 10198 ● 11328; 11393; 13095 +ӘДӘПСЕЗНЕҢ (1) ■ Әдәпле кеше солтан, әдәпсезнең бите олтан ○ 11326 +ӘДӘПТӘ (1) ■ Матурлык күлмәк белән сәдәптә түгел, оят белән әдәптә ○ 10688 +ӘДИП (2) ■ Телең-каләмең белән генә әдип булма, акылың-холкың белән дә әдип бул ○ 16412 (2) +ӘДРӘС (1) ■ Әдрәс бишмәт, теләсә нишләт ○ 8990 +ӘҖӘЛ (9) ■ Байга бөлмәк әҗәл, фәкыйрьгә үлмәк әҗәл ○ 7205 (2) ● 12623; 15375; 15392-15396 +ӘҖӘЛГӘ (1) ■ Һәр әҗәлгә бер сәбәп ○ 15435 +ӘҖӘЛДӘН (4) ■ Бурычтан котылып булса да, әҗәлдән котылып булмый ○ 15374 ● 15397-15399 +ӘҖӘЛЕ (6) ■ Бүренең әҗәле эттән булыр ○ 2189 ● 3055; 3424; 4006; 9811; 11336 +ӘҖӘЛЕҢ (2) ■ Егылсаң нардан - әҗәлең әллә кайдан ○ 2924 ● 14007 +ӘҖӘЛЕҢНЕ (1) ■ Әҗәлеңне нәрсәдән табачагың маңгаеңа язылмаган ○ 15400 +ӘҖӘЛЛЕ (1) ■ Абруйлы егеткә әҗәлле куян юлыга, ди ○ 12815 +ӘҖӘЛНЕҢ (1) ■ Әҗәлнең даруы - кызыл балчык ○ 15401 +ӘҖӘЛСЕЗ (1) ■ Кеше анасыз тумас, әҗәлсез үлмәс ○ 14237 +ӘҖӘТ (4) ■ Әҗәт алганда үпкә юк ○ 8193 ● 8194-8196 +ӘҖӘТКӘ (2) ■ Әҗәткә алып баемассың ○ 8197 ● 16955 +ӘҖЕР (1) ■ Сабыр әдәм сансыз әҗер алыр, сабырсызлык башка кайгы салыр ○ 11894 +ӘЗ (4) ■ Күпчелек әз орса да үтерә, әз бирсә дә тутыра ○ 5037 (2) ● 6904; 8174 +ӘЗЕНӘ (1) ■ Күбенә түзгәнне әзенә түзәрсең ○ 11973 +ӘЗЕР (4) ■ Сөңгеле яуга тимер калканың әзер булсын ○ 5628 ● 7631; 9631; 10213 +ӘЗЕРЛӘ (4) ■ Атыңнан элек йөгәнеңне әзерлә ○ 2618 ● 6916 (2); 9363 +ӘЗЕРЛӘМӘ (1) ■ Иргә барганчы биләүсә әзерләмә ○ 13163 +ӘЗЕРЛӘН (2) ■ Кадерең барда кадерлән, кадерең беткәч үләргә әзерлән ○ 11138 ● 15379 +ӘЗЕРЛӘНСӘҢ (1) ■ Йортта әкренләп әзерләнсәң, юлда иркенләп йөрерсең ○ 6764 +ӘЗЕРЛӘП (3) ■ Җәй көне чанаңны, кыш көне арбаңны әзерләп куй ○ 1010 ● 7435; 15449 +ӘЗЕРЛИ (1) ■ Тычкан да кышка азык әзерли ○ 3408 +ӘЗЕРЛИЛӘР (1) ■ Арбаны - кыш, чананы җәй әзерлиләр ○ 6995 +ӘЙ (4) ■ Хут мартка: "Селәгәең җый, әй селәгәй", - дип әйтә, ди ○ 961 ● 13908; 14774; 14775 +ӘЙБӘТ (1) ■ Кече казанның өресе әйбәт була ○ 9925 +ӘЙБЕР (9) ■ Аннан әйбер алганчы, тавыктан сөт саварсың ○ 4347 ● 7588; 7845; 7895; 8303; +8831; 11857; 12449; 12510 +ӘЙБЕРГӘ (1) ■ Әйберне әйбергә катсаң - заты беленер, ташны ташка чаксаң - уты беленер ○ 631 +ӘЙБЕРЕ (1) ■ Кеше әйбере шырпылы: кулга кермәсә, йөрәккә керә ○ 11997 +ӘЙБЕРЕН (1) ■ Кеше яраткан әйберен күп сөйләр ○ 15898 +ӘЙБЕРНЕ (3) ■ Әйберне тану - файдасын табу ○ 630 ● 631; 8831 +ӘЙБЕРНЕҢ (2) ■ Әйбернең яңасы яхшы, дусның искесе яхшы ○ 5507 ● 8817 +ӘЙДӘ (4) ■ Тәкә тәкәгә: "Барыбер бүген суялар, әйдә сөзешеп калыйк!" - дигән, ди ○ 3144 +● 5269; 6596; 13406 +ӘЙДӘГӘН (1) ■ Алланың үзе әйдәгән сарыклары юк: берәүнекен берәүгә генә алып бирә +○ 16858 +ӘЙДӘП (1) ■ Үләм дигән кодагый үгез әйдәп барадыр ○ 14649 +ӘЙДӘҮГӘ (1) ■ Бүре бәйләүгә күнмәс, дуңгыз әйдәүгә күнмәс ○ 2140 +ӘЙЛӘН (2) ■ Белмәгән атның сыртыннан әйлән ○ 2629 ● 14641 +ӘЙЛӘНӘ (19 | 2) ■ Җидегән йолдыз җиде әйләнә, Тимерказык урынында ○ 76 ● 1391; 2306; +5178; 6586; 7115; 7787; 7974 (2); 8214; 13568 (2); 14725; 14727, :2; 14840; 15235; 15467; 16137; +16197; 16729:1 +ӘЙЛӘНӘСЕНӘ (2) ■ Икмәк әйләнәсенә тычкан да җыела ○ 3401 ● 9215 +ӘЙЛӘНГӘНДӘ (2) ■ Дүрт тәгәрмәч бергә әйләнгәндә генә яхшы ○ 7019 ● 7072 +ӘЙЛӘНГӘНЧЕ (3) ■ Еланны аждаһага әйләнгәнче үтереп кал ○ 4626 ● 6491; 11869 +ӘЙЛӘНГЕЧТӘН (1) ■ Әйләнгечтән юл туры, пычрактан юл коры ○ 6867 +ӘЙЛӘНДЕР (1) ■ Шәһәрне бак, шәһәрне бак, әйләндер дә кесәңне как ○ 5245 +ӘЙЛӘНДЕРӘ (4) ■ Вакыт комны ташка, ташны комга әйләндерә ○ 798 ● 7248; 15470; 16418 +ӘЙЛӘНДЕРГӘН (1) ■ Әйләндергән болыт яумый куймас ○ 1173 +ӘЙЛӘНДЕРСӘҢ (1) ■ Эчәкне күп әйләндерсәң исе чыгар ○ 9388 +ӘЙЛӘНЕП (21) ■ Эчмәм дигән коедан өч әйләнеп су эчәрсең ○ 483 ● 734; 2540 (2); 2541 (2); +2776; 3748; 3933; 4828; 6815; 7837; 7855; 12481; 13450 (2); 13513 (2); 13762; 15122; 15328 +ӘЙЛӘНЕР (3) ■ Аңарчы тигез җирләр түмгәккә әйләнер әле ○ 225 ● 557; 13725 +ӘЙЛӘНЕР-ӘЙЛӘНЕР (1) ■ Ат әйләнер-әйләнер, казыгына бәйләнер ○ 2542 +ӘЙЛӘНЕЧ (1 | 1) ■ Әйләнеч булса да - юл яхшы, сукыр булса да - кыз яхшы ○ 13057 ● 13057:1 +ӘЙЛӘНСӘ (4) ■ Эт, бүрегә әйләнсә, бүредән яман ○ 3581 ● 6792; 16097 (2) +ӘЙЛӘНҮ (2) ■ Кипкән балыкка әйләнү ○ 4541 ● 10517 +ӘЙРӘН (10) ■ Кешегә бәйрәм, хайванга әйрән ○ 6661 ● 7349; 7547; 7642; 8191; 9269; 9397; 9400; +9509; 14636 +ӘЙРӘНЕ (4) ■ Уты сүнгән, әйрәне түнгән ○ 8584 ● 9144; 9518; 13806 +ӘЙРӘНЕН (1) ■ Бер кеше дә үз әйрәнен ачы димәс ○ 9173 +ӘЙРӘНЛЕ (1) ■ Әйрәнле ашым, җылы мич башым ○ 9510 +ӘЙРӘНСЕЗ (1) ■ Җәен әйрәнсез булма, кышын юргансыз булма ○ 9414 +ӘЙТ (25) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 (2) ● 5508; 7213; 9427 (2); +10391; 11457; 12370 (2); 12615; 13454; 14542 (2); 15153; 15741; 15769; 15826; 16201; 16207; +16209; 16211; 16235; 16517; 16672 +ӘЙТАЛМАМ (1) ■ Бүз алашам арыса, Бүре ханга җиталмам, энем-углым күп туды, күп туса да +кол туды, ханга гарызым әйталмам ○ 5785 +ӘЙТӘ (31 | 1) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтермен", дип ○ 884 ● 920; 922; 959; 961; 1574; 2261; 2771; 3022; 3095 (2); 3362; 3644, :1; 3952; 3986; 4073; +4146; 4179; 4406; 4429; 4460; 6696; 7994; 9607; 9805; 10608; 11479; 15552; 16236 (2); 16411 +ӘЙТӘЛӘР (1) ■ "Каен агачы бар җирдә авыру бар микән?" - дип әйтәләр, ди, каен агачы юк +җирләрдә ○ 1733 +ӘЙТӘМ (5) ■ Акылсыз, чынын әйтәм дип, үзенең серен әйтә, ди ○ 11479 ● 12604; 13113; 16314 (2) +ӘЙТӘСЕҢ (3) ■ "Чыкмый, чыкмый дип әйтәсең, чеметеп-чеметеп саласың, сал бер уч, чыгармын нибуч!" - дип әйтте, ди, чәй ○ 9368 ● 16022; 16952 +ӘЙТЕЛМИ (2) ■ Сылтаусыз мәкаль дә әйтелми ○ 16401 ● 16914 +ӘЙТЕЛСӘ (1) ■ Сүз - вакытында әйтелсә генә сүз ○ 15996 +ӘЙТЕМ (1) ■ Әйтем - сүзнең бизәге, мәкаль - сүзнең җиләге ○ 16426 +ӘЙТЕП (11) ■ Әйтмәсен кеше, әйтеп торсын эше ○ 6264 ● 12363; 12608; 13599; 13721; 14809; +15639; 16062; 16159; 16327; 16931 +ӘЙТЕР (34 | 2) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди +○ 866 ● 875 (2); 1519; 1596; 5366 (2); 5766; 6558; 7426 (2); 7486; 7541 (2); 10122; 11664; 11686; +12173 (2); 12193; 12213 (2); 13007:1, :1; 13625; 13892; 15256; 15759; 16151 (2); 16208; 16209; +16321; 16411; 16542 (2) +ӘЙТЕРГӘ (7) ■ Дошм��ныңа әйтергә ярамаганны дусыңа да әйтмә: аның иртәгә дошман булуы +бар ○ 5344 ● 10618; 15504; 15659; 15851; 16210; 16227 +ӘЙТЕРЕ (1) ■ Аның әйтере бар, кайтыры бар ○ 16265 +ӘЙТЕРЛӘР (3) ■ Куян тиреләре базарда: "Исәнме, менә тагын күрештек", - дип әйтерләр, ди +○ 2257 ● 12294; 15484 +ӘЙТЕРЛЕК (2) ■ Әйтерлек булса әйт, әйтерлек булмаса чәйнә дә йот ○ 16211 (2) +ӘЙТЕРМЕН (2) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтермен", - дип ○ 884 ● 5508 +ӘЙТЕРСЕҢ (1) ■ Сыерың булмаса, кәҗәгә дә "апай" әйтерсең ○ 3061 +ӘЙТКӘН (58) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен +сындырам" ○ 969 ● 1599; 1600; 1605 (2); 2304; 2848; 3048; 4045; 4686; 7319; 8192; 9555; +9640; 11481 (2); 11721; 12255; 13172; 13533; 13799; 14294; 14596; 14639; 15460; 15505; 15765; +15771; 15780; 15807; 15853 (2); 15912; 15913 (2); 16094-16096; 16111; 16205; 16212-16224; +16226; 16322; 16323; 16354; 16891 +ӘЙТКӘНГӘ (2) ■ Атасы баз әйткәнгә, угылы кан кояр ○ 14360 ● 16324 +ӘЙТКӘНЕ (1) ■ Борынгыларның әйткәне кыеш китмәс ○ 16356 +ӘЙТКӘННӘН (1) ■ Биткә әйткәннән читтә әйткән яман ○ 15807 +ӘЙТКӘННӘР (1) ■ Куянга күптән койрык әйткәннәр дә, әле дә юк ○ 2264 +ӘЙТКӘННЕ (5) ■ Би әйткәнне кол әйтер, кол авызыннан ишетелмәс ○ 5766 ● 15085; 15601; +15639; 16227 +ӘЙТКӘННЕҢ (2) ■ Теле кызганда әйткәннең соңыннан йөзе кызарыр ○ 15583 ● 16098 +ӘЙТКӘНЧЕ (7) ■ Аңа әйткәнче бер ташка әйтсәң, таш җанланыр иде ○ 224 ● 6050; 15768; +15873; 15900; 16036; 16840 +ӘЙТКӘЧ (1) ■ "А"ны әйткәч, "б"не әйтми хәл юк ○ 16466 +ӘЙТМӘ (20) ■ Аерылмас дустыңа онытылмас сүз әйтмә ○ 5285 ● 5321; 5344; 5407; 7216; 8318; +10391; 12443; 12604; 13475; 14521; 14685 (2); 15258; 15759; 15778; 16035; 16041; 16517; 16672 +ӘЙТМӘГӘН (3) ■ Дуңгызны җизни дип әйтмәгән ○ 2909 ● 16226; 16227 +ӘЙТМӘГӘНЕН (1) ■ Әйткән сүзеңдә тор, әйтмәгәнен сакла ○ 16222 +ӘЙТМӘГӘННЕ (1) ■ Әйтмәгәнне кем белә, ачмаганны кем күрә ○ 16228 +ӘЙТМӘГӘННЕҢ (1) ■ Әйткән сүзнең кайтасы юк, әйтмәгәннең хатасы юк ○ 16224 +ӘЙТМӘДЕҢ (1) ■ Син әйтмәдең, мин ишетмәдем ○ 16291 +ӘЙТМӘК (1) ■ Әйтмәк бар, кайтмак юк ○ 16229 +ӘЙТМӘКНЕҢ (1) ■ Әйтмәкнең танмагы бар ○ 16230 +ӘЙТМӘС (7) ■ Халык әйтмәс, халык әйтсә - хата әйтмәс ○ 5078 (2) ● 13047; 13514; 15515; +16214; 16231 +ӘЙТМӘСӘ (1) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 +ӘЙТМӘСӘҢ (3) ■ Әйтсәң - сүз, әйтмәсәң тешеңне кысып түз ○ 16233 ● 16234; 16235 +ӘЙТМӘСЕН (1) ■ Әйтмәсен кеше, әйтеп торсын эше ○ 6264 +ӘЙТМӘСЛӘР (1) ■ Яманның тунын әйтмәсләр, үзен әйтерләр ○ 12294 +ӘЙТМИ (5) ■ Борынгыны әйтми соңгы искә төшми ○ 777 ● 5552; 9607; 16225; 16466 +ӘЙТМИЛӘР (2) ■ Дуңгызны җизни дип әйтмиләр ○ 2896 ● 15253 +ӘЙТМИМ (1) ■ Әйтмим - кем белә, ачмыйм - кем күрә ○ 16325 +ӘЙТМИМЕН (1) ■ Беләмен дә әйтмимен: әти салам астында ○ 16700 +ӘЙТМИЧӘ (1) ■ Тел белән әйтмичә бармак белән төртеп булмый ○ 15535 +ӘЙТСӘ (6 | 1) ■ Халык әйтмәс, халык әйтсә - хата әйтмәс ○ 5078 ● 5914; 10539; 13514; 15747; +15861; 16816:1 +ӘЙТСӘЛӘР (1) ■ Сиңа каты сүз әйтсәләр дә, син йомшак сүз белән җавап бир ○ 15964 +ӘЙТСӘМ (1) ■ Мин аз әйтсәм, син күбен аңла ○ 16285 +ӘЙТСӘҢ (33) ■ Аңа әйткәнче бер ташка әйтсәң, таш җанланыр иде ○ 224 ● 3685; 5151 (2); +5903; 10465; 11207; 11660; 11723; 11902; 11934; 12305; 14542; 15732 (2); 15770; 15966; 16038; +16041; 16082; 16101; 16109; 16174 (2); 16197; 16232-16235; 16237; 16287; 16408; 16443 +ӘЙТТЕ (18) ■ Төлке дә йөземгә буе җитмәгәч: "Пешмәгән әле", - дип әйтте, ди ○ 2295 ● 4089; +9368; 13076; 13110; 13389; 13406; 13696; 13796; 13855; 13908; 14054; 14647; 16190 (2); 16326; +16932; 17076 +ӘЙТТЕМ (3) ■ Әйтүен әйттем, аннан телем тарттым ○ 15715 ● 16327 (2) +ӘЙТТЕРӘ (1) ■ Акыллыдан турысын әйттерә алмасаң, тиледән сора ○ 11460 +ӘЙТҮ (5) ■ Акны кара дип әйтү ○ 645 ● 6265; 16237-16239 +ӘЙТҮДӘН (1) ■ Сүзне әйтүдән элек авызыңда чәйнәп җиткер ○ 16042 +ӘЙТҮЕМ (1) ■ Төлке әйткән: "Үзем өчен әйтүем түгел, әмма тавыксыз кетәк утка чыксын!" дигән, ди ○ 2304 +ӘЙТҮЕН (1) ■ Әйтүен әйттем, аннан телем тарттым ○ 15715 +ӘЙТҮНЕҢ (1) ■ Әйтү белән әйтүнең аермасы бар ○ 16238 +ӘЙТҮЧЕ (1) ■ Әйтүче гадел булса, тыңлаучы дана булыр ○ 16240 +ӘЙТҮЧЕНЕ (1) ■ Хатаңны әйтүчене атаң дип бел ○ 12585 +ӘКӘЛӘ (1) ■ Үрдәк, үзенә ышанмаса, әкәлә йотмый ○ 4430 +ӘКӘМӘТ (1) ■ Акыллыдан хикмәт чыгар, ахмактан әкәмәт чыгар ○ 11461 +ӘКБАР (1) ■ "Сатсам саттым, сатмасам алдым-кайттым, аллаһе әкбар", - дип әйтте, ди, бер +сатучы мулла намаз ниятләгәндә ○ 16932 +ӘКЕМИ (1) ■ Әкеми, сиңа кызлар тәтеми ○ 13074 +ӘКИЯТ (3) ■ Белмәгәнгә әкият, белгәнгә чын ○ 16346 ● 16384; 16427 +ӘКИЯТНЕҢ (1) ■ Бу әле әкиятнең баласы, мичтә ята аның анасы ○ 16450 +ӘКМӘЛИ (2) ■ Аяз-аяз көннәрдә өйдә торыр Әкмәли, буран-буран көннәрдә кырга чыгар Әкмәли ○ 6447 (2) +ӘКРЕН (3) ■ Заман әкрен бара, һәр эшен бетереп бара ○ 809 ● 1174; 13578 +ӘКРЕНЛӘП (1) ■ Йортта әкренләп әзерләнсәң, юлда иркенләп йөрерсең ○ 6764 +ӘЛӘК (4) ■ Күзгә кергән тигәнәк яман, күз чыгарган әләк яман ○ 15923 ● 16206; 16241; 16242 +ӘЛӘКЛӘГӘН (1) ■ Әләкче, кеше өстеннән әләклим дип, үзен әләкләгән ○ 16243 +ӘЛӘКЛӘП (2) ■ Ләкләк, гомере үтәр әләкләп ○ 4068 ● 4081 +ӘЛӘКЛИМ (1) ■ Әләкче, кеше өстеннән әләклим дип, үзен әләкләгән ○ 16243 +ӘЛӘКЧЕ (1) ■ Әләкче, кеше өстеннән әләклим дип, үзен әләкләгән ○ 16243 +ӘЛӘКЧЕГӘ (2) ■ Бәлачегә бер таяк, әләкчегә мең таяк ○ 15814 ● 15828 +ӘЛӘМ (1) ■ Каләм белмәгәнгә әләм ○ 16583 +әләм → әтрәк-әләм +ӘЛБӘ (3) ■ Үз илеңдә салма аша, кеше илендә әлбә аша ○ 5118 ● 7790; 9407 +ӘЛЕ (32) ■ Аңарчы тигез җирләр түмгәккә әйләнер әле ○ 225 ● 884; 889 (2); 2264; 2277; 2295; +2309; 2736; 2905; 2929; 4010; 4350; 4409 (2); 4415; 4429; 5711; 6708; 6717; 9463; 9464; 9491; +9511; 10621; 10638; 10876; 13073; 13301; 13335; 14304; 16450 +ӘЛЕГӘ (1) ■ Сау булып тор әлегә, сәлам диген Галигә, бара калсаң Шәлегә ○ 5278 +ӘЛЕГЕ (3) ■ Әлеге дә баягы, шул бер каен таягы ○ 2003 ● 14664; 17088 +ӘЛИМ (1) ■ Мулла аз бирсәң - "газабын әлим"; күп бирсәң - "Гафур-рәхим" ○ 17012 +ӘЛИФ (2) ■ Эчен ярсаң, әлиф чыкмас ○ 10861 ● 16701 +"ӘЛИФ"КӘ (1) ■ "Әлиф"кә бар, "би"гә юк ○ 16708 +"ӘЛИФ"НЕ (1) ■ "Әлиф"не таяк дип, "вау"ны чукмар дип белми ○ 16709 +"ӘЛИФ"ТӘН (2) ■ "Әлиф"тән "би"гә кадәр, йөгердем өйгә кадәр ○ 16710 ● 16711 +ӘЛЛӘ (18) ■ Бүген болай, таңда әллә ничек ○ 1035 ● 2026 (2); 2887; 2924; 3092; 7090 (2); 8980; +9512 (2); 11776 (2); 12088; 13643; 15453; 15709; 16320 +ӘЛҮ (1) ■ Әлү кагына шикәр төреп ашама ○ 9401 +ӘЛХӘМ (2) ■ Әлхәм белән Әбҗәткә без кермибез әҗәткә ○ 16955 ● 16972 +ӘМАН (2) ■ Ил әман булса, без дә әман ○ 4949 (2) +әман → исән-әман +ӘМАНӘТ (1) ■ Әманәт җан саклый ○ 12620 +ӘМАНӘТКӘ (2) ■ Әманәткә хыянәт итмә ○ 12621 ● 12622 +ӘМӘК (1) ■ Әмәк белән Җәмәк, көрәк белән сәнәк ○ 5524 +ӘМӘЛ (4) ■ Аучы ничә әмәл белсә, аю шунча юл белә ○ 2011 ● 6674; 10776; 14758 +ӘМӘЛЕ (2) ■ Мәленә күрә әмәле ○ 926 ● 16545 +ӘМӘЛЕН (1) ■ Коралын тапкан - таш кискән, әмәлен тапкан - су кичкән ○ 6354 +ӘМӘЛЕҢНЕ (1) ■ Хутта ут итә, хәмәлдә әмәлеңне корыта ○ 964 +ӘМӘЛНЕҢ (1) ■ Тол әмәлнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6139 +ӘМЕР (1) ■ Куразга "кычкыр" дип әмер бирмиләр ○ 4371 +ӘМЕРЕ (2) ■ Патша әмере өч көн йөрер ○ 5870 ● 5880 +ӘМИР (1) ■ Бүген - әмир, иртәгә - фәкыйрь ○ 5784 +ӘММА (3) ■ Төлке әйткән: "Үзем өчен әйтүем түгел, әмма тавыксыз кетәк утка чыксын!" - дигән, ди ○ 2304 ● 4764; 7165 +ӘНӘ (4) ■ Әнә килә трактор, сука бабай карап тор ○ 1474 ● 11037; 11716; 13330 +ӘНДРИ (1) ■ Бездә Әндри казнасы юк ○ 7528 +ӘНИ (3) ■ Үги әни - усал үгез мөгезе ○ 14263 ● 14294; 14307 +әни → әти-әни +ӘНИГӘ (1) ■ Корбан башы - коры баш, әти белән әнигә; чуртан башы - чур җелек, хатын белән +үземә ○ 14446 +ӘНИСЕ (2) ■ Кайгысы юк - үги әнисе өчен кайгырган ○ 14255 ● 14456 +әнисен → әтисен-әнисен +ӘНКӘ (2) ■ Ике әнкә, бер чөнкә, эләбез дә чөябез ○ 9024 ● 14455 +ӘНКӘЕМ (1) ■ Үги ана - яфрак, үз әнкәем яхшырак ○ 14257 +ӘНКӘЙ (1) ■ Әткәй - шикәр, әнкәй - бал ○ 14458 +ӘНКӘНЕ (1) ■ Мең нәнкә дә бер әнкәне алыштыра алмас ○ 14239 +ӘҢКӘ (1) ■ Сыер - ярты әңкә ○ 3196 +ӘПӘЕМ (1) ■ Үзем райда, әпәем крайда ○ 9516 +ӘПӘЕН (1) ■ Еланның тәпиен күрмәссең, байның әпәен күрмәссең ○ 7344 +ӘПӘЙНЕ (1) ■ Ятыр корсак ятыр, ярты әпәйне тартыр ○ 9743 +ӘППӘР (1) ■ Балыкка әппәр итмиләр ○ 4464 +ӘР (1) ■ Әр - битәр, әрдән дә бигрәк наз битәр ○ 11963 +ӘРӘМ (9) ■ Көтүдә куйчы күп булса, куй әрәм үләр ○ 2375 ● 7793; 7857; 9815; 14402; 14454; +16052; 16184; 16588 +ӘРӘМГӘ (2) ■ Хәрәмнән җыелган әрәмгә китә ○ 12601 ● 16615 +ӘРВАК (1) ■ Ат, арык булса, тулак булыр; ир, ярлы булса, әрвак булыр ○ 13445 +ӘРВАХНЫ (1) ■ Аргамакны байтал ияртә, әрвахны шайтан ияртә, ди ○ 16719 +ӘРДӘН (1) ■ Әр - битәр, әрдән дә бигрәк наз битәр ○ 11963 +ӘРЕКМӘН (1) ■ Әдәм фәрештә булмас, әрекмән кәбестә булмас ○ 11321 +ӘРЕКМӘНЕМ (1) ■ Әрекмәнем: кызу капса - яулыгым, баш авырса - саулыгым ○ 1341 +ӘРЕКМӘННӘН (1) ■ Тигәнәк әрекмәннән ерак китми ○ 1310 +ӘРЕМ (4) ■ Әрем төбенә гөл үсмәс ○ 1342 ● 1366; 3066; 11333 +ӘРЕМЕ (2) ■ Кәҗәнең ашамаган әреме башын авырттырыр, имеш ○ 3049 ● 5880 +ӘРЕН (1) ■ Әрләннең әрен кузгатма ○ 2341 +ӘРЛӘН (1) ■ Әрлән урлап киченер, тотсаң биткә сикерер ○ 2340 +ӘРЛӘННЕҢ (1) ■ Әрләннең әрен кузгатма ○ 2341 +ӘРЛЕ (3) ■ Әрле Мәликәгә коры тәлинкә ○ 11329 ● 11330; 14636 +ӘРМӘК (1) ■ Кәҗә кыш көне "әрмәк" кенә дип кычкыра, ди ○ 3033 +ӘРНЕ (1) ■ Авызга кергән аракы әрне сыгып чыгара ○ 9796 +ӘРНЕСӘ (1) ■ Туганыңа авыр сүз әйтмә, йөрәге әрнесә ят булыр ○ 14521 +ӘРНИ (1) ■ Әйтсәң - тел арый, әйтмәсәң - йөрәк әрни ○ 16234 +ӘРСЕЗ (4) ■ Әрсез кәҗә әрем ашап та туеп кайтыр ○ 3066 ● 3801; 4274; 11331 +ӘРСЕЗГӘ (2) ■ Әрсезгә алты көн бәйрәм ○ 11332 ● 11333 +ӘРСЕЗНЕ (1) ■ Әрсезне син ишектән кусаң, ул тәрәзәдән керә ○ 11334 +ӘРСЕЗНЕҢ (1) ■ Әрле уйлап торганчы әрсезнең улы туар ○ 11330 +ӘРЧЕР (1) ■ Суга сусаучы иске чишмәне әрчер ○ 443 +ӘСӘРЕ (1) ■ Сүзнең вакытын ычкындырсаң, әсәре булмас ○ 16046 +ӘСӘРЛЕРӘК (1) ■ Кылыч көченә караганда каләм очы әсәрлерәк ○ 16611 +ӘССӘЛАМЕГАЛӘЙКЕМ (1 | 1) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче күргәндә "әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 +● 14731:2 +ӘСТЕРХАНДА (1) ■ Әстерханда сыер бер акча, килә-килә мең акча ○ 3240 +ӘТӘЛГЕ (1) ■ Әтәлге, мактанса, "тычкан тоттым!" дияр ○ 4221 +ӘТӘЛГЕНЕ (1) ■ Әтәлгене куй, карчыганы чөй ○ 4222 +ӘТӘМБИГӘ (1) ■ Язын иген икмәгән әтәмбигә моң булыр ○ 1470 +ӘТӘМ-СӘТӘМ (1) ■ Әтәм-сәтәм, суган сатам ○ 8073 +ӘТӘЧ (32) ■ Кайчагында тавык та әтәч булып кычкыра ○ 4278 ● 4302; 4308; 4322; 4330; 4335; +4365; 4367; 4369; 4370; 4372; 4374; 4375; 4377-4382; 4385; 4388; 4389; 4391-4393; 4395; 4759; +6187; 11871; 16281; 16636; 17054 +ӘТӘЧЕ (5) ■ Аның әтәче дә кубыз уйный ○ 4386 ● 4387; 5247; 7177; 14850 +ӘТӘЧКӘ (3) ■ Әтәчкә дә чебеш туйдырырга туры килә ○ 4383 ● 4394; 7791 +ӘТӘЧЛӘРЕ (1) ■ Күрше тавыгы күрекле, әтәчләре бүрекле ○ 5193 +ӘТӘЧНЕ (1) ■ Вакытсыз кычкырган әтәчне суеп ашыйлар ○ 4366 +ӘТӘЧНЕҢ (5) ■ Атач әтәчнең бүксәсе дә сул якта булыр ○ 4363 ● 4368; 4373; 4376; 4384 +ӘТӘЧТӘН (1) ■ Әтәч синнән зирәк булмасын, син әтәчтән зирәк бул ○ 4379 +ӘТИ (11) ■ Сентябрьдә әти дә бер, мин дә бер; мартта - әти алда, мин артта ○ 939 (2) ● 2112; +6804; 7936; 8021; 8921; 14337; 14343; 14446; 16700 +ӘТИ-ӘНИ (1) ■ Әти-әни бар булсын, авызы-борыны юк булсын ○ 14457 +ӘТИСЕ (1) ■ Әнисе юкның әтисе күптән юк ○ 14456 +ӘТИСЕН-ӘНИСЕН (1) ■ Әтисен-әнисен тапмадым ○ 14468 +ӘТКӘ (1) ■ Әнкә белән бала калса - анага көч, әткә белән бала калса - балага көч ○ 14455 +ӘТКӘЙ (1) ■ Әткәй - шикәр, әнкәй - бал ○ 14458 +ӘТРӘК-ӘЛӘМ (1) ■ Әтрәк-әләм, чүп салам ○ 7538 +ӘТ-ТӘМӘКЕ (1) ■ Әт-тәмәке - трава, аны тартмак - рава ○ 9863 +ӘТТӘХИЯТ (2) ■ Төрле авылда төрле әттәхият ○ 5236 ● 16938 +ӘҮВӘЛ (8 | 3) ■ Агач башына әүвәл нинди кош кунса, кырына шул кунар ○ 3820 ● 5230; 5682; +6923, :1, :3; 8636; 9951; 13007:1; 15918; 16244 +ӘҮВӘЛГЕ (1) ■ Әүвәлге байлык - бала ○ 14088 +ӘҮВӘЛГЕСЕ (1) ■ Әүвәлгесе - ил йоласы, соңгысы - йөз карасы ○ 13227 +ӘҮВӘЛЕ (1) ■ Башы барның соңы бар, әүвәле барның ахыры бар ○ 764 +ӘҮВӘЛЕНДӘ (1) ■ Ир әүвәлендә җәфа күрми ахырында вафа тапмас ○ 13515 +ӘҮКӘТЕҢ (1) ■ Әүкәтең барда йөреп кал, дәртең барда күреп кал ○ 11335 +ӘҮЛИЯ (4) ■ Үз өеңдә әүлия юк ○ 8351 ● 12078; 12396; 12936 +ӘҮЛИЯДӘН (1) ■ Тотылмаган бур - әүлиядән зур ○ 12554 +ӘҮЛИЯСЕ (1) ■ Әвен әүлиясе, мунча фәрештәсе ○ 16812 +ӘФЛИСУН (1) ■ Җимеш юк җирдә чөгендерне дә әфлисун диләр ○ 1626 +ӘХЛАКСЫЗЛЫГЫ (1) ■ Ананың әхлаксызлыгы - баланың бәхетсезлеге ○ 14275 +ӘХМӘДИГӘ (1) ■ Ахирәттә Әхмәдигә ак тәкә ○ 16895 +ӘХМӘТ (1) ■ Һәммә кеше корт тапкан, безнең Әхмәт тик яткан ○ 6631 +ӘЧӘЧКӘ (1) ■ Әчәчкә дә күз тия, ди ○ 10715 +ӘЧЕ (12) ■ Аланда үскән балан әче була ○ 1786 ● 5199; 6189; 7491; 10199; 11333; 14480; 14511; +14681; 15652 (2); 15698 +ӘЧЕМЕН (1) ■ Борычтан яман әчемен, шикәр сипсәң төчемен ○ 9451 +ӘЧЕТТЕРМИ (1) ■ Ике дөнья - бер морҗа, төтене өйгә керми, күзләрен әчеттерми ○ 14770 +ӘШНӘ (2) ■ Вафасыз карендәштән вафалы әшнә яхшы ○ 14669 ● 16760 +БАБАЙ (11 | 1) ■ Әнә килә трактор, сука бабай карап тор ○ 1474 ● 10313; 13452:1; 13925; 15011; +15012; 15081 (2); 15134; 15135; 15143; 15147 +БАБАЙГА (1) ■ Бабайга таяк кирәк, бәбәйгә сиртмә кирәк ○ 15013 +БАБАЙНЫКЫ (1) ■ "Бабайныкы - илнеке, әйдә, ашагыз!" - дип әйтте, ди, бер борынгы кияү +○ 13406 +бабалы → ата-бабалы +БАБАҢ (1) ■ Әбиеңә сәлам әйт, бабаң утырмага килсен ○ 15153 +БАБАҢНЫҢ (1) ■ Бабаңның сакалын әбиеңнең иягенә куяр хәл юк ○ 15014 +БАБАСЫ ( | 1) ■ Бабасы яшел җимеш ашаганга оныгының теше камашкан ○ 14288:1 +БАБАСЫН (1) ■ Җиде бабасын таныту ○ 14537 +бабасын → ата-бабасын +БАВЫ (5) ■ Юлаучы - юмарт, өзәңге бавы унике кат ○ 6842 ● 7006 (2); 13623; 14575 +БАВЫН (3) ■ Суган бавын үрү ○ 1637 ● 13408 (2) +БАВЫННАН (1) ■ Кусаң тибешә, бавыннан тартсаң буыла ○ 2440 +БАВЫҢ (1) ■ Атаң тырыш булса, камыт бавың каеш булыр ○ 14331 +БАВЫР (11) ■ Ташта тамыр юк, түрәдә бавыр юк ○ 5887 ● 7375; 9346; 10747; 10758; 13358; +13918; 13919; 14033; 14186; 16861 +БАВЫРГА (4) ■ Авыр эш бавырга төшә ○ 6003 ● 9148; 9804; 13975 +БАВЫРСАК (1) ■ Үги ана - бавырсак, кой төбенә сарымсак ○ 14256 +БАВЫРЫ (5) ■ Кыш бавыры бик озын ○ 862 ● 4587; 10746; 13059; 13781 +бавырына → эченә-бавырына +БАВЫРЫҢА (1) ■ Дус хәлеңә керер, дошман бавырыңа керер ○ 5375 +бавырыңны → үпкә-бавырыңны +БАГ (1) ■ Байның түшәге баг мамык, ярлыныкы - кырмавык ○ 7306 +БАГА (3) ■ Бүрене күпме ашатма, һаман урманга таба бага ○ 2182 ● 10099; 14581 +"БА"ГА (1) ■ "Әлиф"тән үткәрмә, "ба"га җиткермә ○ 16711 +БАГАН (1) ■ Тар өйгә таган, биек өйгә баган ○ 8287 +БАГАНА (8) ■ Багана ауса, койма да ава ○ 8595 ● 8631; 8645; 8658; 8660; 10631; 10852; 12697 +БАГАНАГА (4) ■ Берәүгә берәү - баганага терәү ○ 8602 ● 8615; 8642; 10268 +БАГАНАЛАРЫ (1) ■ Капка баганалары бертуган ○ 8652 +БАГАНАНЫ (1) ■ Баланы кыйнаганчы багананы кыйна ○ 13981 +БАГАНАСЫ (3) ■ Аларның капка баганасы белән безнең капка баганасы бер урманда үскән +○ 8640 (2) ● 8661 +БАГАР (3) ■ Бай байга багар, су сайга агар ○ 7144 ● 11508; 12209 +БАГАРДАЙ (1) ■ Баксаң багардай, базардагы товардай ○ 8029 +БАГАСЫ (1) ■ Бармасаң - барасы була, барсаң - баласы була, баласы булгач - багасы була +○ 13134 +БАГЛЫ (1) ■ Баглы күңелдә дәрт юк ○ 11075 +БАГОР (1) ■ Сиңа биргән акчаны багор белән су төбеннән эзләргә ○ 7836 +БАГУ (2) ■ Бала багу - аю уйнату ○ 13920 ● 13944 +БАГУЧЫ (2) ■ Димче диңгез кичерер, багучы өйдән яздырыр ○ 13151 ● 15015 +БАГУЧЫГА (1) ■ Багучыга барма, башыңа кайгы алма ○ 16721 +БАГУЧЫЛЫК (1) ■ Багучылык - ялган эш, күңел алдап юаныч ○ 16722 +БАГУЧЫСЫ (1) ■ Багучысы юк мал уңмас, башлыгы юк ил уңмас ○ 4871 +БАГУЫ (1) ■ Бала багуы - елан агуы ○ 13921 +БАГЫНДЫРА (1) ■ Бурыч багындыра, кылыч табындыра ○ 5562 +БАГЫП (4 | 1) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да +узар ○ 3081 ● 7957:2; 13132 (2); 13175 +БАДЫМҖАН (1) ■ Аның җаны җан да, минем җаным бадымҗан ○ 11358 +БАДЫРАЙГАН (1) ■ Ит кунмаган авызга пылдыр-пылдыр сүз бирә, ди; мие юк башка бадырайган күз бирә, ди ○ 10564 +БАЕ (6) ■ Ялчы таба, бае каба ○ 5967 ● 5987; 13658; 14517; 16626 (2) +БАЕГАН (4) ■ Кинәт баеган кешегә күрше йорты кетәк булып күренә, ди ○ 7368 ● 7779; 7871; +БАЕГАННАН (2) ■ Байның баеганнан байыйсы килә ○ 7269 ● 8190 +БАЕГАНЧЫ (3) ■ Бай бөлгәнче - кырык ел, ярлы баеганчы - кырык ел ○ 7166 ● 7167; 7442 +БАЕГАЧ (1) ■ Кояшның кадере баегач сизелә ○ 48 +БАЕДЫМ (1) ■ Байгыш туйганчы бер ашаса да баедым дияр ○ 7220 +БАЕМАС (5) ■ Аучы белән балыкчы беркайчан да баемас ○ 2009 ● 8184; 9684; 16166; 16756 +БАЕМАССЫҢ (1) ■ Әҗәткә алып баемассың ○ 8197 +БАЕМАСЫН ( | 1) ■ Бай баемасын, кояш баесын ○ 7516:1 +БАЕМЫЙ (2) ■ Ир хакы иргә керми кеше баемый ○ 13508 ● 15311 +БАЕН-ЯРЛЫСЫН (1) ■ Үлем баен-ярлысын тикшерми ○ 15414 +БАЕР (1) ■ Бәйрәм көнне мулла баер, ярлы ач калыр ○ 16974 +БАЕРАК (2) ■ Күңел - баерак, диңгез - саерак ○ 11203 ● 11858 +БАЕРСЫҢ (3) ■ "Кояш, баерсың да баерсың, мин үлгәч баерсың" ○ 94 (3) +БАЕСА (4) ■ Кеше, баеса, үзеннән күрер, бөлсә - колыннан күрер ○ 5822 ● 7197; 7321; 7443 +БАЕСЫН (1 | 1) ■ Яз киярен кыш кигән - ярлы каян баесын ○ 7438 ● 7516:1 +БАЕСЫНГА (2) ■ Бай баесынга түгел, кояш баесынга ○ 7516 (2) +БАЕТКАН (1) ■ Баеткан да хатын, бөлдергән дә хатын ○ 13617 +БАҖА (7) ■ Баҗа баҗаның көтү көткәнен теләр ○ 14591 ● 14592; 14618 (2); 14637; 14638; 14660 +БАҖАНЫ (1) ■ Җиде баҗаны бер бүре ашаган ○ 14652 +БАҖАНЫҢ (1) ■ Баҗа баҗаның көтү көткәнен теләр ○ 14591 +БАҖАҢА (1) ■ Урамны җиде әйлән дә баҗаңа кер ○ 14641 +БАҖАСЫ (4) ■ Этнең баҗасы күп, кодасы юк ○ 3717 ● 12283; 14590; 14618 +БАҖАСЫҢ (1) ■ Баҗа баҗасың күрсә, теле кычыта ○ 14592 +БАЗ (4 | 3) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың ○ 131 +● 12000:2, :3, :4; 14360; 15789; 17041 +БАЗАР (24) ■ Асламчысыз базар булмый, ясамыйча товар булмый ○ 7864 ● 7867; 7868 (2); +7869-7873; 7883; 7887; 7889; 7965; 7966; 7994; 8028; 8031; 12832; 13064; 13260; 13598; 13641; +13969; 17035 +БАЗАРГА (16) ■ Ашлыкны арба өйгә кертә, чана базарга илтә ○ 1379 ● 3228; 7844; 7874-7879; +7930; 7938; 7940; 8030; 8061; 11903; 13237 +БАЗАРДА (13) ■ Куян тиреләре базарда: "Исәнме, менә тагын күрештек", - дип әйтерләр, ди +○ 2257 ● 2277; 7631; 7880-7882; 8001; 8025; 8327; 9196; 10245; 11404; 12828 +БАЗАРДАГЫ (2) ■ Өеңдәге исәпне базардагы хак бозар ○ 8008 ● 8029 +БАЗАРЛЫК (1) ■ Байныкы - базарлык, ярлыныкы - казанлык ○ 7260 +БАЗАРЫ (3) ■ Барлының базары янында ○ 7573 ● 7981; 8026 +БАЗАРЫН (1) ■ Буласы булган, базарын торган ○ 8036 +БАЗАРЫНА (1) ■ Эрбет базарына китте ○ 8071 +БАЗАРЫНДА (3) ■ Куян баласын, "куян базарында күрешербез" дип, ташлап китә, ди ○ 2249 +● 8671; 15129 +БАЗАРЫҢ (2) ■ Игенем күп булды дип куанма, базарың булсын ○ 7900 ● 7939 +БАЗГА (5 | 1) ■ Карның базга салганы да бетә ○ 1105 ● 4558; 6798; 9463; 12000:1; 12719 +БАЗДА (1) ■ Патша килә, патша: кесәңне капша, балаңны базда сакла ○ 5866 +БАЗЫК (3) ■ Тирәк, ни базык булса да, пычкыдан котылмас ○ 1944 ● 10745; 11076 +БАЗЫМСЫЗ (1) ■ Базымсыз базар бозар ○ 7883 +БАЗЫМЧАН (1) ■ Базык булганчы базымчан бул ○ 11076 +БАЗЫНДА (1) ■ Аю - базында батыр ○ 2071 +БАЗЫҢ (1) ■ Кайда базың, шунда казын ○ 8609 +БАЗЫҢА ( | 1) ■ Кешегә баз казыма, казыган базыңа үзең төшәрсең ○ 12000:2 +БАЙ (179 | 4) ■ Җире байның иле бай ○ 214 ● 882 (2); 999; 2012; 4919; 4920; 4928; 5085; 5124; +5214-5217; 5231 (2); 5734-5736; 5814; 5950; 6014; 6090; 6411 (2); 6417; 7126-7128; 7130; +7134; 7139-7142; 7143 (2); 7144-7150; 7151 (2); 7152-7154; 7155, :1, :2; 7156-7165; 7166, :1; +7167; 7168; 7169 (2); 7170-7202; 7287; 7301; 7315; 7319; 7320; 7327; 7328; 7333; 7348; 7351 +(2); 7354; 7360-7362; 7409; 7419; 7426; 7435; 7442; 7444; 7445; 7448; 7458; 7463; 7473-7475; +7477; 7516, :1; 7518-7521; 7530; 7533; 7671; 7874; 7919 (2); 8028; 8234 (2); 9188; 9345; 9574; +10799; 11124 (2); 11242 (2); 11420 (2); 11589; 11628; 11821; 11904; 12566; 12867; 12916; 13231; +13966; 14147 (2); 14328; 14475-14477; 15049 (2); 15174; 15371; 15527; 16320; 16471 (2); 16811; +16953; 16965; 16966; 16977 +БАЙ-БАЙ (1) ■ Бай-бай итсен, байлар итсен, көтү көтсен, йон тетсен ○ 7517 +БАЙГА (31) ■ Байга малай кирәк, малайга ялчы кирәк ○ 5737 ● 5960; 5987; 7138; 7144; 7145; +7193; 7203-7219; 7258; 7316; 7454; 7483; 7493; 13758; 16967 +БАЙГЫШ (8 | 1) ■ Байгыш байгышны яклар ○ 3903 ● 3904-3906; 3907, :1; 7220; 7268; 7355 +БАЙГЫШНЫ (1) ■ Байгыш байгышны яклар ○ 3903 +БАЙГЫШТАН (1) ■ Байгыштан байгыш туар ○ 3906 +БАЙДА (6) ■ Байда күрсә: "Хакы күпме?", ярлыда күрсә: "Кемнеке?" ○ 7221 ● 7222; 7230; 7349; +7484; 16968 +БАЙДАН (19 | 2) ■ Иске дошманга сер салма, яңа байдан бурыч алма ○ 5430 ● 5738; 5811; 5986, +:1, :2; 6565; 7223-7228; 7352 (2); 7374; 7414; 7422; 7536; 11858; 15444 +БАЙКАП (1) ■ Батман алсаң сайлап ал, эчен-тышын байкап ал ○ 9880 +БАЙЛАР (12) ■ Җәй ярлылар өчен, кыш байлар өчен ○ 1016 ● 4448; 5829; 5917; 7229-7234; +7517; 7733 +БАЙЛАРГА (1) ■ Байларга көн дә бәйрәм, көн дә туй, ярлыга көн дә хәсрәт, көн дә уй ○ 7235 +БАЙЛАРНЫҢ (1) ■ Байларның коймасы биек була ○ 7236 +БАЙЛАРЧА (3) ■ Ашау-эчү байларча, өстә кием юкарак ○ 7515 ● 7537; 9765 +БАЙЛЫГЫ (12) ■ Язның байлыгы - кояш, көзнең байлыгы - уңыш ○ 992 (2) ● 1376; 4467; 7340; +10662; 11403; 12972; 13649; 14406 (2); 15527 +БАЙЛЫГЫБЫЗ (1) ■ Байлыгыбыз бик көчле: бер көянтә, бер шөшле ○ 7522 +БАЙЛЫГЫМ (3) ■ Байлыгым булмаса, намусым бар ○ 11361 ● 15247; 15349 +БАЙЛЫГЫН (1) ■ Байлыгын яшергән бөләр, авыруын яшергән үләр ○ 7237 +БАЙЛЫГЫНА (2) ■ Ярлы кеше ямана да куана, бай кеше байлыгына таяна ○ 7463 ● 13132 +БАЙЛЫГЫҢА (1) ■ Көчеңә бийәнмә, байлыгыңа куанма ○ 7373 +БАЙЛЫК (46 | 2) ■ Бакча - байлык бер айлык, тагы да килер гидайлык ○ 1590 ● 4872; 6368; +7136; 7222; 7238-7241; 7242, :1, :2; 7243-7252; 7365 (2); 7451; 7523; 7524; 7615; 7964; 11077; +11403; 11421; 11822 (2); 12833; 14088; 15195; 15206 (2); 15217; 15248 (2); 15295; 16472; 16559; +16578; 16638; 16815 +байлык → дәүләт-байлык +БАЙЛЫККА (2) ■ Байлыкка чама юк, җигәргә чана юк ○ 7525 ● 16815 +БАЙЛЫКНЫ (1) ■ Байлыкны җыйсаң мәшәкать, югалтсаң үкенеч ○ 7253 +БАЙЛЫКНЫҢ (4) ■ Ялкаулык - байлыкның кызы, ярлылыкның анасы ○ 6597 ● 7254; 11473; +БАЙЛЫКТА (1) ■ Әдәмнең бәхете байлыкта түгел, акылда ○ 14970 +БАЙЛЫКТАН (3) ■ Кадерен белмәгән байлыктан кадерен белгән ярлылык артык ○ 7357 +● 14513; 16558 +БАЙМЫН (2) ■ Баймын диеп мактанма, ярлылык бар ○ 7255 ● 8030 +БАЙНЫ (6) ■ Байны басып, ярлыны чәнечкән ○ 7256 ● 7257-7259; 7355; 13867 +БАЙНЫКЫ (3) ■ Байныкы - базарлык, ярлыныкы - казанлык ○ 7260 ● 7261; 7658 +БАЙНЫҢ (72) ■ Җире байның иле бай ○ 214 ● 1176; 1402 (2); 5739-5741; 5937; 5999; 7198; +7262-7312; 7317; 7332; 7344; 7353 (2); 7495; 7496; 11905; 12834; 16968; 17051 +БАЙСЫМАК (1) ■ Бары белән байсымак ○ 7579 +БАЙТАЛ (4) ■ Байтал бия булганчы, башыңа чал иңә ○ 2816 ● 2817; 2818; 16719 +БАЙТАЛЫ (1) ■ Безнең тавык күкәй салганны бөтен мәхәллә ишетә, күршенең байталы колынласа да, һич тавыш чыкмый ○ 5264 +БАЙТИРӘКНЕҢ (1) ■ Байтирәкнең чайкалуы җилдән ○ 1721 +БАЙЫЙ (4) ■ Кара алтын - җир мае, аның белән ил байый ○ 288 ● 7348; 7663; 7968 +БАЙЫЙ-БАЙЫЙ ( | 1) ■ Бай бөлә-бөлә кырык ел, ярлы байый-байый кырык ел үтәр ○ 7166:1 +БАЙЫЙСЫ (2) ■ Байның баеганнан байыйсы килә ○ 7269 ● 7527 +БАЙЫЙСЫҢ (1) ■ Байыйсың килсә - дуңгыз асра, бөләсең килсә - айгыр асра ○ 2874 +БАК (7) ■ Бакма төсенә, бак эченә ○ 564 ● 5245 (2); 6002; 14047; 14478; 15780 +БАКА (53 | 3) ■ Аулак күлгә бака хуҗа ○ 343 ● 409; 2231; 2478, :1, :2, :3; 3209; 4090; 4443; 4550 +(2); 4553; 4555-4576; 4581; 4601; 4658; 4663; 4664; 4671; 4674; 4686; 4700; 4706; 4790; 5814; +6448; 7141; 7146; 8236; 12104; 12691; 12971; 13618; 15779 +БАКАГА (5) ■ Баткак бакага килешер ○ 113 ● 4572; 4577; 4623; 4670 +БАКАДАН (1) ■ Черек каен бакадан да курка ○ 1761 +БАКАЛ (1) ■ Базар күрке - бакал, егет күрке - сакал ○ 12832 +БАКАЛАРГА (1) ■ Бакаларга челән - хан ○ 4578 +БАКАНЫ (1) ■ Баканы күлгә сал, күлнең суы артыр ○ 4579 +БАКАНЫҢ (2) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 ● 4697 +БАКАСЫ (2) ■ Колан кодыкка егылса, кыр бакасы колагына чыга, имеш ○ 2230 ● 4666 +БАКАСЫЗ (2) ■ Күл бакасыз булмый ○ 408 ● 8890 +БАККАКАУ-БАККАКАУ (1) ■ "Узган эшне кума, хатын, баккакау-баккакау", - дип бака да +әйткән, ди ○ 4686 +БАККАН (10) ■ Кичә аунаган кабак бүген капка аша баккан ○ 1608 ● 2391; 4122; 4992; 6178; +10375; 14268 (2); 15338; 16746 +БАККАНДА (1) ■ Аем туры бакканда йолдызларга йодрык ○ 2 +БАККАННЫ (1) ■ Ир бакканны ил баккан, ир какканны ил каккан ○ 4992 +БАККАННЫКЫ (1) ■ Мал - бакканныкы, ут - якканныкы ○ 2380 +БАКМА (4) ■ Бакма төсенә, бак эченә ○ 564 ● 6002; 14478; 15780 +БАКМАС (1) ■ Кунак кеше ут бакмас, бага торып сүндермәс ○ 10099 +БАКМАСАҢ (1) ■ Бакмасаң - мал китәр, карамасаң - хатының китәр ○ 13619 +БАКМЫЙ (2) ■ Капкасыннан эт бакмый, төнлегеннән җил какмый ○ 3777 ● 8653 +БАКРА (2) ■ Бакра чәчкән бодай урмас ○ 1536 ● 4298 +БАКРАВЫК (3) ■ Сөтсез кәҗә бакравык ○ 3062 ● 3120; 14017 +БАКРАЧ (1) ■ Фәлән җирдә казан бар, барсаң - бакрач табылмас ○ 9973 +БАКРАЧЫ (1) ■ Песнәкнең үзенә күрә бизмәне, бүдәнәнең үзенә күрә бакрачы ○ 4072 +БАКСА (1) ■ Тавис кошы койрыгына баккан - кинәнгән, аягына бакса - җирәнгән, ди ○ 4122 +БАКСАМ (2) ■ Күккә баксам - күк ерак, җиргә баксам - җир каты ○ 100 (2) +БАКСАҢ (4) ■ Яман атны яхшы баксаң, толпар булыр ○ 2707 ● 8029; 15143 (2) +БАКСАЧЫ (1) ■ Бакчачының бакчасы, утап кына баксачы ○ 1629 +БАКСЫН (3) ■ Малны тапкан баксын, утынны чапкан яксын ○ 2390 ● 7398; 14067 +БАКТЫМ (1) ■ Әйттем, әйттем исә кайттым, әйтеп кенә бактым ○ 16327 +БАКТЫҢМЫ (1) ■ Авырып яттыңмы, авыру бактыңмы? ○ 15347 +БАКТЫРЫР (1) ■ Март ишектән бактырыр, сәнәк-көрәк яктырыр ○ 918 +БАКЧА (9) ■ Сусыз бакча - анасыз бала ○ 456 ● 1590; 1591; 1628; 1802; 3022; 3048; 7825; 12725 +БАКЧАГА (4) ■ Төлке саклы бакчага керми ○ 2299 ● 3050; 4019; 4380 +БАКЧАДА (2) ■ Акча бакчада үсми ○ 7659 ● 7811 +БАКЧАДАГЫ (1) ■ Һәммәсе дә бердәй, бакчадагы гөлдәй ○ 1369 +БАКЧАЛЫНЫҢ (1) ■ Акчалының эше күп, бакчалының ашы күп ○ 7702 +БАКЧАМ (1) ■ Яксам мунчам, чыксам бакчам ○ 8665 +БАКЧАНЫҢ (1) ■ Патшаның әмере - бакчаның әреме ○ 5880 +БАКЧАҢНЫ (2) ■ Былбылга бер гөл дә җитәр, үгез бөтен бакчаңны таптар ○ 4092 ● 4830 +БАКЧАСЫ (1) ■ Бакчачының бакчасы, утап кына баксачы ○ 1629 +БАКЧАСЫЗ (1) ■ Бакчасыз йортка былбыл кунмас ○ 4091 +БАКЧАСЫН (1) ■ Җимешен аша, бакчасын сорама ○ 1829 +БАКЧАСЫНА (3) ■ Кеше бакчасына таш ату ○ 1846 ● 3018; 3048 +БАКЧАЧЫНЫҢ (1) ■ Бакчачының бакчасы, утап кына баксачы ○ 1629 +БАКЫЙ (1) ■ Дөнья фани, хакыйкать бакый ○ 14733 +БАКЫЙЛЫГЫ (1) ■ Гомер бакыйлыгы - балада ○ 14016 +БАКЫЛДАВЫН (2) ■ Каз какылдаудан туймас, үрдәк бакылдавын куймас ○ 4240 ● 12104 +БАКЫЛДАМЫЙ (3) ■ Бака бакылдамый тормас ○ 4555 ● 4559; 15782 +БАКЫЛДАП (1) ■ Бака бакылдап туймас, телчән такылдап туймас ○ 15779 +БАКЫЛДЫЙ (1) ■ Сулы җирдә үрдәк бакылдый ○ 450 +БАКЫЛДЫК (1) ■ Бакылдамый торса, бакылдыкның эче поша; кеше бакылдык димиме дип, +үзенең коты оча ○ 15782 +БАКЫЛДЫКНЫҢ (1) ■ Бакылдамый торса, бакылдыкның эче поша; кеше бакылдык димиме +дип, үзенең коты оча ○ 15782 +БАКЫР (21) ■ Алтынга бакыр катнаштырсаң, бозарсың ○ 262 ● 268; 271; 272; 332; 418; 5165; +7270; 7540; 7660; 7733; 7762; 7807; 7839; 8907; 10091; 11763; 13708; 15740; 15753; 16337 +БАКЫРА (3) ■ Коры елгага су керсә, үкерә дә бакыра ○ 405 ● 1506; 3077 +БАКЫРГА (4) ■ Хәзинә таптым - чүпкә аттым, алтын таптым - бакырга алмаштым ○ 7838 +● 11488; 14840; 15977 +БАКЫРГАНДА (1) ■ Ишәк бакырганда сандугач сайрамас ○ 2955 +БАКЫРДАН (2) ■ Бакырдан көмеш чыкмас ○ 269 ● 6031 +БАКЫРМЫЙ (1) ■ Йөк астында ишәк бакырмый ○ 2990 +БАКЫРНЫ (1) ■ Бакырны ни кадәр юсаң да, алтын булмас ○ 270 +БАКЫРУ (1) ■ Бакыру ягымлы булса, ишәктән кадерле хайван булмас иде ○ 15781 +БАКЫРУЫ (1) ■ Ишәкнең үз бакыруы үзенә ямьле ○ 2988 +БАКЫРЫ (1) ■ Өлеш гел көмеш булмый, бакыры да була ○ 8199 +БАКЫРЫНЫП (1) ■ Бакырдан көмеш булмый, бакырынып эш булмый ○ 6031 +БАКЫРЫР (1) ■ Кысыр сарык күп бакырыр ○ 3102 +БАЛ (107 | 10) ■ Күрмәгән җирнең күле - сөт, күмәче - бал ○ 143 ● 385; 1260; 1313; 1326; +1621 (2); 1732; 1766; 1803 (2); 2394; 3687; 3990; 4437; 4713 (2); 4716 (2); 4717-4721; 4724; +4725; 4727; 4728; 4729 (2); 4730; 4735; 4736; 4741; 4742; 4745; 4757; 4784; 4805; 5399; 6543; +6636; 6809; 7231; 7267; 7313; 7433; 7547; 7553; 7554; 7561; 7627; 7633; 7640; 7648; 7884; 9149; +9150; 9151 (2); 9152 (2); 9153, :1, :2, :3; 9154-9158; 9160; 9161, :1, :2, :3, :4; 9162, :1, :2; 9163; +9172; 9256; 9311; 9328; 9347; 9430; 9443; 9444; 9629; 9673; 9715; 11622; 12434; 12946; 12988; +13253; 13274; 13922; 13965; 14013, :1; 14069; 14458; 14547; 14674; 14695; 15041; 15042; +15469; 15553; 15572; 15612; 15677; 15702; 15783; 15882 +БАЛА (202 | 2) ■ Сусыз бакча - анасыз бала ○ 456 ● 889; 2123; 2248; 3815; 3825-3827; 3857; +3918; 4101; 4115; 6502 (2); 6636; 7209; 7257; 7376; 10116; 10318; 11204; 11533; 12101; 1297312978; 13146; 13150; 13183; 13213; 13391; 13489; 13605; 13663; 13738; 13779; 13781; 13890; +13917-13922; 13923 (3); 13924-13939; 13940 (2); 13941-13943; 13944 (2); 13945-13948; 13952; +13953 (3); 13954-13958; 13959 (2); 13960; 13999; 14000; 14003; 14012; 14013, :1, :2; 14018; +14021 (2); 14022; 14024-14028; 14029 (2); 14030; 14031; 14033; 14034; 14036; 14044-14046; +14049; 14051; 14054; 14068; 14069; 14072 (2); 14073; 14075-14078; 14082; 14084-14088; +14090; 14091; 14093; 14094; 14099; 14100 (2); 14112; 14113 (2); 14114 (2); 14115; 14116 (2); +14117; 14121 (2); 14178; 14193; 14206; 14211; 14268-14271; 14277; 14279-14283; 14294; +14299; 14301; 14345; 14348; 14350; 14355; 14358 (2); 14361; 14369; 14370; 14372; 14374 (2); +14378; 14379; 14394; 14401 (2); 14414; 14418 (2); 14434; 14435; 14437; 14438; 14444 (2); 14450; +14455 (2); 14569; 15015-15017; 15080 (2); 16629 +БАЛАБАН (1) ■ Хан баласы ханга охшар, балабан шоңкарга охшар ○ 5921 +БАЛАВЫЗ (6) ■ Тимерче кулында тимер балавыз кебек эрер ○ 308 ● 4714; 4750; 9445; 9488; +БАЛАВЫЗЫН (1) ■ Балын им дә балавызын ташла ○ 9168 +БАЛАГА (21 | 3) ■ Сыерчык теле ачылмаган балага тел алып килә ○ 4117 ● 13961; 13962; 14019; +14035; 14050; 14058, :1, :2, :3; 14059-14061; 14065; 14194; 14195; 14267; 14268; 14352; 14353; +14371; 14439; 14455; 15462 +БАЛАГАН (1) ■ Яумаган яңгырга балаган кору ○ 1233 +БАЛАГЫ (1) ■ Балалы хатынның балагы чыккан ○ 14285 +БАЛАДА (2) ■ Гомер бакыйлыгы - балада ○ 14016 ● 14270 +БАЛАДАН (8) ■ Бал татлы, балдан бала татлы, баладан йокы татлы ○ 6636 ● 13213; 13570; +14027; 14272; 14301; 14403; 16051 +БАЛАДЫР (1) ■ Баладыр - бәладер, янган утка саладыр ○ 13963 +БАЛАК (1) ■ Балак бете башка менсә, әтәч булып кычкырыр ○ 4759 +БАЛАКАЕМ (1) ■ Балакаем, булыр сиңа ала таем ○ 14170 +БАЛАКТАГЫ (1) ■ Балакт��гы бет башка үрмәли ○ 4760 +БАЛАЛАГАН (1) ■ Авызында эт балалаган ○ 3770 +БАЛАЛАР (6) ■ Балалар асраганда кош та төксәрә ○ 3828 ● 14387 (2); 14396; 14408; 14661 +БАЛАЛАРДАН (1) ■ Бала чакта олылардан курыксаң, олайгач балалардан куркасың ○ 15016 +БАЛАЛАРНЫ (1) ■ Юмартлык дошманны да дус кылыр, саранлык балаларны да дошман кылыр ○ 11956 +БАЛАЛАРНЫҢ (1) ■ Урак ае - тавыкларның сусыз ае, балаларның үксез ае ○ 958 +БАЛАЛАРЫ (5) ■ Мәче әйтә ди: "Хуҗасы сукыр булса иде, балалары күп булса иде", - дип +○ 3362 ● 3995; 10869; 13964; 14393 +БАЛАЛАРЫН (2) ■ Бүре өненә кермичә балаларын тоталмассың ○ 2168 ● 3376 +БАЛАЛАРЫНА (1) ■ Иртә торган - эшенә шатланган, иртә өйләнгән - балаларына ○ 13168 +БАЛАЛАРЫНЫҢ (1) ■ Атасы карлыган ашаган булса, балаларының да теше камашыр ○ 14364 +БАЛАЛАРЫҢА (1) ■ Кешедән көлмә - үз башыңа килмәсә, балаларыңа килер ○ 14906 +БАЛАЛАСА (1) ■ Эте җидене балаласа да, савып эчәр сөт бирмәс ○ 3683 +БАЛАЛЫ (18 | 1) ■ Балалы коштан җим артмый ○ 3829 ● 3937; 4234, :1; 4269; 4402; 10065; +13965-13972; 13993; 14118; 14284; 14285 +БАЛАЛЫЙ (2) ■ Елан, туган баласын ашамас өчен, агач башына менеп балалый икән ○ 4604 +● 8822 +БАЛАЛЫК (2) ■ Балалык - патшалык, егетлек - солтанлык ○ 13973 ● 15062 +БАЛАМ (5) ■ Балам бар дип сөенмә, сау булуына сөен ○ 13974 ● 14177 (2); 14180 (2) +БАЛАН (5) ■ Аланда үскән балан әче була ○ 1786 ● 1803; 1819; 1848; 9153 +БАЛАНГА (1) ■ Үзе кунак чакырган, үзе баланга киткән ○ 10227 +БАЛАНСЫЗ (1) ■ Балан бал белән тәмле, бал балансыз да тәмле ○ 1803 +БАЛАНЫ (22) ■ Юләр белән баланы гаеп итмиләр ○ 11707 ● 12177; 12979; 12980; 12982; +13975-13987; 14067; 14105; 14213; 14278 +БАЛАНЫҢ (39 | 2) ■ Кыз баланың күңеле саф су кебек ○ 12981 ● 13988-13998; 14008; 14020; +14032; 14048; 14065; 14083; 14119 (2); 14122 (2); 14178; 14179; 14196; 14197; 14204:1; 14212; +14215:2; 14273 (2); 14275; 14276; 14286; 14287; 14303; 14440-14442; 14447; 15080 +БАЛАҢ (11 | 1) ■ Балаң булмыйча анаң кадерен белмәссең ○ 14004 ● 14005-14007; 14017; 14089; +14092; 14137:2; 14186-14188; 14208 +БАЛАҢА (1) ■ Үзеңә ир булыр, балаңа ата булмас ○ 14381 +БАЛАҢНАН (2) ■ Баланың тәүге баласы үз балаңнан татлы ○ 14179 ● 14334 +БАЛАҢНЫ (2) ■ Патша килә, патша: кесәңне капша, балаңны базда сакла ○ 5866 ● 14074 +БАЛАСЫ (76) ■ Җир - анасы, мал - баласы ○ 210 ● 2030; 2036; 2123; 2283; 3559; 3715; 3824; +3831; 3839; 3840; 3951; 4036; 4041; 4049; 4417; 4636; 4637 (2); 5526; 5921; 7126; 7140; 7145; +7146; 7147 (2); 7148 (2); 7149; 7277; 12423; 13134 (2); 13822; 13999; 14010 (2); 14096; 1417714179; 14180 (2); 14181; 14185 (2); 14186-14188; 14191; 14208; 14265; 14288-14292; 14300; +14302; 14304; 14344; 14346 (2); 14362; 14363; 14367; 14368; 14380; 14382; 14482 (2); 14557; +14966; 16450; 16473 +БАЛАСЫЗ (11) ■ Һөнәрсез гомер - баласыз кеше кебек ○ 6432 ● 10065; 13744; 13745; 13965; +13968-13970; 14000; 14001; 14293 +БАЛАСЫЗЛЫК (1) ■ Бала - бер җәфа, баласызлык - ике җәфа ○ 13926 +БАЛАСЫЗНЫҢ (1) ■ Баласызның җаны тыныч, ә картлыгы - куркыныч ○ 14002 +БАЛАСЫН (32 | 5) ■ Арыслан киек баласын ау белән тоталар ○ 2041 ● 2072; 2131-2136; 2137 +(2); 2222; 2223 (2), :3 (2); 2249; 2251; 3350; 3560; 3973; 3985 (2), :1 (2), :2; 4059; 4060; 4062; +4157; 4418; 4588; 4604; 4611; 4615; 10065; 14454; 16767 +БАЛАСЫНА (6 | 2) ■ Аю да баласына аппагым дияр, керпе дә баласына йомшагым дияр +○ 2223:1 (2) ● 3904; 3952; 3986; 4775; 10125; 14838 +БАЛАСЫНДА (1) ■ Ата баласында хата була ○ 12424 +БАЛАСЫНЫҢ (1) ■ Карга баласының авызын таш белән томаламасаң, карылдаудан туктамас +○ 3953 +БАЛА-ЧАГА (3) ■ Бала-чага арткач, сәке тактасы тарая ○ 13949 ● 13950; 14397 +БАЛА-ЧАГАГА (1) ■ Бала-чагага ата-ана мал биргәннән акыл биргәне артык ○ 14436 +БАЛА-ЧАГАДА (1) ■ Ата-ана күңеле бала-чагада, бала-чага күңеле тауда-ташта ○ 14397 +БАЛА-ЧАГАДАН (1) ■ Ата-анага кадер күрсәткән бала-чагадан кадер күрер ○ 14399 +БАЛА-ЧАГАЛЫ (1) ■ Бала-чагалы кеше җимешле агач кебек ○ 13951 +БАЛАЧЫЛГА (1) ■ Балачылга - бала, бәлачелгә - бәла ○ 14003 +БАЛГА (10) ■ Бал корты янында балга батарсың, тирес корты янында тирескә батарсың ○ 4719 +● 4720; 4761; 4762; 6459; 8106; 9164; 10595; 12310; 14216 +БАЛДА (2) ■ Колхозың алда булса, авызың балда булыр ○ 6089 ● 11008 +БАЛДАЙ (3) ■ Ачы булсаң, тоздай бул; татлы булсаң, балдай бул ○ 9114 ● 9355; 16301 +БАЛДАК (3) ■ Балдак бармакка күрә ○ 8765 ● 10911; 12666 +БАЛДАКНЫ (1) ■ Балдакны атсыз бармак кия ○ 8766 +БАЛДАН (14 | 2) ■ Тирес кондызының да чәчәккә менеп балдан авыз итәсе килә ○ 4808 ● 6636; +7227; 7548; 9349; 12752; 13939; 14013, :1, :2; 14069; 14177; 14180; 16054; 16185; 16508 +БАЛДЫЗ (2) ■ Балдыз - алтынга манган көмеш ○ 14589 ● 14653 +БАЛКУЫННАН (1) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 +БАЛКЫДЫ (1) ■ Ай кебек калкыды, кояш кебек балкыды ○ 84 +БАЛЛЫ (5) ■ Кабак карбызга әйткән: "Мин олы", - дигән. Карбыз әйткән: "Син олы булсаң, +мин баллы", - дигән ○ 1605 ● 9165; 9935; 10199; 15470 +БАЛ-МАЙ (1) ■ Бал-май белән авызланганның теле татлы була ○ 9159 +БАЛНЫ (3) ■ Аю да балны ашаган-ашаган да артына сылаган ○ 2077 ● 4722; 9166 +БАЛНЫҢ (4) ■ Балның тәмен аю да белә ○ 2097 ● 2098; 15561; 16474 +БАЛПАНДАЙ (1) ■ Егет булсаң, балпандай талпын ○ 12845 +БАЛТА (51 | 6) ■ Агачның тамырына балта чабып, яфрагы белән дус булма ○ 1669 ● 1835; 18861898; 1899, :1, :2; 1900 (2); 1912; 1923; 1931; 1932; 1933:1; 1934; 1942; 1946; 1953; 1964; 1972; +1973; 1974, :1; 1977-1979; 1990; 2001; 2006; 2441:1; 3927:1; 6364; 7081; 9068; 9154; 9681; +9926; 9930; 10895; 10915; 11519; 13906; 14332; 15660; 16584; 16723 +БАЛТАГА (2) ■ Тимерче балтага туймас ○ 307 ● 1901 +БАЛТАДА (1) ■ Гаеп балтада да бар, сапта да ○ 12486 +БАЛТАДАН (2) ■ Агач үлеме балтадан ○ 1881 ● 16865 +БАЛТА-КОРЫЧ ( | 1) ■ Балта-корыч байдан, үлем ходайдан ○ 5986:1 +БАЛТАҢ (1) ■ Чапма ташка, балтаң ватылыр ○ 199 +БАЛТАҢНЫ (3 | 1) ■ Кирәкмәс балтаңны чыгарып ташлама, кирәк булыр ○ 1974:2 ● 2000; +15449; 17065 +БАЛТА-ПЫЧАК (2) ■ Тумырган да сөягән, балта-пычак тимәгән ○ 1993 ● 12645 +БАЛТАСАП (1) ■ Кирәкмәгән балтасап җиде елдан соң кирәк була, ди ○ 1922 +БАЛТАСЫ (9) ■ Тимерченең балтасы юк, сатучының акчасы юк ○ 315 ● 1894; 1902; 1905; 1933; +1980; 1996; 4151; 9049 +БАЛТАСЫЗ (2) ■ Балтасыз, тактасыз кура корып булмый ○ 1903 ● 1904 +БАЛТАСЫН (2 | 1) ■ Идел чыкканчы балтасын бирә, Идел чыккач сабын да тоттырмый ○ 511 +● 1933:2; 1979 +БАЛТАЧЫНЫҢ (2) ■ Балтачының балтасы китек, пыялачының тәрәзәсе ватык ○ 1905 ● 8705 +БАЛТЫРГА (1) ■ Баш җылысы балтырга ○ 10253 +БАЛТЫРГАН (1) ■ Елына бер балтырган ашамаган кешенең эче кортлар, имеш ○ 1278 +БАЛТЫРЫН (1) ■ Киткәннең балтырын кара, кайтканның куенын кара ○ 6788 +БАЛЧЫ (5) ■ Малчы мал карар, балчы бал карар ○ 2394 ● 4722-4724; 4742 +БАЛЧЫК (11 | 2) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 46; 189; 257; 7313; 8361; +9153, :1, :3; 10223; 15072; 15079; 15401 +БАЛЧЫККА (1) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 +БАЛЧЫКНЫ ( | 1) ■ Бал балчыкны ярата ○ 9153:2 +БАЛЧЫКСЫЗ (1) ■ Башмак балчыксыз булмас, арпа кылчыксыз булмас ○ 9032 +БАЛ-ШИКӘР (1) ■ Ачу - агу, йотсаң - бал-шикәр ○ 12426 +БАЛЫ (7) ■ Бал кортының балы бар, балга хәтле назы бар ○ 4720 ● 4733; 9167; 9314; 10199; +14178; 15663 +БАЛЫГЫ (8) ■ Буасы булса, балыгы булыр ○ 357 ● 411; 4478; 4499; 4509; 5023; 5101; 5234 +БАЛЫГЫНА (1) ■ Балыгына күрә кармагы ○ 4442 +БАЛЫК (77 | 5) ■ Бер су белән генә торып булса, балык кармакка капмас иде ○ 348 ● 356; 359; +416; 447; 458; 474; 477; 1382; 1819; 3822; 4425; 4438; 4441; 4443-4448; 4449, :1, :2; 4450-4460; +4482; 4484; 4485; 4487; 4489-4495; 4497; 4501; 4502; 4504; 4505; 4507; 4508; 4510; 4529-4531; +4534-4537; 4540; 4544; 4548; 4556; 4676; 5300; 7597; 7964; 9260:2; 11078, :1, :2; 12121 (2); +12358; 12922; 12947; 13133; 15197; 15578; 16913; 16969 +БАЛЫККА (10) ■ Балыкка - арык, тараканга - ярык ○ 4461 ● 4462-4464; 4472; 4481; 4483; +4541; 16913; 16970 +БАЛЫКЛАР (1) ■ Вак балыклар арасында йөзгән чабаклар түгел без ○ 4538 +БАЛЫКЛАРНЫҢ (1) ■ Сай суны болгатырга вак балыкларның да көче җитә ○ 420 +БАЛЫКНЫ (7) ■ Тимерне кызуында сук, балыкны уйнаганда тот ○ 303 ● 3316; 4465; 4466; +4502; 4513; 4545 +БАЛЫКНЫҢ (10) ■ Балыкның байлыгы - итәк-җиңең кипкәнче ○ 4467 ● 4468-4471; 4498; 4503 +(2); 12105; 13343 +БАЛЫКСЫЗ (1) ■ Мунча пирсез булмый, күл балыксыз булмый ○ 16743 +БАЛЫКЧЫ (12) ■ Игенче - кырда, балыкчы - суда ○ 1407 ● 1409; 2009; 4472-4476; 4492; 5742; +11828; 14361 +БАЛЫКЧЫДАН (1) ■ Диңгез турында балыкчыдан сора ○ 4486 +БАЛЫКЧЫНЫ (1) ■ Балыкчы балыкчыны ерактан күрә ○ 4473 +БАЛЫКЧЫНЫҢ (4) ■ Балыкчының арты юеш, тамагы ач ○ 4477 ● 4478-4480 +БАЛЫН (3) ■ Балчы корт карар, балын корт табар ○ 4723 ● 9168; 15569 +БАЛЫНА (3) ■ Бәрәңге балына чебен җыелмый ○ 1595 ● 9146; 9879 +БАЛЫҢ (2) ■ Кесәңдә малың булмаса, телеңдә балың булсын ○ 7364 ● 15491 +БАП (1) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа кап, +мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 +БАПЛАГАНЫҢ (1) ■ Иске киемне баплаганың - яңа киемне саклаганың ○ 8863 +БАР (576 | 7) ■ Җирнең чиге бар, күкнең чиге юк ○ 81 ● 135 (2); 215; 219; 220; 244; 271; 272 (3); +301 (2); 373 (2); 429; 478 (2); 484 (2); 485 (2); 558 (2); 581 (2); 587 (2); 591; 621 (2); 636; +638 (5); 662; 666; 681; 693; 698; 754 (2); 758 (2); 763; 764 (2); 793; 863; 1026; 1027; 1028 +(2); 1034; 1064; 1068 (3); 1087 (2); 1210; 1250; 1280; 1351; 1373 (2); 1402 (2); 1491; 1503 (2); +1551; 1733 (2); 1738 (2); 1838; 1839; 1937; 1939:1; 2027; 2124; 2204; 2268; 2284; 2324; 2350; +2355; 2454; 2502 (2); 2588; 2589 (2); 2590; 2745; 2748 (2); 2752 (2); 2867; 3023; 3088 (2); 3124; +3212 (2); 3219; 3220; 3331; 3440; 3817 (2); 3848; 3856; 3913; 3995; 4066; 4094 (2); 4183; 4184; +4256; 4298:1; 4405; 4413; 4415; 4589; 4610; 4720 (2); 4749; 4877 (2); 4882; 4889 (2); 4904; 4966; +5082; 5154; 5165; 5173; 5263; 5273; 5340; 5344; 5407; 5502; 5518 (2); 5583 (2); 5609; 5634; 5670 +(2); 5719; 5775 (2); 5780; 5829; 5852; 5858; 5864; 5898; 5983 (2); 6005 (2); 6046 (2); 6183; 6335; +6351; 6357; 6365; 6404 (2); 6405; 6406 (2); 6407; 6422 (2); 6498; 6514 (2); 6621; 6744; 6871; +6879; 6913; 7006; 7156; 7255; 7265 (2); 7271; 7359; 7404; 7527; 7540-7552; 7553 (2); 7554 (2); +7555 (2); 7574; 7576; 7584; 7596; 7598; 7601; 7603 (2); 7604-7606; 7619; 7622; 7625-7627; +7629-7631; 7632 (3); 7633-7636; 7647; 7648; 7661 (2); 7730 (2); 7785; 7807; 7855; 7884; 7894; +7922 (2); 7932 (2); 7957, :1, :2; 7958; 8005; 8017; 8025; 8046; 8109 (4); 8125 (2); 8134 (2); 8178; +8200; 8237 (2); 8266; 8283; 8304; 8308 (2); 8311; 8319 (2); 8324 (2), :1, :2; 8326; 8354; 8417; +8421 (2); 8434 (2); 8475; 8491; 8571; 8598; 8619; 8627; 8880 (2); 8917; 8961; 9006; 9061; 9125 (2); +9130 (2); 9143; 9144; 9169 (2); 9178; 9287; 9340; 9385 (2); 9400; 9519; 9557; 9628; 9696; 9722; +9878 (2); 9924; 9946; 9952 (2); 9973; 10019; 10049; 10061; 10074; 10147; 10149; 10178; 10179; +10219; 10301 (2); 10321; 10324; 10411 (2); 10413; 10523 (2); 10585; 10588 (2); 10732 (2); 10768; +10775; 10817 (2); 10827; 10843 (2); 10945; 10982 (3); 11056; 11079; 11129; 11147 (2); 11292; +11347; 11348; 11361; 11365; 11410; 11505; 11544 (2); 11656; 11671; 11828; 11854; 11972 (2); +12018; 12025; 12029 (2); 12087; 12094; 12109 (2); 12284 (2); 12435; 12453; 12486; 12487 (2); +12512:1; 12540; 12572; 12761 (4); 12778; 12843; 12917 (2); 12920; 12931; 12948; 13027; 13072; +13097; 13101; 13124; 13135 (2); 13146; 13193; 13224; 13228 (2); 13231; 13305 (3); 13306 (2); +13307 (2); 13308 (2); 13309 (2); 13310 (2); 13311 (2); 13312 (2); 13328; 13331; 13372 (2); 13474; +13484 (2); 13534; 13608 (2); 13615; 13623 (3); 13668; 13672; 13695; 13806 (2); 13870; 13974; +13978; 14153 (2); 14154; 14246 (2); 14443; 14447; 14457; 14505 (2); 14508 (2); 14557 (2); 14558; +14571; 14689 (2); 14706 (2); 14715; 14724 (2); 14759 (2); 14978; 15038 (4); 15041 (2); 15042 (2); +15065; 15067 (2); 15068 (3); 15198; 15199; 15245; 15277; 15279 (2); 15299 (2); 15331; 15398; +15471; 15482; 15484; 15537 (2); 15571; 15576; 15577 (2); 15579; 15638; 15657; 15658; 15671 (2); +15774 (2); 15784; 16186; 16203; 16229; 16230; 16237 (2); 16238; 16261 (2); 16262; 16265 (2); +16341 (2); 16395; 16434; 16445; 16587; 16594 (2); 16698 (2); 16708; 16741; 16750; 16802; +16857 (2); 16867 (2); 16896; 16897; 16959 (2); 16985; 16990; 17006 (2); 17040 +БАРА (36) ■ Ак белән кара - икесе ике юлдан бара ○ 549 ● 809 (2); 1772; 2291; 2740 (2); 3716; +3933; 4681 (2); 5278; 6436; 6737; 6740-6742; 6863; 7016; 8060; 8151; 9938 (2); 10982; 11285; +11586; 11590; 12869; 13796; 13833; 14582; 14793; 15009; 15995 (2); 16141 +бара → тора-бара +БАРАБАН (9) ■ Булмаган туйга алдан барабан какмыйлар ○ 13266 ● 16343; 16344; 16365; 16374; +16409; 16446; 16455; 16484 +БАРАБАНЧЫ (1) ■ Барабан таяк ала, барабанчы акча ала ○ 16344 +БАРА-БАРА (3) ■ Кош бара-бара төз китәр ○ 3841 ● 6741; 7141 +БАРАДЫР (1) ■ Үләм дигән кодагый үгез әйдәп барадыр ○ 14649 +БАРАЛМАС (1) ■ Җилкәне юк тал каек җилгә каршы баралмас ○ 7093 +БАРАЛМАССЫҢ (1) ■ Хәйлә белән ерак баралмассың ○ 12589 +БАРАМ (5) ■ Каз артыннан барам дип, бака ботын аерган, ди ○ 4663 ● 6742; 6821; 14582; 14793 +БАРАМЫН (2) ■ - Кайгы, кая барасың? - Картайтырга барамын. - Сагыш, кая барасың? - Саргайтырга барамын ○ 14881 (2) +БАРАСЫ (2) ■ Барасы килмәгән ат тәртәгә тибә ○ 2625 ● 13134 +БАРАСЫМ (1) ■ Синең өйләнәсең юк, минем кияүгә барасым юк ○ 13251 +БАРАСЫҢ (4) ■ Печән юлы белән барасың ○ 1358 ● 7875; 14881 (2) +БАРГА (8) ■ Арыслан киек үз каршысында тау барга кайгырмас ○ 2042 ● 2956; 7556; 7557; 7637; +9028; 10568; 14794 +БАРГАН (24 | 1) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 755; 1996; +2626; 2627; 3515; 5174; 6808; 6815 (2); 7016:1; 8511 (2); 8512; 11782 (2); 11783 (2); 11784 (2); +11785; 11786; 13226 (2); 13672 +БАРГАНГА (1) ■ Алда барганга урын күп ○ 664 +БАРГАНДА (15) ■ Ташу барганда гөрләвек белән дә уйнама ○ 462 ● 502; 1418; 1772; 3699; 5616; +6743; 6745; 7039; 8030; 10209; 11985; 13395; 13908; 15785 +БАРГАНЧЫ (6) ■ Өшеп барганчы пешеп бар ○ 6871 ● 7844; 12241; 13163; 13328; 14565 +БАРГАНЫ (2) ■ Колның куйга барганы - туйга барганы ○ 5845 (2) +БАРГАНЫҢНЫ (1) ■ Алдыңа кара - кая барганыңны белерсең, артыңа кара - каян чыкканыңны +белерсең ○ 668 +БАРГАЧ (2) ■ Белешең булса, баргач бәлеш ашарсың ○ 5304 ● 16950 +БАРДА (59) ■ Кояш барда йолдыз күренми ○ 34 ● 485 (2); 707; 1535; 2454; 2611; 2612 (2); +2613 (2); 4882; 4921 (2); 4999; 5083; 5378; 6098 (2); 6335; 6362 (2); 7025; 7150 (2); 75587560; 7661; 7773; 7774; 7870; 8255; 8470; 8772; 8868; 9025 (2); 9287; 9696; 9885 (2); 10575; +10579 (2); 10580 (2); 10581 (2); 10778 (2); 11138; 11335 (2); 14384; 14429; 15379; 16541 (2) +БАРДАН (8) ■ Төсе бардан түңелмә ○ 619 ● 7561; 7562; 7603; 7625-7627; 10698 +БАРДЫ (1) ■ Өтәргә дип барды, өтелеп кайтты ○ 5714 +БАРДЫК (1) ■ Канат алырга бардык, койрыксыз кайттык ○ 3892 +БАРДЫМ (1) ■ Иргә бардым, имгәк алдым ○ 13248 +БАРДЫҢ (1) ■ Аяк арбадан яхшы - киттең дә бардың ○ 10886 +БАРДЫР (4) ■ Ай-һай синең йөрешең, бардыр синең бер эшең ○ 6283 ● 12057; 14977; 16138 +БАРИС (1) ■ Бер көн Харис белән, бер көн Барис белән ○ 12800 +БАРЛАР (2) ■ Ничә барлар юк булган, ничә юклар бар булган ○ 7596 ● 15578 +БАРЛЫ (7) ■ Ялгыз кеше барлы булса да зарлы ○ 5100 ● 7314 (2); 7447; 7563; 7599; 14670 +БАРЛЫГЫ (2) ■ Хатын белән хатын талашса, яшьлеге белән картлыгын әйтер; бай белән ярлы +талашса, барлыгы белән юклыгын әйтер ○ 7426 ● 7577 +БАРЛЫДАН (1) ■ Ат алсаң, барлыдан ал; хатын алсаң, ярлыдан ал ○ 13125 +БАРЛЫК (9) ■ Карганы патша иткәннәр дә, "кар-р" дип кычкыра белмәгән барлык кошларның +да күзен чукыган, ди ○ 3992 ● 7564-7570; 11601 +БАРЛЫКНЫҢ (1) ■ Барлыкның соңы белән юклыкның соңы бер ○ 7571 +БАРЛЫКТА (1) ■ Барлыкта тарлык юк, киңлектә кимлек юк ○ 7572 +БАРЛЫНЫҢ (1) ■ Барлының базары янында ○ 7573 +БАРМА (30) ■ Биек тауның түбәсен күр дә төбенә барма ○ 119 ● 665; 1679; 1807; 1904; 2018; +2087; 2372; 2692; 3539; 3747; 5315; 5502; 5743 (2); 6744; 7039; 9617; 10130 (2); 12242; 13146; +13245; 13267; 13597 (2); 13611 (2); 15638; 16721 +БАРМАГАН (2) ■ Бармаган җирдә бакыр бар, барсаң тимер табылмас ○ 271 ● 272 +БАРМАГАНДА (1) ■ Бармаганда барырсың, барганда калырсың ○ 6745 +БАРМАГАЧ (1) ■ Аты бармагач, тәртәсен кыйный ○ 2751 +БАРМАГЫ (5) ■ Байның бармагы үзенә кәкре ○ 7272 ● 10896; 10980; 10999; 14287 +БАРМАГЫЛ (1) ■ Барнагыл да барнагыл дип, Барнаулга бармагыл ○ 7776 +БАРМАГЫН (5 | 1) ■ Белгән белгәнен эшләр, белмәгән бармагын тешләр ○ 6338 ● 6472; 6527; +9162:1; 10611; 16477 +БАРМАГЫНА (1) ■ Бармагына ышанган кашыксыз калган ○ 10897 +БАРМАГЫҢ (2) ■ Кыскыч барда утка бармагың тыкма ○ 8470 ● 10237 +БАРМАГЫҢНЫ (4) ■ Бер бармагыңны бөкләсәң, бишесе бөгелер ○ 10909 ● 10964; 12404; 16773 +БАРМАДЫМ (1) ■ Аягым белән бармадым, кулым белән алмадым ○ 10987 +БАРМАК (35 | 1) ■ Бу чакта бияләй эчендә бармак кыймылдатканны беләләр ○ 781 ● 1484; 6277; +8252; 8766; 9037; 9039; 9152; 9161; 9162, :2; 9166; 9444; 9621; 10895; 10898-10900; 10906; +10910; 10919; 10929 (2); 10955; 11000; 11001; 11018; 11039; 11049; 11053; 11706; 15046; 15274; +15535; 16967 (2) +БАРМАККА (8) ■ Балдак бармакка күрә ○ 8765 ● 10911; 10916; 11001-11003; 11767; 12666 +БАРМАКЛАР (1) ■ Бармаклар да барысы да тигез түгел ○ 10901 +БАРМАКНЫ (1 | 4) ■ Бал татлы дип бармакны йотмыйлар ○ 9161:1 ● 9161:2, :3, :4; 10912 +БАРМАКНЫҢ (1) ■ Биш бармакның кайсын тешләсәң дә тигез авырта ○ 10917 +БАРМАКСЫЗ (1) ■ Юаш дип бармагыңны авызына тыкма, бармаксыз калырсың ○ 12404 +БАРМАКТАН (1) ■ Ил белән киселгән бармактан кан чыкмый ○ 4923 +БАРМАМ (4) ■ Эш дигәндә мин бармам, аш дигәндә мин калмам ○ 6319 ● 6328; 9395; 14795 +БАРМАС (9 | 1) ■ Аюдан курыккан урманга бармас ○ 2086 ● 2178; 2451:1; 2515; 3737; 4232; +7876; 9889; 13094; 13319 +БАРМАСА (2) ■ Су синең артыңнан бармаса, син суның артыннан бар ○ 429 ● 10888 +БАРМАСАҢ (2) ■ Чакырганга бармасаң, чакыручыга зар булырсың ○ 10180 ● 13134 +БАРМЫ (3) ■ Ишәккә: "Сине оҗмахка кертәбез", - дигәннәр икән, ишәк: "Анда шайтан таягы +бармы соң?" - дип сораган, ди ○ 2979 ● 16022; 16036 +БАРМЫЙ (6) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 ● 3498; 6988; 9540; +9597; 11586 +БАРМЫЙЛАР (4 | 1) ■ Чикләвек җыйганда җиләккә бармыйлар ○ 1764 ● 1868:1; 4463; 5623; +БАРНАГЫЛ (2) ■ Барнагыл да барнагыл дип, Барнаулга бармагыл ○ 7776 (2) +БАРНАГЫЛЫ (1) ■ Байның бар малы ятар, ярлының барнагылы йөгерер ○ 7271 +БАРНАУЛГА (1) ■ Барнагыл да барнагыл дип, Барнаулга бармагыл ○ 7776 +БАРНЫ (6) ■ Җире барны җир тартыр, җир тартмаса ил тартыр ○ 5126 ● 5157 (2); 7574; 12781; +БАРНЫҢ (55) ■ Җире барның җиме бар ○ 215 ● 581 (2); 621 (2); 666; 758; 764 (2); 2589 (2); +2590; 3220; 4749; 5154; 5167; 5658; 6183; 7329; 7404; 7575-7578; 7622; 7716; 7958; 8200; +8308 (2); 8309; 8434 (2); 8533; 8627; 10775; 10945; 11129; 11347; 11348; 11898; 12672; 13027; +14154; 14557 (2); 14558; 14571; 14715; 15068 (3); 15318; 15482; 15579 +БАРСА (16) ■ Ары барса - ат яны, бире барса - бия яны ○ 2737 (2) ● 4682; 4732; 5138; 5725; +6563; 6996; 7874 (2); 11012; 12289; 12944; 14376; 14555; 15296 +БАРСАҢ (61) ■ Кая барсаң да, бер кояш ○ 30 ● 69; 271; 366; 388; 824; 2173; 2262; 4007; 5138; +5165; 5670 (2); 5671 (2); 6759 (2); 6924; 7807; 7855; 7877; 7920; 8365; 9836; 9912; 9973; 10061; +10130-10133; 10160; 10280; 11463; 11787; 11788 (2); 11789 (2); 12333; 13134; 13135; 13305 (2); +13306; 13307; 13308 (2); 13309-13314; 13329; 14798; 14895; 16913 (2); 17065 (2) +БАРСЫН (1 | 1) ■ Алты яшәр юлдан кайтса, алтмыш яшәр күрешә барсын ○ 6730:2 ● 12471 +БАРУ (5) ■ Дөя кәгъбәгә бару белән хаҗи булмас ○ 2917 ● 7938 (2); 10183; 11007 +БАРУЧЫ (3) ■ Туры юлдан баручы армый да, азмый да ○ 6817 ● 13120; 16512 +БАРУЫ-КАЙТУЫ (1) ■ Ил күрүе илле сум, баруы-кайтуы йөз сум ○ 4936 +БАРЧА (2) ■ Барына - барча, югына - юкча ○ 7581 ● 12408 +БАРЧАНЫКЫ (1) ■ Туй - тиешленеке, бәйрәм - барчаныкы ○ 13296 +БАРЫ (10) ■ Менә сиңа тары - хәзинәдә бары ○ 1583 ● 3124; 7315; 7576; 7579; 7580; 7638; +11726; 14517; 15076 +БАРЫБЕР (8 | 1) ■ Ишәк, хөкүмәт казнасын ташыса да, барыбер ишәк булып калыр ○ 2969 +● 3144; 3976; 4249; 6522; 7016:2; 7017; 15598; 16317 +БАРЫБЫЗ (1) ■ Гриш-гриш, барыбыз да бер иш ○ 5516 +БАРЫБЫЗГА (1) ■ Бер пар салды - барыбызга да чабынырга җитте ○ 8643 +БАРЫЙК (1) ■ Ялкауга: "Әйдә эшкә барыйк", - дигәч, "Хәлем юк", - дигән. "Кил ашарга", дигәч, "Кайда минем тәти кашык?" - дигән ○ 6596 +БАРЫМТА (2) ■ Барымта карулы, кире кайтарулы ○ 5543 ● 7203 +БАРЫМТАГА ( | 1) ■ Барымтага - карымта ○ 5543:1 +БАРЫМТАЛЫ (1) ■ Ярлы кеше белән кода булганчы, бай кеше белән барымталы бул ○ 7458 +БАРЫН (17) ■ Артыңда ни барын белмәсәң - тотылырсың, алдыңда ни барын күрмәсәң - егылырсың ○ 678 (2) ● 852; 5564 (2); 6032; 6099; 7161; 7316; 7541; 7648; 9697; 9906; 9989; 11151; +14860; 16475 +БАРЫНА (8) ■ Кояш барына да бертигез карый ○ 35 ● 7581-7583; 7641; 11823; 11824; 15425 +БАРЫНДА (9) ■ Эт барында таяк булмый, таяк булганда эт туры килми ○ 3561 ● 7642; 8229; +9626; 13262 (2); 14294; 14335 (2) +БАРЫННАН (5) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан +да узар ○ 3081 ● 4898; 14357; 14517; 16469 +БАРЫНЧА (4) ■ Бар - барынча, юк - хәленчә ○ 7542 ● 7599; 10066; 11970 +БАРЫН-ЮГЫН (1) ■ Барын-югын белмидер, бал телидер күңелем ○ 7640 +БАРЫҢ (4) ■ Яуга барсаң - барың бар, дауга барсаң - берең бар ○ 5670 ● 5744 (2); 7163 +БАРЫҢНЫ (1) ■ Бер югыңны бар итим дигәнче, бер барыңны юк итәсең ○ 7584 +БАРЫП (29 | 3) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк ○ 336 +● 386; 714; 1463; 1613; 2066; 2323; 2666; 3162; 3228; 3948; 4917; 5414 (2), :1 (2); 5700; 5715; +6766; 6899; 9318; 9406; 9657 (2); 11182; 11285; 12000:3; 13174; 13257; 14924; 15904; 16876 +БАРЫР (17) ■ Төлке никадәр качса да, барыр җире күрекче кибетендә ○ 2298 ● 2959; 3981; 6583; +6811 (2); 7879; 8031; 9820; 11423; 11784; 12227; 13020; 14155; 14590 (2); 16148 +БАРЫРГА (4) ■ Саламда торган ат саламга барырга гына ярый ○ 2676 ● 4708; 6989; 15538 +БАРЫРМЫН (1) ■ Байга сәлам әйт, ярлыга үзем барырмын ○ 7213 +БАРЫРСЫҢ (16) ■ Барырсың узг��н буш көнгә ○ 1033 ● 6745; 6759 (2); 6770 (2); 7258; 11788 (2); +11789; 11934; 14795; 16514; 16989; 17028 (2) +БАРЫСЫ (5) ■ Барысы да бер чыбыктан сөрелгән ○ 1981 ● 4192; 4287; 10901; 12799 +БАРЫСЫННАН (1) ■ Акча бирсәң - аза, кием бирсәң - туза, яхшылык итсәң - барысыннан да +уза ○ 12098 +БАРЫШ (1) ■ Гаеп иткәннең өенә барыш ○ 12488 +БАРЫШКАН (1) ■ Үзләре табышкан, үзләре барышкан ○ 13258 +БАРЫШЛЫЙ (1) ■ Мал - үтеп барышлый ял итәргә туктаган юлчы ○ 7389 +БАРЫ-ЮГЫ (1) ■ Бары-югы бәрабәр ○ 7639 +БАС (3) ■ Еланның койрыгына басма, башына бас ○ 4647 ● 8523; 13319 +БАСА (16 | 1) ■ Черек агачны корт баса ○ 1705 ● 2062; 2638; 2701; 3184; 3381; 5286 (2); 6885; +8138; 9393; 14349; 14727, :1; 14872; 15335; 15874 +БАСАЛМАССЫҢ (1) ■ Үпкәне - ачу белән, утны май белән басалмассың ○ 12637 +БАСАР (31) ■ Эшләгән тимер ялт итәр, эшләмәгәнен тут басар ○ 323 ● 1088; 1427; 1465; 1684; +1712; 2095 (2); 2335; 2480; 2847; 4422; 4428; 4756; 4863 (2); 4980; 6549 (2); 7257 (2); 7355; +7443; 8235; 12096 (2); 12855; 13143; 13446; 14780 (2) +БАСАРГА (1) ■ Табаны пешкән мәче төсле кая басарга белми ○ 3395 +БАСАРЛАР (1 | 3) ■ Усал булсаң асарлар, юаш булсаң басарлар, уртача булсаң, ил агасы ясарлар +○ 12166 ● 12166:1, :2, :3 +БАСАСЫ (1) ■ Бер басасы җиргә мең баса ○ 6885 +БАСАСЫҢ (1) ■ Бәлале җиргә басма, басасың икән качма ○ 14818 +БАСКАН (13) ■ Баскан эздән су чыгара ○ 500 ● 787; 1354; 1692; 5059; 6528; 6884; 8556; 10883; +10983; 11790; 13578; 15268 +БАСКАНДА (1) ■ Ана каз йомырка басканда, ата каз янында биер ○ 4231 +БАСКАННЫ (2) ■ Ат басканны җир белә ○ 2482 ● 2847 +БАСКАНЧЫ (4) ■ Җир безне басканчы, без җиргә басып калыйк ○ 251 ● 539; 10741; 12004 +БАСКАЧ (2) ■ Тырмавычны белмәсәң, тешенә баскач белерсең ○ 1315 ● 11054 +БАСКЫЧ (6) ■ Баскыч башына берәр атлап менеп җитәрсең ○ 8596 ● 10275; 11405; 12701; +13668; 14719 +БАСКЫЧКА (1) ■ Баскычка берәр атлап менсәң, югары менәрсең ○ 8597 +БАСКЫЧНЫҢ (1) ■ Баскычның ике башы бар ○ 8598 +БАСКЫЧТАН (1) ■ Черек баскычтан менмә - түнәрсең, черек басмага басма - батарсың ○ 8634 +БАСКЫЧЫ (7) ■ Күкнең баскычы юк ○ 60 ● 7275; 10654; 12480; 14688; 15529; 16496 +БАСМА (9) ■ Кәҗә киреләнсә - басма уртасында ○ 3029 ● 4647; 4654; 4661; 6812; 6827; 8634; +14540; 14818 +БАСМАГА (2) ■ Черек басмага басма - батарсың ○ 6827 ● 8634 +БАСМАГАН (3) ■ Аягына сыер басмаган ○ 3245 ● 13781; 14461 +БАСМАМ (1) ■ Бәхетсез ат басмам дигән төшнең уртасына баса ○ 2638 +БАСМАС (7) ■ Канатлы очып җитмәс җир, кайгаклы җитеп басмас җир ○ 226 ● 2472; 3097; +4564; 4597; 15053; 16373 +БАСМАСА (1 | 1) ■ Дөнья - куласа, бер басмаса бер баса ○ 14727:1 ● 16431 +БАСМЫЙ (4) ■ Эт аягын эт басмый ○ 3557 ● 4312; 6339; 8322 +БАСМЫЙЛАР (1) ■ Тармадан тула басмыйлар ○ 1563 +БАСМЫЙМЫН (1) ■ Ат басмыймын дигән җирне өч басар, ир татымыймын дигән тозны өч +татыр ○ 13446 +БАСМЫЙСЫҢ (1) ■ Үз үкчәңә үзең басмыйсың ○ 10976 +БАССА (6 | 1) ■ Типсә тимер өзәрлек, басса бакыр өзәрлек ○ 332 ● 2335; 3184; 4405:1; 4980; +9862; 16417 +БАССАЛАР (1) ■ Сөялеңә бассалар, сөялеп тора алмассың ○ 15286 +БАССАҢ (3) ■ Койрыгына бассаң, тычкан да чыелдый ○ 3403 ● 3422; 4668 +БАССЫН (2) ■ Яман агачка асылынганчы, яхшы агач үзеңне бассын ○ 1714 ● 12004 +БАСТЫ (2) ■ Бүрәнәгә басты бүдәнә, бүдәнәне басты бүрәнә: бүрәнә дә гаепле, бүдәнә дә гаепле +○ 3914 (2) +БАСТЫМ (1) ■ Бастым - киез булды, киердем - киез итек ○ 9030 +БАСТЫРДЫМ (1) ��� Быел итек бастырдым, ул да булды тездән үк, без бай дип үк мактанмыймын, икмәк бетте көздән үк ○ 7530 +БАСТЫРМА (2) ■ Таш астында - кәлтә, кибән астында - тычкан, бастырма астында чыпчык +үлми ○ 4680 ● 9582 +БАСТЫРУ (1 | 3) ■ Кайнар табага бастыру ○ 10031 ● 10031:1, :2, :3 +БАСТЫРЫГЫ (3 | 4) ■ Җир бастырыгы - тау, тау бастырыгы - таш ○ 212 (2) ● 212:1 (2), :2, :3; +БАСТЫРЫЛА (1) ■ Ач - төшендә оча, тук - бастырыла ○ 9549 +БАСТЫРЫП ( | 1) ■ Кызган табага бастырып биетү ○ 10031:4 +БАСТЫРЫР (2) ■ Тавык, бер күкәй салганчы, бөтен мәхәлләне аякка бастырыр ○ 4303 ● 14279 +БАСУ (2) ■ Сыер басу таптаган өчен чөйдәге бозау тиресен кыйнамыйлар ○ 3185 ● 16402 +БАСУГА (1) ■ Басуга сүз чәчеп булмый ○ 15786 +БАСУДА (1) ■ Басуда балык булмас ○ 1382 +БАСУДАН (1) ■ Данны басудан эзлә ○ 1393 +БАСУЫ (1) ■ Арышы булсын, басуы табылыр ○ 1524 +БАСУЫГЫЗНЫҢ (1) ■ "Урыр идем уруын, басуыгызның җае юк", - дип әйтте, ди, бер килен +○ 13389 +БАСУЫННАН (1) ■ Карчыганың очышыннан, ир егетнең аяк басуыннан ○ 13555 +БАСЫЙМ (1) ■ Басыйм дисәң, җир күп ○ 112 +БАСЫЛ (1) ■ Ташкын булсаң - басыл, шашкын булсаң - асыл ○ 11930 +БАСЫЛА (1) ■ Яңгырдан соң тузан да басыла ○ 1171 +БАСЫЛДЫ (1) ■ Кар яуды - эз басылды ○ 1098 +БАСЫЛМЫЙ (2) ■ Җилдерми йөгерек басылмый ○ 2814 ● 16410 +БАСЫЛЫР (1) ■ Каты яңгыр тиз ачылыр, каты ачу тиз басылыр ○ 12516 +БАСЫМЧАК (1) ■ Арык кеше - алчак, базык кеше - басымчак ○ 10745 +БАСЫП (19) ■ Җир безне басканчы, без җиргә басып калыйк ○ 251 ● 296; 2776; 2882; 3925; +4251; 4756; 5377; 5638; 5772; 7256; 9888; 10723; 11007; 11362; 13165; 14639; 14957; 15395 +БАТ (1) ■ Батсаң, таза суга бат ○ 346 +БАТА (3) ■ Бата торган - еланга да тотына ○ 345 ● 7751; 16123 +бата → ката-бата +БАТАЛАР (1) ■ Турыдан барам дип, сазга баталар ○ 6821 +БАТАР (1) ■ Хәйлә сазы сеңгәлек: бер аягыңны алганчы икенчесе батар ○ 12590 +БАТАРСЫҢ (4) ■ Бал корты янында балга батарсың, тирес корты янында тирескә батарсың +○ 4719 (2) ● 6827; 8634 +БАТАРЫН (1) ■ Таң атырын тавык белер, көн батарын кәккүк белер ○ 4333 +БАТАСЫ (1) ■ Балыкның батасы юк ○ 4468 +БАТАСЫЗ (1) ■ Атасыз йорт - батасыз йорт ○ 14329 +БАТАСЫҢ (1) ■ Курку төбе диңгез - батасың да китәсең, тәвәккәл төбе көймә - утырасың да +кичәсең ○ 11178 +БАТКАГЫНА (1) ■ Бака - баткагына, балык - күленә ○ 4556 +БАТКАГЫНДА (1) ■ Бака күпме генә сикерсә дә - үз баткагында ○ 4568 +БАТКАК (1) ■ Баткак бакага килешер ○ 113 +БАТКАКТА (2) ■ Ишәк эзе каткакта калмый, баткакта кала ○ 2970 ● 4574 +БАТКАКТАН (1) ■ Бака баткактан курыкмас ○ 4557 +БАТКАН (7) ■ Баткан тайганнан көлгән ○ 114 ● 440; 763; 3214; 7117; 10902; 11280 +БАТКАНГА (1) ■ Батканга яңгыр куркыныч түгел ○ 1075 +БАТКАНДА (1 | 1) ■ Батканда балта бирмәкче иде, тартып чыгаргач, сабын да кызгана ○ 1933:1 +● 2568 +БАТКАННЫҢ (1) ■ Суга батканның яңгырдан куркуы юк ○ 441 +БАТКАНЫН (1) ■ Түшке аелның батканын иясе белмәс, ат белер; ир егетнең кадерен ага-эне +белмәс, ят белер ○ 14683 +БАТМАН (9) ■ Идел суы илле батман ○ 510 ● 3912; 4177; 4914; 8032; 9172; 9880; 11093; 13214 +БАТМАНДАЙ (2) ■ Кеше йодрыгын күрмәгән үз йодрыгын батмандай санар ○ 10926 ● 13942 +БАТМАНЛАП (2) ■ Батманлап кергән авыру мыскаллап чыгар ○ 15200 ● 16039 +БАТМАНЫ (2) ■ Һәр нәрсәнең үз батманы бар ○ 8017 ● 8078 +БАТМАНЫН (1) ■ Йокының батманын йокласаң, почыгы кала ○ 6657 +БАТМАС (3) ■ Атлас суга батмас ○ 8670 ● 12365; 14791 +БАТМАСТАН (1) ■ Батмастан күбеккә тотыну ○ 501 +БАТМЫЙ (4) ■ Суда батмый, утта янмый ○ 529 ● 6415; 8582; 11280 +БАТМЫЙМЫН (1) ■ Таң атмыймын дисә дә, көн куймый; көн батмыймын дисә дә, төн куймый +○ 947 +БАТРАК (1) ■ Байдан батрак артмый ○ 5738 +БАТСАҢ (1) ■ Батсаң, таза суга бат ○ 346 +БАТСЫН (1) ■ Кыз бала төшкән җирендә таш булып батсын ○ 13183 +БАТТЫ (1) ■ Чулпан калыкты - ай батты ○ 70 +БАТТЫМ (1) ■ Диңгездән чыктым, коега баттым ○ 507 +БАТУЧЫ (1) ■ Суга батучы умарта корты саламга ябышып калган ○ 4743 +БАТУЧЫЛАР (1) ■ Аракы стаканында батучылар диңгездә батучылардан күбрәк ○ 9808 +БАТУЧЫЛАРДАН (1) ■ Аракы стаканында батучылар диңгездә батучылардан күбрәк ○ 9808 +БАТЫП (7) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 502; 1057; 4761; +9626; 9822 (2) +БАТЫР (73 | 8) ■ Аю - базында батыр ○ 2071 ● 2273:1; 2556; 3127 (2); 3675; 4385; 5123; 55445549; 5550, :1, :2, :3, :4, :5, :6; 5551; 5578; 5586; 5601; 5620; 5649; 5650; 5655; 5661; 5664; 5676; +6522; 6638; 6977; 7181; 8113 (2); 8787; 9740; 10418, :1; 11079-11083; 11084 (3); 11085-11092; +11167 (2); 11169; 11172; 11173; 11180; 11210; 11308; 11386 (2); 11838; 12598; 12625; 12835; +12836; 12901; 13079; 13452; 13798; 15565; 15566 (2); 15644 +БАТЫРА (1) ■ Күп куркыта, тирән батыра ○ 5028 +БАТЫРАЙТА (1) ■ Байлык батырайта, ярлылык кәкрәйтә ○ 7241 +БАТЫРГА (3) ■ Эт батырга өрер, куркакны тешләр ○ 3562 ● 11093; 11094 +БАТЫРДАН (2) ■ Мәйданда еккан батырдан яуда еккан батыр олы ○ 5601 ● 11095 +БАТЫРЛАНМА (1) ■ Мич башында батырланма, кырда курыкма ○ 11245 +БАТЫРЛАНЫР (1) ■ Курыкканны күп кусаң, батырланыр ○ 11189 +БАТЫРЛАР (1) ■ Бозылган илне батырлар төзәтер ○ 11107 +БАТЫРЛЫГЫ (1) ■ Качканның батырлыгы аякта, сугышканның йөрәктә ○ 5582 +БАТЫРЛЫГЫНА (1) ■ Ир батырлыгына таянса, хатын матурлыгына таяныр ○ 13811 +БАТЫРЛЫГЫҢ (1) ■ Матурлыгың белән мактанма, батырлыгың белән мактан ○ 11243 +БАТЫРЛЫГЫҢНЫ (2) ■ Батырлыгыңны мәйданга сынат ○ 6637 ● 11082 +БАТЫРЛЫК (4) ■ Батырлык кыяфәттә түгел, йөрәктә ○ 11096 ● 11168; 11293; 11955 +БАТЫРЛЫККА (1) ■ Ир-егеттә ирлек бар, батырлыкка җирлек бар ○ 13484 +БАТЫРЛЫКТА (2) ■ Дус беленер авырлыкта, ир беленер батырлыкта ○ 5353 ● 11097 +БАТЫРМАС (1) ■ Ата-ана догасы утка-суга батырмас ○ 14395 +БАТЫРМЫН (2) ■ Батырмын дип кем әйтми, яу килгәндә өне юк ○ 5552 ● 10903 +БАТЫРНЫ (1) ■ Батырны яу тудыра ○ 5553 +БАТЫРНЫҢ (2) ■ Батырның ризыгы киң була ○ 11098 ● 11099 +БАТЫРУ (1) ■ Коры елгага батыру ○ 515 +БАТЫРЫ (2) ■ Эш батыры - ил батыры ○ 6162 (2) +БАТЫРЫМ (1) ■ Куян да "батырым", керпе дә "йомшагым" дигән ○ 2252 +БАТЫРЫР (2) ■ Ике койрыкчы бер көймәне батырыр ○ 7022 ● 9700 +БАУ (12) ■ Черек бау белән коега төшмә ○ 479 ● 5534; 7000; 8824; 8919; 8979; 8989; 11657; +11762; 11791; 15761; 16557 +БАУДА (2) ■ Арыслан, бауда торса да эт булмас, арыслан булыр ○ 2037 ● 15605 +БАУДАГЫ (2) ■ Ирекле ат баудагы аттан җим сораган ○ 2647 ● 3464 +БАУЛАМЫЙЛАР (1) ■ Черегән суганны бауламыйлар ○ 1622 +БАУНЫҢ (1) ■ Бауның озыны, сүзнең кыскасы яхшы ○ 15787 +БАҺАДИРЛАНДЫРЫР (1) ■ Музыка җебенне баһадирландырыр, саранны юмартландырыр +○ 16386 +БАҺАДИРЛЫК (2) ■ Куәтнең кадере баһадирлык белән ○ 10771 ● 11473 +БАШ (165 | 2) ■ Күк бер синең баш турында гына түгел ○ 98 ● 130; 174; 198; 881; 1341; 1527; +1532; 1567; 1704:1; 1888; 2033 (2); 2308; 2324; 2352; 2368; 2369; 3016; 3310; 3311; 3549; 3786; +3796 (2); 4280; 4462; 4577; 5192; 5301; 5351; 5401; 5411; 5749; 5805; 5842; 5846; 5869; 5959; +6295; 6326; 6461; 6462; 7148; 7324; 7383; 7454; 7877; 8214; 8261; 8997; 8998; 9001; 9011; +9087; 9091; 9112; 9170; 9181; 9433; 9542; 10230; 10231; 10234; 10236; 10238-10247; 10248 (3); +10249-10253; 10256; 10258; 10267; 10269; 10276; 10278; 10287; 10288 (2); 10298; 10308, :1; +10309; 10310; 10323-10330; 10334; 10347-10349; 10366; 10372; 10376; 10521; 10556; 10757; +10887; 10890-10892; 10920; 10994; 11121; 11287; 11454; 11536; 11935; 12150; 13126; 13148; +13769; 13812; 13899 (2); 14084; 14446; 14496; 14504; 14536; 14662 (2); 14796; 14990; 15026; +15027; 15154; 15172; 15201 (2); 15202; 15284; 15302; 15470-15472; 15548; 15549; 15554; +15562; 15617; 15894; 15906; 15933; 16063; 16085; 16192; 16467; 16845 +баш → эч-баш, башма-баш +БАШАГЫН (1) ■ Бодай чәчсәң, башагын җый, шалкан чәчсәң, тамырын җый ○ 1543 +БАШАК (6) ■ Бер башак - башак кына, йөз башактан капчык тула ○ 1384 (2) ● 1389; 1454 (2); 1540 +БАШАККА (2) ■ Башакка бар, башка юк ○ 1491 ● 1498 +БАШАКЛЫККА (1) ■ Сөйләшә-сөйләшә кызып киттек, башаклыкка менеп киттек ○ 16297 +БАШАКСЫЗ (1) ■ Арыш башаксыз булмас, арпа кылчыксыз булмас ○ 1522 +БАШАКТАН (1) ■ Бер башак - башак кына, йөз башактан капчык тула ○ 1384 +БАШ-АЯК (1) ■ Бәлаңнән баш-аяк ○ 14984 +БАШБАШТАК (1) ■ Башбаштак тәкәгә болын тар ○ 3129 +БАШБАШТАККА (1) ■ Башбаштакка закон юк ○ 5747 +БАШКА (82 | 5) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный +○ 400 ● 562; 648; 1024 (2); 1248; 1491; 1621; 2561; 2802; 4595; 4759; 4760; 5065; 5114; 5119; +5155; 5157; 5161-5163; 5297; 5298; 5352; 5361; 6033; 6143; 6161; 6207; 6265 (2); 6316; 7136; +7534; 7872; 8317; 8725; 8951; 9135; 9588, :1, :3; 9601; 9768; 10229, :1, :2, :3; 10232; 10247; +10254; 10255; 10276; 10311; 10331; 10564; 10889; 10893; 10906; 10997 (2); 11133; 11432; +11894; 12837; 12911; 12983; 14286; 14336; 14443; 14796; 14797; 15063; 15202; 15287; 15398; +15425; 15540; 15628; 16239; 16365; 16406; 16418 (2); 16612; 16747 (2) +БАШКАГА (1) ■ Эт печәнгә ята да, үзе дә ашамый, башкага да ашатмый ○ 3625 +БАШКАЛАР (4) ■ Үз кадерен белмәгән кешенең башкалар каршында да кадере булмый ○ 11340 +● 11964; 12626; 16245 +БАШКАЛАРГА (5 | 1) ■ Тырышканга дәүләт бар, башкаларга гыйбрәт бар ○ 6514 ● 8425; 11433; +11992; 12000:4; 12021 +БАШКАЛАРДАН (3) ■ Аксак карга башкалардан элек очар ○ 3929 ● 6401; 14232 +БАШКАНЫ (4) ■ Арасы башканы яу кушар, өере башканы бау кушар ○ 5534 (2) ● 12396; 12791 +БАШКАНЫҢ (1) ■ Авылы башканың кавеме башка ○ 5155 +БАШКАРЫЛМАГАН (1) ■ Башкарылмаган эш җир каны булып ята ○ 6034 +БАШКАСЫ (1) ■ Өстә кесәбикә бөтен җире бизәк, күлмәк тә юк, башкасы нигә кирәк ○ 8991 +БАШЛА (2) ■ Эшне акыл белән башла, зиһен белән тәмам ит ○ 6235 ● 8341 +БАШЛАГАН (3) ■ Эшен яхшы башлаган кешенең ярты эше эшләнгән дип була ○ 6191 ● 6291; 7332 +БАШЛАГАНДА (2) ■ Эшне башлаганда ахырын уйла ○ 6236 ● 6291 +БАШЛАГАНЧЫ (4) ■ Куянга эт куа башлаганчы гына куркыныч ○ 2265 ● 6237; 8340; 16250 +БАШЛАГАЧ (2) ■ Бака кычкыра башлагач, сандугач телдән калыр ○ 4090 ● 9058 +БАШЛАДЫ (3) ■ Алла булып башлады, дуңгыз булып очлады ○ 2906 ● 10869; 11025 +БАШЛАМА (5) ■ Азагын күрсәтмәсәң, башын башлама ○ 747 ● 4047; 4265; 6238; 9644 +БАШЛАМАГАНЫҢ (1) ■ Эшне ярты юлда калдырганчы башламаганың яхшы ○ 6244 +БАШЛАМЫЙ (1) ■ Акыллы сүзен "мин" дип башламый ○ 11440 +БАШЛАНА (3) ■ Ерак сәяхәтләр берәр адымнан башлана ○ 6756 ● 6805; 15337 +БАШ��АНГАН (3) ■ Башланган эш - беткән эш ○ 6035 ● 6036; 11100 +БАШЛАНМАГАН (1) ■ Башланмаган эш очланмас ○ 6037 +БАШЛАНМАС (1) ■ Башланган гадәт ташланмас, яңадан гадәт башланмас ○ 11100 +БАШЛАП (3) ■ Юлбарыс арысланны басса, тәү башлап басар ○ 2335 ● 4722; 11181 +БАШЛАР (12) ■ Аргамак ат юл башлар ○ 2780 ● 3246; 4039; 5535 (2); 5649 (2); 5650 (2); 10966; +15644 (2) +БАШЛАРГА (2) ■ Козгын юл башларга оста булыр ○ 4040 ● 6239 +БАШЛАРНЫ (1) ■ Алтын үзе чермәсә дә күп башларны чертә ○ 7760 +БАШЛАРСЫҢ (1) ■ Юлда тимерчегә очрасаң, сүзеңне урак-пычактан башларсың ○ 6939 +БАШЛАРЫ (2) ■ Күпер башында күчәр башлары эләгешкән ○ 7108 ● 10332 +БАШЛАСА (1) ■ Чалгы тавышы чыга башласа, яңгыр ява башлый, ди ○ 1321 +БАШЛАСАҢ (5) ■ Егыла башласаң, җиргә ябыш ○ 1394 ● 1870; 6238; 8822; 14752 +БАШЛАУ (4) ■ Эшне башлау яртысын эшләүгә тигез ○ 6240 ● 8651; 8738; 13286 +БАШЛАУДАН (1) ■ Туй башлаудан кул башлау җиңел ○ 13286 +БАШЛАУЧЫ (1) ■ Башлаучы булса, кушлаучы булыр ○ 6038 +БАШЛЫ (5) ■ Таяк ике башлы ○ 1940 ● 5748; 11863; 15880; 16814 +БАШЛЫГА (1) ■ Башлыга баш тиресе маядыр ○ 10256 +БАШЛЫГЫ (1) ■ Багучысы юк мал уңмас, башлыгы юк ил уңмас ○ 4871 +БАШЛЫЙ (6) ■ Чалгы тавышы чыга башласа, яңгыр ява башлый, ди ○ 1321 ● 2412; 4252; 6039; +8107; 10672 +БАШЛЫК (10) ■ Акырган башлык түгел, акылы бар башлык ○ 5719 (2) ● 5745; 5746 (2); 5748; +5789 (2); 6040; 15121 +БАШЛЫККА (1) ■ Башлыкка баш органчы, ике кулыңа башыр ○ 5749 +БАШЛЫКНЫҢ (1) ■ Башлык башлыкның борынын киссә дә, башын ашамый ○ 5745 +БАШМА-БАШ (1) ■ Акча белән башма-баш ○ 8020 +БАШМАГЫ (1) ■ Олы килен башмагы кече киленгә ярамый ○ 13384 +БАШМАК (7) ■ Эт башмак ташый, үзе яланаяк ○ 3563 ● 9031 (2); 9032; 9033; 9056; 9071 +БАШМАКЧЫ (2) ■ Башыңа төшсә, башмакчы булырсың ○ 9034 ● 10272 +БАШНЫ (16) ■ Иелгән башны кылыч кисмәс ○ 5568 ● 5856 (2); 7662; 8235; 9017; 10257; 10258; +10279; 11536; 14704; 14705; 14796; 15525; 15772; 16723 +БАШНЫҢ (4) ■ Акылсыз башның җәзасын аяк татыр ○ 10233 ● 10321; 15788; 16559 +БАШСЫЗ (11) ■ Башсыз илдә бәрәкәт булмас ○ 4873 ● 5728 (2); 5746; 5803; 8235; 8236; 8658; +14356 (2); 14400 +БАШТА (21 | 1) ■ Башта бир фонтан, шуннан соң мактан ○ 273 ● 2285; 2412; 3564; 4481; 5368; +6337; 6923:2; 6965; 7672; 7885; 10140; 10259; 10345; 10513; 11418; 11494; 11986; 12444; 14476; +16080 (2) +башта → өстә-башта +БАШТАК (2) ■ Атасы юкта ул баштак, анасы юкта кыз баштак ○ 14425 (2) +БАШТАН (17) ■ Диңгез баштан болганыр ○ 360 ● 490; 1603; 4447; 7768; 8461; 10067; 10235; +10260; 10261; 10333; 12024; 12765; 13215; 14815; 15165; 15789 +БАШЧЫ (4) ■ Башчы үрдәк алдан очар ○ 4403 ● 5598; 6040; 6048 +БАШЫ (129 | 4) ■ Биек тауның башы - якын, төбе ерак күренә ○ 117 ● 306; 352; 378; 454; +746 (2); 764; 1178; 1186; 1188; 1287; 1523; 1560; 1618; 1910; 2115; 2118; 2131; 2210; 2334 (2); +2483 (2); 2484; 2644; 2726; 2923; 2962; 3090; 3108; 3131; 3132; 3134; 3270; 3282 (2); 3335; +3405; 3429; 3668; 3736; 4057, :1, :3; 4058; 4106; 4146; 4147; 4293; 4294; 4448; 4498; 4544; 4580; +4581; 4638; 4644; 4891; 4892; 5163; 5226; 5490; 5613; 5804; 5819; 6139; 6213; 6246-6248; 6393; +6603; 6673; 6833; 7120; 7444; 7690; 7711; 7786; 8450; 8459; 8598; 9014; 9624; 9813; 10248; +10262-10264; 10277; 10318; 10334 (2); 10335; 10336; 10359; 10681; 10827; 10896; 10929; +11814; 11898; 11942; 12105; 12226; 12331; 12450; 12583; 12783; 13160; 13287; 13348 (2); +13635; 14137:1; 14446 (2); 14812; 14822; 14937; 15196; 15351; 15587; 15651; 15880; 15968 (2); +16043; 16044; 16182:1; 16519; 17080 +башы → очы-башы, өсте-башы +БАШЫ-АЯГЫ (1) ■ Башы-аягы бер казан ○ 2427 +БАШЫДАЙ (1) ■ Ат башыдай алтын бирсәләр дә кирәкми ○ 7824 +БАШЫМ (12) ■ Тыныч башым, тыныч колагым ○ 5706 ● 6021; 7535 (2); 9419; 9510; 9753; 9784; +10317; 10337; 10338; 11343 +БАШЫМА (1) ■ Башыма тай типмәгән ○ 2869 +БАШЫН (71 | 2) ■ Азагын күрсәтмәсәң, башын башлама ○ 747 ● 771; 785; 1092; 1377; 1383; +1389; 1577; 1666; 1753; 1869; 1901; 2570; 2703; 2727; 2877; 2985; 3049; 3092; 3565; 3716; 3720; +3876; 4044; 4157; 4195; 4213; 4377; 4380; 4410; 4482; 4503; 4639-4641; 4696; 4807; 4859; 5358; +5745; 5762; 5780; 5816 (2); 6206; 6286; 7273; 7361 (2); 7445; 7543; 8980; 9774; 10904; 11259; +11554; 11757; 11975; 12826; 13046; 13109; 13464; 13875; 14358 (2); 14566 (2); 15498; 15593; +15733 (2), :1 (2) +башын → чәчен-башын +БАШЫНА (53) ■ Кар башына кар җитәр ○ 1093 ● 1994; 2227; 2312; 2485; 2627; 3608; 3672; +3820; 3964; 4129; 4268; 4311; 4469; 4588; 4604; 4647; 5076; 5188; 5339; 5734; 5759; 5817 (2); +5938 (2); 6013; 6163; 6544; 7392; 8312; 8596; 8648; 9051; 10275; 10339; 11670; 11922; 12283; +12660; 12783; 12812; 12961 (2); 13407 (2); 13410; 13465 (2); 13924; 15458; 16206; 16371 +БАШЫНДА (44 | 1) ■ Тау башында томан күп ○ 152 ● 1327; 1332; 1497; 1611; 2145; 2186; +3356; 3995; 4042; 4474; 4633; 4694; 5599; 6112; 6185; 6277 (2); 6455; 6495; 6601; 7108; 7109; +8378 (2); 8474; 10281; 10340; 10342; 11245; 11405; 12350; 12512:1; 12937; 13321; 13639 (2); +13681; 14370 (2); 14600; 14826; 15810; 15827; 17044 +БАШЫНДАГЫ (4) ■ Дәрья төбендәге энҗедән тау башындагы таш артык ○ 283 ● 363; 425; +БАШЫН-КҮЗЕН (1) ■ Балык бирсәң, бәйләп бир, башын-күзен чәйнәп бир ○ 4451 +БАШЫННАН (20 | 2) ■ Идел башыннан болгана, тамагыннан тона ○ 381 ● 426; 1069; 1344; +1745; 3813; 4449, :1, :2; 4450; 4642; 8475; 9022; 10319; 10341; 12895; 13381; 13823; 14808 (2); +15852; 16045 +БАШЫНЫҢ (3) ■ Яз башының чуагы каты кыздыра ○ 973 ● 974; 14161 +БАШЫҢ (22) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 +● 5097; 5587; 5731; 6972; 7974; 10265-10269; 10292; 10318; 10342; 10343; 11101; 11102; +11989 (2); 12311; 15203; 15350 +БАШЫҢА (33 | 2) ■ Башыңа төшсә, түмгәккә дә сәлам бирерсең ○ 115 ● 2816; 3907, :1; 4799; +5008; 5326; 6079; 6877; 7887; 8142; 8999; 9033; 9034; 10270-10273; 10344; 10587; 10949; 11667; +12582; 12627; 13241; 13620; 13839; 14479; 14731:1; 14906; 15161; 15204; 15205; 16110; 16721 +БАШЫҢДА (3) ■ Башыңда миең булмаса, аягыңа авырлык ○ 10274 ● 14432; 16476 +БАШЫҢНАН (1) ■ Көлмә күршеңнән - үтәр башыңнан ○ 5184 +БАШЫҢНЫ (13) ■ "Йорт башыңны сат та мине ашат!" - дип әйтә, ди, үрдәк ○ 4406 ● 6727; +6965; 6976; 9000; 9791; 10237; 10275; 10403; 10960; 11119; 12170; 15148 +БАШЫР (1) ■ Башлыкка баш органчы, ике кулыңа башыр ○ 5749 +БАШЫ-ТОЯГЫ (1) ■ Башы-тоягы бер тиен ○ 2428 +БАЮ (2) ■ Эшләп баю гаеп түгел, көчләп баю гаеп ○ 6227 (2) +БАЮЧЫ (1) ■ Безнең әти - аючы, эшләмичә баючы ○ 2112 +БАЯГЫ (3) ■ Әлеге дә баягы, шул бер каен таягы ○ 2003 ● 14664; 17088 +БАЯЛЫЧТАН (1) ■ Баялычтан ут ал ○ 1257 +БАЯУНЫҢ (1) ■ Даланың бие булганчы, баяуның колы бул ○ 5169 +БӘБӘГЕН (1) ■ Тирескә ишмә, уңайга иш, бәреп бәбәген тиш ○ 7114 +БӘБӘЙГӘ (1) ■ Бабайга таяк кирәк, бәбәйгә сиртмә кирәк ○ 15013 +БӘБИ (2) ■ Кунак - бәби ○ 10094 ● 14015 +БӘБИЛЕ (1) ■ Бәбиле хатын талымсак булыр ○ 14295 +БӘБКӘ (5) ■ Син генә кашка тәкә, мин генә аксак бәбкә түгел ○ 3150 ● 4233; 4235; 4289; 4336 +БӘБКӘСЕ (2) ■ Үрдәк бәбкәсе, тавык астында туса да, суга тартыр ○ 4421 ● 4422 +БӘГЪРЕМ (2) ■ Ай бәгърем, вай бәгърем, малың беткәч юк кадерең ○ 7133 (2) +БӘГЫРЕН (1) ■ Җитен башын җил кисә, егет бәгырен кыз кисә ○ 13109 +БӘГЫРЬ (2) ■ Бала - бәгырь җимеше ○ 13929 ● 14414 +БӘД (1) ■ Асыл асыл булмый бәд асыл асыл булмас ○ 5724 +БӘДДОГАСЫН (1) ■ Ананың бер догасы җиде мулланың бәддогасын җиңә ○ 14231 +БӘЕНДӘ (1) ■ Булыр колын бәендә уйнар ○ 2841 +БӘЗ (2) ■ Асыл асыл булмый, бәз асыл булмас ○ 8668 ● 10341 +БӘЙГЕ (2) ■ Байтал чабып бәйге алмас ��� 2817 ● 2971 +БӘЙГЕДӘ (1) ■ Яхшы ат бәйгедә үләр ○ 2713 +БӘЙДӘ (2) ■ Ишек алдыңны койма белән тот, телеңне бәйдә тот ○ 15485 ● 15605 +БӘЙДӘГЕ (1) ■ Бәйдәге эт явыз була, хуҗасыннан кансыз була ○ 3472 +БӘЙДӘН (1) ■ Сәдакаңны бирмәсәң бирмә, этеңне бәйдән ычкындырма ○ 8185 +БӘЙЛӘ (3) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 ● 6522; 16863 +БӘЙЛӘМӘ (1) ■ Авыртмаган башыңа яулык бәйләмә ○ 15161 +БӘЙЛӘМӘГӘН (1) ■ Бәйләмәгән аю биеми ○ 2102 +БӘЙЛӘНӘ (1) ■ Кеше - теленнән, үгез мөгезеннән бәйләнә ○ 15493 +БӘЙЛӘНГӘН (2) ■ Койрыкка таш бәйләнгән ○ 2436 ● 3473 +БӘЙЛӘНЕР (2 | 1) ■ Ат әйләнер-әйләнер, казыгына бәйләнер ○ 2542 ● 13014, :1 +БӘЙЛӘНМӘГӘН (1) ■ Бай баласы байга охшар, бәйләнмәгән тайга охшар ○ 7145 +БӘЙЛӘНМӘС (1) ■ Ике ат бер казыкка бәйләнмәс ○ 2645 +БӘЙЛӘНМИ (1) ■ Төен бер кул белән бәйләнми дә, бер кул белән чишелми дә ○ 8709 +БӘЙЛӘНСӘҢ (2) ■ Юләр белән бәйләнсәң, үзең юләр булырсың ○ 11708 ● 13723 +БӘЙЛӘНҮ (1) ■ Чәчләр чәчкә бәйләнү ○ 10370 +БӘЙЛӘП (5) ■ Тычкан песи бәйләп куйган җепне кимерер ○ 3413 ● 4451; 5388; 10749; 13804 +БӘЙЛӘР (2) ■ Бер тинтәк бер төен бәйләр, кырык акыллы чишә алмас ○ 11540 ● 12684 +БӘЙЛӘСӘҢ (5) ■ Ишәк янына атны бәйләсәң, ишәклеге йогар ○ 2972 ● 4250; 5007; 8921; 14827 +БӘЙЛӘТМӘС (1) ■ Яман атка ял бетсә, янына турсык бәйләтмәс ○ 2706 +БӘЙЛӘҮ (1) ■ Ярлы кешегә юлга чыгу билбавын бәйләү генә ○ 7465 +БӘЙЛӘҮГӘ (4) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 ● 2140; 4616; 8697 +БӘЙЛЕ (3) ■ Бәйле арысланга куян да ташлана ○ 2061 ● 3089; 3836 +БӘЙЛИ (5) ■ Кап авызын бәйләсәң дә, халык авызын бәйли алмассың ○ 5007 ● 7614; 11949; +13948 (2) +БӘЙЛИЛӘР (2) ■ Куй "кыркырга бәйлиләр" дип әйтә икән, кәҗә "суярга бәйлиләр" дип әйтә +икән ○ 3095 (2) +БӘЙРӘМ (33) ■ Аюга да кырык елга бер бәйрәм була, ди ○ 2084 ● 2544; 3348; 5365; 6588; 6633; +6639-6642; 6661; 6663 (2); 6700; 6708; 6711-6714; 6741; 7208; 7235; 7349; 7580; 7642; 11332; +11553; 11687; 13296; 13775; 14605; 15246; 16974 +БӘЙРӘМГӘЧӘ (1) ■ Бәйрәм-ярәм яратмаган бәйрәмгәчә үлсен ○ 6643 +БӘЙРӘМДӘ (6) ■ Бәйрәмдә ачка үлгән, челләдә катып үлгән ○ 6709 ● 8150; 9654; 9956; 13055; +БӘЙРӘМДӘГЕДӘЙ (4) ■ Элеккедәй эшем юк, бәйрәмдәгедәй ашым юк ○ 6716 ● 12787; 13527; +БӘЙРӘМЕ (5) ■ Кеше бәйрәме чыпчык күк, үз бәйрәмең аю күк ○ 6660 ● 7494; 14205; 16783; +БӘЙРӘМЕН (1) ■ Уразаны мин тотам, бәйрәмен бай итә ○ 16953 +БӘЙРӘМЕҢ (1) ■ Кеше бәйрәме чыпчык күк, үз бәйрәмең аю күк ○ 6660 +БӘЙРӘМ-ЯРӘМ (1) ■ Бәйрәм-ярәм яратмаган бәйрәмгәчә үлсен ○ 6643 +БӘЙСЕЗ (1) ■ Канаты бәйсез азат кош җирдәге тозакка үзе төшәр ○ 3837 +БӘК (2 | 3) ■ Җир бастырыгы - тау, халык бастырыгы - бәк ○ 212:1 ● 212:2, :3; 5781; 5903 +БӘКӘЛ (1) ■ Кешегә бәхетне баш түбәсеннән биргән, безгә бәкәл сөягеннән дә бирмәгән ○ 14990 +БӘКЕДӘН (1) ■ Бәкедән күпме бу чыкса да, казан булмас ○ 358 +БӘЛА (44) ■ Этне илчегә җибәрсәң, илгә бәла китерер ○ 3700 ● 5066 (2); 5228; 5806 (2); 7200; +7556; 7706 (2); 7786; 10577; 10585; 11268; 11502; 13213 (2); 14003; 14021 (2); 14075; 14479; +14679; 14682; 14689; 14794; 14796; 14808-14816; 14947; 14957; 15102; 15455; 15528; 15576; +15628; 15743 +БӘЛАГӘ (6) ■ Акылсыз кеше бәлагә калса гына дусын хәтерли ○ 5290 ● 6645; 6839; 12555; +15860; 16001 +БӘЛАДӘН (5) ■ Тугрылык бәладән коткарыр, хыянәт бәлагә кертер ○ 12555 ● 14817; 15796; +16516; 16975 +БӘЛАДЕР (2) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер кем, +грифтар улмаян белмәс ○ 12798 ● 13963 +БӘЛАЛЕ (1) ■ Бәлале җиргә басма, басасың икән качма ○ 14818 +БӘЛАНЕ (3) ■ Кактым-суктым кәҗәне, таптым үземә бәлане ○ 3069 ● 11931; 14819 +БӘЛАНЕҢ (2) ■ Акыл белән эш итү - мең бәланең калканы ○ 11407 ● 13634 +БӘЛАҢНӘН (1) ■ Бәлаңнән баш-аяк ○ 14984 +БӘЛАҢНЕ (1) ■ Бәхетле чагында бәлаңне уйла, данлы чагында хурлыгыңнан курык ○ 14844 +БӘЛАСЕ (8) ■ Ак эт бәласе кара эткә ○ 3439 ● 4887 (2); 9820; 11431; 12134; 14680; 14820 +БӘЛАЧЕГӘ (1) ■ Бәлачегә бер таяк, әләкчегә мең таяк ○ 15814 +БӘЛАЧЕЛГӘ (1) ■ Балачылга - бала, бәлачелгә - бәла ○ 14003 +БӘЛӘК (1) ■ Әдәмне әләк белән органчы, башына бәләк белән ор ○ 16206 +БӘЛӘКӘЕ (1) ■ Бәләкәйнең зуры булганчы, зурның бәләкәе булу яхшы ○ 566 +БӘЛӘКӘЙ (13) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй ○ 32 (2) ● 2637; 3805; 5695; 6494; 7013; 8151; 8518; 8861; 10795; 14753; 14821 +БӘЛӘКӘЙНЕҢ (1) ■ Бәләкәйнең зуры булганчы, зурның бәләкәе булу яхшы ○ 566 +БӘЛЕШ (14) ■ Миләштән бәлеш салмыйлар ○ 1811 ● 5304; 6172; 7720; 9197; 9198; 9200; 9456; +9473; 9480; 13277; 14643; 17070; 17081 +БӘЛЕШЕ (1) ■ Йокы - ялкауның бәлеше ○ 6654 +БӘЛЕШНЕҢ (1) ■ Бәлешнең төбе, чананың түре ○ 9199 +БӘЛЕШТӘН (1) ■ Тәмле бәлештән калыр идем, шыпырт сүздән калмас идем ○ 16312 +БӘНДӘ (10) ■ Берәү алла колы, берәү бәндә колы ○ 5757 ● 5782 (2); 11108 (2); 12011; 12474; +15375 (2); 16978 +БӘНДӘГӘ (4) ■ Бәндәгә бәндә булганчы, аллага бәндә бул ○ 5782 ● 11108; 11109; 16860 +БӘНДӘДӘН (1) ■ Уңса - алладан, уңмаса - бәндәдән күрәләр ○ 16872 +БӘНДӘНЕКЕ (1) ■ Тәңре эше фәрман белән, бәндәнеке дәрман белән ○ 16871 +БӘНДӘНЕҢ (1) ■ Бәндәнең бәхете алга киткәндә кулына туфрак алса - алтын була ○ 14857 +БӘРАБӘР (1) ■ Бары-югы бәрабәр ○ 7639 +БӘРӘ (1) ■ Бәрә тәртәгә, тия чәркәгә ○ 7103 +БӘРӘКӘТ (24) ■ Башсыз илдә бәрәкәт булмас ○ 4873 ● 4877; 4878; 4895; 5152 (2); 5629; 5840; +6271; 6763; 6795; 6826; 6904; 7359; 7363; 7557; 7582; 8237; 8286; 9125; 11823; 13845 (2); 16959 +БӘРӘКӘТЕ (1) ■ Ашның бәрәкәте кунак белән ○ 10062 +БӘРӘКӘТЕҢ (1) ■ Бәрсәм бәрәкәтең очар ○ 5693 +БӘРӘКӘТЛЕ (1) ■ Бала бәрәкәтле - һәркемгә дә җитә ○ 13930 +БӘРӘН (8) ■ Бүре күзе бәрәндә, бәрән күзе үләндә ○ 2153 ● 3082; 3105; 3108; 3120; 3920; 7187; +БӘРӘНДӘ (1) ■ Бүре күзе бәрәндә, бәрән күзе үләндә ○ 2153 +БӘРӘНЕН (2) ■ Бай, суярга бәрән тапмый, ярлының ялгыз бәрәнен сораган ○ 7187 ● 7296 +БӘРӘНЕНЕҢ (1) ■ Куй үз бәрәненең аягына басмас ○ 3097 +БӘРӘННӘН (1) ■ Акча тиеннән, сарык бәрәннән үсә ○ 7692 +БӘРӘННЕ (1) ■ Бүре бәрәнне кызганган: тотып ашаган ○ 2141 +БӘРӘНЧЕК (1) ■ Өйрәнчеккә - бәрәнчек ○ 6400 +БӘРӘҢГЕ (20) ■ Бәрәңге ашаган тук булыр, тез буыны юк булыр ○ 1594 ● 1595-1600; 1607; +1643; 1792 (3); 4346; 6166 (2); 9193; 9254; 11353; 12087; 15536 +БӘРӘҢГЕГӘ (1) ■ Ач эт ипигә дә килә, бәрәңгегә дә килә ○ 3456 +БӘРӘҢГЕДӘ (3) ■ Күз бәрәңгедә дә бар ○ 10413 ● 15815; 15850 +БӘРӘҢГЕНЕ (2) ■ Бәрәңгене буяу белән алма итеп булмый ○ 1601 ● 6332 +БӘРӘҢГЕСЕ (1) ■ Капкан саен калҗа булмый, бәрәңгесе дә эләгә ○ 9260 +БӘРДЕ (1) ■ Агым суда аҗау йөзәр, салкын суда бәрде йөзәр ○ 4439 +БӘРЕЛӘ (1) ■ Җил иссә, агачка агач та бәрелә ○ 1180 +БӘРЕЛЕР (1 | 2) ■ Үксезнең авызы ашка тисә, борыны ташка бәрелер ○ 14215 ● 14215:1, :2 +БӘРЕЛСӘ (4) ■ Таш чүлмәккә бәрелсә дә, чүлмәк ватыла; чүлмәк ташка бәрелсә дә, чүлмәк +ватыла ○ 173 (2) ● 9986 (2) +БӘРЕП (2) ■ Мөгрәп килгән сыерның мөгезен бәреп сындырма ○ 3173 ● 7114 +БӘРЕРСЕҢ (1) ■ Башыңны бик күтәрмә, баскыч башына бәрерсең ○ 10275 +БӘРМӘЧЛЕКТӘН (1) ■ Бәрмәчлектән йөзем булмас ○ 1723 +БӘРСӘМ (1) ■ Бәрсәм бәрәкәтең очар ○ 5693 +БӘРҮ (1) ■ Наданга сүз сөйләү ташка борчак бәрү белән бер ○ 15944 +БӘРҮДӘ (1) ■ Ташка борчак бәрүдә файда юк ○ 176 +БӘС (1) ■ Кар өстенә бәс ○ 1215 +БӘТИ (2) ■ Ярлының кәҗәсе ялгыз бәти китерер ○ 7498 ● 9018 +БӘХӘС (2) ■ Халык алдында ат койрыгын кисмә: кайсы "озын булды", кайсы "кыска булды" +дип бәхәс чыгарырлар ○ 5068 ● 15816 +БӘХӘСЛӘШЕП (1) ■ Бәхәсләшеп Төмәнгә киткән Теләчедән кире кайтыр ○ 15817 +БӘХӘСЛӘШҮ (1) ■ Надан белән бәхәсләшү - үзе наданлык билгесе ○ 16631 +БӘХӘСТӘ (1 | 2) ■ Батыр - дошман янында, юаш бәхәстә беленә ○ 5550:3 ● 5550:4; 15818 +БӘХЕТ (42) ■ Вәлиәхеткә - тәхет, калганнарга - бәхет ○ 5788 ● 6253; 6409; 6517; 7485; 7872; +11193; 11462 (2); 11861; 12762; 13200; 13745; 13747; 14805; 14816; 14822-14833; 14834 (2); +14835-14837; 14956; 14960; 15217 (2); 15282; 15816; 16496; 16502; 16642 +БӘХЕТЕ (20) ■ Бәхете кире киткәннең эте карак киткәч өрер ○ 3474 ● 5990; 6585; 10104; 10116; +11090 (2); 11194; 12672; 12888; 12980; 13078; 14111; 14378; 14569 (2); 14838; 14857; 14970; +БӘХЕТЕМ (2) ■ Акылым-буем таман, тик бәхетем яман ○ 14976 ● 14987 +БӘХЕТЕН (1) ■ Таң йокысын йоклаган - бәхетен йоклаган ○ 6672 +БӘХЕТЕНӘ (4) ■ Берәүнең бәхетенә таш йомшый, берәүнең бәхетенә май ката ○ 14804 (2) +● 14896; 14974 +БӘХЕТЕҢ (10) ■ Вакытың үтте - бәхетең китте ○ 803 ● 4896; 11230; 14006; 14798; 1483914841; 14931; 14953 +БӘХЕТЕҢӘ (2) ■ Базар барда малың сат, бәхетеңә күрә табыш тап ○ 7870 ● 12673 +БӘХЕТКӘ (1) ■ Бәхеткә ышанма, бәхетсезлектән курыкма ○ 14842 +БӘХЕТЛӘРЕ (1) ■ Кешедән кеше ким булмас, бәхетләре тиң булмас ○ 14904 +БӘХЕТЛЕ (10) ■ Бәхетле чучка борынында бер өем тизәк белән туа, ди ○ 2875 ● 11821 (2); +14444; 14843; 14844; 14958; 15057; 15478; 16497 +БӘХЕТЛЕГӘ (1) ■ Бәхетлегә җил аркан ○ 14845 +БӘХЕТЛЕЛӘР (2) ■ Бәхетлеләр ишәк менсә, ат булыр ○ 14846 ● 14847 +БӘХЕТЛЕНЕ (1) ■ Бәхетлене сөйлиләр, бәхетсезне жәллиләр ○ 14848 +БӘХЕТЛЕНЕҢ (3) ■ Бәхетленең кунагы да дерен-дерен булыр, ди ○ 10069 ● 14849; 14850 +БӘХЕТНЕ (7) ■ Эшчән бәхетне эшендә күрер, ялкау бәхетне төшендә күрер ○ 6550 (2) +● 6551 (2); 14851; 14990; 16539 +БӘХЕТНЕҢ (1) ■ Бәхетнең башы - хатыннан уңу ○ 13635 +БӘХЕТСЕЗ (2 | 1) ■ Бәхетсез ат басмам дигән төшнең уртасына баса ○ 2638 ● 14215:2; 14852 +БӘХЕТСЕЗГӘ (2) ■ Бәхетсезгә - вакытсыз ○ 14853 ● 14854 +БӘХЕТСЕЗЛЕГЕ (3) ■ Улың күңелчәк булса - атының бәхетсезлеге, кызың күңелчәк булса башының бәхетсезлеге ○ 14161 (2) ● 14275 +БӘХЕТСЕЗЛЕКТӘН (1) ■ Бәхеткә ышанма, бәхетсезлектән курыкма ○ 14842 +БӘХЕТСЕЗНЕ (2) ■ Бәхетлене сөйлиләр, бәхетсезне жәллиләр ○ 14848 ● 14855 +БӘХЕТСЕЗНЕҢ (1) ■ Бәхетсезнең итәгенә бодай салсаң, карга чүпләр ○ 14856 +БӘХЕТТӘН (1) ■ Бәла бәхеттән тизрәк йөри ○ 14813 +БӘҺАГӘ (1) ■ Бодай башак биргәнче урак бәһагә чыгар ○ 1540 +БӘҺАСЕ (5) ■ Гөлнең үскән җирендә бәһасе булмас ○ 1276 ● 1916; 2728; 6095; 14383 +БӘҺАСЕН (2) ■ Алтын пычракка төшсә дә бәһасе�� җуймас ○ 7747 ● 7940 +БӘЯ (4) ■ Йокының поты да, мыскалы да бер бәя ○ 6658 ● 7980; 16442 (2) +БӘЯДӘ (1) ■ Йөктә җиңел, бәядә авыр ○ 7917 +БӘЯЛЕ (1) ■ Сүз нихәтле очсыз булса, эш шул кадәр бәяле ○ 16004 +БӘЯЛЕСЕН (1) ■ Нәрсәне танымасаң, кыйммәт бәялесен ал ○ 7945 +БӘЯНЫ (1) ■ Баласы юк хатын - тол, бәяны юк галим - тол ○ 16473 +БӘЯСЕ (15) ■ Гәүһәр кечкенә булса да, бәясе зур ○ 280 ● 1624 (2); 1937 (2); 6122; 7895; 7944; +8016; 8761; 9872; 11666; 13774; 13885 (2) +БӘЯСЕН (3) ■ Бер тиеннең бәясен белмәгән бер тәңкәне күрмәс ○ 7781 ● 7919 (2) +"Б"ГӘ (1) ■ "А"ны "б"гә куша белмәү ○ 16694 +БЕЗ (36 | 1) ■ Җир безне басканчы, без җиргә басып калыйк ○ 251 ● 1495; 2319; 2754; 4538; +4949; 4957; 5133; 5517; 7526; 7530; 7533; 7819; 9035, :1; 9074; 10322; 10470; 10640; 10905; +11363; 12408 (2); 12799; 12805; 12950; 13067; 13069; 13246; 14979; 15648; 15790; 16698 (2); +16811; 16955; 17083 +БЕЗГӘ (21) ■ Ай күрде, кояш алды - безгә нәрсәсе калды? ○ 87 ● 3072; 4010; 5161; 5262; 5271; +5691; 7102; 7527; 7826; 9074 (2); 9509; 9732; 12700 (2); 13065; 14980; 14981; 14990; 16289 +БЕЗДӘ (13) ■ Инештә су бетмәсә, бездә җыр бетмәс ○ 513 ● 7528; 7817 (2); 7818; 8732; 8958; +9077; 9446; 10345; 12646; 14097 (2) +БЕЗДӘГЕ (1) ■ Бездәге акчаны тавык та чүпләп бетермәс ○ 7827 +БЕЗДӘН (2) ■ Боермак сездән, йөгермәк бездән ○ 5988 ● 11390 +БЕЗЕ (2) ■ Кызның кырык безе булыр ○ 13025 ● 15594 +БЕЗЕЛДӘВЕ (3) ■ Кыш күренгән чебеннең безелдәве дә тансык ○ 4801 ● 4824; 16484 +БЕЗЕЛДӘСӘ (1) ■ Сагызак, күпме безелдәсә дә, бал җыймас ○ 4805 +БЕЗЕҢ (1) ■ Ай-һай телең, тел очыңда безең ○ 15662 +БЕЗЛЕ (1) ■ Килен өчен кызлы өй - безле өй ○ 13370 +БЕЗНЕ (6) ■ Җир безне басканчы, без җиргә басып калыйк ○ 251 ● 1230; 4701; 7819; 9070; 12805 +БЕЗНЕКЕ (1) ■ Акча - сезнеке, мал - безнеке ○ 7843 +БЕЗНЕҢ (14) ■ Безнең әти - аючы, эшләмичә баючы ○ 2112 ● 5263; 5264; 5997; 6631; 6708; +6713; 8640; 13789; 14534; 14618; 14659; 14665; 15484 +БЕЛ (47) ■ Челләдә туның ташлама, кыш үзең бел ○ 970 ● 1941; 4097; 5457; 6039 (2); 6349; 6694; +7399 (2); 7727; 8085; 8107 (2); 8617; 9521; 9714; 9721 (2); 10080; 10273; 10401; 10537; 10733; +11146; 11244; 12001; 12052; 12396; 12421 (2); 12495; 12585; 12613; 13581; 13943; 15181; +15387; 15792; 15924; 16006; 16107; 16488 (2); 16689; 16692 (2) +БЕЛӘ (51) ■ Суга якын торган кеше яхшырак йөзә белә ○ 446 ● 683; 780; 1051; 2011; 2097; 2482; +2922; 3279; 3371; 3380; 3637; 4161; 4253; 4310; 4417; 4648 (2); 4710; 4716; 4732; 5760; 6371; +6566 (2); 7903; 8885; 8968; 9190; 9647; 9915; 10931 (2); 11118; 11149; 11745; 12575; 13661 (2); +14053; 14250; 15032 (2); 15197; 15304; 15345; 15546; 16228; 16325; 16826 (2) +БЕЛӘ-БЕЛӘ (1) ■ Белә-белә бөләсең, бөлә-бөлә беләсең ○ 16530 +БЕЛӘГЕ (6) ■ Кыз беләге ир сыйлый, ир беләге кыз сыйлый ○ 13092 (2) ● 14438; 15064; 16525; +БЕЛӘГЕНӘ (6) ■ Түрә - боерыгына, төлке - койрыгына, ярлы беләгенә ышаныр ○ 5907 ● 7446; +11073; 16470; 16478; 17072 +БЕЛӘГЕНДӘ (1) ■ Йөрәгендә барның беләгендә бар ○ 11129 +БЕЛӘГЕҢӘ (2) ■ Беләгеңә таянма, йөрәгеңә таян ○ 11103 ● 16532 +БЕЛӘГЕҢНЕ (1) ■ Уйламый эшләрсең - беләгеңне тешләрсең ○ 6144 +БЕЛӘЗЕГЕҢ (1) ■ Беләзегең алтын, йөрәгең салкын ○ 8842 +БЕЛӘЗЕК (2) ■ Һөнәр - кулдагы алтын беләзек ○ 6412 ● 14620 +БЕЛӘК (7) ■ Авыр эшкә беләк бар, кыю эшкә йөрәк бар ○ 6005 ● 6199; 10906; 11354; 13813; +14407; 16533 +БЕЛӘККӘ (4) ■ Карама беләккә, кара йөрәккә ○ 11143 ● 13709; 13936; 16495 +БЕЛӘКЛЕ (1) ■ Белгән - беләкле, олы теләкле ○ 16480 +БЕЛӘКТӘ (5) ■ Эш беләктә түгел, теләктә ○ 6164 ● 11195; 13489; 13545; 14832 +БЕЛӘКТӘН (1) ■ Батыр булсаң - йөрәктән, көчле булсаң - беләктән ○ 11083 +БЕЛӘЛӘР (6) ■ Бу чакта бияләй эчендә бармак ��ыймылдатканны беләләр ○ 781 ● 1533; 6915; +9039; 12139; 13540 +БЕЛӘМ (1) ■ "Җил тегермәне икәнен беләм, суы кайдан керә?" - дим ○ 1512 +БЕЛӘМӘ (1) ■ Үтмәсне беләмә, булмасны сөйләмә ○ 16252 +БЕЛӘМЕН (3) ■ "Җиңги чәнчә, мин тартам, мин дә нәгыш беләмен", - дип әйтте, ди, бер кыз +○ 13110 ● 16515; 16700 +БЕЛӘН (1197 | 20) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 21; 46; 79; 93; 107; 108; 147; 153; +170 (2); 180 (2); 221; 256; 288; 290; 293; 296; 326; 333; 348; 370; 372; 379; 407 (2); 460; 462; +464; 479; 495 (2); 503; 518; 525; 549; 565; 569; 595; 604 (2); 642; 644; 683; 686 (2); 738; 769; 770; +773; 789; 790 (2); 797 (2); 818; 823 (2); 853; 895; 983 (2); 1045; 1057 (2); 1125; 1157; 1166; 1194; +1237; 1258; 1261 (2); 1346; 1355; 1358-1360; 1364; 1366; 1370 (2); 1372; 1387 (2); 1484 (2); +1488; 1542; 1577; 1581; 1601; 1621; 1645; 1647; 1656; 1658; 1669; 1780; 1803; 1841; 1857; 1861; +1867; 1887; 1962; 2006; 2009; 2024; 2038; 2039; 2041; 2050; 2073; 2074; 2090; 2096; 2104; 2118; +2138; 2163; 2179; 2183; 2210; 2250 (2); 2262 (2); 2300 (2); 2316; 2318; 2327; 2336; 2348; 2376; +2403 (2); 2413; 2420; 2483 (2); 2485-2487; 2493 (2); 2531; 2564; 2565 (2); 2567 (2), :1 (2), :2 (2); +2577 (2); 2666; 2693; 2708; 2741; 2866 (2); 2875; 2876; 2878; 2879; 2904; 2917; 2931; 2947; +2958 (2); 2962; 2963; 2999; 3024; 3026 (2); 3048; 3157; 3221; 3273; 3334; 3369; 3370; 3423; 3430; +3434; 3512; 3566-3569; 3570 (2), :1 (2); 3571; 3572; 3573 (2); 3574; 3595; 3602; 3609; 3659; 3691; +3709; 3787-3789; 3809; 3830; 3842 (2); 3852; 3855; 3877; 3879 (2); 3889; 3936; 3953; 3954; 3967; +3970; 3971; 3978; 3983; 3990; 4006; 4029; 4044; 4051; 4077; 4082; 4109; 4119, :1 (2); 4123; 4165; +4206 (2); 4239 (2); 4302 (2); 4308; 4391; 4397; 4398; 4408; 4441; 4453; 4471; 4485; 4542 (2); +4548; 4570; 4573; 4587 (2); 4590; 4605; 4609; 4630; 4644; 4675; 4682; 4689; 4734; 4860; 4888 (2); +4899; 4913; 4916; 4922-4924; 4927 (2); 4928 (2); 4941; 4981 (2); 5008; 5011; 5021; 5023 (2); +5069; 5098; 5133; 5181; 5187; 5205; 5218; 5219; 5222; 5324; 5331 (2); 5332; 5339; 5354; 5355 (2); +5372; 5380; 5392 (2); 5437 (2); 5438 (2); 5439 (2); 5440 (2); 5449 (2); 5457; 5461 (2); 5463 (2); +5511; 5513; 5522; 5524 (2); 5525; 5565; 5633; 5657 (2); 5691; 5711; 5768 (2); 5797; 5842; 5874 (4); +5875 (2); 5888 (2); 5917; 5939; 6008 (2); 6027 (2); 6082 (2); 6091 (2); 6125 (2); 6126; 6150; 6153; +6220 (2); 6235 (2); 6280 (2); 6291; 6434; 6436 (2); 6451 (2); 6612; 6622; 6625; 6649; 6666 (2); +6724; 6755; 6836; 6837 (2); 6869; 6909; 6914; 6933; 6959 (2); 6960; 6964 (2); 6971 (2); 6972 (2); +6973 (2); 7039 (2); 7040; 7045; 7051; 7064; 7081; 7120; 7151; 7152 (2); 7153 (2); 7154 (2); +7155 (2), :1, :2 (2); 7156-7158; 7160 (2); 7163 (2); 7176; 7210; 7222; 7242 (2); 7279 (2); 7288; +7309 (2); 7314 (2); 7338 (2); 7360 (2); 7366; 7376; 7377; 7391; 7394; 7419 (2); 7426 (4); 7444 (2); +7447; 7458 (2); 7488; 7512; 7524; 7571; 7579; 7580; 7663; 7664; 7678 (2); 7724; 7766; 7777; 7787; +7814 (2); 7830 (2); 7836; 7880; 7896 (2); 7936; 7957:1; 7968; 7990-7992; 8018; 8020; 8021; 8063; +8074; 8088; 8092; 8096; 8104; 8137; 8171 (2); 8208; 8216 (2); 8224; 8228 (2); 8259 (2); 8277; +8282; 8336 (2); 8361 (2); 8375; 8381; 8402; 8428; 8445; 8455; 8466; 8467; 8492; 8498; 8499; +8500 (2); 8501 (2); 8515; 8519; 8521; 8540; 8547; 8558; 8569; 8579; 8601; 8640; 8641; 8644; +8655; 8696 (2); 8709 (2); 8710; 8720; 8738; 8742-8744; 8752; 8763 (2); 8769; 8776 (2); 8780; +8795 (2); 8910; 8940; 8964; 8975; 9013; 9015; 9023; 9115 (2); 9116 (2); 9126 (2); 9128; 9132; +9138; 9139 (2); 9151; 9154; 9155 (2); 9156 (2); 9157; 9159; 9163; 9172; 9179; 9228; 9275; 9299; +9319 (2); 9331 (2); 9332; 9346 (2); 9347; 9352; 9359 (2); 9464; 9481; 9533; 9586; 9594; 9643; 9674; +9676; 9679; 9707; 9709 (2); 9736; 9764; 9816; 9831 (2); 9845; 9874; 9881; 9892; 9897; 9911; 9947; +9966; 9992; 10023; 10027; 10039 (2); 10041; 10062; 10081; 10087 (2); 10104; 10116 (2); 10141 (2); +10156 (2); 10157 (2); 10205 (2); 10239; 10267; 10290; 10298; 10308:1, :1; 10324; 10352; 10354; +10367; 10384 (2); 10387; 10401; 10404 (2); 10407 (2); 10437; 10537 (2); 10565; 10592; 10602; +10603 (2); 10627; 10631; 10632 (2); 10644; 10661; 10663; 10688 (2); 10696 (2); 10702; 10704 (2); +10721; 10746; 10753; 10754 (2); 10759; 10761 (2); 10762 (2); 10771; 10775; 10779 (2); 10784 (2); +10802; 10816 (2); 10835; 10846; 10895; 10898; 10899; 10908; 10910; 10913; 10922; 10923; +10927; 10940 (2); 10947 (2); 10968; 10987 (2); 11014; 11026; 11047; 11061 (2); 11077 (2); 11109; +11131; 11147 (2); 11184; 11242 (2); 11243 (2); 11255; 11257 (2); 11293; 11313 (2); 11316 (2); +11384; 11406 (2); 11407; 11408; 11413; 11414; 11429 (2); 11433; 11448 (2); 11467 (2); 11473 (3); +11497 (2); 11502 (2); 11503; 11504 (2); 11549 (2); 11583 (2); 11589 (2); 11590; 11592; 11605 (2); +11607; 11626 (2); 11628-11630; 11631, :1, :2; 11632 (2); 11642 (2); 11654; 11675 (2); 11676 (2); +11677; 11707-11709; 11710 (2); 11711; 11739 (2); 11816; 11852; 11875; 11881 (2); 11906; 11915; +11924; 11932; 11955; 11962; 11994; 12008; 12085; 12101 (2); 12111; 12133; 12155; 12164; +12165; 12177; 12182; 12210; 12211 (2); 12212 (2); 12216; 12218; 12259 (2); 12260; 12277 (2); +12310 (2); 12311 (2); 12312 (2); 12313 (2); 12317; 12324; 12399; 12419 (2); 12432 (2); 12436; +12462; 12506; 12532 (2); 12547; 12550; 12589; 12610; 12616; 12636; 12637 (2); 12699; 12711 (2); +12713; 12726; 12728 (2); 12770 (2); 12773 (2); 12786 (2); 12800 (2); 12801 (2); 12834 (2); 12859; +12870; 12875; 12957 (2); 12991; 13006; 13038 (2); 13123 (2); 13126 (2); 13127; 13167; 13180 (2); +13221; 13238; 13278 (2); 13284 (2); 13292; 13295, :1, :2; 13300; 13337; 13357, :1, :2; 13367; +13425 (2); 13462; 13465 (2); 13466; 13467 (2); 13517; 13582; 13603; 13622 (2); 13626 (2); 13637; +13677; 13713; 13796; 13803 (2); 13814 (2); 13815-13818; 13819 (2); 13820; 13827 (2); 13880 (2); +13906-13908; 13914; 13925 (2); 13955; 13998; 14041; 14055; 14091 (2); 14098; 14124 (2); 14159; +14164 (2); 14165 (2); 14226 (2); 14236; 14240 (2); 14264 (2); 14284; 14330; 14349 (2); 14372; +14377 (2); 14379 (2); 14412 (2); 14442; 14446 (2); 14455 (2); 14492; 14539; 14548; 14603; 14617 +(3); 14622; 14623; 14653; 14679; 14684 (2); 14698 (2); 14703; 14708; 14718; 14742 (2); 14752; +14784; 14789; 14823 (2); 14827 (2); 14877; 14878; 14930; 14957; 14960; 15042 (2); 15047 (2); +15058 (2); 15069; 15076; 15163 (2); 15186; 15222 (2); 15245; 15370 (2); 15384 (2); 15393; 15394; +15407; 15419; 15437; 15468 (2); 15472; 15474 (2); 15485; 15505 (2); 15511 (2); 15531 (2); 1553215534; 15535 (2); 15580 (2); 15595 (2); 15596 (2); 15597; 15598; 15599 (2); 15600 (2); 15601 (2); +15612; 15618; 15639 (4); 15643 (2); 15664; 15673; 15681; 15682; 15683 (2); 15684-15687; 15741; +15756 (2); 15764; 15810; 15816; 15820 (2); 15832; 15867; 15879; 15882 (2); 15887; 15890; 15905; +15911; 15941; 15944; 15964; 15973; 15988 (2); 15990 (2); 15998; 16066 (2); 16145; 16147; +16198 (2); 16206 (2); 16238; 16302 (2); 16303; 16318; 16340 (2); 16347; 16353; 16355; 16363; +16399; 16403; 16404; 16412 (2); 16512; 16544 (2); 16545 (2); 16555; 16561; 16582; 16584 (2); +16595; 16599 (2); 16625 (2); 16631; 16632; 16633 (2); 16653 (2); 16665; 16683 (2); 16724; +16732 (2); 16763; 16768; 16769; 16771; 16791; 16825; 16871 (2); 16874; 16884 (2); 16936 (2); +16955; 16990; 16991; 17001; 17018-17020; 17064 (2) +БЕЛӘСӘҢ (1) ■ Китек пәке беләсәң дә үтмәс ○ 9934 +БЕЛӘСЕ (1) ■ Күп беләсе килгән кеше күп йокламый ○ 16623 +БЕЛӘСЕҢ (11) ■ Үзең беләсең, эт күк өрәсең ○ 3803 ● 5173; 5258; 5418; 5459; 8250; 10071 (2); +13178; 14992; 16530 +БЕЛӘҮДӘН (1) ■ Йомыркадан җөй тапкан, беләүдән тут тапкан ○ 4351 +БЕЛГӘН (57) ■ Алтынны ала белгән бүлә дә белер ○ 263 ● 1041; 1061; 1410; 2270; 2628; 2769; +3091; 3262; 3821; 5301; 6249; 6338; 6339; 6358; 6374; 6385; 6800 (2); 6835; 6854; 7026; 7357; +10443 (2); 10444; 11120; 11339; 11948; 12061; 12575; 12907; 13136; 13354; 13470; 13562; +14052; 15461; 15528; 15611 (2); 15656; 15683; 15983; 16236; 16475; 16477-16481; 16493; +16522; 16589; 16590; 16616; 16624 +БЕЛГӘНГӘ (11) ■ Алла, ишәкнең кем икәнен белгәнгә, мөгез бирмәгән ○ 2945 ● 8207; 16345; +16346; 16350; 16429; 16482-16485; 16619 +БЕЛГӘНЕ (3) ■ Дошманның көлгәне - сереңне белгәне ○ 5335 ● 6348; 16647 +БЕЛГӘНЕН (15) ■ Тавык белгәнен кычкырыр ○ 4301 ● 6338; 8675 (2); 10444; 11434; 13531; +15135; 16477; 16542; 16624; 16684; 16976 (2); 17062 +БЕЛГӘНЕҢ (2) ■ Белгәнең - тугыз, белмәгәнең - утыз ○ 16487 ● 16603 +БЕЛГӘНЕҢНЕ (2) ■ Белгәнеңне сөйләмә, ни сөйләгәнеңне бел ○ 15792 ● 16488 +БЕЛГӘННӘН (4) ■ Сүз белгәннән эш белү яхшырак ○ 6373 ● 16489; 16520; 16618 +БЕЛГӘННӘР (1) ■ Тел дигән дәрья бар, төбендә энҗе-мәрҗән бар, белгәннәр чумып алыр, +белмәгәннәр коры калыр ○ 15537 +БЕЛГӘННЕ (5) ■ Би белгәнне кол белә, кылыйм дисә ирке юк ○ 5760 ● 6785; 7387; 10080; 16486 +БЕЛГӘННЕҢ (2) ■ Ахмак үзе белмәс, белгәннең сүзенә күнмәс ○ 11510 ● 16713 +БЕЛГӘЧ (1) ■ Ашны сеңгәч макта, юлдашны белгәч макта ○ 6908 +БЕЛГЕРТМӘС (1) ■ Бүре арыгын белгертмәс, эткә сыртын кабартыр ○ 2128 +БЕЛГЕРТМИ (2) ■ Яхшы терлек тешәвен белгертми, тешәгәндә ябыкмый ○ 2421 ● 3552 +БЕЛГЕЧ (1) ■ Белмим - ята, белгеч - ерак чаба ○ 16518 +белгечлек → белем-белгечлек +БЕЛДЕМ (3) ■ Күрдем ��елән түгел, белдем белән ○ 16625 ● 16671; 16702 +БЕЛДЕҢ (2) ■ Ялгыша белдең - төзәтә дә бел ○ 12613 ● 13943 +БЕЛДЕР (1) ■ Белмәгәнне белдер, кулына алтын йөзек элдер ○ 16523 +БЕЛДЕРГӘН (1) ■ Укыткан - белдергән, тормышында юл биргән ○ 16676 +БЕЛДЕРЕР (1) ■ Яхшы таш үзен белдерер ○ 325 +БЕЛДЕРМӘ (2) ■ Карының туймастай җирдә ачлыгыңны белдермә ○ 9655 ● 12363 +БЕЛДЕРМӘС (3) ■ Өерле эт аксагын белдермәс ○ 3758 ● 11839 (2) +БЕЛЕГЕ (1) ■ Картның - белеге, яшьнең - беләге ○ 15064 +БЕЛЕГЕЗ (2) ■ Үзегезне белегез, сәндерәгезгә менегез ○ 8396 ● 12092 +БЕЛЕГЕНӘ (2) ■ Аю беләгенә, әдәм белегенә ышана ○ 16470 ● 16478 +БЕЛЕК (4) ■ Кечесендә әдәп юк, олысында белек юк ○ 11376 ● 16482; 16528; 16533 +БЕЛЕКЛЕ (2) ■ Белексез дустыңнан белекле дошман артык ○ 5302 ● 16699 +БЕЛЕКСЕЗ (6) ■ Белексез дустыңнан белекле дошман артык ○ 5302 ● 5554; 14070; 14464; +16490; 16491 +БЕЛЕМ (26) ■ Акча тарат, белем җый ○ 16462 ● 16465; 16469; 16472; 16476; 16493 (2); 1649416501; 16576; 16578; 16580; 16597; 16600; 16609; 16612; 16661 (2); 16680; 16692 +БЕЛЕМ-БЕЛГЕЧЛЕК (1) ■ Белем-белгечлек патшалыктан югары ○ 16492 +БЕЛЕМГӘ (1) ■ Комсызлык һәр җирдә гаеп, белемгә комсызлык гаеп түгел ○ 16607 +БЕЛЕМДӘ (1) ■ Белемдә - бәхет, белемсезгә дөнья ләхет ○ 16502 +БЕЛЕМЕ (4) ■ Белеме ничек - сүзе шундый ○ 16503 ● 16531; 16582; 16610 +БЕЛЕМЕҢ (2) ■ Киемең белән ис китәрмә, белемең белән ис китәр ○ 16599 ● 16603 +БЕЛЕМЕҢӘ (1) ■ Беләгеңә таянма, белемеңә таян ○ 16532 +БЕЛЕМЛЕ (6) ■ Юлдашың белемле кеше булса, юл кыска булыр ○ 6950 ● 12949; 13620; 16504БЕЛЕМЛЕКНЕ (1) ■ Белемлекне күтәреп йөрмиләр ○ 16507 +БЕЛЕМНӘН (2) ■ Белемнән зур хәзинә юк, наданлыктан начар юлдаш юк ○ 16510 ● 16539 +БЕЛЕМНЕ (1) ■ Белемне алу суганнан ачы, азагы балдан татлы ○ 16508 +БЕЛЕМНЕҢ (2) ■ Тел - белемнең ачкычы, акылның баскычы ○ 15529 ● 16509 +БЕЛЕМСЕЗ (4) ■ Белемле хатын башыңа карый, белемсез хатын яшеңә карый ○ 13620 ● 16501; +16511; 16512 +БЕЛЕМСЕЗГӘ (3) ■ Белемдә - бәхет, белемсезгә дөнья ләхет ○ 16502 ● 16505; 16513 +БЕЛЕН (5 | 1) ■ Эт авызына кергән белен ертылмый чыкмас ○ 3542 ● 9180; 9611:1; 13342; 15134; +БЕЛЕНӘ (21 | 2) ■ Суның кадере чишмә корыгач беленә ○ 455 ● 687; 5367; 5390; 5391; 5419; 5474; +5550:3, :4; 5603; 6007; 6997; 7054; 8860; 11058; 12531; 12877; 13993; 14828; 14883; 15385 (2); 16579 +БЕЛЕНЕҢНЕ (1) ■ Беленеңне белеп из ○ 9171 +БЕЛЕНЕР (28 | 2) ■ Ташны ташка чаксаң, уты беленер ○ 181 ● 607; 612; 631 (2); 2343; 2810; +5108; 5353 (2); 5398; 5550 (2), :1 (2); 6734 (2); 7254; 7336; 7670; 8941; 11466; 11598; 12196 (2); +13503 (2); 14039; 14550; 15034 +БЕЛЕНМӘС (5) ■ Күмәк ат арасында бер атның аксаганы беленмәс ○ 2668 ● 3750; 8316; 13000; +БЕЛЕНМИ (13) ■ Суда көймә эзе беленми ○ 448 ● 849; 5367; 5390; 5603; 6625; 7222; 7524; 7560; +10711; 14550; 14828; 16225 +БЕЛЕННЕ (1) ■ Эт авызыннан беленне алып булмый ○ 3547 +БЕЛЕП (25) ■ Нәрсәнең тышыннан эчен белеп булмый ○ 609 ● 671; 3467; 3773; 4788; 6081 (2); +6340 (2); 6394; 6499; 6728; 6733; 7251; 9171; 9989; 10060; 11415; 12519; 12667; 13374; 14104; +14222; 14357; 14620 +БЕЛЕР (66) ■ Алтынны ала белгән бүлә дә белер ○ 263 ● 327; 660 (2); 1405 (2); 1724; 2391 (2); +2588 (2); 2824; 3190; 3290; 3826; 4105; 4333 (2); 4607; 4678; 5371; 6281; 6722 (2); 6755; 6785; +7301; 7671; 7744; 8409; 8524; 8894; 8931; 9116 (2); 9133 (2); 9593; 10169; 10197; 11120; 11453; +11550 (2); 12121 (2); 12358; 13341; 13488; 13686; 13755; 13931; 14052; 14280; 14303; 14410 (2); +14683 (2); 15623; 16546; 16617; 16620 (2); 16748; 17016 +БЕЛЕРГӘ (3) ■ Акчаны юләр дә таба, аны тота белергә кирәк ○ 7710 ● 16526; 16527 +БЕЛЕРЛӘР (2) ■ Туксан тугыз яхшылыгыңны белмәсләр, бер начарлыгыңны белерләр ○ 12161 +● 15568 +БЕЛЕРСЕҢ (13) ■ Алдыңа кара - кая барганыңны белерсең, артыңа кара - каян чыкканыңны +белерсең ○ 668 (2) ● 1017; 1315; 5056; 5402; 6079; 6917; 6918; 7247; 12318; 12915; 16677 +БЕЛЕШ (3) ■ Бер күргән - белеш, ике күргән - таныш, өченче күргән - кардәш ○ 5307 ● 5492; +БЕЛЕШӘ (1) ■ Ат кешнәшеп белешә, әдәм сөйләшеп таныша ○ 15762 +БЕЛЕШЕ (1) ■ Белеше кайда - йомышы шунда, танышы кайда - табышы шунда ○ 5303 +БЕЛЕШЕҢ (1) ■ Белешең булса, баргач бәлеш ашарсың ○ 5304 +БЕЛЕШКӘ (1) ■ Белгән - белешкә ярый, белмәгән ни эшкә ярый ○ 16479 +БЕЛЕШКӘНЧЕ (1) ■ Кеше белән белешкәнче, белешләре кем икәнен бел ○ 5457 +БЕЛЕШЛӘРЕ (1) ■ Кеше белән белешкәнче, белешләре кем икәнен бел ○ 5457 +БЕЛЕШМИ (1) ■ Белешми эндәшү - сыналмаган бозга керү ○ 5305 +БЕЛМӘ (2) ■ Ак куй күргәч тә, эче тулы май дип белмә ○ 3075 ● 12078 +БЕЛМӘГӘН (87) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 (2) ● 392; +548; 717; 1882; 2100; 2372; 2444; 2628; 2629; 2677; 3091; 3764; 3765; 3992; 4407; 4973 (2); +5301; 5622; 6338; 6342; 6343; 6345; 6372; 6380; 6385; 6386; 6402; 6435; 6776 (2); 6840; 6928; +7007; 7357; 7396; 7409; 7770; 7781; 7996; 8448; 8925; 9080; 9323; 9407; 9408; 10368; 10939; +11340; 11781; 12062-12065; 12375; 13136; 13267; 13562; 15528; 15530; 15683; 15758 (2); +15877 (2); 15971; 15983; 15987; 16008; 16016; 16017; 16236; 16351; 16436; 16456 (2); 16460; +16475; 16477-16479; 16481; 16493; 16520; 16629 +БЕЛМӘГӘНГӘ (11 | 1) ■ Асрый белгән кешегә - асыл кош, белмәгәнгә - кара кош ○ 3821 +● 8207; 9622; 16345; 16346; 16350; 16352:1; 16482-16485; 16583 +БЕЛМӘГӘНЕ (1) ■ Китапның белмәгәне юк ○ 16605 +БЕЛМӘГӘНЕН (1) ■ Белмәгәнен сорап өйрәнгән - галим, гарьләнеп сорамаган - үзенә залим +○ 16521 +БЕЛМӘГӘНЕҢ (2) ■ Белгәнең - тугыз, белмәгәнең - утыз ○ 16487 ● 16489 +БЕЛМӘГӘННӘН (1) ■ Илен белмәгәннән игелек көтмә ○ 4974 +БЕЛМӘГӘННӘР (1) ■ Тел дигән дәрья бар, төбендә энҗе-мәрҗән бар, белгәннәр чумып алыр, +белмәгәннәр коры калыр ○ 15537 +БЕЛМӘГӘННЕ (7) ■ Үзен-үзе белмәгәнне үгез сөзеп үтерсен ○ 12066 ● 16486; 16488; 1652216524; 16748 +БЕЛМӘГӘННЕҢ (3) ■ Ора белмәгәннең орысы чыгар ○ 5608 ● 11137; 16525 +БЕЛМӘДЕК (1) ■ Кызлар безне сөйгән икән, без үзебез белмәдек ○ 12805 +БЕЛМӘДЕМ (1) ■ Намаз-ният белмәдем - улым ул, кызым кыз ○ 16951 +БЕЛМӘС (78 | 3) ■ Тау менмәгән тауны белмәс, тау янында тауны күрмәс ○ 158 ● 548; 2046; +2296; 2547; 2957; 2968; 3170; 3190; 3195; 3614; 3682; 3826; 4203, :1, :2; 4531; 4612 (2); 4791; +4833; 5104; 5203; 5473; 5856; 6232; 6344; 6391; 6581 (2); 6913; 7059; 7139 (2); 7396; 7475 (2); +7606 (2); 7784; 9121; 9538 (2); 9552 (2), :1; 9574; 9593; 9877; 10169; 10285; 11154 (2); 11510; +11717; 11781; 11953 (2); 12158; 12231 (2); 12276; 12798 (2); 12819 (2); 13552 (2); 14018; 14323; +14683 (2); 15987; 16108; 16460; 16546; 16617; 16688; 16713; 16727; 17016 +БЕЛМӘСӘ (7 | 1) ■ Песи сөт салып ала белмәсә дә, чүлмәкне аудара белә ○ 3371 ● 8204, :1; +8885; 12121; 12358; 14511; 16543 +БЕЛМӘСӘҢ (26 | 1) ■ Артыңда ни барын белмәсәң - тотылырсың, алдыңда ни барын күрмәсәң - егылырсың ○ 678 ● 1315; 2499 (2); 6387; 6665; 6777; 7027; 7916; 7940; 8204:2; 8768; 9134; +11118; 14748; 15249; 15791; 15875 (2); 15961 (2); 16005; 16528; 16529; 16534; 16742; 16753 +БЕЛМӘСЕН (2) ■ Дошман серемне белмәсен дисәң, дустыңа да сереңне әйтмә ○ 5321 ● 10968 +БЕЛМӘСЛӘР (1) ■ Туксан тугыз яхшылыгыңны белмәсләр, бер начарлыгыңны белерләр +○ 12161 +БЕЛМӘСНЕҢ (1) ■ Сөйли белмәснең сүзе - үтмәс пычакның үзе ○ 15972 +БЕЛМӘССЕҢ (6) ■ Җәяү йөрмичә, ат кадерен белмәссең ○ 2734 ● 3730; 6758; 9119; 14004; 15607 +БЕЛМӘҮ (5) ■ Ак белән караны аера белмәү ○ 642 ● 8368; 16526; 16527; 16694 +БЕЛМИ (31) ■ Уңны белми, кирене куймый ○ 740 ● 1888; 2508; 3279; 3303; 3395; 3467; 4708; +6392; 6394; 8834; 9417; 9647; 10623; 11154; 11434; 12667; 14053; 14104; 14347 (2); 14396; +14462 (2); 14778; 15156; 15170; 16514; 16709; 16712; 16764 +БЕЛМИДЕР (3) ■ Ил кадерен белмидер ил эчендә яманнар; җир кадерен белмидер җир икмәгән +әдәмнәр ○ 4932 (2) ● 7640 +БЕЛМИЛӘР (1) ■ Башлары кайда, аяклары кайда икәнен белмиләр ○ 10332 +БЕЛМИМ (8) ■ Алдым файда итәргә, белмим кайда итәргә ○ 8024 ● 15667; 16453; 16515-16518; +БЕЛМИМНЕҢ (1) ■ Белмимнең башы авыртмый ○ 16519 +БЕЛМИЧӘ (3) ■ Белмичә кылган эшнең файдасыннан зарары күбрәк булыр ○ 6341 ● 16691; +БЕЛСӘ (10) ■ Аучы ничә әмәл белсә, аю шунча юл белә ○ 2011 ● 2973; 3612; 4161; 5476; 8894; +10406; 13940; 14511; 16543 +БЕЛСӘМ (2) ■ Кайда егыласымны белсәм, алдан салам түшәп куяр идем ○ 6780 ● 15431 +БЕЛСӘҢ (29 | 1) ■ Арбавын белсәң, кара елан да карышмый ○ 4552 ● 5775 (2); 6039; 6371; 6387; +6777; 7243; 8085; 8107 (2); 8153; 8204:2; 11705; 12001; 12396; 13486; 13581; 14748; 15432; +15791; 16005; 16528; 16529; 16560; 16621; 16622; 16690; 16753; 16849 +БЕЛСЕН (11) ■ Сарыкның ничә сум торганын бүре каян белсен ○ 2200 ● 2551; 7199; 7500; +10969; 11998; 13826 (2); 13893 (2); 16873 +БЕЛҮ (16) ■ Акны карадан аера белү ○ 646 ● 2892; 5329; 5576; 6373; 6382; 7397; 7959; 11390; +11714; 12003; 12435; 14492; 14860; 16429; 16705 +БЕЛҮДӘН (1) ■ Кеше сүзен аңлап тыңлау сөйли белүдән яхшырак ○ 15895 +БЕЛҮЕҢ (1) ■ Кешегә киңәш ит, үз белүең белән эш ит ○ 16595 +БЕР (1100 | 21) ■ Ай бер тулышканнан соң кире кайтыр ○ 4 ● 24; 26; 30; 51; 73 (2); 91; 95; 98; +116 (2); 153; 193; 195 (2); 208; 220; 224; 233; 265; 274; 336 (2); 347-349; 350 (2); 351; 382; 418; +427; 489; 503; 506; 562; 570 (2); 595; 636; 648; 667; 724; 729; 730; 735; 765-774; 775 (2); 776; +804; 865; 873; 894; 895; 936 (2); 937 (2); 938 (2); 939 (2); 954; 955; 967; 1055; 1076; 1102 (2); +1142; 1213 (2); 1217; 1258-1260; 1278; 1318; 1384; 1385 (2); 1386 (4); 1489; 1523; 1537; 1538, +:1; 1539; 1558 (2); 1576; 1590; 1602; 1604; 1630; 1646; 1648; 1649; 1675-1678; 1706; 1722; +1770 (2); 1804; 1805; 1843 (2); 1851; 1869; 1873; 1885; 1906; 1916, :1; 1946; 1981; 1982; 1986; +2003; 2039 (2); 2084; 2099; 2124; 2125; 2138; 2139; 2148; 2221; 2236-2238; 2239:1; 2271; 2278; +2279; 2286; 2353-2355; 2411; 2417; 2427; 2428; 2488; 2548 (2); 2571 (2); 2612 (2); 2628; 2630; +2631 (2); 2632-2634; 2644; 2645; 2668; 2718; 2722; 2755; 2756; 2765; 2776; 2791; 2797; 2802; +2819; 2848; 2875; 2891; 2911; 2929; 2967; 3000; 3005-3007; 3050; 3051; 3082-3088; 3090; 3118; +3130-3132; 3151 (2); 3153-3155; 3156 (2); 3157-3159; 3162 (2); 3240; 3284 (2); 3285; 3386; +3399; 3405; 3465-3469; 3479; 3541; 3575; 3601; 3616; 3646; 3681; 3760; 3804; 3814; 3830; 3890; +3908 (2); 3910 (2); 3933; 3938; 3942; 3945; 3952; 3996 (2); 4011; 4018 (2); 4024; 4074; 4084; +4089; 4092; 4125; 4131; 4165; 4190; 4294; 4303; 4364; 4372; 4395; 4482; 4489; 4515; 4521; 4544; +4558; 4562 (2); 4573; 4582; 4605; 4725; 4726; 4727 (2); 4728; 4731; 4763; 4874 (2); 4907-4909; +4916; 4943; 4956; 4976; 5000; 5017; 5019; 5027 (2); 5066; 5082; 5097; 5133; 5152; 5159; 5166; +5168; 5183; 5222; 5227; 5229; 5243; 5274; 5306; 5307; 5324; 5340; 5383; 5424; 5451; 5468; +5470-5472; 5506 (2); 5516; 5544; 5555-5558; 5565; 5567; 5576; 5598 (2); 5627; 5750-5756; 5786; +5799; 5801; 5802; 5828; 5831 (2); 5837; 5844; 5856; 5881; 5891; 5893; 5898; 5936; 5941; 5961; +5983; 6040; 6041; 6042 (2); 6043; 6044; 6050; 6060; 6111; 6150; 6283; 6340; 6371; 6379; 6384; +6434; 6442; 6445; 6449; 6490; 6553; 6566; 6618; 6641; 6658; 6669; 6670; 6679; 6686; 6692; 6710; +6736; 6746-6749; 6750 (2); 6760; 6805; 6850; 6869; 6885; 6910; 6954; 6988; 6996; 7008; 7009 (2); +7022; 7181 (2); 7196; 7220; 7242:1, :2; 7243; 7274 (2); 7278; 7296; 7317-7319; 7348; 7397; 7405; +7442 (2); 7447; 7454; 7469 (2); 7507; 7522 (2); 7571; 7584 (2); 7585 (2); 7622; 7703; 7726; 7777; +7778 (2); 7779 (2); 7780; 7781 (2); 7786; 7788; 7790; 7792; 7808 (2); 7817; 7826; 7828-7835; 7837; +7840 (2); 7860 (2); 7886-7891; 7901 (2); 7902; 7904; 7905; 7954; 7990; 8015; 8033; 8038 (2); +8039-8041; 8049; 8058; 8092; 8106; 8108; 8118:1; 8123; 8160 (2); 8204, :1; 8208; 8216; 84008404; 8413; 8449; 8454; 8455 (2); 8456 (2); 8460 (2); 8535; 8554; 8599-8601; 8640; 8643; 8645; +8687; 8709 (2); 8727; 8733; 8734 (2); 8767; 8802; 8826; 8828; 8891; 8897 (2); 8914; 8952; 8957 (2); +9001; 9005; 9024; 9036, :1, :2; 9040-9042; 9058; 9075; 9081; 9152; 9172 (2); 9173-9175; 9176 (2); +9177-9179; 9188; 9200; 9202; 9225; 9239; 9241 (2); 9244; 9295 (2); 9366; 9368; 9374; 9385; 9409; +9427 (2); 9447; 9448 (2); 9449; 9459; 9513; 9536 (2); 9558; 9569; 9580; 9627; 9628 (2); 9629 (3); +9630; 9640 (2); 9668; 9716; 9769; 9805; 9820; 9821; 9822 (2); 9862; 9864; 9865; 9869; 9871; 9881; +9981; 9985; 9991; 10005; 10018; 10019; 10023; 10024; 10068; 10073; 10081; 10141; 10145 (2); +10170; 10222; 10276; 10292; 10306; 10346; 10377-10379; 10380 (2); 10381 (2); 10382, :1; 1038310385; 10387; 10388; 10405; 10441; 10455; 10471; 10474; 10531 (2); 10548-10550; 10551, :1, :2, +:3; 10552; 10571 (2); 10661; 10718; 10746; 10808; 10825; 10879; 10906-10914; 10920; 10921; +10927; 10953; 10964; 11000 (2); 11004 (2); 11005-11008; 11009 (2); 11010; 11016; 11017; 11019; +11080; 11104; 11105; 11123 (2); 11145; 11173; 11204; 11211; 11231; 11291 (2); 11293; 11324; +11336; 11355; 11357; 11364 (2); 11430; 11455; 11489; 11504; 11521; 11526; 11528; 11534-11539; +11540 (2); 11541; 11542; 11543 (2); 11547; 11551; 11552; 11562; 11565 (2); 11566; 11568; 11584; +11585; 11601; 11629; 11639; 11657 (2); 11677; 11711; 11718; 11735; 11751; 11802; 11822; 11857; +11861; 11864 (2); 11872 (2); 11915; 11924; 11955; 11969; 12106 (4); 12107 (2); 12108; 12109 (2); +12110 (4); 12127 (2); 12144; 12150; 12151; 12161; 12240 (2); 12244; 12259; 12262; 12265; 12285; +12291; 12299 (2); 12326; 12357; 12382; 12398; 12415; 12462-12467; 12498 (2); 12530 (2); 12544; +12546; 12547; 12568; 12590; 12636; 12670 (2); 12671; 12678; 12693; 12702; 12727; 12746; 12798; +12800 (2); 12833; 12861; 12878; 12909; 12920; 12950; 13066; 13076; 13098; 13110; 13115; 13137; +13138; 13159 (2); 13172; 13187; 13210; 13213 (2); 13343; 13344 (2); 13345 (2); 13348 (2); 13354; +13389; 13406; 13433; 13494; 13546; 13547; 13598; 13621; 13622 (2); 13623 (2); 13624 (2); 13625; +13626 (2); 13627-13629; 13645; 13696; 13739; 13761 (2); 13780 (2); 13796; 13799; 13800 (2); +13801; 13802; 13816; 13818 (2); 13821; 13843; 13846; 13855; 13908; 13909; 13926; 13944; 13948; +13961; 14008; 14021; 14054; 14108 (2); 14109; 14116; 14120; 14149; 14183; 14231; 14236; 14239; +14266; 14294; 14336; 14338; 14370; 14384; 14439; 14447; 14448; 14525 (2); 14529 (2); 14535; +14596 (2); 14598; 14604 (2); 14639; 14642; 14647; 14652; 14660; 14718; 14720 (2); 14721; 14727, +:1 (2), :2; 14740; 14744; 14749; 14762; 14767-14771; 14797-14799; 14803 (2); 14812; 14823; +14839; 14862; 14865; 14921; 14931; 14934; 14939; 14973; 14982 (2); 15007 (2); 15017; 15018 (2); +15019 (2); 15020 (2); 15021; 15022 (2); 15069; 15080 (2); 15092; 15108; 15138; 15166; 15195; +15218; 15282; 15371; 15415; 15428; 15435; 15446; 15448; 15473; 15508; 15597; 15793; 15794; +15795 (2); 15796-15798; 15799 (2); 15800-15804; 15814; 15828; 15843; 15863; 15873; 15874; +15899 (2); 15917; 15920; 15936; 15938 (2); 15942; 15944; 16101; 16147; 16167; 16173:1; 16186; +16212; 16239; 16245; 16268; 16279 (2); 16287; 16321; 16347; 16348; 16350; 16362; 16399; 16461; +16463; 16511; 16512; 16515; 16526; 16534-16537; 16551; 16575; 16601; 16632; 16673; 16728; +16763; 16803; 16833 (2); 16854 (2); 16866 (2); 16868; 16898; 16907 (2); 16914; 16918 (2), :1 (2); +16932; 16942; 16949; 16958 (2); 16971; 16979, :1 (2); 16980 (2); 16988; 16993; 17001; 17076 (2) +БЕРАЗ (1) ■ Бер-берсен яратышкан кешеләр, мәхәббәтләре сүрелмәсен өчен, бераз аерылып торырга тиешләр, ди ○ 12669 +БЕРӘВЕН (1) ■ Ике кеше сүз әйтсә, берәвен дә ишетмә ○ 15861 +БЕРӘГӘЙЛЕ (5) ■ Бергәнеке - берәгәйле ○ 4875 ● 5557; 6044; 7888; 7902 +БЕРӘГӘЙЛЕНЕ (1) ■ Бер сыер асра, берәгәйлене асра ○ 3154 +БЕРӘМ-БЕРӘМ (1) ■ Бай кунагы дерен-дерен, ярлы кунагы берәм-берәм ○ 7179 +БЕРӘР (10) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 4304; 4305; 4956; 5129; 6756; 7514; 8596; +8597; 14183 +БЕРӘҮ (79) ■ Кичәге гаҗәпкә бүген берәү дә гаҗәпләнми ○ 860 ● 1261 (2); 1387; 1700; 3160; +3286 (2); 4483; 4889; 4912; 5164; 5205; 5308 (2); 5559 (4); 5757 (2); 5904; 6046 (2); 6094; 7321; +7322 (2); 7323 (2); 7704; 7782 (2); 7783 (2); 7855; 8109 (2); 8239; 8490; 8602; 9089; 9185; 9632 (2); +9633 (2); 9634 (2); 9908; 12768; 13156; 13317 (2); 13914; 14009; 14110 (2); 14719 (2); 14800 (2); +15372 (2); 15373 (2); 15392; 15474 (2); 15489 (2); 15784; 15806; 16143 (2); 16173; 16437 (2); 16903 +БЕРӘҮГӘ (21) ■ Берәүгә торма кирәк, берәүгә хөрмә кирәк ○ 1592 (2) ● 3287 (2); 5759; 7324 (2); +8110; 8602; 9181 (2); 9182 (2); 10278 (2); 14801; 14802 (2); 15023 (2); 16858 +БЕРӘҮДӘ (2) ■ Берәүдә бер кайгы, берәүдә бер кайгы ○ 14803 (2) +БЕРӘҮДӘН (2) ■ Берә��дән дәва, берәүдән дога ○ 2912 (2) +БЕРӘҮЛӘР (4) ■ Берәүләр түрә, берәүләр түрә янында көн күрә ○ 5758 (2) ● 9824 (2) +БЕРӘҮЛӘРГӘ (2) ■ Берәүләргә көн дә бәйрәм, көн дә туй, берәүләргә көн дә сагыш, көн дә уй +○ 6639 (2) +БЕРӘҮЛӘРНЕКЕ (1) ■ Берәүләрнең теше ачыдан камашканда, берәүләрнеке төчедән камашыр +○ 9183 +БЕРӘҮЛӘРНЕҢ (3) ■ Берәүләрнең ике тун, берәүләрнең ите тун ○ 8892 (2) ● 9183 +БЕРӘҮНЕ (2) ■ Яз берәүне аздырыр, берәүне малдан яздырыр ○ 975 (2) +БЕРӘҮНЕКЕН (1) ■ Алланың үзе әйдәгән сарыклары юк: берәүнекен берәүгә генә алып бирә +○ 16858 +БЕРӘҮНЕҢ (24) ■ Берәүнең мең куе бар, берәүнең бер өе бар ○ 3088 (2) ● 3253; 4270; 4404; +5759; 6047; 7325; 8851 (2); 8852; 9184 (2); 9185; 9635; 9882; 10748 (2); 11244; 11544 (2); +14804 (2); 15475 +БЕР-БЕРЕБЕЗНЕ (1) ■ Агай-эне ак мыек, бер-беребезне какмыек ○ 14546 +БЕР-БЕРЕҢӘ (1) ■ Өй эчендә ничәүсең, бер-береңә мичәүсең ○ 8328 +БЕР-БЕРЕҢНЕ (1) ■ Бер-береңне яратсаң, тугызны да унга чутлыйсың ○ 12668 +БЕР-БЕРСЕН (3) ■ Арыслан белән юлбарыс бер-берсен ерактан күрсә кире китәр, якыннан +күрсә һөҗүм итәр, имеш ○ 2038 ● 10554; 12669 +БЕР-БЕРСЕНЕҢ (1) ■ Ике карга бер-берсенең каралыгына гаҗәпләнгән ○ 3941 +БЕР-БЕРСЕННӘН (1) ■ Туганнар, бер-берсеннән туйганнар ○ 14514 +БЕРВАКЫТ (1) ■ Карт сыер үзенең бервакыт тана булганын белмәс ○ 3170 +БЕРВАКЫТТА (6) ■ Көтүче белән бүре бервакытта да килешә алмый ○ 2376 ● 6127; 9526; +15855; 16686; 16688 +БЕРГӘ (41 | 2) ■ Ике чишмәне бергә кушсаң, берсе корый, имеш ○ 389 ● 682; 852; 3576; 4238; +4747; 4820; 4864; 4870; 4889; 5134; 5781; 5917; 6909; 7019; 7638; 7894; 7906; 8034; 8035; 8498; +9674; 9845; 9881; 10393; 11414; 11632; 11737; 12713; 12911; 13195; 13388; 13599; 13641 (2), +:1 (2); 13803 (2); 13998; 14483; 14866; 15879 +БЕРГӘ-БЕРГӘ (1) ■ Бергә-бергә юл кыска ○ 6911 +БЕРГӘЛӘП (3) ■ Бергәләп эшләгән эш ырамлы була ○ 6045 ● 6165; 9137 +БЕРГӘНЕКЕ (1) ■ Бергәнеке - берәгәйле ○ 4875 +БЕРДӘ (1) ■ Бердә түгел, илдә көч ○ 4876 +БЕРДӘЙ (5) ■ Һәммәсе дә бердәй, бакчадагы гөлдәй ○ 1369 ● 2429; 11962; 12317; 12324 +БЕРДӘМ (3) ■ Бердәм илдә бәрәкәт бар, гаугалы илдә һәлакәт бар ○ 4877 ● 8237; 14393 +БЕРДӘМЛЕК (1) ■ Кайда бердәмлек - шунда көч ○ 5005 +БЕРДӘМСЕЗ (1) ■ Бердәм өйдә бәрәкәт бар, бердәмсез өйдә һәлакәт бар ○ 8237 +БЕРДӘН (1) ■ Җиләк бердән җыйнала ○ 1825 +БЕРЕ (12) ■ Туксанның бере туса, тулыксаган Идел катар ○ 951 ● 955; 1983 (2); 2125; 2911; +4985 (2); 6945; 7907; 11691 (2) +БЕРЕБЕЗ (4) ■ Беребез путьсез, беребез юлсыз ○ 6886 (2) ● 7101 (2) +беребезне → бер-беребезне +БЕРЕГЕР (2) ■ Авыл эте ала булыр, бүре килсә берегер ○ 3432 ● 5756 +БЕРЕГҮДӘ (1) ■ Берегүдә бәрәкәт, аерылуда һәлакәт ○ 4878 +БЕРЕК (2) ■ Берек булсаң, терек булырсың ○ 4879 ● 13533 +БЕРЕККӘН (2) ■ Береккән көтү бүредән курыкмый ○ 2356 ● 4880 +БЕРЕККӘННӘН (1) ■ Береккәннән яу өреккән ○ 4881 +БЕРЕКМӘС (4) ■ Комны күпме әвәләсәң дә берекмәс ○ 139 ● 3664; 12126; 12128 +БЕРЕКСӘ (6) ■ Ике балык берексә, бер чабак чаклы булыр ○ 4489 ● 4893 (2); 4911; 11563; 12126 +БЕРЕН (6) ■ Бере тукмак, бере чөй, берен ал да берен төй ○ 1983 (2) ● 2125; 6032; 7297; 7320 +БЕРЕНДӘ (1) ■ Дерен-дерен, дерендә, ике көннең берендә ○ 1037 +БЕРЕНЕҢ (1) ■ Бер дөядә ике өркәч, бере шилсә беренең көче юк ○ 2911 +БЕРЕНЧЕ (9) ■ Ялкауга яңгыр иң беренче төшә ○ 6595 ● 8933; 9180; 9823; 10091; 12480; 13021; +13630; 15206 +БЕРЕНЧЕСЕ (1) ■ Хатынның беренчесе - күз карасы, икенчесе - йөз карасы ○ 13740 +БЕРЕҢ (3) ■ Яуга барсаң - барың бар, дауга барсаң - берең бар ○ 5670 ● 8238 (2) +БЕРЕҢӘ (3) ■ Икәү булсаң, береңә киңәш; берәү булсаң, бүркеңә киңәш ○ 4912 ● 9926 (2) +береңә → бер-береңә +береңне → бер-береңне +БЕРЕСЕ (1) ■ Иске дусның бересе - яңа дусның йөзесе ○ 5433 +БЕРКАЙЧАН (3) ■ Аучы белән балыкчы беркайчан да баемас ○ 2009 ● 4374; 12260 +БЕРКАТЛЫ (1) ■ Кәбестә кебек беркатлы инде ул ○ 1635 +БЕРКЕМ (2) ■ Кәҗә тәкәсен беркем дә көтү башы иткәне юк - үзе алдан ○ 3134 ● 16546 +БЕРКЕМГӘ (2) ■ Котырган үгездән качу беркемгә дә оят түгел ○ 3292 ● 14946 +БЕРКЕМНЕ (2) ■ Бүләк биргән өчен бер түрә дә беркемне дә төрмәгә япмый ○ 5786 ● 13941 +БЕРКЕМНЕҢ (2) ■ Беркемнең дә башы ике түгел ○ 10277 ● 10915 +БЕРЛӘ (1) ■ Карга карга берлә очар ○ 3961 +БЕРЛӘШКӘН (1) ■ Берләшкән узар, аерылышкан тузар ○ 4886 +БЕРЛЕ (1) ■ Ике кормас, берле тормас ○ 4910 +БЕРЛЕК (5) ■ Байлык терәк түгел, берлек терәк ○ 4872 ● 4882-4884; 6409 +БЕРЛЕКТӘ (1) ■ Берлектә - көч ○ 4885 +БЕРНӘРСӘ (1) ■ "Ничава" дисәң, бернәрсә булмый ○ 16286 +БЕРНӘРСӘСЕ (2) ■ Бернәрсәсе юкның югалтудан кайгысы юк ○ 7586 ● 15594 +БЕРНЕ (18) ■ Дошман берне биш итә ○ 5314 ● 5692; 6109; 6296; 7173; 7906; 7987; 10412; 11200; +11605; 11609; 11702; 12718; 15805; 15888; 16113; 16531; 16610 +БЕРНЕҢ (4) ■ Утлавыгы бернең көтүе бер ○ 2411 ● 4887; 4888; 7405 +БЕРНИ (7) ■ Яныңдагы чакмасын, читтән чаккан берни түгел ○ 715 ● 4032; 8462; 9736; 15328; +16365; 16475 +БЕРНИНДИ (2) ■ Заманны бернинди җәүһәргә дә алмашып булмый ○ 817 ● 11206 +БЕРСЕ (52) ■ Ике чишмәне бергә кушсаң, берсе корый, имеш ○ 389 ● 418; 731 (2); 752 (2); +1875 (2); 3567; 4717 (2); 4859 (2); 4908; 5298; 5385; 5569; 6644; 7367; 7587 (2); 7881 (2); 8042; +8064; 9601; 10519 (2); 10522 (2); 11006; 11008; 11828 (2); 12082 (2); 12245; 12950 (2); 13512; +13682 (2); 13731 (2); 13988; 13990; 15102; 16216; 16269 (2); 16585; 17045 +берсе → берсен-берсе, берсеннән-берсе +БЕРСЕЗ (1) ■ Икегә ышанган - ирсез, икедән калган - берсез ○ 12703 +БЕРСЕКӨНГӘ (1) ■ Бүген бертуган, иртәгә әче суган, берсекөнгә эттән туган ○ 14480 +БЕРСЕН (6) ■ Ике куян кусаң, берсен дә тотмассың ○ 2240 ● 9631 (2); 13690; 16916; 17023 +берсен → бер-берсен +БЕРСЕН-БЕРСЕ (1) ■ Елан берсен-берсе ашый ○ 4591 +БЕРСЕНЕҢ (1) ■ Ике бүре сугышканда берсенең карыны ача, ди ○ 2191 +берсенең → бер-берсенең +БЕРСЕННӘН (1) ■ Үлем ике кайта килми, берсеннән качып булмый ○ 15417 +берсеннән → бер-берсеннән +БЕРСЕННӘН-БЕРСЕ (1) ■ Ил өстендә илле, берсеннән-берсе җилле ○ 4952 +БЕРТИГЕЗ (1) ■ Кояш барына да бертигез карый ○ 35 +БЕРТУГАН (5) ■ Бай белән бай бертуган ○ 7151 ● 8652; 12182; 14480; 14960 +БЕРТУГАНДАЙ (1) ■ Туган күп тә, бертугандай булмый; таныш күп тә, кардәшеңдәй булмый +○ 14678 +БЕРҮЗЕҢ (1) ■ Берүзең тау күчерә алмыйсың ○ 4890 +БЕРЬЮЛЫ (5) ■ Ике куянны берьюлы кумыйлар ○ 2241 ● 4897; 8005; 11678; 14738 +БЕТ (20) ■ Куян: "Урманга керсәм - бет ашый, кырга чыксам - эт ашый", - дип әйтә, ди ○ 2261 +● 2524; 3556; 3649; 3802; 4754; 4760; 4770; 4771; 4778; 4838; 4851; 6178; 6329; 7378; 7959; +10823; 13142; 13143; 13532 +БЕТӘ (14 | 2) ■ Коеда да су бетә ○ 404 ● 853; 930; 931 (2); 1105; 4864; 5769; 7242:2; 7849; 8425; +9058; 11800 (2); 15502:1; 16170 +БЕТӘР (26) ■ Аз булса җитәр, күп булса бетәр ○ 542 ● 831 (2); 4922; 5110; 5420; 6259; 6545; +6845; 6972 (2); 7823; 9285; 9846; 10547; 10677; 11207; 12311 (2); 12438; 15070 (2); 15497; +15709; 16612 (2) +БЕТӘРГӘ (1) ■ Бетәргә бәхет кирәкми ○ 14805 +БЕТӘРДӘ (1) ■ Иргә дәүләт бетәрдә коладын салса каз алыр, ирдән дәүләт качарда лачын салса +да аз алыр ○ 13520 +БЕТӘРСЕЗ (1) ■ Аерылсагыз айга җитәрсез, бүленсәгез көндә бетәрсез ○ 5132 +БЕТ-БОРЧА (1) ■ Бет-борча ашап бетерми, әмма җанны тындырмый ○ 4764 +БЕТЕ (6) ■ Эте дә баш, бете дә баш ○ 3796 ● 4759; 4833; 4841; 7436; 12228 +БЕТЕН (1) ■ Бетен сыгып, канын эчә ○ 4839 +БЕТЕННӘН (1) ■ Бетеннән бигрәк ябешкәге ачы тешли ○ 4765 +БЕТЕП (1) ■ Бетеп бирсәң, көтеп алырсың ○ 8111 +БЕТЕР (1) ■ Үзең сөйли башлаганчы кеше сүзен тыңлап бетер ○ 16250 +БЕТЕРӘ (10) ■ Сукыр тавыкның төшенә тары кергән, чүпләп бетерә алмагач тагы кергән ○ 4299 +● 5075; 6039; 6311; 7487; 8107; 9166; 13401 (2); 17051 +БЕТЕРӘСЕҢ (2) ■ Үзе фурмы, үзе нурмы - ашыйсың да бетерәсең ○ 9793 ● 11162 +БЕТЕРГӘН (9) ■ Тавык төшенә тары кергән, таң атканчы ашап бетергән ○ 4325 ● 6116 (2); 6260; +6475; 11648 (2); 12608; 13652 +БЕТЕРГЕСЕЗ (1) ■ Тавык чүпләп бетергесез ○ 4360 +БЕТЕРДЕМ (1) ■ "Җилдән җитез булдым, җиде көнгә бер ыштан тегеп бетердем", - дигән, ди, +бер хатын ○ 13780 +БЕТЕРЕП (2) ■ Заман әкрен бара, һәр эшен бетереп бара ○ 809 ● 6291 +БЕТЕРЕР (16) ■ Чирленең хәлен чебен бетерер ○ 4827 ● 5701; 6532 (2); 6572; 7434; 7457; 8002; +8456; 11298; 11428; 11444; 11513; 11968 (2); 16928 +БЕТЕРЕРГӘ (2) ■ Малны бетерергә тәүфыйк кирәкми ○ 7393 ● 13986 +БЕТЕРМӘ (1) ■ Бөтенләй көлеп бетермә, бәйрәмдә көләргә дә калсын ○ 14858 +БЕТЕРМӘС (4) ■ Чыпчык чүпләп бетермәс ○ 4187 ● 7827; 10103; 11806 +БЕТЕРМИ (1) ■ Бет-борча ашап бетерми, әмма җанны тындырмый ○ 4764 +БЕТЕРҮ (4) ■ Мал бетерү - бет үтерү, мал табу - борча тоту ○ 7378 ● 7418; 8738; 11162 +БЕТЕШЕ (1) ■ Бетеше яман камышны су эчендә үрт алыр ○ 1262 +БЕТКӘ (4) ■ Беткә ачу итеп тунны утка якмыйлар ○ 4766 ● 4840; 8893; 8953 +БЕТКӘН (20) ■ Көне беткән көндә үлә ○ 908 ● 1703; 3793; 4620; 6035; 6048; 6260; 7295; 7406; +9316; 9759; 10347 (2); 10348 (2); 10535; 10764; 11854; 13295; 15382 +БЕТКӘНГӘ (5) ■ Акча беткәнгә кайгырма, эш беткәнгә кайгыр ○ 6015 (2) ● 6016 (2); 7724 +БЕТКӘННЕҢ (1) ■ Авызында теше беткәннең кулында көче беткән ○ 10535 +БЕТКӘНЧЕ (1) ■ Йорт салынып беткәнче саилче ишектән керер ○ 5808 +БЕТКӘЧ (20) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 ● 5419; 5620; 6699; 7133; 7254; 7336; 7665; 7670; 7728; +8001; 8486; 9375; 10220; 11138; 11508; 13288; 14071; 15034; 15379 +БЕТЛЕ (1) ■ Үлгән сыер сөтле була, калган сыер бетле була ○ 3243 +БЕТМӘГӘН (3) ■ Алда көн бетмәгән ○ 1030 ● 6049; 7326 +БЕТМӘС (22) ■ Инештә су бетмәсә, бездә җыр бетмәс ○ 513 ● 1671; 2794; 5110; 5420; 5740; 6052; +6083; 6259; 6323; 6589 (2); 8806; 9846; 10240; 11876; 12300; 12631; 13583; 14792; 15497; 15973 +БЕТМӘСӘ (5) ■ Инештә су бетмәсә, бездә җыр бетмәс ○ 513 ● 4925; 6704; 10240; 13583 +БЕТМӘСЕН (1) ■ Акчаң беткәнгә кайгырма, көчең белән эшең бетмәсен ○ 7724 +БЕТМИ (10 | 1) ■ Бүген белән көн бетми ○ 789 ● 3718; 4925; 6179; 7882; 8088; 8466; 9594; 11840; +15300; 15502:1 +БЕТНЕ (1) ■ Бетне таякка җибәр - аякка менәр ○ 4767 +БЕТСӘ (11) ■ Атың арыса чабып кал, утының бетсә ягып кал ○ 2610 ● 2706; 4925; 5509; 7823; +8536; 9402; 10547; 14677; 14701; 15300 +БЕТСЕН (1) ■ Үлгән - бетсен, калган - мескен ○ 15404 +БЕТТӘН (3) ■ Эт ачуын - беттән ○ 3553 ● 4768; 4778 +БЕТТЕ (14) ■ Кыш бетте дип тун сатма, янә кыш бар ○ 863 ● 1354; 1508; 6315; 6316; 7530; 9872; +10349; 10576 (2); 13892; 15307 (2); 16293 +БЕТТЕМЕ (1) ■ Акчаң киттеме дип сорамыйлар, эшең беттеме дип сорыйлар ○ 7729 +БЕТҮ (1) ■ Оят белән алыш-биреш бетү ○ 11384 +БИ (31) ■ Алаңгасар алман би, алымсаклы яман би ○ 5720 (2) ● 5760; 5761; 5762 (2); 57635766; 5791; 5792; 5817; 5827; 5831; 5835; 5853 (2); 5886; 5900; 5923; 5928; 5957; 5965; 5969; +5996 (2); 12893; 12951; 14010; 16270 +БИАГА (1) ■ Биага - бөтен ир, җанага - ярты ир ○ 14593 +БИАТАЙГА (1) ■ Печкәчәм дә баш, мин дә баш, биатайга сан да юк ○ 14662 +БИБИНЕ (1) ■ Бирдек Бибине кияүгә, рәхәтләндек буяуга ○ 13247 +БИГӘ (4) ■ Атаң колы булса да, гадел бигә башың и ○ 5731 ● 5743; 5767; 8114 +"БИ"ГӘ (2) ■ "Әлиф"кә бар, "би"гә юк ○ 16708 ● 16710 +БИГЕ (3) ■ Комы юк су булмас, биге юк ил булмас, якасы юк тун булмас, законы юк йорт булмас +○ 5847 ● 15614; 16574 +БИГРӘК (16) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән +көмеш агын", - дигән ○ 565 ● 4518; 4642; 4765; 4824; 5681; 7075; 8795; 10064; 10309; 11963; +13211; 13724; 14700; 14745; 15499 +БИДӘ (2) ■ Тугры бидә туган юк, туганлы бидә иман юк ○ 5901 (2) +БИДӘН (2) ■ Ханнан - казык, бидән - тукмак ○ 5933 ● 5974 +БИДӘҮ (1) ■ Бәхете яман егеткә бидәү хатын тап булыр ○ 13078 +БИЕ (2) ■ Даланың бие булганчы, баяуның колы бул ○ 5169 ● 5170 +БИЕГӘН (1) ■ Аргы очта туй бар дип, бирге очта биегән ○ 13331 +БИЕГЕНӘ (1 | 1) ■ Асылынсаң агачның биегенә асылын, аягың җиргә тимәсен ○ 1661:2 ● 1667 +БИЕК (27) ■ Биек тауның башы - якын, төбе ерак күренә ○ 117 ● 118 (2); 119; 159; 163; 222; 680; +681; 1651; 2923; 2931; 3331; 3923; 5862; 6171; 6814; 7010; 7236; 7275; 7343; 8287; 8387; 10654; +10751; 12111; 14688 +БИЕККӘ (3) ■ Балык тирәнгә омтыла, кошлар биеккә оча ○ 4455 ● 6634; 8364 +БИЕКЛЕГЕ (1) ■ Апрель кергәч эт биеклеге кар ява ○ 759 +БИЕКТӘН (2) ■ Биектән дә биек бар ○ 681 ● 3919 +БИЕМ (1) ■ Бием үлде, тыныч булды, чынаяк чокыры чүмеч булды ○ 14594 +БИЕМӘ (1) ■ Сукыр алдында биемә, саңгырау алдында җырлама ○ 15260 +БИЕМӘК (1) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк +○ 1298 +БИЕМӘС (1) ■ Ике биюче бер арканда биемәс ○ 16362 +БИЕМГӘ (3) ■ Көйгән коймак - киленгә, көймәгәне - биемгә ○ 13383 ● 14595; 14598 +БИЕМЕ (1) ■ Үземнең киленем усал, кызымның биеме усал ○ 13399 +БИЕМЕНӘ (1) ■ Суган исенә чыдамаган кыз биеменә чыдамас ○ 13102 +БИЕМИ (3) ■ Ашамаган аю биеми ○ 2069 ● 2102; 2107 +БИЕННӘН (1) ■ Баланың тинтәк булуы өеннән, егетнең тинтәк булуы биеннән ○ 13997 +БИЕП (2) ■ Алда булачак туй өчен хәзердән биеп торма ○ 13259 ● 13301 +БИЕР (1) ■ Ана каз йомырка басканда, ата каз янында биер ○ 4231 +БИЕРГӘ (4) ■ Аюны да биергә өйрәтәләр ○ 2089 ● 2106; 16349; 16434 +БИЕТӘ (3) ■ Заман кубызына биетә ○ 806 ● 15519; 16378 +БИЕТЕП (1) ■ Җилкә биетеп йөрү ○ 10875 +БИЕТМӘГӘ (1) ■ Куркытмага хуҗам юк, биетмәгә бикәм юк ○ 5993 +БИЕТМИ (1) ■ Кубыз биетми, моңы биетә ○ 16378 +БИЕТҮ ( | 1) ■ Кызган табага бастырып биетү ○ 10031:4 +БИЗ (15) ■ Ашусыз булса - таудан биз, үткелсез булса - судан биз ○ 111 (2) ● 2861; 5811 (4); +7374 (2); 13805 (2); 13853 (2); 14423 (2) +БИЗӘ (1) ■ Битеңне бизәмә, акылыңны бизә ○ 11546 +БИЗӘГЕ (3) ■ Егет - йортның терәге, кызлар - йортның бизәге ○ 13082 ● 16086; 16426 +БИЗӘК (8) ■ Ал да - бизәк, гөл дә - бизәк ○ 560 (2) ● 655; 5548 (2); 8768; 8991; 10662 +БИ��ӘККӘ (1) ■ Яхшыга иярсәң - бизәккә, яманга иярсәң - тизәккә ○ 12341 +БИЗӘКЛЕ (1) ■ Бизәкле күнәк кыйбат була ○ 9883 +БИЗӘКТӘН (1) ■ Хатын-кызны бизәктән дә бигрәк әдәп-нәзакәт бизи ○ 13724 +БИЗӘМӘ (1) ■ Битеңне бизәмә, акылыңны бизә ○ 11546 +БИЗӘМИ (1) ■ Исем кешене бизәми, кеше исемне бизи ○ 11126 +БИЗӘНӘ (1) ■ Бизәнгән бит - бизәк, бизәнә белмәсәң - тизәк ○ 8768 +БИЗӘНГӘН (3) ■ Ярлы ямаган да куанган, бай ясанган да бизәнгән ○ 7477 ● 8768; 8770 +БИЗӘНГӘНЧЕ (2) ■ Бикә бизәнгәнче туй бетә ○ 5769 ● 16957 +БИЗӘНЕР (2) ■ Бай бикәсе бизәнер, бизәнер дә төзәнер ○ 7159 (2) +БИЗӘНМӘГӘНЕ (1) ■ Тависнең төзәнмәгәне булмас, хатынның бизәнмәгәне булмас ○ 13674 +БИЗӘНҮ (2) ■ Бизәнү белән генә ямьсез чибәр булмый ○ 8769 ● 13622 +БИЗӘР (5) ■ Бикәрдән ил бизәр ○ 6450 ● 10283 (2); 12935 (2) +БИЗӘРМЕН (1) ■ Карт куенында калач бар - калачыннан кан татыр, яшь куенында камчы бар камчысыннан бал татыр; калачыннан бизәрмен, камчысына түзәрмен ○ 15041 +БИЗӘСӘ (2) ■ Агачны яфрак бизәсә, кешене хезмәт бизи ○ 6009 ● 8786 +БИЗГӘК (5) ■ Карт мәхәббәт язгы бизгәк кебек ○ 12708 ● 14512; 15356; 15364; 15365 +БИЗГӘКТӘН (1) ■ Бизгәктән котылган - зыяндашка тотылган ○ 15207 +БИЗГӘН (2) ■ Тәкәббердән тәңре бизгән ○ 12042 ● 14512 +БИЗДЕ (1) ■ Үтә изге, аннан да җан бизде ○ 12407 +БИЗДЕРӘ (1) ■ Карганы каргап биздерә алмассың ○ 3991 +БИЗДЕРГӘН (4) ■ Илдән биздергән дә мал, җиһан гиздергән дә мал ○ 7350 ● 8770; 9855; 15513 +БИЗДЕРЕР (1) ■ Җан күк дустыңнан яланаяклы бала биздерер ○ 14094 +БИЗЕП (1) ■ Җирдән бизеп күккә чыгып булмый ○ 80 +БИЗИ (3) ■ Агачны яфрак бизәсә, кешене хезмәт бизи ○ 6009 ● 11126; 13724 +БИЗМӘ (4) ■ Тышын күреп, эченнән бизмә ○ 618 ● 3172 (2); 14523 +БИЗМӘН (5) ■ Бизмән теле бер генә ○ 7890 ● 7891; 7892; 8094; 13803 +БИЗМӘНЕ (2) ■ Песнәкнең үзенә күрә бизмәне, бүдәнәнең үзенә күрә бакрачы ○ 4072 ● 4184 +БИИ (8 | 1) ■ Аю бии, чегән акча ала ○ 2075 ● 2100; 4048; 13040; 16350 (2); 16351; 16352:1; 16457 +БИИСЕ (2) ■ Биисе килмәгән аюга көй килешми ○ 2101 ● 16352 +БИЙӘНМӘ (1) ■ Көчеңә бийәнмә, байлыгыңа куанма ○ 7373 +БИК (54) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 ● 36; 154; 352; 862; 955; 1604; 1659; 1727; +1978; 2192; 2602; 3333; 4484; 4733; 4769; 4775; 5138; 5263; 5687; 5778; 5904; 6307; 6308; 6579; +6929; 7522; 7733 (2); 8240; 8365; 8672; 8770; 8771; 10275; 10397; 10559; 10560; 10653; 10737; +10958; 11545; 11561; 12401; 12665; 14624 (2); 14626 (3); 14749; 15017; 15753; 16407 +БИКӘ (1) ■ Бикә бизәнгәнче туй бетә ○ 5769 +БИКӘГӘ (2) ■ Билдәмәсе бикәгә, түшләре түрәгә ○ 5771 ● 5852 +БИКӘЛӘР (1) ■ Бикәләр түр өчен талашыр ○ 5770 +БИКӘМ (1) ■ Куркытмага хуҗам юк, биетмәгә бикәм юк ○ 5993 +БИКӘНЕҢ (1) ■ Бер йортка ике бикәнең тавыгы сыймас ○ 8599 +БИКӘҢНЕ (1) ■ Эчмәм дигән коеңнан өч әйләнеп эчәрсең, кочмам дигән бикәңне үбә-үбә кочар сың ○ 13762 +БИКӘРДӘН (1) ■ Бикәрдән ил бизәр ○ 6450 +БИКӘСЕ (2) ■ Бай бикәсе бизәнер, бизәнер дә төзәнер ○ 7159 ● 14315 +БИККӘ (1) ■ Колга кол дисәң, өлгесе килер, биккә кол дисәң, көлкесе килер ○ 5838 +БИКЛӘ (3) ■ Атың югалмас борын абзарыңны биклә ○ 2616 ● 2762; 16843 +БИКЛӘГӘН (2) ■ Атын алдырган абзарын бикләгән ○ 2605 ● 13710 +БИКЛӘМИЛӘР (1) ■ Атны урлаткач, абзарны бикләмиләр ○ 2566 +БИКЛӘНЕП (1) ■ Үз кабыгына гына бикләнеп яши ○ 12091 +БИКЛӘНЕР (1) ■ Олы кешегә юл бирмәсәң, үз юлың бикләнер ○ 15083 +БИКЛӘР (1) ■ Бикләр белән алышып булмас, тирәк белән көрәшеп булмас ○ 5768 +БИКЛӘРЕ (1) ■ Бу дөньяның бикләре - кыямәтнең этләре ○ 5779 +БИКЛӘҮДӘ (1) ■ Атын урлаткач, сараен бикләүдә файда юк ○ 2606 +БИКЛЕ (6) ■ Бикле сандыкта җәүһәр ятыр ○ 275 ● 5215; 5941; 6381; 9884; 12688 +БИКСЕЗ (1) ■ Биксез йозакка ачкыч кирәкми ○ 8241 +БИКТИМЕР (1) ■ Биктимер байга кергән, бае ялга кергән ○ 5987 +БИЛ (7) ■ Бил астында бер корсагы ○ 10825 ● 12992; 13456; 13804; 14068; 14113; 17009 +БИЛӘГӘН (1) ■ Казиледән килеп казык каккан Биләрдән килеп биләгән ○ 5172 +БИЛӘНГӘНЧЕ (1) ■ Биле биләнгәнче, бисез басып китә ○ 5772 +БИЛӘНЧЕК (1) ■ Биләнчек башы биш тирәк, билге тек тә ил утырт ○ 4891 +БИЛӘР (2) ■ Биргәнне биләр ярата ○ 5774 ● 15649 +БИЛӘРДӘН (1) ■ Казиледән килеп казык каккан Биләрдән килеп биләгән ○ 5172 +БИЛӘҮСӘ (1) ■ Иргә барганчы биләүсә әзерләмә ○ 13163 +БИЛБАВЫН (1) ■ Ярлы кешегә юлга чыгу билбавын бәйләү генә ○ 7465 +БИЛБАУГА (1) ■ Бүзче билбауга ялчымас ○ 8676 +БИЛГӘ (2) ■ Ялангач билгә - каеш бау ○ 8824 ● 8989 +БИЛГЕ (1) ■ Биләнчек башы биш тирәк, билге тек тә ил утырт ○ 4891 +БИЛГЕЛӘ (1) ■ Һәр эшкә аерым вакыт билгелә - шат яшәрсең ○ 6278 +БИЛГЕЛЕ (46) ■ Атна кичнең килеше чәршәмбедән билгеле ○ 761 ● 883; 909; 910; 1271; 1388; +1395; 1806; 2015; 2059; 2539; 2799; 3345; 3483; 3846; 4740; 5501; 5799; 6363; 6457; 6533; 7078; +8103; 8309; 9940; 9976; 10450; 12825; 12827 (2); 12828 (2); 12860; 12876; 12999; 13390; 13606; +13689; 13851 (2); 14045; 14078; 14493; 15463 (2); 16977 +БИЛГЕСЕ (20) ■ Тау билгесе таш булыр ○ 155 ● 857; 1002; 2781; 2786; 5819; 7419 (2); 9345 (2); +12272 (2); 12823 (2); 13439 (2); 13455; 14863; 15840; 16631 +БИЛГЕСЕЗ (2) ■ Билгесез эштә тәвәккәл коткара ○ 11106 ● 12687 +БИЛДӘМӘСЕ (1) ■ Билдәмәсе бикәгә, түшләре түрәгә ○ 5771 +БИЛДӘН (3) ■ Алтын чыккан җирне билдән казы ○ 261 ● 466; 12657 +БИЛЕ (8) ■ Арысланның, айга менәм дип, биле биртелгән ○ 2056 ● 4970; 5772; 9608; 9639; +11383; 15534; 16926 +БИЛЕГЕН (1) ■ Би билеген бирер, кыз намусын бирмәс ○ 12951 +БИЛЕМ (1) ■ Батыр "илем!" диеп ут кичкәндә, куркак "билем" диеп мичкә керер ○ 5547 +БИЛЕН (2) ■ Алмаган ат, тумаган тай, атланып билен сындырма ○ 2458 ● 2862 +БИЛЕНӘ (2) ■ Казанына күрә учагы, биленә күрә кушагы ○ 8775 ● 14357 +БИЛЕҢӘ (3) ■ Эчеңнән елан туса, ал да билеңә бу ○ 4692 ● 5053; 10948 +БИЛЕҢНӘН (1) ■ Билеңнән биек сикерә алмыйсың ○ 10751 +БИЛЕҢНЕ (3) ■ Билеңне биш җирдән бәйләп йөр ○ 10749 ● 10750; 13344 +БИЛЕҢЧӘ (1) ■ Илгә илеңчә кер, суга билеңчә кер ○ 4959 +БИЛЕТЫ (1) ■ Кәҗә билеты бирү ○ 3070 +БИЛИ (1) ■ Җитез килен җиде егет били ○ 13400 +БИЛЛЕ (3) ■ Нечкә билле, эшкә җилле ○ 6300 ● 10841; 12931 +БИЛНЕҢ (1) ■ Бала - билнең куәте ○ 13927 +БИЛСЕЗ (1) ■ Биемгә яраганчы билсез калырсың ○ 14595 +билтерле → бишекле-билтерле +БИЛЧӘН (1) ■ Ялкауның җиренә бодай чәчсәң, билчән үсә ○ 6607 +БИНЕКЕ (1) ■ Би сөйләсә - бинеке, кол сөйләсә - колныкы ○ 16270 +БИНЕҢ (2) ■ Бинең авызы кыек булса да, сүзе туры ○ 5773 ● 5900 +БИР (52) ■ Башта бир фонтан, шуннан соң мактан ○ 273 ● 354; 661; 1516; 2171; 3291; 3323; +3327 (2); 4034; 4451 (2); 4828; 5416; 5418; 5503 (2); 5948 (2); 6564; 8176; 8177; 8182; 8217; +8218; 8933 (2); 9170; 9309; 9329; 9561; 9638; 10189; 10241; 13131 (2); 13185; 13194; 13205; +13994; 14365; 14466; 15442; 15964; 15990 (2); 16875; 16881 (2); 17021; 17033; 17070 +БИРӘ (41 | 3) ■ Идел чыкканчы бал��асын бирә, Идел чыккач сабын да тоттырмый ○ 511 ● 1126; +1374 (2); 1654; 1822; 1933:2; 1939; 3232; 3321; 5775; 6467; 7630; 7673; 8085; 8107; 8167; 8216; +8225; 9103; 9490; 9588:2; 9600 (2); 9926; 10039; 10310; 10564 (2); 11539; 11661:1; 12416; +12421; 13238; 14471 (2); 14639; 15556; 16495; 16838; 16852; 16858; 16886; 16960 +БИРӘ-БИРӘ (1) ■ Бирә-бирә бирәнгә сабышырсың ○ 8133 +БИРӘЕМ (1) ■ Биргәнеңә - бирәем, бирмәгәнгә - серәем ○ 8219 +БИРӘЕШ (1) ■ Бирсәләр - бирәеш, бирмәсәләр - серәеш ○ 8220 +БИРӘЛӘР (2) ■ Эткә өргән өчен, икмәк бирәләр ○ 3696 ● 8180 +БИРӘМ (1) ■ Ялгыз тирәк өй булмас, бирәм дигән би булмас ○ 5965 +БИРӘМЕН ( | 1) ■ Бирәмен дигән колына чыгарып куяр юлына, аламын дигән колыннан, тартып +алыр кулыннан ○ 16837:1 +БИРӘН (1) ■ Бирән бирмәгәнеңнән өмет итәр ○ 9636 +БИРӘНГӘ (3) ■ Бирә-бирә бирәнгә сабышырсың ○ 8133 ● 9637; 9638 +БИРӘННЕҢ (1) ■ Бирәннең биле дә биртелми, эче дә ертылмый ○ 9639 +БИРӘСЕ (2) ■ Бирәсе бар онытыр, аласы бар онытмас ○ 8134 ● 13070 +БИРӘСЕҢ (4) ■ Ятсаң ята бирәсең, торсаң бара бирәсең ○ 6863 (2) ● 8168; 12243 +БИРӘЧӘГЕ (1) ■ Байның алачагы күп, ярлының бирәчәге күп ○ 7263 +БИРӘЧӘГЕМ (1) ■ Алачагым да юк, бирәчәгем дә юк ○ 8212 +БИРӘЧӘГЕН (1) ■ Бай бирәчәген мал белән, ярлы тир белән түли ○ 7160 +БИРӘЧӘГЕНӘ (1) ■ Алачагына - лачын, бирәчәгенә - карга ○ 8213 +БИРӘЧӘГЕҢ (1) ■ Байга бирәчәгең, ярлыдан алачагың булмасын ○ 7204 +БИРӘЧӘК (3) ■ Алачак белән бирәчәк бетми ○ 8088 ● 8089; 8090 +БИРГӘН (52) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына +төз булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 ● 4419; 5625; 5786; 7294 (2); 7316; 7822; 7836; +8083 (2); 8091-8093; 8112-8117; 8123; 8141; 8143; 8157; 8160; 8166; 8189; 8192; 8210; 9554 (2); +9818; 10323; 11344; 11512; 11825; 12286 (2); 12482; 13000; 13184; 13264; 13274; 14050; 14990; +15462; 15820 (2); 16676; 16891; 16986 (2) +БИРГӘНГӘ (6 | 2) ■ Биргәнгә биш тә күп, алганга алты да аз ○ 8118 ● 8118:1, :2; 9170; 10241; +11344; 15989 (2) +БИРГӘНДӘ (2) ■ Биргәндә дус, алганда дошман ○ 5515 ● 8094 +БИРГӘНЕ (2) ■ Бүләге кыйммәт түгел, биргәне кыйммәт ○ 8154 ● 14436 +БИРГӘНЕН (2) ■ Барның биргәнен алырсың, юкның ниен алырсың ○ 7578 ● 12213 +БИРГӘНЕННӘН (1) ■ Ходайның биргәненнән бирмәгәне күп ○ 16878 +БИРГӘНЕҢ (3) ■ Бер бирмәсәң, мең биргәнең югала ○ 8108 ● 9637; 11558 +БИРГӘНЕҢӘ (1) ■ Биргәнеңә - бирәем, бирмәгәнгә - серәем ○ 8219 +БИРГӘНЕҢНЕ (1) ■ Биргәнеңне аз диген, алганыңны күп диген ○ 8119 +БИРГӘННӘН (2) ■ Сугышта арка биргәннән күкрәк биргән артыграк ○ 5625 ● 14436 +БИРГӘННӘР (5) ■ Сарымсакны кияүгә биргәннәр, өч көн сасымаган ○ 1614 ● 2975; 5893; +14781 (2) +БИРГӘННЕ (4) ■ Биргәнне биләр ярата ○ 5774 ● 8225; 10947; 16969 +БИРГӘННЕКЕ (1) ■ "Ятим, син кемнеке?" - дип сорасаң, "Аш биргәннеке", - дияр ○ 14199 +БИРГӘННЕҢ (3) ■ Би - биргәннең тешен ачып карамас ○ 5761 ● 7723; 8120 +БИРГӘНЧЕ (8) ■ Ал биргәнче җан бир ○ 661 ● 1540; 8182; 9561; 9638; 10189; 11596; 12290 +БИРГӘЧ (2) ■ Кавынны бушлай биргәч алмаган, кабакны акча түләп алган ○ 8050 ● 8741 +БИРГЕ (1) ■ Аргы очта туй бар дип, бирге очта биегән ○ 13331 +БИРГЕСЕЗ (2) ■ Келәмгә биргесез алача бар, булышканга биргесез арача бар ○ 5583 (2) +БИРДЕ (2) ■ Ай бирде, кояш күпсенде ○ 83 ● 16885 +БИРДЕК (1) ■ Бирдек Бибине кияүгә, рәхәтләндек буяуга ○ 13247 +БИРДЕМ (6) ■ Бирдем бодай, килдем сорай ○ 1578 ● 8131; 8221; 10207; 11722; 13179 +БИРДЕРӘ (2) ■ Корал сәлам бирдерә, башың җиргә идерә ○ 5587 ● 14731 +"БИРДЕ"СЕН (1) ■ "Алла" дигәч тә, "бирде"сен әйткәнче орып үтермә ○ 16840 +БИРЕ (4) ■ Ары барса - ат яны, бире барса - бия яны ○ 2737 ● 12037; 12370; 16266 +БИРЕДӘ (1) ■ Биредә Алабай, аргы якта ялагай ○ 3774 +БИРЕЛГӘН (2) ■ Бирелгән кыз килсә, өйдә бөтен савыт-саба шалтырый ○ 12952 ● 14243 +БИРЕЛМӘ (1) ■ Ярдан очсаң да, яуга бирелмә ○ 5659 +БИРЕЛМӘГӘН (1) ■ Тотылмаган киекнең тиресен мактыйлар, бирелмәгән кызның төсен мактыйлар ○ 13039 +БИРЕЛМӘС (1) ■ Күп соралмаса, әз бирелмәс ○ 8174 +БИРЕМ (1) ■ Бигә бирем яхшы ○ 5767 +БИРЕП (32) ■ Балта биреп, шөшле алдым ○ 1977 ● 2871 (2); 3126 (2); 3203; 3249 (2); 4185; 4436; +6106; 7106; 7829 (2); 7980; 8121; 8124; 8135; 8222; 11346; 11523; 11597; 11604; 11773; 12268; +13254; 14983 (2); 15004; 15397; 16268 (2) +БИРЕР (17) ■ Иске яңага урын бирер ○ 572 ● 1285; 3136; 3300; 5360 (2); 6875; 7032; 7400; +8083 (2); 8101; 11504; 12951; 13721; 15477; 15562 +БИРЕРГӘ (2) ■ Бирергә ашыкма - пошыкмассың ○ 8122 ● 16443 +БИРЕРЕҢНЕ (1) ■ Алганчы биререңне уйла ○ 8095 +БИРЕРЛӘР (1) ■ Каксаң - ачарлар, сорасаң - бирерләр ○ 8163 +БИРЕРСЕҢ (6 | 1) ■ Башыңа төшсә, түмгәккә дә сәлам бирерсең ○ 115 ● 121; 4282; 4414; 10268; +10271; 14731:1 +БИРЕСЕ (1) ■ Бер көннең ни арысы, ни биресе ○ 776 +биреш → алыш-биреш +БИРЕШЕМ (1) ■ Алты алышым юк, биш бирешем юк ○ 8215 +БИРЕШМӘС (1) ■ Бер укымышлы кырык наданга бирешмәс ○ 16537 +БИРЕШСӘ (1) ■ Батыр, бирешсә дә, көрәшми мәйданны бирмәс ○ 6638 +БИРИМ (1) ■ Алыйм дигәннең күзе яман, бирим дигәннең сүзе яман ○ 8099 +БИРКӘ (1) ■ Бирнә биргән биркә килен, бирнә бирмәгән иркә килен ○ 13264 +БИРМӘ (9) ■ Үзеңнекен бирмәсәң бирмә, күршеңнекенә тимә ○ 5257 ● 5413; 5673; 6976; 8130; +8185; 10951; 12614; 15911 +БИРМӘГӘН (13) ■ Төс бирмәгән малны асрама ○ 2410 ● 2905; 2945; 3227; 6372; 8112; 8114; +8123; 8149; 8160; 8189; 13264; 14990 +БИРМӘГӘНГӘ (2) ■ Биргәнеңә - бирәем, бирмәгәнгә - серәем ○ 8219 ● 16836 +БИРМӘГӘНЕ (1) ■ Ходайның биргәненнән бирмәгәне күп ○ 16878 +БИРМӘГӘНЕҢНӘН (1) ■ Бирән бирмәгәнеңнән өмет итәр ○ 9636 +БИРМӘГӘННЕ (2) ■ Бирмәгәнне биреп оялт ○ 8124 ● 16835 +БИРМӘДЕМ (1) ■ Сорап бирмәдем, урлап күрмәдем ○ 12652 +БИРМӘК (9) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк +○ 1298 ● 7379 (2); 8096; 8097; 12776 (2); 13468 (2) +БИРМӘККӘ (1) ■ Берәү бар: күрмәккә бар, үрнәккә юк; берәү бар: алмакка бар, бирмәккә юк +○ 8109 +БИРМӘКНЕҢ (1) ■ Бирмәкнең алмагы бар, алмакның салмагы бар ○ 8125 +БИРМӘКЧЕ (1 | 1) ■ Батканда балта бирмәкче иде, тартып чыгаргач, сабын да кызгана ○ 1933:1 +● 11480 +БИРМӘС (33 | 1) ■ Кечкенә елга ташыса кичү бирмәс ○ 395 ● 486; 1055; 1220; 1715; 1804; 2779; +3204; 3567; 3624, :1; 3683; 4150; 4727; 5523 (2); 6638; 6927; 7161; 9794; 10232; 10236; 10645; +10998 (2); 11557; 11645; 11966; 12653; 12951; 13263; 14283; 16835; 17007 +БИРМӘСӘ (2) ■ Бирмәсә дә бай яхшы, җимәсәң дә май яхшы ○ 7327 ● 8183 +БИРМӘСӘЛӘР (1) ■ Бирсәләр - бирәеш, бирмәсәләр - серәеш ○ 8220 +БИРМӘСӘҢ (7) ■ Очарга ирек бирмәсәң, яхшы карчыга да берни тотмас ○ 4032 ● 5257; 8108; +8185; 8222; 13961; 15083 +БИРМӘСКӘ (1) ■ Җәй алмаска, кыш бирмәскә ○ 1067 +БИРМӘСНЕҢ (3 | 1) ■ Бирмәснең ашы пешмәс, казаны уттан төшмәс ○ 8126 ● 8126:1; 8127; +БИРМӘҮЧЕГӘ (1) ■ Сораганчы сораучыга оят, сораганнан соң бирмәүчегә оят ○ 8181 +БИРМИ (14) ■ Күк ялынып та бирми, җир соратып та тормый ○ 53 ● 941; 2416; 3224; 6106; +6274; 8121; 8167; 10230; 10959; 12795; 15179; 16303; 16638 +БИРМИЛӘР (6) ■ Сукадан тугарып атны бирмиләр ○ 1442 ● 3265; 4371; 8720; 14019; 15965 +БИРНӘ (2) ■ Бирнә биргән биркә килен, бирнә бирмәгән иркә килен ○ 13264 (2) +БИРНӘЛЕ (1) ■ Белемле кыз - бирнәле кыз ○ 12949 +БИРНӘСЕ (1) ■ Бирнәсе булмаса, нергәсе дә булмый ○ 13265 +БИРСӘ (15) ■ Чабышкы алын бирсә, ялын кис ○ 2806 ● 3058; 5037; 5403; 8165; 9560; 10306; +11504; 11966; 14620 (2); 15214; 16836-16838 +БИРСӘЛӘР (3) ■ Ат башыдай алтын бирсәләр дә кирәкми ○ 7824 ● 8128; 8220 +БИРСӘҢ (51) ■ Арпа бирсәң атка бир, катыр-котыр чәйнәсен ○ 1516 ● 2171; 3460; 4034; 4420; +4451; 5326; 5413; 5673; 5894; 5918; 5944; 5947; 6558; 6976; 8032 (3); 8111; 8129-8132; 8171; +8222; 9254 (2); 9268 (2); 9816; 10968; 11125; 11453 (2); 11653; 12098 (2); 12115; 12193; 13185; +13535; 13961; 15256; 15990 (2); 16131 (2); 16773; 17012 (2); 17041 +БИРСЕН (10) ■ Ат кадерен белмәсәң, җәяүлек бирсен җәзаңны; аш кадерен белмәсәң, ачлык +бирсен җәзаңны ○ 2499 (2) ● 3139; 4675; 5109; 5899; 6772 (2); 9134; 15214 +БИРТӘ (1) ■ Бия колынын типсә дә биртә типмәс ○ 2821 +БИРТЕЛГӘН (1) ■ Арысланның, айга менәм дип, биле биртелгән ○ 2056 +БИРТЕЛМИ (1) ■ Бирәннең биле дә биртелми, эче дә ертылмый ○ 9639 +БИРТЕЛСӘ (1) ■ Оялса - үз бите, биртелсә - үз биле ○ 11383 +БИРҮ (17) ■ Шөшле урынына балта бирү ○ 2001 ● 3008; 3070; 6837; 6859; 7211; 8137; 8144; +8164; 8169; 8173; 8642; 11654; 11914; 13186 (2); 15969 +БИРҮДӘН (2) ■ Күп бирүдән тизрәк бирү яхшы ○ 8173 ● 11914 +БИРҮЕН (1) ■ Мулла алуын белер, бирүен белмәс ○ 17016 +БИРҮЧӘН (2) ■ Үзенә дә акылы юк кеше кешегә акыл бирүчән була ○ 11748 ● 13413 +БИРҮЧЕ (6 | 2) ■ Таякка таяк ялгап бирүче ○ 1991 ● 7739; 14214 (2), :1 (2); 15991 (2) +БИРҮЧЕНЕҢ (1) ■ Бурычка бирүченең хәтере алучыныкына караганда үткенрәк була ○ 8145 +БИСЕЗ (1) ■ Биле биләнгәнче, бисез басып китә ○ 5772 +БИСМИЛЛА (4) ■ Шайтан ризыгына бисмилла кирәк түгел ○ 16770 ● 16912; 16946; 16954 +БИСТӘ (1) ■ Кызы - бистә бикәсе, анасы - киндер көлтәсе ○ 14315 +БИСТӘСЕ (1) ■ Тел бистәсе, куян хастасы ○ 15672 +БИТ (18) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 ● 824; 1844; 2213; 6663; 6717; +8768; 9285; 10053; 10105; 10677; 10721; 12089; 14340; 14536; 14708; 16888; 17009 +БИТАРАФ (1) ■ Ике арада битараф ○ 5521 +БИТӘР (4) ■ Әр - битәр, әрдән дә бигрәк наз битәр ○ 11963 (2) ● 12753; 13179 +БИТӘРЛӘМӘ (1) ■ Бирсәң битәрләмә, битәрләсәң бирмә ○ 8130 +БИТӘРЛӘР (1) ■ Бурычка биргән битәрләр, бурычка алган карганыр ○ 8143 +БИТӘРЛӘСӘҢ (1) ■ Бирсәң битәрләмә, битәрләсәң бирмә ○ 8130 +БИТЕ (8) ■ Эт дигәннең бите юк ○ 3584 ● 7276; 10201; 11277; 11326; 11383; 13583 (2) +БИТЕ-КУЛЫ (1) ■ Аш пешерсә - апара, бите-кулы кап-кара ○ 9432 +БИТЕН (7) ■ Мәче битен юа - колак арты кап-кара ○ 3351 ● 10282; 10716 (2); 10719; 13469 (2) +БИТЕНӘ (8) ■ Битенә дуңгыз тиресе каплаган ○ 2908 ● 7962; 8120; 10724; 10725; 12084; 14357; +БИТЕНДӘ (1) ■ Битендә шайтан борчак суккан ○ 10722 +БИТЕННӘН (1) ■ Битеннән басып керү ○ 10723 +БИТЕҢ (2) ■ Җил алдан булса - битең туңдырыр, арттан булса - туның туздырыр ○ 1177 ● 10658 +битең → төсең-битең +БИТЕҢӘ (4) ■ Күккә төкерсәң, битеңә төшәр ○ 59 ● 1192; 1193; 10590 +БИТЕҢНЕ (3) ■ Бай булсаң, барың белән битеңне сөрт, ярлы булсаң җиңең белән тиреңне сөрт +○ 7163 ● 10750; 11546 +БИТКӘ (7) ■ Әрлән урлап киченер, тотсаң биткә сикерер ○ 2340 ● 5356; 9057; 9230; 15422; +15807; 15992 +БИТЛЕГЕН (1) ■ Дус битлеген кигән дошман хәтәр ○ 5357 +БИТНЕ (2) ■ Бер бармак белән битне каплап булмый ○ 10910 ● 10932 +битне → төс-битне +БИТТӘ (1) ■ Биттә ут янмый, мичтә ут яна ○ 8457 +БИТТӘН (1) ■ Суксаң үлә, сукмасаң биттән көлә ○ 5702 +БИЧАРА (1) ■ Ни чарадан бичара ○ 14993 +БИЧАРАНЫ (1) ■ Этнең эше - бичараны талау ○ 3734 +БИЧӘ (2) ■ Хан йорты канчык йорты, би йорты бичә йорты ○ 5923 ● 13653 +БИЧӘСЕНЕҢ (1) ■ Сабанының чөе юк, бичәсенең көе юк ○ 13787 +БИЧУРА (1) ■ Бичура белән пәри дус ○ 16724 +БИШ (41 | 2) ■ Алдыңа бер карасаң, артыңа биш кара ○ 667 ● 730; 774; 1519; 1600; 1663; 2239; +2571; 2837; 3952; 4891; 5166; 5314; 6050; 6650; 6822; 7893; 8118, :2; 8204:1; 8215; 9067; 9864; +10749; 10916; 10917; 11184; 11511; 11547; 13146; 13179; 13454; 13761; 13800 (2); 13892; +14466; 14721; 14862; 15828; 15888; 17040; 17045 +БИШӘР (1) ■ Акыллыга ишарәт, акылсызга бишәр әйт ○ 11457 +БИШЕГЕ (2) ■ Тату гаиләнең бишеге буш булмый ○ 13202 ● 13989 +БИШЕГЕН (2) ■ Кол ишеген теләр, олан бишеген теләр ○ 5830 ● 14037 +БИШЕК (11 | 3) ■ Ил эче - алтын бишек ○ 4945 ● 5114; 13170; 13408; 13953; 13992; 14010; +14058, :1, :2, :3; 14062; 14063; 14105 +БИШЕКЛЕ (1) ■ Акыллы ирнең эчендә бишекле олан ятыр ○ 13440 +БИШЕКЛЕ-БИЛТЕРЛЕ (1) ■ Кыз-хатынның эчендә бишекле-билтерле бала ятыр, ди ○ 13663 +БИШЕКТӘ (1) ■ Кыз - бишектә, җиһаз - сандыкта ○ 12984 +БИШЕКТӘГЕ (1) ■ Бишектәге бишкә төрләнер ○ 14011 +БИШЕКТӘН (2) ■ Тавык - чебештән, бала бишектән билгеле ○ 14045 ● 16662 +БИШЕСЕ (2) ■ Бер бармагыңны бөкләсәң, бишесе бөгелер ○ 10909 ● 13990 +БИШКӘ (6) ■ Бишкә урын табыла, бергә урын табылмый ○ 682 ● 7850; 7894; 8035; 14011; 14012 +БИШЛЕ (1) ■ Алтылы да бишле, бездә киндер ишле ○ 8732 +БИШМӘТ (5) ■ Иш янына ишмәт, тун янына бишмәт ○ 5444 ● 8894; 8990; 11257; 16553 +БИШМӘТЕНЕҢ (1) ■ Бишмәтенең җиңе юк, ыштанының төбе юк ○ 8954 +БИШМӘТТӘ (1) ■ Ачның уе икмәктә, ялангачның - бишмәттә ○ 9579 +БИШНЕ (6) ■ Кулыңнан бер килсә, бишне кыл ○ 6490 ● 8034; 8894; 10953; 12144; 15805 +БИШНЕҢ (1) ■ Бишнең башы булганчы, алтының аягы бул ○ 4892 +БИШТӘН (1) ■ Кунак мунчасы кичтән, киче - биштән ○ 10115 +БИЮ (3) ■ Бию белмәс саз сайлар, акчасы юк кыз сайлар ○ 7784 ● 16339; 16454 +БИЮЕ (1) ■ Уйнавына күрә биюе ○ 16416 +БИЮЧЕ (3) ■ Атасы гармунчы булса, баласы биюче булмый хәле юк ○ 14363 ● 16347; 16362 +БИЯ (18) ■ Октябрь кара бия, ноябрь ала бия ○ 928 (2) ● 2737; 2816; 2819-2823; 2829; 2834; +2835; 3058; 3174; 7224; 12905; 13572; 13985 +БИЯДӘ (1) ■ Гаеп биядә дә бар, тәртәдә дә бар ○ 12487 +БИЯДӘН (8) ■ Ат биядән туа ○ 2815 ● 2828; 2830; 2831; 2833; 2836; 5529; 14219 +БИЯЛӘЙ (8) ■ Бу чакта бияләй эчендә бармак кыймылдатканны беләләр ○ 781 ● 1011; 8515; +9037-9039; 9076; 9093 +БИЯНЕ (4) ■ Карт бияне төпкә җигәләр, яшь бияне кырга җигәләр ○ 2827 (2) ● 2837; 2854 +БИЯСЕ (3) ■ Иясенә күрә биясе ○ 2826 ● 2832; 9591 +БИЯСЕНӘ (2) ■ Биясенә атлансаң, тае үзе ияреп кайтыр ○ 2825 ● 2850 +БИЯСЕНЕҢ (1) ■ Биясенең серен иясе белер ○ 2824 +"Б"НЕ (1) ■ "А"ны әйткәч, "б"не әйтми хәл юк ○ 16466 +БОГ (1) ■ Алла бирсә - бог дает, бирмәгәнгә чүп тә юк ○ 16836 +БОГАУ (1) ■ Богау булмаса да, тышау ○ 12647 +БОГАУЛАГАН (1) ■ Муеныннан богаулаган эт ауга ярамый ○ 3521 +БОГАУСЫЗ (1) ■ Яхшы ат богаусыз йөрмәс, алама ат тышау да күрмәс ○ 2712 +БОГЫЛ (2) ■ Чүп җыйсаң - чүмәлә, чүмәлә җыйсаң - богыл ○ 1331 ● 9250 +БОГЫЛДА (1) ■ Буаз сыер богылда, кысыр сыер саламда ○ 3163 +БОГЫЛЫНА (1) ■ Кызын алдым, богылына ут салдым ○ 13249 +БОГЫЛЫҢ (1) ■ Богылың булса, кош кунар ○ 1263 +БОДАЕ (3) ■ Ак алабута - ачлык елның бодае ○ 1249 ● 4053; 7467 +БОДАЕН (1) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен ашаганга ышанганнар ○ 7496 +БОДАЙ (33 | 2) ■ Тигәнәк чәчеп бодай ура алмассың ○ 1309 ● 1514 (2); 1515; 1518; 1525; 1536; +1537 (2); 1540-1543; 1544 (2); 1556; 1561; 1576; 1578-1580; 2407; 4001; 4298, :1; 6607; 9111; +10209; 12408; 13698, :1; 13862; 14852; 14856; 14983 +бодай → арпа-бодай +БОДАЙГА (3) ■ Уңган бодайга кырау тими ○ 1569 ● 1572; 8045 +БОДАЙДА (1) ■ Тиле бодайда баш булмас ○ 1567 +БОДАЙНЫ (1) ■ Серне һәркемгә сөйләү - бодайны алабутага алыштыру белән бер ○ 12547 +БОЕКМА (1) ■ Дәүләткә кызыкма, ярлылыкка боекма ○ 7339 +БОЕНДЫРЫККА (1) ■ Үгез боендырыкка муенын үзе бирер ○ 3300 +БОЕРГАН (4 | 1) ■ Боерган кушкан, йөгергән куштан ○ 5776 ● 9186, :2; 9590; 11812 +БОЕРГАННЫ (1) ■ Йөргән боерганны ашый ○ 6768 +БОЕРГАННЫКЫ (1) ■ Йөгергәннеке түгел, боерганныкы ○ 14873 +БОЕРМАГАННЫ (2) ■ Оялмаган боермаганны ашар ○ 9678 ● 11263 +БОЕРМАК (1) ■ Боермак сездән, йөгермәк бездән ○ 5988 +БОЕРСА (3) ■ Дошман боерса - барма, дус боерса - калма ○ 5315 (2) ● 5821 +БОЕРТМЫЙ (1) ■ Боертып кол эшләр, боертмый ир эшләр ○ 5777 +БОЕРТЫП (1) ■ Боертып кол эшләр, боертмый ир эшләр ○ 5777 +БОЕРЫГЫМ (1) ■ Минем боерыгым белән, чуртанның койрыгы белән ○ 4542 +БОЕРЫГЫНА (1) ■ Түрә - боерыгына, төлке - койрыгына, ярлы беләгенә ышаныр ○ 5907 +БОЕРЫК (2) ■ Бирә белсәң, боерык бар, бора белсәң, койрык бар ○ 5775 ● 5809 +БОЕРЫКСЫЗ (1) ■ Елан койрыксыз булмас, би боерыксыз булмас ○ 5792 +БОҖЫР (1) ■ Колак чияңнән боҗыр очар! ○ 10493 +БОЗ (21) ■ Боз ватып, су бир ○ 354 ● 449; 1066; 1076; 1923; 2555; 3208; 3210; 3254; 8803 (2); +9331; 9352; 10318; 10627; 10632; 10762; 11369; 12740; 15702; 15904 +БОЗА (15 | 2) ■ Усал сыер акырып уза, юаш сыер кибән боза ○ 3233 ● 5859 (2); 6169; 6919; 7615; +7696; 8704; 9222; 15542; 15558; 15845 (2), :1 (2); 16066 (2) +БОЗАВЫ (6) ■ Бозавы үлгән сыерда сөт булмас ○ 3161 ● 3169; 3253; 3254; 3266; 7277 +БОЗАВЫН (1) ■ Бозавын сатып алганда сыеры турында сораш ○ 3255 +БОЗАЛАР (2) ■ Ачы белән төзәтәләр, тәмле белән бозалар ○ 9115 ● 9155 +БОЗАР (30) ■ Кыйшык агач төзне бозар ○ 1695 ● 2634; 6379; 6536 (2); 6776 (2); 7087; 7883; 8008; +9267; 11835; 11848 (2); 12207 (2); 13130; 13669 (2); 13830; 15584 (2); 15877 (2); 16067 (2); +16068 (2); 16183; 16666 +БОЗАРСЫҢ (2) ■ Алтынга бакыр катнаштырсаң, бозарсың ○ 262 ● 7762 +БОЗАСЫҢ (1) ■ Баланы бозасың килсә - макта ○ 13976 +БОЗАУ (35) ■ Ат яныннан бозау эзләгән ○ 2746 ● 3168; 3183; 3185; 3197; 3246; 3256-3258; +3260-3264; 3267-3273; 3276 (2); 3277; 3282; 3306; 3318; 5886; 11674; 11974; 12468; 13600; +15993; 15994; 17047 +БОЗАУГА (5) ■ Мөңрәмәгән бозауга имчәк бирмиләр ○ 3265 ● 3274; 3313; 4015; 6467 +БОЗАУДАН (1) ■ Булмаган үгезне көтеп бозаудан мәхрүм калма ○ 3288 +БОЗАУЛАГАН (1) ■ Аларның үгезләре дә бозаулаган вакыт ○ 3320 +БОЗАУЛАГАНГА (1) ■ Сыер бозаулаганга үгез уынып үкергән ○ 3296 +БОЗАУЛАГАНДА (1) ■ Тана сыер җиленләгәндә белми, бозаулаганда белә ○ 3279 +БОЗАУЛАП (2) ■ Җилгә җиленләп, бозга бозаулап ○ 1245 ● 3275 +БОЗАУЛАР (3 | 1) ■ Сыерлар су эчкәндә, бозаулар боз ялый ○ 3208 ● 3210; 3238, :1 +БОЗАУЛАТУ (1) ■ Кысыр сыерны бозаулату ○ 3248 +БОЗАУЛЫЙ (1) ■ Аның үгезе дә тешене бозаулый ○ 3322 +БОЗАУНЫ (2) ■ Бозауны кем сыйпаса, шуның кулын ялар ○ 3259 ● 14213 +БОЗГА (13 | 1) ■ Саламга ышанып бозга утырма ○ 1123 ● 1245; 1424:1; 2433; 3275; 5305; 5560; +10601; 12953; 13430; 15107; 16170; 16472; 16590 +БОЗГАН (2) ■ Башны бозган - балта, түшне бозган - шайтан ○ 16723 (2) +БОЗГЫНГА (1) ■ Азгынга ияргән азар, бозгынга ияргән бозылыр ○ 12412 +БОЗДАЙ (1) ■ Сүзе балдай, күңеле боздай ○ 16301 +БОЗДАН (2) ■ Судан боз булыр, боздан су булыр ○ 449 ● 1231 +БОЗДЫ (2) ■ Кем бозды - мескен бозды ○ 12137 (2) +БОЗДЫРЫР (1) ■ Тинтәккә тиләкә биреп, ярлының учагын боздырыр ○ 11773 +БОЗЛАВЫКТА (1) ■ Бозлавыкта бозау ташлар, җәйләүдә җилен башлар ○ 3246 +БОЗМАС (2) ■ Оста кулын бозмас ○ 6366 ● 9296 +БОЗМЫЙ (2) ■ Карт ат буразнаны бозмый ○ 2654 ● 6919 +БОЗНЫ (1) ■ Язгы бозны кар ашый, кызның башын дус ашый ○ 13046 +БОЗНЫҢ (2) ■ Көзге бозның көзге калынлыгына да ышан, язгы бозның ястык калынлыгына да +ышанма ○ 1115 (2) +БОЗУГА (1) ■ Ахмак бозуга бар, төзүгә юк ○ 11505 +БОЗУЧЫ (1) ■ Халык тынычлыгын бозучы үз башына йөри ○ 5076 +БОЗЫ (2) ■ Кары эресә дә, бозы кала ○ 1107 ● 12503 +БОЗЫГЫ (1) ■ Көн суыгы - колакка көч, юл бозыгы - аякка көч ○ 1117 +БОЗЫК (6) ■ Замана бозык булыр, юллар төзек булыр ○ 813 ● 11300 (2); 12284; 12469; 15581 +БОЗЫКЛЫГЫ (1) ■ Дөньяның төзеклеге дә, бозыклыгы да хатыннардан ○ 13638 +БОЗЫКНЫҢ (1) ■ Теле бозыкның күңеле бозык ○ 15581 +БОЗЫЛА (1) ■ Балык башыннан бозыла ○ 4449 +БОЗЫЛГАН (1) ■ Бозылган илне батырлар төзәтер ○ 11107 +БОЗЫЛМАС (1) ■ Киң кием тузмас, картлар сүзе бозылмас ○ 16377 +БОЗЫЛМЫЙ (1) ■ Шикәр бозылмый, килен кыз булмый ○ 13394 +БОЗЫЛСА (2) ■ Ит бозылса тоз сибәр, тоз бозылса ни сибәр ○ 9233 (2) +БОЗЫЛЫР (2) ■ Иртән сөрән салсаң, төш җиткәнче эш бозылыр ○ 6063 ● 12412 +БОЗЫЛЫШКАН (1) ■ Бозылышкан дус дошманнан яман ○ 5309 +БОЗЫЛЫШЫР (1) ■ Яман кеше иң элек туганы белән бозылышыр ○ 12218 +БОЗЫНА (1) ■ Илнең утына ян, бозына туң ○ 4989 +БОЗЫП (1) ■ Яхшы төзеп куаныр, яман бозып куаныр ○ 12330 +БОЗЫШТЫРГАН (1) ■ Ашка тәм керткән - тоз, араны бозыштырган - кыз ○ 12942 +БОЛАГЫ (2) ■ Болагы булмаса, үзән дә кибә ○ 353 ● 16661 +БОЛАЙ (7) ■ Бүген болай, таңда әллә ничек ○ 1035 ● 5989; 6899; 7094; 7529; 14702; 16449 +БОЛАК (4) ■ Болак суы эчмәгән ○ 504 ● 3053; 6750; 15968 +БОЛАКТАН (2) ■ Суның башы болактан ○ 454 ● 16013 +БОЛАМЫГЫ (1) ■ Изрәгән арыш боламыгы ○ 9458 +БОЛАМЫК (5) ■ Аның дуңгызы да боламык ашый ○ 2907 ● 3555; 9629; 9663; 15062 +БОЛАМЫККА (3) ■ Боламыкка май кирәк, һәрнәрсәгә җай кирәк ○ 9187 ● 9191; 14807 +БОЛАМЫКТАН (1) ■ Бәхете караның боламыктан теше сынар, баласына карамык чыгар ○ 14838 +БОЛАН (8) ■ Болан куган аучы тауны күрми ○ 2013 ● 2113; 10710; 14362; 14373; 14981; 15077; +БОЛАНГА (1) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 +БОЛАННЫ (2) ■ Үлгән боланның башы белән тере боланны куркытма ○ 2118 ● 2119 +БОЛАННЫҢ (4) ■ Боланның - башы, филнең теше кыйммәт ○ 2115 ● 2116-2118 +БОЛАР (1) ■ Яратканга ябышкан, болар каян табышкан ○ 12807 +БОЛАРНЫҢ (1) ■ Боларның асылы бер, заты башка ○ 648 +БОЛГАГАН (1) ■ Койрык болгаган этне сугарга кул бармый ○ 3498 +БОЛГАМА (1) ■ Кеше пешергән ашны кашык тыгып болгама ○ 9277 +БОЛГАМЫЙ (1) ■ Койрыклы эт тә койрыгын болгамый ○ 3779 +БОЛГАНА (3) ■ Идел башыннан болгана, тамагыннан тона ○ 381 ● 417; 426 +БОЛГАНГАН (1) ■ Болганган су тирән күренер ○ 355 +БОЛГАНМЫЙ (2) ■ Бер болганмый су да тонмый ○ 347 ● 469 +БОЛГАНЧЫК (5) ■ Болганчык суда балык тотарга яхшы ○ 356 ● 4537; 12035; 12954; 14040 +БОЛГАНЫР (3) ■ Диңгез баштан болганыр ○ 360 ● 5046 (2) +БОЛГАП (1) ■ Мәче баласын көлгә болгап ашар ○ 3350 +БОЛГАР (6) ■ Хуҗасы кемне кабул итсә, эт шуңа койрык болгар ○ 3538 ● 3603 (2); 3641; 4582; 10882 +БОЛГАТА (1) ■ Сыер, кайда су эчсә, шунда болгата ○ 3189 +БОЛГАТМА (1) ■ Кымызны эчәсең килмәсә болгатма ○ 9289 +БОЛГАТУЧЫ (1) ■ Халыкны болгатучы - үзенә ук атучы ○ 5080 +БОЛГАТЫП (1) ■ Диңгезне шырпы белән болгатып булмый ○ 372 +БОЛГАТЫР (2) ■ Булган оратор мең авызны каратыр, булмаган оратор болгатыр да таратыр +○ 15476 ● 15821 +БОЛГАТЫРГА (1) ■ Сай суны болгатырга вак балыкларның да көче җитә ○ 420 +БОЛГЫЙ (1) ■ Этнең койрыгы башын болгый ○ 3720 +БОЛДЫР (1) ■ Болдыр ягына кәрниз ясамыйлар ○ 8242 +БОЛДЫРДА (1) ■ Сүзнең башы болдырда, койрыгы ындыр артында ○ 16043 +БОЛТУН (1) ■ Аз сүзле - алтын, күп сүзле - болтун ○ 15745 +БОЛЫН (1) ■ Башбаштак тәкәгә болын тар ○ 3129 +БОЛЫТ (27) ■ Ай гел болыт артында гына тормый ○ 5 ● 36; 50; 1070; 1071; 1077-1079; 1109; +1145; 1173; 1183; 1184; 1216; 1217; 1246; 1834; 4893; 7502; 10329; 13726; 14246; 14477; 14878; +15808; 16538; 16554 +БОЛЫТ-БОЛЫТ (1) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак +урыр аппагым ○ 1073 +БОЛЫТЛЫ (1) ■ Аяз көнне бар, болытлы көнне юк ○ 1210 +БОЛЫТНЫ (3) ■ Кара болытны кара урман тартыр ○ 1099 ● 1144; 10633 +БОЛЫТНЫҢ (4) ■ Давыллы болытның явымы аз ○ 1086 ● 1119; 7328; 12917 +БОЛЫТСЫЗ (1) ■ Болытсыз яңгыр булмас ○ 1080 +БОЛЫТТАН (3) ■ Бер болыттан боз да явар, кар да, яңгыр да явар ○ 1076 ● 1110; 1175 +БОР (1) ■ Ор, ор да койрыгың бор ○ 5605 +БОРА (2) ■ Бирә белсәң, боерык бар, бора белсәң, койрык бар ○ 5775 ● 13589 +БОРАЕ (1) ■ Төелгән микән борае ○ 9499 +БОРАЙ (3) ■ Бодай буласы җиргә борай булып калган ○ 1579 ● 8221; 10212 +БОРГАЛАНСА (1) ■ Елга күпме боргаланса да диңгезгә төшәр ○ 376 +БОРГАН (2) ■ Ялгыз агачны җил борган, күмәк агач җилне борган ○ 1713 (2) +БОРНАЙ (1) ■ Элек тә борнай иде, инде булыр сорнай ○ 11981 +БОРСА (1) ■ Хуҗасы кай якка мыегын борса, эте шул якка койрыгын борыр ○ 3537 +БОРСАҢ (2) ■ Юләрне уңга борсаң, сулга йөгерер ○ 11730 ● 16339 +БОРТАК (1) ■ Бортак хатын йорт тотар ○ 13631 +БОРЧА (9) ■ Бер борча өчен юрган ярмыйлар ○ 4763 ● 4770; 4858; 7378; 7959; 8140; 8400; +11803; 14806 +борча → бет-борча +БОРЧАГЫҢ (1) ■ Учагыңда борчагың ○ 1585 +БОРЧАК (16) ■ Ташка борчак бәрүдә файда юк ○ 176 ● 1545-1547; 1555; 1581; 1582; 1584; 1586; +8068; 8228; 10172; 10722; 11591; 15885; 15944 +БОРЧАКЛЫ (1) ■ Борчаклы өйрә бер чара, ашап-ашап туймас бай чура ○ 9188 +БОРЧАКНЫҢ (1) ■ Борчакның яхшысы читкә чәчри ○ 1548 +БОРЧАНЫ (1) ■ Бик сикергән борчаны уып ташлыйлар ○ 4769 +БОРЧАСЫ (1) ■ Беттән күреп, борчасы талый ○ 4768 +БОРЧУ (1) ■ Урынсыз ачу - үзеңә борчу ○ 12576 +БОРЧУЛЫНЫ (1) ■ Борчулыны борча ашар ○ 14806 +БОРЧУЫМ (1) ■ Бурычым юк - борчуым юк ○ 8223 +БОРЧЫЙ (1) ■ Ирне намус борчый ○ 13539 +БОРЫЛА (1) ■ Йодрык үзебезгә таба бо��ыла ○ 11022 +БОРЫЛГАНДА (1) ■ Көтү борылганда аксак сарык алга чыга ○ 3103 +БОРЫЛУ (1) ■ Җил кай якка иссә, шул якка борылу ○ 1240 +БОРЫЛЫР (1) ■ Җил кай якка иссә, камыш шул якка борылыр ○ 1182 +БОРЫЛЫШТАН (1) ■ Арба борылыштан алда шыгырдый ○ 6984 +БОРЫН (40) ■ Начарны күрмәс борын яхшының кадере юк ○ 602 ● 1855; 1856; 2092; 2468; +2616; 2762; 3277; 4014; 4047; 4312; 4313; 5835 (2); 6219; 7876; 8819; 9357; 10399; 10411; +10460; 10553-10556; 10591; 10595; 10622-10629; 10820; 13305 (2); 13984; 15149 +борын → авыз-борын, колак-борын +БОРЫНГЫ (1) ■ "Бабайныкы - илнеке, әйдә, ашагыз!" - дип әйтте, ди, бер борынгы кияү ○ 13406 +БОРЫНГЫЛАР (2) ■ Борынгылар сүзен тыңламасаң, борының белән капланырсың ○ 16353 +● 16354 +БОРЫНГЫЛАРНЫҢ (2) ■ Борынгыларның кара сүзе китап белән янәшә ○ 16355 ● 16356 +БОРЫНГЫНЫ (1) ■ Борынгыны әйтми соңгы искә төшми ○ 777 +БОРЫНГЫНЫҢ (3) ■ Борынгының борыны сынган, ди ○ 778 ● 779; 15024 +БОРЫНЛЫ (1) ■ Ат иренле булыр, ир борынлы булыр ○ 13447 +БОРЫННЫ (1) ■ Борынны борып ташлыйсы килә ○ 10630 +БОРЫННЫҢ (1) ■ Борынның өсте күренә, асты күренми ○ 10557 +БОРЫНСЫЗ (2) ■ Кош борынсыз булмас, кыз урынсыз булмас ○ 12968 ● 14030 +БОРЫНЧЫКТАГЫНЫ (1) ■ Борын астын күрмичә борынчыктагыны күрмә ○ 10553 +БОРЫНЫ (18 | 2) ■ Борынгының борыны сынган, ди ○ 778 ● 3271; 3334; 3735; 9665; 9799; +10451; 10601; 10631-10636; 12024; 14215, :1, :2; 14216; 16699 +борыны → авызы-борыны, ирене-борыны +БОРЫНЫН (8) ■ Күл булса, бака борынын тыгар ○ 409 ● 2879; 3540; 3943; 5745; 10558; 10770; +борынын → авызын-борынын +БОРЫНЫНА (2) ■ Фил, күперне борыны белән төртеп, тазалыгын карый: борынына чыдаса, +үзенә чыдый, ди ○ 3334 ● 9450 +БОРЫНЫНДА (3) ■ Бүре азыгы - борынында ○ 2126 ● 2875; 4151 +БОРЫНЫННАН (2) ■ Борыныннан кыссаң, җаны чыгарга тора ○ 10637 ● 15463 +БОРЫНЫҢ (7) ■ Карга белән кунышсаң, борының тизәктән котылмас ○ 3954 ● 10580; 10592; +10762; 14622; 14991; 16353 +борының → авызың-борының +БОРЫНЫҢА (2) ■ Чебенне күп кусаң, борыныңа кунар ○ 4818 ● 10638 +БОРЫНЫҢНЫ (4) ■ Борыныңны бик күтәрмә, егылып канатырсың ○ 10559 ● 10560; 10561; +БОРЫП (2) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 ● 10630 +БОРЫР (1 | 2) ■ Хуҗасы кай якка мыегын борса, эте шул якка койрыгын борыр ○ 3537 ● 15733:1 (2) +БОРЫЧ (8) ■ Бурыч ашаганчы борыч аша ○ 8136 ● 8139; 9189; 9190; 9374; 9450; 10638; 13236 +БОРЫЧНЫ (1) ■ Тоз өчен борычны мактыйлар ○ 9354 +БОРЫЧТАН (1) ■ Борычтан яман әчемен, шикәр сипсәң төчемен ○ 9451 +БОРЫЧЫ (1) ■ Борычы күп боламыкка сипкән ○ 9191 +БОТ (6) ■ Койрыкны бот арасына кыстыру ○ 2437 ● 2744; 3512; 9249; 11011; 11945 +БОТАГЫ (4) ■ Кечкенә агачның ботагы зур була ○ 1691 ● 1694; 1784; 13964 +БОТАГЫН (2) ■ Җимешен аша, ботагын сындырма ○ 1830 ● 2005 +БОТАГЫННАН (1) ■ Ботагыннан чөй ясап, агачын яралар ○ 1907 +БОТАК (8) ■ Агачта ботак бетмәс ○ 1671 ● 1693; 1742; 1864; 2113; 3833; 10466; 11212 +БОТАККА (6 | 1) ■ Тәбәнәк агач ботакка беткән була ○ 1703 ● 1703:1; 1865; 1889; 2345; 5705; +БОТАКЛАРЫ (1) ■ Агачның аскы ботаклары өскеләрен күтәрешә ○ 1664 +БОТАКЛЫ (2) ■ Ботаклы агачны ышкылаудан ни файда ○ 1908 ● 1929 +БОТАКЛЫСЫНА ( | 1) ■ Асылынсаң асылын агачның асылына, асылынма ботаклысына ○ 1661:3 +БОТАКНЫ (2) ■ Корт баскан черек ботакны кисеп ташлыйлар ○ 1692 ● 11580 +БОТАКНЫҢ (2) ■ Кулың җиткән ботакның алмасын өз ○ 1809 ● 3868 +БОТАКСЫЗ (4) ■ Ботаксыз агачның күләгәсенә барма ○ 1679 ● 1680; 12410; 14293 +БОТАКТА (1) ■ Саескан бер ботакта озак утырмас ○ 4074 +БОТАП (1) ■ Агачны екмыйча ботап булмый ○ 1883 +БОТКА (30 | 1) ■ Бер тарыдан ботка булмас, ботка булса йортка булмас ○ 1538 (2) ● 1538:1; 5461; +9129; 9192-9194; 9293; 9403; 9408; 9416; 9429; 9452; 9453; 9455; 9469; 9476; 9481; 9483; 9508; +9675; 9881; 9885 (2); 10541; 11380; 11726; 13388; 16077; 16972 +БОТКАЛЫДА (1) ■ Өйрәледә бер кич, боткалыда ике кич ○ 9513 +БОТКАЛЫК (2) ■ Боткалык дип тора идем, өйрәлек тә калмады ○ 9454 ● 9517 +БОТКАМ (1) ■ Боткам пешә май белән, эшем бара җай белән ○ 6436 +БОТКАНЫ (1) ■ Май ботканы бозмас ○ 9296 +БОТКАНЫҢ (1) ■ Һәр эшнең дә җае бар, ботканың да мае бар ○ 6404 +БОТКАҢНАН (1) ■ Үзеңнең боткаңнан кешенең өйрәсе тәмле ○ 9412 +БОТКАСЫ (2) ■ Тансыкка тары боткасы ○ 9495 ● 16299 +БОТКАСЫН (1) ■ Боткасын пешергәч маен жәлләмә ○ 9195 +БОТКАСЫННАН (1) ■ Кешенең боткасыннан үзеңнең өйрәң яхшы ○ 9281 +ботлы → чатлы-ботлы +БОТЫ (4) ■ Такы-токы, мәче боты ○ 3396 ● 4826; 9465; 11865 +БОТЫН (8 | 3) ■ Ат аягын дагалатканда бака да ботын сузган ○ 2478 ● 2478:1, :2, :3; 3956; 4130; +4553; 4663; 7141; 14289; 16965 +БОТЫНА (1) ■ Чуан - усалның битенә, яхшының ботына чыга, имеш ○ 15326 +БОТЫННАН (1) ■ Ботыннан тотып селексәң, бете юк ○ 4841 +БОТЫҢНЫ (1) ■ Уң ботыңны чеметсәң, сулы да авыртыр ○ 10965 +БОХАР (1) ■ Бохар ханына: "Халык бик ачка үлә", - дип хәбәр иткәч, "Нигә пылау ашамыйлар?" - дип сораган, имеш ○ 5778 +БОХАРА (1) ■ Бохара җирдә алтын бар, барсаң - бакыр да юк ○ 5165 +БОХАРАГА (2) ■ Бохарага барса, аны аягын җиргә тидермәсләр иде ○ 11012 ● 15296 +БОХАРАДА (5) ■ Бохарада бер энәгә бер сыер, барып карасаң чүп тә юк ○ 3162 ● 5166; 5167; +5275; 7329 +БОХАРАДАН (1) ■ Кенәргә кайту Бохарадан кайтудан авыр ○ 5180 +БОХАРДАГЫ (1) ■ Без күрмәгән аз булыр, Бохардагы таз булыр ○ 10470 +БОХАРИ (1) ■ Түтәнәгә булса - бохари, булмаса - сохари ○ 9724 +БОХАРЫЙ (1) ■ Булса - бохарый, булмаса - сохарый ○ 7645 +БОЯР (1) ■ Бөлгән бояр эчеп үләр ○ 5783 +БОЯРДАН (1) ■ Ат иярдән, кол боярдан качар ○ 5727 +БОЯРНЫКЫ (1) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, шуннан калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 +БӨГӘ (2 | 1) ■ Корыган агачтан дуга бөгә алмассың ○ 1924 ● 1956, :2 +БӨГӘЛӘР (2) ■ Талны чыбык чагында бөгәләр ○ 1751 ● 1958 +БӨГӘРМЕН (1) ■ Март әйтә, имеш: "Көндез-көндез көләрмен, иртә-кичен бөгәрмен" ○ 922 +БӨГЕЛӘ (4) ■ Агач чыбык чакта бөгелә ○ 1655 ● 10928; 10999; 15551 +БӨГЕЛӘСЕ (1) ■ Озынның бөгеләсе килми, кысканың үреләсе килми ○ 10794 +БӨГЕЛЕР (2) ■ Агач яшь вакытында яхшы бөгелер ○ 1657 ● 10909 +БӨГЕЛМӘ (1) ■ Иелмәгәнгә бөгелмә ○ 11988 +БӨГЕЛМӘС (3) ■ Карт агач бөгелмәс ○ 1685 ● 1913; 1919 +БӨГЕЛМИ (3) ■ Җил өрми, камыш бөгелми ○ 1189 ● 10928; 15046 +БӨГЕШЕ (1) ■ Бала - йөрәк җимеше, ирләр - итәк бөгеше ○ 13934 +БӨГҮ (2) ■ Байның башын бөгү кыен ○ 7273 ● 8702 +БӨДРӘ (1) ■ Күпме генә көтсәң дә, тазның чәче бөдрә булмый ○ 15236 +БӨЕДӘН (1) ■ Бөедән куркып дөягә менү ○ 4842 +БӨЕР (1) ■ Бавыр тартмаса да, бөер тарта ○ 10747 +БӨЕРЕННӘН (1) ■ Тавышы бөереннән чыга ○ 16308 +БӨЕРНЕ (1) ■ Алачак ике күзне чыгарыр, бирәчәк ике бөерне чыгарыр ○ 8089 +БӨЙРӘК (1) ■ Май эчендә бөйрәк кебек ○ 9477 +БӨК (1) ■ Агачны яшьлектә бөк ○ 1662 +БӨКЕРӘЯ (1) ■ Аркаңа уклау тыкканмы, бөкерәя алмыйсың ○ 10824 +БӨКЕРЕ (2) ■ Кәкре белән бөкере - икесе дә бер ○ 595 ● 8243 +БӨКЕРЕНЕ (1) ■ Бөкерене кабер генә төзәтә ○ 15210 +БӨККӘН (1 | 1) ■ Чыбык тоткан җирдән сынмый, бөккән җирдән сына ○ 1957 ● 9611:2 +БӨКЛӘП (1) ■ Фәкыйрьлек ялкау кеше өендә аяк бөкләп утыра ○ 6542 +БӨКЛӘСӘҢ (1) ■ Бер бармагыңны бөкләсәң, бишесе бөгелер ○ 10909 +БӨКМӘСӘҢ (1 | 2) ■ Чыбык вакытында бөкмәсәң, зурайгач бөгә алмассың ○ 1956 ● 1956:1, :2 +БӨКМИ (1) ■ Учыңны язсаң бер бармагыңны бөкми калдырма ○ 10964 +БӨКРЕ (4) ■ Кәкре казыкка бөкре тукмак ○ 8623 ● 13632; 14014; 15355 +БӨКРЕСЕН (2) ■ Дөя үз бөкресен күрмәс ○ 2920 ● 4612 +БӨКСӘ (2) ■ Тимерче тимерне бөксә дә ирке, сукса да ирке ○ 311 ● 13464 +БӨКСӘҢ (4) ■ Агачны кинәт бөксәң шарт сынар ○ 1884 ● 13987 (2); 15551 +БӨЛ (1) ■ Дошман көлгәнче син бөл ○ 5319 +БӨЛӘ (2) ■ Берәү баеса, унау бөлә ○ 7321 ● 7332 +БӨЛӘ-БӨЛӘ (1 | 1) ■ Бай бөлә-бөлә кырык ел, ярлы байый-байый кырык ел үтәр ○ 7166:1 ● 16530 +БӨЛӘР (7) ■ Бәк көләр, бергә көлгән бөләр ○ 5781 ● 7237; 8339; 13148; 15002; 16520; 16626 +БӨЛӘРСЕҢ (3) ■ Көн дә туйсаң - бөләрсең, атнага бер туйсаң - үләрсең ○ 9668 ● 15875; 16677 +БӨЛӘСЕ (1) ■ Безгә куркыныч түгел: бөләсе юк, байыйсы гына бар ○ 7527 +БӨЛӘСЕҢ (3) ■ Бөләсең килсә, айгыр асра ○ 2764 ● 2874; 16530 +БӨЛГӘН (10) ■ Атасын югалткан - бөлгән, илен югалткан - үлгән ○ 4869 ● 5783; 7196; 7318; +7509; 7779; 8141; 9530; 14601; 15209 +БӨЛГӘНДӘ (2) ■ Дус көлгәндә беленми, бөлгәндә беленә ○ 5367 ● 7247 +БӨЛГӘНЕ (1) ■ Иске байның бөлгәне, яңа байның көлгәне ○ 7353 +БӨЛГӘННӘН (1) ■ Без бөлгәннән кем көлгән ○ 7526 +БӨЛГӘНЧЕ (4) ■ Бай бөлгәнче - кырык ел, ярлы баеганчы - кырык ел ○ 7166 ● 7167; 7442; 13673 +БӨЛДЕ (1) ■ Егет бөлде, кыз көлде ○ 13111 +БӨЛДЕҢ (1) ■ Атың ашамсак булса - уңдың, хатының ашамсак булса - бөлдең ○ 13609 +БӨЛДЕРГӘН (2) ■ Көлдергән дә ир, бөлдергән дә ир ○ 13560 ● 13617 +БӨЛДЕРЕР (1) ■ Чәй көлдерер, кесәне бөлдерер ○ 9372 +БӨЛДЕРИМ (2) ■ Үрдәк ашаганда: "Бөлдерим, бөлдерим, өй түбәсен төшерим, дранчага калдырыйм", - дип ашар, имеш, ди ○ 4416 (2) +БӨЛЕР (1) ■ Күп йоклаган бөлер, күп сөйләгән алдар ○ 15925 +БӨЛМӘК (1) ■ Байга бөлмәк әҗәл, фәкыйрьгә үлмәк әҗәл ○ 7205 +БӨЛМӘС (2) ■ Бер бөлгән ике бөлмәс ○ 7318 ● 16626 +БӨЛСӘ (1) ■ Кеше, баеса, үзеннән күрер, бөлсә - колыннан күрер ○ 5822 +БӨЛҮГӘ (1) ■ Ике күчү бер бөлүгә тора ○ 6760 +БӨЛҮЕ (1) ■ Берәүнең бөлүе - икенченең көлүе ○ 7325 +БӨРЕР (1) ■ Авызы зур бөрер, күзе зур сөрер ○ 10532 +БӨРЕСЕНӘ (1) ■ Гөл булса, гөлгә куан, гөле булмаса, бөресенә куан ○ 1267 +БӨРЕШӘ (1) ■ Тавык симерсә, арты бөрешә ○ 4317 +БӨРЕШМӘ (1) ■ Бай булдым дип кабарма, ярлы булдым дип бөрешмә ○ 7162 +БӨРЕШМӘС (1) ■ Береккән бөрешмәс ○ 4880 +БӨРКӘНЕР (1) ■ Шикле шикләнер, чикмәнен бөркәнер ○ 11310 +БӨРКӘНҮДӘ (1) ■ Яңгырдан соң кием бөркәнүдә файда юк ○ 1170 +БӨРКЕТ (11) ■ Көчсез кошның оясы бөркет янында булыр ○ 3865 ● 3917; 3918 (2); 3919-3921; +3924; 4006; 5563; 13149 +БӨРКЕТКӘ (1) ■ Тургай котырса бөркеткә чабар, эт котырса иясен кабар �� 4156 +БӨРКЕТНЕҢ (2) ■ Бөркетнең канаты очканда ныгый ○ 3922 ● 3923 +БӨРМӘ (1) ■ Иске чалбарга яңа бөрмә ○ 8960 +БӨРТЕГЕ (1) ■ Энҗе бөртеге зур булмый ○ 319 +БӨРТЕК (7) ■ Тавык берәр бөртек чүпләп тә тук тора ○ 4304 ● 5952; 7484; 8456; 8767; 9494; 10306 +БӨРТЕКЛӘП (1) ■ Мал бөртекләп җыела ○ 7380 +БӨРТЕКЛЕ (1) ■ Тугыз бөртекле генә булса да, тун булсын ○ 8923 +БӨТЕН (53) ■ Сынык бөтен булмас ○ 614 ● 1722; 1805; 2143; 2197; 3005; 3087; 3153; 4092; 4191; +4303; 4405; 4582; 4726; 4746; 4897; 5168; 5264; 5614; 6076; 6355; 6966; 7772; 7905; 8492; 8716; +8939; 8991; 9028; 9200; 9640; 9779; 9814 (2); 10187; 10267; 10894; 10912; 11231; 12461; 12549; +12952; 13628; 13819; 13962; 14593; 14651; 15194; 15258; 15542; 15987; 16350; 16551 +БӨТЕНЕГЕЗ (1) ■ Бөтенегез бердәй - иләнмәгән күндәй ○ 2429 +БӨТЕНЛӘЙ (4) ■ Атлы атын мактар, юләр хатынын мактар, бөтенләй юләр үзен мактар ○ 11498 +● 14858; 15211; 15819 +БӨТЕРӘЛӘР (1) ■ Ирләр белгәнен мыек очына бөтерәләр ○ 13531 +БӨТЕРЕП (1) ■ Мыек бөтереп кенә тамак туймый ○ 10296 +БӨЯНЕ (1) ■ Бөяне су иясе ашый ○ 16725 +БӨЯСЕ (1) ■ Сүзнең иясе юк, диңгезнең бөясе юк ○ 16047 +БРАТ (2) ■ Брат братның көтү көткәненә рад ○ 14563 ● 14564 +БРАТНЫҢ (2) ■ Брат братның көтү көткәненә рад ○ 14563 ● 14564 +БРИЛЛИАНТ (1) ■ Бриллиант кара таштан чыгар ○ 276 +БУ (39) ■ Бәкедән күпме бу чыкса да, казан булмас ○ 358 ● 779-781; 1848; 2278; 2617; 4692; +5164; 5561; 5779; 5990; 6385 (2); 6717; 6887; 7319; 7785; 8258; 9039; 9511; 9640 (2); 10750; +12271; 12357; 13562 (2); 14013; 14180 (2); 14581; 14706; 14761; 15024; 15150 (2); 16264; 16450 +БУА (1) ■ Кырмыскалар да буа ера ала ○ 4797 +БУАЗ (4) ■ Буаз сыер богылда, кысыр сыер саламда ○ 3163 ● 4926; 13071; 14810 +БУАР (2) ■ Көтүгә ияләшкән бүре бөтен көтүне буар ○ 2197 ● 14068 +БУАРСЫҢ (1) ■ Бер килен алсаң - билеңне бер җирдән, ике килен алсаң - ике җирдән, өч килен +алсаң - өч җирдән буарсың ○ 13344 +БУАСЫ (1) ■ Буасы булса, балыгы булыр ○ 357 +БУГАЗ (1) ■ Бугазга бугаз килү ○ 10350 +БУГАЗГА (2) ■ Ни бугазга, ни хуразга ○ 4390 ● 10350 +БУГАЗЛЫ (1) ■ Тәртә бугазлы, салам сыйраклы ○ 10364 +БУГАЗЫН (1) ■ Юләрнең теле үз бугазын кисәрлек озын булыр ○ 11736 +БУГАЗЫНА (2) ■ Елан бугазына кергән кире чыкмас ○ 4592 ● 10351 +БУГАЙ (3) ■ Ала карга көз көне бер авыл җир очып бара икән дә, "ерак киттем бугай" дип, кире +әйләнеп кайта, ди ○ 3933 ● 15809; 16269 +"БУГАЙ"НЫ (1) ■ "Бугай"ны күпер башында кура белән чәнечкәннәр ○ 15810 +БУЕ (36) ■ Кешегә кое казысаң, үзең буе казы ○ 397 ● 581 (2); 582 (2); 1678; 1888; 2079; 2295; +3303; 3353; 4565; 5707; 6901; 8048; 9148; 10549; 10748; 10843; 10849; 11548; 11638; 11695; +11979; 12270; 12413; 12979; 13137; 13156; 13362; 14583; 15477; 15615; 15688; 15711; 16764 +БУЕБЫЗ (1) ■ Атыбыз - ирле, буебыз - ярлы ○ 13911 +буем → акылым-буем +БУЕН (6) ■ Заман сиңа буен куймас, син заманга буең куй ○ 807 ● 4160; 8666; 13958; 15094 (2) +БУЕНА (3) ■ Һәркем үз буена карап тун печә ○ 8948 ● 15995 (2) +БУЕНДА (2) ■ Юл буенда үскән орлык өлгерми ○ 1469 ● 4565 +БУЕННАН (3) ■ Кәҗә: "Бакча буеннан үтмәсәм, тамагым туймый", - дип әйтә, ди ○ 3022 +● 4670; 11683 +БУЕНЧА (2) ■ Чуртан кушуы буенча ○ 4547 ● 13434 +БУЕҢ (3) ■ Заман сиңа буен куймас, син заманга буең куй ○ 807 ● 10752; 10810 +БУЕҢА (2) ■ Буеңа карап кием кис ○ 8673 ● 9860 +БУЕ-СЫНЫ (1) ■ Буе-сыны килбәтсез, сөйләр сүзе хикмәтсез ○ 10826 +БУЙ (13) ■ Таныган җирдә буй сыйлы, танымаган җирдә тун сыйлы ○ 5478 ● 8695; 8946; 8992; +10753-10756; 10768; 10836; 11408; 11549; 13979 +БУЙГА (6) ■ Аркылы яткан агачны буйга алып салмый ○ 1976 ● 8014; 8936; 11424; 11576; 11749 +БУЙДА (1) ■ Коры буйда хикмәт юк ○ 10769 +БУЙДАГЫ (1) ■ Бөләр йортның буйдагы баш булыр ○ 13148 +БУЙДАК (3) ■ Буйдак, утызга хәтле үзе өйләнмәсә, утыздан соң куркып өйләнмәс ○ 13139 +● 13176; 13219 +БУЙДАККА (1) ■ Буйдакка төш җиткәч акыл керер, төштән соң чыгып китәр ○ 13140 +БУЙДАКНЫҢ (4) ■ Буйдакның гакылы ике күз ○ 13141 ● 13142-13144 +БУЙДАН (1) ■ Файдасыз буйдан файдалы бүрәнә артык ○ 10811 +БУЙЛАМЫЙЛАР (1) ■ Буй белән су буйламыйлар ○ 10753 +БУЙСЫНА (2) ■ Күндәм ат чыбыркы күләгәсенә буйсына ○ 2670 ● 11608 +БУЙСЫНДЫРЫР (2) ■ Явызлар куркытып буйсындырыр, изгеләр оялтып буйсындырыр +○ 12201 (2) +БУЙСЫНЫР (1) ■ Аз күпкә буйсыныр ○ 546 +БУЙЫЙ (1) ■ Гайбәт күмер кебек: көйдермәсә дә буйый ○ 15822 +БУКЕТ (1) ■ Сүз - чәчәк, мәкаль - букет ○ 16405 +БУКЧА (2) ■ Акчаң булса бер букча, җан тынычлыгы юк ла ○ 7726 ● 7817 +БУКЧАСЫ (1) ■ Акчасы булса, букчасы булыр ○ 7717 +БУЛ (106) ■ Заманың төлке булса, син тазы бул ○ 822 ● 882; 1006; 1256; 2205 (2); 2368; 2910; +2932; 3573; 4370; 4379; 4892; 5010; 5085; 5086; 5128; 5169; 5170; 5233 (2); 5247; 5327 (2); +5411; 5679; 5748 (2); 5782; 5810; 5823; 5977; 6417 (4); 6488; 6906; 6926 (2); 6967; 6985; +7284; 7401; 7449; 7458; 7518; 7602; 7813 (2); 8121; 8367 (4); 9114 (2); 9336 (2); 10092 (2); +10093 (2); 10204 (2); 11076; 11159; 11198; 11242; 11320; 11399; 11589; 11612; 11618; 11824; +12150; 12183 (2); 12212; 12295; 12301; 12331; 12425; 12839; 12841; 12846 (2); 12848 (2); +12986; 13639 (2); 13712; 13886; 14164 (2); 14165 (2); 14264; 15072; 15082; 15362; 15820; +16078 (2); 16412 +БУЛА (373 | 2) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 27 (2), :1, :2; 31; 69; 136 (2); 191; 352; 378; +396; 471 (2); 547 (2); 685 (2); 760; 797; 917; 943; 955; 960; 979; 993; 999; 1022; 1072; 1085; 1131; +1154; 1206; 1291; 1324; 1326; 1380; 1428; 1451; 1473; 1487; 1553 (2); 1616; 1691; 1702; 1703; +1742; 1785; 1786; 1922; 2083; 2084; 2149; 2615; 2651; 2724; 2852; 2859 (2); 2868; 2926; 2967; +3023; 3054; 3106 (2); 3120; 3169; 3175; 3223; 3243 (2); 3273; 3310; 3472 (2); 3490; 3494; 3722; +3767; 3811; 3814; 3887; 3944; 3958; 4049; 4057; 4162; 4185; 4300; 4346 (2); 4369; 4423; 4494; +4505; 4515; 4581; 4583; 4762; 4781; 4802; 4831; 4870; 4909; 4927; 5129; 5161; 5189; 5231; 5293; +5378; 5386; 5916; 5940; 5953; 5985; 6045; 6081; 6115; 6120; 6136; 6138; 6191; 6247; 6261; 6312; +6378; 6499; 6601; 6682; 6690; 6732; 6924; 6929; 6996; 7073; 7091; 7132; 7170; 7175; 7222; 7234; +7236; 7278; 7282; 7345; 7351; 7406; 7479; 7514; 7664; 7697; 7719; 7791; 7798 (2); 7860 (2); +7936; 7942; 7976; 8059; 8105; 8145; 8199; 8298; 8300; 8303; 8321; 8411; 8455 (2); 8479 (2); +8485; 8487 (2); 8494; 8533; 8591 (2); 8612; 8633; 8679; 8681; 8684; 8692 (2); 8726; 8797; 8874; +8877; 9050; 9102; 9109; 9137; 9159; 9180; 9197; 9205; 9218; 9266; 9273; 9310; 9312; 9335; +9337; 9351; 9387; 9476; 9673; 9707; 9715; 9821; 9858; 9883; 9909; 9925; 9943; 9994; 10001; +10070; 10084; 10109; 10153; 10161; 10195; 10243; 10262; 10282 (2); 10306; 10315; 10552 (2); +10571; 10584; 10764; 10765; 10792; 11044; 11057; 11098; 11123; 11160 (2); 11169; 11236; 11254; +11266; 11300; 11302; 11315; 11342; 11356; 11458; 11523; 11564 (2); 11588; 11605; 11733; 11748; +11754; 11827; 11926; 11962; 12199; 12259; 12285; 12324; 12398; 12424; 12462; 12482; 12519; +12559; 12582; 12588; 12628; 12672; 12685; 12693; 12707; 12751; 12779; 12817 (2); 12866 (2); +12890; 12964; 12969; 13009 (2); 13010; 13016 (2); 13095 (2); 13134 (3); 13157 (2); 13199; 13273; +13283; 13293; 13326; 13360; 13365; 13366; 13374; 13376; 13470; 13495; 13610 (2); 13660; +13702; 13706; 13801; 13807; 13836; 13837; 13856; 14000; 14044; 14095; 14193; 14254; 14291; +14350; 14394; 14444; 14472; 14628; 14648; 14857; 14973; 15039; 15183 (2); 15238; 15288; +15294; 15399; 15490; 15883; 15904; 15929; 15978; 16028; 16044; 16054; 16127; 16180; 16227; +16236 (2); 16339 (2); 16562; 16597; 16729; 16931; 16942; 16982; 17019; 17074; 17079 +БУЛАДЫР (1) ■ Кара - матур булмаса да, матур - кара буладыр ○ 583 +БУЛАЛАР (3) ■ Кызлар кыланчык булалар ○ 13005 ● 13229; 13916 +БУЛАЛМЫЙ (2) ■ Бака, күпме өрелсә дә, үгез булалмый ○ 4569 ● 12236 +БУЛАЛМЫЙСЫҢ (1) ■ Кеше илендә иш булалмыйсың ○ 5009 +БУЛАМ (1) ■ Сәүдәгәр булам дисәң, көтәргә алып бурычка сат ○ 7967 +БУЛАМЫНИ (1) ■ Артында йөз эт һауламаган бүре бүре буламыни? ○ 2120 +БУЛАСЫ (12) ■ Бодай буласы җиргә борай булып калган ○ 1579 ● 1806; 5310; 8036; 11606 (2); +12894 (2); 12914 (2); 13301; 14085 +БУЛАСЫН (1) ■ Кырмыска кайчан яңгыр буласын белеп эш итә ○ 4788 +БУЛАСЫНЫҢ (1) ■ Бәхетле буласының теле татлы ○ 15478 +БУЛАСЫҢ (7) ■ Илгә кушылсаң - ир буласың, илдән аерылсаң - хур буласың ○ 4961 (2) ● 5117; +6806; 9826; 10592; 12841 +БУЛАТ (3) ■ Булат булатны тишми ○ 277 ● 9886; 9887 +БУЛАТНЫ (1) ■ Булат булатны тишми ○ 277 +БУЛАЧАК (1) ■ Алда булачак туй өчен хәзердән биеп торма ○ 13259 +БУЛАЧАККА (1) ■ Булачакка килгәндә боламыкка теш сына ○ 14807 +БУЛГАЛЫЙ (1) ■ Таза алмагачта да черек алма булгалый ○ 1815 +БУЛГАН (99) ■ Кич караңгы булган саен, йолдыз яктырак була ○ 31 ● 411; 459 (2); 903 (2); 953; +1251; 1304; 1326; 1357 (2); 1362; 1653; 1781; 1998; 3910; 4228; 4388; 4589; 5048 (2); 5212; +5256; 5454; 6451; 6452; 7472 (2); 7588; 7596 (2); 7625 (2); 7626 (4); 8016; 8033 (2); 8036; 8980; +9081; 10342; 10736; 11081; 11147; 11283; 11449; 11458; 11495 (4); 11744; 11790 (2); 11794; +11873; 11986; 12005 (2); 12056; 12068; 12491; 12676; 12709; 12842; 12920; 12921; 13067; +13080; 13455; 13471; 13578 (2); 13592; 13642; 13682; 13718; 13928; 14111; 14402 (2); 15293; +15333; 15476; 15578 (2); 15594; 15899; 16094; 16531; 16998 (2); 17055; 17087 (2) +БУЛГАН-БУЛГАН (1) ■ Булган-булган ботка булсын ○ 9455 +БУЛГАНГА (5) ■ Үзең сарык булгач, көтүчең Сарбай булганга үпкәләмә ○ 3121 ● 4864; 5355; +7891; 8150 +БУЛГАНДА (12 | 1) ■ Ат яхшы булганда юл кыска булыр ○ 2533 ● 3561; 3711; 4927; 5320; 7161; +7634:1; 7643; 9019; 10346; 12271; 13993; 14912 +БУЛГАННАН (3) ■ Кырык ел тавык булганнан бер көн әтәч булганың артык ○ 4372 ● 7644; 11873 +БУЛГАННЫ (4) ■ Өстә булганны аста көт ○ 716 ● 7251; 12236; 15609 +БУЛГАННЫҢ (2) ■ Дөясе булганның капка башы биек булыр ○ 2923 ● 10262 +БУЛГАНСЫҢ (1) ■ Суккан көлтә булгансың ○ 1502 +БУЛГАНЧЫ (73 | 1) ■ Бәләкәйнең зуры булганчы, зурның бәләкәе булу яхшы ○ 566 ● 620; 1256; +2205; 2308; 2368; 2489; 2736; 2816; 2852; 2910; 3258; 3270; 3573; 3811; 4498; 4510; 4892; +5010; 5085; 5086; 5125; 5169; 5170; 5241; 5247; 5296; 5452; 5782; 5823; 5977; 6123; 6985; +7057; 7283; 7284; 7401; 7458; 7602; 7902; 7939; 8121; 8915; 10292; 10810; 10812; 11076; 11159; +11164; 11296; 11320; 11560; 11589; 11695; 12150; 12183 (2); 12189; 12212; 12295; 12301; 12843; +13137; 13571; 13886; 13899; 14136, :1; 14624; 14626; 14686; 14931; 15072; 15081 +БУЛГАНЫ (3) ■ Кара кешенең хан булганы - ходай булганы ○ 5818 (2) ● 13480 +БУЛГАНЫМ (1) ■ Синең бар булганың - минем юк булганым ○ 7647 +БУЛГАНЫН (3) ■ Кыш булганын колагы туңганнан белгән ○ 1041 ● 3170; 12819 +БУЛГАНЫҢ (3) ■ Кырык ел тавык булганнан бер көн әтәч булганың артык ○ 4372 ● 4498; 7647 +БУЛГАЧ (29 | 3) ■ Тау булгач, чокыры булыр ○ 156 ● 994; 1199; 1956:2; 2939; 3121; 4007; 4080:1; +4083; 4581; 5754; 6918; 7985; 8140; 8839; 9387; 9553:2; 9962; 10012; 10266; 10717; 13093; +13098; 13134; 13350; 13593 (2); 13953 (2); 14449; 14722; 16899 +БУЛГАЧТЫН (1) ■ Кода-кодагый булганчы бик эзләш тә бик сораш, кода-кодагый булгачтын, +хәлең булса бик сыйлаш ○ 14626 +БУЛДЫ (33) ■ Ослан тавы хәтле тау җиңел булды, бер уч туфрак авыр булды ○ 233 (2) ● 519; +527; 625; 647; 965; 1517 (2); 5068 (2); 6894; 7125; 7530; 7900; 7983 (2); 8879; 9030; 9459; +10475; 10521; 11032 (3); 13246; 13250 (2); 13433; 14054; 14172; 14594 (2) +БУЛДЫКЛЫ (1) ■ Булдыклы кеше таштан икмәк чыгарыр ○ 6453 +БУЛДЫКСЫЗ (2) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 ● 13456 +БУЛДЫКСЫЗГА (1) ■ Тырышка эшең төшсә - "хуп" дияр, булдыксызга йомышың төшсә "юк" дияр ○ 6506 +БУЛДЫКСЫЗДАН (1) ■ Булдыксыздан һөнәр чыкмас, күңелсездән көлке чыкмас ○ 6454 +БУЛДЫКСЫЗНЫ (1) ■ Булдыксызны агач башында эт кабар ○ 6455 +БУЛДЫКСЫЗНЫҢ (1) ■ Ямьсезнең көзгесе начар, булдыксызның коралы начар ○ 10713 +БУЛДЫКСЫЗЫ (2) ■ Бурның булдыксызы кәҗә урлый, ирнең булдыксызы кыз урлый ○ 13145 (2) +БУЛДЫМ (12) ■ Эт булдым, койрык кына кирәк ○ 3790 ● 7162 (2); 8992 (2); 9536 (2); 9867; +13337; 13780; 14619 (2) +БУЛДЫМЫ (1) ■ Ләкләк тә булдымы кош: яз килер дә кыш китәр ○ 4069 +БУЛДЫҢ (9) ■ Муенга тагылган таш булдың ○ 231 ● 5704; 5754; 7099; 12470 (2); 13255 (2); 15356 +БУЛДЫҢМЫ (1) ■ Паңгы булдыңмы - кер кызауга ○ 1296 +БУЛДЫРА (5) ■ Тимер балта булдыра алмаганны кайчакта юкә чөй булдыра ○ 1942 (2) ● 6557; +6619; 13759 +БУЛДЫРГАН (1) ■ Шайтан булдыра алмаганны хатын булдырган ○ 13759 +БУЛДЫРМАУ (1) ■ Янгынны сүндергәнче булдырмау яхшырак ○ 8542 +БУЛДЫРМЫЙ (1) ■ Бакча булдырмый алма булмас ○ 1802 +БУЛДЫРУ (1) ■ Олылык зур эшләр булдыру белән генә табыла ○ 11255 +БУЛМА (51) ■ Тауга карап, тау булма ○ 160 ● 694 (2); 796; 882; 1669; 2206; 3574; 5052 (2); 5338; +5411; 5511; 5679; 5810; 6906; 6914; 6953; 6959 (2); 9278; 9355 (2); 9414 (2); 11198; 11242; +11612; 11618; 11739 (2); 11852; 12184; 12331; 12839; 12863 (2); 14041; 14568 (2); 14573 (2); +14912; 15057; 15820; 16071; 16412; 16471 (2); 16683 (2) +БУЛМАВЫ (1) ■ Булганнан булмавы артык ○ 7644 +БУЛМАГАЕ (1) ■ Үгез булмагае черт булсын, савып эчәргә сөт булсын ○ 3301 +БУЛМАГАН (23) ■ Диңгездә булмаган - куркыныч күрмәгән ○ 368 ● 1557 (2); 3288; 3352; 3577; +5762; 6057; 6193; 6451; 7815; 8946; 11147; 11175; 11268; 11302; 12469; 13067; 13266; 14323; +14590; 15476; 16679 +БУЛМАГАНГА (2) ■ Булмаганга булышма ○ 6456 ● 10010 +БУЛМАГАНДА (5 | 1) ■ Ат булмаганда ишәк тә ярый ○ 2948 ● 6317 (2); 7634:1; 7643; 16298 +БУЛМАГАННЫҢ (4) ■ Кырда эзе булмаганның ашъяулыкта күзе булмас ○ 1421 ● 6457; 9123; +БУЛМАГАНЧЫ (1) ■ Һич булмаганчы кич булсын ○ 1023 +БУЛМАГАЧ (1) ■ Булмагач булмый икән базарда төче күмәч ○ 9196 +БУЛМАГЫ (2) ■ Яшьнең олы булмагы - сүзеннән, олының кече булмагы - үзеннән ○ 15131 (2) +БУЛМАДЫ (2) ■ Чакырып сыйлап булмады, тотып кыйнап булмады ○ 10226 (2) +БУЛМАК (2) ■ Галим булмак җиңелдер, әдәм булмак читендер ○ 11115 (2) +БУЛМАС (418) ■ Бер күктә ике ай булмас ○ 26 ● 128; 141; 157; 188; 189; 194 (2); 203; 206; 213 (2); +255; 266; 267 (2); 270; 286; 290; 293; 326; 358; 437; 495; 571; 578; 579 (2); 591 (2); 613; 614; +639 (2); 691; 769; 773; 897; 949; 1080; 1276; 1289; 1300; 1313 (2); 1336; 1382; 1421; 1431; 1490; +1522 (2); 1538 (2); 1567; 1606; 1625; 1676; 1694; 1709 (2); 1723; 1732 (2); 1757 (2); 1802; 1853; +1858; 1859; 1894 (2); 1897; 1918; 1949; 1968 (2); 1975; 2037; 2072; 2073; 2090; 2133; 2135; 2152; +2155; 2162; 2170; 2348; 2358 (2); 2369; 2473; 2492; 2683; 2717; 2800; 2819; 2838; 2855; 2866 (2); +2904; 2917; 2962; 2964 (2); 2984; 3058; 3161; 3241; 3268; 3412; 3436; 3571; 3658; 3723; 3912; +3968; 3974; 3975; 4077; 4082; 4218; 4237; 4245; 4275; 4308; 4495; 4524; 4602; 4715 (2); 4811; +4873; 4905 (2); 4906 (2); 4911; 4915 (2); 4921 (2); 5012; 5049 (2); 5061 (2); 5095 (2); 5150 (2); +5237 (2); 5291 (3); 5431 (2); 5434 (2); 5460; 5506; 5549 (2); 5724; 5725 (2); 5729 (2); 5750; +5768 (2); 5792 (2); 5803 (2); 5805; 5807 (2); 5834 (2); 5839; 5841; 5846 (2); 5847 (4); 5906; 5908; +5909 (2); 5932; 5957; 5964 (2); 5965 (2); 5981 (2); 6110; 6112; 6358; 6369; 6411 (2); 6419 (2); +6461; 6488; 6513; 6616 (2); 6633 (2); 6668 (2); 6706; 6809 (2); 7004; 7085; 7195 (2); 7330; 7506; +7601 (2); 7736 (2); 7829 (2); 7858 (2); 7865; 8100 (2); 8170; 8243; 8257; 8270; 8286; 8304; +8331; 8496; 8527; 8600; 8628; 8668; 8706; 8721 (2); 8778 (2); 8859; 8862; 8882; 8890 (2); 8946; +8982; 9032 (2); 9074; 9123; 9151; 9272; 9300; 9688; 9698; 9710; 9760; 9804; 9838; 9937; 10002; +10081; 10112 (2); 10249; 10659 (2); 10714 (2); 11209; 11284; 11321 (2); 11518; 11563; 11673 (2); +11734 (2); 11743; 11744; 11842; 12033; 12061; 12103 (2); 12126; 12129 (2); 12131 (2); 12172 (2); +12181 (2); 12284 (2); 12304 (2); 12388 (2); 12492; 12500 (2); 12501; 12593; 12603; 12646; 12692; +12787 (2); 12844; 12892; 12893 (2); 12968 (2); 13087 (2); 13144; 13154; 13221; 13302; 13363 (2); +13364; 13421 (2); 13472; 13499 (2); 13523; 13565; 13573 (2); 13632; 13633 (2); 13674 (2); 13714; +13748; 13835 (2); 13940; 13972; 14014; 14024; 14038 (2); 14050; 14068; 14168 (2); 14210 (2); +14253; 14272; 14381; 14383 (2); 14482 (2); 14528 (2); 14655 (2); 14874 (2); 14904 (2); 15025; +15026; 15028 (2); 15157; 15216 (2); 15303; 15416; 15505 (2); 15514 (2); 15781; 15908; 15934; +16046; 16138; 16268 (2); 16588; 16596; 16679; 16757; 16821; 16921; 16924; 16959 (2) +булмас → булыр-булмас +БУЛМАСА (75 | 1) ■ Болагы булмаса, үзән дә кибә ○ 353 ● 471; 550; 583; 1178; 1267; 1795; 1886; +2327; 2490; 3061; 3131; 3927:1; 4896; 5255; 5681; 5790; 6411; 6568; 6635; 7029; 7037; 7364; +7410; 7485; 7589; 7645; 7725; 8170; 8201; 8631; 9318; 9698; 9724; 10164; 10259; 10274; 10554; +10618; 10644; 10658; 11060; 11220; 11273; 11343; 11361; 11409; 11625; 11665; 12647; 13007; +13265; 13538; 13657; 14005; 14089; 14107; 14171; 14504; 14510; 14798; 14840; 15065; 15203; +15399; 15491; 15512; 15659; 15705; 15706; 15908; 16160; 16211; 16320; 16331; 16476 +БУЛМАСАҢ (7) ■ Сарык булмасаң, бүре дә ашый алмас ○ 3107 ● 8234; 8352; 13222; 14354; +16248; 16471 +булмаска → булыр-булмаска +БУЛМАСНЫ (3) ■ Булмасны эт тә кумас ○ 3470 ● 6458; 16252 +булмасныкы → булыр-булмасныкы +БУЛМАССЫҢ (11) ■ Тауга карап, тау булмассың, түмгәккә карап, уба булмассың ○ 161 (2) +● 337; 1660; 6072; 8352; 9612; 13804 (2); 14729; 16154 +БУЛМАССЫҢМЫ (1) ■ Аша, аша! - булмассыңмы алаша ○ 9761 +БУЛМАСТАЙ (2) ■ Булырдай кечкенәдән "мин баш" дияр, булмастай үлгәнче "мин яшь" дияр +○ 6462 ● 15027 +БУЛМАСТАЙГА (1) ■ Булмастайга төмсенмә дә, көрсенмә дә ○ 6051 +БУЛМАСТАЙНЫ (1) ■ Булмастайны балга буясаң да эт яламас ○ 6459 +БУЛМАСТАЙНЫҢ (3) ■ Булырдайның - сүзеннән, булмастайның - күзеннән ○ 6463 ● 15025; +БУЛМАСЫН (21) ■ Әтәч синнән зирәк булмасын, син әтәчтән зирәк бул ○ 4379 ● 5815; 7129; +7174; 7204; 8082; 8168; 8201; 9800; 9962; 10063; 10979; 11337; 11548; 11704; 12164; 12243; +12656; 13438; 14232; 15437 +БУЛМАСЫНА (1) ■ Җитмәсенә җиң булдым, булмасына буй булдым ○ 8992 +БУЛМАУ (1) ■ Гафу үтенүгә караганда гаебең булмау яхшы ○ 12493 +БУЛМЫЙ (346 | 9) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 ● 21; 40; 80; +296; 319; 338; 351; 372; 408; 412; 416; 452; 561; 609; 616; 634; 767; 770; 797; 817; 818; 843 (2); +847; 895; 924 (2); 935 (2); 1012; 1021; 1022; 1097; 1139; 1143; 1144; 1157; 1181; 1258; 1269; +1450 (2); 1462:1; 1463; 1514 (2); 1538:1; 1560; 1601; 1690; 1696; 1734; 1831; 1883; 1903; 1965; +2091; 2181; 2211; 2225; 2235; 2266; 2325; 2353; 2514; 2522; 2592; 2666; 2882; 2899; 2921; 2981; +2986; 3031; 3032; 3171; 3186; 3315; 3547; 3561; 3621 (2); 3694; 3723:1; 3740; 3760; 3877; 3881; +4018 (2); 4061; 4211; 4374; 4454; 4482; 4589 (2); 4735; 4800; 5090; 5252; 5324; 5446; 5493 (2); +5510 (2); 5565; 5621; 5724; 5763; 5955; 6028; 6031 (2); 6033; 6081; 6127; 6182; 6214 (2); 6291; +6343; 6377; 6378; 6823 (2); 6856; 6931; 7008; 7023; 7045; 7081; 7338; 7371 (2); 7420; 7466; +7492 (2); 7549; 7563; 7587; 7719; 7777; 7780; 7864 (2); 7897; 7914; 7936; 7986; 8006 (2); 8011; +8021; 8159; 8175; 8199; 8268; 8325; 8333; 8401; 8402; 8505; 8508; 8601; 8605; 8622; 8668; +8679; 8719; 8724; 8767; 8769; 8773; 8876; 8886 (2); 8910; 9009; 9047; 9074; 9102; 9107; 9110; +9122 (2); 9142; 9161, :2; 9169 (2); 9196; 9198; 9200; 9216; 9236; 9238; 9260, :1, :2; 9261 (2); +9275; 9293; 9300; 9314 (2); 9352; 9481; 9632; 9745; 9821; 9882; 9897; 9989; 10010; 10018; +10148; 10239; 10250; 10300; 10377; 10551; 10565; 10570; 10643; 10660; 10675; 10704 (2); +10744 (2); 10899; 10910; 10923; 10958, :1; 11079; 11134; 11149:1; 11155; 11175; 11339; 11340; +11346; 11412; 11470; 11523; 11597; 11716; 11733; 11827; 11909; 11964; 12034; 12102 (2); 12177; +12275; 12410; 12462; 12522; 12611; 12634; 12670 (2); 12690; 12717; 12726; 12751; 12777; +12908 (2); 12979; 13085 (2); 13149 (2); 13181 (2); 13201; 13202; 13260 (2); 13265; 13277; 13303; +13394; 13553; 13683; 13711 (2); 13718; 13732; 13907; 14206 (2); 14207 (2); 14222; 14271; 14363; +14678 (2); 14705; 14716; 14738; 14777; 14796; 14801; 14817; 14851; 14866; 14877; 14878; +14884; 14891; 14925; 14930; 14964, :1; 15004; 15221; 15236; 15333; 15343; 15374; 15397; +15403; 15417; 15533; 15535; 15594; 15613; 15786; 15905; 16027; 16219; 16223; 16227; 16286; +16347; 16369 (2); 16467 (2); 16567; 16743 (2); 16778; 16842; 16876 +БУЛМЫЙДЫР (2) ■ Сыер сары булмыйдыр, дөя туры булмыйдыр ○ 3193 (2) +БУЛМЫЙЛАР (1) ■ Би булмый хан булмыйлар ○ 5763 +БУЛМЫЙСЫҢ (1) ■ Киң булсаң, ким булмыйсың ○ 589 +БУЛМЫЙЧА (5) ■ Тарчылык булмыйча, киңчелек булмый ○ 616 ● 858; 5446; 14004; 14222 +БУЛСА (658 | 11) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 ● 68; 85; +111 (2); 121; 154; 159; 208; 244; 268 (2); 280; 297; 348; 357; 378; 385; 400; 409; 490; 542 (2); 551; +562; 588; 611 (2); 617; 633; 638; 649; 673 (2); 693; 782; 821; 822; 933; 1063 (2); 1070; 1077; 1081 (2); +1094; 1146; 1160; 1177 (2); 1263; 1267; 1320; 1371; 1487; 1488; 1523; 1534; 1538; 1618; 1650; 1651; +1754; 1785; 1879:1, :1; 1891; 1910; 1916; 1944; 1965; 2014 (2); 2033 (2); 2129; 2144; 2202; 2313; +2331; 2351; 2364; 2375; 2378; 2395; 2397; 2407 (2); 2453; 2490; 2534; 2571 (4); 2591; 2592; 2598; +2603; 2615; 2617; 2743; 2761; 2763 (2); 2785; 2797; 2802; 2822; 2885; 2897; 2901; 2918; 2938; 2941; +2949; 3012; 3025; 3042; 3080 (2); 3165; 3166; 3270; 3335 (2); 3347; 3362 (2); 3367; 3374; 3381; +3434; 3469; 3487; 3566; 3576; 3585; 3615; 3645; 3684 (2); 3729; 3840:3; 3875; 3928; 3981; 4049; +4098; 4112; 4124; 4207; 4227:1, :1; 4247; 4295; 4524; 4529; 4616; 4623; 4652; 4681; 4712; 4715; +4745 (2); 4774; 4830; 4866; 4909; 4918; 4919; 4949; 4965; 4979; 5024; 5027; 5042; 5082; 5100; 5124; +5168; 5206; 5214-5217; 5221-5223; 5231; 5284; 5293; 5304; 5318; 5324; 5340-5343; 5559 (2); 5730; +5731; 5739; 5746; 5762; 5765; 5773; 5791 (2); 5811 (4); 5852; 5863 (2); 5864; 5881; 5886 (2); 5891; +5909 (2); 5928 (2); 5941; 5959; 5974 (2); 6038; 6089; 6090; 6189; 6195; 6199; 6247; 6248; 6260; +6312; 6325 (2); 6340; 6359; 6389; 6526; 6635; 6667; 6736-6738; 6791; 6814; 6829; 6894; 6929; 69506952; 6954; 6969; 7045; 7126-7128; 7146; 7170; 7214; 7262; 7265; 7298; 7303; 7351; 7362; 7410; +7411 (2); 7466; 7469; 7490; 7492 (2); 7501; 7511; 7587; 7589; 7590; 7595; 7598; 7608; 7645; 7666; +7717; 7726-7728; 7737; 7746; 7775; 7791; 7868 (2); 7892; 7932 (2); 7944; 7954; 8048; 8082; 8084; +8090; 8105; 8253; 8269; 8278; 8280; 8285; 8297; 8300; 8316; 8363; 8372; 8423; 8453; 8465; 8482; +8591 (2); 8632; 8710; 8713; 8761; 8774; 8785; 8811; 8814; 8923; 8995; 9029; 9031; 9101; 9127; 9167; +9189; 9190; 9197; 9208; 9218; 9261 (2); 9284; 9297; 9314 (2); 9363; 9369; 9380; 9382; 9427; 9476; +9508; 9588; 9695; 9724; 9746; 9841 (2); 9890; 9906; 9913; 9916; 9949; 9954; 9977; 9979; 10003; +10052; 10097; 10124; 10151; 10175; 10242 (2); 10247; 10263; 10293; 10401; 10405; 10415; 10430; +10534; 10538; 10540; 10571; 10668; 10700; 10739; 10762; 10883; 10949-10951; 10960; 10979; +11043; 11101; 11102; 11122; 11123; 11130 (2); 11160 (2); 11208; 11215; 11216; 11221; 11224; +11230-11232; 11234; 11236; 11284; 11297; 11317; 11322; 11337; 11351; 11352 (2); 11353; 11398; +11410; 11489; 11490; 11704; 11716; 11763; 11770; 11918; 12074; 12235; 12259; 12409, :1; 12414; +12438; 12441 (2); 12583; 12603; 12673; 12688; 12693; 12694 (2); 12727; 12747; 12794; 12840; +12843 (2); 12844; 12886; 12890; 12893 (2); 12919; 12934 (2); 12954 (2); 13035 (2); 13057 (2), +:1 (2), :2 (2); 13079 (2); 13095 (2); 13215; 13242; 13273; 13283; 13375 (2); 13409; 13413; 13438; +13445 (2); 13523; 13532; 13554 (2); 13580 (2); 13590; 13609 (2); 13610 (2); 13611 (2); 13612; +13613 (3); 13645 (2); 13679, :1; 13749; 13750 (2); 13751 (2); 13752; 13753; 13764 (2); 13791 (2); +13807; 13809 (2); 13833; 13836; 13837; 13841; 13850 (2); 13855; 13856; 13864 (2); 13870; 13887; +13892; 13956; 14005; 14007; 14017 (2); 14090; 14161 (2); 14163; 14171; 14221; 14233 (2); 14253; +14254; 14291; 14311; 14325 (2); 14331; 14332; 14336; 14350; 14361; 14363; 14364; 14393; 14394; +14435; 14437; 14440; 14472; 14500; 14520; 14543 (2); 14552 (2); 14554 (2); 14562 (2); 14569 (2); +14570 (2); 14572; 14575 (2); 14585; 14606; 14626; 14635; 14637 (2); 14675; 14677; 14728; +14824 (2); 14841; 14909; 14917; 14926-14928; 14955 (2); 15080 (2); 15110; 15116; 15142; 15198; +15202; 15223; 15308 (2); 15341; 15374; 15490; 15541; 15542; 15550; 15602-15604; 15709; 15726; +15781; 15825; 15897; 15974; 15975; 15977; 16004; 16033; 16044; 16057; 16080 (2); 16129 (2); +16186; 16211; 16240; 16263; 16393; 16399; 16573; 16766; 16774; 16818; 16824; 16912; 16922; +16988; 17000; 17007; 17010; 17024; 17026; 17056; 17067 +БУЛСАЕ (1) ■ Комагай күктә ярты ай күргәч: "Түгәрәк калач булсае", - дигән ○ 9662 +БУЛСАМ (2) ■ Март: "Хут урынында булсам, сыерның мөгезен сындырыр идем", - дип әйтә, +ди ○ 920 ● 14585 +БУЛСАМЧЫ (1) ■ Байның килене булганчы, ярлы кызы булсамчы ○ 7283 +БУЛСАҢ (125 | 12) ■ Кече булсаң - зур булырсың, зур булсаң - хур булырсың ○ 585 (2) ● 589; +1605; 2321; 2931; 3122; 3568; 3570, :1; 3773; 4097; 4370; 4590; 4879; 4912 (2); 4957; 5117; 5295; +5338; 5358; 5468; 5744 (2); 5748; 5885; 6960; 6964 (2); 6970; 6971 (2); 6972 (2); 6973 (2); 6977; +7155 (2), :1, :2 (2); 7163 (2); 7164 (2); 7448 (2); 7449-7451; 7544 (2); 7545 (2); 7630 (2); 7813:1; +7969; 8110; 9114 (2); 9537 (2); 10092; 10093 (2); 10466; 10645; 11082; 11083 (2); 11480; 11502; +11612; 11930 (2); 11950; 11965 (2); 11990; 12166 (3), :1 (3), :2 (2), :3 (2); 12185 (2); 12211 (2); +12311 (2); 12312 (2); 12314 (2); 12315 (2); 12316; 12395 (2); 12452; 12458; 12845-12848; 12985; +12986; 13093; 13243; 13639 (2); 13712; 14264; 14334; 14475 (2); 14542; 14597 (2); 14604; 15082; +15119; 15294; 15320 (2); 15364; 15610; 16337; 17018 +БУЛСАҢЧЫ (1) ■ Юаш әдәм булганчы юкка чыккан булсаңчы ○ 12189 +БУЛСАЧЫ (3) ■ Җир түгәрәк булганчы ил түгәрәк булсачы ○ 5125 ● 8647; 14136 +БУЛСЫН (254 | 5) ■ Туфракка ябышсаң, туфрагың алтын булсын; ташка ябышсаң, ташың көмеш +булсын ○ 190 (2) ● 222; 460; 543 (2); 550; 551; 605; 620; 669; 670 (2); 933; 1023; 1172 (2); 1493; +1523; 1524; 1546; 1575; 1661:1; 1701; 2052; 2143 (2); 2396 (2); 2614 (2); 2733; 2788 (2); 2931; +3080 (2); 3139; 3301 (2); 3302 (2); 3568; 3578; 3697; 3934; 3935; 4560; 4593 (2); 4896; 4920 (2); +5124; 5214; 5215; 5224; 5241; 5255; 5296; 5343; 5359 (2); 5426; 5427 (2); 5429; 5452; 5482 (2); +5559 (2); 5628; 6123; 6128; 6317 (2); 6318; 6693; 6738; 6747; 6791; 6849; 6850; 6937; 6969; 6977; +7030 (2); 7057; 7129; 7131; 7178; 7202; 7333; 7364; 7519 (2); 7589; 7598; 7806; 7813, :1; 7850; +7878; 7888 (2); 7900; 7902 (2); 7939; 7953 (2); 7954; 8082; 8168; 8234; 8278; 8285; 8288 (2); 8292; +8350 (2); 8535; 8814; 8837; 8888 (2); 8915; 8923; 8999; 9097 (2); 9194; 9284; 9455; 9641; 9685; +10063; 10064; 10079 (2); 10164; 10194 (2); 10265; 10269; 10292; 10315; 10457; 10700; 10810; +10903; 10970; 10979; 11060; 11071 (2); 11101; 11102; 11122; 11164; 11233; 11296; 11297; 11317; +11398; 11548; 11560; 11630; 11653; 11695; 11994; 12000:5; 12145; 12235; 12409, :1; 12425; 12529; +12766; 12783; 12843 (3); 12880; 12886; 13071 (2); 13079 (2); 13206; 13217; 13332 (2); 13338; +13359 (2); 13453 (3); 13473 (2); 13525 (2); 13533 (2); 13554 (2); 13571; 13580 (2); 13612; 13657; +13697 (2); 13723; 13749; 14005 (3); 14017 (2); 14136:1; 14140 (2); 14243; 14332; 14457 (2); 14520; +14533; 14604; 14633 (2); 14637 (2); 14686; 14876; 14931; 15057; 15101; 15223; 15350; 15388; +15512; 15635; 15726; 15917; 15974; 16031; 16032; 16248; 16298; 16463 (2); 16999; 17018 +"БУЛСЫН"ГА (1) ■ "Көн үтсен"гә эшләмә, "булсын"га эшлә ○ 6097 +БУЛУ (42) ■ Тереләй җир астына керерлек булу ○ 243 ● 253; 566; 653; 1211; 1497; 2308; 2320; +2346; 2430; 4500; 5826 (2); 6418; 6905; 7134; 7165; 9468; 10472; 10473; 10505; 10507; 10518; +10520; 10729; 10848; 10856; 10992; 11006; 11041; 11148 (2); 11364; 11371; 11374; 12375; +14735 (2); 14843; 14958; 15211; 16274 +БУЛУГА (2) ■ Уртача акыллы булуга караганда атаклы исәр булуы кыен ○ 11698 ● 11836 +БУЛУДА (1) ■ Шәмнәр кыйбат булуда сукырның ни эше бар ○ 15331 +БУЛУДАН (7) ■ Күктә Чулпан булудан суда чуртан булу артык ○ 4500 ● 5355; 6418; 7134; 11089; +14958; 15211 +БУЛУЧАН (2) ■ Кызыл алманың эче кортлы булучан ○ 1808 ● 15561 +БУЛУЫ (9) ■ Дошманыңа әйтергә ярамаганны дусыңа да әйтмә: аның иртәгә дошман булуы бар +○ 5344 ● 5900; 6838; 7165; 11698; 13997 (2); 14119 (2) +БУЛУЫНА (1) ■ Балам бар дип сөенмә, сау булуына сөен ○ 13974 +БУЛУЫНДА (1) ■ Алтынның бөтен кадере дә аның аз булуында ○ 7772 +БУЛУЫННАН (1) ■ Туйның булуыннан "була" дигәне күңелле ○ 13326 +БУЛУЫҢ (3) ■ Сыерның арт саны булганчы, балык томшыгы булуың артык ○ 4510 ● 13137; +БУЛЫГЫЗ (1) ■ Копшангы: "Хуш, сау булыгыз, мин Һиндстанга киттем", - дип очкан икән дә, +тик юлда ат тизәге күргәч, шунда кунып калган, имеш ○ 4782 +БУЛЫЙМ (2) ■ Дус-ишле булыйм дисәң, кинә тотма ○ 5364 ● 7513 +БУЛЫП (109 | 1) ■ Айның йөзе тулы булып күп тормас ○ 23 ● 620 (2); 741 (2); 1216; 1308 (2); +1366; 1528 (2); 1579; 1848; 2162; 2179; 2205; 2280 (2); 2906 (2); 2969; 3406; 3543; 3694; +3793; 3982; 4050 (2); 4079; 4278; 4281; 4292; 4322; 4330; 4335; 4392; 4393; 4759; 4848; 5194; +5278; 5318; 5411; 5827 (2); 6034; 6187; 7110; 7368; 7456; 7520 (2); 7845; 8140; 8146 (2); 8572; +8660; 8878 (2); 9084; 9142; 9445; 9652; 9758; 9801 (2); 10011; 10198; 10351; 10516; 10570; +10725; 10839; 11185; 11187; 11331; 11369; 11372; 11373; 11530; 12010; 12140; 12166:2; 12449; +12562 (2); 12566; 12717; 12843; 12855; 13112 (2); 13183; 14009; 14169 (2); 14175 (2); 14382; +14723; 15319 (2); 15390; 15447 (2); 15627; 15776; 16175; 16890 +БУЛЫР (501 | 19) ■ Түбәң күктә булса да, аягың җирдә булыр ○ 68 ● 155; 156; 159; 257; 284; +318; 357; 403:1; 449 (2); 476; 490; 492 (2); 588; 611 (2); 617; 633; 813 (2); 990; 994; 1077; +1106; 1120; 1128 (2); 1129 (2); 1140; 1159 (2); 1199; 1247 (2); 1264; 1334; 1371; 1388; 1446; +1470; 1471; 1483 (2); 1526; 1531 (2); 1562; 1594 (2); 1618; 1651; 1668; 1704; 1729; 1760 (2); +1817; 1854; 1869 (2); 1880; 1893 (2); 1912; 1915; 1937 (4); 1956:1; 1974:2; 2033 (2); 2036; 2037; +2157; 2189; 2234; 2273:1; 2278; 2285; 2379; 2383; 2393; 2407 (2); 2533; 2575; 2646; 2678; 2698; +2707; 2730; 2761; 2787; 2798; 2813 (2); 2840 (2); 2841; 2844; 2859:1; 2923; 2953; 2993; 2994; +3016; 3105; 3119; 3122; 3140 (2); 3142 (2); 3165; 3166; 3194 (2); 3230; 3258; 3260; 3308 (2); +3374; 3432; 3434; 3674; 3677; 3707; 3723:2; 3738; 3769; 3827; 3831; 3840:3; 3865; 3875; 3907, +:1; 3923; 4005; 4040; 4057:2; 4064; 4112; 4124; 4190; 4212; 4227:1, :1; 4229; 4235 (2); 4241; +4247; 4274; 4295; 4297; 4363; 4365; 4445 (2); 4476; 4489; 4496; 4512; 4565 (2); 4620; 4712; +4793; 4907; 4938; 4943 (2); 4944 (2); 5000; 5012; 5027; 5105; 5217; 5227; 5400; 5417; 5472 (2); +5489; 5501; 5652; 5664 (2); 5681; 5819 (2); 5839; 5855 (2); 5861; 5885; 5906; 5959; 5979; 6038; +6064; 6089; 6090; 6102; 6106 (2); 6189; 6195; 6226; 6248; 6306; 6341; 6358; 6389; 6402; 6461 +(3); 6477; 6479; 6492; 6531 (2); 6600; 6613; 6708; 6717; 6731; 6763; 6769; 6784; 6792; 6829; +6950; 6956; 6966 (2); 6986; 7000 (2); 7082; 7149; 7274 (2); 7354; 7411 (2); 7452 (2); 7469 (2); +7472; 7474; 7580; 7603 (2); 7619; 7627 (2); 7717; 7731; 7933 (2); 7949; 7985; 8032 (2); 8248; +8279; 8280; 8423; 8493; 8541; 8674 (2); 8901; 8920; 8927; 9031; 9099; 9145 (2); 9167; 9249 (2); +9251; 9297; 9341; 9344; 9345 (2); 9536 (2); 9760; 9804; 9836 (2); 9838; 10000; 10052 (2); 10069; +10151; 10190 (2); 10409; 10420; 10430; 10450; 10470 (2); 11043; 11091 (2); 11180; 11215; 11230; +11234; 11353; 11636; 11693 (2); 11736; 11791 (2); 11794; 11943 (2); 11981; 11999; 12027; 12030; +12050; 12056; 12068; 12142; 12190 (2); 12271; 12502; 12514; 12544 (2); 12633; 12732; 12788; +12816 (2); 12826 (2); 12860; 12861; 12888; 12894 (2); 12914 (2); 12916; 12918 (2); 12987; 13024; +13025; 13032; 13078; 13128 (2); 13148; 13234 (2); 13263; 13346 (2); 13393; 13396; 13398 (2); +13409; 13413; 13445 (2); 13447 (2); 13472; 13479; 13481; 13507; 13516; 13517 (2); 13547; +13579; 13629; 13642; 13646 (2); 13664; 13690; 13705; 13792; 13873 (2); 13887; 14032; 14046; +14048 (2); 14111; 14137:2; 14160 (2); 14170; 14171 (2); 14183; 14196; 14204:1; 14212; 14214:1, +:1; 14218; 14276; 14284; 14295; 14300; 14311; 14331; 14381; 14387 (2); 14404; 14437; 14504; +14510; 14521; 14543 (2); 14570 (2); 14572; 14744; 14774; 14846; 14895; 14909 (2); 15026 (3); +15029 (2); 15080 (2); 15081; 15102; 15116; 15142; 15198; 15239; 15292; 15412; 15465 (2); +15506 (2); 15603; 15631; 15737; 15746; 15798; 15887; 15893; 15920; 15989 (2); 15991 (2); +16040 (2); 16070:1, :1 (2); 16079 (2); 16097; 16121; 16131 (2); 16164 (2); 16240; 16255; 16320; +16358; 16420; 16540 (2); 16685; 16761; 16794; 16800; 16823; 16962 (2); 16988; 17005 (2); 17010; +17024; 17033; 17047, :1 +БУЛЫР-БУЛМАС (4) ■ Булыр-булмас ат кеше үтерер ○ 2635 ● 6460; 6912; 15477 +БУЛЫР-БУЛМАСКА (1) ■ Булыр-булмаска ышанма, кулыңа төшкәннән аерылма ○ 7591 +БУЛЫР-БУЛМАСНЫКЫ (1) ■ Булыр-булмасныкы тулыр-тулмас калыр ○ 7592 +БУЛЫР-БУЛЫР (1) ■ Булыр-булыр - "булыр"ның уңган елы быел ○ 7646 +БУЛЫРБЫЗ (2) ■ Без дә кеше булырбыз: атка кешән салырбыз ○ 2754 ● 11363 +БУЛЫРГА (14) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына +төз булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 ● 3111; 3133; 5468; 5519 (2); 5688; 7453; 10286; +11577; 14074; 15174 (2); 15899 +БУЛЫРДАЙ (2) ■ Булырдай кечкенәдән "мин баш" дияр, булмастай үлгәнче "мин яшь" дияр +○ 6462 ● 15027 +БУЛЫРДАЙНЫҢ (2) ■ Булырдайның - сүзеннән, булмастайның - күзеннән ○ 6463 ● 15811 +"БУЛЫР"ДАН (1) ■ "Булыр"дан "юк" артык ○ 7593 +БУЛЫРЛЫК (1) ■ Ярсаң ике, томырсаң өч булырлык ○ 8072 +БУЛЫРМЫН (2) ■ Усалның узаманы мин булырмын ○ 12402 ● 13696 +"БУЛЫР"НЫҢ (1) ■ Булыр-булыр - "булыр"ның уңган елы быел ○ 7646 +БУЛЫРСЫҢ (29) ■ Кече булсаң - зур булырсың, зур булсаң - хур булырсың ○ 585 (2) ● 2736; +4879; 5648; 5744 (2); 6105; 6129; 7925; 8110; 8330; 9034; 9225; 9529; 10160; 10180; 10272; +11655; 11708; 12216; 12333; 13722; 13959; 14354; 15119; 15124; 15819; 16271 +БУЛЫШКАНГА (1) ■ Келәмгә биргесез алача бар, булышканга биргесез арача бар ○ 5583 +БУЛЫШКАЧ (1) ■ Бүре булышкач, черки дә атны җиңгән ○ 4773 +БУЛЫШЛЫК (1) ■ Эт, үзенә булышлык тойса, бүрене ертыр ○ 3678 +БУЛЫШМА (1) ■ Булмаганга булышма ○ 6456 +БУЛЫШТЫК (1) ■ Кода-кодагый булыштык, балалар туасы гына калды ○ 14661 +БУЛЫШЧЫ (1) ■ Сукага балта булышчы ○ 1934 +БУЛЫШЫР (3) ■ Бай бай өчен тырышыр, ярлы ярлыга булышыр ○ 7143 ● 14459 (2) +БУМЫЙ (1) ■ Озын тел авызга сыймас, бер көн иясенең муенын бумый куймас ○ 15508 +БУР (7) ■ Саескан, үзе бур булгач, оясының түбәсен каплаган ○ 4083 ● 12470; 12471; 12553; +12554; 13128; 13971 +БУРА (3) ■ Алтмыш көн атан булганчы, алты көн бура бул ○ 2910 ● 7278; 8591 +БУРАГА (1) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 +БУРАДАН (1) ■ Куйны курадан, ашлыкны бурадан сат ○ 7927 +БУРАЗНАДАН (1) ■ Аягы буразнадан чыкты ○ 10984 +БУРАЗНАНЫ (1) ■ Карт ат буразнаны бозмый ○ 2654 +БУРАЗНАСЫ (1) ■ Иртә чәчкән уңар, буразнасы тулар ○ 835 +БУРАН (15) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр +○ 861 ● 870; 1081; 1143 (2); 1214; 1229; 1429; 2014; 2165; 4297; 4863; 4894; 4950; 17005 +БУРАН-БУРАН (1) ■ Аяз-аяз көннәрдә өйдә торыр Әкмәли, буран-буран көннәрдә кырга чыгар +Әкмәли ○ 6447 +БУРАНГА (1) ■ Тыштагы буран буран түгел, өйдәге буранга чыдап булмый ○ 1143 +БУРАНДА (3) ■ Үгезем юк урамда, кайгым юк буранда ○ 3329 ● 14174; 17069 +БУРАНЛЫ (2) ■ Томанлы көн төлке узар, буранлы көн бүре узар ○ 2292 ● 3579 +БУРАННАРЫ (1) ■ Сафура бураннары кубару ○ 1225 +БУРАНЫ (1) ■ Җиле булгач, бураны булыр ○ 1199 +БУРАНЫҢ (1) ■ Бураның аскы бүрәнәсенә иң авырлык ○ 8244 +БУРАСЫНА (1) ■ Бурасына күрә түбәсе ○ 8245 +БУРАТКАН (1) ■ Теләвен теләткән, келәтен бураткан ○ 16806 +БУРГА (1) ■ Урланып иргә чыкканчы, урланмыйча бурга чык ○ 13209 +БУРДА (1) ■ Урланган мал бурда тормас, урланган кыз ирдә тормас ○ 13208 +БУРДАН (1) ■ Уттан калмый, бурдан кала ○ 8530 +БУРЗАЙ (1) ■ Куян тотасың килсә, бурзай ал ○ 2259 +БУРЛАККА (1) ■ Бурлакка башын кояштан яшерергә зурат бар ○ 5780 +БУРЛЫКНЫҢ (1) ■ Бурлыкның төбе - хурлык ○ 12472 +БУРНЫ (1) ■ Бурны йөккә җибәрмә, мулланы йортка җибәрмә ○ 16973 +БУРНЫКЫН (1) ■ Бурныкын карак урлаган ○ 12473 +БУРНЫҢ (1) ■ Бурның булдыксызы кәҗә урлый, ирнең булдыксызы кыз урлый ○ 13145 +БУРСЫК (1) ■ Төлке үз өнен тизәкләгәч, бурсык оясына күчә ○ 2307 +БУРЫЙ (1) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 +БУРЫЙ-БУРЫЙ (1) ■ Бурый-бурый кар яуса, буран атны үтерер; аз кешене күп кеше ничек тә +җайга китерер ○ 4894 +БУРЫЧ (14) ■ Дусыңның кем икәнен беләсең килсә, бурыч бир ○ 5418 ● 5430; 5562; 6837; +8135 (2); 8136-8140; 8147; 8150; 13502 +БУРЫЧКА (14) ■ Ишәк ишәкне бурычка кашыр ○ 2960 ● 5416; 7967; 8141 (2); 8142; 8143 (2); +8144; 8145; 8190; 9825; 11470; 13147 +БУРЫЧЛЫ (3) ■ Берәүгә бурычлы булсаң, аның колы булырсың ○ 8110 ● 8146; 15208 +БУРЫЧЛЫК (1) ■ Сәүдәдә дуслык юк, сәламдә бурычлык юк ○ 7973 +БУРЫЧЛЫНЫҢ (1) ■ Бурыччы бурычлының исәнлеген тели ○ 8148 +БУРЫЧНЫ (1) ■ Бурычны үтәү - үзе бурыч ○ 8147 +БУРЫЧТАН (1) ■ Бурычтан котылып булса да, әҗәлдән котылып булмый ○ 15374 +БУРЫЧЧЫ (1) ■ Бурыччы бурычлының исәнлеген тели ○ 8148 +БУРЫЧЫ (3) ■ Итек кисәң - кунычы кала, сату итсәң - бурычы кала ○ 7915 ● 9046; 9247 +БУРЫЧЫМ (1) ■ Бурычым юк - борчуым юк ○ 8223 +БУРЫЧЫН (2) ■ Бурычын бирмәгән икенче алмас ○ 8149 ● 15209 +БУРЫЧЫҢ (1) ■ Авыруың булса булсын, бурычың булмасын ○ 8082 +БУРЫЧЫҢНЫ (2) ■ Эт тә куянны "бурычыңны түлә!" дип куган ○ 3643 ● 13147 +БУСА (1) ■ Атадан ул туса - иге, ата юлын куса - иге, биленә садак буса - иге, битенә килер +оятны үзе белеп юса - иге, шушыларны кылмаса, барыннан да югы - иге ○ 14357 +БУСАГА (1) ■ Усалга - уша, явызга - бусага ○ 12175 +БУСАГАМНЫ (1) ■ Бусагамны төшерде инде керә-чыга ○ 8362 +БУСАГАСЫ (1 | 1) ■ Тол хатынга, бусагасы алтын булса да, сәдака тия ○ 13679 ● 13679:1 +БУСАГАСЫННАН (1) ■ Кешедә ашаган - бусагасыннан чыкканчы ○ 9658 +БУТАГАННЫ (2) ■ Шайтан бутаганны алла чишәр, бухгалтер бутаганны кем чишәр ○ 7999 (2) +БУТАУ (1) ■ Бутау мунчаласы ясау ○ 1984 +БУТЫЙ (2) ■ Агач башын җил бутый, әдәм башын сүз бутый ○ 15733 (2) +БУ-У (1) ■ Күгәрчен күгәрченне "гөлдер бу-у" дип мактаган ○ 4052 +БУХГАЛТЕР (1) ■ Шайтан бутаганны алла чишәр, бухгалтер бутаганны кем чишәр ○ 7999 +БУШ (58 | 2) ■ Изге урын буш булмас ○ 691 ● 1033; 1389-1391; 1453; 1454; 1593; 2159; 2441:1; +2636; 3471; 4034; 4800; 6133; 7011; 7043; 7077; 7425; 8043; 8055; 8628; 9421; 9555; 9843; 9882; +9888-9892; 10046; 10137; 10148; 10266; 10918; 11160; 11262; 11337 (2); 11741; 11766; 12022; +12548; 12928; 13202; 14341; 14764; 14772; 15812; 15813; 16138; 16307; 16369; 16847:1; 16850; +16893; 16896; 17014; 17045 +БУШАГАНЧЫ (1) ■ Кесә дусы - кесә бушаганчы ○ 5455 +БУШАМАС (1) ■ Ятыр корсак бушамас, бушаса да сорамас ○ 9739 +БУШАМЫЙ (3) ■ Кулы эштән бушамый, эше эшкә охшамый ○ 6297 ● 14880; 16304 +БУШАСА (1) ■ Ятыр корсак бушамас, бушаса да сорамас ○ 9739 +БУШАТКАЧ (1) ■ Мамыгын бушаткач, юрганым бар дип хыялланма ○ 8417 +БУШАТУ (1) ■ Юкны бушка бушату ○ 7650 +БУШКА (8) ■ Бия эштә тирли, колын бушка тирли ○ 2823 ● 3297; 3895; 4771; 5617; 7650; 8603; +БУШЛАЙ (4) ■ Бушлай килгән мал булмас ○ 7330 ● 7331 (2); 8050 +БУШЛЫК (1) ■ Байлык, бушлык, ялгызлык кешене аздыра, юлдан яздыра, тормышын туздыра +○ 7244 +БУЫЛА (1) ■ Кусаң тибешә, бавыннан тартсаң буыла ○ 2440 +БУЫНСЫЗ (1) ■ Буынсыз җиргә пычак салу ○ 10025 +БУЫНЫ (4) ■ Бәрәңге ашаган тук булыр, тез буыны юк булыр ○ 1594 ● 4445; 9192 (2) +БУЯВЫ (1) ■ Арзанның буявы тиз уңа ○ 7861 +БУЯЛА (1) ■ Тел май кебек буяла, тигәнәк кебек иярә ○ 15547 +БУЯЛГАН (1) ■ Әй дөнья, буялган йонга, буялса иде мамыкка, рәхәт булыр иде халыкка ○ 14774 +БУЯЛСА (1) ■ Әй дөнья, буялган йонга, буялса иде мамыкка, рәхәт булыр иде халыкка ○ 14774 +БУЯНЫП (1) ■ Акыл өләшкәндә кершән буянып калган ○ 11760 +БУЯР (1) ■ Иркә бала итәкне буяр ○ 14025 +БУЯСАҢ (1) ■ Булмастайны балга буясаң да эт яламас ○ 6459 +БУЯУ (3) ■ Бәрәңгене буяу белән алма итеп булмый ○ 1601 ● 7766; 10687 +БУЯУГА (2) ■ Асыл буяуга төшкән белән карга каргалыктан чыкмас ○ 3936 ● 13247 +БУЯУДЫР (1) ■ Яңадыр да буяудыр, искедер ��ә сипледер ○ 627 +БУЯУЛЫ (1) ■ Буяулы ишкәктән чыпта җилкән артык ○ 7012 +БУЯУЧЫДАН (1) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы +белән көмеш агын", - дигән ○ 565 +БҮГЕН (27) ■ Бүген белән көн бетми ○ 789 ● 790; 791; 860; 1034-1036; 1392; 1608; 1925; 3068; +3072; 3144; 3375; 3580; 4352; 5784; 6062; 6292; 6475; 7245; 9148; 9643; 11987; 14480; 14859; +БҮГЕНГЕ (11) ■ Бүгенге хисап иртәгә ярамый ○ 792 ● 837; 838; 840; 858; 4334; 4772; 6052; +6053; 9346; 12475 +БҮГЕНГЕНЕКЕ (1) ■ Бер бүгенгенеке ике иртәгенекеннән яхшы ○ 765 +БҮГЕНГЕСЕ (1) ■ Үткән эшкә салават, бүгенгесе виноват ○ 1003 +БҮГЕННЕҢ (1) ■ Бүгеннең иртәгесе бар ○ 793 +БҮДӘНӘ (7) ■ Бер елны бүдәнә симерсә, икенче елны тартар симерә ○ 768 ● 3908; 3912; +3914 (2); 8207; 11187 +БҮДӘНӘДӘН (1) ■ Ябалактан - йон, бүдәнәдән - май ○ 4204 +БҮДӘНӘНЕ (1) ■ Бүрәнәгә басты бүдәнә, бүдәнәне басты бүрәнә: бүрәнә дә гаепле, бүдәнә дә +гаепле ○ 3914 +БҮДӘНӘНЕҢ (2) ■ Бүдәнәнең унике пот мае бар ○ 3913 ● 4072 +БҮЗ (19) ■ Бүтәгәгә бүз тургай ияләнер ○ 1265 ● 5434; 5510; 5785; 7841; 8227; 8674; 11916; +12074; 13150; 13533; 14206; 14377; 15731; 15820; 15979; 15989 (2); 15991 +БҮЗДӘН (1) ■ Иске бүздән комач чыкмый ○ 8680 +БҮЗЕН (1) ■ Яманның бүзен алганчы, яхшының сүзен ал ○ 12287 +БҮЗЕҢ (1) ■ Атлас кисәң, бүзең онытма ○ 8669 +БҮЗЛӘМИ (1) ■ Тана бозау тумас борын арты бүзләми ○ 3277 +БҮЗЧЕ (3) ■ Бүзче белгәнен тукый, мулла белгәнен укый ○ 8675 ● 8676; 16976 +БҮКӘН (3) ■ Бакча иясенә түтәл юк, өй иясенә бүкән юк ○ 1591 ● 8796; 10466 +БҮКӘНГӘ (1) ■ Типсәң типкәнгә тип, юкса бүкәнгә тип ○ 5632 +БҮКӘННЕ (1) ■ Ак бүкәнне чатыр димә, күчмәлегә утыр димә ○ 4865 +БҮКСӘСЕ (1) ■ Атач әтәчнең бүксәсе дә сул якта булыр ○ 4363 +БҮЛӘ (2 | 1) ■ Алтынны ала белгән бүлә дә белер ○ 263 ● 8153; 8204:1 +БҮЛӘГЕ (8) ■ Бүләге кыйммәт түгел, биргәне кыйммәт ○ 8154 ● 8188; 12674; 12729; 14551; +14620; 15462; 16943 +БҮЛӘК (15) ■ Бүләк атның тешенә карамыйлар ○ 2639 ● 5786; 8151; 8153; 8155; 8156; 8157 (2); +8158; 8166; 8186; 8187 (2); 12392; 15843 +БҮЛӘККӘ (1) ■ Ат бүләккә чабар, эт сөяккә чабар ○ 2491 +БҮЛӘКНЕ (3) ■ Атап алган бүләкне бүлешмиләр ○ 8098 ● 8151; 8166 +БҮЛӘКНЕҢ (1) ■ Бүләкнең кечкенәсе булмый ○ 8159 +БҮЛӘКТӘН (1) ■ Сатып алганың бүләктән арзанга төшәр ○ 8179 +БҮЛДЕРМӘ (1) ■ Олы сүзен бүлдермә ○ 15951 +БҮЛЕНГӘН (1) ■ Бүленгән тавыктан бүленмәгән күкәй артык ○ 4271 +БҮЛЕНГӘННЕ (3) ■ Аерылганны аю ашар, бүленгәнне бүре ашар ○ 2067 ● 4862; 4863 +БҮЛЕНМӘГӘН (1) ■ Бүленгән тавыктан бүленмәгән күкәй артык ○ 4271 +БҮЛЕНСӘГЕЗ (1) ■ Аерылсагыз айга җитәрсез, бүленсәгез көндә бетәрсез ○ 5132 +БҮЛЕП (1) ■ Бер балык башын кырыкка бүлеп булмый ○ 4482 +БҮЛЕШКӘНДӘ (1) ■ Өләшкәндә тартынасың, бүлешкәндә ярсынасың ○ 8205 +БҮЛЕШКӘНЧЕ (1) ■ Бүлешкәнче килешкән яхшы ○ 8152 +БҮЛЕШМӘ (1 | 1) ■ Тиле белән тапма да, бүлешмә дә ○ 11631:1 ● 12165 +БҮЛЕШМИЛӘР (1) ■ Атап алган бүләкне бүлешмиләр ○ 8098 +БҮЛЕШҮ (1) ■ Өләшү белән бүлешү бер түгел ○ 8208 +БҮЛМӘ (2) ■ Кызлы өйдә нур була, тар бүлмә дә киң була ○ 13016 ● 16606 +БҮЛМИЛӘР (1) ■ Эшләмәс борын табыш бүлмиләр ○ 6219 +БҮРӘНӘ (13) ■ Кеше өстендә бүрәнә дә җиңел, үз өстеңдә кура да авыр ○ 1921 ● 2208; 2214; +2215; 3914 (2); 4583; 5978; 8751; 10811; 11187; 13003; 16379 +БҮРӘНӘГӘ (3) ■ Коры борчак бүрәнәгә ябышмый ○ 1555 ● 1943; 3914 +БҮРӘНӘДӘ (1) ■ Коры буй бүрәнәдә дә бар ○ 10768 +БҮРӘНӘДӘН (1) ■ Аңлаган бер кылдан да аңлар, аңламаган бүрәнәдән дә аңламас ○ 11528 +БҮРӘНӘНЕ (5) ■ Бүрәнәне уртасыннан тотма - сындырырсың ○ 1909 ● 8750; 10399; 10411; 10624 +БҮРӘНӘНЕҢ (3) ■ Бүрәнәнең юан башы кем җилкәсендә булса, шуңа авыр ○ 1910 ● 1926; 5358 +БҮРӘНӘСЕНӘ (1) ■ Бураның аскы бүрәнәсенә иң авырлык ○ 8244 +БҮРЕ (145) ■ Аерылганны аю ашар, бүленгәнне бүре ашар ○ 2067 ● 2073; 2088; 2091; 2109; +2120 (2); 2121; 2122 (2); 2123; 2124; 2126-2156; 2157 (2); 2158-2161; 2162 (2); 2163-2170; +2179; 2191; 2193; 2195-2200; 2201 (2); 2202-2206; 2208; 2209; 2211; 2214; 2215; 2218-2221; +2292; 2374; 2376; 2691; 2854; 3026; 3101; 3104; 3107; 3111; 3123-3125; 3236; 3256; 3354; 34323434; 3451; 3475; 3513; 3554; 3566; 3595; 3666; 3679; 3707; 3764; 4773; 4862; 5022; 5311; 5330; +5666; 5785; 5787; 5978; 6167; 6168; 6749; 6913; 6953; 7152; 7195; 7296; 7634; 10040; 10867; +11081; 11087; 13153; 13462; 13510; 13860; 14185; 14191; 14316; 14652; 16384; 16408 +бүре → аю-бүре +БҮРЕГӘ (19) ■ Аюга атаган бүрегә була ○ 2083 ● 2085; 2094; 2171-2175; 3008; 3010; 3099; 3105; +3263; 3552; 3581; 3596; 3597; 3751; 16838 +БҮРЕГЕ (4) ■ Тазның гаебен бүреге каплый ○ 9016 ● 9022; 11733; 12512 +БҮРЕГЕН (2) ■ Карак, урларга әйбер таба алмаса, үз бүреген үзе урлый, имеш ○ 12510 ● 16948 +БҮРЕГЕНЕҢ (1) ■ Яманның, кая барса да, урыны - ишек, бүрегенең түбәсе тишек ○ 12289 +БҮРЕГЕҢ (2) ■ Ярык юк димә бүрәнә астында, бүре юк димә бүрегең астында ○ 2208 ● 10339 +БҮРЕГЕҢНЕ (1) ■ Диңгезгә барсаң, бүрегеңне онытма ○ 366 +БҮРЕДӘЙ ( | 1) ■ Булганда бүредәй, булмаганда шүредәй ○ 7634:1 +БҮРЕДӘН (16) ■ Аюдан курыксаң - урманга барма, бүредән курыксаң - сарык асрама ○ 2087 +● 2176-2178; 2194; 2195; 2294; 2356; 3110; 3141; 3264; 3421; 3581; 3582; 12023; 13590 +БҮРЕДЕР (1) ■ Ачтыр - бүредер, ялангачтыр - шүредер ○ 9584 +БҮРЕК (30) ■ Кантарда калфак кимә, яз көне бүрек кимә ○ 844 ● 2172; 2176; 5311; 5666; 7521; +8951; 8997; 8998; 9002; 9003; 9008; 9011; 9012; 9017; 9018; 9019 (2); 9023; 10232; 10247; +10251; 10311; 10323; 13415; 13584; 13924; 14337; 15202; 15298 +БҮРЕККӘ (8) ■ Бүре баласын бүреккә салсаң, башы тәгәрәр ○ 2131 ● 2132-2134; 9001; 9020; +12349; 14185 +БҮРЕКЛЕ (4) ■ Күрше тавыгы күрекле, әтәчләре бүрекле ○ 5193 ● 9000; 9014; 10681 +БҮРЕКЛЕНЕҢ (1) ■ Бүрекленең сүзе бер ○ 9005 +БҮРЕКНЕ (3) ■ Башыңны бүрекле йөрт, бүрекне күрекле йөрт ○ 9000 ● 9018; 9020 +БҮРЕКНЕҢ (1) ■ Бүрекнең күрке тунның гаебен каплый ○ 9004 +БҮРЕКЧЕНЕҢ (2) ■ Бүрекченең ирке бар кайдан колак чыгарса ○ 9006 ● 9007 +БҮРЕЛӘР (5) ■ Бер юлдан йөргән бүреләр берен бере ашамый ○ 2125 ● 2179; 2216; 2291; 3122 +БҮРЕЛЕГЕН (1) ■ Бүре йонын алыштырыр, бүрелеген алыштырмас ○ 2146 +БҮРЕНЕ (13) ■ Аюны аю ашамас, бүрене бүре ашамас ○ 2088 ● 2180-2185; 2217; 2286; 3452; +3583; 3615; 3678 +БҮРЕНЕКЕ (2) ■ Бүренеке уртак, козгынныкы агач башында ○ 2186 ● 15692 +БҮРЕНЕҢ (10) ■ Бүре тире суя, бүренең дә тиресен суялар ○ 2160 ● 2187-2190; 2192; 2210; +2213; 3567; 6054 +БҮРЕСЕ (2) ■ Ялан җирнең бүресе күп ○ 2207 ● 2212 +БҮРЕСЕЗ (2) ■ Урман бүресез, тау куянсыз булмас ○ 1858 ● 5049 +БҮРКЕ (2) ■ Ике кешенең берсе өстен, бер кешенең бүрке өстен ○ 4908 ● 16857 +БҮРКЕМ (3) ■ Үз бүркем үз күземә төшә ○ 9021 ● 9025 (2) +БҮРКЕН (1) ■ Онытчак бүркен югалтыр, куркак башын югалтыр ○ 11259 +БҮРКЕНӘ (1) ■ Бүркенә карама, бүрек астын кара ○ 9008 +БҮРКЕҢ (1) ■ Башыңа кигән бүркең өстеңә кигәнеңнән яхшы булсын ○ 8999 +БҮРКЕҢӘ (1) ■ Икәү булсаң, береңә киңәш; берәү булсаң, бүркеңә киңәш ○ 4912 +БҮРКЕҢНЕ (1) ■ Заманың ничек булса, бүркеңне шулай ки ○ 821 +БҮСЕРЕ (1) ■ Спекулянт - кытлык елның бүсере ○ 7963 +БҮСЕРЕМ (1) ■ Эшкә кушсаң - бүсерем дә касыгым, аш дигәндә - кая минем кашыгым ○ 6327 +БҮТӘГӘГӘ (1) ■ Бүтәгәгә бүз тургай ияләнер ○ 1265 +БҮТӘН (5) ■ Син бер эшне яхшы белсәң, икенче кеше бүтән эшне яхшырак белә ○ 6371 ● 8372; +12919; 15095 (2) +БЫЕЛ (10) ■ Былтыр кысканга быел кычкырмыйлар ○ 783 ● 784; 785; 3400; 3939; 4195; 4196; +7530; 7646; 8458 +БЫЕЛГА (1) ■ Былтыргы кар быелга калмас ○ 1082 +БЫЛАЗАУ (2) ■ Былазау кузгалганчы эшлекле эшләп ара ○ 6464 ● 6622 +БЫЛАМЫТТАН (1) ■ Быламыттан чәй булыр ○ 1264 +БЫЛБЫЛ (8) ■ Төлке - тиресе белән, былбыл өне белән кадерле ○ 2300 ● 3898; 3899; 4041; +4091; 4206; 11550; 16544 +БЫЛБЫЛГА (1) ■ Былбылга бер гөл дә җитәр, үгез бөтен бакчаңны таптар ○ 4092 +БЫЛБЫЛДАН (1) ■ Кеше үз кадерене белми кадирун кадерене белмәс, былбылдан үзгә кошлар +гөлстан кадерене белмәс ○ 11154 +БЫЛБЫЛНЫ (1 | 1) ■ Былбылны алтын читлеккә япсаң да, үз тал-тирәген сагынып сайрар +○ 4093 ● 4093:1 +БЫЛБЫЛНЫҢ (2) ■ Былбылның өне бар, тургайның тубыр теле бар ○ 4094 ● 4095 +БЫЛТЫР (9) ■ Былтыр кысканга быел кычкырмыйлар ○ 783 ● 784; 785; 3400; 3939; 4195; 4196; +8458; 13067 +БЫЛТЫРГЫ (2) ■ Былтыргы эш - үткән эш ○ 786 ● 1082 +БЫЛТЫРГЫНЫ (1) ■ Былтыргыны кар баскан ○ 787 +БЫЛТЫРНЫ (1) ■ Былтырны шүрәле дә эзләп тапмаган ○ 788 +БЫЛЧЫРАК (3) ■ Бер былчырак сыер бөтен көтүне былчырата ○ 3153 ● 10883; 11762 +БЫЛЧЫРАТА (1) ■ Бер былчырак сыер бөтен көтүне былчырата ○ 3153 +бырдый → ырдый-бырдый +БЫТБЫЛДЫК (4) ■ Бытбылдык үз атын үзе сатар ○ 3909 ● 3911; 3915; 3916 +БЫТБЫЛДЫКНЫҢ (1) ■ Бытбылдыкның төне юк, һәрвакытта: "бытбылдык" ○ 3911 +БЫТБЫЛДЫКТАН (1) ■ Бытбылдыктан бер пот май чыккан да, аның да үзенә күрә бер үлчәве +булган, ди ○ 3910 +ВАГЫ (1) ■ Эресе эре, вагы вак - ашарга нәрсә юк ○ 659 +ВАЕМ (1) ■ Яшь картайтмый, ваем картайта ○ 15105 +ВАЕМСЫЗ (2) ■ Давылсыз көнне дау барын онытма, ваемсыз көндә яу барын онытма ○ 5564 +● 12838 +ВАЙ (10) ■ Ат белән юлга чыккан ишәкнең вай хәленә ○ 2947 ● 7133; 7142; 7448 (2); 9502; 9986; +13299 (2); 15677 +вай → ай-вай +ВАК (10) ■ Диңгез вак елганы да кире какмый ○ 361 ● 420; 659; 1083; 1084; 4485; 4538; 5736; +9190; 12648 +ВАКТАН (1) ■ Вактан эре җыела ○ 567 +ВАКЫТ (11) ■ Вакыт акча түгел, югалтсаң таба алмассың ○ 794 ● 795; 796; 797 (2); 798; 1681; +3320; 6278; 6701; 10326 +ВАКЫТЛЫ (1) ■ Вакытлы эш вакытында яхшы ○ 799 +ВАКЫТНЫ (2) ■ Җәүһәрне сатып алып була, вакытны сатып алып булмый ○ 1022 ● 10133 +ВАКЫТНЫҢ (2) ■ Вакытның дилбегәсе юк ○ 800 ● 801 +ВАКЫТСЫЗ (8) ■ Вакытсыз ачылган гөл тиз сулар ○ 1266 ● 4366; 10070; 11936; 12051; 14853; +16271; 16636 +ВАКЫТТА (12 | 1) ■ Үзең эчәсе коега бер вакытта да чүп салма ○ 489 ● 1819 (2); 2039; 7546 (2); +7954 (2); 9553:1; 10385; 13739; 13936; 16035 +ВАКЫТЫ (4) ■ Һәр нәрсәнең вакыты бар ○ 1027 ● 1807; 6579; 10184 +ВАКЫТЫМ (1) ■ Вакытым узган, туным тузган ○ 8955 +ВАКЫТЫН (3) ■ Вакытын югалткан - малын югалткан ○ 802 ● 10197; 16046 +ВАКЫТЫНДА (14 | 2) ■ Вакытлы эш вакытында яхшы ○ 799 ● 1329; 1424:3; 1657; 1827; 1956, +:1; 3015; 5391; 6276 (2); 6587; 12519; 15191; 15996; 17046 +ВАКЫТЫҢ (1) ■ Вакытың үтте - бәхетең китте ○ 803 +ВАТ (2) ■ Көндез таш ват, төнлә тыныч йокла ○ 905 ● 5265 +ВАТА (4) �� Су тегермәнне дә вата ○ 433 ● 1545; 3304; 4812 +ВАТАЛАР (1) ■ Ташны таш белән ваталар, тимерне тимер белән игиләр ○ 180 +ВАТАН (5) ■ Ватан барыннан да газиз ○ 4898 ● 4899-4901; 5002 +ВАТАНГА (1) ■ Ватанга хезмәт - үзеңә хезмәт ○ 4902 +ВАТАНЫ (1) ■ Ватаны юк - җыры юк сандугач ○ 4903 +ВАТАНЫМ ( | 1) ■ Былбылны да алтын читлеккә куйганнар - "Ах, Ватаным!" - дигән ○ 4093:1 +ВАТАР (2) ■ Яшь мәхәббәт келәт ватар, карт мәхәббәт пулат ватар ○ 12784 (2) +ВАТКАН (1) ■ Тегермәнне эшләткән дә су, ваткан да су ○ 465 +ВАТМАС (1) ■ Баланы чүлмәкне ватмас борын кыйна ○ 13984 +ВАТМАСТАН (1) ■ Чүлмәкне ватмастан элек сакла ○ 9987 +ВАТСА (2) ■ Би ватса - каза, асрау ватса - җәза ○ 5764 (2) +ВАТУ (1) ■ Үзең ясаган чүлмәкне вату авыр түгел ○ 10013 +ВАТУДАН (1) ■ Ялган сүзне дөресләү таш ватудан авыррак ○ 16157 +ВАТЫК (4) ■ Ватык гәрәбәдән туфрак яхшы ○ 278 ● 1905; 8363; 9893 +ВАТЫЛА (8 | 1) ■ Таш чүлмәккә бәрелсә дә, чүлмәк ватыла; чүлмәк ташка бәрелсә дә, чүлмәк +ватыла ○ 173 (2) ● 7016:2; 7017; 7083; 7094; 9974; 9985; 14831 +ВАТЫЛАСЫ (1) ■ Ватыласы арба кырык көн алдан шыгырдый ○ 7014 +ВАТЫЛГАЧ (2) ■ Арба ватылгач, юл күрсәтүче күп булыр ○ 6986 ● 6998 +ВАТЫЛМЫЙ (2) ■ Ватылмый торган чикләвек ○ 1769 ● 9985 +ВАТЫЛСА (2) ■ Күңел пыяла сарай кебек - ватылса төзәлми ○ 11213 ● 13600 +ВАТЫЛЫР (4) ■ Каты таш ватылыр, каты агач шарт сынар ○ 126 ● 175; 199; 3297 +ВАТЫП (4) ■ Боз ватып, су бир ○ 354 ● 3327; 8232; 9745 +"ВАУ"НЫ (1) ■ "Әлиф"не таяк дип, "вау"ны чукмар дип белми ○ 16709 +"ВАУ"Ы ( | 1) ■ Вәгъдәнең "вау"ы кырылу ○ 12648:1 +"ВАУ"ЫН (1) ■ Вәгъдәнең "вау"ын вак таракан ашаган ○ 12648 +ВАФА (2) ■ Яхшыдан вафа, яманнан җәфа ○ 12345 ● 13515 +ВАФАЛЫ (1) ■ Вафасыз карендәштән вафалы әшнә яхшы ○ 14669 +ВАФАСЫ (2) ■ Малы юкның вафасы юк ○ 7408 ● 14741 +ВАФАСЫЗ (1) ■ Вафасыз карендәштән вафалы әшнә яхшы ○ 14669 +вах → ах-вах +ВӘ (1) ■ Бүре дә юлдашына касд кылмас, яхшы вә яман булса да, ялгыз ташламас ○ 2144 +ВӘБАЛ (1) ■ Мал калса - вәбал кала, гыйлем калса - мал кала ○ 16627 +ВӘГАЗЬ (1) ■ Ач карынга вәгазь сөйләмә ○ 9539 +ВӘГЪДӘ (6) ■ Аз вәгъдә, күп эш ○ 6010 ● 12476-12479; 12623 +ВӘГЪДӘДӘ (1) ■ Вәгъдәдә тормау - ышанычсызлыкның беренче баскычы ○ 12480 +ВӘГЪДӘЛЕ (1) ■ Вәгъдәле үрдәк өч елдан әйләнеп кайтыр ○ 12481 +ВӘГЪДӘНЕҢ (1 | 1) ■ Вәгъдәнең "вау"ын вак таракан ашаган ○ 12648 ● 12648:1 +ВӘГЪДӘСЕН (1) ■ Вәгъдәсен ашыкмый биргән кеше вәгъдәсендә торучан була ○ 12482 +ВӘГЪДӘСЕНДӘ (1) ■ Вәгъдәсен ашыкмый биргән кеше вәгъдәсендә торучан була ○ 12482 +ВӘЗИР (1) ■ Урманда вәзир юк ○ 1871 +ВӘЗИРЕҢ (1) ■ Суда солтан булсаң, вәзирең чуртан булыр ○ 5885 +ВӘЙРАНЫ (1) ■ Ике сыерлының әйрәне бар, ике хатынлының вәйраны бар ○ 13806 +ВӘЛИ (2) ■ Гали үз эшендә, Вәли үз эшендә ○ 6293 ● 12083 +ВӘЛИӘХЕТКӘ (1) ■ Вәлиәхеткә - тәхет, калганнарга - бәхет ○ 5788 +ВИНОВАТ (1) ■ Үткән эшкә салават, бүгенгесе виноват ○ 1003 +ВЛАСТЬ (1) ■ Фәрештәгә власть бирсәң, аңа да мөгез үсә, ди ○ 5918 +ВОЙНА (1) ■ Кемгә - война, кемгә - файда ○ 5584 +ВӨҖДАН (2) ■ Вөҗдан хасталыгы тән хасталыгыннан куркынычрак ○ 11110 ● 14243 +ВӨҖДАНСЫЗ (1) ■ Вөҗдансыз кеше үзәксез агач шикелле: үзлегеннән аварга тора ○ 11111 +ВӨҖД��НЫ (2) ■ Ярлының дәрманы юк, байның вөҗданы юк ○ 7495 ● 11112 +ВӨҖДАНЫН (1) ■ Түрә вөҗданын сатар, мулла иманын сатар ○ 17063 +ВӨҖДАНЫҢ (1) ■ Акчаң булмаса да, вөҗданың булсын ○ 11060 +ВӨҖДАНЫҢНЫ (1) ■ Күңелең рәхәт булсын дисәң, вөҗданыңны саф тот ○ 11233 +ВРАЧ (1) ■ Кояш кермәгән өйгә врач керер ○ 39 +ВЫРЫХЫН (1) ■ Кеше вырыхын суыра, үзенекен җил алмый ○ 1494 +ГАБДРАХМАН (1) ■ Куй кытлыгы вакытында кәҗәгә Габдрахман патша диерләр ○ 3015 +ГАБДУЛЛА (1) ■ Аша, ашаганнан үлмәссең, Габдулла биясе түгелсең ○ 9591 +ГАДӘТ (7) ■ Башланган гадәт ташланмас, яңадан гадәт башланмас ○ 11100 (2) ● 11113; 11253; +11315; 11338; 13952 +ГАДӘТЕ (3) ■ Кабарыну - күркә гадәте ○ 4259 ● 8354; 16273 +гадәте → гореф-гадәте +ГАДӘТЕН (1) ■ Тегермән ташы яларга өйрәнгән эт шул гадәтен ташлый алмас ○ 3526 +ГАДӘТЛЕ (1) ■ Әдәпленең күлмәге сәдәпле, үзе матур гадәтле ○ 11327 +ГАДӘТСЕЗ (1) ■ Кыз тыйнак булса, егет җыйнак була; кыз әдәпсез булса, егет гадәтсез була +○ 13095 +ГАДЕЛ (8) ■ Гадел сакчылыкны эттән өйрән ○ 3476 ● 5299; 5731; 5789; 5853; 12483; 16240; 16540 +ГАДЕЛЛЕГЕ (1) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 +ГАДЕЛЛЕГЕНӘ (1) ■ Күселәр гаделлегенә калганчы песинең золымы яхшырак ○ 3404 +ГАДЕЛЛЕК (2) ■ Патшалык - гаскәр белән, гаскәр - мал белән, мал - рәгыять белән, рәгыять гаделлек белән ○ 5874 ● 7896 +ГАДЕЛСЕЗ (1) ■ Гаделсез булса, би уңмас, хатынсыз булса, өй уңмас ○ 5791 +ГАЕБЕ (9 | 1) ■ Дус тотсаң, гаебе белән тот ○ 5372 ● 5828; 6720:2; 8314; 10718; 11735 (2); 12745; +14441; 15746 +ГАЕБЕН (12) ■ Юлның гаебен ир ачар, итек гаебен су ачар ○ 6855 (2) ● 7156; 9004; 9016; 12484; +12520; 12523; 12625; 13457; 15298; 15864 +ГАЕБЕНӘ (1) ■ Гаебенә күрә җәзасы ○ 12485 +ГАЕБЕҢ (1) ■ Гафу үтенүгә караганда гаебең булмау яхшы ○ 12493 +ГАЕБЕҢНЕ (2) ■ Кешенең төймәдәй гаебен күргәнче үзеңнең дөядәй гаебеңне күр ○ 12523 ● 15864 +ГАЕП (40 | 1) ■ Хайванда арыклык гаеп ○ 2415 ● 2580 (2); 3455 (2); 5913 (2); 6227 (2); 6231 (2); +6610 (2); 6720 (2); 7423 (2); 9077; 10170 (2); 10805; 11359; 11707; 12486-12489; 12646; 13432; +13452:1; 15850; 15970 (2); 16393; 16526 (2); 16527 (2); 16607 (2); 16916 +ГАЕПКӘ (1) ■ Гаепкә кермәсә, хисапка кермәс ○ 12490 +ГАЕП-КЫЕК (1) ■ Мәкальдә гаеп-кыек юк, гаеп булса - үзеңдә ○ 16393 +ГАЕПЛӘГӘН (1) ■ Үз котырыгына ияргән шайтанны гаепләгән ○ 16797 +ГАЕПЛӘМӘ (1) ■ Йөзең кыек булса, көзгене гаепләмә ○ 10668 +ГАЕПЛӘР (3) ■ Юньсез итекче безне гаепләр ○ 9070 ● 11451; 15261 +ГАЕПЛЕ (12) ■ Алмалары булмаса, алмагач гаепле түгел ○ 1795 ● 2301; 2339; 2514; 2946; +3914 (2); 4200; 5644; 12491; 12527; 13600 +ГАЕПЛИ (1) ■ Ике ахмак бер акыллыны җүләрлектә гаепли ○ 11562 +ГАЕПНЕ (4) ■ Байлык белән акыл теләсә ни гаепне каплый, ярлылык белән наданлык аны ачып +ташлый ○ 7242 ● 10686; 12602 (2) +ГАЕПСЕЗ (5) ■ Гаепсез аш эзләмә - ач калырсың, гаепсез дус эзләмә - ялгыз калырсың +○ 5312 (2) ● 10070; 12492; 12675 +ГАЕТ (4 | 1) ■ Яман кеше гает көнне дә яман ○ 12217 ● 16913; 16916; 16918, :1 +ГАЕТКӘ (1) ■ Балыкка барсаң - гает кала, гаеткә барсаң - балык кала ○ 16913 +ГАЕТТӘ (2) ■ Ярлы булсаң, туеңны гаеттә яса ○ 7450 ● 9642 +ГАҖӘП (2) ■ Бер ярлы кеше әйткән: "Бу ни гаҗәп, бай кесәсенә акча җырлап керә, минем кесәгә +елап керә дә, шундук дулап чыга", - дигән, ди ○ 7319 ● 9640 +ГАҖӘПКӘ (1) ■ Кичәге гаҗәпкә бүген берәү дә гаҗәпләнми ○ 860 +ГАҖӘПЛӘНГӘН (1) ■ Ике карга бер-берсенең каралыгына гаҗәпләнгән ○ 3941 +ГАҖӘПЛӘНМИ (1) ■ Кичәге гаҗәпкә бүген берәү дә гаҗәпләнми ○ 860 +ГАҖИЗ (1) ■ Арыслан сунар тапмактан гаҗиз калмас, карчыга чыпчык авызыннан җим алмас +○ 2047 +ГАЗАБЫН (1) ■ Мулла аз бирсәң - "газабын әлим"; күп бирсәң - "Гафур-рәхим" ○ 17012 +ГАЗАБЫННАН (1) ■ Ахирәтнең газабыннан дөньяның намусы көчле ○ 16894 +ГАЗАП (1) ■ Сөю - бәхет, дошманлык - газап ○ 12762 +ГАЗИЗ (4) ■ Ватан барыннан да газиз ○ 4898 ● 5131; 7512; 14272 +ГАЗИЗРӘК (1) ■ Анаң кем генә булмасын, ул башкалардан газизрәк ○ 14232 +ГАЗРАИЛ (2) ■ Мал малга җиткәнче газраил җанга җитәр ○ 7384 ● 16739 +ГАИЛӘНЕҢ (1) ■ Тату гаиләнең бишеге буш булмый ○ 13202 +ГАЙБӘТ (9) ■ Балалы өйдә гайбәт булмас ○ 13972 ● 15734; 15821-15825; 16152; 16272 +ГАЙБӘТЕ (1) ■ Гайбәте түгел, гадәте ○ 16273 +ГАЙБӘТЕҢНЕ (1) ■ Начар кеше түреңдә ята, түреңнән төшә - гайбәтеңне сата ○ 12156 +ГАЙБӘТНЕ (1) ■ Гайбәтне әйт колакка, ишетелер еракка ○ 15826 +ГАЙБӘТНЕҢ (2) ■ Бер гайбәтнең гомере - икенчесе чыкканчы ○ 15793 ● 15827 +ГАЙБӘТТӘН (1) ■ Намуслы кеше гайбәттән курыкмый ○ 15945 +ГАЙБӘТЧЕГӘ (1) ■ Гайбәтчегә бер таяк, әләкчегә биш таяк ○ 15828 +ГАЙБӘТЧЕНЕҢ (2) ■ Гайбәтченең теле мең колач ○ 15829 ● 16142 +ГАЙРӘТ (2) ■ Гайрәт иткән - таулар тишкән ○ 11114 ● 11192 +ГАЙРӘТЕ (3) ■ Кызыл күрсә, күркәнең гайрәте килер ○ 4260 ● 13713; 14113 +ГАЙРӘТЕҢ (1) ■ Чибәрлеккә бик чибәр, күрсәң гайрәтең чигәр ○ 10737 +ГАЙРӘТЛЕ (6) ■ Ана корт гайрәтле булса, умарта куәтле булыр ○ 4712 ● 13887; 14350; 14394; +14572; 14889 +ГАЙШӘ (1) ■ Гайшә ризыгы - атына, Фатыйма ризыгы - атына ○ 9201 +ГАКАИД (1) ■ Укысаң Гакаид, калырсың акаеп ○ 16939 +ГАКЫЛ (2) ■ Калага барган кешедән өч көнгәчә гакыл сорама ○ 5174 ● 7666 +ГАКЫЛДАН (1) ■ Карыйлыктан яман нәрсә юк - алтмышка килсә гакылдан талдырган; ярлылыктан яман нәрсә юк - эчке серен дошманга алдырган ○ 15071 +ГАКЫЛЛЫ ( | 1) ■ Юләр юкә суяр, гакыллы тәкә суяр ○ 11442:1 +ГАКЫЛЫ (1) ■ Буйдакның гакылы ике күз ○ 13141 +ГАЛӘМӘТЕ (3) ■ Тәкәбберлек - юләрлек галәмәте ○ 12046 ● 15738 (2) +ГАЛӘМГӘ (2) ■ Ай шәүләсе - галәмгә, шәм шәүләсе - төбенә ○ 12 ● 16014 +ГАЛИ (2) ■ Гали үз эшендә, Вәли үз эшендә ○ 6293 ● 12083 +ГАЛИГӘ (1) ■ Сау булып тор әлегә, сәлам диген Галигә, бара калсаң Шәлегә ○ 5278 +ГАЛИМ (25) ■ Патша залим булса - йорт тузар, патша галим булса - йорт узар ○ 5863 ● 7718; +11115; 16464; 16473; 16521; 16535; 16541-16545; 16546 (2); 16547-16550; 16570; 16633; +16639; 16650 (2); 16685; 16698 +ГАЛИМГӘ (1) ■ Бер яхшыга бер яман, бер галимгә бер надан ○ 12110 +ГАЛИМНӘР (1) ■ Картлар сүзен янчыкка җый, галимнәр сүзен кәгазьгә теркә ○ 16591 +ГАЛИМНӘРГӘ (1) ■ Галимнәргә иярсәң, атлас бишмәт киярсең; наданнарга иярсәң, көрән +чикмән киярсең ○ 16553 +ГАЛИМНЕҢ (4) ■ Юләрнең мең гаебе дә кичелә, галимнең бер гаебе дә кичелми ○ 11735 +● 16551; 16552; 16592 +ГАМӘЛ (2) ■ Үтә гомер, гамәл юк, тартып алыр әмәл юк ○ 14758 ● 16561 +ГАМӘЛЕ (2) ■ Һәркем үзенең гамәле өчен җәзасын табар ○ 12641 ● 16545 +ГАМӘЛЕНӘ (1) ■ Гарипнең гамәленә каршы ○ 14985 +ГАМӘЛЕННӘН (1) ■ Мөселманның нияте кылган гамәленнән и��ге, имеш ○ 16828 +ГАМӘЛСЕЗ (1) ■ Гамәлсез гыйлем - яңгырсыз болыт ○ 16554 +ГАМЕ (1) ■ Малы азның гаме аз ○ 7403 +ГАМЕН (2) ■ Кышның гамен җәй уйла ○ 877 ● 12109 +ГАМЬ (3) ■ Бөтен дөньяны су алса, үрдәккә ни гамь бар ○ 4405 ● 10303; 14908 +ГАРИП (6) ■ Гарип кошның баласы күп булыр ○ 3831 ● 3832; 5146; 15168; 15306; 15368 +ГАРИПКӘ (2) ■ Мал гарипкә тансык ○ 7381 ● 7667 +ГАРИПНЕҢ (1) ■ Гарипнең гамәленә каршы ○ 14985 +ГАРИПСЕЗ (1) ■ Семья гарипсез булмый ○ 13201 +ГАРИПТӘН (1) ■ Тәне гариптән көлгәннең җаны гарип ○ 15306 +ГАРМУН (2) ■ Начар гармун көй бозар, начар хатын өй бозар ○ 13669 ● 16399 +ГАРМУНГА (1) ■ Гармунга җырлыйм дип, Акбай да шыңшыган ○ 3477 +ГАРМУНЧЫ (3) ■ Атасы гармунчы булса, баласы биюче булмый хәле юк ○ 14363 ● 16357; 16358 +ГАРМУНЧЫНЫ (1) ■ Гармунчы гармунчыны күрсә, кулы тетри ○ 16357 +ГАРЫЗЫМ (1) ■ Бүз алашам арыса, Бүре ханга җиталмам, энем-углым күп туды, күп туса да кол +туды, ханга гарызым әйталмам ○ 5785 +ГАРЬЛӘНЕП (1) ■ Белмәгәнен сорап өйрәнгән - галим, гарьләнеп сорамаган - үзенә залим ○ 16521 +ГАРЬЛӘНЕР ( | 1) ■ Бай белән кода булсаң - гарьләнер, ярлы белән кода булсаң - зарланыр +○ 7155:2 +ГАРЬЛЕ (2) ■ Ярлы булсаң да гарьле бул ○ 7449 ● 7535 +ГАРЬЛЕК (2) ■ Арысланга тимер зынҗыр гарьлек түгел ○ 2053 ● 16687 +ГАРЬЛЕЛӘР (1) ■ Гарьлеләр торып торганчы гарьсезләр ашап туяр ○ 11116 +ГАРЬСЕЗ (1) ■ Аталы ятим - гарьсез ятим, аналы ятим - иркә ятим ○ 14419 +ГАРЬСЕЗЛӘР (1) ■ Гарьлеләр торып торганчы гарьсезләр ашап туяр ○ 11116 +ГАРЬЧЕЛ (1) ■ Ятим бала гарьчел була ○ 14193 +ГАСКӘР (2) ■ Патшалык - гаскәр белән, гаскәр - мал белән, мал - рәгыять белән, рәгыять - гаделлек белән ○ 5874 (2) +ГАСКӘРДӘ ( | 2) ■ Батыр - гаскәрдә, акыл иясе җыенда таныла ○ 5550:5 ● 5550:6 +ГАУГА (2) ■ Йорттотмас ауга чыкса - артыннан гауга чыгар ○ 6487 ● 7908 +ГАУГАГА (1) ■ Гаугага катышма, белмәгән эшкә атылма ○ 6345 +ГАУГАЛАМА (1) ■ Ашаганда гаугалама ○ 9602 +ГАУГАЛЫ (2) ■ Балалы тавык - гаугалы халык ○ 4269 ● 4877 +ГАУГАСЫЗ (1) ■ Аз гына ашым, гаугасыз башым ○ 9419 +ГАФИЛ (1) ■ Вакыт акчадыр: гафил булма, качадыр ○ 796 +ГАФЛӘТ (1) ■ Тырышмау - гафләт ○ 6521 +ГАФУ (2) ■ Гафу үтенүгә караганда гаебең булмау яхшы ○ 12493 ● 15830 +ГАФУР-РӘХИМ (1) ■ Мулла аз бирсәң - "газабын әлим"; күп бирсәң - "Гафур-рәхим" ○ 17012 +ГАШЫЙГЫНА (1) ■ Ашны ачыкканга бир, кызны гашыйгына бир ○ 13131 +ГАШЫЙК (5) ■ Колак күздән элегрәк гашыйк булыр ○ 10409 ● 11634; 12676; 12677; 12798 +ГАШЫЙКЛАР (2) ■ Дуслар - узганны, гашыйклар алдагы көнне сөйлиләр ○ 5382 ● 12774 +ГАШЫЙКЛЫК (1) ■ Гашыйклык бер уттыр, кабынса сүндерү юктыр ○ 12678 +ГАШЫЙКНЫҢ (1) ■ Гашыйкның маңгай күзе сукыр, күңел күзе ачык ○ 12679 +ГӘПКӘ (2) ■ Яхшы килер һәр гәпкә, яман килмәс бер гәпкә ○ 12326 (2) +ГӘРӘБӘ (2) ■ Гәрәбәнең агы да гәрәбә, сарысы да гәрәбә ○ 279 (2) +ГӘРӘБӘДӘН (2) ■ Ватык гәрәбәдән туфрак яхшы ○ 278 ● 8767 +ГӘРӘБӘНЕҢ (1) ■ Гәрәбәнең агы да гәрәбә, сарысы да гәрәбә ○ 279 +ГӘРӘЙ (1) ■ Җиде Гәрәй җиде төштә, җидесе дә җиңел эштә ○ 8079 +ГӘРӘНКӘ (1) ■ Кавын утырттым, гәрәнкә үсте ○ 1631 +ГӘҮДӘГӘ (1) ■ Җан гәүдәгә йөк түгел ○ 11345 +ГӘҮДӘДӘ (2) ■ Олылык гәүдәдә түгел, акылда ○ 11256 ● 11619 +ГӘҮДӘДӘН (1) ■ Гәүдәдән баш китмәс, авыздан аш китмәс ○ 10757 +ГӘҮДӘСЕ (1) ■ Гәүдәсе бар, башы юк ○ 10827 +ГӘҮҺӘР (4) ■ Гәүһәр кечкенә булса да, бәясе зур ○ 280 ● 281; 6422; 13562 +ГӘҮҺӘРЛЕ (1) ■ Һөнәрле булу гәүһәрле булудан мең артык ○ 6418 +ГӘҮҺӘРНЕ (1) ■ Гәүһәрне мыскаллап үлчиләр ○ 282 +ГЕЛ (13) ■ Ай гел болыт артында гына тормый ○ 5 ● 1537; 7479; 8199; 9202; 9941; 11085; +13346 (2); 14427; 14723; 14860; 17074 +ГЕНӘ (94) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 15; 348; 804; 1130; 1467; 1545; 1651; 1890; +2310; 2403; 3014; 3150 (2); 3171; 3583; 3872; 3967; 4055; 4142; 4261; 4568; 4699; 4821; 4975; +5405; 5619; 5891 (2); 6074; 6165; 6291; 6299; 6625; 6988; 7019; 7021; 7465; 7488; 7524; 7771; +7890; 7891; 8021; 8769; 8923; 8975; 8985; 9002; 9202; 9371; 9670; 9821; 9838; 9844; 9985; +10513; 11026; 11034; 11050; 11131; 11255; 11646; 11726; 11994; 12069; 12133; 12437; 12546; +12799; 13076; 13240; 13690; 14232; 14277; 14723; 14939; 14943; 15210; 15236; 15542; 15673; +15753; 15954; 15996; 16186; 16330; 16412; 16567; 16650; 16852; 16858; 17021; 17076 +ГЕНӘМ (1) ■ Кабык алачыгым, туз чиләгем, үз өй генәм булса иде ○ 8269 +ГЕНЕРАЛ (1) ■ Һәр солдат генерал булырга тырыша ○ 5688 +ГЕР (1) ■ Бизмән белән гер бергә, хатын белән ир бергә ○ 13803 +ГЕРОЙ (2) ■ Фил колагында черки дә герой ○ 4810 ● 14119 +ГИДАЙ (4) ■ Чит илдә бай булганчы, үз илеңдә гидай бул ○ 5085 ● 7333-7335 +ГИДАЙЛЫК (1) ■ Бакча - байлык бер айлык, тагы да килер гидайлык ○ 1590 +ГИДАЙМЫН (1) ■ Базарга барганда мин баймын, акчам санасам - гидаймын ○ 8030 +ГИЗӘ (1) ■ Теле белән дөнья гизә ○ 15681 +ГИЗӘР (2) ■ Елан бавыры белән ил гизәр, койрыгы белән кое казыр ○ 4587 ● 15928 +ГИЗӘРСЕҢ (1) ■ Ялган белән дөнья гизәрсең, кире кайта алмассың ○ 16145 +ГИЗДЕРГӘН (1) ■ Илдән биздергән дә мал, җиһан гиздергән дә мал ○ 7350 +ГЛАЗА (1) ■ Ураза - три глаза ○ 16941 +ГОМЕР (49) ■ Заман үтми, гомер үтә ○ 812 ● 1678; 1888; 5345; 5493; 6318; 6432; 6434; 7442 (2); +7734; 9854; 10381; 11117; 11214; 11701; 12814; 12979; 13137; 13156; 13528 (2); 14016; 14704; +14707-14714; 14716; 14746; 14754-14758; 15104; 15214; 15380; 15427; 15676; 16216; 16552; +16565; 16661; 16764 +ГОМЕРГӘ (6) ■ Аю белән бүре гомергә дус булмас ○ 2073 ● 2076; 4922; 6496; 11168; 13952 +ГОМЕРДӘ (1) ■ Гомердә бер тилелек терсәгеңне тешләтер ○ 11551 +ГОМЕРДӘН (2) ■ Төбенә кадәр чөмергән мәхрүм калган гомердән ○ 9850 ● 14743 +ГОМЕРЕ (17) ■ Умырзаяның гомере бер көн ○ 1318 ● 1698; 3303; 4068; 4127; 4565; 4693; 5798; +7191; 7208; 13884 (2); 14447; 14715; 15793; 16158; 16419 +ГОМЕРЕМ (1) ■ "Гомерем үтте, ирем бер үпте, аны да каенанам күреп мине сүкте", - дип +әйткән бер хатын ○ 14596 +ГОМЕРЕНӘ (2) ■ Үз-үзен аяган - үз гомеренә яраган ○ 12054 ● 16551 +ГОМЕРЕННӘН (1) ■ Шигырь гомере шагыйрь гомереннән озын ○ 16419 +ГОМЕРЕҢ (6) ■ Үткән эшкә үкенмә, гомерең зая үтәр ○ 6272 ● 6526; 9363; 13242; 14763; 15603 +ГОМЕРЕҢӘ (1) ■ Тугыз көнлек гомереңә ун көнлек азык җый ○ 9358 +ГОМЕРЛЕК (4 | 1) ■ Матурлык - бер көнлек, дуслык - гомерлек ○ 5470 ● 7242:1; 12833; 15195; +ГОМЕРНЕ (6) ■ Ялкаулык - гомерне кыскарта торган агу ○ 6598 ● 9809; 12539; 14942; 15004; +ГОМЕРНЕҢ (2) ■ Күркәм холык - гомернең чәчәге ○ 11202 ● 16574 +ГОМЕРСЕЗГӘ (1) ■ Гомерсезгә гомер ялгап булмый ○ 14716 +ГОРЕФ-ГАДӘТЕ (1) ■ Һәр заманның үз гореф-гадәте ○ 1025 +ГОРЯЧИЙ (1) ■ Горячий, үзе кара, үзе чи ○ 9457 +ГӨБЕРЛЕ (1) ■ Колан коега төшкәндә, гөберле бака айгырлык кылыр ○ 2231 +ГӨБЕСЕНӘ (1) ■ Көймәсенә күрә ишкәге, гөбесенә күрә пешкәге ○ 7055 +ГӨЛ (39) ■ Ал да - бизәк, гөл дә - бизәк ○ 560 ● 624; 634; 656; 1213; 1266-1271; 1272 (2); 1273; +1291; 1308; 1313; 1324; 1342; 1350; 1357; 1483; 1531; 3899; 4092; 7811; 9156; 10659; 10733; +11034; 11146; 11550; 12115 (2); 12692; 12955; 13009 (2); 14723 +ГӨЛГӘ (3) ■ Гөл булса, гөлгә куан, гөле булмаса, бөресенә куан ○ 1267 ● 1268; 13099 +ГӨЛДӘЙ (2) ■ Һәммәсе дә бердәй, бакчадагы гөлдәй ○ 1369 ● 3213 +ГӨЛДӘН (2) ■ Гөлдән - тигәнәк, тигәнәктән гөл чыкмас ○ 1273 ● 1357 +ГӨЛДЕР (1) ■ Күгәрчен күгәрченне "гөлдер бу-у" дип мактаган ○ 4052 +ГӨЛЕ (2) ■ Алы булды, гөле кирәк ○ 647 ● 1267 +ГӨЛЕМ (1) ■ Туган телем - иркә гөлем, киңдер сиңа күңел түрем ○ 15630 +ГӨЛЕН (3) ■ Гөлен яраткач, тикәнен дә ярат ○ 1274 ● 1323; 1793 +ГӨЛЕНӘ (1) ■ Гөленә карама, төбенә кара ○ 1275 +ГӨЛЛӘР (2) ■ Кызлар, чәчен тарап битен юса, гөлләр күк була, хатыннар - кызлар күк була +○ 10282 ● 13866 +ГӨЛНЕҢ (2) ■ Гөлнең үскән җирендә бәһасе булмас ○ 1276 ● 1351 +ГӨЛСТАН (3) ■ Үз илең - гөлстан, кеше иле - гүрстан ○ 5116 ● 11154; 13970 +ГӨЛЧӘЧӘГЕ (1) ■ Кунак - хуҗаның гөлчәчәге ○ 10123 +ГӨМАН (1) ■ Гөнаһлы эшне гуаһ табар, гөнаһсыз эшне гөман табар ○ 12497 +ГӨМБӘ (5) ■ Кардан гөмбә эзләмә ○ 1104 ● 1277; 1343; 1355; 1801 +ГӨНАҺ (5) ■ Балта ни гөнаһ эшләсә, сабы да шуны эшли ○ 1892 ● 5834; 12494; 12495; 12616 +ГӨНАҺЛЫ (2) ■ Гөнаһлы кеше күп дога кыла ○ 12496 ● 12497 +ГӨНАҺНЫҢ (2) ■ Аракы - гөнаһның анасы ○ 9806 ● 12498 +ГӨНАҺСЫЗ (3) ■ Агач - ботаксыз, кеше гөнаһсыз булмый ○ 12410 ● 12497; 12617 +ГӨНАҺТАН (1) ■ Бер гөнаһтан йөз туа ○ 12463 +ГӨНАҺЫ (1) ■ Телнең буе кече, гөнаһы олы ○ 15615 +ГӨНАҺЫН (1) ■ Гөнаһын танган - янган ○ 12499 +ГӨНАҺЫНА (1) ■ Кешенең гөнаһына кереп булмый ○ 12522 +ГӨНАҺЫҢ (1) ■ Үз гөнаһың үзеңә, ике инәгең үзеңә ○ 12661 +ГӨНАҺЫСЫНА (1) ■ Хатын-кызга бәйләнсәң, "гөнаһысына" торырлык булсын ○ 13723 +ГӨРЛӘВЕК (1) ■ Ташу барганда гөрләвек белән дә уйнама ○ 462 +ГӨРЛӘШЕП (1) ■ Пар күгәрченнәрдәй гөрләшеп торалар ○ 4056 +ГРАММ (1) ■ Эшләмәсәң план белән, ашарсың грамм белән ○ 6220 +ГРӘЗГӘ (1) ■ Арышны көлгә чәчсәң гөл булыр, солыны грәзгә чәчсәң князь булыр ○ 1531 +ГРИФТАР (1) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер кем, +грифтар улмаян белмәс ○ 12798 +ГРИШ-ГРИШ (1) ■ Гриш-гриш, барыбыз да бер иш ○ 5516 +ГУАҺ (2) ■ Гөнаһлы эшне гуаһ табар, гөнаһсыз эшне гөман табар ○ 12497 ● 15847 +ГУБЕРНАТОР (2) ■ Кызлы көтеп ятыр, уллы - губернатор ○ 14129 ● 14296 +ГУБЕРНАТОРЫННАН (1) ■ Патшадан курыкма, губернаторыннан курык ○ 5872 +ГУҖ (1) ■ Гуҗ тамак гаеттә үләр ○ 9642 +ГУРИНЧАСЫ (1) ■ Гуринчасы биеккә карама, үрәсе сыек ○ 8364 +ГҮЗӘЛ (6) ■ Бер гүзәл эш мең гүзәл сүздән яхшырак ○ 6041 (2) ● 8786; 10659; 10660; 12721 +ГҮЛӘВЕННӘН (1) ■ Көчле умарта - гүләвеннән билгеле ○ 4740 +ГҮР (13) ■ Хур күргән агачың гүр өстеңә күләгә булыр ○ 1704 ● 5022; 6832; 8277; 8835; 9699; +13453; 13469; 13498; 13597; 14062; 15413; 15439 +ГҮРГӘ (9) ■ Акчасыз базарга барганчы, кәфенсез гүргә кер ○ 7844 ● 13164; 13328; 13597; 14925; +15125; 15376; 16493; 16667 +ГҮРДӘ (5) ■ Гүрдә ятканчы түрдә ят ○ 8246 ● 11004; 15377; 15438; 15447 +ГҮРДӘН (1) ■ Ирдән иргә йөргәнче гүрдән гүргә йөрсәңче ○ 13164 +ГҮРЕ (1) ■ Изге хатын - оҗмах хуры, яман хатын - дөнья гүре ○ 13640 +ГҮРЕНӘ (1) ■ Кеше гүренә кеше керми ○ 15378 +ГҮРЕНДӘ (3) ■ Байның түрендә, ярлының гүрендә ○ 7305 ● 12288; 12295 +ГҮРСЕЗ (1) ■ Байга бармак янама - эшсез калырсың; муллага бармак янама - гүрсез калырсың +○ 16967 +ГҮРСТАН (2) ■ Үз илең - гөлстан, кеше иле - гүрстан ○ 5116 ● 13970 +ГЫЙБАДӘТ (3) ■ Ахмакка гыйбадәт кылырга кушсаң, маңгаен тишеп бетерер ○ 11513 ● 16536; +ГЫЙБРӘТ (9) ■ Югарыга карап үрнәк ал, түбәнгә карап гыйбрәт ал ○ 711 ● 1006; 4796; 4904; +6514; 11432; 11520; 12348; 16272 +ГЫЙБРӘТЛЕ (2) ■ Ата гайрәтле булса, бала гыйбрәтле була ○ 14350 ● 14394 +ГЫЙЛЕМ (27) ■ Акча, мал - бер көнлек, гыйлем, һөнәр - гомерлек ○ 16461 ● 16536; 16540; +16554-16568; 16577; 16582; 16598; 16615; 16626; 16627; 16660; 16675; 16681 +ГЫЙЛЕМГӘ (1) ■ Гыйлемгә тотынган югалмас ○ 16569 +ГЫЙЛЕМДӘ (1) ■ Тирәнлек - диңгездә, зирәклек - гыйлемдә ○ 16656 +ГЫЙЛЕМЕ (2) ■ Кешенең акылы - эшеннән, гыйлеме сүзеннән беленер ○ 11598 ● 14330 +ГЫЙЛЕМЕН (1) ■ Гыйлемен файдаланмаган галим җимешсез агач шикелле ○ 16570 +ГЫЙЛЕМЛЕ (1) ■ Гыйлемсез бер яши, гыйлемле мең яши ○ 16575 +ГЫЙЛЕМЛЕК (3) ■ Гыйлемлек - нур, наданлык - хур ○ 16571 ● 16572; 16628 +ГЫЙЛЕМЛЕКНЕҢ (1) ■ Гыйлемлекнең тамыры ачы булса да, җимеше татлы ○ 16573 +ГЫЙЛЕМНӘН (1) ■ Гыйлемнән яхшы дус юк, чирдән яман дошман юк ○ 15212 +ГЫЙЛЕМНЕҢ (2) ■ Болыт астындагы кояшның җылысы юк, халыкка төшмәгән гыйлемнең +файдасы юк ○ 16538 ● 16574 +ГЫЙЛЕМСЕЗ (2) ■ Гыйлемсез бер яши, гыйлемле мең яши ○ 16575 ● 16675 +ГЫЙЛЕМ-ҺӨНӘРГӘ (1) ■ Бай булмасаң бай булма, гыйлем-һөнәргә сай булма ○ 16471 +ГЫЙЛЬЛӘТЕ (1) ■ Кыйммәт булса хикмәте бар, арзан булса гыйльләте бар ○ 7932 +ГЫЙРАКТАН (1) ■ Гыйрактан тирьяк килгәнче, елан чаккан ир үләр ○ 15213 +ГЫЙШКЫ (1) ■ Гыйшкы юк - ишәк, дәрте юк - күсәк ○ 12680 +ГЫЙШЫГЫН (1) ■ Гыйшыгын гыйшык, йөрергә ката кыйшык ○ 12809 +ГЫЙШЫК (16) ■ Күке гыйшык тота, баласын карга карый ○ 4060 ● 12664; 12681-12687; 12689; +12704; 12706; 12707; 12772; 12809; 12811 +ГЫЙШЫККА (1) ■ Гыйшыкка ишек бикле булса, тәрәзәдән керер ○ 12688 +ГЫЙШЫКНЫ (1) ■ Гыйшыкны гыйшык китәрер ○ 12689 +ГЫЙШЫКНЫҢ (1) ■ Гыйшыкның карты-яше булмый ○ 12690 +ГЫЙШЫКСЫЗ (1) ■ Дәртсез - дивана, гыйшыксыз - багана ○ 12697 +ГЫЙШЫКТАН (3) ■ Ашыйсы килү - гыйшыктан яман ○ 9625 ● 12691; 12712 +ГЫНА (52 | 2) ■ Ай гел болыт артында гына тормый ○ 5 ● 95; 98; 168; 274; 1508; 2265; 2412; 2441:1; +2676; 2929; 3116; 3149; 3699; 3932; 3949; 4002; 4107; 4115; 4300; 4318; 4350; 5290; 5325; 5985; +6246; 6315; 7232; 7527; 7575; 7651; 7880; 8321; 9059; 9064; 9270; 9419; 9974; 10494; 10634; 10641; +11803; 12089; 12091; 12166:2; 12401; 12906; 13720; 13958; 14398; 14661; 15360; 16648; 17046 +ГЫНАМ (1) ■ Керпе баласын "йомры гынам, йомшак кынам" дип сөя, имеш ○ 2222 +ДА (1230 | 29) ■ Ай якты да, җылытмый ○ 13 ● 15; 30; 35; 36; 42; 63; 68; 73 (2); 75; 78; 93; 94; +118; 121; 123; 124; 129; 140; 154; 159; 179; 187; 207; 208; 211; 219; 223; 244; 254; 255; 257; +268 (2); 270; 279 (2); 280; 286; 297; 306; 311; 318; 345; 347; 358; 361; 373; 376; 378; 385; 386; +400 (2); 404; 420; 424; 427; 458; 461; 465; 489; 490; 496; 511; 538; 541; 550; 551; 560; 562; 578; +583; 624; 627; 634; 649; 690 (2); 693; 739 (2); 749; 750; 752; 852; 869; 896; 933; 952; 993; 994; +999; 1076 (3); 1095; 1096; 1105; 1112 (2); 1115 (2); 1132; 1142; 1146; 1151; 1156; 1160; 1171; +1213; 1226; 1238; 1241; 1268; 1280; 1327; 1337; 1339; 1347; 1353; 1380; 1383; 1426; 1551; 1557; +1562; 1590; 1596; 1604; 1610; 1613; 1615; 1621; 1651; 1727; 1743; 1754; 1761; 1785; 1803; 1815; +1889-1892; 1902; 1916; 1921; 1929; 1933 (2), :1, :2; 1944; 1965; 1981; 1983; 1993; 2009; 2037; +2039; 2061; 2062; 2066; 2072; 2077 (2); 2084; 2089; 2097; 2103; 2123; 2129; 2133; 2134; 2143; +2144; 2148; 2156; 2167; 2187 (2); 2188; 2192; 2205; 2213; 2223:1; 2245; 2251; 2252; 2258; 2268; +2270; 2298; 2313; 2324; 2357; 2359 (2); 2376; 2381; 2425; 2434; 2441, :1; 2453; 2478; 2495; 2508; +2509; 2548 (2); 2559 (2); 2580; 2582 (2); 2598; 2602; 2603; 2671; 2704; 2712; 2716; 2723; 2745; +2748; 2763; 2771; 2773; 2797; 2802; 2820; 2829; 2847; 2848; 2880; 2897; 2904; 2907; 2946; 2949; +2954; 2956; 2969; 2974; 2975; 3042; 3043; 3050; 3076 (2); 3080 (2); 3081; 3085; 3093; 3112; 3152; +3156 (2); 3168; 3171; 3178; 3290; 3313; 3323; 3335 (2); 3363; 3367; 3368; 3374; 3401; 3403; +3408; 3414; 3425; 3440; 3446; 3477; 3514 (2); 3566; 3578; 3586; 3619; 3625 (2); 3660; 3663 (2); +3683; 3721; 3730 (2); 3772; 3814 (2); 3839; 3845; 3848; 3852; 3856; 3875; 3886; 3910 (2); 3928; +3950; 3952; 3955 (2); 3959; 3973-3975; 3990; 3992; 4000; 4001; 4007; 4032; 4036; 4041; 4045; +4049; 4080, :1; 4093, :1; 4097; 4098; 4106; 4120; 4124; 4132; 4133; 4152; 4153; 4180; 4183; 4184; +4192; 4197 (2); 4207; 4214; 4223; 4227:1, :1; 4237; 4244; 4247; 4249; 4250; 4287; 4291; 4298, +:1; 4307; 4370; 4374; 4377 (2); 4396 (2); 4410; 4415; 4421; 4423; 4462; 4515; 4524; 4527; 4552; +4559-4561; 4577; 4593 (2); 4600; 4616; 4619; 4624; 4630; 4634 (2); 4636; 4651; 4652; 4657; 4668; +4673; 4676; 4681; 4682; 4686; 4692; 4710; 4713; 4715; 4732; 4733; 4739; 4745 (2); 4775; 4785; +4787, :1; 4797; 4808; 4830; 4832; 4864; 4898; 5035; 5037; 5042; 5046 (2); 5072; 5082; 5087; 5100; +5106; 5113; 5117; 5119; 5124; 5165; 5206; 5214; 5246; 5249; 5264; 5272; 5273; 5284; 5313; 5321; +5328; 5334; 5338; 5340; 5341; 5343; 5344; 5381; 5386; 5403; 5407; 5454; 5468 (2); 5473; 5479; +5482; 5489; 5516; 5519; 5577 (2); 5580 (2); 5588; 5602; 5605; 5659; 5703; 5722; 5725; 5730; 5731; +5746; 5754; 5755; 5773; 5785; 5837; 5851; 5852; 5858; 5877 (2); 5892; 5897; 5904; 5913; 5918; +5936; 5946; 5985; 5989; 6032; 6058; 6099; 6127; 6253; 6260; 6266; 6304 (2); 6364; 6395 (2); 6404; +6411; 6459; 6501; 6504; 6557; 6563; 6568; 6576; 6585; 6606; 6611; 6626 (2); 6658 (2); 6663; 6680; +6694; 6695; 6708; 6718; 6721; 6725; 6737-6739; 6766; 6781 (2); 6791; 6804; 6814 (2); 6817 (2); +6865; 6879; 6894; 6951; 6977; 6982; 6987; 7016; 7018; 7042; 7045; 7079; 7085; 7102; 7126-7128; +7146; 7220; 7223; 7226; 7262; 7265; 7298; 7302; 7312; 7315; 7338; 7394; 7396; 7410; 7448 (2); +7449; 7463, :1; 7468; 7469; 7477 (2); 7481; 7482 (2); 7485; 7489; 7511; 7529; 7530; 7576; 7598; +7608; 7631; 7633 (2); 7635; 7655; 7661 (2); 7664; 7696; 7709, :1; 7734; 7737; 7746; 7776; 7780; +7785; 7795; 7813:1; 7828; 7832; 7855; 7892; 7902; 7920; 7928; 7936; 7941; 7954; 7957, :1, :2; +8005; 8033; 8048; 8084; 8118, :1, :2; 8199; 8212; 8253; 8278; 8285; 8324, :2; 8342; 8363; 8371; +8372; 8392; 8453; 8454; 8459; 8467; 8471; 8479; 8482; 8494; 8533; 8552; 8595; 8618; 8626; 8631; +8643; 8650; 8656; 8657; 8684; 8713; 8732; 8761; 8797; 8811; 8814; 8816; 8832; 8860 (2); 8867; +8921; 8923; 8958; 8995; 9031; 9039; 9072; 9083; 9104 (2); 9160; 9189; 9190; 9202; 9215; 9261 (2); +9271; 9284; 9297; 9299; 9311; 9330; 9340; 9353; 9361; 9365; 9379; 9380; 9387; 9391; 9403; 9413; +9425; 9426 (2); 9443; 9446; 9476; 9526; 9530; 9562; 9586; 9621; 9629; 9664; 9673; 9675; 9681; +9697; 9715; 9717; 9735; 9738-9740; 9744; 9746; 9793; 9799; 9803; 9805; 9845; 9871; 9890; +9899; 9906 (2); 9914; 9916; 9949; 9952 (2); 9954; 9965; 9981; 9982; 9988; 9992; 10006; 10018; +10029; 10033 (2); 10052; 10053; 10069; 10084; 10122; 10139; 10150; 10195; 10209 (2); 10248; +10271; 10280; 10322; 10326; 10356; 10359; 10396; 10405; 10410; 10423; 10451; 10509; 10533; +10540; 10563; 10567; 10611; 10645; 10666; 10679, :1, :2; 10682 (2); 10700; 10701; 10718; 10733; +10739; 10747; 10762; 10892; 10900 (2); 10901 (2); 10905; 10941; 10958; 10965; 10988; 11015; +11024; 11044; 11060; 11084 (2); 11093; 11094; 11101; 11102; 11117; 11122; 11130; 11178 (2); +11185; 11206; 11252; 11273; 11297; 11317; 11337; 11340; 11358; 11398; 11401; 11465 (2); 11509; +11516; 11519; 11528; 11553; 11566; 11616; 11631, :1, :2 (2); 11657 (2); 11704; 11726; 11763; +11770; 11857; 11903; 11910; 11918; 11942; 11956 (2); 12001; 12010; 12012; 12013; 12034; 12057; +12073-12075; 12090 (2); 12098; 12139; 12165; 12171; 12177; 12220; 12244 (2); 12260; 12262 (2); +12266; 12284 (2); 12289; 12331; 12357; 12362; 12371; 12374; 12407; 12437; 12441 (2); 12443; +12471; 12486 (2); 12498; 12508; 12521; 12531; 12538; 12551; 12559; 12569 (2); 12575; 12579; +12583; 12603; 12647; 12653; 12665 (2); 12668; 12673; 12677; 12691; 12725; 12727; 12731; 12747; +12752; 12760 (2); 12778; 12794; 12799; 12808 (2); 12851 (2); 12853; 12863 (2); 12886; 12893 (2); +12895; 12913; 12919; 12931; 12934 (2); 12944; 12948; 12954 (2); 12971; 12982; 13003; 13012; +13035 (2); 13050 (2); 13057 (2), :1 (2), :2 (2); 13071 (2); 13097; 13124; 13147; 13189; 13210; +13228; 13231; 13299 (2); 13304; 13305; 13318; 13375 (2); 13422 (2); 13438; 13439; 13454; 13520; +13521 (2); 13544; 13554 (2); 13580 (2); 13589; 13591; 13612; 13617; 13623; 13630; 13638; 13649; +13652; 13657; 13679, :1; 13685; 13696; 13712; 13739; 13791 (2); 13822; 13823; 13838; 13841; +13844; 13869; 13882; 13895 (2); 13915; 13940; 13956; 13958; 13996; 14005; 14013; 14017 (2); +14069; 14100; 14104 (2); 14107; 14145 (2); 14146 (2); 14162; 14172; 14173 (3); 14180 (2); 14183; +14185 (2); 14194; 14198; 14201; 14221; 14228; 14250; 14252; 14261; 14264; 14320; 14325 (2); +14336; 14346; 14355; 14357; 14361; 14364; 14417; 14435; 14443; 14493; 14500; 14520; 14561 (2); +14575 (2); 14581; 14585 (2); 14596; 14609; 14637 (2); 14639 (2); 14647; 14653; 14662; 14689; +14718; 14723; 14724; 14726; 14728; 14731, :1; 14735; 14796; 14798; 14827; 14839; 14840; 14854; +14895; 14912; 14920; 14953; 14955 (2); 14956; 14994 (2); 15042 (2); 15063; 15086; 15110; 15114; +15145; 15162; 15172; 15178; 15197-15199; 15223; 15245; 15271; 15296; 15341; 15371 (2); 15374; +15399; 15425; 15429; 15446 (2); 15454; 15469; 15476; 15496; 15520; 15523 (2); 15538; 15539 (2); +15541; 15542; 15550; 15560 (2); 15563; 15571-15573; 15585; 15677 (2); 15684; 15698; 15726; +15749; 15784; 15825; 15833; 15835; 15842; 15855; 15878; 15894; 15897; 15929; 15938 (2); 15952; +15953; 15960; 15975; 15977; 16021; 16054; 16057; 16080 (2); 16186; 16199; 16210; 16236 (2); +16248; 16257; 16331; 16333; 16337; 16349; 16350; 16354; 16387; 16399; 16417 (2); 16431; 16451; +16469; 16475; 16484; 16562; 16573; 16650; 16686; 16688; 16697; 16698 (2); 16735; 16759; 16766; +16769; 16818; 16829; 16839; 16845; 16852; 16854 (2); 16862; 16864 (2); 16869; 16880 (2); 1689616898; 16905; 16916; 16918; 16922; 16931; 16948; 16958 (2); 16975; 16982; 16990; 17006 (2); +17026; 17061; 17079; 17083 +ДАВЫЛ (11) ■ Давыл алды тын була ○ 1085 ● 1108; 1187; 4126; 4897; 7054; 10742; 13284; 13761; +15813; 16915 +давыл → җил-давыл +ДАВЫЛГА (1) ■ Җилнеке - давылга ○ 1202 +ДАВЫЛДА (1) ■ Игенче явымда тынар, балыкчы давылда тынар ○ 1409 +ДАВЫЛДАН (2) ■ Күмәк агач давылдан курыкмас ○ 1697 ● 1699 +ДАВЫЛЛЫ (2) ■ Давыллы болытның явымы аз ○ 1086 ● 1087 +ДАВЫЛНЫ (1) ■ Давылны явым басар ○ 1088 +ДАВЫЛСЫЗ (1) ■ Давылсыз көнне дау барын онытма, ваемсыз көндә яу барын онытма ○ 5564 +ДАВЫЛЫНА (1) ■ Явым теләсәң, давылына да чыда ○ 1151 +ДАГА (2 | 1) ■ Атка дага какканда бака ботын кыстыра ○ 2478:3 ● 2502; 2889 +ДАГАЛАГАНДА (1 | 2) ■ Ат аягын дагалаганда бака ботын кыстырган ○ 2478:1 ● 2478:2; 4553 +ДАГАЛАСАҢ (1) ■ Чучканы алтын белән дагаласаң да, ат булмас ○ 2904 +ДАГАЛАТКАНДА (1) ■ Ат аягын дагалатканда бака да ботын сузган ○ 2478 +ДАГАЛАУ (1) ■ Тумаган тайны дагалау ○ 2873 +ДАГАЛЫ (2) ■ Дагалы ат таймас ○ 2640 ● 2653 +ДАГАСЫЗ (1) ■ Ат дагасыз булмас ○ 2492 +ДАГАСЫНЫҢ (1) ■ Дагасының көмешенә мактанма, атыңның йөрешенә мактан ○ 7015 +ДАЕТ (1) ■ Алла бирсә - бог дает, бирмәгәнгә чүп тә юк ○ 16836 +ДАЛА (3) ■ Йөгерек атка дала кадерле ○ 2792 ● 5405; 14450 +ДАЛАГА (4) ■ Шәһәргә килсә - дустын танымый, далага чыкса - атын танымый ○ 5280 ● 11512; +12255; 13913 +ДАЛАДА (4) ■ Кулга өйрәнгән кош далада адашыр ○ 3860 ● 8454; 14270; 14504 +ДАЛАНЫҢ (2) ■ Даланың бие булганчы, баяуның колы бул ○ 5169 ● 5170 +ДАН (13 | 2) ■ Арыслан айга менмәсә дә, сикерүе дан ○ 2031 ● 2789; 4104; 5550:2, :2; 5657; 5920; +6674; 11068; 11070; 11118; 11282; 12834; 13765; 15496 +ДАНА (3) ■ Күп картның эчендә бер бала булса, дана булыр; күп баланың эчендә бер карт булса, +бала булыр ○ 15080 ● 15528; 16240 +ДАНГА (1) ■ Улы данга чыкса, анасы яшәрер ○ 14298 +ДАНЛЫ (3) ■ Күл - балыгы белән данлы, ил - халыгы белән данлы ○ 5023 (2) ● 14844 +ДАНЛЫГЫ (1) ■ Маллыгыннан данлыгы ○ 2389 +ДАНЛЫКЛЫ (1) ■ Алдынгы эшче - данлыклы кеше ○ 6017 +ДАННЫ (2) ■ Данны басудан эзлә ○ 1393 ● 6055 +ДАННЫҢ (1) ■ Данның төбе - хөрмәт, хөрмәтнең төбе - хезмәт ○ 6056 +ДАНСЫЗ (1) ■ Яхшы ат йөгәнсез йөрмәс, яхшы кыз дансыз йөрмәс ○ 13049 +ДАНЫ (17) ■ Атның даны егет кулында ○ 2572 ● 2573; 6515; 7279; 7632; 11069; 11085; 11671; +12829; 12830 (2); 12858; 14349 (2); 14377 (2); 16425 +ДАНЫН (2) ■ Яхшы ат ирнең данын тарата ○ 2715 ● 4501 +ДАНЫҢ (2) ■ Зур эштә, җаның чыкса да, даның калыр ○ 6058 ● 12314 +ДАНЫҢНЫ (1) ■ Даныңны җуйганчы башыңны җуй ○ 11119 +ДАР (1) ■ Шайтанның дуслыгы дар агачына хәтле ○ 16784 +ДАРУ (15) ■ Мәкнең бер сабагы дару, бер сабагы агу ○ 1558 ● 1766; 3729; 4624; 4704; 6612; +9150; 9189; 11957; 12701; 14603; 15185; 15216; 15636; 16105 +ДАРУГА (1) ■ Имгә эстәсәң, даруга юк ○ 15220 +ДАРУНЫҢ (1) ■ Авыруның иясе була, даруның киясе була, ди ○ 15183 +ДАРУСЫЗ (1) ■ Агусыз дару юк, дарусыз шифа юк ○ 15185 +ДАРУЫ (3) ■ Дуракка доктор даруы дәрман бирмәс ○ 11557 ● 15401; 15936 +ДАРЫ (3) ■ Дары белән ут бер җирдә булмый ○ 5565 ● 8498; 16726 +ДАРЫМ-ШАРЫМ (1) ■ Дарым-шарым, тәңкә ярым ○ 8037 +ДАУ (19) ■ Монда бүреләр өчен дау бара, анда төлке иркенләп кетәк аудара ○ 2291 ● 5546; 5564; +5572; 5664; 5756 (2); 5765; 5928; 5982; 6125; 6966; 7752; 8604; 12185; 12836; 14469; 15164; 15596 +ДАУГА (7) ■ Яуга барсаң - барың бар, дауга барсаң - берең бар ○ 5670 ● 5671; 5969; 6962; 6976; +12922; 13996 +ДАУДА (3 | 2) ■ Батыр яуда беленер, телчән дауда беленер ○ 5550 ● 5550:1, :2; 5551; 12901 +ДАУДАН (1) ■ Егылган көрәштән туймас, яман даудан туймас ○ 12112 +ДАУЛАРЫ (1) ■ Бай ике булса, даулары дүрт була ○ 7170 +ДАУЛАШМА (4) ■ Бай белән даулашма, бүре белән талашма ○ 7152 ● 7153; 7391; 10784 +ДАУЛЫ (1 | 1) ■ Үләнле җирдә мал симерә, даулы җирдә түрә симерә ○ 5980 ● 17077:1 +ДАУНЫ (1) ■ Явын аямаган яуны җиңәр, малын аямаган дауны җиңәр ○ 5654 +ДӘ (893 | 19) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 ● 33; 49; 52; 115; 119; 128; 139; +173 (2); 209; 250; 258; 263; 291; 298; 311; 353; 373; 405; 417; 433; 462; 463; 465; 481; 495 (2); +560; 595; 597; 600 (2); 627; 681; 696; 749; 750; 766; 788; 817; 860; 872; 879; 890; 896; 936 (2); +937 (2); 938 (2); 939 (2); 947 (2); 955 (3); 959; 986; 1052; 1091; 1107; 1207; 1217 (2); 1226; 1238; +1274; 1303; 1343; 1369; 1391; 1413; 1414 (2); 1424:3; 1428; 1471; 1545; 1553; 1574; 1626; 1646; +1652; 1654; 1661:1; 1700; 1702; 1759; 1888; 1901; 1921; 1926; 1986; 2003; 2031; 2057 (2); 2124; +2135; 2142-2144; 2157; 2160; 2223:1; 2236; 2240; 2252; 2254; 2256; 2260; 2264 (2); 2271; 2284; +2288; 2295; 2303; 2343; 2403; 2461; 2508; 2577; 2580; 2587; 2593; 2665; 2748; 2749; 2754; 2788; +2791; 2821; 2887; 2892; 2933; 2939; 2941; 2953; 2966; 2973 (2); 3009; 3027; 3028; 3058; 3061; +3065; 3107; 3110; 3112; 3134; 3232; 3264 (2); 3292; 3293; 3320-3322; 3332; 3371; 3378; 3379; +3381; 3383; 3406; 3417; 3442; 3456 (2); 3495; 3587; 3611; 3625; 3630; 3633; 3671; 3723, :2; 3781; +3789; 3796 (2); 3813; 3848; 3878; 3914 (2); 3933; 3982; 3992; 3994; 4001; 4010; 4069; 4092; +4116; 4120; 4146; 4177; 4233; 4234:1; 4245; 4363; 4383; 4384; 4386; 4387; 4433; 4460; 4525; +4533; 4544; 4562; 4568; 4569; 4603; 4610; 4613; 4645; 4656; 4721; 4773; 4776; 4782; 4791; 4801; +4805; 4810; 4826; 4833; 4835; 4852; 4911; 4925; 4949; 4958; 4984; 4988; 4997; 5007; 5037; 5050; +5057; 5070; 5071; 5113; 5120; 5163; 5168; 5198; 5204; 5205; 5220; 5245; 5271; 5298; 5317 (2); +5385 (2); 5387; 5410; 5423; 5482; 5526; 5576; 5673; 5676; 5703; 5711; 5745; 5786 (2); 5797; +5893; 5898; 5902; 5904; 5913; 5984; 5990; 5996 (2); 5997; 6032; 6046 (2); 6051 (2); 6065; 6094; +6111; 6151; 6166; 6173; 6225; 6248; 6273; 6282; 6291; 6302 (3); 6310; 6324 (3); 6327; 6346; +6404; 6430; 6431; 6442; 6461; 6488; 6493; 6522; 6579; 6588; 6592; 6603; 6605; 6615; 6619; 6620; +6638; 6639 (4); 6663; 6694; 6698; 6700; 6711 (4); 6713 (4); 6727; 6750; 6784; 6843; 6860; 6877; +6927; 6955; 6976; 6988; 7016:1, :2, :3; 7017; 7056; 7076; 7078; 7148; 7156; 7159; 7169; 7177; +7197; 7200; 7208; 7230; 7233 (2); 7235 (4); 7242:2; 7278; 7281 (2); 7299; 7319; 7327 (2); 7332; +7338; 7350 (2); 7409; 7480; 7504; 7509 (2); 7510 (2); 7576; 7609 (2); 7663; 7697; 7704; 7710; +7747; 7749; 7755-7757; 7760; 7772; 7774; 7790; 7824; 7828; 7835; 7855; 7903; 7936; 7942; 7954; +8021; 8077; 8079; 8080; 8085; 8118:1; 8126:1; 8131; 8170; 8187 (2); 8204, :1; 8212; 8218; 8279; +8320; 8321; 8324, :1; 8357 (2); 8360; 8366; 8443; 8445; 8454; 8475; 8490; 8534; 8622; 8637; +8645; 8656; 8692; 8697; 8709 (2); 8742; 8785; 8786; 8792; 8796; 8817; 8831; 8856; 8885; 8895; +8898; 8913; 8930; 8952 (2); 8968; 8982; 8997; 9024; 9061; 9064; 9096; 9163; 9168; 9173; 9256; +9260; 9312; 9319 (2); 9381; 9473 (2); 9483; 9502; 9530; 9601; 9639 (2); 9668; 9688; 9707; 9713; +9717; 9722; 9770 (2); 9799; 9821; 9827 (2); 9834; 9852 (2); 9871; 9882; 9894; 9934; 9956; 9957; +9978:1; 9986 (2); 9993; 9998; 10053; 10054; 10100; 10150; 10216; 10218 (2); 10277; 10301 (2); +10328; 10343; 10369; 10406; 10410; 10413; 10432:1; 10453; 10454; 10500; 10502; 10512; 10536; +10628; 10660; 10691; 10702; 10703; 10706 (2); 10707; 10715; 10768; 10844; 10876; 10886; +10915; 10917; 10937; 10958:2, :3; 11021; 11079; 11087; 11095; 11118; 11146; 11170; 11182; +11186; 11190; 11196; 11208; 11221; 11222; 11285; 11291 (2); 11300; 11333; 11336; 11353; 11363; +11413; 11441; 11514; 11526; 11528-11530; 11552; 11586 (2); 11615; 11629; 11631, :1; 11639; +11656; 11671; 11686; 11687; 11705; 11706; 11714; 11726; 11727; 11735 (2); 11748; 11752; 11764; +11769; 11772; 11860; 11902; 11919; 11933; 11936; 11938; 11947; 11963; 11966; 12040; 12069; +12079; 12087-12089; 12126; 12165; 12217; 12220; 12240 (2); 12245; 12248 (2); 12264; 12329; +12335; 12391; 12395 (2); 12397; 12421 (2); 12427; 12435; 12439; 12446; 12449; 12453; 12462; +12468; 12487 (2); 12491; 12498; 12503; 12504; 12511; 12529; 12580; 12613; 12628; 12631; +12635; 12639; 12677; 12723; 12728 (2); 12730; 12753; 12755; 12766; 12768; 12796 (2); 12806; +12812; 12856; 12869; 12993; 13004; 13016; 13060 (2); 13076 (2); 13110; 13179; 13195; 13214; +13228; 13265; 13277 (2); 13364; 13372 (2); 13439; 13464; 13470; 13517 (2); 13519; 13545; +13560 (2); 13592; 13617; 13638; 13652; 13665; 13724; 13756; 13778 (2); 13818; 13822; 13849; +13860; 13869; 13871 (2); 13904 (2); 13905; 13914; 13930; 13941; 13943; 13960; 13985; 13986; +13995; 14009; 14018; 14100; 14186; 14187 (2); 14188 (2); 14195; 14239; 14307 (2); 14344; 14346; +14365; 14384; 14405; 14433; 14454 (2); 14529; 14582; 14622; 14641; 14642 (2); 14643; 14648; +14662 (2); 14664; 14675; 14725-14727; 14823 (2); 14827; 14830 (2); 14850; 14858; 14933; 14944; +14946; 14949; 14959; 14990; 14992; 15025; 15026; 15056; 15166; 15180; 15190; 15191; 15235; +15236; 15246; 15275; 15285; 15293; 15300; 15304; 15324; 15409; 15454; 15456 (2); 15479 (2); +15513 (2); 15549 (2); 15552; 15572; 15594; 15653 (2); 15673; 15747; 15769; 15776; 15784; 15801; +15822; 15832; 15841; 15851; 15861; 15899; 15946; 15964; 16006; 16021; 16031; 16082; 16117; +16122; 16126; 16141; 16143 (2); 16163; 16169; 16172; 16173, :1; 16186; 16197; 16211; 16216; +16253; 16287; 16320; 16350; 16354; 16365; 16366; 16395; 16401; 16412; 16429; 16443; 16475; +16484; 16543 (2); 16548 (2); 16561; 16562; 16603; 16616; 16654; 16655; 16690; 16700; 16758; +16763; 16875; 16892 (2); 16901 (2); 16903; 16907; 16919; 16925 (2); 16933; 16993 (2); 16999; +17001; 17023; 17025 (2); 17034 (2); 17041; 17076; 17081 (2); 17083; 17085 (2); 17088 +ДӘВА (13) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле авырудан +дәва ○ 1302 ● 2690; 2912; 6621 (2); 11056 (2); 12696 (2); 14947; 15250; 15394; 16187 +ДӘВАЛАУ (1) ■ Холыкны дәвалау җәрәхәтне дәвалаудан авыррак ○ 11304 +ДӘВАЛАУДАН (1) ■ Холыкны дәвалау җәрәхәтне дәвалаудан авыррак ○ 11304 +ДӘВАСЫ (4) ■ Эч пошуның дәвасы - эш ○ 6158 ● 12451; 12469; 15278 +ДӘВАСЫЗ (5) ■ Батыр ярасыз булмас, ярасы дәвасыз булмас ○ 5549 ● 12687; 15028; 15216; 16643 +ДӘВӘНЕ (1) ■ Наданга максатыңны аңлату дәвәне чокыр атлатудан кыендыр ○ 16640 +ДӘВЕР (2) ■ Картлык дәвер кышка охшар, яшьлек дәвер язга охшар ○ 15059 (2) +ДӘГЪВӘКӘР (1) ■ Түрә дәгъвәкәр булса, йөгенеп булмас, түбә тайгак булса, чыгып булмас ○ 5909 +ДӘЛИЛ (1) ■ Шайтанга кирәк булса, коръәннән дәлил китерә ○ 16774 +ДӘЛИЛЕ (1) ■ Дәлиле азның сүзе озын ○ 15837 +ДӘМЕН (1) ■ Аргамакның баласы аз утлар да күп юшар, атасы тарлауның дәмен татканга; азамат ирнең баласы аз сөйләр дә күп тыңлар, атасы йортка киңәш иткәнгә ○ 14346 +ДӘРӘҖӘ (1) ■ Мәхәббәт дәрәҗә белән дә, тәрәзә белән дә исәпләшми ○ 12728 +ДӘРӘҖӘГӘ (2) ■ Мактанчык кеше дәрәҗәгә менсә, баштан борыны уза, ди ○ 12024 ● 16639 +ДӘРӘҖӘНЕҢ (1) ■ Белем - бәхет ачкычы, дәрәҗәнең баскычы ○ 16496 +ДӘРӘҖӘСЕ (2) ■ Эш көне күпнең дәрәҗәсе биек, эш көне юкның һич ние юк ○ 6171 ● 8363 +ДӘРӘҖӘСЕН (1) ■ Үз дәрәҗәсен үзе белгән хур булмый ○ 11339 +ДӘРӘҖӘСЕНӘ (1) ■ Тәрәзәсенә карама, дәрәҗәсенә кара ○ 11294 +ДӘРВИШ (2 | 1) ■ Дәрвиш - ашавыннан, бай - яшәвеннән билгеле ○ 16977 ● 16979, :1 +ДӘРВИШКӘ (1) ■ Зәгыйфь бәндә, шул өч��үнең кулына төшмә: муллага, казыйга, дәрвишкә ○ 16978 +ДӘРМАН (6) ■ Аш дигәндә - җан-фәрман, эш дигәндә - юк дәрман ○ 6287 ● 7309; 11365; 11366; +11557; 16871 +ДӘРМАНЫ (1) ■ Ярлының дәрманы юк, байның вөҗданы юк ○ 7495 +ДӘРМАНЫН (1) ■ Дәртен белгән дәрманын белер ○ 11120 +ДӘРМАНЫНЧА (1) ■ Хәлле - хәленчә, юк - дәрманынча ○ 7600 +ДӘРТ (10) ■ Март чыкмый дәрт чыкмас ○ 921 ● 9224; 11075; 11365; 12671; 12693; 12804; 12811; +12892; 15028 +ДӘРТЕ (8) ■ Аты бар - чанасы юк, дәрте бар - чарасы юк ○ 2752 ● 7622 (2); 11355 (2); 12680; +12694; 12696 +дәртем → исем-дәртем +ДӘРТЕН (1) ■ Дәртен белгән дәрманын белер ○ 11120 +ДӘРТЕНӘ (1) ■ Янган үз дәртенә янар ○ 12775 +ДӘРТЕҢ (1) ■ Әүкәтең барда йөреп кал, дәртең барда күреп кал ○ 11335 +ДӘРТЕҢНӘН (1) ■ Мине күр дә дәртеңнән үл ○ 12806 +ДӘРТКӘ (1) ■ Дәрткә дәрман алу ○ 11366 +ДӘРТЛЕ (1) ■ Дәртле - ялкын, дәртсез - салкын ○ 12695 +ДӘРТЛЕГӘ (1) ■ Дәртлегә дәрте төшкәннән дәва, дәртсезгә ни дәва ○ 12696 +ДӘРТСЕЗ (4) ■ Дәртсез баш карга куркылыгына ярый ○ 11121 ● 12695; 12697; 12698 +ДӘРТСЕЗГӘ (2) ■ Авыруга дәва бар, дәртсезгә дәва юк ○ 11056 ● 12696 +ДӘРЬЯ (11) ■ Дәрья төбендәге энҗедән тау башындагы таш артык ○ 283 ● 7168; 10414; 11196; +11209; 11411; 11614; 14269; 14730; 15537; 16613 +ДӘРЬЯГА (3) ■ Дәрьяга яңгыр яуганнан ни файда ○ 1089 ● 1169; 12358 +ДӘРЬЯДАГЫ (2) ■ Дәрьядагы балык сатылмас ○ 359 ● 4487 +ДӘРЬЯНЫ (1) ■ Төкереп дәрьяны таштыра алмассың ○ 10586 +ДӘРЬЯНЫҢ (1) ■ Һәр эшнең чамасы бар, һәр дәрьяның көймәсе бар ○ 6406 +ДӘРЬЯҢ (1) ■ Анаң үлсә, дәрьяң кибәр; атаң үлсә тавың авар ○ 14391 +ДӘҮЛӘТ (17) ■ Иртәгә аш калса - дәүләт, эш калса - михнәт ○ 836 ● 5244; 5419; 6514; 73367338; 7508; 7534; 7597; 11319; 12351; 13520 (2); 13521 (2); 14494 +ДӘҮЛӘТ-БАЙЛЫК (1) ■ Дәүләт-байлык дус-иш аркасында, яхшы исем хатын аркасында ○ 13636 +ДӘҮЛӘТЕ (5) ■ Кешенең иң зур дәүләте - чын дусы ○ 5458 ● 13773 (2); 14451 (2) +ДӘҮЛӘТКӘ (1) ■ Дәүләткә кызыкма, ярлылыкка боекма ○ 7339 +ДӘШ (1) ■ Ары дәш дисәң, бире ○ 16266 +ДӘШМӘҮ (4) ■ Ачуның дәвасы - дәшмәү ○ 12451 ● 15838-15840 +ДӘШМИ (4) ■ Аңгыра сөйләгәндә хәким дәшми торыр ○ 11527 ● 15841; 15842; 15963 +ДЕГЕТ (7 | 3) ■ Дегет чиләге агармас ○ 1911 ● 6994; 7016, :1, :2, :3; 7017; 7099; 9834; 12839 +ДЕГЕТКӘ (1) ■ Дегеткә тамагы туймаса арба да шыңшый ○ 7018 +ДЕГЕТЛӘР (1) ■ Итеге юк егетләр чабатасын дегетләр ○ 12891 +ДЕГЕТТӘН (1) ■ Арбаның шыгырдавы дегеттән, хатынның лыгырдавы ирдән ○ 13793 +ДЕНСЕЗ (1) ■ Идел төпсез, ирләр "денсез" ○ 13458 +ДЕРЕЛДИ (1) ■ Ярык чүлмәк дерелди ○ 9999 +ДЕРЕНДӘ (1) ■ Дерен-дерен, дерендә, ике көннең берендә ○ 1037 +ДЕРЕН-ДЕРЕН (3) ■ Дерен-дерен, дерендә, ике көннең берендә ○ 1037 ● 7179; 10069 +ДЕРТ (1) ■ Утлы кисәү эләккән эт яшен яшьнәгән саен дерт итәр, ди ○ 3535 +ДИ (235 | 5) ■ Һәркем үз менгән тавын, биек булсын, ди ○ 222 ● 610; 778; 866; 920; 955; 959; 961; +968; 978; 1321; 1564; 1574; 1596; 1645; 1733; 1922; 2051; 2084; 2184; 2191; 2223:2, :2; 2249; +2251; 2257; 2261; 2263; 2293; 2295; 2304; 2306; 2309; 2324; 2655; 2771; 2776; 2875; 2881; 2929; +2979; 3022; 3023; 3033; 3048; 3060; 3144; 3147; 3184; 3188; 3334; 3362; 3535; 3543; 3612; 3642; +3644, :1, :2; 3669; 3677; 3718; 3910; 3933; 3946; 3952; 3959; 3986; 3992; 4045; 4049; 4073; 4089; +4101; 4106 (2); 4122; 4146; 4152; 4178; 4181 (2); 4217; 4219; 4322; 4406; 4409; 4415; 4416; +4427; 4429; 4460; 4561; 4565; 4588; 4663; 4686; 4754; 4775; 4814; 4831; 5164; 5324; 5545 (2); +5567; 5577; 5751; 5842; 5918; 6467; 6558; 7016:1; 7189; 7228; 7276; 7319; 7368; 7455; 7497; +7643 (2); 7685; 7815; 7956; 8195; 8239; 8258; 8294; 8711; 9062; 9368; 9486; 9640; 9652; 9726; +9843; 9844; 9853; 9957; 9958; 10001; 10069; 10564 (2); 10715; 11462; 11479; 12015; 12024; +12149; 12193; 12403 (2); 12406 (2); 12416; 12610; 12669; 12691; 12693; 12698; 12732; 12815; +12936; 13011; 13020; 13076 (3); 13110; 13156; 13172; 13289; 13377; 13389; 13395; 13406; +13494; 13532; 13599; 13625; 13662; 13663; 13667; 13696; 13725; 13761; 13780; 13796; 13823; +13841; 13855; 13908; 14044; 14054; 14116 (2); 14294; 14327; 14439; 14444; 14447; 14599; +14609; 14639; 14647; 14789; 15003; 15005; 15102 (2); 15120; 15183; 15256; 15316; 15422; +15484 (2); 15794; 15832; 15835 (2); 15920; 15956; 16197; 16436; 16715; 16719; 16767; 16852; +16864; 16874; 16898; 16905; 16932; 16960; 17019; 17039; 17076 +ДИВАНА (4) ■ Дивана бер дә юкка куана ○ 11552 ● 12028; 12682; 12697 +ДИВАНАГА (2) ■ Башың диванага калса, баганага сәлам бирерсең ○ 10268 ● 11553 +ДИВАНАДАН (1) ■ Диванадан ай башын сорама ○ 11554 +ДИГӘН (95 | 8) ■ Эчмәм дигән коедан өч әйләнеп су эчәрсең ○ 483 ● 565; 1001; 1599; 1600; +1605 (2); 1621; 1644; 1810; 2158; 2198; 2252; 2268; 2293; 2304; 2309; 2446; 2638; 2848; 2939; +3001; 3044; 3144; 3225; 3289; 3375; 3644:2; 4093:1; 4308; 4559-4561; 4684; 4755; 4775; 5498; +5754; 5893; 5965; 6013; 6032; 6318 (2); 6439; 6596 (2); 6724; 6742 (2); 7034; 7319; 7547 (2); +7632; 8102; 8310; 9385; 9543; 9611, :1, :2, :3; 9643; 9662; 9712; 9898; 9958; 11638; 12030; +12037 (2); 12059; 12397; 12794; 13065; 13073; 13342, :1; 13437; 13446 (2); 13537; 13762 (2); +13780; 14588; 14649; 14793 (2); 14795; 14960; 14980; 15537; 15626 (2); 15809; 15960; 16138; +16516; 16816; 16837:1 (2) +ДИГӘНГӘ (5) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән +көмеш агын", - дигән ○ 565 ● 8106; 8320; 15430 (2) +ДИГӘНДӘ (19) ■ Карга "кар-кар" дигәндә, тартар да "тар-тар" ди ○ 3959 ● 6286 (2); 6287 (2); +6319 (2); 6327; 8177; 9131; 11040; 11397; 12094; 13289; 13290; 14545; 16319; 16449; 17076 +ДИГӘНЕ (3) ■ Карганың "карык" дигәне үзенә ямь ○ 3997 ● 4466; 13326 +ДИГӘНЕБЕЗНЕҢ (1) ■ Хаҗи дигәнебезнең куеныннан хачы чыкты ○ 16944 +ДИГӘНЕН (1) ■ Чокырны икене казы, үзеңә дигәнен - тирәнрәк ○ 202 +ДИГӘНЕНӘ (2) ■ Байның "юкмын" дигәненә, ярлының "тукмын" дигәненә ышанма ○ 7311 (2) +ДИГӘНЕҢ (1) ■ Җен дигәнең саңгырау сазлыкта оялый ул ○ 16798 +ДИГӘННӘН (1) ■ Ут дигәннән авыз көймәс ○ 8502 +ДИГӘННӘР (5) ■ Кургашны көмеш дигәннәр, эрегән дә төшкән ○ 291 ● 2309; 2979; 5754; 15477 +ДИГӘННЕ (10) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр +○ 861 (2) ● 7668; 8217 (2); 10701; 12152; 15289; 17021 (2) +ДИГӘННЕҢ (10) ■ Эт дигәннең бите юк ○ 3584 ● 8086; 8099 (2); 8103; 8178; 9623; 12031; +13474; 13538 +ДИГӘНЧӘ (1) ■ Алама ат менгәнче, йөгер үзең дигәнчә ○ 2455 +ДИГӘНЧЕ (4) ■ Балта сабын тотам дигәнче, балтасын суга төшергән ○ 1979 ● 7584; 10129; +ДИГӘЧ (18 | 1) ■ Торма: "Мин бал белән тәмле", - дигәч, бал аңа: "Мин синнән башка да +тәмле!" - дигән ○ 1621 ● 2271; 2929; 3001; 3065; 3520; 6596 (2); 9227; 10082; 10213 (2); 10594; +11875; 12512:1; 13272 (2); 13315; 16840 +ДИГЕН (10) ■ Яңгыры булсын димә, шифасы булсын диген ○ 1172 ● 1403 (2); 5278; 8119 (2); +9403; 10129; 16671; 16702 +ДИДЕРМӘС (2) ■ Байлык ни дидермәс, ачлык ни җидермәс ○ 7250 ● 9568 +ДИ-ДИ (2) ■ "Өй-өй" ди-ди өянәкле булырсың ○ 8330 ● 13923 +ДИЕП (9) ■ Алай диеп бодай булмый, арпа чәчеп бодай булмый ○ 1514 ● 1848; 5547 (2); 7255; +8491; 10071 (2); 11880 +ДИЕР (1) ■ Арпа әйтер: "Кырык биш көндә тишелеп чыгармын", - диер ○ 1519 +ДИЕРЛӘР (2) ■ Куй кытлыгы вакытында кәҗәгә Габдрахман патша диерләр ○ 3015 ● 13685 +ДИЛӘР (13 | 1) ■ Җимеш юк җирдә чөгендерне дә әфлисун диләр ○ 1626 ● 3711; 4158:1; +7202 (2); 7774; 9268 (2); 9947; 11252; 12185; 14015; 15982 (2) +ДИЛБЕГӘ (4) ■ Яхшы атка дилбегә кагу да җитә ○ 2723 ● 15477; 15688; 16296 +ДИЛБЕГӘНЕ (1) ■ Дилбегәне үз кулыңа алу ○ 11013 +ДИЛБЕГӘҢНЕ (1) ■ Дилбегәңне тыя төш ○ 7104 +ДИЛБЕГӘСЕ (1) ■ Вакытның дилбегәсе юк ○ 800 +ДИЛБЕГӘСЕЗ (1) ■ Юрга атны дилбегәсез йөртмиләр ○ 2809 +ДИЛБЕГӘСЕН (1) ■ Атыңны аллага тапшырсаң да, дилбегәсен үзең тот ○ 16862 +ДИМ (4) ■ "Җил тегермәне икәнен беләм, суы кайдан керә?" - дим ○ 1512 ● 2535; 13222; 14471 +ДИМӘ (32) ■ Яңгыры булсын димә, шифасы булсын диген ○ 1172 ● 2208 (2); 2519 (2); 4631; +4865 (2); 5311 (2); 5413; 5512 (2); 5666 (2); 7545 (2); 7952; 8131 (2); 8311; 10313; 11343; +11352 (2); 13194; 13979; 14184 (2); 15308 (2); 16671 +ДИМӘГЕЗ (4) ■ Тай ябага димәгез, язга чыкса - ат була, кабык морҗа димәгез, төтен чыгарса +була ○ 2859 (2) ● 8487 (2) +ДИМӘДЕЛӘР (1) ■ Шуны тот дисәләр, йот димәделәр ич ○ 9790 +ДИМӘК (4) ■ Солтан көнне төн дисә, кояшны ай димәк кирәк ○ 5883 ● 9151; 10074 (2) +ДИМӘС (3 | 1) ■ Төшкә ни кермәс, дошман ни димәс ○ 5486 ● 9173; 10121, :1 +ДИМӘҮ (2) ■ Ак димәү, кара димәү ○ 643 (2) +ДИМИ (1) ■ Аю кыш буе йоклый, "йокым туйды" дими ○ 2079 +ДИМИЛӘР (1) ■ Күк күкрәмичә "алла" димиләр ○ 1118 +ДИМИМЕ (1) ■ Бакылдамый торса, бакылдыкның эче поша; кеше бакылдык димиме дип, үзенең коты оча ○ 15782 +ДИМЛӘВЕ (1) ■ Кыз димләве бер алтын ○ 13187 +ДИМЧЕ (5) ■ Димче диңгез кичерер, багучы өйдән яздырыр ○ 13151 ● 13152; 13153; 13191; +ДИМЧЕНЕҢ (2) ■ Димченең дөрес сүзе булмас ○ 13154 ● 13155 +ДИН (4 | 2) ■ Байлык - дингә терәк, дин - байлыкка терәк ○ 16815 ● 16816, :1 (2); 16817; 16818 +ДИНГӘ (2) ■ Байлык - дингә терәк, дин - байлыкка терәк ○ 16815 ● 16824 +ДИНГЕ ( | 1) ■ Дин, дин дип күп әйтсә, динге соравы түгелме? ○ 16816:1 +"ДИНГЕ"ДӘН (1) ■ Дин дигән сүз "динге"дән алынган ○ 16816 +ДИНДӘ (1) ■ Көннән якты нәрсә юк, көндез бар да төнлә юк; меллалыктан яхшы нәрсә юк, +телдә бар да диндә юк ○ 17006 +"ДИ"НЕ (1) ■ "Дыр" белән "ди"не иккәннәр дә, чыкмаган, ди ○ 15832 +ДИНЕ (2) ■ Дине - Мөхәммәт дине, көне - эт көне ○ 16819 (2) +ДИНЕМ (1) ■ Динем өчен түгел, көнем өчен ○ 16832 +ДИНЧЕЛӘР (1) ■ Динчеләр, җинаять кылмыйча, гыйбадәт кылмыйлар ○ 16820 +ДИҢГЕЗ (34) ■ Бер тамчыдан диңгез артмас, бер тамчыдан кимемәс ○ 350 ● 351; 360-365; +393; 463; 498; 505; 1139; 4116; 4486; 4523; 4937; 4983; 7020; 7158; 9832; 10411; 11153; 11178; +11192; 11203; 11411; 11658; 11860; 13151; 13152; 14227; 14765; 16081 +ДИҢГЕЗГӘ (13) ■ Ашыккан су диңгезгә җитмәс ○ 344 ● 349; 366; 367; 376; 1132; 1145; 7211; +9988; 12121; 12371; 12701; 13174 +ДИҢГЕЗДӘ (4) ■ Диңгездә булмаган - куркыныч күрмәгән ○ 368 ● 369; 9808; 16656 +ДИҢГЕЗДӘН (3) ■ Диңгездән бер тамчы ○ 506 ● 507; 14409 +ДИҢГЕЗНЕ (6) ■ Диңгезне аршин белән үлчәмиләр ○ 370 ● 371; 372; 4071; 4666; 11827 +ДИҢГЕЗНЕҢ (4) ■ Диңгезнең дә чиге бар, елганың да яры бар ○ 373 ● 374; 431; 16047 +ДИП (296 | 13) ■ Ярканат яратмый дип, кояш чыкмый тормый ○ 72 ● 174; 460; 625; 645; 863; 866; +884 (2); 920; 959; 961; 968; 978; 1008; 1012; 1400; 1574; 1596; 1733; 2032; 2048; 2056; 2159; +2165; 2222; 2223:3; 2249; 2251; 2257; 2261; 2263; 2295; 2338; 2445; 2503; 2524 (2); 2530; 2604; +2771; 2848; 2859:1; 2867; 2896; 2909; 2929; 2939; 2979; 2982; 3022; 3028; 3030; 3033; 3048; +3060; 3075; 3095 (2); 3172 (2); 3184; 3333; 3343; 3356; 3362; 3477; 3635; 3643; 3644, :1; 3649; +3670; 3904; 3933; 3946; 3952; 3956; 3973; 3977; 3985 (2), :2; 3986; 3992; 4000; 4037; 4044; 4052; +4073; 4079; 4089; 4106; 4127; 4141, :1, :2, :3; 4146; 4179; 4216 (2); 4244; 4371; 4375; 4376; 4406; +4409; 4415; 4416; 4425; 4429; 4452 (2); 4460; 4565; 4663; 4674; 4686; 4754; 4777; 4782; 4821; +4868 (2); 5068; 5164; 5330 (2); 5402; 5407; 5552; 5580; 5662 (2); 5672; 5714; 5778 (2); 5793 (2); +5829; 6021 (2); 6079; 6191; 6332; 6558; 6781; 6821; 6862; 7034; 7069; 7162 (2); 7217; 7228; 7454; +7493; 7530; 7603 (2); 7604 (2); 7705; 7729 (2); 7735; 7776; 7857 (2); 7895; 7900; 7988; 8087; 8258; +8395; 8417; 8576; 8588; 8607; 8844; 8879; 9048; 9057; 9161, :1, :2, :3, :4; 9368 (2); 9394 (2); 9454; +9526; 9536 (2); 9640; 9745; 9805; 10111 (2); 10391 (2); 10394; 10525; 10608; 10618; 10678; 10838; +11232; 11440; 11479; 11506; 12007; 12019; 12034; 12078; 12173 (2); 12193; 12318; 12396 (2); +12404; 12585; 12604; 12915; 13076; 13077 (2); 13084 (2); 13110; 13172; 13252; 13331; 13341; +13389; 13406; 13428 (4); 13454; 13475; 13563 (2); 13608 (2); 13625; 13696; 13761; 13766; 13796; +13855; 13884 (2); 13892; 13908; 13974; 14054; 14199; 14220; 14294; 14484; 14596; 14639; 14647; +14764; 14796; 14964, :1; 14992; 15113; 15256; 15312 (2); 15316; 15440; 15484 (2); 15504; 15659; +15782; 15838; 16190 (2); 16243; 16269 (2); 16319; 16376; 16517 (2); 16672 (2); 16709 (2); 16767; +16816:1; 16903; 16932; 17005 (2); 17039; 17054; 17076 +ДИР (1) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр; мал тапмаган мал тапса, кешене күзгә +алмам, дир ○ 7372 +ДИРБИЯСЫ (1) ■ Дирбиясы төзек, кайдан тотсаң аннан өзек ○ 7105 +ДИСӘ (10) ■ Кеше "ак" дисә, ул "кара" дияр ○ 650 ● 947 (2); 1222; 4146; 5760; 5883; 8513; +13625; 15093 +ДИСӘЛӘР (5) ■ Шуны тот дисәләр, йот димәделәр ич ○ 9790 ● 12238 (2); 13668; 16702 +ДИСӘҢ (49) ■ Басыйм дисәң, җир күп ○ 112 ● 2109 (2); 2396; 3111; 3253; 3339; 3686; 3791 (2); +3792 (2); 3948 (2); 4219 (2); 5219; 5321; 5364; 5411; 5838 (2); 5843; 6289 (2); 7513; 7605 (2); +7967; 9152; 10712 (2); 10903; 11233; 11285; 11389 (2); 11683; 11775 (2); 11831 (2); 12268; +14756; 15057; 16266; 16286; 16960; 17033 +ДИСӘҢЧЕ (1) ■ Чаман егет дигәнче, яман егет дисәңче ○ 12910 +ДИСБЕ (1) ■ Хаҗ бүләге - сакалсызга тарак, намазсызга - дисбе, исереккә - зәмзәм ○ 16943 +ДИСЕҢ (3) ■ Күперне чыкканчы шайтанга да әти дисең ○ 6804 ● 16295 (2) +ДИЮ (3) ■ Юләрдән дию пәрие дә качкан ○ 11727 ● 13694; 16760 +ДИЮГӘ (1) ■ Диюгә тәмуг юлын күрсәтмәсәң, оҗмах юлын белмәс ○ 16727 +ДИЮЛӘР (1) ■ Сөләйман үлде, диюләр котылды ○ 16752 +ДИЯ (3) ■ Мөгезсез кәҗә үзен: "Мин - куй!" - дия икән ○ 3059 ● 8052; 13418 +ДИЯР (25 | 5) ■ Кеше "ак" дисә, ул "кара" дияр ○ 650 ● 2223 (2), :1 (2); 3353; 3422; 3985:1, :1; +4221; 4378; 6462 (2); 6478; 6506 (2); 7193 (2); 7220; 9148; 10121, :1; 11163; 11722 (2); 12254; +14199; 14440; 15027 (2) +ДИЯРГӘ (2) ■ "Мә" дигәндә алмасаң, соңыннан "бир" дияргә туры килә ○ 8177 ● 12658 +ДИЯРЛӘР (3) ■ Ярлы ат менсә: "Кем аты?", тун кисә: "Кем киеме?" - диярләр ○ 7441 ● 11716; +ДИЯРСЕҢ (3) ■ Заманасына күрә дуңгызны җизни диярсең ○ 816 ● 2900; 3012 +ДОГА (9) ■ Ат дога белән йөрми, дуга белән йөри ○ 2493 ● 2912; 12496; 16742; 16915; 16924; +16936; 16949; 17038 +ДОГАГА (1) ■ Кабул булмас догага амин тотма ○ 16921 +ДОГАҢ (1) ■ Кесәң сай булса, догаң да ашмый ○ 16922 +ДОГАСЫ (3) ■ Эт догасы кабул булса, күктән сөяк явар иде ○ 3585 ● 14231; 14395 +ДОКТОР (1) ■ Дуракка доктор даруы дәрман бирмәс ○ 11557 +ДОРБА (3) ■ Ат дорба төбен искәми туймас ○ 2494 ● 7006 (2) +ДОРФА (2) ■ Дорфа сүздән дорфа эш яхшы ○ 15831 (2) +ДОХОД (1) ■ Халык надан булса, муллага доход ○ 17067 +ДОШМАН (72 | 2) ■ Дошман тегермәненә су кою ○ 1492 ● 3478; 3566; 5284; 5287; 5289; 5291; +5302; 5311; 5313-5325; 5329; 5344; 5349; 5350; 5352; 5355-5357; 5363; 5366; 5368; 5375; 5376; +5383; 5384; 5420; 5421; 5425; 5431; 5434; 5451; 5456; 5460; 5468; 5471; 5475; 5477; 5486; 5494; +5510; 5514; 5515; 5517; 5518; 5520; 5545; 5550:3, :4; 5570; 5586; 5596; 8135; 9342; 9830; 11956; +12433; 12630; 14526; 15212; 16568; 16635; 16742 +ДОШМАНГА (9) ■ Дошманга ашыңны бирсәң, башыңа менәр ○ 5326 ● 5327; 5377; 5408; 5430; +5476; 13758; 14245; 15071 +дошманга → дус-дошманга +ДОШМАНЛЫГЫ (1) ■ Эт белән бүренең дошманлыгы: берсе алыр өчен, икенчесе бирмәс өчен +○ 3567 +ДОШМАНЛЫК (2) ■ Зәңгелә тән җимерә, дошманлык өй җимерә ○ 5422 ● 12762 +ДОШМАНЛЫКНЫҢ (2) ■ Ызгыш - дошманлыкның башы ○ 5490 ● 12524 +Д��ШМАННАН (8) ■ Акыллы дошманнан курыкма, ахмак дустан курык ○ 5288 ● 5292; 5309; +5328; 5464; 5498; 6922; 14245 +ДОШМАННЫ (8) ■ Дошманны дус итә белү - һөнәр, дусын дошман ясаган - үләр ○ 5329 +● 5330-5333; 5397; 5466; 11956 +ДОШМАННЫҢ (8) ■ Дошманның азы да күп ○ 5334 ● 5335-5339; 5385; 5423 +ДОШМАНСЫЗ (1) ■ Әдәм бер дуссыз, бер дошмансыз булмас ○ 5506 +ДОШМАНЫ (3) ■ Тырышлыкның иң зур дошманы - ялкаулык ○ 6520 ● 11853; 15622 +ДОШМАНЫМ (2) ■ Һәр көлгәнне дусым димә, һәр ачуланганны дошманым димә ○ 5512 +● 15592 +ДОШМАНЫН (3) ■ Елан, дошманын җиңә алмаса, үзен чагар ○ 4594 ● 4732; 14324 +ДОШМАНЫҢ (8) ■ Еланның башын дошманың өзсен ○ 4640 ● 5294; 5296; 5340-5343; 5473 +ДОШМАНЫҢА (7 | 1) ■ Еланны үтерергә дошманыңа куш ○ 4632 ● 5344; 5345; 5414, :1; 5415; +5465; 8933 +ДОШМАНЫҢНЫ (1) ■ Дошманыңны сөендермә, дусыңны көендермә ○ 5346 +ДОШМАНЫҢНЫҢ (1) ■ Дошманыңның җеназасын күреп сөенмә ○ 5347 +ДӨГЕ (1) ■ Бәлеш! - эче дөге, тышы арыш ○ 9456 +ДӨГЕСЕ-МАЕ (1) ■ Коры сүздән пылау булмас, дөгесе-мае булмаса ○ 15908 +ДӨМБЕРГӘ ( | 1) ■ Туй узгач дөмбергә ○ 13322:1 +ДӨНЬЯ (79 | 2) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй +○ 32 ● 4125; 4931; 5420; 6385 (2); 7340-7342; 7376; 7787; 8316; 8492; 9833; 11122; 11881; +12436; 12500; 12596; 12699; 12700; 13562 (2); 13640; 13764; 13774; 14022; 14717-14726; +14727, :1, :2; 14728; 14729 (2); 14730-14734; 14742; 14744; 14745; 14747 (2); 14753; 1476014762; 14764; 14765; 14767-14771; 14774; 14775; 14779; 15048 (2); 15258; 15375; 15455; +15681; 15821; 15843; 16145; 16502; 16576; 16577; 16728; 16907 +ДӨНЬЯГА (6) ■ Ике ерткыч бер яланга сыяр, ике патша дөньяга сыймас ○ 5801 ● 7394; 9200; +11014; 15541; 16903 +ДӨНЬЯДА (23) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күзен йомып ашар, имеш +○ 3358 ● 5487; 6057; 6465; 7340; 7343; 9203; 9826; 11828; 12701; 13637; 14005; 14013; 14443; +14735-14737; 15063; 15217; 15479; 15844; 16578; 16750 +ДӨНЬЯДАН (3) ■ Башны мендәр астына тыгып кына дөньядан качып булмый ○ 14705 ● 14772; +ДӨНЬЯЛАР (2) ■ Бу дөньялар үтәр-китәр, татулыкка ни җитәр ○ 5561 ● 14938 +ДӨНЬЯНЫ (9 | 1) ■ Бөтен дөньяны су алса, үрдәккә ни гамь бар ○ 4405 ● 4405:1; 8716; 14738; +14739; 15029; 15076; 15542; 15845; 16418 +ДӨНЬЯНЫҢ (13) ■ Атың - яхшы булса - бу дөньяның пырагы ○ 2617 ● 5779; 7785; 9029; +13638; 13750; 14706; 14737; 14740; 14741; 14766; 15538; 16894 +ДӨНЬЯСЫ (1) ■ Карганың бар дөньясы агач башында, балалары тирәдә ○ 3995 +ДӨНЬЯСЫН (1) ■ Тора белсәң - тормыш, тора белмәсәң - дөньясын җен ормыш ○ 14748 +ДӨҢГЕЛДЕК (2) ■ Алтыда бер дөңгелдек, алтмышта бер дөңгелдек ○ 15007 (2) +ДӨРЕС (23 | 1) ■ Таш яңлыш тияр, чүлмәк дөрес ватылыр ○ 175 ● 3387; 3392; 5359; 7312; 12425; +13154; 15266; 15767; 15846-15852; 15897; 15953; 15954; 16155; 16173:1; 16253; 16290 (2) +ДӨРЕСЕН (1) ■ Дөресен әйткән котылыр, ялган әйткән тотылыр ○ 15853 +ДӨРЕСЕҢӘ (1) ■ Бер ялган сөйләсәң тугыз дөресеңә дә ышанмаслар ○ 15801 +ДӨРЕСЛӘҮ (1) ■ Ялган сүзне дөресләү таш ватудан авыррак ○ 16157 +ДӨРЕСЛЕК (4) ■ Алмаз алмаз белән киселә, ялган дөреслек белән чишелә ○ 15756 ● 15803; +15854; 16153 +ДӨРЕСНЕ (1) ■ Дөресне ялган бервакытта да җиңмәс ○ 15855 +ДӨРЕСНЕҢ (1) ■ Дөреснең аргы ягында булу ○ 16274 +ДӨЯ (25) ■ Ат - айлык юлын, дөя - еллык юлын уйлый ○ 2466 ● 2496; 2585; 2913-2920; 2926; +2943; 2944; 3035; 3193; 4213; 4214; 5166; 8140; 8714; 8986; 12605; 14281; 15102 +ДӨЯГӘ (2) ■ Бөедән куркып дөягә менү ○ 4842 ● 7828 +ДӨЯДӘ (1) ■ Бер дөядә ике өркәч, бере шилсә беренең көче юк ○ 2911 +ДӨЯДӘЙ (2) ■ Дөядәй алтының булганчы төймәдәй акылың булсын ○ 11560 ● 12523 +ДӨЯДӘН (2) ■ Аттан егылганга - ырым, дөядән егылганга - кабер ○ 2586 ● 3331 +ДӨЯ-ДӨЯ (2) ■ Ерак җиргә кода булсаң, дөя-дөя аш килер, якын җиргә кода булсаң, дөя-дөя сүз +килер ○ 14597 (2) +ДӨЯНЕ (4) ■ Дөяне кесәгә яшереп куеп булмый ○ 2921 ● 4804; 10453; 11514 +ДӨЯНЕҢ (4) ■ Атның даны зур, дөянең табаны зур ○ 2573 ● 2922; 2927; 3112 +ДӨЯСЕ (1) ■ Дөясе булганның капка башы биек булыр ○ 2923 +ДРАНЧАГА (1) ■ Үрдәк ашаганда: "Бөлдерим, бөлдерим, өй түбәсен төшерим, дранчага калдырыйм", - дип ашар, имеш, ди ○ 4416 +ДУАМАЛ (1) ■ Дурак дуамал күтәрер ○ 11555 +ДУАМАЛЧЫГА (1) ■ Тел юмалаучыга да корал, дуамалчыга да корал ○ 15560 +ДУГА (10) ■ Берәү печәнне чалгы белән чаба, берәү дуга белән чаба ○ 1261 ● 1913; 1924; 2493; +2502 (2); 7068; 8702; 10141; 17038 +ДУГАҢА (1) ■ Ояңа карап канат как, дугаңа карап кыңгырау так ○ 7067 +ДУГАСЫ (2) ■ Ханның да бер дугасы җитмәгән ○ 5936 ● 12628 +ДУЕНЫ (2) ■ Уен кебек җиңел эштән соң дуены була ○ 6682 ● 6717 +ДУЛАП (10) ■ Койрык дулап баш булмас ○ 2369 ● 2855; 2914; 3186; 4174; 4807; 4811; 4812; +7073; 7319 +ДУЛАСА (4) ■ Сыер дуласа аттан яман ○ 3187 ● 3257; 3304; 6987 +ДУЛКЫН (2) ■ Дулкын җил астына ята ○ 375 ● 7066 +ДУЛКЫННАН (1) ■ Биек көймә дулкыннан курыкмас ○ 7010 +ДУЛКЫНЫ (1) ■ Ил сүзе - диңгез дулкыны ○ 4937 +ДУЛЫЙ (1) ■ Ярлы кесәсенә кергән акча шешәгә кергән чебен кебек дулый, ди ○ 7455 +ДУМБРА (1) ■ Туйдан соң - думбра ○ 13322 +ДУМБРАЧЫ (1) ■ Яучы телен саклый, думбрачы кылын саклый ○ 13223 +ДУМБРАЧЫГА (1) ■ Кызны үз иркенә куйсаң, думбрачыга барыр, ди ○ 13020 +ДУМБЫРА (3) ■ Думбыра туй төшкән өйгә килешер ○ 16359 ● 16451; 16456 +ДУМБЫРАЧЫ (1) ■ Яучы телен саклый, думбырачы кылын саклый ○ 16424 +ДУҢГЫЗ (28) ■ Эт елының игенен дуңгыз елны урырсың ○ 972 ● 2140; 2874; 2876-2887; 2901; +2906; 2908; 2958; 3258; 3586; 3917; 4612; 4918; 4983; 5437; 9206; 15215 +ДУҢГЫЗГА (6) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 +● 2888-2890; 2905; 3021 +ДУҢГЫЗДАН (2) ■ Дуңгыздан бер кыл ○ 2891 ● 2892 +ДУҢГЫЗНЫ (9) ■ Заманасына күрә дуңгызны җизни диярсең ○ 816 ● 2880; 2893-2896; 2900; +2902; 2909 +ДУҢГЫЗНЫҢ (4) ■ Дуңгызның ите харам булса да, акчасы хәләл ○ 2897 ● 2898; 2899; 3727 +ДУҢГЫЗЫ (1) ■ Аның дуңгызы да боламык ашый ○ 2907 +ДУРАК (2) ■ Дурак дуамал күтәрер ○ 11555 ● 11771 +ДУРАККА (3) ■ Дуракка акыл кирәкми ○ 11556 ● 11557; 11558 +ДУРАКТАГЫ (1) ■ Дурактагы мал - иләктәге су ○ 11559 +ДУРБАЛА (1) ■ Алыстан арбаланганчы, якыннан дурбала ○ 675 +ДУС (106) ■ Агачның тамырына балта чабып, яфрагы белән дус булма ○ 1669 ● 2073; 3024; +3434; 3568; 3571; 4029; 4590; 5225; 5286; 5292; 5295; 5297; 5298; 5306; 5309; 5312; 5315; +5329; 5348-5354; 5355 (3); 5356-5358; 5359 (2); 5360 (2); 5361-5363; 5365-5370; 5371 (2); +5372-5376; 5411; 5419; 5424; 5431; 5432; 5434; 5435; 5451; 5454; 5460; 5464; 5467-5469; 5471; +5474; 5481; 5485; 5487; 5488; 5489 (2); 5496; 5497; 5499; 5501; 5511; 5515; 5518; 5519; 5675; +7219; 7661; 9342; 9352; 9601; 10380; 11832; 11956; 12129; 12433; 12630; 13046; 13262; 13918; +14324; 14668; 14780; 15212; 16078; 16568; 16724; 17014; 17018 +ДУС-ДОШМАНГА (1) ■ Һөнәрле ир хур булмас, дус-дошманга зар булмас ○ 6419 +ДУС-ИШ (1) ■ Дәүләт-байлык дус-иш аркасында, яхшы исем хатын аркасында ○ 13636 +ДУС-ИШЛӘРЕҢ (1) ■ Атаң-анаң - чын дустың, дус-ишләрең - юлдашың ○ 14430 +ДУС-ИШЛЕ (1) ■ Дус-ишле булыйм дисәң, кинә тотма ○ 5364 +ДУСКА (3) ■ Буласы дуска ышанып иске дустан аерылма ○ 5310 ● 5377; 7486 +ДУСЛАНМА (1) ■ Ут белән шаярма, су белән дусланма, җилгә ышанма ○ 8501 +ДУСЛАР (12) ■ Дуслар акчаң барда күп була ○ 5378 ● 5379-5384; 5436; 5505; 5509; 9402; 14677 +ДУСЛАРНЫҢ (2) ■ Дусларның йөзе дә аз, дошманның берсе дә күп ○ 5385 ● 5386 +ДУСЛАРЫ (2) ■ Дошманың бер булса, унга сана: аның да дуслары бар ○ 5340 ● 11303 +ДУСЛАРЫН (2) ■ Дусларын онытканның үзен дә онытырлар ○ 5387 ● 5388 +ДУСЛАРЫҢ (1) ■ Хатының матур булса, дусларың сукыр булсын ○ 13749 +ДУСЛАШМА (1) ■ Бай белән дуслашма, көчле белән судлашма ○ 7154 +ДУСЛАШСАҢ (1) ■ Эт белән дуслашсаң, таягыңны ташлама ○ 3569 +ДУСЛЫГЫ (3) ■ Эт белән мәче дуслыгы кебек ○ 3787 ● 5398; 16784 +ДУСЛЫГЫНА (2) ■ Дусының хатасын яшергән - дуслыгына тап төшергән ○ 5409 ● 7712 +ДУСЛЫГЫҢНЫ (1) ■ Дус булсаң, дуслыгыңны күрсәт: бүрәнәнең авыр башын күтәр ○ 5358 +ДУСЛЫК (16) ■ Ара өзек булса, дуслык төзек була ○ 5293 ● 5361 (2); 5389-5393; 5461; 5463; +5470; 5484; 7973; 8135; 8194; 14670 +ДУСЛЫКНЫ (2) ■ Дуслар арасындагы шелтәләшү дуслыкны яңарта ○ 5379 ● 5394 +ДУСНЫ (5) ■ Ашны күрсәң кадер тот, дусны күрсәң гадел тот ○ 5299 ● 5395-5397; 5485 +ДУСНЫҢ (7) ■ Дусның дуслыгы өч көннән түгел, өч елдан соң беленер ○ 5398 ● 5399; 5400; +5433 (2); 5504; 5507 +ДУССЫЗ (6) ■ Балык сусыз торалмый, кеше дуссыз торалмый ○ 5300 ● 5401; 5467; 5481; 5493; +ДУСТАН (13) ■ Акыллы дошман надан дустан яхшырак ○ 5287 ● 5288; 5289; 5310; 5316; 5373; +5424; 5425; 5431; 5462; 5500; 5520; 9830 +ДУСТЫ (3) ■ Фәкыйрьнең дусты кояш ○ 7424 ● 12383; 12559 +ДУСТЫМ (1) ■ Дустым күп дип йөрерсең, эшең төшкәч белерсең ○ 5402 +ДУСТЫН (2) ■ Шәһәргә килсә - дустын танымый, далага чыкса - атын танымый ○ 5280 ● 11451 +ДУСТЫҢ (9) ■ Артыңдагы дошманың - алдыңдагы дустың ○ 5294 ● 5296; 5403; 5404; 5426; +5427 (2); 5452; 14430 +ДУСТЫҢА (4) ■ Аерылмас дустыңа онытылмас сүз әйтмә ○ 5285 ● 5321; 5502; 5503 +ДУСТЫҢНАН (2) ■ Белексез дустыңнан белекле дошман артык ○ 5302 ● 14094 +ДУСТЫҢНЫҢ (1) ■ Якын күргән дустыңның атын алма, таен ал ○ 5495 +ДУСЫ (12) ■ Этнең дусы бетми, ди ○ 3718 ● 5405 (2); 5406; 5407; 5455; 5458; 5472; 5494; 9836; +12544; 15588 +ДУСЫМ (2) ■ Дусым дип сереңне әйтмә, дусыңның да дусы бар ○ 5407 ● 5512 +ДУСЫН (3) ■ Акылсыз кеше бәлагә калса гына дусын хәтерли ○ 5290 ● 5329; 5408 +ДУСЫНА (1) ■ Дусның суы - дусына бал ○ 5399 +ДУСЫНЫҢ (2) ■ Дус - дусының көзгесе ○ 5362 ● 5409 +ДУСЫҢ (6) ■ Берәү җан дусың, берәү мал дусың ○ 5308 (2) ● 5410-5412; 5498 +ДУСЫҢА (5 | 1) ■ Дошманыңа әйтергә ярамаганны дусыңа да әйтмә: аның иртәгә дошман булуы бар ○ 5344 ● 5413; 5414, :1; 5415; 5491 +ДУСЫҢНАН (2) ■ Дусыңнан аерыласың килсә, бурычка бир ○ 5416 ● 5473 +ДУСЫҢНЫ (3) ■ Дошманыңны сөендермә, дусыңны көендермә ○ 5346 ● 5417; 5508 +ДУСЫҢНЫҢ (2) ■ Дусым дип сереңне әйтмә, дусыңның да дусы бар ○ 5407 ● 5418 +ДҮКӘЛЕГӘ (1) ■ Дүкәлегә хатын алып гомер буе торган, ди, берәү ○ 13156 +ДҮНДЕРЕР (1) ■ Яхшы юлдаш юлга күндерер, яман юлдаш юлдан дүндерер ○ 6974 +ДҮҢ (1) ■ Тәкә булыр кузының маңгай алды дүң булыр ○ 3140 +ДҮРТ (26) ■ Дүрт ягың - кыйбла ○ 732 ● 2357; 2495; 2571; 2614; 2641; 3368; 3387; 4272; 5337; +6822; 7019; 7170; 7920; 7942; 8411; 8644; 10004; 10377; 10472; 10473; 11020; 12449; 13454; +16236; 16287 +ДҮРТӘҮ (2) ■ Би икәү булса, дау дүртәү ○ 5765 ● 16149 +ДҮРТЕ��ЧЕ (1) ■ Кунакныкы - ике кич, өченче кич - сәдака, дүртенче кич - оятсызлык ○ 10136 +ДҮРТЕСЕ (1) ■ Бер эт белеп өргән, дүртесе белми өргән ○ 3467 +ДҮРТКӘ (1) ■ Кунакның иң кадерлесе бер кич - ике кич, өчкә китсә - хуҗага көч, дүрткә китсә - дуга белән ыңгырчак, суган белән сарымсак ○ 10141 +ДҮШӘМБЕГӘ (1) ■ Күзләре берсе чәршәмбегә, берсе дүшәмбегә караган ○ 10519 +ДЫМ (1) ■ Тал ком ярата, усак дым ярата ○ 1749 +ДЫМЫ (1) ■ Яңгырсыз болытның җиле бар, дымы юк; уңмаган егетнең теле бар, юне юк +○ 12917 +ДЫҢГЫРЫ (1) ■ Буш арбаның дыңгыры күп ○ 7011 +ДЫР (2) ■ "Дыр" белән "ди"не иккәннәр дә, чыкмаган, ди ○ 15832 ● 16345 +"ДЫР"ГА (2) ■ "Дыр"га чыпчык та кунмый, дырылтый да очып төшә ○ 15833 ● 15834 +"ДЫР"НЫ (2) ■ "Дыр"ны чәчкәнгә илле ел, ди, һаман да тишелмәгән, ди ○ 15835 ● 15836 +ДЫРЫЛТЫЙ (1) ■ "Дыр"га чыпчык та кунмый, дырылтый да очып төшә ○ 15833 +ЕГА (10) ■ Агачны ега белмәгән үз өстенә аударыр ○ 1882 ● 1891; 5842; 10785 (2); 11443; 11644; +12222; 14911; 15162 +ЕГАЛАР (1) ■ Көч белән көрәшәләр, сол белән егалар ○ 6666 +ЕГАР (3) ■ Яз башының җиле ярдай атаңны егар ○ 974 ● 16531 (2) +ЕГӘРЛЕ (1) ■ Егет чак - егәрле чак, арыслан тотып җигәрлек чак ○ 12864 +ЕГЕРМЕ (2) ■ Атның бер аягы ак булса - бер йөз сум, ике аягы ак булса - ике йөз сум, өч аягы +ак булса - өч йөз сум, дүрт аягы ак булса - егерме биш сум ○ 2571 ● 13690 +ЕГЕРМЕДӘ (1) ■ Егермедә тай менмәгән кырыкта ат менмәс ○ 15030 +ЕГЕТ (130 | 1) ■ Атның даны егет кулында ○ 2572 ● 4906; 4909; 4993; 5535; 5536; 5546 (2); +5571; 5829; 6326; 6346; 6962; 7923; 8708:1; 10093; 12053; 12817; 12819; 12820 (2); 1282212830; 12832; 12834; 12835; 12836 (2); 12838-12842; 12843 (2); 12844 (2); 12845; 12846 (2); +12847-12865; 12866 (2); 12867-12870; 12884; 12890; 12893; 12894 (2); 12895; 12898; 12901 (2); +12902-12904; 12907 (2); 12908; 12909; 12910 (2); 12911-12913; 12914 (2); 12915; 12922; 12924; +12926-12933; 13077; 13079-13084; 13089 (2); 13090; 13094; 13095 (2); 13105; 13106; 13108; +13109; 13111; 13158; 13400; 13499; 13553; 14884; 15031; 15070 +егет → ир-егет +ЕГЕТЕ (4) ■ Башка авылның егете - үз авылыңның эте ○ 12837 ● 12886; 12896; 12919 +ЕГЕТЕНӘ (3) ■ Читнең егетенә булганчы, авылның этенә булсын ○ 5241 ● 12923; 13104 +ЕГЕТКӘ (12 | 1) ■ Эткә типсәң, егеткә тия ○ 3693 ● 6720:2; 6956; 12815; 12818; 12821; 12885; +12906; 12920; 12925; 13078; 13100; 13189 +ЕГЕТЛӘР (6) ■ Икмәк илә су - егетләр ашы ○ 12887 ● 12891; 13076 (2); 13229; 15052 +ЕГЕТЛӘРНЕКЕН (1) ■ Картлар сүзен капчыкка сал, яшь егетләрнекен янчыкка сал ○ 16372 +ЕГЕТЛӘРНЕҢ (1) ■ Егетләрнең асылы - арысланнар нәселе ○ 12874 +ЕГЕТЛЕ (2) ■ Егетле өйнең утыны булмый, кызлы өйнең суы булмый ○ 13085 ● 13191 +ЕГЕТЛЕГЕ (2) ■ Егетнең егетлеге ат җигүеннән билгеле ○ 12876 ● 12877 +ЕГЕТЛЕГЕН (1) ■ Егет егетлеген итмәсә, аты корысын ○ 12849 +ЕГЕТЛЕГЕҢНЕ (1) ■ Егет булсаң, егетлегеңне эштә күрсәт ○ 12847 +ЕГЕТЛЕК (6) ■ Байлык - бер айлык, егетлек - гомерлек ○ 12833 ● 12871; 12872; 13973; 15032; +ЕГЕТЛЕККӘ (1) ■ Егетлеккә этлек итмиләр ○ 12873 +ЕГЕТМЕН (1) ■ Сиксәндәге егетмен дисә, сызгырып күрсәтсен ○ 15093 +ЕГЕТНЕ (4) ■ Мин-минләнгән егетне яу килгәндә күрербез ○ 12900 ● 12916; 13086; 13135 +ЕГЕТНЕҢ (27 | 1) ■ Ажгырган айгырның өерен күр, мин-минләнгән егетнең өен күр ○ 11983 +● 12816; 12830; 12831; 12850; 12857:1; 12875-12883; 12888; 12899 (2); 12917; 12918; 12921; +13103; 13459; 13460; 13537; 13555; 13997; 14683 +егетнең → ир-егетнең +ЕГЕТТӘ (1) ■ Йокычан егеттә дәрт булмас ○ 12892 +��геттә → ир-егеттә +ЕГЕТТӘН (4) ■ Ай егеткә абынма, аек егеттән аерылма ○ 12818 ● 12889; 12897; 12905 +ЕГЪЛАМА (1) ■ Ач булдым дип егълама, күп ачның бер туклыгы булыр; тук булдым дип куанма, күп тукның бер ачлыгы булыр ○ 9536 +ЕГЫЛ (1) ■ Асылсаң асыл асыл агачка, егылсаң егыл мамык түшәккә ○ 1674 +ЕГЫЛА (3) ■ Егыла башласаң, җиргә ябыш ○ 1394 ● 1659; 6258 +ЕГЫЛА-ЕГЫЛА (1) ■ Бала егыла-егыла егылмаска белер ○ 13931 +ЕГЫЛАСЫМНЫ (1) ■ Кайда егыласымны белсәм, алдан салам түшәп куяр идем ○ 6780 +ЕГЫЛГАН (11) ■ Югарыдан егылган сау калмый ○ 713 ● 1912; 2691; 3159; 6751; 6872; 11808; +12112; 13485; 14093; 15952 +ЕГЫЛГАНГА (4) ■ Аттан егылганга дөя кирәк ○ 2585 ● 2586 (2); 6752 +ЕГЫЛГАНДА (1) ■ Туган, йыгырганда кирәк булмаса, егылганда кирәк булыр ○ 14510 +ЕГЫЛГАННЫ (2) ■ Егылганны елан чагар ○ 4584 ● 6753 +ЕГЫЛГАНЫ (2) ■ Сарыкның егылганы да күренми, дөянең сөренгәне дә күренә ○ 3112 ● 7280 +ЕГЫЛГАЧ (1) ■ Аттан егылгач: "Мин үзем дә төшә идем!" ○ 2587 +ЕГЫЛМАС (1) ■ Бер чабуда агач егылмас ○ 1906 +ЕГЫЛМАСКА (1) ■ Бала егыла-егыла егылмаска белер ○ 13931 +ЕГЫЛМЫЙ (1) ■ Ялганга егылмый, чынга кагылмый ○ 16316 +ЕГЫЛСА (9) ■ Колан кодыкка егылса, кыр бакасы колагына чыга, имеш ○ 2230 ● 2496 (2); 2782; +2843; 3587; 11857; 12853; 15261 +ЕГЫЛСАҢ (4) ■ Асылсаң асыл асыл агачка, егылсаң егыл мамык түшәккә ○ 1674 ● 2924; 6634; +ЕГЫЛУ (1) ■ Ишәктән егылу аттан егылудан яманрак ○ 2989 +ЕГЫЛУДАН (2) ■ Биек күтәрелгән егылудан курка ○ 680 ● 2989 +ЕГЫЛУНЫ (1) ■ Атка менмәгән егылуны каян белсен ○ 2551 +ЕГЫЛЫП (9) ■ Айга сикермә, егылып төшәрсең ○ 20 ● 679; 6754; 6883; 8399; 8475; 10559; +11712; 16148 +ЕГЫЛЫР (2) ■ Аргамак егылса алдына егылыр ○ 2782 ● 6644 +ЕГЫЛЫРГА (2) ■ Саламга абынып егылырга тору ○ 6897 ● 10857 +ЕГЫЛЫРСЫҢ (2) ■ Артыңда ни барын белмәсәң - тотылырсың, алдыңда ни барын күрмәсәң егылырсың ○ 678 ● 6964 +ЕККАН (3) ■ Мәйданда еккан батырдан яуда еккан батыр олы ○ 5601 (2) ● 11288 +ЕКМАГАН (1) ■ Ишәккә мөгез чыкса, екмаган затын калдырмас иде ○ 2977 +ЕКМЫЙ (1) ■ Үзеңнеке этеп екмый ○ 14530 +ЕКМЫЙЧА (1) ■ Агачны екмыйча ботап булмый ○ 1883 +ЕКСА (1) ■ Бүре екса - эт тә туя, кош та туя, ә козгынныкы агач башында ○ 2145 +ЕЛ (55 | 4) ■ Кырык ел яңгыр яуса да, мәрмәр ташка су үтмәс ○ 140 ● 696; 736; 751; 790; 823 (2); +987; 1001; 1046; 1056; 1122; 1386; 1557; 1615; 1663; 1687; 1768; 1915; 2306; 2444; 3908 (2); +3982; 4372; 4942; 5127; 6309; 6663; 7166 (2), :1 (2); 7167; 7390; 8306; 9080; 9145 (2); 9178; +9746; 9975; 10549; 11616; 12368; 12476; 13721; 13743; 14447; 14599; 15021; 15095; 15835; +16536 (2); 16581 (2); 16729:1 (2) +ЕЛА (2) ■ Чыдасаң чыда, чыдамасаң ела ○ 11980 ● 16875 +ЕЛАВЫК (1) ■ Елавык булса да, балаң булсын; бакравык булса да, кәҗәң булсын ○ 14017 +ЕЛАВЫҢ (1) ■ Уеныңны кайда уйнасаң, елавың шунда булсын ○ 6693 +ЕЛАГАН (10) ■ Арбасы ватылгач елаган, аты үлгәч көлгән ○ 6998 ● 14032; 14035; 14145 (2); +14149 (2); 14290 (2); 14913 +ЕЛАГАНГА (1) ■ Ашаганга аш бирә, елаганга яшь бирә ○ 9600 +ЕЛАГАНДА (1) ■ Ярлы башын тырнап елаганда, бай корсагын сыйпап җырлар ○ 7445 +ЕЛАГАННАН (1) ■ Елаганнан сорама, елмайганнан сора ○ 14861 +ЕЛАГАННЫ (1) ■ Сук - елаганны, орыш - тыңлаганны ○ 5626 +ЕЛАГАННЫҢ (1) ■ Елаганның бер кайгысы, көлгәннең - биш ○ 14862 +ЕЛАГАЧ (2) ■ Чын күңелдән елагач сукыр күздән яшь чыгар ○ 11309 ��� 14959 +ЕЛАК (3) ■ Хатыннарның кайгысы - елак бала, чи утын ○ 13738 ● 14046; 14291 +ЕЛАККА (1) ■ Елакка елан сөлтәре ○ 14986 +ЕЛАМА (1) ■ Тапканыңа куанма, җуйганыңа елама ○ 7417 +ЕЛАМАГАН (2) ■ Еламаган бала көлә дә белмәс ○ 14018 ● 14019 +ЕЛАМАС (3) ■ Эт үлгәнгә бүре еламас ○ 3679 ● 6872; 14093 +ЕЛАМАСА (1) ■ Бала еламаса, ана сөт бирмәс ○ 14283 +ЕЛАМЫЙ (2) ■ Теш чыккач бала еламый ○ 14049 ● 15001 +ЕЛАН (97 | 1) ■ Кара җир астында кара елан да туйган ○ 124 ● 1260; 2280; 2995; 3194; 4549; +4552; 4562; 4567; 4573; 4580; 4583-4588; 4589 (2); 4590-4599; 4600 (2); 4601-4606; 4607 (2); +4608-4618; 4634 (2); 4636; 4637; 4648; 4662; 4665; 4667; 4668; 4673; 4675; 4685; 4687-4689; +4692; 4694; 4695; 4699; 4701-4703; 4708; 4709; 4711; 4729; 5421; 5792; 5815; 10862; 11349; +12155; 12281; 12842; 13921; 14180; 14366; 14986; 15180; 15213; 15480; 15510; 15856; 16178; +16257; 16300; 16729, :1 +ЕЛАНГА (8) ■ Бата торган - еланга да тотына ○ 345 ● 4585; 4619-4623; 4698 +ЕЛАНДАЙ (1) ■ Җордай юртак, еландай елдам булу ○ 2346 +ЕЛАННАН (7) ■ Елан еланнан башка ни тудырсын ○ 4595 ● 4624; 4625; 4704; 11863; 15775; +ЕЛАННЫ (17) ■ Җир астыннан йөргән еланны да сизәләр ○ 211 ● 4549; 4596; 4626-4632; 4659; +4660; 4662; 4710; 5072; 14082; 15520 +ЕЛАННЫҢ (38) ■ Карлыгачның койрыгы җәпле, еланның - теле ○ 4021 ● 4597; 4633-4657; +4661; 4672; 4693; 4696; 4707; 5915; 7344; 11829; 12113; 15857; 17043 +ЕЛАНЫ (1) ■ Мечкәйнең эчендә еланы бар ○ 16741 +ЕЛАП (10) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 5032; 6840; 6892; 7319; 8195; +13932; 14020; 14989; 16360 +ЕЛАП-СЫКТАП (1) ■ Яшь чактагы нужалар уйнап-көлеп узалар, карт чактагы нужалар елапсыктап узалар ○ 15112 +ЕЛАР (10) ■ Чәчкән - җыяр, чәчмәгән - елар ○ 1461 ● 5127 (2); 6669; 13599; 13655; 13961 (2); +14787; 14921 +ЕЛАРСЫҢ (2) ■ Яман белән көлсәң, азагында еларсың ○ 12210 ● 14859 +ЕЛАСА (1) ■ Дошман алдында, эчең еласа да, тышың көлсен ○ 5313 +ЕЛАСАҢ (3) ■ Иген чәчкәндә еласаң, сукканда шатланырсың ○ 1398 ● 15329; 15858 +ЕЛАТА (4) ■ Кунак "китәм-китәм" дип сыйлата, хаста "үләм-үләм" дип елата ○ 10111 ● 14721; +15312; 15539 +ЕЛАТМА (1) ■ Ятимне елатма ○ 14203 +ЕЛАТЫР (2) ■ Авыру елатыр, гыйшык сайратыр ○ 12664 ● 14159 +ЕЛАУ (1) ■ Елау - көчсезлек билгесе ○ 14863 +ЕЛАУСЫЗ (1) ■ Үлем - елаусыз, туй үпкәсез булмас ○ 15416 +ЕЛАШМА (1) ■ Тереклектә сыйлашмасаң, үлгәннән соң елашма ○ 15386 +ЕЛАШЫП (1) ■ Орышмый аерылган елашып күрешер ○ 5041 +ЕЛАШЫРГА (1) ■ Елашырга үз яхшы, сыйлашырга ят яхшы ○ 14671 +ЕЛГА (21 | 1) ■ Елга күпме боргаланса да диңгезгә төшәр ○ 376 ● 395; 419 (2); 468; 473; 486; 766; +2084; 2236; 2271; 2967; 5567; 5586; 6043; 9820; 11214; 12107; 13496; 13648; 16918, :1 +ЕЛГАГА (2 | 1) ■ Коры елгага су керсә, үкерә дә бакыра ○ 405 ● 515; 1868:2 +ЕЛГАДА (1) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 +ЕЛГАДАН (1) ■ Күп елгадан Идел дә болгана ○ 417 +ЕЛГАЛАР (1) ■ Кечкенә чишмәләрдән зур елгалар була ○ 396 +ЕЛГАНЫ (2) ■ Диңгез вак елганы да кире какмый ○ 361 ● 7045 +ЕЛГАНЫҢ (3) ■ Диңгезнең дә чиге бар, елганың да яры бар ○ 373 ● 378; 508 +ЕЛГЫР (2) ■ Песи уңган булса, тычкан да елгыр булыр ○ 3374 ● 11830 +ЕЛДА (4 | 1) ■ Бер елда ике яз булмый ○ 767 ● 999; 11066; 12015; 14727:2 +ЕЛДАМ (2) ■ Җордай юртак, еландай елдам булу ○ 2346 ● 13837 +ЕЛДАМЛАНА (1) ■ Кайтыр юлга чыккач ат та елдамлана ○ 2652 +ЕЛДАН (8) ■ Арыш саламы алты елдан алтын булыр ○ 1526 ● 1922; 2935; 5398; 5489; 5799; +12481; 12531 +ЕЛКЫ (5) ■ Елкы елың алдында ○ 1038 ● 2642; 2643; 2844; 6646 +ЕЛЛАГАН (1) ■ Еллаган, айлаган да табанын майлаган ○ 11015 +ЕЛЛЫГЫ (1) ■ Сагызакның җиде еллыгы, чакса, кеше үтерә ○ 4806 +ЕЛЛЫГЫН (1) ■ Еллыгын уйламаган ирдән биз, айлыгын уйламаган хатыннан биз ○ 13805 +ЕЛЛЫК (4) ■ Ат - айлык юлын, дөя - еллык юлын уйлый ○ 2466 ● 13315; 13414 (2) +ЕЛМАГАЙ (1) ■ Ялагай дус елмагай ○ 5496 +ЕЛМАЕП (3) ■ Чырай сытып аш биргәнче елмаеп агу бир ○ 10189 ● 12869; 13494 +ЕЛМАЙГАННАН (1) ■ Елаганнан сорама, елмайганнан сора ○ 14861 +ЕЛМАЮ (1) ■ Йөз матурлыгы - елмаю белән ○ 10663 +ЕЛНЫ (11) ■ Бер елны бүдәнә симерсә, икенче елны тартар симерә ○ 768 (2) ● 972; 1801 (2); +2246; 4104; 8933 (3); 13229 +ЕЛНЫҢ (3) ■ Ак алабута - ачлык елның бодае ○ 1249 ● 1254; 7963 +ЕЛСЫЗ (1) ■ Айсыз атың мактама, елсыз хатының мактама ○ 13594 +ЕЛТЫРАГЫНА (1) ■ Еланның елтырагына ышанма ○ 4643 +ЕЛТЫРАТЫР (1) ■ Зыянчы песи күзен елтыратыр ○ 3338 +ЕЛЫ (2) ■ Безнең авылның көне бик озын, кечкенә авылның елы хәтле бар ○ 5263 ● 7646 +ЕЛЫЙ (9) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 ● 1639; 4199; 5696; 13256; +13897; 14800 (2); 14996 +ЕЛЫЙМ (1) ■ Үзем алам, үзем елыйм ○ 8226 +ЕЛЫЙСЫ (1) ■ Елыйсы килгән бала атасының сакалы белән уйнар ○ 14372 +ЕЛЫМНЫҢ (1) ■ Елымның төбе суда ○ 4488 +ЕЛЫНА (5) ■ Елына күрә җылы шулпа ○ 1039 ● 1278; 3188; 9204; 16916 +ЕЛЫНДА (1) ■ Ат аенда сыналыр, ир елында сыналыр ○ 13444 +ЕЛЫНЫҢ (1) ■ Эт елының игенен дуңгыз елны урырсың ○ 972 +ЕЛЫҢ (1) ■ Елкы елың алдында ○ 1038 +ЕЛЫП (1) ■ Елан елып керер, чагып чыгар ○ 4598 +ЕРА (4) ■ Карт бүре көрт ера ○ 2193 ● 4130; 4797; 9935 +ЕРАГРАК (1) ■ Югары менгән саен, алга ераграк карарга кирәк ○ 702 +ЕРАГЫ (1) ■ Усалның ерагы яхшы ○ 12179 +ЕРАК (59 | 2) ■ Күккә баксам - күк ерак, җиргә баксам - җир каты ○ 100 ● 117; 141; 487; 603; +608; 683; 1310; 1652; 1659; 1698; 1787; 2666; 3860:1, :2; 3861; 3933; 4332; 5171; 5793; 5795; +5849; 5862; 6755-6759; 6952; 6967; 6993; 7345; 8529; 9063; 9116; 9924; 10079; 10204; 10211; +10423 (2); 10430 (2); 10431; 10908; 11135; 11236; 11485; 11590; 11787; 11832 (2); 12203; 12267; +12375; 12589; 13407; 14597; 14712; 14902; 16518 +ЕРАККА (5) ■ Еракка куйсаң, якыннан алырсың ○ 684 ● 1783; 4917; 13018; 15826 +ЕРАКЛЫГЫ (1) ■ Мәхәббәтне ара ераклыгы сыный ○ 12736 +ЕРАКТА (5 | 1) ■ Еракта - чап, якында - чак ○ 685:1 ● 733; 10605; 10793; 14898; 16144 +ЕРАКТАГЫ (6 | 4) ■ Ерактагы кояш җылы була, якынга килгәч чак була ○ 27 ● 27:1, :2, :3; 379; +685, :2; 5566; 14672; 16579 +ЕРАКТАГЫСЫН (1) ■ Якындагы хәтәр ерактагысын ышыклый ○ 14965 +ЕРАКТАН (16 | 1) ■ Ерактан арба белән китергәнче, якыннан капчык белән китер ○ 686 ● 687689; 714; 734; 1285; 1661:1; 2038; 2448; 2714; 3775; 4473; 12505; 16343; 16361; 16452 +ЕРАКТЫР (1) ■ Ерактыр да - якындыр, якындыр да - ялкындыр ○ 690 +ЕРГАН (1) ■ Телен тилчә ерган ○ 15701 +ЕРГАНАКЛАР (1) ■ Ерганаклар Идел ясар, аларны Идел ашар ○ 380 +ЕРТА (4 | 1) ■ Ямый белмәсә дә, ерта белә ○ 8885 ● 9935, :1; 11275; 14687 +ЕРТКАН (1) ■ Ачкан ябар, ерткан ямар ○ 8850 +ЕРТКАННЫ (1) ■ Җир ертканны ярата ○ 1478 +ЕРТКЫЧ (4) ■ Ерткыч тырнагыннан билгеле ○ 2015 ● 2023; 3417; 5801 +ЕРТКЫЧЫНА (1) ■ Ерткычына күрә капканы ○ 2016 +ЕРТЛАЧ (1) ■ Юаш әдәм оялчан булыр, ертлач әдәм соранчак булыр ○ 12190 +ЕРТМА (1) ■ Йөзәүнең йөзен ертма ○ 5004 +ЕРТМЫЙ (1) ■ Майлы кашык авыз ертмый ○ 9942 +ЕРТТЫ ( | 1) ■ Эт этлеген итте, тун чабуын ертты ○ 3654:2 +ЕРТЫГЫ (5) ■ Йомырканың җөе юк, җырның ертыгы юк ○ 16367 ● 16438-16441 +ЕРТЫГЫННАН (1) ■ Теләнче оятын кесәсенә салган, ул да ертыгыннан төшеп калган ○ 5892 +ЕРТЫК (15) ■ Суык төлке тунлы кешегә сәлам бирә, ертык тунлы кешенең куенына керә, имеш +○ 1126 ● 7169; 8705; 8853-8859; 8895; 8896; 12298; 12382; 15859 +ЕРТЫККА (2) ■ Тишеккә - тыгын, ертыкка - ямау ○ 8871 ● 8880 +ЕРТЫКЛЫГЫННАН (1) ■ Акчаң булмаса, кесәң ертыклыгыннан ни зыян ○ 7725 +ЕРТЫКНЫ (2) ■ Ертыкны япсаң да күренә, ямасаң да беленә ○ 8860 ● 8861 +ЕРТЫЛА (3) ■ Куян туны эт өрсә дә ертыла, имеш ○ 2260 ● 8865; 8898 +ЕРТЫЛГАН (2) ■ Каз кебек кычкырамын дип, карганың арты ертылган, ди ○ 3946 ● 4135 +ЕРТЫЛГАЧ (1) ■ Туган кадере - аерылгач, тун кадере - ертылгач ○ 14509 +ЕРТЫЛМАС (2) ■ Эт сөяк йотар, арты ертылмас ○ 3631 ● 3634 +ЕРТЫЛМЫЙ (2) ■ Эт авызына кергән белен ертылмый чыкмас ○ 3542 ● 9639 +ЕРТЫЛСА (1) ■ Җырның ертыгы юк, ертылса ямавы юк ○ 16438 +ЕРТЫЛСЫН (1) ■ "Ир" дип әйтмә, ирене-борыны ертылсын ○ 13475 +ЕРТЫЛЫР (3) ■ Киң киңәшеп ертылыр, тар тартышып ертылыр ○ 590 (2) ● 8913 +ЕРТЫП (1) ■ Эт этлеген итәр - итәкне ертып китәр ○ 3654 +ЕРТЫР (2) ■ Тай бияне тыңламаса, бүре ертыр ○ 2854 ● 3678 +ЕРТЫШЫ (1) ■ Агай-эненең тартышы - туй бүләге ертышы ○ 14551 +ЕРЫК (2) ■ Шапырыкның арты ерык ○ 12047 ● 14913 +ЕФӘГЕННӘН (1) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен +күргәннәр ○ 4216 +ЕФӘК (9) ■ Тышы ефәк, эче кибәк ○ 657 ● 4124; 7817; 8677; 8684; 12337; 12989; 13318; 15120 +ЕФӘККӘ (1) ■ Шалканны ефәккә төргәннән бәясе артмас, энҗене ыштырга төргәннән бәясе +кимемәс ○ 1624 +ЕФӘКНЕ (1) ■ Ефәкне утка якын куярга ярамый ○ 8678 +ЕФӘКТӘЙ (1) ■ Ирнең күңеле ефәктәй, бер төйнәлсә чишелмәс ○ 13546 +ЕШ (4) ■ Йоны бик еш коелса да, бүренең холкы үзгәрми ○ 2192 ● 5225; 13002; 16369 +ЕШЫП (1) ■ Яманның утырган җирен ешып ал ○ 12296 +ЖАР (1) ■ Җил дә тими, жар да тими ○ 1238 +ЖӘЛ (6) ■ Җилдән килгән жәл түгел ○ 1197 ● 1933 (2); 4246; 10318 (2) +ЖӘЛКЕ (1) ■ Болак күперен чыкканчы - теләнчегә бер тәңкә, чыккач - бер тиен дә жәлке ○ 6750 +ЖӘЛЛӘМӘ (2) ■ Чикләвек ашыйсың килсә, тешеңне жәлләмә ○ 1763 ● 9195 +ЖӘЛЛӘМИ (1) ■ Үлем койтысын ирәми, яхшысын жәлләми ○ 15420 +ЖӘЛЛИЛӘР (1) ■ Бәхетлене сөйлиләр, бәхетсезне жәллиләр ○ 14848 +ҖАВАБЫ (4) ■ Тупка каршы тупның җавабы бар ○ 5634 ● 5991; 16030; 16935 +ҖАВАБЫН (1) ■ Тылмач үз җавабын үзе табар ○ 15634 +ҖАВАБЫНА (1) ■ Сүзенә күрә җавабы, җавабына күрә савабы ○ 16030 +ҖАВАП (16) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына +төз булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 ● 10310; 10759; 11539; 11686; 12660; 13241; +15562; 15815; 15848; 15964; 15965; 16156; 16261; 16641; 16934 +ҖАЕ (8) ■ Эшне эшләргә кем белми, тик җае туры килми ○ 6392 ● 6404; 11348; 11982; 13389; +14742; 15774; 16306 +ҖАЕК (3) ■ Җаек баштан җил иссә, яз булса да кыш булыр ○ 490 ● 3940 (2) +ҖАЕН (4) ■ Игеннең җаен иккән белер, арбаның җаен җиккән белер ○ 1405 (2) ● 2391 (2) +ҖАЕНА (3) ■ Җаена сыпырсаң - юрга булыр, кирегә сыпырсаң - чыгымчы булыр ○ 2813 +● 3940; 13959 +ҖАЕНДА (1) ■ Күңел урынында булса, җан җаенда ○ 11216 +ҖАЕҢНЫ (1) ■ Кашың кара, күзең кара, үз җаеңны үзең кара ○ 10478 +Җ��Й (9) ■ Үгез җиксәң ашыкма, җай йөргәнгә пошыкма ○ 3312 ● 4920; 5413; 6090; 6408; 6436; +9187; 9300; 13987 +җай → ип-җай +ҖАЙГА (2) ■ Бурый-бурый кар яуса, буран атны үтерер; аз кешене күп кеше ничек тә җайга +китерер ○ 4894 ● 6359 +ҖАЙЛАМЫЙЧА (1) ■ Майламыйча - арба, җайламыйча чана йөрми ○ 7063 +ҖАЙЛАП (1) ■ Атны сыйлап, хатынны җайлап өйрәтәләр ○ 13607 +ҖАЙЛЫ (2) ■ Бака лайлы җир эзли, ялкау җайлы җир эзли ○ 6448 ● 16256 +ҖАЙНЫ (2) ■ Кышкы көннәр җәйне әйтер, җәйге көннәр җайны әйтер ○ 875 ● 4533 +ҖАЙСЫЗЛАНСА (1) ■ Җае килсә - күгәрчен, җайсызланса - ябалак ○ 11982 +ҖАН (74 | 1) ■ Яңа чакта җан күк ○ 626 ● 661; 986; 1019; 1176; 1298; 1899:1; 2365; 2373; 2649; +2699; 4901; 5308; 5360; 5968; 5982; 6440; 7287; 7379; 7511; 7512; 7726; 7831; 8093; 8345; 9787; +10238; 10317; 10506; 10800; 10816; 11062; 11123; 11141; 11201; 11216; 11342-11345; 11358; +11364; 11378; 11395; 11914; 12369; 12407; 12620; 12639; 12772; 12776; 12793; 13186 (2); +13468; 13687; 13815; 13991 (2); 14094; 14531; 14532; 14650; 15178; 15201; 15406; 15849; +16063; 16090; 16192; 16194; 16195; 16256; 16659; 16660 +ҖАНАГА (1) ■ Биага - бөтен ир, җанага - ярты ир ○ 14593 +ҖАНАГАЙ (2) ■ Җан сөйгәнем җанагай, ярты җаным аныкы ○ 14650 ● 14651 +ҖАНГА (10) ■ Мал малга җиткәнче газраил җанга җитәр ○ 7384 ● 10959; 12280; 12411; 13647; +16178; 16193 (2); 16254; 16739 +ҖАНДАЙ (1) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, әйтер +сүзгә мат иттең ○ 7486 +ҖАНЛАНЫР (1) ■ Аңа әйткәнче бер ташка әйтсәң, таш җанланыр иде ○ 224 +ҖАНЛЫ (1) ■ Җанлы мал - ярты мал ○ 2424 +ҖАННАН (7) ■ Шаулап яуган яңгыр яннан үтәр, сибәләп яуган яңгыр - җаннан ○ 1148 ● 7326; +7512; 11247; 12738; 12793; 15177 +ҖАННЫ (7) ■ Җылы сөяк сындырмый, салкын җанны тындырмый ○ 1205 ● 4764; 4858; 7183; +15424; 15960; 17068 +ҖАННЫҢ (4) ■ Байлык кадерен бөлгәндә, җанның кадерен үлгәндә белерсең ○ 7247 ● 10664; +12334; 14034 +ҖАНСЫЗ (5) ■ Малсыз кеше - җансыз кеше ○ 2392 ● 7401; 7892; 11346; 11350 +ҖАН-ФӘРМАН (1) ■ Аш дигәндә - җан-фәрман, эш дигәндә - юк дәрман ○ 6287 +ҖАНЫ (39 | 1) ■ Аю артына чуан чыккан, ялый-ялый җаны чыккан ○ 2070 ● 2293; 2674; 3043; +5658 (2); 5858; 6323; 6515; 6523; 7050 (2); 7185; 7291; 7404 (2); 7405; 7703; 8451; 9376; 10637; +10673, :1; 10809; 11347-11349; 11358; 12281; 12303; 12323; 12640; 12716; 12782; 12802; 13883; +14002; 15275; 15306; 15655 +ҖАНЫЙ (1) ■ Җаның бирми җаный юк ○ 12795 +ҖАНЫМ (10) ■ Ярмам арыш, җаным тыныч ○ 1587 ● 5710; 10363; 11033; 11358; 11396; 12406; +12794; 13784; 14650 +ҖАНЫМНЫ (1) ■ Тамагымны сыйламыйм, җанымны кыйнамыйм ○ 9778 +ҖАНЫН (6) ■ Җанын аяган яу җиңә алмас ○ 5686 ● 7388 (2); 11350 (2); 15364 +ҖАНЫННАН (1) ■ Аз биргән җаныннан бирер, күп биргән малыннан бирер ○ 8083 +ҖАНЫҢ (16) ■ Күршең яхшы булса, җаның тыныч ○ 5223 ● 6058; 8280; 11072; 11316; 11317; +11351-11353; 12314; 12795; 13119; 13203; 13624; 15308; 15727 +ҖАНЫҢА (2) ■ Өйләнү - җаныңа җавап, башыңа - савап ○ 13241 ● 17007 +ҖАНЫҢНЫ (3) ■ Яуга, җаныңны бирсәң дә, сереңне бирмә ○ 5673 ● 11346; 12978 +ҖАНЫҢНЫҢ (1) ■ Эшнең очы - җаныңның тынычы ○ 6250 +ҖӘЕЛ (1) ■ Җәй көне җәел ○ 1014 +ҖӘЕЛӘ (3) ■ Авыздан чыккан сүз - һавага җәелә, түз ○ 15724 ● 16014; 16120 +ҖӘЕЛМӘСӘ (1) ■ Табын җәелмәсә бер гаеп, җәелсә - ун гаеп ○ 10170 +ҖӘЕЛСӘ (2) ■ Табын җәелмәсә бер гаеп, җәелсә - ун гаеп ○ 10170 ● 10963 +ҖӘЕМ (1) ■ Бер җәем токмач белән туй үтми ○ 9179 +ҖӘЕН (8) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 ● 4498; 4503; 4528; 4532; +4533; 7440; 9414 +ҖӘЕННӘН (1) ■ Көз килеше җәеннән билгеле ○ 883 +ҖӘЕННЕ (1) ■ Йөр инде: тотарсың коры җирдән җәенне ○ 4539 +ҖӘЕҢ (1) ■ Кыйбладан җил торса - карың китәр, төньяктан җил иссә - җәең китәр ○ 1113 +ҖӘЕП (2) ■ Йошак җәеп катыга яткыра ○ 8437 ● 11134 +ҖӘЗА (3) ■ Би ватса - каза, асрау ватса - җәза ○ 5764 ● 6200; 12464 +ҖӘЗАҢНЫ (3) ■ Ат кадерен белмәсәң, җәяүлек бирсен җәзаңны; аш кадерен белмәсәң, ачлык +бирсен җәзаңны ○ 2499 (2) ● 9134 +ҖӘЗАСЫ (3) ■ Патша җәзасы кичекмәс, алланыкы кичегер ○ 5871 ● 12485; 13575 +ҖӘЗАСЫН (3) ■ Яманга юлдаш булсаң, җәзасын үзең күрерсең ○ 6970 ● 10233; 12641 +ҖӘЙ (27) ■ Яшел төс - яз күрке, сары төс - көз күрке, ал да гөл - җәй күрке, ак төс - кыш күрке +○ 624 ● 823; 843; 867; 868; 870; 877; 924; 950 (2); 1008-1016; 1021; 1067-1069; 6995; 7531; +11322; 15079 +ҖӘЙГӘ (6 | 1) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди +○ 866 ● 1019; 1020; 3644, :2; 3915; 8996 +ҖӘЙГӘН (2) ■ Йомшак җәйгән какка ауната белер ○ 8409 ● 8687 +ҖӘЙГӘНДӘ (1) ■ Киленне - килгәндә, келәмне җәйгәндә макта ○ 13373 +ҖӘЙГЕ (5) ■ Кышкы көннәр җәйне әйтер, җәйге көннәр җайны әйтер ○ 875 ● 1017; 1018; 1206; +ҖӘЙДӘ (1) ■ Былтыр җәйдә без булмаган, кызлар өч тәңкә булган ○ 13067 +ҖӘЙДӘН (1) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 +ҖӘЙЛӘДЕМ (1) ■ Җәй җәйләдем, кыш кышладым, мич башыннан төшмәдем ○ 1069 +ҖӘЙЛӘМӘС (1) ■ Бүре утлагында ишәк җәйләмәс ○ 2166 +ҖӘЙЛӘР (1) ■ Ничә җәйләр, ничә кышлар ○ 1053 +ҖӘЙЛӘҮГӘ (2) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 ● 14339 +ҖӘЙЛӘҮДӘ (1) ■ Бозлавыкта бозау ташлар, җәйләүдә җилен башлар ○ 3246 +ҖӘЙМӘ (4) ■ Алдыңнан артың яхшы - юлларыңа ак җәймә ○ 722 ● 8452; 9506; 11134 +ҖӘЙМӘГӘ (1) ■ Коры җәймәгә дога булмас ○ 16924 +ҖӘЙМӘЛЕ (1) ■ Ак җәймәле көн туу ○ 1029 +ҖӘЙМӘҢНЕ (1) ■ Җәяүлек юлга чыксаң, аш җәймәңне калдырма ○ 6878 +ҖӘЙНЕ (3) ■ Кышкы көннәр җәйне әйтер, җәйге көннәр җайны әйтер ○ 875 ● 1020; 11322 +ҖӘЙНЕКЕН (1) ■ Кышлык киемне тектергәнче боз китә, җәйнекен тектергәнче боз тота ○ 8803 +ҖӘЙНЕҢ (4) ■ Җәйнең күрке яр булыр, ярның күрке тал булыр ○ 492 ● 930; 4061; 13401 +ҖӘЙСӘҢ (1) ■ Ишәккә түшәк җәйсәң, тәгәрәп төшәр ○ 2980 +ҖӘЛ (3) ■ Яңгыр яуса бала җәл, таш яуса баш җәл ○ 14084 (2) ● 14343 +ҖӘМАЛ (1) ■ Мәхәббәт җәмал теләмәс ○ 12734 +ҖӘМӘК (1) ■ Әмәк белән Җәмәк, көрәк белән сәнәк ○ 5524 +ҖӘМИЛӘ (1) ■ Җиттек, Җәмилә, Казанга ○ 5283 +ҖӘНҖАЛ (1) ■ Ишектән көндәш керсә, тишектән җәнҗал керә ○ 13651 +ҖӘНЛЕККӘ (1) ■ Һәр җәнлеккә тозак бар ○ 2027 +ҖӘННӘТ (8) ■ Кыш - кыямәт, яз - җәннәт ○ 864 ● 5058; 5244; 9833; 12639; 16630; 16906; 16909 +ҖӘННӘТТӘ (2) ■ Яман белән җәннәттә булганчы, яхшы белән җәһәннәмдә бул ○ 12212 ● 16897 +ҖӘННӘТТӘЙ (1) ■ Якты дөнья җәннәттәй - яхшы булса хатының; тормыш тәмуг утыдай яман булса хатының ○ 13764 +ҖӘПЛӘКӘСЕ (1) ■ Сәнәге кыйбат түгел, җәпләкәсе кыйбат ○ 1305 +ҖӘПЛЕ (2) ■ Карлыгачның койрыгы җәпле, еланның - теле ○ 4021 ● 8639 +ҖӘРӘХӘТ (2) ■ Җәрәхәт урыны җөйсез булмый ○ 15343 ● 16193 +ҖӘРӘХӘТЕ (4) ■ Ачу китсә дә, ясаган җәрәхәте калыр ○ 12439 ● 15516 (2); 15564 +ҖӘРӘХӘТЕН (1) ■ Бер яхшы сүз мең күңелнең җәрәхәтен төзәтә ○ 15804 +ҖӘРӘХӘТЕННӘН (1) ■ Тел җәрәхәте сөңге җәрәхәтеннән яман ○ 15564 +ҖӘРӘХӘТКӘ (1) ■ Җәрәхәткә тоз сибү ○ 15367 +ҖӘРӘХӘТЛӘМИ (1) ■ Уң кул сул кулны җәрәхәтләми ○ 10967 +ҖӘРӘХӘТНЕ (1) ■ Холыкны дәвалау җәрәхәтне дәвалаудан авыррак ○ 11304 +ҖӘҮЗА (2) ■ Кавәс тумый кыш булмый, җәүза тумый җәй булмый ○ 843 ● 1021 +ҖӘҮҺӘР (5) ■ Бикле сандыкта җәүһәр ятыр ○ 275 ● 327; 6936; 9884; 15283 +ҖӘҮҺӘРГӘ (1) ■ Заманны бернинди җәүһәргә дә алмашып булмый ○ 817 +ҖӘҮҺӘРНЕ (3) ■ Җәүһәрне искегә төрмиләр ○ 328 ● 1022; 7767 +ҖӘҮҺӘРНЕҢ (1) ■ Җәүһәрнең кыйммәте зур, үгетнең кыйммәте юк ○ 329 +ҖӘҮҺӘРЧЕ (1) ■ Җәүһәр кадерен җәүһәрче белер ○ 327 +ҖӘФА (5) ■ Яхшыдан вафа, яманнан җәфа ○ 12345 ● 13515; 13926 (2); 14495 +ҖӘФАМНЫ (2) ■ Үтмәс пычак, яман ат икеләтте җәфамны; яман хатын, яшь бала җиделәтте +җәфамны ○ 13779 (2) +ҖӘФАНЫ (1) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер кем, +грифтар улмаян белмәс ○ 12798 +ҖӘФАСЫ (1) ■ Дөньяның җәфасы җөп, вафасы так ○ 14741 +ҖӘҺӘННӘМ (1) ■ Бар да оҗмахка керсә, җәһәннәм буш калыр иде ○ 16896 +ҖӘҺӘННӘМДӘ (1) ■ Яман белән җәннәттә булганчы, яхшы белән җәһәннәмдә бул ○ 12212 +ҖӘҺӘТРӘК (1) ■ Кулың менә терәк, эшең әнә терәк, тотын җәһәтрәк ○ 11037 +ҖӘЯ (6) ■ Төз агачтан ук чыгар, кәкредән - җәя ○ 1947 ● 5538; 5635; 5713; 9506; 12270 +ҖӘЯДӘН (1) ■ Кәкре җәядән туры ук ○ 5595 +ҖӘЯҢНЕ (1) ■ Җәяңне бик киермә - сындырырсың ○ 5687 +ҖӘЯР (1) ■ Яраусыз кешегә сүз әйтсәң, ярыла-ярыла йортка җәяр ○ 12305 +ҖӘЯРГӘ (1) ■ Җәймә түгел җәяргә, ука түгел чукларга ○ 8452 +ҖӘЯСЕ (1) ■ Ялгызның җәясе дә югалыр, күмәкнең угы да югалмас ○ 5113 +ҖӘЯСЕН (3) ■ Угын аткач, җәясен яшермә ○ 5641 ● 5690; 7616 +ҖӘЯҮ (6) ■ Яман атка менгәнче, җәяү йөре талганчы ○ 2705 ● 2734; 9538; 12044; 15319; 16856 +ҖӘЯҮГӘ (3) ■ Карт атын мактаган кеше кара җәяүгә калган ○ 2656 ● 2750; 6891 +ҖӘЯҮЛЕ (3) ■ Җәяүле атлыга юл бирер ○ 6875 ● 6978; 10058 +ҖӘЯҮЛЕГӘ (2) ■ Җәяүлегә янчык авыр ○ 6876 ● 6905 +ҖӘЯҮЛЕК (3) ■ Ат кадерен белмәсәң, җәяүлек бирсен җәзаңны; аш кадерен белмәсәң, ачлык +бирсен җәзаңны ○ 2499 ● 6877; 6878 +ҖӘЯҮЛЕКТӘН (1) ■ Ат аягын кызганган җәяүлектән котылмас ○ 2479 +ҖӘЯҮЛЕЛӘР (1) ■ Атлылар аттан төшеп, җәяүлеләр ятып карарлык түгел ○ 2747 +ҖӘЯҮЛЕНЕҢ (2) ■ Ялгызның сүзе үтми, җәяүленең туфрагы тузмый ○ 5111 ● 6736 +ҖӘЯҮНЕҢ (3) ■ Җәяүнең сукмагы тар, алай да турылыгы бар ○ 6879 ● 6880; 6881 +ҖЕБЕ (4) ■ Дуслык җебе - ачык йөз ○ 5393 ● 8188; 8722; 13104 +ҖЕБЕГӘН (2) ■ Алдан җилкенгән - соңыннан җебегән ○ 11793 ● 12843 +ҖЕБЕГӘНГӘ (1) ■ Җитезгә йөз өлеш, җебегәнгә бер өлеш ○ 6618 +ҖЕБЕДӘЙ (1) ■ Килгән җире киләп җебедәй, килмәгән җире киле сабыдай ○ 8690 +ҖЕБЕМИ (1) ■ Суга төшкән җебеми чыкмас ○ 445 +ҖЕБЕН (4) ■ Тана күзен сөзсә, үгез җебен өзә ○ 3278 ● 8194; 8756; 9822 +ҖЕБЕНӘ (1) ■ Энәсеннән җебенә кадәр ○ 8753 +ҖЕБЕНГӘН (1) ■ Алдан җилкенгән - соңыннан җебенгән ○ 757 +ҖЕБЕНЛЕК (1) ■ Җебенлек белән саранлык - яман холык ирләргә ○ 13582 +ҖЕБЕННЕ (1) ■ Музыка җебенне баһадирландырыр, саранны юмартландырыр ○ 16386 +җебеңне → энә-җебеңне +ҖЕБЕП (2) ■ Егет булса, җебеп тормас; җебеп торса, егет булмас ○ 12844 (2) +ҖЕГӘРЛӘ (1) ■ Җеп җегәрлә, киндер сук, шуннан башка нәрсә юк ○ 8725 +ҖЕГЕРЛӘР (1) ■ Ата күргән ук юнар, ана күргән җеп җегерләр ○ 14411 +ҖЕККӘ (1) ■ Юлга чыкканда җеккә йөрмә ○ 6934 +ҖЕЛЕГЕН (1) ■ Канын эчеп, җелеген суырган ○ 10834 +ҖЕЛЕК (4) ■ Хайван башта җелек тутыра, аннан ит җыя, аннан соң гына май җыя башлый +○ 2412 ● 12848; 12865; 14446 +ҖЕЛЕККӘ (1) ■ Җил җелеккә үтәр ○ 1190 +ҖЕЛЕКЛЕ (1) ■ Белекле - борыны җелекле ○ 16699 +ҖЕЛЕКСЕЗ (1) ■ Ылак - җелексез, олан - белексез ○ 14070 +ҖЕМ (1) ■ Алтын җем итә, табынганны җен итә ○ 7761 +ҖЕМЕЛДӘГӘН (1) ■ Йолдыз җемелдәгән саен күз йоммыйлар ○ 28 +ҖЕН (8) ■ Алтын җем итә, табынганны җен итә ○ 7761 ● 12411; 14748; 16746; 16747; 16782; +16798; 16799 +ҖЕНАЗА (1) ■ Кеше туй сөйләгәндә ул җеназа сөйләгән ○ 16280 +ҖЕНАЗАНЫ (1) ■ Җеназаны зираттан кире алып кайтмыйлар ○ 15434 +ҖЕНАЗАСЫН (1) ■ Дошманыңның җеназасын күреп сөенмә ○ 5347 +ҖЕНГӘ (2) ■ Төшкә ышанган - тиле, җенгә ышанган - җүләр ○ 16754 ● 16799 +ҖЕНЕ (1) ■ Һәр пәринең җене бар ○ 16802 +ҖЕНЕСЕН (1) ■ Дуңгыз котырса, үз җенесен ашый, ди ○ 2881 +ҖЕНЛЕГӘ (1) ■ Җенлегә якын торма ○ 11750 +ҖЕННӘН (3) ■ Түшәктән тәгәрәмәскә түмгәк, җеннән курыкмаска иптәш ○ 8441 ● 16808; 16813 +ҖЕННӘР (2) ■ Тыныч күлдә җеннәр күп үрчи ○ 475 ● 16801 +ҖЕННЕ (1) ■ Җенне күреп шаккатмасаң, шундук күздән юк булыр ○ 16800 +ҖЕП (24) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 ● 4616; 4956; 5129; 7338; +7514; 8586; 8672; 8694; 8697; 8711; 8712; 8723-8725; 8730; 8744; 9515; 13500; 14183; 14411; +14827; 15947; 16040 +ҖЕПКӘ (3) ■ Арканны җепкә ялгамыйлар ○ 7001 ● 13910 (2) +ҖЕПНЕ (3) ■ Тычкан песи бәйләп куйган җепне кимерер ○ 3413 ● 7091; 8726 +ҖЕПТӘ (3) ■ Ике тирәк бер төптә, ике төймә бер җептә ○ 1770 ● 8734; 8897 +ҖЕПТӘН (1) ■ Еланнан курыккан ала җептән атламас ○ 4625 +ҖЕТЕ (3) ■ Җете кызыл тиз уңа ○ 632 ● 9351; 11967 +ҖЕТЕРЕР (2) ■ Юньле юнең җетерер, иске исең китәрер ○ 8003 ● 16928 +ҖИБӘР (3) ■ Бетне таякка җибәр - аякка менәр ○ 4767 ● 15052; 16447 +ҖИБӘРӘ (2) ■ Шайтан үзе керә алмаган җиргә аракысын җибәрә, ди ○ 9853 ● 17046 +ҖИБӘРЕП (1) ■ Астан ут җибәреп яту ○ 8555 +ҖИБӘРЕРМЕН (2) ■ Кызыл үгез җибәрермен ○ 3325 ● 9092 +ҖИБӘРМӘ (4) ■ Һавадагы торнаны тотам дип, кулыңдагы чыпчыкны җибәрмә ○ 4141 ● 8710; +16973 (2) +ҖИБӘРМӘС (3) ■ Куркак эт тотканын җибәрмәс ○ 3510 ● 14200; 14902 +ҖИБӘРМИ (3) ■ Күңел ни теләми, язык җибәрми ○ 12541 ● 12639; 14223 +ҖИБӘРМИЛӘР (1) ■ Яхшы кызны авылдан җибәрмиләр ○ 13053 +ҖИБӘРСӘ (1) ■ Йорт эте куянны куып җибәрсә, тоттыга сана ○ 3485 +ҖИБӘРСӘҢ (4 | 1) ■ Этне илчегә җибәрсәң, илгә бәла китерер ○ 3700 ● 4110; 7016:3; 13978; +ҖИБӘРҮ (2) ■ Кызыл әтәч җибәрү ○ 4389 ● 10510 +ҖИГӘ (2) ■ Аты бар җигә белер, җиккәч китә белер ○ 2588 ● 2769 +ҖИГӘЛӘР (3) ■ Карт бияне төпкә җигәләр, яшь бияне кырга җигәләр ○ 2827 (2) ● 4214 +ҖИГӘН (3) ■ Тилемзәк җигән аекмас ○ 1314 ● 4532; 11940 +ҖИГӘР (3) ■ Җигә белгән айгыр җигәр ○ 2769 ● 10783 (2) +ҖИГӘРГӘ (1) ■ Байлыкка чама юк, җигәргә чана юк ○ 7525 +ҖИГӘРЕҢӘ (1) ■ Күршең бай булса да, җигәреңә тай булсын ○ 5214 +ҖИГӘРЛЕК (1) ■ Егет чак - егәрле чак, арыслан тотып җигәрлек чак ○ 12864 +ҖИГЕЛӘ (1) ■ Күндәм ат күп җигелә ○ 2669 +ҖИГЕЛЕР (1) ■ Аргамакка авыр булса, арбага җигелер ○ 2785 +ҖИГЕЛҮ (1) ■ Тормыш арбасына җигелү ○ 14773 +ҖИГҮГӘ (1) ■ Тал дуга талдырып җигүгә яхшы ○ 7068 +ҖИГҮЕННӘН (1) ■ Егетнең егетлеге ат җигүеннән билгеле ○ 12876 +ҖИГҮЛЕ (1) ■ Тилегә акыл бирсәң, атың җигүле булсын ○ 11653 +ҖИДӘҮ (2) ■ Берәү - сука белән, җидәү - кашык белән ○ 1387 ● 9908 +ҖИДЕ (73 | 1) ■ Җидегән йолдыз җиде әйләнә, Тимерказык урынында ○ 76 ● 249; 250; 865; +1031; 1065; 1122; 1348; 1557; 1565; 1765; 1915; 1922; 2286; 2973; 3376; 4364; 4806; 5127; 6736; +6917; 7730; 8015; 8079 (2); 8100; 8590; 8727; 8947; 8982; 9062; 9208; 10072; 10113; 10224; +10874; 11700; 11751; 12227; 12377; 12462; 12693; 12732; 13059; 13091; 13159; 13400; 13441; +13623 (2); 13646; 13725; 13780; 14054; 14095; 14109; 14204, :1; 14231; 14533 (2); 14537; 14641; +14652; 14702; 15094; 15436; 15563; 16294; 16692 (2); 16791; 16814; 16909 +ҖИДЕГӘ (1) ■ Җиңел-җиңел җидегә төйим дә, тугызарлап тырмалыйм ○ 8080 +ҖИДЕГӘН (2) ■ Җидегән йолдыз җиде әйләнә, Тимерказык урынында ○ 76 ● 77 +ҖИДЕЛӘТТЕ (1) ■ Үтмәс пычак, яман ат икеләтте җәфамны; яман хатын, яшь бала җиделәтте +җәфамны ○ 13779 +ҖИДЕНЕ (1) ■ Эте җидене балаласа да, савып эчәр сөт бирмәс ○ 3683 +ҖИДЕНЧЕ (1) ■ Җиденче кат күктә хис итү ○ 106 +ҖИДЕРЕП (1) ■ Татлы җидереп, ачы костыру ○ 9783 +ҖИДЕРМӘС (2) ■ Байлык ни дидермәс, ачлык ни җидермәс ○ 7250 ● 9568 +ҖИДЕСЕ (1) ■ Җиде Гәрәй җиде төштә, җидесе дә җиңел эштә ○ 8079 +ҖИДЕСЕН (1) ■ Ишәк җиде төрле йөзә белсә дә, су янына килгәч, җидесен дә онытыр ○ 2973 +ҖИДЕСЕНДӘ (1) ■ Җидесендә ни булса, җитмешендә шул булыр ○ 15142 +ҖИДЕШӘР (1) ■ Мулла белән ишанның корсаклары җидешәр тиредән тегелгән була, ди ○ 17019 +ҖИЗ (11) ■ Эшләгән җиз ялтырар, эшләмәгән - черер ○ 324 ● 2452; 6617; 7731; 7756; 7770; 8757; +11053; 12821; 13158; 14657 +ҖИЗНӘ (1) ■ Ата - җизнә, ана - казна ○ 14415 +ҖИЗНӘМ (2) ■ Агам кемне алса, җиңгәм шул; апам кемгә барса, җизнәм шул ○ 14555 ● 14654 +ҖИЗНӘСЕ (2) ■ Этнең җизнәсе күп булыр ○ 3738 ● 14653 +ҖИЗНЕ (2) ■ Җизне ялтырату белән алтын булмас ○ 326 ● 7749 +ҖИЗНЕҢ (1) ■ Тилеләргә кыңгырау таксалар, җизнең бәясе алтынга чыгар иде ○ 11666 +ҖИЗНИ (6) ■ Заманасына күрә дуңгызны җизни диярсең ○ 816 ● 2896; 2909; 3012; 4646; 14254 +ҖИК (4) ■ Атның кечкенәсен макта, зурысын җик ○ 2574 ● 2657; 2725; 13314 +ҖИКӘН (3) ■ Җирле - җирендә, җикән - күлендә ○ 218 ● 4175; 4981 +ҖИКЕРМӘ (1) ■ Җилгә каршы төкермә - кире битеңә кайтачак; җилгә каршы җикермә - сүзең +җилгә китәчәк ○ 1193 +ҖИККӘН (6) ■ Игеннең җаен иккән белер, арбаның җаен җиккән белер ○ 1405 ● 2733; 5124; +6470; 11144; 12924 +ҖИККӘНДӘ (1) ■ Ага акканда, җиңгә җиккәндә яхшы ○ 14541 +ҖИККӘННӘН (1) ■ Яман атны җиккәннән яхшы ат белән үлгәнең артык ○ 2708 +ҖИККӘНЧЕ (1) ■ Атасы ат җиккәнче улы атланып чапкан ○ 14359 +ҖИККӘЧ (1) ■ Аты бар җигә белер, җиккәч китә белер ○ 2588 +ҖИКМӘ (1) ■ Ат янына сыер җикмә ○ 2532 +ҖИКМӘСӘҢ (2) ■ Җикмәсәң дә ат яхшы, сөймәсәң дә яр яхшы ○ 12796 ● 13060 +ҖИКСӘҢ (2) ■ Сыер җиксәң, ат йөрешен көтмә ○ 3199 ● 3312 +ҖИКСЕНСӘҢ (1) ■ Кара ипине җиксенсәң, кара көнгә калырсың ○ 9263 +ҖИКСЕТӘ (1) ■ Эш бәрәңге ашау түгел, кайчак бәрәңге дә җиксетә ○ 6166 +ҖИЛ (87 | 2) ■ Ай күргән, кояш алган, җил очырып киткән ○ 86 ● 151; 375; 490; 641; 708; 1084; +1113 (2); 1154; 1157; 1177-1191; 1201; 1207; 1226; 1237-1243; 1429; 1494; 1512; 1713; 2233; +2536; 3079; 3142; 3667; 3777; 3967; 5442; 5854; 5949; 5952; 5976; 7007; 7021; 7092; 8057; +8290; 8509; 8570; 8637; 8638 (2); 8653; 8854; 8924; 8971; 10340; 10725; 11471; 12797; 12851; +13109; 13284; 13564; 13623; 13725; 13761; 14190; 14574; 14845; 14878; 15120; 15718; 15733, +:1; 15845, :1; 15859; 16068 +ҖИЛӘГЕ (4) ■ Кыш уртасында - кура җиләге ○ 1043 ● 1807; 14195; 16426 +ҖИЛӘК (6) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр аппагым ○ 1073 ● 1772; 1825; 1826; 5128; 8474 +ҖИЛӘККӘ (2) ■ Чикләвек җыйганда җиләккә бармыйлар ○ 1764 ● 1826 +ҖИЛӘКНЕ (1) ■ Җиләкне вакытында җыялар ○ 1827 +ҖИЛӘН (2) ■ Кыш көне җиде җилән кигәнче бер тун ки ○ 865 ● 8947 +ҖИЛӘНЕ (1) ■ Егет җилле, җиләне кыскарак ○ 12932 +ҖИЛӘННӘН (1) ■ Җәйгә чыкса - чикмәннән, кышка керсә - җиләннән ○ 8996 +ҖИЛӘР (1) ■ Җиткән егеткә ни кирәк - менеп җиләр ат кирәк ○ 12925 +ҖИЛӘТӘ (1) ■ Гел бер ипи генә ашасаң, ул да җиләтә ○ 9202 +ҖИЛГӘ (19) ■ Болыт җилгә каршы йөрми ○ 1079 ● 1192; 1193 (3); 1194-1196; 1198; 1245; 1485; +3275; 4263; 7093; 8501; 8637; 12792; 15040; 15052 +ҖИЛГӘНДӘ (2) ■ Юрганың кадере җилгәндә беленер ○ 2810 ● 12196 +ҖИЛГӘРЕРСЕҢ (1) ■ Ничек чәчсәң шулай җилгәрерсең ○ 1430 +ҖИЛ-ДАВЫЛ (1) ■ Бер караганда ал да гөл, бер караганда җил-давыл ○ 1213 +ҖИЛДӘ (1) ■ Ялгыз агач җилдә тиз сына ○ 1711 +ҖИЛДӘЙ (1) ■ Җиккән атың җилдәй булсын ○ 2733 +ҖИЛДӘН (7) ■ Җилдән килгән жәл түгел ○ 1197 ● 1198; 1721; 3442; 5900; 13780; 16365 +ҖИЛДЕРМИ (1) ■ Җилдерми йөгерек басылмый ○ 2814 +ҖИЛЕ (4) ■ Яз башының җиле ярдай атаңны егар ○ 974 ● 1199; 12917; 13880 +ҖИЛЕГЕРСЕҢ (1) ■ Күккә карап йөрсәң абынырсың, җиргә карап йөрсәң җилегерсең ○ 57 +ҖИЛЕК (2) ■ Эттән калган сөяктән җилек көтмә ○ 3741 ● 11602 +ҖИЛЕККӘ (1) ■ Ит - иткә, мае - җилеккә ○ 9229 +ҖИЛЕКТЕРМИ (1) ■ Җир алмасы җилектерми ○ 1627 +ҖИЛЕМ (1) ■ Кайчы белән җилем - белеме сайга гыйлем ○ 16582 +ҖИЛЕН (2) ■ Бозлавыкта бозау ташлар, җәйләүдә җилен башлар ○ 3246 ● 14655 +ҖИЛЕНЕНДӘ (3) ■ Сыер җиленендә сөт ачымый ○ 3200 ● 3216; 3217 +ҖИЛЕНЕННӘН (1) ■ Сыерның сөте җиленендә, җилененнән алда телендә ○ 3217 +ҖИЛЕНЛӘГӘНДӘ (1) ■ Тана сыер җиленләгәндә белми, бозаулаганда белә ○ 3279 +ҖИЛЕНЛӘП (2) ■ Җилгә җиленләп, бозга бозаулап ○ 1245 ● 3275 +ҖИЛЕП (1) ■ Егетлек җилеп үтә, картлык чабып җитә ○ 15033 +ҖИЛКӘ (7) ■ Йорт җилкә өстендә ○ 8264 ● 10856; 10875; 10876; 14434; 15474; 16559 +җилкә → арка-җилкә +ҖИЛКӘГӘ (1) ■ Көянтә суга бара, җилкәгә суга бара ○ 9938 +ҖИЛКӘМ (1) ■ Кияү-кияү дия җилкәм җиргә тия ○ 13418 +ҖИЛКӘН (2) ■ Буяулы ишкәктән чыпта җилкән артык ○ 7012 ● 12851 +ҖИЛКӘНГӘ (2) ■ Җилкәнгә карап җил исми ○ 7092 ● 12851 +ҖИЛКӘНЕ (1) ■ Җилкәне юк тал каек җилгә каршы баралмас ○ 7093 +ҖИЛКӘННЕ (1) ■ Зур җилкәнне каты җил генә өреп тутыра ала ○ 7021 +ҖИЛКӘҢӘ (1) ■ Эшең калса иртәгә, чуан чыгыр җилкәңә ○ 6194 +җилкәңне → арка-җилкәңне +ҖИЛКӘСЕ (4) ■ Яз җиткәнне җилкәсе җылынгач белгән ○ 1061 ● 7308; 10835; 10877 +ҖИЛКӘСЕН (2) ■ Бүре, ач булса да, җилкәсен көдрәйтер ○ 2129 ● 13875 +ҖИЛКӘСЕНӘ (1) ■ Уракчының җилкәсенә карама, көлтәсенә кара ○ 1457 +ҖИЛКӘСЕНДӘ (2) ■ Бүрәнәнең юан башы кем җилкәсендә булса, шуңа авыр ○ 1910 ● 12445 +ҖИЛКӘСЕННӘН (1) ■ Эт этне, җиңсә, җилкәсеннән талар ○ 3657 +ҖИЛКЕНӘ (1) ■ Шомырт чәчәк аткан вакытта кызлар җилкенә, балан чәчәк аткан вакытта +балык сикерә ○ 1819 +ҖИЛКЕНГӘН (2) ■ Алдан җилкенгән - соңыннан җебенгән ○ 757 ● 11793 +ҖИЛКЕНЕП (1) ■ Ашаганда колагың селкенеп торсын, эшләгәндә йөрәгең җилкенеп торсын ○ 6026 +ҖИЛКЕНСӘ (1) ■ Тиле җилкенсә тирәк селке��ә ○ 11651 +ҖИЛКЕНСЕН ( | 1) ■ Эшләгәндә йөрәгең җилкенсен, ашаганда колагың селкенсен ○ 6026:1 +ҖИЛ-КӨН (1) ■ Аса-көсә айбатакка җил-көн үтмәсен ○ 1208 +ҖИЛЛӘМИ (1) ■ Җил җилләми, томан ачылмый ○ 1191 +ҖИЛЛӘР (1) ■ Нинди җилләр ташлады? ○ 1223 +ҖИЛЛӘТӘ (1) ■ Җәйге эшләпә җилләтә, кышкы эшләпә тирләтә ○ 1018 +ҖИЛЛЕ (7) ■ Җилле яңгыр тиз туктый, җирән ат тиз арый ○ 1200 ● 4952; 6300; 10841; 12890; +12931; 12932 +ҖИЛЛЕЛЕК (1) ■ Егетлек - җиллелек, яшьлек - тилелек ○ 12871 +ҖИЛЛЕРӘК (1) ■ Карын тирәсендә май җиллерәк була ○ 9266 +ҖИЛНЕ (3) ■ Яландагы җилне кем тоткан ○ 1153 ● 1201; 1713 +ҖИЛНЕКЕ (1) ■ Җилнеке - давылга ○ 1202 +ҖИЛНЕҢ (1) ■ Җилнең эше суырмак, утның эше куырмак ○ 1203 +ҖИЛСЕЗ (4) ■ Сусыз юа, җилсез киптерә ○ 532 ● 1204; 1391; 1759 +ҖИЛ-ЯҢГЫР (1) ■ Җил-яңгыр тидермәү ○ 1244 +ҖИМ (17 | 3) ■ Арыслан сунар тапмактан гаҗиз калмас, карчыга чыпчык авызыннан җим алмас +○ 2047 ● 2366; 2535 (2); 2647; 3829; 3879; 3942; 4190; 4229, :1; 4234, :1 (2); 4452; 4715; 12870; +14471; 17008 (2) +ҖИМӘДЕМ (1) ■ Төядәй кыз биреп, төймәдәй ит җимәдем ○ 13254 +ҖИМӘС (7) ■ Эттән калганны арыслан җимәс ○ 2064 ● 3824; 5835 (2); 9185; 9750; 9794 +ҖИМӘСӘҢ (1) ■ Бирмәсә дә бай яхшы, җимәсәң дә май яхшы ○ 7327 +ҖИМӘСЛӘР (1) ■ Зәхмәтсез бал җимәсләр ○ 4730 +ҖИМГӘ (1) ■ Карга җимгә төшмәс борын ○ 4014 +ҖИМЕ (2) ■ Күкнең кошын җирнең җиме һәлак итә ○ 61 ● 215 +ҖИМЕН (3) ■ Тозакчы күренмәс, җимен күрсәтер ○ 2020 ● 2703; 3872 +ҖИМЕРӘ (7) ■ Тауны тәкә сөзеп җимерә алмый ○ 169 ● 4174; 4807; 5422 (2); 10290; 13844 +ҖИМЕРГӘН (2) ■ Бер кортлы кәҗә бөтен читәнне җимергән ○ 3005 ● 13844 +ҖИМЕРГӘННЕҢ (1) ■ Өй җимергәннең өе булмас ○ 8331 +ҖИМЕРЕК (1) ■ Балта остасының үз йорт тирәсе һаман җимерек ○ 1895 +ҖИМЕРЕЛЕР (1) ■ Бер тай әйткән: "Тагын да ныграк чабар идем, җир җимерелер дип куркам!" - дигән ○ 2848 +ҖИМЕРЕЛСӘ (2) ■ Яр җимерелсә, җәен үлә ○ 4528 ● 7440 +ҖИМЕРЕП ( | 1) ■ Насыйп аш теш җимереп керә ○ 9186:1 +ҖИМЕРЕРГӘ (1) ■ Аракының биргән көче авыз җимерергә ярый ○ 9818 +ҖИМЕРСЕН (1) ■ Кәҗәсе тал кимерсен, егете идән җимерсен ○ 12896 +ҖИМЕРТСЕН (1) ■ Бай булсын, абзары тулы тай булсын, ул тайларны симертсен, абзарларын +җимертсен ○ 7519 +ҖИМЕРҮ (1) ■ Арт белән киртә җимерү ○ 8641 +ҖИМЕТЕНӘ (1) ■ Җиметенә карама, егетенә кара ○ 12923 +ҖИМЕШ (17 | 1) ■ Җимеш юк җирдә чөгендерне дә әфлисун диләр ○ 1626 ● 1782; 1784; 1800; +1804; 1806; 1810; 1814; 1816; 1818; 1820; 1822; 1828; 1847; 1850; 6049; 7491; 14288:1 +ҖИМЕШЕ (21) ■ Җиренә күрә җимеше ○ 217 ● 1628 (2); 1780; 1781; 1817; 1837; 5389; 6008; +6148; 7825 (2); 11802; 11919; 12441 (2); 13929; 13934; 14087; 15866; 16573 +ҖИМЕШЕН (2) ■ Җимешен аша, бакчасын сорама ○ 1829 ● 1830 +ҖИМЕШЕННӘН (2) ■ Агач беленә җимешеннән, әдәм - кылынмышыннан ○ 6007 ● 11058 +ҖИМЕШЕНЧӘ (1) ■ Ире - җиренчә, җире - җимешенчә ○ 13526 +ҖИМЕШЛӘР (1) ■ Томан төшә - җимешләр пешә ○ 1141 +ҖИМЕШЛЕ (4) ■ Җимешле агач зур булмый ○ 1831 ● 1832; 1835; 13951 +ҖИМЕШНЕ (1) ■ Җимешне вакытында аша, эшне вакытында эшлә ○ 6276 +ҖИМЕШНЕҢ (3) ■ Җимешнең асылын эт ашый ○ 1833 ● 1838; 1839 +ҖИМЕШСЕЗ (4) ■ Җимешсез агач - утын, яңгырсыз болыт - төтен ○ 1834 ● 1835; 1836; 16570 +ҖИМЕШТӘН (2) ■ Тирәк, башын югары күтәргән өчен, җимештән коры калган ○ 1753 ● 1849 +ҖИМИ (2) ■ Берен җими ярлы үләр, меңен җими бай үләр ○ 7320 ● 7320 +ҖИМНЕ (1) ■ Ач балык җимне кармагы белән йотар ○ 4441 +ҖИНАЯТЬ (2) ■ Нәфес - җинаять җитәкчесе ○ 11883 ● 16820 +ҖИНАЯТЬЧЕНЕҢ (1) ■ Җинаятьченең җаны уч төбендә ○ 12640 +ҖИҢ (9) ■ Байның кулы сынса - җиң эчендә ○ 7285 ● 8900; 8901; 8946; 8965; 8992; 8994; 10251; +ҖИҢӘ (15) ■ Эт күп булса, бүрене җиңә ○ 3615 ● 4594; 5686; 6519; 7795; 11354; 11838; 14231; +14290; 14889; 15339 (2); 15946; 16610 (2) +ҖИҢӘР (12) ■ Арка ишле эт бүрене җиңәр ○ 3452 ● 3511; 4100 (2); 4794; 4822; 4836; 5654 (2); +6394; 12442; 16533 +ҖИҢГӘ (7) ■ Итәктән тартсаң - җиңгә, җиңнән тартсаң итәккә җитми ○ 8967 ● 13157 (2); +13413; 13424; 14541; 14658 +ҖИҢГӘДӘ (1) ■ Каз ачуы каргада, кыз ачуы җиңгәдә ○ 13088 +ҖИҢГӘМ (1) ■ Агам кемне алса, җиңгәм шул; апам кемгә барса, җизнәм шул ○ 14555 +ҖИҢГӘН (9) ■ Бүре булышкач, черки дә атны җиңгән ○ 4773 ● 5556; 6006; 10448; 11180; 11350; +12461 (2); 16674 +ҖИҢГӘНЕН (1) ■ Галим белгәнен әйтер, ахмак җиңгәнен әйтер ○ 16542 +ҖИҢГӘСЕ (1) ■ Кызы бар өйнең җиңгәсе сөйкемле ○ 13101 +ҖИҢГӘСЕЗНЕҢ (1) ■ Ардаксызның аркасы туза, җиңгәсезнең җиңе туза ○ 14586 +ҖИҢГӘСЕН (1) ■ Ахмак килен җиңгәсен асрау дип белер ○ 13341 +ҖИҢГИ (7) ■ Кирәк булса - кәҗәне җиңги, тәкәне җизни диярсең ○ 3012 ● 13110; 14560; +14636 (2); 14656; 14657 +ҖИҢДЕМ (2) ■ Юләр "җиңдем" дияр, акыллы "юл бирдем" дияр ○ 11722 ● 12173 +ҖИҢДЕРМӘС (1) ■ Батыр ир яуда җиңелмәс, матур хатын ирдән җиңдермәс ○ 13798 +ҖИҢЕ (12) ■ Бишмәтенең җиңе юк, ыштанының төбе юк ○ 8954 ● 8961; 8976; 8982; 8993; 8994; +9045; 10849; 11642; 11673; 12770; 14586 +җиңе → итәге-җиңе, итәк-җиңе +ҖИҢЕЛ (35) ■ Ташны ташлыйсы җиңел, күтәрәсе авыр ○ 182 ● 233; 402; 539; 1682; 1921; 2464; +3473; 5395; 5826; 5931; 6190 (2); 6277; 6682; 6996; 7046; 7917; 7975; 8079; 9343; 9528; 9737; +10428; 10741; 11914; 11992; 12712 (2); 13286; 14628; 14776; 15110; 15169; 16407 +ҖИҢЕЛӘЯ (1) ■ Авыр таш, кузгатсаң, җиңеләя ○ 109 +ҖИҢЕЛГӘН (1) ■ Песине җиңеп, тычканнан җиңелгән ○ 3428 +ҖИҢЕЛДЕР (1) ■ Галим булмак җиңелдер, әдәм булмак читендер ○ 11115 +ҖИҢЕЛЕН (1) ■ Элек җиңелен эшләсәң, соңыннан авыры кала ○ 6157 +ҖИҢЕЛЕР (2) ■ Сөзешкәндә мөгезсез тәкә җиңелер ○ 3135 ● 6394 +ҖИҢЕЛ-ҖИҢЕЛ (1) ■ Җиңел-җиңел җидегә төйим дә, тугызарлап тырмалыйм ○ 8080 +ҖИҢЕЛЛЕК (2) ■ Күршеңә бәла килү сиңа җиңеллек түгел ○ 5228 ● 14777 +ҖИҢЕЛМӘС (1) ■ Батыр ир яуда җиңелмәс, матур хатын ирдән җиңдермәс ○ 13798 +ҖИҢЕЛНЕ (4) ■ Җиңелне эзләгән авырга каба ○ 640 ● 641; 6619; 14972 +ҖИҢЕЛРӘК (2) ■ Кәкре агачны төзәйтүдән төзен кәкрәйтү җиңелрәк ○ 1927 ● 5715 +ҖИҢЕМ (2) ■ Җиңем яман булса да, якам яхшы ○ 8995 ● 14585 +ҖИҢЕН (2) ■ Үз илендә йөри җиңен салып, чит илдә - мескен, гарип ○ 5146 ● 14654 +ҖИҢЕННӘН (2) ■ Егет булган кеше җиңеннән елан чыгарыр ○ 12842 ● 13851 +ҖИҢЕҢ (2) ■ Бай булсаң, барың белән битеңне сөрт, ярлы булсаң җиңең белән тиреңне сөрт +○ 7163 ● 10979 +җиңең → итәк-җиңең +ҖИҢЕП (4) ■ Песине җиңеп, тычканнан җиңелгән ○ 3428 ● 5324; 11605; 12177 +ҖИҢМӘГӘННЕ (1) ■ Беләк җиңмәгәнне белек җиңәр ○ 16533 +ҖИҢМӘС (4) ■ Кичүсез елга юк, батыр җиңмәс дошман юк ○ 5586 ● 12442; 15855; 16294 +ҖИҢМИ (1) ■ Җиңми беләк, җиңә теләк ○ 11354 +ҖИҢМИЛӘР (1) ■ Бәлане кайгырып җиңмиләр ○ 14819 +ҖИҢНӘН (2) ■ Итәктән тартсаң - җиңгә, җиңнән тартсаң итәккә җитми ○ 8967 ● 11010 +җиңне → итәк-җиңне +ҖИҢСӘ (1) ■ Эт этне, җиңсә, җилкәсеннән талар ○ 3657 +ҖИҢҮ (1) ■ Дошманны көч белән җиңүгә караганда акыл белән җиңү файдалырак ○ 5331 +ҖИҢҮГӘ (2) ■ Дошманны көч белән җиңүгә караганда акыл белән җиңү файдалырак ○ 5331 +● 5575 +ҖИР (112 | 3) ■ Күк ялынып та бирми, җир соратып та тормый ○ 53 ● 55; 63; 79; 100; 107; 112; +124; 149; 210; 211; 212, :1, :2, :3; 213; 226 (2); 243; 249-252; 253 (2); 288; 459; 604; 1348; +1374 (2); 1375; 1404; 1425; 1438; 1451; 1455; 1478-1481; 1627; 2283; 2462; 2482; 2511; 2552; +2613; 2788; 2848; 3848; 3933; 4046 (2); 4531; 4617; 4701; 4710; 4888; 4893; 4932 (2); 4935; +4967; 5042; 5048; 5061; 5062; 5072; 5125; 5126 (2); 5981; 5982; 6034; 6448 (2); 6617; 6866; +6874; 6887; 6901; 6983; 7502; 7730; 7814; 8439; 8447; 8507; 8757; 9028; 10367; 10721; 10736; +11090; 11236; 12269; 12313; 12884; 12886; 13467; 13525; 13583; 13871; 14335; 14470; 14622; +15160; 15224; 15405; 15428; 15563; 15671; 16979; 17078 +җир → йорт-җир +ҖИРӘН (3) ■ Җилле яңгыр тиз туктый, җирән ат тиз арый ○ 1200 ● 6430; 12347 +ҖИРӘНӘ (1) ■ Кичә йомыркадан чыкты, бүген кабыгыннан җирәнә ○ 4352 +ҖИРӘНГӘН (6) ■ Чиләктән җирәнгән бия ач калыр ○ 2835 ● 3295; 4122; 12269; 13572 (2) +ҖИРӘНЕР (2) ■ Үгез судан җирәнер, су үгездән җирәнер ○ 3305 (2) +ҖИРӘНСӘ (2) ■ Колан кактан җирәнсә, как таба алмый чүлдә үләр ○ 2229 ● 14566 +ҖИРӘНЧӘК (1) ■ Җирәнчәк аш җимәс ○ 9750 +ҖИРГӘ (100 | 1) ■ Күк үзенең яхшылыгын җиргә төшерә ○ 54 ● 55; 57; 100; 101; 127; 128; +227; 251; 436; 457 (2); 1102; 1150; 1165; 1228; 1284; 1394; 1463; 1472; 1482; 1483; 1566; 1579; +1661:2; 1728; 1936; 1989; 2476; 2502; 2552; 2703; 2940; 3035; 3369; 3785; 3849; 4084; 4779; +4816; 5024; 5047 (2); 5060; 5063; 5587; 5642; 5643; 5919; 6877; 6885; 7447; 7604; 8284; 8463; +8608; 8625; 8632; 8639; 8870; 9853; 10025; 10178; 10237; 10325; 10357; 10595; 10648; 10765; +10787; 10847; 10978; 10985; 10994; 11012; 11070; 11208; 11268; 11280; 11989; 13075; 13190 (2); +13418; 13888; 14079; 14083; 14575; 14597 (2); 14795; 14818; 14920; 15050; 15625; 15922; +15967 (2); 16100; 16468; 17059 +ҖИРДӘ (141 | 8) ■ Түбәң күктә булса да, аягың җирдә булыр ○ 68 ● 129; 135; 168:2; 184; 185; +193; 255; 271; 272 (3); 281; 450; 458; 478; 484 (2); 521; 592 (2); 615 (2); 653; 654; 694 (2); +741; 1250; 1279 (2); 1326; 1462:1, :2; 1626; 1648; 1651; 1733; 1800; 1898; 1949; 1969; 2204; +2473; 2502; 3023; 3282; 3298; 3352; 3577; 3640; 3817; 3844; 4314; 4413; 4460; 4508; 4589 (2); +4676; 4711; 4817; 4884; 4899; 5073; 5087; 5165; 5301 (2); 5478 (2); 5480 (2); 5565; 5609; 5614; +5649 (2); 5980 (2); 6120; 6249; 6397; 7006; 7048; 7266; 7597 (2); 7742; 7743; 7805; 7807; +7922; 7942; 7964; 8319; 8352; 8813; 8922; 9130 (2); 9655; 9973; 10090; 10168; 10766; 11004; +11063; 11175; 11458; 11561; 11656; 11849; 12099; 12239 (2); 12271 (2); 12365; 12389 (2), :1 (2); +12761 (2); 12872; 13267; 13491; 13557; 14508; 14795; 14927; 15447; 15544 (2); 15963; 16049; +16231; 16607; 16959 (2); 16998 (2); 17058; 17077 (2), :1 (3) +ҖИРДӘГЕ (1) ■ Канаты бәйсез азат кош җирдәге тозакка үзе төшәр ○ 3837 +ҖИРДӘГЕН (1) ■ Җирдәген - бармак белән, судагын - кармак белән ○ 1484 +ҖИРДӘЙ (1) ■ Туган җирдәй җир булмас, туган илдәй ил булмас ○ 5061 +ҖИРДӘН (48 | 1) ■ Җирдән бизеп күккә чыгып булмый ○ 80 ● 102; 299; 1102; 1400; 1406; 1485; +1513; 1649; 1945; 1952; 1957 (2); 2767; 2878; 4539; 4687; 4867; 5029; 5062; 5707; 5717; 6582; +7345; 7709:1; 8444; 8528; 8538; 8556; 8723; 9384; 10178; 10223; 10428; 10472; 10749; 12663; +13344 (3); 13563; 13797; 14837; 16109; 16464; 16465; 16512; 16877; 16885 +ҖИРЕ (21) ■ Җире байның иле бай ○ 214 ● 215; 216; 459; 1373; 1486; 2298; 4972; 5058; 5126; +6997; 8031 (2); 8690 (2); 8961; 8991; 13526; 14590; 15193; 15227 +ҖИРЕМ (4) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына төз +булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 ● 4089; 4106; 13574 +ҖИРЕМӘ (1) ■ Хода күген белсен, минем җиремә тимәсен ○ 16873 +ҖИРЕН (8) ■ Куян бала тапкан, куяр җирен тапмаган ○ 2248 ● 2253; 2388; 5038; 8484; 8506; +12296; 15345 +җирен → илен-җирен, йорт-җирен +ҖИРЕНӘ (14) ■ Таш төшкән җиренә авар ○ 171 ● 217; 491; 1837; 2381; 3152; 3418; 3850; 4132; +4814; 6039; 6607; 6997; 11967 +ҖИРЕНДӘ (14) ■ Таш төшкән җирендә ��үкләнсен ○ 172 ● 218; 1276; 2164; 3089; 3214; 4168; +5012 (2); 6528; 7753; 7884; 13183; 16549 +ҖИРЕННӘН (4) ■ Арышның баш чыгарган җиреннән урак йөри ○ 1532 ● 5127; 13485; +ҖИРЕНЧӘ (1) ■ Ире - җиренчә, җире - җимешенчә ○ 13526 +ҖИРЕҢ (4) ■ Үз җирең бер карыш булса да яхшы ○ 208 ● 1487; 1488; 5124 +ҖИРЕҢӘ (2) ■ Баскан җиреңә үлән бетте ○ 1354 ● 1452 +ҖИРЕҢДӘ (3) ■ Үз җиреңдә теләсә ни эшләсәң дә ирекле ○ 209 ● 5120; 5128 +ҖИРЕҢНӘН (1) ■ Зыян күргән җиреңнән файда көтмә ○ 7899 +җиреңне → йортыңны-җиреңне +ҖИРЕҢНЕҢ (1) ■ Игенче булсаң, җиреңнең башында бул; хатын булсаң, өеңнең башында бул +○ 13639 +ҖИРЛӘР (1) ■ Аңарчы тигез җирләр түмгәккә әйләнер әле ○ 225 +ҖИРЛӘРДӘ (1) ■ "Каен агачы бар җирдә авыру бар микән?" - дип әйтәләр, ди, каен агачы юк +җирләрдә ○ 1733 +ҖИРЛӘРЕ (1) ■ Өртенә белми өртенгән - ят җирләре күренгән ○ 8834 +ҖИРЛЕ (4) ■ Җирле - җирендә, җикән - күлендә ○ 218 ● 2119; 2274 (2) +ҖИРЛЕК (1) ■ Ир-егеттә ирлек бар, батырлыкка җирлек бар ○ 13484 +ҖИРНЕ (19 | 2) ■ Күккә карап, җирне уйла ○ 58 ● 245; 261; 1102; 1345; 1427; 1445; 1455; 1489; +1490; 2939; 8436; 10107; 10899; 10983; 11078:2, :2; 13446; 15232; 15354; 15699 +ҖИРНЕҢ (13) ■ Күкнең кошын җирнең җиме һәлак итә ○ 61 ● 81; 125; 143; 144; 219; 221; 2207; +2318; 3319; 5983; 8759; 12955 +ҖИРСИ (1) ■ Чит җирдә мал да җирси ○ 5087 +ҖИСӘҢ (1) ■ Берәүнең түшен җисәң, үзеңнең очаңны сайла ○ 9635 +ҖИСЕМЕ (1) ■ Җисеме булса, исеме булыр ○ 633 +ҖИСЕМЕНӘ (1) ■ Нәрсәнең исеме җисеменә муафыйк булсын ○ 605 +ҖИСЕМСЕЗ (1) ■ Исемсез, җисемсез нәрсә булмас ○ 571 +ҖИТ (2) ■ Әйт тә сүзеңә җит, меңгәш тә өеңә җит ○ 16207 (2) +ҖИТАЛМАМ (1) ■ Бүз алашам арыса, Бүре ханга җиталмам, энем-углым күп туды, күп туса да +кол туды, ханга гарызым әйталмам ○ 5785 +ҖИТӘ (30) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 ● 36; 420; +696; 775; 2655; 2723; 3437; 3945; 4795; 4864 (2); 5809; 5817 (2); 6874; 6877; 7617; 7818; 11231; +11566; 12020; 12368; 13653; 13930; 15033; 15428; 15999; 16350; 16918 +ҖИТӘК (2) ■ Җитәк белән Тотак ○ 5525 ● 8964 +ҖИТӘККӘ (1) ■ Баланың берсе итәктән җитәккә күчкәнче, икенчесе итәккә менеп утыра ○ 13988 +ҖИТӘКЛӘП (1) ■ Куй күрмәгән куй күрсә, җитәкләп йөреп утлатыр ○ 3096 +ҖИТӘКЛИ (1) ■ Бер төлке җиде бүрене җитәкли ○ 2286 +ҖИТӘКТӘ (1) ■ Бала җитмештә дә җитәктә ○ 13960 +ҖИТӘКЧЕДӘН (1) ■ Начар җитәкчедән яхшыга рәхмәт, яманга нәләт юк ○ 5860 +ҖИТӘКЧЕҢ (1) ■ Алдыңда җитәкчең булсын, артыңда терәкчең булсын ○ 670 +ҖИТӘКЧЕСЕ (1) ■ Нәфес - җинаять җитәкчесе ○ 11883 +ҖИТӘР (26 | 2) ■ Аз булса җитәр, күп булса бетәр ○ 542 ● 1093; 2546; 3284; 4092; 4129; 5361; +5561; 5734; 5793 (2); 6563; 6766; 7384; 9186:2, :2; 11070; 11786; 11812; 11816; 11967; 12961 (2); +15458; 15922; 16186; 16468; 16739 +ҖИТӘРГӘ (1) ■ Юлга чыксаң алдагы кешене җитәргә тырыш, арттагын көтмә ○ 6847 +ҖИТӘРДӘ (1) ■ Иргә дәүләт җитәрдә карга салса да каз алыр, ирдән дәүләт китәрдә лачын +салса да аз алыр ○ 13521 +ҖИТӘРЛЕК (3) ■ Көчең җитәрлек эшне барын да кылма ○ 6099 ● 9194; 10356 +ҖИТӘРСЕЗ (1) ■ Аерылсагыз айга җитәрсез, бүленсәгез көндә бетәрсез ○ 5132 +ҖИТӘРСЕҢ (5) ■ Яхшы белән юлдаш булсаң җитәрсең син моратка, яман белән юлдаш булсаң +калырсың син оятка ○ 6973 ● 8596; 11817; 12211; 12312 +ҖИТӘСЕМӘ (1) ■ Тегеләй иттем, болай иттем - җитәсемә барып җиттем ○ 6899 +ҖИТӘЧӘК (1) ■ Көтәчәк - җитәчәк, узган кайтмый ○ 911 +ҖИТЕЗ (8) ■ Җитез кеше җир астыннан җиз энә табып алыр ○ 6617 ● 11968; 13400; 13623; +13780; 14095; 14136; 14387 +ҖИТЕЗГӘ (2) ■ Җитезгә йөз өлеш, җебегәнгә бер өлеш ○ 6618 ● 11969 +ҖИТЕЗЛЕК (1) ■ Гаделлек белән сәүдә ит, җитезлек белән файда ит ○ 7896 +ҖИТЕН (5) ■ Җитен талкымыйча йомшармас ○ 1573 ● 1574; 1575; 8728; 13109 +ҖИТЕП (1) ■ Канатлы очып җитмәс җир, кайгаклы җитеп басмас җир ○ 226 +ҖИТЕШКӘН (2) ■ Җитешкән җиде җилән кияр ○ 8947 ● 11999 +ҖИТИМ (1) ■ Теләгеңә барып җитим дисәң, аңа бара торган күперне дә үзең сал ○ 11285 +ҖИТКӘН (26) ■ Кулың җиткән ботакның алмасын өз ○ 1809 ● 3424; 3850; 4006; 6333 (2); 6486; +6873; 10347; 10348; 10977; 11144; 11336; 11785; 11808; 11888; 11899; 12924; 12925; 1306113063; 13333; 15000; 15005; 15694 +ҖИТКӘНГӘ (1) ■ Көче җиткәнгә көчек тә ябыша ○ 3808 +ҖИТКӘНДӘ (1 | 1) ■ Кыдырым хатын өенә җиткәндә алгысыр ○ 13653:1 ● 15101 +ҖИТКӘНЕН (3) ■ Төянең койрыгы җиргә җиткәнен кем күргән? ○ 2940 ● 3146; 3613 +ҖИТКӘННЕ (3) ■ Яз җиткәнне җилкәсе җылынгач белгән ○ 1061 ● 4440; 15639 +ҖИТКӘНЧЕ (8) ■ Абага чәчәге ут булыр, атып җиткәнче юк булыр ○ 1247 ● 3506; 6063; 6299; +7041; 7384; 11989; 16739 +ҖИТКӘЧ (7) ■ Вакыт җиткәч агач та чери ○ 1681 ● 4306; 6476; 8480; 13059; 13140; 15141 +ҖИТКЕЗМӘ (1) ■ Ишектә утырып түргә телең җиткезмә ○ 15486 +ҖИТКЕЗМӘС (1) ■ Үткән эшкә үкенмә, үкенсәң дә җиткезмәс ○ 6273 +ҖИТКЕР (2) ■ Ат алганчы сарай җиткер ○ 2467 ● 16042 +ҖИТКЕРӘ (2) ■ Башлый белсәң бетерә бел, эшеңне җиренә җиткерә бел ○ 6039 ● 13826 +ҖИТКЕРГӘНЧЕ (1) ■ Юк әзерләп җиткергәнче бай ашап туя ○ 7435 +ҖИТКЕРЕР (5) ■ Тай атка җиткерер, ат моратка җиткерер ○ 2853 (2) ● 6334 (2); 16130 +ҖИТКЕРМӘ (1) ■ "Әлиф"тән үткәрмә, "ба"га җиткермә ○ 16711 +ҖИТКЕРҮ (1) ■ Йорт җиткерү йон теттерү түгел ○ 8265 +ҖИТМӘВЕ (1) ■ Күз күрә торып кул җитмәве яман ○ 10424 +ҖИТМӘГӘН (14) ■ Атына көче җитмәгән тәртәсен кыйнар ○ 2607 ● 3540; 4393; 5936; 6873; +9085; 9148; 10295; 10777; 10977; 14247; 15085; 15193; 15922 +ҖИТМӘГӘНГӘ (1) ■ Көчең җитмәгәнгә көчәнмә ○ 10780 +ҖИТМӘГӘНЕНӘ (1) ■ Хәзрәтеңә хәзер акча, җитмәгәненә бакыр акча ○ 7839 +ҖИТМӘГӘННЕҢ (1) ■ Авызына көче җитмәгәннең теле башына җитәр ○ 15458 +ҖИТМӘГӘЧ (2) ■ Төлке дә йөземгә буе җитмәгәч: "Пешмәгән әле", - дип әйтте, ди ○ 2295 +● 3353 +ҖИТМӘДЕ (1) ■ Олы телдән үтмәде, кече телгә җитмәде ○ 15666 +ҖИТМӘС (38) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 226; 344; 385; +538; 2546; 3035; 3596; 5643; 5890; 6484; 6593; 8320; 8697; 8806; 8853; 9637; 9664; 9738; 9998; +10369; 10467; 10978; 11070; 11752; 11812; 12959; 13649; 14406 (2); 14575 (2); 14792; 15433; +15903 (2); 15973; 16468 +ҖИТМӘСӘ (3 | 1) ■ Боерган ашка теш җитәр, яз җитмәсә кыш җитәр ○ 9186:2 ● 10776; 12540; +ҖИТМӘСЕНӘ (1) ■ Җитмәсенә җиң булдым, булмасына буй булдым ○ 8992 +ҖИТМӘСНЕҢ (2) ■ Җитмәснең үзенә дә җитмәс ○ 11752 ● 14654 +ҖИТМӘСТӘЙГӘ (1) ■ Буең җитмәстәйгә сузылма ○ 10752 +ҖИТМЕШ (12) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле авырудан дәва ○ 1302 ● 1565; 4599; 4665; 4935; 6346; 9150; 11728; 12856; 13342; 14116; 15140 +ҖИТМЕШЕНДӘ (1) ■ Җидесендә ни булса, җитмешендә шул булыр ○ 15142 +ҖИТМЕШКӘ (1) ■ Җитмешкә җиткәч китмеш ○ 15141 +ҖИТМЕШТӘ (1) ■ Бала җитмештә дә җитәктә ○ 13960 +ҖИТМИ (22 | 2) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 ● 505; 859 (2); 924 (2); 925; 2247; +3071; 3466; 4515; 5809; 6202; 6234; 8805; 8967; 9811; 10502; 10958:2, :3; 11003; 11967; 12264; +ҖИТМИЧӘ (1) ■ Сөтле сыер базарга барып җитмичә кала ○ 3228 +ҖИТСӘ (24) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 870 (2); 986; +1062 (2); 2017; 2517; 3055; 3592; 6461; 6642; 7148 (2); 8697; 9998; 11322; 14165 (2); 14875; +15025; 15026; 15102; 15103 +ҖИТСӘМ (2) ■ Бай, ханга җитсәм, дияр; ярлы, байга җитсәм, дияр ○ 7193 (2) +ҖИТТЕ (4) ■ Покрау үтте - кыш җитте ○ 932 ● 6893; 8643; 14631 +ҖИТТЕК (1) ■ Җиттек, Җәмилә, Казанга ○ 5283 +ҖИТТЕМ (2) ■ Тегеләй иттем, болай иттем - җитәсемә барып җиттем ○ 6899 ● 15037 +ҖИТҮ (3) ■ Кәҗә асрап ни файда, дуңгызга җитү кайда ○ 3021 ● 10597; 11380 +ҖИҺАЗ (1) ■ Кыз - бишектә, җиһаз - сандыкта ○ 12984 +ҖИҺАЗЫН (1) ■ Өенә күрә җиһазын кыл, заманына күрә рәвешен кыл ○ 1000 +ҖИҺАН (1) ■ Илдән биздергән дә мал, җиһан гиздергән дә мал ○ 7350 +ҖИҺАНДА (1) ■ Ач җиһанда нан юк санар ○ 9556 +ҖИЯН (1) ■ Җиян кардәш булмас, җилен аш булмас ○ 14655 +ҖИЯННЕКЕ (1) ■ Җиңги хатын җияннеке ○ 14656 +ҖИЯР (6) ■ Яман сыер ябуын җияр ○ 3237 ● 9946 (2); 11870; 13142 (2) +ҖИЯРСЕҢ (1) ■ Саяк йөрсәң, таяк җиярсең ○ 5044 +ҖОМГА (2 | 1) ■ Атнада җиде җомга ○ 1031 ● 16918, :1 +ҖОН (1) ■ Көтәсенә җон тетәм ○ 8739 +ҖОНЫ (1) ■ Аю дисәң өне юк, бүре дисәң җоны юк ○ 2109 +ҖОРДАЙ (1) ■ Җордай юртак, еландай елдам булу ○ 2346 +ҖОРЛАНМА (1) ■ Улың белән җорланма, җорлансаң улың сине елатыр ○ 14159 +ҖОРЛАНСАҢ (1) ■ Улың белән җорланма, җорлансаң улың сине елатыр ○ 14159 +ҖОТ (2) ■ Җот йортсыз калыр ○ 9751 ● 9752 +ҖОФАРНЫ (1) ■ Җофарны яшерсәң дә исеннән беленер ○ 2343 +ҖӨЕ (3) ■ Җөе күпнең көе күп ○ 8881 ● 16367; 16441 +ҖӨЕН (1) ■ Җөйче җөен җөйләгәндә көйче көен көйләр ○ 8729 +ҖӨЕНӘ (1) ■ Җөенә чөй кагу ○ 2007 +ҖӨЙ (4) ■ Йомыркадан җөй эзләмә ○ 4277 ● 4351; 8721; 14646 +ҖӨЙЛӘГӘНДӘ (1) ■ Җөйче җөен җөйләгәндә көйче көен көйләр ○ 8729 +ҖӨЙЛӘП (1) ■ Авызыңны җөйләп куй ○ 10544 +ҖӨЙЛӘСӘҢ (1) ■ Ертык күлмәкне никадәр җөйләсәң дә эзе кала ○ 8895 +ҖӨЙСЕЗ (3) ■ Җөйсез йомырка була, сөяксез бәрәңге була ○ 4346 ● 8882; 15343 +ҖӨЙЧЕ (1) ■ Җөйче җөен җөйләгәндә көйче көен көйләр ○ 8729 +ҖӨЙЧЕДӘН (1) ■ Җөйчедән җеп сорама, тимерчедән тимер сорама ○ 8730 +ҖӨП (1) ■ Дөньяның җәфасы җөп, вафасы так ○ 14741 +ҖӨЯЛЕ (1) ■ Җөяле сүз җөясен табар, җөясез сүз иясен табар ○ 16258 +ҖӨЯСЕЗ (1) ■ Җөяле сүз җөясен табар, җөясез сүз иясен табар ○ 16258 +ҖӨЯСЕН (1) ■ Җөяле сүз җөясен табар, җөясез сүз иясен табар ○ 16258 +ҖУЕЛГАН (1) ■ Утка барган уелган, суга барган җуелган ○ 8511 +ҖУЕЛМАС (1) ■ Хисаплы мал җуелмас ○ 7427 +ҖУЕЛМЫЙ (1) ■ Хатка язган җуелмый ○ 16678 +ҖУЕЛЫР (1) ■ Ишленең мең хатасы җуелыр, ялгызның бер хатасы мең булыр ○ 5000 +ҖУЙ (1) ■ Даныңны җуйганчы башыңны җуй ○ 11119 +ҖУЙГАНЧЫ (1) ■ Даныңны җуйганчы башыңны җуй ○ 11119 +ҖУЙГАНЫҢА (1) ■ Тапканыңа куанма, җуйганыңа елама ○ 7417 +ҖУЙМА (1) ■ Алам дип, абруеңны җуйма ○ 8087 +ҖУЙМАС (1) ■ Алтын пычракка төшсә дә бәһасен җуймас ○ 7747 +ҖУЮ (1) ■ Астан уеп, өстән җую ○ 726 +ҖУЯ (1) ■ Тиен тәңкәне җыя, тәңкә тиенне җуя ○ 7803 +ҖУЯР (1) ■ Яхшы җыяр, яман җуяр ○ 12336 +ҖУЯРСЫҢ (1) ■ Акыллы белән эш йөртсәң - акыл җыярсың, юләр белән эш йөртсәң - үз +акылыңны җуярсың ○ 11429 +ҖҮЛӘР (7) ■ Акча белән җүләр д�� байый ○ 7663 ● 11252; 11565; 11833; 14484; 15841; 16754 +ҖҮЛӘРГӘ (3) ■ Ант - акыллыга каты, җүләргә уен ○ 12420 ● 14717; 16443 +ҖҮЛӘРДӘ (1) ■ Егет күңеле җүләрдә, кыз күңеле көләрдә ○ 13081 +ҖҮЛӘРЛЕК (2) ■ Ачуның башы җүләрлек, ахыры үкенеп үләрлек ○ 12450 ● 12785 +ҖҮЛӘРЛЕКТӘ (1) ■ Ике ахмак бер акыллыны җүләрлектә гаепли ○ 11562 +ҖҮЛӘРНЕ (1) ■ Алтыны барда җүләрне дә акыллы диләр ○ 7774 +ҖҮН (1) ■ Җан биргәнгә җүн биргән ○ 11344 +ҖҮПЛӘР (1) ■ Тиле үз сүзен үзе җүпләр ○ 11647 +ҖЫБЫТКЫ (4) ■ Җыбыткының эше дә җыбыткы ○ 6620 ● 9453; 11965; 13753 +ҖЫБЫТКЫНЫҢ (1) ■ Җыбыткының эше дә җыбыткы ○ 6620 +ҖЫЕГЫЗ (1) ■ Кортлар, тизрәк бал җыегыз, чебен агагызның ашыйсы килгән! ○ 4784 +ҖЫЕЛА (8) ■ Күл тамчыдан җыела ○ 410 ● 567; 1297; 2477; 3401; 4814; 7380; 9215 +ҖЫЕЛГАН (1) ■ Хәрәмнән җыелган әрәмгә китә ○ 12601 +ҖЫЕЛМАС (1) ■ Кардәш-ырулы хатынның түшәге җыелмас ○ 14491 +ҖЫЕЛМЫЙ (3) ■ Печән чабып җыелмый, тарап җыела ○ 1297 ● 1595; 14640 +ҖЫЕЛСА (3) ■ Җыен йолдыз җыелса да яктылыгы айдай юк ○ 78 ● 136 (2) +ҖЫЕЛУ (1) ■ Баш очына болыт җыелу ○ 10329 +ҖЫЕЛЫП (3) ■ Бүре җыелып мең булмас ○ 2170 ● 5846 (2) +ҖЫЕЛЫР (2) ■ Су чокыр җиргә җыелыр ○ 436 ● 3418 +ҖЫЕН (8) ■ Җыен йолдыз җыелса да яктылыгы айдай юк ○ 78 ● 2221; 4395; 4836; 5016; 6536; +11848; 13304 +ҖЫЕНДА (4 | 1) ■ Батыр - гаскәрдә, акыл иясе җыенда таныла ○ 5550:5 ● 6689; 6706; 12243; +ҖЫЕП (5) ■ Алып алты булмас, җыеп җиде булмас ○ 8100 ● 8795; 9026; 10537; 15730 +ҖЫЕРЫЛМАС (1) ■ Башлык булсаң башлы бул, җыерылмас кашлы бул ○ 5748 +ҖЫЕШТЫРЫП (1) ■ Итәк-җиңне җыештырып йөрү ○ 8966 +ҖЫЙ (9) ■ Хут мартка: "Селәгәең җый, әй селәгәй", - дип әйтә, ди ○ 961 ● 1339; 1543 (2); 3924; +9358; 16462; 16591; 16592 +ҖЫЙГАН (4) ■ Чәчәк җыйган чәнечкедән курыкмый ○ 1328 ● 11578; 12359 (2) +ҖЫЙГАНДА (2) ■ Чикләвек җыйганда җиләккә бармыйлар ○ 1764 ● 11772 +ҖЫЙМАК (1) ■ Дөньяда мал җыймак - олы ташны биек тауга мендермәк ○ 7343 +ҖЫЙМАС (11) ■ Аргамак атның билгесе - казылык җыймас, ял җыяр ○ 2781 ● 3532; 3771; +4713 (2); 4805; 7421; 10617; 12823; 13650; 16323 +ҖЫЙМАСАҢ (1) ■ Итәгеңне җыймасаң, аягыңа уралыр ○ 8899 +ҖЫЙМАСЛАР (1) ■ Зәхмәтсез мал җыймаслар ○ 7347 +ҖЫЙМЫЙ (2) ■ Корт үзенә бал җыймый ○ 4736 ● 4757 +ҖЫЙМЫЙМ (1) ■ Мәкаль җыймыйм - акыл җыям ○ 16392 +ҖЫЙНА (1) ■ Һәлак булыйм дисәң, я мал җыйна, я надан кал ○ 7513 +ҖЫЙНАК (2) ■ Кунак булсаң, тыйнак бул, егет булсаң, җыйнак бул ○ 10093 ● 13095 +ҖЫЙНАКСЫЗ (1) ■ Тыйнаксызның эше дә җыйнаксыз ○ 12040 +ҖЫЙНАЛА (1) ■ Җиләк бердән җыйнала ○ 1825 +ҖЫЙСА (1) ■ Анасыз корт бал җыймас, бал җыйса да, мул җыймас ○ 4713 +ҖЫЙСАҢ (8) ■ Чүп җыйсаң - чүмәлә, чүмәлә җыйсаң - богыл ○ 1331 (2) ● 3924; 7091; 7253; +7394; 8726; 14183 +ҖЫЛАВЫ (1) ■ Көзге көннең көлүе, көлүе дә җылавы ○ 890 +ҖЫЛАП (1) ■ Ялган көлеп килер, җылап китәр ○ 16150 +ҖЫЛЫ (15 | 2) ■ Ерактагы кояш җылы була, якынга килгәч чак була ○ 27 ● 27:1, :2; 69; 950; +1039; 1205; 2363; 3606; 8877; 9204; 9510; 9744; 10063; 11830; 14775; 15960 +ҖЫЛЫГА (2) ■ Елан җылыга ияләшә ○ 4618 ● 8937 +ҖЫЛЫДА (1) ■ Башны - салкында, корсакны - ачлыкта, аякны җылыда сакла ○ 10257 +ҖЫЛЫ-ҖЫЛЫ (1) ■ Җылы-җылы сөйләсәң, елан да өненнән чыга ○ 16257 +ҖЫЛЫЙ (2) ■ Көзге көн ул бала кебек: әле көлә, әле җылый ○ 889 ● 11892 +ҖЫЛЫЛЫК (2) ■ Бүрек күрек өчен генә түгел, җылылык өчен ○ 9002 ● 14238 +ҖЫЛЫЛЫККА (1) ■ Тун матурлыкка түгел, җылылыкка ○ 8929 +ҖЫЛЫНГАНЧЫ (1) ■ Олы казанның төбе җылынганчы, кече казанда пешереп ашыйлар ○ 9945 +ҖЫЛЫНГАЧ (1) ■ Яз җиткәнне җилкәсе җылынгач белгән ○ 1061 +ҖЫЛЫНМАС (1) ■ Ялгыз утын янмас, ялгыз куен җылынмас ○ 13218 +ҖЫЛЫНУЫНА (1) ■ Кышкы көннең җылынуына ышанма ○ 874 +ҖЫЛЫНЫ (1) ■ Суыкка туңмаган җылыны кимәс ○ 1127 +ҖЫЛЫНЫП (1) ■ Тун кадерен белмәгән утка җылынып утырыр ○ 8925 +ҖЫЛЫНЫРСЫҢ (2) ■ Кыш туңсаң, җәй җылынырсың ○ 868 ● 8549 +ҖЫЛЫРАК (1) ■ Ана куены туннан җылырак ○ 14224 +ҖЫЛЫСЫ (7) ■ Өйнең җылысы нигезендә ○ 8343 ● 8577; 8864; 10253; 14230 (2); 16538 +ҖЫЛЫСЫН (1) ■ Тун җылысын иясе белер ○ 8931 +ҖЫЛЫТА (2) ■ Тун югында чикмән дә җылыта ○ 8930 ● 15960 +ҖЫЛЫТМАСА (1) ■ "Рәхмәт" дигән җылы сүз тәнне җылытмаса да, җанны җылыта ○ 15960 +ҖЫЛЫТМЫЙ (3) ■ Ай якты да, җылытмый ○ 13 ● 5195; 7232 +ҖЫР (23) ■ Инештә су бетмәсә, бездә җыр бетмәс ○ 513 ● 13340; 14629; 16340; 16345; 16348; +16361; 16363; 16402; 16411; 16417 (2); 16421; 16428; 16429 (3); 16430-16433; 16449; 16949 +ҖЫРГА (1) ■ Эчкә сыймаган җырга чыга ○ 16422 +ҖЫРЛА (1) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырла, кем чанасына утырсаң, аның +чаңын как ○ 7036 +ҖЫРЛАГАН (1) ■ Ерактан җырлаган җыр матур ишетелә ○ 16361 +ҖЫРЛАГАННЫҢ (1) ■ Җырлаганның биергә исәбе бар ○ 16434 +ҖЫРЛАМА (2) ■ Сукыр алдында биемә, саңгырау алдында җырлама ○ 15260 ● 16435 +ҖЫРЛАМЫЙЛАР (1) ■ Иң яхшы көйне дә рәттән өч кат җырламыйлар ○ 16366 +ҖЫРЛАМЫЙЧА (1) ■ Тамчы төшми чәчәк ачылмый, җырламыйча йөрәк басылмый ○ 16410 +ҖЫРЛАП (3) ■ Кем дә кем иген игә - ул җырлап яши, кем дә кем сату итә - ул чирләп яши +○ 1414 ● 7319; 16360 +ҖЫРЛАР (3) ■ Әгәр тавышы булса, балык та җырлар иде ○ 4529 ● 7445; 13340 +ҖЫРЛАРГА (1) ■ Аңа җырларга кушалар, ул: "Аягым авырта" ○ 16448 +ҖЫРЛАРЛАР (1) ■ Җырлама кеше җыруын, үз җыруың җырларлар ○ 16435 +ҖЫРЛАРСЫҢ (1) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырларсың, һич булмаса аның +көенә сызгырырсың ○ 7037 +ҖЫРЛАСАҢ (1) ■ Кемнең җырын җырласаң, шуның көен көйләрсең ○ 16375 +ҖЫРЛАШЫП (1) ■ Ярлының кесәсенә акча ыңгырашып керә, җырлашып чыга, ди ○ 7497 +ҖЫРЛЫЙ (8) ■ Мәче: "Мич башында калаем, сәндерәдә сараем", - дип җырлый, имеш ○ 3356 +● 3878; 12691; 13256; 16436; 16437; 16452; 16457 +ҖЫРЛЫЙЛАР (1) ■ Яхшы атны сыйпыйлар да сыйлыйлар, яхшы кызны җырлыйлар да сөйлиләр ○ 13050 +ҖЫРЛЫЙМ (2) ■ Гармунга җырлыйм дип, Акбай да шыңшыган ○ 3477 ● 16376 +ҖЫРНЫ (1) ■ Җырны берәү шатлыктан, берәү кайгыдан җырлый ○ 16437 +ҖЫРНЫҢ (6) ■ Йомырканың җөе юк, җырның ертыгы юк ○ 16367 ● 16425; 16438-16441 +ҖЫРУ (1) ■ Авызыңны борсаң җыру була, аягыңны атсаң бию була ○ 16339 +ҖЫРУЫН (1) ■ Җырлама кеше җыруын, үз җыруың җырларлар ○ 16435 +ҖЫРУЫҢ (1) ■ Җырлама кеше җыруын, үз җыруың җырларлар ○ 16435 +ҖЫРЫ (3) ■ Ватаны юк - җыры юк сандугач ○ 4903 ● 16442; 16445 +ҖЫРЫН (4) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырла, кем чанасына утырсаң, аның +чаңын как ○ 7036 ● 7037; 16375; 16376 +ҖЫРЫҢНЫ (1) ■ Кеше җырын җырлыйм дип, үз җырыңны онытма ○ 16376 +ҖЫЮДА (1) ■ Байлык хәзинә җыюда түгел, булганны белеп тотуда ○ 7251 +ҖЫЯ (14) ■ Караңгылык барын да бергә җыя ○ 852 ● 872; 1260 (2); 2412 (2); 7322; 7783; 7803; +10549; 10623; 11422 (2); 11927 +ҖЫЯЛАР (3) ■ Чәчәкне вакытында җыялар ○ 1329 ● 1827; 6824 +ҖЫЯМ (1) ■ Мәкаль җыймыйм - акыл җыям ○ 16392 +ҖЫЯР (11) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр аппагым ○ 1073 ● 1461; 2781; 3366; 11635; 11939; 12232; 12336; 12823 (2); 13827 +ҖЫЯРГА (5) ■ Кеше чикләвек җыярга барганда ул җиләк җыярга бара ○ 1772 (2) ● 1807; 3645; +ҖЫЯРСЫҢ (4) ■ Яңгырда чапсаң, корыда печән җыярсың ○ 1168 ● 1340; 1458; 11429 +ҖЫЯСЫ (2) ■ Эш бетте, көлтә җыясы гына калды ○ 1508 ● 6315 +ЗАИГЪ (1) ■ Үтерекче кешенең чын сүзе заигъ булыр ○ 16255 +ЗАКОН (6) ■ Башбаштакка закон юк ○ 5747 ● 5794; 5888; 5905; 10923; 11607 +ЗАКОНЫ (3) ■ Комы юк су булмас, биге юк ил булмас, якасы юк тун булмас, законы юк йорт +булмас ○ 5847 ● 5964; 5991 +ЗАЛИМ (8) ■ Гадел башлык - халык өчен, залим башлык - тамак өчен ○ 5789 ● 5795; 5853; +5863; 6914; 7718; 12114; 16521 +ЗАЛИМНӘРНЕҢ (1) ■ Яманнарның кулыннан, залимнәрнең теленнән сакласын ○ 12273 +ЗАЛИМНЫҢ (1) ■ Залимның - золымыннан, патшаның хөкеменнән саклан ○ 5796 +ЗАМАН (11) ■ Заман бер төсле генә тормый ○ 804 ● 805-812; 818; 16396 +ЗАМАНА (3) ■ Авыл башы - манара, акыл башы - замана ○ 746 ● 813; 814 +ЗАМАНАГА (1) ■ Заманага оемый хәлең юк ○ 815 +ЗАМАНАСЫНА (4) ■ Заманасына күрә дуңгызны җизни диярсең ○ 816 ● 2900; 8247; 13947 +ЗАМАНГА (3) ■ Заман сиңа буен куймас, син заманга буең куй ○ 807 ● 808; 9012 +ЗАМАНДА (1) ■ Элекке заманда бер хатын: "Яшь чакта җил идем, давыл идем, бер көнгә биш +көлтә ура торган идем", - дип мактанган, ди ○ 13761 +ЗАМАННЫ (2) ■ Заманны бернинди җәүһәргә дә алмашып булмый ○ 817 ● 818 +ЗАМАННЫҢ (3) ■ Заманның ялына ябыш ○ 819 ● 1025; 16444 +ЗАМАНЫ (2) ■ Сакла саламны - килер заманы ○ 1439 ● 9894 +ЗАМАНЫНА (3) ■ Заманына күрә заңы ○ 820 ● 946; 1000 +ЗАМАНЫНДАГЫЛАРНЫ (1) ■ Мамай заманындагыларны белә ○ 1051 +ЗАМАНЫННАН (1 | 1) ■ Нух пәйгамбәр заманыннан ○ 1054 ● 6001:1 +ЗАМАНЫҢ (2) ■ Заманың ничек булса, бүркеңне шулай ки ○ 821 ● 822 +ЗАҢЫ (2) ■ Заманына күрә заңы ○ 820 ● 5790 +ЗАПАС (5) ■ Кышка каршы тиен дә запас җыя ○ 872 ● 7346; 7594; 8888 (2) +ЗАР (4) ■ Һөнәрле ир хур булмас, дус-дошманга зар булмас ○ 6419 ● 7925; 10180; 12709 +ЗАРАР (8) ■ Зарар күрмичә файда күреп булмый ○ 7897 ● 7898; 7928; 7990; 7991; 11751; 12432; +ЗАРАРСЫЗ (1) ■ Арзан зарарсыз булмас, кыйммәт файдасыз булмас ○ 7858 +ЗАРАРЫ (4) ■ Белмичә кылган эшнең файдасыннан зарары күбрәк булыр ○ 6341 ● 7970; 12108; +ЗАРИФ (1) ■ Карга үзенең баласына: "Зариф зирәктән туган", - дип әйтә, ди ○ 3986 +ЗАРЛАНА (1) ■ Карак - каргана, мулла - зарлана ○ 16992 +ЗАРЛАНЫР ( | 1) ■ Бай белән кода булсаң - гарьләнер, ярлы белән кода булсаң - зарланыр ○ 7155:2 +ЗАРЛЫ (2) ■ Ялгыз кеше барлы булса да зарлы ○ 5100 ● 7459 +зарлы → моңлы-зарлы +ЗАРЫН (3) ■ Бар барын әйтер, юк зарын әйтер ○ 7541 ● 14280; 14303 +ЗАРЫҢ (1) ■ Патша - ерак, алла - биек, кемгә зарың сөйләрсең ○ 5862 +ЗАТ (4) ■ Зат затына тарта ○ 568 ● 9243; 14481; 14485 +ЗАТЛЫ (4) ■ Кәҗә үзе затсыз булса да, күне затлы ○ 3042 ● 7953; 7993; 16064 +ЗАТЛЫДАН (1) ■ Татлыдан татлы - яхшы сүз, затлыдан затлы - якты йөз ○ 16064 +ЗАТНЫ (1) ■ Тауны-ташны җил бозар, әдәм затны сүз бозар ○ 16068 +ЗАТСЫЗ (2) ■ Кәҗә үзе затсыз булса да, күне затлы ○ 3042 ● 7132 +ЗАТЫ (5) ■ Аты бер булса да, заты башка ○ 562 ● 631; 648; 11064; 16506 +ЗАТЫН (1) ■ Ишәккә мөгез чыкса, екмаган затын калдырмас иде ○ 2977 +ЗАТЫНА (4) ■ Зат затына тарта ○ 568 ● 9243; 14481; 14485 +ЗАЯ (4) ■ Үткән эшкә үкенмә, гомерең зая үтәр ○ 6272 ● 11455; 12352; 16172 +ЗӘБИДӘ (1) ■ Ашка дисәң - Зәбидә, эшкә дисәң - юк өйдә ○ 6289 +ЗӘВАЛ ( | 1) ■ Илчегә зәвал юк ○ 4991:1 +ЗӘВАЛЫ (1) ■ Һәр кәмальнең бер зәвалы бар ○ 636 +ЗӘВЫК (2) ■ Кара җиргә кар яуса, карны күрү бер зәвык; кара җирдән кар китсә, җирне күрү +бер зәвык ○ 1102 (2) +ЗӘГЪФРАН (1) ■ Ишәк зәгъфран кадерен белмәс ○ 2957 +ЗӘГЫЙФЬ (2) ■ Дошман зәгыйфь күренсә дә хур тотма, көчле күренсә дә курыкма ○ 5317 ● 16978 +ЗӘМЗӘМ (1) ■ Хаҗ бүләге - сакалсызга тарак, намазсызга - дисбе, исереккә - зәмзәм ○ 16943 +ЗӘҢГӘР (2 | 1) ■ Зәңгәр бака үз сазын танымас ○ 4658 ● 8956, :1 +ЗӘҢГӘРЕСЕ (1) ■ Аша кызыл тиз аный, зәңгәресе яхшырак ○ 563 +ЗӘҢГЕЛӘ (2) ■ Зәңгелә кач, идел кич, иске авызга яңа аш ○ 1845 ● 5422 +ЗӘҢКИ (1) ■ Зәңки кешегә гөл бирсәң, гөл корыр ○ 12115 +ЗӘХМӘТСЕЗ (2) ■ Зәхмәтсез бал җимәсләр ○ 4730 ● 7347 +ЗӘҺӘР (8) ■ Еланның тышы йомшак булса да, эче зәһәр ○ 4652 ● 12116; 13562; 15464; 15481; +15572; 16080 (2) +ЗӘҺӘРЕ (2) ■ Еланны сөт белән туендырсаң да, зәһәре кимемәс ○ 4630 ● 16092 +ЗӘҺӘРЕННӘН (1) ■ Еланга төкерсәң, зәһәреннән үләр ○ 4621 +ЗӘҺӘРСЕЗ (1) ■ Тикәнсез гөл булмас, зәһәрсез бал булмас ○ 1313 +ЗИМАГУР (1) ■ Зимагур белән тавык икесе дә, кайда ни тибенеп тапса, шуны ашар ○ 5797 +ЗИМАГУРНЫҢ (2) ■ Зимагурның гомере кәркешен урап үтәр ○ 5798 ● 5799 +ЗИНДАНЫ (1) ■ Имам йорты - хатыннар зинданы ○ 16981 +ЗИННӘТ (2) ■ Иргә корал, хатынга зиннәт йөк түгел ○ 13847 ● 15839 +ЗИННӘТЕ (7) ■ Мал белән бала - дөнья зиннәте ○ 7376 ● 8759; 11201 (2); 12976; 15616; 16598 +ЗИННӘТЛӘҮ (1) ■ Киемне зиннәтләүгә караганда акылны зиннәтләү файдалы ○ 11600 +ЗИННӘТЛӘҮГӘ (1) ■ Киемне зиннәтләүгә караганда акылны зиннәтләү файдалы ○ 11600 +ЗИР (1) ■ Гөл кадерен былбыл белер, зир кадерен зирәкләр белер ○ 11550 +ЗИРАТ (1) ■ Сиңа да бер зират капкасы, миңа да ○ 15446 +ЗИРАТТАН (1) ■ Җеназаны зираттан кире алып кайтмыйлар ○ 15434 +ЗИРӘК (6) ■ Әтәч синнән зирәк булмасын, син әтәчтән зирәк бул ○ 4379 (2) ● 11561 (2); 12884; +ЗИРӘКЛӘР (1) ■ Гөл кадерен былбыл белер, зир кадерен зирәкләр белер ○ 11550 +ЗИРӘКЛЕК (1) ■ Тирәнлек - диңгездә, зирәклек - гыйлемдә ○ 16656 +ЗИРӘКТӘН (1) ■ Карга үзенең баласына: "Зариф зирәктән туган", - дип әйтә, ди ○ 3986 +ЗИРЕК (4) ■ Зирек хәлен зирек белер ○ 1724 (2) ● 13157 (2) +ЗИРЕКТӘН (2) ■ Зиректән дуга бөгелмәс ○ 1913 ● 7074 +ЗИҺЕН (3) ■ Эшне акыл белән башла, зиһен белән тәмам ит ○ 6235 ● 6427; 16388 +ЗИҺЕНЕ (1) ■ Аңарда каз зиһене бар ○ 4256 +ЗИЯРӘТ (2) ■ Һәм зиярәт, һәм тиҗарәт ○ 8081 ● 14429 +ЗОЛОТНИГЫ (1) ■ Көзен купынасы бер тиен, язын золотнигы золотой ○ 894 +ЗОЛОТОЙ (1) ■ Көзен купынасы бер тиен, язын золотнигы золотой ○ 894 +ЗОЛЫМ (1) ■ Бүрегә мәрхәмәт итсәң, сарыкка золым итәрсең ○ 2174 +ЗОЛЫМЛЫК (1) ■ Әгәр кылыч булмаса, золымлык бигрәк күп булыр иде ○ 5681 +ЗОЛЫМНЫҢ (1) ■ Золымның кылычы озын ○ 5800 +ЗОЛЫМЫ (1) ■ Күселәр гаделлегенә калганчы песинең золымы яхшырак ○ 3404 +ЗОЛЫМЫННАН (1) ■ Залимның - золымыннан, патшаның хөкеменнән саклан ○ 5796 +ЗУР (102) ■ Кояш бик зур да, аны капларга кечкенә болыт та җитә ○ 36 ● 154; 266; 268; 280; 319; +329; 396; 561; 569; 585 (2); 1158; 1426; 1604; 1691; 1757; 1831; 1891; 1916; 2397; 2573 (2); +2949; 3119; 3332; 3417; 3488; 3827; 4491; 4494; 4745; 4798; 5002; 5456; 5458; 5695; 5725; +5979; 6058; 6074; 6200; 6368; 6520; 7020; 7021; 7523; 7733; 7736; 7737; 7865; 8591 (2); 8632; +8773; 8861; 8886; 9198; 9276; 9529; 10089; 10188 (2); 10532 (2); 10744; 10777; 10881; 11255; +11421 (3); 11490; 11495; 11503; 11545; 11680; 11693; 11822; 11853; 11986; 12006; 12070; 12554; +12625; 13068; 13263; 14196; 14217; 14566; 14578; 15217; 15248; 15462; 15860; 15870; 16429; +16510; 16540; 16578; 17024; 17055 +ЗУРАЕП (1) ■ Ямьсезгә матур дисәң - зураеп китәр, матурга ямьсез дисәң - черәеп китәр ○ 10712 +ЗУРАЕР (1) ■ Күп сөйләмә, авызың зураер ○ 16282 +ЗУРАЙГАЧ (1 | 1) ■ Чыбык вакытында бөкмәсәң, зурайгач бөгә алмассың ○ 1956 ● 1956:1 +ЗУРАЙСА (1) ■ Ертык зурайса, ямаулык җитмәс ○ 8853 +ЗУРАЙТЫРГА (1) ■ Үз хатасын оныткан кеше башкалар хатасын зурайтырга маташыр ○ 12626 +ЗУРАТ (2) ■ Бурлакка башын кояштан яшерергә зурат бар ○ 5780 ● 11771 +ЗУРАТЛАРЫ (1) ■ Ураклары урылган, зуратлары куелган ○ 1504 +ЗУРЛАГАН (1) ■ Үз анасын зурлаган кеше анасын хурламас ○ 14244 +ЗУРЛАР (2) ■ Үзеңне зур тотма, кешене хур тотма - үзеңнән зурлар чыкса, ике күзең шунда +чыгар ○ 12070 ● 15860 +ЗУРЛЫГЫ (1) ■ Өем дигән - өй зурлыгы таш күтәрә ○ 8310 +ЗУРЛЫЙЛАР (1) ■ Яхшы атны урлыйлар, яхшы кызны зурлыйлар ○ 13051 +ЗУРЛЫЙМ (1) ■ Акчаны зурлыйм дип үзеңне хурлама ○ 7705 +ЗУРЛЫК (3) ■ Тырышлык - зурлык, ялкаулык - хурлык ○ 6518 ● 7246; 16025 +ЗУРНЫҢ (1) ■ Бәләкәйнең зуры булганчы, зурның бәләкәе булу яхшы ○ 566 +ЗУРЫ (1) ■ Бәләкәйнең зуры булганчы, зурның бәләкәе булу яхшы ○ 566 +ЗУРЫНА (1) ■ Аз ялкаулык күпкә китәр, аз кимчелек зурына илтәр ○ 6444 +ЗУРЫСЫН (1) ■ Атның кечкенәсен макта, зурысын җик ○ 2574 +ЗУРЫСЫНА (1) ■ Бәләкәй мәшәкатьтән качкан - зурысына капкан ○ 14821 +ЗЫНҖЫР (1) ■ Арысланга тимер зынҗыр гарьлек түгел ○ 2053 +ЗЫЯН (9 | 2) ■ Биш тиенлек куян, ун тиенлек зыян ○ 2239 ● 2239:1, :2; 3050; 3294; 7725; 7842; +7899; 7921; 10254; 16779 +ЗЫЯНДАШКА (1) ■ Бизгәктән котылган - зыяндашка тотылган ○ 15207 +ЗЫЯНЧЫ (1) ■ Зыянчы песи күзен елтыратыр ○ 3338 +ЗЫЯНЫ (2) ■ Бар нәрсәнең зыяны булмый ○ 7549 ● 8066 +И (7) ■ Атаң колы булса да, гадел бигә башың и ○ 5731 ● 6727; 11768; 16881-16883; 16917 +ИБЕН (1) ■ Ибен тапкан егеткә тәңкә мая ○ 12885 +ИБЕНӘ (1) ■ Идел каргасы Идел ибенә, Җаек каргасы Җаек җаена очар ○ 3940 +ИБЛИС (2) ■ Кайда ил - шунда иблис ○ 5006 ● 16731 +ИБЛИСНЕ (1) ■ Иблисне иманга өндәү ○ 16804 +ИБЛИСТӘН (1) ■ Акылсыздан акыл сорау - иблистән иман сорау ○ 11482 +ИБНЕ (1) ■ Ибне әдәм кисә торыр - урман халкы үсә торыр ○ 1914 +ИГӘ (5) ■ Игә белгән иген ашар ○ 1410 ● 1414; 6466; 12118; 16491 +ИГӘН (3) ■ Балтага имән дә башын игән ○ 1901 ● 11935; 13823 +ИГӘРТЧЕЛЕК (1) ■ Игәчем өенә барганчы игәртчелек он иләрмен ○ 14565 +ИГӘЧЕМ (1) ■ Игәчем өенә барганчы игәртчелек он иләрмен ○ 14565 +ИГЕ (8) ■ Атадан бала туса - иге, атаның юлын куса - иге; үзенә охшап тумаса, атасының юлын +кумаса, туганнан да тумаганы - иге ○ 14355 (3) ● 14357 (5) +ИГЕЗ (4) ■ Сарык игез бәрән тапса, үлән башы аеры үсә, имеш ○ 3108 ● 5363; 13477; 13481 +ИГЕЗӘК (1) ■ Ир белән хатын - игезәк җан ○ 13815 +ИГЕЗНЕ (1) ■ Уңган хатын ул табар, изге хатын игезне табар ○ 13701 +ИГЕЗНЕҢ (1) ■ Икенең бере - игезнең сыңары ○ 7907 +ИГЕЛЕК (10) ■ Синнән игелек күргәнче, еланның тәпиен күрерсең ○ 4707 ● 4974; 10101; 10656; +12394 (2); 14235; 14474; 15074; 15087 +ИГЕЛЕКЛЕ (2) ■ Игелекле эшнең иртә-киче юк ○ 6059 ● 12117 +ИГЕЛЕКСЕЗ (4) ■ Илен белмәгән - игелексез, халкын белмәгән - холыксыз ○ 4973 ● 6466; +6467; 12118 +ИГЕН (21 | 1) ■ Кар күп булса, иген уңар ○ 1094 ● 1395-1400; 1410; 1411; 1414; 1444; 1460; +1462:2; 1470; 2177; 3421; 4825; 4905; 13563; 14864 (2); 16580 +ИГЕНГӘ (1) ■ Тирес түксәң җиреңә, ындырың тулыр игенгә ○ 1452 +ИГЕНЕ (2) ■ Начар чәчүченең игене дә начар була ○ 1428 ● 1471 +ИГЕНЕМ (1) ■ Игенем күп булды дип куанма, базарың булсын ○ 7900 +ИГЕНЕН (1) ■ Эт елының игенен дуңгыз елны урырсың ○ 972 +ИГЕНЕҢНЕ (1) ■ Игенеңне яшел урма, урагыңның теше сынар ○ 1401 +ИГЕНЛЕ (1) ■ Игенле байның исе бар, игенсез байның нисе бар ○ 1402 +ИГЕННЕ (3) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 ● 1404; +ИГЕННЕҢ (1) ■ Игеннең җаен иккән белер, арбаның җаен җиккән белер ○ 1405 +ИГЕНСЕЗ (1) ■ Игенле байның исе бар, игенсез байның нисе бар ○ 1402 +ИГЕНЧЕ (7) ■ Игенче орлык чәчә - җирдән ризык юлын ача ○ 1406 ● 1407-1409; 1509; 6857; +ИГЕНЧЕДӘН (1) ■ Иренчәк игенчедән илгәзәк мәзәкче узган ○ 1412 +ИГИЛӘР (1) ■ Ташны таш белән ваталар, тимерне тимер белән игиләр ○ 180 +ИГЪТИБАРСЫЗ (1) ■ Телгә ихтыярсыз - илдә игътибарсыз ○ 15567 +ИДӘН (6) ■ Иске себерке идән себерергә ярый ○ 8407 ● 8412; 8448; 12896; 16350 (2) +ИДӘНДӘ (1) ■ Син дигәндә аяк идәндә ○ 11040 +ИДӘНДӘГЕ (1) ■ Идәндәге чүп түргә чыгар ○ 8405 +ИДӘНЕ (2) ■ Идәне җир булса да егете ир булсын ○ 12886 ● 13525 +ИДЕ (44 | 2) ■ Ай - кояш булса, кеше өстенә чыгып карамас иде ○ 85 ● 93; 224; 348; 1886; +1933:1; 2885; 2977; 3347; 3362 (2); 3585; 3927:1; 4529; 5681; 5891; 6579; 7983 (2); 8269; 9382; +9698; 10618; 11012; 11043; 11666; 11716; 11981; 13076; 13094 (2); 13940; 14102; 14223; 14744; +14774 (2); 15440; 15659; 15705; 15706; 15709; 15781; 15884; 16097; 16896 +ИДЕК (1) ■ Тәян фарсит итәр идек, туры килми чамага ○ 6676 +ИДЕЛ (29 | 2) ■ Ерганаклар Идел ясар, аларны Идел ашар ○ 380 ● 380-388; 417; 509; 510; 511 (2); +514; 951; 1845; 1933:2, :2; 3940 (2); 4236; 4478; 4906; 4962; 11578; 12119; 13458; 13858; 14743 +ИДЕЛГӘ (4) ■ Чишмәне Иделгә түккән ○ 536 ● 2554; 11993; 13522 +ИДЕМ (33 | 1) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди +○ 866 ● 920; 959; 1505; 1574; 1848; 2158; 2159; 2446; 2587; 2771 (2); 2848; 3048; 3644, :1; 6291; +6780; 9454; 9476; 9508; 12087; 13389; 13623 (2); 13761 (3); 15431; 15440; 16312 (2); 16320; 16321 +ИДЕҢ (3 | 1) ■ Теш корты булсаң, сулыш алырга да ирек бирмәс идең ○ 10645 ● 10958:2; 15364; +ИДЕҢМЕ (1) ■ Төлкегә: "Кыздырган тавык ашар идеңме?" - дигәннәр. "Кешенең көләсен +китермәгез әле", - дигән, ди ○ 2309 +ИДЕРӘ (1) ■ Корал сәлам бирдерә, башың җиргә идерә ○ 5587 +ИДЕРГӘН (1) ■ Авыру - патшаны да баш идергән ○ 15172 +ИЕЛӘ (1) ■ Тук башак аска иелә, буш башак өскә үрелә ○ 1454 +ИЕЛГӘН (5) ■ Иелгән агачка үрмәләү җиңел ○ 1682 ● 1683; 1955; 5568; 10279 +ИЕЛГӘНЕ (2) ■ Имән агачының иелгәне - сынганы ○ 1726 ● 13459 +ИЕЛЕР (1) ■ Агач, җимеше күп булган саен, ныграк иелер ○ 1781 +ИЕЛМӘГӘНГӘ (1) ■ Иелмәгәнгә бөгелмә ○ 11988 +ИЕЛСӘ (3) ■ Халык иелсә дә сынмый ○ 5070 ● 12580; 16122 +ИЕЛҮЕ (1) ■ Имән агачының иелүе - сыну шикелле, ир егетнең ике сөйләве - үлү шикелле ○ 13460 +ИЕРЛЕ (1) ■ Иерле җирдә ир үлмәс, андызлы җирдә ат үлмәс ○ 1279 +ИҖТИҺАД (1) ■ Иҗтиһад иткән - морадына җиткән ○ 6486 +ИЗ (2) ■ Көчсез калып изелгәнче, көчәнеп из дошманны ○ 5466 ● 9171 +ИЗӘЛӘР (1) ■ Хатыннар камырны изәләр кичтән, уңмаса, күрәләр мичтән ○ 13734 +ИЗӘР (1) ■ Күп сөйләгән изәр, күп кыдырган гизәр ○ 15928 +ИЗГЕ (14) ■ Изге урын буш булмас ○ 691 ● 3270; 11145; 11295; 11324; 12119; 12167; 12407; +12893; 13640; 13700; 13701; 13768; 16828 +ИЗГЕГӘ (1) ■ Каләм өйрән, каләм изгегә тартыр, каләм белгән кешенең бәхете артыр ○ 16589 +ИЗГЕЛӘР (2) ■ Явызлар куркытып буйсындырыр, изгеләр оялтып буйсындырыр ○ 12201 ● 16730 +ИЗГЕЛЕГЕҢ (1) ■ Изгелегең тигән кешенең явызлыгыннан саклан ○ 12120 +ИЗГЕЛЕК (12) ■ Туфракны җир иткән - изгелек күргән, җирне туфрак иткән - ачтан үлгән +○ 1455 ● 12121; 12122; 12123 (2); 12124; 12125; 12132; 12162; 12258; 14238; 16777 +ИЗГЕЛЕККӘ (1) ■ Үзе тавышчан да, изгелеккә авышчан ○ 16333 +ИЗГЕСЕ (1) ■ Баланың изгесе - җан сөенече, явызы - җан көенече ○ 13991 +ИЗЕЛГӘНЧЕ (1) ■ Көчсез калып изелгәнче, көчәнеп из дошманны ○ 5466 +ИЗЕЛМИ (1) ■ Тел бәрәңге түгел, изелми, теләсә ни сөйли ○ 15536 +ИЗРӘГӘН (1) ■ Изрәгән арыш боламыгы ○ 9458 +ИКӘН (34) ■ Чулманда икән чурагай ○ 537 ● 967; 978; 1255 (2); 1779; 2268; 2397; 2979; 3048; +3059; 3095 (2); 3933; 4216; 4219; 4604; 4782; 4968; 5893; 9089; 9196; 9514 (2); 9805; 10342; +10343; 12805; 13333; 14818; 14978 (2); 15443; 15838 +ИКӘНЕН (10) ■ "Җил тегермәне икәнен беләм, суы кайдан керә?" - дим ○ 1512 ● 2945; 3380; +4833; 5418; 5457; 6917; 7500; 10332; 15546 +ИКӘНЕҢНЕ (2) ■ Юләр икәнеңне яшерә белү дә акыл ○ 11714 ● 13178 +ИКӘНЛЕГЕҢНЕ (1) ■ Әйт дусыңны - әйтермен кем икәнлегеңне ○ 5508 +ИКӘННЕ (2) ■ Ике сигез уналты икәнне кем дә белә ○ 7903 ● 15197 +ИКӘНСЕҢ (1) ■ Үзең гөмбә икәнсең, туз чиләккә кер дә ят ○ 1343 +ИКӘҮ (6) ■ Икәү булсаң, береңә киңәш; берәү булсаң, бүркеңә киңәш ○ 4912 ● 5765; 6437; 7008; +16149; 16670 +ИКЕ (353 | 6) ■ Бер күктә ике ай булмас ○ 26 ● 306; 389; 512; 549; 570; 729; 735; 737; 765; +767; 829; 1037; 1539; 1602; 1630; 1676; 1706; 1719; 1770 (2); 1804; 1940; 1946; 1985; 2099; +2191; 2234; 2238; 2240-2242; 2279; 2316; 2430; 2525; 2571 (2); 2633; 2644; 2645; 2730; +2755; 2765; 2812; 2818; 2911; 2915 (2); 2999; 3007; 3090; 3091; 3131; 3132; 3164; 3262; 3274; +3386; 3398; 3466; 3479; 3480; 3804; 3890; 3941; 3942; 4025; 4064; 4142; 4190; 4349; 4367; +4489; 4558; 4563; 4731; 4747; 4907-4911; 4975; 4984; 5227; 5307; 5423; 5424; 5521; 5558; +5569; 5749; 5750; 5752; 5801 (2); 5802; 5806 (2); 5844; 5932; 6060; 6353; 6445; 6467; 6469; +6470; 6471, :1, :2; 6472; 6644; 6679; 6692; 6710; 6760; 6954; 7022-7024; 7170; 7218; 7230; +7317; 7318; 7348; 7397; 7703; 7706; 7759; 7778; 7788; 7826; 7829; 7832; 7881; 7901-7905; +7942 (2); 7954; 8038 (2); 8039-8041; 8072; 8089 (2); 8106; 8160; 8248; 8406; 8454; 8459; +8460 (2); 8557; 8558; 8598; 8599; 8734 (2); 8892; 8897; 8957; 8975; 9001; 9024; 9040-9042; +9163; 9205; 9356; 9371; 9421; 9427; 9513; 9627; 9769; 9825; 10026; 10136; 10137; 10141; +10201; 10259; 10276; 10277; 10346; 10383-10385; 10405; 10460; 10472-10476; 10531 (2); +10554; 10828; 10911; 10919-10921; 10930; 10932; 10971; 11010; 11016-11021; 11043; 11104; +11123 (2); 11478; 11534; 11535; 11538; 11541; 11562; 11563; 11564 (2); 11565 (2); 11566; 11678; +11713; 11828; 11863; 12070; 12126; 12127 (2); 12128 (2); 12129 (2); 12245; 12262; 12464; +12466; 12661; 12670 (2); 12671; 12702; 12727; 12765 (2); 12843; 12854; 12878; 12909; 12950; +13066; 13103; 13130; 13141; 13159; 13160; 13161 (2); 13257; 13343; 13344 (2); 13346; 13347; +13348 (2); 13460; 13641, :1; 13642; 13682; 13806 (2); 13843; 13926; 13948; 13961; 14005; +14021; 14022; 14048 (2); 14108; 14384; 14482-14484; 14535; 14598; 14599; 14660; 14673; +14674; 14724; 14762; 14767-14772; 14797; 14865; 14866; 15034; 15104; 15218; 15253; 15254; +15277; 15417; 15473; 15797; 15861-15863; 15880; 16268; 16287; 16362; 16399; 16483; 16515; +16536; 16585; 16673; 16701; 16821; 16868; 16907; 16914; 16916; 16918, :1; 16923; 16949; +16979 (2), :1 (2); 16980 +ИКЕБЕЗ (1) ■ Син дә эштә, мин дә эштә, икебез дә фәрештә ○ 6302 +ИКЕГӘ (2) ■ Берне сугып икегә тию ○ 5692 ● 12703 +ИКЕДӘН (1) ■ Икегә ышанган - ирсез, икедән калган - берсез ○ 12703 +ИКЕДЕР (1) ■ Мөселманлык икедер: комган белән пәкедер ○ 16825 +ИКЕЙӨЗЛЕ (1) ■ Икейөзле дустан дошман яхшы ○ 5425 +ИКЕЛӘТӘ (3) ■ Эшкә киткән көч икеләтә кайтыр ○ 6196 ● 6449; 14954 +ИКЕЛӘТТЕ (1) ■ Үтмәс пычак, яман ат икеләтте җәфамны; яман хатын, яшь бала җиделәтте +җәфамны ○ 13779 +ИКЕЛЕ (1) ■ Ни акыллы, ни тиле, ни булса да икеле ○ 11770 +ИКЕЛЕНЕҢ (1) ■ Икеленең шикелле, өчленеке тамаша ○ 14023 +ИКЕНДЕ (1) ■ Иренчәк икенде җиткәч эшкә тотына ○ 6476 +ИКЕНДЕДӘ (1) ■ Икендедә ил ташлама ○ 6761 +ИКЕНЕ (3) ■ Чокырны икене казы, үзеңә дигәнен - тирәнрәк ○ 202 ● 7173; 7906 +ИКЕНЕҢ (2) ■ Агачның башын киссәң, төбе калыр; икенең берсе үлсә, берсе калыр; ялгызның +үзе үлсә, кеме калыр? Менгән аты, кигән туны ятка калыр ○ 4859 ● 7907 +ИКЕНЧЕ (24 | 3) ■ Бер елны бүдәнә симерсә, икенче елны тартар симерә ○ 768 ● 2293; 6371; +8149; 8933; 9036:2; 9152; 9447; 9449; 10091; 10379; 10471; 10548; 10551:2; 10879; 11005; +11504; 11861; 13621; 13627; 13992; 14567; 15206; 16173:1; 16534; 16601; 16803 +ИКЕНЧЕГӘ (2) ■ Бер өйнең лампасы икенчегә яктыртмый ○ 8404 ● 14801 +ИКЕНЧЕЛӘР (1) ■ Берәү мөгез тота, икенчеләр сыер сава ○ 3160 +ИКЕНЧЕНЕ (1) ■ Кулы берне эшли, теле икенчене сөйли ○ 6296 +ИКЕНЧЕНЕҢ (2) ■ Берәүнең бөлүе - икенченең көлүе ○ 7325 ● 15475 +ИКЕНЧЕСЕ (15) ■ Кәҗәнең бер исеме кәҗә, икенчесе - каза ○ 3051 ● 3082; 3468; 3567; 7367; +8216; 9823; 10378; 12590; 13512; 13625; 13630; 13740; 13988; 15793 +ИКЕНЧЕСЕНӘ (1) ■ Бер чебеш алган карчыга икенчесенә янә кайтыр ○ 4024 +ИКЕНЧЕСЕНДӘ (1) ■ Бер аягында ката, икенчесендә чабата ○ 9075 +ИКЕНЧЕСЕННӘН (1) ■ Тыңлаусызга сүз әйтсәң, бер колагыннан керде, икенчесеннән чыкты +○ 16101 +ИКЕҢӘ (1) ■ Юлдашыңның югын табыш, табылса икеңә дә яхшы ○ 6955 +ИКЕСЕ (17) ■ Ак белән кара - икесе ике юлдан бара ○ 549 ● 595; 1986; 4562; 5266; 5797; 6111; +8645; 9674; 10005; 11629; 11955; 13816; 16399; 16632; 16763; 17001 +ИКЕСЕНӘ (1) ■ Ике баҗа, икесенә бер кәҗә ○ 14660 +ИКЕСЕННӘН (3) ■ Бер иске дус яңаның икесеннән артык ○ 5306 ● 8856; 16907 +ИККӘН (3) ■ Игеннең җаен иккән белер, арбаның җаен җиккән белер ○ 1405 ● 1518; 14852 +ИККӘНГӘ (1) ■ Иген - иген иккәнгә, рәхәт - михнәт чиккәнгә ○ 14864 +ИККӘННӘР (1) ■ "Дыр" белән "ди"не иккәннәр дә, чыкмаган, ди ○ 15832 +ИКМӘ (1) ■ Тургайдан курыксаң, тары икмә ○ 1568 +ИКМӘГӘН (3) ■ Язын иген икмәгән әтәмбигә моң булыр ○ 1470 ● 3421; 4932 +ИКМӘГЕ (13) ■ Алабута - ачлык елның икмәге ○ 1254 ● 1480; 4971 (2); 6468; 7480; 8421; 9112; +9206; 9207; 9275; 9707; 13486 +ИКМӘГЕН (2) ■ Берәү судагы балыкка карап ярты икмәген ашаган ○ 4483 ● 12149 +ИКМӘГЕНӘ (1) ■ Эштән качкан - кеше икмәгенә авыз ачкан ○ 6256 +ИКМӘГЕҢ (5) ■ Җирең нинди булса, икмәгең шундый була ○ 1487 ● 9208; 9282; 9405; 11317 +ИКМӘГЕҢНЕ (1) ■ Үз икмәгеңне үзеңнән урлап ашарга калма ○ 9747 +ИКМӘК (44 | 2) ■ Ашлаган җир икмәк ашата ○ 1375 ● 1598; 3401; 3696; 5040; 5135; 6112; 6453; +6846; 7530; 9111 (2); 9128; 9174; 9176; 9209 (2); 9210; 9212-9215; 9228; 9292; 9459; 9491; +9580; 9582; 9640; 10898; 12887; 12965; 13010; 13165; 13471; 13524; 13643; 13698:1; 13892 (2); +14214:1; 15950; 16219; 16303; 16341; 16659 +икмәк → тоз-икмәк +ИКМӘККӘ (2) ■ Иренгәннең ирене икмәккә тимәс ○ 6473 ● 9262 +ИКМӘКЛЕ (1) ■ Хикмәтле сүз икмәкле ○ 16125 +ИКМӘКЛЕК (1) ■ Байның бура төбендә дә бер икмәклек он була ○ 7278 +ИКМӘКНЕ (2) ■ Икмәкне катыкка манган ач булмый ○ 9216 ● 9380 +ИКМӘКСЕЗ (6) ■ Су янына икмәксез утырганы юк ○ 522 ● 7719; 9102; 9217; 13507; 13873 +ИКМӘКСЕЗНЕҢ (1) ■ Икмәксезнең иманы юк ○ 16822 +ИКМӘКТӘ (2) ■ Ачның күзе икмәктә, тукның күзе хикмәттә ○ 9577 ● 9579 +ИКМӘК-ТОЗ (2) ■ Икмәк-тоз - карулы ○ 9211 ● 11948 +ИКМӘС (4) ■ Чикерткәдән курыккан иген икмәс ○ 1460 ● 2177; 4138; 4825 +ИКМИ (1) ■ Икми иген шытмас, өйрәнми белем йокмас ○ 16580 +ИКСӘҢ (2) ■ Иксәң иген, ашарсың тиген ○ 1411 ● 8129 +ИЛ (153 | 6) ■ Кара алтын - җир мае, аның белән ил байый ○ 288 ● 457; 1376; 1481; 2901; +3481; 4167; 4587; 4715 (2); 4860; 4861 (2); 4867; 4871; 4888; 4891; 4895; 4905; 4906; 4911; +4913-4920; 4921 (2); 4922-4924; 4925 (2); 4926-4931; 4932 (2); 4933-4958; 4967; 4992 (2), +:1 (2), :2 (2), :3 (2); 4994; 5006; 5015; 5022; 5023; 5042; 5045-5047; 5049; 5051; 5055; 5061; +5063; 5064; 5066; 5082; 5093-5095; 5123 (2); 5125; 5126; 5133; 5136; 5137; 5149; 5426; 5570; +5662; 5803; 5804; 5847; 5859; 5886; 5938; 5964; 5981; 5982; 6162; 6175; 6367; 6450; 6507; 6761; +6801 (2); 8249; 8903; 9394; 11085; 11090; 11127; 11431 (2); 11563; 11567; 12126; 12166; 12207; +12483; 12501; 12835; 13121; 13227; 14335; 14470; 15035 (2); 15098; 15656; 15864; 16067; +16094; 16363; 16666 (2); 16731; 17020 +ИЛАУ (1) ■ Иртән көлгән бала кичен илау сала ○ 14026 +ИЛӘ (9) ■ Аю илә сыер туган түгел ○ 2078 ● 6388; 7626 (2); 10393; 11027 (2); 12887; 13604 +ИЛӘГЕ (2) ■ Иләкченең иләге юк, чиләкченең - чиләге ○ 9900 ● 13107 +ИЛӘГЕНӘ (1) ■ Иләгенә күрә кысасы ○ 9896 +ИЛӘГЕННӘН (2) ■ Син иләсәң он иләгеннән, сине иләрләр кыл иләгеннән ○ 9955 (2) +ИЛӘК (16) ■ Ил авызын иләк белән япмассың ○ 4913 ● 7678; 9897; 9898; 9956 (2); 10000; 10027; +10562; 10563; 11654; 11875; 13398; 14724; 15045; 16263 +ИЛӘККӘ ( | 1) ■ Иләктәген чиләккә, чиләкнекен иләккә ○ 10028:1 +ИЛӘКНЕҢ (2) ■ Илдә йөргән иләкнең төбе тиз төшәр ○ 9895 ● 9899 +ИЛӘКТӘ (3 | 1) ■ Иләктә су тормас, чәчмәгән ашлык үсмәс ○ 1462:3 ● 9901; 11572; 15865 +ИЛӘКТӘГЕ (1) ■ Дурактагы мал - иләктәге су ○ 11559 +ИЛӘКТӘГЕН (1 | 3) ■ Иләктәген чиләккә, чиләктәген чүлмәккә ○ 10028 ● 10028:1, :2, :3 +ИЛӘКТӘН (5) ■ Кешене син койсаң чиләктән, кеше сине иләр иләктән ○ 9928 ● 10040; 13153; +13158 (2) +ИЛӘКЧЕНЕҢ (1) ■ Иләкченең иләге юк, чиләкченең - чиләге ○ 9900 +ИЛӘК-ЧҮМЕЧ (1) ■ Он-тоз өйдә, иләк-чүмеч чөйдә ○ 9484 +ИЛӘМӘН (3) ■ Ил иле белән булганда, иләмән үзе белән була ○ 4927 ● 4954; 5137 +ИЛӘМИ (1) ■ Иләми күн булмас, тиресез тун булмас ○ 2358 +ИЛӘНМӘГӘН (2) ■ Бөтенегез бердәй - иләнмәгән күндәй ○ 2429 ● 5996 +ИЛӘП (1) ■ Бодай иләп арпа төшмәс ○ 1541 +ИЛӘР (2) ■ Кешене син койсаң чиләктән, кеше сине иләр иләктән ○ 9928 ● 13158 +ИЛӘРЛӘР (1) ■ Син иләсәң он иләгеннән, сине иләрләр кыл иләгеннән ○ 9955 +ИЛӘРМЕН (1) ■ Игәчем өенә барганчы игәртчелек он иләрмен ○ 14565 +ИЛӘСӘ (1) ■ Егет ягы җиз иләктән иләсә, кыз ягы кыл иләктән иләр ○ 13158 +ИЛӘСӘҢ (3) ■ Каз тиресен иләсәң дә, каеш булмас ○ 4245 ● 9955; 11943 +ИЛӘТЕ (1) ■ Ил - иләте белән, бай - келәте белән ○ 4928 +ИЛГӘ (31) ■ Идел суы, бал булса да, илгә җитмәс ○ 385 ● 1675; 3700; 4904; 4929; 4959-4964; +4994; 4996; 5051; 5052; 5138; 5805; 8249; 8365; 8397; 11231; 11567; 12385; 13842; 13882; +14077; 14079; 14709; 15568; 15864; 15876 +ИЛГӘЗӘК (4) ■ Иренчәк игенчедән илгәзәк мәзәкче узган ○ 1412 ● 5138; 6481; 8365 +ИЛДӘ (28) ■ Эт юк илдә песиләр өрә ○ 3661 ● 4873; 4876; 4877 (2); 4965-4968; 5085; 5086; 5108; +5117; 5139; 5146; 5427; 6713 (2); 7349; 8448; 9895; 11063; 11367; 11568; 11569; 13644; 13799; +ИЛДӘЙ (1) ■ Туган җирдәй җир булмас, туган илдәй ил булмас ○ 5061 +ИЛДӘН (11) ■ Бәхетең, ирдән булмаса, илдән булсын ○ 4896 ● 4961; 4997; 5054; 5135; 5140; +5143; 5900; 7350; 14183; 16464 +ИЛДӘН-КӨННӘН (1) ■ Илдән-көннән иртәрәк ○ 5141 +ИЛДӘТНӘ (2) ■ Илдән кайтмас илдәтнә ○ 5140 ● 13644 +ИЛЕ (17) ■ Җире байның иле бай ○ 214 ● 216; 3726; 4734; 4738; 4748; 4927; 4969-4972; 4981; +4993; 5048; 5116; 5131; 15482 +ИЛЕКМӘС (2) ■ Кеше баласы кештәккә тыксаң да илекмәс, бүре баласы бүреккә салсаң да +илекмәс ○ 14185 (2) +ИЛЕМ (5) ■ Сандугачлар да, - тигәнәк башы, ди, йортлары - "үз илем, үз җирем" дип сайрыйлар, ди ○ 4106 ● 4216; 5114; 5115; 5547 +ИЛЕН (11 | 1) ■ Атасын югалткан - бөлгән, илен югалткан - үлгән ○ 4869 ● 4973-4975; 4976 (2); +5038; 5091; 5121 (2); 5805; 6720:2 +ИЛЕНӘ (2) ■ Иленә кайтканның ояты юк ○ 4978 ● 5806 +ИЛЕНДӘ (7) ■ Чыпчык - илендә, җикән - күлендә ○ 4175 ● 4995; 5009; 5118; 5146; 11744; 16650 +ИЛЕН-ҖИРЕН (1) ■ Илен-җирен сөйгән чыпчык үз җирендә үлмәс ○ 4168 +ИЛЕННӘН (3) ■ Иленнән аерылганның канаты каерылган ○ 4977 ● 5127; 6347 +ИЛЕҢ (3) ■ Туган илең - туган анаң, чит ил - үги ана ○ 5055 ● 5116; 5122 +ИЛЕҢӘ (3) ■ Илдә яшисең икән - илеңә хезмәт ит ○ 4968 ● 4999; 5053 +ИЛЕҢДӘ (6) ■ Илеңдә булса, иренеңә тия ○ 4979 ● 5085; 5086; 5089; 5117; 5118 +ИЛЕҢНӘН (1) ■ Чакмы-чокмы, үз илеңнән чыкма ○ 5084 +ИЛЕҢНЕ (2) ■ Илеңне яу басса, йортыңны кар басар ○ 4980 ● 11663 +ИЛЕҢНЕҢ (1) ■ Чит илнең карчыгасын үз илеңнең каргасы талый ○ 4033 +ИЛЕҢЧӘ (1) ■ Илгә илеңчә кер, суга билеңчә кер ○ 4959 +ИЛЕРТКӘН (1) ■ Илерткән дә аракы, тилерткән дә аракы ○ 9827 +ИЛИ (1) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 +ИЛЛА (1) ■ Көчкә илла алла белән, кырык-илле мулла белән ○ 16884 +ИЛЛӘР (1) ■ Телләр белгән - илләр белгән ○ 15611 +ИЛЛЕ (26) ■ Идел суы илле батман ○ 510 ● 1467; 1663; 4515; 4909; 4914; 4935; 4936; 4942; 49514953; 4966; 4981; 4984; 4986; 5142; 5426; 5427; 7941; 10550 (2); 11570; 11571; 11696; 15835 +илле → кырык-илле +ИЛЛЕГӘ (2) ■ Иллегә берсе тулмаган ○ 8042 ● 8052 +ИЛЛЕДӘГЕ (1) ■ Илледәге ил агасы - алтмыштагы ил атасы ○ 15035 +ИЛЛЕДӘГЕНЕҢ (1) ■ Илледәгенең акылы үзендә, тезгене телендә ○ 15036 +ИЛЛЕЛЕК (1) ■ Кем бирсә иллелек - аның сүзе иң элек ○ 8165 +ИЛЛЕНЕ (2) ■ Илгә чыккан иллене кунган ○ 4963 ● 4964 +ИЛНЕ (5) ■ Бер каенның күләгәсе бөтен илне капламас ○ 1722 ● 4982; 5003; 11107; 11541 +ИЛНЕКЕ (2) ■ Илнеке - диңгез, аны ашаган - дуңгыз ○ 4983 ● 13406 +ИЛНЕКЕННӘН (1) ■ Илнекеннән ике илле дә калма ○ 4984 +ИЛНЕҢ (23) ■ Чит илнең карчыгасын үз илеңнең каргасы талый ○ 4033 ● 4888; 4985-4989; +4990 (2); 5056-5058; 5114; 5142; 5144 (2); 11086; 12109 (2); 12334; 12955; 15656; 16738 +ИЛСЕЗ (1) ■ Илдә булса - үлмәссең, илсез көн күрмәссең ○ 4965 +ИЛТ (1) ■ Ишәк йөккә килмәсә, йөкне ишәккә илт ○ 2961 +ИЛТӘ (3) ■ Ашлыкны арба өйгә кертә, чана базарга илтә ○ 1379 ● 8519; 15559 +ИЛТӘР (1) ■ Аз ялкаулык күпкә китәр, аз кимчелек зурына илтәр ○ 6444 +ИЛТЕР (2) ■ Сабырлык куанычка илтер, ашыгу көенечкә илтер ○ 11896 (2) +ИЛТЕРМЕН (1) ■ Бәрәңге әйткән: "Илтүен илтермен, кайтуыңны үзең кайгырт", - дигән ○ 1599 +ИЛТИФАТ (1) ■ Хан хакына этенә илтифат ○ 5930 +ИЛТМИЛӘР (2) ■ Урманга ботак илтмиләр ○ 1864 ● 9237 +ИЛТҮЕН (1) ■ Бәрәңге әйткән: "Илтүен илтермен, кайтуыңны үзең кайгырт", - дигән ○ 1599 +ИЛЧЕГӘ (3 | 2) ■ Этне илчегә җибәрсәң, илгә бәла китерер ○ 3700 ● 4991, :1, :2; 15629 +ИЛЧЕДӘН (1) ■ Ияләштерү илчедән, ялыктыру ялчыдан ○ 5001 +ИЛЧЕМЕН (1) ■ Ир малына илчемен, ул малына ялчымын ○ 13585 +ИЛЧЕСЕ (1) ■ Малчының инчесе булыр, патшаның илчесе булыр ○ 5855 +ИМ (6) ■ Тәкә ите им булыр, кәҗә ите җил булыр ○ 3142 ● 4599; 9168; 12306; 12343; 14234 +ИМАМ (1) ■ Имам йорты - хатыннар зинданы ○ 16981 +ИМАМДА (1) ■ Алтын - имамда, хатын - ишанда ○ 16961 +ИМАМНЫҢ (1) ■ Имамның да имансызы була ○ 16982 +ИМАН (10) ■ Эткә иман юк, койрыгы кәкре ○ 3688 ● 5901; 7487; 11269; 11482; 12477; 16778; +16779; 16833; 16930 +ИМАНА (1) ■ Сарыктан - йон, кешедән - имана ○ 5882 +ИМАНГА (1) ■ Иблисне иманга өндәү ○ 16804 +ИМАНЛЫ (1) ■ Үзем күптән иманлы, күршеләрем өчен кайгырам ○ 16834 +ИМАНСЫЗЫ (1) ■ Имамның да имансызы була ○ 16982 +ИМАНЫ (3) ■ Сәүдәгәрнең иманы акча ○ 7971 ● 16821; 16822 +ИМАНЫН (1) ■ Түрә вөҗданын сатар, мулла иманын сатар ○ 17063 +ИМӘ (6) ■ Имә белгән кузы ике ананы имәр, имә белмәгән кузы үз анасын имә алмас ○ 3091 (3) +● 3262; 6852 (2) +ИМӘН (20) ■ Имән агач - каты агач, каен агач - чырагач ○ 1725 ● 1726-1730; 1735; 1745; 1748; +1777; 1901; 1915; 5450; 8734; 13459; 13460; 13823; 13862; 13863; 14473 +ИМӘНДӘ (2) ■ Имәндә алма үсмәс ○ 1731 ● 1742 +ИМӘНДӘЙ (1) ■ Эшләгән кеше имәндәй, ялкау кеше яфрактай ○ 6546 +ИМӘННӘН (1) ■ Имәннән чикләвек, мулладан кешелек көтмә ○ 16983 +ИМӘННЕҢ (3) ■ Агачның биегенә, имәннең ныгына асылын ○ 1667 ● 1737; 1739 +ИМӘР (3) ■ Авызы йомшак колын биш бияне имәр ○ 2837 ● 3082; 3091 +ИМГӘ (4) ■ Кара елан каны җитмеш төрле имгә ярый ○ 4665 ● 12168; 15219; 15220 +ИМГӘК (12) ■ Эш эшләнгәч - ирмәк, бетми калса - имгәк ○ 6179 ● 6704; 7136; 8674; 11581; +13248; 14867; 14960; 15887; 15989; 16005; 16753 +ИМГӘККӘ (1) ■ Ил телен алмаган имгәккә калыр ○ 4939 +ИМГӘКЛЕ (2) ■ Уен төбе - имгәкле ○ 6684 ● 13477 +ИМГӘКЛЕК (1) ■ Имгә калган - имгәклек ○ 15219 +ИМГӘКНЕҢ (1) ■ Имгәкнең имен эзләми булмый ○ 15221 +ИМГӘКСЕЗ (1) ■ Имгән бозау имгәксез булыр ○ 3260 +ИМГӘН (3 | 1) ■ Имгән бозау имгәксез булыр ○ 3260 ● 3261; 3262; 11324:1 +ИМГӘНСӘҢ (1) ■ Бер имгәнсәң, бер кинәнерсең ○ 6042 +ИМЕЗӘ (2) ■ Сыер үги бозау имезә ○ 3197 ● 15994 +ИМЕЗЕР (1) ■ Сүз бозау имезер, сыртка таяк тигезер ○ 15993 +ИМЕН (2) ■ Алла сакласын, бака чакмасын: бака чакса, имен тапмассың ○ 4550 ● 15221 +ИМЕП (1) ■ Сөтен имеп туйган, күкрәген тешләгән ○ 14306 +ИМЕШ (76 | 3) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 352; 389; 922; +959; 1122; 1126; 1278; 1810; 2038; 2149; 2161; 2222; 2230; 2260; 2384; 2939; 3036; 3040; 3049; +3108; 3333; 3353; 3356; 3358; 3416; 3501; 3716; 3901; 3977; 3985:2; 4054; 4181; 4217; 4281; +4378; 4416; 4425; 4427; 4777; 4782; 4786; 4809; 4821; 5778; 7069; 7348; 7454; 8728; 8913; 10389; +10792; 12367 (2); 12449; 12510; 12574; 13516; 13623; 14032; 14211; 14282; 14610; 15094; 15326; +15334; 16137; 16180; 16408; 16484 (2); 16726; 16729, :1; 16828; 16838; 17021; 17047, :1 +ИМЕШЕН (2) ■ Үз имешен сөйләгән ахмак - бер ахмак, башкалар имешен сөйләгән - йөз ахмак +○ 16245 (2) +"ИМЕШ"НЕҢ (1) ■ "Имеш"нең җимеше юк ○ 15866 +ИМИЛӘР (1) ■ Эт алдында баш имиләр ○ 3549 +ИМИН (1) ■ Теле татлының башы хәтәрдән имин ○ 15587 +ИММӘС (1) ■ Сөлек сау канны иммәс ○ 4677 +ИМЧӘГЕН (1) ■ Бер бәрән - сарыкның имчәген, икенчесе койрыгын имәр ○ 3082 +ИМЧӘК (2) ■ Мөңрәмәгән бозауга имчәк бирмиләр ○ 3265 ● 14019 +ИМЧЕ (1) ■ Авырсаң, имче күбәер ○ 15158 +ИНАНА (2) ■ Ялганга ялкау инана, я булмаса аңкау инана ○ 16160 (2) +ИНАНМА (1) ■ Байга инанма, суга таянма ○ 7206 +ИНАНЫЧ (1) ■ Ялганчының киртәсенә дә инаныч юк ○ 16169 +ИНӘ (3) ■ Инә күзеннән дөя күрү ○ 2943 ● 14234; 14235 +ИНӘГЕ (1) ■ Инәге булса, чиләге булыр ○ 3165 +ИНӘГЕҢ (1) ■ Үз гөнаһың үзеңә, ике инәгең үзеңә ○ 12661 +ИНӘДӘН (1) ■ Инәдән дөя ясау ○ 2944 +ИНӘЙНЕҢ (1) ■ Үги инәйнең үтен ал ○ 14262 +ИНӘЛЕ (2) ■ Кинәле кеше - инәле кеше ○ 12525 ● 14418 +ИНӘНЕҢ (1) ■ Йөрмәгән-тормаган кеше - инәнең карыныннан тумаган кеше ○ 6779 +ИНӘСЕЗ (1) ■ Инәсез торып була, энәсез торып булмый ○ 8679 +ИНДЕ (22) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 ● 1635; 2432; 3171; 4539; +5704; 6622; 6623; 7099; 8362; 8985; 9774; 10029; 10214; 10636; 10650; 11756; 11981; 13072 (2); +14340; 15708 +ИНДЕРЕР (1) ■ Юньле бала ат мендерер, юньсез бала аттан индерер ○ 14072 +ИНЕШ (1) ■ Шешә суы түгел инеш суы да җитмәс ○ 538 +ИНЕШТӘ (1) ■ Инештә су бетмәсә, бездә җыр бетмәс ○ 513 +ИНКУБАТОР (2) ■ Инкубатор чебеше ата-анасын танымас ○ 4273 ● 4274 +ИННЕК-КЕРШӘННӘН (1) ■ Ир хатынын сөймәсә, иннек-кершәннән ни файда ○ 13840 +ИНСАФ (1) ■ Мөселманлык - туклыкта, инсаф китәр юклыкта ○ 16827 +ИНСАФЛЫ (1) ■ Уйнашчы хатын - күзеннән, инсафлы хатын сүзеннән билгеле ○ 13689 +ИНСАФЛЫНЫҢ (1) ■ Инсафлының теле саф ○ 15483 +ИНСАФЫ (2) ■ Нәрсә арзанланган саен алучының инсафы китә, нәрсә кыйммәтләнгән саен +сатучының инсафы китә ○ 7943 (2) +ИНТЕККӘН (2) ■ Аракы эчкән азыкка интеккән, тәмәке тарткан кәгазьгә интеккән ○ 9810 (2) +ИНТЕКМӘС (1) ■ Эш эшләгән интекмәс, эшләмәгән көн итмәс ○ 6180 +ИНЧЕК (1) ■ Ирләр менгән инчек бүз ир менәргә туп булсын; ирдән ирнең нисе ким, әйткән +сүзе берек булсын ○ 13533 +ИНЧЕСЕ (1) ■ Малчының инчесе булыр, патшаның илчесе булыр ○ 5855 +"ИНШАЛЛА"НЫҢ (1) ■ "Ләхәүлә"нең биле сынган, "иншалла"ның таягы сынган ○ 16926 +ИҢ (42 | 1) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 ● 2313; +4158:1; 4491; 4628; 4629; 4900; 5002; 5458; 5573; 6200; 6368; 6465; 6520; 6595; 8165; 8244; +9248; 10141; 11087; 11838; 11853; 12003; 12067; 12218; 13171 (2); 13737; 14261; 14371; 14609; +15217 (2); 15462; 15479 (2); 15487; 15870; 16365; 16366; 16578; 16681; 17022 +ИҢӘ (2) ■ Арыш унике көн баш чыгара, унике көн серкәдә утыра, унике көн эч иңә ○ 1527 ● 2816 +ИҢӘР (3) ■ Көчле күккә менгәндә көчсез җиргә иңәр ○ 10787 ● 14719; 16493 +ИҢЕ (6) ■ Иңе барның буе бар, буе барның сыны бар ○ 581 ● 582 (2); 8048; 10940; 15580 +ИҢЕМДӘ (1) ■ Бал белән май ашадым - авызымда юк, ал белән гөл кидем - иңемдә юк ○ 9156 +ИҢЕН (1) ■ Җитмәснең иңен тотканчы җизнәм җиңен тотсамчы ○ 14654 +ИҢЕННӘН (1) ■ Ире яманның иңеннән билгеле, хатыны яманның җиңеннән билгеле ○ 13851 +ИҢЕҢ (1) ■ Кулың белән тукыганны иңең белән күтәрерсең ○ 8696 +ИҢЕП (1) ■ Аттан иңеп, җәяүгә калу ○ 2750 +ИҢКӘЙ (1) ■ Иңкәйгәнгә иңкәй башың җиргә тигәнче, чалкайганга чалкай башың күккә җиткәнче ○ 11989 +ИҢКӘЙГӘНГӘ (1) ■ Иңкәйгәнгә иңкәй башың җиргә тигәнче, чалкайганга чалкай башың +күккә җиткәнче ○ 11989 +ИҢМИ (3) ■ Төшкә ни иңми, күңелгә ни килми ○ 6677 ● 9319 (2) +ИҢСӘНЕ (1) ■ Белгән һөнәр иңсәне басмый ○ 6339 +ИҢСӘСЕ (1) ■ Маңгае киңнән түңелмә, иңсәсе киңгә үрелмә ○ 10289 +ИП (2) ■ Ип белән сөйләгәннең ирене авыртмый ○ 15867 ● 16040 +ИП-ҖАЙ (1) ■ Ип-җай булса, ит-май була ○ 9218 +ИПИ (20) ■ Арыш чәчсәң, ипи ашарсың ○ 1529 ● 6065; 9202; 9219; 9220; 9256; 9261; 9410 (2); +9460; 9563; 9667; 9770; 10017; 10119; 10225; 12957; 13454; 15900; 16409 +ИПИГӘ (1) ■ Ач эт ипигә дә килә, бәрәңгегә дә килә ○ 3456 +ИПИДӘ (1) ■ Минем күңелем Микидә, Мики күңеле ипидә ○ 9479 +ИПИДӘН (2) ■ Ач әйткән: "Тулы капчык ипидән буш корсак авыррак" ○ 9555 ● 11325 +ИПИЕ (1) ■ Ир булсын, ипие булсын ○ 13473 +ИПИЕНЕҢ (1) ■ Арыш ипиенең көче күп ○ 9113 +ИПИЕННӘН (1) ■ Эшләп ашасаң, арыш ипиеннән дә күмәч тәме килә ○ 6225 +ИПИЕҢ (2) ■ Сука тотып кулың кабармыйча, мичкә ягып ипиең кабармас ○ 1441 ● 13645 +ИПИНЕ (2) ■ Кара ипине җиксенсәң, кара көнгә калырсың ○ 9263 ● 13556 +ИПИСЕЗ (1) ■ Иписез, тозсыз аш - ярты аш ○ 9221 +ИПИ-ТОЗ (2) ■ Ипи-тоз, якты йөз ○ 9461 ● 10118 +ИПКӘ (1) ■ Ипкә тартсаң, кушка килми ○ 11971 +ИПЛӘГӘН (1) ■ Ипләгән дә сипләгән ○ 8366 +ИПЛӘП (1) ■ Искене ипләп ки ○ 8866 +ИПЛЕ (7) ■ Ипле кеше иленнән китми ○ 6347 ● 6381; 11564; 11831; 12964; 14111; 15868 +ИПЛЕГӘ (2) ■ Эш иплегә ипле, ипсезгә юлы бикле ○ 6381 ● 11831 +ИПЛЕЛЕГЕН (1) ■ Иплегә "ипле" дисәң - иплелеген арттырыр, тилегә "тиле" дисәң - тилелеген арттырыр ○ 11831 +ИПСЕЗ (1) ■ Ипсез кыз үзенә ир тапмас ○ 12958 +ИПСЕЗГӘ (1) ■ Эш иплегә ипле, ипсезгә юлы бикле ○ 6381 +ИПТӘШ (7 | 1) ■ Иптәш иптәш өчен утка керер ○ 5428 (2) ● 6916; 6923:2; 8441; 9984; 12838; 16808 +ИПТӘШЕ (1) ■ Бәхете барның иптәше үзенә тиң була ○ 12672 +ИПТӘШЕМ (1) ■ Аракы бер стакан эчкәч әйтә икән: "Иптәшем калды, аны да алып кер!" - дип +○ 9805 +ИПТӘШЕҢ (3) ■ Иптәшең үзеңнән яхшы булсын ○ 5429 ● 13206; 14686 +ИПТӘШЕҢНЕ (1) ■ Юлга чыксаң янып чык, иптәшеңне танып чык ○ 6938 +ИПТӘШКӘ (1) ■ Иптәшкә ярамаган ирдән эт яхшы ○ 13461 +ИПТӘШЛӘРЕНӘ (1) ■ Кешенең кемлеген беләсең килсә, иптәшләренә кара ○ 5459 +ИПТӘШЛЕ (1) ■ Эт иярткән - иптәшле ○ 3590 +ИР (256 | 6) ■ Суы булган җир кадерле, җире булган ир кадерле ○ 459 ● 1279; 2578; 2613; 2646; +4906; 4920; 4921 (2); 4925 (2); 4929; 4938; 4940 (2); 4941; 4947 (2); 4961; 4992 (2), :1 (2), :2 (2), +:3 (2); 4993-4995; 5038; 5048; 5353; 5530; 5571; 5777; 5806; 5938; 6419; 6567; 6734; 6855; 6910; +6920; 7025; 7137; 7693; 7814; 9270; 11124; 11431 (2); 11790; 11806; 12367; 12461 (2); 12886; +12958; 13092 (2); 13162; 13436; 13441; 13443-13453; 13456; 13457; 13459; 13460; 13462-13466; +13467 (2); 13468-13475; 13477; 13485-13487; 13488 (2); 13489-13516; 13517 (2); 13518; 13519; +13525; 13533; 13544; 13552-13555; 13558; 13559; 13560 (2); 13561; 13564-13570; 13572; 1357613579; 13581; 13583-13586; 13602; 13790; 13791; 13798; 13799; 13802-13804; 13807; 13808; +13810-13821; 13822 (2); 13823-13830; 13831 (2); 13832-13837; 13840-13846; 13871; 13881; +13884-13890; 13891 (2); 13893; 13894; 13895 (2); 13896; 13897; 13899; 13900; 13906-13909; +13919; 14024; 14112-14119; 14121; 14122; 14381; 14444; 14528; 14593 (2); 14600; 14601 (2); +14643; 14644; 14651 (3); 14683; 14884; 15097; 15098; 15213; 16962 +ИР-АТ (1) ■ Ир-ат булса, йорт-җирен макта; хатын-кыз булса, аш-суын макта ○ 13809 +ИРӘМИ (1) ■ Үлем койтысын ирәми, яхшысын жәлләми ○ 15420 +ИРӘН (1) ■ Туры әйткән ил алдында ирән булган ○ 16094 +ИРГӘ (26) ■ Ил - иргә, ир - илгә таяна ○ 4929 ● 4994; 4996; 12959; 13068; 13163-13166; 13174; +13209; 13248; 13454; 13508; 13520-13522; 13842; 13847-13849; 13854; 13882; 13888; 13894; 14125 +ИРДӘ (5) ■ Урланган мал бурда тормас, урланган кыз ирдә тормас ○ 13208 ● 13523; 13541; +13557; 13835 +ИРДӘН (18) ■ Бәхетең, ирдән булмаса, илдән булсын ○ 4896 ● 4997; 11087; 13164-13166; 13461; +13520; 13521; 13524; 13533; 13563; 13793; 13797; 13798; 13805; 13853; 13896 +ИРДӘҮКӘ (1) ■ Ирдәүкә булса ха��ының - яу, катынша булса ирең - яу ○ 13850 +ИРЕ (10) ■ Ире ир булсын, идәне җир булсын ○ 13525 ● 13526; 13543; 13792; 13796; 13801; +13851; 13880; 13912 (2) +ИР-ЕГЕТ (3) ■ Ир-егет ата-анасын ташламас ○ 13476 ● 13477; 13478 +ИР-ЕГЕТНЕҢ (5) ■ Ир-егетнең аты - чапкын, пычагы - үткен, хатыны уңган булыр ○ 13479 +● 13480-13483 +ИР-ЕГЕТТӘ (1) ■ Ир-егеттә ирлек бар, батырлыкка җирлек бар ○ 13484 +ИРЕК (8 | 1) ■ Эт печән ашамас, сарыкка ирек бирмәс ○ 3624 ● 3624:1; 3782; 4032; 8348; 10645; +11125; 13535; 14337 +ИРЕККӘ (1) ■ Атаң булса да кол, син иреккә омтыл ○ 5730 +ИРЕКЛЕ (8) ■ Үз җиреңдә теләсә ни эшләсәң дә ирекле ○ 209 ● 2647; 3676; 3885; 4576; 5120; +8461; 13486 +ИРЕКМӘС (1) ■ Ике яхшы ирекмәс, ике яман берекмәс ○ 12128 +ИРЕКСЕЗДӘН (1) ■ Ирексездән - табиб ○ 15352 +ИРЕКСЕЗЛӘП (1) ■ Ирексезләп ачкан күзнең нуры юк ○ 10386 +ИРЕКТӘ (4) ■ Кошларга иректә очу алтын читлектә торудан артыграк ○ 3853 ● 3876; 4102; 4215 +ИРЕМ (6) ■ Ирем - алгандагыдай, көнем бәйрәмдәгедәй ○ 13527 ● 13574; 13800 (2); 13913; 14596 +ИРЕН (7) ■ Кабык ирен, без танау ○ 10640 ● 13544; 13852; 13853; 13901; 13903; 14602 +ИРЕНӘ (4) ■ Ялкау уйларга да иренә ○ 6576 ● 13892; 13904; 14613 +ИРЕНГӘН (6 | 1) ■ Иренгән ике атлар ○ 6469 ● 6470; 6471, :1; 6472; 6547; 6548 +ИРЕНГӘННЕҢ (3) ■ Иренгәннең ирене икмәккә тимәс ○ 6473 ● 6474; 6515 +ИРЕНЕ (6) ■ Иренгәннең ирене икмәккә тимәс ○ 6473 ● 6483; 12801; 12802; 13685; 15867 +ИРЕНЕ-БОРЫНЫ (1) ■ "Ир" дип әйтмә, ирене-борыны ертылсын ○ 13475 +ИРЕНЕН (1 | 1) ■ Эшләмәгән иренен тешләгән ○ 6217 ● 6471:1 +ИРЕНЕННӘН (1) ■ Ирененнән сөте кипмәгән ○ 10639 +ИРЕНЕҢ (1) ■ Иркә хатын иренең сакалына тотыныр ○ 13857 +ИРЕНЕҢӘ (1) ■ Илеңдә булса, иренеңә тия ○ 4979 +ИРЕНЕР (1) ■ Иренчәкне эшкә күндерсәң, туктарга иренер ○ 6482 +ИРЕНЛЕ (1) ■ Ат иренле булыр, ир борынлы булыр ○ 13447 +ИРЕНМӘ (2) ■ Авызыңа кергәнне чәйнәргә иренмә ○ 9520 ● 10202 +ИРЕНМӘГӘН (1) ■ Иренмәгән - иртәгесе эшен бүген бетергән ○ 6475 +ИРЕНМИ (1) ■ Эт түнгәккә чылатырга иренми ○ 3647 +ИРЕННӘН (1) ■ Чиста хатын иреннән күренә ○ 13898 +ИРЕНЧӘК (15 | 1) ■ Иренчәк игенчедән илгәзәк мәзәкче узган ○ 1412 ● 6442; 6471:2; 64766481; 6562; 11832; 12894; 12914; 13854; 15166; 16164 +ИРЕНЧӘКНЕ (1) ■ Иренчәкне эшкә күндерсәң, туктарга иренер ○ 6482 +ИРЕНЧӘКНЕҢ (2) ■ Иренчәкнең ирене коры ○ 6483 ● 6484 +ИРЕҢ (9 | 1) ■ Аең-көнең уртак булса да, ирең уртак булмасын ○ 13438 ● 13571; 13573; 13580; +13850; 13855; 13856; 14136, :1; 15320 +ИРЕҢӘ (1) ■ Каткан ипине иреңә күрсәтмә ○ 13556 +ИРЕШЕР (2) ■ Омтылган ирешер, омтылмаган черәшер ○ 11258 ● 13569 +ИРКӘ (12) ■ Иренчәк иркә булыр ○ 6477 ● 7290 (2); 11833; 13264; 13528; 13857; 14024; 14025; +14027; 14419; 15630 +ИРКӘГӘ (1) ■ Иркәгә ай эссе, көн суык ○ 11834 +ИРКӘГЕ (1) ■ Арысланның иркәге дә арыслан, тешесе дә арыслан ○ 2057 +ИРКӘЛӘГӘННЕ (1) ■ Карт мәче иркәләгәнне яратмый ○ 3342 +ИРКӘЛӘСӘҢ (2) ■ Этне иркәләсәң, авыз ялар ○ 3701 ● 11667 +ИРКӘЛӘҮ (1) ■ Баланы иркәләү аны типкәләүдән яман ○ 13977 +ИРКӘЛӘҮЧЕ (1) ■ Ир булыр, иркәләүче булмас ○ 13472 +ИРКӘЛЕ (1) ■ Аталы бала - аркалы, инәле бала - иркәле ○ 14418 +ИРКӘЛЕК (2) ■ Иркәлек бозар, катылык төзәр ○ 11835 ● 11836 +ИРКӘНЕҢ (1) ■ Иркәнең күзе кипмәс, юрганың тире кипмәс ○ 11837 +ИРКӘСЕ (1) ■ Кыз иркәсе тиле булыр ○ 12987 +ИРКЕ (8) ■ Тимерче тимерне бөксә дә ирке, сукса да ирке ○ 311 (2) ● 4697; 5760; 9006; 13870; +16786; 16857 +ИРКЕН (4) ■ Иле иркеннең көне иркен ○ 4969 ● 5018; 11230; 12829 +ИРКЕНӘ (1) ■ Кызны үз иркенә куйсаң, думбрачыга барыр, ди ○ 13020 +ИРКЕНДӘ (1) ■ Йөгәнсез ат үз иркендә ○ 2648 +ИРКЕНЛӘП (3) ■ Монда бүреләр өчен дау бара, анда төлке иркенләп кетәк аудара ○ 2291 +● 6764; 14115 +ИРКЕНЛЕК (1) ■ Ир табыла, иркенлек табылмый ○ 13504 +ИРКЕННЕҢ (1) ■ Иле иркеннең көне иркен ○ 4969 +ИРКЕҢ (1) ■ Үз түреңдә үз иркең ○ 8346 +ИРЛӘР (17) ■ Эт ирләр янында, мәче хатыннар янында ○ 3588 ● 13458; 13531-13534; 1386113869; 13910; 13934 +ИРЛӘРГӘ (4) ■ Ирләргә ирек бирсәң, атланып чабарлар ○ 13535 ● 13562 (2); 13582 +ИРЛӘРДӘ (1) ■ Дәрт, ирләрдә бер өлеш булса, хатыннарда җиде өлеш була, ди ○ 12693 +ИРЛӘРНЕ (1) ■ Һаваны - йолдыз, ирләрне - сакал, хатын-кызны чәч нурлый ○ 10320 +ИРЛӘРНЕҢ (2) ■ Ирләрнең нужа камытын салдырырга ярамый ○ 13536 ● 13870 +ИРЛЕ (6) ■ Ирле гомер - иркә гомер ○ 13528 ● 13529; 13858-13860; 13911 +ИРЛЕК (3) ■ Һөнәр алды - ирлек, бәхет алды - берлек ○ 6409 ● 13484; 13530 +ИРЛЕКСЕЗ (1) ■ Ир үзеннән күрер, ирлексез юлдашыннан күрер ○ 13518 +ИРМӘК (5) ■ Күмәк эш - ирмәк эш ○ 6103 ● 6179; 6645; 6704; 16005 +ИРМЕН (2) ■ Ирмен дигән егетнең эчендә иярле ат ятыр ○ 13537 ● 13538 +ИРНЕ (16 | 1) ■ Алаша да әйтә ди: "Алтмыш ирне тартыр идем, алты хатынны тартмас идем", дип ○ 2771 ● 5022; 5094; 5793; 6757; 6915; 10283; 12681; 13086; 13437; 13539; 13540; 13558:1; +13871; 13902; 14879 (2) +ИРНЕКЕ (1) ■ Ирнеке ирдә югалмый ○ 13541 +ИРНЕҢ (33) ■ Яхшы ат ирнең данын тарата ○ 2715 ● 4990 (2); 5526; 6260; 7614; 8759; 11055; +12684 (2); 13145; 13439; 13440; 13442; 13455; 13533; 13542-13549; 13741; 13872-13875; +13883; 14344; 14346; 14382 +ИРСӘК (1) ■ Ирсәк иргә китмәс, ашыккан өенә җитмәс ○ 12959 +ИРСӘКНЕҢ (1) ■ Ирсәкнең җиде чикмәне булыр, алтысы кешедә булыр ○ 13646 +ИРСЕЗ (11) ■ Икегә ышанган - ирсез, икедән калган - берсез ○ 12703 ● 12945; 13041; 13550; +13551; 13688; 13758; 13858; 13876-13878 +ИРТӘ (33 | 1) ■ Иртә барсаң ит пешәр, соңга калсаң бит пешәр ○ 824 ● 825-835; 3943; 3944; +4057:3; 4058; 4169; 4368; 5190; 5960; 6604; 6759; 10071; 12888; 13167 (2); 13168 (2); 13169; +14899; 15484; 16919; 16920; 16971 +ИРТӘГӘ (30) ■ Бүгенге хисап иртәгә ярамый ○ 792 ● 836; 1034; 1036; 1392; 1925; 3068; 3252; +3289; 5344; 5784; 6061; 6194; 6292; 6478; 7245; 8693; 9232; 9502; 9643; 11987; 12475; 14480; +14859; 14868; 14869; 15438; 15440; 16888; 16899 +ИРТӘГӘГӘ (2) ■ Иртәгәгә ышанып, бүгенге көнеңне кулдан ычкындырма ○ 840 ● 2243 +ИРТӘГӘГЕ (4) ■ Иртәгәге койрыктан бүгенге үпкә артык ○ 837 ● 838; 839; 6062 +ИРТӘГӘНЕ (1) ■ Иртәгәне алдан киртәлә ○ 841 +ИРТӘГӘСЕН (1) ■ Иртәгәсен исәпләмәгән - тәүбәсез үлгән ○ 842 +ИРТӘГЕ (2) ■ Иртәге өчен ишәк кайгырыр ○ 2950 ● 3580 +ИРТӘГЕНЕКЕННӘН (1) ■ Бер бүгенгенеке ике иртәгенекеннән яхшы ○ 765 +ИРТӘГЕСЕ (2) ■ Бүгеннең иртәгесе бар ○ 793 ● 6475 +ИРТӘГЕСЕН (1) ■ Бүген монда, иртәгә анда, иртәгесен күрербез таңда ○ 1036 +ИРТӘДӘН (1) ■ Яхшы көн иртәдән үк күренә ○ 997 +ИРТӘ-КИЧЕ (1) ■ Игелекле эшнең иртә-киче юк ○ 6059 +ИРТӘ-КИЧЕН (1) ■ Март әйтә, имеш: "Көндез-көндез көләрмен, иртә-кичен бөгәрмен" ○ 922 +ИРТӘН (4) ■ Тукран кич тәүбә итәр, иртән онытыр ○ 4148 ● 6063; 14026; 14870 +ИРТӘНГӘ (1) ■ Бүгенге эшен иртәнгә калдырган кешенең эше һич бетмәс ○ 6052 +ИРТӘНГЕ (5) ■ Иртәнге чыпчык тешен казыр, соңгы чыпчык күзен казыр ○ 4170 ● 4998; 7908; +9644; 11573 +ИРТӘНГЕСЕ (2) ■ Кичке эш кичегер, иртәнгесе ашыгыр ○ 6085 ● 9659 +ИРТӘНЧӘК (1) ■ Ир белән хатын иртәнчәк кыешалар, кичтән сөешәләр ○ 13817 +ИРТӘҢГЕ (1) ■ Иртәңге яңгыр төшкә хәтле ○ 1090 +ИРТӘРӘК (1) ■ Илдән-көннән иртәрәк ○ 5141 +ИРТӘСЕ-КИЧЕ (1) ■ Игелекле эшнең иртәсе-киче юк ○ 12117 +ИРТӘСЕННӘН (1) ■ Көннең киче иртәсеннән билгеле ○ 910 +ИР-ХАТЫН (1) ■ Ир-хатын талашыр, талашыр да ярашыр ○ 13838 +ИР-ХАТЫННЫҢ (1) ■ Ир-хатынның арасына сүз салма, башыңа авыру алма ○ 13839 +ИС (5) ■ Сарымсак ашамаганның авызыннан ис килмәс ○ 1612 ● 5572; 8538; 16599 (2) +ИСӘ (5) ■ Җил кайсы яктан исә, ул да шул яктан кисә ○ 1241 ● 1888; 9782; 13179; 16327 +ИСӘБЕ (2) ■ Кисәге булса, исәбе булыр ○ 588 ● 16434 +ИСӘБЕНӘ (2) ■ Ул комның исәбенә чыга ○ 247 ● 7910 +ИСӘБЕН-ХИСАБЫН (1) ■ Кәбабен-шәрабен - өф-өф, исәбен-хисабын - ах-вах ○ 7918 +ИСӘН (8) ■ Иске кибәнем исән булсын ○ 1493 ● 3124; 4409; 6762; 8367; 15223; 15436; 15441 +ИСӘН-ӘМАН (1) ■ Туганың яман булса да, исән-әман булсын ○ 14520 +ИСӘНДӘ (1) ■ Баш исәндә мал татлы, баш авырса җан татлы ○ 15201 +ИСӘНЛӘШКӘНЕ (1) ■ Этнең ырылдашканы - исәнләшкәне ○ 3731 +ИСӘНЛЕГЕН (1) ■ Бурыччы бурычлының исәнлеген тели ○ 8148 +ИСӘНМЕ (2) ■ Куян тиреләре базарда: "Исәнме, менә тагын күрештек", - дип әйтерләр, ди +○ 2257 ● 9763 +ИСӘП (13) ■ Өйдәге исәп кырга ярамый ○ 1475 ● 6870; 7688; 7909; 7935; 8038; 8043-8045; +11577; 14872; 14942; 15222 +ИСӘПКӘ (3) ■ Өсәккә кермәсә, исәпкә кермәс ○ 1476 ● 7912; 8046 +ИСӘПЛӘ (1) ■ Уйна да көл, исәплә дә бел ○ 6694 +ИСӘПЛӘМӘГӘН (2) ■ Иртәгәсен исәпләмәгән - тәүбәсез үлгән ○ 842 ● 3833 +ИСӘПЛӘМИ (1 | 1) ■ Исәпләми сөйләсәң, авырмый үләрсең ○ 15777:1 ● 16109 +ИСӘПЛӘСӘҢ (1) ■ Яшьлек - юләрлек, исәпләсәң, үләрлек ○ 15123 +ИСӘПЛӘШКӘН (1) ■ Исәпләшкән дуслар орышышмас ○ 5436 +ИСӘПЛӘШМИ (1) ■ Мәхәббәт дәрәҗә белән дә, тәрәзә белән дә исәпләшми ○ 12728 +ИСӘПЛЕ (3) ■ Исәпле дус аерылмас ○ 5435 ● 7428; 13650 +ИСӘПЛЕНЕҢ (1) ■ Исәпленең малы төгәл ○ 7913 +ИСӘПНЕ (2) ■ Өеңдәге исәпне базардагы хак бозар ○ 8008 ● 14872 +ИСӘПСЕЗ (2) ■ Михнәтсез тапкан мал исәпсез китәр ○ 7412 ● 7964 +ИСӘП-ХИСАПСЫЗ (1) ■ Исәп-хисапсыз колхоз - йозаксыз амбар ○ 7911 +ИСӘР (12) ■ Ил эчендә исәр үлмәс ○ 4946 ● 11569; 11576-11580; 11607; 11698; 11749; 14027; 15223 +ИСӘРГӘ (2) ■ Исәргә иш юк, ялкауга эш юк ○ 6485 ● 11581 +ИСӘРЛӘР (1) ■ Чибәрләр дә күп, исәрләр дә күп ○ 10706 +ИСӘРНЕ (1) ■ Юләр белән исәрне чәчеп үстермиләр ○ 11709 +ИСӘРНЕҢ (1) ■ Исәрнең акча түләгәч исенә төшәр ○ 11582 +ИСЕ (16) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы йогар ○ 285 +● 576; 784; 1289; 1351; 1402; 3400; 5130; 7763; 8458; 9388; 9544; 9650; 9679; 9838 (2) +ИСЕМ (9) ■ Байгыш та үз баласына лачын дип исем кушкан ○ 3904 ● 6067; 8611 (2); 11063; +11126; 11318; 13636; 14059 +ИСЕМДӘ (1) ■ Иртәгә үләсем исемдә иде, мондый хәлне күрермен дип уйламаган идем ○ 15440 +ИСЕМ-ДӘРТЕМ (1) ■ Исем-дәртем - Искәндәр ○ 12803 +ИСЕМЕ (8) ■ Нәрсәнең исеме җисеменә муафыйк булсын ○ 605 ● 633; 3051; 3493; 6294; +12889 (2); 16167 +ИСЕМЕМ (3) ■ Эт, өрмәсә, исемем югалыр дип курка ○ 3670 ● 11367; 14987 +ИСЕМЕҢНЕ (1) ■ Исемеңне ташка язма, ил йөрәгенә яз ○ 11127 +ИСЕМНЕ (1) ■ Исем кешене бизәми, кеше исемне бизи ○ 11126 +ИСЕМСЕЗ (1) ■ Исемсез, җисемсез нәрсә булмас ○ 571 +ИСЕН (4) ■ Сарымсак��ы серкәгә салып тотсаң да, сигез ел исен саклый ○ 1615 ● 4043; 4196; +ИСЕНӘ (4) ■ Исенә төшкәч, Идел кичәр ○ 514 ● 6844; 11582; 13102 +ИСЕНДӘ (1) ■ Куян тауга үпкәләгән, тауның исендә дә юк ○ 2256 +ИСЕННӘН (4) ■ Җофарны яшерсәң дә исеннән беленер ○ 2343 ● 9544; 12380; 16726 +ИСЕҢ (6) ■ Искегә тисәң, исең китәр ○ 575 ● 3391; 4999; 8003; 8958; 9227 +ИСЕҢДӘ (1) ■ Яхшылыкны онытма, яманлыкны исеңдә тотма ○ 12372 +ИСЕП (1) ■ Мал - исеп китә торган җил, түрәлек - күчә торган күләгә ○ 5854 +ИСЕРГӘН (3) ■ Бурычка эчкән - ике исергән ○ 9825 ● 9855; 9864 +ИСЕРГӘННЕ (1) ■ Исергәнне төртәсе юк - үзе авар ○ 9828 +ИСЕРЕК (6) ■ Исерек акчасын эчми, акылын эчә ○ 9829 ● 9830; 9831; 9843; 9866; 11575 +ИСЕРЕККӘ (5) ■ Исереккә диңгез тубыктан ○ 9832 ● 9833; 9834; 9842; 16943 +ИСЕРЕКЛӘР (1) ■ Исерекләр арасында аек - үлекләр арасында терек кебектер ○ 9835 +ИСЕРЕКНЕҢ (3) ■ Аекның күңелендә, исерекнең телендә ○ 9798 ● 9836; 9837 +ИСЕРЕКТӘ (1) ■ Исеректә акыл исе булмас, аракы исе генә булыр ○ 9838 +ИСЕРЕРСЕҢ (1) ■ Искегә тисәң исерерсең ○ 574 +ИСЕРТӘ (1) ■ Сүз шәраб кебек: исертә дә, айныта да ○ 16021 +ИСЕРТКЕЧ (1) ■ Исерткеч яман түгел, исерү яман ○ 9839 +ИСЕРҮ (1) ■ Исерткеч яман түгел, исерү яман ○ 9839 +ИСКӘ (4) ■ Искә алмаган түмгәк чана аудара ○ 120 ● 777; 14474; 15407 +ИСКӘМИ (1) ■ Ат дорба төбен искәми туймас ○ 2494 +ИСКӘН (1) ■ Җил искән якка аву ○ 1239 +ИСКӘНДӘР (1) ■ Исем-дәртем - Искәндәр ○ 12803 +ИСКӘРМӘГӘН (1) ■ Ис китмәгән яу яман, искәрмәгән дау яман ○ 5572 +ИСКӘРМӘС (1) ■ Искәрмәс эт каты тешли ○ 3482 +ИСКЕ (68 | 2) ■ Иске тимерне сакласаң, алтын булыр ○ 284 ● 443; 476; 572; 573; 1493; 1845; +1850; 1971; 5249; 5306; 5310; 5424; 5430-5433; 5434 (2); 5510; 5867; 5994; 7076; 7351-7353; +7833; 7834; 7962; 8003; 8250; 8273; 8367; 8407; 8408, :1, :2; 8646 (2); 8680; 8862-8865; 8867; +8878; 8898; 8958-8960; 9019; 9020; 9043; 9073; 9078; 9222; 9299; 9902; 9903; 10604; 11579; +12649; 12804; 13431; 13647; 14206; 14725; 14871; 16275; 16453 +ИСКЕГӘ (6) ■ Җәүһәрне искегә төрмиләр ○ 328 ● 574-577; 12130 +ИСКЕДЕР (1) ■ Яңадыр да буяудыр, искедер дә сипледер ○ 627 +ИСКЕНЕ (5) ■ Яңа булды дип, искене ташлама ○ 625 ● 628; 8866; 8867; 8879 +ИСКЕҢ (3) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман күргән +кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 ● 8852; 8868 +ИСКЕРГӘН (1) ■ Скрипка искергән саен яхшырыр ○ 16400 +ИСКЕСЕ (4) ■ Искесе юкның яңасы да булмас ○ 578 ● 5507; 8851; 14383 +ИСКЕСЕЗ (2) ■ Искесез яңа булмас, ямансыз яхшы булмас ○ 579 ● 12131 +ИСКЕСЕН (2) ■ Яңа дуслар тап, искесен ташлама ○ 5505 ● 8305 +ИСЛӘНӘ (1) ■ Торган су исләнә ○ 472 +ИСЛӘНГӘН (1) ■ Исләнгән итне чебен табар ○ 9223 +ИСЛЕ (5) ■ Имән күмере исле булыр ○ 1729 ● 4775; 11574; 11606; 15862 +ИСЛЕМАЙ (1) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы +йогар ○ 285 +ИСМИ (2) ■ Җил исми яфрак селкенми ○ 1179 ● 7092 +ИСНӘГӘН (1) ■ Эт иснәгән судан арыслан эчмәс ○ 2063 +ИСНӘМИ (1) ■ Эт этне туктатып иснәми китмәс ○ 3656 +ИСНӘР (1) ■ Ялкау төшкә кадәр йоклар, кичкә хәтле иснәр ○ 6575 +ИСНӘРГӘ (1) ■ Ишәккә иснәргә мәтрүшкә биргәннәр - капкан да чәйнәгән ○ 2975 +ИСНӘШЕП (1) ■ Әдәм сөйләшеп, хайван иснәшеп таныша ○ 16204 +ИСНӘШЕР (1) ■ Эт талашыр-талашыр, иснәшер дә ярашыр ○ 3633 +ИСРАФЧАН (1) ■ Исрафчан бай ярлы булыр ○ 7354 +ИСРАФЧЫ (2) ■ Исрафчы хатын елга утыз пот май чыгарып түгәр ○ 13648 ● 13649 +ИСРАФЧЫНЫКЫ (1) ■ Саранның чыгымы исрафчыныкы белән бер ○ 11924 +ИССӘ (7) ■ Җаек баштан җил иссә, яз булса да кыш булыр ○ 490 ● 1113; 1180; 1182; 1184; 1240; +ИСТӘ (1) ■ Туклыкта ачлыкны истә тот ○ 9719 +ИСТӘН (1) ■ Куян төстән чыга, әйткән сүз истән чыга ○ 15912 +ИТ (102 | 4) ■ Тулган ай - тураган ит ○ 67 ● 600 (2); 695 (2), :1 (2), :2 (2); 824; 903; 2154; 2412; +3308; 3328; 3640; 3642; 3955; 4027; 4444; 4536; 4968; 5011; 6235; 6698; 7098; 7583; 7855; +7896 (2); 7914; 9046; 9169; 9175; 9224-9247; 9265; 9285; 9286; 9337; 9425; 9606; 10105 (2); +10404; 10564; 10677; 10919; 10922; 11489; 11543 (2); 11547; 11592; 11824; 12121; 12123; +12132; 12278 (2); 12353; 12354; 12361; 12378 (2); 12460 (2); 12546; 12659; 12890; 13214; 13254; +13650; 14320; 14405; 14429 (2); 14485; 14486; 14515; 16595 (2); 16690; 16855 +ИТӘ (49 | 2) ■ Күкнең кошын җирнең җиме һәлак итә ○ 61 ● 964; 1414; 1899, :2; 1925; 3145; +3524; 3654:3; 3706; 3931; 4186; 4722; 4788; 5314; 5329; 6232; 7607; 7674; 7761 (2); 7916; +8787 (2); 9391; 9991; 10343; 11532; 11705; 12020; 12124; 12495; 12681 (2); 12682; 13203; +13543; 13968 (2); 15168 (2); 15302; 15322; 15368 (2); 16497; 16663; 16883; 16953; 16997; 17009 +ИТӘГЕ (6) ■ Итәге бар, җиңе юк, сөяп куяр җире юк ○ 8961 ● 8976; 8982; 8993; 8994; 11642 +ИТӘГЕ-ҖИҢЕ (2) ■ Итәге-җиңе тулган ○ 8962 ● 12180 +ИТӘГЕН (3 | 1) ■ Тик торганчы тун итәген уа тор ○ 6134 ● 6471:2; 6554; 12214 +ИТӘГЕНӘ (3) ■ Ярлы кешенең итәгенә салсаң бодае чәчелә ○ 7467 ● 8464; 14856 +ИТӘГЕҢНЕ (3) ■ Искең барда итәгеңне яп ○ 8868 ● 8899; 12223 +ИТӘК (14) ■ Айны итәк белән каплап булмый ○ 21 ● 4490; 4926; 8047; 8519; 8559; 8900; 8901; +8963-8965; 8994; 13827; 13934 +ИТӘК-ҖИҢЕ (2) ■ Ага булыр егетнең итәк-җиңе мул булыр ○ 12816 ● 12918 +ИТӘК-ҖИҢЕҢ (1) ■ Балыкның байлыгы - итәк-җиңең кипкәнче ○ 4467 +ИТӘК-ҖИҢНЕ (1) ■ Итәк-җиңне җыештырып йөрү ○ 8966 +ИТӘККӘ (4) ■ Яман эт итәккә ябыша ○ 3752 ● 8967; 12233; 13988 +ИТӘКНЕ (2) ■ Эт этлеген итәр - итәкне ертып китәр ○ 3654 ● 14025 +ИТӘКТӘ ( | 1) ■ Итәктә чакта сөендерә, итәктән төшкәч көендерә ○ 13945:1 +ИТӘКТӘН (4 | 1) ■ Дошман якадан тотса, эт итәктән тота ○ 3478 ● 5668; 8967; 13945:1; 13988 +ИТӘЛӘР (1) ■ Угрыны урлаган өчен түгел, тотылган өчен хөкем итәләр ○ 12567 +ИТӘЛСӘ (1) ■ Башчы башлык итәлсә, ун көнлек эш бер көндә эшләнер ○ 6040 +ИТӘМ (1) ■ Ахмак кеше ярдәм итәм дип ярдан этәр ○ 11506 +ИТӘР (45 | 5) ■ Күктән ни яуса да, җир кабул итәр ○ 63 ● 323; 2038; 2893; 3364; 3535; 3570; 3654, +:1; 3924; 4148; 4149; 4854, :1 (2); 5039; 5361; 5483; 5966; 6529; 6583; 6676; 7214; 7335; 7770; +8829; 9636; 9815; 10392; 10884; 11328; 11668; 13224; 13506; 13698 (2), :1 (2); 13902; 13903; +14131 (2); 14213 (2); 14602; 15176; 15527 (2); 16788; 17073 +ИТӘРГӘ (9) ■ Ялкауга ял итәргә дә авыр ○ 6592 ● 7389; 8024 (2); 12262 (2); 12264; 12357; 13206 +ИТӘРМЕН (1) ■ Олтырагың булып хезмәт итәрмен ○ 9084 +ИТӘРСЕҢ (5) ■ Бүрегә мәрхәмәт итсәң, сарыкка золым итәрсең ○ 2174 ● 2273; 12191; 15488 (2) +ИТӘСЕ (1) ■ Тирес кондызының да чәчәккә менеп балдан авыз итәсе килә ○ 4808 +ИТӘСЕҢ (1) ■ Бер югыңны бар итим дигәнче, бер барыңны юк итәсең ○ 7584 +ИТЕ (25) ■ Дуңгызның ите харам булса да, акчасы хәләл ○ 2897 ● 2987; 3053; 3142 (2); 3886; +4011; 4777; 6065; 7276; 7375; 8892; 9507 (2); 10829; 10855; 11277; 11349; 11940; 13919 (2); +14033 (2); 14414; 15180 +ИТЕГЕ (9) ■ Ят авылның яңа итеге үз авылыңның иске чабатасына да тормый ○ 5249 ● 6554; +9028; 9044; 9045; 9049; 12214; 12891; 13465 +ИТЕГЕН (5) ■ Юньсез итеген майлар, итеге итәген майлар ○ 6554 ● 9051; 9052; 11682; 12214 +ИТЕГЕҢ (2) ■ Аягыңдагы итегең тар булса, дөньяның киңлегендә ни файда ○ 9029 ● 13750 +ИТЕГЕҢНЕ (2) ■ ��у күрмичә, итегеңне салма ○ 428 ● 9055 +ИТЕК (14) ■ Идел күрми итек чишмиләр ○ 384 ● 388; 2882; 6855; 7530; 7915; 8762; 9030; 90469048; 9063; 9247; 13069 +ИТЕКТӘ (1) ■ Кулак белән мулла икесе дә бер итектә ○ 17001 +ИТЕКЧЕ (1) ■ Юньсез итекче безне гаепләр ○ 9070 +ИТЕКЧЕНЕҢ (1) ■ Итекченең итеге сүтек, тимерченең балтасы китек ○ 9049 +ИТЕЛГӘН (1) ■ Вәгъдә ителгән хәлвәдән кулга кергән серкә яхшы ○ 12478 +ИТЕЛЕРСЕҢ (1) ■ Кешене хөкем итсәң, үзең хөкем ителерсең ○ 5824 +ИТЕЛМИ (1) ■ Бер кул белән чәбекәй ителми ○ 10913 +ИТЕМНЕ (1) ■ Аяк итемне ашап кына йөрдем ○ 10993 +ИТЕН (6) ■ Эт итен эт ашамый ○ 3589 ● 4777; 9145 (2); 9777; 10491 +ИТЕНӘ (2) ■ Йөрәк итенә ябышып үсү ○ 11368 ● 12084 +ИТЕНЕШМЕ (1) ■ Итенешме итенә, төкермиләр битенә ○ 12084 +ИТЕНМЕШЕҢ (1) ■ Итенмешең илдән аерым ○ 5143 +ИТЕП (26) ■ Бәрәңгене буяу белән алма итеп булмый ○ 1601 ● 1696; 1987; 2091; 2981; 4766; +4840; 5493; 7003; 8084; 8294; 8425; 8893; 8953; 9122; 9789 (2); 10315; 10487; 13171 (2); +13855 (2); 15148; 15888; 16144 +ИТИМ (4) ■ Алла һәлак итим дигән кырмыскасына канат үстерер ○ 4755 ● 7584; 9501 (2) +ИТКӘ (5) ■ Сөт бирмәгән сыерны иткә суялар ○ 3227 ● 3353; 6372; 9229; 9230 +ИТКӘН (28 | 1) ■ Туфракны җир иткән - изгелек күргән, җирне туфрак иткән - ачтан үлгән +○ 1455 (2) ● 4229:1; 6096; 6486; 7566 (2); 7929; 8957 (2); 11114; 11144; 11253; 11323; 11433; +11808; 11888; 11964; 12122; 12261; 12560; 12943; 13282; 13871 (2); 14454 (2); 14972; 16144 +ИТКӘНГӘ (2) ■ Кәсеп иткәнгә насыйп иткән ○ 6096 ● 14346 +ИТКӘНДӘ (2) ■ Нәрсәнең нәрсәлеге эш иткәндә беленер ○ 607 ● 4186 +ИТКӘНЕ (1) ■ Кәҗә тәкәсен беркем дә көтү башы иткәне юк - үзе алдан ○ 3134 +ИТКӘНЕМ (1) ■ Иткәнем - коллык, күргәнем - хурлык ○ 5992 +ИТКӘННӘР (1) ■ Карганы патша иткәннәр дә, "кар-р" дип кычкыра белмәгән барлык +кошларның да күзен чукыган, ди ○ 3992 +ИТКӘННЕҢ (2) ■ Гаеп иткәннең өенә барыш ○ 12488 ● 12577 +ИТКӘЧ (1) ■ Бохар ханына: "Халык бик ачка үлә", - дип хәбәр иткәч, "Нигә пылау ашамыйлар?" - дип сораган, имеш ○ 5778 +ИТ-МАЙ (1) ■ Ип-җай булса, ит-май була ○ 9218 +ИТМӘ (24) ■ Тузандайны тубалдай итмә ○ 186 ● 5354; 5469; 7793; 8166; 8789; 9384; 9606; 11485 (2); +11547; 12124; 12357; 12381 (2); 12621; 12781; 13122 (2); 13379; 14428 (2); 16052; 16855 +ИТМӘГӘН (4) ■ Азга канәгать итмәгән күбен күрмәс ○ 11779 ● 13939; 15085; 16035 +ИТМӘС (14 | 1) ■ Үшән атка камчы кяр итмәс ○ 2732 ● 4034; 6180; 7574; 7929; 8786; 9815; +10299; 10311; 11131; 11574; 12352; 13432; 13452:1; 14700 +ИТМӘСӘ (4) ■ Эт, тешләргә итмәсә, тешен күрсәтми ○ 3638 ● 3653; 12849; 14700 +ИТМӘСЕН (1) ■ Алла бер кулны икенче кулга мохтаҗ итмәсен ○ 10879 +ИТМИ (5) ■ Сау үгезгә черек салам зыян итми ○ 3294 ● 3652; 5752; 6398; 15303 +ИТМИЛӘР (3) ■ Балыкка әппәр итмиләр ○ 4464 ● 11707; 12873 +ИТМИСЕҢ (1) ■ Гөнаһ кылмый тәүбә итмисең ○ 12494 +ИТНЕ (5) ■ Ат суйган көнне ашка итне күп салалар ○ 2510 ● 3375; 9223; 9231 (2) +ИТНЕҢ (5) ■ Итче итнең муенын үзе ашый ○ 2360 ● 9106; 9109; 9248; 9249 +ИТСӘ (4) ■ Хуҗасы кемне кабул итсә, эт шуңа койрык болгар ○ 3538 ● 8056; 10884; 12916 +ИТСӘҢ (17) ■ Челләдә черем итсәң, кыш рәхәт йокларсың ○ 971 ● 2174; 3707; 4622; 5824; 5842; +6145; 6763; 7619; 7915; 11877; 11889; 12098; 12123; 12142; 12355; 12356 +ИТСЕН (3) ■ Бай-бай итсен, байлар итсен, көтү көтсен, йон тетсен ○ 7517 (2) ● 8789 +ИТТӘН (6) ■ Арык иттән симез котлет пешереп булмый ○ 9110 ● 9250; 9304; 10962; 15869; 16009 +ИТТЕ (1 | 1) ■ Эт этлеген итте, тун чабуын ертты ○ 3654:2 ● 8056 +ИТТ��М (3) ■ Тегеләй иттем, болай иттем - җитәсемә барып җиттем ○ 6899 (2) ● 7857 +ИТТЕҢ (2) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, әйтер +сүзгә мат иттең ○ 7486 (2) +ИТҮ (14) ■ Җиденче кат күктә хис итү ○ 106 ● 236; 245; 1399; 6434; 7648 (2); 8751; 9343; 11397; +11407; 14709 (2); 14710 +ИТҮДӘ (3) ■ Күп бәрәкәт - күп хәрәкәт итүдә ○ 6795 ● 8000 (2) +ИТЧЕ (4) ■ Итче ак сарыкны да суя, кара сарыкны да суя ○ 2359 ● 2360; 2409; 3483 +ИТЧЕГӘ (1) ■ Ит сөяген итчегә кире илтмиләр ○ 9237 +ИТЧЕДӘ (1) ■ Кәҗәдә җан кайгысы, итчедә май кайгысы ○ 2373 +ИХ (1) ■ Их, татар мунчасы, пары кызу булсачы ○ 8647 +ИХАТАСЫЗ (1) ■ Йорт ихатасыз булмый ○ 8605 +ИХТЫЯРСЫЗ (1) ■ Телгә ихтыярсыз - илдә игътибарсыз ○ 15567 +ИХТЫЯРЫ (1) ■ Агач үз ихтыяры белән урманын ташламый ○ 1658 +ИЧ (1) ■ Шуны тот дисәләр, йот димәделәр ич ○ 9790 +ИШ (19) ■ Аю баласын алга алсаң да иш булмас ○ 2072 ● 2133; 5009; 5291; 5411; 5437-5445; +5516; 6485; 7114; 13159; 14487 +иш → дус-иш +ИШАН (4) ■ Бәладән ишан да кача ○ 16975 ● 16984; 16985; 17075 +ИШАНГА (1) ■ Ишанга кул биргән, шайтанга юл биргән ○ 16986 +ИШАНДА (1) ■ Алтын - имамда, хатын - ишанда ○ 16961 +ИШАННЫ (1) ■ Салават, тәкбир әйтеп ишанны да алдап була ○ 16931 +ИШАННЫҢ (1) ■ Мулла белән ишанның корсаклары җидешәр тиредән тегелгән була, ди ○ 17019 +ИШАРӘ (1) ■ Акыллыга - ишарә, сукырга - таяк ○ 11456 +ИШАРӘТ (1) ■ Акыллыга ишарәт, акылсызга бишәр әйт ○ 11457 +ИШАРӘТКӘ (1) ■ Һәр ишарәткә чапкан эт тиз арыр ○ 3768 +ИШӘ (4) ■ Берсе уңга ишә, берсе сулга ишә ○ 731 (2) ● 7026; 7027 +ИШӘГЕ (2) ■ Иш - ише белән, Хуҗа - ишәге белән ○ 5440 ● 10126 +ИШӘГЕНӘ (1) ■ Ишәгенә күрә тышавы ○ 2951 +ИШӘЙ (1) ■ Ишәй белән кушай ○ 5522 +ИШӘК (52) ■ Иртәгәге өчен ишәк кайгырган ○ 839 ● 2166; 2486; 2946; 2948-2950; 2952; +2953 (2); 2954-2968; 2969 (2); 2970-2974; 2979; 2990; 2991; 2994-2999; 3002; 3706; 5443; +7996; 11583; 12680; 13552; 13566; 13829; 14846; 16732 +ИШӘККӘ (13) ■ Кассапчыга мал кайгы, карт ишәккә җан кайгы ○ 2365 ● 2961; 2974-2980; +2992; 5807; 9288; 12838 +ИШӘКЛЕГЕ (1) ■ Ишәк янына атны бәйләсәң, ишәклеге йогар ○ 2972 +ИШӘКЛЕГЕНӘ (1) ■ Ишәк ишәклегенә барыр ○ 2959 +ИШӘКНЕ (5) ■ Ишәк ишәкне бурычка кашыр ○ 2960 ● 2981-2983; 16863 +ИШӘКНЕҢ (9) ■ Алла, ишәкнең кем икәнен белгәнгә, мөгез бирмәгән ○ 2945 ● 2947; 29842988; 2993; 11399 +ИШӘКТӘН (2) ■ Ишәктән егылу аттан егылудан яманрак ○ 2989 ● 15781 +ИШӘР (1) ■ Иш ишәр, тап табар ○ 14487 +ИШӘРГӘ (1) ■ Ярдан торып ишәргә өйрәтмә ○ 7088 +ИШЕ (15) ■ Ише килмәсә, төсе килми ○ 580 ● 2958; 5437-5440; 5446-5449; 11583; 11734; 13192; +14081; 16732 +ИШЕГЕ (5) ■ Нәрсәнең ишеге ябык, эче караңгы ○ 606 ● 8251; 8358; 13989; 15418 +ИШЕГЕМ (1) ■ Өем читтә, ишегем чыпта ○ 8389 +ИШЕГЕН (5) ■ Кол ишеген теләр, олан бишеген теләр ○ 5830 ● 9862; 11907; 14037; 16909 +ИШЕГЕНЕҢ (1) ■ Ишегенең кайсы якка ачылганын белмәү ○ 8368 +ИШЕГЕННӘН (5) ■ Ярлылык тырыш кешенең, тәрәзәсеннән караса да, ишегеннән керә алмас +○ 6611 ● 7281; 8357; 8570; 12380 +ИШЕГЕҢНЕ (3) ■ Кайтып керер ишегеңне каты япма ○ 8272 ● 10095; 16843 +ИШЕГЕ-ТҮРЕ (1) ■ Кечкенә өйнең ишеге-түре юк ○ 8276 +ИШЕДӘН (1) ■ Көлмә кешедән, көлсәң көл үзең ишедән ○ 14918 +ИШЕК (32) ■ Ишек алдыннан аккан суның кадере юк ○ 390 ● 1365; 3166; 7282; 7789; 8229; +8252-8258; 8270; 8271; 8355; 8359; 8360; 8369; 8604; 10522; 11250; 12289; 12688; 13115 (2); +13170; 13408; 13411; 14600; 14644; 15485 +ИШЕККӘ (7) ■ Арбалы кеше ишеккә сыймас ○ 6992 ● 8230; 8231; 8370; 12187; 14358; 15903 +ИШЕКЛӘР (1) ■ Ачык йөз - ишекләр ачкычы, биек таулар баскычы ○ 10654 +ИШЕКЛӘРНЕҢ (1) ■ Стеналарның - колаклары, ишекләрнең күзләре бар ○ 8283 +ИШЕКНЕ (2) ■ - Ялкау, ач ишекне! - Кисәүне алып бир! ○ 6564 ● 8232 +ИШЕКНЕҢ (1) ■ Һәр ишекнең үз ачкычы ○ 8353 +ИШЕКСЕЗ (1) ■ Учетсыз оешма - ишексез өй ○ 7989 +ИШЕКТӘ (3) ■ Бер ишектә ике теләнче булмас ○ 5750 ● 10529; 15486 +ИШЕКТӘГЕ (2) ■ Ишектәге песигә "перес!" дисәң, түрдәге песигә тияр ○ 3339 ● 14358 +ИШЕКТӘН (16) ■ Март ишектән бактырыр, сәнәк-көрәк яктырыр ○ 918 ● 5808; 8140; 8259; +8260; 9270; 11128; 11334; 11861 (2); 13651; 14825; 14833; 15167; 16552; 16648 +ИШЕЛЕР (1) ■ Өен яхшы өймәгәннең өе башына ишелер ○ 8312 +ИШЕЛҮ (1) ■ Җирдә елан кебек ишелү ○ 4711 +ИШЕН (3) ■ Иш - ишен табар, су - тишеген табар ○ 5441 ● 5442; 5450 +ИШЕНӘ (1) ■ Иш - ишенә тартыр, ишәк - абзарына тартыр ○ 5443 +ИШЕП (1) ■ Бер кылдан аркан ишеп булмый ○ 2353 +ИШЕТ (6) ■ Кеше киңәшен ишет, үз акылың белән эш ит ○ 5011 ● 5267; 10404; 10455; 11592; +ИШЕТӘ (4) ■ Безнең тавык күкәй салганны бөтен мәхәллә ишетә, күршенең байталы колынласа +да, һич тавыш чыкмый ○ 5264 ● 6797; 7668; 15252 +ИШЕТӘСЕН (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, күрәсен +күрми яшим ○ 10486 +ИШЕТӘСЕҢ (2) ■ Яхшыны ишетәсең килсә, яман сөйләмә ○ 16200 ● 16249 +ИШЕТЕЛӘ (2) ■ Күңелсез хәбәр тау артыннан ишетелә ○ 15940 ● 16361 +ИШЕТЕЛЕР (5) ■ Урманда ни аваз кычкырсаң, шул ишетелер ○ 1872 ● 2887; 11183; 15826; 16144 +ИШЕТЕЛЕРЛЕК (1) ■ Чебен очканы ишетелерлек ○ 4853 +ИШЕТЕЛМӘС (1) ■ Би әйткәнне кол әйтер, кол авызыннан ишетелмәс ○ 5766 +ИШЕТЕП (1) ■ Ерактан - ишетеп беленә, якыннан - күренә ○ 687 +ИШЕТЕР (15) ■ Җирнең колагы бар: ялгыз калганда да сөйләмә, ишетер ○ 219 ● 5175; 8217; +10405; 10456; 10465; 10539; 12167 (2); 13832; 14909; 15258; 15272; 16072; 17021 +ИШЕТЕРСЕҢ (2) ■ Аз сөйләсәң, күп ишетерсең ○ 15739 ● 15770 +ИШЕТКӘН (5) ■ Ишеткән белән күргән бер түгел ○ 10387 ● 10388-10390; 10448 +ИШЕТКӘНГӘ (1) ■ Чукрак ишетмәс, ишеткәнгә салыныр ○ 15327 +ИШЕТКӘНЕҢӘ (1) ■ Һәр ишеткәнеңә ышанма, һәр ышанганыңны сөйләмә ○ 16259 +ИШЕТКӘННӘН ( | 1) ■ Ун кат ишеткәннән бер кат күргән яхшы ○ 10382:1 +ИШЕТКӘННӘРНЕ (1) ■ Ишеткәннәрне ияк кагу белән уздыру ○ 10352 +ИШЕТКӘНЧЕ (1) ■ Бай рәхмәтен ишеткәнче ярлының җаны чыгар ○ 7185 +ИШЕТМӘ (1) ■ Ике кеше сүз әйтсә, берәвен дә ишетмә ○ 15861 +ИШЕТМӘГӘН (2) ■ Колак ишетмәгән, күз күрмәгән ○ 10492 ● 15193 +ИШЕТМӘДЕМ (1) ■ Син әйтмәдең, мин ишетмәдем ○ 16291 +ИШЕТМӘС (5) ■ Каладагы ишетмәс, саладагы ишетер ○ 5175 ● 8217; 10458; 14909; 15327 +ИШЕТМӘСӘҢ (2) ■ Ишетмәсәң ишет: Кышкар артында Кишет ○ 5267 ● 15920 +ИШЕТМӘССЕҢ (1) ■ "Мин яман" дигәнне һичберәүдән ишетмәссең ○ 12152 +ИШЕТМИ (4) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, күрәсен +күрми яшим ○ 10486 ● 15443; 15784; 17021 +ИШЕТСӘҢ (1) ■ Тутый кош кебек, ни ишетсәң шуны сөйләмә ○ 16099 +ИШЕТТЕМ (1) ■ "Ишеттем" дип әйтмә, "аңладым" дип әйт ○ 10391 +ИШЕТТЕР (1) ■ Суксаң - авырттыр, әйтсәң - ишеттер ○ 15966 +ИШЕТҮ (2) ■ Сөйгәнеңнән битәр ишетү дә татлы ○ 12753 ● 15997 +ИШЕТҮГӘ (1) ■ Күз күрүгә туймас, колак ишетүгә туймас ○ 10422 +ИШЕТҮДӘН (1) ■ Бер тапкыр күрү йөз тапкыр ишетүдән артык ○ 10382 +ИШКӘГЕ (1) ■ Көймәсенә күрә ишкәге, гөбесенә күрә пешкәге ○ 7055 +ИШКӘК (1) ■ Ишә белгән агымга каршы ишкәк салыр ○ 7026 +ИШКӘКНЕ (1) ■ Олы дулкын күргәч тә ишкәкне кулыңнан ташлама ○ 7066 +ИШКӘКТӘН (1) ■ Буяулы ишкәктән чыпта җилкән артык ○ 7012 +ИШКӘН (1) ■ Сөйләсеннәр - сүтелмәбез: ишкән дилбегә түгел ○ 16296 +ИШКӘННЕ (1) ■ Көймә ишкәнне ярдан карап тору җиңел ○ 7046 +ишләрең → дус-ишләрең +ИШЛЕ (6) ■ Арка ишле эт бүрене җиңәр ○ 3452 ● 5449; 5450; 7355; 8732; 14816 +ишле → дус-ишле +ИШЛЕНЕҢ (1) ■ Ишленең мең хатасы җуелыр, ялгызның бер хатасы мең булыр ○ 5000 +ИШМӘ (1) ■ Тирескә ишмә, уңайга иш, бәреп бәбәген тиш ○ 7114 +ИШМӘТ (1) ■ Иш янына ишмәт, тун янына бишмәт ○ 5444 +ИШМИЛӘР (1) ■ Комнан аркан ишмиләр ○ 138 +ИШСӘҢ (2) ■ Аркан ишсәң, бау булыр, арбаң-чанаң сау булыр ○ 7000 ● 11791 +ИШТЕҢ (1) ■ Иштең ишәк чумарын ○ 2997 +ИШҮ (1) ■ Комнан аркан ишү ○ 229 +ИЯ (13) ■ Хаким халыкка ия, халык җиргә ия ○ 5919 (2) ● 7415; 8214; 11495 (2); 12056 (2); +12068 (2); 13052; 15720 (2) +ИЯГЕНӘ (2) ■ Анасыз калган бала үз иягенә генә таяна ○ 14277 ● 15014 +ИЯГЕННӘН (1) ■ Асыл кош иягеннән асылына ○ 3823 +ИЯК (4) ■ Ишеткәннәрне ияк кагу белән уздыру ○ 10352 ● 10353; 16364; 16397 +ИЯЛӘНДЕ (1) ■ Килә дә ява, килә дә ява, ияләнде бер болыт ○ 1217 +ИЯЛӘНДЕРЕП (1) ■ Бүрене кулга ияләндереп булмый ○ 2181 +ИЯЛӘНЕР (2) ■ Бүтәгәгә бүз тургай ияләнер ○ 1265 ● 15323 +ИЯЛӘШӘ (2) ■ Кеше түгел аю да кулга ияләшә ○ 2103 ● 4618 +ИЯЛӘШЕР (1) ■ Талашлы табынга шайтан ияләшер ○ 9339 +ИЯЛӘШКӘН (1) ■ Көтүгә ияләшкән бүре бөтен көтүне буар ○ 2197 +ИЯЛӘШТЕРӘ (1) ■ Бал - чебенне, яхшы сүз әдәмне ияләштерә ○ 15783 +ИЯЛӘШТЕРҮ (1) ■ Ияләштерү илчедән, ялыктыру ялчыдан ○ 5001 +ИЯР (14) ■ Заман сиңа иярмәсә, син заманга ияр ○ 808 ● 1377; 2513; 2664; 2974; 3201; 3251; +6982; 7002; 7004; 7028; 8896; 12338; 15989 +ИЯРӘ (12) ■ Карлыгач сандугачка иярә алмас ○ 4020 ● 7138 (2); 8698; 10683 (2); 10956; 13946; +14820; 15010 (2); 15547 +ИЯРГӘ (1) ■ Бер ияргә икәү атланып булмый ○ 7008 +ИЯРГӘН (12) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 (2) +● 12246; 12247 (2); 12339 (2); 12340 (2); 12412 (2); 16797 +ИЯРДӘН (1) ■ Ат иярдән, кол боярдан качар ○ 5727 +ИЯРЕ (2) ■ Ат үлсә, ияре калыр ○ 2545 ● 11069 +ИЯРЕН (2) ■ Ишәкнең иярен алыштырып кына холкын алыштырып булмый ○ 2986 ● 12826 +ИЯРЕП (4) ■ Җитен: "Тырмага ияреп тишелеп чыгар идем дә, кешедән оялам", - дип әйтә, ди +○ 1574 ● 2825; 12048; 14836 +ИЯРЕР (15) ■ Җилгә тузан иярер ○ 1195 ● 2465; 2538 (2); 2679; 2845; 2860 (2); 3725; 4039; +10680 (2); 13316; 15503 (2) +ИЯРЛӘГӘН (1) ■ Иске дус - иярләгән ат ○ 5432 +ИЯРЛЕ (3) ■ Ат тапканчы ияр тап - иярле атка атланыр ○ 7002 ● 12387; 13537 +ИЯРЛЕ-ЙӨГӘНЛЕ (2 | 1) ■ Егет кешенең эчендә иярле-йөгәнле ат ятыр ○ 12857 ● 12857:1; 13482 +ИЯРМӘ (1) ■ Сүз биргәнгә иярмә, бүз биргәнгә ияр: сүз имгәк булыр, бүз күлмәк булыр ○ 15989 +ИЯРМӘСӘ (1) ■ Заман сиңа иярмәсә, син заманга ияр ○ 808 +ИЯРМИ (1) ■ Тигәнәк арасына кермәгәнгә тигәнәк иярми ○ 1306 +ИЯРСӘҢ (4) ■ Яхшыга иярсәң - бизәккә, яманга иярсәң - тизәккә ○ 12341 (2) ● 16553 (2) +ИЯРСЕЗ (1) ■ Таныксыз сүз - иярсез ат кебек ○ 16059 +ИЯРТӘ (4) ■ Күрекле - берне, холыклы меңне ияртә ○ 11200 ● 11702; 16719 (2) +ИЯРТКӘН (1) ■ Эт иярткән - иптәшле ○ 3590 +ИЯРТМӘ (3) ■ Этне ияртмә, ияртсәң сукма ○ 3702 ● 8431; 11463 +ИЯРТМӘС (1) ■ Бер сәфәр ир картайтмас, яман юлдашын ияртмәс ○ 6910 +ИЯРТСӘҢ (2) ■ Этне ияртмә, ияртсәң сукма ○ 3702 ● 3703 +ИЯСЕ (22 | 2) ■ Мал иясе - таз торна ○ 2382 ● 2789; 2824; 2832; 2852; 3048; 3258; 3682; 3722; +5550:5, :6; 6146 (2); 6411; 7382; 7432; 8931; 9132; 14278; 14683; 15183; 15998; 16047; 16725 +ИЯСЕЗ (3) ■ Иясез мал - йөгәнсез ат ○ 7356 ● 8261; 12926 +ИЯСЕН (17 | 2) ■ Туар иясен таба ○ 2408 ● 2497; 2965; 3484; 3502; 3591; 3607; 3628, :2, :3; 4156; +7377; 8322; 11532; 12612; 13901; 15654; 16162; 16258 +ИЯСЕНӘ (15) ■ Бакча иясенә түтәл юк, өй иясенә бүкән юк ○ 1591 (2) ● 2383; 2384; 2498; 2684; +2826; 6299; 7413; 8902; 10144; 12939; 15553; 16568 (2) +ИЯСЕНЕҢ (2) ■ Кунак өй иясенең ишәге ○ 10126 ● 15508 +ИЯСЕННӘН (3) ■ Эт үлсә, иясеннән сөйрәтәләр ○ 3680 ● 10231; 15999 +ЙӘ (3) ■ Тешләгән эткә йә таяк, йә сөяк кирәк ○ 3528 (2) ● 16319 +ЙӘТ (1) ■ Акрын барсаң - күп барырсың, йәт барсаң - аз барырсың ○ 11788 +ЙЕГ (1) ■ Һавадагы торнадан кулыңдагы чыпчык йег ○ 4140 +ЙЕТЕРМӘС (1) ■ Ашыгып эшен бетермәс, акыллы ир атын йетермәс ○ 11806 +ЙОГА (1) ■ Акка кара тиз йога ○ 555 +ЙОГАР (11) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы йогар +○ 285 (2) ● 2972; 5462 (2); 6951; 8469; 9912; 12134 (2); 12250 +ЙОГЫШЛЫ (3) ■ Яман гадәт йогышлы була ○ 11315 ● 15224; 15238 +ЙОДРЫГЫН (2) ■ Кеше йодрыгын күрмәгән үз йодрыгын батмандай санар ○ 10926 (2) +ЙОДРЫГЫНДА (1) ■ Законы йодрыгында, җавабы кулында ○ 5991 +ЙОДРЫГЫҢ (1) ■ Безгә йодрык белән суксаң, үз йодрыгың авыртыр ○ 5691 +ЙОДРЫК (12) ■ Аем туры бакканда йолдызларга йодрык ○ 2 ● 5691; 5709; 5935; 8972; 9076; +10923; 10963; 11022; 11181; 14241; 16012 +ЙОДРЫКНЫ (1) ■ Йодрыкны кесәдә йөртү ○ 11023 +ЙОДЫРЫК (1) ■ Егылганга - йодырык ○ 6752 +ЙОЗАГЫ (6) ■ Ашлыкның йозагы - салам, акчаның йозагы - саран ○ 1381 (2) ● 8228; 11792 (2); +ЙОЗАК (5) ■ Алтын ачкыч ачалмаган йозак юк ○ 7732 ● 12687; 13824; 16498; 16576 +ЙОЗАККА (2) ■ Ачык йозакка ачкыч орма ○ 8233 ● 8241 +ЙОЗАКЛЫ (2) ■ Ясаклы - йозаклы ○ 5971 ● 15664 +ЙОЗАКСЫЗ (1) ■ Исәп-хисапсыз колхоз - йозаксыз амбар ○ 7911 +ЙОКЛА (3) ■ Көндез таш ват, төнлә тыныч йокла ○ 905 ● 6632; 12241 +ЙОКЛАГАН (13) ■ Ат бер юлга күнеп алса, йоклаган килеш тә йөри ○ 2488 ● 3344; 4659-4661; +6646; 6647; 6659; 6672 (2); 6702; 8450; 15925 +ЙОКЛАГАНГА (1) ■ Йоклаганга өлеш юк ○ 6648 +ЙОКЛАГАНДА (3) ■ Ул йоклаганда хет туй уйна ○ 6715 ● 6850; 12401 +ЙОКЛАМА (2) ■ Көн күрәсең килсә, көндез йоклама ○ 899 ● 1013 +ЙОКЛАМАГАН (2) ■ Йоклаган йокы тапкан, йокламаган елкы тапкан ○ 6646 ● 6647 +ЙОКЛАМАГАННЫҢ (1) ■ Иртә торганның эше үрчи, төн йокламаганның юлы үрчи ○ 830 +ЙОКЛАМАС (1) ■ Елан йоклар, дошман йокламас ○ 5421 +ЙОКЛАМАСА (1) ■ Ашамаса тамак яман, йокламаса кабак яман ○ 9609 +ЙОКЛАМЫЙ (3) ■ Күршеләр төн йокламый чыкканны туйчылар белмәс ○ 5203 ● 6585; 16623 +ЙОКЛАП (2) ■ Йоклап яткан мәче авызына тычкан үзе килеп керми ○ 3340 ● 6707 +ЙОКЛАР (5) ■ Төлке төнлә йөрер, көндез йоклар ○ 2302 ● 5421; 6575; 9587; 10059 +ЙОКЛАРГА (2) ■ Көн - эшләргә, төн - йокларга ○ 6664 ● 16888 +ЙОКЛАРСЫҢ (1) ■ Челләдә черем итсәң, кыш рәхәт йокларсың ○ 971 +ЙОКЛАСА (2) ■ Мәче, үзе йокласа да, күсене күрә ○ 3363 ● 6585 +ЙОКЛАСАҢ (1) ■ Йокының батманын йокласаң, почыгы кал�� ○ 6657 +ЙОКЛАСЫН (2) ■ Бер колагың йокласын, икенчесе тыңласын ○ 10378 ● 12826 +ЙОКЛАТА (1) ■ Татлы сүз тыңлата, мәгънәсез сүз йоклата ○ 16060 +ЙОКЛАТМЫЙ (1) ■ Кайгы күзгә күренми, ләкин тыныч йоклатмый ○ 14882 +ЙОКЛАТУ (1) ■ Аяк үрә йоклату ○ 10996 +ЙОКЛЫЙ (8) ■ Аю кыш буе йоклый, "йокым туйды" дими ○ 2079 ● 2138; 4199; 4267; 6577; +9562; 9587; 13906 +ЙОКЛЫЙСЫ (1) ■ Өй салуның ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; өйләнүнең ние бар, кочаклыйсы +да йоклыйсы ○ 13228 +ЙОКМАС (5) ■ Аккош аягына су йокмас ○ 3897 ● 4242; 9727; 12147; 16580 +ЙОКМЫЙ (2) ■ Кулы кулга йокмый ○ 11028 ● 15697 +ЙОКЫ (19 | 2) ■ Аюның йөрәген май басар, майдан йокы басар ○ 2095 ● 6549; 6636; 6646; +6649-6654; 6655, :1, :2; 6656; 6659; 9546; 9674; 12704; 12705; 15127; 15994 +ЙОКЫГА (2) ■ Акчасыз ялга туймас, акчалы йокыга туймас ○ 7721 ● 8146 +ЙОКЫДАН (2) ■ "Тор-тор!" дан хәбәр килсә, йокыдан әмәл китәр ○ 6674 ● 8146 +ЙОКЫМ (2) ■ Аю кыш буе йоклый, "йокым туйды" дими ○ 2079 ● 4113 +ЙОКЫНЫҢ (2) ■ Йокының батманын йокласаң, почыгы кала ○ 6657 ● 6658 +ЙОКЫҢ (1) ■ Көндез сөйләшсәң - эшең кала, кич сөйләшсәң - йокың кала ○ 15921 +ЙОКЫҢНЫ (2) ■ Начар - йокыңны ачар ○ 601 ● 12154 +ЙОКЫСЫ (5) ■ Давыллы көннең ышыгы бар, явымлы көннең йокысы бар ○ 1087 ● 4113; 7501; +9624; 14286 +ЙОКЫСЫЗ (1) ■ Аракы эчү, карта уйнау, йокысыз төн - өч агу ○ 9812 +ЙОКЫСЫН (1) ■ Таң йокысын йоклаган - бәхетен йоклаган ○ 6672 +ЙОКЫЧАН (4) ■ Йокычан төлке тавык алдамас ○ 2287 ● 6479; 12892; 16164 +ЙОЛ (1) ■ Иртә кычкырган әтәчнең түбә чәчен йол ○ 4368 +ЙОЛАСЫ (2) ■ Әүвәлгесе - ил йоласы, соңгысы - йөз карасы ○ 13227 ● 13487 +ЙОЛДЫЗ (16) ■ Ай яктыртканда, йолдыз күренми ○ 14 ● 24 (2); 28; 31; 33; 34; 76; 78; 92; 953; +2883; 6721; 10283; 10320; 13106 +ЙОЛДЫЗГА (1) ■ Тол хатын - тулган ай, толлыгын сакламаса, йолдызга турала ○ 13678 +ЙОЛДЫЗЛАР (2) ■ Ай симерсә йолдызлар арык ○ 9 ● 11 +ЙОЛДЫЗЛАРГА (1) ■ Аем туры бакканда йолдызларга йодрык ○ 2 +ЙОЛДЫЗЛАРДАН (1) ■ Кояш йолдызлардан нур алмый ○ 37 +ЙОЛДЫЗНЫ (1) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 +ЙОЛДЫЗНЫҢ (1) ■ Җидегән йолдызның койрыгы таңга сызылыр ○ 77 +ЙОЛДЫЗЫ (2) ■ Таң йолдызы сүнә, дан йолдызы сүнми ○ 11282 (2) +ЙОЛДЫЗЫНА (1) ■ Нигезен кыек салсаң, түбәсен Тимерказык йолдызына хәтле меңгерсәң дә +кыек булыр ○ 8279 +ЙОЛКА (4) ■ Дуңгыздан кыл йолка белү дә һөнәр ○ 2892 ● 7171; 11394; 17030 +ЙОЛКЫМЫЙЛАР (1) ■ Тотылмаган киекнең йонын йолкымыйлар ○ 2021 +ЙОЛКЫП (1) ■ Тавык түгел, йолкып ашамаслар ○ 4359 +ЙОЛЫКСАҢ (1) ■ Дошманнан төк йолыксаң да файда ○ 5328 +ЙОМ (5) ■ Бөтен авыл сукыр булса, син дә бер күзеңне йом ○ 5168 ● 5221; 5403; 10439; 16459 +ЙОМАКЛАП (1) ■ Йомры телен йомаклап, ясмак телен тасмалап сөйләү ○ 15665 +ЙОМАРЛАГАН (1) ■ Байның кызы бай кебек, өйрәнмәгән тай кебек, ярлы кызы, җан кисәгем, +йомарлаган май кебек ○ 7287 +ЙОМАРЛАМА (1) ■ Юмарт булсаң, учыңа йомарлама ○ 11950 +ЙОМГАКНЫҢ (3) ■ Йомгакның очы була ○ 8681 ● 8735; 8736 +ЙОМГАН (1) ■ Авызын акайтып, күзен йомган ○ 10606 +ЙОМГАНЧЫ (1) ■ Күз ачып йомганчы ○ 10499 +ЙОМДЫРА (1) ■ Күрәсе - күз йомдыра ○ 14923 +ЙОММА (1) ■ Күзеңне йомма, авызыңны йом ○ 10439 +ЙОММЫЙЛАР (1) ■ Йолдыз җемелдәгән саен күз йоммыйлар ○ 28 +ЙОМРАН (2) ■ Йомран койрыксыз булмый ○ 2325 ● 2344 +ЙОМРЫ (5) ■ Керпе баласын "йомры гынам, йомшак кынам" дип сөя, имеш ○ 2222 ● 8043; +15488; 15665; 16236 +ЙОМШАГЫМ (3 | 4) ■ Керпе баласын "йомшагым" дияр, аю баласын "аппагым" дияр ○ 2223 +● 2223:1, :2, :3; 2252; 3985, :1 +ЙОМШАГЫН (2) ■ Агач йомшагын корт басар, әдәм йомшагын сүз басар ○ 12096 (2) +ЙОМШАК (24) ■ Йомшак агачны корт басар ○ 1684 ● 1688; 2222; 2837; 4652; 5386; 5916; 6195; +6568; 7677; 8298; 8399; 8409; 8677; 9717; 15582; 15825; 15871 (2); 15872; 15886; 15964; 16087; +ЙОМШАККА (1) ■ Җитезгә йөз өлеш, йомшакка бер өлеш ○ 11969 +ЙОМШАКЛЫГЫ (1) ■ Курку - йөрәкнең йомшаклыгы ○ 11176 +ЙОМШАРМАС (1) ■ Җитен талкымыйча йомшармас ○ 1573 +ЙОМШАРТА (1) ■ Ут кына тимерне йомшарта ○ 8503 +ЙОМШАРТАЛАР (1) ■ Сугып тимерне генә йомшарталар ○ 5619 +ЙОМШЫЙ (1) ■ Берәүнең бәхетенә таш йомшый, берәүнең бәхетенә май ката ○ 14804 +ЙОМЫК (2) ■ Йомык авыз белән чебен тотып булмый ○ 10565 ● 10620 +ЙОМЫЛСА (1) ■ Уч җәелсә - юмартлык, уч йомылса - йодрык ○ 10963 +ЙОМЫЛЫР (1) ■ Ике күз бер вакытта йомылыр ○ 10385 +ЙОМЫП (2) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күзен йомып ашар, имеш +○ 3358 ● 6954 +ЙОМЫРКА (21 | 2) ■ Бу чакта йомырка тавыктан күп белә ○ 780 ● 838; 4007; 4231; 4252; 4265; +4268; 4275; 4276; 4279; 4285, :1, :2; 4305; 4318; 4334; 4338; 4339; 4346; 4356; 4365; 12593; 16236 +ЙОМЫРКАДАН (8) ■ Йомыркадан җөй эзләмә ○ 4277 ● 4296; 4336; 4350-4352; 4388; 14646 +ЙОМЫРКАНЫ (1) ■ Күп кытаклаган тавык йомырканы аз сала ○ 4290 +ЙОМЫРКАНЫҢ (1) ■ Йомырканың җөе юк, җырның ертыгы юк ○ 16367 +ЙОМЫРКАСЫ (4) ■ Кеше тавыгы каз кебек, йомыркасы баш кебек ○ 4280 ● 4306; 5137; 5192 +ЙОМЫРКАСЫН (1) ■ Үрдәк йомыркасын тавык басар, бәбкәсе суга качар ○ 4422 +ЙОМЫЧКА (2) ■ Балта чапкан чакта йомычка чәчрәми булмас ○ 1897 ● 16236 +ЙОМЫЧКАНЫ (1) ■ Йомычканы йомыш итеп йөри ○ 1987 +ЙОМЫЧКАСЫ (2) ■ Балта остасының йомычкасы күп булыр, тимерченең акчасы күп булыр +○ 1893 ● 5161 +ЙОМЫЧКАСЫЗ (1) ■ Урман кискән җирдә йомычкасыз булмас ○ 1949 +ЙОМЫШ (3) ■ Йомычканы йомыш итеп йөри ○ 1987 ● 3689; 4930 +ЙОМЫШКА (1) ■ Баланы йомышка җибәрсәң, артыннан үзең бар ○ 13978 +ЙОМЫШЛЫГА (1) ■ Ясаклыга ятыш юк, йомышлыга йөреш юк ○ 5972 +ЙОМЫШЫ (5) ■ Ил йомышы - олы йомыш ○ 4930 ● 5303; 5922; 6844; 9007 +ЙОМЫШЫҢ (1) ■ Тырышка эшең төшсә - "хуп" дияр, булдыксызга йомышың төшсә - "юк" +дияр ○ 6506 +ЙОН (24) ■ Көн узсын, йон тузсын ○ 1044 ● 1058; 2361; 2404; 3009; 3419; 4025; 4064; 4188; 4204; +4572; 5882; 7086; 7517; 8172; 8262; 8265; 8698; 8721; 9425; 11370; 11927; 14137; 16283 +ЙОНГА (2) ■ Әй дөнья, буялган йонга, буялса иде мамыкка, рәхәт булыр иде халыкка ○ 14774 +● 16040 +ЙОНЛЫ (1) ■ Сакаллы сабый, йонлы кукы ○ 10360 +ЙОНЛЫДАН (1) ■ Айгыр куйсаң өнледән куй, кучкар куйсаң йонлыдан куй ○ 2758 +ЙОННЫ (3) ■ Йонны ятышына таба сыпырган яхшы ○ 2362 ● 2431; 16040 +ЙОНСЫЗ (3) ■ Йонсыз җылы табылмас ○ 2363 ● 8438; 13576 +ЙОНЫ (7) ■ Бүре тиресе янында сарык тиресенең йоны коелыр, имеш ○ 2161 ● 2192; 3592; +3791; 3927; 4206; 11389 +ЙОНЫН (4) ■ Тотылмаган киекнең йонын йолкымыйлар ○ 2021 ● 2146; 3719; 10818 +ЙОНЫҢ (1) ■ Бала, бала ди-ди, бала йоның коела ○ 13923 +ЙОРТ (43 | 1) ■ Сусыз җиргә йорт корма, утсыз җиргә ил корма ○ 457 ● 1895; 3198; 3455; 3485; +3531; 4406; 4790; 5020; 5150; 5808; 5847; 5863 (2); 6916; 7352; 7828; 8261-8265; 8487; 8605; +10134 (2); 11163; 12008; 13013 (2); 13429; 13631; 13642; 13652 (2); 13743; 13877; 13900; 14137, +:1; 14138; 14236; 14329 (2) +ЙОРТ-ҖИР (1) ■ Уңмаган ат тәртә сындыра, уңмаган хатын йорт-җир туздыра ○ 13704 +ЙОРТ-ҖИРЕН (1) ■ Ир-ат булса, йорт-җирен макта; хатын-кыз булса, аш-суын макта ○ 13809 +ЙОРТКА (21) ■ Бер тарыдан ботка булмас, ботка булса йортка булмас ○ 1538 ● 3236; 4019; 4091; +5954; 8243; 8274; 8281 (2); 8599; 10101; 12227; 12305; 13172; 13173; 13632; 13682; 14014; +14346; 15150; 16973 +ЙОРТЛАРЫ (1) ■ Сандугачлар да, - тигәнәк башы, ди, йортлары - "үз илем, үз җирем" дип +сайрыйлар, ди ○ 4106 +ЙОРТЛЫ (1) ■ Йортлы еланны йортсыз елан куалаган ○ 4662 +ЙОРТНЫ (1) ■ Бик йортны тота ○ 8240 +ЙОРТНЫҢ (10) ■ Иске йортның кадерен яңасында беләсең ○ 8250 ● 8266; 8267; 12983; +13082 (2); 13148; 14408 (2); 16692 +ЙОРТСЫЗ (3) ■ Йортлы еланны йортсыз елан куалаган ○ 4662 ● 4790; 9751 +ЙОРТСЫЗ-СЕМЬЯСЫЗ (1) ■ Бөркет булмый таусыз-кыясыз, әдәм булмый йортсыз-семьясыз +○ 13149 +ЙОРТТА (9 | 1) ■ Терлек-туарның йортта кунганы яхшы ○ 2402 ● 3834; 3860:1; 6764; 7964; 8268; +8286; 10147; 13718; 13928 +ЙОРТТАГЫ (1) ■ Ерак кияүнең башына чатыр корыр, йорттагы кияүнең башына таяк орыр ○ 13407 +ЙОРТТАН (2) ■ Йорттан аерылган илне яу чабар ○ 5003 ● 13682 +ЙОРТТОТМАС (1) ■ Йорттотмас ауга чыкса - артыннан гауга чыгар ○ 6487 +ЙОРТЫ (14) ■ Халыкның бер йорты бар, ул да булса - туган ил ○ 5082 ● 5923 (4); 7265; 7368; +8371; 8378; 11122; 14325 (2); 15002; 16981 +ЙОРТЫГЫЗДА (1) ■ Йортыгызда очкан кош та күренми ○ 3891 +ЙОРТЫМ (1) ■ Йортым читән булса да, сортым бүтән ○ 8372 +ЙОРТЫН (2) ■ Берәү, патша йортын күреп кайткач, үз өенә ут төрткән, ди ○ 8239 ● 9646 +ЙОРТЫНДА (2) ■ Кеше йортында йөреп солтан булганчы, үз йортыңда йөреп олтан бул ○ 5010 +● 7317 +ЙОРТЫҢ (5) ■ Начар булса да, үз йортың булсын ○ 8278 ● 8288; 8292; 13750; 15388 +ЙОРТЫҢА (2 | 1) ■ Яхшы дустыңа барма, яман йортыңа бар ○ 5502 ● 5940; 14137:2 +ЙОРТЫҢДА (2) ■ Кеше йортында йөреп солтан булганчы, үз йортыңда йөреп олтан бул ○ 5010 +● 16925 +ЙОРТЫҢНЫ (1) ■ Илеңне яу басса, йортыңны кар басар ○ 4980 +ЙОРТЫҢНЫ-ҖИРЕҢНЕ (2) ■ Читкә китсәң, йортыңны-җиреңне торгызып кит ○ 5088 ● 8301 +ЙОТ (5) ■ Берсен кап, берсен йот, өченчесен әзер тот ○ 9631 ● 9790; 13345; 14971; 16211 +ЙОТА (5) ■ Малны тота бел, ашны йота бел ○ 7399 ● 8750; 9417; 9521; 12435 +ЙОТАР (11) ■ Кабып йотар алдыннан төлке дә тавыкны мактый ○ 2288 ● 2296; 3631; 4440; 4441; +4502; 9615; 11286; 12109 (2); 16791 +ЙОТАРЛЫК (3) ■ Бер кашык су белән йотарлык ○ 503 ● 10023; 10041 +ЙОТАРСЫҢ (1) ■ Бал белән балта йотарсың ○ 9154 +ЙОТКАН (5 | 1) ■ Бал тоткан - бармак йоткан ○ 9162:2 ● 9645; 9729; 10566; 12517; 16851 +ЙОТКАНГА (1) ■ Янган белән йотканга берни төтмәс ○ 9736 +ЙОТКАНДА (1) ■ Май ашаганда ят яхшы, кан йотканда - карендәш ○ 14676 +ЙОТКАНДАЙ (1) ■ Уклау йоткандай төз каткан ○ 10047 +ЙОТКАНЫҢ (1) ■ Чәйнәгәнеңнән йотканың артык ○ 9730 +ЙОТКЫЛЫК (2) ■ Ашар - тамак, йотар - йоткылык ○ 9615 ● 9645 +ЙОТЛЫК (1) ■ Бай мактанса - бер йотлык, батыр мактанса - бер уклык ○ 7181 +ЙОТЛЫККАН (1) ■ Йотлыккан йортын мактый ○ 9646 +ЙОТЛЫКМАС (1) ■ Җәен койрыгы җигән йотлыкмас ○ 4532 +ЙОТМА (2) ■ Энәдән куркып лом йотма ○ 8717 ● 15778 +ЙОТМАС (2) ■ Тарлан җирне саз йотмас ○ 1445 ● 4522 +ЙОТМЫЙ (2) ■ Үрдәк, үзенә ышанмаса, әкәлә йотмый ○ 4430 ● 7130 +ЙОТМЫЙЛАР ( | 2) ■ Бал татлы дип бармакны йотмыйлар ○ 9161:1 ● 10551:1 +ЙОТНЫҢ (1) ■ Итнең төбе бот булыр, йотның төбе юк булыр ○ 9249 +ЙОТСА (1) ■ Эт башта сөяк йотса, соңыннан кайгыра ○ 3564 +ЙОТСАҢ (1) ■ Ачу - агу, йотсаң - бал-шикәр ○ 12426 +ЙОТТЫҢ (1) ■ Алдың - оттың, саттың - йоттың ○ 7848 +ЙОТТЫРА (1) ■ Май уклау йоттыра ○ 9302 +ЙОТТЫРМА (1) ■ Ашаганны аркылы йоттырма ○ 9605 +ЙОТТЫРЫР ( | 1) ■ Бал балчык ашатыр, май чабата йоттырыр ○ 9153:3 +ЙОТУ (3) ■ Ике кабып бер йоту ○ 9769 ● 12434; 12686 +ЙОТЫЛА (1) ■ Азлап капкан җиңел йотыла ○ 9528 +ЙОТЫЛМАС ( | 1) ■ Бер төкергән төкерек кире йотылмас ○ 10551:3 +ЙОТЫМ (2) ■ Ачлыкта алтыннан бер йотым ярма артык ○ 9569 ● 9820 +ЙОТЫП (6) ■ Җил йотып торып булмый ○ 1181 ● 9161; 10551; 12434; 16223; 16567 +ЙОШАК (1) ■ Йошак җәеп катыга яткыра ○ 8437 +ЙӨГӘН (5) ■ Арыган атка йөгән дә йөк ○ 2461 ● 2468; 2872; 5807; 16985 +ЙӨГӘНЕ (1) ■ Аты булса, йөгәне табылыр ○ 2591 +ЙӨГӘНЕН (1 | 1) ■ Атыңны урласалар, йөгәнен чыгарып ташла ○ 2621 ● 2621:1 +ЙӨГӘНЕННӘН (1) ■ Атны йөгәненнән башка сатмыйлар ○ 2561 +ЙӨГӘНЕҢ (2) ■ Ат югалтсаң, йөгәнең ташла ○ 2529 ● 7029 +ЙӨГӘНЕҢНЕ (1 | 1) ■ Атыңнан элек йөгәнеңне әзерлә ○ 2618 ● 2621:3 +йөгәнле → иярле-йөгәнле +ЙӨГӘНСЕЗ (7) ■ Йөгәнсез ат үз иркендә ○ 2648 ● 7356; 12820; 12903; 13049; 13876; 15121 +ЙӨГЕ (5) ■ Соңгы дөянең йөге авыр ○ 2927 ● 2941; 6732; 8186; 16559 +ЙӨГЕНЕП (2) ■ Куба тал шарт сынар, сары тал йөгенеп калыр ○ 1744 ● 5909 +ЙӨГЕҢ (1) ■ Йөгең авыр булса, комлы тауга да сәлам бирерсең ○ 121 +ЙӨГЕР (4) ■ Алама ат менгәнче, йөгер үзең дигәнчә ○ 2455 ● 2456; 5580; 6781 +ЙӨГЕРӘ (3) ■ Ир кешегә бер елмаеп карасаң, кар өстеннән яланаяк йөгерә, ди ○ 13494 ● 13653; +ЙӨГЕРГӘН (2) ■ Боерган кушкан, йөгергән куштан ○ 5776 ● 11875 +ЙӨГЕРГӘННЕКЕ (1) ■ Йөгергәннеке түгел, боерганныкы ○ 14873 +ЙӨГЕРГӘНЧЕ (1) ■ Йөгергәнче үрмәләп йөрергә өйрән ○ 6765 +ЙӨГЕРДЕМ (1) ■ "Әлиф"тән "би"гә кадәр, йөгердем өйгә кадәр ○ 16710 +ЙӨГЕРЕГЕ (2) ■ Тел йөгереге - башка, аяк йөгереге - ашка ○ 15540 (2) +ЙӨГЕРЕГЕН (2) ■ Эт йөгереген төлке сөйми ○ 3593 ● 15332 +ЙӨГЕРЕК (13) ■ Ат та йөгерек булсын, җир дә тигез булсын ○ 2788 ● 2792-2794; 2814; 2994; +3784; 5809; 7617; 11067 (2); 11839; 11953 +ЙӨГЕРЕККӘ (1) ■ Камчылатып чапкан атның йөгереккә саны юк ○ 2796 +ЙӨГЕРЕП (3) ■ Утырып акыл җыялар, йөгереп куян куалар ○ 6824 ● 11782; 11783 +ЙӨГЕРЕР (5) ■ Уңмаганның эте кырын карап йөгерер ○ 6540 ● 7271; 10336; 11683; 11730 +ЙӨГЕРМӘК (1) ■ Боермак сездән, йөгермәк бездән ○ 5988 +ЙӨГЕРМИЛӘР (1) ■ Яңгыр үткәч, артыннан ябынча белән йөгермиләр ○ 1166 +ЙӨГЕРСӘ (3) ■ Кем боерса, шул солтан; кем йөгерсә, шул куштан ○ 5821 ● 10889 (2) +ЙӨДӘГӘН (1) ■ Аптыраган, йөдәгән, мичкә артын терәгән ○ 14785 +ЙӨДӘТӘ (1) ■ Барлык өйрәтә, юклык йөдәтә ○ 7570 +ЙӨДӘТЕР (1) ■ Эшли белсәң - эш үзеңне өйрәтер, эшли белмәсәң - йөдәтер ○ 6387 +ЙӨДӘШ (1) ■ Аптыраш белән йөдәш кергәннәр, ди, өйдәш ○ 14789 +ЙӨЗ (75 | 3) ■ Элпә йөз кат ялтыраса да, якут нуры артык булыр ○ 318 ● 391; 439; 638; 955 (2); +1384; 1644; 2120; 2571 (3); 2756 (2); 3945; 3982; 4131; 4909; 4936; 5393; 5451; 5452 (2); +5453 (2); 5489; 6618; 6888; 7030; 7217; 7390; 7493; 7791; 7933; 7983; 8044; 8884; 9461; 9975; +10118; 10382; 10654; 10655; 10661 (2); 10662-10664; 10669; 10686; 10726; 10727; 11248; +11275; 11542; 11584; 11969; 12133; 12463; 12561; 12858; 13227; 13414; 13740; 13968; 14202; +15021; 15095; 15873; 15874; 16064; 16070:1; 16245; 16581 (2); 16729, :1 (2) +ЙӨЗӘ (8) ■ Йөзә белмәгән - суга китәр ○ 392 ● 446; 2973; 4399; 4407; 7300; 15875; 16849 +ЙӨЗӘР (4) ■ Аптыраган үрдәк алдына да, артына да йөзәр ○ 4396 ● 4439 (2); 6425 +ЙӨЗӘРГӘ (4) ■ Суга кергәнче йөзәргә өйрән ○ 442 ● 3316; 4418; 4465 +ЙӨЗӘСЕҢ (1) ■ Суның агымына карап йөзәсең ○ 453 +ЙӨЗӘҮНЕҢ (1) ■ Йөзәүнең йөзен ертма ○ 5004 +ЙӨЗГӘ (6) ■ Йөзгә бер тулмаган ○ 8049 ● 10687; 10729; 12455; 15037; 15806 +ЙӨЗГӘН (2) ■ Вак балыклар арасында йөзгән чабаклар түгел без ○ 4538 ● 12848 +ЙӨЗГӘННЕҢ (1) ■ Сайда йөзгәннең арты күренә ○ 421 +ЙӨЗДӘ (1) ■ Туксанда теш төшәр, йөздә яңадан тешәр ○ 15096 +ЙӨЗДӘН (3) ■ Йөздән юрга чыгар, меңнән толпар чыгар ○ 2795 ● 14883; 15489 +ЙӨЗЕ (21) ■ Айның йөзе тулы булып күп тормас ○ 23 ● 638; 888; 4479; 5385; 7539; 7715; 7995; +8077; 8224; 10665-10667; 10676; 11112; 11157; 11264; 12880; 13889; 15583; 16029 +ЙӨЗЕГЕ (2) ■ Йөзеге барда Сөләйман, йөзеге юкта сөмәйгән ○ 8772 (2) +ЙӨЗЕК (8) ■ Йөзек кашы зур булмый ○ 8773 ● 8774; 8843; 9011; 10609; 13004; 14620; 16523 +ЙӨЗЕКТӘН (1) ■ Йөзгә җиттем - йөзектән үттем ○ 15037 +ЙӨЗЕМ (6) ■ Бәрмәчлектән йөзем булмас ○ 1723 ● 9861; 10728; 11031; 11296; 14195 +ЙӨЗЕМГӘ (1) ■ Төлке дә йөземгә буе җитмәгәч: "Пешмәгән әле", - дип әйтте, ди ○ 2295 +ЙӨЗЕН (2) ■ Йөзәүнең йөзен ертма ○ 5004 ● 9854 +ЙӨЗЕНӘ (2) ■ Бакма кешенең йөзенә, бак син әйткән сүзенә ○ 15780 ● 16979 +ЙӨЗЕНДӘ (1) ■ Батыр йөзендә яра - бизәк өстенә бизәк ○ 5548 +ЙӨЗЕННӘН (1) ■ Булырдайның - сүзеннән, булмастайның - йөзеннән ○ 15811 +ЙӨЗЕҢ (4) ■ Эчәрсең йөзем суын, түгәрсең йөзең суын ○ 9861 ● 10063; 10668; 10950 +ЙӨЗЕҢӘ (2 | 1) ■ Күккә төкерсәң, йөзеңә төшәр ○ 59:1 ● 4654; 12209 +ЙӨЗЕҢНЕ (1) ■ Кунак ишегеңне ачса, син йөзеңне ач ○ 10095 +ЙӨЗЕП (3) ■ Агымга каршы йөзеп булмый ○ 338 ● 13174; 14620 +ЙӨЗЕСЕ (1) ■ Иске дусның бересе - яңа дусның йөзесе ○ 5433 +ЙӨЗЛЕ (5) ■ Ачык йөзле кешедән игелек көт ○ 10656 ● 11863; 12909 (2); 14074 +ЙӨЗЛЕК (1) ■ Йөзлек белән туу ○ 14098 +ЙӨЗМИ (1) ■ Эт койрыгына су тими йөзми ○ 3604 +ЙӨЗНЕ (4) ■ Ачык йөзне ачасы юк ○ 10657 ● 10669; 10670; 14945 +ЙӨЗНЕҢ (1 | 1) ■ Никадәр санасаң да, йөзнең яртысы илле ○ 7941 ● 16070:1 +ЙӨЗСӘҢ (1) ■ Йөзсәң, югарыга йөз ○ 391 +ЙӨЗСЕЗ (1) ■ Үзе йөзсез, сүзе тозсыз ○ 11392 +ЙӨЗТҮБӘН (1) ■ Ачуың килсә, йөзтүбән ятып тор ○ 12456 +ЙӨЗҮ (2) ■ Алтын эчендә йөзү ○ 330 ● 9443 +ЙӨК (21) ■ Йөк өстендә куян тотмыйлар ○ 2244 ● 2461; 2697; 2913; 2918; 2919; 2925; 2939; +2990; 3098; 4219; 6843; 6999; 7004; 8045; 9214; 11345; 11992; 13629; 13796; 13847 +ЙӨККӘ (3) ■ Ишәк йөккә килмәсә, йөкне ишәккә илт ○ 2961 ● 8161; 16973 +ЙӨКЛӘГӘН (1) ■ Аз йөкләгән күп ташыр ○ 544 +ЙӨКЛӘМӘГӘН (1) ■ Йөкләмәгән ишәк урыныннан кузгалмый ○ 2991 +ЙӨКЛӘП (1) ■ Учлап чәчсәң, йөкләп җыярсың ○ 1458 +ЙӨКЛӘР (1) ■ Кул теккәнен буй йөкләр ○ 8695 +ЙӨКЛӘТ (1) ■ Атыңны көченә күрә йөкләт ○ 2620 +ЙӨКНЕ (4) ■ Бер черек алма бөтен йөкне черетә ○ 1805 ● 2449; 2685; 2961 +ЙӨКСЕЗ (1) ■ Гыйшык - төтенсез ут, ачкычсыз йозак, дәвасыз авыру, савытсыз эчемлек, йөксез +авырлык, туктау урыны билгесез сәфәр ○ 12687 +ЙӨКТӘ (1) ■ Йөктә җиңел, бәядә авыр ○ 7917 +ЙӨКТӘН (2) ■ Төя качып йөктән котылмас ○ 2934 ● 7031 +ЙӨНДӘҮГӘ (2) ■ Өндәүгә килмәсә, йөндәүгә килер ○ 2419 ● 3235 +ЙӨР (8) ■ Алдыңны-артыңны белеп йөр ○ 671 ● 4539; 5413; 6728; 6836; 10210; 10749; 13219 +ЙӨРӘГЕ (12) ■ Куян, үз койрыгын күргәч, "кудылар, тоттылар!" дип, йөрәге ярылып үлгән, ди +○ 2263 ● 4186; 9298; 11142; 11388; 12851; 14269; 14287; 14409 (2); 14438; 14521 +ЙӨРӘГЕН (4) ■ Җан тынычы яңгыр, байның йөрәген яндыр ○ 1176 ● 2095; 4600; 13532 +ЙӨРӘГЕНӘ (4) ■ Иренгәннең йөрәгенә мүк үсәр ○ 6474 ● 10685; 11073; 11127 +ЙӨРӘГЕНДӘ (3) ■ Йөрәгендә барның беләгендә бар ○ 11129 ● 11467; 15702 +ЙӨРӘГЕНЕҢ (1) ■ Ата-ана йөрәгенең тирәнлеген балалар белми ○ 14396 +ЙӨРӘГЕҢ (5 | 1) ■ Ашаганда колагың селкенеп торсын, эшләгәндә йөрәгең җилкенеп торсын +○ 6026 ● 6026:1; 8842; 11071; 11101; 11130 +ЙӨРӘГЕҢӘ (2) ■ Иң элек йөрәгеңә ышан, аннан коралыңа ышан ○ 5573 ● 11103 +ЙӨРӘГЕҢНЕ (1) ■ Йөрәгеңне югары тотсаң да, борыныңны түбән тот ○ 10567 +ЙӨРӘК (28) ■ Авыр эшкә беләк бар, кыю эшкә йөрәк бар ○ 6005 ● 6277; 7050; 10513; 10709; +11131-11134; 11145 (2); 11368; 12548; 12581; 12804; 13919; 13934; 13965 (4); 14033; 14113; +14407; 14434; 16234; 16410; 16917 +ЙӨРӘККӘ (21) ■ Казгансаң - мал табыла, йөрәккә кан савыла ○ 7358 ● 9332; 11125; 11136; +11143; 11369-11375; 11997; 12666; 13709; 13936; 15878; 15904; 16011; 16175; 16430 +ЙӨРӘКЛЕ (3) ■ Йөргән йөрәкле булыр ○ 6769 ● 13859; 15109 +ЙӨРӘКНЕ (4) ■ Җиргә карар, йөрәкне ягар ○ 13075 ● 14950; 15481; 16348 +ЙӨРӘКНЕҢ (2) ■ Йөрәкнең серен күзнең нуры фаш итәр ○ 10392 ● 11176 +ЙӨРӘКСЕЗДӘН (1) ■ Йөрәксездән ерак кач ○ 11135 +ЙӨРӘКТӘ (13) ■ Качканның батырлыгы аякта, сугышканның йөрәктә ○ 5582 ● 10793; 11096; +11195; 12727; 13489; 13530; 13545; 13937; 14832; 14874; 14898; 16348 +ЙӨРӘКТӘН (5) ■ Суык колактан алыр, сылу йөрәктән алыр ○ 10694 ● 11083; 11136; 15878 (2) +ЙӨРГӘН (41) ■ Йөргән таш шомарыр, яткан таш мүкләнер ○ 122 ● 211; 683; 1970; 2125; 2851; +3430; 4672; 4710; 4931; 4967 (2); 5091; 5292; 6749; 6755; 6766-6771; 6796; 6797; 6800; 6828; +6868; 9116; 9895; 9909; 10155; 10956; 10973; 11790; 12258; 13578; 14625; 15186; 15926; +16549; 16617 +ЙӨРГӘНГӘ (3) ■ Үгез җиксәң ашыкма, җай йөргәнгә пошыкма ○ 3312 ● 6772; 6773 +ЙӨРГӘНДӘ (1) ■ Мыекка үпкәләп йөргәндә сакал чыкты ○ 10297 +ЙӨРГӘНЕҢ (1) ■ Чирле булып атка утырып йөргәнче, таза булып җәяү йөргәнең артык ○ 15319 +ЙӨРГӘННӘН (2) ■ Күп торганнан сорама, күп йөргәннән сора ○ 6799 ● 16618 +ЙӨРГӘННЕҢ (2) ■ Йөргәннең юлы үтә, утырганның көне үтә ○ 6774 ● 6813 +ЙӨРГӘНЧЕ (2) ■ Ирдән иргә йөргәнче гүрдән гүргә йөрсәңче ○ 13164 ● 15319 +ЙӨРГЕЗӘ (2) ■ Һөнәрле - ком өстеннән көймә йөргезә ○ 6420 ● 11798 +ЙӨРДЕМ (1) ■ Аяк итемне ашап кына йөрдем ○ 10993 +ЙӨРЕ (2) ■ Яман атка менгәнче, җәяү йөре талганчы ○ 2705 ● 13601 +ЙӨРЕМ (1) ■ Йөргәнгә йөрем бирсен, калганга түзем бирсен ○ 6772 +ЙӨРЕМНӘН (2) ■ Яман йөремнән яхшы үлем артык ○ 12215 ● 15391 +ЙӨРЕМСЕЗ (2) ■ Йөремсез ат җан кыйнар ○ 2649 ● 6600 +ЙӨРЕМТӘК (1) ■ Йөремтәк атны кешәнлиләр ○ 2650 +ЙӨРЕМЧӘН (1) ■ Малы беткән кешенең эте өрүчән, аты йөремчән була ○ 7406 +ЙӨРЕП (15) ■ Атыңны йөреп торганда камчыла ○ 2619 ● 3096; 3979; 4780; 5010 (2); 5098 (2); +6733; 6762; 6775; 6952; 8171; 11335; 13105 +ЙӨРЕР (30) ■ Бүре бер эздән йөрер ○ 2139 ● 2302; 2506; 3531; 3577; 3666; 3739; 4344; 4601; +4609; 4718; 4754; 5870; 6831; 6979; 7060; 7898; 11194; 11436; 12048; 12870; 13002; 14620 (2); +15108; 15263; 15366; 15431; 16771; 17071 +ЙӨРЕРГӘ (4) ■ Йөгергәнче үрмәләп йөрергә өйрән ○ 6765 ● 9422; 12809; 13933 +ЙӨРЕРСЕҢ (5) ■ Дустым күп дип йөрерсең, эшең төшкәч белерсең ○ 5402 ● 6079; 6764; 12318; +ЙӨРЕТӘ (1) ■ Теле белән күктәге айны йөретә белгән, кулы белән казандагы майны эретә +белмәгән ○ 15683 +ЙӨРЕШ (1) ■ Ясаклыга ятыш юк, йомышлыга йөреш юк ○ 5972 +ЙӨРЕШЕ (2) ■ Кешенең йөреше нинди - эше дә шундый булыр ○ 6784 ● 12307 +ЙӨРЕШЕМ (1) ■ Юлыма күрә йөрешем, үземә күрә өлешем ○ 6903 +ЙӨРЕШЕН (4) ■ Яхшы ат, картайса да, йөрешен куймас ○ 2716 ● 3199; 3979 (2) +ЙӨРЕШЕНӘ (1) ■ Дагасының көмешенә мактанма, атыңның йөрешенә мактан ○ 7015 +ЙӨРЕШЕҢ (2) ■ Ай-һай синең йөрешең, бардыр синең бер эшең ○ 6283 ● 15876 +ЙӨРЕШКӘНГӘ (1) ■ Танышканга тел бирмәс, йөрешкәнгә юл бирмәс ○ 5523 +ЙӨРИ (49) ■ Яз көне ут: "Кая сикереп төшим икән?" - дип кенә йөри, ди ○ 978 ● 1532; 1987; 2413; +2422; 2488; 2493; 3443; 3807; 4409; 4485; 4675; 5076; 5146; 5423; 6776; 6777; 6887; 7291; 7990; +8238; 8444; 8649; 9059; 9209; 9758; 10158 (2); 10631; 12171; 12291; 12428 (2); 13933; 14377 (2); +14808; 14811; 14813; 14815; 14849; 14957; 15160; 15395; 15626; 15877; 16198; 16425; 16436 +ЙӨРИ-ЙӨРИ (1 | 1) ■ Дегет чиләге арбага тагылып йөри-йөри дә барыбер ватыла ○ 7016:2 ● 7017 +ЙӨРИЛӘР (2) ■ Ялган белән яла бер арбада йөриләр ○ 16147 ● 16801 +ЙӨРИМ (1) ■ Карга, саескан йөрүен йөрим дип, үз йөрүен оныткан, имеш ○ 3977 +ЙӨРИСЕ (1) ■ Һөнәрне күтәреп йөрисе юк ○ 6428 +ЙӨРИСЕҢ (1) ■ Асау ат кебек йөрисең ○ 2738 +ЙӨРМӘ (10) ■ Һавага карап йөрмә - абынырсың ○ 82 ● 1586; 6767; 6773; 6934; 7110; 8255; 9279; +13601; 15148 +ЙӨРМӘГӘН (2) ■ Аучы үзе йөрмәгән урманны ауга бай саный ○ 2012 ● 9538 +ЙӨРМӘГӘНГӘ (1) ■ Йөргәнгә йөрмә эләгә, йөрмәгәнгә юкә эләгә ○ 6773 +ЙӨРМӘГӘН-КҮРМӘГӘН (1) ■ Йөрмәгән-күрмәгән - энә күзен үтмәгән ○ 6778 +ЙӨРМӘГӘН-ТОРМАГАН (1) ■ Йөрмәгән-тормаган кеше - инәнең карыныннан тумаган кеше +○ 6779 +ЙӨРМӘС (9) ■ Мондый көндә яхшы кешенең эте дә йөрмәс ○ 1052 ● 2660; 2712; 2720; 6880; +9576; 10261; 13049 (2) +ЙӨРМӘСӘҢ (1) ■ Тик йөрмәсәң, тук булырсың ○ 6129 +ЙӨРМӘСЕН (1) ■ Безне чаккан елан җир өстендә йөрмәсен ○ 4701 +ЙӨРМИ (20) ■ Болыт җилгә каршы йөрми ○ 1079 ● 2336; 2493; 2579; 4345; 6413; 6866; 7063; +7077; 9209; 10312; 10887; 14379; 14808; 14815; 14816; 14836; 15395; 15998; 16427 +ЙӨРМИЛӘР (1) ■ Белемлекне күтәреп йөрмиләр ○ 16507 +ЙӨРМИЧӘ (1) ■ Җәяү йөрмичә, ат кадерен белмәссең ○ 2734 +ЙӨРСӘ (16) ■ Бозау анасыннан алга узып йөрсә, бүре ашар ○ 3256 ● 3297 (2); 3594; 4603; 6860; +6979; 7291; 8238; 8982; 10981; 12446; 13517; 13869; 16198; 16548 +ЙӨРСӘҢ (14) ■ Күккә карап йөрсәң абынырсың, җиргә карап йөрсәң җилегерсең ○ 57 (2) +● 904 (2); 5044; 5056; 6488; 6836 (2); 11993; 12529; 13006; 13030; 15124 +ЙӨРСӘҢЧЕ (1) ■ Ирдән иргә йөргәнче гүрдән гүргә йөрсәңче ○ 13164 +ЙӨРТ (4) ■ Башыңны бүрекле йөрт, бүрекне күрекле йөрт ○ 9000 (2) ● 11626; 15600 +ЙӨРТӘ (4) ■ Атны камчы йөртми, капчык йөртә ○ 2563 ● 11799; 15707; 16629 +ЙӨРТӘДЕР (1) ■ Куян да баласын "Кушколак пәһлеван" дип йөртәдер, ди ○ 2251 +ЙӨРТӘК (1) ■ Йөртәк бичә өенә җитә йөгерә ○ 13653 +ЙӨРТЕР (3) ■ Чебеннән курыккан чыбылдыгын бергә йөртер ○ 4820 ● 5717; 15078 +ЙӨРТЕРГӘ (1) ■ Уңмаган хатын сүз йөртергә уңган булыр ○ 13705 +ЙӨРТЕРЛЕК (1) ■ Уч төбендә генә йөртерлек ○ 11050 +ЙӨРТКӘН (2) ■ Ишек йөрткән тупсадыр, эшне йөрткән акчадыр ○ 7789 (2) +ЙӨРТКӘННЕҢ (1) ■ Хисабын хак йөрткәннең йөзе ак ○ 7995 +ЙӨРТМӘ (2) ■ Телең белән фикер йөртмә, акылың белән фикер йөрт ○ 11626 ● 15600 +ЙӨРТМӘК (1) ■ Үлән арасыннан ут йөртмәк ○ 1367 +ЙӨРТМИ (1) ■ Атны камчы йөртми, капчык йөртә ○ 2563 +ЙӨРТМИЛӘР (2) ■ Юрга атны дилбегәсез йөртмиләр ○ 2809 ● 10697 +ЙӨРТСӘҢ (2) ■ Акыллы белән эш йөртсәң - акыл җыярсың, юләр белән эш йөртсәң - үз +акылыңны җуярсың ○ 11429 (2) +ЙӨРТҮ (3) ■ Итәк астыннан ут йөртү ○ 8559 ● 8963; 11023 +ЙӨРҮ (20) ■ Кара болыт булып йөрү ○ 1216 ● 1227; 1507; 2439; 3393; 3795; 3797; 3889; 6707; +6837; 6889; 8065; 8737; 8966; 9088; 10043; 10875; 13165; 13166 (2) +ЙӨРҮЕН (4) ■ Карга, саескан йөрүен йөрим дип, үз йөрүен оныткан, имеш ○ 3977 (2) ● 4075 (2) +ЙӨРҮНЕ (1) ■ Ялкау өмәгә йөрүне ярата ○ 6584 +ЙӨРҮЧӘН (1) ■ Кияү бирүчән булса, җиңгә йөрүчән булыр ○ 13413 +ЙӨРҮЧЕ (1) ■ Кызлар артыннан йөрүче коемчыга еш йөрер ○ 13002 +ЙӨТКЕРӘСЕҢ (1) ■ Йөткерәсең барга алдан авызыңны ачып куйма ○ 10568 +ЙӨТКЕРЕКНЕ (1) ■ Ютәл йөткерекне баса ○ 15335 +ЙЫГЫРГАНДА (1) ■ Туган, йыгырганда кирәк булмаса, егылганда кирәк булыр ○ 14510 +КАБА (5) ■ Җиңелне эзләгән авырга каба ○ 640 ● 1946; 4452; 5967; 11133 +КАБАГА (2) ■ Туй килде капкага, кыз утырды кабага ○ 13291 ● 14630 +КАБАГАНГА (1) ■ Тибәгәнгә тибәрмә, кабаганга кабарма ○ 5630 +КАБАГЫН (1) ■ Бир дә тизрәк кабагын тык ○ 8218 +КАБАК (6) ■ Кабак баштан ярылыр ○ 1603 ● 1604; 1605; 1608; 9609; 10110 +КАБАККА (2) ■ Ачы кабакка эт тә тими ○ 1588 ● 14630 +КАБАКНЫ (1) ■ Кавынны бушлай биргәч алмаган, кабакны акча түләп алган ○ 8050 +КАБАЛАНА (1) ■ Син ашыксаң, ул кабалана ○ 11976 +КАБАЛАНГАН (1) ■ Ашыккан ашка пешәр, кабаланган сазга төшәр ○ 11810 +КАБАЛАНУ (1) ■ Кече морҗасына ут капкандай кабалану ○ 8561 +КАБАМ (3) ■ Балык кармакны кабам дип капмый, җим кабам дип каба ○ 4452 (2) ● 14617 +кабам → орчык-кабам +КАБАН (1) ■ Кабан кабанның карынын ярмас ○ 2326 +КАБАННЫҢ (1) ■ Кабан кабанның карынын ярмас ○ 2326 +кабаңны → орчык-кабаңны +КАБАР (10) ■ Усал эт арттан килеп өрми кабар ○ 3533 ● 3607; 3628; 3762; 4156; 4499; 6455; +8791; 12153; 15266 +КАБАРА (5) ■ Эт өрмәсә, авызы кабара, ди ○ 3669 ● 5813; 9379; 11507; 14885 +КАБАРГАН (1) ■ Хан кызының кубыз тотып кулы кабарган ○ 5927 +КАБАРМА (2) ■ Тибәгәнгә тибәрмә, кабаганга кабарма ○ 5630 ● 7162 +КАБАРМАС (1) ■ Сука тотып кулың кабармыйча, мичкә ягып ипиең кабармас ○ 1441 +КАБАРМЫЙ (1) ■ Утсыз юка да кабармый ○ 9365 +КАБАРМЫЙЧА (1) ■ Сука тотып кулың кабармыйча, мичкә ягып ипиең кабармас ○ 1441 +КАБАРМЫН (1) ■ Аямда булса ялармын, апамда булса кабармын ○ 14562 +КАБАРСЫҢ (3) ■ Ни эзләсәң - шуны табарсың, ни тапсаң - шуны кабарсың ○ 6113 ● 10536; +КАБАРТА (1) ■ Эт арыгын белгертми, бүрегә каршы сыртын кабарта ○ 3552 +КАБАРТКАН (1) ■ Хатын-кыз мамык түшәк: кабарткан да ир, калҗайткан да ир ○ 13895 +КАБАРТМА (2) ■ Коймак кунак яклы, кабартма хаҗәен яклы ○ 9283 ● 9313 +КАБАРТУ (1) ■ Арка йонын кабарту ○ 10818 +КАБАРТЫР (1) ■ Бүре арыгын белгертмәс, эткә сыртын кабартыр ○ 2128 +КАБАРУ (1) ■ Ачы катык кебек кабару ○ 9424 +КАБАРЫНСАҢ (1) ■ Кабарынсаң чәпчерсең, камыр булсаң күпчерсең ○ 11990 +КАБАРЫНУ (1) ■ Кабарыну - күркә гадәте ○ 4259 +КАБАРЫР (1) ■ Аждаһаның эчкән саен сусыны кабарыр, ди ○ 16715 +КАБАСЫ (1) ■ Кабасы кайда, орчыгы шунда ○ 8682 +КАБАТ (1) ■ Кабат эшләнгән эш сабак булыр ○ 6064 +КАБАХӘТЛЕК (1) ■ Иң зур кабахәтлек - ялганчылык ○ 15870 +КАБЕР (3 | 1) ■ Яратмаган агачың, үлгәч, кабер баш очыңа үсәр ○ 1704:1 ● 2586; 15210; 15432 +КАБЕРГӘ (5) ■ Күз - хайванны казанга, әдәмне кабергә кертә ○ 10427 ● 12384; 12403; 14490; +КАБЕРДӘ (1) ■ Ялчы кабердә ял итәр ○ 5966 +КАБЕРЕН (1) ■ Теренең өен таны, үленең каберен бел ○ 15387 +КАБЕРЕНДӘ (1) ■ Җитмеш яшеңдә курай уйнарга өйрәнгән курайны каберендә уйнар ○ 15140 +КАБЕРЕҢ (5) ■ Бай кешегә каберең якын булмасын ○ 7174 ● 8292; 12164; 15388; 15437 +КАБУ (1) ■ Авызга су кабу ○ 10598 +КАБУЛ (6) ■ Күктән ни яуса да, җир кабул итәр ○ 63 ● 3538; 3585; 12033; 16035; 16921 +КАБУЛЫМ (1) ■ Кайтсаң - кабулым бар, кайтмасаң - сабырым бар ○ 11972 +КАБЫ (4 | 1) ■ Елан кабы җитмеш төрле авыруга им ○ 4599 ● 10679, :1; 10682 (2) +КАБЫГЫ (6 | 1) ■ Бер уч көнбагыш ашасаң, ике уч кабыгы чыгар ○ 1539 ● 1617; 1632; 1642; +1766; 1967; 10679:2 +КАБЫГЫН (5) ■ Елан, кабыгын салса да, елан йөрәген үзенә калдыра ○ 4600 ● 4703; 17059КАБЫГЫНА (1) ■ Үз кабыгына гына бикләнеп яши ○ 12091 +КАБЫГЫННАН (2) ■ Карама кабыгыннан как ясап булмас ○ 1918 ● 4352 +КАБЫЗСА (1) ■ Түрәгә ут төртсә дә гаеп юк, кара кешегә шәм кабызса да гаеп ○ 5913 +КАБЫЗЫР (1) ■ Койрыгыннан ныграк кыссаң, куян да шырпы кабызыр ○ 2245 +КАБЫК (14 | 1) ■ Тышы мамык, эче кабык ○ 658 ● 1242; 1916, :1; 1937; 1988; 2859; 8269; 8388; +8487; 10640; 10734; 13782; 14325; 15134 +КАБЫКТАЙ (1) ■ Алыптай алты малайны кабыктай бер ана асрый ○ 14266 +КАБЫН (1) ■ Каты серкә кабын бозар ○ 9267 +КАБЫНА (3) ■ Сүнәр алдыннан шәм нык кабына ○ 8420 ● 8546; 12694 +КАБЫНСА (1) ■ Гашыйклык бер уттыр, кабынса сүндерү юктыр ○ 12678 +КАБЫНУ (1) ■ Күкерт кебек кабыну ○ 8564 +КАБЫП (8) ■ Кабып йотар алдыннан төлке дә тавыкны мактый ○ 2288 ● 3180; 6292; 7876; 9769; +12321; 13441 (2) +КАБЫРГА (1) ■ Казанга сыймас кабырга ○ 9462 +КАБЫРГАЛАРЫ (1) ■ Кабыргалары күренеп тора ○ 10830 +КАБЫРГАЛЫ (1) ■ Кәкре кабыргалы ○ 10837 +КАБЫРГАНЫ (1) ■ Болай да ярлы, өстенә кабырганы сындырдым ○ 7529 +КАБЫРГАСЫ (2) ■ Алафасы олы, кабыргасы коры ○ 5689 ● 11360 +КАБЫРГАСЫН (1) ■ Белмәгән эшнең кабыргасын ярып булмый ○ 6343 +КАБЫРЧЫГЫНА (1) ■ Ташбака үз кабырчыгына карап: "Үз өем, үз ташпулатым!" - дигән +○ 4684 +КАБЫШ (2) ■ Ит - табыш, тураганда бер кабыш ○ 9239 ● 9241 +КАВӘС (1) ■ Кавәс тумый кыш булмый, җәүза тумый җәй булмый ○ 843 +КАВЕМЕ (2) ■ Авылы барның кавеме бар ○ 5154 ● 5155 +КАВЕМЕҢ (1) ■ Ат алсаң, авылың белән; хатын алсаң, кавемең белән ○ 13123 +КАВЫЗЫ (1) ■ Авызы - иске тегермән кавызы ○ 10604 +КАВЫН (1) ■ Кавын утырттым, гәрәнкә үсте ○ 1631 +КАВЫННЫ (1) ■ Кавынны бушлай биргәч алмаган, кабакны акча түләп алган ○ 8050 +КАВЫШКАН (1) ■ Ат белән ишәк кавышкан, ике арада качыр туган ○ 2999 +КАГА (4 | 2) ■ Күзмә күпер суга, Микула кадак кага ○ 914 ● 4933; 4992:1, :2; 6516; 13490 +КАГА-КАГА (2) ■ Ат менмәгән ат менсә чаба-чаба үтерер, тун күрмәгән тун күрсә кага-кага +туз дырыр ○ 2507 ● 8928 +КАГАЛАР (1) ■ Казыкны кергән җиргә кагалар ○ 8608 +КАГАР (1) ■ Тырышкан табар, ташка кадак кагар ○ 6510 +КАГАРГА (1) ■ Шымчы шына кагарга оста булыр ○ 5652 +КАГАРЛАР (2) ■ Какма кеше капкасын, кагарлар үз капкаңны ○ 8610 ● 8611 +КАГАСЫ (2) ■ Киндер сугуның ние бар, атасы да кагасы ○ 1551 ● 8324 +КАГУ (6) ■ Сыймаган җиргә чөй кагу ○ 1989 ● 2002; 2007; 2723; 7124; 10352 +КАГУГА (1) ■ Ашны кире кагуга караганда таш белән ору артыграк ○ 9138 +КАГЫЙДӘСЕ (1) ■ Картның, куәте булмаса, кагыйдәсе бар ○ 15065 +КАГЫЛГАН (1) ■ Кагылган ишек ачылмый булмас ○ 8270 +КАГЫЛМЫЙ (2) ■ Тик торган пияшкә берәү дә кагылмый ○ 8490 ● 16316 +КАГЫНА (1) ■ Әлү кагына шикәр төреп ашама ○ 9401 +КАГЫП (4) ■ Ил өстенә энә какмакчы булсаң, үз өстеңә без кагып кара ○ 4957 ● 13175; 16409; +КАДА (4) ■ Пычакны әүвәл үзеңә када, авыртмаса, күршеңә када ○ 5230 (2) ● 9951 (2) +КАДАГЫ (1) ■ Аптекада тозның кадагы кырык тиен ○ 9105 +КАДАК (4) ■ Күзмә күпер суга, Микула кадак кага ○ 914 ● 6510; 8633; 16217 +КАДАККА (1) ■ Бер кадакка күп элеп булмый ○ 8401 +КАДАКЛЫ (1) ■ Ясаклының арты кадаклы ○ 5973 +КАДАЛ (1) ■ Тигәнәк булып аякка кадалганчы, гөл булып якага кадал ○ 1308 +КАДАЛА (1) ■ Дөреслек күзгә кадала ○ 15854 +КАДАЛГАНДАЙ (1) ■ Йөрәккә тигәнәк кадалгандай булу ○ 11374 +КАДАЛГАНЧЫ (1) ■ Тигәнәк булып аякка кадалганчы, гөл булып якага кадал ○ 1308 +КАДАЛМА (2) ■ Чәчкәсенә алданып, чәнечкесенә кадалма ○ 1325 ● 1865 +КАДАЛУ (2) ■ Талпан булып кадалу ○ 4848 ● 10351 +КАДАЛЫП (1) ■ Илгә каза теләгән кадалып үләр ○ 4960 +КАДАУ (1) ■ Аркадан килеп пычак кадау ○ 10822 +КАДӘР (27) ■ Бакырны ни кадәр юсаң да, алтын булмас ○ 270 ● 4394; 6575; 8753; 8782; 9850; +10843; 11646; 11974; 13681; 14012; 14490; 15075 (2); 15076; 15091; 15147; 15717 (2); 16004; +16657; 16710 (2); 16729 (2); 17010 (2) +КАДӘРЕ ( | 1) ■ Таудагы таш чокырга кадәре тәгәри ○ 168:1 +КАДӘРЛЕ ( | 1) ■ Дегет чиләген арбага тагып җибәрсәң, кая кадәрле дә өстерәлә ○ 7016:3 +КАДЕР (8) ■ Ашны күрсәң кадер тот, дусны күрсәң гадел тот ○ 5299 ● 8807; 11137; 14399 (2); +14492; 14605; 17055 +КАДЕРЕ (49) ■ Кояшның кадере баегач сизелә ○ 48 ● 322; 335; 390; 455; 602; 2810; 5419 (2); +7025; 7254; 7328 (2); 7336; 7420; 7506; 7550; 7629; 7670; 7737; 7766; 7772; 7773; 7986; 8480; +8941; 9043; 10096; 10771; 11061 (2); 11137; 11340; 11466; 11473 (3); 12196 (2); 13993; 14065; +14156; 14509 (2); 14550; 15034; 15385 (2); 16038 +КАДЕРЕН (51 | 1) ■ Җәүһәр кадерен җәүһәрче белер ○ 327 ● 2499 (2); 2734; 2957; 2968; 3462; +4105; 4932 (2); 5056; 6249; 7139 (2); 7247 (2); 7357 (2); 7606 (2); 7671; 8250; 8925; 9121; +9133 (2); 9134; 9538 (2); 9552:1; 11340; 11550 (2); 11781 (2); 11948; 12158; 12276; 12375; +13488; 14004; 14222; 14323; 14683; 15032 (2); 15156; 15170; 15181; 15249; 16546 (2) +КАДЕРЕНЕ (5) ■ Кеше үз кадерене белми кадирун кадерене белмәс, былбылдан үзгә кошлар +гөлстан кадерене белмәс ○ 11154 (3) ● 12798; 14511 +КАДЕРЕҢ (8) ■ Атың арыса - абруең китәр, карының ачса - кадерең китәр ○ 2609 ● 5404; 7133; +11138 (2); 15379 (2); 15754 +КАДЕРЕҢНЕ (2) ■ Ашка килсәң элек кил, үз кадереңне белеп кил ○ 10060 ● 13267 +КАДЕРЛӘГӘН (1) ■ Туган телне кадерләгән халык кадерле булыр ○ 15631 +КАДЕРЛӘН (2) ■ Кадерең барда кадерлән, кадерең беткәч үләргә әзерлән ○ 11138 ● 15379 +КАДЕРЛЕ (29) ■ Суы булган җир кадерле, җире булган ир кадерле ○ 459 (2) ● 1324; 2300; 2792; +3169; 4065; 4577; 4995; 5048 (2); 5115; 5301 (2); 7277; 7345; 7753; 9923; 10097; 10153; 10161; +11247; 12960; 14450 (2); 14572; 15631; 15781; 16500 +КАДЕРЛЕРӘК (2) ■ Вакыт акчадан кадерлерәк ○ 795 ● 10319 +КАДЕРЛЕСЕ (1) ■ Кунакның иң кадерлесе бер кич - ике кич, өчкә китсә - хуҗага көч, дүрткә +кит сә - дуга белән ыңгырчак, суган белән сарымсак ○ 10141 +КАДЕРСЕЗ (1) ■ Эттән әрсез, Алабайдан кадерсез ○ 3801 +КАДИРУН (1) ■ Кеше үз кадерене белми кадирун кадерене белмәс, былбылдан үзгә кошлар +гөлстан кадерене белмәс ○ 11154 +КАДЫЙЛАР (1) ■ Бакыр зур булса да, комган төбе ямыйлар, алтын кечкенә булса да, күкрәккә +кадыйлар ○ 268 +КАЕК (4) ■ Акыллы карачы кара җирдән каек йөртер ○ 5717 ● 7033; 7047; 7093 +КАЕКЛЫ (1) ■ Көймәле килсә, каеклы качар ○ 7052 +КАЕКЧЫ (1) ■ Каекчы көймәчегә юл бирер ○ 7032 +КАЕМЫ (1) ■ Каемы килсә, каек арбага менә ○ 7033 +КАЕН (14) ■ Җил өрмәгәнче каен башы кыймылдамый ○ 1188 ● 1725; 1732 (2); 1733 (2); 17341736; 1761; 1768; 2003; 8606; 14614 +КАЕНАНА (12) ■ Ир үз сүзе белән йөрсә, үзе дә ир булыр, каенана - ана, килен дә хатын булыр +○ 13517 ● 14603-14607; 14619-14621; 14639; 14646; 14886 +КАЕНАНАГА (4) ■ Килен булдым - каенанага ярамадым, каенана булдым - киленгә ярамадым +○ 14619 ● 14622; 14642; 14647 +КАЕНАНАДАГЫ (1) ■ Каенанадагы кияүдән карганылган эт артык ○ 14608 +КАЕНАНАМ (1) ■ "Гомерем үтте, ирем бер үпте, аны да каенанам күреп мине сүкте", - дип +әйткән бер хатын ○ 14596 +КАЕНАНАМНЫҢ (1) ■ Кайгы юкта кайгыдыр каенанамның кайгысы ○ 14615 +КАЕНАНАНЫҢ (4) ■ Каенананың иң яхшысыннан да козгын тавышы килә, ди ○ 14609 ● 14610; +14611; 14648 +КАЕНАНАСЫ (3) ■ Каенанасы нинди - килене шундый ○ 14612 ● 14616; 14634 +КАЕНАНАСЫН (1) ■ Ирен сөйгән хатын каенанасын хөрмәт итәр ○ 14602 +КАЕНАНАСЫНА (2) ■ Каенанасына яраган - иренә яраган ○ 14613 ● 14639 +КАЕНАТА (1) ■ Ата йорты салам булса да сарай, каената йорты кабык булса да тәмуг ○ 14325 +КАЕНАТАНЫҢ (1) ■ Әлеге дә баягы, каенатаның таягы ○ 14664 +КАЕНГА (4) ■ Ялгыз каенга кош кунмас ○ 1767 ● 1768; 1773; 12147 +КАЕННЫҢ (2) ■ Бер каенның күләгәсе бөтен илне капламас ○ 1722 ● 1737 +КАЕНСАР (1) ■ Каенсар төбендә кар булмас, кайгылы йөрәктә май булмас ○ 14874 +КАЕНСАРДАН (1) ■ Казанга каенсардан юл туры ○ 6890 +КАЕНСЕҢЕЛ (1) ■ Каенсеңел - каен шырпы ○ 14614 +КАЕНЫ (2) ■ Тимере бар тилмермәс, каены бар кайгырмас ○ 301 ● 1738 +КАЕНЫМ (1) ■ Чыпчык "чыбыгым" ди, карга "каеным" ди, имеш ○ 4181 +КАЕРА (1) ■ Борыны болытны каера ○ 10633 +КАЕРГАН (1) ■ Карга, казга охшыйм дип, ботын каерган ○ 3956 +КАЕРМА (1) ■ Тәртәңне зиректән каерма - тиз сынар ○ 7074 +КАЕРМАС (1) ■ Кош канатын үзе каермас, яхшы ир хатын аермас ○ 13881 +КАЕРЫЛГАН (1) ■ Иленнән аерылганның канаты каерылган ○ 4977 +КАЕРЫЛЫП (2) ■ Каракошка ут тигән, каерылып караса үз йоны ○ 3927 ● 15728 +КАЕРЫМСЫЗ (1) ■ Каерымсыз булса - ханнан биз, үткелсез булса - судан биз, ашусыз булса таудан биз, файдасыз булса - байдан биз ○ 5811 +КАЕРЫП (1) ■ Теш арасыннан каерып та алып булмый ○ 10643 +КАЕШ (10) ■ Тумаган тайга - каеш камыт ○ 2864 ● 4245; 7062; 7084; 7085; 7090; 7106; 8824; +8989; 14331 +КАЕШКА (1) ■ Майлаган каешка эт үч ○ 3518 +КАЕШТАН (1) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне +майдан сора", - дигән ○ 7034 +КАЕШЫ (1) ■ Эт каешы булып беткән ○ 3793 +КАЕШЫН (1) ■ Кешенең юкәсен өзсәң, каешын да өзәрсең ○ 7042 +КАЗ (66 | 4) ■ Бер каз килү белән яз булмас ○ 769 ● 845; 3080; 3946; 3966; 3968; 4012; 4185; +4189; 4218; 4227:1, :1; 4229; 4230 (2); 4231 (2); 4232 (2); 4235-4238; 4239 (2); 4240; 4241, :1; +4242-4248; 4251-4253; 4255-4258; 4280; 4414; 4419; 4420; 4424; 4433; 4435; 4436; 4663; 4777; +5093; 5192; 6065; 8203; 8210; 9507; 9656; 10205; 10231; 10610; 12010; 13061; 13088; 13278; +13520; 13521; 13863; 14731:2 +КАЗА (15) ■ Кәҗә бар җирдә каза була, ди ○ 3023 ● 3051; 4960; 5391; 5764; 7392; 10058 (2); +10102; 10254; 11922; 13729; 14792; 14875; 14909 +КАЗАГА (1) ■ Бер казага ике җәза юк ○ 12464 +КАЗАДАН (2) ■ Ашыкканның башы казадан чыкмас ○ 11814 ● 14869 +КАЗАК (1) ■ Чыда, казак, атаман булырсың ○ 5648 +КАЗАЛЫ (2) ■ Ярлы булыр кешегә казалы мал тап булыр ○ 7452 ● 12502 +КАЗАН (40) ■ Бәкедән күпме бу чыкса да, казан булмас ○ 358 ● 719; 2276; 2427; 3299; 3550; +5260; 8524; 9127; 9559; 9902; 9904-9909; 9918; 9920; 9967; 9973; 9992; 10007; 10022; 10030; +10072; 10097; 10098; 10106; 10242; 10671; 10763; 11140; 13008; 13175; 13699; 13713; 14617; +14732; 16929 +КАЗАНГА (23) ■ Атны алсаң, абзарга каратып ал, казанга каратып алма ○ 2560 ● 2644; 3090; +3131; 3132; 4249; 4493; 5283; 6890; 9462; 9651; 9910-9912; 9958; 9984; 10029; 10427; 11446; +12134; 12403; 13796; 14488 +КАЗАНДА (8) ■ Бар да әзер: камыт Казанда, арба базарда ○ 7631 ● 9881; 9913; 9914; 9943-9945; +КАЗАНДАГЫ (2) ■ Казандагы хәлләрне чүмеч яхшы белә ○ 9915 ● 15683 +КАЗАНЛЫК (1) ■ Байныкы - базарлык, ярлыныкы - казанлык ○ 7260 +КАЗАННЫҢ (7) ■ Казанның капкачы китсә, этнең ояты китә ○ 3486 ● 3487; 9916; 9917; 9925; +9945; 9997 +КАЗАНЧЫ (2) ■ Ала карга - азанчы, кара карга - казанчы ○ 3930 ● 9918 +КАЗАНЫ (6) ■ Бирмәснең ашы пешмәс, казаны уттан төшмәс ○ 8126 ● 8378; 9919; 11254; +11826; 13349 +КАЗАНЫНА (2) ■ Казанына күрә учагы, биленә күрә кушагы ○ 8775 ● 14313 +КАЗАНЫНДА (2) ■ Кеше казанында аш кайната алмассың ○ 9927 ● 10008 +КАЗАНЫННАН (1) ■ Байның бакыр казаныннан үзеңнең чуен казаның яхшырак ○ 7270 +КАЗАНЫҢ (2) ■ Байның бакыр казаныннан үзеңнең чуен казаның яхшырак ○ 7270 ● 14876 +КАЗАНЫҢА (1) ■ Ашка барсаң, казаныңа ашың салып бар ○ 10061 +КАЗАНЫҢНЫ (2) ■ Кунакка барсаң, казаныңны юып кит ○ 10131 ● 13309 +КАЗАСЫ (6) ■ Мал казасы эткә яхшы ○ 2385 ● 3519; 10288 (2); 13575; 14820 +КАЗАСЫНА (1) ■ Кеше казасына көлмә, үзеңнеке түтәлдә ○ 14897 +КАЗГА (6 | 2) ■ Карга, казга охшыйм дип, ботын каерган ○ 3956 ● 4233; 4234, :1; 4249; 10271; +14731, :1 +КАЗГАНГАН (1) ■ Казганган каз ите ашаган, казганмаган кара ипи дә тапмаган ○ 6065 +КАЗГАНМАГАН (1) ■ Казганган каз ите ашаган, казганмаган кара ипи дә тапмаган ○ 6065 +КАЗГАНСАҢ (1) ■ Казгансаң - мал табыла, йөрәккә кан савыла ○ 7358 +КАЗГАНЫР (1) ■ Карга казганыр, тилгән кинәнер ○ 3957 +КАЗДА (1) ■ Кайсы сарыкта, кайсы казда, әле төшмәгән базга ○ 9463 +КАЗДАЙ (1) ■ Күршенең тавыгы - каздай, хатыны - кыздай ○ 5208 +КАЗИЛЕДӘН (1) ■ Казиледән килеп казык каккан Биләрдән килеп биләгән ○ 5172 +КАЗНА (6) ■ Казынган казна табар ○ 6066 ● 6659; 12502; 12995; 13729; 14415 +КАЗНАГА (3) ■ Ирмәк куган - бәлагә, хезмәт куган - казнага ○ 6645 ● 6839; 16001 +КАЗНАДАН (1) ■ Михнәт чигеп тапкан бер тәңкә тиген килгән казнадан яхшырак ○ 14934 +КАЗНАСЫ (2) ■ Бездә Әндри казнасы юк ○ 7528 ● 14225 +КАЗНАСЫН (1) ■ Ишәк, хөкүмәт казнасын ташыса да, барыбер ишәк булып калыр ○ 2969 +КАЗНАСЫНДА (1) ■ Патша казнасында ни юк булса, хәерче капчыгында шул бар ○ 5864 +КАЗНЫ (2 | 1) ■ Таркалган казны тупланган карга җим иткән ○ 4229:1 ● 4250; 16987 +КАЗНЫҢ (2) ■ Ялгыз казның тавышы чыкмый ○ 4254 ● 13048 +КАЗУ (2) ■ Су чыкмаган җирдә кое казу ○ 521 ● 16665 +КАЗУСЫЗ (1) ■ Чакырусыз туйга барганчы казусыз гүргә бар ○ 13328 +КАЗЫ (9 | 1) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың +○ 131 ● 202; 261; 397; 2565; 4458; 9169; 9346; 9657; 12000:5 +КАЗЫГА (1) ■ Казыга туйгач, карта сасы булыр ○ 9251 +КАЗЫГАН (3 | 2) ■ Чүлгә кое казыган - бер саваплы, сазга күп��р салган - ике саваплы, юлга агач +утырткан - өч саваплы ○ 1706 ● 6801; 6803; 12000:1, :2 +КАЗЫГЫ (6) ■ Чыбыгы тисә иелгән казыгы тисә калкыр ○ 1955 ● 7198; 8650; 11086; 16063; 16192 +КАЗЫГЫЗ (1) ■ Сүз булмаганда сүз булсын: "Ата казыгыз күкәй саламы?" ○ 16298 +КАЗЫГЫН (1) ■ Ат әйләнеп казыгын табар, су әйләнеп ярыгын табар ○ 2540 +КАЗЫГЫНА (2) ■ Арканлы ат казыгына уралыр ○ 2459 ● 2542 +КАЗЫГЫҢ (2) ■ Иртә намаз, кич намаз, каккан казыгың калмас ○ 16920 ● 16925 +КАЗЫДЫҢМЫ (1) ■ Суы чыксын, суы тәмле булсын! - "Энә белән казыдыңмы?" - дип сорамаслар ○ 460 +КАЗЫЙ (6) ■ Энә белән кое казый ○ 8743 ● 12012; 16987-16989; 17028 +КАЗЫЙГА (2) ■ Зәгыйфь бәндә, шул өчәүнең кулына төшмә: муллага, казыйга, дәрвишкә +○ 16978 ● 17028 +КАЗЫЙЛАР (1) ■ Кайда су чыкса, коены шунда казыйлар ○ 394 +КАЗЫЙСЫ (1) ■ Төкермә иске коега, яңасын казыйсы булыр ○ 476 +КАЗЫК (19) ■ Каты җиргә казык кермәс ○ 127 ● 5024; 5172; 5933; 6013; 8378; 8607; 8621; 8625; +8630; 8632; 8639; 8644; 8648; 8649; 8658; 10342; 12660; 14826 +КАЗЫККА (4) ■ Ике ат бер казыкка бәйләнмәс ○ 2645 ● 8623; 8626; 8635 +КАЗЫКНЫ (2) ■ Казык какмаган кеше казыкны үзе үсеп чыккан дип уйлый ○ 8607 ● 8608 +КАЗЫКСЫЗ (1) ■ Куш казыксыз читән дә булмый ○ 8622 +КАЗЫЛЫК (3) ■ Аргамак атның билгесе - казылык җыймас, ял җыяр ○ 2781 ● 3343; 12823 +КАЗЫМА (1 | 2) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың +○ 131 ● 12000:2, :4 +КАЗЫМАС (2) ■ Күп аю өн казымас ○ 2105 ● 2342 +КАЗЫМЫЙЛАР (1) ■ Диңгез янында кое казымыйлар ○ 365 +КАЗЫН (1) ■ Кайда базың, шунда казын ○ 8609 +КАЗЫНА (1) ■ Тычкан, казына торгач, мәчене китереп чыгарган ○ 3409 +КАЗЫНГАН (3) ■ Казынган карга кар астыннан калҗа тапкан, казынмаган - кар астында катып +үлгән ○ 3947 ● 6066; 6659 +КАЗЫНМАГАН (1) ■ Казынган карга кар астыннан калҗа тапкан, казынмаган - кар астында +катып үлгән ○ 3947 +казынып → тырнап-казынып +КАЗЫҢ (1) ■ Туйга барсаң туеп бар, актык казың суеп бар ○ 13306 +КАЗЫҢНЫ (1) ■ Кешенең чебешен ашасаң, казыңны бирерсең ○ 4282 +КАЗЫҢНЫҢ (1) ■ Берәүнең үрдәген ашасаң, казыңның аягыннан тотып тор ○ 4404 +КАЗЫП (3) ■ Арык ат, симерсә, җир казып чабар ○ 2462 ● 10899; 15432 +КАЗЫР (4) ■ Иртәнге чыпчык тешен казыр, соңгы чыпчык күзен казыр ○ 4170 (2) ● 4587; 11768 +КАЗЫРГА (2) ■ Ут чыккач кое казырга тотынмыйлар ○ 8510 ● 9689 +КАЗЫСАҢ (4 | 2) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың +○ 131 ● 397; 398; 12000, :3, :5 +КАЙ (6) ■ Җил кай якка иссә, камыш шул якка борылыр ○ 1182 ● 1240; 2929; 3537; 12797; 15227 +КАЙВАКЫТ (1) ■ Кайвакыт юләрнең бер сүзе ярап куя ○ 11585 +КАЙГАКЛЫ (1) ■ Канатлы очып җитмәс җир, кайгаклы җитеп басмас җир ○ 226 +КАЙГЫ (52 | 1) ■ Кассапчыга мал кайгы, карт ишәккә җан кайгы ○ 2365 (2) ● 4405:1; 5008; +7324 (2); 8142; 9181 (2); 10278 (2); 11553; 11894; 12465; 13098 (2); 13553; 13775; 14029 (2); +14370 (2); 14615; 14803 (2); 14833; 14868; 14877-14879; 14880 (2); 14881-14888; 14890; +14903 (2); 14915 (2); 14954 (2); 14960; 14961; 14983; 14988; 16417; 16721 +КАЙГЫГА (1) ■ Кайгы кайгыга охшамый, кайгы урыны бушамый ○ 14880 +КАЙГЫДАН (4) ■ Берәүләр кайгыдан саргая, берәүләр - тәмәкедән ○ 9824 ● 14800; 14888; +КАЙГЫДЫР (2) ■ Кайгы юкта кайгыдыр каенанамның кайгысы ○ 14615 ● 14886 +КАЙГЫЛЫ (2) ■ Ашап эчкәндә дус яхшы, кайгылы ��өндә үз яхшы ○ 14668 ● 14874 +КАЙГЫМ (4) ■ Сыерым юк киртәдә, кайгым юк иртәгә ○ 3252 ● 3329; 12808; 14174 +КАЙГЫНЫ (10) ■ Аз кайгыны аш баса, күп кайгыны дус баса ○ 5286 (2) ● 9862; 14780 (2); +14865; 14889-14891; 16431 +КАЙГЫНЫҢ (2) ■ Эчү бер кайгыны басса, ун кайгының ишеген ача ○ 9862 ● 14948 +КАЙГЫҢ (2) ■ Ялгыз башың - бер кайгың ○ 5097 ● 14898 +КАЙГЫҢНЫ (1) ■ Үз кайгыңны үзең йот ○ 14971 +КАЙГЫР (2) ■ Атың айгыр булса, ят та кайгыр, атың ак та булса, утыр да макта ○ 2763 ● 6015 +КАЙГЫРА (2) ■ Эт башта сөяк йотса, соңыннан кайгыра ○ 3564 ● 11570 +КАЙГЫРАМ (2) ■ Үзем күптән оҗмахлы, күршем өчен кайгырам ○ 5281 ● 16834 +КАЙГЫРГАН (3) ■ Иртәгәге өчен ишәк кайгырган ○ 839 ● 14255; 14616 +КАЙГЫРМА (3) ■ Акча беткәнгә кайгырма, эш беткәнгә кайгыр ○ 6015 ● 6016; 7724 +КАЙГЫРМАС (3) ■ Тимере бар тилмермәс, каены бар кайгырмас ○ 301 ● 1738; 2042 +КАЙГЫРМЫЙ (1) ■ Өй почмагына ут капса да кайгырмый ○ 8392 +КАЙГЫРТ (3) ■ Яз кайгысын кыш кайгырт, кыш кайгысын яз кайгырт ○ 976 (2) ● 1599 +КАЙГЫРТА (2) ■ Чирле - җанны кайгырта, мулла малны кайгырта ○ 17068 (2) +КАЙГЫРТКАН (1) ■ Артын кайгырткан арымас ○ 677 +КАЙГЫРУДА (1) ■ Чарасы юк эш өчен кайгыруда мәгънә юк ○ 6376 +КАЙГЫРЫП (2) ■ Бәлане кайгырып җиңмиләр ○ 14819 ● 14892 +КАЙГЫРЫР (2) ■ Иртәге өчен ишәк кайгырыр ○ 2950 ● 4425 +КАЙГЫСЫ (26) ■ Киләсе көннең билгесе юк, үткән көннең кайгысы юк ○ 857 ● 2373 (2); +5831 (2); 7586; 9776 (2); 13489 (2); 13738; 14255; 14312 (2); 14318 (2); 14615; 14616; 14862; +14886; 14898-14900; 14975 (2); 15226 +КАЙГЫСЫЗ (2) ■ Кайгысыз кара суга симерер ○ 14893 ● 14894 +КАЙГЫСЫН (4) ■ Яз кайгысын кыш кайгырт, кыш кайгысын яз кайгырт ○ 976 (2) ● 5924 (2) +КАЙГЫ-ХӘСРӘТ (1) ■ Яшь чакта кайгы-хәсрәт, булса да, җиңел үтә ○ 15110 +КАЙДА (62 | 3) ■ Диңгез кайда, чырылдак су шунда ага ○ 362 ● 393; 394; 1960; 2228; 3021; 3189; +3726; 3958; 4216; 4257; 4492; 4705; 4774; 4883; 5005; 5006; 5036; 5156; 5303 (2); 5797; 6067; +6295 (2); 6488; 6569; 6596; 6693; 6780; 7215; 7230; 8024; 8067; 8162; 8271; 8609; 8682; 8683; +8708, :1; 9252; 9253; 10098 (2); 10332 (2); 10337; 10415; 10671 (2); 10890; 11078:1, :1; 11139; +11205; 11833; 12095; 12744 (2); 13333; 14190 (2); 16731; 16829 +КАЙДАН (14) ■ Җил кайдан - болыт шуннан ○ 1183 ● 1512; 2924; 4331; 6771; 6979; 6981; 7105; +7333; 9006; 13097; 14553 (2); 16010 +КАЙКАЕП (1) ■ Каенана кайкаеп тормас, килен киерелеп тормас ○ 14607 +КАЙМАК (7) ■ Тәүфыйклы песи дә каймак ашый ○ 3379 ● 3388; 9162; 9254; 9268; 9333; 9334 +КАЙМАКТАН (1) ■ Авыз күнгән ачы катык күнмәгән каймактан яхшырак ○ 9094 +КАЙНА (1) ■ Утыр, кунагым, алты ай; кайна, самоварым, җиде ай ○ 10224 +КАЙНАГАН (5) ■ Аҗаган кайнаган урын ○ 1212 ● 9310; 9943; 9944; 10030 +КАЙНАГАНЧЫ (1) ■ Сөт кайнаганчы түзгән, суынганчы түзмәгән ○ 9493 +КАЙНАМАС (3) ■ Казан капкачын япмыйча кайнамас ○ 9905 ● 9918; 13713 +КАЙНАМАСА (1) ■ Казанчы кайнамаса, казан кайнамас ○ 9918 +КАЙНАМЫЙ (1) ■ Үзең бер кайнап чыкмыйча ашың кайнамый ○ 9409 +КАЙНАП (3) ■ Үзең бер кайнап чыкмыйча ашың кайнамый ○ 9409 ● 9916; 11150 +КАЙНАР (6) ■ Кайнар ат тиз аручан була ○ 2651 ● 9431; 10031; 10113; 10720; 12962 +КАЙНАРГА (1) ■ Салкынга өшетми, кайнарга пешерми ○ 1224 +КАЙНАСА (1) ■ Казанда коры су кайнаса да ямь ○ 9914 +КАЙНАТА (4) ■ Үз өендә селте кайната белмәгән - кеше өендә әлбә пешергән ○ 9407 ● 9927; +13699; 14258 +КАЙНАТМА (1) ■ Авызыңда ботка кайнатма ○ 10541 +КАЙНАТСАҢ (2) ■ Үпкәне күпме кайна��саң да, өресе чыкмас ○ 9413 ● 10029 +КАЙНАШАСЫҢ (1) ■ Кайнаган казан шикелле кайнашасың ○ 10030 +КАЙНИШ (1) ■ Килен кайниш туфрагыннан алына ○ 13355 +КАЙНЫЙ (5) ■ Саескан сагыз чәйни, карганың күзе кайный ○ 4076 ● 10007; 10072; 10097; +КАЙРАГАН (1) ■ Тары чалгы кайраган тавышка үсә, ди ○ 1564 +КАЙРАК (1) ■ Озак ятса, камыр өсте дә кайрак була ○ 9312 +КАЙРАУ (2) ■ Кара тимер кайрау белән корыч булмас ○ 290 ● 293 +КАЙРЫ (1) ■ Бер агачта ике кайры булмас ○ 1676 +КАЙРЫСЫНДА (1) ■ Кайрысында кипкән агач чатнамый ○ 1917 +КАЙСЫ (14) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән көмеш агын", - дигән ○ 565 ● 1184; 1241; 1650; 4249; 5068 (2); 5812 (2); 8368; 8575; 9381; 9463 (2) +КАЙСЫН (2) ■ Ике чабата бер кием, теләсәң кайсын киен ○ 9042 ● 10917 +КАЙТ (8) ■ Исең барда илеңә кайт ○ 4999 ● 5674; 10178; 12635; 13305; 13319; 16201; 16209 +КАЙТА (23) ■ Ташыган диңгез дә кайта ○ 463 ● 637; 2381; 2420; 3152; 3933; 4116; 4132; 4137; +5574; 6892; 7413; 7429; 10428; 10888; 12015 (2); 12044; 12595; 14989; 15381; 15417; 16145 +КАЙТАДАН ( | 1) ■ Бер ташлаган чабатаны кайтадан кимиләр ○ 9036:1 +КАЙТАЕН (2) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, әйтер +сүзгә мат иттең ○ 7486 (2) +КАЙТА-КАЙТА (1) ■ Сөйләгән сүзең татлы булса да, кайта-кайта сөйләмә ○ 15975 +КАЙТАР (1) ■ Чабатаны кайтаруын гына кайтар, тезүен кем дә тезәр ○ 9064 +КАЙТАРА (3) ■ Тау, бик зур булса да, үзенә кычкырганны яратмый: тавышны кире кайтара +○ 154 ● 14228; 14725 +КАЙТАРГАН (4) ■ Күмәкләшкән - яу кайтарган ○ 5026 ● 13279 (2); 16189 +КАЙТАРМЫЙ (1) ■ Аның морҗасы төтен кайтармый ○ 8551 +КАЙТАРУ (2) ■ Йөзе белән кайтару ○ 8224 ● 15314 +КАЙТАРУЛЫ (1) ■ Барымта карулы, кире кайтарулы ○ 5543 +КАЙТАРУЫН (1) ■ Чабатаны кайтаруын гына кайтар, тезүен кем дә тезәр ○ 9064 +КАЙТАРЫП (5) ■ Чабата кайтарып йөрү ○ 9088 ● 15803; 16038; 16223; 16227 +КАЙТАСЫ (1) ■ Әйткән сүзнең кайтасы юк, әйтмәгәннең хатасы юк ○ 16224 +КАЙТАСЫҢ (1) ■ Базарга барасың куанып, кайтасың юанып ○ 7875 +КАЙТАЧАК (1) ■ Җилгә каршы төкермә - кире битеңә кайтачак; җилгә каршы җикермә - сүзең +җилгә китәчәк ○ 1193 +КАЙТКАН (8) ■ Куян табыш артыннан киткән, койрыксыз кайткан ○ 2255 ● 2332; 3242; 7345; +7359; 13252; 13257; 13427 +КАЙТКАНДА (4) ■ Кырга барганда мактанма, кайтканда мактан ○ 1418 ● 6743; 11985; 15785 +КАЙТКАННЫҢ (3) ■ Иленә кайтканның ояты юк ○ 4978 ● 6788; 8314 +КАЙТКАНЧЫ (1) ■ Яудан коры кайтканчы, яралы кайт ○ 5674 +КАЙТКАЧ (3) ■ Берәү, азрак шәһәрдә торып кайткач, печән кибәннәрен: "Бу нинди чәүмәл чекләр?" - дип сораган, ди ○ 5164 ● 8239; 13297 +КАЙТКАЧ-СУККАЧ (1) ■ Кырдагы бодай - алтмыш пот, кайткач-суккач - алты пот ○ 1556 +КАЙТМА (1) ■ Сүзне әйтмә, әйтсәң - кайтма ○ 16041 +КАЙТМАК (2) ■ Килмәк - күңел, кайтмак - рәхәт ○ 10078 ● 16229 +КАЙТМАС (12) ■ Аккан су кире кайтмас ○ 339 ● 2034; 5140; 5383; 5540; 7966; 11967; 12862; +13514; 15370; 15765; 16216 +КАЙТМАСА (3) ■ Ала каргада аласың булсын, кыш кайтмаса, яз кайтыр ○ 3935 ● 12015; 14769 +КАЙТМАСАҢ (1) ■ Кайтсаң - кабулым бар, кайтмасаң - сабырым бар ○ 11972 +КАЙТМАССЫҢ (1) ■ Күзең бакага төшсә, күл буеннан кайтмассың ○ 4670 +КАЙТМАСЫН (1) ■ Әдәм шул: әйткән сүзеннән кайтмасын ○ 16205 +КАЙТМЫЙ (7) ■ Заман кош кебек: очып киткәч кире кайтмый ○ 805 ● 911; 6269; 12550; 15122; +15381; 16218 +КАЙТМЫЙЛАР (1) ■ Җеназаны зираттан кире алып кайтмыйлар ○ 15434 +КАЙТСА (5 | 2) ■ Ташкыны кайтса да, юшкыны калыр ○ 461 ● 1613; 6730, :1, :2; 10208; 13912 +КАЙТСАМ (1) ■ Бу куянны атсам, тиресен тунап сатсам, бер тай алып кайтсам, килер көзгә ат +булыр ○ 2278 +КАЙТСАҢ (2) ■ Кайтсаң - кабулым бар, кайтмасаң - сабырым бар ○ 11972 ● 13763 +КАЙТСЫН (2) ■ Сөягем тиягемә кайтсын ○ 5145 ● 10803 +КАЙТТЫ (1) ■ Өтәргә дип барды, өтелеп кайтты ○ 5714 +КАЙТТЫК (1) ■ Канат алырга бардык, койрыксыз кайттык ○ 3892 +КАЙТТЫМ (1) ■ Әйттем, әйттем исә кайттым, әйтеп кенә бактым ○ 16327 +кайттым → алдым-кайттым +КАЙТУ (6) ■ Әвен сугып кайту ○ 1510 ● 2280; 5180; 7837; 13237; 16237 +КАЙТУДАН (1) ■ Кенәргә кайту Бохарадан кайтудан авыр ○ 5180 +КАЙТУЫ (2) ■ Кимнең ташуы бар, ташуның кайтуы бар ○ 587 ● 1002 +кайтуы → баруы-кайтуы +КАЙТУЫҢНЫ (1) ■ Бәрәңге әйткән: "Илтүен илтермен, кайтуыңны үзең кайгырт", - дигән +○ 1599 +КАЙТЫП (9 | 1) ■ Коега төкермә, кайтып су эчәрсең ○ 403 ● 5574; 6720, :1; 8259; 8272; 13115; +13697; 13795; 15729 +КАЙТЫР (22) ■ Ай бер тулышканнан соң кире кайтыр ○ 4 ● 6; 586; 2652; 2825; 3066; 3935; +4024; 5383; 6196; 8302 (2); 10071; 10133; 12356; 12371; 12481; 13174 (2); 13832; 15370; 15817 +КАЙТЫРСЫҢ (2) ■ Куян эзе белән барсаң, тычкан эзе белән кайтырсың ○ 2262 ● 9318 +КАЙТЫРЫ (1) ■ Аның әйтере бар, кайтыры бар ○ 16265 +КАЙТЫРЫП (1) ■ Акча биреп яшь гомерне кире кайтырып булмый ○ 15004 +КАЙЧАГЫНДА (2) ■ Кайчагында тавык та әтәч булып кычкыра ○ 4278 ● 5575 +КАЙЧАК (3) ■ Эш бәрәңге ашау түгел, кайчак бәрәңге дә җиксетә ○ 6166 ● 11586 (2) +КАЙЧАКТА (2) ■ Тимер балта булдыра алмаганны кайчакта юкә чөй булдыра ○ 1942 ● 2653 +КАЙЧАН (6) ■ Дуңгыз әллә кайчан үлсә дә, "хор-хоры" ишетелер ○ 2887 ● 4788; 5837; 7102; +15709; 16320 +КАЙЧАН-КАЙЧАН (1) ■ Капкан саен бал капмыйлар, кайчан-кайчан кара ипи дә ярый ○ 9256 +КАЙЧЫ (1) ■ Кайчы белән җилем - белеме сайга гыйлем ○ 16582 +КАЙЧЫМ (1) ■ Мыяу-мыяу мәчем бар, колак кисәр кайчым бар ○ 10523 +КАЙЧЫСЫ (1) ■ Әҗәт кайчысы дуслык җебен кисәр ○ 8194 +КАК (10) ■ Пешмәгән җимештән катмаган как ○ 1849 ● 1918; 2229; 5245; 7036; 7067; 10831; +11849; 13557; 14566 +КАККА (2) ■ Йомшак җәйгән какка ауната белер ○ 8409 ● 13356 +КАККАН (8) ■ Тавыкка күз салып, сарыктан колак каккан ○ 4361 ● 4992; 5172; 8644; 8650; 9903; +16217; 16920 +КАККАНДА ( | 1) ■ Атка дага какканда бака ботын кыстыра ○ 2478:3 +КАККАННЫ (2 | 2) ■ Ир бакканны ил баккан, ир какканны ил каккан ○ 4992 ● 4992:1, :2; 13490 +КАКЛЫ (1) ■ Каклы чәкчәк хаклы ○ 13268 +КАКМА (4) ■ Сыймас җиргә чөй какма ○ 1936 ● 5186; 8610; 8611 +КАКМАГАН (1) ■ Казык какмаган кеше казыкны үзе үсеп чыккан дип уйлый ○ 8607 +КАКМАКЧЫ (1) ■ Ил өстенә энә какмакчы булсаң, үз өстеңә без кагып кара ○ 4957 +КАКМАС (1) ■ Саран ишеген кунак какмас ○ 11907 +КАКМАСАҢ (1) ■ Минем капкам кыңгыраулы, какмасаң да шалтырый ○ 8657 +КАКМЫЕК (1) ■ Агай-эне ак мыек, бер-беребезне какмыек ○ 14546 +КАКМЫЙ (4) ■ Диңгез вак елганы да кире какмый ○ 361 ● 3777; 5188; 8653 +КАКМЫЙЛАР (6) ■ Дуңгызга дага какмыйлар ○ 2889 ● 4038; 13266; 15254; 15344; 16374 +КАКСА (3) ■ Тавык канат какса да очалмас ○ 4307 ● 4843; 4933 +КАКСАҢ (2) ■ Каксаң - ачарлар, сорасаң - бирерләр ○ 8163 ● 16451 +К��КСЫК (1) ■ Барда - каксык, юкта - таксык ○ 7558 +КАКТАН (2) ■ Колан кактан җирәнсә, как таба алмый чүлдә үләр ○ 2229 ● 14566 +КАКТЫК (1) ■ Төрттек-тарттык - баш саптык, кактык-суктык - олтан кактык ○ 9087 +КАКТЫК-СУКТЫК (1) ■ Төрттек-тарттык - баш саптык, кактык-суктык - олтан кактык ○ 9087 +КАКТЫМ-СУКТЫМ (1) ■ Кактым-суктым кәҗәне, таптым үземә бәлане ○ 3069 +КАКТЫҢ (1) ■ Өй салуның ние бар: өйдең - өй, кактың - чөй ○ 8326 +КАКШАГАН (3) ■ Эшләгән - ашаган, эшләмәгән - какшаган ○ 6204 ● 7035; 10569 +КАКЫЛДАУДАН (1) ■ Каз какылдаудан туймас, үрдәк бакылдавын куймас ○ 4240 +КАЛ (16 | 2) ■ Яңгыр яуганда чиләгеңне тотып кал ○ 1164 ● 2610 (2); 4626; 5660; 6762 (2); 6941; +7513; 7957, :1, :2; 8229; 10267; 11335 (2); 14400; 16015 +КАЛА (72) ■ Ялгыз таш - кала булмас ○ 203 ● 423; 1107; 1303; 1898; 1954; 1968; 1972; 2148; +2702 (2); 2970; 3137; 3228; 3980; 4153; 4515; 4651; 5173; 5231; 5232; 6013; 6157; 6657; 6741; 6742; +7079; 7669; 7847; 7849; 7915 (2); 8462; 8530; 8534; 8626; 8895; 9046 (2); 9247 (2); 9633; 9899; +9982; 10118; 10577; 11057; 12224; 12346 (2); 12945; 13041; 13083; 13463; 13756; 14028; 14322; +14460 (2); 14574; 14793; 14892; 15114; 15310; 15455; 15921 (2); 16294; 16627 (2); 16913 (2) +КАЛАГА (2) ■ Калага барган кешедән өч көнгәчә гакыл сорама ○ 5174 ● 13913 +КАЛАГЫ (2) ■ Ашына күрә табагы, балына күрә калагы ○ 9146 ● 9879 +КАЛАДА (3) ■ Салада бул салача, калада бул калача ○ 5233 ● 5268; 7669 +КАЛАДАГЫ (1) ■ Каладагы ишетмәс, саладагы ишетер ○ 5175 +КАЛАДЫР (1) ■ Син уйлыйсың алтыга, ул каладыр яртыга ○ 7961 +КАЛАЕМ (1) ■ Мәче: "Мич башында калаем, сәндерәдә сараем", - дип җырлый, имеш ○ 3356 +КАЛАЙ (3) ■ Түбәң калай - яңгыр үтми ○ 8382 ● 12013; 16281 +КАЛАЙНЫ (1) ■ Калайны күпме шомартсаң да, көмеш булмас ○ 286 +КАЛАК (1) ■ Калак тотса, хан кызының кулы кабара ○ 5813 +КАЛАКЛАП (1) ■ Үзләре теләгәнгә алаплап, үзләре теләмәгәнгә калаклап ○ 10014 +КАЛАМ (4) ■ Барам дигән бара алмаган, калам дигән кала алмаган ○ 6742 ● 14793; 16903; 17076 +КАЛАНЫ (1) ■ Каланы макта, салада тор ○ 5176 +КАЛАНЫҢ (4) ■ Даланың бие булганчы, каланың эте бул ○ 5170 ● 5177-5179 +КАЛАСЫН (1) ■ Ват каласын, юл өстенә салмасын ○ 5265 +КАЛАСЫҢ (1) ■ Ашыксаң, соңга каласың ○ 11819 +КАЛАЧ (9) ■ Авыр эш калач ашата ○ 6004 ● 9410 (2); 9427; 9662; 10085; 11511; 15041; 15042 +КАЛАЧА (1) ■ Салада бул салача, калада бул калача ○ 5233 +КАЛАЧТАН (1) ■ Ач чагында биргән көлчә тук чагында биргән калачтан артык ○ 9554 +КАЛАЧЫ (3) ■ Ярлының ярты калачы булса, ятып йокысы килмәс ○ 7501 ● 14217; 15042 +КАЛАЧЫННАН (3) ■ Үз икмәгең кеше калачыннан татлырак ○ 9405 ● 15041 (2) +КАЛӘМ (15) ■ Каз канаты каләм булыр ○ 4241 ● 10521; 16583-16588; 16589 (3); 16611; 16613; +16654; 16655 +каләмең → телең-каләмең +КАЛӘМФЕР (1) ■ Каләмфер дә үтми, ярты ипи дә төтми ○ 9770 +КАЛГАН (98 | 3) ■ Артта калган - чаба-чаба талган ○ 676 ● 737; 755; 825; 856; 941; 1059; 1071; +1419; 1579; 1753; 1996; 2324; 2432 (2); 2656; 2745; 2935; 3026; 3060; 3105; 3243; 3263; 3741; +4079; 4081; 4133; 4155; 4296; 4382; 4546; 4743; 4782; 5032; 5099; 5579; 5814; 5858; 5892; 6001, +:1; 6043; 6049; 6061; 6068; 6069; 6678; 6786; 6823; 7521; 8557; 9089; 9255; 9850; 10005; 10046; +10215; 10634; 10836; 10897; 11141; 11261; 11288; 11350; 11758-11761; 11783; 12064; 12503; +12703; 13011; 13117; 13118; 13160; 13688; 13758; 13858; 14103; 14277; 14518 (2); 14658; +14756; 14772; 14869; 14980; 15219; 15342; 15404; 15405; 15436; 15938; 16137; 16380; 16844; +16847, :1 (2); 16893 +калган → төшкән-калган +КАЛГАНГА (3) ■ Соңга калганга сумала ○ 942 ● 6772; 6787 +КАЛГАНДА (1) ■ Җирнең колагы бар: ялгыз калганда да сөйләмә, ишетер ○ 219 +КАЛГАНДЫР (1) ■ Монысы әле аның баласы, пичтә калгандыр анасы ○ 14304 +КАЛГАННАН (1) ■ Дөнья кама кигәннән дә үтә, карап калганнан да үтә ○ 14726 +КАЛГАННАРГА (1) ■ Вәлиәхеткә - тәхет, калганнарга - бәхет ○ 5788 +КАЛГАННЫ (3) ■ Эттән калганны арыслан җимәс ○ 2064 ● 6782; 16278 +КАЛГАНЧЫ (5) ■ Күселәр гаделлегенә калганчы песинең золымы яхшырак ○ 3404 ● 4429; +5660; 14400; 14453 +КАЛГАНЫ (1) ■ Рәхмәт сезгә, калганы безгә ○ 16289 +КАЛГАНЫМ (2) ■ Ике туып бер калганым түгел ○ 14535 ● 15448 +КАЛГАНЫН (2) ■ Булсын ашап туярлык, калганын алып куярлык ○ 9641 ● 10479 +КАЛГАНЫНА (1) ■ Үткән эшкә салават, калганына бәрәкәт ○ 6271 +КАЛГАНЫҢ (1) ■ Акылсыз калудан ике күзсез калганың артык ○ 11478 +КАЛДЫ (13 | 1) ■ Ай күрде, кояш алды - безгә нәрсәсе калды? ○ 87 ● 1047 (2); 1508; 2915; 6315; +9805; 10349; 10363; 14337 (2); 14661; 16755, :1 +КАЛДЫГЫН (1) ■ Акчаны тоту рәхәт, калдыгын санау кыен ○ 7707 +КАЛДЫК (2) ■ Атайдан яшь калдык, акылдан буш калдык ○ 11766 (2) +КАЛДЫМ (2) ■ Атадан яшь калдым, акылдан буш калдым ○ 14341 (2) +КАЛДЫР (4) ■ Күпме дошман булсаң да, дус булырга да бер юл калдыр ○ 5468 ● 9732; 13313; +КАЛДЫРА (3) ■ Елан, кабыгын салса да, елан йөрәген үзенә калдыра ○ 4600 ● 9322; 10709 +КАЛДЫРГАН (4) ■ Иртәгәгә калдырган өчен куянның койрыгы үсмәгән ○ 2243 ● 6052; 9177; +КАЛДЫРГАНЧЫ (1) ■ Эшне ярты юлда калдырганчы башламаганың яхшы ○ 6244 +КАЛДЫРМА (10) ■ Җәй дип колакчын калдырма ○ 1008 ● 1017; 2074; 2173; 5631; 6053; 6848; +6878; 10964; 14734 +КАЛДЫРМАС (4) ■ Ишәккә мөгез чыкса, екмаган затын калдырмас иде ○ 2977 ● 5762; 10708; +КАЛДЫРМЫЙЛАР (1) ■ Алган сыныкны калдырмыйлар ○ 9531 +КАЛДЫРСАҢ (1) ■ Дуслар хәтерен калдырсаң, дошман хәтерен табарсың ○ 5383 +КАЛДЫРЫЙМ (1) ■ Үрдәк ашаганда: "Бөлдерим, бөлдерим, өй түбәсен төшерим, дранчага +калд ырыйм", - дип ашар, имеш, ди ○ 4416 +КАЛДЫРЫР (4) ■ Яман юлдаш яуга алдырыр, яман би дауга калдырыр ○ 5969 ● 6201; 6255; 6962 +КАЛДЫРЫРЛЫК (1) ■ Төлкене көлкегә калдырырлык ○ 2322 +КАЛҖА (10 | 2) ■ Казынган карга кар астыннан калҗа тапкан, казынмаган - кар астында катып +үлгән ○ 3947 ● 9175; 9260, :1, :2; 9276; 9295 (2); 9366 (2); 9384; 16972 +КАЛҖАЙГАН (1) ■ Картайган да калҗайган ○ 15145 +КАЛҖАЙТКАН (1) ■ Хатын-кыз мамык түшәк: кабарткан да ир, калҗайткан да ир ○ 13895 +КАЛҖАСЫ (1) ■ Һәр кашыкның да калҗасы бер булмый ○ 10018 +КАЛҖАСЫН (1) ■ Ала карга алдан кычкырып харап итә, калҗасын төлке алып китә ○ 3931 +КАЛКА (2) ■ Алтын төпкә бата, тирес өскә калка ○ 7751 ● 16123 +КАЛКАДЫР (1) ■ Авыр басканчы, җиңел калкадыр ○ 539 +КАЛКАН (1) ■ Яхшының күкрәге илгә калкан ○ 12385 +КАЛКАНЫ (2) ■ Акыл белән эш итү - мең бәланең калканы ○ 11407 ● 12364 +КАЛКАНЫҢ (1) ■ Сөңгеле яуга тимер калканың әзер булсын ○ 5628 +КАЛКА-ЧЫГА (1) ■ "Ып" дияргә ярамый, калка-чыга ачуым ○ 12658 +КАЛКУНЫҢ (1) ■ Һәр калкуның бер чокыры бар ○ 220 +КАЛКЫДЫ (1) ■ Ай кебек калкыды, кояш кебек балкыды ○ 84 +КАЛКЫР (5) ■ Таң атса, Чулпан калкыр ○ 65 ● 1955; 6522; 10741; 13485 +КАЛКЫТМА (1) ■ Үлгән еланның башын калкытма ○ 4696 +КАЛЛАП (1) ■ Халыкта барда каллап ачка үлмәс ○ 5083 +КАЛМА (17 | 1) ■ Алда барма, артта калма ○ 665 ● 3288; 4141:2; 4984; 5315; 6021 (2); 6266; +6688; 6782; 6941; 8406; 9747; 10844; 12242; 13245; 13659; 14417 +КАЛМАГАН (2) ■ Ач калмаган аш кадерен белмәс, җәяү йөрмәгән ат кадерен белмәс ○ 9538 +● 15389 +КАЛМАДЫ (1) ■ Боткалык дип тора идем, өйрәлек тә калмады ○ 9454 +КАЛМАК (2) ■ Күңел тапмак бер калҗа, күңел калмак бер калҗа ○ 9295 ● 9366 +КАЛМАМ (3) ■ Эш дигәндә мин бармам, аш дигәндә мин калмам ○ 6319 ● 6328; 9395 +КАЛМАС (37) ■ Алмаз таш туфракта ятса да, күргән кеше алмый калмас ○ 254 ● 1082; 1096; +1453; 2047; 2919; 2954; 3652; 3870; 4003; 4456; 4493; 6092; 6268; 6397; 6504; 6508; 6746; +7352 (2); 9585; 9887; 10090; 10280; 10558; 10573; 10990; 11338; 11755; 12099; 12122; 12355; +12872; 16312; 16919; 16920; 16925 +КАЛМАСА (2) ■ Ябу астында ял калыр, ял калмаса йон калыр ○ 7086 ● 8855 +КАЛМАССЫҢ (1) ■ Ир белән хатын - ут белән төтен, арасына керсәң, калмассың бөтен ○ 13819 +КАЛМАСЫН (5) ■ Этеңне, артыңнан калмасын дисәң, ач тот ○ 3686 ● 4828; 9734; 12813; 14764 +КАЛМАУ (2) ■ Таш өстендә таш калмау ○ 239 ● 8747 +КАЛМЫЙ (21) ■ Югарыдан егылган сау калмый ○ 713 ● 2473; 2970; 3551; 3937; 4732; 6036; +6813; 6841; 7956; 8462; 8530; 9944; 10813; 12710; 13323; 13736; 14152 (2); 15389; 16991 +КАЛПАГЫ (1) ■ Купайның калпагы да калай ○ 12013 +КАЛСА (17) ■ Иртәгә аш калса - дәүләт, эш калса - михнәт ○ 836 (2) ● 2954; 3901; 5290; 6179; +6194; 8875; 9232; 10268; 10347; 13890 (2); 14455 (2); 16627 (2) +КАЛСАК (1) ■ Кеше алдында мин оста, икәү калсак ул оста ○ 6437 +КАЛСАҢ (8) ■ Бер көн артка калсаң, биш көн артка калырсың ○ 774 ● 824; 831; 5278; 6266; +13305; 14320; 14417 +КАЛСЫН (9) ■ Дусың дус булып калсын дисәң, аңа баш булма, иш бул ○ 5411 ● 9502; 9920; +10445 (2); 10907; 14453; 14736; 14858 +КАЛТАК (1) ■ Ир көнләмәгән ишәк, хатын көнләмәгән калтак ○ 13829 +КАЛТАҢНЫ (1) ■ Урманга барсаң - балтаңны, муллага барсаң калтаңны онытма ○ 17065 +КАЛТЫРА (1) ■ Караңгыда ялтыраганчы, яктыда калтыра ○ 851 +КАЛТЫРАВЫК (1) ■ Еланга төк беткән саен, калтыравык булыр ○ 4620 +КАЛТЫРАР (4) ■ Эт йоны җитсә калтырар ○ 3592 ● 8804; 8819; 8820 +КАЛТЫРЫЙ (3) ■ Куйны кырыкканда тәкә калтырый ○ 3100 ● 10854; 15054 +КАЛУ (16) ■ Югары менү - морат, аста калу - оят ○ 705 ● 735; 1040; 1985; 2434; 2442; 2750; +6891; 7797; 8579; 9026; 10051; 10073; 10183; 10831; 15441 +КАЛУДАН (2) ■ Батыр ялгыз калудан курыкмас ○ 11092 ● 11478 +КАЛУШНЫҢ (1) ■ Иске калушның кадере юк ○ 9043 +КАЛУЫ (1) ■ Сүзнең сөйләнгән җирдә калуы яхшы ○ 16049 +КАЛФАК (1) ■ Кантарда калфак кимә, яз көне бүрек кимә ○ 844 +КАЛФАКНЫ (2) ■ Калфакны кантарда киеп булмый ○ 9009 ● 9013 +КАЛЫБЫ (2) ■ Закон кирпеч калыбы: һәркемне үз үлчәвенә суга ○ 5794 ● 15766 +КАЛЫЙК (3) ■ Җир безне басканчы, без җиргә басып калыйк ○ 251 ● 3144; 13402 +КАЛЫКТЫ (1) ■ Чулпан калыкты - ай батты ○ 70 +КАЛЫМ (3) ■ Кызыңа тиң кияү килсә, калым димә, тиген бир ○ 13194 ● 13269; 13273 +КАЛЫН (6) ■ Калын сандал чүкечтән курыкмас ○ 287 ● 1106 (2); 1453; 11672; 14505 +КАЛЫНЛЫГЫ (2) ■ Энә калынлыгы ут, җеп калынлыгы төтен ○ 8586 (2) +КАЛЫНЛЫГЫНА (2) ■ Көзге бозның көзге калынлыгына да ышан, язгы бозның ястык калынлыгына да ышанма ○ 1115 (2) +КАЛЫН-ЮАН (1) ■ Калын-юан булса да, ялгыз агач өй булмас; күпме изге булса да, ялгыз егет +би булмас ○ 12893 +КАЛЫП (4) ■ Сыерга тозлы су күрсәтмә: ач калып, сөт бирмәс ○ 3204 ● 5466; 9092; 15397 +КАЛЫР (98) ■ Кояшка күп караган - күзсез калыр ○ 45 ● 75; 461; 599; 641; 717; 1666; 1744; +2545; 2711; 2801; 2807; 2835; 2969; 3493; 4090; 4424; 4521; 4613; 4688; 4859 (4); 4939; +4985 (2); 5020 (2); 5034; 5467; 5635; 6043; 6058; 6702; 6793; 6949; 7006; 7028; 7086 (2); 7340; +7400; 7592; 8812 (2); 8875; 9269 (2); 9285; 9661; 9751; 10171; 10406; 10677; 10883; 11069 (2); +11262; 11782; 11795; 11996; 12059; 12302; 12390 (2); 12439; 12632; 12675; 12738 (2); 12764; +12829 (2); 13117; 13147; 13369; 13451 (2); 13710; 13952; 14504; 14680; 14948 (2); 15537; 15977; +16148; 16312; 16506 (2); 16549 (2); 16593; 16628; 16850; 16896; 16974 +КАЛЫРСЫҢ (27) ■ Бер көн артка калсаң, биш көн артка калырсың ○ 774 ● 881; 5312 (2); 5481; +5912; 6745; 6960; 6973; 9263; 9589; 11265; 11480; 11789; 11877; 11965; 12211; 12312; 12404; +12720; 14595; 14795; 16514; 16773; 16939; 16967 (2) +КАМА (2) ■ Өйнең яме бала белән, күлнең яме кама белән ○ 14091 ● 14726 +КАМАГАННЫ ( | 1) ■ Ир камаганны ил камый, ир какканны ил кага ○ 4992:2 +КАМАР (1) ■ Камар агасы юк, куркыр хуҗасы юк ○ 14580 +КАМАУГА (1) ■ Табышлы бүре өненә керә, табышсыз бүре камауга эләгә ○ 2201 +КАМАША (1) ■ Килдем тау аша, күп сөйләшмим - тешем камаша ○ 228 +КАМАШКАН (1 | 2) ■ Баласы алма капканга анасының теше камашкан ○ 14288 ● 14288:1, :2 +КАМАШКАНДА (1) ■ Берәүләрнең теше ачыдан камашканда, берәүләрнеке төчедән камашыр +○ 9183 +КАМАШЫР (2) ■ Берәүләрнең теше ачыдан камашканда, берәүләрнеке төчедән камашыр +○ 9183 ● 14364 +КАМИЛЛӘНГӘЧ (1) ■ Кешенең, акылы камилләнгәч, сүзе азая ○ 15902 +КАМИЛЛӘШКӘЧ (1) ■ Ир кешенең асылы камилләшкәч сүзе аз була ○ 13495 +КАМИЛЛЕККӘ (1) ■ Надан дәрәҗәгә омтыла, галим - камиллеккә ○ 16639 +КАМКА (1) ■ Кием кисәң, камка ки: эче тузмый тышы уңмас ○ 8689 +КАМЧАТ (2) ■ Кияү - камчат бүрек ○ 13415 ● 16368 +КАМЧЫ (21 | 2) ■ Акбүз атка җиз камчы ○ 2452 ● 2464; 2553; 2563; 2567:1; 2628 (2); 2693; 2721; +2722 (2); 2732; 2793; 3000; 5986:2; 7360; 8289; 10989; 13225; 15041; 15042; 15582; 16793 +КАМЧЫДЫР (1) ■ Ир коралы камчыдыр, кулда барда кадере юк ○ 7025 +КАМЧЫЛА (1) ■ Атыңны йөреп торганда камчыла ○ 2619 +КАМЧЫЛАСАҢ (1) ■ Яман ат, камчыласаң да, үргә чапмас ○ 2704 +КАМЧЫЛАТЫП (1) ■ Камчылатып чапкан атның йөгереккә саны юк ○ 2796 +КАМЧЫҢ (1) ■ Арысланга атлансаң, камчың кылыч булсын ○ 2052 +КАМЧЫСЫ (3) ■ Яман хатын - шайтан камчысы ○ 13767 ● 14385; 15042 +КАМЧЫСЫНА (1) ■ Карт куенында калач бар - калачыннан кан татыр, яшь куенында камчы +бар - камчысыннан бал татыр; калачыннан бизәрмен, камчысына түзәрмен ○ 15041 +КАМЧЫСЫННАН (1) ■ Карт куенында калач бар - калачыннан кан татыр, яшь куенында камчы бар - камчысыннан бал татыр; калачыннан бизәрмен, камчысына түзәрмен ○ 15041 +КАМЫЙ ( | 1) ■ Ир камаганны ил камый, ир какканны ил кага ○ 4992:2 +КАМЫЛЫННАН (1) ■ Иген камылыннан билгеле ○ 1395 +КАМЫР (16) ■ Тимер белән камыр басып булмый ○ 296 ● 9153; 9254; 9257; 9258; 9312; 9315; +9427; 9464; 9482; 9582; 9772; 11990; 13165; 14639; 14771 +КАМЫРГА (1) ■ Камырга - чүпрә, катыкка - оеткы ○ 9259 +КАМЫРДАН (2) ■ Бер пешкән икмәк бер күәшнә камырдан артык ○ 9176 ● 13816 +КАМЫРНЫ (1) ■ Хатыннар камырны изәләр кичтән, уңмаса, күрәләр мичтән ○ 13734 +КАМЫРЫ (1) ■ Ирләр имән тамыры, кызлар бодай камыры ○ 13862 +КАМЫТ (11) ■ Мөгезең зур булса, агач камыт кидерәләр икән ○ 2397 ● 2471; 2503; 2633; 2777; +2864; 3202; 7631; 10293; 10355; 14331 +КАМЫТКА (2) ■ Ат камытка муенын үзе суза ○ 2500 ● 2562 +КАМЫТНЫ (1) ■ Атны камытка үлчәп алмыйлар, камытны атка үлчәп алалар ○ 2562 +КАМЫТЫ (3) ■ Аты булса, камыты булмый ○ 2592 ● 9878; 15766 +КАМЫТЫН (1) ■ Ирләрнең нужа камы��ын салдырырга ярамый ○ 13536 +КАМЫШ (6 | 1) ■ Җил кай якка иссә, камыш шул якка борылыр ○ 1182 ● 1189; 1280; 1281; 1285; +13558:1; 13654 +КАМЫШНЫ (2) ■ Бетеше яман камышны су эчендә үрт алыр ○ 1262 ● 1282 +КАМЫШТАН (1) ■ Куян үлеме камыштан, ир үлеме намустан ○ 13558 +КАМЫШЫ (2) ■ Камышы күренсә, чишмәсе табылыр ○ 1283 ● 12181 +КАН (34) ■ Бүре туе кан белән ○ 2163 ● 2187 (2); 4776; 4923; 5284; 5657; 5815; 5920; 5925; +6852; 7358; 7653; 8548; 10540; 10743; 10758-10761; 10815; 13510; 13965; 14213; 14360; 14515; +14532; 14676; 14695; 14999; 15041; 15042; 15882; 16195 +КАНАР (3) ■ Үксез бозау ашка тисә, борыны канар ○ 3271 ● 5682; 10844 +КАНАТ (18) ■ Караңгының канат асты киң ○ 854 ● 2327; 3830; 3877; 3890; 3892; 4307; 4755; +5463; 7067; 13880; 13957; 14127; 14392; 14414; 15015; 16563; 16958 +КАНАТЛАНЫП (2) ■ Тулпар, аягы кызса, канатланып очар ○ 2803 ● 12263 +КАНАТЛЫ (6) ■ Ай - мөгезле, алтын - канатлы ○ 7 ● 226; 3148; 3347; 14388; 14401 +КАНАТСЫЗ (5) ■ Атсыз ир - канатсыз кош ○ 2578 ● 3835; 3893; 7402; 16000 +КАНАТЫ (15 | 1) ■ Милчәнең канаты зур да - оча алмый ○ 1426 ● 2589; 2646; 3836; 3837; 3842; +3854; 3922; 4241, :1; 4977; 13180; 13771; 13891 (2); 16597 +КАНАТЫН (3) ■ Карга, ни хәтле канатын кыеп очса да, карчыга булмас ○ 3975 ● 4189; 13881 +КАНАТЫНА (3) ■ Һәр кош канатына күрә оча ○ 3880 ● 3887; 4242 +КАНАТЫННАН (1) ■ Казны канатыннан бәйләсәң, күпме талпынса да очалмас ○ 4250 +КАНАТЫРСЫҢ (1) ■ Борыныңны бик күтәрмә, егылып канатырсың ○ 10559 +КАНӘГАТЬ (5) ■ Барына канәгать кыл, югына сабыр ит ○ 7583 ● 11779; 11780; 11840; 11841 +КАНӘГАТЬЛЕ (2) ■ Канәгатьле кешедә көнчелек булмас ○ 11842 ● 11858 +КАНӘГАТЬЛЕК (1) ■ Байлык - бер айлык, канәгатьлек - зур байлык ○ 11822 +КАНӘГАТЬСЕЗЛЕК (1) ■ Канәгать карын туйдырыр, канәгатьсезлек ялгыз тавыкны суйдырыр +○ 11841 +КАНӘГАТЬСЕЗНЕҢ (3) ■ Канәгатьсезнең авызында аш, күзендә яшь ○ 11843 ● 11844; 11845 +КАНӘФЕР (1) ■ Түтәнәгә алма - шалкан, ком - талкан, чыпчык тизәге - канәфер ○ 9723 +КАНГА (6) ■ Асыл шоңкар, каз алса, канатын канга тигезмәс ○ 4189 ● 5653; 5865; 10759; 10760; +КАНГАНЧЫ (2) ■ Ак кандала кызарганчы эчәр, кызыл кандала канганчы эчәр ○ 4753 ● 13023 +КАНДАЛА (5) ■ Ак кандала кызарганчы эчәр, кызыл кандала канганчы эчәр ○ 4753 (2) ● 4775КАНДАЛАГА (1) ■ Каенана белән кандалага дару юк ○ 14603 +КАНДАЛАДАН (1) ■ Кандаладан бет туа, беттән - эт ○ 4778 +КАНДАЛАНЫ (1) ■ Кырмыска кандаланы кырыр ○ 4789 +КАНДАЛАСЫ (1) ■ Яңа өйнең кандаласы очлы була, ди ○ 4831 +КАНДЫР (1) ■ Ачны туйдыр, сусаганны кандыр ○ 9573 +КАНДЫРА (1) ■ Чык суы матур булса да, сусын кандыра алмассың ○ 1146 +КАНҖЫГАҢНЫ (1) ■ Чөймәгә бирсәң, карчыга бир - канҗыгаңны буш итмәс ○ 4034 +КАНЛЫ (3) ■ Канлы булма, канунлы бул ○ 5810 ● 7304; 14670 +КАНМАС (1) ■ Учлап эчкәннең сусыны канмас ○ 9728 +КАНМЫЙ (1) ■ Ерактагы су белән сусын канмый ○ 379 +КАННЫ (3) ■ Сөлек сау канны иммәс ○ 4677 ● 5812; 10761 +КАНСЫЗ (1) ■ Бәйдәге эт явыз була, хуҗасыннан кансыз була ○ 3472 +КАНСЫЗГА (1) ■ Кансызга кот кунмас, умартасында корт тормас ○ 12135 +КАНТАРДА (2) ■ Кантарда калфак кимә, яз көне бүрек кимә ○ 844 ● 9009 +КАНУН ( | 1) ■ Каз канаты канун язар ○ 4241:1 +КАНУНЛЫ (1) ■ Канлы булма, канунлы бул ○ 5810 +КАНУНЫҢ (1) ■ Кануның кан булмасын, күңелеңдә елан тормасын ○ 5815 +КАНЧЫК (1) ■ Хан йорты канчык йорты, би йорты би��ә йорты ○ 5923 +КАНЫ (5) ■ Кара елан каны җитмеш төрле имгә ярый ○ 4665 ● 6034; 7292; 10766; 10858 +КАНЫЙ (1) ■ Үксезнең авызы балга тисә, борыны каный ○ 14216 +КАНЫККАН (1) ■ Ачу белән каныккан зарар белән утырыр ○ 12432 +КАНЫККАННАН (1) ■ Ашыккан каныкканнан яман ○ 11811 +КАНЫМ (1) ■ Яхшыга "җаным" ди, яманга "каным" ди ○ 12406 +КАНЫН (2) ■ Бетен сыгып, канын эчә ○ 4839 ● 10834 +КАНЫҢ (1) ■ Сыек булса да, үз каның ○ 14500 +КАНЫ-СҮЛЕ (1) ■ Яшь йөрәге үзендә, каны-сүле эчендә ○ 11388 +КАҢГЫДА (1) ■ Кыз бала - каңгыда яткан ук ○ 12973 +КАҢГЫЙДАН (1) ■ Бүз бала каңгыйдан кыз ала ○ 13150 +КАҢГЫЛДАМАСА (1) ■ Ана каз каңгылдамаса, ата каз бармас ○ 4232 +КАҢГЫЛДАП (1) ■ Карга каңгылдап каз булмас ○ 3968 +КАҢГЫЛДАСА (1) ■ Карга карылдаса кышны чакырыр, каз каңгылдаса язны чакырыр ○ 3966 +КАҢГЫРА (1) ■ Аңгыра бер дә юкка каңгыра ○ 11526 +КАҢГЫРЫР (1) ■ Яман хатын үлсә, түшәк яңарыр; яхшы хатын үлсә, баш каңгырыр ○ 13769 +КАП (9) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа кап, +мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 5007; 9098 (2); 9527; +9631; 9683; 9886; 16231 +КАПИТАЛ (1) ■ Дин капитал саклый, мулла-поп шуны яклый ○ 16817 +КАПКА (24) ■ Кичә аунаган кабак бүген капка аша баккан ○ 1608 ● 2923; 3507; 3776; 5067; +5254; 5941; 8612; 8637; 8640 (2); 8651; 8652; 10570; 11854; 13683; 14099; 14617; 14631; 14645; +15052; 15718; 16371; 16592 +КАПКАГА (3) ■ Туй килде капкага, кыз утырды кабага ○ 13291 ● 13333; 17042 +КАПКАДА (1) ■ Җил капкада җил тормый ○ 8638 +КАПКАДАН (1) ■ Ачык капкадан ат та керә ○ 8594 +КАПКАК (1) ■ Бер илле авызга илле капкак ○ 10550 +КАПКАМ (1) ■ Минем капкам кыңгыраулы, какмасаң да шалтырый ○ 8657 +КАПКАН (24 | 3) ■ Ташына ут капкан ○ 242 ● 1848; 2028 (2); 2975; 5499; 5736; 6809; 6815 (2); +8393; 8567; 9158; 9256; 9260, :1, :2; 9528; 9647; 10533:1; 10610; 10611; 14674 (2); 14821; 15771; +КАПКАНГА (1) ■ Баласы алма капканга анасының теше камашкан ○ 14288 +КАПКАНДАЙ (1) ■ Кече морҗасына ут капкандай кабалану ○ 8561 +КАПКАНМЫНИ (1) ■ Әвененә ут капканмыни ○ 8587 +КАПКАННЫ (1) ■ Ашаган үтми, капканны көтми ○ 9762 +КАПКАНЫ (6) ■ Ерткычына күрә капканы ○ 2016 ● 8592; 8629 (2); 15522; 15749 +КАПКАҢ (3) ■ Тәвәче белән күрше булсаң, капкаң биек булсын ○ 2931 ● 5204; 5215 +КАПКАҢНЫ (2) ■ Какма кеше капкасын, кагарлар үз капкаңны ○ 8610 ● 8611 +КАП-КАРА (3) ■ Мәче битен юа - колак арты кап-кара ○ 3351 ● 4279; 9432 +КАПКАСЫ (4 | 1) ■ Каланың капкасы кырык ○ 5177 ● 7171; 8391; 9978:3; 15446 +КАПКАСЫН (4) ■ Күрше капкасын какма, үзеңнекен сындырырлар ○ 5186 ● 8610; 8611; 8617 +КАПКАСЫНА (5) ■ Үз капка алдыңның карын күрше капкасына көрәмә ○ 5254 ● 8618; 9978; +11142; 13014 +КАПКАСЫННАН (2) ■ Капкасыннан эт бакмый, төнлегеннән җил какмый ○ 3777 ● 8653 +КАПКАЧ (3 | 1) ■ Такта чиләкне такта капкач белән каплыйлар ○ 9966 ● 9978:2; 10019; 12701 +КАПКАЧЫ (5 | 2) ■ Казанның капкачы китсә, этнең ояты китә ○ 3486 ● 7998; 8391; 9977; 9978, +:1, :3 +КАПКАЧЫН (2) ■ Ауган чиләк тәгәрәп капкачын тапкан ○ 9870 ● 9905 +КАПКЫНГА (2) ■ Төлкенең тәҗрибәлесе капкынга ике аягы белән эләгер ○ 2316 ● 3857 +КАПЛА (1) ■ Иләк авызга чиләк капла ○ 10562 +КАПЛАГАН (5) ■ Битенә дуңгыз тиресе каплаган ○ 2908 ● 4083; 4123; 7962; 10729 +КАПЛАМАС (1) ■ Бер каенның күләгәсе бөтен илне капламас ○ 1722 +КАПЛАМЫЙ (1) ■ Зур ертыкны бәләкәй ямау капламый ○ 8861 +КАПЛАН (1) ■ Каплан - песинең агасы ○ 2328 +КАПЛАНЫРСЫҢ (2) ■ Кеше сүзе белән коега капланырсың ○ 15890 ● 16353 +КАПЛАП (2) ■ Айны итәк белән каплап булмый ○ 21 ● 10910 +КАПЛАРГА (2) ■ Кояш бик зур да, аны капларга кечкенә болыт та җитә ○ 36 ● 15802 +КАПЛАУЛЫ (2) ■ Каплаулы казан каплаулы калсын ○ 9920 (2) +КАПЛЫЙ (11) ■ Кызарып чыккан кояшны болыт каплый ○ 50 ● 7156; 7242; 7488; 9004; 9016; +9313; 10401; 10686; 12151; 15298 +КАПЛЫЙЛАР (1) ■ Такта чиләкне такта капкач белән каплыйлар ○ 9966 +КАПМА (2) ■ Капма тәмлене, телеңне тешләрсең ○ 9648 ● 9683 +КАПМАС (3) ■ Бер су белән генә торып булса, балык кармакка капмас иде ○ 348 ● 2519; 6860 +КАПМАСЫН (1) ■ Елан булсын да чакмасын, эт булсын да капмасын! ○ 4593 +КАПМЫЙ (4 | 1) ■ Балык кармакны кабам дип капмый, җим кабам дип каба ○ 4452 ● 4497; +7130; 9260:2; 12772 +КАПМЫЙЛАР (1) ■ Капкан саен бал капмыйлар, кайчан-кайчан кара ипи дә ярый ○ 9256 +КАПРОН (1) ■ Картлар күңеле пыяла - җиргә төшсә уала; яшьләр күңеле капрон - чарт та чорт +○ 15050 +КАПСА (5) ■ Әрекмәнем: кызу капса - яулыгым, баш авырса - саулыгым ○ 1341 ● 3772; 5701; +8392; 8552 +КАПСАҢ (2) ■ Азлап капсаң тук булырсың, зур капсаң тыгылырсың ○ 9529 (2) +КАПТЫ (1) ■ Ни тапты - шуны капты ○ 7532 +КАПТЫМ (1) ■ Таптым исә каптым ○ 9782 +КАПТЫРА (1) ■ Ана балага авызыннан өзеп каптыра ○ 14267 +КАПТЫРГАНДА (1) ■ Бал каптырганда бармак тешли ○ 9444 +КАПТЫРМЫЙЛАР (1) ■ Малың булса, утыртырлар уртага, малың булмаса, каптырмыйлар +шурпа да ○ 7410 +КАПЧЫГЫ (3) ■ Патшаның капчыгы тулмас ○ 5878 ● 5897; 11844 +КАПЧЫГЫН (3) ■ Хәерчегә капчыгын яшереп торасы юк ○ 5942 ● 9903; 11759 +КАПЧЫГЫНДА (2) ■ Патша казнасында ни юк булса, хәерче капчыгында шул бар ○ 5864 ● 7733 +КАПЧЫГЫҢ (1) ■ Үз капчыгың артта, кешенеке алда ○ 10009 +КАПЧЫК (19 | 2) ■ Ерактан арба белән китергәнче, якыннан капчык белән китер ○ 686 ● 1384; +1486; 2563; 2567:1; 5895; 5944; 7322; 7559; 7783; 8684; 8878; 9035:1; 9319; 9555; 9888; 10032; +10545; 11413; 12548; 13375 +КАПЧЫККА (2) ■ Буш сүз капчыкка керми ○ 15812 ● 16372 +КАПЧЫКНЫҢ (1) ■ Капчыкның авызына карама, төбенә кара ○ 9921 +КАПЧЫКТА (2) ■ Без капчыкта ятмас ○ 9035 ● 15790 +КАПША (1) ■ Патша килә, патша: кесәңне капша, балаңны базда сакла ○ 5866 +КАПШАР (1) ■ Күзенә ышанмаган кулы белән капшар ○ 10437 +КАР (68) ■ Апрель кергәч эт биеклеге кар ява ○ 759 ● 787; 1042; 1055; 1076; 1082; 1091; 1092 (2); +1093 (2); 1094-1096; 1097 (2); 1098; 1100; 1102 (2); 1103; 1162; 1215; 1218-1220; 1419; 1425; +1712; 3191; 3947 (2); 3948; 3960; 3969; 3978; 4044; 4155; 4863; 4894; 4980; 5816 (2); 5817 (2); +6069; 7361 (2); 7500; 8273; 9261; 10632; 10762; 12147; 12667; 12961 (2); 13046; 13087; 13269; +13494; 13699; 13703; 14221; 14599; 14874; 15053; 16373 +КАРА (183 | 1) ■ Бер тауга кара, бер ташка кара ○ 116 (2) ● 123; 124 (2); 125; 227; 276; 288-290; +549; 555; 556; 559; 583 (2); 584; 639; 643-645; 650; 662; 667; 668 (2); 672; 771; 846; 928; 953; +1040; 1099 (2); 1100; 1101; 1102 (2); 1216; 1275; 1457; 1852; 1866; 2211; 2320; 2348; 2359; +2656; 2850; 3076; 3085; 3092; 3093; 3167; 3168; 3247; 3385; 3439-3441; 3488; 3489; 3555; 3821; +3930; 3949; 3950; 3952; 4007; 4037; 4552; 4664; 4665; 4709; 4774; 4779; 4843; 4957; 5295 (2); +5454; 5459; 5501; 5717; 5818; 5913; 6065; 6070; 6071; 6141; 6727; 6729; 6788 (2); 6891; 6926; +7049; 7496; 7618:1; 7654; 7796; 7885; 7919; 8067; 8685; 9008; 9255; 9256; 9261; 9262; 9263 (2); +9325; 9457; 9652; 9663; 9906; 9921; 10065 (2); 10100; 10209; 10280; 10302; 10477; 10478 (3); +10479 (2); 10482; 10540; 10652; 10653; 10672; 10673; 10674 (2); 10728; 10796; 10862; 10866; +10904; 11054; 11143; 11151; 11294; 11297; 11314; 11387; 11674; 11694; 12504; 12609; 12642; +12879; 12923; 13133 (2); 13325; 13714; 13792; 13866; 14032; 14056; 14180; 14297; 14426 (2); +14489; 14501 (2); 14893; 14905; 14999; 15049; 15818 (2); 16022; 16036; 16355; 16644; 17050 +кара → кап-кара, кеше-кара, ак-кара +КАРАБОДАЙ (1) ■ Башын карабодай белән япкан ○ 1577 +КАРАВАТ (2) ■ Кечкенә карават та дүрт аяклы була ○ 8411 ● 15179 +КАРАВАТТА (1) ■ Баланы караватта аркылы ятканда тыңлата алмасаң, буй яткач тыңлатырмын +димә ○ 13979 +КАРАВЫ (2) ■ Хуҗаның каравы атка дәва ○ 2690 ● 10416 +КАРАВЫЛ (5) ■ Кәбестә бакчасына кәҗәне каравыл куймыйлар ○ 3018 ● 3364; 5712; 10457; +КАРАВЫЛГА (1) ■ Сукырны каравылга куйсаң, өстеңә яу китерер ○ 15270 +КАРАВЫНДА (1) ■ Егет шул егет була - каравында өмет була ○ 12866 +КАРАГА (3) ■ Акны күп таушалдырсаң, карага әйләнер ○ 557 ● 559; 12106 +КАРАГАЙ (1) ■ Карагай башы ку булыр, хан билгесе ту булыр ○ 5819 +КАРАГАЙНЫҢ (1) ■ Карагайның көле күп, имәннең күмере күп ○ 1739 +КАРАГАН (5 | 1) ■ Кояшка күп караган - күзсез калыр ○ 45 ● 688; 6865; 10519; 12512:1; 14488 +КАРАГАНДА (16) ■ Арттан караганда алда, үзе һаман анда ○ 723 ● 1213 (2); 5063; 5331; 8145; +8146; 9138; 9172; 10276; 11600; 11698; 12493; 13983; 15930; 16611 +КАРАГЫЗ (1) ■ Карагыз сүземә, карамагыз үземә ○ 16276 +КАРАДАН (2) ■ Акны карадан аера белү ○ 646 ● 5820 +КАРАДЫ (2) ■ Хатын иргә карады, ир җиргә карады ○ 13888 (2) +КАРАК (27) ■ Карак мәче син таяк алганчы сизенеп качар ○ 3341 ● 3474; 8462; 11471; 12473; +12505; 12506 (2); 12507; 12508 (2); 12509-12511; 12513; 12569 (2); 13655; 14505; 15311; +16990-16996 +КАРА-КАРШЫ (2) ■ Бәйрәм ашы - кара-каршы ○ 6640 ● 10936 +КАРАККА (2) ■ Хан йомышы каракка төшкән ○ 5922 ● 12507 +КАРАКЛЫГЫН (1) ■ Карак караклыгын куйса да, карак аты онытылмас ○ 12508 +КАРАКЛЫК (1) ■ Хезмәтсез яшәү - караклык белән бер ○ 6150 +КАРАКНЫ (2) ■ Каракны яшергән кеше үзе дә карак ○ 12511 ● 16997 +КАРАКНЫҢ (1) ■ Каракның бүреге яна ○ 12512 +КАРАКОШ (2) ■ Каракош басып ашар ○ 3925 ● 3926 +КАРАКОШКА (1) ■ Каракошка ут тигән, каерылып караса үз йоны ○ 3927 +КАРАКОШНЫҢ (1) ■ Каракошның күзләре үткен булса да, тамыры черегән агачка оя ясый ○ 3928 +КАРАКТАН (1) ■ Бай - көндез уттан, төнлә карактан куркыр ○ 7180 +КАРАКУРА (1) ■ Каргалган йортка каракура үсәр ○ 8274 +КАРАЛА (1) ■ Кара тула юган саен карала, ак тула юган саен агара ○ 8685 +КАРАЛМАС (2) ■ Кояш каралмас, алтын тутыкмас ○ 38 ● 2680 +КАРАЛТА (2) ■ Бай үзе эшне ярата, шикәрне вак тарата, шатырдатып капкан чакта ак чыраен +каралта ○ 5736 ● 12220 +КАРАЛТЫ (3) ■ Каралты салудан элек түбәсен хәзерлә ○ 8613 ● 8614; 8776 +КАРАЛЫГЫ (1) ■ Йөз каралыгы китерү ○ 10726 +КАРАЛЫГЫН (1) ■ Күңел каралыгын бернинди сабын да агарта алмый ○ 11206 +КАРАЛЫГЫНА (1) ■ Ике карга бер-берсенең каралыгына гаҗәпләнгән ○ 3941 +КАРАМА (34) ■ Күккә карама, авызыңа чәүкә кунар ○ 56 ● 703; 1275; 1457; 1740; 1760; 1771; +1918; 5449; 6071; 6141; 7049; 7876; 8120; 8364; 8560; 8889; 9008; 9921; 10133; 10302; 10796; +10904; 11143; 11294; 11694; 12308; 12789; 12879; 12923; 13935; 14489; 16369; 17050 +КАРАМАГЫЗ (1) ■ Карагыз сүземә, карамагыз үземә ○ 16276 +КАРАМАНЫ (1) ■ Карышып үскән караманы турайталмассың ○ 1741 +КАРАМАС (7) ■ Ай - кояш булса, кеше өстенә чыгып карамас иде ○ 85 ● 2227; 5669; 5761; 6958; +11312; 12071 +КАРАМАСАҢ (3) ■ Карасаң - карал��ы, карамасаң - таралды ○ 8614 ● 12071; 13619 +КАРАМАСЛАР (1) ■ Тиленең башына чиртеп карамаслар, кылган эшенә карарлар ○ 11670 +КАРАМЫЙ (5) ■ Арыслан бер вакытта да юлбарыс белән күсегә бер төсле карамый ○ 2039 +● 7855; 14829; 14847; 15001 +КАРАМЫЙЛАР (2) ■ Бүләк атның тешенә карамыйлар ○ 2639 ● 8156 +КАРАМЫК (1) ■ Бәхете караның боламыктан теше сынар, баласына карамык чыгар ○ 14838 +КАРАНА (1) ■ Таба ялаган мәче шикелле карана ○ 3394 +КАРАНЫ (1) ■ Ак белән караны аера белмәү ○ 642 +КАРАНЫҢ (2 | 1) ■ Акның аты бар, караның таты бар ○ 558 ● 10673:1; 14838 +КАРАҢГЫ (18) ■ Кич караңгы булган саен, йолдыз яктырак була ○ 31 ● 584; 606; 847; 848; 861; +879; 6573; 6723; 10152; 10675; 11152; 12248 (2); 13437; 13491; 13710; 16485 +КАРАҢГЫДА (12) ■ Караңгыда күз кыскан беленми ○ 849 ● 850; 851; 3290; 6860; 8414; 12504; +12506; 12609; 13428; 14493; 15225 +КАРАҢГЫЛЫК (2) ■ Караңгылык барын да бергә җыя ○ 852 ● 853 +КАРАҢГЫЛЫКТАН (1) ■ Наданлык караңгылыктан түбән ○ 16645 +КАРАҢГЫНЫ (1) ■ Бүре караңгыны ярата ○ 2147 +КАРАҢГЫНЫҢ (2) ■ Караңгының канат асты киң ○ 854 ● 855 +КАРАП (87 | 7) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 ● 57 (2); 58; 82; 160; +161 (2); 162; 414; 453; 695 (2), :1 (2), :2 (2); 709 (2); 710 (2); 711 (2); 1474; 1557; 1660; 1746; +1821; 1826; 2134; 2349 (2); 2667; 3505; 3884; 4216; 4321; 4415; 4483; 4684; 5052; 6072; 6077; +6540; 6915; 6999 (2); 7046; 7067 (2); 7092; 7161; 7709:1; 7957, :1; 8429; 8673; 8686; 8793 (2); +8794; 8936; 8948; 9054; 9242; 9430; 9649; 9922; 10085 (2); 10312; 10506; 10791; 11149:1; 11238; +11599 (2); 13253; 13540; 13586; 13897; 14313 (2); 14317 (2); 14367; 14390 (2); 14568; 14726; +15094; 15423; 16108; 16330 +КАРАР (26) ■ Бүре баласын бүреккә салсаң, урманга карар ○ 2132 ● 2394 (2); 2476 (2); 3849 (2); +4723; 4742 (2); 5356 (2); 5726 (2); 6511; 9651; 10417; 11144; 11312; 11423; 11751; 12209; 13075; +14085; 14142 (2) +КАРАРАГЫ (1) ■ Ак кәҗә синеке, карарагы минеке ○ 3067 +КАРАРГА (2) ■ Югары менгән саен, алга ераграк карарга кирәк ○ 702 ● 13999 +КАРАРЛАР (1) ■ Тиленең башына чиртеп карамаслар, кылган эшенә карарлар ○ 11670 +КАРАРЛЫ (1) ■ Хатын булсаң да, карарлы бул ○ 13712 +КАРАРЛЫК (1) ■ Атлылар аттан төшеп, җәяүлеләр ятып карарлык түгел ○ 2747 +КАРАСА (6) ■ Югары менми менгән - түбән караса түнгән ○ 704 ● 3927; 6611; 12403 (2); 15328 +КАРАСАҢ (17) ■ Тауга карасаң, тау биек ○ 163 ● 336; 663; 667; 3162; 5943; 8614; 9447 (2); +10339; 11182; 13494; 13586; 14982 (2); 16803 (2) +КАРАСЫ (12) ■ Көчекнең аласы да, карасы да бер була ○ 3814 ● 4634; 4635; 9912; 11140 (2); +11278; 12133; 12134; 13227; 13740 (2) +КАРАСЫН (1) ■ Су һәр нәрсәне агарта, йөз карасын агарта алмый ○ 439 +КАРАСЫҢ (1) ■ Таба казанга: "Син карасың", - дигән, ди ○ 9958 +КАРАТЫП (2) ■ Атны алсаң, абзарга каратып ал, казанга каратып алма ○ 2560 (2) +КАРАТЫР (1) ■ Булган оратор мең авызны каратыр, булмаган оратор болгатыр да таратыр +○ 15476 +КАРАУ (3) ■ Җебен тартып карау ○ 8756 ● 10469; 10626 +КАРАУГА (1) ■ Чатнаган чынаяк чиртеп карауга билгеле ○ 9976 +КАРАУДА (1) ■ Бер карауда кесәңә дә керә, эчеңә дә керә ○ 8952 +КАРАУДАН (1) ■ Авыру караудан авырыйсы җиңел ○ 15169 +КАРАУЛЫ (1) ■ Тик торган караулы тирәккә тимиләр ○ 1752 +КАРАУЧЫГА (3) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья +бәләкәй ○ 32 (2) ● 14753 +КАРАЧМАН (1) ■ Карачман кыз - кайнар кыз, сары кыз - салкын кыз ○ 12962 +КАРАЧЫ (1) ■ Акыллы карачы кара җирдән каек йөртер ○ 5717 +КАРАЧЫГА (1) ■ Ханның эше карач��га, байның эше уракчыга төшәр ○ 5937 +КАРБЫЗ (5 | 1) ■ Ике карбыз бер култыкка сыймас ○ 1602 ● 1605; 1632; 1634; 11149, :1 +КАРБЫЗГА (1) ■ Кабак карбызга әйткән: "Мин олы", - дигән. Карбыз әйткән: "Син олы булсаң, +мин баллы", - дигән ○ 1605 +КАРБЫЗДА (2) ■ Буш карбызда орлык күп ○ 1593 ● 1625 +КАРГА (115 | 6) ■ Кар астыннан карга тизәге дә табылмас ○ 1091 ● 1103; 2964; 3929; 3930 (2); +3931-3933; 3936; 3938; 3939; 3941-3943; 3947; 3949; 3951-3960; 3961 (2); 3962; 3963, :1 (2); +3964-3981; 3982 (2); 3983; 3984; 3985, :1, :2; 3986-3988; 3999-4004; 4006-4008; 4010-4014; +4016; 4017; 4039; 4050; 4059; 4060; 4100; 4102; 4104; 4126; 4181; 4220; 4229:1; 4237; 4244; +4316; 4340; 4745; 4953; 5117; 8213; 8649; 8844; 10334; 10542; 10618; 10855; 11121; 12005; +12513; 13521; 14398; 14440; 14856; 15504; 15659; 15705; 15706; 15818 (2); 16544; 16958; +16998; 17066, :1; 17087 +КАРГАГА (9) ■ Йөз каргага бер таш җитә ○ 3945 ● 3948; 4015; 4062; 4182; 4190; 4229; 11587; +КАРГАДА (3) ■ Ала каргада аласың булсын, курыкма ○ 3934 ● 3935; 13088 +КАРГАДАЙ (1) ■ Ала каргадай алдан олы кычкыру ○ 4009 +КАРГАДАН (4 | 1) ■ Балалы каргадан чүп тә калмый ○ 3937 ● 3988; 3989, :1; 4028 +КАРГАЛАР (1) ■ Ирләр - мунчадагы пирләр, хатыннар - кара каргалар, кызлар - кызыл гөлләр +○ 13866 +КАРГАЛГАН (1) ■ Каргалган йортка каракура үсәр ○ 8274 +КАРГАЛЫ (1) ■ Арбалыга Каргалы ерак түгел ○ 6993 +Каргалы → Оренбур-Каргалы +КАРГАЛЫКТАН (1) ■ Асыл буяуга төшкән белән карга каргалыктан чыкмас ○ 3936 +КАРГАМЫНИ (1) ■ Сиңа алла булып, миңа каргамыни ○ 16890 +КАРГАНА (1) ■ Карак - каргана, мулла - зарлана ○ 16992 +КАРГАНЫ (6 | 1) ■ Кара карганы сабынлап юсаң да агармас ○ 3950 ● 3987:1; 3990-3993; 4037 +КАРГАНЫКЫ (3) ■ Карганыкы көн дә каркылдау ○ 3994 ● 4042; 4111 +КАРГАНЫЛГАН (1) ■ Каенанадагы кияүдән карганылган эт артык ○ 14608 +КАРГАНЫҢ (10 | 1) ■ Иртә торган карганың авызы-борыны май була ○ 3944 ● 3946; 3963; 3995; +3996; 3997, :1; 3998; 4005; 4076; 4135 +КАРГАНЫП (2) ■ Карга карганып ышандыра ○ 3962 ● 12513 +КАРГАНЫР (2) ■ Бурычка биргән битәрләр, бурычка алган карганыр ○ 8143 ● 13655 +КАРГАП (1) ■ Карганы каргап биздерә алмассың ○ 3991 +КАРГАСА (4) ■ Карга каргаса - үз башына ○ 3964 ● 5066 (2); 16277 +КАРГАСЫ (4) ■ Идел каргасы Идел ибенә, Җаек каргасы Җаек җаена очар ○ 3940 (2) ● 4031; +КАРГАУ (1) ■ Усал каргау ишетер, изге мактау ишетер ○ 12167 +КАРГЫ (1) ■ Каргы - карчыганың азганы ○ 4026 +КАРГЫШ (9) ■ Эткә каргыш төшми ○ 3690 ● 12754; 15755; 15879; 15880; 15881 (2); 15882; +КАРГЫШТАН (2) ■ Кәҗә асраган каргыштан чыкмас ○ 3020 ● 15884 +КАРГЫШЫ (9) ■ Тычкан каргышы мәчегә төшми ○ 3410 ● 3595; 3596; 3597 (2); 7172; 14223; +14386 (2) +КАРДАН (5) ■ Кара суык кардан яман ○ 1101 ● 1104; 3965; 12143; 15959 +КАРДӘШ (9) ■ Бер күргән - белеш, ике күргән - таныш, өченче күргән - кардәш ○ 5307 ● 14490; +14496 (2); 14638; 14655; 14670; 16818 (2) +КАРДӘШЕ (8) ■ Ашыгу - үкенечнең кыз кардәше ○ 11805 ● 14531 (2); 14600; 14643 (2); 14644 (2) +КАРДӘШЕҢ (1) ■ Җиде авылда җиде кардәшең булсын ○ 14533 +КАРДӘШЕҢДӘЙ (1) ■ Туган күп тә, бертугандай булмый; таныш күп тә, кардәшеңдәй булмый +○ 14678 +КАРДӘШЛӘР (1) ■ Файда белән зарар - кардәшләр ○ 7991 +КАРДӘШЛӘШ (1) ■ Якын белән ярдәмләш, ят белән кардәшләш ○ 14684 +КАРДӘШЛЕК (3) ■ Дуслык - фикердәшлек белән, туганлык - кардәшлек белән ○ 5392 ● 8105; +КАРДӘШЛЕКТӘН (1) ■ Күршелек кардәшлектән якын ○ 5201 +КАРДӘШНЕ (1) ■ Кардәш кардәшне кабергә кадәр ташламый ○ 14490 +КАРДӘШНЕҢ (2) ■ Кардәшнең бае яхшы, хатынның савы яхшы ○ 13658 ● 14493 +КАРДӘШСЕЗГӘ (1) ■ Кардәшсезгә куәт юк, угылсызга дәүләт юк ○ 14494 +КАРДӘШТӘН (2) ■ Ерак кардәштән тату күрше яхшы ○ 5171 ● 15164 +КАРДӘШ-ЫРУЛЫ (1) ■ Кардәш-ырулы хатынның түшәге җыелмас ○ 14491 +КАРЕНДӘШ (9) ■ Җан карендәш булса да, мал карендәш түгел ○ 7511 (2) ● 9560; 14488; 14495; +14504; 14536; 14566; 14676 +КАРЕНДӘШЕ (1) ■ Йокы - үлем карендәше ○ 6656 +КАРЕНДӘШЕҢ (1) ■ Тауда булыр таргыл таш, тарыкса күздән чыгар яшь, тар култыктан ук +тисә, тартып алыр карендәш, карендәшең булмаса, далада калыр ялгыз баш ○ 14504 +КАРЕНДӘШКӘ (1) ■ Карендәш карендәшкә җәфа кылмас ○ 14495 +КАРЕНДӘШЛЕК (1) ■ Ара өзек булса, карендәшлек якын була ○ 14472 +КАРЕНДӘШТӘН (2) ■ Авыру аштан, дау карендәштән ○ 14469 ● 14669 +КАР-КАР (1) ■ Карга "кар-кар" дигәндә, тартар да "тар-тар" ди ○ 3959 +КАРКЫЛДАГАН (1) ■ Козгын каркылдаган саен кауга какмыйлар ○ 4038 +КАРКЫЛДАП (1) ■ Ялгыз карга каркылдап яу китермәс ○ 4004 +КАРКЫЛДАУ (1) ■ Карганыкы көн дә каркылдау ○ 3994 +КАРЛЫГАН (1) ■ Атасы карлыган ашаган булса, балаларының да теше камашыр ○ 14364 +КАРЛЫГАЧ (7) ■ Бер карлыгач белән яз булмый ○ 770 ● 4018-4020; 4023; 5117; 14471 +КАРЛЫГАЧКА (1) ■ Аданаш аданашка дим бирә, карлыгач карлыгачка җим бирә ○ 14471 +КАРЛЫГАЧНЫҢ (1) ■ Карлыгачның койрыгы җәпле, еланның - теле ○ 4021 +КАРЛЫГАЧТАН (1) ■ Карлыгачтан көнне сора, сандугачтан төнне сора ○ 4022 +КАРМАГЫ (2) ■ Ач балык җимне кармагы белән йотар ○ 4441 ● 4442 +КАРМАК (4) ■ Җирдәген - бармак белән, судагын - кармак белән ○ 1484 ● 5832; 11603; 11859 +КАРМАККА (5) ■ Бер су белән генә торып булса, балык кармакка капмас иде ○ 348 ● 4493; +4497; 4499; 4504 +КАРМАКНЫ (1) ■ Балык кармакны кабам дип капмый, җим кабам дип каба ○ 4452 +КАРМАКСЫЗ (1) ■ Балыкка кармаксыз бармыйлар ○ 4463 +КАРМАКТА (1) ■ Балыкчының күзе кармакта ○ 4480 +КАРМАЛА (1) ■ Ятка ялынганчы, ят та яныңны кармала ○ 14692 +КАРМАН (2) ■ Яманга ялынганчы, ят та яныңны карман ○ 12252 ● 12405 +КАРНЫ (1) ■ Кара җиргә кар яуса, карны күрү бер зәвык; кара җирдән кар китсә, җирне күрү +бер зәвык ○ 1102 +КАРНЫҢ (1) ■ Карның базга салганы да бетә ○ 1105 +КАР-Р (1) ■ Карганы патша иткәннәр дә, "кар-р" дип кычкыра белмәгән барлык кошларның да +күзен чукыган, ди ○ 3992 +КАРР-КАРР (1) ■ Баланың ата-анасы, карга булса, "карр-карр" дияр ○ 14440 +КАРСАК (1) ■ Карсак ишәккә һәркем менә ○ 2992 +КАРТ (55 | 1) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 ● 1685; 1686; 1768; +1919; 2193; 2194; 2289; 2365; 2654-2656; 2774-2777; 2827; 3169; 3170; 3290; 3342; 3406; 3490; +3811; 4171, :1; 4369; 9265; 11101; 11588; 11846; 12706-12708; 12784; 12785; 13176; 13554; +13794; 15010; 15022; 15028; 15029; 15031; 15038; 15040-15043; 15045; 15080; 15106; 15107; +15111; 15112; 16748 +КАРТА (4) ■ Атны туйдыр арпа белән, сине туйдырыр казы, карта белән ○ 2565 ● 9251; 9264; 9812 +КАРТАДАН (1) ■ Таңдагы казы белән картадан бүгенге үпкә белән бавыр яхшы ○ 9346 +КАРТАДЫР (2) ■ Ит яманы картадыр, зат затына тартадыр ○ 9243 ● 14485 +КАРТАЕР (2) ■ Ат тоз дип картаер, егет кыз дип картаер ○ 13077 (2) +КАРТАЕРГА (2) ■ Картаерга ашыксаң, карт ит аша ○ 9265 ● 15044 +КАРТАЕРСЫҢ (4) ■ Яхшы белән юлдаш булсаң шатланырсың, ��ман белән юлдаш булсаң картаерсың ○ 6971 ● 8418; 15056; 16622 +КАРТАЙГАН (6 | 1) ■ Кәкре үсеп картайган агачны төз итеп булмый ○ 1696 ● 2962; 3491; 12340; +13190:1; 15145; 15149 +КАРТАЙГАННАН (1) ■ Өйләнми картайганнан акыл сорама ○ 13232 +КАРТАЙГАНЧЫ (3) ■ Кече этнең картайганчы көчек исеме калыр ○ 3493 ● 12709; 13219 +КАРТАЙГАНЫН (2) ■ Күсә картайганын белмәс ○ 10285 ● 13552 +КАРТАЙГАЧ (2) ■ Картайгач бармак бөгелми ○ 15046 ● 16590 +КАРТАЙМАС (3) ■ Гомер картайса да, күңел картаймас ○ 11117 ● 12946; 13036 +КАРТАЙМЫЙ (3) ■ Бер алтын гына картаймый ○ 274 ● 3949; 12988 +КАРТАЙМЫШ (1) ■ Төпчегең - картаймыш көнеңдә ярдәмчең ○ 14066 +КАРТАЙСА (12) ■ Арыслан, картайса, тычкан өнен күзәтер ○ 2040 ● 2148; 2149; 2716; 3598; +3921; 4601; 11117; 12514; 13492 (2); 15136 +КАРТАЙТА (5) ■ Ит күп ашау картайта, катык күп ашау картлыкны туктата ○ 9234 ● 13086; +14879; 14908; 15105 +КАРТАЙТМАС (1) ■ Бер сәфәр ир картайтмас, яман юлдашын ияртмәс ○ 6910 +КАРТАЙТМЫЙ (2) ■ Кешене эш картайтмый, гамь картайта ○ 14908 ● 15105 +КАРТАЙТЫР (3) ■ Яхшы юлдаш ярпайтыр, яман юлдаш картайтыр ○ 6975 ● 13901 (2) +КАРТАЙТЫРГА (1) ■ - Кайгы, кая барасың? - Картайтырга барамын. - Сагыш, кая барасың? +- Саргайтырга барамын ○ 14881 +КАРТАМАН (1) ■ Картаман картайса ялганчы булыр ○ 12514 +КАРТАНЫ (1) ■ Үзең тапкан картаны үпкәгә алыштырма ○ 9411 +КАРТАНЫҢ (1) ■ Карын туйганда картаның исе чыга ○ 9650 +КАРТАҢ (1) ■ Теләп алган картаң ○ 9496 +КАРТАСЫННАН (2) ■ Аша, кода, картасыннан, картасыннан, үзең чыгып тартырсың +тәртәсеннән ○ 14587 (2) +КАРТАЯ (5 | 1) ■ Тимер дә картая ○ 298 ● 3665; 13105; 13190, :2; 15003 +КАРТ-КАРЧЫК (1) ■ Карт-карчык сыйлы була ○ 15039 +КАРТЛАР (21) ■ Бала якланса бер төрле, картлар якланса бик көлке ○ 15017 ● 15032; 1504715055; 15125; 15127; 16341; 16369-16373; 16377; 16591 +КАРТЛАРГА (1) ■ Картларга юл куй, үзең дә картаерсың ○ 15056 +КАРТЛЫГЫ (1) ■ Баласызның җаны тыныч, ә картлыгы - куркыныч ○ 14002 +КАРТЛЫГЫМ (1) ■ Яшьлеген аның яшен атсын, картлыгым минем чәчәк атсын ○ 15152 +КАРТЛЫГЫН (1) ■ Хатын белән хатын талашса, яшьлеге белән картлыгын әйтер; бай белән +ярлы талашса, барлыгы белән юклыгын әйтер ○ 7426 +КАРТЛЫГЫНДА (2) ■ Яшьлегендә яшьнәмәгән картлыгында кала алса да танылмас ○ 15114 +● 15115 +КАРТЛЫГЫҢ (5) ■ Алтмышта картлыгың каршы алыр ○ 15006 ● 15057; 15116-15118 +КАРТЛЫГЫҢДА (1) ■ Яшьлегеңдә мәзәкче булсаң, картлыгыңда такмакчы булырсың ○ 15119 +КАРТЛЫГЫҢНЫ (1) ■ Яшьлегемне кызык уздырам, дип картлыгыңны алдан туздырма ○ 15113 +КАРТЛЫК (9) ■ Егетлек җилеп үтә, картлык чабып җитә ○ 15033 ● 15058-15063; 15133; 16560 +КАРТЛЫКНЫ (1) ■ Ит күп ашау картайта, катык күп ашау картлыкны туктата ○ 9234 +КАРТЛЫКТА (3) ■ Бер картлыкта, бер яшьлектә ○ 15018 ● 15023; 15124 +КАРТНЫ (1) ■ Яшьне яшьлек яхшырта, картны кием яхшырта ○ 15130 +КАРТНЫҢ (6) ■ Бер картның, бер яшьнең сүзен тот ○ 15019 ● 15064-15066; 15080; 16592 +КАРТЫ (2) ■ Карты бар өйнең китабы бар ○ 15067 ● 15068 +КАРТЫМ (1) ■ Картым - убырга тартым ○ 13587 +КАРТЫ-ЯШЕ (1) ■ Гыйшыкның карты-яше булмый ○ 12690 +КАРУ (2) ■ Каруга кару, карт алашага ябу ○ 11846 ● 15957 +КАРУГА (1) ■ Каруга кару, карт алашага ябу ○ 11846 +КАРУЛЫ (2) ■ Барымта карулы, кире кайтарулы ○ 5543 ● 9211 +КАРУЛЫНЫҢ (1) ■ Карулының тозагы корулы ○ 12515 +КАРУН (1) ■ Карун малын күсе ашар ○ 11847 +КАРУЫ (2) ■ Җил каруы - яңгыр ○ 1185 ● 5793 +КАРЧЫГА (15) ■ Арыслан сунар тапмактан гаҗиз калмас, карчыга чыпчык авызыннан җим +алмас ○ 2047 ● 3975; 3989; 4024; 4025; 4027-4030; 4032; 4034; 4067; 4201; 4205; 8093 +КАРЧЫГАДАН (2) ■ Бүре карчыгадан качмас ○ 2150 ● 4035 +КАРЧЫГАНЫ (1) ■ Әтәлгене куй, карчыганы чөй ○ 4222 +КАРЧЫГАНЫҢ (2 | 1) ■ Каргы - карчыганың азганы ○ 4026 ● 4203:2; 13555 +КАРЧЫГАСЫ (2) ■ Күрше авылның карчыгасы - үз авылыңның каргасы ○ 4031 ● 5248 +КАРЧЫГАСЫН (1) ■ Чит илнең карчыгасын үз илеңнең каргасы талый ○ 4033 +КАРЧЫК (6) ■ Хатын - алтын, кыз - көмеш, карчык - бакыр ○ 13708 ● 15015; 15038; 15072; +15079; 15094 +карчык → карт-карчык +КАРЧЫККА (1) ■ Карт күзе карчыкка төшәр ○ 15043 +КАРЧЫКЛАР (1) ■ Карчыклар - өй йозагы ○ 15073 +КАРШЫ (30) ■ Тауга каршы сикерү ○ 235 ● 338; 872; 1079; 1192; 1193 (2); 1194; 1740; 1920; +2536; 2692; 3552; 5052; 5634; 5949; 6285; 7026; 7093; 8793; 9777; 10073; 11599; 11848; 12264; +12636; 12851; 12855; 14985; 15006 +каршы → кара-каршы +КАРШЫДА (1) ■ Каршыда бай булса, языгы ярлыга ○ 7362 +КАРШЫДАГЫ (1) ■ Каршыдагы чөй күзне андый ○ 8410 +КАРШЫЛА (1) ■ Кырмыскадан гыйбрәт ал - яздан кышны каршыла ○ 4796 +КАРШЫНА (1) ■ Язык казык башына, җавап алла каршына ○ 12660 +КАРШЫНДА (1) ■ Үз кадерен белмәгән кешенең башкалар каршында да кадере булмый ○ 11340 +КАРШЫҢА (2) ■ Бүрене телгә алсаң, каршыңа чыгар, ди ○ 2184 ● 9362 +КАРШЫСЫНА (1) ■ Яхшылык ит, каршысына яхшылык көтмә ○ 12353 +КАРШЫСЫНДА (1) ■ Арыслан киек үз каршысында тау барга кайгырмас ○ 2042 +КАРЫ (4) ■ Кара көзнең кары ятмас ○ 846 ● 1106; 1107; 12503 +КАРЫЗ (1) ■ Карыз, карызны бирү - фарыз ○ 8164 +КАРЫЗНЫ (1) ■ Карыз, карызны бирү - фарыз ○ 8164 +КАРЫЙ (19) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 35; 104; 248; +3334; 4060; 4533 (2); 7665; 10524; 11446 (2); 13620 (2); 14361; 14833; 15069; 15070; 16866 +КАРЫЙ-КАРЫЙ (1) ■ Тыңлаусызга сүз әйтсәң, карый-карый артыннан барырсың ○ 11934 +КАРЫЙЛЫК (1) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, +әйтер сүзгә мат иттең ○ 7486 +КАРЫЙЛЫКТАН (1) ■ Карыйлыктан яман нәрсә юк - алтмышка килсә гакылдан талдырган; +ярлылыктан яман нәрсә юк - эчке серен дошманга алдырган ○ 15071 +КАРЫЙМЫН (1) ■ Мин карыймын кояшка, кояш карый Кодашка ○ 104 +КАРЫК (1) ■ Карганың "карык" дигәне үзенә ямь ○ 3997 +КАРЫЛДАП (1) ■ Карга - карылдап, карак карганып котылыр ○ 12513 +КАРЫЛДАСА (2) ■ Карга карылдаса кышны чакырыр, каз каңгылдаса язны чакырыр ○ 3966 +● 3974 +КАРЫЛДАУ (1) ■ Карга карылдау белән генә җил килмәс ○ 3967 +КАРЫЛДАУДАН (1) ■ Карга баласының авызын таш белән томаламасаң, карылдаудан туктамас +○ 3953 +КАРЫМТА (1 | 1) ■ Барымтага - карымта ○ 5543:1 ● 7203 +КАРЫН (10) ■ Үз капка алдыңның карын күрше капкасына көрәмә ○ 5254 ● 6681; 6721; 8844; +9266; 9367; 9649; 9650; 9659; 11841 +КАРЫНГА (5) ■ Ач карынга вәгазь сөйләмә ○ 9539 ● 9540; 9754-9756 +КАРЫНДА (1) ■ Сау карында балта сабы да сеңә ○ 9681 +КАРЫНДАГЫ (1) ■ Карындагы бала - алынмаган кала ○ 14028 +КАРЫННЫҢ (1) ■ Миннәтле аштан карынның ачлыгы яхшы ○ 9308 +КАРЫНЫ (20) ■ Кара җирнең карыны киң ○ 125 ● 954; 1852; 2191; 3113; 3530; 5167; 5939; +7329; 9630; 9651-9654; 9771; 9799; 10632; 11862; 14204; 17045 +КАРЫНЫМ (1) ■ Кулым камыр, карыным ач ○ 9772 +КАРЫНЫН (1) ■ Кабан кабанның карынын ярмас ○ 2326 +КАРЫНЫНА (1) ■ Җир карынына көл салган, көленнән күмәч алган ○ 1479 +КАРЫНЫННАН (1) ■ Йөрмәгән-тормаган кеше - инәнең карыныннан тумаган кеше ○ 6779 +КАРЫНЫҢ (4) ■ Атың арыса - абруең китәр, карының ачса - кадерең китәр ○ 2609 ● 6025; +9655; 10762 +КАРЫНЫҢА (1) ■ Бәрәңге әйткән: "Кырык биш көндә карыныңа керермен", - дигән ○ 1600 +КАРЫҢ (1) ■ Кыйбладан җил торса - карың китәр, төньяктан җил иссә - җәең китәр ○ 1113 +КАРЫШ (4) ■ Үз җирең бер карыш булса да яхшы ○ 208 ● 873; 1523; 8041 +КАРЫШЛАВЫК (1) ■ Карышлавык карышлап йөреп ашар ○ 4780 +КАРЫШЛАП (1) ■ Карышлавык карышлап йөреп ашар ○ 4780 +КАРЫШЛАР (1) ■ Тегүче - карчык буен карап та чамалый, ә кыз буен җиде карышлар, имеш +○ 15094 +КАРЫШМА (1) ■ Халык белән хаклыкка карышма ○ 5069 +КАРЫШМЫЙ (3) ■ Арбавын белсәң, кара елан да карышмый ○ 4552 ● 6233; 10933 +КАРЫШЫП (1) ■ Карышып үскән караманы турайталмассың ○ 1741 +КАС (4) ■ Шырпылы агач кулга кас ○ 1963 ● 5653 (2); 12129 +КАСД (1) ■ Бүре дә юлдашына касд кылмас, яхшы вә яман булса да, ялгыз ташламас ○ 2144 +КАССАП (1) ■ Кассап күп булса, хайван мордар китәр ○ 2364 +КАССАПТАН (1) ■ Сарыкның үлеме кассаптан ○ 3114 +КАССАПЧЫГА (1) ■ Кассапчыга мал кайгы, карт ишәккә җан кайгы ○ 2365 +КАСТЫ (1) ■ Яхшының дусты күп, яманның касты күп ○ 12383 +КАСЫГЫМ (1) ■ Эшкә кушсаң - бүсерем дә касыгым, аш дигәндә - кая минем кашыгым ○ 6327 +КАТ (25 | 4) ■ Җиденче кат күктә хис итү ○ 106 ● 249; 250; 318; 1489 (2); 1617; 1873; 2238; +3376; 4795; 6842; 8727 (2); 8914; 8975; 9036:2; 9712; 10382:1, :1; 10551:2; 10874; 12462; 15563; +15800; 15873 (2); 16366; 16923 +КАТА (4) ■ Бер аягында ката, икенчесендә чабата ○ 9075 ● 12809; 14804; 16195 +КАТА-БАТА (2) ■ Ката-бата, елап кайта ○ 6892 ● 14989 +КАТАР (1) ■ Туксанның бере туса, тулыксаган Идел катар ○ 951 +КАТАРГЫ (1) ■ Көймә килсә - каек качар, катаргы килсә - көймә качар ○ 7047 +КАТАРСЫҢ (1) ■ Ашатсаң ашарсың, ашатмасаң катарсың ○ 9620 +КАТАУ (1) ■ Мал - кырау, баш - катау ○ 7383 +КАТКАКТА (1) ■ Ишәк эзе каткакта калмый, баткакта кала ○ 2970 +КАТКАН (7) ■ Койрыгы бозга каткан ○ 2433 ● 9282; 9509; 10047; 10899; 12922; 13556 +КАТКАНДАЙ (1) ■ Яхшы белән сөйләшсәң, балга шикәр каткандай; яман белән сөйләшсәң, +эткә сөяк аткандай ○ 12310 +КАТКАН-КОТКАН (1) ■ Бар дигән даны бар, каткан-коткан туны бар ○ 7632 +КАТ-КАТ (2) ■ Кат-кат кигән катып үлгән ○ 8777 ● 13785 +КАТЛАВЫ (1) ■ Алган сабагың бер булсын, катлавы мең булсын ○ 16463 +КАТЛАП (1) ■ Катлап кигән чабата нык була ○ 9050 +КАТЛАСАҢ (2) ■ Чабатаны катласаң ныгыр, сүзне катласаң сүтелер ○ 16128 (2) +КАТЛЫ (1) ■ Кырык катлы чикмәнең булганчы кырык төкле туның булсын ○ 8915 +КАТМА (4) ■ Юлдашың яман булса, ерак йөреп төн катма ○ 6952 ● 9317; 12136; 16100 +КАТМАГАН (1) ■ Пешмәгән җимештән катмаган как ○ 1849 +КАТНАШСАҢ (1) ■ Яман кеше белән катнашсаң, яман булырсың ○ 12216 +КАТНАШТЫРСАҢ (1) ■ Алтынга бакыр катнаштырсаң, бозарсың ○ 262 +КАТСА (1) ■ Сыны катса да, серен бирмәс ○ 12653 +КАТСАҢ (1) ■ Әйберне әйбергә катсаң - заты беленер, ташны ташка чаксаң - уты беле��ер ○ 631 +КАТУ (3) ■ Итә белмәсәң сату - чыгар эчеңә кату ○ 7916 ● 8660; 15182 +КАТУЫ (1) ■ Сатуы барның катуы бар ○ 7958 +КАТЫ (62) ■ Күккә баксам - күк ерак, җиргә баксам - җир каты ○ 100 ● 126 (2); 127; 973; 1108; +1133; 1338; 1473; 1687; 1688; 1725; 1727; 1728; 1920; 2698; 3457; 3482; 3492; 3775; 5106; 5386; +6148; 6195; 6725; 7021; 7443; 7523; 7613; 8272; 8672; 9203 (2); 9267; 9717; 9755; 9847; 9891; +10309 (2); 11145; 11246; 11270; 11849; 12420; 12516 (2); 13087; 13217; 13557; 13630; 14184; +14218; 15582; 15695; 15885 (2); 15886; 15964; 16044; 16177; 16843 +КАТЫГА (2) ■ Ялкау йомшак урын булмаса катыга ятарга да риза ○ 6568 ● 8437 +КАТЫГЫ-СӨТЕ (1) ■ Катыгы-сөте миңа, сыегы-саркыты сиңа ○ 9466 +КАТЫК (16) ■ Көзге катык - көмеш кашык, язгы катык - ярты азык ○ 886 (2) ● 990; 3778; 9094; +9234; 9268; 9269; 9278; 9332; 9424; 9468; 10724; 13425 (2); 13671 +КАТЫККА (2) ■ Икмәкне катыкка манган ач булмый ○ 9216 ● 9259 +КАТЫКЛЫ (1) ■ Катыклы аш ир кешегә ишектән чыкканчы гына ○ 9270 +КАТЫКНЫ (1) ■ Көзге катыкны кияүдән кызганмыйлар ○ 13426 +КАТЫ-КОТЫ (4) ■ Икмәк югы ямандыр, каты-коты кимертер ○ 9212 ● 9446; 9465; 13643 +КАТЫКТАН (1) ■ Энәне катыктан тотып булмый ○ 8719 +КАТЫЛЫГЫН (1) ■ Җирнең катылыгын үгез үгездән күрә ○ 3319 +КАТЫЛЫК (1) ■ Иркәлек бозар, катылык төзәр ○ 11835 +КАТЫМША (1) ■ Хатын-кыз эшенә катышма, катымша булырсың ○ 13722 +КАТЫНДА (4) ■ Бүре катында үскән эт куй ашар ○ 3475 ● 7328 (2); 14600 +КАТЫНША (1) ■ Ирдәүкә булса хатының - яу, катынша булса ирең - яу ○ 13850 +КАТЫНШАДАН (1) ■ Катыншадан хатын артык ○ 13879 +КАТЫП (6) ■ Челлә чагында катып үлгән ○ 1060 ● 3947; 4790; 6709; 8777; 11288 +КАТЫРА (1) ■ Катыра торган таракан оятсыз була ○ 4781 +КАТЫРАК (2) ■ Тычканга йон чыккан саен катырак чиный ○ 3419 ● 10397 +КАТЫР-КОТЫР (1) ■ Арпа бирсәң атка бир, катыр-котыр чәйнәсен ○ 1516 +КАТЫРЫРЛЫК (1) ■ Таракан катырырлык суык ○ 4849 +КАТЫСЫЗ (1) ■ Ипи катысыз пешми ○ 9219 +КАТЫША (2) ■ Ашыгыч эшкә шайтан катыша ○ 11807 ● 16762 +КАТЫШМА (3) ■ Ике эт талашканда, өченче эт, син катышма ○ 3480 ● 6345; 13722 +КАТЫШМАСАҢ (1) ■ Муллаларга катышмасаң, дога белмәсәң - шайтан сиңа дошман түгел +○ 16742 +КАТЫШМЫЙЧА (1) ■ Туфракка су катышмыйча, балчык булмас ○ 189 +КАТЫШТЫРСАҢ (1) ■ Алтынга бакыр катыштырсаң бозарсың ○ 7762 +КАТЫШЫР (1) ■ Ашыккан эшкә шайтан катышыр ○ 16720 +КАУГА (1) ■ Козгын каркылдаган саен кауга какмыйлар ○ 4038 +КАУГАСЫ (1) ■ Авылы кайда - каугасы шунда ○ 5156 +КАУДАН (2) ■ Каудан җиргә үрт салма ○ 1284 ● 8463 +КАУЛАНГА (1) ■ Кауланга кошың төшмәсен, наданга эшең төшмәсен: кошың табылмый калыр, +надан якаңнан алыр ○ 16593 +КАУЛАУ (1) ■ Барган атны каулау яхшы ○ 2626 +КАУРЫЕ (1 | 1) ■ Тавис - каурые белән матур ○ 4119 ● 4119:1 +КАУРЫЕН (1) ■ Торна каурыен салган - аяклары да томшыгы калган ○ 4133 +КАУРЫЕНА (1) ■ Тутый кош каурыена төренгән карга ○ 4017 +КАУРЫЙ (1) ■ Каурый тоткан хур булмас ○ 16596 +КАУРЫЙЛАРЫ (1) ■ Тавис каурыйлары таккан карга ○ 4016 +КАУШАМЫЙ (1) ■ Түбәгә чыксаң каушамый чык ○ 8295 +КАУШАР (1) ■ Эшләгән ашар, эшләмәгән каушар ○ 6205 +КАФ (2) ■ Карар иткән - үгез җиккән, Каф тавына җиткән ○ 11144 ● 17040 +КАҺӘР (1) ■ Кайгы - күздән, каһәр - йөздән беленә ○ 14883 +КАҺӘРЕН (1) ■ Каһәрен йоткан - пәһлеван ○ 12517 +КАЧ (16 | 1) ■ Нәрсә аермаган кешедән ерак кач ○ 603 ● 1845; 2621:2; 3698; 5795; 5849; 8128; +9535; 10179; 10435; 10534; 11135; 12176; 12223; 12267; 12344; 14645 +КАЧА (9) ■ Кача белү дә бер һөнәр ○ 5576 ● 5954; 7332; 7868 (2); 11087; 15552; 16726; 16975 +КАЧАГАН (2) ■ Качаган мал кашкырга җим ○ 2366 ● 3010 +КАЧАДЫР (1) ■ Вакыт акчадыр: гафил булма, качадыр ○ 796 +КАЧАР (15) ■ Карак мәче син таяк алганчы сизенеп качар ○ 3341 ● 4422; 4427; 5475; 5727; +7047 (2); 7052; 8419; 9338; 9807; 11303; 14739; 15971; 16744 +КАЧАРГА (2) ■ Бүре баласын тотарга өйрәтсә, сарык баласын качарга өйрәтә ○ 2137 ● 11084 +КАЧАРДА (1) ■ Иргә дәүләт бетәрдә коладын салса каз алыр, ирдән дәүләт качарда лачын салса +да аз алыр ○ 13520 +КАЧАСЫ (1) ■ Күрмәгәннең күрәсе килер, күргәннең качасы килер ○ 10452 +КАЧАСЫМ (1) ■ "Кыз" дигәч кочасым килә, "мал" дигәч качасым килә ○ 13272 +КАЧКАН (24) ■ Тамчыдан качкан явымга юлыгыр ○ 1137 ● 1715; 4136; 4494; 5034; 5577-5579; +5728 (2); 6061; 6256; 11524; 11727; 12399 (2); 12963; 13694; 14356 (2); 14821; 16780; 16856; 16864 +КАЧКАНДА (2) ■ Качканда да, куганда да "тота" дип йөгер ○ 5580 ● 6781 +КАЧКАННЫ (1) ■ Качканны кума ○ 5581 +КАЧКАННЫҢ (1) ■ Качканның батырлыгы аякта, сугышканның йөрәктә ○ 5582 +КАЧКЫН (1) ■ Атың качкын булсын, йөрәгең ялкын булсын ○ 11071 +КАЧМА (3) ■ Тәвәгә менеп чокырга качма ○ 2928 ● 8509; 14818 +КАЧМАК (1) ■ Кол кайгысы бер качмак, би кайгысы бер чапмак ○ 5831 +КАЧМАС (5) ■ Арыслан юлбарыстан качмас ○ 2049 ● 2150; 3373; 4427; 6168 +КАЧСА (2) ■ Төлке никадәр качса да, барыр җире күрекче кибетендә ○ 2298 ● 5661 +КАЧСАМ (1) ■ Урман чытырман, качсам тоттырмам ○ 1876 +КАЧСАҢ (1) ■ Дөньяны кусаң - качар, качсаң - куар ○ 14739 +КАЧУ (3) ■ Төлкенең уены күп булса да, иң яхшысы - качу ○ 2313 ● 3292; 5575 +КАЧУДА (1) ■ Дошман күп булганда качуда файда юк ○ 5320 +КАЧЫНЫР (1) ■ Матур ачылыр, ямьсез качыныр ○ 10684 +КАЧЫП (9) ■ Яңгырдан качып, дәрьяга төшкән ○ 1169 ● 1232; 1413; 2934; 5035; 10836; 13613; +14705; 15417 +КАЧЫП-ПОСЫП (1) ■ Качып-посып каз ашаудан тынычлап ачы суган ашавың яхшырак ○ 9656 +КАЧЫР (2) ■ Ат белән ишәк кавышкан, ике арада качыр туган ○ 2999 ● 5807 +КАЧЫРА (1) ■ Кырау яңгырны качыра ○ 1114 +КАЧЫРГА (1) ■ Качырга: "атаң кем?" дигәч, "ат" дигән ○ 3001 +КАЧЫРДАН (1) ■ Качырдан ат та тумас, ишәк тә тумас ○ 3002 +КАЧЫРНЫ (1) ■ Бер камчы мең качырны өркеткән ○ 3000 +КАЧЫРНЫҢ (1) ■ Качырның фамилиясе юк ○ 3003 +КАШ (13) ■ Адашмыймын дигән кеше каш белән күз арасында адашыр ○ 6724 ● 8812; 10066; +10087; 10393; 10394; 10500; 10503; 10505; 10521; 13126; 14708; 15393 +КАШАВАЙ (1) ■ Туйга барсаң җик кашавай: чана печән ашамай ○ 13314 +КАШАВЫ (1) ■ Атның яме - ашавы белән дә кашавы белән ○ 2577 +КАШКА (6) ■ Яхшы атның башы кашка ○ 2726 ● 3149; 3150; 6668; 7534; 12103 +КАШКЫРГА (1) ■ Качаган мал кашкырга җим ○ 2366 +КАШЛЫ (1) ■ Башлык булсаң башлы бул, җыерылмас кашлы бул ○ 5748 +КАШТА (1) ■ Күздә, кашта, йөрәк башта, эшем синдә генә ○ 10513 +КАШЫ (3) ■ Йөзек кашы зур булмый ○ 8773 ● 10960; 12320 +КАШЫГЫ (4) ■ Ашы бар, кашыгы юк ○ 9143 ● 9567; 10020; 14687 +КАШЫГЫМ (1) ■ Эшкә кушсаң - бүсерем дә касыгым, аш дигәндә - кая минем кашыгым ○ 6327 +КАШЫГЫН (3) ■ Бака кашыгын тут басмас ○ 4564 ● 9565; 15266 +КАШЫГЫНА (1) ■ Кашыгына тигән май сабына да тияр ○ 9271 +КАШЫГЫНДА (1) ■ Сабында да бар, кашыгында да бар ○ 9952 +КАШЫГЫҢА (2) ■ Ашыңа ни салсаң, ��ашыгыңа шул чыгар ○ 9147 ● 9922 +КАШЫГЫҢНЫ (1) ■ Туяр алдыннан туя бел, кашыгыңны куя бел ○ 9721 +КАШЫЙ (3) ■ Эшләгән ашый, эшләмәгән башын кашый ○ 6206 ● 15199; 15354 +КАШЫК (37 | 1) ■ Бер кашык су белән йотарлык ○ 503 ● 886; 967; 1387; 1975; 6596; 7168; +7503 (2); 9162; 9163; 9277; 9558; 9564; 9627; 9868; 9873; 9877; 9885 (2); 9889; 9908; 9911; +9923; 9935 (2), :1; 9942; 10023; 10041; 10042; 10223; 10572; 12224; 12319 (2); 13425 (2) +КАШЫК-АЯК (3) ■ Йортта кашык-аяк шалтырамый булмый ○ 8268 ● 13656; 14722 +КАШЫККА (1) ■ Кашыкка да эләкми, авызга да тими ○ 10033 +КАШЫКНЫ (1) ■ Яхшы аш начар кашыкны да алтын итә ○ 9391 +КАШЫКНЫҢ (2) ■ Аш бетте - кашыкның бәясе төште ○ 9872 ● 10018 +КАШЫКСЫЗ (1) ■ Бармагына ышанган кашыксыз калган ○ 10897 +КАШЫКТАН (1) ■ Кашыктан авызга хәтле ерак юл бар ○ 9924 +КАШЫМА (1) ■ Үз кутырыңны үзең кашыма ○ 15340 +КАШЫМАГА (1) ■ Кашымага тырнак кирәк ○ 10924 +КАШЫМЫЙЛАР (1) ■ Кычытмаган җирне кашымыйлар ○ 15232 +КАШЫНА (1) ■ Егетнең кашына карама, эшенә кара ○ 12879 +КАШЫНСА (1) ■ Ярлы кашынса, мулла сәдака өмет итәр ○ 17073 +КАШЫНЫР (1) ■ Кыш хәстәрен күрмәгән кысылыр да кашыныр ○ 869 +КАШЫҢ (5) ■ Үз өеңдә ашың булсын, кеше өендә кашың булсын ○ 8350 ● 10064; 10395; 10478; +КАШЫҢ-КҮЗЕҢ (1) ■ Кашың-күзең кара, калганын үзең кара ○ 10479 +КАШЫР (4) ■ Ишәк ишәкне бурычка кашыр ○ 2960 ● 6286; 15348 (2) +КАШЫРГА (1) ■ Баш кашырга да вакыт юк ○ 10326 +КАШЫСА (1) ■ Бай ботын кашыса, мулла кулын суза ○ 16965 +КАШЫТЫРЛЫК (1) ■ Хәле җилкә кашытырлык булу ○ 10856 +КАЮЛЫ (2) ■ Каюлы агач озак чыдый ○ 1689 ● 1690 +КАЮЫ (1) ■ Каюлы агачның каюы чыкмый булмый ○ 1690 +КАЯ (32 | 1) ■ Кая барсаң да, бер кояш ○ 30 ● 668; 978; 1791; 2352; 3092; 3395; 3848; 4007; 4257; +4682; 4708; 4737; 5725; 6327; 6893; 7016:3; 7078; 7478; 7920; 8302; 8712; 8980; 10243; 10280; +12289; 13177; 14063; 14775; 14881 (2); 14895; 15551 +КАЯН (10) ■ Алдыңа кара - кая барганыңны белерсең, артыңа кара - каян чыкканыңны белерсең +○ 668 ● 2200; 2551; 2820; 7178; 7438; 7500; 9990; 11094; 12807 +КӘБАБЕН-ШӘРАБЕН (1) ■ Кәбабен-шәрабен - өф-өф, исәбен-хисабын - ах-вах ○ 7918 +КӘБАП (1) ■ Уңган хатын арыш онын кәбап итәр, уңмаган хатын бодай онын харап итәр ○ 13698 +КӘБЕСТӘ (10) ■ Кәбестә аркасында суган да су эчә ○ 1610 ● 1635; 3011; 3018; 3024; 3032; 3034; +3073; 11321; 16370 +КӘВЕШКӘ (1) ■ Ике аяк бер кәвешкә сыймас ○ 9040 +КӘВЕШЛӘРЕ (1) ■ Кәвешләре бер магазинда булган ○ 9081 +КӘГАЗЬ (1) ■ Кәгазь - дәрья, каләм - көймә ○ 16613 +КӘГАЗЬГӘ (4) ■ Аракы эчкән азыкка интеккән, тәмәке тарткан кәгазьгә интеккән ○ 9810 +● 16591; 16614; 16615 +КӘГАЗЬДӘ (1) ■ Белемле үлсә, кәгазьдә хаты калыр; оста үлсә, эшләгән заты калыр ○ 16506 +КӘГЪБӘГӘ (1) ■ Дөя кәгъбәгә бару белән хаҗи булмас ○ 2917 +КӘЕФСЕЗ (1) ■ Яшьлегең үтсә тәртипсез, картлыгың үтәр кәефсез ○ 15118 +КӘҖӘ (69 | 1) ■ Дуңгызны кыйнап кәҗә ясамыйлар ○ 2894 ● 3004-3010; 3013; 3014; 3016; +3017; 3019-3043; 3051; 3058-3060; 3062; 3065-3068; 3070; 3074; 3095; 3115; 3130; 3133; 3134; +3142; 3310; 5219; 6434; 7224; 7934; 11607; 12512:1; 13145; 13330; 13884; 14102; 14618; 14637; +14638; 14660; 16852 +КӘҖӘГӘ (7) ■ Кемгә нәстә, кәҗәгә кәбестә ○ 3011 ● 3015; 3044; 3045; 3061; 3071; 3072 +КӘҖӘДӘ (3) ■ Кәҗәдә җан кайгысы, итчедә май кайгысы ○ 2373 ● 3046; 10301 +КӘҖӘДӘН (1) ■ Сарыктан кәҗә тумый, кәҗәдән сарык тумый ○ 3115 +КӘҖӘЛӘР (1) ■ Тәкәләр сөзешкәндә кәҗәләр ял итә ○ 3145 +КӘҖӘЛӘРЕ (1) ■ Ике дошманның кәҗәләре дә ��ерым йөри ○ 5423 +КӘҖӘНЕ (6) ■ Кирәк булса - кәҗәне җиңги, тәкәне җизни диярсең ○ 3012 ● 3018; 3047; 3069; +3073; 12280 +КӘҖӘНЕҢ (10) ■ Атның киеге - колан, кәҗәнең киеге - коралай ○ 2226 ● 3048-3055; 3063 +КӘҖӘҢ (1) ■ Елавык булса да, балаң булсын; бакравык булса да, кәҗәң булсын ○ 14017 +КӘҖӘҢНЕ (1) ■ Бер калҗа ит өчен кәҗәңне суйма ○ 9175 +КӘҖӘСЕ (3) ■ Кәҗәсе кыйбат түгел, мәҗәсе кыйбат ○ 3056 ● 7498; 12896 +КӘҖӘСЕН (1) ■ Тинтәк ике кәҗәсен берьюлы суяр ○ 11678 +КӘҖӘСЕНӘ (1) ■ Кәҗәсенә күрә сакалы ○ 3057 +КӘҖӘСЕНДӘ (1) ■ Хикмәт мөгезендә түгел, кәҗәсендә ○ 3064 +КӘҖӘСЕННӘН (1) ■ Байдан хакымны алам дип, ярлы актык кәҗәсеннән язган, ди ○ 7228 +КӘЙЛӘ (1) ■ Кәйлә белән түгел, хәйлә белән ○ 12532 +КӘЙЛӘМ (1) ■ Кәйләм үтмәсә, хәйләм үтәр ○ 12651 +КӘКЕРЕ (1) ■ Һәркемнең бармагы үзенә таба кәкере ○ 10980 +КӘКЕРЕГӘ (1) ■ Туп-турыдан туп пошел, кәкерегә не ходи ○ 6900 +КӘКЕРЧЕК (1) ■ Кәкре агачтан кәкерчек, чатлы агачтан чата ○ 1928 +КӘККҮК (2) ■ Карга күке баласын күпме ашатса да, "кәккүк" дип кычкырыр ○ 3973 ● 4333 +КӘККҮКНЕҢ ( | 2) ■ Алдан кычкырган кәккүкнең башы ярыла ○ 4057:1 ● 4057:3 +КӘКРӘЙГӘН (1) ■ Юкка кәпрәйгән - вакытсыз кәкрәйгән ○ 12051 +КӘКРӘЙТӘ (1) ■ Байлык батырайта, ярлылык кәкрәйтә ○ 7241 +КӘКРӘЙТҮ (1) ■ Кәкре агачны төзәйтүдән төзен кәкрәйтү җиңелрәк ○ 1927 +КӘКРЕ (29 | 1) ■ Кәкре белән бөкере - икесе дә бер ○ 595 ● 597; 1696; 1773; 1853; 1927; 1928; +2929; 3688; 3721; 4603; 5595; 5602; 5635; 5893; 6968; 7044; 7272; 8453; 8471; 8623; 8633; +10837; 10954; 10955; 12147; 12533; 12628; 13057:2; 13592 +КӘКРЕГӘ (1) ■ Кәкрегә бөкре килү ○ 15355 +КӘКРЕДӘН (2) ■ Төз агачтан ук чыгар, кәкредән - җәя ○ 1947 ● 6820 +КӘКРЕМЕ (1) ■ Кәкреме, төзме - бер сүз булсын ○ 15917 +КӘКРЕНЕ (2) ■ Кәкрене турайта алмассың ○ 596 ● 651 +КӘКРЕНЕҢ (1) ■ Кәкренең шәүләсе дә кәкре ○ 597 +КӘКРЕСЕН (1) ■ Елан үз кәкресен белмәс, дуңгыз үз бөкресен белмәс ○ 4612 +КӘЛӘШЕН (1) ■ Көйсез кияү кияүләп ятканчы көйле кияү кәләшен алып кайткан ○ 13427 +КӘЛТӘ (2) ■ Елан теле белән кәлтә теле бер ○ 4605 ● 4680 +КӘЛТӘНЕҢ (1) ■ Кәлтәнең койрыгын киссәң, яңадан үсәр ○ 4669 +КӘЛЯМ (1) ■ Әүвәл сәлам, аннан кәлям ○ 16244 +КӘЛЯМНӘН (1) ■ Кәлямнән әүвәл сәлам кирәк ○ 15918 +КӘМАЛЬНЕҢ (1) ■ Һәр кәмальнең бер зәвалы бар ○ 636 +КӘНДИ (1) ■ Аңа ике дөнья - бер кәнди ○ 14762 +КӘНФИТ (3) ■ Бай белән күрше тору сызлаган тешкә кәнфит ашаган кебек ○ 7157 ● 9290; 9291 +КӘПӘРЕНҮ (1) ■ Кәпәренү күркәгә килешә ○ 12017 +КӘПРӘЙГӘН (1) ■ Юкка кәпрәйгән - вакытсыз кәкрәйгән ○ 12051 +КӘПРӘЙГӘННЕҢ (1) ■ Мактанчыкның өенә бар, кәпрәйгәннең туена бар ○ 12029 +КӘРВАН (4) ■ Кәрван кичәр - ут калыр, халык кичәр - йорт калыр ○ 5020 ● 6792; 6793; 6831 +КӘРВАНГА (2) ■ Этнең табаны кычытса, кәрванга иярер ○ 3725 ● 6835 +КӘРВАНЧЫ (1) ■ Дөянең телен кәрванчы белә ○ 2922 +КӘРЗИН (1) ■ Алтмыш талдан бер кәрзин ○ 1885 +КӘРКЕШЕН (2) ■ Зимагурның гомере кәркешен урап үтәр ○ 5798 ● 6573 +КӘРЛӘ (1) ■ Киберлек - кәрлә сыйфаты, кечелек - бәндә сыйфаты ○ 12011 +КӘРНИЗ (1) ■ Болдыр ягына кәрниз ясамыйлар ○ 8242 +КӘРЧЕМӘ (1) ■ Йокы кәрчемә кебек: биш сәгать эчендә ойый, алты сәгатьтә ачый ○ 6650 +КӘРЧЕ-МӘРЧЕ (1) ■ Кәрче-мәрче, орлык пәрәмәче ○ 9472 +КӘСАСЕ (1) ■ Күңел кәсасе бер түгелсә тулмас ○ 11211 +КӘСАФӘТЕ (3) ■ Яманның кәсафәте бер чакырым алдан йөри ○ 12291 ● 12386; 12389 +КӘСӘРТКЕЛЕК (1) ■ Елан өчкә өзелсә дә, кәсәрткелек хәле бар ○ 4610 +КӘСЕП (2) ■ Кәсеп иткәнгә насыйп иткән ○ 6096 ● 12916 +КӘСЕПНЕҢ (1) ■ Хәләл кәсепнең яманы юк ○ 12597 +КӘФЕН (2) ■ Күлмәк кигән бер кайтыр, кәфен кигән кайтмас ○ 5383 ● 15444 +КӘФЕНЕМНЕ (1) ■ Үләсемне белсәм, кәфенемне муеныма урап йөрер идем ○ 15431 +КӘФЕНСЕЗ (2) ■ Акчасыз базарга барганчы, кәфенсез гүргә кер ○ 7844 ● 7938 +КӘШӘМИР (1) ■ Башың буш булгач кәшәмир яулыктан ни файда ○ 10266 +КВАС (1) ■ Коры квас, сай чүмеч ○ 9470 +КЕБЕК (139) ■ Ай кебек калкыды, кояш кебек балкыды ○ 84 (2) ● 89; 308; 512; 519; 524; 656 (2); +805; 889; 1046 (2); 1211; 1635; 1776; 1841; 2277; 2738; 2742 (2); 2776; 3128; 3388-3390; 3393; +3783; 3787; 3800; 3946; 4079; 4225; 4280 (2); 4353-4355; 4433; 4535; 4616; 4711; 4751; 4752; +4844; 5401; 5405; 5499; 5998; 6088 (2); 6137; 6288 (2); 6432; 6570; 6650; 6682; 6697 (2); +6721 (2); 7111; 7157; 7186 (2); 7287 (3); 7455; 7833; 7837; 8261; 8564; 8577; 8661; 8738; 8744; +9424; 9477; 9488; 10498; 10518; 10710 (2); 10859; 11048; 11204; 11213; 11481 (2); 11512; 11742; +11845; 12220; 12263; 12434 (2); 12469; 12708; 12846; 12904; 12981; 13063; 13087; 13236 (2); +13588 (2); 13670; 13719; 13743; 13877; 13951; 14178; 14719; 14750; 14782; 14786; 14831; +15510; 15547 (2); 15640 (2); 15648 (2); 15696; 15753; 15822; 15885; 15919; 16021; 16059; 16061; +16099; 16170; 16397; 16636 +КЕБЕКТЕР (1) ■ Исерекләр арасында аек - үлекләр арасында терек кебектер ○ 9835 +КЕЗ (1) ■ Яман тел без кебек, яхшы тел кез кебек ○ 15648 +КЕЛӘМ (1) ■ Келәм астында барабан какмыйлар ○ 16374 +КЕЛӘМГӘ (1) ■ Келәмгә биргесез алача бар, булышканга биргесез арача бар ○ 5583 +КЕЛӘМНЕ (1) ■ Киленне - килгәндә, келәмне җәйгәндә макта ○ 13373 +КЕЛӘТ (3) ■ Акыл келәт түгел, яңадан салып булмый ○ 11412 ● 12784; 13824 +КЕЛӘТЕ (1) ■ Ил - иләте белән, бай - келәте белән ○ 4928 +КЕЛӘТЕН (1) ■ Теләвен теләткән, келәтен бураткан ○ 16806 +КЕЛӘТЕННӘН (1) ■ Келәтеннән озын бастырыгы ○ 8654 +КЕЛӘТТӘ (1) ■ Келәттә оның булмаса да, хатының уңган булсын ○ 13657 +КЕЛИНДЕР (1) ■ Аның өчен ике калач бер тиен, бер келиндер өч тиен ○ 9427 +КЕМ (97) ■ Яренгә кем бар, кем юк ○ 1064 (2) ● 1153; 1414 (4); 1415; 1782; 1910; 2940; 2945; +3001; 3146; 3259; 3453; 3587; 3673; 3704; 3722; 3998; 4310; 4627; 4646; 4667; 4748; 4791; 5418; +5457; 5508; 5552; 5676; 5821 (2); 5899; 5924; 5997; 6073; 6230; 6392; 6917; 7036 (2); 7037; +7059; 7441 (2); 7526; 7608; 7903; 7999; 8165; 8513; 8520; 8592; 8615; 8857; 8903; 8968; 9064; +9560; 10218; 10707; 11146; 12088; 12137; 12139; 12200; 12518; 12710 (3); 12798; 13178; 13281; +13980; 14232; 14578; 14581; 14598; 14979; 14992; 15226; 15442; 15747; 16228 (2); 16305; +16325 (2); 16702; 16901; 16993 (2); 16999; 17039; 17085 +КЕМӘЕННӘН (1) ■ Кызның кемлеге кемәеннән күренә ○ 13022 +КЕМГӘ (18) ■ Таякның кемгә төшәсен бел ○ 1941 ● 3011; 3599; 5218; 5584 (2); 5862; 8615; 9056; +9590; 11413; 12710; 13094; 14465; 14555; 16141; 16989; 17028 +КЕМДӘ (1) ■ Ачу кемдә дә бар, аны йота белү кирәк ○ 12435 +КЕМДӘДЕР (1) ■ Зәңгәр төймәм кемдәдер, минем күңелем шундадыр ○ 8956 +КЕМЕ (3) ■ Агачның башын киссәң, төбе калыр; икенең берсе үлсә, берсе калыр; ялгызның үзе +үлсә, кеме калыр? Менгән аты, кигән туны ятка калыр ○ 4859 ● 4985; 16859 +КЕМЛЕГЕ (1) ■ Кызның кемлеге кемәеннән күренә ○ 13022 +КЕМЛЕГЕН (4) ■ Кешенең кемлеген беләсең килсә, иптәшләренә кара ○ 5459 ● 6081; 12519; 15543 +КЕМЛЕГЕҢНЕ (1) ■ Үзеңнең кемлегеңне беләсең килсә, күршеңнән сора ○ 5258 +КЕМНӘН (1) ■ Кемнән туган - шуны куган ○ 14445 +КЕМНЕ (7) ■ Хуҗасы кемне кабул итсә, эт шуңа койрык болгар ○ 3538 ● 12721; 13094; 13643; +14160 (2); 14555 +КЕМНЕКЕ (10) ■ Җир кемнеке - икмәге шуныкы ○ 1480 ● 2501 (2); 5886 (2); 7202; 7221; 8297; +8785; 14199 +КЕМНЕҢ (13) ■ Кемнең тарысы - шуның тавыгы ○ 1549 ● 6917; 6918; 7038; 8275; 8464; 8774; +10925; 12519; 15227; 15490; 16375; 16594 +КЕНӘ (17 | 1) ■ Кечкенә булса да, эче төш кенә ○ 649 ● 978; 2601; 3033; 3188; 3723:1; 3807; 4399; +4469; 4546; 10296; 10315; 12034; 13804; 16319; 16327; 16409; 17079 +КЕНӘРГӘ (1) ■ Кенәргә кайту Бохарадан кайтудан авыр ○ 5180 +КЕНӘРИ (1) ■ Кенәри үзе читлектә, күңеле иректә ○ 4215 +КЕНДЕГЕН (2) ■ Кыз бала үз кендеген үзе кисә ○ 12977 ● 14211 +КЕНДЕГЕҢ (1) ■ Син дә коры калма, ату кендегең канар ○ 10844 +КЕНДЕК (1) ■ Тумаган балага кендек әби кирәкми ○ 14060 +КЕР (23) ■ Пычрак суда кер юа ○ 517 ● 553; 772; 1296; 1343; 1865; 4959 (2); 7207; 7844; 8161; +8253; 8760; 8822; 8823; 9805; 10362; 10481; 10961; 13173; 13814; 13910; 14641 +КЕРӘ (57 | 3) ■ Яз җитсә чебенгә дә җан керә ○ 986 ● 1126; 1512; 2201; 2423; 2502; 3357; 3619; +4324 (2), :1; 6611; 6710; 7210; 7242:2; 7281 (2); 7319 (2); 7497; 8140; 8231; 8357 (2); 8592; 8594; +8828; 8952 (2); 9186, :1; 9226 (2); 9801; 9853; 9913; 9953; 10374; 10896; 11025; 11199; 11276; +11334; 11952; 11997; 13375; 13651; 13841; 14470 (2); 14833; 14899; 15005; 15163; 15167; +15173; 15633; 15878; 16104 (2) +КЕРӘЛӘР (2) ■ Бер тиен белән керәләр, ярты тиен белән чыгалар ○ 7830 ● 8230 +КЕРӘЛЕ (1) ■ Аның акылы керәле дә чыгалы ○ 11764 +КЕРӘМ (2) ■ Бәрәңге: "Мин патшалар авызына да керәм!" - дип әйтер, ди ○ 1596 ● 15316 +КЕРӘН (4) ■ Керән тормадан татлы булмас ○ 1606 ● 1607; 1630; 9272 +КЕРӘСЕ (1) ■ Чыгасы мал чыкмыйча, керәсе мал керми ○ 7431 +КЕРӘСЕҢ (1) ■ Күрәсегә үзең барып керәсең ○ 14924 +КЕРӘСЕҢНЕ (1) ■ Ишектән арт белән чыгып киткәндә ал белән кайтып керәсеңне онытма +○ 8259 +КЕРӘ-ЧЫГА (1) ■ Бусагамны төшерде инде керә-чыга ○ 8362 +КЕРГӘН (47) ■ Җир тишегенә кергән ○ 252 ● 528; 1154; 1950; 2447; 2502; 3125; 3542; 3543; +3776; 4299 (2); 4325; 4560; 4592; 5199; 5987 (2); 6746; 6829; 6921; 7455 (2); 7779; 7921; 8102; +8514; 8608; 8624; 9796; 10507; 10894; 10957; 12478; 13172; 13952; 14240; 15194; 15200; +15376 (2); 15439; 15575; 15904; 15923; 15970; 16118 +КЕРГӘНГӘ (1) ■ Туганнан алып кабергә кергәнгә кадәр өйрән ○ 16657 +КЕРГӘНДӘ (1) ■ Еланны өненә кергәндә койрыгыннан тартып алырмын димә ○ 4631 +КЕРГӘННӘР (1) ■ Аптыраш белән йөдәш кергәннәр, ди, өйдәш ○ 14789 +КЕРГӘННЕ (1) ■ Авызыңа кергәнне чәйнәргә иренмә ○ 9520 +КЕРГӘНЧЕ (7) ■ Суга кергәнче йөзәргә өйрән ○ 442 ● 1866; 5213; 7207; 8161; 13173; 13814 +КЕРГӘЧ (8) ■ Апрель кергәч эт биеклеге кар ява ○ 759 ● 2688; 4399; 5954; 8332; 11128; 12384; +КЕРДЕ (6) ■ Кибәнгә тычкан керде ○ 3427 ● 8477 (2); 10471; 16101; 16940 +КЕРЕ (3) ■ Керне юган саен кере чыга ○ 8779 ● 11207 (2) +КЕРЕМ (1) ■ Керем бар җирдә чыгым бар ○ 7922 +КЕРЕН (1) ■ Киемдәге керне юып бетерәсең, күңел керен бетерү читен ○ 11162 +КЕРЕП (19 | 1) ■ Суга кереп коры чыгар ○ 523 ● 725; 1546; 3438; 4216; 5270; 5282; 5904; 6856; +8229; 8260; 9791; 12170; 12522; 14925; 14964, :1; 15552; 15679; 16948 +КЕРЕР (30) ■ Кояш кермәгән өйгә врач керер ○ 39 ● 1496; 2030; 2196; 4598; 4603; 4609; 4738; +4819; 4834; 5024; 5375 (2); 5428; 5476; 5547; 5808; 6386; 8272; 8463; 8632; 9910; 10365; 12335; +12688; 13115; 13140; 14099; 15549; 16279 +КЕРЕРГӘ (2) ■ Юктан бар булган кеше менәргә тау тапмас, бардан юк булган кеше керергә +тишек тапмас ○ 7625 ● 8370 +КЕРЕРЛЕК (3) ■ Тереләй җир астына керерлек булу ○ 243 ● 253; 10516 +КЕРЕРМЕН (1) ■ Бәрәңге әйткән: "Кырык биш көндә карыныңа керермен", - дигән ○ 1600 +КЕРЕРСЕҢ (2) ■ Күршегә, онга кермәсәң дә, көлгә керерсең ○ 5198 ● 5218 +КЕРЕШ (1) ■ Песием, "перес", аягың-кулың дөрес, тычкан тотарга кереш ○ 3392 +КЕРЕШӘ (1) ■ Кунак килгәнне күрсә, мулла намазга керешә ○ 17002 +КЕРЕШЕҢ (1) ■ Өлешең булмаса, керешең булмасын ○ 8201 +КЕРЕШЕР (2) ■ Кулыннан килмәгән күркә асрарга керешер ○ 6489 ● 14621 +КЕРЕШЕРМЕН (1) ■ Арзан керешермен, ашавым белән кыйммәткә төшерермен ○ 9533 +КЕРЕШМӘ (1) ■ Юкәңне хәзерләмичә чабатага керешмә ○ 9069 +КЕРЕШМИЛӘР (1) ■ Сусагач кына кое казырга керешмиләр ○ 9689 +КЕРЛӘНЕР (1) ■ Күлмәк якасы алдан керләнер ○ 8918 +КЕРЛӘНМӘСЛЕК (1) ■ Керләнмәслек ак булмас, сөренмәслек ат булмас ○ 8778 +КЕРМӘ (7) ■ Урманга себерке белән кермә ○ 1867 ● 2856; 7027; 7604; 10922; 15875; 17000 +КЕРМӘГӘН (11) ■ Кояш кермәгән өйгә врач керер ○ 39 ● 5199; 8277; 8358; 9450; 10335; 10420; +10638; 13682; 14226; 15051 +КЕРМӘГӘНГӘ (1) ■ Тигәнәк арасына кермәгәнгә тигәнәк иярми ○ 1306 +КЕРМӘГӘННЕ (1) ■ Ана сөте белән кермәгәнне тормыш кертә ○ 14703 +КЕРМӘМ (1) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем юклыгы, +шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 +КЕРМӘС (21) ■ Каты җиргә казык кермәс ○ 127 ● 1476; 4407; 5486; 6466; 7788; 7912; 8625; +8639; 9220; 9546; 9969; 10325; 10994; 11902; 12490; 14226; 14673; 16075; 16313; 16904 +КЕРМӘСӘ (5) ■ Өсәккә кермәсә, исәпкә кермәс ○ 1476 ● 7912; 11997; 12335; 12490 +КЕРМӘСӘҢ (1) ■ Күршегә, онга кермәсәң дә, көлгә керерсең ○ 5198 +КЕРМӘССЕҢ (1) ■ Белеп өрәсең, эт булсаң, урамнан кермәссең ○ 3773 +КЕРМИ (27) ■ Төлке саклы бакчага керми ○ 2299 ● 3280; 3340; 4493; 5197; 5209; 5323; 7431; +7694; 7893; 7960; 8570; 8616; 8630; 9117; 10419; 10774; 11136; 11362; 11991; 13508; 14770; +14896; 15378; 15812; 15878; 15915 +КЕРМИБЕЗ (1) ■ Әлхәм белән Әбҗәткә без кермибез әҗәткә ○ 16955 +КЕРМИЛӘР (2) ■ Ачык ишекне ватып кермиләр ○ 8232 ● 8461 +КЕРМИЧӘ (3) ■ Пәҗи килегә кермичә, мае чыкмас ○ 1559 ● 2168; 7956 +КЕРНЕ (3) ■ Керне юган саен кере чыга ○ 8779 ● 8809; 11162 +КЕРОСИН (1) ■ Утка керосин сибү ○ 8581 +КЕРПЕ (4 | 4) ■ Керпе баласын "йомры гынам, йомшак кынам" дип сөя, имеш ○ 2222 ● 2223, +:1, :2, :3; 2252; 3985, :1 +КЕРПЕНЕКЕ (1) ■ Керпенеке шырпылы ○ 2224 +КЕРПЕНЕҢ (1) ■ Керпенең аягын күреп булмый ○ 2225 +КЕРСӘ (23 | 1) ■ Җиде кат җир астына керсә дә, эзләп табу ○ 250 ● 405; 3644:1; 7460; 7820; +8337 (2); 8462; 8616; 8996; 9807; 10243; 10335; 10896; 11044; 11861; 13386 (2); 13534; 13651; +14133; 14825; 16896; 17014 +КЕРСӘМ (2) ■ Куян: "Урманга керсәм - бет ашый, кырга чыксам - эт ашый", - дип әйтә, ди +○ 2261 ● 8662 +КЕРСӘҢ (12 | 1) ■ Күккә менсәң - аягыңнан тартыр, җиргә керсәң - колагыңнан тартыр ○ 101 +● 285 (2); 367; 1020; 5377 (2); 6377; 8617; 13697; 13819; 14964:1; 15568 +КЕРТ (1) ■ Килгәнне өеңә керт, алдына тоз-икмәк куй ○ 10076 +КЕРТӘ (4) ■ Ашлыкны арба өйгә кертә, чана базарга илтә ○ 1379 ● 4163; 10427; 14703 +КЕРТӘБЕЗ (1) ■ Ишәккә: "Сине оҗмахка кертәбез", - дигәннәр икән, ишәк: "Анда шайтан +таягы бармы соң?" - дип сораган, ди ○ 2979 +КЕРТӘМ (2) ■ Хайванга караса - казанга кертәм, ди, кешегә караса - кабергә кертәм, ди ○ 12403 (2) +КЕРТЕП (2) ■ Акча белән шайтанны да мәчеткә кертеп була ○ 7664 ● 10923 +КЕРТЕР (3) ■ Бер кәҗә тәкәсе мең сарыкны суйгакка кертер ○ 3130 ● 9703; 12555 +КЕРТЕРСЕҢ (1) ■ Көрсенмә - дошманыңа көч кертерсең ○ 5465 +КЕРТКӘН (2) ■ Базар керткән - баеган ○ 7871 ● 12942 +К��РТМӘКЧЕ (1) ■ Таягы керсә, аягын да кертмәкче була ○ 11044 +КЕРТҮ (2) ■ Тавык кетәгенә кертү ○ 4357 ● 7118 +КЕРҮ (11) ■ Яфрак астына керү ○ 1720 ● 2435; 4845; 5305; 10325; 10723; 10865; 10866; 10994; +11382; 15314 +КЕРҮЕҢ (2) ■ Күршең аркылы оҗмахка кергәнче, туры тәмугка керүең артык ○ 5213 ● 6894 +КЕРҮЕҢНӘН (1) ■ Керүеңнән алда чыгуыңны уйла ○ 6783 +КЕРФЕГЕ (1) ■ Керфеге кер күтәрми ○ 10481 +КЕРФЕК (1) ■ Керфек күзгә терәлеп торса да, күз күрми ○ 10396 +КЕРЧӘН (2) ■ Кеше аты тирчән, кеше киеме керчән ○ 2658 ● 8781 +КЕРШӘН (1) ■ Акыл өләшкәндә кершән буянып калган ○ 11760 +кершәннән → иннек-кершәннән +КЕСӘ (16) ■ Ындыр тулы кибән - кесә тулы акча ○ 1466 ● 5455 (2); 6020; 6822 (2); 7135; 7809; +8028; 8905; 8906; 8969; 11219; 12928; 16307; 16947 +КЕСӘБИКӘ (1) ■ Өстә кесәбикә бөтен җире бизәк, күлмәк тә юк, башкасы нигә кирәк ○ 8991 +КЕСӘГӘ (4) ■ Дөяне кесәгә яшереп куеп булмый ○ 2921 ● 7319; 7363; 8970 +КЕСӘДӘ (5) ■ Кырдагы - кырда, өсәктәге - кесәдә ○ 1423 ● 7672; 7790; 8971; 11023 +КЕСӘДӘГЕ (1) ■ Куендагы - юлдагы, кесәдәге - кулдагы ○ 8911 +КЕСӘДӘН (1) ■ Кесәдән йодрык күрсәтү ○ 8972 +КЕСӘЛЕ (1) ■ Кесәле өйдә, сүге тышта ○ 9467 +КЕСӘМДӘ (1) ■ Чабата кесәмдә берәү калган икән ○ 9089 +КЕСӘНЕ (1) ■ Чәй көлдерер, кесәне бөлдерер ○ 9372 +КЕСӘҢ (4) ■ Акчаң булмаса, кесәң ертыклыгыннан ни зыян ○ 7725 ● 8907; 16922; 17000 +КЕСӘҢӘ (2) ■ Бер карауда кесәңә дә керә, эчеңә дә керә ○ 8952 ● 10270 +КЕСӘҢДӘ (5) ■ Амбарыңда булса, кесәңдә булыр ○ 1371 ● 7364; 7791; 15491; 17018 +КЕСӘҢНЕ (3) ■ Шәһәрне бак, шәһәрне бак, әйләндер дә кесәңне как ○ 5245 ● 5866; 7885 +КЕСӘСЕ (3) ■ Фәкыйрьнең күңеле тулы, кесәсе буш ○ 7425 ● 7444; 9852 +КЕСӘСЕН (1) ■ Акча беткәч, ахмак та кесәсен карый ○ 7665 +КЕСӘСЕНӘ (4) ■ Теләнче оятын кесәсенә салган, ул да ертыгыннан төшеп калган ○ 5892 +● 7319; 7455; 7497 +КЕСӘСЕНДӘ (1) ■ Кунак килсә бетермәс, кесәсендә китермәс ○ 10103 +КЕСӘСЕНДӘГЕ (3) ■ Хәерче кесәсендәге шикәр кебек шомарган ○ 5998 ● 7454; 8785 +КЕСӘСЕНДӘГЕН (1) ■ Үз акчасы булмаган кеше кесәсендәген санар, ди ○ 7815 +КЕТӘГЕН (1) ■ Тавык үз кетәген мактый ○ 4328 +КЕТӘГЕНӘ (1) ■ Тавык кетәгенә кертү ○ 4357 +КЕТӘК (4) ■ Монда бүреләр өчен дау бара, анда төлке иркенләп кетәк аудара ○ 2291 ● 2304; +2315; 7368 +КЕЧЕ (21) ■ Олы ташны кече таш белән оралар ○ 147 ● 585; 2674; 3493; 4502; 6712; 8281; 8561; +9925; 9945; 10763 (2); 13384; 13385; 14029 (2); 15082; 15131; 15148; 15615; 15666 +КЕЧЕГӘ (1) ■ Үзеңнән олыга барма, үзеңнән кечегә калма ○ 13245 +КЕЧЕЛӘРГӘ (1) ■ Олыларга хөрмәт кыл, кечеләргә шәфкать кыл ○ 15088 +КЕЧЕЛЕГЕҢ (1) ■ Олылыгың арткан саен кечелегең артсын ○ 15090 +КЕЧЕЛЕК (1) ■ Киберлек - кәрлә сыйфаты, кечелек - бәндә сыйфаты ○ 12011 +КЕЧЕНЕКЕН (1) ■ Бер олыныкын, бер кеченекен тыңла ○ 15020 +КЕЧЕНЕҢ (1) ■ Бер олының сүзен тот, бер кеченең сүзен тот ○ 15795 +КЕЧЕСЕ (3) ■ Борынгының кешесе - бу көнгенең кечесе ○ 779 ● 11159; 15024 +кечесе → олысы-кечесе +КЕЧЕСЕНДӘ (1) ■ Кечесендә әдәп юк, олысында белек юк ○ 11376 +КЕЧКЕНӘ (40) ■ Кояш бик зур да, аны капларга кечкенә болыт та җитә ○ 36 ● 130; 268; 280; +395; 396; 569; 649; 1130; 1691; 1742; 1891; 2367; 2657; 3332; 3494; 3806; 4098; 4370; 4745; +5263; 5456; 6074; 7733; 7737; 8276; 8411; 8713; 10744; 10764; 10765; 10881; 13361; 13936; +15074; 15217; 15337; 15541; 15542; 15753 +КЕЧКЕНӘДӘН (2) ■ Булырдай кечкенәдән "мин баш" дияр, булмастай үлгәнче "мин яшь" дияр +○ 6462 ● 14078 +КЕЧКЕНӘНЕ (1) ■ Өлкәнне сакла, кечкенәне макта ○ 15137 +КЕЧКЕНӘСЕ (2) ■ Бүренең өлкәне уламыйча кечкенәсе уламый ○ 2190 ● 8159 +КЕЧКЕНӘСЕН (1) ■ Атның кечкенәсен макта, зурысын җик ○ 2574 +КЕШ (1) ■ Кайда эш - анда кеш, кайда аш - анда баш ○ 6295 +КЕШӘН (3) ■ Без дә кеше булырбыз: атка кешән салырбыз ○ 2754 ● 11363; 14186 +КЕШӘНДӘ (1) ■ Кирәкле ат көтүдә, сөекле ат кешәндә ○ 2661 +КЕШӘНЛӘСӘҢ (1) ■ Кеше баласы кешәнләсәң дә тормас, үз балаң типкәләсәң дә китмәс ○ 14187 +КЕШӘНЛЕ (1) ■ Кешәнле ат кирәгеннән ары йөрмәс ○ 2660 +КЕШӘНЛИЛӘР (1) ■ Йөремтәк атны кешәнлиләр ○ 2650 +КЕШЕ (632 | 11) ■ Ай - кояш булса, кеше өстенә чыгып карамас иде ○ 85 ● 93; 254; 446; 534; +650; 904; 1432 (2); 1494; 1495; 1511; 1772; 1776; 1846; 1921; 2103; 2195; 2330; 2392 (2); 2456; +2569; 2635; 2656; 2658 (2); 2659; 2754; 3048; 3211 (2); 3807; 4075; 4162; 4280; 4281; 4364; 4606; +4688; 4806; 4868; 4894; 4907; 4958; 4966; 5008-5012; 5019; 5021; 5100; 5101; 5102 (2); 5116; +5118; 5290; 5300; 5384; 5405 (2); 5457; 5463; 5597; 5656; 5751 (2); 5822; 5823; 5850 (2); 5963; +6008; 6014; 6017; 6075-6078; 6163; 6242; 6254; 6256; 6264; 6318 (2); 6347; 6348; 6371; 6389; +6432; 6433 (2); 6437; 6439; 6453; 6460; 6465; 6468; 6480; 6481 (2); 6488; 6492; 6508; 6509; +6528-6531; 6542; 6546 (2); 6570; 6571 (4); 6615; 6617; 6631; 6660; 6696; 6706; 6724; 6733; +6748; 6779 (2); 6786 (2); 6808; 6851 (2); 6907; 6909; 6913; 6927; 6950; 6992; 7024; 7039; 7040; +7161; 7173; 7275; 7319; 7365 (2); 7366; 7388; 7402; 7433; 7456; 7457; 7458 (2); 7459 (2); 7460; +7461 (2); 7462 (2); 7463 (2); 7464; 7505; 7599 (2); 7625 (2); 7718 (2); 7738; 7771; 7815; 7889; +8166; 8167; 8184; 8209; 8231; 8277; 8311; 8323; 8350; 8403; 8412; 8413; 8548; 8570; 8580; 8607; +8610; 8611; 8616 (2); 8617; 8618; 8755; 8757; 8763; 8780; 8781 (2); 8782; 8783; 8790; 8808 (2); +8917; 8939; 9165 (4); 9173; 9205; 9207; 9273-9280; 9405; 9407; 9408; 9468; 9469; 9490; 9541; +9595; 9640; 9679; 9709; 9710; 9716 (2); 9821 (2); 9831 (2); 9858; 9909; 9926-9928; 10011; 10034; +10099; 10125; 10281; 10304 (2); 10397, :1; 10398-10400; 10483; 10540; 10652 (10); 10672 (2); +10674; 10716; 10744; 10745 (2); 10763-10766; 10770; 10772 (2); 10785; 10795; 10798; 10807; +10815; 10835; 10838; 10926; 11073; 11078:2; 11079; 11111; 11126; 11146 (2); 11147 (4); 11148; +11149, :1; 11150-11156; 11158; 11169; 11170; 11220; 11250; 11264; 11302 (2); 11305; 11307; +11312; 11326; 11331; 11363; 11377; 11379 (2); 11432; 11433; 11434 (2); 11435; 11506; 11525; +11545; 11570 (2); 11571 (2); 11574; 11578; 11589-11595; 11679; 11696 (2); 11729; 11748; 11778; +11798; 11818; 11836; 11838; 11850; 11872 (2); 11875; 11908; 11909; 11928 (2); 11943; 11967; +11984; 11991 (2); 11992-11999; 12024; 12036; 12050; 12060; 12067 (2); 12071; 12072; 12085; +12097; 12114; 12119; 12138; 12143; 12155 (2); 12156; 12168; 12169 (4); 12170; 12186; 12207; +12208; 12216-12222; 12233; 12317; 12318; 12319 (2); 12320 (2); 12321 (2); 12395 (2); 12401; +12410; 12445; 12469; 12482; 12491; 12492; 12496; 12511; 12520; 12521; 12525 (2); 12530 (2); +12534; 12535; 12537 (2); 12552; 12557; 12586 (2); 12588; 12602; 12607; 12625; 12626; 12700; +12711 (2); 12715; 12759; 12789; 12842; 12852 (2); 12853-12855; 12980; 12989; 13014; 13159 (2); +13171; 13181; 13216 (2); 13233 (2); 13244; 13351; 13357 (3), :1 (3), :2 (3); 13358; 13452; 13470; +13471; 13493; 13508; 13529 (2); 13659; 13690; 13715; 13756; 13782; 13783; 13892; 13893 (2); +13902; 13903; 13941; 13951; 13954; 13964; 13966 (2); 13967 (2); 14128 (4); 14147 (2); 14182; +14184-14188; 14208; 14237; 14244; 14371; 14473; 14474; 14576; 14701 (2); 14744 (2); 14766; +14783; 14786; 14896 (2); 14897-14902; 14904; 14914; 14937; 15040; 15075; 15155; 15170; +15222; 15235; 15241; 15288; 15303; 15332; 15348; 15378 (2); 15405 (2); 15419; 15463; 1549215494; 15620 (2); 15761; 15764; 15782; 15791; 15798; 15861; 15862 (2); 15884; 15887-15890; +15891 (2); 15892-15899; 15945; 15952; 15974 (2); 16066; 16070:1; 16133; 16243; 16250; 1627816280; 16315; 16376; 16435; 16436; 16454; 16467; 16475 (2); 16504; 16547 (2); 16548 (2); 16623; +16634; 16635; 16651; 16824; 16959; 16980 (2); 16988 (2); 17029; 17066, :1 +КЕШЕГӘ (118 | 5) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың +○ 131 ● 132; 397; 398; 856; 1126; 1467 (2); 2451:2; 2503; 2622; 2756; 3821; 4608; 5598 (2); 5913; +6075; 6173; 6200; 6344 (2); 6346; 6385 (2); 6661; 6700; 6718; 7174; 7368; 7452; 7465; 7673; +7674; 7698; 8166-8169; 8611; 8686; 8711; 8830; 9270; 9326; 9406; 9542 (2); 9543; 9544; 9629; +9657; 9752; 9794; 10306; 10682 (2); 10808; 10836; 10951; 11346; 11378; 11591; 11596; 11597; +11607; 11748; 11769; 11832; 11851; 11941; 11957; 12000, :1, :2, :3, :5; 12001-12003; 12079; +12115; 12140-12142; 12157; 12305; 12397; 12403; 12446; 12453; 12545; 12546 (2); 12622; +12856; 13193; 13494; 14198; 14781; 14899; 14903; 14990; 15005; 15083; 15246; 15321; 15380; +15477; 15638 (2); 15892; 15900; 16036; 16078; 16120; 16186; 16187; 16249; 16287; 16595; +16682; 16690 +КЕШЕДӘ (13) ■ Бер кешедә бер акыл, халыкта мең акыл ○ 4874 ● 7175; 8078; 8390; 9658; 10377; +10675; 11842; 12147; 13646; 14939; 15576; 16135 +КЕШЕДӘН (49) ■ Нәрсә аермаган кешедән ерак кач ○ 603 ● 1574; 2195; 4173; 5129; 5174; 5715; +5882; 5958 (2); 6349; 6552; 6719; 6912; 7514; 9476; 9485; 9517; 10656; 10786; 11157; 11235; +11948; 11964; 12138; 12159; 12203; 12223-12225; 12234; 12375; 12394; 12447; 12663; 14870; +14901; 14904-14907; 14918; 14991; 15084; 15943; 15983; 16688; 16689; 16712 +КЕШЕ-КАРА (1) ■ Кеше-кара күргәнче, кара көчек өргәнче ○ 10482 +КЕШЕЛӘР (3) ■ Бер табактан ашый торган кешеләр ○ 10024 ● 12669; 16841 +КЕШЕЛӘРНЕ (3) ■ Кешеләрне көймәдә чыгарсаң, ярга җиткәнче чыгар ○ 7041 ● 12069; +КЕШЕЛЕГЕ (2) ■ Кешенең кешелеге сүз белән түгел, эш белән ○ 6082 ● 8833 +КЕШЕЛЕГЕН (2) ■ Эш көнендә кешелеген кигән ял көнендә эш киемен кияр ○ 8821 ● 8833 +КЕШЕЛЕК (3) ■ Ике кеше тартылса, бер кешелек урын булыр ○ 4907 ● 12920; 16983 +КЕШЕЛЕКЛЕ (1) ■ Кеше булу кыен түгел, кешелекле булу кыен ○ 11148 +КЕШЕМ (1) ■ Эшем дә юк, кешем дә юк, авызымда тешем дә юк ○ 6324 +КЕШЕМЕН (1) ■ Кешемен дип йөрерсең, башыңа эш төшсә белерсең ○ 6079 +КЕШЕ-МЕШЕ (1) ■ Кеше-меше, эш белгәне - кеше ○ 6348 +КЕШЕНЕ (61 | 1) ■ Бурый-бурый кар яуса, буран атны үтерер; аз кешене күп кеше ничек тә +җайга китерер ○ 4894 ● 5205; 5558; 5637; 5824; 6009; 6169; 6337; 6372; 6402; 6630; 6749; +6823 (2); 6847; 6860; 6919; 7048; 7244; 7372; 7674; 7675; 7738; 8783; 8786; 9371; 9928; 10089; +10299; 10702; 10880; 11126; 11158; 12004-12007; 12036; 12070; 12153; 12564; 12662; 12682; +13999; 14744 (2); 14745; 14776 (2); 14908; 14919; 15450; 15511; 15643; 15845:1; 15901; 15910; +16006; 16066; 16384; 16663; 16691 +КЕШЕНЕКЕ (7) ■ Икесе кешенеке, өчесе күршенеке ○ 5266 ● 8076; 10009; 11852; 12008; 12077; +КЕШЕНЕКЕН (3) ■ Өйлеге юк кешелеген кияр, кешелеге юк кешенекен кияр ○ 8833 ● 12009; +КЕШЕНЕҢ (142 | 1) ■ Мондый көндә яхшы кешенең эте дә йөрмәс ○ 1052 ● 1126; 1278; 2309; +2549; 2870; 4282; 4786; 4908 (2); 5458; 5459; 5818; 6052; 6054; 6071; 6080-6084; 6091; 6191; +6197; 6351; 6452; 6533; 6555; 6611; 6784; 6887; 7042; 7176; 7177; 7248; 7367; 7406; 7434; 7436; +7466-7468; 7792; 8077; 9281; 9282; 9351; 9412; 9518; 9545; 9705; 9768; 9814 (2); 10148; 10570; +10673 (2); 10676; 10792; 10805; 11147 (2); 11157; 11159-11161; 11254; 11260; 11266; 11300; +11340; 11355; 11356; 11432; 11436; 11437; 11507; 11586; 11598; 11602; 11853; 11870; 11876; +11910; 11951; 11962; 12010; 12025; 12116; 12120; 12149; 12171; 12197; 12226-12229; 12307; +12308; 12322-12325; 12367 (2); 12512:1; 12522; 12523; 12559; 12628; 12745; 12857; 13495; +13577 (2); 14111; 14241; 14618; 14688; 14817; 14860; 15385; 15495; 15496; 15543; 15594; +15737; 15780; 15902; 15929; 16016; 16028; 16253; 16255; 16260; 16432; 16445; 16589; 16597; +16636; 16637; 16733 +КЕШЕҢ (1) ■ Сөймәгән кешең ашамый - чапылдый, атламый - тапылдый ○ 12757 +КЕШЕҢӘ (1) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман күргән +кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 +КЕШЕСЕ (5) ■ Борынгының кешесе - бу көнгенең кечесе ○ 779 ● 5823; 11377; 14729; 15024 +КЕШЕСЕН (2) ■ Туңган елан эреткән кешесен чагар ○ 4685 ● 14245 +КЕШЕСЕНӘ (3) ■ Киемне кешесенә карап кисәләр ○ 8794 ● 11142; 16108 +КЕШЕСЕНЕҢ (1) ■ Юл кешесенең юлда булуы яхшы ○ 6838 +КЕШНӘГӘН (1) ■ Эшләгән - тешләгән, эшләмәгән - кешнәгән ○ 6210 +КЕШНӘМӘ (1) ■ Алыс булса - кешнәмә, якын булса - тешләмә ○ 673 +КЕШНӘП (2) ■ Эшләп түгел, кешнәп ярый ○ 6330 ● 13848 +КЕШНӘШЕП (1 | 1) ■ Ат кешнәшеп белешә, әдәм сөйләшеп таныша ○ 15762 ● 15762:1 +КЕШНӘШЕР (2) ■ Еракта - кешнәшер, якында - тешләшер ○ 733 ● 2448 +КЕШНИ (1) ■ Язгы айгыр яткан җирдән кешни ○ 2767 +КЕШТӘККӘ (1) ■ Кеше баласы кештәккә тыксаң да илекмәс, бүре баласы бүреккә салсаң да +илекмәс ○ 14185 +КЕШТӘКТӘ (2) ■ Үзеңнеке үзәктә, кешенеке кештәктә ○ 12077 ● 14208 +КИ (12) ■ Заманың ничек булса, бүркеңне шулай ки ○ 821 ● 865; 4073; 5996; 6228 (2); 8689; 8830; +8841; 8866; 8933; 9054 +КИБӘ (2) ■ Болагы булмаса, үзән дә кибә ○ 353 ● 15858 +КИБӘГЕ (2) ■ Арыш кибәге алдан оча, бодай кибәге төпкә төшә ○ 1525 (2) +КИБӘГЕҢНЕ (1) ■ Кибәгеңне туздырма, күзгә керер ○ 1496 +КИБӘК (7 | 1) ■ Тышы ефәк, эче кибәк ○ 657 ● 1392; 3274; 6467; 9471; 10508; 13698:1; 15689 +КИБӘККӘ (1 | 1) ■ Карт чыпчыкны кибәккә алдый алмассың ○ 4171 ● 4171:1 +КИБӘКЛЕККӘ (1) ■ Килен алдым - кинәндем, кибәклеккә сөялдем ○ 13352 +КИБӘКСЕЗ (3) ■ Орлык кибәксез булмас ○ 1431 ● 4905; 15934 +КИБӘН (9) ■ Күбәдән чүмәлә, чүмәләдән кибән ○ 1290 ● 1466; 3233; 3402; 4680; 5268; 9645; +10454; 17034 +КИБӘНГӘ (3) ■ Чүмәлә көенә кибәнгә үрелмә ○ 1330 ● 1416; 3427 +КИБӘНЕМ (1) ■ Иске кибәнем исән булсын ○ 1493 +КИБӘНЕН (1) ■ Бодай кибәнен арыш саламы белән ябалар ○ 1542 +КИБӘНЕНӘ (1) ■ Күрше кибәненә сәнәк белән күрсәтмә ○ 5187 +КИБӘННӘН (2) ■ Алаша кибәннән өрекмәс ○ 2770 ● 3411 +КИБӘННӘРЕН (1) ■ Берәү, азрак шәһәрдә торып кайткач, печән кибәннәрен: "Бу нинди чәүмәл чекләр?" - дип сораган, ди ○ 5164 +КИБӘР (1) ■ Анаң үлсә, дәрьяң кибәр; атаң үлсә тавың авар ○ 14391 +КИБӘРСЕҢ (1) ■ Хатының яхшы булса, аргамак менәрсең; хатының яман булса, саргаеп кибәрсең ○ 13751 +КИБЕРЛЕК (1) ■ Киберлек - кәрлә сыйфаты, кечелек - бәндә сыйфаты ○ 12011 +КИБЕТ (3) ■ "Көмеш кармакка" кибет балыгы кабар ○ 4499 ● 7886; 7923 +КИБЕТЕНӘ (1) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы +йогар ○ 285 +КИБЕТЕНДӘ (1) ■ Төлке никадәр качса да, барыр җире күрекче кибетендә ○ 2298 +КИГӘВЕН (1) ■ Күзен алган кигәвен кебек ○ 4844 +КИГӘВЕНЕ (1) ■ Ат кигәвене корт түгел, бал җыймый ○ 4757 +КИГӘН (23) ■ Агачның башын киссәң, төбе калыр; икенең берсе үлсә, берсе калыр; ялгызның +үзе үлсә, кеме калыр? Менгән аты, кигән туны ятка калыр ○ 4859 ● 5357; 5383 (2); 7438; 8764; +8777; 8808 (2); 8821; 8836; 8876; 8894 (2); 8903; 8920; 8926 (2); 8999; 9050; 9051; 13339; 13584 +КИГӘНДӘ (3) ■ Ярлының бәйрәме яңа күлмәк кигәндә ○ 7494 ● 14205; 14928 +КИГӘНЕҢНӘН (1) ■ Башыңа кигән бүркең өстеңә кигәнеңнән яхшы булсын ○ 8999 +КИГӘННӘН (1) ■ Дөнья кама кигәннән дә үтә, карап калганнан да үтә ○ 14726 +КИГӘННӘР (1) ■ Кимәгәнне киярсең, кигәннәр өстеңнән төшмәсен ○ 8799 +КИГӘННЕКЕ (1) ■ Ат кемнеке - менгәннеке, тун кемнеке - кигәннеке ○ 2501 +КИГӘНЧЕ (1) ■ Кыш көне җиде җилән кигәнче бер тун ки ○ 865 +КИГЕЗӘ (1) ■ Сүз бозау имезә, йокы козау кигезә ○ 15994 +КИГЕЗМИЛӘР (1) ■ Бер атка ике камыт кигезмиләр ○ 2633 +КИГИЛӘРЕ (1) ■ Көпчәк суга кем белмәс - кигиләре килешмәс ○ 7059 +КИДЕ (3) ■ Бай киде - котлы булсын! Ярлы киде - каян алдың? ○ 7178 (2) ● 8988 +КИДЕМ (2) ■ Итек кидем дип, чабатаны чыгарып ташлама ○ 9048 ● 9156 +КИДЕРӘЛӘР (1) ■ М��гезең зур булса, агач камыт кидерәләр икән ○ 2397 +КИДЕРГӘЧ (1) ■ Тун кидергәч, түнгәк тә туй кодасы булыр ○ 8927 +КИДЕРЕП (1) ■ Ишәккә йөгән орып качыр булмас, куравычка тун кидереп хатын булмас ○ 5807 +КИДЕРЕР (1) ■ Һөнәр: туйдырыр, ат мендерер, тун кидерер ○ 6414 +КИДЕРМИЛӘР (2) ■ Бүрегә бүрек кидермиләр ○ 2172 ● 3202 +КИДЕРСӘҢ (1) ■ Сарыкка эт тиресе кидерсәң дә, бүредән куркыр ○ 3110 +КИДЕРТМИ (1) ■ Сүз күлмәк кидертми ○ 16002 +КИЕГЕ (3) ■ Атның киеге - колан, кәҗәнең киеге - коралай ○ 2226 (2) ● 11320 +КИЕЗ (9 | 1) ■ Дуңгыз кылыннан киез итек басып булмый ○ 2882 ● 5024; 8632; 8687; 9030 (2); +10397, :1; 10484; 14120 +КИЕЗДЕР (1) ■ Оятсызның бите - киездер ите ○ 11277 +КИЕК (5) ■ Ышанган тауда киек юк ○ 197 ● 2041; 2042; 4400; 13061 +киек → арыслан-киек +КИЕККӘ (1) ■ Киеккә үлем сәгате җитсә, туп-туры аучыга чабар ○ 2017 +КИЕКНЕҢ (2) ■ Тотылмаган киекнең йонын йолкымыйлар ○ 2021 ● 13039 +КИЕКСЕЗ (3) ■ Җир чокырсыз булмас, урман киексез булмас ○ 213 ● 1859; 12501 +КИЕКТӘН (1) ■ Киектән курыксаң, урманга барма ○ 2018 +КИЕКЧЕГӘ (1) ■ Ике карчыга сугышкан, киекчегә йон файда ○ 4025 +КИЕЛМӘГӘН (1) ■ Киелмәгән кием тузмый ○ 8784 +КИЕМ (46 | 1) ■ Көзге юлга кием ал, язгы юлга азык ал ○ 892 ● 1170; 4991:2; 5015; 6320; 7202; +7515; 8432; 8673; 8686; 8688; 8689; 8711; 8759; 8760; 8763; 8776; 8780; 8783-8789; 8807; 8816; +8829; 8862; 8877; 8879; 9041; 9042; 9583; 9765; 11201; 11565; 12098; 12711; 13559; 13773; +15130; 15285; 16377; 16598; 16682; 16899 +КИЕМГӘ (3) ■ Киемгә хезмәт итмә, кием сиңа хезмәт итсен ○ 8789 ● 11599; 15317 +КИЕМДӘ (1) ■ Килбәт - киемдә ○ 8798 +КИЕМДӘГЕ (1) ■ Киемдәге керне юып бетерәсең, күңел керен бетерү читен ○ 11162 +КИЕМЕ (12) ■ Кеше аты тирчән, кеше киеме керчән ○ 2658 ● 7441; 7469; 8434; 8781; 8782; 8790; +8791; 8800; 11341; 11393; 15313 +КИЕМЕН (2) ■ Киемен күр дә хәлен күр ○ 8792 ● 8821 +КИЕМЕҢ (3) ■ Киемең киң булганчы күңелең киң булсын ○ 11164 ● 11379; 16599 +КИЕМЕҢӘ (1) ■ Киемеңә карап каршы алалар, акылыңа карап озаталар ○ 8793 +КИЕМЕҢНЕ (3) ■ Юлга чыксаң, кышкы киемеңне калдырма ○ 6848 ● 11165; 12176 +КИЕМЛЕГӘ (1) ■ Ялангачка яз яхшы, киемлегә көз яхшы ○ 995 +КИЕМЛЕГЕҢ (1) ■ Өскә - киемлегең, тамакка - туемлыгың булсын ○ 8837 +КИЕМЛЕКТӘН (1) ■ Үзе әдәмлектән чыкканның киеме киемлектән чыгар ○ 11341 +КИЕМНЕ (14) ■ Бай капкасы тимерле, өзә, йолка киемне ○ 7171 ● 8783; 8794; 8795; 8803; 8826; +8830; 8838; 8854; 8863 (2); 8873; 11600; 14919 +КИЕМНЕҢ (2) ■ Ертык киемнең ямарлыгы калмаса, үзе ямауга китәр ○ 8855 ● 8864 +КИЕМСЕЗ (1) ■ Эчтән азыксыз, тыштан киемсез ○ 8847 +КИЕН (1) ■ Ике чабата бер кием, теләсәң кайсын киен ○ 9042 +КИЕНӘ (1) ■ Көтүче хатыны кич киенә, ди ○ 13667 +КИЕНГӘН (2) ■ Алдан аягын киенгән алга чыгар ○ 6726 ● 10878 +КИЕНГӘНГӘ (1) ■ Шәһәр кызы киенгәнгә авыл кызы сөенгән ○ 5242 +КИЕНДЕРӘ (3) ■ Киндер ыстаны киендерә, чүпләме күзне сөендерә ○ 1550 ● 8691; 8716 +КИЕНДЕРСӘҢ (2) ■ Киендерсәң, бүкән төбе дә чибәрләнә ○ 8796 ● 8797 +КИЕНДЕРҮ (1) ■ Кыл чабата киендерү ○ 9079 +КИЕНЕР (2) ■ Тавис киенер дә ясаныр, аккош коеныр да сыйпаныр ○ 4120 ● 13912 +КИЕНСӘ (3) ■ Бай, ертык киенсә дә, - бай ○ 7169 ● 13099 (2) +КИЕП (5) ■ Калфакны кантарда киеп булмый ○ 9009 ● 9052; 10043; 13311; 13924 +КИЕРГЕ (1) ■ Кирәкмәгән киерге иртәгә кирәгер ○ 8693 +КИЕРДЕМ (1) ■ Бастым - киез булды, киердем - киез итек ○ 9030 +КИЕРЕЛЕП (1) ■ Каенана кайкаеп тормас, килен киерелеп тормас ○ 14607 +КИЕРЕП (1) ■ Үз өең үзеңә ирек, утыр түшеңне киереп ○ 8348 +КИЕРМӘ (1) ■ Җәяңне бик киермә - сындырырсың ○ 5687 +КИЕРТМӘ (1) ■ Кипкән кисмәккә кыршау киертмә ○ 9931 +КИЕРТМИЛӘР (3) ■ Айга күлмәк киертмиләр ○ 19 ● 10911; 11240 +КИЕРТҮ (2) ■ Чабак колакчын киертү ○ 9027 ● 10487 +КИЗӘК (1) ■ Турбы тулганда кизәк табылды ○ 9968 +КИЗӘНГӘЧ (1) ■ Кизәнгәч - сук ○ 5585 +КИЗӘНСӘҢ (1) ■ Бер бал кортына кизәнсәң, унысы сиңа ташланыр ○ 4725 +КИКЕРГӘН (1) ■ Бер керән ашап, ике атна кикергән ○ 1630 +КИКРЕГЕ (1) ■ Әтәчнең күрке - кикреге дә койрыгы ○ 4384 +КИКРИКҮК (2) ■ Тавык "кикрикүк" дигән белән әтәч булмас ○ 4308 ● 4393 +КИЛ (5) ■ Ялкауга: "Әйдә эшкә барыйк", - дигәч, "Хәлем юк", - дигән. "Кил ашарга", - дигәч, +"Кайда минем тәти кашык?" - дигән ○ 6596 ● 8293; 10060 (2); 10074 +КИЛӘ (79) ■ Каз килсә - яз килә ○ 845 ● 848; 1217 (2); 1474; 2521; 3456 (2); 3520; 3600; 4117; +4243; 4383; 4808; 5662; 5866; 5910; 5925 (3); 6225; 6604; 6785; 7269; 7338; 7678; 7790; 7818; +7930; 8116; 8177; 8195; 8937; 9394; 9674; 10080; 10116; 10155; 10169; 10196; 10630; 11118; +11223; 11224; 11268; 11716; 11947; 12322 (2); 12851 (2); 12963; 13191 (2); 13193; 13272 (2); +13361 (3); 13362 (3); 13405 (2); 14083; 14261; 14606; 14609; 14750; 14814; 14823; 14827; 15191; +15309; 15422; 16555; 16845; 17011 +килә → чаба-килә +КИЛӘ-КИЛӘ (5) ■ Ерактагы чап була, килә-килә чак була ○ 685 ● 2417; 3118; 3240; 5159 +КИЛӘП (2) ■ Килгән җире киләп җебедәй, килмәгән җире киле сабыдай ○ 8690 ● 8737 +КИЛӘСЕ (4) ■ Киләсе көннең билгесе юк, үткән көннең кайгысы юк ○ 857 ● 7369; 10255; 14909 +КИЛӘЧӘГЕНӘ (1) ■ Байлыгына багып чыкма, киләчәгенә багып чык ○ 13132 +КИЛӘЧӘК (1) ■ Киләчәк тавыктан килгән күкәй яхшы ○ 4283 +КИЛӘЧӘККӘ (1) ■ Үткәннәрдән гыйбрәт ал, киләчәккә үрнәк бул ○ 1006 +КИЛБӘТ (1) ■ Килбәт - киемдә ○ 8798 +КИЛБӘТЕ (1) ■ Килбәте нинди - күләгәсе шундый ○ 10767 +КИЛБӘТЕН (1) ■ Килбәтен күргәч, өрәк өркер ○ 10730 +КИЛБӘТЛЕ (2) ■ Килбәтле кыз килен булгач күренер ○ 13350 ● 13359 +КИЛБӘТСЕЗ (2) ■ Буе-сыны килбәтсез, сөйләр сүзе хикмәтсез ○ 10826 ● 13360 +КИЛГӘН (74 | 1) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 748; +749 (2); 756 (2); 825; 896 (2); 1197; 1198; 3037; 3173; 3313; 3907:1; 4155; 4283; 4344; 4784; +4922 (2); 5043; 5096; 5365; 5464 (2); 5574; 6401; 6895; 7132; 7330; 7331; 7508; 7800; 7841 (2); +8629 (2); 8690; 9712; 10057 (2); 10071 (2); 10075; 10081; 10150 (2); 10161; 10185-10187; 10212; +10820; 11014; 11223; 12436; 12645; 12875; 13097; 13695; 14372; 14782; 14934; 15150; 15573; +15731 (2); 16381; 16505; 16623; 16736 (2); 16916; 16945 +КИЛГӘНГӘ (4) ■ Ай да килгәнгә аяк, көн дә килгәнгә таяк ○ 750 (2) ● 10054 (2) +КИЛГӘНДӘ (17) ■ Дус дус өчен мал бирер, яу килгәндә җан бирер ○ 5360 ● 5552; 5667; 6446; +6997; 7338; 8318; 9735; 10145; 10210; 12437; 12900; 13373; 14783; 14807; 14827; 16015 +КИЛГӘННӘР (1) ■ Былазау белән этләч - пар килгәннәр инде ○ 6622 +КИЛГӘННЕ (6) ■ Тилегә буш килгәнне исерек түләп алган, ди ○ 9843 ● 10076; 15609; 15725 (2); +КИЛГӘННЕҢ (5) ■ Төстән килгәннең төсе башка ○ 5065 ● 9624 (2); 10188 (2) +КИЛГӘНСЕҢ (1) ■ Әйрән сорап килгәнсең - чиләгеңне яшермә ○ 8191 +КИЛГӘНЧЕ (5) ■ Ишек алдыннан дау килгәнче өй артыннан яу килсен ○ 8604 ● 10077; 10673; +13402; 15213 +КИЛГӘЧ (7 | 1) ■ Ерактагы кояш җылы була, якынга килгәч чак була ○ 27 ● 685:2; 2498; 2973; +7978; 10077; 13404; 13416 +КИЛДЕ (13) ■ Ялкауга ял килде ○ 6629 ● 8055 (2); 12230 (2); 13291; 13417 (2); 14627 (2); 14630; +14796; 17005 +КИЛДЕМ (6) ■ Килдем тау аша, күп сөйләшмим - тешем камаша ○ 228 ● 1578; 8131; 8221; +13428 (2) +КИЛЕ (6) ■ Килгән җире киләп җебедәй, килмәгән җире киле сабыдай ○ 8690 ● 9930; 11639; +13800 (2); 15717 +КИЛЕГӘ (5) ■ Килегә салып су төймиләр ○ 399 ● 1559; 9929; 9971; 11668 +КИЛЕН (63 | 3) ■ Көзге көн - кияү акылы, язгы көн - яшь килен йөзе ○ 888 ● 13096; 13112; +13122; 13264 (2); 13341; 13342, :1; 13344 (3); 13345 (2); 13346; 13350; 13351 (2); 13352-13356; +13357, :1, :2; 13358-13360; 13361 (2); 13362 (2); 13363-13371; 13381; 13384; 13386; 13387; +13389; 13390; 13392; 13394-13398; 13400; 13401; 13421; 13517; 13942; 14428; 14598; 14605; +14607; 14619; 14642; 14647 +КИЛЕНГӘ (6) ■ Китек салма - киленгә ○ 13378 ● 13379; 13383; 13384; 14619; 14620 +КИЛЕНДӘ (1) ■ Килендә дә бар, кимпердә дә бар ○ 13372 +КИЛЕНДӘШ (1) ■ Китап - якын сердәш, ялкаулык - яман килендәш ○ 16604 +КИЛЕНДӘШНЕҢ (1) ■ Ике көндәшнең башы бер мендәргә сыя, ике килендәшнең башы бер +мендәргә сыймый ○ 13348 +КИЛЕНЕ (5) ■ Байның килене булганчы, ярлы кызы булсамчы ○ 7283 ● 13349; 13377; 14612; +КИЛЕНЕМ (8) ■ Кызым, сиңа әйтәм, киленем, син тыңла ○ 13113 ● 13385 (2); 13399; 13425; +14138; 14634; 14639 +КИЛЕНЕН (1) ■ Киленен яратмаган каенана аш утыртканда намазга керешер ○ 14621 +КИЛЕНЕҢ (2) ■ Заманы үтсә, таш киленең дә төбе төшә ○ 9894 ● 14160 +КИЛЕНЕҢНЕҢ (1) ■ Кияүнең начарлыгын кызыңнан күр, киленеңнең начарлыгын үзеңнән +күр ○ 13423 +КИЛЕН-КИРТӘ (2) ■ Ашап калыйк үлгәнче, килен-киртә килгәнче ○ 13402 ● 13403 +КИЛЕННӘР (3) ■ Көз көне - яшь кияүләр акылы, яз көне - яшь киленнәр акылы ○ 885 ● 13375; +КИЛЕННӘРНЕҢ (1) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен сындырам" ○ 969 +КИЛЕННЕ (2) ■ Киленне - килгәндә, келәмне җәйгәндә макта ○ 13373 ● 13404 +КИЛЕННЕКЕ (2) ■ Килен таянып төшкән мал киленнеке була ○ 13366 ● 13382 +КИЛЕННЕҢ (6) ■ Балыкның - ике күзе, киленнең бер күзе сукыр ○ 13343 ● 13347; 13374; +13380; 13393; 14570 +КИЛЕНЧӘК (1) ■ Хатын бала тапмыйча, киленчәк аты китмәс ○ 13391 +КИЛЕП (21 | 1) ■ Бер кара тургай килеп, яз башын китерми ○ 771 ● 1700; 3340; 3533; 3838; +4018 (2); 4266; 5172 (2); 6255; 6720:1; 10822; 11003; 11163; 11601; 13795; 14631; 15460; 15943; +15999; 16856 +КИЛЕР (41) ■ Язган булса язга килер, язмаган булса көзгә килер ○ 1063 (2) ● 1184; 1439; 1590; +2278; 2419; 2898; 3313; 4069; 4260; 4469; 4517; 5743 (2); 5838 (2); 6002; 6201 (2); 6730; 9374; +10100; 10452 (2); 10966; 12043; 12326; 13281; 14357; 14451; 14554 (2); 14597 (2); 14906; +14916 (2); 16150; 16637; 16779 +КИЛЕРМЕН (1) ■ Рәхмәт сыйга-хөрмәткә, кич килермен калган үрдәккә ○ 10215 +КИЛЕСЕ (2) ■ Өй артында килесе, килесе янында тилесе ○ 11777 (2) +КИЛЕСЕНӘ (1) ■ Исәбенә күрә хисабы, килесенә күрә кисабы ○ 7910 +КИЛЕШ (2) ■ Ат бер юлга күнеп алса, йоклаган килеш тә йөри ○ 2488 ● 10406 +КИЛЕШӘ (15 | 2) ■ Көтүче белән бүре бервакытта да килешә алмый ○ 2376 ● 4261; 5591; 9010; +9057; 10679, :1, :2; 10682 (2); 12017; 12906; 13001; 15182 (2); 16056; 16790 +КИЛЕШЕ (3) ■ Атна кичнең килеше чәршәмбедән билгеле ○ 761 ● 883; 909 +КИЛЕШЕН (1) ■ Ләкләкнең килешен сорама, китешен сора ○ 4070 +КИЛЕШЕР (4) ■ Баткак бакага килешер ○ 113 ● 1609; 9548; 16359 +КИЛЕШЕРГӘ (1) ■ Талашсаң килешергә юл калдыр ○ 16058 +КИЛЕШКӘН (2) ■ Сабанда килешкән ындырда сугышмас ○ 1434 ● 8152 +КИЛЕШКӘНДӘ (1) ■ Үткәндә аша, килешкәндә ки ○ 8841 +КИЛЕШМӘГӘН (1) ■ Килешмәгән каенанага борының белән җир сөрсәң дә ярамассың ○ 14622 +КИЛЕШМӘГӘННЕҢ (1) ■ Төсе килешмәгәннең эше килешми ○ 10699 +КИЛЕШМӘС (5) ■ Сыерга ияр килешмәс ○ 3201 ● 3605; 7059; 9691; 16352 +КИЛЕШМИ (5 | 1) ■ Биисе килмәгән аюга көй килешми ○ 2101 ● 3205; 8919; 9015; 10699; +16352:1 +КИЛЕШТЕРҮЧЕ (1) ■ Илне килештерүче - тунга төймә тегүче ○ 4982 +КИЛМӘ (1) ■ Әдәпсез хуҗага кунак булып килмә ○ 10198 +КИЛМӘГӘН (12) ■ Килмәгән болыт, яумаган яңгырга чиләк тотмыйлар ○ 1109 ● 1110; 2101; +2625; 5694; 6356; 6489; 8690; 10101; 15988; 16249; 16945 +КИЛМӘГӘНГӘ (2) ■ Кулыңнан килмәгәнгә телең белән сүз бирмә ○ 15911 ● 16352 +КИЛМӘГӘНДӘ (2) ■ Күрәсең килмәгәндә кибән дә күренми ○ 10454 ● 16052 +КИЛМӘГӘННӘН (1) ■ Бер кеше килмәгәннән базар тукталмый ○ 7889 +КИЛМӘГӘННЕҢ (1) ■ Эшлисе килмәгәннең эче авыртыр ○ 6203 +КИЛМӘК (3) ■ Килмәк - күңел, кайтмак - рәхәт ○ 10078 ● 14907; 15384 +КИЛМӘКЧЕ (1) ■ Чүпрәкчедән күрмәкче чүлмәкче дә килмәкче ○ 9993 +КИЛМӘС (17) ■ Сарымсак ашамаганның авызыннан ис килмәс ○ 1612 ● 2636; 3967; 3970; 6033; +6466; 7369; 7501; 11720; 12031; 12118 (2); 12326; 14635; 15988; 16491; 16637 +КИЛМӘСӘ (13) ■ Ише килмәсә, төсе килми ○ 580 ● 2419; 2961; 5447; 6604; 7930; 9289; 9930; +10254; 11947; 12145; 12357; 14906 +КИЛМӘСӘҢ (1) ■ Син килмәсәң, эчем күгәрә ○ 10845 +КИЛМӘСЕН (1) ■ Кунак килсен, каза килмәсен ○ 10102 +КИЛМӘҮ (1) ■ Чама чамага туры килмәү ○ 8069 +КИЛМЕШӘК (2) ■ Килмешәк эткә хәерче дә хуҗа ○ 3495 ● 11163 +КИЛМИ (30) ■ Идел суы да барып алмыйча килми ○ 386 ● 580; 582 (2); 859; 3561; 4177; 4211; +5447; 6392; 6676; 6677; 7102; 10254; 10794 (2); 10915; 11385; 11971; 12505; 13066; 14809; +14816; 14836; 14887; 15104; 15417; 15419; 15421; 16555 +КИЛСӘ (113 | 2) ■ Иңе килсә - буе килми, буе килсә - иңе килми ○ 582 (2) ● 845; 899; 1103; 1763; +1828; 2259; 2485; 2764; 2874 (2); 3423; 3432; 3433; 3600; 3610; 3969; 4243; 4446; 4458; 4904; +5161; 5173; 5204; 5258; 5280; 5416; 5418; 5459; 5526; 5637; 5756 (2); 6084; 6303 (2); 6326; +6490; 6674; 7033; 7047 (2); 7052; 7056; 7683; 8301; 8419; 9264; 9374; 9826; 9930; 10065 (2); +10079; 10084; 10103-10110; 10195; 10953; 11982; 12144; 12361; 12438; 12455-12458; 12673; +12841; 12952; 13178; 13194; 13205; 13388; 13599; 13627; 13641 (2), :1 (2); 13754; 13777; 13976; +14344; 14483; 14526; 14617 (2); 14643 (2); 14645 (2); 14697 (2); 14792; 14814; 14823; 15031 (2); +15070 (2); 15071; 15678 (2); 15862; 16022; 16200; 17011 +КИЛСӘМ (1) ■ Килсәм кунак, китсәм ерак ○ 10211 +КИЛСӘҢ (5 | 1) ■ Ерактагы кояш җылы була, якын килсәң пешерә ○ 27:2 ● 2457 (2); 10060; +12134 (2) +КИЛСЕН (6 | 1) ■ Тавыкның астына күкәй куймасаң, чебеш кайдан килсен ○ 4331 ● 6730:1; +8604; 10102; 10255; 15153; 15573 +КИЛҮ (8) ■ Бер каз килү белән яз булмас ○ 769 ● 4143; 5228; 9625; 10038; 10350; 15355; 16704 +КИЛҮЕ (1) ■ Кунакның килүе үзеннән, китүе хуҗадан ○ 10142 +КИМ (10 | 2) ■ Ким артыр, тулы кайтыр ○ 586 ● 589; 1937; 9400; 13357, :1, :2; 13375; 13533; +14276; 14904; 16251 +КИМӘ (8) ■ Кантарда калфак кимә, яз көне бүрек кимә ○ 844 (2) ● 8780; 8873; 9057; 12711; +13375 (2) +КИМӘГӘН (1) ■ Тун кимәгән тун кисә, кага-кага туздырыр ○ 8928 +КИМӘГӘННЕ (1) ■ Кимәгәнне киярсең, кигәннәр өстеңнән төшмәсен ○ 8799 +КИМӘС (1) ■ Суыкка туңмаган җылыны кимәс ○ 1127 +КИМЕ (1) ■ Яман-яхшы булса да, беткән эшнең моңы юк, бетергән ирнең киме юк ○ 6260 +КИМЕК ( | 1) ■ Кирәкмәс балта кимек чабарга ярый ○ 1974:1 +КИМЕКЛЕ (1) ■ Ир икмәге - ирекле, ашый белсәң - кимекле ○ 13486 +КИМЕКНЕҢ (1) ■ Кимекнең матурлыгы - җилек, кешенең матурлыгы - акыл ○ 11602 +КИМЕМӘС (4) ■ Бер тамчыдан диңгез артмас, бер тамчыдан кимемәс ○ 350 ● 1624; 3609; 4630 +КИМЕМИ (1) ■ Өмет үлмәсә, ризык кимеми ○ 9404 +КИМЕНДӘ (1) ■ Ай кимендә артыр, тулысында кайтыр ○ 6 +КИМЕР (1) ■ Аш - капкан саен кимер, сүз - әйткән саен артыр ○ 15771 +КИМЕРӘ (3) ■ Арыслан үлгәннән соң, азу тешен тычканнар кимерә, ди ○ 2051 ● 3019; 11273 +КИМЕРЕП (1) ■ Комсыз тау кимереп диңгез суын эчсә дә туймас ○ 11860 +КИМЕРЕР (2) ■ Тычкан песи бәйләп куйган җепне кимерер ○ 3413 ● 3415 +КИМЕРСӘҢ (1) ■ Шикәрне кайсы ягыннан кимерсәң дә тәмле ○ 9381 +КИМЕРСЕН (1) ■ Кәҗәсе тал кимерсен, егете идән җимерсен ○ 12896 +КИМЕРТӘ (1) ■ Икмәк югы ямандыр, каты-коты кимертә; хатын югы ямандыр, әллә кемне +сөйдертә ○ 13643 +КИМЕРТЕР (1) ■ Икмәк югы ямандыр, каты-коты кимертер ○ 9212 +КИМИ (5) ■ Сыерның тубыгына су тисә, сөте кими ○ 3218 ● 6837; 8137; 9152 (2) +КИМИЛӘР (1 | 2) ■ Бер ташлаган чабатаны яңадан кимиләр ○ 9036 ● 9036:1, :2 +КИМЛЕК (2) ■ Барлыкта тарлык юк, киңлектә кимлек юк ○ 7572 ● 12032 +КИМНЕҢ (1) ■ Кимнең ташуы бар, ташуның кайтуы бар ○ 587 +КИМПЕРДӘ (1) ■ Килендә дә бар, кимпердә дә бар ○ 13372 +КИМСЕНМӘ (1) ■ Тимтенсәң дә кимсенмә ○ 14949 +КИМҮДӘН (1) ■ Яшь ай кимүдән курыкмас ○ 74 +КИМЧЕЛЕГЕ (1) ■ Сөйгәнеңнең артыклыгы була, кимчелеге булмый ○ 12751 +КИМЧЕЛЕГЕН (2) ■ Хатыныңның кимчелеген анаң яхшы белер ○ 13755 ● 13825 +КИМЧЕЛЕК (1) ■ Аз ялкаулык күпкә китәр, аз кимчелек зурына илтәр ○ 6444 +КИМЧЕЛЕКСЕЗ (1) ■ Гүзәл дә кимчелексез булмый ○ 10660 +КИНӘ (5) ■ Дөя кинә саклар ○ 2916 ● 5364; 12272; 12524; 12608 +КИНӘЛЕ (1) ■ Кинәле кеше - инәле кеше ○ 12525 +КИНӘНГӘН (4) ■ Тавис кошы койрыгына баккан - кинәнгән, аягына бакса - җирәнгән, ди +○ 4122 ● 4220; 9240; 13169 +КИНӘНДЕМ (2) ■ "Кинәндем дә куандым, тиле улыма кыз алдым". - "Бирдем исә котылдым +синекеннән биш битәр" ○ 13179 ● 13352 +КИНӘНДЕРГӘН (1) ■ Белмәгән эше юк, кинәндергән төше юк ○ 6435 +КИНӘНЕП (1) ■ "Атаң кинәнеп йөк артыннан бара", - дип әйтте, ди, бер хатын, ире төнлә +печән белән Казанга киткәч, үзе тышка чыгып туңып кергәч ○ 13796 +КИНӘНЕР (2) ■ Карга казганыр, тилгән кинәнер ○ 3957 ● 5376 +КИНӘНЕРСЕҢ (1) ■ Бер имгәнсәң, бер кинәнерсең ○ 6042 +КИНӘНЕЧ (1) ■ Иген төбе - кинәнеч ○ 1397 +КИНӘСЕ (3) ■ Энәсе белән кинәсе тел очында ○ 8752 ● 12384 (2) +КИНӘТ (3) ■ Агачны кинәт бөксәң шарт сынар ○ 1884 ● 7368; 13987 +КИНӘЧЕЛ (1) ■ Яман кеше - кинәчел ○ 12219 +КИНДЕР (18) ■ Бер кояшта киндер киптергәннәр ○ 91 ● 1550-1553; 8324; 8691; 8692; 8725; +8728; 8732; 8733; 8797; 8828; 8904; 8908; 12074; 14315 +КИНДЕРАШ (3) ■ Киндердән киндер дә була, киндераш та була ○ 1553 ● 8692; 12786 +КИНДЕРӘ (1) ■ Иске чабатага яңа киндерә үргән ○ 9078 +КИНДЕРӘДӘН (1) ■ Елан чаккан кеше киндерәдән куркыр ○ 4606 +КИНДЕРӘСЕ (1) ■ Чабатасына күрә киндерәсе ○ 9065 +КИНДЕРӘСЕН (1) ■ Ялкау киндерәсен ураганчы, тырыш эшен бетерер ○ 6572 +КИНДЕРДӘН (4) ■ Киндердән киндер дә була, киндераш та була ○ 1553 ● 1554; 8692; 16026 +КИНДЕРЕ (1) ■ Акка тук, печмәгә киндере юк ○ 9420 +КИНДЕРНЕ (1) ■ Киндерне башлау белән бетерү кебек ○ 8738 +КИҢ (54) ■ Кара җирнең карыны киң ○ 125 ● 589-591; 592 (2); 615; 694; 854; 878; 1852; 1937; +4926; 5015; 5081; 5405; 5480; 5879; 6943; 7020; 7057 (2); 7110; 7264; 7334; 7422; 7601; 8227; +8238; 8292; 8688; 8909; 9708; 11098; 11122; 11164 (2); 11208; 11209; 11230-11232; 11237; +11301; 11958; 12918; 13016; 13376; 13559; 14747; 15388; 15903 (2); 16377 +КИҢӘШ (18) ■ Ике киңәш бер булса, илле егет йө�� була ○ 4909 ● 4912 (2); 4998; 5013; 5671 (2); +8910; 9561; 11459; 11512; 11543 (2); 11547 (2); 14346; 16595; 16690 +КИҢӘШЕ (1) ■ Хатын киңәше ханга ярый ○ 13716 +КИҢӘШЕН (1) ■ Кеше киңәшен ишет, үз акылың белән эш ит ○ 5011 +КИҢӘШЕҢНЕ (1) ■ Сереңне бер генә кешегә сөйлә, киңәшеңне мең кешегә ит ○ 12546 +КИҢӘШЕП (2) ■ Киң киңәшеп ертылыр, тар тартышып ертылыр ○ 590 ● 15419 +КИҢӘШКӘ (2) ■ Халык күплеге эшкә ярар, киңәшкә ярамас ○ 5074 ● 14339 +КИҢӘШКӘН (1) ■ Киңәшкән үкенмәс ○ 5014 +КИҢӘШЛЕ (5) ■ Киңәшле ил азмас, киң кием тузмас ○ 5015 ● 5016; 12960; 13270; 13559 +КИҢӘШМӘ (1) ■ Ерактан киңәшмә, якыннан сөйләшмә ○ 689 +КИҢӘШСЕЗ (1) ■ Киңәшсез эш тарыкмый ○ 6087 +КИҢӘШТӘ (1) ■ Симез - табакта, дус киңәштә беленә ○ 5474 +КИҢӘШТӘН (1) ■ Акылдан зур байлык, наданлыктан зур ярлылык, киңәштән зур таяныч юк +○ 11421 +КИҢӘШҮ (1) ■ Бүрек белән киңәшү ○ 9023 +КИҢГӘ (2) ■ Маңгае киңнән түңелмә, иңсәсе киңгә үрелмә ○ 10289 ● 14747 +КИҢДЕР (1) ■ Туган телем - иркә гөлем, киңдер сиңа күңел түрем ○ 15630 +КИҢЛЕГЕ (1) ■ Өең тар булса, дөнья киңлеге беленмәс ○ 8316 +КИҢЛЕГЕНДӘ (1) ■ Аягыңдагы итегең тар булса, дөньяның киңлегендә ни файда ○ 9029 +КИҢЛЕГЕННӘН (1) ■ Хатының яман булса, йортың тынычлыгыннан ни файда; итегең тар +булса, дөньяның киңлегеннән ни файда ○ 13750 +КИҢЛЕКТӘ (2) ■ Киңлектә тарлык юк ○ 593 ● 7572 +КИҢНӘН (1) ■ Маңгае киңнән түңелмә, иңсәсе киңгә үрелмә ○ 10289 +КИҢНЕҢ (1) ■ Холкы киңнең тереклеге киң ○ 11301 +КИҢЧЕЛЕК (2) ■ Тарчылык булмыйча, киңчелек булмый ○ 616 ● 7371 +КИПКӘН (6) ■ Кипкән җимеш күк куырылган ○ 1847 ● 1917; 4541; 5101; 9931; 13964 +КИПКӘНЧЕ (2) ■ Балыкның байлыгы - итәк-җиңең кипкәнче ○ 4467 ● 12384 +КИПМӘГӘН (2) ■ Борын асты кипмәгән ○ 10622 ● 10639 +КИПМӘС (4) ■ Уңганнан тир кипмәс, ялкаудан чир китмәс ○ 6534 ● 6561; 11837 (2) +КИПМИ (3) ■ Бер тамчы су, диңгезгә төшсә, кипми ○ 349 ● 6524; 14920 +КИПТЕРӘ (3) ■ Сусыз юа, җилсез киптерә ○ 532 ● 7476; 9085 +КИПТЕРГӘН (2) ■ Күп типтергән - үзен киптергән ○ 9840 ● 10859 +КИПТЕРГӘННӘР (1) ■ Бер кояшта киндер киптергәннәр ○ 91 +КИПТЕРДЕК (1) ■ Чыландык та киптердек, яңгыр безне нишләтсен ○ 1230 +КИПТЕРЕП (1) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 +КИПТЕРМӘ (1) ■ Идел кичмичә аягыңны киптермә ○ 383 +КИПТЕРҮ (1) ■ Бер кояшта киндер киптерү ○ 8733 +КИРӘГӘГӘ (1) ■ Кәҗә тиресен кирәгәгә тарт, күнчегә сат ○ 3039 +КИРӘГЕН (3) ■ Базарга һәркем барыр, үзенең кирәген алыр ○ 7879 ● 12471; 16565 +КИРӘГЕНӘ (2) ■ Акча бездә күп түгел, кирәгенә юк түгел, килә тора, китә тора, кирәгенә җитә +тора ○ 7818 (2) +КИРӘГЕННӘН (1) ■ Кешәнле ат кирәгеннән ары йөрмәс ○ 2660 +КИРӘГЕҢӘ (1) ■ Кирәкмәсне алсаң, кирәгеңә зар булырсың ○ 7925 +КИРӘГЕҢНЕ (2) ■ Кирәгеңне тырнап-казынып табарга тавыктан өйрән ○ 4284 ● 7924 +КИРӘГЕР (1) ■ Кирәкмәгән киерге иртәгә кирәгер ○ 8693 +КИРӘК (130 | 4) ■ Кирәк таш кулга эләкми ○ 133 ● 134; 165 (2); 403:1; 638; 647; 702; 1353; 1392; +1592 (2); 1663; 1922; 1974:2; 2019 (2); 2469; 2585; 2938; 3012; 3111; 3528; 3790; 4462; 4835; +4914; 5189; 5487; 5639; 5737 (2); 5883; 6395 (2); 6403; 6408 (2); 6431; 6493 (2); 6496; 6497; +7214; 7504; 7510 (2); 7618, :1, :2; 7710; 7935; 8044 (3); 8045 (3); 8273 (2); 8281 (2); 8521; 8620; +8633; 8991; 8994; 9187 (2); 9288 (2); 9442 (2); 9542 (2); 9695; 9956 (2); 10286; 10563; 10641; +10691 (2); 10776; 10924; 11281 (2); 11464; 11493 (2); 11503; 11561; 11596; 11615 (2); 12034; +12271; 12368; 12435; 12723 (2); 12925 (2); 13124 (2); 13204; 13214 (2); 14172; 14510 (2); 14737; +14799 (2); 14843; 14910; 14911; 14943; 15013 (2); 15079 (2); 15360; 15609; 15618; 15629; 15802; +15803; 15851; 15918; 16443; 16770; 16774; 17035 +КИРӘКЛЕ (4) ■ Кирәкле кишер яфрагы ○ 1633 ● 2661; 8303; 11082 +КИРӘКМӘГӘН (4) ■ Кирәкмәгән балтасап җиде елдан соң кирәк була, ди ○ 1922 ● 1923; 7895; +КИРӘКМӘГӘННЕ (1) ■ Кирәкмәгәнне алсаң, кирәгеңне сатарсың ○ 7924 +КИРӘКМӘС (2 | 2) ■ Кирәкмәс балта кимек чабарга ярый ○ 1974:1 ● 1974:2; 2534; 15884 +КИРӘКМӘСНЕ (1) ■ Кирәкмәсне алсаң, кирәгеңә зар булырсың ○ 7925 +КИРӘКМИ (36) ■ Кояш чыккач ай кирәкми ○ 41 ● 2175; 2793; 2808; 4063; 4925; 7393; 7453; +7824; 8241; 8486; 9360; 9392; 11556; 11577; 11652; 12178; 12202; 13225 (2); 13590; 13747 (2); +13752; 14060; 14805; 14824 (2); 15044; 15297; 15847; 16089; 16116; 16776; 16912; 17036 +КИРӘКНЕҢ (1) ■ Кирәкнең кыйммәте юк ○ 7926 +КИРӘМӘТКӘ (1) ■ Тәңрегә әйткән, кирәмәткә биргән ○ 16891 +КИРЕ (39 | 2) ■ Ай бер тулышканнан соң кире кайтыр ○ 4 ● 154; 339; 361; 805; 1193; 2038; 2420; +3474; 3933; 4027; 4408; 4592; 5540; 5543; 6068; 6269; 7429; 8023; 8332; 9138; 9237; 9389; +10551, :1, :3; 11854; 11855; 12015; 14972; 15004; 15376; 15434; 15729; 15765; 15817; 15885; +16145; 16216; 16218; 16219 +КИРЕГӘ (5) ■ Җаена сыпырсаң - юрга булыр, кирегә сыпырсаң - чыгымчы булыр ○ 2813 +● 3361; 6163; 13377; 16749 +КИРЕЛӘНСӘ (2) ■ Яз киреләнсә кыштан яман ○ 977 ● 3029 +КИРЕЛЕК (1) ■ Һәр кешенең сүзенә ышану - ахмаклык, һичкемгә ышанмау - кирелек ○ 16260 +КИРЕНЕ (1) ■ Уңны белми, кирене куймый ○ 740 +КИРЕНЕҢ (1) ■ Күңелләре киренең туннары тире ○ 11879 +КИРЕРӘК (1) ■ Карт юләр яшь юләрдән кирерәк була ○ 11588 +КИРПЕЧ (2) ■ Ялгыз агач урман булмас, ялгыз кирпеч курган булмас ○ 1709 ● 5794 +КИРТӘ (8) ■ Озын булса - киртә булыр, кыска булса - тәртә булыр ○ 611 ● 2558; 4174; 8593; +8641; 11855; 13377; 16642 +киртә → килен-киртә +КИРТӘДӘ (2) ■ Сыерым юк киртәдә, кайгым юк иртәгә ○ 3252 ● 8908 +КИРТӘДӘН (1) ■ Иртәгә калган эш - киртәдән качкан мал ○ 6061 +КИРТӘЛӘ (1) ■ Иртәгәне алдан киртәлә ○ 841 +КИРТӘЛӘГӘН (1) ■ Аты юк абзар киртәләгән ○ 2595 +КИРТӘЛЕ (1) ■ Киртәле кибәнгә мал тими ○ 1416 +КИРТӘЛЕК (1) ■ Иркәлек - кеше булуга киртәлек ○ 11836 +КИРТӘНЕ (1) ■ Куш казык киртәне тота ○ 8621 +КИРТӘСЕ (1) ■ Китәсе малның киртәсе юк ○ 7370 +КИРТӘСЕНӘ (1) ■ Ялганчының киртәсенә дә инаныч юк ○ 16169 +КИРТЕП ( | 1) ■ Колакка киртеп кую ○ 10487:2 +КИРТҮ ( | 1) ■ Колакка киртү ○ 10487:1 +КИС (9 | 3) ■ Агач киссәң озын кис, чаба-килә кыскарыр ○ 1879 ● 1879:1, :1; 2806; 5414, :1; 8015; +8673; 8688; 8727; 9667; 10085 +КИСАБЫ (1) ■ Исәбенә күрә хисабы, килесенә күрә кисабы ○ 7910 +КИСАП (5) ■ Кыл да сыймый, кисап та тукрамый ○ 2441 ● 8038; 9971; 13362; 15717 +КИСӘ (16) ■ Җил кайсы яктан исә, ул да шул яктан кисә ○ 1241 ● 1900 (2); 1914; 2157; 2953; +6452; 7441; 8928; 9406; 11797; 12977; 13109 (2); 14211; 14410 +КИСӘВЕ (1) ■ Уты сүнсә дә кисәве кала ○ 8534 +КИСӘВЕҢ (1) ■ Агай-энең сау булса - әдәм тимәс, кисәвең озын булса - кулың көймәс ○ 14552 +КИСӘГЕ (1) ■ Кисәге булса, исәбе булыр ○ 588 +КИСӘГЕМ (1) ■ Байның кызы бай кебек, өйрәнмәгән тай кебек, ярлы кызы, җан кисәгем, йомарлаган май кебек ○ 7287 +КИСӘК (4) ■ Күпкә кисәк атма ○ 5031 ● 7909; 8828; 9580 +КИСӘ-КИСӘ (1) ■ Кием киссәң, киң кис - кисә-кисә тараер ○ 8688 +КИСӘККӘ (1) ■ Тары ярмасы сөттә җитмеш җиде кисәккә ярыла ○ 1565 +КИСӘЛӘР (6) ■ Алмазны алмаз белән кисәләр ○ 256 ● 5888; 8794; 9347; 10868; 15612 +КИСӘҢ (5) ■ Кышның күзе караңгы: ни кисәң дә ярый ○ 879 ● 7915; 8669; 8689; 8831 +КИСӘР (12) ■ Атның башын нукта кисәр ○ 2570 ● 2727; 5590; 5685; 8194; 10016; 10523; 11579; +11580; 15654 (2); 16087 +КИСӘРГӘ (2 | 1) ■ Агачны үстерергә илле ел, кисәргә биш минут кирәк ○ 1663 ● 10017; 10397:1 +КИСӘРЛӘР (2) ■ Үзең ипи киссәң ипи кисәрләр, калач киссәң калач кисәрләр ○ 9410 (2) +КИСӘРЛЕК (1) ■ Юләрнең теле үз бугазын кисәрлек озын булыр ○ 11736 +КИСӘРМЕН (2) ■ Үңәчеңнән күмәч кисәрмен ○ 10873 ● 12643 +КИСӘҮ (7) ■ Утлы кисәү эләккән эт яшен яшьнәгән саен дерт итәр, ди ○ 3535 ● 8459; 8460; +8465; 8466; 9961; 13735 +КИСӘҮЛЕ (1) ■ Ай да килгән аяулы, көн дә килгән кисәүле ○ 749 +КИСӘҮНЕ (1) ■ - Ялкау, ач ишекне! - Кисәүне алып бир! ○ 6564 +КИСЕК (1) ■ Колагың кисек булса, чәчең белән каплый бел ○ 10401 +КИСЕЛӘ (3) ■ Чикмән буйга карап киселә ○ 8936 ● 15756; 15794 +КИСЕЛГӘН (2) ■ Ил белән киселгән бармактан кан чыкмый ○ 4923 ● 12965 +КИСЕЛЕР (1) ■ Алмаз алмаз белән киселер, угыры угыры белән тотылыр ○ 12419 +КИСЕП (12 | 1) ■ Астыннан кисеп, өстеннән ямый ○ 728 ● 1692; 3496; 3723:1; 8883; 8900; 8965; +10300; 10397 (2); 10489; 11024; 12223 +КИСКАС (1) ■ Кечкенә көчек һаман кискас ○ 3806 +КИСКӘ (2 | 1) ■ Балта чапканчы кискә ял итә ○ 1899 ● 1899:1; 9865 +КИСКӘККӘ (1) ■ Аскакка куеп асармын, кискәккә куеп кисәрмен ○ 12643 +КИСКӘН (19) ■ Урманда агач күп булыр, башын кискән бер булыр ○ 1869 ● 1949; 1986; 4353; +4702; 5282; 5856; 6354; 8369; 8755; 8909; 8910; 9174; 10341; 10490; 14786; 16213; 16219; 16767 +КИСКӘНГӘ (1) ■ Яман эт койрыгын кискәнгә ялыныр ○ 3753 +КИСКӘНДӘ (3) ■ Балта гомер буе баш исә дә, кискәндә аяуны белми ○ 1888 ● 9220; 10398 +КИСКӘННӘР (1) ■ Бер урманда утын кискәннәр ○ 1982 +КИСКӘННЕ (3) ■ Койрыгын кем кискәнне елан онытмас ○ 4667 ● 8707; 14366 +КИСКӘНЧЕ (1) ■ Кызыл ит кыя кискәнче ○ 9286 +КИСМӘ (2) ■ Алмасын ашарсың - агачын кисмә ○ 1799 ● 5068 +КИСМӘГӘН (2) ■ Урманы үсмәгән, агачы кисмәгән ○ 1878 ● 8755 +КИСМӘГЕНӘ (1) ■ Кисмәгенә күрә кыршавы ○ 9932 +КИСМӘК (2) ■ Баш кисмәк бар, тел кисмәк юк ○ 15471 (2) +КИСМӘККӘ (2) ■ Кипкән кисмәккә кыршау киертмә ○ 9931 ● 10044 +КИСМӘКНЕҢ (1) ■ Кисмәкнең ярыгын томалый алмассың ○ 9933 +КИСМӘС (5 | 1) ■ Балта агачны кисмәс иде, агач сабы булмаса ○ 1886 ● 3927:1; 5568; 7741; +9948; 10279 +КИСМӘСЕН (1) ■ Телеңне теш артында тот, колагыңны кисмәсен ○ 15606 +КИСМИ (2) ■ Балта да чапкан төштән генә кисми ○ 1890 ● 8677 +КИСМИЛӘР (7) ■ Караңгыда тырнак кисмиләр ○ 850 ● 1683; 1887; 1952; 8686; 10898; 14061 +КИССӘ (3) ■ Этнең койрыгын кем киссә, иясе шул була ○ 3722 ● 4646; 5745 +КИССӘҢ (11 | 1) ■ Агачның башын киссәң төбе калыр ○ 1666 ● 1879; 3723, :2; 4639; 4669; 4859; +8688; 8700; 9410 (2); 11529 +КИСТЕМ (1) ■ Кистем кискә, аракысы бер мичкә ○ 9865 +КИСТЕРӘ (1) ■ Акча таш кистерә ○ 7691 +КИСТЕРМӘ (4) ■ Ачтан камыр бастырма, туктан икмәк кистермә ○ 9582 ● 9583; 9720; 10403 +КИСҮ (1) ■ Туйда түр башында утыру утын кисү түгел ○ 13321 +КИСҮДӘН (1) ■ Тинтәкне укытуы таш кисүдән авыррак ○ 11689 +КИСҮЧЕ (1) ■ Үзе утырган ботагын кисүче ○ 2005 +КИСҮЧЕГӘ (1) ■ Агач хәтта үзен кисүчегә дә күләгә бирә ○ 1654 +КИТ (8) ■ Качып китсәң дә, чәчеп кит ○ 1413 ● 5088; 8301; 10074; 10131; 10738; 12270; 13410 +КИТАБЫ (1) ■ Карты бар өйнең китабы бар ○ 15067 +КИТАП (10) ��� Борынгыларның кара сүзе китап белән янәшә ○ 16355 ● 16469; 16600-16604; +16608; 16658; 16693 +КИТАПКА (1) ■ Картлар сүзе китапка кермәгән, китаптан чыкмаган ○ 15051 +КИТАПНЫҢ (3) ■ Борынгылар әйткән сүз китапның эчендә дә түгел, тышында да түгел +○ 16354 ● 16562; 16605 +КИТАПСЫЗ (1) ■ Китапсыз өй - тәрәзәсез бүлмә ○ 16606 +КИТАПТАН (2) ■ Картлар сүзе китапка кермәгән, китаптан чыкмаган ○ 15051 ● 16465 +КИТӘ (45 | 1) ■ Яраксыз табылган таш өй почмагына китә ○ 205 ● 423; 598; 966; 2249; 2588; +3486; 3654:3; 3931; 4244; 4491; 4866; 5772; 5854; 6748; 6785; 7331; 7394; 7677; 7678; 7818; +7943 (2); 8010; 8195; 8803; 9227 (2); 10037; 10080; 10169; 10908; 11118; 11140; 11278; 11861; +12044; 12148; 12384 (2); 12601; 14349 (2); 15055; 16038; 17076 +КИТӘМ (4) ■ Ярлы кесәсендәге бер тиен "байга китәм!" дип, баш күтәргән, имеш ○ 7454 +● 10082; 15312; 15449 +КИТӘМ-КИТӘМ (1) ■ Кунак "китәм-китәм" дип сыйлата, хаста "үләм-үләм" дип елата ○ 10111 +КИТӘН (2) ■ Иске китән бүз булмас, иске дошман дус булмас ○ 5434 ● 8908 +КИТӘР (74) ■ Йөзә белмәгән - суга китәр ○ 392 ● 473; 575; 748; 1103; 1113 (2); 1932; 2038; +2355; 2364; 2609 (2); 2662; 3654; 3841; 3969; 4069; 4149; 4517; 4922; 5509; 5539; 6163; 6444; +6491; 6539; 6674; 6816; 6882; 7024; 7335; 7412; 7508; 7683; 8812 (2); 8855; 9402; 10100; 10197; +10618; 10687; 10712 (2); 11113; 11207; 11686; 11804; 11869; 12025; 12438; 12967; 13054 (2); +13140; 13619 (2); 14451; 14752; 15103; 15125; 15516; 15659; 15706; 15754 (2); 15808 (2); 16150; +16381; 16599; 16788; 16827 +китәр → үтәр-китәр +КИТӘРГӘ (1) ■ Чакырмый килгән кунакка рөхсәтсез китәргә ярый ○ 10185 +КИТӘРДӘ (1) ■ Иргә дәүләт җитәрдә карга салса да каз алыр, ирдән дәүләт китәрдә лачын салса +да аз алыр ○ 13521 +КИТӘРЕР (2) ■ Юньле юнең җетерер, иске исең китәрер ○ 8003 ● 12689 +КИТӘРЛЕК (1) ■ Өрсәң очып китәрлек ○ 10870 +КИТӘРМӘ (1) ■ Киемең белән ис китәрмә, белемең белән ис китәр ○ 16599 +КИТӘРНЕҢ (1) ■ Кирегә китәрнең килене киртә сүтәр, ди ○ 13377 +КИТӘРСЕҢ (4) ■ Тик утырып, китәрсең котырып ○ 6135 ● 9129; 11787; 11817 +КИТӘРТЕР (1) ■ Ачу акыл китәртер, көн дә күсәк күтәртер ○ 12427 +КИТӘСЕ (5) ■ Китәсе мал китмичә, киләсе мал килмәс ○ 7369 ● 7370; 13069; 13379; 13380 +КИТӘСЕҢ (2) ■ Читкә китәсең килсә, йортыңны-җиреңне торгызып кит ○ 8301 ● 11178 +КИТӘЧӘК (1) ■ Җилгә каршы төкермә - кире битеңә кайтачак; җилгә каршы җикермә - сүзең +җилгә китәчәк ○ 1193 +КИТЕГЕ (1) ■ Җырның ертыгы юк, көйнең китеге юк ○ 16439 +КИТЕК (7) ■ Балтачының балтасы китек, пыялачының тәрәзәсе ватык ○ 1905 ● 1923; 5092; +9049; 9934; 12319; 13378 +КИТЕЛӘ (4) ■ Ай - тулгач кителә ○ 10 ● 1973; 10015; 14749 +КИТЕП (4) ■ Үзе китеп үзе кайткан сыер - солтан ○ 3242 ● 3757; 10832; 15875 +КИТЕР (4) ■ Ерактан арба белән китергәнче, якыннан капчык белән китер ○ 686 ● 6325; 13754; +КИТЕРӘ (14) ■ Өрә белмәгән эт авылга бүре китерә ○ 3764 ● 6262; 7342; 7487; 10154; 11594 (2); +12465; 13826; 15496 (2); 15628; 16017; 16774 +КИТЕРӘЧӘК (1) ■ Иртәгә кайгы китерәчәк шатлыкның мәгънәсе юк ○ 14868 +КИТЕРГӘН (1) ■ Карга теләген теләшкән тартай үзенә давыл китергән ○ 4126 +КИТЕРГӘНЧЕ (1) ■ Ерактан арба белән китергәнче, якыннан капчык белән китер ○ 686 +КИТЕРЕП (4) ■ Тора-тора да, тагын бер китереп ора ○ 1142 ● 1943; 3409; 12222 +КИТЕРЕР (18) ■ Миләш дигән җимеш авыздан - су, күздән яшь китерер, имеш ○ 1810 ● 3689; +3700; 3765; 4894; 5456; 6517; 7498; 12430 (2); 13700 (2); 14790; 15270; 15758; 15987; +16153 (2) +КИТЕРМӘГЕЗ (1) ■ Төлкегә: "Кыздырган тавык ашар идеңме?" - дигәннәр. "Кешенең көләсен +китермәгез әле", - дигән, ди ○ 2309 +КИТЕРМӘС (2) ■ Ялгыз карга каркылдап яу китермәс ○ 4004 ● 10103 +КИТЕРМИ (1) ■ Бер кара тургай килеп, яз башын китерми ○ 771 +КИТЕРМИЛӘР (1) ■ Чәй эчеп беткәч, шикәр китермиләр ○ 9375 +КИТЕРСӘҢ (2) ■ Аз китерсәң сүгәрләр, күп китерсәң түгәрләр ○ 545 (2) +КИТЕРҮ (2) ■ Йөз каралыгы китерү ○ 10726 ● 14248 +КИТЕРҮНЕ (1) ■ Җир тиресләүне, мулла китерүне ярата ○ 17078 +КИТЕШЕН (1) ■ Ләкләкнең килешен сорама, китешен сора ○ 4070 +КИТКӘЛИ (1) ■ Килгәндә киткәли йөр ○ 10210 +КИТКӘН (37 | 2) ■ Ай күргән, кояш алган, җил очырып киткән ○ 86 ● 700 (2); 1002; 1198; 1875; +2255; 2293; 2332; 4244; 4408; 6115; 6196; 6786; 7763 (2); 8836; 8958; 9598; 9759; 10081; 10227; +11336; 11481; 11855; 12964-12966; 13252; 13327; 13660; 14142:2, :2; 14382; 14972; 15370 (2); +15381; 15817 +КИТКӘНГӘ (1) ■ Киткәнгә юл яхшы, калганга өй яхшы ○ 6787 +КИТКӘНДӘ (7) ■ Кар яуганда салкын булмый, кар киткәндә суыта ○ 1097 ● 2773; 7338; 8259; +10145; 14827; 14857 +КИТКӘНЕН (1) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда +дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен +күргәннәр ○ 4216 +КИТКӘННЕҢ (2) ■ Бәхете кире киткәннең эте карак киткәч өрер ○ 3474 ● 6788 +КИТКӘНЧЕ (1) ■ Миннән киткәнче, иясенә җиткәнче генә эшләү ○ 6299 +КИТКӘЧ (11) ■ Заман кош кебек: очып киткәч кире кайтмый ○ 805 ● 3474; 3513; 5663; 7739; +8010; 9675; 10429; 13416; 13796; 14294 +КИТМӘ (6) ■ Килеп кунмыйча, очып китмә ○ 3838 ● 3893; 4997; 6820; 13563 (2) +КИТМӘГӘН (1) ■ Ис китмәгән яу яман, искәрмәгән дау яман ○ 5572 +КИТМӘНДӘЙ (1) ■ Бала сүзе батмандай, килен сүзе китмәндәй ○ 13942 +КИТМӘНЛӘГӘН (1) ■ Киткән кайта, китмәнләгән кайтмый ○ 15381 +КИТМӘС (24) ■ Күктәге айның нуры китмәс ○ 62 ● 3548; 3656; 4402; 4843 (2); 6534; 6561; 7070; +7766; 8823; 10006; 10757 (2); 11113; 12133; 12352; 12959; 13391; 14187; 14188; 15364; 15516; +КИТМӘСЕН (3) ■ Мәче төчкергән саен исең китмәсен ○ 3391 ● 8844; 15526 +КИТМЕШ (1) ■ Җитмешкә җиткәч китмеш ○ 15141 +КИТМИ (16) ■ Коралай килми - кыш җитми, коралай китми - яз җитми ○ 859 ● 1310; 6347; +6524; 9292; 9957; 10449; 11140; 11278; 11385; 12148; 12380 (2); 12503; 12663 (2) +КИТМИЧӘ (1) ■ Китәсе мал китмичә, киләсе мал килмәс ○ 7369 +КИТСӘ (17) ■ Күпкә китсә, чүпкә китә ○ 598 ● 1102; 2933; 3486; 4116; 7078; 9957; 10079; +10141 (2); 10244; 10261; 12439; 12503; 14605 (2); 14839 +КИТСӘМ (1) ■ Килсәм кунак, китсәм ерак ○ 10211 +КИТСӘҢ (3) ■ Качып китсәң дә, чәчеп кит ○ 1413 ● 4997; 5088 +КИТСЕН ( | 1) ■ Углың - Румга, кызың Кырымга китсен ○ 14142:1 +КИТТЕ (13 | 1) ■ Вакытың үтте - бәхетең китте ○ 803 ● 1361; 2601; 6901 (3); 8056; 8071; 13076; +13913; 14125 (2); 16755, :1 +КИТТЕК (3) ■ Киттек әйдә Чиләбегә, ничу монда чиләнергә ○ 5269 ● 16297 (2) +КИТТЕМ (3) ■ Ала карга көз көне бер авыл җир очып бара икән дә, "ерак киттем бугай" дип, +кире әйләнеп кайта, ди ○ 3933 ● 4782; 13913 +КИТТЕМЕ (1) ■ Акчаң киттеме дип сорамыйлар, эшең беттеме дип сорыйлар ○ 7729 +КИТТЕҢ (1) ■ Аяк арбадан яхшы - киттең дә бардың ○ 10886 +КИТҮ (1) ■ Куян булып китү, елан булып кайту ○ 2280 +КИТҮЕ (2) ■ Кунакның килүе үзеннән, китүе хуҗадан ○ 10142 ● 15325 +КИЧ (31) ■ Кич караңгы булган саен, йолдыз яктырак була ○ 31 ● 832 (2); 834; 858; 1023; 1845; +4148; 4934; 6604; 8479; 8514; 9513 (2); 10071; 10136 (3); 10141 (2); 10215; 11166; 13667; +14605 (2); 14870; 14899; 15921; 16767; 16919; 16920 +КИЧӘ (4) ■ ��ичә аунаган кабак бүген капка аша баккан ○ 1608 ● 4352; 14015; 15443 +КИЧӘГЕ (3) ■ Кичәге гаҗәпкә бүген берәү дә гаҗәпләнми ○ 860 ● 4772; 5460 +КИЧӘНЕҢ (1) ■ Һәр кичәнең көндезе бар ○ 1026 +КИЧӘР (13) ■ Исенә төшкәч, Идел кичәр ○ 514 ● 2672; 4962; 5020 (2); 6509; 6793; 6803; 11299; +13436 (2); 13465; 13703 +КИЧӘРГӘ (1) ■ Суы юк эчәргә, күпере юк кичәргә ○ 533 +КИЧӘСЕ (2) ■ Айның ундүртенче кичәсе кебек ○ 89 ● 10048 +КИЧӘСЕҢ (1) ■ Курку төбе диңгез - батасың да китәсең, тәвәккәл төбе көймә - утырасың да +кичәсең ○ 11178 +КИЧЕ (3) ■ Көннең киче иртәсеннән билгеле ○ 910 ● 1028; 10115 +киче → иртәсе-киче, иртә-киче +КИЧЕГЕР (2) ■ Патша җәзасы кичекмәс, алланыкы кичегер ○ 5871 ● 6085 +КИЧЕКМӘС (1) ■ Патша җәзасы кичекмәс, алланыкы кичегер ○ 5871 +КИЧЕКСӘ (1) ■ Бурыч кичексә, аягына баса ○ 8138 +КИЧЕКСӘҢ (1) ■ Бер көнгә кичексәң, бер ай куып җитә алмассың ○ 775 +КИЧЕЛӘ (2) ■ Юләрнең мең гаебе дә кичелә, галимнең бер гаебе дә кичелми ○ 11735 ● 12778 +КИЧЕЛЕР (1) ■ Ялгыш әйтсәң кичелер, ялган әйтсәң кичелмәс ○ 16174 +КИЧЕЛМӘС (2) ■ Диңгезнең суы ни эчелмәс, ни кичелмәс ○ 374 ● 16174 +КИЧЕЛМИ (1) ■ Юләрнең мең гаебе дә кичелә, галимнең бер гаебе дә кичелми ○ 11735 +КИЧЕН (5) ■ Көндез чыра яндырган кичен караңгыда утырыр ○ 8414 ● 11508; 13775 (2); +кичен → иртә-кичен +КИЧЕНӘ (1) ■ Кунак килгән киченә борай салган миченә ○ 10212 +КИЧЕНЕР (1) ■ Әрлән урлап киченер, тотсаң биткә сикерер ○ 2340 +КИЧЕП (1) ■ Көймә белән елганы кичеп булса да, туктатып булмый ○ 7045 +КИЧЕРӘ (2) ■ Кыюлык тау ашыра, гайрәт диңгез кичерә ○ 11192 ● 16081 +КИЧЕРГӘН (1) ■ Күпер салган - ил кичергән, кое казыган - ил эчергән ○ 6801 +КИЧЕРЕЛСӘ (1) ■ Үпкә кичерелсә дә, күңелдәге эзе бетмәс ○ 12631 +КИЧЕРЕР (5) ■ Кичке карын кичерер, иртәнгесе кичермәс ○ 9659 ● 13151; 13152; 14358 (2) +КИЧЕРМӘС (1) ■ Кичке карын кичерер, иртәнгесе кичермәс ○ 9659 +КИЧКӘ (8) ■ Бер кичкә кер мичкә ○ 772 ● 4998; 6575; 6759; 8782; 11573; 12526; 15903 +КИЧКӘН (4) ■ Ил кичкән күпердән кич, ул эчкән чишмәдән эч ○ 4934 ● 6354; 12119; 13858 +КИЧКӘНДӘ (2) ■ Күпләр көлеп күл кичкәндә ялгыз елап ярда калган ○ 5032 ● 5547 +КИЧКӘЧ (2) ■ Кичүне кичкәч макта ○ 6789 ● 11578 +КИЧКЕ (6) ■ Көндезге эш кичке эштән көләр ○ 907 ● 6085; 6086; 7908; 9644; 9659 +КИЧЛЕК (2) ■ Төшлек гомерең булса, кичлек тырыш ○ 6526 ● 9363 +КИЧМӘСЛЕК (1) ■ Ир кичмәслек елга юк ○ 13496 +КИЧМИ (1) ■ Идел кичми ил булмас, куркак егет ир булмас ○ 4906 +КИЧМИЛӘР (1) ■ Чулманны чуманга утырып кичмиләр ○ 480 +КИЧМИЧӘ (1) ■ Идел кичмичә аягыңны киптермә ○ 383 +КИЧНЕҢ (3) ■ Атна кичнең килеше чәршәмбедән билгеле ○ 761 ● 948; 1028 +КИЧТӘ (1) ■ Караңгы кичтә күләгә булмый ○ 847 +КИЧТӘГЕСЕ (1) ■ Иртәнге киңәш кичкә ярамый, кичтәгесе һич тә ярамый ○ 4998 +КИЧТӘН (4) ■ Иртә кичтән хәерлерәк ○ 826 ● 10115; 13734; 13817 +КИЧТЕРӘ (1) ■ Матурлык дәрья кичтерми, акыллылык - кичтерә ○ 11614 +КИЧТЕРМИ (1) ■ Матурлык дәрья кичтерми, акыллылык - кичтерә ○ 11614 +КИЧҮ (4) ■ Кечкенә елга ташыса кичү бирмәс ○ 395 ● 486; 6898; 14710 +КИЧҮГӘ (1) ■ Көймәнеке - кичүгә ○ 7053 +КИЧҮЕ (1) ■ Тау нихәтле биек булса да, кичүе булыр ○ 159 +КИЧҮНЕ (1) ■ Кичүне кичкәч макта ○ 6789 +КИЧҮСЕЗ (1) ■ Кичүсез елга юк, батыр җиңмәс дошман юк ○ 5586 +КИШЕР (2) ■ Кишер - эчеңә килешер ○ 1609 ● 1633 +КИШЕТ (1) ■ Ишетмәсәң ишет: Кышкар артында Кишет ○ 5267 +КИШТӘ (1) ■ Киштә артында җеп чермәс ○ 8694 +КИШТӘДӘ (2) ■ Китән күлмәк киштәдә, киндер күлмәк киртәдә ○ 8908 ● 13435 +КИШТӘДӘГЕ (1) ■ Киштәдәге казылык өзелеп төшә дип, песи ачка үлгән ○ 3343 +КИЮ (6) ■ Шалкан кабыгы кию ○ 1642 ● 6231; 8795; 8987; 9013; 10355 +КИЮДӘН (1) ■ Киемне кию белән, киюдән бигрәк җыеп кую белән ○ 8795 +КИЯ (2) ■ Балдакны атсыз бармак кия ○ 8766 ● 13662 +КИЯВЕ (1) ■ Өенә күрә иләге, кызына күрә кияве ○ 13107 +КИЯВЕМ (2) ■ Көзге катык, көмеш кашык киявем белән кызыма; язгы катык, ярык кашык киленем белән улыма ○ 13425 ● 14617 +КИЯВЕҢ (4) ■ Киявең куса, ишек бавын тот, улың куса, бишек бавын тот ○ 13408 ● 13409; +13410; 14160 +КИЯВЕҢНЕҢ (1) ■ Киявеңнең түреннән улыңның ишек төбе артык ○ 13411 +КИЯ-КИЯ (1) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман күргән +кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 +КИЯЛЕГЕ (1) ■ Кызны еракка юллатма - киялеге тияр ○ 13018 +КИЯР (11) ■ Ат аяган ат менәр, тун аяган тун кияр ○ 2475 ● 7334; 8801 (2); 8821; 8833 (2); 8947; +9618; 10881 (2) +КИЯРЕН (1) ■ Яз киярен кыш кигән - ярлы каян баесын ○ 7438 +КИЯРЕНӘ (1) ■ Ашарына юк тәмле ашар, кияренә юк яхшы кияр ○ 9618 +КИЯРСЕҢ (8) ■ Киндер чәчсәң, күлмәк киярсең ○ 1552 ● 8799; 8831; 8872; 9063; 9537; 16553 (2) +КИЯСЕ (2) ■ Үзең киясе киемне үзең сайла ○ 8838 ● 15183 +КИЯҮ (38) ■ Көзге көн - кияү акылы, язгы көн - яшь килен йөзе ○ 888 ● 5206; 7127; 8797; 13091; +13122; 13194; 13252; 13371; 13397; 13405; 13406; 13412-13415; 13416 (2); 13417; 13419-13421; +13427 (2); 13428; 13429; 13431 (2); 13432-13435; 14132; 14314; 14318; 14319; 14428; 14642 +КИЯҮГӘ (11) ■ Сарымсакны кияүгә биргәннәр, өч көн сасымаган ○ 1614 ● 12944; 13069; 13070; +13138; 13242; 13247; 13251; 13422; 13424; 13430 +КИЯҮДӘН (4) ■ Җиткән кыз кияүдән курыкмас ○ 13062 ● 13172; 13426; 14608 +КИЯҮ-КИЯҮ (1) ■ Кияү-кияү дия җилкәм җиргә тия ○ 13418 +КИЯҮЛӘП (1) ■ Көйсез кияү кияүләп ятканчы көйле кияү кәләшен алып кайткан ○ 13427 +КИЯҮЛӘР (1) ■ Көз көне - яшь кияүләр акылы, яз көне - яшь киленнәр акылы ○ 885 +КИЯҮНЕҢ (3) ■ Ерак кияүнең башына чатыр корыр, йорттагы кияүнең башына таяк орыр +○ 13407 (2) ● 13423 +КЛАДИ (1) ■ Яхшы-яман - клади карман ○ 12405 +КНЯЗЬ (1) ■ Арышны көлгә чәчсәң гөл булыр, солыны грәзгә чәчсәң князь булыр ○ 1531 +КОБА (1) ■ Кодагыйга коба җыр ○ 14629 +КОДА (17 | 4) ■ Эт белән кода булсаң, сөяк белән кунак итәр ○ 3570 ● 3570:1; 7155 (2), :1, :2 (2); +7458; 9258; 9763; 11502; 13414; 14587; 14597 (2); 14617; 14623; 14624; 14635; 14659; 14663 +КОДАГЫЕҢ (1) ■ Кодаң кордашыңдай булсын, кодагыең ахирәтеңдәй булсын ○ 14633 +КОДАГЫЙ (6) ■ Эт белән эт булганчы, мәче белән кодагый бул ○ 3573 ● 7651; 14623; 14627; +14628; 14649 +кодагый → кода-кодагый +КОДАГЫЙГА (1) ■ Кодагыйга коба җыр ○ 14629 +КОДАГЫЙНЫҢ (1) ■ Ике кодагыйның арасына алтмыш ел элек кар тавы үсеп куя, ди ○ 14599 +КОДА-КОДАГЫЙ (4) ■ Кода-кодагый аш ашар, арада йөргән ни ашар ○ 14625 ● 14626 (2); 14661 +КОДАЛАР (2) ■ Кодалар килде кабакка, кыз терәлде кабага ○ 14630 ● 14631 +КОДАЛАШКАЧ (1) ■ Кода булганчы бик сынаш, кодалашкач бик сыйлаш ○ 14624 +КОДАНЫКЫ (1) ■ Кодача - коданыкы, тәкъдир - ходаныкы ○ 14632 +КОДАҢ (1) ■ Кодаң кордашыңдай булсын, кодагыең ахирәтеңдәй булсын ○ 14633 +КОДАСЫ (5) ■ Эт кодасы бер ындыр ○ 3601 ● 3717; 8927; 9857; 13301 +КОДАЧА (3) ■ Ашамыйм дигән кодача ашаган алтмыш юача ○ 14588 ● 14632; 14665 +КОДАШКА (1) ■ Мин карыймын кояшка, кояш карый Кодашка ○ 104 +КОДЫККА (1) ■ Колан кодыкка егылса, кыр бакасы колагына чыга, имеш ○ 2230 +КОЕ (20) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй ○ 32 +● 365; 397; 398; 400; 521; 1706; 2422; 2828; 4344; 4587; 4666; 6801; 6803; 8510; 8743; 9664; +9689; 14894; 16665 +КОЕГА (17 | 2) ■ Коега су салмыйлар ○ 401 ● 402; 403, :1, :2; 476; 479; 489; 507; 535; 1868; 2231; +3729; 5832; 11603; 11859; 12462; 15890; 16212 +КОЕДА (3) ■ Коеда да су бетә ○ 404 ● 4495; 7823 +КОЕДАН (1) ■ Эчмәм дигән коедан өч әйләнеп су эчәрсең ○ 483 +КОЕЛА (2) ■ Матур чәчәк тиз коела ○ 1292 ● 13923 +КОЕЛГАЧ (1) ■ Чәчәге коелгач, җимеше булыр ○ 1817 +КОЕЛМЫЙ (2) ■ Аш түгел - суынмый, ашлык түгел - коелмый ○ 9434 ● 16572 +КОЕЛСА (1) ■ Йоны бик еш коелса да, бүренең холкы үзгәрми ○ 2192 +КОЕЛЫП (1) ■ Алма ничек пешкән - эргәсенә шулай коелып төшкән ○ 1789 +КОЕЛЫР (2) ■ Бүре тиресе янында сарык тиресенең йоны коелыр, имеш ○ 2161 ● 11088 +КОЕМЧЫ (1) ■ Туй башы сугымчы, аннан коемчы, аннан уенчы ○ 13287 +КОЕМЧЫГА (1) ■ Кызлар артыннан йөрүче коемчыга еш йөрер ○ 13002 +КОЕМЧЫДАН (1) ■ Алтынны саррафтан сора, җәүһәрне - коемчыдан ○ 7767 +КОЕНЫ (1) ■ Кайда су чыкса, коены шунда казыйлар ○ 394 +КОЕНЫҢ (1) ■ Коеның суы салкын, саранның күзе салкын ○ 11856 +КОЕНЫР (1) ■ Тавис киенер дә ясаныр, аккош коеныр да сыйпаныр ○ 4120 +КОЕҢА ( | 1) ■ Су эчкән коеңа төкермә ○ 403:3 +КОЕҢНАН (1) ■ Эчмәм дигән коеңнан өч әйләнеп эчәрсең, кочмам дигән бикәңне үбә-үбә +кочарсың ○ 13762 +КОЕП (1) ■ Коеп куйган кургашын ○ 331 +КОЕСЫННАН (1) ■ Күршең бай булса, коесыннан су алма ○ 5216 +КОЗАУ (2) ■ Үзен-үзе белмәгән - артына козау элмәгән ○ 12062 ● 15994 +КОЗГЫН (12) ■ Аучы козгын ауламас, үрдәк аулар ○ 2010 ● 3988; 4036-4040; 4043; 4238; 7534; +14261; 14609 +КОЗГЫНГА (3) ■ Ике карга талашса, бер козгынга җим төшәр ○ 3942 ● 4041; 17008 +КОЗГЫННАН (1) ■ Каргадан карга туа, козгыннан козгын туа ○ 3988 +КОЗГЫННЫКЫ (3) ■ Бүре екса - эт тә туя, кош та туя, ә козгынныкы агач башында ○ 2145 +● 2186; 4042 +КОЙ (1) ■ Үги ана - бавырсак, кой төбенә сарымсак ○ 14256 +КОЙГАН (2) ■ Үз утына кан койган, кеше утына май коймас ○ 8548 ● 10815 +КОЙГАННАР (1) ■ Тату туганнар таштан койма койганнар ○ 14503 +КОЙКАҢНЫ ( | 1) ■ Ачта ашаган койкаңны тук булгач та онытма ○ 9553:2 +КОЙМА (8) ■ Багана ауса, койма да ава ○ 8595 ● 8600; 11854; 14503; 14574; 14760; 15485; 15626 +КОЙМАК (17 | 1) ■ Этнең тешен майлы коймак сындыра ○ 3728 ● 6641; 6691; 9253; 9283; 9305; +9307; 9611; 9667; 9676; 9726; 10157; 10225; 13342:1; 13383; 14314; 14742; 15638 +КОЙМАККА (1) ■ Этнең акылсызы коймакка нәфесен сузар ○ 3713 +КОЙМАНЫ (1) ■ Маңгаең белән таш койманы җимерә алмассың ○ 10290 +КОЙМАНЫҢ (1) ■ Койманың колагы бар ○ 8619 +КОЙМАС (2) ■ Үз утына кан койган, кеше утына май коймас ○ 8548 ● 10815 +КОЙМАССЫҢ (1) ■ Кайгырып кала коймассың ○ 14892 +КОЙМАСЫ (1) ■ Байларның коймасы биек була ○ 7236 +КОЙРЫГЫ (53) ■ Җидегән йолдызның койрыгы таңга сызылыр ○ 77 ● 90; 2243; 2270; 2311; 2321; +2327; 2433; 2940; 2952; 3035; 3119; 3158; 3389; 3435; 3494; 3522; 3602; 3603; 3688; 3720; 3721; +3759; 3767; 3792; 3842; 3887; 4021; 4085; 4123; 4257; 4353; 4384; 4398; 4453; 4498; 4532; 4542; +4587; 4638; 4639; 4642; 4644; 4645; 4656; 5485; 9717; 11184; 11866; 12331; 16043; 17004; 17046 +КОЙРЫГЫМ (1) ■ Сиртмә койрык: "Минем койрыгым сиксән пот", - ди, имеш ○ 4217 +КОЙРЫГЫН (46 | 2) ■ Ике куянның койрыгын тоталмассың ○ 2242 ● 2253; 2263; 2284; 2434; +2776; 3009; 3027; 3030 (2); 3043; 3082; 3424; 3426; 3461; 3468; 3469; 3496; 3497; 3504; 3506; +3512; 3534; 3537; 3603; 3610; 3673; 3722; 3723, :1, :2; 3745; 3753; 3775; 3779; 3815; 4503; 4641; +4646; 4667; 4669; 5068; 7023; 7024; 10770; 13492; 14366; 16768 +КОЙРЫГЫНА (15) ■ Төлке койрыгына ышаныр ○ 2297 ● 2702; 3031; 3403; 3416; 3422; 3536; +3604; 4121; 4122; 4597; 4647; 4661; 4668; 5907 +КОЙРЫГЫНДАГЫ (1) ■ Су башындагы - саф су эчәр, койрыгындагы - куерык су эчәр ○ 425 +КОЙРЫГЫННАН (5) ■ Койрыгыннан ныграк кыссаң, куян да шырпы кабызыр ○ 2245 ● 2317; +3036; 4631; 7188 +КОЙРЫГЫҢ (1) ■ Ор, ор да койрыгың бор ○ 5605 +КОЙРЫГЫ-ЯЛЫ (1) ■ Балык башы - байлар ашы, койрыгы-ялы - ялчы ашы ○ 4448 +КОЙРЫК (27) ■ Кызыл кар яуса, куянга койрык үссә ○ 1219 ● 2264; 2275; 2308; 2329; 2352; +2368; 2369; 2435; 3081; 3098; 3498; 3538; 3551; 3641; 3733; 3782; 3784; 3790; 3890; 4217; 5775; +5977; 6321; 7156; 11937; 12446 +КОЙРЫККА (5) ■ Орды бүрене койрыкка ○ 2217 ● 2436; 3449; 3651; 3754 +КОЙРЫКЛЫ (3) ■ Койрыклы йолдыз көн дә тумый ○ 33 ● 2430; 3779 +КОЙРЫКНЫ (3) ■ Койрыкны бот арасына кыстыру ○ 2437 ● 2438; 2439 +КОЙРЫКСЫЗ (7) ■ Урманда урынсыз, кырда койрыксыз ○ 1877 ● 2255; 2325; 3892; 4602; 5792; +КОЙРЫКТАН (2) ■ Иртәгәге койрыктан бүгенге үпкә артык ○ 837 ● 4447 +КОЙРЫКЧЫ (1) ■ Ике койрыкчы бер көймәне батырыр ○ 7022 +КОЙСА (1) ■ Бүре, ябагасын койса да, холкын үзгәртми ○ 2167 +КОЙСАҢ (1) ■ Кешене син койсаң чиләктән, кеше сине иләр иләктән ○ 9928 +КОЙТЫ (4 | 1) ■ Үзең койты булгач, көзгене хурлама ○ 8839 ● 10717; 13190:2; 13611 (2) +КОЙТЫСЫН (1) ■ Үлем койтысын ирәми, яхшысын жәлләми ○ 15420 +КОЛ (50) ■ Эт булып кол булганчы, бүре бул да азат бул ○ 2205 ● 5483; 5727-5730; 5734; 5744; +5752; 5753 (2); 5754; 5760; 5766 (2); 5777; 5785; 5817; 5825-5836; 5838 (2); 5839 (2); 5846; 5977; +5984; 6088; 6920; 12894; 13424; 13455; 14037; 14131; 14210; 14354; 14356; 14427; 16270; 16761 +КОЛА (2) ■ Аттан ала да туар, кола да туар ○ 2582 ● 2761 +кола → ала-кола +КОЛАГЫ (16 | 1) ■ Җирнең колагы бар: ялгыз калганда да сөйләмә, ишетер ○ 219 ● 955; 1041; +2151; 2963; 4986; 7623; 8619; 10143; 10397, :1; 10605; 11467; 13591; 13757; 15184; 15272 +КОЛАГЫМ (3) ■ Тыныч башым, тыныч колагым ○ 5706 ● 9757; 10484 +КОЛАГЫМА (1) ■ Колагыма эш ясама ○ 10485 +КОЛАГЫМНАН (2) ■ Кеше сүзе бер колагымнан керер, бер колагымнан чыгар ○ 16279 (2) +КОЛАГЫМНЫ (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, +күрәсен күрми яшим ○ 10486 +КОЛАГЫН (7) ■ Колагын яткырган аттан саклан ○ 2663 ● 2687; 5651; 10398; 11529; 13589; +КОЛАГЫНА (7) ■ Колан кодыкка егылса, кыр бакасы колагына чыга, имеш ○ 2230 ● 2843; 3250; +3506; 10487; 10488; 11902 +КОЛАГЫНДА (1) ■ Фил колагында черки дә герой ○ 4810 +КОЛАГЫННАН (4) ■ Арысланны - тырнагыннан, куянны колагыннан таныйлар ○ 2055 ● 2445; +3060; 16101 +КОЛАГЫҢ (12 | 1) ■ Туздырма тузны - колагың чукракланыр ○ 1316 ● 6026, :1; 10378; 10397; +10401; 10407; 10465; 10539; 13217; 14604; 14909; 15920 +КОЛАГЫҢА (2) ■ Колагыңа ышанма, күзеңә ышан ○ 10402 ● 10528 +КОЛАГЫҢНАН (1) ■ Күккә менсәң - аягыңнан тартыр, җиргә керсәң - колагыңнан тартыр +○ 101 +КОЛАГЫҢНЫ (4) ■ Колагыңны кызганып, башыңны кистермә ○ 10403 ● 10472; 10489; 15606 +КОЛАДЫН (1) ■ Иргә дәүләт бетәрдә коладын салса каз алыр, ирдән дәүләт качарда лачын +салса да аз алыр ○ 13520 +КОЛАК (26) ■ Урман - колак, кыр - күз ○ 1860 ● 3351; 4361; 5148; 8761; 9006; 10260; 10383; +10404; 10405; 10406 (2); 10408; 10409; 10422; 10456; 10458; 10491-10494; 10522; 10523; +10531; 14207; 15968 +КОЛАКАЙНЫҢ (1) ■ Аяксызның җитмәгән җире юк, колакайның ишетмәгән сүзе юк ○ 15193 +КОЛАК-БОРЫН (1) ■ Колак-борын кискән күк ○ 10490 +КОЛАККА (5 | 2) ■ Көн суыгы - колакка көч, юл бозыгы - аякка көч ○ 1117 ● 10487:1, :2; 10496; +10597; 15826; 15878 +КОЛАКЛАР (1) ■ Колаклар үрә тору ○ 10495 +КОЛАКЛАРЫ (2) ■ Стеналарның - колаклары, ишекләрнең күзләре бар ○ 8283 ● 10324 +КОЛАКЛАРЫҢ (1) ■ Башың түгәрәк икән дә, колакларың мишәйт итә ○ 10343 +КОЛАКЛЫ (2) ■ Ялган озын аяклы, гайбәт озын колаклы ○ 16152 ● 16181 +КОЛАКНЫ (2) ■ Алтын сырга колакны уяр, алтын итек аякны уяр ○ 8762 ● 10459 +колакны → күз-колакны +КОЛАКНЫҢ (1) ■ Ишеткән колакның языгы юк ○ 10390 +КОЛАКСЫЗ (1) ■ Урам күзсез булмас, урман колаксыз булмас ○ 5237 +КОЛАКТА (1) ■ Авызы - колакта, колагы - еракта ○ 10605 +КОЛАКТАН (11) ■ Алдан чыккан колактан соң чыккан мөгез узар ○ 2347 ● 2370; 2915; +10471 (2); 10694; 14039; 15165; 15885; 15904; 16013 +КОЛАКЧЫН (2) ■ Җәй дип колакчын калдырма ○ 1008 ● 9027 +КОЛАН (12) ■ Җирле боланны тирле колан куалаган ○ 2119 ● 2226-2233; 4648; 14362; 14566 +КОЛАННЫҢ (2) ■ Тауда туган коланның ике күзе ташта булыр ○ 2234 ● 4648 +коласы → ала-коласы +КОЛАЧ (10) ■ Төн карыны бер колач ○ 954 ● 5539; 5828; 10921; 10927 (2); 11274; 15428; 15524; +КОЛГА (5) ■ Бер колга: "Азат булдың", - дигәннәр. "Алай булгач, акча табам да кол сатып +алам!" - дигән ○ 5754 ● 5837; 5838; 8620; 13758 +КОЛДАН (3) ■ Колдан туган кол булмас, яман туган кол булыр ○ 5839 ● 5840; 5974 +КОЛЛАУЧЫГА (1) ■ Коллаучыга кыз ошатып булмас ○ 5841 +КОЛЛЫК (1) ■ Иткәнем - коллык, күргәнем - хурлык ○ 5992 +КОЛЛЫККА (3) ■ Бүре ачка түзәр, коллыкка түзмәс ○ 2130 ● 5787 (2) +КОЛМАК (1) ■ Ир - имән, хатын - колмак, аны сарган да башыннан игән, ди ○ 13823 +КОЛНЫ (2) ■ Колны баш итсәң, тавышы белән таш манара ега, ди ○ 5842 ● 5843 +КОЛНЫКЫ (1) ■ Би сөйләсә - бинеке, кол сөйләсә - колныкы ○ 16270 +КОЛНЫҢ (2) ■ Колның - бер күзе, ялчының ике күзе сукыр ○ 5844 ● 5845 +КОЛХОЗ (1) ■ Исәп-хисапсыз колхоз - йозаксыз амбар ○ 7911 +КОЛХОЗЫҢ (2) ■ Колхозың алда булса, авызың балда булыр ○ 6089 ● 6090 +КОЛЫ (8) ■ Даланың бие булганчы, баяуның колы бул ○ 5169 ● 5731; 5757 (2); 5939; 7284; 8110; +КОЛЫМ (1) ■ Сатсам - пулым, асрасам - колым ○ 5995 +КОЛЫН (11) ■ Ат эзен колын таптар ○ 2526 ● 2820; 2822; 2823; 2831; 2837; 2838; 2841-2843; +КОЛЫНА (2 | 1) ■ Кол дип егет асылын хур тотма, колына тормас байлар бар ○ 5829 ● 16837, :1 +КОЛЫНЛАГАН (1) ■ Табышсыз егеттән колынлаган бия артык ○ 12905 +КОЛЫНЛАСА (1) ■ Безнең тавык күкәй салганны бөтен мәхәллә ишетә, күршенең байталы +колынласа да, һич тавыш чыкмый ○ 5264 +КОЛЫНЛЫ (1) ■ Колынлы биядән кое суы артмас ○ 2828 +КОЛЫНЛЫЙ (1) ■ Бәхетең булса, алашаң колынлый ○ 14841 +КОЛЫННАН (5 | 1) ■ Мал - колыннан, акча - тиеннән ○ 2386 ● 2642; 2844; 5822; 7794; 16837:1 +КОЛЫННЫҢ (4) ■ Анасы типкән колынның тәне авыртмас ○ 2839 ● 2840; 2845; 14048 +КОЛЫНЧАККА (1) ■ Кыз - курчакка, малай - колынчакка ○ 14123 +КОЛЫНЫН (1) ■ Бия колынын типсә дә биртә типмәс ○ 2821 +КОЛЫНЫНА (1) ■ Колан башына эш төшсә, колынына карамас ○ 2227 +КОЛЫНЫҢ (1) ■ Айгырың ала булса, колының кола булыр ○ 2761 +КОМ (17) ■ Ком бар җирдә тал бар ○ 135 ● 136; 387; 423; 724; 1749; 1844; 2233; 5403; 5846; +6284; 6420; 7740; 9723; 10496; 11623; 13543 +КОМАГАЙ (4) ■ Ачлыкта комагай алдан үләр ○ 9570 ● 9660-9662 +КОМАГАЙГА (2) ■ Комагайга кара боламык та аш ○ 9663 ● 9664 +КОМАГАЙЛЫГЫМ (1) ■ Тәмлегә талымым юк, тәмсезгә комагайлыгым юк ○ 9788 +КОМАГАЙНЫҢ (1) ■ Комагайның борыны кырык көн алдан кычытыр ○ 9665 +КОМАЧ (3) ■ Иске бүздән комач чыкмый ○ 8680 ● 8848; 12974 +КОМГА (7) ■ Комга су төтми ○ 137 ● 798; 4213; 4540; 7107; 12253; 13000 +КОМГАН (3) ■ Бакыр зур булса да, комган төбе ямыйлар, алтын кечкенә булса да, күкрәккә +кадыйлар ○ 268 ● 16825; 16833 +КОМГАНГА (1) ■ Комсыз комганга тыгылыр ○ 9666 +КОМКОРСАК (1) ■ Комкорсак комлы суда булыр ○ 4496 +КОМЛЫ (4) ■ Йөгең авыр булса, комлы тауга да сәлам бирерсең ○ 121 ● 378 (2); 4496 +КОМНАН (2) ■ Комнан аркан ишмиләр ○ 138 ● 229 +КОМНЫ (2) ■ Комны күпме әвәләсәң дә берекмәс ○ 139 ● 798 +КОМНЫҢ (1) ■ Ул комның исәбенә чыга ○ 247 +КОМСЫЗ (6) ■ Комсыз ту бия ашаса да туймас ○ 2829 ● 9666; 11857-11860 +КОМСЫЗГА (1) ■ Комсызга коймак артыннан ипи кис ○ 9667 +КОМСЫЗЛЫГЫН (1) ■ Диңгезне күмеп була, әдәмнең комсызлыгын күмеп булмый ○ 11827 +КОМСЫЗЛЫК (3) ■ Комсызлык бер ишектән керсә, бәхет икенче ишектән чыгып китә ○ 11861 +● 16607 (2) +КОМСЫЗНЫҢ (1) ■ Комсызның карыны туяр, күзе туймас ○ 11862 +КОМЫ (2) ■ Комы юк су булмас, биге юк ил булмас, якасы юк тун булмас, законы юк йорт +булмас ○ 5847 ● 14948 +КОМЫРЫГЫМ (1) ■ Бака да: "Комырыгым, томырыгым - оҗмах", - дигән, ди ○ 4561 +КОНДЫЗ (4) ■ Колан - кырда, кондыз - суда ○ 2232 ● 2893; 2900; 13106 +КОНДЫЗГА (1) ■ Кондызга койрык ялганып тора ○ 2329 +КОНДЫЗЫНЫҢ (1) ■ Тирес кондызының да чәчәккә менеп балдан авыз итәсе килә ○ 4808 +КОНФЕТ (1) ■ И ходаем, тәүфикъ бир, чәй эчәргә конфет бир ○ 16881 +КОНЫ (1) ■ Әдәм дисәң - коны юк, хайван дисәң - йоны юк ○ 11389 +КОҢГЫЗ (1) ■ Күчле корт бал ашый, күчмә коңгыз үләксә ашый ○ 4741 +КОПШАНГЫ (1) ■ Копшангы: "Хуш, сау булыгыз, мин Һиндстанга киттем", - дип очкан икән +дә, тик юлда ат тизәге күргәч, шунда кунып калган, имеш ○ 4782 +КОР (1) ■ Кызамыкка кызыл кор ○ 15230 +КОРАБКА (1) ■ Зур корабка - киң диңгез ○ 7020 +КОРАЛ (8) ■ Корал сәлам бирдерә, башың җиргә идерә ○ 5587 ● 6350; 6355; 6393; 6396; 13847; +15560 (2) +КОРАЛАЙ (3) ■ Коралай килми - кыш җитми, коралай китми - яз җитми ○ 859 (2) ● 2226 +КОРАЛДА (1) ■ Коралда кырык кешенең көче бар ○ 6351 +КОРАЛЛЫ (1) ■ Бер кораллы мең коралсызны җиңгән ○ 5556 +КОРАЛЛЫНЫҢ (1) ■ Коралсызның кулы ике, кораллының унике ○ 6353 +КОРАЛНЫ (1) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 +КОРАЛСЫЗ (1) ■ Коралсыз кул - сапсыз сәнәк ○ 6352 +КОРАЛСЫЗНЫ (1) ■ Бер кораллы мең коралсызны җиңгән ○ 5556 +КОРАЛСЫЗНЫҢ (1) ■ Коралсызның кулы ике, кораллының унике ○ 6353 +КОРАЛЫ (4) ■ Начар останың коралы үтми ○ 6361 ● 7025; 10713; 10929 +КОРАЛЫН (1) ■ Коралын тапкан - таш кискән, әмәлен тапкан - су кичкән ○ 6354 +КОРАЛЫННАН (1) ■ Оста коралыннан билгеле ○ 6363 +КОРАЛЫҢА (1) ■ Иң ��лек йөрәгеңә ышан, аннан коралыңа ышан ○ 5573 +КОРАМА (1) ■ Кырык корама, йөз ялгау ○ 8884 +КОРБАН (3) ■ Баш өчен сакал корбан ○ 10252 ● 12369; 14446 +КОРБАНДА (1) ■ Эт буранда котыра, мулла корбанда тутыра ○ 17069 +КОРБАННЫ (1) ■ Корбанны ике кат чалмыйлар ○ 16923 +КОРБАНСЫЗ (1) ■ Сугыш корбансыз булмый ○ 5621 +КОРГАК (1) ■ Сабанчы яңгыр тели, юлаучы - коргак ○ 1437 +КОРГАКСЫК (1) ■ Җире - коргаксык, кулы - коры капчык ○ 1486 +КОРГАН (2) ■ Корган капкан, үзе капкан ○ 2028 ● 8323 +КОРГАННАР (1) ■ Тәмугны да яхшы нияттән корганнар, ди ○ 16905 +КОРДАШ (1) ■ Кордаш тапкан кол азмас, юлдаш тапкан ир азмас ○ 6920 +КОРДАШЫННАН (2) ■ Юрга менгән юлдашыннан аерылыр, күп яшәгән кордашыннан аерылыр ○ 15100 ● 15932 +КОРДАШЫҢДАЙ (1) ■ Кодаң кордашыңдай булсын, кодагыең ахирәтеңдәй булсын ○ 14633 +КОРМА (7) ■ Сусыз җиргә йорт корма, утсыз җиргә ил корма ○ 457 (2) ● 1155; 5047 (2); 7887; +КОРМАГАН (2) ■ Үзең кормаган мылтыкны атма ○ 5684 ● 8397 +КОРМАС (5) ■ Тозагын кормас борын көртлеген ашый башлама ○ 4047 ● 4166; 4910; 13197 (2) +КОРМЫЙЛАР (1) ■ Килмәгән болыттан куркып чатыр кормыйлар ○ 1110 +КОРСАГЫ (7 | 2) ■ Кышның корсагы киң ○ 878 ● 10825; 11027; 13375 (2); 13376; 14204:1; 17047, :1 +КОРСАГЫМ (1) ■ Колагым киез, корсагым тигез ○ 10484 +КОРСАГЫН (1) ■ Ярлы башын тырнап елаганда, бай корсагын сыйпап җырлар ○ 7445 +КОРСАГЫНА (2) ■ Эт корсагына сары май килешмәс ○ 3605 ● 3606 +КОРСАГЫҢ (1) ■ Корсагың белән тыңлама, колагың белән тыңла ○ 10407 +КОРСАК (11) ■ Икмәк корсак артыннан йөрми, корсак икмәк артыннан йөри ○ 9209 (2) ● 9555; +9572; 9707; 9737; 9739-9743 +КОРСАККА (1) ■ Ятыр корсакка җылы су да аш ○ 9744 +КОРСАКЛАРЫ (1) ■ Мулла белән ишанның корсаклары җидешәр тиредән тегелгән була, ди +○ 17019 +КОРСАКНЫ (1) ■ Башны - салкында, корсакны - ачлыкта, аякны җылыда сакла ○ 10257 +КОРСАКТА (2) ■ Корсакта бүреләр улау ○ 2216 ● 9294 +КОРСЫН (4) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 (2) +● 7589; 15192 +КОРТ (46) ■ Тын сазда корт күп була ○ 191 ● 267; 470; 471 (2); 481; 1260; 1665; 1684; 1688; 1692; +1705; 1797; 4194; 4712-4715; 4721; 4723 (2); 4726-4728; 4731-4736; 4741; 4744; 4748; 4750; +4751; 4757; 4783; 6631; 7433; 8440; 11371; 12096; 12135; 12527; 14236; 14627 +КОРТКА (1) ■ Тәмен сизгән бу кортка, тагын килгән бу йортка ○ 15150 +КОРТЛАГАН (1) ■ Үзе ятып йоклаган, сәке башы кортлаган ○ 8450 +КОРТЛАР (2 | 1) ■ Елына бер балтырган ашамаган кешенең эче кортлар, имеш ○ 1278 ● 4449:1; +КОРТЛЫ (4) ■ Кызыл алманың эче кортлы булучан ○ 1808 ● 3005; 3013; 15674 +КОРТЛЫЙ (2) ■ Акмаган күл кортлый ○ 342 ● 9246 +КОРТНЫҢ (4) ■ Кортның анасы кая кунса, күче шунда сарыр ○ 4737 ● 4738; 4739; 14178 +КОРТЫ (14) ■ Агачның корты эченнән булыр ○ 1668 ● 1838; 4716-4718; 4719 (2); 4729; 4743; +4746; 4749; 4830; 8266; 10645 +КОРТЫНА (1) ■ Бер бал кортына кизәнсәң, унысы сиңа ташланыр ○ 4725 +КОРТЫНЫҢ (1) ■ Бал кортының балы бар, балга хәтле назы бар ○ 4720 +КОРУ (2) ■ Яумаган яңгырга балаган кору ○ 1233 ● 4846 +КОРУЛЫ (1) ■ Карулының тозагы корулы ○ 12515 +КОРЧАҢГЫ (8) ■ Бер корчаңгы ат ун атны бозар ○ 2634 ● 2664; 2665; 2830; 3006; 3014; 3677; +КОРЧАҢГЫНЫ (1) ■ Корчаңгыны кырчын күралмый ○ 15228 +КОРЧАҢГЫНЫҢ (1) ■ Кем кайгысы нәрсәдә, корчаңгының - мунчада ○ 15226 +КОРЪӘНЕ�� (1) ■ Хәлвә күрсә, мулла коръәнен оныта ○ 9398 +КОРЪӘННӘН (1) ■ Шайтанга кирәк булса, коръәннән дәлил китерә ○ 16774 +КОРЪӘННЕ (1) ■ Мулла, хәлвә күрсә, коръәнне онытыр ○ 17027 +КОРЫ (66 | 2) ■ Коры җиргә никадәр су сипсәң дә, юеш булмас ○ 128 ● 129; 405; 494; 515; 523; +599; 1486; 1555; 1693; 1753; 2246; 2564; 2915; 2935; 3060; 3203; 3446; 4141:2; 4460; 4497; +4539; 5461 (2); 5674; 5689; 6294; 6483; 6721; 6867; 7048; 8467; 8468; 8546; 8655; 8663; 8800; +9470; 9471; 9914; 9935, :1; 9936; 10083; 10768; 10769; 10844; 11329; 11360; 11877; 12143; +12632; 12712 (2); 13659; 13742; 14446; 15376; 15537; 15905; 15906; 15907 (2); 15908; 15909; +16455; 16773; 16924 +КОРЫГА (1) ■ Куркак эт корыга өрә ○ 3508 +КОРЫГАН (3) ■ Корыган камыш ерактан тавыш бирер ○ 1285 ● 1743; 1924 +КОРЫГАЧ (2) ■ Суның кадере чишмә корыгач беленә ○ 455 ● 15385 +КОРЫГЫ (1) ■ Патшаның култыгы киң, корыгы озын ○ 5879 +КОРЫДА (2) ■ Яңгырда чапсаң, корыда печән җыярсың ○ 1168 ● 1340 +КОРЫДАН (2) ■ Барма турыдан, бар корыдан ○ 6744 ● 14849 +КОРЫЙ (4) ■ Ике чишмәне бергә кушсаң, берсе корый, имеш ○ 389 ● 1280; 1745; 2564 +КОРЫКЧЫ (1) ■ Тар җирдә тамаша булма, киң җирдә корыкчы булма ○ 694 +КОРЫЛМАГАН (2) ■ Мәскәү бер көндә корылмаган ○ 5229 ● 5567 +КОРЫМ (2) ■ Корымнан корым йогар, начар дустан сөрем йогар ○ 5462 ● 8469 +КОРЫМАС (1) ■ Аягың калмас, кулың корымас ○ 10990 +КОРЫМНАН (3) ■ Корымнан корым йогар, начар дустан сөрем йогар ○ 5462 ● 8469; 9907 +КОРЫМЫ (2) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы йогар +○ 285 ● 5246 +КОРЫМЫЙ (2) ■ Хаклык агачы ташка утыртсаң да корымый ○ 12579 ● 15518 +КОРЫНЫ (1) ■ Диңгезне макта, корыны тапта ○ 371 +КОРЫП (1) ■ Балтасыз, тактасыз кура корып булмый ○ 1903 +КОРЫР (8) ■ Үлән - башыннан корыр ○ 1344 ● 1686; 3883; 12115; 12577; 13235; 13407; 14523 +КОРЫРГА (2) ■ Үзенә өй кормаган, илгә шәһәр корырга тотынган ○ 8397 ● 8620 +КОРЫРЫН (1) ■ Хатын кеше ул табар - торырын белсен; ир кеше мал табар - корырын белсен +○ 13893 +КОРЫСА (1) ■ Агач корыса, утын булыр ○ 1880 +КОРЫСЫН (1) ■ Егет егетлеген итмәсә, аты корысын ○ 12849 +КОРЫТА (1) ■ Хутта ут итә, хәмәлдә әмәлеңне корыта ○ 964 +КОРЫТКАН (1) ■ Корыткан да күз, терелткән дә күз ○ 10410 +КОРЫТЫР (3) ■ Яфрак корты, ясмыктай булса да, бакчаңны корытыр ○ 4830 ● 15685; 16946 +КОРЫЧ (1) ■ Кара тимер кайрау белән корыч булмас ○ 290 +корыч → балта-корыч +КОРЫЧТАН ( | 1) ■ Тел корычтан үткен ○ 15545:1 +КОРЫЧЫ (1) ■ Ит - әдәм корычы, читән төбендә бер очы ○ 9244 +КОСАР (1) ■ Төя хуҗасына үчексә, өстенә косар ○ 2937 +КОСТЫРА (1) ■ Төлке йотар, арыслан костыра белмәс ○ 2296 +КОСТЫРУ (1) ■ Татлы җидереп, ачы костыру ○ 9783 +КОСТЫРЫР (1) ■ Ир хурламак постырыр, аш хурламак костырыр ○ 13509 +КОТ (11) ■ Мичкә ут керде - өйгә кот керде ○ 8477 ● 9752; 10098; 10135; 11380; 12135; 13345; +14001; 14079 (2); 15038 +КОТАЙМАС (3) ■ Тимерче пычакка котаймас ○ 310 ● 4198; 12565 +коткан → каткан-коткан +КОТКАР (2) ■ Коткар судан этне, үзеңне тешләсен ○ 3499 ● 5417 +КОТКАРА (3) ■ Хыял коткармый, эш коткара ○ 6152 ● 11106; 15796 +КОТКАРМАС (1) ■ Еланның агына тисәң, карасы коткармас ○ 4635 +КОТКАРМЫЙ (2) ■ Хыял коткармый, эш коткара ○ 6152 ● 11179 +КОТКАРСАҢ (2) ■ Еланны коткарсаң, иң элек сине чагар ○ 4628 ● 4629 +КОТКАРЫР (1) ■ Тугрылык бәладән коткарыр, хыянәт бәлагә кертер ��� 12555 +КОТЛЕТ (1) ■ Арык иттән симез котлет пешереп булмый ○ 9110 +КОТЛЫ (3) ■ Бай киде - котлы булсын! Ярлы киде - каян алдың? ○ 7178 ● 7333; 10084 +КОТЛЫК (1) ■ Кыз үссә - кытлык, ул үссә - котлык ○ 14126 +КОТСЫЗ (1) ■ Кошсыз куак - котсыз куак ○ 3858 +КОТЫ (4) ■ Өй артында корты барның өй эчендә коты бар ○ 4749 ● 12014; 12023; 15782 +коты → каты-коты +КОТЫЛ (1) ■ Яманнан тыныйм дисәң, сораганын биреп котыл ○ 12268 +КОТЫЛА (1) ■ Күптән куян да качып котыла алмас ○ 5035 +КОТЫЛАМ (1) ■ Төтеннән котылам дип утка төшү ○ 8576 +КОТЫЛГАН (5 | 1) ■ Эттән котылган куян кебек ○ 3800 ● 9397, :1; 11604; 15207; 16516 +КОТЫЛДЫ (1) ■ Сөләйман үлде, диюләр котылды ○ 16752 +КОТЫЛДЫМ (1) ■ "Кинәндем дә куандым, тиле улыма кыз алдым". - "Бирдем исә котылдым +синекеннән биш битәр" ○ 13179 +КОТЫЛМАС (8) ■ Тирәк, ни юан булса да, пычкыдан котылмас ○ 1754 ● 1944; 2122; 2479; +2934; 3337; 3954; 10244 +КОТЫЛМЫЙЛАР (1) ■ Бүредән бүрек ташлап котылмыйлар ○ 2176 +КОТЫЛУ (1) ■ Уттан котылу, суга төшү ○ 8583 +КОТЫЛЫП (3) ■ Бурычтан котылып булса да, әҗәлдән котылып булмый ○ 15374 (2) ● 15399 +КОТЫЛЫР (5) ■ Олы юлдан барган кеше таюдан котылыр ○ 6808 ● 12513; 15853; 15913; 16095 +КОТЫЛЫРСЫҢ (4) ■ Атың яман булса, сатып котылырсың; ага-энең яман булса, качып котылырсың; хатының яман булса, ничек котылырсың ○ 13613 (3) ● 16155 +котыр → катыр-котыр +КОТЫРА (4) ■ Эт үз башына котыра ○ 3672 ● 3681; 14294; 17069 +КОТЫРАМ (1) ■ Бер бала әйткән, ди: "Кунак барында мин котырам, кунак киткәч әни котыра", +- дип ○ 14294 +КОТЫРГАН (16) ■ Котырган бүре утка керер ○ 2196 ● 3291; 3292; 3500-3506; 3711; 3772; 6132; +11603; 11629; 15842 +КОТЫРГАННАН (1) ■ Котырганнан - ята биреп котылган ○ 11604 +КОТЫРСА (7) ■ Дуңгыз котырса, үз җенесен ашый, ди ○ 2881 ● 3607; 3608; 4156 (2); 5832; +КОТЫРТА (1) ■ Биргән арта, бирмәгән тарта, соңыннан котырта ○ 8112 +КОТЫРТКАН (2) ■ Тай биреп котырткан, ат биреп туктата алмаган ○ 2871 ● 11501 +КОТЫРТУ (1) ■ Бәйләнгән этне котырту җиңел ○ 3473 +КОТЫРЫГЫНА (1) ■ Үз котырыгына ияргән шайтанны гаепләгән ○ 16797 +КОТЫРЫП (2) ■ Эт котырып өрү белән айның яктылыгы кимемәс ○ 3609 ● 6135 +КОТЫРЫР (2) ■ Эт буранлы көндә котырыр ○ 3579 ● 11660 +КОЧ (3) ■ Табагына карап ашын эч, анасына карап кызын коч ○ 14317 ● 14426 (2) +КОЧА (1) ■ Үзе ача, үзе коча, ай-һай безнең кодача ○ 14665 +КОЧАГЫН (1) ■ Хатын ал да утын ал, бер кочагын артык ал ○ 13210 +КОЧАГЫҢА (1) ■ Хатын алдың, кочагыңа утын алдың ○ 13212 +КОЧАК (1) ■ Тимерчедә пычак - унике кочак ○ 314 +КОЧАККА (1) ■ Тимерче - пычакка, хатыннар кочакка туймас ○ 13676 +КОЧАКЛАП (2) ■ Дөньяны берьюлы кочаклап булмый ○ 14738 ● 14891 +КОЧАКЛАТА (1) ■ Мәхәббәт тәпәнне дә кочаклата ○ 12730 +КОЧАКЛЫЙСЫ (1) ■ Өй салуның ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; өйләнүнең ние бар, кочаклыйсы да йоклыйсы ○ 13228 +КОЧАРГА (1) ■ Кош түгелсең очарга, яшь түгелсең кочарга ○ 15146 +КОЧАРСЫҢ (1) ■ Эчмәм дигән коеңнан өч әйләнеп эчәрсең, кочмам дигән бикәңне үбә-үбә +кочарсың ○ 13762 +КОЧАСЫМ (1) ■ "Кыз" дигәч кочасым килә, "мал" дигәч качасым килә ○ 13272 +кочкан → үпкән-кочкан +КОЧМАГАН (1) ■ Кыз кочмаган ирнең җаны тыныч, кузгалак ашамаган кузый тыныч ○ 13883 +КОЧМАМ (1) ■ Э��мәм дигән коеңнан өч әйләнеп эчәрсең, кочмам дигән бикәңне үбә-үбә кочарсың ○ 13762 +КОЧМЫЙЛАР (1) ■ Күрекле дип күбәләкне кочмыйлар ○ 10678 +КОЧЫП (1) ■ Карт буйдак мендәр кочып яши ○ 13176 +КОШ (101 | 4) ■ Заман кош кебек: очып киткәч кире кайтмый ○ 805 ● 1163; 1263; 1767; 2127; +2145; 2233; 2476; 2578; 3695; 3743; 3820; 3821 (2); 3822; 3823; 3825; 3826; 3828; 3833; 3834; +3836; 3837; 3839; 3840, :1; 3841-3851; 3855; 3860, :1, :2; 3861; 3863; 3864; 3866-3871; 3873 (2); +3874; 3876; 3878-3885; 3889; 3891; 3896; 3907:1; 3979; 3984; 4017; 4050; 4069; 4098; 4165; +4178; 4194; 4198; 4218; 4219; 4309; 4948; 5463; 10602; 10603; 10614; 11035; 11481; 12968; +13171; 13180; 13497; 13513; 13661 (2); 13771; 13880; 13881; 14030; 14297 (2); 15122; 15146; +15682; 15723; 16099; 16563 +КОШКА (3) ■ Эткә эт ямьле, кошка кош ямьле ○ 3695 ● 3895; 4065 +КОШЛАР (5) ■ Питраудан соң кошлар сайравы бетә, җәйнең яртысы үтә ○ 930 ● 3852; 4455; +11154; 13181 +КОШЛАРГА (1) ■ Кошларга иректә очу алтын читлектә торудан артыграк ○ 3853 +КОШЛАРНЫ (1) ■ Кошларны җыйсаң бөркет җый, кышкы туның төлке итәр ○ 3924 +КОШЛАРНЫҢ (1) ■ Карганы патша иткәннәр дә, "кар-р" дип кычкыра белмәгән барлык +кошларн ың да күзен чукыган, ди ○ 3992 +КОШЛЫ (1) ■ Акчаны чөйгән саен кошлы ягы төшмәс ○ 7708 +КОШНЫ (6) ■ Үзенә качкан кошны куак та бирмәс ○ 1715 ● 3854; 3855; 3862; 10624; 15910 +КОШНЫҢ (12) ■ Асыл кошның баласы алдына куймый аш җимәс ○ 3824 ● 3827; 3831; 3832; +3856; 3857; 3865; 3886-3888; 4192; 6091 +КОШСЫЗ (2) ■ Кошсыз куак - котсыз куак ○ 3858 ● 10249 +КОШТА (1) ■ Атта үт юк, кошта сөт юк ○ 2581 +КОШТАН (2) ■ Эттән эт туа, коштан кош туа ○ 3743 ● 3829 +КОШЫ (8) ■ Кошның кошы бала өчен капкынга эләгә ○ 3857 ● 4073; 4122; 4213; 4219; 7676; +14828; 15463 +КОШЫН (2) ■ Күкнең кошын җирнең җиме һәлак итә ○ 61 ● 4214 +КОШЫНА (1) ■ Кошына күрә тозагы ○ 3859 +КОШЫҢ (2) ■ Кауланга кошың төшмәсен, наданга эшең төшмәсен: кошың табылмый калыр, +надан якаңнан алыр ○ 16593 (2) +КОЮ (3) ■ Дошман тегермәненә су кою ○ 1492 ● 8385; 9498 +КОЯ (4) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 ● 5812; 11051; 13756 +КОЯЛМАССЫҢ (1) ■ Тимер сынса эретеп коярсың, дуслык сынса коялмассың ○ 5484 +КОЯР (1) ■ Атасы баз әйткәнгә, угылы кан кояр ○ 14360 +КОЯРМЫН (1) ■ Сиздем эшеңне, коярмын тешеңне ○ 6301 +КОЯРСЫҢ (1) ■ Тимер сынса эретеп коярсың, дуслык сынса коялмассың ○ 5484 +КОЯШ (48 | 4) ■ Ай белән кояш берәр генә була ○ 3 ● 25; 27, :1, :2, :3; 30; 34-43; 69; 72; 73 (2); +83-87; 94-96; 104; 105; 870; 897; 992; 1136; 1396; 2338; 2339; 4200; 5963; 6587; 7424; 7516, :1; +11109; 12244; 13289; 14230; 14238; 14242; 16608; 16888 +КОЯШКА (5) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 45; 71; 104; 4521 +КОЯШЛАП (2) ■ Кояшлап яуган яңгырдан түңел ○ 1111 ● 12897 +КОЯШЛЫ (1) ■ Кыз чак - кояшлы көн ○ 12997 +КОЯШНЫ (5) ■ Кояшны балчык белән сылый алмассың ○ 46 ● 47; 50; 93; 5883 +КОЯШНЫКЫНА (1) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 +КОЯШНЫҢ (4) ■ Кояшның кадере баегач сизелә ○ 48 ● 49; 90; 16538 +КОЯШТА (3) ■ Бер кояшта киндер киптергәннәр ○ 91 ● 8481; 8733 +КОЯШТАН (5) ■ Ай нурны кояштан ала ○ 8 ● 3926; 4515; 5780; 16564 +КОЯШЫ (2) ■ Кыш кояшы айда бер күренер ○ 51 ● 7232 +КОЯШЫНДА (1) ■ Кояшында мин кызынмадым ○ 97 +КӨБӘЛӘМӘК (1) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк ○ 1298 +КӨДРӘЙТЕР (1) ■ Бүре, ач булса да, җилкәсен көдрәйтер ○ 2129 +КӨЕ (16 | 1) ■ Ур��кны күп урадыр идем, кырыгызның көе юк ○ 1505 ● 8247; 8308 (2); 8434; +8881; 13006; 13787; 14132 (4); 14706; 16352:1; 16399; 16442; 16444 +КӨЕГЕ (4) ■ Кисәү белән төрткәннең көеге бетми ○ 8466 ● 10497; 11320; 13937 +КӨЕКЛЕ (1) ■ Сөекле бала көекле була, ди ○ 14044 +КӨЕЛТЕ (1) ■ Һәрбер көелте үз сазлыгын мактый ○ 4224 +КӨЕН (5) ■ Кырык мирнең көен көйләгәнче бер сабанның артын чөйләрсең ○ 5017 ● 5412; 8729; +14598; 16375 +КӨЕНӘ (2) ■ Чүмәлә көенә кибәнгә үрелмә ○ 1330 ● 7037 +КӨЕНДӘ (2) ■ Кемнең көймәсендә - шуның көендә ○ 7038 ● 8275 +КӨЕНДЕРӘ (1 | 1) ■ Язгы көн көендерә, көзге көн сөендерә ○ 988 ● 13945:1 +КӨЕНДЕРМӘ (1) ■ Дошманыңны сөендермә, дусыңны көендермә ○ 5346 +КӨЕНЕР (2) ■ Ташкан түгелер, шашкан көенер ○ 11929 ● 13912 +КӨЕНЕЧ (2) ■ Көндәшле өйдә көн дә көенеч ○ 13665 ● 14919 +КӨЕНЕЧЕ (1) ■ Баланың изгесе - җан сөенече, явызы - җан көенече ○ 13991 +КӨЕНЕЧКӘ (2) ■ Ашыгу көенечкә китәр ○ 11804 ● 11896 +КӨЕНМӘ (3) ■ Юк дип көенмә, бар дип сөенмә: бардан юк булыр, юктан бар булыр ○ 7603 +● 16190; 17005 +КӨЕНМИ (1) ■ Барга сөенми, юкка көенми ○ 7637 +КӨЕНСЕН (1) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман күргән кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 +КӨЕҢ (1) ■ Өең нинди, көең шундый ○ 8315 +КӨЕШ (1) ■ Көеш эчендә сөеш ○ 12714 +КӨЗ (19) ■ Яшел төс - яз күрке, сары төс - көз күрке, ал да гөл - җәй күрке, ак төс - кыш күрке +○ 624 ● 823; 882-885; 912; 980; 981; 983; 985; 995; 1424; 1425; 3933; 4341; 4342; 13216; 13968 +КӨЗГӘ (3) ■ Көзгә - хәл үзгә ○ 893 ● 1063; 2278 +КӨЗГЕ (20 | 2) ■ Көзге катык - көмеш кашык, язгы катык - ярты азык ○ 886 ● 887-892; 988; 989; +1115 (2); 1116; 1424:1; 4802; 7957:1; 8817; 8840; 11961; 12107; 13425; 13426; 13726 +КӨЗГЕГӘ (2) ■ Авызың кыек булса, көзгегә үпкәләмә ○ 10538 ● 10658 +КӨЗГЕДӘН (1) ■ Кешедән көлгәнче, үзеңне көзгедән кара ○ 14905 +КӨЗГЕНЕ (5) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 ● 8839; 10667; +10668; 10717 +КӨЗГЕСЕ (10) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү көзгесе ○ 719 ● 5362; 10425; 10664; +10713; 12479; 12850; 16003; 16550; 16602 +КӨЗДӘН (1) ■ Быел итек бастырдым, ул да булды тездән үк, без бай дип үк мактанмыймын, +икмәк бетте көздән үк ○ 7530 +КӨЗЕН (1) ■ Көзен купынасы бер тиен, язын золотнигы золотой ○ 894 +КӨЗНЕҢ (2) ■ Кара көзнең кары ятмас ○ 846 ● 992 +КӨЗСЕЗ (1) ■ Әйтер идем бер сүз, онытмассың көзсез ○ 16321 +КӨЙ (9) ■ Биисе килмәгән аюга көй килешми ○ 2101 ● 5240; 5274; 8526; 13669; 16340; 16352; +16379; 16382 +КӨЙГӘН (4) ■ Былтыр көйгән, быел исе чыккан ○ 8458 ● 8538; 9292; 13383 +КӨЙГӘНЧЕ (1) ■ Утның тышында көйгәнче эчендә көй ○ 8526 +КӨЙДЕРӘ (6) ■ Барлык сөйдерә, юклык көйдерә ○ 7564 ● 8506; 10429; 12220; 13945; 16302 +КӨЙДЕРЕП (2) ■ Дус көйдереп әйтер, дошман көлдереп әйтер ○ 5366 ● 13783 +КӨЙДЕРМӘСӘ (1) ■ Гайбәт күмер кебек: көйдермәсә дә буйый ○ 15822 +КӨЙДЕРСӘ (1) ■ Көйдерсә дә, көн яхшы ○ 52 +КӨЙЛӘГӘНЧЕ (1) ■ Кырык мирнең көен көйләгәнче бер сабанның артын чөйләрсең ○ 5017 +КӨЙЛӘНҮ (1) ■ Өйләнү - көйләнү ○ 13239 +КӨЙЛӘП (1) ■ Баланы кыйнап юатма, көйләп юат ○ 13982 +КӨЙЛӘР (3) ■ Җөйче җөен җөйләгәндә көйче көен көйләр ○ 8729 ● 15577; 16453 +КӨЙЛӘРСЕҢ (1) ■ Кемнең җырын җырласаң, шуның көен көйләрсең ○ 16375 +КӨЙЛЕ (2) ■ Тиле өйләгә кадәр генә көйле ○ 11646 ● 13427 +КӨЙЛЕДЕР (1) ■ Эшен белгән кешегә көйледер лә бу дөнья, эшен белмәгән кешегә кыендыр +ла бу дөнья ○ 6385 +КӨЙЛИ (2) ■ Ике биемгә бер килен, көйли алсын кем көен ○ 14598 ● 14967 +КӨЙМӘ (18) ■ Суда көймә эзе беленми ○ 448 ● 6420; 7009; 7010; 7023; 7024; 7044-7046; +7047 (2); 7048; 7049; 7089; 7102; 11178; 15256; 16613 +КӨЙМӘГӘ (4) ■ Ишә белмәсәң, көймәгә кермә ○ 7027 ● 7050; 7122; 11305 +КӨЙМӘГӘНЕ (1) ■ Көйгән коймак - киленгә, көймәгәне - биемгә ○ 13383 +КӨЙМӘДӘ (3) ■ Бер көн арба көймәдә, бер көн көймә арбада ○ 7009 ● 7041; 7051 +КӨЙМӘЛЕ (1) ■ Көймәле килсә, каеклы качар ○ 7052 +КӨЙМӘНЕ (3) ■ Тымызык елга көймәне алып китәр ○ 473 ● 7007; 7022 +КӨЙМӘНЕКЕ (1) ■ Көймәнеке - кичүгә ○ 7053 +КӨЙМӘНЕҢ (1) ■ Көймәнең ныклыгы давыл чыккач беленә ○ 7054 +КӨЙМӘҢ (1) ■ Көймәң киң булганчы, күңелең киң булсын ○ 7057 +КӨЙМӘС (3) ■ Балыкның сырты көнгә көймәс ○ 4470 ● 8502; 14552 +КӨЙМӘСЕ (3) ■ Һәр эшнең чамасы бар, һәр дәрьяның көймәсе бар ○ 6406 ● 7107; 14849 +КӨЙМӘСЕНӘ (1) ■ Көймәсенә күрә ишкәге, гөбесенә күрә пешкәге ○ 7055 +КӨЙМӘСЕНДӘ (1) ■ Кемнең көймәсендә - шуның көендә ○ 7038 +КӨЙМӘЧЕ (2) ■ Көймәдә көймәче белән орышышма ○ 7051 ● 7056 +КӨЙМӘЧЕГӘ (1) ■ Каекчы көймәчегә юл бирер ○ 7032 +КӨЙНЕ (2) ■ Иң яхшы көйне дә рәттән өч кат җырламыйлар ○ 16366 ● 16383 +КӨЙНЕҢ (1) ■ Җырның ертыгы юк, көйнең китеге юк ○ 16439 +КӨЙРӘТӘ (1) ■ Тормыш өйрәтә, өйрәнмәсәң көйрәтә ○ 14751 +КӨЙСЕЗ (4) ■ Өйләнмәгән өйсез булыр, тормышы көйсез булыр ○ 13234 ● 13409; 13427; 13433 +КӨЙЧЕ (1) ■ Җөйче җөен җөйләгәндә көйче көен көйләр ○ 8729 +КӨЛ (17) ■ Тышы гөл кебек, эче көл кебек ○ 656 ● 896; 1048; 1357; 1479; 1483; 4311; 6608; 6694; +6698; 8472; 8554; 9991; 10150; 10581; 13009; 14918 +КӨЛӘ (12) ■ Көзге көн ул бала кебек: әле көлә, әле җылый ○ 889 ● 2048; 2194; 3036; 5702; 8256; +8258; 11706; 14018; 14916; 14996; 15001 +КӨЛӘЛӘР (2) ■ Ат егылса көлмиләр, дөя егылса көләләр ○ 2496 ● 13003 +КӨЛӘР (17) ■ Көндезге эш кичке эштән көләр ○ 907 ● 5781; 6751; 8339; 8856 (2); 8858; 10286; +11104; 11747; 12880; 14787; 14901; 14968; 15002; 15691; 16520 +КӨЛӘРГӘ (1) ■ Бөтенләй көлеп бетермә, бәйрәмдә көләргә дә калсын ○ 14858 +КӨЛӘРДӘ (1) ■ Егет күңеле җүләрдә, кыз күңеле көләрдә ○ 13081 +КӨЛӘРЛӘР (1) ■ Иртән көлсәң кешедән, кич көләрләр үзеңнән ○ 14870 +КӨЛӘРМЕН (1) ■ Март әйтә, имеш: "Көндез-көндез көләрмен, иртә-кичен бөгәрмен" ○ 922 +КӨЛӘРСЕҢ (2) ■ Барганда мактанмасаң, кайтканда көләрсең ○ 11985 ● 14859 +КӨЛӘСЕН (1) ■ Төлкегә: "Кыздырган тавык ашар идеңме?" - дигәннәр. "Кешенең көләсен +китер мәгез әле", - дигән, ди ○ 2309 +КӨЛӘСЕҢ (2) ■ Көләсең дә көләсең, үзеңне кем дип беләсең ○ 14992 (2) +КӨЛӘЧ (2) ■ Мактанчык егетнең атын күр, көләч егетнең артын күр ○ 12899 ● 14031 +КӨЛГӘ (10 | 4) ■ Көз чәчсәң көлгә чәч, яз чәчсәң сазга чәч ○ 1424 ● 1424:1, :2, :3; 1530, :1; 1531; +3350; 5198; 5199; 8544; 9474; 12536; 13195 +КӨЛГӘН (14) ■ Баткан тайганнан көлгән ○ 114 ● 3028; 5781; 5849; 6222; 6998; 7196; 7526; 9530; +11290; 14026; 14860; 14913; 14921 +КӨЛГӘНДӘ (1) ■ Дус көлгәндә беленми, бөлгәндә беленә ○ 5367 +КӨЛГӘНЕ (2) ■ Дошманның көлгәне - сереңне белгәне ○ 5335 ● 7353 +КӨЛГӘНЕНӘ (1) ■ Дошманның көлгәненә ышанма ○ 5336 +КӨЛГӘННЕ (1) ■ Һәр көлгәнне дусым димә, һәр ачуланганны дошманым димә ○ 5512 +КӨЛГӘННЕҢ (2) ■ Елаганның бер кайгысы, көлгәннең - биш ○ 14862 ● 15306 +КӨЛГӘНЧЕ (2) ■ Дошман көлгәнче син бөл ○ 5319 ● 14905 +КӨЛДӘ (1) ■ Көнен күрсен, көлдә аунасын ○ 1049 +КӨЛДӘЙ (1) ■ Сыерлының төсе гөлдәй, сыерсызның төсе көлдәй ○ 3213 +КӨЛДӘН (4) ■ Көлдән гөл булган, гөлдән көл булган ○ 1357 ● 1582; 8562; 14914 +КӨЛДЕ (1) ■ Егет бөлде, кыз көлде ○ 13111 +КӨЛДЕРӘ (1) ■ Сүзе белән көлдерә, күзе белән көйдерә ○ 16302 +КӨЛДЕРГӘН (1) ■ Көлдергән дә ир, бөлдергән дә ир ○ 13560 +КӨЛДЕРЕП (1) ■ Дус көйдереп әйтер, дошман көлдереп әйтер ○ 5366 +КӨЛДЕРЕР (1) ■ Чәй көлдерер, кесәне бөлдерер ○ 9372 +КӨЛДЕРЕРСЕҢ (1) ■ Ашыксаң, кеше көлдерерсең ○ 11818 +КӨЛДЕРСӘ (1) ■ Дөнья, бер көлдерсә, биш елата ○ 14721 +КӨЛЕ (1) ■ Карагайның көле күп, имәннең күмере күп ○ 1739 +КӨЛЕК (1) ■ Белсәң - белек, белмәсәң чыгар көлек ○ 16528 +КӨЛЕНӘ (2) ■ Карама көленә утырту ○ 1771 ● 8560 +КӨЛЕННӘН (1) ■ Җир карынына көл салган, көленнән күмәч алган ○ 1479 +КӨЛЕҢНЕ (1) ■ Көлеңне күккә очырырмын ○ 8563 +КӨЛЕП (11) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 5032; 5464; 5943; 7521; 8195; +12897; 13105; 14858; 16150; 16151 +көлеп → уйнап-көлеп +КӨЛЕР (1) ■ Акыллыга акыл бирсәң, укып белер; акылсызга акыл бирсәң, кычкырып көлер +○ 11453 +КӨЛЕШКӘН (1) ■ Үбешкән дә көлешкән, соңыннан башына уй төшкән ○ 12812 +КӨЛКЕ (18) ■ Тычканга үлем, мәчегә көлке ○ 3420 ● 6086; 6106; 6454; 6647; 11241; 11594; +14914; 14915 (2); 14916; 14917; 14922; 14929; 15017; 15332; 15919; 16109 +көлке → уен-көлке +КӨЛКЕГӘ (2) ■ Төлкене көлкегә калдырырлык ○ 2322 ● 12064 +КӨЛКЕНЕЧ (2) ■ Тол әмәлнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6139 ● 6673 +КӨЛКЕСЕ (9) ■ Тавына күрә төлкесе, заманына күрә көлкесе ○ 946 ● 2149; 2285; 2319; 3920; +5838; 11379; 14901; 16996 +КӨЛМӘ (7) ■ Көлмә күршеңнән - үтәр башыңнан ○ 5184 ● 6608; 13244; 14897; 14906; 14918; +КӨЛМӘК (1) ■ Кешедән көлмәк - үзеңә килмәк ○ 14907 +КӨЛМӘС (3) ■ Сукыр аксактан көлмәс, аксак сукырдан көлмәс ○ 15259 (2) ● 16781 +КӨЛМӘСЕН (2) ■ Улы бар улдан көлмәсен, кызы бар кыздан көлмәсен ○ 14153 (2) +КӨЛМИЛӘР (1) ■ Ат егылса көлмиләр, дөя егылса көләләр ○ 2496 +КӨЛНЕ (2) ■ Көлне үз күмәчең өстенә тартма ○ 8473 ● 8515 +КӨЛСӘҢ (3) ■ Яман белән көлсәң, азагында еларсың ○ 12210 ● 14870; 14918 +КӨЛСЕН (1) ■ Дошман алдында, эчең еласа да, тышың көлсен ○ 5313 +КӨЛТӘ (7) ■ Яз яме чәчкә белән, көз яме көлтә белән ○ 983 ● 1502; 1508; 6315; 13761; 14647; +КӨЛТӘНЕ (1) ■ Буш көлтәне сукмыйлар ○ 1390 +КӨЛТӘСЕ (1) ■ Кызы - бистә бикәсе, анасы - киндер көлтәсе ○ 14315 +КӨЛТӘСЕНӘ (1) ■ Уракчының җилкәсенә карама, көлтәсенә кара ○ 1457 +КӨЛҮЕ (3) ■ Көзге көннең көлүе, көлүе дә җылавы ○ 890 (2) ● 7325 +КӨЛҮЧЕ (1) ■ Күп көлүче үзе көлке ○ 14922 +КӨЛЧӘ (1) ■ Ач чагында биргән көлчә тук чагында биргән калачтан артык ○ 9554 +КӨМЕШ (25) ■ Туфракка ябышсаң, туфрагың алтын булсын; ташка ябышсаң, ташың көмеш +булсын ○ 190 ● 269; 272; 286; 291; 418; 565; 886; 4499; 5852; 5962; 6018; 6031; 6070; 8199; +9011; 10091; 10389; 11039; 12319; 13425; 13708; 14589; 16033; 16226 +көмеш → алтын-көмеш +КӨМЕШЕ (1) ■ Һәркемнең тормыштан өлеше бар, аласы көмеше бар ○ 14759 +КӨМЕШЕНӘ (2) ■ Дагасының көмешенә мактанма, атыңның йөрешенә мактан ○ 7015 ● 8209 +КӨМЕШЕҢ (3) ■ Алтының булса, көмешең табылыр ○ 7775 ● 8162; 8202 +көмешнең → алтын-көмешнең +КӨМЕШТӘН ( | 1) ■ Тол хатынның бусагасы көмештән булса да, аңар хәер тиешле ○ 13679:1 +КӨН (244) ■ Койрыклы йолдыз көн дә тумый ○ 33 ● 43 (2); 52; 237; 696; 749-751; 762; 774 (2); +789; 790; 834; 848; 856; 873; 887 (2); 888 (2); 889; 895 (2); 896; 897 (2); 898 (2); 899-903; +934; 947 (2); 967; 987; 988 (2); 997; 1001; 1029; 1030; 1044; 1057; 1117; 1152; 1221; 1286; +1318; 1385; 1386; 1527 (3); 1614; 1824; 1843 (2); 2237; 2292 (2); 2323; 2485; 2655; 2797; 2888; +2910 (2); 3313; 3347; 3465; 3994; 4155; 4288; 4333; 4372; 4965; 4975; 4976; 5021; 5365 (2); +5755; 5758; 5850; 5851; 5870; 5940; 5975; 5984; 5999; 6097; 6173; 6180; 6202 (2); 6212; 6379; +6424; 6442; 6491; 6493; 6496 (2); 6553 (2); 6588; 6603; 6633; 6639 (4); 6663; 6664; 6700; 6711 +(4); 6713 (4); 6901; 7009 (2); 7014; 7208; 7235 (4); 7372 (2); 7390; 7409; 7504; 7654; 8535; 8831; +9082; 9225; 9293; 9385; 9473 (2); 9530; 9630 (2); 9665; 9668; 9799; 9956; 9985 (2); 9991; 10053; +10054; 10068 (2); 10096; 10128; 10150; 10204; 10216; 10691; 10872; 11163; 11173; 11291; 11332; +11336; 11489; 11615; 11687; 11701; 11834; 11869; 12097; 12148; 12248; 12306; 12342; 12418; +12427; 12534; 12723; 12800 (2); 12997; 13214; 13255; 13277 (2); 13453; 13465 (2); 13561; 13645; +13665; 13666; 13904 (2); 14000; 14143; 14157; 14320; 14379; 14583; 14643; 14697 (2); 14746; +15092; 15138; 15166; 15246; 15372; 15405; 15430; 15456; 15508; 15794 (2); 15920; 16061; +16340; 16505; 16669; 16925 (2); 16942 (2); 16971; 16998 (2); 17005; 17009; 17020 +көн → җил-көн +КӨНБАГЫШ (1) ■ Бер уч көнбагыш ашасаң, ике уч кабыгы чыгар ○ 1539 +КӨНБАТЫШКА (1) ■ Баланың хәле көнчыгыштан көнбатышка таралыр - ата белән анага +беленмәс ○ 14442 +КӨНГӘ (14) ■ Бер көнгә кичексәң, бер ай куып җитә алмассың ○ 775 ● 897; 998 (2); 1033; 1040; +1050; 4470; 6714; 8889; 9263; 13294; 13761; 13780 +көнгә → айга-көнгә +КӨНГӘЧӘ (2) ■ Калага барган кешедән өч көнгәчә гакыл сорама ○ 5174 ● 16414 +КӨНГЕНЕҢ (2) ■ Борынгының кешесе - бу көнгенең кечесе ○ 779 ● 15024 +КӨНДӘ (24) ■ Көне беткән көндә үлә ○ 908 ● 1052; 1209; 1339; 1515 (2); 1519; 1600; 1759; 3579; +5132; 5229; 5454; 5501; 5564; 5636; 6040; 12015 (2); 13428; 13623; 14668; 14670 (2) +КӨНДӘЙ (1) ■ Яхшы кеше ай белән көндәй: яхшылыгы һәркемгә бердәй ○ 12317 +КӨНДӘШ (9) ■ Өйдәш белән торганчы көндәш белән тор ○ 8336 ● 8338; 13146; 13196; 13595; +13651; 13664; 13801; 14121 +КӨНДӘШЕ (1) ■ Явызның юлдашы күп, яхшының көндәше күп ○ 12206 +КӨНДӘШЛЕ (2) ■ Усак яфрагы көндәшле хатыннар шикелле: җилсез көндә дә кыймылдап тора +○ 1759 ● 13665 +КӨНДӘШЛЕГӘ (1) ■ Көнлекчегә көн озын, көндәшлегә төн озын ○ 13666 +КӨНДӘШНЕҢ (1) ■ Ике көндәшнең башы бер мендәргә сыя, ике килендәшнең башы бер +мендәргә сыймый ○ 13348 +КӨНДЕЗ (27) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр ○ 898 ● 899; 904-906; 913; 1045; +2302; 2339; 3448; 3755; 4821; 7180; 7372; 8414; 9866; 11166; 11508; 12898; 12933; 13775 (2); +15234; 15921; 16384; 16408; 17006 +көндез → көпә-көндез +КӨНДЕЗГЕ (1) ■ Көндезге эш кичке эштән көләр ○ 907 +КӨНДЕЗГЕНЕҢ (1) ■ Караңгының күзе юк, көндезгенең сүзе юк ○ 855 +КӨНДЕЗЕ (1) ■ Һәр кичәнең көндезе бар ○ 1026 +КӨНДЕЗ-КӨНДЕЗ (1) ■ Март әйтә, имеш: "Көндез-көндез көләрмен, иртә-кичен бөгәрмен" +○ 922 +КӨНЕ (59) ■ Айның утыз көне бар, утыз төне бар ○ 754 ● 844; 865; 866; 885 (2); 908; 919; 952; +963 (2); 978; 996; 1009; 1010 (2); 1011 (2); 1012; 1013 (2); 1014; 1024; 1042; 1046; 1220; 3033; +3933; 4657; 4888 (2); 4969; 5263; 5953; 6105 (2); 6170; 6171 (2); 6221 (2); 6531; 6545; 6774; +7288; 7470; 8932; 10144; 12271; 12297; 15079 (2); 15382; 15433; 15591; 16551; 16819 (2); 16869 +КӨНЕМ (5) ■ Февральдә суык: "Сыерның мөгезен сындырыр идем дә, көнем кыска", - дип +әйтә, ди, имеш ○ 959 ● 1047; 1048; 13527; 16832 +КӨНЕН (3) ■ Көнен күрсен, көлдә аунасын ○ 1049 ● 5742; 7294 +КӨНЕНДӘ (5 | 1) ■ Көлгә чәч - көнендә чәч ○ 1424:2 ● 3315; 4285; 8821 (2); 9334 +КӨНЕНЕҢ (1) ■ Яз көненең суыгы яман була ○ 979 +КӨНЕННӘН (1) ■ Хәерченең көне ялчы көненнән яхшыр��к була ○ 5953 +КӨНЕҢ (10) ■ Көнең бер көн булса да, юрга менеп үт ○ 2797 ● 3221; 3222 (2); 11238; 11851; +13195; 13610; 15307; 16675 +көнең → аең-көнең +КӨНЕҢДӘ (2) ■ Төпчегең - картаймыш көнеңдә ярдәмчең ○ 14066 ● 15133 +КӨНЕҢНЕ (1) ■ Иртәгәгә ышанып, бүгенге көнеңне кулдан ычкындырма ○ 840 +КӨНЛӘМӘГӘН (2) ■ Ир көнләмәгән ишәк, хатын көнләмәгән калтак ○ 13829 (2) +КӨНЛӘСӘ (2) ■ Ир көнләсә өй төзәр, хатын көнләсә өй бозар ○ 13830 (2) +КӨНЛЕ (1) ■ Атлы - көнле ○ 2557 +КӨНЛЕК (13) ■ Матурлык - бер көнлек, дуслык - гомерлек ○ 5470 ● 6040; 6747 (2); 6794; 6917; +9294; 9358 (2); 13242; 13623; 13892; 16461 +КӨНЛЕКЛЕ (1) ■ Көнлекле кеше үлмәс, көнсез кеше көн күрмәс ○ 5850 +КӨНЛЕКЧЕ (1) ■ Балыкчы күлен мактый, көнлекче көнен мактый ○ 5742 +КӨНЛЕКЧЕГӘ (2) ■ Көнлекчегә көн узсын да, чабатасы тузсын ○ 5851 ● 13666 +КӨНЛИ (1) ■ Тамак тамакны көнли ○ 9701 +КӨННӘН (8) ■ Көзге көннән язгы төн яхшы ○ 891 ● 4202; 5398; 10204; 13436; 14746 (2); 17006 +көннән → илдән-көннән +КӨННӘР (2) ■ Кышкы көннәр җәйне әйтер, җәйге көннәр җайны әйтер ○ 875 (2) +КӨННӘРДӘ (4) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр +аппагым ○ 1073 (2) ● 6447 (2) +КӨННӘРЕҢ (1) ■ Күңелең саф булса, көннәрең шат булыр ○ 11234 +КӨННӘРНЕҢ (1) ■ Яманнар яхшыны эттәй талар һәр җирдә, көннәрнең көне булганда шул +яманга бу яхшы кирәк булыр тар җирдә ○ 12271 +КӨННЕ (19) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 ● 858; 1210 (2); 1211; 2510; +2876; 4022; 5382; 5564; 5883; 6641; 9255; 9460; 10091 (3); 12217; 16974 +КӨННЕКЕН (1) ■ Көннекен көнгә аудару ○ 1050 +КӨННЕҢ (17) ■ Баткан көннең аткан таңы бар ○ 763 ● 776; 857 (2); 874; 890; 909; 910; 957; +1002 (2); 1037; 1074; 1087 (2); 13616; 13728 +КӨНСЕЗ (2) ■ Көнлекле кеше үлмәс, көнсез кеше көн күрмәс ○ 5850 ● 13878 +КӨН-ТӨН (1) ■ Ике яхшы өйләнешсә - уңыш, ике яман өйләнешсә - көн-төн сугыш ○ 13161 +КӨНЧЕ (5) ■ Язгы ябалак, көнче күбәләк ○ 4210 ● 12534-12536; 12715 +КӨНЧЕГӘ ( | 1) ■ Илчегә үлем юк, көнчегә кием юк ○ 4991:2 +КӨНЧЕЛ (1) ■ Көнчел кеше - "мин"чел кеше ○ 12537 +КӨНЧЕЛЕГЕҢ (1) ■ Кешенең яхшы эшенә көнчелегең килсә, аңардан уздырып эшлә ○ 6084 +КӨНЧЕЛЕК (5) ■ Көчсезлек көнчелек тудыра ○ 10789 ● 11842; 12539; 12716; 12733 +КӨНЧЕЛЕКСЕЗ (2) ■ Гөл - чәнечкесез, мәхәббәт көнчелексез булмас ○ 12692 ● 12941 +КӨНЧЕЛЕКТӘН (1) ■ Тимер - күгәрүдән, кеше көнчелектән чери ○ 12552 +КӨНЧЕЛЛЕК (1) ■ Көнчеллек арысланнан да яманрак ○ 12538 +КӨНЧЫГЫШТАН (1) ■ Баланың хәле көнчыгыштан көнбатышка таралыр - ата белән анага +беленмәс ○ 14442 +КӨҢ (3) ■ Көң кулында көмеш бар, ул да булса бикәгә ○ 5852 ● 13424; 14131 +КӨПӘ-КӨНДЕЗ (1) ■ Көпә-көндез фонарь яндырмыйлар ○ 8415 +КӨПЧӘГЕ (1) ■ Арба көпчәге дә бер эздән генә бармый ○ 6988 +КӨПЧӘК (5) ■ Алама көпчәк күп шыгырдый ○ 6980 ● 6981; 7059; 7065; 7069 +КӨПЧӘККӘ (2) ■ Арбага утыр, көпчәккә уралма ○ 6991 ● 7035 +КӨПЧӘКЛӘРЕН (1) ■ Утырган арбаңнан бигрәк көпчәкләрен сакла ○ 7075 +КӨПЧӘКНЕ (1) ■ Күчәрдәге көпчәкне тәртәгә такмыйлар ○ 7058 +КӨР (4) ■ Арык атка камчы авыр, көр атка таш та җиңел ○ 2464 ● 2667; 8849; 10772 +КӨРӘГЕ (2) ■ Булган кешенең көрәге утын кисә ○ 6452 ● 10151 +КӨРӘК (10) ■ Раштуада бер көрәк кар бирмәс ○ 1055 ● 1362; 1896; 5524; 6500; 7186; 8022; 8273; +15546; 15689 +көрәк → сәнәк-көрәк +КӨ��ӘККӘ (1) ■ Ирек бирсәң йөрәккә - утырырсың көрәккә ○ 11125 +КӨРӘКНЕ (1) ■ Сәнәк белән көрәкне аера алмау ○ 1360 +КӨРӘМӘ (1) ■ Үз капка алдыңның карын күрше капкасына көрәмә ○ 5254 +КӨРӘН (2) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле авырудан +дәва ○ 1302 ● 16553 +КӨРӘП (1) ■ Тимерне тимер көрәп чыгара ○ 304 +КӨРӘШӘ (1) ■ Көрәшә белмәсәң көрмәкләшмә ○ 6665 +КӨРӘШӘЛӘР (1) ■ Көч белән көрәшәләр, сол белән егалар ○ 6666 +КӨРӘШЕП (1) ■ Бикләр белән алышып булмас, тирәк белән көрәшеп булмас ○ 5768 +КӨРӘШКӘННЕҢ (1) ■ Ике көрәшкәннең берсе егылыр ○ 6644 +КӨРӘШМӘ (2) ■ Бай белән даулашма, көчле белән көрәшмә ○ 7153 ● 10784 +КӨРӘШМИ (1) ■ Батыр, бирешсә дә, көрәшми мәйданны бирмәс ○ 6638 +КӨРӘШТӘН (1) ■ Егылган көрәштән туймас, яман даудан туймас ○ 12112 +КӨРИ (1) ■ Кеше кулы белән ут көри ○ 12085 +КӨРЛЕГЕ (1) ■ Мал көрлеге көтүчедән ○ 2387 +КӨРЛЕГЕННӘН (1) ■ Көр ат көрлегеннән чапса, арык ат аңа карап чаба ○ 2667 +КӨРЛЕК (1) ■ Берлек юк җирдә көрлек юк ○ 4884 +КӨРЛЕККӘ (1) ■ Көрлеккә түзмәсәң, хурлыкка түзәрсең ○ 10773 +КӨРМӘКЛӘШМӘ (1) ■ Көрәшә белмәсәң көрмәкләшмә ○ 6665 +КӨРМӘКЛЕГӘ (2) ■ Күреклегә күз иярер, көрмәклегә сүз иярер ○ 10680 ● 15503 +КӨРПӘ (2) ■ Күркәмгә күз иярә, көрпә тунга чүп иярә ○ 10683 ● 15503 +көрпә → арпа-көрпә +КӨРСЕНМӘ (2) ■ Көрсенмә - дошманыңа көч кертерсең ○ 5465 ● 6051 +КӨРТ (1) ■ Карт бүре көрт ера ○ 2193 +КӨРТКӘ (1) ■ Көртлек әйткән ди: "Көрткә чумсам да, кышны чыгармын" ○ 4045 +КӨРТЛӘГӘН (1) ■ Балалы хатын белән көртләгән тавык усал булыр ○ 14284 +КӨРТЛЕГЕН (1) ■ Тозагын кормас борын көртлеген ашый башлама ○ 4047 +КӨРТЛЕК (4) ■ Карга кардан курыкмас, көртлек көрттән курыкмас ○ 3965 ● 4044; 4045; 4048 +КӨРТТӘН (1) ■ Карга кардан курыкмас, көртлек көрттән курыкмас ○ 3965 +көсә → аса-көсә +КӨСӘНГӘН (1) ■ Эшләргә иренгән - ашарга көсәнгән ○ 6547 +КӨТ (7) ■ Өстә булганны аста көт ○ 716 ● 3744; 9543; 10132; 10656; 12132; 16865 +КӨТӘ (16) ■ Ярканат төнне көтә, сандугач таңны көтә ○ 2337 (2) ● 3444; 4474 (2); 8157; 8160 (2); +9517; 10072; 12476; 13562 (2); 15055; 16831 (2) +КӨТӘ-КӨТӘ (1) ■ Үлем көтә-көтә, үлем хәтле оят килә, ди, биткә ○ 15422 +КӨТӘЛӘР (1) ■ Кызлар көтәләр санатны, булмаса сөяләр солдатны ○ 13007 +КӨТӘМЕН (1) ■ Мин көтәмен алтыны, алла бирә яртыны ○ 16886 +КӨТӘР (6) ■ Бүре: "Сарыкларны буш көтәр идем", - дип сораган ○ 2159 ● 2378; 2949; 4419; +8210; 10113 +КӨТӘРГӘ (1) ■ Сәүдәгәр булам дисәң, көтәргә алып бурычка сат ○ 7967 +КӨТӘСЕНӘ (2) ■ Көтәсенә йон тетмиләр ○ 8172 ● 8739 +КӨТӘСЕҢ (1) ■ Бер сыерны да бер көтәсең, мең сыерны да ○ 3156 +КӨТӘЧӘК (1) ■ Көтәчәк - җитәчәк, узган кайтмый ○ 911 +КӨТЕЛМӘГӘН (1) ■ Көтелмәгән кунак - караңгы төн ○ 10152 +КӨТЕЛМӘС (1) ■ Чәчәк күрсәтмәгән агачтан җимеш көтелмәс ○ 1818 +КӨТЕП (8) ■ Кырык ел көтү көтеп, чыбыркы шартлата белмәгән ○ 2444 ● 3288; 6782; 6823; +8111; 10153; 11964; 14129 +КӨТКӘН (8) ■ Күктән көткән, җирдән тапкан ○ 102 ● 599; 1001; 9775; 10154; 14036; 16850; +КӨТКӘНЕН (1) ■ Баҗа баҗаның көтү көткәнен теләр ○ 14591 +КӨТКӘНЕНӘ (1) ■ Брат братның көтү көткәненә рад ○ 14563 +КӨТКӘНЕҢ (1) ■ Исерек кеше белән мәҗлестә утырганчы айнык кеше белән чучка көткәнең +артык ○ 9831 +КӨТМӘ (17) ■ Үткән болыттан яңгыр көтмә ○ 1175 ● 1708; 2398; 3199; 3203; 3741; 4974; 6847; +7899; 11887; 12162; 12353; 12394; 12447; 16777; 16865; 16983 +КӨТМӘГӘН (1) ■ Тычканнан курыккан иген икмәгән, бүредән курыккан көтү көтмәгән ○ 3421 +КӨТМӘС (2) ■ Бүредән курыккан көтү көтмәс, тычканнан курыккан иген икмәс ○ 2177 ● 11686 +КӨТМИ (1) ■ Ашаган үтми, капканны көтми ○ 9762 +КӨТМИЛӘР (4) ■ Кулга чалгы тотып аяз көн көтмиләр ○ 1286 ● 1561; 5333; 8254 +КӨТСӘҢ (3) ■ Яңгыр көтсәң, кар явар ○ 1162 ● 15236; 16779 +КӨТСЕН (1) ■ Бай-бай итсен, байлар итсен, көтү көтсен, йон тетсен ○ 7517 +КӨТТЕРЕР (1) ■ Акылсыз баш иясеннән каз көттерер ○ 10231 +КӨТҮ (14) ■ Бүредән курыккан көтү көтмәс, тычканнан курыккан иген икмәс ○ 2177 ● 2356; +2374; 2377; 2432; 2444; 2962; 3103; 3134; 3421; 5022; 7517; 14563; 14591 +КӨТҮГӘ (2) ■ Көтүгә ияләшкән бүре бөтен көтүне буар ○ 2197 ● 3311 +КӨТҮДӘ (3) ■ Көтүдә куйчы күп булса, куй әрәм үләр ○ 2375 ● 2661; 11081 +КӨТҮДӘН (6) ■ Көтүдән аерылган куйны бүре ашый ○ 3104 ● 3105; 3117; 3229; 3263; 12509 +КӨТҮЕ (4) ■ Утлавыгы бернең көтүе бер ○ 2411 ● 3971; 4485; 8699 +КӨТҮЕН (1) ■ Атның атагы зур булса да, көтүен ишәк көтәр ○ 2949 +КӨТҮЕНДӘ (1) ■ Һәр кош үз көтүендә яхшы ○ 3882 +КӨТҮНЕ (4) ■ Көтүгә ияләшкән бүре бөтен көтүне буар ○ 2197 ● 2378; 3087; 3153 +КӨТҮЧЕ (9) ■ Бүре көтүче булмас ○ 2152 ● 2376-2378; 2395; 3109 (2); 3514; 13667 +КӨТҮЧЕДӘН (1) ■ Мал көрлеге көтүчедән ○ 2387 +КӨТҮЧЕНЕҢ (2) ■ Кәҗә, тынычлыктан туйса, көтүченең чыбыркысын чәйни, имеш ○ 3040 +● 3055 +КӨТҮЧЕҢ (1) ■ Үзең сарык булгач, көтүчең Сарбай булганга үпкәләмә ○ 3121 +КӨТҮЧЕСЕН (1) ■ Сыер көтүчесен белер, хуҗасын белмәс ○ 3190 +КӨФЕРЛЕК (1) ■ Шөкерлек килмәсә дә, көферлек килә ○ 11947 +КӨЧ (38) ■ Көч түкми нефть чыкмый ○ 292 ● 831; 1117 (2); 4876; 4883; 4885; 5005; 5036; 5331; +5465; 5476 (2); 6196; 6243; 6666; 7072; 7682; 8009; 8011; 8012; 9220; 10141; 10144; 10190; +10259; 10576; 10774 (2); 10776; 10838; 11195; 11608; 11800; 12540; 14455 (2); 16495 +КӨЧӘНӘ (1) ■ Көчсез көчәнә, көчле күтәрә ○ 10788 +КӨЧӘНЕП (2) ■ Җәйгә чыкса, бытбылдык күкәй сала, тартайның көчәнеп арты тала ○ 3915 +● 5466 +КӨЧӘНМӘ (1) ■ Көчең җитмәгәнгә көчәнмә ○ 10780 +КӨЧЕ (37 | 1) ■ Сай суны болгатырга вак балыкларның да көче җитә ○ 420 ● 1939, :1; 2043; +2050; 2148; 2607; 2729; 2911; 2987; 3613; 3808; 4440; 4795; 5024; 5110; 5448; 6054 (2); 6153; +6183; 6188; 6259; 6351; 7310; 7512; 7787; 9113; 9818; 10535; 10775; 10777; 11292; 12094; +13545; 13717; 15458; 16587 +КӨЧЕГЕ (3) ■ Эте тик тора, көчеге өрә ○ 3819 ● 5823; 11159 +КӨЧЕК (18 | 1) ■ Кече этнең картайганчы көчек исеме калыр ○ 3493 ● 3646; 3804-3812; 38163818; 10482; 10724; 12437; 13357:1; 14133 +көчек → мәче-көчек +КӨЧЕКЛӘРЕ (1) ■ Ашыккан этнең көчекләре сукыр туган ○ 3463 +КӨЧЕКНЕ (1) ■ Көчекне дә башыннан сыйпыйлар ○ 3813 +КӨЧЕКНЕҢ (1) ■ Көчекнең аласы да, карасы да бер була ○ 3814 +КӨЧЕКТӘН (1) ■ Мөгезсез бозау бүредән дә курыкмый, мөгез чыккач көчектән дә курка ○ 3264 +КӨЧЕМ (1) ■ Авызымда тешем бар, күкрәгемдә көчем бар ○ 10817 +КӨЧЕН (2) ■ Очлап чыккан - эшен бетергән, очламаган - көчен бетергән ○ 6116 ● 8524 +КӨЧЕНӘ (4) ■ Атыңны көченә күрә йөкләт ○ 2620 ● 11525; 15106; 16611 +КӨЧЕНДӘ (1) ■ Ил язмышы ир өстендә, ир язмышы күкрәк көчендә ○ 4947 +КӨЧЕҢ (11) ■ Дошманың тычкан булса да, көчең арысландай булсын ○ 5343 ● 6098; 6099; 7724; +10547; 10579; 10581; 10732; 10778-10780 +КӨЧЕҢӘ (1) ■ Көчеңә бийәнмә, байлыгыңа куанма ○ 7373 +КӨЧЕҢНЕ (1) ■ Көчеңне сынамыйча сәнәк күтәрмә ○ 10781 +КӨЧКӘ (5) ■ Өчкә киткәч, көчкә китә ○ 8010 ● 10782; 11420 (2); 16884 +КӨЧЛӘМӘК (1) ■ Кыстамак бар, көчләмәк юк ○ 10149 +КӨЧЛӘП (5) ■ Көчләп ачкан чәчәкнең исе булмас ○ 1289 ● 3515; 6100; 6227; 12717 +КӨЧЛЕ (29) ■ Эт - оясында көчле ○ 3623 ● 4740; 5317; 5463; 5812; 7153; 7154; 7175; 7522; 9994; +10783-10788; 10790; 11074 (2); 11083; 13180; 13564 (2); 13707; 15844; 16610 (2); 16769; 16894 +КӨЧЛЕНЕКЕ (1) ■ Замана - көчленеке ○ 814 +КӨЧСЕЗ (8) ■ Көчсез аю тавышы белән куркытыр ○ 2104 ● 3865; 5466; 6500; 10783; 10787; +10788; 16900 +КӨЧСЕЗГӘ (1) ■ Акча - көчсезгә көч, телсезгә - тылмач ○ 7682 +КӨЧСЕЗЛЕК (2) ■ Көчсезлек көнчелек тудыра ○ 10789 ● 14863 +КӨЧСЕЗНЕҢ (1) ■ Көчсезнең ачуы көчле ○ 10790 +КӨШ (3) ■ Авызыңда "көш!" дип әйтергә телең булмаса, карга күтәреп китәр иде ○ 10618 +● 15504; 15659 +КӨШЕЛ (1) ■ Аңгыра тавык көшел өстендә ач йоклый ○ 4267 +КӨЮ (1) ■ Сөю бар җирдә көю бар, курку бар җирдә кырку бар ○ 12761 +КӨЯ (6) ■ Тимергә көя төшми ○ 302 ● 8520; 14281 (3); 14919 +КӨЯЗ (3) ■ Коры көяз - киеме аз ○ 8800 ● 8804; 10772 +КӨЯЗНЕҢ (2) ■ Көязнең артына кулы җитми ○ 8805 ● 8806 +КӨЯНТӘ (2) ■ Байлыгыбыз бик көчле: бер көянтә, бер шөшле ○ 7522 ● 9938 +КӨЯНТӘСЕН (1) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен сындырам" ○ 969 +КӨЯР (4) ■ Халык яндырган чыракны сүндерергә өргәннең сакалы көяр ○ 5077 ● 8513; 9245; +КӨЯРСЕҢ (2) ■ Куян белән уйнама - чарчарсың, ут белән уйнама - көярсең ○ 2250 ● 8500 +КРАЙДА (1) ■ Үзем райда, әпәем крайда ○ 9516 +КУ (4) ■ Ку үләнгә үрт салу ○ 1356 ● 2567; 5744; 5819 +КУА (4) ■ Җилне төтен кумый, җил төтенне куа ○ 1201 ● 2265; 14916; 15048 +КУАГЫҢ (1) ■ Өй артында куагың булса, сандугач кунагың булыр ○ 4112 +КУАК (5) ■ Үзенә качкан кошны куак та бирмәс ○ 1715 ● 2269; 3858 (2); 5311 +КУАККА (1) ■ Кош та сайламыйча куакка кунмый ○ 3847 +КУАКТАН (1) ■ Курыккан кош куактан өркер ○ 3864 +КУАЛА (1 | 1) ■ Атны сугу белән түгел, солы белән куала ○ 2567:2 ● 6727 +КУАЛАГАН (2) ■ Җирле боланны тирле колан куалаган ○ 2119 ● 4662 +КУАЛАР (2) ■ Сөт бирмәгән сыерны иткә суялар, эш белмәгән кешене эштән куалар ○ 6372 ● 6824 +КУАН (3) ■ Югарыга карап куан, түбәнгә карап юан ○ 709 ● 1267 (2) +КУАНА (2) ■ Ярлы кеше ямана да куана, бай кеше байлыгына таяна ○ 7463 ● 11552 +КУАНГАН (3) ■ Иртә торган эшеннән куанган ○ 827 ● 5802; 7477 +КУАНДЫМ (1) ■ "Кинәндем дә куандым, тиле улыма кыз алдым". - "Бирдем исә котылдым +синекеннән биш битәр" ○ 13179 +КУАНМА (4) ■ Көчеңә бийәнмә, байлыгыңа куанма ○ 7373 ● 7417; 7900; 9536 +КУАНМЫЙ (1) ■ Ягымлы сүзгә берәү дә ачуланмый, ачулы сүзгә берәү дә куанмый ○ 16143 +КУАНУДАН (1) ■ Кеше белән күргән кайгы ялгыз башыңа куанудан хәерле ○ 5008 +КУАНЫП (1) ■ Базарга барасың куанып, кайтасың юанып ○ 7875 +КУАНЫР (2 | 1) ■ Ярлы яманыр, яманыр да куаныр ○ 7463:1 ● 12330 (2) +КУАНЫЧ (3) ■ Яратып эшләгән эш куаныч китерә ○ 6262 ● 14888; 16433 +КУАНЫЧКА (1) ■ Сабырлык куанычка илтер, ашыгу көенечкә илтер ○ 11896 +КУАНЫЧТАН (1) ■ Кайгыдан соң куаныч яхшы, куанычтан соң кайгы яман ○ 14888 +КУАНЫЧЫ (1) ■ Төннең тынычлыгы - көннең куанычы ○ 957 +КУАНЫЧЫҢ (1) ■ Аз малың, күп куанычың булсын ○ 7131 +КУАР (2) �� Мәчедән мәче туар, ул да булса сычкан куар ○ 3367 ● 14739 +КУАРМЫ (1) ■ Үтеп киткән яңгырны ямылчы алып куармы; асыл ирнең баласы асылсыз булып +туармы ○ 14382 +КУАРСЫҢ (2) ■ Ни өйрәнсәң, шуны куарсың ○ 6360 ● 16649 +КУӘТ (5) ■ Ала ат барда куәт бар ○ 2454 ● 6335; 13835; 14494; 16153 +КУӘТЕ (5) ■ Абруй - ирнең куәте ○ 11055 ● 12264; 13927; 14113; 15065 +КУӘТЛЕ (6) ■ Тәкә бүредән куәтле түгел, тәкә менгән тау куәтле ○ 3141 (2) ● 4712; 7524; 9709; +КУӘТНЕҢ (3) ■ Куәтнең кадере баһадирлык белән ○ 10771 ● 11061; 11473 +КУБА (2) ■ Куба тал шарт сынар, сары тал йөгенеп калыр ○ 1744 ● 11633 +КУБАР (5) ■ Бер сарык курыкса, мең сарык кубар ○ 3086 ● 4897; 4950; 10742; 11680 +КУБАРУ (1) ■ Сафура бураннары кубару ○ 1225 +КУБАСЫ (1) ■ Иртәгә кыямәт кубасы булгач, кием ни эшкә ○ 16899 +КУБЫЗ (6) ■ Аның әтәче дә кубыз уйный ○ 4386 ● 5927; 7177; 14132; 16378; 16734 +КУБЫЗДАГЫ (1) ■ Кубыздагы кыл моңлы, үксез үскән кыз моңлы ○ 14189 +КУБЫЗЫНА (2) ■ Заман кубызына биетә ○ 806 ● 16454 +КУГАН (18) ■ Болан куган аучы тауны күрми ○ 2013 ● 2214; 3643; 4197 (2); 5043; 5577; 6645 (2); +6839 (2); 10178; 11876; 14445; 14519; 16001 (2); 16864 +КУГАНДА (2) ■ Качканда да, куганда да "тота" дип йөгер ○ 5580 ● 6781 +КУДЫЛАР (1) ■ Куян, үз койрыгын күргәч, "кудылар, тоттылар!" дип, йөрәге ярылып үлгән, +ди ○ 2263 +КУЕ (9) ■ Куе суның акканы яхшы ○ 406 ● 3088; 4870; 6024; 8494 (2); 9137; 11544; 11951 +КУЕЛГАН (1) ■ Ураклары урылган, зуратлары куелган ○ 1504 +КУЕЛМЫЙ (1) ■ Яхшылык күзгә күренми, яманлык күмеп куелмый ○ 12360 +КУЕЛСА (1) ■ Эш башына юньсез кеше куелса, эш кирегә китәр ○ 6163 +КУЕМ (1) ■ Суймыйм дигән уем юк, суяр идем - куем юк ○ 2446 +КУЕН (1) ■ Ялгыз утын янмас, ялгыз куен җылынмас ○ 13218 +КУЕНДА (1) ■ Патша эше баш өстендә, үзеңнеке куенда ○ 5869 +КУЕНДАГЫ (1) ■ Куендагы - юлдагы, кесәдәге - кулдагы ○ 8911 +КУЕННАН (1) ■ Куеннан түгелсә - кунычка ○ 8912 +КУЕНЫ (1) ■ Ана куены туннан җылырак ○ 14224 +КУЕНЫМДА (1) ■ Орыр сүзем күңелемдә, орыр ташым куенымда ○ 16288 +КУЕНЫН (2) ■ Киткәннең балтырын кара, кайтканның куенын кара ○ 6788 ● 12417 +КУЕНЫНА (1) ■ Суык төлке тунлы кешегә сәлам бирә, ертык тунлы кешенең куенына керә, +имеш ○ 1126 +КУЕНЫНДА (7) ■ Куенында таш саклау ○ 230 ● 7261; 9567; 15041 (2); 15042 (2) +КУЕНЫННАН (4) ■ Ялкауның кулы куеныннан чыкмас ○ 6602 ● 9563; 14247; 16944 +КУЕНЫҢА (1) ■ Туйга барсаң туеп бар, куеныңа күмәч куеп бар ○ 13310 +КУЕП (7) ■ Дөяне кесәгә яшереп куеп булмый ○ 2921 ● 10821; 12643 (2); 13307; 13310; 13312 +КУЕРТА (1) ■ Ару суны куерта ○ 497 +КУЕРТУ (1) ■ Сүз боткасы куерту ○ 16299 +КУЕРЫК (2) ■ Су башындагы - саф су эчәр, койрыгындагы - куерык су эчәр ○ 425 ● 3244 +КУЕСЫ (1) ■ Берәүнең куесы, берәүнең сыегы ○ 9184 +КУЗАГЫ (1) ■ Ачкыч - йозагы белән, борчак - кузагы белән ○ 8228 +КУЗАГЫН (1) ■ Борчак үз кузагын оныта ○ 1547 +КУЗГАЛА (1) ■ Авыр кузгалса, авыл кузгала ○ 5158 +КУЗГАЛАК (2) ■ Ярлылыкта яр табылса, кузгалак та аш була ○ 12779 ● 13883 +КУЗГАЛГАНЧЫ (1) ■ Былазау кузгалганчы эшлекле эшләп ара ○ 6464 +КУЗГАЛМЫЙ (1) ■ Йөкләмәгән ишәк урыныннан кузгалмый ○ 2991 +КУЗГАЛСА (1) ■ Авыр кузгалса, авыл кузгала ○ 5158 +КУЗГАТА (1) ■ Бер йөрәктә туган җыр мең йөрәкне кузгата ○ 16348 +КУЗГАТМА (1) ■ Әрләннең әрен кузгатма ○ 2341 +КУЗГАТСАҢ (1) ■ Авыр таш, кузгатсаң, җиңеләя ○ 109 +КУЗЫ (2) ■ Имә белгән кузы ике ананы имәр, имә белмәгән кузы үз анасын имә алмас ○ 3091 (2) +КУЗЫДАН (1) ■ Куй кузыдан үсә ○ 3094 +КУЗЫЙ (1) ■ Кыз кочмаган ирнең җаны тыныч, кузгалак ашамаган кузый тыныч ○ 13883 +КУЗЫНЫҢ (1) ■ Тәкә булыр кузының маңгай алды дүң булыр ○ 3140 +КУЗЫСЫ (1) ■ Күршенең кузысы кучкар хәтле ○ 5207 +КУЙ (44) ■ Заман сиңа буен куймас, син заманга буең куй ○ 807 ● 1010; 2135; 2143; 2375; +2758 (2); 3015; 3016; 3059; 3075; 3081; 3083 (2); 3084 (2); 3094; 3095; 3096 (2); 3097; 31163118; 3475; 3723; 4222; 5204; 5330; 6711; 8189; 8830; 10076; 10137 (2); 10544; 10770; 12895; +13381; 15056; 15449; 15750 (2); 16371 +КУЙГА (3) ■ Куйга койрык йөк түгел ○ 3098 ● 5845; 7195 +КУЙГАН (11) ■ Коеп куйган кургашын ○ 331 ● 3092; 3413; 8170; 8980; 9421 (2); 9486; 9532; +9766; 13301 +КУЙГАННАР ( | 1) ■ Былбылны да алтын читлеккә куйганнар - "Ах, Ватаным!" - дигән ○ 4093:1 +КУЙГАННЫ (1) ■ Сукыр куйганны күзле табалмас ○ 15262 +КУЙГАНЫН (1) ■ Кунак теләгәнен түгел, куйганын ашар ○ 10120 +КУЙГАЧ (1) ■ Ачу йоту - тау кебек, йотып куйгач бал кебек ○ 12434 +КУЙДА (1) ■ Күп куйда аксак та була, туксак та була ○ 3106 +КУЙДАН (3) ■ Бер куйдан ак та туа, кара да ○ 3085 ● 3092; 11387 +КУЙДЫ (1) ■ "Яман үлде" дисәләр - ышан, "яманлыгын куйды" дисәләр - ышанма ○ 12238 +КУЙДЫК (1) ■ Туйдык, яманлыкны куйдык ○ 9786 +КУЙДЫМ (4) ■ Алдым көрәк, куйдым терәп; алдым сәнәк, куйдым сөяп ○ 8022 (2) ● 10207; +КУЙЛЫК (1) ■ Бүре картайса да, бер куйлык көче кала ○ 2148 +КУЙМА (5) ■ Атым яхшы дип, чыбыркыңны куйма ○ 2604 ● 2867; 4615; 8463; 10568 +КУЙМАС (11 | 1) ■ Заман сиңа буен куймас, син заманга буең куй ○ 807 ● 1173; 2134; 2716; +3624:2; 4147; 4240; 9565; 12104 (2); 15508; 17061 +КУЙМАСАҢ (1) ■ Тавыкның астына күкәй куймасаң, чебеш кайдан килсен ○ 4331 +КУЙМЫЙ (4) ■ Уңны белми, кирене куймый ○ 740 ● 947 (2); 3824 +КУЙМЫЙЛАР (5) ■ Кәбестә бакчасына кәҗәне каравыл куймыйлар ○ 3018 ● 9250 (2); 10082; +КУЙНЫ (4 | 1) ■ Куйны бүрегә ышанмыйлар ○ 3099 ● 3100; 3104; 7618:1; 7927 +КУЙНЫҢ (4) ■ Ике куйның башы бер казанга сыймас ○ 3090 ● 3101; 3119; 7156 +КУЙСА (2) ■ Ярлы ярма тапкан, кая куйса шунда аккан ○ 7478 ● 12508 +КУЙСАҢ (11) ■ Еракка куйсаң, якыннан алырсың ○ 684 ● 697; 701 (2); 743 (2); 2758 (2); 11663; +13020; 15270 +КУЙЧЫ (1) ■ Көтүдә куйчы күп булса, куй әрәм үләр ○ 2375 +КУК (2) ■ Әни дә кук, мин дә кук ○ 14307 (2) +КУКЫ (1) ■ Сакаллы сабый, йонлы кукы ○ 10360 +КУЛ (76) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 ● 407; 1925; 2076; 2403; 3498; 5535; +5588; 5590; 5645 (3); 5649; 5650; 6006; 6092 (2); 6350; 6352; 6421; 7230; 8051; 8115 (2); 8695; +8709 (2); 8710; 8905; 9011; 10016; 10067; 10251; 10417; 10418; 10424; 10467; 10502; 10755; +10888; 10913; 10920; 10928-10931; 10932 (2); 10933; 10934; 10966 (2); 10967; 10972; 10978; +10986; 11010; 11025; 11210; 11605; 11697; 12262 (2); 12663; 13286; 13827; 14106; 14875; +15497; 15574; 15644; 15750; 16482; 16609; 16826; 16986 +КУЛАВЫЗ (2) ■ Явыздан явыз кем явыз - ят явына кулавыз ○ 12200 ● 16734 +КУЛАВЫЗСЫЗ (1) ■ Кулавызсыз юлга кергән юлдан язар ○ 6921 +КУЛАК (1) ■ Кулак белән мулла икесе дә бер итектә ○ 17001 +КУЛАЛМАШКА (1) ■ Кулалмашка кул талмас, эшләгәннән кул калмас ○ 6092 +КУЛАСА (1 | 2) ■ Дөнья - куласа, әйләнә дә бер баса ○ 14727 ● 14727:1, :2 +КУЛАСАСЫ (1) ■ Дөнья куласасы акча көче белән әйләнә ○ 7787 +КУЛГА (23) ■ Кирәк таш кулга эләкми ○ 133 ● 1286; 1963; 2103; 2181; 3860; 5653; 6101; 6386; +6413; 10259; 10511; 10879; 10930; 10935; 11019; 11020; 11028; 11481; 11952; 11997; 12478; 13513 +кулга → кулдан-кулга +КУЛДА (18) ■ Кулда асралган кош ерак очмас ○ 3861 ● 5635; 6355; 6357; 6364; 6365; 6396; +6422 (2); 6498; 7025; 7773; 8192; 11849; 12645; 15054; 15566; 15571 +КУЛДАГЫ (3) ■ Торлактагы мал - кулдагы мал, аулактагы мал - юлдагы мал ○ 2405 ● 6412; +КУЛДАГЫН (1) ■ Тапмаган малга ышанып, кулдагын бетерү ахмаклык ○ 7418 +КУЛДАН (11 | 1) ■ Иртәгәгә ышанып, бүгенге көнеңне кулдан ычкындырма ○ 840 ● 1361; +3860:2; 4172; 4527; 7112; 7676; 10935; 10971; 15120; 15573; 15574 +КУЛДАН-КУЛГА (2) ■ Акча кошы кулдан төшми, кулдан-кулга оча ○ 7676 ● 7801 +КУЛДАШЫ (1) ■ Юлдашы күпнең кулдашы күп ○ 6946 +КУЛКУБЫЗ (1) ■ Кулкубыз тартсаң - көй чыга, бүрәнә тартсаң - өй чыга ○ 16379 +КУЛНЫ (15) ■ Буш кулны эт тә яламый ○ 3471 ● 4622; 6011 (2); 7741; 10879; 10918; 10931; +10932; 10936; 10937; 10967; 14945; 16826; 16831 +КУЛНЫҢ (1) ■ Биргән кулның аласы килә ○ 8116 +КУЛСЫЗ (2) ■ Һөнәрсез кеше - кулсыз кеше ○ 6433 ● 13758 +КУЛТЫГЫ (1) ■ Патшаның култыгы киң, корыгы озын ○ 5879 +КУЛТЫГЫҢА (1) ■ Кояшны култыгыңа яшерә алмассың ○ 47 +КУЛТЫК (2) ■ Башы өзелсә, култык астына кыстырып йөгерер ○ 10336 ● 12014 +КУЛТЫККА (1) ■ Ике карбыз бер култыкка сыймас ○ 1602 +КУЛТЫКТАН (1) ■ Тауда булыр таргыл таш, тарыкса күздән чыгар яшь, тар култыктан ук тисә, +тартып алыр карендәш, карендәшең булмаса, далада калыр ялгыз баш ○ 14504 +КУЛЫ (65) ■ Җире - коргаксык, кулы - коры капчык ○ 1486 ● 2393; 4479; 5793; 5813; 5927; +6296; 6297; 6336; 6353; 6426; 6484; 6535 (2); 6602; 7230; 7285; 7286; 7701; 7722; 8216; 8515; +8520; 8805; 8806; 10213; 10437; 10880; 10938-10942; 10943 (2); 10944; 10981; 10982; 11008; +11026-11030; 11274; 11474; 11504 (2); 11692; 12039; 12085; 12155; 14154; 14234; 15433; 15475; +15584; 15585; 15645; 15683; 15684; 15690; 16357; 16610; 17048 +кулы → бите-кулы +КУЛЫМ (7) ■ Кулым камыр, карыным ач ○ 9772 ● 10986; 10987; 11031-11033; 12810 +КУЛЫМНЫ (2) ■ Һавадагы торнага кулымны тотып тормага ○ 4144 ● 11038 +КУЛЫН (15) ■ Бозауны кем сыйпаса, шуның кулын ялар ○ 3259 ● 6366; 7214; 7614; 9421; 10067; +10137; 10900 (2); 11949; 13948 (2); 15498 (2); 16965 +КУЛЫНА (12) ■ Күзәттә күзең эленсә, дошман кулына үзең эләгәсең ○ 5596 ● 5926; 6529; 7460; +10570; 12290; 14133; 14857; 15273; 16523; 16978; 17014 +КУЛЫНДА (24) ■ Тимерче кулында тимер балавыз кебек эрер ○ 308 ● 2572; 5852; 5991; 6858; +8774; 9448 (2); 10535; 10925; 10945; 11009 (2); 11161; 11617; 11886; 11910; 12830 (2); 13403; +13532; 14447; 14689; 15594 +КУЛЫНДАГЫ (3) ■ Акылсыз кулындагы мал тишек кесә шикелле ○ 7135 ● 9276; 9974 +КУЛЫНДАГЫГА (1) ■ Кеше кулындагыга ымсынган - үз кулындагысы ычкынган ○ 11850 +КУЛЫНДАГЫН (1) ■ Акыллы кеше - кулындагын саклар ○ 11435 +КУЛЫНДАГЫСЫ (1) ■ Кеше кулындагыга ымсынган - үз кулындагысы ычкынган ○ 11850 +КУЛЫННАН (19 | 1) ■ Кыш көне кулыннан кар ала алмассың ○ 1042 ● 4724 (2); 5753; 6002; +6047; 6489; 10703; 10946; 11034-11036; 11088; 12031; 12149; 12273; 12875; 13497; 13994; +16837:1 +КУЛЫҢ (34 | 3) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 1441; 1809; +5541; 6126; 6362; 8171; 8465; 8696; 10537; 10912; 10921; 10947-10951; 10968 (2), :1 (2); 10969; +10970; 10979; 10989; 10990; 11037; 12409, :1; 12452; 14552; 15233; 15599; 15601; 15639; +16541; 16936 +кулың → аягың-кулың +КУЛЫҢА (14) ■ Урман - ярты тун, кулыңа тукмак тотсаң - толып ○ 1862 ● 5749; 7113; 7218; +7591; 7793; 8038; 10110; 10207; 10489; 10952; 10970; 11013; 11021 +КУЛЫҢДА (3 | 1) ■ Юк бул, ярлы бул, кулыңда акчаң булсын ○ 7813 ● 7813:1; 11630; 14332 +КУЛЫҢДАГЫ (4 | 3) ■ Кулыңдагы кошны очырып, һавадагы торнаны эзләмә ○ 3862 ● 4140; +4141, :1, :2, :3; 15229 +КУЛЫҢДАГЫН (1) ■ Кулыңдагын нык тот, күршең белән тату тор ○ 5181 +КУЛЫҢНАН (10) ■ Кулыңнан килмәгән эшкә тотынма ○ 6356 ● 6401; 6490; 7066; 10953; 12144; +12145; 12357; 15911; 16773 +КУЛЫҢНЫ (5) ■ Күзең авыртса - кулыңны тый, эчең авыртса - тамагыңны ○ 10438 ● 10974; +12452; 15499; 15507 +КУМА (5) ■ Атны чыбыркы белән кума, солы белән ку ○ 2567 ● 4686; 5581; 6538; 6825 +КУМАС (2) ■ Булмасны эт тә кумас ○ 3470 ● 6458 +КУМАСА (1) ■ Атадан бала туса - иге, атаның юлын куса - иге; үзенә охшап тумаса, атасының +юлын кумаса, туганнан да тумаганы - иге ○ 14355 +КУМЫЙ (1) ■ Җилне төтен кумый, җил төтенне куа ○ 1201 +КУМЫЙЛАР (1) ■ Ике куянны берьюлы кумыйлар ○ 2241 +КУНА (4) ■ Тавык очса - тамга куна, лачын очса - тауга куна ○ 4315 (2) ● 10135; 10939 +КУНАГЫ (5) ■ Бай кунагы дерен-дерен, ярлы кунагы берәм-берәм ○ 7179 (2) ● 10069; 10176; +КУНАГЫМ (2) ■ Тамагым - кунагым ○ 9694 ● 10224 +КУНАГЫНА (3) ■ Этенә әйтсәң, кунагына тия ○ 3685 ● 10085; 10086 +КУНАГЫҢ (1) ■ Өй артында куагың булса, сандугач кунагың булыр ○ 4112 +КУНАГЫҢНЫ (1) ■ Кунагыңны аш белән сыйлама, каш белән сыйла ○ 10087 +КУНАК (122 | 1) ■ Җәй кунак - Симән көне озата ○ 1009 ● 1420; 3570; 3765; 4777; 6137; 7245; +8254; 9253; 9283; 10052; 10053 (2); 10055 (2); 10056; 10058 (2); 10059; 10062; 10065; 10067; +10070; 10072; 10077; 10079; 10083; 10084; 10088-10105; 10106 (2); 10107-10120; 10121, :1; +10122-10126; 10127 (2); 10128 (2); 10132; 10139; 10147; 10152-10158; 10161; 10166; 10168; +10169; 10171; 10174; 10175; 10182; 10186; 10187 (4); 10193; 10195-10198; 10200 (2); 10203; +10204; 10211; 10212; 10218 (2); 10225; 10227; 10228; 11907; 13292; 13443; 13470; 14294 (2); +14320; 14735; 15312; 16499; 17002 +КУНАККА (14) ■ Бүрегә кунакка барсаң, этеңне калдырма ○ 2173 ● 3610; 7190; 10129-10133; +10172; 10185; 10192; 10199; 10209; 10213 +КУНАК-КУНАК (1) ■ Дус булырга теләсәң, кунак-кунак уйнарбыз; эт булырга теләсәң, тотарбыз да тукмарбыз ○ 5519 +КУНАКЛАРДАН (1) ■ Сарымай - күп кешегә тарымай, ак май - кунаклардан артмай ○ 9326 +КУНАКЛАУ (1) ■ Кунаклау өчен элек колга корырга кирәк ○ 8620 +КУНАКЛЫ (2) ■ Кунаклы йорт - хөрмәтле йорт ○ 10134 ● 10135 +КУНАКНЫ (4) ■ Иртә килгән кунакны кайтыр диеп беләсең, кич килгән кунакны кунар диеп +беләсең ○ 10071 (2) ● 10173; 10214 +КУНАКНЫКЫ (1) ■ Кунакныкы - ике кич, өченче кич - сәдака, дүртенче кич - оятсызлык +○ 10136 +КУНАКНЫҢ (13) ■ Каршы алу, озатып калу - кунакның бер хөрмәте ○ 10073 ● 10075; 1013710145; 10151; 10184 +КУНАКТА (1) ■ Кунакта яхшы, өйдә яхшырак ○ 10146 +КУНАКЧЫЛ (2) ■ Кунакчыл йортта кунак бар ○ 10147 ● 10148 +КУНАР (17) ■ Күккә карама, авызыңа чәүкә кунар ○ 56 ● 706; 1263; 3820; 3825; 3842; 3850; +3868; 3873 (2); 3976; 4019; 4774; 4818; 10071; 14116 (2) +КУНАРГА (3) ■ Кош баласы, күп очса да, кунарга оя тапмас ○ 3839 ● 3866; 3874 +КУНАРЫН (1) ■ Бала кош очарын белер, кунарын белмәс ○ 3826 +КУНАЧАСЫ (1) ■ Куначасы да юк, аңа чебен дә кунмый ○ 8656 +КУНГАН (7) ■ Азга бөркет кунган, күпкә дуңгыз туйган ○ 3917 ● 4963; 5211; 7557 (2); 8514; +КУНГАНДА (2) ■ Саескан җиргә бер кунганда кырык сикерер ○ 4084 ● 14828 +КУНГАНЫ (1) ■ Терлек-туарның йортта кунганы яхшы ○ 2402 +КУНДЫР (1) ■ Кырмысканы аягыңа кундыр - ул синең башыңа менәр ○ 4799 +КУНДЫРГАН (1) ■ Адашмасны томан адаштырган, кунмасны караңгы кундырган ○ 6723 +КУНДЫРМА (1) ■ Сакалыма кер кундырма ○ 10362 +КУНДЫРМАС (1) ■ Уңган эт койрыгына чебен кундырмас ○ 3536 +КУНДЫРМЫЙ (1) ■ Чебен тазны тындырмый, таз чебенне кундырмый ○ 15315 +КУНДЫРЫР (1) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр +○ 861 +КУНМАГАН (2) ■ Кош кунмаган агач юк ○ 3843 ● 10564 +КУНМАС (7) ■ Яңгыр явып яр тулмас, асыл кош талга кунмас ○ 1163 ● 1767; 3999; 4091; 9752; +12100; 12135 +КУНМАСНЫ (1) ■ Адашмасны томан адаштырган, кунмасны караңгы кундырган ○ 6723 +КУНМЫЙ (3) ■ Кош та сайламыйча куакка кунмый ○ 3847 ● 8656; 15833 +КУНМЫЙМ (1) ■ Кунмыйм дигәнне караңгы кундырыр, адашмыйм дигәнне буран адаштырыр +○ 861 +КУНМЫЙЧА (1) ■ Килеп кунмыйча, очып китмә ○ 3838 +КУНСА (4 | 1) ■ Агач башына әүвәл нинди кош кунса, кырына шул кунар ○ 3820 ● 3907, :1; +3971; 4737 +КУНЫ (1) ■ Егет куны - йөз ат хакы, даны - мең ат хакы ○ 12858 +КУНЫП (1) ■ Копшангы: "Хуш, сау булыгыз, мин Һиндстанга киттем", - дип очкан икән дә, тик +юлда ат тизәге күргәч, шунда кунып калган, имеш ○ 4782 +КУНЫЧКА (2) ■ Куеннан түгелсә - кунычка ○ 8912 ● 11017 +КУНЫЧЫ (3) ■ Итек кисәң - кунычы кала, сату итсәң - бурычы кала ○ 7915 ● 9046; 9247 +КУНЫШСАҢ (1) ■ Карга белән кунышсаң, борының тизәктән котылмас ○ 3954 +КУҢЕЛ ( | 1) ■ Күз куркак, куңел батыр ○ 10418:1 +КУПАЙ (3) ■ Үз урманында чупай да купай ○ 4223 ● 8913; 12012 +КУПАЙГАННЫҢ (1) ■ Купайганның коты култык астында ○ 12014 +КУПАЙНЫҢ (1) ■ Купайның калпагы да калай ○ 12013 +КУПМАС (1) ■ Майсыз таба купмас ○ 9306 +КУПМЫЙ (1) ■ Майсыз табадан коймак купмый ○ 9307 +КУПСА (6) ■ Халык купса, син дә тор ○ 5071 ● 10742; 11633; 11680; 15808 (2) +КУПСЫН (1) ■ Мин үлгәч, теләсә кыямәт купсын ○ 16908 +КУПТАРГАНЧЫ (1) ■ Телең белән дау куптарганчы, эшең белән тау актар ○ 6125 +КУПТАРМА (2) ■ Чаңсыз чакта чаң куптарма ○ 200 ● 15596 +КУПТАРЫП (1) ■ Эчтә булган авыруны куптарып алып булмый ○ 15333 +КУПЫНАСЫ (1) ■ Көзен купынасы бер тиен, язын золотнигы золотой ○ 894 +КУПЫҢ (1) ■ Купың яман булса да, эчендә ашы булсын ○ 9284 +КУРА (9) ■ Кыш уртасында - кура җиләге ○ 1043 ● 1204; 1807; 1903; 1921; 8361; 8591; 15810; +КУРАВЫЧКА (1) ■ Ишәккә йөгән орып качыр булмас, куравычка тун кидереп хатын булмас +○ 5807 +КУРАДА (1) ■ Үгез үлгән курада кутырлы кәҗә баш була ○ 3310 +КУРАДАН (1) ■ Куйны курадан, ашлыкны бурадан сат ○ 7927 +КУРАЕН (2) ■ Кураен югалткан - сыбызгыга калган ○ 16380 ● 16447 +КУРАЗ (1) ■ Курыкканга кураз күренә, барып карасаң, чеби дә юк ○ 11182 +КУРАЗГА (1) ■ Куразга "кычкыр" дип әмер бирмиләр ○ 4371 +КУРАЗНЫ (1) ■ Бер куразны җиде кеше суймый ○ 4364 +КУРАЙ (2) ■ Җитмеш яшеңдә курай уйнарга өйрәнгән курайны каберендә уйнар ○ 15140 +● 16423 +КУРАЙДАН (1) ■ Курайдан килгән сорнайга китәр ○ 16381 +КУРАЙНЫ (1) ■ Җитмеш яшеңдә курай уйнарга өйрәнгән курайны каберендә уйнар ○ 15140 +КУРГАН (1) ■ Ялгыз агач урман булмас, ялгыз кирпеч курган булмас ○ 1709 +КУРГАШНЫ (2) ■ Кургашны көмеш дигәннәр, эрегән дә төшкән ○ 291 ● 12146 +КУРГАШЫН (1) ■ Коеп куйган кургашын ○ 331 +КУРКА (25) ■ Биек күтәрелгән егылудан курка ○ 680 ● 1761; 2833; 3264; 3332; 3670; 4343; 6383; +8750; 8973; 10238; 11089; 11095; 11170; 11394; 11439 (2); 12491; 12527; 12895; 12966; 13045; +14146 (2); 17030 +КУРКАК (30 | 1) ■ Куркак эт капка астыннан өрер ○ 3507 ● 3508-3511; 3863; 4906; 5544; 5545; +5547; 6922; 7928; 10092; 10418, :1; 11074; 11080; 11085; 11089; 11091; 11167-11173; 11210; +11259; 12895; 13887 +КУРКАККА (1) ■ Куркакка һәркем хуҗа ○ 11174 +КУРКАКЛАНГАН (1) ■ Куркакланган карга күләгәгә кунмас ○ 3999 +КУРКАКНЫ (1 | 1) ■ Куркакны күп кусаң, батыр булыр ○ 2273:1 ● 3562 +КУРКАМ (2) ■ Бер тай әйткән: "Тагын да ныграк чабар идем, җир җимерелер дип куркам!" дигән ○ 2848 ● 9777 +КУРКАСЫҢ (2) ■ Эч шурпасын, ник куркасың ○ 9505 ● 15016 +КУРКУ (8) ■ Килмәгән яудан курку ○ 5694 ● 11175-11179; 12713; 12761 +КУРКУЧАН (1) ■ Хыянәтле кеше куркучан була ○ 12588 +КУРКУЧЫ (1) ■ "Мин куяннан да куркучы бар икән!" - дигән куян ○ 2268 +КУРКУЫ (1) ■ Суга батканның яңгырдан куркуы юк ○ 441 +КУРКУЫН (1) ■ Куркуын җиңгән батыр булыр ○ 11180 +КУРКУЫННАН (2) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче +күргәндә "әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 ● 3611 +КУРКЫЛЫГЫНА (1) ■ Дәртсез баш карга куркылыгына ярый ○ 11121 +КУРКЫНЫЧ (12) ■ Диңгездә булмаган - куркыныч күрмәгән ○ 368 ● 1075; 2265; 2691; 4761; +5945; 7056; 7527; 7797; 11081; 11139; 14002 +КУРКЫНЫЧРАК (2) ■ Вөҗдан хасталыгы тән хасталыгыннан куркынычрак ○ 11110 ● 15647 +КУРКЫНЫЧЫ (1) ■ Үлгән сарыкка бүре куркынычы юк ○ 3123 +КУРКЫП (10) ■ Килмәгән болыттан куркып чатыр кормыйлар ○ 1110 ● 1995; 3442; 4842; 7929; +8717; 11362; 13139; 14936; 16813 +КУРКЫР (12) ■ Куян - күләткәсеннән дә куркыр ○ 2254 ● 3110; 3582; 4194 (2); 4606; 7180; 7200; +7226; 12060; 13381; 14580 +КУРКЫТА (1) ■ Күп куркыта, тирән батыра ○ 5028 +КУРКЫТМА (3) ■ Үлгән боланның башы белән тере боланны куркытма ○ 2118 ● 2209; 2210 +КУРКЫТМАГА (1) ■ Куркытмага хуҗам юк, биетмәгә бикәм юк ○ 5993 +КУРКЫТУЧЫ (1) ■ Курыкканны куркытучы күп ○ 11188 +КУРКЫТЫП (1) ■ Явызлар куркытып буйсындырыр, изгеләр оялтып буйсындырыр ○ 12201 +КУРКЫТЫР (2) ■ Көчсез аю тавышы белән куркытыр ○ 2104 ● 8809 +КУРКЫТЫРГА (1) ■ Ат куркытырга тибә, тай үтерергә тибә ○ 2504 +КУРМЫ (1) ■ Майдан соң курмы уртак ○ 915 +КУРЧАК (1) ■ Баласыз көн - курчак уены, бала тугач була кыены ○ 14000 +КУРЧАККА (1) ■ Кыз - курчакка, малай - колынчакка ○ 14123 +КУРЫК (10) ■ Шаулаган судан курыкма, шым судан курык ○ 482 ● 1074; 3525; 5288; 5872; +11863; 12528; 13616; 14844; 15751 +КУРЫККАН (29) ■ Чикерткәдән курыккан иген икмәс ○ 1460 ● 2085; 2086; 2177 (2); 2178; +2237; 3101; 3421 (2); 3465; 3512; 3864; 4138; 4410; 4625; 4820; 4825; 5675; 8531; 10786; 11084; +11166; 11181; 11279; 11391; 14549; 14817; 16214 +КУРЫККАНГА (6) ■ Курыкканга кураз күренә, барып карасаң, чеби дә юк ○ 11182 ● 11183-11187 +КУРЫККАННЫ (3) ■ Курыкканны куркытучы күп ○ 11188 ● 11189; 11190 +КУРЫККАНЫМ (1) ■ Синнән курыкканым - кара куйдан өреккәнем ○ 11387 +КУРЫККАНЫҢНЫ (1) ■ Эт, курыкканыңны белсә, ныграк өрер, ди ○ 3612 +КУРЫКМА (15) ■ Шаулаган судан курыкма, шым судан курык ○ 482 ● 2093; 3934; 4446; 5288; +5317; 5872; 11191; 11232; 11245; 11863; 12528; 14842; 14869; 15751 +КУРЫКМАГАН (1) ■ Мактанчык - бүредән курыкмаган, тычканнан коты очкан ○ 12023 +КУРЫКМАС (26) ■ Яшь ай кимүдән курыкмас ○ 74 ● 287; 1167; 1697; 1699; 2936; 3407; 3458; +3582; 3919; 3965 (2); 4028; 4118; 4459; 4557; 5876; 7010; 7226; 9907; 11092; 11641; 12557; +13062; 13381; 16214 +КУРЫКМАСАҢ (1) ■ Син курыкмасаң, дошман качар ○ 5475 +КУРЫКМАСКА (2) ■ Түшәктән тәгәрәмәскә түмгәк, җеннән курыкмаска иптәш ○ 8441 ● 16808 +КУРЫКМАСЛЫК (1) ■ Ат курыкмаслык булса ярый ○ 2743 +КУРЫКМЫЙ (10) ■ Чәчәк җыйган чәнечкедән курыкмый ○ 1328 ● 2356; 3264; 3411; 3529; +3805; 7810; 11250; 15945; 16903 +КУРЫКМЫЙЛАР (1) ■ Сугышканда чыпчыклар кешедән курыкмыйлар ○ 4173 +КУРЫКСА (1) ■ Бер сарык курыкса, мең сарык кубар ○ 3086 +КУРЫКСАҢ (10) ■ Тегермән ташыннан курыксаң, онсыз утыр ○ 1447 ● 1568; 2018; 2087 (2); +2206; 11191; 11199; 15016; 15426 +КУРЫКСЫН (1) ■ Сарыклар курыксын дисәң, бүре булырга кирәк ○ 3111 +КУРЫКТЫ (1) ■ Яманга яхшылык кылсаң, "миннән курыкты" дияр ○ 12254 +КУРЫНА (1) ■ Камыр курына күрә ○ 9257 +КУСА (4) ■ Киявең куса, ишек бавын тот, улың куса, бишек бавын тот ○ 13408 (2) ● 14355; 14357 +КУСАҢ (7 | 1) ■ Ике куян кусаң, берсен дә тотмассың ○ 2240 ● 2273:1; 2440; 2564; 4818; 11189; +11334; 14739 +КУТАНДА (1) ■ Кутанда куй кырылса, кутыр кәҗә баш булыр ○ 3016 +КУТЫР (6) ■ Сукыр атка кутыр ат иярер ○ 2679 ● 3016; 3674; 4774; 10127; 15353 +КУТЫРГА (1) ■ Чебен кутырга ябыша ○ 4813 +КУТЫРЛАР (1) ■ Утка төкермә, авызың кутырлар ○ 8517 +КУТЫРЛЫ (2) ■ Үгез үлгән курада кутырлы кәҗә баш була ○ 3310 ● 13293 +КУТЫРЫН (2) ■ Бар да үз кутырын кашый ○ 15199 ● 15348 +КУТЫРЫҢНЫ (1) ■ Үз кутырыңны үзең кашыма ○ 15340 +КУУ (1) ■ Ат белән чыпчык куу ○ 2741 +КУЧАТ (1) ■ Акыллыга ак кучат, тилегә тирмән орчыгы ○ 11452 +КУЧКАР (4) ■ Айгыр куйсаң өнледән куй, кучкар куйсаң йонлыдан куй ○ 2758 ● 3148; 5207; +КУШ (16) ■ Еланны үтерергә дошманыңа куш ○ 4632 ● 5445; 5487; 5589; 6560; 8621; 8622; +11183; 11184; 11491 (2); 11866; 12150; 12194; 12433; 13818 +КУША (3) ■ Авылга әйтсәң - аша, күршегә әйтсәң - куша ○ 5151 ● 15732; 16694 +КУШАГЫ (1) ■ Казанына күрә учагы, биленә күрә кушагы ○ 8775 +КУШАЙ (1) ■ Ишәй белән кушай ○ 5522 +КУШАЛАР (1) ■ Аңа җырларга кушалар, ул: "Аягым авырта" ○ 16448 +КУШАР (7) ■ Арасы башканы яу кушар, өере башканы бау кушар ○ 5534 (2) ● 6494; 7239; +15406; 15954; 17057 +КУШБАШ (1) ■ Кушбаш балыкның башы булганчы, җәен койрыгы булганың артыграк ○ 4498 +КУШКА (1) ■ Ипкә тартсаң, кушка килми ○ 11971 +КУШКАН (2) ■ Байгыш та үз баласына лачын дип исем кушкан ○ 3904 ● 5776 +КУШКАННАР (1) ■ Юкны юкка кушканнар, тагын юк чыккан ○ 7620 +КУШКАЧ (1) ■ Акылга акылны кушкач чын акыл туа ○ 11419 +КУШКОЛАК (1) ■ Куян да баласын "Кушколак пәһлеван" дип йөртәдер, ди ○ 2251 +КУШЛАУЧЫ (1) ■ Башлаучы булса, кушлаучы булыр ○ 6038 +КУШМА (1) ■ Баласы юк кешене бала карарга кушма ○ 13999 +КУШМЫЙЛАР (1) ■ Тумаган балага исем кушмыйлар ○ 14059 +КУШСА (1) ■ Петербург ни кушса, мулла шуны кушар ○ 17057 +КУШСАҢ (12) ■ Ике чишмәне бергә кушсаң, берсе корый, имеш ○ 389 ● 3249; 3689; 5696; 6176; +6326; 6327; 6590; 9335; 11513; 11515; 13068 +КУШТАН (10) ■ Куштан эт бүре киткәч өрә ○ 3513 ● 5324; 5776; 5821; 11864; 12969; 13882; +14424 (2); 17003 +КУШТАНГА (1) ■ Куштанга таракан боты ○ 11865 +КУШТАННЫҢ (1) ■ Куштанның койрыгы куш ○ 11866 +КУШТАНСЫЗ (1) ■ Түрә куштансыз булмас ○ 5908 +КУШТАНЫ (2) ■ Хатын куштаны иргә яраган, ир куштаны миргә яраган ○ 13894 (2) +КУШУ (1) ■ Бергә бишне кушу ○ 8034 +КУШУЫ (1) ■ Чуртан кушуы буенча ○ 4547 +КУШЫ (2) ■ Кошлар да кушы белән ○ 3852 ● 5446 +КУШЫЛА (3) ■ Су суга кушыла, май майга кушыла ○ 430 (2) ● 967 +КУШЫЛГАН (2) ■ Аерылган ил азар, кушылган ил узар ○ 4861 ● 6940 +КУШЫЛМАС (2) ■ Тау тауга кушылмас, ил илгә кушылыр ○ 5051 ● 6835 +КУШЫЛСА (3) ■ Ярл��лыкка дару юк, ялкаулык белән кушылса ○ 6612 ● 11564 (2) +КУШЫЛСАҢ (1) ■ Илгә кушылсаң - ир буласың, илдән аерылсаң - хур буласың ○ 4961 +КУШЫЛУ (1) ■ Кушылу уңай, аерылу читен ○ 13182 +КУШЫЛЫР (2) ■ Тау тауга кушылмас, ил илгә кушылыр ○ 5051 ● 6956 +КУШЫН (1) ■ Ишле ишен табар, имән - кушын табар ○ 5450 +КУШЫП (1) ■ Итек аша аяк кушып булмый ○ 9047 +КУЫГЫ (2) ■ Сабын куыгы тиз шартлый ○ 8810 ● 8845 +КУЫК (1) ■ Коры куык, ярык барабан ○ 16455 +КУЫП (8) ■ Кара җиргә куып чыгару ○ 227 ● 775; 2110; 2247; 2266; 2289; 3485; 14878 +КУЫРГАН (1) ■ Тешсез кунакка куырган борчак ○ 10172 +КУЫРДЫК (1) ■ Куянны тотканчы куырдык ○ 2282 +КУЫРМА (1) ■ Юашны күп куырма, усал итәрсең ○ 12191 +КУЫРМАК (1) ■ Җилнең эше суырмак, утның эше куырмак ○ 1203 +КУЫРУ (1) ■ Майсыз табада куыру ○ 10036 +КУЫРЫЛГАН (1) ■ Кипкән җимеш күк куырылган ○ 1847 +КУЫРЫП (1) ■ Ана хакын уч төбендә тәбә куырып ашатсаң да кайтара алмассың ○ 14228 +КУЫШ (4) ■ Куыш карбыз тибү ○ 1634 ● 5848; 8463; 9994 +КУЫШЫ (1) ■ Ишле - ише белән, карама - куышы белән ○ 5449 +КУЫШЫННАН (1) ■ Бала карама куышыннан төшми ○ 13935 +КУЫШЫҢ (1) ■ Үз куышың - җан тынычың ○ 8345 +КУЫШЫҢА (1) ■ Ышанма дусыңа, ут ягар куышыңа ○ 5491 +КУЮ (4 | 1) ■ Җил ягына кабык сөяп кую ○ 1242 ● 3073; 4435; 8795; 10487:2 +КУЮЫ (1) ■ Йөз чыпчык чырылдавыннан бер торнаның торылдап куюы артык ○ 4131 +КУЯ (6) ■ Карт алаша әйләнеп үз койрыгын күргәч, тай кебек бер тып басып куя, ди ○ 2776 +● 5812; 9721; 11585; 12607; 14599 +КУЯЛАР (1) ■ Җимешле агачка терәк куялар ○ 1832 +КУЯН (70 | 2) ■ Ай ярыкта куян арык ○ 16 ● 766; 2024; 2061; 2066; 2110; 2235-2237; 2239, :1, +:2; 2240; 2244-2248; 2249 (2); 2250-2263; 2268; 2269 (2); 2270-2272; 2276; 2277; 2280; 2281; +2283; 2334; 3383; 3496; 3660; 3740; 3800; 3894; 4203; 5035; 5493; 6824; 7226; 7299; 7930; 8500; +9507; 10679; 11185; 11785; 12815; 13172 (2); 13558; 14340; 15077; 15672; 15912 +КУЯНГА (7) ■ Кояш куянга атланган чак ○ 96 ● 1219; 2264; 2265; 2275; 3698; 11816 +КУЯННАН (1) ■ "Мин куяннан да куркучы бар икән!" - дигән куян ○ 2268 +КУЯННЫ (13 | 1) ■ Арысланны - тырнагыннан, куянны колагыннан таныйлар ○ 2055 ● 2238; +2241; 2258; 2266; 2273; 2274; 2278; 2279; 2282; 3485; 3643; 4683; 13558:1 +КУЯННЫҢ (4) ■ Ике куянның койрыгын тоталмассың ○ 2242 ● 2243; 2267; 17004 +КУЯНСЫЗ (1) ■ Урман бүресез, тау куянсыз булмас ○ 1858 +КУЯНЫННАН (1) ■ Туры юлны кыр куяныннан сорамыйлар ○ 6819 +КУЯР (8 | 1) ■ Куян бала тапкан, куяр җирен тапмаган ○ 2248 ● 2253; 2895; 6780; 8961; 15014; +15432; 16837, :1 +КУЯРБЫЗ (1) ■ Тумаганга ту бишек, туса кая куярбыз ○ 14063 +КУЯРГА (2) ■ Ефәкне утка якын куярга ярамый ○ 8678 ● 12089 +КУЯРЛАР (1) ■ Борыныңны күккә чөймә, чиләк элеп куярлар ○ 10561 +КУЯРЛЫК (1) ■ Булсын ашап туярлык, калганын алып куярлык ○ 9641 +КҮӘСКӘ (1) ■ Ашка түгел, күәскә ○ 9437 +КҮӘШНӘ (1) ■ Бер пешкән икмәк бер күәшнә камырдан артык ○ 9176 +КҮБӘДӘН (1) ■ Күбәдән чүмәлә, чүмәләдән кибән ○ 1290 +КҮБӘЕР (2) ■ Туй беткәч сүз күбәер ○ 13288 ● 15158 +КҮБӘЙМИБЕЗ (1) ■ Үлеп азаймасак, туып күбәймибез ○ 15452 +КҮБӘЙТМӘ (1) ■ Бурыч алып дуслык югалтма, бурыч биреп дошман күбәйтмә ○ 8135 +КҮБӘЛӘК (3) ■ Язгы ябалак, көнче күбәләк ○ 4210 ● 4803; 4834 +КҮБӘЛӘКНЕ (2) ■ Шәм, үзе янмаса, күбәләкне яндырмый ○ 8427 ● 10678 +КҮБӘЯ (3) ■ Урманга кергән саен утын күбәя ○ 1950 ● 5620; 5661 +КҮБЕ (3) ■ Юлдашның күбе яхшы, ��үбеннән бере яхшы ○ 6945 ● 11873; 12498 +КҮБЕК (2) ■ Сакаллы юләрнең сакалы чүбек, мие - күбек ○ 10305 ● 13063 +КҮБЕККӘ (1) ■ Батмастан күбеккә тотыну ○ 501 +КҮБЕН (3) ■ Азын капмый ярлы үләр, күбен йотмый бай үләр ○ 7130 ● 11779; 16285 +КҮБЕНӘ (1) ■ Күбенә түзгәнне әзенә түзәрсең ○ 11973 +КҮБЕННӘН (2) ■ Юлдашның күбе яхшы, күбеннән бере яхшы ○ 6945 ● 7862 +КҮБРӘГЕ (1) ■ Бәланең күбрәге явыз хатыннан ○ 13634 +КҮБРӘК (13) ■ Ерактан караган күбрәк күрә ○ 688 ● 2331; 2685; 3231; 3346; 6341; 7065; 9172; +9808; 10416; 11952; 14035; 16801 +КҮГӘЛ (1) ■ Күгәл күленә күрә чумар ○ 4411 +КҮГӘРӘ (3) ■ Эт этлеген итмәсә, эче күгәрә ○ 3653 ● 6868; 10845 +КҮГӘРЕР (1) ■ Явым белән җир күгәрер, акча белән ир үңгәрер ○ 7814 +КҮГӘРМИ (1) ■ Ташка яңгыр яуса да, күгәрми ○ 179 +КҮГӘРҮДӘН (1) ■ Тимер - күгәрүдән, кеше көнчелектән чери ○ 12552 +КҮГӘРЧЕН (12 | 1) ■ Тизәк ашаган карга да кыш чыга, бодай ашаган күгәрчен дә кыш чыга +○ 4001 ● 4029; 4049 (2); 4050; 4051 (2); 4052; 4054; 4055; 4203:2; 7337; 11982 +КҮГӘРЧЕННӘР (1) ■ Күгәрченнәр арасындагы чәүкәләр кебек ○ 4225 +КҮГӘРЧЕННӘРДӘЙ (1) ■ Пар күгәрченнәрдәй гөрләшеп торалар ○ 4056 +КҮГӘРЧЕННЕ (1) ■ Күгәрчен күгәрченне "гөлдер бу-у" дип мактаган ○ 4052 +КҮГӘРЧЕННЕҢ (1) ■ Күгәрченнең бодае һәркайда ○ 4053 +КҮГЕН (1) ■ Хода күген белсен, минем җиремә тимәсен ○ 16873 +КҮЗ (109 | 2) ■ Йолдыз җемелдәгән саен күз йоммыйлар ○ 28 ● 29; 849; 912; 1311; 1790; 1860; +2019; 2409; 3050; 3101; 4361; 5148; 5415; 5876; 6724; 6862; 7796; 7828; 7954; 8521; 9669; +10101; 10328; 10330; 10377; 10384 (2); 10385; 10393; 10394; 10396; 10408; 10410 (2); 10411 (2); +10412-10417; 10418, :1; 10419-10428; 10460; 10461; 10473; 10492; 10497 (2); 10498-10500; +10502-10505; 10520; 10530; 10554; 10564; 10566; 10620; 10671; 10680; 10683; 10715; 10839; +11196; 11197; 11205; 11217; 11225; 11609; 12663; 12718; 12722; 12744; 13103; 13126; 13141; +13717; 13740; 14207; 14708; 14871; 14920; 14923; 15277; 15341; 15922; 15923; 15980; 15986; +16070:1; 16140; 16232; 16284; 16287; 16326 +КҮЗӘЕННЕҢ (1) ■ "Күзәеннең морҗасы исән әле, менеп ашап төшим әле", - дип йөри, ди, +үр дәк ○ 4409 +КҮЗӘМИ (1) ■ Күзәми очкан кош кунарга агач тапмас ○ 3866 +КҮЗӘТ (2) ■ Кеше холкын күзәт, үзеңнекен төзәт ○ 11156 ● 14559 +КҮЗӘТЕР (1) ■ Арыслан, картайса, тычкан өнен күзәтер ○ 2040 +КҮЗӘТТӘ (1) ■ Күзәттә күзең эленсә, дошман кулына үзең эләгәсең ○ 5596 +КҮЗГӘ (36) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 ● 1496; 4819; 5209; 5323; 7372; +8416 (2); 9509; 10373-10375; 10379; 10396; 10408 (2); 10451; 10474; 10506-10512; 11177; +11276; 11312; 12360; 14882; 15203; 15854; 15923; 16104; 16313; 16579 +КҮЗДӘ (3) ■ Күздә чакта сөйдерә, күздән киткәч көйдерә ○ 10429 ● 10513; 11267 +КҮЗДӘН (17 | 1) ■ Миләш дигән җимеш авыздан - су, күздән яшь китерер, имеш ○ 1810 ● 10040; +10379; 10409; 10429-10431; 10432, :1; 10462; 11309; 13153; 13606; 14504; 14883; 14959; +15329; 16800 +КҮЗЕ (95 | 2) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 ● 855; 879; 956; 1421; +1951; 2138; 2153 (2); 2234; 2883; 3113; 3234; 3614; 3724; 3972; 3996 (2); 4059; 4076; 4111; +4134; 4227:1, :1; 4247; 4382; 4480; 4575; 4649; 5072; 5210; 5337; 5368 (2); 5844 (2); 5897; +6667 (2); 6954; 7286; 7701; 7713; 8099; 8970; 9351; 9577 (2); 9771; 9792; 10376; 10423; 1043310435; 10436 (2); 10464; 10475; 10514; 10532; 10943; 10983; 11198; 11212 (2); 11837; 11856; +11862; 11961; 12679 (2); 12737; 12843; 12898; 12937; 13026; 13343 (2); 14005; 14032; 14048 (2); +14273; 14384 (2); 14534; 15043; 15274-15276; 16302; 16738; 16758; 16759; 16954; 17041 +КҮЗЕМ (3) ■ Ике күзем агарды ○ 10476 ● 10529; 11032 +КҮЗЕМӘ (1) ■ Үз бүркем үз күземә төшә ○ 9021 +КҮЗЕМНЕ (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, күрәсен +күрми яшим ○ 10486 +КҮЗЕН (16 | 1) ■ Тана күзен сөзсә, үгез җебен өзә ○ 3278 ● 3338; 3358; 3963, :1; 3992; 3998; 4170; +4779; 4844; 6778; 7248; 10525; 10606; 11966; 12399; 15504 +күзен → башын-күзен +КҮЗЕНӘ (10) ■ Чуртан күзенә чүп төшми ○ 4519 ● 4834; 7462; 7714; 9546; 10400; 10437; 10515; +12449; 16764 +КҮЗЕНДӘ (5) ■ Дошманның күңелендә булсаң да, күзендә булма ○ 5338 ● 9418; 10613; 11467; +КҮЗЕНДӘГЕ (2) ■ Кеше күзендәге чүпне күргәнче борын астыңдагы бүрәнәне күр ○ 10399 +● 10483 +КҮЗЕНЕҢ (1) ■ Сүзенең җае юк, күзенең мае юк ○ 16306 +КҮЗЕННӘН (11) ■ Инә күзеннән дөя күрү ○ 2943 ● 6463; 8714; 8715; 8745; 8746; 10376; 12602; +13689; 15646; 17031 +КҮЗЕҢ (23) ■ Карга үстерсәң, күзең чукыр ○ 3987 ● 4670; 5596; 6850; 7679; 7878; 7954; 10380; +10395; 10404; 10438; 10457; 10461; 10463; 10466; 10478; 10480; 11314; 12070; 12111; 14604; +14909; 15233 +күзең → кашың-күзең +КҮЗЕҢӘ (13) ■ Асыл түрә сүзеңә карар, алымсак түрә күзеңә карар ○ 5726 ● 7835; 10380; 10395; +10402; 10457; 10480; 10516; 10526; 10527; 12076; 16075; 16133 +КҮЗЕҢНЕ (11 | 1) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 ● 3987:1; 4326; 5168; +5221; 5881; 6954; 9441; 10439; 10440; 14761; 15705 +КҮЗКӘЛӘКНЕҢ (1) ■ Күзкәләкнең күзе юк, күзе булса үзе юк ○ 6667 +КҮЗ-КОЛАКНЫ (1) ■ Күз-колакны үткен тоту ○ 10501 +КҮЗЛӘР (2) ■ Күзләр күмергә әйләнү ○ 10517 ● 10518 +КҮЗЛӘРЕ (3) ■ Каракошның күзләре үткен булса да, тамыры черегән агачка оя ясый ○ 3928 +● 8283; 10519 +КҮЗЛӘРЕН (1) ■ Ике дөнья - бер морҗа, төтене өйгә керми, күзләрен әчеттерми ○ 14770 +КҮЗЛӘРНЕ (1) ■ Май ашаган мәче кебек күзләрне уйнату ○ 3390 +КҮЗЛЕ (6) ■ Байның улы сыңар күзле булса, ялчысы тома күзсез ○ 5739 ● 12535; 15234; 15262; +16329; 16663 +КҮЗЛЕГЕН (1) ■ Урамдагы ташны күзлеген салып карый ○ 248 +КҮЗЛЕК (3) ■ Һәр нәрсәне алдан күрерлек күзлек ясалмаган ○ 10468 ● 10469; 15251 +КҮЗЛЕКТӘН (1) ■ Кара күзлектән үткәрү ○ 10477 +КҮЗЛЕНЕ (1) ■ Укымаган күзлене укыган сукыр җиңгән ○ 16674 +КҮЗЛИ (1) ■ Кыз акыллы егет эзли, егет матур кыз күзли ○ 13089 +КҮЗМӘ (1) ■ Күзмә күпер суга, Микула кадак кага ○ 914 +КҮЗНЕ (9) ■ Үтә якты күзне ала ○ 1007 ● 1550; 8089; 8410; 8691; 12556; 15958; 16012; 16084 +КҮЗНЕҢ (6) ■ Алтын күзнең явын ала ○ 7745 ● 10386; 10392; 10441; 10450; 11490 +КҮЗСЕЗ (6) ■ Кояшка күп караган - күзсез калыр ○ 45 ● 5034; 5237; 5739; 11478; 15304 +КҮЗСЕЗДЕР (1) ■ Гашыйк булган күзсездер ○ 12676 +КҮЗСЕНЕРСЕҢ (1) ■ Күпне белсәң күзсенерсең, күп сөйләсәң өзлегерсең ○ 16621 +КҮК (57) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй ○ 32 +● 53-55; 98; 99 (2); 100; 103; 107; 293; 527; 604; 626; 1056; 1118; 1847; 2218; 3326; 3407; 3529; +3794 (2); 3803; 4114; 4159; 4228; 4376; 4546; 4706; 4893; 5960 (2); 6660 (2); 7158; 7547 (2); +7634 (2); 8447; 8644; 8974 (2); 10282 (2); 10490; 12313; 13467; 14094; 14618 (2); 14732; 15255; +15723; 16767; 17079 +КҮКӘЕ (1) ■ Торна күкәе сымак ике генә ○ 4142 +КҮКӘЙ (22) ■ Җәйгә чыкса, бытбылдык күкәй сала, тартайның көчәнеп арты тала ○ 3915 +● 4130; 4135; 4271; 4283; 4287; 4288; 4294; 4295; 4300; 4303; 4310; 4312; 4313; 4329; 4331; +4354; 4362; 4387; 5264; 14850; 16298 +КҮКӘЙДӘ (2) ■ Өметле кош күкәйдә дә җырлый ○ 3878 ● 4417 +КҮКӘЙДӘГЕ (1) ■ Күкәйдәге бәбкә су сорый ○ 4289 +КҮКӘЙНЕ (1) ■ Күке күкәйне үзе салган, баласын каргага тапшырган ○ 4062 +КҮКБҮЗАТ (1) ■ Акбүзат йолдыз, Күкбүзат йолдыз, Тимерказык бер ялгыз ○ 24 +КҮКЕ (7) ■ Карга күке баласын күпме ашатса да, "кәккүк" дип кычкырыр ○ 3973 ● 4059-4062; +11610; 13197 +КҮКЕГӘ (1) ■ Күкегә оя ки��әкми ○ 4063 +КҮКЕНЕҢ (2 | 1) ■ Алдан кычкырган күкенең башы таз була ○ 4057 ● 4057:2; 4058 +КҮКЕРТ (1) ■ Күкерт кебек кабыну ○ 8564 +КҮКЕСЕ (1) ■ Вакытсыз сөйләмә, Питрау күкесе булырсың ○ 16271 +КҮККӘ (25 | 1) ■ Күк җиргә яхшылык яудырса, җир күккә тузан туздыра ○ 55 ● 56-58; 59, :1; +80; 100; 101; 516; 2476; 2914; 3035; 3849; 6208; 6334; 7604; 8563; 10327; 10542; 10561; 10787; +11989; 12063; 12701; 16697 +КҮКНЕ (3) ■ Дуңгыз борынын чөйгән белән күкне чөймәс ○ 2879 ● 10283; 10635 +КҮКНЕҢ (4) ■ Күкнең баскычы юк ○ 60 ● 61; 79; 81 +КҮКРӘ (1) ■ Яумасаң да, күкрә ○ 1156 +КҮКРӘВЕ (2) ■ Яшене алдан булыр, күкрәве арттан булыр ○ 1159 ● 1160 +КҮКРӘГӘН (1) ■ Күкрәгән болытның явымы аз ○ 1119 +КҮКРӘГӘННӘН (1) ■ Тегермәндә туган тычкан күк күкрәгәннән курыкмас ○ 3407 +КҮКРӘГЕ (1) ■ Яхшының күкрәге илгә калкан ○ 12385 +КҮКРӘГЕМДӘ (1) ■ Авызымда тешем бар, күкрәгемдә көчем бар ○ 10817 +КҮКРӘГЕН (1) ■ Сөтен имеп туйган, күкрәген тешләгән ○ 14306 +КҮКРӘК (3) ■ Ил язмышы ир өстендә, ир язмышы күкрәк көчендә ○ 4947 ● 5625; 6153 +КҮКРӘККӘ (1) ■ Бакыр зур булса да, комган төбе ямыйлар, алтын кечкенә булса да, күкрәккә +кадыйлар ○ 268 +КҮКРӘМИ (1) ■ Саңгырауга күк күкрәми, сукырга яшен яшьнәми ○ 15255 +КҮКРӘМИЧӘ (1) ■ Күк күкрәмичә "алла" димиләр ○ 1118 +КҮКРӘР (1) ■ Болыт берексә - күк күкрәр, халык берексә - җир тетрәр ○ 4893 +КҮКРӘҮ (1) ■ Тәэсирсез сүз - яңгырсыз күкрәү ○ 16102 +КҮКРӘҮДӘН (1) ■ Тимерче тимерлегендә үскән эт күк күкрәүдән курыкмый ○ 3529 +КҮКТӘ (9 | 1) ■ Бер күктә ике ай булмас ○ 26 ● 68; 106; 741; 3844; 4227:1; 4500; 9662; 12670; +КҮКТӘГЕ (4) ■ Күктәге айның нуры китмәс ○ 62 ● 9670; 10710; 15683 +КҮКТӘН (11) ■ Күктән ни яуса да, җир кабул итәр ○ 63 ● 102; 103; 3585; 9319; 12041; 12080; +13364; 16877; 16885; 16934 +КҮЛ (29) ■ Ком җыелса - чүл була, су җыелса - күл була ○ 136 ● 342; 408-412; 1120; 1128; 1129; +1131; 2833; 3899; 4565; 4670; 4943; 4944; 5023; 5029; 5032; 5039; 5101; 7798; 8890; 10552; +11875; 13568; 15937; 16743 +КҮЛӘГӘ (4) ■ Караңгы кичтә күләгә булмый ○ 847 ● 1654; 1704; 5854 +КҮЛӘГӘГӘ (2) ■ Куркакланган карга күләгәгә кунмас ○ 3999 ● 8978 +КҮЛӘГӘДӘ (1) ■ Күләгәдә таш та мүкләнә ○ 64 +КҮЛӘГӘДӘЙ (1) ■ Күз алдымда күләгәдәй булып торма ○ 10839 +КҮЛӘГӘДӘН (1) ■ Гаепле булган кеше күләгәдән дә курка ○ 12491 +КҮЛӘГӘҢ (1) ■ Үз күләгәң үлгәнче үзеңнән калмый ○ 10813 +КҮЛӘГӘҢӘ (1) ■ Күләгәңә карап күчергеч ал ○ 10791 +КҮЛӘГӘҢНӘН (1) ■ Күләгәңнән курыксаң, күлгә керә алмассың ○ 11199 +КҮЛӘГӘСЕ (9) ■ Туры агачның күләгәсе дә туры була ○ 1702 ● 1722; 1747; 3635; 7374; 10767; +10832; 11958; 13592 +КҮЛӘГӘСЕНӘ (3) ■ Болыт күләгәсенә таяныч юк ○ 1078 ● 1679; 2670 +КҮЛӘГӘСЕНДӘ (2) ■ Арыслан күләгәсендә тиен туеныр ○ 2044 ● 3635 +КҮЛӘГӘСЕННӘН (2) ■ Куркак кеше үз күләгәсеннән дә курка ○ 11170 ● 11391 +КҮЛӘСӘСЕ (1) ■ Каланың күләсәсе саладан әйләнә ○ 5178 +КҮЛӘТКӘСЕННӘН (1) ■ Куян - күләткәсеннән дә куркыр ○ 2254 +КҮЛГӘ (16) ■ Аулак күлгә бака хуҗа ○ 343 ● 413; 414; 3902; 4397; 4408; 4566; 4571; 4579; 4671; +5814; 11199; 13006; 13618; 16100; 16714 +КҮЛДӘ (10 | 1) ■ Томырык күлдә корт уйнар ○ 470 ● 471; 474; 475; 477; 481; 4227:1; 4247; 4514; +4562; 4575 +КҮЛДӘН (2) ■ Балалы үрдәк күлдән китмәс ○ 4402 ● 5135 +КҮЛЕ (3) ■ Күрмәгән җирнең күле - сөт, күмәче - бал ○ 143 ● 493; 4981 +КҮЛЕМ (1) ■ Бака да: "Кергән күлем тирәнрәк булсын", - дигән ○ 4560 +КҮЛЕН (3) ■ Балыкчы күлен мактый ○ 4475 ● 4706; 5742 +КҮЛЕНӘ (3) ■ Күгәл күленә күрә чумар ○ 4411 ● 4556; 4567 +КҮЛЕНДӘ (5) ■ Җирле - җирендә, җикән - күлендә ○ 218 ● 4175; 4576; 4697; 16786 +КҮЛЕҢӘ (1) ■ Күлеңә күрә чумарсың ○ 415 +КҮЛЕҢНӘН (1) ■ Камышны үз күлеңнән ал ○ 1282 +КҮЛМӘГЕ (3) ■ Тависның күлмәге ефәк булса да, аягы ыштыр булыр ○ 4124 ● 8975; 11327 +КҮЛМӘГЕМ (2) ■ Бер күлмәгем биш киле, ирем сөя, нишләрсең; биш күлмәгем бер киле, ирем +сөйми, нишләрсең ○ 13800 (2) +КҮЛМӘГЕМНЕҢ (1) ■ Күлмәгемнең итәге юк, җиңе юк, рәхәтемнең чиге юк ○ 8976 +КҮЛМӘГЕН (1) ■ Ярлы юеш күлмәген өстендә киптерә ○ 7476 +КҮЛМӘГЕНӘ (1) ■ Хәерчегә көлеп карасаң, күлмәгенә ямаулык сорар ○ 5943 +КҮЛМӘГЕҢ (2) ■ Үз күлмәгең үз тәнеңә якын ○ 8945 ● 14763 +КҮЛМӘК (30) ■ Айга күлмәк киертмиләр ○ 19 ● 201; 1552; 5129; 5383; 5510; 7494; 7514; 8674; +8908 (2); 8917; 8918; 8973; 8977; 8987; 8991; 10688; 11207; 11240; 13339; 13647; 13662; 13914; +14061; 14205; 14206; 14707; 15989; 16002 +КҮЛМӘККӘ (2) ■ Киндер күлмәккә туйган ялангач түгел ○ 8904 ● 8978 +КҮЛМӘКЛЕ (2) ■ Күлмәксездән күлмәкле булган, башын әллә кая куйган ○ 8980 ● 13916 +КҮЛМӘКЛЕК (2) ■ Ил өстеннән берәр җеп - бер ятимгә күлмәклек ○ 4956 ● 14183 +КҮЛМӘКНЕ (3) ■ Ертык күлмәкне никадәр җөйләсәң дә эзе кала ○ 8895 ● 8957 (2) +КҮЛМӘКСЕЗ (2) ■ Ирнең уңмаганы икмәксез булыр, хатынның уңмаганы күлмәксез булыр +○ 13873 ● 13916 +КҮЛМӘКСЕЗГӘ (2) ■ Күлмәксезгә чуклы бау килешми ○ 8919 ● 8979 +КҮЛМӘКСЕЗДӘН (1) ■ Күлмәксездән күлмәкле булган, башын әллә кая куйган ○ 8980 +КҮЛМӘКТӘН (1) ■ Күлмәктән тирлегем якын, тирлегемнән тирем якын ○ 8981 +КҮЛМӘК-ЫШТАННЫ (1) ■ Күлмәк-ыштанны өйдә юган яхшы ○ 8916 +КҮЛНЕ (3) ■ Күлне күккә аса ○ 516 ● 4582; 5025 +КҮЛНЕҢ (5) ■ Яңа күлнең суы суык ○ 488 ● 4501; 4579; 13278; 14091 +КҮЛСЕЗ (1) ■ Күлсез балык булмый ○ 416 +КҮМӘГЕ (1) ■ Шайтан да күмәге белән көчле ○ 16769 +КҮМӘК (14) ■ Күмәк агач давылдан курыкмас ○ 1697 ● 1713; 2668; 3516; 4804; 5024; 5025; +5104; 6006; 6101-6104; 11740 +КҮМӘКЛӘШКӘН (2) ■ Күмәкләшкән - яу кайтарган ○ 5026 ● 13279 +КҮМӘКЛӘШКӘЧ (1) ■ Кырмыскалар зур түгел, күмәкләшкәч тау өя ○ 4798 +КҮМӘКНЕҢ (1) ■ Ялгызның җәясе дә югалыр, күмәкнең угы да югалмас ○ 5113 +КҮМӘР (3) ■ Мәче күмәр - эт ачар, бүре күмәр - төлке ачар ○ 3354 (2) ● 11768 +КҮМӘЧ (9) ■ Җир карынына көл салган, көленнән күмәч алган ○ 1479 ● 6225; 9196; 9280; 9561; +10873; 12536; 13310; 14914 +КҮМӘЧЕ (2) ■ Күрмәгән җирнең күле - сөт, күмәче - бал ○ 143 ● 9474 +КҮМӘЧЕҢ (1) ■ Көлне үз күмәчең өстенә тартма ○ 8473 +КҮМЕЛӘ (1) ■ Яшь чактагы күмелә, карт чактагы күренә ○ 15111 +КҮМЕЛЕП (1) ■ Китеп күләгәсе күмелеп тормады ○ 10832 +КҮМЕЛСӘҢ (1) ■ Көлгә күмелсәң дә, бергә көнең күр ○ 13195 +КҮМЕП (3) ■ Диңгезне күмеп була, әдәмнең комсызлыгын күмеп булмый ○ 11827 (2) ● 12360 +КҮМЕР (17 | 1) ■ Эш күп - күмер аз, оста күп - тимер аз ○ 334 ● 1396; 8488 (2); 8544; 9671; +9939; 10245; 10679:1; 10682; 11218; 12220; 13073; 14713; 14754; 14757; 15427; 15822 +КҮМЕРГӘ (1) ■ Күзләр күмергә әйләнү ○ 10517 +КҮМЕРДӘ (1) ■ Май чүлмәге майда уалыр, күмер чүлмәге күмердә уалыр ○ 9939 +КҮМЕРЕ (2) ■ Имән күмере исле булыр ○ 1729 ● 1739 +КҮМЕРНЕ (1) ■ Тимер эретсәң, күмерне аяма; бала үстерсәң, ризыкны аяма ○ 14051 +КҮМЕРЧЕ (1) ■ Тимерчегә күмерче юлдаш ○ 313 +КҮМЕРЧЕГӘ (1) ■ Тимерче күмерчегә оер ○ 309 +КҮН (6 | 1) ■ Асты - тәпи, өсте - күн ○ 727:1 ● 2358; 7678; 9028; 9051; 9052; 14724 +КҮНӘ (1) ■ Йөргән саен күрә барырсың, күргән саен күнә барырсың ○ 6770 +КҮНӘК (1) ■ Бизәкле күнәк кыйбат була ○ 9883 +КҮНГӘН (1) ■ Авыз күнгән ачы катык күнмәгән каймактан яхшырак ○ 9094 +КҮНДӘЙ (1) ■ Бөтенегез бердәй - иләнмәгән күндәй ○ 2429 +КҮНДӘМ (5) ■ Күндәм ат күп җигелә ○ 2669 ● 2670; 3490; 11874; 13807 +КҮНДЕРӘСЕҢ (1) ■ Баланы җай бөксәң - күндерәсең, кинәт бөксәң - сындырасың ○ 13987 +КҮНДЕРЕР (2) ■ Яхшы юлдаш юлга күндерер, яман юлдаш юлдан дүндерер ○ 6974 ● 12332 +КҮНДЕРСӘҢ (1) ■ Иренчәкне эшкә күндерсәң, туктарга иренер ○ 6482 +КҮНЕ (2) ■ Кәҗә үзе затсыз булса да, күне затлы ○ 3042 ● 11875 +КҮНЕГӘЛӘР (1) ■ Бер өйрәнгәч, тәмугка да күнегәләр, ди ○ 16898 +КҮНЕККӘН (1) ■ Күнеккән кулда һөнәр бар ○ 6357 +КҮНЕП (2) ■ Ат бер юлга күнеп алса, йоклаган килеш тә йөри ○ 2488 ● 16324 +КҮНМӘГӘН (1) ■ Авыз күнгән ачы катык күнмәгән каймактан яхшырак ○ 9094 +КҮНМӘС (4) ■ Бүре бәйләүгә күнмәс, дуңгыз әйдәүгә күнмәс ○ 2140 (2) ● 11510; 16491 +КҮНЧЕГӘ (1) ■ Кәҗә тиресен кирәгәгә тарт, күнчегә сат ○ 3039 +КҮҢЕЛ (65) ■ Күңел биреп эшләгән эш өлге булыр, күңел бирми эшләгән эш көлке булыр +○ 6106 (2) ● 7681; 9295 (2); 9702; 10078; 10376; 10412; 10415; 10419; 10421; 10423; 10428; +10695; 11057; 11067; 11117; 11124; 11141; 11162; 11196; 11203-11222; 11381; 11878; 12037; +12541; 12581; 12679; 12718; 12721; 12722; 12780; 14675; 14843; 14917; 15630; 15938 (2); +15939; 16003; 16132; 16388; 16608; 16658; 16722 +КҮҢЕЛГӘ (13) ■ Ак - күңелгә як ○ 552 ● 4845; 5469; 6677; 10303; 10431; 10692; 11223; 11227; +11382; 12671; 12702; 16104 +КҮҢЕЛДӘ (7) ■ Дус хисабы күңелдә ○ 5374 ● 11075; 11224; 11225; 11475; 12670; 12777 +КҮҢЕЛДӘГЕ (1) ■ Үпкә кичерелсә дә, күңелдәге эзе бетмәс ○ 12631 +КҮҢЕЛДӘН (5) ■ Көйгән икмәк ачысы күңелдән китми ○ 9292 ● 10430; 10432; 11227; 11309 +КҮҢЕЛЕ (61 | 1) ■ Тулган айның күңеле һәрвакыт шат ○ 66 ● 2899; 3616; 4080:1; 4215; 5081; +5386; 5563 (2); 5999; 6132; 7289; 7425; 7624; 8849; 9479; 9566; 10052; 10151; 10433; 10665; +11150-11153; 11198; 11226; 11228; 11229 (2); 11302; 11468; 11873; 12611; 12981; 13008; +13081 (2); 13546; 13719; 13726; 13869 (2); 14197; 14270 (2); 14308 (2); 14397 (2); 15050 (2); +15066; 15276; 15351; 15495; 15581; 15695; 15737; 16301; 16758; 16968 +КҮҢЕЛЕМ (3) ■ Барын-югын белмидер, бал телидер күңелем ○ 7640 ● 8956; 9479 +КҮҢЕЛЕМДӘ (1) ■ Орыр сүзем күңелемдә, орыр ташым куенымда ○ 16288 +КҮҢЕЛЕН (4) ■ Байлык кешенең күңелен ташка, күзен акка әйләндерә ○ 7248 ● 9578; 10145; +КҮҢЕЛЕНДӘ (9) ■ Дошманның күңелендә булсаң да, күзендә булма ○ 5338 ● 7261; 9798; +11357; 11468; 12113; 13727; 15490; 15663 +КҮҢЕЛЕНДӘГЕН (1) ■ Кеше күңелендәген тукмаклап булмый ○ 11155 +КҮҢЕЛЕННӘН (1) ■ Күргәннең күңеленнән китми ○ 10449 +КҮҢЕЛЕҢ (17) ■ Күңелең булса, һәр эш җайга салына ○ 6359 ● 7057; 11102; 11122; 11164; +11230-11236; 11242; 11297; 11337; 12111; 16540 +КҮҢЕЛЕҢӘ (2) ■ Күңелеңә карап - көнең ○ 11238 ● 12789 +КҮҢЕЛЕҢДӘ (2) ■ Кануның кан булмасын, күңелеңдә елан тормасын ○ 5815 ● 12145 +КҮҢЕЛЕҢНЕ (2) ■ Күңелеңне киң тот ○ 11237 ● 15597 +КҮҢЕЛЛӘРЕ (1) ■ Күңелләре киренең туннары тире ○ 11879 +КҮҢЕЛЛЕ (5) ■ Файдасы юк байдан киң күңелле ярлы артык ○ 7422 ● 12557; 13326; 14134 (2) +КҮҢЕЛЛЕГӘ (1) ■ Җыр - күңеллегә куаныч, күңелсезгә юаныч ○ 16433 +КҮҢЕЛЛЕК (1 | 1) ■ Күңеллек түгел, туемлык ○ 9773 ● 9785:1 +КҮҢЕЛЛЕНЕҢ (2) ■ Ак күңелленең аты армас, туны тузмас ○ 11059 ● 12327 +КҮҢЕЛЛЕРӘК (1) ��� Ат су янында сызгырмасаң да эчәдер, ләкин сызгырсаң, күңеллерәк эчәдер +○ 2509 +КҮҢЕЛНЕ (5) ■ Дошман теле төерле, айкый гына күңелне ○ 5325 ● 5370; 11239; 12146; 16431 +КҮҢЕЛНЕҢ (6) ■ Күз - күңелнең көзгесе ○ 10425 ● 11197; 15342; 15804; 16382; 16598 +КҮҢЕЛСЕЗ (2) ■ Хуҗа күңелсез булса, кунак өйгә сыймас ○ 10175 ● 15940 +КҮҢЕЛСЕЗГӘ (2) ■ Күңелсезгә күлмәк киертмиләр ○ 11240 ● 16433 +КҮҢЕЛСЕЗДӘН (3) ■ Булдыксыздан һөнәр чыкмас, күңелсездән көлке чыкмас ○ 6454 ● 11241; +КҮҢЕЛЧӘК (5) ■ Иренчәк кеше - чигенчәк, илгәзәк кеше - күңелчәк ○ 6481 ● 6562; 12894; +14161 (2) +КҮП (373 | 7) ■ Айның йөзе тулы булып күп тормас ○ 23 ● 45; 112; 144; 152; 191; 196; 228; 334 (2); +411; 417; 475; 477; 541; 542; 544; 545; 547; 557; 620; 664; 780; 952; 1094; 1096; 1120; 1505; 1593; +1739 (2); 1742; 1781; 1800; 1801 (2); 1869; 1870; 1893 (2); 1912; 1929; 2105; 2154; 2207; 2246; +2273:1; 2313; 2315; 2364; 2375; 2451:2; 2510; 2622; 2662; 2669; 2724; 2822 (2); 2918; 2933; 3102; +3106; 3344; 3362; 3523; 3615; 3629; 3705; 3717; 3738; 3831; 3839; 4234:1; 4286; 4290; 4314 (2); +4378; 4672; 4728; 4818; 4864; 4894; 5027-5030; 5073 (2); 5098; 5105; 5286; 5298; 5320; 5334; 5342; +5378; 5385; 5402; 5405; 5448; 5451; 5467; 5471; 5472; 5520; 5667; 5681; 5756; 5785 (2); 5853; 5928 +(4); 6010-6012; 6046; 6048; 6105; 6120; 6140 (2); 6184; 6224; 6258 (3); 6282; 6318; 6358; 6379; +6443; 6601; 6632; 6668; 6669; 6795 (2); 6796 (2); 6797 (2); 6798 (2); 6799 (2); 6800 (2); 6825; 6896; +6904; 6946; 6980; 6986; 7011; 7131; 7222; 7263 (2); 7407; 7415; 7489; 7702 (2); 7718; 7736; 7739; +7742; 7746; 7760; 7778; 7818; 7842; 7900; 7944; 8004; 8016; 8032; 8083; 8084; 8090 (2); 8091; 8118, +:1, :2; 8119; 8127; 8173-8175; 8198; 8401; 8418; 8483; 8541; 8574; 8577; 8844; 8881; 9095; 9113; +9191; 9206 (2); 9234 (2); 9304; 9326; 9388; 9446; 9524 (2); 9525; 9527; 9536 (2); 9547 (2); 9589; +9599; 9601; 9604; 9671; 9672 (2); 9673; 9674; 9682; 9836; 9840; 10003; 10088; 10114; 10442 (2); +10443; 10552; 10571; 10706 (2); 10956; 11188; 11189; 11377; 11487; 11788; 11789; 12191; 12206 (2); +12262; 12266; 12283; 12316; 12383 (2); 12438; 12496; 12544; 12719 (2); 12720; 12967; 13024; +13236; 13273; 13439 (2); 13516; 13718; 13864 (2); 14032; 14214, :1; 14221; 14346 (2); 14543 (2); +14570 (2); 14678 (2); 14728; 14780; 14917; 14921; 14922; 15080 (2); 15100; 15151; 15235; 15243; +15252 (2); 15263 (2); 15505 (2); 15588; 15735; 15738-15740; 15742; 15743; 15745; 15797; 15798; +15875; 15893; 15898; 15924; 15925 (2); 15926 (2); 15927 (2); 15928 (2); 15929 (2); 15930; 15931 (2); +15932; 15933 (2); 15934-15936; 15937 (2); 15939; 15977; 15978; 15986; 15991; 16016; 16020; +16028; 16131; 16197; 16282-16284; 16420; 16460; 16489; 16565; 16616; 16617 (4); 16618 (2); +16619 (2); 16620 (2); 16621; 16623 (2); 16816:1; 16869; 16878; 16912; 16971; 17012; 17058 (2) +КҮПЕР (12) ■ Күзмә күпер суга, Микула кадак кага ○ 914 ● 1706; 6185; 6801-6803; 6807; 6812; +7108; 7109; 10451; 15810 +КҮПЕРӘ (2) ■ Чүпрә - кабара да күперә ○ 9379 ● 16020 +КҮПЕРДӘ (2) ■ Чыгымчы ат күпердә таяк ашый ○ 2695 ● 2930 +КҮПЕРДӘН (1) ■ Ил кичкән күпердән кич, ул эчкән чишмәдән эч ○ 4934 +КҮПЕРЕ (1) ■ Суы юк эчәргә, күпере юк кичәргә ○ 533 +КҮПЕРЕН (2) ■ Болак күперен чыкканчы - теләнчегә бер тәңкә, чыккач - бер тиен дә жәлке +○ 6750 ● 14015 +КҮПЕРЕННӘН (2) ■ Саран күпереннән чыкканчы суда ак ○ 11911 ● 12292 +КҮПЕРЕНҮ (1) ■ Күперенү күркәгә генә килешә ○ 4261 +КҮПЕРЕҢНЕ (1) ■ Үз сүзеңне үзең өз, күпереңне үзең төз ○ 16246 +КҮПЕРЕП (1) ■ Хатын-кыз - мамык мендәр: сылап-сыйпап торсаң гына күпереп тора ○ 13720 +КҮПЕРНЕ (6) ■ Фил, күперне борыны белән төртеп, тазалыгын карый: борынына чыдаса, үзенә +чыдый, ди ○ 3334 ● 6804; 6896; 7071; 11285; 16735 +КҮПКӘ (9) ■ Аз күпкә буйсыныр ○ 546 ● 598; 3917; 5031; 6334; 6444; 9675; 11780; 13319 +КҮПЛӘР (1) ■ Күпләр көлеп күл кичкәндә ялгыз елап ярда калган ○ 5032 +КҮПЛЕГЕ (3) ■ Халык күплеге эшкә ярар, киңәшкә ярамас ○ 5074 ● 7279 (2) +КҮПМЕ (28 | 1) ■ Комны күпме әвәләсәң дә берекмәс ○ 139 ● 286; 358; 376; 1545; 1562; 2134; +2182; 3058; 3093; 3171; 3973; 4250; 4291; 4568; 4569; 4805; 5468; 6501; 7221; 7394; 7780; 8867; +8997; 9413; 9965; 10958:3; 12893; 15236 +КҮПМЕГӘ (1) ■ Күпмегә алсам, шуңа сатам ○ 8053 +КҮПНЕ (10) ■ Күпне көткән аздан коры калыр ○ 599 ● 600; 5406; 10406; 10443; 11876; 11877; +15741; 16621; 16622 +КҮПНЕҢ (11) ■ Азның чиген белмәгән күпнең чиген белмәс ○ 548 ● 5033; 5448; 6170; 6171; +6184; 6946; 7407; 8495; 8881; 11781 +КҮПСЕНДЕ (1) ■ Ай бирде, кояш күпсенде ○ 83 +КҮПСЕНМӘ (2) ■ Үз малыңны азсынма, кеше малын күпсенмә ○ 7505 ● 12257 +КҮПТӘН (8) ■ Аздан күп була, күптән юк була ○ 547 ● 2264; 5034; 5035; 5281; 14456; 15706; +КҮПТЕ (1) ■ Сукты да, күпте дә ○ 5703 +КҮПЧЕК (1) ■ Кунак күп ятса, күпчек урланыр ○ 10114 +КҮПЧЕЛЕК (2) ■ Күпчелек кайда - көч шунда ○ 5036 ● 5037 +КҮПЧЕРСЕҢ (1) ■ Кабарынсаң чәпчерсең, камыр булсаң күпчерсең ○ 11990 +КҮР (27) ■ Биек тауның түбәсен күр дә төбенә барма ○ 119 ● 600 (2); 1856; 5341; 5342; 5566; +6011 (2); 8792 (2); 10399; 10574; 11983 (2); 12081; 12520; 12523; 12806; 12899 (2); 13195; +13423 (2); 14163; 14365; 14696 +КҮРАЛМЫЙ (3) ■ Үзе кылалмый, кылган кешене күралмый ○ 6630 ● 12236; 15228 +КҮРАЛМЫЙСЫҢ (1) ■ Кеше күңеле - кара урман, күралмыйсың ни барын ○ 11151 +КҮРӘ (138 | 5) ■ Йолдызны күз бик күрә дә, кул җитми ○ 29 ● 217; 415; 491; 688; 816; 820; 904; +926; 946 (2); 1000 (2); 1039; 1837; 1961; 2016; 2215; 2608; 2620; 2728 (2); 2826; 2900; 2951; 3057; +3311; 3319; 3363; 3859; 3880; 3887; 3910; 4072 (2); 4183; 4184; 4411; 4442; 4473; 4509; 5072; +5191; 5234 (2); 5527; 5758; 5951; 5978; 5997; 6030 (2); 6095; 6122 (2); 6192; 6770; 6820; 6882; +6903 (2); 7055 (2); 7080; 7409; 7630; 7870; 7910 (2); 7981; 7998 (2); 8225; 8245; 8247 (2); 8391 (2); +8429:1; 8765; 8775 (2); 8902; 8903 (2); 9065; 9066; 9146 (2); 9204; 9257; 9879 (2); 9896; 9932; +9964; 9978 (2), :1, :2, :3 (2); 9983; 10086; 10307 (2); 10412; 10424; 10524; 10624; 10625; 10642; +10676; 11142 (2); 11609; 12485; 12602; 12662; 12666 (2); 13104 (2); 13107 (2); 13138; 14265 (2); +15225; 15252; 15278; 15405; 15617; 15766 (2); 16030 (2); 16228; 16325; 16416; 16935 (2); 17020 +КҮРӘЗӘГӘ (2) ■ Күрәзәгә ышанма, күргәнеңә ышан ○ 16737 ● 16761 +КҮРӘЗӘЛЕ (1) ■ Күрәзәле илнең күзе тар ○ 16738 +КҮРӘ-КҮРӘ (2) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман +күргән кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 ● 15506 +КҮРӘЛӘР (2) ■ Хатыннар камырны изәләр кичтән, уңмаса, күрәләр мичтән ○ 13734 ● 16872 +КҮРӘЛӘТӘ (1 | 1) ■ Язмыш дип күрәләтә утка кереп булмый ○ 14964 ● 14964:1 +КҮРӘСЕ (3) ■ Күрмәгәннең күрәсе килер, күргәннең качасы килер ○ 10452 ● 12963; 14923 +КҮРӘСЕГӘ (1) ■ Күрәсегә үзең барып керәсең ○ 14924 +КҮРӘСЕМ (1) ■ Бар икән күрәсем, юк икән үләсем ○ 14978 +КҮРӘСЕН (2) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, күрәсен +күрми яшим ○ 10486 ● 14979 +КҮРӘСЕНЕ (1) ■ Күрәсене күрми, гүргә кереп булмый ○ 14925 +КҮРӘСЕҢ (8) ■ Көн күрәсең килсә, көндез йоклама ○ 899 ● 4964; 10454; 12361; 14926; 14927; +14955 (2) +КҮРӘЧӘГЕҢ (1) ■ Күрәчәгең булса, пима кигәндә аягың сынар ○ 14928 +КҮРГӘЙ (1) ■ Кош баласы, оясында ни күрсә, очканында аны күргәй ○ 3840 +КҮРГӘН (44 | 1) ■ Ай күргән, кояш алган, җил очырып киткән ○ 86 ● 254; 528 (2); 913; 1455; +1704; 2940; 3146; 4924; 4931; 5008; 5307 (3); 5495; 5503 (4); 5876; 6770; 7749; 7899; 90519053; 9854; 10381; 10382:1; 10387; 10389; 10443-10445; 10527; 10566; 11204; 12138; 14410 (2); +14411 (2); 16221; 16624 +КҮРГӘНГӘ (2) ■ Һәр күргәнгә кул җитмәс ○ 10467 ● 14890 +КҮРГӘНДӘ (4) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче +күргәндә "әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 (3) ● 16505 +КҮРГӘНЕ (2) ■ Күзнең күргәне бер, кү��мәгәне мең ○ 10441 ● 14403 +КҮРГӘНЕМ (3) ■ Иткәнем - коллык, күргәнем - хурлык ○ 5992 ● 7520; 15445 +КҮРГӘНЕН (8) ■ Күргән күргәнен сөйләр, белгән белгәнен сөйләр ○ 10444 ● 12213; 13938; +15135; 16547; 16624; 16684; 17062 +КҮРГӘНЕҢ (2) ■ Күргәнең - күрешкәнең ○ 10446 ● 10447 +КҮРГӘНЕҢӘ (1) ■ Күрәзәгә ышанма, күргәнеңә ышан ○ 16737 +КҮРГӘНМЕ (1) ■ Минем кызым кияү күргәнме ○ 14319 +КҮРГӘННӘН (2) ■ Дус күргәннән түңелмә ○ 5369 ● 10442 +КҮРГӘННӘР (1) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда +дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен +күргәннәр ○ 4216 +КҮРГӘННЕ (5) ■ Ил күргәнне күрербез ○ 5136 ● 10448; 10461; 13170 (2) +КҮРГӘННЕҢ (4) ■ Күршесен яман күргәннең күзе чыгар ○ 5210 ● 10449; 10452; 13196 +КҮРГӘНЧЕ (8) ■ Алама атка менгәнче, йөгер кеше күргәнче ○ 2456 ● 3583; 4707; 5566; 10399; +10482; 10574; 12523 +КҮРГӘЧ (14) ■ Куян, үз койрыгын күргәч, "кудылар, тоттылар!" дип, йөрәге ярылып үлгән, ди +○ 2263 ● 2776; 3075; 4123; 4782; 7066; 7679; 8491; 8522; 9662; 10669; 10730; 12936 (2) +КҮРДЕ (2) ■ Ай күрде, кояш алды - безгә нәрсәсе калды? ○ 87 ● 8451 +КҮРДЕМ (2) ■ Батыр: "Дошман күрдем", - ди, куркак: "Нигә тудым", - ди ○ 5545 ● 16625 +КҮРЕГЕ (1) ■ Гомере барның күреге бар ○ 14715 +КҮРЕК (5) ■ Янгынга күрек белән бармыйлар ○ 8540 ● 9002; 9003; 11128; 11267 +КҮРЕКЛЕ (8) ■ Күрше тавыгы күрекле, әтәчләре бүрекле ○ 5193 ● 9000; 10678; 11200; 14111; +14451 (2); 14913 +КҮРЕКЛЕГӘ (2 | 2) ■ Күреклегә куян кабы да килешә ○ 10679 ● 10679:1, :2; 10680 +КҮРЕКЛЕНЕҢ (2) ■ Күрекленең башы бүрекле ○ 9014 ● 10681 +КҮРЕКСЕЗ (3) ■ Күгәрчен баласы, күрексез булса да, үскәч күгәрчен була, ди ○ 4049 ● 14451 (2) +КҮРЕКЧЕ (1) ■ Төлке никадәр качса да, барыр җире күрекче кибетендә ○ 2298 +КҮРЕМЛЕК (1) ■ Туемлык түгел, күремлек ○ 9785 +КҮРЕНӘ (37) ■ Биек тауның башы - якын, төбе ерак күренә ○ 117 ● 232; 421; 687; 997; 1855; +2729; 3112; 3406; 4281; 4292; 5185; 5194; 6983; 7368; 8764; 8836; 8860; 9504; 9965; 10555; +10557; 10607; 10872; 11182; 11185; 11187; 12010; 12437; 12449; 12721; 12790; 13022; 13898; +15111; 15776; 16579 +КҮРЕНӘСЕҢ (1) ■ Читкәрәк кит: читтән матур күренәсең ○ 10738 +КҮРЕНГӘН (5) ■ Күренгән тау ерак булмас ○ 141 ● 4801; 8834; 9652; 13189 +КҮРЕНГӘННЕҢ (1) ■ Күренгәннең алыслыгы юк, күтәргәннең авырлыгы юк ○ 692 +КҮРЕНГӘНЧЕ (1) ■ Кызарып тәнем күренгәнче аларып ямавы күренсен ○ 8869 +КҮРЕНДЕ (1) ■ Күзгә күренде, кулга тимәде ○ 10511 +КҮРЕНЕП (2 | 1) ■ Асылынсаң агачның асылына асылын, үлсәң дә ерактан күренеп торырлык +булсын ○ 1661:1 ● 10830; 16736 +КҮРЕНЕР (27 | 2) ■ Кыш кояшы айда бер күренер ○ 51 ● 355; 2637; 3848; 4041; 4672; 5318; +7233 (2); 7462; 7845; 9276; 9735; 10011; 11530; 11640; 11729; 12076; 12743, :1, :2; 12760 (2); +12821; 13350; 13592; 14217; 15245; 16407 +КҮРЕНМӘ (1) ■ Өндәүлегә - иренмә, өндәүсезгә - күренмә ○ 10202 +КҮРЕНМӘГӘН (1) ■ Төбе күренмәгән чиләктән су эчмә ○ 9970 +КҮРЕНМӘС (8 | 2) ■ Күренмәс түмгәк ат өркетә ○ 142 ● 2020; 3872; 7556; 12253; 12743, :1, :2; +13000; 14794 +КҮРЕНМӘСӘ (1) ■ Морҗаң күренмәсә, мосафир буласың ○ 6806 +КҮРЕНМӘҮ (2) ■ Күзгә төртсәң дә күренмәү ○ 10512 ● 10515 +КҮРЕНМИ (19) ■ Ай яктыртканда, йолдыз күренми ○ 14 ● 34; 1855; 3112; 3891; 8764; 8836; +9324; 9603; 10454; 10557; 10711; 12073; 12360; 12745; 14882; 15203; 16225; 16736 +КҮРЕНСӘ (4) ■ Камышы күренсә, чишмәсе табылыр ○ 1283 ● 5163; 5317 (2) +КҮРЕНСЕН (1) ■ Кызарып тәнем күренгән��е аларып ямавы күренсен ○ 8869 +КҮРЕП (28 | 1) ■ Идел күреп сусыз үлгән ○ 509 ● 618; 628 (2); 2225; 2505; 3468 (2); 3840:1; +3899 (2); 4160 (2); 4768; 5347; 6762; 7097; 7897; 8239; 10313; 10445; 11335; 12378 (2); +14556 (2); 14596; 15889; 16800 +КҮРЕР (25) ■ Таш астында көн күрер ○ 237 ● 5537; 5822 (2); 6550 (2); 6552 (2); 7301; 10411; +10450; 10520; 12234; 12718; 13518 (2); 13795 (2); 14110 (2); 14399; 14909; 14969; 15263; 15549 +КҮРЕРБЕЗ (4) ■ Бүген монда, иртәгә анда, иртәгесен күрербез таңда ○ 1036 ● 5136; 12900; 13404 +КҮРЕРГӘ (3) ■ Аюныкын бүрегә ходай язган күрергә ○ 2094 ● 10731; 13453 +КҮРЕРЛӘР (2) ■ Байның меңен күрмәсләр, ярлының берен күрерләр ○ 7297 ● 15568 +КҮРЕРЛЕК (1) ■ Һәр нәрсәне алдан күрерлек күзлек ясалмаган ○ 10468 +КҮРЕРМЕН (1) ■ Иртәгә үләсем исемдә иде, мондый хәлне күрермен дип уйламаган идем +○ 15440 +КҮРЕРСЕҢ (9 | 1) ■ Ояда ни күрсәң, очканда шуны күрерсең ○ 3840:2 ● 4707; 6145; 6970; +12239 (2); 14334; 14405; 14963; 15453 +КҮРЕШ (2) ■ Элек күреш, аннан белеш ○ 5492 ● 16134 +КҮРЕШӘ (1 | 2) ■ Алты яшәр юлдан кайтса, алтмыш яшәр күрешә килер ○ 6730 ● 6730:1, :2 +КҮРЕШЕМ (1) ■ Улым - көн күрешем, кызым - сәелем ○ 14157 +КҮРЕШЕР (2) ■ Орышмый аерылган елашып күрешер ○ 5041 ● 5480 +КҮРЕШЕРБЕЗ (1) ■ Куян баласын, "куян базарында күрешербез" дип, ташлап китә, ди ○ 2249 +КҮРЕШКӘНЕҢ (1) ■ Күргәнең - күрешкәнең ○ 10446 +КҮРЕШТЕК (1) ■ Куян тиреләре базарда: "Исәнме, менә тагын күрештек", - дип әйтерләр, ди +○ 2257 +КҮРЕШҮ (1) ■ Дуслык - агач, күрешү - җимеше ○ 5389 +КҮРКӘ (9 | 1) ■ Тутый сөйли белсә, күркә тик тора белә ○ 4161 ● 4259; 4262; 4263; 4281; 4292; +5194; 6489; 10679:2; 14926 +КҮРКӘГӘ (2) ■ Күперенү күркәгә генә килешә ○ 4261 ● 12017 +КҮРКӘМ (12) ■ Күрүк кигән күркәм булыр ○ 8920 ● 10666; 10682; 10799; 11160; 11201 (2); +11202; 11302; 12972; 13292; 14393 +КҮРКӘМГӘ (1) ■ Күркәмгә күз иярә, көрпә тунга чүп иярә ○ 10683 +КҮРКӘМЛӘМИ (1) ■ Кешене кием күркәмләми, киемне кеше күркәмли ○ 8783 +КҮРКӘМЛЕК (1) ■ Сәламәтлек - күркәмлек ○ 15281 +КҮРКӘМЛИ (1) ■ Кешене кием күркәмләми, киемне кеше күркәмли ○ 8783 +КҮРКӘМНЕҢ (1) ■ Йөзе күркәмнең холкы да күркәм ○ 10666 +КҮРКӘНЕҢ (1) ■ Кызыл күрсә, күркәнең гайрәте килер ○ 4260 +КҮРКӘСЕ (1) ■ Күрше авылның күркәсе - үз авылыңның үрдәге ○ 4264 +КҮРКЕ (47 | 5) ■ Җәйнең күрке яр булыр, ярның күрке тал булыр ○ 492 (2) ● 624 (4); 1335; 1680; +1857; 2575; 4384; 4987; 5546 (2); 6683; 8097; 8758 (2); 9004; 9011 (2); 10308 (2), :1 (2); 11593; +12699; 12824 (2); 12832 (2); 12834 (2); 12835; 12836 (2); 12859; 12955 (2); 13037 (2); 13831 (2); +13900 (2); 15098; 16070, :1 (3); 16364 (2) +КҮРКЕМ (2) ■ Күркем барда бүркем юк, бүркем барда күркем юк ○ 9025 (2) +КҮРКЕСЕ (1) ■ Киемең кеше күркесе, фигылең кеше көлкесе ○ 11379 +КҮРМӘ (7) ■ Үрмә, мине күрмә ○ 1236 ● 1856; 8879; 10553; 12831; 13498; 14696 +КҮРМӘВЕНӘ (1) ■ Ярканатның көндез күрмәвенә кояш гаепле түгел ○ 2339 +КҮРМӘГӘН (29) ■ Күрмәгән җирнең күле - сөт, күмәче - бал ○ 143 ● 144; 272; 368; 869; 898; +1717; 1997; 2506; 2507; 3096; 6429; 7372; 9121; 10445; 10451; 10470; 10492; 10591; 10926; +12158; 12276; 13939; 14235; 14778; 14933; 15074; 15170; 16950 +күрмәгән → йөрмәгән-күрмәгән +КҮРМӘГӘНГӘ (4) ■ Ябалак күрмәгәнгә кояш гаепле түгел ○ 4200 ● 9235 (2); 10284 +КҮРМӘГӘНЕ (1) ■ Күзнең күргәне бер, күрмәгәне мең ○ 10441 +КҮРМӘГӘНЕҢ (1) ■ Күргәнең сигез, күрмәгәнең тугыз ○ 10447 +КҮРМӘГӘННЕҢ (1) ■ Күрмәгәннең күрәсе килер, күргәннең качасы килер ○ 10452 +КҮРМӘДЕМ (1) ■ Сорап бирмәдем, ур��ап күрмәдем ○ 12652 +КҮРМӘК (2) ■ Көн күрмәк кеше белән ○ 5021 ● 5200 +КҮРМӘККӘ (1) ■ Берәү бар: күрмәккә бар, үрнәккә юк; берәү бар: алмакка бар, бирмәккә юк +○ 8109 +КҮРМӘКЧЕ (3) ■ Үрмәкчедән күрмәкче ○ 4857 ● 9993; 10050 +КҮРМӘМЕШКӘ (1) ■ Күрмәмешкә салынсаң, дөяне дә күрмәссең ○ 10453 +КҮРМӘС (31) ■ Тау менмәгән тауны белмәс, тау янында тауны күрмәс ○ 158 ● 602; 1863; 2712; +2883; 2920; 3347; 4526; 5104; 5850; 5984; 6212; 6424; 7781; 7928 (2); 9574; 9854; 10411; 10451; +10520; 11779; 12234; 12534; 12722; 12898; 13904; 14474; 14909; 16669; 16781 +КҮРМӘСӘ (5) ■ Баш күзеннән ни файда, күңел күзе күрмәсә ○ 10376 ● 10421; 11212; 15275; +КҮРМӘСӘҢ (1) ■ Артыңда ни барын белмәсәң - тотылырсың, алдыңда ни барын күрмәсәң егылырсың ○ 678 +КҮРМӘСЕН (1) ■ Уң күзең күргәнне сул күз күрмәсен ○ 10461 +КҮРМӘСЛӘР (1) ■ Байның меңен күрмәсләр, ярлының берен күрерләр ○ 7297 +КҮРМӘСНЕҢ (1) ■ Күзе күрмәснең күңеле сизмәс ○ 10433 +КҮРМӘССЕҢ (14) ■ Илдә булса - үлмәссең, илсез көн күрмәссең ○ 4965 ● 5915 (2); 7344 (2); +9604; 10453; 11829 (2); 15087; 15133; 15456; 17043 (2) +КҮРМӘЯН (1) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер +кем, грифтар улмаян белмәс ○ 12798 +КҮРМИ (32) ■ Идел күрми итек чишмиләр ○ 384 ● 913; 2013; 2434; 3587; 4666; 7749; 8616; +9051-9053; 10396; 10486; 10624; 10625; 10642; 10876 (2); 10983; 11225; 12114; 12992 (2); +13498; 13515; 13553; 14379; 14729; 14777; 14884; 14925; 15372 +КҮРМИЕНЧӘ (2) ■ Аю күрмиенчә айга сикермиләр ○ 2080 ● 9119 +КҮРМИЛӘР (1) ■ Көртлек, кар астына башын яшергән белән, артын күрмиләр дип уйлый ○ 4044 +КҮРМИЧӘ (5) ■ Су күрмичә, итегеңне салма ○ 428 ● 520; 7897; 10553; 12275 +КҮРСӘ (28) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр ○ 898 ● 2038 (2); 2506; 2507; 3096; +3840; 3845; 4260; 7221 (2); 7372; 7680; 9398; 10412; 10502; 11609; 13865 (2); 14484; 14592; +15549; 16357; 16718; 16972; 17002; 17027; 17061 +КҮРСӘЛӘР (2) ■ Бай өстендә яңа кием күрсәләр "мөбарәк булсын!" диләр, ярлы өстендә +күрсәләр "кемнеке?" диләр ○ 7202 (2) +КҮРСӘҢ (11 | 1) ■ Ояда ни күрсәң, очканда шуны күрерсең ○ 3840:2 ● 3898 (2); 5299 (2); 10737; +12123; 14538; 14961 (2); 16126; 16368 +КҮРСӘТ (10) ■ Дус булсаң, дуслыгыңны күрсәт: бүрәнәнең авыр башын күтәр ○ 5358 ● 5415; +6119; 11082; 12847; 14202; 15601; 15639 (2); 15873 +КҮРСӘТӘ (1) ■ Дөнья бер алдын, бер артын күрсәтә ○ 14720 +КҮРСӘТЕП (4) ■ Бодай күрсәтеп арпа саткан ○ 1580 ● 7914; 7937; 9236 +КҮРСӘТЕР (8) ■ Умырзая, яфрагыннан алда, чәчәген күрсәтер ○ 1317 ● 2020; 3872; 6154 (2); +10133; 17022 (2) +КҮРСӘТКӘН (6) ■ Сыерны яхшы күрсәткән - артындагы танасы ○ 3215 ● 5094; 14302 (2); +14399; 17039 +КҮРСӘТКӘНЧЕ (1) ■ Сөйләп күрсәткәнче, эшләп күрсәт ○ 6119 +КҮРСӘТКӘЧ (1) ■ Товарны күрсәткәч мактыйлар ○ 7979 +КҮРСӘТМӘ (11) ■ Сыерга тозлы су күрсәтмә: ач калып, сөт бирмәс ○ 3204 ● 5187; 5532; +10162 (2); 11624 (2); 12160 (2); 13556; 16251 +КҮРСӘТМӘГӘН (2) ■ Чәчәк күрсәтмәгән агачтан җимеш көтелмәс ○ 1818 ● 12394 +КҮРСӘТМӘС (4) ■ Котырган эт тешен күрсәтмәс ○ 3503 ● 4586; 11984; 13904 +КҮРСӘТМӘСӘҢ (2) ■ Азагын күрсәтмәсәң, башын башлама ○ 747 ● 16727 +КҮРСӘТМИ (3) ■ Эт, тешләргә итмәсә, тешен күрсәтми ○ 3638 ● 3756; 8817 +КҮРСӘТСӘ (2) ■ Арыслан тешен күрсәтсә, көлә дип уйлама ○ 2048 ● 6927 +КҮРСӘТСӘҢ (1) ■ Юләр бармак күрсәтсәң дә көлә ○ 11706 +КҮРСӘТСЕН (1) ■ Сиксәндәге егетмен дисә, сызгырып күрсәтсен ○ 15093 +КҮРСӘТҮ (5) ■ Аю хезмәте күрсәтү ○ 2111 ● 4705; 6109; 8972; 9076 +КҮРС��ТҮЧЕ (1) ■ Арба ватылгач, юл күрсәтүче күп булыр ○ 6986 +КҮРСӘТҮЧЕГӘ (1) ■ Юл күрсәтүчегә акча булса, юл бик тигез була ○ 6929 +КҮРСЕН (2) ■ Көнен күрсен, көлдә аунасын ○ 1049 ● 14979 +КҮРҮ (9) ■ Җиде кат җир астын күрү ○ 249 ● 1102 (2); 2943; 10382; 10384; 10483; 10500; 12329 +КҮРҮГӘ (2) ■ Ике күз белән күрү бер күз белән күрүгә тиң түгел ○ 10384 ● 10422 +КҮРҮЕ (4) ■ Ил күрүе илле тиен, җир күрүе җитмеш тиен ○ 4935 (2) ● 4936; 10423 +КҮРҮК (1) ■ Күрүк кигән күркәм булыр ○ 8920 +КҮРҮКЧЕГӘ (1) ■ Бүрекченең йомышы күрүкчегә төшәр ○ 9007 +КҮРШЕ (29) ■ Тәвәче белән күрше булсаң, капкаң биек булсын ○ 2931 ● 3017; 3517; 4031; 4264; +4292; 5147; 5171; 5185-5187; 5188 (2); 5189-5197; 5238; 5251; 5254; 6916; 7157; 7368; 11925 +күрше → авыл-күрше +КҮРШЕГӘ (13) ■ Күрше эте күршегә өрми ○ 3517 ● 4292; 5151; 5185; 5189; 5194; 5197-5199; +5270; 7636; 15679; 15732 +КҮРШЕДӘ (1) ■ Күршедә пешәр, безгә дә төшәр ○ 5271 +КҮРШЕДӘН (5) ■ Авылыңда ни барны башка авылдан сора, өеңдә ни барны күршедән сора +○ 5157 ● 5190; 5200; 9485; 11470 +КҮРШЕЛӘР (3) ■ Күршеләр төн йокламый чыкканны туйчылар белмәс ○ 5203 ● 5240; 5272 +КҮРШЕЛӘРГӘ (1) ■ Күршеләргә туй килсә, син дә капкаң ачып куй ○ 5204 +КҮРШЕЛӘРЕ (2) ■ Күршеләре белән тату яшәмәгән кешене берәү дә хөрмәтләми ○ 5205 ● 5206 +КҮРШЕЛӘРЕМ (1) ■ Үзем күптән иманлы, күршеләрем өчен кайгырам ○ 16834 +КҮРШЕЛЕК (2) ■ Күршелек кардәшлектән якын ○ 5201 ● 5202 +КҮРШЕМ (1) ■ Үзем күптән оҗмахлы, күршем өчен кайгырам ○ 5281 +КҮРШЕНЕ (1) ■ Бер кәҗә ике күршене сугыштырыр ○ 3007 +КҮРШЕНЕКЕ (2) ■ Икесе кешенеке, өчесе күршенеке ○ 5266 ● 12082 +КҮРШЕНЕҢ (4) ■ Күршенең кузысы кучкар хәтле ○ 5207 ● 5208; 5209; 5264 +КҮРШЕҢ (13) ■ Кулыңдагын нык тот, күршең белән тату тор ○ 5181 ● 5213-5224 +КҮРШЕҢӘ (6) ■ Күршеңә бер сыер теләсәң, үзеңнеке ике булыр ○ 5227 ● 5228; 5230; 5235; +5239; 9951 +КҮРШЕҢДӘ (2) ■ Үзеңдә булмаса, күршеңдә булсын ○ 5255 ● 17007 +КҮРШЕҢДӘГЕ (1) ■ Өеңдәге хәлне күршеңнән сора, күршеңдәге хәлне башка авылдан сора +○ 8317 +КҮРШЕҢНӘН (6) ■ Көлмә күршеңнән - үтәр башыңнан ○ 5184 ● 5250; 5253; 5256; 5258; 8317 +КҮРШЕҢНЕ (2) ■ Күршеңне дус тот, читәнеңне еш тот ○ 5225 ● 6935 +КҮРШЕҢНЕКЕНӘ (1) ■ Үзеңнекен бирмәсәң бирмә, күршеңнекенә тимә ○ 5257 +КҮРШЕҢНЕҢ (1) ■ Күршеңнең башы авыртса, син эчеңне тот ○ 5226 +КҮРШЕСЕ (1) ■ Кинә - дошманлыкның күршесе ○ 12524 +КҮРШЕСЕН (2) ■ Үзен таныган илен таныр, илен таныган күршесен таныр ○ 5121 ● 5210 +КҮРШЕСЕНӘ (4) ■ Бүре дә күршесенә тими ○ 2142 ● 5211; 5212; 5282 +КҮСӘ (2) ■ Күрмәгәнгә күсә таң, күсәләргә сакал таң ○ 10284 ● 10285 +КҮСӘДӘН (1) ■ Күсәдән көләр өчен үз сакалың яхшы булырга кирәк ○ 10286 +КҮСӘК (5) ■ Чебенгә күсәк күтәрү ○ 4855 ● 5606; 9288; 12427; 12680 +КҮСӘЛӘРГӘ (1) ■ Күрмәгәнгә күсә таң, күсәләргә сакал таң ○ 10284 +КҮСӘМ (2) ■ Йөздән берәү чичән, меңнән берәү күсәм ○ 15489 ● 15506 +КҮСЕ (5) ■ Былтыр үлгән күсе - быел чыккан исе ○ 784 ● 3400; 3426; 7496; 11847 +КҮСЕГӘ (1) ■ Арыслан бер вакытта да юлбарыс белән күсегә бер төсле карамый ○ 2039 +КҮСЕЛӘР (1) ■ Күселәр гаделлегенә калганчы песинең золымы яхшырак ○ 3404 +КҮСЕНЕ (1) ■ Мәче, үзе йокласа да, күсене күрә ○ 3363 +КҮТӘР (1) ■ Дус булсаң, дуслыгыңны күрсәт: бүрәнәнең авыр башын күтәр ○ 5358 +КҮТӘРӘ (21) ■ Ат типкәнне ат күтәрә, тай типкәнне тай күтәрә ○ 2518 (2) ● 3027; 5370 (2); 7048; +7259; 8310; 9373; 10770 (2); 10788; 10948; 11118; 11181; 12545; 13765; 15289; 15641; 15798; 16107 +КҮТӘРӘЛӘР (1) ■ Баланы бавырга кысып күтәрәләр ○ 13975 +КҮТӘРӘМ (1) ■ Күтәрәм дип сыердан бизмә, тибешкәк дип аттан бизмә ○ 3172 +КҮТӘРӘМНӘН (1) ■ Аксак - күтәрәмнән яхшырак ○ 15187 +КҮТӘРӘСЕ (1) ■ Ташны ташлыйсы җиңел, күтәрәсе авыр ○ 182 +КҮТӘРГӘН (12) ■ Су күрмичә чабуын күтәргән ○ 520 ● 540; 785; 1753; 3030 (2); 4195; 5593; +5709; 7454; 14781; 15358 +КҮТӘРГӘННЕҢ (1) ■ Күренгәннең алыслыгы юк, күтәргәннең авырлыгы юк ○ 692 +КҮТӘРЕЛӘ (3) ■ Каракош та кояштан ары күтәрелә алмый ○ 3926 ● 4671; 15585 +КҮТӘРЕЛГӘН (1) ■ Биек күтәрелгән егылудан курка ○ 680 +КҮТӘРЕЛГӘННЕҢ (1) ■ Теле күтәрелгәннең кулы да күтәрелә ○ 15585 +КҮТӘРЕЛМӘСЕН (1) ■ Карга, ни хәтле югары күтәрелмәсен, барыбер үләксәгә кунар ○ 3976 +КҮТӘРЕЛМИ (1) ■ Агачта җимеш арткан саен, ботагы күтәрелми ○ 1784 +КҮТӘРЕП (12) ■ Чәчмәгән җиргә урак күтәреп барып булмый ○ 1463 ● 5695; 6428; 8844; 8921; +10618; 11011; 12446; 14582; 15659; 15706; 16507 +КҮТӘРЕР (11) ■ Җиңелне җил күтәрер, авыр урынында калыр ○ 641 ● 2925; 3469; 3673; 5606; +10777; 10940; 11555; 11945 (2); 15580 +КҮТӘРЕРГӘ (1) ■ Бер сүз күтәрә алмаган кеше күп сүз күтәрергә мәҗбүр булыр ○ 15798 +КҮТӘРЕРСЕҢ (1) ■ Кулың белән тукыганны иңең белән күтәрерсең ○ 8696 +КҮТӘРЕШӘ (1) ■ Агачның аскы ботаклары өскеләрен күтәрешә ○ 1664 +КҮТӘРМӘ (5) ■ Чебенгә чукмар күтәрмә ○ 4815 ● 10275; 10559; 10560; 10781 +КҮТӘРМӘГӘН (1) ■ Азапны тауга биргәннәр - күтәрмәгән, аннары кешегә биргәннәр - күтәргән ○ 14781 +КҮТӘРМӘГӘННЕ (1) ■ Фил күтәрмәгәнне тел күтәрә ○ 15641 +КҮТӘРМӘС (1) ■ Безгә язганны болан күтәрмәс ○ 14981 +КҮТӘРМӘСӘ (1) ■ Эт үз койрыгын үзе күтәрмәсә, аны кем күтәрер ○ 3673 +КҮТӘРМИ (4) ■ Ак нәрсә кер күтәрми ○ 553 ● 9489; 10481; 15289 +КҮТӘРСӘ (1) ■ Күмәк, күтәрсә, күлне күчерер ○ 5025 +КҮТӘРТЕР (1) ■ Ачу акыл китәртер, көн дә күсәк күтәртер ○ 12427 +КҮТӘРҮ (2) ■ Чебенгә күсәк күтәрү ○ 4855 ● 10835 +КҮТӘРҮНЕҢ (1) ■ Өй күтәрүнең ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; киндер сугуның ние бар, атасы да кагасы ○ 8324 +КҮЧӘ (8) ■ Нәрсәнең төсе янындагы нәрсәгә күчә, ди ○ 610 ● 2307; 4809; 5239; 5662; 5854; +9394; 15987 +КҮЧӘР (1) ■ Күпер башында күчәр башлары эләгешкән ○ 7108 +КҮЧӘРГӘ (1) ■ Аерырга булгач хатын яман, күчәргә булгач авыл яман ○ 13593 +КҮЧӘРДӘГЕ (1) ■ Күчәрдәге көпчәкне тәртәгә такмыйлар ○ 7058 +КҮЧӘРЕ (1) ■ Кызыл телнең күчәре сынмый ○ 15501 +КҮЧӘРЕНӘ (1) ■ Тәгәрмәч әйләнгәндә күчәренә көч төшә ○ 7072 +КҮЧЕ (1) ■ Кортның анасы кая кунса, күче шунда сарыр ○ 4737 +КҮЧЕН (1) ■ Бер корт анасын тоткан бөтен күчен тотар ○ 4726 +КҮЧЕНСӘ (1) ■ Сүз белмәгән сөйләсә, сүзне үзенә китерер, күчә белмәс күченсә, бөтен малын +үтерер ○ 15987 +КҮЧЕРӘ (1) ■ Берүзең тау күчерә алмыйсың ○ 4890 +КҮЧЕРГЕЧ (2) ■ Кешедән күчергеч ал, эшеңне үзең бел ○ 6349 ● 10791 +КҮЧЕРЕР (1) ■ Күмәк, күтәрсә, күлне күчерер ○ 5025 +КҮЧЕРМӘК (1) ■ Күршедән күрмәк - күчермәк ○ 5200 +КҮЧКӘНЧЕ (1) ■ Баланың берсе итәктән җитәккә күчкәнче, икенчесе итәккә менеп утыра +○ 13988 +КҮЧЛЕ (1) ■ Күчле корт бал ашый, күчмә коңгыз үләксә ашый ○ 4741 +К��ЧМӘ (1) ■ Күчле корт бал ашый, күчмә коңгыз үләксә ашый ○ 4741 +КҮЧМӘЛЕГӘ (1) ■ Ак бүкәнне чатыр димә, күчмәлегә утыр димә ○ 4865 +КҮЧМИ (1) ■ Тау күчсә дә, халык күчми ○ 5050 +КҮЧСӘ (2) ■ Корт күчсә - иле белән ○ 4734 ● 5050 +КҮЧТӘН (1) ■ Арбам сынды дип күчтән калма, башым авырта дип эштән калма ○ 6021 +КҮЧТӘНӘЧ (1) ■ Күчтәнәч күп булмый ○ 8175 +КҮЧҮ (1) ■ Ике күчү бер бөлүгә тора ○ 6760 +КҮШӘГӘНЕ (1) ■ Кигән ыштанны кем күрә, күшәгәне ил күрә ○ 8903 +КҮШӘНЕР (1) ■ Түшәге бар түшәнер, икмәге бар күшәнер ○ 8421 +КҮШӘҮДӘН (1) ■ Ахмак сөйләүдән, сыер күшәүдән, мулла сораудан туймас ○ 16963 +КЫБА (1) ■ Кыз биргән кыба ялангач ○ 13184 +КЫБЫРДАГАН (1) ■ Кыбырдаган кыр ашкан ○ 6790 +КЫБЫРДАМЫЙ (1) ■ Чыпчык кыбырдамый торалмый ○ 4176 +КЫБЫРДАТА (1) ■ Теле белән тегермән тарттыра, кулы кыл да кыбырдата алмый ○ 15684 +КЫБЫРСЫГАН (2) ■ Кыбырсыган тик тормас, артына сукмый утырмас ○ 11867 ● 13662 +КЫБЫРСЫК (3) ■ Кыбырсык әйләнгәнче көн узып китәр ○ 6491 ● 11868; 11869 +КЫДЫРГАН (1) ■ Күп сөйләгән изәр, күп кыдырган гизәр ○ 15928 +КЫДЫРМА (1) ■ Комагай кылкыннан яза, кыдырма аягыннан яза ○ 9660 +КЫДЫРЫМ ( | 1) ■ Кыдырым хатын өенә җиткәндә алгысыр ○ 13653:1 +КЫЕГЫ (2) ■ Үрдәк, ашаганда, хуҗасының өй кыегына карап ала, ди: "Ашасам, өй кыегы да +бар әле", - дип ○ 4415 ● 13044 +КЫЕГЫНА (1) ■ Үрдәк, ашаганда, хуҗасының өй кыегына карап ала, ди: "Ашасам, өй кыегы +да бар әле", - дип ○ 4415 +КЫЕК (31 | 1) ■ Агач кайсы якка кыек булса, шул якка авар ○ 1650 ● 1785; 2022; 2029; 4080, +:1; 4619; 5697; 5773; 6539; 6738; 7126-7128; 7233 (2); 7262; 7298; 8279 (2); 8482; 8573; 9514; +10538; 10668; 12171; 13365; 13554; 14912; 15726; 15913; 16171 +кыек → гаеп-кыек +КЫЕККА (1) ■ Кәкрене кыекка саплау ○ 651 +КЫЕКЛЫ (1) ■ Алар нигә мыеклы да, без нигә кыеклы ○ 10322 +КЫЕКТАН (1) ■ Туры сүз, кыектан әйтсәң дә, туры тия ○ 16082 +КЫЕКЧАҢ (1) ■ Адрес була кыекчаң, егет була мыекчан ○ 12817 +КЫЕН (21) ■ Тауга менүе кыен, төшүе ансат ○ 166 ● 1796; 2902; 3365; 7273; 7397 (2); 7707; +8144; 9335; 9343; 10298; 11148 (2); 11514; 11698; 13944 (2); 13983; 14728; 14912 +КЫЕНДЫР (2) ■ Эшен белгән кешегә көйледер лә бу дөнья, эшен белмәгән кешегә кыендыр ла +бу дөнья ○ 6385 ● 16640 +КЫЕНЛЫК (1) ■ Ирдә кыюлык булса, эштә кыенлык булмас ○ 13523 +КЫЕНРАК (1) ■ Бала авыру үзең авырудан кыенрак ○ 13917 +КЫЕНЫ (1) ■ Баласыз көн - курчак уены, бала тугач була кыены ○ 14000 +КЫЕП (2) ■ Карга, ни хәтле канатын кыеп очса да, карчыга булмас ○ 3975 ● 12634 +КЫЕРСЫТСАҢ (1) ■ Кыерсытсаң, кырмыска да тешли ○ 4785 +КЫЕШ (3) ■ Кыеш агачның ботагы туры булмас ○ 1694 ● 1948; 16356 +КЫЕШАЛАР (1) ■ Ир белән хатын иртәнчәк кыешалар, кичтән сөешәләр ○ 13817 +КЫҖРАГАНДА (1) ■ Чын батыр яу кыйраганда кул башлар, чын чичән теш кыҗраганда сүз +башлар ○ 5650 +КЫЗ (218 | 2) ■ Күршеләре яхшы булса, аксак кыз да кияү табар ○ 5206 ● 5574; 5841; 7784; +11624; 11805; 12709; 12740; 12760 (2); 12934; 12936; 12938; 12940-12946; 12948; 12949 (2); +12950-12952; 12954; 12955; 12957; 12958; 12960; 12961 (2); 12962 (4); 12964; 12965; 1296812999; 13032; 13033 (2); 13034 (2); 13035; 13036; 13038; 13040; 13041 (2); 13042; 13045; +13047; 13049; 13055; 13056; 13057, :1, :2; 13058-13065; 13068 (2); 13069-13071; 13076; 13077; +13079-13081; 13083; 13086-13088; 13089 (2); 13090; 13091; 13092 (2); 13093; 13094; 13095 (2); +13096-13098; 13102; 13103; 13105; 13106; 13109-13112; 13114; 13128; 13129; 13138 (2); +13145; 13150; 13158; 13178; 13179; 13183-13185; 13186 (2); 13187; 13188; 13189 (2); 13190; +13208; 13254; 13271-13273; 13276; 13278; 13282; 13291; 13350; 13363; 13368; 13385; 13394; +13421; 13700; 13708; 13786; 13791; 13808; 13861 (2); 13883; 13884; 14109; 14113; 14114; +14116; 14119; 14121-14126; 14135; 14142; 14166; 14168; 14169; 14171-14173; 14175; 14189; +14296; 14297; 14349; 14365; 14377; 14389; 14412; 14413; 14416; 14421; 14424; 14425; 14444; +14447; 14451 (2); 14459; 14630; 15094; 16734; 16951 +кыз → хатын-кыз +КЫЗАМ (1) ■ Яз җитсә кызам, кыш җитсә сызам ○ 1062 +КЫЗАМЫККА (1) ■ Кызамыкка кызыл кор ○ 15230 +КЫЗАР (1) ■ Тиле тиккә кызар ○ 11637 +КЫЗАРГАНЧЫ (1) ■ Ак кандала кызарганчы эчәр, кызыл кандала канганчы эчәр ○ 4753 +КЫЗАРЫП (2) ■ Кызарып чыккан кояшны болыт каплый ○ 50 ● 8869 +КЫЗАРЫР (3) ■ Оялмаган кеше өчен оятлының йөзе кызарыр ○ 11264 ● 11271; 15583 +КЫЗАРЫРСЫҢ (1) ■ Кызың артыннан йөрсәң, кызарырсың ○ 13030 +КЫЗАУ (1) ■ Кыз урлаган егеткә кызау да кыз күренгән ○ 13189 +КЫЗАУГА (1) ■ Паңгы булдыңмы - кер кызауга ○ 1296 +КЫЗГА (13) ■ Кызыл яулык кызга килешә ○ 9010 ● 12953; 13000; 13001; 13052; 13099; 13274; +13275; 13405; 14144; 14209; 14314; 14406 +кызга → хатын-кызга +КЫЗГАН (3 | 4) ■ Кызыл йомырка кызган чакта кыйммәт ○ 4285:1 ● 10031:1, :4, :5; 13008; +13010; 13011 +КЫЗГАНА (1 | 1) ■ Батканда балта бирмәкче иде, тартып чыгаргач, сабын да кызгана ○ 1933:1 +● 3630 +КЫЗГАНГАН (4) ■ Бүре бәрәнне кызганган: тотып ашаган ○ 2141 ● 2479; 7268; 11870 +КЫЗГАНГАНДА (1) ■ Бай малны кызганганда, ярлы җанны кызганмый ○ 7183 +КЫЗГАНГАННАН (1) ■ Кызганганнан кызыл әтәч алган ○ 11871 +КЫЗГАНДА (1) ■ Теле кызганда әйткәннең соңыннан йөзе кызарыр ○ 15583 +КЫЗГАНМЫЙ (1) ■ Бай малны кызганганда, ярлы җанны кызганмый ○ 7183 +КЫЗГАНМЫЙЛАР (1) ■ Көзге катыкны кияүдән кызганмыйлар ○ 13426 +КЫЗГАНЧАК (1) ■ Иске бай кызганчак булса, яңа бай мактанчык була ○ 7351 +КЫЗГАНЧЫ (2) ■ Табаны кызганчы тай узар, табаны кызгач ат узар ○ 2849 ● 10672 +КЫЗГАНЫП (1) ■ Колагыңны кызганып, башыңны кистермә ○ 10403 +КЫЗГАНЫР (1) ■ Тәңре малын шайтан кызганыр ○ 16870 +КЫЗГАНЫЧ (1) ■ Дөньяда иң кызганыч - эшкә ялкау кеше ○ 6465 +КЫЗГАЧ (1) ■ Табаны кызганчы тай узар, табаны кызгач ат узар ○ 2849 +КЫЗДАЙ (1) ■ Күршенең тавыгы - каздай, хатыны - кыздай ○ 5208 +КЫЗДАН (5) ■ Аем кыздан ай бизәр, яман кыздан яу бизәр ○ 12935 (2) ● 12966; 13387; 14153 +КЫЗДЫРА (2) ■ Читтәге кояш җылы була, уртасына барсаң, кыздыра ○ 69 ● 973 +КЫЗДЫРГАН (1) ■ Төлкегә: "Кыздырган тавык ашар идеңме?" - дигәннәр. "Кешенең көләсен +китермәгез әле", - дигән, ди ○ 2309 +КЫЗДЫРЫП (1) ■ Кыз булсаң, кыздырып сөйлә ○ 12985 +КЫЗДЫРЫР (2) ■ Кыш җитсә, буран туздырыр; җәй җитсә, кояш кыздырыр ○ 870 ● 12978 +КЫЗ-КЫЗ (1) ■ Егет үләр кыз-кыз дип, тәвә үләр тоз-тоз дип ○ 13084 +КЫЗЛАР (25 | 2) ■ Шомырт чәчәк аткан вакытта кызлар җилкенә, балан чәчәк аткан вакытта +балык сикерә ○ 1819 ● 8708:1; 10282 (2); 12774; 12805; 12937; 12947; 12956; 13002-13006; +13007, :1; 13008; 13009; 13067; 13072-13074; 13082; 13099; 13375; 13862; 13866 +КЫЗЛАРГА (3) ■ Кызларга кызган икмәк тә сый була ○ 13010 ● 13011; 14127 +КЫЗЛАРНЫҢ (1) ■ Кызларның кырыкмышы да кырык сум ○ 13012 +КЫЗЛЫ (16 | 1) ■ Кызлы йорт - нурлы йорт ○ 13013 ● 13014, :1; 13015-13017; 13085; 13191; +13370; 13897; 14128-14130; 14146-14148; 14150 +КЫЗНЫ (15) ■ Яман кием яшь кызны әбидәй, әбине пәридәй итәр ○ 8829 ● 12963; 13018-13020; +13050; 13051; 13053; 13108; 13127; 13131; 14131; 14134; 14390; 14462 +кызны → хатын-кызны +КЫЗНЫҢ (22) ■ Атның сере иясенә мәгълүм, кызның сере өенә мәгълүм ○ 12939 ● 12967; +13021-13026; 13037; 13039; 13043; 13044; 13046; 13048; 13054 (2); 13100; 13192; 13263; +13276; 14308; 14452 +кызның → хатын-кызның +КЫЗСА (1) ■ Тулпар, аягы кызса, канатланып очар ○ 2803 +КЫЗСЫЗ (2) ■ Кызлы кызын кыстырганда, кызсыз үзен кыстыра ○ 13015 ● 14151 +КЫЗСЫЗГА (1) ■ Улсызга ул булып, кызсызга кыз булып ○ 14175 +КЫЗСЫЗЛАР (1) ■ Улсызлар урамда калмый, кызсызлар кырда калмый ○ 14152 +КЫЗУ (5) ■ Тимернең ике башы да кызу ○ 306 ● 1341; 5559; 8647; 11789 +КЫЗУЛАТА (1) ■ Ат тауга җитсә, адымын кызулата ○ 2517 +КЫЗУРАК ( | 1) ■ Ерактагы кояш якындагыдан кызурак ○ 27:3 +КЫЗУЫ (2) ■ Кызуы да пешерә, суыгы да пешерә ○ 1112 ● 8495 +КЫЗУЫНДА (2 | 1) ■ Суык тимер сузылмый: тимерне кызуында сугалар ○ 294 ● 303; 4285:2 +КЫЗ-ХАТЫННЫҢ (1) ■ Кыз-хатынның эчендә бишекле-билтерле бала ятыр, ди ○ 13663 +КЫЗЫ (25 | 1) ■ Шәһәр кызы киенгәнгә авыл кызы сөенгән ○ 5242 (2) ● 5926; 6597; 7127; +7283; 7287 (2); 13027; 13101; 13104; 13193; 13318; 14111; 14142:2; 14153; 14155; 14156; 14165; +14309-14312; 14315; 14316; 14423 +кызы → улы-кызы +КЫЗЫГА (1) ■ Күз кызыга, күңел керми ○ 10419 +КЫЗЫГУ (1) ■ Кешенең юлдан чыгуы: берсе - малга кызыгу, икенчесе - теленә салыну ○ 7367 +КЫЗЫГЫ (3) ■ Кызның кызыгы алганчы, суның кызыгы канганчы ○ 13023 (2) ● 13294 +КЫЗЫГЫН (1) ■ Ат, әйләнеп, кызыгын табар; ир, әйләнеп, языгын табар ○ 13450 +КЫЗЫГЫР (1) ■ Кол кызылга кызыгыр ○ 5833 +КЫЗЫДАЙ (1) ■ Үз сөйгәнең үзеңә хур кызыдай күренә ○ 12790 +КЫЗЫК (2) ■ Кымыз барда кызык бар ○ 9287 ● 15113 +КЫЗЫКМА (2) ■ Һәр кызылга кызыкма ○ 635 ● 7339 +КЫЗЫКНЫҢ (1) ■ Кызыкның төбе сызык ○ 6662 +КЫЗЫКСЫЗ (1) ■ Улсыз тормыш уңайсыз, кызсыз тормыш кызыксыз ○ 14151 +КЫЗЫЛ (37 | 2) ■ Аша кызыл тиз аный, зәңгәресе яхшырак ○ 563 ● 594; 632; 1218; 1219; 1808; +2314; 3324; 3325; 4260; 4285, :1, :2; 4389; 4753; 8801; 9010; 9285 (2); 9286; 10652; 10677 (2); +11870; 11871; 12948; 12970; 12974; 12990; 13001; 13662; 13866; 14147; 14158; 14337; 15230; +15401; 15500; 15501 +КЫЗЫЛГА (4) ■ Һәр кызылга кызыкма ○ 635 ● 4262; 5833; 11634 +КЫЗЫЛДА (2) ■ Кызның күзе кызылда ○ 13026 ● 14308 +КЫЗЫЛЛЫГЫ (1) ■ Төлкенең кызыллыгы үз башына ○ 2312 +КЫЗЫЛЫНА (1) ■ Алманың кызылына алданма ○ 1798 +КЫЗЫМ (11) ■ Кызым, сиңа әйтәм, киленем, син тыңла ○ 13113 ● 14157; 14158; 14176; 14181; +14318; 14319; 14617; 14631; 14639; 16951 +КЫЗЫМА (1) ■ Көзге катык, көмеш кашык киявем белән кызыма; язгы катык, ярык кашык +киле нем белән улыма ○ 13425 +КЫЗЫМДА (1) ■ Миндә кызым кайгысы, кызымда кияү кайгысы ○ 14318 +КЫЗЫМНЫҢ (2) ■ Үземнең киленем усал, кызымның биеме усал ○ 13399 ● 14634 +КЫЗЫН (14) ■ Чыпчык та тутый кош кызын сораган, ди ○ 4178 ● 7176; 8606; 13015; 13028; +13029; 13196; 13249; 14313; 14317; 14347; 14426; 16960; 17003 +кызын → улын-кызын +КЫЗЫНА (2) ■ Өенә күрә иләге, кызына күрә кияве ○ 13107 ● 14209 +кызына → улына-кызына +КЫЗЫНДА (4) ■ Андый гына хан кызында да була ○ 5985 ● 14308; 14312; 17079 +КЫЗЫНМА (1) ■ Чыкмаган кояшка кызынма ○ 71 +КЫЗЫНМАДЫМ (1) ■ Кояшында мин кызынмадым ○ 97 +КЫЗЫННАН (1) ■ Берәү улыннан күрер, берәү кызыннан күрер ○ 14110 +КЫЗЫНЫҢ (2) ■ Калак тотса, хан кызының кулы кабара ○ 5813 ● 5927 +КЫЗЫҢ (7 | 1) ■ Кызың артыннан йөрсәң, кызарырсың ○ 13030 ● 13364; 14142:1; 14160-14162; +14164; 14165 +кызың → улың-кызың +КЫЗЫҢА (2) ■ Кызыңа тиң кияү килсә, калым димә, тиген бир ○ 13194 ● 14166 +КЫЗЫҢНАН (2) ■ Яхшы килен үз кызыңнан яхшы, яхшы кияү үз улыңнан яхшы ○ 13397 ● 13423 +КЫЗЫҢНЫҢ (1) ■ Кызыңның төсен мактама, эшен макта ○ 13031 +КЫЗЫП (1) ■ Сөйләшә-сөйләшә кызып киттек, башаклыкка менеп киттек ○ 16297 +КЫЙ (2) ■ Мал кый белән, кунак сый белән ○ 10156 ● 15544 +КЫЙБАТ (17) ■ Диңгездә су кыйбат ○ 369 ● 1305 (2); 3056 (2); 3287 (2); 5624; 7560; 7931; 7980; +9883; 10234; 11454 (2); 15331; 15748 +КЫЙБЛА (1) ■ Дүрт ягың - кыйбла ○ 732 +КЫЙБЛАГА (1) ■ Ике кыйблага оеганның иманы булмас ○ 16821 +КЫЙБЛАДАН (1) ■ Кыйбладан җил торса - карың китәр, төньяктан җил иссә - җәең китәр +○ 1113 +КЫЙБЛАНЫ (1) ■ Торна да кыйбланы ташлап туган җиренә кайта ○ 4132 +КЫЙБЛАСЫ (1) ■ Сәүдәгәрнең кыйбласы Мәкәрҗә ○ 7972 +КЫЙГЫРЫШЫ (1) ■ Аның кыйгырышы бардыр ○ 14977 +КЫЙММӘТ (29 | 2) ■ Аю тора торган урын кыйммәт түгел, тавык тырмаша торган урын кыйммәт ○ 2081 (2) ● 2115; 2116; 4285, :1, :2; 4518; 5348; 6375; 6382 (2); 7858; 7868; 7932; 7945; +8154 (2); 8671; 8761; 9210; 9558; 9873; 9875; 10287 (2); 12674 (2); 12990; 16680 (2) +КЫЙММӘТЕ (5) ■ Җәүһәрнең кыйммәте зур, үгетнең кыйммәте юк ○ 329 (2) ● 801; 7926; +КЫЙММӘТЕН (1) ■ Алтын кыйммәтен сарраф белер ○ 7744 +КЫЙММӘТКӘ (2) ■ Арзан товар кыйммәткә төшә ○ 7859 ● 9533 +КЫЙММӘТЛӘНГӘН (1) ■ Нәрсә арзанланган саен алучының инсафы китә, нәрсә кыйм мәтләнгән саен сатучының инсафы китә ○ 7943 +КЫЙММӘТЛЕ (1) ■ Ир асылы - һиммәтле, кыз асылы - кыйммәтле ○ 13808 +КЫЙММӘТНЕҢ (1) ■ Арзанның бер сәбәбе була, кыйммәтнең бер хикмәте була ○ 7860 +КЫЙМЫЙСЫҢМЫ (1) ■ Ишеккә сыймыйсыңмы, керергә кыймыйсыңмы? ○ 8370 +КЫЙМЫЛДАВЫ (1) ■ Ирнең ирен кыймылдавы да - ир ○ 13544 +КЫЙМЫЛДАГАН (1) ■ Кыймылдаган кыл ярыр ○ 6093 +КЫЙМЫЛДАГАННЫҢ (1) ■ Кулы кыймылдаганның авызы да кыймылдар ○ 10941 +КЫЙМЫЛДАМЫЙ (1) ■ Җил өрмәгәнче каен башы кыймылдамый ○ 1188 +КЫЙМЫЛДАП (1) ■ Усак яфрагы көндәшле хатыннар шикелле: җилсез көндә дә кыймылдап +тора ○ 1759 +КЫЙМЫЛДАР (1) ■ Кулы кыймылдаганның авызы да кыймылдар ○ 10941 +КЫЙМЫЛДАТКАН (1) ■ Тигенгә тел кыймылдаткан - тиле булып саналган ○ 15627 +КЫЙМЫЛДАТКАННЫ (2) ■ Бу чакта бияләй эчендә бармак кыймылдатканны беләләр ○ 781 +● 9039 +КЫЙМЫЛДЫЙ (1) ■ Артына ут капса да кыймылдый торган түгел ○ 8552 +КЫЙНА (2 | 1) ■ Атны камчы белән кыйнама, капчык белән кыйна ○ 2567:1 ● 13981; 13984 +КЫЙНАГАН (1) ■ Ябалак кыйнаган нәрсә ○ 4208 +КЫЙНАГАНЧЫ (1) ■ Баланы кыйнаганчы багананы кыйна ○ 13981 +КЫЙНАЛГАН (2) ■ Читтә кыйналган өенә кайтыр, өендә кыйналган кая кайтыр ○ 8302 (2) +КЫЙНАЛМЫЙ (1) ■ Кыйналмый берәү дә сый алмый ○ 6094 +КЫЙНАМА (1 | 1) ■ Атны камчы белән кыйнама, капчык белән кыйна ○ 2567:1 ● 12279 +КЫЙНАМАГАН (1) ■ Кызын кыйнамаган тезен кыйнар ○ 13028 +КЫЙНАМЫЙЛАР (2) ■ Атны ярга батканда кыйнамыйлар ○ 2568 ● 3185 +КЫЙНАМЫЙМ (1) ■ Тамагымны сыйламыйм, җанымны кыйнамыйм ○ 9778 +КЫЙНАП (7) ■ Дуңгызны кыйнап кәҗә ясамыйлар ○ 2894 ● 2981; 3032; 3706; 10226; 13982; +КЫЙНАР (4) ■ Атына көче җитмәгән тәртәсен кыйнар ○ 2607 ● 2649; 5569; 13028 +КЫЙНАУ (2) ■ Ачудан ат кыйнау бар, хатын кыйнау юк ○ 13615 (2) +КЫЙНЫЙ (3) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 ● 2751; 15687 +КЫЙНЫЙЛАР (3) ■ Сыерны баткан җирендә кыйныйлар ○ 3214 ● 3812; 7064 +КЫЙРАГАНДА (1) ■ Чын батыр яу кыйраганда кул башлар, чын чичән теш кыҗраганда сүз +баш лар ○ 5650 +КЫЙШАЙМАУ (1) ■ Авыз-борын кыйшаймау ○ 10596 +КЫЙШЫК (7) ■ Кыйшык агач төзне бозар ○ 1695 ● 11530; 12809; 13382; 13915; 14056; 15776 +КЫЛ (23 | 1) ■ Өенә күрә җиһазын кыл, заманына күрә рәвешен кыл ○ 1000 (2) ● 2425; 2441, +:1; 2442; 2891; 2892; 6093; 6490; 7583; 9079; 9955; 10953; 12144; 12358; 12998; 13158; 13500; +14189; 15088 (2); 15684; 16936 +КЫЛА (8) ■ Кош, оясында ни күрсә, очканда да шуны кыла ○ 3845 ● 8390; 12496; 12662; 14932; +16586; 16609 (2) +КЫЛАЛМАГАН (1) ■ Тәдбирен кылалмаган тәкъдиргә сылтар ○ 14951 +КЫЛАЛМЫЙ (1) ■ Үзе кылалмый, кылган кешене күралмый ○ 6630 +КЫЛАМ (1) ■ Мин кылам утыз, язмыш кыла тугыз ○ 14932 +КЫЛАНА (1) ■ Әвене янган кеше сымак кылана ○ 1511 +КЫЛАНГАН (2) ■ Кыланган кызыл кияр, яранган яшел кияр ○ 8801 ● 12015 +КЫЛАНМАС (2) ■ Языксыз кыз ни кыланмас, сөяксез тел ни әйтмәс ○ 13047 ● 14702 +КЫЛАНМЫШ (1) ■ Кыланган кыланмыш кырык көндә кире кайта, кырык көндә кайтмаса кырык елда кайта, ди ○ 12015 +КЫЛАНСА (1) ■ Баш маймыл ни кыланса, калган маймыллар бар да шуны кыланыр, ди ○ 2324 +КЫЛАНЧЫК (2) ■ Акыллы атын мактар, кыланчык үзен мактар ○ 11426 ● 13005 +КЫЛАНЫГЫЗ (1) ■ Рәхмәт, сыйладыгыз, көн дә шулай кыланыгыз ○ 10216 +КЫЛАНЫР (3) ■ Баш маймыл ни кыланса, калган маймыллар бар да шуны кыланыр, ди ○ 2324 +● 2331; 5191 +КЫЛАНЫРСЫҢ (1) ■ Тамагыңа кирәк булса, тамаша төрле кыланырсың ○ 9695 +КЫЛАНЫШТАН (1) ■ Кыланыштан кылмыш чыга ○ 12016 +КЫЛАНЫШЫ (1) ■ Кыланышы кырга сыймый ○ 12086 +КЫЛГАН (12) ■ Кылган башы юкка кымшанмый ○ 1287 ● 6341; 6630; 11520; 11670; 12058; +12359 (2); 12662; 16522; 16828; 16945 +КЫЛГАННЫ (1) ■ Каләм кылганны кылыч кыла алмый ○ 16586 +КЫЛГАНЫН (1) ■ Мулланың сөйләгәнен тыңла, кылганын кылма ○ 17049 +КЫЛГАНЫҢ (1) ■ Кырда чалыш йөрсәң дә, кылганың туры булсын ○ 12529 +КЫЛДАН (4) ■ Бер кылдан аркан ишеп булмый ○ 2353 ● 11528; 12998; 16428 +КЫЛКЫННАН (1) ■ Комагай кылкыннан яза, кыдырма аягыннан яза ○ 9660 +КЫЛМА (3) ■ Көчең җитәрлек эшне барын да кылма ○ 6099 ● 12397; 17049 +КЫЛМАС (2) ■ Бүре дә юлдашына касд кылмас, яхшы вә яман булса да, ялгыз ташламас ○ 2144 +● 14495 +КЫЛМАСА (1) ■ Атадан ул туса - иге, ата юлын куса - иге, биленә садак буса - иге, битенә +килер оятны үзе белеп юса - иге, шушыларны кылмаса, барыннан да югы - иге ○ 14357 +КЫЛМЫЙ (2) ■ Гөнаһ кылмый тәүбә итмисең ○ 12494 ● 13736 +КЫЛМЫЙЛАР (1) ■ Динчеләр, җинаять кылмыйча, гыйбадәт кылмыйлар ○ 16820 +КЫЛМЫЙЧА (1) ■ Динчеләр, җинаять кылмыйча, гыйбадәт кылмыйлар ○ 16820 +КЫЛМЫШ (1) ■ Кыланыштан кылмыш чыга ○ 12016 +КЫЛМЫШЫНА (1) ■ Кылмышына күрә бәһасе ○ 6095 +КЫЛНЫ (3) ■ Кылны артык нечкәртсәң өзелә ○ 2371 ● 2443; 6530 +КЫЛСАҢ (2) ■ Яманга яхшылык кылсаң, "миннән курыкты" дияр ○ 12254 ● 12495 +КЫЛТАМАККА (1) ■ Комагай кылтамакка калыр ○ 9661 +КЫЛТЫР-КЫЛТЫР (1) ■ Кылтыр-кылтыр кычкырыр, калай әтәч шул торыр ○ 16281 +КЫЛУДАН (1) ■ Бер ел гыйлем өйрәнү ике ел гыйбадәт кылудан хәерле ○ 16536 +КЫЛЧЫК (2) ■ Бал - балчык, мал - кылчык ○ 7313 ● 14854 +КЫЛЧЫКСЫЗ (2) ■ Арыш башаксыз булмас, арпа кылчыксыз булмас ○ 1522 ● 9032 +КЫЛЫГЫ (5) ■ Кыз кылыгы белән сөйдерер ○ 12991 ● 13024; 13038; 14124; 14135 +КЫЛЫГЫН (1) ■ Кылыгын белмәгән малга якын барма ○ 2372 +КЫЛЫЙ (1) ■ Бөтенләй сукыр булудан кылый булу яхшырак ○ 15211 +КЫЛЫЙМ (1) ■ Би белгәнне кол белә, кылыйм дисә ирке юк ○ 5760 +КЫЛЫКЛЫ (2) ■ Улың үссә, өлгеле белән таныш бул; кызың үссә, кылыклы белән таныш бул +○ 14164 ● 14169 +КЫЛЫКТАН (1) ■ Кыз яхшысы кылыктан билгеле ○ 12999 +КЫЛЫН (2) ■ Яучы телен саклый, думбрачы кылын саклый ○ 13223 ● 16424 +КЫЛЫНМЫШЫННАН (2) ■ Агач беленә җимешеннән, әдәм - кылынмышыннан ○ 6007 ● 11058 +КЫЛЫННАН (1) ■ Дуңгыз кылыннан киез итек басып булмый ○ 2882 +КЫЛЫП (1) ■ Яхшылыкны кылып диңгезгә ташласаң да кайтыр ○ 12371 +КЫЛЫР (6) ■ Колан коега төшкәндә, гөберле бака айгырлык кылыр ○ 2231 ● 10716; 11956 (2); +13874 (2) +КЫЛЫРГА (2) ■ Ахмакка гыйбадәт кылырга кушсаң, маңгаен тишеп бетерер ○ 11513 ● 16210 +КЫЛЫЧ (28) ■ Арысланга атлансаң, камчың кылыч булсын ○ 2052 ● 5454; 5533; 5559; 5562; +5568; 5589-5593; 5611; 5643; 5653; 5665; 5681; 5685; 8677; 10279; 13814 (2); 15099; 15502; +15544; 15654; 16586; 16587; 16611 +КЫЛЫЧНЫ (1) ■ Туры сүз тимерне тишәр, йомшак сүз кылычны кисәр ○ 16087 +КЫЛЫЧТАН (4) ■ Кылыч күтәргән - кылычтан үтәр ○ 5593 ● 15545; 16083; 16654 +КЫЛЫЧЫ (2) ■ Золымның кылычы озын ○ 5800 ● 13739 +КЫЛЫЧЫҢА (1) ■ Солых турында сүз барганда сугыш кылычыңа таянма ○ 5616 +КЫЛЫЧЫҢНЫ (1) ■ Яу киткәч, кылычыңны төпкә чап ○ 5663 +КЫМШАН (1) ■ Аллага ышан, үзең кымшан ○ 16846 +КЫМШАНМЫЙ (1) ■ Кылган башы юкка кымшанмый ○ 1287 +КЫМЫЗ (4) ■ Күпме кымыз бирсә дә, кәҗә бия булмас ○ 3058 ● 9287; 14636; 16734 +КЫМЫЗГА (1) ■ Кымызга пешкәк кирәк, ишәккә күсәк кирәк ○ 9288 +КЫМЫЗНЫ (1) ■ Кымызны эчәсең килмәсә болгатма ○ 9289 +КЫМЫЗЫН (1) ■ Үзенең әйрәне юк, кешенең кымызын эзли ○ 9518 +КЫН (1) ■ Берәү кылыч булса, берәү кын булсын, берәү кызу булса, берәү тын булсын ○ 5559 +КЫНА (26) ■ Яңгырдан ышык кына ○ 1235 ● 1384; 1507; 1629; 1718; 2981; 2986; 3790; 4213; +4807; 7866; 8184; 8440 (2); 8503; 8815; 9689; 10217; 10602; 10993; 11765; 13804; 14705; 14957; +16383; 16612 +КЫНАМ (1) ■ Керпе баласын "йомры гынам, йомшак кынам" дип сөя, имеш ○ 2222 +КЫНГА (2) ■ Куш кылыч кынга сыймас ○ 5589 ● 16254 +КЫНДА (2) ■ Кылыч кында килешә ○ 5591 ● 5592 +КЫНСЫЗ (1) ■ Булат пычак кынсыз калмас ○ 9887 +КЫНЫ (4) ■ Казаны нинди - кыны шундый ○ 9919 ● 9948; 10002; 15990 +КЫНЫН (1) ■ Казанына карап кынын ал, анасына карап кызын ал ○ 14313 +КЫНЫСЫН (2) ■ Үткен кылыч кынысын кисәр ○ 5685 ● 15654 +КЫҢГЫР (9) ■ Кыңгыр булса да юл булсын ○ 6791 ● 9012; 9013; 11872; 12530; 12531; 12650; +14435; 15916 +КЫҢГЫРАУ (6) ■ Начар атка кыңгырау такмыйлар ○ 2673 ● 2724; 2753; 7067; 11666; 15251 +КЫҢГЫРАУЛЫ (1) ■ Минем капкам кыңгыраулы, какмасаң да шалтырый ○ 8657 +КЫҢГЫРАУНЫҢ (1) ■ Кыңгырауның эче буш ○ 7043 +КЫҢГЫРАУСЫЗ (1) ■ Яхшы ат кыңгыраусыз булмас ○ 2717 +КЫПТЫР (1) ■ Кырык кат чабадан бер кыптыр тун артык ○ 8914 +КЫР (6) ■ Кыр эшне ярата ○ 1417 ● 1860; 2230; 5148; 6790; 6819 +КЫРА (1) ■ Иртә торган карга ашап туя, соң торганы борынын кыра ○ 3943 +КЫРАЕҢ (1) ■ Ярты булсын кыраең, ачык булсын чыраең ○ 10194 +КЫРАСЫ (1) ■ Урак та урасы бар, тамак та кырасы бар ○ 1503 +КЫРАУ (8) ■ Кырау яңгырны качыра ○ 1114 ● 1293; 1333; 1569; 7383; 10270; 10662; 15205 +КЫРАУДАН (1) ■ Чәчәк кыраудан курка, кыз - алдаудан ○ 13045 +КЫ��ГА (10) ■ Кырга барганда мактанма, кайтканда мактан ○ 1418 ● 1444; 1475; 2261; 2827; +3509; 6447; 10435; 12086; 14125 +КЫРГАВЫЛ (1) ■ Кызым баласы - кыргавыл ○ 14181 +КЫРГАН (1) ■ Тик торган да юк, эш кырган да юк ○ 6304 +КЫРГАЯК (1) ■ Кыргаяк кешенең миен ашый, имеш ○ 4786 +КЫРГЫН (2) ■ Түрә симерсә, кыргын килә ○ 5910 ● 14635 +КЫРДА (15) ■ Игенче - кырда, балыкчы - суда ○ 1407 ● 1419-1421; 1423; 1877; 2232; 2305; +4967; 5427; 8459; 11245; 12529; 14148; 14152 +КЫРДАГЫ (4 | 1) ■ Кырдагы - ашлык түгел, амбардагы - ашлык ○ 1422 ● 1423; 1556; 3894; 4158:1 +КЫРКУ (1) ■ Сөю бар җирдә көю бар, курку бар җирдә кырку бар ○ 12761 +КЫРКЫЛДАСА (1) ■ Күпме кыркылдаса да, тавык очып тау ашмый ○ 4291 +КЫРКЫРГА (1) ■ Куй "кыркырга бәйлиләр" дип әйтә икән, кәҗә "суярга бәйлиләр" дип әйтә +икән ○ 3095 +КЫРЛАЧ (2) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 ● 969 +КЫРЛАЧНЫ (1) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен +сындырам" ○ 969 +КЫРЛАЧТАН (1) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 +КЫРЛЫ (3) ■ Йомырка кырлы булмас ○ 4275 ● 12449; 16236 +КЫРЛЫК (1) ■ Чүпле орлык чәчкәннең кырын кырлык басар ○ 1465 +КЫРМА (1) ■ Кырма бүрек - баш күрке, көмеш йөзек - кул күрке ○ 9011 +КЫРМАВЫК (3) ■ Кырмавык үзенә тигән һәркемгә ябыша ○ 1288 ● 3031; 7306 +КЫРМАЗИН (1) ■ Дөнья кырмазин, диңгез тубыктан ○ 14765 +КЫРМЫЙЛАР (1) ■ Өйгә кергәч, кире чыгып аяк кырмыйлар ○ 8332 +КЫРМЫЙМ (1) ■ Тик тә тормыйм, бик тә кырмыйм ○ 6308 +КЫРМЫСКА (18 | 1) ■ Колын егылса, колагына кырмыска өелер ○ 2843 ● 4756; 4758; 4785; +4787, :1; 4788-4795; 4804; 4832; 4836; 5318; 13318 +КЫРМЫСКАДАЙ (2) ■ Дошманың кырмыскадай булса да, арысландай күр ○ 5341 ● 13828 +КЫРМЫСКАДАН (1) ■ Кырмыскадан гыйбрәт ал - яздан кышны каршыла ○ 4796 +КЫРМЫСКАЛАР (2) ■ Кырмыскалар да буа ера ала ○ 4797 ● 4798 +КЫРМЫСКАНЫ (1) ■ Кырмысканы аягыңа кундыр - ул синең башыңа менәр ○ 4799 +КЫРМЫСКАНЫҢ (1) ■ Кырмысканың амбары буш булмый ○ 4800 +КЫРМЫСКАСЫНА (1) ■ Алла һәлак итим дигән кырмыскасына канат үстерер ○ 4755 +КЫРНЫҢ (1) ■ Урман белән су - кырның күрке ○ 1857 +КЫРПАК (1) ■ Бер кырпак белән кыш булмас ○ 773 +КЫРПУЛЫК (1) ■ Кырык өйдән кырпулык ○ 5182 +КЫРТ-КЫРТ (1) ■ Ана тавык "кырт-кырт" килеп торыр ○ 4266 +КЫРТЫЙ (1) ■ Кыртый ат белән ерак барып булмый ○ 2666 +КЫРТЫШ (1) ■ Әле дә яхшы сукмады, кыртыш белән тукмады ○ 5711 +КЫРТЫШЫ (1) ■ Кыртышы чергән бүрәнәнең үзәге дә тиз черүчән ○ 1926 +КЫРЧЫН (2) ■ Дуңгыз сазны яратыр, кырчын тазны яратыр ○ 15215 ● 15228 +КЫРЧЫНЫ (1) ■ Тазы табылды, тагын кырчыны гына кирәк ○ 15360 +КЫРШАВЫ (1) ■ Кисмәгенә күрә кыршавы ○ 9932 +КЫРШАУ (1) ■ Кипкән кисмәккә кыршау киертмә ○ 9931 +КЫРШАУСЫЗ (1) ■ Кыршаусыз мичкә булмас ○ 9937 +КЫРШЫЛГАН (1) ■ Борчак саламы белән кыршылган ○ 1581 +КЫРЫ (2) ■ Кырыклының кыры иркен ○ 5018 ● 9504 +КЫРЫГЫЗНЫҢ (1) ■ Уракны күп урадыр идем, кырыгызның көе юк ○ 1505 +КЫРЫГЫНА (1) ■ Кырыгына бер иман, утызына бер комган ○ 16833 +КЫРЫГЫНДА (1) ■ Утызында ук атмаган кырыгында кылыч чапмас ○ 15099 +КЫРЫЕНА (1) ■ Озын илнең очына, кыска илнең кырыена ○ 5144 +КЫРЫЕНДА (1) ■ Үләсе килгән чебеш кое кырыенда йөрер ○ 4344 +КЫРЫК (85 | 5) ■ Кырык ел яңгыр яуса да, мәрмәр ташка су үтмәс ○ 140 ● 736; 1519; 1600; +1687; 1768; 2084; 2237; 2239:2; 2444; 2655; 2967; 3575; 4084; 4372; 5017; 5019; 5177; 5182; +5183 (2); 5202; 5427; 5751; 5753; 5954; 6043; 6298; 6351; 6641; 7014; 7048; 7166 (2), :1 (2); +7909; 7933; 8373; 8403; 8413; 8802; 8884; 8914; 8915 (2); 9080; 9105; 9178; 9630; 9665; 9820; +10068; 11274; 11540; 11616; 11872; 12015 (3); 12530; 12531; 13012; 13014, :1; 13021 (2); 13025; +13108; 13138; 13193; 13375; 13629; 13721; 13801; 13802; 13821; 13909; 14099; 14144; 14176; +14447; 14635; 14706; 14727:2; 14744; 15794; 15800; 15803; 16537 +КЫРЫК-ИЛЛЕ (1) ■ Көчкә илла алла белән, кырык-илле мулла белән ○ 16884 +КЫРЫККА (8) ■ Кылны кырыкка яру ○ 2443 ● 4482; 6461; 6530; 15026; 15076; 15103; 15147 +КЫРЫККАНДА (1) ■ Куйны кырыкканда тәкә калтырый ○ 3100 +КЫРЫК-КЫРЫК (1) ■ Кырык-кырык дия иллегә тутырды ○ 8052 +КЫРЫКЛЫНЫҢ (1) ■ Кырыклының кыры иркен ○ 5018 +КЫРЫКМЫШЫ (1) ■ Кызларның кырыкмышы да кырык сум ○ 13012 +КЫРЫКСАҢ (1) ■ Итәк, кырыксаң, җиң булыр ○ 8901 +КЫРЫКТА (2) ■ Егермедә тай менмәгән кырыкта ат менмәс ○ 15030 ● 15077 +КЫРЫКТАГЫ (1) ■ Кырыктагы эшен кырып йөртер ○ 15078 +КЫРЫКТАН (3) ■ Кырыктан артык кыңгыр як ○ 12650 ● 15076; 15147 +КЫРЫКТЫР (1) ■ Кызның яры кырыктыр, ише чыкса юлыктыр ○ 13192 +КЫРЫЛГАН (1) ■ Чакырусыз туйга барсаң, кырылган табак-савыт хакын түләрсең ○ 13329 +КЫРЫЛМАС (1) ■ Телеңә хуҗа булсаң, тешең кырылмас ○ 15610 +КЫРЫЛМАСА (1) ■ Кырылмаса - кырык булыр, өзелмәсә - йөз булыр ○ 7933 +КЫРЫЛСА (1) ■ Кутанда куй кырылса, кутыр кәҗә баш булыр ○ 3016 +КЫРЫЛУ ( | 1) ■ Вәгъдәнең "вау"ы кырылу ○ 12648:1 +КЫРЫЛЫП (1) ■ Кырык эш кырылып ята ○ 6298 +КЫРЫМ (1) ■ Кырым чирүе хәтле ○ 5698 +КЫРЫМГА (1 | 2) ■ Угыл туса, уйга карар; кыз туса, Кырымга карар ○ 14142 ● 14142:1, :2 +КЫРЫН (9) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 1465; 4149; 6540; +7335; 9012; 12558 (2); 16788 +КЫРЫНА (1) ■ Агач башына әүвәл нинди кош кунса, кырына шул кунар ○ 3820 +КЫРЫНДА (1) ■ Аулак өйдә кыз сайлама, урак кырында сайла ○ 12940 +КЫРЫНДАГЫН (1) ■ Кырындагын кырык ел эзләгән ○ 736 +КЫРЫН-КЫРЫН (2) ■ Кырын-кырын ятсаң, кырык кеше бер сәкегә сыя ○ 5019 ● 8413 +КЫРЫП (4) ■ Күзеңә кырып салырга сукыр бер тиен дә юк ○ 7835 ● 10509; 12471; 15078 +КЫРЫР (1) ■ Кырмыска кандаланы кырыр ○ 4789 +КЫРЫРМЫН (1) ■ Кырыкка кадәр дөньяны кырырмын, кырыктан соң бары белән торырмын +○ 15076 +КЫРЫС (1) ■ Кырыс җиңги кымыз пешәр, әрле җиңги әйрән пешәр ○ 14636 +КЫСА (3) ■ Ерактан каты өрә, якыннан койрыгын кыса ○ 3775 ● 3815; 14289 +КЫСАР (2) ■ Тар бүрек башны кысар ○ 9017 ● 11913 +КЫСАСЫ (4) ■ Чананың, табаны тузса да, кысасы кала ○ 7079 ● 9896; 9899; 9982 +КЫСКА (43 | 1) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 ● 611-613; 752; +959; 996 (2); 1879:1; 1978; 2270; 2533; 2811; 4693; 5068; 5144; 5594; 6911; 6950; 7095; 7722; +8150; 8697; 8905; 8993; 9099; 10361; 10728; 10748 (2); 10979; 13246; 13380; 13603; 14711; +15293; 15586; 15603; 15690; 15752; 15947; 16032; 16158; 16161 +КЫСКАЛЫКТА (1) ■ Кыскалыкта - осталык ○ 15914 +КЫСКАН (2) ■ Караңгыда күз кыскан беленми ○ 849 ● 3497 +КЫСКАНГА (1) ■ Былтыр кысканга быел кычкырмыйлар ○ 783 +КЫСКАНЫКЫ (1) ■ Озынныкы еракта, кысканыкы йөрәктә ○ 10793 +КЫСКАНЫҢ (3) ■ Озынның бөгеләсе килми, кысканың үреләсе килми ○ 10794 ● 11606; 15459 +КЫСКАРАК (1) ■ Егет җилле, җиләне кыскарак ○ 12932 +КЫСКАРМАС (1) ■ Көн озаймый, төн кыскармас ○ 900 +КЫСКАРТА (4) ■ ��лкаулык - гомерне кыскарта торган агу ○ 6598 ● 9809; 12539; 14942 +КЫСКАРТЫР (1) ■ Озын тел гомерне кыскартыр ○ 15509 +КЫСКАРЫР (1 | 1) ■ Агач киссәң озын кис, чаба-килә кыскарыр ○ 1879 ● 1879:1 +КЫСКАСЫ (2) ■ Бауның озыны, сүзнең кыскасы яхшы ○ 15787 ● 16048 +КЫСКЫЧ (1) ■ Кыскыч барда утка бармагың тыкма ○ 8470 +КЫСЛА (3) ■ Сусыз җирдә кысла да - балык ○ 458 ● 4582; 4676 +КЫСЛАНЫҢ (1) ■ Кысланың кайда кышлаганын күрсәтү ○ 4705 +КЫСМАГАН (1) ■ Ана басмаган, ата кысмаган ○ 14461 +КЫСРАК (1) ■ Тумаган тайдан кысрак бия артык ○ 2834 +КЫССА (1) ■ Яшь бала кысса, еланны үтерә ○ 14082 +КЫССАҢ (2) ■ Койрыгыннан ныграк кыссаң, куян да шырпы кабызыр ○ 2245 ● 10637 +КЫСТАГАН (1) ■ Ач теләнчене тук теләнче кыстаган ○ 5732 +КЫСТАМАК (1) ■ Кыстамак бар, көчләмәк юк ○ 10149 +КЫСТАМЫЙ (1) ■ Кунак кыстатмый булмас, хуҗа кыстамый булмас ○ 10112 +КЫСТАР (3) ■ Икмәк юкта теләнче кыстар ○ 9213 ● 9575; 10056 +КЫСТАТМЫЙ (1) ■ Кунак кыстатмый булмас, хуҗа кыстамый булмас ○ 10112 +КЫСТАУ (1) ■ Яхшы ашка кыстау кирәкми ○ 9392 +КЫСТЫР (1) ■ Телеңне тик тоталмасаң, тешеңә кыстыр ○ 15608 +КЫСТЫРА (2 | 1) ■ Атка дага какканда бака ботын кыстыра ○ 2478:3 ● 13015; 15953 +КЫСТЫРАЛАР (1) ■ Сантыйның салпы ягына салам кыстыралар ○ 11621 +КЫСТЫРГАН (1 | 1) ■ Ат аягын дагалаганда бака ботын кыстырган ○ 2478:1 ● 4553 +КЫСТЫРГАНДА (1) ■ Кызлы кызын кыстырганда, кызсыз үзен кыстыра ○ 13015 +КЫСТЫРМЫЙ ( | 1) ■ Ат дагалаганда бака ботын кыстырмый ○ 2478:2 +КЫСТЫРУ (3) ■ Җил ягына салам кыстыру ○ 1243 ● 1500; 2437 +КЫСТЫРЫП (1) ■ Башы өзелсә, култык астына кыстырып йөгерер ○ 10336 +КЫСЫК (1) ■ Мосафир этнең койрыгы кысык ○ 3522 +КЫСЫЛ (2) ■ Яз - языл, кыш - кысыл ○ 982 ● 13093 +КЫСЫЛМА (1) ■ Ясамаган юсыкка кысылма ○ 5970 +КЫСЫЛЫР (1) ■ Кыш хәстәрен күрмәгән кысылыр да кашыныр ○ 869 +КЫСЫП (4) ■ Патшаң сукыр булса, бер күзеңне кысып үт ○ 5881 ● 7677; 13975; 16233 +КЫСЫР (6) ■ Кысыр биядән колын төшертмә ○ 2831 ● 3102; 3163; 3248; 4286; 13786 +КЫТАЙГА (2) ■ Ризыгың булмаса, Кытайга барып та чәй эчә алмый кайтырсың ○ 9318 ● 14798 +КЫТАКЛАГАН (2) ■ Күп кытаклаган тавык йомырканы аз сала ○ 4290 ● 4375 +КЫТАКЛАМАСА (1) ■ Тавык кытакламаса, күкәй саласын кем белә ○ 4310 +КЫТАКЛАР (1) ■ Ике әтәч сугышканда тавыклары кытаклар ○ 4367 +КЫТАКЛЫЙ (4) ■ Йомырка салган тавык үзе кытаклый ○ 4276 ● 4286; 4288; 4375 +КЫТКЫЛДАГАН (1) ■ Кыткылдаган тавыкның барысы да күкәй салмас ○ 4287 +КЫТЛЫГЫ (1) ■ Куй кытлыгы вакытында кәҗәгә Габдрахман патша диерләр ○ 3015 +КЫТЛЫК (2) ■ Спекулянт - кытлык елның бүсере ○ 7963 ● 14126 +КЫТЛЫКТА (1) ■ Руза, намаз туклыкта, иман начар кытлыкта ○ 16930 +КЫТНЫЙ (1) ■ Тавык та йомырка салганчы гына кытный ○ 4318 +КЫТЫ (1) ■ Бар чагында - бал да май, юк чагында - кыты да мыты ○ 7633 +КЫТЫКЛАП (1) ■ Тел очын кытыклап тору ○ 15675 +КЫТЫРЧЫК (2) ■ Киленнәр корсагы - кимә, кимә булса да ким керә; кызлар корсагы - кытырчык, кытырчык булса да - кырык капчык ○ 13375 (2) +КЫЧКЫР (2) ■ Куразга "кычкыр" дип әмер бирмиләр ○ 4371 ● 15852 +КЫЧКЫРА (13) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтермен", - дип ○ 884 ● 3033; 3955 (2); 3983; 3992; 4090; 4278; 4565; 7456; 10619; 15316; 15421 +КЫЧКЫРАМЫН (1) ■ Каз кебек кычкырамын дип, карганың арты ертылган, ди ○ 3946 +КЫЧКЫРГАН (13 | 3) ■ Авыр күтәргән ачы кычкырган ○ 540 ● 4000; 4057, :1, :2, :3; 4058; 4322; +4366; 4368; 4373; 4674; 5712; 8588; 11571; 16636 +КЫЧКЫРГАНГА (1) ■ Аман кычкырганга кылыч юк ○ 5533 +КЫЧКЫРГАННЫ (1) ■ Тау, бик зур булса да, үзенә кычкырганны яратмый: тавышны кире +кайтара ○ 154 +КЫЧКЫРМЫЙ (1) ■ Күке кычкырмый җәйнең яме булмый ○ 4061 +КЫЧКЫРМЫЙЛАР (1) ■ Былтыр кысканга быел кычкырмыйлар ○ 783 +КЫЧКЫРСА (3) ■ Карга кайда кычкырса, оясы шунда була ○ 3958 ● 4378; 14493 +КЫЧКЫРСАҢ (1) ■ Урманда ни аваз кычкырсаң, шул ишетелер ○ 1872 +КЫЧКЫРУ (5) ■ Эчтә мәче кычкыру ○ 3397 ● 3970; 4009; 4392; 16446 +КЫЧКЫРУЧАН (1) ■ Карт әтәч кычкыручан була ○ 4369 +КЫЧКЫРЫП (6) ■ Ала карга алдан кычкырып харап итә, калҗасын төлке алып китә ○ 3931 +● 4100; 5464; 7508; 11453; 15395 +КЫЧКЫРЫР (8) ■ Карга күке баласын күпме ашатса да, "кәккүк" дип кычкырыр ○ 3973 +● 4301; 4330; 4335; 4365; 4759; 6187; 16281 +КЫЧКЫРЫШКА (1) ■ Кычкырышка яхшы сүз керми ○ 15915 +КЫЧУ (1) ■ Кычу азса - корчаңгы ○ 15231 +КЫЧЫЙ (1) ■ Тәкәнең, тауга менмәсә, тоягы кычый, ди ○ 3147 +КЫЧЫНГАН (3) ■ Кычынган кәҗә күрше читәнен аударыр ○ 3017 ● 6303; 15678 +КЫЧЫТА (2) ■ Баҗа баҗасың күрсә, теле кычыта ○ 14592 ● 15956 +КЫЧЫТКАН (7) ■ Гөл төбенә кычыткан үсми ○ 1270 ● 4216 (3); 10942; 15584 (2) +КЫЧЫТКАНГА (1) ■ Олы сүзен тотмаган - орылган да сугылган, кеше сүзен тотмаган - кычытканга егылган ○ 15952 +КЫЧЫТМАГАН (2) ■ Кычытмаган җирне кашымыйлар ○ 15232 ● 15354 +КЫЧЫТСА (1) ■ Этнең табаны кычытса, кәрванга иярер ○ 3725 +КЫЧЫТЫР (1) ■ Комагайның борыны кырык көн алдан кычытыр ○ 9665 +КЫШ (61 | 1) ■ Кыш кояшы айда бер күренер ○ 51 ● 490; 624; 773; 843; 859; 862; 863 (2); 864871; 924; 932; 935; 970; 971; 976 (2); 982; 984; 1010; 1011; 1013; 1015; 1016; 1041-1043; 1062; +1067-1069; 1220; 1425; 1509; 2079; 3033; 3935; 3938; 4001 (2); 4018; 4069; 4801; 6105; 6221; +6495; 6995; 7438; 7531; 8480; 9186:2; 11322; 15079; 15640; 16277 +КЫШКА (6 | 1) ■ Кышка каршы тиен дә запас җыя ○ 872 ● 990; 1020; 3408; 3644:1; 8996; 15059 +КЫШКАР (1) ■ Ишетмәсәң ишет: Кышкар артында Кишет ○ 5267 +КЫШКЫ (7) ■ Кышкы көн - бер карыш ○ 873 ● 874; 875; 1017; 1018; 3924; 6848 +КЫШКЫСЫ (1) ■ Берәүнең искесе - берәүнең кышкысы ○ 8851 +КЫШЛАГАН (1) ■ Мышнаган - ничә кышны кышлаган ○ 15237 +КЫШЛАГАНЫН (1) ■ Кысланың кайда кышлаганын күрсәтү ○ 4705 +КЫШЛАДЫМ (1) ■ Җәй җәйләдем, кыш кышладым, мич башыннан төшмәдем ○ 1069 +КЫШЛАР (1) ■ Ничә җәйләр, ничә кышлар ○ 1053 +КЫШЛАСЫН (1) ■ Үзеңне чакмаган елан мич башында кышласын ○ 4694 +КЫШЛЫК (2) ■ Кырмыска кышлык йорт салыр, йортсыз бака катып үләр ○ 4790 ● 8803 +КЫШНЫ (8) ■ Кышны кышсынмаган язны язсынмас ○ 876 ● 1020; 3966; 4045; 4796; 6862; +11322; 15237 +КЫШНЫҢ (5) ■ Кышның гамен җәй уйла ○ 877 ● 878-880; 1106 +КЫШСЫНМАГАН (1) ■ Кышны кышсынмаган язны язсынмас ○ 876 +КЫШТАН (2) ■ Кыштан баш тартсаң, ач калырсың ○ 881 ● 977 +КЫШТЫРДАГАН (1) ■ Яфрак кыштырдаган белән җил булмый ○ 1157 +КЫШЫ (1) ■ Азыгы мул хуҗаның кышы кыска булыр ○ 9099 +КЫШЫН (2) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 ● 9414 +КЫЮ (3) ■ Авыр эшкә беләк бар, кыю эшкә йөрәк бар ○ 6005 ● 11167; 13080 +КЫЮЛЫК (3) ■ Кыюлык тау ашыра, гайрәт диңгез кичерә ○ 11192 ● 11193; 13523 +КЫЮНЫҢ (1) ■ Кыюның бәхете алдан йөрер ○ 11194 +КЫЮСЫЗ (1) ■ Кыюсыз төлке ачка үләр ○ 2290 +КЫЯ (1) ■ Кызыл ит кыя кискәнче ○ 9286 +КЫЯГА (1) ■ Аккош, ярыннан калса, үзен таш кыяга орыр, имеш ○ 3901 +КЫЯГЫ (1) ■ Кыягы бөтен шоңкар юк ○ 4191 +КЫЯК (1) ■ Толпардан - тояк, шоңкардан кыяк калыр ○ 2801 +КЫЯМӘТ (4) ■ Кыш - кыямәт, яз - җәннәт ○ 864 ● 12622; 16899; 16908 +КЫЯМӘТЛЕК (1) ■ Кыямәтлек ата-ана ○ 14467 +КЫЯМӘТНЕҢ (1) ■ Бу дөньяның бикләре - кыямәтнең этләре ○ 5779 +КЫЯР (2) ■ Теләнчегә бер кыяр биргәннәр дә, "кәкре икән" дигән ○ 5893 ● 14768 +КЫЯСЫ (1) ■ Атласаң - тау кыясы аша үтәрсең, утырсаң - таудан тәгәрәрсең ○ 6735 +КЫЯСЫЗ (1) ■ Тау кыясыз булмас ○ 157 +кыясыз → таусыз-кыясыз +КЫЯФӘТТӘ (1) ■ Батырлык кыяфәттә түгел, йөрәктә ○ 11096 +КЯР (1) ■ Үшән атка камчы кяр итмәс ○ 2732 +КЯФЕРНЕҢ (1) ■ Кяфернең ялкавы - монах, мөселманның ялкавы суфи булыр ○ 16823 +ЛА (2) ■ Эшен белгән кешегә көйледер лә бу дөнья, эшен белмәгән кешегә кыендыр ла бу дөнья +○ 6385 ● 7726 +ЛАГУНЫН (1) ■ Дегет лагунын арбага таксаң хаҗга да бара ○ 7016 +ЛАЕКЛЫ (1) ■ Мин дә языклы, син дә языклы: ул оҗмахка кем лаеклы? ○ 16901 +ЛАЕШ (1) ■ Лаеш шулпасы эчмәгән ○ 9475 +ЛАЙ (2) ■ Туры барган лай капкан, әйләнеп барган май капкан ○ 6815 ● 9525 +ЛАЙЛАДАЙ (1) ■ Бай баласы лайладай, ярлы баласы яркадай ○ 7147 +ЛАЙЛАСЫ (1) ■ Җир маеның лайласы җиде төрле сызлауга шифа ○ 1348 +ЛАЙЛЫ (1) ■ Бака лайлы җир эзли, ялкау җайлы җир эзли ○ 6448 +ЛАЙНЫ (1) ■ Һәркем үзенә җайны карый - җәен дә лайны карый ○ 4533 +ЛАКЕЕ (1) ■ Хәерченең лакее булмый ○ 5955 +ЛАМПАСЫ (1) ■ Бер өйнең лампасы икенчегә яктыртмый ○ 8404 +ЛАПШЫК (1) ■ Симез ат, артык туйса, лапшык булыр ○ 2678 +ЛАФ (1) ■ Лаф белән пылау пешмәс ○ 15941 +ЛАЧЫН (10) ■ Һәр кош очып лачын булмый ○ 3881 ● 3904; 4064; 4065; 4207; 4315; 7402; 8213; +13520; 13521 +ЛАЧЫННАН (2) ■ Лачыннан ни файда бар очалмаса ○ 4066 ● 4067 +ЛАШМАН (2) ■ Лашман үгезе күк акыра ○ 3326 ● 6309 +ЛӘ (1) ■ Эшен белгән кешегә көйледер лә бу дөнья, эшен белмәгән кешегә кыендыр ла бу дөнья +○ 6385 +ЛӘБАСА (1) ■ Салада торсак, печән ашамыйбыз ләбаса ○ 5277 +ЛӘГӘННЕКЕ (1) ■ Ауса да, тәгәрәсә дә - ләгәннеке бер тавыш ○ 9871 +ЛӘЗЗӘТ (1) ■ Ватан ләззәте - иң татлы ләззәт ○ 4900 +ЛӘЗЗӘТЕ (1) ■ Ватан ләззәте - иң татлы ләззәт ○ 4900 +ЛӘЗЗӘТЕН (1) ■ Дуслар белән ашау ашның ләззәтен арттыра ○ 5380 +ЛӘЗЗӘТЛЕРӘК (1) ■ Адашкан кешегә эт өргән тавыш сандугач сайравыннан да ләззәтлерәк +тоела ○ 6718 +ЛӘЗЗӘТЛЕСЕ (1) ■ Эшнең иң ләззәтлесе - гыйлем эстәү ○ 16681 +ЛӘЙСӘН (2) ■ Ләйсән - рәхмәт яңгыры ○ 1121 ● 1122 +ЛӘКИН (8) ■ Ат су янында сызгырмасаң да эчәдер, ләкин сызгырсаң, күңеллерәк эчәдер ○ 2509 +● 12401; 12563; 13213; 14882; 15283; 15836; 16000 +ЛӘКЛӘК (2) ■ Ләкләк, гомере үтәр әләкләп ○ 4068 ● 4069 +ЛӘКЛӘКНЕҢ (1) ■ Ләкләкнең килешен сорама, китешен сора ○ 4070 +ЛӘП (1) ■ Аягың "ләп" итсә, авызың "чәп" итәр ○ 10884 +ЛӘПЕЛДӘМӘСӘ (1) ■ Аягың ләпелдәмәсә, авызың чәпелдәмәс ○ 10885 +"ЛӘХӘҮЛӘ"НЕҢ (1) ■ "Ләхәүлә"нең биле сынган, "иншалла"ның таягы сынган ○ 16926 +ЛӘХЕТ (4) ■ Я тәхет, я ләхет ○ 6000 ● 13747; 15449; 16502 +ЛӘХЕТКӘ (1) ■ Уку - бишектән ләхеткә чаклы ○ 16662 +ЛЕБЕРДӘП (1) ■ Хатын-кыз ��үңеле усак яфрагы кебек лебердәп тора ○ 13719 +ЛОМ (1) ■ Энәдән куркып лом йотма ○ 8717 +ЛЫГЫРДАВЫ (1) ■ Арбаның шыгырдавы дегеттән, хатынның лыгырдавы ирдән ○ 13793 +ЛЫП (1) ■ Янып торган утлы күмер, көлгә салсаң, "лып" сүнәр ○ 8544 +МАВЫККАН (1) ■ Эшкә мавыккан кешенең эче пошмый ○ 6197 +МАГАЗИНДА (1) ■ Кәвешләре бер магазинда булган ○ 9081 +МАЕ (15) ■ Кара алтын - җир мае, аның белән ил байый ○ 288 ● 1559; 2096; 3074; 3913; 6404; +8844; 9229; 9314 (2); 10610; 11508; 14742; 15774; 16306 +мае → дөгесе-мае +МАЕМ (1) ■ Черки: "Көндез маем эри", - дип, төнлә генә чыга, имеш ○ 4821 +МАЕН (3) ■ Боткасын пешергәч маен жәлләмә ○ 9195 ● 15569; 15981 +маен → сөтен-маен +МАЕНА (1) ■ Маена чыдый алмый ○ 10840 +МАЕНЫҢ (1) ■ Җир маеның лайласы җиде төрле сызлауга шифа ○ 1348 +МАЕҢ (2) ■ Ишек алдыңда сыерың булса, табыныңда маең булыр ○ 3166 ● 9194 +МАЗАҢНЫ (3 | 1) ■ Бай белән кода булсаң, телләнеп мазаңны алыр; ярлы белән кода булсаң, +теләнеп мазаңны алыр ○ 7155 (2) ● 7155:1; 16413 +МАЗАР (3) ■ Сәүдәгәр - базар, мулла мазар эзләр ○ 7965 ● 13969; 17035 +МАЗАРГА (1) ■ Малсыз базарга бару - кәфенсез мазарга бару ○ 7938 +МАЗАСЫ (1) ■ Су мазасы боз белән, ашның тәме тоз белән ○ 9331 +МАЙ (99 | 3) ■ Кара май ак май ашата ○ 289 (2) ● 430; 438; 937; 1165; 1298; 1571; 2095; 2373; +2379; 2412; 3075; 3157; 3207; 3345; 3390; 3543; 3605, :1; 3692; 3910; 3944; 4086; 4204; 4437; +6022; 6170; 6408; 6436; 6492; 6721; 6815; 6852; 7156; 7225; 7230; 7287; 7327; 7553; 7554; 7633; +8548; 8763; 9098; 9104; 9149; 9153:3; 9156; 9157; 9187; 9231; 9266; 9271; 9296-9302; 9321; +9326; 9330; 9386; 9397:1; 9423; 9442; 9443; 9476; 9477; 9488; 9502 (2); 9508; 9525; 9652; 9686; +9789; 9939; 9940; 9941 (2); 10011; 10034; 10815; 11032; 11353; 11372; 12637; 12934; 13648; +14213; 14561; 14676; 14804; 14874; 14946; 15547; 15677; 16196; 16231 +май → ит-май, бал-май +МАЙГА (1) ■ Су суга кушыла, май майга кушыла ○ 430 +МАЙДА (6) ■ Малчы кулы майда булыр ○ 2393 ● 7230; 7300; 7992; 9939; 11008 +МАЙДАН (3) ■ Майдан соң курмы уртак ○ 915 ● 2095; 7034 +МАЙКА (1) ■ Җәй көне бияләй, кыш көне майка сатып ал ○ 1011 +МАЙЛА (2) ■ Тауга таба - майла, тау астына - хет майлама, хет майла - көпчәк шулай дип шыгырдый, имеш ○ 7069 (2) +МАЙЛАГАН (4) ■ Майлаган каешка эт үч ○ 3518 ● 7060; 9959; 11015 +МАЙЛАМА (1) ■ Тауга таба - майла, тау астына - хет майлама, хет майла - көпчәк шулай дип +шыгырдый, имеш ○ 7069 +МАЙЛАМАГАН (1) ■ Майламаган арба шыгырдый ○ 7061 +МАЙЛАМАСАҢ (2) ■ Майламасаң каеш та өзелә ○ 7062 ● 9383 +МАЙЛАМЫЙ (1) ■ Майламый пәрәмәч пешми ○ 9303 +МАЙЛАМЫЙЧА (1) ■ Майламыйча - арба, җайламыйча чана йөрми ○ 7063 +МАЙЛАП (3) ■ Юньсезгә майлап бирсәң, "юеш" дип әйтер, ди ○ 6558 ● 9478; 12193 +МАЙЛАР (4) ■ Юньсез итеген майлар, итеге итәген майлар ○ 6554 (2) ● 12214 (2) +МАЙЛАРЫ (1) ■ И ураза айлары, сыза йөрәк майлары ○ 16917 +МАЙЛАСАҢ (1) ■ Юкәне нихәтле майласаң да, каеш булмас ○ 7085 +МАЙЛАУ (1) ■ Салкын су белән майлау ○ 518 +МАЙЛЫ (13) ■ Көзге яңгыр - майлы яңгыр ○ 1116 ● 3728; 6172; 9282; 9293; 9304; 9509; 9675; +9942; 10035; 10949; 14314; 16055 +МАЙЛЫЙЛАР (1) ■ Аюның үзен аю мае белән майлыйлар ○ 2096 +МАЙМЫЛ (3) ■ Баш маймыл ни кыланса, калган маймыллар бар да шуны кыланыр, ди ○ 2324 +● 2330; 2331 +МАЙМЫЛЛАР (1) ■ Баш маймыл ни кыланса, калган маймыллар бар да шуны кыланыр, ди +○ 2324 +МАЙНЫ (4) ■ Мыштым мәче майны күбрәк ашый ○ 3346 ● 3355; 9417; 15683 +МАЙСЫЗ (6) ■ Майсыз чәчәк ярылмас ○ 916 ● 9305-9307; 10036; 12731 +МАКЛЕРГА (1) ■ Телнең озыны яучы белән маклерга кирәк ○ 15618 +МАКСАТЫҢНЫ (1) ■ Наданга максатыңны аңлату дәвәне чокыр атлатудан кыендыр ○ 16640 +МАКТА (25) ■ Диңгезне макта, корыны тапта ○ 371 ● 1372; 1737 (2); 2367; 2574; 2657; 2725; 2763; +3047; 5089; 5153; 5176; 6789; 6908 (2); 7387; 12009; 13031; 13373; 13627; 13809 (2); 13976; 15137 +МАКТАВЫННАН (1) ■ Акыллы кешенең яманлавы ахмакның мактавыннан яхшырак ○ 11437 +МАКТАГАН (4) ■ Карт атын мактаган кеше кара җәяүгә калган ○ 2656 ● 4052; 12055; 16130 +МАКТАГАННЫ (3 | 1) ■ Ир хурлаганны ил хурлар, ир мактаганны ил мактар ○ 4992:3 ● 11715; +13121 (2) +МАКТАЛА (1) ■ Өйдә табак-савыт күп булса, абыстае мактала ○ 10003 +МАКТАЛГАНЧЫ (1) ■ Акылсыздан макталганчы акыллыдан тиргәл ○ 11483 +МАКТАМА (10) ■ Кич булмыйча бүгенге көнне мактама ○ 858 ● 7387; 9055; 12057; 12072; +13031; 13594 (2); 13621; 14390 +МАКТАМАС (1) ■ Чын дус алдыңда мактамас, артта мактар ○ 5488 +МАКТАН (12) ■ Башта бир фонтан, шуннан соң мактан ○ 273 ● 1370; 1418; 6027; 6121; 6698; +6743; 7015; 7857; 10779; 11243; 11497 +МАКТАНА (4) ■ Эт койрыгы белән мактана ○ 3602 ● 3660; 8940; 13623 +МАКТАНГАН (1) ■ Элекке заманда бер хатын: "Яшь чакта җил идем, давыл идем, бер көнгә +биш көлтә ура торган идем", - дип мактанган, ди ○ 13761 +МАКТАНГАНДА (1) ■ Мактанганда бар, актарганда юк ○ 12018 +МАКТАНМА (16) ■ Амбарың белән мактанма, ашлыгың белән мактан ○ 1370 ● 1418; 4258; +6027; 6121; 6743; 7015; 7255; 7366; 7857; 10779; 11243; 11497; 12019; 12087; 13608 +МАКТАНМАС (1) ■ Акыллы кеше башкаларга иткән ярдәме белән мактанмас ○ 11433 +МАКТАНМАСАҢ (1) ■ Барганда мактанмасаң, кайтканда көләрсең ○ 11985 +МАКТАНМЫЙМЫН (1) ■ Быел итек бастырдым, ул да булды тездән үк, без бай дип үк мактанмыймын, икмәк бетте көздән үк ○ 7530 +МАКТАНСА (5) ■ Әтәлге, мактанса, "тычкан тоттым!" дияр ○ 4221 ● 7181 (2); 7182 (2) +МАКТАНСЫН (1) ■ Колны, мактансын дисәң, алыска сат ○ 5843 +МАКТАНУ (1) ■ Мактану хур итә, тыйнаклыкка ни җитә ○ 12020 +МАКТАНУГА (1) ■ Мактанчык кешенең бар акылы мактануга китәр ○ 12025 +МАКТАНЧЫК (12) ■ Иске бай кызганчак булса, яңа бай мактанчык була ○ 7351 ● 12021-12028; +12035; 12050; 12899 +МАКТАНЧЫКНЫҢ (3) ■ Мактанчык, мактанчыкның арты ачык ○ 12026 ● 12029; 12039 +МАКТАНЫП (2) ■ Ишәк мактанып толпар булмас, карга мактанып шоңкар булмас ○ 2964 (2) +МАКТАНЫР (7) ■ Ишәк колагы белән мактаныр ○ 2963 ● 5590; 6350; 6556; 7176; 13766; 13880 +МАКТАП (1) ■ Мактап йөргән кунак аш алдыннан килә ○ 10155 +МАКТАР (20 | 1) ■ Бар төлке дә үз койрыгын мактар ○ 2284 ● 4992:3; 5350 (2); 5488; 5825; +10220; 11328; 11425 (2); 11426 (2); 11498 (3); 11649; 11650; 11682; 11703 (2); 11959 +МАКТАСАҢ (2) ■ Яхшыны мактасаң ярашыр, яманны мактасаң адашыр ○ 12379 (2) +МАКТАСЫН (1) ■ Үзеңне үзең мактама, кеше сине мактасын ○ 12072 +МАКТАУ (5) ■ Аргамак сыйпау сөймәс, алаша мактау сөймәс ○ 2784 ● 2866; 12167; 12277; 12422 +МАКТАУЛЫ (5) ■ Сандугач, кечкенә булса да, мактаулы кош ○ 4098 ● 12067; 12829; 13032; 13451 +МАКТАУНЫ (1) ■ Алла да үзен мактауны ярата ○ 16839 +МАКТЫЙ (13) ■ Кабып йотар алдыннан төлке дә тавыкны мактый ○ 2288 ● 3916; 4224; 4328; +4475; 5742 (2); 6263; 8007; 9646; 11719; 12563; 16964 +МАКТЫЙЛАР (5) ■ Товарны күрсәткәч мактыйлар ○ 7979 ● 9354; 12089; 13039 (2) +МАЛ (175) ■ Татыр, татырда мал ятыр ○ 150 ● 210; 1334; 1337; 1416; 1970; 2349; 2365; 2366; +2379-2388; 2394; 2396; 2401; 2405 (4); 2416-2418; 2420; 2422; 2423; 2424 (2); 3519; 4293; +4742; 4871; 5038; 5087; 5308; 5360; 5370; 5854; 5874 (2); 5875; 5980; 6061; 6549; 6589; 7132; +7135; 7160; 7209-7211; 7257; 7313; 7322-7324; 7330; 7331; 7343; 7345-7347; 7350 (2); 7356; +7358; 7369 (2); 7372 (2); 7375-7377; 7378 (2); 7379-7385; 7386 (2); 7387-7390; 7395; 7412; +7413; 7416; 7427; 7429; 7431 (2); 7433; 7439; 7452; 7504; 7510 (2); 7511-7513; 7794; 7806; +7843; 7874; 7935; 8054; 8325; 9594; 10156; 10240; 10242; 10278; 10287; 10288 (2); 10816; +10973; 11062; 11242; 11454; 11559; 11611; 11675; 11849; 11880; 11914; 11952; 12237; 12570; +12700; 12823; 12824; 12834; 13208; 13272; 13274; 13366; 13557; 13563; 13618; 13619; 13687; +13890; 13893; 14033; 14034; 14343; 14436; 14496; 14531; 14638; 14792 (2); 15178; 15201; +15203; 16461; 16568; 16626; 16627 (2); 16739; 16818; 17008 +МАЛАЙ (14) ■ Байга малай кирәк, малайга ялчы кирәк ○ 5737 ● 14108 (4); 14123; 14132; 14133; +14168; 14459; 15081 (2); 15143; 15147 +МАЛАЙГА (3) ■ Байга малай кирәк, малайга ялчы кирәк ○ 5737 ● 15010; 15012 +МАЛАЙЛАРГА (1) ■ Кызларга канат, малайларга аяк ○ 14127 +МАЛАЙНЫ (2) ■ Малайны табу күңелле, кызны үстерү күңелле ○ 14134 ● 14266 +МАЛГА (17) ■ Кылыгын белмәгән малга якын барма ○ 2372 ● 2956; 5743; 6964; 7363; 7367; +7384; 7415; 7418; 7432; 7934; 10254; 10255; 11612; 12280; 12565; 16739 +МАЛДА (4) ■ Ашаган малда өмет бар ○ 2350 ● 7289; 7359; 16968 +МАЛДАН (5) ■ Яз берәүне аздырыр, берәүне малдан яздырыр ○ 975 ● 7326; 11318; 15177; 16500 +МАЛЛАР (1) ■ Чабата маллар таба ○ 9060 +МАЛЛАРЫ (1) ■ Кем маллары кемгә калмый, кем ярларын кем сөйми ○ 12710 +МАЛЛЫ (5) ■ Маллы кеше - тупланда ○ 5597 ● 7391; 9165; 10784; 13859 +МАЛЛЫГЫ (1) ■ Кәҗәнең маллыгы юк ○ 3052 +МАЛЛЫГЫННАН (1) ■ Маллыгыннан данлыгы ○ 2389 +МАЛЛЫНЫҢ (1) ■ Маллының малына каза, малсызның - башына ○ 7392 +МАЛНЫ (24) ■ Санаган малны бүре алмый ○ 2199 ● 2367; 2374; 2390; 2410; 3532; 5022; 7183; +7393-7400; 7421; 7936; 7937; 8004; 12571; 15424; 16628; 17068 +МАЛНЫҢ (7) ■ Малның җаен баккан белер, утынның җаен яккан белер ○ 2391 ● 2643; 7370; +7420; 7430; 7506; 7986 +МАЛСЫЗ (6) ■ Малсыз кеше - җансыз кеше ○ 2392 ● 7401; 7402; 7938; 12863; 13499 +МАЛСЫЗЛЫК (1) ■ Малсызлык ярлылык түгел, акылсызлык ярлылык ○ 11613 +МАЛСЫЗНЫҢ (1) ■ Маллының малына каза, малсызның - башына ○ 7392 +МАЛТАБАР (1) ■ Малтабар, мал диеп, юлдан язар ○ 11880 +МАЛЧЫ (3) ■ Малчы кулы майда булыр ○ 2393 ● 2394; 4742 +МАЛЧЫНЫҢ (2) ■ Балыкчының кулы ак, малчының йөзе ак ○ 4479 ● 5855 +МАЛЫ (38) ■ Бохарада малы барның карыны тук ○ 5167 ● 7138; 7271; 7290-7292; 7329; 7341; +7342; 7366; 7403; 7404 (2); 7405-7408; 7428; 7471; 7507; 7913; 10264; 11905; 11922; 11954; +12700; 12930; 13269; 13273; 13276; 14326; 14338; 14379; 14412 (2); 14570; 14658; 15409 +МАЛЫДАЙ (1) ■ Алганда ата малыдай, биргәндә бизмән юк ○ 8094 +МАЛЫН (17) ■ Вакытын югалткан - малын югалткан ○ 802 ● 5654; 7184; 7293-7295; 7505; +7969; 8005; 11847; 11870; 11954; 12109; 13142; 13143; 15987; 16870 +МАЛЫНА (4) ■ Маллының малына каза, малсызның - башына ○ 7392 ● 13585 (2); 15171 +МАЛЫННАН (1) ■ Аз биргән җаныннан бирер, күп биргән малыннан бирер ○ 8083 +МАЛЫНЫҢ (1) ■ Малының рәхәтен күрә белмәгән бай көн дә ярлы ○ 7409 +МАЛЫҢ (17) ■ Малың булса, көтүче табыла ○ 2395 ● 2396; 5503; 7129; 7131; 7133; 7364; +7410 (2); 7411 (2); 7870; 7939; 13624; 14637; 14931; 15491 +МАЛЫҢА (1) ■ Башыңа авыру тисә, малыңа талау тияр ○ 15204 +МАЛЫҢНЫ (2) ■ Тәнеңне бет ашый, малыңны эт ашый ○ 4851 ● 7505 +МАЛЫҢНЫҢ (1) ■ Малыңның бәһасен белмәсәң, базарга чыгарма ○ 7940 +МАМАЙ (1) ■ Мамай заманындагыларны белә ○ 1051 +МАМЫГЫ (1) ■ Кәҗә - тауда, мамыгы - сыртында ○ 3038 +МАМЫГЫН (1) ■ Мамыгын бушаткач, юрганым бар дип хыялланма ○ 8417 +МАМЫК (10) ■ Тышы мамык, эче кабык ○ 658 ● 1674; 6553; 7192; 7306; 8388; 10734; 13720; +13782; 13895 +МАМЫККА (2) ■ Исәп кирәк, хисап кирәк: йөз пот мамыкка ничә ат кирәк ○ 8044 ● 14774 +МАМЫКТАН (2) ■ Утны күргәч, мамыктан төтен чыга ○ 8522 ● 14385 +МАН (1) ■ Суга ман, сынык аша - үзеңнеке булсын ○ 9685 +МАНАРА (3) ■ Авыл башы - манара, акыл башы - замана ○ 746 ● 5842; 10704 +МАНАРАГА (1) ■ Мәзин, манарага менсә, үзен әтәч, халыкны тавык дип уйлар ○ 17054 +МАНГАН (2) ■ Икмәкне катыкка манган ач булмый ○ 9216 ● 14589 +МАНДЫРЫП (1) ■ Чибәрлек белән чиркәү салдырып булмый, матурлык белән манара мандырып булмый ○ 10704 +МАНСАҢ (1) ■ Ахмакны алтынга мансаң да ахмак ○ 11516 +МАНТЫМАС (2) ■ Белексез яу мантымас ○ 5554 ● 12944 +МАНТЫМЫЙ (1) ■ Урлаган мал мантымый ○ 12570 +МАНЫП (1) ■ Шулай итеп, чат май итеп, суга манып ашадык ○ 9789 +МАҢГАЕ (1) ■ Маңгае киңнән түңелмә, иңсәсе киңгә үрелмә ○ 10289 +МАҢГАЕН (1) ■ Ахмакка гыйбадәт кылырга кушсаң, маңгаен тишеп бетерер ○ 11513 +МАҢГАЕНА (2) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 ● 2998 +МАҢГАЕҢ (1) ■ Маңгаең белән таш койманы җимерә алмассың ○ 10290 +МАҢГАЕҢА (3) ■ Кешегә таш атсаң, үз маңгаеңа тияр ○ 132 ● 12002; 15400 +МАҢГАЙ (6) ■ Тәкә булыр кузының маңгай алды дүң булыр ○ 3140 ● 6108; 10291; 10354; 11212; +МАҢГАЙГА (1) ■ Маңгайга язылган язмышыңны тир белән сыпырып төшереп булмый ○ 14930 +МАҢГЫТ (1) ■ Ил яманы - маңгыт, кош яманы - аңгыт ○ 4948 +МАҢЫ (1) ■ Бер хатын мактана, имеш: "Җитез идем, җил идем, җиде көндә бер ыштан тектем, +бавы бар да маңы бар, җиде көнлек тагы бар" ○ 13623 +МАРТ (7) ■ Март аенда урамда чыпчык эчәрлек су була ○ 917 ● 918-922; 12811 +МАРТКА (1) ■ Хут мартка: "Селәгәең җый, әй селәгәй", - дип әйтә, ди ○ 961 +МАРТНЫҢ (1) ■ Март, мартның көне шарт ○ 919 +МАРТТА (2) ■ Мартта - шарт, апрельдә - шапырыла ○ 923 ● 939 +мартта → шартта-мартта +МАРТЫ (1) ■ Алды барның арты бар, февральнең марты бар ○ 758 +МАСАЕР (2) ■ Каен тузына масаер, имән үзенә масаер ○ 1735 (2) +МАСАЙ (1) ■ Тышкы матурлык белән масайма, эчке матурлык белән масай ○ 10696 +МАСАЙМА (1) ■ Тышкы матурлык белән масайма, эчке матурлык белән масай ○ 10696 +МАСАЙМАСЫН (1) ■ Фил бик масаймасын дип, алла тычканны яраткан, имеш ○ 3333 +МАТ (1) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, әйтер сүзгә +мат иттең ○ 7486 +МАТАШЫР (1) ■ Үз хатасын оныткан кеше башкалар хатасын зурайтырга маташыр ○ 12626 +МАТУР (44 | 5) ■ Кара - матур булмаса да, матур - кара буладыр ○ 583 (2) ● 721; 1095; 1146; +1291-1293; 1339; 1656; 1780; 4119, :1 (2); 6107 (2); 8787; 8808; 10652; 10653 (4); 10658; 10684; +10685; 10700; 10708; 10712; 10738; 11327; 12704; 12743:1, :1 (2); 12969; 13079; 13089; 13103; +13171 (2); 13660; 13749; 13798; 15264; 15285; 16361; 16403; 16452 +МАТУРГА (1) ■ Ямьсезгә матур дисәң - зураеп китәр, матурга ямьсез дисәң - черәеп китәр +○ 10712 +МАТУРЛАМЫЙ (1) ■ Бер чәчкә яланны матурламый ○ 1259 +МАТУРЛЫГЫ (7) ■ Кошның матурлыгы төсе белән, кешенең матурлыгы эше белән ○ 6091 (2) +● 10662; 10663; 11602 (2); 15047 +МАТУРЛЫГЫНА (1) ■ Ир батырлыгына таянса, хатын матурлыгына таяныр ○ 13811 +МАТУРЛЫГЫҢ (1) ■ Матурлыгың белән мактанма, батырлыгың белән мактан ○ 11243 +МАТУРЛЫК (18) ■ Матурлык - бер көнлек, дуслык - гомерлек ○ 5470 ● 6493; 10686-10691; +10696 (2); 10704; 10710 (2); 11097; 11614; 11615; 12723; 14824 +МАТУРЛЫККА (2) ■ Тун матурлыкка түгел, җылылыкка ○ 8929 ● 14829 +МАТУРНЫ (3) ■ Күз - матурны, тамак тәмлене ярата ○ 9669 ● 10426; 10692 +МАТУРНЫҢ (1) ■ Һәр матурның да бер гаебе табыла ○ 10718 +МАТЧА (2) ■ Исән бул, иске өеңә түшәм бул, яңа өеңә матча бул, тараканга патша бул ○ 8367 +● 16176 +МАТЧАСЫ (1) ■ Ата - йортның матчасы, ана - йортның өрлеге, балалар - стенасы ○ 14408 +МАҺ (1) ■ "Маһ!" дигәч эт тә килә ○ 3520 +МАЯ (5) ■ Мая башы - бер күкәй ○ 4294 ● 4295; 8906; 11455; 12885 +МАЯДЫР (1) ■ Башлыга баш тиресе маядыр ○ 10256 +МАЯК (1) ■ Таяксызга таяк бул кара төндә, маяксызга маяк бул олы юлда ○ 6926 +МАЯКСЫЗГА (1) ■ Таяксызга таяк бул кара төндә, маяксызга маяк бул олы юлда ○ 6926 +МАЯСЫЗ (1) ■ Тавык та маясыз салмый ○ 4319 +МӘ (6) ■ Мә аягың, бир табагым ○ 8176 ● 8177; 8178; 8217; 9309; 17021 +МӘГӘР (1) ■ "Әгәр"не чәчкәч, "мәгәр" үскән ○ 16202 +мәгәр → әгәр-мәгәр +МӘГӘР-ТӘГӘРЕ (1) ■ "Әгәр-мәгәр" янында "мәгәр-тәгәре" бар ○ 16203 +МӘГЪКУЛЬ (2) ■ Ага булсаң - акыл әйт, акыл әйтсәң - мәгъкуль әйт ○ 14542 ● 16391 +МӘГЪЛҮМ (2) ■ Атның сере иясенә мәгълүм, кызның сере өенә мәгълүм ○ 12939 (2) +МӘГЪНӘ (5) ■ Чарасы юк эш өчен кайгыруда мәгънә юк ○ 6376 ● 10852; 14089; 15743; 16420 +МӘГЪНӘСЕ (2) ■ "Мә" дигәннең мәгънәсе бар ○ 8178 ● 14868 +МӘГЪНӘСЕЗ (1) ■ Татлы сүз тыңлата, мәгънәсез сүз йоклата ○ 16060 +МӘГЪНӘСЕН (3) ■ Эшнең мәгънәсен белеп эшләгән җиңәр, сүзнең мәгънәсен белми сөйләгән +җиңелер ○ 6394 (2) ● 16443 +МӘГЪРИФӘТСЕЗ (1) ■ Мәгърифәтсез халык үз-үзен йөртә белмәгән бала шикелле ○ 16629 +МӘЕЛЕ (1) ■ Хайван мәеле белән йөри ○ 2413 +МӘЕЛЕҢ (1) ■ Мәелең булса - мәйханә, акылың булса - чәйханә ○ 9841 +МӘЕЛЛЕ (3) ■ Мәелле ат су эчәр, мәелсез ат су кичәр ○ 2672 ● 12328 (2) +МӘЕЛСЕЗ (1) ■ Мәелле ат су эчәр, мәелсез ат су кичәр ○ 2672 +МӘЕТ (1) ■ Ялкау кеше тере мәет кебек ○ 6570 +МӘҖӘСЕ (1) ■ Кәҗәсе кыйбат түгел, мәҗәсе кыйбат ○ 3056 +МӘҖБҮР (1) ■ Бер сүз күтәрә алмаган кеше күп сүз күтәрергә мәҗбүр булыр ○ 15798 +МӘҖЛЕС (2) ■ Ашның тәме тоз белән, мәҗлес яме сүз белән ○ 9139 ● 10157 +МӘҖЛЕСЕНДӘ (1) ■ Юләрләр мәҗлесендә акыллы кеше мәзәк күренер ○ 11729 +МӘҖЛЕСТӘ (2 | 1) ■ Батыр - гаскәрдә, акыл иясе мәҗлестә таныла ○ 5550:6 ● 9831; 15507 +МӘЗӘК (6) ■ Илгә барса - илгәзәк, өенә барсаң бик мәзәк ○ 5138 ● 6679; 8365; 11729; 16388; +МӘЗӘКЧЕ (2) ■ Иренчәк игенчедән илгәзәк мәзәкче узган ○ 1412 ● 15119 +МӘЗИН (3) ■ Бер авылда мәзин күп - иртә намазын көн чыккач укыганнар ○ 16971 ● 17054; +МӘЗИНГӘ (2) ■ Кем үлсә дә үлсен - мәзингә фидия булсын ○ 16999 ● 17039 +МӘЗИННЕҢ (1) ■ Мулланың кулы озын, мәзиннең муены озын ○ 17048 +МӘЙДАН (7) ■ Ат булса - мәйдан табыла, ат булмаса - мәйдан ябыла ○ 2490 (2) ● 4193; 4791; +6635 (2); 7349 +МӘЙДАНГА (2) ■ Асылсаң - биеккә, егылсаң - мәйданга ○ 6634 ● 6637 +МӘЙДАНДА (3) ■ Мәйданда еккан батырдан яуда еккан батыр олы ○ 5601 ● 6670; 12860 +МӘЙДАННЫ (1) ■ Батыр, бирешсә дә, көрәшми мәйданны бирмәс ○ 6638 +МӘЙДАНЫ (1) ■ Ат үләр - иркен мәйданы калыр; егет үләр - мактаулы даны калыр ○ 12829 +МӘЙЛЕ (1) ■ Мәйле яман кешене ат өстендә эт кабар ○ 12153 +МӘЙХАНӘ (1) ■ Мәелең булса - мәйханә, акылың булса - чәйханә ○ 9841 +МӘК (1) ■ Мәк җиде ел булмаган да, аңа карап ачлык булмаган ○ 1557 +МӘКАЛЬ (10) ■ Ияк күрке - сакал, сүз күрке - мәкаль ○ 16364 ● 16368; 16390-16392; 16401; +16403; 16405; 16426; 16443 +МӘКАЛЬДӘ (3) ■ Мәкальдә гаеп-кыек юк, гаеп булса - үзеңдә ○ 16393 ● 16394; 16395 +МӘКАЛЬНЕ (1) ■ Мәкальне әдәм чыгармый, заман чыгара ○ 16396 +МӘКАЛЬСЕЗ (2) ■ Мәкальсез сүз - сакалсыз ияк кебек ○ 16397 ● 16398 +МӘКӘРҖӘ (1) ■ Сәүдәгәрнең кыйбласы Мәкәрҗә ○ 7972 +МӘКӘРҖӘГӘ (1) ■ Ничек итсә итте, Мәкәрҗәгә китте ○ 8056 +МӘКЕР (1) ■ Хәйләкәрнең сүзе мәкер ○ 12594 +МӘКНЕҢ (1) ■ Мәкнең бер сабагы дару, бер сабагы агу ○ 1558 +МӘКТӘП (1) ■ Мәктәп юлы - җәннәт юлы ○ 16630 +МӘЛЕНӘ (1) ■ Мәленә күрә әмәле ○ 926 +МӘЛҖЕРЕК (1) ■ Төнлә исерек, көндез мәлҗерек ○ 9866 +МӘЛИКӘГӘ (1) ■ Әрле Мәликәгә коры тәлинкә ○ 11329 +МӘЛЛӘ (1) ■ Төсең-битең җир булган, әвенең янды мәллә ○ 10736 +МӘЛСЕЗ (1) ■ Мәлсез чәчәк ярылмас ○ 1294 +МӘМӘТ (1 | 1) ■ Үзен-үзе белмәгән, үзен Мәмәт атаган ○ 12065 ● 14288:2 +МӘНДИ (1) ■ Мәнди анасы да белә ○ 14250 +МӘҢГӘР (1) ■ Анда түгел, монда эш, Мәңгәр янында Мөндеш ○ 5261 +МӘҢГЕ (3) ■ Илен сөйгән мәңге яшәр, илен саткан бер көн яшәр ○ 4976 ● 9275; 16628 +МӘҢГЕГӘ (2) ■ Йортта озак асралган кош мәңгегә очалмас ○ 3834 ● 12354 +МӘҢГЕЛЕК (2) ■ Байлык - бер айлык, ярлылык, "тота белсәң", - мәңгелек ○ 7243 ● 12465 +МӘРӘЙГӘ (1) ■ Төзәмичә мәрәйгә тидерә алмассың ○ 5640 +МӘРГӘН (3) ■ Батыр - яуда, мәргән - ауда, телчән - дауда ○ 5551 ● 5602; 15505 +МӘРГӘННЕҢ (1) ■ Мәргәннең угыннан беленми, тидерүеннән беленә ○ 5603 +мәрҗән → энҗе-мәрҗән +МӘРҖӘННЕ (1) ■ Күз бар - диңгез төбендәге мәрҗәнне күрер, күз бар - борын төбендәге +бүрәнәне күрмәс ○ 10411 +МӘРМӘР (2) ■ Кырык ел яңгыр яуса да, мәрмәр ташка су үтмәс ○ 140 ● 145 +МӘРТӘБӘ (1) ■ Үзен-үзе белмәгән утыз мәртәбә көлкегә калган ○ 12064 +МӘРХӘМӘТ (1) ■ Бүрегә мәрхәмәт итсәң, сарыкка золым итәрсең ○ 2174 +мәрче → кәрче-мәрче +МӘСКӘҮ (3) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү көзгесе ○ 719 ● 5229; 5260 +МӘТРҮШКӘ (3) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле +авырудан дәва ○ 1302 (2) ● 2975 +МӘҮЛАДӘН (1) ■ Колдан хәрәкәт, мәүладән бәрәкәт ○ 5840 +МӘХӘББӘТ (28) ■ Чулпы чылтыравы - мәхәббәт тавышы ○ 8818 ● 12670; 12692; 12705; 12708; +12713; 12723-12734; 12765; 12773; 12784 (2); 12785 (2); 12797; 12798; 14439; 14824 +МӘХӘББӘТЕН (1) ■ Хатын-кыз мәхәббәтен кырык ел саклар, сөймәгәнен сәгатендә әйтеп бирер ○ 13721 +МӘХӘББӘТКӘ (3) ■ Дөньяда өч нәрсә юк: диңгезгә - капкач, күккә - баскыч, мәхәббәткә дару ○ 12701 ● 12735; 12763 +МӘХӘББӘТЛӘРЕ (1) ■ Бер-берсен яратышкан кешеләр, мәхәббәтләре сүрелмәсен өчен, бераз +аерылып торырга тиешләр, ди ○ 12669 +МӘХӘББӘТНЕ (1) ■ Мәхәббәтне ара ераклыгы сыный ○ 12736 +МӘХӘББӘТНЕҢ (2) ■ Көнчелек - мәхәббәтнең җаны ○ 12716 ● 12737 +МӘХӘББӘТСЕЗ (1) ■ Мәхәббәтсез семья - тамырсыз агач ○ 13198 +МӘХӘББӘТТӘ (1) ■ Димченең мәхәббәттә эше юк ○ 13155 +МӘХӘЛЛӘ (2) ■ Безнең тавык күкәй салганны бөтен мәхәллә ишетә, күршенең байталы колынласа да, һич тавыш чыкмый ○ 5264 ● 17055 +МӘХӘЛЛӘГӘ (1) ■ Мулла азса, мәхәлләгә ни сан ○ 17013 +МӘХӘЛЛӘНЕ (1) ■ Тавык, бер күкәй салганчы, бөтен мәхәлләне аякка бастырыр ○ 4303 +МӘХӘЛЛӘСЕ (1) ■ Мулласы нинди, мәхәлләсе шундый ○ 17053 +МӘХЛУК ( | 1) ■ Тургай иң юаш мәхлук диләр, ул хакта кырдагы чебеннәрдән сора ○ 4158:1 +МӘХРҮМ (2) ■ Булмаган үгезне көтеп бозаудан мәхрүм калма ○ 3288 ● 9850 +МӘҺӘР (1) ■ Шәһәр - үзе бер мәһәр ○ 5243 +МӘҺӘРЕ (1) ■ Бирмәс кызның мәһәре зур булыр ○ 13263 +МӘҺӘРЛЕК (1) ■ Кызга мәһәрлек - туена чәй-шикәрлек ○ 13275 +МӘЧЕ (52) ■ Йоклап яткан мәче авызына тычкан үзе килеп керми ○ 3340 ● 3341; 3342; 3346; +3349-3364; 3367; 3381; 3382; 3384; 3385; 3387-3391; 3394-3397; 3417; 3423; 3424; 3550; 3571; +3573; 3588; 3599; 3784; 3787; 3788; 3794; 5497; 9465; 10866; 11768; 11828; 13908 +МӘЧЕГӘ (6) ■ Мәчегә уен, тычканга кыен ○ 3365 ● 3386; 3410; 3420; 3597; 6651 +МӘЧЕДӘ (1) ■ Сакал кәҗәдә дә бар, мыек мәчедә дә бар ○ 10301 +МӘЧЕДӘН (2) ■ Мәчедән артканны эт җыяр ○ 3366 ● 3367 +МӘЧЕ-КӨЧЕК (1) ■ Бала булган йортта мәче-көчек шатлана ○ 13928 +МӘЧЕМ (1) ■ Мыяу-мыяу мәчем бар, колак кисәр кайчым бар ○ 10523 +МӘЧЕНЕ (2) ■ Мәчене түбәдән атсаң да, дүрт аягы өстенә төшәр ○ 3368 ● 3409 +МӘЧЕНЕҢ (2) ■ Куянның өе - урманда, мәченең өе - өйдә ○ 2267 ● 3336 +МӘЧЕҢНЕ (1) ■ Сандугачны өйгә җибәрсәң, мәчеңне читлеккә яп ○ 4110 +МӘЧЕСЕ (2) ■ Аның мәчесе дә куян тота ○ 3383 ● 7299 +МӘЧЕТ (2) ■ Җеннәр күбрәк мәчет тирәсендә йөриләр ○ 16801 ● 17036 +МӘЧЕТКӘ (4) ■ Акча белән шайтанны да мәчеткә кертеп була ○ 7664 ● 16948; 16950; 17086 +МӘШӘКАТЬ (1) ■ Байлыкны җыйсаң мәшәкать, югалтсаң үкенеч ○ 7253 +МӘШӘКАТЬТӘН (1) ■ Бәләкәй мәшәкатьтән качкан - зурысына капкан ○ 14821 +МЕЛЛАЛЫКТАН (1) ■ Көннән якты нәрсә юк, көндез бар да төнлә юк; меллалыктан яхшы +нәрсә юк, телдә бар да диндә юк ○ 17006 +МЕН (1) ■ Бер менсәң дә юрга мен ○ 2791 +МЕНӘ (16) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 940; 1583; 2257; 2992; 5751; +6814; 7033; 7275; 8054; 8282; 8294; 9774; 11037; 13330; 14054 +МЕНӘЛӘР (1) ■ Түбәннән югарыга ун ел менәләр, югарыдан түбәнгә ун көн дә җитә ○ 696 +МЕНӘМ (1) ■ Арысланның, айга менәм дип, биле биртелгән ○ 2056 +МЕНӘМЕН (1) ■ Арыслан, айга менәмен дип, аягын сындырган ○ 2032 +МЕНӘР (11) ■ Елгада су артканчы, баканың күзе маңгаена менәр ○ 377 ● 2272; 2475; 4767; 4799; +5326; 9566; 14309; 14719; 15125; 16493 +МЕНӘРГӘ (4) ■ Тауга менәргә сәләт кирәк, төшәр өчен сәбәп кирәк ○ 165 ● 6544; 7625; 13533 +МЕНӘРСЕҢ (3) ■ Колын асрасаң, ат менәрсең ○ 2842 ● 8597; 13751 +МЕНГӘН (14) ■ Һәркем үз менгән тавын, биек булсын, ди ○ 222 ● 702; 704; 2549; 2659; 2783; +3141; 4859; 6958; 7984; 8211; 10556; 13533; 15100 +МЕНГӘНДӘ (2) ■ Бозау агачка арты белән менгәндә була ○ 3273 ● 10787 +МЕНГӘНЕ (1) ■ Байның егылганы - ярлының атка менгәне ○ 7280 +МЕНГӘНЕМ (1) ■ Менгәнем чаман булды, алганым яман булды ○ 13250 +МЕНГӘННЕКЕ (1) ■ Ат кемнеке - менгәннеке, тун кемнеке - кигәннеке ○ 2501 +МЕНГӘННЕҢ (4) ■ Ишәккә менгәннең аягы тынмас ○ 2976 ● 7050 (2); 13757 +МЕНГӘНЧЕ (4) ■ Алама ат менгәнче, йөгер үзең дигәнчә ○ 2455 ● 2456; 2525; 2705 +МЕНГӘЧ (6) ■ Тауга менгәч, сусавыңнан ни файда ○ 164 ● 703; 4322; 6844; 11128; 14342 +МЕНГӘШМӘ (1) ■ Менгәшмә, менгәштеңме - артың авыртса да эндәшмә ○ 2671 +МЕНГӘШТЕҢМЕ (1) ■ Менгәшмә, менгәштеңме - артың авыртса да эндәшмә ○ 2671 +МЕНДӘР (6 | 1) ■ Йокы мендәр сорамый ○ 6655:1 ● 8297; 10201 (2); 13176; 13720; 14705 +МЕНДӘРГӘ (3) ■ Йонсыз мендәргә яткыра ○ 8438 ● 13348 (2) +МЕНДӘРНЕ (1) ■ Мендәрне күп салма, картаерсың ○ 8418 +МЕНДЕМ (2) ■ Атка мендем - атакка мендем ○ 2550 (2) +МЕНДЕҢ (1) ■ Гидай атка менсә: "Кайдан мендең?", бай атка менсә: "Котлы булсын!" ○ 7333 +МЕНДЕРӘ (1) ■ Бәхет тәхеткә мендерә, бәхет тәхеттән төшерә ○ 14834 +МЕНДЕРЕР (2) ■ Һөнәр: туйдырыр, ат мендерер, тун кидерер ○ 6414 ● 14072 +МЕНДЕРМӘК (1) ■ Дөньяда мал җыймак - олы ташны биек тауга мендермәк ○ 7343 +МЕНЕГЕЗ (2) ■ Үзегезне белегез, сәндерәгезгә менегез ○ 8396 ● 12092 +МЕНЕП (18) ■ Атка менгән кешенең тай менеп такымы тулмас ○ 2549 ● 2797; 2928; 3776; 4393; +4409; 4588; 4604; 4808; 8394; 8596; 9487; 11667; 12925; 13282; 13410; 13988; 16297 +МЕНМӘ (1) ■ Черек баскычтан менмә - түнәрсең, черек басмага басма - батарсың ○ 8634 +МЕНМӘГӘН (5) ■ Тау менмәгән тауны белмәс, тау янында тауны күрмәс ○ 158 ● 2507; 2551; +5762; 15030 +МЕНМӘС (3) ■ Дөя дулап күккә менмәс ○ 2914 ● 15030; 16139 +МЕНМӘСӘ (2) ■ Арыслан айга менмәсә дә, сикерүе дан ○ 2031 ● 3147 +МЕНМИ (1) ■ Югары менми менгән - түбән караса түнгән ○ 704 +МЕНМИЛӘР (1) ■ Ат юк дип, сыер менмиләр ○ 2530 +МЕНСӘ (14) ■ Ат менмәгән ат менсә чаба-чаба үтерер, тун күрмәгән тун күрсә кага-кага туздырыр ○ 2507 ● 4759; 5751; 5963; 7333 (2); 7441; 11477; 11500; 12024; 14289; 14309; 14846; 17054 +МЕНСӘҢ (7) ■ Күккә менсәң - аягыңнан тартыр, җиргә керсәң - колагыңнан тартыр ○ 101 +● 2552; 2730; 2791; 2856; 8597; 12111 +МЕНҮ (3) ■ Югары менү - морат, аста калу - оят ○ 705 ● 2939; 4842 +МЕНҮЕ (1) ■ Тауга менүе кыен, төшүе ансат ○ 166 +МЕҢ (115 | 1) ■ Алтынчының бер органы - тимерченең мең органы ○ 265 ● 382; 1528; 1677; +2170; 2239:1; 2417; 2614; 2628; 2632; 2722; 3000; 3083; 3084; 3086; 3088; 3130; 3156; 3158; +3240; 3285; 3335; 3405; 3769; 3974; 4657; 4695; 4874; 5000 (2); 5066; 5159; 5471; 5544; 5556; +5598; 5627; 5856; 5898; 6041; 6340; 6370; 6384; 6418; 6531; 6805; 6885; 6888; 7030; 7064; 7296; +7622; 7706 (2); 7791; 7792; 7955; 8108; 8123; 8455 (2); 9366; 9985; 10292; 10441; 10455; 11080; +11105; 11145; 11407; 11430; 11455; 11521; 11536; 11544 (2); 11728; 11735; 12107 (2); 12108; +12150; 12151; 12259; 12265; 12415; 12546; 12568; 12858; 13052; 13213; 13414; 13944; 14075; +14239; 14370; 14448; 14812; 14931; 15289; 15476; 15524; 15796; 15802; 15804; 15814; 15829; +15942; 16348; 16463; 16516; 16535; 16575; 16577; 16729; 16988 +МЕҢӘҮ (1) ■ Берәү бар - меңгә торыр, меңәү бар - бергә тормас ○ 4889 +МЕҢГӘ (2) ■ Бернең бәласе меңгә, меңнең бәласе төмәнгә ○ 4887 ● 4889 +МЕҢГӘШ (1) ■ Әйт тә сүзеңә җит, меңгәш тә өеңә җит ○ 16207 +МЕҢГЕРСӘҢ (1) ■ Нигезен кыек салсаң, түбәсен Тимерказык йолдызына хәтле меңгерсәң дә +кыек булыр ○ 8279 +МЕҢЕН (2) ■ Байның меңен күрмәсләр, ярлының берен күрерләр ○ 7297 ● 7320 +МЕҢНӘН (2) ■ Йөздән юрга чыгар, меңнән толпар чыгар ○ 2795 ● 15489 +МЕҢНЕ (10) ■ Меңне сөйләгәннән берне эшләп күрсәтү артыграк ○ 6109 ● 10412; 11200; 11605; +11609; 11702; 12718; 16113; 16531; 16610 +МЕҢНЕҢ (2) ■ Бернең бәласе меңгә, меңнең бәласе төмәнгә ○ 4887 ● 11244 +МЕСКЕН (5) ■ Үз илендә йөри җиңен салып, чит илдә - мескен, гарип ○ 5146 ● 9858; 12137; +12149; 15404 +МЕЧКӘЙ (2) ■ Мечкәй - тәңренең убыры ○ 16740 ● 16792 +МЕЧКӘЙНЕҢ (1) ■ Мечкәйнең эчендә еланы бар ○ 16741 +меше → кеше-меше +МИ (2) ■ Башта ми булмаса, ике кулга көч төшә ○ 10259 ● 10345 +МИДӘ (1) ■ Акылның урыны мидә, нуры күңелдә ○ 11475 +МИЕ (7) ■ Карга мие эчкән ○ 4013 ● 4226; 4227; 4358; 10305; 10564; 11467 +МИЕН (1) ■ Кыргаяк кешенең миен ашый, имеш ��� 4786 +МИЕҢ (1) ■ Башыңда миең булмаса, аягыңа авырлык ○ 10274 +МИЗГЕЛЕ (2) ■ Мизгеле җитми таң атмас ○ 925 ● 1839 +МИЗГЕЛСЕЗ (2) ■ Торлаксыз үскән колын мизгелсез юшап, мизгелсез утлар ○ 2846 (2) +МИКӘН (11) ■ "Каен агачы бар җирдә авыру бар микән?" - дип әйтәләр, ди, каен агачы юк +җирләрдә ○ 1733 ● 8449; 9499; 9501 (2); 12811 (4); 14997 (2) +МИКИ (1) ■ Минем күңелем Микидә, Мики күңеле ипидә ○ 9479 +МИКИДӘ (1) ■ Минем күңелем Микидә, Мики күңеле ипидә ○ 9479 +МИКУЛА (3) ■ Күзмә күпер суга, Микула кадак кага ○ 914 ● 924 (2) +МИЛӘШ (2) ■ Миләш дигән җимеш авыздан - су, күздән яшь китерер, имеш ○ 1810 ● 1848 +МИЛӘШТӘН (1) ■ Миләштән бәлеш салмыйлар ○ 1811 +МИЛЕГӘ (1) ■ Бәхет милегә дә тия, тилегә дә тия ○ 14830 +МИЛЛӘТНЕҢ (1) ■ Милләтнең теле - үзенең әдәбияты ○ 16385 +МИЛЧӘНЕҢ (1) ■ Милчәнең канаты зур да - оча алмый ○ 1426 +МИН (82) ■ "Кояш, баерсың да баерсың, мин үлгәч баерсың" ○ 94 ● 97; 104; 884; 936-938; +939 (2); 1596; 1605 (2); 1621 (2); 2158; 2198; 2268; 2321; 2587; 3059; 3150; 3618; 4219 (2); 4782; +5996; 5997; 6290 (2); 6302; 6319 (2); 6437; 6462 (2); 7609; 8030; 9018; 9148; 10037; 10218; +10521; 11038; 11440; 11772; 12004; 12030; 12087; 12088; 12152; 12402; 13068 (2); 13110 (2); +13172; 13696; 13785; 13913; 14294; 14307; 14578; 14579; 14581; 14582; 14662; 14932; 15027 (2); +16278; 16285; 16290; 16291; 16320; 16886; 16901; 16908; 16933; 16953; 17076; 17081; 17085 +МИНДӘ (4) ■ Кул пычкысы бүген миндә, иртәгә синдә хезмәт итә ○ 1925 ● 7245; 9776; 14318 +МИНЕ (8) ■ Үрмә, мине күрмә ○ 1236 ● 2158; 3780; 3781; 4406; 10524; 12806; 14596 +МИНЕКЕ (5) ■ Ак кәҗә синеке, карарагы минеке ○ 3067 ● 11163; 12038; 13782; 16290 +минеке → синеке-минеке +МИНЕКЕНДӘ (1) ■ Синеке - минеке, минекендә синең эшең юк ○ 12038 +МИНЕМ (25) ■ Бүренең туны яхшы да бит, минем өчен тегелмәгән ○ 2213 ● 4217; 4542; 6327; +6596; 7034; 7319; 7647; 8227; 8568; 8657; 8956; 9479; 10522; 10527; 11358; 13251; 13783; +14319; 14539; 14639; 15152; 15362; 15445; 16873 +минләнгән → мин-минләнгән +минлек → мин-минлек +МИН-МИН (1) ■ "Мин-мин" дигәннең кулыннан эше килмәс ○ 12031 +МИН-МИНЛӘНГӘН (2) ■ Ажгырган айгырның өерен күр, мин-минләнгән егетнең өен күр +○ 11983 ● 12900 +МИН-МИНЛЕК (1) ■ Мин-минлек - кимлек ○ 12032 +"МИН-МИН"НЕҢ (1) ■ "Мин-мин"нең тәүбәсе кабул булмас ○ 12033 +МИННӘН (3) ■ Миннән ирек, эттән койрык ○ 3782 ● 6299; 12254 +МИННӘТ (1) ■ Миннәт белән коймак ашаудан миннәтсез таяк ашау артык ○ 9676 +МИННӘТЛЕ (1) ■ Миннәтле аштан карынның ачлыгы яхшы ○ 9308 +МИННӘТСЕЗ (1) ■ Миннәт белән коймак ашаудан миннәтсез таяк ашау артык ○ 9676 +миннең → "мин-мин"нең +МИНУТ (1) ■ Агачны үстерергә илле ел, кисәргә биш минут кирәк ○ 1663 +МИНУТЛЫК (1) ■ Бер минутлык ялгыш мәңгелек кайгы китерә ала ○ 12465 +МИНУТЫНДА (1) ■ Минутында тотмасаң, сәгатендә тоталмассың ○ 927 +"МИН"ЧЕЛ (1) ■ Көнчел кеше - "мин"чел кеше ○ 12537 +МИҢ (1) ■ Кешене "мин" басканчы миң бассын ○ 12004 +МИҢА (17) ■ Миңа дисә: ни эссе түгел, ни суык түгел ○ 1222 ● 9442; 9466; 9768; 10521; 10829; +11987; 12034; 13332; 14316; 14466 (3); 14536; 15446; 16292; 16890 +МИР (3) ■ Ил какса, мир кага ○ 4933 ● 5039; 13490 +МИРАС (3) ■ Ата һөнәре - балага мирас ○ 14353 ● 14560 (2) +МИРАСЧЫЛАР (1) ■ Үлем җанны ала, мирасчылар малны ала ○ 15424 +МИРАСЫ (1) ■ Китап - бер нәселнең икенче нәселгә калдырган мирасы ○ 16601 +МИРГӘ (6) ■ Миргә ашаткан икмәк югалмый ○ 5040 ● 13166; 13849; 13894; 15575; 15876 +МИРДӘН (1) ■ Ирдән иргә йөрү, мирдән миргә йөрү ○ 13166 +МИРЗА (1) ■ Мирза үлеме тамактан, суфи үлеме шәһвәттән ○ 5857 +МИРНЕҢ (1) ■ Кырык мирнең көен көйләгәнче бер сабанның артын чөйләрсең ○ 5017 +МИСЕЗ (2) ■ Иясез йорт мисез баш кебек ○ 8261 ● 12030 +МИХНӘТ (7) ■ Иртәгә аш калса - дәүләт, эш калса - михнәт ○ 836 ● 11458; 12351; 14071; 14864; +14933; 14934 +МИХНӘТЕ (2) ■ Килен чакның рәхәте - кыз чакның михнәте ○ 13368 ● 16016 +МИХНӘТЕН (1) ■ Телнең михнәтен баш күрә ○ 15617 +МИХНӘТЕНӘ (2) ■ Дөньяның ун михнәтенә бер шатлык ○ 14740 ● 14944 +МИХНӘТКӘ (1) ■ Әдәм баласы михнәткә түзә, рәхәткә түзми ○ 14966 +МИХНӘТЛЕ (1) ■ Эшнең башы михнәтле булса, төбе хикмәтле була ○ 6247 +МИХНӘТНЕҢ (1) ■ Һәр михнәтнең бер рәхәте була ○ 14973 +МИХНӘТСЕЗ (5) ■ Михнәтсез эш булмас ○ 6110 ● 6111; 7412; 14935; 14956 +МИХНӘТТӘ (2) ■ Михнәтсез тапкан аштан михнәттә тапкан таш яхшы ○ 14935 ● 14982 +МИХНӘТТӘН (1) ■ Михнәттән куркып торудан аны тату артыграк ○ 14936 +МИЧ (23) ■ Җәй җәйләдем, кыш кышладым, мич башыннан төшмәдем ○ 1069 ● 1611; 3356; +4694; 4807; 5599; 6112; 6495; 6567; 8474-8476; 8479; 9510; 10836; 11245; 11761; 12742; 13073; +13410; 14100 (2); 14225 +МИЧӘҮ (1) ■ Ике учакка бер кисәү, ике атка бер мичәү ○ 8460 +МИЧӘҮСЕҢ (1) ■ Өй эчендә ничәүсең, бер-береңә мичәүсең ○ 8328 +МИЧЕН (1) ■ Мичен яккан, үзе яткан ○ 8565 +МИЧЕНӘ (1) ■ Кунак килгән киченә борай салган миченә ○ 10212 +МИЧКӘ (11) ■ Бер кичкә кер мичкә ○ 772 ● 1441; 5547; 8477-8479; 9020; 9865; 9937; 11909; 14785 +МИЧКӘНЕҢ (1) ■ Буш мичкәнең тавышы шәп булса да, файдасы юк ○ 9890 +МИЧНЕҢ (1) ■ Мичнең кадере кыш җиткәч ○ 8480 +МИЧСЕЗ (1) ■ Ирсез өй - мичсез өй ○ 13551 +МИЧТӘ (6) ■ Бер агач мичтә дә янмас, ике агач далада да сүнмәс ○ 8454 ● 8457; 8481; 9480; +13347; 16450 +МИЧТӘН (1) ■ Хатыннар камырны изәләр кичтән, уңмаса, күрәләр мичтән ○ 13734 +МИШӘЙТ (1) ■ Башың түгәрәк икән дә, колакларың мишәйт итә ○ 10343 +МИЯУ (1) ■ Булганда "мияу" ди, булмаганда "сийау" ди ○ 7643 +МОКЫТ (1) ■ Мокытны хет кырык ел укыт - һаман да мокыт ○ 11616 +МОКЫТНЫ (1) ■ Мокытны хет кырык ел укыт - һаман да мокыт ○ 11616 +МОНАХ (1) ■ Кяфернең ялкавы - монах, мөселманның ялкавы суфи булыр ○ 16823 +МОНДА (7) ■ Бүген монда, иртәгә анда, иртәгесен күрербез таңда ○ 1036 ● 2291; 3068; 5261; +5269; 11006; 13072 +МОНДЫЙ (2) ■ Мондый көндә яхшы кешенең эте дә йөрмәс ○ 1052 ● 15440 +МОННАН (2) ■ Моннан эләкмәсә, тегеннән эләгә ○ 4543 ● 12399 +МОНТАР (1) ■ Аккан суга монтар юк ○ 341 +МОНЫ (1) ■ Аны әйт, моны әйт, камыр булса салма сал ○ 9427 +МОНЫҢ (2) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда +дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен +күргәннәр ○ 4216 ● 9481 +МОНЫСЫ (1) ■ Монысы әле аның баласы, пичтә калгандыр анасы ○ 14304 +МОҢ (2) ■ Язын иген икмәгән әтәмбигә моң булыр ○ 1470 ● 2798 +МОҢАЙМАС (2) ■ Азамат ирнең баласы өстенә яу килсә дә моңаймас ○ 5526 ● 14344 +МОҢДАШ (1) ■ Бай ярлыга моңдаш булмас, бүре куйга юлдаш булмас ○ 7195 +МОҢЛЫ (3) ■ Кубыздагы кыл моңлы, үксез үскән кыз моңлы ○ 14189 (2) ● 14937 +МОҢЛЫ-ЗАРЛЫ (1) ■ Барысы да парлы-парлы, без генә моңлы-зарлы ○ 12799 +МОҢСЫЗНЫҢ (1) ■ Моңлы кеше моңын сөйләгәндә, моңсызның башы авырта ○ 14937 +МОҢЫ (6) �� Чыпчыкның да үзенә күрә моңы бар ○ 4183 ● 6260; 13048; 14948; 16378; 16382 +МОҢЫН (3) ■ Бай малын сөйләр, ярлы моңын сөйләр ○ 7184 ● 13599; 14937 +МОРАДЫНА (6) ■ Иҗтиһад иткән - морадына җиткән ○ 6486 ● 11808; 11888; 13452; 13569; +МОРАТ (4) ■ Югары менү - морат, аста калу - оят ○ 705 ● 7249; 10689; 13118 +МОРАТКА (4) ■ Тай атка җиткерер, ат моратка җиткерер ○ 2853 ● 6973; 12211; 12312 +МОРДАР (1) ■ Кассап күп булса, хайван мордар китәр ○ 2364 +МОРҖА (9) ■ Суга төшсә - тау күргән, өйгә кергән - морҗа күргән ○ 528 ● 2859; 8487; 8496; +13374; 14725; 14769; 14770; 16907 +МОРҖАДАН (4) ■ Мич янмаса, морҗадан төтен чыкмый ○ 8476 ● 8545; 8566; 14825 +МОРҖАҢ (1) ■ Морҗаң күренмәсә, мосафир буласың ○ 6806 +МОРҖАСЫ (4) ■ "Күзәеннең морҗасы исән әле, менеп ашап төшим әле", - дип йөри, ди, үрдәк +○ 4409 ● 7298; 8482; 8551 +МОРҖАСЫНА (1) ■ Кече морҗасына ут капкандай кабалану ○ 8561 +МОРҖАСЫННАН (2) ■ Морҗасыннан чыгып төнлегенә капкан ○ 8567 ● 11951 +МОРЗА (1) ■ Булган ирнең билгесе - тышта морза, өйдә кол ○ 13455 +МОСАФИР (2) ■ Мосафир этнең койрыгы кысык ○ 3522 ● 6806 +МОХТАҖ (4) ■ Бай ярлыга мохтаҗ, ярлы акчага мохтаҗ ○ 7194 (2) ● 7698; 10879 +МӨБАРӘК (1) ■ Бай өстендә яңа кием күрсәләр "мөбарәк булсын!" диләр, ярлы өстендә күрсәләр "кемнеке?" диләр ○ 7202 +МӨГЕЗ (17 | 2) ■ Алдан чыккан колактан соң чыккан мөгез узар ○ 2347 ● 2370; 2399 (2), :1 (2); +2406; 2905; 2915; 2945; 2977; 3060; 3160; 3224; 3264; 3307; 3377; 3637; 5918 +МӨГЕЗГӘ (1) ■ Үгез үгезгә сылтый, үгез мөгезгә сылтый ○ 3309 +МӨГЕЗЕ (17) ■ Боланның мөгезе кыйммәт ○ 2116 ● 2117; 2447; 3026; 3035; 3053; 3131; 3225; +3287; 3289; 3792; 4655; 4699; 9717; 12747; 14038; 14263 +МӨГЕЗЕМ (1) ■ Суда чакта - үгезем, судан чыккач - мөгезем ○ 530 +МӨГЕЗЕН (8) ■ Март: "Хут урынында булсам, сыерның мөгезен сындырыр идем", - дип әйтә, +ди ○ 920 ● 959; 960; 2445; 3146; 3173; 3286; 14373 +МӨГЕЗЕНӘ (2) ■ Сыер мөгезенә кар эләкми ○ 3191 ● 3285 +МӨГЕЗЕНДӘ (1) ■ Хикмәт мөгезендә түгел, кәҗәсендә ○ 3064 +МӨГЕЗЕННӘН (4) ■ Хайван мөгезеннән табар ○ 2414 ● 3330; 15493; 15650 +МӨГЕЗЕҢ (1) ■ Мөгезең зур булса, агач камыт кидерәләр икән ○ 2397 +МӨГЕЗЛЕ (10) ■ Ай - мөгезле, алтын - канатлы ○ 7 ● 2885; 3148; 3241; 3412; 6616; 11716 (2); +12172; 14009 +МӨГЕЗНЕ (1) ■ Чүлмәкче мөгезне теләсә каян чыгара ○ 9990 +МӨГЕЗСЕЗ (4) ■ Мөгезсез кәҗә үзен: "Мин - куй!" - дия икән ○ 3059 ● 3135; 3264; 12904 +МӨГРӘМИ (1) ■ Имгән бозау мөгрәми ○ 3261 +МӨГРӘП (2) ■ Мөгрәп килгән сыерның мөгезен бәреп сындырма ○ 3173 ● 3236 +МӨГРИ (1) ■ Сөтсез сыер күбрәк мөгри ○ 3231 +МӨЛКӘТ (1) ■ Ыланшак - асраганда мөлкәт, асрап беткәч - михнәт ○ 14071 +МӨМКИН (1) ■ Дөньяда мөмкин булмаган эш юк ○ 6057 +МӨНДЕШ (1) ■ Анда түгел, монда эш, Мәңгәр янында Мөндеш ○ 5261 +МӨҢРӘМӘГӘН (1) ■ Мөңрәмәгән бозауга имчәк бирмиләр ○ 3265 +МӨРИТЕ (1) ■ Ишан очмас, мөрите очырыр ○ 16984 +МӨРИТЛӘР (1) ■ Мөритләр булса, мөршитләр табыла ○ 17056 +МӨРШИТЛӘР (1) ■ Мөритләр булса, мөршитләр табыла ○ 17056 +МӨСЕЛМАНЛЫК (2) ■ Мөселманлык икедер: комган белән пәкедер ○ 16825 ● 16827 +МӨСЕЛМАННЫҢ (2) ■ Кяфернең ялкавы - монах, мөселманның ялкавы суфи булыр ○ 16823 +● 16828 +МӨСТӘКЫЙМ (1) ■ Ике Сәкыйм - бер Мөстәкыйм ○ 8040 +МӨХӘММӘДИ (1) ■ Хикмәти хода, Мөхәммәди кода ○ 14663 +МӨХӘММӘТ (1) ■ Дине - Мөхәммәт дине, көне - эт көне �� 16819 +МӨШКӘ (1) ■ Мөшкә башында булу ○ 1497 +МУАФЫЙК (1) ■ Нәрсәнең исеме җисеменә муафыйк булсын ○ 605 +МУЕН (4 | 1) ■ Муен булса, камыт табыла ○ 10293 ● 10347; 10349; 13812; 14731:2 +МУЕНГА (5) ■ Муенга тагылган таш булдың ○ 231 ● 6687; 10294; 10355; 15510 +МУЕННАН (2) ■ Чыпчыкка - муеннан, каргага - тездән ○ 4182 ● 7158 +МУЕНСА (2) ■ Бер бөртек гәрәбәдән муенса булмый ○ 8767 ● 12320 +МУЕНЫ (3) ■ Арысланның уеннан төлкенең муены өзелә ○ 2058 ● 10246; 17048 +МУЕНЫМ (1) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына +төз булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 +МУЕНЫМА (1) ■ Үләсемне белсәм, кәфенемне муеныма урап йөрер идем ○ 15431 +МУЕНЫН (9) ■ Итче итнең муенын үзе ашый ○ 2360 ● 2500; 2630; 2938; 3300; 7655; 13142; +13143; 15508 +МУЕНЫНА (7) ■ Энҗене эт муенына такмыйлар ○ 321 ● 2503; 2884; 2935; 3617; 10356; 10357 +МУЕНЫНДА (4) ■ Энҗенең эт муенында кадере юк ○ 322 ● 4990 (2); 13500 +МУЕНЫНДАГЫ (1) ■ Эчке матурлык күктәге ай кебек, тышкы матурлык болан муенындагы +энҗе кебек ○ 10710 +МУЕНЫННАН (1) ■ Муеныннан богаулаган эт ауга ярамый ○ 3521 +МУЕНЫҢ (1) ■ Тәвәгә: "Муеның кәкре", - дигәч, "Ә кай җирем төз соң әле, бер муеным гына +төз булырга!" - дип җавап биргән, ди ○ 2929 +МУЕНЫҢА (1) ■ Эт ассаң муеныңа, җиргә тимәс ○ 3785 +МУЕНЫҢНАН (2) ■ Муеныңнан кәҗә мае чыгарырмын ○ 3074 ● 11965 +МУЖИК (3) ■ Мужик бил сындырып, мулла бит сыпырып көн итә ○ 17009 ● 17010; 17076 +МУЖИККА (1) ■ Мужикка үлем килсә, муллага торым килә ○ 17011 +МУЖИКНЫҢ (1) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, шуннан калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 +МУЖИКТАН (1) ■ Мулладан - дога, мужиктан - дуга ○ 17038 +МУЗЫКА (1) ■ Музыка җебенне баһадирландырыр, саранны юмартландырыр ○ 16386 +МУЗЫКАНЫ (1) ■ Музыканы хайваннар да яраталар ○ 16387 +МУЙНАК (1) ■ Кунак өч көн кунак, аннан ары муйнак ○ 10128 +МУЛ (8) ■ Бер тиредән тун тек - мул тек ○ 2354 ● 2396; 4713; 7469; 9099; 11693; 12816; 17018 +МУЛЛА (83 | 1) ■ Ат мулла да, песи дә түгел: яшерә белми ○ 2508 ● 3739; 7479; 7696; 7965; +8675; 9398; 16835; 16884; 16932; 16954; 16958-16960; 16962-16966; 16969; 16970; 16974; +16976; 16980 (2); 16992-16996; 16998; 17001-17003; 17005; 17007; 17009; 17010; 1701217032; 17057; 17062-17064; 17066; 17068; 17069; 17071-17074; 17076; 17077, :1; 17078; +17079; 17081 (2); 17082 (2); 17083; 17084; 17085 (2); 17087 +МУЛЛАГА (21 | 2) ■ Аллага тапшырсаң, муллага да баш орырга туры килә ○ 16845 ● 16847:1; +16856; 16860; 16880; 16910; 16966; 16967; 16978; 16990; 17000; 17008; 17011; 17033-17036; +17055; 17065; 17066:1; 17067; 17070; 17089 +МУЛЛАДАН (6) ■ Ак чалмалы мулладан ак яулыклы хатын артык ○ 16956 ● 16983; 16991; +17037-17039 +МУЛЛАЛАР (2) ■ Ботка - муллалар ашы, үрә - түрәләр ашы, чумара - чуртлар ашы, бәрәңге мылтык ташы ○ 9193 ● 16972 +МУЛЛАЛАРГА (1) ■ Муллаларга катышмасаң, дога белмәсәң - шайтан сиңа дошман түгел +○ 16742 +МУЛЛАЛАРНЫҢ (2) ■ Муллаларның бар яратканы биш "каф" ○ 17040 ● 17041 +МУЛЛАНЫ (4) ■ Мәчеткә баргач, мулланы күрмәгән ○ 16950 ● 16973; 16997; 17023 +МУЛЛАНЫКЫ (1) ■ Байның күңеле малда, мулланыкы байда ○ 16968 +МУЛЛАНЫҢ (14 | 1) ■ Ананың бер догасы җиде мулланың бәддогасын җиңә ○ 14231 ● 16857; +17004; 17042-17046; 17047, :1; 17048-17052 +МУЛЛА-ПОП (1) ■ Дин капитал саклый, мулла-поп шуны яклый ○ 16817 +МУЛЛАСЫ (2) ■ Алласы - муллага, мулласы бәндәгә сылтар ○ 16860 ● 17053 +МУНЧА (11) ■ Бер тиен акча белән мунча салып булмый ○ 7777 ● 8601; 8624; 8636; 8646; 8659; +8664; 12320; 12912; 16743; 16812 +МУНЧАДА (1) ■ Кем кайгысы нәрсәдә, корчаңгының - мунчада ○ 15226 +МУНЧАДАГЫ (1) ■ Ирләр - мунчадагы пирләр, хатыннар - кара каргалар, кызлар - кызыл +гөл ләр ○ 13866 +МУНЧАК (2) ■ Бер үгезгә бер юкә мунчак җитәр ○ 3284 ● 8813 +МУНЧАЛА (3) ■ Акча бездә бер букча, ефәк бездә мунчала ○ 7817 ● 8655; 10846 +МУНЧАЛАСЫ (1) ■ Бутау мунчаласы ясау ○ 1984 +МУНЧАЛАСЫН (1) ■ Ташаяк мунчаласын үзең сүт ○ 1938 +МУНЧАМ (1) ■ Яксам мунчам, чыксам бакчам ○ 8665 +МУНЧАНЫҢ (1) ■ Тол хатынга мунчаның актыгы, түшәкнең ястыгы ○ 13680 +МУНЧАСЫ (2) ■ Их, татар мунчасы, пары кызу булсачы ○ 8647 ● 10115 +МУРДА (1) ■ Балыкка - мурда, халыкка - мулла ○ 16970 +МУРДАГА (1) ■ Үрләгән балык - мурдага ○ 4530 +МУРДАН (1) ■ Тугыз мурдан үткән ○ 15361 +МУРТ (1) ■ Зирек утын якма, җиңгә хатын алма: җиңгә хатын мут була, зирек утын мурт була +○ 13157 +МУТ (5) ■ Тышы мут, эче ут ○ 10735 ● 10853; 11965; 12843; 13157 +МҮК (1) ■ Иренгәннең йөрәгенә мүк үсәр ○ 6474 +МҮКЛӘК (6) ■ Мүкләк кәҗә мөгез сорыйм дип, колагыннан коры калган, ди ○ 3060 ● 31743176; 3223; 3293 +МҮКЛӘНӘ (1) ■ Күләгәдә таш та мүкләнә ○ 64 +МҮКЛӘНЕР (1) ■ Йөргән таш шомарыр, яткан таш мүкләнер ○ 122 +МҮКЛӘНСЕН (1) ■ Таш төшкән җирендә мүкләнсен ○ 172 +МҮКЛӘСЕ ( | 1) ■ Өй салуның ние бар, мүкләсе дә чутласы ○ 8324:1 +МҮКЛИСЕ (2) ■ Өй күтәрүнең ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; киндер сугуның ние бар, атасы +да кагасы ○ 8324 ● 13228 +МЫЕГЫ (1) ■ Мыегы җитмәгән сакалыннан урлар ○ 10295 +мыегы → сакал-мыегы +МЫЕГЫМ (1) ■ Түбән төкерсәм - сакалым бар, югары төкерсәм - мыегым бар ○ 10588 +МЫЕГЫН (1) ■ Хуҗасы кай якка мыегын борса, эте шул якка койрыгын борыр ○ 3537 +МЫЕК (6) ■ Мыек бөтереп кенә тамак туймый ○ 10296 ● 10300; 10301; 10358; 13531; 14546 +МЫЕККА (2) ■ Мыекка үпкәләп йөргәндә сакал чыкты ○ 10297 ● 12607 +МЫЕКЛЫ (1) ■ Алар нигә мыеклы да, без нигә кыеклы ○ 10322 +МЫЕКЧАН (1) ■ Адрес була кыекчаң, егет була мыекчан ○ 12817 +МЫЛТЫГЫ (1) ■ Яхшы аучының мылтыгы тутыкмый ○ 2025 +МЫЛТЫГЫҢНЫ (1) ■ Аю белән танышсаң, мылтыгыңны калдырма ○ 2074 +МЫЛТЫК (2) ■ Елга бер тапкыр корылмаган мылтык та ата, ди ○ 5567 ● 9193 +МЫЛТЫКНЫ (1) ■ Үзең кормаган мылтыкны атма ○ 5684 +МЫЛТЫКНЫҢ (2) ■ Кыска мылтыкның шартлавы яман ○ 5594 ● 5600 +МЫЛТЫКТАН (1) ■ Явыз тел мылтыктан куркынычрак ○ 15647 +МЫРАУЛЫЙ (1) ■ Эт кемгә өрә, мәче шуңарга мыраулый ○ 3599 +МЫРЛЫЙ (1) ■ Мәче уңайга сыпырсаң мырлый, кирегә сыпырсаң тырный ○ 3361 +МЫРЫЛДАРГА (1) ■ Атам юк ырылдарга, анам юк мырылдарга ○ 14463 +МЫСКАЛ (1) ■ Алыш-биреш мыскал белән ○ 8104 +МЫСКАЛГА (1) ■ Кыз кеше - мыскалга салынмаган ак ефәк ○ 12989 +МЫСКАЛЛАП (5) ■ Гәүһәрне мыскаллап үлчиләр ○ 282 ● 7866; 15173; 15200; 16039 +МЫСКАЛЫ (2) ■ Һәр эткә таш атсаң, ташның мыскалы мең алтын булыр ○ 3769 ● 6658 +МЫТЫ (1) ■ Бар чагында - бал да май, юк чагында - кыты да мыты ○ 7633 +МЫШ-МЫШ (1) ■ Мыш-мыш килеп сөйләгән кешедән өмет өз ○ 15943 +МЫШНАГАН (1) ■ Мышнаган - ничә кышны кышлаган ○ 15237 +МЫШНЫЙ (1) ■ Ялкау бер эш эшли белә - чалкан ятып мышный белә ○ 6566 +МЫШТЫМ (1) ■ Мыштым мәче майны күбрәк ашый ○ 3346 +МЫШЫК (3) ■ Күп йоклаган мышык тычкан тотмый ○ 3344 ● 3347; 3348 +МЫЯУ-МЫЯУ (1) ■ Мыяу-мыяу мәчем бар, колак кисәр кайчым бар ○ 10523 +НАДАН (31) ■ Акыллы дошман надан дустан яхшырак ○ 5287 ● 7513; 11438; 11451; 12110; +16467; 16543-16548; 16552; 16593; 16631-16639; 16682; 16683; 16698; 16824; 17024; 17026; +17055; 17067 +НАДАНГА (6) ■ Наданга сүз сөйләү ташка борчак бәрү белән бер ○ 15944 ● 16535; 16537; +16593; 16640; 16641 +НАДАНЛЫК (9) ■ Байлык белән акыл теләсә ни гаепне каплый, ярлылык белән наданлык аны +ачып ташлый ○ 7242 ● 15738; 16571; 16631; 16642-16646 +НАДАНЛЫКТАН (2) ■ Акылдан зур байлык, наданлыктан зур ярлылык, киңәштән зур таяныч +юк ○ 11421 ● 16510 +НАДАННАН (1) ■ Сараннан бүз сорама, наданнан сүз сорама ○ 11916 +НАДАННАРГА (1) ■ Галимнәргә иярсәң, атлас бишмәт киярсең; наданнарга иярсәң, көрән +чикмән киярсең ○ 16553 +НАДАННЫҢ (3) ■ Галимнең бер көне наданның бөтен гомеренә тора ○ 16551 ● 16647; 16648 +НАЗ (4) ■ Әр - битәр, әрдән дә бигрәк наз битәр ○ 11963 ● 12691; 12773; 15351 +НАЗАД (1) ■ Әҗәт - назад ○ 8196 +НАЗЛАНУ (1) ■ Ялыну - гашыйклар эше, назлану - кызлар сыйфаты ○ 12774 +НАЗЛАНЫП (1 | 1) ■ Бай белән кода булсаң, назланып мазаңны алыр ○ 7155:1 ● 16413 +НАЗЛАНЫР (1) ■ Уенчыга ялынсаң, өч көнгәчә назланыр ○ 16414 +НАЗЛЫ (3) ■ Нар дөя назлы була ○ 2926 ● 14128; 16358 +НАЗЛЫНЫҢ (1) ■ Көязнең кулы җитмәс, назлының эше бетмәс ○ 8806 +НАЗСЫЗ (1) ■ Гөл чәнечкесез булмас, гүзәл назсыз булмас ○ 10659 +НАЗЫ (2) ■ Бал кортының балы бар, балга хәтле назы бар ○ 4720 ● 13027 +НАМАЗ (14) ■ Акча өчен мулла да намаз боза ○ 7696 ● 16911; 16919 (2); 16920 (2); 16925 (2); +16927; 16928; 16930; 16932; 16940; 17046 +НАМАЗГА (4) ■ Киленен яратмаган каенана аш утыртканда намазга керешер ○ 14621 ● 16914; +16929; 17002 +НАМАЗ-НИЯТ (1) ■ Намаз-ният белмәдем - улым ул, кызым кыз ○ 16951 +НАМАЗНЫ (1) ■ Намаз эшне бетерер, эш намазны җетерер ○ 16928 +НАМАЗСЫЗГА (1) ■ Хаҗ бүләге - сакалсызга тарак, намазсызга - дисбе, исереккә - зәмзәм +○ 16943 +НАМАЗЫН (1) ■ Бер авылда мәзин күп - иртә намазын көн чыккач укыганнар ○ 16971 +НАМАЗЫҢНЫ (1) ■ Син алдасаң алдадың, мин дә сине алдадым: намазыңны - укыдым, тәһарә тем алмадым ○ 16933 +НАМУС (9 | 1) ■ Казанның өсте ачык булса, эткә намус ○ 3487 ● 11140; 11146; 11246; 11247; +11278; 12479; 12867; 13539; 13558:1 +НАМУСЛЫ (4) ■ Намуслы йөз ояла ○ 11248 ● 13565; 15390; 15945 +НАМУСНЫ (1) ■ Намусны су юа алмый ○ 11249 +НАМУССЫЗ (1) ■ Намуссыз ир - ишәк ○ 13566 +НАМУСТАН (1) ■ Куян үлеме камыштан, ир үлеме намустан ○ 13558 +НАМУСЫ (4) ■ Намусы таза кеше ишек шакудан курыкмый ○ 11250 ● 12181; 13474; 16894 +НАМУСЫМ (1) ■ Байлыгым булмаса, намусым бар ○ 11361 +НАМУСЫН (2) ■ Саран, базарга чыкса, намусын да сатачак ○ 11903 ● 12951 +НАМУСЫНА (1) ■ Чибәр кызның үлгәне - намусына тап төшкәне ○ 13043 +НАМУСЫНЫҢ (1) ■ Ир - намусының колы ○ 13501 +НАМУСЫҢНЫ (2) ■ Киемеңне - яңа чагында, намусыңны яшьтән сакла ○ 11165 ● 11251 +НАМЫҢ (1) ■ Яманлык белән намың чыкканчы яхшылык белән җаның чыксын ○ 11316 +НАН (1) ■ Ач җиһанда нан юк санар ○ 9556 +НАР (2) ■ Йөк авырын нар күтәрер ○ 2925 ● 2926 +НАРАТ (3) ■ Нарат - башыннан, имән - төбеннән корый ○ 1745 ● 1746; 1774 +НАРДАН (1) ■ Егылсаң нардан - әҗәлең әллә кайдан ○ 2924 +НАСОС (1) ■ Пожар беткәч насос кирәкми ○ 8486 +НАСЫЙБЫ (2) ■ Яңгыр явып җил иссә, ялчыларның насыйбы ○ 5976 ● 15794 +НАСЫЙП (2 | 1) ■ Кәсеп иткәнгә насыйп иткән ○ 6096 ● 7413; 9186:1 +НАХАК (1) ■ Хак булса да күрәсең, нахак булса да күрәсең ○ 14955 +НАХАКТАН (1) ■ Нахактан тиргәлгәнче хактан тиргәл ○ 12542 +НАЧАР (41 | 1) ■ Начар - йокыңны ачар ○ 601 ● 1320; 1427; 1428 (2); 1444; 1703:1; 2398; 2538; +2673; 4623; 5462; 5793; 5859 (2); 5860; 6361; 6951; 7065; 8278; 8698; 9391; 10713 (2); 11252; +12154-12157; 12321; 12395 (2); 12398; 12901; 13612; 13669 (2); 14642; 15238; 16510; 16744; +НАЧАРДАН (2) ■ Холкы начардан дуслары качар ○ 11303 ● 16744 +НАЧАРЛАРЫ (1) ■ Ат яхшысы - арканда, начарлары - тарханда ○ 2537 +НАЧАРЛАРЫН (1) ■ Яхшыларын бүреккә, начарларын чүбеккә ○ 12349 +НАЧАРЛЫГЫН (2) ■ Кияүнең начарлыгын кызыңнан күр, киленеңнең начарлыгын үзеңнән +күр ○ 13423 (2) +НАЧАРЛЫГЫҢНЫ (1) ■ Туксан тугыз яхшылыгыңны белмәсләр, бер начарлыгыңны белерләр +○ 12161 +НАЧАРЛЫКТАН (1) ■ Начарлыктан тыйган - әдәп, һәлак иткән - гадәт ○ 11253 +НАЧАРНЫ (3) ■ Начарны күрмәс борын яхшының кадере юк ○ 602 ● 9121; 12158 +НАЧАРРАК (1) ■ Күңел ярлылыгы кесә ярлылыгыннан начаррак ○ 11219 +НАЧАРЫ (1) ■ Тайның яхшысы атка иярер, атның начары тайга иярер ○ 2860 +НӘГЫШ (1) ■ "Җиңги чәнчә, мин тартам, мин дә нәгыш беләмен", - дип әйтте, ди, бер кыз +○ 13110 +НӘГЫШЛЕ (1) ■ Нәгышле кыз - ягышлы кыз ○ 13033 +нәзакәт → әдәп-нәзакәт +НӘЗЕК (2) ■ Нәзек сөяк түгел ул ○ 10842 ● 10871 +НӘКЪ (1) ■ Ул нәкъ усак утыны кебек: төтене күп, җылысы юк ○ 8577 +НӘКЫШ (2) ■ Килен белгән - бер нәкыш ○ 13354 ● 13865 +НӘЛӘТ (1) ■ Начар җитәкчедән яхшыга рәхмәт, яманга нәләт юк ○ 5860 +НӘНКӘ (1) ■ Мең нәнкә дә бер әнкәне алыштыра алмас ○ 14239 +НӘРСӘ (38) ■ Ак нәрсә кер күтәрми ○ 553 ● 561; 571; 603; 604 (2); 639; 659; 884; 2211; 4208; +7490; 7548; 7846 (2); 7847; 7943 (2); 7944; 7993 (2); 8725; 8785; 9571; 10649; 11222; 12325; +12453; 12701; 14272; 15071 (2); 15479 (2); 15546; 15844; 17006 (2) +НӘРСӘГӘ (4) ■ Нәрсәнең төсе янындагы нәрсәгә күчә, ди ○ 610 ● 3637; 15284; 15398 +НӘРСӘДӘ (1) ■ Кем кайгысы нәрсәдә, корчаңгының - мунчада ○ 15226 +НӘРСӘДӘН (1) ■ Әҗәлеңне нәрсәдән табачагың маңгаеңа язылмаган ○ 15400 +НӘРСӘЛЕГЕ (1) ■ Нәрсәнең нәрсәлеге эш иткәндә беленер ○ 607 +НӘРСӘНЕ (7) ■ Су һәр нәрсәне агарта, йөз карасын агарта алмый ○ 439 ● 569; 5256; 7945; +10468; 11204; 12329 +НӘРСӘНЕҢ (15) ■ Нәрсәнең исеме җисеменә муафыйк булсын ○ 605 ● 606-610; 1027; 7549; +7550; 7629; 8016; 8017; 9415; 9994; 15034 +НӘРСӘҢ (2) ■ Куйган нәрсәң булмаса, алыр нәрсәң дә булмас ○ 8170 (2) +НӘРСӘСЕ (1 | 1) ■ Ай күрде, кояш алды - безгә нәрсәсе калды? ○ 87 ● 8324:2 +НӘСЕЛ (3) ■ Начар токымнан яхшы нәсел көтмә ○ 2398 ● 14336; 14497 +НӘСЕЛГӘ (2) ■ Нәсел - нәселгә, тилчә - тамырга ○ 14497 ● 16601 +НӘСЕЛДӘ (2) ■ Тирән нәселдә тинтәк бар, калын нәселдә карак бар ○ 14505 (2) +НӘСЕЛЕ (3) ■ Егетләрнең асылы - арысланнар нәселе ○ 12874 ● 14470 (2) +НӘСЕЛЕН (1) ■ Үзе булган егетнең нәселен сорама ○ 12921 +НӘСЕЛЕНӘ (2) ■ Бакма асылына, бак нәселенә ○ 14478 ● 14489 +НӘСЕЛЕҢ (2) ■ Туганыңнан бизмә, нәселең корыр ○ 14523 ● 14637 +НӘСЕЛЛЕНЕҢ (1) ■ Нәселленең сүзе өскә чыгар ○ 14498 +НӘСЕЛНЕҢ (2) ■ Безнең нәселнең күзе яшел ○ 14534 ● 16601 +НӘСЕЛСЕЗГӘ (1) ■ Нәселсезгә сер сөйләмә ○ 14499 +НӘСТӘ (1) ■ Кемгә нәстә, кәҗәгә кәбестә ○ 3011 +НӘҮРӘПКӘ (1) ■ Ачкүз өйдә утырыр, күңеле нәүрәпкә төшеп менәр ○ 9566 +НӘФЕС (7) ■ Нәфес тезгене - акыл кулында ○ 11617 ● 11800; 11878; 11881-11884 +НӘФЕСЕ (4) ■ Канәгатьсезнең нәфесе тавык алачыгы кебек ○ 11845 ● 11853; 11974; 15005 +НӘФЕСЕН (3) ■ Этнең акылсызы коймакка нәфесен сузар ○ 3713 ● 11838; 11943 +НӘФЕСЕНЕҢ (1) ■ Нәфесенең башын япмаган ○ 11975 +НӘФЕСНЕ (1) ■ Нәфесне тыя алсаң, нәфес юаш ○ 11884 +НӘФЕСНЕҢ (3) ■ Акылның кулы нәфеснең тезгенен тотар ○ 11474 ● 11885; 11886 +НӘФИС (1) ■ Нәфеснең алды нәфис, арты фахиш ○ 11885 +НӘФСЕ (1) ■ Бай кешедә нәфсе көчле була ○ 7175 +НЕ (2) ■ Туп-турыдан туп пошел, кәкерегә не ходи ○ 6900 ● 14564 +НЕРГӘСЕ (1) ■ Бирнәсе булмаса, нергәсе дә булмый ○ 13265 +НЕФТЬ (1) ■ Көч түкми нефть чыкмый ○ 292 +НЕЧКӘ (11) ■ Тимер нечкә җирдән сына ○ 299 ● 623; 6300; 7082; 8683; 8699; 8723; 9956; +10812 (2); 10841 +НЕЧКӘРТСӘҢ (1) ■ Кылны артык нечкәртсәң өзелә ○ 2371 +НИ (187 | 3) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 ● 63; 164; +209; 270; 374 (2); 407; 481; 678 (2); 737 (2); 776 (2); 879; 901; 929 (2); 1068; 1089; 1222 (2); +1353; 1429; 1754; 1872; 1892; 1908; 1944; 2324; 2330; 2331; 2888 (2); 2978 (2); 3021; 3377; +3380; 3840, :2, :3; 3845; 3975; 3976; 4066; 4390 (2); 4405, :1; 4595; 4826 (2); 4864; 4943; 5120; +5157 (2); 5220; 5262 (2); 5486 (2); 5561; 5797; 5864; 5914; 5990 (2); 6113 (2); 6114; 6221; 6360; +6677 (2); 6800; 7199; 7242; 7250 (2); 7319; 7532; 7595; 7725; 8025; 8055; 8160; 8189; 8281; +8827; 8994; 9029; 9147; 9233; 9482 (2); 9483 (2); 9540; 9568 (2); 9597; 9640 (2); 9677; 9834 (2); +9910; 9949; 9954; 9989; 10266; 10345; 10359 (2); 10376; 10443; 10458; 10465; 10539; 10775; +11147; 11151; 11209; 11409; 11434; 11628; 11665; 11681 (2); 11770 (3); 11771 (4); 11868 (2); +12020; 12541; 12696; 12925; 13047 (2); 13214; 13727; 13750 (2); 13840; 13995 (2); 14089; 14090; +14171; 14466 (2); 14625; 14860; 14993; 14998; 15142; 15331; 15484; 15490; 15500; 15515; +15536; 15549; 15713; 15792; 15957; 16099; 16456 (2); 16479; 16620; 16824; 16887 (2); 16899; +17010; 17013; 17024; 17041; 17057; 17084 (2) +НИБАР (1) ■ Нибар ут минем өскә ○ 8568 +НИБУЧ (1) ■ "Чыкмый, чыкмый дип әйтәсең, чеметеп-чеметеп саласың, сал бер уч, чыгармын +нибуч!" - дип әйтте, ди, чәй ○ 9368 +НИГӘ (7) ■ Батыр: "Дошман күрдем", - ди, куркак: "Нигә тудым", - ди ○ 5545 ● 5778; 8114; +8991; 10322 (2); 16649 +НИГЕЗДӘН (1) ■ Өйне салганда нигездән башла, сүткәндә - түбәдән ○ 8341 +НИГЕЗЕ (3) ■ Ашлык - хуҗалыкның нигезе ○ 1378 ● 15295 (2) +НИГЕЗЕН (3) ■ Нигезен кыек салсаң, түбәсен Тимерказык йолдызына хәтле меңгерсәң дә кыек +булыр ○ 8279 ● 8340; 14167 +НИГЕЗЕНДӘ (1) ■ Өйнең җылысы нигезендә ○ 8343 +НИГЕЗЕҢ (1) ■ Нигезең нык булса, җаның тыныч булыр ○ 8280 +НИДӘН (2) ■ Айгырны нидән салсаң, атны шуннан алырсың ○ 2760 ● 6014 +НИЕ (9 | 1) ■ Киндер сугуның ние бар, атасы да кагасы ○ 1551 ● 3212; 6171; 8324 (2), :1; 8326; +13228 (2); 15299 +НИЕН (1) ■ Барның биргәнен алырсың, юкның ниен алырсың ○ 7578 +НИК (6) ■ Үгез гомере буе сабан сөрә, ник сөргәнен белми ○ 3303 ● 3618; 9505; 14101; 14960; +НИКАДӘР (6) ■ Коры җиргә никадәр су сипсәң дә, юеш булмас ○ 128 ● 2298; 7941; 8895; 8982; +НИКАХ (1) ■ Никах хөкеме - олы хөкем ○ 13280 +НИКЯХ (1) ■ Әҗәл белән никях - каш арасында ○ 15393 +НИКЯХЫ (1) ■ Хәерле булсын Хәмидәнең никяхы ○ 13338 +НИЛӘР (1) ■ Үлмәсәң, әллә ниләр күрерсең ○ 15453 +НИНДИ (23) ■ Нинди җилләр ташлады? ○ 1223 ● 1487; 1651; 2377; 2832; 2941; 3266; 3820; 5164; +5404; 6784; 6807; 8258; 8300; 8315; 8840; 9919; 10767; 13283; 13349; 14064; 14612; 17053 +НИСЕ (4) ■ Игенле байның исе бар, игенсез байның нисе бар ○ 1402 ● 9269; 12390; 13533 +НИХӘТЛЕ (7) ■ Тау нихәтле биек булса да, кичүе булыр ○ 159 ● 1096; 3619; 6814; 7085; 8761; +НИЧАВА (1) ■ "Ничава" дисәң, бернәрсә булмый ○ 16286 +НИЧАКЛЫ (1) ■ Үрдәк, ничаклы ыспайланса да, аккош була алмый ○ 4423 +НИЧӘ (13) ■ Ничә җәйләр, ничә кышлар ○ 1053 (2) ● 2011; 2200; 4544; 4795; 7034; 7596 (2); +8044; 8045; 15237; 16287 +НИЧӘҮСЕҢ (1) ■ Өй эчендә ничәүсең, бер-береңә мичәүсең ○ 8328 +НИЧЕК (17) ■ Заманың ничек булса, бүркеңне шулай ки ○ 821 ● 1035; 1430; 1789; 1953; 2135; +3818; 4894; 6775; 7683; 8056; 8700; 9962; 13613; 14334; 14752; 16503 +НИЧУ (1) ■ Киттек әйдә Чиләбегә, ничу монда чиләнергә ○ 5269 +НИШЛӘ (1) ■ Телең белән теләсәң нишлә, кулың белән уйнама ○ 15599 +НИШЛӘГӘННЕ (1) ■ Уң кулың нишләгәнне сулың белсен ○ 10969 +НИШЛӘР (2) ■ Шундый-шундый эшләр, тора-бара нишләр ○ 6314 ● 6512 +НИШЛӘРСЕҢ (4) ■ Теккәнне сүтәрсең, кискәнне нишләрсең ○ 8707 ● 13645; 13800 (2) +НИШЛӘСЕН (3) ■ Төлке белгән хәйләгә куян да оста, тик нишләсен: койрыгы кыска ○ 2270 +● 7852 (2) +НИШЛӘТ (1) ■ Әдрәс бишмәт, теләсә нишләт ○ 8990 +НИШЛӘТСӘҢ (1) ■ Нишләтсәң дә, ике җирдә ике дүрт була ○ 7942 +НИШЛӘТСЕН (2) ■ Чыландык та киптердек, яңгыр безне нишләтсен ○ 1230 ● 16782 +НИЯЗЫ (1) ■ Көн буран дип көенмә, аязы булыр соңында; мулла килде дип сөенмә, ниязы булыр соңында ○ 17005 +НИЯТ (2) ■ Аз аш, күп ният ○ 9095 ● 11319 +ният → намаз-ният +НИЯТЕ (2) ■ Нияте яман кешенең казаны тишек була ○ 11254 ● 16828 +НИЯТЕҢ (1) ■ Кулыңнан яхшы эш килмәсә, күңелеңдә ниятең яхшы булсын ○ 12145 +НИЯТЛӘГӘНДӘ (1) ■ "Сатсам саттым, сатмасам алдым-кайттым, аллаһе әкбар", - дип әйтте, +ди, бер сатучы мулла намаз ниятләгәндә ○ 16932 +НИЯТТӘН (1) ■ Тәмугны да яхшы нияттән корганнар, ди ○ 16905 +НОКРАТНЫҢ (2) ■ Нократның бер ташы көмеш, берсе бакыр ○ 418 ● 7799 +НОРМАСЫ (1) ■ Егет җилле, чикмәне билле, формасы бар да, нормасы юк ○ 12931 +НОЯБРЬ (1) ■ Октябрь кара бия, ноябрь ала бия ○ 928 +НӨКТӘСЕ (1) ■ "Эһем" дигән буш булмас, бардыр аның нөктәсе ○ 16138 +НӨРКИНЕКЕ (1) ■ Нөркинеке бер көй ○ 5274 +НУЖА (8) ■ Ирләрнең нужа камытын салдырырга ярамый ○ 13536 ● 13875; 14788; 14938 (2); +14939-14941 +НУЖАГА (1) ■ Егетнең яхшысы төрле нужага ярый ○ 12883 +НУЖАЛАР (2) ■ Яшь чактагы нужалар уйнап-көлеп узалар, карт чактагы нужалар елап-сыктап +узалар ○ 15112 (2) +НУЖАСЫЗ (1) ■ Агачсыз урман юк, нужасыз дөнья юк ○ 14779 +НУКТА (4) ■ Атның башын нукта кисәр ○ 2570 ● 2727; 2863; 12937 +НУКТАДА ( | 1) ■ Авызың үпкәдә булса, кулың нуктада булсын ○ 12409:1 +НУКТАСЫ (2) ■ Телләнең тезгене юк, нократның нуктасы юк ○ 7799 ● 17044 +НУКТАСЫН ( | 1) ■ Атың югалса, нуктасын ташлап кач ○ 2621:2 +НУР (9) ■ Кояш йолдызлардан нур алмый ○ 37 ● 8835; 9699; 10655 (2); 13016; 13852; 16540; 16571 +НУРЛЫ (1) ■ Кызлы йорт - нурлы йорт ○ 13013 +НУРЛЫЙ (1) ■ Һаваны - йолдыз, ирләрне - сакал, хатын-кызны чәч нурлый ○ 10320 +НУРМЫ (1) ■ Үзе фурмы, үзе нурмы - ашыйсың да бетерәсең ○ 9793 +НУРНЫ (1) ■ Ай нурны кояштан ала ○ 8 +НУРСЫЗ (1) ■ Ирсез тормыш - нурсыз тормыш ○ 13550 +НУРЫ (7) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 62; 318; 3548; 10386; +10392; 11475 +НУХ (1) ■ Нух пәйгамбәр заманыннан ○ 1054 +НЫГРАК (6) ■ Агач, җимеше күп булган саен, ныграк иелер ○ 1781 ● 2245; 2848; 3612; 7756; +НЫГЫГАН (1) ■ Эшләп үскән - ныгыган, эшләмичә кем уңган ○ 6230 +НЫГЫЙ (1) ■ Бөркетнең канаты очканда ныгый ○ 3922 +НЫГЫНА (1) ■ Агачның биегенә, имәннең ныгына асылын ○ 1667 +НЫГЫР (1) ■ Чабатаны катласаң ныгыр, сүзне катласаң сүтелер ○ 16128 +НЫГЫТ (1) ■ Өйне сала башлаганчы нигезен ныгыт ○ 8340 +НЫГЫТМЫЙЛАР (1) ■ Ат урлангач абзар ныгытмыйлар ○ 2523 +НЫК (22) ■ Тамыры нык агач давылдан курыкмас ○ 1699 ● 1701; 2858; 3176; 4970; 5181; 8280; +8420; 8701; 8713; 9050; 9192; 9608; 10871; 10903; 11643; 11684 (2); 12738; 15265 (2); 15946 +НЫКЛЫГЫ (1) ■ Көймәнең ныклыгы давыл чыккач беленә ○ 7054 +НЫКНЫҢ (1) ■ Иле ныкның биле нык ○ 4970 +ОЕГАННЫҢ (1) ■ Ике кыйблага оеганның иманы булмас ○ 16821 +ОЕГЫҢНЫ (1) ■ Оегыңны карап ки: эчендә чаян ятмасын ○ 9054 +ОЕК (1) ■ Хәстәрленең оек башы да астарлы ○ 11942 +ОЕМЫЙ (1) ■ Заманага оемый хәлең юк ○ 815 +ОЕР (2) ■ Тимерче күмерчегә оер ○ 309 ● 10798 +ОЕТКЫ (1) ■ Камырга - чүпрә, катыкка - оеткы ○ 9259 +ОЕТКЫСЫ (1) ■ Катык түгелсә, оеткысы калыр, әйрән түгелсә, нисе калыр ○ 9269 +ОЕШМА (1) ■ Учетсыз оешма - ишексез өй ○ 7989 +ОҖМАХ (5) ■ Кош читлектән кая очса да, бар җир дә аңа оҗмах күренер ○ 3848 ● 4561; 13640; +13752; 16727 +ОҖМАХКА (5) ■ Ишәккә: "Сине оҗмахка кертәбез", - дигәннәр икән, ишәк: "Анда шайтан +таягы бармы соң?" - дип сораган, ди ○ 2979 ● 5213; 16896; 16901; 16904 +ОҖМАХЛЫ (1) ■ Үзем күптән оҗмахлы, күршем өчен кайгырам ○ 5281 +ОҖМАХТАН (1) ■ Кәҗәгә дигән таяк оҗмахтан чыккан ○ 3044 +ОЗАЕР ( | 1) ■ Тимер булса, кыска кис, агач булса, озын кис: суга-суга озаер, юна-юна кыскарыр +○ 1879:1 +ОЗАЙГАЧ (1) ■ Бәрәңге төн озайгач үсә ○ 1597 +ОЗАЙМЫЙ (1) ■ Көн озаймый, төн кыскармас ○ 900 +ОЗАЙТА (1) ■ Аракы сүзне озайта, гомерне кыскарта ○ 9809 +ОЗАЙТЫР (1) ■ Төягә ут кирәк булса, муенын озайтыр ○ 2938 +ОЗАК (15) ■ Каюлы агач озак чыдый ○ 1689 ● 1698; 1707; 3834; 4074; 6961; 8699; 9310-9312; +9916; 14036; 14712; 15063; 15325 +ОЗАККА (4) ■ Этнең үпкәсе озакка бармас ○ 3737 ● 6115; 12125; 16427 +ОЗАКЛАМЫЙ (1) ■ Ятыр корсак ятыр, озакламый таң атыр ○ 9742 +ОЗАНЛЫ (1) ■ Озанлы җир - үләнле җир ○ 4046 +ОЗАТА (2) ■ Җәй кунак - Симән көне озата ○ 1009 ● 16303 +ОЗАТАЛАР (2) ■ Киемеңә карап каршы алалар, акылыңа карап озаталар ○ 8793 ● 11599 +ОЗАТТЫК (1) ■ Кунакны озаттык, инде ашарга утырыйк ○ 10214 +ОЗАТЫП (1) ■ Каршы алу, озатып калу - кунакның бер хөрмәте ○ 10073 +ОЗАЯ (1) ■ Пычак белән уйнама, пычак озая, диләр ○ 9947 +ОЗЫН (62 | 1) ■ Озын түмгәк чана аудара ○ 146 ● 611; 612; 752; 862; 880; 950; 1747; 1879, :1; +3494; 3767; 5068; 5144; 5263; 5800; 5879; 6578; 6725; 7110; 8048; 8465; 8654; 8993; 10143; +10361; 10456; 10792; 10979; 11606; 11736; 13412; 13448; 13591 (2); 13666 (2); 14552; 14575; +14942; 15459; 15508-15510; 15602-15604; 15635; 15690; 15691; 15837; 15947; 15948; 16032; +16129 (2); 16152 (2); 16181 (2); 16419; 17048 (2) +ОЗЫННЫКЫ (1) ■ Озынныкы еракта, кысканыкы йөрәктә ○ 10793 +ОЗЫННЫҢ (2) ■ Озынның бөгеләсе килми, кысканың үреләсе килми ○ 10794 ● 15586 +ОЗЫНСЫЗ (1) ■ Озынсыз кыска булмас ○ 613 +ОЗЫНЫ (3) ■ Телнең озыны яучыга кирәк ○ 13204 ● 15618; 15787 +ОЙЫЙ (1) ■ Йокы кәрчемә кебек: биш сәгать эчендә ойый, алты сәгатьтә ачый ○ 6650 +ОКТЯБРЬ (2) ■ Октябрь кара бия, ноябрь ала бия ○ 928 ● 929 +ОЛАВЫ (1) ■ Алдында пылавы, йөрергә олавы ○ 9422 +ОЛАЙГАЧ (2) ■ Бала чакта олылардан курыксаң, олайгач балалардан куркас��ң ○ 15016 ● 15074 +ОЛАКСА (1) ■ Эт олакса - төнгә таба ○ 3620 +ОЛАН (13) ■ Бурый буран, елый олан, бармый ат, кыйный карт ○ 1214 ● 5830; 6537; 12993; +13440; 13953 (3); 14037-14039; 14070; 14366 +ОЛАНЧЫКНЫҢ (1) ■ Оланчыкның эше болганчык ○ 14040 +ОЛАНЫҢ (1) ■ Хатын алсаң баштан тый, оланың булса яшьтән тый ○ 13215 +ОЛАУ (3) ■ Йөрү - олау, ашау - пылау ○ 6889 ● 8045; 16116 +ОЛАУНЫҢ (1) ■ Арткы олауның йөге авыр була ○ 6732 +ОЛАУЧЫДА (1) ■ Төяүчедә дүрт кесә, олаучыда биш кесә ○ 6822 +ОЛАЧЫКТА (1) ■ Тар җирдә тана башы, олачыкта бозау башы ○ 3282 +ОЛГАЙГАНЧЫ (1) ■ Олылар сүзен тотмасаң, олгайганчы игелек күрмәссең ○ 15087 +ОЛТАН (8) ■ Кеше йортында йөреп солтан булганчы, үз йортыңда йөреп олтан бул ○ 5010 +● 7523; 9080; 9087; 11157; 11326; 11943; 13096 +ОЛТАНЫМ (1) ■ Падишаһым, солтаным, иске чабата олтаным ○ 5994 +ОЛТЫРАГЫНА (1) ■ Олтырагына да тормау ○ 9083 +ОЛТЫРАГЫҢ (1) ■ Олтырагың булып хезмәт итәрмен ○ 9084 +ОЛТЫРАК (1) ■ Өлтерәк ир олтырак булыр ○ 13579 +ОЛЫ (80 | 2) ■ Олы ташны кече таш белән оралар ○ 147 ● 1295; 1605 (2); 1618; 1916:1; 2657; +2674; 3812; 3815; 3863; 4009; 4502; 4930; 5601; 5604; 5606; 5689; 6294; 6494; 6712; 6808; +6818; 6894; 6926; 7066; 7343; 8151; 8281; 8363; 8483; 8663; 9142; 9313; 9438; 9564; 9943-9945; +10181 (2); 10298; 10572 (2); 10795; 10935; 11325 (2); 11351 (2); 11360; 11618; 12166:2; 13280; +13384; 13385; 14029 (2); 14158; 14301 (2); 14375; 14567; 14575; 14578; 15082; 15083; 15084 (2); +15085; 15131; 15148; 15615; 15666; 15764; 15949; 15950 (2); 15951; 15952; 16480; 16668 +ОЛЫГА (1) ■ Үзеңнән олыга барма, үзеңнән кечегә калма ○ 13245 +ОЛЫГАЙГАНЧЫ (1) ■ Инә сүзен тотмаган олыгайганчы игелек күрмәгән ○ 14235 +ОЛЫДАН (1) ■ Үзеңнән олыдан сабак ал ○ 15139 +ОЛЫЛАР (3) ■ Бала тел ачканда олылар аңа иярә ○ 13946 ● 15086; 15087 +ОЛЫЛАРГА (1) ■ Олыларга хөрмәт кыл, кечеләргә шәфкать кыл ○ 15088 +ОЛЫЛАРДАН (1) ■ Бала чакта олылардан курыксаң, олайгач балалардан куркасың ○ 15016 +ОЛЫЛАРЛАР (1) ■ Олыласаң олыны, олыларлар үзеңне ○ 15089 +ОЛЫЛАРНЫҢ (1) ■ Кечкенә чагында олыларның сүзен тотмаган - олайгач игелек күрмәгән +○ 15074 +ОЛЫЛАСАҢ (1) ■ Олыласаң олыны, олыларлар үзеңне ○ 15089 +ОЛЫЛЫГЫҢ (1) ■ Олылыгың арткан саен кечелегең артсын ○ 15090 +ОЛЫЛЫК (4) ■ Олылык зур эшләр булдыру белән генә табыла ○ 11255 ● 11256; 11257; 11619 +ОЛЫНЫ (1) ■ Олыласаң олыны, олыларлар үзеңне ○ 15089 +ОЛЫНЫКЫН (1) ■ Бер олыныкын, бер кеченекен тыңла ○ 15020 +ОЛЫНЫҢ (2) ■ Яшьнең олы булмагы - сүзеннән, олының кече булмагы - үзеннән ○ 15131 +● 15795 +ОЛЫРАК (2) ■ Мәкаль сакалдан олырак ○ 16390 ● 16458 +ОЛЫС (1) ■ Ил - башсыз булмас, олыс - хансыз булмас ○ 5803 +ОЛЫСЫ-КЕЧЕСЕ (1) ■ Ахмакның олысы-кечесе юк ○ 11522 +ОЛЫСЫНДА (1) ■ Кечесендә әдәп юк, олысында белек юк ○ 11376 +ОМТЫЛ (1) ■ Атаң булса да кол, син иреккә омтыл ○ 5730 +ОМТЫЛА (2) ■ Балык тирәнгә омтыла, кошлар биеккә оча ○ 4455 ● 16639 +ОМТЫЛГАН (3) ■ Омтылган ирешер, омтылмаган черәшер ○ 11258 ● 11496 (2) +ОМТЫЛМАГАН (1) ■ Омтылган ирешер, омтылмаган черәшер ○ 11258 +ОН (14) ■ Тегермән ташына эләккән он булыр ○ 1446 ● 1450; 2407; 5944; 7278; 8057; 9341; 9385; +9426; 9482; 9903; 9955; 14565; 15598 +ОНГА (1) ■ Күршегә, онга кермәсәң дә, көлгә керерсең ○ 5198 +ОННЫ (1) ■ Бай бул, тегермән сал, онны сатып ал ○ 7518 +ОНСЫЗ (1) ■ Тегермән ташыннан курыксаң, онсыз утыр ○ 1447 +ОН-ТОЗ (1) ■ Он-тоз өйдә, иләк-чүмеч чө��дә ○ 9484 +ОНЫ (2) ■ Оны булса, мае булмый, мае булса, балы булмый ○ 9314 ● 9485 +ОНЫГЫНЫҢ ( | 1) ■ Бабасы яшел җимеш ашаганга оныгының теше камашкан ○ 14288:1 +ОНЫГЫҢ (1) ■ Яшең алтмышка җиткәндә алты яшьлек оныгың булсын ○ 15101 +ОНЫН (3 | 2) ■ Хәерчегә җил каршы: арттан онын туздыра, алдан тезен туңдыра ○ 5949 +● 13698 (2), :1 (2) +ОНЫҢ (2) ■ Ачлыктан запас оның булсын, салкыннан запас туның булсын ○ 8888 ● 13657 +ОНЫТ (2) ■ Һавада болыт, син аны оныт ○ 1246 ● 12354 +ОНЫТА (2) ■ Борчак үз кузагын оныта ○ 1547 ● 9398 +ОНЫТКАН (6 | 1) ■ Эт язга чыксам, сөяктән сарай салырмын дигән, җәйгә чыккач оныткан, ди +○ 3644:2 ● 3977; 3979; 4075; 5700; 12626; 14342 +ОНЫТКАННЫҢ (1) ■ Дусларын онытканның үзен дә онытырлар ○ 5387 +ОНЫТМА (13 | 2) ■ Диңгезгә барсаң, бүрегеңне онытма ○ 366 ● 367; 984; 5564 (2); 5636; 8259; +8669; 9553, :1, :2; 9687; 12372; 16376; 17065 +ОНЫТМАК (1) ■ Яманнарның билгесе - кинә тотмак, яхшыларның билгесе - сүз онытмак +○ 12272 +ОНЫТМАС (10) ■ Мал торган җирен онытмас ○ 2388 ● 4667; 5038; 5094; 8134; 12138; 14366 (2); +14373 (2) +ОНЫТМАССЫҢ (1) ■ Әйтер идем бер сүз, онытмассың көзсез ○ 16321 +ОНЫТМЫЙ (4) ■ Куян тозакны онытса да, тозак куянны онытмый ○ 2258 ● 3453; 12374; 17015 +ОНЫТСА (1) ■ Куян тозакны онытса да, тозак куянны онытмый ○ 2258 +ОНЫТТЫК (1) ■ Өйрәндек чәй эчәргә, оныттык җеп эрләргә ○ 9515 +ОНЫТЧАК (1) ■ Онытчак бүркен югалтыр, куркак башын югалтыр ○ 11259 +ОНЫТЫЛА (1) ■ Сүз онытыла, язма онытылмый ○ 16652 +ОНЫТЫЛМАС (5) ■ Аерылмас дустыңа онытылмас сүз әйтмә ○ 5285 ● 12100; 12489; 12508; +ОНЫТЫЛМЫЙ (1) ■ Сүз онытыла, язма онытылмый ○ 16652 +ОНЫТЫЛЫР (2) ■ Гаеп онытылыр, сабагы онытылмас ○ 12489 ● 16603 +ОНЫТЫР (8) ■ Ишәк җиде төрле йөзә белсә дә, су янына килгәч, җидесен дә онытыр ○ 2973 +● 4148; 8134; 9541; 12138; 12677 (2); 17027 +ОНЫТЫРЛАР (1) ■ Дусларын онытканның үзен дә онытырлар ○ 5387 +ОР (4) ■ Кул тигәндә ор да сук ○ 5588 ● 5605 (2); 16206 +ОРА (5) ■ Тора-тора да, тагын бер китереп ора ○ 1142 ● 5606-5608; 5647 +ОРАЛАР (1) ■ Олы ташны кече таш белән оралар ○ 147 +ОРАТОР (2) ■ Булган оратор мең авызны каратыр, булмаган оратор болгатыр да таратыр ○ 15476 (2) +ОРГАН (1) ■ Аяп орган авыртмас ○ 5542 +ОРГАНГА (1) ■ Балга органга - бер өлеш, "Һуп!" дигәнгә - ике өлеш ○ 8106 +ОРГАННЫ (1) ■ Ходай органны пәйгамбәр таягы белән төртә, ди ○ 16874 +ОРГАННЫҢ (1) ■ Баш органның муены сынмас ○ 10246 +ОРГАНЧЫ (2) ■ Башлыкка баш органчы, ике кулыңа башыр ○ 5749 ● 16206 +ОРГАНЫ (2) ■ Алтынчының бер органы - тимерченең мең органы ○ 265 (2) +ОРГАЧ (1) ■ Уңнан-сулдан балта оргач, агач ничек аумасын ○ 1953 +ОРДЫ (1) ■ Орды бүрене койрыкка ○ 2217 +ОРЕНБУР-КАРГАЛЫ (1) ■ Оренбур-Каргалы - бар да тимер арбалы ○ 5273 +ОРЛЫГЫ (5) ■ Алабута орлыгы булганчы солының саламы бул ○ 1256 ● 1363; 5013; 5275; 9190 +ОРЛЫГЫН (1) ■ Орлыгын ашаган кеше - өметен ашаган кеше ○ 1432 +ОРЛЫК (11) ■ Игенче орлык чәчә - җирдән ризык юлын ача ○ 1406 ● 1431; 1444 (2); 1465; 1469; +1472; 1593; 3972; 9472; 15910 +ОРЛЫКНЫҢ (1) ■ Яхшы орлыкның игене дә яхшы булыр ○ 1471 +ОРМА (1) ■ Ачык йозакка ачкыч орма ○ 8233 +ОРМАС (1) ■ Олы ташка тотынган ормас ○ 5604 +ОРМЫЙ (1) ■ Тик тормый, бик ормый ○ 6307 +ОРМЫШ (2) ■ Ялгыз тормыш - шайтан ормыш ○ 5103 ● 14748 +ОРСА (1) ■ Күпчелек әз орса да үтерә, әз бирсә дә тутыра ○ 5037 +ОРСАҢ (3) ■ Орсаң, таштан ут чыга ○ 148 ● 10258; 14796 +ОРУ (1) ■ Ашны кире кагуга караганда таш белән ору артыграк ○ 9138 +ОРЧЫГЫ (2) ■ Кабасы кайда, орчыгы шунда ○ 8682 ● 11452 +ОРЧЫГЫМ (1) ■ Капка авызына кода килсә - кабам белән орчыгым, киявем белән кызым килсә +- казан белән турсыгым ○ 14617 +ОРЧЫК (1) ■ Карт бар өйдә кот бар, карчык бар өйдә орчык бар ○ 15038 +ОРЧЫК-КАБАМ (1) ■ Туем капкага җиткән, орчык-кабам кайда икән ○ 13333 +ОРЧЫК-КАБАҢНЫ (1) ■ Кодалар капка төбенә килеп җитте, орчык-кабаңны ал, кызым +○ 14631 +ОРЫЛГАН (2) ■ Олылар сүзен тотмаган - орылган да сугылган ○ 15086 ● 15952 +ОРЫМГА ( | 1) ■ Улы киткән Орымга, кызы киткән Кырымга ○ 14142:2 +ОРЫНГАН (1) ■ Күпер башында тәртә очлары орынган ○ 7109 +ОРЫНМЫЙ (1) ■ Тик торган агачка берәү дә килеп орынмый ○ 1700 +ОРЫНУ (1) ■ Тәртә башы белән орыну ○ 7120 +ОРЫНЧАК (1) ■ Орынчак атта ял юк ○ 2675 +ОРЫП (4) ■ Орып - мөгез чыкмый, торып - мөгез чыга ○ 2399 ● 5807; 14796; 16840 +ОРЫР (4) ■ Аккош, ярыннан калса, үзен таш кыяга орыр, имеш ○ 3901 ● 13407; 16288 (2) +ОРЫРГА (1) ■ Аллага тапшырсаң, муллага да баш орырга туры килә ○ 16845 +ОРЫСЫ (1) ■ Ора белмәгәннең орысы чыгар ○ 5608 +ОРЫШ (2) ■ Орыш бар җирдә ырыс тормый ○ 5609 ● 5626 +ОРЫШКА (2) ■ Күңеле яхшы - ашка, күңеле яман - орышка ○ 11229 ● 12328 +ОРЫШКАК (1) ■ Бар тырышкак, юк орышкак ○ 7552 +ОРЫШМЫЙ (1) ■ Орышмый аерылган елашып күрешер ○ 5041 +ОРЫШСА (2) ■ Киявең орышса, өеңнән чыгып кит; улың орышса, мич башына менеп утыр +○ 13410 (2) +ОРЫШТЫРЫР (1) ■ Барлык тырыштырыр, юклык орыштырыр ○ 7567 +ОРЫШУ (1) ■ Нәфес белән орышу дөнья белән сугышудан читенрәк ○ 11881 +ОРЫШЫШМА (1) ■ Көймәдә көймәче белән орышышма ○ 7051 +ОРЫШЫШМАС (1) ■ Исәпләшкән дуслар орышышмас ○ 5436 +ОСЛАН (2) ■ Ослан тавы күренә ○ 232 ● 233 +ОСТА (24) ■ Эш күп - күмер аз, оста күп - тимер аз ○ 334 ● 2270; 3034; 4040; 4750 (2); 5652; +6358 (2); 6362-6366; 6378; 6402; 6437 (2); 7946; 15953; 15954; 16161; 16506; 16541 +ОСТАБИКӘ (1) ■ Мулла хатыны, надан булса да, - остабикә ○ 17026 +ОСТАГА (1) ■ Эшчегә унбиш тиен, остага бер тәңкә ○ 5961 +ОСТАДАН (4) ■ Шәкерт эшне күп бозар, бер көн остадан узар ○ 6379 ● 6383; 6399; 6429 +ОСТАЗ (2) ■ Оста барда кулың тый, остаз барда телең тый ○ 6362 ● 16679 +ОСТАЛЫ (1) ■ Осталы ил узар ○ 6367 +ОСТАЛЫК (2) ■ Осталык - иң зур байлык ○ 6368 ● 15914 +ОСТАНЫҢ (5) ■ Арыслан - тешеннән, останың кулы - эшеннән ○ 6336 ● 6361; 6369; 6370; +ОСТАСЫ (3) ■ Балта үзе кисә алмый, балта остасы кисә ○ 1900 ● 6407; 9746 +ОСТАСЫННАН (1) ■ Эшне остасыннан өйрәнмәгән яхшы белмәс ○ 6391 +ОСТАСЫНЫҢ (3) ■ Балта остасының йомычкасы күп булыр, тимерченең акчасы күп булыр +○ 1893 ● 1894; 1895 +ОТ (1) ■ Унны тот, берне от ○ 7987 +ОТАЛМЫЙМ (1) ■ Иске көйләр белмим, яңаларын оталмыйм ○ 16453 +ОТТЫҢ (1) ■ Алдың - оттың, саттың - йоттың ○ 7848 +ОТЧЫГЫ (1) ■ Ашлыкның да отчыгы була ○ 1380 +ОТЫЛЫР (1) ■ Үз анасын яманлаган ят дошманга тотылыр; үз кешесен яманлаган ят дошманнан отылыр ○ 14245 +ОТЫП (2) ■ Эшләп алган - отып алган ○ 6223 ● 16368 +ОХШАГАН (1) ■ Атаң яхшы, анаң яхшы, кемгә охшаган син шакшы ○ 14465 +ОХШАМАСА (1) ■ Мал, ияс��нә охшамаса, харам булыр ○ 2383 +ОХШАМЫЙ (2) ■ Кулы эштән бушамый, эше эшкә охшамый ○ 6297 ● 14880 +ОХШАП (2) ■ Көн көнгә охшап тумас, көн саен кояш булмас ○ 897 ● 14355 +ОХШАР (9) ■ Мал иясенә охшар, имеш ○ 2384 ● 5921 (2); 7145 (2); 13947; 14345; 15059 (2) +ОХШАСА (1) ■ Ир бала - анасына, кыз бала атасына охшаса, бәхетле була, ди ○ 14444 +ОХШЫЙ (4) ■ Холыксыз кеше койрыксыз көймәгә охшый ○ 11305 ● 13099 (2); 14398 +ОХШЫЙМ (1) ■ Карга, казга охшыйм дип, ботын каерган ○ 3956 +ОЧ (2) ■ Тәвә кошы, "оч" дисәң - "мин тәвә", "йөк тарт" дисәң, "мин кош" ди икән ○ 4219 +● 12292 +ОЧА (16 | 1) ■ Милчәнең канаты зур да - оча алмый ○ 1426 ● 1485; 1525; 2327; 3835; 3840:1; +3880; 3884; 4002; 4087; 4455; 7655; 7676; 9549; 12263; 15782; 16000 +ОЧАЛМАГАН (1) ■ Очалмаган убыр өендәген убыр ○ 16745 +ОЧАЛМАС (3) ■ Йортта озак асралган кош мәңгегә очалмас ○ 3834 ● 4250; 4307 +ОЧАЛМАСА (1) ■ Лачыннан ни файда бар очалмаса ○ 4066 +ОЧАҢНЫ (1) ■ Берәүнең түшен җисәң, үзеңнең очаңны сайла ○ 9635 +ОЧАР (20) ■ Тулпар, аягы кызса, канатланып очар ○ 2803 ● 3825; 3842; 3867; 3879; 3899 (2); +3918 (2); 3929; 3940; 3961; 4238; 4239; 4403; 4432; 5693; 7471; 10493; 16597 +ОЧАРГА (2) ■ Очарга ирек бирмәсәң, яхшы карчыга да берни тотмас ○ 4032 ● 15146 +ОЧАРЫН (1) ■ Бала кош очарын белер, кунарын белмәс ○ 3826 +ОЧАСЫ (1) ■ Очасы кош ботакның очына кунар ○ 3868 +ОЧКАН (17) ■ Югары очкан түбән кунар ○ 706 ● 3866; 3873 (2); 3874; 3891; 4086; 4192; 4230 (2); +4782; 10624; 12023; 12792; 13318; 15122; 15723 +ОЧКАНДА (4 | 1) ■ Ояда ни күрсәң, очканда шуны күрерсең ○ 3840:2 ● 3845; 3922; 4023; 14828 +ОЧКАНЫ (1) ■ Чебен очканы ишетелерлек ○ 4853 +ОЧКАНЫНДА (1 | 1) ■ Кош баласы, оясында ни күрсә, очканында аны күргәй ○ 3840 ● 3840:3 +ОЧКЫН (2) ■ Очкын - төшкән җирен ягар ○ 8484 ● 8523 +ОЧКЫННАН (1) ■ Очкыннан пожар була ○ 8485 +ОЧКЫР (1) ■ Торымтайдан очкыр кош булмас, тургай ташлап каз алмас ○ 4218 +ОЧЛАДЫ (1) ■ Алла булып башлады, дуңгыз булып очлады ○ 2906 +ОЧЛАМАГАН (1) ■ Очлап чыккан - эшен бетергән, очламаган - көчен бетергән ○ 6116 +ОЧЛАНМАС (1) ■ Башланмаган эш очланмас ○ 6037 +ОЧЛАП (2) ■ Очлап чыккан - эшен бетергән, очламаган - көчен бетергән ○ 6116 ● 12194 +ОЧЛАРЫ (1) ■ Күпер башында тәртә очлары орынган ○ 7109 +ОЧЛЫ (3) ■ Яңа өйнең кандаласы очлы була, ди ○ 4831 ● 8720; 15545 +ОЧМА (2) ■ Яуга төшмим дип ярдан очма ○ 5672 ● 7604 +ОЧМАС (5 | 2) ■ Канаты бәйле кош очмас ○ 3836 ● 3860:1, :2; 3861; 4236; 6670; 16984 +ОЧМЫЙ (1) ■ Талпынган кош очмый калмас ○ 3870 +ОЧРАГАН (2) ■ Сайлаган - сазга, очраган - тазга ○ 12741 ● 16813 +ОЧРАГАНДА (2) ■ Эт очраганда таш булмый, таш очраганда эт булмый ○ 3621 (2) +ОЧРАМАСА (1) ■ Төлке өч ел арысланга очрамаса, арысланга әйләнә, ди ○ 2306 +ОЧРАР (4) ■ Ата алмаганга аң очрар ○ 2008 ● 6441; 6839 (2) +ОЧРАСАҢ (1) ■ Юлда тимерчегә очрасаң, сүзеңне урак-пычактан башларсың ○ 6939 +ОЧРАТМАС (1) ■ Ошатмаса очратмас ○ 12739 +ОЧРАШКАН (2) ■ Агач агач белән очрашкан, ди ○ 1645 ● 2277 +ОЧРАШЫРБЫЗ (1) ■ Базарда очрашкан куян тиреләре кебек очрашырбыз әле ○ 2277 +ОЧРЫЙ (2) ■ Балта да ботакка очрый ○ 1889 ● 16408 +ОЧСА (7 | 1) ■ Кош баласы, күп очса да, кунарга оя тапмас ○ 3839 ● 3848; 3975; 4080, :1; +4315 (2); 4424 +ОЧСАҢ (1) ■ Ярдан очсаң да, яуга бирелмә ○ 5659 +ОЧСЫЗ (7) ■ Очсыз алган тәмле ашамас ○ 7947 ● 7948; 7949; 8625; 8658; 8724; 16004 +ОЧСЫЗНЫҢ (2) ■ Очсызның арты тынычсыз ○ 7950 ● 7951 +ОЧТА (2) ■ Аргы очта туй бар дип, бирге очта биегән ○ 13331 (2) +ОЧТАН (1) ■ Икесе дә бер очтан кискән ○ 1986 +ОЧУ (2) ■ Кошларга иректә очу алтын читлектә торудан артыграк ○ 3853 ● 8572 +ОЧУЫННАН (1) ■ Карчыга очуыннан танулы ○ 4030 +ОЧЫ (13) ■ Эшнең очы - җаныңның тынычы ○ 6250 ● 6692 (2); 7082; 8681; 8711; 8735; 9244; +12387; 14713; 15674; 15956; 16611 +ОЧЫ-БАШЫ (1) ■ Эт эчәгесенең очы-башы булмас ○ 1336 +ОЧЫЛМЫЙ (1) ■ Бер канат белән очылмый ○ 3830 +ОЧЫН (2) ■ Йомгакның очын югалту ○ 8736 ● 15675 +ОЧЫНА (4) ■ Очасы кош ботакның очына кунар ○ 3868 ● 5144; 10329; 13531 +ОЧЫНГАН (2) ■ Телгә килсә очынган, эшкә килсә кычынган ○ 6303 ● 15678 +ОЧЫНДА (4) ■ Уен-уен унике, уен очында бер пике ○ 6686 ● 8752; 15274; 16587 +ОЧЫНМА (1) ■ Шатлык күрсәң очынма, кайгы күрсәң пошынма ○ 14961 +ОЧЫННАН (2) ■ Пычак очыннан сынар ○ 9950 ● 15003 +ОЧЫНЫП (1) ■ Карга чебеш ала, тавык очынып кала ○ 3980 +ОЧЫҢА ( | 1) ■ Яратмаган агачың, үлгәч, кабер баш очыңа үсәр ○ 1704:1 +ОЧЫҢДА (1) ■ Ай-һай телең, тел очыңда безең ○ 15662 +ОЧЫП (12) ■ Канатлы очып җитмәс җир, кайгаклы җитеп басмас җир ○ 226 ● 805; 3838; 3877; +3881; 3893; 3933; 4291; 7677; 7791; 10870; 15833 +ОЧЫРА (3) ■ Кошны канаты очыра ○ 3854 ● 5952; 10614 +ОЧЫРАЕМ (1) ■ Такта чәем - ачык чыраем, бөртек чәем - төртеп очыраем ○ 9494 +ОЧЫРМА ( | 1) ■ Һавадагы торнаны тотам дип, кулыңдагы чыпчыкны очырма ○ 4141:1 +ОЧЫРМАУ (1) ■ Өстеннән кош та очырмау ○ 3896 +ОЧЫРСАҢ (1) ■ Сүз чыпчык түгел, очырсаң тота алмассың ○ 16018 +ОЧЫРТМАСКА (1) ■ Очырырга җил көчле, очыртмаска ир көчле ○ 13564 +ОЧЫРУ (3) ■ Кабык сугып, чәүкә очыру ○ 1988 ● 4088; 8845 +ОЧЫРЫП (3) ■ Ай күргән, кояш алган, җил очырып киткән ○ 86 ● 3862; 8649 +ОЧЫРЫР (2) ■ Эт өрер, җил очырыр ○ 3667 ● 16984 +ОЧЫРЫРГА (1) ■ Очырырга җил көчле, очыртмаска ир көчле ○ 13564 +ОЧЫРЫРМЫН (1) ■ Көлеңне күккә очырырмын ○ 8563 +ОЧЫШЫННАН (1) ■ Карчыганың очышыннан, ир егетнең аяк басуыннан ○ 13555 +ОШАГАЧ (1) ■ Үз күңелеңә ошагач, кеше сүзенә карама ○ 12789 +ОШАК (2) ■ Ошак сөйләгәннең пычагы телендә ○ 15955 ● 15956 +ОШАКЧЫНЫҢ (1) ■ Ошакчының ошак сөйләми торса тел очы кычыта, ди ○ 15956 +ОШАМАСА (1) ■ Баланың анасына башка төше ошамаса, актыгында йокысы ошый ○ 14286 +ОШАМЫЙ (1) ■ Сүзе сүзгә ошамый, авызы сүздән бушамый ○ 16304 +ОШАСА (1) ■ Халыкка ошаса, тәкмәч ат ○ 5079 +ОШАСЫН (2) ■ Йөрешең илгә ошасын, сөйләгән сүзең миргә ошасын ○ 15876 (2) +ОШАТМАСА (1) ■ Ошатмаса очратмас ○ 12739 +ОШАТЫП (1) ■ Коллаучыга кыз ошатып булмас ○ 5841 +ОШЫЙ (4) ■ Ала карга гына ата-анасына ошый ○ 3932 ● 8615 (2); 14286 +ОЯ (9) ■ Кош баласы, күп очса да, кунарга оя тапмас ○ 3839 ● 3871; 3928; 4063; 4312; 11261; +11610; 13197; 14775 +ОЯГА (1) ■ Сыерчык, диңгез артына китсә дә, үзе туган ояга кайта ○ 4116 +ОЯДА ( | 1) ■ Ояда ни күрсәң, очканда шуны күрерсең ○ 3840:2 +ОЯЛА (7) ■ Ябалак оятыннан карчыга ояла ○ 4201 ● 10077 (2); 10530; 10546; 10669; 11248 +ОЯЛАМ (1) ■ Җитен: "Тырмага ияреп тишелеп чыгар идем дә, кешедән оялам", - дип әйтә, ди +○ 1574 +ОЯЛАР (1) ■ Авызыңны күккә ачма, карга оялар ○ 10542 +ОЯЛГАН (3) ■ Оялган кешенең азыгы тар ○ 11260 ● 11261; 11262 +ОЯЛГАННЫҢ (1) ■ Хатыныннан оялганның улы-кызы булмас ○ 13748 +ОЯЛГАНЫ (1) ■ Имән агачның иелгәне - сынганы, ир егетнең оялганы - үлгәне ○ 13459 +ОЯЛМАГАН (5) ■ Оялмаган боермаганны ашар ○ 9678 ● 11157; 11263; 11264; 16210 +ОЯЛМАС (2) ■ Төкәнмәс хәзинәм булганчы оялмас йөзем булсын ○ 11296 ● 16210 +ОЯЛСА (1) ■ Оялса - үз бите, биртелсә - үз биле ○ 11383 +ОЯЛСАҢ (1) ■ Оялсаң, ач калырсың ○ 11265 +ОЯЛТ (1) ■ Бирмәгәнне биреп оялт ○ 8124 +ОЯЛТЫП (1) ■ Явызлар куркытып буйсындырыр, изгеләр оялтып буйсындырыр ○ 12201 +ОЯЛЧАН (6) ■ Оялчан кешенең ризыгы тар була ○ 11266 ● 12190; 12902; 13034; 13885 (2) +ОЯЛЫ (1) ■ Ырулы ил - оялы каз ○ 5093 +ОЯЛЫЙ (2) ■ Чебенле җиргә черки оялый ○ 4816 ● 16798 +ОЯЛЫР (1) ■ Аз сүзле аз оялыр ○ 15744 +ОЯЛЫШ (1) ■ Оялыш - күздә, күрек - авызда ○ 11267 +ОЯМ (1) ■ "Алтын оям, үз җирем!" - дип әйтте, ди, бер сандугач ○ 4089 +ОЯНЫ (1) ■ Ояны ана кош ясый ○ 3869 +ОЯҢА (1) ■ Ояңа карап канат как, дугаңа карап кыңгырау так ○ 7067 +ОЯСЫ (11) ■ Бүре оясы сөяксез булмас ○ 2155 ● 3425; 3832; 3856; 3865; 3923; 3958; 4752; 4846; +8285; 10334 +ОЯСЫЗ (2) ■ Оясыз сандугач сайрамый ○ 4096 ● 13181 +ОЯСЫН (7) ■ Куркак кош оясын олы юл өстенә ясый ○ 3863 ● 3883; 4251; 4255; 4428; 4673; +ОЯСЫНА (9) ■ Төлке үз өнен тизәкләгәч, бурсык оясына күчә ○ 2307 ● 3357; 3438; 3622; 3674; +3884; 4216; 4792; 14481 +ОЯСЫНДА (8 | 2) ■ Арыслан оясында яткан сарыктан саклан ○ 2045 ● 3623; 3675; 3676; 3766; +3840, :1, :3; 3845; 3885 +ОЯСЫНЫҢ (2) ■ Саескан, үзе бур булгач, оясының түбәсен каплаган ○ 4083 ● 4650 +ОЯТ (26) ■ Югары менү - морат, аста калу - оят ○ 705 ● 3292; 7249; 7485; 7868 (2); 8181 (2); +9315; 9807; 10688; 10689; 11268-11270; 11359; 11384; 11594; 12043; 13118; 13835; 14437; +15422; 16091; 16153; 16830 +ОЯТКА (4) ■ Яхшы белән юлдаш булсаң җитәрсең син моратка, яман белән юлдаш булсаң +калырсың син оятка ○ 6973 ● 12211; 12312; 16514 +ОЯТЛАП (1) ■ Торна оятын оятлап, ябалак урман түренә качкан ○ 4136 +ОЯТЛЫ (2) ■ Оятлы кызарыр, оятсыз агарыр ○ 11271 ● 11272 +ОЯТЛЫНЫҢ (1) ■ Оялмаган кеше өчен оятлының йөзе кызарыр ○ 11264 +ОЯТНЫ (1) ■ Атадан ул туса - иге, ата юлын куса - иге, биленә садак буса - иге, битенә килер +оятны үзе белеп юса - иге, шушыларны кылмаса, барыннан да югы - иге ○ 14357 +ОЯТНЫҢ (1) ■ Оятның теше булмаса да кимерә ○ 11273 +ОЯТСЫЗ (6 | 1) ■ Катыра торган таракан оятсыз була ○ 4781 ● 5550:4; 11271; 11274; 12903; +12904; 13670 +ОЯТСЫЗЛЫК (3) ■ Кунакныкы - ике кич, өченче кич - сәдака, дүртенче кич - оятсызлык +○ 10136 ● 11275; 11276 +ОЯТСЫЗНЫҢ (1) ■ Оятсызның бите - киездер ите ○ 11277 +ОЯТЫ (11 | 1) ■ Казанның капкачы китсә, этнең ояты китә ○ 3486 ● 3489; 4978; 5954; 6251; +6720:1; 11356; 12388; 14135; 14452 (2); 16524 +ОЯТЫН (3) ■ Торна оятын оятлап, ябалак урман түренә качкан ○ 4136 ● 5892; 13940 +ОЯТЫННАН (1) ■ Ябалак оятыннан карчыга ояла ○ 4201 +ОЯТЫҢА (1) ■ Эшне эшләп чыксаң - эш, эшләнмәсә - оятыңа көч ○ 6243 +ӨЕ (20) ■ Куянның өе - урманда, мәченең өе - өйдә ○ 2267 (2) ● 3088; 4216; 5898; 7265; 7576; +8247; 8308 (2); 8309; 8312; 8331; 8387; 8388; 8434; 8705; 11228; 12919; 16173 +ӨЕЛЕР (1) ■ Колын егылса, колагына кырмыска өелер ○ 2843 +ӨЕМ (9) ■ Бәхетле чучка борынында бер өем тизәк белән туа, ди ○ 2875 ● 4216; 4684; 8227 (2); +8310; 8311; 8389; 11232 +ӨЕМГӘ (1) ■ "Өч өемгә өчәр-өчәр көлтә урдым, алай да каенанага ярамадым", - дип әйтте, ди, +бер килен ○ 14647 +ӨЕМЕН (1) ■ Ирнең ире ком өемен тау итә ○ 13543 +��ЕН (6 | 1) ■ Адашканда гаеп юк, кайтып өен тапкан соң; ачылганда гаеп юк, алдан үзе япкан +соң ○ 6720 ● 6720:1; 8312; 11307; 11983; 12831; 15387 +ӨЕНӘ (21 | 1) ■ Аның өенә кояшның койрыгы терәлмәгән ○ 90 ● 1000; 3765; 5138; 8239; 8247; +8302; 8314; 8365; 8391; 9836; 10208; 12029; 12488; 12939; 12959; 13107; 13653, :1; 13852; +14565; 14590 +ӨЕНДӘ (25) ■ Үз өендә кырмыска да - Сөләйман ○ 4832 ● 6542; 8275; 8302; 8313; 8350; 8356; +8390; 8412; 8755 (2); 9406; 9407 (2); 9408 (2); 9469; 10011; 10034 (2); 10166; 11074; 13470; +14449; 15761 +ӨЕНДӘГЕН (1) ■ Очалмаган убыр өендәген убыр ○ 16745 +ӨЕННӘН (2) ■ Баланың тинтәк булуы өеннән, егетнең тинтәк булуы биеннән ○ 13997 ● 17031 +ӨЕҢ (8) ■ Бай булмасаң, бай төшәрлек өең булсын ○ 8234 ● 8285; 8315; 8316; 8348; 8349; 11337; +ӨЕҢӘ (10) ■ Эшләгәнең - өеңә, өйрәнгәнең - үзеңә ○ 6390 ● 8318; 8367 (2); 9657; 9791; 10076; +12170; 14116; 16207 +ӨЕҢДӘ (10) ■ Авылыңда ни барны башка авылдан сора, өеңдә ни барны күршедән сора ○ 5157 +● 5509; 8350-8352; 8832; 9402; 14007; 14089; 14090 +ӨЕҢДӘГЕ (5) ■ Өеңдәге хәлне күршеңнән сора ○ 5253 ● 8008; 8317; 8435; 10011 +ӨЕҢНӘН (1) ■ Киявең орышса, өеңнән чыгып кит; улың орышса, мич башына менеп утыр +○ 13410 +ӨЕҢНЕ (1) ■ Яхшы күршеңнән сораганчы, яман өеңне актар ○ 5250 +ӨЕҢНЕҢ (1) ■ Игенче булсаң, җиреңнең башында бул; хатын булсаң, өеңнең башында бул +○ 13639 +ӨЕРДӘ (1) ■ Азнаган айгырны өердә сына ○ 2757 +ӨЕРЕ (5) ■ Арыслан ат өеренә баш булса, арыслан өере булыр, арыслан өеренә ат баш булса, ат +өере булыр ○ 2033 (2) ● 3664; 4609; 5534 +ӨЕРЕН (3) ■ Айгыр өерен ташламас ○ 2759 ● 6962; 11983 +ӨЕРЕНӘ (2) ■ Арыслан ат өеренә баш булса, арыслан өере булыр, арыслан өеренә ат баш булса, +ат өере булыр ○ 2033 (2) +ӨЕРЕННӘН (1) ■ Өе барның өереннән билгеле ○ 8309 +ӨЕРЛЕ (2) ■ Өерле суыр өн казымас ○ 2342 ● 3758 +ӨЕРМӘ (1) ■ Өермә - шайтан туе ○ 16795 +ӨЗ (5) ■ Кулың җиткән ботакның алмасын өз ○ 1809 ● 10582; 13538; 15943; 16246 +ӨЗӘ (4) ■ Тана күзен сөзсә, үгез җебен өзә ○ 3278 ● 7171; 9378; 9578 +ӨЗӘЛӘР (2) ■ Котырган этнең койрыгын колагына җиткәнче өзәләр ○ 3506 ● 4377 +ӨЗӘҢГЕ (2) ■ Юлаучы - юмарт, өзәңге бавы унике кат ○ 6842 ● 14575 +ӨЗӘҢГЕДӘН (1) ■ Аттан төшсә дә, өзәңгедән төшми ○ 2749 +ӨЗӘР (3) ■ Тинтәк, типсә, тимер өзәр ○ 11685 ● 12698; 12801 +ӨЗӘРГӘ (1) ■ Ай, телен тартып өзәргә ○ 15661 +ӨЗӘРЛЕК (2) ■ Типсә тимер өзәрлек, басса бакыр өзәрлек ○ 332 (2) +ӨЗӘРСЕҢ (2) ■ Чәнечкесенә түзсәң, гөлен өзәрсең ○ 1323 ● 7042 +ӨЗГӘН (1) ■ Түзгән - тимерне дә өзгән ○ 11938 +ӨЗДЕРЕР (1) ■ Усал эт теленнән язар, хәйләкәр төлке койрыгын өздерер ○ 3534 +ӨЗДЕРМӘ (1) ■ Туктан токмач кистермә, ачтан салма өздермә ○ 9720 +ӨЗЕГЕ (1) ■ Хуҗалыкта иске аркан өзеге дә эшкә ярый ○ 7076 +ӨЗЕК (5) ■ Ара өзек булса, дуслык төзек була ○ 5293 ● 7105; 8105; 14472; 16428 +ӨЗЕЛӘ (8) ■ Арысланның уеннан төлкенең муены өзелә ○ 2058 ● 2371; 7062; 7090 (2); 8672; +8683; 10812 +ӨЗЕЛГӘН (1) ■ Өзелгән кылдан өзек җыр чыга ○ 16428 +ӨЗЕЛЕП (4) ■ Пешкән алма үзе өзелеп төшә ○ 1812 ● 3343; 14083; 14698 +ӨЗЕЛЕР (4) ■ Юан сузылганчы, нечкә өзелер ○ 623 ● 8723; 11068; 15126 +ӨЗЕЛМӘС (3) ■ Өзелмәс аркан, сүтелмәс төен булды ○ 7125 ● 8013; 11068 +ӨЗЕЛМӘСӘ (1) ■ Кырылмаса - кырык булыр, өзелмәсә - йөз булыр ○ 7933 +ӨЗЕЛСӘ (4) ■ Елан өчкә өзелсә дә, кәсәрткелек хәле бар ○ 4610 ● 4645; 10336; 16031 +ӨЗЕЛСЕН (1) ■ Тәмәке тартсаң, каты тарт: тизрәк өзелсен ○ 9847 +ӨЗЕП (3) ■ Ач этнең койрыгын тук эт өзеп алган ○ 3461 ● 14267; 16151 +ӨЗЛЕГЕРСЕҢ (1) ■ Күпне белсәң күзсенерсең, күп сөйләсәң өзлегерсең ○ 16621 +ӨЗМӘ (1) ■ Җимеш ашыйсың килсә, чәчәген өзмә ○ 1828 +ӨЗМӘГӘННЕ (1) ■ Үз өендә салма өзмәгәнне, кешегә барып токмач кисә ○ 9406 +ӨЗМӘС (1) ■ Учагыннан ут өзмәс, улын-кызын туйгызмас ○ 14305 +ӨЗМӘСӘҢ (1) ■ Еланның башын өзмәсәң, койрыгын өзүдән файда юк ○ 4641 +ӨЗМИЛӘР (1) ■ Бер абынган өчен ат муенын өзмиләр ○ 2630 +ӨЗСӘҢ (3) ■ Сырланның, үзен өзсәң дә, тамыры кала ○ 1303 ● 7042; 7084 +ӨЗСЕН (1) ■ Еланның башын дошманың өзсен ○ 4640 +ӨЗҮДӘН (1) ■ Еланның башын өзмәсәң, койрыгын өзүдән файда юк ○ 4641 +ӨЙ (103 | 2) ■ Яраксыз табылган таш өй почмагына китә ○ 205 ● 1591; 1757; 1965; 1968; 4112; +4415 (2); 4416; 4749 (2); 5047; 5251; 5422; 5791; 5965; 6787; 6902; 6935; 7989; 8235; 8249; 8269; +8277; 8284; 8299; 8305; 8306; 8310; 8311; 8319; 8320; 8321 (3); 8322; 8323; 8324, :1, :2; 8325; +8326 (2); 8327-8329; 8331; 8344; 8376; 8392-8394; 8397; 8591; 8604; 8662; 10002; 10056; 10109; +10126; 10144; 10150; 11610; 11777; 12893; 12976; 13220; 13228; 13238; 13370 (2); 13505; 13516; +13551 (2); 13554; 13669; 13710; 13711; 13715; 13773; 13830 (2); 13844 (2); 13878 (4); 13962; +13969 (2); 13970 (2); 14089; 14117; 14635; 15073; 15316; 15413; 15852; 16191 (2); 16379; 16606 +ӨЙГӘ (30 | 1) ■ Кояш кермәгән өйгә врач керер ○ 39 ● 528; 1379; 3619; 4110; 5743; 8140; 8249; +8273; 8287 (2); 8293; 8332; 8477; 9551; 9953; 10135; 10175; 10193; 13014:1; 13191 (2); 13361; +13534; 13763; 13897; 14077; 14770; 15376; 16359; 16710 +ӨЙГӘН (1) ■ Синең урагың урган, печәнең өйгән ○ 1501 +ӨЙГӘННӘН (1) ■ Өеңдә балаң булмаса, өй өйгәннән ни мәгънә ○ 14089 +ӨЙГӘЧӘ (1) ■ Күршелек хакы кырык өйгәчә ○ 5202 +ӨЙДӘ (60) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 ● 2209; 2267; 3268; 4165; +5252; 5571; 5978; 6289; 6447; 6868; 7201; 7657; 8236; 8237 (2); 8248; 8289; 8291; 8304; 8333; +8448; 8916; 8934; 9125; 9467; 9484; 9566; 10003; 10146; 10907; 12940; 12950; 12952; 13016; +13313; 13340; 13398; 13455; 13478; 13493; 13516; 13588; 13597 (2); 13665; 13777; 13845; +13869 (2); 13971; 13972; 14001; 14130 (2); 14606; 15015; 15038 (2); 15566 +ӨЙДӘГЕ (8) ■ Тыштагы буран буран түгел, өйдәге буранга чыдап булмый ○ 1143 ● 1475; 4427; +6851; 6869; 6870; 8334; 12624 +ӨЙДӘГЕЛӘР (1) ■ Юлдагылар май имә, өйдәгеләр кан имә ○ 6852 +ӨЙДӘГЕСЕН (1) ■ Үрдәк: "Ризыгымның өйдәгесен тавык ашый, судагысын балык ашый", дип кайгырыр, имеш ○ 4425 +ӨЙДӘЙ (1) ■ Өеңә килгәндә өйдәй үпкәңне әйтмә ○ 8318 +ӨЙДӘН (12) ■ Кырык өйдән кырпулык ○ 5182 ● 5183; 5848; 8335; 10234; 11062; 13058; 13151; +13845; 14077; 14144 (2) +ӨЙДӘШ (4) ■ Өйдәш белән торганчы көндәш белән тор ○ 8336 ● 8337; 8338; 14789 +ӨЙДЕҢ (1) ■ Өй салуның ние бар: өйдең - өй, кактың - чөй ○ 8326 +ӨЙЛӘГӘ (1) ■ Тиле өйләгә кадәр генә көйле ○ 11646 +ӨЙЛӘДӘН (1) ■ Өйләдән калсаң да, өмәдән калма ○ 6266 +ӨЙЛӘНӘСЕҢ (1) ■ Синең өйләнәсең юк, минем кияүгә барасым юк ○ 13251 +ӨЙЛӘНГӘН (8) ■ Иртә торган белән иртә өйләнгән алданмас ○ 13167 ● 13168; 13169; 13216 (2); +13229; 13230; 15293 +ӨЙЛӘНГӘНДӘ (2) ■ Өйләнгәндә бар да бай ○ 13231 ● 13256 +ӨЙЛӘНГӘНЧЕ (1) ■ Акыллы өйләнгәнче тиленең улы булган ○ 11449 +ӨЙЛӘНГӘЧ (2) ■ Без өйләнгәч төн кыска булды ○ 13246 ● 13256 +ӨЙЛӘНДЕРГӘН (1) ■ Акыллы уйлап торганчы, тиле улын өйләндергән ○ 11445 +ӨЙЛӘНЕШСӘ (2) ■ Ике яхшы өйләнешсә - уңыш, ике яман өйләнешсә - көн-төн сугыш +○ 13161 (2) +ӨЙЛӘНМӘГӘН (5) ■ Өйләнмәгән егет кырык кызны алыр ○ 13108 ● 13137; 13230; 13233; 13234 +ӨЙЛӘНМӘГӘННЕҢ (1) ■ Өйләнмәгәннең тамыры корыр ○ 13235 +ӨЙЛӘНМӘС (1) ■ Буйдак, утызга хәтле үзе өйләнмәсә, утыздан соң куркып өйләнмәс ○ 13139 +ӨЙЛӘНМӘСӘ (1) ■ Буйдак, утызга хәтле үзе өйләнмәсә, утыздан соң куркып өйләнмәс ○ 13139 +ӨЙЛӘНМӘҮ (1) ■ Өйләнмәү - тозсыз аш кебек, өйләнү - күп борыч салган аш кебек ○ 13236 +ӨЙЛӘНМИ (2) ■ Ир өйләнми тәүфыйк тапмый ○ 13162 ● 13232 +ӨЙЛӘНМИЧӘ (1) ■ Үзең өйләнмичә торып, кеше хатыныннан көлмә ○ 13244 +ӨЙЛӘНҮ (6) ■ Өйләнмәү - тозсыз аш кебек, өйләнү - күп борыч салган аш кебек ○ 13236 +● 13237-13241 +ӨЙЛӘНҮНЕҢ (1) ■ Өй салуның ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; өйләнүнең ние бар, кочаклыйсы да йоклыйсы ○ 13228 +ӨЙЛЕ (1) ■ Өйле көләр, өйсез бөләр ○ 8339 +ӨЙЛЕ-АТЛЫ (1) ■ Оятлы - өйле-атлы ○ 11272 +ӨЙЛЕГЕ (1) ■ Өйлеге юк кешелеген кияр, кешелеге юк кешенекен кияр ○ 8833 +ӨЙЛЕК (1) ■ Өйлек дип чөйлек алган ○ 8395 +ӨЙМӘГӘННЕҢ (1) ■ Өен яхшы өймәгәннең өе башына ишелер ○ 8312 +ӨЙНЕ (10) ■ Өйне эшләгән балта тышта кала ○ 1972 ● 8290; 8307; 8340-8342; 9141; 11541; +13909; 16964 +ӨЙНЕҢ (20) ■ Ут чыгасы өйнең тараканы алдан күчә, имеш ○ 4809 ● 4831; 8276; 8296; 8343; 8354; +8373; 8377; 8404; 12957; 13017; 13085 (2); 13101; 13401; 13846; 14091; 14229; 14606; 15067 +ӨЙ-ӨЙ (1) ■ "Өй-өй" ди-ди өянәкле булырсың ○ 8330 +ӨЙРӘ (8) ■ Борчаклы өйрә бер чара, ашап-ашап туймас бай чура ○ 9188 ● 9192; 9403; 9408; +9429; 9483; 9904; 11726 +ӨЙРӘЛӘРЕ (1) ■ Өйрәләре сыек икән, түбәләре кыек икән ○ 9514 +ӨЙРӘЛЕДӘ (1) ■ Өйрәледә бер кич, боткалыда ике кич ○ 9513 +ӨЙРӘЛЕК (3) ■ Өендә юк өйрәлек, кешедә кыла түрәлек ○ 8390 ● 9454; 9517 +ӨЙРӘН (14) ■ Суга кергәнче йөзәргә өйрән ○ 442 ● 3476; 4284; 6337; 6430 (2); 6765; 11472; +12347; 16540; 16565; 16581; 16589; 16657 +ӨЙРӘНӘ (5) ■ Тотылган аю биергә өйрәнә ○ 2106 ● 5190; 6429; 12619; 13962 +ӨЙРӘНӘЛӘР (1) ■ Кеше башында чәч алырга өйрәнәләр ○ 10281 +ӨЙРӘНӘСЕ (1) ■ Надан кешенең өйрәнәсе килмәс, өйрәтәсе килер ○ 16637 +ӨЙРӘНГӘН (10) ■ Тегермән ташы яларга өйрәнгән эт шул гадәтен ташлый алмас ○ 3526 +● 3860; 3876; 5683; 6397; 8101; 11338; 15140; 16521; 16904 +ӨЙРӘНГӘНДӘ (1) ■ Биергә өйрәнгәндә егылсаң да ярый ○ 16349 +ӨЙРӘНГӘНЕҢ (3) ■ Эшләгәнең атаң илә анаңа, өйрәнгәнең - үзеңә ○ 6388 ● 6389; 6390 +ӨЙРӘНГӘНЧЕ (1) ■ Бала, йөрергә өйрәнгәнче, үрмәләп йөри ○ 13933 +ӨЙРӘНГӘЧ (2) ■ Атым ач торырга өйрәнгәч кенә үлеп китте ○ 2601 ● 16898 +ӨЙРӘНДЕК (1) ■ Өйрәндек чәй эчәргә, оныттык җеп эрләргә ○ 9515 +ӨЙРӘНЕП (3) ■ Ачка өйрәнеп тә беткән, үлеп тә киткән ○ 9759 ● 11523; 16409 +ӨЙРӘНЕР (4) ■ Тутый сөйләшергә өйрәнер, кеше була алмас ○ 4162 ● 6431; 11450; 15186 +ӨЙРӘНЕРГӘ (1) ■ Яхшылыкка өйрәнергә өч ел кирәк, яманлыкка - өч сәгать тә җитә ○ 12368 +ӨЙРӘНЕРСЕҢ (2) ■ Өйрәнерсең, аягыңа кара сыер баскач ○ 11054 ● 16534 +ӨЙРӘНМӘГӘН (4) ■ Эшләргә өйрәнмәгән хуҗалык итә белмәс ○ 6232 ● 6391; 7287; 11742 +ӨЙРӘНМӘСӘҢ (1) ■ Тормыш өйрәтә, өйрәнмәсәң көйрәтә ○ 14751 +ӨЙРӘНМИ (1) ■ Икми иген шытмас, өйрәнми белем йокмас ○ 16580 +ӨЙРӘНМИЧӘ (2) ■ Өйрәнмичә хезмәт юк, хезмәт итми хөрмәт юк ○ 6398 ● 9617 +ӨЙРӘНСӘҢ (3) ■ Ни өйрәнсәң, шуны куарсың ○ 6360 ● 15133; 16649 +ӨЙРӘНҮ (2) ■ Бер ел гыйлем өйрәнү ике ел гыйбадәт кылудан хәерле ○ 16536 ● 16686 +ӨЙРӘНҮДӘ (1) ■ Өйрәнүдә гарьлек юк ○ 16687 +ӨЙРӘНҮЕҢ (1) ■ Эшең торса бер тәңкә, өйрәнүең - мең тәңкә ○ 6384 +ӨЙРӘНЧЕК (1) ■ Өйрәнчек остадан узган ○ 6399 +ӨЙРӘНЧЕККӘ (1) ■ Өйрәнчеккә - бәрәнчек ○ 6400 +ӨЙРӘҢ (1) ■ Кешенең боткасыннан үзеңнең өйрәң яхшы ○ 9281 +ӨЙРӘСЕ (4) ■ Артельнең өйрәсе куе ○ 6024 ● 8387; 9412; 11926 +ӨЙРӘСЕН (1) ■ Кеше өйрәсен суытып йөрмә ○ 9279 +ӨЙРӘТ (4) ■ Башта үзең өйрән, аннан кешене өйрәт ○ 6337 ● 13986 (2); 14074 +ӨЙРӘТӘ (14) ■ Заман үзе өйрәтә ○ 810 ● 2137; 4362; 6176; 6427; 7565 (2); 7570; 7615; 7851; +14744; 14745 (2); 14751 +ӨЙРӘТӘЛӘР (4) ■ Аюны да биергә өйрәтәләр ○ 2089 ● 13607; 15643; 16486 +ӨЙРӘТӘСЕ (1) ■ Надан кешенең өйрәнәсе килмәс, өйрәтәсе килер ○ 16637 +ӨЙРӘТЕЛМӘГӘН (1) ■ Өйрәтелмәгән аю биеми ○ 2107 +ӨЙРӘТЕР (5) ■ Эшли белсәң - эш үзеңне өйрәтер, эшли белмәсәң - йөдәтер ○ 6387 ● 6590; +9848; 11450; 11515 +ӨЙРӘТЕРГӘ (3) ■ Үзе эш белмәгән кешене өйрәтергә оста булыр ○ 6402 ● 14744; 17036 +ӨЙРӘТКӘН (2) ■ Бүгенге чикерткә кичәге чикерткәне чикылдарга өйрәткән ○ 4772 ● 12203 +ӨЙРӘТМӘ (4) ■ Ярдан торып ишәргә өйрәтмә ○ 7088 ● 7698; 11655; 16691 +ӨЙРӘТМИ (2) ■ Тавыкны күкәй өйрәтми ○ 4329 ● 7851 +ӨЙРӘТМИЛӘР (5) ■ Үгезне сөзәргә, балыкны йөзәргә өйрәтмиләр ○ 3316 ● 4108; 4418; 4465; 15189 +ӨЙРӘТСӘ (4) ■ Бүре баласын тотарга өйрәтсә, сарык баласын качарга өйрәтә ○ 2137 +● 14387 (2); 14744 +ӨЙРӘТТЕ (1) ■ Кем өйрәтте дисәләр, үзем белдем диген ○ 16702 +ӨЙРӘТҮ (1) ■ Ахмакны өйрәтү - үлгәнне терелтү ○ 11517 +ӨЙСӘҢ (2) ■ Өйсәң - күп, өләшсәң - аз ○ 8198 ● 8320 +ӨЙСЕЗ (3) ■ Өй корган уңар, өйсез кеше туңар ○ 8323 ● 8339; 13234 +ӨКЕ (1) ■ Өке - йоны белән, былбыл - өне белән ○ 4206 +ӨЛӘШӘ (2 | 2) ■ Өлешчегә өч өлеш, өләшә белмәсә бер дә юк ○ 8204 ● 8204:2, :2; 8207 +ӨЛӘШКӘНДӘ (6) ■ Өләшкәндә тартынасың, бүлешкәндә ярсынасың ○ 8205 ● 10836; 11758-11761 +ӨЛӘШКӘНЧЕ (1) ■ Өләшкәнче үлешмә ○ 8206 +ӨЛӘШМӘ (2) ■ Тиле белән тапма да, өләшмә дә ○ 11631 ● 11769 +ӨЛӘШСӘҢ (1) ■ Өйсәң - күп, өләшсәң - аз ○ 8198 +ӨЛӘШҮ (1) ■ Өләшү белән бүлешү бер түгел ○ 8208 +ӨЛГЕ (2) ■ Күңел биреп эшләгән эш өлге булыр, күңел бирми эшләгән эш көлке булыр ○ 6106 +● 12107 +ӨЛГЕЛЕ (2) ■ Өлгергән эш өлгеле ○ 6267 ● 14164 +ӨЛГЕРӘ (3) ■ Арпа алтмыш көндә өлгерә, бодай туксан көндә өлгерә ○ 1515 (2) ● 1521 +ӨЛГЕРГӘН (2) ■ Өлгергән өрек сабагында тормый ○ 1823 ● 6267 +ӨЛГЕРЕРСЕҢ (1) ■ Җәй көне йоклама, кыш көне өлгерерсең ○ 1013 +ӨЛГЕРМИ (1) ■ Юл буенда үскән орлык өлгерми ○ 1469 +ӨЛГЕРСӘ (1) ■ Алма вакытында өлгерсә дә, чир ашыгып килә ○ 15191 +ӨЛГЕСЕ (5) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү көзгесе ○ 719 ● 3920; 5260; 5838; 14528 +ӨЛЕШ (16) ■ Иртә торганга ике өлеш ○ 829 ● 6618 (2); 6648; 8106 (2); 8199; 8204; 11969 (2); +12693 (2); 12732; 14439 (2); 16395 +ӨЛЕШЕ (5) ■ Өлеше барның өмете бар ○ 8200 ● 9315; 12633; 13369; 14759 +ӨЛЕШЕМ (1) ■ Юлыма күрә йөрешем, үземә күрә өлешем ○ 6903 +ӨЛЕШЕННӘН (1) ■ Үпкәләгән өлешеннән коры калыр ○ 12632 +ӨЛЕШЕҢ (2) ■ Кайда өлешең, шунда көмешең ○ 8162 ● 8201 +ӨЛЕШЕҢӘ (1) ■ Өлешеңә чыккан көмешең ○ 8202 +ӨЛЕШЕҢНЕ (1) ■ Үз өлешеңне ташлап кеше көмешенә үрелмә ○ 8209 +ӨЛЕШЛЕ (1) ■ Җәйге яңгыр өлешле була ○ 1206 +ӨЛЕШТӘН (1) ■ Яманга ике өлештән берсе дә тими ○ 12245 +ӨЛЕШЧЕГӘ (2 | 1) ■ Өлешчегә ала каз ○ 8203 ● 8204, :1 +ӨЛКӘН (1) ■ Ата йөрәге таудан өлкән, ана йөрәге диңгездән тирән ○ 14409 +ӨЛКӘНЕ (2) ■ Бүренең өлкәне уламыйча кечкенәсе уламый ○ 2190 ● 2930 +ӨЛКӘН��Е (2) ■ Кечкенә малны макта, өлкәнне сакла ○ 2367 ● 15137 +ӨЛКӘННЕКЕНӘ (1) ■ Бер баланың авыруы ун өлкәннекенә тора ○ 14008 +ӨЛТЕРӘК (1) ■ Өлтерәк ир олтырак булыр ○ 13579 +ӨМӘ (2) ■ Башлаганда эшне үзем генә башлаган идем, өмә белән дә бетереп булмый ○ 6291 ● 6583 +ӨМӘГӘ (2) ■ Ялкау өмә итәр, тәмле тамак өмәгә барыр ○ 6583 ● 6584 +ӨМӘДӘН (1) ■ Өйләдән калсаң да, өмәдән калма ○ 6266 +ӨМӘЛЕ (1) ■ Өмәле этнең койрыгы өрә ○ 3759 +ӨМЕТ (19) ■ Ашаган малда өмет бар ○ 2350 ● 3497; 3524; 7326 (2); 9384; 9404; 9636; 11877; +12866; 13538; 14246; 14972; 15177 (2); 15943; 16855 (2); 17073 +ӨМЕТЕ (4) ■ Күршесенә өмете булган шәмсез ятыр ○ 5212 ● 8200; 10434; 11347 +ӨМЕТЕН (1) ■ Орлыгын ашаган кеше - өметен ашаган кеше ○ 1432 +ӨМЕТЕНӘ (1) ■ Акыллы хезмәтенә таяныр, ахмак - өметенә ○ 11447 +ӨМЕТЛЕ (1) ■ Өметле кош күкәйдә дә җырлый ○ 3878 +ӨМЕТСЕЗ (1) ■ Өметсез - шайтан ○ 16796 +ӨН (2) ■ Күп аю өн казымас ○ 2105 ● 2342 +ӨНӘМЛЕ (1) ■ Сөйгән ярның өне өнәмле ○ 12748 +ӨНӘМСЕЗ (1) ■ Өндәүсез кунак өнәмсез ○ 10203 +ӨНГӘ (1) ■ Бер өнгә ике аю сыймас ○ 2099 +ӨНДӘГЕ (1) ■ Өндәге төштә ○ 6705 +ӨНДӘЛМӘГӘН (1) ■ Өндәлмәгән кунак энә өстенә утырыр, чакырылмаган кунак чәнечкегә +утырыр ○ 10200 +ӨНДӘМСЕЗ (1) ■ Күндәм өндәмсез эшләр ○ 11874 +ӨНДӘСӘҢ (1) ■ Ишәкне утка өндәсәң, тирескә чабар ○ 2983 +ӨНДӘҮ (1) ■ Иблисне иманга өндәү ○ 16804 +ӨНДӘҮГӘ (1) ■ Өндәүгә килмәсә, йөндәүгә килер ○ 2419 +ӨНДӘҮЛЕГӘ (2) ■ Өндәүлегә ике мендәр, өндәүсезгә бите мендәр ○ 10201 ● 10202 +ӨНДӘҮСЕЗ (1) ■ Өндәүсез кунак өнәмсез ○ 10203 +ӨНДӘҮСЕЗГӘ (2) ■ Өндәүлегә ике мендәр, өндәүсезгә бите мендәр ○ 10201 ● 10202 +ӨНЕ (11) ■ Аю дисәң өне юк, бүре дисәң җоны юк ○ 2109 ● 2300; 4094; 4095; 4206; 5112; 5552; +6881; 12748; 13048; 14493 +ӨНЕН (2) ■ Арыслан, картайса, тычкан өнен күзәтер ○ 2040 ● 2307 +ӨНЕНӘ (6) ■ Бүре өненә кермичә балаларын тоталмассың ○ 2168 ● 2201; 4603; 4609; 4631; 4654 +ӨНЕНДӘ (2) ■ Төлке өнендә ятканчы, кырда сине арыслан ашасын ○ 2305 ● 11074 +ӨНЕННӘН (2) ■ Татлы тел еланны да өненнән чыгарыр ○ 15520 ● 16257 +ӨНЛЕДӘН (1) ■ Айгыр куйсаң өнледән куй, кучкар куйсаң йонлыдан куй ○ 2758 +ӨНСЕЗ (1) ■ Ашаганда мин телсез, эшләгәндә мин өнсез ○ 6290 +ӨҢ (1) ■ Өң булса да үз өең булсын, аю булса да үз ирең булсын ○ 13580 +ӨРӘ (24) ■ Көндез йөрсәң кеше күрә, төнлә йөрсәң эт өрә ○ 904 ● 3431; 3448; 3468; 3508; 3513; 3576; +3599; 3611; 3661; 3663 (2); 3671 (2); 3715; 3759; 3764; 3765; 3775; 3812; 3818; 3819; 10869; 15983 +ӨРӘК (1) ■ Килбәтен күргәч, өрәк өркер ○ 10730 +ӨРӘМ (1) ■ - Эт, ник өрәсең? - Син өргәнгә мин өрәм ○ 3618 +ӨРӘ-ӨРӘ (1) ■ Этнең, өрә-өрә, борыны шешәр ○ 3735 +ӨРӘСЕҢ (3) ■ - Эт, ник өрәсең? - Син өргәнгә мин өрәм ○ 3618 ● 3773; 3803 +ӨРГӘН (9) ■ Анасына өргән эт бүре авызына төшәр ○ 3451 ● 3467 (2); 3492; 3696; 3760; 3761; +3776; 6718 +ӨРГӘНГӘ (1) ■ - Эт, ник өрәсең? - Син өргәнгә мин өрәм ○ 3618 +ӨРГӘНЕ (2) ■ Ау этенең өргәне гаеп, йорт этенең өрмәгәне гаеп ○ 3455 ● 3750 +ӨРГӘННЕҢ (1) ■ Халык яндырган чыракны сүндерергә өргәннең сакалы көяр ○ 5077 +ӨРГӘНЧЕ (2) ■ Кеше-кара күргәнче, кара көчек өргәнче ○ 10482 ● 13725 +ӨРЕК (1) ■ Өлгергән өрек сабагында тормый ○ 1823 +ӨРЕККӘН (1) ■ Береккәннән яу өреккән ○ 4881 +ӨРЕККӘНЕМ (1) ■ Синнән курыкканым - кара куйдан өреккәнем ○ 11387 +ӨРЕКМӘС (1) ■ А��аша кибәннән өрекмәс ○ 2770 +ӨРЕЛМӘ (1) ■ Бай булсаң өрелмә, ярлы булсаң ярылма ○ 7164 +ӨРЕЛСӘ (1) ■ Бака, күпме өрелсә дә, үгез булалмый ○ 4569 +ӨРЕП (11 | 1) ■ Куркак эт өреп җиңәр ○ 3511 ● 3665; 3694; 7021; 9688; 9690; 10533, :1; 10536; +10548; 11595; 13105 +ӨРЕР (18) ■ Азган эт үз оясына кереп өрер ○ 3438 ● 3443; 3445; 3465; 3474; 3505; 3507; 3548; +3562; 3612; 3648; 3666; 3667; 3749; 3751; 3755; 6831; 13675 +ӨРЕРСЕҢ (1) ■ Эт белән уйнасаң өрерсең ○ 3572 +ӨРЕСЕ (3) ■ Ашның өресе аска төшми ○ 9140 ● 9413; 9925 +ӨРКӘЧ (1) ■ Бер дөядә ике өркәч, бере шилсә беренең көче юк ○ 2911 +ӨРКЕП (1) ■ Ахмак, алдындагы аштан өркеп, ачтан үлгән ○ 11499 +ӨРКЕР (3) ■ Яман эт бүрегә өрер, песидән өркер ○ 3751 ● 3864; 10730 +ӨРКЕТӘ (1) ■ Күренмәс түмгәк ат өркетә ○ 142 +ӨРКЕТЕП (1) ■ Алап сугып, ат өркетеп ○ 10021 +ӨРКЕТКӘН (2) ■ Бер камчы мең качырны өркеткән ○ 3000 ● 6185 +ӨРКЕТМӘ (1) ■ Өркетмә куянны, арыслан итәрсең ○ 2273 +ӨРЛЕГЕ (2) ■ Ана - өйнең өрлеге ○ 14229 ● 14408 +ӨРЛЕКСЕЗ (1) ■ Өрлексез өй салмыйлар ○ 8344 +ӨРМӘГӘН (2) ■ Өрмәгән урынга утыртмас ○ 742 ● 3762 +ӨРМӘГӘНЕ (1) ■ Ау этенең өргәне гаеп, йорт этенең өрмәгәне гаеп ○ 3455 +ӨРМӘГӘНЧЕ (1) ■ Җил өрмәгәнче каен башы кыймылдамый ○ 1188 +ӨРМӘС (5) ■ Ач эт тук эткә өрмәс ○ 3459 ● 3523; 3622; 3629; 8335 +ӨРМӘСӘ (3) ■ Эт өрмәсә, авызы кабара, ди ○ 3669 ● 3670; 3763 +ӨРМӘСЕН (1) ■ Эт булсын да өрмәсен! ○ 3578 +ӨРМИ (9) ■ Җил өрми, камыш бөгелми ○ 1189 ● 3454; 3491; 3517; 3533; 3668; 3746; 5499; 8570 +ӨРСӘ (7) ■ Куян туны эт өрсә дә ертыла, имеш ○ 2260 ● 3468; 3674; 3818; 4950; 8898; 8913 +ӨРСӘҢ (2) ■ Шүре белән өрсәң дә, шуннан артык тазармый ○ 8742 ● 10870 +ӨРТ (1) ■ Кеше гаебен өрт, үзеңнекен күр ○ 12520 +ӨРТЕНӘ (1) ■ Өртенә белми өртенгән - ят җирләре күренгән ○ 8834 +ӨРТЕНГӘН (1) ■ Өртенә белми өртенгән - ят җирләре күренгән ○ 8834 +ӨРҮ (3) ■ Акбайга җилдән куркып өрү дә - эш ○ 3442 ● 3609; 5279 +ӨРҮЧӘН (1) ■ Малы беткән кешенең эте өрүчән, аты йөремчән була ○ 7406 +ӨС (3) ■ Өс - нур, тамак - гүр ○ 8835 ● 9699; 9779 +ӨСӘККӘ (1) ■ Өсәккә кермәсә, исәпкә кермәс ○ 1476 +ӨСӘКТӘГЕ (1) ■ Кырдагы - кырда, өсәктәге - кесәдә ○ 1423 +ӨСКӘ (9) ■ Өскә куйсаң - аз, аска куйсаң - таз ○ 743 ● 1454; 7751; 8568; 8836; 8837; 14498; +14606; 16123 +ӨСКЕЛӘРЕН (1) ■ Агачның аскы ботаклары өскеләрен күтәрешә ○ 1664 +ӨСЛӘТЕРГӘ (1) ■ Эткә өсләтергә этең булсын ○ 3697 +ӨССИ (1) ■ Эткә - өсси, куянга - кач! ○ 3698 +ӨСТӘ (6) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 +● 716; 7515; 8115; 8991; 9765 +ӨСТӘ-БАШТА (1) ■ Ятыш-торыш байларча, өстә-башта юкарак ○ 7537 +ӨСТӘВЕНӘ (1) ■ Болай да хәерче, өстәвенә эт тә тешләде ○ 5989 +ӨСТӘГЕСЕН (1) ■ Өстәгесен уя, астагысын суя ○ 744 +ӨСТӘЛ (1) ■ Дуңгызны өстәл артына утыртсаң, аякларын өстәлгә куяр ○ 2895 +ӨСТӘЛГӘ (1) ■ Дуңгызны өстәл артына утыртсаң, аякларын өстәлгә куяр ○ 2895 +ӨСТӘЛЛӘРЕНЕҢ (1) ■ Өстәлләренең бер аягы түнде микән ○ 8449 +ӨСТӘН (8) ■ Астан кереп, өстән чыккан ○ 725 ● 726; 4517; 8883; 8949; 9429; 11797; 14105 +ӨСТЕ (12 | 1) ■ Асты - тәпи, өсте - тәти ○ 727 ● 727:1; 3487; 6173; 6707; 8848; 8849; 9028; 9312; +9430; 10557; 15561; 15677 +ӨСТЕ-БАШЫ (1) ■ Кара бака судан чыкмас, өсте-башы агармас ○ 4664 +ӨСТЕМӘ (1) ■ Үз өстемә тел сөйләү ○ 15716 +ӨСТЕН (3) ■ Ике кешенең берсе өстен, бер кешенең бүрке ��стен ○ 4908 (2) ● 8997 +ӨСТЕНӘ (43) ■ Ай - кояш булса, кеше өстенә чыгып карамас иде ○ 85 ● 93; 105; 1005; 1215; +1641; 1882; 1999; 2004; 2272; 2323; 2535; 2937; 3368; 3863; 4601; 4957; 5265; 5526; 5548; +6242; 6270; 7529; 7554 (2); 7555; 7759; 8424; 8473; 10127 (2); 10200; 10655; 10905 (2); 11854; +12309 (2); 13330; 14344; 14988; 15353; 15363 +ӨСТЕНДӘ (39) ■ Таш өстендә таш калмау ○ 239 ● 1921; 2244; 2283; 2442; 4167; 4267; 4701; +4947; 4951-4953; 4954 (2); 4955; 5137; 5426; 5869; 5891; 6902; 6932; 7202 (2); 7476; 8264; +8749; 9423; 10505; 10804; 12153; 12998 (2); 13040; 13699; 14100; 14201; 14855; 17029 (2) +ӨСТЕНДӘГЕ (2) ■ Печән өстендәге эт кебек ○ 3783 ● 13063 +ӨСТЕННӘН (8) ■ Астыннан кисеп, өстеннән ямый ○ 728 ● 3896; 4956; 6420; 13146 (2); 13494; +ӨСТЕҢ (1) ■ Астың үлән, өстең су - тагы да сиңа ни кирәк? ○ 1353 +ӨСТЕҢӘ (4) ■ Хур күргән агачың гүр өстеңә күләгә булыр ○ 1704 ● 4957; 8999; 15270 +ӨСТЕҢДӘ (1) ■ Кеше өстендә бүрәнә дә җиңел, үз өстеңдә кура да авыр ○ 1921 +ӨСТЕҢНӘН (1) ■ Кимәгәнне киярсең, кигәннәр өстеңнән төшмәсен ○ 8799 +ӨСТЕРӘЛӘ ( | 1) ■ Дегет чиләген арбага тагып җибәрсәң, кая кадәрле дә өстерәлә ○ 7016:3 +ӨСТЕРИ (1) ■ Чуртанны диңгез өстери ○ 4523 +ӨТӘРГӘ (1) ■ Өтәргә дип барды, өтелеп кайтты ○ 5714 +ӨТЕЛЕП (1) ■ Өтәргә дип барды, өтелеп кайтты ○ 5714 +ӨТЕРГЕ (1) ■ Өтерге белән балык тоту ○ 4548 +ӨФ-ӨФ (1) ■ Кәбабен-шәрабен - өф-өф, исәбен-хисабын - ах-вах ○ 7918 +ӨЧ (66 | 2) ■ Эчмәм дигән коедан өч әйләнеп су эчәрсең ○ 483 ● 1001 (2); 1614; 1706; 1824; +2306; 2571 (2); 3188; 3405; 3465; 3982; 5174; 5398 (2); 5870; 5940; 6332; 6553; 6747; 7064; +7504; 8009; 8072; 8204, :2; 8207; 8306; 8826; 8958; 9067; 9427; 9746; 9812; 10004; 10006; +10096; 10128; 10144; 10190; 10204 (2); 11163; 12368 (2); 12467; 12481; 12701; 13067; 13242; +13257; 13294; 13344 (2); 13446 (2); 13641, :1; 13762; 13846; 13962; 14459 (2); 14647; 16366; +16414; 16734 +ӨЧАЯКНЫҢ (2) ■ Өчаякның бер аягы сынса, калган икесе сынмавыннан файда юк ○ 10005 +● 10006 +ӨЧӘРЛӘГӘН (1) ■ Өчәрләгән өзелмәс ○ 8013 +ӨЧӘР-ӨЧӘР (1) ■ "Өч өемгә өчәр-өчәр көлтә урдым, алай да каенанага ярамадым", - дип +әйтте, ди, бер килен ○ 14647 +ӨЧӘҮНЕҢ (1) ■ Зәгыйфь бәндә, шул өчәүнең кулына төшмә: муллага, казыйга, дәрвишкә ○ 16978 +ӨЧЕН (140) ■ Тауга менәргә сәләт кирәк, төшәр өчен сәбәп кирәк ○ 165 ● 756 (2); 825 (2); +839; 902 (2); 912 (2); 1016 (2); 1048; 1753; 2030; 2213; 2243; 2291; 2301; 2304; 2630; 2950; +3109 (2); 3185; 3358; 3380; 3417; 3567 (2); 3580; 3696; 3857; 4103; 4246; 4472; 4549; 4604; +4717; 4763; 4770; 4776; 4901; 4958 (2); 4993 (2); 5281; 5360; 5412 (2); 5428; 5770; 5786; +5789 (2); 6376; 6389 (2); 6431; 6615 (2); 7143; 7365 (2); 7388; 7654; 7696; 7796; 7831; 7886; +8400; 8620; 9002 (2); 9175; 9245; 9280; 9354; 9427; 9616 (2); 10057 (2); 10252; 10286; 10310; +10383; 10405; 10920; 11252; 11264; 11503; 11571; 11701 (2); 11964 (2); 12567 (2); 12641; 12669; +12740; 12980; 13174 (2); 13259; 13370; 13624 (2); 13737; 13954; 14243; 14255; 14269; 14272; +14438; 14616; 14737; 14843; 14871; 14943; 15063; 15218; 15344; 15362 (2); 15392 (2); 15562; +15803; 16140 (2); 16529; 16750; 16832 (2); 16834; 16867 (2) +ӨЧЕНЧЕ (7) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче күргәндә +"әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 ● 3480; 4394; 5307; +8933; 10091; 10136 +ӨЧЕНЧЕСЕ (1) ■ Беренче хатын - тимер, икенчесе - чуен, өченчесе - пыяла, каты тотсаң да +уала ○ 13630 +ӨЧЕНЧЕСЕН (1) ■ Берсен кап, берсен йот, өченчесен әзер тот ○ 9631 +ӨЧЕНЧЕСЕНДӘ (2) ■ Бака бер сикерер, ике сикерер, өченчесендә базга төшәр ○ 4558 ● 4563 +ӨЧЕСЕ (1) ■ Икесе кешенеке, өчесе күршенеке ○ 5266 +ӨЧКӘ (5) ■ Елан өчкә өзелсә дә, кәсәрткелек хәле бар ○ 4610 ● 8010; 8011; 10141; 13487 +ӨЧЛЕНЕКЕ (1) ■ Икеленең шикелле, өчленеке тама��а ○ 14023 +ӨЧТӘ (1) ■ Өчтә көч ○ 8012 +ӨЧТӘН (2) ■ Өч, өчтән соң көч ○ 8009 ● 10190 +ӨШЕГӘН (1) ■ Көлмә кешедән, борының өшегән ○ 14991 +ӨШЕП (2) ■ Өшеп барганчы пешеп бар ○ 6871 ● 13317 +ӨШЕТМИ (1) ■ Салкынга өшетми, кайнарга пешерми ○ 1224 +ӨШИМЕН (1) ■ Туңамын туным юкка, өшимен эшем юкка ○ 8984 +ӨЯ (1) ■ Кырмыскалар зур түгел, күмәкләшкәч тау өя ○ 4798 +ӨЯЛӘП (1) ■ Нарат төз карап үсәр, өянке өяләп үсәр ○ 1746 +ӨЯЛӘР (1) ■ Эшне эшләгән кеше өстенә өяләр ○ 6242 +ӨЯНӘКЛЕ (1) ■ "Өй-өй" ди-ди өянәкле булырсың ○ 8330 +ӨЯНКЕ (1) ■ Нарат төз карап үсәр, өянке өяләп үсәр ○ 1746 +ПАДИШАҺЫМ (1) ■ Падишаһым, солтаным, иске чабата олтаным ○ 5994 +ПАЕН (1) ■ Күршеләр паен да салгансың ○ 5272 +ПАЙГА (1) ■ Байга кергәнче пайга кер ○ 7207 +ПАЙЛАШМЫЙ (1) ■ Ике эт бер сөякне пайлашмый ○ 3479 +ПАЙТӘХЕТКӘ ( | 1) ■ Ике дәрвиш бер паласка сыяр, ике патша бер пайтәхеткә сыймас ○ 16979:1 +ПАКИЗӘ (1) ■ Кыз булсаң, пакизә бул ○ 12986 +ПАКЬ (7) ■ Ак булмаса да, пакь булсын ○ 550 ● 652; 8807; 9336; 10950; 11112; 15959 +ПАКЬЛЕК (1) ■ Пакьлек сөйгән сау булыр ○ 15239 +ПАКЬЛЫЙ (1) ■ Сабын - тышны, турылык - эчне пакьлый ○ 12543 +ПАЛАСКА (1 | 1) ■ Ике дәрвиш бер паласка сыяр, ике патша җир йөзенә сыймас ○ 16979 ● 16979:1 +ПАЛЬТО (1) ■ Пальто белән чалма килешми ○ 9015 +ПАҢГЫ (1) ■ Паңгы булдыңмы - кер кызауга ○ 1296 +ПАР (5) ■ Пар күгәрченнәрдәй гөрләшеп торалар ○ 4056 ● 6622; 7566; 7904; 8643 +ПАРЛАП (2) ■ Ата бөркет аерым очар, бала бөркет парлап очар ○ 3918 ● 9059 +ПАРЛАШКАЧ (1) ■ Парлашу парлашкач була ○ 13199 +ПАРЛАШУ (1) ■ Парлашу парлашкач була ○ 13199 +ПАРЛЫ (1) ■ Салам да парлы казыкка эләгеп кала ○ 8626 +ПАРЛЫ-ПАРЛЫ (1) ■ Барысы да парлы-парлы, без генә моңлы-зарлы ○ 12799 +ПАРОХОД (1) ■ Телең пароход йөртә ○ 15707 +ПАРСЫЗ (1) ■ Ярсыз егет - парсыз мунча ○ 12912 +ПАРЫ (2) ■ Их, татар мунчасы, пары кызу булсачы ○ 8647 ● 12786 +ПАТША (27 | 1) ■ Куй кытлыгы вакытында кәҗәгә Габдрахман патша диерләр ○ 3015 ● 3992; +4381; 5801; 5861; 5862; 5863 (2); 5864; 5865; 5866 (2); 5867-5871; 5877 (2); 7795; 8239; 8367; +13649; 14012; 16650 (2); 16979, :1 +ПАТШАГА (3) ■ Шайтанга туры кешедән файда юк, патшага ярлы кешедән файда юк ○ 5958 +● 16876; 16887 +ПАТШАДАН (3) ■ Патшадан курыкма, губернаторыннан курык ○ 5872 ● 5873; 6001 +ПАТШАЛАР (1) ■ Бәрәңге: "Мин патшалар авызына да керәм!" - дип әйтер, ди ○ 1596 +ПАТШАЛЫК (5) ■ Бер көн патшалык - ул да патшалык ○ 5755 (2) ● 5874; 5875; 13973 +ПАТШАЛЫКТАН (1) ■ Белем-белгечлек патшалыктан югары ○ 16492 +ПАТШАНЫ (3) ■ Артында патшаны да сүгәләр ○ 5722 ● 5876; 15172 +ПАТШАНЫКЫ (1) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, +шуннан калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 +ПАТШАНЫҢ (8) ■ Байның - ызгышы, патшаның сугышы бетмәс ○ 5740 ● 5796; 5855; 58775880; 5990 +ПАТШАҢ (1) ■ Патшаң сукыр булса, бер күзеңне кысып үт ○ 5881 +ПАТШАСЫ (3) ■ Тимер - агачның патшасы ○ 295 ● 2643; 7822 +ПАТШАСЫННАН (1) ■ Кол хуҗасыннан борын аш җимәс, би патшасыннан борын аш җимәс +○ 5835 +ПӘҖИ (1) ■ Пәҗи килегә кермичә, мае чыкмас ○ 1559 +ПӘЙГАМБӘР (2) ■ Нух пәйгамбәр заманыннан ○ 1054 ● 16874 +ПӘКЕ (3) ■ Оста кулда балта да - пәке ○ 6364 ● 9934; 10015 +ПӘКЕДЕР (1) ■ Мөселманлык икедер: комган белән пәкедер ��� 16825 +ПӘКЕҢ (2) ■ Яман юлдашың булса, яныңда пәкең булсын ○ 6969 ● 12235 +ПӘРӘВЕЗ (2) ■ Үрмәкүч пәрәвез сузарга оста, корт балавыз сузарга оста ○ 4750 ● 4846 +ПӘРӘВЕЗГӘ (1) ■ Пәрәвезгә эләккән чебендәй ○ 4847 +ПӘРӘМӘЧ (1) ■ Майламый пәрәмәч пешми ○ 9303 +ПӘРӘМӘЧЕ (1) ■ Кәрче-мәрче, орлык пәрәмәче ○ 9472 +ПӘРДӘ (1) ■ Дәшмәү - акыллыга зиннәт, ахмакка - пәрдә ○ 15839 +ПӘРДӘЛЕ (1) ■ Яфрак астында пәрдәле җимеш торыр ○ 1820 +ПӘРИ (6) ■ Килен килә, килен килә - кечкенә өйгә пәри килә ○ 13361 ● 16724; 16746-16748; 16757 +ПӘРИДӘЙ (1) ■ Яман кием яшь кызны әбидәй, әбине пәридәй итәр ○ 8829 +ПӘРИЕ (2) ■ Юләрдән дию пәрие дә качкан ○ 11727 ● 13694 +ПӘРИЛЕ (1) ■ Ир өйдә күп утырса, өй пәриле булыр, имеш ○ 13516 +ПӘРИНЕҢ (1) ■ Һәр пәринең җене бар ○ 16802 +ПӘҺЛЕВАН (2) ■ Куян да баласын "Кушколак пәһлеван" дип йөртәдер, ди ○ 2251 ● 12517 +ПЕЛӘМӘННИК (1) ■ Пеләмәнник, ярык баш, син бит миңа карендәш ○ 14536 +ПЕЛӘШ (2) ■ Мин теләдем каләм каш, миңа булды пеләш баш ○ 10521 ● 15240 +ПЕЛЕНӘ (1) ■ Пеленә карама, фигыленә кара ○ 10796 +ПЕЛЛӘНМӘГӘН (1) ■ Пелләнмәгән - телләнгән ○ 10797 +ПЕРЕС (2) ■ Ишектәге песигә "перес!" дисәң, түрдәге песигә тияр ○ 3339 ● 3392 +ПЕСИ (20) ■ Ат мулла да, песи дә түгел: яшерә белми ○ 2508 ● 3338; 3343; 3345; 3369-3376; +3378-3380; 3393; 3406; 3413; 12446; 14786 +ПЕСИГӘ (2) ■ Ишектәге песигә "перес!" дисәң, түрдәге песигә тияр ○ 3339 (2) +ПЕСИДӘН (3) ■ Ач песидән тычкан котылмас ○ 3337 ● 3582; 3751 +ПЕСИЕ (1) ■ Уңган хатынның эте симез була, ялкау хатынның - песие ○ 13702 +ПЕСИЕМ (1) ■ Песием, "перес", аягың-кулың дөрес, тычкан тотарга кереш ○ 3392 +ПЕСИЛӘР (1) ■ Эт юк илдә песиләр өрә ○ 3661 +ПЕСИНЕ (1) ■ Песине җиңеп, тычканнан җиңелгән ○ 3428 +ПЕСИНЕҢ (3 | 1) ■ Каплан - песинең агасы ○ 2328 ● 3377; 3404; 4203:1 +ПЕСНӘК (1) ■ Песнәк диңгезне яндыра алмый ○ 4071 +ПЕСНӘКНЕҢ (1) ■ Песнәкнең үзенә күрә бизмәне, бүдәнәнең үзенә күрә бакрачы ○ 4072 +ПЕТЕРБУРГ (1) ■ Петербург ни кушса, мулла шуны кушар ○ 17057 +ПЕЧӘ (1) ■ Һәркем үз буена карап тун печә ○ 8948 +ПЕЧӘН (20 | 2) ■ Яңгырда чапсаң, корыда печән җыярсың ○ 1168 ● 1297; 1298; 1320; 1322; 1340; +1349; 1358; 1364; 3624, :1, :2; 3783; 3797; 5164; 5277; 10218; 13314; 13796; 14578; 14940; 17085 +ПЕЧӘНГӘ (1) ■ Эт печәнгә ята да, үзе дә ашамый, башкага да ашатмый ○ 3625 +ПЕЧӘНЕ (3) ■ Сөймәгән печәне атның алдында торыр ○ 2682 ● 7492 (2) +печәне → урак-печәне +ПЕЧӘНЕҢ (1) ■ Синең урагың урган, печәнең өйгән ○ 1501 +ПЕЧӘННӘН (1) ■ Саламны печәннән аера алмау ○ 1499 +ПЕЧӘННЕ (2) ■ Берәү печәнне чалгы белән чаба, берәү дуга белән чаба ○ 1261 ● 16952 +ПЕЧКӘЧӘМ (1) ■ Печкәчәм дә баш, мин дә баш, биатайга сан да юк ○ 14662 +ПЕЧМӘГӘ (1) ■ Акка тук, печмәгә киндере юк ○ 9420 +ПЕШ (2) ■ Алма пеш, авызыма төш ○ 1840 ● 6326 +ПЕШӘ (6) ■ Югары куйсаң - пешә, түбән куйсаң - төшә ○ 701 ● 1141; 1826; 6436; 10105 (2) +ПЕШӘР (8) ■ Иртә барсаң ит пешәр, соңга калсаң бит пешәр ○ 824 (2) ● 4257; 5271; 11810; +14192; 14636 (2) +ПЕШӘРСЕҢ (1) ■ Әле чисең, пешәрсең, бу хәлеңнән төшәрсең ○ 9511 +ПЕШЕ (1) ■ Чыбыкны пеше чакта бөгәләр ○ 1958 +ПЕШЕП (1) ■ Өшеп барганчы пешеп бар ○ 6871 +ПЕШЕР (2) ■ Илдә юкны пешер, хатын ○ 5139 ● 13799 +ПЕШЕРӘ (12 | 1) ■ Ерактагы кояш җылы була, якын килсәң пешерә ○ 27:2 ● 1112 (2); 9408; +9469; 9902; 10008; 11726; 11978 (2); 13868 (2); 15134 +ПЕШЕРӘЛӘР (1) ■ Тудык, тудыка, бергә килсә, сүздән пешерәләр ботка ○ 13388 +ПЕШЕРГӘН (7) ■ Ике кеше пешергән аш я тозсыз, я тач тоз була ○ 9205 ● 9277; 9407; 9679; +12536; 13346; 15638 +ПЕШЕРГӘЧ (1) ■ Боткасын пешергәч маен жәлләмә ○ 9195 +ПЕШЕРЕП (7) ■ Арык иттән симез котлет пешереп булмый ○ 9110 ● 9200; 9452; 9481; 9486; +9945; 13783 +ПЕШЕРЕР (6) ■ Үз өендә өйрә пешерә белмәгән - кеше өендә ботка пешерер ○ 9408 ● 9476; +9503; 9508; 14914; 16177 +ПЕШЕРМӘ (1) ■ Ут якмыйча юача пешермә ○ 9364 +ПЕШЕРМИ (2) ■ Суга төшерми, утка пешерми ○ 526 ● 1224 +ПЕШЕРСӘ (1) ■ Аш пешерсә - апара, бите-кулы кап-кара ○ 9432 +ПЕШЕРСӘҢ (4) ■ Ашны бергә пешерсәң, куе була ○ 4870 ● 9137; 9194; 9677 +ПЕШЕРТМӘ (1) ■ Ачтан тәгам пешертмә, ялангачтан кием кистермә ○ 9583 +ПЕШЕРҮ (3) ■ Юктан юкамыш пешерү ○ 7652 ● 9258; 9416 +ПЕШЕРҮЕ (1) ■ Казанның, кайнап чыгуы озак булса да, пешерүе тиз ○ 9916 +ПЕШКӘГЕ (2) ■ Көймәсенә күрә ишкәге, гөбесенә күрә пешкәге ○ 7055 ● 10307 +ПЕШКӘК (1) ■ Кымызга пешкәк кирәк, ишәккә күсәк кирәк ○ 9288 +ПЕШКӘН (13 | 1) ■ Пешкән шалкан, төшкән-калган ○ 1636 ● 1789; 1812; 1816; 3336; 3389; 3395; +8515; 9176; 9316; 9317; 9690; 10533, :1 +ПЕШКӘНГӘ (1) ■ Үзең таба булгач, артың пешкәнгә үпкәләмә ○ 10012 +ПЕШКӘНДӘ (1) ■ Аш пешкәндә - кашык, сусаганда чүмеч кыйммәт ○ 9873 +ПЕШКӘНЧЕ (1) ■ Пешкәнче көткән, суынганчы үлгән ○ 9775 +ПЕШКӘЧ (1) ■ Бер авызың пешкәч икенче өреп кабарсың ○ 10548 +ПЕШМӘГӘН (6) ■ Пешмәгән җимештән катмаган как ○ 1849 ● 2295; 6471; 8481; 9118; 9512 +пешмәдем → тирләмәдем-пешмәдем +ПЕШМӘС (7 | 1) ■ Сусыз агачта сусыл җимеш пешмәс ○ 1814 ● 8126, :1; 8481; 11826; 11919; +11920; 15941 +ПЕШМӘСӘ (1) ■ Кунак килсә ит пешә, ит пешмәсә бит пешә ○ 10105 +ПЕШМИ (10) ■ Мич башында шалкан пешми ○ 1611 ● 6049; 7720 (2); 8465; 8474; 9219; 9303; +9881; 15532 +ПЕШСӘ (1 | 1) ■ Бирмәснең ашы пешмәс, пешсә дә чүмечкә чыкмас ○ 8126:1 ● 10536 +ПЕШТЕҢ (1) ■ Кая пештең - шунда төш ○ 13177 +ПЕШҮЕ (1) ■ Чәй - түгел борыч, чәйне салсаң сал бер уч, төшүе килсә, пешүе килер ○ 9374 +ПИКЕ (2) ■ Уен-уен унике, уен очында бер пике ○ 6686 ● 6692 +ПИМА (1) ■ Күрәчәгең булса, пима кигәндә аягың сынар ○ 14928 +ПИРЕ (1) ■ Син сөйлисең пирегә, пире сөйли кирегә ○ 16749 +ПИРЕГӘ (1) ■ Син сөйлисең пирегә, пире сөйли кирегә ○ 16749 +ПИРЕСЕ (1) ■ Файдасыз фәрештәдән әшнә дию пиресе яхшы ○ 16760 +ПИРЛӘР (1) ■ Ирләр - мунчадагы пирләр, хатыннар - кара каргалар, кызлар - кызыл гөлләр +○ 13866 +ПИРСЕЗ (1) ■ Мунча пирсез булмый, күл балыксыз булмый ○ 16743 +ПИТРАУ (1) ■ Вакытсыз сөйләмә, Питрау күкесе булырсың ○ 16271 +ПИТРАУГА (1) ■ Питрауга чаклы үләннең шифасы чәчәктә, питраудан соң - тамырда ○ 1299 +ПИТРАУДАН (3) ■ Питраудан соң кошлар сайравы бетә, җәйнең яртысы үтә ○ 930 ● 931; 1299 +ПИЧ (2) ■ Кунак булсаң, куркак бул, пич астындагы үрдәк бул ○ 10092 ● 13706 +ПИЧТӘ (1) ■ Монысы әле аның баласы, пичтә калгандыр анасы ○ 14304 +ПИЯШКӘ (1) ■ Тик торган пияшкә берәү дә кагылмый ○ 8490 +ПЛАН (3) ■ Эшләмәсәң план белән, ашарсың грамм белән ○ 6220 ● 6280; 6601 +ПЛАНСЫЗ (1) ■ Плансыз эш - тозсыз аш ○ 6117 +ПЛАНЫН (1 | 2) ■ Ябалакның планын куян белмәс ○ 4203 ● 4203:1, :2 +ПОДАУКА (1) ■ Батман бирсәң - күп булыр, подаука бирсәң аз булыр, почык бирсәң тамандыр +○ 8032 +ПОДАУКАГА ( | 1) ■ Иләктәген чиләккә, чиләкнекен подаукага ○ 10028:2 +ПОЕЗД (1) ■ Яхшы хәбәр ат белән йөрсә, яман хәбәр поезд белән йөри ○ 16198 +ПОЖАР (4) ■ Хәерчегә пожар куркыныч түгел ○ 5945 ● 8485; 8486; 8588 +ПОКРАУ (1) ■ Покрау үтте - кыш җитте ○ 932 +ПОЛНЫЙ ( | 1) ■ Ике хатын бергә килсә - сход, өч хатын бергә килсә - полный суд ○ 13641:1 +поп → мулла-поп +ПОРАМ (1) ■ Бар чагында - порам, юк чагында - алай да торам ○ 7635 +ПОРСАЛАНУ (1) ■ Койрыгы пешкән мәче кебек порсалану ○ 3389 +ПОСКЫН (1) ■ Поскын яуны постырыр ○ 5610 +ПОСТАУГА (1) ■ Начар постауга йон иярә ○ 8698 +ПОСТЫРЫР (2) ■ Поскын яуны постырыр ○ 5610 ● 13509 +ПОСЫП (1) ■ Ул анасы - губернатор, кыз анасы посып ятыр ○ 14296 +посып → качып-посып +ПОТ (12) ■ Кырдагы бодай - алтмыш пот, кайткач-суккач - алты пот ○ 1556 (2) ● 3910; 3913; +4217; 4727; 7982 (2); 8044; 8045; 8068; 13648 +ПОТЛАП (1) ■ Авыру потлап керә, мыскаллап чыга ○ 15173 +ПОТЫ (2) ■ Кабак бик зур да, поты бер тиен ○ 1604 ● 6658 +ПОТЫҢ (1) ■ Потың бер тиен ○ 8058 +ПОЧМАГЫНА (3) ■ Яраксыз табылган таш өй почмагына китә ○ 205 ● 8392; 8687 +ПОЧМАК (1) ■ Чәйнең тәмен чебен ала, почмак ямен килен ала ○ 13392 +ПОЧЫГЫ (2) ■ Йокының батманын йокласаң, почыгы кала ○ 6657 ● 8078 +ПОЧЫК (1) ■ Батман бирсәң - күп булыр, подаука бирсәң аз булыр, почык бирсәң тамандыр ○ 8032 +ПОША (1) ■ Бакылдамый торса, бакылдыкның эче поша; кеше бакылдык димиме дип, үзенең +коты оча ○ 15782 +ПОШАРСЫҢ (1) ■ Бала белән уйнама - чәчәрсең, бабай белән уйнама - пошарсың ○ 13925 +ПОШЕЛ (1) ■ Туп-турыдан туп пошел, кәкерегә не ходи ○ 6900 +ПОШКАННАН (1) ■ Эч пошканнан җыр файда ○ 16421 +ПОШМАН (2) ■ Кечкенә дошман зур пошман китерер ○ 5456 ● 5514 +ПОШМЫЙ (1) ■ Эшкә мавыккан кешенең эче пошмый ○ 6197 +ПОШСА (1) ■ Этнең эче пошса, койрык астын ялар ○ 3733 +ПОШУНЫҢ (1) ■ Эч пошуның дәвасы - эш ○ 6158 +ПОШЫКМА (2) ■ Үгез җиксәң ашыкма, җай йөргәнгә пошыкма ○ 3312 ● 12174 +ПОШЫКМАССЫҢ (1) ■ Бирергә ашыкма - пошыкмассың ○ 8122 +ПОШЫНМА (1) ■ Шатлык күрсәң очынма, кайгы күрсәң пошынма ○ 14961 +ПОШЫРА (1) ■ Йон тамакка тормый, эчне пошыра ○ 2361 +ПӨФ (1) ■ Утка кем "пөф" дисә, шуның сакалы көяр ○ 8513 +ПӨХТӘ (1) ■ Пөхтә кигән - матур кеше, шапшак кигән - шапшак кеше ○ 8808 +ПРИКАЗ (2) ■ Эт, түрә булса, сөяк җыярга приказ чыгарыр ○ 3645 ● 17064 +ПРОПАЛ (1) ■ Яңа кияү - янарал, иске кияү пропал ○ 13431 +ПУЛАТ (2) ■ Ашаган тамакка таш пулат киткән ○ 9598 ● 12784 +ПУЛЫМ (1) ■ Сатсам - пулым, асрасам - колым ○ 5995 +ПУМАЛА (1) ■ Киткән кыздан пумала курка ○ 12966 +ПУТАЛАК (1) ■ Путалак тактасы тулмый ○ 8374 +ПУТАЛЫГЫ (1) ■ Путалыгы сары инде - монда кызлар бар инде ○ 13072 +ПУТЬСЕЗ (1) ■ Беребез путьсез, беребез юлсыз ○ 6886 +ПЫЖЛАМЫЙ (1) ■ Артыннан котырган эт капса да пыжламый ○ 3772 +ПЫЖЫТКАН (1) ■ Кулы кычыткан - эшне пыжыткан ○ 10942 +ПЫЛАВЫ (1) ■ Алдында пылавы, йөрергә олавы ○ 9422 +ПЫЛАВЫННАН (2) ■ Туй пылавыннан эт карыны туймас ○ 3530 ● 9282 +ПЫЛАУ (9) ■ Бохар ханына: "Халык бик ачка үлә", - дип хәбәр иткәч, "Нигә пылау ашамыйлар?" - дип сораган, имеш ○ 5778 ● 5946; 6889; 7481; 9297; 14198; 15532; 15908; 15941 +ПЫЛДЫР-ПЫЛДЫР (1) ■ Ит кунмаган авызга пылдыр-пылдыр сүз бирә, ди; мие юк башка +бадырайган күз бирә, ди ○ 10564 +ПЫЛТАРА (1) ■ Ни ылтара, ни пылтара - калган ике уртада ○ 737 +ПЫР (1) ■ Чыпчык пыр иткәндә, йөрәге шыр итә ○ 4186 +ПЫРАГЫ (1) ■ Атың - яхшы булса - бу дөньяның пырагы ○ 2617 +ПЫЧАГЫ (8) ■ Останың пычагы булмас ○ 6369 ● 7300; 9423; 9946 (2); 13479; 13905; 15955 +ПЫЧАГЫНЫҢ (1) ■ Өй пычагының кыны булмас ○ 10002 +ПЫЧАГЫҢА (1) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе +аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 +ПЫЧАК (28 | 2) ■ Тимерчедә пычак - унике кочак ○ 314 ● 3283; 5888; 7741; 9886; 9887; 9926; +9947 (2); 9948-9950; 10016; 10017; 10025; 10026; 10038; 10207; 10822; 10843; 11278; 12440; +13779; 13961; 13994; 15457; 15502:1, :2; 15990; 16254 +пычак → балта-пычак +ПЫЧАККА (3) ■ Тимерче пычакка котаймас ○ 310 ● 10038; 13676 +ПЫЧАКНЫ (3) ■ Пычакны әүвәл үзеңә када, авыртмаса, күршеңә када ○ 5230 ● 9160; 9951 +ПЫЧАКНЫҢ (2) ■ Югалган пычакның сабы алтын ○ 9996 ● 15972 +пычактан → урак-пычактан +ПЫЧКЫ (2) ■ Пычкы сораганга - ышкы, ышкы сораганга пычкы тоттырмыйлар ○ 1930 (2) +ПЫЧКЫДАН (2) ■ Тирәк, ни юан булса да, пычкыдан котылмас ○ 1754 ● 1944 +ПЫЧКЫСЫ (1) ■ Кул пычкысы бүген миндә, иртәгә синдә хезмәт итә ○ 1925 +ПЫЧРАГЫ (3) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 993; 6252 +ПЫЧРАК (3) ■ Пычрак суда кер юа ○ 517 ● 6472; 15224 +ПЫЧРАККА (2) ■ Алтын пычракка төшсә дә бәһасен җуймас ○ 7747 ● 7766 +ПЫЧРАКНЫ (1) ■ Су бөтен пычракны юа ала, тик хыянәтне юа алмый ○ 12549 +ПЫЧРАКТАН (1) ■ Әйләнгечтән юл туры, пычрактан юл коры ○ 6867 +ПЫЧРАНСА (2) ■ Кул пычранса, су белән юарсың, су пычранса, ни белән юарсың? ○ 407 (2) +ПЫЧРАТКАН (1) ■ Оясын пычраткан каз басып торыр ○ 4251 +ПЫЧРАТМА (1) ■ Кеше капкасына ук атма, ук атсаң да пычратма ○ 8618 +ПЫЧРАТМАС (2) ■ Бер сыер тугай пычратмас ○ 3155 ● 4255 +ПЫЧРАТЫР (1) ■ Бер сыерның койрыгы мең сыерны пычратыр ○ 3158 +ПЫЧРАТЫРСЫҢ (1) ■ Юләрдән ботка да, өйрә дә пешерә алмассың, бары чүлмәгеңне генә +пычратырсың ○ 11726 +ПЫШЛЫККАН (1) ■ Пышлыккан - мич башында кыш чыккан ○ 6495 +ПЫШТ (1) ■ Якында "пышт" иткән еракта "шарт" итеп ишетелер ○ 16144 +ПЫЯЛА (8) ■ Пыяла белән түбә ябу ○ 8375 ● 11039; 11196; 11213; 12993; 13630; 14831; 15050 +ПЫЯЛАЧЫНЫҢ (1) ■ Балтачының балтасы китек, пыялачының тәрәзәсе ватык ○ 1905 +РАВА (1) ■ Әт-тәмәке - трава, аны тартмак - рава ○ 9863 +РАД (2) ■ Брат братның көтү көткәненә рад ○ 14563 ● 14564 +РАЗЫЙ (1) ■ Барына разый бул, югына сабыр ит ○ 11824 +РАЙДА (1) ■ Үзем райда, әпәем крайда ○ 9516 +РАС (1) ■ Рас сүзгә ни кару ○ 15957 +РАСЛЫК (2) ■ Раслык күзне төртә ○ 15958 ● 15959 +РАСЛЫККА (1) ■ Яманлыкка мең юл, раслыкка бер юл ○ 12265 +РАСХОДЫҢНЫ (1) ■ Килеп чыкса бер юләр, барлык расходыңны түләр ○ 11601 +РАШКЫ (1) ■ Тургай, яңгыр тисә, баласын яшерә, рашкы тисә, үз башын яшерә ○ 4157 +РАШТУАДА (1) ■ Раштуада бер көрәк кар бирмәс ○ 1055 +РӘВЕШЕН (1) ■ Өенә күрә җиһазын кыл, заманына күрә рәвешен кыл ○ 1000 +РӘГЫЯТЬ (2) ■ Патшалык - гаскәр белән, гаскәр - мал белән, мал - рәгыять белән, рәгыять гаделлек белән ○ 5874 (2) +РӘТЕ (3) ■ Һәр эшнең рә��е бар ○ 6405 ● 8475; 9061 +РӘТЛЕСЕ (1) ■ Рәтлесе килми, рәтсезе китми ○ 11385 +РӘТСЕЗЕ (1) ■ Рәтлесе килми, рәтсезе китми ○ 11385 +РӘТТӘН (1) ■ Иң яхшы көйне дә рәттән өч кат җырламыйлар ○ 16366 +РӘХӘТ (21) ■ Кыш рәхәт чанага, җәй рәхәт арбага ○ 867 (2) ● 971; 1459; 5042; 7707; 8313; 10078; +11233; 11458; 12114; 13745; 14774; 14782; 14864; 14866; 14943; 16061; 16187; 16193; 16959 +РӘХӘТЕ (10) ■ Бака рәхәте су белән ○ 4570 ● 10816 (2); 13368; 13637; 14817; 14973; 16540; 16660 (2) +РӘХӘТЕМНЕҢ (1) ■ Күлмәгемнең итәге юк, җиңе юк, рәхәтемнең чиге юк ○ 8976 +РӘХӘТЕН (2) ■ Малының рәхәтен күрә белмәгән бай көн дә ярлы ○ 7409 ● 14944 +РӘХӘТЕНӘ (1) ■ Эш сөйгән - сөенгән, рәхәтенә тиенгән ○ 6174 +РӘХӘТКӘ (1) ■ Әдәм баласы михнәткә түзә, рәхәткә түзми ○ 14966 +РӘХӘТЛӘНДЕК (1) ■ Бирдек Бибине кияүгә, рәхәтләндек буяуга ○ 13247 +РӘХӘТЛӘНЕП (1) ■ Эшләп акча тап, рәхәтләнеп ят ○ 6703 +РӘХӘТНЕ (2) ■ Авырлык күрмәгән рәхәтне белми ○ 14778 ● 14933 +РӘХӘТТӘ (1) ■ Бер карасаң рәхәттә, бер карасаң михнәттә ○ 14982 +РӘХӘТ-ТЫНЫЧ (1) ■ Ярым да юк, кайгым да юк, рәхәт-тыныч яшимен ○ 12808 +РӘХИМ (2) ■ Алырга барсаң, бар да "рәхим ит", сатканда берәү дә әйләнеп карамый ○ 7855 ● 11887 +рәхим → гафур-рәхим +РӘХИМЛЕ (1) ■ Рәхимсез кешедән рәхимле эт яхшы ○ 12159 +РӘХИМСЕЗ (1) ■ Рәхимсез кешедән рәхимле эт яхшы ○ 12159 +РӘХМӘТ (12) ■ Ләйсән - рәхмәт яңгыры ○ 1121 ● 5860; 6439; 10122; 10215-10217; 15757; +15796; 15905; 15960; 16289 +РӘХМӘТЕН (1) ■ Бай рәхмәтен ишеткәнче ярлының җаны чыгар ○ 7185 +РИЗА (2) ■ Кандала, кан эчәр өчен, ярыкта яшәргә дә риза ○ 4776 ● 6568 +РИЗАЛЫК (1) ■ Дәшмәү - ризалык билгесе ○ 15840 +РИЗЫГЫ (9) ■ Дуңгызның сөймәгән ризыгы алдына килер ○ 2898 ● 9201 (2); 9396; 10116; +11098; 11266; 13955; 17029 +РИЗЫГЫМНЫҢ (1) ■ Үрдәк: "Ризыгымның өйдәгесен тавык ашый, судагысын балык +ашый", - дип кайгырыр, имеш ○ 4425 +РИЗЫГЫН (2) ■ Бүре үз ризыгын үзе табар ○ 2169 ● 9185 +РИЗЫГЫНА (1) ■ Шайтан ризыгына бисмилла кирәк түгел ○ 16770 +РИЗЫГЫҢ (1) ■ Ризыгың булмаса, Кытайга барып та чәй эчә алмый кайтырсың ○ 9318 +РИЗЫК (8) ■ Игенче орлык чәчә - җирдән ризык юлын ача ○ 1406 ● 6028; 6153; 9319; 9327; +9389; 9393; 9404 +РИЗЫКЛЫ (1) ■ Ризыклы - ашка, язулы - яшькә ○ 9320 +РИЗЫКНЫ (2) ■ Алла ризыкны бирә, авызга үзе салмый ○ 9103 ● 14051 +РИЗЫКСЫЗ (1) ■ Кош борынсыз тумас, бала ризыксыз тумас ○ 14030 +РИЯЛЫДАН (1) ■ Риялыдан рәхим көтмә ○ 11887 +РОЗА (1) ■ Роза чәнечкесез булмас ○ 1300 +РӨХСӘТСЕЗ (2) ■ Чакырмый килгән кунакка рөхсәтсез китәргә ярый ○ 10185 ● 15970 +РУЗА (2) ■ Ашы юк руза тотар, эше юк намаз укыр ○ 16911 ● 16930 +РУМГА ( | 1) ■ Углың - Румга, кызың Кырымга китсен ○ 14142:1 +РУСЧАГА (1) ■ Татарчага - таман, русчага - яман ○ 15669 +РУСЧАНЫ (1) ■ Русчаны белмим, татарчаны аңламыйм ○ 15667 +РЫСКАЛЫ (1) ■ Ялкау тик ята, аның рыскалы арта ○ 6574 +САБА (1) ■ Ялгыз биядән саба тулмас ○ 2836 +саба → савыт-саба +САБАГЫ (3) ■ Мәкнең бер сабагы дару, бер сабагы агу ○ 1558 (2) ● 12489 +САБАГЫН (2) ■ Гөл сабагын терәшкән чыра да гөлгә төренә ○ 1268 ● 16695 +САБАГЫНДА (2) ■ Һәр гөл үз сабагында чәчәк ата ○ 1350 ● 1823 +САБАГЫҢ (1) ■ Алган сабагың бер булсын, катлавы мең булсын ○ 16463 +САБАК (3) ■ Кабат эшләнгән эш сабак булыр ○ 6064 ● 14737; 15139 +САБАККА (1) ■ Тиле суган сабакка уңар ○ 1620 +САБАКЛЫ (1) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, атасыз +бала ардаксыз ○ 14374 +САБАКСЫЗ (1) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, атасыз бала ардаксыз ○ 14374 +САБАН (6 | 1) ■ Актамыр сабан аударыр ○ 1252 ● 1433; 1530:1; 2807; 3303; 4300; 6671 +САБАНДА (4) ■ Сабанда килешкән ындырда сугышмас ○ 1434 ● 1435; 1436; 2729 +САБАННАН (1) ■ Актамыр атка булган үчен сабаннан алыр ○ 1251 +САБАННЫҢ (1) ■ Кырык мирнең көен көйләгәнче бер сабанның артын чөйләрсең ○ 5017 +САБАНЧЫ (1) ■ Сабанчы яңгыр тели, юлаучы - коргак ○ 1437 +САБАНЧЫГА (1) ■ Сабанчыга җир - ана, ялкауга - үги ана ○ 1438 +САБАНЫНЫҢ (1) ■ Сабанының чөе юк, бичәсенең көе юк ○ 13787 +САБАСЫНА (1) ■ Сакалына күрә эскәге, сабасына күрә пешкәге ○ 10307 +САБЫ (8 | 2) ■ Балта агачны кисмәс иде, агач сабы булмаса ○ 1886 ● 1892; 1933; 1978; 2441:1; +3927:1; 9681; 9996; 10039; 11519 +САБЫДАЙ (1) ■ Килгән җире киләп җебедәй, килмәгән җире киле сабыдай ○ 8690 +САБЫЙ (5) ■ Сакаллы сабый, йонлы кукы ○ 10360 ● 14041 (2); 14042; 15069 +САБЫЙГА (2) ■ Эт сабыйга тимәс ○ 3626 ● 14043 +САБЫН (15 | 2) ■ Идел чыкканчы балтасын бирә, Идел чыккач сабын да тоттырмый ○ 511 +● 1902; 1933:1, :2; 1979; 7081; 8809-8811; 8845; 8846; 9652; 9949; 11206; 11587; 12543; 14945 +САБЫНА (2) ■ Кашыгына тигән май сабына да тияр ○ 9271 ● 13906 +САБЫНДА (1) ■ Сабында да бар, кашыгында да бар ○ 9952 +САБЫНЛАП (2) ■ Кара карганы сабынлап юсаң да агармас ○ 3950 ● 14056 +САБЫННАН (1) ■ Гомер саплаяк түгел, сабыннан тота алмассың ○ 14714 +САБЫР (13) ■ Барына канәгать кыл, югына сабыр ит ○ 7583 ● 11491; 11808; 11824; 1188811894; 11977; 16902 +САБЫРЛЫ (2) ■ Дөньяда ике сабырлы бар: берсе балыкчы, берсе мәче ○ 11828 ● 11895 +САБЫРЛЫК (1) ■ Сабырлык куанычка илтер, ашыгу көенечкә илтер ○ 11896 +САБЫРСЫЗ (2) ■ Сабыр чыдый, сабырсыз җылый ○ 11892 ● 11895 +САБЫРСЫЗЛЫК (1) ■ Сабыр әдәм сансыз әҗер алыр, сабырсызлык башка кайгы салыр +○ 11894 +САБЫРСЫЗНЫҢ (1) ■ Сабырсызның эше тамырсыз ○ 11897 +САБЫРЫМ (1) ■ Кайтсаң - кабулым бар, кайтмасаң - сабырым бар ○ 11972 +САБЫШТЫРА (1) ■ Алтын сарысы сарыга сабыштыра ○ 7748 +САБЫШЫРСЫҢ (1) ■ Бирә-бирә бирәнгә сабышырсың ○ 8133 +САВА (1) ■ Берәү мөгез тота, икенчеләр сыер сава ○ 3160 +САВАБЫ (2) ■ Сүзенә күрә җавабы, җавабына күрә савабы ○ 16030 ● 16935 +САВАП (5) ■ Еланны кем үтерсә, шуңа савап ○ 4627 ● 6802; 13241; 16156; 16261 +САВАПЛЫ (3) ■ Чүлгә кое казыган - бер саваплы, сазга күпер салган - ике саваплы, юлга агач +утырткан - өч саваплы ○ 1706 (3) +САВАРЛАР (1) ■ Син туганчы кәҗә туса, сөтен саварлар иде ○ 14102 +САВАРСЫҢ (1) ■ Аннан әйбер алганчы, тавыктан сөт саварсың ○ 4347 +САВУ (1) ■ Сараннан акча сорау - үгез саву белән бер ○ 11915 +САВЫ (1) ■ Кардәшнең бае яхшы, хатынның савы яхшы ○ 13658 +САВЫГЫР (1) ■ Эшләгән савыгыр, эшләмәгән ябыгыр ○ 6209 +САВЫЛ (1) ■ Савыл арасы түгел, авыл арасы ○ 5276 +САВЫЛА (1) ■ Казгансаң - мал табыла, йөрәккә кан савыла ○ 7358 +САВЫЛДАН (1) ■ Савылдан килгән авылдагын куган ○ 5043 +САВЫМ (2) ■ Сәвердәге явым - савып торган савым ○ 944 ● 3232 +САВЫМСЫЗ (1) ■ Савымсыз туйга кем килер ○ 13281 +САВЫН (1) ■ Кырмыска да савын эчкән ○ 4787 +САВЫНГА (1) ■ Сыер савынга ярый, ат сугымга ярый ○ 3192 +САВЫНЧЫ (1) ■ Балчы кулыннан бал тамар, савынчы кулыннан сөт тамар ○ 4724 +САВЫП (6) ■ Сәвердәге явым - савып торган савым ○ 944 ● 3180; 3301; 3327; 3683; 6434 +САВЫР (1) ■ Ат үлсә, савыр мирас; ага үлсә, җиңги мирас ○ 14560 +САВЫТ (2) ■ Соңгы тамчыдан савыт тулар ○ 1124 ● 9891 +савыт → табак-савыт +САВЫТКА (1 | 1) ■ Һәр савытка бер капкач бар ○ 10019 ● 10028:3 +САВЫТНЫ (1) ■ Иске серкә савытны боза ○ 9222 +САВЫТ-САБА (2) ■ Савыт-саба шалтыраса, өйгә тәртип керә ○ 9953 ● 12952 +САВЫТСЫЗ (1) ■ Гыйшык - төтенсез ут, ачкычсыз йозак, дәвасыз авыру, савытсыз эчемлек, +йөксез авырлык, туктау урыны билгесез сәфәр ○ 12687 +САВЫТЫ (3) ■ Ярлы кешенең ашы булса, салырга савыты булмый ○ 7466 ● 9878; 9954 +САВЫТЫМ (1) ■ Тулды сабыр савытым ○ 11977 +САВЫТЫНА (1) ■ Өенә күрә капкасы, савытына күрә капкачы ○ 8391 +САВЫТЫНДА (1) ■ Үз савытында булмаганга салып булмый ○ 10010 +САВЫТЫҢА (1) ■ Салма савытыңа менеп төшәрмен ○ 9487 +САГАЙ (2) ■ Агай, алдан сагай ○ 14544 ● 14545 +САГАЙДАК (1) ■ Сакка сагайдак асу ○ 5699 +САГЫ (5) ■ Саклының сагы ятыр, саксызның башы юлда ятыр ○ 5613 ● 11898 (3); 14557 +САГЫЗ (4) ■ Саескан сагыз чәйни, карганың күзе кайный ○ 4076 ● 9321; 9322; 15824 +САГЫЗАК (1) ■ Сагызак, күпме безелдәсә дә, бал җыймас ○ 4805 +САГЫЗАКНЫҢ (1) ■ Сагызакның җиде еллыгы, чакса, кеше үтерә ○ 4806 +САГЫЗНЫ (3) ■ Сагызны чәйни белмәгән черетер ○ 9323 ● 9378; 15961 +САГЫНГАН (1) ■ Сагынган белән килмәк юк, саргайган белән үлмәк юк ○ 15384 +САГЫНГАНДА (2) ■ Ярлы тапканда, бай сагынганда ○ 7473 ● 12740 +САГЫНДЫРА (1) ■ Рәхәт булса да торган җир, сагындыра туган ил ○ 5042 +САГЫНУГА (1) ■ Әҗәл белән сагынуга дәва юк ○ 15394 +САГЫНЫП (3) ■ Былбылны алтын читлеккә япсаң да, үз тал-тирәген сагынып сайрар ○ 4093 +● 4101; 10158 +САГЫНЫР (1) ■ Читтә йөргән тарыгыр, туган илен сагыныр ○ 5091 +САГЫШ (9) ■ Иң зур сагыш - Ватан сагышы ○ 5002 ● 6639; 6713; 14790; 14879; 14881; 14945; +14946; 15879 +САГЫШЫ (2) ■ Иң зур сагыш - Ватан сагышы ○ 5002 ● 8627 +САДАК (2) ■ Атадан ул туса - иге, ата юлын куса - иге, биленә садак буса - иге, битенә килер +оятны үзе белеп юса - иге, шушыларны кылмаса, барыннан да югы - иге ○ 14357 ● 14392 +САДАКАДАН (1) ■ Йомшак сүз садакадан артык ○ 15872 +САЕН (58 | 3) ■ Йолдыз җемелдәгән саен күз йоммыйлар ○ 28 ● 31; 411; 702; 897; 953; 1377; +1781; 1784; 1950; 2235; 3391; 3419; 3535; 4038; 4400; 4401; 4504; 4620; 4649; 6633 (2); +6770 (2); 6809; 7342; 7708; 7943 (2); 8016; 8254; 8685 (2); 8779; 8865; 9256; 9260, :1, :2 (2); +9293; 9596; 9903; 9959; 10556; 10883; 11638; 13656; 14750; 15090; 15095 (2); 15268; 15771 (2); +15920; 15962 (2); 16400; 16715; 17055 +САЕРАК (1) ■ Күңел - баерак, диңгез - саерак ○ 11203 +САЕСКАН (17 | 1) ■ Карга, саескан йөрүен йөрим дип, үз йөрүен оныткан, имеш ○ 3977 ● 4018; +4035; 4074-4079; 4080, :1; 4081-4084; 4086-4088 +САЕСКАННАН (1) ■ Дошманга саесканнан сак бул, ябалактан уяу бул ○ 5327 +САЕСКАННЫҢ (1) ■ Саесканның койрыгы үзеннән шәп ○ 4085 +САЗ (8) ■ Алтын саз төбендә дә ялтырый ○ 258 ● 933; 1445; 7784; 13035; 16351; 16484; 16616 +САЗАН (1) ■ Сазан балыкның башын аша, җәен балыкның койрыгын аша ○ 4503 +САЗГА (8 | 1) ■ Көз чәчсәң көлгә чәч, яз чәчсәң сазга чәч ○ 1424 ● 1530:1; 1706; 2423; 6821; +11810; 12741; 13568; 15242 +САЗДА (1) ■ Тын сазда корт күп була ○ 191 +САЗЛЫГЫН (1) ■ Һәрбер көелте үз сазлыгын мактый ○ 4224 +САЗЛЫК (1) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 +САЗЛЫКТА (1) ■ Җен дигәнең саңгырау сазлыкта оялый ул ○ 16798 +САЗНЫ (1) ■ Дуңгыз сазны яратыр, кырчын тазны яратыр ○ 15215 +САЗЫ (2) ■ Язы булгач, сазы да булыр ○ 994 ● 12590 +САЗЫН (2) ■ Һәр бытбылдык үз сазын мактый ○ 3916 ● 4658 +САИЛЧЕ (1) ■ Йорт салынып беткәнче саилче ишектән керер ○ 5808 +САЙ (12) ■ Сай елга шалтырап ага, тирән елга - тавышсыз ○ 419 ● 420; 8905; 9470; 9680; +11420 (2); 12035 (2); 16471; 16922; 17000 +САЙГА (2) ■ Бай байга багар, су сайга агар ○ 7144 ● 16582 +САЙГАКТАН (2) ■ Берең тар сайгактан йөрсә, берең киң сайгактан йөри ○ 8238 (2) +САЙДА (1) ■ Сайда йөзгәннең арты күренә ○ 421 +САЙЛА (4) ■ Урын сайлама, күрше сайла ○ 5238 ● 8838; 9635; 12940 +САЙЛАГАН (5) ■ Кулы белмәгән куна сайлаган ○ 10939 ● 12709; 12719; 12741; 15242 +САЙЛАМА (4) ■ Урын сайлама, күрше сайла ○ 5238 ● 12940; 13055 (2) +САЙЛАМЫЙ (1) ■ Кол үзенә хуҗа сайламый, хуҗасы сайлый ○ 5836 +САЙЛАМЫЙЧА (1) ■ Кош та сайламыйча куакка кунмый ○ 3847 +САЙЛАНЧЫККА (1) ■ Сайланчыкка сай тустак ○ 9680 +САЙЛАНЫР (1) ■ Акчалы сайланыр ○ 7700 +САЙЛАП (3) ■ Менә сиңа мал - үзең сайлап ал ○ 8054 ● 9880; 13243 +САЙЛАР (5) ■ Ата алмаган җәя сайлар ○ 5538 ● 7127; 7784 (2); 15251 +САЙЛАСАҢ (1) ■ Күп сайласаң, хатынсыз калырсың ○ 12720 +САЙЛЫЙ (2) ■ Урманда агач күп, сайлый башласаң яраклысы юк ○ 1870 ● 5836 +САЙРАВЫ (1) ■ Питраудан соң кошлар сайравы бетә, җәйнең яртысы үтә ○ 930 +САЙРАВЫННАН (2) ■ Кош сайравыннан билгеле ○ 3846 ● 6718 +САЙРАГАН (1) ■ Сандугач шәп сайраган өчен читлеккә эләгә ○ 4103 +САЙРАГАНДА (2) ■ Очканда карлыгач узар, сайраганда сандугач узар ○ 4023 ● 4099 +САЙРАМАС (2) ■ Ишәк бакырганда сандугач сайрамас ○ 2955 ● 3359 +САЙРАМЫЙ (1) ■ Оясыз сандугач сайрамый ○ 4096 +САЙРАП (1) ■ Сандугач сайрап җиңәр, карга кычкырып җиңәр ○ 4100 +САЙРАР (1) ■ Былбылны алтын читлеккә япсаң да, үз тал-тирәген сагынып сайрар ○ 4093 +САЙРАРГА (1) ■ Сандугачны сайрарга өйрәтмиләр ○ 4108 +САЙРАРМЫН (1) ■ Саескан, сандугач кебек сайрармын дип, шыкырдык булып калган ○ 4079 +САЙРАТЫР (1) ■ Авыру елатыр, гыйшык сайратыр ○ 12664 +САЙРАУ (1) ■ Саескан сайрау белән сандугач булмас ○ 4077 +САЙРАУЧЫ (1) ■ Иң матур итеп сайраучы кош - сандугач; иң матур итеп сөйләүче кеше - яучы +○ 13171 +САЙРАШМАСАҢ (1) ■ Сабанда сайрашмасаң, уракта ыңгырашырсың ○ 1435 +САЙРАШЫР (1) ■ Ике туган, бергә килсә, сандугачтай сайрашыр ○ 14483 +САЙРЫЙ (7) ■ Сандугач сайрый дип карга да кычкырган ○ 4000 ● 4097; 4101; 4114; 4115; 4216; +САЙРЫЙЛАР (2) ■ Сандугачлар да, - тигәнәк башы, ди, йортлары - "үз илем, үз җирем" дип +сайрыйлар, ди ○ 4106 ● 4107 +САК (6) ■ Асыл кош - аягыннан, сак балык - саңагыннан ○ 3822 ● 5327; 7623; 11399; 15184; 16078 +САКАЛ (12) ■ Баш өчен сакал корбан ○ 10252 ● 10283; 10284; 10297; 10299-10301; 10320; +11414; 12832; 14055; 16364 +САКАЛГА (4) ■ Сакалга карама, акылга кара ○ 10302 ● 10303; 10312; 11620 +САКАЛДАН (1) ■ Мәкаль сакалдан олырак ○ 16390 +САКАЛЛЫ (4) ■ Сакаллы кеше - санлы кеше ○ 10304 ● 10305; 10306; 10360 +САКАЛ-МЫЕГЫ (1) ■ Арысланның ялы, ирнең сакал-мыегы ○ 13442 +САКАЛСЫ�� (2) ■ Сакалсыз кешегә һәркем үз сакалыннан бер бөртек бирсә, ул сакаллы була +○ 10306 ● 16397 +САКАЛСЫЗГА (1) ■ Хаҗ бүләге - сакалсызга тарак, намазсызга - дисбе, исереккә - зәмзәм ○ 16943 +САКАЛЫ (11) ■ Кәҗәнең туганда ук сакалы була ○ 3054 ● 3057; 5077; 7186 (2); 8513; 10305; +10361; 14372; 14538; 14784 +САКАЛЫМ (1) ■ Түбән төкерсәм - сакалым бар, югары төкерсәм - мыегым бар ○ 10588 +САКАЛЫМА (1) ■ Сакалыма кер кундырма ○ 10362 +САКАЛЫМДА (1) ■ Сакалымда җаным калды ○ 10363 +САКАЛЫН (2) ■ Юньсез бер көн мамык тазартса, өч көн сакалын тазартыр ○ 6553 ● 15014 +САКАЛЫНА (2) ■ Сакалына күрә эскәге, сабасына күрә пешкәге ○ 10307 ● 13857 +САКАЛЫННАН (2) ■ Мыегы җитмәгән сакалыннан урлар ○ 10295 ● 10306 +САКАЛЫҢ (2) ■ Кара сакалың кая барсаң да калмас ○ 10280 ● 10286 +САКАУ (3 | 1) ■ Алдан кычкырган күкенең теле сакау булыр ○ 4057:2 ● 4081; 15188; 15243 +САККА (1) ■ Сакка сагайдак асу ○ 5699 +САКЛА (13) ■ Сакла саламны - килер заманы ○ 1439 ● 1793; 2367; 5866; 7075; 9987; 10257; +11165; 11251; 12009; 12994; 15137; 16222 +САКЛАВЫ (2) ■ Дусны табу җиңел, саклавы авыр ○ 5395 ● 7706 +САКЛАГАНЧЫ (2) ■ Яшерен ачу саклаганчы, авызың ач та үпкәңне әйт ○ 12615 ● 12994 +САКЛАГАНЫҢ (1) ■ Иске киемне баплаганың - яңа киемне саклаганың ○ 8863 +САКЛАМА (3) ■ Акылың булса, ачу саклама ○ 12414 ● 12475; 12526 +САКЛАМАГАН (1) ■ Дусын сакламаган дошманга эләгер ○ 5408 +САКЛАМАСА (1) ■ Тол хатын - тулган ай, толлыгын сакламаса, йолдызга турала ○ 13678 +САКЛАМАСАҢ (2) ■ Күз - дәрья, күңел - пыяла: сакламасаң төшә дә уала ○ 11196 ● 14831 +САКЛАМЫЙ (2) ■ Мәче майны сакламый ○ 3355 ● 12563 +САКЛАН (12) ■ Тигәнәк арасында үскән чәчәктән саклан ○ 1307 ● 2045; 2663; 3761; 5355; 5504; +5796; 12120; 15775 (2); 15907; 16117 +САКЛАНА (2) ■ Кеше бүредән саклана, бүре - кешедән ○ 2195 ● 12624 +САКЛАНГАН (3) ■ Ашыккан - алда, сакланган - артта ○ 11809 ● 11899; 15244 +САКЛАНГАНГА (1) ■ Сакланганга бәла юк, сакланмаска дәва юк ○ 14947 +САКЛАНМАСКА (1) ■ Сакланганга бәла юк, сакланмаска дәва юк ○ 14947 +САКЛАНМЫЙЧА ( | 1) ■ Сакланмыйча сөйләсәң, авырмый үләрсең ○ 15777:2 +САКЛАНУДА (1) ■ Саклануда хурлык юк ○ 11900 +САКЛАНЫР (2) ■ Юньсез мактаныр, юньле сакланыр ○ 6556 ● 8531 +САКЛАП (3) ■ Суны учта саклап булмый ○ 452 ● 8831; 10498 +САКЛАР (8) ■ Дөя кинә саклар ○ 2916 ● 3531; 11435; 13721; 15498 (2); 15593; 16655 +САКЛАРГА (1) ■ Кәҗәне кәбестә сакларга кую ○ 3073 +САКЛАСАҢ (4) ■ Иске тимерне сакласаң, алтын булыр ○ 284 ● 1122; 5473; 11996 +САКЛАСЫН (2) ■ Алла сакласын, бака чакмасын: бака чакса, имен тапмассың ○ 4550 ● 12273 +САКЛАУ (4) ■ Куенында таш саклау ○ 230 ● 12995 (2); 13737 +САКЛАУЧЫ (2) ■ Байның ишек алдын саклаучы этләр үзеннән усалрак була ○ 7282 ● 12571 +САКЛЫ (1) ■ Төлке саклы бакчага керми ○ 2299 +САКЛЫГЫННАН (1) ■ Саескан саклыгыннан үлми, соклыгыннан үлә ○ 4078 +САКЛЫЙ (18) ■ Сарымсакны серкәгә салып тотсаң да, сигез ел исен саклый ○ 1615 ● 2082 (2); +2311; 3462; 3550 (2); 7802; 9534 (2); 11536; 11699; 12620; 13223 (2); 16424 (2); 16817 +САКЛЫЙМ (1) ■ Мөгезен саклыйм дип, колагыннан язган ○ 2445 +САКЛЫНЫҢ (1) ■ Саклының сагы ятыр, саксызның башы юлда ятыр ○ 5613 +САКСЫЗНЫҢ (1) ■ Саклының сагы ятыр, саксызның башы юлда ятыр ○ 5613 +САКЧЫЛЫКНЫ (1) ■ Гадел сакчылыкны эттән өйрән ��� 3476 +САЛ (17) ■ Иясен сыйлаганның этенә сөяк сал ○ 3484 ● 4579; 5388; 6999; 7518; 9368; 9370; 9374; +9427; 10085; 11285; 12121; 12358; 15052; 16372 (2); 16592 +САЛА (19) ■ Җәйгә чыкса, бытбылдык күкәй сала, тартайның көчәнеп арты тала ○ 3915 ● 4252; +4279; 4290; 4305; 4316; 4387; 5231; 5232; 7689; 7828; 8340; 9080; 9449; 10218; 14026; 14850; +16764; 17085 +САЛАВАТ (3) ■ Үткән эшкә салават, бүгенгесе виноват ○ 1003 ● 6271; 16931 +САЛАГА (1) ■ Кала хәлен беләсең килсә, салага бар ○ 5173 +САЛАДА (4) ■ Каланы макта, салада тор ○ 5176 ● 5233; 5268; 5277 +САЛАДАГЫ (1) ■ Каладагы ишетмәс, саладагы ишетер ○ 5175 +САЛАДАН (1) ■ Каланың күләсәсе саладан әйләнә ○ 5178 +САЛАДЫР (1) ■ Баладыр - бәладер, янган утка саладыр ○ 13963 +САЛАЛАР (1) ■ Ат суйган көнне ашка итне күп салалар ○ 2510 +САЛАМ (21) ■ Җил ягына салам кыстыру ○ 1243 ● 1381; 1500; 1513; 3294; 6780; 7538; 8294; +8376; 8381; 8626; 8832; 10364; 11187; 11621; 11792; 11798; 12408; 13625; 14325; 16700 +САЛАМГА (9) ■ Суга баткан - саламга ябышкан ○ 440 ● 502; 1123; 1498; 1560; 2676; 4429; +4743; 6897 +САЛАМДА (3) ■ Саламда торган ат саламга барырга гына ярый ○ 2676 ● 3163; 11796 +САЛАМНЫ (2) ■ Сакла саламны - килер заманы ○ 1439 ● 1499 +САЛАМЫ (5) ■ Алабута орлыгы булганчы солының саламы бул ○ 1256 ● 1526; 1542; 1581; 16298 +САЛАМЫНА (1) ■ Башын ал да, саламына ут төрт ○ 1383 +САЛАСЫ (2) ■ Ашка саласы тоз түгел, базар торасы кыз түгел ○ 13064 ● 13070 +САЛАСЫН (1) ■ Тавык кытакламаса, күкәй саласын кем белә ○ 4310 +САЛАСЫҢ (2) ■ Үзең карга булгач, кая барсаң да кара йомырка саласың ○ 4007 ● 9368 +САЛАЧА (1) ■ Салада бул салача, калада бул калача ○ 5233 +САЛГАН (22 | 1) ■ Ташка тамга салган ○ 240 ● 524; 1479; 1706; 3798; 4062; 4133; 4276; 4504; +5892; 6801-6803; 7521; 9260:2; 9324; 9417; 9460; 10212; 11696; 13236; 13844 (2) +САЛГАНДА (3) ■ Ана торна күкәй салганда, торыллык ботын ера ○ 4130 ● 4135; 8341 +САЛГАННЫ (2) ■ Безнең тавык күкәй салганны бөтен мәхәллә ишетә, күршенең байталы колынласа да, һич тавыш чыкмый ○ 5264 ● 9521 +САЛГАНСЫҢ (1) ■ Күршеләр паен да салгансың ○ 5272 +САЛГАНЧЫ (4) ■ Тавык, бер күкәй салганчы, бөтен мәхәлләне аякка бастырыр ○ 4303 ● 4318; +6916; 6935 +САЛГАНЫ (1) ■ Карның базга салганы да бетә ○ 1105 +САЛГАНЫҢ (1) ■ Тик торганнан ямау салганың артык ○ 6131 +САЛГАЧ (1) ■ Йомран тишегенә су салгач чыккан шикелле ○ 2344 +САЛДЫ (1) ■ Бер пар салды - барыбызга да чабынырга җитте ○ 8643 +САЛДЫМ (2) ■ Игенне иң элек бурага салдым диген, аннары уңыш алдым диген ○ 1403 ● 13249 +САЛДЫРА (1) ■ Яхшы сүз өй салдыра, яман сүз өй туздыра ○ 16191 +САЛДЫРМА (1) ■ Серен белмәгән атның авызлыгын салдырма ○ 2677 +САЛДЫРМАС (1) ■ Корчаңгы ат ияр салдырмас ○ 2664 +САЛДЫРЫП (1) ■ Чибәрлек белән чиркәү салдырып булмый, матурлык белән манара мандырып булмый ○ 10704 +САЛДЫРЫРГА (1) ■ Ирләрнең нужа камытын салдырырга ярамый ○ 13536 +САЛКЫН (22) ■ Аның тирәсендә талкан коры, су салкын ○ 494 ● 518; 519; 967; 1097; 1205; 1228; +4439; 5926; 6535; 8376; 8842; 10001; 10533; 11856 (2); 11923; 12695; 12742; 12962; 15356; 15904 +салкын → сап-салкын +САЛКЫНГА (1) ■ Салкынга өшетми, кайнарга пешерми ○ 1224 +САЛКЫНДА (1) ■ Башны - салкында, корсакны - ачлыкта, аякны җылыда сакла ○ 10257 +САЛКЫННАН (1) ■ Ачлыктан запас оның булсын, салкыннан запас туның булсын ○ 8888 +САЛМА (18) ■ Су күрмичә, итегеңне салма ○ 428 �� 489; 1284; 5118; 5430; 8284; 8418; 9254; +9406; 9427; 9487; 9692; 9720; 12008; 13121; 13220; 13378; 13839 +САЛМАГАН (2) ■ Алмаган тавык, салмаган йомырка, чебешләрне сата башлама ○ 4265 ● 4356 +САЛМАГАННЫ (1) ■ Казанга салмаганны кашык белән эзләмә ○ 9911 +САЛМАГЫ (1) ■ Бирмәкнең алмагы бар, алмакның салмагы бар ○ 8125 +САЛМАК (1) ■ Мәзәк сөйләшмәк - ашка тоз салмак ○ 16389 +САЛМАКЛЫ (1) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, +атасыз бала ардаксыз ○ 14374 +САЛМАКСЫЗ (1) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, +атасыз бала ардаксыз ○ 14374 +САЛМАЛЫДА (1) ■ Алмалыда бер көн, салмалыда бер көн ○ 1843 +САЛМАЛЫК (1) ■ Шөкер дигән көн бар: бер салмалык он бар ○ 9385 +САЛМАС (6) ■ Тәкә симергәнче итче күз салмас ○ 2409 ● 4287; 4288; 4312; 4313; 4779 +САЛМАСАҢ (2) ■ Эченә салмасаң, тышына чыкмас ○ 622 ● 9995 +САЛМАСЫ (1) ■ Килен салмасы кыек була ○ 13365 +САЛМАСЫН (2) ■ Ват каласын, юл өстенә салмасын ○ 5265 ● 9734 +САЛМАСЫНА (2) ■ Кеше салмасына катык булма ○ 9278 ● 13353 +САЛМЫЙ (7) ■ Аркылы яткан агачны буйга алып салмый ○ 1976 ● 4319; 8005; 8934; 9103; +10101; 10400 +САЛМЫЙЛАР (7) ■ Коега су салмыйлар ○ 401 ● 1811; 7997; 8344; 8603; 8870; 13524 +САЛМЫЙЧА (2) ■ Яңа өй салмыйча, искесен сүтмә ○ 8305 ● 8325 +САЛПЫ (2) ■ Салпы ягына салам кыстыру ○ 1500 ● 11621 +САЛСА (6) ■ Елан, кабыгын салса да, елан йөрәген үзенә калдыра ○ 4600 ● 12826; 13520 (2); +13521 (2) +САЛСАЛАР (1) ■ Казга кайсы казанга салсалар да барыбер ○ 4249 +САЛСАҢ (29) ■ Бүре баласын бүреккә салсаң, башы тәгәрәр ○ 2131 ● 2132; 2134; 2136; 2760; +2877; 2974; 2985; 6063; 6807; 7467; 8279; 8306; 8516; 8544; 8582 (2); 9147; 9374; 9910; 10451; +12982; 13454; 13915; 14056; 14185; 14856; 15271; 16020 +САЛУ (13) ■ Ку үләнгә үрт салу ○ 1356 ● 2438; 3251; 3799; 4703; 5708; 8589; 10025; 10833; +11375; 11762; 13165; 15919 +САЛУГА (1) ■ Өйләнү белән өй салуга алла юнь бирә ○ 13238 +САЛУДАН (1) ■ Каралты салудан элек түбәсен хәзерлә ○ 8613 +САЛУНЫҢ (2 | 2) ■ Өй салуның ние бар, мүкләсе дә чутласы ○ 8324:1 ● 8324:2; 8326; 13228 +САЛУСЫЗ (1) ■ Чакырусыз килгән кунак салусыз урынга утырыр ○ 10186 +САЛУЫ (1) ■ Кәҗәнең бакчага бер күз салуы да зыян ○ 3050 +САЛЫНА (1) ■ Күңелең булса, һәр эш җайга салына ○ 6359 +САЛЫНГАН (1) ■ Теленә салынган - эшендә абынган ○ 6124 +САЛЫНКЫ (1) ■ Аты салынкының үзе дә салынкы ○ 2593 +САЛЫНКЫНЫҢ (2) ■ Аты салынкының үзе дә салынкы ○ 2593 ● 6614 +САЛЫНМАГАН (1) ■ Кыз кеше - мыскалга салынмаган ак ефәк ○ 12989 +САЛЫНМЫЙ (1) ■ Урманга утын ташылмый, коега су салынмый ○ 1868 +САЛЫНСА (1) ■ Үзеңнеке салынса да күренми ○ 12073 +САЛЫНСАҢ (1) ■ Күрмәмешкә салынсаң, дөяне дә күрмәссең ○ 10453 +САЛЫНУ (1) ■ Кешенең юлдан чыгуы: берсе - малга кызыгу, икенчесе - теленә салыну ○ 7367 +САЛЫНЫП (2) ■ Йорт салынып беткәнче саилче ишектән керер ○ 5808 ● 9592 +САЛЫНЫР (1) ■ Чукрак ишетмәс, ишеткәнгә салыныр ○ 15327 +САЛЫП (21) ■ Урамдагы ташны күзлеген салып карый ○ 248 ● 305; 399; 1615; 2133; 3371; 4361; +5146; 7777; 8601; 9092; 9929; 10010; 10029; 10061; 10697; 11051; 11412; 11668; 13019; 16322 +САЛЫР (12) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди +○ 866 ● 3364; 3644; 4268; 4790; 5832; 7026; 9206; 11603; 11859; 11894; 14578 +САЛЫРБЫЗ (2) ■ Без дә кеше булырбыз: атка кешән салырбыз ○ 2754 ● 11363 +САЛЫРГА (4) ■ Ярлы кешенең ашы булса, салырга савыты булмый ○ 7466 ● 7835; 10509; 10847 +САЛЫРЛАР (1) ■ Май чүлмәгенә гел май салырлар ○ 9941 +САЛЫРЛЫК (1) ■ Уймакка салырлык та акылы юк ○ 11774 +САЛЫРМЫН ( | 1) ■ Эт язга чыксам, сөяктән сарай салырмын дигән, җәйгә чыккач оныткан, +ди ○ 3644:2 +САЛЫРСЫҢ (1) ■ Алыска салырсың - якыннан алырсың ○ 674 +САЛЫШ (1) ■ Кул сугып алыш, чыгарып салыш ○ 8051 +САМАР (1) ■ Бер хатын: "Салам яна", - дисә, икенчесе: "Самар яна!" - дип әйтер, ди ○ 13625 +САМОВАР (3) ■ Самовар чәйнең алдын эч, кара чәйнең төбен эч ○ 9325 ● 10082; 10113 +САМОВАРЫ (1) ■ Хуҗасы ыжламый самовары чыжламый ○ 10177 +САМОВАРЫМ (1) ■ Утыр, кунагым, алты ай; кайна, самоварым, җиде ай ○ 10224 +САН (9) ■ Көчләп эшләттергән - эшкә сан түгел ○ 6100 ● 7316; 11378; 11665; 11901; 11902; +14662; 15092; 17013 +САНА (7) ■ Ай үткән соң көн сана, ел үткән соң ай сана ○ 751 (2) ● 3485; 5340; 7906 (2); 12455 +САНАВЫ (1) ■ Сәүдәгәр санавы белән байый ○ 7968 +САНАГАН (2) ■ Түбән җирдә бер түбә үзен тауга санаган ○ 193 ● 2199 +САНАГАННЫ (1) ■ Акча санаганны ярата ○ 7684 +САНАЛГАН (1) ■ Тигенгә тел кыймылдаткан - тиле булып саналган ○ 15627 +САНАЛМЫЙ (2) ■ Ишәк, барга саналса да, малга саналмый ○ 2956 ● 10055 +САНАЛСА (1) ■ Ишәк, барга саналса да, малга саналмый ○ 2956 +САНАМА (6) ■ Яфракка карап, алма санама ○ 1821 ● 2772; 12198 (2); 12280 (2) +САНАМАДЫМ (1) ■ Син акыл җыйганда мин дә таш санамадым ○ 11772 +САНАМАС (1) ■ Тимерче шакылдауны тавышка санамас ○ 312 +САНАМАУ (1) ■ Чүпкә дә санамау ○ 8443 +САНАМЫЙ (1) ■ Эт, туенда аягы сынмаса, ул туйны туйга санамый ○ 3639 +САНАМЫЙЛАР (1) ■ Чебешне яз санамыйлар, көз саныйлар ○ 4342 +САНАМЫЙЧА (1) ■ Санамыйча сигез димә ○ 7952 +САНАП (6 | 1) ■ Ат алсаң сынап ал, акча алсаң санап ал ○ 2470 ● 4850; 5678; 7709, :1; 8379; 13116 +САНАР (11) ■ Эт тау күләгәсендә чабар, тауны үз күләгәсе дип санар ○ 3635 ● 3984; 7229; 7749; +7815; 9328; 9556; 10926; 11500; 11622 (2) +САНАРГА (2) ■ Акча бакыр, санарга такыр ○ 7660 ● 7953 +САНАСАМ (1) ■ Базарга барганда мин баймын, акчам санасам - гидаймын ○ 8030 +САНАСАҢ (2) ■ Никадәр санасаң да, йөзнең яртысы илле ○ 7941 ● 11623 +САНАТКА ( | 1) ■ Кызлар әйтер әүвәл - санатка, соңыннан әйтер - солдатка ○ 13007:1 +САНАТНЫ (1) ■ Кызлар көтәләр санатны, булмаса сөяләр солдатны ○ 13007 +САНАТЫННАН (1) ■ Патшаны күргән күз санатыннан курыкмас ○ 5876 +САНАУ (4) ■ Йолдыз санау ○ 92 ● 4145; 7707; 8384 +САНАУДАН (2) ■ Акча санаудан туймый, ди ○ 7685 ● 13595 +САНАУЛЫ (3) ■ Санаулы көн тиз үтә ○ 934 ● 2156; 7686 +САНГА (1) ■ Исәпкә бар, санга юк ○ 8046 +САНДАЛ (2) ■ Калын сандал чүкечтән курыкмас ○ 287 ● 333 +САНДУГАЧ (31 | 2) ■ Агачтан сандугач кына ясамый ○ 1718 ● 2337; 2955; 3359; 3989:1; 4000; +4019; 4023; 4077; 4079; 4089; 4090; 4096-4105; 4112-4114; 4119:1; 4674; 4903; 6331; 6718; +12005; 13090; 13171 +САНДУГАЧКА (1) ■ Карлыгач сандугачка иярә алмас ○ 4020 +САНДУГАЧЛАР (2) ■ Сандугачлар да, - тигәнәк башы, ди, йортлары - "үз илем, үз җирем" дип +сайрыйлар, ди ○ 4106 ● 4107 +САНДУГАЧНЫ (3) ■ Сандугачны сайрарга өйрәтмиләр ○ 4108 ● 4109; 4110 +САНДУГАЧНЫҢ (2) ■ Питраудан соң сандугачның теле бетә, үләннең тәме бетә ○ 931 ● 4111 +САНДУГАЧТАЙ (1) ■ Ике туган, бергә килсә, сандугачтай сайрашыр ○ 14483 +САНДУГАЧТАН (1) ■ Карлыгачтан көнне сора, сандугачтан төнне сора ○ 4022 +САНДЫГЫ (1) ■ Берәүнең дә сандыгы буш булмый ○ 9882 +САНДЫГЫН (1) ■ Яза-яза сандыгын тутырган, укый белмичә авызын ачып утырган ○ 16707 +САНДЫКТА (3) ■ Бикле сандыкта җәүһәр ятыр ○ 275 ● 9884; 12984 +сандырак → сөяк-сандырак +САНЛАГАН (2) ■ Кешене санлаган - сандугач булган, үз атын санлаган - карга булган ○ 12005 (2) +САНЛЫ (2) ■ Санарга санлы булсын, сыйфатка затлы булсын ○ 7953 ● 10304 +САНЛЫГА (1) ■ Сансызга сан юк, санлыга юл юк ○ 11901 +САНСЫЗ (2) ■ Ялгыз кеше - сансыз кеше ○ 5102 ● 11894 +САНСЫЗГА (2) ■ Сансызга сан юк, санлыга юл юк ○ 11901 ● 11902 +САНТЫЙНЫҢ (1) ■ Сантыйның салпы ягына салам кыстыралар ○ 11621 +САНЫ (6) ■ Һәрнәрсәнең йөзе бар, йөз астында үзе бар, үлчәве бар, саны бар, кирәк булса тагы +бар ○ 638 ● 745; 2796; 4510; 6555; 12229 +САНЫЙ (3) ■ Аучы үзе йөрмәгән урманны ауга бай саный ○ 2012 ● 2303; 11623 +САНЫЙЛАР (2) ■ Чебешне көз саныйлар ○ 4341 ● 4342 +САНЫЙМ (1) ■ Саныйм утыз, була тугыз ○ 8059 +САНЫЙ-САНЫЙ (1) ■ Байның малын саный-саный ярлының шәме янып беткән ○ 7295 +САҢАГЫНА (1) ■ Балык алсаң саңагына кара, хатын алсаң ата-анасына кара ○ 13133 +САҢАГЫННАН (1) ■ Асыл кош - аягыннан, сак балык - саңагыннан ○ 3822 +САҢГЫРАУ (8) ■ Бай - саңгырау, түрә - сукыр ○ 5735 ● 13243; 15251; 15252; 15260; 15344; +16798; 17033 +САҢГЫРАУГА (6) ■ Саңгырауга ике азан әйтмиләр ○ 15253 ● 15254-15258 +САҢГЫРАУЛАТЫП (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, +күрәсен күрми яшим ○ 10486 +САҢГЫРАУНЫҢ (1) ■ Сукырның кулына төшмә, саңгырауның астына төшмә ○ 15273 +САП (5) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа кап, +мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 9930 (2); 12440; 14038 +САПЛАМЫ (1) ■ Кышның сапламы озын ○ 880 +САПЛАР (1) ■ Ялкау энәне озын саплар ○ 6578 +САПЛАУ (1) ■ Кәкрене кыекка саплау ○ 651 +САПЛАЯГЫ (1) ■ Саплаягы белән бирә, сабы белән төртә ○ 10039 +САПЛАЯК (1) ■ Гомер саплаяк түгел, сабыннан тота алмассың ○ 14714 +САПЛЫ (1) ■ Сапсыз сөңгедән саплы сәнәк яхшырак ○ 5612 +САПЛЫЙ (1) ■ Ипле сүз энә саплый ○ 15868 +САПЛЫК (1) ■ Бер агачтан уклык та чыгар, сөңге саплык та чыгар ○ 5555 +САПМА (1) ■ Чабатага баш сапма ○ 9091 +САП-САЛКЫН (2) ■ Сабыр төбе - саф алтын, ашыгу төбе сап-салкын ○ 11891 ● 16902 +САПСЫЗ (5) ■ Сапсыз балта агач чабарга ярамас ○ 1931 ● 1932; 5611; 5612; 6352 +САПТА (1) ■ Гаеп балтада да бар, сапта да ○ 12486 +САПТАН (1) ■ Сау алма саптан төшми ○ 1813 +САПТЫК (1) ■ Төрттек-тарттык - баш саптык, кактык-суктык - олтан кактык ○ 9087 +САПТЫРЫР (1) ■ Юл юлдашны таптырыр, юлдаш юлдан саптырыр ○ 6930 +САРАЕ (3) ■ Ташбака кая барса да, сарае үзе белән ○ 4682 ● 8627; 11923 +САРАЕМ (3) ■ Мәче: "Мич башында калаем, сәндерәдә сараем", - дип җырлый, имеш ○ 3356 +● 8227; 10337 +САРАЕН (1) ■ Атын урлаткач, сараен бикләүдә файда юк ○ 2606 +САРАЕНЫҢ (1) ■ Патша сараеның яңа хәбәре - урамның иске хәбәре ○ 5867 +САРАЙ (7 | 2) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди +○ 866 ● 2467; 3644, :1, :2; 8603; 8628; 11213; 14325 +САРАЙГА (2) ■ Ике ай��ырны бер сарайга япмыйлар ○ 2765 ● 14865 +САРАЙЛЫДА (1) ■ Яуга барсаң - Тамьянда киңәш тот, дауга барсаң - Сарайлыда киңәш тот ○ 5671 +САРАН (21) ■ Ашлыкның йозагы - салам, акчаның йозагы - саран ○ 1381 ● 5950; 11792; 11832; +11849; 11903-11913; 11927; 11954; 11964; 13557; 16024 +САРАНА (1) ■ Сарана төбендә суган ятыр ○ 1301 +САРАНГА (2) ■ Кешегә көнең төшмәсен, саранга эшең төшмәсен ○ 11851 ● 11914 +САРАНДА (1) ■ Арыш тора саламда, акча тора саранда ○ 11796 +САРАНЛЫК (2) ■ Юмартлык дошманны да дус кылыр, саранлык балаларны да дошман кылыр +○ 11956 ● 13582 +САРАННАН (2) ■ Сараннан акча сорау - үгез саву белән бер ○ 11915 ● 11916 +САРАННЫ (2) ■ Акча саранны таный ○ 7687 ● 16386 +САРАННЫКЫ (2) ■ Саранныкы - тәләфкә ○ 11917 ● 11918 +САРАННЫҢ (12) ■ Еланның аягын күрмәссең, саранның сыен күрмәссең ○ 11829 ● 11856; +11919-11926; 11954; 11957 +САРАНЫ (1) ■ Хатынның - сараны, ирнең юмарты яхшы ○ 13741 +САРБАЙ (1) ■ Үзең сарык булгач, көтүчең Сарбай булганга үпкәләмә ○ 3121 +САРГАЕП (1) ■ Хатының яхшы булса, аргамак менәрсең; хатының яман булса, саргаеп кибәрсең +○ 13751 +САРГАЕР (1) ■ Аңарчы тешләрең саргаер әле ○ 10621 +САРГАЙГАН (1) ■ Сагынган белән килмәк юк, саргайган белән үлмәк юк ○ 15384 +САРГАЙМЫЙ (1) ■ Тирәкнең, тамыры черемичә, яфрагы саргаймый ○ 1756 +САРГАЙТА (2) ■ Кайгы ирне картайта, сагыш ирне саргайта ○ 14879 ● 14945 +САРГАЙТЫРГА (1) ■ - Кайгы, кая барасың? - Картайтырга барамын. - Сагыш, кая барасың? Саргайтырга барамын ○ 14881 +САРГАН (2) ■ Читтә сарган корт иле кем тапса - шуныкы ○ 4748 ● 13823 +САРГАЯ (2) ■ Имән бик каты агач та, аның да яфрагы саргая ○ 1727 ● 9824 +САРКЫТЫ (1) ■ Эркете булгач, саркыты да була ○ 9387 +саркыты → сыегы-саркыты +САРРАФ (1) ■ Алтын кыйммәтен сарраф белер ○ 7744 +САРРАФТАН (1) ■ Алтынны саррафтан сора, җәүһәрне - коемчыдан ○ 7767 +САРЫ (25 | 1) ■ Яшел төс - яз күрке, сары төс - көз күрке, ал да гөл - җәй күрке, ак төс - кыш +күрке ○ 624 ● 935; 1302; 1433; 1744; 3193; 3605, :1; 3692; 4354; 6022; 7796; 8811; 9149; 9330; +9417; 9488; 10652; 10672; 10673; 11890; 12962; 13072; 14946; 15245 (2) +САРЫГА (1) ■ Алтын сарысы сарыга сабыштыра ○ 7748 +САРЫГЫ (1) ■ Байның мең сарыгы арасында ярлының бер ятим бәрәнен бүре алган ○ 7296 +САРЫК (37 | 1) ■ Борчак чәчсәң, арасына сарык кереп ятарлык булсын ○ 1546 ● 2087; 2137; 2157; +2161; 2198; 2218; 2221; 3030; 3036; 3077; 3078; 3080; 3086 (2); 3087; 3089; 3102; 3103; 3107; +3108; 3109 (2); 3115; 3121; 3122; 3124-3126; 3127 (2); 3128; 3723:1; 7692; 11386 (2); 11927; 13297 +САРЫККА (7) ■ Бүре сарыкка: "Мин сине ашамас идем, син мине ашарсың", - дигән ○ 2158 +● 2174; 3025; 3110; 3123; 3624; 4153 +САРЫКЛАР (1) ■ Сарыклар курыксын дисәң, бүре булырга кирәк ○ 3111 +САРЫКЛАРГА ( | 1) ■ Эт печән ашамас, сарыкларга юл куймас ○ 3624:2 +САРЫКЛАРНЫ (1) ■ Бүре: "Сарыкларны буш көтәр идем", - дип сораган ○ 2159 +САРЫКЛАРЫ (1) ■ Алланың үзе әйдәгән сарыклары юк: берәүнекен берәүгә генә алып бирә +○ 16858 +САРЫКНЫ (7) ■ Бүре санаулы сарыкны да ашый ○ 2156 ● 2359 (2); 3076 (2); 3093; 3130 +САРЫКНЫКЫ (1) ■ Теле сарыкныкы, теше бүренеке ○ 15692 +САРЫКНЫҢ (6) ■ Сарыкның ничә сум торганын бүре каян белсен ○ 2200 ● 3079; 3082; 3112САРЫКТА (1) ■ Кайсы сарыкта, кайсы казда, әле төшмәгән базга ○ 9463 +САРЫКТАН (4) ■ Арыслан оясында яткан сарыктан саклан ○ 2045 ● 3115; 4361; 5882 +САРЫЛМА (1) ■ Ач утыр, теләнчелеккә сарылма ○ 5733 +САРЫМАЙ (1) ■ Сарымай - күп кешегә тарымай, ак май - кунаклардан артмай ○ 9326 +САРЫМСАК (4) ■ Сарымсак ашамаганның авызыннан ис килмәс ○ 1612 ● 1613; 10141; 14256 +САРЫМСАКНЫ (2) ■ Сарымсакны кияүгә биргәннәр, өч көн сасымаган ○ 1614 ● 1615 +САРЫНЫҢ ( | 1) ■ Караның ачуы чыкканчы сарының җаны чыгар ○ 10673:1 +САРЫП (1) ■ Киләп сарып йөрү ○ 8737 +САРЫР (1) ■ Кортның анасы кая кунса, күче шунда сарыр ○ 4737 +САРЫСЫ (4) ■ Гәрәбәнең агы да гәрәбә, сарысы да гәрәбә ○ 279 ● 565; 7748; 12593 +САСЫ (2) ■ Эт тә, ит эләкмәгәч, "сасы" ди ○ 3642 ● 9251 +САСЫГАН (2) ■ Былтыр үлгән карга быел сасыган ○ 3939 ● 9774 +САСЫМАГАН (1) ■ Сарымсакны кияүгә биргәннәр, өч көн сасымаган ○ 1614 +САСЫМАС (2) ■ Бал айнымас, сары май сасымас ○ 9149 ● 12946 +САСЫР (3) ■ Балыкның башы сасыр, яманның аягы сасыр ○ 12105 (2) ● 15937 +САСЫТМА (1) ■ Черегән суганны сасытма ○ 1623 +САТ (10) ■ Кәҗә тиресен кирәгәгә тарт, күнчегә сат ○ 3039 ● 3053; 4406; 5843; 7699; 7850; 7870; +7927; 7967; 14120 +САТА (7) ■ Язга чыккач чегән тунын сата ○ 991 ● 4265; 7831; 7923; 7959; 8047; 12156 +САТАЛАР (3) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 ● 7866; 7937 +САТАМ (2) ■ Күпмегә алсам, шуңа сатам ○ 8053 ● 8073 +САТАР (4) ■ Бытбылдык үз атын үзе сатар ○ 3909 ● 7948; 17063 (2) +САТАРГА (1) ■ Тавыгы йомырка салмаган, чебешләрне сатарга уйлый ○ 4356 +САТАРСЫҢ (1) ■ Кирәкмәгәнне алсаң, кирәгеңне сатарсың ○ 7924 +САТАЧАК (1) ■ Саран, базарга чыкса, намусын да сатачак ○ 11903 +САТАШТЫРЫР (1) ■ Йөз акыллыны бер тинтәк саташтырыр ○ 11584 +САТКАН (4) ■ Бодай күрсәтеп арпа саткан ○ 1580 ● 4976; 7948; 7954 +САТКАНДА (3) ■ Алырга барсаң, бар да "рәхим ит", сатканда берәү дә әйләнеп карамый ○ 7855 +● 7936; 8021 +САТКАННЫ (1) ■ Дусларын сатканны таш бәйләп суга сал ○ 5388 +САТМА (2) ■ Кыш бетте дип тун сатма, янә кыш бар ○ 863 ● 11755 +САТМАС (1) ■ Сатмас товар - мең алтын ○ 7955 +САТМАСАМ (1) ■ "Сатсам саттым, сатмасам алдым-кайттым, аллаһе әкбар", - дип әйтте, ди, +бер сатучы мулла намаз ниятләгәндә ○ 16932 +САТМЫЙ (1) ■ Кибет сатмый, егет сата ○ 7923 +САТМЫЙЛАР (4) ■ Аюны үтермәс борын тиресен сатмыйлар ○ 2092 ● 2561; 4513; 5394 +САТМЫЙСЫҢ (1) ■ Алмыйсың, сатмыйсың - базарда ни эшең бар? ○ 8025 +САТСАМ (5) ■ Бу куянны атсам, тиресен тунап сатсам, бер тай алып кайтсам, килер көзгә ат +булыр ○ 2278 ● 5995; 8057 (2); 16932 +САТТЫМ (2) ■ Алдым тире, саттым кире ○ 8023 ● 16932 +САТТЫҢ (1) ■ Алдың - оттың, саттың - йоттың ○ 7848 +САТТЫРА (3 | 2) ■ Юкны кирәк таптыра, актык атны саттыра ○ 7618 ● 7618:1, :2; 10107; 14941 +САТТЫРЫР (1) ■ Юклык җәясен саттырыр ○ 7616 +САТУ (7) ■ Кем дә кем иген игә - ул җырлап яши, кем дә кем сату итә - ул чирләп яши ○ 1414 +● 7851; 7915; 7916; 8027 (2); 8035 +САТУ-АЛУ (1) ■ Сату-алу эшенә алдау кермичә калмый, ди ○ 7956 +САТУЛАШ (1) ■ Башта кесәңне кара, аннан сатулаш ○ 7885 +САТУЛАША (1) ■ Кәҗәгә акчасы җитми, сыер сатулаша ○ 3071 +САТУЛАШЫР (1) ■ Таз тарак сатулашыр ○ 15290 +САТУЧЫ (7) ■ Иген сугучы кояш сорый, күмер сатучы яңгыр тели ○ 1396 ● 7852 (2); 7881; +7946; 16693; 16932 +САТУЧЫДА (1 | 1) ■ Сатучыда тарак бар - алмасаң да карап кал ○ 7957 ● 7957:2 +САТУЧЫДАН (1) ■ Базар арзан булса, алучыдан оят кача; базар кыйммәт булса, сатучыдан оят +кача ○ 7868 +САТУЧЫНЫҢ (2) ■ Тимерченең балтасы юк, сатучының акчасы юк ○ 315 ● 7943 +САТУЫ (1) ■ Сатуы барның катуы бар ○ 7958 +САТЫЛМА (1) ■ Акчага сат, акчага сатылма ○ 7699 +САТЫЛМАС (2) ■ Дәрьядагы балык сатылмас ○ 359 ● 4487 +САТЫЛМЫЙ (2) ■ Баш күмер чүлмәге түгел, базарда сатылмый ○ 10245 ● 11404 +САТЫП (30) ■ Заманны заман белән сатып алып булмый ○ 818 ● 1011; 1022 (2); 3255; 3898; +4975; 5147 (2); 5251 (2); 5729; 5754; 7518; 7854; 7914; 7936; 7959; 8021; 8179; 9236; 9280; +9626; 12724; 13613; 14133; 14210; 14756; 14851; 15357 +САУ (39) ■ Югарыдан егылган сау калмый ○ 713 ● 1813; 3047; 3294; 3323; 3444; 4153; 4677; +4688; 4779; 4782; 5278; 7000; 7475; 8288; 9552; 9681; 10247; 10809; 11352 (2); 11622; 11791; +13974; 14552; 15174; 15198; 15202; 15203; 15239; 15241; 15246; 15308 (2); 15310; 15350; +15366; 16187; 16757 +САУБУЛЛАШ (1) ■ Аракыга сәлам бирсәң, акылың белән саубуллаш ○ 9816 +САУГА (2) ■ Аксак эт сау эттән сауга көтә ○ 3444 ● 9327 +САУГАН (3) ■ Кәҗә сауганнан сыер сауган сөт сорап килгән ○ 3037 ● 3157; 15959 +САУГАННАН (1) ■ Кәҗә сауганнан сыер сауган сөт сорап килгән ○ 3037 +САУЛЫГЫМ (3) ■ Әрекмәнем: кызу капса - яулыгым, баш авырса - саулыгым ○ 1341 ● 15247; +САУЛЫГЫН (1) ■ Хастаның хәленә керү - ярты саулыгын кайтару ○ 15314 +САУЛЫГЫННАН (1) ■ Тәнгә тән саулыгыннан да яхшырак кием юк ○ 8816 +САУЛЫК (10) ■ Саулык теләсәң, күп ашама ○ 9682 ● 15156; 15195; 15206; 15214; 15217; +15248 (2); 15295 (2) +САУЛЫККА (2) ■ Сакланган саулыкка җиткән ○ 11899 ● 15244 +САУЛЫКНЫҢ (2) ■ Авыруга чыдамасаң, саулыкның кадерен бел ○ 15181 ● 15249 +САУМЫЙЛАР (1) ■ Сыердан май саумыйлар ○ 3207 +САУНЫ (2) ■ Ирләр сөяр сауны, хатыннар сөяр байны ○ 13867 ● 15358 +САУНЫҢ (2) ■ Башы сауның малы төгәл ○ 10264 ● 10809 +САФ (12) ■ Су башындагы - саф су эчәр, койрыгындагы - куерык су эчәр ○ 425 ● 3014; 7797; +11233; 11234; 11284; 11891; 12981; 14843; 15250; 15483; 16902 +САФАНЫҢ (1) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер +кем, грифтар улмаян белмәс ○ 12798 +САФУРА (1) ■ Сафура бураннары кубару ○ 1225 +САЧӘККӘ (1) ■ Боланга ияргән сачәккә аунар, дуңгызга ияргән балчыкка аунар ○ 2114 +САЯК (1) ■ Саяк йөрсәң, таяк җиярсең ○ 5044 +СӘБӘБЕ (2) ■ Сәбәбе булган - сәнәге сынган ○ 1304 ● 7860 +СӘБӘП (4) ■ Тауга менәргә сәләт кирәк, төшәр өчен сәбәп кирәк ○ 165 ● 6497; 14974; 15435 +СӘБӘПСЕЗ (1) ■ Эш сәбәпсез булмас, ил сәләтсез булмас ○ 5095 +СӘВӘТЕ (1) ■ Кемнең сәвәте бар, шуның сәләте бар ○ 16594 +СӘВӘТЛЕ (1) ■ Сәвәтле кеше әдәпле ○ 16651 +СӘВЕРДӘ (1) ■ Сәвердә сулар сәер була ○ 943 +СӘВЕРДӘГЕ (1) ■ Сәвердәге явым - савып торган савым ○ 944 +СӘГАТЕ (3) ■ Сәгате ай, ае ел күк ○ 1056 ● 2017; 5322 +СӘГАТЕН (1) ■ Бәла алдан сәгатен әйтеп килми ○ 14809 +СӘГАТЕНДӘ (2) ■ Минутында тотмасаң, сәгатендә тоталмассың ○ 927 ● 13721 +СӘГАТЕҢ (1) ■ Дошман сәгате сукканчы үз сәгатең суксын ○ 5322 +СӘГАТЬ (6) ■ Унҗиде сәгать суккач, үләннең шифасы тамырга төшәр ○ 1319 ● 4252; 6498; 6650; +6701; 12368 +СӘГАТЬКӘ (2) ■ Кунакка барсаң, сәгатькә карама: кайтыр вакытны хуҗаның чырае күрсәтер +○ 10133 ● 14847 +СӘГАТЬТӘ (1) ■ Йокы кәрчемә кебек: биш сәгать эчендә ойый, алты сәгатьтә ачый ○ 6650 +СӘДАКА (5 | 1) ■ Сәдака алып кына кеше баемас ○ 8184 ● 10136; 13679; 16937, :1; 17073 +СӘДАКАҢ (1) ■ Мулла белән дус булсаң, сәдакаң кесәңдә мул булсын ○ 17018 +СӘДАКАҢНЫ (2) ■ Сәдакаңны бирмәсәң бирмә, этеңне бәйдән ычкындырма ○ 8185 ● 16875 +СӘДАКАСЫНА (1) ■ Сәдакасына күрә савабы, соравына күрә җавабы ○ 16935 +СӘДӘПЛЕ (2) ■ Әдәпленең күлмәге сәдәпле, үзе матур гадәтле ○ 11327 ● 13056 +СӘДӘПСЕЗ (1) ■ Үзе әдәпсез, киеме сәдәпсез ○ 11393 +СӘДӘПТӘ (1) ■ Матурлык күлмәк белән сәдәптә түгел, оят белән әдәптә ○ 10688 +СӘЕЛЕМ (1) ■ Улым - көн күрешем, кызым - сәелем ○ 14157 +СӘЕР (1) ■ Сәвердә сулар сәер була ○ 943 +СӘҖДА (1) ■ Ханның алдыннан сәҗда, артыннан йодрык ○ 5935 +СӘЙРАН (1) ■ Йөри белсәң - сәйран, белмәсәң - сәргердан ○ 6777 +СӘКЕ (5) ■ Сәкеләре ак кына, сәке арасы корт кына ○ 8440 ● 8442; 8450; 10221; 13949 +СӘКЕГӘ (3) ■ Кырын-кырын ятсаң, кырык кеше бер сәкегә сыя ○ 5019 ● 8413; 12127 +СӘКЕДӘ (1) ■ Тугыз балта бер сәкедә ятыр, ике каба ятмас ○ 1946 +СӘКЕЛӘРЕ (1) ■ Сәкеләре ак кына, сәке арасы корт кына ○ 8440 +СӘКЫЙМ (1) ■ Ике Сәкыйм - бер Мөстәкыйм ○ 8040 +СӘЛАМ (20 | 1) ■ Башыңа төшсә, түмгәккә дә сәлам бирерсең ○ 115 ● 121; 1126; 3008; 3136; 4828; +5278; 5587; 7213; 8642; 9816; 10068; 10268; 10271; 14731, :1; 15153; 15256; 15918; 15969; 16244 +СӘЛАМӘТ (2) ■ Сәламәт тәндә сәламәт акыл ○ 15280 (2) +СӘЛАМӘТЛЕГЕ (1) ■ Фикер сәламәтлеге тән сәламәтлегеннән килә ○ 15309 +СӘЛАМӘТЛЕГЕННӘН (1) ■ Фикер сәламәтлеге тән сәламәтлегеннән килә ○ 15309 +СӘЛАМӘТЛЕК (10) ■ Сәламәтлек бер алтын, тынычлык мең алтын ○ 5627 ● 14843; 15032; +15034; 15170; 15281-15284; 16660 +СӘЛАМӘТЛЕКТӘН (1) ■ Сәламәтлектән дә матур кием юк ○ 15285 +СӘЛАМДӘ (1) ■ Сәүдәдә дуслык юк, сәламдә бурычлык юк ○ 7973 +СӘЛАМЕҢ (1) ■ Бай, ярлыланса, ярлы хәлен аңлый; ярлы, баеса, сәламең дә алмый ○ 7197 +СӘЛАМСЕЗ (1) ■ Сәламсез кергән гаеп, рөхсәтсез чыккан гаеп ○ 15970 +СӘЛӘМӘГӘ (1) ■ Суык белән эт сәләмәгә үч ○ 1125 +СӘЛӘМӘСЕ (1) ■ Сөйгәннең сәләмәсе дә чәчәк ○ 12755 +СӘЛӘТ (2) ■ Тауга менәргә сәләт кирәк, төшәр өчен сәбәп кирәк ○ 165 ● 11061 +СӘЛӘТЕ (1) ■ Кемнең сәвәте бар, шуның сәләте бар ○ 16594 +СӘЛӘТКӘ (1) ■ Сәләткә сәбәп кирәк ○ 6497 +СӘЛӘТЛЕ (1) ■ Сәләтле кулда сәгать бар ○ 6498 +СӘЛӘТЛЕНЕ (1) ■ Сәләтлене сәнәк тотуыннан ук белеп була ○ 6499 +СӘЛӘТСЕЗ (2) ■ Эш сәбәпсез булмас, ил сәләтсез булмас ○ 5095 ● 6500 +СӘМЕР ( | 1) ■ Читтән килгән байгыш, башыңа кунса, сәмер кош булыр ○ 3907:1 +СӘМРУГ (1) ■ Башыңа кунса, байгыш та сәмруг булыр ○ 3907 +СӘНӘГЕ (2) ■ Сәбәбе булган - сәнәге сынган ○ 1304 ● 1305 +СӘНӘК (13) ■ Суга сәнәк белән язылган ○ 525 ● 1194; 1359; 1360; 3048; 5187; 5524; 5612; 6352; +6499; 6500; 8022; 10781 +СӘНӘК-КӨРӘК (2) ■ Март ишектән бактырыр, сәнәк-көрәк яктырыр ○ 918 ● 1361 +СӘНӘКТӘН (1) ■ Сәнәктән көрәк булган ○ 1362 +СӘНДЕРӘГЕЗГӘ (2) ■ Үзегезне белегез, сәндерәгезгә менегез ○ 8396 ● 12092 +СӘНДЕРӘДӘ (1) ■ Мәче: "Мич башында калаем, сәндерәдә сараем", - дип җырлый, имеш ○ 3356 +СӘНДЕРӘДӘН (1) ■ Кулны сузмасаң, сәндерәдән дә ала алмассың ○ 10937 +СӘНИ (2) ■ Сәни килдем кияү дип, яманлык көндә сөяр дип; сәни килдем тамыр дип, караңгыда +таныр дип ○ 13428 (2) +СӘРГЕРДАН (1) ■ Йөри белсәң - сәйран, белмәсәң - сәргердан ○ 6777 +сәтәм → әтәм-сәтәм +СӘҮДӘ (6) ■ Гаделлек белән сәүдә ит, җитезлек белән файда ит ○ 7896 ● 7908 (3); 7929; 8000 +СӘҮДӘГӘР (8) ■ Алтыга алып бишкә сат, атың булсын сәүдәгәр ○ 7850 ● 7928; 7934; 79657968; 8005 +СӘҮДӘГӘРГӘ (2) ■ Сәүдәгәргә юлдаш булсаң, малын сөйләр ○ 7969 ● 17035 +СӘҮДӘГӘРНЕҢ (3) ■ Сәүдәгәрнең зарары алда, файдасы-табышы артта ○ 7970 ● 7971; 7972 +СӘҮДӘДӘ (2) ■ Сәүдәдә дуслык юк, сәламдә бурычлык юк ○ 7973 ● 7974 +СӘҮДӘСЕНӘ (1) ■ Чиләгенә күрә капкачы, сәүдәсенә күрә акчасы ○ 7998 +СӘФӘР (3) ■ Бер сәфәр ир картайтмас, яман юлдашын ияртмәс ○ 6910 ● 7044; 12687 +СӘФӘРГӘ (1 | 1) ■ Сәфәргә чыксаң, әүвәл юлдаш тап ○ 6923 ● 6923:1 +СӘФӘРДӘ (2) ■ Ат чанада беленер, ир сәфәрдә беленер ○ 6734 ● 13503 +СӘФӘРЕ (1) ■ Тавыкның ерак сәфәре - ындыр ○ 4332 +СӘЯХӘТЛӘР (1) ■ Ерак сәяхәтләр берәр адымнан башлана ○ 6756 +СДАЧА (1) ■ Ике тиен - бер акча, аңардан да сдача ○ 7832 +СЕБЕР (2) ■ Безгә Себер ни, Сембер ни ○ 5262 ● 8436 +СЕБЕРӘ (5) ■ Һәркем үз ишек төбен себерә ○ 8355 ● 8433; 8448; 10367; 12471 +СЕБЕРГӘН (2) ■ Өйдә идән себерә белмәгән илдә түшәм себергән ○ 8448 ● 15962 +СЕБЕРЕРГӘ (1) ■ Иске себерке идән себерергә ярый ○ 8407 +СЕБЕРКЕ (4) ■ Урманга себерке белән кермә ○ 1867 ● 8407; 8419; 8433 +СЕБЕРКЕНЕ (1 | 2) ■ Иске себеркене чыгарып ташлыйлар ○ 8408 ● 8408:1, :2 +СЕБЕРКЕСЕ (4) ■ Чүбе булса, себеркесе булыр ○ 8423 ● 8439; 8606; 13393 +СЕБЕРКЕСЕЗ (1) ■ Себеркесез мунча чабындыру ○ 8659 +СЕБЕРМӘ (1) ■ Кеше өендә идән себермә ○ 8412 +СЕБЕРМИ (1) ■ Себеркесе җир себерми ○ 8439 +СЕБЕРҮ (1) ■ Бит белән җир себерү ○ 10721 +СЕЗГӘ (3) ■ Сезгә авыз ашаганда гына кирәк шул ○ 10641 ● 16289; 16888 +СЕЗДӘ (1) ■ Бездә күп каты-коты, сездә ул да такы-токы ○ 9446 +СЕЗДӘН (1) ■ Боермак сездән, йөгермәк бездән ○ 5988 +СЕЗНЕКЕ (1) ■ Акча - сезнеке, мал - безнеке ○ 7843 +СЕЗНЕҢ (2) ■ Чикләвегемнең төше юк, сезнең кебек кеше юк ○ 1776 ● 6713 +СЕЛӘГӘЕҢ (1) ■ Хут мартка: "Селәгәең җый, әй селәгәй", - дип әйтә, ди ○ 961 +СЕЛӘГӘЙ (1) ■ Хут мартка: "Селәгәең җый, әй селәгәй", - дип әйтә, ди ○ 961 +СЕЛЕК (1) ■ Белгәнгә - белек, белмәгәнгә кул селек ○ 16482 +СЕЛЕКСӘҢ (2) ■ Ботыннан тотып селексәң, бете юк ○ 4841 ● 16701 +СЕЛЕКТЕМ (1) ■ Мин аннан сул кулымны селектем ○ 11038 +СЕЛКЕНӘ (1) ■ Тиле җилкенсә тирәк селкенә ○ 11651 +СЕЛКЕНГӘН (1) ■ Селкенгән теш төшми калмас ○ 10573 +СЕЛКЕНЕП (1) ■ Ашаганда колагың селкенеп торсын, эшләгәндә йөрәгең җилкенеп торсын ○ 6026 +СЕЛКЕНЕР (1) ■ Еланның башын киссәң, койрыгы селкенер ○ 4639 +СЕЛКЕНМӘС (1) ■ Җил тими, үлән башы селкенмәс ○ 1186 +СЕЛКЕНМИ (2) ■ Җил булмаса, агач башы селкенми ○ 1178 ● 1179 +СЕЛКЕНСЕН ( | 1) ■ Эшләгәндә йөрәгең җилкенсен, ашаганда колагың селкенсен ○ 6026:1 +СЕЛКЕП (1) ■ Элеп алып, селкеп салу ○ 5708 +СЕЛКЕСӘҢ (1) ■ Аягыннан тотып селкесәң, "а" хәрефе төшмәс ○ 16696 +СЕЛКЕТӘ (1) ■ Йон уңаена сыпырсаң, кәҗә дә койрыгын селкетә ○ 3009 +СЕЛКЕТМӘҮ (1) ■ Мыек та селкетмәү ○ 10358 +СЕЛКЕТМИ (1) ■ Җирдән салам селкетми ○ 1513 +СЕЛКҮ (1) ■ Капчык төбен селкү ○ 10032 +СЕЛТЕ (1) ■ Үз өендә селте кайната белмәгән - кеше өендә әлбә пешергән ○ 9407 +СЕМБЕР (1) ■ Безгә Себер ни, Сембер ни ○ 5262 +СЕМЬЯ (7) ■ Чәй яны - семья җаны ○ 9376 ● 13159; 13180; 13197; 13198; 13200; 13201 +СЕМЬЯДА (1) ■ Тату семьяда җаның ял итә ○ 13203 +СЕМЬЯСЫЗ (1) ■ Кошлар оясыз булмый, кеше семьясыз булмый ○ 13181 +семьясыз → йортсыз-семьясыз +СЕНТЯБРЬ (1) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 +СЕНТЯБРЬДӘ (4) ■ Сентябрьдә син дә бер, мин дә бер ○ 936 ● 937-939 +СЕНТЯБРЬНЕҢ (1) ■ Сентябрьнең ундүртендә чикмән төшә, тун менә ○ 940 +СЕҢӘ (1) ■ Сау карында балта сабы да сеңә ○ 9681 +СЕҢӘР (1) ■ Суны - сеңәр җиргә, сүзне - сыяр җиргә ○ 15967 +СЕҢГӘЛЕК (1) ■ Хәйлә сазы сеңгәлек: бер аягыңны алганчы икенчесе батар ○ 12590 +СЕҢГӘЧ (1) ■ Ашны сеңгәч макта, юлдашны белгәч макта ○ 6908 +СЕҢДЕР (1) ■ Эчсәң буеңа сеңдер ○ 9860 +СЕҢЕЛ (1) ■ Аганы күреп эне үсәр, апаны күреп сеңел үсәр ○ 14556 +СЕҢЕЛЕСЕН (1) ■ Апасын күзәт, сеңелесен ал ○ 14559 +СЕҢМИ (1) ■ Шәп яуган яңгыр җиргә сеңми ○ 1150 +СЕР (10) ■ Иске дошманга сер салма, яңа байдан бурыч алма ○ 5430 ● 5472; 11123; 12544; +12545 (2); 12614; 13737; 14499; 15258 +СЕРӘЕМ (1) ■ Биргәнеңә - бирәем, бирмәгәнгә - серәем ○ 8219 +СЕРӘЕШ (1) ■ Бирсәләр - бирәеш, бирмәсәләр - серәеш ○ 8220 +СЕРДӘШ (3) ■ Кыз бала - сердәш, ир бала - көндәш ○ 14121 ● 16604; 16683 +СЕРДӘШЕҢДӘЙ (1) ■ Яхшы килен сердәшеңдәй булыр ○ 13396 +СЕРЕ (2) ■ Атның сере иясенә мәгълүм, кызның сере өенә мәгълүм ○ 12939 (2) +СЕРЕМНЕ (1) ■ Дошман серемне белмәсен дисәң, дустыңа да сереңне әйтмә ○ 5321 +СЕРЕН (11) ■ Арыслан серен юлбарыс белмәс ○ 2046 ● 2677; 2824; 4648 (2); 5371; 10392; 11479; +12454; 12653; 15071 +СЕРЕҢ (2) ■ Тешең сынса да, серең сынмасын ○ 12551 ● 15858 +СЕРЕҢНЕ (7) ■ Дошман серемне белмәсен дисәң, дустыңа да сереңне әйтмә ○ 5321 ● 5335; +5407; 5473; 5673; 12546; 12604 +СЕРКӘ (6) ■ Иске серкә савытны боза ○ 9222 ● 9267; 9328; 9349; 11622; 12478 +СЕРКӘГӘ (2) ■ Сарымсакны серкәгә салып тотсаң да, сигез ел исен саклый ○ 1615 ● 9172 +СЕРКӘДӘ (1) ■ Арыш унике көн баш чыгара, унике көн серкәдә утыра, унике көн эч иңә ○ 1527 +СЕРКӘСЕ (1) ■ Серкәсе су күтәрми ○ 9489 +СЕРЛӘШЕРГӘ (1) ■ Ят - сыйлашырга, якын серләшергә яхшы ○ 14690 +СЕРЛӘШМӘ (1) ■ Юләр белән серләшмә, усал белән телләшмә ○ 11710 +СЕРНЕ (4) ■ Сер дусы күп булыр, серне тоткан бер булыр ○ 5472 ● 8329; 12544; 12547 +СЕРСЕЗ (1) ■ Серсез йөрәк - буш капчык ○ 12548 +СИБӘЛӘП (1) ■ Шаулап яуган яңгыр яннан үтәр, сибәләп яуган яңгыр - җаннан ○ 1148 +СИБӘР (4) ■ Тавык көл тибәр - үз башына сибәр ○ 4311 ● 9233 (2); 11042 +СИБҮ (3) ■ Утка керосин сибү ○ 8581 ● 11381; 15367 +СИГЕЗ (20) ■ Сарымсакны серкәгә салып тотсаң да, сигез ел исен саклый ○ 1615 ● 1617; 2615; +3177; 3387; 5363; 5517; 6496; 6714; 7903; 7909; 7952; 8039; 9683; 10447; 11691; 12226; 12746; +14136; 15091 +СИГЕЗГӘ (1) ■ Тугызга менгән сигезгә төшмәс ○ 7984 +СИГЕЗЕНЧЕ (1) ■ Җиде уйдан бер карар, сигезенче уй зарар ○ 11751 +СИГЕЗНЕ (1) ■ Сигезне суйганчы симезне суй ○ 2400 +СИЗӘ (1) ■ Сукырның, күзе күрмәсә дә, җаны сизә ○ 15275 +СИЗӘЛӘР (1) ■ Җир астыннан йөргән еланны да сизәләр ○ 211 +СИЗӘР (1) ■ Үләксә исен козгын алдан сизәр ○ 4043 +СИЗГӘН (1) ■ Тәмен сизгән бу кортка, тагын килгән бу йортка ○ 15150 +СИЗГЕР (1) ■ Сизгер кеше - тизгер кеше ○ 11928 +СИЗДЕМ (1) ■ Сиздем эшеңне, коярмын тешеңне ○ 6301 +СИЗДЕРМӘСТӘН (1) ■ Өрмәгән эт сиздермәстән кабар ○ 3762 +СИЗДЕРМИЧӘ (1) ■ Зирәк кызлар сиздермичә сөйдертә ○ 12956 +СИЗЕЛӘ (2) ■ Кояшның кадере баегач сизелә ○ 48 ● 5419 +СИЗЕЛМӘС (1) ■ Ил бай булса, ярлылыгың сизелмәс ○ 4919 +СИЗЕНЕП (1) ■ Карак мәче син таяк алганчы сизенеп качар ○ 3341 +СИЗМӘС (2) ■ Тозның тәмен борын сизмәс ○ 9357 ● 10433 +СИЗМӘСЕН ( | 1) ■ Уң кулың эшләгән эшне сул кулың сизмәсен ○ 10968:1 +СИЗМИСЕҢ (1) ■ Чабатаң тишек - сизмисең, кеше хәлен сөйлисең ○ 16315 +СИЙАУ (1) ■ Булганда "мияу" ди, булмаганда "сийау" ди ○ 7643 +СИКӘЛТӘСЕЗ (1) ■ Сикәлтәсез юл булмас, капкан саен бал булмас ○ 6809 +СИКЕРӘ (8) ■ Шомырт чәчәк аткан вакытта кызлар җилкенә, балан чәчәк аткан вакытта балык +сикерә ○ 1819 ● 3500; 7460; 7801; 9634 (2); 10751; 13320 +СИКЕРГӘН (3) ■ Бик сикергән борчаны уып ташлыйлар ○ 4769 ● 6798; 12971 +СИКЕРЕП (3) ■ Яз көне ут: "Кая сикереп төшим икән?" - дип кенә йөри, ди ○ 978 ● 4515; 4521 +СИКЕРЕР (7) ■ Тукмак тисә - тик торыр, чыбык тисә - сикерер ○ 1992 ● 2340; 4084; 4558 (2); +11638; 15885 +СИКЕРМӘ (1) ■ Айга сикермә, егылып төшәрсең ○ 20 +СИКЕРМӘС (1) ■ Эш аю түгел, башка сикермәс ○ 6161 +СИКЕРМИЛӘР (1) ■ Аю күрмиенчә айга сикермиләр ○ 2080 +СИКЕРСӘ (5) ■ Борчак, күпме генә сикерсә дә, табаны вата алмый ○ 1545 ● 4516; 4563; 4568; 4671 +СИКЕРТӘ (1) ■ Акча кешене сикертә ○ 7675 +СИКЕРҮ (3) ■ Айга-көнгә сикерү ○ 88 ● 235; 7119 +СИКЕРҮЕ (1) ■ Арыслан айга менмәсә дә, сикерүе дан ○ 2031 +СИКСӘН (7) ■ Сиртмә койрык: "Минем койрыгым сиксән пот", - ди, имеш ○ 4217 ● 7960; 8076; +8077; 13076; 15091; 15092 +СИКСӘНДӘГЕ (1) ■ Сиксәндәге егетмен дисә, сызгырып күрсәтсен ○ 15093 +СИЛ (1) ■ Югары ятсаң - җил алыр, түбән ятсаң - сил алыр ○ 708 +СИМӘН (1) ■ Җәй кунак - Симән көне озата ○ 1009 +СИМЕЗ (16) ■ Атың симез булса, аягы сигез була ○ 2615 ● 2678; 3177; 3523; 3627; 4374; 4535; +5474; 7156; 9110; 9683; 10798-10801; 13702 +СИМЕЗЛЕГЕ (1) ■ Терлекнең - арыклыгы, кешенең симезлеге гаеп ○ 10805 +СИМЕЗЛЕККӘ (1) ■ Симезлеккә куй гына түзә ○ 3116 +СИМЕЗНЕ (1) ■ Сигезне суйганчы симезне суй ○ 2400 +СИМЕЗНЕҢ (2) ■ Аты симезнең юлы тигез ○ 2594 ● 10746 +СИМЕРӘ (12 | 3) ■ Бер елны бүдәнә симерсә, икенче елны тартар симерә ○ 768 ● 3019; 3234; +3908 (2); 4263; 5980 (2); 14917; 16194; 17077 (2), :1 (3) +СИМЕРГӘН (1 | 1) ■ Симергән эт иясен тешли ○ 3628:3 ● 4649 +СИМЕРГӘНЧЕ (1) ■ Тәкә симергәнче итче күз салмас ○ 2409 +СИМЕРЕП (1) ■ Бүдәнә симереп батман булмас ○ 3912 +СИМЕРЕР (3) ■ Аксак сарык ятып симерер ○ 3078 ● 3298; 14893 +СИМЕРМӘС (2) ■ Сох симермәс, угыры баемас ○ 9684 ● 16756 +СИМЕРСӘ (12 | 2) ■ Ай симерсә йолдызлар арык ○ 9 ● 768; 2228; 2462; 2965; 3628, :1, :2; 3629; +4177; 4317; 5910; 10770 (2) +СИМЕРТӘ (1) ■ Йокы - симертә, акча - тилертә ○ 6652 +СИМЕРТЕП (1) ■ Үгезне көнендә симертеп булмый ○ 3315 +СИМЕРТЕРГӘ (1) ■ Симертергә ябылган үрдәк ашаудан туймый ○ 4412 +СИМЕРТСӘҢ (1) ■ Мал арыгын симертсәң, авызың-борының май булыр ○ 2379 +СИМЕРТСЕН (1) ■ Бай булсын, абзары тулы тай булсын, ул тайларны симертсен, абзарларын +җимертсен ○ 7519 +СИМЕРТҮ (1) ■ Җил белән симертү ○ 1237 +СИМЕРҮ (1) ■ Симерү белән авырсаң - такта яр ○ 10802 +СИН (78) ■ Су синең артыңнан бармаса, син суның артыннан бар ○ 429 ● 807; 808; 822; 936-938; +1246; 1605; 2158; 2321; 3150; 3341; 3380; 3480; 3618; 4379; 4775; 5045; 5071; 5168; 5204; 5220; +5226; 5319; 5410; 5475; 5730; 5996; 5997; 6118; 6302; 6371; 6559; 6973 (2); 7039; 7609; 7961; +9430; 9823; 9928; 9955; 9958; 10095; 10218; 10844; 10845; 11040; 11334; 11623; 11772; 11976; +12036; 12087; 12088; 12312 (2); 13113; 14102; 14199; 14465; 14536; 14539; 14581; 15484; +15720; 15780; 15964; 16285; 16290; 16291; 16749; 16889; 16901; 16933; 17081; 17085 +СИНДӘ (4) ■ Кул пычкысы бүген миндә, иртәгә синдә хезмәт итә ○ 1925 ● 7245; 9776; 10513 +СИНЕ (22) ■ Җирне бер кат туйдырсаң, ул сине ун кат туйдырыр ○ 1489 ● 2158; 2305; 2565; +2979; 4628; 5195; 6118; 7486 (2); 7712; 9823; 9928; 9955; 10876; 12036; 12071; 12072; 12089; +14159; 15963; 16933 +СИНЕКЕ (5) ■ Ак кәҗә синеке, карарагы минеке ○ 3067 ● 9729 (2); 12038; 16290 +СИНЕКЕ-МИНЕКЕ (1) ■ "Синеке-минеке" дигән - күңел тарлыгы, "ары ят, бире ят" дигән түшәк тарлыгы ○ 12037 +СИНЕКЕННӘН (1) ■ "Кинәндем дә куандым, тиле улыма кыз алдым". - "Бирдем исә котылдым синекеннән биш битәр" ○ 13179 +СИНЕҢ (15) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 98; 429; 1501; +4799; 6283 (2); 7647; 9898; 12038; 13251; 15362; 15445; 15708; 15864 +СИННӘН (6) ■ Торма: "Мин бал белән тәмле", - дигәч, бал аңа: "Мин синнән башка да тәмле!" - дигән ○ 1621 ● 4379; 4707; 5476; 11387; 12057 +СИҢА (35) ■ Кояшның нуры сиңа җитсә дә, синең кулың аңа җитмәс ○ 49 ● 95; 807; 808; 1226; +1353; 1583; 2939; 4675; 4725; 5228; 5417; 6590; 6951; 7836; 8054; 8754; 8789; 9466; 9486; 10524; +10829; 11515; 11987; 13073; 13074; 13113; 14170; 15446; 15630; 15864; 15964; 16292; 16742; 16890 +"СИҢА"СЫ (1) ■ "Миңа" дип кенә булмый, "сиңа"сы да кирәк ○ 12034 +СИПКӘН (3) ■ Салкын су сипкән кебек булды ○ 519 ● 9191; 13000 +СИПКӘНЕҢ (1) ■ Яманга - ярдәмең, комга - сипкәнең күренмәс ○ 12253 +СИПКӘЧ (1) ■ Тоз сипкәч, торма да төчерә ○ 9353 +СИПКЕЛЕ (1) ■ Ягымлының шадрасы күренми, сөйкемленең сипкеле беленми ○ 10711 +СИПКЕЛЛЕ (1) ■ Сипкелле - сөйкемле ○ 10693 +СИПЛӘГӘН (1) ■ Ипләгән дә сипләгән ○ 8366 +СИПЛЕДЕР (1) ■ Яңадыр да буяудыр, искедер дә сипледер ○ 627 +СИПМИЛӘР (1) ■ Балга тоз сипмиләр ○ 9164 +СИПСӘҢ (2) ■ Коры җиргә никадәр су сипсәң дә, юеш булмас ○ 128 ● 9451 +СИРАТ (1) ■ Бәби табучы хатын сират күперен кичә, диләр ○ 14015 +СИРӘГЕ (1 | 1) ■ Ачы торманың сирәге яхшы ○ 1589 ● 1589:1 +СИРӘК (11) ■ Сирәк торма төпле була ○ 1616 ● 1618; 9956; 10040; 10160; 10161; 10647; 11561; +13153; 14744; 16263 +СИРТМӘ (2) ■ Сиртмә койрык: "Минем койрыгым сиксән пот", - ди, имеш ○ 4217 ● 15013 +СИСӘ (1) ■ Бака сисә, күлгә файда ○ 4571 +СИЯ (1) ■ Ир чынласа, бүре кан сия ○ 13510 +СКРИПКА (2) ■ Скрипка белән гармун икесе ике төрле булса да, көе бер ○ 16399 ● 16400 +СКРИПКАЧЫГА (1) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 +СОКЛЫГЫННАН (1) ■ Саескан саклыгыннан үлми, соклыгыннан үлә ○ 4078 +СОЛ (1) ■ Көч белән көрәшәләр, сол белән егалар ○ 6666 +СОЛДАТ (3) ■ Бөркет күңеле тауда, солдат күңеле яуда ○ 5563 ● 5688; 5873 +СОЛДАТКА ( | 1) ■ Кызлар әйтер әүвәл - санатка, соңыннан әйтер - солдатка ○ 13007:1 +СОЛДАТНЫ (1) ■ Кызлар көтәләр санатны, булмаса сөяләр солдатны ○ 13007 +СОЛДАТНЫҢ (2) ■ Солдатның ятыр ястыгы бөтен җирдә түшәүле ○ 5614 ● 5615 +СОЛТАН (13) ■ Сулда солтан булса да, уңга бар ○ 693 ● 3242; 4152; 4520; 5010; 5821; 58835885; 11326; 11895; 11943; 13096 +СОЛТАНЛЫК (1) ■ Балалык - патшалык, егетлек - солтанлык ○ 13973 +СОЛТАНЫ (1) ■ Атның солтаны юрга ○ 2790 +СОЛТАНЫМ (1) ■ Падишаһым, солтаным, иске чабата олтаным ○ 5994 +СОЛЫ (7 | 1) ■ Арыш чәчсәң көлгә чәч, солы чәчсәң суга чәч ○ 1530 ● 1561; 2567, :2; 2798; +10085; 10682; 10795 +СОЛЫН (2) ■ Күп эшләгән оста булмас, солын белгән оста булыр ○ 6358 ● 7536 +СОЛЫНЫ (1) ■ Арышны көлгә чәчсәң гөл булыр, солыны грәзгә чәчсәң князь булыр ○ 1531 +СОЛЫНЫҢ (1) ■ Алабута орлыгы булганчы солының саламы бул ○ 1256 +СОЛЫХ (1) ■ Солых турында сүз барганда сугыш кылычыңа таянма ○ 5616 +СОҢ (65 | 3) ■ Ай бер тулышканнан соң кире кайтыр ○ 4 ● 273; 751 (2); 762; 848; 915; 930; +931; 1170; 1171; 1299; 1440 (2); 1922; 1956:1; 2051; 2347; 2412; 2929; 2979; 3077; 3445; 3943; +4373; 5398; 5489; 5676; 5682; 5713; 5799; 5905; 6682; 6704; 6717; 6720 (2), :1; 7716; 7898; +8009; 8181; 8541; 8629; 10144; 10166; 10204; 11627; 11690; 12531; 12629; 13139; 13140; 13144; +13322, :2; 14104; 14775; 14888 (2); 14900; 15076; 15147; 15257; 15386; 15408; 15813; 16686 +СОҢГА (11) ■ Алдан барган алланган, соңга калган алданган ○ 755 ● 824; 825; 831; 941; 942; +1059; 4296; 11819; 13305; 16903 +СОҢГЫ (9) ■ Борынгыны әйтми соңгы искә төшми ○ 777 ● 1124; 2927; 4170; 5617; 13567; +13671; 13687; 14240 +СОҢГЫСЫ (1) ■ Әүвәлгесе - ил йоласы, соңгысы - йөз карасы ○ 13227 +СОҢГЫСЫН (1) ■ Ачуланышсаң да, соңгысын әйтмә ○ 12443 +СОҢГЫСЫНЫҢ (1) ■ Элеккесенең казасы - соңгысының җәзасы ○ 13575 +СОҢЫ (8) ■ Башы барның соңы бар, әүвәле барның ахыры бар ○ 764 ● 5979; 7571 (2); 7711; +16044; 16080 (2) +СОҢЫНДА (2) ■ Көн буран дип көенмә, аязы булыр соңында; мулла килде дип сөенмә, ниязы +булыр соңында ○ 17005 (2) +СОҢЫННАН (16 | 2) ■ Алдан килгән урын өчен, соңыннан килгән тамак өчен ○ 756 ● 757; +2285; 3564; 4481; 6157; 6923:2; 8112; 8177; 11793; 11986; 12322; 12595; 12812; 13007:1; 14065; +15583; 16159 +СОРА (23 | 1) ■ Якындагын ерактан барып сора ○ 714 ● 4022 (2); 4070; 4158, :1; 4486; 5157 (2); +5253; 5258; 6799; 7034; 7414; 7767; 8317 (2); 10442; 11460; 11738; 14861; 15138; 16618; 16689 +СОРАВЫ ( | 1) ■ Дин, дин дип күп әйтсә, динге соравы түгелме? ○ 16816:1 +СОРАВЫНА (2) ■ Бер ахмакның соравына унике акыллы җавап бирә алмый ○ 11539 ● 16935 +СОРАГАН (9) ■ Бүре: "Сарыкларны буш көтәр идем", - дип сораган ○ 2159 ● 2647; 2979; 2982; +4178; 5164; 5778; 7187; 8113 +СОРАГАНГА (6) ■ Балта сораганга көрәк тоттырмыйлар ○ 1896 ● 1930 (2); 8180; 9068; 9500 +СОРАГАННАН (1) ■ Сораганчы сораучыга оят, сораганнан соң бирмәүчегә оят ○ 8181 +СОРАГАННАР (1) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: +"Аркаңда йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 +СОРАГАНЧЫ (2) ■ Яхшы күршеңнән сораганчы, яман өеңне актар ○ 5250 ● 8181 +СОРАГАНЫН (1) ■ Яманнан тыныйм дисәң, сораганын биреп котыл ○ 12268 +СОРАГАЧ (2) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне майдан сора", - дигән ○ 7034 ● 17039 +СОРАДЫ (1) ■ Дөя ике мөгез сорады, ике колактан коры калды ○ 2915 +СОРАЙ (2) ■ Бирдем бодай, килдем сорай ○ 1578 ● 8221 +СОРАЛМАСА (1) ■ Күп соралмаса, әз бирелмәс ○ 8174 +СОРАМА (30) ■ Җимешен аша, бакчасын сорама ○ 1829 ● 4070; 5174; 5256; 5895; 6215; 6401; +6799; 6912; 7414; 8730 (2); 9581; 9630; 10442; 11235; 11554; 11664; 11738; 11916 (2); 12308; +12840; 12921; 13232; 14861; 15442; 16618; 16853 (2) +СОРАМАГАН (2) ■ Сорамаган сүзгә җавап бирмиләр ○ 15965 ● 16521 +СОРАМАГАНДА (1) ■ Ашамаганда турама, сорамаганда сөйләмә ○ 15773 +СОРАМАС (2 | 1) ■ Йокы түшәк сорамас ○ 6655:2 ● 9739; 16688 +СОРАМАСЛАР (1) ■ Суы чыксын, суы тәмле булсын! - "Энә белән казыдыңмы?" - дип сорамаслар ○ 460 +СОРАМЫЙ (11 | 2) ■ Арканлы аттан тышаулы ат су сорамый ○ 2460 ● 6410; 6413, :1; 6655:1; +7588; 8230; 9960; 10119; 12705 (2); 16543; 16712 +СОРАМЫЙЛАР (3) ■ Адашкан кешедән юл сорамыйлар ○ 6719 ● 6819; 7729 +СОРАНЧАК (1) ■ Юаш әдәм оялчан булыр, ертлач әдәм соранчак булыр ○ 12190 +СОРАП (11) ■ Кәҗә сауганнан сыер сауган сөт сорап килгән ○ 3037 ● 8182; 8191; 8253; 10117; +10159; 10167; 12573; 12652; 16521; 16995 +СОРАР (7) ■ Теләнчегә якты чырай бирсәң, ямаулык сорар ○ 5894 ● 5943; 5944; 12243; 13668; +15484; 17037 +СОРАРГА (2) ■ Бирсәң дә бирдем димә, сорарга килдем димә ○ 8131 ● 10563 +СОРАРСЫҢ (1) ■ Анаңда булса - сорарсың, учыңда булса - яларсың ○ 14233 +СОРАСАҢ (9) ■ Каксаң - ачарлар, сорасаң - бирерләр ○ 8163 ● 9490; 14199; 14464 (2); 16852; +16854 (2); 17037 +СОРАТ (1) ■ Кем икәнеңне беләсең килсә, кыз сорат ○ 13178 +СОРАТУГА (2) ■ Бер соратуга килми, ике соратуга тормый ○ 13066 (2) +СОРАТЫП (1) ■ Күк ялынып та бирми, җир соратып та тормый ○ 53 +СОРАУ (7) ■ Еланнан авыруга дару сорау ○ 4704 ● 8183; 11482 (2); 11915; 16498; 16934 +СОРАУДАН (1) ■ Ахмак сөйләүдән, сыер күшәүдән, мулла сораудан туймас ○ 16963 +СОРАУНЫҢ (1) ■ Белмәгәнне сорауның ояты юк ○ 16524 +СОРАУЧЫГА (1) ■ Сораганчы сораучыга оят, сораганнан соң бирмәүчегә оят ○ 8181 +СОРАШ (5) ■ Бозавын сатып алганда сыеры турында сораш ○ 3255 ● 6935 (2); 14626; 16134 +СОРАШКАН (1) ■ Сорашкан тауны ашкан, сорашмаган юлны адашкан ○ 6810 +СОРАШМАГАН (1) ■ Сорашкан тауны ашкан, сорашмаган юлны адашкан ○ 6810 +СОРАШЫП ( | 1) ■ Ат кешнәшеп табышыр, әдәм сорашып танышыр ○ 15762:1 +СОРНАЙ (1) ■ Элек тә борнай иде, инде булыр сорнай ○ 11981 +СОРНАЙГА (1) ■ Курайдан килгән сорнайга китәр ○ 16381 +СОРТЫМ (1) ■ Йортым читән булса да, сортым бүтән ○ 8372 +СОРЫ (1) ■ Соры куян таш астында, ак куян куак астында ○ 2269 +СОРЫЙ (8) ■ Иген сугучы кояш сорый, күмер сатучы яңгыр тели ○ 1396 ● 4289; 5947; 7853; +8741; 9686; 14090; 16543 +СОРЫЙЛАР (3) ■ Дус турында дустан сорыйлар ○ 5373 ● 7729; 15129 +СОРЫЙМ (1) ■ Мүкләк кәҗә мөгез сорыйм дип, колагыннан коры калган, ди ○ 3060 +СОСКАН (1) ■ Казан соскан берәү, кашык тоткан җидәү ○ 9908 +СОСКЫ (1) ■ Байга ут кирәк булса, ярлының кулын соскы итәр ○ 7214 +СОСКЫДАН (1) ■ Чиләкче суны соскыдан эчә ○ 9980 +СОХ (1) ■ Сох симермәс, угыры баемас ○ 9684 +СОХАРИ (2) ■ Кырык өйдән кырык бер сохари ○ 5183 ● 9724 +СОХАРЫЙ (1) ■ Булса - бохарый, булмаса - сохарый ○ 7645 +СӨБХАНАЛЛАНЫ (1) ■ Сөбханалланы әйтәсең, ник печәнне тартасың ○ 16952 +СӨЕКЛЕ (4) ■ Кирәкле ат көтүдә, сөекле ат кешәндә ○ 2661 ● 10160; 12702; 14044 +СӨЕН (3) ■ Дусың өчен сөен, үзең өчен көен ○ 5412 ● 13974; 14057 +СӨЕНГӘН (2) ■ Шәһәр кызы киенгәнгә авыл кызы сөенгән ○ 5242 ● 6174 +СӨЕНДЕМ (1) ■ Килен алдым - сөендем, салмасына төелдем ○ 13353 +СӨЕНДЕРӘ (3 | 1) ■ Язгы көн көендерә, көзге көн сөендерә ○ 988 ● 1550; 8691; 13945:1 +СӨЕНДЕРМӘ (1) ■ Дошманыңны сөендермә, дусыңны көендермә ○ 5346 +СӨЕНЕП ( | 1) ■ Чиләгенә күрә капкач, сөенеп ал эзләп тапкач ○ 9978:2 +СӨЕНЕР (1) ■ Бер түрәгә дау килсә - түрәләр сөенер, күп түрәгә дау килсә - түрәләр берегер ○ 5756 +СӨЕНЕЧЕ (2) ■ Баланың изгесе - җан сөенече, явызы - җан көенече ○ 13991 ● 15454 +СӨЕНМӘ (6) ■ Дошманыңның җеназасын күреп сөенмә ��� 5347 ● 7603; 13974; 14057; 16190; 17005 +СӨЕНМИ (1) ■ Барга сөенми, юкка көенми ○ 7637 +СӨЕНСЕН (1) ■ Яхшы күргән дустыңа яхшы күргән малың бир: күрә-күрә сөенсен; яман күргән кешеңә яман күргән искең бир: кия-кия көенсен ○ 5503 +СӨЕП (1) ■ Чакырып килгәннең аты зур, сөеп килгәннең хакы зур ○ 10188 +СӨЕШ (1) ■ Көеш эчендә сөеш ○ 12714 +СӨЕШӘЛӘР (1) ■ Ир белән хатын иртәнчәк кыешалар, кичтән сөешәләр ○ 13817 +СӨЕШТЕРЕР (1) ■ Бар сөештерер, юк төештерер ○ 7551 +СӨЗӘ (1) ■ Сөзә торган сыерга алла мөгез бирми ○ 3224 +СӨЗӘМ (1) ■ Сөзәм дигән сыерның мөгезе сынган ○ 3225 +СӨЗӘР (2) ■ Дуңгыз мөгезле булса, һәркемне сөзәр иде ○ 2885 ● 3176 +СӨЗӘРГӘ (1) ■ Үгезне сөзәргә, балыкны йөзәргә өйрәтмиләр ○ 3316 +СӨЗӘСЕ (1) ■ Песинең тычкан сөзәсе юк: аңа мөгез ни эшкә? ○ 3377 +СӨЗГӘН (1) ■ Кызыл үгез аны сөзгән ○ 3324 +СӨЗГЕЧ (1) ■ Сөзгеч сыер мүкләк була ○ 3223 +СӨЗЕП (3) ■ Тауны тәкә сөзеп җимерә алмый ○ 169 ● 3143; 12066 +СӨЗЕШЕП (1) ■ Тәкә тәкәгә: "Барыбер бүген суялар, әйдә сөзешеп калыйк!" - дигән, ди ○ 3144 +СӨЗЕШЕРЛӘР (1) ■ Ике тәкә башы бер казанга сыймас - сөзешерләр ○ 3132 +СӨЗЕШКӘК (1) ■ Мүкләк сыер сөзешкәк, аксак бия тибешкәк ○ 3174 +СӨЗЕШКӘНДӘ (2) ■ Сөзешкәндә мөгезсез тәкә җиңелер ○ 3135 ● 3145 +СӨЗЕШТЕРЕР (1) ■ Бер корчаңгы кәҗә алты тәкәне сөзештерер ○ 3006 +СӨЗМӘСЕ (1) ■ Сүзнең кыскасы яхшы, сөтнең сөзмәсе яхшы ○ 16048 +СӨЗМИ (1) ■ Сөйгән - мөгезе булса да сөзми ○ 12747 +СӨЗСӘ (2) ■ Мүкләк сөзсә нык сөзәр ○ 3176 ● 3278 +СӨЙ (1) ■ Терлекне кул белән генә сөймә, азык белән дә сөй ○ 2403 +СӨЙГӘН (23 | 2) ■ Җирне сөйгән ач булмас ○ 1490 ● 4168; 4976; 6173-6175; 12663; 12699; +12738 (2); 12743, :1, :2; 12744-12748; 12767; 12805; 13852; 13953; 14137; 14602; 15239 +СӨЙГӘНГӘ (3) ■ Сөйгәнгә - сөяк, сөймәгәнгә - сыйрак ○ 12749 ● 12750; 12810 +СӨЙГӘНЕ (1) ■ Ит тураганга - сөйгәне, карап торганга - тигәне ○ 9242 +СӨЙГӘНЕМ (1) ■ Җан сөйгәнем җанагай, ярты җаным аныкы ○ 14650 +СӨЙГӘНЕН (2) ■ Пычагы бар сөйгәнен җияр, пычагы юк тигәнен җияр ○ 9946 ● 10881 +СӨЙГӘНЕНӘ (1) ■ Көнче кеше тешләнер, сөйгәненә үчләнер ○ 12715 +СӨЙГӘНЕҢ (2) ■ Үз сөйгәнең үзеңә хур кызыдай күренә ○ 12790 ● 12793 +СӨЙГӘНЕҢӘ (1) ■ Сөйгәнеңә алкыш, сөймәгәнеңә каргыш ○ 12754 +СӨЙГӘНЕҢНӘН (1) ■ Сөйгәнеңнән битәр ишетү дә татлы ○ 12753 +СӨЙГӘНЕҢНЕҢ (2) ■ Сөйгәнеңнең артыклыгы була, кимчелеге булмый ○ 12751 ● 12752 +СӨЙГӘННЕ (3) ■ Эш сөйгәнне ил сөйгән ○ 6175 ● 12578; 12947 +СӨЙГӘННЕҢ (1) ■ Сөйгәннең сәләмәсе дә чәчәк ○ 12755 +СӨЙДЕРӘ (3) ■ Барлык сөйдерә, юклык көйдерә ○ 7564 ● 10429; 13945 +СӨЙДЕРГӘН (1) ■ Сөйдергән дә тел, биздергән дә тел ○ 15513 +СӨЙДЕРЕР (1) ■ Кыз кылыгы белән сөйдерер ○ 12991 +СӨЙДЕРТӘ (2) ■ Зирәк кызлар сиздермичә сөйдертә ○ 12956 ● 13643 +СӨЙКӘНМӘ (1) ■ Сөймәгәнгә сөйкәнмә ○ 12758 +СӨЙКЕМЛЕ (11) ■ Бала чагында бүре баласы да сөйкемле ○ 2123 ● 7126; 10674; 10693; 10848; +13034; 13101; 14031; 14124 (2); 14435 +СӨЙКЕМЛЕНЕҢ (1) ■ Ягымлының шадрасы күренми, сөйкемленең сипкеле беленми ○ 10711 +СӨЙЛӘ (19) ■ Аз сөйлә, күп эшлә ○ 6012 ● 10455; 10531; 12546; 12985; 14698; 14890; 15609; +15735; 15791; 15863; 15889; 15901; 15916; 15924; 16007; 16037; 16108; 16112 +СӨЙЛӘВЕ (1) ■ Имән агачының иелүе - сыну шикелле, ир егетнең ике сөйләве - үлү шикелле +○ 13460 +��ӨЙЛӘГӘН (26) ■ Эшнең мәгънәсен белеп эшләгән җиңәр, сүзнең мәгънәсен белми сөйләгән +җиңелер ○ 6394 ● 15580; 15736; 15737; 15846; 15864; 15871; 15876; 15903; 15925; 15927 (2); +15928; 15929; 15937; 15943; 15962; 15973-15976; 16118; 16245 (2); 16280; 16384 +СӨЙЛӘГӘНГӘ (1) ■ Базарда һәркем үзенекен сөйләгәнгә, тавыш бетми ○ 7882 +СӨЙЛӘГӘНДӘ (8) ■ Бай табышын сөйләгәндә ярлы төшен сөйли ди ○ 7189 ● 11527; 12322; +14937; 15784; 15805; 16280; 16459 +СӨЙЛӘГӘНЕ (1) ■ Егетнең ике сөйләгәне - бер үлгәне ○ 12878 +СӨЙЛӘГӘНЕН (2) ■ Акыллы кеше белгәнен сөйләми, тиле кеше ни сөйләгәнен белми ○ 11434 +● 17049 +СӨЙЛӘГӘНЕҢНЕ (1) ■ Белгәнеңне сөйләмә, ни сөйләгәнеңне бел ○ 15792 +СӨЙЛӘГӘННӘН (3) ■ Меңне сөйләгәннән берне эшләп күрсәтү артыграк ○ 6109 ● 14423 (2) +СӨЙЛӘГӘННЕ (4) ■ Телең сөйләгәнне кулың белән эшлә ○ 6126 ● 15791; 15823; 15889 +СӨЙЛӘГӘННЕҢ (2) ■ Ип белән сөйләгәннең ирене авыртмый ○ 15867 ● 15955 +СӨЙЛӘГӘНЧЕ (3) ■ Анасы сөйләгәнче кызы тәмамлар ○ 14310 ● 14698; 15950 +СӨЙЛӘГӘЧ (1) ■ Сөйләр сүзең алтын булса да, күп сөйләгәч бакырга калыр ○ 15977 +СӨЙЛӘМӘ (27) ■ Ташка язмаганны сөйләмә ○ 178 ● 219; 8329; 9539; 12545; 13222; 14499; +15609; 15773; 15785; 15789; 15792; 15800; 15875; 15889; 15897; 15901; 15975; 16069; 16099; +16112; 16200; 16249; 16252; 16259; 16271; 16282 +СӨЙЛӘМӘК (2) ■ Аз сөйләмәк - акыллылык галәмәте, күп сөйләмәк - наданлык галәмәте +○ 15738 (2) +СӨЙЛӘМӘС (4) ■ Акыллы сөйләмәс, надан сөйләтмәс ○ 11438 ● 14421 (2); 15500 +СӨЙЛӘМӘСӘМ (1) ■ Сөйләсәм "так-так" дисең, сөйләмәсәм "ахмак" дисең ○ 16295 +СӨЙЛӘМӘСӘҢ (4) ■ Сөйләсәң - сүз, сөйләмәсәң - бүз ○ 15979 ● 15982; 16010; 16154 +СӨЙЛӘМИ (5) ■ Акыллы кеше белгәнен сөйләми, тиле кеше ни сөйләгәнен белми ○ 11434 +● 12581; 12854; 15040; 15956 +СӨЙЛӘМИЛӘР (1) ■ Ир кимчелеген хатын янында сөйләмиләр ○ 13825 +СӨЙЛӘНГӘН (1) ■ Сүзнең сөйләнгән җирдә калуы яхшы ○ 16049 +СӨЙЛӘНҮ (1) ■ Өйләнү - сөйләнү генә түгел ○ 13240 +СӨЙЛӘП (3) ■ Сөйләп күрсәткәнче, эшләп күрсәт ○ 6119 ● 11428; 15487 +СӨЙЛӘР (34) ■ Бай малын сөйләр, ярлы моңын сөйләр ○ 7184 (2) ● 7919; 7969; 9547; 10444 (2); +10826; 11168; 11747; 12321 (2); 13188 (2); 13439; 13492; 14346; 14968; 15136; 15227; 15549; +15569; 15577; 15668; 15806; 15864; 15898; 15977; 16547; 16616 (2); 16624 (2); 16655 +СӨЙЛӘРГӘ (4) ■ Эч шулпасын - тик хурласын, аша салмасын - сөйләргә калмасын ○ 9734 +● 13785; 16006; 16294 +СӨЙЛӘРСЕҢ (3) ■ Патша - ерак, алла - биек, кемгә зарың сөйләрсең ○ 5862 ● 6156; 15785 +СӨЙЛӘСӘ (9) ■ Ир ике сөйләсә - үзенә бәла, хан ике сөйләсә - иленә бәла ○ 5806 (2) ● 7233 (2); +14351; 15987; 16270 (2); 16616 +СӨЙЛӘСӘМ (2) ■ Син сөйләсәң синеке дөрес, мин сөйләсәм минеке дөрес ○ 16290 ● 16295 +СӨЙЛӘСӘҢ (16 | 4) ■ Аш янында күп сөйләсәң, ач калырсың ○ 9589 ● 15739; 15777:1, :2, :3, :4; +15801; 15978-15982; 15986; 16007; 16110; 16155 (2); 16257; 16290; 16621 +СӨЙЛӘСЕННӘР (1) ■ Сөйләсеннәр - сүтелмәбез: ишкән дилбегә түгел ○ 16296 +СӨЙЛӘТӘ (1) ■ Сарык биреп сөйләтә алмыйм, сыер биреп туктата алмыйм ○ 3126 +СӨЙЛӘТЕП (2) ■ Бер тиен биреп сөйләтеп булмас, ике тиен биреп туктатып булмас ○ 7829 ● 16268 +СӨЙЛӘТМӘС (1) ■ Акыллы сөйләмәс, надан сөйләтмәс ○ 11438 +СӨЙЛӘҮ (10) ■ Серне һәркемгә сөйләү - бодайны алабутага алыштыру белән бер ○ 12547 +● 12822; 15665; 15716; 15725; 15939; 15944; 16008; 16073; 16311 +СӨЙЛӘҮГӘ (2) ■ Күп сөйләүгә караганда аз эш яхшы ○ 15930 ● 15973 +СӨЙЛӘҮДӘ (1) ■ Белеп сөйләүдә бер хикмәт булса, белеп ��шләүдә мең хикмәт ○ 6340 +СӨЙЛӘҮДӘН (1) ■ Ахмак сөйләүдән, сыер күшәүдән, мулла сораудан туймас ○ 16963 +СӨЙЛӘҮЧЕ (6) ■ Иң матур итеп сайраучы кош - сандугач; иң матур итеп сөйләүче кеше - яучы +○ 13171 ● 15931; 15932; 15985; 16072; 16181 +СӨЙЛӘШ (1) ■ Авызыңны җыеп сөйләш ○ 15730 +СӨЙЛӘШӘ (2) ■ Сакау күп сөйләшә ○ 15243 ● 15983 +СӨЙЛӘШӘ-СӨЙЛӘШӘ (1) ■ Сөйләшә-сөйләшә кызып киттек, башаклыкка менеп киттек ○ 16297 +СӨЙЛӘШЕП (4) ■ Сөйләшеп барсаң, юл ырамлы була ○ 6924 ● 11503; 15762; 16204 +СӨЙЛӘШЕРБЕЗ (1) ■ Утыр урынча, сөйләшербез урысча ○ 15714 +СӨЙЛӘШЕРГӘ (2) ■ Тутый сөйләшергә өйрәнер, кеше була алмас ○ 4162 ● 13962 +СӨЙЛӘШКӘН (5) ■ Күп йөргән азар, күп сөйләшкән язар ○ 6796 ● 8512; 12897; 15777; 15926 +СӨЙЛӘШКӘНДӘ (1) ■ Сөйләшкәндә авызыңны үлчәп ач ○ 15984 +СӨЙЛӘШМӘ (4) ■ Ерактан киңәшмә, якыннан сөйләшмә ○ 689 ● 15764; 16283; 16284 +СӨЙЛӘШМӘК (1) ■ Мәзәк сөйләшмәк - ашка тоз салмак ○ 16389 +СӨЙЛӘШМӘСӘҢ (2) ■ Бөтенләй сөйләшмәсәң, телсез булырсың ○ 15819 ● 15887 +СӨЙЛӘШМИЛӘР (2) ■ Пеләш янында тарак турында сөйләшмиләр ○ 15240 ● 15761 +СӨЙЛӘШМИМ (1) ■ Килдем тау аша, күп сөйләшмим - тешем камаша ○ 228 +СӨЙЛӘШСӘҢ (7) ■ Тиле белән сөйләшсәң, кулыңда тимер булсын ○ 11630 ● 12111; 12310 (2); +15858; 15921 (2) +СӨЙЛӘШСЕН (1) ■ Авызы кыек булса да, бай сөйләшсен ○ 7128 +СӨЙЛӘШҮ (2) ■ Чыгымчы ат белән камчы телендә сөйләшү яхшырак ○ 2693 ● 15919 +СӨЙЛИ (32) ■ Тузга язмаганны сөйли ○ 1775 ● 4161; 6296; 6776; 7101; 7189; 12581; 14967; +15011; 15135; 15536; 15548; 15758; 15877; 15888; 15895; 15961; 15971; 15972; 16005 (2); +16008; 16131; 16250; 16269 (2); 16278; 16330; 16332; 16693 (2); 16749 +СӨЙЛИДЕР (2) ■ Күп сөйлидер залим би, аз сөйлидер гадел би ○ 5853 (2) +СӨЙЛИЛӘР (4) ■ Дуслар - узганны, гашыйклар алдагы көнне сөйлиләр ○ 5382 ● 5905; 13050; +СӨЙЛИМ (1) ■ Кеше сөйли ялганны, мин сөйлим аннан калганны ○ 16278 +СӨЙЛИСЕҢ (2) ■ Чабатаң тишек - сизмисең, кеше хәлен сөйлисең ○ 16315 ● 16749 +СӨЙЛИ-СӨЙЛИ (2) ■ Күрә-күрә күсәм булыр, сөйли-сөйли чичән булыр ○ 15506 ● 16293 +СӨЙМӘ (3) ■ Терлекне кул белән генә сөймә, азык белән дә сөй ○ 2403 ● 12711; 12756 +СӨЙМӘГӘН (9) ■ Сөймәгән печәне атның алдында торыр ○ 2682 ● 2898; 4650; 5119; 9120; +11235; 12744; 12757; 13941 +СӨЙМӘГӘНГӘ (3) ■ Сөйгәнгә - сөяк, сөймәгәнгә - сыйрак ○ 12749 ● 12750; 12758 +СӨЙМӘГӘНЕН (1) ■ Хатын-кыз мәхәббәтен кырык ел саклар, сөймәгәнен сәгатендә әйтеп +бирер ○ 13721 +СӨЙМӘГӘНЕҢӘ (1) ■ Сөйгәнеңә алкыш, сөймәгәнеңә каргыш ○ 12754 +СӨЙМӘДЕҢ ( | 1) ■ Кунак туймадым димәс, сөймәдең дияр ○ 10121:1 +СӨЙМӘС (18 | 2) ■ Аргамак сыйпау сөймәс, алаша мактау сөймәс ○ 2784 (2) ● 5119; 5268 (2); +5716; 12759; 12768; 14137, :1, :2; 14138 (2); 15320 (2); 15332 (2); 17023 (2); 17061 +СӨЙМӘСӘ (2) ■ Күңел сөймәсә, күз күрмәс ○ 12722 ● 13840 +СӨЙМӘСӘҢ (6) ■ Эш сөймәсәң, суган суы суырырсың ○ 6177 ● 6241; 12756; 12760; 12796; +СӨЙМӘСКӘ (1) ■ Эш сөймәскә эш кушсаң, атаңнан артык акыл өйрәтә ○ 6176 +СӨЙМИ (5) ■ Эт йөгереген төлке сөйми ○ 3593 ● 10421; 12710; 13800; 17060 +СӨЙРӘЛЕР (1) ■ Баш тел белән сөйрәлер ○ 15472 +СӨЙРӘП (1) ■ Эткә йомыш кушсаң, сөяк сөйрәп китерер ○ 3689 +СӨЙРӘР (2) ■ Чыдамлы - чана сөйрәр ○ 11944 ● 13492 +СӨЙРӘТӘЛӘР (1) ■ Эт үлсә, иясеннән сөйрәтәләр ○ 3680 +СӨЙРИ (1) ■ Һәрбер күсе үз койрыгын үзе сөйри ○ 3426 +СӨЙСӘ (5) ■ Күңел кемне сөйсә, шул гүзәл күренә ○ 12721 ● 13083 (2); 14160 (2) +СӨЙСӘҢ (5) ■ Син эшне сөйсәң, эш тә сине сөяр ○ 6118 ● 6241; 12667 (2); 12760 +СӨЛӘЙМАН (5) ■ Үз өендә кырмыска да - Сөләйман ○ 4832 ● 5704; 8772; 8774; 16752 +СӨЛГЕСЕ (1) ■ Алдың - Казан өлгесе, артың - Мәскәү сөлгесе ○ 5260 +СӨЛЕК (4) ■ Аптыраган сөлек юкә агачын тешләр ○ 4551 ● 4554; 4677; 12848 +СӨЛЕКНЕҢ (1) ■ Сөлекнең телен асраган белер ○ 4678 +СӨЛЕКТӘ (1) ■ Сөлектә сөяк юк ○ 4679 +СӨЛТӘРЕ (1) ■ Елакка елан сөлтәре ○ 14986 +СӨМӘЙГӘН (1) ■ Йөзеге барда Сөләйман, йөзеге юкта сөмәйгән ○ 8772 +СӨМБЕЛӘ (1) ■ Сөмбелә туса, су суыныр ○ 945 +СӨМСЕЗ (2) ■ Сөмсез сыер үз ыруын танымас ○ 3226 ● 10169 +СӨМСЕЗГӘ (1) ■ Сыерга су күрсәтмә, сөмсезгә сый күрсәтмә ○ 10162 +СӨННӘТ (1) ■ Сәлам бирү - сөннәт, алу - фарыз ○ 15969 +СӨҢГЕ (4) ■ Бер агачтан уклык та чыгар, сөңге саплык та чыгар ○ 5555 ● 5707; 15516; 15564 +СӨҢГЕДӘН (1) ■ Сапсыз сөңгедән саплы сәнәк яхшырак ○ 5612 +СӨҢГЕЛЕ (2) ■ Сөңгеле яуга тимер калканың әзер булсын ○ 5628 ● 5704 +СӨР (2) ■ Көз җир сөр, кыш кар сөр ○ 1425 (2) +СӨРӘ (1) ■ Үгез гомере буе сабан сөрә, ник сөргәнен белми ○ 3303 +СӨРӘН (1) ■ Иртән сөрән салсаң, төш җиткәнче эш бозылыр ○ 6063 +СӨРГӘН (1) ■ Начар сөргән җирне чүп басар ○ 1427 +СӨРГӘНЕН (1) ■ Үгез гомере буе сабан сөрә, ник сөргәнен белми ○ 3303 +СӨРДЕРӘ (1) ■ Ерактан әйләнеп сөрдерә ○ 734 +СӨРЕЛГӘН (1) ■ Барысы да бер чыбыктан сөрелгән ○ 1981 +СӨРЕЛМӘГӘН (1) ■ Сөрелмәгән җир өстендә тумаган куян баласы ○ 2283 +СӨРЕМ (2) ■ Корымнан корым йогар, начар дустан сөрем йогар ○ 5462 ● 10333 +СӨРЕНГӘН (1) ■ Эшләренә иренгән - ашарына сөренгән ○ 6548 +СӨРЕНГӘНДӘ (1) ■ Эт бер сөренгәндә кырык сөренер ○ 3575 +СӨРЕНГӘНЕ (1) ■ Сарыкның егылганы да күренми, дөянең сөренгәне дә күренә ○ 3112 +СӨРЕНГӘННӘН (1) ■ Егылган сөренгәннән көләр ○ 6751 +СӨРЕНЕП (1) ■ Су сөренеп юл таба ○ 432 +СӨРЕНЕР (2) ■ Яхшы ат алдыннан сөренмәс, артыннан сөренер ○ 2710 ● 3575 +СӨРЕНМӘС (3) ■ Сөренмәс ат булмас ○ 2683 ● 2710; 10714 +СӨРЕНМӘСЛЕК (1) ■ Керләнмәслек ак булмас, сөренмәслек ат булмас ○ 8778 +СӨРЕНМИ (1) ■ Ат сөренми җир танымас ○ 2511 +СӨРЕР (1) ■ Авызы зур бөрер, күзе зур сөрер ○ 10532 +СӨРЛЕГӘ (1) ■ Яхшы ат та бер сөрлегә ○ 2718 +СӨРМӘ (1) ■ Су китәр, таш калыр; сөрмә китәр, каш калыр ○ 8812 +СӨРСӘҢ (2) ■ Яз сөрсәң, көз урырсың ○ 980 ● 14622 +СӨРСЕГӘН (1) ■ Мәче иткә буе җитмәгәч, "сөрсегән" дияр, имеш ○ 3353 +СӨРТ (3) ■ Бай булсаң, барың белән битеңне сөрт, ярлы булсаң җиңең белән тиреңне сөрт +○ 7163 (2) ● 10949 +СӨРТЕНӘ (2) ■ Дүрт аяклы хайван да сөртенә ○ 2357 ● 2641 +СӨРТЕНМӘС (1) ■ Сөртенмәс тояк булмас, яңылмас тел булмас ○ 15514 +СӨРТКӘЧ (1) ■ Бал сөрткәч пычакны да ялыйлар ○ 9160 +СӨРТМӘ (1) ■ Ашап туйгач икмәк белән авызыңны сөртмә ○ 9128 +СӨРТМӘГӘН (1) ■ Сөртмәгән арба кебек шыгырдый ○ 7111 +СӨРТСӘ (1) ■ Байлар байда, ике кулы майда, ярлыларга май кайда, кул ярыгына сөртсә дә +файда ○ 7230 +СӨРТСӘҢ (2) ■ Катык сөртсәң, эт яламас ○ 3778 ● 10724 +СӨРҮ (1) ■ Әтәч белән сука сөрү ○ 4391 +СӨТ (31 | 1) ■ Күрмәгән җирнең күле - сөт, күмәче - бал ○ 143 ● 2581; 3037; 3139; 3161; 3194; +3200; 3203; 3204; 3227; 3301; 3308; 3321; 3323; 3327; 3371; 3683; 4347; 4630; 4724; 6372; 9101; +9254; 9329; 9332; 9333; 9490; 9493; 11324:1; 14035; 14240; 14283 +СӨТЕ (14) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа +кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 3216-3218; 3241; +3247; 3302; 4055; 7697; 10639; 14223; 14226 (2); 14703 +сөте → катыгы-сөте +СӨТЕН (3) ■ Май булса, сөтен кешедән алып була да, ботка пешерер идем, ярма юк ○ 9476 +● 14102; 14306 +СӨТЕН-МАЕН (1) ■ Сыер алсаң савып ал, сөтен-маен кабып ал ○ 3180 +СӨТКӘ (4) ■ Сөткә каймак көнендә утырмый ○ 9334 ● 9335; 9690; 10042 +СӨТЛӘРЕН (1) ■ Анадан алган сөтләрен китерү ○ 14248 +СӨТЛЕ (7) ■ Сөтле куй көтүдән аерылмас ○ 3117 ● 3175; 3228-3230; 3243; 9509 +СӨТНЕ (1) ■ Авызың ашка пешсә, сөтне дә өреп кабарсың ○ 10536 +СӨТНЕҢ (1) ■ Сүзнең кыскасы яхшы, сөтнең сөзмәсе яхшы ○ 16048 +СӨТСЕЗ (3) ■ Сөтсез кәҗә бакравык ○ 3062 ● 3231; 5150 +СӨТТӘ (2) ■ Тары ярмасы сөттә җитмеш җиде кисәккә ярыла ○ 1565 ● 9390 +СӨТТӘН (3) ■ Сөттән ак, судан пакь ○ 652 ● 9336; 15959 +СӨЮ (3) ■ Сөю бар җирдә көю бар, курку бар җирдә кырку бар ○ 12761 ● 12762; 14943 +СӨЮДӘН (1) ■ Акча - санаудан, көндәш сөюдән туймас ○ 13595 +СӨЮЕ (1) ■ Чит кешенең сөюе - үз анаңның йодрык төюе ○ 14241 +СӨЯ (3) ■ Керпе баласын "йомры гынам, йомшак кынам" дип сөя, имеш ○ 2222 ● 13800; 16767 +СӨЯГӘН (2) ■ Тумырган да сөягән, балта-пычак тимәгән ○ 1993 ● 15871 +СӨЯГЕ (2) ■ Ите сиңа, сөяге миңа ○ 10829 ● 15619 +СӨЯГЕМ (3) ■ Сөягем тиягемә кайтсын ○ 5145 ● 10803; 14138 +СӨЯГЕН (5) ■ Тумаган туры алашаның сөяген сындырмыйлар ○ 2778 ● 3630; 3756; 5884; 9237 +СӨЯГЕНӘ (1) ■ Тиресе сөягенә ябышкан ○ 10850 +СӨЯГЕННӘН (1) ■ Кешегә бәхетне баш түбәсеннән биргән, безгә бәкәл сөягеннән дә бирмәгән +○ 14990 +СӨЯГЕҢ (2) ■ Үз сөягең үзеңә авыр түгел ○ 10814 ● 10848 +СӨЯК (38 | 2) ■ Җылы сөяк сындырмый, салкын җанны тындырмый ○ 1205 ● 1974; 2183; 3450; +3466; 3484; 3488; 3528; 3541; 3543, :1; 3564; 3570, :1; 3585; 3594; 3600; 3616; 3631; 3645; 3662; +3689; 3691; 3692; 3742; 4679; 5725; 9337; 10351; 10842; 12310; 12706; 12749; 13114; 15157; +15799 (2); 15815; 15850; 17070 +СӨЯККӘ (2) ■ Ат бүләккә чабар, эт сөяккә чабар ○ 2491 ● 10831 +СӨЯКЛӘР (1) ■ Иртә торгач тел сөякләрдән: "Ни хәлегез бар?" - дип сорар, ди. Сөякләр: "Син +тик торсаң, безнең хәл яхшы", - дип әйтерләр, ди ○ 15484 +СӨЯКЛӘРДӘН (1) ■ Иртә торгач тел сөякләрдән: "Ни хәлегез бар?" - дип сорар, ди. Сөякләр: +"Син тик торсаң, безнең хәл яхшы", - дип әйтерләр, ди ○ 15484 +СӨЯКЛӘРЕ (1) ■ Көяз туңмас - калтырар, сөякләре шалтырар ○ 8804 +СӨЯКНЕ (2) ■ Ике эт бер сөякне пайлашмый ○ 3479 ● 15550 +СӨЯК-САНДЫРАК (1) ■ Ике сөяк-сандырак ○ 10828 +СӨЯКСЕЗ (9) ■ Бүре оясы сөяксез булмас ○ 2155 ● 4346; 4454; 9238; 13047; 15515; 15550-15552 +СӨЯКТӘЙ (1) ■ Эткә салган сөяктәй ○ 3798 +СӨЯКТӘН (6 | 2) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди +○ 866 ● 3644, :1, :2; 3741; 9250; 15869; 16009 +СӨЯЛ (1) ■ Сөйгәнгә сөял, сөймәгәнгә сырпаланма ○ 12750 +СӨЯЛӘР (1) ■ Кызлар көтәләр санатны, булмаса сөяләр солдатны ○ 13007 +СӨЯЛДЕМ (1) ■ Килен алдым - кинәндем, кибәклеккә сөялдем ○ 13352 +СӨЯЛЕҢӘ (1) ■ Сөялеңә бассалар, сөялеп тора алмассың ○ 15286 +СӨЯЛЕП (1) ■ Сөялеңә бассалар, сөялеп тора алмассың ○ 15286 +СӨЯЛМӘ (1) ■ Суга сөялмә ○ 444 +СӨЯМ (2) ■ Кая барсаң да, аршын дүрт сөям ○ 7920 ● 8041 +СӨЯН (1) ■ Юкәнең чәчәге - бал, кабыгы - юкә, череге - дару, агачы - сөян ○ 1766 +СӨЯНМӘ (1) ■ Бозга сөянмә, яуга сыенма ○ 5560 +СӨЯП (3) ■ Җил ягына кабык сөяп кую ○ 1242 ● 8022; 8961 +СӨЯР (14 | 2) ■ Аю баласын - аппагым, керпе баласын йомшагым дип сөяр ○ 2223:3 ● 3560; +3985 (2), :2; 6118; 10707; 12483; 12578; 12718; 12740; 13428; 13760; 13867 (2); 16093 +СӨЯРКӘ (1) ■ Сөяркә - бөлгәнче, хатын - үлгәнче ○ 13673 +СӨЯРЛӘР (2) ■ Акчаң булса сөярләр, акчаң беткәч төярләр ○ 7728 ● 12315 +СӨЯРСЕҢ (1) ■ Бәхетеңә туры килсә, таз булса да сөярсең ○ 12673 +СӨЯСЕҢ (1) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән +көмеш агын", - дигән ○ 565 +СПЕКУЛЯНТ (2) ■ Спекулянт битенә иске ыштыр каплаган ○ 7962 ● 7963 +СТАКАН (3) ■ Бер стакан чәй ярты юлдан калдырган ○ 9177 ● 9805; 9822 +СТАКАННЫ (1) ■ Беренче стаканны син эчсәң, икенчесе сине эчә ○ 9823 +СТАКАНЫНДА (1) ■ Аракы стаканында батучылар диңгездә батучылардан күбрәк ○ 9808 +СТАНЫ (1) ■ Киндер станы киендерә, чүпләме күзне сөендерә ○ 8691 +СТЕНАГА (1) ■ Стенага артың белән менә алмассың ○ 8282 +СТЕНАЛАР (1) ■ Карак керсә стеналар кала, уттан берни калмый ○ 8462 +СТЕНАЛАРНЫҢ (1) ■ Стеналарның - колаклары, ишекләрнең күзләре бар ○ 8283 +СТЕНАСЫ (1) ■ Ата - йортның матчасы, ана - йортның өрлеге, балалар - стенасы ○ 14408 +СУ (227 | 4) ■ Коры җиргә никадәр су сипсәң дә, юеш булмас ○ 128 ● 136; 137; 140; 189; 194; +207; 339; 340; 344; 347-349; 354; 355; 362; 367; 369; 377; 379; 394; 399; 401; 403, :3; 404; 405; +407 (2); 422-424; 425 (3); 426-433; 434 (2); 435-439; 449; 464; 465 (2); 472; 478; 483; 484; 494496; 500; 503; 512; 513; 518-522; 917; 945; 1132; 1262; 1346; 1353; 1462:3; 1492; 1610; 1743; +1810; 1857; 1868, :2; 1887; 2344; 2435; 2460; 2477; 2485; 2509; 2540; 2541; 2555; 2632; 2672 (2); +2973; 2982; 3014; 3083; 3178; 3189; 3194 (2); 3203; 3204; 3208; 3209; 3218; 3244; 3305; 3604; +3606; 3897; 4054; 4220; 4242; 4289; 4321; 4399; 4405, :1; 4428; 4437; 4471; 4505; 4506; 4566; +4570; 4671; 4916; 5046; 5135; 5216; 5441; 5461; 5477; 5847; 6254; 6354; 6855; 7056; 7071; 7144; +7211; 7231; 7307; 7342; 7823; 7836; 8319; 8380; 8499; 8501; 8508; 8521; 8539; 8541; 8579; 8812; +9130; 9317; 9329; 9331; 9335; 9350; 9433; 9439; 9489-9491; 9657; 9708; 9709; 9735; 9744; 9756; +9897; 9901; 9914; 9929; 9969; 9970; 9972; 10011; 10023; 10027; 10044; 10162; 10163; 10598; +10703; 10753; 10761; 11150; 11171; 11249; 11355; 11481; 11559; 11572; 11654; 11723; 11798; +12035; 12160; 12445; 12457; 12549; 12887; 12954; 12981; 12992; 13063; 13465 (2); 13618; 13718; +13777; 13864; 14130; 14750; 14755; 14975; 15865; 16013; 16066; 16067; 16725; 16866 +СУАЛЧАН (1) ■ Балык тотасың килсә, суалчан казы ○ 4458 +СУАЛЧАННЫ (1) ■ Балыкчы балыкка суалчанны файда өчен ашата ○ 4472 +СУГА (71) ■ Аккан суга монтар юк ○ 341 ● 346; 392; 430; 431; 440-446; 466; 499; 523-528; 914; +967; 1100; 1359; 1530; 1842; 1902; 1932; 1979; 1980; 3393; 4355; 4407; 4421; 4422; 4743; 4959; +5388; 5794; 7024; 7059; 7100; 7117; 7206; 7657; 7704; 8511; 8582; 8583; 8670; 9685; 9789; 9822; +9842; 9938 (2); 10125; 12157; 13152; 13252; 13672; 14150; 14220; 14292; 14361; 14538; 14893; +15271; 15875 (2); 16849 +суга → утка-суга +СУГАЛАР (1) ■ Суык тимер сузылмый: тимерне кызуында сугалар ○ 294 +СУГАН (22) ■ Җәен өйдә боз киптереп, кышын суган саталар ○ 1066 ● 1301; 1610; 1617; 1618; +1620; 1637-1639; 6177; 8073; 9492; 9656; 9754; 10141; 13102; 14475; 14480; 14511; 17059-17061 +СУГАННАН (1) ■ Белемне алу суганнан ачы, азагы балдан татлы ○ 16508 +СУГАННЫ (2) ■ Черегән суганны бауламыйлар ○ 1622 ● 1623 +СУГАННЫҢ (1) ■ Суганның татлысы юк ○ 1619 +СУГАР (4 | 1) ■ Аяз көндә яшен сугар ○ 1209 ● 3644:1; 6582; 11684; 15265 +СУГАРА (1) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 +СУГАРГА (1) ■ Койрык болга��ан этне сугарга кул бармый ○ 3498 +СУГАРСЫҢ (1) ■ Яхшы сугарсың - яман тияр ○ 5680 +СУГАРЫП (1) ■ Эт сугарып йөрү ○ 3795 +СУГА-СУГА ( | 1) ■ Тимер булса, кыска кис, агач булса, озын кис: суга-суга озаер, юна-юна +кыс карыр ○ 1879:1 +СУГУ (1 | 1) ■ Атны сугу белән түгел, солы белән куала ○ 2567:2 ● 11045 +СУГУГА (1) ■ Бер янау өч сугуга тора ○ 12467 +СУГУДА (1) ■ Чүлмәкче ун көн ясаганны таяк бер сугуда көл итә ○ 9991 +СУГУДАН (1) ■ Сугудан төртү яман ○ 5618 +СУГУНЫҢ (2) ■ Киндер сугуның ние бар, атасы да кагасы ○ 1551 ● 8324 +СУГУЧЫ (1) ■ Иген сугучы кояш сорый, күмер сатучы яңгыр тели ○ 1396 +СУГЫЛГАН (2) ■ Олылар сүзен тотмаган - орылган да сугылган ○ 15086 ● 15952 +СУГЫМГА (1) ■ Сыер савынга ярый, ат сугымга ярый ○ 3192 +СУГЫМЧЫ (1) ■ Туй башы сугымчы, аннан коемчы, аннан уенчы ○ 13287 +СУГЫП (13) ■ Әвен сугып кайту ○ 1510 ● 1988; 3760; 5619; 5692; 5712; 8051; 8182; 8649; 10021; +10159; 11443; 15971 +СУГЫШ (8) ■ Солых турында сүз барганда сугыш кылычыңа таянма ○ 5616 ● 5620; 5621; 5636; +13161; 13305; 13832; 15758 +СУГЫША (5) ■ Көчек аюга ябыша, чеби төлке белән сугыша ○ 3809 ● 4453; 5622; 9992; 13347 +СУГЫШКА (2) ■ Сугышка чукмарсыз бармыйлар ○ 5623 ● 5700 +СУГЫШКАН (1) ■ Ике карчыга сугышкан, киекчегә йон файда ○ 4025 +СУГЫШКАНДА (3) ■ Ике бүре сугышканда берсенең карыны ача, ди ○ 2191 ● 4173; 4367 +СУГЫШКАННЫҢ (1) ■ Качканның батырлыгы аякта, сугышканның йөрәктә ○ 5582 +СУГЫШМА (1) ■ Ике таяк тотып сугышма, берсе үзеңне кыйнар ○ 5569 +СУГЫШМАС (1) ■ Сабанда килешкән ындырда сугышмас ○ 1434 +СУГЫШМЫЙЛАР (1) ■ Яуны санап сугышмыйлар ○ 5678 +СУГЫШСА (1) ■ Ике лачын сугышса, ябалакка йон булыр ○ 4064 +СУГЫШТА (3) ■ Мич башында үлүдән сугышта үлү артык ○ 5599 ● 5624; 5625 +СУГЫШТАН (1) ■ Ир сугыштан кайтыр, сугыш хәлен хатыныннан ишетер ○ 13832 +СУГЫШТЫРЫР (1) ■ Бер кәҗә ике күршене сугыштырыр ○ 3007 +СУГЫШУДАН (1) ■ Нәфес белән орышу дөнья белән сугышудан читенрәк ○ 11881 +СУГЫШЧАН (1) ■ Сугышчан әтәч беркайчан да симез булмый ○ 4374 +СУГЫШЫ (1) ■ Байның - ызгышы, патшаның сугышы бетмәс ○ 5740 +СУГЫШЫР (2) ■ Ач сугышыр, тук килешер ○ 9548 ● 14484 +СУГЫШЫРГА (1) ■ Өйрәнгән яу сугышырга уңай ○ 5683 +СУД (3 | 1) ■ Юкка суд та юк ○ 7610 ● 11724; 13641:1; 15269 +СУДА (31) ■ Болганчык суда балык тотарга яхшы ○ 356 ● 447; 448; 517; 529; 530; 1280; 1407; +1915; 2232; 4212; 4418; 4426; 4438; 4439 (2); 4476; 4488; 4496; 4500; 4507; 4512; 4537; 5885; +6415; 8582; 9390; 11911; 12365; 12848; 14791 +СУДАГЫ (3) ■ Үрдәк: "Судагы качмас, өйдәге качар", - ди, имеш ○ 4427 ● 4483; 4545 +СУДАГЫН (1) ■ Җирдәген - бармак белән, судагын - кармак белән ○ 1484 +СУДАГЫСЫН (1) ■ Үрдәк: "Ризыгымның өйдәгесен тавык ашый, судагысын балык ашый", дип кайгырыр, имеш ○ 4425 +СУДАЙ (1) ■ Ир кырмыскадай ташыр, яман хатын судай чәчәр ○ 13828 +СУДАН (34) ■ Ашусыз булса - таудан биз, үткелсез булса - судан биз ○ 111 ● 337; 449; 482 (2); +530; 531; 652; 1281; 1368; 1750; 1933 (2); 2063; 3295; 3305; 3499; 4446; 4506; 4572; 4664; 5710; +5811; 6151; 8825; 9085; 9336; 11279; 13436; 13654; 14743; 15959; 16787; 16805 +СУДЛАШМА (1) ■ Бай белән дуслашма, көчле белән судлашма ○ 7154 +СУЕЛМЫЙ (2) ■ Агачтан юкә суелмый ○ 1672 ● 15670 +СУЕП (2) ■ Вакытсыз кычкырган әтәчне суеп ашыйлар ○ 4366 ● 13306 +СУЗ (1) ■ Юрганыңа карап аягыңны суз ○ 8429 +СУЗА (3) ■ Ат ��амытка муенын үзе суза ○ 2500 ● 7655; 16965 +СУЗАЛМЫЙ (1) ■ Анасыз корт балавыз сузалмый ○ 4714 +СУЗАР (3) ■ Эт - авызы җитмәгән ашка борынын сузар ○ 3540 ● 3713; 7167 +СУЗАРГА (3) ■ Үрмәкүч пәрәвез сузарга оста, корт балавыз сузарга оста ○ 4750 (2) ● 12125 +СУЗАРСЫҢ ( | 1) ■ Түшәгеңә күрә аягың сузарсың ○ 8429:1 +СУЗГАН (2) ■ Ат аягын дагалатканда бака да ботын сузган ○ 2478 ● 11820 +СУЗМА (5) ■ Сыер колагына телефон сузма ○ 3250 ● 5643; 10978; 11979; 15711 +СУЗМАСАҢ (1) ■ Кулны сузмасаң, сәндерәдән дә ала алмассың ○ 10937 +СУЗМЫЙ (1) ■ Баштан кул узмый, кунак кулын сузмый ○ 10067 +СУЗСАҢ (3) ■ Бик каты сузсаң, җеп тә өзелә ○ 8672 ● 9330; 16829 +СУЗЫЛА (1) ■ Сузсаң, сары май да сузыла ○ 9330 +СУЗЫЛГАНЧЫ (1) ■ Юан сузылганчы, нечкә өзелер ○ 623 +СУЗЫЛМА (1) ■ Буең җитмәстәйгә сузылма ○ 10752 +СУЗЫЛМЫЙ (1) ■ Суык тимер сузылмый: тимерне кызуында сугалар ○ 294 +СУЗЫЛЫП (2) ■ Алдын-юлдын ике ашар, сузылып яткан бер ашар ○ 6445 ● 10349 +СУЙ (4) ■ Сигезне суйганчы симезне суй ○ 2400 ● 9264; 13297; 13330 +СУЙГАККА (1) ■ Бер кәҗә тәкәсе мең сарыкны суйгакка кертер ○ 3130 +СУЙГАН (2) ■ Тиресен суйган йон үсмәс ○ 2404 ● 2510 +СУЙГАНЧЫ (1) ■ Сигезне суйганчы симезне суй ○ 2400 +СУЙДЫРЫР (1) ■ Канәгать карын туйдырыр, канәгатьсезлек ялгыз тавыкны суйдырыр ○ 11841 +СУЙМА (1) ■ Бер калҗа ит өчен кәҗәңне суйма ○ 9175 +СУЙМАДЫ (1) ■ Кунак туймадым димәс, суймады дияр ○ 10121 +СУЙМАДЫГЫЗ (1) ■ Рәхмәт, сыйладыгыз, тавык кына суймадыгыз ○ 10217 +СУЙМЫЙ (1) ■ Бер куразны җиде кеше суймый ○ 4364 +СУЙМЫЙМ (1) ■ Суймыйм дигән уем юк, суяр идем - куем юк ○ 2446 +СУЙСА (1) ■ Бай кеше берне суйса, ярлы икене суяр ○ 7173 +СУК (7) ■ Тимерне кызуында сук, балыкны уйнаганда тот ○ 303 ● 5557 (2); 5585; 5588; 5626; 8725 +СУКА (7) ■ Берәү - сука белән, җидәү - кашык белән ○ 1387 ● 1441; 1474; 3306; 4391; 7496; 11048 +СУКАГА (1) ■ Сукага балта булышчы ○ 1934 +СУКАДАН (1) ■ Сукадан тугарып атны бирмиләр ○ 1442 +СУКАЛЫЙ (3) ■ Үгез сука сукалый, бозау тырма тырмалый ○ 3306 ● 6280; 10635 +СУКАСЫ (1) ■ Усал кешенең сукасы да кыек йөри ○ 12171 +СУККАН (10) ■ Аяз көнне яшен суккан кебек булу ○ 1211 ● 1502; 2942; 4708; 5695; 10722; +12550; 14422 (2); 16757 +СУККАНДА (3) ■ Иген чәчкәндә еласаң, сукканда шатланырсың ○ 1398 ● 2553; 10930 +СУККАНЧЫ (1) ■ Дошман сәгате сукканчы үз сәгатең суксын ○ 5322 +СУККАЧ (5) ■ Унҗиде сәгать суккач, үләннең шифасы тамырга төшәр ○ 1319 ● 1533; 3048; +4252; 10893 +суккач → кайткач-суккач +СУКМА (1) ■ Этне ияртмә, ияртсәң сукма ○ 3702 +сукмаган → эрләмәгән-сукмаган +СУКМАГЫ (2 | 1) ■ Атлының юлы бер булса, җәяүленең сукмагы - җиде ○ 6736 ● 6879; 8708:1 +СУКМАГЫННАН (1) ■ Җәяүнең сукмагыннан арба йөрмәс ○ 6880 +СУКМАГЫҢ (1) ■ Тукмагың кайда, сукмагың шунда ○ 8708 +СУКМАДЫ (1) ■ Әле дә яхшы сукмады, кыртыш белән тукмады ○ 5711 +СУКМАК (1) ■ Сукмак юлга алып барыр, юл халыкка алып барыр ○ 6811 +СУКМАКЧЫЛ (2) ■ Яман сыер сукмакчыл ○ 3239 ● 12208 +СУКМАСАҢ (1) ■ Суксаң үлә, сукмасаң биттән көлә ○ 5702 +СУКМАУ (1) ■ Бармакка бармак сукмау ○ 11001 +СУКМЫЙ (2) ■ Карт алашаны камыт сукмый ○ 2777 ● 11867 +СУКМЫЙЛАР (3) ■ Буш көлтәне сукмыйлар ○ 1390 ● 2627; 16098 +СУКСА (5) ■ Тимерче тимерне бөксә дә ирке, сукса да ирке ○ 311 ● 4843; 5701; 11684; 15265 +СУКСАЛАР (1) ■ Бирсәләр ал, суксалар кач ○ 8128 +СУКСАҢ (7) ■ Бер үгезнең мөгезенә суксаң, мең үгезнең тоягы шакылдар ○ 3285 ● 5691; 5696; +5702; 8132; 10192; 15966 +СУКСЫН (2) ■ Дошман сәгате сукканчы үз сәгатең суксын ○ 5322 ● 13855 +СУКТЫ (1) ■ Сукты да, күпте дә ○ 5703 +суктык → кактык-суктык +суктым → кактым-суктым +СУКТЫРСА (1) ■ Патша акчаны үзе суктырса да җиңә алмый ○ 7795 +СУКЫР (57 | 1) ■ Сукыр аучы кыек атып туры тидергән төсле ○ 2029 ● 2679; 3362; 3405; 3406; +3446; 3463; 3524; 4296; 4297; 4298, :1; 4299; 5168; 5221; 5735; 5844; 5881; 6954; 7835; 9686; +10450; 11309; 11490; 12679; 12737; 13035; 13057; 13343; 13749; 13784; 13791; 13833; 14036; +14384 (2); 14604; 14959; 15197; 15211; 15225; 15234; 15251; 15252; 15259-15267; 15329; +15341; 16632; 16674; 17088 +СУКЫРАЙТЫП (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, +күрәсен күрми яшим ○ 10486 +СУКЫРГА (8) ■ Күзе сукырга юлдаш бул, күңеле сукырга юлдаш булма ○ 11198 (2) ● 11456; +15255; 15268; 15269; 15359; 16664 +СУКЫРДАН (3) ■ Сукыр аксактан көлмәс, аксак сукырдан көлмәс ○ 15259 ● 16634; 16781 +СУКЫРНЫ (2) ■ Сукырны каравылга куйсаң, өстеңә яу китерер ○ 15270 ● 15271 +СУКЫРНЫҢ (8) ■ Сукырның теләгәне ике күз, егетнең теләгәне матур кыз ○ 13103 ● 1527215277; 15331 +СУКЫРЫ (1) ■ Чебеннең сукыры күзгә керер ○ 4819 +СУЛ (13 | 1) ■ Сул ягы белән торган ○ 738 ● 4363; 5645; 10457; 10459; 10461; 10966; 10967; +10968, :1; 10970; 11038; 12452; 12810 +СУЛАГАЙ (1) ■ Уңагайга - сулагай ○ 699 +СУЛАР (5) ■ Тирән сулар болганмый ○ 469 ● 935 (2); 943; 1266 +СУЛАСА (1) ■ Бөтен халык берьюлы суласа, давыл кубар ○ 4897 +СУЛГА (4) ■ Уңга киткән уңар, сулга киткән туңар ○ 700 ● 731; 739; 11730 +СУЛДА (2) ■ Сулда солтан булса да, уңга бар ○ 693 ● 7482 +сулдан → уңнан-сулдан +СУЛДЫРУ (1) ■ Күңелне сындыру тиз, чәчәкне сулдыру тиз ○ 11239 +СУЛУ (2) ■ Киткән кеше юл алсын, калган кеше сулу алсын ○ 6786 ● 14414 +СУЛЫ (3) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 ● 450; 10965 +СУЛЫН (1) ■ Уң күз сулын яратмаганга ике арага борын үсеп чыккан ○ 10460 +СУЛЫҢ (1) ■ Уң кулың нишләгәнне сулың белсен ○ 10969 +СУЛЫШ (2) ■ Теш корты булсаң, сулыш алырга да ирек бирмәс идең ○ 10645 ● 14240 +СУМ (13) ■ Сарыкның ничә сум торганын бүре каян белсен ○ 2200 ● 2571 (4); 3118 (2); 4936 (2); +5452; 7798; 13012; 14466 +СУМАЛА (3) ■ Соңга калганга сумала ○ 942 ● 10612; 11331 +СУМАЛАГА (2) ■ Сумалага утырганның арты сумалага ябышыр ○ 1935 (2) +СУМЛЫК (2) ■ Байга ялынам дип, ярлының йөз сумлык хакы чыккан ○ 7217 ● 7493 +СУНА (1) ■ Янтыклы җирдә суна бар ○ 4413 +СУНАР (3) ■ Буран булса, сунар юк, яңгыр булса тузан юк ○ 1081 ● 2014; 2047 +СУНАРЧЫ (1) ■ Юньсез сунарчы арба белән куян тотар ○ 2024 +СУНАРЧЫГА (1) ■ Сунарчыга эз кирәк, эз танырга күз кирәк ○ 2019 +СУНЫ (14) ■ Сай суны болгатырга вак балыкларның да көче җитә ○ 420 ● 451; 452; 487; 497; +4417; 4457; 9687; 9688; 9690; 9980; 10533; 15511; 15967 +СУНЫҢ (10) ■ Агар суның кадере юк ○ 335 ● 390; 406; 429; 453-455; 13023; 15385; 15968 +СУР (1) ■ Сур мөгезе кергән ○ 2447 +СУРӘТКӘ (2) ■ Турылык сурәткә әйләнсә - арыслан, ялган, сурәткә әйләнсә, төлке булыр иде +○ 16097 (2) +СУСАВЫҢНАН (1) ■ Тауга менгәч, сусавыңнан ни файда ○ 164 +СУСАГАНДА (1) ■ Аш пешкәндә - кашык, сусаганда чүмеч кыйммәт ○ 9873 +СУСАГАННЫ (2) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный +○ 400 ● 9573 +СУСАГАЧ (1) ■ Сусагач кына кое казырга керешмиләр ○ 9689 +СУСАП (1) ■ Судан җирәнгән үгез сусап үләр ○ 3295 +СУСАР (1) ■ Сусар ауга киткән, тиресе кайткан ○ 2332 +СУСАУЧЫ (1) ■ Суга сусаучы иске чишмәне әрчер ○ 443 +СУСЫЗ (18) ■ Сусыз бакча - анасыз бала ○ 456 ● 457; 458; 509; 532; 958; 1443; 1814; 4508; 4676; +5047; 5300; 7597; 7964; 8284; 9491; 10041; 10846 +сусыз → аш-сусыз +СУСЫЛ (1) ■ Сусыз агачта сусыл җимеш пешмәс ○ 1814 +СУСЫН (3) ■ Ерактагы су белән сусын канмый ○ 379 ● 1146; 6859 +СУСЫНЫ (2) ■ Учлап эчкәннең сусыны канмас ○ 9728 ● 16715 +СУФИ (7) ■ Мирза үлеме тамактан, суфи үлеме шәһвәттән ○ 5857 ● 16823; 17058-17061; 17088 +СУЫ (43) ■ Диңгезнең суы ни эчелмәс, ни кичелмәс ○ 374 ● 385; 386; 413; 431; 459; 460 (2); 488; +504; 510; 533; 534; 538 (2); 1146; 1468; 1512; 1607; 1638; 1732; 2828; 4579; 5048; 5058; 5399; +6177; 8533; 9426 (2); 9492; 9664; 9954; 9979; 10001; 10727; 11856; 12286; 12752; 13085; 13087; +13269; 14894 +СУЫГЫ (3) ■ Яз көненең суыгы яман була ○ 979 ● 1112; 1117 +СУЫК (20) ■ Суык тимер сузылмый: тимерне кызуында сугалар ○ 294 ● 488; 959; 1101; 1125; +1126; 1222; 1227; 4849; 5926; 8664; 8771; 9756; 10694; 11834; 12143; 12457; 13671; 15324; 15412 +СУЫККА (2) ■ Ачлыкка түзеп була, суыкка - юк ○ 1072 ● 1127 +СУЫКЛАР (1) ■ Февральдә сыер мөгезен сындырырлык суыклар була ○ 960 +СУЫМ (1) ■ Ашым аш, суым су түгел ○ 9439 +СУЫН (4 | 2) ■ Коега төкермә, суын эчәргә кирәк булыр ○ 403:1 ● 403:2; 1122; 9861 (2); 11860 +суын → аш-суын +СУЫНА (4) ■ Торна торган суына кайта ○ 4137 ● 4509; 5234; 8846 +СУЫНГАНЧЫ (2) ■ Сөт кайнаганчы түзгән, суынганчы түзмәгән ○ 9493 ● 9775 +СУЫНМЫЙ (2) ■ Туган туфракка баскан эз суынмый ○ 5059 ● 9434 +СУЫНЫР (1) ■ Сөмбелә туса, су суыныр ○ 945 +СУЫР (2) ■ Өерле суыр өн казымас ○ 2342 ● 4629 +СУЫРА (1) ■ Кеше вырыхын суыра, үзенекен җил алмый ○ 1494 +СУЫРГАН (1) ■ Канын эчеп, җелеген суырган ○ 10834 +СУЫРМАК (1) ■ Җилнең эше суырмак, утның эше куырмак ○ 1203 +СУЫРУ (1) ■ Суган суы суыру ○ 1638 +СУЫРЫЛЫП (1) ■ Кыз бала суырылып үсәр, ятка төшәр ○ 12975 +СУЫРЫП (1) ■ Сусыз кашык белән суырып йотарлык ○ 10041 +СУЫРЫРСЫҢ (1) ■ Эш сөймәсәң, суган суы суырырсың ○ 6177 +СУЫТА (1) ■ Кар яуганда салкын булмый, кар киткәндә суыта ○ 1097 +СУЫТЫП (1) ■ Кеше өйрәсен суытып йөрмә ○ 9279 +СУЫТЫР (1) ■ Үле туфрагы суытыр ○ 15410 +СУЮ (1) ■ Таштан юкә сую ○ 241 +СУЯ (6) ■ Таштан юкә суя алмассың ○ 183 ● 744; 2160; 2359 (2); 3286 +СУЯЛАР (4) ■ Бүре тире суя, бүренең дә тиресен суялар ○ 2160 ● 3144; 3227; 6372 +СУЯР (5 | 2) ■ Суймыйм дигән уем юк, суяр идем - куем юк ○ 2446 ● 7173; 11442 (2), :1 (2); 11678 +СУЯРГА (3) ■ Куй "кыркырга бәйлиләр" дип әйтә икән, кәҗә "суярга бәйлиләр" дип әйтә икән +○ 3095 ● 7187; 9777 +СУЯСЫ (1 | 1) ■ Суясы сыерга да су эчер ○ 3178 ● 8324:2 +СҮГӘЛӘР (1) ■ Артында патшаны да сүгәләр ○ 5722 +СҮГӘР (1) ■ Ялагай алда мактар, артта сүгәр ○ 11959 +СҮГӘРЛӘР (1) ■ Аз китерсәң сүгәрләр, күп китерсәң түгәрләр ○ 545 +СҮГЕ (1) ■ Кесәле өйдә, сүге тышта ○ 9467 +СҮЗ (297 | 3) ■ Сандугачны сүз белән туйдырмыйлар ○ 4109 ● 5285; 5461; 5616; 5649; 5650; +5914; 6082; 6120; 6317 (2); 6373; 6501; 6569; 6776; 6839; 7188; 7547 (2); 7841; 8337; 8512; 8674; +9139; 9543; 10118; 10564; 10589; 10671; 10680; 10998; 11455 (2); 11481 (2); 11514; 11530; 11572; +11723; 11916; 11934; 12096; 12136; 12147; 12272; 12305; 12309; 12334; 12387; 12744; 12794 (2); +13288; 13386; 13681; 13705; 13839; 14190; 14521; 14522; 14597; 15040; 15070; 15084; 15095; +15503; 15584; 15616; 15644; 15718-15724; 15731; 15733, :1; 15740 (2); 15741; 15742 (4); 15748; +15749; 15760; 15763; 15765; 15768; 15771; 15776; 15783; 15786; 15790; 15797 (2); 15798 (2); +15799 (2); 15804; 15808; 15812; 15820; 15845, :1; 15861; 15865; 15868; 15869; 15872; 15875; +15877; 15878; 15885; 15900; 15904; 15906; 15910-15912; 15915; 15917; 15919; 15920; 15922; +15933; 15934; 15936; 15938 (2); 15942; 15944; 15953; 15954; 15960; 15962; 15964 (2); 15973; +15978-15980; 15986 (2); 15987; 15988; 15989 (2); 15990-15994; 15995 (2); 15996 (2); 1599716010; 16011 (2); 16012-16016; 16017 (2); 16018-16023; 16026; 16059; 16060 (2); 16061; 16062; +16063 (2); 16064; 16066-16069; 16070, :1; 16079; 16080 (2); 16081-16084; 16085 (2); 16086; +16087 (2); 16088; 16100-16103; 16105 (2); 16111; 16113-16115; 16118; 16120; 16121; 16125; +16127; 16129; 16137; 16139; 16140 (2); 16141; 16175-16178; 16183 (2); 16184 (2); 16185-16187; +16188 (2); 16189; 16190 (2); 16191 (2); 16192 (2); 16193 (2); 16215-16220; 16226 (2); 16232; +16233; 16254; 16256; 16258 (2); 16267; 16275; 16287; 16298 (2); 16299; 16310; 16321; 16326; +16328; 16354; 16364; 16391 (2); 16397; 16398; 16402-16405; 16515 (2); 16652; 16682; 16816 +СҮЗГӘ (30) ■ Ярлылык, сине кайтаен, җандай дуска ят иттең; карыйлык, сине кайтаен, әйтер +сүзгә мат иттең ○ 7486 ● 10388; 15720; 15750; 15815; 15847-15849; 15862; 15886 (2); 15957; +15965; 16024; 16040; 16089; 16090; 16116; 16143 (2); 16156 (2); 16194; 16195; 16212; 16221; +16261; 16304; 16322; 16929 +СҮЗДӘ (8) ■ Сүздә мактанма, эштә мактан ○ 6121 ● 6331; 13530; 15850; 16025 (2); 16091; 16300 +СҮЗДӘН (27) ■ Бер гүзәл эш мең гүзәл сүздән яхшырак ○ 6041 ● 10416; 11439; 12827; 13388; +15518; 15743 (2); 15813; 15831; 15844; 15907-15909; 15942; 15947; 15948; 16010; 16026; +16027; 16077; 16117; 16195; 16196; 16209; 16304; 16312 +СҮЗДЕР (1) ■ "Бугай" дигән юк сүздер ○ 15809 +СҮЗЕ (92) ■ Караңгының күзе юк, көндезгенең сүзе юк ○ 855 ● 4937; 5033; 5111; 5323; 5773; +5914; 7188; 7262; 7716 (2); 8099; 8165; 8188; 9005; 10199; 10826; 11392; 11436; 11448; +11521 (2); 11585; 11586; 11746; 12323; 12390; 12391; 12594; 12861; 12881; 12882; 13154; +13359; 13495; 13517; 13533; 13538; 13547; 13548; 13672; 13695; 13709; 13942 (2); 13995; +13996; 14385; 14498; 15051; 15193; 15541; 15689; 15837; 15843; 15890-15894; 15899; 15902; +15972; 16028; 16029; 16170-16172; 16247; 16255; 16279; 16301-16304; 16328; 16331; 16334; +16335; 16342; 16355; 16369; 16370; 16377; 16474; 16503; 16549; 16552 (2); 16636; 16648; 16954 +СҮЗЕМ (4) ■ Авызым иләк булса, сүзем сирәк ○ 16263 ● 16288; 16305; 16336 +СҮЗЕМӘ (2) ■ Ышанма күргән күзеңә, ышан минем сүземә ○ 10527 ● 16276 +СҮЗЕН (35) ■ Ил сүзен тоткан ир булыр ○ 4938 ● 5075; 11440; 11459; 11647; 11966; 12287; +13480; 14235; 14327; 15019; 15052 (2); 15053; 15074; 15086; 15087; 15795 (2); 15860; 15895; +15896; 15951; 15952 (2); 16250; 16323; 16353; 16371-16373; 16591 (2); 16592 (2) +СҮЗЕНӘ (12) ■ Карама кешенең сүзенә, кара эшенә ○ 6071 ● 9819; 11510; 11686; 12789; 15766; +15780; 16030; 16133; 16253; 16260; 17050 +СҮЗЕНДӘ (2) ■ Амбар төбендә икмәк бар, картлар сүзендә хикмәт бар ○ 16341 ● 16420 +СҮЗЕНЕҢ (1) ■ Сүзенең җае юк, күзенең мае юк ○ 16306 +СҮЗЕННӘН (9) ■ Булырдайның - сүзеннән, булмастайның - күзеннән ○ 6463 ● 11598; 12862; +13689; 15131; 15646; 15691; 15811; 16205 +СҮЗЕҢ (18) ■ Җилгә каршы төкермә - кире битеңә кайтачак; җилгә каршы җикермә - сүзең +җилгә китәчәк ○ 1193 ● 8907; 15726-15728; 15838; 15876; 15975-15977; 16031-16034; 16208; +16248; 16337; 16338 +СҮЗЕҢӘ (2 | 1) ■ Асыл түрә сүзеңә карар, алымсак түрә күзеңә карар ○ 5726 ● 16173:1; 16207 +СҮЗЕҢДӘ (1) ■ Әйткән сүзеңдә тор, әйтмәгәнен сакла ○ 16222 +СҮЗЕҢНӘН (1) ■ Үзеңне сүзеңнән ким күрсәтмә ○ 16251 +СҮЗЕҢНЕ (7) ■ Юлда тимерчегә очрасаң, сүзеңне урак-пычактан башларсың ○ 6939 ● 15759; +16035-16037; 16052; 16246 +СҮЗЛӘМӘ (1) ■ Гайбәт сүзне сүзләмә, сөйләгәнне тыңлама ○ 15823 +СҮЗЛӘР (1) ■ Сүзләр хуш, кесә буш ○ 16307 +СҮЗЛӘРЕ (1) ■ Төтен түгел, сүзләре күзгә кермәс ○ 16313 +СҮЗЛЕ (7) ■ Ир бер сүзле, хатын кырык сүзле ○ 13821 (2) ● 14074; 15744; 15745 (2); 16329 +СҮЗЛЕНЕҢ (1) ■ Аз сүзленең гаебе аз булыр ○ 15746 +СҮЗНЕ (34) ■ Аракы сүзне озайта, гомерне кыскарта ○ 9809 ● 10383; 10405; 12608; 15289; +15747; 15800; 15823; 15851; 15852; 15859; 15897; 15946; 15961; 15967; 15987; 16011; 16012; +16038-16042; 16107; 16108; 16126; 16128; 16157; 16197; 16209; 16223; 16227; 16249; 16368 +СҮЗНЕҢ (29) ■ Эшнең мәгънәсен белеп эшләгән җиңәр, сүзнең мәгънәсен белми сөйләгән +җиңелер ○ 6394 ● 15569; 15774; 15787; 15788; 15935 (2); 15936; 15968; 15981; 16043-16054; +16092; 16158; 16224; 16262; 16426 (2); 16440 +СҮЗСЕЗ (1) ■ Судан сүзсез, тигәнәктән тәбәнәк ○ 531 +СҮЗЧӘН (1) ■ Батыр егет - яу күрке, сүзчән егет - дау күрке ○ 12836 +СҮККӘН (1) ■ Сүккән белән суккан кайтмый ○ 12550 +СҮКТЕ (1) ■ "Гомерем үтте, ирем бер үпте, аны да каенанам күреп мине сүкте", - дип әйткән +бер хатын ○ 14596 +СҮКТЕРЕР (1) ■ Усал - ата-анасын сүктерер ○ 12163 +сүле → каны-сүле +СҮЛЛЕ (1) ■ Ит сүлле булса, егет җилле була ○ 12890 +СҮНӘ (3) ■ Утка тисәң - сүнә, күршеңә тисәң - күчә ○ 5239 ● 8536; 11282 +СҮНӘР (2) ■ Сүнәр алдыннан шәм нык кабына ○ 8420 ● 8544 +СҮНГӘН (4) ■ Тиз янган тиз сүнгән ○ 8489 ● 8584; 10434; 14757 +СҮНГӘННЕҢ (1) ■ Күзе сүнгәннең өмете сүнгән ○ 10434 +СҮНГӘЧ (1) ■ Ярма тарттырганда җырлый, ут сүнгәч бии ○ 16457 +СҮНДЕ (1) ■ Атам үлде - аркам сынды, анам үлде - чырагым сүнде ○ 14420 +СҮНДЕРӘ (1) ■ Утны күз яше белән сүндерә алмассың - су кирәк ○ 8521 +СҮНДЕРӘЛӘР (1) ■ Утны бәләкәй чагында сүндерәләр ○ 8518 +СҮНДЕРГӘНЧЕ (1) ■ Янгынны сүндергәнче булдырмау яхшырак ○ 8542 +СҮНДЕРЕР (1) ■ Кеше яндырган чыраны ахмак өреп сүндерер ○ 11595 +СҮНДЕРЕРГӘ (3) ■ Халык яндырган чыракны сүндерергә өргәннең сакалы көяр ○ 5077 ● 8539; +СҮНДЕРМӘС (1) ■ Кунак кеше ут бакмас, бага торып сүндермәс ○ 10099 +СҮНДЕРҮ (1) ■ Гашыйклык бер уттыр, кабынса сүндерү юктыр ○ 12678 +СҮНМӘС (4) ■ Уты сүнмәс, эше үрчемәс ○ 6313 ● 8454; 8547; 8585 +СҮНМИ (2) ■ Таң йолдызы сүнә, дан йолдызы сүнми ○ 11282 ● 15427 +СҮНСӘ (2) ■ Уты сүнсә дә кисәве кала ○ 8534 ● 13512 +СҮРЕЛМӘСЕН (1) ■ Бер-берсен яратышкан кешеләр, мәхәббәтләре сүрелмәсен өчен, бераз +аерылып торырга тиешләр, ди ○ 12669 +СҮС (7) ■ Киндердән сүс чыгар, сүс чыкмаса чүбек чыгар ○ 1554 (2) ● 8740; 14349; 16019; +16026; 16027 +СҮТ (3) ■ Ташаяк мунчаласын үзең сүт ○ 1938 ● 13416 (2) +СҮТӘР (1) ■ Кирегә китәрнең килене киртә сүтәр, ди ○ 13377 +СҮТӘРСЕҢ (1) ■ Теккәнне сүтәрсең, кискәнне нишләрсең ○ 8707 +СҮТЕГЕ (1) ■ Җырның ертыгы юк, сүзнең сүтеге юк ○ 16440 +СҮТЕГЕҢНЕ (1) ■ Сүз уңае килгәндә сүтегеңне ямап кал ○ 16015 +СҮТЕК (1) ■ Итекченең итеге сүтек, тимерченең балтасы китек ○ 9049 +СҮТЕККӘ (1) ■ Һәр ертыкка ямау бар, һәр сүтеккә сылтау бар ○ 8880 +СҮТЕКТӘН (1) ■ Ертык сүтектән көләр, тишек икесеннән дә көләр ○ 8856 +СҮТЕЛЕР (1) ■ Чабатаны катласаң ныгыр, сүзне катласаң сүтелер ○ 16128 +СҮТЕЛМӘБЕЗ (1) ■ Сөйләсеннәр - сүтелмәбез: ишкән дилбегә түгел ○ 16296 +СҮТЕЛМӘС (1) ■ Өзелмәс аркан, сүтелмәс төен булды ○ 7125 +СҮТЕП (2) ■ Сүтеп теккән нык торыр ○ 8701 ● 13732 +СҮТКӘН (2) ■ Үткәндәге сүткән - өстенә үлән үскән ○ 1005 ● 11855 +СҮТКӘНДӘ (1) ■ Өйне салганда нигездән башла, сүткәндә - түбәдән ○ 8341 +СҮТМӘ (1) ■ Яңа өй салмыйча, искесен сүтмә ○ 8305 +СХОД ( | 1) ■ Ике хатын бергә килсә - сход, өч хатын бергә килсә - полный суд ○ 13641:1 +СЧЕТ (1) ■ Счет төймәсеннән төшеп бара ○ 8060 +СЫБЫЗГЫГА (1) ■ Кураен югалткан - сыбызгыга калган ○ 16380 +СЫБЫЗГЫСЫ (1) ■ Акчасын биргәннең сыбызгысы уйнар ○ 7723 +СЫГУ (1) ■ Яшь урынына кара кан сыгу ○ 14999 +СЫГЫЛА (1) ■ Агач урманнан ерак үссә дә, шунда таба сыгыла ○ 1652 +СЫГЫЛГАННЫ (1) ■ Кулыннан сыгылганны ялаучы ○ 11036 +СЫГЫЛМАЛЫ (2) ■ Сыгылмалы тал сынмас, сыгылмас имән сынар ○ 1748 ● 6812 +СЫГЫЛМАС (2) ■ Сыгылмалы тал сынмас, сыгылмас имән сынар ○ 1748 ● 6812 +СЫГЫП (2) ■ Бетен сыгып, канын эчә ○ 4839 ● 9796 +СЫЕ (6) ■ Аты барның канаты бар, сыеры барның сые бар ○ 2589 ● 3212; 3220; 10086; 10118; +СЫЕГАЯ (1) ■ Ай тулса, йолдызлар сыегая ○ 11 +СЫЕГЫ (2) ■ Берәүнең куесы, берәүнең сыегы ○ 9184 ● 13044 +СЫЕГЫ-САРКЫТЫ (1) ■ Катыгы-сөте миңа, сыегы-саркыты сиңа ○ 9466 +СЫЕК (7) ■ Гуринчасы биеккә карама, үрәсе сыек ○ 8364 ● 8387; 9192; 9514; 10652; 11926; 14500 +СЫЕН (3) ■ Байның сыен бай күрер, ярлы хәлен ярлы белер ○ 7301 ● 11829; 16843 +СЫЕНГАН (1) ■ Сарыкка сыенган тургай да сау кала ○ 4153 +СЫЕНДА (2) ■ Сыйлы кунак сыенда, сыеннан соң өендә ○ 10166 ● 13336 +СЫЕНМА (4) ■ Яшен яшьнәгәндә зур агачка сыенма ○ 1158 ● 5560; 7212; 7483 +СЫЕНМАС (1) ■ Бәндә бәндәгә сыенмыйча бәндә агачка сыенмас ○ 11108 +СЫЕНМЫЙЧА (1) ■ Бәндә бәндәгә сыенмыйча бәндә агачка сыенмас ○ 11108 +СЫЕННАН (1) ■ Сыйлы кунак сыенда, сыеннан соң өендә ○ 10166 +СЫЕНСАҢ (1) ■ Аллага сыенсаң сыен, ишегеңне каты биклә ○ 16843 +СЫЕҢ (3) ■ Сыйларга сыең булмаса, сыйпарга телең булсын ○ 10164 ● 10220; 15512 +СЫЕР (93 | 2) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк ○ 336 +● 960; 2078; 2090; 2527; 2530; 2532; 2740; 3037; 3071; 3126; 3151-3155; 3159; 3160; 3162; +3163 (2); 3164; 3167; 3169; 3170; 3171 (2); 3174; 3175; 3177 (2); 3179-3200; 3221; 3223; 3226; +3228-3232; 3233 (2); 3234-3237; 3238, :1; 3239; 3240; 3242; 3243 (2); 3244; 3245; 3249; 3250; +3279; 3280; 3296; 3786; 3792; 4787:1; 5159; 5227; 5886; 7828; 8067; 11054; 11280; 12231; +14501; 16852; 16963 +СЫЕРГА (15) ■ Атка да бер улак, сыерга да бер улак ○ 2548 ● 3178; 3201-3206; 3224; 3251; +6589; 10162; 11624; 12019; 12160 +СЫЕРДА (1) ■ Бозавы үлгән сыерда сөт булмас ○ 3161 +СЫЕРДАН (4) ■ Кара сыердан да ак бозау туган ○ 3168 ● 3172; 3207; 4118 +СЫЕРЛАР (3) ■ Сыерлар су эчкәндә, бозаулар боз ялый ○ 3208 ● 3209; 3210 +СЫЕРЛЫ (3) ■ Сыерлы кеше - сыйлы кеше ○ 3211 ● 3222; 9165 +СЫЕРЛЫНЫҢ (3) ■ Сыерлының сые бар, сыерсызның ние бар ○ 3212 ● 3213; 13806 +СЫЕРНЫ (13) ■ Кәҗәне макта, сыерны сау ○ 3047 ● 3156 (2); 3157; 3158; 3214; 3215; 3227; +3248; 3262; 6372; 14302; 14581 +СЫЕРНЫҢ (12) ■ Март: "Хут урынында булсам, сыерның мөгезен сындырыр идем", - дип +әйтә, ди ○ 920 ● 959; 3158; 3159; 3173; 3216-3218; 3225; 3241; 3247; 4510 +СЫЕРСЫЗНЫҢ (2) ■ Сыерлының сые бар, сыерсызның ние бар ○ 3212 ● 3213 +СЫЕРЧЫК (4) ■ Сыерчык бала чыгарганчы гына сайрый ○ 4115 ● 4116-4118 +СЫЕРЫ (7) ■ Аты барның канаты бар, сыеры барның сые бар ○ 2589 ● 3041; 3219; 3220; 3255; +3266; 13682 +СЫЕРЫМ (1) ■ Сыерым юк киртәдә, кайгым юк иртәгә ○ 3252 +СЫЕРЫҢ (2) ■ Сыерың булмаса, кәҗәгә дә "апай" әйтерсең ○ 3061 ● 3166 +СЫЕШМЫЙ (2) ■ Ярлы белән барлы бер җиргә сыешмый ○ 7447 ● 12713 +СЫЗА (1) ■ И ураза айлары, сыза йөрәк майлары ○ 16917 +СЫЗАМ (1) ■ Яз җитсә кызам, кыш җитсә сызам ○ 1062 +СЫЗГЫР (1) ■ Тешең барда сызгыр, борының барда төчкер ○ 10580 +СЫЗГЫРА (1) ■ Ни думбыра белмәгән, ни сызгыра белмәгән ○ 16456 +СЫЗГЫРМАСАҢ (1) ■ Ат су янында сызгырмасаң да эчәдер, ләкин сызгырсаң, күңеллерәк +эчәдер ○ 2509 +СЫЗГЫРСАҢ (1) ■ Ат су янында сызгырмасаң да эчәдер, ләкин сызгырсаң, күңеллерәк эчәдер +○ 2509 +СЫЗГЫРЫП (2) ■ Сиксәндәге егетмен дисә, сызгырып күрсәтсен ○ 15093 ● 16436 +СЫЗГЫРЫРСЫҢ (1) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырларсың, һич булмаса аның +көенә сызгырырсың ○ 7037 +СЫЗЛАВЫК (1) ■ Кәҗәгә сызлавык чыкса, ул аны агачка ышкый ○ 3045 +СЫЗЛАВЫННАН (1) ■ Киявең көйсез булса, теш сызлавыннан яман булыр ○ 13409 +СЫЗЛАГАН (1) ■ Бай белән күрше тору сызлаган тешкә кәнфит ашаган кебек ○ 7157 +СЫЗЛАУ (1) ■ Күршең яман булса, теш сызлау белән бер ○ 5222 +СЫЗЛАУГА (1) ■ Җир маеның лайласы җиде төрле сызлауга шифа ○ 1348 +СЫЗМА (1) ■ Бай барда ызан сызма, түрә барда түргә узма ○ 7150 +СЫЗЫК (1) ■ Кызыкның төбе сызык ○ 6662 +СЫЗЫЛЫР (1) ■ Җидегән йолдызның койрыгы таңга сызылыр ○ 77 +СЫЙ (10) ■ Эткә бал сый түгел, үләксә сый ○ 3687 (2) ● 6094; 10119; 10156; 10162; 10191; +13010; 13304; 13332 +СЫЙГА (1) ■ Чөйгә - чөй, сыйга - сый ○ 10191 +СЫЙГАН (1) ■ Уймак хәтле авызга алты таба коймак сыйган, ди ○ 9726 +СЫЙГАННАН (1) ■ Чүлмәкне диңгезгә чумырсаң да эченә сыйганнан артыгын алмас ○ 9988 +СЫЙГАНЫН (1) ■ Аягы зур сыйганын кияр, аягы кечкенә сөйгәнен кияр ○ 10881 +СЫЙГА-ХӨРМӘТКӘ (1) ■ Рәхмәт сыйга-хөрмәткә, кич килермен калган үрдәккә ○ 10215 +СЫЙЛА (3) ■ Кунагыңны аш белән сыйлама, каш белән сыйла ○ 10087 ● 10159; 10205 +СЫЙЛАГАНГА (1) ■ Бер көн сыйлаганга кырык көн сәлам ○ 10068 +СЫЙЛАГАНДА (2) ■ Сыйлаганда су эч ○ 10163 ● 10220 +СЫЙЛАГАННЫ (2) ■ Үрдәк белән сыйлаганны каз белән сыйла ○ 10205 ● 12231 +СЫЙЛАГАННЫҢ (1) ■ Иясен сыйлаганның этенә сөяк сал ○ 3484 +СЫЙЛАДЫГЫЗ (2) ■ Рәхмәт, сыйладыгыз, көн дә шулай кыланыгыз ○ 10216 ● 10217 +СЫЙЛАДЫК (1) ■ Тел дә яңак белән генә сыйладык ○ 15673 +СЫЙЛАМА (3) ■ Кунагыңны аш белән сыйлама, каш белән сыйла ○ 10087 ● 10159; 12279 +СЫЙЛАМАС (1) ■ Токымы яман туганын сыйламас ○ 14507 +СЫЙЛАМЫЙЛАР (1) ■ Кырда кунак сыйламыйлар ○ 1420 +СЫЙЛАМЫЙМ (1) ■ Тамагымны сыйламыйм, җанымны кыйнамыйм ○ 9778 +СЫЙЛАНГАН (1) ■ Сыйланган атның теше каралмас ○ 2680 +СЫЙЛАНЫРСЫҢ (1) ■ Сыйласаң сыйланырсың ○ 10165 +СЫЙЛАП (2) ■ Чакырып сыйлап булмады, тотып кыйнап булмады ○ 10226 ● 13607 +СЫЙЛАРГА (3) ■ Сыйларга сыең булмаса, сыйпарга телең булсын ○ 10164 ● 10173; 15512 +СЫЙЛАСАҢ (2) ■ Карганы бал белән сыйласаң да, тизәк чукымый туймас ○ 3990 ● 10165 +СЫЙЛАТА (2) ■ Кунак "китәм-китәм" дип сыйлата, хаста "үләм-үләм" дип елата ○ 10111 +● 15312 +СЫЙЛАШ (2) ■ Кода булганчы бик сынаш, кодалашкач бик сыйлаш ○ 14624 ● 14626 +СЫЙЛАШКАН (1) ■ Кода ашы белән кодагый сыйлашкан ○ 14623 +СЫЙЛАШМАСАҢ (1) ■ Тереклектә сыйлашмасаң, үлгәннән соң елашма ○ 15386 +СЫЙЛАШЫРГА (2) ■ Елашырга үз яхшы, сыйлашырга ят яхшы ○ 14671 ● 14690 +СЫЙЛЫ (9) ■ Сыерлы кеше - сыйлы кеше ○ 3211 ● 3221; 3222; 5478 (2); 9165; 10109; 10166; +СЫЙЛЫЙ (3) ■ Бар башын сыйлый, юк - яшен ○ 7543 ● 13092 (2) +СЫЙЛЫЙЛАР (3) ■ Этне хуҗасы хакына сыйлыйлар ○ 3708 ● 10140; 13050 +СЫЙМАГАН (6) ■ Сыймаган җиргә чөй кагу ○ 1989 ● 10237; 15576; 15747; 15949; 16422 +СЫЙМАС (26 | 1) ■ Ике карбыз бер култыкка сыймас ○ 1602 ● 1936; 2099; 2644; 3090; 3132; +4731; 5589; 5801; 6992; 8249; 8599; 9001; 9040; 9462; 10175; 10193; 12187; 12671; 12702; +12759; 14077 (2); 15508; 16714; 16979, :1 +СЫЙМАСА (1) ■ Тычкан, тишегенә сыймаса, койрыгына тубал тага, имеш ○ 3416 +СЫЙМАССЫҢ (1) ■ Этне ияртсәң, үзең сыймассың ○ 3703 +СЫЙМЫЙ (9 | 1) ■ Араларына кыл да сыймый ○ 2425 ● 2441, :1; 2918; 12086; 12127; 13348; +14376; 15541; 15680 +СЫЙМЫЙСЫҢМЫ (1) ■ Ишеккә сыймыйсыңмы, керергә кыймыйсыңмы? ○ 8370 +СЫЙНЫ (2) ■ Яхшы сыйны кешегә куй, яхшы киемне үзең ки ○ 8830 ● 10167 +СЫЙПА (1) ■ Этнең йонын уңайга сыйпа ○ 3719 +СЫЙПАГАН (1) ■ Аюны сыйпаган белән сыер булмас ○ 2090 +СЫЙПАГАННЫ (4) ■ Сыер сыйпаганны белмәс ○ 3195 ● 3378; 11717; 12231 +СЫЙПАНЫР (1) ■ Тавис киенер дә ясаныр, аккош коеныр да сыйпаныр ○ 4120 +СЫЙПАП (1) ■ Ярлы башын тырнап елаганда, бай корсагын сыйпап җырлар ○ 7445 +сыйпап → сылап-сыйпап +СЫЙПАРГА (2) ■ Сыйларга сыең булмаса, сыйпарга телең булсын ○ 10164 ● 15512 +СЫЙПАСА (1) ■ Бозауны кем сыйпаса, шуның кулын ялар ○ 3259 +СЫЙПАСАҢ (2) ■ Яхшыны сыйпасаң, исеннән китми; яманны сыйпасаң, ишегеннән китми +○ 12380 (2) +СЫЙПАУ (3) ■ Йонны тискәре якка сыйпау ○ 2431 ● 2784; 2866 +СЫЙПЫЙЛАР (2) ■ Көчекне дә башыннан сыйпыйлар ○ 3813 ● 13050 +СЫЙРАГЫН (1) ■ Сыерлар су эчкәндә, бака сыйрагын тыга ○ 3209 +СЫЙРАК (2) ■ Аш та су, баш та сыйрак ○ 9433 ● 12749 +СЫЙРАКЛЫ (1) ■ Тәртә бугазлы, салам сыйраклы ○ 10364 +СЫЙСА (1) ■ Аяк сыйса, баш сыяр ○ 10891 +СЫЙСЫЗ (1) ■ Сыйсыз җирдә кунак тормас ○ 10168 +СЫЙФАТКА (1) ■ Санарга санлы булсын, сыйфатка затлы булсын ○ 7953 +СЫЙФАТЫ (4) ■ Киберлек - кәрлә сыйфаты, кечелек - бәндә сыйфаты ○ 12011 (2) ● 12045; +СЫЙФАТЫН (2) ■ Маңгай тире эшнең сыйфатын яхшырта ○ 6108 ● 10291 +СЫККАН (1) ■ Тасылын белгән таш сыккан ○ 6374 +СЫКРЫЙ (1) ■ Атасына тисәң - баласы сыкрый, үгезенә тисәң - танасы ○ 14368 +сыктап → елап-сыктап +СЫЛАГАН (3) ■ Хәтерне буран сылаган ○ 1229 ● 2077; 8361 +СЫЛАМАГАН (1) ■ Камыр белән сыламаган - эт ашамас әле ○ 9464 +СЫЛАНЫР (1) ■ Әрсез кеше сумала булып сыланыр ○ 11331 +СЫЛАП-СЫЙПАП (1) ■ Хатын-кыз - мамык мендәр: сылап-сыйпап торсаң гына күпереп тора +○ 13720 +СЫЛТАВЫ (4 | 2) ■ Бирмәснең сылтавы күп ○ 8127 ● 13295, :1, :2; 13337; 14299 +СЫЛТАР (3) ■ Уракчының уңмаганы уракка сылтар ○ 1456 ● 14951; 16860 +СЫЛТАУ (4) ■ Уңмаганга олан сылтау ○ 6537 ● 8880; 16750; 16867 +СЫЛТАУСЫЗ (1) ■ Сылтаусыз мәкаль дә әйтелми ○ 16401 +СЫЛТЫЙ (4) ■ Үгез үгезгә сылтый, үгез мөгезгә сылтый ○ 3309 (2) ● 16966 (2) +СЫЛУ (11) ■ Казан кайда - сүз шунда, сылу кайда - күз шунда ○ 10671 ● 10682; 10694; 10695; +12743 (3); 12760 (2); 13080; 14119 +СЫЛУЛЫКТАН (1) ■ Сылулыктан файда юк, акылы-һушы булмаса ○ 11625 +СЫЛЫЙ (1) ■ Кояшны балчык белән сылый алмассың ○ 46 +СЫМАК (4) ■ Әвене янган кеше сымак кылана ○ 1511 ● 4142; 4540; 4708 +СЫМАН (1) ■ Язгы бизгәк сыман ябышып тора ○ 15365 +СЫНА (8) ■ Тимер нечкә җирдән сына ○ 299 ● 1711; 1957; 2757; 14807; 15646 (2); 15886 +СЫНАГАННЫ (2) ■ Бер сынаганны ике сынасаң, шайтан көләр ○ 11104 ● 11105 +СЫНАЛА (4) ■ Кош һавада сынала ○ 3851 ● 5536; 6907; 14783 +СЫНАЛГАН (1) ■ Сыналмаган фәрештәдән сыналган шайтан артык ○ 16751 +СЫНАЛМАГАН (4) �� Сыналмаган атның артыннан үтмә ○ 2681 ● 5305; 13419; 16751 +СЫНАЛЫР (6) ■ Алтын утта сыналыр, әдәм эштә сыналыр ○ 6019 (2) ● 11066 (2); 13444 (2) +СЫНАМАК (1) ■ Ир сынамак - бурыч ○ 13502 +СЫНАМЫЙЛАР (1) ■ Бер сынаганны мең сынамыйлар ○ 11105 +СЫНАМЫЙЧА (1) ■ Көчеңне сынамыйча сәнәк күтәрмә ○ 10781 +СЫНАП (2) ■ Ат алсаң сынап ал, акча алсаң санап ал ○ 2470 ● 13116 +СЫНАР (17) ■ Каты таш ватылыр, каты агач шарт сынар ○ 126 ● 1401; 1687; 1693; 1707; 1744; +1748; 1884; 2487; 6812; 7074; 8715; 9950; 10088; 14838; 14875; 14928 +СЫНАСАҢ (1) ■ Бер сынаганны ике сынасаң, шайтан көләр ○ 11104 +СЫНАТ (1) ■ Батырлыгыңны мәйданга сынат ○ 6637 +СЫНАШ (1) ■ Кода булганчы бик сынаш, кодалашкач бик сыйлаш ○ 14624 +СЫНГАН (6) ■ Борынгының борыны сынган, ди ○ 778 ● 1304; 3225; 13771; 16926 (2) +СЫНГАНЫ (2) ■ Имән агачының иелгәне - сынганы ○ 1726 ● 13459 +СЫНДЫ (2) ■ Арбам сынды дип күчтән калма, башым авырта дип эштән калма ○ 6021 ● 14420 +СЫНДЫРА (7) ■ Чыгымчы ат тәртә сындыра ○ 2694 ● 3728; 13704; 15550; 15799; 15825; 16176 +СЫНДЫРАМ (1) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен +сындырам" ○ 969 +СЫНДЫРАСЫ (1) ■ Коры агачны сындырасы җиңел, коры гыйшыктан аерыласы җиңел ○ 12712 +СЫНДЫРАСЫҢ (1) ■ Баланы җай бөксәң - күндерәсең, кинәт бөксәң - сындырасың ○ 13987 +СЫНДЫРГАН (1) ■ Арыслан, айга менәмен дип, аягын сындырган ○ 2032 +СЫНДЫРГАННЫ (1) ■ Мөгезен сындырганны болан онытмас, атасын хурлаганны углан онытмас ○ 14373 +СЫНДЫРДЫМ (1) ■ Болай да ярлы, өстенә кабырганы сындырдым ○ 7529 +СЫНДЫРМА (3) ■ Җимешен аша, ботагын сындырма ○ 1830 ● 2458; 3173 +СЫНДЫРМЫЙ (1) ■ Җылы сөяк сындырмый, салкын җанны тындырмый ○ 1205 +СЫНДЫРМЫЙЛАР (3) ■ Тумаган туры алашаның сөяген сындырмыйлар ○ 2778 ● 3714; 7003 +СЫНДЫРСАҢ (1) ■ Еланның тешен сындырсаң да, агуы кала ○ 4651 +СЫНДЫРУ (1) ■ Күңелне сындыру тиз, чәчәкне сулдыру тиз ○ 11239 +СЫНДЫРЫП (5) ■ Бүрегә азык бирсәң, тешен сындырып бир ○ 2171 ● 7081; 9186; 16838; 17009 +СЫНДЫРЫР (5) ■ Март: "Хут урынында булсам, сыерның мөгезен сындырыр идем", - дип +әйтә, ди ○ 920 ● 959; 6500 (2); 11307 +СЫНДЫРЫРЛАР (1) ■ Күрше капкасын какма, үзеңнекен сындырырлар ○ 5186 +СЫНДЫРЫРЛЫК (2) ■ Февральдә сыер мөгезен сындырырлык суыклар була ○ 960 ● 16810 +СЫНДЫРЫРСЫҢ (3) ■ Бүрәнәне уртасыннан тотма - сындырырсың ○ 1909 ● 2862; 5687 +СЫНМАВЫННАН (1) ■ Өчаякның бер аягы сынса, калган икесе сынмавыннан файда юк ○ 10005 +СЫНМАС (4) ■ Сыгылмалы тал сынмас, сыгылмас имән сынар ○ 1748 ● 6812; 10246; 16062 +СЫНМАСА (1) ■ Эт, туенда аягы сынмаса, ул туйны туйга санамый ○ 3639 +СЫНМАСЫН (2) ■ Тешең сынса да, серең сынмасын ○ 12551 ● 13691 +СЫНМЫЙ (6) ■ Тоткан җирдән чыбык сынмый ○ 1945 ● 1957; 5070; 12580; 15501; 16122 +СЫНСА (6) ■ Тимер сынса эретеп коярсың, дуслык сынса коялмассың ○ 5484 (2) ● 7285; 10005; +10251; 12551 +СЫНУ (4) ■ Имән агачының иелүе - сыну шикелле, ир егетнең ике сөйләве - үлү шикелле +○ 13460 ● 13957; 14414 (2) +СЫНЫ (4) ■ Иңе барның буе бар, буе барның сыны бар ○ 581 ● 3791; 9957; 12653 +сыны → буе-сыны +СЫНЫЙ (3) ■ Ерак юл атны сыный, авыр юл ирне сыный ○ 6757 (2) ● 12736 +СЫНЫЙМ (1) ■ Көч сыныйм дип кеше үтергән ○ 10838 +СЫНЫК (4) ■ Сынык бөтен булмас ○ 614 ● 9685; 9971; 14197 +СЫНЫКНЫ (1) ■ Алган сыныкны калдырмыйлар ○ 9531 +СЫҢАР (5) ■ Күршең сукыр булса, сыңар күзеңне йом ○ 5221 ● 5739; 7904; 9041; 11217 +СЫҢАРЫ (1) ■ Икенең бере - игезнең сыңары ○ 7907 +СЫПЫР (1) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 +СЫПЫРГАН (1) ■ Йонны ятышына таба сыпырган яхшы ○ 2362 +СЫПЫРСАҢ (5) ■ Җаена сыпырсаң - юрга булыр, кирегә сыпырсаң - чыгымчы булыр +○ 2813 (2) ● 3009; 3361 (2) +СЫПЫРЫП (2) ■ Маңгайга язылган язмышыңны тир белән сыпырып төшереп булмый ○ 14930 +● 17009 +СЫРА (1) ■ Гыйлемлек сыра түгел, авызга коелмый ○ 16572 +СЫРГА (1) ■ Алтын сырга колакны уяр, алтын итек аякны уяр ○ 8762 +СЫРЛАНДЫ (1) ■ Тутый аягын күреп хурланды, буен күреп сырланды ○ 4160 +СЫРЛАННЫҢ (1) ■ Сырланның, үзен өзсәң дә, тамыры кала ○ 1303 +СЫРЛЫ (2) ■ Сырлы күкәй сабан туенда гына була ○ 4300 ● 9957 +СЫРПАЛАНМА (1) ■ Сөйгәнгә сөял, сөймәгәнгә сырпаланма ○ 12750 +СЫРТКА (2) ■ Койрыкны сыртка салу ○ 2438 ● 15993 +СЫРТЛАННАН (1) ■ Сыртланнан ашалганчы арысланнан ашал ○ 2333 +СЫРТНЫ (1) ■ Сыртны җиргә салырга теләмәү ○ 10847 +СЫРТТА (1) ■ Эш хутта, койрык сыртта ○ 6321 +СЫРТЫ (2) ■ Атым чаман булса да, сырты аман ○ 2603 ● 4470 +СЫРТЫН (2) ■ Бүре арыгын белгертмәс, эткә сыртын кабартыр ○ 2128 ● 3552 +СЫРТЫНДА (1) ■ Кәҗә - тауда, мамыгы - сыртында ○ 3038 +СЫРТЫННАН (1) ■ Белмәгән атның сыртыннан әйлән ○ 2629 +СЫРХАВЫ (1) ■ Күңел сырхавы - күп сөйләү ○ 15939 +СЫРХАВЫНА (1) ■ Сырхавына күрә дәвасы ○ 15278 +СЫРХАУ (4) ■ Сорау - сырхау, бирмәсә - үлем ○ 8183 ● 10270; 15357; 15366 +СЫРХАУГА (1) ■ Бал - ару, җитмеш төрле сырхауга дару ○ 9150 +СЫРХАУНЫҢ (1) ■ Сырхауның бар тазасы, тазаның бар үлеме ○ 15279 +СЫРЫ (1) ■ Сырлы аякның сыры китсә дә сыны китми, ди ○ 9957 +СЫРЫШЫР (1) ■ Тырыш эшкә тырышыр, ялкау ашка сырышыр ○ 6505 +СЫТАМ (1) ■ Сыер, басса, сытам дип баса, ди ○ 3184 +СЫТЫЛМЫЙ (1) ■ Ут эчендә тоткан йомырка сытылмый ○ 4339 +СЫТЫП (1) ■ Чырай сытып аш биргәнче елмаеп агу бир ○ 10189 +СЫЧКАН (3) ■ Мәче сычкан оясына керә алмас ○ 3357 ● 3367; 3597 +СЫЯ (8) ■ Ике тәкә башы бер казанга, мөгезе булмаса, сыя ○ 3131 ● 5019; 5445; 8413; 12127; +13348; 15473; 15858 +СЫЯР (6 | 1) ■ Ике ерткыч бер яланга сыяр, ике патша дөньяга сыймас ○ 5801 ● 7555; 8249; +10891; 15967; 16979, :1 +СЫЯСЫҢ (1) ■ Күңел киң булса, тар җиргә дә сыясың ○ 11208 +ТА (137 | 1) ■ Авызыңны ач та айны әйт, күзеңне ач та көнне әйт ○ 1 (2) ● 36; 40; 53 (2); 64; +317; 1133; 1180; 1221; 1230; 1503 (2); 1553; 1681; 1715; 1727; 1959; 2023; 2145; 2441; 2464; +2641; 2652; 2653; 2688; 2718; 2763 (2); 2788; 3002; 3030; 3066; 3085; 3106 (2); 3546; 3828; +3847; 3871; 3891; 3896; 3904; 3907; 3926; 4101; 4178; 4179; 4278; 4279; 4318-4321; 4406; 4529; +4536; 5555 (2); 5567; 5667; 5977; 6480; 6587; 6725; 6925; 7062; 7565 (2); 7610; 7661; 7665; +7668; 7712; 7827; 7828; 8360; 8411; 8516; 8594; 8617; 8633; 8692; 8826; 9318; 9433 (2); 9553:2; +9557; 9604; 9629; 9663; 9844; 10130 (2); 10248; 10328; 10358; 10643; 10725; 10785 (2); 10855; +11000 (2); 11002; 11109; 11471; 11524; 11537; 11745; 11767; 11774; 12241; 12252; 12615; 12779; +13319; 13320; 13323; 13906; 14043 (2); 14047; 14139 (2); 14566; 14692; 14702; 15050; 15094; +15179; 15294; 15496; 15833; 16947 (2) +ТАБА (55) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 432; 794; 1652; 2182; 2229; +2362; 2408; 3394; 3431; 3594; 3620; 3655; 4588; 4803; 4899; 5967; 6055; 6159; 6771 (2); 7069; +7395; 7396; 7585; 7656; 7710; 7769; 7782; 8290; 9060; 9182; 9306; 9726; 9958; 9959; 10012; +10035; 10980; 11021; 11022; 11542; 12510; 12853; 12884; 13041; 13614; 13943; 14839; 15538; +15563; 16023; 16545; 16667 (2) +Т��БАБЫЗ (1) ■ Акча безне тапмый, без акчаны табабыз ○ 7819 +ТАБАГА (3 | 5) ■ Майсыз коймак табага ябыша ○ 9305 ● 10031, :1, :2, :3, :4, :5; 10697 +ТАБАГАЧ (2) ■ Табагач урын сорамый ○ 9960 ● 10110 +ТАБАГАЧКА (1) ■ Табагачка кисәү такма ○ 9961 +ТАБАГАЧЫ (1) ■ Берәүгә - таба ашы, берәүгә - табагачы ○ 9182 +ТАБАГАЧЫҢ (1) ■ Табагачың булгач, табаң ничек булмасын ○ 9962 +ТАБАГЫ (7) ■ Көн дә килгән - көл чүмече, ай да килгән - ай табагы ○ 896 ● 6030; 9146; 9874; +9879; 9998; 10150 +ТАБАГЫМ (2) ■ Эшкә булса - уф табаным, ашка булса - китер табагым ○ 6325 ● 8176 +ТАБАГЫН (2) ■ Шулпасын эч, табагын безгә калдыр ○ 9732 ● 9748 +ТАБАГЫНА (1) ■ Табагына карап ашын эч, анасына карап кызын коч ○ 14317 +ТАБАГЫҢА (1) ■ Ашаган табагыңа төкермә ○ 9876 +ТАБАГЫҢДА (2) ■ Табагыңда ашың булса, дуслар яхшы; табагыңда ашың бетсә, туганнар +яхшы ○ 14677 (2) +ТАБАДА (4) ■ Оят өлеше - табада камыр ○ 9315 ● 10036; 13369; 14643 +ТАБАДАН (4) ■ Уеннан - уймак, табадан - коймак ○ 6691 ● 9198; 9307; 13570 +ТАБАК (1) ■ Алдыңа табак куйдым, кулыңа пычак бирдем ○ 10207 +ТАБАККА (10) ■ Бүре баласын салсаң табакка, тәгәрәп төшә тагаракка ○ 2136 ● 2877; 2985; +3716; 6559; 9700; 9936; 10037; 10670; 12195 +ТАБАКНЫКЫН ( | 1) ■ Иләктәген чиләккә, табакныкын савытка ○ 10028:3 +ТАБАК-САВЫТ (3) ■ Табак-савыт шалтырамый тормый ○ 9963 ● 10003; 13329 +ТАБАКТА (2) ■ Симез - табакта, дус киңәштә беленә ○ 5474 ● 9588 +ТАБАКТАН (3) ■ Ашлы табактан аша атлама ○ 9136 ● 10024; 14118 +ТАБАЛАР (1) ■ Бәхет үзе килми, ияреп тә йөрми - аны эзләп табалар ○ 14836 +ТАБАЛМАС (1) ■ Сукыр куйганны күзле табалмас ○ 15262 +ТАБАМ (1) ■ Бер колга: "Азат булдың", - дигәннәр. "Алай булгач, акча табам да кол сатып +алам!" - дигән ○ 5754 +ТАБАН (6) ■ Этнең койрыгы да үзенә табан кәкре ○ 3721 ● 4514; 10574; 11395; 14610; 15693 +ТАБАННАН (3) ■ Тәбәнәк кеше - табаннан тузган ○ 10807 ● 10957; 15708 +ТАБАННАР (1) ■ Табаннар таш булу ○ 11041 +ТАБАНЫ (7) ■ Борчак, күпме генә сикерсә дә, табаны вата алмый ○ 1545 ● 2573; 2849 (2); 3395; +3725; 7079 +ТАБАНЫМ (1) ■ Эшкә булса - уф табаным, ашка булса - китер табагым ○ 6325 +ТАБАНЫН (3) ■ Акча керсә, уч табанын үбүчән ○ 7820 ● 10995; 11015 +ТАБАНЫНА (1) ■ Теле табанына җиткән ○ 15694 +ТАБАНЫҢА (1) ■ Ат чаманына менгәнче ике табаныңа ялын ○ 2525 +ТАБАНЫҢНАН (1) ■ Түбәңнән керер, табаныңнан чыгар ○ 10365 +ТАБАНЫҢНЫ (1) ■ Табаныңны ярып тоз сибәр ○ 11042 +ТАБАҢ (1) ■ Табагачың булгач, табаң ничек булмасын ○ 9962 +ТАБАР (57) ■ Су, ага-ага, юлын табар ○ 422 ● 1970 (2); 2169; 2414; 2540 (2); 2541 (2); 4128; +4723; 4729; 5206; 5441 (2); 5450 (2); 6066; 6510; 6511; 6659 (2); 6830; 7377; 7433 (2); 8854; +9223; 10973 (2); 11172; 12261; 12497 (2); 12560; 12612; 12641; 13450 (2); 13701 (2); 13890 (2); +13893 (2); 14487; 14646; 15234; 15266; 15624; 15634; 15650; 15859 (2); 16258 (2); 17003 +ТАБАРГА (3) ■ Кирәгеңне тырнап-казынып табарга тавыктан өйрән ○ 4284 ● 11596; 15802 +ТАБАРЛЫК (1) ■ Эт белән эзләсәң дә табарлык түгел ○ 3789 +ТАБАРСЫҢ (7) ■ Дуслар хәтерен калдырсаң, дошман хәтерен табарсың ○ 5383 ● 6113; 6503; +14553 (2); 16159; 16877 +ТАБАРЫ (1) ■ Ашына күрә табагы, эшенә күрә табары ○ 6030 +ТАБАСЫНА (2) ■ Табасына күрә тәбәсе, хезмәтенә күрә бәясе ○ 6122 ● 9964 +ТАБАЧАГЫҢ (1) ■ Әҗәлеңне нәрсәдән табачагың маңгаеңа язылмаган ○ 15400 +ТАБИБ (2) ■ Бар да сау булса, табиб авыру булыр ○ 15198 ● 15352 +ТАБИБКА (1) ■ Күп авырган кеше үзе дә табибка әйләнә ○ 15235 +ТАБИГАТЕ (1) ■ Чаян явызлыктан чакмый, табигате шулайга чага ○ 4691 +ТАБИГАТЬ (2) ■ Мәхәббәт - табигать бүләге ○ 12729 ● 16608 +ТАБУ (6) ■ Җиде кат җир астына керсә дә, эзләп табу ○ 250 ● 630; 5395; 7378; 13944; 14134 +ТАБУГА (1) ■ Баланы табуга караганда тәрбияләү кыен ○ 13983 +ТАБУЧЫ (2) ■ Ир - табучы, хатын - туздыручы ○ 13834 ● 14015 +ТАБУЫ (2) ■ Малны табуы бер кыен, тота белү - ике кыен ○ 7397 ● 7706 +ТАБЫ (2) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 ● 15300 +ТАБЫЛА (25) ■ Тимер булса, алтын да табыла ○ 297 ● 682; 1467; 2395; 2490; 2513; 6153; 6591; +6635; 7358; 7575; 9127; 9327; 10288; 10293; 10718; 11255; 11406; 11538; 11568; 12694; 13504; +14443; 16465; 17056 +ТАБЫЛГАН (2) ■ Яраксыз табылган таш өй почмагына китә ○ 205 ● 16407 +ТАБЫЛДЫ (2) ■ Турбы тулганда кизәк табылды ○ 9968 ● 15360 +ТАБЫЛДЫК (1) ■ Табылдык малга ия күп ○ 7415 +ТАБЫЛМАГАН (1) ■ Табылмаган мал тау чаклы ○ 7416 +ТАБЫЛМАС (14) ■ Бармаган җирдә бакыр бар, барсаң тимер табылмас ○ 271 ● 1091; 2363; +5667; 7385; 7807; 8873; 9973; 14081 (2); 14141; 14756; 15816; 16757 +ТАБЫЛМЫЙ (12) ■ Бишкә урын табыла, бергә урын табылмый ○ 682 ● 1467; 6253; 7341; 7385; +7560; 7804; 10288; 11406; 13504; 14956; 16593 +ТАБЫЛСА (5) ■ Эшсез бәхет табылмый, табылса да тагылмый ○ 6253 ● 6955; 12779; 13505; 14956 +ТАБЫЛЫР (22) ■ Камышы күренсә, чишмәсе табылыр ○ 1283 ● 1524; 1534; 2351; 2591; 4698; 5030; +7182; 7666; 7775; 7806; 7935; 9369; 9977; 10242; 10247; 13505; 14141; 14682; 15202; 15413 (2) +ТАБЫН (5) ■ Яхшы айгыр табын ташламас ○ 2768 ● 10157; 10170; 10221; 14644 +ТАБЫНГА (2) ■ Талашлы табынга шайтан ияләшер ○ 9339 ● 10083 +ТАБЫНГАН (1) ■ Алтынга табынган - акылдан абынган ○ 7764 +ТАБЫНГАННЫ (1) ■ Алтын җем итә, табынганны җен итә ○ 7761 +ТАБЫНДА (3) ■ Тар табында чәй эчкәнче, киң табында су эч ○ 9708 (2) ● 15507 +ТАБЫНДАШ (1) ■ Һәр табындаш тугандаш түгел ○ 10206 +ТАБЫНДЫРА (1) ■ Бурыч багындыра, кылыч табындыра ○ 5562 +ТАБЫННАН (2) ■ Тавышлы табыннан фәрештә качар ○ 9338 ● 13114 +ТАБЫНЫ (1) ■ Кунакчыл кешенең табыны буш булмый ○ 10148 +ТАБЫНЫҢДА (1) ■ Ишек алдыңда сыерың булса, табыныңда маең булыр ○ 3166 +ТАБЫП (8) ■ Вакыт белән якут табып була, якут белән вакыт табып булмый ○ 797 (2) ● 6292; +6617; 7697; 8757; 12321; 13135 +ТАБЫР (1) ■ Туган туганны табыр, ятка бәласе калыр ○ 14680 +ТАБЫШ (6) ■ Куян табыш артыннан киткән, койрыксыз кайткан ○ 2255 ● 6219; 6955; 7870; +9239; 9241 +ТАБЫШКАН (2) ■ Яратканга ябышкан, болар каян табышкан ○ 12807 ● 13258 +ТАБЫШЛЫ (1) ■ Табышлы бүре өненә керә, табышсыз бүре камауга эләгә ○ 2201 +ТАБЫШМАК (3) ■ Мәзәк - күңел ачкычы, табышмак - зиһен ачкычы ○ 16388 ● 16406; 16407 +ТАБЫШМАКНЫ (1) ■ Табышмакны көндез әйтсәң, бүре очрый, имеш ○ 16408 +ТАБЫШСЫЗ (2) ■ Табышлы бүре өненә керә, табышсыз бүре камауга эләгә ○ 2201 ● 12905 +ТАБЫШТАН (1) ■ Йөз табыштан йөз таныш артык ○ 5453 +ТАБЫШЫ (1) ■ Белеше кайда - йомышы шунда, танышы кайда - табышы шунда ○ 5303 +табышы → файдасы-табышы +ТАБЫШЫН (1) ■ Бай табышын сөйләгәндә ярлы төшен сөйли ди ○ 7189 +ТАБЫШЫР (1 | 1) ■ Туган туган белән табышыр, ятка бәла ябышыр ○ 14679 ● 15762:1 +ТАВИС (6 | 1) ■ Тавис каурыйлары таккан карга ○ 4016 ● 4119, :1; 4120-4123 +ТАВИСНЕҢ (1) ■ Тависнең төзәнмәгәне булмас, хатынның бизәнмәгәне бул��ас ○ 13674 +ТАВИСНЫҢ (1) ■ Тависның күлмәге ефәк булса да, аягы ыштыр булыр ○ 4124 +ТАВЫ (5) ■ Ослан тавы күренә ○ 232 ● 233; 246; 9738; 14599 +ТАВЫГЫ (14) ■ Кемнең тарысы - шуның тавыгы ○ 1549 ● 4280; 4281; 4292; 4348; 4356; 51925194; 5208; 5247; 7302; 8599; 12010 +ТАВЫГЫҢ (1) ■ Күршең бай булса, тавыгың тук булыр ○ 5217 +ТАВЫК (88 | 1) ■ Аю тора торган урын кыйммәт түгел, тавык тырмаша торган урын кыйммәт +○ 2081 ● 2287; 2303; 2309; 3980; 4236; 4246; 4265-4270; 4272; 4276; 4278; 4279; 4286; 4288; +4290; 4291; 4293; 4297; 4301-4323; 4324, :1; 4325-4328; 4333; 4335; 4343; 4345; 4353; 43574360; 4372; 4375; 4421; 4422; 4425; 5264; 5797; 7472 (2); 7827; 8285; 8306; 8337; 9774; 9844; +10217; 11845; 12644; 13386; 14045; 14284; 15011; 16406; 16653; 16684; 16866; 17054; 17062 +ТАВЫККА (5 | 1) ■ Сукыр тавыкка бакра да бодай ○ 4298 ● 4298:1; 4349; 4361; 4395; 16998 +ТАВЫКЛАРНЫҢ (1) ■ Урак ае - тавыкларның сусыз ае, балаларның үксез ае ○ 958 +ТАВЫКЛАРЫ (1) ■ Ике әтәч сугышканда тавыклары кытаклар ○ 4367 +ТАВЫКНЫ (6) ■ Кабып йотар алдыннан төлке дә тавыкны мактый ○ 2288 ● 4248; 4329; 4362; +9777; 11841 +ТАВЫКНЫҢ (8) ■ Кыткылдаган тавыкның барысы да күкәй салмас ○ 4287 ● 4299; 4330-4332; +4337; 4340; 4428 +ТАВЫКСЫЗ (1) ■ Төлке әйткән: "Үзем өчен әйтүем түгел, әмма тавыксыз кетәк утка чыксын!" - дигән, ди ○ 2304 +ТАВЫКТАН (8) ■ Бу чакта йомырка тавыктан күп белә ○ 780 ● 838; 4271; 4283; 4284; 4334; +4338; 4347 +ТАВЫМ (1) ■ Тәбәнәк булса да, тавым бар ○ 244 +ТАВЫН (1) ■ Һәркем үз менгән тавын, биек булсын, ди ○ 222 +ТАВЫНА (2) ■ Тавына күрә төлкесе, заманына күрә көлкесе ○ 946 ● 11144 +ТАВЫҢ (2) ■ Атаң үлде - таянган тавың ауды ○ 14333 ● 14391 +ТАВЫШ (8) ■ Корыган камыш ерактан тавыш бирер ○ 1285 ● 5264; 6718; 7882; 9871; 10914; +14643; 15808 +ТАВЫШКА (2) ■ Тимерче шакылдауны тавышка санамас ○ 312 ● 1564 +ТАВЫШЛЫ (5) ■ Тавышлы йортта бәрәкәт булмас ○ 8286 ● 9338; 13835 (2); 16365 +ТАВЫШНЫ (2) ■ Тау, бик зур булса да, үзенә кычкырганны яратмый: тавышны кире кайтара +○ 154 ● 8334 +ТАВЫШСЫЗ (3) ■ Сай елга шалтырап ага, тирән елга - тавышсыз ○ 419 ● 468; 13683 +ТАВЫШЧАН (1) ■ Үзе тавышчан да, изгелеккә авышчан ○ 16333 +ТАВЫШЫ (17 | 2) ■ Чалгы тавышы чыга башласа, яңгыр ява башлый, ди ○ 1321 ● 2104; 3888; +3997:1; 4005; 4119:1; 4254; 4373; 4529; 5842; 8818; 9890; 9994; 13820; 14261; 14609; 16308; +16309; 16343 +ТАГ (1) ■ Яхшы тел таг биләр ○ 15649 +ТАГА (2) ■ Тычкан, тишегенә сыймаса, койрыгына тубал тага, имеш ○ 3416 ● 7782 +ТАГАН (3) ■ Тар өйгә таган, биек өйгә баган ○ 8287 ● 10004 (2) +ТАГАР (1) ■ Куштан үзенә үзе табар, уңганга мулла кызын тагар ○ 17003 +ТАГАРАГЫНДА (1) ■ Сыерның сөте җиленендә түгел, тагарагында ○ 3216 +ТАГАРАК (1) ■ Ярык тагарак янында калу ○ 10051 +ТАГАРАККА (7) ■ Бүре баласын салсаң табакка, тәгәрәп төшә тагаракка ○ 2136 ● 3716; 6559; +9965; 10037; 11279; 12195 +ТАГАРЛАР (1) ■ Какма кеше капкасын - үз капкаңны кагарлар; такма кешегә исем - үзеңә исем +тагарлар ○ 8611 +ТАГУ (2) ■ Аңа тау да тагу түгел ○ 223 ● 653 +ТАГУЧЫ (1) ■ Яхшы атка кыңгырау тагучы күп була ○ 2724 +ТАГЫ (7) ■ Һәрнәрсәнең йөзе бар, йөз астында үзе бар, үлчәве бар, саны бар, кирәк булса тагы +бар ○ 638 ● 1353; 1590; 4299; 4324; 13623; 14735 +ТАГЫЛГАН (1) ■ Муенга тагылган таш булдың ○ 231 +ТАГЫЛГАЧ (1) ■ Артыңа бер тубал тагылгач, тартмый хәлең юк ○ 9869 +ТАГЫЛМЫЙ (2) ■ Эшсез бәхет табылмый, табылса да тагылмый ○ 6253 ● 14956 +ТАГЫЛСА (2) ■ Ат тагылса өзелер, дан тагылса өзелмәс ○ 11068 (2) +ТАГЫЛЫЙ (1) ■ Агылый белән тагылый ○ 5513 +ТАГЫЛЫП (1 | 1) ■ Дегет чиләге арбага тагылып йөри-йөри дә барыбер ватыла ○ 7016:2 ● 7017 +ТАГЫН (13) ■ Тора-тора да, тагын бер китереп ора ○ 1142 ● 2257; 2848; 7620; 8994; 9507; 11043; +11718; 12584; 14799; 15150; 15360; 15802 +ТАГЫП ( | 1) ■ Дегет чиләген арбага тагып җибәрсәң, кая кадәрле дә өстерәлә ○ 7016:3 +ТАЕ (3) ■ Биясенә атлансаң, тае үзе ияреп кайтыр ○ 2825 ● 2870; 14667 +ТАЕМ (1) ■ Балакаем, булыр сиңа ала таем ○ 14170 +ТАЕН (2) ■ Якын күргән дустыңның атын алма, таен ал ○ 5495 ● 12282 +ТАЕҢ (1) ■ Ятның аты узганчы үзеңнең таең узсын ○ 14694 +ТАЕП (3) ■ Хәлдән таеп егылган атка бүре куркыныч түгел ○ 2691 ● 3159; 12646 +ТАҖ (2) ■ Берәүнең башына - таҗ, берәүгә - таш ○ 5759 ● 13768 +ТАҖЫ (1) ■ Гыйлем - башның таҗы, байлык - җилкә йөге ○ 16559 +ТАЗ (20) ■ Өскә куйсаң - аз, аска куйсаң - таз ○ 743 ● 2382; 4057; 7382; 8646; 10470; 11102; +12673; 15218; 15287; 15288; 15289 (2); 15290-15293; 15305; 15315; 15351 +ТАЗА (17) ■ Батсаң, таза суга бат ○ 346 ● 1444 (2); 1464; 1815; 5904; 6860; 8031; 8539; 9207; +9208; 9523; 10652; 11250; 15288; 15294; 15319 +ТАЗАЛЫГЫМ (1) ■ Арулыгым - байлыгым, тазалыгым - саулыгым ○ 15349 +ТАЗАЛЫГЫН (1) ■ Фил, күперне борыны белән төртеп, тазалыгын карый: борынына чыдаса, +үзенә чыдый, ди ○ 3334 +ТАЗАЛЫК (2) ■ Байлыкның башы - тазалык ○ 15196 ● 15295 +ТАЗАНЫҢ (1) ■ Сырхауның бар тазасы, тазаның бар үлеме ○ 15279 +ТАЗАРА (1) ■ Кайгысыз - кое суы эчеп тә тазара ○ 14894 +ТАЗАРМЫЙ (2) ■ Шүре белән өрсәң дә, шуннан артык тазармый ○ 8742 ● 10029 +ТАЗАРТА (1) ■ Теле табан астын тазарта ○ 15693 +ТАЗАРТСА (1) ■ Юньсез бер көн мамык тазартса, өч көн сакалын тазартыр ○ 6553 +ТАЗАРТЫР (1) ■ Юньсез бер көн мамык тазартса, өч көн сакалын тазартыр ○ 6553 +ТАЗАСЫ (1) ■ Сырхауның бар тазасы, тазаның бар үлеме ○ 15279 +ТАЗГА (9) ■ Көнем калды азга, аздан калды тазга ○ 1047 ● 6798; 12719; 12741; 12764; 13568; +15242; 15296; 15297 +ТАЗНЫ (2) ■ Дуңгыз сазны яратыр, кырчын тазны яратыр ○ 15215 ● 15315 +ТАЗНЫҢ (5) ■ Тазның гаебен бүреге каплый ○ 9016 ● 15236; 15298-15300 +ТАЗЫ (5) ■ Заманың төлке булса, син тазы бул ○ 822 ● 9169; 15300; 15360; 15788 +ТАЙ (40 | 2) ■ Таяк бирә тай көче ○ 1939 ● 1939:1; 2278; 2458; 2480; 2489; 2504; 2518 (2); 2531; +2549; 2774; 2776; 2847-2858; 2859, :1; 2868; 2869; 2871; 5124; 5214; 7287; 7437; 7519; 8487; +10331; 11742; 12101; 14369; 14577; 15030 +ТАЙГА (11) ■ Ат азгыны тайга иярер ○ 2465 ● 2538; 2860; 2862-2865; 2872; 7138; 7145; 15010 +ТАЙГАК (2) ■ Түрә дәгъвәкәр булса, йөгенеп булмас, түбә тайгак булса, чыгып булмас ○ 5909 +● 6898 +ТАЙГАКТА (1) ■ Тайгакта таяк та юлдаш ○ 6925 +ТАЙГАН (2) ■ Эштә ашыккан күп тая, күп тайган күп егыла ○ 6258 ● 10649 +ТАЙГАННАН (1) ■ Баткан тайганнан көлгән ○ 114 +ТАЙДАН (3) ■ Тумаган тайдан кысрак бия артык ○ 2834 ● 2861; 11783 +ТАЙКАЛЫ (1) ■ Тайкалы чакны яхшы ата-ана өендә торырга, тастарлы булгач авыр ○ 14449 +ТАЙЛАР (1) ■ Атлар су эчкәндә тайлар боз ялый ○ 2555 +ТАЙЛАРНЫ (1) ■ Бай булсын, абзары тулы тай булсын, ул тайларны симертсен, абзарларын +җимертсен ○ 7519 +ТАЙЛЫ (2) ■ Тайлы биядән күл курка ○ 2833 ● 13337 +ТАЙЛЫЙ (1) ■ Алга киткәндә алаша да тайлый ○ 2773 +ТАЙЛЫККАН (1) ■ Тай артыннан йөргән - тайлыккан ○ 2851 +ТАЙМАС (2) ■ Дагалы ат таймас ○ 2640 ● 10004 +ТАЙМАСЫН (1) ■ Аяк тайса да, баш таймасын ○ 10892 +ТАЙНЫ (2) ■ Тумаган тайны дагалау ○ 2873 ● 3257 +ТАЙНЫКЫ (1) ■ Акча байныкы, янчык тайныкы ○ 7658 +ТАЙНЫҢ (5) ■ Ат белән тибешкән тайның аягы сынар ○ 2487 ● 2860; 7436; 12197; 16142 +ТАЙПА (2) ■ Ир бала - тайпа тармагы, кыз бала - тайпа чәчәге ○ 14114 (2) +ТАЙСА (1) ■ Аяк тайса да, баш таймасын ○ 10892 +ТАЙТ (1) ■ "Һайт" дигәндә тайт итү ○ 11397 +ТАЙЧАНМАС (1) ■ Ялангач судан тайчанмас ○ 8825 +ТАК (4) ■ Әдәмгә кол булганчы, койрык так та эт бул ○ 5977 ● 7067; 12771; 14741 +ТАККА (1) ■ Талымсыз кунак такка калыр ○ 10171 +ТАККАН (6) ■ Ат, кешегә ярыйм дип, муенына камыт таккан ○ 2503 ● 2753; 4016; 7099; 8886; +ТАККАЧ ( | 1) ■ Арбага таккач, дегет чиләге дә хаҗга барган, ди ○ 7016:1 +ТАКМА (3) ■ Какма кеше капкасын - үз капкаңны кагарлар; такма кешегә исем - үзеңә исем +тагарлар ○ 8611 ● 9961; 10948 +ТАКМАК (2) ■ Сөйләсәң - такмак диләр, сөйләмәсәң - ахмак диләр ○ 15982 ● 16409 +ТАКМАКЧЫ (1) ■ Яшьлегеңдә мәзәкче булсаң, картлыгыңда такмакчы булырсың ○ 15119 +ТАКМЫЙ (1) ■ Яманның яла такмый көне юк ○ 12297 +ТАКМЫЙЛАР (4) ■ Энҗене эт муенына такмыйлар ○ 321 ● 2673; 2884; 7058 +ТАКСАЛАР (1) ■ Тилеләргә кыңгырау таксалар, җизнең бәясе алтынга чыгар иде ○ 11666 +ТАКСАҢ (1) ■ Дегет лагунын арбага таксаң хаҗга да бара ○ 7016 +ТАКСЫК (1) ■ Барда - каксык, юкта - таксык ○ 7558 +ТАКТА (9) ■ Такта тар булыр, бәясе бар булыр; кабык киң булыр, бәясе ким булыр ○ 1937 +● 1985; 4429; 7484; 8422; 9494; 9966 (2); 10802 +ТАК-ТАК (1) ■ Сөйләсәм "так-так" дисең, сөйләмәсәм "ахмак" дисең ○ 16295 +ТАКТАСЫ (5) ■ Путалак тактасы тулмый ○ 8374 ● 8379; 9978; 13949; 16350 +ТАКТАСЫЗ (1) ■ Балтасыз, тактасыз кура корып булмый ○ 1903 +ТАКЫЛ (1) ■ Эштә акыл да кирәк, такыл да кирәк ○ 6395 +ТАКЫЛДАВЫН (1) ■ Бака бакылдавын куймас, яман такылдавын куймас ○ 12104 +ТАКЫЛДАП (1) ■ Бака бакылдап туймас, телчән такылдап туймас ○ 15779 +ТАКЫЛДАШУМЫ (1) ■ Акыллашумы бу, такылдашумы? ○ 16264 +ТАКЫЛДЫКТА (1) ■ Иләктә су тормас, такылдыкта сүз тормас ○ 15865 +ТАКЫМЫ (1) ■ Атка менгән кешенең тай менеп такымы тулмас ○ 2549 +ТАКЫР (9) ■ Такыр юлдан йөргәннең эзе калмый ○ 6813 ● 7660; 8612; 8907; 10091; 10221; +11094; 11725; 14352 +такыр → тап-такыр +ТАКЫ-ТОКЫ (2) ■ Такы-токы, мәче боты ○ 3396 ● 9446 +ТАЛ (15) ■ Ком бар җирдә тал бар ○ 135 ● 492; 1732; 1736; 1744 (2); 1748-1750; 2349; 3874; +7068; 7093; 12896; 15886 +ТАЛА (1) ■ Җәйгә чыкса, бытбылдык күкәй сала, тартайның көчәнеп арты тала ○ 3915 +ТАЛАВЫННАН (1) ■ Черкинең талавыннан бигрәк безелдәве яман ○ 4824 +ТАЛАМА (1) ■ Этне үзең талама, эттән талат ○ 3710 +ТАЛАМЫЙ (1) ■ Эт иясен таламый ○ 3591 +ТАЛАН (1) ■ Ялан-ялан ни талан ○ 14998 +ТАЛАНТСЫЗНЫ (1) ■ Талантсызны күпме талкысаң да сүз чыкмас ○ 6501 +ТАЛАП (2) ■ Патша талап ала, хәерче теләнеп ала ○ 5868 ● 14926 +ТАЛАР (3) ■ Эт этне, җиңсә, җилкәсеннән талар ○ 3657 ● 12271; 14855 +ТАЛАТ (1) ■ Этне үзең талама, эттән талат ○ 3710 +ТАЛАТАЛАР (1) ■ Этне эт белән талаталар ○ 3709 +ТАЛАУ (7) ■ Ташка талау тими ○ 177 ● 2890; 3734; 14658; 15171; 15204; 16188 +ТАЛАУЛАГАН (1) ■ Талаулаган тайдан биз ○ 2861 +ТАЛАУЛЫ (1) ■ Талаулы ат - иясенә яу ○ 2684 +ТАЛАШ (2) ■ Талаш - майлы аш түгел ○ 16055 ● 16056 +ТАЛАША (1) ■ Эт күк талаша, мәче күк ялаша ○ 3794 +ТАЛАШКАН (2) ■ Ир-егетнең булганы - талашкан сүзен алганы ○ 13480 ● 15218 +ТАЛАШКАНГА (1) ■ Ике эт талашканга бер теләнче куанган ○ 5802 +ТАЛАШКАНДА (1) ■ Ике эт талашканда, өченче эт, син катышма ○ 3480 +ТАЛАШКАННЫ (1) ■ Талашканны тамырлык аша булса да урап уз ○ 16057 +ТАЛАШКАННЫҢ (1) ■ Бер көн талашканның кырык көн насыйбы киселә, ди ○ 15794 +ТАЛАШКАНЧЫ (1) ■ Дуңгыз белән талашканчы, тамырлык җирдән урап үткәнең хәерлерәк ○ 2878 +ТАЛАШЛЫ (1) ■ Талашлы табынга шайтан ияләшер ○ 9339 +ТАЛАШМА (1) ■ Бай белән даулашма, бүре белән талашма ○ 7152 +ТАЛАШСА (5) ■ Ике карга талашса, бер козгынга җим төшәр ○ 3942 ● 4190; 7426 (2); 14666 +ТАЛАШСАЛАР (1) ■ Дуслар талашсалар да ялашалар ○ 5381 +ТАЛАШСАҢ (1) ■ Талашсаң килешергә юл калдыр ○ 16058 +ТАЛАШТЫРА (1) ■ Байлык яраштыра, ярлылык талаштыра ○ 7252 +ТАЛАШТЫРЫР (1) ■ Барлык яраштырыр, юклык талаштырыр ○ 7568 +ТАЛАШЧЫ (2) ■ Авылда талашчы хатын булса, бүредән эт кирәкми ○ 13590 ● 13675 +ТАЛАШЧЫГА (1) ■ Тиргәшчегә тиңләшмә, талашчыга таңланма ○ 16076 +ТАЛАШЫР (9) ■ Авыл эте талашыр, бүре килсә ярашыр ○ 3433 ● 3632; 3634; 5134; 5770; 7317; +13838 (2); 14526 +ТАЛАШЫР-ТАЛАШЫР (1) ■ Эт талашыр-талашыр, иснәшер дә ярашыр ○ 3633 +ТАЛӘБЕҢ (1) ■ Таудай таләбең булганчы, түмгәктәй эшең булсын ○ 6123 +ТАЛӘП (1) ■ Таләп кирәк, таләптән элгәре әдәп кирәк ○ 11281 +ТАЛӘПТӘН (1) ■ Таләп кирәк, таләптән элгәре әдәп кирәк ○ 11281 +ТАЛГА (2) ■ Яңгыр явып яр тулмас, асыл кош талга кунмас ○ 1163 ● 7934 +ТАЛГАН (1) ■ Артта калган - чаба-чаба талган ○ 676 +ТАЛГАНЧЫ (1) ■ Яман атка менгәнче, җәяү йөре талганчы ○ 2705 +ТАЛДАН (1) ■ Алтмыш талдан бер кәрзин ○ 1885 +ТАЛДЫРА (1) ■ Сагыз яңак талдыра, чикләвек эш калдыра ○ 9322 +ТАЛДЫРГАН (1) ■ Карыйлыктан яман нәрсә юк - алтмышка килсә гакылдан талдырган; ярлылыктан яман нәрсә юк - эчке серен дошманга алдырган ○ 15071 +ТАЛДЫРМАС (1) ■ Читек аяк талдырмас, матур хәтер калдырмас ○ 10708 +ТАЛДЫРЫП (1) ■ Тал дуга талдырып җигүгә яхшы ○ 7068 +ТАЛИГЪ (1) ■ Бәхет булса, талигъ кирәкми; мәхәббәт булса, матурлык кирәкми ○ 14824 +ТАЛКАН (7) ■ Тауны талкан итү ○ 236 ● 494; 1844; 6721; 9723; 9725; 13506 +ТАЛКЫ (1) ■ Күпнең сүзе - тимер талкы ○ 5033 +ТАЛКЫМЫЙЧА (1) ■ Җитен талкымыйча йомшармас ○ 1573 +ТАЛКЫП (1) ■ Сүздән сүс талкып булмый ○ 16027 +ТАЛКЫСАҢ (2) ■ Талкышны күпме талкысаң да, талкыш булыр ○ 1562 ● 6501 +ТАЛКЫШ (2) ■ Талкышны күпме талкысаң да, талкыш булыр ○ 1562 ● 14209 +ТАЛКЫШНЫ (1) ■ Талкышны күпме талкысаң да, талкыш булыр ○ 1562 +ТАЛМА (1) ■ Талымсызга салма тия, талымлыга талма тия ○ 9692 +ТАЛМАС (2) ■ Кулалмашка кул талмас, эшләгәннән кул калмас ○ 6092 ● 6504 +ТАЛМЫЙ (1) ■ Май ашаганның йөрәге талмый ○ 9298 +ТАЛНЫ (1) ■ Талны чыбык чагында бөгәләр ○ 1751 +ТАЛПАН (1) ■ Талпан булып кадалу ○ 4848 +ТАЛПЫН (1) ■ Егет булсаң, балпандай талпын ○ 12845 +ТАЛПЫНГАН (1) ■ Талпынган кош очмый калмас ○ 3870 +ТАЛПЫНСА (1) ■ Казны канатыннан бәйләсәң, күпме талпынса да очалмас ○ 4250 +ТАЛПЫНУЫННАН (1) ■ Толпар - тарбануыннан, шоңкар талпынуыннан билгеле ○ 2799 +ТАЛСА (1) ■ Тырыш талмас, талса да аска калмас ○ 6504 +ТАЛ-ТИРӘГЕН (1) ■ Бы��былны алтын читлеккә япсаң да, үз тал-тирәген сагынып сайрар ○ 4093 +ТАЛЫЙ (7 | 1) ■ Корчаңгы атны чебен дә талый ○ 2665 ● 3613; 3628:1; 4033; 4248 (2); 4768; 4829 +ТАЛЫМ (2) ■ Тәмлегә талым кирәкми ○ 9360 ● 9722 +ТАЛЫМЛЫ (2) ■ Талымлы дуңгызны ашату кыен ○ 2902 ● 13036 +ТАЛЫМЛЫГА (2) ■ Талымлыга аш килешмәс ○ 9691 ● 9692 +ТАЛЫМЛЫЛЫК (1) ■ Талымлылык егеткә туйда гына килешә ○ 12906 +ТАЛЫМСАК (1) ■ Бәбиле хатын талымсак булыр ○ 14295 +ТАЛЫМСЫЗ (1) ■ Талымсыз кунак такка калыр ○ 10171 +ТАЛЫМСЫЗГА (3) ■ Талымсызга салма тия, талымлыга талма тия ○ 9692 ● 9693; 12763 +ТАЛЫМЫМ (1) ■ Тәмлегә талымым юк, тәмсезгә комагайлыгым юк ○ 9788 +ТАМА (1) ■ Байдан акмаса да тама ○ 7223 +ТАМАГЫ (15) ■ Елганың башы комлы булса, тамагы да комлы була ○ 378 ● 2576; 3063; 3281; +3726; 4337; 4477; 5741; 5956; 7018; 7468; 8848; 9705; 9998; 16415 +ТАМАГЫМ (3) ■ Кәҗә: "Бакча буеннан үтмәсәм, тамагым туймый", - дип әйтә, ди ○ 3022 +● 9694; 9757 +ТАМАГЫМНЫ (1) ■ Тамагымны сыйламыйм, җанымны кыйнамыйм ○ 9778 +ТАМАГЫН (1) ■ Мулланың тамагын туйдыра алмассың, байның эшен бетерә алмассың ○ 17051 +ТАМАГЫНА (3) ■ Һөнәр тамагына сорамый, кулга ябышып йөрми ○ 6413 ● 7588; 8504 +ТАМАГЫННАН (1) ■ Идел башыннан болгана, тамагыннан тона ○ 381 +ТАМАГЫҢ (1) ■ Туйга барсаң туеп бар, ач тамагың куеп бар ○ 13307 +ТАМАГЫҢА (2) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе +аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 9695 +ТАМАГЫҢНЫ (2) ■ Күзең авыртса - кулыңны тый, эчең авыртса - тамагыңны ○ 10438 ● 15233 +ТАМАК (37) ■ Алдан килгән урын өчен, соңыннан килгән тамак өчен ○ 756 ● 825; 1503; 2202; +4327; 5789; 6028; 6077; 6583; 6653; 8835; 9291; 9609; 9610; 9615; 9642; 9643; 9669; 9686; +9696-9704; 9711; 9779; 9787; 10057; 10296; 10426; 13420; 15687; 16997 +ТАМАККА (11) ■ Йон тамакка тормый, эчне пошыра ○ 2361 ● 7190; 8836; 8837; 9301; 9588; +9597; 9598; 9780; 9868; 13332 +ТАМАКНЫ (1) ■ Тамак тамакны көнли ○ 9701 +ТАМАКСАУ (1) ■ Тамаксау кешенең тамагы шешәр ○ 9705 +ТАМАКСАУНЫҢ (1) ■ Тамаксауның үлеме - тамактан, угрыныкы - таяктан ○ 9706 +ТАМАКТАН (5) ■ Ат аяктан тузмый, тамактан туза ○ 2481 ● 2807; 5857; 9340; 9706 +ТАМАН (5) ■ Ат булганчы тай таман ○ 2489 ● 8921; 9071; 14976; 15669 +ТАМАНДЫР (1) ■ Батман бирсәң - күп булыр, подаука бирсәң аз булыр, почык бирсәң тамандыр ○ 8032 +ТАМАР (10) ■ Балчы кулыннан бал тамар, савынчы кулыннан сөт тамар ○ 4724 (2) ● 6525 (2); +7225; 7227; 7561; 15469; 15572 (2) +ТАМА-ТАМА (3) ■ Тама-тама күл булыр, тузан-тузан тау булыр ○ 1128 ● 1129; 1131 +ТАМАША (3) ■ Тар җирдә тамаша булма, киң җирдә корыкчы булма ○ 694 ● 9695; 14023 +ТАМГА (4) ■ Ташка тамга салган ○ 240 ● 3441; 4315; 10487 +ТАМГАЛЫ (1) ■ Тамгалы мал югалмас ○ 2401 +ТАМГАН (2) ■ Тир тамган җир уңдырышлы була ○ 1451 ● 15469 +ТАМГАНЧЫ (1) ■ Аша карының туйганчы, эшлә тирең тамганчы ○ 6025 +ТАМЛАСА (2) ■ Тамчы-тамчы тамласа, каты таш та тишелә ○ 1133 ● 6725 +ТАММЫЙ (2) ■ Тама-тама күл булыр, таммый торса чүл булыр ○ 1129 ● 11034 +ТАМСА (3) ■ Тамчы тамса да, диңгезгә су файда ○ 1132 ● 7225; 14920 +ТАМЧЫ (11) ■ Бер тамчы су, диңгезгә төшсә, кипми ○ 349 ● 506; 512; 1130-1132; 1134; 8289; +9172; 9822; 16410 +ТАМЧЫГА (1) ■ Тамчыга таш чыдамас ○ 1135 +ТАМЧЫДА (1) ■ Тамчыда кояш чагыла ○ 1136 +ТАМЧЫДАН (10) ■ Бер тамчыдан диңгез артмас, бер тамчыдан кимемәс ○ 350 (2) ● 351; 410; +1120; 1124; 1137; 1138; 1152; 1167 +ТАМЧЫСЫЗ (1) ■ Тамчысыз диңгез булмый ○ 1139 +ТАМЧЫ-ТАМЧЫ (3) ■ Тамчы-тамчы тамласа, каты таш та тишелә ○ 1133 ● 6725; 7798 +ТАМЫЗЫП (1) ■ Телгә чичән телнең маен тамызып, сүзнең балын агызып сөйләр ○ 15569 +ТАМЫП (1) ■ Тамчы тамып таш тишә ○ 1134 +ТАМЫР (5) ■ Ташта тамыр юк, түрәдә бавыр юк ○ 5887 ● 9254; 13428; 13918; 14502 +ТАМЫРГА (2) ■ Унҗиде сәгать суккач, үләннең шифасы тамырга төшәр ○ 1319 ● 14497 +ТАМЫРДА (3) ■ Питрауга чаклы үләннең шифасы чәчәктә, питраудан соң - тамырда ○ 1299 +● 7653; 10743 +ТАМЫРЛЫ (1) ■ Ата-бабалы кеше - тамырлы имән ○ 14473 +ТАМЫРЛЫК (2) ■ Дуңгыз белән талашканчы, тамырлык җирдән урап үткәнең хәерлерәк +○ 2878 ● 16057 +ТАМЫРСЫЗ (4) ■ Сабырсызның эше тамырсыз ○ 11897 ● 13198; 14182; 15856 +ТАМЫРЫ (17) ■ Сырланның, үзен өзсәң дә, тамыры кала ○ 1303 ● 1646; 1651; 1698; 1699; 1701; +1756; 3928; 6628; 9781; 11324; 12577; 13235; 13818; 13862; 13863; 16573 +ТАМЫРЫН (1) ■ Бодай чәчсәң, башагын җый, шалкан чәчсәң, тамырын җый ○ 1543 +ТАМЫРЫНА (2) ■ Агачның тамырына балта чабып, яфрагы белән дус булма ○ 1669 ● 1990 +ТАМЫРЫННАН (2) ■ Бала - ананың йөрәк тамырыннан, атаның җилкә тамырыннан ○ 14434 (2) +ТАМЬЯНДА (1) ■ Яуга барсаң - Тамьянда киңәш тот, дауга барсаң - Сарайлыда киңәш тот ○ 5671 +ТАНА (10) ■ Карт сыер үзенең бервакыт тана булганын белмәс ○ 3170 ● 3276-3280; 3282; 3308; +14226; 16954 +ТАНАГА (1) ■ Ана балага баккан, бала танага баккан ○ 14268 +ТАНАЛЫНЫҢ (1) ■ Таналының тамагы тук ○ 3281 +ТАНАР (1) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күзен йомып ашар, имеш +○ 3358 +ТАНАСЫ (3) ■ Сыерны яхшы күрсәткән - артындагы танасы ○ 3215 ● 14302; 14368 +ТАНАУ (4) ■ Табан астындагын күргәнче танау астындагын күр ○ 10574 ● 10640; 10642; 12587 +ТАНАУЛЫ (1) ■ Акча - санаулы, акчалы - танаулы ○ 7686 +ТАНГАН (1) ■ Гөнаһын танган - янган ○ 12499 +ТАНМАГЫ (1) ■ Әйтмәкнең танмагы бар ○ 16230 +ТАНСЫК (16) ■ Качаган кәҗә бүрегә тансык ○ 3010 ● 4005; 4801; 5721; 6651; 7381; 7559; 7595; +7667; 8878; 9235 (2); 10020; 11567; 14046; 15892 +ТАНСЫККА (1) ■ Тансыкка тары боткасы ○ 9495 +ТАНУ (1) ■ Әйберне тану - файдасын табу ○ 630 +ТАНУЛЫ (1) ■ Карчыга очуыннан танулы ○ 4030 +ТАНЫ (5) ■ Атың барда җир таны, ашың барда ир таны ○ 2613 (2) ● 14335 (2); 15387 +ТАНЫГАН (8) ■ Танымаган бүре ашаганчы, таныган эт ашасын ○ 2203 ● 5121 (2); 5478; 12067; +12625; 15029 (2) +ТАНЫГАНЧЫ (1) ■ Меңнең төсен таныганчы берәүнең атын бел ○ 11244 +ТАНЫГЫ (2) ■ Ялганчының таныгы алда ○ 16168 ● 16879 +ТАНЫЙ (3) ■ Ат иясен таный ○ 2497 ● 7687; 7771 +ТАНЫЙЛАР (2) ■ Арысланны - тырнагыннан, куянны колагыннан таныйлар ○ 2055 ● 10702 +ТАНЫК (2) ■ Ике күзгә бер танык ○ 10474 ● 16867 +ТАНЫКСЫЗ (2) ■ Атасын сорасаң - таныксыз, анасын сорасаң - белексез ○ 14464 ● 16059 +ТАНЫЛА (2 | 2) ■ Батыр - гаскәрдә, акыл иясе җыенда таныла ○ 5550:5 ● 5550:6; 6018; 15495 +ТАНЫЛМАС (1) ■ Яшьлегендә яшьнәмәгән картлыгында кала алса да танылмас ○ 15114 +ТАНЫЛЫР (3) ■ Начар егет дауда танылыр, батыр егет яуда танылыр ○ 12901 (2) ● 13542 +ТАНЫМАГАН (5) ■ Танымаган бүре ашаганчы, таныган эт ашасын ○ 2203 ● 4706; 5478; 5805; +ТАНЫМАС (14) ■ Ат сөренми җир танымас ○ 2511 ● 3167; 3226; 4273; 4658; 5479 (2); 6866; +7439; 9653; 11477; 12237; 16490; 17075 +ТАНЫМАСАҢ (3) ■ Ат танымасаң, ала ат ал ○ 2512 ● 3181; 7945 +ТАНЫМЫЙ (4 | 1) ■ Эт симерсә иясен танымый ○ 3628:2 ● 5280 (2); 7695; 14933 +ТАНЫП (5) ■ Сыер алсаң танып ал, танымасаң таргылын ал ○ 3181 ● 6938; 12275; 13135; 14877 +ТАНЫР (9) ■ Илдә йөргән ил таныр, кырда йөргән җир таныр ○ 4967 (2) ● 5121 (2); 7386; 7749; +13428; 14278 (2) +ТАНЫРГА (1) ■ Сунарчыга эз кирәк, эз танырга күз кирәк ○ 2019 +ТАНЫРСЫҢ (1) ■ Башыңа бәла төшкәндә туганыңны танырсың ○ 14479 +ТАНЫСА (1) ■ Кеше үзен үзе таныса, акылы җитешкән булыр ○ 11999 +ТАНЫСАҢ (1) ■ Товарны танысаң, кыйбат бәя биреп ал ○ 7980 +ТАНЫТА (1) ■ Борыч орлыгы, вак булса да, үзен таныта белә ○ 9190 +ТАНЫТУ (1) ■ Җиде бабасын таныту ○ 14537 +ТАНЫШ (5) ■ Бер күргән - белеш, ике күргән - таныш, өченче күргән - кардәш ○ 5307 ● 5453; +14164 (2); 14678 +ТАНЫША (3) ■ Карак карак белән караңгыда таныша ○ 12506 ● 15762; 16204 +ТАНЫШКАН (1) ■ Тар җирдә танышкан киң җирдә күрешер ○ 5480 +ТАНЫШКАНГА (1) ■ Танышканга тел бирмәс, йөрешкәнгә юл бирмәс ○ 5523 +ТАНЫШМАС (2) ■ Эт ырлашмый танышмас ○ 3650 ● 5531 +ТАНЫШМЫЙ (1) ■ Кайгы белән танышмый торып шатлыкны танып булмый ○ 14877 +ТАНЫШСАҢ (1) ■ Аю белән танышсаң, мылтыгыңны калдырма ○ 2074 +ТАНЫШЫ (1) ■ Белеше кайда - йомышы шунда, танышы кайда - табышы шунда ○ 5303 +ТАНЫШЫН (1) ■ Танымас - танышын да танымас ○ 5479 +ТАНЫШЫР ( | 1) ■ Ат кешнәшеп табышыр, әдәм сорашып танышыр ○ 15762:1 +ТАҢ (16) ■ Таң атса, Чулпан калкыр ○ 65 ● 856; 925; 947; 1057; 4159; 4325; 4333; 5814; 6573; +6672; 8479; 9742; 10284 (2); 11282 +ТАҢГА (4) ■ Җидегән йолдызның койрыгы таңга сызылыр ○ 77 ● 6053; 6086; 12107 +ТАҢДА (4) ■ Бүген белән көн узмый, таңда белән ел узмый ○ 790 ● 791; 1035; 1036 +ТАҢДАГЫ (2) ■ Таңдагы тавыктан бүгенге йомырка артык ○ 4334 ● 9346 +ТАҢЛАГАН (1) ■ Таңлаган тазга калыр ○ 12764 +ТАҢЛАНМА (1) ■ Тиргәшчегә тиңләшмә, талашчыга таңланма ○ 16076 +ТАҢЛАР (1) ■ Аңлы аңлар, ахмак таңлар ○ 11531 +ТАҢЛЫЙ (1) ■ Бии белмәгән саз таңлый ○ 16351 +ТАҢНАН (1) ■ Таңнан торган эттән курык ○ 3525 +ТАҢНЫ (1) ■ Ярканат төнне көтә, сандугач таңны көтә ○ 2337 +ТАҢНЫҢ (2) ■ Таңның яманы - кичнең аманы ○ 948 ● 1028 +ТАҢЫ (3) ■ Баткан көннең аткан таңы бар ○ 763 ● 949; 1028 +ТАП (20 | 1) ■ Көтүдән калган бәрән бүрегә тап булыр ○ 3105 ● 5409; 5505; 6703; 6923, :1; 7002; +7452; 7688; 7870; 10145 (2); 10762; 11284; 12583; 13043; 13078; 14047; 14115; 14487; 16071 +ТАПКАН (46 | 2) ■ Күктән көткән, җирдән тапкан ○ 102 ● 145; 300; 2248; 2253; 2390; 3947; +4351 (2); 4729; 6354 (2); 6543; 6631; 6646 (2); 6720, :1, :2; 6920 (2); 7386; 7398; 7412; 7478; +7512; 9411; 9647; 9870; 12885; 12907; 13142; 13143; 13385 (2); 13789; 13980; 14067; 14099; +14251; 14343 (2); 14840; 14934; 14935 (2); 14962; 16851 +ТАПКАНДА (1) ■ Ярлы тапканда, бай сагынганда ○ 7473 +ТАПКАННЫ (1) ■ Мал тапканны мактама, тота белгәнне макта ○ 7387 +ТАПКАНЧЫ (4) ■ Ялгыз йөреп юл тапканчы, күп белән йөреп адаш ○ 5098 ● 7002; 7688; 11675 +ТАПКАНЫ (1) ■ Юлаучының тапканы юлда бетәр ○ 6845 +ТАПКАНЫҢ (1) ■ Такмак өйрәнеп кенә шигырь язганчы, барабан кагып ипи тапканың артык +○ 16409 +ТАПКАНЫҢА (1) ■ Тапканыңа куанма, җуйганыңа елама ○ 7417 +ТАПКАЧ (1 | 1) ■ Чиләгенә күрә капкач, сөенеп ал эзләп тапкач ○ 9978:2 ● 14054 +ТАПКЫР (14 | 1) ■ Алтмыш адым атлаганчы, алты тапкыр артыңа кара ○ 672 ● 5567; 6729; +8015 (2); 10382 (2); 11173; 11430 (2); 12466; 13257 (2); 15254; 16173:1 +ТАПМА (2 | 2) ■ Тиле белән тапма да, өләшмә дә ○ 11631 ● 11631:1, :2; 12165 +ТАПМАГАН (13) ■ Былтырны шүрәле дә эзләп тапмаган ○ 788 ● 2248; 2253; 6065; 6178; 6942; +7372; 7418; 7506; 8313; 9240; 13340; 14099 +ТАПМАГАННЫ (1) ■ Күзле көндез тапмаганны сукыр төнлә табар ○ 15234 +ТАПМАДЫМ (1) ■ Әтисен-әнисен тапмадым ○ 14468 +ТАПМАК (2) ■ Күңел тапмак бер калҗа, күңел калмак бер калҗа ○ 9295 ● 9366 +ТАПМАКТАН (1) ■ Арыслан сунар тапмактан гаҗиз калмас, карчыга чыпчык авызыннан җим +алмас ○ 2047 +ТАПМАС (20) ■ Бала кош очар, кунар агачын тапмас ○ 3825 ● 3833; 3839; 3866; 3874; 7625 (2); +8313; 10208 (2); 12258; 12780; 12902; 12913; 12958; 13515; 13563; 16162; 16267; 16449 +ТАПМАСА (1) ■ Эт, эш тапмаса, авызы белән чебен тотар ○ 3659 +ТАПМАСАҢ (2) ■ Үзең тырышып тапмасаң, ата малы - бер айлык ○ 7507 ● 14338 +ТАПМАССЫҢ (3) ■ Алла сакласын, бака чакмасын: бака чакса, имен тапмассың ○ 4550 ● 8445; +ТАПМЫЙ (7) ■ Арыслан ау тапмый кайтмас ○ 2034 ● 7187; 7323; 7819; 13162; 14566 (2) +ТАПМЫЙЛАР (1) ■ Сине бит тегеләр дә мактыйлар, куярга урын гына тапмыйлар ○ 12089 +ТАПМЫЙЧА (1) ■ Хатын бала тапмыйча, киленчәк аты китмәс ○ 13391 +ТАПСА (10) ■ Сарык игез бәрән тапса, үлән башы аеры үсә, имеш ○ 3108 ● 4748; 5797; 7190 (2); +7372; 11912; 12911 (2); 12913 +ТАПСАҢ (4 | 1) ■ Ат тапсаң, ияр табыла ○ 2513 ● 6113; 7709, :1; 16159 +ТАПСЫЗ (1) ■ Кояш та тапсыз булмый ○ 40 +ТАПТА (1) ■ Диңгезне макта, корыны тапта ○ 371 +ТАПТАГАН (1) ■ Сыер басу таптаган өчен чөйдәге бозау тиресен кыйнамыйлар ○ 3185 +ТАП-ТАКЫР (3) ■ Килгән юлың тап-такыр ○ 6895 ● 8969; 16947 +ТАПТАМЫЙ (1) ■ Сыер аягын бозау таптамый ○ 3183 +ТАПТАР (3) ■ Ат эзен колын таптар ○ 2526 ● 4092; 10220 +ТАПТАУ (1) ■ Яманны мактау белән, тимерне таптау белән ○ 12277 +ТАПТАУДА (1) ■ Үсәсе чәчәк таптауда да үсә ○ 1347 +ТАПТЫ (1) ■ Ни тапты - шуны капты ○ 7532 +ТАПТЫЙ (1) ■ Икесе дә бер багана төбен таптый ○ 8645 +ТАПТЫЙЛАР (1) ■ Тимерне тимергә салып таптыйлар ○ 305 +ТАПТЫМ (4) ■ Кактым-суктым кәҗәне, таптым үземә бәлане ○ 3069 ● 7838 (2); 9782 +ТАПТЫРА (5 | 2) ■ Юкны кирәк таптыра, актык атны саттыра ○ 7618 ● 7618:1, :2; 10107; 14788; +14910; 14941 +ТАПТЫРМАС (1) ■ Әҗәл хәйлә таптырмас ○ 15396 +ТАПТЫРЫР (5) ■ Юк кеше тәхеткә менсә, төнлә кояш таптырыр, ташка тары чәчтерер ○ 5963 +● 6642; 6930; 10108; 13786 +ТАПШЫР (1) ■ Ишәкне элек бәйлә, аннан аллага тапшыр ○ 16863 +ТАПШЫРА (1) ■ Көчсез эшен ахирәткә тапшыра ○ 16900 +ТАПШЫРГАН (2) ■ Күке күкәйне үзе салган, баласын каргага тапшырган ○ 4062 ● 16844 +ТАПШЫРСАҢ (2) ■ Аллага тапшырсаң, муллага да баш орырга туры килә ○ 16845 ● 16862 +ТАПЫЛДЫЙ (1) ■ Сөймәгән кешең ашамый - чапылдый, атламый - тапылдый ○ 12757 +ТАР (50 | 1) ■ Киң киңәшеп ертылыр, тар тартышып ертылыр ○ 590 ● 591; 592 (2); 615; 653; 694; +1854; 1937; 2100; 2637; 3129; 3282; 4125; 5480; 5649 (2); 6879; 6898; 7264; 7265; 7566; 7576; +7598; 7601; 8048; 8238; 8287; 8316; 8910; 9017; 9029; 9707; 9708; 9837; 9967; 10221; 11122; +11208; 11228; 11232; 11260; 11266; 12271; 12389, :1; 13016; 13750; 14504; 14747; 16738 +ТАРА (1 | 1) ■ Дусыңа барып чәч тара, дошманыңа барып тырнак кис ○ 5414 ● 5414:1 +ТАРАВЫН (1) ■ Чәч кенә булсын, таравын төрлечә итеп була ○ 10315 +ТАРАГЫ (1) ■ - Тазның ние бар? - Тимер тарагы бар ○ 15299 +ТАРАЕР (1) ■ Кием киссәң, киң кис - кисә-кисә тараер ○ 8688 +ТАРАЗЫГА (1) ■ Таразыга - җиңел, түләүгә - авыр ○ 7975 +ТАРАК (8 | 2) ■ Сатучыда тарак бар - алмасаң да карап кал ○ 7957 ● 7957:1; 10229:1; 14704; +15218; 15240; 15287; 15290; 15297; 16943 +ТАРАКАН (11) ■ Катыра торган таракан оятсыз була ○ 4781 ● 4807; 4837; 4845; 4849; 4850; +8384; 9436; 11382; 11865; 12648 +ТАРАКАНГА (2) ■ Балыкка - арык, тараканга - ярык ○ 4461 ● 8367 +ТАРАКАННАР (1) ■ Шапшак хатынны тараканнар сөяр ○ 13760 +ТАРАКАНЫ (1) ■ Ут чыгасы өйнең тараканы алдан күчә, имеш ○ 4809 +ТАРАЛГАН (1) ■ Таз таранганчы туй таралган ○ 15291 +ТАРАЛДЫ (1) ■ Карасаң - каралты, карамасаң - таралды ○ 8614 +ТАРАЛЫР (3) ■ Аяктан кергән авыру бөтен тәнгә таралыр ○ 10894 ● 14442; 15194 +ТАРАМЫШЫ (1) ■ Карт атның тарамышы кырык көн чәйнәргә җитә, ди ○ 2655 +ТАРАНГАН (1) ■ Сайлаган - сазга, таранган - тазга ○ 15242 +ТАРАНГАНЧЫ (1) ■ Таз таранганчы туй таралган ○ 15291 +ТАРАП (4) ■ Печән чабып җыелмый, тарап җыела ○ 1297 ● 10282; 10368; 13804 +ТАРАТ (1) ■ Акча тарат, белем җый ○ 16462 +ТАРАТА (3) ■ Яхшы ат ирнең данын тарата ○ 2715 ● 3087; 5736 +ТАРАТЫР (2) ■ Хәерсез ул ата нигезен таратыр ○ 14167 ● 15476 +ТАРАТЫРГА (1) ■ Мал җыярга - йөз ел, таратырга - ярты көн ○ 7390 +ТАРАЮ (1) ■ Борын яфраклары тараю ○ 10629 +ТАРАЯ (1) ■ Бала-чага арткач, сәке тактасы тарая ○ 13949 +ТАРБАНУЫННАН (1) ■ Толпар - тарбануыннан, шоңкар талпынуыннан билгеле ○ 2799 +ТАРГА (1) ■ Тарга тар дөнья, киңгә киң дөнья ○ 14747 +ТАРГЫЛ (1) ■ Тауда булыр таргыл таш, тарыкса күздән чыгар яшь, тар култыктан ук тисә, тартып алыр карендәш, карендәшең булмаса, далада калыр ялгыз баш ○ 14504 +ТАРГЫЛЫН (1) ■ Сыер алсаң танып ал, танымасаң таргылын ал ○ 3181 +ТАРКАЛГАН ( | 1) ■ Таркалган казны тупланган карга җим иткән ○ 4229:1 +ТАРКАЛМАС (2) ■ Киңәшле җыен таркалмас ○ 5016 ● 13270 +ТАРКАЛЫР (1) ■ Хуҗасыз өй таркалыр ○ 8299 +ТАРКАУ (1) ■ Ялкауның эше дә таркау ○ 6605 +ТАРЛАН (1) ■ Тарлан җирне саз йотмас ○ 1445 +ТАРЛАНДАГЫ (1) ■ Тарландагы тартай, кырдагы куян ○ 3894 +ТАРЛАУДА (1) ■ Тана бозау тарлауда, үгез бозау үләндә ○ 3276 +ТАРЛАУНЫҢ (1) ■ Аргамакның баласы аз утлар да күп юшар, атасы тарлауның дәмен татканга; +азамат ирнең баласы аз сөйләр дә күп тыңлар, атасы йортка киңәш иткәнгә ○ 14346 +ТАРЛЫГЫ (3) ■ Барның барлыгы тияр, юкның тарлыгы тияр ○ 7577 ● 12037 (2) +ТАРЛЫК (2) ■ Киңлектә тарлык юк ○ 593 ● 7572 +ТАРЛЫКТАН (2) ■ Ызгыш төбе урын тарлыктан түгел, күңел тарлыктан ○ 16132 (2) +ТАРМАГЫ (1) ■ Ир бала - тайпа тармагы, кыз бала - тайпа чәчәге ○ 14114 +ТАРМАДАН (1) ■ Тармадан тула басмыйлар ○ 1563 +ТАРМАККА (1) ■ Асылсаң асыл асыл тармакка, егылып төшәрсең йомшак түшәккә ○ 8399 +ТАРНЫҢ (1) ■ Күңеле тарның өе тар ○ 11228 +ТАРСЫНМЫЙ (1) ■ Эт дуңгыз алдындагын ашарга да тарсынмый ○ 3586 +ТАРСЫНСА (1) ■ Хуҗасы тарсынса, кунагы тартыныр ○ 10176 +ТАРТ (7) ■ Карт алаша - тарт алаша ○ 2775 ● 3039; 3053; 4219; 5541; 9847; 11415 +ТАРТА (23 | 2) ■ Диңгез чырылдакны тарта ○ 364 ● 568; 745 (2); 1899:1; 2516; 2952 (2); 4992:1; +7201; 8112; 9341; 10747; 10955; 12655 (2); 14481 (2); 14506; 14515; 14529; 14532; 15442; +16011; 16764 +ТАРТАДЫР (2) ■ Ит яманы картадыр, зат затына тартадыр ○ 9243 ● 14485 +ТАРТАЙ (3) ■ Тарландагы тартай, кырдагы куян ○ 3894 ● 3908; 4126 +ТАРТАЙНЫҢ (1) ■ Җәйгә чыкса, бытбылдык кү��әй сала, тартайның көчәнеп арты тала ○ 3915 +ТАРТАЛМАГАНГА (1) ■ Ат тарталмаганга арба гаепле булмый ○ 2514 +ТАРТАЛМЫЙ (1) ■ Егет фартавый, атлар тарталмый ○ 12927 +ТАРТАМ (2) ■ Мин тартам табакка, ул китә тагаракка ○ 10037 ● 13110 +ТАРТАМЫН (1) ■ Көнем өчен көл тартамын ○ 1048 +ТАРТАР (4) ■ Бер елны бүдәнә симерсә, икенче елны тартар симерә ○ 768 ● 3959; 4127; 4128 +ТАР-ТАР (1) ■ Карга "кар-кар" дигәндә, тартар да "тар-тар" ди ○ 3959 +ТАРТАРГА (1) ■ Бер тартарга дөнья тар ○ 4125 +ТАРТАРНЫҢ (1) ■ Тартарның теле башына җитәр ○ 4129 +ТАРТАСЫҢ (1) ■ Сөбханалланы әйтәсең, ник печәнне тартасың ○ 16952 +ТАРТКАН (5) ■ Тарткан атка йөкне күбрәк төйиләр ○ 2685 ● 8843; 9810; 14502; 14601 +ТАРТКАННЫ ( | 1) ■ Ир какканны ил кага, ир тартканны ил тарта ○ 4992:1 +ТАРТКАНЫ (1) ■ Аргамакның билгесе - эчен эчкә тартканы ○ 2786 +ТАРТКАНЫНА (1) ■ Брат братның тегермән тартканына не рад ○ 14564 +ТАРТКАЧ (1) ■ Уң колакны сул яктан тарткач яхшырак ○ 10459 +ТАРТМА (1) ■ Көлне үз күмәчең өстенә тартма ○ 8473 +ТАРТМАК (1) ■ Әт-тәмәке - трава, аны тартмак - рава ○ 9863 +ТАРТМАС (1) ■ Алаша да әйтә ди: "Алтмыш ирне тартыр идем, алты хатынны тартмас идем", +- дип ○ 2771 +ТАРТМАСА (6) ■ Ат тартмаса, арба бармас ○ 2515 ● 5126; 10747; 10758; 14515; 14532 +ТАРТМАСЛЫК (2) ■ Ат тартмаслык оят, үгез тартмаслык гаеп ○ 11359 (2) +ТАРТМЫЙ (4) ■ Ташыган су белән тегермән тартмый ○ 464 ● 1443; 2516; 9869 +ТАРТСАҢ (16) ■ Кыштан баш тартсаң, ач калырсың ○ 881 ● 2440; 3716; 6559; 7094 (2); 7338; +8967 (2); 9847; 10997 (2); 11971; 14827; 16379 (2) +ТАРТСЫН (1) ■ Сезгә бит: ходай тегермән тартсын, әдәм йокларга ятсын, иртәгә кояш чыксын +○ 16888 +ТАРТ-ТАРТ (1) ■ Тартар гомере "тарт-тарт!" дип үтәр ○ 4127 +тарттык → төрттек-тарттык +ТАРТТЫМ (1) ■ Әйтүен әйттем, аннан телем тарттым ○ 15715 +ТАРТТЫРА (2) ■ Тел - тегермән: тарттыра бирә ○ 15556 ● 15684 +ТАРТТЫРГАНДА (1) ■ Ярма тарттырганда җырлый, ут сүнгәч бии ○ 16457 +ТАРТУЧЫ (2) ■ Тәмәке белән бергә тартучы да яна ○ 9845 ● 9846 +ТАРТЫЛСА (1) ■ Ике кеше тартылса, бер кешелек урын булыр ○ 4907 +ТАРТЫЛУ (1) ■ Җәя соң чиккәчә тартылу ○ 5713 +ТАРТЫЛЫР (1) ■ Ике кеше сүзгә килсә, исле кеше читкә тартылыр ○ 15862 +ТАРТЫМ (1) ■ Картым - убырга тартым ○ 13587 +ТАРТЫНАСЫҢ (1) ■ Өләшкәндә тартынасың, бүлешкәндә ярсынасың ○ 8205 +ТАРТЫНЫР (1) ■ Хуҗасы тарсынса, кунагы тартыныр ○ 10176 +ТАРТЫП (13 | 2) ■ Батканда балта бирмәкче иде, тартып чыгаргач, сабын да кызгана ○ 1933:1 +● 4631; 7946; 8222; 8756; 12149; 14416 (2); 14504; 14758; 15451; 15533; 15661; 16447; 16837:1 +ТАРТЫР (18) ■ Күккә менсәң - аягыңнан тартыр, җиргә керсәң - колагыңнан тартыр ○ 101 (2) +● 431; 1099; 2449; 2771; 4421; 5126 (2); 5443 (2); 6559; 9743; 10758; 11878; 12195; 12598; 16589 +ТАРТЫРГА (1) ■ Ашарга карт алаша, тартырга - тай ○ 2774 +ТАРТЫРСЫҢ (1) ■ Аша, кода, картасыннан, картасыннан, үзең чыгып тартырсың тәртәсеннән +○ 14587 +ТАРТЫШКАК (1) ■ Арык кәҗә тартышкак ○ 3004 +ТАРТЫШКАН (2) ■ Кәҗә бүре белән тартышкан: мөгезе белән тоягы калган ○ 3026 ● 9100 +ТАРТЫШЫ (1) ■ Агай-эненең тартышы - туй бүләге ертышы ○ 14551 +ТАРТЫШЫП (1) ■ Киң киңәшеп ертылыр, тар тартышып ертылыр ○ 590 +ТАРХАНДА (3) ■ Ат яхшысы - арканда, начарлары - тарханда ○ 2537 ● 2631; 13449 +ТАРЧЫЛЫК (1) ■ Тарчылык булмыйча, киңчелек булмый ○ 616 +ТАРЫ (16 | 1) ■ Арыш уңса ун булып, тары уңар мең булып ○ 1528 ● 1564-1566; 1568; 1583; +4138; 4299; 4324, :1; 4325; 5963; 9495; 12786; 14039; 15165; 16073 +ТАРЫГА (1) ■ Торна күзе тарыга төшкән ○ 4134 +ТАРЫГЫР (2) ■ Читтә йөргән тарыгыр, туган илен сагыныр ○ 5091 ● 8291 +ТАРЫДАН (3 | 1) ■ Тәңре көне тарыдан да күп ○ 952 ● 1538, :1; 16869 +ТАРЫКМЫЙ (2) ■ Киңәшсез эш тарыкмый ○ 6087 ● 14502 +ТАРЫКСА (1) ■ Тауда булыр таргыл таш, тарыкса күздән чыгар яшь, тар култыктан ук тисә, +тартып алыр карендәш, карендәшең булмаса, далада калыр ялгыз баш ○ 14504 +ТАРЫМА (4) ■ Эшкә тарыма, тарысаң арыма ○ 6198 ● 11662; 12249; 13693 +ТАРЫМАЙ (1) ■ Сарымай - күп кешегә тарымай, ак май - кунаклардан артмай ○ 9326 +ТАРЫМАС ( | 1) ■ Азыклы ат арымас, күп кешегә тарымас ○ 2451:2 +ТАРЫМЫЙ (1) ■ Ашаган ат арымый, күп кешегә тарымый ○ 2622 +ТАРЫНЫ (1) ■ Чәчелгән тарыны чүпләү читен ○ 1570 +ТАРЫР (1) ■ Зурлар сүзен тыңламаган зур бәлагә тарыр ○ 15860 +ТАРЫРСЫҢ (1) ■ Аз эшне авырсынсаң, күп эшкә тарырсың ○ 6443 +ТАРЫСАҢ (4) ■ Эшкә тарыма, тарысаң арыма ○ 6198 ● 11662; 12249; 13693 +ТАРЫСЫ (1) ■ Кемнең тарысы - шуның тавыгы ○ 1549 +ТАСМА (2) ■ Йомры телеңне яссы итәрсең, яссы телеңне тасма итәрсең ○ 15488 ● 15517 +ТАСМАЛАП (1) ■ Йомры телен йомаклап, ясмак телен тасмалап сөйләү ○ 15665 +ТАСТАРЛЫ (3) ■ Хәстәрле кыз тастарлы ○ 13042 ● 13856; 14449 +ТАСЫЛ (1) ■ Һәр эшкә тасыл кирәк ○ 6403 +ТАСЫЛЫН (1) ■ Тасылын белгән таш сыккан ○ 6374 +ТАТАР (1) ■ Их, татар мунчасы, пары кызу булсачы ○ 8647 +ТАТАРЧАГА (1) ■ Татарчага - таман, русчага - яман ○ 15669 +ТАТАРЧАНЫ (1) ■ Русчаны белмим, татарчаны аңламыйм ○ 15667 +ТАТКАНГА (1) ■ Аргамакның баласы аз утлар да күп юшар, атасы тарлауның дәмен татканга; +азамат ирнең баласы аз сөйләр дә күп тыңлар, атасы йортка киңәш иткәнгә ○ 14346 +ТАТЛЫ (64 | 7) ■ Керән тормадан татлы булмас ○ 1606 ● 4095 (2); 4900; 6148; 6636 (3); 7547; +7548; 9114; 9151; 9159; 9161, :1, :2, :3, :4; 9342-9344; 9349; 9355; 9783; 9874; 12323 (2); +12441 (2); 12633; 12753; 12794; 12802; 13420; 14013 (2), :1 (2), :2; 14069 (2); 14177; 14179; +14180; 14548; 15201 (2); 15464; 15478; 15487; 15518-15523; 15674; 15695; 15767; 15975; +16044; 16054; 16060-16064; 16124; 16185; 16508; 16573 +ТАТЛЫДАН (2) ■ Татлыдан татлы да тел, ачыдан ачы да тел ○ 15523 ● 16064 +ТАТЛЫЛАНМАС (1) ■ Сарымсак хаҗга барып кайтса да татлыланмас ○ 1613 +ТАТЛЫНЫ (3) ■ Ачыны сөймәгән татлыны ашамас ○ 9120 ● 9121; 9343 +ТАТЛЫНЫҢ (2) ■ Теле татлының башы хәтәрдән имин ○ 15587 ● 15588 +ТАТЛЫРАК (2) ■ Үз икмәгең кеше калачыннан татлырак ○ 9405 ● 12752 +ТАТЛЫСЫ (2) ■ Суганның татлысы юк ○ 1619 ● 15553 +ТАТСЫЗНЫҢ (1) ■ Татсызның теле мең колач ○ 15524 +ТАТСЫЗЫ (1) ■ Тел татлысы иясенә бал ашатыр, татсызы таяк ашатыр ○ 15553 +ТАТУ (10) ■ Ерак кардәштән тату күрше яхшы ○ 5171 ● 5181; 5205; 9344; 13202; 13203; 14503; +14543 (2); 14936 +ТАТУЛЫГЫ (2) ■ Кош - канаты белән, семья татулыгы белән көчле ○ 13180 ● 14513 +ТАТУЛЫК (1) ■ Матурлык туйда кирәк, татулык көн дә кирәк ○ 10691 +ТАТУЛЫККА (1) ■ Бу дөньялар үтәр-китәр, татулыкка ни җитәр ○ 5561 +ТАТУЛЫКТА (1) ■ Татулыкта бәрәкәт ○ 5629 +ТАТЫ (5) ■ Акның аты бар, караның таты бар ○ 558 ● 14695 (4) +ТАТЫГАН (2) ■ Ачы белән төчене татыган белер, ерак белән якынны йөргән белер ○ 9116 ● 14766 +ТАТЫЛДЫККА (1) ■ Татылдыкка тышау юк ○ 16065 +ТАТЫЛМЫЙ (1) ■ Арзанлы итнең тозлыгы татылмый ○ 9106 +ТАТЫМ (1) ■ Бала - бал татым ○ 13922 +ТАТЫМА (1) ■ Кеше ашының тозын татыма ○ 9274 +ТАТЫМАГАН (1) ■ Ачыны татымаган татлыны ашамас, начарны күрмәгән яхшының кадерен +белмәс ○ 9121 +ТАТЫМАС (2) ■ Арзанның шурпасы татымас ○ 7863 ● 7951 +ТАТЫМЫЙМЫН (1) ■ Ат басмыймын дигән җирне өч басар, ир татымыймын дигән тозны өч +татыр ○ 13446 +ТАТЫР (7) ■ Татыр, татырда мал ятыр ○ 150 ● 4437 (2); 10233; 13446; 15041 (2) +ТАТЫРДА (1) ■ Татыр, татырда мал ятыр ○ 150 +ТАУ (75 | 3) ■ Күренгән тау ерак булмас ○ 141 ● 151; 152; 153 (2); 154-157; 158 (2); 159-161; +163; 187; 194; 212 (2), :1, :2, :3; 223; 228; 233; 234; 283; 363; 528; 1128; 1858; 2042; 2939 (2); +3136 (2); 3137; 3141; 3143; 3635; 4291; 4798; 4890; 5049-5052; 5982; 6125; 6509; 6735; 6814; +6844; 7069; 7226; 7416; 7419; 7625; 7689; 9345; 10308; 10642; 10786; 11192; 11214; 11292; +11564; 11657; 11860; 11935; 12434; 12855; 13543; 14568; 15521; 15596; 15940; 16066 +ТАУГА (26) ■ Бер тауга кара, бер ташка кара ○ 116 ● 121; 160-166; 193; 235; 2256; 2517; 3147; +4315; 4322; 5051; 5052; 5715; 6285; 7069; 7266; 7343; 14568; 14781; 14839 +ТАУДА (7) ■ Ышанган тауда киек юк ○ 197 ● 2234; 3038; 5536; 5563; 14048; 14504 +ТАУДАГЫ ( | 1) ■ Таудагы таш чокырга кадәре тәгәри ○ 168:1 +ТАУДАЙ (2) ■ Урал таудай тау булмас, Урал аша су булмас ○ 194 ● 6123 +ТАУДАН (10) ■ Ашусыз булса - таудан биз, үткелсез булса - судан биз ○ 111 ● 167; 168; 5811; +6624; 6735; 7266; 7374; 12373; 14409 +ТАУДА-ТАШТА (1) ■ Ата-ана күңеле бала-чагада, бала-чага күңеле тауда-ташта ○ 14397 +ТАУЛАР (3) ■ Ачык йөз - ишекләр ачкычы, биек таулар баскычы ○ 10654 ● 11114; 12683 +ТАУЛЫ (1) ■ Таулы җирдә бүре бар ○ 2204 +ТАУНЫ (10) ■ Тау менмәгән тауны белмәс, тау янында тауны күрмәс ○ 158 (2) ● 169; 236; 2013; +3414; 3635; 6810; 13506; 13511 +ТАУНЫҢ (6 | 1) ■ Биек тауның башы - якын, төбе ерак күренә ○ 117 ● 118; 119; 2256; 5762; +10308:1; 13037 +ТАУНЫ-ТАШНЫ (1) ■ Тауны-ташны җил бозар, әдәм затны сүз бозар ○ 16068 +ТАУСЫЗ-КЫЯСЫЗ (1) ■ Бөркет булмый таусыз-кыясыз, әдәм булмый йортсыз-семьясыз +○ 13149 +ТАУ-ТАШ (1) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 +ТАУ-ТАШНЫ (1) ■ Тау-ташны су бозар, ил арасын сүз бозар ○ 16067 +ТАУШАЛДЫРСАҢ (1) ■ Акны күп таушалдырсаң, карага әйләнер ○ 557 +ТАХИЛГӘ (1) ■ Тахилгә генә тавык та эчкән, ди ○ 9844 +ТАЧ (1) ■ Ике кеше пешергән аш я тозсыз, я тач тоз була ○ 9205 +ТАЧКА (2) ■ Ипиең тачка булса, бер көн ашарсың; хатының тачка булса, нишләрсең ○ 13645 (2) +ТАШ (155 | 3) ■ Күләгәдә таш та мүкләнә ○ 64 ● 109; 110; 122 (2); 126; 130; 132; 133; 147; 155; +162; 167; 168, :1, :2; 170-175; 180; 184; 198; 203; 205-207; 212; 224; 230; 231; 237; 238; 239 (2); +254; 266; 283; 325; 363; 402; 424; 434; 629; 905; 1130; 1133-1135; 1255; 1374; 1517; 1659; 1835; +1836; 1846; 1915; 1968; 2269; 2436; 2464; 3414; 3546; 3621 (2); 3769; 3901; 3945; 3953; 4008; +4617; 4680; 4746; 4917; 5291; 5351; 5388; 5759; 5842; 5846; 6354; 6374; 6522; 6725; 6936; 7071; +7419; 7690 (2); 7691; 7877; 8310; 8516; 8664; 8812; 9126; 9138; 9203; 9345; 9448; 9598; 9606; +9780; 9804; 9894; 9986; 10239; 10258; 10290; 10308, :1; 10309; 10354; 10462; 10581; 11009; +11041; 11132; 11286; 11287; 11373; 11422; 11504; 11623; 11635; 11676; 11689; 11772; 12002; +12232; 12359; 13037; 13183; 13371; 13768; 14084; 14504; 14796; 14804; 14935; 15294; 15334; +15494; 15525; 15554 (2); 15632; 15886; 15894; 16085; 16100; 16157; 16175; 16309; 16633; 17086 +таш → тау-таш +ТАША (1) ■ Су да бер тулгач таша ○ 427 +ТАШАЯК (1) ■ Ташаяк мунчаласын үзең сүт ○ 1938 +ТАШБАКА (5) ■ Ташбака акрын бара, шулай булса да бара ○ 4681 ● 4682-4684; 12263 +ТАШБАШ (1) ■ Ташлы суда ташбаш булыр ○ 4512 +ТАШБАШНЫҢ (1) ■ Ташбашның томшыгы ташта ○ 4511 +ТАШКА (36 | 2) ■ Бер тауга кара, бер ташка кара ○ 116 ● 140; 173; 176-179; 181; 190; 192; 199; +224; 240; 631; 798; 4456; 5604; 5963; 6213; 6510; 6516; 7248; 8630; 9986; 10258; 11127; 12459; +12579; 14215, :1, :2; 14796; 15107; 15944; 16069; 16073; 16472; 16612 +ТАШКАЛАК (1) ■ Тар казан - ташкалак ○ 9967 +ТАШКАН (1) ■ Ташкан түгелер, шашкан көенер ○ 11929 +ТАШКАНДА (1) ■ Су ташканда балык тәкәббер була ○ 4505 +ТАШКЫН (1) ■ Ташкын булсаң - басыл, шашкын булсаң - асыл ○ 11930 +ТАШКЫННЫҢ (1) ■ Ташкынның комы калыр, кайгының моңы калыр ○ 14948 +ТАШКЫНЫ (1) ■ Ташкыны кайтса да, юшкыны калыр ○ 461 +ТАШЛА (4 | 1) ■ Ат югалтсаң, йөгәнең ташла ○ 2529 ● 2621, :1; 9168; 12290 +ТАШЛАГАН (8 | 2) ■ Көтү ташлаган малны бүре алыр ○ 2374 ● 4540; 5022 (2); 6949; 9036, :1, +:2; 11024; 11757 +ТАШЛАДЫ (1) ■ Нинди җилләр ташлады? ○ 1223 +ТАШЛАМА (14 | 1) ■ Яңа булды дип, искене ташлама ○ 625 ● 970; 1974:2; 3545; 3569; 5505; +6238; 6761; 7066; 9048; 9063; 9394 (2); 9644; 14433 +ТАШЛАМАС (5) ■ Бүре дә юлдашына касд кылмас, яхшы вә яман булса да, ялгыз ташламас +○ 2144 ● 2759; 2768; 13476; 17059 +ТАШЛАМЫЙ (2) ■ Агач үз ихтыяры белән урманын ташламый ○ 1658 ● 14490 +ТАШЛАНА (1) ■ Бәйле арысланга куян да ташлана ○ 2061 +ТАШЛАНМАС (1) ■ Башланган гадәт ташланмас, яңадан гадәт башланмас ○ 11100 +ТАШЛАНЫП (1) ■ Бер ачудан коега ташланып була, аннан җиде кат ачу белән дә чыгып булмый ○ 12462 +ТАШЛАНЫР (2) ■ Ач бүре арысланга ташланыр ○ 2121 ● 4725 +ТАШЛАП (7 | 1) ■ Бүредән бүрек ташлап котылмыйлар ○ 2176 ● 2249; 2621:2; 4132; 4218; 8209; +12176; 13732 +ТАШЛАР (2) ■ Бозлавыкта бозау ташлар, җәйләүдә җилен башлар ○ 3246 ● 4410 +ТАШЛАСАҢ (4) ■ Алмазны балчык арасына ташласаң да, алмаз булыр ○ 257 ● 9435; 9478; 12371 +ТАШЛАУ (3) ■ Коега таш ташлау җиңел, алуы авыр ○ 402 ● 1632; 12636 +ТАШЛЫ (1) ■ Ташлы суда ташбаш булыр ○ 4512 +ТАШЛЫЙ (4) ■ Тегермән ташы яларга өйрәнгән эт шул гадәтен ташлый алмас ○ 3526 ● 7242; +7712; 13730 +ТАШЛЫЙЛАР (3) ■ Корт баскан черек ботакны кисеп ташлыйлар ○ 1692 ● 4769; 8408 +ТАШЛЫЙСЫ (2) ■ Ташны ташлыйсы җиңел, күтәрәсе авыр ○ 182 ● 10630 +ТАШЛЫК (2) ■ Ташлык җиргә тары чәч ○ 1566 ● 6731 +ТАШНЫ (15) ■ Кара ташны юсаң да агармый ○ 123 ● 147; 180-182; 248; 631; 798; 7343; 9203; +12362; 15525; 15555; 15772; 16066 +ташны → тауны-ташны, тау-ташны +ТАШНЫҢ (3) ■ Кирәк ташның авыры юк ○ 134 ● 3769; 7931 +ТАШПУЛАТЫМ (1) ■ Ташбака үз кабырчыгына карап: "Үз өем, үз ташпулатым!" - дигән +○ 4684 +ТАШСЫЗ (1) ■ Тешсез авыз - ташсыз тегермән ○ 10583 +ТАШТА (8) ■ Асыл ташта корт булмас, уч төбендә төк булмас ○ 267 ● 1584; 2234; 3923; 4511; +5887; 11494; 14048 +ташта → тауда-ташта +ТАШТАН (16) ■ Орсаң, таштан ут чыга ○ 148 ● 183; 241; 276; 5106; 6453; 7613; 7768; 8600; +10235; 10309; 12765; 13471; 14503; 14815; 15670 +ТАШТЫРА (1) ■ Төкереп дәрьяны таштыра алмассың ○ 10586 +ТАШУ (3) ■ Ташу барганда гөрләвек белән дә уйнама ○ 462 ● 11654; 16633 +ТАШУНЫҢ (1) ■ Кимнең ташуы бар, ташуның кайтуы бар ○ 587 +ТАШУЧАН (1) ■ Кече казан ташучан, кече кеше ачучан ○ 10763 +ТАШУЫ (2) ■ Кимнең ташуы бар, ташуның кайтуы бар ○ 587 ● 9997 +ТАШЫ (12) ■ Уралның бер ташы тимер, бер ташы алтын ○ 195 (2) ● 418; 1448; 1449; 3526; 5339; +9193; 11676; 12320; 13562 (2) +ТАШЫГАН (2 | 2) ■ Ташыган диңгез дә кайта ○ 463 ● 464; 1868:2 (2) +ТАШЫГАНДА (1) ■ Аш ташыганд�� чүмеч кыйммәт ○ 9875 +ТАШЫЙ (8) ■ Дөя авыр йөк ташый, үзе чәнечке ашый ○ 2913 ● 3563; 4054 (2); 4745 (2); 10027; +ТАШЫЙЛАР (1) ■ Ачулы кеше җилкәсендә су ташыйлар ○ 12445 +ТАШЫЛМЫЙ (1) ■ Урманга утын ташылмый, коега су салынмый ○ 1868 +ТАШЫМ (1) ■ Орыр сүзем күңелемдә, орыр ташым куенымда ○ 16288 +ТАШЫМЫЙ (1) ■ Идел ташымый ком утырмый ○ 387 +ТАШЫН (1) ■ Чәй тегермән ташын күтәрә ○ 9373 +ТАШЫНА (2) ■ Ташына ут капкан ○ 242 ● 1446 +ТАШЫННАН (1) ■ Тегермән ташыннан курыксаң, онсыз утыр ○ 1447 +ТАШЫҢ (2) ■ Туфракка ябышсаң, туфрагың алтын булсын; ташка ябышсаң, ташың көмеш булсын ○ 190 ● 10292 +ТАШЫП (1) ■ Иләк белән су ташып булмый ○ 9897 +ТАШЫР (3) ■ Аз йөкләгән күп ташыр ○ 544 ● 4340; 13828 +ТАШЫРГАМЫ (2) ■ Ишәкне туйга чакырганнар. Ул: "Утын ташыргамы, су ташыргамы?" дип сораган ○ 2982 (2) +ТАШЫСА (4) ■ Кечкенә елга ташыса кичү бирмәс ○ 395 ● 486; 505; 2969 +ТАШЫТУ (1) ■ Төпсез кисмәккә су ташыту ○ 10044 +ТАЮДАН (1) ■ Олы юлдан барган кеше таюдан котылыр ○ 6808 +ТАЯ (1) ■ Эштә ашыккан күп тая, күп тайган күп егыла ○ 6258 +ТАЯГЫ (16) ■ Шайтан таягы чүплек башында ○ 1332 ● 2003; 2979; 3684 (2); 5400; 6451; 6858; +8797; 11044; 11691; 14664; 16771; 16874; 16926; 17088 +ТАЯГЫН (7) ■ Тик торганга шайтан таягын тоттырган ○ 6130 ● 6873; 10977; 10988; 15261; +16809; 17022 +ТАЯГЫНА (2) ■ Шайтан таягына кырау тими ○ 1333 ● 3055 +ТАЯГЫҢ (2) ■ Эт белән дус булсаң, яныңда таягың булсын ○ 3568 ● 6849 +ТАЯГЫҢНЫ (2) ■ Эт белән дуслашсаң, таягыңны ташлама ○ 3569 ● 10273 +ТАЯК (55 | 2) ■ Тар җирдә тәгам ашаганчы, киң җирдә таяк ашаганың яхшы ○ 615 ● 750; 1939; +1940; 1991; 2695; 2930; 3044; 3341; 3380; 3430; 3528; 3544; 3561 (2); 4698; 4792; 5044; 5569; +5667; 6143; 6207; 6739; 6905; 6925; 6926; 6968; 7116; 9676; 9991; 10054; 10182; 10229, :2, +:3; 10954; 11000; 11287; 11456; 13407; 13994; 14043; 15013; 15359; 15511; 15531; 15553; +15814 (2); 15828 (2); 15988; 15993; 16009; 16344; 16664; 16709 +ТАЯККА (2) ■ Таякка таяк ялгап бирүче ○ 1991 ● 4767 +ТАЯКНЫ (2) ■ Хәлвәне хаким ашый, таякны ятим ашый ○ 9399 ● 16987 +ТАЯКНЫҢ (1) ■ Таякның кемгә төшәсен бел ○ 1941 +ТАЯКСЫЗ (3) ■ Этсез авылда мулла таяксыз йөрер ○ 3739 ● 3747; 17071 +ТАЯКСЫЗГА (1) ■ Таяксызга таяк бул кара төндә, маяксызга маяк бул олы юлда ○ 6926 +ТАЯКТА ( | 1) ■ Таякта тай көче бар ○ 1939:1 +ТАЯКТАН (4) ■ Ач эт таяктан курыкмас ○ 3458 ● 9706; 11439; 15869 +ТАЯН (7) ■ Аңа ышан - суга таян ○ 499 ● 4996; 5053; 11103; 12157; 16532; 16619 +ТАЯНА (5) ■ Ил - иргә, ир - илгә таяна ○ 4929 ● 4994; 7463; 14277; 15106 +ТАЯНГАН (2) ■ Илгә таянган Идел кичәр ○ 4962 ● 14333 +ТАЯНГАНЧЫ (1) ■ Начар кешегә таянганчы суга таян ○ 12157 +ТАЯНМА (12) ■ Атка ышанма, иделгә таянма ○ 2554 ● 4996; 5053; 5616; 7206; 9842; 11103; +12953; 13430; 13522; 16532; 16619 +ТАЯНСА (1) ■ Ир батырлыгына таянса, хатын матурлыгына таяныр ○ 13811 +ТАЯНЫЛМАС (1) ■ Һәр агачка таянылмас ○ 1716 +ТАЯНЫП (2) ■ Эт хуҗасына таянып өрер ○ 3648 ● 13366 +ТАЯНЫР (2) ■ Акыллы хезмәтенә таяныр, ахмак - өметенә ○ 11447 ● 13811 +ТАЯНЫЧ (3) ■ Болыт күләгәсенә таяныч юк ○ 1078 ● 11421; 14952 +ТАЯНЫЧЫҢ (1) ■ Алдыңда - ышанычың, артыңда таянычың булсын ○ 669 +ТАЯР (1) ■ Акча күрсә, фәрештә юлдан таяр ○ 7680 +ТАЯУ (1) ■ Ир бала - ата-анага таяу ○ 14112 +ТӘ (91 | 3) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк ○ 336 ● 866; +1588; 2145; 2194; 2488; 2948; 3002; 3075; 3162; 3249; 3453; 3462; 3470; 3471; 3520; 3641-3643; +3644, :1; 3744; 3766; 3779; 3808; 3816; 3937; 4048; 4069; 4304; 4375; 4385; 4536; 4803; 4864; +4891; 4894; 4998; 5896; 5989; 6118; 6308 (2); 6458; 6680; 6698; 7066; 7617; 8118, :2; 8204:2; +8491; 8672; 8747; 8927; 8974; 8991; 8998; 9141; 9169 (2); 9425; 9454; 9725; 9759 (2); 10101; +10366; 10918; 11581; 11981; 12121; 12354; 12368; 13010; 13290; 13416 (2); 13783; 13985; 14186; +14626; 14678 (2); 14836; 14894; 15151; 16207 (2); 16460; 16511; 16836; 16840; 16919 +ТӘБӘ (1) ■ Ана хакын уч төбендә тәбә куырып ашатсаң да кайтара алмассың ○ 14228 +ТӘБӘНӘК (5) ■ Тәбәнәк булса да, тавым бар ○ 244 ● 531; 1703; 10807; 10808 +ТӘБӘСЕ (2) ■ Табасына күрә тәбәсе, хезмәтенә күрә бәясе ○ 6122 ● 9964 +ТӘБЕГӘ (1) ■ Абыеңнан алда тәбегә басма ○ 14540 +ТӘБИКМӘККӘ (1) ■ Һәрбер эшкә җай кирәк, тәбикмәккә май кирәк ○ 6408 +ТӘВӘ (5) ■ Тәвә кошы, "оч" дисәң - "мин тәвә", "йөк тарт" дисәң, "мин кош" ди икән ○ 4219 (2) +● 11186; 11288; 13084 +ТӘВӘГӘ (2) ■ Тәвәгә менеп чокырга качма ○ 2928 ● 2929 +ТӘВӘДӘЙ (2) ■ Төймәдәйдән тәвәдәй бул ○ 2932 ● 8935 +ТӘВӘКӘЛЛӘ (1) ■ Эшне башлаганчы тәвәкәллә ○ 6237 +ТӘВӘККӘЛ (12) ■ Кырмыска тәвәккәл булыр ○ 4793 ● 11106; 11171; 11178; 11286-11290; +11298; 11299; 13483 +ТӘВӘККӘЛГӘ (1) ■ Тәвәккәлгә көн дә бер, төн дә бер ○ 11291 +ТӘВӘККӘЛДӘ (1) ■ Тәвәккәлдә тау көче бар ○ 11292 +ТӘВӘККӘЛЛЕК (2) ■ Батырның ярты һөнәре - тәвәккәллек ○ 11099 ● 11293 +ТӘВӘККӘЛСЕЗ (1) ■ Тәвәккәл тәвә еккан, тәвәккәлсез катып калган ○ 11288 +ТӘВӘНЕҢ (1) ■ Тәвәнең өлкәне күпердә таяк ашар ○ 2930 +ТӘВӘЧЕ (1) ■ Тәвәче белән күрше булсаң, капкаң биек булсын ○ 2931 +ТӘГАМ (4) ■ Тар җирдә тәгам ашаганчы, киң җирдә таяк ашаганың яхшы ○ 615 ● 9359; 9583; +ТӘГӘРӘГӘН (2 | 1) ■ Таудан тәгәрәгән таш чокырда гына тукталыр ○ 168 ● 168:2; 192 +ТӘГӘРӘМӘСКӘ (2) ■ Түшәктән тәгәрәмәскә түмгәк, җеннән курыкмаска иптәш ○ 8441 ● 16808 +ТӘГӘРӘМИ (1) ■ Имән чикләвеге алмагач төбенә тәгәрәми ○ 1730 +ТӘГӘРӘП (5) ■ Бүре баласын салсаң табакка, тәгәрәп төшә тагаракка ○ 2136 ● 2877; 2980; +2985; 9870 +ТӘГӘРӘР (1) ■ Бүре баласын бүреккә салсаң, башы тәгәрәр ○ 2131 +ТӘГӘРӘРСЕҢ (1) ■ Атласаң - тау кыясы аша үтәрсең, утырсаң - таудан тәгәрәрсең ○ 6735 +ТӘГӘРӘСӘ (2) ■ Алгы көпчәк кайдан тәгәрәсә, арты шуннан тәгәридер ○ 6981 ● 9871 +ТӘГӘРӘТСӘҢ ( | 1) ■ Чиләгенә күрә капкачы, тәгәрәтсәң дә түгелмәс ○ 9978:1 +тәгәре → мәгәр-тәгәре +ТӘГӘРИ (5 | 1) ■ Таудагы таш чокырга кадәре тәгәри ○ 168:1 ● 1659; 6285; 7005; 7013; 14839 +ТӘГӘРИДЕР (1) ■ Алгы көпчәк кайдан тәгәрәсә, арты шуннан тәгәридер ○ 6981 +ТӘГӘРИЛӘР (2) ■ Югарыга үрмәлиләр, түбәнгә тәгәриләр ○ 712 ● 11311 +ТӘГӘРМӘЧ (5) ■ Ал тәгәрмәч кайдан йөрсә, арт тәгәрмәч шуннан йөрер ○ 6979 (2) ● 7013; +7019; 7072 +ТӘГӘРМӘЧЕ (1) ■ Тәгәрмәче шәп әйләнә ○ 7115 +ТӘГӘРМӘЧКӘ (1) ■ Тәгәрмәчкә таяк тыгу ○ 7116 +ТӘГӘРМӘЧЛӘРЕ (1) ■ Тәгәрмәчләре суга баткан ○ 7117 +ТӘГЪЗЫЙМ (2) ■ Кияүгә - торса да тәгъзыйм, утырса да тәгъзыйм ○ 13422 (2) +ТӘДБИРЕН (1) ■ Тәдбирен кылалмаган тәкъдиргә сылтар ○ 14951 +ТӘҖРИБӘ (1) ■ Акыл төбе - тәҗрибә ○ 11416 +ТӘҖРИБӘЛЕСЕ (1) ■ Төлкенең тәҗрибәлесе капкынга ике аягы белән эләгер ○ 2316 +ТӘК (1) ■ "Әй ат, ат, ята мәче белән хатын тәк", - дип әйтте, ди, бер ир юлда барганда ○ 13908 +ТӘКАТЬЛЕГӘ (1) ■ Тәкатьлегә тау баш игән ○ 11935 +ТӘКАТЬСЕЗНЕҢ (1) ■ Тәкатьсезнең үлеме дә вакытсыз ○ 11936 +ТӘКӘ (22 | 1) ■ Тауны тәкә сөзеп җи��ерә алмый ○ 169 ● 2378; 2409; 3100; 3131; 3132; 3135; +3138-3140; 3141 (2); 3142-3144; 3150; 3311; 9717; 11442, :1; 12904; 13885; 16895 +ТӘКӘББЕР (2 | 1) ■ Су ташканда балык тәкәббер була ○ 4505 ● 12041; 16937:1 +ТӘКӘББЕРГӘ ( | 1) ■ Тәкәббергә тәкәббер сәдака ○ 16937:1 +ТӘКӘББЕРДӘН (1) ■ Тәкәббердән тәңре бизгән ○ 12042 +ТӘКӘББЕРЛЕК (4) ■ Тәкәбберлек артыннан оят килер ○ 12043 ● 12044-12046 +ТӘКӘГӘ (3) ■ Башбаштак тәкәгә болын тар ○ 3129 ● 3136; 3144 +ТӘКӘЛӘР (1) ■ Тәкәләр сөзешкәндә кәҗәләр ял итә ○ 3145 +ТӘКӘНЕ (2) ■ Бер корчаңгы кәҗә алты тәкәне сөзештерер ○ 3006 ● 3012 +ТӘКӘНЕҢ (2) ■ Тәкәнең мөгезен тәңрегә җиткәнен кем күргән? ○ 3146 ● 3147 +ТӘКӘСЕ (4) ■ Бер кәҗә тәкәсе мең сарыкны суйгакка кертер ○ 3130 ● 3133; 3137; 3149 +ТӘКӘСЕН (1) ■ Кәҗә тәкәсен беркем дә көтү башы иткәне юк - үзе алдан ○ 3134 +ТӘКБИР (2) ■ Салават, тәкбир әйтеп ишанны да алдап була ○ 16931 ● 16937 +ТӘКБИРГӘ (1) ■ Тәкбиргә тәкбир - сәдака ○ 16937 +ТӘКЕ (1) ■ Туеңа тәке төзәлер әле ○ 13335 +ТӘКЕЛДӘДЕҢ (1) ■ Таң алдындагы тургай күк тәкелдәдең ○ 4159 +ТӘКМӘЧ (1) ■ Халыкка ошаса, тәкмәч ат ○ 5079 +ТӘКЪДИР (2) ■ Кодача - коданыкы, тәкъдир - ходаныкы ○ 14632 ● 14968 +ТӘКЪДИРГӘ (2) ■ Тәдбирен кылалмаган тәкъдиргә сылтар ○ 14951 ● 14952 +ТӘКЪДИРЕННӘН (1) ■ Әдәм уңса - үзеннән, уңмаса - тәкъдиреннән күрер ○ 14969 +ТӘКЪЛИТ (1) ■ Яманны тәнкыйть ит, яхшыга тәкълит ит ○ 12278 +ТӘЛӘФКӘ (1) ■ Саранныкы - тәләфкә ○ 11917 +ТӘЛИНКӘ (1) ■ Әрле Мәликәгә коры тәлинкә ○ 11329 +ТӘМ (3) ■ Ярык карбызда тәм булмас ○ 1625 ● 9442; 12942 +ТӘМАМ (3) ■ Эшне акыл белән башла, зиһен белән тәмам ит ○ 6235 ● 9849; 15755 +ТӘМАМЛАДЫК ( | 1) ■ Ике гает, бер җомга, тәмамладык бер елга ○ 16918:1 +ТӘМАМЛАНМЫЙ (1) ■ Яманлык беркайчан да яхшылык белән тәмамланмый ○ 12260 +ТӘМАМЛАР (1) ■ Анасы сөйләгәнче кызы тәмамлар ○ 14310 +ТӘМАМЛАРГА (1) ■ Эшне башларга ашыкма, тәмамларга ашык ○ 6239 +ТӘМӘЙТКӘН (2) ■ Алма янында яткан бәрәңге алма тәмәйткән, бәрәңге янында яткан алма +бәрәңге тәмәйткән ○ 1792 (2) +ТӘМӘКЕ (6) ■ Аракы эчкән азыкка интеккән, тәмәке тарткан кәгазьгә интеккән ○ 9810 +● 9845-9849 +тәмәке → әт-тәмәке +ТӘМӘКЕДӘН (1) ■ Берәүләр кайгыдан саргая, берәүләр - тәмәкедән ○ 9824 +ТӘМГЫҢНЫ (1) ■ Тәмгыңны тәртә буе сузма ○ 11979 +ТӘМГЫСЫ (1) ■ Азгынның тәмгысы тәртә буе ○ 12413 +ТӘМЕ (5) ■ Питраудан соң сандугачның теле бетә, үләннең тәме бетә ○ 931 ● 6225; 9139; +9331; 12957 +ТӘМЕККӘ (1) ■ Туры ук тәмеккә тияр, кәкре җәя кулда калыр ○ 5635 +ТӘМЕН (5) ■ Балның тәмен аю да белә ○ 2097 ● 9357; 9877; 13392; 15150 +ТӘМЕНӘ (1) ■ Борыч, ачы булса да, ашның тәменә дару ○ 9189 +ТӘМЛӘНДЕРГӘН (1) ■ Ашны тәмләндергән - тоз, алысны юык иткән - кыз ○ 12943 +ТӘМЛЕ (39) ■ Суы чыксын, суы тәмле булсын! - "Энә белән казыдыңмы?" - дип сорамаслар +○ 460 ● 1621 (2); 1785; 1794; 1803 (2); 4721; 4733; 4988; 6138; 6189; 6226; 6583; 7304; 7736; +7947; 9097; 9115; 9132; 9163; 9273; 9310; 9337; 9380; 9381; 9412; 9530 (2); 9557; 9618; 9943; +10118; 14069; 15546; 15636; 16312; 16474 (2) +ТӘМЛЕГӘ (3) ■ Тәмлегә талым кирәкми ○ 9360 ● 9722; 9788 +ТӘМЛЕНЕ (4) ■ Тәмлене яратсаң, ачысын да ярат ○ 9361 ● 9648; 9669; 10426 +ТӘМЛЕРӘК (3) ■ Ач кешегә чәчәк исеннән чәлпәк исе тәмлерәк ○ 9544 ● 9902; 16077 +ТӘМЛЕСЕН (1) ■ Итнең иң тәмлесен тураучы ашар ○ 9248 +ТӘММӘТ (1) ■ Тәммәт тәмам, тәмәке - хәрам ○ 9849 +ТӘМСЕЗ (5) ■ Арык итнең шулпасы тәмсез була ○ 9109 ● 11693; 12453; 12763; 16334 +ТӘМСЕЗГӘ (1) ■ Тәмлегә талымым юк, тәмсезгә комагайлыгым юк ○ 9788 +ТӘМУГ (11) ■ Тамак барда тәмуг бар ○ 9696 ● 9698; 9833; 12732; 13764; 14260; 14325; 14611; +16727; 16902; 16906 +ТӘМУГКА (4) ■ Күршең аркылы оҗмахка кергәнче, туры тәмугка керүең артык ○ 5213 ● 9703; +16898; 16904 +ТӘМУГНЫ (1) ■ Тәмугны да яхшы нияттән корганнар, ди ○ 16905 +ТӘМУГТЫР (1) ■ Тамак түгел, тәмугтыр ○ 9704 +ТӘН (16) ■ Зәңгелә тән җимерә, дошманлык өй җимерә ○ 5422 ● 8788; 8816; 10243; 10800; +10816 (2); 11110; 11201; 11364; 15206; 15248; 15309; 16658-16660 +ТӘНГӘ (6) ■ Тәнгә тән саулыгыннан да яхшырак кием юк ○ 8816 ● 10851; 10894; 13647; 15194; +ТӘНДӘ (1) ■ Сәламәт тәндә сәламәт акыл ○ 15280 +ТӘНЕ (4) ■ Анасы типкән колынның тәне авыртмас ○ 2839 ● 5858; 10809; 15306 +ТӘНЕМ (1) ■ Кызарып тәнем күренгәнче аларып ямавы күренсен ○ 8869 +ТӘНЕНДӘ (1) ■ Тәнендә карга чукырлык та ите юк ○ 10855 +ТӘНЕҢ (2) ■ Җаның сау булса - авырумын димә, тәнең сау булса - ярлымын димә ○ 11352 +● 15308 +ТӘНЕҢӘ (1) ■ Үз күлмәгең үз тәнеңә якын ○ 8945 +ТӘНЕҢНӘН (1) ■ Авызыңнан артык сүзең чыкканчы тәнеңнән җаның чыксын ○ 15727 +ТӘНЕҢНЕ (1) ■ Тәнеңне бет ашый, малыңны эт ашый ○ 4851 +ТӘНКЫЙТЬ (1) ■ Яманны тәнкыйть ит, яхшыга тәкълит ит ○ 12278 +ТӘННЕ (1) ■ "Рәхмәт" дигән җылы сүз тәнне җылытмаса да, җанны җылыта ○ 15960 +ТӘННЕҢ (3) ■ Тере тәннең ямаулыгы үз өстендә ○ 10804 ● 14034; 16598 +ТӘҢКӘ (16) ■ Филнең башы - тере булса да, үле булса да - мең тәңкә ○ 3335 ● 5961; 6384 (2); +6750; 7803; 7805; 8037; 8958; 9067 (2); 12885; 13067; 14934; 16577 (2) +ТӘҢКӘГӘ (1) ■ Бер тәңкәгә бия булмас ○ 2819 +ТӘҢКӘДӘН (2) ■ Тиген килгән тәңкәдән тир чыгарган тиен артык ○ 7800 ● 7808 +ТӘҢКӘЛЕК (6) ■ Атың булсын мең тәңкәлек, чыбыркың булсын дүрт акчалык ○ 2614 +● 7030 (2); 7064; 14931 (2) +ТӘҢКӘНЕ (3) ■ Бер тиеннең бәясен белмәгән бер тәңкәне күрмәс ○ 7781 ● 7802; 7803 +ТӘҢКӘСЕННӘН (1) ■ Кешенең мең тәңкәсеннән үз бер тиенең яхшы ○ 7792 +ТӘҢРЕ (8) ■ Тәңре көне тарыдан да күп ○ 952 ● 5196; 7626; 12042; 16868-16871 +ТӘҢРЕГӘ (2) ■ Тәкәнең мөгезен тәңрегә җиткәнен кем күргән? ○ 3146 ● 16891 +ТӘҢРЕНЕҢ (1) ■ Мечкәй - тәңренең убыры ○ 16740 +ТӘПӘН (1) ■ Тәбәнәк кешегә бер тәпән чумар ○ 10808 +ТӘПӘНДӘЙ (1) ■ Байның эче тәпәндәй, җилкәсе тумардай ○ 7308 +ТӘПӘННЕ (1) ■ Мәхәббәт тәпәнне дә кочаклата ○ 12730 +ТӘПИ (2 | 1) ■ Асты - тәпи, өсте - тәти ○ 727 ● 727:1; 4143 +ТӘПИЕ (1) ■ Тавис, тәпие ямьсезлеген күргәч, койрыгы белән каплаган ○ 4123 +ТӘПИЕН (2) ■ Синнән игелек күргәнче, еланның тәпиен күрерсең ○ 4707 ● 7344 +ТӘРӘЗӘ (4) ■ Чебен дулап тәрәзә вата алмый ○ 4812 ● 8360; 8369; 12728 +ТӘРӘЗӘДӘН (6) ■ Ишек барда тәрәзәдән йөрмә ○ 8255 ● 8258; 8260; 11334; 12688; 14833 +ТӘРӘЗӘСЕ (2) ■ Балтачының балтасы китек, пыялачының тәрәзәсе ватык ○ 1905 ● 8363 +ТӘРӘЗӘСЕЗ (1) ■ Китапсыз өй - тәрәзәсез бүлмә ○ 16606 +ТӘРӘЗӘСЕНӘ (1) ■ Тәрәзәсенә карама, дәрәҗәсенә кара ○ 11294 +ТӘРӘЗӘСЕННӘН (1) ■ Ярлылык тырыш кешенең, тәрәзәсеннән караса да, ишегеннән керә +алмас ○ 6611 +ТӘРӘШЛЕСЕНӘ (1) ■ Актык тәрәшлесенә ябышкан ○ 8731 +ТӘРБИЯ (2) ■ Ата-анаңны тәрбия ит, үзең дә тәрбия күрерсең ○ 14405 (2) +ТӘРБИЯДӘ (1) ■ Баланы эт тә ярата, бия дә, хикмәт - тәрбиядә ○ 13985 +ТӘРБИЯЛӘСӘҢ (1) ■ Бүре баласын ничек тәрбияләсәң дә, куй булмас ○ 2135 +ТӘРБИЯЛӘҮ (1) ■ Баланы табуга караганда тәрбияләү кыен ○ 13983 +ТӘРБИЯСЕ (1) ■ Анасыз баланың тәрбиясе ким булыр ○ 14276 +ТӘРЕМ (1) ■ Әрем белән тәрем булып яшиләр ○ 1366 +ТӘРИЛКӘ (1) ■ Кәҗәгә тәрилкә, бүген безгә ярминкә ○ 3072 +ТӘРТӘ (18) ■ Озын булса - киртә булыр, кыска булса - тәртә булыр ○ 611 ● 2558; 2688; 2694; +2719; 6901; 7073; 7109; 7118-7121; 10364; 11307; 11979; 12413; 13704; 15711 +ТӘРТӘГӘ (4) ■ Барасы килмәгән ат тәртәгә тибә ○ 2625 ● 7058; 7103; 10731 +ТӘРТӘДӘ (4) ■ Атта да гаеп, тәртәдә дә гаеп ○ 2580 ● 2748; 11677; 12487 +ТӘРТӘДӘН (3) ■ Ат ачуын - тәртәдән ○ 2474 ● 2739; 2766 +ТӘРТӘНЕ (1) ■ Атка ачу итеп тәртәне сындырмыйлар ○ 7003 +ТӘРТӘҢНЕ (1) ■ Тәртәңне зиректән каерма - тиз сынар ○ 7074 +ТӘРТӘСЕ (4) ■ Атына күрә тәртәсе ○ 2608 ● 7080; 7095; 13380 +ТӘРТӘСЕН (2) ■ Атына көче җитмәгән тәртәсен кыйнар ○ 2607 ● 2751 +ТӘРТӘСЕННӘН (1) ■ Аша, кода, картасыннан, картасыннан, үзең чыгып тартырсың тәр тәсеннән ○ 14587 +ТӘРТИП (1) ■ Савыт-саба шалтыраса, өйгә тәртип керә ○ 9953 +ТӘРТИПСЕЗ (1) ■ Яшьлегең үтсә тәртипсез, картлыгың үтәр кәефсез ○ 15118 +ТӘСБИХЕҢНЕ (1) ■ Кем үлгәнне сорама, тәсбихеңне тарта бир ○ 15442 +ТӘТӘЙ (1) ■ Тәтәй бара, мин дә барам әбәт чиләк күтәреп ○ 14582 +ТӘТӘҢ (1) ■ Тәтәң туе көн буе ○ 14583 +ТӘТЕМИ (1) ■ Әкеми, сиңа кызлар тәтеми ○ 13074 +ТӘТИ (4) ■ Асты - тәпи, өсте - тәти ○ 727 ● 6596; 9018; 10852 +ТӘТИЕМ (1) ■ Кандала да үз баласына: "Тәтием, син бик хуш исле", - дигән, ди ○ 4775 +ТӘҮ (2) ■ Төлке арысланны тәү күргәндә куркуыннан чак җаны чыкмаган, икенче күргәндә +"әссәламегаләйкем!" дигән, өченче күргәндә алдап киткән, ди ○ 2293 ● 2335 +ТӘҮБӘ (10) ■ Тездән суга билдән тәүбә ○ 466 ● 4148; 4149; 12494; 12495; 12526; 12629; +12642 (2); 15408 +ТӘҮБӘҢ (1) ■ Тәүбәң тукран тәүбәсе булмасын ○ 12656 +ТӘҮБӘСЕ (5) ■ Тукран тәүбә итәр, тәүбәсе кырын китәр ○ 4149 ● 4150; 12033; 12656; 12657 +ТӘҮБӘСЕЗ (2) ■ Иртәгәсен исәпләмәгән - тәүбәсез үлгән ○ 842 ● 5834 +ТӘҮГЕ (3) ■ Тәүге хатын - мал асрарга, соңгы хатын - җан асрарга ○ 13687 ● 14065; 14179 +ТӘҮГЕДӘГЕДӘЙ (1) ■ Бәйрәмдәгедәй аш булмас, тәүгедәгедәй яр булмас ○ 12787 +ТӘҮДӘ (1) ■ Тәвәккәл тәүдә чыгар ○ 11289 +ТӘҮФИКЪ (2) ■ Алладан тәүфикъ сорама, хатыныңнан акча сорама ○ 16853 ● 16881 +ТӘҮФЫЙК (4) ■ Малны бетерергә тәүфыйк кирәкми ○ 7393 ● 11295; 13162; 14822 +ТӘҮФЫЙКЛЫ (1) ■ Тәүфыйклы песи дә каймак ашый ○ 3379 +ТӘХЕТ (2) ■ Вәлиәхеткә - тәхет, калганнарга - бәхет ○ 5788 ● 6000 +ТӘХЕТЕ (1) ■ Бу патшаның тәхете ни дә, бәхете ни ○ 5990 +ТӘХЕТЕҢ (1) ■ Тәхетең югалса да, бәхетең югалмасын ○ 14953 +ТӘХЕТКӘ (3) ■ Бер кеше тәхеткә менсә, кырык кеше атка менә, ди ○ 5751 ● 5963; 14834 +ТӘХЕТТӘ (1) ■ Бәхет тәхеттә түгел ○ 14835 +ТӘХЕТТӘН (1) ■ Бәхет тәхеткә мендерә, бәхет тәхеттән төшерә ○ 14834 +ТӘҺАРӘТ (1) ■ Явызлыкка тәһарәт кирәкми ○ 12202 +ТӘҺАРӘТЕМ (1) ■ Син алдасаң алдадың, мин дә сине алдадым: намазыңны - укыдым, +тәһарәтем алмадым ○ 16933 +ТӘЭСИРСЕЗ (1) ■ Тәэсирсез сүз - яңгырсыз күкрәү ○ 16102 +ТӘЯН (1) ■ Тәян фарсит итәр идек, туры килми чамага ○ 6676 +ТЕГӘ (4) ■ Берәү мал җыя, берәү капчык тегә ○ 7322 ● 7783; 8938; 10972 +ТЕГӘРСЕҢ (1) ■ Ничек киссәң, шулай тегәрсең ○ 8700 +ТЕГӘСЕ (1) ■ Итек тегәсе без түгел, кияүгә китәсе кыз түгел ○ 13069 +ТЕГЕ (3) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күзен йомып ашар, имеш +○ 3358 ● 7394; 16903 +ТЕГЕЛӘ ( | 1) ■ Туй сылтавы белән тун тегелә ○ 13295:1 +ТЕГЕЛӘЙ (1) ■ Тегеләй иттем, болай иттем - җитәсемә барып җиттем ○ 6899 +ТЕГЕЛӘР (1) ■ Сине бит тегеләр дә мактыйлар, куярга урын гына тапмыйлар ○ 12089 +ТЕГЕЛГӘН (1) ■ Мулла белән ишанның корсаклары җидешәр тиредән тегелгән була, ди ○ 17019 +ТЕГЕЛМӘГӘН (3) ■ Бүренең туны яхшы да бит, минем өчен тегелмәгән ○ 2213 ● 9055; 11682 +ТЕГЕЛМИ (1) ■ Бер тиредән тун тегелми ○ 8891 +ТЕГЕМ (1) ■ Тегем тегү дуга бөгү түгел ○ 8702 +ТЕГЕННӘН (1) ■ Моннан эләкмәсә, тегеннән эләгә ○ 4543 +ТЕГЕНЧЕ (1) ■ Тегенче үзенә текмәс ○ 8703 +ТЕГЕП (2) ■ "Җилдән җитез булдым, җиде көнгә бер ыштан тегеп бетердем", - дигән, ди, бер +хатын ○ 13780 ● 15613 +ТЕГЕРМӘН (21) ■ Ташыган су белән тегермән тартмый ○ 464 ● 1391; 1443; 1446-1448; 3526; +7518; 9206; 9373; 9709; 10583; 10604; 12765; 14564; 15533; 15556; 15598; 15684; 16764; 16888 +ТЕГЕРМӘНДӘ (1) ■ Тегермәндә туган тычкан күк күкрәгәннән курыкмас ○ 3407 +ТЕГЕРМӘНЕ (1) ■ "Җил тегермәне икәнен беләм, суы кайдан керә?" - дим ○ 1512 +ТЕГЕРМӘНЕНӘ (1) ■ Дошман тегермәненә су кою ○ 1492 +ТЕГЕРМӘННӘН (1) ■ Сорау күктән, җавап тегермәннән ○ 16934 +ТЕГЕРМӘННЕ (2) ■ Су тегермәнне дә вата ○ 433 ● 465 +ТЕГЕРМӘННЕҢ (2) ■ Тегермәннең аскы ташы тузмый ○ 1449 ● 1468 +ТЕГЕРМӘНСЕЗ (1) ■ Тегермәнсез он булмый, яргычсыз ярма булмый ○ 1450 +ТЕГЕРМӘНЧЕДӘ (1) ■ Һәр кешенең бер дәрте, тегермәнчедә су дәрте ○ 11355 +ТЕГЕРМӘНЧЕНЕҢ (1) ■ Һәркемнең үз кайгысы, тегермәнченең су кайгысы ○ 14975 +ТЕГҮ (1) ■ Тегем тегү дуга бөгү түгел ○ 8702 +ТЕГҮЧЕ (3) ■ Илне килештерүче - тунга төймә тегүче ○ 4982 ● 8704; 15094 +ТЕГҮЧЕНЕҢ (2) ■ Тегүченең туны ертык, балтачының өе тишек ○ 8705 ● 8706 +ТЕЗ (5) ■ Бәрәңге ашаган тук булыр, тез буыны юк булыр ○ 1594 ● 4445; 5638; 10905; 11045 +ТЕЗӘР (1) ■ Чабатаны кайтаруын гына кайтар, тезүен кем дә тезәр ○ 9064 +ТЕЗГӘ (3) ■ Теләнеп алган тезгә җитмәс ○ 5890 ● 13915; 14056 +ТЕЗГЕН (2) ■ Акыл - тезген, холык - ат, тезгенеңне белеп тарт ○ 11415 ● 12460 +ТЕЗГЕНЕ (8) ■ Телләнең тезгене юк, нократның нуктасы юк ○ 7799 ● 8525; 11467 (2); 11617; +11886; 13448; 15036 +ТЕЗГЕНЕН (2) ■ Акылның кулы нәфеснең тезгенен тотар ○ 11474 ● 13603 +ТЕЗГЕНЕННӘН (2) ■ Кеше - теленнән, хайван тезгененнән эләгә ○ 15492 ● 15642 +ТЕЗГЕНЕҢНЕ (1) ■ Акыл - тезген, холык - ат, тезгенеңне белеп тарт ○ 11415 +ТЕЗГЕННЕ (2) ■ Тезгенне кулдан ычкындыру ○ 7112 ● 7113 +ТЕЗДӘ (1) ■ Бала тездә чакта сөйдерә, тездән төшкәч көйдерә ○ 13945 +ТЕЗДӘН (12) ■ Тездән суга билдән тәүбә ○ 466 ● 2539; 4182; 6322; 7530; 8066; 8248; 10849; +12657; 12827; 13606; 13945 +ТЕЗЕ (1) ■ Анасында кызы кайгысы, кызында тезе кайгысы ○ 14312 +ТЕЗЕМӘ (1) ■ Үз эшем үземә җиткән, ычкырым теземә җиткән ○ 6333 +ТЕЗЕМДӘ (1) ■ Үз акылым үземдә, кеше акылы теземдә ○ 11778 +ТЕЗЕН (3) ■ Хәерчегә җил каршы: арттан онын туздыра, алдан тезен туңдыра ○ 5949 ● 13028; +ТЕЗЕҢ (2) ■ Батырмын дисәң, тезең нык булсын ○ 10903 ● 15728 +ТЕЗЕҢӘ (1) ■ Чабу, озын булса, тез��ңә урала; сүз, озын булса, үзеңә урала ○ 16129 +ТЕЗҮЕН (1) ■ Чабатаны кайтаруын гына кайтар, тезүен кем дә тезәр ○ 9064 +ТЕК (6) ■ Бер тиредән тун тек - мул тек ○ 2354 (2) ● 4891; 5060; 13416 (2) +ТЕККӘН (4 | 1) ■ Сүтеп теккән нык торыр ○ 8701 ● 10323; 16851; 17047, :1 +ТЕККӘНДӘ (1) ■ Холыксыз кешегә кием теккәндә җеп очы чуалыр, ди ○ 8711 +ТЕККӘНЕН (1) ■ Кул теккәнен буй йөкләр ○ 8695 +ТЕККӘННЕ (1) ■ Теккәнне сүтәрсең, кискәнне нишләрсең ○ 8707 +ТЕКМӘ (1) ■ Юк акчага янчык текмә ○ 7812 +ТЕКМӘС (1) ■ Тегенче үзенә текмәс ○ 8703 +ТЕКМИ (1) ■ Энә текми, кул тегә ○ 10972 +ТЕКТЕМ (1) ■ Бер хатын мактана, имеш: "Җитез идем, җил идем, җиде көндә бер ыштан тектем, бавы бар да маңы бар, җиде көнлек тагы бар" ○ 13623 +ТЕКТЕРГӘНЧЕ (2) ■ Кышлык киемне тектергәнче боз китә, җәйнекен тектергәнче боз тота +○ 8803 (2) +ТЕЛ (137 | 3) ■ Сыерчык теле ачылмаган балага тел алып килә ○ 4117 ● 5523; 5793; 5912; 8752; +10310; 10569; 10577; 11131; 11937; 12581; 12970; 12998; 13047; 13946; 15159; 15457; 15462; +15464 (2); 15467; 15468; 15470-15473; 15477; 15479 (2); 15481; 15484; 15487 (3); 15497; 15500; +15502, :1, :2; 15508-15511; 15513 (2); 15514-15516; 15518-15522; 15523 (2); 15525; 15526; +15527 (2); 15528 (2); 15529-15544; 15545, :1; 15546-15557; 15558 (2); 15559; 15560; 15561 (2); +15562-15564; 15574; 15625-15628; 15636 (2); 15637; 15640 (2); 15641; 15643; 15647; 15648 (2); +15649; 15651; 15653 (2); 15654; 15656; 15660; 15662; 15664; 15671-15676; 15677 (2); 15716; +15948; 15956; 16070; 16234; 16411; 16654; 16655 +ТЕЛӘ (4) ■ Теләмә озын җәй, телә җылы җәй ○ 950 ● 5345; 12141; 15380 +ТЕЛӘВЕН (1) ■ Теләвен теләткән, келәтен бураткан ○ 16806 +ТЕЛӘГӘН (8) ■ Игенче явым теләгән, чүлмәкче аяз теләгән ○ 1408 (2) ● 4960; 5899; 11349; +12746; 13736; 14379 +ТЕЛӘГӘНГӘ (1) ■ Үзләре теләгәнгә алаплап, үзләре теләмәгәнгә калаклап ○ 10014 +ТЕЛӘГӘНДӘ (1) ■ Үгез теләгәндә мөгез эләгә ○ 3307 +ТЕЛӘГӘНЕ (2) ■ Сукырның теләгәне ике күз, егетнең теләгәне матур кыз ○ 13103 (2) +ТЕЛӘГӘНЕН (2) ■ Кунак теләгәнен түгел, куйганын ашар ○ 10120 ● 16072 +ТЕЛӘГӘНЕҢ (1) ■ Алтын чикмән - теләгәнең, алтын кесә - эшләгәнең ○ 6020 +ТЕЛӘГӘНЧӘ (3) ■ Ыштаны бөтен кеше теләгәнчә чүгәли ○ 8939 ● 16892 (2); +ТЕЛӘГӘНЧЕ (3) ■ Дошманыңа үлем теләгәнче, үзеңә гомер телә ○ 5345 ● 12141; 15380 +ТЕЛӘГӘЧ (1) ■ Рәхәтен теләгәч, михнәтенә дә түз ○ 14944 +ТЕЛӘГЕ (6) ■ Ярканат теләге белән төн йөрми ○ 2336 ● 3978; 11283; 12655; 14227; 15277 +ТЕЛӘГЕН (2) ■ Карга теләген теләшкән тартай үзенә давыл китергән ○ 4126 ● 4428 +ТЕЛӘГЕНӘ (1) ■ Ярлы - беләгенә, мулла теләгенә ышаныр ○ 17072 +ТЕЛӘГЕҢ (1) ■ Теләгең саф булса, тормышыңда тап булмас ○ 11284 +ТЕЛӘГЕҢӘ (1) ■ Теләгеңә барып җитим дисәң, аңа бара торган күперне дә үзең сал ○ 11285 +ТЕЛӘДЕМ (1) ■ Мин теләдем каләм каш, миңа булды пеләш баш ○ 10521 +ТЕЛӘК (4) ■ Эшкә теләк булса, беләк чыдар ○ 6199 ● 11354; 15882; 16753 +ТЕЛӘКЛЕ (1) ■ Белгән - беләкле, олы теләкле ○ 16480 +ТЕЛӘКТӘ (2) ■ Эш беләктә түгел, теләктә ○ 6164 ● 14832 +ТЕЛӘМӘ (1) ■ Теләмә озын җәй, телә җылы җәй ○ 950 +ТЕЛӘМӘГӘН (1) ■ Теләмәгән агачына кош та оя ясамый ○ 3871 +ТЕЛӘМӘГӘНГӘ (1) ■ Үзләре теләгәнгә алаплап, үзләре теләмәгәнгә калаклап ○ 10014 +ТЕЛӘМӘГӘНЕН (1) ■ Теләгәнен сөйләүче теләмәгәнен ишетер ○ 16072 +ТЕЛӘМӘС (3) ■ Йокы ястык теләмәс, гыйшык матур теләмәс ○ 12704 (2) ● 12734 +ТЕЛӘМӘҮ (1) ■ Сыртны җиргә салырга теләмәү ○ 10847 +ТЕЛӘМИ (3) ■ Төрмә бик таза да, берәү дә кереп ятарга теләми ○ 5904 ● 6655; 12541 +ТЕЛӘМИМ (1) ■ Белмим дип әйтмә, теләмим дип әйт ○ 16517 +ТЕЛӘНГӘННӘН (2) ■ Авыз ачып кешедән теләнгәннән тауга барып тере аю тоту җиңелрәк +○ 5715 ● 5889 +ТЕЛӘНЕП (4) ■ Патша талап ала, хәерче теләнеп ала ○ 5868 ● 5890; 5956; 7155 +ТЕЛӘНЕРГӘ (1) ■ Тәмәке теләнергә өйрәтер ○ 9848 +ТЕЛӘНЧЕ (8) ■ Яз - игенче, кыш - теләнче ○ 1509 ● 5732; 5750; 5802; 5891; 5892; 5951; 9213 +ТЕЛӘНЧЕГӘ (4) ■ Теләнчегә бер кыяр биргәннәр дә, "кәкре икән" дигән ○ 5893 ● 5894; 5948; 6750 +ТЕЛӘНЧЕДӘН (1) ■ Теләнчедән капчык сорама ○ 5895 +ТЕЛӘНЧЕЛЕККӘ (1) ■ Ач утыр, теләнчелеккә сарылма ○ 5733 +ТЕЛӘНЧЕНЕ (2) ■ Ач теләнчене тук теләнче кыстаган ○ 5732 ● 5896 +ТЕЛӘНЧЕНЕҢ (3) ■ Теләнченең, капчыгы тулса да, күзе туймас ○ 5897 ● 5898; 5899 +ТЕЛӘП (3) ■ Теләп эшләнгән эш бервакытта да авыр булмый ○ 6127 ● 9496; 9821 +ТЕЛӘР (8) ■ Ил теләр аманлык, дошман теләр яманлык ○ 5570 (2) ● 5830 (2); 7624; 14037; +14591; 16050 +ТЕЛӘСӘ (8) ■ Үз җиреңдә теләсә ни эшләсәң дә ирекле ○ 209 ● 3960; 7242; 8990; 9990; 11628; +15536; 16908 +ТЕЛӘСӘҢ (9) ■ Явым теләсәң, давылына да чыда ○ 1151 ● 1790; 5227; 5519 (2); 9042; 9682; +10732; 15599 +ТЕЛӘТКӘН (1) ■ Теләвен теләткән, келәтен бураткан ○ 16806 +ТЕЛӘҮЛЕККӘ (1) ■ Теләүлеккә терәүлек ○ 16807 +ТЕЛӘҮЧЕ (1) ■ Сүз әйтәсең килсә, элек кара: тыңларга теләүче бармы ○ 16022 +ТЕЛӘЧЕДӘН (1) ■ Бәхәсләшеп Төмәнгә киткән Теләчедән кире кайтыр ○ 15817 +ТЕЛӘШКӘН (2) ■ Карга теләген теләшкән тартай үзенә давыл китергән ○ 4126 ● 4428 +ТЕЛГӘ (19) ■ Бүрене телгә алсаң, каршыңа чыгар, ди ○ 2184 ● 6128; 6303; 10764; 11224; +12889 (2); 15517; 15565 (2); 15566-15570; 15666; 15678; 15679; 15697 +ТЕЛГӘЧ (1) ■ Ялагайның күзе - көзге, теле - телгәч ○ 11961 +ТЕЛГЕЧ (1) ■ Теле телгеч кебек ○ 15696 +ТЕЛДӘ (4) ■ Бака, елан бер күлдә, икесе дә бер телдә ○ 4562 ● 15054; 15571; 17006 +ТЕЛДӘН (13 | 1) ■ Бака кычкыра башлагач, сандугач телдән калыр ○ 4090 ● 10432 (2), :1; 12738; +15469; 15557; 15572-15575; 15666; 15760; 16654 +ТЕЛДӘР (1) ■ Ачыккан - угры булыр, ачынган - телдәр булыр ○ 15465 +ТЕЛЕ (111 | 1) ■ Питраудан соң сандугачның теле бетә, үләннең тәме бетә ○ 931 ● 4021; 4057:2; +4094; 4095; 4117; 4129; 4163; 4524; 4573 (2); 4605 (2); 5324 (2); 5325; 5386; 6296; 7436; 7890; +9159; 10584; 10603; 11029; 11468; 11692; 11736; 11946; 11961; 12039; 12116; 12197; 12228; +12293; 12654; 12801; 12917; 13253; 13362; 13591; 13735; 13905; 14212; 14592; 14610; 15301; +15458; 15459; 15466; 15474; 15475; 15478; 15482; 15483; 15496; 15504; 15524; 15576; 15577; +15578 (2); 15579-15581; 15582 (2); 15583-15591; 15645; 15655; 15658; 15668 (2); 15670; 15671; +15680-15700; 15717; 15829; 15949; 16142; 16146; 16161; 16385; 16670; 16791 +ТЕЛЕМ (7) ■ Йөзем - кара, телем - кыска ○ 10728 ● 15592; 15630; 15632; 15715; 15900; 15950 +ТЕЛЕМДӘ (2) ■ Тилемдәге - телемдә ○ 15712 ● 16293 +ТЕЛЕМНЕ (1) ■ Тугры телемне тыя алмыйм, туганыма керә алмыйм ○ 15633 +ТЕЛЕН (26) ■ Ат эшләр - тирен чыгарыр, эт ятыр - телен чыгарыр ○ 2528 ● 2922; 4081; 4678; +4939; 12684 (2); 13223; 13661 (2); 14282; 14413 (2); 15075; 15498; 15593; 15623; 15656; 15661; +15665 (2); 15701; 15949; 16424; 16692; 16713 +ТЕЛЕНӘ (5) ■ Теленә салынган - эшендә абынган ○ 6124 ● 7367; 15494; 15704; 16789 +ТЕЛЕНГӘН (1) ■ Теләнгәннән теленгән артык ○ 5889 +ТЕЛЕНДӘ (16) ■ Чыгымчы ат белән камчы телендә сөйләшү яхшырак ○ 2693 ● 3217; 9798; +11085; 11468; 12113; 13727; 15036; 15480; 15490; 15594; 15663; 15702; 15713; 15857; 15955 +ТЕЛЕНЕҢ (1) ■ Теленең тупсасы юк, авызының туктасы юк ○ 15703 +ТЕЛЕННӘН (15) ■ Усал эт теленнән язар, хәйләкәр төл��е койрыгын өздерер ○ 3534 ● 3677; +4128; 11738; 12273; 15301; 15463; 15492; 15493; 15495; 15530; 15624; 15635; 15642; 15650 +ТЕЛЕҢ (34) ■ Телең белән дау куптарганчы, эшең белән тау актар ○ 6125 ● 6126; 6362; 10164; +10618; 11626; 15460; 15461; 15486; 15512; 15595-15604; 15639 (2); 15652; 15659; 15662; +15705-15709; 15911; 16062; 16541; 16936 +ТЕЛЕҢӘ (3) ■ Эшең каты булса, телеңә йомшак булыр ○ 6195 ● 15609; 15610 +ТЕЛЕҢДӘ (2) ■ Кесәңдә малың булмаса, телеңдә балың булсын ○ 7364 ● 15491 +ТЕЛЕҢ-КАЛӘМЕҢ (1) ■ Телең-каләмең белән генә әдип булма, акылың-холкың белән дә әдип +бул ○ 16412 +ТЕЛЕҢНЕ (13) ■ Капма тәмлене, телеңне тешләрсең ○ 9648 ● 10593; 15485; 15488 (2); 15499; +15507; 15605-15608; 15710; 15711 +ТЕЛЕФОН (1) ■ Сыер колагына телефон сузма ○ 3250 +ТЕЛИ (11) ■ Иген сугучы кояш сорый, күмер сатучы яңгыр тели ○ 1396 ● 1437; 6857 (2); 8148; +11204; 11322 (2); 12639; 16753 (2) +ТЕЛИДЕР (1) ■ Барын-югын белмидер, бал телидер күңелем ○ 7640 +ТЕЛЛӘ (3) ■ Хәерчегә хөллә бир, теләнчегә теллә бир ○ 5948 ● 7919 (2) +ТЕЛЛӘНГӘН (1) ■ Пелләнмәгән - телләнгән ○ 10797 +ТЕЛЛӘНЕҢ (1) ■ Телләнең тезгене юк, нократның нуктасы юк ○ 7799 +ТЕЛЛӘНЕП (1) ■ Бай белән кода булсаң, телләнеп мазаңны алыр; ярлы белән кода булсаң, +теләнеп мазаңны алыр ○ 7155 +ТЕЛЛӘР (1) ■ Телләр белгән - илләр белгән ○ 15611 +ТЕЛЛӘШМӘ (1) ■ Юләр белән серләшмә, усал белән телләшмә ○ 11710 +ТЕЛЛЕ (6) ■ Бизмән туры булганга бер генә телле ○ 7891 ● 8497; 10651; 15638; 16673 (2) +ТЕЛМӘКЕРГӘ (1) ■ Телмәкергә тап булма ○ 16071 +ТЕЛМӘРЧЕ (1) ■ Тиле телмәрче булыр ○ 11636 +ТЕЛНЕ (6) ■ Телне, пычак белән түгел, закон белән кисәләр ○ 5888 ● 9347; 10578; 15612; 15613; +ТЕЛНЕҢ (12 | 1) ■ Телнең озыны яучыга кирәк ○ 13204 ● 15501; 15569; 15614-15619; 15657; +16070:1; 16086; 16585 +ТЕЛСЕЗ (10) ■ Телсез дус эзләсәң, дуссыз калырсың ○ 5481 ● 5912; 6290; 8499; 12684; 13243; +13833; 15620; 15623; 15819 +ТЕЛСЕЗГӘ (1) ■ Акча - көчсезгә көч, телсезгә - тылмач ○ 7682 +ТЕЛСЕЗЛЕК (1) ■ Телсезлек ялганчылыктан хәерлерәк ○ 15621 +ТЕЛСЕЗНЕҢ (3) ■ Телсезнең теле ялганчы теленнән яхшырак ○ 15301 ● 15622; 15623 +ТЕЛЧӘН (5 | 1) ■ Батыр яуда беленер, телчән дауда беленер ○ 5550 ● 5550:2; 5551; 12684; 15624; +ТЕҢКӘГӘ (1) ■ Арка-җилкә тигез килгән, борын тия теңкәгә ○ 10820 +ТЕРӘГӘН (3) ■ Балчык белән сылаган, кура белән терәгән ○ 8361 ● 12063; 14785 +ТЕРӘГЕ (5 | 1) ■ Җир терәге - тау, халык бастырыгы - бәк ○ 212:3 ● 4940 (2); 4941; 11142; 13082 +ТЕРӘК (11) ■ Җимешле агачка терәк куялар ○ 1832 ● 2233 (2); 4872 (2); 8273; 11037 (2); 13813; +16815 (2) +ТЕРӘКЛЕ (1) ■ Ирле хатын терәкле, маллы хатын йөрәкле ○ 13859 +ТЕРӘКЧЕҢ (1) ■ Алдыңда җитәкчең булсын, артыңда терәкчең булсын ○ 670 +ТЕРӘЛӘ (1) ■ Артык кашык тамакка терәлә ○ 9868 +ТЕРӘЛГӘН (1) ■ Көймәсе комга терәлгән ○ 7107 +ТЕРӘЛДЕ (1) ■ Кодалар килде кабакка, кыз терәлде кабага ○ 14630 +ТЕРӘЛЕП (2) ■ Яшь каенга терәлеп, карт каен кырык ел яшәгән ○ 1768 ● 10396 +ТЕРӘЛМӘГӘН (1) ■ Аның өенә кояшның койрыгы терәлмәгән ○ 90 +ТЕРӘП (1) ■ Алдым көрәк, куйдым терәп; алдым сәнәк, куйдым сөяп ○ 8022 +ТЕРӘТҮ (1) ■ Кәкре каенга терәтү ○ 1773 +ТЕРӘҮ (3) ■ Берәүгә берәү - баганага терәү ○ 8602 ● 8615; 8631 +ТЕРӘҮЛЕГЕНӘ (1) ■ Ялкау ир мич терәүлегенә ярар ○ 6567 +ТЕРӘҮЛЕК (1) ■ Теләүлеккә терәүлек ○ 16807 +ТЕРӘШКӘН (1) ■ Гөл сабагын терәшкән чыра да гөлгә төренә ○ 1268 +ТЕРГЕЗӘ (2) ■ Үз күзең үлек тергезә ○ 10463 ● 15402 +ТЕРГЕЗГӘН (2) ■ Үтергән дә хатын, тергезгән дә хатын ○ 13778 ● 15653 +ТЕРГЕЗЕРЛЕК (1) ■ Үлгән кешене тергезерлек ○ 15450 +ТЕРЕ (19) ■ Үлгән арысланнан тере тычкан артык ○ 2065 ● 2118; 2210; 3335; 3527; 4035; 4067; +4088; 4164; 5715; 6416; 6570; 8488; 9710; 10804; 15302; 15303; 15447; 15685 +ТЕРЕГӘ (1) ■ Үлегә дә мал кирәк, терегә дә мал кирәк ○ 7510 +ТЕРЕГЕ (1) ■ Арысланның үлеге - тычканның тереге ○ 2060 +ТЕРЕДӘ (1) ■ Ыру-туган бер үледә, бер тередә ○ 14525 +ТЕРЕК (3) ■ Берек булсаң, терек булырсың ○ 4879 ● 9835; 16548 +ТЕРЕККӘ (1) ■ Үлеккә гүр табылыр, тереккә өй табылыр ○ 15413 +ТЕРЕКЛЕГЕ (5) ■ Үсемлекнең тереклеге су белән ○ 1346 ● 4471; 11160 (2); 11301 +ТЕРЕКЛЕК (3) ■ Кояш юк - көн юк, көн юк - тереклек юк ○ 43 ● 4882; 15302 +ТЕРЕКЛЕКНЕҢ (1) ■ Дөньяда тереклекнең рәхәте - яхшы хатын белән ○ 13637 +ТЕРЕКЛЕКТӘ (1) ■ Тереклектә сыйлашмасаң, үлгәннән соң елашма ○ 15386 +ТЕРЕКТӘН (1) ■ Мулла теректән дә ала, үлектән дә ала ○ 17025 +ТЕРЕЛӘЙ (2) ■ Тереләй җир астына керерлек булу ○ 243 ● 8589 +ТЕРЕЛГӘН (1) ■ Туйга дигәч, тугыз еллык хәстә терелгән ○ 13315 +ТЕРЕЛТКӘН (2) ■ Каен себеркесе хан кызын терелткән ○ 8606 ● 10410 +ТЕРЕЛТҮ (1) ■ Ахмакны өйрәтү - үлгәнне терелтү ○ 11517 +ТЕРЕНЕҢ (1) ■ Теренең өен таны, үленең каберен бел ○ 15387 +ТЕРКӘ (1) ■ Картлар сүзен янчыкка җый, галимнәр сүзен кәгазьгә теркә ○ 16591 +ТЕРЛЕК (2) ■ Яхшы терлек тешәвен белгертми, тешәгәндә ябыкмый ○ 2421 ● 7919 +ТЕРЛЕКНЕ (1) ■ Терлекне кул белән генә сөймә, азык белән дә сөй ○ 2403 +ТЕРЛЕКНЕҢ (1) ■ Терлекнең - арыклыгы, кешенең симезлеге гаеп ○ 10805 +ТЕРЛЕК-ТУАРНЫҢ (1) ■ Терлек-туарның йортта кунганы яхшы ○ 2402 +ТЕРНӘГЕҢ (1) ■ Тернәгең дә булсын, тырнагың да булсын ○ 5482 +ТЕРНӘКЛЕ (3) ■ Тернәкле әдәм түрәне кол итәр ○ 5483 ● 10004 (2) +ТЕРПЕ (1) ■ Терпе өстенә тукмак ○ 2004 +ТЕРСӘГЕН (1) ■ Теләге булган терсәген тешләр ○ 11283 +ТЕРСӘГЕҢНЕ (2) ■ Үз терсәгеңне үзең тешли алмассың ○ 10975 ● 11551 +ТЕРСӘК (1) ■ Терсәк бик якын да, тешләп булмый ○ 10958 +ТЕРСӘКНЕ (1 | 3) ■ Эш үткәч, терсәкне тешләп булмый ○ 6182 ● 10958:1, :2, :3 +ТЕРСӘКТӘН (1) ■ Тездән буе, терсәктән җиңе ○ 10849 +ТЕРТ (1) ■ Тере кеше терт итми булмас ○ 15303 +ТЕТӘМ (1) ■ Көтәсенә җон тетәм ○ 8739 +ТЕТӘР (1) ■ Сөймәс улым йорт тотар, сөйгән улым йон тетәр ○ 14137 +ТЕТМИЛӘР (1) ■ Көтәсенә йон тетмиләр ○ 8172 +ТЕТРӘР (1) ■ Болыт берексә - күк күкрәр, халык берексә - җир тетрәр ○ 4893 +ТЕТРИ (1) ■ Гармунчы гармунчыны күрсә, кулы тетри ○ 16357 +ТЕТСЕН (1) ■ Бай-бай итсен, байлар итсен, көтү көтсен, йон тетсен ○ 7517 +ТЕТТЕРҮ (1) ■ Йорт җиткерү йон теттерү түгел ○ 8265 +ТЕТҮЕ (1) ■ Йорт тотуы - йон тетүе түгел ○ 8262 +ТЕШ (25 | 2) ■ Күршең яман булса, теш сызлау белән бер ○ 5222 ● 5650; 9186, :1, :2; 9290; 9607; +10573; 10575-10578; 10643-10645; 10647; 11800; 13409; 14049; 14807; 15096; 15606; 15614; +15625; 15626; 15710; 16119 +ТЕШӘВЕН (1) ■ Яхшы терлек тешәвен белгертми, тешәгәндә ябыкмый ○ 2421 +ТЕШӘГӘНДӘ (1) ■ Яхшы терлек тешәвен белгертми, тешәгәндә ябыкмый ○ 2421 +ТЕШӘР (1) ■ Туксанда теш төшәр, йөздә яңадан тешәр ○ 15096 +ТЕШЕ (23 | 2) ■ Игенеңне яшел урма, урагыңның теше сынар ○ 1401 ● 2115; 2185; 2623; 2680; +3415; 3636; 3727; 4525; 6375; 9183; 9382; 10534; 10535; 11273; 11674; 11756; 14050; 14288, :1, +:2; 14364; 14838; 15692; 16178 +ТЕШЕМ (3) ■ Килдем тау аша, күп сөйләшмим - тешем камаша ○ 228 ● 6324; 10817 +ТЕШЕН (16) ■ Арыслан тешен күрсәтсә, көлә дип уйлама ○ 2048 ● 2051; 2171; 3503; 3638; 3728; +4169; 4170; 4629; 4651; 5295; 5761; 11913; 12012; 12308; 16838 +ТЕШЕНӘ (5) ■ Тырмавычны белмәсәң, тешенә баскач белерсең ○ 1315 ● 2639; 3636; 6002; 8156 +ТЕШЕНДӘ (3) ■ Бүренең көче тешендә, кешенең көче эшендә ○ 6054 ● 15480; 15857 +ТЕШЕНЕ (1) ■ Аның үгезе дә тешене бозаулый ○ 3322 +ТЕШЕННӘН (2) ■ Арыслан - тешеннән, останың кулы - эшеннән ○ 6336 ● 12825 +ТЕШЕҢ (9) ■ Көчең барда эшлә, тешең барда тешлә ○ 6098 ● 6128; 10547; 10579-10581; 10778; +12551; 15610 +ТЕШЕҢӘ (1) ■ Телеңне тик тоталмасаң, тешеңә кыстыр ○ 15608 +ТЕШЕҢНЕ (4) ■ Чикләвек ашыйсың килсә, тешеңне жәлләмә ○ 1763 ● 5415; 6301; 16233 +ТЕШЕСЕ (1) ■ Арысланның иркәге дә арыслан, тешесе дә арыслан ○ 2057 +ТЕШКӘ (8) ■ Яңа урак тешкә каты була ○ 1473 ● 7157; 9226; 9342; 10569; 15159; 15423; 15637 +ТЕШЛӘ (3) ■ Армый эшлә, сары май тешлә ○ 6022 ● 6098; 10778 +ТЕШЛӘВЕ (1) ■ Үз тешләрең үз телеңне тешләве яман ○ 10593 +ТЕШЛӘГӘН (5 | 1) ■ Тешләгән эткә йә таяк, йә сөяк кирәк ○ 3528 ● 6210; 6217; 6332; 6471:1; +ТЕШЛӘДЕ (1) ■ Болай да хәерче, өстәвенә эт тә тешләде ○ 5989 +ТЕШЛӘМӘ (1) ■ Алыс булса - кешнәмә, якын булса - тешләмә ○ 673 +ТЕШЛӘМӘС (3) ■ Каты өргән эт тешләмәс ○ 3492 ● 6167; 6218 +ТЕШЛӘМИ (3) ■ Акыллы эт юкка тешләми ○ 3447 ● 3761; 10611 +ТЕШЛӘМИЧӘ (1) ■ Телеңне тешләмичә авыртканын белмәссең ○ 15607 +ТЕШЛӘНЕР (1) ■ Көнче кеше тешләнер, сөйгәненә үчләнер ○ 12715 +ТЕШЛӘП (4 | 2) ■ Эш үткәч, терсәкне тешләп булмый ○ 6182 ● 9161:2; 10646; 10958, :1; 12698 +ТЕШЛӘР (18 | 2) ■ Алдыннан килсәң тешләр, артыннан килсәң тибәр ○ 2457 ● 2687; 3424; 3457; +3502; 3562; 3746; 4551; 4554; 4673; 6338; 6472; 6512; 6527; 9161:3; 10578; 10944; 10958:2; +11283; 16477 +ТЕШЛӘРГӘ (2) ■ Эт, тешләргә итмәсә, тешен күрсәтми ○ 3638 ● 10575 +ТЕШЛӘРЕ (1) ■ И ходайның эшләре, шак-шок итә тешләре ○ 16883 +ТЕШЛӘРЕҢ (2) ■ Үз тешләрең үз телеңне тешләве яман ○ 10593 ● 10621 +ТЕШЛӘРСЕҢ (2) ■ Уйламый эшләрсең - беләгеңне тешләрсең ○ 6144 ● 9648 +ТЕШЛӘСӘҢ (3 | 1) ■ Тешләсәң, өз ○ 10582 ● 10912; 10917; 10958:3 +ТЕШЛӘСЕН (1) ■ Коткар судан этне, үзеңне тешләсен ○ 3499 +ТЕШЛӘТЕР (1) ■ Гомердә бер тилелек терсәгеңне тешләтер ○ 11551 +ТЕШЛӘҮЧӘН (1) ■ Көзге чебен ачы тешләүчән була ○ 4802 +ТЕШЛӘШЕР (1) ■ Еракта - кешнәшер, якында - тешләшер ○ 733 +ТЕШЛӘШКӘН (1) ■ Тешләшкән атның артыннан үт, тибешкән атның алдыннан үт ○ 2686 +ТЕШЛИ (11 | 1) ■ Арык ат тешли ○ 2463 ● 3454; 3482; 3501; 3628:3; 3637; 3705; 4765; 4785; +6282; 9444; 10975 +ТЕШНЕ (3) ■ Төенне кул белән чишеп булса, тешне ходка җибәрмә ○ 8710 ● 10646; 15825 +ТЕШСЕЗ (2) ■ Тешсез кунакка куырган борчак ○ 10172 ● 10583 +ТЕШСЕЗГӘ (1) ■ Тавык башка - табышмак, тешсезгә - чикләвек ○ 16406 +ТЕШСЕЗНЕҢ (1) ■ Тешсезнең теле чыгучан була ○ 10584 +ТЕШТӘ (1) ■ Ашасаң - тештә, ашамасаң - төштә ○ 9619 +ТЕШТӘН (2) ■ Сүз утыз тештән чыга, утыз галәмгә җәелә ○ 16014 ● 16120 +ТИ (1) ■ Тисәң ти тиңгә, тимәсәң - читәнгә ○ 12769 +ТИБӘ (4) ■ Ат куркытырга тибә, тай үтерергә тибә ○ 2504 (2) ● 2625; 6284 +ТИБӘГӘНГӘ (1) ■ Тибәгәнгә тибәрмә, кабаганга кабарма ○ 5630 +ТИБӘР (8) ■ Алдыннан килсәң тешләр, артыннан килсәң тибәр ○ 2457 ● 2858; 2965; 2995; 4311; +10731; 11684; 12338 +ТИБӘРМӘ (1) ■ Тибәгәнгә тибәрмә, кабаганга кабарма ○ 5630 +ТИБЕНГЕДӘН (1) ■ Тибенгедән тир китмәс ○ 7070 +ТИБЕНЕП (1) ■ Зимагур белән тавык икесе дә, кайда ни тибенеп тапса, шуны ашар ○ 5797 +ТИБЕНСӘ (1) ■ Тавык тибенсә, чүп чыга ○ 4323 +ТИБЕП (1) ■ Атның аламасы кеше тибеп үтерә ○ 2569 +ТИБЕШӘ (1) ■ Кусаң тибешә, бавыннан тартсаң буыла ○ 2440 +ТИБЕШЕР (1) ■ Авылдаш атлар ерактан кешнәшер, якыннан тибешер ○ 2448 +ТИБЕШКӘК (2) ■ Күтәрәм дип сыердан бизмә, тибешкәк дип аттан бизмә ○ 3172 ● 3174 +ТИБЕШКӘН (2) ■ Ат белән тибешкән тайның аягы сынар ○ 2487 ● 2686 +ТИБЕШСӘҢ (1) ■ Тибешсәң дә, тиң булсын ○ 12766 +ТИБЕШТЕРЕР (1) ■ Байтал яманы ике айгырны тибештерер ○ 2818 +ТИБРӘНӘ (1) ■ Туй дигәндә түмгәк тә тибрәнә ○ 13290 +ТИБҮ (1) ■ Куыш карбыз тибү ○ 1634 +ТИБҮЕ (1) ■ Юаш атның тибүе каты булыр ○ 2698 +ТИБҮЧӘН (1) ■ Яшь тай тибүчән була ○ 2868 +ТИГӘН (5) ■ Кырмавык үзенә тигән һәркемгә ябыша ○ 1288 ● 3927; 9271; 12120; 12225 +ТИГӘНӘДӘН (1) ■ Бер тигәнәдән ике көчек ашамый ○ 3804 +ТИГӘНӘК (16 | 1) ■ Гөлдән - тигәнәк, тигәнәктән гөл чыкмас ○ 1273 ● 1306 (2); 1307-1310; +4106; 7192; 11374; 11638; 11683; 12337; 13357:2; 15547; 15923; 16074 +ТИГӘНӘККӘ (1) ■ Тигәнәккә күз тими ○ 1311 +ТИГӘНӘКЛЕ (1) ■ Тиген тигәнәкле була ○ 7976 +ТИГӘНӘКТӘН (2) ■ Судан сүзсез, тигәнәктән тәбәнәк ○ 531 ● 1273 +ТИГӘНӘЛЕГЕН (1) ■ Сандугач та үзе бала чыгарган тигәнәлеген сагынып сайрый, ди ○ 4101 +ТИГӘНГӘ (1) ■ Тигәнгә - тиен башы, тимәгәнгә - куян башы ○ 2334 +ТИГӘНДӘ (3) ■ Кул тигәндә ор да сук ○ 5588 ● 10595; 10601 +ТИГӘНЕ (1) ■ Ит тураганга - сөйгәне, карап торганга - тигәне ○ 9242 +ТИГӘНЕН (1) ■ Пычагы бар сөйгәнен җияр, пычагы юк тигәнен җияр ○ 9946 +ТИГӘННЕ (1) ■ Тимәгәнгә тимә, тигәнне тиген калдырма ○ 5631 +ТИГӘНЧЕ (1) ■ Иңкәйгәнгә иңкәй башың җиргә тигәнче, чалкайганга чалкай башың күккә +җиткәнче ○ 11989 +ТИГЕЗ (19 | 1) ■ Тәгәрәгән таш тигез җирдә туктый ○ 168:2 ● 225; 752; 2594; 2788; 2939; 6240; +6929; 6983; 7266; 7315; 8039; 10484; 10820; 10901; 10917; 12307 (2); 14927; 16897 +ТИГЕЗЕР (2) ■ Чукмарны ора алмаган үзенә тигезер ○ 5647 ● 15993 +ТИГЕЗЛӘНМИ (1) ■ Ачу килгән белән дөнья тигезләнми ○ 12436 +ТИГЕЗЛӘНСӘ (1) ■ Тормыш, бик тигезләнсә, бер җиреннән кителә ○ 14749 +ТИГЕЗЛЕК (1) ■ Тилегә бар җирдә дә тигезлек ○ 11656 +ТИГЕЗМӘС (1) ■ Асыл шоңкар, каз алса, канатын канга тигезмәс ○ 4189 +ТИГЕН (10) ■ Иксәң иген, ашарсың тиген ○ 1411 ● 5631; 6306; 7800; 7976; 9348; 9349; 13194; +13205; 14934 +ТИГЕНГӘ (1) ■ Тигенгә тел кыймылдаткан - тиле булып саналган ○ 15627 +ТИГЕННЕ (1) ■ Тигенне яратмасаң, хакын түләп ал ○ 7977 +ТИДЕ (2) ■ Каргага аттым - бозауга тиде ○ 4015 ● 10595 +ТИДЕРӘ (3) ■ Атсаң тидерә ат, атмасаң кулың тарт ○ 5541 ● 5640; 5644 +ТИДЕРГӘН (2) ■ Сукыр аучы кыек атып туры тидергән төсле ○ 2029 ● 5926 +ТИДЕРДЕМ (1) ■ Кыек атып туры тидердем ○ 5697 +ТИДЕРЕР (1) ■ Мәргән, кәкре атса да, туры тидерер ○ 5602 +ТИДЕРМӘ (2) ■ Ерак дип ханга тел тидермә, кулы җитәр; начар дип ирне тиргәмә, каруы җитәр +○ 5793 ● 5912 +ТИДЕРМӘС (1) ■ Яхшы ат үзенә камчы тидермәс ○ 2721 +ТИДЕРМӘСЛӘР (1) ■ Бохарага барса, аны аягын җиргә тидермәсләр иде ○ 11012 +ТИДЕРМӘҮ (1) ■ Җил-яңгыр тидермәү ○ 1244 +ТИДЕРҮ (1) ■ Күлмәккә төзәп, күләгәгә тидерү ○ 8978 +ТИДЕРҮЕННӘН (1) ■ Мәргәннең угыннан беленми, тидерүеннән беленә ○ 5603 +ТИЕН (52 | 3) ■ Кышка каршы тиен дә запас җыя ○ 872 ● 894; 1604; 1916, :1; 2044; 2239:2, :2; +2327; 2334; 2428; 2755; 4935 (2); 5961; 6332; 6641; 6750; 7064; 7454; 7777; 7778 (2); 7779 (2); +7788 (2); 7790; 7800; 7801 (2); 7802; 7803; 7808; 7826; 7829 (2); 7830 (2); 7831-7833; 7835; +7837; 7840; 8058; 8601; 9105; 9427 (2); 10760; 11511; 11565; 16268 (2) +ТИЕНГӘ (2) ■ Тисә - тиенгә, тимәсә - ботакка ○ 2345 ● 10760 +ТИЕНГӘН (1) ■ Эш сөйгән - сөенгән, рәхәтенә тиенгән ○ 6174 +ТИЕНДӘЙ (1) ■ Иске бер тиендәй чәчрәп чыгу ○ 7834 +ТИЕНЕ (1) ■ Үз бер тиене бер тиен ○ 7840 +ТИЕНЕҢ (1) ■ Кешенең мең тәңкәсеннән үз бер тиенең яхшы ○ 7792 +ТИЕНЛЕК (4 | 2) ■ Биш тиенлек куян, ун тиенлек зыян ○ 2239 (2) ● 2239:1 (2); 9864 (2) +ТИЕННӘН (3) ■ Мал - колыннан, акча - тиеннән ○ 2386 ● 7692; 7794 +ТИЕННЕ (2) ■ Бер тиенне күпме шомартсаң да алтын булмый ○ 7780 ● 7803 +ТИЕННЕҢ (1) ■ Бер тиеннең бәясен белмәгән бер тәңкәне күрмәс ○ 7781 +ТИЕН-ТИЕН (1) ■ Тамчы-тамчы күл була, тиен-тиен сум була ○ 7798 +ТИЕП (1) ■ Карап торуга - ир, тиеп карасаң - чир ○ 13586 +ТИЕШ (2) ■ Ир белән хатынның тавышы юрган астыннан чыкмаска тиеш ○ 13820 ● 15899 +ТИЕШЛӘР (1) ■ Бер-берсен яратышкан кешеләр, мәхәббәтләре сүрелмәсен өчен, бераз аерылып торырга тиешләр, ди ○ 12669 +ТИЕШЛЕ (1 | 1) ■ Тол хатынның бусагасы көмештән булса да, аңар хәер тиешле ○ 13679:1 +● 15544 +ТИЕШЛЕНЕКЕ (1) ■ Туй - тиешленеке, бәйрәм - барчаныкы ○ 13296 +ТИЕШСЕЗ (2) ■ Тел - кылыч: тиешсез җирдә тый, тиешле җирдә кый ○ 15544 ● 16100 +ТИЕШСЕЗГӘ (1) ■ Тиешсезгә сөйләү - ташка тары чәчү ○ 16073 +ТИҖАРӘТ (1) ■ Һәм зиярәт, һәм тиҗарәт ○ 8081 +ТИЗ (68) ■ Тиз аккан тиз туктар ○ 467 (2) ● 555; 563; 632; 934; 1108; 1149; 1200 (2); 1266; 1292; +1293; 1693; 1707; 1711; 1816 (2); 1926; 1973; 2651; 2659; 2709; 2731; 3297; 3399; 3768; 6029; +6563; 7060; 7074; 7861; 7948; 8211; 8489 (2); 8810; 9503; 9895; 9916; 10015; 10097; 10397; +10428; 10440; 10687; 10690; 11239 (2); 11507; 11786; 11817; 11920; 11978; 12148 (2); 12516 (2); +12767 (2); 14221; 14326; 14831; 15283; 15325; 16170; 16567; 16622 +ТИЗӘГЕ (4) ■ Кар астыннан карга тизәге дә табылмас ○ 1091 ● 3729; 4782; 9723 +ТИЗӘГЕНӘ (1) ■ Бер сыерның тизәгенә ун сыер таеп егылган ○ 3159 +ТИЗӘК (8) ■ Тышы бизәк, эче тизәк ○ 655 ● 2875; 2899; 3955; 3990; 4001; 4817; 8768 +ТИЗӘККӘ (3) ■ Тирес эзләгән чучка тизәккә юлыгыр ○ 2903 ● 3724; 12341 +ТИЗӘКЛӘГӘЧ (1) ■ Төлке үз өнен тизәкләгәч, бурсык оясына күчә ○ 2307 +ТИЗӘКТӘ (1) ■ Сандугачның күзе тирәктә, карганыкы - тизәктә ○ 4111 +ТИЗӘКТӘН (1) ■ Карга белән кунышсаң, борының тизәктән котылмас ○ 3954 +ТИЗГЕР (1) ■ Сизгер кеше - тизгер кеше ○ 11928 +ТИЗЛӘГӘН (1) ■ Тизләгән - бәлане үзе эзләгән ○ 11931 +ТИЗНЕҢ (1) ■ Ашы тизнең эше тиз ○ 6029 +ТИЗРӘК (9) ■ Кортлар, тизрәк бал җыегыз, чебен агагызның ашыйсы килгән! ○ 4784 ● 8173; +8218; 8546; 9535; 9847; 10555; 14813; 15426 +ТИК (52 | 1) ■ Тик торганнан чыкан чакмый ○ 1312 ● 1448; 1700; 1752; 1992; 2270; 3137; 3819; +4099; 4161; 4180; 4744; 4782; 4854; 6129, :1; 6130-6136; 6200; 6234; 6304-6308; 6392; 6438; +6574; 6631; 8490; 9711; 9734; 10687; 11561; 11867; 12518; 12549; 13789; 14976; 15124; 15188; +15484; 15608; 15628; 16033; 16235; 16310; 16641 +ТИКӘНЕН (1) ■ Гөлен яраткач, тикәнен дә ярат ○ 1274 +ТИКӘНСЕЗ (2) ■ Гөл тикәнсез булмый ○ 1269 ● 1313 +ТИККӘ (1) ■ Тиле тиккә кызар ○ 11637 +ТИКЛЕ (2) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне майдан +сора", - дигән ○ 7034 ● 13766 +ТИКМӘГӘ (1) ■ Этнең аягын тикмәгә сындырмыйлар ○ 3714 +ТИКШЕР (1) ■ Хатын алганда төсеннән бигрәк холкын тикшер ○ 13211 +ТИКШЕРӘ (3) ■ Ертык тишекне тикшерә, ә үзен кем тикшерә ○ 8857 (2) ● 10991 +ТИКШЕРЕЛМӘГӘН (1) ■ Кияү сыналмаган ат, тикшерелмәгән товар шикелле ○ 13419 +ТИКШЕРЕР (1) ■ Үз борын астын күрмәгән урман астын тикшерер ○ 10591 +ТИКШЕРМӘ (1) ■ Син кешене тикшермә, кеше сине тикшерсен ○ 12036 +ТИКШЕРМИ (1) ■ Үлем баен-ярлысын тикшерми ○ 15414 +ТИКШЕРМИЧӘ (1) ■ Аяк астын тикшермичә урман астын тикшерә ○ 10991 +ТИКШЕРСЕН (1) ■ Син кешене тикшермә, кеше сине тикшерсен ○ 12036 +ТИЛӘКӘ (1) ■ Тинтәккә тиләкә биреп, ярлының учагын боздырыр ○ 11773 +ТИЛГӘН (2) ■ Карга казганыр, тилгән кинәнер ○ 3957 ● 4226 +ТИЛГӘННӘН (1) ■ Чебиле тавык тилгәннән курка ○ 4343 +ТИЛЕ (61 | 3) ■ Ындырда илле кешегә эш табыла, тиле кешегә генә эш табылмый ○ 1467 ● 1567; +1620; 3816; 6136; 7222; 7881; 8488; 9821; 10311; 11427; 11434; 11439; 11443; 11445; 11533; +11570; 11571; 11575; 11610; 11627-11630; 11631, :1, :2; 11632-11637; 11638 (2); 11639 (2); +11640-11651; 11655; 11661:1; 11696; 11705; 11753; 11770; 11831; 12987; 13179; 13197; 13282; +15627; 15629; 16310; 16754 +ТИЛЕБӘРӘН (1) ■ Тилебәрән орлыгы ашаган ○ 1363 +ТИЛЕГӘ (17) ■ Бай белән тилегә күк - муеннан, диңгез - тубыктан ○ 7158 ● 9843; 11452; 11587; +11640; 11652-11660; 11662; 11831; 14830 +ТИЛЕДӘН (5) ■ Акыллыдан турысын әйттерә алмасаң, тиледән сора ○ 11460 ● 11641; 11661; +11663; 11664 +ТИЛЕЛӘР (1) ■ Тилеләр булмаса, акыллыга ни сан ○ 11665 +ТИЛЕЛӘРГӘ (1) ■ Тилеләргә кыңгырау таксалар, җизнең бәясе алтынга чыгар иде ○ 11666 +ТИЛЕЛЕГЕН (1) ■ Иплегә "ипле" дисәң - иплелеген арттырыр, тилегә "тиле" дисәң - тилелеген арттырыр ○ 11831 +ТИЛЕЛЕК (2) ■ Гомердә бер тилелек терсәгеңне тешләтер ○ 11551 ● 12871 +ТИЛЕМДӘГЕ (1) ■ Тилемдәге - телемдә ○ 15712 +ТИЛЕМЗӘК (1) ■ Тилемзәк җигән аекмас ○ 1314 +ТИЛЕНЕ (2) ■ Тилене иркәләсәң, башыңа менеп атланыр ○ 11667 ● 11668 +ТИЛЕНЕКЕ (1) ■ Тиленеке тишек ○ 11669 +ТИЛЕНЕҢ (6) ■ Акыллы өйләнгәнче тиленең улы булган ○ 11449 ● 11670-11674 +ТИЛЕҢ (1) ■ Кеше тилесе көлке китерә, үз тилең оят китерә ○ 11594 +ТИЛЕРМИЧӘ (1) ■ Көчек тилермичә үлми ○ 3810 +ТИЛЕРТӘ (2) ■ Йокы - симертә, акча - тилертә ○ 6652 ● 14776 +ТИЛЕРТКӘН (1) ■ Илерткән дә аракы, тилерткән дә аракы ○ 9827 +ТИЛЕСЕ (4) ■ Ил тилесе илгә тансык ○ 11567 ● 11594; 11754; 11777 +ТИЛЕСЕН (1) ■ Халык үз тилесен үзе саклый ○ 11699 +ТИЛМЕРМӘС (4) ■ Мәрмәр тапкан тилмермәс ○ 145 ● 300; 301; 1738 +ТИЛМЕРТӘ (1) ■ Авыр тормыш кешене тилмертә, җиңел тормыш кешене тилертә ○ 14776 +ТИЛЧӘ (2) ■ Нәсел - нәселгә, тилчә - тамырга ○ 14497 ● 15701 +ТИЛЧӘҢ (1) ■ Эшләп ки, эшләмәсәң тилчәң ки ○ 6228 +ТИМӘ (6) ■ Искегә тимә, исе чыгар ○ 576 ● 5257; 5631; 10725; 12756; 15322 +ТИМӘГӘН (5) ■ Тимәгән бүрәнәгә китереп чапмаслар ○ 1943 ● 1993; 4675; 4695; 5504 +ТИМӘГӘНГӘ (3) ■ Тигәнгә - тиен башы, тимәгәнгә - куян башы ○ 2334 ● 3816; 5631 +ТИМӘДЕ (1) ■ Күзгә күренде, кулга тимәде ○ 10511 +ТИМӘС (11 | 2) ■ Кәҗә мөгезе күккә тимәс, дөя койрыгы җиргә җитмәс ○ 3035 ● 3626; 3785; +4234, :1 (2); 5045; 6473; 9384; 10357; 10893; 11581; 14552 +ТИМӘСӘ (7) ■ Тисә - тиенгә, тимәсә - ботакка ○ 2345 ● 3895; 4942; 5705; 10851; 11691; 12299 +ТИМӘСӘҢ (2) ■ Син тимәсәң, ил тимәс ○ 5045 ● 12769 +ТИМӘСЕН (1 | 1) ■ Асылынсаң агачның биегенә ас��лын, аягың җиргә тимәсен ○ 1661:2 ● 16873 +ТИМӘСНЕ (1) ■ Тимәсне берәү дә сөймәс ○ 12768 +ТИМЕР (41 | 4) ■ Ташны таш белән ваталар, тимерне тимер белән игиләр ○ 180 ● 195; 260; 271; +290; 293-300; 304; 308; 323; 332; 334; 1879:1; 1942; 2053; 2865; 5033; 5273; 5484; 5624; 5628; +7757; 7769; 8730; 10229, :1, :2, :3; 11630; 11685; 12552; 13630; 14051; 15126; 15287; 15299; +15522; 15749; 15946 +ТИМЕРГӘ (2) ■ Тимергә көя төшми ○ 302 ● 305 +ТИМЕРДӘН (2) ■ Йөрәгең тимердән булса, хәнҗәрең агачтан булса да ярый ○ 11130 ● 14385 +ТИМЕРЕ (2) ■ Тимере бар тилмермәс, каены бар кайгырмас ○ 301 ● 1738 +ТИМЕРЕН (1) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен ашаганга ышанганнар ○ 7496 +ТИМЕРКАЗЫК (3) ■ Акбүзат йолдыз, Күкбүзат йолдыз, Тимерказык бер ялгыз ○ 24 ● 76; 8279 +ТИМЕРКАЗЫККА (1) ■ Айга карап адашсаң, атыңны Тимерказыкка бәйлә ○ 18 +ТИМЕРЛЕ (2) ■ Тимерле чана аумас, таш күперне су алмас ○ 7071 ● 7171 +ТИМЕРЛЕГЕНДӘ (1) ■ Тимерче тимерлегендә үскән эт күк күкрәүдән курыкмый ○ 3529 +ТИМЕРНЕ (16) ■ Ташны таш белән ваталар, тимерне тимер белән игиләр ○ 180 ● 284; 294; +303-305; 311; 316; 5619; 8503; 11938; 12277; 12564; 14950; 16050; 16087 +ТИМЕРНЕҢ (2) ■ Тимернең ике башы да кызу ○ 306 ● 12881 +ТИМЕРЧЕ (9) ■ Ислемай кибетенә керсәң, исе йогар; тимерче алачыгына керсәң, корымы йогар +○ 285 ● 307-312; 3529; 13676 +ТИМЕРЧЕГӘ (2) ■ Тимерчегә күмерче юлдаш ○ 313 ● 6939 +ТИМЕРЧЕДӘ (1) ■ Тимерчедә пычак - унике кочак ○ 314 +ТИМЕРЧЕДӘН (1) ■ Җөйчедән җеп сорама, тимерчедән тимер сорама ○ 8730 +ТИМЕРЧЕНЕҢ (4) ■ Алтынчының бер органы - тимерченең мең органы ○ 265 ● 315; 1893; 9049 +ТИМИ (24) ■ Тау арада җил тими ○ 151 ● 177; 1186; 1238 (2); 1311; 1333; 1416; 1569; 1588; 2142; +2890; 3604; 3816; 4401; 4456; 4608; 6207; 10033; 10985; 12245; 13860; 15317; 16799 +ТИМИЛӘР (1) ■ Тик торган караулы тирәккә тимиләр ○ 1752 +ТИМИЧӘ (1) ■ Кыз олан - пыяла, тимичә дә уала ○ 12993 +ТИМТЕНСӘҢ (1) ■ Тимтенсәң дә кимсенмә ○ 14949 +ТИНТӘК (34) ■ Ике тинтәк, берексә дә, ил булмас ○ 4911 ● 6536; 6959; 11424; 11444; 11538; +11540; 11541 (2); 11563; 11564; 11583; 11584; 11586; 11622; 11675-11682; 11683 (2); 1168411686; 11732; 11739; 11848; 13997 (2); 14505 +ТИНТӘККӘ (5) ■ Илдә бер тинтәккә урын табыла ○ 11568 ● 11624; 11687; 11688; 11773 +ТИНТӘКНЕ (1) ■ Тинтәкне укытуы таш кисүдән авыррак ○ 11689 +ТИНТӘКНЕҢ (3) ■ Тинтәкнең акылы төштән соң төшәр ○ 11690 ● 11691; 11692 +ТИНТӘКСЕЗ (1) ■ Иген кибәксез булмас, ил тинтәксез булмас ○ 4905 +ТИНТЕРӘРСЕҢ (1) ■ Тинтәккә эләксәң, тинтерәрсең ○ 11688 +ТИНТЕРӘТӘ (2) ■ Бер тинтәк өйне тинтерәтә, ике тинтәк илне тинтерәтә ○ 11541 (2) +ТИҢ (17 | 2) ■ Агач белән агач тиң түгел ○ 1647 ● 2800; 6649; 7626 (2); 8277; 10384; 12343; +12672; 12766; 12770; 12783; 12852; 13194; 13357, :1, :2; 13677; 14904 +ТИҢГӘ (1) ■ Тисәң ти тиңгә, тимәсәң - читәнгә ○ 12769 +ТИҢЕ (6) ■ Ишәк - ише белән, тинтәк - тиңе белән ○ 11583 ● 11642; 11673; 12770; 13205; 14081 +ТИҢЛӘШМӘ (1) ■ Тиргәшчегә тиңләшмә, талашчыга таңланма ○ 16076 +ТИҢЧЕЛЕК (1) ■ Киңчелек булмый тиңчелек булмый ○ 7371 +ТИП (3) ■ Типсәң типкәнгә тип, юкса бүкәнгә тип ○ 5632 (2) ● 12459 +ТИПКӘЛӘСӘҢ (1) ■ Кеше баласы кешәнләсәң дә тормас, үз балаң типкәләсәң дә китмәс +○ 14187 +ТИПКӘЛӘҮДӘН (1) ■ Баланы иркәләү аны типкәләүдән яман ○ 13977 +ТИПКӘН (3) ■ Үлгән арысланны куян да барып типкән ○ 2066 ● 2839; 5029 +ТИПКӘНГӘ (1) ■ Типсәң типкәнгә тип, юкс�� бүкәнгә тип ○ 5632 +ТИПКӘННЕ (3) ■ Ат типкәнне ат күтәрә, тай типкәнне тай күтәрә ○ 2518 (2) ● 3453 +ТИПМӘГӘН (4) ■ Башыма тай типмәгән ○ 2869 ● 2993; 2998; 10331 +ТИПМӘС (2) ■ Ат типмәс димә, эт капмас димә ○ 2519 ● 2821 +ТИПСӘ (8) ■ Типсә тимер өзәрлек, басса бакыр өзәрлек ○ 332 ● 2821; 2857; 2858; 3232; 11684; +11685; 15126 +ТИПСӘҢ (3) ■ Эткә типсәң, егеткә тия ○ 3693 ● 5632; 14188 +ТИПСЕН (1) ■ Типсә дә, чиләк тутырып савым бирә торган сыер типсен ○ 3232 +ТИПТЕРГӘН (2) ■ Күп типтергән - үзен киптергән ○ 9840 ● 15115 +ТИПТЕРГӘНЧЕ (1) ■ Тинтәк белән типтергәнче аңлы белән таш ташы ○ 11676 +ТИПТЕРЕП (1) ■ Типтереп яшәүнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6673 +ТИР (15) ■ Игенне җир уңдырмый, тир уңдыра ○ 1404 ● 1451; 6137; 6149; 6524; 6525; 6534; +6561; 7070; 7160; 7693; 7800; 10806; 11441; 14930 +ТИРАГЫ (1) ■ Ялкауның тирагы иртә килмәсә кич килә ○ 6604 +тирәген → тал-тирәген +ТИРӘДӘ (1) ■ Карганың бар дөньясы агач башында, балалары тирәдә ○ 3995 +ТИРӘК (18) ■ Корыган тирәк су янында да яшәрмәс ○ 1743 ● 1753-1755; 1770; 1944; 4450; 4891; +5487; 5768; 5900; 5965; 8897; 11644; 11651; 13818; 14348; 16868 +ТИРӘККӘ (1) ■ Тик торган караулы тирәккә тимиләр ○ 1752 +ТИРӘКНЕ (1) ■ Кирәк тирәкне ега ○ 14911 +ТИРӘКНЕҢ (2) ■ Озын тирәкнең күләгәсе төбенә төшмәс ○ 1747 ● 1756 +ТИРӘКТӘ (1) ■ Сандугачның күзе тирәктә, карганыкы - тизәктә ○ 4111 +ТИРӘЛӘП (2) ■ Кыз тирәләп яучы сөйләр, эш тирәләп ялчы сөйләр ○ 13188 (2) +ТИРӘН (10 | 2) ■ Болганган су тирән күренер ○ 355 ● 411; 419; 468; 469; 493; 5028; 11078:2; +12000:3; 14409; 14505; 15248 +ТИРӘНГӘ (1) ■ Балык тирәнгә омтыла, кошлар биеккә оча ○ 4455 +ТИРӘНДӘ (1) ■ Чуртан - тирәндә солтан ○ 4520 +ТИРӘНЛЕГЕН (1) ■ Ата-ана йөрәгенең тирәнлеген балалар белми ○ 14396 +ТИРӘНЛЕК (1) ■ Тирәнлек - диңгездә, зирәклек - гыйлемдә ○ 16656 +ТИРӘННЕ (3) ■ Балык тирәнне эзли, әдәм яхшыны эзли ○ 11078 ● 12947; 16969 +ТИРӘНРӘК (3 | 2) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың ○ 131 ● 202; 4560; 11078:1; 12000:5 +ТИРӘСЕ (1) ■ Балта остасының үз йорт тирәсе һаман җимерек ○ 1895 +ТИРӘСЕНДӘ (5) ■ Аның тирәсендә талкан коры, су салкын ○ 494 ● 2422; 4718; 9266; 16801 +ТИРӘСЕНДӘГЕ (1) ■ Сыер үз йорт тирәсендәге чирәмне ашамый ○ 3198 +ТИРӘСЕННӘН (1) ■ Төлкенең хәйләкәрлеге кетәк тирәсеннән күп узмый ○ 2315 +ТИРӘ-ЯГЫҢ (1) ■ Тирә-ягың яу булсын, йортың эче сау булсын ○ 8288 +ТИРБӘНМӘС (1) ■ Җилсез кура тирбәнмәс ○ 1204 +ТИРБӘТӘ (1) ■ Өстән бишек тирбәтә, астан баланы чеметә ○ 14105 +ТИРГӘВЕЧ (1) ■ Ир тиргәвеч булса, хатын үрләвеч була ○ 13836 +ТИРГӘЛ (2) ■ Акылсыздан макталганчы акыллыдан тиргәл ○ 11483 ● 12542 +ТИРГӘЛГӘНЧЕ (1) ■ Нахактан тиргәлгәнче хактан тиргәл ○ 12542 +ТИРГӘМӘ (1) ■ Ерак дип ханга тел тидермә, кулы җитәр; начар дип ирне тиргәмә, каруы җитәр +○ 5793 +ТИРГӘСӘ (1) ■ Акыллы, тиргәсә дә, тир чыгармас ○ 11441 +ТИРГӘҮДӘН (1) ■ Артык мактау тиргәүдән яман ○ 12422 +ТИРГӘШ (1) ■ Төтен күзгә керә, тиргәш күңелгә керә ○ 16104 +ТИРГӘШСӘҢ (1) ■ Алдашсаң - абруең китәр, тиргәшсәң - кадерең китәр ○ 15754 +ТИРГӘШЧЕГӘ (1) ■ Тиргәшчегә тиңләшмә, талашчыга таңланма ○ 16076 +ТИРГЕШ (2) ■ Тиргеш тигәнәк түгел - ябышмас ○ 16074 ● 16075 +ТИРДӘН (1) ■ Бәхет җирдән чыкмас, тирдән чыг��р ○ 14837 +ТИРЕ (15) ■ Бүре тире суя, бүренең дә тиресен суялар ○ 2160 ● 2674; 5996; 6108; 6523; 7693; +7992; 8023; 10291; 10806; 11837; 11879; 12197; 16142; 16829 +ТИРЕДӘН (3) ■ Бер тиредән тун тек - мул тек ○ 2354 ● 8891; 17019 +ТИРЕЛӘРЕ (2) ■ Куян тиреләре базарда: "Исәнме, менә тагын күрештек", - дип әйтерләр, ди +○ 2257 ● 2277 +ТИРЕМ (1) ■ Күлмәктән тирлегем якын, тирлегемнән тирем якын ○ 8981 +ТИРЕН (1) ■ Ат эшләр - тирен чыгарыр, эт ятыр - телен чыгарыр ○ 2528 +ТИРЕНЕ (3) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 ● 2348; 11943 +ТИРЕҢ (3) ■ Аша карының туйганчы, эшлә тирең тамганчы ○ 6025 ● 8061; 15652 +ТИРЕҢНЕ (1) ■ Бай булсаң, барың белән битеңне сөрт, ярлы булсаң җиңең белән тиреңне сөрт +○ 7163 +ТИРЕС (8) ■ Тирес түксәң җиреңә, ындырың тулыр игенгә ○ 1452 ● 2903; 4719; 4745; 4808; +7751; 9086; 11932 +ТИРЕСЕ (17) ■ Бер елга куян тиресе дә чыдый ○ 766 ● 2161; 2218; 2236; 2271; 2300; 2301; 2332; +2908; 3053; 3110; 3634; 3727; 7930; 10256; 10850; 11672 +ТИРЕСЕЗ (2) ■ Иләми күн булмас, тиресез тун булмас ○ 2358 ● 8721 +ТИРЕСЕН (15) ■ Аюны үтермәс борын тиресен сатмыйлар ○ 2092 ● 2108; 2160; 2162; 2278; +2310; 2404; 2966; 3039; 3185; 3704; 4245; 10819; 10874; 13039 +ТИРЕСЕНЕҢ (1) ■ Бүре тиресе янында сарык тиресенең йоны коелыр, имеш ○ 2161 +ТИРЕСЕННӘН (1 | 1) ■ Мулланың корсагы тугыз бозау тиресеннән теккән булыр, имеш +○ 17047 ● 17047:1 +ТИРЕСКӘ (3) ■ Ишәкне утка өндәсәң, тирескә чабар ○ 2983 ● 4719; 7114 +ТИРЕСЛӘҮНЕ (1) ■ Җир тиресләүне, мулла китерүне ярата ○ 17078 +ТИРЕСЛЕ (2) ■ Кунак килсә - таптыра, тиресле җирне саттыра ○ 10107 ● 13574 +ТИРЕСНЕ (1) ■ Тиресне калын түшәсәң, амбарың буш калмас ○ 1453 +ТИРЛӘМӘДЕМ-ПЕШМӘДЕМ (2) ■ Тирләмәдем-пешмәдем, утыз ел лашман эшләдем ○ 6309 +● 6310 +ТИРЛӘМӘСӘҢ (1) ■ Сабанда тирләмәсәң, ындырда чирләрсең ○ 1436 +ТИРЛӘМИ (1) ■ Мунча кергән тирләми чыкмас ○ 8624 +ТИРЛӘМИЧӘ (1) ■ Тирләмичә акча табылмый ○ 7804 +ТИРЛӘП (1) ■ Тирләп эшләсәң, аш тәмле була ○ 6138 +ТИРЛӘСЕН (1) ■ Ат тирләсен, чирләмәсен ○ 2520 +ТИРЛӘТӘ (1) ■ Җәйге эшләпә җилләтә, кышкы эшләпә тирләтә ○ 1018 +ТИРЛЕ (2) ■ Җирле боланны тирле колан куалаган ○ 2119 ● 10951 +ТИРЛЕГЕМ (1) ■ Күлмәктән тирлегем якын, тирлегемнән тирем якын ○ 8981 +ТИРЛЕГЕМНӘН (1) ■ Күлмәктән тирлегем якын, тирлегемнән тирем якын ○ 8981 +ТИРЛЕКНЕҢ (1) ■ Тиленең тиңе булмас, тирлекнең җиңе булмас ○ 11673 +ТИРЛИ (3) ■ Үшән ат тиз тирли ○ 2731 ● 2823 (2) +ТИРМӘН (2) ■ Бай өйдә ята, арты тирмән тарта ○ 7201 ● 11452 +ТИРЧӘН (2) ■ Кеше аты тирчән, кеше киеме керчән ○ 2658 ● 8781 +ТИРЬЯК (1) ■ Гыйрактан тирьяк килгәнче, елан чаккан ир үләр ○ 15213 +ТИРЬЯККА (1) ■ Кулыңдагы тирьякка ышанып агу эчмә ○ 15229 +ТИСӘ (24 | 5) ■ Чыбыгы тисә иелгән казыгы тисә калкыр ○ 1955 (2) ● 1992 (2); 2345; 3218; 3271; +3895; 4157 (2); 4234:1; 4854 (2), :1 (2); 5705; 6982; 9152; 10851; 14215, :1, :2; 14216; 14504; +15204; 15205; 15769; 17028 (2) +ТИСӘҢ (8) ■ Искегә тисәң исерерсең ○ 574 ● 575; 4635; 5239 (2); 12769; 14368 (2) +ТИСКӘРЕ (2) ■ Йонны тискәре якка сыйпау ○ 2431 ● 11932 +ТИШ (1) ■ Тирескә ишмә, уңайга иш, бәреп бәбәген тиш ○ 7114 +ТИШӘ (7) ■ Тамчы кечкенә генә - таш тишә ○ 1130 ● 1134; 3414; 7809; 10636; 12600; 16084 +ТИШӘР (3) ■ Акыллы тычкан ике тишек тишәр ○ 3398 ● 9441; 16087 +ТИШӘРЛЕК (1) ■ Теле туң җирне тишәрлек ○ 15699 +ТИШЕГЕ (5) ■ Иш - ише белән, тычкан - тишеге белән ○ 5438 ● 8358; 10466; 10545; 11212 +ТИШЕГЕН (2) ■ Иш - ишен табар, су - тишеген табар ○ 5441 ● 5442 +ТИШЕГЕНӘ (5) ■ Җир тишегенә кергән ○ 252 ● 253; 2344; 3416; 15439 +ТИШЕГЕННӘН (5) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья +бәләкәй ○ 32 ● 7281; 8357; 14753; 15167 +ТИШЕГЕҢ (1) ■ Иләк чулпыга: "Синең тишегең тугыз", - дигән ○ 9898 +ТИШЕК (30) ■ Акыллы тычкан ике тишек тишәр ○ 3398 ● 3405; 5114; 7123; 7135; 7625; 8258; +8271; 8289; 8290; 8360; 8380; 8705; 8813; 8856; 8870; 9044; 9056; 9711; 10353; 10458; 10522; +10647; 11254; 11669; 12289; 14062; 14190; 15045; 16315 +ТИШЕККӘ (2) ■ Бер тишеккә ышанган тычкан тиз тотылыр ○ 3399 ● 8871 +ТИШЕКЛЕ (4) ■ Тишекле таш җирдә ятмас ○ 184 ● 7805; 7837; 8922 +ТИШЕКНЕ (1) ■ Ертык тишекне тикшерә, ә үзен кем тикшерә ○ 8857 +ТИШЕКНЕҢ (1) ■ Итеге тишекнең чабатасы тишек ○ 9044 +ТИШЕКТӘН (3) ■ Ишек тишектән көлә ○ 8256 ● 8858; 13651 +ТИШЕЛӘ (4) ■ Тамчы-тамчы тамласа, каты таш та тишелә ○ 1133 ● 6725; 9981; 15330 +ТИШЕЛЕП (2) ■ Арпа әйтер: "Кырык биш көндә тишелеп чыгармын", - диер ○ 1519 ● 1574 +ТИШЕЛМӘГӘН (1) ■ "Дыр"ны чәчкәнгә илле ел, ди, һаман да тишелмәгән, ди ○ 15835 +ТИШЕЛСӘ (1) ■ Ат тоягы чабата түгел, тишелсә ямап булмый ○ 2522 +ТИШЕП (1) ■ Ахмакка гыйбадәт кылырга кушсаң, маңгаен тишеп бетерер ○ 11513 +ТИШКӘН (2) ■ Ишек кискән, тәрәзә тишкән ○ 8369 ● 11114 +ТИШМИ (3) ■ Булат булатны тишми ○ 277 ● 7346; 7594 +ТИШҮ (2) ■ Маңгай белән таш тишү ○ 10354 ● 10627 +ТИШҮЧЕ (1) ■ Тугыз өйнең түбәсен тишүче ○ 8377 +ТИЮ (2) ■ Берне сугып икегә тию ○ 5692 ● 10327 +ТИЮЕ (2) ■ Мылтыкның шартлавы шарт түгел, тиюе шарт ○ 5600 ● 15325 +ТИЯ (24) ■ Арттан атылган таш тубыкка тия ○ 110 ● 3489; 3685; 3693; 3948; 4979; 7103; 9692 (2); +10192; 10601; 10715; 10820; 13418; 13679; 14830 (2); 15159; 15171; 15318; 15321; 15637; +16082; 16775 +ТИЯГЕМӘ (2) ■ Сөягем тиягемә кайтсын ○ 5145 ● 10803 +ТИЯГЕН (1) ■ Ат әйләнеп тияген табар, су әйләнеп улагын табар ○ 2541 +ТИЯККӘ (2) ■ Тисә тияккә, тимәсә ботакка ○ 5705 ● 10294 +ТИЯР (27 | 2) ■ Кешегә таш атсаң, үз маңгаеңа тияр ○ 132 ● 175; 3339; 5635; 5680; 6213 (2); +6687; 7227; 7577 (2); 8771; 9271; 11691; 12002; 12108; 12299; 12386; 12389 (2), :1 (2); 13018; +14139 (2); 15204; 15205; 16115; 16284 +ТОВАР (14 | 1) ■ Мал белән товар иясен табар ○ 7377 ● 7434; 7457; 7859; 7864; 7865; 7955; +7957:2; 7978 (2); 8006 (2); 8007; 10674; 13419 +ТОВАРДАЙ (1) ■ Баксаң багардай, базардагы товардай ○ 8029 +ТОВАРНЫ (3) ■ Асыл товарны мыскаллап кына саталар ○ 7866 ● 7979; 7980 +ТОВАРЫНА (1) ■ Товарына күрә базары ○ 7981 +ТОЕЛА (2) ■ Адашкан кешегә эт өргән тавыш сандугач сайравыннан да ләззәтлерәк тоела +○ 6718 ● 11992 +ТОЕЛМЫЙ (1) ■ Яңа ай, тотылса да, тоелмый калыр ○ 75 +ТОЕЛСА (1) ■ Дусларның теле каты тоелса да, күңеле йомшак була ○ 5386 +ТОЕЛЫР (1) ■ Бик зур акыллы кеше юләрсымак тоелыр ○ 11545 +ТОЗ (49) ■ Суга салган тоз кебек югалган ○ 524 ● 1641; 3210; 4335; 7225; 8057; 8660; 9139; 9155; +9164; 9205; 9233 (2); 9331; 9350-9354; 9359 (2); 9426; 9497; 9498; 10833; 11032; 11042; 11381; +11624; 12941-12943; 12957; 12994; 13038; 13064; 13070; 13077; 13086; 13271; 13346; 13363; +13861 (2); 13884; 15367; 15561; 15919; 16389 +тоз → икмәк-тоз, ипи-тоз, он-тоз +ТОЗАГЫ (4) ■ Һәр җирнең үз тозагы белән тоталар ○ 221 ● 2318; 3859; 12515 +ТОЗАГЫН (1) ■ Тозагын кормас борын көртлеген ашый башлама ○ 4047 +ТОЗАГЫНА (1) ■ Үрмәкүч тозагына үрдәк эләкмәс ○ 4431 +ТОЗАК (5) ■ Һәр җәнлеккә тозак бар ○ 2027 ● 2258; 3844; 4166; 4835 +ТОЗАККА (4) ■ Канаты бәйсез азат кош җирдәге тозакка үзе төшәр ○ 3837 ● 6342; 12339; 15910 +ТОЗАКНЫ (1) ■ Куян тозакны онытса да, тозак куянны онытмый ○ 2258 +ТОЗАКЧЫ (2) ■ Тозакчы күренмәс, җимен күрсәтер ○ 2020 ● 3872 +ТОЗГА (2) ■ Ат тозга килә ○ 2521 ● 13405 +ТОЗДАЙ (2) ■ Ачы булсаң, тоздай бул; татлы булсаң, балдай бул ○ 9114 ● 9355 +ТОЗДАН (3) ■ Торма ачуын тоздан алу ○ 1640 ● 13387; 15698 +ТОЗ-ИКМӘК (1) ■ Килгәнне өеңә керт, алдына тоз-икмәк куй ○ 10076 +ТОЗЛАМЫЙЛАР (1) ■ Кызны чапчакка салып тозламыйлар ○ 13019 +ТОЗЛАУ (1) ■ Артык тозлау аздан яман ○ 9108 +ТОЗЛЫ (7) ■ Тозлы җирдә чүп үсми ○ 185 ● 3204; 7342; 9356; 14750; 15197; 16077 +ТОЗЛЫГЫ (2) ■ Арзанлы итнең тозлыгы татылмый ○ 9106 ● 9348 +ТОЗЛЫК (1) ■ Ашыңа тозлык түгелмен ○ 9440 +ТОЗНЫ (1) ■ Ат басмыймын дигән җирне өч басар, ир татымыймын дигән тозны өч татыр ○ 13446 +ТОЗНЫҢ (2) ■ Аптекада тозның кадагы кырык тиен ○ 9105 ● 9357 +ТОЗСЫЗ (15) ■ Дуссыз баш - тозсыз аш кебек ○ 5401 ● 6111; 6117; 9205; 9221; 9693; 11392; +13236; 13346; 13670; 13772; 14782; 15728; 16077; 16398 +ТОЗСЫЗНЫ (1) ■ Тозсызны күзсез дә белә ○ 15304 +ТОЗ-ТОЗ (1) ■ Егет үләр кыз-кыз дип, тәвә үләр тоз-тоз дип ○ 13084 +ТОЗЫ (3) ■ Очсызның тозы татымас ○ 7951 ● 9485; 16036 +ТОЗЫН (1) ■ Кеше ашының тозын татыма ○ 9274 +ТОЙДЫР (1) ■ Бирсәң - туйдыр, суксаң - тойдыр ○ 8132 +ТОЙМАС (2) ■ Акча чыкканны ир тоймас, тир чыкканны тире тоймас ○ 7693 (2) +ТОЙМЫЙ (1) ■ Тир чыкканны тире тоймый ○ 10806 +ТОЙСА (1) ■ Эт, үзенә булышлык тойса, бүрене ертыр ○ 3678 +ТОКМАЧ (6) ■ Үзендә умач умаган, күршесенә кереп токмач кискән ○ 5282 ● 9179; 9406; 9500; +9720; 13382 +ТОКМАЧЫННАН (1) ■ Уңган килен - токмачыннан билгеле ○ 13390 +ТОКМАЧЫҢНЫ (1) ■ Туйда туйган күпкә бармас, кайт та токмачыңны бас ○ 13319 +токы → такы-токы +ТОКЫМ (1) ■ Токым токымга тарта ○ 14506 +ТОКЫМГА (1) ■ Токым токымга тарта ○ 14506 +ТОКЫМНАН (1) ■ Начар токымнан яхшы нәсел көтмә ○ 2398 +ТОКЫМЫ (5) ■ Токымы яман туганын сыйламас ○ 14507 ● 14645 (2); 16013 (2) +ТОЛ (14 | 1) ■ Тол әмәлнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6139 ● 12709; 13137; 13677; 13678; +13679, :1; 13680-13684; 13686; 16473 (2) +ТОЛЛЫГЫН (1) ■ Тол хатын - тулган ай, толлыгын сакламаса, йолдызга турала ○ 13678 +ТОЛНЫҢ (2) ■ Толның ирене чабырса да, "шайтан үпкән" диерләр ○ 13685 ● 13686 +ТОЛПАР (5) ■ Яман атны яхшы баксаң, толпар булыр ○ 2707 ● 2795; 2799; 2964; 14553 +ТОЛПАРГА (1) ■ Толпарга тиң ат булмас ○ 2800 +ТОЛПАРДАН (1) ■ Толпардан - тояк, шоңкардан кыяк калыр ○ 2801 +ТОЛПАРНЫҢ (1) ■ Толпарның утлавы бер булса да, атлавы башка ○ 2802 +ТОЛЫБЫ (1) ■ Бүре толыбы бар кеше юлдашының туңганын белмәс ○ 6913 +ТОЛЫГЫ (1) ■ Тоз - толыгы белән, кыз - кылыгы белән ○ 13038 +ТОЛЫКМАНЫ (1) ■ Толыкманы тугыз пот, алыкманы алты пот ○ 7982 +ТОЛЫП (5) ■ Урман - ярты тун, кулыңа тукмак тотсаң - толып ○ 1862 ● 8934; 8949; 13677; 13681 +ТОЛЫПТАН (1) ■ Толыптан тун чыкты ○ 8983 +ТОМА (1) ■ Байның улы сыңар күзле булса, ялчысы тома күзсез ○ 5739 +ТОМАЛАМАСАҢ (1) ■ Карга баласының авызын таш белән томаламасаң, карылдаудан туктамас ○ 3953 +ТОМАЛАНА (1) ■ Туй дигәндә кояш томалана, ди ○ 13289 +ТОМАЛЫЙ (1) ■ Кисмәкнең ярыгын томалый алмассың ○ 9933 +ТОМАН (6) ■ Тау башында то��ан күп ○ 152 ● 1140; 1141; 1191; 6723; 13437 +ТОМАНЛЫ (1) ■ Томанлы көн төлке узар, буранлы көн бүре узар ○ 2292 +ТОМАНЫ (1) ■ Биек тауның томаны да биек ○ 118 +ТОМАУ (1) ■ Мәхәббәткә томау тыгызламый ○ 12735 +ТОМШЫГЫ (4) ■ Торна каурыен салган - аяклары да томшыгы калган ○ 4133 ● 4456; 4510; +ТОМЫРСАҢ (1) ■ Ярсаң ике, томырсаң өч булырлык ○ 8072 +ТОМЫРЫГЫМ (1) ■ Бака да: "Комырыгым, томырыгым - оҗмах", - дигән, ди ○ 4561 +ТОМЫРЫК (2) ■ Томырык күлдә корт уйнар ○ 470 ● 8291 +ТОН (1) ■ Тон угылга тун тияр, актыгына ат тияр, уртанчыга ук та юк, чук та юк ○ 14139 +ТОНА (1) ■ Идел башыннан болгана, тамагыннан тона ○ 381 +ТОНАР (1) ■ Су болганыр да тонар, ил болганыр да тынар ○ 5046 +ТОНГАН (1) ■ Тонган йомыркадан бәбкә чыкмас ○ 4336 +ТОНМАСЫН (1) ■ Акча күргәч күзең тонмасын ○ 7679 +ТОНМЫЙ (1) ■ Бер болганмый су да тонмый ○ 347 +ТОНЫК (2) ■ Тонык күлдә корт була, корт булмаса, чурт була ○ 471 ● 1368 +ТОНЫКНЫ (1) ■ Балык агымны ярата, бака - тоныкны ○ 4443 +ТОПОЛЬ ( | 1) ■ Балык - башыннан, тополь үзәгеннән чери ○ 4449:2 +ТОР (26) ■ Әнә килә трактор, сука бабай карап тор ○ 1474 ● 3744; 3948; 4302; 4404; 5071; 5089; +5153; 5176; 5179; 5181; 5278; 6134; 6954; 8336; 10543 (2); 12140; 12203; 12456; 15429 (2); +16222; 16235; 16947 (2) +ТОРА (43 | 2) ■ Усак яфрагы көндәшле хатыннар шикелле: җилсез көндә дә кыймылдап тора +○ 1759 ● 2081; 2294; 2329; 2399:1; 2441:1; 3559; 3819; 4099; 4161; 4304; 4747; 5607; 6581; 6740; +6760; 7818 (3); 9454; 9975; 10213; 10516; 10637; 10830; 11047; 11111; 11796 (2); 12467; 12913; +13719; 13720; 14008; 14052; 14053; 14109; 14748 (2); 15286; 15365; 16535; 16551; 16577 (2) +ТОРА-БАРА (2) ■ Шундый-шундый эшләр, тора-бара нишләр ○ 6314 ● 13568 +ТОРАБЫЗ (1) ■ Ярлылыкның солын алдык - байдан артык торабыз ○ 7536 +ТОРАЛАР (2) ■ Пар күгәрченнәрдәй гөрләшеп торалар ○ 4056 ● 9670 +ТОРАЛМЫЙ (4) ■ Кортлы кәҗә ышкынмыйча торалмый ○ 3013 ● 4176; 5300 (2) +ТОРАМ (3) ■ Бар чагында - порам, юк чагында - алай да торам ○ 7635 ● 10876; 15430 +ТОРАСЫ (4) ■ Күршегә кереп торасы түгел ○ 5270 ● 5942; 8436; 13064 +ТОРАСЫҢ (1) ■ Тыныч торасың килсә, кешене тыныч тот ○ 5637 +ТОРА-ТОРА (2) ■ Тора-тора да, тагын бер китереп ора ○ 1142 ● 13589 +ТОРБА (1) ■ Буш торба белән ат тотылмас ○ 9892 +ТОРГАН (63 | 1) ■ Бата торган - еланга да тотына ○ 345 ● 446; 472; 738; 827; 828; 944; 1272; +1700; 1752; 1769; 2081 (2); 2323; 2388; 2676; 3053; 3224; 3232; 3525; 3943; 3944; 4137; 4169; +4608; 4781; 5042; 5124; 5854 (2); 6080; 6129:1; 6304; 6377; 6415; 6438; 6598; 8036; 8490; 8529; +8544; 8552; 8580; 8757; 8973; 9490; 10024; 10690; 10982; 11150; 11285; 11840; 12888; 13156; +13167; 13168; 13761; 15427 (2); 15487; 15937; 16418; 16566; 16945 +ТОРГАНГА (4) ■ Иртә торганга ике өлеш ○ 829 ● 6130; 9242; 16619 +ТОРГАНДА (4) ■ Атыңны йөреп торганда камчыла ○ 2619 ● 4744; 6305; 15841 +ТОРГАННАН (6) ■ Тик торганнан чыкан чакмый ○ 1312 ● 6131; 6799; 10442; 11313; 16310 +ТОРГАННЫҢ (2) ■ Иртә торганның эше үрчи, төн йокламаганның юлы үрчи ○ 830 ● 6132 +ТОРГАНЧЫ (8) ■ Тик торганчы буш эшлә ○ 6133 ● 6134; 6306; 8336; 11116; 11298; 11330; 11445 +ТОРГАНЫ (2) ■ Иртә торган карга ашап туя, соң торганы борынын кыра ○ 3943 ● 5906 +ТОРГАНЫН (1) ■ Сарыкның ничә сум торганын бүре каян белсен ○ 2200 +ТОРГАНЫНА (1) ■ Туганына сөенмә, торганына сөен ○ 14057 +ТОРГАНЫҢНЫҢ (1) ■ Дөньяда торсаң, торганыңның эзе калсын ○ 14736 +ТОРГАЧ (5) ■ Тычкан, казына торгач, мәчене китереп чыгарган ○ 3409 ● 8432; 9311; 9341; 15484 +ТОРГЫЗЫП (2) ■ Читкә китсәң, йортыңны-җиреңне торгызып кит ○ 5088 ● 8301 +ТОРЛАКСЫЗ (1) ■ Торлаксыз үскән колын мизгелсез юшап, мизгелсез утлар ○ 2846 +ТОРЛАКТАГЫ (1) ■ Торлактагы мал - кулдагы мал, аулактагы мал - юлдагы мал ○ 2405 +ТОРМА (13) ■ Берәүгә торма кирәк, берәүгә хөрмә кирәк ○ 1592 ● 1616; 1621; 1640; 1641; 4139; +8001; 9353; 10839; 11750; 12448; 13259; 13387 +ТОРМАГА (1) ■ Һавадагы торнага кулымны тотып тормага ○ 4144 +ТОРМАГАН (2 | 1) ■ Тик тормаган тук торган ○ 6129:1 ● 7064; 15628 +тормаган → йөрмәгән-тормаган +ТОРМАДАН (2) ■ Керән тормадан татлы булмас ○ 1606 ● 9272 +ТОРМАДЫ (1) ■ Китеп күләгәсе күмелеп тормады ○ 10832 +ТОРМАНЫҢ (1 | 1) ■ Ачы торманың сирәге яхшы ○ 1589 ● 1589:1 +ТОРМАС (36 | 1) ■ Айның йөзе тулы булып күп тормас ○ 23 ● 1462:3; 4180; 4508; 4555; 4889; +4910; 5829; 7161; 7597 (2); 7765; 7964 (2); 8504; 9588; 9972; 10168; 10743; 11681; 11857; 11867; +12135; 12147; 12844; 13208 (2); 14097; 14173; 14187; 14188; 14607 (2); 15188; 15602; 15865 (2) +ТОРМАСА (1) ■ Ябулы атта ял торыр, ял тормаса, җан торыр ○ 2699 +ТОРМАСЫН (1) ■ Кануның кан булмасын, күңелеңдә елан тормасын ○ 5815 +ТОРМАУ (4) ■ Олтырагына да тормау ○ 9083 ● 11024; 12480; 16025 +ТОРМЫЙ (38) ■ Ай гел болыт артында гына тормый ○ 5 ● 17; 53; 72; 804; 1673; 1823; 2338; +2361; 3046; 5197; 5249; 5609; 6307; 7653 (2); 8631; 8638; 8761; 9592; 9711; 9888; 9901; 9963; +11362; 11572 (2); 12325; 12566; 13066; 14412 (2); 14722; 14723; 14826; 14827; 14939; 15679 +ТОРМЫЙЛАР (2) ■ Җилгә сәнәк белән каршы тормыйлар ○ 1194 ● 15058 +ТОРМЫЙМ (1) ■ Тик тә тормыйм, бик тә кырмыйм ○ 6308 +ТОРМЫШ (20) ■ Ялгыз тормыш - шайтан ормыш ○ 5103 ● 8304; 13206; 13550 (2); 13744 (2); +13764; 13833; 14151 (2); 14703; 14748-14751; 14773; 14776 (2); 16602 +ТОРМЫШЛАНГАН (1) ■ Тормышланган - төпләнгән ○ 13207 +ТОРМЫШНЫ (1) ■ Тормышны ничек башласаң, шул юл белән китәр ○ 14752 +ТОРМЫШНЫҢ (1) ■ Баланың бишеге - тормышның ишеге ○ 13989 +ТОРМЫШТАН (1) ■ Һәркемнең тормыштан өлеше бар, аласы көмеше бар ○ 14759 +ТОРМЫШЫ (3) ■ Өйләнмәгән өйсез булыр, тормышы көйсез булыр ○ 13234 ● 14064; 14972 +ТОРМЫШЫН (2) ■ Җир тормышын балык белмәс ○ 4531 ● 7244 +ТОРМЫШЫНДА (1) ■ Укыткан - белдергән, тормышында юл биргән ○ 16676 +ТОРМЫШЫНЫҢ (1) ■ Иле юкның җире юк, тормышының юне юк ○ 4972 +ТОРМЫШЫҢ (2) ■ Колхозың бай булса, тормышың җай булыр ○ 6090 ● 13610 +ТОРМЫШЫҢДА (1) ■ Теләгең саф булса, тормышыңда тап булмас ○ 11284 +ТОРНА (14) ■ Мал иясе - таз торна ○ 2382 ● 4130; 4132-4137; 4142; 4143; 4145; 4376; 7382; 7456 +ТОРНАГА (3) ■ "Кар" дисәң каргага барып тия, "тор" дисәң - торнага ○ 3948 ● 4139; 4144 +ТОРНАДАН (3) ■ Кәҗә дә торнадан "ыштаның юк" дип көлгән ○ 3028 ● 4138; 4140 +ТОРНАНЫ (2 | 3) ■ Кулыңдагы кошны очырып, һавадагы торнаны эзләмә ○ 3862 ● 4141, :1, :2, :3 +ТОРНАНЫҢ (1) ■ Йөз чыпчык чырылдавыннан бер торнаның торылдап куюы артык ○ 4131 +ТОРСА (23 | 2) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 +● 1113; 1129; 1448; 2037; 2807; 3137; 3668; 5592; 5940; 6384; 7734; 10208; 10396; 11163; 12611; +12844; 13422; 13845; 13846; 15454; 15782; 15956; 16729:1 (2) +ТОРСАК (1) ■ Салада торсак, печән ашамыйбыз ләбаса ○ 5277 +ТОРСАЛАР (1) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда +дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен +күргәннәр ○ 4216 +ТОРСАМ (2) ■ Бака да: "Бакылдамый торсам, ярылам", - дигән ○ 4559 ● 9784 +ТОРСАҢ (10 | 1) ��� Иртә торсаң эш бетәр, соңга калсаң көч бетәр ○ 831 ● 6863; 8292; 12166:2; +13720; 13959; 14736; 15021; 15388; 15484; 15842 +ТОРСЫН (4) ■ Ашаганда колагың селкенеп торсын, эшләгәндә йөрәгең җилкенеп торсын +○ 6026 (2) ● 6264; 16208 +ТОР-ТОР (1) ■ "Тор-тор!" дан хәбәр килсә, йокыдан әмәл китәр ○ 6674 +ТОРУ (15) ■ Һава белән туенып тору ○ 108 ● 6200; 6897; 7046; 7157; 10333; 10371; 10495; 10857; +14737; 15675; 16025; 16319; 16322; 16641 +ТОРУГА (3) ■ Эшләсәң эш төтми, тик торуга җитми ○ 6234 ● 8146; 13586 +ТОРУДАН (2) ■ Кошларга иректә очу алтын читлектә торудан артыграк ○ 3853 ● 14936 +ТОРУЧАН (1) ■ Вәгъдәсен ашыкмый биргән кеше вәгъдәсендә торучан була ○ 12482 +ТОРУЫ (1) ■ Ялкауның ятып торуы да эш ○ 6606 +ТОРУЫҢ (1) ■ Сүзең көмеш булса, тик торуың - алтын ○ 16033 +ТОРЫЙМ (1) ■ Күршең белән яман торыйм дисәң, кәҗә асра ○ 5219 +ТОРЫЛА (1) ■ Байлык белән торылмый, холык белән торыла ○ 11077 +ТОРЫЛДАП (1) ■ Йөз чыпчык чырылдавыннан бер торнаның торылдап куюы артык ○ 4131 +ТОРЫЛЛЫК (1) ■ Ана торна күкәй салганда, торыллык ботын ера ○ 4130 +ТОРЫЛМЫЙ (1) ■ Байлык белән торылмый, холык белән торыла ○ 11077 +ТОРЫМ (2) ■ Яманга үлем юк, яхшыга торым юк ○ 12256 ● 17011 +ТОРЫМТАЙДАН (1) ■ Торымтайдан очкыр кош булмас, тургай ташлап каз алмас ○ 4218 +ТОРЫП (30) ■ Бер су белән генә торып булса, балык кармакка капмас иде ○ 348 ● 1181; 2209; +2399; 4732; 4756; 5164; 6072; 6775 (2); 6820; 7088; 7719 (2); 8679 (2); 9102 (2); 9275; 9649; +10099; 10424; 10445; 11116; 13244; 14351; 14423 (2); 14877; 14891 +ТОРЫР (26) ■ Яфрак астында пәрдәле җимеш торыр ○ 1820 ● 1914 (2); 1992; 2682; 2699 (2); +4251; 4266; 4854; 4889; 4942; 6447; 8472; 8701; 8790; 11299; 11527; 11849 (2); 13557 (2); +13846; 15565 (2); 16281 +ТОРЫРГА (6) ■ Атым ач торырга өйрәнгәч кенә үлеп китте ○ 2601 ● 5190; 12669; 13220 (2); 14449 +ТОРЫРЛАР (1) ■ Каш илә күз бергә торырлар ○ 10393 +ТОРЫРЛЫК (1 | 1) ■ Асылынсаң агачның асылына асылын, үлсәң дә ерактан күренеп торырлык +булсын ○ 1661:1 ● 13723 +ТОРЫРМЫН (2) ■ Җилкә чокырымны күрми торам, сине дә күрми торырмын әле ○ 10876 ● 15076 +ТОРЫРСЫҢ (1) ■ Бер төрле торсаң, йөз ел торырсың ○ 15021 +ТОРЫРЫН (1) ■ Хатын кеше ул табар - торырын белсен; ир кеше мал табар - корырын белсен +○ 13893 +торыш → ятыш-торыш +ТОТ (35) ■ Тимерне кызуында сук, балыкны уйнаганда тот ○ 303 ● 3686; 5181; 5225 (2); 5226; +5299 (2); 5372; 5637; 5671 (2); 7987; 9631; 9719; 9790; 10567; 11233; 11237; 13408 (2); 13603; +14432 (2); 15019; 15485 (2); 15597; 15605 (2); 15606; 15795 (2); 15896; 16862 +ТОТА (33) ■ Буш башак башын югары тота ○ 1389 ● 3160; 3286; 3383; 3478; 4060; 4172; 4527; +4537; 5580; 6151; 6781; 6994; 7243; 7299; 7387; 7396; 7397; 7399; 7710; 7727; 7770; 8240; 8621; +8803; 10603; 12907; 13742; 14714; 14718; 15682; 16018; 16220 +ТОТАК (1) ■ Җитәк белән Тотак ○ 5525 +ТОТАЛАР (4) ■ Һәр җирнең үз тозагы белән тоталар ○ 221 ● 2041; 9172; 12139 +ТОТАЛМАГАН (1) ■ Балык тоталмаган суны яманлаган ○ 4457 +ТОТАЛМАСАҢ (1) ■ Телеңне тик тоталмасаң, тешеңә кыстыр ○ 15608 +ТОТАЛМАССЫҢ (3) ■ Минутында тотмасаң, сәгатендә тоталмассың ○ 927 ● 2168; 2242 +ТОТАМ (4 | 3) ■ Балта сабын тотам дигәнче, балтасын суга төшергән ○ 1979 ● 4141, :1, :2, :3; +4466; 16953 +ТОТАР (16) ■ Юньсез сунарчы арба белән куян тотар ○ 2024 ● 2274; 3043; 3659; 4104; 4193; +4726; 4791; 11474; 11643; 13631; 14137; 14138 (2); 15265; 16911 +ТОТАРБЫЗ (1) ■ Дус булырга теләсәң, кунак-кунак уйнарбыз; эт булырга теләсәң, тотарбыз да +тукмарбыз ○ 5519 +ТОТАРГА (6) �� Болганчык суда балык тотарга яхшы ○ 356 ● 2137; 3392; 3524; 7806; 12155 +ТОТАРЛАР (1) ■ Теләнче бер генә булса, шикәр өстендә генә тотарлар иде ○ 5891 +ТОТАРСЫҢ (2) ■ Йөр инде: тотарсың коры җирдән җәенне ○ 4539 ● 13753 +ТОТАСЫҢ (2) ■ Куян тотасың килсә, бурзай ал ○ 2259 ● 4458 +ТОТАШКАНЫ (1) ■ Җир белән күкнең тоташканы юк ○ 79 +ТОТАШТЫРСАҢ (2) ■ Сүзне сүзгә тоташтырсаң, ип булыр; йонны йонга тоташтырсаң, җеп +булыр ○ 16040 (2) +ТОТКАДА (1) ■ Авызың үпкәдә булса, кулың тоткада булсын ○ 12409 +ТОТКАН (26 | 2) ■ Яландагы җилне кем тоткан ○ 1153 ● 1945; 1957; 2110; 2484; 4228; 4339; +4726; 4938; 5472; 5979; 7749; 7771; 8515; 9162 (2), :1, :2; 9333; 9908; 11986; 12544; 13652; +14328; 14566 (2); 16588; 16596 +ТОТКАНДА (1) ■ Ашыгу борча тотканда гына ярый ○ 11803 +ТОТКАНЧЫ (3) ■ Куянны тотканчы куырдык ○ 2282 ● 4521; 14654 +ТОТКАНЫН (1) ■ Куркак эт тотканын җибәрмәс ○ 3510 +ТОТКАСЫ (1) ■ Ике дөнья тоткасы - бала ○ 14022 +ТОТКАЧ (1) ■ Иң зур балык һәрвакыт тоткач китә ○ 4491 +ТОТЛЫГЫР (1) ■ Озын сүздән тел тотлыгыр ○ 15948 +ТОТМА (11) ■ Бүрәнәне уртасыннан тотма - сындырырсың ○ 1909 ● 5317; 5364; 5829; 12006 (2); +12070 (2); 12372; 14324; 16921 +ТОТМАГАН (6) ■ Тотмаган балыкны сатмыйлар ○ 4513 ● 14235; 15074; 15086; 15952 (2) +ТОТМАК (3) ■ Яманнарның билгесе - кинә тотмак, яхшыларның билгесе - сүз онытмак ○ 12272 +● 12996 (2) +ТОТМАС (4) ■ Очарга ирек бирмәсәң, яхшы карчыга да берни тотмас ○ 4032 ● 8422; 8924; 13429 +ТОТМАСАҢ (2) ■ Минутында тотмасаң, сәгатендә тоталмассың ○ 927 ● 15087 +ТОТМАССЫҢ (1) ■ Ике куян кусаң, берсен дә тотмассың ○ 2240 +ТОТМАСЫН (1) ■ Алдыңнан әйткән телең артыңнан килеп тотмасын ○ 15460 +ТОТМЫЙ (5) ■ Күп йоклаган мышык тычкан тотмый ○ 3344 ● 8760; 10602; 17014 (2) +ТОТМЫЙЛАР (3) ■ Килмәгән болыт, яумаган яңгырга чиләк тотмыйлар ○ 1109 ● 2244; 9936 +ТОТРЫГЫ ( | 1) ■ Җир тотрыгы - тау, халык бастырыгы - бәк ○ 212:2 +ТОТСА (6) ■ Дошман якадан тотса, эт итәктән тота ○ 3478 ● 5813; 8520; 11643; 13628; 15265 +ТОТСАМЧЫ (1) ■ Җитмәснең иңен тотканчы җизнәм җиңен тотсамчы ○ 14654 +ТОТСАҢ (10) ■ Сарымсакны серкәгә салып тотсаң да, сигез ел исен саклый ○ 1615 ● 1862; +2340; 5372; 5903; 7105; 7677 (2); 10567; 13630 +ТОТСЫН (1) ■ Ачучан булсаң, сул кулың уң кулыңны тотсын ○ 12452 +ТОТТЫГА (1) ■ Йорт эте куянны куып җибәрсә, тоттыга сана ○ 3485 +ТОТТЫЛАР (1) ■ Куян, үз койрыгын күргәч, "кудылар, тоттылар!" дип, йөрәге ярылып үлгән, +ди ○ 2263 +ТОТТЫМ (1) ■ Әтәлге, мактанса, "тычкан тоттым!" дияр ○ 4221 +ТОТТЫРГАН (3) ■ Тик торганга шайтан таягын тоттырган ○ 6130 ● 9500; 15359 +ТОТТЫРМАМ (1) ■ Урман чытырман, качсам тоттырмам ○ 1876 +ТОТТЫРМЫЙ (1 | 1) ■ Идел чыкканчы балтасын бирә, Идел чыккач сабын да тоттырмый ○ 511 +● 1933:2 +ТОТТЫРМЫЙЛАР (3) ■ Балта сораганга көрәк тоттырмыйлар ○ 1896 ● 1930; 9068 +ТОТТЫРУ (2 | 2) ■ Төтен тавы тоттыру ○ 246 ● 8956:1, :2; 16664 +ТОТТЫРЫР (2) ■ Очар кош үзен ауга тоттырыр ○ 3867 ● 10489 +ТОТУ (12) ■ Тере тутый тоту ○ 4164 ● 4165; 4548; 5715; 7378; 7707; 7959; 10498; 10501; 12685; +12686; 15710 +ТОТУДА (1) ■ Байлык хәзинә җыюда түгел, булганны белеп тотуда ○ 7251 +ТОТУДАН (1) ■ Эчтә кинә тотудан үпкә сүзне әйтеп бетергән яхшы ○ 12608 +ТОТУЫ (1) ■ Йорт тотуы - йон тетүе түгел ○ 8262 +ТОТУЫННАН (2) ■ Балыкны тотуыннан тотам дигәне артык ○ 4466 ● 6499 +ТОТЫЛГАН (4 | 1) ■ Тотылган аю биергә өйрәнә ○ 2106 ● 9397, :1; 12567; 15207 +ТОТЫЛДЫ (2) ■ Дуңгызга ай тотылды ни, көн тотылды ни ○ 2888 (2) +ТОТЫЛДЫК (1) ■ Ат урладык - тотылмадык, тавык урлап тотылдык ○ 12644 +ТОТЫЛМАГАН (4) ■ Тотылмаган киекнең йонын йолкымыйлар ○ 2021 ● 12553; 12554; 13039 +ТОТЫЛМАДЫК (1) ■ Ат урладык - тотылмадык, тавык урлап тотылдык ○ 12644 +ТОТЫЛМАС (3) ■ Ач бүре тотылмас, тук бүре котылмас ○ 2122 ● 9892; 15763 +ТОТЫЛМЫЙ (1) ■ Итәк чыланмый балык тотылмый ○ 4490 +ТОТЫЛСА (1) ■ Яңа ай, тотылса да, тоелмый калыр ○ 75 +ТОТЫЛЫР (8) ■ Бер тишеккә ышанган тычкан тиз тотылыр ○ 3399 ● 12419; 14245; 15642; +15763; 15853; 15913; 16095 +ТОТЫЛЫРСЫҢ (2) ■ Артыңда ни барын белмәсәң - тотылырсың, алдыңда ни барын күрмәсәң - егылырсың ○ 678 ● 16155 +ТОТЫН (1) ■ Кулың менә терәк, эшең әнә терәк, тотын җәһәтрәк ○ 11037 +ТОТЫНА (3) ■ Бата торган - еланга да тотына ○ 345 ● 6476; 11723 +ТОТЫНГАН (4) ■ Тотынган агачыңның тамыры нык булсын ○ 1701 ● 5604; 8397; 16569 +ТОТЫНМА (1) ■ Кулыңнан килмәгән эшкә тотынма ○ 6356 +ТОТЫНМЫЙЛАР (1) ■ Ут чыккач кое казырга тотынмыйлар ○ 8510 +ТОТЫНСА (2) ■ Кул тотынса, эш карышмый ○ 10933 ● 11644 +ТОТЫНСАҢ (1) ■ Үзеңә ышанып эшкә тотынсаң, эшең юлда калмас ○ 6268 +ТОТЫНУ (2) ■ Батмастан күбеккә тотыну ○ 501 ● 502 +ТОТЫНЫП (2) ■ Ялына тотынып кала алмасаң, койрыгына тотынып кала алмассың ○ 2702 (2) +ТОТЫНЫР (1) ■ Иркә хатын иренең сакалына тотыныр ○ 13857 +ТОТЫП (29 | 1) ■ Узган болытны тотып булмый ○ 1144 ● 1164; 1286; 1441; 2141; 2310; 3740; +4144; 4404; 4841; 5493; 5569; 5926; 5927; 6823; 7023; 7338; 8719; 10226; 10565; 11021; 11759; +12512:1; 12864; 13846 (2); 14453 (2); 16696; 16701 +ТОЯ (1) ■ Убырның күзе күрмәсә дә күңеле тоя ○ 16758 +ТОЯГЫ (10) ■ Аягы булса, тоягы табылыр ○ 2351 ● 2522; 2576; 2624; 2812; 3026; 3147; 3285; +4758; 13448 +тоягы → башы-тоягы +ТОЯГЫНА (2) ■ Колан тоягына ком терәк, кош аягына җил терәк ○ 2233 ● 14501 +ТОЯК (7) ■ Тояк суы эчкән кеше ○ 534 ● 2406; 2426; 2801; 10714; 13451; 15514 +ТӨБӘГӘННЕҢ (1) ■ Төбәгәннең төбен төшерергә кирәк ○ 5639 +ТӨБЕ (58) ■ Биек тауның башы - якын, төбе ерак күренә ○ 117 ● 268; 1140; 1397; 1433; 1666; +4488; 4859; 5114; 5405; 6056 (2); 6147; 6247; 6248; 6662; 6684; 6685; 7077; 7123; 7156; 8043; +8493; 8612; 8796; 8906; 8954; 8969; 9199; 9249 (2); 9894; 9895; 9899; 9945; 9970; 9982; 10049; +11178 (2); 11416; 11890; 11891 (2); 12472; 12788; 13411; 13683; 13818; 15674; 15882 (2); 16132; +16241; 16859; 16902 (2); 16947 +ТӨБЕН (8) ■ Ат дорба төбен искәми туймас ○ 2494 ● 5639; 8355; 8645; 9325; 9854; 10032; 16045 +ТӨБЕНӘ (18 | 1) ■ Ай шәүләсе - галәмгә, шәм шәүләсе - төбенә ○ 12 ● 119; 1270; 1275; 1342; +1670; 1730; 1736; 1747; 1788; 1791; 3654:3; 4650; 8426; 9498; 9850; 9921; 14256; 14631 +ТӨБЕНДӘ (18) ■ Алтын саз төбендә дә ялтырый ○ 258 ● 267; 434; 1301; 4478; 7050 (2); 7278; +9244; 9886; 11050; 11261; 12640; 14228; 14644; 14874; 15537; 16341 +ТӨБЕНДӘГЕ (4) ■ Дәрья төбендәге энҗедән тау башындагы таш артык ○ 283 ● 363; 10411 (2) +ТӨБЕННӘН (5) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй ○ 32 ● 1745; 7836; 10555; 14227 +ТӨБЕТ (2) ■ Исеме телгә алынмаган егеттән исеме телгә алынган төбет артык ○ 12889 ● 12926 +ТӨГӘЛ (4) ■ Тулы булса, төгәл булыр ○ 617 ● 7913; 9797; 10264 +ТӨГӘНМӘ (1) ■ Төсе бардан төгәнмә ○ 10698 +ТӨГӘТМӘ (2) ■ Яу килә дип азыгыңны төгәтмә, ил күчә дип утыныңны төгәтмә ○ 5662 (2) +ТӨГЕН (1) ■ Колан кайда симерсә, төген шунда түгәр ○ 2228 +ТӨГЕННӘН (2) ■ Май ашаган песи төгеннән билгеле ○ 3345 ● 3483 +ТӨГЕҢ (1) ■ Белсәң - үзең өчен, белмәсәң - төгең үчсен ○ 16529 +ТӨЕЛГӘН (1) ■ Төелгән микән борае ○ 9499 +ТӨЕЛДЕМ (1) ■ Килен алдым - сөендем, салмасына төелдем ○ 13353 +ТӨЕН (3) ■ Өзелмәс аркан, сүтелмәс төен булды ○ 7125 ● 8709; 11540 +ТӨЕННЕ (2) ■ Төенне кул белән чишеп булса, тешне ходка җибәрмә ○ 8710 ● 11509 +ТӨЕП (1) ■ Тилене килегә салып төеп акыллы итәр хәл юк ○ 11668 +ТӨЕР (1) ■ Сөйли-сөйли телемдә төер бетте ○ 16293 +ТӨЕРЛЕ (3) ■ Дошман теле төерле, айкый гына күңелне ○ 5325 ● 9180; 15637 +ТӨЕРЧЕКТӘН (1) ■ Яман чир кечкенә төерчектән башлана ○ 15337 +ТӨЕШТЕРЕР (1) ■ Бар сөештерер, юк төештерер ○ 7551 +ТӨЗ (15) ■ Төз җирне түмгәк итү ○ 245 ● 1696; 1746; 1947; 1948; 2929 (2); 3841; 4603; 5914; +7188; 10047; 13538 (2); 16246 +ТӨЗӘ (1) ■ Тел төзә, тел боза ○ 15558 +ТӨЗӘЙТҮДӘН (1) ■ Кәкре агачны төзәйтүдән төзен кәкрәйтү җиңелрәк ○ 1927 +ТӨЗӘЛЕР (2 | 1) ■ Туеңа тәке төзәлер әле ○ 13335 ● 13561; 15502:2 +ТӨЗӘЛМӘС (2 | 1) ■ Көн яманы төзәлер, ир яманы төзәлмәс ○ 13561 ● 14056; 15502:2 +ТӨЗӘЛМИ (1) ■ Күңел пыяла сарай кебек - ватылса төзәлми ○ 11213 +ТӨЗӘМИЧӘ (2) ■ Төзәмичә мәрәйгә тидерә алмассың ○ 5640 ● 16111 +ТӨЗӘНЕР (1) ■ Бай бикәсе бизәнер, бизәнер дә төзәнер ○ 7159 +ТӨЗӘНМӘГӘНЕ (1) ■ Тависнең төзәнмәгәне булмас, хатынның бизәнмәгәне булмас ○ 13674 +ТӨЗӘНҮ (1) ■ Бер хатын - бизәнү белән, бер хатын - төзәнү белән ○ 13622 +ТӨЗӘП (1) ■ Күлмәккә төзәп, күләгәгә тидерү ○ 8978 +ТӨЗӘР (3) ■ Иркәлек бозар, катылык төзәр ○ 11835 ● 13830; 16666 +ТӨЗӘТ (1) ■ Кеше холкын күзәт, үзеңнекен төзәт ○ 11156 +ТӨЗӘТӘ (5) ■ Эш кешене төзәтә, ялкаулык боза ○ 6169 ● 8704; 12613; 15210; 15804 +ТӨЗӘТӘЛӘР (2) ■ Ачы белән төзәтәләр, тәмле белән бозалар ○ 9115 ● 9155 +ТӨЗӘТӘМ (1) ■ Каш төзәтәм дип күз чыгарма ○ 10394 +ТӨЗӘТЕР (3) ■ Атлы тәртә төзәтер, атсыз киртә төзәтер ○ 2558 (2) ● 11107 +ТӨЗӘТКӘН (1) ■ Аты юк киртә төзәткән ○ 8593 +ТӨЗЕК (6) ■ Замана бозык булыр, юллар төзек булыр ○ 813 ● 5293; 7105; 11215 (2); 12284 +ТӨЗЕКЛЕГЕ (1) ■ Дөньяның төзеклеге дә, бозыклыгы да хатыннардан ○ 13638 +ТӨЗЕН (1) ■ Кәкре агачны төзәйтүдән төзен кәкрәйтү җиңелрәк ○ 1927 +ТӨЗЕП (1) ■ Яхшы төзеп куаныр, яман бозып куаныр ○ 12330 +ТӨЗЕР (1) ■ Яхшы сүз ара төзер, яман сүз ара бозар ○ 16183 +ТӨЗМЕ (1) ■ Кәкреме, төзме - бер сүз булсын ○ 15917 +ТӨЗНЕ (1) ■ Кыйшык агач төзне бозар ○ 1695 +ТӨЗҮГӘ (1) ■ Ахмак бозуга бар, төзүгә юк ○ 11505 +ТӨЙ (1) ■ Бере тукмак, бере чөй, берен ал да берен төй ○ 1983 +ТӨЙИЛӘР (1) ■ Тарткан атка йөкне күбрәк төйиләр ○ 2685 +ТӨЙИМ (1) ■ Җиңел-җиңел җидегә төйим дә, тугызарлап тырмалыйм ○ 8080 +ТӨЙМӘ (15 | 2) ■ Күктән төшкән күк төймә ○ 103 ● 1770; 4982; 8187; 8562; 8886; 8897; 8922; +8956:1, :2; 8959; 8985; 9713; 10603; 10744; 11026; 11186 +ТӨЙМӘДӘЙ (7) ■ Төймәдәй бүләк - төя йөге хөрмәт ○ 8186 ● 10810; 11560; 11695; 12162; +12523; 13254 +ТӨЙМӘДӘЙДӘН (1) ■ Төймәдәйдән тәвәдәй бул ○ 2932 +ТӨЙМӘДӘН (2) ■ Төймәдән тәвәдәй файда юк ○ 8935 ● 8986 +ТӨЙМӘМ (1) ■ Зәңгәр төймәм кемдәдер, минем күңелем шундадыр ○ 8956 +ТӨЙМӘҢ (1) ■ Күк төймәң күк тә, агы юк ○ 8974 +ТӨЙМӘСЕ (1) ■ Тегүченең төймәсе булмас ○ 8706 +ТӨЙМӘСЕННӘН (1) ■ Счет төймәсеннән төшеп бара ○ 8060 +ТӨЙМИ (2) ■ Төймә генә төйми инде ○ 8985 ● 11026 +ТӨЙМИЛӘР (2) ■ Килегә салып су төймиләр ○ 399 ● 9929 +ТӨЙНӘГӘН (1) ■ Ахмак төйнәгән төенне акыллы да чишә алмас ○ 11509 +ТӨЙНӘЛСӘ (1) ■ Ирнең күңеле ефәктәй, бер төйнәлсә чишелмәс ○ 13546 +ТӨЙНӘП (1) ■ Күк чүпрәккә төйнәп күк читенә асарсың ○ 99 +ТӨК (5) ■ Асыл ташта корт булмас, уч төбендә төк булмас ○ 267 ● 2473; 4620; 5328; 8402 +ТӨКӘНЕР (1) ■ Ата малы тиз төкәнер ○ 14326 +ТӨКӘНМӘС (2) ■ Әдәм үлмичә ризыгы төкәнмәс ○ 9396 ● 11296 +ТӨКЕР (1) ■ Барына шөкер, югына төкер ○ 7641 +ТӨКЕРГӘН (4 | 3) ■ Җилгә төкергән - үзенә төкергән ○ 1196 (2) ● 10551, :1, :2, :3; 15704 +ТӨКЕРЕК (5 | 1) ■ Төкерек җиргә төшмәслек салкын ○ 1228 ● 6311; 10551:3; 10552 (2); 10648 +ТӨКЕРЕККӘ (1) ■ Төкереккә тайган нәрсә ○ 10649 +ТӨКЕРЕКНЕ (1 | 2) ■ Бер төкергән төкерекне кире йотып булмый ○ 10551 ● 10551:1, :2 +ТӨКЕРЕП (3) ■ Күлгә төкереп суы артмас ○ 413 ● 8383; 10586 +ТӨКЕРМӘ (9 | 3) ■ Коега төкермә, кайтып су эчәрсең ○ 403 ● 403:1, :2, :3; 476; 1192; 1193; 5284; +8517; 9876; 10540; 10587 +ТӨКЕРМӘСӘ (1) ■ Ил төкерсә - күл булыр, төкермәсә - чүл булыр ○ 4944 +ТӨКЕРМИЛӘР (1) ■ Итенешме итенә, төкермиләр битенә ○ 12084 +ТӨКЕРСӘ (4) ■ Ил төкерсә - күл булыр, бер төкерсә - ни булыр? ○ 4943 (2) ● 4944; 5039 +ТӨКЕРСӘМ (2) ■ Түбән төкерсәм - сакалым бар, югары төкерсәм - мыегым бар ○ 10588 (2) +ТӨКЕРСӘҢ (4 | 1) ■ Күккә төкерсәң, битеңә төшәр ○ 59 ● 59:1; 4621; 9362; 10590 +ТӨКЛЕ (2) ■ Кырык катлы чикмәнең булганчы кырык төкле туның булсын ○ 8915 ● 13367 +ТӨКСӘРӘ (1) ■ Балалар асраганда кош та төксәрә ○ 3828 +ТӨЛКЕ (44) ■ Заманың төлке булса, син тазы бул ○ 822 ● 1126; 2035; 2043; 2270; 2284; 22862288; 2290-2307; 2317; 2320; 2321; 3354; 3534; 3577; 3593; 3809; 3924; 3931; 5907; 6647; 8887; +15332; 16097; 16109; 16854 +ТӨЛКЕГӘ (3) ■ Арыслан көче төлкегә хас түгел, төлке хәйләкәрлеге арысланга төс түгел ○ 2043 +● 2308; 2309 +ТӨЛКЕДӘ (1) ■ Төлкедә - койрык, юхада - тел ○ 11937 +ТӨЛКЕНЕ (6) ■ Карт төлкене урманнан куып чыгара алмассың ○ 2289 ● 2310; 2311; 2322; 3524; +ТӨЛКЕНЕҢ (7) ■ Арысланның уеннан төлкенең муены өзелә ○ 2058 ● 2312-2316; 2323 +ТӨЛКЕСЕ (3) ■ Тавына күрә төлкесе, заманына күрә көлкесе ○ 946 ● 2285; 16996 +ТӨЛКЕСЕН (1) ■ Һәр җирнең төлкесен үз тозагы белән аула ○ 2318 +ТӨЛКЕЧЕ (1) ■ Без үзебез төлкече, түлке әдәм көлкесе ○ 2319 +ТӨМӘНГӘ (3) ■ Бернең бәласе меңгә, меңнең бәласе төмәнгә ○ 4887 ● 15559; 15817 +ТӨМСЕНМӘ (1) ■ Булмастайга төмсенмә дә, көрсенмә дә ○ 6051 +ТӨН (34) ■ Айлы төн адашмаска яхшы ○ 753 ● 830; 834; 856; 891; 900; 902; 947; 949; 953; 954; +1058; 1065; 1597; 2336; 4202; 5203; 5883; 6573; 6664; 6901; 6952; 9812; 10152; 11152; 11291; +12240 (2); 12248; 13246; 13666; 14379; 15293; 16505 +төн → көн-төн +ТӨНГӘ (1) ■ Эт олакса - төнгә таба ○ 3620 +ТӨНГЕ (1) ■ Төнге кунак төнлек ябуы ○ 10174 +ТӨНДӘ (1) ■ Таяксызга таяк бул кара төндә, маяксызга маяк бул олы юлда ○ 6926 +ТӨНЕ (2) ■ Айның утыз көне бар, утыз төне бар ○ 754 ● 3911 +ТӨНЛӘ (12) ■ Көндез йөрсәң кеше күрә, төнлә йөрсәң эт өрә ○ 904 ● 905; 2302; 4821; 5963; +7180; 9866; 12933; 13796; 15234; 15382; 17006 +ТӨНЛЕГЕНӘ (1) ■ Морҗасыннан чыгып төнлегенә капкан ○ 8567 +ТӨНЛЕГЕННӘН (4) ■ Капкасыннан эт бакмый, төнлегеннән җил какмый ○ 3777 ● 8570; 8653; +ТӨНЛЕК (1) ■ Төнге кунак төнлек ябуы ○ 10174 +ТӨННӘН (2) ■ Караңгы төннән соң якты көн килә ○ 848 ● 16644 +ТӨННЕ (2) ■ Ярканат төнне көтә, санд��гач таңны көтә ○ 2337 ● 4022 +ТӨННЕҢ (3) ■ Төннең колагы йөз дә бер, йөз дә бере дә бик үткен була, ди ○ 955 ● 956; 957 +ТӨНЬЯКТАН (1) ■ Кыйбладан җил торса - карың китәр, төньяктан җил иссә - җәең китәр +○ 1113 +ТӨП (3) ■ Төп башына утырту ○ 1994 ● 3951; 8378 +ТӨПКӘ (5) ■ Арыш кибәге алдан оча, бодай кибәге төпкә төшә ○ 1525 ● 2827; 5663; 7751; 16123 +ТӨПЛӘНӘ (1) ■ Агач бер җирдән төпләнә ○ 1649 +ТӨПЛӘНГӘН (1) ■ Тормышланган - төпләнгән ○ 13207 +ТӨПЛӘНЕР (1) ■ Имән каты җиргә төпләнер ○ 1728 +ТӨПЛЕ (2) ■ Сирәк торма төпле була ○ 1616 ● 16691 +ТӨПСЕЗ (13) ■ Төпсез коега төшерү ○ 535 ● 7122; 7949; 9971; 9972; 10044; 10045; 11153; 11909; +13006; 13458; 14730; 16212 +ТӨПТӘ (5) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 +● 1770; 8571; 8734; 8897 +ТӨПТӘН (3) ■ Тирәк төптән авар ○ 1755 ● 1995; 11633 +ТӨПЧЕГЕҢ (1) ■ Төпчегең - картаймыш көнеңдә ярдәмчең ○ 14066 +ТӨРГӘННӘН (2) ■ Шалканны ефәккә төргәннән бәясе артмас, энҗене ыштырга төргәннән +бәясе кимемәс ○ 1624 (2) +ТӨРЕН (1) ■ Ишәк тиресен төрен дә арыслан эшен эшлә ○ 2966 +ТӨРЕНӘ (1) ■ Гөл сабагын терәшкән чыра да гөлгә төренә ○ 1268 +ТӨРЕНГӘН (1) ■ Тутый кош каурыена төренгән карга ○ 4017 +ТӨРЕП (1) ■ Әлү кагына шикәр төреп ашама ○ 9401 +ТӨРКЕМ (1) ■ Карак кем дә, мулла кем - һәммәсе дә бер төркем ○ 16993 +ТӨРКЕНЕ (1) ■ Төркене якын хатынның түшәге җыелмый ○ 14640 +ТӨРКСТАНДА (1) ■ Төркстанда куй бер сум, килә-килә унбер сум ○ 3118 +ТӨРЛӘНӘ (1) ■ Утыз теш арасыннан чыккан утызга төрләнә ○ 16119 +ТӨРЛӘНЕР (1) ■ Бишектәге бишкә төрләнер ○ 14011 +ТӨРЛЕ (27 | 1) ■ Сары мәтрүшкә алтмыш төрле авырудан, көрән мәтрүшкә җитмеш төрле авырудан дәва ○ 1302 (2) ● 1348; 1804; 2973; 4599; 4665; 4966; 5236 (2); 6346; 9150; 9588:3; 9695; +10843; 11728; 12856; 12883; 14706; 15017; 15021; 15102; 16103 (2); 16399; 16692; 16938 (2) +ТӨРЛЕГӘ (1) ■ Хатын-кызның акылы җил өргәнче җиде төрлегә әйләнер ди ○ 13725 +ТӨРЛЕНЕ (1) ■ Шайтан төрлене уйлата ○ 16772 +ТӨРЛЕЧӘ (1) ■ Чәч кенә булсын, таравын төрлечә итеп була ○ 10315 +ТӨРМӘ (1) ■ Төрмә бик таза да, берәү дә кереп ятарга теләми ○ 5904 +ТӨРМӘГӘ (1) ■ Бүләк биргән өчен бер түрә дә беркемне дә төрмәгә япмый ○ 5786 +ТӨРМӘДӘ (1) ■ Төрмәдә төшкә хәтле төш, төштән соң закон сөйлиләр ○ 5905 +ТӨРМӘСЕ (1) ■ Һәр җирнең бер түрәсе бар, һәр түрәнең төрмәсе бар ○ 5983 +ТӨРМИЛӘР (1) ■ Җәүһәрне искегә төрмиләр ○ 328 +ТӨРПӘЙГӘН (1) ■ Яманга ияргән төрпәйгән ○ 12246 +ТӨРСӘҢ (1) ■ Кеше баласы тунга төрсәң дә тормас, үз балаң үзәгенә типсәң дә китмәс ○ 14188 +ТӨРТ (1) ■ Башын ал да, саламына ут төрт ○ 1383 +ТӨРТӘ (4) ■ Саплаягы белән бирә, сабы белән төртә ○ 10039 ● 12556; 15958; 16874 +ТӨРТӘСЕ (1) ■ Исергәнне төртәсе юк - үзе авар ○ 9828 +ТӨРТЕЛӘ (1) ■ Какшаган тешкә тел төртелә ○ 10569 +ТӨРТЕЛЕР (1) ■ Теш авырткан җиргә тел төртелер ○ 15625 +ТӨРТЕП (6) ■ Фил, күперне борыны белән төртеп, тазалыгын карый: борынына чыдаса, үзенә +чыдый, ди ○ 3334 ● 7484; 8588; 9494; 13152; 15535 +ТӨРТЕРГӘ (1) ■ Борын төртергә дә урын юк ○ 10628 +ТӨРТЕРЛЕК (1) ■ Энә төртерлек тә урын калмау ○ 8747 +ТӨРТКӘН (2) ■ Берәү, патша йортын күреп кайткач, үз өенә ут төрткән, ди ○ 8239 ● 14601 +ТӨРТКӘНГӘ (1) ■ Әйткәнгә күнеп, төрткәнгә түнеп ○ 16324 +ТӨРТКӘННЕҢ (1) ■ Кисәү белән төрткәннең көеге бетми ○ 8466 +ТӨРТМӘ (1) ■ Кырмыска оясына таяк төртмә ○ 4792 +ТӨРТСӘ (1) ■ Түрәгә ут төртсә дә гаеп юк, кара кешегә шәм кабызса да гаеп ○ 5913 +ТӨРТСӘҢ (6) ■ Тәртә төртсәң, үсеп чыгарлык ○ 7121 ● 10379; 10512; 12195; 15980; 16232 +ТӨРТТЕК-ТАРТТЫК (1) ■ Төрттек-тарттык - баш саптык, кактык-суктык - олтан кактык ○ 9087 +ТӨРТҮ (1) ■ Сугудан төртү яман ○ 5618 +ТӨС (11) ■ Ак төс - шат төс ○ 554 (2) ● 584 (2); 624 (3); 2043; 2410; 2416; 13841 +ТӨС-БИТНЕ (1) ■ Төс-битне табага салып йөртмиләр ○ 10697 +ТӨСЕ (12) ■ Ише килмәсә, төсе килми ○ 580 ● 610; 619; 621; 3213 (2); 5065; 5130; 5447; 6091; +10698; 10699 +ТӨСЕН (4) ■ Алтын гомер торса да төсен югалтмый ○ 7734 ● 11244; 13031; 13039 +ТӨСЕНӘ (2) ■ Бакма төсенә, бак эченә ○ 564 ● 11694 +ТӨСЕННӘН (3) ■ Бер курыккан куян кырык көн төсеннән чыкмас ○ 2237 ● 6081; 13211 +ТӨСЕҢ (2) ■ Теләсәң - төсең бар, эшләсәң - көчең бар ○ 10732 ● 11297 +ТӨСЕҢ-БИТЕҢ (1) ■ Төсең-битең җир булган, әвенең янды мәллә ○ 10736 +ТӨСЛЕ (7) ■ Заман бер төсле генә тормый ○ 804 ● 2029; 2039; 2124; 3395; 11356; 11371 +ТӨСНЕ (1) ■ Буяучыдан: "Кайсы төсне бигрәк сөясең?" - дигәнгә, - "Алтын сарысы белән +көмеш агын", - дигән ○ 565 +ТӨСТӘН (2) ■ Төстән килгәннең төсе башка ○ 5065 ● 15912 +ТӨТӘМӘГӘН (1) ■ Төтәмәгән морҗа булмас ○ 8496 +ТӨТЕН (27) ■ Төтен тавы тоттыру ○ 246 ● 1201; 1834; 2859; 3614; 5323; 8476; 8478; 8487; 8492; +8493; 8522; 8528; 8551; 8566; 8572; 8586; 9779; 10510; 10615; 11276; 13819; 14725; 16075; +16104; 16313; 16907 +ТӨТЕНЕ (13) ■ Илнең төтене дә тәмле ○ 4988 ● 6140; 7298; 8482; 8494; 8495; 8573; 8574; 8577; +11133; 11951; 14769; 14770 +ТӨТЕНЛӘНӘ (1) ■ Ике кисәү башы кырда да төтенләнә ○ 8459 +ТӨТЕННӘН (3) ■ Уттан курыккан төтеннән сакланыр ○ 8531 ● 8576; 12527 +ТӨТЕННЕ (1) ■ Җилне төтен кумый, җил төтенне куа ○ 1201 +ТӨТЕННЕҢ (1) ■ Төтеннең кайсы якка авышканын шәйләү ○ 8575 +ТӨТЕНСЕЗ (3) ■ Ут төтенсез булмый ○ 8505 ● 12687; 12908 +ТӨТИ (1) ■ Тол хатынның учагы төти ○ 13684 +ТӨТМӘС (3) ■ Күмәк кулга эш төтмәс ○ 6101 ● 6593; 9736 +ТӨТМИ (4) ■ Комга су төтми ○ 137 ● 6234; 9766; 9770 +ТӨҺМӘТТӘН (1) ■ Коры сүздән, коры төһмәттән саклан ○ 15907 +ТӨЧЕ (19) ■ Арыш - ачы икмәк, бодай - төче икмәк ○ 9111 ● 9117; 9118; 9122; 9196; 9254; 9268; +9272; 9819; 12102; 14264; 14547; 14681; 15479; 15638 (2); 15668; 16105; 16106 +ТӨЧЕДӘН (1) ■ Берәүләрнең теше ачыдан камашканда, берәүләрнеке төчедән камашыр ○ 9183 +ТӨЧЕМЕН (1) ■ Борычтан яман әчемен, шикәр сипсәң төчемен ○ 9451 +ТӨЧЕНЕ (3) ■ Ачы белән төчене татыган белер, ерак белән якынны йөргән белер ○ 9116 ● 9119; +ТӨЧЕРӘ (1) ■ Тоз сипкәч, торма да төчерә ○ 9353 +ТӨЧЕСЕ (1) ■ Ачысы булмаганның төчесе булмас ○ 9123 +төчесен → ачысын-төчесен +ТӨЧКЕР (1) ■ Тешең барда сызгыр, борының барда төчкер ○ 10580 +ТӨЧКЕРГӘН (1) ■ Мәче төчкергән саен исең китмәсен ○ 3391 +ТӨЧКЕРГӘНДӘ (1) ■ Ишәк төчкергәндә туу ○ 2996 +ТӨШ (14) ■ Кечкенә булса да, эче төш кенә ○ 649 ● 1840; 5905; 6063; 6142; 7104; 7611; 9131; +12239 (2); 13138; 13140; 13177; 16849 +ТӨШӘ (25 | 1) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 ● 701; 940; 1141; 1525; 1670; +1788; 1812; 2136; 2587; 3343; 5642; 6003; 6595; 7072; 7859; 9021; 9894; 10259; 10270; 10373; +10432:1; 11196; 12156; 15833; 15880 +ТӨШӘР (50 | 1) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 59, :1; 165; 376; 1192; 1319; +2406; 2659; 2877; 2980; 2985; 3079; 3368; 3451; 3724; 3837; 3942; 4257; 4558; 4917; 5271; 5937; +6844; 7944; 8179; 8211; 8416; 9007; 9389; 9895; 10432 (2); 10556; 10590; 11582; 11690; 11718; +11810; 11864 (2); 12584; 12975; 13513 (2); 13954; 14223; 14292 (2); 15043; 15096 +ТӨШӘРЛЕК (2) ■ Бай булмасаң, бай төшәрлек өең булсын ○ 8234 ● 10339 +ТӨШӘРМЕН (1) ■ Салма савытыңа менеп төшәрмен ○ 9487 +ТӨШӘРСЕҢ (10 | 4) ■ Айга сикермә, егылып төшәрсең ○ 20 ● 131; 398; 8399; 9511; 11815; +11993; 12000, :1, :2, :3, :4; 13006; 16212 +ТӨШӘСЕ (1) ■ Башыңа төшәсе таягыңны үзең бел ○ 10273 +ТӨШӘСЕН (1) ■ Таякның кемгә төшәсен бел ○ 1941 +ТӨШЕ (7) ■ Чикләвегемнең төше юк, сезнең кебек кеше юк ○ 1776 ● 6435; 6438; 6440; 10795 (2); +ТӨШЕМӘ (1) ■ Ике ятып бер төшемә керә ○ 6710 +ТӨШЕН (2) ■ Алманың асылын аю ашый, чикләвекнең төшен корт ашый ○ 1797 ● 7189 +ТӨШЕНӘ (4 | 1) ■ Сукыр тавыкның төшенә тары кергән, чүпләп бетерә алмагач тагы кергән +○ 4299 ● 4324, :1; 4325; 8828 +ТӨШЕНДӘ (4) ■ Төлке төшендә дә тавык саный ○ 2303 ● 6550; 9549; 16163 +ТӨШЕП (9) ■ Атлылар аттан төшеп, җәяүлеләр ятып карарлык түгел ○ 2747 ● 4086; 5892; 6678; +7797; 8060; 9566; 10046; 11279 +ТӨШЕРӘ (5) ■ Күк үзенең яхшылыгын җиргә төшерә ○ 54 ● 11177; 14834; 15134; 15910 +ТӨШЕРГӘН (3) ■ Балта сабын тотам дигәнче, балтасын суга төшергән ○ 1979 ● 5409; 12536 +ТӨШЕРДЕ (1) ■ Бусагамны төшерде инде керә-чыга ○ 8362 +ТӨШЕРЕП (1) ■ Маңгайга язылган язмышыңны тир белән сыпырып төшереп булмый ○ 14930 +ТӨШЕРЕР (2) ■ Чи пешерер, тиз төшерер ○ 9503 ● 13152 +ТӨШЕРЕРГӘ (1) ■ Төбәгәннең төбен төшерергә кирәк ○ 5639 +ТӨШЕРЕРМЕН (1) ■ Арзан керешермен, ашавым белән кыйммәткә төшерермен ○ 9533 +ТӨШЕРИМ (1) ■ Үрдәк ашаганда: "Бөлдерим, бөлдерим, өй түбәсен төшерим, дранчага калдырыйм", - дип ашар, имеш, ди ○ 4416 +ТӨШЕРМИ (1) ■ Суга төшерми, утка пешерми ○ 526 +ТӨШЕРТМӘ (1) ■ Кысыр биядән колын төшертмә ○ 2831 +ТӨШЕРҮ (2) ■ Төпсез коега төшерү ○ 535 ● 9258 +ТӨШИМ (2) ■ Яз көне ут: "Кая сикереп төшим икән?" - дип кенә йөри, ди ○ 978 ● 4409 +ТӨШКӘ (10) ■ Иртәңге яңгыр төшкә хәтле ○ 1090 ● 5486; 5905; 6575; 6677; 6678; 9226; 11573; +13766; 16754 +ТӨШКӘН (41 | 4) ■ Күктән төшкән күк төймә ○ 103 ● 171; 172; 291; 445; 527; 1169; 1472; +1482 (2); 1483; 1789; 1902; 1980; 3393; 3543:1; 3936; 3972; 4134; 4355; 4567; 4688; 5922; 5960; +7031; 7714; 8484; 8506; 9474; 10428; 10432 (2), :1; 11371; 11718; 12812; 13183; 13190:1, :1; +13366; 13395; 14980; 15575; 16359; 16614 +ТӨШКӘНДӘ (2) ■ Колан коега төшкәндә, гөберле бака айгырлык кылыр ○ 2231 ● 14479 +ТӨШКӘНЕ (1) ■ Чибәр кызның үлгәне - намусына тап төшкәне ○ 13043 +ТӨШКӘН-КАЛГАН (1) ■ Пешкән шалкан, төшкән-калган ○ 1636 +ТӨШКӘННӘН (3) ■ Булыр-булмаска ышанма, кулыңа төшкәннән аерылма ○ 7591 ● 10952; +ТӨШКӘНЧЕ (5) ■ Тешең төшкәнче телгә алырлык эшең булсын ○ 6128 ● 6311; 7611; 7793; 14083 +ТӨШКӘЧ (6 | 1) ■ Исенә төшкәч, Идел кичәр ○ 514 ● 5402; 6877; 9033; 12998; 13945, :1 +ТӨШКЕ (1) ■ Иртәнге акыл төшкә ярамый, төшке акыл кичкә ярамый ○ 11573 +ТӨШЛЕК (2) ■ Төшлек гомерең булса, кичлек тырыш ○ 6526 ● 9363 +ТӨШМӘ (6) ■ Черек бау белән коега төшмә ○ 479 ● 13174; 15273 (2); 16849; 16978 +ТӨШМӘГӘН (3) ■ Кайсы сарыкта, кайсы казда, әле төшмәгән базга ○ 9463 ● 9512; 16538 +ТӨШМӘДЕМ (2) ■ Җәй җәйләдем, кыш кышладым, мич башыннан төшмәдем ○ 1069 ● 13112 +ТӨШМӘС (18) ■ Су язып май төшмәс ○ 438 ● 1541; 1747; 1783; 3597 (2); 3902; 4014; 7172; +7708; 7984; 8126; 8426; 11826; 13356; 13452; 16696; 16701 +ТӨШМӘСЕН (6) ■ Кимәгәнне киярсең, кигәннәр өстеңнән төшмәсен ○ 8799 ● 10587; 11851 (2); +16593 (2) +ТӨШМӘСКӘ (1) ■ ��үбәгә салам япсаң, төшмәскә ант итеп менә, ди ○ 8294 +ТӨШМӘСЛЕК (2) ■ Төкерек җиргә төшмәслек салкын ○ 1228 ● 10648 +ТӨШМИ (17) ■ Тимергә көя төшми ○ 302 ● 777; 1673; 1787; 1791; 1813; 2749; 3369; 3410; 3690; +4519; 7676; 9140; 10573; 13935; 16410; 16697 +ТӨШМИМ (1) ■ Яуга төшмим дип ярдан очма ○ 5672 +ТӨШНЕҢ (1) ■ Бәхетсез ат басмам дигән төшнең уртасына баса ○ 2638 +ТӨШСӘ (32 | 1) ■ Башыңа төшсә, түмгәккә дә сәлам бирерсең ○ 115 ● 349; 528; 556; 2227; 2749; +3234; 4566; 4670; 5298; 6079; 6506 (2); 7439; 7747; 8464; 9034; 9601; 10270-10272; 12237; +12318; 12915; 13190 (2); 13364; 13367; 13618 (2); 14701; 14731:1; 15050 +ТӨШСӘҢ (2 | 1) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 +● 2552; 12000:5 +ТӨШСЕН (2) ■ Алма - төбенә төшми кая төшсен ○ 1791 ● 13367 +ТӨШТӘ (4 | 2) ■ Өндәге төштә ○ 6705 ● 8079; 9619; 12329; 13190:2 (2) +ТӨШТӘН (11) ■ Төштән соңга калган ○ 1059 ● 1890; 3077; 3445; 5905; 6068; 11690; 13140; +13144; 14900; 15257 +ТӨШТЕ (6) ■ Аның базары төште ○ 8026 ● 8569; 9436; 9872; 10303 (2) +ТӨШҮ (6) ■ Бер алдына, биш артына төшү ○ 730 ● 4837; 8394; 8576; 8583; 11395 +ТӨШҮЕ (2) ■ Тауга менүе кыен, төшүе ансат ○ 166 ● 9374 +ТӨШҮМЕ (1) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: "Аркаңда +йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 +ТӨШҮНЕҢ (1) ■ Мич башыннан егылып төшүнең дә рәте бар ○ 8475 +ТӨЮ (1) ■ Көлдән төймә төю ○ 8562 +ТӨЮЕ (1) ■ Чит кешенең сөюе - үз анаңның йодрык төюе ○ 14241 +ТӨЯ (9) ■ Төя, акрын китсә дә, күп юл алыр ○ 2933 ● 2934-2937; 2939; 8186; 8187; 10603 +ТӨЯГӘ (3) ■ Төягә ут кирәк булса, муенын озайтыр ○ 2938 ● 2942; 13629 +ТӨЯГӘННӘН (1) ■ Төя төягәннән курыкмас ○ 2936 +ТӨЯДӘЙ (4) ■ Төядәй буең булганчы, төймәдәй уең булсын ○ 10810 ● 11695; 12162; 13254 +ТӨЯДӘН (1) ■ Төядән: "Сиңа тау менү авырмы, тау төшүме?" - дип сораганнар. Төя: "Аркаңда +йөк булгач, тигез җирне дә шайтан алсын!" - дигән, имеш ○ 2939 +ТӨЯНЕҢ (2) ■ Төянең койрыгы җиргә җиткәнен кем күргән? ○ 2940 ● 2941 +ТӨЯП ( | 1) ■ Урманга утын төяп бармыйлар ○ 1868:1 +ТӨЯРЛӘР (2) ■ Акчаң булса сөярләр, акчаң беткәч төярләр ○ 7728 ● 12315 +ТӨЯҮЧЕДӘ (1) ■ Төяүчедә дүрт кесә, олаучыда биш кесә ○ 6822 +ТРАВА (1) ■ Әт-тәмәке - трава, аны тартмак - рава ○ 9863 +ТРАКТОР (2) ■ Атны макта, трактор белән эшлә ○ 1372 ● 1474 +ТРИ (1) ■ Ураза - три глаза ○ 16941 +ТУ (5) ■ Комсыз ту бия ашаса да туймас ○ 2829 ● 5819; 14062; 14063; 14554 +ТУА (26 | 2) ■ Тузаннан да тау туа ○ 187 ● 2054; 2399:1; 2418; 2583 (2); 2815; 2875; 3085; 3743 (2); +3988 (2); 4778; 4993; 6690:2; 8718 (2); 10116; 11419; 11932; 12463; 13955; 14036; 14052; 14053; +14143; 15373 +ТУАЛАР (1) ■ Анадан күлмәксез туалар, күлмәкле булалар ○ 13916 +ТУАР (19) ■ Туар булса - тун булыр, бодай булса - он булыр ○ 2407 ● 2408; 2582 (2); 2830; 3367; +3906; 5529 (2); 5571; 6565 (2); 11330; 13478; 14219 (2); 16781 (3) +ТУАРГА (1) ■ Әдәм үләргә ашыгыр, бала туарга ашыгыр ○ 14086 +ТУАРМЫ (1) ■ Үтеп киткән яңгырны ямылчы алып куармы; асыл ирнең баласы асылсыз булып +туармы ○ 14382 +туарның → терлек-туарның +ТУАСЫ (2) ■ "Туган ай, туасы ай - менә булды тугыз ай", - дип әйтте, ди, бер хатын җиде айдан +бала тапкач ○ 14054 ● 14661 +ТУБАЛ (4) ■ Тычкан, тишегенә сыймаса, койрыгына тубал тага, имеш ○ 3416 ● 8569; 9869; 10043 +ТУБАЛАК (1) ■ Туй ашы тубалак ○ 13285 +ТУБАЛГА (2) ■ Кортның анасын эләктер, иле тубалга үзе керер ○ 4738 ● 14518 +ТУБАЛДА (1) ■ Туганныкы - тубалда ○ 14516 +ТУБАЛДАЙ (1) ■ Тузандайны тубалдай итмә ○ 186 +ТУБЫГЫНА (2) ■ Диңгез ташыса, тубыгына җитми ○ 505 ● 3218 +ТУБЫГЫНДА (1) ■ Озын кешенең акылы тубыгында була, имеш ○ 10792 +ТУБЫК (2) ■ Ашык итен ашаган алты ел ач булыр, тубык итен ашаган тугыз ел тук булыр +○ 9145 ● 13567 +ТУБЫККА (1) ■ Арттан атылган таш тубыкка тия ○ 110 +ТУБЫКТАН (5) ■ Аңа диңгез тубыктан ○ 498 ● 7158; 9832; 11658; 14765 +ТУБЫЛГЫ (1) ■ Тубылгы агач зур булмас, тубылгыдан өй булмас ○ 1757 +ТУБЫЛГЫДАН (1) ■ Тубылгы агач зур булмас, тубылгыдан өй булмас ○ 1757 +ТУБЫР (1) ■ Былбылның өне бар, тургайның тубыр теле бар ○ 4094 +ТУГАЙ (3) ■ Бер сыер тугай пычратмас ○ 3155 ● 14339; 16269 +ТУГАЙГА (1) ■ Берсе урманга, берсе тугайга киткән ○ 1875 +ТУГАН (81) ■ Аю илә сыер туган түгел ○ 2078 ● 2234; 2999; 3092; 3168; 3407; 3463; 3566; 3835; +3856; 3986; 4050; 4116; 4132; 4604; 5012; 5038; 5042; 5054; 5055 (2); 5056-5060; 5061 (2); +5062; 5082; 5091; 5839 (2); 5901; 8293; 8977; 14014; 14048 (2); 14054; 14055; 14065; 14080 (2); +14104 (4); 14141; 14445; 14475; 14476 (2); 14480; 14483; 14484; 14486; 14508-14511; 14539 (2); +14553; 14673; 14674; 14678; 14679 (2); 14680-14682; 14691; 14695; 14764; 14960; 15487; +15630; 15631; 15719; 16348 +туган → ыру-туган +ТУГАНГА (2) ■ Ул туганга көн туа ○ 14143 ● 14682 +ТУГАНДА (2) ■ Кәҗәнең туганда ук сакалы була ○ 3054 ● 14056 +ТУГАНДАШ (1) ■ Һәр табындаш тугандаш түгел ○ 10206 +ТУГАНЛЫ (1) ■ Тугры бидә туган юк, туганлы бидә иман юк ○ 5901 +ТУГАНЛЫК (2) ■ Дуслык - фикердәшлек белән, туганлык - кардәшлек белән ○ 5392 ● 14511 +ТУГАННАН (9) ■ Саран белән угыры - туганнан тумача ○ 11906 ● 14355; 14477; 14486; 14512; +14519; 14672; 15138; 16657 +ТУГАННАР (5) ■ Тату туганнар таштан койма койганнар ○ 14503 ● 14513; 14514; 14554; 14677 +ТУГАННЫ (5) ■ Анадан кыйшык туганны тезгә салсаң да тураймас ○ 13915 ● 14056 (2); 14515; +ТУГАННЫКЫ (1) ■ Туганныкы - тубалда ○ 14516 +ТУГАННЫҢ (1) ■ Туганның бары яхшы, барыннан бае яхшы ○ 14517 +ТУГАН-ҮСКӘН (2) ■ Алтын-көмеш яуган җирдән туган-үскән ил артык ○ 4867 ● 5063 +ТУГАНЧЫ (2) ■ Көн туганчы ни тумас ○ 901 ● 14102 +ТУГАНЫ (1) ■ Яман кеше иң элек туганы белән бозылышыр ○ 12218 +ТУГАНЫМА (1) ■ Тугры телемне тыя алмыйм, туганыма керә алмыйм ○ 15633 +ТУГАНЫН (3) ■ Кара сыер туганын танымас ○ 3167 ● 12393; 14507 +ТУГАНЫНА (5) ■ Туганына сөенмә, торганына сөен ○ 14057 ● 14062; 14101; 14518; 16096 +ТУГАНЫҢ (3) ■ Туганың яман булса да, исән-әман булсын ○ 14520 ● 14686; 15320 +ТУГАНЫҢА (4) ■ Туганыңа чапмыйсың, күршеңә чабасың ○ 5235 ● 14521; 14522; 16088 +ТУГАНЫҢНАН (1) ■ Туганыңнан бизмә, нәселең корыр ○ 14523 +ТУГАНЫҢНЫ (1) ■ Башыңа бәла төшкәндә туганыңны танырсың ○ 14479 +ТУГАР (2) ■ Хатын алмак бер бәла, ләкин аннан тугар бер бала, баладан тугар мең бәла +○ 13213 (2) +ТУГАРЫП (1) ■ Сукадан тугарып атны бирмиләр ○ 1442 +ТУГАЧ (2) ■ Баласыз көн - курчак уены, бала тугач була кыены ○ 14000 ● 14282 +ТУГРАК (1) ■ Төлке бүредән туграк тора ○ 2294 +ТУГРЫ (4) ■ Тугры бидә туган юк, туганлы бидә иман юк ○ 5901 ● 15616; 15632; 15633 +ТУГРЫЛЫК (2) ■ Тугрылык бәладән коткарыр, хыянәт бәлагә кертер ○ 12555 ● 12556 +ТУГЫЗ (32 | 1) ■ Тугыз балта бер сәкедә ятыр, ике каба ятмас ○ 1946 ● 4155; 5152; 6496; 6714; +7982; 7983; 8019; 8059; 8062; 8076; 8293; 8377; 8923; 9145; 9358; 9562; 9712; 9898; 10447; +11863; 12161; 12226; 13315; 14054; 14065; 14136:1; 14439; 14932; 15361; 15801; 16487; 17047 +ТУГЫЗАРЛАП (1) ■ Җиңел-җиңел җидегә төйим дә, тугызарлап тырмалыйм ○ 8080 +ТУГЫЗГА (2) ■ Тугызга менгән сигезгә төшмәс ○ 7984 ● 8065 +ТУГЫЗДАН (1) ■ Тугыздан калган тукаби ○ 14103 +ТУГЫЗЛАУ (1) ■ Үз тугызын тугызлау ○ 8075 +ТУГЫЗНЫ (3) ■ Ун белән тугызны аермый ○ 8063 ● 8894; 12668 +ТУГЫЗЫ (2) ■ Тугызы булгач, уны булыр ○ 7985 ● 8019 +ТУГЫЗЫН (2) ■ Үз тугызын тугызлау ○ 8075 ● 13690 +ТУГЫМ (1) ■ Карт агачтан тугым бөгелмәс ○ 1919 +ТУДЫ (5) ■ Хут туды - ут туды ○ 962 (2) ● 965; 5785 (2) +ТУДЫК (1) ■ Тудык, тудыка, бергә килсә, сүздән пешерәләр ботка ○ 13388 +ТУДЫКА (1) ■ Тудык, тудыка, бергә килсә, сүздән пешерәләр ботка ○ 13388 +ТУДЫМ (1) ■ Батыр: "Дошман күрдем", - ди, куркак: "Нигә тудым", - ди ○ 5545 +ТУДЫРА (3 | 1) ■ Батырны яу тудыра ○ 5553 ● 7240; 7656:1; 10789 +ТУДЫРДЫМ (2) ■ Кыз тудырдым - иргә китте, ул тудырдым - кырга китте ○ 14125 (2) +ТУДЫРСЫН (1) ■ Елан еланнан башка ни тудырсын ○ 4595 +ТУДЫРЫР (4) ■ Үсәр ил батыр тудырыр, үчәр ил тузан туздырыр ○ 5123 ● 14915 (2); 15881 +ТУЕ (10) ■ Бүре туе кан белән ○ 2163 ● 2967; 4574; 4700; 6671; 7234; 7303; 13283; 14583; 16795 +ТУЕЗ ( | 1) ■ Кеше колагы - кисәргә киез, үзеңнеке - туез ○ 10397:1 +ТУЕМ (1) ■ Туем капкага җиткән, орчык-кабам кайда икән ○ 13333 +ТУЕМЛЫГЫҢ (1) ■ Өскә - киемлегең, тамакка - туемлыгың булсын ○ 8837 +ТУЕМЛЫК (2 | 1) ■ Күңеллек түгел, туемлык ○ 9773 ● 9785, :1 +ТУЕМНАН (1) ■ Уенга алданып, туемнан калма ○ 6688 +ТУЕНА (3) ■ Тавык та тырнап туена ○ 4320 ● 12029; 13275 +ТУЕНГАН (1) ■ Алмалары суга туенган ○ 1842 +ТУЕНДА (4) ■ Чабышкы, сабан туенда чапмый торса, тамактан калыр ○ 2807 ● 3639; 4048; 4300 +ТУЕНДЫРСАҢ (1) ■ Еланны сөт белән туендырсаң да, зәһәре кимемәс ○ 4630 +ТУЕНЫП (1) ■ Һава белән туенып тору ○ 108 +ТУЕНЫР (2) ■ Арыслан күләгәсендә тиен туеныр ○ 2044 ● 4771 +ТУЕҢ (1) ■ Туең узган, туның тузган ○ 13334 +ТУЕҢА (1) ■ Туеңа тәке төзәлер әле ○ 13335 +ТУЕҢНЫ (1) ■ Ярлы булсаң, туеңны гаеттә яса ○ 7450 +ТУЕП (9) ■ Әрсез кәҗә әрем ашап та туеп кайтыр ○ 3066 ● 9634; 13306-13312 +ТУЗ (2) ■ Үзең гөмбә икәнсең, туз чиләккә кер дә ят ○ 1343 ● 8269 +ТУЗА (7) ■ Ат аяктан тузмый, тамактан туза ○ 2481 ● 11065; 12098; 14586 (2); 14707; 16136 +ТУЗАН (9) ■ Күк җиргә яхшылык яудырса, җир күккә тузан туздыра ○ 55 ● 1081; 1171; 1195; +2014; 5123; 5188; 7765; 9903 +ТУЗАНДАЙНЫ (1) ■ Тузандайны тубалдай итмә ○ 186 +ТУЗАННАН (1) ■ Тузаннан да тау туа ○ 187 +ТУЗАН-ТУЗАН (1) ■ Тама-тама күл булыр, тузан-тузан тау булыр ○ 1128 +ТУЗАНЫ (3) ■ Ялгыз атның тузаны чыкмый ○ 2700 ● 5209; 6670 +ТУЗАР (9) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да узар +○ 3081 ● 4886; 5064; 5863; 6507; 6675; 7303; 9903; 16469 +ТУЗА-ТУЗА (1) ■ Бай туза-туза, ярлының гомере уза ○ 7191 +ТУЗБАШ (1) ■ Агулы елан өчен агусыз тузбаш еланны үтерәләр ○ 4549 +ТУЗГА (3) ■ Тузга язмаганны сөйли ○ 1775 ● 15305; 16311 +ТУЗГАН (8) ■ Эш узган, кием тузган ○ 6320 ● 8814; 8924; 8955; 8973; 10807; 13334; 14763 +ТУЗДЫРА (6) ■ Күк җиргә яхшылык яудырса, җир күккә тузан туздыра ○ 55 ● 5949; 7238; 7244; +13704; 16191 +ТУЗДЫРГАН (1) ■ Чәчен-башын туздырган, апасыннан уздырган ○ 14584 +ТУЗДЫРМА (3) ■ Туздырма тузны - колагың чукракланыр ○ 1316 ● 1496; 15113 +ТУЗДЫРСАҢ (1) ■ Шөпшәнең оясын туздырсаң, уртага алып талый ○ 4829 +ТУЗ��ЫРУЧЫ (1) ■ Ир - табучы, хатын - туздыручы ○ 13834 +ТУЗДЫРЫП (2) ■ Көн уздырып, чабата туздырып ○ 9082 ● 15676 +ТУЗДЫРЫР (6) ■ Кыш җитсә, буран туздырыр; җәй җитсә, кояш кыздырыр ○ 870 ● 1177; 2507; +5123; 8928; 11307 +ТУЗМАС (9) ■ Алтын черемәс, тимер тузмас ○ 260 ● 5015; 5723; 8667; 11059; 11403; 12960; +13559; 16377 +ТУЗМЫЙ (12 | 1) ■ Тегермәннең аскы ташы тузмый ○ 1449 ● 2481; 2559; 2576; 2624; 5111; 8689; +8784; 8909; 11465; 12327; 15313; 16182:2 +ТУЗНЫ (1) ■ Туздырма тузны - колагың чукракланыр ○ 1316 +ТУЗСА (6) ■ Чананың, табаны тузса да, кысасы кала ○ 7079 ● 8684 (2); 9063; 9899; 9982 +ТУЗСЫН (3) ■ Көн узсын, йон тузсын ○ 1044 ● 5851; 8788 +ТУЗЫ (1) ■ Каен тузы юеш булмый ○ 1734 +ТУЗЫН (1) ■ Каенның тузын макта, имәннең үзен макта ○ 1737 +ТУЗЫНА (1) ■ Каен тузына масаер, имән үзенә масаер ○ 1735 +ТУЗЫП (1) ■ Телең чыптадан булса, әллә кайчан тузып бетәр иде ○ 15709 +ТУЙ (71 | 4) ■ Иген чәчү - туй итү түгел ○ 1399 ● 3530; 3570:1; 4924; 5204; 5769; 6633; 6639; +6671; 6711-6713; 6715; 7235; 8815; 8927; 9179; 9473; 11502; 11697; 13259-13262; 13270; +13277; 13279; 13282; 13284-13294; 13295, :1, :2; 13296-13298; 13299 (2); 13300-13305; +13322:1; 13324; 13325; 13330 (2); 13331; 13332; 13336; 13337; 13597; 13668; 13773; 13775; +14551; 14717; 15291; 15416; 16280; 16347; 16359; 16449; 16957 +ТУЙГА (26) ■ Ишәкне туйга чакырганнар. Ул: "Утын ташыргамы, су ташыргамы?" - дип сораган ○ 2982 ● 3639; 4377; 5845; 12938; 13266; 13267; 13281; 13305-13316; 13327-13329; +13339; 13597; 13611 +ТУЙГАН (20) ■ Кара җир астында кара елан да туйган ○ 124 ● 1377; 2164; 3640; 3917; 5012; +5038; 5054; 5062; 5063; 5753; 8904; 9262; 9629; 9712; 9792; 13319; 14306; 14519; 15244 +ТУЙГАНДА (1) ■ Карын туйганда картаның исе чыга ○ 9650 +ТУЙГАННАН (1) ■ Туйганнан ары төймә хәтле дә үтми ○ 9713 +ТУЙГАННАР (1) ■ Туганнар, бер-берсеннән туйганнар ○ 14514 +ТУЙГАНЧЫ (4) ■ Аша карының туйганчы, эшлә тирең тамганчы ○ 6025 ● 7220; 9714; 9781 +ТУЙГАНЫҢНЫ (1) ■ Туйганыңны туйганчы бел ○ 9714 +ТУЙГАЧ (4) ■ Ашап туйгач икмәк белән авызыңны сөртмә ○ 9128 ● 9251; 9715; 9763 +ТУЙГЫЗМАС (1) ■ Учагыннан ут өзмәс, улын-кызын туйгызмас ○ 14305 +ТУЙДА (13) ■ Матурлык туйда кирәк, эшчәнлек көн дә кирәк ○ 6493 ● 10691; 11615; 12243; +12723; 12906; 13032; 13317-13321; 13340 +ТУЙДАН (5 | 1) ■ Оялган - туйдан буш калыр ○ 11262 ● 13297; 13322, :2; 13323; 13654 +ТУЙДЫ (1) ■ Аю кыш буе йоклый, "йокым туйды" дими ○ 2079 +ТУЙДЫК (1) ■ Туйдык, яманлыкны куйдык ○ 9786 +ТУЙДЫР (3) ■ Атны туйдыр арпа белән, сине туйдырыр казы, карта белән ○ 2565 ● 8132; 9573 +ТУЙДЫРА (10) ■ Язгы көн ел туйдыра ○ 987 ● 2180; 2185; 2543; 9675; 9906; 10880 (2); 13298; +ТУЙДЫРАЛМЫЙ (1) ■ Күке баласын карга асрар, туйдыралмый күзе чыгар ○ 4059 +ТУЙДЫРМАС (1) ■ Уен карын туйдырмас ○ 6681 +ТУЙДЫРМЫЙ (2) ■ Йокы тамак туйдырмый ○ 6653 ● 9291 +ТУЙДЫРМЫЙЛАР (1) ■ Сандугачны сүз белән туйдырмыйлар ○ 4109 +ТУЙДЫРСАҢ (1) ■ Җирне бер кат туйдырсаң, ул сине ун кат туйдырыр ○ 1489 +ТУЙДЫРЫР (5) ■ Җирне бер кат туйдырсаң, ул сине ун кат туйдырыр ○ 1489 ● 2565; 6414; +9356; 11841 +ТУЙДЫРЫРГА (1) ■ Әтәчкә дә чебеш туйдырырга туры килә ○ 4383 +ТУЙЛАГАНГА (1) ■ Туйлаганга - туй, ясаганга - уй ○ 13324 +ТУЙМАГАН (1) ■ Үзе туйган, күзе туймаган ○ 9792 +ТУЙМАГАННЫ (1) ■ Ашап туймаганны ялап туймассың ○ 9613 +ТУЙМАДЫМ (1 | 1) ■ Кунак туймадым димәс, суймады дияр ○ 10121 ● 10121:1 +ТУЙМАК (1) ■ Хәләлдән туймак юк ○ 12599 +ТУЙМАС (49) ■ Тимерче балтага туймас ○ 307 ● 1277; 1281; 1481; 1750; 2494; 2829; 2886; +3113; 3182; 3530; 3990; 4240; 4506; 5865; 5897; 6580 (2); 7721 (2); 7934 (2); 8507; 9188; 9787; +10422 (2); 11860; 11862; 11882; 11908; 12112 (2); 12654 (2); 13595; 13654 (2); 13676; 14743 (2); +15700 (2); 15779 (2); 16759; 16792 (2); 16963 +ТУЙМАСА (3) ■ Җир туймаса ил туймас ○ 1481 ● 7018; 10122 +ТУЙМАССЫҢ (2) ■ Янмаган чыраның яктысына туймассың ○ 8430 ● 9613 +ТУЙМАСТАЙ (1) ■ Карының туймастай җирдә ачлыгыңны белдермә ○ 9655 +ТУЙМЫЙ (16) ■ Кәҗә: "Бакча буеннан үтмәсәм, тамагым туймый", - дип әйтә, ди ○ 3022 +● 3063; 3558; 4337; 4412; 5956; 6028; 6077; 7685; 9610; 9643; 9649; 10296; 11035; 13497; 15687 +ТУЙНЫ (2) ■ Эт, туенда аягы сынмаса, ул туйны туйга санамый ○ 3639 ● 13325 +ТУЙНЫҢ (2) ■ Күлнең яме каз белән, туйның яме кыз белән ○ 13278 ● 13326 +ТУЙСА (7) ■ Атның, тамагы туйса, тоягы тузмый ○ 2576 ● 2678; 3040; 3254; 3726; 7334; 16759 +ТУЙСАҢ (2) ■ Көн дә туйсаң - бөләрсең, атнага бер туйсаң - үләрсең ○ 9668 (2) +ТУЙСЫН (2) ■ Алты кабып ат туйсын, җиде кабып ир туйсын ○ 13441 (2) +ТУЙЧЫ (1) ■ Барың чарва булсаң, кол булырсың, барың туйчы булсаң, ку булырсың ○ 5744 +ТУЙЧЫЛАР (1) ■ Күршеләр төн йокламый чыкканны туйчылар белмәс ○ 5203 +ТУК (69 | 5) ■ Тук башак аска иелә, буш башак өскә үрелә ○ 1454 ● 1498; 1594; 2035; 2122; 2143; +2202; 3124; 3281; 3459-3461; 3531; 3580; 4082; 4304; 4434; 4445; 4638; 4854:1; 5167; 5217; +5732; 5939; 6072; 6105; 6129, :1; 7139; 7165; 7229; 7329; 7590; 7606; 7608; 7609 (2); 7649; +9145; 9225; 9420; 9529; 9536; 9542; 9548; 9549; 9552, :1; 9553, :1, :2; 9554; 9574; 9578; 9632; +9653; 9707; 9716; 9758; 9771; 9779; 9795; 10084; 10130; 10173; 10195; 10228 (2); 10592; 11918; +11970; 14273 (2); 16415 +ТУКАБИ (1) ■ Тугыздан калган тукаби ○ 14103 +ТУККА (1) ■ Тукка бәрән койрыгы да каты, ачка тәкә мөгезе дә йомшак ○ 9717 +ТУКЛЫГЫ (3) ■ Байның бер юклыгы булыр, ачның бер туклыгы булыр ○ 7274 ● 9536; 9628 +ТУКЛЫГЫН (1) ■ Йөгерек ат туклыгын белдермәс, юмарт юклыгын белдермәс ○ 11839 +ТУКЛЫК (4) ■ Тукран тәүбәсе туклык бирмәс ○ 4150 ● 9568; 9702; 9768 +ТУКЛЫККА (1) ■ Туклыкка түзмәсәң, хурлыкка түзәрсең ○ 9718 +ТУКЛЫКТА (3) ■ Туклыкта ачлыкны истә тот ○ 9719 ● 16827; 16930 +ТУКМАГЫ (4 | 1) ■ Чөе кайда, тукмагы шунда ○ 1960 ● 1961; 6516; 8632; 8708:1 +ТУКМАГЫҢ (1) ■ Тукмагың кайда, сукмагың шунда ○ 8708 +ТУКМАДЫ (1) ■ Әле дә яхшы сукмады, кыртыш белән тукмады ○ 5711 +ТУКМАК (14 | 1) ■ Урман - ярты тун, кулыңа тукмак тотсаң - толып ○ 1862 ● 1983; 1992; 1999; +2004; 4854, :1; 5933; 8623; 9135; 13316; 13320; 13323; 14519; 16110 +ТУКМАККА ( | 1) ■ Туйдан соң тукмакка ○ 13322:2 +ТУКМАКЛАП (1) ■ Кеше күңелендәген тукмаклап булмый ○ 11155 +ТУКМАКТАН (1) ■ Дуңгыз тукмактан туймас ○ 2886 +ТУКМАКЧЫЛ (1) ■ Яман ат - сукмакчыл, яман кеше - тукмакчыл ○ 12208 +ТУКМАП (1) ■ Аюны тукмап бүре итеп булмый ○ 2091 +ТУКМАРБЫЗ (1) ■ Дус булырга теләсәң, кунак-кунак уйнарбыз; эт булырга теләсәң, тотарбыз +да тукмарбыз ○ 5519 +ТУКМАСАҢ (1) ■ Күп тукмасаң, ботаклы утын да ярыла ○ 1929 +ТУКМЫН (2) ■ Байның "юкмын" дигәненә, ярлының "тукмын" дигәненә ышанма ○ 7311 ● 7545 +ТУКНЫҢ (2) ■ Ач булдым дип егълама, күп ачның бер туклыгы булыр; тук булдым дип куанма, +күп тукның бер ачлыгы булыр ○ 9536 ● 9577 +ТУКРАМЫЙ (1) ■ Кыл да сыймый, кисап та тукрамый ○ 2441 +ТУКРАН (7) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 ● 4147-4150; 4152; 12656 +ТУКРАННЫҢ (1) ■ Тукранның балтасы борынында ○ 4151 +ТУКСАК (1) ■ Күп ку��да аксак та була, туксак та була ○ 3106 +ТУКСАН (10) ■ Арпа алтмыш көндә өлгерә, бодай туксан көндә өлгерә ○ 1515 ● 7960; 7983; +8062; 8076; 8077; 10843; 12161; 14439; 15092 +ТУКСАНДА (1) ■ Туксанда теш төшәр, йөздә яңадан тешәр ○ 15096 +ТУКСАННЫҢ (1) ■ Туксанның бере туса, тулыксаган Идел катар ○ 951 +ТУКСАНСЫЗ (1) ■ Туксансыз тургай чырламас ○ 4154 +ТУКСАНЫ (2) ■ Үз туксаны туксан, кешенеке сиксән тугыз ○ 8076 ● 8077 +ТУКТА (1) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтермен", - дип +○ 884 +ТУКТАВЫН (1) ■ Юмарт юклыгын белмәс, йөгерек ат туктавын белмәс ○ 11953 +ТУКТАГАН (1) ■ Мал - үтеп барышлый ял итәргә туктаган юлчы ○ 7389 +ТУКТАЛМЫЙ (1) ■ Бер кеше килмәгәннән базар тукталмый ○ 7889 +ТУКТАЛЫР (1) ■ Таудан тәгәрәгән таш чокырда гына тукталыр ○ 168 +ТУКТАМАС (3) ■ Карга баласының авызын таш белән томаламасаң, карылдаудан туктамас +○ 3953 ● 5477; 16915 +ТУКТАМЫЙ (1) ■ Бүре улый дип буран туктамый ○ 2165 +ТУКТАН (2) ■ Ачтан камыр бастырма, туктан икмәк кистермә ○ 9582 ● 9720 +ТУКТАП ( | 1) ■ Эт этлеген итә, түмгәк төбенә туктап китә ○ 3654:3 +ТУКТАР (4) ■ Тиз аккан тиз туктар ○ 467 ● 1108; 5477; 6893 +ТУКТАРГА (1) ■ Иренчәкне эшкә күндерсәң, туктарга иренер ○ 6482 +ТУКТАСЫ (1) ■ Теленең тупсасы юк, авызының туктасы юк ○ 15703 +ТУКТАТА (4) ■ Тай биреп котырткан, ат биреп туктата алмаган ○ 2871 ● 3126; 3249; 9234 +ТУКТАТЫП (5) ■ Эт этне туктатып иснәми китмәс ○ 3656 ● 7045; 7829; 13675; 16268 +ТУКТАТЫР (1) ■ Вак яңгырны җил туктатыр ○ 1084 +ТУКТАУ (1) ■ Гыйшык - төтенсез ут, ачкычсыз йозак, дәвасыз авыру, савытсыз эчемлек, йөксез +авырлык, туктау урыны билгесез сәфәр ○ 12687 +ТУКТЫЙ (4 | 1) ■ Тәгәрәгән таш тигез җирдә туктый ○ 168:2 ● 1200; 2696; 3671; 17042 +ТУКУ (1) ■ Тирес чабата туку ○ 9086 +ТУКЫГАННЫ (1) ■ Кулың белән тукыганны иңең белән күтәрерсең ○ 8696 +ТУКЫЙ (4) ■ Бүзче белгәнен тукый, мулла белгәнен укый ○ 8675 ● 9072; 16703; 16976 +ТУКЫЛДАВЫН (1) ■ Тукран, башы авыртмыйча, тукылдавын куймас ○ 4147 +ТУКЫР (2) ■ Сукыр үзенекен тукыр ○ 15267 ● 16481 +ТУКЫРСЫҢ (1) ■ Башыңа төшкәч, башмак тукырсың ○ 9033 +ТУЛА (4) ■ Бер башак - башак кына, йөз башактан капчык тула ○ 1384 ● 1563; 8685 (2) +ТУЛАК (2) ■ Ат, авырса - тулак; ир, авырса - кунак ○ 13443 ● 13445 +ТУЛАР (3) ■ Иртә чәчкән уңар, буразнасы тулар ○ 835 ● 1124; 1138 +ТУЛГАК (1) ■ Бер хатынны тулгак тотса, бөтен хатыннарның эчләре авырта ○ 13628 +ТУЛГАН (6) ■ Тулган айның күңеле һәрвакыт шат ○ 66 ● 67; 508; 8962; 13040; 13678 +ТУЛГАНДА (2) ■ Турбы тулганда кизәк табылды ○ 9968 ● 13962 +ТУЛГАНЫН (1) ■ Ай тулганын белмәс, егет булганын белмәс ○ 12819 +ТУЛГАЧ (3) ■ Ай - тулгач кителә ○ 10 ● 427; 15330 +ТУЛДЫ (1) ■ Тулды сабыр савытым ○ 11977 +ТУЛКСЫЗ ( | 1) ■ Тугыз улың булганчы тулксыз ирең булсын ○ 14136:1 +ТУЛКЫТСАҢ (1) ■ Су төбендә асыл таш, су тулкытсаң чыгадыр ○ 434 +ТУЛМАГАН (2) ■ Иллегә берсе тулмаган ○ 8042 ● 8049 +ТУЛМАС (5) ■ Яңгыр явып яр тулмас, асыл кош талга кунмас ○ 1163 ● 2549; 2836; 5878; 11211 +тулмас → тулыр-тулмас +ТУЛМЫЙ (3) ■ Өчкә тулмый көч булмый ○ 8011 ● 8374; 11844 +ТУЛПАР (2) ■ Тулпар, аягы кызса, канатланып очар ○ 2803 ● 2866 +ТУЛПАРЫ (1) ■ Алпарына күрә тулпары ○ 5527 +ТУЛСА (2) ■ Ай тулса, йолдызлар сыегая ○ 11 ● 5897 +ТУЛЫ (22) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 ● 23; 586; 617; 1466 (2); +3053; 3075; 5284; 7425; 7519; 9555; 9969; 9979; 10540; 11032 (3); 11534; 11740; 13706; 16728 +ТУЛЫКСАГАН (1) ■ Туксанның бере туса, тулыксаган Идел катар ○ 951 +ТУЛЫР (3) ■ Тирес түксәң җиреңә, ындырың тулыр игенгә ○ 1452 ● 1488; 5682 +ТУЛЫР-ТУЛМАС (1) ■ Булыр-булмасныкы тулыр-тулмас калыр ○ 7592 +ТУЛЫСЫНДА (1) ■ Ай кимендә артыр, тулысында кайтыр ○ 6 +ТУЛЫШКАННАН (1) ■ Ай бер тулышканнан соң кире кайтыр ○ 4 +ТУМА (1) ■ Эт белән бүре, туган булса да, тума дошман ○ 3566 +ТУМАГАН (19 | 3) ■ Сөрелмәгән җир өстендә тумаган куян баласы ○ 2283 ● 2458; 2778; 2834; +2862-2865; 2872; 2873; 6779; 13065; 13914; 14058, :1, :2, :3; 14059-14061; 14097; 14210 +ТУМАГАНГА (2) ■ Тумаганга ту бишек, туганына гүр тишек ○ 14062 ● 14063 +ТУМАГАНЫ (1) ■ Атадан бала туса - иге, атаның юлын куса - иге; үзенә охшап тумаса, атасының юлын кумаса, туганнан да тумаганы - иге ○ 14355 +ТУМАРДАЙ (1) ■ Байның эче тәпәндәй, җилкәсе тумардай ○ 7308 +ТУМАС (16 | 1) ■ Ахшамнан соң көн тумас ○ 762 ● 897; 901; 2584; 3002 (2); 3277; 3989, :1; +14030 (2); 14173 (2); 14237; 14416 (2); 15149 +ТУМАСА (1) ■ Атадан бала туса - иге, атаның юлын куса - иге; үзенә охшап тумаса, атасының +юлын кумаса, туганнан да тумаганы - иге ○ 14355 +ТУМАЧА (1) ■ Саран белән угыры - туганнан тумача ○ 11906 +ТУМАЧАДАН (1) ■ Тумачадан туры хәбәр ○ 14524 +ТУМРАН (2) ■ Юкә чөй тумран яра ○ 1966 ● 16141 +ТУМЫЙ (10) ■ Койрыклы йолдыз көн дә тумый ○ 33 ● 843 (2); 1021; 3115 (2); 4205; 5729; +13924; 14009 +ТУМЫЙЛАР (1) ■ Туган чакта сакал белән тумыйлар ○ 14055 +ТУМЫЙЧА (1) ■ Аттан ат тумыйча, эттән аргамак тумас ○ 2584 +ТУМЫРГАН (1) ■ Тумырган да сөягән, балта-пычак тимәгән ○ 1993 +ТУМЫШЫ (1) ■ Тумышы нинди - тормышы шундый ○ 14064 +ТУМЫШЫННАН (1) ■ Көннең килеше тумышыннан билгеле ○ 909 +ТУН (60 | 3) ■ Кыш бетте дип тун сатма, янә кыш бар ○ 863 ● 865; 940; 1862; 1873; 2354; 2358; +2407; 2475 (2); 2501; 2507 (2); 3654:2; 4915; 5301; 5444; 5478; 5807; 5847; 5964; 6134; 6414; +7441; 8671; 8887; 8890; 8891; 8892 (2); 8894; 8898; 8909; 8910; 8914; 8923-8927; 8928 (2); +8929-8931; 8937; 8942; 8948; 8949; 8959; 8983; 9133; 12960; 13295, :1, :2; 14139; 14410; 14509; +14528; 15905; 16851; 16854 +ТУНАЛГАН (2) ■ "Йортка кергән кияүдән туналган куян - мин артык!" - дип әйткән, ди, бер +туналган куян ○ 13172 (2) +ТУНАМЫЙЛАР (2) ■ Үтермәгән аюның тиресен тунамыйлар ○ 2108 ● 2238 +ТУНАП (1) ■ Бу куянны атсам, тиресен тунап сатсам, бер тай алып кайтсам, килер көзгә ат +булыр ○ 2278 +ТУНАУ (2) ■ Арка тиресен тунау ○ 10819 ● 10874 +ТУНГА (5) ■ Илне килештерүче - тунга төймә тегүче ○ 4982 ● 10683; 14188; 14573; 15503 +ТУНЛЫ (2) ■ Суык төлке тунлы кешегә сәлам бирә, ертык тунлы кешенең куенына керә, имеш +○ 1126 (2) +ТУНЛЫНЫКЫ (2) ■ Сабан туе - атлыныкы, туй - тунлыныкы ○ 6671 ● 13261 +ТУННАН (3) ■ Бет ачуын туннан алу ○ 4838 ● 8896; 14224 +ТУННАРЫ (1) ■ Күңелләре киренең туннары тире ○ 11879 +ТУННЫ (4) ■ Беткә ачу итеп тунны утка якмыйлар ○ 4766 ● 8893; 14184; 15859 +ТУННЫҢ (3) ■ Бүрекнең күрке тунның гаебен каплый ○ 9004 ● 12228; 14380 +ТУНЫ (16 | 1) ■ Бүре, сарык туны кисә дә, бүре булыр ○ 2157 ● 2213; 2260; 2314; 2559; 4859; +7303; 7632; 8705; 8913; 8921; 8932; 11059; 11465; 12327; 13283; 16755:1 +ТУНЫЙ (1) ■ Этне кем үтерсә, тиресен шул туный ○ 3704 +ТУНЫЙЛАР (1) ■ Төлк��не алдамыйлар, тотып тиресен генә туныйлар ○ 2310 +ТУНЫМ (6) ■ Яудан аяр җаным юк, судан аяр туным юк ○ 5710 ● 8950; 8955; 8984; 10228; +ТУНЫН (7) ■ Язга чыккач чегән тунын сата ○ 991 ● 4840; 8953; 8988; 11579 (2); 12294 +ТУНЫҢ (8) ■ Челләдә туның ташлама, кыш үзең бел ○ 970 ● 1017; 1177; 3924; 8888; 8915; +13311; 13334 +ТУНЫҢНЫ (1) ■ Туныңны беренче елны үзең ки, икенче елны улыңа бир, өченче елны дошманыңа бир ○ 8933 +ТУҢ (4) ■ Илнең утына ян, бозына туң ○ 4989 ● 12564 (2); 15699 +ТУҢАМЫН (1) ■ Туңамын туным юкка, өшимен эшем юкка ○ 8984 +ТУҢАР (2) ■ Уңга киткән уңар, сулга киткән туңар ○ 700 ● 8323 +ТУҢАРМЫН (1) ■ Уңсам уңармын, уңмасам туңармын ○ 14995 +ТУҢАСЫҢ (1) ■ Я уңасың, я туңасың ○ 6627 +ТУҢАЯККА (1) ■ Туңаякка бер аяк ○ 10222 +ТУҢГАН (4) ■ Туңган елан эреткән кешесен чагар ○ 4685 ● 7276; 8926; 8934 +ТУҢГАНГА (1) ■ Ачка казан астырма, туңганга ут яктырма ○ 9559 +ТУҢГАННАН (1) ■ Кыш булганын колагы туңганнан белгән ○ 1041 +ТУҢГАНЧЫ (1) ■ Байның бите туңганчы, ярлының "ите" туңган, ди ○ 7276 +ТУҢГАНЫН (1) ■ Бүре толыбы бар кеше юлдашының туңганын белмәс ○ 6913 +ТУҢДЫРА (2) ■ Кар матур да, аякны туңдыра ○ 1095 ● 5949 +ТУҢДЫРЫП (1) ■ Суык туңдырып йөрү ○ 1227 +ТУҢДЫРЫР (1) ■ Җил алдан булса - битең туңдырыр, арттан булса - туның туздырыр ○ 1177 +ТУҢМАГАН (1) ■ Суыкка туңмаган җылыны кимәс ○ 1127 +ТУҢМАС (3) ■ Эшләгән туңмас, эшләмәгән уңмас ○ 6211 ● 8804; 8819 +ТУҢМЫЙ (1) ■ Эшләгән тегермәннең суы туңмый ○ 1468 +ТУҢСА (3) ■ Уңса да үзе, туңса да үзе ○ 6626 ● 12090; 14994 +ТУҢСАҢ (1) ■ Кыш туңсаң, җәй җылынырсың ○ 868 +ТУҢЫП (2) ■ Берәү туеп сикерә, берәү туңып сикерә ○ 9634 ● 13796 +ТУП (5) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да узар +○ 3081 ● 5633; 6675; 6900; 13533 +ТУПКА (1) ■ Тупка каршы тупның җавабы бар ○ 5634 +ТУПЛАНГА (1) ■ Тай менсәң, тупланга кермә ○ 2856 +ТУПЛАНГАН (1 | 1) ■ Аерылган каз тупланган каргага җим булыр ○ 4229 ● 4229:1 +ТУПЛАНДА (1) ■ Маллы кеше - тупланда ○ 5597 +ТУПНЫҢ (1) ■ Тупка каршы тупның җавабы бар ○ 5634 +ТУПСАДЫР (1) ■ Ишек йөрткән тупсадыр, эшне йөрткән акчадыр ○ 7789 +ТУПСАСЫ (1) ■ Теленең тупсасы юк, авызының туктасы юк ○ 15703 +ТУПСАСЫЗ (1) ■ Ишек тупсасыз булмас ○ 8257 +ТУП-ТУРЫ (1) ■ Киеккә үлем сәгате җитсә, туп-туры аучыга чабар ○ 2017 +ТУП-ТУРЫДАН (1) ■ Туп-турыдан туп пошел, кәкерегә не ходи ○ 6900 +ТУРАВЫ (1) ■ Ит туравы бер табыш, ун турамга бер кабыш ○ 9241 +ТУРАГАН (2) ■ Тулган ай - тураган ит ○ 67 ● 9593 +ТУРАГАНГА (1) ■ Ит тураганга - сөйгәне, карап торганга - тигәне ○ 9242 +ТУРАГАНДА (2) ■ Суган тураганда елый ○ 1639 ● 9239 +ТУРАЙМАС (1) ■ Анадан кыйшык туганны тезгә салсаң да тураймас ○ 13915 +ТУРАЙТА (1) ■ Кәкрене турайта алмассың ○ 596 +ТУРАЙТАЛМАССЫҢ (1) ■ Карышып үскән караманы турайталмассың ○ 1741 +ТУРАЛА (1) ■ Тол хатын - тулган ай, толлыгын сакламаса, йолдызга турала ○ 13678 +ТУРАМА (1) ■ Ашамаганда турама, сорамаганда сөйләмә ○ 15773 +ТУРАМГА (1) ■ Ит туравы бер табыш, ун турамга бер кабыш ○ 9241 +ТУРАП (1) ■ Кәҗә агач кимерә, тычкан турап симерә ○ 3019 +ТУРАР (1) ■ Уң кул урар, сул кул турар, урта кул ук атар ○ 5645 +ТУРАРГА (1) ■ Кәҗә кәбестә турарга оста ○ 3034 +ТУРАУЧЫ (1) ■ Итнең иң тәмлесен тураучы ашар ○ 9248 +ТУРАЯ (1) ■ Елан үлгәч турая ○ 4614 +ТУРБЫ (1) ■ Турбы тулганда кизәк табылды ○ 9968 +ТУРГА (1) ■ Ир әйләнеп кулга төшәр, кош әйләнеп турга төшәр ○ 13513 +ТУРГАЙ (12 | 1) ■ Бер кара тургай килеп, яз башын китерми ○ 771 ● 1265; 3347; 4099; 41534157; 4158:1; 4159; 4218; 16220 +ТУРГАЙДАН (2) ■ Тургайдан курыксаң, тары икмә ○ 1568 ● 4194 +ТУРГАЙНЫҢ (2) ■ Былбылның өне бар, тургайның тубыр теле бар ○ 4094 ● 4158 +ТУРКА (1) ■ Туйга барсаң туеп бар, турка туның киеп бар ○ 13311 +ТУРПЫШАГА (1) ■ Буш турпышага ат килмәс ○ 2636 +ТУРСЫГЫМ (1) ■ Капка авызына кода килсә - кабам белән орчыгым, киявем белән кызым +килсә - казан белән турсыгым ○ 14617 +ТУРСЫК (1) ■ Яман атка ял бетсә, янына турсык бәйләтмәс ○ 2706 +ТУРТЫЙДАН ( | 1) ■ Туртыйдан туры хәбәр ○ 11661:2 +ТУРУНСЫЗ (1) ■ Турунсыз кеше - тамырсыз агач ○ 14182 +ТУРЫ (87 | 3) ■ Аем туры бакканда йолдызларга йодрык ○ 2 ● 1694; 1702 (2); 2029; 2778; 3193; +3561; 4080, :1; 4086; 4383; 5213; 5595; 5602; 5635; 5697; 5773; 5902; 5903; 5958; 6392; 6676; +6738; 6815-6820; 6867; 6890; 6997; 7044; 7233 (2); 7262; 7298; 7891; 8069; 8177; 8453; 8471; +8482; 9674; 10954; 11227; 11530; 11661, :1, :2; 12529; 12533; 12557; 12558 (2); 12628; 12673; +14524; 15726; 15776; 15815; 15913; 15916; 16078-16081; 16082 (2); 16083-16096; 16148; +16156; 16235; 16522; 16704; 16845 +туры → туп-туры +ТУРЫДА (1) ■ Ике арада, бер турыда калу ○ 735 +ТУРЫДАН (5) ■ Турыдан карга гына оча ○ 4002 ● 6744; 6816; 6821; 16093 +турыдан → туп-турыдан +ТУРЫЛЫГЫ (2) ■ Җәяүнең сукмагы тар, алай да турылыгы бар ○ 6879 ● 12559 +ТУРЫЛЫГЫНА (2) ■ Көймә турылыгына карама, юл турылыгына кара ○ 7049 (2) +ТУРЫЛЫГЫҢ (1) ■ Ярлы булсаң, турылыгың - байлык ○ 7451 +ТУРЫЛЫК (5) ■ Сабын - тышны, турылык - эчне пакьлый ○ 12543 ● 12560 (2); 12561; 16097 +ТУРЫЛЫКЛЫ (1) ■ Турылыклы булып үлү ялганчы булып яшәүдән яхшырак ○ 12562 +ТУРЫЛЫКНЫ (1) ■ Турылыкны һәркем мактый, ләкин сакламый ○ 12563 +ТУРЫНДА (13) ■ Күк бер синең баш турында гына түгел ○ 98 ● 3255; 4486; 5122 (2); 5373; +5616; 6695; 11168; 15011 (2); 15240; 15761 +ТУРЫНЫ (1) ■ Туры турыны сөяр, ялган турыдан көяр ○ 16093 +ТУРЫСЫ (1) ■ Сүзнең турысы тимерне теләр ○ 16050 +ТУРЫСЫН (4) ■ Акыллыдан турысын әйттерә алмасаң, тиледән сора ○ 11460 ● 15769; 16051; +ТУСА (27) ■ Апрель туса, яз була ○ 760 ● 945; 951; 2787; 3308 (2); 4421; 4692; 5785; 11090; 13465 (2); +13947; 14063; 14079; 14081 (2); 14102; 14116 (2); 14142 (2); 14173; 14355; 14357; 14358 (2) +ТУСАҢ (1) ■ Атадан алтау тусаң да, үз улың булмаса ялгызсың ○ 14107 +ТУСТАГАНГА (1) ■ Тулы тустаганга су кермәс ○ 9969 +ТУСТАК (2) ■ Ашы юк алтын аяктан әйрәне бар тустак яхшы ○ 9144 ● 9680 +ТУТ (6) ■ Эшләгән тимер ялт итәр, эшләмәгәнен тут басар ○ 323 ● 451; 4351; 4564; 12100; 12564 +ТУТАҢ (1) ■ Синдә ашау кайгысы, миндә тутаң кайгысы ○ 9776 +ТУТЫГА (1) ■ Кылыч кында торса тутыга ○ 5592 +ТУТЫЙ (11) ■ Карга, тутый кош йөрешен йөреп, үз йөрешен оныткан ○ 3979 ● 4017; 4081; +4160-4162; 4164; 4165; 4178; 14297; 16099 +ТУТЫЙНЫ (2) ■ Тутыйны читлеккә теле кертә ○ 4163 ● 14718 +ТУТЫЙНЫҢ (1) ■ Былбылның өне татлы, тутыйның теле татлы ○ 4095 +ТУТЫК (2) ■ Тутык тимерне ашый ○ 316 ● 14950 +ТУТЫКМАС (1) ■ Кояш каралмас, алтын тутыкмас ○ 38 +ТУТЫКМЫЙ (2) ■ Яхшы аучының мылтыгы тутыкмый ○ 2025 ● 13739 +ТУТЫРА (5) ■ Хайван башта җелек тутыра, аннан ит җыя, аннан соң гына май җыя баш��ый +○ 2412 ● 5037; 7021; 13909; 17069 +ТУТЫРГАН (1) ■ Яза-яза сандыгын тутырган, укый белмичә авызын ачып утырган ○ 16707 +ТУТЫРДЫ (1) ■ Кырык-кырык дия иллегә тутырды ○ 8052 +ТУТЫРМЫЙ (1) ■ Өйне кырык ир тутырмый, бер хатын тутыра ○ 13909 +ТУТЫРУ (2) ■ Колакка ком тутыру ○ 10496 ● 10508 +ТУТЫРЫП (2) ■ Типсә дә, чиләк тутырып савым бирә торган сыер типсен ○ 3232 ● 11909 +ТУТЫРЫР (1) ■ Таза орлык таза иген үстерер, начар орлык кырга чүп-чар тутырыр ○ 1444 +ТУТЫРЫРГА (1) ■ Ил авызын тутырырга илле батман кирәк ○ 4914 +ТУУ (3) ■ Ак җәймәле көн туу ○ 1029 ● 2996; 14098 +ТУФРАГЫ (2) ■ Ялгызның сүзе үтми, җәяүленең туфрагы тузмый ○ 5111 ● 15410 +ТУФРАГЫННАН (1) ■ Килен кайниш туфрагыннан алына ○ 13355 +ТУФРАГЫҢ (1) ■ Туфракка ябышсаң, туфрагың алтын булсын; ташка ябышсаң, ташың көмеш +булсын ○ 190 +ТУФРАК (10) ■ Туфрак алтын булмас ○ 188 ● 233; 278; 1455; 6529; 8385; 8446; 10992; 11222; 14857 +ТУФРАККА (5) ■ Туфракка су катышмыйча, балчык булмас ○ 189 ● 190; 259; 5059; 7750 +ТУФРАКНЫ (1) ■ Туфракны җир иткән - изгелек күргән, җирне туфрак иткән - ачтан үлгән ○ 1455 +ТУФРАКТА (1) ■ Алмаз таш туфракта ятса да, күргән кеше алмый калмас ○ 254 +ТУФРАКТАН (1) ■ Алачак яфрактан күп булса, бирәчәк туфрактан күп ○ 8090 +ТУШЫ (1) ■ Ишәк - ише белән, дуңгыз - тушы белән ○ 2958 +ТУЫМНАН (1) ■ Туымнан калмаган үлемнән калмый ○ 15389 +ТУЫҢ (1) ■ Туган җиргә туың тек ○ 5060 +ТУЫП (3) ■ Батып барган кояш туып килгән айга кырын карый, имеш ○ 25 ● 14535; 15452 +ТУЯ (10) ■ Бүре аркасында кош туя ○ 2127 ● 2145 (2); 3188; 3254; 3943; 7435; 9633; 9679; 9721 +ТУЯР (9) ■ Арыслан үз көче белән туяр ○ 2050 ● 3084; 3113; 3879; 9565; 9621; 9721; 11116; 11862 +ТУЯРЛЫК (2) ■ Бер карга туярлык ите юк ○ 4011 ● 9641 +ТУЯРСЫҢ (1) ■ Яласаң туярсың, ямасаң киярсең ○ 8872 +ТҮБӘ (7) ■ Түбән җирдә бер түбә үзен тауга санаган ○ 193 ● 4368; 5909; 8375; 8379; 8776; 16318 +ТҮБӘГӘ (5 | 1) ■ Ил аулак булса, дуңгыз түбәгә чыгар ○ 2901 ● 4918; 8294; 8295; 8408:1; 12111 +ТҮБӘДӘГЕСЕН (1) ■ Һавадагысын аударып, түбәдәгесен түнтәреп ○ 8398 +ТҮБӘДӘН (3) ■ Мәчене түбәдән атсаң да, дүрт аягы өстенә төшәр ○ 3368 ● 8341; 10957 +ТҮБӘЛӘМИЛӘР (1) ■ Егылганны түбәләмиләр ○ 6753 +ТҮБӘЛӘРЕ (1) ■ Өйрәләре сыек икән, түбәләре кыек икән ○ 9514 +ТҮБӘН (18) ■ Түбән җирдә бер түбә үзен тауга санаган ○ 193 ● 701; 703; 704; 706-708; 741; +1377; 3873 (2); 5279; 8386; 10556; 10567; 10588; 12007; 16645 +ТҮБӘНГӘ (8 | 2) ■ Түбәнгә карап шөкер ит, югарыга карап фикер ит ○ 695 ● 695:1, :2; 696; +709-712; 11311; 13185 +ТҮБӘННӘН (1) ■ Түбәннән югарыга ун ел менәләр, югарыдан түбәнгә ун көн дә җитә ○ 696 +ТҮБӘҢ (2) ■ Түбәң күктә булса да, аягың җирдә булыр ○ 68 ● 8382 +ТҮБӘҢНӘН (1) ■ Түбәңнән керер, табаныңнан чыгар ○ 10365 +ТҮБӘСЕ (6) ■ Үрдәк: "Хуҗаның түбәсе такта, саламга калганчы ашыйм әле", - дип әйтә, ди +○ 4429 ● 8245; 8380; 8381; 8393; 12289 +ТҮБӘСЕЗ (2) ■ Җир түбәсез булмас, ил түрәсез булмас ○ 5981 ● 13877 +ТҮБӘСЕН (8) ■ Биек тауның түбәсен күр дә төбенә барма ○ 119 ● 4083; 4416; 8279; 8342; 8373; +8377; 8613 +ТҮБӘСЕНӘ (1) ■ Өй түбәсенә менеп төшү ○ 8394 +ТҮБӘСЕННӘН (1) ■ Кешегә бәхетне баш түбәсеннән биргән, безгә бәкәл сөягеннән дә +бирмәгән ○ 14990 +ТҮБӘТӘЙ (1) ■ Түбәтәй җыеп калу ○ 9026 +ТҮГӘР (3) ■ Колан кайда симерсә, төген шунда түгәр ○ 2228 ● 5920; 13648 +ТҮГӘРӘК (8) ■ Түгәрәк күлдә балык күп ○ 477 ● 5125 (2); 8296; 9662; 10343; 12449; 16171 +ТҮГӘРЛӘР (1) ■ Аз китерсәң сүгәрләр, күп китерсәң түгәрләр ○ 545 +ТҮГӘРСЕҢ (1) ■ Эчәрсең йөзем суын, түгәрсең йөзең суын ○ 9861 +ТҮГЕЛ (321 | 3) ■ Кояш бер сиңа гына түгел ○ 95 ● 98; 153; 223; 320; 538; 715; 752; 794; 823 (2); +1075; 1143; 1197; 1222 (2); 1305; 1399; 1422; 1628; 1647; 1795; 1933; 1967; 2043 (2); 2053; 2078; +2081; 2103; 2117; 2304; 2339; 2508; 2522; 2535; 2567:2; 2691; 2747; 2753; 3008; 3024; 3056; +3064; 3098; 3109; 3141; 3148 (2); 3150; 3216; 3292; 3687; 3789; 4029; 4192; 4200; 4246; 4309; +4359; 4447; 4536 (2); 4538; 4655; 4757; 4761; 4798; 4852; 4872; 4876; 5133; 5149; 5228; 5261; +5270; 5275; 5276; 5323; 5398; 5600; 5644; 5655; 5719; 5888; 5945; 6055; 6082; 6100; 6161; 6164; +6166-6168; 6172; 6227; 6231; 6330; 6382; 6610; 6846; 6869; 6940; 6978; 6993; 7056; 7165; 7219; +7246 (2); 7249 (2); 7251; 7279; 7365; 7423; 7485; 7511; 7516; 7527; 7657; 7672; 7695; 7797; +7816; 7818 (2); 7825; 8000; 8027; 8031 (2); 8092; 8113; 8117; 8154; 8169; 8208; 8262; 8263; +8265; 8452 (2); 8552; 8702; 8740; 8870; 8878 (2); 8904; 8929; 9002; 9077; 9214; 9262; 9374; +9400; 9434 (2); 9435 (2); 9437; 9439; 9452; 9453; 9482 (2); 9704; 9729; 9768; 9773; 9777; 9785, +:1; 9839; 9984; 10013; 10120; 10206; 10245; 10277; 10287; 10288; 10314; 10334; 10356; 10380; +10384; 10387; 10661; 10688; 10689 (2); 10754; 10814; 10842; 10901; 10927; 11067; 11081; 11093; +11096; 11124; 11132; 11134; 11148; 11149, :1; 11195; 11220; 11256; 11257; 11333; 11345; 11412; +11418; 11490; 11493; 11501; 11549; 11613; 11619; 11821; 11825; 12088 (2); 12180; 12474; 12532; +12553; 12567; 12617 (2); 12674; 12700 (2); 12822; 12907; 12948; 13064 (2); 13069 (2); 13070 (2); +13118 (2); 13165; 13237; 13240; 13321; 13457; 13530; 13584; 13730; 13732; 13785; 13847; 13848; +13950; 13956; 13958; 14092; 14251 (2); 14343 (2); 14488; 14496; 14531; 14535; 14539; 14638 (2); +14710; 14714; 14832; 14835; 14871; 14873; 14878; 14887; 14946; 14970; 15060; 15063; 15122; +15241; 15338; 15366 (2); 15536; 15546; 16018; 16055; 16074; 16075; 16117; 16132; 16220; 16272; +16273; 16296; 16313; 16354 (2); 16383; 16442; 16527; 16567; 16572; 16607; 16625; 16680; 16686; +16742; 16770; 16818; 16832; 16841; 16892 (2); 17083 (2) +ТҮГЕЛЕР (1) ■ Ташкан түгелер, шашкан көенер ○ 11929 +ТҮГЕЛМӘС ( | 1) ■ Чиләгенә күрә капкачы, тәгәрәтсәң дә түгелмәс ○ 9978:1 +ТҮГЕЛМЕ ( | 1) ■ Дин, дин дип күп әйтсә, динге соравы түгелме? ○ 16816:1 +ТҮГЕЛМЕН (1) ■ Ашыңа тозлык түгелмен ○ 9440 +ТҮГЕЛСӘ (4) ■ Куеннан түгелсә - кунычка ○ 8912 ● 9269 (2); 11211 +ТҮГЕЛСЕҢ (5) ■ Аштан олы түгелсең ○ 9438 ● 9497; 9591; 15146 (2) +ТҮГЕП (1) ■ Тир түгеп эшлә, кунак кебек яшә ○ 6137 +ТҮГҮ (2) ■ Байга мал бирү - диңгезгә су түгү ○ 7211 ● 10727 +ТҮЗ (3) ■ Рәхәтен теләгәч, михнәтенә дә түз ○ 14944 ● 15724; 16233 +ТҮЗӘ (3) ■ Чабыш аты чапмый түзә алмый ○ 2804 ● 3116; 14966 +ТҮЗӘР (3) ■ Бүре ачка түзәр, коллыкка түзмәс ○ 2130 ● 5787 (2) +ТҮЗӘРЛЕК (1) ■ Яшь мәхәббәт - җүләрлек, карт мәхәббәт - түзәрлек ○ 12785 +ТҮЗӘРМЕН (1) ■ Карт куенында калач бар - калачыннан кан татыр, яшь куенында камчы бар камчысыннан бал татыр; калачыннан бизәрмен, камчысына түзәрмен ○ 15041 +ТҮЗӘРСЕҢ (3) ■ Туклыкка түзмәсәң, хурлыкка түзәрсең ○ 9718 ● 10773; 11973 +ТҮЗГӘН (4) ■ Сөт кайнаганчы түзгән, суынганчы түзмәгән ○ 9493 ● 11938-11940 +ТҮЗГӘННЕ (1) ■ Күбенә түзгәнне әзенә түзәрсең ○ 11973 +ТҮЗЕ (1) ■ Картлар сүзе - кәбестә түзе ○ 16370 +ТҮЗЕМ (1) ■ Йөргәнгә йөрем бирсен, калганга түзем бирсен ○ 6772 +ТҮЗЕП (1) ■ Ачлыкка түзеп була, суыкка - юк ○ 1072 +ТҮЗМӘГӘН (2) ■ Яхшы көнгә түзмәгән яман көнгә түзмәс ○ 998 ● 9493 +ТҮЗМӘС (4) ■ Яхшы көнгә түзмәгән яман көнгә түзмәс ○ 998 ● 2130; 5787 (2) +ТҮЗМӘСӘҢ (2) ■ Туклыкка түзмәсәң, хурлыкка түзәрсең ○ 9718 ● 10773 +ТҮЗМИ (1) ■ Әдәм баласы михнәткә түзә, рәхәткә түзми ○ 14966 +ТҮЗСӘҢ (1) ■ Чәнечкесенә түзсәң, гөлен өзәрсең ○ 1323 +ТҮЗСЕН (2) ■ Песи белән уйнаган тырнавына түзсен ○ 3370 ● 8788 +ТҮЗҮ (1) ■ Тешне аркылы тешләп түзү ○ 10646 +ТҮККӘН (1) ■ Чишмәне Иделгә түккән ○ 536 +ТҮКМИ (1) ■ Көч түкми нефть чыкмый ○ 292 +ТҮКМИЛӘР (1) ■ Яхшы суны ерак түкмиләр ○ 487 +ТҮКСӘҢ (1) ■ Тирес түксәң җиреңә, ындырың тулыр игенгә ○ 1452 +ТҮЛ (1) ■ Түзгән түл җыяр ○ 11939 +ТҮЛӘ (1) ■ Эт тә куянны "бурычыңны түлә!" дип куган ○ 3643 +ТҮЛӘВЕ (1) ■ Эт түләве - бер көчек ○ 3646 +ТҮЛӘГӘЧ (1) ■ Исәрнең акча түләгәч исенә төшәр ○ 11582 +ТҮЛӘП (4) ■ Тигенне яратмасаң, хакын түләп ал ○ 7977 ● 8050; 9802; 9843 +ТҮЛӘР (4) ■ Мәче урлар, эт түләр ○ 3360 ● 11601; 11713; 16305 +ТҮЛӘРСЕҢ (5) ■ Берәүнең чебешен үтерсәң, тавык түләрсең ○ 4270 ● 7084; 12605; 13147; 13329 +ТҮЛӘҮГӘ (1) ■ Таразыга - җиңел, түләүгә - авыр ○ 7975 +ТҮЛӘҮСЕЗ (2) ■ Түләүсез малның кадере булмый ○ 7420 ● 7986 +ТҮЛИ (1) ■ Бай бирәчәген мал белән, ярлы тир белән түли ○ 7160 +ТҮЛИСЕ (1) ■ Бәйрәмдә бурыч түлисе булганга ураза ае кыска ○ 8150 +ТҮЛКЕ (1) ■ Без үзебез төлкече, түлке әдәм көлкесе ○ 2319 +ТҮМӘ (2) ■ Сабаклы түмә салмаклы, сабаксыз түмә салмаксыз; аталы бала ардаклы, атасыз бала +ардаксыз ○ 14374 (2) +ТҮМӘР (1) ■ Яраклы түмәр җирдә ятмас ○ 1969 +ТҮМГӘК (7 | 2) ■ Искә алмаган түмгәк чана аудара ○ 120 ● 142; 146; 245; 1899:2; 3654:3; 8441; +13290; 16808 +ТҮМГӘККӘ (5) ■ Башыңа төшсә, түмгәккә дә сәлам бирерсең ○ 115 ● 161; 225; 1995; 3611 +ТҮМГӘКТӘЙ (1) ■ Таудай таләбең булганчы, түмгәктәй эшең булсын ○ 6123 +ТҮНӘРСЕҢ (1) ■ Черек баскычтан менмә - түнәрсең, черек басмага басма - батарсың ○ 8634 +ТҮНГӘ (2) ■ Үнәре үргә тарта, арт саны түнгә тарта ○ 745 ● 12655 +ТҮНГӘК (1) ■ Тун кидергәч, түнгәк тә туй кодасы булыр ○ 8927 +ТҮНГӘККӘ (1) ■ Эт түнгәккә чылатырга иренми ○ 3647 +ТҮНГӘН (2) ■ Югары менми менгән - түбән караса түнгән ○ 704 ● 8584 +ТҮНГӘНДӘ (2) ■ Яу түнгәндә батыр булыр, дау түнгәндә акыл булыр ○ 5664 (2) +ТҮНДЕ (1) ■ Өстәлләренең бер аягы түнде микән ○ 8449 +ТҮНДЕРЕР (1) ■ Яхшы юлга күндерер яман, юлдан түндерер ○ 12332 +ТҮНЕП (1) ■ Әйткәнгә күнеп, төрткәнгә түнеп ○ 16324 +ТҮНТӘРӘ (1) ■ Ир чынласа, тауны түнтәрә ○ 13511 +ТҮНТӘРГӘН (1) ■ Аксак сарыкның авызына җил түнтәргән түңгәләк төшәр ○ 3079 +ТҮНТӘРЕП (1) ■ Һавадагысын аударып, түбәдәгесен түнтәреп ○ 8398 +ТҮНТӘРМӘС (1) ■ Тәкә сөзеп тау түнтәрмәс ○ 3143 +ТҮҢГӘЛӘК (1) ■ Аксак сарыкның авызына җил түнтәргән түңгәләк төшәр ○ 3079 +ТҮҢЕЛ (3) ■ Кояшлап яуган яңгырдан түңел ○ 1111 ● 12897 (2) +ТҮҢЕЛМӘ (5) ■ Төсе бардан түңелмә ○ 619 ● 628; 1400; 5369; 10289 +ТҮП (1) ■ Түтәнәгә түп тә талкан ○ 9725 +ТҮР (5) ■ Бикәләр түр өчен талашыр ○ 5770 ● 5804; 8297; 13321; 14600 +ТҮРӘ (36 | 2) ■ Кәҗә тәкәсе түрә булырга яратыр ○ 3133 ● 3469; 3645; 3707; 5086; 5726 (2); 5735; +5758 (2); 5786; 5859; 5906 (2); 5907-5911; 5938; 5968; 5978; 5980; 5997 (2); 7150; 8347; 9800; +10299; 10782; 11500; 11659; 11663; 12166:2; 17020; 17063; 17064; 17077:1 +ТҮРӘГӘ (6) ■ Бер түрәгә дау килсә - түрәләр сөенер, күп түрәгә дау килсә - түрәләр берегер +○ 5756 (2) ● 5771; 5902; 5912; 5913 +ТҮРӘДӘ (1) ■ Ташта тамыр юк, түрәдә бавыр юк ○ 5887 +ТҮРӘДӘН (2) ■ Залим түрәдән ерак кач ○ 5795 ● 5849 +ТҮРӘЛӘР (3) ■ Бер түрәгә дау килсә - түрәләр сөенер, күп түрәгә дау килсә - түрәләр берегер +○ 5756 (2) ● 9193 +ТҮРӘЛЕК (2) ■ Мал - исеп китә торган җил, түрәлек - күчә торган күләгә ○ 5854 ● 8390 +ТҮРӘНЕ (2) ■ Тернәкле әдәм түрәне кол итәр ○ 5483 ● 5911 +ТҮРӘНЕКЕ (1) ■ Ил түр башы - түрәнеке ○ 5804 +ТҮРӘНЕҢ (6) ■ Түрәнең сүзе сүз, ни әйтсә - шул төз ○ 5914 ● 5915-5917; 5979; 5983 +ТҮРӘСЕ (1) ■ Һәр җирнең бер түрәсе бар, һәр түрәнең төрмәсе бар ○ 5983 +ТҮРӘСЕЗ (1) ■ Җир түбәсез булмас, ил түрәсез булмас ○ 5981 +ТҮРГӘ (10) ■ Капка астыннан кергән, түргә менеп өргән ○ 3776 ● 7150; 8405; 9045; 9053; 11128; +14358; 15125; 15486; 16667 +ТҮРДӘ (8) ■ Түрдә утырганы түрә булмас, артында торганы түрә булыр ○ 5906 ● 5917; 8246; +11367; 15377; 15411; 15438; 16336 +ТҮРДӘГЕ (2) ■ Ишектәге песигә "перес!" дисәң, түрдәге песигә тияр ○ 3339 ● 14358 +ТҮРДӘН (2) ■ Уз түрдән, утыр түбән ○ 8386 ● 10223 +ТҮРЕ (3) ■ Түгәрәк өйнең түре юк ○ 8296 ● 9199; 13788 +түре → ишеге-түре +ТҮРЕМ (1) ■ Туган телем - иркә гөлем, киңдер сиңа күңел түрем ○ 15630 +ТҮРЕН (2) ■ Түрәнең түрен күрмәссең, еланның аягын күрмәссең ○ 5915 ● 11645 +ТҮРЕНӘ (2) ■ Торна оятын оятлап, ябалак урман түренә качкан ○ 4136 ● 13282 +ТҮРЕНДӘ (4) ■ Байның түрендә, ярлының гүрендә ○ 7305 ● 8251; 12295; 17020 +ТҮРЕННӘН (2) ■ Утыр урыннан - сәке түреннән ○ 8442 ● 13411 +ТҮРЕҢДӘ (3) ■ Үз түреңдә үз иркең ○ 8346 ● 8347; 12156 +ТҮРЕҢНӘН (1) ■ Начар кеше түреңдә ята, түреңнән төшә - гайбәтеңне сата ○ 12156 +ТҮРНЕ (1) ■ Аягы яман түрне болгар ○ 10882 +ТҮРНЕҢ (1) ■ Түрнең урыны йомшак була ○ 8298 +ТҮТӘЙ (1) ■ Тычканның койрыгына бассаң, "түтәй!" дияр ○ 3422 +ТҮТӘЛ (1) ■ Бакча иясенә түтәл юк, өй иясенә бүкән юк ○ 1591 +ТҮТӘЛДӘ (1) ■ Кеше казасына көлмә, үзеңнеке түтәлдә ○ 14897 +ТҮТӘНӘГӘ (3) ■ Түтәнәгә алма - шалкан, ком - талкан, чыпчык тизәге - канәфер ○ 9723 +● 9724; 9725 +ТҮШ (3) ■ Үзе баш, үзе түш ○ 10372 ● 11940; 13126 +ТҮШӘГЕ (7) ■ Иле юкның икмәге юк, икмәге юкның түшәге юк ○ 4971 ● 5615; 7192; 7306; +8421; 14491; 14640 +ТҮШӘГЕМ (1) ■ Әтәч кычкырса: "Хатыным күп, түшәгем юк", - дияр, имеш ○ 4378 +ТҮШӘГЕҢ (1) ■ Үз өең, үлән түшәгең ○ 8349 +ТҮШӘГЕҢӘ ( | 1) ■ Түшәгеңә күрә аягың сузарсың ○ 8429:1 +ТҮШӘК (9 | 1) ■ Ишәк түшәк кадерен белмәс ○ 2968 ● 2978; 2980; 6655:2; 8376; 8402; 8431; +12037; 13769; 13895 +ТҮШӘККӘ (3) ■ Җиргә төшкән үсәр, түшәккә төшкән үчәр ○ 1482 ● 1674; 8399 +ТҮШӘКНЕҢ (1) ■ Тол хатынга мунчаның актыгы, түшәкнең ястыгы ○ 13680 +ТҮШӘКТӘН (3) ■ Түшәктән тәгәрәмәскә түмгәк, җеннән курыкмаска иптәш ○ 8441 ● 13572; +ТҮШӘМ (3) ■ Исән бул, иске өеңә түшәм бул, яңа өеңә матча бул, тараканга патша бул ○ 8367 +● 8448; 9603 +ТҮШӘМГӘ (2) ■ Түшәмгә төкереп ята ○ 8383 ● 10587 +ТҮШӘМДӘ (1) ■ Түшәмдә таракан санау ○ 8384 +ТҮШӘМНӘН (1) ■ Түшәмнән туфрак кою ○ 8385 +ТҮШӘМНЕ (1) ■ Борыны түшәмне тишә инде ○ 10636 +ТҮШӘНГӘНЕҢ (1) ■ Ястанганың яфрак, түшәнгәнең туфрак ○ 8446 +ТҮШӘНЕР (2) ■ Солдатның ятыр ястыгы юк, түшәнер түшәге юк ○ 5615 ● 8421 +ТҮШӘП (1) ■ Кайда егыласымны белсәм, алдан салам түшәп куяр идем ○ 6780 +ТҮШӘСӘҢ (1) ■ Тиресне калын түшәсәң, амбарың буш калмас ○ 1453 +ТҮШӘҮЛЕ (1) ■ Солдатның ятыр ястыгы бөтен җирдә түшәүле ○ 5614 +ТҮШЕ (3) ■ Ат булыр колынның түше яссы булыр ○ 2840 ● 4653; 5437 +ТҮШЕН (1) ■ Берәүнең түшен җисәң, үзеңнең очаңны сайла ○ 9635 +ТҮШЕНӘ (1) ■ Түшенә ��арама, эшенә кара ○ 6141 +ТҮШЕННӘН (1) ■ Ат - тешеннән, егет түшеннән билгеле ○ 12825 +ТҮШЕҢНЕ (1) ■ Үз өең үзеңә ирек, утыр түшеңне киереп ○ 8348 +ТҮШКЕ (1) ■ Түшке аелның батканын иясе белмәс, ат белер; ир егетнең кадерен ага-эне белмәс, +ят белер ○ 14683 +ТҮШЛӘРЕ (1) ■ Билдәмәсе бикәгә, түшләре түрәгә ○ 5771 +ТҮШНЕ (1) ■ Башны бозган - балта, түшне бозган - шайтан ○ 16723 +ТЫБЫРСЫКНЫҢ (1) ■ Шаталакның теле уйный, тыбырсыкның арты уйный ○ 11946 +ТЫГА (2) ■ Сыерлар су эчкәндә, бака сыйрагын тыга ○ 3209 ● 9627 +ТЫГАР (7) ■ Күл булса, бака борынын тыгар ○ 409 ● 6873 (2); 10900 (2); 10977 (2) +ТЫГАРГА (1) ■ Илнең авызын тыгарга илле ыштаным юк ○ 5142 +ТЫГАРЛЫК (1) ■ Ике колагыңны дүрт җирдән тыгарлык булу ○ 10472 +ТЫГАСЫ (1) ■ Аягын тыккач, таягын да тыгасы ○ 10988 +ТЫГУ (2) ■ Тәгәрмәчкә таяк тыгу ○ 7116 ● 11017 +ТЫГЫЗ (1) ■ Тыгыз җирдә тыгынчык ○ 654 +ТЫГЫЗЛАМЫЙ (1) ■ Мәхәббәткә томау тыгызламый ○ 12735 +ТЫГЫЛМА (1) ■ Эшең булмаган эшкә тыгылма ○ 6193 +ТЫГЫЛЫП (1) ■ Егылып үлгәнче тыгылып үл ○ 6754 +ТЫГЫЛЫР (1) ■ Комсыз комганга тыгылыр ○ 9666 +ТЫГЫЛЫРСЫҢ (1) ■ Азлап капсаң тук булырсың, зур капсаң тыгылырсың ○ 9529 +ТЫГЫН (1) ■ Тишеккә - тыгын, ертыкка - ямау ○ 8871 +ТЫГЫНЧЫК (1) ■ Тыгыз җирдә тыгынчык ○ 654 +ТЫГЫП (3) ■ Дөя кошы башын комга тыгып кына аучыдан яшеренә алмый ○ 4213 ● 9277; 14705 +ТЫЙ (12) ■ Оста барда кулың тый, остаз барда телең тый ○ 6362 (2) ● 10438; 13215 (2); 15233 (2); +15499; 15507; 15544; 16541 (2) +ТЫЙГАН (5) ■ Начарлыктан тыйган - әдәп, һәлак иткән - гадәт ○ 11253 ● 11943; 15498 (2); 15593 +ТЫЙМАГАН (2) ■ Тыймаган авызда бәла бар ○ 10585 ● 15949 +ТЫЙНАК (2) ■ Кунак булсаң, тыйнак бул, егет булсаң, җыйнак бул ○ 10093 ● 13095 +ТЫЙНАКЛЫККА (1) ■ Мактану хур итә, тыйнаклыкка ни җитә ○ 12020 +ТЫЙНАКНЫҢ (1) ■ Тыйнакның кулы эшләр, мактанчыкның теле эшләр ○ 12039 +ТЫЙНАКСЫЗНЫҢ (1) ■ Тыйнаксызның эше дә җыйнаксыз ○ 12040 +ТЫК (2) ■ Бир дә тизрәк кабагын тык ○ 8218 ● 14538 +ТЫККАН (4) ■ Колагына чүбек тыккан ○ 10488 ● 10900 (2); 16809 +ТЫККАНМЫ (1) ■ Аркаңа уклау тыкканмы, бөкерәя алмыйсың ○ 10824 +ТЫККАЧ (1) ■ Аягын тыккач, таягын да тыгасы ○ 10988 +ТЫКМА (6) ■ Эт авызына таяк тыкма ○ 3544 ● 8252; 8470; 10237; 10895; 12404 +ТЫКМАГАН (2) ■ Кесәгә тыкмаган, күзе чыкмаган ○ 8970 ● 10042 +ТЫКСАҢ (1) ■ Кеше баласы кештәккә тыксаң да илекмәс, бүре баласы бүреккә салсаң да илекмәс ○ 14185 +ТЫЛМАЧ (3) ■ Акча - көчсезгә көч, телсезгә - тылмач ○ 7682 ● 15629; 15634 +ТЫЛМАЧНЫҢ (1) ■ Тылмачның акылы теленнән озын булсын ○ 15635 +ТЫМЫЗЫК (4) ■ Тымызык елга көймәне алып китәр ○ 473 ● 474; 481; 4514 +ТЫН (4) ■ Тын сазда корт күп була ○ 191 ● 1085; 5559; 8291 +ТЫНАР (3) ■ Игенче явымда тынар, балыкчы давылда тынар ○ 1409 (2) ● 5046 +ТЫНГАНЫ (1) ■ Үләр авыруның үлгәне яхшы, калган күңелнең тынганы яхшы ○ 15342 +ТЫНГЫ (1) ■ Ахмак баш аякка тынгы бирмәс ○ 10236 +ТЫНГЫСЫЗ (1) ■ Тынгысыз аяк җанга тынычлык бирми ○ 10959 +ТЫНДЫРГАН (1) ■ Эшләмәгән эше юк, җан тындырган төше юк ○ 6440 +ТЫНДЫРМЫЙ (3) ■ Җылы сөяк сындырмый, салкын җанны тындырмый ○ 1205 ● 4764; 15315 +ТЫНМАС (8) ■ Ишәккә менгәннең аягы тынмас ○ 2976 ● 3481; 6323; 11692 (2); 11868; 13757 (2) +ТЫНМЫЙ (1) ■ Кулым тынса, җаным тынмый ○ 11033 +ТЫНСА (1) ■ Кулым тынса, җаным тынмый ○ 11033 +ТЫНЧЫМАС (1) ■ Аккан су тынчымас ○ 340 +ТЫНЫГА (3) ■ Йөреп чәчәгән торып тыныга, торып чәчәгән утырып тыныга, утырып чәчәгән +ничек тыныга? ○ 6775 (3) +ТЫНЫЙМ (1) ■ Яманнан тыныйм дисәң, сораганын биреп котыл ○ 12268 +ТЫНЫҢ (1) ■ Тының бетте - көнең бетте ○ 15307 +ТЫНЫСЫ (1) ■ Карты барның хаты бар, агасы барның ырысы бар, энесе барның тынысы бар +○ 15068 +ТЫНЫЧ (26) ■ Тыныч күлдә җеннәр күп үрчи ○ 475 ● 905; 1587; 5223; 5636; 5637 (2); 5706 (2); +5718; 8280; 9674; 9757; 10059; 11317; 11353; 11396; 13784; 13883 (2); 14002; 14594; 14882; +15116; 15737; 16100 +тыныч → рәхәт-тыныч +ТЫНЫЧЛАП (2) ■ Чәеңне сал учлап, эчәрсең тынычлап ○ 9370 ● 9656 +ТЫНЫЧЛЫГЫ (2) ■ Төннең тынычлыгы - көннең куанычы ○ 957 ● 7726 +ТЫНЫЧЛЫГЫН (1) ■ Халык тынычлыгын бозучы үз башына йөри ○ 5076 +ТЫНЫЧЛЫГЫННАН (1) ■ Хатының яман булса, йортың тынычлыгыннан ни файда; итегең +тар булса, дөньяның киңлегеннән ни файда ○ 13750 +ТЫНЫЧЛЫК (5) ■ Илнең күрке - тынычлык ○ 4987 ● 5627; 10230; 10959; 17007 +ТЫНЫЧЛЫКТАН (1) ■ Кәҗә, тынычлыктан туйса, көтүченең чыбыркысын чәйни, имеш ○ 3040 +ТЫНЫЧСЫЗ (1) ■ Очсызның арты тынычсыз ○ 7950 +ТЫНЫЧЫ (4) ■ Җан тынычы яңгыр, байның йөрәген яндыр ○ 1176 ● 6250; 12334; 14571 +ТЫНЫЧЫМ (1) ■ Ялгыз башым - җан тынычым ○ 10317 +ТЫНЫЧЫҢ (1) ■ Үз куышың - җан тынычың ○ 8345 +ТЫНЫШМАГАН (1) ■ Җизнәсе белән тынышмаган балдыз апасына да ят ○ 14653 +ТЫҢЛА (9) ■ Корсагың белән тыңлама, колагың белән тыңла ○ 10407 ● 10531; 11459; 13113; +15020; 15735; 15791; 15896; 17049 +ТЫҢЛАГАН (2) ■ Ата-ананы тыңлаган әдәм булган, тыңламаган - әрәм булган ○ 14402 ● 15974 +ТЫҢЛАГАНДА (1) ■ Ерактан тыңлаганда матур җырлый ○ 16452 +ТЫҢЛАГАННЫ (1) ■ Сук - елаганны, орыш - тыңлаганны ○ 5626 +ТЫҢЛАМА (2) ■ Корсагың белән тыңлама, колагың белән тыңла ○ 10407 ● 15823 +ТЫҢЛАМАГАН (3) ■ Ата-ананы тыңлаган әдәм булган, тыңламаган - әрәм булган ○ 14402 +● 15860; 15963 +ТЫҢЛАМАГАННЫ (1) ■ Ата сүзен тыңламаганны атауга аталар, ди ○ 14327 +ТЫҢЛАМАС (1) ■ Тыңламас үтерсәң дә аңламас ○ 11933 +ТЫҢЛАМАСА (1) ■ Тай бияне тыңламаса, бүре ертыр ○ 2854 +ТЫҢЛАМАСАҢ (1) ■ Борынгылар сүзен тыңламасаң, борының белән капланырсың ○ 16353 +ТЫҢЛАП (3) ■ Халык сүзен тыңлап бетерә алмассың ○ 5075 ● 10543; 16250 +ТЫҢЛАР (3) ■ Ике колак бер сүзне тыңлар өчен ○ 10383 ● 13439; 14346 +ТЫҢЛАРГА (1) ■ Сүз әйтәсең килсә, элек кара: тыңларга теләүче бармы ○ 16022 +ТЫҢЛАСЫН (1) ■ Бер колагың йокласын, икенчесе тыңласын ○ 10378 +ТЫҢЛАТА (2) ■ Баланы караватта аркылы ятканда тыңлата алмасаң, буй яткач тыңлатырмын +димә ○ 13979 ● 16060 +ТЫҢЛАТУ (1) ■ Ахмакка сүз тыңлату дөяне чокырдан үткәрүдән дә кыен ○ 11514 +ТЫҢЛАТЫРМЫН (1) ■ Баланы караватта аркылы ятканда тыңлата алмасаң, буй яткач +тыңлатырмын димә ○ 13979 +ТЫҢЛАУ (1) ■ Кеше сүзен аңлап тыңлау сөйли белүдән яхшырак ○ 15895 +ТЫҢЛАУСЫЗ (1) ■ Уңмаган хатынның баласы тыңлаусыз булыр ○ 14300 +ТЫҢЛАУСЫЗГА (2) ■ Тыңлаусызга сүз әйтсәң, карый-карый артыннан барырсың ○ 11934 +● 16101 +ТЫҢЛАУЧЫ (2) ■ Сөйләүче чәчә, тыңлаучы ура ○ 15985 ● 16240 +ТЫҢЛАУЧЫСЫН (1) ■ Сүз үзенең тыңлаучысын таба ○ 16023 +ТЫҢЛЫЙ (2) ■ Кушсаң тыңлый, суксаң елый ○ 5696 ● 16006 +ТЫП (1) ■ Карт алаша әйләнеп үз койрыгын күргәч, тай кебек бер тып басып куя, ди ○ 2776 +ТЫРАКАЙ (1) ■ Тик торганда тыракай ○ 6305 +ТЫРМА (1) ■ Үгез сука сукалый, бозау тырма тырмалый ○ 3306 +ТЫРМАВЫЧНЫ (1) ■ Тырмавычны белмәсәң, тешенә баскач белерсең ○ 1315 +ТЫРМАГА (1) ■ Җитен: "Тырмага ияреп тишелеп чыгар идем дә, кешедән оялам", - дип әйтә, +ди ○ 1574 +ТЫРМАЛЫЙ (1) ■ Үгез сука сукалый, бозау тырма тырмалый ○ 3306 +ТЫРМАЛЫЙМ (1) ■ Җиңел-җиңел җидегә төйим дә, тугызарлап тырмалыйм ○ 8080 +ТЫРМАША (1) ■ Аю тора торган урын кыйммәт түгел, тавык тырмаша торган урын кыйммәт +○ 2081 +ТЫРНАВЫНА (1) ■ Песи белән уйнаган тырнавына түзсен ○ 3370 +ТЫРНАГЫ (1) ■ Дөрес, мәче: дүрт аягы, сигез тырнагы ○ 3387 +ТЫРНАГЫНА (1) ■ Кисеп ташлаган тырнагына да тормау ○ 11024 +ТЫРНАГЫНДА (1) ■ Мәче тырнагында сандугач сайрамас ○ 3359 +ТЫРНАГЫННАН (2) ■ Ерткыч тырнагыннан билгеле ○ 2015 ● 2055 +ТЫРНАГЫҢ (2) ■ Тернәгең дә булсын, тырнагың да булсын ○ 5482 ● 10960 +ТЫРНАК (12 | 1) ■ Караңгыда тырнак кисмиләр ○ 850 ● 5414, :1; 10922; 10924; 10929; 10961; +10962; 11039; 11046; 11047; 11053; 16767 +ТЫРНАКЛАРЫ (1) ■ Тырнаклары сука кебек ○ 11048 +ТЫРНАКТАН (1) ■ Ит тырнактан аерылмас, туган туганнан аерылмас ○ 14486 +ТЫРНАНМАГАН (1) ■ Тырнанмаган тавыкның тамагы туймый ○ 4337 +ТЫРНАП (2) ■ Тавык та тырнап туена ○ 4320 ● 7445 +ТЫРНАП-КАЗЫНЫП (1) ■ Кирәгеңне тырнап-казынып табарга тавыктан өйрән ○ 4284 +ТЫРНАР (1) ■ Җитә алмаган җир тырнар ○ 6874 +ТЫРНАШЫР (1) ■ Сугыша белмәгән тырнашыр ○ 5622 +ТЫРНЫЙ (2) ■ Мәче уңайга сыпырсаң мырлый, кирегә сыпырсаң тырный ○ 3361 ● 5497 +ТЫРЫСТАН (1) ■ Безгә дигән ырыскал төшкән калган тырыстан ○ 14980 +ТЫРЫШ (13) ■ Кайда йөрсәң дә тырыш бул, тырыш кеше хур булмас ○ 6488 (2) ● 6502-6505; +6526; 6572; 6611; 6623; 6847; 14331; 15116 +ТЫРЫША (2) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 ● 5688 +ТЫРЫШКА (1) ■ Тырышка эшең төшсә - "хуп" дияр, булдыксызга йомышың төшсә - "юк" +дияр ○ 6506 +ТЫРЫШКАК (1) ■ Бар тырышкак, юк орышкак ○ 7552 +ТЫРЫШКАН (10) ■ Тырышкан ил узар, тырышмаган - тузар ○ 5064 ● 6507-6513; 6615; 13569 +ТЫРЫШКАНГА (1) ■ Тырышканга дәүләт бар, башкаларга гыйбрәт бар ○ 6514 +ТЫРЫШКАННЫҢ (2) ■ Тырышканның даны чыга, иренгәннең җаны чыга ○ 6515 ● 6516 +ТЫРЫШЛЫК (6) ■ Бер тырышлык - икеләтә уңыш ○ 6449 ● 6496; 6517-6519; 16555 +ТЫРЫШЛЫКНЫҢ (1) ■ Тырышлыкның иң зур дошманы - ялкаулык ○ 6520 +ТЫРЫШМАГАН (4) ■ Тырышкан ил узар, тырышмаган - тузар ○ 5064 ● 6507; 6512; 6544 +ТЫРЫШМАУ (3) ■ Тырышмау - гафләт ○ 6521 ● 16526; 16527 +ТЫРЫШНЫ (1) ■ Тырышны таш бәйлә дә батыр - ул барыбер калкыр ○ 6522 +ТЫРЫШНЫҢ (2) ■ Тырышның тире чыкканчы ялкауның җаны чыгар ○ 6523 ● 6623 +ТЫРЫШТАН (2) ■ Тырыштан тир кипми, ялкаудан чир китми ○ 6524 ● 6525 +ТЫРЫШТЫМ (1) ■ Тырыштым - таудан аштым ○ 6624 +ТЫРЫШТЫРЫР (1) ■ Барлык тырыштырыр, юклык орыштырыр ○ 7567 +ТЫРЫШЫП (4) ■ Күмәк эшләр тырышып, ялгыз эшләр черәшеп ○ 6104 ● 6527; 7507; 14338 +ТЫРЫШЫР (6) ■ Тырыш эшкә тырышыр, ялкау ашка сырышыр ○ 6505 ● 6544; 6615; 7143; +15174 (2) +ТЫЧКАН (53 | 1) ■ Арыслан, картайса, тычкан өнен күзәтер ○ 2040 ● 2065; 2262; 3019; 3337; +3340; 3344; 3349; 3372 (2); 3374; 3377; 3392; 3398; 3399; 3401-3403; 3405; 3407-3418; 3424; +3425; 3427; 3429; 3430; 3920; 3921; 4203:1; 4221; 4589 (2); 4680; 5343; 5438; 6470; 6616; 6829; +6894; 7317; 8491; 9215; 12172; 13588 +ТЫЧКАНГА (5) ■ Мышык югында - тычканга бәйрәм ○ 3348 ● 3365; 3406; 3419; 3420 +ТЫЧКАННАН (6) ■ Бүредән курыккан көтү көтмәс, тычканнан курыккан иген икмәс ○ 2177 +● 3332; 3373; 3421; 3428; 12023 +ТЫЧКАННАР (3) ■ Арыслан үлгәннән соң, азу тешен тычканнар кимерә, ди ○ 2051 ● 3352; 3382 +ТЫЧКАННЫ (1) ■ Фил бик масаймасын дип, алла тычканны яраткан, имеш ○ 3333 +ТЫЧКАННЫҢ (3) ■ Арысланның үлеге - тычканның тереге ○ 2060 ● 3422; 3423 +ТЫШАВЫ (1) ■ Ишәгенә күрә тышавы ○ 2951 +ТЫШАУ (6) ■ Яхшы ат богаусыз йөрмәс, алама ат тышау да күрмәс ○ 2712 ● 7110; 10356; 12647; +14186; 16065 +ТЫШАУЛАМЫЙЛАР (1) ■ Чабышка чыккан аргамакның аягын тышауламыйлар ○ 2805 +ТЫШАУЛЫ (1) ■ Арканлы аттан тышаулы ат су сорамый ○ 2460 +ТЫШКА (5) ■ Этнең тизәге дару булса, коега тышка чыгар ○ 3729 ● 8334; 8832; 12598; 13796 +ТЫШКАРЫ (1) ■ Өйдән чыккан кыз чидән тышкары ○ 13058 +ТЫШКЫ (2) ■ Тышкы матурлык белән масайма, эчке матурлык белән масай ○ 10696 ● 10710 +ТЫШЛАП (1) ■ Коры рәхмәт белән тун тышлап булмый ○ 15905 +ТЫШЛАТКАН ( | 1) ■ Туй сылтавы белән тун тышлаткан ○ 13295:2 +ТЫШЛЫ (1) ■ Әти үлде, ирек калды, кызыл тышлы бүрек калды ○ 14337 +тышлы → эчле-тышлы +ТЫШЛЫК (1) ■ Тышлык биргәч, эчлеген сорый ○ 8741 +ТЫШНЫ (1) ■ Сабын - тышны, турылык - эчне пакьлый ○ 12543 +ТЫШТА (7) ■ Өйне эшләгән балта тышта кала ○ 1972 ● 8934; 9467; 10338; 13455; 13869 (2) +ТЫШТАГЫ (1) ■ Тыштагы буран буран түгел, өйдәге буранга чыдап булмый ○ 1143 +ТЫШТАН (4) ■ Эчтән азыксыз, тыштан киемсез ○ 8847 ● 9506; 10733; 12400 +ТЫШЫ (17) ■ Нәрсәнең тышы якын, эче ерак ○ 608 ● 621 (2); 655-658; 4652; 8689; 9456; 10734; +10735; 10852-10854; 11962; 12324 +ТЫШЫККАЧ (1) ■ Усалга тышыкма, тышыккач пошыкма ○ 12174 +ТЫШЫКМА (1) ■ Усалга тышыкма, тышыккач пошыкма ○ 12174 +ТЫШЫМ (1) ■ Эчем елый, тышым көлә ○ 14996 +ТЫШЫН (1) ■ Тышын күреп, эченнән бизмә ○ 618 +тышын → эчен-тышын +ТЫШЫНА (2) ■ Эченә салмасаң, тышына чыкмас ○ 622 ● 9995 +ТЫШЫНДА (5) ■ Яуның тышында булма, эчендә бул ○ 5679 ● 8526; 10863; 16354; 16562 +ТЫШЫННАН (3) ■ Нәрсәнең тышыннан эчен белеп булмый ○ 609 ● 6492; 9940 +ТЫШЫҢ (1) ■ Дошман алдында, эчең еласа да, тышың көлсен ○ 5313 +ТЫЮ (3) ■ Баккан күзгә тыю юк ○ 10375 ● 14144 (2) +ТЫЯ (4) ■ Дилбегәңне тыя төш ○ 7104 ● 10549; 11884; 15633 +ТЫЯРЫ (1) ■ Тыяры юк туйга киткән ○ 13327 +УА (2) ■ Тик торганчы тун итәген уа тор ○ 6134 ● 9506 +УАЛА (4) ■ Күз - дәрья, күңел - пыяла: сакламасаң төшә дә уала ○ 11196 ● 12993; 13630; 15050 +УАЛСА (2) ■ Үгез үлсә - ит, арба уалса - утын ○ 3328 ● 7098 +УАЛЫР (2) ■ Май чүлмәге майда уалыр, күмер чүлмәге күмердә уалыр ○ 9939 (2) +УБА (1) ■ Тауга карап, тау булмассың, түмгәккә карап, уба булмассың ○ 161 +УБЫР (6 | 1) ■ Убыр булсын - улың булсын ○ 14140 ● 16745 (2); 16755, :1; 16756; 16757 +УБЫРГА (1) ■ Картым - убырга тартым ○ 13587 +УБЫРНЫҢ (2) ■ Убырның күзе күрмәсә дә күңеле тоя ○ 16758 ● 16759 +УБЫРЫ (1) ■ Мечкәй - тәңренең убыры ○ 16740 +УГЛАН (1) ■ Мөгезен сындырганны болан онытмас, атасын хурлаганны углан онытмас ○ 14373 +углым → энем-углым +УГЛЫҢ ( | 1) ■ Углың - Румга, кызың Кырымга китсен ○ 14142:1 +УГРЫ (6) ■ Угры малга котаймас ○ 12565 �� 12566; 15465; 16164; 16166; 16756 +УГРЫДАН (1) ■ Урлаган малны саклаучы угрыдан яман ○ 12571 +УГРЫЛЫК (1) ■ Ирнең яманы угрылык кылыр, хатынның яманы уйнаш кылыр ○ 13874 +УГРЫНЫ (1) ■ Угрыны урлаган өчен түгел, тотылган өчен хөкем итәләр ○ 12567 +УГРЫНЫКЫ (1) ■ Тамаксауның үлеме - тамактан, угрыныкы - таяктан ○ 9706 +УГРЫСЫЗ (2) ■ Тау бүресез булмас, ил угрысыз булмас ○ 5049 ● 12501 +УГЪРЫ (1) ■ Бай - дәрья, угъры - кашык ○ 7168 +УГЫ (4) ■ Ялгызның җәясе дә югалыр, күмәкнең угы да югалмас ○ 5113 ● 5539; 6539; 14527 +УГЫЛ (4) ■ Угыл табылыр, туган табылмас ○ 14141 ● 14142; 14375; 16668 +УГЫЛГА (3) ■ Ияр аркасы угылга калыр ○ 7028 ● 14139; 16638 +УГЫЛСЫЗГА (1) ■ Кардәшсезгә куәт юк, угылсызга дәүләт юк ○ 14494 +УГЫЛЫ (1) ■ Атасы баз әйткәнгә, угылы кан кояр ○ 14360 +УГЫН (2) ■ Угын аткач, җәясен яшермә ○ 5641 ● 5690 +УГЫНДА (1) ■ Ярагы барның җаны урынында, ярагы юкның җаны угында ○ 5658 +УГЫННАН (1) ■ Мәргәннең угыннан беленми, тидерүеннән беленә ○ 5603 +УГЫҢНЫ (1) ■ Соңгы угыңны бушка атма ○ 5617 +УГЫРЫ (4) ■ Сох симермәс, угыры баемас ○ 9684 ● 11906; 12419 (2) +УГЫРЫДАН (1) ■ Өйдәге угырыдан саклана алмассың ○ 12624 +УГЫЧЫННАН (1) ■ Керән угычыннан бәрәңге суы чыкмый ○ 1607 +УДАРНИК (1) ■ Ударник тырышып эшләр, ялкау бармагын тешләр ○ 6527 +УЕ (6) ■ Эт бүген тук, иртәге өчен уе юк ○ 3580 ● 9579; 10748; 10843; 11085; 11544 +УЕЛ (1) ■ Уйчы уйлый торыр, тәвәккәл уел кичәр ○ 11299 +УЕЛГАН (1) ■ Утка барган уелган, суга барган җуелган ○ 8511 +УЕМ (1) ■ Суймыйм дигән уем юк, суяр идем - куем юк ○ 2446 +УЕМДАГЫН (1) ■ Уйнап әйтәм - уемдагын әйтәм ○ 16314 +УЕН (24) ■ Мәчегә уен, тычканга кыен ○ 3365 ● 6536; 6668; 6679; 6680 (3); 6681; 6682; 66846686; 6687 (2); 6697; 11246; 11848; 12420; 13304; 14042; 15127; 16107; 16108; 16469 +УЕНГА (3) ■ Уен уенга, уен тияр муенга ○ 6687 ● 6688; 6701 +УЕНДА (2) ■ Уенда узган җыенда узар ○ 6689 ● 15713 +УЕНДАГЫН (1) ■ Уйнаган кеше уендагын әйтә ○ 6696 +УЕН-КӨЛКЕ (2) ■ Уен-көлке - яшьлек күрке ○ 6683 ● 13300 +УЕННАН (3 | 2) ■ Арысланның уеннан төлкенең муены өзелә ○ 2058 ● 6690, :1, :2; 6691 +УЕННЫҢ (1) ■ Уенның очы - ике, бер очы - пике ○ 6692 +УЕН-УЕН (1) ■ Уен-уен унике, уен очында бер пике ○ 6686 +УЕНЧЫ (2) ■ Туй башы сугымчы, аннан коемчы, аннан уенчы ○ 13287 ● 16413 +УЕНЧЫГА (1) ■ Уенчыга ялынсаң, өч көнгәчә назланыр ○ 16414 +УЕНЧЫК (1) ■ Мактанчык - башкаларга уенчык ○ 12021 +УЕНЧЫНЫҢ (1) ■ Уенчының тамагы тук ○ 16415 +УЕНЧЫСЫЗ (1) ■ Асламчысыз базар булмый, уенчысыз туй булмый ○ 13260 +УЕНЫ (4) ■ Төлкенең уены күп булса да, иң яхшысы - качу ○ 2313 ● 6717; 8527; 14000 +УЕНЫН (1) ■ Ач кеше уенын онытыр ○ 9541 +УЕНЫҢНЫ (1) ■ Уеныңны кайда уйнасаң, елавың шунда булсын ○ 6693 +УЕНЫ-ЧЫНЫ (1) ■ Юләрнең уены-чыны бергә ○ 11737 +УЕҢ (2) ■ Төядәй буең булганчы, төймәдәй уең булсын ○ 10810 ● 15639 +УЕП (1) ■ Астан уеп, өстән җую ○ 726 +УЗ (3) ■ Уз түрдән, утыр түбән ○ 8386 ● 10223; 16057 +УЗА (15) ■ Колактан уза мөгез үсәр ○ 2370 ● 3233; 3257; 6987; 7191; 11128 (2); 12024; 12098; +14707; 14938; 15557; 15574 (2); 16136 +УЗАЛАР (2) ■ Яшь чактагы нужалар уйнап-көлеп узалар, карт чактагы нужалар елап-сыктап +узалар ○ 15112 (2) +УЗАМАНЫ (2) ■ Усалның узаманы мин булырмын ○ 12402 ● 13696 +УЗАР (25) ■ Томанлы көн төлке узар, буранлы көн бүре узар ○ 2292 (2) ● 2347; 2849 (2); 3081; +3437; 4023 (2); 4861; 4886; 5064; 5863; 6367; 6379; 6507; 6689; 7167; 9550; 12533; 14369 (2); +14527; 15047; 16469 +УЗГАН (19) ■ Көтәчәк - җитәчәк, узган кайтмый ○ 911 ● 1033; 1144; 1412; 2870; 4036; 4683; +4686; 6142; 6320; 6399; 6689; 6823; 8955; 11783; 13334; 14763; 16216; 16957 +УЗГАНДА (3) ■ Кешенең аты узганда, аның тае узган ○ 2870 ● 7521 (2) +УЗГАННЫ (1) ■ Дуслар - узганны, гашыйклар алдагы көнне сөйлиләр ○ 5382 +УЗГАНЧЫ (4) ■ Ашагының аты узганчы, авылның эте узсын ○ 5160 ● 13299; 14667; 14694 +УЗГАЧ (1 | 1) ■ Яу узгач, кылыч айкамыйлар ○ 5665 ● 13322:1 +УЗГАЧТЫН (1) ■ Туй узганчы һай да һай, туй узгачтын вай да вай ○ 13299 +УЗДЫРАМ (2) ■ Энем кырлач әйткән: "Агам кырлачны уздырам, яшь киленнәрнең көянтәсен +сындырам" ○ 969 ● 15113 +УЗДЫРГАН (1) ■ Чәчен-башын туздырган, апасыннан уздырган ○ 14584 +УЗДЫРМА (1) ■ Үз кулыңны үзеңнән уздырма ○ 10974 +УЗДЫРУ (2) ■ Ишеткәннәрне ияк кагу белән уздыру ○ 10352 ● 10494 +УЗДЫРЫЙМ (1) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 +УЗДЫРЫП (3) ■ Кешенең яхшы эшенә көнчелегең килсә, аңардан уздырып эшлә ○ 6084 ● 9082; +УЗДЫРЫР (1) ■ Күренми килгән шайтаннан күренеп килгән шайтан уздырыр ○ 16736 +УЗДЫРЫРСЫҢ (1) ■ Ахмак белән кода булсаң, бәла белән туй уздырырсың ○ 11502 +УЗМА (2) ■ Ханның алдыннан, атның артыннан узма ○ 5934 ● 7150 +УЗМАС (2) ■ Ач узар, ялангач узмас ○ 9550 ● 10260 +УЗМЫЙ (4) ■ Бүген белән көн узмый, таңда белән ел узмый ○ 790 (2) ● 2315; 10067 +УЗСЫН (5) ■ Көн узсын, йон тузсын ○ 1044 ● 5160; 5851; 14667; 14694 +УЗЫП (8) ■ Бозау анасыннан алга узып йөрсә, бүре ашар ○ 3256 ● 6491; 11817; 11869; 14421 (2); +15526; 16876 +УЙ (14) ■ Уй бар җирдә су бар ○ 478 ● 6639; 6713; 7235; 8045; 9643; 10754; 11411; 11549; 11751; +12812; 13324; 13775; 14717 +УЙГА (2) ■ Ярлы уйга бай булыр ○ 7474 ● 14142 +УЙДАН (1) ■ Җиде уйдан бер карар, сигезенче уй зарар ○ 11751 +УЙЛА (17) ■ Күккә карап, җирне уйла ○ 58 ● 710; 877; 1020 (2); 5122; 5330; 6060; 6236; 6695; +6783; 8095; 12558; 14844; 15805; 15863; 16045 +УЙЛАГАН (3) ■ Күп сикергән - базга, күп уйлаган - тазга ○ 6798 ● 11696; 11697 +УЙЛАГАНЧЫ (4) ■ Куркак уйлаганчы тәвәккәл су аша үтәр ○ 11171 ● 11443; 11444; 12558 +УЙЛАМА (5) ■ Арыслан тешен күрсәтсә, көлә дип уйлама ○ 2048 ● 5122; 5330; 8491; 12007 +УЙЛАМАГАН (7) ■ Уйламаган җирдән елан чагар ○ 4687 ● 11697; 13805 (2); 14795; 15440; 16109 +УЙЛАМЫЙ (5 | 1) ■ Уйламый очкан кош кунарга тал тапмас ○ 3874 ● 6143; 6144; 11574; +15777:3; 16110 +УЙЛАМЫЙЧА (2) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр +○ 679 ● 16111 +УЙЛАП (9) ■ Һәр эшнең ахырын уйлап эшлә ○ 6279 ● 10267; 11298; 11330; 11445; 15851; 16007; +16112; 16383 +УЙЛАР (3) ■ Тинтәк кеше улар, акыллы уйлар ○ 11679 ● 14484; 17054 +УЙЛАРГА (1) ■ Ялкау уйларга да иренә ○ 6576 +УЙЛАТА (1) ■ Шайтан төрлене уйлата ○ 16772 +УЙЛАУ (1) ■ Бер хатын - уйнау белән хатын, бер хатын - уйлау белән хатын ○ 13626 +УЙЛАУЧЫ (1) ■ Эшнең ахырын уйлаучы үкенмәс ○ 6245 +УЙЛЫ (1) ■ Уйлы уйлап торганчы тәвәккәл эшен бетерер ○ 11298 +УЙЛЫЙ (6) ■ Ат - айлык юлын, дөя - еллык юлын уйлый ○ 2466 ● 4044; 4356; 7444; 8607; +УЙЛЫЙСЫҢ (1) ■ Син уйлыйсың алтыга, ул каладыр яртыга ○ 7961 +УЙМАК (5 | 2) ■ Уен төбе - уймак ○ 6685 ● 6690, :1, :2; 6691; 9726; 14453 +УЙМАККА (1) ■ Уймакка салырлык та акылы юк ○ 11774 +УЙНА (4) ■ Ат башы белән уйнаганчы, атаң башы белән уйна ○ 2483 ● 6694; 6695; 6715 +УЙНАВЫН (1) ■ Уйнавын уйна, эшең турында да уйла ○ 6695 +УЙНАВЫНА (1) ■ Уйнавына күрә биюе ○ 16416 +УЙНАГАН (9) ■ Ашык уйнаган азар, туп уйнаган тузар, куй багып койрык ашаган барыннан да +узар ○ 3081 (2) ● 3370; 6669; 6675 (2); 6696; 16469 (2) +УЙНАГАНДА (1) ■ Тимерне кызуында сук, балыкны уйнаганда тот ○ 303 +УЙНАГАННЫҢ (1) ■ Кулы уйнаганның авызы уйнар, кулы уйнамаганның күзе уйнар ○ 10943 +УЙНАГАНЧЫ (1) ■ Ат башы белән уйнаганчы, атаң башы белән уйна ○ 2483 +УЙНАКЛЫЙ (1) ■ Яшь үләндә арык мал да уйнаклый ○ 1337 +УЙНАМА (10) ■ Ташу барганда гөрләвек белән дә уйнама ○ 462 ● 2250 (2); 4689; 8500 (2); 9947; +13925 (2); 15599 +УЙНАМАГАННЫҢ (1) ■ Кулы уйнаганның авызы уйнар, кулы уйнамаганның күзе уйнар ○ 10943 +УЙНАМАК (1) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк +○ 1298 +УЙНАМАС (3) ■ Ач аю уйнамас ○ 2068 ● 8498; 16423 +УЙНАП (5) ■ Хезмәт ит тә мактан, уйнап көл дә шатлан ○ 6698 ● 15764; 16112; 16314; 16383 +УЙНАП-КӨЛЕП (1) ■ Яшь чактагы нужалар уйнап-көлеп узалар, карт чактагы нужалар елапсыктап узалар ○ 15112 +УЙНАР (15) ■ Томырык күлдә корт уйнар ○ 470 ● 474; 2531; 2841; 3382; 4644; 7723; 9856; +10943 (2); 12101 (2); 14372; 14784; 15140 +УЙНАРБЫЗ (1) ■ Дус булырга теләсәң, кунак-кунак уйнарбыз; эт булырга теләсәң, тотарбыз +да тукмарбыз ○ 5519 +УЙНАРГА (2) ■ Эш беткәч, уйнарга ярый ○ 6699 ● 15140 +УЙНАРСЫҢ (1) ■ Уйнарсың - уен кебек, утырырсың - чуен кебек ○ 6697 +УЙНАСАҢ (2) ■ Эт белән уйнасаң өрерсең ○ 3572 ● 6693 +УЙНАТА (1) ■ Ут уйната торган кеше ○ 8580 +УЙНАТУ (3) ■ Май ашаган мәче кебек күзләрне уйнату ○ 3390 ● 10599; 13920 +УЙНАУ (4) ■ Ике ут белән уйнау ○ 8558 ● 8971; 9812; 13626 +УЙНАШ (2) ■ Мәче үзе уйнаш итәр, үзе каравыл салыр ○ 3364 ● 13874 +УЙНАШКА (1) ■ Уйнашка ышанган - ирсез калган ○ 13688 +УЙНАШЧЫ (2) ■ Карак карганыр, уйнашчы елар ○ 13655 ● 13689 +УЙНАШЧЫНЫҢ (1) ■ Уйнашчының юрганы утыз булыр, берсен генә үзе ябыныр, егерме тугызын кеше ябар ○ 13690 +УЙНЫЙ (17) ■ Шартта-мартта ни дә юк, тымызык күлдә корт уйный ○ 481 ● 3423; 4006; 4386; +4642; 7177; 7286 (2); 7701 (2); 8236; 8289 (2); 10340; 10514; 11946 (2) +УЙСЫН ( | 1) ■ Үстер карганы, күзеңне уйсын ○ 3987:1 +УЙЧЫ (1) ■ Уйчы уйлый торыр, тәвәккәл уел кичәр ○ 11299 +УК (37) ■ Төз агачтан ук чыгар, кәкредән - җәя ○ 1947 ● 3054; 3122; 3380; 5080; 5540; 5558; +5595; 5635; 5642-5645; 5960; 6499; 8618 (2); 11512; 12136; 12255; 12973; 13374; 13576; 14139; +14282; 14410; 14411; 14504; 15099; 15722; 15765; 16111; 16113; 16114; 16215; 16216; 16446 +УКА (1) ■ Җәймә түгел җәяргә, ука түгел чукларга ○ 8452 +УКАЗ (1) ■ Түрә - приказ белән, мулла - указ белән ○ 17064 +УКЛАУ (3) ■ Май уклау йоттыра ○ 9302 ● 10047; 10824 +УКЛЫК (2) ■ Бер агачтан уклык та чыгар, сөңге саплык та чыгар ○ 5555 ● 7181 +УКТА (1) ■ Карганың бер күзе укта, бер күзе чүптә ○ 3996 +УКУ (6) ■ Тавык - чуку белән, әдәм - уку белән ○ 16653 ● 16661-16665 +УКЧЫ (1) ■ Укчы тидерә алмаганга ук гаепле түгел ○ 5644 +УКЫГАН (9) ■ Укыган угыл атадан олы ○ 14375 ● 16617; 16620; 16666-16669; 16673; 16674 +УКЫГАННАР (1) ■ Бер авылда мәзин күп - иртә намазын көн чыккач укыганнар ○ 16971 +УКЫГАННЫҢ (1) ■ Укыганның теле икәү ○ 16670 +УКЫДЫМ (3) ■ Укыдым димә, белдем диген ○ 16671 ● 16672; 16933 +УКЫЙ (6) ■ Бүзче белгәнен тукый, мулла белгәнен укый ○ 8675 ● 15135; 16703; 16707; 16972; +УКЫМАГАН (5) ■ Укыган - ил төзәр, укымаган - ил бозар ○ 16666 ● 16667; 16669; 16673; 16674 +УКЫМАСАҢ (3) ■ Китап укысаң белемең артыр, укымасаң - белгәнең дә онытылыр ○ 16603 +● 16677; 16916 +УКЫМЫЙ (1) ■ Укымый мулла булган, чукымый карга булган ○ 17087 +УКЫМЫЙЧА (1) ■ Укымыйча гыйлем юк, гыйлемсез көнең юк ○ 16675 +УКЫМЫШЛЫ (1) ■ Бер укымышлы кырык наданга бирешмәс ○ 16537 +УКЫП (5) ■ Акыллыга акыл бирсәң, укып белер; акылсызга акыл бирсәң, кычкырып көлер +○ 11453 ● 16469; 16488; 16579; 16915 +УКЫР (6) ■ Сукырны суга салсаң да, үзенекен укыр ○ 15271 ● 15305; 16481; 16684; 16911; 17062 +УКЫСАҢ (4) ■ Китап укысаң белемең артыр, укымасаң - белгәнең дә онытылыр ○ 16603 +● 16608; 16677; 16939 +УКЫТ (1) ■ Мокытны хет кырык ел укыт - һаман да мокыт ○ 11616 +УКЫТКАН (1) ■ Укыткан - белдергән, тормышында юл биргән ○ 16676 +УКЫТУ (1) ■ Арт сабагын укыту ○ 16695 +УКЫТУЧЫ (2) ■ Усаллыкка укытучы кирәкми ○ 12178 ● 16693 +УКЫТУЫ (1) ■ Тинтәкне укытуы таш кисүдән авыррак ○ 11689 +УЛ (105 | 1) ■ Ул комның исәбенә чыга ○ 247 ● 650; 889; 1241; 1414 (2); 1489; 1635; 1772; 2982; +3045; 3048; 3149; 3367; 3446; 3639; 3716; 4158:1; 4799; 4934; 5066; 5082; 5417; 5728; 5729; +5755; 5852; 5892; 6312; 6437; 6522; 6559; 6590; 6715; 7519; 7530; 7961; 8577; 8746; 9202; 9383 +(3); 9446; 10037; 10306; 10650; 10842; 11334; 11515; 11664; 11731; 11882; 11976; 12401; 12622; +13385; 13421; 13585; 13700; 13701; 13789; 13893; 14106; 14124-14126; 14135; 14143; 14166; +14167; 14169; 14171 (2); 14172; 14173; 14175; 14210; 14232; 14296; 14297; 14340; 14354; +14356; 14357; 14389; 14412; 14413; 14416; 14421; 14422 (2); 14424; 14425; 14451 (2); 14511 (2); +14708; 14731; 16280; 16448; 16798; 16901; 16918; 16951 +УЛАВЫН (1) ■ Бүре баласын күпме бүреккә салсаң да, урманга карап улавын куймас ○ 2134 +УЛАГЫН (1) ■ Ат әйләнеп тияген табар, су әйләнеп улагын табар ○ 2541 +УЛАК (2) ■ Атка да бер улак, сыерга да бер улак ○ 2548 (2) +УЛАМЫЙ (2) ■ Бүренең өлкәне уламыйча кечкенәсе уламый ○ 2190 ● 2202 +УЛАМЫЙЧА (1) ■ Бүренең өлкәне уламыйча кечкенәсе уламый ○ 2190 +УЛАР (1) ■ Тинтәк кеше улар, акыллы уйлар ○ 11679 +УЛАРСЫҢ (1) ■ Бүреләр белән яшәсәң, бүре булып уларсың ○ 2179 +УЛАУ (2) ■ Корсакта бүреләр улау ○ 2216 ● 10867 +УЛГА (3) ■ Бер яхшы кыз җиде улга тора ○ 14109 ● 14144; 14406 +УЛДАН (1) ■ Улы бар улдан көлмәсен, кызы бар кыздан көлмәсен ○ 14153 +УЛҖАСЫ (2) ■ Качкан яуның улҗасы яуда калган ○ 5579 ● 6948 +УЛЛЫ (9) ■ Кызлы кеше - назлы кеше, уллы кеше - юллы кеше ○ 14128 ● 14129; 14130; 14145УЛМАЯН (1) ■ Җәфаны күрмәян гашыйк сафаның кадерене белмәс; мәхәббәт бер бәладер кем, +грифтар улмаян белмәс ○ 12798 +УЛНЫ (3) ■ Кызны асрый алмаган көң итәр, улны асрый алмаган кол итәр ○ 14131 ● 14390; 14462 +УЛНЫҢ (1) ■ Улның ояты атага, кызның ояты анага ○ 14452 +УЛСЫЗ (4) ■ Читкә ышанган - ирсез, колга ышанган - улсыз, дошманга ышанган - кулсыз, +байга ышанган аш-сусыз калган ○ 13758 ● 14145; 14149; 14151 +УЛСЫЗГА (1) ■ Улсызга ул булып, кызсызга кыз булып ○ 14175 +УЛСЫЗЛАР (1) ■ Улсызлар урамда калмый, кызсызлар кырда калмый ○ 14152 +УЛЫ (17 | 1) ■ Байның улы сыңар күзле булса, ялчысы тома күзсез ○ 5739 ● 7284; 7290; 11330; +11449; 13351; 14111; 14142:2; 14153-14156; 14165; 14298; 14351; 14359; 14376; 14423 +УЛЫЙ (4) ■ Бар бүре дә бер төсле улый ○ 2124 ● 2165; 2188; 2212 +УЛЫ-КЫЗЫ (1) ■ Хатыныннан оялганның улы-кызы булмас ○ 13748 +УЛЫМ (9 | 1) ■ Сөймәс улым йорт тотар, сөйгән улым йон тетәр ○ 14137 (2) ● 14137:1; 14138; +14157; 14158; 14174; 14176; 14184; 16951 +УЛЫМА (2) ■ "Кинәндем дә куандым, тиле улыма кыз алдым". - "Бирдем исә котылдым +синекеннән биш битәр" ○ 13179 ● 13425 +УЛЫН (3) ■ Акыллы уйлап торганчы, тиле улын өйләндергән ○ 11445 ● 14184; 14426 +УЛЫНА (1) ■ Атасын күр дә, улына кыз бир ○ 14365 +УЛЫНА-КЫЗЫНА (1) ■ Иртә өйләнгән улына-кызына кинәнгән ○ 13169 +УЛЫН-КЫЗЫН (1) ■ Учагыннан ут өзмәс, улын-кызын туйгызмас ○ 14305 +УЛЫННАН (1) ■ Берәү улыннан күрер, берәү кызыннан күрер ○ 14110 +УЛЫҢ (15 | 1) ■ Килен алганчы - үз улың, килен алгач - кеше улы ○ 13351 ● 13408; 13410; +13571; 14107; 14136, :1; 14140; 14159 (2); 14160-14165 +УЛЫҢА (3) ■ Туныңны беренче елны үзең ки, икенче елны улыңа бир, өченче елны дошманыңа +бир ○ 8933 ● 14120; 14166 +УЛЫҢ-КЫЗЫҢ (1) ■ Туйга барсаң туеп бар, улың-кызың куеп бар ○ 13312 +УЛЫҢНАН (1) ■ Яхшы килен үз кызыңнан яхшы, яхшы кияү үз улыңнан яхшы ○ 13397 +УЛЫҢНЫҢ (1) ■ Киявеңнең түреннән улыңның ишек төбе артык ○ 13411 +УМАГАН (1) ■ Үзендә умач умаган, күршесенә кереп токмач кискән ○ 5282 +УМАРТА (5) ■ Ана корт гайрәтле булса, умарта куәтле булыр ○ 4712 ● 4740; 4743; 4745; 4752 +УМАРТАГА (2) ■ Ике ана корт бер умартага сыймас ○ 4731 ● 4746 +УМАРТАДА (1) ■ Умартада ике ана бергә тора алмый ○ 4747 +УМАРТАСЫНДА (1) ■ Кансызга кот кунмас, умартасында корт тормас ○ 12135 +УМАЧ (5) ■ Үзендә умач умаган, күршесенә кереп токмач кискән ○ 5282 ● 9500; 9506; 9509; 9693 +УМАЧ-УРТ (1) ■ Умач-урт итим микән, чумар-чурт итим микән ○ 9501 +УМЫРЗАЯ (1) ■ Умырзая, яфрагыннан алда, чәчәген күрсәтер ○ 1317 +УМЫРЗАЯНЫҢ (1) ■ Умырзаяның гомере бер көн ○ 1318 +УН (33 | 3) ■ Түбәннән югарыга ун ел менәләр, югарыдан түбәнгә ун көн дә җитә ○ 696 (2) +● 1489; 1528; 1851; 2239, :2; 2634; 3159; 3469; 4688; 5598; 6040; 6461; 7167; 7636; 7983; 8063; +8118:1; 9241; 9358; 9716; 9862; 9991; 10170; 10382:1; 11537; 13098; 14008; 14021; 14642; +14740; 15026; 15095; 16526; 16577 +УНАЛТЫ (3) ■ Ике сигез уналты икәнне кем дә белә ○ 7903 ● 8045; 13040 +УНАУ (3) ■ Бер агачтан унау үскән, ун агачтан урман үскән ○ 1851 ● 7321; 15806 +УНБЕР (2) ■ Булса унбер сентябрь, җәйдән инде бит сыпыр ○ 782 ● 3118 +УНБИШ (1) ■ Эшчегә унбиш тиен, остага бер тәңкә ○ 5961 +УНБИШКӘ (1) ■ Бай баласы унбишкә җитсә - баш, ярлы баласы утызга җитсә дә яшь ○ 7148 +УНБИШТӘ (1) ■ Ир бала унбиштә - өй хуҗасы ○ 14117 +УНГА (3) ■ Дошманың бер булса, унга сана: аның да дуслары бар ○ 5340 ● 12668; 15806 +УНДҮРТЕНДӘ (1) ■ Сентябрьнең ундүртендә чикмән төшә, тун менә ○ 940 +УНДҮРТЕНЧЕ (2) ■ Айның ундүртенче кичәсе кебек ○ 89 ● 10048 +УНҖИДЕ (1) ■ Унҗиде сәгать суккач, үләннең шифасы тамырга төшәр ○ 1319 +УНИКЕ (16) ■ Тимерчедә пычак - унике кочак ○ 314 ● 1527 (3); 3913; 4233; 5517; 6353; 6686; +6842; 11539; 12535; 13512; 13731; 15448; 16483 +УНИКЕГӘ (1) ■ Ярма суда - алтыга, сөттә уникегә ярыла ○ 9390 +УНИКЕДӘН (1) ■ Уникедән берсе юк ○ 8064 +УНИКЕНЕ (1) ■ Сәгать уникене суккач, каз йомырка сала башлый ○ 4252 +УННЫ (3) ■ Унны тот, берне от ○ 7987 ● 7988; 8065 +УНЫ (1) ■ Тугызы булгач, уны булыр ○ 7985 +УНЫСЫ (2) ■ Бер бал кортына кизәнсәң, унысы сиңа ташланыр ○ 4725 ● 5941 +УҢ (15 | 1) ■ Уң кул урар, сул кул турар, урта кул ук атар ○ 5645 ● 6861; 7716; 10457; 1045910461; 10965-10967; 10968, :1; 10969; 10970; 12452; 15095 +УҢА (2) ■ Җете кызыл тиз уңа ○ 632 ● 7861 +УҢАГАЙГА (1) ■ Уңагайга - сулагай ○ 699 +УҢАДЫР (1) ■ Урынында бар уңадыр, урынында юк югалыр ○ 698 +УҢАЕ (1) ■ Сүз уңае килгәндә сүтегеңне ямап кал ○ 16015 +УҢАЕН (1) ■ И ходаем, үзең китер уңаен ○ 16882 +УҢАЕНА (1) ■ Йон уңаена сыпырсаң, кәҗә дә койрыгын селкетә ○ 3009 +УҢАЙ (3) ■ Өйрәнгән яу сугышырга уңай ○ 5683 ● 12851; 13182 +УҢАЙГА (3) ■ Мәче уңайга сыпырсаң мырлый, кирегә сыпырсаң тырный ○ 3361 ● 3719; 7114 +УҢАЙСЫЗ (1) ■ Улсыз тормыш уңайсыз, кызсыз тормыш кызыксыз ○ 14151 +УҢАЙСЫЗЛЫК (1) ■ Урмансызлык - уңайсызлык ○ 1874 +УҢАЛАСЫҢ (1) ■ "Юк" дисәң югаласың, "бар" дисәң уңаласың ○ 7605 +УҢАЛМАС (1) ■ Кылыч ярасы уңалыр, тел ярасы уңалмас ○ 15502 +УҢАЛЫР (1) ■ Кылыч ярасы уңалыр, тел ярасы уңалмас ○ 15502 +УҢАР (7) ■ Уңга киткән уңар, сулга киткән туңар ○ 700 ● 835; 1094; 1528; 1620; 8323; 14422 +УҢАРМЫН (1) ■ Уңсам уңармын, уңмасам туңармын ○ 14995 +УҢАСЫҢ (1) ■ Я уңасың, я туңасың ○ 6627 +УҢГА (5) ■ Сулда солтан булса да, уңга бар ○ 693 ● 700; 731; 739; 11730 +УҢГАН (27) ■ Уңган игенне уруы рәхәт ○ 1459 ● 1569; 2994; 3374; 3536; 6230; 6528-6533; 6571; +7646; 8926; 13390; 13479; 13657; 13698-13703; 13705; 13837; 13948 +УҢГАНГА (1) ■ Куштан үзенә үзе табар, уңганга мулла кызын тагар ○ 17003 +УҢГАНЛЫГЫ (1) ■ Уңганлыгы ялкаулыгы белән генә беленми ○ 6625 +УҢГАННАН (1) ■ Уңганнан тир кипмәс, ялкаудан чир китмәс ○ 6534 +УҢГАННЫҢ (1) ■ Уңганның кулы алтын, юньсезнең кулы салкын ○ 6535 +УҢГАНЫ (1) ■ Хатынның уңганы чыраны коры тота ○ 13742 +УҢГАНЫН (1) ■ Киленнең уңганын морҗа ачуыннан ук белеп була ○ 13374 +УҢДА (1) ■ Ярлыга уңда да яр, сулда да яр ○ 7482 +УҢДЫҢ (1) ■ Атың ашамсак булса - уңдың, хатының ашамсак булса - бөлдең ○ 13609 +УҢДЫРА (1) ■ Игенне җир уңдырмый, тир уңдыра ○ 1404 +УҢДЫРАМ (1) ■ Көз кычкыра: "Уңдырам", - дип, ә яз әйтә: "Тукта әле, мин нәрсә әйтер мен", дип ○ 884 +УҢДЫРМЫЙ (1) ■ Игенне җир уңдырмый, тир уңдыра ○ 1404 +УҢДЫРЫШЛЫ (1) ■ Тир тамган җир уңдырышлы була ○ 1451 +УҢМАГАН (14) ■ Иртә уңмаган кич уңмас, кич уңмаган һич уңмас ○ 832 (2) ● 981; 2022; 6536; +12917; 13698; 13704 (2); 13705; 13706; 13948; 14299; 14300 +УҢМАГАНГА (1) ■ Уңмаганга олан сылтау ○ 6537 +УҢМАГАННЫ (1) ■ Уңмаганны кума ○ 6538 +УҢМАГАННЫҢ (2) ■ Уңмаганның угы кыек китәр ○ 6539 ● 6540 +УҢМАГАНЫ (4) ■ Уракчының уңмаганы уракка сылтар ○ 1456 ● 13507; 13873 (2) +УҢМАС (14) ■ Иртә уңмаган кич уңмас, кич уңмаган һич уңмас ○ 832 (2) ● 981; 4871 (2); +5791 (2); 6211; 8689; 12484; 13572 (2); 14068; 14422 +УҢМАСА (5) ■ Алган хатының уңса, туйга барма - өйдә туй; алган хатының уңмаса, гүргә барма +- өйдә гүр ○ 13597 ● 13729; 13734; 14969; 16872 +УҢМАСАМ (1) ■ Уңсам уңармын, уңмасам туңармын ○ 14995 +УҢМАСНЫҢ (1) ■ Уңмасның уты янмас ○ 6541 +УҢНАН-СУЛДАН (1) ■ Уңнан-сулдан балта оргач, агач ничек аумасын ○ 1953 +УҢНЫ (1) ■ Уңны белми, кирене куймый ○ 740 +УҢНЫҢ (1) ■ Юлы уңның эше уң ○ 6861 +УҢСА (12) ■ Арыш уңса ун булып, тары уңар мең булып ○ 1528 ● 6626; 12090; 13597; 13729; +13797 (2); 13896 (2); 14969; 14994; 16872 +УҢСАМ (1) ■ Уңсам уңармын, уңмасам туңармын ○ 14995 +УҢУ (1) ■ Бәхетнең башы - хатыннан уңу ○ 13635 +УҢЫЛГАН (1) ■ Уңылган юлны күп кума ○ 6825 +УҢЫНА (1) ■ Яз дип юлга чыксаң, кышны күз уңына ал ○ 6862 +УҢЫШ (4) ■ Язның байлыгы - кояш, көзнең байлыгы - уңыш ○ 992 ● 1403; 6449; 13161 +УПКАН (1) ■ Убыр упкан табылмас, пәри суккан сау булмас ○ 16757 +УР (1) ■ Үз чәчкәнеңне үзең ур ○ 1477 +УРА (3) ■ Тигәнәк чәчеп бодай ура алмассың ○ 1309 ● 13761; 15985 +УРАВЫ (1) ■ Уралның уравы күп ○ 196 +УРАВЫН (1) ■ Юл уравын белмәгән юлда елап утырыр ○ 6840 +УРАГАНЧЫ (2) ■ Ялкау киндерәсен ураганчы, тырыш эшен бетерер ○ 6572 ● 6573 +УРАГЫҢ (1) ■ Синең урагың урган, печәнең өйгән ○ 1501 +УРАГЫҢНЫҢ (1) ■ Игенеңне яшел урма, урагыңның теше сынар ○ 1401 +УРАДЫР (1) ■ Уракны күп урадыр идем, кырыгызның көе юк ○ 1505 +УРАЗА (7) ■ Бәйрәмдә бурыч түлисе булганга ураза ае кыска ○ 8150 ● 9148; 16917; 16927; +16940 (2); 16941 +УРАЗАМЫН (1) ■ Песи, югары аскан итне ала алмагач, "бүген уразамын", дигән ○ 3375 +УРАЗАНЫ (1) ■ Уразаны мин тотам, бәйрәмен бай итә ○ 16953 +УРАЗАНЫҢ (1) ■ Утыз көн уразаның бер көн бәйрәме була ○ 16942 +УРАК (16) ■ Урак ае - тавыкларның сусыз ае, балаларның үксез ае ○ 958 ● 1073; 1298; 1364; +1463; 1473; 1503; 1532; 1540; 1572; 6173; 8497; 10651; 12940; 14431; 15534 +УРАККА (2) ■ Уракчының уңмаганы уракка сылтар ○ 1456 ● 10213 +УРАКЛАРЫ (1) ■ Ураклары урылган, зуратлары куелган ○ 1504 +УРАКНЫ (1) ■ Уракны күп урадыр идем, кырыгызның көе юк ○ 1505 +УРАК-ПЕЧӘНЕ (1) ■ Шайтанның урак-печәне юк ○ 16785 +УРАК-ПЫЧАКТАН (1) ■ Юлда тимерчегә очрасаң, сүзеңне урак-пычактан башларсың ○ 6939 +УРАКТА (2) ■ Сабанда сайрашмасаң, уракта ыңгырашырсың ○ 1435 ● 1495 +УРАКЧЫГА (1) ■ Ханның эше карачыга, байның эше уракчыга төшәр ○ 5937 +УРАКЧЫНЫҢ (2) ■ Уракчының уңмаганы уракка сылтар ○ 1456 ● 1457 +УРАЛ (2) ■ Урал таудай тау булмас, Урал аша су булмас ○ 194 (2) +УРАЛА (3) ■ Озын тел елан кебек: авыздан чыкса, муенга урала ○ 15510 ● 16129 (2) +УРАЛАР (1) ■ Яшьләр яшелли уралар ○ 15128 +УРАЛМА (1) ■ Арбага утыр, көпчәккә уралма ○ 6991 +УРАЛНЫҢ (2) ■ Уралның бер ташы тимер, бер ташы алтын ○ 195 ● 196 +УРАЛЫР (2) ■ Арканлы ат казыгына уралыр ○ 2459 ● 8899 +УРАМ (5) ■ Бии белмәгән аюга урам тар ○ 2100 ● 5237; 10650; 11016; 14710 +УРАМГА (4) ■ Ач урамга чабар, ялангач өйгә чабар ○ 9551 ● 9791; 13588; 14376 +УРАМДА (7) ■ Март аенда урамда чыпчык эчәрлек су була ○ 917 ● 3329; 6708; 8313; 9207; +14152; 14174 +УРАМДАГЫ (1) ■ Урамдагы ташны күзлеген салып карый ○ 248 +УРАМНАН (1) ■ Белеп өрәсең, эт булсаң, урамнан кермәссең ○ 3773 +УРАМНЫ (1) ■ Урамны җиде әйлән дә баҗаңа кер ○ 14641 +УРАМНЫҢ (1) ■ Патша сараеның яңа хәбәре - урамның иске хәбәре ○ 5867 +УРАП (5) ■ Дуңгыз белән талашканчы, тамырлык җирдән урап үткәнең хәерлерәк ○ 2878 ● 5798; +12607; 15431; 16057 +УРАР (1) ■ Уң кул урар, сул кул турар, урта кул ук атар ○ 5645 +УРАРЛЫК (1) ■ Бармакка урарлык та юк ○ 11002 +УРАСАҢ (1) ■ Бармакка урасаң килеп җитми ○ 11003 +УРАСЫ (1) ■ Урак та урасы бар, тамак та кырасы бар ○ 1503 +УРАУГА (1) ■ Кыска җеп, урауга җитсә дә, бәйләүгә җитмәс ○ 8697 +УРГАН (1) ■ Синең урагың урган, печәнең өйгән ○ 1501 +УРГАННЫҢ (1) ■ Тел белән урак урганның биле авыртмый ○ 15534 +УРДАЛЫ (1) ■ Урдалы елан белән уйнама ○ 4689 +УРДАН (1) ■ Урдан урлау хәләл, имеш ○ 12574 +УРДЫКТА (1) ■ Үзем урдыкта, күзем ишектә ○ 10529 +УРДЫМ (1) ■ "Өч өемгә өчәр-өчәр көлтә урдым, алай да каенанага ярамадым", - дип әйтте, ди, +бер к��лен ○ 14647 +УРЛАГАН (13 | 1) ■ Ак эт урлаган, кара эт тамга алган ○ 3441 ● 12468; 12473; 12512:1; 1256712571; 13114 (2); 13128 (2); 13189 +УРЛАГАННЫҢ (1) ■ Урлаганның арты бар ○ 12572 +УРЛАДЫК (1) ■ Ат урладык - тотылмадык, тавык урлап тотылдык ○ 12644 +УРЛАМЫЙ (1) ■ Акылны җил алмый, карак та урламый ○ 11471 +УРЛАНГАН (2) ■ Урланган мал бурда тормас, урланган кыз ирдә тормас ○ 13208 (2) +УРЛАНГАЧ (1) ■ Ат урлангач абзар ныгытмыйлар ○ 2523 +УРЛАНМЫЙ (1) ■ Гыйлем урланмый торган хәзинә ○ 16566 +УРЛАНМЫЙЧА (1) ■ Урланып иргә чыкканчы, урланмыйча бурга чык ○ 13209 +УРЛАНЫП (1) ■ Урланып иргә чыкканчы, урланмыйча бурга чык ○ 13209 +УРЛАНЫР (1) ■ Кунак күп ятса, күпчек урланыр ○ 10114 +УРЛАП (10 | 1) ■ Әрлән урлап киченер, тотсаң биткә сикерер ○ 2340 ● 3063; 4080:1; 4086; 9727; +9747; 12573; 12644; 12652; 16994; 16995 +УРЛАР (3) ■ Мәче урлар, эт түләр ○ 3360 ● 10295; 12468 +УРЛАРГА (2) ■ Карак, урларга әйбер таба алмаса, үз бүреген үзе урлый, имеш ○ 12510 ● 16985 +УРЛАСАЛАР (1) ■ Атыңны урласалар, йөгәнен чыгарып ташла ○ 2621 +УРЛАСАҢ (1) ■ Энә урласаң, дөя түләрсең ○ 12605 +УРЛАТКАН (1) ■ Урлаган бер языклы, урлаткан мең языклы ○ 12568 +УРЛАТКАЧ (2) ■ Атны урлаткач, абзарны бикләмиләр ○ 2566 ● 2606 +УРЛАТСАҢ ( | 1) ■ Атыңны урлатсаң, йөгәнеңне артыннан ыргыт ○ 2621:3 +УРЛАУ (1) ■ Урдан урлау хәләл, имеш ○ 12574 +УРЛАША (1) ■ Урлаша белгән хурлаша да белә ○ 12575 +УРЛАШКАН (2) ■ Урлашкан песи син таяк алганчы ук ни өчен икәнен белә ○ 3380 ● 12569 +УРЛАШУ (1) ■ Хан янында урлашу җиңел ○ 5931 +УРЛЫЙ (6) ■ Хан урлый, халык юллый ○ 5929 ● 12510; 12566; 13145 (2); 17032 +УРЛЫЙЛАР (1) ■ Яхшы атны урлыйлар, яхшы кызны зурлыйлар ○ 13051 +УРМА (1) ■ Игенеңне яшел урма, урагыңның теше сынар ○ 1401 +УРМАК (1) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк ○ 1298 +УРМАН (36) ■ Җир чокырсыз булмас, урман киексез булмас ○ 213 ● 1099; 1709; 1717; 1851; +1853-1863; 1876; 1914; 1949; 2082; 4136; 4197; 4199; 4833; 5148; 5237; 10249; 10555; 10591; +10624; 10625; 10991; 11151; 11320; 12501; 14779 +УРМАНГА (22 | 2) ■ Урманга ботак илтмиләр ○ 1864 ● 1865-1867; 1868, :1, :2; 1875; 1904; 1950; +1996; 2018; 2086; 2087; 2132; 2134; 2178; 2182; 2261; 6168; 6856; 11524; 14376; 17065 +УРМАНДА (12) ■ Урманда агач күп булыр, башын кискән бер булыр ○ 1869 ● 1870-1872; 1877; +1982; 2267; 3833; 4152; 5487; 8640; 14148 +УРМАНЛЫ (1) ■ Урманлы юл - бер кат тун ○ 1873 +УРМАННАН (2) ■ Агач урманнан ерак үссә дә, шунда таба сыгыла ○ 1652 ● 2289 +УРМАННЫ (3) ■ Урманны үтеп, утын күрмәгән ○ 1997 ● 2012; 2082 +УРМАННЫҢ (1) ■ Кара урманның карыны киң ○ 1852 +УРМАНСЫЗЛЫК (1) ■ Урмансызлык - уңайсызлык ○ 1874 +УРМАНЫ (1) ■ Урманы үсмәгән, агачы кисмәгән ○ 1878 +УРМАНЫН (1) ■ Агач үз ихтыяры белән урманын ташламый ○ 1658 +УРМАНЫНДА (2) ■ Нарат урманында үскән агач ○ 1774 ● 4223 +УРМАС (3) ■ Арпа иккән бодай урмас ○ 1518 ● 1536; 14431 +УРСЫН (1) ■ Кем чәчкән, шул урсын ○ 1415 +УРТ (1) ■ Теш булмаса, урт белән чәйнәрбез ○ 10644 +урт → умач-урт +УРТА (6 | 1) ■ Уң кул урар, сул кул турар, урта кул ук атар ○ 5645 ● 11049; 11703; 12166:2; +13691 (2); 14147 +УРТАГА (2) ■ Шөпшәнең оясын туздырсаң, уртага алып талый ○ 4829 ● 7410 +УРТАДА (1) ■ Ни ылтара, ни пылтара - калган ике уртада ○ 737 +УРТАК (27) ■ Майдан соң курмы уртак ○ 915 ● 2186; 3267; 3532; 4042; 4338; 7129 (2); 7421; 7638; +7872; 8780; 9135; 11994; 12097 (3); 12685; 12711 (2); 13438 (2); 15645 (2); 15883; 16340 (2) +УРТАКЛАШКАН (2) ■ Уртаклашкан шатлык - икеләтә шатлык, уртаклашкан кайгы - ярты +кайгы ○ 14954 (2) +УРТАКТАН (1) ■ Үгезе үлгән уртактан аерылган ○ 3314 +УРТАЛАЙ (1) ■ Урталай суккан елан сымак кая барырга белми ○ 4708 +УРТАНЧЫГА (1) ■ Тон угылга тун тияр, актыгына ат тияр, уртанчыга ук та юк, чук та юк ○ 14139 +УРТАСЫ (3) ■ Җиде төн уртасы ○ 1065 ● 13506; 14771 +УРТАСЫНА (3) ■ Читтәге кояш җылы була, уртасына барсаң, кыздыра ○ 69 ● 2638; 5090 +УРТАСЫНДА (4) ■ Кыш уртасында - кура җиләге ○ 1043 ● 3029; 4895; 5179 +УРТАСЫННАН (1) ■ Бүрәнәне уртасыннан тотма - сындырырсың ○ 1909 +УРТАЧА (2 | 1) ■ Уртача акыллы булуга караганда атаклы исәр булуы кыен ○ 11698 ● 12166, :1 +УРТЫНА (1) ■ Учына салып, уртына коя ○ 11051 +УРУЫ (1) ■ Уңган игенне уруы рәхәт ○ 1459 +УРУЫН (1) ■ "Урыр идем уруын, басуыгызның җае юк", - дип әйтте, ди, бер килен ○ 13389 +УРЫЛГАН (1) ■ Ураклары урылган, зуратлары куелган ○ 1504 +УРЫН (32 | 2) ■ Иске яңага урын бирер ○ 572 ● 664; 682 (2); 691; 707; 756; 825; 1212; 2081 (2); +4306; 4803; 4907; 5238; 6568; 7894 (2); 8432; 8747; 8748; 9588:2, :3; 9960; 10057; 10628; 11158; +11568; 12089; 12920; 13041; 13305; 14214; 16132 +УРЫНГА (2) ■ Өрмәгән урынга утыртмас ○ 742 ● 10186 +УРЫНДА (2) ■ Батыр булсаң, батырлыгыңны кирәкле урында күрсәт ○ 11082 ● 11830 +УРЫННАН (1) ■ Утыр урыннан - сәке түреннән ○ 8442 +УРЫННЫ (1) ■ Кешене урын аруландырмый, кеше урынны аруландыра ○ 11158 +УРЫНСЫЗ (5) ■ Үз урынын белмәгән урынсыз калыр ○ 717 ● 1877; 12576; 12968; 16115 +УРЫНСЫЗГА (1) ■ Урынсызга ант иткәннең алтмыш тамыры корыр ○ 12577 +УРЫНЧА (2) ■ Утыр, кияү, урынча, эскәмия буенча ○ 13434 ● 15714 +УРЫНЫ (14 | 1) ■ Түрәнең урыны йомшак була ○ 5916 ● 5917; 8298; 9588, :1; 11475; 12289; +12687; 14156; 14880; 15343; 15827; 16052; 16262; 16755 +УРЫНЫМ (1) ■ Исемем илдә, урыным түрдә ○ 11367 +УРЫНЫН (3) ■ Үз урынын белмәгән урынсыз калыр ○ 717 ● 4253; 8578 +УРЫНЫНА (10) ■ Урынына куйсаң, урыныннан алырсың ○ 697 ● 1659; 2001; 2426; 4012; 6642; +10108; 10500; 14910; 14999 +УРЫНЫНДА (13) ■ Җидегән йолдыз җиде әйләнә, Тимерказык урынында ○ 76 ● 570 (2); 641; +698 (2); 920; 5658; 7901 (2); 10798; 11030; 11216 +УРЫНЫННАН (2) ■ Урынына куйсаң, урыныннан алырсың ○ 697 ● 2991 +УРЫНЫҢ (1) ■ Ботка пешереп алган урының түгел ○ 9452 +УРЫНЫҢНЫ ( | 1) ■ Ачта ашаган урыныңны тук вакытта онытма ○ 9553:1 +УРЫР (3) ■ Аяз-аяз көннәрдә җиләк җыяр аппагым, болыт-болыт көннәрдә урак урыр аппагым +○ 1073 ● 1440; 13389 +УРЫРСЫҢ (11) ■ Эт елының игенен дуңгыз елны урырсың ○ 972 ● 980; 1187; 1385; 1429 (2); +1544 (2); 7754; 8129; 14963 +УРЫСЧА (1) ■ Утыр урынча, сөйләшербез урысча ○ 15714 +УСАК (6) ■ Тал ком ярата, усак дым ярата ○ 1749 ● 1758-1760; 8577; 13719 +УСАЛ (41 | 3) ■ Ярыктан кергән җил усал була ○ 1154 ● 2689; 3233; 3533; 3534; 7434; 11087; +11710; 12103; 12140; 12163-12165; 12166, :1, :2, :3; 12167-12173; 12180 (2); 12185; 12191; +13399 (2); 13692-13694; 13886; 14263; 14284; 14634 (2); 14642; 15640; 16116; 16117 (2); 16192 +УСАЛГА (2) ■ Усалга тышыкма, тышыккач пошыкма ○ 12174 ● 12175 +УСАЛДАН (2) ■ Күзе усалдан кырга кач ○ 10435 ● 12176 +УСАЛЛЫК (2) ■ Усаллык белән баланы да җиңеп булмый ○ 12177 ● 12357 +УСАЛЛЫККА (1) ■ Усаллыкка укытучы кирәкми ○ 12178 +УСАЛНЫҢ (4) ■ Усалның ерагы яхшы ○ 12179 ● 12180; 12402; 15326 +УСАЛРАК (1) ■ Байның ишек алдын саклаучы этләр үзеннән усал��ак була ○ 7282 +УСАЛЫ (1) ■ Хатын-кызның усалы - аяз көннең яшене ○ 13728 +УСАЛЫННАН (1) ■ Аяз көннең яшененнән, хатын-кызның усалыннан курык ○ 13616 +УТ (118) ■ Орсаң, таштан ут чыга ○ 148 ● 242; 451; 484; 495; 906; 962-964; 978; 1247; 1257; 1367; +1383; 2250; 2380; 2938; 3927; 4054; 4339; 4809; 5020; 5491; 5547; 5565; 5913; 6528; 6793; 6884; +7214; 7267; 8239; 8392; 8393; 8457 (2); 8463; 8464; 8468; 8472; 8477; 8491; 8493; 8497-8510; +8536; 8537; 8545; 8547; 8550; 8552; 8553; 8555-8559; 8561; 8568; 8569; 8578-8580; 8586-8588; +8590; 9362; 9364; 9559; 10022; 10098; 10099; 10475; 10514; 10651; 10735; 10853; 11091; 11132; +11375; 11799; 11875; 12085; 12288; 12471; 12564; 12686; 12687; 12772; 12788; 12843; 12908; +12996; 13249; 13255; 13570; 13819; 14005; 14158 (2); 14305; 15604; 16118; 16457; 16851 +УТАП (1) ■ Бакчачының бакчасы, утап кына баксачы ○ 1629 +УТКА (38 | 1) ■ Суга төшерми, утка пешерми ○ 526 ● 1483; 2030; 2196; 2304; 2983; 4766; 4840; +5239; 5428; 6982; 7611; 8461; 8470; 8511-8517; 8576; 8581; 8582; 8589; 8678; 8893; 8925; 8953; +11446; 12636; 12982; 13173; 13695; 13963; 14279; 14292; 14964, :1 +УТКА-СУГА (2) ■ Бала өчен кеше утка-суга төшәр ○ 13954 ● 14395 +УТЛАВЫ (1) ■ Толпарның утлавы бер булса да, атлавы башка ○ 2802 +УТЛАВЫГЫ (1) ■ Утлавыгы бернең көтүе бер ○ 2411 +УТЛАГЫНДА (1) ■ Бүре утлагында ишәк җәйләмәс ○ 2166 +УТЛАК (1) ■ Утлак җирдә үгез симерер ○ 3298 +УТЛАР (5) ■ Торлаксыз үскән колын мизгелсез юшап, мизгелсез утлар ○ 2846 ● 3089; 10616; +13439; 14346 +УТЛАТЫР (1) ■ Куй күрмәгән куй күрсә, җитәкләп йөреп утлатыр ○ 3096 +УТЛЫ (5 | 1) ■ Утлы кисәү эләккән эт яшен яшьнәгән саен дерт итәр, ди ○ 3535 ● 8544; 8987; +10031:3; 12220; 13735 +УТНЫ (8) ■ Су утны үчерер ○ 435 ● 8518-8523; 12637 +УТНЫҢ (6) ■ Җилнең эше суырмак, утның эше куырмак ○ 1203 ● 4834; 8524-8527 +УТСЫЗ (8) ■ Сусыз җиргә йорт корма, утсыз җиргә ил корма ○ 457 ● 5047; 5240 (2); 8528; 9365; +9803; 14754 +УТТА (6) ■ Суда батмый, утта янмый ○ 529 ● 6019; 6415; 6851; 8582; 14783 +УТТАН (12) ■ Бай - көндез уттан, төнлә карактан куркыр ○ 7180 ● 7810; 8126; 8462; 8529-8532; +8583; 10006; 11826; 16177 +УТТЫР (1) ■ Гашыйклык бер уттыр, кабынса сүндерү юктыр ○ 12678 +УТЫ (16) ■ Ташны ташка чаксаң, уты беленер ○ 181 ● 631; 5195; 5240; 6140; 6313; 6541; 7499; +8483; 8533; 8534; 8571; 8584; 8585; 12731; 12732 +УТЫДАЙ (1) ■ Якты дөнья җәннәттәй - яхшы булса хатының; тормыш тәмуг утыдай - яман +булса хатының ○ 13764 +УТЫЗ (26 | 1) ■ Айның утыз көне бар, утыз төне бар ○ 754 (2) ● 6309; 8059; 8512; 12064; 13255; +13571; 13648; 13690; 13695; 13843 (2); 14144; 14149; 14176; 14932; 16014 (2); 16118; 16119; +16120 (2); 16483; 16487; 16942; 17047:1 +УТЫЗГА (3) ■ Бай баласы унбишкә җитсә - баш, ярлы баласы утызга җитсә дә яшь ○ 7148 +● 13139; 16119 +УТЫЗДА (2) ■ Утызда ир - арыслан ○ 15097 ● 15098 +УТЫЗДАН (1) ■ Буйдак, утызга хәтле үзе өйләнмәсә, утыздан соң куркып өйләнмәс ○ 13139 +УТЫЗНЫ (2) ■ Утызны алам дип, унны ычкындырма ○ 7988 ● 13696 +УТЫЗЫНА (1) ■ Кырыгына бер иман, утызына бер комган ○ 16833 +УТЫЗЫНДА (1) ■ Утызында ук атмаган кырыгында кылыч чапмас ○ 15099 +УТЫН (36 | 2) ■ Җимешсез агач - утын, яңгырсыз болыт - төтен ○ 1834 ● 1868, :1, :2; 1880; +1929; 1950; 1952; 1982; 1997; 2982; 3327; 3328; 5161; 6452; 7098; 8467 (2); 8471; 8491; 8504; +8536; 8543; 10868; 12636; 13157 (2); 13210; 13212; 13218; 13321; 13738; 13754; 13770; 13864; +13872; 14130; 14639 +УТЫНА (5) ■ Илнең утына ян, бозына туң ○ 4989 ● 8548 (2); 10815 (2) +УТЫНГА (4) ■ Арба утынга барырга ярамаса, үзе утынга ярый ○ 6989 (2) ● 8307; 14150 +УТЫННАН (2) ■ Ут утыннан туймас, җир - яңгырдан ○ 8507 ● 12732 +УТЫННЫ (3) ■ Малны тапкан баксын, утынны чапкан яксын ○ 2390 ● 7398; 14067 +УТЫННЫҢ (2) ■ Малның җаен баккан белер, утынның җаен яккан белер ○ 2391 ● 8483 +УТЫНЧЫ (1) ■ Атаң утынчы булса, кулыңда балта булсын ○ 14332 +УТЫНЧЫНЫҢ (1) ■ Утынчының күзе агачта ○ 1951 +УТЫНЫ (3) ■ Ярлының утыны юк икәнен кар каян белсен ○ 7500 ● 8577; 13085 +УТЫНЫҢ (4) ■ Атың арыса чабып кал, утының бетсә ягып кал ○ 2610 ● 2612; 14260; 14611 +УТЫНЫҢНЫ (2) ■ Яу килә дип азыгыңны төгәтмә, ил күчә дип утыныңны төгәтмә ○ 5662 ● 9394 +УТЫҢА (1) ■ Үзеңнең яккан утыңа үзең җылынырсың ○ 8549 +УТЫР (17) ■ Тегермән ташыннан курыксаң, онсыз утыр ○ 1447 ● 2763; 4865; 5733; 6991; 8348; +8386; 8442; 10223-10225; 12458; 13410; 13434; 15714; 15916; 15963 +УТЫРА (4) ■ Арыш унике көн баш чыгара, унике көн серкәдә утыра, унике көн эч иңә ○ 1527 +● 6542; 8403; 13988 +УТЫРАСЫҢ (1) ■ Курку төбе диңгез - батасың да китәсең, тәвәккәл төбе көймә - утырасың да +кичәсең ○ 11178 +УТЫРГАН (13) ■ Утырган җирдән утын кисмиләр ○ 1952 ● 2005; 4253; 5978; 6771; 7075; 8934; +10798; 12296; 12458; 13041; 13282; 16707 +УТЫРГАННЫҢ (2) ■ Сумалага утырганның арты сумалага ябышыр ○ 1935 ● 6774 +УТЫРГАНЧЫ (2) ■ Исерек кеше белән мәҗлестә утырганчы айнык кеше белән чучка көткәнең +артык ○ 9831 ● 13403 +УТЫРГАНЫ (2) ■ Су янына икмәксез утырганы юк ○ 522 ● 5906 +УТЫРГЫЧ (1) ■ Ике утыргыч арасында утырып калма ○ 8406 +УТЫРДЫ (1) ■ Туй килде капкага, кыз утырды кабага ○ 13291 +УТЫРМА (4) ■ Югары урын барда түбән утырма ○ 707 ● 1123; 8251; 10905 +УТЫРМАГА (1) ■ Әбиеңә сәлам әйт, бабаң утырмага килсен ○ 15153 +УТЫРМАС (6) ■ Саескан бер ботакта озак утырмас ○ 4074 ● 4180; 11681; 11867; 11868; 15188 +УТЫРМАСА (1) ■ Кодагый утырмаса, атка җиңел була ○ 14628 +УТЫРМЫЙ (3) ■ Идел ташымый ком утырмый ○ 387 ● 9301; 9334 +УТЫРСА (5) ■ Камыш, суда утырса да, бар үләннән элек корый ○ 1280 ● 4180; 13422; 13516; 13869 +УТЫРСАҢ (6) ■ Киң җирдә тар утырсаң, тар җирдә киң утырырсың ○ 592 ● 6735; 7036 (2); +7037; 10905 +УТЫРТ (1) ■ Биләнчек башы биш тирәк, билге тек тә ил утырт ○ 4891 +УТЫРТКАН (2) ■ Агач утырткан ага булган ○ 1653 ● 1706 +УТЫРТКАНДА (1) ■ Киленен яратмаган каенана аш утыртканда намазга керешер ○ 14621 +УТЫРТМАС (1) ■ Өрмәгән урынга утыртмас ○ 742 +УТЫРТМЫЙЛАР (1) ■ Коры табынга кунак утыртмыйлар ○ 10083 +УТЫРТСА (1) ■ Агачны кем утыртса, җимеш шуныкы ○ 1782 +УТЫРТСАҢ (2) ■ Дуңгызны өстәл артына утыртсаң, аякларын өстәлгә куяр ○ 2895 ● 12579 +УТЫРТТЫМ (1) ■ Кавын утырттым, гәрәнкә үсте ○ 1631 +УТЫРТУ (6 | 1) ■ Карама көленә утырту ○ 1771 ● 1994; 7122; 8648; 8846; 10031:5; 10045 +УТЫРТЫРЛАР (1) ■ Малың булса, утыртырлар уртага, малың булмаса, каптырмыйлар шурпа +да ○ 7410 +УТЫРУ (6) ■ Карама көленә утыру ○ 8560 ● 8749; 9780; 11369; 11373; 13321 +УТЫРЫЙК (1) ■ Кунакны озаттык, инде ашарга утырыйк ○ 10214 +УТЫРЫП (19) ■ Чулманны чуманга утырып кичмиләр ○ 480 ● 5252; 5377; 6135; 6480; 6577; +6775 (2); 6824; 8333; 8406; 9491; 10634; 12558 (2); 13697; 13858; 15319; 15486 +УТЫРЫР (14) ■ Безгә дә карга утырыр әле ○ 4010 ● 6840; 8414; 8687; 8925; 9566; 10088; 10186; +10200 (2); 11503; 11660; 12432; 16175 +УТЫРЫРСЫҢ (3) ■ Киң җирдә тар утырсаң, тар җирдә киң утырырсың ○ 592 ● 6697; 11125 +УТЫРЫШУДАН (1) ■ Надан белән утырышудан галим белән таш ташу яхшырак ○ 16633 +УТЫ-ЯЛКЫНЫ (1) ■ Уты-ялкыны бер көн булсын ○ 8535 +УФ (1) ■ Эшкә булса - уф табаным, ашка булса - китер табагым ○ 6325 +УЧ (15) ■ Ослан тавы хәтле тау җиңел булды, бер уч туфрак авыр булды ○ 233 ● 267; 1539 (2); +5405; 7050; 7820; 8043; 9368; 9374; 10963 (2); 11050; 12640; 14228 +УЧАГЫ (2) ■ Казанына күрә учагы, биленә күрә кушагы ○ 8775 ● 13684 +УЧАГЫН (1) ■ Тинтәккә тиләкә биреп, ярлының учагын боздырыр ○ 11773 +УЧАГЫННАН (1) ■ Учагыннан ут өзмәс, улын-кызын туйгызмас ○ 14305 +УЧАГЫҢДА (1) ■ Учагыңда борчагың ○ 1585 +УЧАК (1) ■ Ялангачка өч учак та бер киемне алыштыра алмый ○ 8826 +УЧАККА (1) ■ Ике учакка бер кисәү, ике атка бер мичәү ○ 8460 +УЧАКТАН (1) ■ Усал хатын учактан чыга ○ 13692 +УЧЕТСЫЗ (1) ■ Учетсыз оешма - ишексез өй ○ 7989 +УЧЛАГАН (1) ■ Ике көймә койрыгын учлаган кеше суга китәр ○ 7024 +УЧЛАП (4) ■ Учлап чәчсәң, йөкләп җыярсың ○ 1458 ● 9370; 9728; 11857 +УЧЛАСА (1) ■ Уңган кеше кулына туфрак учласа алтын итәр ○ 6529 +УЧТА (1) ■ Суны учта саклап булмый ○ 452 +УЧТАН (1) ■ Бер учтан тавыш чыкмый ○ 10914 +УЧЫН (1) ■ Саран учын ачканда тешен кысар ○ 11913 +УЧЫНА (1) ■ Учына салып, уртына коя ○ 11051 +УЧЫННАН (1) ■ Учыннан акканны ялаучы ○ 11052 +УЧЫҢА (2) ■ Дустың бирсә ком, аны да учыңа йом ○ 5403 ● 11950 +УЧЫҢДА (2) ■ Анаңда булса - сорарсың, учыңда булса - яларсың ○ 14233 ● 14432 +УЧЫҢНЫ (1) ■ Учыңны язсаң бер бармагыңны бөкми калдырма ○ 10964 +УША (1) ■ Усалга - уша, явызга - бусага ○ 12175 +УЫНЫП (1) ■ Сыер бозаулаганга үгез уынып үкергән ○ 3296 +УЫП (1) ■ Бик сикергән борчаны уып ташлыйлар ○ 4769 +УЯ (1) ■ Өстәгесен уя, астагысын суя ○ 744 +УЯНМАС (1) ■ Думбыра каксаң да уянмас ○ 16451 +УЯР (2) ■ Алтын сырга колакны уяр, алтын итек аякны уяр ○ 8762 (2) +УЯСЫ ( | 1) ■ Өй салуның нәрсәсе бар, уясы да суясы ○ 8324:2 +УЯТМА (1) ■ Йоклаган еланны уятма ○ 4659 +УЯУ (2) ■ Дошманга саесканнан сак бул, ябалактан уяу бул ○ 5327 ● 11941 +ҮБӘЛӘР (1) ■ Кем юашны беләләр, тоталар да үбәләр ○ 12139 +ҮБӘР (1) ■ Ирене белән үбәр, теле белән өзәр ○ 12801 +ҮБӘ-ҮБӘ (1) ■ Эчмәм дигән коеңнан өч әйләнеп эчәрсең, кочмам дигән бикәңне үбә-үбә кочарсың ○ 13762 +ҮБЕШ (2) ■ Уен да уен, юкә үбеш тә уен ○ 6680 ● 12788 +ҮБЕШКӘН (1) ■ Үбешкән дә көлешкән, соңыннан башына уй төшкән ○ 12812 +ҮБҮЧӘН (1) ■ Акча керсә, уч табанын үбүчән ○ 7820 +ҮГЕЗ (49 | 2) ■ Үгез мөгезле сыерның сөте булмас ○ 3241 ● 3258; 3268-3270; 3276; 3278; 3286; +3290; 3295-3298; 3300-3308; 3309 (2); 3310-3312; 3319; 3323-3325; 3327; 3328; 4092; 4569; +7098; 11144; 11359; 11915; 12066; 12468; 14132; 14263; 14649; 14887; 15493; 15758; 16329; +17047:1; 17077, :1 +ҮГЕЗГӘ (7 | 1) ■ Арык үгезгә пычак юк ○ 3283 ● 3284; 3291; 3294; 3299; 3309; 3313; 3624:1 +ҮГЕЗДӘЙ (1) ■ Үзенә дигәндә үгездәй көче бар ○ 12094 +ҮГЕЗДӘН (4) ■ Уртак үгездән ялгыз бозау артык ○ 3267 ● 3292; 3305; 3319 +ҮГЕЗЕ (5) ■ Берәүгә үгезе кыйбат, берәүгә мөгезе кыйбат ○ 3287 ● 3314; 3321; 3322; 3326 +ҮГЕЗЕМ (2) ■ Суда чакта - үгезем, судан чыккач - мөгезем ○ 530 ● 3329 +ҮГЕЗЕНӘ (1) ■ Атасына тисәң - баласы сыкрый, үгезенә тисәң - танасы ○ 14368 +ҮГЕЗЕҢ (1) ■ Берәүнең бозавы үлсен дисәң, үзеңнең үгезең үләр ○ 3253 +ҮГЕЗЛӘРЕ (1) ■ Аларның үгезләре дә бозаулаган вакыт ○ 3320 +ҮГЕЗНЕ (6) ■ Булмаган үгезне көтеп бозаудан мәхрүм калма ○ 3288 ● 3293; 3315-3317; 3330 +ҮГЕЗНЕҢ (4) ■ Бер үгезнең мөгезенә суксаң, мең үгезнең тоягы шакылдар ○ 3285 (2) ● 3289; 3318 +ҮГЕТ (8) ■ Үгет белән ут сүнмәс ○ 8547 ● 9834; 11390; 11587; 12335 (2); 12441; 14214 +ҮГЕТЕ (1) ■ Хатын үгете хатынга ярый ○ 13733 +ҮГЕТЛӘМӘГӘН (1) ■ Кызын үгетләмәгән үкенер ○ 13029 +ҮГЕТНЕҢ (1) ■ Җәүһәрнең кыйммәте зур, үгетнең кыйммәте юк ○ 329 +ҮГИ (24) ■ Кыш - үги ана, яз - үз ана ○ 871 ● 1438; 3197; 5055; 5510; 6241; 10007; 14206; 14207; +14209; 14252-14264; 14802 +ҮГИЕ (1) ■ Ирнең үгие юк ○ 13549 +ҮГИЛӘГӘН (1) ■ Үгиләгән сарык кебек ○ 3128 +ҮҖӘТ (1) ■ Үҗәт, күзен бирсә дә, сүзен бирмәс ○ 11966 +ҮҖӘТЛЕК (1) ■ Әллә юләрлек, әллә үҗәтлек ○ 11776 +ҮЗ (370 | 1) ■ Кешегә таш атсаң, үз маңгаеңа тияр ○ 132 ● 208; 209; 221; 222; 620; 637; 717; 871; +1025; 1282; 1350; 1351; 1477; 1547; 1658; 1659; 1838; 1839; 1882; 1895; 1921; 2042; 2050; 2117; +2169; 2263; 2284; 2307; 2312; 2318; 2420; 2453; 2648; 2689; 2776; 2881; 2920; 2988; 3091; 3097; +3198; 3226; 3376; 3425; 3426; 3438; 3504; 3608; 3635; 3672-3677; 3749; 3766; 3882-3885; 3888; +3904; 3909; 3916; 3927; 3964; 3977; 3979; 3983; 3997:1; 4031; 4033; 4041; 4048; 4075; 4089; +4093; 4105; 4106 (2); 4157; 4168; 4179; 4216 (2); 4223; 4224; 4264; 4311; 4328; 4381; 4385; +4568; 4576; 4611; 4612 (2); 4655; 4658; 4675; 4684 (3); 4697 (2); 4775; 4832; 4957; 5010; 5011; +5076; 5084-5086; 5114-5120; 5130 (2); 5131; 5146; 5162; 5248; 5249; 5254; 5322; 5339 (2); 5510; +5691; 5794; 5884; 6046; 6076; 6241; 6281; 6293 (2); 6333; 6401; 6407; 6660; 6976; 7113; 7388; +7505; 7546; 7792; 7815; 7840; 8017-8019; 8074-8077; 8209; 8227; 8239; 8269; 8278; 8285; 8345; +8346 (2); 8347-8351; 8352 (3); 8353-8356; 8473; 8548; 8610; 8611; 8755; 8945 (2); 8948; 9021 (2); +9173; 9405-9408; 9415; 9747; 9949; 10008-10011; 10020; 10034; 10060; 10286; 10306; 10318; +10321; 10397; 10400; 10463; 10478; 10528; 10587; 10591; 10592; 10593 (2); 10716; 10804; 1081310815; 10915; 10926; 10928; 10974-10976; 10999; 11013; 11030; 11154; 11161; 11170; 11221; +11339; 11340; 11346; 11383 (2); 11391; 11398; 11429; 11589; 11592; 11594; 11597; 11647; 11699; +11736; 11743-11745; 11754; 11778; 11838; 11850; 11954; 11995; 11996; 11998; 12002; 12005; +12052-12054; 12074; 12091; 12293; 12459; 12510; 12582; 12610; 12625; 12626; 12627 (2); 12661; +12775; 12789; 12790; 12830; 12837; 12977; 13020; 13351; 13397 (2); 13470; 13517; 13580 (2); +13599; 13647; 13659; 13955; 14092; 14096; 14107; 14177; 14179; 14186-14188; 14206-14209; +14211; 14241; 14244; 14245 (2); 14257; 14264; 14277; 14500; 14576; 14639; 14668; 14671; 14675; +14697-14699; 14700 (2); 14701; 14898; 14906; 14971; 14974; 14975; 15000; 15083; 15199; 15266; +15340; 15341; 15345; 15634; 15657; 15716; 15721; 15742; 15896; 16133; 16245; 16246; 1632816330; 16376; 16435; 16444; 16445; 16550; 16568 (2); 16595; 16650; 16693; 16786 (2); 16797 +ҮЗӘГЕ (3) ■ Кыртышы чергән бүрәнәнең үзәге дә тиз черүчән ○ 1926 ● 4008; 10871 +ҮЗӘГЕМ (1) ■ Үзем тук, үзәгем ач ○ 9795 +ҮЗӘГЕНӘ (1) ■ Кеше баласы тунга төрсәң дә тормас, үз балаң үзәгенә типсәң дә китмәс ○ 14188 +ҮЗӘГЕННӘН (1 | 2) ■ Балык - башыннан, ат үзәгеннән кортлар ○ 4449:1 ● 4449:2; 4450 +ҮЗӘК (1) ■ Кеше баласы - кешән дә тышау, үз балаң - үзәк тә бавыр ○ 14186 +ҮЗӘКСЕЗ (2) ■ Вөҗдансыз кеше үзәксез агач шикелле: үзлегеннән аварга тора ○ 11111 ● 12059 +ҮЗӘКТӘ (2) ■ Үзеңнеке үзәктә, кешенеке кештәктә ○ 12077 ● 14208 +ҮЗӘКТӘН (2) ■ Ятныкы яннан үтәр, үзеңнеке үзәктән үтәр ○ 14693 ● 16114 +ҮЗӘН (1) ■ Болагы булмаса, үзән дә кибә ○ 353 +ҮЗГӘ (4) ■ Көзгә - хәл үзгә ○ 893 ● 5397; 8352; 11154 +ҮЗГӘГӘ (1) ■ Үзенә буй булмаган үзгәгә җиң булмас ○ 8946 +ҮЗГӘДӘ (1) ■ Үзеңдә юк - үзгәдә юк ○ 7628 +ҮЗГӘНЕ (2) ■ Үзеңнән үзгәне әүлия дип белмә ○ 12078 ● 13581 +ҮЗГӘРМИ (1) ■ Йоны бик еш коелса да, бүренең холкы үзгәрми ○ 2192 +ҮЗГӘРТМИ (1) ■ Бүре, ябагасын койса да, холкын үзгәртми ○ 2167 +ҮЗДӘН (1) ■ Яттан күрмә, үздән күр ○ 14696 +ҮЗЕ (230 | 2) ■ Һәрнәрсәнең йөзе бар, йөз астында үзе бар, үлчәве бар, саны бар, кирәк булса тагы +бар ○ 638 ● 723; 810; 1506; 1812; 1900; 2005; 2012; 2028; 2169; 2360; 2500; 2543; 2593; 2825; 2913; +2941; 3027; 3042; 3134; 3242 (2); 3300; 3340; 3363; 3364 (2); 3426; 3504; 3563; 3625; 3673; 3837; +3872; 3883; 3909; 4062; 4083; 4101; 4105; 4116; 4207; 4215; 4227:1, :1; 4247; 4276; 4525; 4611; +4613; 4645; 4656; 4682; 4690; 4738; 4859; 4927; 4958; 4985; 4993; 5243; 5712 (2); 5736; 5743 (2); +6281; 6402; 6410; 6585; 6614; 6615; 6626 (2); 6630; 6667; 6720; 6803 (2); 6872; 6989; 7196; 7472; +7539; 7760; 7795; 7930; 8147; 8225; 8425; 8427; 8450; 8565; 8588 (2); 8607; 8687; 8716; 8722; 8855; +9038; 9058; 9103; 9382; 9457 (2); 9792; 9793 (2); 9794; 9821; 9828; 9853; 9949; 10197; 10227 (2); +10372 (2); 10400; 10464; 10871; 10915; 11327; 11339; 11341; 11356; 11391-11393; 11394 (2); 11510; +11580 (2); 11647; 11664; 11699; 11731; 11733; 11746; 11747 (2); 11931; 11954; 11964; 11999; 12058; +12090 (2); 12180; 12236; 12302; 12384; 12390 (2); 12391; 12393; 12423; 12510; 12511; 12628; +12662; 12881; 12882; 12920; 12921; 12977; 13076; 13139; 13276; 13282; 13517; 13548; 13602 (2); +13675; 13690; 13788; 13796; 13881; 13904; 13995; 13998; 14093; 14211; 14273; 14357; 14648; +14665 (2); 14744; 14836; 14922; 14974; 14994 (2); 15001; 15002; 15154 (2); 15235; 15282; 15348; +15589; 15634; 15717; 15899; 15935; 15972; 16247; 16331; 16332 (2); 16333-16335; 16342; 16474; +16631; 16635; 16688; 16712; 16713; 16716; 16759; 16858; 17003; 17030 (2); 17032 (2) +үзе → үзеннән-үзе, үзен-үзе +ҮЗЕБЕЗ (2) ■ Без үзебез төлкече, түлке әдәм көлкесе ○ 2319 ● 12805 +ҮЗЕБЕЗГӘ (1) ■ Йодрык үзебезгә таба борыла ○ 11022 +ҮЗЕБЕЗНЕКЕ (1 | 1) ■ Кияү үзебезнеке, гаеп итмәс ○ 13432 ● 13452:1 +ҮЗЕГЕЗДӘН (1) ■ Бездә булмас гаеп, үзегездән чыкмасын таеп ○ 12646 +ҮЗЕГЕЗНЕ (2) ■ Үзегезне белегез, сәндерәгезгә менегез ○ 8396 ● 12092 +ҮЗЕМ (20) ■ Төлке әйткән: "Үзем өчен әйтүем түгел, әмма тавыксыз кетәк утка чыксын!" дигән, ди ○ 2304 ● 2587; 4434; 5281; 6291; 7213; 8021; 8226 (2); 9516; 9795; 10228; 10529; +10594; 12059; 14343; 14585; 16336; 16702; 16834 +ҮЗЕМӘ (9) ■ Кактым-суктым кәҗәне, таптым үземә бәлане ○ 3069 ● 5115; 6333; 6903; 10526; +11378; 14446; 15000; 16276 +ҮЗЕМДӘ (1) ■ Үз акылым үземдә, кеше акылы теземдә ○ 11778 +ҮЗЕМНӘН (1) ■ Үз эшләпәм астында үземнән шәп егет юк ○ 12053 +ҮЗЕМНЕКЕ (1) ■ Өем үземнеке, димә - өй артында кеше бар ○ 8311 +ҮЗЕМНЕҢ (2) ■ Үземнең киленем усал, кызымның биеме усал ○ 13399 ● 14634 +ҮЗЕМЧЕ (1) ■ Үземче кеше үлемнән куркыр ○ 12060 +ҮЗЕН (47) ■ Түбән җирдә бер түбә үзен тауга санаган ○ 193 ● 325; 1303; 1654; 1737; 2096; 2543; +3059; 3512; 3867; 3901; 3984; 4207; 4594; 4690; 5121; 5387; 5979; 8857; 9190; 9328; 9382; 9840; +10065; 11426; 11451; 11498; 11500; 11622 (2); 11648; 11649; 11703; 11954; 11968; 11986; 11999; +12003; 12061; 12065; 12294; 13015; 14404; 16243; 16294; 16839; 17054 +үзен → үз-үзен +ҮЗЕНӘ (61 | 1) ■ Тау, бик зур булса да, үзенә кычкырганны яратмый: тавышны кире кайтара ○ 154 +● 1196; 1288; 1715; 1735; 2117; 2721; 2988; 3334; 3678; 3721; 3888; 3910; 3997, :1; 4072 (2); 4126; +4183; 4184; 4430; 4533; 4600; 4655; 4736; 5080; 5384; 5647; 5806; 5836; 7272; 8167; 8397; 8703; +8946; 10020; 10676; 10955; 10980; 11523; 11748; 11752; 12068; 12083 (2); 12094; 12394; 12471; +12595; 12672; 12958; 14096; 14355; 14489; 15987; 16017; 16521; 16635; 16850; 17003; 17050; 17089 +үзенә → үз-үзенә +ҮЗЕНДӘ (6) ■ Үзендә умач умаган, күршесенә кереп токмач кискән ○ 5282 ● 8078; 9517; 11388; +15036; 16733 +ҮЗЕНЕКЕ (1) ■ Мужикның җаны - алланыкы, тәне - патшаныкы, аркасы - боярныкы, шуннан +калган азаплары - бар да үзенеке ○ 5858 +ҮЗЕНЕКЕН (7) ■ Заман үзенекен ала ○ 811 ● 1494; 7882; 12093; 15267; 15271; 16703 +ҮЗЕНЕҢ (15 | 1) ■ Күк үзенең яхшылыгын җиргә төшерә ○ 54 ● 3170; 3985 (2), :2; 3986; 4833; +7879; 9518; 11479; 11853; 12641; 14566; 15782; 16023; 16385 +ҮЗЕННӘН (16) ■ Үгезне үзеннән чыгарма ○ 3317 ● 4085; 4518; 4795; 5822; 6552; 7282; 10142; +11738; 12602; 13518; 14737; 14969; 15131; 15691; 16425 +ҮЗЕННӘН-ҮЗЕ (2) ■ Карт агач үзеннән-үзе корыр ○ 1686 ● 9246 +ҮЗЕН-ҮЗЕ (11) ■ Котырган эт актыгында үзен-үзе тешли, имеш ○ 3501 ● 8007; 11650 (2); 12028; +12062-12067 +ҮЗЕНЧӘ (2) ■ Үз казанында үзенчә пешерә ○ 10008 ● 11753 +ҮЗЕҢ (105 | 6) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшә��сең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың +○ 131 ● 397; 398; 489; 970; 1017; 1343; 1477; 1599; 1938; 2455; 2736; 3121; 3122; 3703; 3710; +3803; 4007; 5412; 5596; 5684; 5824; 6337; 6349; 6389; 6560; 6970; 6977; 7394; 7506; 7507; +7813:1; 8054; 8347; 8436 (2); 8549; 8830; 8838 (2); 8839; 8840; 8933; 9409-9411; 10012; 10013; +10273; 10465; 10466; 10478; 10479; 10528; 10717; 10733; 10975; 10976; 11285; 11480; 11655; +11708; 11763; 12000, :1, :2, :3, :4, :5; 12052; 12071; 12072; 12081; 12095; 12194; 12363; 12395 (2); +12659; 12791; 13243; 13244; 13753; 13917; 13978; 14338; 14405; 14539; 14587; 14918; 14924; +14971; 15056; 15340; 15889; 16034; 16036; 16246 (2); 16248-16250; 16337; 16338; 16529; 1668916691; 16846; 16862; 16882 +ҮЗЕҢӘ (44) ■ Кояшка балчык атма, пычрагы үзеңә төшәр ○ 44 ● 202; 4695; 4902; 4922; 5230; +5345; 6268; 6388; 6390; 8348; 8611; 9951; 10269; 10395; 10480; 10814; 11596; 11755; 11769; +12075; 12076; 12079; 12140-12142; 12356; 12397; 12576; 12661 (2); 12790; 14324; 14381; +14895 (2); 14907; 15380; 15719; 15880; 15976; 16115; 16129; 16848 +ҮЗЕҢДӘ (6) ■ Үзеңдә булмаса, күршеңдә булсын ○ 5255 ● 5256; 7628; 7878; 16208; 16393 +ҮЗЕҢНӘН (26 | 2) ■ Үзеңнән түбәнгә карап шөкер ит, үзеңнән югарыга карап фикер ит +○ 695:1 (2) ● 5224; 5342; 5429; 5511; 6937; 9747; 9748; 10813; 10974; 11390; 12007; 12070; +12078; 13185; 13206; 13245 (2); 13423; 14092; 14163; 14210; 14870; 15138; 15139; 16338; 16855 +ҮЗЕҢНЕ (22) ■ Яман агачка асылынганчы, яхшы агач үзеңне бассын ○ 1714 ● 3499; 4694; 4746; +5569; 6387; 7705; 8589; 10100; 12001; 12006; 12069-12072; 12396; 13581; 14905; 14992; 15089; +15729; 16251 +үзеңне → үз-үзеңне +ҮЗЕҢНЕКЕ (18 | 1) ■ Күршеңә бер сыер теләсәң, үзеңнеке ике булыр ○ 5227 ● 5869; 9685; +10397:1; 10398; 12073-12077; 13956 (2); 14253; 14529; 14530; 14693; 14700; 14897; 15341 +ҮЗЕҢНЕКЕН (6) ■ Күрше капкасын какма, үзеңнекен сындырырлар ○ 5186 ● 5257; 11156; +12009; 12520; 14538 +ҮЗЕҢНЕҢ (12) ■ Берәүнең бозавы үлсен дисәң, үзеңнең үгезең үләр ○ 3253 ● 5258; 7270; 8549; +8852; 9281; 9282; 9412; 9635; 10319; 12523; 14694 +ҮЗЛӘРЕ (4) ■ Үзләре теләгәнгә алаплап, үзләре теләмәгәнгә калаклап ○ 10014 (2) ● 13258 (2) +ҮЗЛЕГЕННӘН (1) ■ Вөҗдансыз кеше үзәксез агач шикелле: үзлегеннән аварга тора ○ 11111 +ҮЗ-ҮЗЕН (4) ■ Яхшы эш үз-үзен мактый ○ 6263 ● 12054; 12055; 16629 +ҮЗ-ҮЗЕНӘ (1) ■ Үз-үзенә ия булган һәммәгә ия булыр ○ 12056 +ҮЗ-ҮЗЕҢНЕ (1) ■ Үз-үзеңне мактама, синнән акыллылар да бардыр ○ 12057 +ҮК (10) ■ Яхшы көн иртәдән үк күренә ○ 997 ● 1260; 4365; 4417; 4650; 7530 (3); 11251; 15027 +ҮКЕН (2) ■ Алып үкенгәнче, сатып үкен ○ 7854 ● 12635 +ҮКЕНӘ (1) ■ Ник туганына үкенә ○ 14101 +ҮКЕНГӘН (1) ■ Яшьлегендә типтергән - картлыгында үкенгән ○ 15115 +ҮКЕНГӘНЧЕ (1) ■ Алып үкенгәнче, сатып үкен ○ 7854 +ҮКЕНЕП (2) ■ Үткәнгә үкенеп файда юк ○ 1004 ● 12450 +ҮКЕНЕР (1) ■ Кызын үгетләмәгән үкенер ○ 13029 +ҮКЕНЕРСЕҢ (2) ■ Сабыр итсәң шатланырсың, ашыксаң үкенерсең ○ 11889 ● 12814 +ҮКЕНЕЧ (3) ■ Тол әмәлнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6139 ● 6673; 7253 +ҮКЕНЕЧЕ (1) ■ Үлсә дә үкенече юк, торса да сөенече юк ○ 15454 +ҮКЕНЕЧНЕҢ (2) ■ Ашыгу - үкенечнең кыз кардәше ○ 11805 ● 11893 +ҮКЕНЕЧСЕЗ (1) ■ Туй - үпкәсез, үлем үкенечсез булмый ○ 13303 +ҮКЕНЕЧТӘ (1) ■ Ялган сөйләмәсәң үкенечтә булмассың ○ 16154 +ҮКЕНМӘ (3) ■ Башта эләкмәгән балыкка соңыннан үкенмә ○ 4481 ● 6272; 6273 +ҮКЕНМӘС (4) ■ Иртә торган үкенмәс ○ 828 ● 5014; 6245; 12058 +ҮКЕНМӘССЕҢ (1) ■ Аз ашадым дип бервакытта да үкенмәссең ○ 9526 +ҮКЕНСӘҢ (1) ■ Үткән эшкә үкенмә, үкенсәң дә җиткезмәс ○ 6273 +ҮКЕНҮ (3) ■ Соңга калган үкенү файда бирми ○ 941 ● 6274; 11802 +ҮКЕРӘ (1) ■ Коры елгага су керсә, үкерә дә бакыра ○ 405 +ҮКЕРГӘН (1) ■ Сыер бозаулаганга үгез уынып үкергән ○ 3296 +ҮКЕРЕП (2) ■ Үкереп килгән дәүләт кычкырып китәр ○ 7508 ● 14887 +ҮКСЕЗ (7 | 1) ■ Урак ае - тавыкларның сусыз ае, балаларның үксез ае ○ 958 ● 3271; 14189; +14204:1; 14211; 14212; 14213 (2) +ҮКСЕЗГӘ (1 | 1) ■ Үксезгә үгет бирүче күп, урын бирүче юк ○ 14214 ● 14214:1 +ҮКСЕЗНЕҢ (4) ■ Үксезнең авызы ашка тисә, борыны ташка бәрелер ○ 14215 ● 14216-14218 +ҮКСЕП (1) ■ Үксеп, үлекне тергезә алмассың ○ 15402 +ҮКТӘМНЕҢ (1) ■ Үктәмнең аягы күктән ○ 12080 +ҮКЧӘҢ (1) ■ Үшән ат менсәң, ике үкчәң чи булыр ○ 2730 +ҮКЧӘҢӘ (2) ■ Үз үкчәңә үзең басмыйсың ○ 10976 ● 15395 +ҮЛ (6) ■ Бүген үлгәнче таңда үл ○ 791 ● 6754; 11632; 12806; 16034; 16360 +ҮЛӘ (20) ■ Көне беткән көндә үлә ○ 908 ● 2719; 3164; 4078; 4528; 4770; 4993; 5702; 5778; 6423; +7094; 7677; 11173 (2); 15022 (2); 15222; 15310; 15373; 15429 +ҮЛӘКСӘ (4) ■ Эткә бал сый түгел, үләксә сый ○ 3687 ● 3736; 4043; 4741 +ҮЛӘКСӘГӘ (2) ■ Карга, ни хәтле югары күтәрелмәсен, барыбер үләксәгә кунар ○ 3976 ● 3981 +ҮЛӘКСӘСЕННӘН (1) ■ Аюны үтерсәң, үләксәсеннән курыкма ○ 2093 +ҮЛӘЛӘР (1) ■ Ашап үлмиләр, чирләп үләләр ○ 9614 +ҮЛӘМ (6) ■ Үләм дигән кодагый үгез әйдәп барадыр ○ 14649 ● 15312; 15430; 15443; 17076 (2) +ҮЛӘМ-ҮЛӘМ (1) ■ Кунак "китәм-китәм" дип сыйлата, хаста "үләм-үләм" дип елата ○ 10111 +ҮЛӘН (14) ■ Тәгәрәгән ташка үлән үсмәс ○ 192 ● 1005; 1147; 1186; 1295; 1344; 1353; 1354; 1367; +3108; 6270; 7873; 8349; 11799 +ҮЛӘНГӘ (1) ■ Ку үләнгә үрт салу ○ 1356 +ҮЛӘНДӘ (3) ■ Яшь үләндә арык мал да уйнаклый ○ 1337 ● 2153; 3276 +ҮЛӘНЕ (4) ■ Кары калын кышның үләне калын булыр ○ 1106 ● 1248; 4650; 13863 +ҮЛӘНЛЕ (4 | 1) ■ Үләнле җирне үрт алмас ○ 1345 ● 4046; 5980; 17077, :1 +ҮЛӘННӘН (2) ■ Камыш, суда утырса да, бар үләннән элек корый ○ 1280 ● 1368 +ҮЛӘННЕ (1) ■ Шиңгән үләнне ашаган мал шиңгәк булыр ○ 1334 +ҮЛӘННЕҢ (3) ■ Питраудан соң сандугачның теле бетә, үләннең тәме бетә ○ 931 ● 1299; 1319 +ҮЛӘР (68) ■ Колан кактан җирәнсә, как таба алмый чүлдә үләр ○ 2229 ● 2290; 2375; 2422; 2713; +3101; 3253; 3295; 3297; 3681; 3757; 3982; 4621; 4717; 4790; 4814; 4868; 4960; 5329; 5544; 5571; +5783; 6380; 6442 (2); 6562 (2); 7130 (2); 7140; 7237; 7320 (2); 7440 (2); 9570; 9642; 9654; 9811; +9822 (2); 10801; 10930; 11069 (2); 11080 (2); 11336 (2); 11712; 12221; 12829 (2); 13084 (2); +13478; 14566 (2); 15166 (2); 15208; 15213; 15342; 15371; 15777; 16008; 16305; 16549 +ҮЛӘРГӘ (4) ■ Кадерең барда кадерлән, кадерең беткәч үләргә әзерлән ○ 11138 ● 14086; 15379; +ҮЛӘРЛЕК (2) ■ Ачуның башы җүләрлек, ахыры үкенеп үләрлек ○ 12450 ● 15123 +ҮЛӘРСЕҢ (3 | 4) ■ Эшләп үлмәссең, чирләп үләрсең ○ 6229 ● 9668; 15777:1, :2, :3, :4; 15875 +ҮЛӘСЕ (4) ■ Үләсе мал сазга керә ○ 2423 ● 3423; 4344; 4834 +ҮЛӘСЕМ (2) ■ Бар икән күрәсем, юк икән үләсем ○ 14978 ● 15440 +ҮЛӘСЕМНЕ (1) ■ Үләсемне белсәм, кәфенемне муеныма урап йөрер идем ○ 15431 +ҮЛӘСЕҢ (1) ■ Үлемнән курыксаң, тизрәк үләсең ○ 15426 +ҮЛӘСЕҢНЕ (1) ■ Үләсеңне белсәң, кабер казып куяр идең ○ 15432 +ҮЛГӘН (60) ■ Идел күреп сусыз үлгән ○ 509 ● 784; 785; 842; 1060; 1455; 2065; 2066; 2118; +2263; 2995 (2); 3123; 3161; 3243; 3310; 3314; 3343; 3384; 3400; 3418; 3527; 3595; 3939; 3947; +4035; 4067; 4195; 4196; 4382; 4696; 4869; 6709 (2); 7509 (3); 7822; 8777; 9052; 9460; 9731; +9775; 11279; 11313; 11499; 12930; 13317 (2); 13794; 13897; 14460 (2); 14577; 15209; 15382; +15403-15405; 15450 +ҮЛГӘНГӘ (2) ■ Эт үлгәнгә бүре еламас ○ 3679 ● 15406 +ҮЛГӘНДӘ (5) ■ Байлык кадерен бөлгәндә, җанның кадерен үлгәндә белерсең ○ 7247 ● 7479; +12196; 14691; 17074 +ҮЛГӘНЕ (6) ■ Зимагурның үлгәне бер елдан соң билгеле ○ 5799 ● 12878; 13043; 13459; 14403; +ҮЛГӘНЕМ (1) ■ Бай булып күргәнем юк, ярлы булып үлгәнем юк ○ 7520 +ҮЛГӘНЕҢ (3) ■ Яман атны җиккәннән яхшы ат белән үлгәнең артык ○ 2708 ● 5657; 15445 +ҮЛГӘННӘН (4) ■ Арыслан үлгәннән соң, азу тешен тычканнар кимерә, ди ○ 2051 ● 12629; +15386; 15408 +ҮЛГӘННЕ (3) ■ Ахмакны өйрәтү - үлгәнне терелтү ○ 11517 ● 15407; 15442 +ҮЛГӘННЕҢ (1) ■ Ачка үлгәннең куеныннан ипи эзләмә ○ 9563 +ҮЛГӘНЧЕ (15) ■ Бүген үлгәнче таңда үл ○ 791 ● 5127; 5544; 5657; 6462; 6754; 10813; 12882; +13402; 13548; 13673; 15027; 15177 (2); 16034 +ҮЛГӘЧ (7 | 1) ■ "Кояш, баерсың да баерсың, мин үлгәч баерсың" ○ 94 ● 1704:1; 2198; 4614; +5419; 6998; 15385; 16908 +ҮЛДЕ (8) ■ "Яман үлде" дисәләр - ышан, "яманлыгын куйды" дисәләр - ышанма ○ 12238 +● 13076; 14333; 14337; 14420 (2); 14594; 16752 +ҮЛЕ (6) ■ Үле бүренең башы белән тере атаңны куркытма ○ 2210 ● 3335; 15409-15411; 15447 +ҮЛЕГӘ (1) ■ Үлегә дә мал кирәк, терегә дә мал кирәк ○ 7510 +ҮЛЕГЕ (1) ■ Арысланның үлеге - тычканның тереге ○ 2060 +ҮЛЕДӘ (1) ■ Ыру-туган бер үледә, бер тередә ○ 14525 +ҮЛЕК (7) ■ Туйга да шул әтәч башын өзәләр, үлек ашына да ○ 4377 ● 6416; 10463; 12933; 15412; +16548; 17031 +ҮЛЕККӘ (1) ■ Үлеккә гүр табылыр, тереккә өй табылыр ○ 15413 +ҮЛЕКЛӘР (1) ■ Исерекләр арасында аек - үлекләр арасында терек кебектер ○ 9835 +ҮЛЕКЛЕ (1 | 1) ■ Үләнле җирдә үгез симерә, үлекле җирдә мулла симерә ○ 17077 ● 17077:1 +ҮЛЕКНЕ (1) ■ Үксеп, үлекне тергезә алмассың ○ 15402 +ҮЛЕКТӘН (1) ■ Мулла теректән дә ала, үлектән дә ала ○ 17025 +ҮЛЕМ (43 | 3) ■ Киеккә үлем сәгате җитсә, туп-туры аучыга чабар ○ 2017 ● 3420; 4474; 4991, :2; +5122; 5345; 5646; 5837; 5986, :1, :2; 6649; 6656; 7360; 7626; 8183; 11095; 12215; 12256; 12342; +13303; 15055; 15168; 15176; 15368; 15369; 15380; 15390; 15391; 15414-15421; 15422 (2); +15423; 15424; 15430; 15444; 15451; 17011 +ҮЛЕМГӘ (2) ■ Корт, белә торып үлемгә барса да, дошманын чакмый калмый ○ 4732 ● 12869 +ҮЛЕМДӘ (1) ■ Батыр даны ил телендә, куркак уе гел үлемдә ○ 11085 +ҮЛЕМЕ (12) ■ Агач үлеме балтадан ○ 1881 ● 2544; 2993; 3114; 5857 (2); 9706; 11936; 12610; +13558 (2); 15279 +ҮЛЕМНӘН (9) ■ Курку үлемнән коткармый ○ 11179 ● 11270; 11290; 11306; 12060; 12528; 15389; +15425; 15426 +ҮЛЕМНЕ (1) ■ Дус күңелне күтәрә, мал үлемне күтәрә ○ 5370 +ҮЛЕНЕҢ (1) ■ Теренең өен таны, үленең каберен бел ○ 15387 +ҮЛЕП (9) ■ Атым ач торырга өйрәнгәч кенә үлеп китте ○ 2601 ● 9759; 15055; 15403; 15436; +15441; 15448; 15452; 17076 +ҮЛЕШ (1) ■ Ул эш булса, үлеш була ○ 6312 +ҮЛЕШМӘ (1) ■ Өләшкәнче үлешмә ○ 8206 +ҮЛИЕМ (1) ■ Хаста бул минем өчен, үлием синең өчен ○ 15362 +ҮЛМӘК (2) ■ Байга бөлмәк әҗәл, фәкыйрьгә үлмәк әҗәл ○ 7205 ● 15384 +ҮЛМӘС (30) ■ Яз үлмәсә, көз үлмәс ○ 985 ● 1019; 1250; 1279 (2); 2762; 3219; 4168; 4525; 4758; +4868; 4946; 5083; 5850; 5984; 6212; 6421; 6424; 7137 (2); 9519; 9787; 11569; 13452; 14148 (2); +14237; 15208; 16669; 16781 +ҮЛМӘСӘ (3) ■ Яз үлмәсә, көз үлмәс ○ 985 ● 5984; 9404 +ҮЛМӘСӘҢ (2) ■ Үлмәсәң, әллә ниләр күрерсең ○ 15453 ● 15455 +ҮЛМӘСЕН (1) ■ Урта юлда арбаң сынмасын, урта яшьтә хатының үлмәсен ○ 13691 +ҮЛМӘССЕҢ (5) ■ Илдә булса - үлмәссең, илсез көн күрмәссең ○ 4965 ● 6229; 9591; 9604; 15456 +ҮЛМИ (19) ■ Кибән астында тычкан үлми ○ 3402 ● 3810; 4050; 4078; 4167; 4426; 4645; 4656; +4680; 4955; 6023; 6423; 12391; 12610; 13519; 15222; 15311; 15372; 15427 +ҮЛМИЛӘР (2) ■ Ашап үлмиләр, чирләп үләләр ○ 9614 ● 15058 +ҮЛМИЧӘ (1) ■ Әдәм үлмичә ризыгы төкәнмәс ○ 9396 +ҮЛСӘ (39 | 2) ■ Ат үлсә, ияре калыр ○ 2545 ● 2887; 3328; 3680; 4525; 4613; 4656; 4859 (2); +4985 (2); 7098; 12302; 12390 (2); 12391; 13451 (2); 13519; 13600; 13769 (2); 13801; 14391 (2); +14466 (2); 14560 (2); 15454; 15884; 16506 (2); 16548; 16999; 17008 (2); 17066 (2), :1 (2) +ҮЛСӘЛӘР (1) ■ Атаң-анаң барда хөрмәт ит, үлсәләр зиярәт ит ○ 14429 +ҮЛСӘМ (2) ■ Балык әйтә, ди: "Үлсәм дә коры җирдә ятмам", - дип ○ 4460 ● 15443 +ҮЛСӘҢ (5 | 1) ■ Асылынсаң агачның асылына асылын, үлсәң дә ерактан күренеп торырлык +булсын ○ 1661:1 ● 8292; 14433; 15388; 15428; 15455 +ҮЛСЕН (5) ■ Берәүнең бозавы үлсен дисәң, үзеңнең үгезең үләр ○ 3253 ● 6643; 12882; 13548; +ҮЛҮ (9) ■ Балга батып үлү чебенгә куркыныч түгел ○ 4761 ● 5599; 5638; 12562; 13460; 13957; +14414 (3) +ҮЛҮГӘ (2) ■ Бер үлүгә карт үлә, бер үлүгә яшь үлә ○ 15022 (2) +ҮЛҮДӘН (1) ■ Мич башында үлүдән сугышта үлү артык ○ 5599 +ҮЛҮЧЕНЕҢ (1) ■ Үлүченең көне җитмәсә, үтерүченең кулы җитмәс ○ 15433 +ҮЛЧӘ (3) ■ Җиде тапкыр үлчә, бер тапкыр кис ○ 8015 ● 8727; 16039 +ҮЛЧӘВЕ (3) ■ Һәрнәрсәнең йөзе бар, йөз астында үзе бар, үлчәве бар, саны бар, кирәк булса +тагы бар ○ 638 ● 1534; 3910 +ҮЛЧӘВЕНӘ (1) ■ Закон кирпеч калыбы: һәркемне үз үлчәвенә суга ○ 5794 +ҮЛЧӘВЕЧ (4) ■ Искегә яңа үлчәвеч, яманга яхшы үлчәвеч ○ 577 (2) ● 12130 (2) +ҮЛЧӘМӘ (1) ■ Үз аршының белән үлчәмә ○ 8074 +ҮЛЧӘМИЛӘР (1) ■ Диңгезне аршин белән үлчәмиләр ○ 370 +ҮЛЧӘМИЧӘ ( | 1) ■ Үлчәмичә сөйләсәң, авырмый үләрсең ○ 15777:4 +ҮЛЧӘНМИ (1) ■ Акыл буй белән үлчәнми ○ 11408 +ҮЛЧӘП (4) ■ Атны камытка үлчәп алмыйлар, камытны атка үлчәп алалар ○ 2562 (2) ● 15984; +ҮЛЧӘР (1) ■ Оста сатучы тартып үлчәр ○ 7946 +ҮЛЧӘРГӘ (1) ■ Акыллының акылын үлчәргә акыл кирәк ○ 11464 +ҮЛЧӘҮ (2) ■ Кешенең акылын үлчи торган үлчәү - аның эше ○ 6080 ● 9359 +ҮЛЧӘҮСЕЗ (1) ■ Үлчәүсез чабата да тукый алмассың ○ 9072 +ҮЛЧИ (2) ■ Кешенең акылын үлчи торган үлчәү - аның эше ○ 6080 ● 8018 +ҮЛЧИЛӘР (3) ■ Гәүһәрне мыскаллап үлчиләр ○ 282 ● 569; 15511 +ҮНӘРЕ (1) ■ Үнәре үргә тарта, арт саны түнгә тарта ○ 745 +ҮНӘРСЕЗ (1) ■ Үнәрсез этнең койрыгы озын була ○ 3767 +ҮҢӘЧЕҢНӘН (1) ■ Үңәчеңнән күмәч кисәрмен ○ 10873 +ҮҢГӘРЕР (1) ■ Явым белән җир күгәрер, акча белән ир үңгәрер ○ 7814 +ҮП (1) ■ Үп алмасын, хәтере калмасын ○ 12813 +ҮПКӘ (11) ■ Иртәгәге койрыктан бүгенге үпкә артык ○ 837 ● 7914; 8193; 9235 (2); 9236; 9346; +12608; 12630; 12631; 12649 +ҮПКӘ-БАВЫРЫҢНЫ (1) ■ Туйга барсаң, үпкә-бавырыңны өйдә калдыр ○ 13313 +ҮПКӘГӘ (2) ■ Ит тапмаган үпкәгә кинәнгән ○ 9240 ● 9411 +ҮПКӘДӘ (1 | 1) ■ Авызың үпкәдә булса, кулың тоткада булсын ○ 12409 ● 12409:1 +ҮПКӘЛӘГӘН (3) ■ Куян тауга үпкәләгән, тауның исендә дә юк ○ 2256 ● 12632; 14321 +ҮПКӘЛӘГӘННЕҢ (2) ■ Үпкәләгәннең өлеше татлы булыр ○ 12633 ● 12634 +ҮПКӘЛӘМӘ (5) ■ Үзең сарык булгач, көтүчең Сарбай булганга үпкәләмә ○ 3121 ● 10012; +10538; 10658; 12814 +ҮПКӘЛӘП (3) ■ Мыекка үпкәләп йөргәндә сакал чыкты ○ 10297 ● 13371 (2) +ҮПКӘЛӘР (1) ■ Эт үпкәләр, иясе белмәс ○ 3682 +ҮПКӘЛӘСӘ (1) ■ Дус үпкәләсә, дошман кинәнер ○ 5376 +ҮПКӘЛӘСӘҢ (1) ■ Үпкәләсәң үкен дә кайт ○ 12635 +ҮПКӘЛӘҮ (1) ■ Үпкәләүгә каршы үпкәләү - янган утка утын ташлау белән бер ○ 12636 +ҮПКӘЛӘҮГӘ (1) ■ Үпкәләүгә каршы үпкәләү - янган утка утын ташлау белән бер ○ 12636 +ҮПКӘН (1) ■ Толның ирене чабырса да, "шайтан үпкән" диерләр ○ 13685 +ҮПКӘНГӘ (1) ■ Үпкәләмә үпкәнгә, үкенерсең гомер үткәнгә ○ 12814 +ҮПКӘНЕ (2) ■ Үпкәне күпме кайнатсаң да, өресе чыкмас ○ 9413 ● 12637 +ҮПКӘН-КОЧКАН (1) ■ Үпкән-кочкан җилгә очкан ○ 12792 +ҮПКӘҢНЕ (2) ■ Өеңә килгәндә өйдәй үпкәңне әйтмә ○ 8318 ● 12615 +ҮПКӘСЕ (5) ■ Этнең үпкәсе озакка бармас ○ 3737 ● 10607; 12603; 12638; 14218 +ҮПКӘСЕЗ (3) ■ Туй үпкәсез булмас ○ 13302 ● 13303; 15416 +ҮПКӘСЕН (1) ■ Үпкәләгәннең үпкәсен эчтән кыеп алып булмый ○ 12634 +ҮПКӘЧӘН (1) ■ Кыз үпкәчән булса, калым малы күп була ○ 13273 +ҮПКӘЧӘННЕҢ (1) ■ Үпкәчәннең үпкәсе үсәр ○ 12638 +ҮПСӘ (1) ■ Дәртсез, үпсә, тешләп өзәр, ди ○ 12698 +ҮПСЕН (1) ■ "Ирең булса "чалт" итеп суксын, "чут" итеп үпсен!" - дип әйтте, ди, бер хатын ○ 13855 +ҮПТЕ (1) ■ "Гомерем үтте, ирем бер үпте, аны да каенанам күреп мине сүкте", - дип әйткән бер +хатын ○ 14596 +ҮРӘ (9) ■ Кәҗә, җаны чыкса да, койрыгын үрә тотар ○ 3043 ● 9066; 9193; 10368; 10371; 10495; +10996; 12922; 15429 +ҮРӘЛЕ (2) ■ Бер карасаң үрәле, икенче карасаң шүрәле ○ 9447 ● 16803 +ҮРӘСЕ (1) ■ Гуринчасы биеккә карама, үрәсе сыек ○ 8364 +ҮРӘЧӘСЕЗ (1) ■ Үги ана - үрәчәсез арба ○ 14259 +ҮРГӘ (8) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 745; 2704; 4321; 6425; 10007; +12655; 14258 +ҮРГӘН (2) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда +дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен +күргәннәр ○ 4216 ● 9078 +ҮРДӘ (2) ■ Чыгымчы ат үрдә туктый ○ 2696 ● 16336 +ҮРДӘГЕ (2) ■ Күрше авылның күркәсе - үз авылыңның үрдәге ○ 4264 ● 4433 +ҮРДӘГЕМ (1) ■ Үзем тук, үрдәгем ач ○ 4434 +ҮРДӘГЕН (1) ■ Берәүнең үрдәген ашасаң, казыңның аягыннан тотып тор ○ 4404 +ҮРДӘГЕНӘ (1) ■ Үрдәгенә каз кую ○ 4435 +ҮРДӘК (45 | 2) ■ Сулы җирдә үрдәк бакылдый ○ 450 ● 2010; 4239 (2); 4240; 4248; 4396-4400; 4402; +4403; 4406-4410; 4412; 4414-4432; 4436; 8204:1, :2; 8207; 8210; 10092; 10205; 12481; 15011 +ҮРДӘККӘ (3 | 1) ■ Аткан саен үрдәккә тими ○ 4401 ● 4405, :1; 10215 +ҮРДӘКНЕ (1) ■ Каз үрдәкне талый, үрдәк тавыкны талый ○ 4248 +ҮРЕЛӘ (2) ■ Тук башак аска иелә, буш башак өскә үрелә ○ 1454 ● 9062 +ҮРЕЛӘСЕ (1) ■ Озынның бөгеләсе килми, кысканың үреләсе килми ○ 10794 +ҮРЕЛЕП (2) ■ Белмәгән эшкә үрелмә, үрелеп тозакка эленмә ○ 6342 ● 9058 +ҮРЕЛМӘ (4) ■ Чүмәлә көенә кибәнгә үрелмә ○ 1330 ● 6342; 8209; 10289 +ҮРЕЛМИ (1) ■ Коры сүздән читән үрелми ○ 15909 +ҮРЛӘВЕЧ (1) ■ Ир тиргәвеч булса, хатын үрләвеч була ○ 13836 +ҮРЛӘГӘН (3) ■ Бик югары үрләгән балык чишмәгә эләгер ○ 4484 ● 4530; 12922 +ҮРМӘ (1) ■ Үрмә, мине күрмә ○ 1236 +ҮРМӘКҮЧ (2) ■ Үрмәкүч тозагына үрдәк эләкмәс ○ 4431 ● 4750 +ҮРМӘКҮЧКӘ (1) ■ Үрмәкүчкә дә чебен ауларга тозак кирәк ○ 4835 +ҮРМӘКЧЕДӘН (1) ■ Үрмәкчедән күрмәкче ○ 4857 +ҮРМӘЛӘМӘ (1) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 +ҮРМӘЛӘП (2) ■ Йөгергәнче үрмәләп йөрергә өйрән ○ 6765 ● 13933 +ҮРМӘЛӘҮ (1) ■ Иелгән агачка үрмәләү җиңел ○ 1682 +ҮРМӘЛИ (1) ■ Балактагы бет башка үрмәли ○ 4760 +ҮРМӘЛИЛӘР (2) ■ Югарыга үрмәлиләр, түбәнгә тәгәриләр ○ 712 ● 11311 +ҮРМИЛӘР (2) ■ Тумаган тайга нукта үрмиләр ○ 2863 ● 8635 +ҮРНӘК (3) ■ Югарыга карап үрнәк ал, түбәнгә карап гыйбрәт ал ○ 711 ● 1006; 12348 +ҮРНӘККӘ (1) ■ Берәү бар: күрмәккә бар, үрнәккә юк; берәү бар: алмакка бар, бирмәккә юк ○ 8109 +ҮРТ (5) ■ Су эчендә үрт булмас ○ 437 ● 1262; 1284; 1345; 1356 +ҮРТӘП (1) ■ Саескан, кеше йөрүен үртәп, үз йөрүен оныткан ○ 4075 +ҮРТӘСӘҢ (1) ■ Үле малы үртәсәң дә үрчемәс ○ 15409 +ҮРҮ (1) ■ Суган бавын үрү ○ 1637 +ҮРҮНЕҢ (1) ■ Чабата үрүнең дә рәте бар ○ 9061 +ҮРЧЕМӘС (3) ■ Уты сүнмәс, эше үрчемәс ○ 6313 ● 8585; 15409 +ҮРЧЕМЛЕ (1) ■ Күмәк эш үрчемле булыр ○ 6102 +ҮРЧИ (4) ■ Тыныч күлдә җеннәр күп үрчи ○ 475 ● 830 (2); 16730 +ҮСӘ (24 | 1) ■ Чәчәк чүплек башында да үсә ○ 1327 ● 1347; 1564; 1597; 1677; 1703:1; 1914; 3094; +3108; 3754; 4447; 5918; 6607; 7692; 7794; 8998; 11222; 11424 (2); 11731; 11800; 13009; 13932; +13998; 14393 +ҮСӘР (24 | 1) ■ Җиргә төшкән үсәр, түшәккә төшкән үчәр ○ 1482 ● 1704:1; 1710; 1746 (2); +2349 (2); 2370; 2406; 2642; 3449; 4650; 4669; 5123; 6474; 8274; 10263; 11533; 11576; 11749; +12638; 12975; 13230; 14556 (2) +ҮСӘСЕ (1) ■ Үсәсе чәчәк таптауда да үсә ○ 1347 +ҮСЕМЛЕКНЕҢ (1) ■ Үсемлекнең тереклеге су белән ○ 1346 +ҮСЕП (6) ■ Кәкре үсеп картайган агачны төз итеп булмый ○ 1696 ● 7121; 8140; 8607; 10460; 14599 +ҮСКӘН (22) ■ Үткәндәге сүткән - өстенә үлән үскән ○ 1005 ● 1276; 1307; 1469; 1560; 1741; 1774; +1786; 1851 (2); 2846; 3268; 3475; 3529; 4345; 6230; 6270; 8640; 11732; 14189; 15836; 16202 +үскән → туган-үскән +ҮСКӘЧ (2) ■ Күгәрчен баласы, күрексез булса да, үскәч күгәрчен була, ди ○ 4049 ● 13936 +ҮСМӘГӘН (3) ■ Үсмәгән бодайга үтмәгән урак ○ 1572 ● 1878; 2243 +ҮСМӘДЕМ (1) ■ Кыз булып үсмәдем, килен булып төшмәдем ○ 13112 +ҮСМӘС (9 | 1) ■ Тәгәрәгән ташка үлән үсмәс ○ 192 ● 1342; 1400; 1462:3; 1731; 2404; 3206; 7873; +11919; 13563 +ҮСМӘСЕН (1) ■ "Мин үлгәч, сарык үсмәсен", - дигән бүре ○ 2198 +ҮСМИ (9 | 1) ■ Тозлы җирдә чүп үсми ○ 185 ● 1270; 1295; 1462, :2; 1758; 7659; 10919; 11405; 11414 +ҮСМИДЕР (1) ■ Чыксыз үлән үсмидер ○ 1147 +ҮССӘ (13) ■ Кызыл кар яуса, куянга койрык үссә ○ 1219 ● 1646; 1652; 2275; 8997; 8998; 11919; +12955 (2); 14126 (2); 14164 (2) +ҮССЕН (3) ■ Ыгыр-шыгыр көн үтсен, байның күңеле үссен ○ 5999 ● 14169 (2) +ҮСТЕ (1) ■ Кавын утырттым, гәрәнкә үсте ○ 1631 +ҮСТЕР (2 | 1) ■ Үстер карганы, күзеңне уйсын ○ 3987:1 ● 10756; 13958 +ҮСТЕРӘ (4) ■ Сарык йон үстерә, саран акча җыя ○ 11927 ● 13943; 16658 (2) +ҮСТЕРӘСЕҢ (1) ■ Кыз баланы кеше бәхете өчен үстерәсең ○ 12980 +ҮСТЕРГӘН (1) ■ Урман үстергән ачлык күрмәс ○ 1863 +ҮСТЕРГӘНЧЕ (1) ■ Буй үстергәнче акыл үстер ○ 10756 +ҮСТЕРЕП (1) ■ Кәҗә кыйнап кәбестә үстереп булмый ○ 3032 +ҮСТЕРЕР (3) ■ Таза орлык таза иген үстерер, начар орлык кырга чүп-чар тутырыр ○ 1444 +● 4755; 9231 +ҮСТЕРЕРГӘ (1) ■ Агачны үстерергә илле ел, кисәргә биш минут кирәк ○ 1663 +ҮСТЕРМӘС (1) ■ Ит итне үстерер, май итне үстермәс ○ 9231 +ҮСТЕРМИЛӘР (2) ■ Юләр белән исәрне чәчеп үстермиләр ○ 11709 ● 11731 +ҮСТЕРСӘҢ (3) ■ Карга үстерсәң, күзең чукыр ○ 3987 ● 13958; 14051 +ҮСТЕРҮ (5) ■ Ташта борчак үстерү ○ 1584 ● 1796; 13950 (2); 14134 +ҮСҮ (2) ■ Йөрәк итенә ябышып үсү ○ 11368 ● 11370 +ҮТ (7) ■ Атта үт юк, кошта сөт юк ○ 2581 ● 2686 (2); 2797; 3748; 5881; 16861 +ҮТӘ (29) ■ Заман үтми, гомер үтә ○ 812 ● 930; 934; 1007; 1174; 6774 (2); 8380; 8843; 9299; 9595; +11749; 11965 (2); 12407; 13004; 13884 (2); 14470 (2); 14522; 14726 (2); 14746 (2); 14758; 14787; +15033; 15110 +ҮТӘР (26 | 1) ■ Артка калган болыт яумый үтәр ○ 1071 ● 1148; 1149; 1160; 1190; 4068; 4127; +4756; 5184; 5593; 5798; 6272; 6545; 7166:1; 8188 (2); 8671; 11171; 12651; 13905; 14693 (2); +15118; 16009 (2); 16114; 16655 +ҮТӘР-КИТӘР (1) ■ Бу дөньялар үтәр-китәр, татулыкка ни җитәр ○ 5561 +ҮТӘРЛЕК (3) ■ Чебен дә үтәрлек түгел ○ 4852 ● 8746; 10864 +ҮТӘРСЕҢ (2) ■ Атласаң - тау кыясы аша үтәрсең, утырсаң - таудан тәг��рәрсең ○ 6735 ● 6807 +ҮТӘСЕ (1) ■ Олы баш белән ярыктан үтәсе кыен ○ 10298 +ҮТӘСЕННӘН (1) ■ Үтәсеннән көн күренә ○ 10872 +ҮТӘҮ (1) ■ Бурычны үтәү - үзе бурыч ○ 8147 +ҮТЕЛӘ (1) ■ Адым-адым атласаң, озын юл да үтелә; тамчы-тамчы тамласа, каты таш та тишелә +○ 6725 +ҮТЕМЛЕ (1) ■ Кара товар үтемле, кара кеше сөйкемле ○ 10674 +ҮТЕН (1) ■ Үги инәйнең үтен ал ○ 14262 +ҮТЕНГӘНЧЕ (1) ■ Гафу үтенгәнче ызгышмау яхшырак ○ 15830 +ҮТЕНҮГӘ (1) ■ Гафу үтенүгә караганда гаебең булмау яхшы ○ 12493 +ҮТЕП (3) ■ Урманны үтеп, утын күрмәгән ○ 1997 ● 7389; 14382 +ҮТЕР (1) ■ Дошманны шикәр белән үтер ○ 5332 +ҮТЕРӘ (11 | 2) ■ Атып бүре үтерә ○ 2220 ● 2569; 2995 (2); 3516; 4806; 5037; 13558:1, :1; 14082; +15891; 16113; 16335 +ҮТЕРӘЛӘР (1) ■ Агулы елан өчен агусыз тузбаш еланны үтерәләр ○ 4549 +ҮТЕРӘСЕ (1) ■ Этне үтерәсе булганда "котырган" диләр ○ 3711 +ҮТЕРГӘН (3) ■ Көч сыныйм дип кеше үтергән ○ 10838 ● 13778; 15653 +ҮТЕРГӘННЕ (1) ■ Атасын үтергәнне олан онытмас, койрыгын кискәнне елан онытмас ○ 14366 +ҮТЕРЕК (2) ■ Үтерек кешенең дөрес сүзенә дә ышанма ○ 16253 ● 16254 +ҮТЕРЕКЧЕ (1) ■ Үтерекче кешенең чын сүзе заигъ булыр ○ 16255 +ҮТЕРЕП (1) ■ Еланны аждаһага әйләнгәнче үтереп кал ○ 4626 +ҮТЕРЕР (13) ■ Ат менмәгән ат менсә чаба-чаба үтерер, тун күрмәгән тун күрсә кага-кага туздырыр ○ 2507 ● 2635; 4804; 4894; 5701; 6186; 6460; 6517; 14926; 15758; 15987; 16130; 16242 +ҮТЕРЕРГӘ (2) ■ Ат куркытырга тибә, тай үтерергә тибә ○ 2504 ● 4632 +ҮТЕРМӘ (1) ■ "Алла" дигәч тә, "бирде"сен әйткәнче орып үтермә ○ 16840 +ҮТЕРМӘГӘН (1) ■ Үтермәгән аюның тиресен тунамыйлар ○ 2108 +ҮТЕРМӘС (4) ■ Аюны үтермәс борын тиресен сатмыйлар ○ 2092 ● 6181; 14386; 14699 +ҮТЕРМИ (2) ■ Бер ук ике кешене үтерми ○ 5558 ● 16335 +ҮТЕРМИЛӘР (1) ■ Йоклаган еланны үтермиләр ○ 4660 +ҮТЕРСӘ (3) ■ Этне кем үтерсә, тиресен шул туный ○ 3704 ● 4627; 16113 +ҮТЕРСӘҢ (4) ■ Аюны үтерсәң, үләксәсеннән курыкма ○ 2093 ● 4270; 4615; 11933 +ҮТЕРСЕН (1) ■ Үзен-үзе белмәгәнне үгез сөзеп үтерсен ○ 12066 +ҮТЕРҮ (2) ■ Мал бетерү - бет үтерү, мал табу - борча тоту ○ 7378 ● 7959 +ҮТЕРҮЧЕНЕҢ (1) ■ Үлүченең көне җитмәсә, үтерүченең кулы җитмәс ○ 15433 +ҮТЕЧКӘ (1) ■ Үтечкә алган атка менгән тиз төшәр ○ 8211 +ҮТИ (1) ■ Антны бирә дә бел, үти дә бел ○ 12421 +ҮТКӘН (23) ■ Ай үткән соң көн сана, ел үткән соң ай сана ○ 751 (2) ● 786; 857; 1002; 1003; 1175; +3385; 6269; 6270 (2); 6271-6275; 9340; 14755-14757; 15361; 15869 (2) +ҮТКӘНГӘ (2) ■ Үткәнгә үкенеп файда юк ○ 1004 ● 12814 +ҮТКӘНДӘ (1) ■ Үткәндә аша, килешкәндә ки ○ 8841 +ҮТКӘНДӘГЕ (1) ■ Үткәндәге сүткән - өстенә үлән үскән ○ 1005 +ҮТКӘНЕН (1) ■ Ир, картайса, үткәнен сөйләр; эт, картайса, койрыгын сөйрәр ○ 13492 +ҮТКӘНЕҢ (1) ■ Дуңгыз белән талашканчы, тамырлык җирдән урап үткәнең хәерлерәк ○ 2878 +ҮТКӘННӘРДӘН (1) ■ Үткәннәрдән гыйбрәт ал, киләчәккә үрнәк бул ○ 1006 +ҮТКӘННЕ (1) ■ Тычкан теше үткәнне кимерер ○ 3415 +ҮТКӘННЕҢ (2) ■ Энәсе үткәннең җебе үтәр, бүләге үткәннең сүзе үтәр ○ 8188 (2) +ҮТКӘНЧЕ (2) ■ Яманның күпереннән үткәнче ярдан оч ○ 12292 ● 16552 +ҮТКӘРӘ (1) ■ Димче сирәк иләктән үтмәгәнне бүре күздән үткәрә ○ 13153 +ҮТКӘРМӘ (2) ■ Гомер кыска - үткәрмә бушка ○ 14711 ● 16711 +ҮТКӘРҮ (3) ■ Энә күзеннән үткәрү ○ 8745 ● 10040; 10477 +ҮТКӘРҮДӘН (1) ��� Ахмакка сүз тыңлату дөяне чокырдан үткәрүдән дә кыен ○ 11514 +ҮТКӘЧ (4) ■ Яңгыр үткәч, артыннан ябынча белән йөгермиләр ○ 1166 ● 1807; 6182; 8815 +ҮТКЕЛСЕЗ (2) ■ Ашусыз булса - таудан биз, үткелсез булса - судан биз ○ 111 ● 5811 +ҮТКЕН (16 | 1) ■ Төннең колагы йөз дә бер, йөз дә бере дә бик үткен була, ди ○ 955 ● 1973; 3928; +5685; 9949; 10015; 10501; 13479; 15463; 15545, :1; 15654 (2); 16083; 16254; 16654 (2) +ҮТКЕНРӘК (1) ■ Бурычка бирүченең хәтере алучыныкына караганда үткенрәк була ○ 8145 +ҮТЛӘРСЕҢ (1) ■ Үтмәгәнне ашасаң үтләрсең ○ 9749 +ҮТМӘ (1) ■ Сыналмаган атның артыннан үтмә ○ 2681 +ҮТМӘГӘН (2) ■ Үсмәгән бодайга үтмәгән урак ○ 1572 ● 6778 +ҮТМӘГӘННЕ (3) ■ Үтмәгәнне ашасаң үтләрсең ○ 9749 ● 10040; 13153 +ҮТМӘДЕ (1) ■ Олы телдән үтмәде, кече телгә җитмәде ○ 15666 +ҮТМӘС (10) ■ Кырык ел яңгыр яуса да, мәрмәр ташка су үтмәс ○ 140 ● 1974; 2006; 8014; 9934; +10016; 10017; 13779; 15972; 16114 +ҮТМӘСӘ (2) ■ Кәйләм үтмәсә, хәйләм үтәр ○ 12651 ● 13905 +ҮТМӘСӘМ (1) ■ Кәҗә: "Бакча буеннан үтмәсәм, тамагым туймый", - дип әйтә, ди ○ 3022 +ҮТМӘСЕН (1) ■ Аса-көсә айбатакка җил-көн үтмәсен ○ 1208 +ҮТМӘСНЕ (1) ■ Үтмәсне беләмә, булмасны сөйләмә ○ 16252 +ҮТМИ (15) ■ Араларыннан су да үтми ○ 496 ● 812; 1207; 4585; 5111; 6202; 6361; 8382; 8714; +9179; 9713; 9762; 9766; 9770; 10184 +ҮТСӘ (2) ■ Заманы үтсә, таш киленең дә төбе төшә ○ 9894 ● 15118 +ҮТСЕН (2) ■ Ыгыр-шыгыр көн үтсен, байның күңеле үссен ○ 5999 ● 6318 +ҮТСЕНГӘ (1) ■ "Көн үтсен"гә эшләмә, "булсын"га эшлә ○ 6097 +ҮТТЕ (4) ■ Вакытың үтте - бәхетең китте ○ 803 ● 932; 1824; 14596 +ҮТТЕМ (1) ■ Йөзгә җиттем - йөзектән үттем ○ 15037 +ҮТҮ (1) ■ Күперне күп үтү ○ 6896 +ҮТҮК (1) ■ Тегүче боза, үтүк төзәтә ○ 8704 +ҮЧ (8) ■ Суык белән эт сәләмәгә үч ○ 1125 ● 3518; 4262; 12346; 13627; 13754; 16254 (2) +ҮЧӘР (3) ■ Җиргә төшкән үсәр, түшәккә төшкән үчәр ○ 1482 ● 5123; 13230 +ҮЧЕКСӘ (1) ■ Төя хуҗасына үчексә, өстенә косар ○ 2937 +ҮЧЕКТЕРЕРГӘ (1) ■ Мүкләк үгезне дә үчектерергә ярамый ○ 3293 +ҮЧЕН (1) ■ Актамыр атка булган үчен сабаннан алыр ○ 1251 +ҮЧЕРЕР (1) ■ Су утны үчерер ○ 435 +ҮЧЛӘНЕР (1) ■ Көнче кеше тешләнер, сөйгәненә үчләнер ○ 12715 +ҮЧЛЕ (1) ■ Кайсы ыру көчле - ханны шул куя, кайсы ыру үчле - канны шул коя ○ 5812 +ҮЧСЕН (1) ■ Белсәң - үзең өчен, белмәсәң - төгең үчсен ○ 16529 +ҮШӘН (6) ■ Үшән ат менсәң, ике үкчәң чи булыр ○ 2730 ● 2731; 2732; 3244; 4432; 6616 +ҮШӘНГӘ (2) ■ Үгез үшәнгә күрә көтүгә тәкә баш ○ 3311 ● 6586 +ФАБРИК (1) ■ Фабрик даны белән бүз йөри, ата даны белән кыз йөри ○ 14377 +ФАЙДА (56) ■ Тауга менгәч, сусавыңнан ни файда ○ 164 ● 176; 941; 1004; 1089; 1132; 1170; +1908; 2606; 3021; 4025; 4066; 4472; 4571; 4641; 5320; 5328; 5431; 5584; 5958 (2); 6274; 7215; +7230; 7896; 7897; 7899; 7921; 7928; 7929; 7990-7992; 8000; 8024; 8067; 8935; 9029; 10005; +10232; 10266; 10311; 10376; 10703; 11625; 12142; 12162; 12225; 12352; 13750 (2); 13840; +15179; 16159; 16421; 16638 +ФАЙДАГА (1) ■ Кортның чагуы да файдага ○ 4739 +ФАЙДАДАН (2) ■ Аз файдадан күп зыян ○ 7842 ● 7898 +ФАЙДАЛАНМАГАН (1) ■ Гыйлемен файдаланмаган галим җимешсез агач шикелле ○ 16570 +ФАЙДАЛЫ (3) ■ Файдасыз буйдан файдалы бүрәнә артык ○ 10811 ● 11600; 16561 +ФАЙДАЛЫРАК (1) ■ Дошманны көч белән җиңүгә караганда акыл белән җиңү файдалырак +○ 5331 +ФАЙДАСЫ (7) ■ Күләгәсе юк таудан биз, файдасы юк байдан биз ○ 7374 ● 7422; 8066; 9890; +11490; 12283; 16538 +ФАЙДАСЫЗ (6) ■ Каерымсыз булса - ханнан биз, үткелсез булса - судан биз, ашусыз булса таудан биз, файдасыз булса - байдан биз ○ 5811 ● 7858; 10811; 12500; 12596; 16760 +ФАЙДАСЫН (3) ■ Әйберне тану - файдасын табу ○ 630 ● 8067; 11745 +ФАЙДАСЫННАН (1) ■ Белмичә кылган эшнең файдасыннан зарары күбрәк булыр ○ 6341 +ФАЙДАСЫ-ТАБЫШЫ (1) ■ Сәүдәгәрнең зарары алда, файдасы-табышы артта ○ 7970 +ФАКЫР (1) ■ Телгә батыр алда торыр, телгә факыр артта торыр ○ 15565 +ФАЛГА (1) ■ Фалга ышанган күрәзәгә кол булыр ○ 16761 +ФАМИЛИЯСЕ (1) ■ Качырның фамилиясе юк ○ 3003 +ФАНИ (2) ■ Дөнья фани, казан күк кайный ○ 14732 ● 14733 +ФАРСИТ (1) ■ Тәян фарсит итәр идек, туры килми чамага ○ 6676 +ФАРТАВЫЙ (1) ■ Егет фартавый, атлар тарталмый ○ 12927 +ФАРУШ (1) ■ Егет фаруш, кесә буш ○ 12928 +ФАРЫЗ (2) ■ Карыз, карызны бирү - фарыз ○ 8164 ● 15969 +ФАСОНЫҢНЫ (1) ■ Өеңдә салам ашасаң да, тышка чыкканда фасоныңны югалтма ○ 8832 +ФАТЫЙМА (1) ■ Гайшә ризыгы - атына, Фатыйма ризыгы - атына ○ 9201 +ФАХИШ (1) ■ Нәфеснең алды нәфис, арты фахиш ○ 11885 +ФАШ (3) ■ Йөрәкнең серен күзнең нуры фаш итәр ○ 10392 ● 12123; 15176 +ФӘКЫЙРЬ (2) ■ Бүген - әмир, иртәгә - фәкыйрь ○ 5784 ● 10700 +ФӘКЫЙРЬГӘ (3) ■ Һәр кешедән берәр җеп - фәкыйрьгә күлмәк була ○ 5129 ● 7205; 7514 +ФӘКЫЙРЬЛЕГЕМ (1) ■ Саулыгым - байлыгым, хәстәлегем - фәкыйрьлегем ○ 15247 +ФӘКЫЙРЬЛЕК (4) ■ Фәкыйрьлек ялкау кеше өендә аяк бөкләп утыра ○ 6542 ● 7239; 7423; 7524 +ФӘКЫЙРЬНЕҢ (5) ■ Байның малы - фәкыйрьнең каны ○ 7292 ● 7304; 7328; 7424; 7425 +ФӘЛӘН (2) ■ Фәлән җирдә алтын бар, барсаң бакыр табылмас ○ 7807 ● 9973 +ФӘЛӘНЕ (2) ■ Егет яхшы, малы юк, фәләне үлгән, фәләне юк ○ 12930 (2) +ФӘРЕШТӘ (10) ■ Син дә эштә, мин дә эштә, икебез дә фәрештә ○ 6302 ● 7680; 9338; 11321; +12617; 12936; 14116 (2); 16718; 16728 +ФӘРЕШТӘГӘ (1) ■ Фәрештәгә власть бирсәң, аңа да мөгез үсә, ди ○ 5918 +ФӘРЕШТӘДӘН (2) ■ Сыналмаган фәрештәдән сыналган шайтан артык ○ 16751 ● 16760 +ФӘРЕШТӘЛӘР (1) ■ Күктәге фәрештәләр генә ашамый торалар ○ 9670 +ФӘРЕШТӘСЕ (2) ■ Хатын кеше - өй фәрештәсе ○ 13715 ● 16812 +ФӘРМАН (2) ■ Байның эше фәрман белән, юкның эше дәрман белән ○ 7309 ● 16871 +фәрман → җан-фәрман +ФЕВРАЛЬ (1) ■ Февраль микән, март микән - гыйшык микән, дәрт микән ○ 12811 +ФЕВРАЛЬДӘ (2) ■ Февральдә суык: "Сыерның мөгезен сындырыр идем дә, көнем кыска", дип әйтә, ди, имеш ○ 959 ● 960 +ФЕВРАЛЬНЕҢ (2) ■ Алды барның арты бар, февральнең марты бар ○ 758 ● 996 +ФЕТНӘ (1) ■ Алтын-көмеш күп җирдә фетнә чыга ○ 7742 +ФИГЫЛЕН (1) ■ Шөгыльле - шөгылен күрсәтер, шөгыльсез - фигылен күрсәтер ○ 6154 +ФИГЫЛЕНӘ (1) ■ Пеленә карама, фигыленә кара ○ 10796 +ФИГЫЛЕҢ (2) ■ Киемең кеше күркесе, фигылең кеше көлкесе ○ 11379 ● 12425 +ФИДА (3) ■ Ватан өчен җан фида ○ 4901 ● 15849; 16090 +ФИДИЯ (1) ■ Кем үлсә дә үлсен - мәзингә фидия булсын ○ 16999 +ФИКЕР (8 | 2) ■ Күпне күр дә фикер ит, юкны күр дә шөкер ит ○ 600 ● 695, :1, :2; 11626 (2); +12378; 15309; 15600 (2) +ФИКЕРДӘШЛЕК (1) ■ Дуслык - фикердәшлек белән, туганлык - кардәшлек белән ○ 5392 +ФИКЕРЕ (1) ■ Холкы бозык кешенең фикере дә бозык була ○ 11300 +ФИЛ (8) ■ Дөядән биек фил бар ○ 3331 ● 3332-3334; 4810; 4856; 5318; 15641 +ФИЛГӘ (1) ■ Белем белгән филгә менәр, белем белмәгән гүргә иңәр ○ 16493 +ФИЛНЕҢ (3) ■ Боланның - башы, филнең теше кыйммәт ○ 2115 ● 3335; 6375 +ФОНАРЬ (1) ■ Көпә-көндез фонарь яндырмыйлар ○ 8415 +ФОНТАН (1) ■ Башта бир фонтан, шуннан соң мактан ○ 273 +ФОРМАЛЫ (2) ■ Савыты ни формалы булса, суы да шул формалы ○ 9954 (2) +ФОРМАСЫ (1) ■ Егет җилле, чикмәне билле, формасы бар да, нормасы юк ○ 12931 +ФУ (1) ■ Тырыш бала - эх, яхшы; ялкау бала - фу, шакшы ○ 6502 +ФУРМЫ (1) ■ Үзе фурмы, үзе нурмы - ашыйсың да бетерәсең ○ 9793 +ФЫРТ (1) ■ Егет фырт, аты хөрт ○ 12929 +ФЫТЫР (1) ■ Аллага - шөкер, муллага - фытыр ○ 16910 +ХАҖ (2) ■ Хаҗ бүләге - сакалсызга тарак, намазсызга - дисбе, исереккә - зәмзәм ○ 16943 +● 16945 +ХАҖӘЕН (1) ■ Коймак кунак яклы, кабартма хаҗәен яклы ○ 9283 +ХАҖӘТ (1) ■ Тишек башмак кемгә хаҗәт ○ 9056 +ХАҖӘТЕҢНЕ (1) ■ Байга хаҗәтеңне әйтмә ○ 7216 +ХАҖГА (2 | 1) ■ Сарымсак хаҗга барып кайтса да татлыланмас ○ 1613 ● 7016, :1 +ХАҖИ (2) ■ Дөя кәгъбәгә бару белән хаҗи булмас ○ 2917 ● 16944 +ХАҖТАРХАНДА (1) ■ Хаҗтарханда мал бер акча, килә-килә мең акча ○ 2417 +ХАЙВАН (18 | 1) ■ Бер хайван артыннан бар хайван китәр ○ 2355 (2) ● 2357; 2364; 2412-2414; +3791; 11389; 12374; 15492; 15642; 15650; 15781; 16204; 16919; 17066, :1; 17083 +ХАЙВАНГА (2) ■ Кешегә бәйрәм, хайванга әйрән ○ 6661 ● 12403 +ХАЙВАНДА (1) ■ Хайванда арыклык гаеп ○ 2415 +ХАЙВАННАР (1) ■ Музыканы хайваннар да яраталар ○ 16387 +ХАЙВАННЫ (2) ■ Күз - хайванны казанга, әдәмне кабергә кертә ○ 10427 ● 15643 +ХАЙВАННЫҢ (1) ■ Авызына килгәнне сөйләү ахмакның эше, алдына килгәнне ашау +хайванның эше ○ 15725 +ХАЙВАНЫ (2) ■ Кеше абзарына кеше хайваны керми, керсә - яхшылык күрми ○ 8616 +● 11991 +ХАК (11) ■ Эшләмичә хак сорама ○ 6215 ● 7995; 8008; 8068 (2); 12578; 14955; 15415; 15942; +16121; 16682 +ХАКИМ (2) ■ Хаким халыкка ия, халык җиргә ия ○ 5919 ● 9399 +ХАККА (1) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 +ХАКЛАРЛАР (1) ■ Кеше хакын хакласаң, үз хакыңны хакларлар ○ 11995 +ХАКЛАСАҢ (1) ■ Кеше хакын хакласаң, үз хакыңны хакларлар ○ 11995 +ХАКЛЫ (2) ■ Хаклы нәрсә - затлы нәрсә ○ 7993 ● 13268 +ХАКЛЫК (5) ■ Ачу җиңмәс, хаклык җиңәр ○ 12442 ● 12579; 12580; 16122; 16123 +ХАКЛЫККА (1) ■ Халык белән хаклыкка карышма ○ 5069 +ХАКЛЫКНЫ (1) ■ Хаклыкны тел сөйләми - күңел һәм йөрәк сөйли ○ 12581 +ХАКНЫ (1) ■ Хакны базар әйтә ○ 7994 +ХАКНЫҢ (1) ■ Сүзе хакның йөзе ак ○ 16029 +ХАКСЫЗ (1) ■ Хаксыз ачу үз башыңа була ○ 12582 +ХАКТА ( | 1) ■ Тургай иң юаш мәхлук диләр, ул хакта кырдагы чебеннәрдән сора ○ 4158:1 +ХАКТАН (1) ■ Нахактан тиргәлгәнче хактан тиргәл ○ 12542 +ХАКЫ (13 | 1) ■ Кабык олы, хакы бер тиен ○ 1916:1 ● 5196 (2); 5202; 7217; 7221; 7493; 10181; +10188; 12376; 12858 (2); 13508; 14200 +ХАКЫЙКАТЬ (3) ■ Дөнья фани, хакыйкать бакый ○ 14733 ● 16106; 16124 +ХАКЫЙКАТЬНЕҢ (1) ■ Хакыйкатьнең, башы тап булса да, ахыры ак ○ 12583 +ХАКЫМНЫ (1) ■ Байдан хакымны алам дип, ярлы актык кәҗәсеннән язган, ди ○ 7228 +ХАКЫН (5) ■ Тигенне яратмасаң, хакын түләп ал ○ 7977 ● 8155; 11995; 13329; 14228 +ХАКЫНА (2) ■ Этне хуҗасы хакына сыйлыйлар ○ 3708 ● 5930 +ХАКЫНДА (1) ■ Бер куй хакында мең куй туяр ○ 3084 +ХАКЫҢНЫ (1) ■ Кеше хакын хакласаң, үз хакыңны хакларлар ○ 11995 +ХАЛИ (1) ■ Бәндә хатадан хали түгел ○ 12474 +ХАЛКЫ (1) ■ Ибне әдәм кисә т��рыр - урман халкы үсә торыр ○ 1914 +ХАЛКЫМ (1) ■ Асыл кеше алтын дип үлмәс, халкым дип үләр ○ 4868 +ХАЛКЫН (2) ■ Илен белмәгән - игелексез, халкын белмәгән - холыксыз ○ 4973 ● 5119 +ХАЛЫГЫ (2) ■ Күл - балыгы белән данлы, ил - халыгы белән данлы ○ 5023 ● 5234 +ХАЛЫЙК (1) ■ Яхшылык кыл, дәрьяга сал: балык белмәсә, халыйк белер ○ 12358 +ХАЛЫК (35 | 3) ■ Җир бастырыгы - тау, халык бастырыгы - бәк ○ 212:1 ● 212:2, :3; 4269; 4893; +4897; 5007; 5020; 5050; 5067-5077; 5078 (2); 5718; 5778; 5789; 5919; 5920; 5924 (2); 5929; +11699; 12121; 12578; 15578; 15631; 16629; 17023; 17067 +ХАЛЫККА (8) ■ Халыкка ошаса, тәкмәч ат ○ 5079 ● 5919; 6811; 14774; 15455; 16538; 16970; +ХАЛЫКНЫ (3) ■ Халыкны болгатучы - үзенә ук атучы ○ 5080 ● 5119; 17054 +ХАЛЫКНЫҢ (3) ■ Халыкның ачуы яман, күңеле киң ○ 5081 ● 5082; 5130 +ХАЛЫКТА (2) ■ Бер кешедә бер акыл, халыкта мең акыл ○ 4874 ● 5083 +ХАН (31 | 2) ■ Бакаларга челән - хан ○ 4578 ● 5763; 5806; 5813; 5814; 5816 (2); 5818-5820; +5920-5924; 5925 (3); 5926-5932; 5982; 5985; 6001:1; 6088; 8606; 12166:1; 13417; 13707 +ХАНГА (7) ■ Барма ханга, үзе килер малга, барма бигә, үзе килер өйгә ○ 5743 ● 5785 (2); 5793; +5921; 7193; 13716 +ХАННАН (3) ■ Каерымсыз булса - ханнан биз, үткелсез булса - судан биз, ашусыз булса - таудан биз, файдасыз булса - байдан биз ○ 5811 ● 5933; 14301 +ХАННАР (1) ■ Алтмышка җиткән кешегә ханнар нәфесе керә, ди ○ 15005 +ХАННЫ (1) ■ Кайсы ыру көчле - ханны шул куя, кайсы ыру үчле - канны шул коя ○ 5812 +ХАННЫҢ (4) ■ Ханның алдыннан, атның артыннан узма ○ 5934 ● 5935-5937 +ХАНСЫЗ (1) ■ Ил - башсыз булмас, олыс - хансыз булмас ○ 5803 +ХАНЫ (1) ■ Гаделлеге булмаса, ханы корсын, хакка борып әйтмәсә, заңы корсын ○ 5790 +ХАНЫНА (1) ■ Бохар ханына: "Халык бик ачка үлә", - дип хәбәр иткәч, "Нигә пылау ашамыйлар?" - дип сораган, имеш ○ 5778 +ХАНЫШ (1) ■ Куыш өйдән ханыш чыгар ○ 5848 +ХАРАМ (4) ■ Мал, иясенә охшамаса, харам булыр ○ 2383 ● 2416; 2897; 2987 +ХАРАП (3) ■ Ала карга алдан кычкырып харап итә, калҗасын төлке алып китә ○ 3931 +● 9867; 13698 +ХАРИС (1) ■ Бер көн Харис белән, бер көн Барис белән ○ 12800 +ХАС (1) ■ Арыслан көче төлкегә хас түгел, төлке хәйләкәрлеге арысланга төс түгел ○ 2043 +ХАСИЯТ (1) ■ Юкәдә җиде хасият ○ 1765 +ХАСТА (7) ■ Эшләки, эшләки, эшләмәсәң хаста ки, дип әйтә ди эшләки кошы ○ 4073 ● 10111; +15310-15312; 15358; 15362 +ХАСТАЛЫГЫ (1) ■ Вөҗдан хасталыгы тән хасталыгыннан куркынычрак ○ 11110 +ХАСТАЛЫГЫННАН (1) ■ Вөҗдан хасталыгы тән хасталыгыннан куркынычрак ○ 11110 +ХАСТАНЫҢ (2) ■ Хастаның киеме тузмый ○ 15313 ● 15314 +ХАСТАСЫ (1) ■ Тел бистәсе, куян хастасы ○ 15672 +ХАТ (1) ■ Ат җитмәс җиргә хат җитәр ○ 16468 +ХАТА (4) ■ Халык әйтмәс, халык әйтсә - хата әйтмәс ○ 5078 ● 6888; 12424; 13744 +ХАТАГА (1) ■ Хатасын танымаган тагын шул хатага төшәр ○ 12584 +ХАТАДАН (1) ■ Бәндә хатадан хали түгел ○ 12474 +ХАТАҢНЫ (1) ■ Хатаңны әйтүчене атаң дип бел ○ 12585 +ХАТАСЫ (5) ■ Ишленең мең хатасы җуелыр, ялгызның бер хатасы мең булыр ○ 5000 (2) +● 12657; 15929; 16224 +ХАТАСЫЗ (2) ■ Кол хатасыз булмас, гөнаһ тәүбәсез булмас ○ 5834 ● 12586 +ХАТАСЫН (5) ■ Дусының хатасын яшергән - дуслыгына тап төшергән ○ 5409 ● 12423; 12584; +12626 (2) +ХАТАСЫННАН (1) ■ Акыллы кеше башка кешенең хатасыннан гыйбрәт алыр ○ 11432 +ХАТКА (1) ■ Хатка язган җуелмый ○ 16678 +ХАТЫ (2) ��� Карты барның хаты бар, агасы барның ырысы бар, энесе барның тынысы бар +○ 15068 ● 16506 +ХАТЫН (258 | 5) ■ "Узган эшне кума, хатын, баккакау-баккакау", - дип бака да әйткән, ди +○ 4686 ● 4940; 4941; 5139; 5578; 5807; 5938; 7426 (2); 12823; 13078; 13087; 13093; 13097; +13098; 13116; 13123-13126; 13133; 13147; 13156; 13157 (2); 13160; 13175; 13210-13215; +13217; 13219; 13220; 13243; 13391; 13517; 13590; 13593; 13596; 13598-13601; 13602 (2); +13605; 13606; 13614; 13615; 13617 (2); 13618; 13620 (2); 13621; 13622 (2); 13623; 13624 (4); +13625; 13626 (4); 13630-13632; 13636; 13637; 13639; 13640 (2); 13641 (2), :1 (2); 13642-13644; +13648; 13650; 13652 (2); 13653:1; 13656; 13660; 13661 (2); 13662; 13664; 13669-13671; 13673; +13675; 13677; 13678; 13687 (2); 13689 (2); 13692; 13696; 13698 (2), :1 (2); 13699; 13700 (2); +13701 (2); 13703 (2); 13704; 13705; 13707-13716; 13729-13733; 13756; 13757; 13759; 13761; +13765-13767; 13768 (2); 13769 (2); 13770-13774; 13775 (2); 13776; 13777; 13778 (2); 13779; +13780; 13783; 13789 (2); 13792; 13796-13799; 13803; 13804; 13807; 13810-13819; 13821; +13822 (2); 13823-13830; 13831 (2); 13833-13837; 13842; 13843; 13844 (2); 13846; 13849; 13854; +13855; 13857; 13858 (2); 13859 (2); 13872; 13875-13877; 13879-13882; 13885; 13887-13894; +13896; 13898-13904; 13906-13909; 13968 (2); 14015; 14054; 14284; 14293; 14295; 14446; +14501; 14596; 14602; 14643-14645; 14656; 14658; 15264; 16473; 16956; 16961; 16980 +хатын → ир-хатын +ХАТЫНГА (14) ■ Картайганчы кыз сайлаган - тол хатынга зар булган ○ 12709 ● 13604; 13649; +13679; 13680; 13693; 13733; 13801; 13841; 13847; 13860; 13886; 14299; 14354 +ХАТЫНДА (1) ■ Ир тавышлы хатында оят булмас, хатын тавышлы ирдә куәт булмас ○ 13835 +ХАТЫНДЫР (2) ■ Ирне ир иткән дә хатындыр, җир иткән дә хатындыр ○ 13871 (2) +ХАТЫН-КЫЗ (10) ■ Хатын-кыз көче - күз яшендә ○ 13717 ● 13718-13722; 13809; 13845; 13869; +ХАТЫН-КЫЗГА (1) ■ Хатын-кызга бәйләнсәң, "гөнаһысына" торырлык булсын ○ 13723 +ХАТЫН-КЫЗНЫ (2) ■ Һаваны - йолдыз, ирләрне - сакал, хатын-кызны чәч нурлый ○ 10320 +● 13724 +ХАТЫН-КЫЗНЫҢ (5) ■ Аяз көннең яшененнән, хатын-кызның усалыннан курык ○ 13616 +● 13725-13728 +ХАТЫНЛЫНЫҢ (1) ■ Ике сыерлының әйрәне бар, ике хатынлының вәйраны бар ○ 13806 +ХАТЫННАН (7) ■ Бер хатыннан үч аласың килсә, аның алдында икенче хатынны макта ○ 13627 +● 13634; 13635; 13694; 13786; 13805; 13853 +ХАТЫННАР (21) ■ Усак яфрагы көндәшле хатыннар шикелле: җилсез көндә дә кыймылдап тора +○ 1759 ● 3588; 10282; 13099; 13654; 13668; 13676; 13734-13737; 13785; 13861; 13863-13868; +13910; 16981 +ХАТЫННАРГА (1) ■ Яхшы ана булсын өчен хатыннарга акыл һәм вөҗдан бирелгән ○ 14243 +ХАТЫННАРДА (1) ■ Дәрт, ирләрдә бер өлеш булса, хатыннарда җиде өлеш була, ди ○ 12693 +ХАТЫННАРДАН (1) ■ Дөньяның төзеклеге дә, бозыклыгы да хатыннардан ○ 13638 +ХАТЫННАРНЫҢ (4) ■ Бер хатынны тулгак тотса, бөтен хатыннарның эчләре авырта ○ 13628 +● 13738; 13739; 13870 +ХАТЫННЫ (9) ■ Алаша да әйтә ди: "Алтмыш ирне тартыр идем, алты хатынны тартмас идем", +- дип ○ 2771 ● 12681; 13216; 13607; 13621; 13627; 13628; 13760; 14302 +ХАТЫННЫКЫ (1) ■ Ир кардәше - ишек катында, хатынныкы - түр башында ○ 14600 +ХАТЫННЫҢ (34 | 1) ■ Тора-тора да хатынның колагын бора ○ 13589 ● 13591; 13592; +13603; 13629; 13658; 13672; 13674; 13679:1; 13681-13684; 13695; 13702 (2); 13706; 1374013742; 13793; 13801; 13802; 13820; 13852; 13872-13874; 13905; 13948 (2); 14285; 14300; +14491; 14640 +хатынның → ир-хатынның, кыз-хатынның +ХАТЫНСЫЗ (7) ■ Гаделсез булса, би уңмас, хатынсыз булса, өй уңмас ○ 5791 ● 12720; 13011; +13743-13745; 13878 +ХАТЫНЫ (12) ■ Күршенең тавыгы - каздай, хатыны - кыздай ○ 5208 ● 13479; 13667; 13746; +13747 (2); 13782; 13783; 13794; 13851; 13897; 17026 +ХАТЫНЫМ (3) ■ Әтәч кычкырса: "Хатыным күп, түшәгем юк", - дияр, имеш ○ 4378 ● 13608; +ХАТЫНЫН (6) ■ Акыллы атын мактар, акылсыз хатынын мактар ○ 11425 ● 11498; 11703; +13790; 13840; 13853 +ХАТЫНЫНА (2) ■ Калган күлгә - бака хан, бай хатынына - ялчы таң ○ 5814 ● 13659 +ХАТЫНЫННАН (4) ■ Үзең өйләнмичә торып, кеше хатыныннан көлмә ○ 13244 ● 13748; 13795; +ХАТЫНЫҢ (27) ■ Бурычка ал да хатын ал, бурычыңны түләрсең, хатының яныңда калыр +○ 13147 ● 13594; 13597 (2); 13609-13613; 13619; 13633; 13645; 13647; 13657; 13691; 13697; +13749; 13750; 13751 (2); 13752; 13753; 13763; 13764 (2); 13850; 13856 +ХАТЫНЫҢНАН (3) ■ Кеше хатынына ышанып, үз хатыныңнан коры калма ○ 13659 ● 13754; +ХАТЫНЫҢНЫ (1) ■ Казый хатыныңны алса, хөкем эзләп кемгә барырсың? ○ 16989 +ХАТЫНЫҢНЫҢ (1) ■ Хатыныңның кимчелеген анаң яхшы белер ○ 13755 +ХАФА (1) ■ Хатынсыз тормыш хата, баласыз тормыш хафа ○ 13744 +ХАФАСЫЗ (1) ■ Хафасыз кеше - хатасыз кеше ○ 12586 +ХАЧЫ (1) ■ Хаҗи дигәнебезнең куеныннан хачы чыкты ○ 16944 +ХӘБӘР (10 | 2) ■ Бохар ханына: "Халык бик ачка үлә", - дип хәбәр иткәч, "Нигә пылау ашамыйлар?" - дип сораган, имеш ○ 5778 ● 6674; 11661, :1, :2; 14524; 15940; 16179-16181; 16198 (2) +ХӘБӘРЕ (3) ■ Патша сараеның яңа хәбәре - урамның иске хәбәре ○ 5867 (2) ● 8327 +ХӘЕР (1 | 1) ■ Хәйләле эштә хәер юк ○ 12591 ● 13679:1 +ХӘЕРЕ (1) ■ Хәрәм малның хәере юк ○ 7430 +ХӘЕРЛЕ (11) ■ Кеше белән күргән кайгы ялгыз башыңа куанудан хәерле ○ 5008 ● 6115; 6248 (2); +7808; 8529; 13338; 14876; 16127; 16536; 16762 +ХӘЕРЛЕРӘК (4) ■ Иртә кичтән хәерлерәк ○ 826 ● 2308; 2878; 15621 +ХӘЕРЛЕРӘКТЕР (1) ■ Ялгызлык яман юлдаштан хәерлерәктер ○ 5107 +ХӘЕРСЕЗ (3) ■ Хәерсез болыт диңгезгә явар ○ 1145 ● 7808; 14167 +ХӘЕРЧЕ (8) ■ Килмешәк эткә хәерче дә хуҗа ○ 3495 ● 5864; 5868; 5940; 5989; 5998; 6565; 9575 +ХӘЕРЧЕГӘ (9) ■ Хәерчегә бер капка бикле булса, унысы ачык ○ 5941 ● 5942-5949 +ХӘЕРЧЕДӘН (1) ■ Саран бай хәерчедән ярлырак ○ 11904 +ХӘЕРЧЕЛӘР (1) ■ Алтын бик кечкенә - байлар янчыгында, бакыр бик зур - хәерчеләр капчыгында ○ 7733 +ХӘЕРЧЕЛӘРНЕҢ (1) ■ Хәерчеләрнең ярлысы - саран бай ○ 5950 +ХӘЕРЧЕНЕ (1) ■ Хәерчене теләнче күрә алмый ○ 5951 +ХӘЕРЧЕНЕҢ (5) ■ Хәерченең бөртек чәен җил очыра ○ 5952 ● 5953-5956 +ХӘЗЕР (3) ■ Хәзрәтеңә хәзер акча, җитмәгәненә бакыр акча ○ 7839 ● 9774; 13756 +ХӘЗЕРДӘН (1) ■ Алда булачак туй өчен хәзердән биеп торма ○ 13259 +ХӘЗЕРЛӘ (1 | 1) ■ Башта иптәш хәзерлә, соңыннан юлга чыгарсың ○ 6923:2 ● 8613 +ХӘЗЕРЛӘМИЧӘ (1) ■ Юкәңне хәзерләмичә чабатага керешмә ○ 9069 +ХӘЗИНӘ (8) ■ Хезмәт төбе - хәзинә ○ 6147 ● 6415; 7251; 7838; 11840; 13596; 16510; 16566 +ХӘЗИНӘДӘ (1) ■ Менә сиңа тары - хәзинәдә бары ○ 1583 +ХӘЗИНӘМ (1) ■ Төкәнмәс хәзинәм булганчы оялмас йөзем булсын ○ 11296 +ХӘЗРӘТЕҢӘ (1) ■ Хәзрәтеңә хәзер акча, җитмәгәненә бакыр акча ○ 7839 +ХӘЙЛӘ (8) ■ Төлкенең хәйлә туны кызыл ○ 2314 ● 11700; 12500; 12532; 12540; 12589; 12590; +ХӘЙЛӘГӘ (1) ■ Төлке белгән хәйләгә куян да оста, тик нишләсен: койрыгы кыска ○ 2270 +ХӘЙЛӘКӘР (4) ■ Хәйләкәр төлке койрыгыннан эләгә ○ 2317 ● 3534; 12592; 15292 +ХӘЙЛӘКӘРДӘН (1) ■ Хәйләкәрдән йомырка алсаң, эчендә сарысы булмас ○ 12593 +ХӘЙЛӘКӘРЛЕГЕ (2) ■ Арыслан көче төлкегә хас түгел, төлке хәйләкәрлеге арысланга төс +түгел ○ 2043 ● 2315 +ХӘЙЛӘКӘРНЕ (1) ■ Хәйләкәр хәйләкәрне алдый алмас ○ 12592 +ХӘЙЛӘКӘРНЕҢ (2) ■ Хәйләкәрнең сүзе мәкер ○ 12594 ● 12595 +ХӘЙЛӘЛЕ (1) ■ Хәйләле эштә хәе�� юк ○ 12591 +ХӘЙЛӘМ (1) ■ Кәйләм үтмәсә, хәйләм үтәр ○ 12651 +ХӘЙЛӘСЕ (4) ■ Хәйләкәрнең хәйләсе соңыннан үзенә кайта ○ 12595 ● 13629; 13802; 13870 +ХӘЙЛӘСЕЗ (3) ■ Хәйләсез би булмас ○ 5957 ● 12500; 12596 +ХӘЙЛӘСЕН (1) ■ Сүз хәйләсен белмәгән үзенә сүз китерә ○ 16017 +ХӘЙЛӘСЕННӘН (1) ■ Бер хатынның хәйләсе кырык ир хәйләсеннән артык ○ 13802 +ХӘЙРАН (2) ■ Кеше эше кешегә хәйран ○ 6075 ● 7208 +ХӘКАРӘТ (1) ■ Әдәпсез алда мактар, артта хәкарәт итәр ○ 11328 +ХӘКИМ (1) ■ Аңгыра сөйләгәндә хәким дәшми торыр ○ 11527 +ХӘЛ (10 | 1) ■ Көзгә - хәл үзгә ○ 893 ● 965; 966; 2893; 9161:3; 10261; 11668; 15014; 15406; +15484; 16466 +ХӘЛӘЛ (9) ■ Дуңгызның ите харам булса да, акчасы хәләл ○ 2897 ● 2987; 6153; 7429; 12574; +12597; 12598; 15180; 16990 +ХӘЛӘЛДӘН (1) ■ Хәләлдән туймак юк ○ 12599 +ХӘЛВӘ (2) ■ Хәлвә күрсә, мулла коръәнен оныта ○ 9398 ● 17027 +ХӘЛВӘДӘН (1) ■ Вәгъдә ителгән хәлвәдән кулга кергән серкә яхшы ○ 12478 +ХӘЛВӘНЕ (1) ■ Хәлвәне хаким ашый, таякны ятим ашый ○ 9399 +ХӘЛВӘСЕН (1) ■ Базарга бармас борын хәлвәсен кабып карама ○ 7876 +ХӘЛДӘН (1) ■ Хәлдән таеп егылган атка бүре куркыныч түгел ○ 2691 +ХӘЛЕ (4) ■ Елан өчкә өзелсә дә, кәсәрткелек хәле бар ○ 4610 ● 10856; 14363; 14442 +ХӘЛЕГЕЗ (1) ■ Иртә торгач тел сөякләрдән: "Ни хәлегез бар?" - дип сорар, ди. Сөякләр: "Син +тик торсаң, безнең хәл яхшы", - дип әйтерләр, ди ○ 15484 +ХӘЛЕМ (2) ■ Ялкауга: "Әйдә эшкә барыйк", - дигәч, "Хәлем юк", - дигән. "Кил ашарга", дигәч, "Кайда минем тәти кашык?" - дигән ○ 6596 ● 16892 +ХӘЛЕН (11) ■ Зирек хәлен зирек белер ○ 1724 ● 4827; 5173; 7197; 7301; 7475 (2); 8792; 13686; +13832; 16315 +ХӘЛЕНӘ (2) ■ Ат белән юлга чыккан ишәкнең вай хәленә ○ 2947 ● 15314 +ХӘЛЕННӘН (3) ■ Бай ярлының хәленнән ни белсен ○ 7199 ● 16945 (2) +ХӘЛЕНЧӘ (3) ■ Бар - барынча, юк - хәленчә ○ 7542 ● 7599; 7600 +ХӘЛЕҢ (5) ■ Заманага оемый хәлең юк ○ 815 ● 7411 (2); 9869; 14626 +ХӘЛЕҢӘ (1) ■ Дус хәлеңә керер, дошман бавырыңа керер ○ 5375 +ХӘЛЕҢНӘН (1) ■ Әле чисең, пешәрсең, бу хәлеңнән төшәрсең ○ 9511 +ХӘЛЛӘРНЕ (1) ■ Казандагы хәлләрне чүмеч яхшы белә ○ 9915 +ХӘЛЛЕ (2) ■ Хәлле кеше - хәленчә, барлы кеше - барынча ○ 7599 ● 7600 +ХӘЛНЕ (4) ■ Өеңдәге хәлне күршеңнән сора ○ 5253 ● 8317 (2); 15440 +ХӘЛФӘ (1) ■ Кешене хәлфә өйрәтә, хәлфәдән бигрәк дөнья өйрәтә ○ 14745 +ХӘЛФӘДӘН (1) ■ Кешене хәлфә өйрәтә, хәлфәдән бигрәк дөнья өйрәтә ○ 14745 +ХӘМӘЛ (1) ■ Хәмәл туды - хәл булды ○ 965 +ХӘМӘЛДӘ (2) ■ Хутта ут итә, хәмәлдә әмәлеңне корыта ○ 964 ● 966 +ХӘМЕР (1) ■ Хәмер эчмәк - һәрбер явызлыкның ачкычыдыр ○ 9851 +ХӘМИДӘНЕҢ (1) ■ Хәерле булсын Хәмидәнең никяхы ○ 13338 +ХӘНҖӘР (1) ■ Хәнҗәр - ике йөзле, егет - бер йөзле ○ 12909 +ХӘНҖӘРЕҢ (1) ■ Йөрәгең тимердән булса, хәнҗәрең агачтан булса да ярый ○ 11130 +ХӘРАМ (3) ■ Хәрам акча кесә тишә ○ 7809 ● 9367; 9849 +ХӘРӘКӘТ (7) ■ Колдан хәрәкәт, мәүладән бәрәкәт ○ 5840 ● 6763; 6795; 6904; 7363; 11489; 11823 +ХӘРӘКӘТТӘ (1) ■ Хәрәкәттә - бәрәкәт ○ 6826 +ХӘРӘМ (3) ■ Хәрәм малның хәере юк ○ 7430 ● 12598; 12600 +ХӘРӘМНӘН (1) ■ Хәрәмнән җыелган әрәмгә китә ○ 12601 +ХӘРЕФ (2) ■ Аякларыннан күккә ассаң да, алты хәреф төшми авызыннан ○ 16697 ● 16704 +ХӘРЕФЕ (1) ■ Аягыннан тотып селкесәң, "а" хәрефе төшмәс ○ 16696 +ХӘРЕФКӘ (3) ■ Хәрефкә хәреф туры килү ○ 16704 ● 16705; 16706 +ХӘРЕФНЕ (1) ■ Хәрефкә хәрефне ялгый белү ○ 16705 +ХӘСРӘТ (5) ■ Байларга көн дә бәйрәм, көн дә туй, ярлыга көн дә хәсрәт, көн дә уй ○ 7235 +● 14871; 14950; 14957; 14988 +хәсрәт → кайгы-хәсрәт +ХӘСРӘТЕ (2) ■ Аз ашның хәсрәте дә аз ○ 9096 ● 13998 +ХӘСРӘТЕМ (1) ■ Үз хәсрәтем үземә җиткән ○ 15000 +ХӘСРӘТНЕ (1) ■ Яхшы ризык яман хәсрәтне баса ○ 9393 +ХӘСТӘ (3) ■ Ярлы тавык ашаса - яки тавык хәстә булган, яки үзе хәстә булган булыр ○ 7472 (2) +● 13315 +ХӘСТӘЛЕГЕМ (1) ■ Саулыгым - байлыгым, хәстәлегем - фәкыйрьлегем ○ 15247 +ХӘСТӘРЕН (1) ■ Кыш хәстәрен күрмәгән кысылыр да кашыныр ○ 869 +ХӘСТӘРЛЕ (2) ■ Хәстәрле кыз тастарлы ○ 13042 ● 13856 +ХӘСТӘРЛЕНЕҢ (1) ■ Хәстәрленең оек башы да астарлы ○ 11942 +ХӘТӘР (7) ■ Яшене хәтәр булса да үтәр, артыннан күкрәве яман ○ 1160 ● 5357; 6422; 11941; +14965; 15734 (2) +ХӘТӘРДӘН (1) ■ Теле татлының башы хәтәрдән имин ○ 15587 +ХӘТӘРЕН (1) ■ Тыныч көндә сугыш хәтәрен онытма ○ 5636 +ХӘТЕР (10) ■ Хәтер калмак бер калҗа, хәтер тапмак мең калҗа ○ 9366 (2) ● 10708; 10709; +11057; 12649; 14756; 15045; 15107 (2) +ХӘТЕРЕ (3) ■ Бурычка бирүченең хәтере алучыныкына караганда үткенрәк була ○ 8145 ● 9178; +ХӘТЕРЕН (5) ■ Дуслар хәтерен калдырсаң, дошман хәтерен табарсың ○ 5383 (2) ● 9552 (2); +ХӘТЕРЕҢ (1) ■ Кеше хәтерен сакласаң, үз хәтерең калыр ○ 11996 +ХӘТЕРЛӘРЕМ (1) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем +юклыгы, шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 +ХӘТЕРЛИ (1) ■ Акылсыз кеше бәлагә калса гына дусын хәтерли ○ 5290 +ХӘТЕРНЕ (1) ■ Хәтерне буран сылаган ○ 1229 +ХӘТЕРНЕҢ (1) ■ Калган хәтернең, кары китсә дә, бозы китми ○ 12503 +ХӘТЕРСЕЗ (1) ■ Хәтерсез тавыкның чебиләрен карга ташыр ○ 4340 +ХӘТИФӘ (1) ■ Алла биргән баш, Хәтифә теккән бүрек ○ 10323 +ХӘТЛЕ (35) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 ● 233; 1090; +2331 (2); 3975; 3976; 4720; 5192 (2); 5207; 5263; 5698; 5905; 6575; 8279; 8285; 9713; 9726; 9924; +9949; 12387; 12437; 12455; 13139; 14177; 14281 (2); 15102; 15422; 16784; 16824 (2); 17024 (2) +ХӘТТА (2) ■ Агач хәтта үзен кисүчегә дә күләгә бирә ○ 1654 ● 8817 +ХЕЗМӘТ (22) ■ Язгы хезмәт - көзге хөрмәт ○ 989 ● 1925; 4902 (2); 4968; 5752; 6009; 6056; +6145-6147; 6155; 6398 (2); 6531; 6645; 6698; 8425; 8789 (2); 9084; 14709 +ХЕЗМӘТЕ (2) ■ Аю хезмәте күрсәтү ○ 2111 ● 6148 +ХЕЗМӘТЕНӘ (2) ■ Табасына күрә тәбәсе, хезмәтенә күрә бәясе ○ 6122 ● 11447 +ХЕЗМӘТНЕҢ (1) ■ Хезмәтнең яңгыры - тир, алмасы - алтын ○ 6149 +ХЕЗМӘТСЕЗ (2) ■ Хезмәтсез яшәү - караклык белән бер ○ 6150 ● 14956 +ХЕТ (4) ■ Ул йоклаганда хет туй уйна ○ 6715 ● 7069 (2); 11616 +ХИКМӘТ (11) ■ Хикмәт мөгезендә түгел, кәҗәсендә ○ 3064 ● 6340 (2); 9640; 10312; 10769; +11461; 13985; 16341; 16404; 16659 +ХИКМӘТЕ (3) ■ Арзанның бер сәбәбе була, кыйммәтнең бер хикмәте була ○ 7860 ● 7932; 15657 +ХИКМӘТЕН (1) ■ Сүз хикмәтен белмәгән кешенең михнәте күп ○ 16016 +ХИКМӘТИ (1) ■ Хикмәти хода, Мөхәммәди кода ○ 14663 +ХИКМӘТЛЕ (3) ■ Эшнең башы михнәтле булса, төбе хикмәтле була ○ 6247 ● 16125; 16126 +ХИКМӘТСЕЗ (2) ■ Икмәксез эскәтер - хикмәтсез чүпрәк ○ 9217 ● 10826 +ХИКМӘТТӘ (1) ■ Ачның күзе икмәктә, тукның күзе хикмәттә ○ 9577 +ХИС (1) ■ Җиденче кат күктә хис итү ○ 106 +ХИСАБЫ (3) ■ Дус хисабы күңелдә ○ 5374 ● 7407; 7910 +ХИСАБЫН (2) ■ Арышның хисабын суккач беләләр ○ 1533 ● 7995 +хисабын → исәбен-хисабын +ХИСАБЫҢ (1) ■ Дус дус булсын, хисабың дөрес булсын ○ 5359 +ХИСАП (5) ■ Бүгенге хисап иртәгә ярамый ○ 792 ● 7996; 8038; 8044; 16693 +ХИСАПКА (2) ■ Исәпкә кермәсә, хисапка кермәс ○ 7912 ● 12490 +ХИСАПЛЫ (1) ■ Хисаплы мал җуелмас ○ 7427 +ХИСАПЛЫНЫҢ (1) ■ Хисаплының малы исәпле ○ 7428 +хисапсыз → исәп-хисапсыз +ХИСЕ (1) ■ Сүзе күп кешенең хисе аз була ○ 16028 +ХИШ (1) ■ Иш - ише белән, хиш - хише белән ○ 5439 +ХИШЕ (1) ■ Иш - ише белән, хиш - хише белән ○ 5439 +ХОДА (2) ■ Хикмәти хода, Мөхәммәди кода ○ 14663 ● 16873 +ХОДАЕМ (2) ■ И ходаем, тәүфикъ бир, чәй эчәргә конфет бир ○ 16881 ● 16882 +ХОДАЙ (8) ■ Аюныкын бүрегә ходай язган күрергә ○ 2094 ● 2905; 5818; 7360; 10775; 16867; +16874; 16888 +ХОДАЙГА (1) ■ Ходайга сәдакаңны бир дә ела ○ 16875 +ХОДАЙДА (1) ■ Атта үт юк, ходайда бавыр юк ○ 16861 +ХОДАЙДАН (3 | 2) ■ Ашау байдан, үлем ходайдан ○ 5986 ● 5986:1, :2; 15444; 16876 +ХОДАЙНЫ (1) ■ Ходайны күктән эзләмә, җирдән табарсың ○ 16877 +ХОДАЙНЫҢ (2) ■ Ходайның биргәненнән бирмәгәне күп ○ 16878 ● 16883 +ХОДАНЫКЫ (1) ■ Кодача - коданыкы, тәкъдир - ходаныкы ○ 14632 +ХОДАСЫ (1) ■ Ачның ходасы - бер кисәк икмәк ○ 9580 +ХОДИ (1) ■ Туп-турыдан туп пошел, кәкерегә не ходи ○ 6900 +ХОДКА (2) ■ Төенне кул белән чишеп булса, тешне ходка җибәрмә ○ 8710 ● 9129 +ХОЗЫР (1) ■ Хозыр таягын тыккан ○ 16809 +ХОЗЫРНЫ (1) ■ Кызыл Хозырны алдар ○ 594 +ХОЛКЫ (10) ■ Йоны бик еш коелса да, бүренең холкы үзгәрми ○ 2192 ● 10666; 11160 (2); +11300-11303; 12307; 12382 +ХОЛКЫН (4) ■ Бүре, ябагасын койса да, холкын үзгәртми ○ 2167 ● 2986; 11156; 13211 +холкың → акылың-холкың +ХОЛЫК (11) ■ Караңгы чырайлы кешедә ачык холык булмый ○ 10675 ● 11077; 11128; 11201; +11202; 11252; 11415; 12972; 13582; 15009; 15091 +ХОЛЫКЛЫ (1) ■ Күрекле - берне, холыклы меңне ияртә ○ 11200 +ХОЛЫКНЫ (1) ■ Холыкны дәвалау җәрәхәтне дәвалаудан авыррак ○ 11304 +ХОЛЫКСЫЗ (4) ■ Илен белмәгән - игелексез, халкын белмәгән - холыксыз ○ 4973 ● 8711; +11305; 11307 +ХОЛЫКСЫЗЛЫК (1) ■ Кунак алдында кешене ачулану зур холыксызлык ○ 10089 +ХОЛЫКСЫЗНЫҢ (1) ■ Холыксызның ачуы танау астында ○ 12587 +ХОР-ХОРЫ (1) ■ Дуңгыз әллә кайчан үлсә дә, "хор-хоры" ишетелер ○ 2887 +хоры → хор-хоры +ХӨКЕМ (6) ■ Кешене хөкем итсәң, үзең хөкем ителерсең ○ 5824 (2) ● 5975; 12567; 13280; 16989 +ХӨКЕМГӘ (1) ■ Баланың сүзе, хөкемгә ярамаса да, дауга ярый ○ 13996 +ХӨКЕМДАРДА (1) ■ Акыллы хөкемдарда халык тыныч яшәр ○ 5718 +ХӨКЕМДӘ (1) ■ Карый белән сабый бер хөкемдә ○ 15069 +ХӨКЕМЕ (2) ■ Никах хөкеме - олы хөкем ○ 13280 ● 14042 +ХӨКЕМЕННӘН (1) ■ Залимның - золымыннан, патшаның хөкеменнән саклан ○ 5796 +ХӨКЕМНӘН (1) ■ Корт - төтеннән, гаепле - хөкемнән курка ○ 12527 +ХӨКҮМӘТ (1) ■ Ишәк, хөкүмәт казнасын ташыса да, барыбер ишәк булып калыр ○ 2969 +ХӨЛЛӘ (1) ■ Хәерчегә хөллә бир, теләнчегә теллә бир ○ 5948 +ХӨР (1) ■ Кол булу җиңел, хөр булу авыр ○ 5826 +ХӨРМӘ (1) ■ Берәүгә торма кирәк, берәүгә хөрмә кирәк ○ 1592 +ХӨРМӘТ (10) ■ Язгы хезмәт - көзге хөрмәт ○ 989 ● 6056; 6145; 6146; 6155; 6398; 8186; 14429; +14602; 15088 +ХӨРМӘТЕ (2) ■ Каршы алу, озатып калу - кунакның бер хөрмәте ○ 10073 ● 10219 +ХӨРМӘТЕН (1) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күз��н йомып ашар, +имеш ○ 3358 +хөрмәткә → сыйга-хөрмәткә +ХӨРМӘТЛӘМИ (1) ■ Күршеләре белән тату яшәмәгән кешене берәү дә хөрмәтләми ○ 5205 +ХӨРМӘТЛЕ (1) ■ Кунаклы йорт - хөрмәтле йорт ○ 10134 +ХӨРМӘТЛЕЛЕГЕ (1) ■ Кешенең хөрмәтлелеге үз кулында ○ 11161 +ХӨРМӘТНЕҢ (1) ■ Данның төбе - хөрмәт, хөрмәтнең төбе - хезмәт ○ 6056 +ХӨРТ (1) ■ Егет фырт, аты хөрт ○ 12929 +ХУДТА (1) ■ Юлдагы кеше - худта, өйдәге кеше - утта ○ 6851 +ХУҖА (19 | 1) ■ Аулак күлгә бака хуҗа ○ 343 ● 3352; 3495; 3763; 5440; 5836; 5940; 9974; 10077; +10084; 10112; 10124; 10175; 10195; 11174; 14137:2; 14735; 15610; 15976; 16499 +ХУҖАГА (6) ■ Бер кол ике хуҗага хезмәт итми ○ 5752 ● 5962; 10141; 10190; 10198; 10199 +ХУҖАДАН (3) ■ Атадан качкан ул башсыз, хуҗадан качкан кол башсыз ○ 5728 ● 10142; 14356 +ХУҖАЛЫ (1) ■ Ике хуҗалы өйдә чүп тездән булыр ○ 8248 +ХУҖАЛЫГЫ (1) ■ Йорт хуҗалыгы чабата ясау түгел ○ 8263 +ХУҖАЛЫК (1) ■ Эшләргә өйрәнмәгән хуҗалык итә белмәс ○ 6232 +ХУҖАЛЫКНЫҢ (1) ■ Ашлык - хуҗалыкның нигезе ○ 1378 +ХУҖАЛЫКТА (2) ■ Хуҗалыкта иске аркан өзеге дә эшкә ярый ○ 7076 ● 8633 +ХУҖАМ (1) ■ Куркытмага хуҗам юк, биетмәгә бикәм юк ○ 5993 +ХУҖАНЫ (1) ■ Акча эт түгел - хуҗаны танымый ○ 7695 +ХУҖАНЫҢ (7) ■ Хуҗаның каравы атка дәва ○ 2690 ● 3234; 4429; 5939; 9099; 10123; 10133 +ХУҖАСЫ (14) ■ Мәче әйтә ди: "Хуҗасы сукыр булса иде, балалары күп булса иде", - дип +○ 3362 ● 3381; 3537; 3538; 3619; 3708; 5836; 10109; 10176; 10177; 13886; 14117; 14580; 16053 +ХУҖАСЫЗ (1) ■ Хуҗасыз өй таркалыр ○ 8299 +ХУҖАСЫН (3 | 1) ■ Сыер көтүчесен белер, хуҗасын белмәс ○ 3190 ● 3628:1; 3705; 10056 +ХУҖАСЫНА (3) ■ Төя хуҗасына үчексә, өстенә косар ○ 2937 ● 3648; 3749 +ХУҖАСЫННАН (2) ■ Бәйдәге эт явыз була, хуҗасыннан кансыз була ○ 3472 ● 5835 +ХУҖАСЫНЫҢ (2) ■ Мәче, теге дөньяда хуҗасының хөрмәтен танар өчен, күзен йомып ашар, +имеш ○ 3358 ● 4415 +ХУП (1) ■ Тырышка эшең төшсә - "хуп" дияр, булдыксызга йомышың төшсә - "юк" дияр ○ 6506 +ХУР (37) ■ Алмаз җирдә ятмас, ятса да хур булмас ○ 255 ● 585; 1704; 4921 (2); 4961; 5317; 5725; +5829; 5979; 6419; 6488; 6513; 8879; 8886; 9826; 10744; 11339; 11495; 11743; 11986; 12006; +12020; 12061; 12070; 12470; 12790; 13032; 13128; 13565; 13903; 13907; 14566; 15390; 16571; +16596; 16997 +ХУРАЗГА (1) ■ Ни бугазга, ни хуразга ○ 4390 +ХУРЛАГАН (3) ■ Козгын карганы "кара" дип хурлаган ○ 4037 ● 14404 (2) +ХУРЛАГАННЫ (1 | 1) ■ Ир хурлаганны ил хурлар, ир мактаганны ил мактар ○ 4992:3 ● 14373 +ХУРЛАМА (5 | 1) ■ Ябага тай дип хурлама, язга чыкса ат булыр ○ 2859:1 ● 7705; 8839; 9532; +10717; 12916 +ХУРЛАМАК (2) ■ Ир хурламак постырыр, аш хурламак костырыр ○ 13509 (2) +ХУРЛАМАС (2) ■ Солтан үз сөяген хурламас ○ 5884 ● 14244 +ХУРЛАНДЫ (1) ■ Тутый аягын күреп хурланды, буен күреп сырланды ○ 4160 +ХУРЛАР ( | 1) ■ Ир хурлаганны ил хурлар, ир мактаганны ил мактар ○ 4992:3 +ХУРЛАСЫН (1) ■ Эч шулпасын - тик хурласын, аша салмасын - сөйләргә калмасын ○ 9734 +ХУРЛАША (1) ■ Урлаша белгән хурлаша да белә ○ 12575 +ХУРЛЫГЫ (1) ■ Бу дөньяның хурлыгы - бар да акча юклыгы ○ 7785 +ХУРЛЫГЫҢНАН (1) ■ Бәхетле чагында бәлаңне уйла, данлы чагында хурлыгыңнан курык +○ 14844 +ХУРЛЫЙ (1) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 +ХУРЛЫК (11) ■ Иткәнем - коллык, күргәнем - хурлык ○ 5992 ● 6518; 7246; 8014; 11306; 11900; +12048; 12472; 14403; 15496; 16025 +ХУРЛЫККА (2) ■ Туклыкка түзмәсәң, ху��лыкка түзәрсең ○ 9718 ● 10773 +ХУРЛЫКЛЫ (1) ■ Чигенү - хурлыклы үлем ○ 5646 +ХУРЫ (1) ■ Изге хатын - оҗмах хуры, яман хатын - дөнья гүре ○ 13640 +ХУТ (4) ■ Март: "Хут урынында булсам, сыерның мөгезен сындырыр идем", - дип әйтә, ди +○ 920 ● 961-963 +ХУТТА (2) ■ Хутта ут итә, хәмәлдә әмәлеңне корыта ○ 964 ● 6321 +ХУТЫ (1) ■ Аты барның хуты бар ○ 2590 +ХУШ (5 | 1) ■ Һәр кошның үз тавышы үзенә хуш ○ 3888 ● 3997:1; 4775; 4782; 11160; 16307 +ХУШЛЫК (1) ■ Тамак туклык - күңел хушлык ○ 9702 +ХЫЙТЛАНМЫЙЧА (1) ■ Хыйтланмыйча судан этләй дә тота алмассың ○ 6151 +ХЫЯЛ (1) ■ Хыял коткармый, эш коткара ○ 6152 +ХЫЯЛЛАНМА (1) ■ Мамыгын бушаткач, юрганым бар дип хыялланма ○ 8417 +ХЫЯНӘТ (3) ■ Тугрылык бәладән коткарыр, хыянәт бәлагә кертер ○ 12555 ● 12621; 12622 +ХЫЯНӘТЛЕ (1) ■ Хыянәтле кеше куркучан була ○ 12588 +ХЫЯНӘТНЕ (1) ■ Су бөтен пычракны юа ала, тик хыянәтне юа алмый ○ 12549 +ҺАВА (5) ■ Һава белән туенып тору ○ 108 ● 4065; 15250; 15687 (2) +ҺАВАГА (3) ■ Һавага карап йөрмә - абынырсың ○ 82 ● 3505; 15724 +ҺАВАДА (3) ■ Һавада болыт, син аны оныт ○ 1246 ● 3851; 14246 +ҺАВАДАГЫ (6 | 3) ■ Кулыңдагы кошны очырып, һавадагы торнаны эзләмә ○ 3862 ● 4139; 4140; +4141, :1, :2, :3; 4144; 13106 +ҺАВАДАГЫСЫН (1) ■ Һавадагысын аударып, түбәдәгесен түнтәреп ○ 8398 +ҺАВАДАН (2) ■ Һавадан печән чапма ○ 1349 ● 4145 +ҺАВАЛАНМА (1) ■ Атаң гыйлеме белән һаваланма ○ 14330 +ҺАВАНЫ (1 | 1) ■ Һаваны - йолдыз, ирләрне - сакал, хатын-кызны чәч нурлый ○ 10320 +● 15845:1 +ҺАЙ (3) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем юклыгы, +шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 ● 13299 (2) +һай → ай-һай +ҺАЙТ (1) ■ "Һайт" дигәндә тайт итү ○ 11397 +ҺАМАН (16) ■ Су агып китә, ком һаман кала ○ 423 ● 634; 723; 1895; 2182; 2953; 2974; 3806; +6471; 6748; 9031; 11616; 11800; 11918; 15835; 17076 +ҺАУЛАМАГАН (1) ■ Артында йөз эт һауламаган бүре бүре буламыни? ○ 2120 +ҺӘВӘССЕЗ (1) ■ Дәвасыз дәрт булмас, һәвәссез карт булмас ○ 15028 +ҺӘЛАК (6) ■ Күкнең кошын җирнең җиме һәлак итә ○ 61 ● 4755; 7513; 11253; 11532; 16241 +ҺӘЛАКӘТ (3) ■ Бердәм илдә бәрәкәт бар, гаугалы илдә һәлакәт бар ○ 4877 ● 4878; 8237 +ҺӘМ (5) ■ Һәм зиярәт, һәм тиҗарәт ○ 8081 (2) ● 12581; 14243; 14832 +ҺӘММӘ (2) ■ Һәммә кеше корт тапкан, безнең Әхмәт тик яткан ○ 6631 ● 13789 +ҺӘММӘГӘ (2) ■ Үз-үзенә ия булган һәммәгә ия булыр ○ 12056 ● 12068 +ҺӘММӘСЕ (3) ■ Һәммәсе дә бердәй, бакчадагы гөлдәй ○ 1369 ● 12408; 16993 +ҺӘР (109 | 1) ■ Һәр калкуның бер чокыры бар ○ 220 ● 221; 439; 635; 636; 809; 1024 (2); 1025-1027; +1028 (2); 1350; 1351; 1716; 1838; 1839; 1975; 2027; 2211; 2318; 3148 (2); 3768; 3769; 3880-3888; +3902; 3916; 4657; 4697; 4698; 5129; 5130 (2); 5512 (2); 5688; 5983 (2); 6278; 6279; 6359; 64036405; 6406 (2); 6407; 6519; 6621; 7514; 7629; 7816; 8016; 8017; 8353; 8354; 8880 (2); 9071; 9415; +10018; 10019; 10206; 10467; 10468; 10718; 11173; 11351; 11355; 11356; 11399; 11561; 11753; +11754; 12271; 12326; 12367; 12389, :1; 12398; 12617; 13577; 13584; 14973; 15284; 15398; 15435; +15656; 15657; 16259 (2); 16260; 16261 (2); 16444; 16445; 16607; 16682 (2); 16802 +ҺӘРБЕР (11) ■ Һәрбер кара нәрсә шакшы булмас, һәрбер ялтыраган яхшы булмас ○ 639 (2) +● 3426; 4224; 6280; 6408; 9851; 10321; 14012; 15344; 16262 +ҺӘРБЕРЕСЕ (1) ■ Дөнья тулы фәрештә, һәрбересе бер эштә ○ 16728 +ҺӘРВАКЫТ (7) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 ● 66; 4491; 5189; +11132; 15412; 17045 +ҺӘРВАКЫТТА (1) ■ Бытбылдыкның төне юк, һәрвакытта: "бытбыл��ык" ○ 3911 +ҺӘРКАЙДА (3) ■ Гарип кошның оясы һәркайда ○ 3832 ● 4053; 16650 +ҺӘРКАЙСЫ (1) ■ Алты хатын бергә килсә, һәркайсы үз моңын әйтеп елар ди ○ 13599 +ҺӘРКЕМ (21) ■ Һәркем үз менгән тавын, биек булсын, ди ○ 222 ● 2992; 4533; 6281; 6882; 7590; +7612; 7879; 7882; 8018; 8355; 8356; 8948; 10306; 11174; 12563; 12641; 14974; 15345; 16108; 16693 +ҺӘРКЕМГӘ (7) ■ Кырмавык үзенә тигән һәркемгә ябыша ○ 1288 ● 5131; 12317; 12547; 13930; +15418; 16395 +ҺӘРКЕМНӘН (1) ■ Бүләк һәркемнән алынмас ○ 8158 +ҺӘРКЕМНЕ (4) ■ Дуңгыз мөгезле булса, һәркемне сөзәр иде ○ 2885 ● 5794; 7892; 12081 +ҺӘРКЕМНЕҢ (9) ■ Һәркемнең үз тугызы тугыз ○ 8019 ● 10020; 10685; 10980; 11357; 12264; +14096; 14759; 14975 +ҺӘРНӘРСӘ (1) ■ Һәрнәрсә үз асылына кайта ○ 637 +ҺӘРНӘРСӘГӘ (2) ■ Арыш икмәге һәрнәрсәгә баш ○ 9112 ● 9187 +ҺӘРНӘРСӘНЕҢ (1) ■ Һәрнәрсәнең йөзе бар, йөз астында үзе бар, үлчәве бар, саны бар, кирәк +булса тагы бар ○ 638 +ҺӘРЧАК (1) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 +ҺИММӘТ (1) ■ Олылык бишмәт белән түгел, һиммәт белән ○ 11257 +ҺИММӘТЛЕ (1) ■ Ир асылы - һиммәтле, кыз асылы - кыйммәтле ○ 13808 +ҺИНДСТАНГА (1) ■ Копшангы: "Хуш, сау булыгыз, мин Һиндстанга киттем", - дип очкан икән +дә, тик юлда ат тизәге күргәч, шунда кунып калган, имеш ○ 4782 +ҺИЧ (12) ■ Иртә уңмаган кич уңмас, кич уңмаган һич уңмас ○ 832 ● 1023; 4998; 5199; 5264; +6052; 6083; 6171; 7037; 8189; 11876; 11909 +ҺИЧБЕРӘҮДӘН (1) ■ "Мин яман" дигәнне һичберәүдән ишетмәссең ○ 12152 +ҺИЧКЕМГӘ (1) ■ Һәр кешенең сүзенә ышану - ахмаклык, һичкемгә ышанмау - кирелек ○ 16260 +ҺӨДҺӨД (1) ■ Һөдһөд тоткан күк булган ○ 4228 +ҺӨҖҮМ (1) ■ Арыслан белән юлбарыс бер-берсен ерактан күрсә кире китәр, якыннан күрсә +һөҗүм итәр, имеш ○ 2038 +ҺӨНӘР (23 | 1) ■ Дуңгыздан кыл йолка белү дә һөнәр ○ 2892 ● 5329; 5576; 6334; 6339; 6346; +6357; 6365; 6409-6412; 6413, :1; 6414; 6415; 6431; 6454; 7575; 12856; 16008; 16429 (2); 16461 +һөнәргә → гыйлем-һөнәргә +ҺӨНӘРЕ (4) ■ Һөнәре юк - тере үлек ○ 6416 ● 11099; 12285; 14353 +ҺӨНӘРЕН (1) ■ Ата һөнәрен тоткан - бай ○ 14328 +ҺӨНӘРЕНӘ (1) ■ Чабатачының ашы үрә, ярый һөнәренә күрә ○ 9066 +ҺӨНӘРЕҢ (1) ■ Мактанма, каз, - һөнәрең аз ○ 4258 +ҺӨНӘРЛЕ (11) ■ Һөнәрле кол үлмәс, үлмәсә дә көн күрмәс ○ 5984 ● 6417-6425; 14169 +ҺӨНӘРЛЕНЕҢ (1) ■ Һөнәрленең кулы алтын, акыллының акылы алтын ○ 6426 +ҺӨНӘРНЕ (5) ■ Һөнәрне зиһен өйрәтә ○ 6427 ● 6428-6431 +ҺӨНӘРСЕЗ (7) ■ Һөнәрле бул - бай бул, һөнәрсез бул - ач бул ○ 6417 ● 6422; 6424; 6432-6434; +ҺУП (1) ■ Балга органга - бер өлеш, "Һуп!" дигәнгә - ике өлеш ○ 8106 +ҺУШЛАНМАС (1) ■ Бала үсәр, тиле һушланмас ○ 11533 +һушы → акылы-һушы +ЦӨБЕР (1) ■ Өсте цөбер, күңеле көр ○ 8849 +ЧАБА (14) ■ Тау астына көлеп чаба, үргә таба елап менә ○ 234 ● 1261 (2); 1338; 2524 (4); 2598; +2667; 3649 (2); 11462; 16518 +ЧАБАГЫ (2) ■ Агым су бал татыр, ак чабагы май татыр ○ 4437 ● 4506 +ЧАБАДАН (1) ■ Кырык кат чабадан бер кыптыр тун артык ○ 8914 +ЧАБАК (7) ■ Ике балык берексә, бер чабак чаклы булыр ○ 4489 ● 4515-4517; 4521; 4546; 9027 +ЧАБА-КИЛӘ (1) ■ Агач киссәң озын кис, чаба-килә кыскарыр ○ 1879 +ЧАБАКЛАР (1) ■ Вак балыклар арасында йөзгән чабаклар түгел без ○ 4538 +ЧАБАКНЫҢ (1) ■ Чабакның үзеннән бигрәк чупырдавы кыйммәт ○ 4518 +ЧАБАЛАР (1) ■ Җимешсез агачка балта чабалар, җимешле агачка таш аталар ○ 1835 +ЧАБАН (1) ■ ��ит илдә яшәп түрә булганчы, үз илеңдә яшәп чабан бул ○ 5086 +ЧАБАР (15) ■ Киеккә үлем сәгате җитсә, туп-туры аучыга чабар ○ 2017 ● 2022; 2462; 2491 (2); +2597; 2600; 2848; 2983; 3635; 4156; 5003; 9551 (2); 16179 +ЧАБАРГА (4 | 1) ■ Кирәкмәгән китек балта боз чабарга яраган ○ 1923 ● 1931; 1974, :1; 5611 +ЧАБАРЛАР (1) ■ Ирләргә ирек бирсәң, атланып чабарлар ○ 13535 +ЧАБАСЫ (1) ■ Беркемнең дә үз аягына үзе балта чабасы килми ○ 10915 +ЧАБАСЫҢ (1) ■ Туганыңа чапмыйсың, күршеңә чабасың ○ 5235 +ЧАБАТА (27 | 1) ■ Балта остасының юньле балтасы булмас, чабата ясаучының юньле чабатасы +булмас ○ 1894 ● 2522; 5994; 7874; 8263; 9042; 9050; 9057-9062; 9072; 9073; 9075; 9079; 9080; +9082; 9086; 9088-9090; 9153:3; 9157; 9299; 11565; 13730 +ЧАБАТАГА (5) ■ Юкәңне хәзерләмичә чабатага керешмә ○ 9069 ● 9078; 9080; 9091; 9092 +ЧАБАТАНЫ (5 | 2) ■ Бер ташлаган чабатаны яңадан кимиләр ○ 9036 ● 9036:1, :2; 9048; 9063; +9064; 16128 +ЧАБАТАҢ (1) ■ Чабатаң тишек - сизмисең, кеше хәлен сөйлисең ○ 16315 +ЧАБАТАСЫ (4 | 1) ■ Балта остасының юньле балтасы булмас, чабата ясаучының юньле чабатасы булмас ○ 1894 ● 5851; 9044; 13347; 16182:2 +ЧАБАТАСЫН (3) ■ Күрми күргән чабатасын түргә элгән ○ 9053 ● 9085; 12891 +ЧАБАТАСЫНА (2) ■ Ят авылның яңа итеге үз авылыңның иске чабатасына да тормый ○ 5249 +● 9065 +ЧАБАТАЧЫНЫҢ (1) ■ Чабатачының ашы үрә, ярый һөнәренә күрә ○ 9066 +ЧАБА-ЧАБА (2) ■ Артта калган - чаба-чаба талган ○ 676 ● 2507 +ЧАБА-ЮЫНА (1) ■ Чаба-юына чакка кала ○ 1954 +ЧАБУ (3) ■ Урак белән печән чабу ○ 1364 ● 1990; 16129 +ЧАБУДА (1) ■ Бер чабуда агач егылмас ○ 1906 +ЧАБУЧЫ (1) ■ Егылган агачка балта чабучы күп булыр ○ 1912 +ЧАБУЧЫЛАР (1) ■ Чабучылар начар булса, печән аз чыга ○ 1320 +ЧАБУЫН (1 | 1) ■ Су күрмичә чабуын күтәргән ○ 520 ● 3654:2 +ЧАБЫ (1) ■ Яхшы кызның чабы китәр, яман кызның яманаты китәр ○ 13054 +ЧАБЫЛМЫЙ (1) ■ Чалгысыз печән чабылмый ○ 1322 +ЧАБЫЛЫР (1) ■ Бай мактанса табылыр, юк мактанса чабылыр ○ 7182 +ЧАБЫНДЫРУ (1) ■ Себеркесез мунча чабындыру ○ 8659 +ЧАБЫНЫРГА (1) ■ Бер пар салды - барыбызга да чабынырга җитте ○ 8643 +ЧАБЫП (7) ■ Печән чабып җыелмый, тарап җыела ○ 1297 ● 1669; 2610; 2817; 3797; 6670; 15033 +ЧАБЫРСА (1) ■ Толның ирене чабырса да, "шайтан үпкән" диерләр ○ 13685 +ЧАБЫШ (1) ■ Чабыш аты чапмый түзә алмый ○ 2804 +ЧАБЫШКА (1) ■ Чабышка чыккан аргамакның аягын тышауламыйлар ○ 2805 +ЧАБЫШКЫ (3) ■ Чабышкы алын бирсә, ялын кис ○ 2806 ● 2807; 2808 +ЧАБЫШКЫГА (1) ■ Чабышкыга чабышкы янында чыбыркы кирәкми ○ 2808 +ЧАГА (3) ■ Чаян явызлыктан чакмый, табигате шулайга чага ○ 4691 ● 4721; 4733 +чага → бала-чага +чагага → бала-чагага +чагада → бала-чагада +чагадан → бала-чагадан +чагалы → бала-чагалы +ЧАГАР (11) ■ Үлгән ишәк үтерә тибәр, үлгән елан үтерә чагар ○ 2995 ● 4584; 4594; 4622; 4628; +4644; 4685; 4687; 4690; 4746; 15729 +ЧАГАСЫ (1) ■ Ят баласы - бүре чагасы ○ 14191 +ЧАГУЫ (1) ■ Кортның чагуы да файдага ○ 4739 +ЧАГЫЛА (1) ■ Тамчыда кояш чагыла ○ 1136 +ЧАГЫМ (2) ■ Кыз чагым - солтан чак, килен чагым - олтан чак ○ 13096 (2) +ЧАГЫНДА (25) ■ Челлә чагында катып үлгән ○ 1060 ● 1751; 2123; 7629; 7633 (2); 7634 (2); +7635 (2); 7636 (2); 8518; 8523; 9553 (2); 9554 (2); 10267; 11165; 13097; 13098; 14844 (2); 15074 +ЧАГЫҢДА (1) ■ Егет чагыңда малсыз да булма, ярсыз да булма ○ 12863 +ЧАГЫП (1) ■ Елан елып керер, чагып чыгар ○ 4598 +ЧАЙКАЛСА (1) ■ Тирәк чайкалса - җилдән, бинең би булуы - илдән ○ 5900 +ЧАЙКАЛУЫ (1) ■ Байтирәкнең чайкалуы җилдән ○ 1721 +ЧАЙКАП (1) ■ Яман ат башын чайкап ашар, ярты җимен җиргә чәчәр ○ 2703 +ЧАК (26 | 2) ■ Ерактагы кояш җылы була, якынга килгәч чак була ○ 27 ● 96; 551; 685, :1, :2; 2293; +3430; 4188; 10652; 10653; 12106; 12645; 12771; 12864 (3); 12865 (2); 12997; 13096 (2); 15108 +(3); 15109 (2); 16682 +ЧАККА (1) ■ Чаба-юына чакка кала ○ 1954 +ЧАККАН (5) ■ Яныңдагы чакмасын, читтән чаккан берни түгел ○ 715 ● 4606; 4701; 15213; +ЧАККАННАН (1) ■ Чакырганга бар, чакканнан кач ○ 10179 +ЧАКЛЫ (6) ■ Питрауга чаклы үләннең шифасы чәчәктә, питраудан соң - тамырда ○ 1299 +● 4489; 7416; 13487; 13610; 16662 +ЧАКЛЫК (1) ■ Картлык - чаклык ○ 15061 +ЧАКМА (3) ■ Чакма чакмый ут чыкмас ○ 8537 ● 11132; 12772 +ЧАКМАГАН (1) ■ Үзеңне чакмаган елан мич башында кышласын ○ 4694 +ЧАКМАКТАН (1) ■ Коры чакмактан ут чыгар ○ 8468 +ЧАКМАСЫН (3) ■ Яныңдагы чакмасын, читтән чаккан берни түгел ○ 715 ● 4550; 4593 +ЧАКМЫЙ (7) ■ Тик торганнан чыкан чакмый ○ 1312 ● 4596; 4691; 4732; 4744; 8537; 12772 +ЧАКМЫЙЧА (1) ■ Корт чакмыйча бал булмый ○ 4735 +ЧАКМЫ-ЧОКМЫ (1) ■ Чакмы-чокмы, үз илеңнән чыкма ○ 5084 +ЧАКНЫ (1) ■ Тайкалы чакны яхшы ата-ана өендә торырга, тастарлы булгач авыр ○ 14449 +ЧАКНЫҢ (2) ■ Килен чакның рәхәте - кыз чакның михнәте ○ 13368 (2) +ЧАКРЫМ (1) ■ Акрын-акрын алтмыш адым дип, бет алтмыш чакрым юл йөрер, ди ○ 4754 +ЧАКРЫМНАН (1) ■ Ялмавыз җиде чакрымнан теле белән ялмап йотар ○ 16791 +ЧАКСА (2) ■ Алла сакласын, бака чакмасын: бака чакса, имен тапмассың ○ 4550 ● 4806 +ЧАКСАҢ (2) ■ Ташны ташка чаксаң, уты беленер ○ 181 ● 631 +ЧАКТА (22 | 3) ■ Чаңсыз чакта чаң куптарма ○ 200 ● 530; 626; 780; 781; 1655; 1897; 1956:2; 1958; +4285:1; 5134; 5736; 6762; 8093 (2); 9039; 10429; 13761; 13945, :1; 14055; 15016; 15110; 15441; 16449 +ЧАКТАГЫ (4) ■ Яшь чактагы күмелә, карт чактагы күренә ○ 15111 (2) ● 15112 (2) +ЧАКТАН (1) ■ Бала чактан кергән гадәт гомергә калыр ○ 13952 +ЧАКЫР (1) ■ Яманны ашка чакырсаң чакыр, эшкә чакырма ○ 12274 +ЧАКЫРА (2) ■ Яман сыер мөгрәп йортка бүре чакыра ○ 3236 ● 8151 +ЧАКЫРГАН (2) ■ Чакырган җиргә бар, куган җирдән кайт ○ 10178 ● 10227 +ЧАКЫРГАНГА (2) ■ Чакырганга бар, чакканнан кач ○ 10179 ● 10180 +ЧАКЫРГАННАН (1) ■ Чакырмаса бару юк, чакырганнан калу юк ○ 10183 +ЧАКЫРГАННАР (1) ■ Ишәкне туйга чакырганнар. Ул: "Утын ташыргамы, су ташыргамы?" дип сораган ○ 2982 +ЧАКЫРГАННЫҢ (1) ■ Чакырганның аты олы, чакырмаганның хакы олы ○ 10181 +ЧАКЫРГАНЧЫ (1) ■ Яхшы кунак чакырганчы килә ○ 10196 +ЧАКЫРМА (1) ■ Яманны ашка чакырсаң чакыр, эшкә чакырма ○ 12274 +ЧАКЫРМАГАН (2) ■ Чакырмаган кунак - юынмаган таяк ○ 10182 ● 13339 +ЧАКЫРМАГАННЫҢ (1) ■ Чакырганның аты олы, чакырмаганның хакы олы ○ 10181 +ЧАКЫРМАСА (1) ■ Чакырмаса бару юк, чакырганнан калу юк ○ 10183 +ЧАКЫРМЫЙ (2) ■ Чакырмый килгән кунакка рөхсәтсез китәргә ярый ○ 10185 ● 10187 +ЧАКЫРСА (4) ■ Эшкә чакырса - бармам, ашка чакырса - калмам ○ 6328 (2) ● 9395 (2) +ЧАКЫРСАҢ (1) ■ Яманны ашка чакырсаң чакыр, эшкә чакырма ○ 12274 +ЧАКЫРУСЫЗ (3) ■ Чакырусыз килгән кунак салусыз урынга утырыр ○ 10186 ● 13328; 13329 +ЧАКЫРУЧЫГА (1) ■ Чакырганга бармасаң, чакыручыга зар булырсың ○ 10180 +ЧАКЫРЫЛМАГАН (2) ■ Чакырылмаган кунакның вакыты үтми ○ 10184 ● 10200 +ЧАКЫРЫМ (1) ■ Яманның кәсафәте бер чакырым алдан йөри ○ 12291 +ЧАКЫРЫМЛЫК (1) ■ Мең чакырымлык юл бер адымнан башлана ○ 6805 +ЧАКЫРЫП (4) ■ Сагынып кунак йөри, чакырып эт йөри ○ 10158 ● 10187; 10188; 10226 +ЧАКЫРЫР (2) ■ Карга карылдаса кышны чакырыр, каз каңгылдаса язны чакырыр ○ 3966 (2) +ЧАЛ (2) ■ Байтал бия булганчы, башыңа чал иңә ○ 2816 ● 10303 +ЧАЛА (1) ■ Болыт ала булса, яңгыр чала булыр ○ 1077 +ЧАЛБАР (1) ■ Очсыз чалбар төпсез булыр ○ 7949 +ЧАЛБАРГА (1) ■ Иске чалбарга яңа бөрмә ○ 8960 +ЧАЛГЫ (5) ■ Берәү печәнне чалгы белән чаба, берәү дуга белән чаба ○ 1261 ● 1286; 1321; 1338; +ЧАЛГЫСЫЗ (1) ■ Чалгысыз печән чабылмый ○ 1322 +ЧАЛКАЙ (1) ■ Иңкәйгәнгә иңкәй башың җиргә тигәнче, чалкайганга чалкай башың күккә җиткәнче ○ 11989 +ЧАЛКАЙГАНГА (1) ■ Иңкәйгәнгә иңкәй башың җиргә тигәнче, чалкайганга чалкай башың +күккә җиткәнче ○ 11989 +ЧАЛКАН (1) ■ Ялкау бер эш эшли белә - чалкан ятып мышный белә ○ 6566 +ЧАЛМА (3) ■ Пальто белән чалма килешми ○ 9015 ● 17044; 17046 +ЧАЛМАГАН (1) ■ Чалмаган үгезгә казан асмыйлар ○ 3299 +ЧАЛМАЛЫ (2) ■ Ак чалмалы мулладан ак яулыклы хатын артык ○ 16956 ● 17080 +ЧАЛМАСЫ (4) ■ Ишан чалмасы астында ат урларга йөгән бар ○ 16985 ● 17024; 17044; 17052 +ЧАЛМЫЙ (1) ■ Чын батыр аяк чалмый ○ 11308 +ЧАЛМЫЙЛАР (1) ■ Корбанны ике кат чалмыйлар ○ 16923 +ЧАЛНЫ (1) ■ Чалны күреп бабай димә ○ 10313 +ЧАЛПАЯ (1) ■ Кыз яхшы җиргә төшсә чалпая, яман җиргә төшсә картая ○ 13190 +ЧАЛТ (1) ■ "Ирең булса "чалт" итеп суксын, "чут" итеп үпсен!" - дип әйтте, ди, бер хатын ○ 13855 +ЧАЛЫНГАН (1) ■ Мулланың чалмасы чалынган, акылы чуалган ○ 17052 +ЧАЛЫП (1) ■ Көчле кеше алып та ега, чалып та ега ○ 10785 +ЧАЛЫР (1) ■ Яманның теле үз аягын чалыр ○ 12293 +ЧАЛЫШ (2) ■ Мичтә бәлеш, авызы чалыш ○ 9480 ● 12529 +ЧАМА (4) ■ Байлыкка чама юк, җигәргә чана юк ○ 7525 ● 8069; 8070; 9586 +ЧАМАГА (2) ■ Тәян фарсит итәр идек, туры килми чамага ○ 6676 ● 8069 +ЧАМАДАН (1) ■ Чама чамадан артмый ○ 8070 +ЧАМАЛАГАН (1) ■ Үз акылын чамалаган хур булмас ○ 11743 +ЧАМАЛАП (1) ■ Күзеңне тиз ач, авызыңны чамалап ач ○ 10440 +ЧАМАЛЫ (1) ■ Башы чалмалы, акылы чамалы ○ 17080 +ЧАМАЛЫЙ (1) ■ Тегүче - карчык буен карап та чамалый, ә кыз буен җиде карышлар, имеш +○ 15094 +ЧАМАН (10) ■ Аты чаман - чабар юлы яман ○ 2597 ● 2598 (2); 2602; 2603; 6737 (2); 12910; +13250; 13757 +ЧАМАННЫ (1) ■ Яманны сыйлама, чаманны кыйнама ○ 12279 +ЧАМАНЫ (1) ■ Чаманы чанага салмыйлар ○ 7997 +ЧАМАНЫНА (1) ■ Ат чаманына менгәнче ике табаныңа ялын ○ 2525 +ЧАМАСЫ (1) ■ Һәр эшнең чамасы бар, һәр дәрьяның көймәсе бар ○ 6406 +ЧАНА (13) ■ Искә алмаган түмгәк чана аудара ○ 120 ● 129; 146; 929; 1379; 2579; 7039; 7063; +7071; 7077; 7525; 11944; 13314 +ЧАНАГА (2) ■ Кыш рәхәт чанага, җәй рәхәт арбага ○ 867 ● 7997 +ЧАНАДА (3) ■ Ат чанада беленер, ир сәфәрдә беленер ○ 6734 ● 12828; 13503 +ЧАНАДАН (1) ■ Беребез арбадан, беребез чанадан сөйли ○ 7101 +ЧАНАНЫ (1) ■ Арбаны - кыш, чананы җәй әзерлиләр ○ 6995 +ЧАНАНЫҢ (3) ■ Чананың, кая китсә дә, эзе билгеле ○ 7078 ● 7079; 9199 +чанаң → арбаң-чанаң +ЧАНАҢНЫ (1) ■ Җәй көне чанаңны, кыш көне арбаңны әзерләп куй ○ 1010 +ЧАНАСЫ (4) ■ Яшенә ��үрә бәһасе, атына күрә чанасы ○ 2728 ● 2752; 7040; 7096 +ЧАНАСЫНА (3) ■ Атына түгел, чанасына кыңгырау таккан ○ 2753 ● 7036; 7080 +ЧАНАСЫНЫҢ (1) ■ Чанасының төбе тишек ○ 7123 +ЧАҢ (3) ■ Чаңсыз чакта чаң куптарма ○ 200 ● 15254; 15344 +ЧАҢСЫЗ (1) ■ Чаңсыз чакта чаң куптарма ○ 200 +ЧАҢЫ (1) ■ Җәяүнең чаңы чыкмый, ялгызның өне чыкмый ○ 6881 +ЧАҢЫН (1) ■ Кем арбасына утырсаң, шуның җырын җырла, кем чанасына утырсаң, аның +чаңын как ○ 7036 +ЧАП (3 | 2) ■ Ерактагы чап була, килә-килә чак була ○ 685 ● 685:1, :2; 2612; 5663 +ЧАПАН (1) ■ Ала канат карга да бер, ала чапан мулла да бер ○ 16958 +ЧАПКАН (14) ■ Балта да чапкан төштән генә кисми ○ 1890 ● 1897; 1898; 2390; 2692; 2744; 2796; +3768; 5574; 7398; 10612; 14067; 14359; 14450 +ЧАПКАНГА (1) ■ Ат чапканга бот чапкан ○ 2744 +ЧАПКАНЧЫ (1 | 2) ■ Балта чапканчы кискә ял итә ○ 1899 ● 1899:1, :2 +ЧАПКАНЫН (1) ■ Этнең чапканын да, юыртканын да белмәссең ○ 3730 +ЧАПКЫН (1) ■ Ир-егетнең аты - чапкын, пычагы - үткен, хатыны уңган булыр ○ 13479 +ЧАПМА (3) ■ Чапма ташка, балтаң ватылыр ○ 199 ● 1349; 2000 +ЧАПМАК (2) ■ Печән чапмак - биемәк, урак урмак - уйнамак, май көбәләмәк - җан бирмәк +○ 1298 ● 5831 +ЧАПМАС (3) ■ Яман ат, камчыласаң да, үргә чапмас ○ 2704 ● 11868; 15099 +ЧАПМАСЛАР (1) ■ Тимәгән бүрәнәгә китереп чапмаслар ○ 1943 +ЧАПМЫЙ (2) ■ Чабыш аты чапмый түзә алмый ○ 2804 ● 2807 +ЧАПМЫЙСЫҢ (1) ■ Туганыңа чапмыйсың, күршеңә чабасың ○ 5235 +ЧАПСА (3) ■ Көр ат көрлегеннән чапса, арык ат аңа карап чаба ○ 2667 ● 3619; 5454 +ЧАПСАҢ (3) ■ Яңгырда чапсаң, корыда печән җыярсың ○ 1168 ● 1339; 1340 +ЧАПТЫРА (1) ■ Кирәк таптыра, эт урынына чаптыра ○ 14910 +ЧАПТЫРЫР (2) ■ Бәйрәм җитсә таптырыр, ат урынына чаптырыр ○ 6642 ● 10108 +ЧАПЧАККА (1) ■ Кызны чапчакка салып тозламыйлар ○ 13019 +ЧАПЫЛДЫЙ (1) ■ Сөймәгән кешең ашамый - чапылдый, атламый - тапылдый ○ 12757 +чар → чүп-чар +ЧАРА (5) ■ Акта кара юк, карага чара юк ○ 559 ● 7590; 9188; 15063; 15398 +ЧАРАДАН (1) ■ Ни чарадан бичара ○ 14993 +ЧАРАСЫ (2) ■ Аты бар - чанасы юк, дәрте бар - чарасы юк ○ 2752 ● 6376 +ЧАРАСЫНА (1) ■ Чарасына керсәң, булмый торган эш юк ○ 6377 +ЧАРВА (1) ■ Барың чарва булсаң, кол булырсың, барың туйчы булсаң, ку булырсың ○ 5744 +ЧАРТ (1) ■ Картлар күңеле пыяла - җиргә төшсә уала; яшьләр күңеле капрон - чарт та чорт +○ 15050 +ЧАРЧАРСЫҢ (2) ■ Куян белән уйнама - чарчарсың, ут белән уйнама - көярсең ○ 2250 ● 8500 +ЧАТ (1) ■ Шулай итеп, чат май итеп, суга манып ашадык ○ 9789 +ЧАТА (1) ■ Кәкре агачтан кәкерчек, чатлы агачтан чата ○ 1928 +ЧАТАНЛАРГА (1) ■ Аксакны чатанларга өйрәтмиләр ○ 15189 +ЧАТКЫ (1) ■ Дәрте булса, шарты табыла; чаткы булса, ялкын кабына ○ 12694 +ЧАТКЫСЫ (2) ■ Үги ананың яхшысы - тәмуг утының чаткысы ○ 14260 ● 14611 +ЧАТЛЫ (1) ■ Кәкре агачтан кәкерчек, чатлы агачтан чата ○ 1928 +ЧАТЛЫ-БОТЛЫ (1) ■ Чатлы-ботлы - карама булыр, шарт-шорт янган - усак булыр ○ 1760 +ЧАТНАГАН (2) ■ Чатнаган чынаяк йөз ел тора ○ 9975 ● 9976 +ЧАТНАМЫЙ (1) ■ Кайрысында кипкән агач чатнамый ○ 1917 +ЧАТНЫЙ (2) ■ Яман күздән таш чатный ○ 10462 ● 15494 +ЧАТЫ (1) ■ Торна күк атлыйм дип, әтәчнең чаты аерылган ○ 4376 +ЧАТЫН (2) ■ Ир өйнең бер чатын тотып торса, хатын өч чатын тотып торыр ○ 13846 (2) +ЧАТЫНА (1) ■ Икмәгең таза булса, җиде юл чатына чыгып аша ○ 9208 +ЧАТЫР (3) ■ Килмәгән болыттан куркып чатыр кормыйлар ○ 1110 ● 4865; 13407 +ЧАТЫРЫ (1) ■ Чатыры нинди булса, ятыры шундый була ○ 8300 +ЧАҺ (1) ■ Акчаның башы - аһ, соңы - чаһ ○ 7711 +ЧАЯН (6) ■ Елан җир астында, чаян таш астында ○ 4617 ● 4637; 4690; 4691; 9054; 15729 +ЧАЯННЫ (1) ■ Җыен кырмыска чаянны җиңәр ○ 4836 +ЧАЯННЫҢ (1) ■ Еланның баласы - елан, чаянның баласы - чаян ○ 4637 +ЧӘБӘК (1) ■ Чәбәк ике кулдан чыга ○ 10971 +ЧӘБЕКӘЙ (1) ■ Бер кул белән чәбекәй ителми ○ 10913 +ЧӘЕ (1) ■ Чәе булса, шикәре табылыр ○ 9369 +ЧӘЕМ (4) ■ Ярлыда: "Такта чәем, якты чыраем", байда: "Бөртек чәем, төртеп эчерәем" +○ 7484 (2) ● 9494 (2) +ЧӘЕН (1) ■ Хәерченең бөртек чәен җил очыра ○ 5952 +ЧӘЕННӘН (1) ■ Чәеннән Арча кыры күренә ○ 9504 +ЧӘЕҢНЕ (1) ■ Чәеңне сал учлап, эчәрсең тынычлап ○ 9370 +ЧӘЙ (22) ■ Быламыттан чәй булыр ○ 1264 ● 9104; 9124; 9177; 9318; 9368; 9371-9376; 9400; +9431; 9515; 9708; 9755; 10190; 10720; 14798; 16567; 16881 +ЧӘЙНӘ (5) ■ Аз кап, күп чәйнә ○ 9527 ● 10581 (2); 15824; 16211 +ЧӘЙНӘГӘН (2) ■ Ишәккә иснәргә мәтрүшкә биргәннәр - капкан да чәйнәгән ○ 2975 ● 9729 +ЧӘЙНӘГӘНЕҢНӘН (1) ■ Чәйнәгәнеңнән йотканың артык ○ 9730 +ЧӘЙНӘГӘНЧЕ (1) ■ Гайбәт чәйнәгәнче сагыз чәйнә ○ 15824 +ЧӘЙНӘМӘ (1) ■ Чәйнәмә сагызны, өзә алмассың ○ 9378 +ЧӘЙНӘМӘГӘ (1) ■ Гайбәт, чәйнәмәгә йомшак булса да, тешне сындыра ○ 15825 +ЧӘЙНӘМИ (2) ■ Чәйнәми ашаган - чәчәләп үлгән ○ 9731 ● 15778 +ЧӘЙНӘМИЛӘР ( | 1) ■ Бал татлы дип бармакны чәйнәмиләр ○ 9161:4 +ЧӘЙНӘП (7) ■ Чүбек чәйнәп май чыкмас ○ 1571 ● 4451; 9321; 10344; 14050; 16036; 16042 +ЧӘЙНӘРБЕЗ (1) ■ Теш булмаса, урт белән чәйнәрбез ○ 10644 +ЧӘЙНӘРГӘ (2) ■ Карт атның тарамышы кырык көн чәйнәргә җитә, ди ○ 2655 ● 9520 +ЧӘЙНӘСӘҢ (1) ■ Ничә чәйнәсәң дә, бер балык башы ○ 4544 +ЧӘЙНӘСЕН (1) ■ Арпа бирсәң атка бир, катыр-котыр чәйнәсен ○ 1516 +ЧӘЙНЕ (2) ■ Чәй - түгел борыч, чәйне салсаң сал бер уч, төшүе килсә, пешүе килер ○ 9374 +● 9377 +ЧӘЙНЕҢ (5) ■ Бер чынаяк чәйнең кырык ел хәтере бар ○ 9178 ● 9325 (2); 13044; 13392 +ЧӘЙНИ (5) ■ Кәҗә, тынычлыктан туйса, көтүченең чыбыркысын чәйни, имеш ○ 3040 ● 3504; +4076; 9323; 15961 +ЧӘЙНИСЕ (1) ■ Чәйне чәйнисе юк ○ 9377 +ЧӘЙХАНӘ (1) ■ Мәелең булса - мәйханә, акылың булса - чәйханә ○ 9841 +ЧӘЙ-ШИКӘРЛЕК (1) ■ Кызга мәһәрлек - туена чәй-шикәрлек ○ 13275 +ЧӘКӘШТЕРӘ (1) ■ Барлык ярәштерә, юклык чәкәштерә ○ 7569 +ЧӘКҮШКӘСЕ (1) ■ Юлда барганда, килен ягыннан арбаның чәкүшкәсе төшкән, ди ○ 13395 +ЧӘКЧӘГЕНӘ (1) ■ Кызга биргән мал - чәкчәгенә яккан бал ○ 13274 +ЧӘКЧӘК (1) ■ Каклы чәкчәк хаклы ○ 13268 +ЧӘЛЕР (1) ■ Карак көтүдән аерылганны чәлер ○ 12509 +ЧӘЛПӘК (1) ■ Ач кешегә чәчәк исеннән чәлпәк исе тәмлерәк ○ 9544 +ЧӘНЕЧКӘН (1) ■ Байны басып, ярлыны чәнечкән ○ 7256 +ЧӘНЕЧКӘННӘР (1) ■ "Бугай"ны күпер башында кура белән чәнечкәннәр ○ 15810 +ЧӘНЕЧКЕ (1) ■ Дөя авыр йөк ташый, үзе чәнечке ашый ○ 2913 +ЧӘНЕЧКЕГӘ (1) ■ Өндәлмәгән кунак энә өстенә утырыр, чакырылмаган кунак чәнечкегә утырыр ○ 10200 +ЧӘНЕЧКЕДӘН (1) ■ Чәчәк җыйган чәнечкедән курыкмый ○ 1328 +ЧӘНЕЧКЕЛЕ (1) ■ Матур гөл чәнечкеле була ○ 1291 +ЧӘНЕЧКЕСЕЗ (3) ■ Роза чәнечкесез булмас ○ 1300 ● 10659; 12692 +ЧӘНЕЧКЕСЕН (1) ■ Мәхәббәт чәчәк эзли, көнчелек чәнечкесен эзли ○ 12733 +ЧӘНЕЧКЕСЕНӘ (2) ■ Чәнечкесенә түзсәң, гөлен өзәрсең ○ 1323 ● 1325 +ЧӘНЧӘ (2) ■ Энә, кечкенә булса да, нык чәнчә ○ 8713 ● 13110 +ЧӘНЧЕР (1) ■ Энә чәнчер урын юк ○ 8748 +ЧӘП (1) ■ Аягың "ләп" итсә, авызың "чәп" итәр ○ 10884 +ЧӘПЕЛДӘМӘС (1) ■ Аягың ләпелдәмәсә, авызың чәпелдәмәс ○ 10885 +ЧӘПЧЕМӘС (1) ■ Чиләк яртылай булса суы чәпчер, тулы чиләк чәпчемәс ○ 9979 +ЧӘПЧЕР (1) ■ Чиләк яртылай булса суы чәпчер, тулы чиләк чәпчемәс ○ 9979 +ЧӘПЧЕРСЕҢ (1) ■ Кабарынсаң чәпчерсең, камыр булсаң күпчерсең ○ 11990 +ЧӘРКӘГӘ (1) ■ Бәрә тәртәгә, тия чәркәгә ○ 7103 +ЧӘРШӘМБЕГӘ (1) ■ Күзләре берсе чәршәмбегә, берсе дүшәмбегә караган ○ 10519 +ЧӘРШӘМБЕДӘН (1) ■ Атна кичнең килеше чәршәмбедән билгеле ○ 761 +ЧӘҮКӘ (3) ■ Күккә карама, авызыңа чәүкә кунар ○ 56 ● 1988; 4227 +ЧӘҮКӘЛӘР (1) ■ Күгәрченнәр арасындагы чәүкәләр кебек ○ 4225 +ЧӘҮМӘЛЧЕКЛӘР (1) ■ Берәү, азрак шәһәрдә торып кайткач, печән кибәннәрен: "Бу нинди +чәүмәлчекләр?" - дип сораган, ди ○ 5164 +ЧӘЧ (18 | 8) ■ Көз чәчсәң көлгә чәч, яз чәчсәң сазга чәч ○ 1424 (2) ● 1424:1 (2), :2 (2), :3; +1530 (2), :1 (2); 1535; 1566; 2611; 5414, :1; 10281; 10308; 10314; 10315; 10320; 10366; 13037; +13804; 15296; 16019 +ЧӘЧӘ (4) ■ Игенче орлык чәчә - җирдән ризык юлын ача ○ 1406 ● 8550; 10616; 15985 +ЧӘЧӘГӘН (3) ■ Йөреп чәчәгән торып тыныга, торып чәчәгән утырып тыныга, утырып чәчәгән +ничек тыныга? ○ 6775 (3) +ЧӘЧӘГЕ (6) ■ Абага чәчәге ут булыр, атып җиткәнче юк булыр ○ 1247 ● 1766; 1817; 1824; +11202; 14114 +ЧӘЧӘГЕН (3) ■ Умырзая, яфрагыннан алда, чәчәген күрсәтер ○ 1317 ● 1828; 4716 +ЧӘЧӘГЕННӘН (1) ■ Буласы җимеш чәчәгеннән билгеле ○ 1806 +ЧӘЧӘК (25) ■ Майсыз чәчәк ярылмас ○ 916 ● 1292; 1294; 1326-1328; 1347; 1350; 1352; 1677; +1818; 1819 (2); 4718; 9544; 10690; 12733; 12755; 12773; 13045; 15117; 15152; 16402; 16405; 16410 +ЧӘЧӘККӘ (2) ■ Тирес кондызының да чәчәккә менеп балдан авыз итәсе килә ○ 4808 ● 12339 +ЧӘЧӘКНЕ (3) ■ Матур чәчәкне кырау тиз ала ○ 1293 ● 1329; 11239 +ЧӘЧӘКНЕҢ (2) ■ Көчләп ачкан чәчәкнең исе булмас ○ 1289 ● 5130 +ЧӘЧӘКТӘ (1) ■ Питрауга чаклы үләннең шифасы чәчәктә, питраудан соң - тамырда ○ 1299 +ЧӘЧӘКТӘН (2) ■ Бер үк чәчәктән корт - бал җыя, елан - агу җыя ○ 1260 ● 1307 +ЧӘЧӘЛӘП (1) ■ Чәйнәми ашаган - чәчәләп үлгән ○ 9731 +ЧӘЧӘР (2) ■ Яман ат башын чайкап ашар, ярты җимен җиргә чәчәр ○ 2703 ● 13828 +ЧӘЧӘРСЕҢ (1) ■ Бала белән уйнама - чәчәрсең, бабай белән уйнама - пошарсың ○ 13925 +ЧӘЧЕ (3) ■ Башы булса, чәче үсәр ○ 10263 ● 10367; 15236 +ЧӘЧЕЛӘ (1) ■ Ярлы кешенең итәгенә салсаң бодае чәчелә ○ 7467 +ЧӘЧЕЛГӘН (1) ■ Чәчелгән тарыны чүпләү читен ○ 1570 +ЧӘЧЕЛЕП (1) ■ Акыл юлда чәчелеп ятмый ○ 11417 +ЧӘЧЕН (4) ■ Иртә кычкырган әтәчнең түбә чәчен йол ○ 4368 ● 10282; 10368; 11469 +ЧӘЧЕН-БАШЫН (1) ■ Чәчен-башын туздырган, апасыннан уздырган ○ 14584 +ЧӘЧЕҢ (4) ■ Үзеңнең чәчең ятның башыннан кадерлерәк ○ 10319 ● 10346; 10369; 10401 +ЧӘЧЕП (8) ■ Тигәнәк чәчеп бодай ура алмассың ○ 1309 ● 1413; 1514; 1561; 10043; 11709; 11731; +ЧӘЧКӘ (4) ■ Яз яме чәчкә белән, көз яме көлтә белән ○ 983 ● 1258; 1259; 10370 +ЧӘЧКӘДӘН (1) ■ Елан агу тапкан чәчкәдән бал корты бал табар ○ 4729 +ЧӘЧКӘЛЕ (1) ■ Чәчкәле гөл кадерле була ○ 1324 +ЧӘЧКӘН (7) ■ Иртә чәчкән уңар, буразнасы тулар ��� 835 ● 1415; 1440; 1461; 1483; 1506; 1536 +ЧӘЧКӘНГӘ (1) ■ "Дыр"ны чәчкәнгә илле ел, ди, һаман да тишелмәгән, ди ○ 15835 +ЧӘЧКӘНДӘ (1) ■ Иген чәчкәндә еласаң, сукканда шатланырсың ○ 1398 +ЧӘЧКӘНЕҢНЕ (1) ■ Үз чәчкәнеңне үзең ур ○ 1477 +ЧӘЧКӘННӘР (1) ■ Юләрне чәчкәннәр, тинтәк үскән ○ 11732 +ЧӘЧКӘННЕ (2) ■ Авызың белән чәчкәнне кулың белән җыеп ала бел ○ 10537 ● 14963 +ЧӘЧКӘННЕҢ (1) ■ Чүпле орлык чәчкәннең кырын кырлык басар ○ 1465 +ЧӘЧКӘНЧЕ (1) ■ Сүз чәчкәнче сүс чәч ○ 16019 +ЧӘЧКӘСЕНӘ (1) ■ Чәчкәсенә алданып, чәнечкесенә кадалма ○ 1325 +ЧӘЧКӘСЕННӘН (1) ■ Гөл чәчкәсеннән билгеле ○ 1271 +ЧӘЧКӘЧ (2) ■ "Дыр"ны чәчкәч, "ләкин" үскән ○ 15836 ● 16202 +ЧӘЧЛӘР (2) ■ Чәчләр чәчкә бәйләнү ○ 10370 ● 10371 +ЧӘЧЛӘРЕ (1) ■ Акыл чәчләре башын ташлаган ○ 11757 +ЧӘЧМӘГӘН (3 | 3) ■ Чәчкән - җыяр, чәчмәгән - елар ○ 1461 ● 1462, :1, :2, :3; 1463 +ЧӘЧМӘСӘ (1) ■ Атаң арыш чәчмәсә, анаң урак урмас ○ 14431 +ЧӘЧМИЛӘР (2) ■ Телгә шалкан чәчмиләр ○ 15570 ● 15834 +ЧӘЧРӘМИ (1) ■ Балта чапкан чакта йомычка чәчрәми булмас ○ 1897 +ЧӘЧРӘП (1) ■ Иске бер тиендәй чәчрәп чыгу ○ 7834 +ЧӘЧРИ (1) ■ Борчакның яхшысы читкә чәчри ○ 1548 +ЧӘЧСӘҢ (24 | 3) ■ Җил чәчсәң, давыл урырсың ○ 1187 ● 1385; 1424 (2), :3; 1429 (2); 1430; 1458; +1464; 1529; 1530 (2), :1 (2); 1531 (2); 1543 (2); 1544 (2); 1546; 1552; 1575; 6607; 7754; 11222 +ЧӘЧСЕЗ (2) ■ Баш - чәчсез, урман кошсыз булмас ○ 10249 ● 13160 +ЧӘЧТЕРЕР (1) ■ Юк кеше тәхеткә менсә, төнлә кояш таптырыр, ташка тары чәчтерер ○ 5963 +ЧӘЧҮ (3) ■ Иген чәчү - туй итү түгел ○ 1399 ● 8590; 16073 +ЧӘЧҮЛЕКНЕ ( | 1) ■ Юкны кирәк таптыра, чәчүлекне саттыра ○ 7618:2 +ЧӘЧҮЧЕНЕҢ (1) ■ Начар чәчүченең игене дә начар була ○ 1428 +ЧЕБЕН (39 | 1) ■ Югын барда чебен бар, чебен барда чирем бар ○ 485 (2) ● 1595; 2665; 3164; +3536; 3659; 4762; 4774; 4779; 4784; 4802; 4811-4814; 4827; 4835; 4843 (2); 4852; 4853; 4854, +:1; 5633; 6186; 7455; 7557; 8656; 9172; 9223; 9822; 10565; 10599; 10930; 13392; 13401; 15315; +15323; 16484 +ЧЕБЕНГӘ (4) ■ Яз җитсә чебенгә дә җан керә ○ 986 ● 4761; 4815; 4855 +ЧЕБЕНДӘЙ (1) ■ Пәрәвезгә эләккән чебендәй ○ 4847 +ЧЕБЕНЕ (1) ■ Балы булса чебене булыр ○ 9167 +ЧЕБЕНЕНӘ (1) ■ Чүплек чебененә сәлам бир, чүпкә әйләнеп калмасын ○ 4828 +ЧЕБЕНЛЕ (2) ■ Чебенле җиргә черки оялый ○ 4816 ● 4817 +ЧЕБЕННӘН (4) ■ Типмәгән ишәкнең үлеме чебеннән булыр ○ 2993 ● 3630; 4820; 4856 +ЧЕБЕННӘРДӘН (1 | 1) ■ Тургайның юашлыгын чебеннәрдән сора ○ 4158 ● 4158:1 +ЧЕБЕННЕ (3) ■ Чебенне күп кусаң, борыныңа кунар ○ 4818 ● 15315; 15783 +ЧЕБЕННЕҢ (2) ■ Кыш күренгән чебеннең безелдәве дә тансык ○ 4801 ● 4819 +ЧЕБЕШ (9) ■ Карга чебеш ала, тавык очынып кала ○ 3980 ● 4024; 4296; 4331; 4344; 4345; 4355; +4383; 13950 +ЧЕБЕШЕ (2) ■ Инкубатор чебеше ата-анасын танымас ○ 4273 ● 4274 +ЧЕБЕШЕН (3) ■ Берәүнең чебешен үтерсәң, тавык түләрсең ○ 4270 ● 4282; 4313 +ЧЕБЕШЛӘРНЕ (2) ■ Алмаган тавык, салмаган йомырка, чебешләрне сата башлама ○ 4265 ● 4356 +ЧЕБЕШНЕ (2) ■ Чебешне көз саныйлар ○ 4341 ● 4342 +ЧЕБЕШТӘН (1) ■ Тавык - чебештән, бала бишектән билгеле ○ 14045 +ЧЕБИ (2) ■ Көчек аюга ябыша, чеби төлке белән сугыша ○ 3809 ● 11182 +ЧЕБИЛӘРЕН (1) ■ Хәтерсез тавыкның чебиләрен карга ташыр ○ 4340 +ЧЕБИЛЕ (1) ■ Чебиле тавык тилгәннән курка ○ 4343 +ЧЕГӘН (2) ■ Язга чыккач чегән тунын сата ○ 991 ● 2075 +ЧЕЛӘН (1) ■ Бакаларга челән - хан ○ 4578 +ЧЕЛЕМЧЕНЕҢ (1) ■ Челемченең эче дә яна, кесәсе дә яна ○ 9852 +ЧЕЛЛӘ (1) ■ Челлә чагында катып үлгән ○ 1060 +ЧЕЛЛӘДӘ (7) ■ Челләдә туның ташлама, кыш үзең бел ○ 970 ● 971; 1017 (2); 6709; 13317; 15324 +ЧЕМЕТӘ (1) ■ Өстән бишек тирбәтә, астан баланы чеметә ○ 14105 +ЧЕМЕТЕП-ЧЕМЕТЕП (1) ■ "Чыкмый, чыкмый дип әйтәсең, чеметеп-чеметеп саласың, сал бер +уч, чыгармын нибуч!" - дип әйтте, ди, чәй ○ 9368 +ЧЕМЕТСӘҢ (1) ■ Уң ботыңны чеметсәң, сулы да авыртыр ○ 10965 +ЧЕПЕРЕ (1) ■ Чепере май, чирек май, иртәгә дә калсын, вай ○ 9502 +ЧЕР (2 | 1) ■ Чебен тисә чер итәр, тукмак тисә тик торыр ○ 4854 ● 4854:1; 15322 +ЧЕРӘЕП (1) ■ Ямьсезгә матур дисәң - зураеп китәр, матурга ямьсез дисәң - черәеп китәр +○ 10712 +ЧЕРӘШЕП (1) ■ Күмәк эшләр тырышып, ялгыз эшләр черәшеп ○ 6104 +ЧЕРӘШЕР (1) ■ Омтылган ирешер, омтылмаган черәшер ○ 11258 +ЧЕРГӘН (3) ■ Чергән борчак атып йөрмә ○ 1586 ● 1926; 10589 +ЧЕРЕГӘН (4) ■ Черегән суганны бауламыйлар ○ 1622 ● 1623; 1687; 3928 +ЧЕРЕГЕ (1) ■ Юкәнең чәчәге - бал, кабыгы - юкә, череге - дару, агачы - сөян ○ 1766 +ЧЕРЕК (11) ■ Черек бау белән коега төшмә ○ 479 ● 1692; 1705; 1761; 1805; 1815; 3294; 6827; +8422; 8634 (2) +ЧЕРЕЛДӘП (1) ■ Черки черелдәп җиңәр ○ 4822 +ЧЕРЕМ (1) ■ Челләдә черем итсәң, кыш рәхәт йокларсың ○ 971 +ЧЕРЕМӘС (4) ■ Алтын черемәс, тимер тузмас ○ 260 ● 5528; 11402; 13500 +ЧЕРЕМИ (1) ■ Кыз картаймый, бал череми ○ 12988 +ЧЕРЕМИЧӘ (1) ■ Тирәкнең, тамыры черемичә, яфрагы саргаймый ○ 1756 +ЧЕРЕР (1) ■ Эшләгән җиз ялтырар, эшләмәгән - черер ○ 324 +ЧЕРЕТӘ (2) ■ Бер черек алма бөтен йөкне черетә ○ 1805 ● 15772 +ЧЕРЕТЕР (2) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 ● 9323 +ЧЕРЕТКЕЧ (1) ■ Икмәк череткеч булды бер ○ 9459 +ЧЕРЕТМӘ (1) ■ Эчеңдәген эчеңдә черетмә ○ 12606 +ЧЕРЕТҮ (1) ■ Алманы үстерү кыен, черетү ансат ○ 1796 +ЧЕРИ (7 | 1) ■ Вакыт җиткәч агач та чери ○ 1681 ● 1762; 1816; 4449:2; 4450; 11905; 12552; 15961 +ЧЕРКЕНЛЕГЕ (1) ■ Ата торып улы сөйләсә - черкенлеге ○ 14351 +ЧЕРКИ (6) ■ Бүре булышкач, черки дә атны җиңгән ○ 4773 ● 4810; 4816; 4821; 4822; 9801 +ЧЕРКИГӘ (1) ■ Черкигә ага юк ○ 4823 +ЧЕРКИНЕҢ (1) ■ Черкинең талавыннан бигрәк безелдәве яман ○ 4824 +ЧЕРМӘС (2) ■ Алтын чермәс, дау армас ○ 7752 ● 8694 +ЧЕРМӘСӘ (1) ■ Алтын үзе чермәсә дә күп башларны чертә ○ 7760 +ЧЕРТ (1) ■ Үгез булмагае черт булсын, савып эчәргә сөт булсын ○ 3301 +ЧЕРТӘ (1) ■ Алтын үзе чермәсә дә күп башларны чертә ○ 7760 +ЧЕРҮЧӘН (1) ■ Кыртышы чергән бүрәнәнең үзәге дә тиз черүчән ○ 1926 +ЧИ (11 | 1) ■ Үшән ат менсәң, ике үкчәң чи булыр ○ 2730 ● 8467; 9118; 9457; 9503; 9944; 11324:1; +11943; 11978; 13738; 13754; 16829 +ЧИБӘР (11 | 3) ■ Бизәнү белән генә ямьсез чибәр булмый ○ 8769 ● 10701-10703; 10731; 10737; +11702; 12743:2, :2 (2); 13043; 14958; 15589; 17042 +ЧИБӘРГӘ (1) ■ Җил кай яктан - чибәргә мәхәббәт шул яктан ○ 12797 +ЧИБӘРЕ (1) ■ Кызның чибәре - ярау егеткә ○ 13100 +ЧИБӘРЛӘНӘ (1) ■ Киендерсәң, бүкән төбе дә чибәрләнә ○ 8796 +ЧИБӘРЛӘР (1) ■ Чибәрләр дә күп, исәрләр дә күп ○ 10706 +ЧИБӘРЛЕК (2) ■ Чибәрлек белән чиркәү салдырып булмый, матурлык белән манара мандырып +булмый ○ 10704 ● 11701 +ЧИБӘРЛЕККӘ (1) ■ Чибәрлеккә бик чибәр, күрсәң гайрәтең чигәр ○ 10737 +ЧИБӘРЛЕКНЕҢ (1) ■ Чибәрлекнең чиге юк ○ 10705 +ЧИБӘРНЕ (2) ■ Чибәрне кем дә сөяр ○ 10707 ● 13136 +ЧИБӘРНЕҢ (2) ■ Теле чибәрнең үзе чибәр ○ 15589 ● 15645 +ЧИГӘ (1) ■ Чигә чөй кагу ○ 7124 +ЧИГӘР (3) ■ Хан кайгысын халык чигәр, халык кайгысын кем чигәр ○ 5924 (2) ● 10737 +ЧИГӘСЕ (3) ■ Җир чигәсе - тау, ил чигәсе - хан, дау чигәсе - җан ○ 5982 (3) +ЧИГӘСЕНӘ (1) ■ Чире барның чигәсенә тия ○ 15318 +ЧИГЕ (8) ■ Җирнең чиге бар, күкнең чиге юк ○ 81 (2) ● 373; 8976; 10705; 15062; 16509; 16574 +ЧИГЕН (3) ■ Азның чиген белмәгән күпнең чиген белмәс ○ 548 (2) ● 11998 +ЧИГЕНҮ (1) ■ Чигенү - хурлыклы үлем ○ 5646 +ЧИГЕНЧӘК (3) ■ Иренчәк кеше - чигенчәк, илгәзәк кеше - күңелчәк ○ 6481 ● 12914; 13854 +ЧИГЕҢНЕ (1) ■ Үз чигеңне үзең бел ○ 12052 +ЧИГЕП (1) ■ Михнәт чигеп тапкан бер тәңкә тиген килгән казнадан яхшырак ○ 14934 +ЧИГЕРЕП (1) ■ Әҗәлдән котылып булмаса да, чигереп була ○ 15399 +ЧИГЕШЕДЕР (1) ■ Читегедер өч тәңкә, чигешедер биш тәңкә ○ 9067 +ЧИДӘН (1) ■ Өйдән чыккан кыз чидән тышкары ○ 13058 +ЧИКЕРТКӘ (1) ■ Бүгенге чикерткә кичәге чикерткәне чикылдарга өйрәткән ○ 4772 +ЧИКЕРТКӘДӘН (2) ■ Чикерткәдән курыккан иген икмәс ○ 1460 ● 4825 +ЧИКЕРТКӘНЕ (2) ■ Бүгенге чикерткә кичәге чикерткәне чикылдарга өйрәткән ○ 4772 ● 4794 +ЧИКЕРТКӘНЕҢ (1) ■ Чикерткәнең аты ни дә боты ни ○ 4826 +ЧИККӘНГӘ (1) ■ Иген - иген иккәнгә, рәхәт - михнәт чиккәнгә ○ 14864 +ЧИККӘЧӘ (1) ■ Җәя соң чиккәчә тартылу ○ 5713 +ЧИКЛӘВЕГЕ (1) ■ Имән чикләвеге алмагач төбенә тәгәрәми ○ 1730 +ЧИКЛӘВЕГЕМНЕҢ (1) ■ Чикләвегемнең төше юк, сезнең кебек кеше юк ○ 1776 +ЧИКЛӘВЕК (11) ■ Чикләвек агачы эчтән чери ○ 1762 ● 1763; 1764; 1769; 1772; 1779; 9322; +10795; 12049; 16406; 16983 +ЧИКЛӘВЕКНЕҢ (1) ■ Алманың асылын аю ашый, чикләвекнең төшен корт ашый ○ 1797 +ЧИКМӘН (14) ■ Сентябрьнең ундүртендә чикмән төшә, тун менә ○ 940 ● 6020; 8755; 8926; +8930; 8936; 8938; 8943; 8944; 8968; 10702; 12770; 16553; 16854 +ЧИКМӘНГӘ (1) ■ Исең киткән иске чикмәнгә, яңасы да бездә өч тәңкә ○ 8958 +ЧИКМӘНЕ (3) ■ Иясенә күрә чикмәне ○ 8902 ● 12931; 13646 +ЧИКМӘНЕН (1) ■ Шикле шикләнер, чикмәнен бөркәнер ○ 11310 +ЧИКМӘНЕҢ (1) ■ Кырык катлы чикмәнең булганчы кырык төкле туның булсын ○ 8915 +ЧИКМӘННӘН (1) ■ Җәйгә чыкса - чикмәннән, кышка керсә - җиләннән ○ 8996 +ЧИКЫЛДАРГА (1) ■ Бүгенге чикерткә кичәге чикерткәне чикылдарга өйрәткән ○ 4772 +ЧИЛӘБЕГӘ (1) ■ Киттек әйдә Чиләбегә, ничу монда чиләнергә ○ 5269 +ЧИЛӘГЕ (6 | 2) ■ Дегет чиләге агармас ○ 1911 ● 3165; 7016:1, :2; 7017; 7099; 9900; 9977 +ЧИЛӘГЕМ (1) ■ Кабык алачыгым, туз чиләгем, үз өй генәм булса иде ○ 8269 +ЧИЛӘГЕН ( | 1) ■ Дегет чиләген арбага тагып җибәрсәң, кая кадәрле дә өстерәлә ○ 7016:3 +ЧИЛӘГЕНӘ (2 | 3) ■ Чиләгенә күрә капкачы, сәүдәсенә күрә акчасы ○ 7998 ● 9978, :1, :2, :3 +ЧИЛӘГЕҢНЕ (2) ■ Яңгыр яуганда чиләгеңне тотып кал ○ 1164 ● 8191 +ЧИЛӘК (12) ■ Артыңнан бер чиләк ком ○ 724 ● 1109; 1138; 3232; 8554; 9397; 9870; 9979 (2); +10561; 10562; 14582 +ЧИЛӘККӘ (2 | 3) ■ Үзең гөмбә икәнсең, туз чиләккә кер дә ят ○ 1343 ● 10028, :1, :2, :3 +ЧИЛӘКНЕ (1) ■ Такта чиләкне такта капкач белән каплыйлар ○ 9966 +ЧИЛӘКНЕКЕН ( | 2) ■ Иләктәген чиләккә, чиләкнекен иләккә ○ 10028:1 ● 10028:2 +ЧИЛӘКНЕҢ (1) ■ Яңа чиләкнең суы салкын була, ди ○ 10001 +ЧИЛӘКТӘ (1) ■ Төпсез чиләктә су тормас ○ 9972 +ЧИЛӘКТӘГЕН (1) ■ Иләктәген чиләккә, чиләктәген чүлмәккә ○ 10028 +ЧИЛӘКТӘН (4) ■ Чиләктән җирәнгән бия ач калыр ○ 2835 ● 9928; 9970; 13572 +ЧИЛӘКЧЕ (1) ■ Чиләкче суны соскыдан эчә ○ 9980 +ЧИЛӘКЧЕНЕҢ (1) ■ Иләкченең иләге юк, чиләкченең - чиләге ○ 9900 +ЧИЛӘНЕРГӘ (1) ■ Киттек әйдә Чиләбегә, ничу монда чиләнергә ○ 5269 +ЧИНЛЫ (1) ■ Ирле кеше - чинлы кеше ○ 13529 +ЧИНЫЙ (1) ■ Тычканга йон чыккан саен катырак чиный ○ 3419 +ЧИР (13) ■ Тырыштан тир кипми, ялкаудан чир китми ○ 6524 ● 6534; 6561; 10314; 11113; 13586; +15191; 15205; 15222; 15238; 15316; 15317; 15337 +ЧИРАК (2) ■ Үзе чиракның җебе чирак ○ 8722 ● 14291 +ЧИРАКНЫҢ (1) ■ Үзе чиракның җебе чирак ○ 8722 +ЧИРӘ (1) ■ Какса китмәс кара чебен, сукса китмәс чирә чебен ○ 4843 +ЧИРӘМНЕ (1) ■ Сыер үз йорт тирәсендәге чирәмне ашамый ○ 3198 +ЧИРӘПТӘН (1) ■ Чирәптән - чүлмәк, чүпрәктән - күлмәк ○ 201 +ЧИРДӘН (3) ■ Хатын уңса - ирдән, ир уңса - чирдән ○ 13896 ● 15212; 15997 +ЧИРЕ (1) ■ Чире барның чигәсенә тия ○ 15318 +ЧИРЕК (1) ■ Чепере май, чирек май, иртәгә дә калсын, вай ○ 9502 +ЧИРЕМ (1) ■ Югын барда чебен бар, чебен барда чирем бар ○ 485 +ЧИРКӘҮ (1) ■ Чибәрлек белән чиркәү салдырып булмый, матурлык белән манара мандырып +булмый ○ 10704 +ЧИРЛӘМӘСЕН (1) ■ Ат тирләсен, чирләмәсен ○ 2520 +ЧИРЛӘП (3) ■ Кем дә кем иген игә - ул җырлап яши, кем дә кем сату итә - ул чирләп яши ○ 1414 +● 6229; 9614 +ЧИРЛӘРСЕҢ (1) ■ Сабанда тирләмәсәң, ындырда чирләрсең ○ 1436 +ЧИРЛЕ (8) ■ Һөнәрле үлми, чирле үлә ○ 6423 ● 7461; 7475; 15208; 15319-15321; 17068 +ЧИРЛЕГӘ (3) ■ Чирлегә тимә - чер итә ○ 15322 ● 15323; 15324 +ЧИРЛЕНЕҢ (1) ■ Чирленең хәлен чебен бетерер ○ 4827 +ЧИРНЕҢ (1) ■ Чирнең тиюе тиз, китүе озак ○ 15325 +ЧИРТЕП (3) ■ Чатнаган чынаяк чиртеп карауга билгеле ○ 9976 ● 11149; 11670 +ЧИРТСӘҢ (3) ■ Чиртсәң егылырга тору ○ 10857 ● 10858; 11047 +ЧИРҮГӘ (1) ■ Улы юкның кызы чирүгә барыр ○ 14155 +ЧИРҮЕ (1) ■ Кырым чирүе хәтле ○ 5698 +ЧИСЕҢ (1) ■ Әле чисең, пешәрсең, бу хәлеңнән төшәрсең ○ 9511 +ЧИСТА (3) ■ Агым судан чиста булмассың ○ 337 ● 8433; 13898 +ЧИТ (12) ■ Чит илнең карчыгасын үз илеңнең каргасы талый ○ 4033 ● 4899; 4904; 5055; 50855087; 5117; 5146; 6927; 13358; 14241 +ЧИТӘН (6) ■ Йортым читән булса да, сортым бүтән ○ 8372 ● 8622; 8635; 9244; 12919; 15909 +ЧИТӘНГӘ (3) ■ Әтәч булып җитмәгән, читәнгә менеп: "Кикрикүк!" ○ 4393 ● 10851; 12769 +ЧИТӘНЕН (1) ■ Кычынган кәҗә күрше читәнен аударыр ○ 3017 +ЧИТӘНЕҢНЕ (1) ■ Күршеңне дус тот, читәнеңне еш тот ○ 5225 +ЧИТӘННЕ (1) ■ Бер кортлы кәҗә бөтен читәнне җимергән ○ 3005 +ЧИТЕ (4) ■ Читнең чите юк - уртасына чыгып булмый ○ 5090 ● 5092; 5149 (2) +ЧИТЕГЕДЕР (1) ■ Читегедер өч тәңкә, чигешедер биш тәңкә ○ 9067 +ЧИТЕК (1) ■ Читек аяк талдырмас, матур хәтер калдырмас ○ 10708 +ЧИТЕН (5) ■ Чәчелгән тарыны чүпләү читен ○ 1570 ● 11162; 13182; 14120; 14860 +ЧИТЕНӘ (2) ■ Күк чүпрәккә төйнәп күк читенә асарсың ○ 99 ● 15538 +ЧИТЕНДӘ (1) ■ Каланың уртасында, авылның читендә тор ○ 5179 +ЧИТЕНДЕР (1) ■ Галим булмак җиңелдер, әдәм булмак читендер ○ 11115 +ЧИТЕНРӘК (1) ■ Нәфес белән орышу дөнья белән сугышудан читенрәк ○ 11881 +ЧИТКӘ (11) ■ Борчакның яхшысы читкә чәчри ○ 1548 ● 3757; 5088; 7763; 8301; 8329; 8435; +12170; 13758; 14685; 15862 +ЧИТКӘРӘК (1) ■ Читкәрәк кит: читтән матур күренәсең ○ 10738 +ЧИТЛЕК (2) ■ Читлек, алтын булса да, читлек булыр ○ 3875 (2) +ЧИТЛЕККӘ (8 | 1) ■ Читлеккә эләккәч, ерткыч та юашлана ○ 2023 ● 3876; 3993; 4093, :1; 4103; +4110; 4163; 14718 +ЧИТЛЕКТӘ (4) ■ Читлектә арыслан да ачуын баса ○ 2062 ● 3853; 4102; 4215 +ЧИТЛЕКТӘН (1) ■ Кош читлектән кая очса да, бар җир дә аңа оҗмах күренер ○ 3848 +ЧИТНЕ (1) ■ Читне макта, илеңдә тор ○ 5089 +ЧИТНЕҢ (2) ■ Читнең чите юк - уртасына чыгып булмый ○ 5090 ● 5241 +ЧИТТӘ (9) ■ Читтә сарган корт иле кем тапса - шуныкы ○ 4748 ● 5056; 5091; 6828; 6868; 8302; +8389; 11744; 15807 +ЧИТТӘГЕ (1) ■ Читтәге кояш җылы була, уртасына барсаң, кыздыра ○ 69 +ЧИТТӘГЕЛӘР (1) ■ Ике туган бал капкан, читтәгеләр чүп капкан ○ 14674 +ЧИТТӘГЕНЕҢ (1) ■ Читтәгенең чите китек ○ 5092 +ЧИТТӘН (3 | 1) ■ Яныңдагы чакмасын, читтән чаккан берни түгел ○ 715 ● 3907:1; 6551; 10738 +ЧИЧӘН (10 | 1) ■ Батыр егет - яу күрке, чичән егет - дау күрке ○ 5546 ● 5550:1; 5649; 5650; +10799; 15489; 15505; 15506; 15569; 15644; 15646 +ЧИЧӘННЕҢ (1) ■ Чичәннең теле уртак, чибәрнең кулы уртак ○ 15645 +ЧИШӘ (2) ■ Ахмак төйнәгән төенне акыллы да чишә алмас ○ 11509 ● 11540 +ЧИШӘР (2) ■ Шайтан бутаганны алла чишәр, бухгалтер бутаганны кем чишәр ○ 7999 (2) +ЧИШЕЛӘ (1) ■ Алмаз алмаз белән киселә, ялган дөреслек белән чишелә ○ 15756 +ЧИШЕЛМӘС (1) ■ Ирнең күңеле ефәктәй, бер төйнәлсә чишелмәс ○ 13546 +ЧИШЕЛМИ (1) ■ Төен бер кул белән бәйләнми дә, бер кул белән чишелми дә ○ 8709 +ЧИШЕЛСӘҢ (1) ■ Бик чишелсәң, суык тияр ○ 8771 +ЧИШЕНДЕРӘ (1) ■ Кырык юлбасар бер ялангачны чишендерә алмый ○ 8802 +ЧИШЕП (1) ■ Төенне кул белән чишеп булса, тешне ходка җибәрмә ○ 8710 +ЧИШМӘ (4) ■ Суның кадере чишмә корыгач беленә ○ 455 ● 12992 (2); 15385 +ЧИШМӘГӘ (1) ■ Бик югары үрләгән балык чишмәгә эләгер ○ 4484 +ЧИШМӘДӘН (5) ■ Диңгезгә керсәң, чишмәдән су алырга онытма ○ 367 ● 3014; 4934; +11293; 11955 +ЧИШМӘЛӘРДӘН (1) ■ Кечкенә чишмәләрдән зур елгалар була ○ 396 +ЧИШМӘНЕ (3) ■ Ике чишмәне бергә кушсаң, берсе корый, имеш ○ 389 ● 443; 536 +ЧИШМӘНЕҢ (1) ■ Бик шәп аккан чишмәнең башы якын була, имеш ○ 352 +ЧИШМӘСЕ (4) ■ Идел бер, чишмәсе мең ○ 382 ● 491; 1283; 16600 +ЧИШМӘСЕН (1) ■ Суны эчкәндә чишмәсен онытма ○ 9687 +ЧИШМӘСЕННӘН (1) ■ Байның чишмәсеннән су эчмә ○ 7307 +ЧИШМИЛӘР (1) ■ Идел күрми итек чишмиләр ○ 384 +ЧИЯ (1) ■ Өч көн үтте - чия чәчәге шиңде ○ 1824 +ЧИЯДӘЙ (1) ■ Үз битен аямаган кеше битен чиядәй кылыр ○ 10716 +ЧИЯҢНӘН (1) ■ Колак чияңнән боҗыр очар! ○ 10493 +ЧОБАР (1) ■ Күңел чобар, күз сыңар ○ 11217 +чокмы → чакмы-чокмы +ЧОКЫР (5 | 1) ■ Ай һәрвакыт тулы тормый, чокыр һәрчак сулы булмый ○ 17 ● 436; 12000, :5; +15268; 16640 +ЧОКЫРГА (3 | 1) ■ Таудагы таш чокырга кадәре тәгәри ○ 168:1 ● 2928; 4563; 11718 +ЧОКЫРДА (1) ■ Таудан тәгәрәгән таш чокырда гына тукталыр ○ 168 +ЧОКЫРДАН (1) ■ Ахмакка сүз тыңлату дөяне чокырдан үткәрүдән дә кыен ○ 11514 +ЧОКЫРЛЫ (1) ■ Җилкәсе чокырлы ○ 10877 +ЧОКЫРНЫ (1) ■ Чокырны икене казы, үзеңә дигәнен - тирәнрәк ○ 202 +ЧОКЫРСЫЗ (1) ■ Җир чокырсыз булмас, урман киексез булмас ○ 213 +ЧОКЫРЫ (4) ■ Күрмәгән җирнең чокыры күп ○ 144 ● 156; 220; 14594 +ЧОКЫРЫМНЫ (1) ■ Җилкә чокырымны күрми торам, сине дә күрми торырмын әле ○ 10876 +ЧОРМАГА (1) ■ Яңа бүрек булганда, иске бүрек - чормага ○ 9019 +ЧОРМАДА (1) ■ Чормада кирәкле әйбер аз була ○ 8303 +ЧОРМАЛМА (1) ■ Бер языкка ике тапкыр чормалма ○ 12466 +ЧОРНАРЛЫК (1) ■ Бармакка чорнарлык та акылы юк ○ 11767 +ЧОРТ (2) ■ Картлар күңеле пыяла - җиргә төшсә уала; яшьләр күңеле капрон - чарт та чорт +○ 15050 ● 16775 +ЧОРТКА (1) ■ Шайтаннан качкан - чортка эләккән ○ 16780 +ЧОРЫНЫҢ (1) ■ Галим - үз чорының көзгесе ○ 16550 +ЧӨГЕНДЕРНЕ (1) ■ Җимеш юк җирдә чөгендерне дә әфлисун диләр ○ 1626 +ЧӨЕ (4) ■ Чөе кайда, тукмагы шунда ○ 1960 ● 8434; 13787; 14706 +ЧӨЕНӘ (1) ■ Чөенә күрә тукмагы ○ 1961 +ЧӨЙ (21) ■ Ботагыннан чөй ясап, агачын яралар ○ 1907 ● 1920; 1936; 1942; 1962; 1966; 1971; +1983; 1989; 1999; 2002; 2007; 4222; 6516; 7124; 7186; 8326; 8410; 8422; 10191; 16141 +ЧӨЙГӘ (3) ■ Атачак угын аткан, җәясен чөйгә аскан ○ 5690 ● 10191; 10600 +ЧӨЙГӘН (4) ■ Дуңгыз борынын чөйгән белән күкне чөймәс ○ 2879 ● 4198; 7708; 10558 +ЧӨЙДӘ (3) ■ Он-тоз өйдә, иләк-чүмеч чөйдә ○ 9484 ● 10000; 13398 +ЧӨЙДӘГЕ (1) ■ Сыер басу таптаган өчен чөйдәге бозау тиресен кыйнамыйлар ○ 3185 +ЧӨЙЛӘРСЕҢ (1) ■ Кырык мирнең көен көйләгәнче бер сабанның артын чөйләрсең ○ 5017 +ЧӨЙЛЕК (1) ■ Өйлек дип чөйлек алган ○ 8395 +ЧӨЙЛИ (1) ■ Үзе сөйли, үзе чөйли ○ 16332 +ЧӨЙМӘ (1) ■ Борыныңны күккә чөймә, чиләк элеп куярлар ○ 10561 +ЧӨЙМӘГӘ (1) ■ Чөймәгә бирсәң, карчыга бир - канҗыгаңны буш итмәс ○ 4034 +ЧӨЙМӘС (1) ■ Дуңгыз борынын чөйгән белән күкне чөймәс ○ 2879 +ЧӨЙМИ (1) ■ Суфи суган сөйми, ашаса кабыгын якка чөйми ○ 17060 +ЧӨЙНЕ (2) ■ Чөйне чөй белән чыгаралар ○ 1962 ● 1971 +ЧӨМЕРГӘН (2) ■ Ябалак шулпасы чөмергән ○ 4209 ● 9850 +ЧӨНКӘ (1) ■ Ике әнкә, бер чөнкә, эләбез дә чөябез ○ 9024 +ЧӨЯБЕЗ (1) ■ Ике әнкә, бер чөнкә, эләбез дә чөябез ○ 9024 +ЧУАГЫ (1) ■ Яз башының чуагы каты кыздыра ○ 973 +ЧУАЛГАН (1) ■ Мулланың чалмасы чалынган, акылы чуалган ○ 17052 +ЧУАЛЫР (1) ■ Холыксыз кешегә кием теккәндә җеп очы чуалыр, ди ○ 8711 +ЧУАН (6) ■ Аю артына чуан чыккан, ялый-ялый җаны чыккан ○ 2070 ● 3046; 6194; 10127; +15326; 15353 +ЧУАР (1) ■ Ак кеше - чак кеше, кара кеше - таза кеше, сары кеше - сыек кеше, кызыл кеше матур кеше, чуар кеше - ямьсез кеше ○ 10652 +ЧУЕН (4) ■ Уйнарсың - уен кебек, утырырсың - чуен кебек ○ 6697 ● 7270; 9981; 13630 +ЧУЕННЫҢ (1) ■ Чуенның ундүртенче кичәсе ○ 10048 +ЧУЕР (1) ■ Кеше теленә чуер таш чатный ○ 15494 +ЧУК (2) ■ Тон угылга тун тияр, актыгына ат тияр, уртанчыга ук та юк, чук та юк ○ 14139 ● 15328 +ЧУКЛАРГА (1) ■ Җәймә түгел җәяргә, ука түгел чукларга ○ 8452 +ЧУКЛЫ (3) ■ Күлмәксезгә чуклы бау килешми ○ 8919 ● 8979; 13788 +ЧУКМАР (2) ■ Чебенгә чукмар күтәрмә ○ 4815 ● 16709 +ЧУКМАРНЫ (2) ■ Чукмарны ора алмаган үзенә тигезер ○ 5647 ● 10948 +ЧУКМАРСЫЗ (1) ■ Сугышка чукмарсыз бармыйлар ○ 5623 +ЧУКМАРЫН (1) ■ Сугышка барып чукмарын оныткан ○ 5700 +ЧУКНЫ (1) ■ Үзенә юкны, муллага чукны ○ 17089 +ЧУКРАК (4) ■ "Акча" дигәнне чукрак та ишетә ○ 7668 ● 14604; 15327; 15920 +ЧУКРАККА (1) ■ Чукракка чук, әйләнеп караса - берни юк ○ 15328 +ЧУКРАКЛАНЫР (1) ■ Туздырма тузны - колагың чукракланыр ○ 1316 +ЧУКРАКТАН (1) ■ Шайтаннан үлмәс туар, чукрактан көлмәс туар, сукырдан күрмәс туар ○ 16781 +ЧУКТА (1) ■ Ат башында - нукта, кызлар күзе - чукта ○ 12937 +ЧУКУ (1) ■ Тавык - чуку белән, әдәм - уку белән ○ 16653 +ЧУКЫ (1) ■ Карга баласына: "Бер чукы да, биш артыңа кара", - дип әйтә, ди ○ 3952 +ЧУКЫГАН (4) ■ Карганы патша иткәннәр дә, "кар-р" дип кычкыра белмәгән барлык кошларның +да күзен чукыган, ди ○ 3992 ● 3998; 4003; 4082 +ЧУКЫМАМ (2) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 (2) +ЧУКЫМАС ( | 1) ■ Карга күзен карга чукымас ○ 3963:1 +ЧУКЫМЫЙ (2) ■ Карганы бал белән сыйласаң да, тизәк чукымый туймас ○ 3990 ● 17087 +ЧУКЫП (1) ■ Белгәнеңне укып бел, белмәгәнне чукып бел ○ 16488 +ЧУКЫР (8) ■ Карга баласы төп чукыр ○ 3951 ● 3987; 4008; 10554; 15504; 15705; 16684; 17062 +ЧУКЫРЛЫК (1) ■ Тәнендә карга чукырлык та ите юк ○ 10855 +ЧУКЫРМЫН (2) ■ Тукран башы авырткач "чукымам, чукымам" дисә дә, авыртуы беткәч "чукырмын, чукырмын" дип әйтә, ди ○ 4146 (2) +ЧУЛАК (3) ■ Кунакка дигәч әзер тора, уракка дигәч кулы чулак ○ 10213 ● 15265; 16501 +ЧУЛМАНДА (1) ■ Чулманда икән чурагай ○ 537 +ЧУЛМАННЫ (1) ■ Чулманны чуманга утырып кичмиләр ○ 480 +ЧУЛПАН (4) ■ Таң атса, Чулпан калкыр ○ 65 ● 70; 4500; 12107 +ЧУЛПЫ (1) ■ Чулпы чылтыравы - мәхәббәт тавышы ○ 8818 +ЧУЛПЫГА (1) ■ Иләк чулпыга: "Синең тишегең тугыз", - дигән ○ 9898 +ЧУМ (2) ■ Күлгә чумсаң, карап чум ○ 414 ● 9983 +ЧУМА (1) ■ Кире киткән үрдәк күлгә арты белән чума ○ 4408 +ЧУМАНГА (2) ■ Чулманны чуманга утырып кичмиләр ○ 480 ● 10045 +ЧУМАННЫҢ (1) ■ Чуманның, төбе тузса да, кысасы кала ○ 9982 +ЧУМАНЫ (3) ■ Чуманы бар - төбе юк ○ 10049 ● 15012 (2) +ЧУМАНЫҢА (1) ■ Чуманыңа күрә чум ○ 9983 +ЧУМАР (3 | 1) ■ Аптыраган үрдәк күлгә арты белән чумар ○ 4397 ● 4411; 9611:3; 10808 +ЧУМАРА (1) ■ Ботка - муллалар ашы, үрә - түрәләр ашы, чумара - чуртлар ашы, бәрәңге - мылтык ташы ○ 9193 +ЧУМАРСЫҢ (1) ■ Күлеңә күрә чумарсың ○ 415 +ЧУМАР-ЧУРТ (1) ■ Умач-урт итим микән, чумар-чурт итим микән ○ 9501 +ЧУМАРЫН (1) ■ Иштең ишәк чумарын ○ 2997 +ЧУМСАМ (1) ■ Көртлек әйткән ди: "Көрткә чумсам да, кышны чыгармын" ○ 4045 +ЧУМСАҢ (2) ■ Күлгә чумсаң, карап чум ○ 414 ● 9965 +ЧУМЫП (1) ■ Тел дигән дәрья бар, төбендә энҗе-мәрҗән бар, белгәннәр чумып алыр, белмәгәннәр коры калыр ○ 15537 +ЧУМЫРСАҢ (1) ■ Чүлмәкне диңгезгә чумырсаң да эченә сыйганнан артыгын алмас ○ 9988 +ЧУНТАЕ (1) ■ Әүвәл атканның авызы канар, соң атканның чунтае тулыр ○ 5682 +ЧУПАЙ (1) ■ Үз урманында чупай да купай ○ 4223 +ЧУПЫРДАВЫ (1) ■ Чабакның үзеннән бигрәк чупырдавы кыйммәт ○ 4518 +ЧУР (1) ■ Корбан башы - коры баш, әти белән әнигә; чуртан башы - чур җелек, хатын белән +үземә ○ 14446 +ЧУРА (1) ■ Борчаклы өйрә бер чара, ашап-ашап туймас бай чура ○ 9188 +ЧУРАГАЙ (1) ■ Чулманда икән чурагай ○ 537 +ЧУРАГАЙНЫ (1) ■ Чуртан чурагайны йотмас ○ 4522 +ЧУРТ (3) ■ Тонык күлдә корт була, корт булмаса, чурт була ○ 471 ● 16763; 16764 +чурт → чумар-чурт +ЧУРТАН (11) ■ Күктә Чулпан булудан суда чуртан булу артык ○ 4500 ● 4516; 4517; 4519-4522; +4526; 4547; 5885; 14446 +ЧУРТАННЫ (1) ■ Чуртанны диңгез өстери ○ 4523 +ЧУРТАННЫҢ (3) ■ Чуртанның, авызы булса да, теле булмас ○ 4524 ● 4525; 4542 +ЧУРТЛАР (1) ■ Ботка - муллалар ашы, үрә - түрәләр ашы, чумара - чуртлар ашы, бәрәңге мылтык ташы ○ 9193 +ЧУРТНЫҢ (1) ■ Чуртның юлыннан юырт ○ 16765 +ЧУТ (1) ■ "Ирең булса "чалт" итеп суксын, "чут" итеп үпсен!" - дип әйтте, ди, бер хатын +○ 13855 +ЧУТАЙ (1) ■ Өйне чутай да чутлый, түбәсен ябалмый ○ 8342 +ЧУТЛАСАҢ (1) ■ Син чутласаң атын, алла чутлый артын ○ 16889 +ЧУТЛАСЫ ( | 1) ■ Өй салуның ние бар, мүкләсе дә чутласы ○ 8324:1 +ЧУТЛЫЙ (2) ■ Өйне чутай да чутлый, түбәсен ябалмый ○ 8342 ● 16889 +ЧУТЛЫЙСЫ (2) ■ Өй күтәрүнең ние бар, мүклисе дә чутлыйсы; киндер сугуның ние бар, атасы +да кагасы ○ 8324 ● 13228 +ЧУТЛЫЙСЫҢ (1) ■ Бер-береңне яратсаң, тугызны да унга чутлыйсың ○ 12668 +ЧУТЫР (1) ■ Аз булса да май яхшы, чутыр булса да кыз яхшы ○ 12934 +ЧУЧКА (3) ■ Бәхетле чучка борынында бер өем тизәк белән туа, ди ○ 2875 ● 2903; 9831 +ЧУЧКАНЫ (1) ■ Чучканы алтын белән дагаласаң да, ат булмас ○ 2904 +ЧҮБЕ (1) ■ Чүбе булса, себеркесе булыр ○ 8423 +ЧҮБЕК (6) ■ Киндердән сүс чыгар, сүс чыкмаса чүбек чыгар ○ 1554 ● 1571; 8740; 10305; 10488; +ЧҮБЕККӘ (1) ■ Яхшыларын бүреккә, начарларын чүбеккә ○ 12349 +ЧҮГӘЛИ (1) ■ Ыштаны бөтен кеше теләгәнчә чүгәли ○ 8939 +ЧҮГЕП (1) ■ Тез чүгеп яшәүдән басып үлү яхшырак ○ 5638 +ЧҮКЕЧ (1) ■ Чүкеч белән сандал арасы ○ 333 +ЧҮКЕЧЕ (1) ■ Останың чүкече мең алтын ○ 6370 +ЧҮКЕЧТӘН (1) ■ Калын сандал чүкечтән курыкмас ○ 287 +ЧҮККӘН (1) ■ Чүккән төягә суккан юк ○ 2942 +ЧҮКМӘС (1) ■ Ир, башын бөксә дә, тезен чүкмәс ○ 13464 +ЧҮЛ (3) ■ Ком җыелса - чүл була, су җыелса - күл була ○ 136 ● 1129; 4944 +ЧҮЛГӘ (1) ■ Чүлгә кое казыган - бер саваплы, сазга күпер салган - ике саваплы, юлга агач +утырткан - өч саваплы ○ 1706 +ЧҮЛДӘ (4 | 1) ■ Колан кактан җирәнсә, как таба алмый чүлдә үләр ○ 2229 ● 4227:1; 4247; 4575; +ЧҮЛМӘГЕ (9) ■ Май чүлмәге - тышыннан, булыр кеше - эшеннән ○ 6492 ● 9939 (2); 9940; +10011 (2); 10034 (2); 10245 +ЧҮЛМӘГЕНӘ (1) ■ Май чүлмәгенә гел май салырлар ○ 9941 +ЧҮЛМӘГЕҢНЕ (1) ■ Юләрдән ботка да, өйрә дә пешерә алмассың, бары чүлмәгеңне генә +пычратырсың ○ 11726 +ЧҮЛМӘК (13 | 1) ■ Таш чүлмәккә бәрелсә дә, чүлмәк ватыла; чүлмәк ташка бәрелсә дә, чүлмәк +ватыла ○ 173 (3)● 175; 201; 3179; 7464; 9397:1; 9893; 9974; 9984-9986; 9999 +ЧҮЛМӘККӘ (4) ■ Таш чүлмәккә бәрелсә дә, чүлмәк ватыла; чүлмәк ташка бәрелсә дә, чүлмәк +ватыла ○ 173 ● 9986 (2); 10028 +ЧҮЛМӘКНЕ (5) ■ Песи сөт салып ала белмәсә дә, чүлмәкне аудара белә ○ 3371 ● 9987; 9988; +10013; 13984 +ЧҮЛМӘКНЕҢ (1) ■ Чүлмәкнең эчендә ни барын белеп булмый ○ 9989 +ЧҮЛМӘКЧЕ (4) ■ Игенче явым теләгән, чүлмәкче аяз теләгән ○ 1408 ● 9990; 9991; 9993 +ЧҮЛМӘКЧЕДӘН (1) ■ Чүлмәкчедән күрмәкче ○ 10050 +ЧҮЛНЕҢ (1) ■ Чүлнең камышы булмас, яманның намусы булмас ○ 12181 +ЧҮМӘКЛӘШКӘН (1) ■ Күмәкләшкән - яу кайтарган, чүмәкләшкән - туй кайтарган ○ 13279 +ЧҮМӘЛӘ (6) ■ Күбәдән чүмәлә, чүмәләдән кибән ○ 1290 ● 1330; 1331 (2); 8424; 11771 +ЧҮМӘЛӘДӘН (1) ■ Күбәдән чүмәлә, чүмәләдән кибән ○ 1290 +ЧҮМЕЧ (7) ■ Коры квас, сай чүмеч ○ 9470 ● 9873; 9875; 9915; 9917; 9992; 14594 +чүмеч → иләк-чүмеч +ЧҮМЕЧЕ (2) ■ Көн дә килгән - көл чүмече, ай да килгән - ай табагы ○ 896 ● 10150 +ЧҮМЕЧКӘ (2 | 1) ■ Бирмәснең ашы пешмәс, пешсә дә чүмечкә чыкмас ○ 8126:1 ● 9910; 9913 +ЧҮМКЕ (1) ■ Чүмке балтаңны чапма ○ 2000 +ЧҮП (44 | 2) ■ Тозлы җирдә чүп үсми ○ 185 ● 336; 489; 620; 1331; 1427; 1464; 3162; 3937; 4054; +4314; 4323; 4519; 6046; 7352; 7538; 7602; 8204:2; 8248; 8337; 8405; 8416; 8419; 8424; 8444; +10034; 10374; 10400; 10507; 10683; 10956; 11177; 12183 (2); 12512:1; 13255; 13386; 13393; +13706; 14674; 15321; 15503; 15742; 15962; 16131; 16836 +ЧҮПКӘ (4) ■ Күпкә китсә, чүпкә китә ○ 598 ● 4828; 7838; 8443 +ЧҮПЛӘМЕ (2) ■ Киндер ыстаны киендерә, чүпләме күзне сөендерә ○ 1550 ● 8691 +ЧҮПЛӘНЕП (1) ■ Тавык чүпләнеп тамак асрый ○ 4327 +ЧҮПЛӘП (5) ■ Чыпчык чүпләп бетермәс ○ 4187 ● 4299; 4304; 4360; 7827 +ЧҮПЛӘР (1) ■ Бәхетсезнең итәгенә бодай салсаң, карга чүпләр ○ 14856 +ЧҮПЛӘҮ (1) ■ Чәчелгән тарыны чүпләү читен ○ 1570 +ЧҮПЛЕ (3) ■ Чүпле орлык чәчкәннең кырын кырлык басар ○ 1465 ● 13642; 13788 +ЧҮПЛЕГЕНДӘ (2) ■ Әтәч - үз чүплегендә патша ○ 4381 ● 4385 +ЧҮПЛЕК (6) ■ Чәчәк чүплек башында да үсә ○ 1327 ● 1332; 4268; 4380; 4828; 15827 +ЧҮПЛЕККӘ ( | 1) ■ Иске себеркене чүплеккә аталар ○ 8408:2 +ЧҮПЛЕКТӘ (3) ■ Әтәч үлгән, күзе чүплектә калган ○ 4382 ● 7755; 16126 +ЧҮПЛИ (2) ■ Көлдән борчак чүпли ○ 1582 ● 16131 +ЧҮПЛИ-ЧҮПЛИ (1) ■ Тавык чүпли-чүпли күзеңне чыгарыр ○ 4326 +ЧҮПНЕ (3) ■ Өеңдәге чүпне читкә чыгарма ○ 8435 ● 10399; 10483 +ЧҮПРӘ (3) ■ Камырга - чүпрә, катыкка - оеткы ○ 9259 ● 9379; 16020 +ЧҮПРӘК (3) ■ Агач күрке - яфрак, әдәм күрке - чүпрәк ○ 8758 ● 9217; 13899 +ЧҮПРӘККӘ (2) ■ Күк чүпрәккә төйнәп күк читенә асарсың ○ 99 ● 15467 +ЧҮПРӘКТӘН (1) ■ Чирәптән - чүлмәк, чүпрәктән - күлмәк ○ 201 +ЧҮПРӘКЧЕДӘН (1) ■ Чүпрәкчедән күрмәкче чүлмәкче дә килмәкче ○ 9993 +ЧҮПРӘСЕЗ (1) ■ Кайгы чүпрәсез кабара ○ 14885 +ЧҮПСЕЗ (1) ■ Чүпсез җирдән чүп чыгарып йөри ○ 8444 +ЧҮПТӘ (1 | 1) ■ Карганың бер күзе укта, бер күзе чүптә ○ 3996 ● 4227:1 +ЧҮП-ЧАР (1) ■ Таза орлык таза иген үстерер, начар орлык кырга чүп-чар тутырыр ○ 1444 +ЧЫБЫГЫ (1) ■ Чыбыгы тисә иелгән казыгы тисә калкыр ○ 1955 +ЧЫБЫГЫМ (1) ■ Чыпчык "чыбыгым" ди, карга "каеным" ди, имеш ○ 4181 +ЧЫБЫК (10 | 1) ■ Агач чыбык чакта бөгелә ○ 1655 ● 1751; 1945; 1956, :2; 1957; 1959; 1992; +2564; 5903; 13021 +ЧЫБЫККА (1) ■ Кырмыска үзеннән ничә кат авыр чыбыкка көче җитә ○ 4795 +ЧЫБЫКЛАГАН (1) ■ Чыбыклаган тун җылыга килә ○ 8937 +ЧЫБЫКНЫ (1 | 1) ■ Чыбыкны вакытында бөкмәсәң, зурайгач соң булыр ○ 1956:1 ● 1958 +ЧЫБЫКТАН (2) ■ Барысы да бер чыбыктан сөрелгән ○ 1981 ● 1998 +ЧЫБЫЛДЫГЫН (1) ■ Чебеннән курыккан чыбылдыгын бергә йөртер ○ 4820 +ЧЫБЫРКЫ (10) ■ Чыбыркы юктан чыбык та ярый ○ 1959 ● 1998; 2444; 2534; 2567; 2670; 2808; +7064; 7081; 15992 +ЧЫБЫРКЫНЫҢ (1) ■ Чыбыркының очы нечкә булыр ○ 7082 +ЧЫБЫРКЫҢ (2) ■ Атың булсын мең тәңкәлек, чыбыркың булсын дүрт акчалык ○ 2614 ● 7030 +ЧЫБЫРКЫҢНЫ (1) ■ Атым яхшы дип, чыбыркыңны куйма ○ 2604 +ЧЫБЫРКЫСЫН (1) ■ Кәҗә, тынычлыктан туйса, көтүченең чыбыркысын чәйни, имеш ○ 3040 +ЧЫГА (72 | 3) ■ Кешегә баз казыма, үзең төшәрсең; казысаң, тирәнрәк казы - чыга алмассың ○ 131 ● 148; 247; 834 (2); 1320; 1321; 2230; 2323; 2399, :1; 2674; 3103; 4001 (2); 4323; +4821; 6515 (2); 6690:1; 6884; 7319; 7497; 7742; 8057; 8093; 8337 (2); 8522; 8617; 8779; +9045; 9304; 9367; 9650; 9779; 9801; 10589; 10615; 10971; 12000:5; 12016; 12185; 12376; +12504; 12706; 13692; 14899; 14959; 15163; 15167; 15173; 15326; 15652; 15912 (2); 15962 (2); +15980 (2); 15986 (2); 16014; 16140 (2); 16232 (2); 16257; 16308; 16379 (2); 16422; 16428; +16464; 16907 +чыга → керә-чыга, калка-чыга +ЧЫГАДЫР (1) ■ Су төбендә асыл таш, су тулкытсаң чыгадыр ○ 434 +ЧЫГАЛАР (1) ■ Бер тиен белән керәләр, ярты тиен белән ч��галар ○ 7830 +ЧЫГАЛМЫЙ (1) ■ Бурыч өйгә борча булып керә, үсеп дөя булгач, ишектән чыгалмый ○ 8140 +ЧЫГАЛЫ (1) ■ Аның акылы керәле дә чыгалы ○ 11764 +ЧЫГАР (88 | 1) ■ Алтын туфракка аралаш чыгар ○ 259 ● 276; 523; 576; 1539; 1540; 1554 (2); +1574; 1866; 1947; 2184; 2285; 2795 (2); 2901; 3729; 4059; 4296; 4598; 4918; 5029; 5210; +5555 (2); 5608; 5848; 6447; 6487; 6523; 6726; 7041; 7185; 7750; 7916; 8031; 8061; 8405; 8468; +8896; 9147; 9362; 9388; 10365; 10379; 10673, :1; 10878; 10957; 11289; 11293; 11309; 11341; +11461 (2); 11666; 11854; 11951; 12070; 12192; 12251; 12281 (2); 12314 (2); 14240; 14498; 14504; +14825; 14837; 14838; 14867; 15200; 15329; 15743 (2); 15813; 15981; 16010 (2); 16103; 16109 (2); +16196; 16279; 16283; 16383; 16404; 16528 +ЧЫГАРА (15) ■ Тимерне тимер көрәп чыгара ○ 304 ● 500; 1527; 2289; 6528; 9796; 9990; +13386 (2); 13471; 13872 (2); 16012 (2); 16396 +ЧЫГАРАЛАР (1) ■ Чөйне чөй белән чыгаралар ○ 1962 +ЧЫГАРГА (1) ■ Борыныннан кыссаң, җаны чыгарга тора ○ 10637 +ЧЫГАРГАН (8) ■ Арышның баш чыгарган җиреннән урак йөри ○ 1532 ● 3409; 4101; 4220; 7574; +7800; 10525; 15923 +ЧЫГАРГАНЧЫ (1) ■ Сыерчык бала чыгарганчы гына сайрый ○ 4115 +ЧЫГАРГАЧ ( | 1) ■ Батканда балта бирмәкче иде, тартып чыгаргач, сабын да кызгана ○ 1933:1 +ЧЫГАРЛЫК (2) ■ Тәртә төртсәң, үсеп чыгарлык ○ 7121 ● 10858 +ЧЫГАРМА (6) ■ Үгезне үзеннән чыгарма ○ 3317 ● 4196; 7940; 8334; 8435; 10394 +ЧЫГАРМАС (4) ■ Кеше өстенә ай белән кояшны да чыгармас иде ○ 93 ● 3963; 11132; 11441 +ЧЫГАРМЫЙ (3) ■ Өстенә кояш чыгармый ○ 105 ● 7788; 16396 +ЧЫГАРМЫН (3) ■ Арпа әйтер: "Кырык биш көндә тишелеп чыгармын", - диер ○ 1519 ● 4045; +ЧЫГАРСА (2) ■ Тай ябага димәгез, язга чыкса - ат була, кабык морҗа димәгез, төтен чыгарса +була ○ 2859 ● 9006 +ЧЫГАРСАҢ (1) ■ Кешеләрне көймәдә чыгарсаң, ярга җиткәнче чыгар ○ 7041 +ЧЫГАРСЫҢ (1 | 1) ■ Башта иптәш хәзерлә, соңыннан юлга чыгарсың ○ 6923:2 ● 12184 +ЧЫГАРУ (4) ■ Кара җиргә куып чыгару ○ 227 ● 8556; 8566; 11018 +ЧЫГАРЫП (10 | 2) ■ Кирәкмәс балтаңны чыгарып ташлама, кирәк булыр ○ 1974:2 ● 2621; 8005; +8051; 8408; 8444; 9048; 10503; 11010; 13648; 16837, :1 +ЧЫГАРЫР (12) ■ Ат эшләр - тирен чыгарыр, эт ятыр - телен чыгарыр ○ 2528 (2) ● 3645; 4326; +4501; 6453; 8089 (2); 12842; 14227; 15520; 16805 +ЧЫГАРЫРЛАР (1) ■ Халык алдында ат койрыгын кисмә: кайсы "озын булды", кайсы "кыска +булды" дип бәхәс чыгарырлар ○ 5068 +ЧЫГАРЫРЛЫК (1) ■ Судагы балыкны чыгарырлык ○ 4545 +ЧЫГАРЫРМЫН (1) ■ Муеныңнан кәҗә мае чыгарырмын ○ 3074 +ЧЫГАСЫ (3) ■ Ут чыгасы өйнең тараканы алдан күчә, имеш ○ 4809 ● 7431; 7432 +ЧЫГАСЫНДА (1) ■ Иргә чыгасында - мин зур кыз, эшкә кушсаң - мин яшь кыз ○ 13068 +ЧЫГАЧАК (1) ■ Агачак кан тамырда тормый, чыгачак акча янчыкта тормый ○ 7653 +ЧЫГУ (4) ■ Ярлы кешегә юлга чыгу билбавын бәйләү генә ○ 7465 ● 7834; 8573; 8735 +ЧЫГУЧАН (1) ■ Тешсезнең теле чыгучан була ○ 10584 +ЧЫГУЫ (2) ■ Кешенең юлдан чыгуы: берсе - малга кызыгу, икенчесе - теленә салыну ○ 7367 +● 9916 +ЧЫГУЫҢ (1) ■ Керүең олы юл булса да, чыгуың тычкан юлы булды ○ 6894 +ЧЫГУЫҢНЫ (1) ■ Керүеңнән алда чыгуыңны уйла ○ 6783 +ЧЫГЫМ (1) ■ Керем бар җирдә чыгым бар ○ 7922 +ЧЫГЫМЧЫ (8) ■ Тәртә арасына кергәч, чыгымчы ат та юашлана ○ 2688 ● 2693-2697; 2813; +ЧЫГЫМЫ (1) ■ Саранның чыгымы исрафчыныкы белән бер ○ 11924 +ЧЫГЫП (25) ■ Җирдән бизеп күккә чыгып булмый ○ 80 ● 85; 4198; 4746; 5090; 5909; 7332; +8259; 8332; 8567; 9085; 9208; 9791; 10333; 11660; 11861; 12170; 12462; 13140; 13237; 13410; +13796; 14247; 14587; 14645 +ЧЫГЫР (2) ■ Эшең кал��а иртәгә, чуан чыгыр җилкәңә ○ 6194 ● 16418 +ЧЫДА (4) ■ Явым теләсәң, давылына да чыда ○ 1151 ● 3065; 5648; 11980 +ЧЫДАГАН (1) ■ Бер елга куян тиресе дә чыдаган ○ 2236 +ЧЫДАМ (1) ■ Этнең - теше, дуңгызның тиресе чыдам ○ 3727 +ЧЫДАМАГАН (1) ■ Суган исенә чыдамаган кыз биеменә чыдамас ○ 13102 +ЧЫДАМАС (2) ■ Тамчыга таш чыдамас ○ 1135 ● 13102 +ЧЫДАМАСАҢ (2) ■ Чыдасаң чыда, чыдамасаң ела ○ 11980 ● 15181 +ЧЫДАМЛЫ (1) ■ Чыдамлы - чана сөйрәр ○ 11944 +ЧЫДАП (1) ■ Тыштагы буран буран түгел, өйдәге буранга чыдап булмый ○ 1143 +ЧЫДАР (3) ■ Каты агач шарт сынар, черегән агач кырык ел чыдар ○ 1687 ● 1707; 6199 +ЧЫДАСА (1) ■ Фил, күперне борыны белән төртеп, тазалыгын карый: борынына чыдаса, үзенә +чыдый, ди ○ 3334 +ЧЫДАСАҢ (1) ■ Чыдасаң чыда, чыдамасаң ела ○ 11980 +ЧЫДА-ЧЫДА (1) ■ Чыда-чыда дигәч, бер елга куян тиресе дә чыдый ○ 2271 +ЧЫДЫЙ (7) ■ Бер елга куян тиресе дә чыдый ○ 766 ● 1689; 2271; 3065; 3334; 10840; 11892 +ЧЫДЫЙСЫҢ (1) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне +майдан сора", - дигән ○ 7034 +ЧЫЕЛДЫЙ (1) ■ Койрыгына бассаң, тычкан да чыелдый ○ 3403 +ЧЫЖЛАМЫЙ (1) ■ Хуҗасы ыжламый самовары чыжламый ○ 10177 +ЧЫЖЫМ (1) ■ Чыжым баганасы кебек ○ 8661 +ЧЫК (15 | 1) ■ Томан төбе чык булыр ○ 1140 ● 1146; 5377 (2); 5960; 6923:1; 6933; 6938 (2); 6999; +8295; 8889; 12194; 13132; 13209; 13242 +ЧЫКАН (1) ■ Тик торганнан чыкан чакмый ○ 1312 +ЧЫККАН (59) ■ Кызарып чыккан кояшны болыт каплый ○ 50 ● 238; 261; 725; 784; 833; 1019; +2070 (2); 2344; 2347 (2); 2805; 2947; 3044; 3400; 3419; 3910; 4188; 4350; 4751; 4963; 5707; +5820; 6116; 6495; 6829; 7217; 7620; 7753; 7779; 7796; 7921; 8202; 8458; 8607; 9220; 10460; +11141; 11314; 11756; 11813; 12189; 12831; 13058; 14050; 14285; 14852; 15721-15724; 15760; +15775 (2); 15878; 15970; 16119; 16120 +ЧЫККАНГА (1) ■ Өйдән чыкканга эт өрмәс ○ 8335 +ЧЫККАНДА (5) ■ Юлга чыкканда юлдаш белән чык ○ 6933 ● 6934; 8508; 8509; 8832 +ЧЫККАННЫ (7) ■ Авызыннан чыкканны эт җыймас ○ 3771 ● 5203; 5476; 7693 (2); 10617; 10806 +ЧЫККАННЫҢ (2) ■ Төтене куе чыкканның шурпасы да куе була ○ 8494 ● 11341 +ЧЫККАНЧЫ (22 | 2) ■ Идел чыкканчы балтасын бирә, Идел чыккач сабын да тоттырмый ○ 511 +● 1058; 1933:2; 2674; 4388; 6523; 6750; 6804; 6916; 6935; 9270; 9658; 10673:1; 11072; 11314; +11316; 11911; 13209; 15727; 15728; 15793; 16552; 16648; 16735 +ЧЫККАНЫҢНЫ (1) ■ Алдыңа кара - кая барганыңны белерсең, артыңа кара - каян +чыкканыңны белерсең ○ 668 +ЧЫККАЧ (16 | 2) ■ Кояш чыккач ай кирәкми ○ 41 ● 511; 530; 991; 1933:2; 2652; 3264; 3644:2; +6748; 6750; 6917; 7054; 8510; 14049; 15719; 15720; 16971; 17082 +ЧЫКМА (6) ■ Чакмы-чокмы, үз илеңнән чыкма ○ 5084 ● 6853; 6909; 7035; 13132; 13174 +ЧЫКМАГАН (14) ■ Чыкмаган кояшка кызынма ○ 71 ● 521; 2293; 3289; 3877; 7326; 7636; 8970; +10330; 11136; 13682; 15051; 15832; 15878 +ЧЫКМАКЧЫ (1) ■ Чабак кояштан сикереп чыкмакчы була да, бер илле җитми кала ○ 4515 +ЧЫКМАС (41 | 1) ■ Бакырдан көмеш чыкмас ○ 269 ● 445; 622; 921; 1058; 1273; 1559; 1571; +2237; 3020; 3157; 3509; 3542; 3936; 4336; 4572 (2); 4592; 4664; 5112; 6454 (2); 6501; 6602; +6990; 8126:1; 8537; 8624; 9290; 9321; 9413; 9995; 10861; 11241; 11814; 13048 (2); 14837; 14929; +15376 (2); 15598 +ЧЫКМАСА (1) ■ Киндердән сүс чыгар, сүс чыкмаса чүбек чыгар ○ 1554 +ЧЫКМАСКА (1) ■ Ир белән хатынның тавышы юрган астыннан чыкмаска тиеш ○ 13820 +ЧЫКМАСЫН (1) ■ Бездә булмас гаеп, үзегездән чыкмасын таеп ○ 12646 +ЧЫКМЫЙ (33 | 2) ■ Ярканат яратмый дип, кояш чыкмый тормый ○ 72 ● 292; 921; 1607; 1690; +1736; 2338; 2399, :1; 2700; 3280; 3543:1; 4027; 4254; 4923; 5264; 6587; 6746; 6881 (2); 7694; +7893; 8476; 8478; 8528; 8545; 8680; 9368 (2); 10914; 12772 (2); 14020; 15296; 16511 +ЧЫКМЫЙЛАР (1) ■ Ишектән кереп тәрәзәдән чыкмыйлар ○ 8260 +ЧЫКМЫЙЧА (5) ■ Ерак юлга чыкмыйча, атыңның яхшы-яманлыгын белмәссең ○ 6758 ● 7431; +7960; 9409; 10774 +ЧЫКСА (34 | 1) ■ Бәкедән күпме бу чыкса да, казан булмас ○ 358 ● 394; 2859, :1; 2977; 3043; +3045; 3915; 4054; 4235; 4297; 5240; 5280; 6058; 6487; 6613; 8365; 8487 (2); 8996; 11601; +11903; 12070; 13138; 13192; 13534; 13588; 13845; 13912; 14077; 14298; 15510; 15652; +15729; 16608 +ЧЫКСАМ (5 | 1) ■ Кыш көне эт тә: "Җәйгә чыксам сөяктән сарай салыр идем", - дип әйтер, ди +○ 866 ● 2261; 3644, :2; 8662; 8665 +ЧЫКСАҢ (23) ■ Япанга чыксаң, япанча ал ○ 204 ● 834 (2); 1020; 4964; 6243; 6747; 6794; 68476849; 6862; 6878; 6923; 6936-6938; 7878; 8295; 13697; 13763; 15568; 16768 +ЧЫКСЫЗ (1) ■ Чыксыз үлән үсмидер ○ 1147 +ЧЫКСЫН (8) ■ Суы чыксын, суы тәмле булсын! - "Энә белән казыдыңмы?" - дип сорамаслар +○ 460 ● 2304; 8482; 11072; 11316; 15727; 15728; 16888 +ЧЫКТЫ (10) ■ Миләш диеп капкан идем, балан булып чыкты бу ○ 1848 ● 4352; 7493; 8983; +10297; 10471; 10984; 16101; 16940; 16944 +ЧЫКТЫМ (1) ■ Диңгездән чыктым, коега баттым ○ 507 +ЧЫЛАНА (1) ■ Идел янына барсаң, итек чылана ○ 388 +ЧЫЛАНГАН (2) ■ Яңгырга чыланган тамчыдан курыкмас ○ 1167 ● 10902 +ЧЫЛАНДЫК (1) ■ Чыландык та киптердек, яңгыр безне нишләтсен ○ 1230 +ЧЫЛАНМЫЙ (1) ■ Итәк чыланмый балык тотылмый ○ 4490 +ЧЫЛАТА (2) ■ Вак яңгыр чылата ○ 1083 ● 1174 +ЧЫЛАТЫРГА (1) ■ Эт түнгәккә чылатырга иренми ○ 3647 +ЧЫЛПЫГЫН (1) ■ Чылпыгын алам дип күзен чыгарган ○ 10525 +ЧЫЛТЫРАВЫ (1) ■ Чулпы чылтыравы - мәхәббәт тавышы ○ 8818 +ЧЫМЫРДАП (1) ■ Озак торгач бал да чымырдап ачый ○ 9311 +ЧЫМЫРТКЫСЫ (1) ■ Һәр нәрсәнең үз чымырткысы ○ 9415 +ЧЫН (26 | 1) ■ Кешенең иң зур дәүләте - чын дусы ○ 5458 ● 5488; 5489; 5649 (2); 5650 (2); 7810; +11302; 11308; 11309; 11419; 11561; 11703; 12602; 12603; 12857:1; 14430; 14484; 15859; 15874; +16149; 16151; 16172; 16255; 16292; 16346 +ЧЫНАЯГЫ (1) ■ Чәй чынаягы өч булыр, өчтән ары хуҗага көч булыр ○ 10190 +ЧЫНАЯК (4) ■ Бер чынаяк чәйнең кырык ел хәтере бар ○ 9178 ● 9975; 9976; 14594 +ЧЫНГА (1) ■ Ялганга егылмый, чынга кагылмый ○ 16316 +ЧЫНЛАП (1) ■ Чынлап елагач, сукыр күздән дә яшь чыга ○ 14959 +ЧЫНЛАП-ЧЫНЛАП (1) ■ Чынлап-чынлап еласаң, сукыр күздән яшь чыгар ○ 15329 +ЧЫНЛАР (1) ■ Эчкече уйнар, аракы чынлар ○ 9856 +ЧЫНЛАСА (2) ■ Ир чынласа, бүре кан сия ○ 13510 ● 13511 +ЧЫННЫ (1) ■ Чын кеше гаепне үзеннән эзләр, чынны күрә алмаучы гаепне күзеннән эзләр +○ 12602 +ЧЫНЫ (1) ■ Сүз бирсәң - чыны белән бир, пычак бирсәң - кыны белән бир ○ 15990 +чыны → уены-чыны +ЧЫНЫН (1) ■ Акылсыз, чынын әйтәм дип, үзенең серен әйтә, ди ○ 11479 +ЧЫНЫҢНЫ (2) ■ Чыныңны әйтәм дип сереңне әйтмә ○ 12604 ● 14685 +ЧЫПТА (2) ■ Буяулы ишкәктән чыпта җилкән артык ○ 7012 ● 8389 +ЧЫПТАДАН (2) ■ Чыптадан чикмән тегә алмассың ○ 8938 ● 15709 +ЧЫПЧЫГЫ (2) ■ Кычыткан чыпчыгы: "Үз өем, үз илем!" - дип сайрый икән. Моның өе кайда +дип карап торсалар, кычыткан арасында кычыткан ефәгеннән үргән оясына кереп киткәнен +күргәннәр ○ 4216 ● 5248 +ЧЫПЧЫК (30 | 1) ■ Март аенда урамда чыпчык эчәрлек су була ○ 917 ● 2047; 2741; 3905; 4054; +4131; 4140; 4167-4169; 4170 (2); 4171:1; 4174-4181; 4185-4187; 4680; 4955; 6660; 9723; 11187; +15833; 16018 +ЧЫПЧЫККА (3) ■ Аучы чыпчыкка тозак кормас ○ 4166 ● 4182; 4188 +ЧЫПЧЫКЛАР (1) ■ Сугышканда чыпчыклар кешедән курыкмыйлар ○ 4173 +ЧЫПЧЫКНЫ (4 | 1) ■ Һавадагы торнаны тотам дип, кулыңдагы чыпчыкны җибәрмә ○ 4141 +● 4141:1; 4165; 4171; 4172 +ЧЫПЧЫКНЫҢ (2) ■ Чыпчыкның да үзенә күрә моңы бар ○ 4183 ● 4184 +ЧЫПЧЫКТАН ( | 2) ■ Һавадагы торнаны тотам дип, кулыңдагы чыпчыктан коры калма +○ 4141:2 ● 4141:3 +ЧЫР (2) ■ Майлы иттән чыр күп чыга ○ 9304 ● 12898 +ЧЫРА (6) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр ○ 898 ● 913; 1268; 7372; 8414; +ЧЫРАГАЧ (1) ■ Имән агач - каты агач, каен агач - чырагач ○ 1725 +ЧЫРАГЫ (4) ■ Кыз - башка йортның чырагы ○ 12983 ● 13512; 13731; 16661 +ЧЫРАГЫМ (1) ■ Атам үлде - аркам сынды, анам үлде - чырагым сүнде ○ 14420 +ЧЫРАЕ (1) ■ Кунакка барсаң, сәгатькә карама: кайтыр вакытны хуҗаның чырае күрсәтер +○ 10133 +ЧЫРАЕМ (3) ■ Ярлыда: "Такта чәем, якты чыраем", байда: "Бөртек чәем, төртеп эчерәем" +○ 7484 ● 9494; 10739 +ЧЫРАЕН (1) ■ Бай үзе эшне ярата, шикәрне вак тарата, шатырдатып капкан чакта ак чыраен +каралта ○ 5736 +ЧЫРАЕҢ (1) ■ Ярты булсын кыраең, ачык булсын чыраең ○ 10194 +ЧЫРАЙ (5) ■ Теләнчегә якты чырай бирсәң, ямаулык сорар ○ 5894 ● 8359; 9431; 10189; 10720 +ЧЫРАЙЛЫ (1) ■ Караңгы чырайлы кешедә ачык холык булмый ○ 10675 +ЧЫРАЙСЫЗ (1) ■ Чырайсыз ябалакны урман да куган, авыл да куган ○ 4197 +ЧЫРАК (1) ■ Белем - чырак, белемсез - чулак ○ 16501 +ЧЫРАКНЫ (2) ■ Халык яндырган чыракны сүндерергә өргәннең сакалы көяр ○ 5077 ● 14162 +ЧЫРАКЧЫНЫ (1) ■ Чыракчыны чуртан күрмәс ○ 4526 +ЧЫРАНЫ (2) ■ Кеше яндырган чыраны ахмак өреп сүндерер ○ 11595 ● 13742 +ЧЫРАНЫҢ (2) ■ Бер чыраның яктысына кырык кеше утыра ○ 8403 ● 8430 +ЧЫРЛАМАС (1) ■ Туксансыз тургай чырламас ○ 4154 +ЧЫРСЫЗ (1) ■ Чибәр дигәнне чырсыз да яратыр ○ 10701 +ЧЫРЫЛДАВЫННАН (1) ■ Йөз чыпчык чырылдавыннан бер торнаның торылдап куюы артык +○ 4131 +ЧЫРЫЛДАК (1) ■ Диңгез кайда, чырылдак су шунда ага ○ 362 +ЧЫРЫЛДАКНЫ (1) ■ Диңгез чырылдакны тарта ○ 364 +ЧЫТЫРМАН (1) ■ Урман чытырман, качсам тоттырмам ○ 1876 +ЧЫТЫРЫ (1) ■ Урман чытыры белән ямьле ○ 1861 +ЧЫТЫРЫМ (1) ■ Чыпчык та әйтә "үз чытырым" дип ○ 4179 +ШАБАЗ (1) ■ Ураза керде - намаз, ураза чыкты - шабаз ○ 16940 +ШАГЫЙРЬ (1) ■ Шигырь гомере шагыйрь гомереннән озын ○ 16419 +ШАГЫЙРЬЛӘРДӘН (1) ■ Сүз чыгар шагыйрьләрдән хикмәт белән ○ 16404 +ШАДРА (2 | 1) ■ Шадра йөрәк яндыра, шома хәтер калдыра ○ 10709 ● 11704; 13057:2 +ШАДРАСЫ (1) ■ Ягымлының шадрасы күренми, сөйкемленең сипкеле беленми ○ 10711 +ШАЕ (1) ■ Ишәк ише белән, шайтан шае белән ○ 16732 +ШАЙ (1) ■ Ел белән ел шай түгел, яз белән көз - җәй түгел ○ 823 +ШАЙТАН (55) ■ Шайтан таягы чүплек башында ○ 1332 ● 1333; 2939; 2979; 5103; 6130; 6222; +7400; 7533; 7999; 9339; 9853; 10722; 11104; 11807; 11882; 11895; 12045; 12430; 13685; 13759; +13767; 13844; 15691; 15704; 16628; 16719; 16720; 16723; 16726; 16730; 16732; 16736; 16742; +16744; 16750; 16751; 16762; 16763; 16766-16772; 16793; 16795; 16796; 16810; 16811; 16867; +16870; 16892; 17058 +ШАЙТАНГА (11) ■ Шайтанга туры кешедән файда юк, патшага ярлы кешедән файда юк ○ 5958 +● 6804; 12400; 16734; 16735; 16773-16776; 16790; 16986 +ШАЙТАННАН (6) ■ Күренми килгән шайтаннан күренеп килгән шайтан уздырыр ○ 16736 +● 16777-16781 +ШАЙТАННЫ (4) ■ Акча белән шайтанны да мәчеткә кертеп була ○ 7664 ● 16716; 16782; 16797 +ШАЙТАННЫҢ (4) ■ Шайтанның бәйрәме юк ○ 16783 ● 16784-16786 +ШАЙТАНСЫЗ (2) ■ Күл шайтансыз булмый ○ 412 ● 16842 +ШАЙТАНЫ (3) ■ Алла шайтаныннан әдәм шайтаны яман ○ 16717 ● 16733; 16794 +ШАЙТАНЫННАН (1) ■ Алла шайтаныннан әдәм шайтаны яман ○ 16717 +ШАЙТАНЫҢНЫ (1) ■ Судан шайтаныңны чыгарыр ○ 16805 +ШАККАТМАСАҢ (1) ■ Җенне күреп шаккатмасаң, шундук күздән юк булыр ○ 16800 +ШАКМАК (1) ■ Әйтте сүз, шакмак күз ○ 16326 +ШАКУДАН (1) ■ Намусы таза кеше ишек шакудан курыкмый ○ 11250 +ШАК-ШОК (1) ■ И ходайның эшләре, шак-шок итә тешләре ○ 16883 +ШАКШЫ (4) ■ Һәрбер кара нәрсә шакшы булмас, һәрбер ялтыраган яхшы булмас ○ 639 ● 6502; +12169; 14465 +ШАКШЫСЫ (1) ■ Башка авылның яхшысы - үз авылыңның шакшысы ○ 5162 +ШАКЫЛДАР (1) ■ Бер үгезнең мөгезенә суксаң, мең үгезнең тоягы шакылдар ○ 3285 +ШАКЫЛДАУНЫ (1) ■ Тимерче шакылдауны тавышка санамас ○ 312 +ШАЛКАН (9) ■ Бодай чәчсәң, башагын җый, шалкан чәчсәң, тамырын җый ○ 1543 ● 1611; 1636; +1642; 1844; 9723; 10248; 15570; 15834 +ШАЛКАННЫ (2) ■ Гөмбә белән шалканны аера алмау ○ 1355 ● 1624 +ШАЛТЫРАГАН (1) ■ Кашык-аяк шалтыраган саен хатын аермыйлар ○ 13656 +ШАЛТЫРАМЫЙ (3) ■ Йортта кашык-аяк шалтырамый булмый ○ 8268 ● 9963; 14722 +ШАЛТЫРАП (1) ■ Сай елга шалтырап ага, тирән елга - тавышсыз ○ 419 +ШАЛТЫРАР (1) ■ Көяз туңмас - калтырар, сөякләре шалтырар ○ 8804 +ШАЛТЫРАСА (1) ■ Савыт-саба шалтыраса, өйгә тәртип керә ○ 9953 +ШАЛТЫРЫЙ (4) ■ Алдыңда - ялтырый, артыңда - шалтырый ○ 720 ● 8657; 9891; 12952 +ШАМБЫ (1) ■ Шамбы шома, кулдан тота да шуа ○ 4527 +ШАПШАК (4) ■ Пөхтә кигән - матур кеше, шапшак кигән - шапшак кеше ○ 8808 (2) ● 13393; +ШАПЫЛДАМЫЙ (1) ■ Бияләй үзе шапылдамый ○ 9038 +ШАПЫРЫКНЫҢ (1) ■ Шапырыкның арты ерык ○ 12047 +ШАПЫРЫЛА (1) ■ Мартта - шарт, апрельдә - шапырыла ○ 923 +ШАПЫРЫЛЫП (1) ■ Бәла килсә шапырылып килә ○ 14814 +ШАР (1) ■ Күзләр шар кебек булу ○ 10518 +ШАРТ (10) ■ Каты таш ватылыр, каты агач шарт сынар ○ 126 ● 919; 923; 1687; 1744; 1884; +5600 (2); 15066; 16144 +ШАРТЛАВЫ (2) ■ Кыска мылтыкның шартлавы яман ○ 5594 ● 5600 +ШАРТЛАТА (1) ■ Кырык ел көтү көтеп, чыбыркы шартлата белмәгән ○ 2444 +ШАРТЛЫЙ (2) ■ Утка салсаң, таш та шартлый ○ 8516 ● 8810 +ШАРТТА-МАРТТА (1) ■ Шартта-мартта ни дә юк, тымызык күлдә корт уйный ○ 481 +ШАРТ-ШОРТ (1) ■ Чатлы-ботлы - карама булыр, шарт-шорт янган - усак булыр ○ 1760 +ШАРТЫ (1) ■ Дәрте булса, шарты табыла; чаткы булса, ялкын кабына ○ 12694 +ШАРТЫННАН (1) ■ Аш артыннан - чәй шартыннан ○ 9124 +шарым → дарым-шарым +ШАТ (7 | 1) ■ Тулган айның күңеле һәрвакыт шат ○ 66 ● 554; 6278; 10052; 11234; 17066 (2), :1 +ШАТАЛАК (1) ■ Шаталак - ат күтәрер, астыртын бот күтәрер ○ 11945 +ШАТАЛАКНЫҢ (1) ■ Шаталакның теле уйный, тыбырсыкның арты уйный ○ 11946 +ШАТЛАН (3) ■ Дус белән дус булганга шатлан, дошман белән дус булудан саклан ○ 5355 +● 6016; 6698 +ШАТЛАНА (1) ■ Бала булган йортта мәче-көчек шатлана ○ 13928 +ШАТЛАНГАН (1) ■ Иртә торган - эшенә шатланган, иртә өйләнгән - балаларына ○ 13168 +ШАТЛАНЫРСЫҢ (3) ■ Иген чәчкәндә еласаң, сукканда шатланырсың ○ 1398 ● 6971; 11889 +ШАТЛЫГЫҢ (1) ■ Шатлыгың ашса да - җыр, кайгы басса да - җыр ○ 16417 +ШАТЛЫК (8) ■ Көткән кунак шатлык китерә ○ 10154 ● 14740; 14790; 14954 (2); 14960; 14961; +ШАТЛЫКНЫ (1) ■ Кайгы белән танышмый торып шатлыкны танып булмый ○ 14877 +ШАТЛЫКНЫҢ (2) ■ Сабыр - шатлыкның, ашыгу үкенечнең ачкычы ○ 11893 ● 14868 +ШАТЛЫКТАН (2) ■ Берәү елый кайгыдан, берәү елый шатлыктан ○ 14800 ● 16437 +ШАТЫРДАТЫП (1) ■ Бай үзе эшне ярата, шикәрне вак тарата, шатырдатып капкан чакта ак +чыраен каралта ○ 5736 +ШАУ (1) ■ Коры ярма, шау кибәк ○ 9471 +ШАУЛАВЫ (1) ■ Бер агачның шаулавы илгә яңгыр яудырмас ○ 1675 +ШАУЛАГАН (1) ■ Шаулаган судан курыкма, шым судан курык ○ 482 +ШАУЛАП (1) ■ Шаулап яуган яңгыр яннан үтәр, сибәләп яуган яңгыр - җаннан ○ 1148 +ШАУЛЫ (1) ■ Шаулы яңгыр тиз үтәр ○ 1149 +ШАУЛЫЙ (1) ■ Умарта оясы кебек шаулый ○ 4752 +ШАУ-ШУЫ (2) ■ Төтене күп - уты аз, шау-шуы күп - эше аз ○ 6140 ● 8663 +ШАҺИ (1) ■ Эрләмәгән-сукмаган, Шаһи сиңа ыштанлык ○ 8754 +ШАҺИТЕҢ (1) ■ Мулладан: "Шаһитең кем?" - дип сорагач, мәзингә күрсәткән, ди ○ 17039 +ШАҺИТЫ (1) ■ Казанның шаһиты чүмеч ○ 9917 +ШАШКАН (1) ■ Ташкан түгелер, шашкан көенер ○ 11929 +ШАШКЫН (1) ■ Ташкын булсаң - басыл, шашкын булсаң - асыл ○ 11930 +ШАШМА (1) ■ Бар булсаң ашма, юк булсаң шашма ○ 7544 +ШАШЫНГАН (1) ■ Шашынган куян аучы өстенә менәр ○ 2272 +ШАШЫРЫР (1) ■ Байның арбасы таудан тауга ашырыр, ярлының арбасы тигез җирдә шашырыр ○ 7266 +ШАЯРМА (1) ■ Ут белән шаярма, су белән дусланма, җилгә ышанма ○ 8501 +ШАЯРМАС (1) ■ Шаярмас малай булмас, алдамас кыз булмас ○ 14168 +ШӘЙЛӘҮ (1) ■ Төтеннең кайсы якка авышканын шәйләү ○ 8575 +ШӘКЕРТ (3) ■ Шәкерт булмый оста була алмассың ○ 6378 ● 6379; 16679 +ШӘЛЕГӘ (1) ■ Сау булып тор әлегә, сәлам диген Галигә, бара калсаң Шәлегә ○ 5278 +ШӘМ (10) ■ Ай шәүләсе - галәмгә, шәм шәүләсе - төбенә ○ 12 ● 5396; 5913; 8420; 8425-8427; +8445; 11021; 11508 +ШӘМӘТНЕҢ ( | 1) ■ Мәмәт ачы алма ашаганга Шәмәтнең теше камашкан ○ 14288:2 +ШӘМДӘЛ (1) ■ Шәмнең яме шәмдәл белән ○ 8428 +ШӘМЕ (1) ■ Байның малын саный-саный ярлының шәме янып беткән ○ 7295 +ШӘМНӘР (1) ■ Шәмнәр кыйбат булуда сукырның ни эше бар ○ 15331 +ШӘМНЕҢ (1) ■ Шәмнең яме шәмдәл белән ○ 8428 +ШӘМСЕЗ (1) ■ Күршесенә өмете булган шәмсез ятыр ○ 5212 +ШӘП (10 | 1) ■ Бик шәп аккан чишмәнең башы якын була, имеш ○ 352 ● 1150; 2418; 4085; 4103; +7115; 9890; 11784; 12053; 15225; 17066:1 +ШӘРАБ (1) ■ Сүз шәраб кебек: исертә дә, айныта да ○ 16021 +шәрабен → кәбабен-шәрабен +ШӘРАП (1) ■ Эчтем шәрап, булдым харап ○ 9867 +ШӘРАФӘТЕ (1) ■ Яхшының шәрафәте, яманның кәсафәте тияр ○ 12386 +ШӘРӘ (1) ■ Шәрә агачтан шык көтмә ○ 1708 +ШӘРӘЛЕ (1) ■ Шәрәле имән ауды ○ 1777 +ШӘРИГАТЬ (3) ■ Кул кулны белә, шәригать юлны белә ○ 16826 ● 16829; 16831 +ШӘРИГАТЬТӘ (1) ■ Шәригатьтә оят юк ○ 16830 +ШӘҮЛӘСЕ (4) ■ Ай шәүләсе - галәмгә, шәм шәүләсе - төбенә ○ 12 (2) ● 597; 15190 +ШӘҮЛЕГӘН (1) ■ Шәүлегән су чыгарган, карга кинәнгән ○ 4220 +ШӘФКАТЬ (1) ■ Олыларга хөрмәт кыл, кечеләргә шәфкать кыл ○ 15088 +ШӘФКАТЬЛЕДӘН (1) ■ Сорама байдан, сора шәфкатьледән ○ 7414 +ШӘҺӘР (6) ■ Шәһәр кызы киенгәнгә авыл кызы сөенгән ○ 5242 ● 5243; 5252; 8333; 8397; 13885 +ШӘҺӘРГӘ (2) ■ Шәһәргә килсә - дустын танымый, далага чыкса - атын танымый ○ 5280 ● 12127 +ШӘҺӘРДӘ (4) ■ Авылда бер бәрәкәт, шәһәрдә тугыз бәрәкәт ○ 5152 ● 5153; 5164; 5244 +ШӘҺӘРНЕ (2) ■ Шәһәрне бак, шәһәрне бак, әйләндер дә кесәңне как ○ 5245 (2) +��ӘҺӘРНЕҢ (2) ■ Шәһәрнең корымы да - шикәр ○ 5246 ● 5247 +ШӘҺВӘТТӘН (1) ■ Мирза үлеме тамактан, суфи үлеме шәһвәттән ○ 5857 +ШЕЛТӘЛӘШҮ (1) ■ Дуслар арасындагы шелтәләшү дуслыкны яңарта ○ 5379 +ШЕШ (6) ■ Ит өчен шеш көяр ○ 9245 ● 9799 (2); 15330; 15363 (2) +ШЕШӘ (3) ■ Шешә суы түгел инеш суы да җитмәс ○ 538 ● 9854; 10046 +ШЕШӘГӘ (1) ■ Ярлы кесәсенә кергән акча шешәгә кергән чебен кебек дулый, ди ○ 7455 +ШЕШӘР (2) ■ Этнең, өрә-өрә, борыны шешәр ○ 3735 ● 9705 +ШЕШКӘ (1) ■ Эчтә калган сүз шешкә әйләнә имеш ○ 16137 +ШИГЫРЬ (3) ■ Такмак өйрәнеп кенә шигырь язганчы, барабан кагып ипи тапканың артык +○ 16409 ● 16418; 16419 +ШИГЫРЬНЕҢ (1) ■ Шигырьнең аз сүзендә күп мәгънә булыр ○ 16420 +ШИК (1) ■ Кайда шик - шунда куркыныч ○ 11139 +ШИКӘР (21) ■ Шәһәрнең корымы да - шикәр ○ 5246 ● 5332; 5891; 5998; 6332; 7480; 9324; 9375; +9380; 9401; 9451; 12310; 13363; 13394; 13435; 14069; 14177; 14458; 15464; 16080 (2) +шикәр → бал-шикәр +ШИКӘРЕ (1) ■ Чәе булса, шикәре табылыр ○ 9369 +шикәрлек → чәй-шикәрлек +ШИКӘРНЕ (2) ■ Бай үзе эшне ярата, шикәрне вак тарата, шатырдатып капкан чакта ак чыраен +каралта ○ 5736 ● 9381 +ШИКӘРНЕҢ (1) ■ Шикәрнең теше булса, үзен үзе ашар иде ○ 9382 +ШИКЕЛЛЕ (24) ■ Усак яфрагы көндәшле хатыннар шикелле: җилсез көндә дә кыймылдап тора +○ 1759 ● 2344; 3394; 3788; 4534; 7135; 7402; 10030; 10690; 11049; 11111; 11150; 11222; 11276; +11909; 12081; 13419; 13460 (2); 13726; 14023; 15899; 16570; 16629 +ШИКЛӘНЕР (1) ■ Шикле шикләнер, чикмәнен бөркәнер ○ 11310 +ШИКЛЕ (1) ■ Шикле шикләнер, чикмәнен бөркәнер ○ 11310 +ШИЛСӘ (1) ■ Бер дөядә ике өркәч, бере шилсә беренең көче юк ○ 2911 +ШИҢӘ (1) ■ Матурлык - тиз шиңә торган чәчәк шикелле ○ 10690 +ШИҢГӘК (1) ■ Шиңгән үләнне ашаган мал шиңгәк булыр ○ 1334 +ШИҢГӘН (1) ■ Шиңгән үләнне ашаган мал шиңгәк булыр ○ 1334 +ШИҢДЕ (1) ■ Өч көн үтте - чия чәчәге шиңде ○ 1824 +ШИР (1) ■ Үзеңне ир белсәң, үзгәне шир бел ○ 13581 +ШИРБӘТ (3) ■ Туган илнең җире - җәннәт, суы - ширбәт ○ 5058 ● 6711; 9735 +ШИРБӘТЛЕ (1) ■ Килен килбәтле булсын, сүзе ширбәтле булсын ○ 13359 +ШИФА (3) ■ Җир маеның лайласы җиде төрле сызлауга шифа ○ 1348 ● 9224; 15185 +ШИФАСЫ (3) ■ Яңгыры булсын димә, шифасы булсын диген ○ 1172 ● 1299; 1319 +ШИФАСЫЗ (1) ■ Дәвасыз авыру булмас, шифасыз дару булмас ○ 15216 +шок → шак-шок +ШОМА (4) ■ Шома боздан шуу ○ 1231 ● 4527; 4653; 10709 +ШОМАРА (2) ■ Өйдә яткан күгәрә, читтә йөргән шомара ○ 6868 ● 9959 +ШОМАРГАН (1) ■ Хәерче кесәсендәге шикәр кебек шомарган ○ 5998 +ШОМАРТА (1) ■ Башны тарак шомартмый, гомер шомарта ○ 14704 +ШОМАРТМЫЙ (1) ■ Башны тарак шомартмый, гомер шомарта ○ 14704 +ШОМАРТСАҢ (2) ■ Калайны күпме шомартсаң да, көмеш булмас ○ 286 ● 7780 +ШОМАРТЫР (1) ■ Тешләр ат колагын шомартыр ○ 2687 +ШОМАРЫР (2) ■ Йөргән таш шомарыр, яткан таш мүкләнер ○ 122 ● 11910 +ШОМБАЙ (1) ■ Исемем Шомбай, бәхетем шундай ○ 14987 +ШОМЫРТ (1) ■ Шомырт чәчәк аткан вакытта кызлар җилкенә, балан чәчәк аткан вакытта балык сикерә ○ 1819 +ШОҢКАР (9) ■ Толпар - тарбануыннан, шоңкар талпынуыннан билгеле ○ 2799 ● 2866; 2964; +3148; 4189-4193 +ШОҢКАРГА (1) ■ Хан баласы ханга охшар, балабан шоңкарга охшар ○ 5921 +ШОҢКАРДАН (2) ■ Толпардан - тояк, шоңкардан кыяк калыр ○ 2801 ● 4194 +шорт → шарт-шорт +ШӨГЫЛЕН (1) ■ ��өгыльле - шөгылен күрсәтер, шөгыльсез - фигылен күрсәтер ○ 6154 +ШӨГЫЛЬЛЕ (1) ■ Шөгыльле - шөгылен күрсәтер, шөгыльсез - фигылен күрсәтер ○ 6154 +ШӨГЫЛЬСЕЗ (1) ■ Шөгыльле - шөгылен күрсәтер, шөгыльсез - фигылен күрсәтер ○ 6154 +ШӨКЕР (8 | 2) ■ Күпне күр дә фикер ит, юкны күр дә шөкер ит ○ 600 ● 695, :1, :2; 7641; 7649; +9385; 11780; 12378; 16910 +ШӨКЕРГӘ (1) ■ Юк шөкергә тук шөкер ○ 7649 +ШӨКЕРЛЕК (1) ■ Шөкерлек килмәсә дә, көферлек килә ○ 11947 +ШӨКРАНАСЫЗ (1) ■ Шөкранасыз кешедән икмәк-тоз кадерен белгән эт яхшы ○ 11948 +ШӨПШӘНЕҢ (1) ■ Шөпшәнең оясын туздырсаң, уртага алып талый ○ 4829 +ШӨШЛЕ (6) ■ Балта биреп, шөшле алдым ○ 1977 ● 2001; 7522; 8718; 9068; 9074 +ШӨШЛЕДӘ (1) ■ Гаеп бездә түгел, шөшледә ○ 9077 +ШӨШЛЕДӘН (1) ■ Энәдән энә туа, шөшледән шөшле туа ○ 8718 +ШУА (2) ■ Аптыраган үрдәк койрыгы белән шуа ○ 4398 ● 4527 +ШУАРГА (1) ■ Кеше чанасы белән шуарга яхшы ○ 7040 +ШУК (1) ■ Балаң булса шук булсын, ике күзе ут булсын; әгәр шулай булмаса, дөньяда да юк +булсын ○ 14005 +ШУЛ (65 | 1) ■ Җил кай якка иссә, камыш шул якка борылыр ○ 1182 ● 1184; 1240; 1241; 1415; +1650; 1872; 2003; 2331; 3526; 3537; 3704; 3722; 3820; 3840:3; 3998; 4377; 4646; 5812 (2); +5821 (2); 5864; 5914; 6073; 6531; 6800; 7595; 8281; 8464; 8592; 8774; 9147; 9560; 9590; 9910; +9954; 10443; 10641; 11718; 12271; 12518; 12584; 12721; 12797; 12826 (2); 12866; 13727; 13980; +14160 (2); 14555 (2); 14752; 15142; 15490; 15713; 16004; 16205; 16281; 16620; 16824; 16978; +17010; 17024 +ШУЛАЕН (1) ■ Анысы шулай шулаен, тартып җибәр кураен ○ 16447 +ШУЛАЙ (16) ■ Заманың ничек булса, бүркеңне шулай ки ○ 821 ● 1430; 1789; 3818; 4681; 7069; +7683; 8700; 9383 (2); 9789; 10216; 14005; 14938; 15063; 16447 +ШУЛАЙГА (1) ■ Чаян явызлыктан чакмый, табигате шулайга чага ○ 4691 +ШУЛДЫР (1) ■ Үзе сөйләр, үзе көләр - шулдыр юләр ○ 11747 +ШУЛКАДӘР (1) ■ Сүз - чүпрә: никадәр күп салсаң, шулкадәр күперә ○ 16020 +ШУЛПА (8) ■ Елына күрә җылы шулпа ○ 1039 ● 3138; 9204; 9224; 9230; 9235; 9384; 9688 +ШУЛПАСЫ (4) ■ Куян шулпасының шулпасы ○ 2281 ● 4209; 9109; 9475 +ШУЛПАСЫН (2) ■ Шулпасын эч, табагын безгә калдыр ○ 9732 ● 9734 +ШУЛПАСЫНЫҢ (1) ■ Куян шулпасының шулпасы ○ 2281 +ШУМАЙ (1) ■ Шулай ул, шулай ул, майламасаң шумай ул ○ 9383 +ШУМЫЙ (1) ■ Коры җирдә чана да шумый ○ 129 +ШУНДА (46 | 1) ■ Диңгез кайда, чырылдак су шунда ага ○ 362 ● 393; 394; 1652; 1960; 2228; +2820; 3189; 3726; 3958; 4492; 4737; 4774; 4782; 4883; 5005; 5006; 5036; 5156; 5303 (2); 6067; +6569; 6693; 6893; 7478; 8162; 8609; 8682; 8708, :1; 8712; 9253; 10098 (2); 10243; 10337; 10415; +10671 (2); 11139; 12070; 12095; 13177; 14190 (2); 15551 +ШУНДАДЫР (1) ■ Зәңгәр төймәм кемдәдер, минем күңелем шундадыр ○ 8956 +ШУНДАЙ (1) ■ Исемем Шомбай, бәхетем шундай ○ 14987 +ШУНДУК (2) ■ Бер ярлы кеше әйткән: "Бу ни гаҗәп, бай кесәсенә акча җырлап керә, минем +кесәгә елап керә дә, шундук дулап чыга", - дигән, ди ○ 7319 ● 16800 +ШУНДЫЙ (18) ■ Җирең нинди булса, икмәгең шундый була ○ 1487 ● 2377; 2832; 2941; 3266; +5404; 6784; 8300; 8315; 8840; 9919; 10767; 13283; 13349; 14064; 14612; 16503; 17053 +ШУНДЫЙДАН (1) ■ Нинди күпер салсаң, шундыйдан үтәрсең ○ 6807 +ШУНДЫЙ-ШУНДЫЙ (1) ■ Шундый-шундый эшләр, тора-бара нишләр ○ 6314 +ШУННАН (12) ■ Башта бир фонтан, шуннан соң мактан ○ 273 ● 1183; 2760; 5858; 6717; 6979; +6981; 8271; 8683; 8725; 8742; 10029 +ШУНЧА (1) ■ Аучы ничә әмәл белсә, аю шунча юл белә ○ 2011 +ШУНЫ (24 | 1) ■ Ни чәчсәң шуны урырсың, җил чәчсәң буран урырсың ○ 1429 ● 1892; 2324; +2330; 3840:2; 3845; 5220; 5797; 6113 (2); 6114; 6360; 7532; 9677; 9790; 10465; 10539; 14090; +14334; 14445; 15227; 16099; 16649; 16817; 17057 +ШУНЫКЫ (4) ■ Җир кемнеке - икмәге шуныкы ○ 1480 ● 1782; 4748; 8297 +ШУНЫҢ (11) ■ Кемнең тарысы - шуның тавыгы ○ 1549 ● 3259; 7036-7038; 8275; 8513; 8520; +10925; 16375; 16594 +ШУҢА (4) ■ Бүрәнәнең юан башы кем җилкәсендә булса, шуңа авыр ○ 1910 ● 3538; 4627; 8053 +ШУҢАРГА (1) ■ Эт кемгә өрә, мәче шуңарга мыраулый ○ 3599 +ШУРПА (1) ■ Малың булса, утыртырлар уртага, малың булмаса, каптырмыйлар шурпа да ○ 7410 +ШУРПАСЫ (3) ■ Арзанның шурпасы татымас ○ 7863 ● 8494; 11925 +ШУРПАСЫН (1) ■ Эч шурпасын, ник куркасың ○ 9505 +ШУУ (1) ■ Шома боздан шуу ○ 1231 +ШУШЫ (1) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем юклыгы, +шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 +ШУШЫЛАРНЫ (1) ■ Атадан ул туса - иге, ата юлын куса - иге, биленә садак буса - иге, битенә +килер оятны үзе белеп юса - иге, шушыларны кылмаса, барыннан да югы - иге ○ 14357 +шуы → шау-шуы +ШУЫША (1) ■ Яманлык канатланып оча, яхшылык ташбака кебек шуыша ○ 12263 +ШҮРӘЛЕ (5) ■ Былтырны шүрәле дә эзләп тапмаган ○ 788 ● 9447; 11053; 16787; 16803 +ШҮРЕ (3) ■ Бар чагында бүре күк, юк чагында шүре күк ○ 7634 ● 8742; 8988 +ШҮРЕДӘЙ ( | 1) ■ Булганда бүредәй, булмаганда шүредәй ○ 7634:1 +ШҮРЕДЕР (1) ■ Ачтыр - бүредер, ялангачтыр - шүредер ○ 9584 +ШҮРЛИ (1) ■ Шүрәле судан шүрли ○ 16787 +ШЫБЫРДАП (1) ■ Түбәсе тишек - шыбырдап су үтә ○ 8380 +шыгыр → ыгыр-шыгыр +ШЫГЫРДАВЫ (1) ■ Арбаның шыгырдавы дегеттән, хатынның лыгырдавы ирдән ○ 13793 +ШЫГЫРДАВЫКЛЫ (1) ■ Шыгырдавыклы агач озак чыдар, шыгырдамаган тиз сынар ○ 1707 +ШЫГЫРДАГАН (1) ■ Бер шыгырдаган агач гомер буе шыгырдый ○ 1678 +ШЫГЫРДАМАГАН (1) ■ Шыгырдавыклы агач озак чыдар, шыгырдамаган тиз сынар ○ 1707 +ШЫГЫРДЫЙ (8) ■ Бер шыгырдаган агач гомер буе шыгырдый ○ 1678 ● 6980; 6984; 7014; 7061; +7065; 7069; 7111 +ШЫК (1) ■ Шәрә агачтан шык көтмә ○ 1708 +ШЫКСЫЗ (1) ■ Маймыл ни хәтле шыксыз булса, шул хәтле күбрәк кыланыр ○ 2331 +ШЫКЫРДЫК (1) ■ Саескан, сандугач кебек сайрармын дип, шыкырдык булып калган ○ 4079 +ШЫМ (1) ■ Шаулаган судан курыкма, шым судан курык ○ 482 +ШЫМЧЫ (3) ■ Шымчы колагын шыңкайтыр ○ 5651 ● 5652; 13664 +ШЫНА (1) ■ Шымчы шына кагарга оста булыр ○ 5652 +ШЫҢКАЙТЫР (1) ■ Шымчы колагын шыңкайтыр ○ 5651 +ШЫҢРАМЫЙ (1) ■ Хуҗа кулындагы чүлмәк шыңрамый гына ватыла ○ 9974 +ШЫҢШЫГАН (1) ■ Гармунга җырлыйм дип, Акбай да шыңшыган ○ 3477 +ШЫҢШЫЙ (2) ■ Ач эткә аш бирсәң, тук эт шыңшый ○ 3460 ● 7018 +ШЫҢШЫМАС (1) ■ Эткә сөяк белән атсаң шыңшымас ○ 3691 +ШЫПЫРТ (1) ■ Тәмле бәлештән калыр идем, шыпырт сүздән калмас идем ○ 16312 +ШЫР (3) ■ Чыпчык пыр иткәндә, йөрәге шыр итә ○ 4186 ● 8033; 11775 +ШЫРПЫ (10) ■ Диңгезне шырпы белән болгатып булмый ○ 372 ● 1045; 2245; 5653; 6386; +8455 (2); 8456; 11231; 14614 +ШЫРПЫЛЫ (3) ■ Шырпылы агач кулга кас ○ 1963 ● 2224; 11997 +ШЫРЫККА (1) ■ Яшең җитсә кырыкка, эшең китәр шырыкка ○ 15103 +ШЫТМАС (2) ■ Карга күзе төшкән орлык шытмас ○ 3972 ● 16580 +ШЫТЫМЫННАН (1) ■ Булыр ашлык шытымыннан билгеле ○ 1388 +ЫГЫР-ШЫГЫР (1) ■ Ыгыр-шыгыр көн үтсен, байның күңеле үссен ○ 5999 +ЫЖЛАМЫЙ (1) ■ Хуҗасы ыжламый самовары чыжламый ○ 10177 +ЫЗАН (2) ■ Һәрбер эш план белән, ат сукалый ызан белән ○ 6280 ● 7150 +ЫЗБА (2) ■ Иттән богыл куймыйлар, сөяктән ызба куймыйлар ○ 9250 ● 13900 +ЫЗГЫТ (1) ■ Мине ызгытканчы этне ызгыт ○ 3780 +ЫЗГЫТКАНЧЫ (1) ■ Мине ызгытканчы этне ызгыт ○ 3780 +ЫЗГЫШ (3) ■ Ызгыш - дошманлыкның башы ○ 5490 ● 8304; 16132 +ЫЗГЫШМАУ (1) ■ Гафу үтенгәнче ызгышмау яхшырак ○ 15830 +ЫЗГЫШСАҢ (1) ■ Күршең белән ызгышсаң, кемгә керерсең? ○ 5218 +ЫЗГЫШЫ (1) ■ Байның - ызгышы, патшаның сугышы бетмәс ○ 5740 +ЫЛАК (3) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе аягыңа +кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 ● 14038; 14070 +ЫЛАНШАК (1) ■ Ыланшак - асраганда мөлкәт, асрап беткәч - михнәт ○ 14071 +ЫЛТАРА (1) ■ Ни ылтара, ни пылтара - калган ике уртада ○ 737 +ЫМСЫН (1) ■ Ымсынганга ымсын ашы ○ 9733 +ЫМСЫНГАН (1) ■ Кеше кулындагыга ымсынган - үз кулындагысы ычкынган ○ 11850 +ЫМСЫНГАНГА (1) ■ Ымсынганга ымсын ашы ○ 9733 +ЫНДЫР (6) ■ Ындыр тулы кибән - кесә тулы акча ○ 1466 ● 1507; 3601; 4332; 5333; 16043 +ЫНДЫРДА (3) ■ Сабанда килешкән ындырда сугышмас ○ 1434 ● 1436; 1467 +ЫНДЫРЫҢ (1) ■ Тирес түксәң җиреңә, ындырың тулыр игенгә ○ 1452 +ЫҢГЫРАШ (1) ■ Дусың авырса, син дә ыңгыраш ○ 5410 +ЫҢГЫРАШМАС (1) ■ Авырмаган кеше ыңгырашмас ○ 15155 +ЫҢГЫРАШЫП (1) ■ Ярлының кесәсенә акча ыңгырашып керә, җырлашып чыга, ди ○ 7497 +ЫҢГЫРАШЫРСЫҢ (1) ■ Сабанда сайрашмасаң, уракта ыңгырашырсың ○ 1435 +ЫҢГЫРЧАГЫМ (1) ■ Абзый, син минем белән үзең туган, ыңгырчагым туган түгел ○ 14539 +ЫҢГЫРЧАК (2) ■ Тумаган тайга - тимер ыңгырчак ○ 2865 ● 10141 +ЫП (1) ■ "Ып" дияргә ярамый, калка-чыга ачуым ○ 12658 +ЫРАЕМ (1) ■ Чыраем яман булса да, ыраем яхшы ○ 10739 +ЫРАМАС (1) ■ Үзе белмәс, кешедән сорамас - бервакытта да ырамас ○ 16688 +ЫРАМЛЫ (2) ■ Бергәләп эшләгән эш ырамлы була ○ 6045 ● 6924 +ЫРАР (1) ■ Юл белән йөрсәң юртып йөр, юртып йөрсәң юл ырар ○ 6836 +ЫРГАК (1) ■ Ыргак тотып атаң калганчы, уймак тотып анаң калсын ○ 14453 +ЫРГЫЛЫР (1) ■ Еланның өненә басма, йөзеңә ыргылыр ○ 4654 +ЫРГЫТ ( | 1) ■ Атыңны урлатсаң, йөгәнеңне артыннан ыргыт ○ 2621:3 +ЫРГЫТЫП (1) ■ Хатын чабата түгел, ыргытып ташлый алмассың ○ 13730 +ЫРДЫЙ-БЫРДЫЙ (1) ■ Ырдый-бырдый баш булса, алабута аш булыр ○ 5959 +ЫРЛАШМЫЙ (1) ■ Эт ырлашмый танышмас ○ 3650 +ЫРУ (2) ■ Кайсы ыру көчле - ханны шул куя, кайсы ыру үчле - канны шул коя ○ 5812 (2) +ЫРУЛЫ (1) ■ Ырулы ил - оялы каз ○ 5093 +ырулы → кардәш-ырулы +ЫРУЛЫНЫҢ (1) ■ Ырулының угы узар ○ 14527 +ЫРУ-ТУГАН (2) ■ Ыру-туган бер үледә, бер тередә ○ 14525 ● 14526 +ЫРУЫ (2) ■ Этнең ыруы юк ○ 3732 ● 14528 +ЫРУЫН (1) ■ Сөмсез сыер үз ыруын танымас ○ 3226 +ЫРУЫНА (1) ■ Сыер алсаң - тоягына кара, хатын алсаң - ыруына кара ○ 14501 +ЫРЫЙ (1) ■ Эш бергәләп эшләгәндә генә ырый ○ 6165 +ЫРЫЛДАГАН (1) ■ Ырылдаган этнең янына барма ○ 3539 +ЫРЫЛДАП (1) ■ Эт баласын ырылдап сөяр ○ 3560 +ЫРЫЛДАРГА (1) ■ Атам юк ырылдарга, анам юк мырылдарга ○ 14463 +ЫРЫЛДАШКАНЫ (1) ■ Этнең ырылдашканы - исәнләшкәне ○ 3731 +ЫРЫМ (3) ■ Аттан егылганга - ырым, дөядән егылганга - кабер ○ 2586 ● 7335; 16788 +ЫРЫМЧЫ (1) ■ Ырымчы ырым итәр, ырымы кырын китәр ○ 16788 +��РЫМЫ (2) ■ Гидай ырым итәр, ырымы кырын китәр ○ 7335 ● 16788 +ЫРЫС (2) ■ Орыш бар җирдә ырыс тормый ○ 5609 ● 13776 +ЫРЫСКАЛ (1) ■ Безгә дигән ырыскал төшкән калган тырыстан ○ 14980 +ЫРЫСЫ (2) ■ Яхшы әдәм - илнең ырысы, яхшы сүз - җанның тынычы ○ 12334 ● 15068 +ЫСПАЙ (2) ■ Ыспай туңмас - калтырар, борын асты ялтырар ○ 8819 ● 8820 +ЫСПАЙЛАНСА (1) ■ Үрдәк, ничаклы ыспайланса да, аккош була алмый ○ 4423 +ЫСТАНЫ (1) ■ Киндер ыстаны киендерә, чүпләме күзне сөендерә ○ 1550 +ЫСЫЛДЫЙ (1) ■ Койрыгына бассаң, елан да ысылдый ○ 4668 +ЫЧКЫНГАН (2) ■ Кулдан ычкынган чыпчыкны яңадан тота алмассың ○ 4172 ● 11850 +ЫЧКЫНДЫРМА (4) ■ Иртәгәгә ышанып, бүгенге көнеңне кулдан ычкындырма ○ 840 ● 7988; +8185; 16768 +ЫЧКЫНДЫРСАҢ (1) ■ Сүзнең вакытын ычкындырсаң, әсәре булмас ○ 16046 +ЫЧКЫНДЫРУ (1) ■ Тезгенне кулдан ычкындыру ○ 7112 +ЫЧКЫНМЫЙ (1) ■ Биш бармакка эләккән ычкынмый ○ 10916 +ЫЧКЫНСА (3) ■ Куян алдан ычкынса, эт куып җитми ○ 2247 ● 15763 (2) +ЫЧКЫРЫ (1) ■ Ыштаны юк ычкыры белән мактана ○ 8940 +ЫЧКЫРЫМ (1) ■ Үз эшем үземә җиткән, ычкырым теземә җиткән ○ 6333 +ЫШАН (14) ■ Аңа ышан - суга таян ○ 499 ● 1115; 5573 (2); 10402; 10526; 10527; 11620; 12238; +16133; 16221; 16737; 16846; 16848 +ЫШАНА (4) ■ Аю көченә ышана, кеше акылына ышана ○ 11525 (2) ● 16470; 16824 +ЫШАНГАН (19 | 2) ■ Ышанган тауда киек юк ○ 197 ● 198; 3399; 5211; 6678; 10897; 11721; +12703; 13688; 13758 (4); 16754 (2); 16761; 16847, :1 (2); 16850; 16893 +ЫШАНГАННАР (1) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен +ашаганга ышанганнар ○ 7496 +ЫШАНГАНЫҢНЫ (1) ■ Һәр ишеткәнеңә ышанма, һәр ышанганыңны сөйләмә ○ 16259 +ЫШАНДЫРА (3) ■ Карга карганып ышандыра ○ 3962 ● 7892; 16165 +ЫШАНМА (31) ■ Кышкы көннең җылынуына ышанма ○ 874 ● 1115; 2554; 4643; 5336; 5491; +7311; 7591; 7712; 8501; 9819; 9842; 10402; 10526; 10527; 11620; 12238; 12953; 13430; 13466; +13522; 13604; 14842; 15517; 15747; 16133; 16221; 16253; 16259; 16737; 16848 +ЫШАНМАГАН (2) ■ Күзенә ышанмаган кулы белән капшар ○ 10437 ● 16173 +ЫШАНМАГАННАР (1) ■ Ярлының кара бодаен күсе ашагач, ышанмаганнар, байның сука тимерен ашаганга ышанганнар ○ 7496 +ЫШАНМАСА (1) ■ Үрдәк, үзенә ышанмаса, әкәлә йотмый ○ 4430 +ЫШАНМАСАҢ (1) ■ Ышанмасаң, үзең ант ит ○ 12659 +ЫШАНМАСЛАР (1 | 1) ■ Бер ялган сөйләсәң тугыз дөресеңә дә ышанмаслар ○ 15801 ● 16173:1 +ЫШАНМАСТАЙ (1) ■ Кеше ышанмастай сүзне дөрес булса да сөйләмә ○ 15897 +ЫШАНМАУ (2) ■ Үз колагыңа үзең ышанмау ○ 10528 ● 16260 +ЫШАНМЫЙЛАР (1) ■ Куйны бүрегә ышанмыйлар ○ 3099 +ЫШАНСА (1) ■ Колак күзгә ышанса, күз күзгә ышаныр ○ 10408 +ЫШАНСАҢ (1) ■ Әйткән бер сүзгә ышансаң, төпсез коега төшәрсең ○ 16212 +ЫШАНУ (1) ■ Һәр кешенең сүзенә ышану - ахмаклык, һичкемгә ышанмау - кирелек ○ 16260 +ЫШАНУЧЫ (1) ■ Ишеткән бер сүзгә ышанучы - ялганчы ○ 10388 +ЫШАНЫП (11) ■ Иртәгәгә ышанып, бүгенге көнеңне кулдан ычкындырма ○ 840 ● 1123; 2935; +5310; 6268; 7035; 7418; 9020; 13659; 15229; 16849 +ЫШАНЫР (10) ■ Төлке койрыгына ышаныр ○ 2297 ● 4121; 5907; 7446; 10408; 11073 (2); +16478 (2); 17072 +ЫШАНЫЧСЫЗЛЫКНЫҢ (1) ■ Вәгъдәдә тормау - ышанычсызлыкның беренче баскычы +○ 12480 +ЫШАНЫЧЫҢ (1) ■ Алдыңда - ышанычың, артыңда таянычың булсын ○ 669 +ЫШКЫ (3) ■ Пычкы сораганга - ышкы, ышкы сораганга пычкы тоттырмыйлар ○ 1930 (2) ● 1964 +ЫШКЫЙ (1) ■ Кәҗәгә сы��лавык чыкса, ул аны агачка ышкый ○ 3045 +ЫШКЫЛАУДАН (1) ■ Ботаклы агачны ышкылаудан ни файда ○ 1908 +ЫШКЫЛМЫЙЧА (1) ■ Ышкылмыйча асылташ та ялтырамый ○ 317 +ЫШКЫМА (1) ■ Сусыз мунчала белән арканы ышкыма ○ 10846 +ЫШКЫНМЫЙЧА (1) ■ Кортлы кәҗә ышкынмыйча торалмый ○ 3013 +ЫШКЫНСА (1) ■ Ике сыер ышкынса, арада чебен үлә ○ 3164 +ЫШКЫНЫР (1) ■ Кәҗәнең әҗәле җитсә, көтүченең таягына ышкыныр ○ 3055 +ЫШТАН (5) ■ Эш эздән, ыштан тездән ○ 6322 ● 8755; 8951; 13623; 13780 +ЫШТАНЛЫК (1) ■ Эрләмәгән-сукмаган, Шаһи сиңа ыштанлык ○ 8754 +ЫШТАННЫ (1) ■ Кигән ыштанны кем күрә, күшәгәне ил күрә ○ 8903 +ыштанны → күлмәк-ыштанны +ЫШТАНСЫЗ (1) ■ Ыштансыз билгә каеш бау ○ 8989 +ЫШТАНЫ (2) ■ Ыштаны бөтен кеше теләгәнчә чүгәли ○ 8939 ● 8940 +ЫШТАНЫМ (1) ■ Илнең авызын тыгарга илле ыштаным юк ○ 5142 +ЫШТАНЫННАН (1) ■ Эш тапмаган ыштаныннан бет баккан ○ 6178 +ЫШТАНЫНЫҢ (1) ■ Бишмәтенең җиңе юк, ыштанының төбе юк ○ 8954 +ЫШТАНЫҢ (1) ■ Кәҗә дә торнадан "ыштаның юк" дип көлгән ○ 3028 +ЫШТЫР (3) ■ Тависның күлмәге ефәк булса да, аягы ыштыр булыр ○ 4124 ● 7962; 10729 +ЫШТЫРГА (1) ■ Шалканны ефәккә төргәннән бәясе артмас, энҗене ыштырга төргәннән бәясе +кимемәс ○ 1624 +ЫШЫГЫ (1) ■ Давыллы көннең ышыгы бар, явымлы көннең йокысы бар ○ 1087 +ЫШЫК (2) ■ Яңгырдан ышык кына ○ 1235 ● 14574 +ЫШЫКЛЫЙ (1) ■ Якындагы хәтәр ерактагысын ышыклый ○ 14965 +ЭЗ (7) ■ Кар яуды - эз басылды ○ 1098 ● 1898; 2019 (2); 5059; 6830; 10883 +ЭЗГӘ (1) ■ Дусны - үзгә, дошманны ялган эзгә юлыктыр ○ 5397 +ЭЗДӘН (6) ■ Баскан эздән су чыгара ○ 500 ● 2139; 6322; 6988; 6996; 8066 +ЭЗЕ (11) ■ Суда көймә эзе беленми ○ 448 ● 1421; 2262 (2); 2970; 6813; 7078; 8895; 12631; 14736; +ЭЗЕН (2) ■ Ат эзен колын таптар ○ 2526 ● 4607 +ЭЗЕНӘ (1) ■ Ат аягы эзенә су җыела ○ 2477 +ЭЗЕННӘН (2) ■ Баскан эзеннән ут чыга ○ 6884 ● 12862 +ЭЗЕҢӘ (1) ■ Хәсрәт белән бәла эзеңә басып кына йөри ○ 14957 +ЭЗЛӘ (9) ■ Данны басудан эзлә ○ 1393 ● 5396; 7768 (2); 10235 (2); 10692; 14166; 16539 +ЭЗЛӘГӘН (16) ■ Җиңелне эзләгән авырга каба ○ 640 ● 718; 736; 2746; 2903; 3272; 3849; 5467; +6543; 6830; 7433; 11931; 12675; 12719; 12938 (2) +ЭЗЛӘГӘННЕ (1) ■ Күктән эзләгәнне алла җирдән бирде ○ 16885 +ЭЗЛӘГӘНЧЕ (1) ■ Улыңа кыз эзләгәнче кызыңа ул эзлә ○ 14166 +ЭЗЛӘМӘ (12) ■ Кардан гөмбә эзләмә ○ 1104 ● 2468; 3862; 4277; 5312 (2); 9563; 9911; 10692; +10961; 16539; 16877 +ЭЗЛӘМӘГӘН (1) ■ Дуслар эзләмәгән кеше үзенә дошман ○ 5384 +ЭЗЛӘМИ (2) ■ Алтын кешене эзләми, кеше алтынны эзли ○ 7738 ● 15221 +ЭЗЛӘМИЛӘР (2) ■ Үгез астыннан бозау эзләмиләр ○ 3269 ● 8539 +ЭЗЛӘП (5 | 1) ■ Җиде кат җир астына керсә дә, эзләп табу ○ 250 ● 788; 7560; 9978:2; 14836; 16989 +ЭЗЛӘР (6 | 3) ■ Эшчән бәхетне эштән эзләр, ялкау бәхетне читтән эзләр ○ 6551 (2) ● 7965; +11078:1, :1, :2; 12602 (2); 15251 +ЭЗЛӘРГӘ (1) ■ Сиңа биргән акчаны багор белән су төбеннән эзләргә ○ 7836 +ЭЗЛӘСӘ (1) ■ Күп эзләсә, юк табылыр ○ 5030 +ЭЗЛӘСӘҢ (5) ■ Эт белән эзләсәң дә табарлык түгел ○ 3789 ● 5481; 6113; 8445; 11021 +ЭЗЛӘҮ (2) ■ Көндез шырпы белән эзләү ○ 1045 ● 1365 +ЭЗЛӘҮЧЕ (1) ■ Данны эзләүче түгел, эшләүче таба ○ 6055 +ЭЗЛӘШ (1) ■ Кода-кодагый булганчы бик эзләш тә бик сораш, кода-кодагый булгачтын, хәлең +булса бик сыйлаш ○ 14626 +ЭЗЛИ (14) ■ Тавык, йомыркасы артына җиткәч, урын эзли ○ 4306 ● 5442 (2); 6448 (2); 7738; +9518; 11078 (2); 12733 (2); 13089; 15224; 15264 +ЭЛӘБЕЗ (1) ■ Ике әнкә, бер чөнкә, эләбез дә чөябез ○ 9024 +ЭЛӘГӘ (15) ■ Табышлы бүре өненә керә, табышсыз бүре камауга эләгә ○ 2201 ● 2317; 3307; +3857; 4103; 4543; 4563; 6767; 6773 (2); 9260; 14035; 14065; 14854; 15492 +ЭЛӘГӘСЕҢ (1) ■ Күзәттә күзең эленсә, дошман кулына үзең эләгәсең ○ 5596 +ЭЛӘГЕП (1) ■ Салам да парлы казыкка эләгеп кала ○ 8626 +ЭЛӘГЕР (3) ■ Төлкенең тәҗрибәлесе капкынга ике аягы белән эләгер ○ 2316 ● 4484; 5408 +ЭЛӘГЕШКӘН (1) ■ Күпер башында күчәр башлары эләгешкән ○ 7108 +ЭЛӘККӘН (7) ■ Тегермән ташына эләккән он булыр ○ 1446 ● 3535; 4493; 4534; 4847; 10916; 16780 +ЭЛӘККӘЧ (2) ■ Читлеккә эләккәч, ерткыч та юашлана ○ 2023 ● 4469 +ЭЛӘКМӘГӘН (1) ■ Башта эләкмәгән балыкка соңыннан үкенмә ○ 4481 +ЭЛӘКМӘГӘЧ (1) ■ Эт тә, ит эләкмәгәч, "сасы" ди ○ 3642 +ЭЛӘКМӘДЕ (1) ■ Тәти бүрек эләкмәде, бәти бүрекне мин яратмыйм ○ 9018 +ЭЛӘКМӘС (1) ■ Үрмәкүч тозагына үрдәк эләкмәс ○ 4431 +ЭЛӘКМӘСӘ (1) ■ Моннан эләкмәсә, тегеннән эләгә ○ 4543 +ЭЛӘКМӘСЕН (1) ■ Борыныңны бик күтәрмә, эләкмәсен агачка ○ 10560 +ЭЛӘКМИ (5) ■ Кирәк таш кулга эләкми ○ 133 ● 3191; 4400; 4504; 10033 +ЭЛӘКСӘҢ (1) ■ Тинтәккә эләксәң, тинтерәрсең ○ 11688 +ЭЛӘКТЕК (1) ■ Явымнан качып, яшенгә эләктек ○ 1232 +ЭЛӘКТЕР (1) ■ Кортның анасын эләктер, иле тубалга үзе керер ○ 4738 +ЭЛӘКТЕРЕР (1) ■ Ачкүз олы кашык эләктерер ○ 9564 +ЭЛӘКТЕРҮ (1) ■ Үгезне мөгезеннән эләктерү ○ 3330 +ЭЛГӘН (1) ■ Күрми күргән чабатасын түргә элгән ○ 9053 +ЭЛГӘРЕ (2) ■ Күкәй салмас тавык көн элгәре кытаклый ○ 4288 ● 11281 +ЭЛГӘРЕДӘЙ (1) ■ Элгәредәй ирең булмас, яшьтәгедәй ашың булмас ○ 13573 +ЭЛДЕР (1) ■ Белмәгәнне белдер, кулына алтын йөзек элдер ○ 16523 +ЭЛЕГРӘК (1) ■ Колак күздән элегрәк гашыйк булыр ○ 10409 +ЭЛЕК (31) ■ Айның балкуыннан элек табы күзгә төшә ○ 22 ● 1280; 1403; 2618; 3929; 4628; +4629; 5492; 5573; 6155-6157; 8165; 8613; 8620; 8629; 9987; 10060; 10619; 11489; 11981; 12218; +14104; 14599; 15138; 16022; 16042; 16045; 16134; 16863; 17022 +ЭЛЕККЕ (2) ■ Элекке ирем - тиресле җирем ○ 13574 ● 13761 +ЭЛЕККЕДӘЙ (1) ■ Элеккедәй эшем юк, бәйрәмдәгедәй ашым юк ○ 6716 +ЭЛЕККЕСЕНЕҢ (1) ■ Элеккесенең казасы - соңгысының җәзасы ○ 13575 +ЭЛЕНЕП (1) ■ Бәхет казык башында эленеп тормый ○ 14826 +ЭЛЕНЕР (1) ■ Бавы бар дорба эленер, бавы юк дорба җирдә ятып калыр ○ 7006 +ЭЛЕНМӘ (1) ■ Белмәгән эшкә үрелмә, үрелеп тозакка эленмә ○ 6342 +ЭЛЕНСӘ (1) ■ Күзәттә күзең эленсә, дошман кулына үзең эләгәсең ○ 5596 +ЭЛЕП (4) ■ Элеп алып, селкеп салу ○ 5708 ● 8401; 10561; 10859 +ЭЛҖЕН (1) ■ Элҗен көн суга бер кашык салкын кушыла икән ○ 967 +ЭЛМӘГӘН (2) ■ Күзгә элмәгән чүп күзгә төшәр ○ 8416 ● 12062 +ЭЛМӘК (2) ■ Муенга элмәк - тияккә ялау ○ 10294 ● 13910 +ЭЛМИЛӘР ( | 1) ■ Тумаган балага бишек элмиләр ○ 14058:1 +ЭЛПӘ (1) ■ Элпә йөз кат ялтыраса да, якут нуры артык булыр ○ 318 +ЭЛҮ (2) ■ Авызны чөйгә элү ○ 10600 ● 13910 +ЭНӘ (39) ■ Кое төбеннән караучыга күк бәләкәй, энә тишегеннән караучыга дөнья бәләкәй ○ 32 +● 320; 460; 4957; 5926; 5947; 6316; 6617; 6778; 6843; 8586; 8712-8716; 8718; 8734; 8743-8749; +8757; 10200; 10864; 10972; 12387; 12605; 12950; 13040; 14657; 14753; 15167; 15646; 15868; +ЭНӘГӘ (3) ■ Агыйделнең аръягында - бер энәгә бер сыер, барып карасаң - чүп тә юк ○ 336 +● 3151; 3162 +ЭНӘДӘН (4) ■ Энәдән куркып лом йотма ○ 8717 �� 8718; 8750; 15545 +ЭНӘ-ҖЕБЕҢНЕ (1) ■ Хатының җыбыткы булса, энә-җебеңне үзең тотарсың ○ 13753 +ЭНӘНЕ (4) ■ Ялкау энәне озын саплар ○ 6578 ● 8719; 8720; 8751 +ЭНӘСЕ (2) ■ Энәсе үткәннең җебе үтәр, бүләге үткәннең сүзе үтәр ○ 8188 ● 8752 +ЭНӘСЕЗ (2) ■ Инәсез торып була, энәсез торып булмый ○ 8679 ● 8721 +ЭНӘСЕНӘ (1) ■ Энәсенә күрә җебе, егетенә күрә кызы ○ 13104 +ЭНӘСЕННӘН (1) ■ Энәсеннән җебенә кадәр ○ 8753 +ЭНДӘШМӘ (1) ■ Менгәшмә, менгәштеңме - артың авыртса да эндәшмә ○ 2671 +ЭНДӘШМӘГӘН (1) ■ Эндәшмәгән кешедә ябәлә юк ○ 16135 +ЭНДӘШМӘГӘННӘН (1) ■ Акырынганнан курыкма, эндәшмәгәннән курык ○ 15751 +ЭНДӘШМӘСӘҢ (1) ■ Эндәшмәсәң - уза, эндәшсәң - туза ○ 16136 +ЭНДӘШСӘҢ (1) ■ Эндәшмәсәң - уза, эндәшсәң - туза ○ 16136 +ЭНДӘШҮ (1) ■ Белешми эндәшү - сыналмаган бозга керү ○ 5305 +ЭНЕ (3) ■ Аганы күреп эне үсәр, апаны күреп сеңел үсәр ○ 14556 ● 14569; 14575 +эне → ага-эне, агай-эне +ЭНЕГӘ (1) ■ Яман энегә ага булма, яман тунга яга булма ○ 14573 +энедән → агай-энедән +энеле → агай-энеле +ЭНЕМ (2) ■ Энем кырлач "агам кырлачтан уздырыйм" дип тырыша, ди ○ 968 ● 969 +ЭНЕМ-УГЛЫМ (1) ■ Бүз алашам арыса, Бүре ханга җиталмам, энем-углым күп туды, күп туса +да кол туды, ханга гарызым әйталмам ○ 5785 +ЭНЕНЕҢ (1) ■ Эненең малы күп булса, ага булыр; киленнең ашы күп булса, ана булыр ○ 14570 +эненең → агай-эненең +энең → ага-энең, агай-энең +энеңә → агай-энеңә +энеңне → агай-энеңне +энеңнең → агай-энеңнең +ЭНЕСЕ (3) ■ Энесе барның тынычы бар ○ 14571 ● 14572; 15068 +ЭНҖЕ (7) ■ Энҗе бөртеге зур булмый ○ 319 ● 320; 2884; 3545; 3617; 10710; 13768 +ЭНҖЕГӘ (1) ■ Ләйсән суын җиде ел сакласаң, энҗегә әверелә, имеш ○ 1122 +ЭНҖЕДӘН (2) ■ Дәрья төбендәге энҗедән тау башындагы таш артык ○ 283 ● 363 +ЭНҖЕ-МӘРҖӘН (1) ■ Тел дигән дәрья бар, төбендә энҗе-мәрҗән бар, белгәннәр чумып алыр, +белмәгәннәр коры калыр ○ 15537 +ЭНҖЕНЕ (2) ■ Энҗене эт муенына такмыйлар ○ 321 ● 1624 +ЭНҖЕНЕҢ (1) ■ Энҗенең эт муенында кадере юк ○ 322 +ЭРБЕТ (1) ■ Эрбет базарына китте ○ 8071 +ЭРБЕТКӘ (1) ■ Эрбеткә китәм, ләхет балтаңны әзерләп куй ○ 15449 +ЭРГӘЗЕМБАЙ (1) ■ Эргәзембай - яз күрке ○ 1335 +ЭРГӘСЕ (1) ■ Йортның эргәсе авыр ○ 8267 +ЭРГӘСЕНӘ (1) ■ Алма ничек пешкән - эргәсенә шулай коелып төшкән ○ 1789 +ЭРЕ (4) ■ Вактан эре җыела ○ 567 ● 659; 1643; 12049 +ЭРЕГӘН (3) ■ Кургашны көмеш дигәннәр, эрегән дә төшкән ○ 291 ● 9386; 10589 +ЭРЕЛӘНМӘ (1) ■ Эреләнмә - эре чикләвек диярләр ○ 12049 +ЭРЕЛЕК (2) ■ Акыллы кеше эрелек күрсәтмәс ○ 11984 ● 12048 +ЭРЕМӘССЕҢ (1) ■ Тоз түгелсең - эремәссең ○ 9497 +ЭРЕМЧЕК (1) ■ Бәхетсезгә, эремчек ашаса да, кылчык эләгә ○ 14854 +ЭРЕР (1) ■ Тимерче кулында тимер балавыз кебек эрер ○ 308 +ЭРЕСӘ (1) ■ Кары эресә дә, бозы кала ○ 1107 +ЭРЕСЕ (1) ■ Эресе эре, вагы вак - ашарга нәрсә юк ○ 659 +ЭРЕТӘ (7) ■ Кургашны ялкын эретә, күңелне яхшылык эретә ○ 12146 (2) ● 12362; 15555; 15683; +15772; 16256 +ЭРЕТЕП (1) ■ Тимер сынса эретеп коярсың, дуслык сынса коялмассың ○ 5484 +ЭРЕТЕР (1) ■ Алтынны коя белмәгән эретер, тирене или белмәгән черетер ○ 264 +ЭРЕТКӘН (2) ■ Туңган елан эреткән кешесен чагар ○ 4685 ● 9203 +ЭРЕТСӘҢ (1) ■ Тимер эретсәң, күмерне аяма; бала үстерсәң, ризыкны аяма ○ 14051 +ЭРИ (6) ■ Эт авызына кергән сөяк май булып эри, ди ○ 3543 ● 4821; 14221; 15886; 15961; 16195 +ЭРКЕТЕ (1) ■ Эркете булгач, саркыты да була ○ 9387 +ЭРЛӘГӘННЕ (1) ■ Нечкә эрләгәнне көтүе озак ○ 8699 +ЭРЛӘМӘГӘН-СУКМАГАН (1) ■ Эрләмәгән-сукмаган, Шаһи сиңа ыштанлык ○ 8754 +ЭРЛӘРГӘ (1) ■ Өйрәндек чәй эчәргә, оныттык җеп эрләргә ○ 9515 +ЭРҮ (1) ■ Балавыз булып эрү ○ 9445 +ЭСКӘГЕ (1) ■ Сакалына күрә эскәге, сабасына күрә пешкәге ○ 10307 +ЭСКӘМИЯ (1) ■ Утыр, кияү, урынча, эскәмия буенча ○ 13434 +ЭСКӘТЕР (1) ■ Икмәксез эскәтер - хикмәтсез чүпрәк ○ 9217 +ЭСКЕРТТӘН (1) ■ Эскерттән ишек эзләү ○ 1365 +ЭССЕ (4 | 1) ■ Миңа дисә: ни эссе түгел, ни суык түгел ○ 1222 ● 8664; 10031:2; 11834; 12742 +ЭСТӘМӘС (1) ■ Балык ашаган - ит эстәмәс ○ 4444 +ЭСТӘСӘҢ (1) ■ Имгә эстәсәң, даруга юк ○ 15220 +ЭСТӘҮ (1) ■ Эшнең иң ләззәтлесе - гыйлем эстәү ○ 16681 +ЭТ (384 | 14) ■ Энҗене эт муенына такмыйлар ○ 321 ● 322; 759; 866; 904; 972; 1125; 1336; 1575; +1588; 1833; 2037; 2063; 2120; 2145; 2194; 2203; 2205; 2247; 2260; 2261; 2265; 2274; 2491; 2519; +2524 (2); 2528; 2546; 2583; 2736; 2852; 3110; 3354; 3360; 3366; 3381; 3386; 3437-3439; 3440 +(3); 3441 (2); 3443-3445; 3447-3454; 3456-3462; 3464; 3465; 3467; 3468; 3469 (2); 3470-3472; +3475; 3478; 3479; 3480 (2); 3481; 3482; 3490-3492; 3500-3505; 3507-3513; 3515; 3516; 3518; +3520; 3521; 3523; 3524; 3526; 3527; 3529; 3530; 3531 (2); 3532-3536; 3538; 3540-3542; 3543, :1; +3544-3556; 3557 (2); 3558-3560; 3561 (2); 3562-3564; 3565 (2); 3566-3569; 3570, :1; 3571; 3572; +3573 (2); 3574 (2); 3575-3588; 3589 (2); 3590-3604; 3605, :1; 3606-3620; 3621 (2); 3622; 3623; +3624, :1, :2; 3625-3627; 3628, :1, :2, :3; 3629-3635; 3636 (2); 3637-3643; 3644, :1, :2; 3645-3650; +3651 (2); 3652; 3653; 3654, :1, :2, :3; 3655-3682; 3694; 3695; 3709; 3723:2; 3743; 3745; 3746; 3748; +3749; 3751-3758; 3761; 3762; 3764-3766; 3768; 3770-3773; 3777-3779; 3783-3795; 3802; 3803; +3811 (2); 3815 (2); 3817; 3818; 4156; 4593; 4778; 4851; 5499; 5519; 5668; 5802; 5896; 5903; 5977; +5989; 6288; 6329; 6455; 6458; 6459; 6718; 6831; 6860; 7188; 7421; 7695; 8335; 8653; 8791; 8898; +8913; 9141; 9169; 9464; 9478; 10158; 10357; 10617; 10783; 10823; 10869; 10918; 11005; 11486; +11768; 11870; 11921; 11948; 12149; 12153; 12159; 12233; 12911; 13105; 13142; 13143; 13461; +13492; 13590; 13886; 13985; 14481; 14608; 14855; 14910; 15332; 15983; 16323; 16819; 17069 +ЭТӘР (1) ■ Ахмак кеше ярдәм итәм дип ярдан этәр ○ 11506 +ЭТӘРӘ (1) ■ Яңа чөй иске чөйне этәрә ○ 1971 +ЭТЕ (28) ■ Мондый көндә яхшы кешенең эте дә йөрмәс ○ 1052 ● 2022; 2026; 3431-3434; 3474; +3483; 3485; 3514; 3517; 3537; 3683; 3684 (2); 3796; 3819; 5057; 5160; 5170; 6540; 7332; 7406; +12837; 13017; 13702; 16988 +ЭТЕМНЕ (1) ■ Мине яратсаң, этемне дә ярат ○ 3781 +ЭТЕН (2) ■ Әллә аучы этен асрый, әллә эте аучыны асрый ○ 2026 ● 10140 +ЭТЕНӘ (4) ■ Иясен сыйлаганның этенә сөяк сал ○ 3484 ● 3685; 5241; 5930 +ЭТЕНЕҢ (3) ■ Авыл этенең койрыгы югары ○ 3435 ● 3455 (2) +ЭТЕҢ (1) ■ Эткә өсләтергә этең булсын ○ 3697 +ЭТЕҢНЕ (4) ■ Бүрегә кунакка барсаң, этеңне калдырма ○ 2173 ● 3686; 8185; 15605 +ЭТЕП (1) ■ Үзеңнеке этеп екмый ○ 14530 +ЭТКӘ (37) ■ Бүре арыгын белгертмәс, эткә сыртын кабартыр ○ 2128 ● 2385; 2544; 3439; 3446 (2); +3459; 3460; 3466; 3487-3489; 3495; 3519; 3528; 3651; 3687-3698; 3747; 3769; 3797-3799; +10192; 12310; 16056; 17070 +ЭТЛӘЙ (1) ■ Хыйтланмыйча судан этләй дә тота алмассың ○ 6151 +ЭТЛӘНМИЧӘ (1) ■ Берәү этләнмичә берәү мал тапмый ○ 7323 +ЭТЛӘР (3) ■ Бүре картайса, этләр көлкесе була, имеш ○ 2149 ● 7282; 11190 +ЭТЛӘРЕ (2) ■ Түбән авыл этләре өрү ○ 5279 ● 5779 +ЭТЛӘЧ (1) ■ Былазау белән этләч - пар килгәннәр инде ○ 6622 +ЭТЛЕ (1) ■ Этле кунак өйгә сыймас ○ 10193 +ЭТЛЕГЕН (3 | 3) ■ Эт этлеген итми калмас ○ 3652 ● 3653; 3654, :1, :2, :3 +ЭТЛЕК (2) ■ Эттән этлек көт тә тор ○ 3744 ● 12873 +ЭТНЕ (24) ■ Бәйлә��гән этне котырту җиңел ○ 3473 ● 3498; 3499; 3603; 3655-3657; 3699-3711; +3763; 3780; 3812; 13675 +ЭТНЕКЕН (1) ■ Этнекен этчә аша ○ 3712 +ЭТНЕҢ (41 | 2) ■ Ач этнең койрыгын тук эт өзеп алган ○ 3461 ● 3463; 3486; 3489; 3493; 3494; +3506; 3522; 3539; 3713-3722; 3723, :1, :2; 3724-3738; 3750; 3759; 3760; 3767; 5823; 11159 +ЭТСӘ (1) ■ Үзеңнеке бер этсә дә бер тарта ○ 14529 +ЭТСЕЗ (8) ■ Куянны этсез куып булмый ○ 2266 ● 3436; 3658; 3739; 3740; 5150; 5493; 17071 +ЭТТӘ (1) ■ Койрыгын кыскан эттә өмет юк ○ 3497 +ЭТТӘЙ (1) ■ Яманнар яхшыны эттәй талар һәр җирдә, көннәрнең көне булганда шул яманга бу +яхшы кирәк булыр тар җирдә ○ 12271 +ЭТТӘН (20) ■ Эттән калганны арыслан җимәс ○ 2064 ● 2189; 2206; 2583; 2584; 3444; 3476; 3496; +3525; 3710; 3741-3744; 3761; 3782; 3799-3801; 14480 +ЭТЧӘ (1) ■ Этнекен этчә аша ○ 3712 +ЭХ (1) ■ Тырыш бала - эх, яхшы; ялкау бала - фу, шакшы ○ 6502 +ЭҺЕМ (1) ■ "Эһем" дигән буш булмас, бардыр аның нөктәсе ○ 16138 +ЭЧ (19) ■ Арыш унике көн баш чыгара, унике көн серкәдә утыра, унике көн эч иңә ○ 1527 +● 4934; 5354; 6158; 9325 (2); 9505; 9657; 9708; 9732; 9734; 9826; 10163; 12457; 13435 (2); +14317; 15933; 16421 +ЭЧӘ (11) ■ Кәбестә аркасында суган да су эчә ○ 1610 ● 3083; 4321; 4839; 9045; 9318; 9823; 9829; +9980; 14798; 16866 +ЭЧӘГЕ (1) ■ Эчәге биргән куй алыр, һич бирмәгән ни алыр ○ 8189 +ЭЧӘГЕСЕН (1) ■ Кәҗәнең сөте агып торган болак, эче тулы ылак, ите тамагыңа бап, тиресе +аягыңа кап, мөгезе пычагыңа сап, эчәгесен аршинга тарт, скрипкачыга сат ○ 3053 +ЭЧӘГЕСЕНЕҢ (1) ■ Эт эчәгесенең очы-башы булмас ○ 1336 +ЭЧӘДЕР (2) ■ Ат су янында сызгырмасаң да эчәдер, ләкин сызгырсаң, күңеллерәк эчәдер +○ 2509 (2) +ЭЧӘКНЕ (1) ■ Эчәкне күп әйләндерсәң исе чыгар ○ 9388 +ЭЧӘР (17) ■ Су башындагы - саф су эчәр, койрыгындагы - куерык су эчәр ○ 425 (2) ● 2485; +2672; 3014; 3138; 3194 (2); 3244; 3683; 4753 (2); 4776; 6803; 9350; 13465; 13703 +ЭЧӘРГӘ (5 | 1) ■ Коега төкермә, суын эчәргә кирәк булыр ○ 403:1 ● 533; 3301; 9515; 11723; 16881 +ЭЧӘРЛЕК (1) ■ Март аенда урамда чыпчык эчәрлек су була ○ 917 +ЭЧӘРСЕҢ (5 | 1) ■ Коега төкермә, кайтып су эчәрсең ○ 403 ● 403:2; 483; 9370; 9861; 13762 +ЭЧӘСЕ (5) ■ Үзең эчәсе коега бер вакытта да чүп салма ○ 489 ● 7056; 9130; 9735; 14750 +ЭЧӘСЕНЕ (1) ■ Дөнья малы - тозлы су: эчкән саен эчәсене китерә ○ 7342 +ЭЧӘСЕҢ (1) ■ Кымызны эчәсең килмәсә болгатма ○ 9289 +ЭЧ-БАШ (1) ■ Эшкә кушсаң - эч-баш, егет килсә - пеш баш ○ 6326 +ЭЧЕ (40) ■ Нәрсәнең ишеге ябык, эче караңгы ○ 606 ● 608; 621; 649; 655-658; 1278; 1808; 3053; +3075; 3653; 3733; 4652; 4653; 4945; 6197; 6203; 7043; 7308; 8139; 8288; 8388; 8628; 8689; 9456; +9624; 9639; 9852; 9994; 10734; 10735; 10853; 10854; 10860; 11962; 12324; 14020; 15782 +ЭЧЕЛМӘС (1) ■ Диңгезнең суы ни эчелмәс, ни кичелмәс ○ 374 +ЭЧЕМ (2) ■ Син килмәсәң, эчем күгәрә ○ 10845 ● 14996 +ЭЧЕМЛЕК (1) ■ Гыйшык - төтенсез ут, ачкычсыз йозак, дәвасыз авыру, савытсыз эчемлек, +йөксез авырлык, туктау урыны билгесез сәфәр ○ 12687 +ЭЧЕН (3 | 1) ■ Нәрсәнең тышыннан эчен белеп булмый ○ 609 ● 2786; 10861; 11149:1 +ЭЧЕНӘ (6 | 1) ■ Бакма төсенә, бак эченә ○ 564 ● 622; 3605:1; 8393; 9988; 9995; 15954 +ЭЧЕНӘ-БАВЫРЫНА (1) ■ Эченә-бавырына керү ○ 10865 +ЭЧЕНДӘ (53 | 2) ■ Алтын эчендә йөзү ○ 330 ● 437; 781; 1262; 1576; 3715; 4339; 4365; 4709; +4749; 4932; 4946; 5679; 6650; 7285; 8328; 8526; 8917; 8977; 9035:1; 9039; 9054; 9284; 9416; +9443; 9477; 9948; 9989; 10251 (2); 10265; 10852; 10862; 11388; 12325; 12387 (2); 12593; 12714; +12857, :1; 13440; 13481; 13482; 13537; 13663; 14860; 14875; 15080 (2); 16354; 16365; 16562; +16741; 16972 +ЭЧЕНДӘГЕ (4) ■ Күкәй эчендәге с��ры кебек ○ 4354 ● 8329; 9488; 10863 +ЭЧЕНДӘГЕН (1) ■ Тыштан ал да гөл, эчендәген үзең бел ○ 10733 +ЭЧЕННӘН (6) ■ Тышын күреп, эченнән бизмә ○ 618 ● 1668; 9076; 10864; 13004; 15003 +ЭЧЕН-ТЫШЫН (1) ■ Батман алсаң сайлап ал, эчен-тышын байкап ал ○ 9880 +ЭЧЕҢ (4) ■ Дошман алдында, эчең еласа да, тышың көлсен ○ 5313 ● 9227; 10438; 15233 +ЭЧЕҢӘ (4) ■ Кишер - эчеңә килешер ○ 1609 ● 7916; 8952; 15887 +ЭЧЕҢДӘ (1) ■ Эчеңдәген эчеңдә черетмә ○ 12606 +ЭЧЕҢДӘГЕН (1) ■ Эчеңдәген эчеңдә черетмә ○ 12606 +ЭЧЕҢНӘН (1) ■ Эчеңнән елан туса, ал да билеңә бу ○ 4692 +ЭЧЕҢНЕ (1) ■ Күршеңнең башы авыртса, син эчеңне тот ○ 5226 +ЭЧЕП (6) ■ Бөлгән бояр эчеп үләр ○ 5783 ● 9375; 9855; 9864; 10834; 14894 +эчеп → ашап-эчеп +ЭЧЕР (1) ■ Суясы сыерга да су эчер ○ 3178 +ЭЧЕРӘЕМ (1) ■ Ярлыда: "Такта чәем, якты чыраем", байда: "Бөртек чәем, төртеп эчерәем" +○ 7484 +ЭЧЕРГӘН (1) ■ Күпер салган - ил кичергән, кое казыган - ил эчергән ○ 6801 +ЭЧЕРМӘСКӘ (1) ■ Су эчермәскә сөт бир ○ 9329 +ЭЧКӘ (6) ■ Аргамакның билгесе - эчен эчкә тартканы ○ 2786 ● 10860; 10866; 12598; 16223; +ЭЧКӘН (23 | 1) ■ Су эчкән коеңа төкермә ○ 403:3 ● 534; 2632; 3388; 4013; 4086; 4227; 4358; 4787; +4934; 7231; 7342; 9397; 9400; 9690; 9810; 9811; 9821; 9825; 9844; 9858; 10533; 14750; 16715 +ЭЧКӘНДӘ (6) ■ Атлар су эчкәндә тайлар боз ялый ○ 2555 ● 3208; 3209; 7231; 9687; 14668 +ЭЧКӘННӘН (1) ■ Әйрән эчкән ярлы бар, чәй эчкәннән ким түгел ○ 9400 +ЭЧКӘННЕҢ (4) ■ Учлап эчкәннең сусыны канмас ○ 9728 ● 9799 (2); 9819 +ЭЧКӘНЧЕ (1) ■ Тар табында чәй эчкәнче, киң табында су эч ○ 9708 +ЭЧКӘЧ (1) ■ Аракы бер стакан эчкәч әйтә икән: "Иптәшем калды, аны да алып кер!" - дип +○ 9805 +ЭЧКЕ (5) ■ Эчке дусы - эчке дошман ○ 5494 (2) ● 10696; 10710; 15071 +ЭЧКЕЧЕ (2) ■ Эчкече уйнар, аракы чынлар ○ 9856 ● 9857 +ЭЧКЕЧЕНЕҢ (1) ■ Эчкече - эчкеченең кодасы ○ 9857 +ЭЧЛӘРЕ (1) ■ Бер хатынны тулгак тотса, бөтен хатыннарның эчләре авырта ○ 13628 +ЭЧЛЕ (1) ■ Эчле кеше мыекка урап куя ○ 12607 +ЭЧЛЕГЕН (1) ■ Тышлык биргәч, эчлеген сорый ○ 8741 +ЭЧЛЕ-ТЫШЛЫ (1) ■ Эчле-тышлы бияләй ○ 9093 +ЭЧМӘ (4) ■ Байның чишмәсеннән су эчмә ○ 7307 ● 9859; 9970; 15229 +ЭЧМӘГӘН (3) ■ Болак суы эчмәгән ○ 504 ● 9475; 9492 +ЭЧМӘК (1) ■ Хәмер эчмәк - һәрбер явызлыкның ачкычыдыр ○ 9851 +ЭЧМӘМ (2) ■ Эчмәм дигән коедан өч әйләнеп су эчәрсең ○ 483 ● 13762 +ЭЧМӘС (2) ■ Эчмәс җирдә су бар, якмас җирдә ут бар ○ 484 ● 2063 +ЭЧМИ (1) ■ Исерек акчасын эчми, акылын эчә ○ 9829 +ЭЧНЕ (5) ■ Йон тамакка тормый, эчне пошыра ○ 2361 ● 7346; 7594; 12543; 12600 +ЭЧСӘ (2) ■ Сыер, кайда су эчсә, шунда болгата ○ 3189 ● 11860 +ЭЧСӘҢ (5) ■ Суны өреп эчсәң дә, шулпа булмас ○ 9688 ● 9823; 9859; 9860; 10703 +ЭЧТӘ (10) ■ Эчтә бүре асрау ○ 2219 ● 3397; 10338; 10867-10869; 12608; 15333; 15765; 16137 +ЭЧТӘН (7) ■ Чикләвек агачы эчтән чери ○ 1762 ● 4783; 8820; 8847; 9506; 12400; 12634 +ЭЧТЕМ (1) ■ Эчтем шәрап, булдым харап ○ 9867 +ЭЧТИН (1) ■ Туганда кара туганны сабынлап юсаң агармас, эчтин кыйшык туганны тезгә +салсаң төзәлмәс ○ 14056 +ЭЧҮ (3) ■ Тамыры туйганчы эчү ○ 9781 ● 9812; 9862 +эчү → ашау-эчү +ЭШ (207) ■ Эш күп - күмер аз, оста күп - тимер аз ○ 334 ● 607; 786 (2); 799; 831; 836; 902; 907; +1068; 1467 (2); 1508; 2227; 3442; 3659; 4788; 5011; 5094; 5095; 5261; 5268; 5716; 5962; 6003; +6004; 6010; 6013; 6015; 6018; 6031; 6033; 6034; 6035 (2); 6036; 6037; 6040; 6041; 6043; 6045; +6049; 6057; 6061; 6063; 6064; 6067; 6068; 6074; 6076 (2); 6079; 6082; 6085-6087; 6101; 6102; +6103 (2); 6105; 6106 (2); 6110; 6111; 6115; 6117; 6118; 6120; 6127; 6152; 6158; 6159; 6160 (2); +6161; 6162; 6163 (2); 6164-6170; 6171 (2); 6172-6175; 6176 (2); 6177-6182; 6201 (2); 6221; +6233; 6234; 6243; 6261-6263; 6267; 6269; 6270; 6275; 6277 (2); 6280; 6284; 6286-6288; 6295; +6298; 6304; 6306; 6312; 6315; 6316; 6317 (2); 6318-6322; 6344; 6348; 6355 (2); 6359; 6372; +6373; 6376; 6377; 6380 (2); 6381-6383; 6387; 6402; 6446; 6485; 6544; 6566; 6590; 6593; 6606; +6699; 6704; 7720; 7811; 8000; 8821 (2); 8963; 9322; 10404; 10485; 10835; 10933; 11019; 11020; +11215; 11407; 11429 (2); 11515; 11574; 11592; 11705; 12145; 12194; 12259 (2); 12346; 12531; +12875; 13188; 13737; 13868; 14038; 14908; 15063; 15070; 15584; 15831; 15930; 15995 (2); +16004; 16511; 16513; 16595; 16680; 16722; 16831; 16928 +ЭШЕ (95) ■ Иртә торганның эше үрчи, төн йокламаганның юлы үрчи ○ 830 ● 1203 (2); 3008; +3734; 4990 (2); 5110; 5741; 5869; 5937 (2); 5939; 6008; 6029; 6052; 6075; 6076; 6080; 6083; +6091; 6140; 6183; 6184 (2); 6185-6191; 6259; 6264; 6285; 6294; 6297; 6313; 6323; 6375; 6435; +6438-6440; 6471; 6532; 6545; 6605; 6620; 6700; 6784; 6861; 6966; 7309 (2); 7310; 7702; 8585; +8806; 10699; 10775; 11147 (2); 11448; 11520; 11674; 11734; 11876; 11897; 12031; 12040; +12367 (2); 12609 (2); 12774; 12822; 12967; 13155; 13910 (2); 14038; 14040; 14701 (2); 15054 (2); +15331; 15725 (2); 16427; 16871; 16911; 16927; 17029 +ЭШЕДЕР (2) ■ Яхшылыкка яхшылык - һәр кешенең эшедер, яманлыкка яхшылык - ир кешенең +эшедер ○ 13577 (2) +ЭШЕМ (6) ■ Эшем дә юк, кешем дә юк, авызымда тешем дә юк ○ 6324 ● 6333; 6436; 6716; 8984; +ЭШЕН (29) ■ Заман әкрен бара, һәр эшен бетереп бара ○ 809 ● 2966; 5295; 6047; 6052; 6078; +6116; 6191; 6255; 6281; 6385 (2); 6475; 6532; 6572; 10946; 11298; 11444; 11648; 11806; 11968; +12125; 12677; 13031; 13986; 14734; 15078; 16900; 17051 +ЭШЕНӘ (12) ■ Авызындагы тешенә бакма, кулыннан килер эшенә бак ○ 6002 ● 6030; 6071; +6077; 6084; 6141; 6192; 7956; 11670; 12879; 13168; 13722 +ЭШЕНДӘ (5) ■ Бүренең көче тешендә, кешенең көче эшендә ○ 6054 ● 6124; 6293 (2); 6550 +ЭШЕННӘН (7) ■ Иртә торган эшеннән куанган ○ 827 ● 6081; 6336; 6492; 6533; 11598; 12234 +ЭШЕҢ (34) ■ Дустым күп дип йөрерсең, эшең төшкәч белерсең ○ 5402 ● 6016; 6027; 6076; +6123; 6125; 6128; 6193-6195; 6268; 6283; 6384; 6506; 6695; 6972; 7724; 7729; 7974; 8001; 8025; +10779; 11037; 11351; 11851; 12038; 12311; 12318; 12915; 15103; 15595; 15596; 15921; 16593 +ЭШЕҢНЕ (4) ■ Башлый белсәң бетерә бел, эшеңне җиренә җиткерә бел ○ 6039 ● 6062; 6301; 6349 +ЭШКӘ (63) ■ Үткән эшкә салават, бүгенгесе виноват ○ 1003 ● 3377; 5074; 6005 (2); 6048; 6069; +6070; 6100; 6193; 6196-6199; 6268; 6271-6274; 6278; 6289; 6297; 6300; 6303; 6325-6328; 6342; +6345; 6356; 6403; 6408; 6443; 6465; 6476; 6482; 6494; 6505; 6544; 6555; 6560; 6596; 6701; 7076; +9893; 10841; 11409; 11586; 11705; 11807; 12229; 12274; 13068; 13986; 14068; 15031; 15133; +15678; 16221; 16479; 16720; 16899 +ЭШЛӘ (26) ■ Югарыга карап уйла, түбәнгә карап эшлә ○ 710 ● 1372; 2966; 5220; 6012; 6022; +6025; 6044 (2); 6050; 6060; 6062; 6084; 6097; 6098; 6126; 6133; 6137; 6156; 6276; 6279; 6560; +6632; 10579; 10778; 16936 +ЭШЛӘГӘН (36 | 2) ■ Эшләгән тимер ялт итәр, эшләмәгәнен тут басар ○ 323 ● 324; 1468; 1972; +6014; 6045; 6106 (2); 6143; 6180; 6204-6212; 6242; 6262; 6332; 6358; 6394; 6438; 6471, :1; 6546; +6702; 7083; 7433; 10940; 10968:1; 11537; 12392; 15927 (2); 16506 +ЭШЛӘГӘНДӘ (4 | 1) ■ Дуслык ашаганда беленми, эшләгәндә беленә ○ 5390 ● 6026, :1; 6165; +ЭШЛӘГӘНЕМНЕ (2) ■ Эшләгәнемне эт ашый, аркамны бет ашый ○ 3802 ● 10823 +ЭШЛӘГӘНЕҢ (4) ■ Алтын чикмән - теләгәнең, алтын кесә - эшләгәнең ○ 6020 ● 6388-6390 +ЭШЛӘГӘНЕҢНЕ (1) ■ Яхшылык эшләгәнеңне үзең әйтеп белдермә ○ 12363 +ЭШЛӘГӘННӘН (1) ■ Кулалмашка кул талмас, эшләгәннән кул калмас ○ 6092 +ЭШЛӘГӘННЕ (1) ■ Эшләгәнне эт ашый, аркамны бет ашый ○ 6329 +ЭШЛӘГӘННЕҢ (1) ■ Эшләгәннең авызы ашка тияр, эшләмәгәннең башы ташка тияр ○ 6213 +ЭШЛӘДЕМ (3) ■ Тирләмәдем-пешмәдем, утыз ел лашман эшләдем ○ 6309 ● 6310 (2) +ЭШЛӘКИ (4) ■ Эшләки, эшләки, эшләмәсәң хаста ки, дип әйтә ди эшләки кошы ○ 4073 (3) +● 6331 +��ШЛӘМӘ (2) ■ "Көн үтсен"гә эшләмә, "булсын"га эшлә ○ 6097 ● 11191 +ЭШЛӘМӘГӘН (14) ■ Эшләгән җиз ялтырар, эшләмәгән - черер ○ 324 ● 6180; 6204-6206; +6209-6212; 6216-6218; 6439; 6440 +ЭШЛӘМӘГӘНЕН (1) ■ Эшләгән тимер ялт итәр, эшләмәгәнен тут басар ○ 323 +ЭШЛӘМӘГӘННЕҢ (1) ■ Эшләгәннең авызы ашка тияр, эшләмәгәннең башы ташка тияр ○ 6213 +ЭШЛӘМӘС (1) ■ Эшләмәс борын табыш бүлмиләр ○ 6219 +ЭШЛӘМӘСӘ (2) ■ Сала эшләмәсә, кала эшләми ○ 5232 ● 10250 +ЭШЛӘМӘСӘҢ (4) ■ Эшләки, эшләки, эшләмәсәң хаста ки, дип әйтә ди эшләки кошы ○ 4073 +● 6220; 6221; 6228 +ЭШЛӘМӘҮ (1) ■ Эшләпә кию гаеп түгел, эшләмәү гаеп ○ 6231 +ЭШЛӘМИ (4) ■ Сала эшләмәсә, кала эшләми ○ 5232 ● 6028; 6073; 10755 +ЭШЛӘМИЧӘ (4) ■ Безнең әти - аючы, эшләмичә баючы ○ 2112 ● 6214; 6215; 6230 +ЭШЛӘНГӘН (3) ■ Кабат эшләнгән эш сабак булыр ○ 6064 ● 6127; 6191 +ЭШЛӘНГӘЧ (1) ■ Эш эшләнгәч - ирмәк, бетми калса - имгәк ○ 6179 +ЭШЛӘНЕР (2) ■ Башчы башлык итәлсә, ун көнлек эш бер көндә эшләнер ○ 6040 ● 6160 +ЭШЛӘНМӘГӘН (1) ■ Эшләнмәгән эштән шайтан көлгән ○ 6222 +ЭШЛӘНМӘСӘ (1) ■ Эшне эшләп чыксаң - эш, эшләнмәсә - оятыңа көч ○ 6243 +ЭШЛӘП (20) ■ Меңне сөйләгәннән берне эшләп күрсәтү артыграк ○ 6109 ● 6119; 6223-6230; +6243; 6311; 6330; 6464; 6703; 13848; 15601; 15639; 15873; 16851 +ЭШЛӘПӘ (3) ■ Җәйге эшләпә җилләтә, кышкы эшләпә тирләтә ○ 1018 (2) ● 6231 +ЭШЛӘПӘМ (1) ■ Үз эшләпәм астында үземнән шәп егет юк ○ 12053 +ЭШЛӘР (18 | 1) ■ Ат эшләр - тирен чыгарыр, эт ятыр - телен чыгарыр ○ 2528 ● 5777 (2); 6104 (2); +6314; 6338; 6350; 6471:2; 6472; 6527; 6579; 10417; 11255; 11874; 12039 (2); 13938; 16477 +ЭШЛӘРГӘ (8) ■ Эшләргә өйрәнмәгән хуҗалык итә белмәс ○ 6232 ● 6392; 6547; 6664; 10547; +11800; 15753; 15803 +ЭШЛӘРЕ (1) ■ И ходайның эшләре, шак-шок итә тешләре ○ 16883 +ЭШЛӘРЕН (1) ■ Хатыннар теләгән эшләрен кылмый калмый ○ 13736 +ЭШЛӘРЕНӘ (1) ■ Эшләренә иренгән - ашарына сөренгән ○ 6548 +ЭШЛӘРНЕҢ (1) ■ Кулы эшләрнең авызы тешләр ○ 10944 +ЭШЛӘРСЕҢ (1) ■ Уйламый эшләрсең - беләгеңне тешләрсең ○ 6144 +ЭШЛӘСӘ (4) ■ Балта ни гөнаһ эшләсә, сабы да шуны эшли ○ 1892 ● 2330; 5220; 6282 +ЭШЛӘСӘҢ (20) ■ Үз җиреңдә теләсә ни эшләсәң дә ирекле ○ 209 ● 1015; 1386 (2); 5120; 5827; +5902; 6088; 6105; 6107; 6114; 6138; 6157; 6233; 6234; 6355; 10732; 11191; 12162; 12504 +ЭШЛӘТӘ (1) ■ Кул эшли, акыл эшләтә ○ 10934 +ЭШЛӘТЕРГӘ (1) ■ Яз өйләнгән кеше хатынны эшләтергә ала, көз өйләнгән кеше ашатырга +ала ○ 13216 +ЭШЛӘТКӘН (1) ■ Тегермәнне эшләткән дә су, ваткан да су ○ 465 +ЭШЛӘТТЕРГӘН (1) ■ Көчләп эшләттергән - эшкә сан түгел ○ 6100 +ЭШЛӘҮ (5) ■ Эшнең кадерен белгән җирдә эшләү яхшы ○ 6249 ● 6265; 6299; 11010; 16239 +ЭШЛӘҮГӘ (1) ■ Эшне башлау яртысын эшләүгә тигез ○ 6240 +ЭШЛӘҮДӘ (1) ■ Белеп сөйләүдә бер хикмәт булса, белеп эшләүдә мең хикмәт ○ 6340 +ЭШЛӘҮЧЕ (2) ■ Данны эзләүче түгел, эшләүче таба ○ 6055 ● 16512 +ЭШЛЕ (2) ■ Эшле кешегә иң зур җәза - тик тору ○ 6200 ● 6201 +ЭШЛЕГӘ (1) ■ Эшлегә көн җитми, эшсезгә көн үтми ○ 6202 +ЭШЛЕКЛЕ (1) ■ Былазау кузгалганчы эшлекле эшләп ара ○ 6464 +ЭШЛЕКЛЕНЕ (1) ■ Эшлеклене мал басар, эшлексезне йокы басар ○ 6549 +ЭШЛЕКЛЕНЕҢ (1) ■ Эшлекленең эше бетәр, эшлексезнең көне үтәр ○ 6545 +ЭШЛЕКСЕЗ (1) ■ Эшлексез кеше мактанчык булыр ○ 12050 +ЭШЛЕКСЕЗНЕ (1) ■ Эшлеклене мал басар, эшлексезне йокы басар ○ 6549 +ЭШЛЕКСЕЗНЕҢ (1) ■ Эшлекленең эше бетәр, эшлексезнең көне үтәр ○ 6545 +ЭШЛЕНЕҢ (1) ■ Эшсез килеп эшленең эшен калдырыр ○ 6255 +ЭШЛИ (28) ■ Балта ни гөнаһ эшләсә, сабы да шуны эшли ○ 1892 ● 2330; 2527; 5960; 6032; 6046 +(4); 6078; 6282; 6296; 6386; 6387 (2); 6396; 6566; 6577; 10755; 10934; 11027; 11029; 11537; +11628; 14579; 15475 (2); 15548 +ЭШЛИМ (3) ■ Ат кебек ашыйм, ат кебек эшлим ○ 2742 ● 6032; 6478 +ЭШЛИСЕ (1) ■ Эшлисе килмәгәннең эче авыртыр ○ 6203 +ЭШНЕ (40 | 1) ■ Кыр эшне ярата ○ 1417 ● 4686; 5736; 5997; 6006; 6053; 6099; 6118; 6159; 62356244; 6276; 6291; 6371 (2); 6379; 6382; 6391; 6392; 6443; 6579; 7789; 10942; 10968:1; 12397; +12497 (2); 12504; 14943; 16039; 16522; 16762; 16928 +ЭШНЕҢ (27) ■ Киңәш - эшнең орлыгы ○ 5013 ● 6059; 6108; 6245-6252; 6260; 6279; 6341; 6343; +6393; 6394; 6404-6407; 10291; 11754; 12117; 12331 (2); 16681 +ЭШСЕЗ (10) ■ Ишәк, ашсыз калса да, эшсез калмас ○ 2954 ● 3745; 6201; 6253-6255; 6344; +13714; 14754; 16967 +ЭШСЕЗГӘ (2) ■ Эшлегә көн җитми, эшсезгә көн үтми ○ 6202 ● 6257 +ЭШСЕЗЛЕКТӘН (1) ■ Кечкенә генә эш зур эшсезлектән яхшырак ○ 6074 +ЭШТӘ (22) ■ Кеше уракта, без эштә ○ 1495 ● 2823; 6011; 6019; 6058; 6121; 6258; 6302 (2); 6331; +6395; 6401; 8079; 11106; 11167; 12591; 12617; 12847; 13523; 13542; 16300; 16728 +ЭШТӘН (14) ■ Көндезге эш кичке эштән көләр ○ 907 ● 6021; 6142; 6222; 6256; 6275; 6297; 6372; +6551; 6580; 6682; 6704; 12528; 16117 +ЭШЧӘН (3) ■ Эшчән бәхетне эшендә күрер, ялкау бәхетне төшендә күрер ○ 6550 ● 6551; 6580 +ЭШЧӘНГӘ (1) ■ Ялкауга ял җитмәс, эшчәнгә эш төтмәс ○ 6593 +ЭШЧӘНЛЕК (1) ■ Матурлык туйда кирәк, эшчәнлек көн дә кирәк ○ 6493 +ЭШЧЕ (2) ■ Эшче эшли аткан ук күк, байга иртә төшкән чык күк ○ 5960 ● 6017 +ЭШЧЕГӘ (2) ■ Эшчегә унбиш тиен, остага бер тәңкә ○ 5961 ● 5962 +Ю (1) ■ Билеңне бу, битеңне ю ○ 10750 +ЮА (10) ■ Пычрак суда кер юа ○ 517 ● 532; 3351; 8811; 8822; 11029; 11249; 12549 (2); 15686 +ЮАЛАР (1) ■ Канны кан белән юмыйлар, су белән юалар ○ 10761 +ЮАН (10) ■ Юан сузылганчы, нечкә өзелер ○ 623 ● 709; 1754; 1910; 1965; 9909; 10812; 12192; +15880; 16531 +юан → калын-юан +ЮАНА (1) ■ Мактанчык - ярты дивана, үзен-үзе алдап юана ○ 12028 +ЮАНАЙГАН (2) ■ Ялкау тамыры юанайган ○ 6628 ● 14962 +ЮАНАЙСА (1) ■ Юаш юанайса, ишеккә сыймас ○ 12187 +ЮАНЫП (1) ■ Базарга барасың куанып, кайтасың юанып ○ 7875 +ЮАНЫЧ (4) ■ Яңгыр артыннан юаныч ○ 1161 ● 14962; 16433; 16722 +ЮАР (3) ■ Кул кулны юар, ике кул битне юар ○ 10932 (2) ● 12423 +ЮАРСЫҢ (2) ■ Кул пычранса, су белән юарсың, су пычранса, ни белән юарсың? ○ 407 (2) +ЮАТ (1) ■ Баланы кыйнап юатма, көйләп юат ○ 13982 +ЮАТА (3) ■ Ялган дус - мәче: алдан юата, арттан тырный ○ 5497 ● 15539; 16303 +ЮАТМА (1) ■ Баланы кыйнап юатма, көйләп юат ○ 13982 +ЮАЧА (3) ■ Юл азыгы юача ○ 6834 ● 9364; 14588 +ЮАШ (24 | 5) ■ Юаш атның тибүе каты булыр ○ 2698 ● 3233; 3235; 3746; 3747; 4158:1; 5550:3; +6977; 11677; 11711; 11884; 12140; 12166, :1, :2, :3; 12182-12184; 12185 (2); 12186-12190; +12400; 12404; 14378 +ЮАШЛАНА (3) ■ Читлеккә эләккәч, ерткыч та юашлана ○ 2023 ● 2688; 15842 +ЮАШЛЫГЫН (1) ■ Тургайның юашлыгын чебеннәрдән сора ○ 4158 +ЮАШНЫ (2) ■ Кем юашны беләләр, тоталар да үбәләр ○ 12139 ● 12191 +ЮАШТАН (1) ■ Юаштан юан чыгар ○ 12192 +ЮБАЛГЫДАН (1) ■ Юртактан тир кипмәс, юбалгыдан чир китмәс ○ 6561 +ЮГАЛА (3) ■ Бер бирмәсәң, мең биргәнең югала ○ 8108 ● 15283; 16615 +ЮГАЛАСЫҢ (1) ■ "Юк" дисәң югаласың, "бар" дисәң уңаласың ○ 7605 +ЮГАЛГАН (7) ■ Суга салган тоз кебек югалган ○ 524 ● 3119; 7031; 9996; 11496; 13226; +ЮГАЛМАС (7) ■ Энҗе энә түгел - югалмас ○ 320 ● 1472; 2401; 2616; 5113; 16504; 16569 +ЮГАЛМАСЫН (1) ■ Тәхетең югалса да, бәхетең югалмасын ○ 14953 +ЮГАЛМЫЙ (5) ■ Акка кара төшсә югалмый ○ 556 ● 5040; 11064; 13541; 16614 +ЮГАЛСА (1 | 2) ■ Атың югалса, йөгәнен ташла ○ 2621:1 ● 2621:2; 14953 +ЮГАЛТ (1) ■ Тинтәк белән мал тапканчы, акыллы белән югалт ○ 11675 +ЮГАЛТКАН (5) ■ Вакытын югалткан - малын югалткан ○ 802 (2) ● 4869 (2); 16380 +ЮГАЛТКАННЫ (2) ■ Куркак югалтканны батыр табар ○ 11172 ● 11542 +ЮГАЛТМА (3 | 1) ■ Бурыч алып дуслык югалтма, бурыч биреп дошман күбәйтмә ○ 8135 ● 8832; +11401; 11631:2 +ЮГАЛТМЫЙ (1) ■ Алтын гомер торса да төсен югалтмый ○ 7734 +ЮГАЛТСАҢ (4) ■ Вакыт акча түгел, югалтсаң таба алмассың ○ 794 ● 2529; 7253; 11401 +ЮГАЛТУ (2) ■ Кешегә бирү - югалту түгел ○ 8169 ● 8736 +ЮГАЛТУДАН (1) ■ Бернәрсәсе юкның югалтудан кайгысы юк ○ 7586 +ЮГАЛТЫР (4) ■ Читлеккә өйрәнгән кош иректә башын югалтыр ○ 3876 ● 8155; 11259 (2) +ЮГАЛЫР (3) ■ Урынында бар уңадыр, урынында юк югалыр ○ 698 ● 3670; 5113 +ЮГАН (6) ■ Асылы кара тирене юган белән ак булмас ○ 2348 ● 8685 (2); 8779; 8814; 8916 +ЮГАРЫ (26) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 +● 701-708; 741; 1389; 1753; 3375; 3435; 3873 (2); 3976; 4484; 8597; 10556; 10567; 10588; +10590; 12041; 16139; 16492 +ЮГАРЫГА (8 | 2) ■ Йөзсәң, югарыга йөз ○ 391 ● 695, :1, :2; 696; 709-712; 11311 +ЮГАРЫДАН (2) ■ Түбәннән югарыга ун ел менәләр, югарыдан түбәнгә ун көн дә җитә +○ 696 ● 713 +ЮГЫ (7) ■ Атым бик чаман, аның да югы яман ○ 2602 ● 3124; 7638; 9212; 13643 (2); 14357 +югы → бары-югы +ЮГЫН (3) ■ Югын барда чебен бар, чебен барда чирем бар ○ 485 ● 6955; 7648 +югын → барын-югын +ЮГЫНА (5) ■ Барына - барча, югына - юкча ○ 7581 ● 7583; 7641; 11823; 11824 +ЮГЫНДА (8) ■ Кояш югында ай да яктырта ○ 42 ● 3348; 3660; 7642; 7790; 8930; 9626; 14651 +ЮГЫННАН (1) ■ Булмаганның югыннан билгеле ○ 6457 +ЮГЫНЧА (2) ■ Барынча аш, югынча каш ○ 10066 ● 11970 +ЮГЫҢ (1) ■ Яучы югың бар итәр ○ 13224 +ЮГЫҢНЫ (1) ■ Бер югыңны бар итим дигәнче, бер барыңны юк итәсең ○ 7584 +ЮГЫЧ (1) ■ Капчык тузса югыч була, ефәк тузса югычка да ярамый ○ 8684 +ЮГЫЧКА (1) ■ Капчык тузса югыч була, ефәк тузса югычка да ярамый ○ 8684 +ЮЕШ (6) ■ Коры җиргә никадәр су сипсәң дә, юеш булмас ○ 128 ● 1734; 4477; 6558; 7476; 12193 +ЮЕШЛӘР ( | 1) ■ Иренчәк ике эшләр, итәген юешләр ○ 6471:2 +ЮК (755 | 8) ■ Кояш юк - көн юк, көн юк - тереклек юк ○ 43 (4) ● 60; 78; 79; 81; 134; 176; +197; 216; 315 (2); 322; 329; 335; 336; 341; 390; 441; 481; 522; 533 (2); 547; 559 (2); 570; 591; +593; 602; 659; 692 (2); 698; 739 (2); 741 (2); 800; 815; 855 (2); 857 (2); 956; 1002 (2); 1004; +1034; 1064; 1072; 1078; 1081 (2); 1170; 1210; 1226 (2); 1247; 1491; 1498; 1505; 1591 (2); 1594; +1619; 1626; 1680; 1733; 1776 (2); 1870; 1871; 2014 (2); 2109 (2); 2208 (2); 2256; 2264; 2446 (2); +2530; 2581 (2); 2595; 2596; 2599; 2606; 2675; 2745 (3); 2752 (2); 2796; 2893; 2911; 2942; 3003; +3028; 3052; 3123; 3124; 3134; 3162; 3252 (2); 3283; 3329 (2); 3377; 3446; 3497; 3580; 3584; +3661; 3684 (2); 3688; 3717; 3732; 3791 (2); 3792 (2); 3843; 3911; 4011; 4055; 4104; 4191; +4272; 4378; 4445; 4468; 4641; 4679; 4823; 4833; 4841; 4871 (2); 4884 (2); 4903 (2); 4971 (2); +4972 (2); 4978; 4991, :1, :2 (2); 5027; 5030; 5054; 5090; 5142; 5165; 5298; 5311 (2); 5320; 5405; +5533; 5552; 5586 (2); 5615 (2); 5666 (2); 5710 (2); 5747; 5760; 5847 (4); 5860; 5864; 5887 (2); +5901 (2); 5913; 5939; 5942; 5958 (2); 5963; 5964 (2); 5972 (2); 5975 (2); 5993 (2); 6057; 6059; +6171; 6184-6187; 6188 (2); 6251; 6252; 6257; 6260 (2); 6287; 6289; 6304 (2); 6318; 6324 (3); +6344 (2); 6376 (2); 6377; 6398 (2); 6416; 6428; 6435 (2); 6438 (2); 6439 (2); 6440 (2); 6468; +6485 (2); 6506; 6555; 6579; 6596; 6612; 6621; 6648; 6667 (2); 6700; 6716 (2); 6720 (2), :1, :2; +7006; 7025; 7093; 7133; 7182; 7203 (2); 7315; 7328 (2); 7370; 7374 (2); 7404; 7408; 7422; 7430; +7434; 7435; 7490; 7491; 7495 (2); 7500; 7520 (2); 7525 (2); 7527; 7528; 7540-7547; 7550-7552; +7572 (2); 7575; 7584-7586; 7590; 7593; 7595; 7596; 7600-7602; 7603 (2); 7604-7607; 7610; +7619-7621; 7625; 7626; 7628 (2); 7629; 7630; 7633-7636; 7647; 7649; 7713; 7718; 7726; 7732; +7773; 7784; 7799 (2); 7812; 7813; 7818; 7821 (2); 7835; 7852 (2); 7880; 7894; 7901; 7926; 7931; +7973 (2); 8046; 8064; 8094; 8109 (2); 8193; 8204, :1, :2; 8212 (2); 8215 (2); 8223 (2); 8276; 8296; +8314; 8351; 8358 (2); 8390; 8495; 8525; 8577; 8593; 8650; 8656; 8725; 8748; 8816; 8833 (2); +8864; 8932; 8935; 8940; 8954 (2); 8957; 8961 (2); 8974; 8976 (3); 8991; 9025 (2); 9043; 9101; +9143; 9144; 9156 (2); 9161:3; 9249; 9348; 9377; 9420; 9425 (2); 9426; 9476; 9508; 9517; 9518; +9556; 9571; 9601; 9618 (2); 9788 (2); 9828; 9836; 9869; 9878 (2); 9885 (2); 9890; 9900; 9904; +9946; 10005; 10049; 10074; 10075; 10149; 10183 (2); 10219; 10225; 10316; 10326; 10345 (2); +10375; 10386; 10390; 10436 (2); 10464; 10509; 10552; 10564; 10571; 10575; 10628; 10657; +10705; 10769; 10782; 10827; 10852; 10855; 10997 (2); 11002; 11056; 11075; 11091; 11137; 11182; +11218; 11269; 11325 (2); 11365; 11376 (2); 11377; 11389 (2); 11421; 11505; 11522; 11575; 11576; +11606 (2); 11607; 11625; 11659; 11668; 11724; 11748; 11767; 11769; 11774; 11900; 11901 (2); +11918 (2); 11941; 11960; 12018; 12038; 12053; 12117; 12183; 12229; 12256 (2); 12283; 12297; +12306 (2); 12342 (2); 12343 (2); 12444; 12464; 12591; 12597; 12599; 12609; 12629; 12680 (2); +12701; 12763 (2); 12782; 12795; 12808 (2); 12843; 12891; 12917 (2); 12930 (2); 12931; 12941 (2); +13044 (2); 13155; 13251 (2); 13262 (2); 13327; 13389; 13496; 13534; 13549; 13615; 13745 (2); +13746; 13787 (2); 13864 (2); 13953 (4); 13964; 13999; 14001; 14005; 14090; 14108; 14130 (2); +14135 (2); 14139 (2); 14156 (2); 14174 (2); 14176 (2); 14214; 14255; 14363; 14389 (2); 14424 (2); +14456; 14457; 14463 (2); 14494 (2); 14528 (2); 14580 (2); 14603; 14616; 14662; 14758 (2); +14763 (2); 14779 (2); 14797; 14868; 14947 (2); 14952; 14978; 15014; 15063; 15071 (2); 15092; +15132; 15151; 15168; 15185 (2); 15193 (2); 15212 (2); 15220; 15269; 15285; 15328; 15368; +15384 (2); 15394; 15406; 15408; 15427 (2); 15430 (2); 15445 (2); 15447 (2); 15454 (2); 15471; +15527; 15566 (2); 15571; 15590; 15619; 15622; 15658; 15703 (2); 15809; 15815 (2); 15844; 15848; +15850 (2); 15866; 15991; 16047 (2); 16065; 16091; 16092; 16135; 16139; 16140; 16156 (2); 16169; +16224 (2); 16229; 16306 (2); 16365; 16367 (2); 16393; 16394 (2); 16438 (2); 16439 (2); 16440 (2); +16441 (2); 16466; 16473 (2); 16475 (2); 16509; 16510 (2); 16513; 16524; 16538 (2); 16560; +16574 (2); 16605; 16675 (2); 16687; 16708; 16783; 16785; 16800; 16822; 16830; 16836; 16858; +16859 (2); 16861 (2); 16880 (2); 16911 (2); 16998 (2); 17004 (2); 17006 (4) +ЮКА (1) ■ Утсыз юка да кабармый ○ 9365 +ЮКАМЫШ (1) ■ Юктан юкамыш пешерү ○ 7652 +ЮКАРАК (3) ■ Ашау-эчү байларча, өстә кием юкарак ○ 7515 ● 7537; 9765 +ЮКӘ (20 | 1) ■ Таштан юкә суя алмассың ○ 183 ● 241; 1672; 1766; 1778; 1942; 1966; 1967 (2); +2002; 3284; 4551; 6680; 6773; 6902; 7084; 7090; 7106; 11442, :1; 16141 +ЮКӘДӘ (2) ■ Юкәдә җиде хасият ○ 1765 ● 1779 +ЮКӘДӘН (1) ■ Чабата җиде юкәдән үрелә, ди ○ 9062 +ЮКӘНЕ (1) ■ Юкәне нихәтле майласаң да, каеш булмас ○ 7085 +ЮКӘНЕҢ (2) ■ Юкәнең чәчәге - бал, кабыгы - юкә, череге - дару, агачы - сөян ○ 1766 ● 1967 +ЮКӘҢНЕ (1) ■ Юкәңне хәзерләмичә чабатага керешмә ○ 9069 +ЮКӘСЕН (1) ■ Кешенең юкәсен өзсәң, каешын да өзәрсең ○ 7042 +ЮККА (25) ■ Кылган башы юкка кымшанмый ○ 1287 ● 3447; 3491; 7557; 7559; 7574; 7575; +7590; 7608-7612; 7620; 7637; 7906; 8161; 8984 (2); 11218; 11526; 11552; 12051; 12184; 12189 +ЮКЛАР (2) ■ Ничә барлар юк булган, ничә юклар бар булган ○ 7596 ● 15578 +ЮКЛЫГЫ (4) ■ Кәҗәнең аркасына бакча иясе сәнәк белән суккач, ул: "Һай, хәтерләрем юклыгы, шушы кеше бакчасына кермәм дип әйткән идем!" - ди икән ○ 3048 ● 7274; 7785; 15527 +ЮКЛЫГЫН (3) ■ Хатын белән хатын талашса, яшьлеге белән картлыгын әйтер; бай белән ярлы +талашса, барлыгы белән юклыгын әйтер ○ 7426 ● 11839; 11953 +ЮКЛЫК (14 | 1) ■ Байлык бер айлык, юклык гомерлек ○ 7242:1 ● 7246; 7564-7570; 7613-7616; +11949; 14825 +ЮКЛЫККА (1) ■ Юклыкка йөгерек тә җитә алмый ○ 7617 +ЮКЛЫКНЫҢ (1) ■ Барлыкның соңы белән юклыкның соңы бер ○ 7571 +ЮКЛЫКТА (1) ■ Мөселманлык - туклыкта, инса�� китәр юклыкта ○ 16827 +ЮКМЫ (1) ■ Кесәңдә малың булмаса, телеңдә балың юкмы ○ 15491 +ЮКМЫН (2) ■ Байның "юкмын" дигәненә, ярлының "тукмын" дигәненә ышанма ○ 7311 ● 7545 +ЮКНЫ (13 | 2) ■ Күпне күр дә фикер ит, юкны күр дә шөкер ит ○ 600 ● 5139; 7574; 7585; 7618, +:1, :2; 7619; 7620; 7650; 11225; 13799; 14788; 14941; 17089 +ЮКНЫКЫ (2) ■ Намаз - эше юкныкы, ураза - ашы юкныкы ○ 16927 (2) +ЮКНЫҢ (36) ■ Җире юкның иле юк ○ 216 ● 578; 2599; 4971 (2); 4972; 5658; 6171; 6184; +6188 (2); 7294; 7309; 7404; 7408; 7576-7578; 7586; 7621-7624; 7716; 8932; 10436 (2); 10464; +11898; 12782; 13746; 14155; 14156 (2); 14456; 15504 +ЮКСА (1) ■ Типсәң типкәнгә тип, юкса бүкәнгә тип ○ 5632 +ЮКСЫЗ (1) ■ Сусыз җирдә балык тормас, юксыз җирдә дәүләт тормас ○ 7597 +ЮКТА (16) ■ Шоңкар юкта ябалак мәйдан тотар ○ 4193 ● 5667; 7558; 7560; 7756; 8772; 9210; +9213; 11269; 13953 (2); 14252; 14384; 14425 (2); 14615 +ЮКТАН (9) ■ Чыбыркы юктан чыбык та ярый ○ 1959 ● 4833; 7603; 7625-7627; 7651; 7652; +ЮКТЫР (3) ■ Анда елан мөгезе генә юктыр ○ 4699 ● 9491; 12678 +ЮКЧА (1) ■ Барына - барча, югына - юкча ○ 7581 +ЮЛ (110 | 4) ■ Су сөренеп юл таба ○ 432 ● 833; 1117; 1469; 1873; 2011; 2533; 2780; 2811; 2933; +3025; 3291; 3624:2; 3863; 4040; 4619; 4754; 4954; 5098; 5265; 5468; 5523; 5535; 5575; 5859; +6719; 6725; 6733 (2); 6757 (2); 6776; 6786; 6787; 6791; 6805; 6809; 6811; 6814; 6818; 6832; +6833 (2); 6834; 6835; 6836 (2); 6837-6840; 6864 (2); 6867 (2); 6875; 6888; 6890; 6894; 6898; +6902; 6911; 6912; 6919; 6923:3; 6924; 6927; 6928; 6929 (2); 6930-6932; 6944; 6950; 6961; 6986; +7032; 7049; 7087; 7689; 9208; 9924; 10208; 10998; 11094; 11227; 11410; 11496; 11558; 11722; +11725; 11832; 11901; 12173; 12207; 12265 (2); 12884; 13057, :1, :2; 13226; 14712; 14752; 15056; +15083; 15538; 15750; 15877; 16001; 16058; 16676; 16986 +ЮЛАМАН (1) ■ Ил өстендә иләмән, юл өстендә юламан ○ 4954 +ЮЛАМАНЫҢ (1) ■ Юламаның юл өстендә ○ 6932 +ЮЛАУЧЫ (3) ■ Сабанчы яңгыр тели, юлаучы - коргак ○ 1437 ● 6841; 6842 +ЮЛАУЧЫГА (1) ■ Юлаучыга энә дә йөк ○ 6843 +ЮЛАУЧЫНЫҢ (2) ■ Юлаучының йомышы тау менгәч исенә төшәр ○ 6844 ● 6845 +ЮЛӘР (43 | 1) ■ Алпавытка юләр тансык ○ 5721 ● 7710; 11422; 11428; 11429; 11442:1; 11462; +11498 (2); 11542; 11588; 11601; 11623; 11684; 11693; 11703 (2); 11706; 11707; 11708 (2); 1170911722; 11733 (2); 11744; 11747; 11768 (2); 11775 (2); 12182 +ЮЛӘРГӘ (9) ■ Намус - акыллыга каты, юләргә - уен ○ 11246 ● 11458; 11543; 11547; 11566; +11723-11725; 12186 +ЮЛӘРДӘ (1) ■ Иләктә су тормый, юләрдә сүз тормый ○ 11572 +ЮЛӘРДӘН (4) ■ Акылны юләрдән өйрән ○ 11472 ● 11588; 11726; 11727 +ЮЛӘРЛӘР (1) ■ Юләрләр мәҗлесендә акыллы кеше мәзәк күренер ○ 11729 +ЮЛӘРЛЕК (4) ■ Юләрлек җитмеш мең төрле ○ 11728 ● 11776; 12046; 15123 +ЮЛӘРНЕ (4) ■ Юләр юләрне мактый ○ 11719 ● 11730-11732 +ЮЛӘРНЕҢ (8) ■ Сакаллы юләрнең сакалы чүбек, мие - күбек ○ 10305 ● 11585; 11733-11738 +ЮЛӘРСЫМАК (1) ■ Бик зур акыллы кеше юләрсымак тоелыр ○ 11545 +ЮЛБАРЫС (5) ■ Арыслан белән юлбарыс бер-берсен ерактан күрсә кире китәр, якыннан күрсә +һөҗүм итәр, имеш ○ 2038 ● 2039; 2046; 2335; 3766 +ЮЛБАРЫСКА (1) ■ Эт, бергә булса, юлбарыска өрә ○ 3576 +ЮЛБАРЫСТАН (1) ■ Арыслан юлбарыстан качмас ○ 2049 +ЮЛБАСАР (2) ■ Кырык юлбасар бер ялангачны чишендерә алмый ○ 8802 ● 12205 +ЮЛБАШЧЫ (1) ■ Карга, юлбашчы булса, үләксәгә алып барыр ○ 3981 +ЮЛГА (42 | 1) ■ Көзге юлга кием ал, язгы юлга азык ал ○ 892 (2) ● 1295; 1706; 2488; 2652; 2947; +4297; 4580; 6747; 6748; 6758; 6794; 6811; 6846-6849; 6862; 6870; 6878; 6909; 6916; 6917; 6921; +6923:2; 6933-6938; 6974; 6999; 7035; 7465; 10348; 10935; 11660; 12332; 13611; 13763; 16768 +ЮЛДА (31) ■ Юлда яткан еланның гомере кыска ○ 4693 ● 4782; 5613; 6036; 6244; 6268; 6749; +6764; 6838; 6840; 6841; 6845; 6850; 6865; 6907; 6926; 6939; 6940; 6949; 6960; 8192; 9214; +11417; 12099; 12122; 12355; 13395; 13462; 13691; 13908; 14311 +ЮЛДАГЫ (5) ■ Торлактагы мал - кулдагы мал, аулактагы мал - юлдагы мал ○ 2405 ● 6851; +6869; 8911; 15334 +ЮЛДАГЫЛАР (1) ■ Юлдагылар май имә, өйдәгеләр кан имә ○ 6852 +ЮЛДАН (27 | 2) ■ Ак белән кара - икесе ике юлдан бара ○ 549 ● 2125; 6730, :1, :2; 6771; 6782; +6808; 6813; 6817; 6818; 6853; 6921; 6930; 6941; 6956; 6974; 7244; 7367; 7680; 7709; 9177; +10695; 11765; 11880; 12332; 12936; 16539; 16718 +ЮЛДАШ (56 | 2) ■ Тимерчегә күмерче юлдаш ○ 313 ● 2175; 5969; 6906 (2); 6914; 6918-6920; +6922; 6923, :1, :3; 6925; 6930; 6933; 6935; 6936; 6940; 6942; 6956; 6957; 6959; 6960; 6964 (2); +6965; 6966; 6970; 6971 (2); 6972 (2); 6973 (2); 6974 (2); 6975 (2); 6978; 7195; 7969; 11198 (2); +11295; 11739; 12211 (2); 12311 (2); 12312 (2); 12400; 12411; 12507; 13491; 16510; 16683 +ЮЛДАШЛЫКТА (1) ■ Ат - юлда, кеше юлдашлыкта сынала ○ 6907 +ЮЛДАШЛЫНЫҢ (1) ■ Юлдашлының юлы киң ○ 6943 +ЮЛДАШНЫ (3) ■ Ашны сеңгәч макта, юлдашны белгәч макта ○ 6908 ● 6930; 6944 +ЮЛДАШНЫҢ (1) ■ Юлдашның күбе яхшы, күбеннән бере яхшы ○ 6945 +ЮЛДАШСЫЗ (1) ■ Юл юлдашсыз булмый ○ 6931 +ЮЛДАШТАН (5) ■ Ялгызлык яман юлдаштан хәерлерәктер ○ 5107 ● 6941; 6963; 6967; 6968 +ЮЛДАШЫ (6) ■ Юлдашы күпнең кулдашы күп ○ 6946 ● 6947; 6948; 12206; 13483; 16432 +ЮЛДАШЫН (4) ■ Бер сәфәр ир картайтмас, яман юлдашын ияртмәс ○ 6910 ● 6928; 6949; 6962 +ЮЛДАШЫНА (4) ■ Бүре дә юлдашына касд кылмас, яхшы вә яман булса да, ялгыз ташламас +○ 2144 ● 6915; 6958; 13540 +ЮЛДАШЫННАН (3) ■ Ир үзеннән күрер, ирлексез юлдашыннан күрер ○ 13518 ● 15100; 15932 +ЮЛДАШЫНЫҢ (1) ■ Бүре толыбы бар кеше юлдашының туңганын белмәс ○ 6913 +ЮЛДАШЫҢ (8) ■ Юлга чыксаң, юлдашың үзеңнән яхшы булсын ○ 6937 ● 6950-6952; 6969; +6977; 12235; 14430 +ЮЛДАШЫҢА (1) ■ Юлдашыңа бүре булма ○ 6953 +ЮЛДАШЫҢНЫ (1) ■ Үз башыңны дауга бирсәң дә, юлдашыңны яуга бирмә ○ 6976 +ЮЛДАШЫҢНЫҢ (2) ■ Юлдашыңның бер күзе сукыр булса, ике күзеңне йомып тор ○ 6954 +● 6955 +юлдын → алдын-юлдын +ЮЛЛАМЫЙ (1) ■ Юлтыйның, юлламый торса, күңеле булмый ○ 12611 +ЮЛЛАП (1) ■ Мулла, ашаса, юллап ашар ○ 17017 +ЮЛЛАР (1) ■ Замана бозык булыр, юллар төзек булыр ○ 813 +ЮЛЛАРЫҢА (1) ■ Алдыңнан артың яхшы - юлларыңа ак җәймә ○ 722 +ЮЛЛАТМА (1) ■ Кызны еракка юллатма - киялеге тияр ○ 13018 +ЮЛЛЫ (1) ■ Кызлы кеше - назлы кеше, уллы кеше - юллы кеше ○ 14128 +ЮЛЛЫЙ (2) ■ Хан урлый, халык юллый ○ 5929 ● 17032 +ЮЛНЫ (11) ■ Ерак юлны барсаң - иртә барырсың, якын юлны барсаң - кичкә барырсың +○ 6759 (2) ● 6810; 6819; 6820; 6825; 6854; 10931; 15029; 16826; 16831 +ЮЛНЫҢ (2) ■ Юлның гаебен ир ачар, итек гаебен су ачар ○ 6855 ● 6997 +ЮЛСЫЗ (4) ■ Юлсыз урманга кереп булмый ○ 6856 ● 6886; 6957; 16512 +ЮЛТЫЙ (1) ■ Юлтый үз үлеме белән үлми, ди ○ 12610 +ЮЛТЫЙНЫҢ (1) ■ Юлтыйның, юлламый торса, күңеле булмый ○ 12611 +ЮЛЧЫ (3) ■ Юлчы аяз тели, игенче яңгыр тели ○ 6857 ● 6858; 7389 +ЮЛЧЫГА (1) ■ Юлчыга сусын бирү - юсын ○ 6859 +ЮЛЫ (35) ■ Иртә торганның эше үрчи, төн йокламаганның юлы үрчи ○ 830 ● 1358; 2279; 2594; +2597-2599; 2637; 2662; 4675; 6381; 6736; 6737; 6774; 6829 (2); 6860; 6861; 6887; 6894; 6943; +6956; 9837; 10091; 10436 (2); 10938; 10982; 11226; 12377; 14352; 15579; 15671; 16630 (2) +ЮЛЫГА (1) ■ Абруйлы егеткә әҗәлле куян юлыга, ди ○ 12815 +ЮЛЫГЫР (6) ■ Тамчыдан качкан явымга юлыгыр ○ 1137 ● 2903; 12938 (2); 16001 (2) +ЮЛЫГЫРСЫҢ (1) ■ Яман белән юлдаш булсаң - ярга егылырсың, яхшы белән юлдаш булсаң +- малга юлыгырсың ○ 6964 +ЮЛЫККАН (1) ■ Аюдан курыккан бүрегә юлыккан ○ 2085 +ЮЛЫКСАҢ (1) ■ Яманга юлыксаң, яласы йогар ○ 12250 +ЮЛЫКТЫР (2) ■ Дусны - үзгә, дошманны ялган эзгә юлыктыр ○ 5397 ● 13192 +ЮЛЫМА (1) ■ Юлыма күрә йөрешем, үземә күрә өлешем ○ 6903 +ЮЛЫН (11) ■ Су, ага-ага, юлын табар ○ 422 ● 1406; 2466 (2); 3290; 14355 (2); 14357; 16727 (2); +ЮЛЫНА (4 | 1) ■ Һәркем юлына күрә китәр ○ 6882 ● 7873; 12290; 16837, :1 +ЮЛЫНДА (4) ■ Дөя юлында йөк калмас ○ 2919 ● 6858; 16642; 16693 +ЮЛЫННАН (5) ■ Юлдаш тапмаган юлыннан язар ○ 6942 ● 6990; 7966; 12333; 16765 +ЮЛЫҢ (6) ■ Аптырамый ашык, юлың булыр ташлык ○ 6731 ● 6738; 6829 (2); 6895; 15083 +ЮЛЫҢДА (1) ■ Юлыңда эт ятса, әйләнеп үт ○ 3748 +ЮЛЫҢНЫ (2) ■ Урманга кергәнче чыгар юлыңны кара ○ 1866 ● 10762 +ЮМАГАН (1) ■ Аның битен юмаган ○ 10719 +ЮМАЛАУЧЫГА (1) ■ Тел юмалаучыга да корал, дуамалчыга да корал ○ 15560 +ЮМАРТ (20) ■ Юлаучы - юмарт, өзәңге бавы унике кат ○ 6842 ● 7612; 7614; 8117 (2); 11821; +11825 (2); 11839; 11852; 11918; 11950-11954; 11970; 12841; 13229; 16024 +ЮМАРТЛАНДЫРЫР (1) ■ Музыка җебенне баһадирландырыр, саранны юмартландырыр +○ 16386 +ЮМАРТЛЫК (5) ■ Уч җәелсә - юмартлык, уч йомылса - йодрык ○ 10963 ● 11473; 11955; +11956; 11964 +ЮМАРТЛЫККА (1) ■ Сүзгә юмарт - юмартлыкка саран ○ 16024 +ЮМАРТНЫҢ (3) ■ Юклык юмартның кулын бәйли ○ 11949 ● 11957; 11958 +ЮМАРТЫ (1) ■ Хатынның - сараны, ирнең юмарты яхшы ○ 13741 +ЮМАС (1) ■ Аю гомергә кул юмас ○ 2076 +ЮМАСАҢ (1) ■ Үзеңнеке үзеңә юмасаң да ак ○ 12075 +ЮМЫЙЛАР (1) ■ Канны кан белән юмыйлар, су белән юалар ○ 10761 +ЮМЫЙЧА (1) ■ Юмыйча кер китмәс ○ 8823 +ЮНА (1) ■ Каләм белән язганны балта белән юна алмассың ○ 16584 +ЮНАР (1) ■ Ата күргән ук юнар, ана күргән җеп җегерләр ○ 14411 +ЮНА-ЮНА ( | 1) ■ Тимер булса, кыска кис, агач булса, озын кис: суга-суга озаер, юна-юна +кыскарыр ○ 1879:1 +ЮНГАН (1) ■ Үтмәс балта белән юнган ○ 2006 +ЮНГЫСЫ (2) ■ Мал - җанның юнгысы, бала - тәннең юнгысы ○ 14034 (2) +ЮНЕ (2) ■ Иле юкның җире юк, тормышының юне юк ○ 4972 ● 12917 +ЮНЕҢ (2) ■ Юнь юнең бетерер ○ 8002 ● 8003 +ЮНМЫЙ (1) ■ Пычак, ни хәтле үткен булса да, үз сабын үзе юнмый ○ 9949 +ЮНЫП (1) ■ Юаш юнып ала ○ 12188 +ЮНЬ (2) ■ Юнь юнең бетерер ○ 8002 ● 13238 +ЮНЬГӘ (4) ■ Игелексез игә килмәс, юньсез юньгә кермәс ○ 6466 ● 11720; 12118; 16491 +ЮНЬЛЕ (6) ■ Балта остасының юньле балтасы булмас, чабата ясаучының юньле чабатасы булмас ○ 1894 (2) ● 6552; 6556; 8003; 14072 +ЮНЬСЕЗ (18) ■ Юньсез сунарчы арба белән куян тотар ○ 2024 ● 3087; 3749; 6163; 6466; 65526557; 6619; 9070; 12118; 12820; 13429; 13576; 14072 +ЮНЬСЕЗГӘ (4) ■ Юньсезгә майлап бирсәң, "юеш" дип әйтер, ди ○ 6558 ● 6957; 12193; 12194 +ЮНЬСЕЗНЕ (4) ■ Уңган эшен бетерер, юньсезне эше бетерер ○ 6532 ● 6559; 6560; 12195 +ЮНЬСЕЗНЕҢ (1) ■ Уңганның кулы алтын, юньсезнең кулы салкын ○ 6535 +ЮНЬЧЕЛ (2) ■ Ил терәге - яучыл ир белән юньчел хатын ○ 4941 ● 7562 +ЮРАСАҢ (1) ■ Яманга юрасаң, яхшы чыгар ○ 12251 +ЮРГА (15) ■ Атның солтаны юрга ○ 2790 ● 2791; 2795; 2797; 2809; 2813; 2830; 6958; 7302; 7624; +14311; 15100; 16962; 17082; 17084 +ЮРГАЛАП (2) ■ Ишәк юргалап бәйге алмас ○ 2971 ● 6865 +ЮРГАЛАР (1) ■ Ат юргалар, иясе дан алыр ○ 2789 +ЮРГАЛЫ (3) ■ Юргалы белән юлдаш булма, тинтәк белән авылдаш булма ○ 6959 ● 6960; 11739 +ЮРГАЛЫГА (1) ■ Арбалыга юлдаш булма, юргалыга юлдаш бул ○ 6906 +ЮРГАЛЫЙ (1) ■ Аның тавыгы юргалый ○ 4348 +ЮРГАН (4) ■ Бер борча өчен юрган ярмыйлар ○ 4763 ● 8400; 9562; 13820 +ЮРГАНСЫЗ (1) ■ Җәен әйрәнсез булма, кышын юргансыз булма ○ 9414 +ЮРГАНЫ (2) ■ Ярлының ястыгы җир, юрганы болыт ○ 7502 ● 13690 +ЮРГАНЫМ (2) ■ Мамыгын бушаткач, юрганым бар дип хыялланма ○ 8417 ● 8447 +ЮРГАНЫҢ (4) ■ Көн явым - ят та юрганың ябын ○ 1221 ● 2810; 11837; 12196 +ЮРГАНЫҢА (1) ■ Юрганыңа карап аягыңны суз ○ 8429 +ЮРТАК (3) ■ Җордай юртак, еландай елдам булу ○ 2346 ● 2811; 2812 +ЮРТАКТАН (1) ■ Юртактан тир кипмәс, юбалгыдан чир китмәс ○ 6561 +ЮРТСА (1) ■ Бия каян юртса, колын да шунда ○ 2820 +ЮРТЫП (2) ■ Юл белән йөрсәң юртып йөр, юртып йөрсәң юл ырар ○ 6836 (2) +ЮСА (2) ■ Кызлар, чәчен тарап битен юса, гөлләр күк була, хатыннар - кызлар күк була ○ 10282 +● 14357 +ЮСАҢ (7) ■ Кара ташны юсаң да агармый ○ 123 ● 270; 3093; 3950; 10936; 11207; 14056 +ЮСЫК (1) ■ Юсык кеше аякка карамас, күзгә карар ○ 11312 +ЮСЫККА (1) ■ Ясамаган юсыкка кысылма ○ 5970 +ЮСЫН (1) ■ Юлчыга сусын бирү - юсын ○ 6859 +ЮТӘЛ (2) ■ Ютәл йөткерекне баса ○ 15335 ● 16997 +ЮТӘЛНЕ (1) ■ Мәхәббәт белән ютәлне яшереп булмый ○ 12726 +ЮУ (2) ■ Коры мунчала белән юу ○ 8655 ● 12133 +ЮХА (1) ■ Елан, йөз яшенә кадәр яшәсә, аждаһага әверелә, мең яшькә кадәр яшәсә, юха була, +имеш ○ 16729 +ЮХАГА ( | 1) ■ Елан йөз ел торса - аждаһага, аждаһа йөз ел торса - юхага әйләнә, имеш ○ 16729:1 +ЮХАДА (1) ■ Төлкедә - койрык, юхада - тел ○ 11937 +ЮХАЛЫКНЫ (1) ■ Юньсез юхалыкны да булдыра алмас ○ 6557 +ЮХАНЫҢ (1) ■ Юханың теленә алданма ○ 16789 +ЮШАП (1) ■ Торлаксыз үскән колын мизгелсез юшап, мизгелсез утлар ○ 2846 +ЮШАР (2) ■ Аргамак атның билгесе - аз утлар да күп юшар, азамат ирнең билгесе - аз сөйләр +дә күп тыңлар ○ 13439 ● 14346 +ЮШКЫНЫ (1) ■ Ташкыны кайтса да, юшкыны калыр ○ 461 +ЮЫК (1) ■ Ашны тәмләндергән - тоз, алысны юык иткән - кыз ○ 12943 +ЮЫЛМЫЙ (1) ■ Яшь белән гөнаһ юылмый ○ 12616 +юына → чаба-юына +ЮЫНМАГАН (1) ■ Чакырмаган кунак - юынмаган таяк ○ 10182 +ЮЫНСАҢ (1) ■ Күп юынсаң, карын мае дип, карга күтәреп китмәсен ○ 8844 +ЮЫНТЫК (1) ■ Язгы юынтык кышка катык булыр ○ 990 +ЮЫП (4) ■ Кунакка барсаң, казаныңны юып кит ○ 10131 ● 11162; 13309; 13910 +ЮЫРТ (1) ■ Чуртның юлыннан юырт ○ 16765 +ЮЫРТКАНЫН (1) ■ Этнең чапканын да, юыртканын да белмәссең ○ 3730 +Я (25) ■ Я тәхет, я ләхет ○ 6000 (2) ● 6562 (2); 6627 (2); 7513 (2); 7534 (2); 7974 (2); 9205 (2); +11692 (2); 12243 (2); 13346 (2); 15175 (2); 15932 (2); 16160 +ЯБА (1) ■ Дөнья аю белән тутыйны бер читлеккә тота да яба ○ 14718 +ЯБАГА (7 | 1) ■ Тай ябага димәгез, язга чыкса - ат була, кабык морҗа димәгез, төтен чыгарса +була ○ 2859 ● 2859:1; 7436; 7437; 7462; 8487; 12197; 16142 +ЯБАГАДАН (1) ■ Ялы бар дип ябагадан айгыр куйма ○ 2867 +ЯБАГАЙГА (1) ■ Ябагайга ябага тай ○ 7437 +ЯБАГАНЫ (2) ■ Ябаганы мактау белән тулпар булмас, ябалакны сыйпау белән шоңкар булмас +○ 2866 ● 12198 +ЯБАГАСЫН (1) ■ Бүре, ябагасын койса да, холкын үзгәртми ○ 2167 +ЯБАЛАК (14) ■ Былтыр үлгән ябалак быел башын күтәргән ○ 785 ● 4136; 4193; 4195; 41984201; 4207-4210; 11524; 11982 +ЯБАЛАККА (2) ■ Ике лачын сугышса, ябалакка йон булыр ○ 4064 ● 4202 +ЯБАЛАКНЫ (2) ■ Ябаганы мактау белән тулпар булмас, ябалакны сыйпау белән шоңкар булмас +○ 2866 ● 4197 +ЯБАЛАКНЫҢ (2) ■ Былтыр үлгән ябалакның быел исен чыгарма ○ 4196 ● 4203 +ЯБАЛАКТАН (3) �� Ябалактан - йон, бүдәнәдән - май ○ 4204 ● 4205; 5327 +ЯБАЛАР (1) ■ Бодай кибәнен арыш саламы белән ябалар ○ 1542 +ЯБАЛМЫЙ (1) ■ Өйне чутай да чутлый, түбәсен ябалмый ○ 8342 +ЯБАР (6) ■ Актыктан кем керә, капканы шул ябар ○ 8592 ● 8629; 8850; 13690; 14073; 15668 +ЯБӘЛӘ (1) ■ Эндәшмәгән кешедә ябәлә юк ○ 16135 +ЯБЕШКӘГЕ (1) ■ Бетеннән бигрәк ябешкәге ачы тешли ○ 4765 +ЯБУ (4) ■ Сыерга ябу килешми ○ 3205 ● 7086; 8375; 11846 +ЯБУЛЫ (2) ■ Ябулы атта ял торыр, ял тормаса, җан торыр ○ 2699 ● 9997 +ЯБУСЫЗ (1) ■ Яхшы ат ябусыз йөрмәс ○ 2720 +ЯБУЧЫ (1) ■ "Ярар" белән түбә ябучы ○ 16318 +ЯБУЫ (1) ■ Төнге кунак төнлек ябуы ○ 10174 +ЯБУЫН (1) ■ Яман сыер ябуын җияр ○ 3237 +ЯБЫГЫР (1) ■ Эшләгән савыгыр, эшләмәгән ябыгыр ○ 6209 +ЯБЫК (4) ■ Нәрсәнең ишеге ябык, эче караңгы ○ 606 ● 3230; 15276; 15602 +ЯБЫККАНЧЫ (1) ■ Симез ябыкканчы арык үләр ○ 10801 +ЯБЫКМЫЙ (1) ■ Яхшы терлек тешәвен белгертми, тешәгәндә ябыкмый ○ 2421 +ЯБЫЛА (3) ■ Ат булса - мәйдан табыла, ат булмаса - мәйдан ябыла ○ 2490 ● 6635; 10594 +ЯБЫЛГАН (2) ■ Симертергә ябылган үрдәк ашаудан туймый ○ 4412 ● 8381 +ЯБЫЛСА (1) ■ Яр җимерелсә җәен үләр, яла ябылса ярлы үләр ○ 7440 +ЯБЫН (1) ■ Көн явым - ят та юрганың ябын ○ 1221 +ЯБЫНГАН (1) ■ Сарык тиресе ябынган бүре күк ○ 2218 +ЯБЫНМА (1) ■ Яумаган яңгырга чикмән ябынма ○ 8944 +ЯБЫНЧА (2) ■ Яңгыр үткәч, артыннан ябынча белән йөгермиләр ○ 1166 ● 8941 +ЯБЫНЧЫК (2) ■ Яумаган яңгырга ябынчык корма ○ 1155 ● 1234 +ЯБЫНЫП (4) ■ Бүре тиресен ябынып бүре булып булмас ○ 2162 ● 8968; 13318; 14120 +ЯБЫНЫР (1) ■ Уйнашчының юрганы утыз булыр, берсен генә үзе ябыныр, егерме тугызын +кеше ябар ○ 13690 +ЯБЫНЫРГА ( | 1) ■ Убыр китте, ябынырга туны калды ○ 16755:1 +ЯБЫП (2) ■ Кеше капкасын ачып керсәң, ябып та чыга бел ○ 8617 ● 10543 +ЯБЫШ (2) ■ Заманның ялына ябыш ○ 819 ● 1394 +ЯБЫША (8) ■ Кырмавык үзенә тигән һәркемгә ябыша ○ 1288 ● 3752; 3808; 3809; 4813; 9305; +12233 (2) +ЯБЫШКАН (9) ■ Суга баткан - саламга ябышкан ○ 440 ● 3386; 5607; 6740; 8731; 10740; 10850; +10860; 12807 +ЯБЫШМАС (2) ■ Бер кискән икмәк ябышмас ○ 9174 ● 16074 +ЯБЫШМЫЙ (2) ■ Коры борчак бүрәнәгә ябышмый ○ 1555 ● 3031 +ЯБЫШСАҢ (2) ■ Туфракка ябышсаң, туфрагың алтын булсын; ташка ябышсаң, ташың көмеш +булсын ○ 190 (2) +ЯБЫШТЫРЫП (1) ■ Әйткән сүз - кискән икмәк: кире ябыштырып булмый ○ 16219 +ЯБЫШУЧАН (1) ■ Балга чебен ябышучан була ○ 4762 +ЯБЫШЫП (5) ■ Суга батучы умарта корты саламга ябышып калган ○ 4743 ● 6413; 11368; +15365; 16706 +ЯБЫШЫР (4) ■ Сумалага утырганның арты сумалага ябышыр ○ 1935 ● 12337; 14679; 15721 +ЯВА (5) ■ Апрель кергәч эт биеклеге кар ява ○ 759 ● 1217 (2); 1321; 8057 +ЯВАР (8) ■ Бер болыттан боз да явар, кар да, яңгыр да явар ○ 1076 (2) ● 1145; 1162; 3585; 3960; +6069; 13852 +ЯВЫЗ (9) ■ Бәйдәге эт явыз була, хуҗасыннан кансыз була ○ 3472 ● 11160; 12199; 12200 (2); +13634; 14073; 14646; 15647 +ЯВЫЗГА (1) ■ Усалга - уша, явызга - бусага ○ 12175 +ЯВЫЗДАН (1) ■ Явыздан явыз кем явыз - ят явына кулавыз ○ 12200 +ЯВЫЗЛАР (1) ■ Явызлар куркытып буйсындырыр, изгеләр оялтып буйсындырыр ○ 12201 +ЯВЫЗЛЫГЫННАН (1) ■ Изгелегең тигән кешенең явызлыгыннан саклан ○ 12120 +ЯВЫЗЛЫК (1) ■ Ит изгелек, көт явызлык ○ 12132 +ЯВЫЗЛЫККА (2) ■ Явызлыкка тәһарәт кирәкми ○ 12202 ● 12203 +ЯВ��ЗЛЫКНЫҢ (2) ■ Аракы - явызлыкның башы ○ 9813 ● 9851 +ЯВЫЗЛЫКТАН (1) ■ Чаян явызлыктан чакмый, табигате шулайга чага ○ 4691 +ЯВЫЗНЫҢ (3) ■ Явызның ашкынганы ялган ○ 12204 ● 12205; 12206 +ЯВЫЗЫ (1) ■ Баланың изгесе - җан сөенече, явызы - җан көенече ○ 13991 +ЯВЫМ (7) ■ Сәвердәге явым - савып торган савым ○ 944 ● 1088; 1151; 1221; 1408; 1801; 7814 +ЯВЫМГА (1) ■ Тамчыдан качкан явымга юлыгыр ○ 1137 +ЯВЫМДА (1) ■ Игенче явымда тынар, балыкчы давылда тынар ○ 1409 +ЯВЫМЛЫ (2) ■ Давыллы көннең ышыгы бар, явымлы көннең йокысы бар ○ 1087 ● 1152 +ЯВЫМНАН (1) ■ Явымнан качып, яшенгә эләктек ○ 1232 +ЯВЫМЫ (2) ■ Давыллы болытның явымы аз ○ 1086 ● 1119 +ЯВЫН (3) ■ Явын аямаган яуны җиңәр, малын аямаган дауны җиңәр ○ 5654 ● 7745; 10504 +ЯВЫНА (1) ■ Явыздан явыз кем явыз - ят явына кулавыз ○ 12200 +ЯВЫП (2) ■ Яңгыр явып яр тулмас, асыл кош талга кунмас ○ 1163 ● 5976 +ЯГА (1) ■ Яман энегә ага булма, яман тунга яга булма ○ 14573 +ЯГАДА (1) ■ Елан ягада торган кешегә тими ○ 4608 +ЯГАДАН (1) ■ Ягадан килгән яңалыкта яхшы ○ 5096 +ЯГАЛМАСА (1) ■ Янмаса - утын яман, ягалмаса - хатын яман ○ 13770 +ЯГАМ (1) ■ Җиңем яман булса да, ягам яхшы; үзем яман булсам да, агам яхшы ○ 14585 +ЯГАР (5) ■ Ышанма дусыңа, ут ягар куышыңа ○ 5491 ● 8484; 11508; 13075; 14162 +ЯГАСЫ (1) ■ Агасы барның ягасы бар ○ 14558 +ЯГУЛЫ (1) ■ Асулы казан, ягулы ут ○ 10022 +ЯГУЧЫГА (1) ■ Казан астын ягучыга өйрә юк ○ 9904 +ЯГЫ (14) ■ Сул ягы белән торган ○ 738 ● 7678 (2); 7708; 8028; 8720; 11932; 12398; 13158 (2); +14601 (2); 14724 (2) +ЯГЫЛЫР (1) ■ Туганга туган табылыр, ятка бәла ягылыр ○ 14682 +ЯГЫМЛЫ (2) ■ Бакыру ягымлы булса, ишәктән кадерле хайван булмас иде ○ 15781 ● 16143 +ЯГЫМЛЫНЫҢ (1) ■ Ягымлының шадрасы күренми, сөйкемленең сипкеле беленми ○ 10711 +ЯГЫМСЫЗ (1) ■ Соң кычкырган әтәчнең тавышы ягымсыз ○ 4373 +ЯГЫНА (6) ■ Җил ягына кабык сөяп кую ○ 1242 ● 1243; 1500; 8242; 10999; 11621 +ЯГЫНДА (1) ■ Дөреснең аргы ягында булу ○ 16274 +ЯГЫННАН (3) ■ Шикәрне кайсы ягыннан кимерсәң дә тәмле ○ 9381 ● 11399; 13395 +ЯГЫҢ (1) ■ Дүрт ягың - кыйбла ○ 732 +ягың → тирә-ягың +ЯГЫҢА (4) ■ Кул артка бөгелми, үз ягыңа бөгелә ○ 10928 ● 14574 (2); 15346 +ягыңа → як-ягыңа +ЯГЫП (2) ■ Сука тотып кулың кабармыйча, мичкә ягып ипиең кабармас ○ 1441 ● 2610 +ЯГЫШЛЫ (1) ■ Нәгышле кыз - ягышлы кыз ○ 13033 +ЯЗ (59 | 1) ■ Җаек баштан җил иссә, яз булса да кыш булыр ○ 490 ● 624; 760; 767; 769-771; 823; +844; 845; 859; 864; 871; 882; 884; 885; 903; 912; 933; 935; 973-975; 976 (2); 977-986; 995; 1061; +1062; 1258; 1335; 1424; 1509; 3935; 3974; 4018; 4069; 4211; 4235; 4243; 4342; 6862; 7234; 7438; +9186:2; 11127; 12773; 13035; 13216; 15640; 16277 +ЯЗА (3) ■ Комагай кылкыннан яза, кыдырма аягыннан яза ○ 9660 (2) ● 11753 +ЯЗАР (8 | 1) ■ Усал эт теленнән язар, хәйләкәр төлке койрыгын өздерер ○ 3534 ● 4241:1; 6796; +6921; 6942; 7869; 11880; 15926; 16718 +ЯЗА-ЯЗА (1) ■ Яза-яза сандыгын тутырган, укый белмичә авызын ачып утырган ○ 16707 +ЯЗГА (6 | 2) ■ Язга чыккач чегән тунын сата ○ 991 ● 1063; 1096; 2859, :1; 3644:2; 8487; 15059 +ЯЗГАН (19) ■ Язган булса язга килер, язмаган булса көзгә килер ○ 1063 ● 1359; 2094; 2420; 2445; +7228; 7735 (2); 12936; 14791; 14801; 14895; 15107 (2); 16170; 16472 (2); 16590; 16678 +ЯЗГАННЫ (3) ■ Язганны күрерсең, чәчкәнне урырсың ○ 14963 ● 14981; 16584 +ЯЗГАНЧЫ (1) ■ Такмак өйрәнеп кенә шигырь язганчы, барабан кагып ипи тапканың артык ○ 16409 +ЯЗГЫ (20 | 1) ■ Көзге катык - көмеш кашык, язгы катык - ярты азык ○ 886 ● 887; 888; 891; 892; +987-990; 1115; 1424:1; 2767; 4210; 12708; 13046; 13425; 13430; 14221; 15364; 15365; 16061 +ЯЗДА (1 | 1) ■ Яман сыер язда бозаулар ○ 3238:1 ● 4107 +ЯЗДАН (1) ■ Кырмыскадан гыйбрәт ал - яздан кышны каршыла ○ 4796 +ЯЗДЫРА (1) ■ Байлык, бушлык, ялгызлык кешене аздыра, юлдан яздыра, тормышын туздыра ○ 7244 +ЯЗДЫРМАС (1) ■ Булдыксыз ир бил яздырмас ○ 13456 +ЯЗДЫРЫР (4) ■ Яз берәүне аздырыр, берәүне малдан яздырыр ○ 975 ● 10695; 12418; 13151 +ЯЗМА (2) ■ Исемеңне ташка язма, ил йөрәгенә яз ○ 11127 ● 16652 +ЯЗМАГАН (2) ■ Язган булса язга килер, язмаган булса көзгә килер ○ 1063 ● 9389 +ЯЗМАГАННЫ (4) ■ Ташка язмаганны сөйләмә ○ 178 ● 1775; 15305; 16311 +ЯЗМАК (1) ■ Гыйлем - ау, язмак - бау ○ 16557 +ЯЗМАС (1) ■ Ташка язмас сүз сөйләмә ○ 16069 +ЯЗМЫШ (6 | 1) ■ Бер башка ике язмыш юк ○ 14797 ● 14802; 14932; 14964, :1; 14967; 14997 +ЯЗМЫШЫ (3) ■ Ил язмышы ир өстендә, ир язмышы күкрәк көчендә ○ 4947 (2) ● 12998 +ЯЗМЫШЫҢНЫ (1) ■ Маңгайга язылган язмышыңны тир белән сыпырып төшереп булмый +○ 14930 +ЯЗНЫ (2) ■ Кышны кышсынмаган язны язсынмас ○ 876 ● 3966 +ЯЗНЫҢ (2) ■ Язның байлыгы - кояш, көзнең байлыгы - уңыш ○ 992 ● 993 +ЯЗСАҢ (1) ■ Учыңны язсаң бер бармагыңны бөкми калдырма ○ 10964 +ЯЗСЫЗ (1) ■ Хатынсыз йорт - язсыз ел кебек ○ 13743 +ЯЗСЫНМАС (1) ■ Кышны кышсынмаган язны язсынмас ○ 876 +ЯЗУЛЫ (1) ■ Ризыклы - ашка, язулы - яшькә ○ 9320 +ЯЗУЫ (1) ■ Саран кешенең кулында акчаның язуы да шомарыр ○ 11910 +ЯЗЫ (1) ■ Язы булгач, сазы да булыр ○ 994 +ЯЗЫГЫ (6) ■ Каршыда бай булса, языгы ярлыга ○ 7362 ● 10075; 10316; 10390; 12618; 12655 +ЯЗЫГЫН (1) ■ Ат, әйләнеп, кызыгын табар; ир, әйләнеп, языгын табар ○ 13450 +ЯЗЫГЫҢ (1) ■ Үз языгың - үз башыңа ○ 12627 +ЯЗЫК (5) ■ Ашасаң азык түгел, ташласаң язык түгел ○ 9435 ● 12541; 12612; 12639; 12660 +ЯЗЫККА (4) ■ Яманга ияргән языкка, яхшыга ияргән азыкка ○ 12247 ● 12466; 12654; 15700 +ЯЗЫКЛЫ (6) ■ Алган бер языклы, алдырган мең языклы ○ 12415 (2) ● 12568 (2); 16901 (2) +ЯЗЫКСЫЗ (2) ■ Ут төтенсез булмый, егет языксыз булмый ○ 12908 ● 13047 +ЯЗЫЛ (1) ■ Яз - языл, кыш - кысыл ○ 982 +ЯЗЫЛГАН (3) ■ Суга сәнәк белән язылган ○ 525 ● 644; 14930 +ЯЗЫЛГАНЧЫ ( | 1) ■ Муен язылганчы - әссәламегаләйкем, ата каз! ○ 14731:2 +ЯЗЫЛМАГАН (2) ■ Әҗәлеңне нәрсәдән табачагың маңгаеңа язылмаган ○ 15400 ● 16615 +ЯЗЫЛЫРСЫҢ (1) ■ Кыз булсаң - кысыл, хатын булгач язылырсың ○ 13093 +ЯЗЫН (2) ■ Көзен купынасы бер тиен, язын золотнигы золотой ○ 894 ● 1470 +ЯЗЫП (3) ■ Су язып май төшмәс ○ 438 ● 16371; 16655 +ЯК (4) ■ Ак - күңелгә як ○ 552 ● 2612; 6982; 12650 +ЯКАГА (2) ■ Тигәнәк булып аякка кадалганчы, гөл булып якага кадал ○ 1308 ● 12233 +ЯКАДАГЫ (1) ■ Яхшы кыз - якадагы кондыз, яхшы егет - һавадагы йолдыз ○ 13106 +ЯКАДАН (2) ■ Дошман якадан тотса, эт итәктән тота ○ 3478 ● 5668 +ЯКАЛАР (1) ■ Үз агасын агаламаган - кеше агасын якалар ○ 14576 +ЯКАЛЫ (1) ■ Якалы тун ямарга яхшы ○ 8942 +ЯКАМ (1) ■ Җиңем яман булса да, якам яхшы ○ 8995 +ЯКАҢА (1) ■ Авыздан чыккан артык сүз үз якаңа ябышыр ○ 15721 +ЯКАҢНАН (1) ■ Кауланга кошың төшмәсен, наданга эшең төшмәсен: кошың табылмый калыр, +надан якаңнан алыр ○ 16593 +ЯКАСЫ (7) ■ Комы юк су булмас, биге юк ил б��лмас, якасы юк тун булмас, законы юк йорт +булмас ○ 5847 ● 5964; 8918; 12298; 12382; 13889; 14380 +ЯКАСЫЗ (2) ■ Ил агасыз булмас, тун якасыз булмас ○ 4915 ● 8890 +ЯКАСЫН (1) ■ Кем дә белә ятасын ябынып чикмән якасын ○ 8968 +ЯКИ (2) ■ Ярлы тавык ашаса - яки тавык хәстә булган, яки үзе хәстә булган булыр ○ 7472 (2) +ЯККА (15) ■ Җил кай якка иссә, камыш шул якка борылыр ○ 1182 (2) ● 1239; 1240 (2); 1650 (2); +2431; 3537 (2); 8368; 8575; 8590; 16199; 17060 +ЯККАН (8) ■ Малның җаен баккан белер, утынның җаен яккан белер ○ 2391 ● 4840; 8549; 8565; +8953; 10687; 13274; 14162 +ЯККАННАРМЫНИ (1) ■ Артына ут якканнармыни ○ 8553 +ЯККАННЫКЫ (1) ■ Мал - бакканныкы, ут - якканныкы ○ 2380 +ЯКЛАНСА (2) ■ Бала якланса бер төрле, картлар якланса бик көлке ○ 15017 (2) +ЯКЛАР (2) ■ Байгыш байгышны яклар ○ 3903 ● 5911 +ЯКЛЫ (4) ■ Коймак кунак яклы, кабартма хаҗәен яклы ○ 9283 (2) ● 10026; 14724 +ЯКЛЫЙ (4) ■ Төлкене койрыгы яклый, дусны дус яклый ○ 5485 (2) ● 12001; 16817 +ЯКМА (3) ■ Беткә ачу итеп тунны утка якма ○ 8893 ● 9020; 13157 +ЯКМАС (1) ■ Эчмәс җирдә су бар, якмас җирдә ут бар ○ 484 +ЯКМЫЙ (1) ■ Мичкә якмый төтен чыкмый ○ 8478 +ЯКМЫЙЛАР (3) ■ Беткә ачу итеп тунны утка якмыйлар ○ 4766 ● 8307; 8815 +ЯКМЫЙЧА (1) ■ Ут якмыйча юача пешермә ○ 9364 +ЯКНЫ (1) ■ Ахмак яучы ике якны бозар ○ 13130 +ЯКСАМ (1) ■ Яксам мунчам, чыксам бакчам ○ 8665 +ЯКСАҢ (1) ■ Мичкә яксаң, мич була, таң ата да кич була ○ 8479 +ЯКСЫН (3) ■ Малны тапкан баксын, утынны чапкан яксын ○ 2390 ● 7398; 14067 +ЯКТА (6) ■ Биредә Алабай, аргы якта ялагай ○ 3774 ● 4363; 11872 (2); 12530 (2) +ЯКТАН (9) ■ Җил кайсы яктан иссә, болыт шул яктан килер ○ 1184 (2) ● 1241 (2); 9449 (2); +10459; 12797 (2) +ЯКТЫ (20) ■ Ай якты да, җылытмый ○ 13 ● 15; 848; 1007; 4202; 5894; 7484; 7499; 7539; 8359; +8426; 9461; 10118; 13610; 13764; 14074; 14202; 16064; 16485; 17006 +ЯКТЫГА (1) ■ Кара эшне караңгыда эшләсәң дә яктыга чыга ○ 12504 +ЯКТЫДА (2) ■ Караңгыда ялтыраганчы, яктыда калтыра ○ 851 ● 12392 +ЯКТЫЛЫГЫ (2) ■ Җыен йолдыз җыелса да яктылыгы айдай юк ○ 78 ● 3609 +ЯКТЫЛЫК (2) ■ Караңгылык яктылык белән бетә ○ 853 ● 14242 +ЯКТЫРАК (3) ■ Кич караңгы булган саен, йолдыз яктырак була ○ 31 ● 953; 16564 +ЯКТЫРМА (1) ■ Ачка казан астырма, туңганга ут яктырма ○ 9559 +ЯКТЫРТА (3) ■ Кояш югында ай да яктырта ○ 42 ● 9255; 12244 +ЯКТЫРТКАНДА (1) ■ Ай яктыртканда, йолдыз күренми ○ 14 +ЯКТЫРТМЫЙ (1) ■ Бер өйнең лампасы икенчегә яктыртмый ○ 8404 +ЯКТЫРЫР (1) ■ Март ишектән бактырыр, сәнәк-көрәк яктырыр ○ 918 +ЯКТЫСЫ (1) ■ Ай яктысы, ни хәтле генә якты булса да, кояшныкына җитә алмый ○ 15 +ЯКТЫСЫНА (2) ■ Бер чыраның яктысына кырык кеше утыра ○ 8403 ● 8430 +ЯКТЫСЫНДА (1) ■ Җитен киндер ай яктысында агара, имеш ○ 8728 +ЯКУТ (3) ■ Элпә йөз кат ялтыраса да, якут нуры артык булыр ○ 318 ● 797 (2) +ЯКЫН (45 | 2) ■ Ерактагы кояш җылы була, якын килсәң пешерә ○ 27:2 ● 117; 352; 446; 608; 673; +685:2; 2372; 3747; 5057; 5063; 5201; 5495; 6759; 6877; 7174; 8105; 8678; 8945; 8981 (2); 9912; +10431; 10765; 10958; 11236 (2); 11485; 11750; 12134 (2); 12164; 12186; 12316; 12381; 12665 (2); +13647 (2); 14096; 14472; 14477; 14597; 14640; 14684; 14690; 16604 +ЯКЫНГА (2) ■ Ерактагы кояш җылы була, якынга килгәч чак була ○ 27 ● 14685 +ЯКЫНДА (2 | 1) ■ Еракта - чап, якында - чак ○ 685:1 ● 733; 16144 +ЯКЫНДАГЫ (4) ■ Ерактагы ауны күргәнче, якындагы яуны күр ○ 5566 ● 14672; 14965; 16579 +ЯКЫНДА��ЫДАН ( | 1) ■ Ерактагы кояш якындагыдан кызурак ○ 27:3 +ЯКЫНДАГЫН (1) ■ Якындагын ерактан барып сора ○ 714 +ЯКЫНДЫР (2) ■ Ерактыр да - якындыр, якындыр да - ялкындыр ○ 690 (2) +ЯКЫННАН (10) ■ Алыска салырсың - якыннан алырсың ○ 674 ● 675; 684; 686; 687; 689; 2038; +2448; 3775; 13217 +ЯКЫННЫ (3) ■ Ерак белән якынны йөргән белә ○ 683 ● 6755; 9116 +ЯКЫНЫ (1) ■ Хатыны юкның якыны юк ○ 13746 +ЯКЫНЫН (2) ■ Яман әдәмгә мал төшсә, якынын танымас ○ 7439 ● 12237 +ЯК-ЯГЫҢА ( | 1) ■ Җирдән тапсаң да санап ал, як-ягыңа карап ал ○ 7709:1 +ЯЛ (35 | 1) ■ Көн - эш өчен, төн - ял өчен ○ 902 ● 1032; 1899, :2; 1970; 2575; 2675; 2699 (2); 2701; +2706; 2781; 2794; 3145; 3206; 5104; 5966; 6589; 6591-6593; 6629; 7086 (2); 7385; 7389; 8821; +10250; 10973; 12780; 12823; 12824; 13203; 13968 (2); 16430 +ЯЛА (8) ■ Ялгызга яла күп булыр ○ 5105 ● 7440; 12297; 14689; 15604; 15768; 16146; 16147 +ЯЛАГАЙ (4) ■ Биредә Алабай, аргы якта ялагай ○ 3774 ● 5496; 11794; 11959 +ЯЛАГАЙНЫ (1) ■ Ялагайны яллыйсы юк ○ 11960 +ЯЛАГАЙНЫҢ (1) ■ Ялагайның күзе - көзге, теле - телгәч ○ 11961 +ЯЛАГАН (2 | 1) ■ Таба ялаган мәче шикелле карана ○ 3394 ● 9397, :1 +ЯЛАГАНДА (1) ■ Сыерлар тоз ялаганда, бозаулар боз ялый ○ 3210 +ЯЛАДАН (1) ■ Аяк астыннан чыккан еланнан саклан, аяк астыннан чыккан яладан саклан ○ 15775 +ЯЛАМА (1) ■ Үзеңнән ачның табагын ялама ○ 9748 +ЯЛАМАГАН (1) ■ Анасы яламаган ○ 14249 +ЯЛАМАС (3) ■ Катык сөртсәң, эт яламас ○ 3778 ● 6459; 10724 +ЯЛАМЫЙ (3) ■ Буш кулны эт тә яламый ○ 3471 ● 3558; 10918 +ЯЛАН (2) ■ Ялан җирнең бүресе күп ○ 2207 ● 16682 +ЯЛАНАЯК (2) ■ Эт башмак ташый, үзе яланаяк ○ 3563 ● 13494 +ЯЛАНАЯКЛЫ (1) ■ Җан күк дустыңнан яланаяклы бала биздерер ○ 14094 +ЯЛАНБАШНЫҢ (1) ■ Яланбашның языгы юк ○ 10316 +ЯЛАНГА (1) ■ Ике ерткыч бер яланга сыяр, ике патша дөньяга сыймас ○ 5801 +ЯЛАНГАНДА (1) ■ Ят - яланганда, туган - үлгәндә ○ 14691 +ЯЛАНГАЧ (12) ■ Икмәге юк ач, ялкау кеше ялангач ○ 6468 ● 7531; 8716; 8824; 8825; 8904; 9071; +9133; 9537; 9550; 9551; 13184 +ялангач → ач-ялангач +ЯЛАНГАЧКА (3) ■ Ялангачка яз яхшы, киемлегә көз яхшы ○ 995 ● 8826; 8827 +ЯЛАНГАЧНЫ (1) ■ Кырык юлбасар бер ялангачны чишендерә алмый ○ 8802 +ЯЛАНГАЧНЫҢ (2) ■ Ялангачның төшенә бер кисәк киндер керә ○ 8828 ● 9579 +ЯЛАНГАЧТАН (1) ■ Ачтан тәгам пешертмә, ялангачтан кием кистермә ○ 9583 +ЯЛАНГАЧТЫР (1) ■ Ачтыр - бүредер, ялангачтыр - шүредер ○ 9584 +ЯЛАНДА (1) ■ Өйдә үскән бозау яланда үгез булмас ○ 3268 +ЯЛАНДАГЫ (1) ■ Яландагы җилне кем тоткан ○ 1153 +ЯЛАННЫ (1) ■ Бер чәчкә яланны матурламый ○ 1259 +ЯЛАНЫП (1) ■ Берәү ашап туя, берәү яланып кала ○ 9633 +ЯЛАН-ЯЛАН (1) ■ Ялан-ялан ни талан ○ 14998 +ЯЛАП (3) ■ Җитен чәчсәң, эт ялап алырлык булсын ○ 1575 ● 3254; 9613 +ЯЛАР (4 | 1) ■ Бозауны кем сыйпаса, шуның кулын ялар ○ 3259 ● 3701; 3733; 9162:1; 9333 +ЯЛАРГА (1) ■ Тегермән ташы яларга өйрәнгән эт шул гадәтен ташлый алмас ○ 3526 +ЯЛАРМЫН (1) ■ Аямда булса ялармын, апамда булса кабармын ○ 14562 +ЯЛАРСЫҢ (1) ■ Анаңда булса - сорарсың, учыңда булса - яларсың ○ 14233 +ЯЛАСА (1) ■ Ашмацы бармак яласа да туяр ○ 9621 +ЯЛАСАҢ (2) ■ Яласаң туярсың, ямасаң киярсең ○ 8872 ● 14689 +ЯЛАСЫ (1) ■ Яманга юлыксаң, яласы йогар ○ 12250 +ЯЛАУ (3) ■ Муенга элмәк - тияккә ялау ○ 10294 ● 10995; 16188 +ЯЛАУЧЫ (2) ■ Кулыннан сыгылганны ялаучы ○ 11036 ● 11052 +ЯЛАЧЫ (1) ■ Ялганчының бер исеме ялачы ○ 16167 +ЯЛАЧЫНЫҢ (1) ■ Еланның агуы тешендә, ялачының - телендә ○ 15857 +ЯЛАША (1) ■ Эт күк талаша, мәче күк ялаша ○ 3794 +ЯЛАШАЛАР (1) ■ Дуслар талашсалар да ялашалар ○ 5381 +ЯЛАШЫР (2) ■ Эт талашыр, авызын-борынын ялашыр ○ 3632 ● 5134 +ЯЛВАРГАНЫҢА (1) ■ Яу ялварганыңа карамас ○ 5669 +ЯЛГА (3) ■ Биктимер байга кергән, бае ялга кергән ○ 5987 ● 6580; 7721 +ЯЛГАМА (1) ■ Итәк кисеп җиң ялгама ○ 8900 +ЯЛГАМЫЙЛАР (1) ■ Арканны җепкә ялгамыйлар ○ 7001 +ЯЛГАН (41) ■ Дусны - үзгә, дошманны ялган эзгә юлыктыр ○ 5397 ● 5497; 7846; 12204; 12777; +15756; 15772; 15801; 15802; 15853; 15855; 15856; 15859; 15953; 15954; 16080; 16085; 16093; +16097; 16123; 16124; 16145; 16147-16159; 16174; 16181; 16199; 16292; 16394; 16722 +ЯЛГАНГА (2) ■ Ялганга ялкау инана, я булмаса аңкау инана ○ 16160 ● 16316 +ЯЛГАНЛАГАН (1) ■ Туры әйткән котылыр, ялганлаган тотылыр ○ 16095 +ЯЛГАНЛАСАҢ ( | 1) ■ Бер тапкыр ялганласаң, икенче дөрес сүзеңә дә ышанмаслар ○ 16173:1 +ЯЛГАНЛЫЙ (1) ■ Ялганчы төшендә дә ялганлый ○ 16163 +ЯЛГАННАН (2) ■ Ачы дөрес татлы ялганнан яхшырак ○ 15767 ● 16106 +ЯЛГАННЫ (3) ■ Бер ялганны капларга тагын мең ялган табарга кирәк ○ 15802 ● 15874; 16278 +ЯЛГАННЫҢ (1) ■ Ялганның теле оста, аягы кыска ○ 16161 +ЯЛГАНСЫЗ (1) ■ Яучы белән аучы ялгансыз булмас ○ 13221 +ЯЛГАНЧЫ (13) ■ Юк ялганчы итә ○ 7607 ● 10388; 12027; 12514; 12562; 15301; 15953; 15954; +16162-16166 +ЯЛГАНЧЫДАН (1) ■ Туры кешегә дус бул, ялганчыдан сак бул ○ 16078 +ЯЛГАНЧЫЛЫК (1) ■ Иң зур кабахәтлек - ялганчылык ○ 15870 +ЯЛГАНЧЫЛЫКТАН (1) ■ Телсезлек ялганчылыктан хәерлерәк ○ 15621 +ЯЛГАНЧЫНЫ (1) ■ Ялганчы ялганчыны ышандыра алмый ○ 16165 +ЯЛГАНЧЫНЫҢ (8) ■ Ялганчының бер исеме ялачы ○ 16167 ● 16168-16173; 16879 +ЯЛГАНЫ (1) ■ Байның ялганы да дөрес ○ 7312 +ЯЛГАНЫННАН (1) ■ Дус алдавы дошман ялганыннан яманрак ○ 5349 +ЯЛГАНЫҢНЫ (2) ■ Якынга ялганыңны әйтмә, читкә чыныңны әйтмә ○ 14685 ● 15803 +ЯЛГАНЫП (1) ■ Кондызга койрык ялганып тора ○ 2329 +ЯЛГАП (3) ■ Таякка таяк ялгап бирүче ○ 1991 ● 10300; 14716 +ЯЛГАРЛЫК (1) ■ Сүзең булсын аңларлык, өзелсә дә ялгарлык ○ 16031 +ЯЛГАУ (2) ■ Кырык корама, йөз ялгау ○ 8884 ● 8965 +ЯЛГЫЗ (62) ■ Акбүзат йолдыз, Күкбүзат йолдыз, Тимерказык бер ялгыз ○ 24 ● 203; 219; +1709 (2); 1710-1713; 1767; 1965; 1968 (2); 2144; 2700; 2836; 3120; 3267; 3750; 3900; 4004; +4254; 4338; 4609; 5008; 5032; 5097-5104; 5312; 5655; 5656; 5965; 6104; 7187; 7498; 7936; 8635; +10106; 10317; 11092; 11740; 11841; 12221; 12893 (2); 13048 (2); 13218 (2); 13477; 13765; 14021; +14075; 14076; 14504; 14816 +ЯЛГЫЗГА (2) ■ Ялгызга яла күп булыр ○ 5105 ● 6961 +ЯЛГЫЗЛЫК (7) ■ Ялгызлык таштан да каты ○ 5106 ● 5107; 5108; 5500; 6963; 7244; 16790 +ЯЛГЫЗЛЫКНЫ (1) ■ Ялгызлыкны яуга бирсен ○ 5109 +ЯЛГЫЗНЫҢ (10) ■ Агачның башын киссәң, төбе калыр; икенең берсе үлсә, берсе калыр; +ялгызның үзе үлсә, кеме калыр? Менгән аты, кигән туны ятка калыр ○ 4859 ● 4985; 5000; +5110-5113; 6259; 6881; 9998 +ЯЛГЫЗСЫҢ (1) ■ Атадан алтау тусаң да, үз улың булмаса ялгызсың ○ 14107 +ЯЛГЫЗЫМА (1) ■ Йөз кешегә - йөз ат, ялгызыма - бер ат ○ 2756 +ЯЛГЫЙ (3) ■ Мең башны кискән бер башны ялгый белмәс ○ 5856 ● 15799; 16705 +ЯЛГЫШ (3) ■ Бер минутлык ялгыш мәңгелек кайгы китерә ала ○ 12465 ● 16174; 16209 +ЯЛГЫША (1) ■ Ялгыша белдең - төзәтә дә бел ○ 12613 +ЯЛГЫША-ЯЛГЫША (1) ■ Әдәм ялгыша-ялгыша галим булыр ○ 16685 +ЯЛГЫШКАННЫ (2) ■ Адашканны артындагы белер, ялгышканны янындагы белер ○ 660 +● 6722 +ЯЛГЫШМЫЙ (3) ■ Үзенекен ялгышмый, кешенекен аңышмый ○ 12093 ● 12518; 15846 +ЯЛКАВЫ (2) ■ Кяфернең ялкавы - монах, мөселманның ялкавы суфи булыр ○ 16823 (2) +ЯЛКАУ (50) ■ Көтүче ялкау булса, көтүне тәкә көтәр ○ 2378 ● 2701; 3382; 6448; 6465; 6468; +6494; 6502; 6505; 6511; 6527; 6542; 6546; 6550; 6551; 6563; 6564; 6565 (2); 6566-6586; 6628; +11650; 12913; 13702; 13703; 14163; 14648 (2); 15057; 16160 +ЯЛКАУГА (13) ■ Сабанчыга җир - ана, ялкауга - үги ана ○ 1438 ● 6485; 6587-6596; 6629 +ЯЛКАУДАН (4) ■ Тырыштан тир кипми, ялкаудан чир китми ○ 6524 ● 6525; 6534; 6608 +ЯЛКАУЛАНМА (1) ■ Алдыңа эш килгәндә ялкауланма ○ 6446 +ЯЛКАУЛЫГЫ (1) ■ Уңганлыгы ялкаулыгы белән генә беленми ○ 6625 +ЯЛКАУЛЫК (12) ■ Эш кешене төзәтә, ялкаулык боза ○ 6169 ● 6444; 6517; 6518; 6520; 65976599; 6610; 6612; 7423; 16604 +ЯЛКАУЛЫККА (1) ■ Һәр авыруга дәва бар, ялкаулыкка дәва юк ○ 6621 +ЯЛКАУНЫ (1) ■ Олы ялкау бәләкәй ялкауны эшкә кушар ○ 6494 +ЯЛКАУНЫҢ (11) ■ Тырышның тире чыкканчы ялкауның җаны чыгар ○ 6523 ● 6600-6607; +6654; 11734 +ЯЛКЫН (4) ■ Атың качкын булсын, йөрәгең ялкын булсын ○ 11071 ● 12146; 12694; 12695 +ЯЛКЫНГА (1) ■ Уттан - ялкынга ○ 8532 +ЯЛКЫНДЫР (1) ■ Ерактыр да - якындыр, якындыр да - ялкындыр ○ 690 +ЯЛКЫНСЫЗ (1) ■ Ялгыз калган - ялкынсыз янган ○ 5099 +ЯЛКЫНЫ (1) ■ Төтене күп, ялкыны аз ○ 8574 +ялкыны → уты-ялкыны +ЯЛЛЫЙСЫ (1) ■ Ялагайны яллыйсы юк ○ 11960 +ЯЛМАВЫЗ (1) ■ Ялмавыз җиде чакрымнан теле белән ялмап йотар ○ 16791 +ЯЛМАКАЙ (1) ■ Явыз ялмакай була ○ 12199 +ЯЛМАП (1) ■ Ялмавыз җиде чакрымнан теле белән ялмап йотар ○ 16791 +ЯЛСЫЗ (1) ■ Егет ярсыз - ат ялсыз ○ 12868 +ЯЛТ (1) ■ Эшләгән тимер ялт итәр, эшләмәгәнен тут басар ○ 323 +ЯЛТЫРАГАН (2) ■ Һәрбер кара нәрсә шакшы булмас, һәрбер ялтыраган яхшы булмас ○ 639 ● 7816 +ЯЛТЫРАГАНЧЫ (1) ■ Караңгыда ялтыраганчы, яктыда калтыра ○ 851 +ЯЛТЫРАМЫЙ (1) ■ Ышкылмыйча асылташ та ялтырамый ○ 317 +ЯЛТЫРАР (3) ■ Эшләгән җиз ялтырар, эшләмәгән - черер ○ 324 ● 8819; 8820 +ЯЛТЫРАСА (1) ■ Элпә йөз кат ялтыраса да, якут нуры артык булыр ○ 318 +ЯЛТЫРАТУ (1) ■ Җизне ялтырату белән алтын булмас ○ 326 +ЯЛТЫРАУ (1) ■ Иске бер тиен кебек ялтырау ○ 7833 +ЯЛТЫРЫЙ (8) ■ Алтын саз төбендә дә ялтырый ○ 258 ● 720; 4649; 7755-7757; 10854; 15054 +ЯЛЧЫ (9) ■ Балык башы - байлар ашы, койрыгы-ялы - ялчы ашы ○ 4448 ● 5737; 5814; 5953; +5966; 5967; 13188; 13357; 16776 +ЯЛЧЫДАН (1) ■ Ияләштерү илчедән, ялыктыру ялчыдан ○ 5001 +ЯЛЧЫЛАРНЫҢ (1) ■ Яңгыр явып җил иссә, ялчыларның насыйбы ○ 5976 +ЯЛЧЫМАС (4) ■ Бүзче билбауга ялчымас ○ 8676 ● 14150 (2); 16166 +ЯЛЧЫМЫН (1) ■ Ир малына илчемен, ул малына ялчымын ○ 13585 +ЯЛЧЫНЫҢ (2) ■ Байның эше, ялчының тамагы ○ 5741 ● 5844 +ЯЛЧЫСЫ (1) ■ Байның улы сыңар күзле булса, ялчысы тома күзсез ○ 5739 +ЯЛЫ (2) ■ Ялы бар дип ябагадан айгыр куйма ○ 2867 ● 13442 +ялы → койрыгы-ялы +ЯЛЫЙ (6) ■ Атлар су эчкәндә тайлар боз ялый ○ 2555 ● 3208; 3210; 3745; 9162 (2) +ЯЛЫЙЛАР (1) ■ Бал сөрткәч пычакны да ялыйлар ○ 9160 +ЯЛЫЙ-ЯЛЫЙ (1) ■ Аю артына чуан чыккан, ялый-ялый җаны чыккан ○ 2070 +ЯЛЫКТЫРУ (1) ■ Ияләштерү илчедән, ялыктыру ялчыдан ○ 5001 +ЯЛЫН (3) ■ Ат чаманына менгәнче ике табаныңа ялын ○ 2525 ● 2806; 7218 +ЯЛЫНА (2) ■ Заманның ялына ябыш ○ 819 ● 2702 +ЯЛЫНАЛАР (1) ■ Күперне чыкканчы шайтанга да ялыналар ○ 16735 +ЯЛЫНАМ (2) ■ Байга ялынам дип, ярлының йөз сумлык хакы чыккан ○ 7217 ● 7493 +ЯЛЫНГАНЧЫ (3) ■ Байга ялынганчы ике кулыңа ялын ○ 7218 ● 12252; 14692 +ЯЛЫНМА (1) ■ Ярлыга ялынма, байга сыенма ○ 7483 +ЯЛЫНСАҢ (1) ■ Уенчыга ялынсаң, өч көнгәчә назланыр ○ 16414 +ЯЛЫНУ (1) ■ Ялыну - гашыйклар эше, назлану - кызлар сыйфаты ○ 12774 +ЯЛЫНЫП (1) ■ Күк ялынып та бирми, җир соратып та тормый ○ 53 +ЯЛЫНЫР (1) ■ Яман эт койрыгын кискәнгә ялыныр ○ 3753 +ЯЛЫНЫЧ (1) ■ Ярлы көне - ялыныч ○ 7470 +ЯМАВЫ (5) ■ Кызарып тәнем күренгәнче аларып ямавы күренсен ○ 8869 ● 8873; 13567; 14201; +ЯМАГАН (2) ■ Ярлы ямаган да куанган, бай ясанган да бизәнгән ○ 7477 ● 8865 +ЯМАН (315 | 2) ■ Яман елга ташыса кичү бирмәс ○ 486 ● 977; 979; 998; 1101; 1160; 1262; 1714; +2144; 2597; 2598; 2600; 2602; 2703-2708; 2722; 2725; 2766; 2857; 3187; 3236; 3237; 3238, :1; 3239; +3434; 3581; 3751-3755; 4824; 5081; 5107; 5210; 5219; 5222; 5250; 5292; 5309; 5464; 5498-5500; +5502; 5503 (2); 5511; 5572 (2); 5574 (2); 5594; 5618; 5657; 5680; 5720; 5839; 5968; 5969 (2); 5974; +6737; 6910; 6919; 6922; 6952; 6962 (2); 6963-6969; 6971-6975; 6997 (2); 7087; 7439; 7457; 7487; +8086; 8099 (2); 8121 (2); 8123 (2); 8790; 8829; 8995; 9045 (2); 9108; 9284; 9393; 9451; 9545; +9609 (2); 9623; 9625; 9654; 9839 (2); 9997; 10124; 10424; 10462; 10593; 10739; 10882; 11229; +11254; 11306; 11313-11315; 11342; 11400; 11811; 12104; 12109; 12110; 12112; 12126-12129; 12143 +(3); 12152; 12153; 12197; 12207 (2); 12208 (2); 12209-12215; 12216 (2); 12217 (2); 12218-12227; +12228 (2); 12229-12232; 12233 (2); 12234-12238; 12239 (2); 12304; 12309-12315; 12319; 12320; +12325; 12326; 12328; 12330-12332; 12335; 12336; 12393; 12397; 12408; 12422; 12528; 12571; +12707; 12823; 12910; 12914; 12935; 13054; 13078; 13097; 13161; 13190; 13219; 13250; 13409; +13582; 13593 (2); 13613 (3); 13640; 13698:1; 13750; 13751; 13757; 13764; 13766; 13767; 13768 (2); +13769; 13770 (2); 13775; 13779 (2); 13794 (2); 13828; 13901 (2); 13902-13905; 13977; 14007; 14027; +14076; 14077; 14080; 14081; 14135 (2); 14358; 14437; 14507; 14520; 14573 (2); 14585 (2); 14686; +14697; 14888; 14976; 15071 (2); 15212; 15336; 15337; 15391; 15468; 15525; 15564; 15591; 15648; +15669; 15807; 15869; 15923 (2); 15997; 16146; 16175-16181; 16183; 16184; 16188; 16190; 16191; +16193; 16195; 16198; 16200; 16394; 16604; 16634; 16644; 16683; 16698; 16717; 16792 +яман → яхшы-яман +ЯМАНА (1) ■ Ярлы кеше ямана да куана, бай кеше байлыгына таяна ○ 7463 +ЯМАНАТЫ (2) ■ Яманның үзе үлсә яманаты калыр ○ 12302 ● 13054 +ЯМАНГА (42 | 1) ■ Яхшыга да бер кояш, яманга да бер кояш ○ 73 ● 577; 3663; 5860; 5975; 6970; +8875; 12102; 12130; 12134; 12136; 12150; 12160; 12240-12256; 12271; 12306; 12337; 1233912343; 12406; 13190:1; 13226; 13747; 16197 +ЯМАНДЫР (3) ■ Икмәк югы ямандыр, каты-коты кимертер ○ 9212 ● 13643 (2) +ЯМАНЛАВЫ (1) ■ Акыллы кешенең яманлавы ахмакның мактавыннан яхшырак ○ 11437 +ЯМАНЛАГАН (5) ■ Балык тоталмаган суны яманлаган ○ 4457 ● 13853 (2); 14245 (2) +ЯМАНЛАМАС (1) ■ Акыллы ир хатынын яманламас ○ 13790 +ЯМАНЛАП (2) ■ Агай-энеңне яманлап, туган кайдан табарсың; аргамакны яманлап, толпар кайдан табарсың ○ 14553 (2) +ЯМАНЛАР (2) ■ Йөзе ямьсез көзгене яманлар ○ 10667 ● 12393 +ЯМАНЛАРСЫҢ (1) ■ Байны яманларсың, байга барырсың ○ 7258 +ЯМАНЛАСАҢ (2) ■ Туйны яманласаң, туй ясап кара ○ 13325 ● 14561 +ЯМАНЛЫГЫ (1 | 1) ■ Яманның яманлыгы бер тимәсә бер тияр ○ 12299 ● 12389:1 +ЯМАНЛЫГЫН (2) ■ Кеше кешедән күргән яхшылыгын онытыр, яманлыгын онытмас ○ 12138 +● 12238 +яманлыгын → яхшы-яманлыгын +ЯМАНЛЫГЫННАН (1) ■ Яхшылыгы тимәгән дусның яманлыгыннан саклан ○ 5504 +ЯМАНЛЫГЫҢНЫ (1) ■ Яманлыгыңны азсынма, яхшылыгыңны күпсенмә ○ 12257 +ЯМАНЛЫЙ (1) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 +ЯМАНЛЫК (22) ■ Ил теләр аманлык, дошман теләр яманлык ○ 5570 ● 11316; 12124; 12133; +12141; 12151; 12258-12260; 12261 (2); 12262; 12263; 12350-12352; 12359; 12360; 12365; +12366; 13428; 15407 +ЯМАНЛЫККА (6) ■ Яманлыкка каршы яхшылык итәргә һәркемнең дә куәте җитми ○ 12264 +● 12265; 12366-12368; 13577 +ЯМАНЛЫКНЫ (4) ■ Туйдык, яманлыкны куйдык ○ 9786 ● 12370; 12372; 12373 +ЯМАНЛЫКНЫҢ (2) ■ Яманлыкның азы да күп ○ 12266 ● 12364 +ЯМАНЛЫКТА (1) ■ Агай-эненең кадере аманлыкта беленми, яманлыкта беленер ○ 14550 +ЯМАННАН (12) ■ Яманнан ерак кач ○ 12267 ● 12268-12270; 12344-12348; 14080; 14081; 16201 +ЯМАННАР (2) ■ Ил кадерен белмидер ил эчендә яманнар; җир кадерен белмидер җир икмәгән +әдәмнәр ○ 4932 ● 12271 +ЯМАННАРНЫҢ (2) ■ Яманнарның билгесе - кинә тотмак, яхшыларның билгесе - сүз онытмак +○ 12272 ● 12273 +ЯМАННЫ (14) ■ Юлдашы яманны яу алыр ○ 6947 ● 8791; 12274-12280; 12338; 12378-12381 +ЯМАННЫҢ (41 | 1) ■ Ишеге яманның түрендә утырма ○ 8251 ● 12105; 12108; 12113; 12181; +12281-12303; 12322; 12323; 12382-12384; 12386-12388; 12389, :1; 12390; 13851 (2); 15591 +ЯМАНРАК (3) ■ Ишәктән егылу аттан егылудан яманрак ○ 2989 ● 5349; 12538 +ЯМАНСЫЗ (3) ■ Искесез яңа булмас, ямансыз яхшы булмас ○ 579 ● 12131; 12304 +ЯМАНЧЫЛЫК (1) ■ Аннан качкан, моннан качкан, яманчылык белән күзен ачкан ○ 12399 +ЯМАНЫ (18) ■ Таңның яманы - кичнең аманы ○ 948 ● 2531; 2818; 4948 (2); 9243; 12101 (2); +12148 (2); 12301; 12597; 13561 (2); 13605 (2); 13874 (2) +яманын → яхшы-яманын +ЯМАНЫР ( | 2) ■ Ярлы яманыр, яманыр да куаныр ○ 7463:1 (2) +ЯМАН-ЯХШЫ (1) ■ Яман-яхшы булса да, беткән эшнең моңы юк, бетергән ирнең киме юк ○ 6260 +ЯМАП (2) ■ Ат тоягы чабата түгел, тишелсә ямап булмый ○ 2522 ● 16015 +ЯМАР (2) ■ Ачкан ябар, ерткан ямар ○ 8850 ● 11579 +ЯМАРГА (1) ■ Якалы тун ямарга яхшы ○ 8942 +ЯМАРЛЫГЫ (1) ■ Ертык киемнең ямарлыгы калмаса, үзе ямауга китәр ○ 8855 +ЯМАСАҢ (5) ■ Ертыкны япсаң да күренә, ямасаң да беленә ○ 8860 ● 8867; 8872; 8874; 16441 +ЯМАУ (9) ■ Тик торганнан ямау салганың артык ○ 6131 ● 7488; 8861; 8870; 8871; 8880; 8882; +13732; 14658 +ЯМАУГА (2) ■ Ертык киемнең ямарлыгы калмаса, үзе ямауга китәр ○ 8855 ● 8875 +ЯМАУДАН (1) ■ Ямаудан көлмә, ялкаудан көл ○ 6608 +ЯМАУЛЫ (3) ■ Ямаулы кигән ярлы булмый ○ 8876 ● 8877; 8943 +ЯМАУЛЫГЫ (1) ■ Тере тәннең ямаулыгы үз өстендә ○ 10804 +ЯМАУЛЫК (4) ■ Теләнчегә якты чырай бирсәң, ямаулык сорар ○ 5894 ● 5943; 5947; 8853 +ЯМАУСЫЗ (2) ■ Ертык ямаусыз булмас ○ 8859 ● 8862 +ЯМЕ (15) ■ Яз яме чәчкә белән, көз яме көлтә белән ○ 983 (2) ● 2577; 4061; 8428; 9139; 10157 (2); +12957; 13278 (2); 13300; 14091 (2); 14557 +ЯМЕН (3) ■ Чәйнең тәмен чебен ала, почмак ямен килен ала ○ 13392 ● 13401 (2) +ЯМЕҢ (1) ■ Үзең кайда, ямең шунда ○ 12095 +ЯМЫЙ (4) ■ Астыннан кисеп, өстеннән ямый ○ 728 ● 8883; 8885; 11797 +ЯМЫЙЛАР (1) ■ Бакыр зур булса да, комган төбе ямыйлар, алтын кечкенә булса да, күкрәккә +кадыйлар ○ 268 +ЯМЫЙМ (1) ■ Саңгырауга сәлам бирсәң, "көймә ямыйм", дип әйтер, ди ○ 15256 +ЯМЫЛЧЫ (1) ■ Үтеп киткән яңгырны ямылчы алып куармы; асыл ирнең баласы асылсыз булып туармы ○ 14382 +ЯМЬ (4) ■ Карганың "карык" дигәне үзенә ямь ○ 3997 ● 9914; 10208; 14666 +ЯМЬЛЕ (6) ■ Язның пычрагы да ямьле була ○ 993 ● 1861; 2988; 3695 (2); 11640 +ЯМЬСЕЗ (12) ■ Ямьсез - көзгене яманлый, булдыксыз - коралны хурлый ○ 6609 ● 7462; 8769; +10652; 10667; 10684; 10712; 12760 (2); 12763; 13841; 16334 +ЯМЬСЕЗГӘ (1) ■ Ямьсезгә матур дисәң - зура��п китәр, матурга ямьсез дисәң - черәеп китәр ○ 10712 +ЯМЬСЕЗЛЕГЕН (1) ■ Тавис, тәпие ямьсезлеген күргәч, койрыгы белән каплаган ○ 4123 +ЯМЬСЕЗЛЕК (1) ■ Матурлык морат түгел, ямьсезлек оят түгел ○ 10689 +ЯМЬСЕЗНЕ (1) ■ Белмәгән чибәрне алганчы белгән ямьсезне ал ○ 13136 +ЯМЬСЕЗНЕҢ (1) ■ Ямьсезнең көзгесе начар, булдыксызның коралы начар ○ 10713 +ЯН (2) ■ Илнең утына ян, бозына туң ○ 4989 ● 5240 +ЯНА (16) ■ Биттә ут янмый, мичтә ут яна ○ 8457 ● 8464; 8467; 8471; 9845; 9852 (2); 10672; +11133; 11875; 12512; 12731; 12982; 13625 (2); 13731 +ЯНАМА (3) ■ Бияләй аркылы бармак янама ○ 9037 ● 16967 (2) +ЯНАР (7) ■ Утсыз ян, утсыз көй: уты чыкса - күршеләр янар ○ 5240 ● 7499; 8453; 12288; 12775; +13512; 16317 +ЯНАРАЛ (1) ■ Яңа кияү - янарал, иске кияү пропал ○ 13431 +ЯНАСЫҢ ( | 1) ■ Язмыш дип күрәләтә утка кереп булмый, керсәң, янасың ○ 14964:1 +ЯНАУ (1) ■ Бер янау өч сугуга тора ○ 12467 +ЯНӘ (2) ■ Кыш бетте дип тун сатма, янә кыш бар ○ 863 ● 4024 +ЯНӘШӘ (2) ■ Аның белән каберең янәшә булмасын ○ 15437 ● 16355 +ЯНВАРЬНЫҢ (1) ■ Январьның көне кыска, февральнең ае кыска ○ 996 +ЯНГАН (12) ■ Әвене янган кеше сымак кылана ○ 1511 ● 1760; 4008; 5099; 8489; 8538; 9736; +12499; 12636; 12775; 13963; 16173 +ЯНГАНЫН (1) ■ Абзыеңның сакалы янганын күрсәң, үзеңнекен суга тык ○ 14538 +ЯНГЫН (1) ■ Янгын сүндерергә таза су эзләмиләр ○ 8539 +ЯНГЫНГА (1) ■ Янгынга күрек белән бармыйлар ○ 8540 +ЯНГЫННАН (1) ■ Янгыннан соң су күп булыр ○ 8541 +ЯНГЫННЫ (1) ■ Янгынны сүндергәнче булдырмау яхшырак ○ 8542 +ЯНДЫ (1) ■ Төсең-битең җир булган, әвенең янды мәллә ○ 10736 +ЯНДЫМЫ (1) ■ Кызлар үсә - гөл була, гөл яндымы - көл була ○ 13009 +ЯНДЫР (1) ■ Җан тынычы яңгыр, байның йөрәген яндыр ○ 1176 +ЯНДЫРА (5) ■ Песнәк диңгезне яндыра алмый ○ 4071 ● 7232; 9803; 10709; 12791 +ЯНДЫРГАН (3) ■ Халык яндырган чыракны сүндерергә өргәннең сакалы көяр ○ 5077 ● 8414; +ЯНДЫРМАСАҢ (1) ■ Яндырмасаң утын янмас ○ 8543 +ЯНДЫРМЫЙ (1) ■ Шәм, үзе янмаса, күбәләкне яндырмый ○ 8427 +ЯНДЫРМЫЙЛАР (2) ■ Көндез ут яндырмыйлар ○ 906 ● 8415 +ЯНДЫРЫП (2) ■ Дусны шәм яндырып эзлә ○ 5396 ● 8455 +ЯНДЫРЫР (4) ■ Көн күрмәгән көн күрсә, көндез чыра яндырыр ○ 898 ● 913; 7372; 11166 +ЯНМАГАН (1) ■ Янмаган чыраның яктысына туймассың ○ 8430 +ЯНМАС (4) ■ Уңмасның уты янмас ○ 6541 ● 8454; 8543; 13218 +ЯНМАСА (4) ■ Шәм, үзе янмаса, күбәләкне яндырмый ○ 8427 ● 8476; 13731; 13770 +ЯНМАСАҢ (1) ■ Үзең янмасаң, башканы яндыра алмассың ○ 12791 +ЯНМЫЙ (4) ■ Суда батмый, утта янмый ○ 529 ● 6415; 8457; 8582 +ЯННАН (2) ■ Шаулап яуган яңгыр яннан үтәр, сибәләп яуган яңгыр - җаннан ○ 1148 ● 14693 +ЯНСА (1) ■ Йорты янса да ашыкмас ○ 8371 +ЯНТАЙМАС (1) ■ Ятыр корсак янтаймас ○ 9741 +ЯНТАУ (1) ■ Ялкауга - янтау ○ 6594 +ЯНТЫК (1) ■ Ялгыз агач янтык үсәр ○ 1710 +ЯНТЫКЛЫ (1) ■ Янтыклы җирдә суна бар ○ 4413 +ЯНЧЫГЫ (1) ■ Ярлы кешенең тамагы да янчыгы ○ 7468 +ЯНЧЫГЫНДА (1) ■ Алтын бик кечкенә - байлар янчыгында, бакыр бик зур - хәерчеләр капчыгында ○ 7733 +ЯНЧЫГЫҢА (1) ■ Башыңа чир тисә, янчыгыңа кырау тияр ○ 15205 +ЯНЧЫК (6) ■ Җәяүлегә янчык авыр ○ 6876 ● 7658; 7782; 7812; 9319; 12022 +ЯНЧЫККА (3) ■ Картлар сүзен капчыкка сал, яшь егетләрнекен янчыкка сал ○ 16372 ● 16591; +ЯНЧЫКТА (2) ■ Агачак кан тамырда тормый, чыгачак акча янчыкта тормый ○ 7653 ● 15790 +ЯНЫ (3) ■ Ары барса - ат яны, бире барса - бия яны ○ 2737 (2) ● 9376 +ЯНЫЙ (2) ■ Кое төптә булса да, сусаганны сугара; тау-таш өстә торса да, башка яный ○ 400 ● 12001 +ЯНЫНА (13) ■ Идел янына барсаң, итек чылана ○ 388 ● 522; 2532; 2706; 2972; 2973; 3539; +5444 (2); 5445; 7978; 9491; 11463 +ЯНЫНДА (52 | 2) ■ Тау менмәгән тауны белмәс, тау янында тауны күрмәс ○ 158 ● 365; 612; 1272; +1743; 1792 (2); 1948; 2161; 2509; 2808; 3127 (2); 3381; 3382; 3588 (2); 3662; 3865; 4231; 4719 (2); +5261; 5550:3, :4; 5758; 5931; 6018 (2); 6288 (2); 7553 (2); 7573; 7757; 9589; 9595; 9909; 10051; +10450; 11386 (2); 11466; 11777; 13825; 14238 (2); 14242 (2); 14271; 14644; 15240; 16203; 16730 +ЯНЫНДАГЫ (3) ■ Нәрсәнең төсе янындагы нәрсәгә күчә, ди ○ 610 ● 660; 9337 +ЯНЫННАН (4) ■ Ат яныннан бозау эзләгән ○ 2746 ● 3272; 9535; 10494 +ЯНЫҢА (1) ■ Юлга чыксаң, юлдаш ал, яныңа җәүһәр таш ал ○ 6936 +ЯНЫҢДА (5) ■ Үзең сарык булсаң, бүреләр яныңда ук булыр ○ 3122 ● 3568; 6969; 12235; 13147 +ЯНЫҢДАГЫ (2) ■ Яныңдагы чакмасын, читтән чаккан берни түгел ○ 715 ● 6722 +ЯНЫҢНАН (2) ■ Өеңдә аш бетсә, яныңнан дуслар китәр ○ 5509 ● 9402 +ЯНЫҢНЫ (2) ■ Яманга ялынганчы, ят та яныңны карман ○ 12252 ● 14692 +ЯНЫП (4) ■ Юлга чыксаң янып чык, иптәшеңне танып чык ○ 6938 ● 7295; 8425; 8544 +ЯНЫР (1) ■ Төн кара булган саен йолдыз яктырак яныр ○ 953 +ЯНЬЧЕЛӘ (1) ■ Эт авызында таш та яньчелә ○ 3546 +ЯНЬЧЕЛДЕ (1) ■ Эш бетте, энә башка яньчелде ○ 6316 +ЯНЬЧЕЛМИ ( | 1) ■ Эт авызына төшкән сөяк яньчелми чыкмый ○ 3543:1 +ЯҢА (59) ■ Яңа ай, тотылса да, тоелмый калыр ○ 75 ● 488; 577; 579; 625; 626; 999; 1338; 1473; +1845; 1850; 1971; 2729; 4350; 4831; 5249; 5424; 5430; 5431; 5433; 5505; 5867; 7202; 7351-7353; +7494; 8190; 8305-8307; 8367; 8433; 8831; 8863; 8874; 8878; 8879; 8959; 8960; 9019; 9020; +9078; 10000; 10001; 11165; 11579; 12130; 12131; 12649; 12804; 13398 (2); 13431; 14205; 14380; +15049; 15920; 16275 +ЯҢАГА (1) ■ Иске яңага урын бирер ○ 572 +ЯҢАГЫ (1) ■ Яңагы яңакка ябышкан ○ 10740 +ЯҢАДАН (7) ■ Кулдан ычкынган чыпчыкны яңадан тота алмассың ○ 4172 ● 4669; 9036; 11100; +11412; 14871; 15096 +ЯҢАДЫР (1) ■ Яңадыр да буяудыр, искедер дә сипледер ○ 627 +ЯҢАК (5) ■ Сагыз яңак талдыра, чикләвек эш калдыра ○ 9322 ● 9745 (2); 10714; 15673 +ЯҢАККА (1) ■ Яңагы яңакка ябышкан ○ 10740 +ЯҢАЛАРЫН (1) ■ Иске көйләр белмим, яңаларын оталмыйм ○ 16453 +ЯҢАЛЫК (1) ■ Яңалык таш яра ○ 629 +ЯҢАЛЫКТА (1) ■ Ягадан килгән яңалыкта яхшы ○ 5096 +ЯҢАНЫ (2) ■ Иске яңаны асрый ○ 573 ● 628 +ЯҢАНЫҢ (1) ■ Бер иске дус яңаның икесеннән артык ○ 5306 +ЯҢАРА (1) ■ Кояш чыкса - табигать яңара, китап укысаң - күңел агара ○ 16608 +ЯҢАРТА (1) ■ Дуслар арасындагы шелтәләшү дуслыкны яңарта ○ 5379 +ЯҢАРЫР (1) ■ Яман хатын үлсә, түшәк яңарыр; яхшы хатын үлсә, баш каңгырыр ○ 13769 +ЯҢАСЫ (3) ■ Искесе юкның яңасы да булмас ○ 578 ● 5507; 8958 +ЯҢАСЫН (1) ■ Төкермә иске коега, яңасын казыйсы булыр ○ 476 +ЯҢАСЫНДА (1) ■ Иске йортның кадерен яңасында беләсең ○ 8250 +ЯҢАСЫННАН (1) ■ Берәүнең яңасыннан үзеңнең искең яхшы ○ 8852 +ЯҢГЫР (56) ■ Кырык ел яңгыр яуса да, мәрмәр ташка су үтмәс ○ 140 ● 179; 393; 935; 10751077; 1080; 1081; 1083; 1089; 1090; 1116 (2); 1148 (2); 1149; 1150; 1161-1166; 1174-1176; 1185; +1200; 1206; 1226; 1230; 1321; 1339; 1396; 1437; 1675; 2014; 3960; 3970; 4157; 4235; 4788; 5976; +6595; 6857; 8057; 8382; 8827; 10318; 11090; 12516; 13777; 14079; 14084; 15808 +яңгыр → җил-яңгыр +ЯҢГЫРАГАН ( | 1) ■ Иртә кычкырган кәккүкнең башы яңгыраган ○ 4057:3 +ЯҢГЫРГА (6) ■ Килмәгән болыт, яумаган яңгырга чиләк тотмыйлар ○ 1109 ● 1155; 1167; 1233; +1234; 8944 +ЯҢГЫРДА (5) ■ Яңгырда чапсаң, корыда печән җыярсың ○ 1168 ● 1340; 8941; 8943; 13055 +ЯҢГЫРДАН (10) ■ Суга батканның яңгырдан куркуы юк ○ 441 ● 1111; 1169-1171; 1235; 1277; +4459; 8507; 12897 +ЯҢГЫРНЫ (3) ■ Вак яңгырны җил туктатыр ○ 1084 ● 1114; 14382 +ЯҢГЫРСЫЗ (4) ■ Җимешсез агач - утын, яңгырсыз болыт - төтен ○ 1834 ● 12917; 16102; 16554 +ЯҢГЫРЫ (3) ■ Ләйсән - рәхмәт яңгыры ○ 1121 ● 1172; 6149 +ЯҢЛЫШ (2) ■ Таш яңлыш тияр, чүлмәк дөрес ватылыр ○ 175 ● 13865 +ЯҢЛЫША-ЯҢЛЫША (1) ■ Әдәм яңлыша-яңлыша өйрәнә ○ 12619 +ЯҢЛЫШЫР (1) ■ Аз сөйләгән аз яңлышыр ○ 15736 +ЯҢЫЛМАС (2) ■ Яңылмас яңак булмас, сөренмәс тояк булмас ○ 10714 ● 15514 +ЯП (3) ■ Сандугачны өйгә җибәрсәң, мәчеңне читлеккә яп ○ 4110 ● 8868; 10344 +ЯПАНГА (1) ■ Япанга чыксаң, япанча ал ○ 204 +ЯПАНЧА (1) ■ Япанга чыксаң, япанча ал ○ 204 +ЯПАНЧАҢНЫ (2) ■ Яз япанчаңны, кыш азыгыңны онытма ○ 984 ● 8889 +ЯПКАН (5) ■ Башын карабодай белән япкан ○ 1577 ● 6720; 8393; 8644; 9158 +ЯПКАННАР (1) ■ Ачка тугыз юрган япканнар, алай да йоклый алмаган ○ 9562 +ЯПМА (1) ■ Кайтып керер ишегеңне каты япма ○ 8272 +ЯПМАГАН (2) ■ Нәфесенең башын япмаган ○ 11975 ● 13340 +ЯПМАС (2) ■ Аулакта авыз япмас, җыенда сүз тапмас ○ 16267 ● 16449 +ЯПМАССЫҢ (1) ■ Ил авызын иләк белән япмассың ○ 4913 +ЯПМЫЙ (1) ■ Бүләк биргән өчен бер түрә дә беркемне дә төрмәгә япмый ○ 5786 +ЯПМЫЙЛАР (3) ■ Ике айгырны бер сарайга япмыйлар ○ 2765 ● 3993; 14865 +ЯПМЫЙЧА (1) ■ Казан капкачын япмыйча кайнамас ○ 9905 +ЯПСАҢ (3) ■ Былбылны алтын читлеккә япсаң да, үз тал-тирәген сагынып сайрар ○ 4093 +● 8294; 8860 +ЯР (26) ■ Җәйнең күрке яр булыр, ярның күрке тал булыр ○ 492 ● 1163; 4474 (2); 4528; 5666; +7440; 7482 (2); 7661; 10802; 12665-12667; 12675; 12699; 12700; 12711; 12717; 12776; 12779; +12781; 12787; 12796; 12902; 12913 +ЯРА (14) ■ Ышанган таш баш яра ○ 198 ● 629; 1966; 5548; 10632 (2); 11287 (2); 15554 (2); +16085 (2); 16141; 16309 +ЯРАГАН (9) ■ Кирәкмәгән китек балта боз чабарга яраган ○ 1923 ● 8114 (2); 12054; 13849; +13894 (2); 14613 (2) +ЯРАГАНЧЫ (1) ■ Биемгә яраганчы билсез калырсың ○ 14595 +ЯРАГЫ (2) ■ Ярагы барның җаны урынында, ярагы юкның җаны угында ○ 5658 (2) +ЯРАК (2) ■ Яу юкта ярак күп, яу килгәндә таяк та табылмас ○ 5667 ● 15884 +ЯРАКЛЫ (1) ■ Яраклы түмәр җирдә ятмас ○ 1969 +ЯРАКЛЫСЫ (1) ■ Урманда агач күп, сайлый башласаң яраклысы юк ○ 1870 +ЯРАКСЫЗ (1) ■ Яраксыз табылган таш өй почмагына китә ○ 205 +ЯРАЛ (1) ■ Чак яралсаң ярал, так яралма ○ 12771 +ЯРАЛА (1) ■ Дошман дустан ярала ○ 5316 +ЯРАЛАГАН (1) ■ Уйлаган туй ясаган, уйламаган кул яралаган ○ 11697 +ЯРАЛАР (1) ■ Ботагыннан чөй ясап, агачын яралар ○ 1907 +ЯРАЛМА (1) ■ Чак яралсаң ярал, так яралма ○ 12771 +ЯРАЛСАҢ (1) ■ Чак яралсаң ярал, так яралма ○ 12771 +ЯРАЛЫ (2) ■ Яудан коры кайтканчы, яралы кайт ○ 5674 ● 5677 +ЯРАЛЫЙ (1) ■ Зәһәр тел йөрәкне яралый ○ 15481 +ЯРАМ (1) ■ Таш ярам дип, баш ярма ○ 174 +ЯРАМАГАН (3) ■ Ярамаган каз ите, аңар тагын куян ите ○ 9507 ● 13461; 16096 +ЯРАМАГАННЫ (1) ■ Дошманыңа әйтергә ярамаганны дусыңа да әйтмә: аның иртәгә дошман +булуы бар ○ 5344 +ЯРАМАДЫМ (3) ■ Килен булдым - каенанага ярамадым, каенана булдым - киленгә ярамадым +○ 14619 (2) ● 14647 +ЯРАМАС (6) ■ Сапсыз балта агач чабарга ярамас ○ 1931 ● 3464; 5074; 5611; 13882; 16088 +ЯРАМАСА (2) ■ Арба утынга барырга ярамаса, үзе утынга ярый ○ 6989 ● 13996 +ЯРАМАССЫҢ (2) ■ Туры эшләсәң дә, түрәгә ярамассың ○ 5902 ● 14622 +ЯРАМЫЙ (23 | 1) ■ Сазлык җир - җәйләүгә, кыска җеп бәйләүгә ярамый ○ 149 ● 792; 1475; +3293; 3521; 3605:1; 3627; 4616; 4998 (2); 6870; 7746; 8678; 8684; 9163; 9893; 11109; 11573 (2); +12125; 12446; 12658; 13384; 13536 +ЯРАНГАН (1) ■ Кыланган кызыл кияр, яранган яшел кияр ○ 8801 +ЯРАП (3) ■ Кайвакыт юләрнең бер сүзе ярап куя ○ 11585 ● 13220 (2) +ЯРАР (5) ■ Халык күплеге эшкә ярар, киңәшкә ярамас ○ 5074 ● 6567; 13849; 16317; 16318 +"ЯРАР"НЫҢ (1 | 2) ■ "Ярар"ның аты армый ○ 16182 ● 16182:1, :2 +ЯРАСА (2) ■ Куштан хатын, иргә яраса да, илгә ярамас ○ 13882 ● 14316 +ЯРАСЫ (7 | 4) ■ Батыр ярасыз булмас, ярасы дәвасыз булмас ○ 5549 ● 11278; 12300; 15497 (2); +15502 (2), :1 (2), :2 (2) +ЯРАСЫЗ (1) ■ Батыр ярасыз булмас, ярасы дәвасыз булмас ○ 5549 +ЯРАСЫНА (1) ■ Күңел ярасына тоз сибү ○ 11381 +ЯРАСЫНЫҢ (1) ■ Ятим ярасының ямавы да өстендә ○ 14201 +ЯРАТ (4) ■ Гөлен яраткач, тикәнен дә ярат ○ 1274 ● 3781; 9361; 12069 +ЯРАТА (24 | 2) ■ Кыр эшне ярата ○ 1417 ● 1478; 1749 (2); 2147; 3378; 4443; 5736; 5774; 6584; 7656:2; +7684; 7867; 9153:2; 9371; 9669; 10426; 11715; 12155; 12947; 13985; 15127 (2); 16839; 16969; 17078 +ЯРАТАЛАР (2) ■ Музыканы хайваннар да яраталар ○ 16387 ● 16486 +ЯРАТКАН (9) ■ Фил бик масаймасын дип, алла тычканны яраткан, имеш ○ 3333 ● 6078; 11925; +12777; 14251; 15898; 16445; 16716; 16841 +ЯРАТКАНГА (2) ■ Яратканга бар да кичелә ○ 12778 ● 12807 +ЯРАТКАНЫ (1) ■ Муллаларның бар яратканы биш "каф" ○ 17040 +ЯРАТКАЧ (1) ■ Гөлен яраткач, тикәнен дә ярат ○ 1274 +ЯРАТМА (2) ■ Үзеңне генә яратма, кешеләрне дә ярат ○ 12069 ● 12079 +ЯРАТМАГАН (4 | 1) ■ Яратмаган агачың, үлгәч, кабер баш очыңа үсәр ○ 1704:1 ● 6261; 6643; +10125; 14621 +ЯРАТМАГАНГА (1) ■ Уң күз сулын яратмаганга ике арага борын үсеп чыккан ○ 10460 +ЯРАТМАГАННЫ (1) ■ Үзеңә яратмаганны кешегә дә яратма ○ 12079 +ЯРАТМАСАҢ (1) ■ Тигенне яратмасаң, хакын түләп ал ○ 7977 +ЯРАТМЫЙ (9) ■ Ярканат яратмый дип, кояш чыкмый тормый ○ 72 ● 154; 2338; 2880; 3342; +5896; 9141; 13941; 16766 +ЯРАТМЫЙМ (1) ■ Тәти бүрек эләкмәде, бәти бүрекне мин яратмыйм ○ 9018 +ЯРАТСА (1) ■ Алган ире яратса, кара хатын ак булыр ○ 13792 +ЯРАТСАҢ (5) ■ Алма яратсаң, гөлен сакла ○ 1793 ● 3781; 9361; 12668; 16006 +ЯРАТУ (1) ■ Майлы таба ярату ○ 10035 +ЯРАТУЫ (1) ■ Бүләге кыйммәт түгел, яратуы кыйммәт ○ 12674 +ЯРАТЫП (1) ■ Яратып эшләгән эш куаныч китерә ○ 6262 +ЯРАТЫР (5) ■ Актамырны ат яратыр ○ 1253 ● 3133; 10701; 15215 (2) +ЯРАТЫШКАН (2) ■ Бер-берсен яратышкан кешеләр, мәхәббәтләре сүрелмәсен өчен, бераз аерылып торырга тиешләр, ди ○ 12669 ● 13906 +ЯРАУ (1) ■ Кызның чибәре - ярау егеткә ○ 13100 +ЯРАУСЫЗ (1) ■ Яраусыз кешегә сүз әйтсәң, ярыла-ярыла йортка җәяр ○ 12305 +ЯРАШ (2) ■ Кайда аш, анда яраш ○ 9252 ● 12344 +ЯРАШКАН (1) ■ Аты юк арба ярашкан ○ 2596 +ЯРАШТЫРА (1) ■ Байлык яраштыра, ярлылык талаштыра ○ 7252 +ЯРАШТЫРЫР (1) ■ Барлык яраштырыр, юклык талаштырыр ○ 7568 +ЯРАШЫР (9) ■ Авыл эте талашыр, бүре килсә ярашыр ○ 3433 ● 3633; 8096; 9228; 12379; 13838; +14526; 16929 (2) +ярәм → бәйрәм-ярәм +ЯРӘШТЕРӘ (1) ■ Барлык ярәштерә, юклык чәкәштерә ○ 7569 +ЯРГА (5) ■ Атны ярга батканда кыйнамыйлар ○ 2568 ● 6964; 7041; 12222; 13225 +ЯРГАНДА (1) ■ Кара бодай ярганда да, кунакка барганда да ○ 10209 +ЯРГЫЧСЫЗ (1) ■ Тегермәнсез он булмый, яргычсыз ярма булмый ○ 1450 +ЯРДА (3) ■ Яман сыер ярда бозаулар ○ 3238 ● 5032; 7089 +ЯРДАЙ (1) ■ Яз башының җиле ярдай атаңны егар ○ 974 +ЯРДАН (9) ■ Ярдан очсаң да, яуга бирелмә ○ 5659 ● 5672; 7046; 7088; 7460; 7471; 11506; 12292; +ЯРДӘМ (7) ■ Еланга ярдәм итсәң - кулны чагар ○ 4622 ● 6401; 10968; 11131; 11235; 11506; 14508 +ЯРДӘМГӘ (1) ■ Уң кул башлар, сул кул ярдәмгә килер ○ 10966 +ЯРДӘМЕ (1) ■ Акыллы кеше башкаларга иткән ярдәме белән мактанмас ○ 11433 +ЯРДӘМЕҢ (1) ■ Яманга - ярдәмең, комга - сипкәнең күренмәс ○ 12253 +ЯРДӘМЛӘШ (1) ■ Якын белән ярдәмләш, ят белән кардәшләш ○ 14684 +ЯРДӘМЧЕҢ (1) ■ Төпчегең - картаймыш көнеңдә ярдәмчең ○ 14066 +ЯРДӘМЧЕСЕ (1) ■ Явызның ярдәмчесе юлбасар ○ 12205 +ЯРЕНГӘ (1) ■ Яренгә кем бар, кем юк ○ 1064 +ЯРКА (1) ■ Бай баласы бака булса да ярка ○ 7146 +ЯРКАДАЙ (1) ■ Бай баласы лайладай, ярлы баласы яркадай ○ 7147 +ЯРКАНАТ (5) ■ Ярканат яратмый дип, кояш чыкмый тормый ○ 72 ● 2336-2338; 14379 +ЯРКАНАТКА (1) ■ Ярканатка көн юк, яманга им юк ○ 12306 +ЯРКАНАТНЫҢ (1) ■ Ярканатның көндез күрмәвенә кояш гаепле түгел ○ 2339 +ЯРЛАРЫН (1) ■ Кем маллары кемгә калмый, кем ярларын кем сөйми ○ 12710 +ЯРЛЫ (128 | 4) ■ Яңа елда ярлы да бай була ○ 999 ● 5907; 5958; 6565; 7130; 7134; 7138; 7139; +7143; 7147-7149; 7155, :2; 7160-7164; 7166, :1; 7167; 7173; 7178; 7179; 7183; 7184; 7186; +7189; 7190; 7193; 7194; 7197 (2); 7198; 7202; 7219; 7228; 7231; 7233; 7259; 7283; 7287; 7288; +7301 (2); 7314 (2); 7319; 7320; 7348; 7354; 7361; 7409; 7422; 7426; 7436; 7438; 7440-7462; +7463, :1; 7464-7479; 7520; 7521; 7529; 7533; 7535; 7539; 7563; 7813, :1; 7874; 8876; 9400; +11589; 11612 (2); 11858; 12867; 12894; 12914; 13445; 13911; 14475; 14476; 15174; 15177; +15241; 15320; 15371; 16811; 16974; 17072-17074 +ЯРЛЫГА (15) ■ Бай бай өчен тырышыр, ярлы ярлыга булышыр ○ 7143 ● 7172; 7194; 7195; 7203; +7209; 7213; 7215; 7235; 7362; 7480-7483; 7503 +ЯРЛЫГЫ (2) ■ Хан ярлыгы ике булмас ○ 5932 ● 13707 +ЯРЛЫГЫННАН (1) ■ Хан ярлыгыннан хатын ярлыгы көчле ○ 13707 +ЯРЛЫДА (3) ■ Байда күрсә: "Хакы күпме?", ярлыда күрсә: "Кемнеке?" ○ 7221 ● 7349; 7484 +ЯРЛЫДАН (7) ■ Ялкау байдан ярлы туар, ялкау ярлыдан хәерче туар ○ 6565 ● 7196; 7204; 72247226; 13125 +ЯРЛЫК (1) ■ Үтмәс ярлык буйга хурлык ○ 8014 +ЯРЛЫКАМАС (1) ■ Үз үтермәс, ят ярлыкамас ○ 14699 +ЯРЛЫКАСА (1) ■ Каргаса - кыш, ярлыкаса - яз ○ 16277 +ЯРЛЫЛАНСА (1) ■ Бай, ярлыланса, ярлы хәлен аңлый; ярлы, баеса, сәламең дә алмый ○ 7197 +ЯРЛЫЛАР (2) ■ Җәй ярлылар өчен, кыш байлар өчен ○ 1016 ● 14460 +ЯРЛЫЛАРГА (1) ■ Байлар байда, ике кулы майда, ярлыларга май кайда, кул ярыгына сөртсә дә +файда ○ 7230 +ЯРЛЫЛЫГЫ (1) ■ Күңел ярлылыгы кесә ярлылыгыннан начаррак ○ 11219 +ЯРЛЫЛЫГЫННАН (1) ■ Күңел ярлылыгы кесә ярлылыгыннан начаррак ○ 11219 +ЯРЛЫЛЫГЫҢ (1) ■ Ил бай булса, ярлылыгың сизелмәс ○ 4919 +ЯРЛЫЛЫК (16) ■ Ярлылык гаеп түгел, ялкаулык гаеп ○ 6610 ● 6611; 7238; 7241-7243; 7249; +7252; 7255; 7357; 7485-7487; 11421; 11613 (2) +ЯРЛЫЛЫККА (2) ■ Ярлылыкка дару юк, ялкаулык белән кушылса ○ 6612 ● 7339 +ЯРЛЫЛЫКНЫ (1) ■ Ярлылыкны ямау белән генә каплый алмассың ○ 7488 +ЯРЛЫЛЫКНЫҢ (6) ■ Ялкау акрын барса да, ярлылыкның артыннан тиз җитәр ○ 6563 ● 6597; +6599; 7489; 7536; 16646 +ЯРЛЫЛЫКТА (1) ■ Ярлылыкта яр табылса, кузгалак та аш була ○ 12779 +ЯРЛЫЛЫКТАН (4) ■ Арыклыктан ат үлмәс, ярлылыктан ир үлмәс ○ 7137 ● 7490; 7491; 15071 +ЯРЛЫМЫН (2) ■ Җаның сау булса - авырумын димә, тәнең сау булса - ярлымын димә ○ 11352 +● 15308 +ЯРЛЫНЫ (4) ■ Байны басып, ярлыны чәнечкән ○ 7256 ● 7257; 9574; 17075 +ЯРЛЫНЫКЫ (4) ■ Бай түшәге - тигәнәк, ярлыныкы - мамык ○ 7192 ● 7260; 7261; 7306 +ЯРЛЫНЫҢ (40) ■ Кәҗә - ярлының сыеры ○ 3041 ● 7185; 7187; 7191; 7198; 7199; 7208; 7214; +7217; 7263; 7266; 7267; 7271; 7276; 7277; 7280; 7284; 7286; 7290; 7291; 7295-7297; 7303; 7305; +7310; 7311; 7492-7502; 11773; 16946 +ЯРЛЫРАК (1) ■ Саран бай хәерчедән ярлырак ○ 11904 +ЯРЛЫСЫ (3) ■ Хәерчеләрнең ярлысы - саран бай ○ 5950 ● 11400; 15132 +ярлысын → баен-ярлысын +ЯРЛЫСЫННАН (1) ■ Акча ярлысыннан акыл ярлысы яман ○ 11400 +ЯРМА (9) ■ Таш ярам дип, баш ярма ○ 174 ● 1450; 7478; 9390; 9471; 9476; 9508; 9569; 16457 +ЯРМАМ (2) ■ Ярмам арыш, җаным тыныч ○ 1587 ● 11396 +ЯРМАС (1) ■ Кабан кабанның карынын ярмас ○ 2326 +ЯРМАСА (2) ■ Тел таш яра, таш ярмаса баш яра ○ 15554 ● 15894 +ЯРМАСЫ (1) ■ Тары ярмасы сөттә җитмеш җиде кисәккә ярыла ○ 1565 +ЯРМАСЫЗ (1) ■ Акчасыз эш пешми, ярмасыз бәлеш пешми ○ 7720 +ЯРМИНКӘ (2) ■ Кәҗәгә тәрилкә, бүген безгә ярминкә ○ 3072 ● 13641 +ЯРМИНКӘСЕ (1) ■ Чабата ярминкәсе ясау ○ 9090 +ЯРМЫЙ (1) ■ Дус аткан таш баш ярмый ○ 5351 +ЯРМЫЙЛАР (2) ■ Бер борча өчен юрган ярмыйлар ○ 4763 ● 8400 +ЯРНЫҢ (2) ■ Җәйнең күрке яр булыр, ярның күрке тал булыр ○ 492 ● 12748 +ЯРПАЙГАН (1 | 1) ■ Яхшыга ияргән ярпайган, яманга ияргән картайган ○ 12340 ● 13190:1 +ЯРПАЙТЫР (1) ■ Яхшы юлдаш ярпайтыр, яман юлдаш картайтыр ○ 6975 +ЯРПАЯ ( | 1) ■ Яхшы төштә ярпая, койты төштә картая ○ 13190:2 +ЯРСАҢ (2) ■ Ярсаң ике, томырсаң өч булырлык ○ 8072 ● 10861 +ЯРСУ (1) ■ Ярсу ат тиз арыр ○ 2709 +ЯРСЫЗ (6) ■ Гаепсез яр эзләгән ярсыз калыр ○ 12675 ● 12780; 12863; 12868; 12912; 13499 +ЯРСЫЙ (2) ■ Туры әйтсәң бәк ярсый, чыбык тотсаң эт ярсый ○ 5903 (2) +ЯРСЫНАСЫҢ (1) ■ Өләшкәндә тартынасың, бүлешкәндә ярсынасың ○ 8205 +ЯРТЫ (52) ■ Көзге катык - көмеш кашык, язгы катык - ярты азык ○ 886 ● 887; 1598; 1862; 2424; +2703; 3196; 4483; 6076; 6191; 6244; 6355; 6571; 6864; 7390; 7501; 7503; 7830; 9177; 9221; 9662; +9737; 9743; 9770; 9814 (2); 10058; 10187; 10194; 10348; 11099; 11193; 11317; 11534; 11740; +12028; 12224; 12461; 12794 (2); 13233; 13776; 13967; 14192; 14274; 14593; 14650; 14651; +14903; 14954; 15314; 15620 +ЯРТЫГА (1) ■ Син уйлыйсың алтыга, ул каладыр яртыга ○ 7961 +ЯРТЫЛАЙ (1) ■ Чиләк яртылай булса суы чәпчер, тулы чиләк чәпчемәс ○ 9979 +ЯРТЫНЫ (1) ■ Мин көтәмен алтыны, алла бирә яртыны ○ 16886 +ЯРТЫСЫ (4) ■ Питраудан соң кошлар сайравы бетә, җәйнең яртысы үтә ○ 930 ● 7941; 14122; +ЯРТЫСЫН (1) ■ Эшне башлау яртысын эшләүгә тигез ○ 6240 +ЯРУ (1) ■ Кылны кырыкка яру ○ 2443 +ЯРЫ (6) ■ Диңгезнең дә чиге бар, елганың да яры бар ○ 373 ● 508; 12700; 12781; 12782; 13192 +ЯРЫГЫН (2) ■ Ат әйләнеп казыгын табар, су әйләнеп ярыгын табар ○ 2540 ● 9933 +ЯРЫГЫНА (1) ■ Байлар байда, ике кулы майда, ярлыларга май кайда, кул ярыгына сөртсә дә +файда ○ 7230 +ЯРЫГЫННАН (2) ■ Бүрәнә ярыгыннан бүре күрә ○ 2215 ● 13003 +ЯРЫЙ (44 | 1) ■ Кышның күзе караңгы: ни кисәң дә ярый ○ 879 ● 1959; 1974, :1; 2676; 2743; +2905; 2948; 3192 (2); 4665; 6330; 6699; 6989; 7076; 7954; 8407; 9066; 9232; 9256; 9509; 9818; +10017; 10185; 11121; 11130; 11705; 11803; 12168; 12883; 13716; 13733; 13842 (2); 13996; 14769; +15474 (2); 15753; 16199; 16349; 16479 (2); 16648; 16829 +ЯРЫЙМ (1) ■ Ат, кешегә ярыйм дип, муенына камыт таккан ○ 2503 +ЯРЫЙСЫҢ (1) ■ Иргә, эшләп түгел, кешнәп ярыйсың ○ 13848 +ЯРЫК (12) ■ Ярык карбызда тәм булмас ○ 1625 ● 2208; 4461; 7089; 7464; 7503; 9999; 10051; +13425; 14536; 16423; 16455 +ЯРЫКТА (2) ■ Ай ярыкта куян арык ○ 16 ● 4776 +ЯРЫКТАН (2) ■ Ярыктан кергән җил усал була ○ 1154 ● 10298 +ЯРЫЛА (6 | 1) ■ Тегермән тик торса, ташы ярыла ○ 1448 ● 1565; 1929; 4057:1; 9390; 10258; 14796 +ЯРЫЛАМ (1) ■ Бака да: "Бакылдамый торсам, ярылам", - дигән ○ 4559 +ЯРЫЛА-ЯРЫЛА (1) ■ Яраусыз кешегә сүз әйтсәң, ярыла-ярыла йортка җәяр ○ 12305 +ЯРЫЛМА (1) ■ Бай булсаң өрелмә, ярлы булсаң ярылма ○ 7164 +ЯРЫЛМАГАН (1) ■ Ярылмаган таш булмас ○ 206 +ЯРЫЛМАС (2) ■ Майсыз чәчәк ярылмас ○ 916 ● 1294 +ЯРЫЛМЫЙ (3) ■ Ачлыктан корсак ярылмый ○ 9572 ● 10258; 14796 +ЯРЫЛСА (2) ■ Җир ярылса, җир тишегенә керерлек булу ○ 253 ● 10251 +ЯРЫЛЫП (2) ■ Куян, үз койрыгын күргәч, "кудылар, тоттылар!" дип, йөрәге ярылып үлгән, ди +○ 2263 ● 10330 +ЯРЫЛЫР (2) ■ Артыңны уйламыйча югары үрмәләмә: егылып төшсәң, башың ярылыр ○ 679 ● 1603 +ЯРЫЛЫРЛЫК (1) ■ Тычкан башы ярылырлык ○ 3429 +ЯРЫМ (7) ■ Ярлы кеше, кулына ярым акча керсә, ярдан сикерә ○ 7460 ● 7905; 8037; 8068 (2); +11319; 12808 +ЯРЫМЛЫ (1) ■ Туксан тугыз ярымлы ○ 8062 +ЯРЫНА (1) ■ Ашавына карап мал үсәр, ярына карап тал үсәр ○ 2349 +ЯРЫННАН (1) ■ Аккош, ярыннан калса, үзен таш кыяга орыр, имеш ○ 3901 +ЯРЫҢ (1) ■ Алган ярың - җаның ○ 13119 +ЯРЫП (9 | 1) ■ Белмәгән эшнең кабыргасын ярып булмый ○ 6343 ● 9367; 10239; 10762 (2); +11042; 11149:1; 11696; 12706; 15294 +ЯРЫР (8) ■ Кечкенә таш баш ярыр ○ 130 ● 4410; 6093; 6530; 15525 (2); 15632; 15894 +ЯРЫРГА (1) ■ "Минем кызым каенанасына камыр да басып бирә, үз киленем утын ярырга да +авырсына", - дип әйткән ди бер каенана ○ 14639 +ЯРЫШМАС (1) ■ Ат белән ишәк ярышмас ○ 2486 +ЯСА (1) ■ Ярлы булсаң, туеңны гаеттә яса ○ 7450 +ЯСАГАН (4) ■ Дошманны дус итә белү - һөнәр, дусын дошман ясаган - үләр ○ 5329 ● 10013; +11697; 12439 +ЯСАГАНГА (1) ■ Туйлаганга - туй, ясаганга - уй ○ 13324 +ЯСАГАННЫ (1) ■ Чүлмәкче ун көн ясаганны таяк бер сугуда көл итә ○ 9991 +ЯСАДЫ (1) ■ Аш ясаучы аш ясады, кемгә боерган, шул ашады ○ 9590 +ЯСАКЛЫ (1) ■ Ясаклы - йозаклы ○ 5971 +ЯСАКЛЫГА (1) ■ Ясаклыга ятыш юк, йомышлыга йөреш юк ○ 5972 +ЯСАКЛЫНЫҢ (1) ■ Ясаклының арты кадаклы ○ 5973 +ЯСАЛМАГАН (1) ■ Һәр нәрсәне алдан күрерлек күзлек ясалмаган ○ 10468 +ЯСАМА (1) ■ Колагыма эш ясама ○ 10485 +ЯСАМАГАН (1) ■ Ясамаган юсыкка кысылма ○ 5970 +ЯСАМАС (3) ■ Бер карга кыш ясамас ○ 3938 ● 11610 (2) +ЯСАМЫЙ (2) ■ Агачтан сандугач кына ясамый ○ 1718 ● 3871 +ЯСАМЫЙЛАР (2 | 1) ■ Дуңгызны кыйнап кәҗә ясамыйлар ○ 2894 ● 8242; 14058:2 +ЯСАМЫЙЧА (1) ■ Асламчысыз базар булмый, ясамыйча товар булмый ○ 7864 +ЯСАНГАН (1) ■ Ярлы ямаган да куанган, бай ясанган да бизәнгән ○ 7477 +ЯСАНЫР (1) ■ Тавис киенер дә ясаныр, аккош коеныр да сыйпаныр ○ 4120 +ЯСАП (5) ■ Ботагыннан чөй ясап, агачын яралар ○ 1907 ● 1918; 8455; 9080; 13325 +ЯСАР (2) ■ Ерганаклар Идел ясар, аларны Идел ашар ○ 380 ● 3405 +ЯСАРЛАР (1 | 2) ■ Усал булсаң асарлар, юаш булсаң басарлар, уртача булсаң, ил агасы ясарлар +○ 12166 ● 12166:1, :2 +ЯСАРСЫҢ ( | 1) ■ Эт белән кода булсаң, сөяк белән туй ясарсың ○ 3570:1 +ЯСАУ (10) ■ Бутау мунчаласы ясау ○ 1984 ● 2872; 2944; 4700; 4856; 8263; 8986; 9090; 10503; +ЯСАУЧЫ (1) ■ Аш ясаучы аш ясады, кемгә боерган, шул ашады ○ 9590 +ЯСАУЧЫНЫҢ (1) ■ Балта о��тасының юньле балтасы булмас, чабата ясаучының юньле чабатасы булмас ○ 1894 +ЯСМАК (1) ■ Йомры телен йомаклап, ясмак телен тасмалап сөйләү ○ 15665 +ЯСМЫКТАЙ (1) ■ Яфрак корты, ясмыктай булса да, бакчаңны корытыр ○ 4830 +ЯССЫ (4) ■ Ат булыр колынның түше яссы булыр ○ 2840 ● 13448; 15488 (2) +ЯСТАНГАНЫҢ (1) ■ Ястанганың яфрак, түшәнгәнең туфрак ○ 8446 +ЯСТЫГЫ (4) ■ Солдатның ятыр ястыгы бөтен җирдә түшәүле ○ 5614 ● 5615; 7502; 13680 +ЯСТЫГЫМ (1) ■ Ястыгым җир, юрганым күк ○ 8447 +ЯСТЫК (6) ■ Көзге бозның көзге калынлыгына да ышан, язгы бозның ястык калынлыгына да +ышанма ○ 1115 ● 2978; 6655; 8451; 12704; 12705 +ЯСТЫККА (1) ■ Ястыкка түшәк ияртмә ○ 8431 +ЯСЫЙ (5) ■ Койрыгын кисеп эттән куян ясый алмассың ○ 3496 ● 3863; 3869; 3928; 12725 +ЯСЫЙЛАР (1) ■ Еланнан да дару ясыйлар ○ 4624 +ЯТ (62) ■ Көн явым - ят та юрганың ябын ○ 1221 ● 1343; 2763; 4005; 4302; 5108; 5248; 5249; +6703; 6706; 7486; 7546; 7674; 8246; 8834; 10420; 11220 (2); 11221 (2); 12037 (2); 12200; 12241; +12252; 12381; 12458; 13772; 14115; 14120; 14191; 14245 (2); 14482; 14521; 14566; 14653; +14671-14673; 14675 (2); 14676; 14681; 14683; 14684; 14687-14692; 14697-14699; 14701; +14702; 15346; 15377; 15719; 16947 (2) +ЯТА (20) ■ Дулкын җил астына ята ○ 375 ● 3384; 3625; 4709; 6034; 6298; 6574; 6581; 6863; 7201; +8383; 10862; 11011; 11604; 12156; 12518; 13908; 16011; 16450; 16518 +ЯТАГАН (1) ■ Ятаган чыкса яу булыр ○ 6613 +ЯТАМ (1) ■ Яман хатын мактаныр, төшкә тикле ятам, дип ○ 13766 +ЯТАР (1) ■ Байның бар малы ятар, ярлының барнагылы йөгерер ○ 7271 +ЯТАРГА (2) ■ Төрмә бик таза да, берәү дә кереп ятарга теләми ○ 5904 ● 6568 +ЯТАРЛЫК (1) ■ Борчак чәчсәң, арасына сарык кереп ятарлык булсын ○ 1546 +ЯТАСЫН (1) ■ Кем дә белә ятасын ябынып чикмән якасын ○ 8968 +ЯТИМ (28) ■ Байның мең сарыгы арасында ярлының бер ятим бәрәнен бүре алган ○ 7296 +● 9399; 13771; 14190; 14192-14201; 14271; 14274 (2); 14389 (2); 14419 (4); 14427 (4); 16987 +ЯТИМГӘ (4) ■ Ил өстеннән берәр җеп - бер ятимгә күлмәклек ○ 4956 ● 7503; 14183; 14202 +ЯТИМНӘР (1) ■ Үлгән атадан ярлылар кала, үлгән анадан ятимнәр кала ○ 14460 +ЯТИМНӘРНЕҢ (1) ■ Ятимнәрнең бәйрәме - яңа күлмәк кигәндә ○ 14205 +ЯТИМНЕ (1) ■ Ятимне елатма ○ 14203 +ЯТИМНЕҢ (1 | 1) ■ Ятимнең карыны җиде ○ 14204 ● 14215:1 +ЯТКА (8) ■ Агачның башын киссәң, төбе калыр; икенең берсе үлсә, берсе калыр; ялгызның үзе +үлсә, кеме калыр? Менгән аты, кигән туны ятка калыр ○ 4859 ● 12198; 12975; 14666; 14679; +14680; 14682; 14692 +ЯТКАН (21) ■ Йөргән таш шомарыр, яткан таш мүкләнер ○ 122 ● 207; 1792 (2); 1970; 1976; +2045; 2767; 3340; 4580; 4693; 6136; 6445; 6582; 6631; 6868; 8565; 10973; 12973; 13789; 15338 +ЯТКАНДА (1) ■ Баланы караватта аркылы ятканда тыңлата алмасаң, буй яткач тыңлатырмын +димә ○ 13979 +ЯТКАНЧЫ (4) ■ Төлке өнендә ятканчы, кырда сине арыслан ашасын ○ 2305 ● 8246; 13427; 15377 +ЯТКАНЫННАН (1) ■ Арысланның ятканыннан билгеле ○ 2059 +ЯТКАЧ (2) ■ Яткач - урын алама, торгач - кием алама ○ 8432 ● 13979 +ЯТКЫРА (2) ■ Йошак җәеп катыга яткыра ○ 8437 ● 8438 +ЯТКЫРГАН (1) ■ Колагын яткырган аттан саклан ○ 2663 +ЯТЛАР (1) ■ Үзеңнеке үз итмәсә, ятлар бигрәк үз итмәс ○ 14700 +ЯТЛАРГА (1) ■ Ятларга сер бирмә ○ 12614 +ЯТМАГАННЫ (1) ■ Күңелгә ятмаганны дус итмә ○ 5469 +ЯТМАМ (1) ■ Балык әйтә, ди: "Үлсәм дә коры җирдә ятмам", - дип ○ 4460 +ЯТМАС (23) ■ Тишекле таш җирдә ятмас ○ 184 ● 255; 281; 846; 1100; 1946; 1948; 1969; 3662; +4817; 7743; 7805; 8813; 9035; 10766; 11063 (2); 12099; 12365; 12387; 13493; 13971; 15765 +ЯТМАСЫН (1) ■ Оегыңны карап ки: эчендә чаян ятмасын ○ 9054 +ЯТМЫЙ (9 | 1) ■ Бүре туйган җирендә ятмый ○ 2164 ● 3481; 8922; 9035:1; 9886; 11417; 13017; +15411; 15790 (2) +ЯТНЫКЫ (1) ■ Ятныкы яннан үтәр, үзеңнеке үзәктән үтәр ○ 14693 +ЯТНЫҢ (3) ■ Үзеңнең чәчең ятның башыннан кадерлерәк ○ 10319 ● 14694; 14695 +ЯТСА (8) ■ Алмаз таш туфракта ятса да, күргән кеше алмый калмас ○ 254 ● 255; 1915; 3748; +6581; 9312; 10114; 12521 +ЯТСАМ (1) ■ Торсам ашыйм, ятсам башым ○ 9784 +ЯТСАҢ (7) ■ Югары ятсаң - җил алыр, түбән ятсаң - сил алыр ○ 708 (2) ● 5019; 6863; 8413; +12239 (2) +ЯТСЫН (1) ■ Сезгә бит: ходай тегермән тартсын, әдәм йокларга ятсын, иртәгә кояш чыксын ○ 16888 +ЯТТАН (1) ■ Яттан күрмә, үздән күр ○ 14696 +ЯТТЫҢМЫ (1) ■ Авырып яттыңмы, авыру бактыңмы? ○ 15347 +ЯТУ (6) ■ Таракан санап яту ○ 4850 ● 8146; 8379; 8555; 11372; 15182 +ЯТУГА (1) ■ Авыруга яту килешә, ятуга кату килешә ○ 15182 +ЯТУЧЫ (1) ■ Хәрефкә ябышып ятучы ○ 16706 +ЯТЫ (1) ■ Яхшының яты булмас, яманның ояты булмас ○ 12388 +ЯТЫК (1) ■ Сөт белән катык - йөрәккә ятык ○ 9332 +ЯТЫП (18) ■ Атлылар аттан төшеп, җәяүлеләр ятып карарлык түгел ○ 2747 ● 3078; 3443; 4771; +5660; 6112; 6566; 6577; 6606; 6710; 7006; 7490; 7501; 8450; 9738; 12456; 13906; 14698 +ЯТЫР (42 | 1) ■ Татыр, татырда мал ятыр ○ 150 ● 275; 424; 1301; 1946; 2528; 2556; 3640; 4514; +5212; 5613 (2); 5614; 5615; 6883; 7089; 7740; 9739; 9740 (2); 9741; 9742 (2); 9743 (2); 9744; +9884; 10685; 11357; 11898 (2); 12387; 12857, :1; 13440; 13482; 13537; 13663; 13709 (2); 14129; +14296; 15366 +ЯТЫРГА (1) ■ Ярты корсак ятырга җиңел ○ 9737 +ЯТЫРНЫ (1) ■ Матурны эзләмә, күңелгә ятырны эзлә ○ 10692 +ЯТЫРЫ (1) ■ Чатыры нинди булса, ятыры шундый була ○ 8300 +ЯТЫШ (1) ■ Ясаклыга ятыш юк, йомышлыга йөреш юк ○ 5972 +ЯТЫШ-ТОРЫШ (1) ■ Ятыш-торыш байларча, өстә-башта юкарак ○ 7537 +ЯТЫШЫНА (1) ■ Йонны ятышына таба сыпырган яхшы ○ 2362 +ЯУ (61) ■ Талаулы ат - иясенә яу ○ 2684 ● 4004; 4039; 4881; 4980; 5003; 5026; 5052; 5360; 5406; +5526; 5528; 5534; 5546; 5552-5554; 5564; 5572; 5574; 5650; 5655; 5656; 5661-5666; 5667 (2); +5668; 5669; 5683; 5686; 5709; 5875 (2); 5928; 6613; 6947; 6966; 8288; 8499; 8604; 9394; 11350; +11564; 12230; 12836; 12900; 12935; 13279; 13703; 13850 (2); 14344; 14568; 15270; 16189; 16490 +ЯУГА (19) ■ Козгын яу башлар, яуга карга иярер ○ 4039 ● 5109; 5532; 5560; 5578; 5628; 5659; +5670-5673; 5675; 5969; 6962; 6976; 11663; 12225; 12855; 12938 +ЯУГАН (7) ■ Кояшлап яуган яңгырдан түңел ○ 1111 ● 1148 (2); 1150; 4867; 12897; 15959 +ЯУГАНДА (6) ■ Кар яуганда салкын булмый, кар киткәндә суыта ○ 1097 ● 1164; 1218; 1339; +10318 (2) +ЯУГАННАН (1) ■ Дәрьяга яңгыр яуганнан ни файда ○ 1089 +ЯУГАЧ (1) ■ Кар яугач көрәк кирәк, иске өйгә терәк кирәк ○ 8273 +ЯУДА (14 | 2) ■ Алтын - таш булмас, алабута - аш булмас, дошман яуда иш булмас ○ 5291 +● 5536; 5550, :1, :2; 5551; 5563; 5571; 5579; 5601; 5657; 12877; 12901; 13478; 13798; 15566 +ЯУДАН (7) ■ Яудан коры кайтканчы, яралы кайт ○ 5674 ● 5675; 5676; 5694; 5710; 12143; 14076 +ЯУДЫ (1) ■ Кар яуды - эз басылды ○ 1098 +ЯУДЫРА (1) ■ Тәңре бер яудырса, тирәк ике яудыра ○ 16868 +ЯУДЫРМАС (1) ■ Бер агачның шаулавы илгә яңгыр яудырмас ○ 1675 +ЯУДЫРСА (2) ■ Күк җиргә яхшылык яудырса, җир күккә тузан туздыра ○ 55 ● 16868 +ЯУЛАП (1) ■ Алладан көткән буш калыр, үзенә ышанган яулап алыр ○ 16850 +ЯУЛЫГЫМ (1) ■ Әрекмәнем: кызу капса - яулыгым, баш авырса - саулыгым ○ 1341 +ЯУЛЫЙ (1) ■ Аучы ау аулый, яучы кыз яулый ○ 13129 +ЯУЛЫК (5) ■ Кызыл яулык кызга килешә ○ 9010 ● 10265; 12384; 15161; 15206 +ЯУЛЫКЛЫ (1) ■ Ак чалмалы мулладан ак яулыклы хатын артык ○ 16956 +ЯУЛЫКТАН (1) ■ Башың буш булгач кәшәмир яулыктан ни файда ○ 10266 +ЯУМАГАН (5) ■ Килмәгән болыт, яумаган яңгырга чиләк тотмыйлар ○ 1109 ● 1155; 1233; 1234; 8944 +ЯУМАСАҢ (1) ■ Яумасаң да, күкрә ○ 1156 +ЯУМЫЙ (3) ■ Артка калган болыт яумый үтәр ○ 1071 ● 1173; 3978 +ЯУНЫ (5) ■ Ерактагы ауны күргәнче, якындагы яуны күр ○ 5566 ● 5610; 5654; 5677; 5678 +ЯУНЫҢ (2) ■ Качкан яуның улҗасы яуда калган ○ 5579 ● 5679 +ЯУСА (14) ■ Күктән ни яуса да, җир кабул итәр ○ 63 ● 140; 179; 1096; 1102; 1165; 1219; 4235; +4894; 11090; 13777; 14079; 14084 (2) +ЯУЧЫ (14) ■ Чыгасы малга иясе яучы ○ 7432 ● 13129; 13130; 13171; 13188; 13191; 13193; +13221-13225; 15618; 16424 +ЯУЧЫГА (1) ■ Телнең озыны яучыга кирәк ○ 13204 +ЯУЧЫЛ (1) ■ Ил терәге - яучыл ир белән юньчел хатын ○ 4941 +ЯФРАГЫ (8) ■ Кирәкле кишер яфрагы ○ 1633 ● 1656; 1669; 1670; 1727; 1756; 1759; 13719 +ЯФРАГЫННАН (1) ■ Умырзая, яфрагыннан алда, чәчәген күрсәтер ○ 1317 +ЯФРАК (13) ■ Җәй көне дип яфрак ашап булмый ○ 1012 ● 1157; 1179; 1673; 1720; 1820; 4830; +6009; 8446; 8758; 14083; 14257; 14348 +ЯФРАККА (2) ■ Яфракка карап, алма санама ○ 1821 ● 2798 +ЯФРАКЛАРЫ (1) ■ Борын яфраклары тараю ○ 10629 +ЯФРАКТАЙ (1) ■ Эшләгән кеше имәндәй, ялкау кеше яфрактай ○ 6546 +ЯФРАКТАН (2) ■ Гөл янында торган яфрактан гөл аңкыган ○ 1272 ● 8090 +ЯФЫРАК (1) ■ Кеше колагы киез, кисеп алырга бик тиз, үз колагың яфырак, кисеп алырга катырак ○ 10397 +ЯХШЫ (453 | 9) ■ Көйдерсә дә, көн яхшы ○ 52 ● 208; 278; 325; 356; 406; 487; 543; 566; 577; 579; +615; 639; 722; 753; 765; 799; 891; 912 (2); 995 (2); 997; 998; 1052; 1471 (2); 1472; 1488; 1589, +:1; 1657; 1714; 1822 (2); 2025; 2144; 2213; 2362; 2385; 2398; 2402; 2421; 2533; 2534; 2535 (3); +2536; 2552 (2); 2604; 2617; 2626; 2697; 2707; 2708; 2710-2727; 2768; 3215; 3235; 3519; 3756; +3757; 3882; 3998; 4032; 4255; 4283; 4338; 4623; 5062; 5096; 5171; 5206; 5223; 5224; 5250; 5425; +5429; 5498; 5500-5502; 5503 (2); 5507 (2); 5680; 5711; 5767; 5820; 5974; 6067 (2); 6078; 6084; +6142; 6191; 6244; 6249; 6263; 6371; 6391; 6396; 6502; 6616; 6668; 6787 (2); 6818; 6838; 6854; +6864; 6865; 6937; 6945 (2); 6948; 6955; 6963; 6964; 6971-6975; 7019; 7040; 7068; 7327 (2); 7490; +7546 (2); 7553 (2); 7792; 8004; 8005; 8006 (2); 8007; 8152; 8173; 8312; 8545; 8817; 8830 (2); 8852; +8916; 8942; 8943; 8995; 8999; 9104 (2); 9144; 9281; 9282; 9308; 9346; 9391-9393; 9537 (2); 9618; +9915; 10146; 10173; 10195; 10196; 10286; 10382:1; 10739; 10886; 11062 (2); 11063; 11078:2; +11222; 11229; 11302; 11313; 11318; 11319; 11873; 11948; 11962; 12097; 12102; 12103; 12109; +12111; 12127-12131; 12145 (2); 12159; 12169 (2); 12172; 12173; 12179; 12209; 12211-12213; +12215; 12239 (2); 12251; 12271; 12304; 12307 (2); 12308 (2); 12309-12328; 12329 (2); 1233012332; 12333 (2); 12334 (2); 12335; 12336; 12375; 12395 (2); 12396; 12401; 12408; 12478; 12493; +12608; 12740 (2); 12742; 12796 (2); 12915; 12930; 12934 (2); 12954 (2); 13035 (2); 13049 (2); +13050 (2); 13051 (2); 13052-13054; 13057 (2), :1 (2), :2 (2); 13060 (2); 13080; 13097; 13106 (2); +13161; 13190, :2; 13206; 13225 (2); 13396; 13397 (4); 13461; 13610; 13612; 13618; 13636; 13637; +13658 (2); 13697 (2); 13698:1; 13741; 13751; 13752; 13755; 13764; 13769; 13773 (2); 1377413777; 13791 (2); 13833; 13841; 13881; 13902; 13907; 14074; 14078-14081; 14109; 14165 (2); +14243; 14252; 14302 (2); 14339 (2); 14358; 14380; 14449; 14465 (2); 14517 (2); 14541; 14561 (2); +14569 (2); 14574; 14575; 14585 (2); 14642; 14668 (2); 14669; 14671 (2); 14676; 14677 (2); 14686; +14690; 14697 (3); 14735; 14888; 14935; 15063; 15212; 15336; 15342 (2); 15391; 15441; 15456; +15484; 15640; 15648; 15649; 15783; 15787; 15788 (2); 15804; 15831; 15915; 15930; 15935 (2); +15942; 15947; 16011; 16048 (2); 16049; 16052; 16064; 16079; 16106; 16183-16199; 16338 (2); +16343; 16366; 16425; 16522 (2); 16698; 16760; 16905; 17006 +яхшы → яман-яхшы +ЯХШЫГА (24 | 1) ■ Яхшыга да бер кояш, яманга да бер кояш ○ 73 ● 3663; 5860; 5975; 12106; +12108; 12110; 12150; 12244; 12247; 12256; 12278; 12337-12344; 12406; 13190:1; 13226; 13747; +ЯХШЫДА (1) ■ Мәкальдә ялган юк, яхшыда яман юк ○ 16394 +ЯХШЫДАН (7) ■ Яманга барма, яхшыдан калма ○ 12242 ● 12345-12348; 14080; 14081 +ЯХШЫЛАРНЫ (1) ■ Исән чакта йөреп кал, яхшыларны күреп кал ○ 6762 +ЯХШЫЛАРНЫҢ (1) ■ Яманнарның билгесе - кинә тотмак, яхшыларның билгесе - сүз онытмак ○ 12272 +ЯХШЫЛАРЫН (1) ■ Яхшыларын бүреккә, начарларын чүбеккә ○ 12349 +ЯХШЫЛЫГЫ (3 | 1) ■ Яхшылыгы тимәгән дусның яманлыгыннан саклан ○ 5504 ● 12317; +12389, :1 +ЯХШЫЛЫГЫН (2) ■ Күк үзенең яхшылыгын җиргә төшерә ○ 54 ● 12138 +ЯХШЫЛЫГЫҢНЫ (2) ■ Туксан тугыз яхшылыгыңны белмәсләр, бер начарлыгыңны белерләр +○ 12161 ● 12257 +ЯХШЫЛЫК (44) ■ Күк җиргә яхшылык яудырса, җир күккә тузан туздыра ○ 55 ● 8616; 9604; +11316; 12098-12100; 12107; 12141; 12142; 12144; 12146; 12254; 12259; 12260; 12262-12264; +12350-12352; 12353 (2); 12354-12356; 12357 (2); 12358-12360; 12361 (2); 12362-12366; +12367 (2); 12392; 13577 (2); 14242 +ЯХШЫЛЫККА (5) ■ Яхшылыкка - яхшылык, яманлыкка - яманлык ○ 12366 ● 12367-12369; +ЯХШЫЛЫКНЫ (6) ■ Мең яхшылыкны бер яманлык каплый ○ 12151 ● 12370-12374 +ЯХШЫЛЫКНЫҢ (3) ■ Яхшылыкның кадерен белмәгән кешедән ерак булу яхшы ○ 12375 +● 12376; 12377 +ЯХШЫНЫ (11) ■ Алучы яхшыны сорый ○ 7853 ● 11078; 12198; 12271; 12275; 12378-12381; +16200; 16201 +ЯХШЫНЫҢ (28 | 1) ■ Начарны күрмәс борын яхшының кадере юк ○ 602 ● 6948; 9121; 11064; +12158; 12196; 12206; 12276; 12282; 12284; 12286; 12287; 12290; 12295; 12301; 12382-12388; +12389, :1; 12390; 12391; 12398; 12603; 15326 +ЯХШЫРАК (42 | 1) ■ Суга якын торган кеше яхшырак йөзә белә ○ 446 ● 563; 2693; 3404; 3527; +5287; 5424; 5612; 5638; 5953; 6041; 6074; 6275; 6371; 6373; 6968; 7270; 8146; 8542; 8816; 9094; +9656; 10146; 10276; 10459; 11078:1; 11313; 11437; 11535; 11558; 11611; 12562; 14257; 14735; +14934; 15187; 15211; 15301; 15767; 15830; 15895; 16558; 16633 +ЯХШЫРТА (4) ■ Маңгай тире эшнең сыйфатын яхшырта ○ 6108 ● 10291; 15130 (2) +ЯХШЫРЫР (1) ■ Скрипка искергән саен яхшырыр ○ 16400 +ЯХШЫСЫ (26 | 1) ■ Борчакның яхшысы читкә чәчри ○ 1548 ● 2313; 2537-2539; 2571:1; 2845; +2860; 5162; 8887 (2); 12301; 12827 (2); 12828 (2); 12883; 12999; 13449 (2); 13606 (2); 13842 (2); +14260; 14611; 16054 +ЯХШЫСЫЗ (1) ■ Ямансыз яхшы булмас, яхшысыз яман булмас ○ 12304 +ЯХШЫСЫН (2) ■ Балның яхшысын аю ашар ○ 2098 ● 15420 +ЯХШЫСЫННАН (2) ■ Үги ананың иң яхшысыннан да козгын тавышы килә ○ 14261 ● 14609 +ЯХШЫ-ЯМАН (1) ■ Яхшы-яман - клади карман ○ 12405 +ЯХШЫ-ЯМАНЛЫГЫН (1) ■ Ерак юлга чыкмыйча, атыңның яхшы-яманлыгын белмәссең ○ 6758 +ЯХШЫ-ЯМАНЫН (1) ■ Кемнең яхшы-яманын юлдаш булгач белерсең ○ 6918 +ЯШӘ (5) ■ Тир түгеп эшлә, кунак кебек яшә ○ 6137 ● 6224; 9522; 16540; 16581 +ЯШӘВЕ (1) ■ Ил яшәве - җыр белән ○ 16363 +ЯШӘВЕННӘН (1) ■ Дәрвиш - ашавыннан, бай - яшәвеннән билгеле ○ 16977 +ЯШӘГӘН (10) ■ Яшь каенга терәлеп, карт каен кырык ел яшәгән ○ 1768 ● 4975; 6800; 9671 (2); +9767; 10443; 15100; 15144; 16620 +ЯШӘГӘННЕҢ (1) ■ Аек яшәгәннең акылы төгәл ○ 9797 +ЯШӘГӘНЧЕ (2) ■ Тиле белән яшәгәнче акыллы белән бергә үл ○ 11632 ● 16360 +ЯШӘМӘ (1) ■ Ашар өчен яшәмә, яшәр өчен аша ○ 9616 +ЯШӘМӘГӘН (2) ■ Ил өчен яшәмәгән кеше үзе өчен дә яшәми ○ 4958 ● 5205 +ЯШӘМӘС (1) ■ Аккош ялгыз яшәмәс ○ 3900 +ЯШӘМИ (1) ■ Ил өчен яшәмәгән кеше үзе өчен дә яшәми ○ 4958 +ЯШӘП (4) ■ Чит илдә яшәп түрә булганчы, үз илеңдә яшәп чабан бул ○ 5086 (2) ● 6214; 9261 +ЯШӘР (9 | 4) ■ Саескан, туры очса да, кыек яшәр ○ 4080 ● 4976 (2); 5718; 6730 (2), :1 (2), :2 (2); +9616; 11145; 14943 +ЯШӘРӘ (1) ■ Агач бер җирдә яшәрә ○ 1648 +ЯШӘРГӘ (1) ■ Кандала, кан эчәр өчен, ярыкта яшәргә дә риза ○ 4776 +ЯШӘРЕР (1) ■ Улы данга чыкса, анасы яшәрер ○ 14298 +ЯШӘРМӘС (1) ■ Ко��ыган тирәк су янында да яшәрмәс ○ 1743 +ЯШӘРСЕҢ (1) ■ Һәр эшкә аерым вакыт билгелә - шат яшәрсең ○ 6278 +ЯШӘСӘ (4) ■ Карга өч йөз ел яшәсә дә, карга булып үләр ○ 3982 ● 11145; 16729 (2) +ЯШӘСӘҢ (3) ■ Бүреләр белән яшәсәң, бүре булып уларсың ○ 2179 ● 7504; 12483 +ЯШӘСЕН (1) ■ Үзеңә тимәгән елан мең яшәсен ○ 4695 +ЯШӘҮ (7) ■ Алма белән алма кебек яшәү ○ 1841 ● 6150; 6434; 9764; 10821; 15063; 15664 +ЯШӘҮДӘН (3) ■ Тез чүгеп яшәүдән басып үлү яхшырак ○ 5638 ● 12562; 15390 +ЯШӘҮНЕҢ (1) ■ Типтереп яшәүнең башы көлкенеч, ахыры үкенеч ○ 6673 +ЯШЕ (12) ■ Байның тәмле ашы - фәкыйрьнең канлы яше ○ 7304 ● 8521; 9418; 10613; 12783; +13040; 13843 (2); 14871; 14902; 14920; 15151 +яше → карты-яше +ЯШЕЛ (4 | 2) ■ Яшел төс - яз күрке, сары төс - көз күрке, ал да гөл - җәй күрке, ак төс - кыш +күрке ○ 624 ● 1401; 8801; 8956:2; 14288:1; 14534 +ЯШЕЛЛИ (1) ■ Яшьләр яшелли уралар ○ 15128 +ЯШЕМНЕ (1) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне майдан сора", - дигән ○ 7034 +ЯШЕН (11) ■ Яшен яшьнәгәндә зур агачка сыенма ○ 1158 ● 1209; 1211; 3535; 7543; 9767; 12308; +15117; 15144; 15152; 15255 +ЯШЕНӘ (3) ■ Яшенә күрә бәһасе, атына күрә чанасы ○ 2728 ● 12783; 16729 +ЯШЕНГӘ (1) ■ Явымнан качып, яшенгә эләктек ○ 1232 +ЯШЕНДӘ (2) ■ Булыр әдәм ун яшендә баш булыр, булмас әдәм кырыкка җитсә дә яшь булыр +○ 6461 ● 13717 +ЯШЕНЕ (3) ■ Яшене алдан булыр, күкрәве арттан булыр ○ 1159 ● 1160; 13728 +ЯШЕНЕННӘН (2) ■ Аяз көннең яшененнән курык ○ 1074 ● 13616 +ЯШЕННӘН (3) ■ Куйның күз яшеннән курыккан бүре ачка үләр ○ 3101 ● 12557; 15026 +ЯШЕҢ (4) ■ Яшең алтмышка җиткәндә алты яшьлек оныгың булсын ○ 15101 ● 15102; 15103; +ЯШЕҢӘ (1) ■ Белемле хатын башыңа карый, белемсез хатын яшеңә карый ○ 13620 +ЯШЕҢДӘ (1) ■ Җитмеш яшеңдә курай уйнарга өйрәнгән курайны каберендә уйнар ○ 15140 +ЯШЕҢНЕ (1) ■ Дусыңа - күз яшеңне, дошманыңа тешеңне күрсәт ○ 5415 +ЯШЕР (2) ■ Изгелек итсәң яшер, изгелек күрсәң фаш ит ○ 12123 ● 12373 +ЯШЕРӘ (8) ■ Кояшны култыгыңа яшерә алмассың ○ 47 ● 2508; 3376; 3512; 3610; 4157 (2); 11714 +ЯШЕРГӘН (10) ■ Көртлек, кар астына башын яшергән белән, артын күрмиләр дип уйлый +○ 4044 ● 5409; 7237 (2); 10609; 12484; 12511; 13457; 15209 (2) +ЯШЕРЕЛСӘ (1) ■ Авыру яшерелсә, үлем фаш итәр ○ 15176 +ЯШЕРЕН (2) ■ Яшерен эшләгән яхшылык яктыда бүләк алыр ○ 12392 ● 12615 +ЯШЕРЕНӘ (1) ■ Дөя кошы башын комга тыгып кына аучыдан яшеренә алмый ○ 4213 +ЯШЕРЕНЕР (1) ■ Күбәләк тә яшеренер урын таба ○ 4803 +ЯШЕРЕП (5) ■ Койрыкны яшереп йөрү ○ 2439 ● 2921; 5942; 11912; 12726 +ЯШЕРЕРГӘ (1) ■ Бурлакка башын кояштан яшерергә зурат бар ○ 5780 +ЯШЕРМӘ (3) ■ Угын аткач, җәясен яшермә ○ 5641 ● 8191; 15838 +ЯШЕРМӘС (1) ■ Алып ир атын яшермәс ○ 5530 +ЯШЕРСӘҢ (1) ■ Җофарны яшерсәң дә исеннән беленер ○ 2343 +ЯШЕРҮ (1) ■ Курыккан эт койрыгын бот арасына яшерү белән үзен яшерә алмас ○ 3512 +ЯШИ (9) ■ Кем дә кем иген игә - ул җырлап яши, кем дә кем сату итә - ул чирләп яши ○ 1414 (2) +● 1644; 4657; 12091; 12727; 13176; 16575 (2) +ЯШИБЕЗ (1) ■ Туй сыенда яшибез ○ 13336 +ЯШИЛӘР (1) ■ Әрем белән тәрем булып яшиләр ○ 1366 +ЯШИМ (1) ■ Колагымны саңгыраулатып, күземне сукырайтып, ишетәсен ишетми, күрәсен +күрми яшим ○ 10486 +ЯШИМЕН (1) ■ Ярым да юк, кайгым да юк, рәхәт-тыныч яшимен ○ 12808 +ЯШИСЕҢ (1) ■ Илдә яш��сең икән - илеңә хезмәт ит ○ 4968 +ЯШЬ (66) ■ Яшь ай кимүдән курыкмас ○ 74 ● 885 (2); 888; 969; 1337; 1657; 1768; 1810; 2827; +2868; 6461; 6462; 6525; 7148; 8546; 8829; 9600; 10379; 11032; 11101; 11309; 11388; 11588; +11741; 11742; 11766; 11843; 12616; 12705; 12784; 12785; 12916; 13068; 13430; 13761; 13779; +13962; 14082; 14083; 14303; 14341; 14504; 14959; 14999; 15004; 15022; 15026; 15027; 15041; +15042; 15095; 15104-15112; 15146; 15154; 15329; 16372; 17031 +ЯШЬКӘ (5) ■ Каештан: "Ничә яшькә тикле чыдыйсың?" - дип сорагач: "Минем яшемне майдан +сора", - дигән ○ 7034 ● 9320; 15091; 16729; 16792 +ЯШЬЛӘР (10) ■ Картлар - акылы белән, яшьләр матурлыгы белән узар ○ 15047 ● 15048-15050; +15054; 15055; 15125-15128 +ЯШЬЛЕГЕ (1) ■ Хатын белән хатын талашса, яшьлеге белән картлыгын әйтер; бай белән ярлы +талашса, барлыгы белән юклыгын әйтер ○ 7426 +ЯШЬЛЕГЕМНЕ (1) ■ Яшьлегемне кызык уздырам, дип картлыгыңны алдан туздырма ○ 15113 +ЯШЬЛЕГЕН (2) ■ Әдәм картайса яшьлеген сөйләр ○ 15136 ● 15152 +ЯШЬЛЕГЕНДӘ (2) ■ Яшьлегендә яшьнәмәгән картлыгында кала алса да танылмас ○ 15114 +● 15115 +ЯШЬЛЕГЕҢ (3) ■ Яшьлегең тырыш булса, картлыгың тыныч булыр ○ 15116 ● 15117; 15118 +ЯШЬЛЕГЕҢДӘ (2) ■ Картлыгың бәхетле булсын дисәң, яшьлегеңдә ялкау булма ○ 15057 ● 15119 +ЯШЬЛЕК (13) ■ Уен-көлке - яшьлек күрке ○ 6683 ● 12871; 14459 (2); 15034; 15058; 15059; +15101; 15120-15123; 15130 +ЯШЬЛЕКТӘ (4) ■ Агачны яшьлектә бөк ○ 1662 ● 15018; 15023; 15124 +ЯШЬНӘГӘН (1) ■ Утлы кисәү эләккән эт яшен яшьнәгән саен дерт итәр, ди ○ 3535 +ЯШЬНӘГӘНДӘ (1) ■ Яшен яшьнәгәндә зур агачка сыенма ○ 1158 +ЯШЬНӘМӘГӘН (1) ■ Яшьлегендә яшьнәмәгән картлыгында кала алса да танылмас ○ 15114 +ЯШЬНӘМИ (1) ■ Саңгырауга күк күкрәми, сукырга яшен яшьнәми ○ 15255 +ЯШЬНӘТСӘ (1) ■ Яшьлегең яшен яшьнәтсә, картлыгың чәчәк атар ○ 15117 +ЯШЬНЕ (2) ■ Яшьне ат базарында сорыйлар ○ 15129 ● 15130 +ЯШЬНЕҢ (4) ■ Бер картның, бер яшьнең сүзен тот ○ 15019 ● 15064; 15131; 15132 +ЯШЬТӘ (3) ■ Акыл яшьтә түгел, башта ○ 11418 ● 13076; 13691 +ЯШЬТӘГЕ (1) ■ Сигез яшьтәге холык сиксән яшькә кадәр ○ 15091 +ЯШЬТӘГЕДӘЙ (1) ■ Элгәредәй ирең булмас, яшьтәгедәй ашың булмас ○ 13573 +ЯШЬТӘН (6) ■ Киемеңне - яңа чагында, намусыңны яшьтән сакла ○ 11165 ● 11251; 13215; +14039; 15027; 15133 +2.2. КИРЕ СҮЗЛЕК ○ ОБРАТНЫЙ СЛОВАРЬ +2.2. Обратный словарь 479 ...ЙГА - ...РГА +...РГА - ...АДА 480 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 481 ...АДА - ...НДА +...НДА - ...ККА 482 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 483 ...ККА - ...ЕЛА +...ЙЛА - ...ТМА 484 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 485 ...ТМА - ...ЫНА +...ЫНА - ...ЫРА 486 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 487 ...ЫРА - ...РСА +...РСА - ...ЫТА 488 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 489 ...ЫТА - ...ЕГӘ +...ЕГӘ - ...НГӘ 490 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 491 ...НГӘ - ...МДӘ +...МДӘ - ...ККӘ 492 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 493 ...ККӘ - ...ЕЛӘ +...ЕЛӘ - ...ЕНӘ 494 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 495 ...ЕНӘ - ...РПӘ +...АРӘ - ...ӘТӘ 496 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 497 ...ӘТӘ - ...БӘД +...ЕЗД - ...ЛДЕ 498 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 499 ...НДЕ - ...НЛЕ +...НЛЕ - ...ЕНЕ 500 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 501 ...ЕНЕ - ...ҢНЕ +...ҢНЕ - ...ЕРЕ 502 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 503 ...ЕРЕ - ...ӘТЕ +...ӘТЕ - ...ЕШЕ 504 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 505 ...ЕШЕ - ...СЕЗ +...СЕЗ - ...СЫЗ 506 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словар�� 507 ...СЫЗ - ...ҢМИ +...ҢМИ - ...ТАЙ 508 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 509 ...ТАЙ - ...МЫЙ +...МЫЙ - ...НЫЙ 510 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 511 ...НЫЙ - ...САК +...ТАК - ...ЛЕК 512 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 513 ...ЛЕК - ...ДЫК +...ДЫК - ...ТЫК 514 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 515 ...ТЫК - ...ЛАМ +...ЛАМ - ...ЛЕМ 516 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 517 ...ЛЕМ - ...ДЫМ +...ДЫМ - ...ГАН 518 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 519 ...ГАН - ...ГАН +...ГАН - ...ДАН 520 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 521 ...ДАН - ...МАН +...МАН - ...НАН 522 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 523 ...НАН - ...ЧАН +...ЧАН - ...ГӘН 524 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 525 ...ГӘН - ...КӘН +...КӘН - ...НӘН 526 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 527 ...НӘН - ...ГЕН +...ГЕН - ...РЕН 528 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 529 ...РЕН - ...КӨН +...ТӨН - ...МЫН 530 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 531 ...МЫН - ...СЫН +...СЫН - ...САҢ 532 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 533 ...САҢ - ...СӘҢ +...СӘҢ - ...НЕҢ 534 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 535 ...НЕҢ - ...НЕҢ +...НЕҢ - ...ШЕҢ 536 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 537 ...ШЕҢ - ...НЫҢ +...НЫҢ - ...НЫҢ 538 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 539 ...НЫҢ - ...РЫҢ +...СЫҢ - ...ЛАП 540 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 541 ...ЛАП - ...ӨЕП +...ӨЕП - ...РЫП 542 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 543 ...РЫП - ...ЛАР +...ЛАР - ...НАР 544 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 545 ...НАР - ...ЛӘР +...ЛӘР - ...ДЕР 546 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 547 ...ДЕР - ...ҖИР +...ҖИР - ...НЫР 548 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 549 ...НЫР - ...МАС +...МАС - ...МӘС 550 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 551 ...МӘС - ...СӘТ +...УӘТ - ...ТАУ 552 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 553 ...ТАУ - ...ЕГҮ +...ӨГҮ - ...ТАЧ 554 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 555 ...ГӘЧ - ...КОШ +...КОШ - ...АГЫ 556 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 557 ...АГЫ - ...СКЫ +...ТКЫ - ...ТЛЫ 558 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 559 ...ТЛЫ - ...АНЫ +...АНЫ - ...ННЫ 560 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 561 ...ННЫ - ...СНЫ +...СНЫ - ...ЯРЫ 562 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 563 ...ЯРЫ - ...РТЫ +...РТЫ - ...УЧЫ 564 2.2. Кире сүзлек +2.2. Обратный словарь 565 ...УЧЫ - ...РЬЯ +2.3. ЕШЛЫК СҮЗЛЕГЕ ○ ЧАСТОТНЫЙ СЛОВАРЬ +2.3. Частотный словарь 567 55-30 +30-21 568 2.3. Ешлык сүзлеге +2.3. Частотный словарь 569 21-16 +16-13 570 2.3. Ешлык сүзлеге +2.3. Частотный словарь 571 13-11 +11-10 572 2.3. Ешлык сүзлеге +3.1.1. ШАРТЛЫ БИЛГЕЛӘМӘЛӘР ҺӘМ КЫСКАРТЫЛМАЛАР +■ "кара квадрат" - аннан соң кулланылыш мисалы - баш берәмлек булган паремия +китерелә _ 2.1 +○ "ак түгәрәк" - аннан соң китерелгән паремиянең номеры күрсәтелә _ 2.1 +● "кара түгәрәк" - аннан соң баш берәмлек очраган паремияләрнең номерлары +күрсәтелә _ 2.1 +▪ "кечкенә кара квадрат" - аның алдыннан статистик мәгълүматлар китерелә _ 2.2 +_ "уңга күрсәткән калын ук" - сүзлекнең тиешле бүлек һәм бүлекчәләренә җибәрә _ 1; 3 +→ "уңга күрсәткән нечкә ук" - башка сүзгә җибәрә торган мәкаләләрдә кулланыла _ 2.1 +| "вертикаль сызык" - аннан соң паремия вариантларында кулланылыш саны турындагы мәгълүматлар китерелә _ 2.1; 2.2; 2.3 +/ "кыек сызык" - a) ахырлары охшаш булган сүз формаларының саны һәм b) әлеге сүз +фо��маларының кулланылыш саны турындагы мәгълүматлар арасында тора _ 2.2 +, "өтер" - паремия вариантларының номерлары арасында тора _ 2.1 +; "нокталы өтер" - паремия номерлары арасында тора _ 2.1 +: "ике нокта" - паремия номерларында вариант номеры алдында тора _ 2.1 +<...> "почмаклы җәяләрдә күп нокта" - текстның кыскартылган урыннарын күрсәтә _ 1 +[ ] "квадрат җәяләр" - анда әдәбиятка сылтамалар китерелә _ 1 +( ) "түгәрәк җәяләр" - анда сүз формаларының бөтен паремияләрдә яки бер паремиядәге +кулланылыш ешлыгы турындагы мәгълүматлар китерелә _ 2.1; 2.2; 2.3 +" " "куштырнаклар" - анда шартлы билгеләмәнең исеме китерелә _ 3.1 +1 ... 17089 "ак яки кара түгәрәктән соң 1 дән 17089 га кадәрге саннар" - паремияләрнең +номерын күрсәтә _ 2.1 +1 ... 3; 1.1.1 ... 3.3.2 "номерлар (гадәттә, күп баскычлы)" - бүлек һәм бүлекчә исемнәре +башында торалар яисә, уктан _ соң килгәндә, сүзлекнең бүлек һәм бүлекчә номерларын күрсәтәләр _ 1; 2; 3 +(1) ... (1230 | 29) "түгәрәк җәяләрдә 1 дән 1230 | 29 га кадәрге саннар" - сүз формасының +бөтен паремияләрдә яки бер паремиядәге кулланылыш ешлыгын күрсәтәләр _ 1, 2, 3 +1, 2, 3, 4 "өскә күтәрелгән 1 дән 4 кә кадәрге саннар" - сүзләрнең ахыргы өлешендәге хәреф +санын күрсәтәләр _ 2.2 +к. - карагыз +ТХИ - Татар халык иҗаты: мәкальләр һәм әйтемнәр. - Казан: Татар. кит. нәшр., 1987. - 592 б. +НЕЧКӘ БАШ ХӘРЕФЛӘР белән сүз формаларының кире һәм ешлык сүзлекләрендә баш +берәмлекләр басыла _ 2.2; 2.3 +Калын юл хәрефләре белән башка сүзгә җибәрә торган мәкаләләр (сылтамалар) басыла +_ 2.1 +КАЛЫН БАШ ХӘРЕФЛӘР белән конкорданстагы баш берәмлекләр басыла _ 2.1 +■ "тёмный квадрат" - за ним приводится пример употребления - паремия, в которой +представлена заголовочная единица _ 2.1 +○ "светлый кружок" - за ним указывается номер приведённой паремии _ 2.1 +● "тёмный кружок" - за ним указываются номера паремий, в которых встречается заголовочная единица _ 2.1 +▪ "маленький чёрный квадрат" - перед ним приводятся статистические данные _ 2.2 +_ "толстая стрелка вправо" - отсылает к соответствующим разделам и подразделам +словаря _ 1; 3 +→ "тонкая стрелка вправо" - используется в отсылочных статьях _ 2.1 +| "вертикальная линия" - после неё приводятся сведения о количестве употреблений +в вариантах паремий _ 2.1; 2.2; 2.3 +/ "косая линия" - стоит между сведениями a) о количестве слов, имеющих определённую финаль, и b) о количестве употреблений данных слов в татарских паремиях _ 2.2 +, "запятая" - стоит между номерами вариантов паремий _ 2.1 +; "точка с запятой" - стоит между номерами паремий _ 2.1 +: "двоеточие" - в номерах паремий стоит перед номером варианта _ 2.1 +<...> "многоточие в угловых скобках" - обозначает места сокращения цитируемого текста +_ 1 +[ ] "квадратные скобки" - в них приводятся ссылки на литературу _ 1 +( ) "круглые скобки" - в них приводятся сведения о частоте употребления словоформ во +всех паремиях или в одной паремии _ 1, 2, 3 +" " "кавычки" - в них приводится название условного обозначения _ 3.1 +1 ... 17089 "числа от 1 до 17089 за светлым или тёмным кружком" - указывают на номера +паремий _ 2.1 +1 ... 3; 1.1.1 ... 3.3.2 "номера (обычно многоуровневые)" - стоят в начале заголовков разделов и подразделов или, когда идут за стрелкой _, указывают на номера разделов и +подразделов словаря _ 1; 2; 3 +(1) ... (1230 | 29) "числа от 1 до 1230 | 29 в круглых скобках" - сообщают о частоте употреб ления словоформы во всех паремиях или в одной паремии _ 1, 2, 3 +1, 2, 3, 4 "выносные цифры от 1 до 4" - указывают на количество букв в финальной части +слов _ 2.2 +см. - смотрите +ТХИ - Татар халык иҗаты: мәкальләр һәм әйтемнәр. - Казан: Татар. кит. нәшр., 1987. - 592 б. +СВЕТЛЫМИ ПРОПИСНЫМИ БУКВАМИ набраны заголовочные единицы в обратном и +частотном словарях _ 2.2; 2.3 +Полужирными строчными буквами набраны отсылочные статьи (отсылки) _ 2.1 +ПОЛУЖИРНЫМИ ПРОПИСНЫМИ БУКВАМИ набраны заголовочные единицы +в конкордансе _ 2.1 +Бобунова М.А. Фольклорная лексикография: становление, теоретиче ские и практические результаты, перспективы / М.А. Бобунова. - Курск: Изд-во Курск. гос. ун-та, 2004. 240 с. +Бобунова М.А. Конкорданс русской народной песни / М.А. Бобунова, А.Т. Хроленко. Т. 1-4. - Курск: Изд-во Курск. гос. ун-та, 2007. - Т. 1. - 255 с.; Т. 2. - 315 с.; Т. 3. - 187 с.; +Т. 4. -174 с. +Галиуллин К.Р. Муса Җәлил. "Моабит дәфтәрләре" теле: сүзлек = Муса Джалиль. +Язык "Моабитских тетрадей": словарь / К.Р. Галиуллин, Р.Н. Кә римуллина, Л.С. Минһаҗева. - Казан: Мәгариф, 2006. - 255 с. +Галиуллин К.Р. Словарь языка русских пословиц и поговорок конца XVII - первой +половины XVIII века: сборник пословиц Петровской галер еи / К.Р. Га лиуллин, Д.А. Мартьянов. - Казань: Казан. гос. ун-т, 2006. - 188 с. +Галиуллин К.Р. Габдулла Тукай: шигърият теле: сүзлек = Габдулла Тукай: язык поэзии: +словарь. 2 китапта / К.Р. Галиуллин, Р.Н. Кәримулл ина. - Казан: Мәгариф, 2009. - 1 кит. 503 б.; 2 кит. - 527 б. +Исәнбәт Н.С. Татар халык мәкальләре: мәкальләр җыелмасы: 3 томда / Н.С. Исәнбәт. - 2 нче басма. - Казан: Татар. кит. нәшр., 2010. - Т. 1. - 622 б.; Т. 2. - 748 б.; Т. 3. 799 б. +Карпова О.М. Словари языка писателя / О.М. Карпова. - М.: Изд-во Моск. полигр. +ин-та, 1989. - 108 с. +Компьютерная лингвография / науч. ред. Н.К. Замов, К.Р. Галиуллин. - Казань: Изд-во +Казан. ун-та, 1995. - 119 с. +Нәбиуллина Г.Ә. Татар халык мәкальләрендә кушма җөмлә синтак сисы / Г.Ә. Нәбиуллина. - Казан: Школа, 2003. - 207 б. +Мөгътәсимова Г.Р. Татар халык мәкальләренең лексикасы: искергән сүз ләр, диалектизмнар һәм рус-европа алынмалары / Г.Р. Мөгътәсимова. - Казан: Казан дәүләт ун-ты, +2005. - 191 б. +Русская авторская лексикография XIX-XX веков: антология / сост. Е.Л. Гинзбург +и др. - М.: Азбуковник, 2003. - 511 с. +ТХИ - Татар халык иҗаты: мәкальләр һәм әйтемнәр. - Казан: Татар. кит. нәшр., +1987. - 592 б. +Фёдорова Э.Н. Татар халык мәкальләрендә гарәп һәм фарсы алынмалары (Н. Исәнбәтнең өч томлык "Татар халык мәкальләре" җыент ыгы буенча) / Э.Н. Фёдорова. - Казан: +Казан дәүләт ун-ты, 2004. - 249 б. +Шестакова Л.Л. Русская авторская лексикография: теория, история, соврем енность / +Л.Л. Шестакова. - М.: Языки славянской к��льтуры, 2011. - 461 с. +Юсупова Ә.Ш. Татар паремияләренең теле / Ә.Ш. Юсупова, Г.Ә. Нә биул лина, +Э.Н. Ден мөхәммәтова, Г.Р. Мөгътәсимова. - Казан: Ихлас, 2010. - 320 б. \ No newline at end of file